e-* S ir. E PIS T O L A PASTORAL IS' 4SB1UI MUKATE, AM®IIHS(5©PI regimen archidicecesis sil® capessentis a d Clerum siium dioecesanum. De! et Apo§tolIcae §edi§ gratla Mciimscopus mmmmm, tmiiititit mmmmm mMmm % PROVINCIAE GORITIENSIS ECCLESIASTICAE SS. THEOLOGIAE DOCTOH, vencrabili arcliidioccesis suac Clero salutem et benedictionem a Domino! ^Scclesiae metropolitanae Goritiensi, celeberrimi quondam patriarchatus Aquilejensis ex parte liaeredi, a sanctissimo Patre Pio IX., qui nominationem Augustissimi Imperato- ris Francisci Josephi ratam habuit, meritis licet imparibus praefectus, hodierna die hanc insignem archiepiscopalem cathedram conscendo. Si tantum dignitatem, ad quam praeter evpectationem evectus sum, prae oculis haberem, laetari et gloriari mihi liceret. Ast si perpendo on era et officia cum hac di- gnitate conjuncta, non absque timore et anxietate hanc almam dioecesim, quae hucusque prae- stantissimis praesulibus gloriabatur, inter quos immediatum meum praede cessorem, vitae integritate, morum suavitate, animi humilitate et charitate vix ulli secundum, commemo- rare libet, gubernandam suscipio. Terrent me insuper divina oracula, quae gravia episcopalis officii munera recensent (I Tim. 3, I —7. Tit. 1, 5 — 9.), ad quae sacrosancta Trident. synodus (sess. VI.) respiciens omnes ecclesiarum praesules monet, „ut attendant šibi et universo gregi, in quo Spiritus sanctus posuit eos regere ecclesiam Dei, quam acquisivit sanguine suo, et vigilent, sicut Apostolus praecipit, in omnibus laborent et ministerium suum impleant.^ Quodsi episcopale munus omnibus temporibus grave et laboribus refertum visum fuit, nostra aetate praesertim maximam solertiam et infractum animi robur requirit. Non deest enim impium quoddam incredulorum genus, qui omnern, si fieri posset, exterminatum vellent religionis cultum. Majores nostros saepe in vitia prolapsos et gravibus aliquando sceleribus coinquinatos fuisse, non negamus; sed fidem Deo et ecclesiae reverentiam non recusarunt. Nostra vero aetate multi vana scientia inilati ad sua desideria coacervarunt šibi magistros prurientes auribus, et a veritate quidem auditum avertunt, ad fabulas autem conver- tuntur. (2 Tim. 4, 3. 4.) Jure igitur conqueritur beatissimus Pater Pius IX. (Encyc. de 1846), „hac nostra deploranda aetate acerrimum contra catholicam rem universam bellum ab iis hominibus conllari, qui nefaria societate inter se juncti, omnigena opinionuin portenta e tenebris eruere eaque totis viribus exaggerare atque in vulgus prodere et disseminare con- tendunt, — qui omne pietatis, justitiae et honestatis studium in omnium animis restin- guere, moreš corrumpere, jura quaeque divina et humana perturbare, catholicam religionem et civilem societatem convellere, labefactare, imrno si tieri umquam posset, funditus evertere commoliuntur/'' Haec omnia nostris diebus ita se habere, nemo nostrum ignorat, cuin talia evperti s im us, et proli dolor! nune etiam similes perditorum hominum molitiones per totum fere, qua late patet, orbern christianum grassari ingemiscimus. In his rerum adjunctis episčopalis muneris exercitium quam arduum sit, facile potest intelligi. Sed cum novum istud jugum superna dispositione humeris meis impositum cogno- scam, et „nemo mittens manum suam ad aratrum et respiciens retro aptus sit regno Dei^ (liuc. 9, 62.), alaeri animo pastorale munus aggredior Dei omnipotentis innivus auvilio, sperans fore ut Ule, qui saepe „infirma mundi eligit, ut fortia quaeque confundat“ (1 Cor. 1, 27.), daturus sit inihi gratiam, qua suffultus ministerii mei partes adimplere valeam. Praeterea in mavimam speni erigor, cum in exequendis officiis meis quam plurimos strenuos et fideles comministros et coadjutores me habere videam. Ouodsi cujuslibet hominis vita militia est super terram (Job. 7, 1.), nobis sacerdotibus, qui prae caeteris boni Ohristi milites esse debemus (2 Tim. 2, 3.), non soluin pro nostra, sed et pro fidelium nostrae curae concreditorum salute pugnandum est. Ad hanc quippe luctam spiritualem subeundam prouti in acie bene ordinata et duces et milites requiruntur. Ast quid prodest duci consilium et impei^andi dexte- ritas, si ei milites noii obediunt? Quid militibus robur et animus, si duce carent vel inepte ducuntur? Ecceiesiae catholicae Hierarchia ad Christi religionem conservandam et propagandam divinitus instituta veram bene instructi exercitus imaginem praesefert. Ducem enim supremum habemus, super quem Christus ecclesiam suam aedificavit, cuique Regni coelestis claves tradidit (TVlatth. 16, 18. 19.); neque desunt duces inferiores, quibus etiam Ugandi et solvendi potestas data est (TVlatth. 18, 18.) quosque Spiritus sanctus posuit Episcopos regere Ecclesiam Dei (Act. 20, 28.). Xon desiderantur denique milites, anima- rum pastores, quibus sub vexillo sui episcopi pugnandum est contra errores et vitia, contra spiritualia nequitiae, contra concrediti šibi ovilis adversarios. Ne igitur incassum pugnemus, imprimis supremo Ecclesiae Capi ti adhaere- a m us eique debitum honorem et obedientiam praestemus. Sicuti vero universalis Christi ecclesia Romanum pontificem tamquam supremum caput suum veneratur, ita singulae per orbem diffusae ecclesiae suos habent pastores, scilicet episcopos, qui tamquam legitimi apostolorum successores potestate ordinaria gregem šibi commissum gubernant. Episcoporum imprimis est, unitatis vinculum cum summo Pontifice servare, reliquorum vero saceialotum hanc unitatem promovere episcopo suo aretissime adhaerendo. Hoc unitatis vinculum inter episco- pum et inferioris ordinis pastores commendat Apostolus seribens: „Obedite praepositis vestris et subjacete eis; ipsi enim pervigilant quasi rationem pro animabus vestris reddituri" (Heb. 13, 17.). Similiter loquitur vir apostolicus S. Ignatius M. in epistola ad Trall: ,,Quum episcopo subjecti estis ut Jesu Christo, videmini milii non secundum homines, sed secundum Jesum Christum vivere. Necessarium itaque est, quemadmodum facitis, ut sine episcopo nihil agatis.“ Equidem obedientiam, quam Episcopo in ordinum susceptione, venerabiles fratres et filii dilectissimi! solemniter promisistis, pro muneris mei ratione a vobis exigam oportet: attamen semper niemor ero verborum apostoli, episcopos vocatos non esse, ut dominentur in clero, sed ut forma facti gregis ex animo paterna charitate šibi subditos complectantur. Maxime nobis commendatur S. Gregorii Papae pastoralis regula (Pars II. c. 6.), quam adjuvante Deo mihi sequendam proposui. „Summus locus bene regitur, cuin is, qui praeest, vitiis potius quam fratribus dominatur. Miseenda est lenitas cum severitate, faciendum ex utroque quoddam temperamentum, ut neque multa asperitate evulcerentur subditi, neque nimia benignitate solvantur. Sit itaque arnor, sed non emolliens; sit vigor, sed non exasperans; sit zelus, sed non immoderate saeviens; sit pietas, sed non plus quam expediat parcens." More patri s auctoritate quam mihi Dominus in aedificationem et non in destruc- tionem dedit (2 Cor. 13, 10.), uti desidero non dubitans, quin et vos paternis monitis meis filiali cum fiducia obtemperaturi sitis. Quodsi mu tu a concordia inter episcopum et clerum dioecesanum nunquam non necessaria viša est, nostra aetate quam maxime exoptatur. Non enim desunt homines per- versi, qui benevolentiam hypoci - itice ostentantes clerum inferiorem in episcopos, ut eis invi- diam conllent, concitare non desinunt. Contra haec prava eorum conamina tamquam bonurn fidei certamen certantes (1 Tim. 6, 12.) in acie bene ordinata procedamus, coronam, quam Dominus promisit iis, qui diligunt adventum ejus (2 Tim. 4, 8.), consecuturi. Cum igitur luctam contra iniquitatis mysterium, quod inter nos operatur, habeamus, scientia nobis quam maxime et bona e vitae testimonium necessarium est, ut victoriam de boste reportemus, non solummodo verbo, sed etiam exemplo illos, qui ex advero sunt, confundentes. Si nullo non tempore litterarum studium pretiosum status clericalis ornamentom exstitit, hodie in tanto omnium scientiarum lumine sacerdotem praesertim ea, quae ad sacram doctrinam spectant, nefas est ignorare, ut in sana doctrina exhor- tari queat, et eos, qui contradicunt, arguere. (Tit. 1, 9.) Quomodo vero eontradicentes arguet, si ipse veritatem perspectam non habeat? Quomodo spiritualibus morbis medebitur, si neque morbum noverit, neque medicinam? Apte hic verba S. Hieron. (Com. in Hagg.) conveniunt: „Si sacerdos est, sciat legem Domini; si ignorat legem, ipse se arguit, non esse sacerdotem Domini." Verum cum nihil sit, quod alios magis ad pietatem et Dei cultum assidue instruat, quain eorum vita et exemplum, qui se divino mfnisterio dedicarunt (Cone. Trid. sess. 22. c. 1. de ref.), facile evincitur, summa cura et studio enitendum esse, ut praeter necessariam scientiam in vita nostra m o rum integritas et omnium virtutum splendor eluceat, ut docente apostolo bonus odor Christi simus. Quid enim proderit oratori facundia, si, quod verbis suis asserit, faetis negat? Ouapropter Apostolus Tito suo praecipit: „In omnibus praebe temetipsum exemplum bonorum operum, in doctrina, in integritate, in gravitate, verbum sanum el irreprchensibile, ut is, qui ex adverso est, vereatur, nihil habens malum dicere de nobis." (Tit. 2, 7. 8.) Ideo S. Gregorius M. (hom. 17. in Luc. c. 10.) nulluin putat ab aliis majus praejudicium, quam a sacerdotibus Deum tolerare: „quando eos, quos ad aliorum cor- rectionein posuit, dare de se exempla pravitatis cernit; quando ipsi peccamus , qui compescere peccata debuimus; nulla animarum lucra quaerimus, ad nostra quotidie studia vacamus; terrena concupiscimus, humanam gloriam intenta mente captamus." Haec, quae de scientiae necessitate et de morum integritate in mentem revocanda putavi, nos omnes spectant. Superest tandem, ut de particularibus nonnullorum clericorum offi- ciis nonnulla attingam. Vos igitur priirios alloquor, venera bi les Fratres, hujus Metro- politanae ecclesiae Capitulares! qui etiam praedecessori meo ia negotiis ecclesiasticis obeundis consilio et opera praesto fuistis. Canonicatuum praebendae in ecelesiis cathedralibus et metropolitanis ad conservandam augendamque ecclesiaslicam disciplinam instituiae sunt, ut qui eas obtinuerint, pietate praecellant aliisque exemplo sint,*atque episcopum opera et officio juvent. (Cone. Trid. sess. 24.) Vos, qui ecclesiasticae rei gerundae periti, locorum et perso¬ nalnim gnari estis, enixe rogo, ut mihi novo antistiti vestro cum omni sinceritate et infucato zelo consilio et opera succurratis. Vos quoque, qui revera oculi episcopi estis, admodum reverendi Dečani! quibus singulae dioeceseos partes speciatim concreditae sunt, in Domino hortor, ut in munere vestro vigiles vos praebeatis; vestra enim solertia et in rebus gerendis prudentia Ordinarius vester plurimum adjuvari potest ac desiderat. Deinde ad vos me converto, reverendi Pa- rochi et reliqui a n im a rum Curatores, qui in vinea Domini iaboratis et pondus diei et aestus portatis. Vos proprie estis vices gerentes episcopi, qui semper et in omnibus dioecesis suae partibus praesto esse non potest. Paro ch or um juxta Tridentini decreta aliorum- que curam animarum exercentium est: ,,praedicare, — pueros fidei rudimenta et obedientiam docere, vim et usum sacramentorum explicare, sacra eloquia et salutis monita exponere, — obedientiam commendare, oves suas agnoscere, pro his sacrificium offerre, sacramenta administrare et bono exempIo pascere; pauperum aliarumque miserabilium personarum curam gerere“ etc. In doctrina catholica exponenda nostri temporis er r or e s et praejudicia prae oculis habeatis. Aetate nostra, ut ipsi scitis, multi obedientiae impatientes, utri- usque potestatis, sacrae et civilis, osores infensissimi existunt. Hinc dissidia et seditiones, hinc civitatum perturbationes, hinc innumera mala, quibus undique premimur. Qua de causa omni studio enitendum est, ut populus cbristianus bene perspectum habeat, dupli c e m potest a- tem, ecclesiasticam scilicet et civilem a Deo esse constitutam, ut hominem duplici natura constantem ad finem suum dirigant. Absque infallibili ecclesiae auctoritate, teste longa saeculorum evperientia, genuina Christi doctrina conservari nullo pacto potest. Ecclesia enim est columna et iirmamentum veritatis, et ,,qui ecclesiam non audit, sit tibi tarn- quam ethnicus et publicanus." (Matth. 18, 17.) Filius obediens ecclesiae etiam civilem potestatem veneratur, cum sacrae literae, quarum custos et interpres est ecclesia, clare doceant, potestatibus sublimioribus obediendum esse. „Non est potestas nisi a Deo; quae autem sunt, a Deo ordinatae sunt. Itaque, qui resistit potestati, Dei ordinationi 1 ’esistit. Qui autem resistunt, ipsi šibi damnationem acquirunt.“ (Rom. 13, 1. 2.) Ouamvis adultorum sive puhlica sive privata iustitutio mavimi sit momenti, niliilo— minus sedula cura in parvulorum animis ad pietatem formandis et sacra doctrina imbuendis maxime cordi animarum curatoribus esse debet. Religio enim Christiana utut sublimis, quadam tamen simplicitate sese commendat, quae praeprimis animos juveniles nondum vitiis obnoxios allicere solet. S ebola e minores sive p aro c hi al e s ab ecclesia originem suain repetunt, et eum praecipue in finem institutae sunt, ut juventus jam a teneris annis sana doctrina rite imbuatur. Memores igitur verborum Domini: ^Sinite parvulos et nolite eos prohibere venire ad me; talium est enim regnum coelorum", (Matth. 19, 14.) sedulam operam navate in re scholastica pro viribus vestris promovenda ad majus pietatis et religionis augmentum. Sacerdotes novi foederis insuper non tantum verbi divini praecones, sed etiam dis- pensatores mysteriorum Dei sunt (1 Cor. 4, 1.). Divina mysteria sive novae Iegis sacramenta, „per quae omnis vera justitia vel incipit vel incepta augetur vel amissa reparatur (Cone. Trid. ses. 7.), summa cum reverentia traetanda sunt, imprimis vero Venerabile Eucharistiae sacramentum, in quo est omnium sacramentorum auetor, ipse Dominus noster Jesus Christus. Ule enim , novo paschate instituto, se ipsum quotidie in ecclesia sua sacerdotum ntinisterio itnmolanduin et aeterno Patri pro mundi salute ofFerendum tradidit. Quae quidem oblatio licet nulla indignitate et malitia otFerentium inquinari possit, vae tamen nobis, si eam leviter et negligenter tractemus! Accedentes ad novae legis sacrificium pera- gendum verborinn Apostoli memores probemus nosmetipsos; „qui enim manducat et bibit indigne, judicium šibi manducat et bibit, non dijudicans corpus Domini.^ (1 Cor. It, 28. 29.) Dominus enim Jesus boe sacramentum instituit tamquam spiritualem animarum cibum et tam- quam antidotum, quo liberemur a culpis quotidianis et a peccatis mortalibus praeservemur. Agite igitur fratres ! ut sancta sanete traetetis et angelorum panem Christi fidelibus, praesertim iis, qui primum ad communionem accedunt, quoad fieri potest solenniter et cum magno de- core distribuatis. Masimae curae vobis sit, ne ad sacram mensam admittantur nisi vere poenitentes et contriti. Hinc liquet, quanti Poenitentiae sacramenti administratio sit momenti, quae non e.viguam pasloralis ministerii partem constituit. Potestas clavium apostolis eorumque successoribus a Domino tradita est, ut illi hominem e coeno vitiorum et e tenebris mortis eruant nec non ad meliorem statum in dies attollant. Vitandus est hac in re imprudens rigor aeque ac nimia indulgentia. E.vpetito primum omnipotentis Dei au.vilio ad poenitentiae tribunal personam Christi gerentes omni cum mansuetudine et prudentia instructi accedite pro viribus laborantes, ut ignorantes edoceatis, aegrotos sanetis, spiritualiter mortuos ad vitam homine christiano dignam suscitetis. Multa sane sunt, quae ab animarum pastoribus ecclesia requirit. Ouae ut clerus praestare valeat, diligenti praeparatione ad statum sacerdotalem opus est. Hinc facile patet, cleri junioris educationem in seminariis summi momenti esse debere. Quapropter etiam vos, Seminarii centralis Rectores et Professores reverendi! paucis allo- quor. Vestrae curae concrediti sunt juniores clerici quatuor dioecesium, militiae sacrae tyrones, spes Episcoporum. Cum initium omnis sapientiae timor Domini sit, corda juvenilia per pietatem ad doctrinam et per doctrinain ad pietatem formate. Diversae quidem sunt disciplinae, quae in theologia traduntur, omnes tamen ad formandos sacerdotes pietate insignes idoneosque animarum pastores tendere oportet. Praeter sacram scientiam morum cultura in seminariis summopere promovenda est. Hujus vero fundamentuin cum sit charitas de corde puro, de conscientia bona, de tule non,ficta: clericorum corda ad amorem Dei et provimi convertere satagite, ad virtutem moreš informate, mentes coelestibus disciplinis instruite. Haec perfec- tam educationem constituunt; scientia etenim, ut docet S. Bernardus, sine charitate intlat, charitas sine scientia aberrat, charitas cum scientia aedificat. Demum ad vos me verto, qui coetibus s a eri s adseripti vitam evangelicis con- siliis conformem vivere profitemini. Reddite votum, quod vovistis Domino, quia requiret illud Dominus Deus vester; et si morati lueritis, reputabitur vobis in peccatum. (Deut. 23, 21.) Vocationem, qua vocati estis, serio meditamini, ut digne ambuletis in ea. E.vemplo vestro docete, quid sit abnegare semetipsum, tollere crucem suam et Christum sequi. Ouodsi terret labor, aspicite proemium; nam vos, qui reliquistis omnia," ju.vta .Christi promissionem centuplum accipietis et vitam aeternam possidebitis. (Matth. 19, 29.) Pauca haec in ipso meo apud vos ingressu ad mentem revocanda esse duxi ad mutuam nostram aedificationem. ^Cum vero non simus sufficientes cogitare aliquid a nobis quasi ex nobis, sed sufficientia nostra ex Deo sit (2 Cor. 3, 5.), qui operatur in nobis vehe et perficere pro bona voIuntate“ (Phil. 2, 13.), omnes nostri conatus in nostra et aliorum salute promovenda absque Dei auxilio irriti forent. Per continuum ergo piae orati o ni s et medi ta ti on is e.vercitium accedamus ad thronum gratiae, ut auvilium inveniamus in tem- pore opportuno. Rogate Deum pro Celici statu san c tis si mi Domini nostri Pii divina pro- videntia Papae noni, ut Deus conservet eum incolumem ecclesiae suae sanctae, ut nos omnes mm m efficiat, ut onmes occurramus in fidei unitatem, in virum perfectum, in mensu- ram aetatis plenitudinis Christi. Orate pariter pro Augustissimo Imperatore nostro Francisco Jo- sepho I., ut Dominus noster det illi sedium suarum assistricem sapientiam, qua adjutus gloriosa incepta perficere et majora aggredi valeat pro dilatatione Christiani nominis, pro exaitatione s. IVlatris Ecclesiae, pro pace conservanda et justitia tuenda. Denique et memores estote in orationibus vestris mei indignissimi servi Christi, ut intercedentibus gloriosissimis n>artyribus, hujus urbis et dioecesis patronis, in defen- sione et augraento religionis catholico - christianae lidelis servus et prudens, quem Domi¬ nus super familiam suam constiluit, in die judicii Dei inveniar. Jurisdictionem et relbjuas facullates a Iegitima potestate concessas confirmo, doneč aliter statuere visum fuerit. „De caetero, fratres! gaudete, perfecti estote, exhortamini, idem sapite, pacem hahete, et Deus pacis et dilectionis erit vobiscum. Gratia Domini nostri Jesu Christi et charitas Dei et communicatio S. Spiritus sit cum omnibus vobis. Amen.* Datum Goritiae in Nativitate S. Joannis Bapt. Anno 1855. Archiepiscopns. Labaci typis J . H. M Ulit«.