EXCELLENTISSIMO

A C

ILLVSTRISSIMO

DOMINO DOMINO

&c.  &c. &c.

C.SSAR. REG. ET APOST. MAIEST.
CONS ILIARIO

ACTUAU INTIMO,

C A M E R A R I O,

A C

S V P R E M O CAPITANEO

DVCATVS CARNlOLlAE.

domino domino

SVO GRATIOSISSIMO.

I )n - 03  Otto b  txfr

D E D 1 C AT

AS S  ERTIONES

ex

UNIVERSA PHILOSOPHIA

quas in

Aula Academica Archiducalis Gym-
nafii Labacenfis
ExPrceleffionibus
Admod. Rever. ac ClarijJ. Domini
ANTONII AMBSCHELL,
a a. l  l .  ac Philof. Doft. nec uon Caef.
Reg. Phyf. Pr. r. o.

Admodum Reverendi Domini
ANTONII TSCHOKL,

Log. Metaphyf. ac Phil. Moral. Caef.
Reg. Pr. p.  o.

Admodum Reverendi Domini
MARTINI JEL,

Mathefeos Caef. Reg. Pro. Publ. Orel.
Menfe Julio die Anno

MDCCLXXVIII.
propugnabit
Clientum minimus
CASPARUS SLUGA.

Labaci, Litteris Egerianis,

/

' ' > . " ", a a.

- c -■

tv  C'., p ,•


1  ' ’ •. ■■> -  v V- I

si ;'9  k ,1  iti s a

'

« U'?i iZi  - ,

'■ • Ji n

r

.J. A

' > *4 ■ ■ - -

.

■ ;■ ’

C- ft 4'. . •••’ •

v . ;

:•••>. v r- '

' 1  . v r.. ■

, - i'v ' ; vt y>  a 9 ' ^ 0

AJfertmes Logic<e.

I.

Aa acqtnrcndam cognitionem Philofo*
pincam , cujus fundamentum elt cognitio
hiftorica, non foli fufficiunt fenfus, fed
vel maxime requiritur ratio.

II.

Optimum Idese diftin&se criterium
eft, notas rei perceptas charafteriftieas
aliis enuramerare pofle.

III.

Objeela univerfalia genera fcillcet,
& fpecies non exiflunt , nili in indivi-
duis.

A

3

IV.


IV.

Propofitionum omnium veritas, aut
falfltas, vel in ouantitate, vel in quali-
*ate earundem (juasrenda eft.

V.

Ad evitandos in judicando errores,
optimum eft judicium tamdiu fuspendere,
doneč verifatis ratio furficiens appareat.

VI.

Dnplex eft via ad omnem certita-
dinein experiencia videlicet, & ratio,
five demonftratio.

vir.

Quo plura dantur veritatis indicia,
eo major adeft probabilitas interna; quas
univerfim ex iis determinari debet.

VIII.

Probabilitas externa, quse fola Io-
quentis, vel fcribentis auiftoritate nititur,
nuli um in fcieatiis pondus habet.

IX,

IX.

Scripfum fcientificum nequit eflfe fo-
lidutn, nifi. fit fyftematicum. Hinc ia
pertraflandis folide quibuscunque fcien-
tiis ufus mefchodi Mathematicse indispen-
fabilis eft,

X.

Propofltio legicime deraonflrata re-
futuri nequit. Demonftrans igitur adob-
je&iones folvendas non tenetur.

Metaphyfic<z.

XI.

Principium contradi&ionis primum
omnis cognitionis humanse principium
ftatuimus. Ex hoc fiuit principium ra-
tionis fufEcientis, quod refpe&u verita-
tum contingentium primum , & univer-
fale eft.

A 4

XII.

XII.

Res plures {Inguls; nec dari , nec
concipi poffhne fine fingulis variisque de-
terminationibus, repugnant itaque entia
plnra fingula ob perfečtam, & totalem
omnium determmationum interne a fe
in vicem indiscernibilia.

XIII.

Continusg, quse in hoc mondo fiunt
mutationes. contingeutem illum efle fuf-
ficienter argunnt. Ex bac vero contin-
genfia tnanifefte deducitur, munclum ab
ente neceffario ex mhilo effe praductum.

XIV.

Leges naturae Phyficae contingen-
tes funt, & mutabiles , poffibilia proinde
funt veri nominis miracula.

XV.

Repugnaf ens compafitum qua tale
eogifare, erqo illud, quod in nobis co-
gitat id 5  eil anima, ens efl; a corpore di~

ilin-

flin&um, & omnis compofiticnis expers ;
fed neque materi« iimplici, ut iuac ele T
menta corporum . vis cogitandi tribut po-
teli. 'Anitna igitur humani eris eft fim-
plex, & immateriele, feu (piritus.

XVI.

Ea porro itlius eft aatura, ut fine
. ^ #  )
moti vis tlihil velle, nih.I nolle poiTit,

lila tamen , qua? in his motivis contine-

tur ratio fufficiens non eft Phyfica feu

detenninans , fed moralis tantum, id eft

fuadens, ac alliciens, & nullo modo ne-

ceflltans; & anitna in -volitionibus fuis

perfečte libera eft.

XVII.

Illius immortalitatem. ex perfetftio-
nibus divinis, pr«cipue jnfitia . bcnitate,
ac fapieutia fola.ratio evin;it.

LViir.

Ex apfa- entiuin contirgentium exi-

A 5 flen-

aMb&

Jtentia evidens nobis fit exiftentia entis
neceffarii, quod De um dicimus.

XIX.

Mundus ejus eft opus, & cjuidem
eafenus perfeftiiTisnum , quatenus fini,
propter quem conditus eft, externas ni-
mirum gloriae Dei, feu manifeftationi
divinarum perlečtionum optime confor-
mis eft.

XX.

Deus omnia confervač; ad omnes
creaturarum acliones concurrič , omnia
denique fapientiftme gubernat, nihil er-
go eft, quod ipfius Providentise non fub*
eft. Huic vero divinae providentise ea,
quae in boe uiiverfo obfervantur mala,
metaphyftcum nimirum , phvficum, &
morale nequaquam adverlautur.

Ex

Ex Philofophia Morali.

XXI.

Nulla prorfus a&io daripoted, qu»
non produceret aliquam ftatus noftri mu-
tationem , feu noti habereč confe&aria,
quas ab illa tanquam efFečlus a fua cauffa
dependerent.

XXII.

Haec vero confečlaria aut cum natu¬
ra, ik  fcopo hoininis conveniunt, &
hinc datum ipfius perfečliorem reddunt;
aut non conveniunt, & eo ipfo ftatum
reddunt imperfečliorem ; priori ratione
bonitas adeft, pofteriore vero malitia.
Omnes igitur actiones fingulares, & li-
berae aut bonae, aut malse funt, adeoque
indifferens nulla.

XXIII.

Cum anima fine motivis aihil velle,
nihil nollepoflit, patet ratio, cur obli-

gatio-

gationem moralem a&ivam per nexmn
motivorutn cum ačHonibns liberis ponen-
dis vel omittendis explicemus.

XXIV.

Sine bac obligadone morali nequit
iex moralis concipi, &  ideo, qui leges
tantum 'permittentes ponunf, ipfam legij
conceptnm tollsmt.

XXV.

Ob eandem rationem leges pare
pcenales, quse nempe carent omni obli-
gatione morali, fuftineri nequeunt, &
praeterpa earum defenfores multa alia ad-
liuc abfufda admitere debent.

XXVI.

Qui per acliones fuas tum internas,
tam externas oftendit fe Deum habera
pro tali Numine, quale revera eft , is
Deum colit. lam cum ob finem creatio-
r.is ultimum ad manifeftandas perfedlio-
neš divinas obligemur, manifeftum e 11,

nas

nos ad cnltum Dei tum internum, tuui
externum etiam teneri.

XXVII,

Autochiria , feu fui ipfius occifio
in nullo nnquam cafu ličita eft.

XXVIII.

OfFiciorum uegativorum erga alios
primum, ac maxime univerfale eft: Ne-
minera laede. Tale tamen eft, ut iu col-
lifione cum officiis negativis Deo, aut
mobis ipfisdebitis exceptionem patiatur; &
ideo fervato moderamiue inculpatoa tu-
telas licitum eft occidere injuftum vitss
noftrse aggrefforem.

XXIX.

Phyfica, feu fcientia rerum natura*
tium corpus fenfibile contemplatur, ejus-
que attributa partim e phaenomenis, par-

tim

tim vero, cum phaenomena deficiunf, per
actencationem determinat.

XXX.

In determinandis corporutn attribu-
tis innititur tribus potfffimum philofo-
phandi regulis Nevtonianis , fic di&is,
quia iisdem ufo Nevtono prseclariiTuna
inventa ea Phyfica debemus , quse hodie-
dum fuspicimus.

xxxr.

Corporum Domine ea nobis veriont
entia compofita, quas mundum hunc af-
peflabilem conftituunt, & in quibus pri-
movelut intuitu Impenetrabilitatem, Ex-
tentionem , ac Divifibilitatem animadver-
iimus.

XXXII.

Quoniam phcenomenis. rationique per
atfentationem conformis deprehendimus
corporum deinenta eflc fimplicia,fibi omni-
no fimillima, omnique ex tenlione deltitu-

ta,

ta, viribus tamen, quarum collečlione fola
vires corporum conftituantur, prsedita;
ftatuimus elementa corporum limplicia,
fibi omnino invicem fimillima, inexten~
fa, ac viribus iisdem prsedita, quas in
corporibus experimur.

XXXIII.

Aftributa corporum alia cum nulla
prorfus ačtione conjunguntur, ut Mobi-
litas, feu illa ad motum indifferentia,
qua corpus nullum fe ipfum ad motum
determinat, poteil tamen ab alio ad eun-
dem determinari.

XXXIV.

Alia cum a&ione conjunguntur, ut
Vis infita, qua corpora motum ccepta
femel celeritate, &dire&ione continuant,
doneč ad alterutrius, vel utriusque mu-
tationem , ab extrinfeco determinentur ;
Attračlio, qua mutuum ad acceffum in
minimis diftantiis urgentur , aut ab ulte-

riori

libri receffu prohibentur, & Repulfio,
qua aliis in diftantiis recedunt abs fe in-
vicem , aut ab ulteriori acceilu arcentur.

XXXV.

Virium. harum ačliones in utrairqte
partem sequales funt, nec proinde diftin-
<So ab his reacHonis principio opus eft ad
eam , quam in omui motus communica*
tione obfervamus, effe&uum utramque
in partem £eqiialitatem.

XXXVI.

Cum n ulitim in nafnra noverimus
faltilm , viciffitudines , mutationesque
virium attraclricum, & repulfivarum re*
<3e per curvam Bofchnvichianam exhi-
bcntur. Ipfa vero cohasfio a partibus in
cohsefionis limitibns conditutis, qui pro
diverfis corporibus, diverfas amplitudi-
nis arcus intercipiuuf, repetenda videtur.

XXXVII.

Vires tam atra&rices, quam repul-

fivse,

fivffi, quum ačtionibus contrariis elidun-
tur , prefilones tauturn , alias motum ge*
nerant. Prefllones in sequilibrio funt,
quum diftanti® corporum a centro gravi-
tatis rationein maflarum inverfam fequun-
tur, uiide ea, quae ad determinandnm
corporum pondus feu ftaterfe, feu librss
legitims, five dolofae etiam ope perti-
nent, deducuntur.

XXXVIIT.

Macbinse fimplices funt: Ve&is, is-
que triplex, Axis in peritrochio, Troch-
lea, Cochlea, Cuneus, & Planum incli-
natum. Ex his vario modo inter fe So»
ciatis plurimse alias componi poflunt. -,Ia
omnibus univerfim machinis ponderum,
& potentiarum direcle applicatarum pref-
fiones in ®quilibrio funt, cum ad in vi¬
cem Spatiorum percurrendorum rationem
inverfam dicnnt, qu» ipfa fpatia in di-
B verfis

*

verfis machinis diverfis earundem parti-
bus funt proportionalia.

XXXIX.

Motus viribus contraria aflione non
elifis genitus fpeelatis viribus, a quibus
producitur , fimplex , vel compofitus;
fpečlata celeritate sequabilis, acceleratus,
vel retardatus: habita denique direeHo.
nis ratioue re&ilineus, vel curvilineus
efle poteft.

XL.

Quantitates motus univerlim funt in
ratione compofita ex diretla maflaruin,
& celeritatum. Celeritates in motu ae-
quabili funt in ratione direfta fpatiorum,
& inverfa temporum; In motu vero uni-
formiter accelerato fpatia totis tempori-
bus confe&a duplicatam feu temporum,
feu celeritatum fiualium rationem fequun-
tur, fingulis autem temporibus libi fuc-

cedea-

cedentibus percurrfa in progreffione nu-
merortim imparium crescunt.

XLI.

Celeritate in fine motus uniformiter
accelerati accepta, fi aequali tempore mo¬
tu aequabili feratur corpus, duplum illius
fpatii conficit , quod motu uniformiter
accelerato confecerat; fi vero motu uni¬
formiter retardato, in quo omnia , quse
in accelerato, fed inverfe obtinent, huic
sequale percurrit.

XLIT.

Defcenfus gravium tam liber, quam
fuper piano inclinato, motu uniformiter
accelerato peragitur. Celeritas fuper
piano eft ad celeritatem lapfus liberi, ut
altitudo plani ad ejusdem longtudinem ;
eandem rationem fequuntur fpatia fuper
piano, & lapfu libro eodem tempore con-
feiSa. Hinc corpus eodem tempore per
B a circuli

circuli diasnetrum, & per quamvis ejn*
chordam labitur.

XLin.

Tempas defcenfus fuper piano incli-
nafo eft ad teirpus laplus liber! per ejus-
dem alticudinem , ut longitudo plam,
ad ejus altitudinem. Celeritates finales
aequales funt: unde corpus eandem cele-
ritatem, feu per unum, feu per plura
plana ad angulos infinite par vos ad fe in*
vicem inclinata, feu per arcum deniqne
decidaf, nancifcitur, qua nempe oppoii-
tam in partem ad altitudinem eandem
tatolii podit,

XLIV.

Corpus duabus viribus una sequab r -
li, altera verfus centrum aliquod acce-
lerante impulfum defcribit curvarn trs*
jeeloriam circa idem centrum. Si coc«
fpiratio harum virium fiat ad angulum a-
cutum, corpus accedit ad centrum vi-

rium }

rium j ft ad obtufum recedit, li denique
Confpirationis angulus redus lit, & ea
vis projedilis, qnsead circuluin requiritur,
nec accedit nec recedit, finautem aliafuerit
vis projedilis, corpus vel accedet, vel
recedet, prout neinpe vis illa major, vel
minor fuerit ea, quae ia circulo eflfe de¬
bet.

XLV.

Tempora ofcillationum in pendulis,
qu$e in exigui$ circuli arcubos ofcillant,
funt in ratione fubduplicata longitudi-
num; N umeri vero ofcillationum dato
tempore peradarum eandem quidem , fed
inverfam rationem fequuntur.

XL VI.

Vires centrales corporum in circulis
revolutorum funt in ratione direda dup-
licata celeritatum, & inverfa fimplice
radiorum. Celeritas in circulo eft sequa-
bilis ubique, & 3equalis celeritati , quse
B 3 lapiu

lapfu llbero gravitate gen : fa per dimi-
dium circuli radium obtineretur- Si gra-
vitas feu vis centralis est in ratione in-
versa duplicata distantiarum, celeritas
eft in ratione inverfa fubduplicata earun-
de;n, quadrata vero temporum periodi-
corum in ratione triplicata ,  & viciffun.

xlvii.

Gravitas in rationa inverfa duplica-
ta diftantiarum agens per totum fyftema
Planetarum mutua, & univerfalis eft.
Per hanc cim vi aequabili confpirantem
motus planetarum tam primariorum cir-
ca folem , quam fecundariorum circa fuos
primarios in traje&oriis elipticis liaben-
tur.

XLVITr.

Eandem legem, & Luna, & Tellus
noftra fequitur, quaa motu tam annuo
circa Solem, quam vertiginis circa axem
revolvitur.

XLTX.

XLIX.

Cometae funt corpora opaca , plane-
tis analoga, & mutuato a Sole lumine
lucentia.

L.

Phaenomena aeftns marini a conjun-
£tis Soliš, & Lunae ačlior.ibus rečliflime
repetuntur.

LT.

Hydroflat!ca per fcientiam aequilibrii
fluidorum definitur. In hac prefllones
fluidorum , tam homogeneorum, quam
heterogeneorum in fe invicem , quam
etiam in folida iisdem immerfa confl-
derantur.

LT1.

Preffiones fluidorum omnem in par*
tein aequales funt, & altičudinibus pro-
portionales. Preflioues in fundos vafo-
»um funt in ratione compoflta altitudi-
aum, bafium, & gravitatum fpecifica-

B 4  rum,

rum, qusecunque fiat vafornm figura,
modo bafes, & altitudiues habeant aequa-
les.

LTH.

In Tubis, feu vališ communicanti-
bus fiuidorum hotnogeneoruni asquilibrii
tempore aquales funt altitudiues; hetero,
geneorum vero altitudines rationem gra.
vitatum fpeciftcaruui inverfain fequun-
tur.

LIV.

Fiuidorum e vališ quacunque dire-»
ftione erutnpentium quaatitates rationem
compolitam tumporum, luminum, & ce*
leritatum ad invicem dicunt. Si vero
lumina, & tempora lint aqualia, funt
ut radices altitudinum fupra lumen po-
fitorum Fiuidorum.

L V'.

Hinc celeritate eadem proliliunt flui-
da e vališ, quam libere labendo per alti-

tudi-

tudinem fluidi fnpra lamen pofiti obtinuif-
fent, perpendiculariter autein ejefta ad
eandem fere adfarguut altitudinem , ia
qua fluidnm in ipfo vafe confiftit.

L VI.

Differentia prefiionum in duobus fy-
pbonis cruribus exiftentium eft caufla tra-
du&i ope ejusdem fluidi ex uno vafe in
aiterum. In Syphone verfo celeritafes
jaftuum perpendicularium primi, & reli-
quorum funt ut differentia J radicum lon-
gitudinum crurura ad radicein differentiae
earundem longitudinum.

L VII.

Solidum ejusdem cum fiuido, cui
mergitur, fpecificse gravitatis, quocun-
que iitu reponatur, infra fluidum fuspen-
fum haeref; fpecifice gravius fuudum pe-
tit, fpecifice levius denique tamdiu mer-
gitur, doneč *quale ponderi fuo poudus
fluidi extrudat.

L VIII.

Lvnr.

Solidum ejusdem cum fluido cul mer-
gifar, & minoris gravitatis fpeciticae to-
fam pondus, folidum vero fpecifice gra-
vius tantum ponderis fui amittit in flui¬
do, cjnantum eft pondus fluidi fub aequa-
li volumine ; Pondere eodem a folido a-
jnifTo augetur pondus fluidi.

LIX.

Unde metbodus commodifTnna habe-
tur gravitates fpecificas tam fblidorum,
quam fluidorum determinandi.

LX.

Si fluidum quacunque fui parte pre-
matur , circa cravitatem preflione geni-
tam attolli debebit undique, rurfusque
dehifcere , ac attolli iternm , quas
alternas deprefliones , fublaiionesque
undas dicimus. Atque hinc patet undas
fiuidurum in circulum propagari debere.

Cele*

Celeritates undarum 1'unt in. ratione fub-
duplicata latitudinum.

LXI.

Aqua corpus non natura fua, fed
calore fluidum eft; ftatuhnus autem con-
tra conununem hodiernorum PhyfLcoruin
opitiionem eandem compreflibilem, St
elafticam.

L XII.

Phaenomenon tubulorum capiliarium
ab attraciionum differentia, qua partes
aqu» ad vicrum magis , quam ad fe iu-
vicem trahantur, repetendum videtur.

LXUI.

Aer corpus a vaporibus diverfum,
fluidum, comprelTibile, & elafticum, vi-
taeque tam animali, quam vegetationi,
flammaeque alendae neceflarius eft, nec
fufficit aer qualiscunque, fed continuo
£ere renovatus.

L XI V.

M-tU

L XIV.

Atmofphaera tereftris, qussaliud noti
eft, quam aer telluri circumfufus, et in
tres potiffimutn regiones dividi folet,
motu dnplici potiffimum concitari poteft,
translatorio nimirum de loco in locum,
•t ofcillatorio.

L XV.

In Barometro feu ordinario, feu
fulminante, uf dicere folemus, caufla
fublati mercurii prelilo atmosphsersa eft*
Deducitur hinc preflionem atmospserse in
corpus qoodbunque efTe aequalem ponde-
ri columnae mercnrialis, cujns altitudo
eft 28  circiter digitorum, bafis vero ea-
dem cum fuperficie corporis.

Lxvr.

Sonns prout is in corpore fonoro
eft, in motu trejnulo, & ofcillatorio par-
tium corporis conftituendus cenfetur.
Medium vero ordinanpm, per quod fo-

I3US

hus  propagafur, aer eft , cujus motns of-
cillatorius, & tremulus iimilem motom
in organo auditus excitans fenfatioaem
foni in nobis producit.

Lxvrr.

Tonorum diverfitas a diverfo nu~
mero ofcillationum dato tempore perecia-
rura pendet, nec eft, cur pro hac diver*
fse aeris fpecies adftruantur. Sonus ab
obilaculo reflexus Echo dicitur.

LXVLII.

Vaporese tellure adfurgentes, afqne
foluti quaft in aere in eodem altius ele-
vari poflunt. Vapores hi, quum depreffi.
hserent, aeremque opacant, nebulas con*
ftifunnt, altius vero fublati plnviam,
grandinein, nives , rorisque fpeciem u-
cam progignunf.

L XIX

Materia aurorse Aorealis probabi-
liffime funt particulse minimse congelata?,

&

& levigatiffimre, ex quibus flocci etiara
nivirnn confurgunt. Lux vero, & Cc-
lores aurorae Borealis a radiis Soliš, aut
Inn* infra horizontem verfantium refle-
xis habetur,

L XX.

Fontes temporanei a pluviis, nivš-
busque folutis repetendi videntur. Fe*
rennes contra originem fuara aquis mari*
nis per Canales meatuum fubterraneo-
rum diffufis, ac evaporatione calore fub-
terraneo genita a falibus purgatis inque
Hydropbilaciis fubterraneis collectis de-
bent.

LXXI.

In aquis per plana inclinata decur-
rentibus , quse flumina conftituunt nifi.
impediraenta intervenirent, motus uni-
formiter acceleratus efTe deberet. In flu*
mine nniveiTim , (I is in fiatu aliquo per-
manenti efle ponatnr, eeleritates funt in

ratio-

rat>one inverfa fe&ionum ejufdeni, ipfa
vero flutninis ccleritas variis mediš de-
terminari poteft.

LXXIT.

Aquse fluminum decurrentes terram
folutam, arenasque fecum deferunt , lit-
tora quoque perrutnpunt non raro, quod
ut impediatur , repagula in fiuvium pro-
currentia , fed obliqua, optime vero re-
curva arcus inftar alicnjus conftruuntur.

L XXIII.

Ignis, feu id , quod calefacit, & lucef,
triplici modo fpe&ari poteft, ut calor
nimirutn , feu caufla caloris , ut Lux,
ac denique }  ut is abforptus eft, in cor-
poribus, ex iisque eliberatur.

L XXIV.

Caufla caloris fluidum quoddam e.
laflicutn eft, nec proinde calor, qui cor-
pora omnia fluida quidem magis, quam
folida txpandit, atque in his ad aliqua;n

fcfe

^<yM

fefe aequalitatem reducit 3  quod fluidis
proprium eft, in motu partium infeftino
conftitui poteft.

LXXV.

Caloris defe<ftus frigus dicitor. A-
qua in glaciem non ingreflu heterogenea*
rum praecipue falinarum partium , verum
folo caloris receflu vertitur. Volumiuis
augmeutum, quod aqua lub ipfum tran-
£tum in glaciem nancifcitnr 3  ipli con-
cretioni tribuendum eft.

lxxvi.

Luminis, cujus materia a materia
ignis non differt, fuccefliva eft propaga-
tio; unde nec in medio quopiam perfe&e
duro , & continuo, nec in elaftico quo-
dam fluido conftitui poteft, fed effluvium
corporum lucentium eft ea celeritate pro-
pagafum , ut 8 fere ininutorum tempore
a fole ad nos usque pertingat.

LXX VII.

lxxvil

Radii luminis pro diverfo, quo prae-
ditifunt, refrangibilitatis gradu diveifoS
etiam colores prsefeferursc; prismate hinc
diftra&a radii flamina fpe&rum illud
prismaticum exhibent, in quo facile a
quovis feptem primigenei, uti dicimus,
colores discernuntur.

lxxviij.

Iliaphaneitas corporum ab homogei
neitate, opacitas vero ab heterogeneitate
partium , ex quibuus corpora coalefcunt,
hebetur. Reflexio, & refra&io luminis
per mediuin aliquod tranfeuntis a viribus
attračlivis , & repulfivis ejusdem medii
efficitur.

L XXIX.

Colores corporum opacoruma diver-
fa laminatum tenuium eraffitate, & den-
fitate, qua fiat, ut hujus coloris radios
reflečlant potius , quam transmittant,
C aut

aut contra , rečle repetuntur. Iridis
colores a radiis in guttis rofcidis varie
reflexis , & refračKs habentur.

L XXX.

Trafifeuntes vero eorpornm colores
ab ea laminarum conftitutione dependenf,
qua diverfimode incurrentibus radiis di-
verfae laminarum craflities obvertautur.
Albedo aliorum colorum mixtione habe-
tur, nigredo colores inter referenda non
eft, fed habetur radiis aut nullis, aut
exiguo numero reflexis.

L XXXI.

Oculi ilructura cameram propemo*
dum obfcuram refert, in cujus fundo i-
magines fub diverfis radiorum in pupilla
fefe decuflantium angulis efformantur.
Quum radii ex eodem pumfto emiffi rur-
fus coilečli in retinam iucidunt, vilio
diftineta evadit.

L XXXII.

.»fe

LXXXII.

Qui objefla non nifi vicina diftin6te
vident, myopes, qui. remota, presbytae
vocantur. His oculorum vitiis angulis
optices lentinm ope vel auflis, vel di-
minutis medemur unde ea deducuntur,
quae ad perfpicilla , microfcopia , telefco-
pia tam dioptrica , quam catoptrica per-
tinenf.

L XXXIII.

Ele&rieitas eft materia fui generis,
fiulda, &  inflammabilis, partibus con-
flans fefe m ut no repellentibus, ad corpo*-
ra heteregonea vero acoedentibus. Per
corpora aliqua tranfit liberrime , per alia
cum difficultate per aliqua vero plane
non.

LXXXIV.

Cum ele&ricitas uno in corpore re-
dundans, in altero vero deficiens, aut
naturalis cum eadem communicat, effe-
C 2  elus

&us eleftrlci habentur, ut adeo difTereu-
tes  corporum elečtricitates dua ad aequi*
librium redučtione omnes effe&us elečhri-
cos producanf.

LXXXV.

Ele&ricitas atmosphserae ab ele&rici-
tate maciiinis excitata non differti in alio,
quam quod major ejus copia in atmos-
phsera tempeftatum fulminearum tempore
praecipue, quam in machina etiam prse-
cellenti deprehendatur. Omnia hinc
tempeftatnni haruin pbaenomena ex thco-
ria eleftricitatis apprime explicantur,
condu&oresque illi five perticse illae , e-
le&ricitatem fulminis derivantes ad ful-
men innocnum reddendum conducunt
plurimum.

Mathematicce*

Quantitates al^ebraicas & numeri-
eus, tam integras, quam fracdas addere,

fub-

fabtrahere, multiplicare, dividere, ele-
vare ad potentiam, & extrahere radi-
cem.

LXXXVII.

Datis tribus terminis invenire quar-
tum , datis duobus tertiu.n inter duos me¬
dian proportionalem , ex quantitatibus
cognitis incoguitam eruere , & feiies

fummare.

Lxxxvirr.

Anguli verticales, alterni inter para-
iellas funt requales.

LXXXIX.

Ex quovis punčda in vel extra li-
neam erigere perpendicularem.

CX.

Angulus ad peripheriam habet pro
menfura dimidium arcus 3  quem crurca
intercipiunt.

cxr.

Lineam 3  arcum , angulum biffeca-

C 3

re.

M&M

re. Per data tria pun&a ducere circu-’
lum. Circuli vel arcus dati invenire
centrum. Arcuin circuli datum com-
plere.

CX1I.

In triangulo omnes anguli duobus
re&is , & externus duobus oppolitis in-
ternis acquantnr.

CXIII.

Aequalia erunt triangula, fi babeant
omnia latera homologa sequalia , ant an-
gulum inter duo latera homologa, &
ssqualia iuterceptum sequalem , aut latus
nnum homologum cum omnibus, angulis
sequale. Similia vero erunt, fi habent
angulum inter duo latera proportionalia
£equalem, vel communem, aut fi omnia
latera fint fibi mutuo proportionalia, aut
anguli refpondentes aequales,

CXIV.

Si ex ungulo rečto trianguli rezani

gul-

guli demitčatur perpendicularis ad hypo*
thenufatn , ea dividet triangulum in tri-
angula tum inter fe, tnm toti fnuilia.
Quadratum autem hypothenufae requale
eiuadratis cathetorum fimul fumcis.

cxv.

Re&am datam fecare in ratione me.
dia, & extrema. Parralelogrami, vel
polygoni cujusvis aream invenire.

cxvr.

Polygonum quodvis ad triangulum
ejusdem a lese reducere.

cxvir.

Arete duarum figurarum limilium
tjuarumvis fun in ratione duplicata di*
menfionum homologarum.

CXVIII.

Soliditas prifmatis, & cylindri eft
sepualis facto ex altitudine in fujerficiem
bafeos, Soliditas pyramidis, uti & coni
cujusvis sequalis eft tertise parti produčli

ex

ex fupsrlicie bafeos in altitudinem. So
liditas autem Spliarse a?quatur duabus
tertiis parfibus fa&i ex axe in aream cir-
culi inaximi.

CXIX.

In omni triangulo re&ilineo fe ha-
eent latera, uti finus angulorum oppod-
torum. In quovis triangulo eft latus
maximum ad fummam reliquornm late,
mm, ut differentia horum eft ad diffe-
rentiam Segmentorum lateris maximi,
quas fiunt a perpendiculari ex angu'10 ma¬
šimo ad latus maximnm demifla.

C.

In omni triangulo re&ilineo eft
fumma laterurrt ad differentiam eorum.
dem, ut tangent femifumm* angulorum
oppofitorum ad tangenteni ferai«
differentise eorumdem.