I

t:J..:1

VERENIGING VRIENDEN VAN 5LOV ENIE

Združenje Prijalelj ev Slove11i_je

LIP~

lndlen onbestelbaar
Retour aan:
S.S. v.d. Oyelaan 26 .
2252 EB Voorschoten .

PORT BETAALD
VOORSCHOTEN

(ISSN 0928-8376)

2
Inhoud

Inhoudsopgave en Colophon
Van de voorzitter
Verkiezingen
Nieuwe regering
Top 3
Toerisme
Sloveense fietsvakantie in Reisbureaupakket
Vierlanden Toernooi in Zoetermeer
Vluchtelingen
Sloveniš lid IMF
Carnaval in Sloveniš
Pust v Sloveniji
Museum in Kobarid ontvangt unieke onderscheiding
Groene Kaart controleren
Adres Sloveense Ambassade
ANWB Hulpverlening
Leden
Promotiemateriaal
Financišn 1992
Volkskrantartikel
Om alvast te noteren
ALV 24 april 1993: Bestuursverkiezingen
Afscheid
Vereniging Vrienden van Sloveniš: wat u moet weten!
Bestuur

2
3
5
6
6
7
8
9
10
10
11
12
12
13
13
14
15
15
15
16
18
18
18
19
19

Colophon
De eindredactie van LIPA (jaargang 2, nummer 1) was in handen van A. Oosting en F. van
Krevel. De verzending werd verzorgd door H. Hoops.
De oplage van dit nummer: 140 ex.
LIPA is een tweemaandelijkse uitgave van de Vereniging Vrienden van Sloveniš. LIPA wordt
uitgegeven door een redactiecommissie, onder verantwoordelijkheid van het bestuur. De In
LIPA gepubliceerde meningen, stemmen nlet noodzakelijkerwijs overeen met die van het
bestuur. Artikelen uit LIPA kunnen slechts ovetgenomen vvorden met bronvermelding.
Kopij voor het volgende nummer gelieve voor 23 maart 1993 te verzenden aan het
secretariaat van de vereniging.
LIPA Is te bestellen door 3 gulden per exemplaar over te maken op girorekening 6318199 ten
name van de Vereniging Vrienden van Sloveniš te Voorschoten o.v.v. LIPA+nummer.
Leden ontvangen LIPA gratis. Aanmelding als lid geschiedt bij de ledenadministratie. De
contributie bedraagt mlnimaal 25 gulden per jaar. Gezinsleden of Invvonende leden betalen
minlmaal 5 gulden per jaar. Advertentietarieven zijn bij het secretariaat opvraagbaar.
Secretariaat
De Gaarde 278
2542 CP Den Haag
070-3677242

Ledenadministratie
B S. v.d. Oyelaan 26
2252 EB Voorschoten
071-613978

3

Van de voorzitter
Met deze LIPA opent de vereniging het nieuvve jaar. Bij de aanvang van
een nieuvv jaar zijn we geneigd even vooruit te kijken, op zoek naar dat,
wat 1993 voor ons kan gaan betekenen. Laten we om te beginnen drie
zaken bekijken, die met Sloveniš te maken hebben.
1. 1993 is door Sloveniš afgekondigd als "Jaar van het Toerisme".
Sloveniš vvilt zich actief als vakantieland prometen in internationaal
toerismeland.
2. 8 februari is weer de jaarlijkse Prešeren Dag in Sloveniš. Op deze dag
vvordt France Prešeren herdacht en staan de literaire en culturele
prestaties van het Sloveense volk centraal.
3. Dit nieuvve jaar zal ook vveer gekenmerkt vvorden door groeiende
verontvvaardiging over de misdaden in het voormalige Joegoslaviš. De
internationale gemeenschap zal, als het tegenzit, ook nu vveer vooral
veel praten in plaats van handelen. Kind van de rekening zullen met
name de vluchtelingen zijn.
Wat betekenen deze ogenschijnlijk vvillekeurige signaleringen voor onze
vereniging in 1993?
Beginnend met het Jaar van het Toerisme, vvil het bestuur dit jaar
versterkt aandacht vragen voor het aanprijzen van Sloveniš als
vakantieland bij het Nederlandse publiek. Zo bezocht een Sloveense
delegatie onlangs de vakantiebeurs in Utrecht, vvaarbij ook het bestuur
vertegenvvoordigd vvas.
Toerismepromotie kan eigenlijk alleen, vvanneer vvij ons bevvust zijn van
de dingen die Sloveniš te bieden heeft. De schoonheid aan natuur en
landsehap, de rijkdom aan mensen en hun cultuur. Spreken vve over
“mensen en hun cultuur" en Sloveniš, dan landen vve aan bij de
Sloveense identiteit. lets vvat ook centraal staat op de Prešeren Dag.
Culturele promotie is een zaak van groot belang en een van de
doelstellingen van onze vereniging. Geinspireerd door de Prešeren Dag
en diens naamgever, heeft het bestuur het plan opgevat de Sloveense
literatuur centraal te stellen op de verenigingsdag in het najaar. Wat is er
immers Sloveenser, dan Sloveense literatuur...?
Ten derde spraken vve over de internationale situatie en de oorlog op de
Balkan. Zoals bekend is een van de gevolgen, dat in Sloveniš
tienduizenden vluchtelingen noodgedvvongen verblijven. De vereniging,
vvij met ons allen, moeten ons dan ook dit jaar blijven inspannen voor
deze mensen door het leveren van humanitaire hulp.
Natuurlijk is onze hulp beperkt, kleinschalig. De grote organisaties, Rode
Kruis en Mensen in Nood, verlenen veel massaler hulp. Toch is ook onze
hulp nodig. Rode Kruis en Mensen in Nood zijn gebonden aan

4
intemationale afspraken en verdeelsleutels. Sloveniš krijgt van hen hoe
dan ook slechts een zeer bescheiden deel van de beschikbare middelen,
omdat de situatie minder ernstig vvordt bevonden in vergelijking met
bijvoorbeeld Kroatie.
Als vereniging beschikken we over eigen mensen met goede directe
contacten in Sloveniš, die snel en relatief eenvoudig de bijeengebrachte
hulp kunnen (laten) afleveren. Organisatiekosten vvorden zo tot een
minimum beperkt, wat van grote professionele organisaties niet altijd
bevveerd kan worden. Tot slot zij opgemerkt dat de verantvvoording van
onze bestedingen snel nagegaan kan vvorden. En dat is mooi
meegenomen.
In het bovenstaande drie lijnen, die we dit jaar vvillen uitzetten.
Economisch-toeristisch, cultureel en humanitair. Deze drie
“speerpunten" vvillen vve vasthouden en steeds vertalen in
verenigingsactiviteiten. Zo hopen vve Sloveniš ook in 1993 vveer wat
dichter bij huis te brengen. Met deze intentie ontvangt u ook vveer de
LIPA, vvaarvan ik hoop dat u deze met genoegen zult lezen.
Frank van Krevel
voorzitter

De zaakgelastigde van Slovenie voor de Benelux,
Dr. L. Sočan (midden) bezocht samen met zijn vrouw
onze verenigingsdag in Delft. Links op de foto onze
voorzitter.

5

Verkiezingen
Hierbij voor de volledigheid nog eens de complete uitslag van de
verkiezingen in december. Ter vergelijking zijn tevens de resultaten van
de verkiezingen van 1990 afgedrukt.
Naam partij
Ime stranke

dec 1992
%
zet.

%

zet.

Liberalno-demokratska stranka
Liberaal-Democratische Partij

23,3

22

15,4

14

Slovenski krščanski demokrati
Sloveense Christen-Democraten

14,5

15

13,3

11

Združena lista
Verenigde Lijst

13,6

14

17,3

14

Slovenska narodna stranka
Sloveense Nationale Partij

9,8

12

-

•

Slovenska ljudska stranka
Sloveense Volkspartij

8,7

10

12,2

8

Demokratska stranka
Democratische Partij

5,0

6

9,9

11

Zeleni Slovenije
Groenen van Slovenie

3,7

5

8,9

8

Socialdemokratska stranka Slovenije
Sociaai-Democratische Partij van Slovenie

3,3

4

7,0

6

Sodalistiscna stranka Slovenije
Socialistische Partij van Slovenie

2,8

•

3,6

3

Liberalna stranka
Liberale Partij

1,5

-

3,6

3

Italiaanse, Hongaarse gemeenschap
Italijanska, madžarska skupnost

-

2

*

2

Totaal aantal zetels
skupno število sedežev

90

1990

80

Het aantal uitgebrachte stemmen was 1.210.648, vvaarvan 85249
ongeldig vvaren. De opkomst was 85,6%.
Van de hierboven genoemde partijen zijn verschillende nieuw of in naam
en samenstelling gevvijzigd sedert de verkiezingen in 1990. Zo is de
Verenigde Lijst een lijstencombinatie, bestaande uit de SociaalDemocratische Vernieuvving (SDP) en enkele kleinere partijtjes. De
Sloveense Nationale Partij is nieuvv in het parlement en profileert zich op

6
rechts-radicale programmapunten. Zo wil zij burgers, die niet van
Sloveense origine zijn de burgerrechten ontnemen.
De Sloveense Volkspartij is grotendeels getransformeerd uit de
vroegere Sloveense Boeren Alliantie (SKZ). De Democratische Partij
deed in de verkiezingen van 1990 mee onder de naam Sloveense
Democratische Alliantie (SDZ), die later uiteenviel in de Democratische
Partij en de splintergroep Nationaal-Democratische Partij (NDS). De
Liberale Partij heette in 1990 nog Sloveense Handvverklieden Partij
(SOS).
Tot slot nog de opmerking dat de autochtone Italiaanse en Hongaarse
gemeenschappen in Sloveniš sinds jaren het grondvvettelijke recht
hebben op elk tenminste 1 parlementaire vertegenvvoordiger.
Frank van Krevel

Nleuwe regering
Na de verkiezingen in december is er nu een nieuwe regering
aangetreden. De coalitie bestaat uit de Liberaal-Democratische Partij
LDS (met 6 ministers), de Sloveense Christen-Democraten SKD (met 4
ministers), de Verenigde Lijst ZL (met eveneens 4 ministers), de SociaalDemocratische Partij van Sloveniš SDSS en de Groenen van Sloveniš
ZS (met elk een minister).
De premier heet opnieuvv Janez Drnovšek (LDS). Opmerkelijk is dat zijn
kabinet minder grossiert in ministersposten. Het zijn er nu 16 (vvaaronder
een premier en een vice-premier), tervvijl in het verleden maar liefst 31
posten (vvaaronder een premier, drie vice-premiers) te verdelen vvaren.
Een vermelding vvaard is ook dat oud-premier Lojze Peterle (SKD)
terugkeert in de regering, en vvel as minister van buitenlandse zaken.

Top 3
Sinds enige jaren kiezen de luisteraars, kijkers en lezers van de
Sloveense media de man of vrouvv van het jaar. Voor 1992 vverd
president Milan Kučan met een eerste plaats vverd vereerd. In zijn
voetspoor volgt premier Janez Drnovšek. Geen verrassing. Beide politici
streden immers voortdurend om de eerste en tvveede plaats.
Opmerkelijk is daarentegen dat Zmago Jelinčič, leider van de radicale
Sloveense Nationale Partij, op een derde plaats kvvam te staan. Of de
drie justitišle onderzoeken tegen Jelinčič daartoe hebben bijgedragen,
vvordt niet vermeld.

7

Toerisme
Dit jaar wordt het "Jaar van het Toerisme" gevierd. Althans in Sloveniš.
Uit een recente studie (O turističnem prometu v obdobju l-IX 1992,
Gospodarska zbornica Slovenije, Ljubljana november 1992) van de
Sloveense centrale Kamer van Koophandel blijkt dat extra promotie in
het kader van zo'n "Jaar van het Toerisme" meer dan nodig is.
De toeristen van buiten het voormalig Joegoslaviš, die hun vroegere
vakantie in Sloveniš doorbrachten, laten het nog steeds afvveten. in de
periode 1985-1990 verbleven jaarlijks ongeveer 950.000 gasten in
Sloveniš. In 1991 daalde dit dramatisch naar 250.000 om in 1992 uit te
komen op 330.000 bezoekers.
Het aantal overnachtingen laat een gelijke tendens zien. Van 1985-1990
waren er jaarlijks drie miljoen overnachtingen. In 1991 viel dit aantal
terug naar 850.000 om in 1992 langzaam te groeien naar 1.100.000
nachten.
Buiten kijf staat dat deze crisis is ontstaan door de tiendaagse oorlog in
Sloveniš in juli 1991. Het onveilige imago vvordt in stand gehouden door
de associatie met de actuele oorlog op de Balkan. De media spannen
zich ook niet erg in om onderscheid te maken tussen de verscheidene
landen, die ontstonden na het uiteenvallen van Joegoslaviš. Zo heeft het
Nederlandse NOS-journaal eerst onlangs de vveerkaarten aangepast
aan "de nieuvve situatie van ruim een jaar geleden".
Van de toeristen, die niet uit het voormalige Joegoslaviš komen, vvaren
de grootste groepen afkomstig uit achtereenvolgens Duitsland, Itališ,
Groot-Brittanniš, Nederland en Oostenrijk.
Hoevvel de absolute aantallen toeristen sterk zijn gedaald, zou men in
eerste instantie denken dat de procentuele aandelen van bezoekers uit
de vijf bovengenoemde landen constant zouden blijven. Uit
onderstaande tabel blijkt echter het tegendeel.
1990
D
I
GB
NL
A

20,8%
18,7%
16,9%
10,1%
08,4%

(673000)
(605000)
(547000)
(327000)
(272000)

1991
17,5%
23,3%
16,5%
02,7%
13,8%

(150000)
(199000)
(141000)
(23000)
(118000)

1992
18,5%
32,2%
03,9%
03,0%
24,4%

(200000)
(348000)
(42000)
(33000)
(261000)

(procentueel aandeel en aantal bezoekers uit D, I, GB, NL en A; de cijfers van 1992 beslaan de eerste
drie kvvartalen)

8
De daling in aantallen bezoekers uit alle vroeger voor het
Joegoslavische toerisme belangrijke herkomstlanden is drastisch.
Daarentegen blijft het relatieve aandeel Duitse toeristen nagenoeg
constant. Blijkbaar hebben zij zich minder gelegen laten liggen aan de
politieke toestand in 1991 en 1992 op de Balkan.
De Italianen en Oostenrijkers vergroten hun aandeel. In de nabijheid van
Sloveniš en de gebeurtenissen daar, hebben zij zich kennelijk niet laten
vveerhouden een stap over de grens te doen. Het intensieve
grensverkeer blaast hun respectieve aandelen vvellicht verder op.
De Nederlanders en Britten stellen daarentegen teleur. De schrikreactie
bij de Nederlanders (een daling met bijna 300.000 bezoekers) valt wel
heel erg op. Het Nederlandse aandeel in de toeristenstroom van 3%
steekt ook mager af tegen de vroegere 10%. Propaganda is in ons land
dus hard nodig.
Frank van Krevel

Sloveense Fietsvakantie in Relsbureaupakket
EIGEN-VVIJZE reizen uit Enschede is een reisorganisatie die zich
specialiseert in fietsvakanties in Nederland en Europa. Voor het eerst
heeft zij, voor 1993, 2 fietstochten door Sloveniš in haar programma
opgenomen. Beide tochten starten aan de vvestkant van het nationale
park Triglav in het Soca-dal, in Bovec. Op de eerste dag (zondag) vvordt
er gefietst, via een klein stukje Itališ, naar Kranjska Gora. In de volgende
vijf dagen gaat de tocht naar Bled-Skofja Loka-Cerkno-Most na Soči om
te eindigen in Bovec. De tvveede tocht is tot aan Škofja Loka gelijk aan de
eerste tocht, vandaar gaat het echter naar Vrhnika-Postojna-LipicaAnkaran-Nova Gorica-Most na Soči en eindigt vvederom in Bovec. Deze
tvveede tocht duurt tvvaalf dagen.
De tochten vvorden over rustige mooie vvegen gefietst, dagelijks zo'n 30
tot 50 kilometer. U fietst van hotel naar hotel en uw bagage vvordt steeds
naar het volgende hotel gebracht door de organisatie.
Volgens deze gids is de eerste tocht de mooiste uit het totale
programma, zeker de tocht met de beste kwaliteits/prijsverhouding.
Prijzen: met eigen vervoer 675,-, per trein 1060,- en per bus 1025,-. De
eventuele huur van een fiets bedraagt 100 gulden.
In de periode van vrijdag 18 juni tot en met 27 augustus vertrekt de
groep elke vrijdag. Minimaal aantal deelnemers is 4 personen.
Voor verdere informatie kunt u contact opnemen met Milena Mlekuž,
07 1-613978.
Milena Mlekuž

9

Vierlanden Toernooi in Zoetermeer
In december 1992 vverd in Zoetermeer het jaarlijkse ijshockey
vierlandentoernooi georganiseerd, waaraan Sloveniš voor het eerst
meedeed. Deze keer waren de nationale teams van Denemarken,
Finland, Nederland en Sloveniš. In de sportpers werd gesuggereerd dat
het team van Sloveniš niet zo sterk zou spelen, maar al bij de eerste
vvedstrijd Finland-Sloveniš bleek het tegendeel. Als men bedenkt dat
Finland in de A-Groep speelt en Sloveniš in de C-Groep, vverd het de
beide in de B-Groep spelende landen Nederland en Denemarken al snel
duidelijk dat het Sloveense team niet onderschat mocht vvorden. Dit vverd
heel duidelijk tijdens de beide vvedstrijden Nederland-Sloveniš en
Denemarken-Sloveniš. Zo eindigde het team van Sloveniš als derde,
boven Nederland.
Als officiele vertegenvvoordiger van onze vereniging kon ik bij bijna alle
vvedstrijden aanvvezig zijn en vvat mij de mogelijkheid gaf om met de
trainer van ons team en met de organisator van het toernooi te spreken.
De Sloveense trainer vvas bijzonder tevreden over de ontvangst, de
trainingsfaciliteiten en het onderkomen van zijn spelers in Nederland. Op
de vraag hoe het gesteld is met de šport in z'n algemeenheid in Sloveniš
en in het bijzonder met ijshockey kreeg ik als antvvoord: "De šport is als
het vvare in elkaar gestort door de onafhankelijkheid, dus vvij moesten
opnieuvv beginnen, met het zoeken naar sponsors en het leggen van
contacten met andere Europese landen. Dit alles is ons redelijk gelukt,
ondanks de economische crisis in Sloveniš. Wij krijgen steeds meer
aanbiedingen om een toernooi te spelen zoals nu het geval is in
Nederland en daarom zijn we best tevreden".
Voorzitter Van Rijsvvijk van de organiserende club Zoetermeer en lid van
de Nederlandse IJshockeybond vvas zeer te spreken over de manier
vvaarop het Sloveense team, ondanks de late invitatie, zo snel
reageerde op uitnodiging. Er bestaan plannen voor het aanknopen van
contacten met jeugdspelers en hun clubs uit Sloveniš, om tot een
uitvvisseling te komen en zo op vriendschappelijke vvijze het ijshockey te
promoten. Onze vereniging is gevraagd na te gaan vvelke mogelijkheden
er zijn om dat plan te realiseren. Op dit verzoek is de vereniging graag
ingegaan, vvant zij is van mening dat contacten op sportgebied zeer
belangrijk zijn.
De vereniging vraagt u om aan de redactie door te geven vvaar en
vvanneer aan culturele en sportieve evenementen in uvv gemeente
Sloveense afvaardigingen deelnemen.
Pavel Iskra

10

Vluchtelingen
Onlangs is in Ljubljana een conferentie gehouden over de
vluchtelingenstroom op de Balkan en hun opvang in de omliggende
stalen. Deze conferentie was een vervolg op de grote vluchtelingenconferentie in Geneve vorig jaar.
Bij deze gelegenheid bleek dat het aantal vluchtelingen in Sloveniš zo'n
4% van de bevolking uitmaakt. Zij vvorden opgevangen in 53 centra en bij
vele particulieren.
De kosten voor de vluchtelingenzorg bedroegen in 1992 ongeveer 250
miljoen dollar. Voor dit jaar zij n er nauvvelijks fondsen beschikbaar en
vvordt gehoopt op Internationale steun.
Er vvordt naar gestreefd de vluchtelingen in de verschillende
opvangcentra te voorzien van hulp "in natura". Ook probeert met voor
hen beperkte vverkgelegenheid te creeren. Voor de overige
vluchtelingen, vvelke bij particulieren zij n ondergebracht, streeft men
ernaar hen te voorzien van een financišle tegemoetkoming.
Naar een bericht van Vlasta Jeseničnik

Sloveniš Ud IMF
Precies een jaar na de internationale erkenning, is Sloveniš lid
gevvorden van het Internationale Monetaire Fonds. Dit IMFlidmaatschap betekent de lang vervvachte financišle erkenning van
Sloveniš. Het geeft aan dat Sloveniš een veiliger plaats is gevvorden voor
investeringen, voor het commercišle bankvvezen en andere financišle
instellingen. Het afsluiten van grote leningen op de internationale markt
zal gemakkelijker en onder gunstiger voorvvaarden mogelijk vvorden.
Sloveniš kan nu ook volvvaardig en zelfstandig afbetalingsregelingen
treffen met de schuldeisers.
Met behulp van het IMF-lidmaatschap komt ook het lidmaatschap van
de VVereldbank en de Europese Bank voor VVederopbouvv en Ontvvikkeling, in de vvandelgang de Oost-Europabank genoemd, in het
vooruitzicht.

I

M

m

M

SLOVENIE vvintersport in de pure natuur!
Niet veel verder, vvel goedkoper en rustiger!
Hotels (m. zvvemb.) en appartementen in:
Bovec - Bohinj - Bled - Kranjska Gora.
Met auto - trein of (pendel)bus.
T.I.B. 'S L O V E N I E'
Telefoon 071-613978 - Telefax 071-619492.

11

Čarna val in Sloveniš
De kostuums die nu nog in Sloveniš vvorden gebruikt bij de
carnavalsvieringen, maken deel uit van een oude Europese culturele
nalatenschap. Hieronder kunnen we zeker de uitmonstering rekenen
van de Kurent uit de vlakte rondom Ptuj en die van de carnavalsstoet in
Cerknica.
De Kurent draagt een kostuum dat kenmerkend is voor een
boerengemeenschap. Het hoofdmasker is een mengeling van
menselijke en dierlijke elementen. De Kurent draagt een schapevacht en
een ijzeren ketting als ceintuur, vvaaraan grote koeiebellen bengelen. In
de carnavalstijd bezoeken, volgens een oud ritueel, groepen Kurenti de
huizen en dorpen rondom Ptuj. Vooral op de kinderen maken ze een
vervaarlijke indruk! De oorsprong van de Kurenti vvordt gezocht in oude,
geheime mannengenootschappen op het platteland.
Op heel andere wijze viert men carnaval in Cerknica, de hoofdstad van
Notranjska, het gebied ten zuid-westen van Ljubljana. Hier vindt men de
resten van een heel oud carnavalsgebruik, met bijbehorende kostuums.
De personen, die vvorden uitgebeeld, zijn een vvagenmenner met zvveep
en ploegende mannen. Op symbolische wijze openen ze de aarde,
hetgeen vvijst op een oud vruchtbaarheidsritueel.
Het feest leeft en blijft dan ook niet bij het oude. De stoet is de laatste
decennia uitgebreid met legendarische figuren uit de volksverhalen,
zoals Martin Krpan, de grote heks uit Slivnica, de duivel die relmuizen
hoedt, de ondervvaterman en kikkers uit het verdvvijnende meer van
Cerknica. Na afloop van de feestelijkheden vvordt de Pust begraven. Zo
ziet u tvvee voorbeelden, maar carnaval vvordt in februari (of maart)
overal in Sloveniš op geheel eigen vvijze gevierd.

12

Pust v Sloveniji
Maske v Sloveniji so v svoji osnovi del prastare evropske kulturne
dediščine. K tej prav gotovo spada Korant ali Kurent s Ptujskega okolja.
Kurant ali Kurent je v svoji osnovi tipična maska poljedelskih skupnosti.
Zanjo je značilna človeška podoba, posebej pa se naglavni okras s
clovesko-zivalsko podobo. Kurent je oblečen v ovčji kožuh, opasan z
verigo, na njej pa veliki kravji zvonci. V pustnem času skupine Kurentov
po posebnem ritualu obiskujejo vasi in hiše po Ptujskem in Dravskem
polju in strašijo otroke.
Drugače pa praznujejo v Cerknici, to je prestolnica Notranjske, Pustne
običaje. Tam imajo svoj po celi Sloveniji znan "pustni sprevod". Kot star
Pustni lik je ostal tu poganjac z bičem, ki preganja otroke, obredno
oranje in pokop Pusta. V zadnjih desetletjih pa so v Pustni sprevod
vključili znane zgodovinske dogodke in osebnosti iz svojega kraja in
okolice in bogata Valvasorjeva izročila. V Pustnem sprevodu najdemo
sedaj tu se povodnega moža in žabe iz znamenitega Cerkniškega
posihajocega jezera, polhe, ki jih pase hudič, narodnega junaka Martina
Krpana veliko Coprnico iz Slivnice.
Kot vidite praznujejo Slovenci Pusta po vsej Sloveniji, ampak vsak ga
praznuje drugače.
Pavel Iskra

Museum in Kobarid ontvangt unieko onderscheiding
De hoogste Europese onderscheiding voor musea, de Europese
Museumprijs, vvordt sinds 1977 door de Raad van Europa jaarlijks aan
een of meer musea toegekend.
Voor 1993 is deze eer toegevallen aan het Archeologisch Museum van
Istanbul en het Eerste VVereldoorlog Museum in Kobarid. Kobarid,
gelegen in de Julische Alpen van Primorska, speelde een hoofdrol in de
Eerste VVereldoorlog. Ernest Hemingway verbleef er onder andere als
verslaggever van de Slag bij Kobarid (of Slag bij Caporetto) en het Soča
Front (of Isonzo Front).
Deze diep ingrijpende episode voor Kobarid en heel Primorska vvordt
extra aandacht geschonken in het genoemde museum te Kobarid.
De geschiedenis van het lijden van de Eerste VVereldoorlog is er op
boeiende vvijze gedocumenteerd.

13

Groene Kaart controleren
Sloveniš is dan al weer een jaar een algeheel erkende onafhankelijke
staat maar voordat alles vverkelijk is geregeld moet er kennelijk een hoop
vvater door de Sava stremen. Zo mogen Sloveniš en Kroatiš sinds 1
november vorig jaar dan wel zijn toegetreden tot de "Uniform
Agreement" over het gebruik van de Groene Kaart, dat wil nog niet
zeggen dat alle problemen dan de vvereld uit zijn. Zo heeft
ondergetekende op 1 februari een nieuvve Groene Kaart ontvangen
waarop nog steeds YU staat, maar geen SLO of CRO.
Navraag bij het Nederlandse Bureau voor de Motorrijtuigverzekeraars
leert dat zo'n ondeugdelijke Groene Kaart flinke problemen kan
opleveren bij het passeren van de Sloveense en Kroatische grenzen. De
Sloveense grensvvachten hoeven deze Groene Kaart namelijk niet te
accepteren vvaardoor men dus gedvvongen kan worden alsnog een
tijdelijke WA-verzekering voor Sloveniš af te sluiten. Bij het genoemde
bureau zijn hierover diverse klachten binnengekomen van
automobilisten die vverden gedvvongen hun verblijf in Sloveniš te
beginnen met een flinke finaneišle tegenvaller.
Volgens een vvoordvoerder van voornoemd bureau gebruiken de
verzekeringsmaatschappijen kennelijk hun oude voorraad Groene
Kaarten. Voor alle Slovenišgangers geldt dan ook het devies: nakijken
en vvanneer op de Groene Kaart in het rijtje landen waarvoor deze geldig
is geen SLO staat, dan terstond de verzekeringsmaatschappij opbellen
en om opheldering vragen. Geldt de verzekering ook voor Sloveniš en
zo ja, laat de verzekering dan een nieuvve Groene Kaart opsturen.
Overigens kan het gebeuren dat verzekeringsmaatschappijen
beperkingen stellen wat betreft het aantal landen vvaarvoor zij dekking
geven. De ene maatschappij geeft dekking voor meer landen als de
andere. Het is dus ook niet honderd procent gezegd dat ongevallen in
Sloveniš in alle gevallen gedekt zijn. In alle gevallen kan een telefoontje
problemen voorkomen.
Antoon Oosting

Adres Sloveense Ambassade In Brussel
Ambassadeur dr. B. Cizelj
Karel de Grotelaan 45
B-1040 Brussel
telefoon: 09.32.2.2303973 of 09.32.2.2304258

14

ANWB Hulpverlening
Hoevvel de contacten met de zustermaatschappij AMZS nog opnieuw
moeten worden bevestigd, blijft de hulpverlening voor ANWB-leden in
Sloveniš en Kroatiš gegarandeerd. Dat belooft ANWB-woordvoerder Ad
Vonk.
Wel vvaarschuvvt de ANWB ervoor niet verder te gaan dan Sloveniš en
Istriš. Daar waar er in de hoogtij-jaren maar liefst 400.000 Nederlanders
naar Joegoslavie op vakantie gingen, zijn dat er - voor zover de ANWB
heeft kunnen nagaan - het afgelopen jaar niet meer dan 10.000
gevveest. Ben aantal wat voor de ANWB te mager is om het vroeger
tijdens de zomermaanden in gebruik zijnde steunpunt Poreč opnieuvv in
gebruik te nemen.
Wel is de ANWB van plan om voor het zomerseizoen contact op te
nemen met de zusterorganisaties in Sloveniš en Kroatiš om te bezien
wat zij qua dienstverlening voor in problemen rakende ANVVB-leden
kunnen betekenen. Volgens de ANWB-woordvoerder is dat nu allemaal
nog erg vaag. Door de opsplitsing van de nationale organisatie is
volgens Vonk niet duidelijk wat er per republiek nu van is overgebleven.
"We weten op dit moment dan ook niet precies wat we daar aan kunnen
hebben", aldus Vonk.
In afwachting hiervan orišnteert de ANWB zich in geval van
hulpvragen op bestaande contacten met de Nederlandse consul in
Zagreb, het Rotterdamse reisbureau en Kroatiš-specialist Phoenix en
de in het voormalig Joegoslavie goed bekende Duitse zusterorganisatie
ADAC. Wat dat betreft zal volgens Vonk de ANVVB-alarmcentrale dan
ook nooit nul op het rekest geven.
Overigens vvaarschuvvt de ANWB bij het afsluiten van een reisverzekering goed te kijken naar de regels voor molest als gevolg van politiek
of militair gevveld. In de meeste gevallen is schade als gevolg van molest
van dekking uitgesloten. Voor wie niet echt een dringende noodzaak
heeft om richting oorlogsgebied te reizen, lijkt het dan ook raadzaam
vakantiereizen te beperken tot het als veilig beschouvvde Sloveniš en
Istriš.
Antoon Oosting

15

Leden
Het aantal leden van de vereniging is nog steeds groeiende! Eind januar!
telde de Vereniging Vrienden van Sloveniš 130 leden. De doelstelling
van 1992 om een getal van 150 leden te behalen is daarmee bijna
geheel gerealiseerd. Toch past ook enige bescheidenheid, omdat
sommige leden nog niet aan alle financiele verplichtingen hebben
voldaan.
De vereniging had zich het streefgetal van 150 leden ten doel gesteld,
mede omdat wij hiermee in aanmerking kunnen komen voor
subsidiegelden. Subsidie betekent immers dat meer activiteiten
ontvvikkeld kunnen vvorden, projectcommissies kunnen vvorden
ingesteld, ledenwerfacties op touw kunnen vvorden gezet enzovoort.
Omdat op de Utrechtse vakantiebeurs het bestuur mede de vereniging
heeft gepromoot, hopen we als gevolg enige nieuvve leden op korte
termijn te kunnen inschrijven. Verder kan het ledental vvellicht nog stijgen
doordat de huidige leden hun gezinsleden/invvonende leden alsnog
aanmelden als lid (voor minimaal 5 gulden per jaar).

Promotlemateriaal
Bij de penningmeester (071-613978) zijn stickers (zie afbeelding op de
achterzijde van deze LIPA) en metalen speldjes in de vorm van de
Sloveense landkaart te verkrijgen. De sticker kost 1,50 per stuk, het
speldje 5,00 per stuk. Portokosten zijn niet inbegrepen.

Financien 1992
Op de algemene ledenvergadering van 24 april 1993 te Nieuvvegein
vvordt u een officiele staat van baten en lasten alsmede een balans ter
goedkeuring overlegd. We menen dat het goed is om reeds nu een
indicatie van de inkomsten en uitgaven over 1992 te publiceren.
Het jaar 1992 werd begonnen met een positief saldo van tl. 457,66; Bij de
penningmeestersvvisseling in mei vverd een positief saldo van fl. 301,overgedragen. De contributierekening leverde in het afgelopen jaar fl.
1720,- op. Overige posten aan de batenzijde kvvamen samen op 39,54.
De baten bedroegen fl. 2532,26.
Aan de negatieve zijde kostten de LIPA/nieuwsbrieven fl. 533,47 en het
bestuur, aanschaf van materialen incluis, fl. 748,87. De persconferentie
kostte fl. 40,-. In totaal leverde 1992 een positief saldo van 698,42!
De penningmeester

- 16 J o or u gelezen in de Volkskrant van 22 december

'92

Luidsprekers uit de dagen
van Tito spelen nu Vivaldi
in Slovenie
sche goeroe van de regering. Hij verNieuvvsdienst The Guardian
LJUBLJANA — De rij voor het wierp het advies van het Internationale
loket in het station van Ljubljana Monetaire Fonds om de tolar aan een
geeft een aardig beeld van de situ- vaste vvisselkoers te binden (er waren
trouwens geen valuta-reserves om die
atie vvaarin Slovenie verkeert. Dit in stand te houden) en de geschiedenis
zijn geen vluchtelingen. Sommi- lijkt hem gelijk te hebben gegeven.
gen zijn zelfs geen reizigers. Ze
De inflatie nam tussen augustus vorig
staan in de rij voor buitenlandse jaar en afgelopen november af van
25 procent per maand tot 2,7 procent.
valuta.
Tvvee jaar nadat Slovenie de Joegoslavische federatie verliet, is de tolar de
enige echt barde en vrij invvisselbare
Balkan-munt gevvorden. Het land heeft
zijn eerste verkiezingen naar vvesters
voorbeeld achter de rug, tot algemene
goedkeuring. De straat-luidsprekers die
in de tijd van Tito vverden geinstalleerd
spelen nu Vivaldi. De Maxi-markt tegenover het parlement is even goed
voorzien van consumptie-artikelen als
vvinkels in Oxford Street of op de Kurfurstendamm.
Terwijl het VVesten zich beraadt op
stappen om iets doen aan de oorlog in
Bosnič, en Servie het conflict dreigt uit
te breiden tot Macedonie en Kosovo,
zijn de Slovenen rustig verder gegaan
met het consolideren van hun onafhankelijkheid. Ze hebben s traten met politiek belaste namen herdoopt, ze hebben
hun aandacht verlegd naar het VVesten,
en ze zien de afgelopen 45 jaar als een
historische aberratie.
‘De staat van de economie is buitengewoon goed als je je realiseert dat meer
dan de helft van onze buitenlandse afzetmarkt (met inbegrip van de andere
Joegoslavische republieken) verloren is
gegaan’, zegt Jože Mencinger. Hij was
na de onafhankelijkheid de economi-

In anderhalf jaar herstelden de reserves
aan buitenlandse valuta zich van een
tekort van negen miljard dollar tot een
surplus van vierhonderd miljoen.
Mencinger is inmiddels afgetreden
vvegens onenigheid over het netelige
ondervverp van denationalisering en
privatisering. Afgaand op de officidle
statistieken lijkt dat probleem nu opgelost te zijn. Per 3 maart waren volgens
de regering van ’s lands 26.629 bedrijven er 22.677 in particuliere handen.
Maar dit percentage van 85 procent pri­
vatisering vvekt overal de lachlust op.
De bedrfjven hebben gemiddeld nauvvelijks e6n werknemer. Het zijn er zoveel
omdat registratie goedkoop was en iedereen dacht er nut van te hebben bij
het ontduiken van belastingen.
Onder het communistische bevvind
waren de bedrijven in ‘sociaal eigendom’, een uitvinding van Tito vvaarvan
tot op heden niemand precies kan uitleggen vvat dat was. In theorie betekende het dat iedereen alles bezat, maar uit
de juridische haarkloverjj van de afgelo­
pen maanden is naar voren gekomen
dat in feite niemand iets bezit. Het heeft
tot een gecompliceerd en eindeloos geharrevvar geleid over wie er wat aan wie
verkoopt en wie de uiteindeljjke eigenaar zal zijn.

Het is er allemaal niet eenvoudiger op
gevvorden doordat in de nadagen van de
federatie een slecht in elkaar zittende
privatiseringsvvet door het parlement
werd gejaagd, die een ondernemersgeest heeft wakkergemaakt waar Ro­
bert Maxwell jaloers op zou zijn geweest. Managers inventariseerden de
bezittingen van hun firma’s volgens
veel te lage tvveedehands prijzen. Zij
maakten geen haast, zodat de inflatie
van 30 procent per maand verder op de
feitelijke verkoopwaarde invrat. Daarna kenden ze zichzelf een denkbeeldige
salarisverhoging van 20 procent toe, die
zij aan de firma ‘terugbetaalden’ om de
aankoop ervan te financieren.
Sommige van deze nep-constructies
worden nu blootgelegd, maar het onderliggende probleem wordt niet onder
ogen gezien: of het mogelijk is om rechtstreeks over te schakelen van sociaal
eigendom op prive-bezit, of dat eerst
een tussentijdse nationalisatie nodig is
om juridische duidelijkheid te verschaffen. Dat laatste vvordt vveer bemoeilijkt
door het besluit de eigendomsrechten te
herstellen van degenen die het slachtoffer werden van de inbeslagnames door
de communisten in 1948. Opmerkelijk
genoeg heeft de partijbureaucratie volumineuze dossiers bewaard van die in­
beslagnames, die nu vvorden gebruikt
bij de restitutieprocedures.
De ergste erfenis van de Tito-jaren is
vvellicht de afvvezigheid van persoonlijke economische verantvvoordelijkheid.
Hoe slecht een bedrijf ook werd geleid,
niemand ging gebukt onder de praktische gevolgen. In extreme gevallen
werden de grootste wanbeheerders ontslagen, maar alleen om naar een andere
staatsonderneming te verhuizen. Al
hun sociale vervvorvenheden — huisvesting, inkomen, pensioen, gezondheidszorg — bleven onaangetast.
Dat de politieke overgang na de onafhankelijkheid tamelijk ordelijk verliep,
is te danken aan zovvel de persoonlijkheid en bekvvaamheid van de met grote
meerderheid herkozen president Milan
Kučan als aan de homoeeniteit.van de
bevolking. Alle delen van de voormalige federatie zijn het erover eens dat de
Slovenen nooit echt in Joegoslavie hebben gepast. De andere volkeren verstaan hun taal niet en de belangrijkste
culturele invloeden zijn afkomstig uit
Oostenrijk, Hongarije en Italie.

Toch kan Slovenie niet pretenderen
dat er niets aan de hand is in het zuiden.
Zo bevinden zich daar ongeveer
150 duizend vluchtelingen, voornamelijk Bosnische Moslims, die de grens
over zijn gevlucht. Het is moeilijk aan
de juiste cijfers te komen — vvaarschijnlijk omdat die niet bestaan — maar de
alom aanvaarde schatting van driehonderdduizend niet-Slovenen die er proberen een bestaan op te bouwen, vormen een zware last voor een bevolking
van iets meer dan twee miljoen. De
vverkloosheid bedraagt 12,2 procent,
maar de vele vluchtelingen die illegaal
bij vervvanten wonen en werk proberen
te vinden zijn niet meegerekend.
Dit was natuurlijk een dankbaar
strijdpunt voor de Sloveense Nationale
Partij (SNS) en haar charismatische leider Zmago Jelinčič. Hij is een vreemde
figuur, over wie wilde verbalen de ronde doen. Hij is veroordeeld wegens diefstal en verkoop in het buitenland van
kunstvoorvverpen uit kerken. Hij staat
bekend als een duistere, maar buitengewoon slimme ritselaar.
Hij was de enige partij leider die campagne voerde over een echt probleem,
en daarmee behaalde hij 110 duizend
stemmen en de vierde plaats. Waar an­
dere partijen gratuite leuzen als ‘Slove­
nie open en veilig’ voerden, richtte de
SNS zich op een kvvestie die grote aantallen jonge mensen bezighield: de vvedloop om de schaarse banen.
‘Jelinčič is zeker geen nazi’, zegt Er­
vin Milharčič, een vooraanstaand politiek commentator. ‘Hij kan beter vvor­
den vergeleken met de oude Italiaansu
fascisten: hij koestert geen sympathie
voor het antisemitisme of iets dergelijks. Hij haat zelfs geen buitenlanders.
Hij is echt een oudervvetse nationalist
die wil dat ze allemaal naar huis gaan en
Slovenie aan de Slovenen laten.’
Het parlement staat voor het pro­
bleem wat het met de SNS mtiet doen.
Iedereen zou graag zien dat de partij
gevvoon verdvveen. De kiezers gaven
geen enkele partij een duidelijk mandaat en de politici proberen een coalitie
te smeden uit sterk verdeelde grcepen.
Het enige vvaarover men het eens is, is
dat men niet met Jelinčič in zee wil. ‘We
zouden wel eens tot de ontdekking kunnen dat we onszelf een politiek systeem
van Italiaanse snit hebben bezorgd met
steeds vveer uiteenvallende coalities’,
meent Milharčič.
HARRV JACKSON

18

Om alvast te noteren...
Uitnodiging Algemene Ledenvergadering
24 april 1993 te Nieuvvegein
Zaal open en Ontvangst
Algemene Ledenvergadering
Informele voortzetting

18.00-18.30
18.30-20.00
20.00 - 01.00

Op 24 april bent u vvelkom op de algemene ledenvergadering en de
aansluitende informele avond voor de leden, vvaar kennismaking, een
goed gesprek en gezelligheid centraal staan.
Ter vergadering komt de samenstelling van het bestuur, de redactie van
LIPA, de kascommissie, de verslaglegging 1992 en planning 1993 aan
de orde. En verder alles wat u zelf voor de vereniging van belang acht.
Een gedetailleerde agenda met bijbehoren vergaderstukken vvordt u
later, ruim vantevoren, toegezonden.

ALV 24 april 1993: Bestuursverkiezlngen
Ingevolge bestuursbesluit van 26 augustus 1992 zijn de bestuursleden
H. Hoops, P. Iskra en M. Selan aftredend. Herman Hoops is niet
herkiesbaar.
Graag nodigt het bestuur u uit zich kandidaat te stellen voor het bestuur,
te meer daar uitbreiding van het bestuur gevvenst is. Voor meer
informatie kunt u zich vvenden tot de secretaris, M. Selan, 070-3677242,

Afscheid
Onlangs, ter bestuursvergadering van 16 februari, is Antoon Oosting
tussentijds teruggetreden. Zijn werk als journalist, de daarmee gepaard
gaande onregelmatige, hoge vverkdruk en zijn verplichtingen jegens de
vereniging als bestuurslid, bleken een te zvvare last voor zijn gezin. Het
bestuur heeft met moeite voortijdig afscheid genomen van Antoon, die
steeds een gemotiveerd en stimulerend bestuurslid bleek. Sinds de
oprichting functioneerde hij eerst als vice-voorzitter en sinds vorig jaar
als algemeen bestuurslid. Op de bijeenkomst van 24 april 1993 te
Nieuvvegein zal het bestuur Antoon formeel bedanken.
Frank van K reve I, voorzitter

19

Verenlglng Vrienden van Sloveniš: wat u moet weten!
De Vereniging Vrienden van Sloveniš is opgericht op 7 juli 1991.
De Vereniging Vrienden van Sloveniš is een zelfstandige en
onafhankelijke landelijke organisatie, vvelke zich ten doel stelt om met
name op cultureel, economisch en maatschappelijk gebied de
samenvverking tussen Nederland en Sloveniš resp. Nederlanders en
Slovenen te bevorderen en zo mogelijk te initišren en onderhouden.
De vereniging beschouvvt zichzelf als de gešigende plaats voor
ontmoetingen tussen Nederlanders en Slovenen. De vereniging wil
voorts in het bijzonder een ontmoetingsplaats zijn voor de Slovenen in
Nederland.
(uit artikel 2 van de Statuten)

Bestuur
Voorzitter
Frank van Krevel
Bezuidenhoutsevveg 127
2594 AE Den Haag
Vice-Voorzitter
Pavel Iskra
Fagotstraat 47
2287 BC Rijswijk
070-3942435
Secretaris
Marjan Selan
De Gaarde 278
2542 CP Den Haag
070- 3677242
Penningmeester en ledenadministratie
Herman Hoops
B.S. v.d. Oyelaan 26
2252 EB Voorschoten
071- 613978

F. WITTE & PARTNER
Levering en installatie van computers en netwerken.
Computerlessen, o.a.:
Apparatuur kennis, MS-Dos en
VVordperfect 5.1

F. WITTE & PARTNER
VAN AREMBERGELAAN 117
2274 BR VOORBURG
TEL: 070-3478026
FAX: 070 3854662

Slovenija
aan de zonzijde van de Alpen