OWZC£§50» «Qids» *6i && «GS S$* LECTORI BENEVOLO- P Rodit in luccm tandem aliqiiandb' r Aletrica Artis opufculurn , Lector Benevole, quo carere diutius fine gravi incommodo, magnaque progref- Sus deceffione, inferiores fcholse non po- terartt. Quanto Magiftris ipfis adjumen- to futurum fit, intelliget facile, quicun- queinMufarumDifdplina lion mediocri. ter verfatus fuerit; unde nonaviris tail- turn n re Poetrea leviter eruditis, fingla- rem libelli hujiis Audor inivit gratiam ; fed ab ijsetiam, k quibus fingulx Helicon nisviaeprobbcognitadunt, quique ad fe- cretioraApollinis adyta penetraruntjquud nimirum tritum iter a nemine , ingredi primus omnium s & calcare caeperit, pe- ddnquc in vacuo fixerit perqukm felici- ter; id ego utaudeam faciunt excultiffima hominum Dodorum, de opere ifto judi- cia, quae meis non femel auribus magna tlfurpavi cum voluptate, qu6d admeam fententiam gravifUma capita accedere vL dereri derem. Hane igitur commendationem perpetuas neccffitudini, qua mihi cum _ illo intercept, & quam in pofterum co¬ lam fan&iflimd, tuadfcribasnollim. Ego f?n& ut tibi in aliquam adulationis fpeci6 i inddifle minimi videar, vel ad primum provoco, in quod forte incurreris, libri hujuspreceptum. Certum nihil eritcur v Auftori fuccenfeas, fi fortaflis jejunum aliquid, aut ardtioribus definitum lj- anitibus tibi occurrerit, totamin meunu culpam potiusconjice, qut cum opus hoc, ab ejusmanibus, nec crebris adhortatio- nibus, nec precibus ullis me avellere pofle fentirem , agrd admodum non ab cun- ftante mod6, fed etiam reludante, vt pene illatfi extorfi, decerptumque imma- turum frudlum (utejus verbis utar ) tibi, Ledtor 5 appofui. Supremam manurre huic operi acceffifle facile crederem, nifi me frequenter ille, perfedtionem fe olim admoturum ultimam, & caftigatiflimam. fpeciem affufurum efle monuiflet. Tu, fpero,condonabis, quae irrepferunt, men- da aliquot, me4mque( dum curisfandtiori-j bus fe totum impendit Audtor ) diligentiS tff'ugerunt; ilia certd operarum incuria; tribuenda effe, cuique litterato judicare pronun eric. Illius interea labore. Tu, Le&or bonus utere, donee haud paulo comptior, & locupletior redeatinlucena hie libellus. Id ego ultimum ejus nomine te moni-C turn velim, editam effe Attem hanc Meu ricartt in gratiam potiflimum adolefcen- tium, qui Prims Grammatices, Huma- noribus Literis, & Rhetorics operana navant. Quapropter cumtradanturhic non pauca, qus captum illorum quos Tertianos vocant, videantur excedere, neceffe me habere arbitratus funi tibi ex ejus mente aperire fpfo in aditu, quidfis illorum accommodatum ingenio, viri- busque non impar. Tertianis, & humaHtorilut alumnis prion femejlri uftti effepoterunt. 1. Figurs Syntaxeos in Prolegomenie explicate. 2 . Caput Primum, in quo de Epitheto- rum deleclu agitur in univerlum. Ec Prsceptum XIII. in quo de Patrony- micis. 3. Caput Tertium, in quo agitur de mu- tatione vocum, fi fe&ionem fecun- dana dam de mutatione (ubftantivi,& fe£Ho- nisnorue partem illam,qu£eagitdemu- tarione fententije per longiorem am- plificationem exceperis. Hwnanijlis pojleriore fetrxftri, S" l\betori¬ ent maxima cum frucht tradi poterunt. omnia hujus Metricae Artis prat- O^03SO3S(r©SO3Q ARS METRIC A, S1VE ARS CONDENDORUM Eleganter Verliium. AdThilomufon Adolcfccntem. H Aud fatis admirari poflum ( Philo- mufe chari (Time) Artem Metricam, qua nihil ufitatius in humanioribus fcho- lis, nihil magis decantatum in Gymnafijs, nihil ad ufum facilius, nihil ad dignitatem prteftantius, nihil ad delecrationem fua- vius excogitari poteft; ijs prsceptionibus ha&enus caruiffe, quibus perficitur reli- quarum artium difciplina. Neque vero id pratftitere Grammatici, qui tantum in lyllabarummenlurisftudium, & operam collocarunt: Neque, qui Artem Poeti- cam litteris perfequi, & explicare aggrelfi hint, qui condendorum fcilicet verliium ratione prcetermifsa, in unam condendo¬ rum Poematum artem intendfire a«i- mum, & artem Poeticam potius, quam f Metricam delcripferunt. A Ita-, V 2 Ars Metrka. Itaque defiderari videbatuQ utallquo- rum, qui effent hujus artis periti, in eo pulvere defiidaret induftria, & noftris Mufarum alumnis ad illigandos primo, deinde ad fcribendos eleganter verlus aperta, certaqueratio traderetur. Quod quidem etfi erudite manus operam, diu- „ turns lectionis ftudium, caftigatique ju- f dieij limam poftuSet; & ab iis omnibus dotibus, fi unam leftionem exceperis, imparatmn me efie omnino fentiain : ! Quia tamen neminem huic tabula: ma-l num admoviffe hadtenus video, & res per fc facilis, & jucunda, tam longo, tamque difficili tyrocinio adolefcentes poefeos candidates exercere folet ; inire confi- lium apud me ccepi, fin minus id affequi, quodtento, ac certe prsire alij's, eosque exemplo proyocare meo, ut in eundem ipfi feopum felicius colliment. Conabor igitur omnia , qua: ad feri-y bendos eleganter verlus Tyronum no-j ( ftrorum ftudia promovere pofiunt, ad ■ certa qusedam praecepta revocare, pau- • clsquerompleai capitibus. Acnediutius \ emorerinipfo limine, paucis accipehu- , q ’ i us ‘ Ars Metricd. 3. Jus Iitcrariat traciationis, melque confili} rationem. Atque ut planius fiat, quod deinceps di&urus Him, placet ante definire, quid St 1 Ars Metrica. Omnh enim (inquit Tullius ) « qu a dr at torn fufcij>itur, de aliquare inftitu- - tio debit a definitions proficifct , ut intelliaa- * tur,quid Jit id, de quo difyutatur. Sicigitur Artem Metricam definiri pofleexiftimo, fi dicam Artem ejfe iUigandorum, eondett- dorumcfa ekganter vrrfuum. Hsec autemil- ligatio, & ftru&ura verfuutn fex potiffi- mum rebus abfblvitur. 1. Pedum, quibus uaumquoque carminum genus conftat, &quantitatis omnium fyllabarum expe¬ dite cognitione. 2. Apta collocatione vocum , & illigatione pedum. 3. Ex- quifito SeledHorum Epithetorum ulu. 4. Vocum , & Phraleon mutandarum ra- tione multiplier, cum ese, quas verfamus animo ad metri leges, aut ad Poeticam elegantiam adduci facile nequeunt. f. | Ipse vocum , & phrafeon elegantia, qua: ' Poefin fapiat, & Mularum oleat difcipli- \ nam. 6 . Denique fonoiplb, &tempera- ■; ta quadam vocum numerose cadentium ; A 2 mo- 4 Ars Metric a, modulatione. Quiavero harum fexpar- ! tium priores duas fibi vendicarunt Gram- matici, e&sque Defpauterianus Hermes aDeipauterij mendis, & erroribus afler- tas , paucis antede d dens usque viro vir , d pro, hxret pes pedi, - vix audior e ulli. Ovid. e pro, ab ullo. Vel mutantur Tempora v. g. - Qc, os omnss undique Graia Circumerrant acies^tT ni mea cur a refijlxtj Jam flamma tulerint , inimiem & haufe. rit enfis. Virg. 4 Id eft, quos Grsecicircumftant, & quos, nifi mea cura refifteret, jam flammse ab- ftuliflent &c. Elate erant Veneris verba ad TEneam. Ni facial , maria ac terras , cut turnout j jrofundum. A 4 8 Ars Me trie a. quippeferantrapidi fecum , &'c. Vfrg* Id eft, nili id faceret, vend mare, terrain, coelumque ipfum fecum impellerent, ac fuis prope fedibus omnino dimoverent. Fiunt etiam aliquando immutationes in numeris, perfonis, & modis: fed has pa- rum ad inftitutum noftrum faciunt. biter. Quid eft Eclipfis? Tkefp. Eft cum in Oratione aliquid de- eft, quod fubintelligitur; ut, cum Virgi- lius dixit, Genus unde Latinum j fubintel- ligendo ortum efi. InfcrretfeDeos Latiogenus unde Latinum , Albanife Patres , atquealia, mania RgmtCy Pari ratione alibi feripfit. Dimelior apijsi erroremque boflibus ilium . Subintelligendo tribuant pijs meliora in. ficiant , errorem ilium hoftibus. Sed vos qui tandem ? quibus aut venijlis ab oris ? Idem Virg. id eft, qui ejlis ? Unde tibi front em, liber tatemque parentis ? Juvenal, fubaud. fumes. Iftx funt Eclipfes verbi, quia deeft in oratione, & fubintelligitur verbum ali- quod j alia funt Eclipfes praepofitionum Ars Mstrica. - 9 quibus nihil frequentius occurrit in Poe- tis, prcelertim in Quseftionibus llbi, Quo, Unde. In QuaftlioneUbi.v.g. c Null/ cert a domm * luck habit am us op tick. fubaud. In , Virg. Contmdunt ludo , & *fulvd luBatur arenct * fubaud. In, Virg. In Quxftione Quo. v. g. De vemre*locos lat os , tricae Tradationem. Ex Arte Rhetorics. lpOftquam efigurata Syntaxi eaexpli- cuimus, quae ad inftitutum noftrum per- An Metrics. 15 pertinent, pauca etiam ex arte Rhetorica delibanda ftmt, ut nofter PoeTeos candi- datus ijs omnibus, quajadArtem Metri- cam percipiendam fcire iplum antea ne- cefle eft, penitus informetur. Eandem autem, quam paulo ante tenui Interro-' gandi, Refpondendique viam hie etiam, majoris perfpicuitatis gratia, tenebo. Inter. Qusenam igitur eafunt, qua; ad artis metricse praeceptiones cum fructu audiendas, hujus artis Tyronem exRhe- torum Inftitutione percepifle necefte eft 2 Bj-jfi. Pauca admoaum, aliquaexlocis Oratorijs, aliquaexTropis, Seunumaut alterum exFiguris. Inter. Quasnam ex locis Oratorijs di- dicifle oportet 2 Kefp. Ifta. Quid fit Genus, & Forma, feu fpedes: Quid Totum & Pars: Quid Enumeratio partium: Quid Caufa & Ef- fectus: Quid Adjuncla rei, feu Circum- ftantiae. Inter. Quid eft Genus? Eft quoddam Totum plures con- tinens partes communione quadam fibi fimiles, fpecie tamen differentes v. g. Ar~ A 7 Aor iq. A rs Metric a. bor eftveluti quoddamTotum,cujus par¬ tes funt omnes Arborum (pedes, quas fi- gnificatione fua complectitur, nimirum. Quercus, Pinus, Ornus, Gerafus Pyrus, LaUrus, Palma, & alia omnes arbores , 'quas ubique ten-arum profert, & alit tel- lus.HjEp.orro Arbores in eo conveniunt, quod ynaquceque fit arbor: Specie tamen dirferunt, quia difparem truncum diver- fos ratnos, alia omnino folia, &difGmil- lirnos frudtus nobis exhibent. Idem di- xeris de Flore, de Colore, de Metallo, de Fluvio, de Pifce, deYento, de Litore, de Regno, de Popuio, de Urbe, & de alijs omnibus vocibus, quarum fignificatum ad plura diverfa pertinet. Inter. Quid eft forma, leu Ipecies? F\ejp . Eft pars Generi fubjecia. Vel, ft mavis, forma aut Ipecies funt ex partes omnes, quasdiximusinGenere includi, feu inilliusvocis, qua Germs eft, fignifi- catione coutineri. Ita Ipecies Arbores funt. Quercus, Ornus, pinus, Cerafus, Prunus, &c. Species Floris funt lilium , Rofa, Viola, &c. Species Mttalli funt Au- rum, Argentum, /Es 5cc, qutedam etiam quaft S ica, 15 ; funt, Galli, Hi- ielgae, Angli, &c. d aliud Totum > ri & Specie! fub- , ‘ tod, compofitum integratur, quod jriim fumptat, fed uno coledis con- item illud Totum cum Genere con- guendum putavi, fit, & prseceptio- nibus noftris magnam lit ailatura lucem hujus Totius praecipua quaedam & fingu- laris explicatio. Ac ne cui quidquam in eareambiguum, 8c obfcurum reiinqua- tur, cujus appelationem Totius, a genere diftinguemus, alterumque dicemus Ta¬ tum Genericum: quid enim magis gene- ricumquam ipfum genus? Totum inte- grale altefum , quia fcilicet ex pluribus partibus integratur. Jam vero Exempla Totius inregralis effe potcrunt Damns ex tebto, parietibus, tabu-* 1 6 An Metric a. tabulates, feneftris janiufqu- conftrucla >atq; compolita; Annus in quituor divifus tempeftates; Totus Ocean,s in varia di- ftinctus Maria; iYawepupd, prora, ca- riha, tranftris, malis, vels, antennis,& * ccctro nautico apparatu c>mpa6la, &in- ftrucla; Re on am , aliquo’ provincias , & urbes plarimas compledens, &c. lit au- tem videas ijs omnibu?quadrare defini- tionem Totius Integrals k me traditam, id uno exemplo cordrmetur.. Annus eftTotum utdixi, irtegrale, cujus par¬ tes funt V er, /Ellas. Autumnus, Hyems. ijs omnibus, li corjunclim accipiuntur, annus convenit,licet enim affirmare ver, teftatemjautumnunyhyemem.annum eft- fe: at eraret ille, 8: ab omnibus rideretur, qui ver autseflatem annum effepalam aft- ferere auderet. InToto Generico longfi aliteraccidit; dequocumqueenimfiore licet dicere, v. g. Rofafloseft, Viola flos eft , Narciffus ftos eft, & fic de cazteris* Quia Totius Generici fignificatio in lin¬ gulas ejus partes etiam divifas a cteteris cadere poteftex ijs porro , qusedeToto Integrali diximus, haud eft difficile per- i f p ice - Ars Metric a. 17 fpicere quid fit pars Integrals , & quo- modo a partibus Generi fubjech's diftin- guenda fit. Inter. Quid eft Enum eratioPartium? RjJp. Eft Oratio, qui Toturn Generi- cum, vel Totum integiare in fuas partes* diftribuitur v. g. ft per Enumerationem partium vernam fiorum pulchritudinem defcribere velles, recenfenda; eftent va- rix fiorum fpecies, quse incoronarijs hor- torum pulvinis verno tempore collu- cent. Si vultus allicujus efiet laudanda modeftia,- frontis majeftatem 5 oculorum gratiam, genarum pudorem, denique mi- ra conditam fuavitate modeftiam, toto apferfam vultu defcribere. Inter. Quid eft caufa? Rejp. Eft id ex quo vel per quod, vel k quo vel propter quod aliquid fit. Unde quatuor diftinguuntur genera caufarum. Materia ea nempe, ex qua, vel in qua res flint. Forma, id per quodresunainfeab alijs omnibus rebus diftinguitur. Caufa efficient a qua efficitur eares qua 5 propte- rea dicitur effedhis. Caufafinalis , propter quam aliquid fit. v. g. auruni eft materia ^ I $ Art Metric a. ex qua fit numinus. Forma eft apprefta nummo imago Prineipis. Caufa efficient eft monetarius nummi opifex. Caufa f- ( nalis eft, ut mutuum inter homines corn- mdrcium his nummis faciliiis iniri, & fconfervari pofttt. Inter. Quid funt adjuncts, vel (utalij loquuntur) Circumftantise ? Rejp. Sunt ea, quae cum re, aut cum perfona non neceflario conjuncta funt. Quapropter alia funt adjuncts rei, alia perfona. Adjuncts rei funt Locus, Tempus rei faciendae Modus, &prselidia, quibus ad earn faciendam ufi fumus. Adjundta perfona, funt omnes animi, corporisq ; dotes, & affe£tiones q uas vel a natura vel ab inftitutione, & confuetudi- ne haulimus. Cujusmodi funt in animo , vis celeriter intelligendi ,recordandi, &c. Aut ingenij tarditas, atque memorise; In¬ doles recti fua fponte amans, aut ad vitium proclivis; Scientiae , Virtutes , & Vitia: InCorpore , pulchritudo, defor- mitas, labor; cauendi ,faltandi, ludendi, pcritia, &c. Inter , Ars MitricA. 19 Inter. Quid funt Antecedents, St Con- fequentia? Refp. Sunt ea, quae rem neceftario an* tecedunt, autconfequuntur. Lit ortum diem neceftario antecedit Aurora; & or¬ tum folem neceftario dies conlequitur. Inter. De locis oratorijs audivi quid- quid te di&urum effe receperas, age mo- do adilios, quos dixeras, Tropos Figu- rafque eveniamus, & primo quidem edift fere mihi, quid Tropum, quidFigurarum nomine intelligas? 1\efp. De Tropis dieam primo, deinde de Figuris, Tropus eft T ranslator um ver- borum ufurpatio, verba vero translata, ea flint, qua; a propria fignificatione, in alie- nam transferuntur. v. g. Cum dicimus, Fratarident , vox ilia rident , a propria fi¬ gnificatione , nempe ab homine, ad ver- nam pratorum amaenitatem traducitur. Inter. QuotfuntTropi ? 1\efp. Plurimi fed ttes dundaxat ex ijs feligam, Metaphoram, Synecdochem, & Metonymiam, ex quibusprsecipue, ele- gantiae Poetica; venuftas efflorefcit. Inter. Quid eftMetaphora? Mh 20 Ar% A'etrica. T\efp. Eft Translatio verbi abuno, cui proprium eft, ad aliud, cui non eft propri- umjquod quatuor modis poteft accidere. 1. Quando fit translatio a re animata, ad’rem inanimam. lit cum Virgilius dixit. v - Pontem in di gnat us Araxes. Id eft araxes fiuvius non paftus impofi- tumfibipontem. llbivox, Indignatw , qua; convenit homini ; fiuvio pontem incurentium aquarum impetu labefa.- dtanti tribuitur. 2. Quando transfertur alicujus vocis fignificatio areinanima , adrem anima- tam. v. g. Virgilius flu&uationem, & seftum, quacluntmaris, & aquarum pro¬ pria : transfert ad commotiones animi explicandascum, dicit. Savit amor magnoc^ irarumfluBuat ' Frodigio , ardentes fuperum circumtulit iras. ItaFrizonius. Ecce,quoj deTropis dicendahabui,qui- busfi duastantumfiguras verborum, ad hanc , quam inftituimus , tradationem neceflarias, adjunxero, nihil deindeerit, quominus ab hujus veluti Metrics Artis reftibulo, ubi tehadenusmoratusfum, in penitiora tedium arcana protinus ad- mittaris, Stquidquid ad eamArtemper- tinet, ftatim exploratum habeas. Inter. Quaenam igitur funt dute ilia: figurte ? Rsjp' Apoftro>phe, & Repetitio. Inter. Quid eft Apoftr&phe ? Fpjp. Eft figura, qua fermonem ab au- ditore ad alium avertimus. lit cumVir- gilius Ainete Clypeum delcribens, ubi in- ferorum ptEnas in eo expreffas attigit, Orationem ad Catilinam convertit, t quem ijs tor queri exiftimat. 5 — Add it* Tartarean etiatn fedes , ulta ojlia Ditis. Etjcelerumpumas, &' te, Catilina minaci Ftndentemfcopulc,furiarum^M ora tremen- tetn. Virgil. B *Sufr 26 drs Mclrlca. *Subaud. Vulcanus , cujus arte, & indu- ftriaClypens ille conflatuseft. Inter. Quid eft Repetitio ? Refp. Eft, cum idem Verbum fapius in oratione iteratur; feu (ut alij malunt) cum ab eodem verbo fsepius incipit ora- t?o. v. g. Tempore difficiles veniunt ad aratraJuvenci. Tempore lenta pati frena docentur Equi. Ovid. Tenamus Arr?iti Epitheta ad hujusrei, qua de agitur, argu-1 mentum $ Id eft ut non folum fubftan- tivo, cui tribuuntur, quam aptiflime com veniant,fedetiamut velnovamquandam toti fensentke vim adjiciant, yel novum Siliquod' Ars Mettled. 2J atiquod ei lumen, Sc decus affundant. v.g. Sitha’cEpithetis ornanda, 8c fuisiliigan- danumerls. Eheu Pofthume ftabuntur anniy me pietas mar am ruoi s , &finecia, mortji afferet. Vide quam eleganterid Horatiu? praeftiterit, Ode. 14. lib. 2. Ehcufugaces , Pofthume , Pofthume habkntur anni , nec pietas mar am Pact's , & h’ft anti feneda Afferet , indamitaque morti. Hanc etiam fententiam ab eodem Hora¬ tio exquitifiimis Epithetis ornatam, ad- mirare. Mequicquam Deus terras Oceana abfeidit, ft tacj’M rates vada tranfilium. Id eft, fruftra Dei Providetitia terras a mari disjunxit, fi nihilominus homines audent navigare. SicenimaitOde. 5.lib. 1. Mequicquam DEUSabfcid.it Prudens , Oceana diffociabili. Terras fi tamen impia. Non tangenda rates tranfilium uadi. Quam eleganter dixit prudentem. Deum°m hac marium, rerrarumque diftin£tione: Impiturates , quod divine providential le¬ ges violare quodamodo videantur: Mon tangenda vada, maria fcilicet,quae Deus vi- B a detur t 2 % Ars Metrica. deturidcirco infinitis propemodnm Syr-. tium, Scopulorum, procellardmque cin- xifl'epericulis, neunquam hominespela- go fe committere, illudve attingere au- derent. Verum ut in ufitatiori carminum ge- ners res tota planior fiat, adverte animu > adhancMartialis Sententiam, ab omni¬ bus primonudam Epithetis, fuisque nu- meris folutam , turn deinde illuilratam Epithetis , & fiiis pedibus iiligatarn, Sic humusindulgetpifcibus: id eft, pilcesalli- cit ,ftc efca decipit ferns. Sic avidis fall ax indulgetfffcibus humus > Cal/idajicflub, as dec fit efca ferns. Idem, agens de felicitateillius, qui relU da urbe ruri exiguis opibus contentus, ac beams vivit, & cui licet ante focum exponere plenas nemoris, &ruris plagas; 1 cui licet pifcem feta ducere, & mella de cado promere cui villica menfas onerat, * &c>n’s non emptus pracparat ova; fie ait lib. i. Epigram. Cui licet exigui nemoris , rurisejuc lead Ante focum , plenas explicuijfe plagas. Et pifcem trcmula falientem ducere feta, 1 r fla. j Ars Metrics. 29 Tlavaque de rubra pram ere mall a cado. Pinguis insquales oner at cui villica menftuy Et fua non cmp tin pr spar at ova emit Lucanus lib. 4. Pharf. deferibens famen, < qua Ctefaris caftra apud Ilerdam in Hi- Ipaniapremebantur, fic habet. Junique comes femper magnorum prims malorum. Ssva fames aderat , nuU'oque obfeffus ab hojle Miles egst: toto cenfii non proiigm emit Exiguam Carer cm. Prob! lucri pallida tabes! Non deejlprolate jejunius venditor auro. Quid eadeicriptione ornatius ? quid de- gantius ? cpkn gravibus Epithetis alio- rum famen exaggerate aliorum avari- tiam infe&atur ? fuerunt enim qui in tantje famis anguftijs , oblata pecunia, panem alijs venderent, quo feipfi fuften- tare debuiffent. Sautelus nofter, cuius in verfibustam exquifitus, & eiegans eftEpithetorum de¬ lectus, ut cum iiio paucos admodum are- centioribus Poetis hac in re conferri pofle exiftimem; Cum in AlIegoricisLufibusde Bombyce ait, ejmpracordia turnere fiio , & ahum dopes faggere , quam egregijs,& t B 3 accora? ' 3 o Ars Metrica accommodatis adidEpichetisremtotam. explicat. Auricomo pretiofa tumentprjcordiaflo , F%ta% inexhaujicu Juggerit alvm opes- Quiavero non alienis folum, fed etiam fuis exemplis debet alios inftituere, qui fufcipit docendi munus, afferam fcri- y ptum a meolim Epigramma, in quo ftu- dui, quantum in me fuit, Epithetorum delectui. Argumentum erat de Chrifto, qui, rogante fandiffim& ejus Matre,in Canse nuptijs aquam in vinum mutavit. Cajia verecunda volitdt dttmpocula menfay Divinaqutplus vocefacr^tpr Hymen: Defciunt vacuvgenialia vino, I agent :, Qui fa deeflcyathis , t ran fit inerarubor. Suppuduitffonfos; eider at fed proxima vitis: Exprimit inde novum cenfcia Virgo merum. CAPUT II. De Arte adhihendi Epithet a, -®r j Idifti ha&enus, Elegantioris Pceieos Y ftudiofeLeftor, quantum Epitheta, fi rede adhibeantur, Poetarum car- , mini- Ars Metricd. -j ^ minibus decus , & ornamentum conci- lient. At fcifcitari mihi viderls, num ars aliquatradipoflit, cujus prsecepta adhu- jufrnodi excogitanda Epitheta, & adex- quifitiorem eorum deledum, viam nobis aliquam aperiant. Nullam equidem,ut< monebam hujus diflertationis initio, me- mini ejus rei artem hadenus ab ullo de induftria fuiffe traditam. Quapropter cum in PoetarumLedionem, paucisab- hincmenlibus fblito ftudiofius & oculis, & animum intendere capiflem, & vidift fem omnia fere Epitheta, quibus ineft praecipuus cmidam cultioris elegantite le- pos, ad certaquaedaifi capitarevocari fa¬ cile pofle; artem illarn excogitavi, cujus tibi modo rationem totam explicare ag- gredior. Sicenim apud me ftatui; quern- admodum ex animadverfione Eloquen- tiae naturalis nata eft benedicendi ars, quamRhetoricam dicimus : ita etiamex animadverfione ftiavioris, probatiorisq; Poefeos, illam de qua nuncagimu*,Epi- thetorum artem colligi poffe. lit autem certiorem inirem hujus artis inveniendat viam, quaerere apud me caepi, B 4 undo 5 z An Metric a. unde potifllmum orationi noftrse decor [ 6 ornamentum accederet;unde concilia- retur ei, toties a dicendi magiftris laudata ilia gratia novitatis, quarefperfa, mirumj quam fuaviter in aures , & ab ijs in ani- nuiminfluat, quaque deftituta,faftidium illico parit, & teretes ac delicatas aures ' k ingrato admodumfono verberat. Neque verb exiftimabam procul abefTe elegantiae Poeticae fontes, ubi quis depre-1 hendiffet, unde ilia manaret perpolitae i oratorum facundiae luavis, & elegans in dicendo gratia. Si enim allufionesadFa- bulam, quibus tingi,& colomi debetPoe- taru diftio; Si figu’as quafdam,8t concita- tiores affe&us, in quibus Poetae paulb ef- feruntur liberius; fi denique paucas voces ijs proprias, ac veluti domefticas&fami- liares exceperis. In reliqua omni oratio- ne cum Oratoribus Poetae conveniunt. t Et quidquid illorum fententijs aliquam - dignitatis, & gratiae lucem affundit, ho- rum etiam verfus fimilibus illuftrat pig- mentis, ijfdbmque leporibus illigat. Quae cum in animo tacitacogitatione verfarem, occurrit, illud quod olim in ar- » > tern Ars Metrics. 55 tern Rhetoricam commentaries medita- ti venerat in mentem, nulla re magis ora- tionem fplendefcere,quam Troporum lu- minibus, ac prsiertim Metaphors venn- Rate. Ita eft profe£to reperet orator iine ( translatorum verboru dignitate; eorum fine gratia difpliceret, fine acumine fri- geret.Ut enim concedam conflata ex pro- prijs vocibus orationem, effe perlpicuam: at certe cum Ariftoteie lib. de artePoeti- ca cap. 22. Earn fine translationibus ne- go eftemagnificam, fplendidam & lubli- mem. Qus forte ratio eundem Ariftote- lem induxit ;-at afierefet de fscati prs- ftantiftimiq; ingenij ceruffimum in ijs Me- taphoris lignum elucere; Et Ciceronem, utin Oratore crebriorehujufmoditrans- lationum ulurpationem commendaret. Atque illud eft fane, quod in eo, in quo verlamur, Metrics arris Argumento, mi- hi deinde ufii ipfb,&animadver done com- pertum eft. Vidi nullam fere in Poetarum verfibus reperiri vocem, elegantiori ali- quavenuftate confpicuam, qus non ali¬ unde translata , & aliens rei tributaeffe videretur. Quid autem mirum cur harum t B f ma£b j 4 drs Metric a. maxime vocum elegantia nobis arrideat,. nosque adeo Metaphora deleftet ? Cum enim vox a propria fignificatione in aliam, gpquekpatrio, utitadicam, folo inalie- nas veluti terras traducitur , ineo alienae ’ regionisfolo, peregrinanobis apparet, & nova; atque adeo pulchram illam, qua, tantoperedele&amur, novitatis gratiam conciliatoratori. Enim veroitaiiimus a natura comparati, ut nobis peregrina ma- gis placeant, quam noftra,no va quam ob- foleta, inufitata quam ea, quae quotidicj cadunt Tub oculos, fuco & pigmentis or- nata, quam ea, quae nativq/plendore fine ullo artismendac/b collucent. Cum igi- j tur tibi vox aliqua apud Poetas fiiavius, & elegantius quiddam fonare videbitur procertobabe, hanc illia novitate qua- dam, fiub cujus te fpecie dele&at, gratiam & venuftatem accedere; novitatem vero fere Temper a Translationibusoriri. Igitur • uthanc Poetarum ElegantiaminEpithe- tis primiim diftinftius, & apertiusexplica- rem, varios Translationum modos exco- gitavi, intra quos omnia (um complexus, quae ad ejufmodi Epithetorum exquifi-. ' tiorcm Ars Metric#. tiorem deledum pertinere exiftimavi. Sit itaqueprimus ille modus, feu PRvECEPTlIM I. Apts , eleganter , cum lelecht adbibendi Epitheta. pPithetum Perfonas conveniens ele- gantertribuitur. i. Hujus perfonae affedui, ut cum Virgilius ait - - Sava meraorem/«»i)!«f c biram. Id eft, Junonismemoris&ftevs. Attmuant Vigiles corpus mifieraSile cu¬ rd.Ovid. , . Id eft , curs: horilinil nodes infomnes tranfigentis. -Mutum prem.it ilk dolor cm. Id eft, ille mutus premit dolorem. 2. Hujus perfontt figno. Ita Lucanus. - Et pila minantia pi Us Inter Romanorum Infignia erat pilum, telum miffibile, quo Romani milites in Bello utebantur. -- htquc banc fine tempera circum , inter viBriccs 3 hdderam tibiferpere, lau- ros, B € H* 36 drs Metrical Id eft, viftoris Imperatoris lauros. Signaque jam patriot vincers do£la fun, Propert. Id eft, figna feuvexillamilitu, qui clofti erant, qui fciebant patrise fate vincere. 3. Hujus perfonse inftrumento. Virg. Trojugenas , ac tela vides inimica Latinis.\ Virgil. Id eft tella eorum, qui ftmt Latinis inimici. Aufus inexpertas remis audacious undos tentare. Id eft, ipfe audax auius remis tentare undas. 4. Denique hujus perfb^r aftione v. g. - Inttxms jfravi£us doBa otia curis. Frizon. Id eft, ipfe doclus otia, feu ftudium inte- xensgravibus curis. Milliseus petulantium miiitum Chrifto purpura induto, & fpinis coronato illu- dentium irrifiones, & attrocem impiae fa- buke contumeliam deferibens, ludum vo- cat. Epithetum addit a procaci miiitum . impudentia, & Petulanttm dicit: Vija eobors circjim petuUntc injtjltre luda. PR M- An Metric a 37 *************** PR^CEPTUM II. Apte , crudele , quae Sirenibus conveniunt, tri- buantur cum eleggnti?r.ti?hefi , gaudio quod creabant, poense qu 5 :* :S0* PRiECEPTUM IX. Apt'e , & elegantsr adhidendiEpithet a. "pPithetum cuipiarp rei conveniens, elegantiie venufiatem , fit yim acu- minis fecum puleherrimam invehit , ft tribuatur ftibftantivo Metaphorico , vel Metonymico, pro verorei nomine uftir- pato: v. g. Yirgilius deferibere volens exerdtum viditMUitum Haftas,cum Ari- ftarutn ¥ Ars Metric*. ftarumacuminibus,totumqueExerdtum cum Segete poffe confcrri, igitur pro ve- ro Exercitus nomine fubftituit, & ufur- pat Metaphorice nomen Segetis. Huicde- inde voci addit Epithetum, quod exerci- ' tui convenit, illam enim Segetem Ferream vo cat ,& ait - 17 trinque phalanges Stant denfa JlriB'lfque Seges mucronibus horret Ferrea. Eadem ratione , alibi pro pane ufurpat Metonymic^nomen Cereris, cuiadjun- git Epithetum panis proprium cum dicit Cererem labor at am , d.rur magis Poetice loquantur Dona labor at es Virgil. Vela- Art Metrica. 69 - Pelaoo indignants minaci * Hadria ventorum [editions tumst. *Id eft, mare Hadriacum. [’oJiquiMi Epulis, Btcch'oque modum Ittf- Jata* voluptats. Impofuit. Lucan. Id eft, homines voluptatibus mancipati. Quod a Pelagia, Niliifque dedit, quodlu- xus b inani. Ambitions fursns , toto quajivit in orbs , Non mandantefame. a Id eft quoscibos. ^Id eft, homines luxui dediti. 3. Adjectivum pofleflionem fignifi- cans , mutari poteft in lubftantivum rei poflidentis. In hunc modum dicimus Pa- tris aides, pro, aedes patriae Matrislachry¬ mal , pro, lachrymal maternae. Cceli regia , procoeleftis regia. RomaeTheatra, pro, RomanaTheatra. Jampridemerit nobk teRegia, Coifar, Invidet. Virg. - Depulfus ab ubere matris. Subaud. Agnus. Pojl matris lachrymeu. Eft hoc lemma, quod P. Meneftrier. In *70 Ar% Metri-g. In Heroico fuo D. Auguftini fymbolo pendentem £ paltniteracemum referente ingeniosd, utceterafolet omnia, nuper adfcripfit. ' 4. Mutari poteft Adje&ivum in^Sub- ftantivum nomen, rei facta', aut fa'Ciendce modum fignif cans, lit cum de Grads, ,qui in Equi Trojani urerum, unde paulo anteexierant, Trojanorum perfequen- tiummetu, abdiderunt lefe, itafcripfit Virgilius. ■- Tars ingentem jbrmidint * turpi Scandunt rurfus cquum , &■ nota condun- tur in alvo 3 * Id eft, pars turpiter formVdantes, rurlus in equi uterum fe recipiunt. Et cum Ovidius fcripfit, cavitprovide cur a duels , pro, Duxcurans, &providus cavit. Cater a ne jimili caderent labefaB ruinS. Cavitfacrati provida cur a ducts. t f. Mutari poteft Adjedtivum in Sub- ftantivum materia?, v.g. did poteft, Ebur cytbarx, pro, cythara eburnea. Ita ali- quando cecini. Et rytbara vocalis tbur t fub poSicedoBa j Ingcmit. Ite, Ars Metric t. yt Ite gemma ,& aurum corona, pro, corona gemmea, & aurea licebit dicere. - Gtmmifque, auroquecorona Ex0rn.1t regale caput. Plura hujus rei exempla in Se&ione f& quenti dabimus,num.4. 6 . Mutari poteft Adjedivum, ePofiti- vo in Comparativuin, v. g. Quo non pra- jlantior alter , pro prsftans.. Quo non formofior alter , pro formofus. 7. Mutari poteft Adjedivum irtadver- bium Ut cum dicimus,Z,e»e Jonant Zepbyrt pro lenes Zephyri Ton ant. S E C T I O II. D: Mut.atione Su^Jlantivi. "^"On pauciores, nec minus elegantes le ^ off’erunt, Subftantivr, quarn adjedivi motandi, rationes. Cum enime Rheto¬ rics Tropisfere omnes deduds lint, & in ijs transl adonis, quern tantopere laudavi, decor effulgeat, exiftimare cuiquefacilb eft, quantus ex ijs, orationi Poetics Iplen- dor accedat. Quod ut exemplis conftet liquidius, ad varios, quos affero, mutandi fubftantivi modus animum qusfo adver- tite. i.Quot, 72 Ars Metrica. I. Quotefle vidimus mutandi iniubftan- tivum adjeftivi modos , totidemferme funt mutandi in adjettivum fubftantivi ' rationes. llnam fubjicio , ex qM'reliqua: omnes facile deducentur. Mutari poteft Subftantivum rei pofli- dentis in adjectivum fignificans poffef- llonem. lit cum dicimus, Patriot virtutes , pro, virtutes Patris. Pacatumpue reget Patrijs virtutibus or- hem Virgil. Ora puerilia , pro, ora pueri. Induit ecce amnis puerilia , vitreus ora. Bidermanus. Littorea arena , pro arenas littoris. - Nam littoreis populator arettis Imminet. Lucan. Cafus marini , pro maris calus, leu pericula. - Etiam ardua palmd Nafcitur , & cafus aiies vijura marinos. Virgil. Roman# acits , pro acies Romanorum. Ergo inter fefe paribus concurrere tells Romanas acits itormn videre Philippi • Virgil. U. Mu : 3 7 5 Ars Metrka* II. Mutari poteft lubftantivum fpeciei, in lubftantivum Genericum, modo Generi addatur Epithetum propriumfpeciei;at-F quehrcc mutandi ratio eiegantiffima eft, ut videre eft in fequentibus exemplis. Suijiant. Su&ftantivum Epithe um Speciei. Generic um Proprium fpeciei. Gens---Athens Incola. Avis Cohors. Pennata Agmina Sonora Volantfim Aquila Ales Jovis Arm’ger Volucris Titania w Gallus Avis Nuntia Lucis Hirundo Ales Veris Pramuntia PhilomelaNemorum Siren Plumea Humana vocis Pfittacus Ales iEmula. Genus ALquoreum Populus Naiantum Pifces Gregcs Squamm'geri Gentes Flufticols Agmina Muta narantibn.’ D Lau us Qike Arboribus tribuuntur hie Epis theta, ea quoque earum ramis, & frondfa bustribui poflunt. III. Mutari poteft Subftantivum generis) in Subftantivum fpeciei, maxima in de- feriptionibus , ubi mult6 jucundius & e« legantius eft fingularum , quas deferibi- mus return fpecies perfequi, qukm earum dundaxat genera recenlere, V. G. in deferiptione veris, hoe tibi argu*| Ars Metric a. 7f argumentum proponatur, Flores in hortis micant, elegantius dices, Kqfa , vel, Rout fur fur a in hortis micant ; & fic de CKteris florbus, qui colorum fuorumgratiam,S£ admirabilem varietatem verno tempore, in hortis explicant. ItaHoratiuslib. I.Carm.Od. x. pro quo- vis vento , Africa, &pro quolibet Mari. Icarios flu Hus , feu Icarium mare ufurpat. LuBantem , Icarijs flu&ibus, Africura, Mercator metuens , otium , & off Hi Laudat rurafui. IV. Mutari etianp eleganter poteft nomen fubftantivum rei alicujus proprium, in nomg materia?, ex quires ilia facta eft. lit cum ufurpatur Ehurpro cytharaeburnea, Genethliaeo Delphini. Hie ego tt injlratum cimis, quas aulictt circft Pompafiuit ,Jb-,io majefias intulit alto, JJpicio venerande puer, Regiimquevoluptas Et populi communis amor ! Salve inclyt-e Delphin. Spes Art Metricd, it Sj>es hominitrn-spignhjque Delon, mtAglo~ ria falvc. VIII. Mutari poteft Subftantivum no-men s ef- fedum fignificans in noraem iplum cau- fe Ut cum Virgilius pro vernanti fegete dixit, bourn labores. --- Putt ardurt* dither Et pluv'ut ingenti , fatal At a , boiimque lab ores diluit. Seneca in Troade pro Troja cecidit , dixit, cecidit caktiim labor. Earn quippe urbem Neptunus, & Apollo minibus cinxerant. - - - Columen everfum occidit , Pottentrs Aft /, Cadi turn egregius labor; Hue referri poffunt ii, qui fuere rerum. aliquarum primi audores, qui pro rebus & feinventiseleganter inverfu adhiben- tur; atque ita pro vitibus, & vino Bac- chum 5 pro fegete & pane Cererem, pro bello Martem, Mufaspro verfibus rede, & eleganter ufurpabimus Hue etiam revocantur Elementorum. & aliarumquartundam rerum. Divi Prte- fides, qui aliquam habere videntur ratio^- nem caufte $ atque adeo pro Acre Jo vein, D ; pro %'S Art Metrics pr.o aquaNeptunum, &Thetim,pro igne Vulcanum, Floram pro floribus, Pomo- nam pro pomis, & afijs ejusdem fere ge¬ neris fru&ibus, rede quoque & elegan- ter dicemus. Bachus anut coUes, Aquilomm &frigon Tax!. Virgil. , Id eft, vites, collesamant. El mi: lto inprimis fAlarans convivu Bacho. Virgil. Id eft, vino. Ad rubkunda. Ceres medio fucciditur ifiu. Virgil. Id eft, leges. Duni famuli manibus lymph ax, Cerere- que canifiris , i xpediunt. Virgil. Ideft,panem. Act indewque omnes infanfohutis amove. Virgil. Id eft, belli. Tollio armt no fir am, quumvis fit rujlict > Mufam. Virgil. Id eft, Bucolicos meos verfus. — Si forte mor antes *» Sparferit, aut praceps Neptuno,*/;»»^r- ftrit Eurus. Virgil. * Subud. Apes.* Ideft, in aqusun immer- ferit. ^ TwUrt Thetim ratibm* VirgiL , Id eft; Ars Metrkd. S* Id eft,navigare. Thetis pro mari. Et jam maturis metuendus Jupiter uvis Virg.Ideft, Aeris intemperies, hie enim Jupiter pro Aere fumitur. Floramprofloribus,. & Pomonampr'6 frudibus, quibus prreeft fic aliquando' ufurpavi Nunc hilar emfertis Flora cor on ant hum urn / —Exponit avaris AgricuU manilnis ?fslicis muntra rami , Divitias Pomona fuas. IX. Eleganter mutari poteft nomen fub* ftantivum rei fignificatse, in ipfum figni nomen Feu (tit vulgo dicitut) eleganter nfurpari poteft lignum pro re fignificata. Quod ut clarius conftet, Ecce varia fi- gnorum nomina, quae vel ufitatius aPoe- tis, vel elegantiusufurpantur, incertas de- feripta claftes, & exemplis illuftrata le- dimmis* eboaofebSodeodspoQOQeoi Signet Ant'tqua , quorum aliqua ttiamnum a pud nos uigent. Ccrae Majorum Imagines — - - Nobilitatis D 6 Far *4 Ars Metric a. Fafees,SellaCurulis - - Confularis potefta- Purpura, Sceptrum. (tis Corona-- Regite Dignitatis. T oga — Senatorij muneris. Sagum-- Militia?. 'Aquike -- Romanorum legionum. E X E M P L A. Mam quid imaginibus, quid avitisfulti, tritemp his. Atria , quid pkni numerofo confute fajU Frofutrinfi cuiuita labat ? Lucan. Ideft, quidprodefteiNobilitas; quiturpf ▼ita natalium fplendorem obfeurat. Non iliumpopuli fafees, non purpura Re¬ turn F /exit. Virgil. Hinc rapti pretio fafees. Lucan. Id eft 5 emptuspecunia Confulatus. Degtnerem patiere Togam , regnumqite Senatus ? Id eft, an patierisignavorum, Stimbellitl Senatorum (uperbam in te petulantiam; | lntered domitis Cafar remeabat Iberis y Viclrices Aquilasd//«»2 iaturus in Orient Lucan. id eft ,Romanas legiones. Ars Metric a, 8f Hodierna Frincipum , (5" Vopulorum fi- gna a Gentilitijs petit a Kegnorum Infignii-us. Claves, & S. Petri Navis — Romanorum Pontificum , Ecclefite Romans Lilia - - - Fran cite, & ejus Regum. Aquila - - Germanise , & ej.us Imperat®- rum. Leo — Hifpaniae, & ejus Regum. Pardi - - Anglia:, & ejus Regum. Luna — Turcarum. E X E M P L A. Baldus nofter hortans Germanos, car- terofque Europse Principes ad fancietf- dam pacem, bellumque Turcis infereiv dum fie ait. Militia quitfruBus erit y cumpafcet inultu Aquila cadaver, Bijlonfom dir as aves ? Conftlio meliore , Duces, vos vertitefigrm In execranda perfdum Luna caput. Ita pro Francis Lilia , pro Turcis Lunas nomen aliquando ufurpavi ViBut cum Turca videiit Lilia Idumeas iterum for ere per urkes , l> 7 Fra*' $6 Ars Metric a. FraBaquepalleLuntfugientis cornua Luna: Devich's, fugatisquepaueis abhincannis ad Dunkerkam Hifpanis, & capta a Fran¬ cis Dunkerka, itacecinic Poe'ta Anony- mus. Terruit Hifpanum cfades audita Leonem. Signa Litterarum Pallium Philofophiae. (Bucolics Fiftula. j Heroics Tuba, Poefeos {Lyrics Lyra, Cythara, Fides. | Comica: Soccus, ITragics Cothurnus, Z X E M F L A. DePhilofbphis Roma: aliquando in ho- nore habitis, ita ceeini. Inter To gat a Principe s gent is viros , Homs haieri Pallio catpit. Vejira meos olim , _/z Fiftula dicat amores* Virgil, Id eftjflpaftoritij's verfibus meos amores defcribatis. tierid caneret eumftra Leila tuM Mart, Id eft, heroicocarmine. Hie in ndmBa Valle , canicula, Ttlx- Ars Me trie a* 87 Vitabk ejlus er Fide Teia. Dices labor antes in urn Penelopem , Vitrecimque Circttt » Horat. Id eft, Lyricis ,& Anacreonticis verfibus, qui kTeo Jonite urbe, Anacreontispattia Teij didi lunt, dices Penelopes 5 & Circes amores quibus ambse inunum eunddnq; Ulyflem ferebantur. Hunc Socci « fire Fedem , grandefqut Cothurni. Horat, Id eft, Comcedia, & Tragoedia, Jambum pedem in fuos verfus induxerant, vel Co¬ mic! , & Tragiei verfus Jambum pedem admiferunt. --- i Signet Politic a.. Olea Toga, Clauiiim Jani T emplutn Paris Arm a, Sagum r Apettum Jani Teraplum Belli, Caduceus Legationls, Laurus palma, Vidoriac. Amaltheae Cornu, Bonorum Copisc, Fafti, Annorum, E X E M PL A. Si qui Ciceronianum, verfuro noftrls aptaret 48 Ars Metric'a. aptaret temporibus,exigu?. unjus,auf alte- rius vocisfadhl mutatione, ficdiceret. Ceditt arma toga , Laurrn concedat Oliva! De primis veterum Frantorum viclorijs fie olim icripfi El Sodas inter creverunt Lilia P 'almas. Id eft, & Francorum gloria clarior in diesv eorurn vidtorijs evadebat.. De pace quoque poft diutufnom bel-> Ium Francos inter, it Hifpanos inita, ita fcripfi. — Longu dudum exul a ab Oris Antiques repcdit fedes , & nota revijit Oppida latateslfc agrosbeat ubere b cor nit, n Subaud Pax. b Id eft, felici frugum pro- ventu, & bonorum omniurfi copiiL Sign a Foputornm duel a e pracipuis ?\egm- rum fliiviis,■ Thamefis Anglorum. Sequana Francorum. Scaldis Belgarum. Ifter i Turcarum & Hifpanorum, Tagus Rhenus Germanorum. | Thracum feu &Hungaroru. Tiberis Ars Metricet. g$ Tiberis Romanorum. Nilus iEgyptiorum. Jordanis Paleftinorum. Euphrates Parthorum. Ganges Indorum. E X E M P L A. Batde in Ode ad Principum de pace Legatos Monafterij aliquot ejufmodi flu- viorurn nomina eleganter pro vicinis populisufurpavit. Tota Europafremit , to to concur ituroybe 5 UnumejHC p lures inquinatgentes nefas Sanguineos Scaldrs Thamesifque ut Rhenus, Stiller Rot ant pro edits intonati vortices. Bald. Euphratrem i/: Niluraque move, quo no- minis ufque. Nofirifama venit. Lucan. ^Id eft, Stdigyptios, St Parthos in adver- farioscommove, 8t noftris adjungepar- tibus. Bine movet Euphrates, illinc Germania, beilum, Virgil. fax erat : & (vefiri Germanice caufa triumt-hi) % TroH Jerat famulus jam tibi Rhenul* aquas. Ovid* * Id / /«jo drs Metric a. * Id eft, jam tui jugum Imperij German! fubierant. tlac ra tone Delphinatis Parftafli de- cus nobilifiimus Dionyfius Salvagnius E'oefius, inPyrocrene, Ludovici XIV. Viftorias Gommemorat, fluviorum no¬ mine pro viclis populis , qui eos aeco- lunt Pmvios,ulurpato Magne , luos diccnf alij Ludoiie triumpbos, Heiferirun belle fraSam , puljttmqm Bri- tannuniy Et domitum late Scaldim * Rhenumque bicornem. * Id eft, Belgas & Germanos. Poterant eti'atn populorum figna ped a * Veftibus; ut Romanorum a Toga Grae- corum a Pallio, Gall arum a Bracers &c. Vel ab armrs; ut Romanorum a pilis, Gal- lorum a gadis , Belarium a fimda , &c. Deorum etiam figna afferri poterant, & delignari per Aquilam & fulroen Jupiter; per Tridentem Neptunus : per Caduce- um Mercurius : per /Egita Pallas : per Clavem Hercules ;fcd,ut paulo ante mo- nui, eatantum volui recenfere figna, quae vel ufitatius aPoetis > vel elegantius ufur- . pantur. XrMu- 51 Ars Metric*. X. Mutari poteft Subftantivum nomen rei contentse in Subftantivum rei con- tinentis. Vel,utRhetorum more toquar, Sumi poteft continens pro re content a. Ita Virgilius iEgyptum pro /Egypt ijs, Ba£lra urbem Afire pro BaClrianii ufur- pavit, cum de Antonio fic feripfit. Hinc ope BarbaricA , nariisque Antonins dr- mis /Egyptum, viresque Orkntisy & ultima fecuni Bactra Vehit , Idem etiam navim pro nautis, quoscapit navis, alibi ufurpavit Nec Kautica Pinus Mutabit merces Id eft, nulli nautas merces alio conve- hent,neque ullo modo navigationi da- bunt operarm Ultimo mutari poteft nomen Subftan¬ tivum fignificans cireumftantiam rei cui- piam convenientem, in ipiurn rei nome, ut fi dicas cum Petavio, excuff,t infantem, id eft,,infantis balbutiem vel nugas: cum Milliaeo Begem genns y id eft, Regis habi- tum ac peribnam: cum eodem roffpurpu- raty pro, color rofeus purpurat: cum Lu- cano. 92 Ars AD tried cano, dedidicit thicem , id eft, artem bet licam, & ducis niunus, cum Antonio, gejhxs Vfilpem Jhi-peBore , id eft, VulpinCS dolos, & aftu'fa confilia. — lit prim tun infantum excujfit , oft Solvere poll.? datum efi. Petavius *- Solyma ills vias in Syr mate verrit Coccineo , Repemfe geteni. Milliteus de Chrifto ab Herode iilufo, & coccinea ve- fte induto. Donee a dulce miens volis rofa , b pur- putat ora. a Id eft, quamdiu vernat flos juventutis. la Id eft, color rofeus. Dedidicit jam pace Ducem . Ccelarapud Lucan de Pompejo. -• Et ajlutam geftat fob peBore Vulpem. Anonyrnus. S E C T I O III. * "* De Mutatione cafaum, I. A Liquando in Vocativum elegan’ ter mutantur per Apoftropheb cateri cafus.v. g. Scipiadtu eluros hello , &' * te Maxim® Csilar. Virgil *Pro 9? Ars Metric# * Pro, 8c maximum Ctdarum. Terrel ur minima penuafir! dare Unguitm , Accipiter, faiecia facia tuts. Ovid Id eft 5 Unguibus Accipitris faucia facta. . Cep it ille car on am Qua poffet * crines, Phxbc , decere tuos, Ovid *Pro qua* poffetPhadi crines decere. 2 . In Quaeftione (^JLIO Accufativus cum pracpofitione In, eleganter mutatur in Dativum. v. g. Qujs navuf hie noftris fuccejjit fedibus hojf^st Virgil Pro, fycceftit in ledesnoftras. Ula a fubit Medkeque minims illuhiturh urbi Virgil. <* Subaud. Equi Trojani machina. l> pro* in urban, Littoriujue Epirihgimw, Portuque*^/- mtu. Virgil. *Pro, in portum. Hie ad verte,/»or/aefte Dativu poecicum, quarts declinationis, qui4 Poecis fepius formatur in U quam in IK, atiortu, pro, portuifruBu , pro fruilui. I- In ' V eftionc ■ ( 4 IIA, Accufativus cum 94 Art Metric a cum prsepofitione PER fepiusapudPoe-1 tas mutatur in Ablativum fine prtepoli- tione. v.g. Turn gelidus toto manabat corporc fit- dor, Virgil. Pro, per totum corpus. — Nam te jam fcptima fortat , Omnibus errantem terris, & fludi'ous Virgil. Pro per omnes terras , 8t per omnia er¬ rantem Maria. 4. Ablativus cum prxpofitione A, vel AB verbi Paflivi, interdum eleganter mutatur in Dativum per Hellenifmum. Infert Je feptm nebula ( mirabile di&it ) Ter medios,mifc'etque viru neque cernitur ulli ; Virgil. Pro, nequeabullo cernitur. f. Cum Verbis pugnandi, eleganter jungitur Dativus pro Ablativo, & prspo- fitione COM ; feu Ablativus ille tranfit eleganter in Dativum. v. g. Tugnabis amori. Pro, cum amore. certent & Cygnis uluU , Virgil. Pro, ululs certent cum Cygnis. SE- Ars Ms trie n. 9S SECTIO IV. De Mutationc titimer or urn. l, f^Ingularis Declinationum nume- rus quando res aliqua fingularis, & una fignificatur , eleganter mu* tatur in nurnerum Pluralem. v.g. - --- Qu r atamUta tulerunt SjECula cjui tantitalem genaere parentei ? Virgil Pro, Quod cam hetum fieculum, &c. — Priamidum regna manehant. Virg. Id eft, dum ftabat regnum Priami. Unum enim hie tanfum regnum fignificatur, nempe Trojanum, Ora natant lachrymis. Pro, oslachrymis natat. Ad te eonfupio , & fupplex tuA numina Pofco. Virgil Pro tuum numen oro, Ille triumph at a , Capitolia ad alta, Co- rintho Victor aget eurrum. Virgil Pro, ad Capitolium. Bac zpenus acre virtum^ Mttrfos , pu&smfe SaSetlum , 9 ^ Ars Metric a. A. ffueturnfa mala Ligurl, Voljcojfue veruHi Extulit bt&c Deeios Marios, magnofque Casniilos. Scipi atlas duros hello , & te maotime Cdfii Virgil. 2. Georg, ubi laudes Italic de- fcribit. 2. Piuralis Declinationum numerus, cum pluraColIe&im fignificantur,elegan- ter mutatur in numerum fingularem. v. g. Ctim preffus ab hop Clauditur externis miles Romaiius in oris Lucan. Miles Romanus , p?o , Romani milites. Nos primi Senonum motus Cimbrumque ruentem Vidimus Lucan. Id eft, Cimbros ruentes , Cimbrierant Germanise populi. Non ante dev Hi s Sab da. Re nib us Horibilique Medo ^ NeHisCatonS Ars Metrics. Veniet Luftris labentibus AEtm, Virgil. Jam-jut untK Luftris oem : ni< aceejferat anns Id eft, jam undecimus agebarur annus. Addiderdtque annos ad dua Luftra duos. Ov Id eft, duodecimum annum attigerat, | - - Luftris bis quinqut pcraHis. Ovid. j» Triennium , Quinquennium , & fimilitej formats voces , quarum fignificata per fi patent. Junique fere tra&o duo per quinquennia bell Olympias , quas vox idem fonat apud Grs cos, ac Lujirum apud Latinos v. g. InSchytia nobis quinquennis Olympia a cl a eft. • Trieteris , Id eft, triurn annorum fpatium Stfimiles Grsecorum voces, Latinitatf donatte, Exemplum dabit Baidus nofte ( ineaOde, qu& Ragufium Adolefcentenj depilis mend dedecus tegerrim^ fer enter, confolatur. Quid fles T\agufi? cur madidamfricas , Terffquefronttm ? quod Trieterida Emenjus o£tavam trienmm. Ore tenus refer as puellam* Ars Metric a. S E C T I O V. De Mutatkne Verborum , Modorum , & Temperunt. i.'^'Erbum proprium eleganter muta- tur in Metaphoricum, maxima ft verba rerum animatarum propria tri- buantur inanimatis; ut cum de arbore , cuiperegrini rami iniitifunt, dixit Virg. Miratumq; novasfrontes , & nofua pom a. Id eft, novas frontes, novofque fruiftus profert. Nec lupus infuliaspeceri , me retia Cervix lllla dolum meditantur. Virgil. Id eft, nulla explicata funt: ad Cervos ca- piendos retia. Necvarios difeet mentiri Una colores. Virg. Id eft, neclana varijsimbuetur coloribus. - Etprahs invidet uva fdernis. Statius. Subaud. Quae nafeitur in ijscollibus. Ni- mirum aequegenerolum, ac falerna prte- la,vinum lundunthaetuae vires. - - ObAullaaue clava trinodis Ter,guater , adverfiCcdkin oreviti. Ov. Id eft, eftimpa&a in os viri clava ter, St quater eum percuffit. Ea a.Ver- 100 Ars Metric a. 2. Verbum proprium eleganter,&fo pc mutatur in aliud verbum circumfta!T tiam rei, pro re ipfia, exprimens. v. g. hant lentcntiam , Licet crura vinciantur J'onar- 1icompete ,eleganter ita reddes, Crura licet dur a compede vin&ajoneni . Tibull. L Obi videspro Vinciendive rbo, adhibituir, verbum, fono , quod circumftantiam pol tius vinculorum, quam pedum nexurr. fignificat. 3. Verbum proprium, elegantetred ditur per phrafim , qu;e circumftantiani a&ionis fignificat. tit (i hsec metro fit ilii- ganda fententia (ape adillius arammathe, boagnum. Elegantiuscum Virgiliodices! — llhus araif\ Stipe tener nojlru ab Oviiibm imbuet agrd) 4. Verbum proprium, mutariquoqufr eleganter poteft in phrafim , quceproipfo tempore circumftantiam temporisexpli.- cet. Lit cum Virgilius vocem advjperct: frit, ita alijs verbis eftert. ( umbri Muf'oresfue cadunt aliii de montibut f. Verbum proprium, eleganter etiaflit exprimipotefthpafi per Pm, quat circurrv| ftaa-' Ays Mctrrta. loi ftantiam loci defcribat, v. g. Si contexen- dus fir verfus in hanc fententiam, agnos milk ba&eo, ita cum Virgilio dices, Millc ^e^Siculiserant in montibustf/w Subereft modo ut dicamus j qua radon© in verbis, mutentur aliquando apudPoe- tas Modi, & Tempora, qua de re, hare paucis & obiter accipe. X. Infinitus aliquando pro Indicativo ufurpatus vim rnajorem , & elegantiam additverfui v.g. - - Mine inttpti defifteretfiShofc ? Vfrg. Ideft,eg6ne ab incarpto defiilam ? - - - Mine jliacis occurnbexe pampu Nonpofuiffe ? Virgil. 2. PrsEterkum tempus elegantcr ulur- pari, pro pradenti, ut cum Virgilius de Apibus fic ait;’ — f(f ge incolumi mens omnibus una ejl ; Amiffo , ruper ejidem, eonJlruSatfue mella ' Diripu6re./£/<«, &' crates folvfir t favor it. Sed illudmulto etiam frequentiiisin prx- ferito Infinitivi accidit, ut ornnes fer£ Pdetaru paginar teftantur. Unu exBider- fnanno Exemplum afiero , qui fuum de ASfoionis crinibus in laqtms verjis Epigra- tPahisverfibus concludit. E3 Ex- 102, Ars Metrics. Ex panderefuos , ingentiabracbict , ramosy Et p lac it as ramis implicuere comas* Tlicfen sire meos Jibi dum piacuiffe capilloS) Solus eosfenfi difplicniffe miki. Ubivides placuijje , & dijpliciufe pro prse- fenti Infinitiviufurpari. 5. Subjun&ivi Praefens, eleganter, pro ejusdem modi prsterito Imperfedo ufurpatur. ItaR, P. de BnJflTeres in Umbra vallis deferiptione , poftquam mira ver- fuum elegantia fontem ilium deferipfit, cuius (ut aic ) Iseto prorumpens impetu jadtus a’lte aerem verberat, ac mox in ftil- lasfparfuserateri fuo reftituft'ur: ubi (in- quam ) Iudentes per amida nociisfilenti; circa fontem auras, Nymphafq; Araris in[ ejus marginechoreisindulgentes, ac le in] fontem immergersntes ad eluendos facieij rsevos oftendit,ita egregiamillam defcrii pticnem egregid concludit. InvidareJpeBat Fhabe , maculasaue atentz> > Abluat; igniferi prohibet regnator Oljmp Ideft,ablueret, feu ad vultusfui maculas ineo fonte detergendas, e coelodelten- deret, niii Olympi regnator prohiberet. Si pluraineandem remexempla deft, derasj . ' - . S * ■ di - - . /I Ars Metric a. roj deras, lege, quce Enallage figuraSynta- xeosfuperiiis docui. S E C T I O VI. De Afutations Adverbi /. i. A Ddverbia eleganter mutari poftunt • inAdje&iva, ut cum Virgil, dixie Solvite vela citi. Id eft, cito. --- cum JlationeperaBS. AJlra petes (eras, pr&lati P\Cgia catli Excipietplaudentepolo. Lucan. Id eft, fero. Nam dumforte domo fe matutinus age bat Rapin, Id*feft, matid. Infant ardentes Tyrij\ per ducers mures , Moliripue arcevn ,&c. Virgil. Id eft, ardenter. i. Adverbia mutari poffunt in verba, lit cum de Sinone k Trojanis paftoribus capto, & ludibrio circumfufe multitudi- nis expofitio, feribit Virgilius. Certantque illudere capto. Id eft, capto certatim illudunt. Ad hunc etiam modum, hanc fenten- tiam (Audenter rnanii conferunt, & longius E 4 fro.. 104 Art Metrisa. frocurntnt) CuVirgil. ita reddere potenV Et conferre manum jproeurrtrt Ion* gius audent. SECflo VII. DOftquam de verborum mutations ^jamditlumeft, de mulationefenten- tiae occurrunt aliqua ad Tyronum ca- ptufatis accomoda,qti£e niinimeprseter- mittenda vifafunt. Vel enim mutaripo- teft fententia, per paucarum vocum ac- ceffionem } vel per longiorem amplifica- tionem, vel denique per detra&ionem- Prseceptionibus, quas modo traditurus fum, &exemplis res tota clarius patebit. , . __ J — ! De Mutat/one fententiaper unius , out paucarum vocum accejjlonem. i .An- Ars Metrica. I09 1. Augetur aliquando fententia gemi- nando voeem aliquam, vel ornatus gra¬ tia, velad majorem fignificandi vim. En exemplum e Rapini noftri non Sa- cris modo, ut ille fcripfit, fed plan£ divi- nis Eclogk. (firth Non procul hinc plexis redimita temper a Arbuteis qtfdjertalegat , portanda ennijiris , Phaborides Nympha per fiorea rura vagan* fur, Et Phymbram,fy' Violas, & cater a mune- ra run}, Munera Divinee cunts fiargenda puella, Ideft,Deiparse Virginis, cujus in hacEc- logaGenethlfacum fcripfitPoeta. Hicge- minatio eftad ornatum, in fequemti vero exemplo exhibita eft , ut majorem ora- tioni vim conferred Ecce trahebatur pa fin Priameia Virgo' Cr ini bus •, a templo Cafandra , adylifqut Minerva , (fir a, Ad ctdum tottenc tvdentia. Lumina/r«- Lumina, nam ieneras arcebant vincula palmas. Ita Virgil. 2. Aineid, quern imitatus Frizo- nius in Genethliaco Delphini fic cecinit E 7 Biumti il© Ar s Metric a - - Biz,anti dejeBis culm in a Limit , Turpure*s% cruets , &' c audit a Lilia geftH Lilia Tb eiciru olim dominates per oras r PerqaeAjia dites popetlos , altdmque Sion a, 2 . Augeri poteft Sententia per addi- tionemEpitheti, quod regat,& fecumin- vehat aliquem cafum , cujufmodi funt Participia, & alia qutedam adje&iva. v. g* Roroanorum mos erat in Imperatorum triumphis captarum ab illis urbium } tra- je&orum,& fuperatorum fluminum, vi- ftorum populorum, locorum deniq; ali- qua caeforum hoftium clade infignium > ferre ante illos fimulacra. In hoc igitur argumento j fit hKcfen-* tentia difticho reddenda elegiaco. Proti- 7im op pi da cumviris lata Subaud.jfowh Ad- datur, i. Epithetum VQCi,ww, quas euro vi&os populos fonet, eleganter dices w- Bis trim. Alteri Subftantivo, oppida, adpun- gatur pro Fpitheto participium regens, ut dixi, & tecum invehenscafum alique, quo phrafis augeatur. Quia vero ilia oppida ad imitationem captarum urbium, ex ali- quo metalloconflabantu'r j dices, oppida imitantia veros mures , & matnia, pauld Art Metritk III ant£ monui ufurpari pro urbibus. Addes etiam nomen metalli, ex quo fiebant ilia urbium fimulacra, seris videlicet»vel ar- genti, vel auri, & dices imitantia argent a , &c. Denique parttcipium illud Epicheto addicum nomini fubftantivo 5 non impe%- dit , quominus aliud eidem lubftantivo adjungatur Epithetum. In hac igitur, quam propblui fententia, fi oppida ilia di- cas Barbara legitimum aiftichinumerum cum Ovidio fie implebis. Frotinus argento vsros imitantia muros Barbara cum victis oppida lata viris » Similis eft hie Martialis verfus. Ultima voltentes oravit penfa for ores. Id eftjParcas. Et iftudOvidij, Et careant loliis oculos vitiantibus agrL Sit etiam hate fententia heroico verlu ef- ferenda, dumBegem, id eft , Porfennam*. peteret dexter a , Subaud. Mutij Sctevolat, Huic voci. dexter a,}axta.^, Praceptum ca- pite 2. Superius traditum detur Epithetu Scatvolae conveniens, cujus lignificatum a toto nempe k Scatvola, ad partem , illius Tidelicet dexteram transferatur, Atq; ita 112 Art Metric cl quia Mutiusfatellitem pro Rege adortus, deceptus eft; eleganter Accept a dicetur ejus dextra. Jam verb participium dece¬ ptus regit aliquem ablativum, quern pro- ptereain fequenti verfu ei re&b Martialis attribuit. Dum peter et Fpaem decepta Satellite dextrrf. 4. Dilatari poteft lententia, adde do Epithetum quod poteft juxta fecundum modum mutandi adje&iva fetlione 1. capidis. 5. traditum mutetur in Subftand- Vum;atque ita pro uno Subftantivo ha- bebisgeminum. jam vero ft utriquefub- ftantivo fuum adhibeatur Epithetum, longe uberior evadet fententia, & quae vix ad homiftichium fufficere videbatur*. integrum tibi verfum conficiet. v. g. In hac Sententia, Extinxit helium, ac- cedente Epitheto , helium illud incenfum dices. Adjeftivum deinde illud in fub- ftantivum ft mutes, & dicas, extinxit belli incendia, Ecce tibi geminum Subftanti- v*um. LItrique adfcifce modo Epithetum- & verfum ita condes. "Extinxit mifiri funejla incendia belli. 4. Augeri poteft fententia a contrario,- feu An Metrical 11 f feu per aliamPhrafim, qute a contrario, di&a, idem cum prima fignificet. v. g. As* eft B So contraria. Si igitur dilatan- da fit fententia ,^ellum ex-inxit , per Phra- fin in qua pads nomen ufurpatur , dices &' pacem reiiexit. Addatut modo utri-* libet horum Subftantivorum, aut fi opus eft utrique Epithetum, & inhunc modum auftafententiahunctibi verfum redder, Fatale ex tinxit bellum, pacemque re* vexit. vel ifturri Extinxit Adi am* pdcemaw revexit Arnica, y. Augeri etiarn poteft fententia, per Ablatives Abfoluros,modum aut inftru- mentum quo aiiquid fit, explicarites. Ec- ce in earn rem exemplar aria, fine ablati- vis illis primum, & fine numeris ; turn fuis ablativis auda, & numeris iiligata. QuisMagno (ideft,Pompeio) major fuerat, tamen ipfe fugiens- rogavit efien- tis opemv ( rogavi-t Qufs Magno' fuerat' major ? tamen ipfe Summifsa fugiens . voce' clkntis opems Ovid. Etfelix redder mandata terra femina. Aland at kque femina terra Felix . 114 Ars Metricet. Felix multiplici fcenore reddet ager. Aut portum tenet, aut fubit oftia. Aut portum tenet , aut pleno fubit ojlia velo Virgil. Ingratas preces refpuit. I nor at as dua refpuit aur e preces. Et violata aitaria facris templis reftituet. — Et vindice ferro Bj'ituet facris violata aitaria templis. 6. Crelcere poteft fententia per inter- jediones affectuum, ut cum res horrenda defcribitur. v. g. Ecce autemgemini k Tent do , tranquil!a per alt a. (Horefco referens ) imrnenfis or bib at angues Incumbuntpelago. Virgil. Tenedoseft Infula Trojas ex adverfoop- pofita. Vidtt thuricremis cum dona imp oner et arts ( Horrendum diitu ) hikes nigrefcert facros. Virgil, Jn relu&uofa. Et mortem } & nomen Drujo Germania fecit > (Me miferum) virtus quarn brevis ilia fuit. Ovid, Ars Metrica. 11 c Quia Durfus immatura rnorte prsereptus eft. Fun era duentur Rpmana per oppida Draft (Heufacinus j per qua, vicler iturus erat, Ovid. Milliseus Pilatum deferibens, Cftriftunt Plagis toto corpore conlcillum, & lace- rum, ad concitandam commiieracionem, judseis oftentantem j lie ait. Mac [peek tandem , vifu mirabile 1 Regem A capite ad tahs lacerum, Pilatus in aitis Torticibus, Frocerum } &"populiproducit in ora. In re admiranda, Hujusopesfumum , denfa (mirabile diclu ) Obfedere apicem. Virgil. Subaud. Arboris. In re valde probrofa, & turpi. JEgiptum virefque Orientis , & ultima [ecu: Baiira vebit,fequitkrque (nefas) AEg/ptia conjunx. Virgil. Id eft j Antonium. In mali i rninentisnarratione. Turn magnum exhum ( quod Di prius Omnem in ipfum, Convertant ) Vriami Imperij , Pbrigi- biifquefuturum. Virgil, Sub- Il6 /tri Metric a. Subaud. prs?dicebat Caleb as. Argue hsc interjecUonum exempla (ufficiant, nequeenim hicearumiridicem texere fuit animus, fed rantumprseirety, ronibus, ut ipfi fimiies- fimili in argumen- to , & alias in omni dicendi genere, fiio‘ Marteefficiant. 7. Auderi denique poteft fententia, perparenthefin, qme varifs de caufis, fed potiffimumad eorum, qua: dicuntur, aut fiunt,rationem afferendam, interferi fen- tendas folet. v.g. Dixit, i0" exempla( neque enim refpon- fa dabuntur Fida Tatis j fenjit medics delapfus in hofles. Virgil. Suband. Androgeos Grascus, de quoin Trojanorurii infitiias delapi'o, hcec feripfit Virgiiius. Di mark , & terra ( quid enim nifi vota ! fuperfunt) P rcite quaffatet [elvere m~J>rcC ratu. Ov. Id eft, noiite inmfttvjm ftevire diutius. /Eneas ( neque enim patrius confiftere' mentem Paffus a amor ) rapidum ad naves b prd- mittit dcfsMem. Virgil. a Sub- A s Metric a, i17 a Subaml. eftMIbi filium reliquerat. Df Mutations Sententia per longiorem A mplijicatio nem. N Equaefo, dum hunc legis titulum ftudiofe Poefeos Adolelcens, hie me, depofid perfona , Rhetorem velle agere, & non metricam tantum fed etiam oratoriam artem fiifcipere tradendam exiftimes. Sat memini,quern mihi fcopum propofuerim, qudfve mihi canceliosilla, quam trado, circumfcribat. Leviter, & molli(quodajunt) brachio ampiificandi artem attingam ; & relicta Rhetoribus ainpla iM lofcorum fuorum palaeftra, in qua (e exerceant; duas tantum amplifi- candas fententiae vias, ad tardioris cujtis- que Tpronis captum accommodatas, & in quibus iepius explicat fefe , facile ac felix Poetarum ingenium , meis Poefeos qandidatis aperiam. Prima eft Amplificatio, qute ducitur ab en timer dt onepartium,quandotottimin T tegrals, vel Totuw genericum de quibus in Prolegomenis actum eft , hi fuas partes 4ifltibukur. lino ki exemplo ilia mgemini To- t I T$ Ars Metric a. Totius diffiifi 5 & explicatirationem often- do Arguments.™ efto iftud : Virtutesh ejus vultu ilucent. Ubi vides virtutis no- men efie Genericum , quod variarum enu- meratione virtutum explicari poteft; vultum quoque efle Totum integrate, cujus fimiliter partes ita enumerari queant, ut fua cuique parti virtus aftignetur. Excubat in medio tibi pukbra modefit vultu, Etrofeus niveo regnat in ore Pudor , Simplicity o culls , facrafacundia LinguL Eidet in ingenuis Gratia viva labris : Majejlas humeros , placid am dementi* frontem , Pur a verecundus peBora candor habeti Pro floribus famuli , video , famitUqk morantur: Virtuiem Dominam quit negeteffedomii Elegantem etiam enumerationem habet Virgiliana inferorum deferiptio , quss Poeta omnia deferibit malorumgenera, -qute perpetuo inferorum obfident vefti- bulum. Vide quatfo } quot in verfusexi- guamiliam fententiam diffundat. Omnia mala infererum jedent in limine. An Metric a. I T9 I 1 Vefiibulum ante ipfam , primrfquein fau- cibiis orci LuCtus- 0"ultricespofuerecub’d;a curse, Valent esque habitant morbi , trijlifqut feneftus, Et metus,®' malefutidafames,& turpis egeftas, ( Terri biles viju format) lethurnque, la- borque, Et confanguineus lethi fapor, & mala mentis Gaudia mortferitmque adverfo in limine bellum. Hare Amplificandi ratio (utvides) mui- tiim valet ad defcriptiones, quibus adeo dele&antur Poetse , & in quibus geftire quodammodo, & exultare folet eorum ingenium. Statius morientem hominem detcribens, has voces ( Solvitur omm deem letko) qua; luntejus deferiptionis & ini- j tium, & argumentum, ita per enumera- : tionem amplificat. Solvitur omne decus letho , nivebfque per artus It Stypius color , &’ formatpopulantur ho- nores , Am- 120 Ars Me trie a. Amir of a cecidere comizgviolataejuecenih Marmoreum in jugulum , colio labenti recumbit. In hacenumcratione Genus, feu To turn Ge-. .nericetme rat ornne deem Totius Generici partes quas recenfuit, font varia corporis ornatnenta, qus morte pereunt. Lit, ni-j ( veus corporis candor, forms honores, ] Ambrofis corns , violata cervicis pul- t chritudo. Ovidius Veris amoenitatem deferi- bens hujusfententis ( omnia verno temp -. reJpirantl&titiaw ) vocem, omnia per enit merationem amplificat, recenfendo ni- { miru varias r es, in q uibus lsta V eris amce nitas apparet. Ea vero funt gemmantes in viribus palmites ; frondentes in fylvis arbores; herbs vernantes in pratis; aves j, in aerecanentes; pecus in pratis ludens; I Ibl in coeloradians, Si ferenus ; hirundo Veris nuntia & comes fubteftisnidificans. | Omnia tunc florent , tunc ejl nova temporti i ALtas Et nova degravido palmite gema tumet. Et K-Odo formutis aperitur fr on dibus arbor Frodii&in fummum Jemihis berbafolum- Et Ars Metric a. I2t Et tepidum volucres concentibus a era mulcent , Ludit i5" in gratis, luxuriate]ue pecus. Tunc blandi foies ignotaque prodit hirundo , Et luteum celfa fab trabe fingit opw. z. Amplificancii modus, ille eft, qui ducitur ab Adjuncts fuperius explicates in Prolegomenis. Qua; adjunda hoc verity toties decantato comprehenduntur. Qurs , quid , ubi , quibus auxiliis , cur , quomodo , quando. Exemplum erit defcriptio apum novas colonias, cum anguftiores ut eas omnes recipiant. Ita ducentium funt alvei ? feilicet illud quaerendi alias fedes, & novse conftituendxReipublicce, Apum ftudium [folita verborum elegantia delcribit ab ad- jun&is in lauaatiftimo fuo Scanderbego R, P. de Buftieres. Non aliterJlipantur apes> quae nobile pc 11 it Exilium , fedifZu nova invent libm arden s GloriapeBoribus ; ducenda colonia mellis : lUe imp lent quercum ingentem , truncoque refufa , Condunt ore favos-, & pinguid glutina nt-> Bunt, F De- 122 Art Metrica Defcriptionis (ut videsj haec eft fentenfe,' 1 Sic apes colonias Jlatuunt . I. Defaibit 1 quaenam fintftse novae colonise, nimiruni! 1 apes C QUIS. ~)z. Quid agant, nempe ftipan\ 1 tur y ducitur colonia mrflis , deinde implent 1 ingentem qutrcum , conduntfavos , neBunt glutina. ( QUID .) 5. Caufam affert ob qu'a a priftinis fedibus ad novas demigrent, casque partim neceftitate ad id cogi, & nobili pelli exilio ; partim accendi cupidi- tategloriae, quo m juvenilibus ardetpetfa rib us ( cUF {.) 4. Locum recenfet 5 quem de ligunt ad nova; colonise fedem, ingentw Icilicet juercum-, incujus trunco condunt favos. Et novae Reip. jaciunt fundamen ta .(UBI.) De Mutations Sentential per Detra.Bionem. Exij's v quae de amplificandi ratione d|| ftafunt,facileeftcognofcere, quafimim ter ratione fententiacontrahi poftit. Qujj ’ busenim rebus ilia crefcit, jildem pot® decrefcere; ut qui campum du£tis Ion g£ limitibus ampliavit, Idemrurlum ad du&is limitibus poteft diffufam illarn pa¬ tent!* Art Metric a. 123 • tends campi planitiem arftiori fpatio facile definite. Si igitur perlpedum ha¬ beas, quibus verbis au&a, & amplificata fit fententia , quam contracliorem eiTe cupis , ftatim intelligis, ijsdetra&is, len- tentiam effici poffe breviorem. Quia vero ' .aliquae etiam voces praeter folitum con- ftru&ionis ordinem in oratione redceri folent, per figuram Syntaxecs, quae Eccli- pfisdicitur; earum quoquevocum detra- dtione tuam fententiam ar&ioribus nu- meris circumfcribes. Vide, quardeiliafi- gura, in prolegomenis , diftin&e fatis Sc copiose fcripfinaus. CAPUT IV. De Poetica Vocum , & Phra- feon Elegantia. A Longa, & difficilitra&ationeadali- am non minoris negotij, artis hujus metrics partem explicanda progre- dior. Hie enim, poftquam deEpithetorum * deledu non pauca; poftqu^ de vocibus, & t fententijsadPoeticamelegantiam, & Ie-( ges metricas, mutatione facili accommo- F 2 dan- ' 1^4 ^rs Metric a. dandis, muka firperus dicta font nunc- in ipfos iuijus elegantis fontes intenden-j dus eft digitus. Qusrendum Icilicet nobis! eft, unde iilamanet in Poetarurn verfus! peculiaris dicendi ratio, quam in ijs fta- tim ftifpicimus , qusque vel imperitos quosvis, nedumteretes.. & declicatas au4 res adeo deledat, Hie metrics orationis chara&er cum tam late difFundatur, quam latePoecicilibertasftyli, & volucrePoe- tanrm ingeniurn exeurrit. nemo profecto nonintelligit, quam fit difficile , res tam multas , tarn varias , aliquando etiam obfeuras certis quibusdarp prsceptis ad- ftringere , 8c paucorum capitum velutij ambitu coercere. llludtamen affirmare minime dubitoj fi quis Poetics dictionis vim , 8c diferi- men attentius perpendat, ilium mihi af- fenfurum dicenti peculiarem iftam, quam laudavi, & Poetarurn elegantiam totam f.ere in Figuris Syntaxeos, a TropisRhe- 'torices, Enumerationisloco, defcriptior nis figura, uiiirpatione fabularum, 8c cer¬ tis quibusdam loquendi formulis Scldio- tiftais Poeticis contineri. Quod utplanum , Ars Metric a. T 2f tibiexploratumque fir, amiceLector, a'd tuam te fidem, librumq; pro voco. Sume, quern volueris ,Poetam, evolve ilium di- ligenter, in orrmes ejus partes confer ocu- los; Ecfi, qui te verfusprrccaeteris defe¬ rent, fi quidtibinovum, elegans, & act- mirabile appareat, hiijus novitatis tureq; admirationis caulam inquire; acnifiele- ganttam , & admirabilitatem illam exis caulis, auas modo attuli, oriri tu ipfe comprobaris, causa me'protinus farebor cecidiffe. Ur igitur eodem,, quo csepi, ordme pro- grediar, in voybus primum, rum in fen- ten tijs , deinde in AmpMcatione, Poe* tici ftyli elegantiam, ex ijs, quo dixi, fon- tibus derivatam oftendam. ® ^.§^«t^§%-S0*«0§JSO*‘30» S E C T I O I. De Poetic arum vocum Hegantia. T)Oetiearum vocum elegantiam e fjgu- risSyntaxeos,tropis Rhetdrices, Fa- bularum commends, & Idiotifmis Poe- dels oriri, qus fequuntur exempla coofir- inabunt. Exijsenim , licet num’ero pauca fint, quid de reliquis omnibus Poetartitn F 3 vo- Ars Metrica. vocibus, quibusineft prtecipuus elegan-i tia lepos, fentiendum fit, facile judicabis. Ad Enallagen figuram Syntaxeos , vel ad Synedochen , Rhetorices tropum, pertinent multus & plurimus , qua; infin- gulari numero ad plures fignificandas res eleganter a Poetis ufurpantur. Ut fi de ! y Libano monte dicas. - Ubi plurima Cedrus Spar git odor at os dijfufa in nubilarmos. Inhunc fenfum Martialis, fcripfit. Atque fuper vatem mult a pependit avis, Adje&ivum nomen plurimus ijs adjunctu fubftantivis , quorum numerusnon ex-| penditur, fed moles aut longitudo, earn cert£ fignificat, fed fblito majorem, qua:- j que plurimum rerum ejusdem rationis' magnitudinem sequare poflit; atqueita i numerum plurimum vel fie exprimit. lit < vi lies in hoc Virgiliano verfu j Jamque afeendebunt colkm , quiplurimuio urbi Imminet. , Id eft, long£ procurrens. Ad Tropos Rhetorics pertinent iftae , voces Poetis maximefamiliares. \ MUNUS & DONUM. Qute voces fi ad ■ res ”■ A rs Metric a. I if res inanirsiatas transferantur, funt Meta¬ phorical ; fi auteni rebus animatis tribuan- Or, aut nihilo ceterisvocibus elegantio- reserunt, aut’FabuIam fonabunt, Me- taphoricos Significant in his verfibus. Moxu&ij'e mo die a recrearunt manure menfa. Id eft, modicis cibis; vox munm transfer¬ or ab hominibus ad menlarn. Port at odorato munera verna Jinu . Eider. Id eft, flores,vox mwnm transferor ab ho¬ minibus ad hortos : aut fi dicas ad ver transferri,Fabulofam inducis perfonam , atque ita vox munm adFabulam pertinebit Qgod Cilicumflores quod munera-gr amines Indi , &c. Start f abulam fonant ifta, Munera Flora , vtrh munera., id eft,fiores. Pomona munera id eft, fruefus .* munera coilium , ift eft, vites, uvaj, &c. & Autumni munera: quai omnia ilia fructuum genera compleftuntur. Ita Cereris munera: aut dona , fegetes & pa- .nem : Bacchi munera , vites aut vinunj fignificant. - - - Atqui non M.>Jfica Eaccht'- Munera\ non illis epuhe nocu6rerepoftae. T 28 Ars Metric a. Ideft,vinum. Dona labor at < 2 , Cereris. Virg. Id eft, panis. OPES, HONOR, funt voces metony¬ mies, & effe&a, qus pro caufo nomine a Poetis elegandflime ufiirpantur. Hortorum hie calcantur opesflertocp recenin Suiter humus cenpefla , & odoris floribm halat. Petavius. Id eft, fiores, qui hortos ditant. - - Medio flat pe&ore flxus. Frontis hovos, rofeafe decor ctrvicis, &c. Petavius. Id eft r pulchritudo vel modeftia, vel ma- jeftas, quae frontem de corant. Ita honor pro ijs omnibus ufurpatur, qua; funt aliis rebus honori, & ornamen- to. - - Aut fupplex arts imponat honorerti, Virgil. Id eft, vi&imas ma&andas. Vomer is hue , & fakis honos , hue omni> aratri CeJJit amor , recoquumt patrios fornacibus enjes. Virgil. Quia voiner 3 fa!x,aratrum, &c, funt ru-. flics An Metricx. 159 fticce domus ornamenta, & honos. Ea au- tem dicit Pocra ceffiffe in cenfiumfabrr- cationein. 0 ! u&i venture fpes non longlnqua ferkcLgy Atquegenfs opt at us honos? Sta& Id eft jgenarum lanugo. Nec front: vittatus honos. Subaud. Hx- ret Scat. Id eft, diadem a. - -- Namcjtte ills decoram Cafariemnato genetrix , ium'encjue juventa Pur pur sum, 0" Utos oculis afftavit honores Virgil. Subaud. Venus, quce dines oculisigne^S quasdam inufnats gratis fcintillas affla- verat. SYLVA, quando ad frontes alicujus arboris, aut folia plantarum transfertur, eft vox Synecdochica, quando alijs rebus tribuitur, eft Metaphorica. - TriJUsque lupint Suftuleris fragile* calatnos , fylvdmque Jb~ nantem. Virgil. Id eft j frondes. Tot vulntra he Hi SolusoUt^densa^ferens inp&orefylvamf Lucan, f y ’ Sub-l 550 Ars Metric a. Subaud. telorum, quibus traje&usfuerat. Ita Milliseus Ipineam Chrifti coronam fylvam vocat. ‘ - - - Fulfa horrida fylva It ctrebro , fixfque fubit mucronibuso]Ja. \ Adje&iva Participia REGNATUS, TRI- UMPHATUS, ERRATUS ex verbis neu-1 tris paffiva,& a Poetis eleganterufurpata, ad Poeticos Idiotifinos fpe&ant. Tu eivitatem quis deceat Ji at us , Hursts ; &' urbifollicitus times : Quid Seres 5 &’ regnat a Cyro. Batiraparent , Tanaisque difcers* ilorat. Bifqite triumph at tu utrbque ab littort gtntesy &c. Virgil. - - - Stet Capitolium Tulgens■> triumphatifquepojjit Romaferox dare jura Atedis. //orat. Quo feror ? imenfam ejl errata* dicert terras . Ovid. t Hactenus in fuperioribus exemplis in- dicavi, ad quem fingulaelegantisPoeti- cx fontem pertinerent. In fequentibus Voces tantum,&Poetarum verfus, quibus carum ufus comprobatur } afFeram:Tuum eric Art Mefrit*. erit ad fiium fingulas claflem ex prarcep-’ tionibus fuperius traditis revocare., A N I M A. Pur pur earn vomit itte antmam. Virgil, Id eft, fanguinem. n* Et molies Zephyr or um animd. Id eft, flatus. S E D E S. Qiijs novus hie noflris fuecejjit fedi&us ha- (pes. Virgil. Id eft, in noftramdomum. Trndimm in Latium ; jedes u&ifatd quie¬ tus ojkndunt. Virgil. Id eft, novum regnum. Non ego Myf mi donumJedes , Dolopumve [up era/is Ajpiciam. Virgil. Id eft , urbes & domos. ORA in plural! nutnero. ( eras. Cum primum Iliac as Demon venijlis ad Virgil. -Id eft, in Phrygiam, Et mecum ingentes or as evolvite ielliJV'wtr. Subaud. 6 Mufie, Id eft , regiones, quS* belli furor peragravit. t%2 Ars Metric a. . NUMEN. - - Quamquam non eft fine nttmine Divlim, Id eft > 1'ins Deorum favore. * FATA. — Pofiquam to fata tukrunt , Ipfia Pales agros , at quo ipfie reliquit ApoUir. Virgil. Id eft , poftquam te mors abftulit. /, quo fata Docant. Id eft, profperum , qui tibi aperitur, le- quere fonuns curium, vel,}, quo te vo- cat Deorum, aut, ft Chriftiane loquamur, Dei voluntas. ARENA. Hr hi etiam magnet , qua dicitur amulet f\oma , Et Cbalcedonias contra deffieBat arenas. Claudian. Id eft,Chalcedonicam urbem, autCftal- eedonicum littus. Quod genus hoc heminum ; quave hunt tam barhara morera ( not. Per mitt it p atria? boftiiio prohibemur an- VirgiL Peeu- Art Metrics, Peculiars elegantias gratia commendat. Id eft , ejicitur a litore, quo naufragi omnes accedere permittuntuft MAT RES , J LIVE NT US. Vocibus illis utuntur Poe'tazfere fem- per, quoties de ingenti fceminarum rnul- titudine,& de hominum concurfu aliquo lermo eft inftitutus, utrarnque Virgilius exemplo uno eomplexus eft. Ilium omnes teBis , agrifque ejfufa juventm Turbdque miratur matrum. Virgil. Yota metu duplicant Matres , propiufqut pericuio Id timer, & major Mart Is jam apparel imago. Virgil. NOTUS CONSCIUS. Harum Vocum elegantiam etfi fupe- rius attigerim , eum deligendi Epitfteta rationem traderem; earn tamen uno, vcl altero exemplo hie rurfum delibafte non pigebit. lUefugii not am non uno vulnere dexter am. Jonin. Id eft , a qua multas plagas tulerat. Tuque o' tam fan cl a confcia fylva ntcis. Id eft, tiique 6 fylva, in qua vir fan&us? obiit, F 7 CON- f 1 34 drs Metric a. CONFESSU S. Navita confefl'us gelitumpallors titttorem. Ovid. Id eft, praiens fui timoris indicia. ■ - Vulthque Deum confcjfa reccjfit. Id eft, divina qua: dam fignain vultu often- dens. BIBO jun&um cum fluvijs, eorum ac- 7 colas, totimque vicinas regionis gentem Hgnificat. Et qui prim a bibit deprenjijlumina Ni/i. Martial. Id eft, Afri remotiores.- Non qui profundum danubium bibunt^ I Edit!a rumpent Julia , non Ueta. &c. Hor. Id eft, German!. G A U D E O. Qua Rhodium moles vincere gaudet opus .. Martial. Id eft qua; vincit, &c. CADO ad lignificandam vidtimarum cse- $ dem traducitur. Mult a tibi ante aras no fir a cadet bojlitt dextrd. Virg. DO, pro permitto. In ter gum reppulit anguei ferqut Art Metric*'. 1 Perque humeros err are dedit. ClaudianUs Id eft, vipereos crines. - - Dederatfc comam dijfundere ventis. Virgil. JlIVAT pro dele&at; vel expedit. {fir a, Panduntur port a ; juvat ire^T Dorica ca~ Defertofque videre locos. Virgil. Signdque ferre juvat, fonitufque audire tu~ barum. Virgil. Kara juv ant: primis Jic major gratia pomis. Martial. Neu fegnes jaceant terra, juvat alfmara b Bacho c Confer ere t atju died magnum vejlire Tabur- num d a Id eft. expedit. b MontemThracias, c Id eft, vitibus. d Apuliae montem. DECET, pro expedit, vel oportet. Nunc hilar es decet effe, genus , frontemjfe ferenam 1 Ofientare juvat.. ST AT, pro certum eft, vel ( ft de homine agatur j certus eft (fi de fcemina) certa eft. Vel ufurpari poteft in prima perfo- na j Sc fignificarc, certus volo. Stat laudis avim it- i 2 6 Ars Metric a. Exfuperdn nioJum magnciqut cupidint re¬ turn ALjiuat. PetavitlS, Statfinespenttrare noti. Claudianus. St confevre murium Acne a, : flat quid- quid ucerbi eji. moHt petti. SEDEO. Cum gelido macies • is"paler in orejederenf) Bidcrin. - - - St Jet ardua cetfo VerticeMajtjlas. Petavius. -> - Qbductaque clava trimnoiis Terquater adverfi[edit in ore tnri. Ovid. Si nihil ex tetnta fuperisp/acet urbe relinqui Etfedes hocanimo. Virgil. Id eft, omnino ftatuernnt. Ijque piofedet JEne&< Virgil. Id eft , vult .Eneas. - - Cert,i fedet patribus fententia pugntt. Virgil. SURGO. Nunc maj’us mihifurgit opus , &c. - percips porrd Quid dubitem , & qua nunc animo fen- tent i a furgat. Virgil. 4 .onguefletj voces omnesrecenfere, quas fetis Ars Metrictt. 137 fatismultas attigiffe mihi vide-or, ut in iis reliquarum omnium fpecimen habeas, & quse de Elegantia; Poeticm fontibus paulo ante afferui, ufu ipfo videas in vo- cibus comprobata. Senties igitur inqcum, tibiquejam minimedubium eft, quin vo- cum Poedcarum elegantia ad muim ali- quem ex iis fontibus, ac figuras Sintaxeos, ut piurhnm multus , Sfc. aut atRhetoricos ut anima Sylva , fedeo , &c. aut ad poeticos Idiotifmos, notus^iribo , juvat , &c refer- renda fit. Idem erittuus quoque de lententiarum elegantia fenfus, poftquam me de iis di- centem audiveris. Verum antequam ad illastranfeam,unum pratterea de vocibus monuiiie, haud eric, o pin or, fuper vaca- neum, & inutile. Neque enim prseterfre filentio poffurn earum vocurn Elegantiam mihi Temper arrififle prsr cmteris, quae Metaphors, voces hominum proprias ad res inanimas transferentis dignitats Iplendelcit. v. g. Sic Claudianus grafiantem csdium furorem defcribit. -- Ultrlxyue mantis mucronefurenti Duci- 5 5 8 Art Mstriea . Du jit nr & ficcum gladiumvctgina recufat- Vaftitatem, hortis, agris,& nemoribus per hyerriem iiiatam hoc difticho BidermaV nus expreffit. Cana^gelu & niveis hyima&ant arva pruinis Ekmanm awiffks.flefat, &“ bortus opes. Tu quoque de aquis, fup'ra quasChrillus ambulafTedicitur, ficpollis leribere. Excepit famulo fefiigia penduU dorfo Unda pati dominos officiofa pedes. Quam elegantius, & ad cartninis Majefta- tem illuftrius, dixit virClariffimus,quem jam laudavi, quemque merito Literati omnes fnfpiciunt» Dionyfius Salvagnius Boellius ; cum ita cecinit. ' Centumpraterea file antfonttjep, Lcicufqut Outfua per v arias jail ant miracula terras. Qukm (I dixiffet; fileant ill:, qui centum Fontium, & Laeuum miracula per varias terras jactant : fpirat enim Majeftatem nefcio quam, folito majorem Poetarum oratio, dum agunt nonnunquam cum re¬ bus inanimatis , perinde ac (i animate effent, & iis verba rerum animatarum propria accommodant. Ars Metrics. 135 S E C T I O II., De Poetics Sententia Elegantia.-. fententia:, feu Poeticas phrafeos elegantiam multurn imprimis confe- reteximius vocum deledus. Si en\m ea fit in vocibus , quatn infuperiori fedtione laudabam , elegantia •, Sententia ex ijs conflata vocibus, multis afperfa fit dicen- diillecebris, &onmiu animiscumblando quodem titillationis fenfu adblandiatur neceffe eft. Ab ijs elegantia.' fontibus ubi difcefteris, oceurruntalij, & quibus non exigua venerum, & gratiarum copia ad Poetarum fententiam dimanat. Sunt aute ij: Circum lofutio,figure Syntaxeos, quae in conftruftione pofitse funt, & qutedam loquendi formula: Poetis familiares, & ab ijseleganter u fur parse. Circum locutio dicitur 1 . A veris rei aufcperfona: adjundlis, cseterisque etiarn lodis Rhetorices, quosin Prolegomena delibavi. v.g. Rex nemorun?. Libycaque Pro popnlator arena. Biderman. Quid frujlra nemorum Dominum Re- gtmque fatigM. Martial. IS 140 Art Metrica. Id eft", Leonem. ( currit ■ Objiupuere omms geliditfque per ima eu- Offa tremor. Virgil. Id eft, in timore correpti flint. Comer etas pi pro frigore ridel aquas. Mart. Id eft, glaciem. Afpice quam denfum tacitarum htttus t aquaram , e^r. Martial. Subaud. decidat Id eft, qu*m denfa nix'. Ducitur 2. Circum i'ocutioa babulofis rei, autperfonte adjun&is, alijsque Rhe- torices loeisadfabulam alludentibus v. g. -- - Cum primum craflina celo Tunic eis inveBa rotis Aurora rube bit. Virg. Id eft, adprimos craftinae Aurorae radios. Interea placidam redimiia papavere front em, Noxventt , & fee urn fotxnia nigra trahit , Ovid. Id eft, nox adventat. Fruoifsr ejlparies , fae unitsfr omnia faxis CoUuccnt^nurumrpnitens Tomona coronal P. de Buftieres. ItaexpreflitPoeta attonfas iflas, &adfer- pentes parieti, htedere inftar, arbores, quas gallic^, Efpaliers , dieimus. Dixi Art Metric*. 14I Dm eiegantiam e figuris quoque.Syn- taxeos in conftru&ione politis , in len- tentiam Poeticam refunds. Ununitantum hie, aut alterum exemplum aftero, cum eas figuras molds jam fuperius illuftra- rim. Taliter exut* eft veterem nova l\oms feneBam, Martial. Hie eft figura Synedoches. ForUmaJ'avoUta nepotic , &' Ludum infoientem Indue pertintix , &'c. Horat. Hie eft Heleniftnus. De Poetic^s loquendi formulis eflet mododicendilocus. Sedne aftutn agere videar , & poft ejufmodi formularum Thefanros, indices delcriptos , infylvatn (utajunt) lignaimportem , autSoliillu- ftrandoadmoveam candela: lumen ; fatis eritinpraefenda, fitemoneam, ut in his locorum communium & Poeticarum (en- tentiarm libris Inchoandi fermonem, & finiendi, incipiendi, abfolvendique Epi- ftolas iimilitudines, &de(criptiones,de- praecandi, falutandi. promittendi, & quo¬ tas formulas, finefeis, Stexfcribas. SE-. SECT! Q. De Amplificationis Poi'tica Eleoantia. Mpli'ficationis Poetics elegantia a fimilitudinibus,quceEpici prefer- timcarminis propriae funt, a defcri- ptionibus, ab enumerationepartium ,& a quibufdam amplificandi formuiis apud Poetasreceptispetenda eft. Similitudinum Exempla (e tibi ubique offerent in cujuscumque Epici operispa- ginam intendas oculos. Defcriptiones , vel alicujus perfonte vultum, mores, ingenium exprimunt, vel rem aliquam Poeticis quafi colorrbus , depingunt. Si defcriptio haereat in Per- fona, eae magis Poefin fapient, quasperfo- nam fibiam.cxhihebunt, ut fi Famem, in¬ vidiam , Difcordiam defcribas. Si defcrb ptioadRestantumfe explicet, eas magis comendabuntur, quibus plusFabularum afperferis; utfiinHorti defcriptione, 1u- dentem inter flores Zephyrum, ridentem Floram, & cetera hujusmodiufurpavetis. Vide, & fidelicato fis palato, degufta, & mecum admirare elegantem fontis defcri- Art Metrictt. 145 •ptionem a R. P. de Buffieres fuo Um- bravallisEncomio miraFabularum yarie- tatediftinchm. . Tuvitro fans jplendillior , cingente coronet Alar more a nitidmjies mini nobilis imda , Si modo fkrides non exclusere .Poetarn Ponte fuo 5 f.uBusq facros contingere donant, dream auraludunt tepid a , gaudentque madare Projilentis aqut flillis , dam frigora c apt ant Alollia quin Euros Zepbyrdfque in jlumintt verji Hinc inde Hamorem expellunt , ptnkfque vicijfim ., Merfant vortici&us : pennas videt altus Olympo Sol faciics , pingitepfuos influBidm areas. Exfatiantur aquis medio in certamine Cy- gni Alifque exagitant ventos irdqae fruuntur Pugnantum remit ftantes remifque fequuti Quin - Mterius , Fegumque Parens Martcflus eburnum 5 Auratkmque ferunt in juris Symbolt Sceptrum. Turn primus regale decus numerate pa¬ te-,stem , > Cui dedit indigenes inter prec ere fque tueri , Atque Palatinos inter confere dynajlas , DELPHINUM falvere jubet , fubjeBa- quo cunis Sceptra decujjatim puero diuturna prec at ut InceditTyro fplendens Lodoicus inojlro , Me cui J'aeros Flamtn concejfit honores, Et dedit ejfe parem fuperis> ark fque tenere. Quale micat jubar ex oculis 1 qua lumint fpargit' Innumerk tir cum radiatus temper a gem- mis ? Incumbit totus puero , fenfimque capacenf Infinuans animam divinum infiiUat amorf> Et jubet ejfepiumfacient quemfata be at urn t „ Mufarum Francifcus amor , titullsqui' fuperbus Ipfe fuis 5 petit ejfefuo dileBanepoti Qtia CaJialiduifj) & fasri Myjkria Pbtibi. Hen- Ars Metrkn, 1 47 Henricus manibus teneris accommodat enfem , Et videt in vultu vefiigia certa futeri. Quantus erit puer , exclamat . quot fata tuo- rum Implebis quondd ridentibm -editus etftris ? Exoreris diUBus Avis , Cce/a aujbice terras Ingrederis , SanBkmqut diem vagitibus imples. Compenfiis & nate moras, quae lenta pa- rtnti Formando nature. prim 5 longoque labors Attulerat\ facili juperans objlacula nifu In luctm traberis deeimi poll feider a le'cti. Sts 6faro Major.Cognominis etymon vnple t Quodvirft animi infragilh , ferroqus par at a Sceptra dedere mihi ? fie tit dm nomintt junges : ( uno : Meque , Patremque fimitl titulo mifeebis in Et Magnus Lodoicus era ; cape nobik ferrum , Stepe quod ejfufa tinxerunt vulnera tabs. Quod tentavit avits , quod Patris Martin Virtue Promovit , captoque infifiens err dim infiat Perficiesite mmqut manetpars alterahudis* G z D© Ars MetricA De Poeticis loquendi formulis, a qui-*. bus etiam non exiguum accedit amplifi¬ cation! omamentum, nihil eft, quod di¬ cam aliud, quam quod de ijs,qua: fenten- tiam illuftrant, pauloant£ rnonui. Teigi- tur ad Poeticos Thelauros, & locorum communium libros de ijs formulis con-» fcriptos mitto, atque ut eos confiilas au- thorfum. Ita fcilicetpulcherrimasdifces ncgandi, aftirmandi, proponendi , invo- candi, comparand)’, optandi, deprecandi, gratias agendi, & cseterarum hujusmodj rerum formulas.. , «&$*®§«0§'0O§ o §£►§€* SO* $050* CAPUT V. > De Numero. P Oetici numcri modos, & fuavitatem Poetarum potiusletftio, quampraci- pientis Magiftri vox, & longa prtece- ptorum ferics te docebit. Quapropter de Poe'uco verluum numero nihil omni- no prtecipere initio apud me ftarueram : «t unum poftek vcnic in animum, quod no»Kquifortaife ab omnibus in Poeta¬ rum Art Metric a. 149 rum lediione advert! poflet. Illud nimi- rum, enitendum effe, uc Numerus carmi- num , in ijs prsfertim rebus , qus magis fub fenfum cadunt, cum eorum verfaura fignificatione conveniat; & tuam men- tem non tantutn verba,fed etiam verb o- rum numerosb cadentiuna fonus exprl- mat. Eainreudncseterisomnibus,plane, admirabilis, & divinus extitit Mantuanus Poeta nofter. Quid enim ad ftdati animi jenitatem ex- primendam illo veriulenius? Ollifedato rejpondit corde Latinm. Quid ad trudjsm efFerati animi ferociam fignificandam illo hemiftiehio , crebro caninse liters concurlu alpcro, accom- modatius? ■* * - Tremit horriclus ore entente. Quid ad fummam celeritatem imperan- dam illo verfu incitatius ? Ferte citiferrum date tda,fcanelite mitrot. Qukm egregie equitantium hominum fonum, ac numeros hie verfus imitatur; -— It clamor , & agminefado Quadrupedante putrem fonitu qualit ungida camp urn. Virgil. G 5 Quatn t f3 Ars Metric a, Quam rect£ hominum decurrendi Istutiej , 4 ccrtantium, eumisque agentium in cir- co, celeritatem in curfu ineundo, metum amittendas palma:, alternas currentiura vices, quibus prout in depreflb,aut elatio- ri fpatio, modo humiles, modo Hiblimes apparent, verfus ifti (uis numeris, peni, oculis fubjiciunt. — Cum pracifiti certamine eamfum Corripuire , ruuntque ejfufi car cert currm, Cum fits arrecia juvtnunty exult antiaqm haurit. Cor da favor pulfans ; tilt inftant ver&m tortOy itfront dant lora\ volat vifervidue axist Jdmque humiles , jdmque elati fublim videntur Air a ftr vacuum ferri , atque ajfurgen in auras . Quam praecipiti celeritate numerorum > ventorum ex antro fuo prorumpentiuifl' iropetum hi verfus deferibunt. — At venti veiut agmint faclo-, Qua data fort a, ruunt. Quisnon exiftimet viderefeFabroruffl) laaffam ferri fuper incude verfantium, & mal- Ars Metric g. if I maleis fubigencium motum , nifiim, & numeros, cum hos legit verfus. llii interfe fe mult a- vi Irachia tollunf in numerum , verjmtque tenacijirrcipe maffam. Quis madtati, & cadentis bovis non im- petum,fedpcnepondus,8tfonum ( utita dicam ) fenfli percipiat , cum Virgilium- audit dicentem. Stefnhur , ex animisque tremens procunu hit htimi has. Quis denique, ut hie finem imponam , 8c neinnumera noftra fine numero, & leg* excurrat oratlp, quis, inquam, non admi- retur decidentisgrandinisftrepitum seque in hoc Virgiliano verfu , ac fuper tecta crepitantem Quam mult A in te&is crepitans falithor - rida grando. F I N I S. Ad Majorem DEI Gloriam, LECTORI. Nevacarent pagellas, ex P.Jac. MafenijL Pallaeftraligata adjicimus fequentia, Tra&iea awplijicand# elmandaque phrcifis Poetic a demonflratio. U T pra&ica facilitate ad rem in elo- quentiatamfoluta> quamligatama- ximearduam, ducaris, lubetobvisl tephrafi, perexempla, a< I copiam fimut atqueornatum infiex&, prfcire Sithaecde trivio: EJl homo doBus. In hac neque verbum neque fubftantl- yum, fut qua: non admodum multas hoc loco fepe j & alibi variationes admittant) expendemus. Cum praecipua varietas, & eopia ab adjunct© doBus petenda fit. Quod > aPhilofbphispraedicatum dicitur, eftque ? tanquam veftis quaedam perfonae ornan- «te, excolendsque attributa. lit igitur hoc adjunctum doBus extol- lasYariando,.5camplifices. i x. Re'; «DS ( o ) SOm- i. Refolveilludin alliud ipfi cognatura fubftantivum, nevdquehocepitheto or- na utDoiirindgue p otcns,e% quibusutrumq; dcinde fkpius variare poteris,* ut pro do. Brina pone, arte, muds, ingenio, eruditio- ne,eloquio. factmdia, Scc.ficSt/'o^ewmu- tabitur, fi dicasilluftris, nobilis, excultus, promptus, excellens, eximius. 8tc. unde exfurget. N ol>iik eloquio , vel iKuftris *6 arte vel MuJ'arum excellent &c. x. Adjunge alterum in genitivo fub¬ ftantivum. Ut Doclrina ftudijs. Fac undid, lingua, ingmij cultura liter arum palaftra , vel apex , vel mejjis truditimis , fcmentis Pbxii , Cam an arum delicium , &'c. 3. Htecdeindefuis iterum iiiuftresepi¬ thet is , & mi mice crefcet orationis digni- tas. Utdo£fcrina, admiranda divina. In quibus ilia excellere fupra docui, qua; vel alocis fumutur, ut Attica , t{omana, Latia t Laconia , vel a perfonis , ut Maroniana , TuUiana&c. Quorum varietatem & co- piam cum phrafiologia ex iildem nata, alibi luppeditavi. His expends ad plenum etiam in heroicts verfum , tenuilllm* phrafis extolli poterit. ut Huns ( o ) sd» flunc divina rapit Latid ficundia lingua, 4. Hce'c univcrfa per opodta ram fub- ftantivorum, quam adfe&ivorum exponi poterunt. Cum videlicet ilia de fubjecto negaveris: Ita, cum dodlo opponatur in- clodus, vei rudis, ignarus, infcius, adedq; & ignorantia, rnditas, infcitia&c.eadem, quaante, variandi rati one, per oppofita, licehic progredi lit Nepuaquanlrudisejl', 1 'ro‘cuiignorantia turpis. Non hunc infan,' tia linguaprapedit. f. Per tropos illuftratur, extolliuirque magnopere oratio, apud ©betas prccci- pueid pradlat Synccdoche.JlTt doBum ca¬ put, cbarum Mufis caput. MufarumJhidijt excultumpcBus. Vox avi divinafm. Magis vero etiam metapliora hoc poteft, qux modo fola adjedtiva ornat: ut, cui laBea fandicopia, Am&rofiajue (bnant ex ore foquelae: modo fola excolit fubftantiva 5 ut eruditionis kpos , erudirorum alpha, prince pi primipilaris, Suae! a: dclicium, M«- farum core alum,nutritius, alumnus : modo ( quod freqUendus eft ) utrumque dr- ' nat, fimul cumipfo verbo altero tamen fubftantivorum in propria bgnificatione velicio, ut divite largm a£ ore Eloqui]pro¬ fundi t opes. 6 . Perfiftas rerum, de quibus agimus, & prsecipue virtutum ac vitiorUm, perfo- nas, quibus actionem aliquam tribuimus, aut certe circa illas inftituimus, Quod rarum pIerumque,atqueingeniofum eft. Sic Bacchus pro vino, pro fold Phoebus, pro literis Mufe, Pallas - Sapientia, Sua- da, autPythojPhaebus, item ac Mcrcu- rius, &hinc , plenum PalladepeBns. Ilium Callalia rejpexit arhore Phabus vel Plane alt\i tentro nutrix fapientia USte Vel Infidet LlftkPytbo, & P^omanuyn *tticumque rorern. Affundit Apollo liquorem Tinccrnanocla- ris meri. In his,ut aparet,perfonx- betas a£tio tri- buitur. PoteftSt circaillam a£tioperfonse Verse affingi: ut tenero fui miles in avo\Mti- farumfequitur vexilla, aut cajlra vel lhabels miles in annis, laurea ferta gerit. Palam eft, quantumhxcfaciant adphraftn Poe* ticeexornandam. 7. Ad Poetic® locutionis varietatem, raritatdmque ac dignitatem facit, Fabu- las lasadrem, de qua agis, explcratashabe¬ re : ut funt in praefenti materia inprimis, qusedePhtebo, PalJade, Mufis, quarque de locis his confecratis feruntur : ut de monte ParnafTo, & Helicone in Phocide regione, de Pimpla StLibethra in Thracia, Pierio&Pindo inTefialia; tota denique regione, Aonis : turn de fontibus Ca- ftalia, & Aganippe, quorum hie in Par- nafto , a Bellerophontis equi ungula fit excitatus: unde Medufeus, Cabaliinus, Pegafeus didus eft. Qme cuncta yatibus variandae extolendarque phrafis funt ar¬ gil mentum. Unde Poetafeocius appel- Jatur : Bivertich incola month. Quj toto Vdocldos ajiuat furore , Bellerophontah ortt rigavit aquis. Palatia Fhaehi , Mufarum- que do mm dodo pint Here Maroni. CaJLili- dum con-vivafrequent^ suitor quo Minerva,. g. Ratio quoque fyntaxis a Graecis quandoque, praefertim inLyricis, & heroi- cis , ad Latinorum ufum tradu&a gr*- tiam cum varietate conciliar. Ut cupidus trad art Marontm. Difertafari prompt® tua feripta legunt MuJks trail are potentis. St da tar am ana Mufarum. Inquofacun - *0§ Co) . dia magnum eft. Non hie Mufarum pugnat amori Eloquif laudim potitur Fungitur offi- sium diferti Turpi* infeientia deftmt, accept us mufis. Hare tamen ejufraodi' Punt qua£ ; parcc, & falis inftar ceteris condientis ad- miicenda erunt. Cum crebra apud Sta- ► tium infipidam nonnunquam orationem reddant, ut fupra vifum eft. 9. Oratio per comparationes didud*^ tor limu!, atque iliuftri eloquentia affur- git. Idque raodo ftrictim: ut Carminx feridit Qualia Cecupsia non dedignentur Athene Vel PoJJidet hiACicerenu opes, do&ique Mx- roni»profhiit eloquio. Mod6 eciam fufius tam in fimili, qukm cxemplo: ut Qualis in exhauftd fratris dum luce eorufeat Nociivage aftrorum princepsftell ore. Romaftupens &’(• 10. Ill* •®0S.(o) S&B- io. Illae orauonis figurae qua’ acl orna- tum.potms, qukm afte£tum comparata: lunt,mirifi.ce fermonem amplificant,fimul & extoll unt. In quibus prima, & maxim£ obvia Hyperbole. Hie novus Amphion facundi viribm oris, Attonitum rapuit perdlfa pcricula vulgus \ Obliturn necis ac vita.Marsfulminajatlet, I Telorumcpglobosflamisfe minacibus objlet , Eloquij vis ma jor erit:perrumpet inermis Armatorum aciem , fuperabunt fulminn lingua. Opportunis etiam fi&icaiibus eadera hyperbole ornati, excollqite poterit. - Citharam tibi vichts Apollo Obtulit , indulsitque Jiias Cylienins alas, Et virgamquam dextragerit ; tibi Pallas oliva Mgidaque ac galearn cejfttjam numine phnus Cum primcL toner a vernant lanugine malfit Mulierumqut infiarmtruit facundia viclrix P\oJlra triumphali Roman a tenere quadrigd, Ceterum ornant imprimis, diducunt- que orationem figurae, quae circa delcri- ptionemrei per fuas partes explicataever- lantur in quibus eminent Hypotypofis, qua, rerum forma itaoculis fubjicitur, <«■»§ c 'o ) so» utfpe&ari potius, quam audiri videatur; & Profopopceja, qua vel rebus mutis, & fenfu carentibus vitam, a£tion£mque tri- buimus, vel mortuosetiamadvitamier- mon^mque revacamus. His Apoftrophen adde, per quamfermooratorisadaliam rerr. quampiam ,etiaminanimam conver- titur, eftque figura gravis , etiam ad af- & fe&us accomraoda. Talis Apoftrophe- eft inpraefenti materia. Vostejles appello Lares 5 pcnitofquereceflus Mufarum , & facili devota fcicraria Ph«bo,y Die it e ( nankque ejl vejler horns ) qua t au¬ to, Poet am Qtia folicitent, qUA vis competlat aman- tem Palladios Latijs euros impendert chartis ? ¥is noBicrept as tenebras , longfquefopert Profcriptum excuhijs } latebrdjque evolvU te vatis InterApoliineas lauroS)& Phocidis umbras Sequitur in eadem deferiptione hypoty- pofis. Scilicet impenfi vejligia rara laborls Servajlis memores placidti nunc fede re- eeptum Kune §te» (o)§» Nunc ftanttm tenuire libri , proftfus in umim Own is Jenfus opus , Jo/erx indufiria fron. tern - 1 Contrabit , intentbque fcdens vigilant!a nultu , Et tacids , nuncjuam violate fiientia curls, || Ccmpofuere virum. Sic toto peBore Phot- bum f Accipit , & blandis fua dividit oria Mufts. AddenuncetiamProlbpopoejam. His ohm puerum nutrix facundla verbis AHojuitur : nojlris quondam cckbrabo¬ rt cajlris e Eloquio ftlixpmultafque exculte per artes Mufarum diie&e client } tu viribus oris Aufonipum fringes populos , multiqut folutos Libert ate animos verborum poudere /«- Bes , &'c. Stylo grandiori, per figuras verborum potiffimum elevato, in hac materia locus non ell; cum hie in rebus effe&uigravio' ri obnoxijstantumfitadhibendus. FINIS.