J?3/, Ztff/.c.iL tv ELEMENTA' LE GBOMBTRICVM, EXEV* clidis Geometria, a IO H A N N E Vcegclin HayJpronneii Colle* ga dmlis collegrj V ienngnfis, ad omnium Mathemati^ ces candidatorum utihtate decer* ptum. BRASSICANU Eximium fr u&um hic folida breuitate libellus Condnet,exa pofitione$,cpi£ in demonjlntioibushnedribus crebrius obuerSdtur,qu£a Mefdtis propefunt ud difciplindrumcu Imen perducere. lnquibus ordi* mndis pdriter ac demonjtrandis prudens nonfcmeldb Euclide difientio, itd enim rei breuitdi er qudm femper quefiui ficilitdtempojlulabdnt. Runcergo libcttumobferudndifiime P atronetao felertiexdminifubmit * ta,nondnbigensquinprotud in me beneuolentid, emtttreprehendds er c ommode diffd dldcriter[u[cipids,meqj ut foles perpetuo profe a. alteru duoru lateru fliper ba 3 Si ab xqualibus sequal;a auferatur,refi* (lia, dua erunt aequa!ia* 4 Si ab ina?qualibus a?qualia auferant : refidua erut a > " inccqualia* — 1 - ■ ■ < Si incequalibus aequalia addantUggregata erunt inscqualia, A 6 Si dux res fuerint uni duplicesapfic fibi inuicem / erunt acquafes. / 7 Si fuerint duae res quaru utracp unius & eiufde ^ 4 eft dim dium,erunt fibi inuicem gquales* - 8 Siqua res aleeri fuperponatur appliceturcp ei, nec excedat altera alteraditc erunt fibi inuice x* 9 Omne totum maius citfua parte* 10 Totu equale eftfuis olbuspartibus fiPfiimptis, a iij fimftantium demittatur,alterum neceilariouel breuius uel longius fieruQuarn nos hic quarta ponimus petiuonem« Eudides ieptima primi li bri propofitionem annotauit* Verum quiade^ monftratio eius difficilior uideri poffet, incipi# enti primutn diicereekmentas6č demonftrati* onibus Iinearibus non dum affueto. Qrq? ipia petitioni proxima efheiufq? tifus ad modu ra* rus,id propterea inter poftulataeaannumera* S5 Propofitio primat Supra datam rečlam lineam triangulum sequilate* rum collocare. Sit d At dimu a b, ficfuper em conjlituemus triunguU tquMe* rum.Pofito pede circiniimmobtliin a, alter extendutur fccundum jf učiti lineg a b&circunduttusfcribdt Arcum occaltm. Deinde circino mn uiriuto pedem c m immobilem ponumus in b er alter circunduttus pri srem urcumfecet inpundo c. Punflus Ule fctlioms c iungutur lineis rettiscim a Z? b pundis,Zfrfi.ftuserittridngulus£quildteru{,Ndm * vmnes hulineg funt uni £quules, eifcilicet qu£ eftinter extremitdtes pe* dum circini, ([udre per pr imam comuncm fententiamdnterfe funt tccjiu* les. A equicrurum bund dliter dutg lineg fuperpones, mfi g, cininus um * plius quum eft dutg linču ffucium uel minus ertendenduseji. Sculemui m* * : tum fiet fi circinusprimo umplius deinde minus exteditur g efl lineu dat A Sccunda propofitio. ’ Quorumcunq? duorum criangulorum duo latera unms/duobuš lateribus alterius fuerintarcjua* lia ,8č ancmli his 2 equis lateribus contenti) equa tesarit bausbafi, & reliciiu ansuli aeouis latgrri bus contenti, alter alteri, u {[ 6 Jifo4pintducitrignguli d b c,d, e ffitčpldtus A b gquuleluteri d e. Etldtusd c gqudle luteri a ! f, er angului d £qudUsungulo d. J ilabv JlDicobdfim b c £quulemeffcbdfi e f, z?dngulim b ungulo e ,er 5 dngulum c ungulo f vtotdmiridnguli a b c fuperficiem, fuperfin ciei trunguli d c f gquuXem^dmfingelinedm d e fuperponi er 1 fi Urdhb Kccomodari d b lineg^neutra igitur dlterdm excedct per conuerfionem ' ' r ° v k ° “—o ottdU£ conceptionis,peft£ enim funt £qudles,&punčtus d cddet fupet (c*»on[ fv punttumser fmiliter e punttusfuper b. Quiducrodngulus d po* fitusejl gqmlisungulo d, neccfario cudet linču d f fuperlineum a c er propter prgftruttdm gqudlitdtemcurum, incidet f punttus puntto c er erit cim eo unus pmftus , quupropter bufs e f Cddet fuper bu* fim b c itd ut fut cum eddineu unu, alioqui du£ rtdcg line£ cluuderent fuperficienuquod eft contru petitionem tertium, er quid neutru dlterdm excedit,terinindntur enim ijsdem punttis,funt igitur equu!es. Rurfus an- gulus e fuperpofitusejldngulo b er em non excedit, tts&ub eo cxce >v iitur,efl er go d quod mcmoriferna mente. Rurf w alios duos triangulot intelli* gofcilicet a b f zr d c /i quorum duo litem mm funt (cqua'ia in obus lateribtvs alterius. N am b d ešl quodeft tmpofibile. I * b p ' -- ” propofino» i Datum angulum per 2cqualia diuidere* Sit dat us angulm in duocequalU fecandm. A. Linea ipfum continett tesfiftieriitt imquales,refecentur ad aqualitatem,fmt(p a b z? a c. H ttrahatur linea b c,fuper quacoftituatur triangulmfiueaquihtem fue squicrurifs b d c,z? cotinuentur punttd d d linea reda. Ea ipfd angulum datudiuidetjntelligo enim duos triangulos b a d zr c a d quonm latera uniusfunt aqualia lateribm alterius. Nam a b squde eft d c per hypotkeftm,zr b d squde c d per primam buius, ZT d d utriq- trianglih commune,Ver tertiam itaq- angulm b a d iequatur angulo c a d, contincnturcnim lateribm aqudlibm,Quare patet pra* pofitm. Septima Propofmo* Datam linčam re&ani per tequalia(ecare» / Sitlineadiuiden J 4 i b. V one pedem bmoMem circini utlibet di? iudiprimo in a,V alteropedecircmdudofrc duos anusoccultos,alte rum [upra linčam, al.terum infra. Deindecircino non uariatopesimmobi lisponaturin b er alter i iremdudus interfecet anus modo fignatosfu periorem quideminpu id o c, injeriorent uero in d. Hatfedionesiun* ge linea reda c.d,qu£fecet linčam a b inpundo fr Dico itafrlinea a b datum , inpundo f diuifam per £qualia. Proptcr demonjlrationis euidentiam jkctriangulos manijtjlos continuans utramq; fedionein ctm extremitatibusdat£ linea. Intedigo enim duos triangulos c a Jer c b d , quoru latera uniusfunt c h**’ k* A punčto extra Iineamdatamfignato,adeamcfe<* mittere perpendicularem. Sit punčka A) fcr linču ud quum deducendu cjl a punčto u perpcn* dkuturis fit b c. Ponatur crgo circinipcs mmobilis in punčko 4 z? ultero pcdc notmtur duo punčla in linču data qu£ fint b c. Deindectr* cinononuuriuto pcdcmimmobileprimoin b pone,vultcrofcribcura cim occultum- Deinde codem immobili pcdc in c pofito prior m urnim interfccuinpunčto f. Hune cum punčto u contmukncurečtu d f qu£fccctdatum linčan b c mpunčto d, Eu perpcndicularis ejlfuper linčam datam-Propter demonjlrationč, trake d punčia u er f adpu* Čl d b c linedsrečtds-.Exproceffuitanf t lincafuperjlant cjl udi cum cuifuperjlut perpcndiculuris ut in priorifigur u,putet propo* fitum per diffinitionan line£ perpcndiculuris. si uero nonfiicrit perpcn* dicularis ut infecundafigura,emittajtur per očtuuum,ex punčto d per* pcndiculurisqwefit d e. Clar um igitur efe angulos rečtos qui funt ali* neaperpendiculari,fcilicct e d her e d c tantumoccuparcjpaiij quantum tcnentduo anguli quosfccit Unca non perpcndicularis d d,boe eflunguli u d ber u d c, quarc hij duo illis duobus funt uquales per očlduamcommuucm [ententium. Ex hacpropofitione liquct ueritdtfecU d£partisquart£ propofitionis. Si triunguli eecjuicruri £quulia lat era protruhdntur angulos fubbaft efic £quales,Sit enim triangulus £quicru* rus u b c,er protrahuntur latern ena £qualiu d b O" 4 c us q; ud d er f.Dicoangulosfubbafifcilicet d b c er fc b efie £quales.N a pri mu paneiusdm quart£demonftrauit angulos fupru buftm fcilicet a b e &• a c b cfie£quales, Prufens uero docet angulos u h c er d'b c fimul£quariduobus rečlis,fimiliter duos u c ber b c f duobut rečtis £quales * Per prirnam itaq;petitionem duo unguli 4 b cer c b d. fmd angulos contrapofi* tos facient sequaks+ Sini dueritper quartam angulus i v ji er en tam e a Unca ima. si uero breuiord efient,non pofifiem [e contingere,neq; in angulii cocurrere Ded(Tiaqiunta propofino. Si in nno quolibet trianguli latere a finibus eius dag recfi:xl(nacio line* b in altero termino line£ a.uerbigri tii in d. erit iliiusbafis matoreuius lateribus angulus am* pliorcontinetur, Sint duo trianguli a b c, e d f,& latera duo prioris a. b z? £ e fmt aqualia duobm lateribus pcjlerioris d e V d /»V angulus a miorangdo d. D tcobafm b c maioremejfebafi e f.Nd fuperpun (io ci li te* d e locetur per pračeJentem angulus aqualis angulo b a e>fitq; is e d g V tinea d g fit aqualis a c fubtendaturi jj bafis e g,quaneceflarioeritaqualisbaft b c intriangulo a b c.Qttaprop terfiprobauerimus e g maiorem efie e f,eritquoq-probatum b c eadem efic mio -e«. Trahatur f g linea. Ltqma d g pofitaejlaqui Us d f, igitur pe‘quartam angulus d f g esl aquals totaliangulo d g f, ergo idern ang dus d f g erit maior parttali angulo e g f,qua* remultomaior erit angulus e j’ g, anguh e g f. Latin igitur c g m* ius eslper decimmter lam laterc e f quod erat demonflrandtm* Decim mona propofltio* Si fliper bafes duo. um triangulorum anguli iacen^ b »j tc& foerint tequale§, Sc uef bafis unius a?quafis bafi alterius,aut urnim latus uniu$,lateri altcn> us (e refpicienti 2cquale,erunt reliqua latera re* liquis tequalia alterum akeri, Sč reliquus angu* lus reliquo angulo*. Sintduotrianguli d b c, d e f zrangulut b fit equdtiss angub f» Vdngulus c utigulo f.Sitifcbafts b c eequalisbdfl e fautunum cxktersbiKtmnguli a b c pitalefuo relatrn lateri tmnguli d e f. D ico reliefna ldterd,reli<}uo$fy angulos cfie £<\udeu Sint primo bafei iequdles,zjinteUigatur bafis e f fuperponibdfi b c,qu£ cu fint £*. qules,necefeeft punftu e cdderefuper punftub, Vpunftu f[uper c, Et propter £qualitdte unguloru er couerfiotte oftaua coceptiois, necefie eji linea e d caderefuper ab,&- d ffuper d c,nonergoeritpofa ftbile utldterd huiui ulteriui dut citerim latcribui dlterius concurrant,e* runt igitur equdUtdte anguloru v conuerfionem oftaus cotl* ceptionie.Qucd fi d f congrueritetiamipf a c,concludesperona* Udmcbccptionempropoftwn,Sinuero d f ceciderit aut intra aut exm tra triangulum femper fequetur angulum e xtrinfecu effe pofito ergo communiangu g odg b,eruntduoAnguliperfecundAmpctitionem c g b er d g k er pundus cxtra cm ApignAtus a. Trde line* amoccultam hud utcuna; contigerit,deindefuperpunčlo d collo* ca angulum bde extrinfccum protraftalinea d e, £qudlemangu* lo a d c htrinfeco ex eudempATte.Conjlat igitur per[ecundumpurm tem uicejima lineAm a e eequidijlAreline£ b c* Vicefimatertia propofitio. Cuiuflibct trianguli angulus extrinfecus cqua lis eft duobus angulis intrinfecis fibi oppofitis. Sit tmngulus a b c v protrahAturlAtus b a in f, dtcoAngit lum f c d extrinfcam tcquAlem efie duobus intrinfecis er oppofitis, fcilicetAngulis b er c. Ducaturperpnecedcntem a punčio a,li* neu a d tequiiijUns b c linee. Etquu A d tequidijlAt b c line id V in ipfnm incidit f b, erit per fecunddm pArtem uicefimprime Angu lus f a d extrinfecus xqudis intrinfeco ex eadem pArte Angulo Ab c* Kurfus qu : a pArallelefunt a d V b c, er e as fecAt c A,: o ..ur per primi pArtem eiusdem z 1 .angulus dne eqiuhs ejl fibicoAlterno in* g ulo d c b *T otus igitur f a c extrinfecus tj t t b iuobiH rcttu funt /ecjulcs quod crdt demonftrdndum. V icefima qufnta propofitio* Diameter paralklogrammijdiuidit lpfiim pcr aKjualia, ftfc-■&*&*■'* i&JpČr: Sit pdrattclogr dmrnum ib c d,cuiutdidmeterfit d d.Tticobdcdi tmetropdrdttdogrdmmum£qiuliterfectt,crfupcredscddit a d,ejl pcrprimdm pdrtcm uicefun* privid ttn* %ul:u b a d fuocodterno a d c £qu4.Us.Rur[utquonu a c &b d funtpardUcld,Cf tisincidit d d eritpereandcm zi* b ddfuocodU terno e d d £qudlis.Suntitdcfcduo tmnguli d b do d c d,cr dnguli bmfupcrcommuncmbdftnt a d funt£qules,pcrdccimdmnondincrgo rcliqui dnguli er ktcra funt £qudlid,qudre pcr fecundl propofitione trim dngului tridngulo dqudlis. Hincetidmdiligenterintuenti pdtet \dtcn cit tufcuncfc pdrdUelogrdmmi oppofitd efic gcpulia. Vicefima fexta propofitio* Omnia parallolcgrammafuper eadembafittt atq? inlineis alternis coHocaca,funt acqualfa» Sintlinc£dltcrn£,boceft,£quidiftdntcs dbv c d,interqudsfuper tdttdembdftm c e fint coUocdtd duo pdrd.Uclogrj.mntd -f* dc e fe? gce h,dicoedcfictcqudlid.Etfitprimout gcdddtinter d &f,Etquia 4 f cfltequds g b,cimutrdc\;fit£qudlis c c,ergodbhtd comuni g ,f remnebunt a g cfh £qtidlcs,cr d c eR<£qudlis fc propter £quU Mjldntidm,dnguluiquoq; bfe extrinfecus cji £qudUs ungulo g d c intrinfeco pcr fccundam p ur tem uiccfima primf.Cum crgo duoru trtin* gulorum hfe&gdc duo Utcrduniiu funt £qudlid duobus Uteribut dlteriM,w dnguli £quis Idteribus contcnti £qitdles,crit pcrfccunddm dU ter tridngulorm dltcri £qudis,didito crgo cis communi trdpczio f g $ e crunt dggregdtdjboc cftjtfd pdrdllclogrjmnid £qud’id. Sccrndo cdddt ginipfum punftum f ut infccunddfigurd.Etquid f d cfldcpim tis h f ctm utrdi, fit£qudlis c coppofit£,ty d c toudlis f c oppoft - t£iO~ dngulm h f c £qudlistmgulo fdc intrin r ecus fcilicet extrinfe fO,perfecunddmitdq;erunttmnguli fdc&bf c £qudlcs,ddditocr go utria; tridngulo csmmuni f e c, erunt per conccptioncm dggrcgatd dfc e e* b f c c,boe ejUipfdpdrdUclogrdmmd £qudlid. Tcrtio cdddt g cxtra f utintertiijigurd.Etquu dfcjl£qudUs g h,idditd crgo c * V t g V'" >eomumi f g,drit a g fumefte£qualercliquisduobusquadratis,fcilicet d b fg, ab c£, qu£ E funt laterum angulum reftum continentium.Ducdtur enim db dngulo ' reli o d dd bafim d e, quadrati bede, perpendicularis qu£ fecet b c in m o d e in L H£cperpendicularis diuiditquadratum lateris ob* tentiangidcrečto mduopardUclogramma fctlicet b m d l, fciUcet f b c er db d,uterc enim conftdt dngulo recic c? dngulo communi d b c, funt igitur per fecU im tridnptliuna lineacontenta,fncu* c' i'us medio pundus eft, a quo omnes lineas r z* hj ^^ J[ e opf* de ad circumferentiam pceuntes, fibi inuicem funt a:c|uales* Circumferentia>eft linea continens circulum, Centrum,eft medius ille pundus in circulo* Diameter d'rculi,eft linea reda qug per eius centru tranfiens;extremitatefcp fiias circuferentiae ap«» plicansjcirculum in duo media diuiditvj Semicirculus eftfigura plana 5 diametro circuli SC medietate circumferentiae contenta* Portio circuji eft figura plana, reda linea parte circumferentte contenta* lemirirculo autma* iorautminor* Circulu linea cotingere dicitur 3 quaj cu circulu tan* gat.in utrancp partem eieda eu non lecat* Chorda,cft reda linea portione circuli continens. Angulus fupra areum confiftercdicitur, qui a qli* bet pundo arcus,ad terminos chorde duabus lineis rediš exeuntibus>continetur» c ij Angulus confiflere fiipra centrom didtqui a duz* bus lincis refhs a centro ad drcumferentia pro tračtis connnetur* Prima propofino* Angulus rečblineusdn (emicirculo fupra arcu con fiftens rečhis efhln portione ucro minore (e* micirculo confifteSjobtufusiOc in portione Cz* micirculo maioreacutus efL Sit circulus a b c, cuius dumetcr a d c,er in femicirculo ab e cotiftjlat angulus reftilir.eus a b c, dico eum efie reftum. NA>n ducata* b djCrprotrihatur c bode. Etqukliheomniumerit brcuidima, Rcliqucc quce centro propiores fuerint>remotioribus erunt longiores.. Sitpunttits i fignatutin diametro d f, circuli d bed cuiut cent trum kr V ducantur abeoad circumjirentiam line* f ž>» £ t> £ d, r. Dico dbi qu*per centrum traufit omnium efie longiffmamč f - u* Awnetrumperjicitmniubnuifinmm,lb longiorem efie fc c g,era* tropropin uiorfit.Et cd.lemratione c f longiorem epe d i,atqi dcali* K fimiliter.Connečiantur b b,b c, k d- Oupnidjn p^rd^ciivam primi capit.in triangu'o t h b,duo fatera t h & h b fmt mioralaterc t b,Z?A b vb b per dejinitionem circuli fmt *qudles,\deo e er [ecmdZ conceptionetn»d k fc *qudlis eft dttabits b ker b \',quareo a h Irm* ior eft b f.Pv«r 'usquoniam b b igitur d $rj- $ h maiora fmt h f, ergoperqudrtdmcommunemfententidm,dbldtdutmcp \ h communUreliqud d £ mior erit f f-.Eddemrdtioite f £ minoref feojknderetur q c i,fiprotrattdefiet e centro h e. Mmjt/lmejb ergo f £ qtt£ didmetrum perficitomnitm epe minimrn. Quinta propofitio* Si extra circulum fignetur pund 9 , SC ab eo ad draimferentiam 3 iecanteseam,plurime ducati PmonK r n . ^ tur iine 2 e*Qu 2 cpcrccn trum tranliene, omniu crit longiffima*C?ntro aute propiores, remo* tioribus Iongiorcs. Particularum autcm qu3C extriniecus circumferentiae applicantur 3 breuif (ima erit quae diametro continuatur, 8>C ti pr o* pinquioresrcmotioribuslongiorss* he* ll>res Sitextracirculum t e d c bratita ccntrim n,punttia dfigftd* tus,z? ctb eo id circumferentidmdpfam fcundo trahanturplurim£ Une£ ut £ n b, £ h c,£ g d, a f e.Dico interedt,d n b qu£perccrt trum trunfit omnium ef.e longifiimm, reltqudt uero quo centro propin* quiore;,eolongioresiPratereddico inter particulas difiarum linemm exteriore;,a | qu£ diametro contintuturMcuifiinuim epe,V reliqud/t teintp tnmores,qua r £ conuerfamprtcedentklinea a boa ccontinguntcircuhm b fc 1 crpt ( ? T> '> tJfeiuplutHdddHgultm 4 l - .cireunnfimtUem. O&oificojtehMm tur.Aut enim lateracircumfirentialk angulimcludunt angulum centra lem,ut in prime. figur a,ant a\tcYum ex Idteribm angulm circmftrcnti alem continentibm jit una line d cm. dltero laterum.anguli centratis ut in f rcunda figura. A ut umm ex Uteribus anguli circumfirentidlis fecdt alte rum ex lateribin anguli centrdk ut in tertict figura. Includm ergo pru mo latera anguli ad ciramfirentUm b a,cr b c, angulum d d. c cen trdem, v trahatur Unca bde. E tquia angulm d d e exlrinfecut per z 3 primicap.eji aqualis duobinangulistntrinfeck & oppofitk, d h d, d a b,cr hi funt aquates,per quartam primi cap.eji enim d b tkJUdlis d d per definitionem circuli,ideo angulm d d e duplin er it anguli d b d, propter eandem ceufam angulm e d c duplin eftadan gtiltm d b c,totm igitur d d c centralis duplin efhtd d b c angti jmcircmfirentidkm.SccundofttldtUi a b anguli dd circamfirenti dmunalinedcumldtere d d anguli dd centrum ut in fccunda figura. Ef quia angulm d d c *quaUs ejlper zj primi capitis duobmintrin fecis anguln d b c V d c b.Hiautemfuntaqualesper quarta pri . mi. ideo ad unumeorum boe eft,angulum d b c circwmferentiale,ium plinefiangulus a d c centrato.TcrtiolatM d b anguliadeireum* jfirentiamfecetldtus d c anguli adcentrum Ut in tertia figura. Produ caturlinea b d mepad e* Per z5 igitur primi er it angulut e d c aquahs duobus anguln d b c er d c b,biautemfunt dquef.es per 4 primicapitis.ldeo angulm e d c duplinefiadangulm d b c.Vratt reaangulm e d a pereandem z$ primiduplmejladaitgulum d b 4 tiepto igfturhinc dup'o e d a,ffHnefvr.plo d b a,eritrefidum a i c centralis duplm ad refidum d b c circumfirentialem quod er at iemonfirandum* Nonapropofirio* stjfi' In eadem portione quotIibet anguli fuper ar# cum confiftentes a?quales fant* Quoduniuerfditer proponitur de anguln confifkntibm fuper čire €umferentU!!,demon(lr.itur tantum debnttngulis quifuper areumma* itrem femicirculo confiflunt.Non dttinet enim id. demonftrare de angulif fuperfemicirculum confifkntibm,quos omnes primd propofitio huiin ca * docuit efie reftos, o ea propter aqua!es primd petitione afiipulante. De angulis autem dd areum minorem femicirculo, non potefi ofiendi eos tfie *qtiales,mfi prim fequens propofitio demonfhetur. In portione igitur a e d e b mJore femicirculo confijlant fuper ar cu anguli a c ha d b fr 4 e b, dico eo‘ efičdq:id!es.tJdm .1 cetgro tircuH f ducjntUrtine* f 4 V f b.EtqnuMgului a fb ceittruhs fupere.tjhtbdfifuperqud dn g ulut d c b circumfercntidlts igiiur ad cam dupluspropter precedi:* tempereudanrationeeritdttpluutddngulmi micirculo efie dqiules. N am finguli eonm cum dngulo con f (lente in relicjtu, portioncjiciunt quddrildtertm, (7 propter hdnc propofitionem finguli eorum cum dngulo reliqu£ portionis tequdles funt duobus rediš, per primdttt ergo pctitionem,finguli cum dngulo portionis reliqux funt 4 qudles fmgulis am eodem dngulo, Mdto ergo undiq • communt dngulo, onfiflcnte.f.in reliqud portionc, relinqucntur interfe£quales dnguli’,co f ijlentes in portionc minorefemicirculo. V ndecima propofirio* Si circulum Kucarecla conringat,et a conta flu in circulum,quxdam cum diipelcens recta lb J aittrmln nca,pra'ter centrum ducatur,anguli quos cum c ncv- contingente facit, a?quales funt ris qux in alter* nis circuli portionibus confiftunt angulis. Sitlincd d d b contingens circulum d e f b, cuius centrum g Z? d pundocontddus d trdhdtur przter centrum hned d f quc fecetcirculummdudsportioncs,dextrdm d e fftniflram d h ffkcU adefc angulos duos cum contingente b d f dextrum,(7 4 d f finijlrit D icodftgulmdextrum quem (kit Hned d f cum contingente ,fcilicet 6 /li** p repcm % ( ' Ki 1 VvVvva X n St b d f, £quilcmefie angulo qumfufcipitfinijlu circuliportio d h f. Et angulum fnijirtm quemfaeit linča d f cmcontingente.f. id £qudemefic anguloauem dextrifufdpitportio d e f.Trabltur a pu do contadus per centrum lina d g h erconnedaturf h, ConftU tuituretim ihportione d e f ingulusutlubitumfuerit.Qu : cquid de bit duobus angulis monflritimjuerit,de omnibus ib his duabus p jr t ioni busfrufceptis 'miubitanter procedet.Suntenm omnes, qui ib čadom por* „ z-. — tionc fufdpiuntur anguli,£qudes per nonmbuius. Et quia angulus d fh ^ m femkirculo confijtitjdeo p primi hum ejl redus,reliqui er go dno an* k - "— guli ide triingulo d f b, fimitl mi rečto £quantur per z4 primi ' r ) capitis,dngulus quo$totus b d b redus ejl per fextam buius,p er pri trum itacfepetitionem duo inguli d h f v f d h £qudes funt angulo b d h. Ablatoergo communi angulo f d h,eruntre[idui b d f er f b d £quales,qu£fuit propofiti um pars.Rurfus duo inguli f b d er f e d inquadrilatero f h d e per dednram buius funt £quales duobus rediš. At per dcdmam primi capitis,duo inguli b d f &■ a d f er mi* PROPORTIO maiorisin£qualitatiseflquandomaior ( noriš, quantitas comparatur ad minorem,ut 4 ad z. HVIVS quinq;fmtfpecies.Multip!ex,fuperparticularis,fuperparties, Multiplex fuperparticularis,multiplex fuperpartiens * MVXTIPLEX eftquando maior continet minorem plus cffemel,ut 1 z ad } t H£c crefcit in infinitum. N 'um dia efl dupla,dia tripla ere. S VPERP ARTIČ VLAR 1 S efl quando maior continet minorem,£r in* fuperaliepuam eius partem.Et p£c decrefclt in infinitum.Sunt eius ff>ecic$,fefquidtera quando maior continet minorem.& minorit di midium.Ouodfi ultrafimmam minoris major continet eius tertu p ar tem uocatur fefquitertia &c. SVTERPARTIENS efl quando maior continet minorem er aliquotem iuspartes, Quod fi continet duas tertias uocatur fuperbipartiens tertias,ut y 5. si trn quartas,fupertripartiens quartas,ut 7 4 * M V LTIPLEX fuperparticularis efl,quando maior continet minorem plusqudm femeUcr infuper aliquam eiuspartem. Q uod ft continet eu bis er eiusdimidtum,dupla fefquidtera uocatur, ut y* z, Si ter O" tertiam partem,triplafefquitertia,ut 10* 3. MVLTIPLEX fuperpar tiens efl quandomior continet minorem piti quamfemel er aliquotpr£tereapartes. Quod fi continet eum bis, er duas tertias uocatur dupla fuperbipartiens tertias,ut 8- 3. ter,gr tres quartas,triplafupertripartiensquartas,ut 15. 4 * PROPORTIO minoris m£qualitatis,eflquandominorquantitascom* paraturadmaiorem,ut z. ad 4. Et eius totfunt]fecies,quotma ioris in£qualitatis,neq ; differut ab illis nomine,nifi g, uocabulis pro portionu mdoris \nxquditatis additurprapofttio fub, utfub mul* d 3 tip!ex z 4 . SulfuptrpdrticuUris. z. $. &e. ©ENOMINATIO proportionis , minorkqrmtit.itisdd mioremejl purs uel partes,ut denommtio praporttots inter 3 v 5 ejl j Vinter z 4 » J DENOMINATIO proportionis , qudntitdtis mioris adminorem eft totum,uel totum vpm,uel totum v pdrtes ut denomindtio pro * p orttonis 4 dd 5 eh 1 | TERMINI proportionis funt miniminumeri in d!iqud proportione, ut proportionis fcfcpddlter£.tcmini funt 3» z. quibtu minores in bde proportione reperiri non poffunt. Propofmo prima* Numeros datsc proportionis ad terminos eius reducere* D iuiddtur imior numerus per minorem,v ntinor per refiduum duri* ftonkprioris,v refiduum primcediuifionis per refiduum fccuncLe ditufio* nis,fidtq; tuliš reciprocd diuifio, doneč occurrut nliquis numerus qui diuidendum totum coHfunut.Dcindeper hunc numerti ultimo oc * currentemdtuideut’rosq;numeros proportionis ddt£,qui exeunt funtminimimmerukoc ejl,terminiern proportionis. Vtnumeri proportionisqiueejlinter 50 V >S fcredigunturadterminos proportionis. Trigintd diuiddnturper 18. V relinquentur 1 z. per qux diuiduntur ig V relincpicntur 6, perqu£rurfmdiui* duntur iz v confumrntur. Per hunc er go fendriim diuiddntur numeridittifcilicet 3 o v 18. exibuntq; j 3, termini,f.pro* porportionis ddtoru m numerorum. Hicdnimdduertcndum,quodfi in tdli reciprocd dim fone dd unitdte per ue niretur ,ipfosddto$ numeros efe terminosneq- poficminores r?« pjeriri. Secunda propoimo. Cuiufčunc^ proportionis datar > denormnationem inuenire* Si proportio ddtdfuerit imioris in£qudlitdtis»diuide miiorem nue rum perminorem,v numerus quiexit,denomindtio ejl proportio* nis ddt£.si uero proportio ddtdfuerit minoris in£qudlitdtis, fuper pone minorem mdiori inter ieftd uirgu!d>more mimtidrum uulgd « rium,vhdbebis denomindtionem,reducenditdmen funt nameriti terminos per prucedentem ficubiopusjiterit * Tertiapropoimo* Si unus numerus duos multiplicetj erit m uldpfica# torum &produčtoru unaproportio; Vt 3 er z mltipliceturfendrio,Vprouenict i8.cr sz.edndecufto dicntcs proportione qudm 5 er z* Smiliterediuerfo, Siunusnucrus, duos diuidedo utruncp, confumat,erit diuiforu c quotientu um pr opor* tiotUt 6 cofumit 18 C? iz exeutquotietes 3 er z in edde proportione. Proportionem proportioni addere* MultiplicČtur untccedctesproportionudcitaruin fe D & deindcconfeque* tes in fe,produtti nueri cujlodiet proportione copofta ex dudbus ddtis,ut proportio 3 di z fitdddeddproportici 4 ud 3. Mt/ltiplico primo 5 er 4.dHtcced r :tesm fe er proueniiit 1 z.deinde z v 5 J. cofecjuetesinf er proueniunt 6+lnter is igiturC 6 ejlproportiocopofitdexdudbus datis proportionibus.f. 5 dd z ef 4 ud 3. N d midtiplicetur anteccdes imim proportiois in confec[ucntČdlterw,ut 3 in 3 proueniut 9 qui fhtuatur inter 1 ser 6 boe mo izkjč.tn his iUq; tribus meriš uideš dittds duisproportiocs.Na Iz ad 9 efcpportioficut 4 /d 5.er 9 dd 6 ficut 5 dd s* && , ficut 5 dd z. d qud ft dbieceris proportionem iz dd 9 id ejl 4 dd 5 fp relinquitur proportio 9 dd 8* Sexta propofitio* Quot!ibct ^ppprtiaes eiusde denoiatiois cotinuare Oudrdtur per priniajdte proportiois termini,Et pro dudbus continua, disjucdtur antecedes ddtx proportiois primo in fe,deinde in confequete, pojlremo cofequčs infe,tres nueriprodufiiduds cuftodiut proportiones fimiles d&t£ .V erbigrdtid.Sint du£{c(quidlterx cdtinuddd.Eroportiois fefquidlter£ termini funt 3 er z.Hultiplico igitur 5 in fe.demde in z Quarta propofitfo. e De Proportionalitate. Cap JIIL PROPORTIONALITAS cjlproportiommfimlitiido^ QV ANtitutes dicuntur proportionules quurm una eft propertio. PROF ORtion ulit us ril duplex,cotinuu er difcontinuu. CONTlnuu cftquundo oes quuntitutes funt untecedetes& conftquČtes y pftCter primdquu eft untecedes tuntu, er ultimu qu,e eft confapens tuntu.Ethuc rcperitur ud minimu in tnbus termumut 4. z. 1. CISC ON tinuu eft quddo nuUu quutitus ftmul er untecedes eft, er c on fen quens,ut iz.6.g.4.Et buc ud minimu in quuttuor reperitur terminis. SEX funtftecies proportionulitutis,Conuerfd, Vermut ut a, C oiunttu, Uifwrittu,Euerfu,0'Aecptu. CONvERSA eft.quudo eft primu ud fecundu, ficut tertiuud quurtu,v exhoc inftrtur fecundu eft e ud primu ficut quurtu ud tertid,ut fiefts ud u. fetit 6 ud ).erit ecouerfo 4 ud g. ficut 3 ud 6. PERMVtutu eft. quudo primu e st ul fecundu,fcut tertiuud quurtum,et ex hoc cocluditttr primu efte ud ter tiu,ficut fecundu ud quurtum ,utft eft 8 ud 4.ficut 6 ud ^.eritpermututim S ud 6 . ficut 4 ud 3. CONiimčlu eft,quudo eft primu ud fecundu,ficut ter tiu ud quartu,cr ex hoc inftrtur primu cti fecudu efte ud fecundu,fcut ter tiu cu quurtu ud quurtu,utfieft 8 ud 4. ficut 6 ud ^.entconiunclm iz ud 4. ficut DISlVNCTA eft,quudo eft primu ud fecudu,ficut ter tiu (9 ud 5. ud quurtu,tj ex hoc inftrtur,exceftus primu fuper fecundu efte ud fc čudu,ficutexceftustertuefuperquurtu udquurtu,ut fieft 1$ ud 6. ficut 9 ud i.eritdifiimttm iz ud 6. ficut 6 ud 3. JE RS A eft,quundo eft primu ud fecundu, ficut ter tiu ud quurtu, Cr ex hoc inftrtur primu efte ud exceft a eius fuper fecundu, ficut ter tiu ud exceftu fuu fuper quurtu,ut fieft iz ud 4,ficut 9 ud i-eriteuerfm tz ud S.ficut 9 ud 6. AEQV a proportiomlitus,eft quudo funt dno ordines proportionmhet proportionrs Inuim ordinis funt «cquales proporiionibm itiiut ordinis, intermifsisq; rum eandem efe proportionem. 6 iz 5 6 Qiiinta propofitio* s ; rt- k Sexta propofitio. Si totius ad totu eft proportio qux detradli ad de^ tradum,erit refidui etia ad refiduu proportio, qua2 totius ad totum, Vt i z. er $.babet proportione fefquialterd.Detrabdtur itaq; ab ds duo meri qui eande hab e It proportione,ex i z. quide detrakatur 9.vcx 3 (luferdtur 6 . Dicoreftduos fimiliiuftos proportioe. Ndfubtrattisp de izreUnquutur 5. At 6 de 8 abiettis,rcmanent s. 3 autcmrcffnciunt z. fefquialtera proportione. De triangulis aequiangulis, Cap»quintu* Si duo trianguli ponantur inter lineas a?quidiftan* tesarit ipforu tridguloru ^porfitio,qua ejl baftu,quibus 'mfijtunt. Sint duo tridguli abcerd e f,inter lineas aquidiftdtes be-er af, dico ip forii eflc t pportione,qu&cfl bafiu.Nd fi pofiti fuerint fliper bafes acptales trianguli,funt aquales,fiuero fuper bafesinaqua!es, er tpfiinaquales per z 6 . v z7. Q uia uero taliu trianguloru aqualitas er inaqualitas,conco* mitatur aqualitate er inaqualitatem baftm , necefiario erit triangido * rim proportio qua eft baftum * Secunda propofitio. Sihnea retfa duo tridgulilaterafccet,tertio aquidijids ,erut fegmenta la teru. proportionalia.Sit triangidus a b c,cuius lat era a b er c b fecet line4 d e aquidiflanter bafi a c , dico adaddb proportione ef e,ficut c e ud e b* Trahat ur enim line a d c er e a, Er iit itaq; duo tridguli de a er de c aqu.t les.Ndponutur fuper eande baftm d e,inter lineas d cera e aquidiftdtes, quap rop ter babet ad tridgulu d b e,eande proportione.Sed proportio tri angulia d c ad triangulu d e b,e ji per pracedente ficut bafis a d adbafim d b. Nd tridguli ade,er db e ponutur inter lineas a:quidijldtes,quodpa terctfiducereturaputto e ccciderit ah bafim pcrpedicularis,erut tres trianguli.ftotalis z?duo partia les Hitur hoc modo. D ata line te continuetur m direftu,cr fnuub c,de'mdeftt per eds cotinudtis duedtur femicirculm i d c>cr apuiido b educitur per pendieuhris d b m J; ud circuferentiim femicirculi+udc dico efie medio lo co proportiondle inter lineis abgr bcddtis. N iprotributurline£ d d KT d c*En> itd'qfper primi fecudi cupitis angulus id c rc(tw,k quo id bi JkZjffcdl a i) J/r f ,mac ca dit perbypothefim perpendicuUris b d, per pneedente ergo h pig . ipfd bdejl medio loco proportiondlis inter fegmentd bdfis a borbe,hoc I p I e ji,ir. ter lineis ddtis. Sexta propofitio* Duabus lineis clatisjtertiam ds in continua propor tionalitate Cubmngere. Sint duc line c dit.e 4 b,er c, propofitueft ekfubiugcre tertii, ud qui - . fehibedt fecunddftcut primi febahetad fecundi.Coiunge ergo anguldS rit er Unec 4 b linei 4 d temile c ddtte vconeditur b d.Deindelinei ’ / tl b protrihempid e iti ut b e fit tequihs c ddtte,®- expuntto e e duc aquidij}4nteipfibd,qu4pr^igdgnec£bcurrgtcu a d protračUinpu* do f.Dico df efteci qule qmritur.Ni ottriinguh de ftltnci b d.fecit duo cim liter d df er 4 c, tequidiftins ter'ao,ergo per fecundi hfiiusfeg mentierutproportiomlid,hocejl 4 b id b c,quirectiimid c,funt enim pofitte 4 qudles,ficut d d, er ob id c, id d f. Septima propofitio*. Si in circulo duše redtac lineacfeadinuicemfecue* rint 5 reCtangulu coprehenfum fub feclioil) 9 uni* us,xquale eft ei quod fub fegmentis alterius cof prtehenditunredtangulo. In circulo ddbe fecentfe dutt rede uteuefc cotigerit ab er c din pufto r e. Dico redigulu quod cotinetur fub lineis de® e b.tcqudle efte ei qd’co f-. fb tineturfub d c®ec.Trdhitur d d®cb rečic.Et quil triiguli led • .4 •» ere cb funttequunguli>ri4angulus ded tequdturfibi cotnpofito b e f- per undecimim primi cip.utr angulus d de tcqudis cftingulo b c e / /g Ji \$4~ *frf* per' undecimim primi cip,V angulus d de tcqudlis eftangulo 1 per nouim fecundi cip. fufdpiuntur enim ib eodemarcu fcilicet dic.b, tčrtim itdcfc angulm tertio £cpu&$ eft propter z4 primi cdpitis ; Lrfife rd itaij;čcjuosctngulosrcfptcieiuidjuntproportionahd per tertimhu* iusJEcrgo d e dd e c ficut e d dd e b,ergo per tcrtiam quarti ca pitis,quodfit cx a. e in cb tequdle eft ei qnodfit ex e c 'm e d quodeftpropofitm. Očfciua propofirio« Si circulum linea conringar, Sc a termino contin^ gentis trahatur linea circulum difpefces 5 quod continetur fub tota dilpefčente &č parte eius gentis 4 Sit circulus bde, quemlined d b conlingdtinpuntto b,cr d ter mino d linea contingentk utcimaj libuerit,trdhdtur Unca circulum ir chus portiones defpcfcens,fitq; d d c. Dico rettdnguhtm quod fub to- td d d c continetur,CT portionc exteriori d d, aquu/m efte quddrd* to linc.ccontingmtis d b.Trdhdtur d puntto eontdttus b ddpunda quibui lined d d c circulum fecdt, linc£ b d z? b c. Hdbes duos' tridttgulos aquidngulos totdlem ,fcilicet d b c & purtidlem d b d. N dm angulm bed, totdlis tridnguli,