KRALJEVINA JUGOSLAVIJA
UPRAVA ZA ZAŠTITU
Klasa 72 (1)
INDUSTRISKE SVOJINE
Izdan 1 avgusta 1933.
PATENTNI SPIS BR. 10247
Mauser-Werke A. G., Oberndorf a, N., Nemačka.
Brzometni pištolj.
Prijava od 28 jula 1932.	Važi od 1 marta 1933.
Traženo pravo prvenstva od 13 aprila 1932 (Nemačka).
Pronalazak se odnosi na brzometne pištolje sa orozom za podešavanje po želji serijske ili pojedinačne paljbe. Kod ovog pištolja može, pomoću poluge po pronalasku, za podešavanje, koja se može podešavati spolja pomeranjem po sanduku za hvatanje rukom, da se osigurač protiv ponavljanja isključi, pri čemu poluga za zapreku oroza biva izmaknuta iz putanje oroza. Da bi pri serijskoj paljbi oroz palio tek po svagdašnjem zapiranju zatvara-ra, kod ovog pištolja je dalije predvioena još jedna hvatajuća poluga, koja je nezavisna od poluge za zapiranje oroza i koja se može obrtno pomerati, a koja pri otvo-rencm zatvaraču pomoću elastičnog zapadanja jednog svog kraja u zasek zapetog oroza ovaj zaprečuje, dok drugi kraj zalazi u putanju pokretnog dela, odnosno zatvaračeve kutije tako, da pri izvršenom klizanju napred u zatvoreni položaj, za-tvaračeva kutija izmiče hvatajući polugu od oroza i paljenje se može izvršiti.
Uređaj za isključivanje i uključivanje o-sigurača protiv ponavljanja je kod ovog pronalaska uglavnom isti. Pronalazak se više odnosi na uređaj za zapreku oroza do samog zapiranja zatvarača.
S pogledom na poznate pištolje sa ure-đajem za pojedinačnu i serijsku paljbu spoljašnja poluga koja se može podešavati, vezana je sa hvatajućom polugom pomoću jednog međučlana, koji pri podešenoj pojedinačnoj paljbi potpuno isklju-
čuje hvatajuću polugu i drži je nepomično. Hvatajuća poluga strči, dugačkim krakom u putanju pokretnog dela i radi u vezi sa kratkim ispadom zajedno sa zasekom na orozu, dok dalji dodatak stoji u dejsive-noj vezi sa međučtenom, koji prema svom položaju, koji odgovara podešenosti spo-»ijašnje poluge na pojedinačnu paljbu ili serijsku paljbu, tako upravlja hvatajuću polugu, da jedanput (kod pojedinačne paljbe) hvatajuća poluga biva pomaknuta iz putanje, a drugi put (serijska paljba) biva pomaknuta u putanju orozovog zaseka.
Ovim, pri izvođenju pojedinačnog gađanja, otpada zaustavljanje oroza zasekom hvatajuće poluge. Time bivaju potpuno iz-begnute smetnje u normalnom funkcioni-sanju pištolja, koje se inače stvaraju, mehanizmom za serijsko gađanje. Kad je pištolj podešen za pojedinačno gađanje, to on dakle funkcioniše kao raniji normalni pištolj. Usled ovog isključenja hvatajuće poluge kod pojedinačnog gađanja nastaje dalja k'risit, da je a banje ove poiuge i odgovarajućeg zaseka u orozu mnogo manje, no kod poznatog izvođenja, kod kojeg uređaj za, serijsko gađanje nekorisno radj i pri pojedinačnom gađanju. Takođe ovim biva izlegnuto trenje i kočenje hvata juće poluge, koje je postojalo kod ranijeg izvođenja.
Hvatajuća poluga je u zatvaračevoj kutiji smeštena paralelno sa osom cevi oružja. Ovim biva omogućeno sigurno j ne-
Din. ii.
osetijivo zapadanje zaprečnih delova. Ta-kođe je ovim izbegnuto požurivanje oroza kod serijskog gađanja. Bočno slobodno kretanje oroza u zatvaračevoj kutiji ne igra više nikakvu ulogu kod ove vrste zapadanja. Oslobođenje hvatajuće poluge pomoću pokretnog dela, može u poslednjem deiu kretanja napred, da se tačnije izvrši; zatvarač je dakle sigurnije izveden. Dalje p: pronalasku odnos dužine ispada, prema dužini kraka hvatajuće poluge iznosi približno 1:5. Ovim je usied neprinud-nog obrtanja hvatajuće poluge potreban veoma mali utrošak snage za oslobađanje (odapinjanje). Pištolj usti’ed ovog malog oduzimanja snage pri zatvaranju funkcio-niše sigurno, čak i pri labavom držanju oružja samo šakom a ne i pomoću kundaka za oslanjanje. Međučlan se podesno sastoji iz klizne poluge, koja je pomoću zupčanog zahvata prinudno vezana sa spo-lljašnjom polugom.
Nacrt pokazuje jedan primer izvođenja po pronalasku.
Si. 1 pokazuje pištolji bez bočnog zida sanduka za držanje pri podužno preseče-novn pokretnom delu. Sli 2 pokazuje zatvoren mehanizam pištolja sa podešenošću za pojedinačno gađanje. SI. 3 pokazuje otvoren mehanizam, pištolja sa podešenošću za serijsko gađanje. Sli. 4 pokazuje izgled pokretnog dela po sl. 1, odozdo.
Delovi koji služe za isključenje i uključenje osigurača protiv ponavljanja, kao poluga za zapiranje oroza, odapinjač, zu-basti zapirač na odapinjaču, predviđeni su kao i kod ranijeg, već poznatog, pronalaska. Bitno je po pronalazak novo izvođenje oroza 1, hvatajuće poluge 2, spoljne podešavajuće poluge 3 kao i upotreba me-đučllana 4.
Hvatajuća poluga 2, koja zaprečavanjem oroza 1 treba da spreči paljenje metka do ukočenosti zatvarača, sastoji se iz trokra-ke poluge, koja je smeštena u zatvaračevo] kutiji, paralelno sa osom cevi oružja, tako da se može obrtno pomerati. Glavni krak 2a hvatajuće poluge 2 zalazi u putanju pokretnog dela i na mestu 5 (si. 4) dolazi do oslanjanja, pritiskom opruge 6. Ispad 2b hvatajuće poluge radi zajedno sa zasekom 7 u oruzu. Donji! dodatak 2c hvatajuće poluge zalazi u putanju kliznog dela 4, koji je usied zupčanog zahvata 9 prinudno vezan sa spoljnom odnosno podešavajućom polugom 3. Odnos polužnog kraka ispada 2b prema kraku 2a iznosi približno 1:5.
Način dejstva uređaja je stedeći:
Ispad 2b hvatajućeg dela, koji pri otvorenom orozu (si. 3) ulazi u zasek 7 posled-njeg, zaprečuje oroz tako dugo, dok po-
kretni deo, koji žuri u zatvoreni položaj, kratko vreme pre svršetka svoga kretanja i izvođenja zaprečenosti zatvarača, pomoću delovanja na krak 2a, ne bude toliko pomerio hvatajuću polugu 2 i dok zapiru-ći spoj 2b, 7 ne bude prekinut, da na taij način oroz može da izvede svoj udarac na udarni čep zaprečenog pištolja.
Kretanje hvatajuće poluge u pravcu ose cevi, koje je jednako kretanju pokretnog dela, i koje u ovom izvođenju iznosi 5,5 mm. dopušta snažno hvatanje i lako rustavljanje zaprečnih elemenata, usied povoljnog polužnog prenosa kraka 2a u odnosu prema ispadu 2b. Trenje između hvatajuće poluge i pokretnog dela je pri tome svedeno na najmanju meru. Dalje tako izvedena hvatajuća poluga može biti fabriko-vana sa velikom tolerancom u meri, usied čega fabrikacija, naime montaže pištolja biva znatno pojeftinjena.
Potpuno isključenje i nekretnost hvatajuće poluge pri izvođenju pojedinačnog gađanja biva postignuto pomoću kliznog dela 4, koji je pomoću zupčanog zapirača 9 vezan sa spoljnom i podešavajućom polugom 3. Bude li spoijašnja poluga podešena za pojedinačno gađanje (si. 2), to klizni deo 4 biva, pomoću zupčanog zapirača 9, naslbnjen na hvatajuću polugu i ovu drži nepomično.
Po paljenju jednog metka pokretni deo požuruje u svoj otkočeni položaj, a da hvatajuća poluga 2 ne može poći za pokretnim delom. Usied toga izostaje hvatanje ispada 2b hvatajuće poluge sa zasekom 7 oroza; i funkcija pištolja se izvršuje bez svakog gubitka usied trenja, koji bi eventualno m gao nasiati pri zajiedničkom kretanju hvatajuće poluge.
Ako je pak spoijašnja poluga 3 podešena za serijsko gađanje (si. 3), to je zupčana zapreka 9 uklonila klizni deo 4 sa hvatajuće poluge 2 i prekinula je nekretnost poslednjega. Hvatajuća poluga, usied dejstva pritiskujuće opruge 6, žuri za pokretnim delom, koji se po paljenju metka brzo vraća natrag, pomoću zahvata ispada 2b sa zasekom 7, zaprečuje zapeti oroz i drži ovaj dotle čvrsto, dok po punjenju pištolja pokretni deo ne požuri u svoj zatvoreni položaj i hvatajuću polugu ne pomeri u njen početni položaj. Pri tome ispad 2a hvatajuće poluge 2 biva izmaknut iz zaseka 7; oroz biva oslobođen, hita napred i pali uvedeni metak u pokretnom delu, koji se međutim nalazi u zatvorenom položaju.
Patentni zahtevi:
1.	Brzometni pištolj sa orozom za po želji serijsko ili pojedinačno gađanje, pomoću odgovarajuće podešencsti poluge.
koja se podešava spolja na sanduku za hvatanje, naznačen time, što je podešava-juća poluga, koja se može podešavati za serijsko ili pojedinačno gađanje pomoću deđučlana (4) vezana sa hvatajućom polugom (2), koja pri podešenom pojedinačnom gađanju potpuno isključuje i čini nepokretnom hvatajuću polugu (2).
2.	Brzometni pištolj po zahtevu 1, naznačen time, što hvatajuća poluga (2) dugačkim krakom (2a) zalazi u putanju za-tvaračeve kutije koja je čvrsto vezana sa pokretnim delom, a; sa kratkim ispadom (2b) zajedno radi sa zasekom (7) na oro-zu (1) i pomoću dodatka stoji u dejstvenoj vezi sa međuoianom (4), koji prema svome položaju, koji odgovara podešenosti po-
luge (3) za pojedinačno ili serijsko gađanje, tako upravlja hvatajuću polugu, da je jedanput (pri pojedinačnom gađanju) hvatajuća poluga svojim ispadom izmaknuta iz putanje, a drugi put (pri serijskom ga danju) je pomerena u putanju oroznog zaseka.
3.	Brzometni pištolji po zahtevu 1 i 2, naznačen time, što jedan krak (2a) hvata-juće poluge ima višestruku dužinu zaprežnog kraka (2b), približno u odnosu 5:1.
4.	Brzometni pištolj po zahtevu 1 do 3, naznačen time, što se međučlan sastoji iz kliznog prstena (4), koji je pomoću zupčanog zahvata prinudno vezan sa podeša-vajućom polugom (3).


Fig. i.

Adpatent broj 102V7.
Adpatent brof 10247.

H