i tv' ,




I

I

\< 0 rti\ f/uPlxirj

/ fyy\mtin$  / r^luni y\\a hu-J

r A?toHva^uve T^nfihitu^ rtu ^s~

1 (1  i r*»+w‘rtrva /m+uJUtr ' 4 \fy  «-w

C^-^wwvt<v^ \~t/ ■■rt&rnj

rw^ t/ii-HAfa ,- • -fj*

i. ' .'frt&Um  • en' "T tJ> ■  /

/ <V£ Vnyj^vf >\\i'^ty^SYU ^4  'f*  /4  • #V r***•*» •«  te

rt ^ ^ rrt >-7  / 1 **^ %-yt / Č' ti * ****"!

$*+~Jr'J\*' {^>jj%y^', *j rz*-  —r*ryi “**• y
§>\- 8 % yt>/~ix’ ■\ 4 .  *WV*- +^£fKA ^<//

id/^ 7^,^4  0*^9  rr 7 ’

w£ i jC&W 4 jje 4 ** &

/M' ~

■tcUi*- ■ Hiyr***b

' / / ' , / r f  ^ m  - f \ J *

&(? ’ \?fh  ► *♦**« &-t>t-*-%i£f f*-l*rt*

$)ft 1 +*** L ' 4 f  / "'C* ''/ -yy^^.

- P »V /i-i>f4ua-S 9\~e f \~v+*‘-i&$*4' <  ^ t <.y/r

<~fi-  ti-' / V| / \xfZ'b’** *njptrjj?**

l' , ) / J 6 * 1 , 4 ) JY lt ’* %l *'v °  , **'" w  V«-rf- n*- ' Sj + :  / -, r-*t ’

1 . t/ ,v > ,„* M $t*U m 11  M 8  '

(t$e &h>fptM**i d- mkXv»« *W; r^'t^bd -8  ■
j /V - 1  /7  /. / . , 'V ČY ylt u  f

r,

jr  ,, w f  ^ »#*) ^

<^t (4+  n+avdJt+S  / n 3 ~n- Ln*yvV‘- ^Vvv/k/-* ^ / t^« 4 vi-tM>

V- A£»*"V**£' 4f*r/iCp f l> zjt,dh~6 \-c4vv riŽvlA+ti;

feivvm  i|r <il/ K ^ ^ k  ^
n+ 0 V* 8 *+J> yi n+r\ft,vm / rz*\ \'

S^- i^'r"*--f~€ 'HttrfcJl) fr , n  ^ ,W"V  - -/- ' , ^*r»-^T7-

j / ^ Vt«^ J  Pxsfz*> f /

^f»H ^*v*»»« /7 fi*+*i *4  I "2  - "i^r^ ,  ^^t_ -y,

' rt  •_ /-><-<» viv #-» f '&'^€ ^4 K f /j[ /(*-***+*'+*> 4“* }ir ‘

: S y 7 /<** rtv>•«

l H ^"n^f

^C‘<?a 4$2  \^tjv /i'f{$' 4 ‘ rzu-i - 1  ^ {-duM •Lnal-
V-^t-^r Jj&to n*^yi*a) rtf*.$}% i*t ■ r^J? 7 f
tytjk:i  w*Ht^s 4 . \rh*fa- ntr+lnl*- y rtc ff t ' ra ~ m 4 - && *)'

dfi^-š  Vn U^»— J /i <

V/tjiC*+niV *£

n * U 4  y^e/

. // ^ »r w (/

m- i^-S-

r«» v

j. <k -6  jv S  nm-j’* rah^j^r wUm\~  4 m* u^u-u^Z ra  4  -

•. /<7  * ^ *  /

Vmvvmk'** pvizirlprffto&uZ  / \ ^

Cy.,/t^ kdio- 7  7  «  V 7 ^y , ‘ W;r ^#’ 4 V

> / 7 l/iM. $ h s /)  i /) ’ '

\/dVfvati*4yvdr&Ul

!£:r. Zffcz.  fey i-Jifi-'—

yiiw"A GJ* Jf&M*

li-t.

m

s

f?

v

tP-r  V /*V *

(1, ^ 'A i/'T(f t< *  ji ^ ^

'y*cyv~~" sjr &t* %*»'*&Jl&$  ^

/ / * / 1-...« __ Zi-y\C j

'J jiJa Y*"'****}• T”** “*  ^ rrj, lly,

^ It f+M.t*hz*~/f  -

/ llčJ *wf-7»

CV*>^'W y^ff . rz*^, \  .

<? ^v iyyLz***+i' **• /* % * >  & Pf^Slc ' IVr ***~h*Attfo  ,/?/%»>» ^*t*»//»v«'

“ J^h*

_C\ ' VV^VMl

y ^-^ /71 V«y VA **“• *5 1

J> *»i2' ^Hvy/>kP2L ^

^^0  */a*u‘ m.

5» *\v«7&3rvi-4*-

* ^ *^#7

-

. W  _^ >»JU' « y

^-U9  VW~~ 4 /-,$ ^ ^.^JSU, r~ h  %~

n  ', . /P*$-

š 1]

t I

r

'Ml

1« IH



^»«4

9&***  -

/2’’"/Z  * >~*~* 4^< n»4z£. rf , r

A' , ^Vt/w4 #  M

$•'**<£ *&*f • -&i*a- t^J^e, £u+yCc4*  , , ^ ^»V

(7 - ff OtvOff*"* M \>(vb*4

»****h»*’i J tjfi,  Jp

fft.> Ds^v r U>^  Wv* *

gp f\ v r  t^%uj£#fr  ^ Jtjz*/^y "+~ £f **S+~P ■*}-

ay>fr**  W*"rf - ^4-  ^/k^-  f v' '

f /I*4i-i3 \*SA\nif  li" 1/»/i/Kl- ' W 4VA

4*4**  W^k»y«-'

/^JJavt* 4>***4-/ b **n>/>4*7*lfo-6 jLl\ ‘n*~4,i /J>’+ *~*fJr^yp  2  7 |

. ' uJi&***J*o£ j**  s  ^ y;

V «'*^ Ji^ \

f ff ' /'  V/** 'P& l t +1$  rt_* >»*/*K.l.>n*

' $ (y\f^Zj~: J gPpsih  </l ^ #-**p

/ 7  r ,L.  J\ %7  ~  l l^a^vvl A.

p

zJj^nV-ovt ■.


n-P r<^ t' 1  Hi C(fn f \- ot,A rfPpgvtkoir j

Se^ j** AvrJ^jfflU J $ m 10  ; ^7 '-

r yyli»&*£tvj>^ &£*• vjkw<*+* /~/ritP'

I?*»*<*<W *j?»4 f vi- ***** r#w , P*'f'/$?  WV

p ^^J ?7  v-^*y~r! \r  ^ ,

3*tr^r$b  fiyM*f‘4&W $>‘ t<41 ‘ fietifi’YL«*u***L aJ*

/£p4> tf £$ *{ J  * /

S4e3t-U iJb uTprkf  ^ o;

' , /F ’ .^. U.4 ^ ^'"r~ ^7

y&ye ct*wi p M ’V w *^' "v*' ~/1 #  j "*

' 'y-ijlj\’V<-v(n'*'  ■». ».., ■ I.. J I »WI  I ■ ■ ■■  II « t.

/


<g

h

4

J «.


2^

<5

—




oteplji jttUrtHifto

preclara opera no parna accurarioe & diligentia receteripreffa

mQ cu duplici ad biblia cocordanda: vnaquide generali ad leges SC
hiftorialesbibliglibros.altera verofpali adfingula eorude capitula

SDc SuDaico bello Hitiji feptemaO oeto

nouiflimos eiufde de atiquitatibus librosmecnS ad Agefippi xpia*
ni de hierofolimitao excidio quiqj libros collaticofifratq;cocordati

& c3ntiqua 3uOeojfio jiginc efite? <Bpc

cos SC  Manechone £egyptiu: necnon cotra Appione Alexandrinu
libri duohucufqjconfufi:nuncyero percapitadiftind/.

Gt&isonmsSofep^iopetib^aDiectalHt

accurate figulis capitibus copediofa argumeta: cu anotatiucuft mar
gine vbiq;accoraodatiffirae collocatis no paru ledori coducentibus

Eo&ettt gonile* Caere paarne gzofe(To^ts

eruditiffimifg pdida Iofephi opa eo modo quopmiflu e no fine ma
gnolabore excoluit / )Tretramon6;ex ipfius Iofephi / bilig hiftoris (co
laftieg Agefippi epithoraatibus folerterconciliatum,

fer l  quo

pter xpi genea Iogia multa fcitu digniifima cotinenf.breuis' kilicet,
cofmographie recol/edi&:& olin ferme regnoruorigo fucceflio Sefi*
nis qq; tegesi iliis & quot annis regnauerunt; lili p-gefectini quorum
facncodicestac lofephus,nofter meminerunt,

JLCULOIL


&

rt* ^

/W -sž/\s /! f

-V'

a

Iss®

Ja ir?


ajemmbamur pacr&iftt lunico niui 3a
cobi Cubmtetfigmo JUiuaucei.



-a

5$.

~y'

K

M  reuerenlfO ut Cti^tdo patre etnomtttfi SDomtnft Hupputetf m*

Hctbcrt Abricenfem Epifcopu omnigena virtuteoptimifq;litterfs apprime cofpicuu.in ipSEPHl
Hebrei hiftorici recognitione.ROSERTI GOVLLET inter facraru litterarum profdlores minirtii
prefacio CPREFACiO

VEMADMODVM nihileft hominfqdiu mortalem agitvitamjhonefta operatio#
j ned!ligentiqdnduftriacoducibiIius(facratiffimeprel'ulJltaefdem torpedineaciner*,
d odo nichti neq; perniciofus eft neq;deteftabilius. Siquidem lgnaiua animi fiace*
fcRnt torpefcuntq; corpora:&multam'pro ecclefiaftici fenrentia;ma!iciadocuit ocio
fitas/qu£ommaproculdubio abigithoneftuslabor.Hinc Marcus Cato dicerefole#
bat hominis Vitam propevtiferrum effe.Q n qde ferrumffiexerceas;cum iplendote
conterituriffminu^rubigo intcrffcit haud fecus fi fe homo execeatcum laudis fplendore confumi*
tur.P!ufq; acctdia afFert detrimenti q exercitatio.Q,uod 8C  Chriftianus Poeta Mantuanus eleganti
BaptiftaPatthe carrn j n eexprf flitficinquiens.
nicg Prima. Pigros rubigine fenfus

Occia corrodunt/fopitaq; peftora torpor
Noxius obliquat.ferrum fi tranfit in vfus
Affiduos fplend ore micat vu!tuq; nitentf.

Audet ad argenti decus afpirare fuperbum.

At fi longua qufes ieritfufcatur: SC  atram
Vertimr in fcabiem.cf Ieriq; abfumitur euo.

^[Proinde maiores nri qaicquid noc&udteq; elaborabat fpirituali appčnebatlucro,Vn Solonvnus
ex fepteiapietibus fe aliquid quotidie addifcete cofenefcere glodtfabatur.C! Stratu aut petes Arift.
plubeamanu pila fumebat/qug in fubieftu vas eneu decides ad ftudiuexeitabat.fECleantesnoftu
hortos irrigabat quo pciTedterdiu philofophie ftudio icubere. Appelles itide fgregius piftor nuq ta
occupatu die egicfcjui artis fuglineaduceretivn taleemanauitadagiu.nulla dies fiue linea/Plinius quo
q; omne tepus quod litterfs no impartiref .perire arbitrabatur. C Etia no feneca ociu fine litteris mor
teviuiq; hpis dicebat ee fepultura.CNo patu comedatur Ad amatius Originesvt pote cu neq; dbu
abfq; erudita lectioe fumere voluiffejfneq; mantis habuerit vnq pugillari vacuas. iulius ille cf far ma#
gnis efferf pconijs q uella qug die gefiiffet node madabat litteris.His naq; c%  terifq; fap.etie ftudiofts
exploratu eft hoiem natu efle ad labore/8č aue ad volp^btu. Mftlicia fiquide inquit lob e vita hois fup B
terra SC  ficut dies mercenarif dies eius,Q.uo circa nuilavt credete par e grauiore arbitrari fut iactuta q
futile tpiscontritione;/dequoreddendaefle villicationisrationeeuangelicuverbucominatur.tfHo
ru itaq; veftigia ,pviO eminus fequi percupiesvt ociofitate omniu bonaru artiu nouerca deuitate.no
nihil ftudiofi operiš volui de!igere/quod etia itrcomune holm cederet vtilitate.fcientf homine holm
calvtptrituhabet^puerbifljfuiffenatu.Verueniueroopereprfdu ee duxffi antiquorulibrosqnichil
mea i etentia ex his quf ad comune hcminu eruditione neceffaria ptf termiferut nobis relictos a me
dis SC  etroribus quos indies aut ex frequeti tranfcdptione feu prfflione acquirut eleuamusf'priftinoq;
reftituamus nitori.S/c eni fquu eftVt qd crebro male pullulat crebrius fuccidaf .Necvero minus reipu
blicecofuerutquiaururepugnatqqut effodiut.([Q.uuigitur michi f gregia IOS EPHI /que^de [O
SEPHI vocat/opa occurriffet vfq; adeo deprauata vt neq; claufula qde itegra ferme appareret. cepi
ad illius ta digni taq vtilis atq; neceffarijopiscaftigationemanusapplicar^cumihi vacabat odo & F

Solon.

Ariftteles.

Cleantes.

Appelles.

Plinius.

Seneca.

Otigenes,

iulius.

iob.v.

tob.vij.

Luc,xv.‘

y/nv£-t-
'1  /

etia

ad Chrifti tlpora centu SC  plus*effluxeniWani:in quo quideteporis interfticio nihil in biblia de iudeo
ruftatumemoratur.Hechabes ^>illa tepeftatisitercapidineapudnoftruiofephu accuratiflime de
fcripta quf etia omia vfa; ad quadragefiimu SC  fupta poft falutifera Chrifti paffione cotinuauit annu
Vtilitas \  leftur? Meminit ad hfc iofepns fandiffimi faluaforis nri.Q.uinetia de iohanis baptiftf Sc  iacobi minoris

librotu iofephi far.dimonia metione facitji'idq; ad noftre religionis pconiapppe cu ab aduerfarijs bonu habere teftt
moniu fit opido per q cornedabile.Q.uo circa hoc egregiuopus antiquitatu? ab ipfimet hebrpis nre
inuidetibus fidei teftePico Mirandulafuitviciatu.CEft pretcrealibroru iofephi leftura maxiede
iudaico bello ,p hac fiuftuo fa tepeftate qua tantus belloru in Chriftianitate ingruit horror vtihffima f
Quandoquidenichilfermevidebisinhisquemodogeruntur cruentiffimisprelijscui no vldeatur
fifea!iquid olimiudeis quibusi religioe fed logefančliore fuccedimus comeretibus fuis fceleribus
&qtigiife quotu iofephus nr finale narrat exridiu.fElSfunc Vtina principe* nri belloruq; aufpices ha#

?

fint f0f  ■ ,

f en ^ mU ,nio>cr
din**®* 11 , ^j,
q U oqd'fF l ‘^
ft.an.aHt.J2

ftguando^-

alioru t* 1 *"**'

pj .

jdicc.^ 111 u '
indic« f°° OP 0
£xquattu° ,<T

pledKutinj«

fcolaftid D«*

ta cx bibb* *i

luisappx.uk

hm aductiio

Ka\inoftn»

catholwsdo

lavniudiod

v^adio-c
ftngui-CA'
feciiduam
gflillasntc
vol tiare cu

plunmadn

pter Sidrni
'tunsauuu
ftruapliftjTi
rumofficp
lihtirtjco
quckiam i,
Cu cui pto

(llVctKu

fitacctpt

rfasFcbn.

Mancui

Cnml

Oblcura

hk

Detntiij

Nea'

Sauaar

Lum

Nonait

o

marenoncu t Cin ta perniciaperpenfos fore adbellicasexpcditiones:cu pethorreda huani laguinis p

fiifione fucrededi.Vn profhnefas tot infontiu expilanoes SC  cedes tot diuerforu exiciales locoifc euer

fioes.ftupra/raptus/adulteria/raping/furta iiufte exadioes iacrilcgfci SC  imunera mala ( pdeut. Ah vti

na faperet 8C in telligeret acnouiffima .puideret. Sed de his alias.CfHutus iraqj egregia iofephi ope« Deutro.xxxij.

ranonfinemuItalucubrattone:iproboq; labore recognouific q> meoiudicio nuilce aut ppaurg lup

iintmede;nifiquas CaIcographoru/quihusfeperadeffeno potuifopusipfuimprimendopartiigno

rantia: parti negligetia cotigit emerfiiTe.Q_napropter fi inter legendu quippia erroru inuenias aut in

cociriuaelemetoru variatia/autfalla numeroru fupputationt^el negligcnti alicuiuVdidionis omifiio

ne no michi afetibas qugfo.{]ILibros aute anriquitatu ad biblig noftrg hiftorias qtu fe protrahut or

dinaris in inferiori marginefingulorulibrorum 8C  capitum anotationibus cocordareftudui. Lihros

quoq; fepte de ludaico bello cu odo nouiffimis antiquitatu libris.necno cu hiftoria Aggefippi Chri

ftiani antiquiflimi/quade hterofolimitano excidioi quiq; libtis fcripfit/libros i  margine SC capita fub

figuando condliaui:huic addendo operi qug Iofephus mifit.<£Nouifiimu fnfuper opus 6' ilephi/Vbi

alioru meminit libroru/quod cotra grecos Manetone ggyptiu SC Appionea!exandnnu de lug gen/

tis antiquitatc copiIauit/diftinxi per capita: fingulls omuiu libroru capitibus breuiufcufla fumaria

adied,acinfuperiorimargine,pftudijleuadolaboreper gvtilesannotaciunculas lacaui.(TCetg:u

indice toti operi perneceffariuj adunaui quod Monoteffero fine TF.TR AMONON pot appellari

Ex quattuor eni hiftorijs copendiofiflime cocinatum eft.Na fingula operu Iofephi epithomata com^

pleditur.in quibus fumatt perftringutur que in lofepho diffufeenarfatur^uibus que ta ex bib!ia/qua

fcolaftica hiftoria capita annotatur/in quibus illa peraplccptineturadeovtcopendiaria viafitad p

ueftigada vniuei/quaquauerfu tendas.ltide ex egefippi hiftoria in ( !ibris ddiudaico bello effieci infup

ta ex biblia q hiftoria fcolaftica & ggefippo additioes eoru fcilicet/qng nofter Iofephus prgtermifit/

fuis appofui iocis:^ Vetu eni cu laborf fine voluiffem imponerefftatim belloru memoria/quibus ht/

heri aduerfus ferme omnigenas hom nationes fueruntexercitati nouu michi miniftrauttnegocium/

Na vt noftriiofephi elucefceret hiftoria copediofam defex feculi gtatibus exfaciiscodicibus necno
catholicis dodoribus SC  alijs antiquiffimis n5 parno ftudio collectione cogeffi/vbi  adieda breuiufcu

< - C>  1 : c m •  _ _ n r. _ rr. ____ _ Qr

fttiguf.CAd h ec facratifltmafaluatoris nri.IES V CHRISTI generalogiag ffdus eex feine dauid

fecfidučarne ex philonis iudei SC diui hieronimi Sc  alioru autenticoru feriptis Matheu SC  Lucaeua* Roma. capi. j.

geliftas necno & aonullos faerg feripture alios paftus concordando luculenter inferui.®Xu itaq; aio

volutare cui has meas lucubraciuenlas deuouere tu miht imprimis occurrifti digniffime pontifex cui

plurima debeo cgteriq; meicotubcrnales HaricurianiguippecutuisaupficijsRcueredus in Chrifto

pter & dns Dns bong memore Gauffridus.hcrbertt^onfticnfis olim prgful meritiftimus germanus

tuns cuius anima collocet dominuscu principibus populi fui a pauds arinis Hai-icurianu ludum no

ftruapMimis donauit prouetibus:ad fcolafticoru ceducadončob idq; tu cu Claris fratribus tuis quo

rum officijsme totum deuoui Kdeuoueo ampla fmpartitum es munera.Efflagito igitur id munufcu

li hi,ari accipias animo:Artaxerxis exemploquiA't meminit, Plutarcusinter £quitanduma colone Plutachus.

quodam laguculam aqng plenam hilariter excepit animi affectu pluris q muneris quantitate duces/

Cu eui propter bonas artes quibus maximopere clares^>bq; animi tui virtute qua prgftantius nichil
eft/Et prefertim propter illa tua benignam affabilitate qua animos hominu tibi conciliasyg£ ad te d u
diligendu ailicis omnibus fis gratus SC  amabilis^non ambigo fi hic nofter labor tibi placeat^uioibus
“fitacceprus.Vale prtefulu colume SC  decus EX H^.RICVRIANIS SgdibusParrhifif tertio kalen/
dasFebruarias.Antio dominice falutis Millefimo quingentefimo decimotertio.

3 ofepln tu  pfeuDogcapt)os ^uertmonta*

Mancus ego nuper Lacero mutilatus amidu:

Crinibus impexis pube tegentegenas
Obfcurafq; mifer longe relegatus in oras
Exilium qugfta eft mens gemebunda fuum
Detritus iacui truncato ftipire nullis

Nexibus aut neruis fquallida membra valet
Saucia nec doettis reparauit corda Machaon
Lumina nec chy ron:cutaqj phillicides.
Non circes luuit falfe non phafidos lierbg

Nec coi quicq pharmaca tata fenj s
Hei nimium poffem vigilatas plangete nodes
Atq; queri ftudio preterijffedies
Vt mea calorum memorarent gefta vitorum
Scriptaivel optato finelegatur opus
* Ni bene crcfcenti occurriffen^numina morbo
Dum michicoftantimenteRobcftus adeft
Ingenium:feruens ftudium conftantia fudor
Me fcedis foluit ledor amande notis
FINIS . »d.

Teftimoniulo*
fephiede Chri#
ftolibrofuo an#
tiquitatum ded
mo odtauoca#
pitulo quinto,

3ncipftp?o!og«6 faticttptetommim 3ofepfcttm confittensge*

ncrationem eiu s.fortunam quoq; 8C  teftimonium quod fert de chrifto. *

Ofephus mathi^filius ex hierofolimis facerdos avefpafiano eaptus.cu Rito filio eius
relidus:hicRoma venies fepte libros iudaic^captiuitatis ipgratoribus pri fi'lioq; ob#
tulit:q&bibliotece public^traditj fut&obigenij gfiaj ftatua quoq; Romg meruit.

annu domidaniCdaris.HidodauoderioantiqiiitatulibrornanifeftilTimec6fitef ,p
£*er magnitudine fignoru xpm a parrhifeis itcrfedib&ioanne baptiftavere .ppheta
fuiffe:& ptopter interfedione iacobf apoftoli hierofolima diruta:|IScripfit aut de dnoinhunc mo#
du Eo tepore fuit iefus fapiens vit fi tamen virum eum oportet diceteErat enim mitabiliu patratot
opetu & dodot hominu eoru qui libenter veta fnfcipiunt:plurimos quoq; ta be,iudeis § de getibus
fui hab uit feftatores 8C  credebat/ effe chriftus.Cum inuidianoftroru principiu? cruei eupilatnsad
dixerit:nihilominus qui primu dilexerut.perfeuerauerut Apparuit enim cis tertia die viuensimulta
haec&aliamilabnia catminibus prophetarudeeovaticinvntibus.Eit viq> hodiechriftianotugens
ab hoc fottita voc abulum non defecit.

CExplecit prgeferio Hieronimi,

^tuDfofisUtferatttselatojtbus 3oaratfeDe guoj> motličfts epi

gramma. L

Otta vetuftatum cognufcere femina rerum Ter lege biffensLedio trina dabit.

Prifcaq; quem patrum cernere gefta iuuat Tetramonon fiquidem coplete quattuor vnum

Q,u f ck paleftinis ceciderunt agmina teliš Continetivt largas arcula feruat opes

Vidaqj romanum qux  fubiete iugum Adde breui folimae daufas epithomate gentis

Hic Iofephus adeft terris edudus ab vmbris Hiftorias:quarum portio nulla vacat

Singula qui fluxi temporis ada notat. , Hf c dedit excultum folertis dogma Roberti

Quicquid enim fucci vetus sgefippus habebat Candida quem facrg pallidis atma tegut.

Eloquioq; pari.Biblia fanda refert. Atchetyopum vit§hicclariq; fpecimej honefti

Quis fimul adi jcitui:quod charta fcolaftica pandi t Euetus varios indicat atq; vias.

Omnia ptefenti eodice dara patent Non igirur Leuibus mergantur pedora nugis

Quattuor vnus is  eftihis terqj quaterqj legedus o Nam nihil ftomachum naufea fida grauem

CiHfbfpetfpfcaciffimo artfom ? (lieologieptofefTozi magidto

Roberto Goullet conftantienfi prg fentis voluminis elimatori vigilantiffimo odofticbon,

Hiftoriae flotes quondam Igtiffima clto At fugiunt vmbrg purgatis lumine nimbis

Iuuenit quorum fons Iofephus erat 0  Dnm darif rcfetas dode Roberte vices

Q,uo tamen|extindo dederant obftacula fentes Sfc tua diuinos fpirantia verba receffus

Nam tenebras lud plurima menda tulit Agthereas pandunt luce micante vias

CMercurius lepaintre Fratrem fuum Ioanne bar#
bier bi bliopolam hoc gpigrammate falutat,

CMulltiiugSs li ceat greffu nu tante pet vrbes
Iuerit:hiftorias fautor & vnus apex
Ant fi tempus gdax palmarum fregerit vfus
Niliaco reterum cortine gefta canens
ytit fdthyg/fi'rtiffqg Iacusificulaq; carybdtn
Legerit.golijs vndiq; pulfus aquis
Attribuens prglufte tamen genus herculis intrat
t  Parrhtfios operi Iaurea ferta tuo-

Q,uippecorintiacorutilans tua charta metello
Dignior antegtaues femperhabetur auos
Bibliopola fides prgdj cui vera recumbit
Diceris/8 danaa oefdus arte pater,«/.

i anoq u ' r  v r


debc^,

^ - jkjK'
<0 8 n ° l ir

T 5 ,?!!*'*«*«*

tenol' t#a
fcnbercrn r>’ ^
t otefinte ru ” !r

ponbui.imijc'*>

depp*» ll ' : ;' ; ’

B

afuadui u' ‘
Iritaiiicjmeh

mulumodi* '

vittun*oftWcpfi t

nevidctetir d j  ,
iadlftliuntnof:?

flidcgrani.^' 1
dusrwtm\r< (
opus luf Uff! t -
iams:qu!n\,
fitamreftit:!-« ■•(
ipfecoufn:re

turabm^dofla
eatantumodMM
mnumerJcue
in his coniTr: f  |

' l ‘l  p tOtuex ipta heftrv
quomodof».
onima adtrr-
rorfcdteruu k

ft'tuta.{(incjV.
quilcftun'^ t 1 .
tameimdit“y
ftoditmabi^
tuiflent mu’ •
gitudun( fc Jfv
iimipfrn^r 1
s rcbit.Hoc ^ k»

t  Oiac *movf* u

^ftranof. •,

i

'

PROLOGVSIOSEPHI IN SVOS LIBROS ANTIQVITATVM

IOSEPHIIVDEIHYSTORIOGRAPHIVIRICLARISSIMIPROLOGVS IN LIBROS
antiquitatum viginti incipit felicitet.Et de gteqo in latinumtradijdo^ervperabilemKe^fbteruruf/
flnum aouile ienfeqi virum dodiffimur


YSTORIAM Confcribere difponetibus non vnam nec eandem video emfdem ftudi/ . .'
caufam fed multas exiftete:8C ab alterutro plurimum differentesWam qutdam eorum Y a f ie C j U ,
fui fermonis padere voletes ornatu&cx hoc gloriam aucupantes:ad parte huius difci crlt,cndI  ^
plineacceduat. Alij vero illis gratiam referentes.dequibus ipfa defcriptione efle cotige nas
^ ritin opere eode vitra virtutecoadi funt laborare.Q_uidaautem ipfa rerumneceffita*
te vitn paffi funt:vt ea quibus interfuemt cu ageretur:fcripture declaratione colligeret
Multos aute magnitudo reru vtilium in occulto iacentium inuitauitivt hyftoriam ex his ad vtilitatem
deberet .pferre commune.CHaru itaqj quas pr edixi caufarumidue nouiffime mihi etia prouer.erunt.

n<«11>i D nmOtlAC MAO A(P ri1#< /til« O Arn A /S S aIKA« O ^ ^

B

lw

cognolces narrarecoačtus tunvpropter eosqui ventateiniptaconicnptionecorrupunt.Prefens aut aa  conicriben/
opus affumpfficredens etia dignu ftudiuGrecis omnibus aperiri.Continebit itaq; omncm antiquita ^ um  antiquita
te noftra & conuerfationis ordine ex hebraicis litteris interpretatum. Dudum fiquidem cum bella con tu . m  libros,
fcriberem .ppofueramdeclararequifuerintin initioiudei:&quibus fint vfifortunis:&p quelegifla#
tore fint eruditi hoc quod ad pietate aliaq; virtutis cotinetia nofcitur attingere:S q longis pugnates te
poribusnnum nouiffime venerint ad certaminaRomanoru;Sed qmingens erat;operis eius ordo& val
de pplexus in ipfo libro diuides difpnefq; principiaiatq; fine cofcriptione ipfa abreuiare tetaui. Tepo/
re naq; .pcedente fecuduillud quod folct accidere gaudia cogitantibus mihi quoq; fegnicies tarditaf#
q; fucceflititandearripiedi materia in vfum extraneequippelingue:& a noftra cofuetudineperegrine.

Erat aut q me hyftori? defiderio $  rebus talibus inuitaret & pcipue horfi oimEpaphroditus vir cj vn u  „
uerfas quide diligere difciplinas:maxime aut reru cognitione gaud eret vtiq;.cu & ipfe magis rebus & Epaphrodttus
multimodis caufis interfuifiet: & in oibus mirabile nature fortitudine & immutabilemvoluntatem fug ^'duitauit au#
virtutis oftederet.Huic enim vero femper:obediens:qui vtiliter & bene agetium cooperator exifteret: jborem ■ ^ crI< ’
ne videret defidia potius q optimo labore gaudere:ad hoc me protinus armaui illud quodq,-fug ea q bendum.
ia dida funt non tranfitone cogitans:quia per h ec & de noftra profapi a aliquid tradere noftris volui:

& de grecis fi quis eoru fcire que noftra funt voluegit.CComperi fiquidem quo Ptolomeorum fecun/

dus rex maximecirca difciplinam & librorum colledionem ftudium habens in noftra precipuelege Pfolomeoruf««

opus fue!argitatisoftendit:&conftitutaeiusfeftinauitgrecavocetraiTerri.Pdhtifexveronofter Elea regislaus

zarus:qui nulli virtute fecundus non inuidit vt prgdidum regem hac vtilitate priuaret cui omnino for -kteazarus

fitam reftitiffetinifi patrig noftrg cogrueret:vt nihil bonoru eius remaneret occultum.Ideo mihi fcilicet

ipfe couenire putauiivt magnanimitatem qde p otificis imitarer:&vt regie largitati fimiliter refpoder e

tur ab eis qdoftrine amatores efle nofcunf .Neq? ille omne defcriptionem a traflatoribus accepit:qn

ea tantumodo quf legis funt hi qui ad explanationem miffi fuerant.Alexandria tradideruticu fint alia Y^ ,tas  byflo/

innumeraqueperfaeraslrasindicativtpote quiq;miliudnoruhyftoriainiftisexpofita; 8i diuerfeude r ‘ e  antiquitat«

in his contineti? futmultevero ciuitatis fortune:8£fortiafada ducu:&mutabilitatescouerfationu qd ^Iofepho com

totu ex ipfa hiftoria precipue poterit quilibet agnofcere:fi eam volueritleditare.In qua etia reperitur ‘ crI P te ‘

quomodo eis qui volutatem proprianon fequunt SC  ea quf bene fancita funt trafcedere no pfumunt

omnia ad terminu fidei tendentia.Profpere peragunturSC honoris felicitas prfbeatur a deo: qn ve/

ro receflerut aliqui ab huius diligentif veritate: fiuht eis oia fub inopia que videbatur \abudantia co/

ftituta in calamitate importabile eis vertitur:qcquid quafi bonum agere feftinabant. CIa ttaq; eos

qui leduri funt hos libros exoro:vt voluntate iua deo fubmittat:« legiflatorem noftra probent fi natu

ram eius digne confiderauerit;8£ femper decentes adus virtutis eius expofuit pura ratione de illo cu/ Iofephus ad le

ftodiens abhominare ab illis turpitudine fabulam? lice?t ex longitudine teporis:& etate vetuftiore po/ ftores,

tuiflent multam figmentorum fallacium habere licentia.<[Fuit enim ante annos duomiIia.InquaIO/

gitudine feculi neq; ipforum deorumgenerationespoetejnifi forte hominum adus/aut leges dicere p#

fumpferutantegritatem videliceteoru quf ad me confcripta funtprocedetes fermo ordie ,pprio decla

rabit.Hoc ei faduru me in negocio ifto propofui;vt nihil adifcia nec iteru ptermitta.Quia vero pcene

oia ex moyfeos legiflatoris fapietia apud nos pedere nofcuntur:necefle mihi eft pauca de illo pr^dice/

re ne qui legentium qu?rant: cur noftri fermo ftudium defcriptionis habens dedidis 8C  fadis m tatam

nature ratione proceflerit.CSciednm itaqj quomolegiflator ille oim rerum neceflariorum indicauit vt

quifquis fuam vitam bene gubernaturus:&legem eft et lijs pofitMrus;dei primitus deberet cofiderarc

/t a *»r

i

Memimt moyfi
legiflatoris&ite
tionemmofayce
le.reprimit ne#
ceffariorum.

Aliorumlegifla
tomerror in co#
d$ndo leges.

Opus prim§
diet-

Opus fcde diei
Opus tertif.
Opus quarte,
Opusqumtf,
Opus fcxtf.

Septfmodfere#

cjeuitdeus.

Adanomma a*
nimalibus im #
pofiut.

CrcatioEuecx

coftaAd?.

Plantatio para#
difi. Nomia flu
uiom paradi fi.

Gen.

Hfber piimus 3ofep&i 3utiet

naturam: operama; eius mente contemplarctur: 8C eius exemplum imitaretur Si quantum effet virtus
hunc fequi tentaret.Neq; enim vel ipfi legiflatori fuitfufficiens mens dum i ipfius vtiq;cotttnplatione
deficeretmec eis qui confcripturi funt,p caufa virtutis aliquisprofper euentus eritmifi preommbus do
ceantur quia pater omnium &dominus deus exiftens 8£ vniuerfarcfpiciens:{equentibusfe vitamfodi
ciffimam prebet. virtute verodigredientes:maximis calamitatibus fubdit.Hoc ergo dicere defiderans
Moy fes iuos eiues appopulos legis conftitutionem no ab ore comuniinec a proprijs placitis inchoauit:
fed ad deum & mundi fabricam eorum mentes erigens SC  perfuadens:quonia creatutarum terrenanim
opus dei preripuum homines fumusidu habuiffet cos iam adimpietatem obedienteside rebus reliquis
eis facilime perfuafit. C Ali) namq; legiflatores fabulas fequetes humanorum delidoru čonfufiortern
potius in deosfuos facrilego fermone verterunt: SL  multam malignis peccandi licentiapbuerunt*noftet
vero legiflator fumma virtutem deum haberepronuncias infudit hcminibus ea partiapari: & eos qui
taliter non faperentneccrederent:iuffit ineuitabiliter caftigari.Secundumhoc ergo argumentum face
re examinationem leduros exoro.fic enim confiderantibus nihil irrationabile didum nihil ad maiefta
tem dei atq; dementiam videtur incongruum.Cunda nancirca  naturam rerum affedionem confo#
nam habere nofcuntur.alia qurdem aperto.vel fimplici modo legiflatore tangente/alia vero cum fua
hon eftate allegorice proferente.Quia quicunq; clare dici proderat: h ?c manifefte declarauit.Volenti#
bus autem etiam raufas rerum iingulas confiderarecotemplatione multa nimis/8č valdephilofophi#
careperitur.Quodegonuncquidem dicerefuppono: feddeotempus prebente nobis pofthocopus
tentabo confcribere.Conuertar autem ad rerum narrationemaeminifcens primitus eorum:que de mu
di fabrica Moyfes dixit.Hoc autem in faeris libris comperi ita confcripta,

CExplicit prologuslofephi.

CIofephi antiquitatis iudaicf liber primus incipitfoeliciter:

CDe creatfone celi: SC  terras: SC  de operibus fex dierum SC  requie diei feptimi. Capf.f.

N PRINC1 PiO creauitdeus celum Sc  tcrram.fed dum terra adafpedunon veniret
j SC  profunditatetenebris celaretur ft: fpiritus dei defuper portareturdeus fieri iuflitlu ??*••
men:quofadoconfiderans omnemateriamfeparauitlumen & tenebras.&alieaui#

!dem rei nomeimpofuit nodem /aliud vero vocauitdiemvefpere SC  mane appellans
initium luris SC  requiem.Etis quide eft primus dies. Moyfes aut eum vnu effe dixit
,<TEtlicet fuffidat caufam huius.rei etiam nune dicereitamen quia pollicitus fum ra
jtionem caufarum fingularum feorfum tradere/ illud ad buius ret interpretationem
'me neceffarium eft differre.(EP°ft h?c fecuda die celum fuper omnia coI!ocauit/ip
fumq; ab alifs diftiguens/in femetipfo conftitutum effe precepit/#ei criftalium circunfrges/ humidu?
eum/# pluuialem ad vtilitatem qu£ fit ex terre itfibribus congrue fabrica tus. flTerria die ftatuit terra
circa eam mare diffundens Ipfavero dierepenteens vires herba Si  femen de terra funtorta.([Quarta
autem dieornauit celum fole etluna&ceteris fideribus/motus his tribues atq; curfus/quibushorarn
diftindiones manifefte defignaretur. Quinta d k animalia natatilia SC  volstilia/alia quidem m pro#
fundo.alia vero in aere effe coftituit/ copulas ea ad comunionem atq; permixtionem caufa prolis pro
futurg/ft vt eorum natura multiplicari potuiffet SC  crefcere. <£Sexta vero die creauit quadrupedum
genus/mafeulinum faciens atq; femininum/in quo etiam hominem finxit*Ita ergo mundum cundum
fexdiebus SC  omnia que in eo funtfada Moyfes ait.Septimo die deum ab operibus manuum fuarum
requieuiffe dicens. Vnde etiam nos eo die laboribus proprijs vacare dignoicimur/eum fabbatu appel#
lant2s/quod nomen requiem hebreaica lingua fignificat.

■CDc piafmationeprothoplaftoru/# deplantationeparadifi Sede  introdudione Ade#Euein ip#
fum. ‘ Capitulo.it. Ge.ca

Oftfeptimavero die cepit de hominis natura Moyfesreddereratione/itadicens.Einxitdeus *•&♦£»
hoiem /puluerem de terra fumens/& in eum fpiritum inipirauit ftanima, Hic aute homo Ada E
vocatus eft/ quod nomc hfbraica lingua fignificat rubeus:qm cofperfa rubea terra fadus eft
Tališ eft eni virgo teHus &vera.CErefetauit quoq; deus ade aialia fedm genus femini nu mafculinuq;
demonftras Sc  his nomiaimpofuit/gbus etnuc vocaf .fr Videns ergo dcusadanohabetefocietatead
fcemina neq; cohijatione cuvtiq;no effet/deledas aut t alifs aialibus quecopulatayidebatur/vnadteru
eo dormiete auferes cofta eius fixit ei muliere/ Si  Ada fibi iuda cognouit de fe fuiffc plafmata. ifta h e*
braica ligua mulier appellaf .Nome vero mulieris illius eratEua qd iignificat oim viuetiu matre..<[ Di
cif aut deu etia ad oriete plataffe paradilu oi germinatioe florete.in hoc eni effe & vitg platatione/ 8£ z*
jia prudetie/qua cognofceref qd effetbonuqduemalu/8c ihuc ortu itroduxiffeAda& eiusvxorepcipie
te platationu eos here folicitudine.Pagat veroortus hic ab vno flumie/circa omne terra vndtqj pfluete ^

ct v ittiis

Plationc

'ituisdo

ta mfceli D
H&B&s '
c, '-oauit :
T,; anim
■ rc liquis

ufioncm

''•noftcr
^ *os qui
Mmfacc

I  ntaicfa

II  confo,
fuin fug
^ olciinv
l°!ophu

lOCOpus

'edemu

ipff.

i vcniret Gen«
i mlTitlu ca,: *
aliequi< E*
;’Fcllans
:f[edixit
lifumra
ationem
xmnt/ip
umidu;
mit tena
Quarta
ishoraru
n in pro*
tolispro
upcdum
cunftum
i luarum
ru appel/

•

ueinip *

'iculo.rr.

©enefts

2E>e aniiuutfattims

<iiu

£ Hic i quattuor diuiditur partes: SC  Phifon qm'dem nomen eft vni:quod tnundatione ftgnifieatedudMa
’ in indiarciin pelago late diffunditur:quod geta nuncupatur a gr^cis Euphrates autemSC tigris in mate

tubriiferutur.Vocatur Euphrates quideforas:quid fignificat difp-rfiones Teu flos.Tigris aute diligat
quod indicat acutum aliquid Sc  anguffu.Geon quoq; per egyptum fluens -.oftcndit eu qui nobis ab crifi
teredditur quem gteci appeliant nilum.

dDe precepto dato Ade & Eue,pthcplaftis Sc ecij?ttafgte£one/8( dcčicr.e de patadifo. Capi.iif. fooidfaferpgjB?

»  Hus igitur Adam & muliere ex alijs quide plantaticnibus gtiftarep^eripit.Deprudetie ve t j s  a

ro plantatione voluit abftinerepdieens cotingentibus ex eaperditione effe ventura. dEt

da illotepore čuda alaliaconcordarent ferpens tohabitans cu Adaatq; muliere inuidiam
habuiti quibus eos arbitrabatur effefelices obedietes vtiq;peeptis dei  Q.uos reputasp iobedietia ca
lamitati fuccubere pluafit mala volutate muiieri:vt de prud etie platatioe guftaret dices in ca effe boni
maliq; cognitione.Q_uo fado bta? eis vi ta:& cui nihil diiue cogriitiois dec ffet d icebat accedere,& fedu v
sit qde muliere;vt dei madata coteneret.Q_ue tu ex illa platatioe guftaffet SC  tali epulatoe gauderet et Confufio poft
Ade exinde vt vefceref pfuafit.Q_uo fado femetipfos cognouerut effe nudos:confufioneq; manifefta peccatum,
habetes tegumetufibimetrequirebat;illanaq; plantatio ca acuminis erat SC intdledus.Folijs ergo.fici
femetipfos operaerut;& hgc genitalibus opponetes:videb’a? fibuhis magis effe felices que prius repu
tabSt  fe defficiliusmenire.Deo aut in hortu veniete Ada ne ad ex’ veniret colloqu.cofcius inigtatis fu<$
diičeffit.Deus itaq; itendes qd egeratrca* reqrebat ppter qua prius eius alloyo dbledaref poftea vero
refugeret atq; cofuderef. lilo ergo nihil loquete eoqffe cognouerat dei trafgreffu fuiffe mad atu deus ait
Mihi <jde de vobis notu e.que admodu felice vita extra of$ maloru paffusne habueritis nulia fohcitudi
ne aim veftru coturbateicuvobis fpote ad fruedu Sc  ad voluptatis f abudatia orirent vniuerfa-.me puide
tc/viretia fine veftro labore SC  miferia:fed nuc malepritibus fenedus ve!ox vobis adueniet.St no loga
vita fuccedft:qm mihi cStumelia tali volutate feciftis mea madata puaricado,Ncq; ei virtutis ca tacitur r  Eiaufatio Adfi
nitate coftringeris:fed mala cofcietia retineris Ada vero pdi venia poftulabat:rogabatq? deti ne eu ni# &  £ ue cor g
mis affligeret: SC  de fado coiuge accufabat dices fe ab ea iedudu deliquiffe.Q,ug rurfus de ferpete q ea maledidio,

** feduxerat querebat.Deus aut Adavidu cofilio mulierisrpene fubiecit: pcipies terre nequicq eis fpote

,pferret:fed laboratibus Sc  operatione cotriftisialia quide fruges daret:alia denegaret.Eua vero partu Maledidio fep
& coceptionu doloribus caftigauit quo Ada in quibus ipfa fuerat a ferpete decepta feducesicalamita# pentis,
tibusiplidta.Abftulit SC  ferpeti voceiiratus eius malignitati qua geiferati Ada:8Cvenenueifublingua
pones:$ effst hoibus inimicuipcepit vt muliereujs eapiti plagasinferret:illeveroiaceshoibus et aduer v q ." v /^
fus :SC  interitu facile eis ,p vindida portaret.Q,uem etia pedibus priuauit.vt volutatus i puluere trahere
tur. Bt deus quide hqc eos pati preč: pisns tranfmigrauit Adam SC  Euam ex ^orto in  alia regione.

CDehumani generis ,ppagatione inCain SC  Abefk filiabus.De iterfedione Abel p Cain & de pena
ouamuldatus eft Cain; SC  de duabus colunislatericia SClapideain quibuscofcripfemtiilij Adaomne
difciplina reru celeftiu qua per fe adinuenerunt ^tCapitulum.iiif.

Ati aut eis filij' duo mafculi:quoru vnysquide prior appellabaf Cainrqd nome interpreta#

) tum fignificat pofteffione. Ael verofccudtis: qd fignificat nihil hoc.Q.uibus nate funt etia Abel Virtus,

. filie, f^Germani fi'quide diuerfis ftudifs ludabantur Abel quide itAiioriufticiam colebat 8£
in otbus quecaq; gerebat :deu putabat effe pfente virtutiq; profpieiebat:cuius erat conuerfatto pafto # Agricole Caift
ralis.Cain aut erat cirča alia maligmfflmus SC  ad lucra folumodo femp intetus.Tetra arare primas co *  paitommauda
perit 8£ fratrem hmoi ca peremit.Nacu eis placuiffet facrificare deo.Cain quidem deculture germma
tionibusobtulerat frudu.Abel autlac:8C primogenita gregu.Deus potius ihoc facnficio deledatusl/
q>fpotaneis SC  naturaliter ortis frudibus fuerat hc5noratus:&no in illis'qiie ex inuetionehominis aua
rinata videbanf,Q.ua,ppterCainidignatusieoq> Abelfuiffet ei adeoprepofitus fratrem interemifc
Q.ue cu necaffet: &‘mortuu occultaretrcredidit latere comillu.Deus aut fcies quod erat fadu venit ad
Cain  de fratrepquirens vbi effet:q> eu diebus plurimis no videret:du cetero tpe illu cum eo couerfari

deovfq5adfa
ptimamgeuetS!

v

Inuentor Cain naida nuncupatunvbi moratus eft quo etiam ei filff ( nati fut.CC At vero pena illa no habuit ,p emedatio*.
exaftionu. oneifed proincremento maliJibidin*q; potiusnutnuitinjcorporedicetcufniuria fecu comfhoran tium D

WlCWlUUAIl. .v............ L '

Maiuahel filit prius viuebat holes admuetionc mefuratu & poderu p mu tam t mtegraq; cort  vit
Lamech feptua gnanimitate ad callifltate corruptionemq; pduxit.CTcrminos tre pmuspoiuit ciuitateqj coftituit mu
ginta feptem. tis muniuit illicq; coegitfuos couenire domefticos.hac ergo ciuitate abEncch filio iuo feniore enoicha
lobalibibliaha appellauit.TEnoch veto.lrathfilius fuit.Ex quo maiuahelcuius fuitfilrcmatufahel q habuitfiliulamech
bet [obel. ' ' cui filif & ftlie fepte SC  feptuaginta fuerut ex duabus vxoribus eius n ati Seli a & Ada.CHoij: [obal gde
Tubal miilicse* qfuit de Adaitabernaculafi’xit &greges amauit.Tubal coiaguineus eius exiftesmuficacoluit &pfalte
Tubalcai ferra* riu citharaq; laudauit. Tubalchain q e x altera natus eftifortitudie cuftos excel!es res bellicas deceter ex
rie artisinuetor ercuitex hisetia que adlibidine attinetcorporis enutriuitiferraria arte primus inucmt:habuitq; forore
Malicia (oboliš -  noie Noema.Et qm Lamech diuinas res fapienter icies videbat fe fubiacere pene Cain ob nece fratris
Cain viuente h°c fuis vxoribus idicauit.CAdhuc aut vrnete Adaicotingit Cain iobole p fucceilione efie negfiima
Adam. " & aliu alio peiore.exiftere: qui vtiq; ad bella incotmčtes erant & ad latrocinia_,pperahat .Si quis eoru

Add nogetoru iegnis eflet ad effundedu fanguineialijs rebus peffimis immmebat icontumelia facies & auarus exiftes r
8£ trigita anbru C Ada vero qui primus de terra faftus e & de quo nos exigit ratio adhuc here fermone:Abel qdeex* J<
mortuuse ge. v. tindoCain aut ppttr nece eius eftiugatoide ,pcreatione filiorum cogitabati&vehemeter eum genera
vSeth moreš' Sc tionisamorhabebatiagen^eannos ducčntos Sl  trigintafup quosalteris viuens feptigetis defudus eft *
virtus & filioru CFuerut aut ei & ali/ filij plurimiuter quos et Seth .f? de ali js quide Iongu eft dicere.Conabor vero de
mfticia. ' Seth diceretantumo ls naq;nutritus & puenies ad etate que ia poflet ea que fut bona difcernere virtu

FiliiSethteface tiftuduiti&cufuiffetvttegregius/imitatores fui filios dereliquit,IIliquoq;oescu bonifuifTentortiji ea-
leltiu inuetores de  terra fine vexanor,e viuetesifeliciflime comorati funt,nihilq; eis vfq; ad vite terminum crudele ,pue /
ne p eos imen*  nit.Difciplina vero rcip celeftiu & ornatu eatum primitus inuenerut: & ne dilaberentur :ab hoibus qug
ta perirent ab eis  i^uenta fueratiaut anteq veniret ad cognitione depiret:cupdixiflet Ada exterminationereu,oinv

Ada edodide vna ignis virtutc/alteraaquaru vi/ac multitudine fore ventura:duas:facietes colunas:vna ex latenbus^
futuro cUluuio a ‘la' e x lapidibus ababtis quf inuenerat cofcripferuntivt 8C fi coftruda latenbus exterminaretur ab ibri •<
duas colunas fe busdapidea permanes prebe ret hominibus feripta cognofcere/fimul & quia laterale alia pofuiflet: qug
cemnt vna [ate* l a pidea pnianefe hadenus interra fyria.Et ifti quide fepte generationibus gmafetutjdeu 'iudicates

rioa/akcrfi lapi eiie domiiui omn.u ad virtute fcmpinfpicientes ' _ . F

d^acue perma Cb>cmundation/;diluuijfupterra&:vbiNoefaluatuseftcugenerationefuaparca. Capi.v.

netin fvria. ' Eindeteporej,pcedentede paternis folenitatibus ad mala ,pgreffi funt neq;legitimos hono

Caufa* diluuij §f B resv !teriuspbetesdeo/neq;circahoiesmftitieverbafacientes/edjelonquepriushabuerut

honn malicia. ^ ,p virtuteiin dupla malicia poftea per ea qu£ gerebant monftrauerunt.Ob hoc itaq; cotra fe U  * '

Anpeii dei de*  ded irritauerun t, Nammulti angeli dei mulieribuscocuntes imuriofos filios genuerunt qui omnebo#
mones reubidi  defpicientes ,ppter confidentia fortitudinis ftrfiilia his qui didi funt a grecis gygantes ppetrare tra

cunfvt habet i duntur.CNoe aute prauiter ferens eoru adus/& habes eoru cocilia mmisingrata/agebat vt ad melio
hiftoria fchola# fa eor * a a< ^ u ^ trafferret.Cu ergo videret non quic!cetes ad'talia:fed vehemeter eos maloru libidi

fti>aVnp.xxxb ne  detineri.-metuesneipfu quoqtcu vxore &filijs & fuis oibusiterffcerefdifceflitab ea terra.Deusitaq?
Abreuiatio vi*  N°e quide iufticia dilexit/codenauitaut n5 foln illoru malici^led oe genus humanu.Q > uod du ei d if*
te  hominis. perdere p!acuifTet:& aliud'coftituere genus malignitate priuatu/8f minuere hominu vita/anifq; no qua

O uatitas arche tis  P rius Vix cranfed vfq; ad cetu.xx.annos effe' mefura/tunc arida conuertitin maria/8f fic vniuetfiin*
in longitudine un ^ 3t ’ 0Re  perierunt.Noevero Iiberatuseft folus/dicente ei deo/vt fibi fabricaad falute huiufmodi fa*

Sl  latitudie q ua cerC£  ^ arca  quattuor cameras habete/ SC  logitudine cubitoru trecentoru/quinquaginta vero latitu
faluatus eft/ dine Sl  triginta altitudinem/in quam cum matre filioru; & eoru vsoribusintroiuit. Et alia quidem que
Noe cu faniilia fibi pro folatio vite erant neceflaria pofuit /cundoruq; animaljuadferuandu genus eorum mafeulos
{ z  fimul acfeminas pariter introduxit/alioru veroaialium numeru feptuplu.Eratitaq; arca parietibus at*

Gnalogia Noe < 5’ c3mera  fottis/vt ex illa parte'fluduaret/nec aqute violetia vinceretur.Et Noe quide cu fuis ita falua*
qui ab Ada fuit tus e fi- CErat aute Sl  ipie quideab Adam decimus Lamech vero filius cuius pater fuitmatufalej .Hic
decimus in "e# fu,t ex Enoch  S 111  fiutJarethrlareth aute fuit'exMa!aleel.qui de Caida natus eft/qui fuit ex Enos cum
neratioe Anno f°r°nb us  plurimis.Enos vero Seth filiijs fuit qui natus eft ex Adam.CCotigit quoqj hgc paffiofexcf<£,- ’ •

excet'»fimo na^ tefimoaR nonatiuitatisNoemefe fecundo/quia macedonibusDyonuncupaturabhebreisautMara
;  ftmitatis Noe a chatfeu  Antnarfuane.Hi enim in egypto annu coftituerunfMoyfes autem nifam menfem qui eft xa*
fuitdiluum? g ticus/primuinfeftiuitatibus defimuit/in quo exegypto hebr^os eduxit.Hic ergoapud euet in cudis
vij - *  '*■ mururibns dminis valde pollebatrin veditionibus aut & eptionibus/8i alia gubernadone prioris fecu#

dčenefts Deatttfgtrifattbus f  o.itf? L

, iijdecretaferuatiit.PIuuiavero : choaffedicitdiefeptima&:vigefimadiepreletišmefisEtvfq;ad hoc Ab Adavfq;

tps ab Ada qui primus creatus eft annifuerut duo milia.fexcentf quiquaginta fcx Q_uod tps i faeris ad Noeanni
libris cofcriptumulta integrira fignatu eft:vna cu natural/biis infigniu viroru:qui tuc fucrut fimul Si  duomiliafexce
terminis.fr Adg fiquidecu effetducetoru anoru &xxx.Seth filius natus eft:qui nongentos &.xxx. ti quiquaginta
vixitanosSethcetefimo&quitoanogenuitEnosQuicuquiq;&nogetisvixi(TetannisCainefilio fex.

A. fuo diHget atradiditreivque genueratano noagefimoHicvixit anis.xif &nogefis.Caina c5vixi®»t.

x.&nogetisčnis Malalecl fiiiu dereliquit:anno» .Ixx.Ifte Malaleel cu vfxiffet noaginta:8£ odtigetif Generatioisr
quiq;anis defuduseft Iareth fiiiu dereliques:que genuit cu.lx.ia 8C cetu effe annoru cuinoue.&.lx.fu Adf recapitu*
G.c. 5 . p hfenogentis annis viueti Enoch filius fucceffit natus cu lx.ta et cetu annoru pr eius exifteret, qvi latio,
uens trecetisdxv.annis difceffit ad deu. Vndefinis eius no inuenietur effe confcriptus Matufalas aut
Enoch filius quinto ei & centefimo anno natus. Lantech fiiiu habuit cum effet annoru. Ixxvif. SC ce  Enoch ttanfla
tu*cui tradidit principatum quem ipfe tenuerat annis nogentb fexaginta Sc  noue. Lamech itaq; cQ tus.
habuiffctprindpatum annis feptingentisetfepte Noe fuu fiiiu rerum preceptorem oftendit:qui de
Lamech notus eftagete.annu ftatis fedm ti  odogeffmum: quiq; quiquagita &  ron getis annisreru
Ge.c. extetitplul Iftianrtiv^rocollediiut tps quod prius cofcriptu eft copletierut.Nullus itaq; pfcrutareE
7 .et.8 ptifcorufines qncu fuis fi!ifs:eoruq; auis aut attauis fua quis extedebatftate fed tantum ortem ge#

nerationis eoruintendat.f£lgiturdecernetedeo,8C incipiete p’uer?-aqua cučlis djebus.xl .ferebat «

iravtvfq;adquidedcubitostrafcederettetra.Quod|)ptereafadfi-eftmepluritjnosfugeoccafiolibe ^ ec f^ , S a< ^ u ®

raret.Quiefcete aut pluuia aque:vix cetu quiquagitadiebpsdefecere qfi menfe.vif.Q_uo iftate pau< -™rcnai atme#

latiichoauitlatesherbaparere Deincepsduarcadrčafummitaiecuiufdamotisinarmeniacoftituti

Icdiffetintelliges Noeapuit ea:& refpiciesmodica tetra circa ea i fpe meliore coftitutus tuc quidem hdittn coruus;

filuit Pcftpaucosvero diesaquaapliusrecedetemifft coruuvolesagnofcerefiquidetiaaliudter/

re fuiffet ab aqua derelidu 8C  ad egrediedfi ia tutu effe vfderetur.Q_ui čuda reperies inudatia no te*  Mittit co.uoa*

grdfus eft ad r oe.Poft fepte ergo dies coluba quam miferat vt aliquid de tetra cognofceret.Lutule*

B. ta remeate fimul & ramu olte portate cognofces terra diluuio !iberata:manenfq; adhuc.vif.alifs die*

bus animalia ex arca dimifit & ipfecu generatioe fua fimul egreffus facrificafq; deo cu fuis epulaba
turHuc aute locfi armeni egrefforium vocant illic enim ar c? faluate 'reliquias nune vfcy prouindales
oftedut.<rHufusverodiluuif 8C aregmemoriafadutoffiesquihiftoriasbarbaricascoferipfetutquo j.  ^

rum vnušberofuschaldeusnarransdediluuioitaliter eftaffatus Dicitur SC nauis eiusquein armen i a ha rc ha
venit circa montechardieuaduhcaliquaparseffe»&quofdabitumeexinde toHerequo'maximeho,;
mineš adexpiationesvtunturmeminit aute eoru&hieronfmus egiptius qui antiquitate phcenicis ~
nofeitur defcripffiffe.Et’manafeas damafcenus in nonageffimofextohiftoriaru libro ita de eis dicit .

Eft 8C  fup miniadaexceifus mos i armenia:qui Banš appellatur' iquo multos cofugietes: fermo e df Cl VCr ^ 3 '
luuii tpe liberatos 8C  queda fimul in arca deuedu in montis veniffe fummitatem: lignoruq; teliquias
multo tepore coferuatas. Fuit aute ifte que etiam Moyfes legiflator iudeorum feri pfit. Hieronimu*

CNoe poft diluuiu oblatiš domino hoftifs črtat nullam tale aciuarum iundationevlterius ?8VPtius. ^
inducifuperterram. ^apitulo.vi. ^ Manaffeas da

Oeverometuens-neper annosfingnlosdiluuiumterra;deusinduceret humanugenus malccnus
g decernens omnino deleri fana incedens omniaifupplicabat de cetero deu pto ftatu prio<

£ ri aut nullam vlterius huiufmodi vaftarionem fupereainducere quo periretgenus ome
animaliumifed punitis malis parceret eis qui propte- uonitatem fuerat derelidi SC  decreuerant ma
lavitarema infceliciores fcilicet effe ab illis Si  peiori afflidoite damnati fi non faluarentur: ad integru
C fed magis alteri diluuio feruarenturicum peiores quide turorem experimentuq;vidiffet: pofteri ve*
ro perditione nouiffimam fuftinerent.rogabat vt eius hoftias propicius fufpicere d'gnarentur:& vi*
lam iracundiam fimilem vlterius terra fufciperetivt eius operibus impignati SC  ciuitates conftituetes
vitam habere poffent fcelicioremiet nullo bonorum quibus antehymbrem adepti fuerant fraudare
tur ad longam vtiq; fenedute Si vitx  longitudinem perueriri.

ff Deus annuit precibus Noe etanimalium carnes in vfum concedit homini arcu pluuia#
letndefignanseiinteftimoniumfoederis, Capitulo.vfi.

, ^ Oeergo has efTudeteprtecesideus pro lufticia virum diligens annuit. vt eius vota adfire

'J a vfqp perducetet:neq; defunčtos dicens ipfe perdidiffe fe penam prte malida proptia pet

tuliffe neq; vt tališ effent homines q ita perderetur fuiffe fados cu vtiq; caftum eis nofer t
eepricipiu neqj donaffe vita qugcerruptioni deledareturfed per qua contumeliainqtmcpietati S
vfrtuti fecetunt per ea qupq$ compulerunt me vt pena hac eis inferrem. Ceffabo naq; de cetero poft
hancira ab eis pto fuis iniquitabus penas £xigere:et multo potiusrte rogircSC  fi in aliquo aplius ali ,

a. inf,

4

Ge.c.

$.et. 9 .

i

<r

£ ibet pmmiBjofep!)! mDei !t&rf

quado peccauerintiiam non opus erit hymbriu magnitudo:neq; eni aqua viterius terras lta .rigabft.
Moneo tamen vt ab huana nece*omnes abftineat SC  fint ab homicidio puri facietes qppe tale alicjd
punituri iut.Vtimini verocuftis animalibus his vt vultis.& defideriu quifquis habuerit domino« ti
Arcusceli infe< vos omniu efle feci terrenoru;8tnatatiliu: 8Cquecuq; volatilem habentmotum: Sc  inaerequesunq;
rius Anni Noe vcgetanf abftinentes a fanguine in quo eft animaDefignoaute vobis futurarequiem arcu meo. At
riogetiquinqua cus enim dei apud illos eis efle ptitatur.Et deus h ec quidem dicens atq;promittens filuit
ginta, ®x)emorte Noe.8£ de filijs eius. Capi.viif

— Oe vero ca vnsiffet poft diliuium trecentis SC  quinquaginta annis.omne tempus fcelicitet u

agens mortuus eft anno vit? fu? nongentefimo quinquagefi'mo,CNullus ergo ad vitam
^moderna:8£ annoru br?uitate quibus nune viuirans vita comparans antiquoru:putetfalfa
qug de illis funt di<fta:8£ ex eo:q> nunevita tanto non ducatut temporeicredat neq; illos adviteiilius
longitudinem peruenifle.IUi naq cum efient religiofi':& ab ipfo deo fa&i.etcum eis pabula oportu/
ntora ad mafus tpus exifteret prasperata tantoru annoru circul/s riteviuebaut.Deinde^ptervirtutes
SC  gloriofasvtilitates quas iugiter perfcrutabantur.i.aftrologiam SC  geometri«. Deus eis amplius vi*
flendi folatia condonauit:qui nunq ante adifcere potuiffent nifi fexcentis viuerent anms. tot

- i- it d ni en ‘ m annorurn  curriculla magnus annus impletur.jCTeftes aute mei dičbi funt omnes qur antiquf/

- tha ' t3tem 3 P 11  d grf.cos 8c  barbaros cofcriberemaluerunt.Nam SC  Manethon qui deferiptione fecit ?gy
vit? antiquaruj ptl0r Q g, ^arofus qut caldaica deftorauit Sc  Mochus et ?ftius ad hec SC  Hieronymus egiptius q  phaer
Mag» us  annus n)cam  depoiuerunt-.concorcfantcu me« diftis Ifiodus quoq & ?gatheus.& hcllanccus Si  accufilaus
totu (excen oru ^ j nter  | 10S  ^phorusi&nicolaus in hiftorijs fuis memoria faciunt antiquorum annis mille viuentift
Antiqui huto# j t3 q.ficutftngulisgratueft:itaconfiderent.f[Filif auteNoetreserant.Sem Cham &faphet
riaa icup ores * qui ante centu annos diluuij fuerant generati .Hi primu de montibus ad carnpeftria defcenderutivC
-pa "M e. Fabitaculuillichaberet SC aliosvaldemetuentesapropter diluuiuadcaposdefcedere&fegmterha
** es  r iuj 1  * b cntes a f, excelfis locis ad inferiora venire coegerut quippe vteoru fiduci? imitatore« exifteret.Ee

capusquidemquopriushabitauerutqdei.Senarappellaf. Deo aute iubente eos adcremetuhoim
Senearlocus pcruemtediiperfifutmeinterfedifTenfionesefficerentifedvt multaterraruinhabitates fpactaabu*
que hitauerut n 4 g tia  f ru( 9 :uu pottrenturQuicumeflent ineruditi:8čdeQinobedicntesexifteretincalamitatibusin#j"
^ oe  P o t  cidetesifua grauitef peccata ieferfitiEt quia iuuentutismultitudineferuebatirurfuseos deus a femet

luuium j pfismigrare fecit quonia nonillius .ppitiatione putabant fe bona habereifed propriam fortitudinem

,, . fibiputabatcaufam effediuidaru.Vndeappofmutvtvolunratideiinobedientes exifteret putate*

- j i m - 9? P er  ' nu ‘^' am c *ns ab alteruitrs migrarenturvt diuifi facilius poffent fubiugari deo.

nu_ poft diluuiu |£De Nembroth tiho Cham 8C  de ?dificatione turris:8£ de difcordia diuerfarum i/ngaarum.
crcul(: * Capitulumnonu g ee *

ii—^^Ecit aute eos efle ?Iatos ad iniuriam dei SC  contemptum Nembroth filius Cham ifiH/ Noe
I Q,ui'cu etfet audacior SC  manu fortiffimus fuadebat eistvt no deo žfaiberet: qua homibus <u

1  ‘^'n foeiicitas eueniretifed qd eis propriavirtute pr£eberetur:& cognatos generis fui ad

ui^kaacaufa tpr^nnidis aduxit:folus ipfe prefumes homines a dei timorereuocareiF.tfpem fuam


-vt Nebroth prgceptionibus obediret graue putantes feruitiu obfequi deo:& turrim pdificabat in nul
p , - lo fua ftudia deferentesSumebat ergo altitudo facilitatd& pluig fperare quis poffet multis manibu*

ris habet alku' ^ bltcata  crefcebat.Latitudo tamen ita erat fortiflimaivt prope ea refpicientibus longitudo viderej
do & 'atitudo *  imni in u i.Edifi c abatur auteex latere cofto coliigato ex bitumineine forte penetrareturac folueretot
* . r  aquis Sic illos in fanientes deus intedes exterminare omnes non decreuitquomodonecali/s duda

Mnguarum va p er< jitis formidabant.fed difcotdiam illis immifit diuerfaru lingudRj vt per multas abfonanfq ; V oces
r etas vnete m j ntellečfcu tacere potuifletLocusautein quo turrim edificabatnunc BabyIonvocatur. didaproptet
b,lon  confu fionequa circa locutionem fuam tune habuerunt.Hebr?i naq; babel confuftonem appellant

-.ci, n bac vero turr ' diuerfifqg vocibus hominum meminit SC  fibylla dicens.Cu omnes homines vni

Memnt bibyil? us V ocisexifterent qutdam turrim ?dificauerunt excelfam tanquam afcenfuri per eam in cplum Dif
Fft . veroimmittentesventosieuerterutturrim SC vocempropriavnicuiq; partitifuKt propterea& voca F

fcltius riteotigit babilonia ciuitate.CDe capo quoqs qui vocatur fennar i regionebabilonis meminit Efti.

us ita dices.Qui de facerdotibus fut erepti.louis faere fumentes in fennar babilotijsvencrunt.

C De difperfione gentium in vniuerfas terras poft ?dificationem turris.

CCapituludecimn.

tj*OUYt(,s ■

J

<2>enefis * SDeanrtcuitfattfms


g.lO.C

Iuifit autem hgc diuerfitate linguarum mfgrationes agentes vbiq;: Sc  tetram apprfhende
tes vnufquifqj fcelicem.Et ad quam eos deduceret/itavt omnis tetra pet eos compleretur
ineditetranea fimul atq; maritima.Quidametiamnauibus tranfeuntes inlulas habitaue
runt.Vnde Sc  ahque gentes ab tnftitutoribus pofitas appellationes hadenus feruant. Quidam vero
ptacita fibi nominamutauerunt;a!i/ autem vt inhabitatoribus clarius eflevifum efhccniierfationem
hominum fecerunt.Grgci tamen ret huius audores:qui poftctis temporibus confortatt. Etiam anti#
quorum gloriam proprtam effecerunt exornarunt-.8C gentes nominibusivteis iapiens efte videbatur:
ornatum vtiq; ponentes eotum rei puhlice velut a fe conftitutg.

CDe fili/s laphet fili/ Noe:& de gentibus qug per eos inftitutg funt Capi.xf

, Ver ut aute Noe fili/s fili/:quoru nota propter honore gentibus tmpofuerut hoies q
j quacuq; terra apprgdere potuerut. laphet ergo Noe fiiius habuit filios feptem. Iftt
j habitauerut regione a tauro & ama motibus incipiete SC  pertingete in aiia: vfq; ad
flume Tanaim. In Europa vero terra gazrroru cu nulluseorucj fupradtdi futibtde
j habitator exifteret:getes eius diuerfis fe noibus appellabat Qui nuc a grecis gala
j thg nucup2?:0lim didi fut gomorite qiiosg6menftituit.|CMagog vero magogas
afenoiatos inftituit:ifti a grecis fcythg fut appcllati.fflte filioru laphet ]Vladeus8i
Ianus fuerut Si  ex Madeo quide fut getes qui a grgcis medi vocatur.De Jano vero oes Ioni/ Helladt
ciqt defcedut:q SC  grfci.Vnde 8C  mare lonicuappellahCECodidit aut Io bel fohelIoš:qui noftns tepo
ribushyberes c| & Hyfpani/a quibus poftea celtiberi nucupati fut.^TMoga vero primu dicebatur; q
poftea capadoeia.nuc autcgfarea a romanis fortitohoc vocabulo id eft a Cefare.CMofchimt amo<
g rochuplatatt fut qut nucCapadoces nucupanf: quoruattque appellatiois fignuolfedif.Na ciuitas
eft apud eos que hadenus modica dicifcondens intelligere voIentibus:eo q» a!iqn oes getes regiois
ipfius ita vocatg fut.CThyras aute thvrenfes appellauit fuos quoru pricepsfuit a qbus grgci.Thra#
cum nomen comutauerut Tante fxquide gentes per laphet filios inftitute iunt.fTGomer aut haben
tetres filios.Aftenegas quide aftinegos iftituit:qui nuc regini vocatur a grgcis,<i;Riphaat aut r iphe
os qui dicutur paflagones. 1£Tygra vero tygrameos:q friges a grecis fut nucupati. (£A  lano iaphet
filio & tpfo tres habete filios.Helifas Helifeos vocauit eos qiioru priceps fuit:qui nuc iut eoli.CTar

T ^ ' ‘--- .1 X  4 *

lis appella? Thau lra ,p theta mutata.CCethi aut Chorothima lTula habuit qug nune dicit cyprus &
ab eo oes infule Si  maritimaloca cethym hgbraic^appellatur.Teftis em eft fermonis meivna i cvpro
ciuitatu:qug atiqua appellatione valuitretinete.Ctthis em ab his q ei grecu nome ipofuerut vocatur
neq; fie fugies fcithi/ nome.([Iaphetit3q; fili/ feu n epotes habuerut getes:qi£ ford ignoratur a gre
cisldoc ergo prg dices ad narratione reuertar eoru ^nde digreifus iu.Nola fiquide propter feripturas
decore gr^ci ad deiedatione getiu mutauerut. Neq; em prouidenoilre eft huiufmodi formis vti fed
licetvnumquidemfcema:&fihisnominumfi'tvnus:vltimastamenominufyi!abasaliterilIi declinat
Noe itaq; apud eos rochus appellaf.& Abraha Abramus: & f;c hf c forma in orni fcemate cuftodif.

<£Defi'!ij's Cham fi'li/Noe:&de gentibus per eos inftmitts, ^ Capi.xi/

II11*1  aut cha a prometa fyria; Si  ama gt libano mote cudas terras’obtinuerut quf cunq;
G.cuo mare  fut pofite:apprphedetes etia eas qupvfq? ad occeanu fut: Si  ^pprias facietes

^appellatioes tn aiioru quideoino pericriif.in alias vero alioru trafmutatf & trafforma
;tpntmisiguoteiut.|EQ.uatuoremfi'lijsexiftedbuscha:Chus quidenihilnocuit tps.
P I&pžž M&Nž  ethiopes quoru priceps fuit hadenus & a femetipiTs:8C ab otbus afianis chufeivo
ritatuf.4j~qeruata vero etia merferi fedm appellatione prifca memoria.Egyptu naq;
merfm SC  merfeos oes vocamus egyptios.f£Inftituit aut Methfuth Ivbta/Suthos a fe vocas prouin*
ciales.Eft aut SC  fluuius in mauritania prouicia qut ifto noie nuneupatur. Vnde & plurimos grecoru
hyftoriographoru inuenimus huiusfluminis memoria facietcs.SC ex adtaceti prouicia qup Šutht vo
catur ei nome tmpofitu. Mutatu eft aute ei nomen qScd nuceft ab vno filioru Merfayn qui lybius
C didus eft Poft paululu quoq;dicemus Si  caula pro qua cotigitaffricanominari.C[Chananeus vero
quarus exiftes fiiius Cha.qtif nuc tudea vocatur inhabitasregione a fe chananea appellauit. CFue
runt itaq; fili/ exiftis:Chufo quidem fabas ex quo fabei:Eiulas:a quo Eiu!ei:qui nune getuli appella
tur.Sabathex quo Sabatheni:qut nomiatur a gteds vfta barri.Condiditetiam Saba Sebathenos.Ra
vero rumeos iftituit:8C duos filios habuit:quoruiudas quide egyptiacagente hefperiotu ihabitas.iu«
deis cognomefuu reliquit. Sabas aut Sabatheos.CCNebroth quoq; fiiius Chufi permanes apud ba
bylonios:tyrannidem exercuit ficut a me primitus|etiam declaratum eft.PorroNebroth cu cffet odo

Fili/ laphet fe#
prem.

Populi qui a la
phet defcedeft
SC  regioes quas
ipficolueruntf '
GaIath?quioli
Gomorite a go#
mor primo filio
iap b?t.

Magogf qui 8£
fcythe a magog
Media Mades
Ioni/ a lano.
Iobeliquihibe#
res fiue hyfpani
Capadocia que
priusmoganuc
autem Cffarea
Thraces qut SC
Thirenfes.
Gomer fili/tres
lani fili/ tres.
Cyprus infula a
quo cithiscetas
Mutatorumno
minu apud gre#
cos caufa.

Noe q Nochus
Abraha qui A#
bramus.
Regioes a fili/s
Cham habitate
Quatuor fili/
chaChus aquo
chufeiqui gthi#
opes.

Egiptus merfis

Chananeusa
quo chananea
qu e nune tudea
dicitur
Fili/ chufa.
ludeivn didi.’
Nembroth fili#
us Chufi/ odo

fUber pztm us 3ofept)i tunel $ tftojta litin

uircuius gte grgci paleftina appellar.Ex alijs vero ideft homeo; & anamia SC  Labyn:foIus !abyn a fe
Filij chananaa .pumcia !ybia noiauit.Neden aute SC  petrofim:8ccefh'm:&cephttos:vltranomma mhil fcimus. Bel#
fiche.Amath i° ciai  fthioptodequo poftea declarabfrans;eoru ciuitates euerfe funt. Erat Si  chanaa filij Sicfie qut
8C duhate fui nois ediffcauit in fcenice Sydon vero a grgcis appellata eft.C Amath amatheos infti#
A r adeus tuit:qtig etia nfic eft:8C a jpuincialibusaroathivocaf: macedonefq 5  ea ephania ab vno prifcoru noic

vocauerut.Aradeus aradu infula habuit eruceus autearce:qug in !ybanopofita eft.C De alijs vero
vij .id eft Euged»Cytheo/Iebufeo/Amorreo/Gergefeo/Eueo/Sineo/Samareo preter nomina i faeris _
libri* trdni habuimus.Hgbrei naq; eoru deftruxere duitatesihumfmodi ca calamitatibus apphefas
C Noe inebriatus/nud atus irrifus.irrtforem filiu maledidioni fubdihfratribus eius maledi
dum patris effugentibus. Capitulum.xtif.

Primus vini |k ‘ ta< ? P°ft inundatipnem terra ad proprium reuertente naturamverrt ad opera.Et cu '* e - c  9

v f us  j| jfc  vfcveam inea plantafler videns frudum iu ea perfedum vindemiauit:&ad vfum vino de#

— T dudo facrificans eratin epulis Inebriatus autem ifoporerefolutus eft:nudatufq; in hone
Cha filiorum iacebat.Q.uem cum vidiffet iunior filiorum fratribus irridendum oftendit flli vero operuerunt

Noe iunior pa patrem Quod dum Noe fenfifleualijs quidem filijs fcelidtatem optanitCham veto propter cogni#
treirrifit fi° n e * u ' non  quidcm ma!edixit:fed eius proli. & alijs effugietibus maledidum:deus chananei filios

emigrauit A de his qtiidem dicemus in re’iquis

CDefiltj^SeinfiJijNoe-.feu degentibusperipfosinftitutis:&decriuAbrahg. Capiiu!u.xii’j

Em vero tercio Noe filio quinq; fuerunt nad qui vfq$ ad occeanfi feorfu hirant a M ab cu S e c,u
phratefacietts in/tiu Ela fiq&ide Elamites qui perfaru fijt.prtcipesdereliquit. f£Aftur au
tem Ninum coftttuit euitate & fubiedos fibi fyri'os nominauit qui fuerunt valdefeelices.

O uf c fili' c - C Arphaxat aute qui nune chaldei vocatur Arphaxateos nominauit cum priceps eorfi ef

& e^io e  fe f -CAravero3tamenosinftituit:quosgrpcifyrosappellat.Q.uosautemnunclydosvocatnutbtaa
habifu e * u ^ os  nofeuit.CAran filijs.iiif'.exiftetibus eis quideiftituitTrachonitide;& Damafcum:qug med/a

NinitasV uo ly r * e< i;coniunčta eft ArmeniaotrusiFgetcrbatnanos.Mesaut mefenecsqug nuncarax

c,,.- . a » ^ 0  vocatur ab oibus ff Arpbaxat aute filius fuit Salg-de quo natus eft hebera quoiudeoshebrgos i im'
Trconithidis t,c> vocauerUnt  CHeber leda genuit & phalech: didus eft aut Phalecb quoni! fecudum dfuiiior.e
Damafcus ciui ^ a bttationu natus eft Phalech diuiftone hebrpi vocat.CC leda vero qui filius fuit beberthabuit filies H
tacesaouoedi h c!ino ^ ac ^ / f a ‘ et ^ 2 ^ orrnot ^ Iare/adorf/vga!/dehel?/reba!/abimaheI/ fapha/ophirebila/ iohal. ffti a
fitata ^ flumine Cofmo in die:& polita drča fy#iplocaguideinhabitat.Hfc ita(^deftlijs Sem didafufffciat

ludei a quo he vero  bebrpis cjuoq; fermor.e Phalech enim filio heberfuit quidem filius ReuEuius aut

hrei\ ^ C  Saruch:de quoNrahor filius generatus eft:cuius filius fuit Thares:qut fitit pater abraba. Hurcdici
musdecimuefleaNoc.CSecudoautanno & nonageiTrroiSuper duretospcftdifuuirm natus eft;
Tbates;# feptuagefimoannogenuit Abraha Nacborcu eifetviginti Acentum annorugcnuitTha
re CD C  Satuch autem Nachor nafeitur: drča annos triginta ceru CR^u vero Saroch hahuit cu ef
tet annoru triginta cetu.Hifde annis habuit Pha|ech;rcu Heber autem quarto &  trigefimo & cente#

Erno anogenuit Phalech natus Si i pfede Sale-.trfcefimfi 5nfi.hnte:atq;ceteftmfi;quem Arphaxatge
Abraham fres nu ‘ f  ft u ‘ t0  cetefimo ano natus. ([Se  filius Arphaxat natus e poft anos duodeci fdf diiu#

uij C Abraha aute habuit fres Nachor & Ata.Q,uoru Art.m quidem filio derelido Loth 8C  SarafiC
Rreuior tuc vi Me’cha:fitiabus inter chaldeos mcrtuus eft in ciuitate chaldeoi 6 qug dicitur Vr A badenus fepuitu
taa i ius rjfetusofteditur.Duxerut aute vxoresfratrisfuifi'!ias.Me!chaquidcm Nachor: Sara vero Abraha.

y P r  • ifPorro Thares du odio habuiflet terra Chaldcorum propter ludu Aia/migrsuerfit omnes i  Char#

Odo fibi Na# r! * Mefo P° ta !P* e  duitate.Vbi etia Tharem modentem fepeliunt:cu vixiftet ants duccntis <|n.q; Reci
. • *  debat ur eni la vita hominum fiebatq; paulatim breuior viq; ad generatione movlipofig terminus vi

te centu 8C  viginti pofitus eft anoruihos anos ftatuente deo quatos Si  rnoyfeprcuenit vtxifle. CNa
chor ergo de Melcha odo fuerunt fil!j.Vxos/Bady/Charm!el. Lachama/Hausi Hadelj hastHadal
phus.Bathuel. ffti Nachor fili j' fuerut legifcrr.i.Thabues aut & Gada: & That. Maubas de cocubina
eius nati fut-CBathuel autem filio Nachor nata eft.Rebecha filia:et filiusLaban.

C Abraba fecudu preceptu domii ide Chaldea migrat in chananea, Capitulo.xv.

Abraha calde# Braha vero Lothfiltum fratrisfui Ara vxoris fue Saregermanum adoptauittfiliu legiti# F

am reliques mi IJ mu non babens,dtmifitqi Cha!dea"cum feptuaginta & quinq; anoru eflet deo iubete vt

grauit.Chana# ^ %—Jh  migtaret in chananea in qua etia hitauiteamq; proli fug reliquit:prudens exiftes nimisgj
neam intelliges inotbusrebus:8£fapiens mhisqueaudieratdeqbufiibetaliqdeogštaretProptereaetvir

Laus Abrahp tute SC  fapigti£maior alijs fuit & opinionequfi de deo tuc čudi hebat Ainouare Si  imutare pualuit.
et fapipntia, |[Prjmus itaq;piupfit pronuciare defi creatorem vnum effe cundorum. Reliqua vero licet ad fceli

brei.

Reu Nachor
Thares
Dedmns a
Noe.

- 4 -

p

dčettefts

SDe atttfatutatflms

3Fot)t.

^ dtatem poft preceptu/prgbetis fingula qu?q$ daril SC  no ,ppria fubfiftere virtute cofeflus eft.Hec coif#
debat p terrg paftione;8C maris:8c ea qug cdtingut circa fole SC  lun£:& ex oibus que circa čflum fernper
eueniiit. Virtute eni eis  prefente SC  prouidetia ordinationis eoracunda difponi docebat: quibus quicu Perfecutioabra
q; priuaretur manifefti ft'erent:q? neq; ea que ad vtilitate nobis neceflaria funt fua poteftate potuerut kam 3  chaldeis
poffidere qup fecudu iuuentutis fortitudineiminiftrantur cui bonu foluinodo eft.honore SC  adione tri#
bueregratiaru. C P top ter quechaldeis SC alijsmefopotamitisineucofurgetibus migrationeeliges le# gerofusdeabra
qui per voluntatem SC  adiutorium dei: terra chananea late pofledit: vbi collocaus altare edificauit:& kam.
hoftias immolauit deo. CLMeminit aut patris nri Abraha Berofus: non quidemnoiatus eum fed ita di Echateus de A
ces. Poftdiluuiu decima generatioe apud chaldeos fiiit quid«.viriuftus SC  inagnus:incdeftibus rebus braham librum
expertus.f£Echateus aute etia memoria eius plus aliquid fecir.Librum em de eo coficiens dereliquit. fecit.
CNicolaus vero Damafcenusi quartohiftoriaru fic ait AbraharegnauitiDamafco/venies aduena cu Nicolaus.
exercitu de terra que fuper babylone diciturchaldeoru.Igitur poft non multum tempus exurgens etia Vide Arifto. \u
de hac regione cu populo iuo: terra quynunc chananea/nuc vero iudea dicitur habitauit SC  hi qui de il bro de pomo q
Io multipliciter funtprogenitiide quibus in alio libro que dicenda funt explanabo. C Abraha nuc vfq; meminitNoeSC
in DamafcenaciuitatenomehabeturingIoria:8£vicuso*fteditur quiabeohabitatio dicitur Abraham. Abraham*

C Abraha farne opprimete chananea Egyptu egredit:vbi dignus Sc  clarus hr:difciplina arithmeticp Kiratio abraha
8£aftroIogig:c6tradesegypti]'s;aquibus iterurcgreftusichananeapti? terra CU loth eognatofuo.Ca.xvj'

I Atne vero pofteris temporibus apprehendente chananea Abraha? egy ptios viuere feliciter Caufa defcefus
audiens ad eos proficifci tendebat:vt eorum abundatia participaretur: SC  (acerdotu fimul au abrahg iegyptu
ditorefiet &agnolceretquede di js exponereturfEtaut meliores iuenies fequeretutiaut eos Mendacium a#
Jfua prudentia in ornatu meliorem tranfponeret deducens pariter Sara. Metuens autem ve# brahe.
faniam egyptiorum circa mulieres ne rex eum propter vxoris fpecie? trucidaret hanc exquifiuit artem/ Pcrcuftio Pha *
vt fe fratrem eius afTimularet/fed SC  illam hoc docens refpondere eo q> fibi prodeife cofideret. Q.ui cu raonis Si  libera
veniftet ggvptum pertulit quod ipfe prouiderat.Tunc enim pulchritudo vxoris eius innotuit. Vnde & tio Sarg,
Pharao non fufficies dehis que de ipfa dicebatur etiam ipfam infpicere feftinauit.arbitratus feSara co
tingere pofle.Sed deusimpediuit defideriu eius iniuftu egritudine fcilicet/8C tumultu cauiarum.Cuq;
pto libertate facrificaretur per iram dei pefte facerdotes aduenifte fignificabant eo q>  vxori peregrini i#
iuriam voluifietinferre.Ille vero pertimefcens interrogauit Saram/vt diceret ipfa que eftet/&ille qui ea
adduxerat.Qui cu veritate audiftet excufabatfe apud Abraha dicens putaife forore Sc  non eius v xore. .

gCfeftinaffecirca eacognationemfacerefibi/SC no B iniuri?caufa fuu defideriu ppetrare. Cui muka quo Abraha dociut
q; munera cddonauit 8C vt eifet inter fapietiflimos egyptioru inftituit/virtuteq$ eius SC  gloria ex hoc co Fgyptios no *
tingitcfleclariore.<LNamcumeflentegypti|diueriismoribuscomplacentesj# adinuicemlegespro# uas  * e S cs '
priasreprobates/& a fe propterea diffidetes/fibimet eos coparans SC  vnuqueq; defpicies/verba eorum ,

inania/nihilq; veru habetia demoftrabat.Erat igitur in ammiratione cudoru tanq vir fapies/atq; para# Anthmettcaj8£
tus no folu ad intelligedu.fed ad fatiffaciendu SC  ad loquedu qugcuq; docere niteretur. C Arithmetica Aftrologiam A
eis quoq; contulit/ SC  quf de aftrologia funt ipfe qyoq; cotradidit.Nam ante aduentu Abrahain £gyptu praham pnmus
hec ?gypti| penitus ignorabat.Achaldeis em hec plantata nofcutur in egypto/vnde etia perueniffe no docuit i egyp.o
fcutur ad gr£cos.<£F-t cu veniftet t chananea/ partit us eft terra cu Loth. du pSlores eoru iurgia iter fe lur g ia lt *
faceret propter Iocapafture/elečlione tir atq; conditionecoceftic Loth.Sumes itaq;ipfeparteabeore# r £s  Both »

Uda habitauit in ciuitate Ebro que eft antiquiorannisfepte/ciuitate fgvptia Taphanide.Loth igitur br3 bam,
terra qu? eft pofita in capo circa lordone ftuuiu habitauit non longe a ciuitate Sodomoru qlte tune iam
eratbona/nunc autem probatur exterminata;voluntate dei.Q.uam caufam loco proprio defignabo.

(TSodomitf congreffi cuin aflyrijs prelio vinctmtur/vidi captiui abducuntur.cum quibus Loth ca
ptiuus abducitur. Capitulum decimum feptimum*

* Llo namq; tempore aflyri|'s afiam obtinetibus reges fodomitarum valde fiorebant diuitifs.8i q  u {q ; r eges So
iuuentute multa/quibus erant quinq; reges.eorum prouintiam gubernantes. Ballas. Balleas. domitarum,
k  Synabarus.Synoborus/ SC  Ballomorum rex?5inguli namqj eorum habebant proprium princi
patum.Aduerfumquos congrefliaftyrij/8Cquattuorpartesfui exercitusfacientes/obfidebat eos. Dux VidiSodomite
erat vnufquifq; fuis ordinatus.CComiflo igitur prelio vincentes aflyrif tributum impofuerut/ regibus g unt  ^butari]"*
Sodomoru.duodecim fiquide annis ifti feruientes,tributum fibimet impo(vtttw)t  foluere paffi funt ter . J f  U^-VVVM .

tiodecimo abftinuerut. Q_uapropter exercitus ai?/rioru fup eos aducnit ducetibus fimul exercitu Ara?
fello.Arioco.Chodorlaonioro.Thadallo.Ifti naq; SC  vniuerfa? dirfipuerut afia.SC  gygatiufobole fubuer
terunt.Q_ui cu veniftent Sodomis caftra pofuerut i valle qug dicitur puteus bituminis.f£Illo naq; tem#
pore putei erat i eo loco.Nuc eni exterminata ciuitate fodomoru/vallis illa palus effeda eft.qu§ dicitur
affatilisa, bitummalis.de hac itaq> palude rurfus no poft multq.dicemus, CSodomitis igitur eum alfi#

Vičtoria Abra«
hacontra alTyri
j  osmiraculofa.

rit.

Abraham,

fUbecptlmue ^efeptnSutici ^iftojtaHilni

Caotmus Loth # congreffis: & P r ? lio fort ‘ commiffo: multi quidem corum mortui:reliqui vero captiai dudi funt:«*

. quibus SC  Loth dučtus eft captiuus qui fodomitis aduenerat. "

C Abraham irruens in alTyrios:Loth SC  captiuos fodomitarum errpuit/ cui regreffo occurrit rex (o*
domitarumi&Melchifedech rex folymorum/deinde accepto promilTo diuinode pofteritategenuit I fi
mael/ ipfeq,- circuncilus efl: prftipiente domino SC  Ifmael: totaq; domus eius. Capitulum.xviif,

Braham cum audiffetcalamitatem eius timorfimul delothcognato eius:8£ mifericordia D,
ineutngreffaefl 1 'odomitasatq;amicosvirinos.Etcufeftinareteisferrefolatium:notar G«n.c
j dauit fed acceiTit SC  quinta nočte irruens fuper affyrios circa dan.fic.n.alteriordanis fons i+, &
if appellatur:&inueniens eos anteg armarentur: alios quidem in lečhilis conftitutos occfi i?.
i n  II dit:qui neq; fufpečtionem cladishaberent alij' vero nondum in foporem conuerfi.prg e#

.brietate pugnare non valentes effugerunt. Abraham autemperfequens eos expoliatos vfq; adterrara

damafcenorum.oftendens vičtoria non in mulritudincmecin piunmis manibuseilefed confidentiam
pugnatoru SC  fortitudinem prgualere in deo:cotra totius numeri quatitate cu trecentis dece SC  očto ver
Abraha eriouit nacul ‘ s  & trihus amicis tantS  exercitu fuperauit.quicuq; igitur hoftiu manus effugerutanglorij funt re#

Loth SCc  P 1 uer fi-Abrahaaut captiuos eripiens fodomitaru qui capti fuerat ab a(Tyrifs cu pace reuerfus eft.Occur#
Melehifedech r ' ter g° eirex  fodomoru ad colIoquedui loco qui vocatur vallis regiad Via folyme ciuitatis. CSufcepit
rexiuftus očbu $ c “ rex  Melchiffdech-quod fignificatrex iuftus:&erat vtiq$:&fine dubio talisiitavt ,ppter haccau#
cur  fainetiafacerdosdciefletSolymoru.Quaciuitatepofteahierofolymavocauerut.Miniftrauitautifle
Melchifedech Abraha exercitui xenia:&multa abudatiareruopportunaru fimulexhibuit &fub epu#
las collaudare eu ccepit acbenedicere deu qui ei fubdiderat iimicos. Abraha vero date ei etia decimas
fpolioru munus accepit.Rex aute Sodomoru prgda quide deAbraha no pofcebat:hoies vero qui eius
elTent recipere precabatur:quos ab afiyrijs eripuerat. Abraha ergo ait no hoc folu/fefacere:fed nec alia
vtilitate ex illa habiturum prfdamifi quf cunq; pro ribo feruoru eius impefa videbatunparte vero qua»
dam amicis fuis fore praebendam qui cueo pugnabat:quoru primus Efchol vocabatur aneralius*ma#
bre tertius-CLaudas igitur virtute eius deus ait.Non perdes mercedes tuas dignus es pro talibus adi ®
noranam. hus habere gratia.Et que putas fuit h?c retributio mercedis cu? nondu dlet qui ei fuccederet:erat em

— adhuc fine filio.Deus & film ei promifit generandu'efle; SC  multa ex illo fobolem: SC  proxima ftellam nu

branam delo mero  p r ofutura.<£Etille quide hfc audies.deo facriffciu obtulit-.ab eo iuffus hocfacere.Erat eni huiuf
modi facrificiu vitula triennis SC  capra triennis:8t aries fimiliter trienis:8C turtur SC  columba:qu$ diuidi
iufferat.auium vero nihil diuifum eft:&anteg coftitueretur ara abtibus fupervolatibus pro cocupifce#
tia fanguinis vox affuit dimna fignificas malignos proli eius vicinos fore annis quadringetis i egypto:
in quibus afflifti fupePeflent inimids:8£ vlcetes bello chananeos habituri eflent eoru terras Sc  ciuitates.

,, . CC Abraha igitur hitauit quide circa lužam qug vocatur ogyfgi. efl enim regio chananeorum no longe

A  filr ^  e ^ ron  ciuitate.Et cu grauiterhaberet fuper no pariete muliere;deprecatus efl deu:vt ei fobolem ma G,Ct6

gar nJiu habust j- cu y c 5donaret:deo igitur iubente vti confideret pro ali/s omibus bonis in qtiibus a mefopotamia edu
qug lupbies ba# fucratietiam filios promifit ei futuros. Tuc fara precipiente deo vna ancillarumcui nomen erat a#

«m cotenebat, g 3r  ^gyptia generc cobocauit ei tag ex ea filios habiture.Et cu concepifiet ancilla iniuriam facere SarJT
ctc ’ prasfumpfit quafi rcx foret filius: qui ex ea fuerat procreatus .Hanc du Abraha pro vindičta Satf trad*

diifet:fuga meditata eft:& affličtioes no fuftines deprecata efl deu:vt eius mifereretur occum’tq; per de
fertum eunti diuinus angelusaubens eam ad dominos remeare,& vitam habituram potiorem cafte vi
uentem.Tucnamq; eog? in dominafuperba ingrataq; fuerat: mala talia pertuliffe:quf fi inobedies eet
dec: SC  kmgius abfcederet:ea perire dicebat:fi vero rediret fieret mater pueri i illa terra poftea regnatu#
ri.His obediesalla venia a dfiis reuerfa impetrauTt SC  poft no multa pepit Ifmael: ac fi quis dicat a deo
nobilitate:eo q>  exaudierit prcces Abraha.Itaqj cum fexannoruj efiet Sc  cčtoginta natus efl ei Ifmael
Promittitur fi« queprgdridmus.CInnonagefimo nonoautannoeodecoftitutoapparuitdeuspromittes guodfilius F.
lius ex Sara SC ei  Sara  nalc^f-mruufiitq; eu vocari Yfaac.fignificas getes magnas ex eo fiuturas:etreges.C.Etquia G.cgj

nomeeius pre# pugnatesoem®rachananeaafydonevfqjad egypti terminos obtineret prfcepit vtgenus quod ei na
diritur Yfaac. V  ketei  alijs no mifceref.fuaq; genitalia rircucidere. Sc  hoc fariedu očtaua diepoft partu$.Caufam vero
Preceptum de or cunc 'fionis noftrf i alijs indicabo.CECofuleti aute Abraha vtru Ifmael viueret logeuus/ fignificauit
circucifionefan ^ cus ea  P atr * 8 entI “ f° rC  magnaru Sc  Abraha quidein hisgras ages repetecircudfus eft/& oes qui apd
čti Abraham. c “ er ^ t/ * c  P ucr  P a riter Ifmael/qui die illa tredeci erat annoru.Ipfe verononagita/8C noueanos habebat.

CDe Abraham quomodo tres angeIosfufcepitaquibus audiuitgi Saram fi!mmparituram/&So
domitarum euerfionem/& de Loth/qui SC  ipfe fufcepit angelos hofpitio SC  de euerfione Sodomorum
fimu!q; de eruptione Loth cum tota domo eiusiSC  quomodo vxor Loth conuerfa eft in ftatuam falis/
cum refpicit ciuitatem pereuntem/ Si  dc comrabrtione filiarum cum patre. Capitulum.xix

Efchol
Arniči
Abraham.

bole.
SacrificiumA
brahf.

(Kcttcfts

Gefi
A  xvm
H.xix<

SDeantinuftatflms


Gen.
ca. xx.
&,xxi.

G . Ode fc? tepore fodcmite diuitijs Sc  abundatfa pecuniaru elatfihoibus cotumeIiafaciebat:&

erantimpij citca deum/vtnequag recordaretiirbeneficiorum ei us :auerfi'q; iut a fufceptioe Malfdafodo#
peregrinorum &circaeosaffedushaberedeftiterunt.Exafperatus igitur in hisdeusdifpo mitaru.
fuitpunireeotum fuperbiam :& ciuitatemeorufubuertere/ regioneq;čudafimulextermina
te .it a vt neq; plantatio/neq; frudns vitra ea coniurgeret. CCu hgcde fodormiis deus riecreuiffetex* Abraham tres
plere. Abraham refpiciens tresagelos-.duTederetad ilice mabrecircaianuasdomusfuf:putaretq;effe agelosvidit&c,
pegrinosicofurges aplexatuse:& ibideeosretines rogabatqtenus xenia eis ptireČTOuibus anuetibus/
panes repete de fimila pcepit fieri & cccfdes vitulfi/R afias/eis obtuht fub quercu iacetibus. At illi glo*
riapbuerut.CEt cueoadhuccoederetrde muliereregrebatvbieffetSara.Quodicete itus eaeffeive* Pr?diciČyfaae'
turos fe i futuru effe d/xerut &  iueturos ea ia matre exiftete, In hcc vero fubridete muliere & ipoilibile fi coceptio etna#
biforefiliu here dicete.Cuipfagdencnagintaanoru eetvirauteius cetu.Tuc illiiano celare cotinue tiuitas.
rut:fed .puinciauerut femetipfbs agelos dei effe: & q> miffi funt vt vnus fignificarct defilio duo vero fo Prpnuctaf euei
domitas eucrteret.Hfc audies Abraha doluitfup fodomitisexurgefq; deu pcatus eft neiuftos/&bo< fio Sodomij,
nos fimul pderet cu malignis deo vero dicetemullu fodomitaru effe bonuma fi inter eos effent dece ex Inuafio Sodo#
oibus/remitteretpcti fuppliciu Abraha aut ceffauit.C Angeli vero in ciuitate fodomapuenerunt:quos mitaru contra
Loth £ fufceptioe rogabat:cu effet circapegrinosvaIdehuanus:&Abrahabenigni|afis | <fifqpulus So Loth.'^^" ‘' S V‘ V " V ”
domite vero refpicietes iuučcuios nimio vultus decore prfcipuo« SC  apd Loth eo iiicceifite cognofcen / i 0  ^y -~i

tes:ad vi/K ad iniuria eoR pulchritudinis fut couerfl.Loth autmonetevtcafh effebSt nequaq ad pegri -a

noru cofufione accederet fcd reueretia i eoru iuceffione haberet:q> fi ita intepantes effent filias fuas '

illis cocupifcetie ccorj  fe pbituite dicebat:neq; quieuei ui Deus ergo eoru pfumptionibus idignatus alios
equide excecauit/ita vt no poffentad ingri ffum dcmus accedere/SlSodomitaru oe? populu peftiferp
morti dar.auitLoth itaq;deo dicete ei futurapnicieerepnis ecucoiuge filias duas affumes/qug adhuc Egreffus Lotfg
virgines erat.Sponfi egredi contepnentes/coniuetudine hac verboru Loth effe dixerut.Deus ergo im
mifit gladiu i ciuitate/eaq; cu hitatoribus cocremauit/teraq; fifi exterminauit icedio/ficut dudu a me di
<ffu eft/cu.bellu iudaicudefcripfiffe.fE Vxor aut Lothdifcedes cu refpiceret fepius duitate/8C eius čuta Mutata vxot ^
heretnnterdicetedeonehocfaceretcouerfamftatuafalisdignofdf.Vidifnjuideea.hadenusem ma Loth in ftatua
net.Fugit aut lile cu filiabus in parno quoda agro fe continens ab ignelibcratus.Q_ui locus fegor hade falis.
nus appellatur.Sic eni hebrei modicu vocat. (TIllic igitur defolatione hcminu & iopia ciboruafflidus
habitabat.Virginesautemcmnegenushumanuexterminatumexiftimates(cuicuq;mifcerivo!uerint ;
felicere credebant Hocautemfaciebantnedeficer^tgenus humanu.Fuerutigitfilifdefeniorequide ComixtioLota
Moab/ac fi quis dicat ex patre. Iunior aute genuit Ammon/quod nome figni ficat filius generis & ifti c & filiabus e qul
tuerut/alterquidem Moabitas/quoru hadenus magna gens ed.Alter vero Atrttnonitas.Vtraq; enim bus nati fut filn
gens eft in valleSyrie.EtLothquidem huiufmodi effecontigitdeSodomitisegreffurum. Moab &Amo

f[Q.uomodo Abraham migrauitingerara & Abimelechadamauit Satanivxorem Abrahe/fed cor
reptus a domino reddidit eam ipfi intadam de natiuitate Yfaac Capi.xx.

* Braham veiomigrauitinGerarapaleifinpinlocofoiorisSatahabens/fiiniliaprioribusfi ....
rnulas p timore.]V!etuebateni Aibrnelech locorurege.Quietiacfg?darnaffetSaracredes Simulatio abra
eafepoffecorrupere/ ( ppterconcupifcetiainegritudineinciditdeivolutatefmedicifq;defi hffiuemenda
peratibuseucofoporatuspfomniu/nec6tumeliafaceretvxoriperegriniiubef.Etaliquatululeuigatus ^ ui y i<  , ,

amiris exooiu’t/q> deus egritudine hac mtulerat vltione pegripi/vt eius vxore fine iiutia coferuaret Perfecutio Abt
Q_uod no fororeeahabere tl id e fed lege iundavxore SC  /pmif ffec pbituru fe ei  de cetero fofpitate/fi p  r!? eiCC “ ^" 3r€
vxore ille fine timore cofifteret. Et cum hfc dixiffet.Abraha amicis fuadetibus euocauitNichi !q;vite uberatio.
rius eundecoiugi quafi aliquid turpe paffura formi’are pcepit deu eius here curadices.Cuius auxilio
vxorefuapmančnte fine iniuria reputaret.Deo.n.^teftate/cofcientiaq;mulieris/dicebatneq,ea feab a

initioappetiffe fi vxore effe fciffet/ fed tanq ,p forore fedudu rogabat/vt mitis citca  eu effet/ SC  deu ei $  Excufat fe A#

C  pidu faceret / SC  fi apud eu manere vellet/omne vbertate ei coferret.Voleti vero difcedere/dada mune^ braham.
ra reru oim /quibus ad eu indiees adiieniffet.C^? c dicete  Abrahanon fe de cognatione njulieris Fcedusiter A#
mentitu effe dicebat/fratris eafiliareferes.Et eo gr pterhoc figmentum aduentum fuum non fuiffe fe, braham ec  A bi
curum arbitraretur/nec effe fuam culpam m illnis egritudinepredicabati&debere regem habere de fa ,

Jute fiduciam/paratumq; fe manere apud eu dicebat-C Abimelech autem SC  terrra ei diftribuit/&pe* ^ oe< 1 u ® P utci m
cunias conftitueruntq; interfe/vt fine dolo conueriarentur:facientefq;ad quedam puteum fedus:que ceriabeg.

Berfabee vocant,Q,uod fcedus putei poterit dici.Sicenim hadenus a prouincialibus noiatur.Cp°ft t™ 1 ®/' 330
non muftum vero teporis natus eft filius Abraham de Sara ficut fuerat ei a deo predidum:quem no* cu Abraha crat
minauit Yfaac quod fignificat rifum.Nam eo $ Sara riferat dicete dno qr pareret.Nec ia p  fenedute centu anno^gg
fperaret partum Ideo filius ita vocatur.Hgc itaq; annos tuc ageba* nonaginta Abraham vero centum * ara nona gtta.

Htbet p^mus Sofeptu Ju&et Jltbpi

Circunciflo Yfa ([Natus eft ergo filius vtroq; fene: quem repente poftdiesodorircunciderunt8icxilIo poft totide
ac odauo die. dies mos eft iudeorum circuncifiones efficere.([ Arabesautempoft annos.xiij. circunciduntur eoq»

Q_uo tcmpore Ifmael gcntem corum inftituit filius Abrahe de cocubina.hoc fuerit teporc circuncifus de quo certuii
Arabes circun^ me omnetempus exponam.

ciduntur. Q^uomodo abraham monente fara:8i prečipiente dno emifit a fe agar cum filio ifmaelc. Cap!.xxj

Ara natum de ancilla agar primitus diligebat.Ifmaehnihil in eo fauoris imminuens que vti
q; quafi proprium filium SC  principatus nutriebat hredenryfaac autem filio procreato: non vj.c,U

.. dignabatur eum cum Ifmael nutrire cum fenior effet:eumq$ poffet opptimere patre morie

te.Suadebat ergo Abrahg vt eum in aliam regione cum matre trafmitteret.Ille vero in initio fuam no
appofuit voluntatem ad ea qug Sara fieri feftinabat:crudele nimis arbitratus paruulum filium cu mu
Abraha Agar |j ere  & neceffari js indigentes abifcere. ([Poftea vero cu deo placuiffet ad qug Sara precipiebat cofen
cu filio eifcit. densimatri tradidit Ifmaelem qui nondum a fe poterat gubernari :SC  aquam in vtre g£ panem fereteiuf
Agar diuino an a b lr e q U o itineris neceffitas imperaret. Dum ergo abeuti neceifaria deficereperant in malis cu effet

geloconfolatur 3 q Ua  difficilis:8i exponens:puerumfubarbore quadam protrahentem animamneea prefente defice*
retsprocul abceffit. Ad quam veniens diuinus angelus dixit ei adcffe fonte:8i mouit vt prouideret pue
, rum Sc  recrearet dicens grandia eflfe ei conferenda de pueri fofpitate.Illa cofidens de ^milfionibus SC
Ifmael auxit ftudens alere puerum adhibendo curam declinauit erumnas.([Cu vero puer ad virilem pueniffet eta
Vxore egiptiam t em;vxor e i coniunda eft egy ptia genereivnde erat ipfa antiquitus oriuda:de qua filij Ifmaeli nati fut
ex d^a habuit. xi].Nabaioth.Darus.Abdeilus Marfamus.Mafmarus.Ydumas.Mafmifus.Chodamus.Themafus.Ie
xij.filios chorus.Naphlefus.Cadomas.Iifti namq;omnem terrd ab eufrate ad Sčmare rubrum pofita vfq; tenue

, runt.Nabathea nominantes prouinciam.Suntauteifti qui gentem.Arabicam fecundumtribum ab eis
Nabathea £>ui VO cant SC  propter virtutem eorum & propter Abrahe dignitatem.CC Yfaac autem filium fuum pater.
ciaque&arabi Abraham diligebat cum effet vnigenitus:eiq; a deopromunere in fenedute conceffus. Prouocabat
ca’Laus Yfaac. eni - m a d fauorem amoremq; fuum ipfe potius puer paretesieo quia omnivirtute ftuduerit:8i parentuj
haberet fol!icitudinem:6C aifedum circa dei religionem.

([Abraham accepitmadatum adomino de immolatione yfaac. Capixxif.

-  ^ * ■ ajjji J  “ GX Jj

Obedientia A<

tate promeruit.Q_ui tentare volens religione eius apparuit ei:cunftaq; pftitiffet ei di
numeras:&qm hoftiu meliorfuiffet cffedus:&pfente foelicitate eo ftudio'pcepiffet: -* 1 *
8C yfaac filiu habuiffet eunde filiu eius fibi facra immolatioe precepit offerri in mote
uomie moria eleuaturara ibfde coI!ccata:f-cenim appariturain religionem eius: fi
eti&n faluti filij pr^poneret quod deo placeret. (£ Abraha aute in nullo iuftu effe de
brahe de imola cem g s n 6 obediuit deo: fed cundos ei miniftrare debere tanq eius .puidetia viuat oes quibus etia ipfe
tionefilij. ^piciuscelascoiugedeipceptfi &qua ipfehabuiffetdenecefilifvo!utat5:fedneq;feruoru cuighoc
palam faciensme forte deo parere prohiberetur:fumes yfaac cu duobus feruis 8C que erat ad facrificiu
neceffaria imponens afino ibat ad mote&duobus^uidem diebus iter cum eo ferui fecerunt.Tertia ve
Templum p Sa ro cum iam circa locutp montis effent reliquos in campo relinquens qui cfi co erant/ cu folo filio venit
lo.inmontemo ad montemanquotemplumrexSalomonpofteacollocauit.Portabant autemcfterafecumfacrificio
ria coftrudum. neceffaria pr?ter vidimam.Yfaac vero eu prgfente fcelicitatem eius ftudio pcepiffetcumq; quinq; et vi
ginti effet annorum altare conftrudo interrogabafquid effet facriffcaturus patericum vidima deeffet.
lile autem dicebat deum ad prebendum hoc idoneHm:qui etiam queno funtabundanter hominibus
condonauit 8C ea qu? funt ab his q in femetipfis confiderent poffet auferre daturum Sc  illi vidimam: fi
Verba Abrahe propicius ad facriffcium fuum dignaretur accederc. ([Dum ergo altare fuiffet conftrudum Si
adYfaacfilium lignafuperimpofita:8iomnia preparatadicitadfilium. Opuerqueminnumerisvotis adeooptaui
imoladum michi conferri: 8i dum perueniffes ad vitaminihileft quod pro alimento tuo non feci neq: me foelido*

rem arbitrabarinifi cum te videremad virilem.iuuentutemperueniffe: ftinoriens te fuccefforem met
honoris:8iprincipatus relinquere:cu gaudere: qui dei voluntatetuus paterfum fadusrdenuo fecun*
dum eius placituintereponoihancfortiter portaridicationem.Deonaq;tecedo:qui hunc honorem
a nobis dignatur accipere eo q> placitus mihi fuit:ac per omnia faffragator.Natus ergo fceliciter more#
re:non communi modo hanc vitam egrediensffed a patre proprio oblatus deo patri cundoru? ob legi
timum facrificium.Reor.n.quia te dignum iudicaueritmec epritudine/nec be lo nec qualib? alfa padlo
nefquefolenthominibus accidere ; exhac vita liberareifed cu orationibos/ 8i facrificifs animamtuam
_  fufcipere:8Capudfenihilominusobtinere:eritq,'deceteromeicuramhabesfenedutemq,-repens:qiia

Refpofto i faac gratia maxime nutriebam:hec mihi deofcilicetprote pbituro. ([Yfaac autem habes patre fortiffimu:
benigna. fapieneaq; deledatus Si  libetiffimeTeius fermones accipiens ait.Q,uianeq;iuftum effetivt initio nafce

Hibcc p rinitis fo.Dlif,

returifi dei SC  patris iudicium eflet refutaturus aut fe non monftraret amborum voluntatibus prepS de/ad sf

ratum:quando liceret folo patre hgc volente facere ft non obediret eflet uuftumCHoc dicens accef braa  ® acce _P *
fit ad cedem pariter 8£ ad altare.Sed idem opus infirmitatum eft offerante deo impedimentum. Cia tatlon ’ s  Y°^f a
mau:t crgonominatim deus abraam fufpendens eumanecefilij,Nonenimquafifangui'nem deli# hs  P ror niflioif#
deraret bumanum nečem fe ei imperaffe dicebat:neq; culus patrem eum fecerat hunc ei auferre *| 5 , con nnnatio

cum tanta impietate pofcebat:fed eius metem probare fevelle:(Ieflet talia iuffus audiret. Čognofces " Ites  »PViftina
vero eius obedientiam Sc  excellentiam religionis intendes deledari quidem fe in tis que ei prebue
rat necvng fraudedum eum omni cura dicebat Sc  genus eius honorandum futurumq; filiunreius Ion
geuum foeliciterq; vidurum in omnibus bonis prebiturumq; fe magnum foboli eius principatumitat
q;.genus eorum Si  mulrisgentibus SC  diuitijs effe conftituendum Si  memoriam fempiternam generis
eius principibusaffuturamcananeaq5terrafilioseius armis poffeffuros& exemplum boni furuios
cundis homnibus.

CDe morte farg Si  fepultura ipfius poft cuius morte abraa accepit ceturam vxorem. Ca.xxiij

, T fara non quidem multo poft tcmpore defunda eft cum vixiffet annis cetum vigin i

l  ti feptem fepultaq; eft in hebron permittentibus chananeis fepulcrumq; eius puhlice j

J fadum eft.Abraamementeagrumficlis quadringentis.a quodam ephronde hebro
_J;fepulcrafibiabraham&eius (oboli conftituit.([Pofthgc autem abraam duxit vxo Morsfare-
rem nomine ceturam ex qua ei fiiios.vij nati funt & ad Iabores validi:& fapietia cau SepuLhri aget
ti/zambri/iezi/magam/madiam/gefuoc SC efuenatifutetiamhisfiliji&glue quidem ^nptusaba#
fabatem fuit:& datam.Huic vero fuerintaufuri & iacufim 8C;pnni:Madam autem habuit apham SC  ™ aa a ^ ra '
apher Si  noch Si  helda.His omnibus filiis filiorumq; natis Abraam ex propriis dona prebuit qui & J. ia ex  cctura fe
trogoditem apprehederet<8i phcenicearabica inquantum in mare rubrum pertingitDifdtur autem fap r - em *
quia dum apher caftra fixiffet in lybiam Si  filiorum eius filij'habitaffent in ea tertam illa ex illius no
mine affricam vocauere: CTeftatur meo fermoni alexander quia dicitur po!iftor:idem eft multaru
hyftoriarum ficdiceos,CQ.uomodo abraam feruumadfponfandam Rebecam profilioyfaacmifit
mefopotamiam Si  fignum quo cognita eft Si  quam fecum vxorem yfaac conduxit Ca.xxiii j

I Saac autem iam circa quadraginta annos confttagp a patre  abraam vt vxorem deduceret Cleodemus ia
rebecam quefuitneptisfratris eius.Nachofcfiliabatuelis/fenioremferuorumfuorum mifit deoru hiftorie
ad fpofandam eammagnis fidei facramentis obftridum:quod hoc morte faciebantifub fe gfcriptorde fi«
more manum mittantes deinde inuocantesdeum in teftimoninm futurorum,Mifit autem gimune ftis abrahe er
ra ibidem commanentihus gueapudi iilos rariora efient aut nec omnino reperirentur in lila regione cetura. J

Qjaitemporemulto vadenseo q?fi iteragentibusditamefopotaniahyemequi^,em propterluti ^
funditatem eftate vero propter aqug defedionem infuper eflet latronibus ibidem commanentibus,
quod diffugere notent facile prouidentia viatoribus in heretivenit in ciuitatem carrenorum. Et cum
eflet in fuburbanis virgines vidit plures euntesad aquam:orauitq; deu:vtrebeca ob quamdefpofan
dam filio eum mifit. Abraam fi fecundum voluntatem eius effent nnptie celebrande inter illas ita co Mefepotamla
gnofceretur vt alijs quidemqquem pofcenti negant*bus/illa preberet Si  lile quide hanc voluntatem pegrinisafpera
habens venit ad puteum negau'/tq; virgines vtpotum ei preberent.il le aute in fp^momniumrerum
veniens volens cognofcere veritatemdaudabat eius nobilitatem atq; benignitatem quia effent cum
fuo labore egentibus fufficientiam prebere minime declinaffe interrogabat vero de quibus parenti«
bus eflet optauitq; quod illi gratifllmu foret vt in domum boni viri veniret.filios ei paritura germa
uos.Illa vero neq; hgc inuidit vdeti cognofcere fed Si  genus indieauit:8i rebeca inquit ego deeor pr
aut batuel fuit.fed illeia defundus eft. Laba vero frater %i  nr:qui & domui .pfpicit fif H  mati ■& meg Verba legatio#

"trfi.  virginitatisfolidtadine/erit lile gaudebat du hi# que fada fuerat:atq; dida deu itavidesfuonTeri cla nis abrahe ad
'■  te profpicere SC  .pferes redimicula:8t alia propter ornaraeta qbus virgirs decet vti dedit puellajPofce laba Kmatrem
bat aut fuccedere apud eos,qn ad eaitegrius alliter puenire neqre(ycu ie nox vtiq; ornameta mulierf rcbece,
briavalde pciofa eftimas nichil efle fibi caufifqj gbus iavidebaf exptu^& coifčete ex ea mr is clemetia -

IISVUU^ CC UILCUaUUa UC VJUtmv UW1IV»« muvuuv  m uihhvm

disvero cu oia fn mercede eet hiturus ft vt nuciaret ptius labafri fuqquo pmittete a ccerfiedu ee dice
bat/qd cu fadu fuiffetpegrinus addudus e Si  caelos gde fumetes q eratlabafauli eis diligetia adh>

bcbatlSpe a 3? /-amo o A  uii o \i matron*  livnfnc p Akre  c

that^g “

%P


Motslaudabu
is abraa &nu# j
lmctusannom^
vitecius.
Pregnas rebe<
tca deuofulit

Ti.Oi

fus,

f<K

%ibzt  prmmslofepl)itutJet §t$®m

Dfi ei proximus effe citati  virgies vides plurimas venietes ad puteu oraui vti lfta tddere: q3 SC fctixx
= ?7W~' eft.Nupti ergo dtuina pfcietia defpofatas:vos quoq; firmate.IUi vero pea quf eis fuerat fcdf collata

[  difpofitioe diuic volutatis itelexerut miferfitq; ficut pctebat virgine qua duxit y faac potius oim reru

abraf;Na q fuerit de chetura natiexlde migrauerut.

Abraa moritur SC  fepellirur i  ebro ca  fara coniuge fua. Ca,xxv

lOftipaulu vero teporis mortuus eft etia abraa vir gde, oi virtute fnmus SC digne a deo £
fftucko quod circa eu habuerat honoratus.CVixit aute omne tepus fua annis cetu fep#

J tuagita quiq; SC i  ebro cu fara coiuge fua a fuis filifs.yfaac SC  ifmacle fepultus eft.De co #
ffpeduvel partu rebeca SC  quomodoyfaac peregrinus eft lgerarijs teporc famis Sc cu fe#
fnuiffet SC  caligaret oculi eius benedixit iacob cu putaret fe benedicere efau. Ca.xxvi
® rro  P°ft rnorte abraa cocepit vxor yfaac cuius vetre nimis itumefcete hefitas cofulit deu
*1| P Rnditq; geminos paritura fore rebeca,& i oibus getibus effe nominados.Maicris aut pri#
matueffe minuedudPsperit ergo paulati fcdm diuinu eloquiu gemios filios quo.ru feniot
vt credimus a capite vfq> ad pedes erar vehemeter hirfurus que iunior procedete tenebat a piata.Di
Iigedat pr feniore qde q  vocabatur efau fcdm ethimologia piloru hebrf i naq; capilatura ftirio dicut
Geraris ab abi Iacob aute iunior carus crat genitrici.Eame vero fupueniete du placuiffetyfaac«vt ireti ggiptu vber
pjT-g ^-/hielecb houo # tuofa valde ,pukia:pgebat i  geraris deo pcipiete.Hucfufcepit rex abimelech ,p muneribus & amid#
rifice receptus tiis abraa Sc cu multo circa eu fauore fuiffet vfus initioi hoc permaneretur fuper, iuidia faciete eft ,p
ooftea tnabeo hibitus.Vides naq; deu i yfaac ee pnte Sc  tatoeufaueteexpulit eu.llle vero bmodf iuidia tatatus p a
procurate inui bimelech.egde tuc difceffit in agrug dicitur phara.i. coualis loge a geraris vbi cofoderet puteuirrue
dia eft expul # tcs  paftorešl lite cogreffi fut (( phibetesillud opus ipleri quo nolete cotedere pualuiffe videbatur.Di#
fcedes aut a!iu fodiebat queet alijsiiuria facietibus quibufdiabime!ech gaftoribus reliques abfcef#
lit expedas bonf volutatis gratiore licetia;Q,d du eet et fpote coceffu vt puteu fn .phibitioe foderet
roboth vero puteu appellauit.qd nome fignificat ininucitias.^£yfaac itaq; rerti magnttudine pullu
labat abimelech autem contra fe crefcere;putans yfaacproptet hoc q; cum eo litigans ex incertis ini
miatijs fdera metuens ne prior amicitianichil eiprodeffetconuerfoyfaac ad vltionem eorum qug
videbantur effeperpeffusamicitiasrurfus cum eo firmauit SC  vnum ad huncfonum ducum philofu
nomine deftinauit.Et cum omnia que popofcerat abimelech meruiffet propter yfaac bonitatem qui
Iacob a matre recenri tracundie prifcam gratiam in fe:iniq; pa trem iuum hita prf pofuer at:tu!it eum in propria,Čy
edndus bene# faacvero filius efau circa quem maximum habebat pater affedum cum effet annorum.lx.duxit vxo#
res agarnidam melonis filiam Sc  alybamin eufebonis virorutn inter chananeos valde potentium fe#
metipfum facien^dominum in poteftate nuptiarum& neq; patris confilium fumens quod nec per #
mififfet yfaac fi in eius voluntate iaceret,non enim Itbenter habebat ad prouintias fuam copulare co
gnationemNolens ergomoleftus effefiliovtmberec eumamulieribusabftinere taceredecreuit.
^TRebeca vero deum pro fauore iacob rogabat Sc  preter yfaac voluntatem iuffit edos ti  occidere:
cceriaq; preparare iacob miniftrabat matri ei femper obediens«Cum vero fuiffet parata ccena hedi #
pelle brachia conuoluit iacob vt pater proptcT pillos effe credcret elauiNam cum in omnibus alijs fl
mularenteo q> efiefgemini in hocrantummododifferebant:trepiduiq; iacob ne anteg fierentora#
tionesrepertusin haccolliditatepatremvtcontrariafacereirritaret/proferrebat patricaenam yfaac
vero fenties vocem iacob proprio eum nomine vocabatilloautem brachtum porrigentecui pefecir^
cundederatjcontigente eum yfaac ait,voce quidem iacob proximus fecundum pellis vero prohmdi
tatem efau videris effe/nichtl fufpicans maljcum cenaffet couerfus eft ad orationes SC  dei preces.Do
mine inquitomnium feculorum &creator vpiuerf? fubftantig tu patri meo concefiftimagnam forti
tudinem bonorum SC  me dignum rehus prf fentibus effecifti & ex me procedentibus promifffti adiu
Oro ifaac& ho torem SC  .ppiciu SC  darote te feper me!ioru:Hf c ergo cofirma SC noli me defpicere ,ppter prf fente ne
nora :  *. recatio ceffitare: ,ppter qua Sc  pcipue a te dcpofco Sc  huc fiiiu ,ppicius ferua michi Si  ab omni malo fine paf#
,p filio yfaac (ione cuftodidas ei foelicf vita poffeffioqpq; bonoru quorucuq; tibi potsftas eftpbere.Fac eumetue
quatu >to  efau <(u equide inimicis amtcis honorabile atq; gratiffmu.Et ille gde arbitratus pro efau fe orationes effi
taccreipfearbi cere rogabat deu$]IMox aute vtceffauit a bencdiftione affuiteiau yfaacferies quod egeratceffabat
rabatur. Efau vero petebat fimilia quf fratri iam fuerantcollata.Pre negateeoq; oes in iacobfuiffentbrones

ex pefe luftu agebat q> effet ofone fruftratus ciufq; lacrimis afflidus pateneo q>  cicca venatione 8C
fortitudine corporis effet aptusin armis SC oibus operibus'efau probabilefore dicebateuqj frudu e a
ru reru SC gloria fepiternaetia geuus quod ab eo deicederet. Ca.xxvij'.

• Acob aute metuece fratre vlcifci ie i illo volente mr eripuit marito autpfuafit vt iacob.de me
zoporaia cognata fua daret vxore cu ia ifmaelis parui fi ia melech elau vxore coiuge acce #
■ piffetmo d deuoti dat cananei circa yfaac t prioribus eius beliisvalde grauati.cu barenachis


didionemab
yfaac patre te,
cepit.driaia#
cobab efau.

i

*

r

£ibetpittntt8s3ofepf)f iutie f

piffetcircaquam precipuelaborauerat.fTIacob autem in mefopotamiam miffus a matre propter «u Vido iacob eu
ptias filie labam eius germanhpermittete yfaac nuptias celebtari eo q; fuiffet ei vxoris confilio pfua do i mefopota
(u pcrchananea properabat:8d propter odium .puintialiu apud nullu quidefuccedete voluitfed fub n *aad domum

8C  ad vltimu fup ead eumanifefte fibimet appateie noiatim vocate;& huiufmodi vferba faciete iacob c °b dormiente

cupatrisbonifis filius & aut qui gloria niagnf virtutis inuenit fitigatur te in prefentibus no oporte & limete cofo#

fed fperate meliora etenim opulentiffima tibi maximoru bonoru meo (olatio erit vbiq 5  prefetia abra latorem.

am itaq; ex mefopotania ego hnc deduxi a cognatis expulfum patre tuu cudis foelict oftedi.Q_uoru

no minore parte in te quoq,- repona.Cofides ergo ex hocitineretuoproficifcereme protegete fecu

tus im petrabis enim nuptias ad quas valde feftinas.erutq; tibi filij' boni quorum raultitudo numero

ro maior erit SC  potetiores iilios dere!inquet quibus ego Iiuius terp dominatum codonabo eoruq;

fi'lijs:qui replebut omne qua fol refpicit terta fimulet maria.Sed neq; vl!u pericuju timeas nec laboru

multitndinemetuasimeprouideteoiaquetibicofereda(ut8£inprefetibus Si multomagisinprofpe Votuiacob;

ris. fTHec  itaq; deus iacob predixit:ille vero letus effedus in his qug viderat:fuerantqj promiffa cla# Bethel nois im

riffcauit il!oslapidesquippecu tatoru bonoru iiiicfačtueifuiffetaIloqumvotuq;fetitimolaturufefu po iaccjj  dela

per eos fi,acqres vite ipaiftbile remeare:ideoq; promiffu exo!uit denuo remeasNa & ipfu agru hono ba paftores in#

randu effe decreuit eiq; bethel nome impofuit quod diuinas diuitias latina ligua fignificat.^Proce terrogat,

des admefopotamialogotpeveniticarrapaftorefq;mfuburt>anismenies K pueros adolefcetulos

ac virgines ad quenda puteu aqua hauritur os morabatur.cu eis potu qu§ res & verba cu eis faciens

percudtabaturq;ab eis fi nofcetquadelabaadhucfifupereilet.Uli vero oes lenouiffedicetes eis.Ab

i pfa integrius agnofcere poteris quecuq; de illo audire defiderasihgc itaq;illis dicetibus afliftit puel#

la cu paftoribus q vna defcederat.eiq; iacob onderunt dicetes peregrinus ifte venit de parte tuo co#

fulens illa vero leta fafta per infantiam propter iacob prefentia reqrebat eu quis effet & adeor. vnde

venilTent Si de  qua caufa adudus fuiffet orabatq; fimul vt effet poffibile preftadi ei quibus veniflet

eges iacob aut no propter cognationis caufam:neq,- propter fauore prefenteifed amore puelle vidus Verbaiacob ad

obftupefcebat:pulcritudine eius tale effe cofpicies vt paucp mulieru it a flot ere t yt ait michi ad te: SC  racbelcu pafto

patre tuu fi tame tu filia es laban familiaritas eft ex antiqua mea tuaq; generatione cofiftes de thare r ‘bus inuenta.

enim abraa&ara 8£nachor filij fut progreffi Batuel tqus auus filius eft nachor.Deabraa aut 8C  farra

que nata eft de ara yfaac pater meus eft vicinu 8C  nouum cognationis pignus inuice poffidemus.Re

beca aut mea mater.Laba tui patris foror eft ex eode fimul patre & matre progenfSB.Cofobrini fiqui

de/umus ego 8C  tu nuc veniesampledorvos.antiquaq; nobilitate renouaturus aflifto.llla vero recor

dataficutiuuenibusacciderefolet;duf preaudiffet a patre de rebeca 8£ parates lcies nome eius deli , ,

derater audire propter paterno fauore adlacrimasaduda eft &amplexata iacob. Q.ue cu ofculata Conitus iacob

fuiffet perducere maxima deleftatione optabat ad p|tre oibufq; domefticis memoria matris eius ef su Sc ! alo la#

fe dicebat intenditqj ei totius boni retributione euq; ad patre iam venire iubebat^C fequi fe pcede# “ 3  ^ buaniime

temeceius deledatione fraudari amplius illo tardete poterat.Hec dices ducebat eu ad labaffCogni iece ptus.

tufq; ab auunculo SC  ipfe fine forrsiidine inter amicos erati&ilfdeledatione materna coferebatiopi

nabiliter eis oftefus.Poft no paucos itaq; dies labam gaudere fe quide in eius maxie pfentia:^ vitra

q idicare podit fermone dicebat Caufa vero p qua veniflet patre matreq; fenes dereliques: & eius p#

(tcie folatijs indigetes ab eo querebat prebituruq; fe oia quibus opus haberet promifit iacob autom
nem ei caufam narrabat dices yfaac fuiffegemios filioerfe & efau que du p paternis orationibus ma
tris fapietia fefelliffet:illu fe interficere voluiffe dicebat tanq ablato fibi a deo regno.& bois que pater
optaffet & hac fuiffe caufam Jug pr?fentig materno mandato fadf .Oibus eni inquit nobis fut fratres
fed mater amplius illiuss colatione metues :ita michi pfpexit:<j vtiq; folu meg prefetie munime iu#
dicauit.vndeu refpicies i prefentibus (u fecutus^LabSaut propterparetes eius pmifit oem fe ei p ar
ticipare clemetiam 8C ptopter matre pro cuius fauore Iicet abfentis ftudiu fuu circa eu fe dicebat ojte
dete.gregisTcilicet curam eu habituru Keoftituere fe dicebat 8i  prf ponedum his exoptabat: voleta j^biiacob a

(epteani

ferefpoditimercedevero pro tali laborerachelnuptias poftujaiiit cu etia propter alia honore digna . ,
apud eu heretur.S: maxime mq»iniftra eius fuiffet aduetus. Amor naq; puelle eu hmodi verba pro# faus  J* r ? |
ferre copellebat, laba gauifus i his anuit ei puellenuptias nec alugnm rpeliore fibi optaffe fi tn apud ” ^ . J.

eualiquatu maneret rpsad cananeosno fe miffuru filiamquando el^t defororis cura penitentiam *

agere fe dicebat/q3 eaibičl ditexiffet cu vero iacob hoc fieri cofentiret fepte,,pmifit anos trn eifoce
roiudicauit mtifttadu virtutis,fuf pbes expitjietu;vt cjfleet magis agnofceref .laba fufcipies tempo#

JUber pitmns 3 ofepl)i fuDei


fetranfadopr?pofuit?pulasnuptiaru.Nodeergofuperueniete ignorante iacob collocauit ei  a!#
teta.  fiHaru.Lya feniore rachel no decoraui afpedu.Illevero per ebrietate node & ei pmixtus die fa#
do apud laba de iiuftitia querebatur.Q.ui dada venia neceffitati quatalia gefterat.Noenim p mali#-
gnitate ei lya dedifte.fed alia maiora caufa vidu fe hoc feciife dicebat quf tatne impedire no pofTet
fed amanti daturu fe cam poft feptem alios promittebat.ffCofcefit ergo iacob nichil fcilicet aliud ei
Iacob iteru pro amor puelle facfte permittebat/&preteritis alijs feptem annis rachel accepitvxore.<EEratambabus
Rachel ferua # miniftrf quas dederarpaterzelpha qdem lye.Rachel aute bala non quideancillefed fubdit^Et ly?
uit. magna erat folicitudo de amore viri que habebat circa fororefperabatq; fe exiftetibus fihjs honora

Ruben proge da SC  exorabat cotinue deu-natoq; mafcuio filio & propter hoc coucrfo ad ea viro rube filiu nomina
nitu slacob ex uitieo quia dei mifericordia ei fuiilet coceflus:hoc eni fignificat iftud nome.CHabuit aut poft tepo#
Iva, ra etia alios tres fi'Iios:fimeon.quod notne (igmficat exaudibile eu fuiffe deu:deinde leuy quafi firma

Symeon. tor focietatis poft huc lude quod gratiaru fignificat adione.CRachel aut inetues ne .ppter copiam

Lcny. partus fororis minore apud viru parte habere collocauit en iacob fua famula bala ex qua nafcitur da

Iudas. qd a deo iudicatu latina fignificat ligua:& poft hucneptali taq ex machinatioibtis coq; cotra partus

Balaancilla ra fororis copia arte fuerat vfaCTHec SC  lya fecitcotra opus fororis denuo machinata.Collocauit ei SC
chel cQgnouic ipfa fua famula SC  natus eft dezalpha filius gad qd vuis poterit appellarefortuitu Sc  poft hucafer qd
Iacob ex qua beatificu poterit dici:qui lye gloriam cumulauit. CECum au t rube fenior filioru Lye matri mandrago
da SC  neptalim re mala portaret.Rachel afpicies dari fibi pofcebat quia cupierat cibum ilia non cofetientie: fed tulfi g
nati funt. cere ei dtcente: q> eaviri honore priuafiet.rachel mitigans fororis ira coceffura fe ei dicebat:vtcum ea

Zel pha lye an vir illa node dormiret.Q.ua hoc percipiete munus iacob cu lya dormiuit. CRurfus ergo nati ei filif
cilla cognouit. fut.yfachar quide quod fignificat mereedefaduizabulon quod tdicat fauoris pignus ad ea.Nataeft
ex ,, qua gad 8£ aut SC  filia dina.fFPoft hfc tpa natus eft ex rachel filius iofeph:quod fignificat augmetu alicuius fa
afer. ciedu.Hoc ergo omne tepus qd funt anni vigiti pafcebat foceri greges.$£Poft hoc rogabatvt fuptis

yfachar zabilo vxoribus ab eo difcederet.Socero hoc no pmitetelateter hoc facerecogitabat vxores requirebat qd
dinafilia. de .pfedione tradartt. Ilhs aut difcedere libeter dicetibus rachel Sc  fimuiacra deoru quos colere pa

Iofeph filius ra tria lex eratpiter furata cu lya forore fugiebat SC  vtriufqj pueri Sc  pue% cu filijs 8£ qcuq; polfelfio eis
chel. erat.Ducebat etia gregu medietate no refpiciete laba.Rachel deoru fimuiacra portabatdicet docuif#

Iacob receffu# fetea iacob huiufmodi deoro honore fpernedu:vrfi coprehederetur fequete patre venia illa ad hec
ru parat SC  ra # cofugies ipetraret.CELaba aut poft primu die cognofces iacob difcefiu/fimul & filiarum muitu malo
chel ydola pa# aiopfequebatur maxiavirtutecircudatus Sc  ieptiadiei quoda colle ,pculeos collocatos iuenit Sc  tuc
trts portabat. q de qa erat vefpvt reqeuit,Vlfio ergo ei apparuit mones qtenus fines gnm atq; filias coquielcere: ni
Infequitur la / chil i  eos pro furore prf fumerejfed vt pada faceret cui acob q> fi eius contenes paucitate aggredere
ba iacob fuvie# tur cu eo pugnare ei auxiltu dicebat illa vifio pbitura.Laba aut du huiufuicemodi ei fado a deo fuif
te cu vxoribus fetaloquiumorto die iacob euocans SC  manifeftfc ei vifionem/cuicredesadtaliadeclinafleticcepit "

SC  famuli cui fe eu culpare dices qm eft SC  paupere veniete ad fe/ft oim fufceperit indiget|eiq; čuda poiTeflipis fue
) d u  vbertate pbuerit.Na & filias meas iquit coiunxi tibi/fauore tuu drča nos p hec at

da eft vifio d n  vbertate pbuerit.Na Sc  filias meas iquit coiunxi tibi/fauore tuu drča nos p hec augedum eejcofides:
uina de pado tu vero neq; matfis tue aut comuniois qua circa mcp cognatione habes neq; vxoru quas duxiftipu
cuiacobi eudo dote geres ; neq; filioru/quoru fum auus lege apud mevfus es beiii poffeflione meaquidg,auferes;filia
Laba iacob in# bus aut genitore fuu fugere pfuadesjfacra quoq; paterna diripies domi vtiq; portaturus;que SC  a meis
crepat euma#  patedbushonorataiut:& amereligioeipfacoluntup&hfcquidequgnecexpunatesiitnicos faciut
gnitudinis ar# perpetrafti cognatus:K fororis qdeme?filiu^filiaruveromaritus peregrinufq;8Ccopulatorineus-do
guens. mui mef talia ingerere nequaq dubitafti.CTCum hgc dixiffet labamdta iatiffaciebat iacob dices .ego

Iacob feipmex non folumdeum patrie defideraui.fedomnes  cognatos:& pofttmtempus dignumeft me ad
cufat i laba in# propria remeare.Pro prfda vero quod dicis alto indicante tu potius inuenieris iniuftusicum te dece
gratitudine re ret gratiasnobisfoluerepro his quea  mecuftodita:&fada maiora funtquomodo inhcciufticia
torquens. non priuatis cum miehi ingratus exiftis.Cum pattem eius paruam abfumentes abfceftimus. Filig ve
Fraus fada per ro tu$ no mea malignitate fecute funt:fed iufta deuotione quam fcimos vxoribus legitimis circa vi /■
Lyba. ros gofle competere.Seduuntur non enimmequantumfilios.Ethec quidemipe dicebat ne a!iquid

ger«retur incongruum quereb atur au^accufittionemq; faciebat:quia cum matris oius videretur eife
germanus g{ filias ei iunxiffet impetijs cnn>oneralfet afperrimus viginti anniseum detinens: SC alia
quidemnuptiarumoccafionefeciiret:quelicetcrudelialeuiter fuftinuiiTet/priots tantumfada poft
nuptias quilibetetiam iuimicus eifugeretReuera valde crudeliter Labam vfus eftiacob.tfVi#

' dens enim d eum ad quodcumq; voluilfetefle peeftabilem promittebat:vt quicquid natum fuiflet 8C
ei preberetunterdum quicquid album procederet a!iquando vero qugq; nigra nafcerentur.Crefcen
te fub nomine Iacob grecunf partu aliquando quidemfidemde prfienti non cuftodiebat. a!iquan#
do autem in alterum annum prebitutum freffe dicebat eo q? multitudine grecum videret eum cum

Mnqui' e,1 ‘
■ A  !;

f

rcuctiu' ‘
politi

tebatvt^

r# ii fpo^ vMU<
Ge ' 3  cum di u,t "
iudicat:vtt
tolftusf«'

tatis 3 f ,,!f!: '

j pfefijoslin
guicucoer

<'•  prcnulTi fur
quotda trar
que gr ata

aducmentr

fed etia fen
moucbatlu
quoludabj

his inones t
figmiarbiti
effevirtun'

B

ligmi arum
efTcnrtuns
igitutlaeol

effetofigni

denomina’.

&,ppteiu'’
gacj) coiugenli
Fratre aute

tequtrcb3t,

tem Iacob e
pellaumjjn
iicvocarur.i
busDinaqu
ergo Sicliem
piiellamaea

iegecontunj
nau iudians
fcebat Abf


,c.


-vvuai rvuic

^ptronrmfo
bante5dn n
ftituerut adho
ptimis cuftod
* cu Wctrcw'

p P^tC, ,

Potarniam^

$ettff!si Sc anfujuitatibttsi.

fo.tr.

A

■SkO

ban quidem ceflauft atnplfus pfcrutari no credens q> cutn tali paffione ad ydo!a accedere(,feciq;
Iacob fedusinullo eoru qu?gefta fuerat memoriahiturujfed SCille  filias fuas fe dileduru.E t has j

tSpol^sLnbl^
rt; el$ Iacob iGa

reuerfus eft.Iacob in Chanancam ,pcedente fub inde viTiones apparebantide futuro ei fpe optima
pollicentes.EtIocumillumquideappellauitdet caftra.Voles autenoffequid e%itareteius frater;
fingula cognituros cu integritate prtmifit metuefq:,ppter priicam fufpitione precepit his quos mit

tebat vt dicerent Efau QuiaIacob putans iiuftum effe.vt hic teirafcente couiueret.de prouincia tcrra  Sefr,
Ge. ,2  fpontedifcefliti&nuc fufftciens tempus efte putas reconfiliatiois reuerfus cft duces vxores/& filios
cum diuitijsacquifitis:& cu prpciofis rebus femetipfumtibimettraditurus. q3maximumbonufore
iudicativt cum fratre fruaf hts qug ei funt a diuinitate coIlata.Et illi quide haec iudicauerut.Efauve
rolgtus etfedusfratricu quadringetisoccurritarm3iis.Iacob audiesvenireeuin occurfumfibicum
tatisarmetis expauit,Deo tame fpefalutisfue comifit SC  prouidetia reru prffentiu fecit quatenus SC

qui cu eo eranalios equtde pmittebafalios aut poft-rergu ) pxie f equi iubebat.vt fivim paterenf qui Apparatuš la
premifii fuerat infirtete fratre refugiu fequetes haberet:& oes qui cu eo erat hoc trto difponesnnifit c °b occurretiš
— rJiT  --t—    a '— J  J ~  - J  -— -'- " Efau fratri,

aduenientes mulci efie putaretur.Placabat ergo gdona ira čius.fi adhuc aliqua idignatio remafiffet:
fed etia fermonibus bladis iubebatvd:quos mittebatad eii.Hgc difpones p totu die node veniete

(iir\c šTCnrti trirrontf* nnonAti  foKnrh T-az-oK (Ki roimnoti xndr\ rtvtnAa

B

1 ^ f » »HV V, I VUMP T vvv 7 Irt V|lilUWil W r  V-l U4 Ji *

his mones que fada videbatunnecmodicofepualuifle crederetded grade angelu deiviciffe.fiChoc
iignu arbitrari magnogs fibi fore bonoru/& q> nuq eius defereref genusinec fortiore hoim čjq illius
efle virtutis.prgcepitq; eu vocari ifrael:qd hebraica linguafigni ficat/teludatemangelo facro.CHgc Iacob cu angg
igttur Iacob pofcente illa vifio prxdicebat.Q.ui fentiens angelu dci.ee rogabativt qua parte hiturus los q ifrael dn>
effet ei fignificaret Et vifio quide cum ifta dixiflet difparuit.Lf tatusaute Iacob in hisPhanuellocu dus eft.
denomtnauit.Cuq; ei propter certamendolorfuiffet faduscircaneruulatu.&ipfeabftinuiteo cibo

ge,c.jj

ge.j-h

< '\? f-

Ge.?!.

Fratre autemfibi proxime venientemipfefalutauit;niliil de eo dolofe cogitatef?et Efau aplexus eft ludei gre ner
requirebat de multitudinefilio^ SC  mulieruEtcum cognouiffet.ipfe quide venire eos rogabat par uisnon vefti#
tem iacob ergo excufante eos deiumentorum laboreiEfau difceffit in Seir:illic.n.comorabatur;ap# untur,
pellauitq 5  villa de fua.f.hirfutacapillatura.Iacobaute venit adfcenas.i.tabernaculaque hadenus
ficvocatur.<EVninfimiaquoq,*pfe(9:use queciu}tasecliananeoru.Sidmitis autfolenitate agenti Seir vn dicif,
bus Dina que fuit filia Iacob fola trafiuit ad ciuitateemptura ornamentu .puingaliu mulieru Vides
ergo Sichemregis emmorfilius.eam corrupitabreptam.SJ amoreconfedusdepr^caf patremivtei DinafiIi|iacob
puellamacciperetinvxoremIlleverocofentiensvenitadIacobfupplicansvtfiliofuoSichedina ftrupratur.
lege coniungeptfdacob igttur neq; contradicere vale|ns p>pter dignitatemfupplicantis.neq;Iegitf Symeo SC  leui
mu iudicansalienigeng filiamcopuIareypetit concedendu fibi fpacium.vt dcliberaret de gbus po# ftupru fororis
fcebatAbfceflitergo rexfperans Iacobnuptiasfiliofuosconcefiurum.Iacob autindicasfi!t|s;Kcor vindicateroes
ruptionem fororis &fupplicatione F.mmonpetebat cogitandu elfequifieret SC  plurimi quide race Sichimitas do
bant cofiliu non inuenietes CSymeon vero Sc  leui puellf fratres ex matre eade nati hmoi fibi con# lo occiderunt.
ftituerut adionem adinuice;8telTet felliuitas SC  Sicinitf in requie epulis verfarentur incundanter
primts cuftodi/s affiftentes dormientes occiderent8i venientes in ciuitatem interficeret omnem ma Deusiacob ap
fculumetrege cu eisiSC  filiumeius:folifq;parcerent miilieribus H^c efficientes pr^ter cofcientiam paretgvotum
patrisreuocarunt Dinam, <E Iacob aut faftorum magnitudinemadmiranti:8C filifs irafceti deusafi priusfandum
ftens iuffit eum confidere.gC purificantem tabernacula/facrificia cebrare.qu£c prius cu iret in mefo# adimplet in
potamiamprofomni apparitionedeo vouerat.CCu igttur pugnaret fuos Labadeos inuenit. neq; Bethel.
enim fciebat a Rachel furatos effe;SC  eos celaflehin ferra fub arbore quadam hos ergos indetollens Rachel in af#
facrificabat in bethel.vbi fomnium viderat cum mefopotaniam prius iret;hinc enim ,pficifcens ve# frata moritur

fem/qui ob eum matri ^ueneratCIftifunt^g 0  fili/Iacob omnem malculini quidem duodecim: epylogus,
femina verovna.Horum odo Iegitimi;deLyra fex aiiideimduovero deRachel:quattuor autern de
famulabus.bini ex vtraq;quorum Si  nomina fuperius dixi.

*» b j


v

Laus yfaac SC
iepultura.

Idfica ab edo
dida.

liber 0ccunDU^3oWtiuutf jfjiffamlibrf.

ffMcrituryfaac in  Ebro: SC  fepultura filijs fuis cu Rebcca vxoreprius defunda. Capjtulu. xxviij D.
*-»—■ -‘up Enit crgo hinc in ciuitate Ebron pofftain intcrchananeos.Illic auteyfaaccomorabaf.SC Ge.J?
m  1 paululu quide paritet vixerunt.RebecamIacobviuam no repperit.Moritur &yiaaeno
poft multu/g fiiius eius aduenit:SC fepultus eft a filijs  cu in vxore in fbron vbi erat fepul
tura parcntum Fuitergo Ylaac deo vir carus.&multa eius ptouid entia dignus:poft Abraham val
de longeuus,Cuq;^ixifiet centum oduagintaquinq$ annis cum virtute defundus eft.

CCIncipit Liber fecundus antiquitatis iudaice.

q_uo Ffau /8C  lacobiTaac filij hitacula diuil'ert:& Efau gde ldumea tenuk Jacob at chananea.C.f;

' - —oft motfemvero YTaac filij eius inuicem tabernacula diuiferunti&non ea que accepe#
rattenuerut: fed Efuaquidem Ebro ciuitatefratri dans habitabat in Seir.SC in  ldumea
regnabat:qua regione afemetipfo ita vocauit.Edon enim nominatus eft.quam nuncu
paticnehuiulinodivenationis ca fortitus eft. AIiquado labore venationis »furiens re#

_____'debat dum adhuc pnerefietf tate:iuenienfq$ fratrelente prfparentem fibi ad prandiu.

rubeum colorenimis habente:&proptcrea potius incitatus rogabatvt pberet fibi dbiim.Qui ven#

Efeau prio ge dere fibi primatum propter cibu per eius pfuriem copulit fratrem.llle farne compulfus coceffitcum
nita vendit. facramento primatu Quaobrem propter rubore cibi a coetaneis infantis tempore Edon vocatus

Efau gre Edo eft.Hebreinaq;edonrubeudicutEti6 regionefic appellauit:qua grsci honeftius ldumea de no# ge.jS
Vocatuseft, minauerut {[Fuitautpffilioru numeroqnq;:quo^hieufgde /& hie!oi& chore/exvna mulierefut
geniti.Oolibama noie.reliquoru vero hdfiphas gdeex ada.rabuel aut de bafemath ethei futnati.
HieufquidefilijnoFuerut heliphasVerofuerutIigttimi l gnq;:thema omath/fephugatha/cenes.Ama
Vxores filij SC  lec.n,naturah' erat deeoeubina a thana noic^pcreatuslfti iiquide hitauerutudemea. que goebolitts

efaU, ~ L  * - 14  l-«--- c.irr.A.  j  j  J ‘ a '“

Multiplicatio
fcelicitatis ia #
eob,


fcelicitatis magnitudine pueniret;que facile ab alijs apprjhendi no poffit.Diuiti js em cudis ,puin#
cialibuseminebat:&filio^virtutibus imitabilis.&cofpicuus eratfnec vllius reipenitus idigebat:qn g

^pcreati funt audores reuerfiois ex § gipto,quo preš noftrihuiufmodicaufamorati iunt.

5.C.f<

r % ._

sr

ne f? pius celet|rhoies:etia fuorse fcelidtates.Vifioes aut que apparuerut Iofeph erat huiufmodi,
MilTus a pr e cu colliger&t ineflesmaturas fruges.viditnimispcipuamvifionemi&vltra ea quefolet
JLaus Iofeph per fomnia prouenire/Quam viftone dum furreadt fratribus fuis tang fibi fomnium difcernentibua
Vifioisiofeph enarrauit dicens^vidifefetranfadanode manipulum fuum de tritico ftantem/in quo eum pofue#
trima* tat loco.illoru vero cocurrenfes adorare eum:ficutdnin feruiJlli intelligentes virtutem eius:& rem

magnitudine pr^dicere vifiionem;8Cc6tra fe poteftate eius futuram.Iofeph quidetang ignorates
fomnia nihil explanauerfit.cofilium vero fecerunt.ne ad ,pfedum ea que arbitranturacdderet SC p
circa eu graues amplius ejiftebat Clmpugnans aut dtuitias eorqinuidia,fecunda prfftt tit Ioieph
vifionem multomtrabiliore/q prima.Vidit em folem fimuI/8£lunam SC  ceteras ftellas in terram de
fcendere 8C  fe adorare.quain vifione patri nihil de fratribus malifn formidans/etia his prtefentibus
indicauit.& interprastari fibi quid hoc fignificare velit pofcebat.llle vero fomnio g3udens cu expo
Secundavifio fitionem mentecofpiceretalias cociperet;8icu fapientianon fine confideratione coifceretletaba#
tur.uiagnifq; fignificationibus fcelicitatein filio nunciabat.tempufq; Iargiente deo futuru quo a pa#
rentibus/ & fratribus eet honoradus/& adorari dignusiluna qde SC  fole patri,& matri coparas eo q*
jlla augeati SC  nutriat vniuerfa. iille vero forinet. SC  alia alias illi fortitudine pftet.ftellas vero fribus
cuadipfivndecim effent.ficut SC  ftelle vigoreafoleK lunapercipientes Etlacob quidem huiufmo
di no infipienter difcretionem protulit vifionis CFratresvero Iofeph,vehementerea quefuntpre
žfA^ dida comrtaueruty8t incitati aduerfus eujfvelut extraneu;bona qute fignificatafueret illis fonijs ha
Inuidia fratru bituru.&no quafidefregaudet.Du etiacu eopotuiiTent.hisadifpiciboni^Nepe quicognat/oecp
contra Iofeph municaret.8C fcelicitatis fotij foret.interimere adolefcetulu funt aggre{Tt.Cuqj hoc ftatuiilet cofiltfi
adpfidendu illud tendebant.in Sichinis abeute&Hgc aut puincia pafturis e cuiu optima. SC  gregS
alimitisvalde copiofaQ.uo du gregu čuta heretjBC prej fcire no fecerunt quibideremut3ftetiile igno p~~

is nuciaretmftegi.pillFah geres Kfc


ras hecieo q> nuliusdeagregibustadueniret^deetveru d filji:
»diecoftitutus comifi ioieph adgregesvt de ffibusfuisagnoic


ibus fuis agnofcerett« gd ageret idicaret.illtat freiri


r

s.

Ge.cJ

37 ,&>

39 *

(Dcttcftg IDč  ait6qaffafibit& #0  čiig.s?,

videtesadfeveniregauifigdefutfedno qi.fi fatniliaris fui pfetia:& pfe direČh .Sedqfifug inimico,  Čoiutatiofrež

SC  manibus eoj^diuina vclutatecčtrsdito-Ad mternitictieergoeiusnoletesdifferrepfenstps gtu  in lofeph.

nus accefleru t,Q_uos du Ruben ienior eotu/infpiceretita cofpirare & ad adti ia viueret Vnanimes

eos retinere tetabat magnitudine pfumptioms:&fceluseisoilendens:quiamal!gniim quidedcc& Rube .phibef:

hoibusefTetabhominabiteetnocofanguineuhoiem peumere.Multornagisaticadelliuscedeifra^fratresa neci

trem ita gficcre.quo lej iterfedc pr vna perimetef:& mr in Indu ex fili j no humanalege fadanrlua lolepil.

tioecofumeref.Etia eishocdicebat.vtvno ato gciperet gdjipi paterent mortiro' fibi filio.Si  iiiuencu

lo:& iederent SC  a tali pfumptione deum timentes quiifpedor iimul/S teiHs efiet:8£ab huiufmodl

adione recederet:pemtentiq diligerent: Si  potius teperandg deferuiretma accedentes ab 3 ioc opus Vbiq; dcus e£fe

omne pena p fratris nece gfolueretividetes vdq; dei puidetia vbiq;plente cui neq$ qa in deferto:

neq;qdiinciuitatibus agit eabfconfum.vbiq;emho eioportetfcire iIlicdTedeu:fed etia confdentia

iuain eos habituram inimica inhispfumptionibusedicebat:quaneq;bonahabetesaliqui:neq; ta

le qualis i eis  tune habitaretpoft morte fratris effugerent.Adi|ciebat didis etia hgc:quia fratre neqi

fiuftualiquidfaciente nfphas eflet occidere:bonu eeVeroetinimicis obiiuiici:jfiquidfqrjte peceaue

rfrilofeph at Inflo maligna circa eos extitifle cur eu occidereticuitis f tatisifirmitate mefurare deb&,

ret qn ipfe eo$: tutela potius expedaret.Ca vero huius interitus multo peiore eo&  adione faceret:

e°q>  ppter inuidia futuroru bonoru eu vita priuare nitetanf:qbus fimul cu illo vterent.eius c6mu# a

nioni pariterjparticipatesicu no extraneusfeddomrilicu eoru exifteret:vn deberent fua putare que

cujlofeph largitas diuina coferuaretifed Si  iracudia fuperpa ppterea feueriore fibmet futura fi eu q

a deo iudicatusfuerat dignus occidereti&.auferet deo eu'cui eet talia donaturus.F.t Rube qu/dem

h ge dices/&his podora fupplicasieos a fratricidio conabaf auertere.Cuvero innullo eosmitioresvi

deret.fed feftinates ad necefnuadebatvc maiu fceleris aliquatenus Ieuigaret.NavJfcifcifevoIetes pri

us credebat fledere.Cu vero pualuiifetvt frem occiderentidicebat no ee futuros ma!os:fi \  his qu? Cofilm' vt pft

nuc hort are! obediretin his em eet Si  opus qu6.feftinaret:no tiihmoffed leuius i coparatioe mali/ nerent eum m

Petebat eos manus quide i fratre no inijcereifed piedu in lacuvicinu eu illic defiret mori:8C fcelus lacu Si no  pel

inanuu fuaruvfita leuigar^lllis aut cofentietibus fumesRube adolefcetulu SL  caute ligaseu in lacfi cu lueret etus fan

qetedepoluic.erat emline aquaf.tillequide du hocfecifletabceiritqueresIocaoportuna paftur?. guine manus.

CQ- u °nto idem ipfe bisvenditus Primo a fratribus ppter odiu qd liabebac in eumSecundo
Putipharia negociatoribus.fadufq;infignis Si  clarus. Capi.iij.

* 'W"  Vdaš, auc qui, Si  ipfe filius erat iacob vides negociatores arabes ex hifmahelitaru gne aro
M mata:8c onerafyria portates f gy pti) s de galaath poil difeelTu Ru^en fratribus gluafitvt

i  exttahetes Iofephvederetarabis quologiusc 5 ftituto:vel ftinouerere!apud pegririosapfi lofephvenim
{brent a icelere liberi.Hocdu placulffefloleph extrahentes:negociatoribus vediderut pcio numoru datus e arabis
xxx.ca dece et fex eet anoru.Rube’at node ad lacu veniens:latens fratres vt hberaret.lofeph.du da Iud§ fratris co
mante eon5 rnderetanetues ne poft obfceflum eius interminerent eum culpabat fratres. illis quod fiifotrigintanvi
geilum fuerat edicentibus.celTauit a ludu rubefi <ECumqi hec circa lofeph gefta viderentur a fra* moru prgcio
tribus/quid agerent poftea vt extra fufpitionem pattis fierent exquirebat.tuoicam q; qua venerant
indutus ad eos lofeph quam abftuleruntdum eu inlacum deponerentplacuit eis dicerperei&hir* Ruben no irtš

- a - 1 -.---- ; - r/1 --- ~ a -- T - r —

C.

vidiffe , neqjficalamitasei accidiffet n ouifle illan>vero tumea inueniile fefanguinemaculata atq;di Ftaudulenta
tuptam 8C ar bi tt ari fe q> incidens in beftias interifTet.fi tri ex tunica agnofceretur Si  fi hac idutus fu^ ffemapud pa
iffetdedomo ,pficifcens/Iacob auteum priusin Iiuori fpefuiflet tagforte predato fuofilio/hanc fpe tremexcufatio
deferuit.cum tunica eius mortis iudiciumei faceret magnifeftum.CognoueTat era eu ipfavcilitu cu tunica lofeph
jpperaretad fratres SC  velutfupermortuo de cetero videbaturaifiidus/adokfcentem lugens Si  taq fanguine m : *
fivniusfilijpater effet..aliorumq; confolatione priuaretimfic erat apud femetipiiimmale.prius fra^ culatam offe -•
tribus eum eftiinas coinparatum qui a beftijs credebatur effe confumptus. Sedebat facco veditus: rentium
triftida grauiflimusVtneq;afilijsconfolationem fumens leuiorfuiferneq; laborando doloribus in Secudovenci
tedicere prgualeret.CIolephautemvendituma negociatoribus comparas putiphares vir egyptius tur lofeph,
qui erat fug cogos regis pharaois.hžin oi honoredodrinamqjliberahu §docebat.8£ letu ee ineliori
dbogcoueniretferuilifortunf afsfofe iubebat.comifitq; ei domeilica cura:(Eillevero cu his fract'

Os. 57 virtutemhumilitatis qug circa eumerat.neq; hac mutatioe dereliquipfed oftendit prudentia/cum Plotat iacob fi
certillime affueritpreualere polfe rebus in vitaditfictllimis.necfcelicitatibusfolummodotemporalv/liumfuum ib»
businherere.Ch 3 q; < l llm  vxor eius dnipropter pulehritudinem & oportunitatem aciuum eius eet feph,
illius amore confeda^fi C  putaret qufd fi hoc ei faceretrmanifeftum facile eum fuaderetvenire ad fuu
concubitum.quafi illetudicarct faelicitatenveo ^"ei domina fupplicaret, &ad figuram illius tune

r»rO^

Itbft 0ttunDu£J ofej^itubri Ijitelalikf.

feniiti) & no ad inodum refpfcetetcaftitatisidefiderium funm ei^ditiSCverba^ de pmixtioefecif. 0
Cuius fpuebat illepcesidicedo no effe iuftum hmoi fibi imponi feruicium.Vn emptore a quo tata
digr.itate fuetathonoratus:iniquit3tis cotingcrct ini uriam lufttnerefed rogabat ea coprimere pafo
fionetn/defperatione quippe oi huius defiderij pponens:qa fl no eet lpes:hoc ei facile poflit au fet*
ri;fe veto orrtpia potius fer re dicebat in hoc quommo cofentire Nam fi feruum ihquit dnp fug nihi!
faceteoportetadue$£um:contrahecpceptamaxime couenittefultare. lllius autamor potius auge
Interatofolici batur:eoq>nonfperaretomninodeuiareIofeph.<EEtdumvehementer obfideref a paffionefedtrt
*af a dna iofe* rurfus fecit experimentum.Igff dumfeftiuitas publicp eelebrationis inftaretdn qua ad cerimonias

ph.

etiam mulieres mtereffentegritudine marito fimulauitcaptans obhoc folittidinem atq; filentia vc
exoraretIofeph)Q.ui du acceffiffetvberiores priojl&tibus obtulit ei ferinones/quta bonu gdeftiifia-'
Vt precibus pnlcis flederetunnec in aliquo cotradiceret ,ppter reuerentiž dng depofcentis;8C excei
lentiam pafiionis.qua cogereturdnadefu 3 dignitatedefcendere.fednuncmelius agere fiqu?p«#
decontepferatemedaret. Nam.fi fcdas precesexpedaretfhoc lila etiam ftudio rnaiore fefeciffe fe*
rebat;egritudinefimalaffe:8Cfeftiuitativi|cerimoijsppofuiffe eius aplexu:Sibi aut qd primis fertm»>
nibus no credendo refultaueratmulla fadu fuiiTe malicia iudicaret.fignu q; ctederetvtilitatis bono^
rum pfentifl:q?ipfa i eavoluntategfifteret.qu§ bona ia quafi poffideretfi eius amore fiederef/& ma
ioribusfruerefobedies:vididavero g£ odiu en afferes fufcepturibfi eiuscoteneret dignitatpfjetdn^ g
caftitate conferre videret/Neq; em hoc illum iurare poffe dicebat/fi ipaad accufatione accedetet iU ■
Ims/ččtata tafeab illo marito,pprio metireg;magifq; creditumvxorisfetmonibus Putyphare q illius
Iiceteos ex veritate ^pferret ČHfc dicetemuliere:fimul 8£fciete:nec miaeu recedere a caftitate fua/
fit.nec metu coegftded 8£ pces refpuipfic nifnis no ceflfametnes uufticia fuftinete; 8c  pati magis qd

Conftatiffima libet feuius elegit q lftisvtipfentibusdn qbus etia confcius effepditičnis fug/Comemorabat aurent •. d :
iofeph.pudici nuptiasj&virifotietate^chispotioradiftribuenda.quateporalisardotislibidini fupplicabat: na t«//

Cia; libus ppetratis;que penitetia magis augetetdolotem iumeret)# nequaq qd dereliquetat aemenda#

ret:8C timore nimiurn eet habitura.qn ca huius mali nullatenus poffit abfcodi. viri aut fug focieratis 11  Tit'-'
Accufaf falfo adoptionehabiturafmepiculcvlnfup magna cofcie ti£ apud deufiducia ibonisquecognofcere$4i£
lofeph ab Ipu H  apd hoies:taqua i eius manes aplexibus muda^8C apd ea  dne ptateho.p peto habitura cofufione /
dica muli ere* muItoq; meltus effe habete fiducia in bonis quf cognofcunf^q in malis quf timote celaf. H §c dices
& his multo matora:ardore mulieris retinere:ciufq; paffionS conuertere roe nitebal CIHa vero ftu#
dio fuovehementiusindtata/immitteies manus.cumverbis fuadere defperaffe^eu cogere ptetabat/

Cuqj fuiffet iratus loftnh^illa eius tenente veftem qua le exuerat.exiliuit domo. Q,u^ in formidSne
conlhtutane vito fuo hoc diceret:iniuriaq 5  volens puenire:quatenus aduerfus lofeph metiretur ex
cogitauit vthocmo vldfceturiniutia:quae fuetat itafoperbe cotepta.Prfcedere vero in accufatioe
fapietiffimum forqfimul SC  muliebrg credesyEt fedebat gde deieda arq;cofufa ob triftida quacupi/,
Aftutiamulie d itate fua fuerat decept^tetametu corruptionis fu? cu ita fingens/Venienteaut vtro^vulto turbato/
tis  in aceufan camq;confulenti facit lofeph accufationis imtiui&velut morrna dixit matito/Seruum nequa cubile
do lofeph. tuu violare volente caff iga:qui neqjlqualis in domu nr am venerit recotd atus timuit/ncq; quatu ex F

tua bortitate ^meruit mente p cepili ed p  his cu rebus omnibus bonu fe pberc debuiffet .infidiatus
nobis elhvt ledu tuu cotumelijs atficeret/8C h?c in feftimtate captans abfentia tu#Q.ui Iz humilis
ptimitus viderefi,pptertuu quiefcebat metu/no quia effet natura begriinus/Hoc aut fadu eftieo q*
inde.8£ptetfpemadhonoreaccefferit.Q.ui dfiftdž totius poffeflionis tu^&difpefationis obtinete
piialuiffet&feniotibusfamulis prepofituseet:tua quo<j violare tetauit vxorem:D5vero geuiffetin
verbisjondebat ei vefte quafi du tetaffet ei vi facere reliquiffet ea CPutiphares neq; lachrymisvxo
ris:neq 5 his que dicebat illaivel videbatipfe/difcredes:&eius amoricuda diftribues:exanimatione

t de veri tatis fieri no pmifit:vxor i tribues caftitatem/Iofephvero nequain dfe decernes:6£ illum quj/ /
e malignotum mifit in carcere / vxori vero potius caftitatis ornamentum ineffeteftificatu s eft.
cum malignis CDiuino lofeph confifus auxl!io apud carceš cuftode gram inuenit^vbii auditis fonis) pincet

poniUcarcere naliberadufore;8£piftorČcrudfigedupdixitfltc^ regisfomniaexponesinfgypto genetalts difpeti
fator conftituitur. _ Capi.iiiJ.

I Ofeph itaq 5 deo oia comittes:neq; ad fatifa&ione:neqad itegra fafito^r manifeftadone co

uetfus e:fj viculis 8£neceffitatetadtusmSfuetufcpfuccubft:meUoreeecofidesdeu:cajcala/ .
mitatisveritatefciete/čjillos.gefi uuftepen?co_traderetfcufus^uidetigexpimet3 tepetefu/ Ote*
carcerens ca*  (cepit,Cuftosnaq; carceris diligetiafideq;eiuscofideras 8Cvidesdignitaredusfonn^fubftraxitvt }9
ftodein iuenit cl’a:&qd erat peflimu leuius eifecit/cfboq;euvti/qvidiscoueniebat!meliore pcepitHisvero q \  eifde
gratiam. calamitatibus erat:du ab erunagr or ere ceffaretjad coloquiuVt affolet;c5muniois:p£ fifis calamitatis

yraentibus;8fadmu!cemcaspioqbusc5denau^ieranSrequitedbus pincetnategisabeovehemeg^^d

4 :

®enefts.i>ean{fnw'tattbU6-

folto ti.

a ter honoratus:eiufq; affečru dcuinftus:& cu iofeph hns compedes Familiarior ei magis effc&us e,Sa Pmcerna regis
pietia naq; ei videbaf e xcellerqtuq; idnium vi diflet expo(uit:petes vtcjd fignificarefcinfinuarefcaccudn compedibus
fans qa fupra mala regi s adbuc ei diuinitas follrcitudine apponeret loniorum .Dicebat ergofe vidiffe cum iofeph.
triu palmitu nat o s bo tros;ex vnoq; pedete gtades ia: & ad videmiadum fperiofos , eofq.;fe comprime- Sornnin pincer
re in počulo regis / /muftuq; offeire bibituro:&lllu grate fufcipere. Quod ergo viderat:hoc efle dicebat: np quod expo*
pofcebat vtquecuq; Iofeph in Iris fortiret intelle&uei fuo manifeftaret eloquifc>.Ille vero exhortabaf nitura Iofeph.
eu cofidere: &fperare i diebus fe tribus a viculo abfoluedu rege defiderate minifteriu eius/SC  rurfu i eo
ee coftituedu.Fru&u ei vinep fignificabat ibonudeu pbuiffc/qd etipelibab&fidehoibus amici cfaq;
pacifcif ^oluit ergo lites paflioefq; /8(  triftitia aufert his qbus offerf :8C  a deteftatiois ipe couertitHoc et
go dicis iquit ex tribus copreffd botris manibus fu fcepifie rege tuis bona vifione fcito tibi fututa; Sc  pre <

1'entis neceffitatis indulgetia in tot diebus prenunciat^de quatis palmitibus frudu vifus e$  perfoniu
vindemiaffe.Sed memor efto meicum fueris hecexpertus:qui tibi prenutiaui bona:8t in ptatecofti*
tutus:nonobliuifcarisinquibusnosdereIinqs.Nihileipeccatesadvincu!avenimus:fedprocaufave^/_ .  ,
ritatis SC  caftitatis:ea que reoru funt fuflinere danati fumus^uado nec in .ppria delatione eu. qnobis y°! Tlr j ienc ‘ at 6
B hec intulitiniuriafuftinerevoluimusEtpincemequid&vtaffoletaudientehuiufmodi expofitionefd- J°> c ph pincer#
ni gaudiuerat'expedabatq;interprptationis.finem.CSeruus qde fupra piftores coftitutus.-cumpin* ^f-tberando.
crema vinftus in carcere;cu tale Iofeph .ptuliffet de illius vifione ientetiadn fpe bona coftitutus cu 8C  ^ erul U P P l ^ 0#
ipfefoniu vidiflet petij tlofcphivt 8C  illi qup prpterita node viderat-quid velletfignificare dpromeret/ res  _ ca P tiU1  ' om
F.rat eni inquit hmoi Caniftra tria fuper caput meu ferre me vidi :duo quide panibus plena:tertiu ob* ni l lter P t ftatio,

fonio:varij'Iq? cibis:& qualia folentregibus miniftraritfuguolates aut alites:oiacofupfifie .Etille qde
cedebat fibi limile expofitione futura qu am pincerne dixerat.Tofeph aute cocipiens animo fomnium
Gen.c dixitad eu:velle quidefe interprete ei forebonoru:& non taliu qualium vifio demonftrarefyduas in*

41 .

fufceperut.Prpdido naq; die cu natalis effet regis :non fiait rex agensjpiftore quide crucifixit:pin*

cernavero vinculis abfoluensan propriu minifteriu reuocauit.fpiofeph vero cu duobus annis vinpincer#

lotu malafuftineret:nihilq; a pincemapdidoru memorareMeus eripereeu voles de carcere:humfm»/ na  ^ piftor cru

ei trifticia videreturdie fado conuocauitjfapientes §gyptioru:voles agnofcere fonioru difcretione.Hp^ a  carcere.
fitatibus autillis rex potius turbaref .Pincerna vero regis videe confufionerry memoriajreddita eft io* *

fepfyeiufq; citca fomnia fapientia/& accedes ad regeiindicauit ei de iofeph SC  vifione qua ipfe vidiffet
incarcere pariter/&euetu:8£quia dixerit crucifigedum ea die piftore:8£ fibi oia fecudu interpretatione
foni eueniffe pdicente iofeph: vinduq 5  eum aiferens aputiphare ptincipecocoium vtferuum/cum de*
ceret femetipfu non humilis hebr^oru eflfegeneris:nec glorie parue.Nudinquit euocas:nec,ppter mo/
dern^ eu calonias/eu culpans qug tuis ionijs indicdtur agnofces iubente|rege iofeph ad fuu vultum ad^

C. duci:obediutfamuli diligetia eipcepto ( regisadhibita.CRexverociusdextetlapprehedes:omuenis Eductusfofeph

ationefacere:fireuerafittrifteqdvidi.CPutaba ea interpreta?,
circa fluuiu abulas videre meboues pinguiffias:fimul & magnitudie pcipuas nuero fepte gradietes als Primum Regis
ttadi de pafcuis ad palude:alias vero tatasnuero pfpexi maximas de palude cocurrete valde tenu:!:!# fomnium.
mas & ad videdu deformes/Q.ue du deuorailet pigues & magnasinihil adiute funt cmdeliifame dete- A<

CEt pbft hac vifione de fonis:furges:8C turbatus qd eetvifio apd me cofiderasirurfus ifopore folutus Secundu fom'3
fu & vidi fcdm foniu multo mirabilius pori:qug et me terret potius atq; coturbatEpicas. vif .vidi ex vna
radicdnatas capite i grauatas & reclinatas ex frudu:& apta ad meffe: & ad hf c alias fepteifpicas i anes Expofitio vna
iCmfirmas nimia ficdtate.Q,u? couerff:vt cofumeret&coederet fpicas fpeciofasjftupore mihi fiierat, ad duo fo mn i a
CIofeph aut tefpodes ait.Vifio quide ifta rex licet duabus fotmis apparuit/vnu terminu tn eudeq 5 : fi
gniffcat futuroru.Q,uod enimbouesvidifti animal inaratri laborefortiffimua peioribusdeuoratas:8C
fpicas a minoribushuffe confumptas/famen Sc  fterilitate fgvpto totide annis prfnunciat/equis fcilicet
primo teporibus foelicitatem ferentibu? quoru vbertastotide pofterioreannomfterilitate confumetur/

Brit ergo reru difficultas necefTariu qug inemendabife vehementer exiftet(Signu aute hoceft q uomo
doexhauftg boues meliores confumpfetut:fatiariq; minime valuerut-Deus tamen no vt triftificetifu*
tura pdicit hoibus.-fed vt prefentibus leuiora faciat experimeta prfnunciatarum remm. Tu fiquidem Deus quare fu*
cogtegas bona tepore primo futura facias:vt calamitate vetura:?gyptiorum terra non) fentiat, CMi# tura prgdidt.

^ btii/.

2.tb£tfeau)Dus3ofcpl)t3utici ppffomlltbu

ranteitaq; rege prudcntiafapicntiaq; Iofeph:! & confulentequemadmodum vbertatis tempora difi
penfarentunvt pofteriorfterilitasleutorellevideretunhuiufmodicofiliumdedit: vtfruguparcitasha
Korpfnr.fi/ nun ^ffiiionfor "F or/ntio« Kic vri riniffprpf Sed cuantu fufficeret ad psfculu erogarct.Q_ue

D,

In biblia hetur
vocauit eu l&i#
gua egyptiaca
ialuatoremudi

tgis fterilitati. n g fommfpanter & fitsnfiliu /dil'penfationeq,- eius r ,ei  ipfi comifit:quatenus ageret ea:que populo fgp
ptioru & regi fdret vtilia.inuetore fcilicet huiufmodnvite etia difpenfatore optimum elle confidens.
lofepn gencra ]jj e vero  p 0 t e ftate fibi a,rege collocataata vt eius frueref fignaculo:& purpura veftrretur p vniuerfam
lis dilpenfator terra  dudusancurruvchebatur;frumentuq; agricolis fufficiens adfemen Si pabulmn fingulis meties
l egypto a rege nu jp iignificabat caufam pro qua talia peragebat,

coitituicur ^ Quoniodo Iofeph triginta etat/s annorum fua proufdentia a rege SC  populo {up omnes hono

ratus eft & notne nouum ^meruit vxoremq; Alfenech duee9 duos ex ea filios habuit.Et quomodo fe
habuit erga fratres in Egyptum pro comparando tritico bina vna defcendentes,

Capi.quintum

Riginta fiquide etatis ia anos trafierat'Komni honore fruebaf fibimet a rege eollato Gen,
. que appellauit Sophophalrcos vides eius itellečlu inopinabile.Signi ficat aut hoc no 4.1,
me inuetore at fcoditoru,Duxit aut vxorevalde digni{fima:filra pateferes alias patefrE/
qui vnus fuit helipolitancrufacerdos:adhuc virgine noie. Afenech.cooperate fibimet

_,_  rege. Fx hac fucrt ei filij di<io ante fterilitatis tepus.Mana(Tes'quide fenior:qd nomen

pilil iofeph ex fjg n jf^ cat o bij U jone/eo q* p fcelidtate obliuio ei ifcelicitatis acceflerit.Iunior vero effrarm:qd relhtutio//
fignificat:eo q> dlet redditus libertati maiori.CEgvpto fiquide iecundu lomnioru expofitione Io
i.alles a eirran feptem annis beatiffime trafeuntejames annu jt a tagebat odauu:&ex eoq> no pfenfiflent caftt//

D  , , tum fupfe tnalu laborates in eo crudeliter omnes ad regis ianuas cofluebat:ille vero iofeph vocabat:

Prouidetia io# ^ u - g - s  f mi nentum vediditiadus multitudinis fine dubitatione faluator:K mercedem omniu no co*  „
* C P“* prouindalibus cantfimodo fadensded etiam paratus vendereperegrinis:omnefq; homines fecundii ®

....  eogitatioes fuasdolatiuinerebaf Iofeph foelidtateeius vtetes.CHis ita geltis du chananea farne cnv
lacobinittit ,u\  ^ e j' tCT vexare t ur  omnedeniq;terrahfcpeftisinuaferat.mifitetiamiacobfiliosfuos vnmerfos inggy
<gyptu oes tul p tiim c 5 paraturos frumentum-cofidens licere tritid comrncrciurn fieri peregrinis. Beniamain tantu
os oepto Beia ret ( nens /q U i e x Rachel fuerat generatus/& erat iofeph cofanguineus.llli in. egyptum vemetes ad"

mm arumetum ier - [t  f TU metum emere fupplicantes.Nihil eni erat:qd no illius cofilio gereretur.na miniftratio Gen ,

comparaturos. rC g 13(;uncv tili s  erathaminibus/cjniofeph exhibereturhonor.CQui ducognouiffetftatres nihil de c,+2«
<iuo le habuit j- C CO gj tatcs . eo  q, adciefcens quide ab eis abcefferit/ad hac vero etate ita peruenerativt figura etia eis
i°!eph ad tres e gr cv iderettir:cum magnitudinequoq; dignitatis eis neq;fufpedio, proueniretrtentabateos

q ca  vediderat v£  j lccr g t  ^ ua  haberent de rebus omnibus voluntate.Q,uibus frumeta quide no venudabat :explora/'
tores vero tern principis ee dicebatK ex multis quide locis eos elTe c6gregatos;excufat;onis vero cau/.
fa feeognatos afferere.impoffibile dices elle vi ro idiote tales filios: Kforma ita clanfiimos enutrirecu

■n . .  __ __ij. 1: -A' ...  « -.tir __ _ _ _:n rw . 1  _, .    r. _

, iminere:nihilq; dejfratre mete fua pdpientes.-K aftates reddebant de fingulis ratione. Rube ita cocio//

MemiffltRube natc  pdmitus^ eoru fenior exiftebatNos inquit no ,p lefione vcnimus huc.neq; regis negoci/s aliqua
Iofeph cora fe# ma j 3  f a< ju r i:fedfe gentes faluti gc negocio/K malore refugio.que noftra regionem obtinere nofcuntut
ipo quem mor ve q ra V tiq; fcientes demetia:quos no folu fubuenire duibuslproprifs:fed etia peregrinis merdmonia
tuu ieftimabat. au diuimus .ppofuiflc frumcti.vtoibus indigentibus falute maxima pftaretis.Q.uia vero fumus fres SC
cois nobis eftfšiguiselaru qd e hocfadtat familiantas ‘forme no valde mutate.Pr auteftnobis iacob /
vir hebreu^cuius exiftimus filif duodeci ex mulieribus quattuorqbus oibusviuettbus fcelices eramus
/ vno vero frenro morieteiofcphres nread peiora couerff fut.Na & pf imeluin eo trahitludu.Etnos
Iofeph fifes m ex  ' C alamitate defun&i:&eruinna fenis affligimur.Venimus igif ,p comparatioe frumettcuramq; pris
carceremittitq gcnoflrorum puidentiamBeniaminiunioremfratrereliquimus.Potcris autem mittedo ad noltrant
Iius poft ca Ji# domum agnolcere/fi quicqua dicemus metientes.Et ruben quide hmoi verbis tetabat perfuadere io# p
beratis v t  Beia f e ph vt de eis meliora decerneret.f£Ille vero iacob cognofces viuere;fratreq; Beiami.minime depiiT^
min ddducant equide in carcere eos quafi de vacatia alio die v acati 'difciitiedos iniecit .Tertia die deaucčs eos

vno eofy  ma# q U o inquit afferitis neq; pro malignitate rerum principis huc venifie/K cfic fratresK vniuspatris fi'#
neteobfidein fios de quo didtis.hjc ita effe inihi manifcftabitistfi relinauentes quide vnu ex vobisapud me' nihil Ci
iungit. inuenite paffuru:portatefqj pabula genitptudenuo reueru adfueritis me fratre quereliqflfe vos vobis v

a  5 ^ '~'t

N

d>enefts

Deautmmtatibus.

jfoltojci.


# cu pariter adducentes:hoc enim erit fignum veritatis.Illi m maioribus malis addudi flebat inter alter
A utrosfde calamitatelofeph frequeter ingemifcentes:tanqua propter M quod ilIum cogitauerat deo
vlcifcete in eos talia fuftineret.Rube aut nimius crat: & eos m eiufmodilfermonibns pemteta; inerepa
bat:ex qua nulla quidem de iofeph genera? vtilitas/illos vero quicquid mali fuftineret pro vindida il#
lius faciente deo:fortiter tolefare pofcebat.Nec aute dicebant adinuice non credentes fuam Iingua Io#
feph intelligere.Omnes aute ruben inerepate habebatfdeiedio:86 penitetia reru gžfftarum cur ipfi non

j*r\rri  f cj CCon  f til n nk.m tnfHflifTrmn .VtVlf*nQ 3TYf*p A-aCuttillatll

eos iteru venit adeos.Etretinentes obfidem fimeo:pro reuerfionefratrum ilIos[fumetes mercimoniu
tritici;abirepcepit:iubesminiftro.vtpecuniaquaproemptioncfrumetiidetuleratoneribuseorumlate v  „ .
terimmittens dimittereteos:illa!peeuniapariterportaturosEtilleqnidemimperataperfecit.t[Iačob P rl
autem filij'venientes in chananea:nunciauerunt patri que eis in egypto contigerant: 86 quia quafiex# H uc . * acta  * unt
ploratores regis illuc eueniifent funt crediti dicentibufq; fe fratres effe vndedmu apud patredomi reli nciant.

quiife:creditu eis nofit 86 quo fimeon reliquert apud pricipem militie doneč Beniamin iret:86,fi'de de Simeon obfes.
h is quf a feapud eu dida fuerat pfi'ceretrogabantq; patrem nihiimetuere vt cum eis iuuenculum de
ftinaret.Iacob verolnihil omnino placebat ex eis qu§ a fihjs fuis geftafunt Sc  dum defimeo detentioe

B. grauiterferretiftultiffimuiudicabat:Benianjinqpoq;hismultis adijcere.Ettille quidem,neq;ruben<fer
monibusjfupplicatis flexus eft Iicet fuosfflios traefert vt fi qd.Beniamm in itmere pateretuneos occide
re auus illi vero hefitabant in his malis quos potius coturbakadargentu qd in facds immiflum latenter
inuenerant. fTTritico vero quod delatu fuerat ia deficientejfamefmagis inualefcente eoadus neceffu
tate Iacob.Beniamin deliberauit cu fratribus deftinare:Non enim poterant in egyptum veniremifi' cu
fual pefione pergerent. Cumq; tamen quotidie augeri confpiceretifilis fupplicantibus quOd aliud de
pfenti faceret no habebat.Iudas aute cu dlet SC  alijs viqaudax SC in  his apud eumifidudaliter vfus eft
dicens non eu debere de fratre metuere;neq; aliquid aduerfi fufpedionem čoncipere quonia nihil dr

ca eum agendu foret:vbi deus adeflet SC  quia ei quicquid immineret etia apud eumjmanenti omnino Iudas audaxlo
cotingeret:eos aute ffc palam in  perditionepueri adifcere non,debere:nec alimentu'ex vbertate pha# quitnr patri,
raonis permiffum alias ^pmiffum propter puerum irrationabiliter auferendumicogitandum vero de fa
lute fimeon:ne du parceretur .pfedui.Beniamin ille perimereur:deo aut effe credendum de illo.Q_uo Iaeob mittitbe
exhortante atq; dicente au tfaluu reuocat e filium aut fe cum eoVemanfurum atq: vidurum credens ei jami cu alijs fu
lacobitradidit Beniamin: 86 duplex tritici preciuifimul SC qug apud chananeos nofeutur vnguenta bal lij S  in egyptu.
farni Sc  ftaden therebintu86 mel munera iofeph direxit eifeportada.CMulte verp a patre in fgreffioe Lachrymp:. ia#
filioruerfunduntlachryme: pariter 1  &abillis.Illenamq;fi fiiiosfaluosdeitinerefuo recipere čogita# cob SC filiorum
bat ilii vero fxfratremincolumenreperirent:nihilq; pro eorutntriftidamaliperpeffum!quottidieq^ eis
meroringerebatur.Etfeniorquide feffus tollerabat illi vero ibatinegyptum:fpe meliori triftia rebus
curaturi prefentibus.CCu vero egyptum perueniffentjfuecerut alias fecefferunt quidem apudi iofeph Timor filios ia
Timor aute eos non fortuitus gturbabat ne propter tatici pcium crimini fubiačereht:velut et ipfi' rurfu cob pturbat et
fub calliditate egiflentj&apudprepofitumiofephmultisfatifFacftionibus vteban?ur:domi in fuis fac# fe excufant'o#

C. cisdicentesfeinuenifiepecuniam:eamq;nuncreportafle.lllicoitaq;refpondeteetiam quod diceret feph.
euignorate releuati funta timore:foluenfq; repente fimeon: cum fratribus non permifit. Vrnete autem
lofepha minifterioregiseimunera .pferebat SC fcifcitati de patre ;dicebat q> eum incolumej-eligffent

lile quoq; cognofcens fupereffe Beniamin fi is effetiunior frater interrogabat quem vtiq; in pfenti cer#
neret.Q.uibusrefpodentibus euefieaitdeufemper omniueffe fuffragatoreipfe vero paffionemotus
ad lachrymas difcedebat noles femetipfu fratrib 9 dem6ftrari:fuptofq; eos adrcibos fecit difefibere fidit
Gen erat foliti apd patre.Q.ui du circa cudos recubetes beign’ exifteret Beiami ptibMuplicibus honorabat lachrymatus id
CQ. u °modoIofephfratresfuos pfequiiubet 86cyphoinfaccoBeniamin iniiento vtlatroredu# feph 86 fres fe#
citurquefequunflugenteseius fratres.ludasquoq; deuotaorationeIofeph admiamCupitmultipli# dt difeumbere
citer inclinari; fe ad eius libitu p Beniamin olierendo. Capitulum fextum. duplici portio#

veropoftcenamfuifientinfoporeconuerfiiufiit,ppofitolvteistriticumenfuratumtra neBeiaminho
1 fNIfi 1 deret:pciumq; rurfum in eorum faccis abfconderet in onerevero Beiamin etiam poculum norando.

S Mpl j:argeteuquobiberecongaudebatjimmitteret.Hfcitaq;fadebatexperimetufratrumlfume
1 l^^CJl revoles-vtrum auxilium aliquado ferrent|Beniamin pro furto detento 86 patienti pericu# Iofeph fres re#
fumancerterelinquenteseum:t 3 nqiipfi?nihilmaligerentes adpaternaliminaremearet:CCumveto cedentes tnfe#
famulus mandati fecifTet:de fado Iacob filij nichil-horum leietes difcedebat: recipientes etia Simeon 3 * ubet  5^P ho
F.t duplici gaudio coiigaudentes:ta'propter eum q eiam Beniamin reuocantes ficut pmiferant patri, mfacco beraa*
Q ui du abfret infequebant eos eqtes:dusetes famulu a quo ifacco'Beiamin pocailu videbatimifiu 86  immrepolito,

b.iii).

2,ibet fectmtms 3ofepljf luoet ta %M

D.


opinabili §queitriii inuaiione turbatos:cauiaq; iciictcates:,p qua lic vcmucntmi manuoios eos appeiia
bat § du honore SC  muneribus potiti a dno fuo fuiilet:neq; muneru neq; hofpitaliratis lofeph memo
ria retinetesipiupferint in eu iniquacomittere 8C  cyphu quo illi couiuio bibcre cogauderet auferentes;
iniufta fecu lucfa portaret:amicidaq;iofeph fuuq; piculu fi inueniretur in fraude fecundo loco ponen#
tes.MinabatUrqt ^sfuppliciu efle neutru-qa nec deu latuerintmec cu furto fugietes euaferintiiicet mi
nifterij famulu latuiffent:Cogno(cen's igif dičebat q> ignorantes de poculo paffi fuerimus;fcituri tn te#
pete vos effe puniedos.H^c 8C  his maiora i eos dičes famulusančrepabat.Illi vero nefcietes hocfadut
Verba filioj^Ia e| us vaba irridebat:leuitateq; verboru illiusTamuli mirabanf q> tale cain pfumeretvitis inferre qdup
cobadferuosio sifiinfuis faceis inuetu nequaq retinuiffetiij q> geftu fuerat nullo fdetereuocaffet multo potius ab hu
fephpfequetes * us  maki&ij volutate recederet.Et qa rei pfcrutationenegatioe iudicabat ee fideli ore :reqrere famulu
fCdc furtoac *  impabat-F.tft quifqua rapttiffe eučoperiretutoes effe puniendos.Nihilctenifibicofdphabebat fidtt
cufantes, da vt putabat oi giculo carituram.Hlo vero inquifitioae qde fieri exigebant vnius vero fuppliciu qui in

facere ftmula tes. Alij fiquide de fuo ia timoreliberatudebeiamin videbatur ellefbiliciti. Cofidebat tn

"• -* ^ IT ,g

SC

Cvphoifacco ^ Us  in fratrfs fui maUs, ineideretS: paternefup lilo trifticie cam f e fore dicetesb vi pri fedflet vt cu eiseS
ESamiilS vna dmgeret.Egtesergofumetes Beiami ad iofephadducebat:fratrefq ;  parter fequebanf .lile ant du
illu auide cemeret m cuftodia pofituallos aut luduofo fcemate laceratos:qd'ait o maligni aut de mea

cetetisffibus lu m ortu^ eflet a vitg trigicia liber exifteret:ft' vero viuereticertu q> ,p illo fup eos vidida deus iferret-affe
getibus SC  eu fe r ^tibus aut fe effefamaritudme pris:qa trifticie qua p  illo hačtenus haberet et de Bei amin ipfi ei tur#
que tibus. fus : adi]'ceret.Rube eos et iterhgc vehemetius increpabat.Iofeph ergo dicete illos quide a fe abfolui a

Increpat eos /o j, us  {nullo fuerat lefus:fdaq; ei fufficere pena fratris neqj ei iuftu ee illu dimitti ppter eos q in nullo de
teph. ^^v ijquerat neqj illos cu fuere puniedos fj etiabeutib^ le fecuritate pbereoes quide tenuit ftupor8c dolore
hmoi pafflois obmutuerut.CIudas aut qui et pri pfuaferat vt adolefcetulil dirigerct SC  iu alijseratvir
efficax $  ffatris falote fe decreuifopponere.Licet inquit crudelia opera comiferimus i te fupplido di
Verba;rad§ a d g n a iuftuq 5  fit oes nos fubiacere tormeto licet no ftt inifjtas oim fed vnius iunioris.tn defpatibus de ct’
rofephjp fratr e (alutefpes relida eft nobis de tua benignitate & euadedinobis pollicetepiculu.Et nucno ad nos refpi
8£ ipfum ad mi cies'nec malefada cofideras ffad tua naturatouerfusvirtute potius alias ppicius exerce no ira gcuialij
fencordiamin# fortidinepui lut:no inmaximis folumo:fed et in fortuitis lumetes vtuntTu efto magnanimus neqf vin

ducent^t;. ____r.,S ju __ - r. _ L _ e-L.r. 1 .  kt" _ :

familianbus vberrime deferedapbuifti:qup;piculu fuftinetesapeftefamiseriperet.Necdefpiciaspea
tes egeftate reru neceffatiarumec punias qui videf deliquiffe:&,circa bnfidj qd a te nobis fpledidilTie
collatu einuidie calamitate danatus pmaneat tua gratia:alio tn mo.data.Saluabis ei quos ob hoc etia p*
j nutriftiaiafq,- quas famelaborare no paiTus es:a morte tuis muneribus liberabis:quatenus hoc ita mira

euetib ^ ^ lt  ® ma gn“:vt SC  aias nobis donesivt pbeas indigetibus vnde poffint pmanere Reor eni deu ca«

hibere US  ~  PP ara ^ e  virtute tua drča nos vdete cudis ondere:nofq; in hac eruna coftituifleivt iniquitatibus i

eft n 1 ” . 1C  peccatiu videris ignofcere SČno  folis ab alia cam indigetibus tug clemende adminicula condonares;

&&Ul4Jre f  rmSn  farv mamin HVfl Hn fint  inniKl?« /ntiSrT r\  m i't>  COlTliflo

assffisfflsesss-

suqi

inhis|)qbusvitapeccatiufitobnoxia:diuinecognofcit!elTenature.Et'ego qdenifipatre fcire quead

musnos paffuros qu^cuq; velles.fsjuc aut no nri miferetes licet iuunes futn^&nodu fruentes vite bo#
Petit fudas i?# *“ s  monamur f« de patrecogitates ŽClenedute illius miferetes:has tibi pces offerimus & comadarnus
bi SC  fratribus a * asn ^ as nfamalignitaštradidit,ad fuppIicia.pferre.NJa neq$illemalignuseftmeq; ( tales nosfu
indulgedam in tu ros  genuit.Sed cu fit benignus & vt experiaf talia no ftt iuftu etia nuc nobis abletibus o  nobis fufpe
tuilu pfis aneft dus atlligitur. Cum aute audieri^perditosietiam caufam mortis amariftime fuftinebit &ob hoc muh
toonu* vita fua dcrelinquetita vt eum conuerlationis noftreturpitudo corrumpatv clociiftmu^ fac4

/

n  In hac ergo ratione coftitutus Iicct mala te nra corhoueant mam iuftitiam dona patriivt propter illius
milericordiam maiora poffis facereg cogeris pro noftra malida.nec fenedus eius in defolationem de
feda confiftataut noftra perditione defidat. Gerere pattum noia: 84 hoc eis coeede riiunus.In hoc ita Codonado mU
q; & tuum honorabilis genitorem:84ribi quoq; prfftabis cu ia hacappellatione potiaris:8c i eo fine pal' fericordiamho
fioneferuaberis a deo patre cundorfi in quo per comunionem huius nominis pie^erecomprobabe# omenit cu de®
tis noftri patris habendo milericordiam ne fraudatus filius aliquidpatiaf. Tui alias tua ergo funtque
nobisprf buit deus habentis alias habens vtiq; poteftatem Sc  auferre & dare:nihilq; ab eius gra diffe*
tetis alias differes.Na du quilibet [vtruq? habuent ptateoptimu €  vt hac i  bonisvtaf ptate qug in malo
eft taq fi no fit obliuifcaf quafi hoc folu fit conceffum vt desfalute fit cogitandu.Tu vero oes nos falua«
bis ignofcendofratri in quibus infceliciter egit. Neq; eni vita nobis eft hoc punito*quo non licebit ad-
patrem remeate defundo, Supplicamns igitur dnevt fi decreueris fratrem noftrum occidiicum eo nos
puniastang delidi participes Non enipartimurnofipfosquafi proptermortui tribulatione affligere: .
fed tancj firrtiles eitis malicie exiftentes*ita debemus interimi.Et quoniam vt iuuenis deliquit:84 nodu PetiC ,p Bend s
prudentia roboratus:84 humanum eft talibus veniam tribui hoc tihi reltnquo 84 vlterius proferre vero min iuuene ve#
ba ceffabo vt fi quidem nos condenare volueris;ea qu£didanon funtnon videbuntur nos ad triftitia nia'adduces co
deducere.Si vero abfolueris etiam illam tue benigrtitatis confcentiarn reuolues non folum modo nos fuetucline iuue
faluabis fed etiam vitg redonabis per quod potiusiuftior appareas quando plus a nobifipfis probaris nibus Idulgedu
B. de noftra falute follicitus.Si autem culpanr caftigare mauisme magis pro ifto caftigans hunc patri re ludas fe oifert
mitte.Si vero aliquem tibi retinendum’iudicas feruum ego vtilitatibus tuis miniftrare potior ero mini pro Beniamin*
fter quanto aptior ficut vides ad vtrafq;’palTiones edfto.Chldas itaq: omnia fuftinere pro fratri s falu ludas SC  ceterl
telibenter habens proftrauitfemetipfUm ante pedes Iofephifi quomodoeiusifamfledete potuiffet, fratres pro Bert
Proftrati funt etiam fratres vniuerfi flentes ifemetipfos pro anima Beniamin ned tradentes. iamirt fratre ca

CQ,uomodo Iofeph feipfum fratribus mamfeftatteis omnia centra feipfum faeinora remittls' ran iofeph fe#
tpfolq; cum muneribus ad patriam ire permittitffacobq; patrem fuuny& omnem eortim farni«, ipfos pftemufc
liam ad feipfum reducere foelidtatis partempercepturos preči pit. Capt.vif. Iofeph vrelus s.

/N 4  C. Ji   '1 ' 1L. Ot  IT __. 1.  . C

Ofeph autem 'ai fiii paffionibus vidus:84 nequaq valens'ire tollerar e figmentutn iufr nimi paffioibaf
fit quidem abire prefentes: vt fratribus fe tantummodo demnnftraret. Difcedentibus iubetplentes a
autem omnibuslemetipfumfratribusindicauitdicens,Virtutemquidemveilramjatqj birefratribus fe
fauoremcirdafratre noftrum valdecollaudo:&meliores §fperabam ex his quginme manifeftaturus
cogitaftis inuenio.Hfcautem omniafeci experin volens amorem veftrg fraternitatis. Verba lofepht
Naturalitet autem neq; drča me malignos vos arbitror extitiffe fed dei voluntatefa&u ad fratres fe ds

pinatam cognofcens talefqi vas drča fratrem inueniens neq^ lllorum qus in me comniifiifle putamini Excufatfratre9
vlterius recordabor,Ceffabo autem SC  abodio malignitatis quod fuper his habeba:8£ tang fiierint v©o fuos Iofeph d«
luntate dei completa SC m  rebus pr£ fentibus vos en tis occafio gratiam me habere profiteor. Vofqjipo venditione us
fos etiam volo illorum obliuionem fumentes deledare alias deledari magis in ilI3 quod tune inconfi ds omo condd
deratefeciftis dum ad hutus tennini qualitarem daufa peruenerit quam confufionem grauiter ferre ,p nando venian*
_ pter hgc qup putamini deliquiffe.Non ergo vos videatur con trii tari quod aduerfum me maligna pro Iofeph ffes
tuliftis fententiam: nec penitentia eius vos afficiat quando adiinplen non potuernnt que fuerant ex<s mittit mandas
cogitata.Exultantes ergo in his qup a deo fadafunt :ite hec  nundantes patri;ne etiam pro veftra con# vt prem addu*
fumptus follidtudineifplendorem ineefcelicitatis obfcureLfi anceg ad meumveniatvultum^prpfentiu cetes 8£oern fi*
terunl potius hac lucc priuetur. Ipfum ergo veftrafq; coniuges liberofqf.8£ cundam cognationem fu# miliam ad fere
mentes.huc migrate.Non enim abfentes bonorum meorum oportet effe mihfchariffimosinfuper 84 fa uertatur pr^di#
me annis adhuč quinq; manfura.Hf c cum dixiffetIofeph amplexatus eft fratres. lili vero in lachrimis cenfq; quin<i{i
84 triftida conftituti fuper eo quod cogitauerant contra illum potius eis videbatur eife fuppliduj bona famis annos-eC
voluntas fratris.Et tune quidem eratin epulis. autem audiens veniffe ad Iofeph fratresdetatus fe futuros.

eft eximie 84 taq in ptopri/s bonis effedus prfbeda eis vehicula tr itico  plena aummq 5 : ffmul 84 argentu Rex letatur d®
portandum patri decreuit. Sumentefq; illi dona regis 84 ampliora fratris.alia quidem ferenda patri a# pntia fratra lo#
lia vero fibi finguli donata gaudebant maioribufq; muneribus donato Beniamin:exultantes abibarit. feph quibus a#
CCum vero reuertentibUs filijs Iacob de Iofeph agnouiffet quia no folum euafiffet mortem pro qua pliffima dona#
degebat in ludu fed etiam vfueret clara fcelicitate.84 cu rege totam egyptum fua prouidetia guberna# uit munera.

84 ipfius £quitate. Et licet medio tempore affiidione defeciffet repente tame profedus eft ad Iofeph, patri viuere 8S
Cduomodo Iacob formidati ad puteum iutameti fada fit diuina>euelatiovt defcenderet in Egy# eiusfodidtss,

■M. bt

quo et rrunC bonorum adeptio 84 in futttto fi propitius nobis fuerit conferenda fit. Patri ergo falute ino manifeftantis;

retinihil quidem horu qnf d nunciata fuerantincredibileiudicabat cogitas de maximis operibus dei Iofeph nimciaf

Ute fecuitDus 3ofepl)< 3«D et'

bpftoitaJltbu

Iacob in ! puteu
iuramcnti dina
huit reuelatio#
nevtdefcende
ret in Egyptu,

ptum qua vifione confidens properat in £gy ptum cum filifs & filiorum fili js quorum nomina deferibu
tur cuiq; Iofeph Iuda eius aduentum nunciatum in duitate Heroura obedientia venit.

(L Capitulum odauum.

X  cumVeniffet ad puteu iuramenti.facrificans ibi deo metuenfq,- ne propter fcelicitate Gen.c
Egypti fili js amantibus habitatione proufcie nequaq adChananea eoy  foboles reuer + 6»
fa šeneret ea ficut deus prf dixerat alias pmiferat aut ne pryter dei voluntate in egy ptu D,
eeru oriretur aduetus fuper hec aut, formidans ne prius a vita recederet qua adlofeph
faciem perueniret:duq;hashaberetcogitationes in foporerefolutus eft. Aftitit ei deus
8C  (ecundo nominevocans refpondentiq; quis eflet:ait.Non.eft te iuftumignorare deu

Properat iacob q U j pr^fidio fempertuis maioribus fuit:&poft eos;etiamtibi.Namcum te pater primatu priuaffetfhoc
cu familia i fgy tihi|ego reftitui St  meo fauore in mefopotamiam miffus folus & bonas nuptias adeptus es SC  filiorum
ptu defcedere. multitudinem pecuniarumq; plenus ad propria remeafti.Permanfitq; tibi oe genus prouidentia mea
Epylo. gfilioru falubre.K iofephfilium queintegdidiffe putabas ad maiore bonoru adeptione culmeq;gduxi SC  egy#
Iacob SC  nepo *  pto dnm vt paululum a rege videaf differreconftitui. Affum vero nuc dux tibi futurus in hac via vita#
tum. q;tuam in manibns Iofeph finiendameffenunciaturus.longumq;fecundutuamfobolem in pricipa#

Rube qttuor fi# tu St  gloria fore pronuncians eaq; in terra quam promifi conftituendam.CIn hac ergo vifione conff#
lij Simeo šli j. vi dens promptior in £gyptum cum fili j s &eorum omnibus properabat. Erant ergo omnes feptuaginta, ;,
Leuifilijtres. nominaveto eorumfignificaremihinon videtur&prpdpuepropterdifFicultatemeorum.Vttamen
Iude fili j tres. cis oftendam qui non arbitrantur nos d$ mefopotamia effe fed ex f gypto neceffarium iudicaui nomi
In biblia hr her num quoq; ferre memori am. (f Iacob quippe filij erant duodecim quoru iofeph iam primus abierat.

St  Ouan SC  Se# Eos’autem qui poft eu profedi funt:& eoru fobolem demonftrabo.<£Ruben itaqj fuert fili j quattuor.
la Phares8cZa EnochPhaluchEfron Carmi.CSymeon aute fex habuit Iamuhel. Ianyn/alias Ianym / Aoth alias a#
re. Ifachar filij. both Jachim Sager alias Saber vel Salier/Saul. CLeui vero fili j tres fuerat Ierfon Cahat alias Caathi
iiij. Zabulon n Merari. CL Iude aute filij fuerut tres Sylon Phares Zare.CDuo autem nati de Phares/Efron SC  Am#
lij.iij, mor.CTlfacharaute quattuor habuit/Tholas/Phua/Iobai Efro.CLres aut Zabuloduxitfilios Sarrat

Iofeph filij duo alias Sarach /Ilonialias Chelon.Iahel;alias Iachili.Hoc ergo genus de Lya defcendit cu qua etia afcen
Beiainin filij.x, dit filia eius digna Sunt ergo ifti oes triginta SC  tres.CRacheiautefilij fuerunt duo quoru iofeph qut
Neptalim filij dem fuerunt filij Manaffes SC  Effrahim.fPBeniamin autem decem Bolus/alias Bela Bechorialias Af#
quattuor bel vel Azabelus Gera Naama AfaiNochim/aliasMobin Ophim Areth/alias ArediRos. CHh quat

Vnigenitus da. tuordecim fuper priores additi:fiuntnumerofeptem SC  quadraginta,Etlegitimumquidem iacobge#
Gad filij fepte. nushoc fuit.fJDe f)ala vero famulaRachel fuerunt Dan SC  Neptalim quem fequebantur filij quat#
Afer filij fex SC  tuorEnul alias Euol Gymis/aliasGuny Saris 8CSalIini/alias Sytim.([Dan autemvnigenitum habuit
filia. filium Hus/alias Vfan.His itaq; additis fuperillos quos pr§diximus:quinquaginta quattuor numerus

Iofeph I occur# adimpletur.CGud autem Sc  Afer nati funt m Zelpha.quf fuit famulaLy p.CFueruntq; fili j Gad qui
fum patris iuda dem feptem Zophoron/alias Gophororlauim/alias iaphim Humin Zabron Hairim/alias Aurim Ro
eius, aduetu nu din/alias Rothin. C Afer autem fuit filia Arra/alras Sara 8£ mafeuli numero fex quorum nomina funt
eiante i  duitate Lomnis /Ifus/Iofe/Abbaris/alfas Vbaris/Ogar/aliasAber SC  Melchel.Ifticufint fexdecim.-adiedis eis
Herou qui ex f prgdidis quinquagintaquattuormemoratus numerus completur reputato eis iacob. CICognofcens
—--— i-'*•-- autem iofeph aduenirepatrem nam ludas frater precedens eius nunciarat aduentu:occurfurus egref» P*
fus eft eiq; in ciuitatequg Heroum vocatur apparuit. lile auteex inopinata magnaq;Ieticiaponead
effedum mortis vfq; peruenit.Sed eum reaeauit iofeph licet nec ipferetinere potuerit.Vt propter ni
miam letidam talia minimefuftineret: non tamen qua pater paffione deuiftus eft.

C Iofeph regi patrem veniflenunciat Cu if  quod vellet honore Jdari i uflit Farne crefcete folertia io
feph in tritici diftributione manifeftatur eiufq; dgmentia in terrarum hijs aquibus iufte acquifie#
ratpro quinta parte fructuum condonatione pro batur f Moritur iacob benedicens fili js queiofeph
til  Hebron fepeliuit vt illi promilerat Tandemq; mortuus eft iofeph St  fratres eius.

^Capitulum nonum.

Einde illu]quide cu quiete venire iubens/ipfe quinq; fratru fuoru fumens pergebat ad
rege didurus ei adiienifte genitore iacob.illevero hoc letus audiuit iuifitq; iofeph dice
re ei qua vitam habere deledarentur vt eos ita degere decerneret. lile vero optimos
eos paftores eile refpondit nihilq; aliud pryter hoclolummodo velle. SC  vt non fepara#
tu fedvtoes pariterhabitaret vtqjprouidetia faceret pris.qtenus SC  ?gyptijs gratus eet
iftis iponeret.CKgyptifs eni erat abhoiabilis cSuerfatio paftoralis.veniere vero iacob

opinata
peneinterijt,

Iofeph regi pa#
treveniffenun#
dat q letus iufi
fitquicquidvel
lent eis dari.
Paftoralis con#
ueriatio abho#
minabilis ggy#
ptijs.

Iacob rege falu

Gefl.

4-7

tet iterrogatus ad rege Sc  falu tate pariter St  ,p regno eius orate Pharao fcifcitabatur quato tepore ia vixiflet.Illo vero
§to tpeviiaflet. centu tr/gita anorfi fe efte dicente:S6ginquitate iacob vite miratus eft. Cu vero dixiffet q> paudores an

2 -ibif

dc( cribu

£“«5  Os«

n  ?gvptfi 0. ’
uil °feph
N ci deus
>farcdeu
‘HTcfhoc
‘ ^uoruin
'ntiamea
XI& ?gY<

:  V13 vica#

1  priripa,

>c conff,

uagmta.

'ttomen

iui iiomi

abierat. £

uattuor.

raliasa*

sCaathr

l&Am*

)s Sarrat

ttaafcen

fephqui

ahas Af»

]Ubquat

iacobge<

ilif quat#

m habuit

rumeniš

Gadqui

unm Ro

Lina funt

ic&seis

jnofcens

uscgrefi ^

ponead

optctni

jlertiaio

tcqutfic#

e 10

.feph

ephditi!
oprimo*
Ticpar 3 '
ratuscet
tt)i 3 Cob
lilo vero

3 ore* 3n

Gen.

4-7

EXODI.


5folio vita*

nos vixerit quam eius maiores conceffit ei vt cum filifs fuis in Heliopolitana vrbe conferuarent Ulic et  , „

pafeuaetiam paftores eius haberent.f£Fames pgyptifs augebaf 8  peftis eos inopes prorfus faciebat. ln b ’ blia hr

din: fluuius irrkaret trtrS  nn <*ntm m>Cr<>W ir vt mn« emt-nem  r>Ttit>hafcdeus cUm vtin: npr  nmorfltiatn _ ‘ les *

giones eorum fiercntregi firma pofTeflio preter folummodo facerdotum.His eni regio fua feruata dl. , , ' . _

Non folum etgo eorum corpora ad feruitutepeftis adduxit: fed etiam mentes.vt de cptero ad turpem 11

egeftatem alimentoruvenire cogerentur.fEIoiininuente vero farne 8 fluuio terra inundante fruftufq; Jv . F*
abundanter ea referete: To feph ad vnamquanq; veniens ciuitatem eiufq;.multitudine edgregata eade *., JP. . P ro f
terra quam ipfis cedentibus rex habere poterat folufq; frui lin toto  redonabat. 8 velut pofleluonis pro j* St,  °’- nnia
pnelaborem cosamarepofcebat.quintam folummodo frugumpartem regi foluturos pro terra quii ih  £
lis dabat.illos vero inopinate terre dnos coftitutos letitia comprehendit ob quam rem precepta fut co Ir jp 1 i 1,

ftituta.Hoc ergo mododignitasapudegyptios iofephpotiorhabebaturmaiorq;:fauorabeisregi col 10

latus eft 8 vt quintam partem frugum perfoluere deberent etia apud reges pofteros lex ifta pmaiit a  ~ e . n
<£Iacob autem feptem 8 decem annos \  egypto comoratus eft 8 languore confečlus pr atienti bus fi# ^ ® 111

bi filifs cum optaflft alifs quidem poffeffionem bonorum 8prpdixiffet eis per prophetiam queadmodu i u mL.a t
ex eorum generatione habituri effent chananea pofteri.quod etiam multis poft temporibus eft effe&fi -  5 . J

cumq; iofeph magnis preconifs priptulffet/cpmalorum memsma circa fratresno habueritifed benignus X ^ . . - r b

potius in eos fuerit 8 donauerit bonis inumeris qup nec benefa&oribus foleant repenfariipreeepit quo ^ „ r  * r

q;  filifs fuis vt iofeph natos effraim & manallem i numerum fuumacciperet.diuifun cum eisčhananea .  T' a

De quibus poft hžec loquemur.popofdtq; fimul vt ei fepultura fieret inHebron:& mortuus eft cumvixif p 1 ! 1 ,, '  , c
fet omnes annos feptem quadraginta fimul 8t centum in nullo maiorum fuorum cultu diuinepietatisin SJ/J ! ° lC V lc ^ ?
ferior:retributionemq; promeruit quem iuftum erat ita benignum accipere. C^Iofeph itaq; concedente ~ J, s 1 c °
fibimet rege patris corpus in Hebron reducensjmulta largitate fepeliuit: Fratribus aute reuerti cum eo ‘‘ c . - ^L ru  ,

volentibus cum eos terror haberetneillos patre mortuo caftigaret propter nequitiam qua ei fecerat nec F 1C l0ne '

vlterius circa eos mitis exifteret.fatiffecit eis vt nihil metuerentneq; talium haberet fufpitione. Multaq; . ^ “7

bona qu£ fecum detulerat donauit:nihiIq; quod circa eos benigne debuiffet ipendere dereliquit.Mor J rap ,; nta  ,
tuus eft autem 8C iple cu vixi(Tet annos centum & decem virtute mirabilis 8£omnia ratione difponcns ? ,-°v
poteftatemq5 fua humiliter agens quod vtiq; huiufmodi fcelidtatis ei caufa fuit apud egyptios 8 C  aliib n Heb'on (pni
defcilicetvenienti 8Ctalemqualemdudumdiximuspaffocalumniam^Mortui/utetiam fratreseius ... g.

Ex.c.i foelidterin egyptoconuiuentes:quorum corpora poft vitam llloru reportates :  eorum pofteri inthebro i a {fl cura 1 l ^

G e-c.

4.7«

4.8.8

4 - 6 t,

B.

Ge. c.

Ex*c.t

fepelierunt. Offa vero iofeph nouiffime quando hebrei egrelTi funt ex ?gypto in Chananea reportaue t. . ,. j..

rut.Sic enim eos coniurauerat iofeph.Horum igiturvnufquifq; qualiter fe habueritquibufq;laboribus ^ . F *

obtinueritChananeam/fignifi'cabo.caufamq;narrabo primitus pro quaEgyptum defcruiftevideaf. ^ cc ; m - 0

fT H 1 STOR A LIBRI EXODIINCIPIT. ’ InmdbTe^Dti

CDe inuidia Egyptiomm contra filios Ifraelimaxima 8  multiplici eorum oppreffione orum cona Ifta

atq$ precepto crudeliifimo dato obftetricibus de necandis Hebreorum mafeulis. . , t  - „ enug

CCapitulum decimum.etprimum Hiftorie Exodi. Variaoppreffio

Gyptifs fiquidem delicatis 8  defidiofis exiftentibus in labore 8  alifs libidinibus fub#
iečlis valde etiam propter amorem lucri contigit vt peffime circa Hebreos inuidia eo# p ^ - s

rum fcelicitatisaificerentur.Videntesenimlfraelitarumgenusaugeri 8  propter virtu 1  *

tem 8 laborisingeniumdiuitiarumalfluetiavaldenobilitatoscontralfeeosaugerifuf ,.
!picabantur.Oblitiq;bonorumpropter longinquitatemtemporum qu^ meruerat per^- u ,
, Iofeph.regnoq; tranflato ad aliam domum crudeliter opprimentes iftaelitas ftudebat ; nn F a  |

variasillisinferremiferias.FIuuiumnamq;permultas deriuationes eos diuidere murofq;ciuitatibus inU -. hJ sfuerut
?dificare 8  foffata circumduccre vt eas inundare fluuius valuiflet 8  pyramidas f dificareiprf cipi ebant C2vpt jj

vtnoftrumhocmodogenusattererent. C[Omnes ergo efficientes artes 8  inlaboribus affueti quadri ^jg^ant exter
gentorum annorum tempus in his mi ferifs extiterunt.Eratq; inter.eos pugna vt egyptif quidem labo# j ie y, reos .

ribus vellent Ifrahelitas expellere:illi vero meliores femper eorum fe preceptionibus exhiberent,dum Q racu | um  ^ *
vero in his effent vterq; rebus caufa qua potius ftuderent in exterminationem generisnoftri femper ^

fgyptijs huiufmodi fuit. CEQ. u idam faeroruj feribafcum fint experti de futuris dicere veritatemjenu de fiitura

aauit regi pariendum quendam illo tempore inter Ifrahelitas qui humili aret quidem egyprif princi*■■ £ tMei  moy g t
patum'/ augeret autem fuocremento IftaheLitarum genus/ yirtuteqj tranfcenderet vniuerfos 8 g!ona *■ 1

JUbetrecutrtmsJoftp Wutiei $ pftojta Htbu

(n perpetuum mcmorabilcm poffideret.Cuius confiliciuffit vt omr.c mafcultim quod ex ifrahelitis na D
Prf ceptu obfte fceretur.Ia&antes in fluuium confumerent.Cuftodiendofq; conceptus mulietum hebrearum Sc  par#
tricibus dnedu tus carumobferuareprpci picnsegyptiasobfletrices. Ab eis enimeis hocofficiumiubebat iinpcndi
dismafculis hc quas proptercognationem credebat regis nontranfcendereiuffionem. Eos autem qui contemneret

hoc precepmm 8Cferuarepartumeamm occulte prefumerentperimicumfua generationc precepit.

brpis.

quide'necabantur ipfi vero paulatim regrediebantnr ad nihilfi.Et illi quide erant in i fto malo iacentes
Contra dei vero voluntatem nemopoterat preualere:nec fi innumeris hoc artibus exercerent.
fTNatiuitas Moyfi diuinitus reuelataqmafluuio faluatus perThermuth reg/s fil/am nutriendushp#
breg matnf fpretis ab eo Egypti js nutricibusJcommittitur queq; ipfa regis filia adoptauitm filium SC
ipfe infantulus regis dyademainterram proiecit vnde ininortis periculofuit.

Capitulum vndecimum.

Ver itaq;quepdixerat ille facerfcribalateterregia cautela nutritus eft&verax fnhisqup
per eu fa&a funtillequi pdixitinuetus eft.Q,d hoc m5 gefbueft. Arnaratnus al as Arma Exo,c
Jvnus hpbreoru nobilis cu metueret p čuda gete ne defedioin nutrienda iuuetuitepueni c,J.
o '^smr retSC  grauiterhocferrctmeeius vxorpaierctduq;mhpfitatione cofifteret:ad dei fuplica
ti onem couerfus eft rogans vt aliquam miferationem haberet hominum qui in nullo eius religionem
prpuaricaffe vidprentur daretq; retu eis l^ertate p quibus illo affligebantur in tempore.Deus autem
mifericordiam eius habens. SC  a fupplicationem auteminclinans aftitit ei per fomniu*&nequaq eunt
Remeorat deuf defperare de futuris;exhortabatur:pietatifq; eorum fe dicebat habere memoria:& ppterearetributio#
bfificiaqup fe# nem effe prpbfturum.Et dudum quide eorum donaffe maioribus vtex paucis magna eorufieretmul
dtAbraham& titudo."' n ’ — J  r -' * ' rr-c-a.

Natiuit,Moyf!

COroamara#
mi pris. Moyfi
ad deti p Iftae#
liticopopulo
queexauditae.

>.& Abraham auidem folum de Mefopotamia in Chananea veniffe:fadumq; locuplete SC  intet
fuccelToribus fu aliadum vxor eius ad genus fuifTet primitus fterilis deide eius volutate ad hochabilis fadagenuiffet
isp certitudine filios SC  reliquiflet ifmaeli quidem Sc  qui ex eo fuerunt arabia regionem:cethureautem filijs Trogodi
futurorum. ten Y(aac vero Chananeam.Qui dumtneoinquid pugnafTet auxilio fortiter femp vicitdacobauteet

contribulibus fuis fuit ignotus-qui deinceps magnitudinem fcelicitatis cum qua vixit.etia fuis pofteris
Nunda? natiui dereliquit Q.ui cu feptuaginta folummodo venit in egvptum SC  vitra fex centa milia iam eftis efFedi.
tas Moyfi& fin Nune autem me vtilitatis veftre SC  tup glori p fcito prouidetiam cominuniter habiturum.CLIs ergo pu
gulatis dus prp erfcuius generatione egyptij metuetes ainda perdere decreuerunt qup ex ifraelitico femine germina
ftantia. turjtuus erit:8£ difpej^let quide eos qui, eius interitum intendebant nutritufq; mirabiliterhebreorum

quidem genus ab egfptiorum necelutate liberabit eritq; eius memoria / quantifcunq; temporibus per
Declaratcoiugi manferint alias vixerit vniuerfaapud hoiesjnon folum hpbreos fed etiamalienigenas gentesime vti
v ifionem. <15 & alia prebete tibi:& hisquidetenafciturifut.Eritauteeifraterhuiufmodiqui meu habeat facer#
dotium SC  ipfe Sc  qui de eo fuerint čudo tepoie procreati.CDam ergo hpc vifio illi fuifTet oftenfa fur
Coceptus moy gens. Amaramus idicauit hoclochobel/alias Iohisel coniugi lup maiorq; timor efs allaqu> o huius vi#
fi latuit obftetri fionis inftabat Non enim de filio folummodo eisjvidebatur effe formido fed etia p magnitudine fu#
ces que apd fe# turp fcelicitatis.His tamen qup pnuciata fiierat a deo fidem partus prpbuit.Mulietefqj cuflodes latu it
metipfosrribus perlconceptus fui filentiu.ex eo q> no vehementer ei dolores infifterent.Et tribus quide mefibus apd
mefibus nutrie# femetipfos occulte nutrierut infantem.Deinceps autem metuens Amaramys alias Amaramus ne cap
runt occulte tus regie irp fuccuberet; & ipe cil puero depiret & dei ^uideria excluderet:deliberauit potius hoc mo

Modus faluadi pueri cofulcre faluti ,puidetiaq; Iatcdi hac effe iudicauit. Na illd erat icertu cu piculu imineret no folu
ifante excogita puero q occulte nutriebatffed etia nutrieti deuq 5  iudicauit oej habituru cautela quatenus \  nullo qup
tus a parenbus. pmiferat effet medax.|fHpc cogitatps vas rotundu ex vimine compbdtum velut alueolu magnitudi
C Maria 'foror ne ppatu qd fufbceret vt ifas ibi fpadofe iaceretideide vnxerut illud bitumine.Natura naq; bituminis
moyfi pueto in eft.vti viminahbus vafeulis acceffu poffit aqup coercereJllic ergo mittetes ifate SC  circa fluuiu ponetes
tendens. eius falute deo dereliquert.Et fiuuius euqde fufcipies deportabat Maria vero pueriforor mfis iufiioe

Cotra dei volu cuftodiebat quoilld vafeulu portaref intedes.Tuc itaq; deus oftedit hfiana puidetia nihil effe fed oia
tatenihil poteft qupcuq; vult ipfe fieri etfedu optimu ptinus adipifdinec pualere quide eos g p fua cautela alios quo
humana proui# cuq;codenarenitunturinteritumultoq;ftudiohoc iplere conantur:cu inopinabiliter ille faluentur SC
denria. penitus ex medlo malonim inueniat periculoru exceptione dei folfus voluntate.Tale ergo aliqd circa

Thermuth re# huc infente geftum aperte virtute dei pbatu eft.CThermuth igif erat filia regis.Hec du luderet drča

a nutriri iuffit. fpeaem dus.CTanto enim deus fteidio circa moyfemvfus eft vt ab ipfis qui ppter dus natiuitate de

i

iSrotrt Ct antftjttitafibusf. fo.%%

A čretieratcmneegenusmterlmerehebreor&alimeto&curadignushaberef.CIIuflitmuliereacfcIuci Moyfes infM
Termuth regis filia:qusdaret infanti mamilia Q.uo no accedete ad illiusvbera.i '3  euitate:&hoc i mul rulus egvpticv
tis mulieribus fačiente:Maria afiftens his qu as f/cbant no vt quai t videref ex opera: fed inter alias rum mamas te
aftare.ait.Fmftra oregula has mulieres ad nutrimentu infantis vocas.qusnuliaad euj cognatione cufat fed adeu
habet.Stvero quidamuiieru hebrea^ adduci preceperisiputotančj cutribu!isiuepoteritvbfraexci nutriendumfo
pete Cuq$ putaref bene dixitfe.iuflir hac abirevt aliqua(quae ladare eu pofietjad^ueeret. Illaverofac roris confilio
cepta huiufmodi poteftatejreuerfa eft agens matremnulli cognita lnfanfq; gratequpdamodo uis aduocaf maf.
cefiit advbera S^dupplicanteregina^commiffumeicumomni diligentia pueri riutrimentum.

<£Cui fecundu euentu rerum nomen impofitu eft eo q>  de flumine fitfaluatusAquaenim Moyft Imponols fe*
egyptif vocat Efis alias liisvero faluatus Coponetes itaq;hoc exambobus.Moyfes ei nomen inv cundn rei eue*
pofuetunt.id eft ex aqua faluatus.CEt erat indubitater fecudum deiproioquia ptudentif magnv tum Moyfes»
tudine:& labor/bus fapientium Hf breorum nimis induftrius.Huicrgitur Abraham pater feptimus Genealogia
Etat ei ifte filius Amarami:q fuit de patre Caath quinatus eft de leuiLeuivero de Iacob qui fuic ex moyfi afcede*
Sffaacfilio Abraham.Eratauteeifapientia non proftate coceffa.fedfuamenfuta multo fuperior. do vfq;ad
SC fenioremhuiusrei facultatem infacientiademonftrabat.Maioremq;fpemadio eiusiamtunc q Abraha feptiV
viti  perfedi gerebat.Et cuTrinus alias Trinus fuiffet effedus.deus mirabiliter ftaturf eiuseleuauit muin patrenv
fpacfum.Nam quantum ad fpeciem nullus erat ita ftetierus vt Moyfen vides ad ei us pulchritndine Diuiamoyfi fa
non hereret alias amaret.Multiq; contingebat dum eum cernetent per plateas ferri vt couerteretur pina Špes eiuf
quide adafpeftu pueri; 8 C ea in quibusvidebanf ftudiu haberedefererendeledati potius eiusvifioe oibus amabv
Erat enim infantis ineo multa gratia & excelietercirca'eu? ac deceter exiftens retinebatmfpidetes, lis.

CHunc ergo cu tali s eflet Termuth fibi filium adoptauifccu fobolem legitima non haberet.Et eum
aliquando pottaflet Moyfen ad patrem oftendebat ad eu quafi de fucceflione cogitaret;fi voluta te Thermuth

, r  dei ptoptium filium nonhaberet.Dicebatq; Nutriuiinfanfffnt formadiuinu SC  prudentia valdefor Moyfem ppi
‘ tiflirnummirabiliterq; de fluminis gratia condonatu quemen q.uide decreuifiliuefletui quoq;inv eius pulchnttt

perij fucceflore.Hfc dices Pofuit i manibus pattis infantem.llle vero fumes eum SC  a pedus applv dinej adopta/
čans pet amore.-p filiae gratia impofuit ei diadema.Moyfes couolensjllud proiedtin terrant quafi uit regni fuc»
per infantia.calcauitq; fuis pedibus.Q.uod regi videbatur fere auguriu Contemplafus autem ille fa deflorefuturu j
cetfcribaquieiusnatiuitatepr§dixeratitafururaadhumiliatione participatus egyptij iperufecit cogitans.
Vteumoccideret: 8 £terribilitetclamans ait.Hiceftillepuero rexque nobisoccidendu deusondit: Moyfesfanta
Vtcietero timotecareamus. Teftimonijs enim oftenditur.q> tuuminuafurus eft principatumdfto lus regis dia#
namqj perempto:egyptijs quidem eius tiinor colletur.hasbreis autem fpes con^detia; qua,pprer eu defria capiti
habereCTedunturauferetur.Q.u*dumdixiflet:Vixprisualuiteum abeoeripere.Thermuth:cuetia fuo ponitunii
rex  fegnior eflet ad eius necein deo huiufmodi prouidentiam falutis Mofay ce facient e. Alebatur ita terrap iecit pe
q;mulca follicitudine Sl  hsbreis quidemin eo fpes erat optima cunda fufpitionis vero eius creme dibuscoculcasi
tum generabat Egypfijs.Et eum nullus eflet certus.vt vel fioccideret autrexinfantem SC  cognata quare faerotus
propter adoptionem aut aliorum quilibet quid anTplius cegypti vtilitati prodeflet.quo no metueret fcriba eu ocd*
de prf fcientia futurorumiabftinebant omnes ab eius nece. * dendu terribv

C,  <EQ.uomodo Moyfes dux Egyptiorum contra Ethiopes conftituttis exercitum per terram pericu liter damabac
‘ ’ lofis aniinalimalibus plenam duxit;vidifq; Ethiopibus Sabamfortiffima eorum duitate obfedit Si  Termuth vix
T harfim regis Eth iopum filium duxit vxotem, f[Capuxif. eum liberauit

Oyfes itaq; pržedido modo natus atq$ nutritus eft E t tranfiens ad setatem perfe
| 1  šitoJIl pldam. §gypciis formam fu* virtutis oftendit.Ft ad humiliationein quidein ilkv De hočcapfb
M® mwM  Mjjrum augmentumvero hasbreorumfadum eft;vt huiufmodi occafto proueniret. mihiinbfblia
Ira Ppl <£Ethiopes eum fint proximi egyptiis negocia fua i eorum regionc portabant SC  Caufa belltitj

IW ®1referebant egyptioru.Illi vero irati.caftrametati iuntvindicare contemptuPraelio ter aetlitopes ^

W  ijcommiffo deuidi alii quide ceciderut ali j turpiter domu reuertentes euadere po< SC  ^gyptios q

ff 4iV^^Si^^tuemt.Secuti funt aut Ethiopes 8 £ arbitrati illos defecifle.prefuptionefua egypti vidifugerunt
omne jpuinčia optimere potius exarferut:Guftantefq; eoru bona ab eis fe no abftinebat.Cuq;vicb Egyptii ad di
nas partes adeuntibus no prefumeret repugnare acceflerfit vfq; ad M ephis Sc  maremulla fcilicet ci uinationes co
uitate refiftere prf ualete His ergo malis aftridi ad refponfa 8C  diuiatioes Egy ptij fut reuerfi.E t deo uerfi rnfu ha »
eisprebendeconflhu vt auxiliatore vtereturhebreo.luflitrex filiae VtdaretMoyfen ducea i fe cofti buerint Vt he^
tuendu.llla verafaerametisprebitisvt nihil eifieret mali tradidit Moyfen pio magno quidej bene# breo auxiliato
ftcio iud/cans eius auxiliu &annilaillas facerdotes.quieuvelut hofteprcdixerant occidcndu quafi revterentur
nefcientesquodaliquando vtileeiusforetauxilium.Moyfes vero,a Termuth exoratus SL  pariter Moyfes egyp
aregelibenterfufcepithocopusGaudebantergo faeris vtriulq;gentis fcribesgyptioruquidetaq tioruduxare/

H  hoftesfuos iUius  virtutedeuincetet SC  Moyfen.’ ipio dolo coprimercnt hebrcoru aute tačj hec eis ge coftituitur.

liber S»e(UttD!!idofep])ttm)ci jfiiffotialibtf.

Sapinamoyfi occafro foretggyptios omamo diffugerecp Moyfescorumdux,c{Tet.C^^vero('antc qua hoftes co D.
in ducedo ex# gnbfcercnteius inuafionem fumens ducebatexercitu non pcrfiuitiu ker fariensifed p terra.Vhi fa
etata  £Cgyptt# pientire quoq; fue mirabile fecit indicium Na eu tena fit valde iter agentibus (gua .ppter rcptilium
oru g ter ra pe< multitudine quia illtc oia hatc nafeunf ita vt etia quae apud lllos no funttlla fola nutriat terravirtutfi
riculofam. at q> culici a & ( 'afpedu folito ditferemia:quoru funt aliqua efiavolatilia vt cu d? terra nocere.neque

Maliciatetre i ant  iupuolando .puidetes cccidant,Moyfes itaq; $  cautela exerdtus & itinere eotu moxio hoc
aialibus homi mirabiliter adinuemt Pledas eni ex papyro fecit i modu archaru eafq;coplensde ibicibusfecu por
nibus nociuis. hoc aut aial ferpentibus inimicu eft.fugiuntenim eas aduenientes Si  cum fecelare volueritve#'

1 bis aial ferpe tat hatu ceruorum arrepte deuoranf.Ibices autvalde funt manfuetg :SC  generi tih ferpentino feroces
tibus mimicuj Etde hi s quidemptaereo nune fcriberemo ignorantibus quidem grtccis genusquale fitibis.Du ve
ro ad terra nutrice beftiaru veniflent:p easvc dixit ferpentiu expugnabat eifq;velut aduertus hoftes
Vidoria Mov vtebaf Hoc ergo modo iter agens anteqEthiopesagnofcerentfuperuenit.&cogrdTuscueis|pu#
fi contra ethio 8 na  deuidt fpemq; qua habebant cotra ggyptios & eo?z ciuitates abftulit.lbatq; fubuertens omnia
pes. * &’terra Ethiopu maxima virtutevaftabat.Tunc p feelicitatem Moyfeos cu de labore fuo guftaflet

fgypriorum exerdtus:fatigationem minime fentiebat tanq prneter eu feruitute Si  nouifiimu iubuer
Obfeffi »thio konis periculft-potuiffent ggypti j fubftinere.<EPofthacc autinfequentibus egyptijs cudos Ethio,#
pes ab Epvp*  P es  * n  Saba ciuitate regia Ethiopig(quapofteaiambices merom Meronide denominauit.a lororis
tiis in ciuitate. ^ ue  n or ntae)obfinebanf.Erat enim valde iexpugnabilis locus ille.cum & nilus drcundaret eu & dr
g a j, 3  * cunčludcret Si  aliaflumina Aftabus Si  ^ftaburas alias Aftabulas fiudus diffteiles obijcerent alias
Defcriptio ch °^ 1 l ccrentur eis c l u ’ tranfirc tentarent.Ciuitas eni interior exiftens habitabat vt infulaimuro dr#

uitatisf cundatavalde fortifilmo Et contra hoftes quide preepofitos habetfluuios.-fofiata vero grandia iter

Sabe inexnu# muros  ® fiumina quatenus inundarf no[poflit ciuitas aqug illicvioletra deportata.Hgc ergo res etia
enabilis ^ taa flumtna tranfeunt ibus difficikm faciebat ciuitatis inuafione?. C Cum ergo grauiter ferret Moy#

® * * fesfegniciem exercitus quando hoftes nequaq ad mantis venire prarfumerent.tunc aliqmd tale

uenit.Tharfts alias Tharbis enim filia regis Ethiopu fuit.Dum Moyfen circa muros exerdtu appli
Tharfts tezis  c sntem J f°rtiterq; pugnantevideret eius efficadam experientiamqj rnirata 8i defperantibus la pride
Ethiopu filia EgVptifs.libertatisau&ore euextitiffebonos fue fcelicitatis euentusexiftimans Ethiopibusfcilicet
movfi amore cxu ^ 3nt ^ us  ‘ n  his quae cotra eos gefferat euq; peticulis nune mherere confpiciens i amorem eius
capta ad eum ^ a P^ a  crudeliter.Et cum paffio prfualeret: mifit ad eum fideliflimos fetuulorum vt ei de nupttjs

nuptiis mit l 0( l uerentur **^° vero eius fufcipientefermonemvf traderet ciuitate prtebitifq;fedenbusvf &vxote
fit ouamvidis c3  duceret & ciuita^m obtines nequaq pada tranfcenderet.effedusverba prteuenit F t poft neccm
tethiopibus in g 1-31 * 35  agens deo Moyfesnuptias celebrauit Bi  fgvptios in propriam terra redux<r.

vxoreduxit C Moyfes Egy ptiorum cognofcens infidias fugit m Madia vbiRaguelis qui &letro didus ell

filiatnduxitvxorem.

Gapitulum dedi numtertium.

I Lli vero ex quibus faluabantur a Moyfe ex his odium aduerfus eu habebant SC  feruentori

bus aduerfus eum confili/s vtebanf arbitrantes non propter bonos adus en  in egvpro ita Ex.c z
cteulfle.Innotueruntq; tegi quid de fada cede prouenerit.Ule fiquida apd fe induilria viri
doridcontra * conttnu,t>  Inufdiarero ducatus Movfes Si  oppreffionis fuaj formidine tradus compuIfqfq; a faeris
Movfen Mov ^ cr '^ ,snite ^ 3 ?' n moyfcosnecegralTari.Quidumcognouifieseiusinlidiaslatencere!fugit:&itir.eri
fes ev infid' ^ lIS °^ c ffisper|defettumfugamfuamexpleuit.CDumq;dborumeiefletinopia:viribus:tolerantig
as ecenofcenf P rxua * e ^ 3t  Venienfq;ad ciuitatem Madian drčamare rubrum pofitam cognomentumhabentem
krnit i madia a ,^ vno  fdiorum Abraham de cetura progenito fedens fuper quendam puteum exlabore atq;mife
S • ria qu/efcens exiftente meridie non procul a ciuitate.Quo ei adus accefet huiufmodi exvfu ,pulcia

Taf ' ad’ * lumc umulu eiusvirtutis oftendens & occafioneadmelioraprebens.Nacu fint locainaquofapre F
US, ? m  r ' cedebatpaftoresneforte deputeisaquaexhaurirefab alijs 8C ouespotuneceffariopriuarent Afti
am iuxtai pu e terunt , t3C j. tunca d puteumfeptemvirgines forotesRaguelisfilig facerdotis:qui multo honoreap 3
U 'f fra ^ !, n r Pf ou,n dales habebaf.Q.uggrtecu patris cura agentes eo ^hocminifterium etia mulieribus fit ten
tu e ans\ r.u gf onum  t r0 goditaru alias Trogolidaru;fuiTiciente aquamdeputeo leuauerut expedatesvt greges
’ fuos habudantis irrigatioefaciaret.Superuenieribusvero.paftoribus &vigiesexpelletibiisvtaquain
1  ° VJ 113  f ° occupatet Moyfes crudele iudicans puellas defpicereiniuftitiapacietesviolČtiaq;virorfi finere

V  T ‘h °^ eS  potioreq'iufticiavirginum.ilIos quide prohibuit violentos effe^virginibus auteoportunum prebuft
rg nious pa at j, utor fQ beneficio impetrato;venerutad patre.iniuriamq; paftoru narrantesiS: folatiu fi bi p

or ^ P rei3Ult  bitumperegrini rogabat ne eius benefadu illi eflet vaeuuine retnbutioe debita preuaref. Ule autem
a ix n in* & filias approbauit circa benefadore ita ftudetesigC Moyfe advultu fuu iufiit adduci iuihfiime gra

i

Ex.c.|

*

jgftOtjč Zte fcuti*

At miratusinon fore cius dux(Uj  bona fine repenfatione dfcebatfed ydoneu fc ad red d en d a gratia ita Moyfes fif/aj
Vt magnitudine repenfationis menfura poffet tranfcendere benefa&i. Fecita; eum quafifiliu.&vna faeerdotifMa
fiiarudediteivxorem:gregumq; firo^j in quibusomnis eratantiquis barbarfs poffeffio:eumvo!uit dianduxjtvxo
habcrc cura atqj dominum EtMoyfesquidemdumhecimpetraffetalec Eiech aliasGethegicch rc 5 S r ?gu<l> Cu
vel Thclct h o c ei ccgnomcn crat ragueli degebat ibi cius pafcendo greges. cnimdominu

<£Vifo ardenti tubo Moyfes a de mandatumrecipit de Habreorum Iiberatione eorumduxfu*
tutusin cuius rei certitudincm tria figna fibifunt collata qui dimno cognitonoi$nis petitaq; a fo*
četo facultate cum exore Sephora SC duobus filijs tetendit in egyptum cui Aaron fratre nonnulliq; Moyft

hfbreorum nobiles obuiam occutrunt quibus etiam diuina figna ofiendit. palcentis gre#

CCapitulumdcdmumqu3rtum. g es  imjnonte

E Oft hec autem tempora dum pafceretinmontemquivocatur Syna dueebat oues, Qui Syna»

mos eft excelfus 8C ad paftura f gregiusioptimas herbas liabens Hic enim cum effet opmio E.ubus quafi^
habitare deumprimitus metno pafcebat quiapaftoresmintmeillicambuIare prefumebant afdes&noco
Q.uo tamen prodigiu &mirabile nimis apparuit.!gnisnamq;depafcens rubiviriditatem.eiufq; fio burens.Vos
remfranfiuit innoxius fručhferofq;ramos nullo incendiodiffipauit cumyttq;flamma vehemens 8C ^ ‘8 ae
velociffima nimis eftet.llle autem etiam ip{a vifione inopinabile formidas obftupuifSC potius dum
Vocem ignisemittetet 8C nomtne eumvocaretverbaq;facere videretur.Q,uibus etiameiusfiducia? Mandatum a
prffumentis accederead locavbinullushoim primitus ambulaffet eo q> effet diuina redarguit.eiq> deo recipt
fuafit vt pcul ab igne recederet; SC  vt fuificerent ei que viderat cum effet bonus vi r magncruq; vito Moyfesvt va*
rum ples nihilq;amplius indageret.pr?dicebatq; ei fututa gloria SC honoreapdhomtnes deupra:* dat iEgyptuj
fente, Iuffitq; vt cum fiducia abiretin cgyptu dux Si  princepsfnturus multitudinis hebreorum.« co hebreoru dux
gnatos proprios abillorumferuituteliberaturus.Na ci  terra inquit habitabunt hancvaldefceliccm futurus gejtbe
quamabraha videfhabitauerat patens omnibufq;adepturi funtbonis.ad hcec vtiq;te eos tuaq; ia rator eorum
pientia deducente luffitq; vt educens hatbreos ex egypt o facrificiu granatu aftionis venies ad illa RnfioMoyfi
locacelebrarethme ergo ex ilio ignediuinavoce ptolata funt.CMoyfes aut obftupefcens i his qu§ adjdeuj modu
viderat SC  multo potius quae audierat.v/rtuti"inquit;tug non credere domine q 6£ ipfe colo SC  apte inquirens quo
t  maioribus meisapparuiffeno dubito.vt faniffimufecundu meamfapientiameffeputo.Vfrutame populum libp
hasfito quemadmodumvit ignatus Si  nullus vittutis ydoneus vt fuadeamverbisquatenus cognati rabit,
relinquentes tetra qua nune habitant tne fequanf ad qua eos ipfe deducatn aut vel fiipfis fatis fit,
quotnodo poffi m exigete Pharaonem vt dimittat haebreos quorum laboribus 8C  ogibus virtus eius Deus tria fi>
foelicitatis augetur. CDeus autemeum in omnibus confiderefeq; adeffepromittens SC  ibi quidem gnadat Movii W/'
opus effetfuafione verbaprasbiturum.vbi autem operibus virtutemfniftraturu?C[uffitqj vt baculo promiffotum
in tertam proiefto fieret ferpens quo figno crederet promtffa fe percepturum.Hoc dum feciffet dra aileriuaVirge
cho repebat conuolutus fpitis ingentibus.8C tanq contra perfequentes fuu caput feuiffimus infurge inierpentem
bat.Q.ui deincepsfadus eitvirga. fEEoft hocvcro mittere eu dextera tnfinum prascepit.obedieiq; mutatio.Ma
candtda eam.&velut coloris niuet protulit.Poft q€ tn ad folita eft teuerfa.dluffufq; item aqua de nus infinu po
proximo fumere eamq;in tetram proijcere.viditq; colore fanguineo fačla mir^ntemq; in lns cof ide  fite variatio.
reprecipiebat deus] SC  adiutorium fibimet eu noffe tnaximu 8C  fignis his ad credendum apd omes Aq in fangui*
vfutum dicebatq;miffus a me fecundu mea mandata facies vniuerfa. lubeo ergo in nullo tardatem nem mutatio
ad egyptum feftinare die no<ftuq; laborantem ne tua tarditas maius tetnpus faciat hrebreos t ferui# Moyft indica
tute confiftere.Moyfes aut no diffides his qug diuinitas pmittebat infpeftor vtiq; taliu indiciorum uit deus no
ŽCaučtor faftus orabat vthanevirtutem eode modo experirefinEgyptofupplicab3tq;ne nomjnis men fuum
fui deus noticiam ei celaret.vt duvoce eius participatus fuiffet pariter Sc  afpečhunfug 8Cvocabulu Moyfespetita
agnofceret quatinus facrificans noininati eum adeffe hoftijs fupphcaret.Vtdeus quide ei fua fignh a focero facul
ficauit appellatione qua primus homies nequaqvidebani audiuiffe.de qua tnihi non eft dicere Fas. tate‘cu Seplio
Moyfes itaq,- illa figna no tune folumino fed iemg & vbicunq; contigeret faciebat.ex quibusoibtis ravxore fit

C» plusmaioremveritatefignisdiftribuesdeuq; propiciu 8Cfuffragatorein habituru fecredes SL domc Iris ten ditin
fticos fe faluare fperabat.6i ?gyptios malis afficerc.Audiesq;regeEgyptioruPharaonefuiffedefu Egyptum.
dtumfubquoipfediffugeratpetijtRaguelvteius permifluprovtilitatecognatoru iretiegyptum. Aaron,frater
Sumenfq;Sephoraquahebatvxorefilra Raguel&filiosquoshebatexea Gerfiiafs Gerfa&flea Moyfioccur#
farum alias F.leafer tetendit ad Egyptu.Nommfi vero horum gerfus quide hsbrea Itgtia fignif icat rit deo iuberi#

*n terra pfgrina.Ela?arus aute quia adiutore patrio deo«vfus.fgyptios cffugiifetCICuveroveniffet tem fiinilitcr
iuxta inotes.frater AraodeoiubeteoccarriteiCui Moyfesfigmficauitquei monticotigerut pariti Sc hebreorum
‘diuina madata.Procedetibus aute eisroccurrebat nobiles haebreo^.eius pr^fentia cognofceresQ.ui nobiles gbus
busMoyfes quoniaverbis fuadere no poterat figna fibimet oftenfa moftrabat.Illivero ftupore eos? diuina figna
qug inopinabilrfmfpicjqbat oiuocredebat.Etes ^ibus erat infps malima coftituttideofciliceteo oftendit.

Xfott0CCttnDU$3l ofepirftaiei 2?iffortaitbtf.

rum prouidente fecuritatem.

|£Moyfes coramEgyptioru rege diuina fignafacitdei mandatu fignificans eiufqjvfrga fn ferpete
conuerfaEgyptioi£virg3S!'qugdraconesvtebanJ)deuorauitqaRegeipfoc6tlnenteH£cbreosina
Movfesadegi ioriopprintitlabore;adqueMoylesfecundoaeeedesplagasdminasminajif quasoisEgyptiacus
otioru reee (d populus.Expcrtus eft Ipfe aut plagg hiisverfibus collfgunf.Prima Rubesvnda/Ranartt plaga feda
no us erft) cu ' ex trI ft ,s /P°ft mufta nociuioriftis/Quinta pecusftrauit/ Veficafextacremauit. Poli fubit

i ^ mandata g ra ndo/Poft briffus dente nephando Nona tegit folenuPrimam necat vitima prolem-
fi' ificans C3pitulumdeeimumquintum

2 n  * Vmvero iamobedientes haberetMoyfes haebreos promittens feeuturos fequoiuberet:

M vfeseotra M H libertatemq; refpicere venit ad regem illum qui nuperfufceperat principatum. gc in quo

M  e fiz  na fa<* cunq; iuucrat olim Egyptios ab Ethiopibus compreflos cum fuiflet eorum direpta pro

1  it ue cotenit u * nc,a  declarauit,& cj> nulida&C laboribus magnis vius ta<| pro fuis poft diuerfa pericula no digna
e m maefcuj retrlbutionem  accepentiinrirnauitpariter etiamqu£eilliin Syna monte condgerant deiq; voces 8C
U  Hans #  fing u l a ab  eo monftrata propter fidem rerum decenter expofuit.rogauitq; ne diferedens in his  im*
a P? e  pedimentum dei facerem voluntati <£Deridente vero rege Moyfes opera fedt.vt coipiceret f/gna

Vi a movfi i ^ uetant * n monte  Sygnamonftrata.Ille vero dedignatus illum quidem maligniffimum appeh
f ^ ntern co * au ' c  ^ P r ‘ us  Egyptiorum fugifle feruitium 8C nune pro fedu&ione als,p feditione remanafle 8C pro
u^fivirsas e* digiorum opus ftuporeq; fačtu magica^ artmappetifleremedia’Cuq;h£ecdixiiret.iuffir facerdote
Cr  tiorufduse e ^ em  r i uas  illefacere vifiones tanqEgyptii etia in hac difciplina fapientes exifterent:& quafi no
, ji' folus Moyfes peritus eiTet reru quas ipfe per deu poflet explere.vt qd erat valde mirabile. fi etia ab p,,
viae an 3 ijj s  fferet ondere! quonia humana dodrina conftaret:Et ponetibus iliisvirgas.dracones i at fadi.

cones; . Moyfes aut non expauit.fed ait.Nec ego quide o rex egyptio^ defpido fapientia: fed tato melius
IVI '^Tlabore b ? ca me  fl uabora ma gi ca  arte futfada quantohumanisdiuia cSftat eflemeliora.Oftedavero no

D.

Exo.c

■Nv.vi

\ii,

Exo.c

7 *

M*vfe fecun c l u ? v ^ ebaraur efledrachonesdeuorauit,infiliensdonečcofumeretvniuerfas.Qul ifuofcemate
d " S  a ere re£ teuntem:fumpfit denuo moyfesRex autem nihil maius in  hoc aduvidifle fefimulauit.fed iratus

e  - |° ns  in  uullo eu pratferre dicensEgyptioru fapientiffi atq; itegritati:iuflit ei qui fug H^breosvidebat efle
rvflc f C ' fu con ^* tutus vt nu H am  eis praberet requirem fed maioribusg prius eos malis affligeret. lllevero cu
Ubi ec iuis ^ p r j us  p 3 i e as eis praberet ad lateres nihil vlterius dedit.fed diequideogibuseos faciebat affligi no
tura maja de vero paleas congregare.Et en eis duplex hac malfi exifteret 8C eruna g illu crudelioriftitiflet.illa

dimittatne ne qj n imis regis faCgatus eftneq; icrepationibusceffit hebreo^.fed aiam fua coftituitad vtraq;vt

breos lacri q U ialaborarec & libertatecognatis acquireret.|EVenienfq;rurfus ad regefuadebatei vtdimitteret
te aeo i uo. _ hebreos ad mote Syna facrificaturos deo.Hoc em eu pcepifle dicebat.E t inullo cotradicedu iuflio*
riagg mriigut nI [j US  jn lus  gxorabat deuq; propic«u fote cundis fi eos dimitteret egredi ne ,phibendoillos fibimet
egVptusigum re p U(aret p 3C iendum.quacunq;patiunfquideiprfceptionibus cotradicut quado eisqui itai feco
tione petoruj mouent u r  diuinam ex omibus oboriunf aduerfa SC  quibus Vtiq; neq; terra neq; aer fuauis exiftit.
fL ria  piaga, nec  {q{j 0 [cs co^j naturah modo pjgredif.Sed 8C inimica omnia 8C aduerfa fentire egyptios dicebat:
iVqua iiangui Hsbreo^ populu abire exillo,puinciaetiaillis noletibusaffirmabat. Reges vero Moyfes defpi

Exo,c

7»*

pota ir aute q U i 3V ellet deus Moyfen in nullo eoru quas prasdfxerat monftrati mendace, 8C  quia prodeflet homi
R ift S * la a n 'b us  vt difcerent obferuare & facere e3 quibus n5 poflet offendi diuinitas.ne ad iracundia couer
ffl X d h b 8  ^ us  ‘ n eo ™ ' n  irnguitatibusvlcifcaf CFluuius eni fanguineus deivolutatepfliKit.8C q bibi no poflet
attuctusnf re cum  f 0 „ t g 3 q U3 ru a liu no habere t: SC  no dolore folumodo tališ eratded etia fe, cogentibus dolotes
os ,5? m,t  t a 1  gt 3 maru gemituinferebatEratq; tališ fgyptiis.hybreis autdulcis Si  potabilis exiftebat licet natura
re qa po ea {ftervidereteemutatus ,fOn hocmiracfo rex hefitans atq;times^pter egiptios: abire pmiflitheo
negat. breos.Cu malu fuiflet aliquo modo reuelatu .rurfus fentetiagmutauit nec eos abire gmifit CDeus

oCCU P aut lilo contčnetenoft calamitatis ahlattntip. /V, r»ol ptp.  si(ii^ma1iWa tprsprzrt*  alia IF.ovntiKintnlit nfa

E*

Kanat  ga.Ranaru naq; ifinita multitudo eo^ terras depafta eft:plenufq;his erat etiafluuius.gc polluebaf
tuaoin etr eo^potus.6Caialibusibiputrefcentibusfetorcunftis noxiusexalabatexaquaEratq;cundaregio

P §yPt itt/t maloplena.fbulietibusranis 8Cmorietibus,Q.uaeetiadomefticaeo^hitaculavaldevexabat

nu\5hehp  ‘ Clbis fe P ,us  inuenirenf & poculis.& cubilibus eo^ iambulantesFetorcrudelis erat 8i  ab homi
rnaMrea  na ^ il,s:morientibusranis ac  putrefcentibus.CM his ergo Egyptii premerenhiuflitrex. Moylen
tolIent2Jlcbreos  abfcedere.Cuq«3ixiflethocrepeteranaruextfemiataeft multitudo gcterrafimul
poueanegat g £ fi uu i us  f u3 reuer fi ffitnaturaPharaovero m»xvt paffionibus terraPriuataeftoblitus calamitatis

Fx,e»

viu*


EXODI-

SDe antKHutafflme«

jfolro fMb

iilius retinuit rurfus hebreos Sc  tanq fi plurimas pafDoncs experiri vellet:nequaq dirrtifft moyfen popu
^ luq;difcedere:qn prius timore potrns g prudentia eos’abire dedreuerat.CRurfus crgo alterius mali p tertia plaga pe

cuffione tiusfallacia diuinitas vulnerauit.Pediculo^* n% ihumera multitudo egyptijs pulluauitex ite diculoi^ infini#
ExoS. riroibus ebullies,Ex qbus malis male cofumebif:neq;lauadis neq;medicametoru vnguetis genus co ta multitudo q
** ru exterminarepualčtes.Ob haccrgo pefte tcgypti rex turbatus me tuenfq; fimul pefte fui populilicet in biblia vocat
farne verecudia fe deuidi viri putarethituru cogebat tamen a malo teperare hebr§ifq; coceilit cgref Scyniphes.rex
fione,Cuqj hoc ite^ leuigaretur filios Sc  vxores obfides reuerfionis fuc eos reliqu^te fandebat. Vnde cocedithebre#
irritauitpotius dcu credes feeius quoq; puidetia fallere:ficut etia moyfen.£[Setflllum latere non po is egreffum qd
taft egyptu puniente ,ppter hebreos.{fBefti/s naq; multigenis quoru afpedibus nullus oecurrit eoru poftea negat.
regi one primu impleuit qubius & ipfi co  fumebant & terra agricolarumcultura nudabatur.Si quis pri Q,uarta plaga.
mara paffionu perditione euaderefcboc Iaguore SC  interitu hoim alia fuftinentiu fuccubebat. CČuqj Q.uinta plaga.
pharao neq; fic dei iuffionibus obediret:f$ vxores quide abire cu viris diceret relinquedos vero filios
Bxo. poftularetmo defuit deo vnde calliditate eius diuerfis malis SC  maioribus denuo fupviuetibus caftiga
c,9  ret.CCrudeliter naq; eoru corpora Vulnerabaturinferius corrupta.8£itapafOm £gyptioru multitudo Sexta plaga.
columebat.Rege verfo neq; ha c plaga teperate grarido vehemes cu neq; in egypto prius aeraliqd ta
le J ptuletit:neqj fimul ap3 eos hyemis tpe defcedit m aiorq; g apud hitatores boree partis 8£ Feptetrio Septima plaga
nis aeris rigore defertureffluxit,Et frudus coruvfq;quaq; cofregit.Deiride genus locufta® germe q3
Exo» no fuerat vexatu gradine deuorauit vt eis generaliter fpes terrenoru fruduu. depiret.Sufficiebat naq; Odatia plaga;
%,c.  quelibet fine calliditate fatuu et ea quf pdifta funt mala ad intelledu SC  cogitatione vtilitatis adduce Tenebrg piu#
re.Pharaoverono trn imprudes quatu malignusifenties canjrdeo tri cotradicebat.Iuffitg; moyfencu diflime Sc  pa U
vxoribus fuis hebrgos abduceredacultate vero eis deferere:eoruq; depopuladas domos,Moyfe vero pabilcs 8C trt bi
no acčjefcete ita dimitti eos quos oporterst ita deo facrificiu de fuis rebus offerre:crt,ppter hac caj mul bilia porut no#
B • to tpe moraretuntenebre .pfundiffime SC  pte luminis no hntes egyptij's funt diffufg ,,p quibus Sc  vifus na.

eoru aeris craflitudine claufi fut eofq; mori miferabili t copulert.Metuebat ei ne caligine fimul abforbe In bibKa inue#
rent-CDc’ 0 ^ 6  b' s  difcuffis pofttres dies:totideq; nodtes du nullatenus penitentia ageret pharao pro nies decem io#
pter egreflu hebtforu:accedes ad eumoyfes ait-quoufq; inobedies eris voluntati dei:iube dimitti he fephusaut no
brfos.No poteritis eialiter ab his eripi malisnifi hoc volueritis iplere.Rex aut iratus inhis qug fuerat poit gnta qug
dicta-.minatus efb eius fe caput auferre:fi ad eu ob hinc importunitate denuo remearet.TUnc moyfes <Exodi ca,ix.;
nequaa fe de his verba fačhiru dixit:f? illu ipm cu ,pceribus egyptioru deprecatm?: fore vt hebrei d ifce ponitur peilis
jg x  deret.Et ille gde du h^c dixiiTet:abcefRt.f[Deus aut oiis adhuc vna plagaferiedos egvptios vt dimit grandis valde
c.xi terent  hebrebsuuffit moyle pcipere populo vt facrificiu paratu haberet dfentq; pftrudi a deda die xa fuper animalia
et!xi CIC ' m ® s a d quarta decima qui menfisapud egyptios quidem pharmuth:apud lypbrfos autem nifan egyptioru illa
vocat ur; m acedones vero xanticu eu appellat.Et egreiTuros hebreos omniaq; portaturos afferuit.Et fdlicet qug tuc
ille quide pparatos ia habes ad egreifione hebreos:& coftitutos pertribus:ibi retinebaf. Cum autem erat in campis
inftaret quartadccima dies oes ad egreffione tedetes & imolates fanguine domus ,pprias hyffopi fron poteft SC  fexta
x.c. dinibus emudabat;Cuq; cenaffent reliquias carniu tanqua!Cgrefiuri c5cremauerunt:vnde hadtenus fe coprehendi SC
xij,  cudumhunc more ita facrifi'Camus.[llaq;feftiuitate p!ifcha Vocauerunt quod fignificat tranfcenficme fub quinta que
eo q> illadie deus trafcedere eos pefte voluit. que fc? egyptios vifitauit.CMors emtn  primo genito^s cotninet duas
ita egyptifs fadla e vt plurimi .pcera cogregati circa regalia pharaotii pfuaderent qtenus hebrgos fub fdlicet  peftem
velocitate dimitteret.Q.ui vocatu moyfen abire pcepit arbitratUs vtfide,puinciarecederentegyptus aialium g hoc
C. ab imminenti caftigatione ceffaret munenbufq; hebreos honorabant ali j quidem vt dtiiis  egrederent qd d id corpo#
ahj vero pp vicinitatis eorum confuetudinem. raee corrupta

Ge.e. ficcam viamfaciens.quibus , profperetranfeuntibus.Egyptij'fubmergunturquorumarmacolligentes didfibi corpo
xi if.  hymnumcondnuntcumgaudio. ra, vulnerabait

Capitulumdecimumfextum tur iteritus.

T lili gdeegrediebant flentibus &jpenitetia agetibus egypti|'s:eo q> eis fuerit fic crude Nona plaga q
les.Tendebata; ad ciuitate noie,Lytus alias LicOis que nuc alias tune eratdeferta vbi dedma ponif š

I .1. .rt _?C_1 -rt I.'.rtl.a;r_ j: J.‘.n.ir..rt.i*.'._ _ _ tZUU .

xinJ.

Sc,xv*  i-

I  fenthre dborfi fermetata farinaapmis panibus &*mbdico tatumodo tpe coagulatis ve oru de $gypfcy
fcebanf,Hifq; triginta diebus vfi fut. Logiori tpeno'.fuifcccrut’que tulerat ex egypto cum etia;is dbus Feftu azimoffi
fub necellitate cuftodirehnecad fatietateeode vterent.CLVndead memoria iilius inopif feftiuitatem odo diebus tj
. ododieruagimus quf drajimoruOisitaq;muItitudomuliegjparit &infariuegreffo^cofideratibus reperagitur.

' C.i,

%

C'z

t: fecunDus 3 ofcpljf 3ubt<

if)plloita ?Ltbii

Quatoipfifue innumcrabiliserat .Qtuvero etatehabebantaptamadexpeditum fecentamiliafuerant.Reliquerunt
nmt m egypro q; cgyptum menfe Xandicqluna quintadedma»CPoft anos triginta SC  quadrigentos g pater nofter
Etasmoyfi in Abrahamvenifretinchananeam:poftIa<:obauteniaduentuinegyptuannoducentefimo Si  quinto
esitu Sc  Aaro: Moyfes autem erat anno quidem tam odogefimo frater aute dus. Aron maior tribus annts exftabat
Portabantoffa ^£Portabatq; etia offa iofeph.du hec tile fuos filios pcepiflet facere. ^Porro cutrt £gyptios hebrfo Ex.c $
lofeph vt ipfc ru poeniteret egre£fiisrexq;.grauiterferret tag beneficijs moyfeos figna lila fada fuiffet deliberauerut
precegat._ fup.eos irruere.Et fumetes arma perfequebanf tag reuocaturieos vbicuq; co preb ediflet nec eos vite# £ x0

Pcenitet F.gy# rius deo e6mitterct;feq; pualete contra eos fadllime iudtcabant ču inermes efient tlli SC  itinere,fatiga,
ptios dimififfe ti.Et a fingulis oceurretibus requiretes quo abiret ofeoui cu ftudio feftinabat Iicet molefta fi illis'cerrt

requiretes quo abiret pfequi cu ftudio feftinabat Iicet molefta fi illis'terra

c.i-f ♦

quetes i t  ^ _ _ _^__

mis. ldubitStCr exfolueret.CPer paleftinatn vero grauiter/erebat trafire ,ppter antiqua moleftia -  volebat Exo.

Paleftina he# q;quolibetmodo latere pergens.Cofinis enim eft hec egyptioru prouincie. & propterea via quidem c. J.S
brtis molefta* ducente ad paleftina populuinon eduxit;per defertu vero multu ages iter malaq; perpeffus innumera *•? •
ad Chananea ftuduirpuenire infuper SC  propter mandata dei iubentis adduci populudd moteSyna
illic facrificiu oblaturo. Apprfhefis ergo hebr£ts:egyptif ad pliu parabatur SC,  multa virtute perfecuti
•' cocluferat eos in parnulu queda locu.Seceti enim currus gfequebanf eos & equites quinquaginta mi
lia Si  ducenta 'milia pariter armatorfi.Et itinera.quidem danauerut quibus hebreosi/ugere iudicabat
Numems egy ,ntCr  rup es  intrafibfles eos SC  mare claudentes:vbi terminaf mos ex afperitateviaru nimis iimefus SC  fu
ptiorum peric ds poenitus amputautes.A)maritimanamq; SC  montis congreilione hebreos militibus obfiderunt
quentrum he# os  ipfu fuge claudetes:vt egreftiim eis ad campcftria denegarent.No itaq;'toierates obfidionis modu
breos ec eoru hebrei.ppter egeftate neceifarioru:ncq; fuge facultate habetes:3nnifq; priuati qui licet:fi pugnare vel
appatus, lent eis i pes rerii olm amida videretunnifi femetipfos traderent voluntatibus egy ptioru. ([His ita fa p

disanoyfe culpabSt m  oibus oblitiq; fignoru que eis fuerat a deo,pfua libertate monftrata vfq> ad hoc p
Hebreijtimo # venerut vt etia pphetaqui eis falute .pmiferat fua pro incredulitate lapidibus niterentur obruere:feq; *

returbati con# traderecogitarunt.Eratq; ludus & gemitus mulierum &mfantium anteoculos morteminfpicientiu c ’ ^
tja moyfe mur ntontibufqj fe & mare claudcntibus fimul SC  hoftibus Si  fugam nullatenus exiftis inuenientibus.
murabant. C Moyfes autem Iicet eflet in  eu exafperata multitudo ipfq tamen no ceflabat circa prouidentia eoru

fed h§c omnia i adabat in deum:qui eis iam etiam alia quf putderant pro eoruml libertate contulerat
Etneq; in hoc eos relinquendos initnids efte dicebat:neq; feruituros:nec perituros.Stanfq; in medio
Cofolatur Mo uit.Nec hoibus,quide bene couerfantibus circa nos iuftum erat no credere.de‘dei vero ,puidetia vos
vfes hebreos * defperarc opuseft i/nmenfe vefani'e:’a quo vobis omnia,puenerutquecuq;p me ad falirte SC  libertate
femitutis veftre neq; iperaribuscopromifibcum potius inhefitatione ficut putatis venietes oporteret
nos dei adiutoriu fufttnere cuius opus erit etia nucin tali nos difficultatecodufos ex defpetatione fu
cut vos creditis habitutos Mute Si  cx hoftibus libertate.Q.ui fortitudine vtiq;: fua oftenfurus SC  circa
nos ^uideniideft fačturus,<£Non enim in paru?s diuinttas anxilium fui fauoris folet acomodateifj
potius in quibus humana fpem ad meliora no videt accedere.Vnde tali auxiIiatori credentes cui vic
Inatubus diut ms  ^ ct ‘^ P^rua gradia facere SC  tantaru infirmitate reru fui munimine roborate nolite egyptioru^ar#
na tnantfeftaf Itia  metuercmec quia mare et r  procert motes via fuge ^phibet^pterea falutis fpacia defperate.Fiet ei
prouidentia. v °b' s  SChfc quaficapi dd ,puidetia:8C pelagus couertetur in terram.Cumq; h ?c dixiflet:ducebat eos

^ * ad mare egyptij's intuentibus.Erateni edtuerfo pofiti Sc  laborepfecutionis affediiin craftinudifferre F.'

plium vtile forecredebant-CDum Moyfes veniffet ad littus fumens virgam rogabat deum 2čauxila
Oratio movfi# totcm at£ l ;  udiutore inuocabat dices.Neq; tu quide ignoras q> cffugere nobis malapfentta’ nec forti#
ad deum r» po# tujine nec auxilio Iicet humanoifed tu pbe aliquid falutare exerdtui tua'voluntate egyptu reliqueti
puli Iibetatide Tuu eft enim nune ertpere.Nos enim omnt fpe SC  cofilio di(Toluti ad tua folius fubfidia couolamus SC
*  qutcquid ex tuaprouidentia'nobis accefTeritjquod nos ab £gyptxoru iraliberare nuc poffir infpiamus

Velodterq; tua nobis oftendere virtute SC  populum defper atione ruentem in peiusiad fccuritatem di#
Diuifu mare m gnare & adftduciam pietatis erigere.NS enim extranei fumusFed tuum quidem marettuus Si  mons
brum percuffi# eft qut nos drcundatata^t&hicaperiri te pcipienteSC pelagus conuerti poffitinterra.Valebimusd
one virge via c| štg crC Per defertum:fitueplacetvittuti:hacctiamnospartefaluare.CTaliafiquidemcum oraf#
ds f a daquam fe* percuffit virga mare.Q.uod>repete percuflione infeifum Si  in fe diuifum.terra reliquit nudatntvt lie
pmu s  ntovfes brfis eflet via & fuga.Moyfes autem vldes ad deftinationem dei & pelagus cefltfle eis ( ppriamterrar
mtrauit feaue,  primus illic intrauit:& hebreos diuino itinere fado periculo pfentium hoftium fe fequi preciptt.Q.ui
tibsa aliis. H  deledabantur in hoc/agebantq; gratias ,ppter falutem quf per eum vltraimodum rationis accefferat.

Q uosetianequag tardantesded cu feftinatione pergentes vdut fibt pr^fente dco:vcfanos quide ^gi#

r

EXODI,

Deanttqttttatflms

Jfo rM'u.

Exo»

c.!5-

q 8C illis pelagusita quietum exifteret.Preordinates ergo equos ingredicbanf in mare.Hebrgi vero ih  tes mareingref
lis fe armatibus atq; tardatibus ad terra cotra pofita puenert fine aliqua paftione illos fugietes quapro fii oes fubmet
pterilli audacioreš effedigfequeban? tang nec ipfi aliquid effent paffurfcu nefciret hebreis ppriefa gutur faluishe
da SC  no efle comune via que vtiq; ,p falute periculu patientiu fuiflet offenfa Sc -Ho  ,ppter eos quid ad brfis, ■ /

perditioneilloru'accedere feftinabat.CDu ergo egyptioi^ exercitus ois intraifertn mare rurfus effuiu Procelle vento
eftmare:& defcedesveto^ pcella oes coprehedit egyptios imbrefq; fimul celo panter defcenderunt runi fulguru to
SC  tonitrua valde grauiffima corufcationefq; labetes SC  fulmina nichilq;fuitrerueuenientiupiramdei mtruoru SC  oi$
ad perditione hoim quod eis minime tuc non acceflit.nox eos caliginoie SC  flučtuofe apprehendit.Et p ira dei ad ho
ifti quideita-futpditi vtnemo egyptius relinqueref ipforu.CHebreivero neq; fetenere* poterat gau# rninu gditione
dioiopinabili fue falutis SC hoftmgditionefirmiflime 1 iberati:qn defecerat g eos feruire eoegerft deu euenientu fug
q> fic agte fuuin adiutore infpiciebat .Et illi quide ita periculu effugientes infup Sc  inimicospunitos lic egyptios inue
efie refpicietes vtnulli vnq prioru hoim poterat reminifci hymnu tota nočfe dixerut.Moyfes aut catu  runt. ^
cu in deu &laude SC  gratiaruadione ppiciatiois eiushexametro copofuit. CEg° fiquide inueni i fa Gaudiii hebrg
cris libris hfc fingula queq; vt tradrdft.Mullus vero difcredatverbi miraculu/fi antigs hoibus 8C mali# oru hymnu ca#
tia priuatis via falutis licet p mare fit facta/fiue volutate dei|liue fpote reuelatatdu 8C  eis/-g cu Alexadro nentium.
j rege Macedonie fuerut olim SC  antiquitus a reiiftetibus Paphilicu mare diuifu fit- SC  cu aliud no etret Moyfes metru
„ 'iterjtrafituipbuiteisnoletedeopeudeftruere Perfaruprinrjipatu.EthoccofitentnroesquiadusAle hexametru co
šxaari c5fcriplerunt.De his itaq; ficut cuilibet placuerit exiftimet.CPoftea vero armis; egyptioru per pofuit.
fludus SC  violentia ventorum allatis exercitibus hebreorumoy fes &!hoc arbitratus dei permifticnejfa Confirmat io#
dum vt neq; armis egerent:cum exeunt colligetes his hebr^os muniens eos eduxit per defertuad mo feph^pdicta au
tem Syna illicimmolaturus deo SC  pro falute multitudinis hebreoru' fičut edidum fueratjmunera red doritate facro
^diturusinpace. * rumlibroruK

CExplicitliberSecundus. glocaamaiori

Clncipit IiberTertus quicotinettempus anndrum viginti. Hebreiiubmef

CMoyfes hebrfos duxit in defertu p Mar qui & Maraddr vbi ,p aqueamaritudinemurmurantibus foruarma egy#
cotra Moyfendiuinitus dulcorafaquadeindeinHelimtranfeutes ,ppter terre fterilitate iterum Moy ptiorum colle#
fenculpanteseumq;lapidare volentes oranteMoyfe in cibo ortiginediuinitus SC  mana quod'eis qua gerunt,
draginta durauit annis de cel o recipiunt.

CCapitulurti primurii

i Gitur inopinabiliter hebtfos tali faluti dpnatos grauiter iterum cotriftabat du Syna
ducerenf in morite efletq; regio valde deferta:& neceflarijs alimetis egena SC  aqua
ditficilis qug non folum vtpreberent aliquid hoibus indigebabft etianecaliquaani
malia vt aleret erat idonea .Eft enim fterilis :nullufq; nouus frudus ex ea valet oriri Sterilitas defet
Per huiuimodi fiquidem regione fieceftaria ,pperabant:qn vn^dejret ad alia non ha# ti,Sur.
bebant Portabat aqua ex locis ia tranfadis duce iubente Sc  ea eitpenfa:ad effodien
Jdos puteos cu labore propterterre duritiam accedebat.Et cu inueniretuticratnon
Ipotabilis fed amara fimul Sc  parua.CHoc itaq; modo facientes iter'citča meridiana
vefpere venerunt ad locu que pp aque malicia Nar nominaueft. Amantudo^enim hebraieal i rrg m rft e
C  dr.Ibiq; fatigati itineris violentiaindigentiaq;ciboruqui<eisdefeceratomninomanferunt.Eratenim Hebreorum m
* illic' puteus valde dirus qui>ec fufficere quide tanto exercitui poterat-paruatn eis confolationem pre# Marlocu qui t
bebat q> in lllis fuiftet locis inuetus.Audierateni ab exploratoribus quia nihil abulates vlterius inueni biblia Marad
ret.llla fiquidem aqua amara grauiter non folu hoibus fed etia fubiugalibus exiftebat. C Videns itaq; pofttres

Moyfes poptilum in anguftia coftitutu SC  fimul cam cuirefultare non poterat neq; enim inimicus erat diesapplicato
hoftis:quatenus vim infereti necelfitarejpotuiflet Sc  fua fortitudine refifterefed du ifto mo eoru defice gj gp ama

retvirtusinfantumq^&mulierumultitudodebiliotnihilq;.pdefletdodrinaverboru:calamitatemom ritudine cotra
niufua Moy fes jipria faciebatinvnudeniq 5 'cocurrebant:mulieres quide p paruulisviri autentpro# Moyfen mur#
femetipfis.ne eoru vtilitate fpemeret fed eorum faluti*quocuq; ordine.puideret.Ad hoc ergo couerfus muratio.

« »J* Jrtrt M J«, r... tl  ..i,  M _ _ H _ .A    _ -T ‘11 '  y _ 1 If ** 'i  -n . ■•*

w r  _ 0  Oro Noyftad

dinem ipfamincifione faciens deinceps iadauitin puteum fatiffaciens hebreis eo q>  deus eius oratio deum prod ul#

__ Op  __. r- r- •  _ __ :r_ . . --i » #•/ * » . - .L

uffit eos g iui#i*tute valebat hauriredices p prius.effufa plurima:que vltiaremaneretaquapoffiteisee potabiliseffidf

e.jt,

SSSIniiode ^®etriu*3foftpW3iiDe< VptioiMii

malica loči SC  CHirici

fterilitas palma marl *m n
tuni« fcibiles;nce,multu etnitientesa  7irru-.«-o.

fecerunt he c fa ^ nihilpenitus inuenietes erat i reru defperacionecuftam.Inipr^fend vero naq; malo habetes animu
da fut in defer recordantes quata eis fuiffent a'deo & Moyfeos virnte fapietiaq; collataurafceban? aduerfus du

to Sin inter He cem  & ^pidare eu fimul aggreffi funt :quafiipfe caufa tate calamitatis exifteret.'CIlle vero ita multi
jvq vna v t tudine ,puocate Sc  cotra euamare comotaidedeocofides &cofcietiapura,puidetie fue quagerebat
dr in biblia.ca. c ° tta  contribules fuos femetipfu dedit in mediu.Et cu clamatibus atq; ad lapides manus habentibus
svi Exodi. "' c “ c ^ et  ‘^ c a ^P e( ^ u  gratiffimus SC  ad loquendu multitudini fuafibilis: mitigare cepit iras eo^ neq; eos
Movfes nopui ma I° rum  pfentiu recordantes:obliuione prioru beneficio^r haberepofcebat!necquianudaboraretio
lum fuafibilib > deberet p petue dei munera donaq; ,pijcere:quoru ia magna SC  inopinabilia mcruiffet fed fperare po# ,
verbis mitigare t ' us et ‘ a  de pfenti anxietate fed dei .puidentia Iiberados:q eoru virtute ,pbare vellet fi haberet tolera •
nitif dei benefi l ' a  & b° no a ‘° pcedentiailla retinerent^uafi alias quia fi no ad illa bona ,ppter pfendamala refpice#
ia prerita com r ^ t  exercerent i malis 5C argueren? no effe boni. Neq; circa patietianeq; circa beneficioru prifcoru me
memorans. moriacu ita deu. eiufq; volutate cotemneret p qua egyptu reliquiffet 8C  ita circa eude miniftru eius af#

' ■ tv  i^t fečbi eife viderenf cu eis vtiq; fuiffet i nullo metitus:de qbus dicedi aut faciedi dei madatahret.C! Enu

breis. 8 1US  ft»g'etes noua via aggreffidpfi gdecx illo faluati funtinimid;autliiioru ,prfus abforpti.Et qu

arma no haberet et hoc eis deus abude pbuerit & alia quecuq; ad pdedos inimicos Sc  iftos'fa!uandos
Quarc differt ^ ce dana fuiffent eis vitra,fpe virtutis fue more cotulcrit.No ergo debetis inq t etia in pntf de eius ,pui
deus quado q; detia  defpare fj fine iracudia fuftincre_& cogitare eius auxiliu no qde tardu ee f; io nuc difrerri vt vos
dare auxiliu, f JH. ‘cultate ,pbct vtiq;credetes deu no p defeftu effe fegne fed ,p experimeto virtutis veftre8c de
iiderio libertatis vt cognofcat vtru SC ciboru inopia SC  fterilitateaque ,p  eo fortif ferrepofitisian ferui
Oro moyfi ad T /  p0tl “ s  ^‘gatisfiWtiumeta:dominatibus fiUSC eis  q ,ppter minifteriu fuu h?c piguiffime nutrireco
deu j) c: bo po# lueu ^ rL ‘ f * ^dijcies fup hecdicebatn5 fetm de.fuafalute metuere qn!vriq; nih:l mal;| jateref ii moreref

:pčb

- one couertit. dices eos no hoc ronabilinfj neceflitate fecifle.Gogitauitq; q> oporteret vt ad diuina fup

^ J X ?a efccnte P^ cat 'one pcefq; veniret.CEt afcedes i queda fcoopulu depofcebatvt queftu alique deus populo tri
j, buerct&eosabinopialiberaretunipfoemeirefalutefua&inalionullo: vtq; cocederetveniahisqui
Irti  nbf he ,n  hierat necefiitate populi gefta cu generi hoim res fortuite .puenietes SC  difFicile placeat SC  eis ac
h 3 r  I ibitio  cu latl° fit amica.Deus aut &,puifurufecopromifit SC  occafioneeorudefiderifs pbituruMoyies vero
Drgis ex i ^ o a  ^ audies defcedit ad plebe.Illi vero cu viderent eum prnilSonibus letum a mefticia ad hylan

2‘ um L, ls  ^ J  tate couerfi funt.Stetitq; ille in medioivenifle ie dices a deo SC  portare eis prohefitationibus prefenti#
h fces^ biblia ^ us  hbertate.dEt poft paululu ortigiarum alias ortigi metaram;multitudo quas pdpue nutrit finus
, n 1 3  arabicus tralcenfomedio mari fuperuolauit:& poft laborem volatus quafi ad.terrenamrequie defce#

riH f "o fes dit interhebreos.Ill i verotag alimetu fibi^i deo collatucoprehederunteas.Tunc Moyfes adoratioes.
1  - . !i m  h e deI c wctfus eft repete qui .pmiffionis fue copleuit auxiliu.Mox aute poft oecafione cibi pirioris etiam
?^ ana  ° c  - e  dcusfecundumeisemifit.Extendentenamq;Moyfemanusadoratione:rosdefceditexaere.Gumq;
^ 1 ’ C1 p  ¥  fuiffet eius manibus illinitusMoyfes‘arbittatus eft etia hocad cibueoru a deo fuiffecollatu guftauitq;
ji le.Mmi m # ^ j etus e {f e ft us  eftjgnorate aut multitudine SC ibren/efte credente Sc  teporis effe pluuiaru qd agebat'
nacorian r . ij] e docebateos<j»nofecuduilloruop!nionerosde'cpIo|defcederet:rj|adfaluteeoifc'eibuq;fyeniffet.Et
i r 5 ce P, um - cu guftaretifide crededi pbebat eis. lili vero imitates duce deledabanf in cibormellis enim;dulcedi’ne

° ni  &deledationehabebatvaldefuaue.Simileauteerataromatibuspcipuis;6C magnitudo eiusfeminis

ft 1  6de^f n  d coriandri.Feftinabantq;fingulicollegerevehementer,Quibusprecipiebaturvtomnes cx equo 'pet
' hiblia c q Pin ^ os a ^ lrI I menfuram colligeretmeceffet relinquendus ille cibus in craftinum.Hocq; fiebat

111  dicitur ° *  ne  dcbilibus colligendi dirficultas exifteret virtute valentium-K ex hoc ad jnecem accederent.Q,ui ta
,nor  men a precepta menfuraaim plis colligiffentmihfl amplius qlabores habebant.cum maius nihil ih

D,

exodi. UDe anttauitattbus

Jfo ^t'x ♦

lic g aflatiu iueniret Si  quod remanerct in; craftinu nulli vtillitati proficeret quado vermes illd SC  ama
ritudo cofumeret.Sic ergo crat cibus ille diuinus 8L  inopinabilis:8C hmoi vltio fiebat ipfa^ rerum pre#
uaricationes feruatibus.Hadenus autefic riga? imbribusločus illeEicUt etiam nune a moyfepftadu
diuinitus mifithunc cibum.Vocant autehebtei hucribuhtrnanna.Mannaitaq;interrogatio eft in no Mannaquidff
ftra lingua dicetis:quid eft,hodili fiquide gaudiil i his que illis celitus fuerat mifla celebrabat.CCQ uo gniucat.
dbo quadraginta annis vfi funt quanto tepore i deferto fuerunt. & Quadraginta

CTHebrei in Raphidin pp aquaie penuria in Moy(en irafcentes ex petra abudantiffima diuinitus red anrus  Manna
piut aqua quiq; ibide pugnatibns cotra eos A malechitis vidoria inanus eleuate in čelu MoyfeIofue hebrds cibus
belli conftitutoducehabuerunt. CCapitulum fecundum ^ u,t *

Vmvero indemigraifent venerunt in Baphidin paffi ttouiffimas .pintoletabili fiti miferias, „

Na cupcedentibus diebus paucam aque dtfficultatem habuiffent tuc oino copatietes ter# Hebtei i rapht
ra inaquofainmalis erat.Rurfufq;:irafcebant induce. lile vero paululumultitudmis ipetu dim vehemen

_ 3  deuitas dei conuertebaf ad pces:rogas vt ftcut eis cibu indigentibus pbmhfic etmni poturrt tem  patie

daret cu periret apud eos etiam ribi gratia non exiftente potu.Q,ui donumnon diudiftulitifed Moyfi' tes ru ^us cotra
pbiturum fe terram Sc  aquemultitudinem vnde nonpolOt fperare promifit.Iuffitq; vt virga percute* bioyfe murmu
ret petra qugibidem erat pofita:&exeafumeretabundantiarerumquibusegerent.Curabat enim vt rant ’,
neq; cu labore potus eis adeffet.Hoc ergo Moyfes a deo fumens vemebat ad populu fuftinentem SC  O fa tio moy »
in eo confpiciente. Viderunt namq; iam eum de monte defcendere. Cum Vero veniffetdiberaturu eos fi a d deum pro
de hac neceflitate dicebat deum donataa; falutem non fperaja Si  de petra eis fluuium manare ,pmif# P otu  Endo *

£ fum. Quibus obftupeicetibus huc auditum fic eis fiti SC  itinere fatigatismeceflitas ad hec fieret vt pe#

" tra incideretMoy fes virga pcuffi t petra eaq; fcifla: aqua manauit copiofa SC  valde gfpičua.Illi vero iri #
opinabile fadu mirati fut,Quod cu videret:ia eis etia fitis ipfa cupiditas eft ablata: bibetibufq; dulds

rat hoaoratus:& facrificia ,p dei .puideria collata fibimet ipedebat.Declarat aut feriptura i teplo repo Aq abudantet
fita q; deuspdixef(tmoyfiaqua hocmddepetramanatura.<£Cu vero hebryoi£nomenia valde vbi fluit de petra
q; diuulgaret SC  de his fermo crefcereta timore no parno ,puinciales erat: Sc  mittetes legatos ad inuice virga percufla,

the SC  petra ihabitat q vecaf qde Amalechite p ugnatores aut maximi illara tuc getiu exiftebat.Q,uo Pugne ama#
ru qnmq;reges inuicefemetipfos SC  rireuhitates adbellu cotra.Hebryos togabatdičetesexerdtu alie Iech cotra he#
nigena & egyptioru leruitia fugiete fibi inuafiones inferre neč bonu fibi fore fadu tale defpiceret: vt breos ca SC  ap
anteg eoiy fortitudo ad'maiore tederet pta te;SC  ipfi ptignare magis inciperet cofi<Jetes eo q> eis nullus peratus in Ra#
refifteret deftruedos eos ee cautiffimu atq;fapietiflimu edicebat gCpenas et de deferto Si  'adib? quos phidim.
ilhcgefterat exigedas q» no ita poflit euenire cu ciuitatibus atq;bonis eo^ manUs imirteret.Illiautin# Q,uinq 5  reges
choate inimicotu virtute mollire Si  deijcere optimu effe magis'q'ia .pficiete .phibereicredebat ali/vero cotra h ebreos;
hoc fupfluu putabat ali/ nulla eis occafione aduerfus fe fieri pmittebat.Hec & his fimilia g multas ,pui
F. cias adinuice legationibus agitates deliberauerut adeerfus hebrf os bella fufcipere.Moyfes itaq; cu ni
hi 1 belli fperaret;hefitatione Si  turba habuit repete puincialiui SC  ad cogregatione ia pteritoru fubitaq;
gicula hebreoip multitudine pturbat quia licet oim rei^ haberet inopia potiorem tn neceftitate pugna
di cu hoibus qui licet rebus omnibus bene conditi putabant.Moyfes autem confolarecepit eofq; co#
fidere depofcebat decretoqj dei credere:quo fuerat fepeliberati: Si q>  debellarenteos et q eoru hoftes
exifteret.Arbitrati autexefcitu'qde multu Si  oibus atmis inftrudu pecunias/alimeta aliafq;res in jjui Moyfes cofola
bus folent hois cofifi pugnaresin auxilio diuino cofifteret/8£ fibi p deu oia hf c adeffe.Inimičoru veto furhebreos eos
manu pamaanerce debile tag no frueref quf iitos hre Coftaret deo volete facile fupefari. Scire autem ad bellu incita
eosoporfere diceb.Uqua!iseoruauxiliator fuifletiainmultis expcriinetis 8Cgrauioribus8£ q>inpfen do cufpe ditu
ti  qde bello haberent laborem aduerfus hoiestcu vero fuerit eis fitis Si  famis inopia Si  in motibus atq; ni auxili/.
mari periculu vbi fuga inuenire no potefat.Hfc oia diiiino folatio deuiciffet»Ergo rogabat eos effepro Exortatiomoy
ptiores tanq oim reru eis facultas elfet ita vt hoftibUs pualeret.CC Et moy fes quide populu hmoi ver# li ad tribuu pri
bis exacuebat ad pliu couocaf tribuu pricipcs.Et poftea fingulos adintiice.Iuuenes quide exhortabaf cipes. _
fenioribus obedireallos aut vt verba duds audiret. Erat aut eoru anime piculo coftitute SC  ad pntia p# Iofue iftituitur
parate:fpabatq; aliqn a malis hmoi liberari:iubebatq; moyfen vt ad bella piretneq; tardaret ne dilatio dux belli gmoy
eorufiduciaipediret.cnievero exmultitudinepugnacee!igesiuuetute:fup eosiftituitlelu nauefiliu fen ^Jpter fuas
detribu Etfrain valde robuftu 8C labotes tolerare fortiffimuad cogitadu fimul Si  Ioquedum nintis ido virtutes.
neu:g noffet deceter deu SC  Moyfen dodore colere pietate:effetq; apd Hebryosaptus.CLP au č° s  vero Ordiatio exer#
circa aquam conftituit:plurimos aut exercitus circa infantu mulieruq 5  curtodiam.Et tota quidem no citus hžbreora
deerant preparati quecumq; feeerant arma fumentes;tauq preliuiir aggteffuridura eis preciperent«


I


3Ubet 5Cer«'us3ofepl)i 3ube( bpftoimllilm

Movfcs ordia# Inuigilabataut & Moyfesdocedo Iefum quamadmodu exerci tu eollotaret. Intipiente vero d i e ia pa#
to exercitu afce di turfus pofcebat iefum ne minus inueniretur in opere q circa eu effet ipes vniuerforu gloria? pfentis u ‘
dit lin 'mote cu militie infuturis nationibus poffeffmus .Hebreorum vero nobiliflimos feorfum rogabatcundamq; pa
Aarofre &Hur titermultitudine exhortsbatur atmaia.ClEtillequidecum ita conftiluiffetexercitum fermonibus dif
fororisvirodeu ceflitadmontemdecq;fmui&icfuciediditexpeditum.Mifcebanturitaq;bofles&inmanibuserat
oraturus. Moy beli ufiduciaq; SC ’<rribus vtebanturinimuce.Donečitaq;moyfesad;celuextedcretmantisHebr^ico
femanus in ce pnmebant Amalechitas.Cuq;laboremex defedu mannu;Moyfes ferrenonpoiTet:quia quotiens!eas
lu tedetc vince deponebat toties hebreos perire cotingebatauflit fratrem Aaron & fororis Marie viru nore Hur fibi af
bant hebrpi8C bftere eiufqj manusexvtrcq;latetec6tinere:vtadiuuanteseun6gmitterentlaborate.Quofadohe
ipfo deprimen brei Amalechitasfortiter'deuicebat.Etomnesvtiq;interiffent:nifinodefuperueniete populusrecef
tevinccbantur. bffet a cede.Vidoriaq;optima atq;gfedam neftri hafcueremaioresinferentefq; fibi bellum vicerunt
Vidoria liebre & c itcuhabitantesterruerunt.Abundantiapotiti funt magnorudarorubonoru:quefuislaboribus ha
orum maxima buerunt.Deiuincentesnaq; exercitu hoftiu :maximas diuitias & publice &priuatim pofllderuntom#
contra Amale^ nes:cum  phmitus etia alimetis neceflarijs indigerent.Fuit aute eis non folum in prefenti fed etia in fu
chitas aua ma# turo  bonorum caufa huius quam pdiximus pugne perfedio.Non enim tantummodo corpora hoftiu
ximas diuitias' ^ Cru ’ tl0  fubdiderunfcfed etia mentes Sc  cundis circuhabitatibus poft lllorum deuidione fuere tern bi#
toflederunt ^ es ei * c l’ diuitiarumaxitnu culmen adeiedu eft.Na fugientesinimici magnam copiam argenti firnul

Predahoftium ^ aur ' dereliqueruntin caftris:& vala erea:quibus ad vefcendiivtebanf:multaq; 8C  infigne abundan
maxima " ciam vtraruq; reru id eft ornamentorurntextilium pariter SC  armotum Sc  alioruqueparabaturad pre E
Laudat ar lium diuerfaq; iumenta et quecunq; moriš eft fequi iter agentem exercitum.Prudentiaq; repleti funt

fesiefu’ hebr^i,operefortitudinis&multudefideriuvirtutiseratineis.Semperenimlaboribusinfiftebatoia

ducem^ m  * ^ fecapereiudicantes.Huiusergobellihicextititfinis.(£Poftea vero Moyfesexuebatmortus hoftiu
Nemo !b & atma fugientiu colhgebat SC  hgc viris pugnatoribus exhibebat:duceq; militie Iefum pconis atto L

um tu C  db lebat exercitu teftificantecunda quegefferat.Mortus eft autem hebrgorum nemo hoftiu vero.tanti
hoft " i iftniti ft u 5tos ncq; numero coprehedi poffibile eft.(£Pro gratiaru vero adione Moyfes facrificas altare co
M fes alta e ft ltlHt< l uo d dei vidoria nominauit ) pphetauitq; omnesperiturosforefore Amalechitasnihil eoru
infututorelmquendu:eoq>cotrajhebrgosdimicaffentinfolitudine SC nequaqpofitisicalamitatibus
edmeas ae°J a # p C pg f čiflent.Tueexercitufeffum couiuioruopuleiia reparauit.Hoc ergobellocotra hoftes iuos poft
crmcauit gras C g re ff um cx  Egypto'primitus ita pugnauerut.Cu vero pacificas poft vidoriam Moyfes hoftias obtu
^pvictona ages jjjp et  fe C jflTetq; no paucis diebus hebrpos ceflare poft pugnam produxit ordinatum exercitum.MuIta
Moyles tnbus n -^. e i s  i amC opiaeratarmorum.CTbitpcedenspauliipertribus mefibus poftg mouitex egypto ve#
menn us poit n j t mon tem Synd;vbi ei circa rubum multas vifiones fadas fuifle prediximus.

exitum de egy# |j-^ a?ue j q U j &  letro in biblia dr Moyfi vxore & filios adducens occurri t .Cui confiliu de onere iudi
p o veit ad mo c an df( a pientibus diftribuendo dedit quod obfcruari Moyfes fecit.

CCapitulumtertfum

Vm aute Raguel focer eius audiens felicitate eius libeter occurrit.Et Moyfes excipies E x °c
cu eo Rephora vxorem fuam & fflios:deledatus'eft infeius aduentu.Et fado lacrificio c. 18 .
epulascopiofiflimas populominiftrabat iuxtarubu"q flamma ignis inialerat.Et mul#
rudo quide pet cognationem epulis vefcebatur. Aaron aut fumensragueb.gč qui cu eo ^

.  —-  J erat hvmnos canebatin deu:q eis falutis 8C  libertatis &  egrefTonis fue audot extiterat

pellatad moy# Simnlq;laudabant ducem:quafi eius vittute cunda eis .pfpera contigiffent,F.traguelquidem multa
Rn occurfus cu pconia plebis apud.Moyfen de eoru fortitudme dixit:quia $  cudoru falute fic laborauetut vniuerfi
bephora eius Deinde Raguel videns Moyfen in reru multitudine conftitutu cundis adenntibus eum vtilites difci
yxore & filijs. deret poftulantium alias poftulantibus SC  tantumodo fe inftitiam impetrare credentium alias čreden

tem Syna.

RagueIismoy#
fifneeriiginbi
blia letro facer
dosmadianap

onere iudicadi virtu te.fCCu vero quieuiffet a turba fumens euTolu feoriu[docebat que en oporteret facere cofiliuq;
viri«; _- -i_ P: r t .  _ i.i • r- ___

tro moyfi feor# rum no quemq aliuin nifi Mofen pofle folummodo.Sciens inquit virtute tuam & qualis lueris in mi#
ju dat confiliu. nifterio dei ad faluartdumpopulum rerum atbitrium committe alijs examinandum tu vero ad folum
Deexercitudi# dei mimfterio retine temetipium cogitar.do & requirendo quemadmodum populum ab hac poffis
uidendo conff inopia liberare.Meis ergo cofilijs vtere de rebus humanis SC  exerritu perfede difpone per dena milia
Immletto, viros deidepmille.Ita poft hec diuides eos p quigenos 8Crurfus i  cetu deldei qnquagenos SC  iudices co

ftitues fug eos q p tngita rurfii diudi Sc  p vicenos Sc  denos hebut jpprios iudices eogr negocia finietes

i 1 1 1

EXODI.

Fo,XX»

2Dcanti'quto(tbus

. , Videibibliam

Si aute auqms fup lftos vnusrvocabulu a pdpuo namero fumes.Et hij quidefiftt approbati ex 01  ple* j loc pa) y u c5( j {
beboni St  iufti q dediuerfis rebus iudiceteos.Etfiquideft maiusiad potiores veniat dignitates.Q d tlones jj 0n i Ilu
vero etia apd eos diffrcile fuerit deducat ad te.Sic d fiet  vtruq; quatenus & hebrfi iuftida ipetrare me J ias  jvfovfes

MduidfC ergo Raguel monente Moyfes lu acqeuit  c 5 f-[ IO

reatur:# tu miniftrado foli deo fadas eu exercituiefle ,ppiciu.

Exo.c

xix.

tore pdi&e rei optimu effe credens vt omnibus nota faceret veritatemdicet ei foh prebere potuiflet glo i nU e tor g j n  f uo
nam que ab alio fut inuenta.Fa&um eft itaq; quatenus virtus moyfi potuilTet etia ex hac volutate co# j,^ f cr ibens.
gnofd.Seddehisquidem’oportuneinfcripturaaliadeclarabimus. _ Movfespopfo

dMoyfes monte Sy na afcedes purgatis hebreis nubes eos opuit tonitrua fulmina corufcatioefq; dei di c itf e  ac j m ote
preietiam indicantes fuper eos ferunt quibus dece dri pcepta i duabus tabulis manu dei infcripta bo gj na  j tur Q %  c g
na predicensadimplentibusmanifeftat. Cap.quartum. _ deo ,aliquadiu

jrT^. Oyfes aute c ouocata multitudine ipfe quide ad mote Syna ituru fe effe dicebat tang cum mafuijj. Synay
d  1 e deo mafurus 8C aliud quidem ab eo vtiie pcipies ad eos fitremeaturus.lllis veropcepit iux defcriptio.'He»
ta monte tabernacula fua ponere St  vidnitate dei tenere.Hec cu dixiffet afcedebatin mote b re / f c <jj Movi>
Synaquiexcelletiftimus eft in illisregionibus & ,pptet altitudinemagnitudinis fue&fco* ffmadatutaber
pulotu j)ceritate non folumhoibus inacceflibilis fed etiam qui videri fine afpeftus labore non podit. naculu i radice
Et cufermo ellet drča eu deu habitareterribilis oibus St  inaudibilis erat vniuerfis hebrf is.CSiquide motiš pofuerut
fccudu moyfi madata tabernacula mutauerut St radice moliji apprehenderuteleuates manusTuas ad {biblia defcribit
deu tanq cu .pmifflone bonorum qua eis .pmiferat moyfes cu reuertere? a deo.f£Et feftiuitatem čele tps hUius.Pur*
brantesfuftinebantducepurgantesfemetipfosaliapurgationenecnon tez coitumulieru tribusdie gatiohebrgoijž
bus ficut eis ipfe pdixerat abftinentes rogantefq; deu vt placide fufdperet moyfen 8C  dona ppararet infefto pethe.
gbus bene viuere gc de cetero poffent. Vtebantur enim couiuijs opulentis St  ornati decenter cu čoniu Nubes opuithfi
gibus &ifilijs abftinebat St  duobus quide diebus erant in epulis coftituti.Tertia vero die ang fol oriref breos tonitrua
nubes operuitcuftuhebrforuexercitu:8£locuvbi tabernacula fixerant oe$ circundedit 8C fulgurafa q;8čverichoru
čta ventiq; vehemetes pluuiam nimia concitantes vndicpferebantur tc  chorufcationčs etat videtibus fcationes 8C  ful
B. valde terribiles:&,fulmina crebro demiffa dei pfentiam omnibus indicabant.C[Et de his quide vnuf# mina audiutur
quiiq; legentium fapiat vt voliierit mihi vero neceifitaseft referre hec ficut in faeris libris fcriptaifunt. dei pfentiam fi
{fHebrfos itaq 5 eaquevifa fuerant & clangor auribus redditus valde,terrebat etiam fermo quo refe* gnificantes.

& nimis exultans:q 8£ formidinem eius abftulit:&de futuro meliora ,pmifit:ferenufq; repente St  pu# ere fdipture te
rus aer g ante paululum fuerat’ coturbatus Moyfe adueniete reuerfus eft Igitur inter hec Conuocabat ftimonio.
populu in ecclefia:vt audiret que eis dixilfet deus.Q,uibus colledis:ftans in excelletiori loco vnde eu Timor ir Iiebrg
omnes audirentiait ad hebrgos.Deus quidem]ficut St  prius propitius me fufcepit vitamq; vobis felice o3<MoyfegifTe
nmittes St  conuerfationis’ornatum:etiam nune ipfe afliftit in exercitu.Cum figuide St  opera que prd exiftimates.

Ex xx nem cius excellentie quoq; cognofcatis:8C quonia pro vtilitate cundorum ad me loqui dignatus eft. expellens| dina
CNon enim me refpiciatis Moyfen filium Amarami St  lochabebfed eu qui nfilu pro vobis conuetti verbapopulo.p
fecit infanguine;vari)Tq; domuit plagisEgypriorumaftutiaj qui mareitervobis oftendit'quiq; cibum ponitRememo
de celo fecit eiitantibus aduenire qui potum de terraeftuantibus manare conceffit per quem Adam rat dei bnficia.
de fručtibus terremarifq; comedit p que Noeex imbribus eft ereptus per que Abraham .pgenitor no Bona adiplentr
fter terra obtinuit chananea p gueifaac de fenioribus eft paretibus edims pque lacob duodeci filioge bus pcepta coo
virtutibus eft ornatus/p que lofeph ptatis Egyptiorum dominus eft effedusiillevobis meinterprete meoratmoyfes
j 'jg tX yi  hfcverba dignaf ^ferre.Fiat itaq; vobis amabiliora g filij velvxores.Felicenaq; habebitis vita ifta fer Ordias moyfes
uates;terraq; eritis- potituri fruftifera St  finefludibus maris St  ,ple filiotu naturaliter nafeituroru eritis populu ad lege
etia hoftibus valde terribiles.Ad dei naq; ego veniens vultu;incorrupte vocis auditor effeftus Jfum. recipiendam*
lile enim ,p veftrogenere femp iua eternitate eft follicitus.fFCu hec dixiflet eduxit populu cu mulie Oes audiebanf
ribus | St  infatibus vt deu ipfia fibi loquete de rebus agendis audiret:ne vilior videref ditftotu virtusjad voce ex alt o ve
eorutn aures humana linguapueniens.Oefg; audiebant voce exalto venientead vniuerfos ita vtnuh rdite  Primulp^
lu effugeret-CEt verba quide que Moyfes in duabus tabulis feripta dereligt fas nobislno : eft fecundu cetpum. Sčdm
vnuquemq; fermonem aperte depromerevirtutes autem eorum infinuabimus.CD° cet  itaq; nos pri preceptum*
tnus fermo q>deus eft vnus &hicfolumodo eftcoledus.CSecudusautiubet nullius aialisfadaima Terdum.
ginepenitusadoradam.CTertiusaut vt p deu in nullo debeat aligs fruftta iurare .Q,uartus feruarv Q.uartum*

2Ubec'3£ettfas3ofep&! 3u&cf ^j»(lo?taEt1)it

Septimum a cede. Sept imus non adulterandum.COiftauus aute furtum non faciendum,CINonus;eft falfum
Oftauuin teftimoniu no dicendu.CCDccimus aute nulliusalienejrei habendam efle concupilcentiam. Et plebs

Nouum quidem caaudiffet pcipiente ipfum dercbus quibus Moyfes fuerat locutus gaudens in his qu$ pte»

Ded mum difla funt acogregatioe difcefikSuccedetibusvero diebus aduenietes ad tabernaculu pofcebat ab
Precepta iudi* eo etia fibi a deocfebere proferri.llle vero’3i iftas pofuit & de oibus quocuq; modo gerenda forent te
cialia multapo Iiquis teporibus fingula defigurauitquoru inemoriaoportuno.teinporeeo fa&urus.Plurimas autem
nunf in biblia, legesin alfa fcriptura difponcns:feorfum dcipfis expofiturus,

CMoyfes fecundo monte Syna afcedens vbi qnadraginta''diebus totideq; nočtibus cu deo fine cibo Exo.
Moyfes iterum gmanfit quo defcedentettabernaculum pdixiteonftruendu cuius materia maxima cumideuotione SC  c.xxi
mo teSyna afi liberalitate hebrfi minfftranf/quod quide tabemaeulum eiufq; ornatum/archa quoq»/menfam k cande xxiy&
cedit quotarda labrum aureumi& altana defaibit. .xxxij


fine cibo in ino done alias diledione Jufcipietesfed Si  beftrjs inddete perifleliumanu putantes;aut certe a deo trafla
te cu deo gma* tu .pptervirtute ^priamverifimile iudicates,Mitius quide hpc ratio ferre fariebatded pfule fe defola
ties tadead he* tos arbitrati atq; tutore quale aliu habere non poffenfcvehemeter affligebanf.Et neq; opinari poterat
brgos gaudens injtata mora illius q> virobonualiquid accidiffet:neq; finetriftitia'autdeieftione degere pualebant.
tabernaculu p* Exerdttjnaq; ,pmouere nequaq confidebatrcu, Moyfes predixillet eoibide fuftinere.<rCuq$ ia qua p
dicensjdeo edi dragima trafiffetdiestotidemq;no&es:aftftitnullocibohoibuscofuetudoparticipatus&gaudio,ap • fcxo * <
ficandum, parestotu c6pleuitexercitu £>uidetiaq; dekjua circa eos hret expofuit iimilit & ordine fcdm qua viue ,xxv *

Preceptu de-co tes effent habituri fe dices oftelu fibi g hos dies'& tabernaculu quale fibi deus fieri vellet in quo defce XXV1 !
ftruedo taber* des ad eos ipfe veniret vt etia migratcs exinde eu portaret & nequaq ad mote Synaegerentafcedere xxvl b
naculo gfjdegti qnadeos ipfedefcederetdeusrvteoru adeiletorationibus.f£Fiatinquittabernaculumefuris Si ope* xxxvl
netibusadipm ribusqup ipfemoftrauitnobis:vtiq;ahoeopusinfegmter accedentibus.f£Etdumh^c dixiffetduas ,3CUX *
Tabule pcepto tabulas eis oftedit:b;bentes fcripta illadecemlverba in vtraq,- quina.Erat in ea fcriptio mantis dei.llli xxx ':
ru dei mana co vero gaudetes in his quevidebat& audiebat ad pricipe quo poffent eu laudare ftudijfui munificetia ' xxx i‘
icripte quelibet no ceffabat. Sed SC  deferebat argerrtumifimul Si aurum Si  es:lignaq;: Si  magnam valde materiam qua "
quiq; verbaco nequaq potniiTet putredine violari:capraruq; pilos SC  ouiumpelles alias quidemhiadntho alias vero ecu 0
tinebat.Mate# coccino alias pnrpureo flore tmdas alias vero alium colotemprebeteslanafq; predidis fucata s colori °B SX
tie ad coftruen bus S linum bifTinum:lapideiq; infertos auro:qui6us homines ornamenti gratia folet vti pecudumq; xxxv
du, tabernacu# muldtudinepariterofferebat.Extalinamq;materiatabernaculumfabncatumeftquod migratum&: XXVI 1
K preparatio. p loca diuerfa deuedummihil diferebat a templo. f£His namq; cum magno ftudio a fingulis oblatiš
Archiedorvm fupra modum vniufcuiufq; virtuds atq; donatis; architedi mandato dei in his'conftituun? openbas
nomina, quos populus elegerat fibilpoteflatecollataquorumq;noiah^cfuntque,facrisinfcriptalibnsiueniunt F.

In biblia hf, Befeleel.Hur filius de tribu luda K Marie fororis Moy feos Si  Heltmaphas Ifamath filius de tribu Da.

ifteBefeleel furt CEt populus quide tato iftudio amdisrebus obediebant vt etiammoyfes fufpenderet eos dices fuf
filius Hun fili/ ficereea qne data fuilTentihodenim etia’ardfices!m predixerant abundare. Accedebandergo ad opus
Hur.Populi de tabernaculifacieridu &moyfes]eos iingulam quamq; mefutam fecunduin oftenfionem deifimul ma
uotio 8£ liberaJi gnitudinc.n quata oportet fieri vafa facrifici js miniftratura diuinis edocebat.Mulieres aute largitate Exo.
tas taberna# fua circa facra velamit & circa alfa quecuq;’hmoi ogibus erat neceffaria gg deu inomameto gc pciofis c,xu/.
culo edificado. lapidibus offerebat.Omnibus itaq; in pparatioeiam coftitutis auro 8C argeto ere textilibus rebus pdb
Mulie^f dilige^ cens feftiuitate Moyies 8i  facrificia ,p vniufcuiufq; virtute facienda ad inftituendum opus acceffit Si  a
Cia circa taber* triumprius menfus eft ita.CLatitudinem quidem quinquaginta cubitorum centum vero longitudi*
naculu coftrue nemtabulafq;inftarcolumnarumftatuitereas qumq; cubitorumhabentes alritudinein invtroq; late#
dum. Taberna re tabernaculi viginti g logum :per latu vero dece. Annuli aut tabulis fingulis inerat SC  capita tabulaia
culi dimefio fe* argetea.Bafes at deaurate 8i  celate pet circuitum Sc  in tetra cofixe gfigebatq; fines ab anulis vfq; ad ca
cudulatitudine pita clauoru eneoru <j'erat magnitudine cubiti g fingu las tabulas in t ra valde pofiti vt ex violetia veto
Si  longitudine ru tabernaculu imobilecuftodiret.Cortina vero mollilfia ex biffo g oes vndiq; pedebat a capite tabula
o m atus illius, rudefcedes adbafeyfq? diffiifa Sl  cocludes oej g ciraiitu loca vt nihil a padete differre videretSiciitaqj

EXODI

SDtantftmftattbus

fo.rtf*

nefq; opere argeti fadas:prgtcr baies Era t em ereg Ex vtroq; laterederne erat tabulg coftitute.& proe
pter portaru fortitudineincaftratg;& per eas cortina biffina tircumbat.Et curri dfent porte viginti cua
bitorulongitudine:altitudinequlq;;velumin eis Cratex purpura Bi čočco Bi  hya<yhtho.&biflb fadu?
multis floribus 8i  vari/s exceptis animaliu fitguris ornatu.Ctoter ianuasalite afperforiu erateneum fi
milehabens baiem,ex quo facerdotibus inahus diluere Sč pctfundere pedes moriš erat.Et abitus qui
dem atrij erat ornatus hoc modo. Tabernaculum aute ftatuit in medio eius loco conuerium ad oriente
vt mox cu oritetnr fol in  eum radios fuos emitteret.Cuius longitudo quide triginta cubitorum erat.Iati
tudo vero decem cubitorum habebat fpacium.Et alter quidem par ies erat auftralis:alter vero conuer
fus ad aquilone poft tergu vero eius re!inquebatur occafus .cuius alritudme tantum oportebat afcede*
requantumlatitudinemefleconftabat.CErantq;tabuleexlignoexvtroq;laterevigitiichematequa
drangulo fadg.latitudine quidem vnius Bi  dimidij cubiti altimdme veroquatuor cubitotum.<£Lami
ng autem erant ex auro fadg per interiorem 8C  exteriorem partem quibus fingulis tabulis erant cardri
nes;bini immiffi per duas baies qug erant argenteg & fuis foraminibus rabularu cardines fufcipiebat.
Parietes vero ocddentis tabulg quidem fex erant alterutris oes perfediffime copulatg:vt aptiilimehis
compaginatis vnus paries effe videretur intrinfecus Bi  extrinfecus deauratg.Exlateribusautemerant
tabulg numero viginti quaru habebat latitudo mefuram vnius Bi  dimidij cubiti.altitudinem tertia pat
tem palme:& ita triginta cubitos adimplebant. Pofterioris vtero partisf alias parietis )nouem cubitus
fex'tabulg faciebant quibus coniunde funt alie due tabulg ex medio cubito fade.quas angulares po ?
fuerutinftar majoru tabularu.Siugulg vero tabulg anulos habebat aureos per exteriores frotes emine
tes:velutqbufda radicibus cofixos.per ordineadinuice p circuitu refpicieces: SC  p eos deaurativedes h
B mifli vnoquoq; habente magnitudine cubitoru qnq; eratq; adcoiundiones tabularum.Intrabatq;cao
putvedis vniufcuiufq; in  alio vedis capite veluti in modu conche.&poft tergum parietum inlongitu#
dinepofitorum vnus erat ordo per tabulas oes vadens quo per vncinos vtriufq; parietis latera cotine
batur in caftra coibus fadis Bi  immiffis adinuicem.Quod .ppterea fjc exquifitu eft: vt neq; a vetis mo
ueret neq; alia caufa tabernaculu coturbaret fed itnobilis fecura feruaref quiete.Intrifecus aut logitudi
ne triptite diuifit id eft dece cubitos ad interiore parte ,pfuturos diftribuit. Q_uibus dimenfis in medio
quattuor tabulas'fimiliter operatas ftatuit paululuab muice diftindas ab alterutris qug feparet dece?

Eauatorium.

Tabemaculifif

tus.

Tabulg ligneg,
lammgaureg,

tuor tabulas qug facerdotibus itrafgreflibilisvidebaf:velutceludeierat.Reliquivero viginti cubiti fri
cut terra Bi  mare greffibilis holbus eft ita folis facerdotibus adiacebant.Per frote vero egreftiis erat fa*
dustcolune ftabant ex auro fade.greis bafibus fuperpofite numero quinq;. C Tegebatur auttaberna*
culu cortina ex biflino 8i  purpureo & hyac!thino & ccjccineo colonbus fada. Et prima quide? cortina
cubitoru erat dece:8C vndiq; eas tabulas obtegebat,qug.diuidetes teplum aditum habebat interius; 8£
C, hoc erat qd faciebatvtanullo videref.Et oe quidem templumfandum vocabatur:quod vero erat in*
terius & inacceffibile vitra quatuor tabulas,fandu idLCorona aut erat fpeciofa quafi floribus vmuer*
fxs deterra germinatibus variata alijfq; oibus intexta:& qugcuq; prgter aialiumformas poterant exor*
nare pidores. Alia vero huc Bi  magnitudine|& textu Bi colore vidna quinq; columnas m ingrelfu poli*
tas obtegcbat ab angulo fummitatis vniufcuiuiq; colung cortina anulis cdtinetibus vi q; ad medietate
colung depofita.Re!iquus vero lgreflus erat facerdotibus accedetibus.Super qua linea eratalia cortu
na eiufde magnitudinis.funibus ea per annulos ducentibus acretrahentibus vt tegeret oia 8i ipediret
afpedum facrificia cotuendi:8C maxime in diebus infignibus.Na Bi in reliquis diebus: 8C prgcipue qua
do videretur nubilum.textus eius tegminis fortis erat; vt laborem facile fuftineret. Vnde permanflt ifta
confuetudo etia edificantibus templum:quatenus velu huiufmodi in ingreffibus appendaf. Dece ve#
ro alie corting erant fingulg cubitoru latitudine quatuor.logitudine vero odo & vigintiiaureos haben
tes vnanos ad copuladu alterutris vncmis Bi anulis.vt coiunde fimul vnam viderent efficere Que ex
tenfg teplum Bi  quod erat de liiper obtegebant, SC  parietes a lateribus 8C a tergo ftates a terra vno pe#

letes.Erat em ifte triginta pedu textg vero de pellibus ficut ille de lana fimiles oes fingillata varietate
cotexte eratq; vfq; ad terra tegmine fue diffiifg inftar Thalami culme velarrtinis exhibetes vna cortina
ah  fronte pendete. Vndecima naqj cortina ad hoc erat aifumpta alig vero fup has expellibus fade pro
tegmine & adiutorio de fup eratimpofjte propter eftum aut imbriu certe diffufione.Multos itaq; ftux
por habebat infpicientes a longe.Na, colore eius in nulltj differre putabat celo Heg vero ex piliš Bi  pelH

c.v.

Corting taber#
naculi.

Teplu iaduvo
cabat in quo e*
ratianduiadi.
Corona,

Alia cortina.

Decem alig cot

ring.

Aligcortingvti

dedm.

%tltt  3o fep^t 3 unef $pOtyfaIUtot

Arche conftm bus fad? pendebant ficut illud velum portatuKfftuu paritet & imbriuiniurijsrepugnates .Hocer* p
čti  oexlignisfor go modo tabernaculum coftitutu eft. CLEada eft aute k archa deo ex lignis natura fortiffimis &  qu?
riflimis et eius nequaq putredine fuftinerent cm? lingua hebraica vocabat Hero?: Cuius conftrudio erat huiufmodi Ex,t
aimenfio. Logitudinis quinq; palmarum Latitudinis trium ex auropuriflJmo.Inttmfecus autem Sc extrifecus fic

tegebaf: vteius ligna celaret. Et aureis cardimbus. Tegmecopaginatu habuit valde mirabile Sc vndL
A facerdotibus q; fimul ?quale,mmaq; pars eius copaginatione poterat violare, per vtruq; vero latuslogitudinis eius
archa portaba« annuli erat aurei bini totu lignum penetrantes, & per eos vedesdeaurari immiffiles per vtruq;latus. vt
tur. Cherubifu quotiesopus effet per eos archa moueref.CNon eniin vehiculoded a facerdotibus portabat-CSup
per archam ^ tegmen vero eius erat figurariones du?: quas hebr?i cherubin appellant.<£Sunt enim aialia volatilej
In archa coteta habentia figura.qu? a nullo hcminu eft infpeda.H?c dixitMoyfes in dei fe confpexifle fede figurata.
dece pr?cepta. f£In hac igif archa duas tabulas recondidit.in quibus dece fuerat verba cofcripta.quina quide per fin«
gulas tabulas.bina femis aute per vnaquaq,- paginulam; SC  has i advto collocauir.CEhi teplo vero men
Meff .ppofitio fam pofuit proxime velut delphicam.longitudine qdem habente duos aibitos:latitudine vero vnum:
nisdefcriptio, SC altitudinem triu palmaru.Erant pedes eius ex medietate inferioris partis fadnper circuitnrotudi 8£
tomatiles. Q.uod vero ad fuperiora tedebat quadraguli operiš erat;habebatq; p circuitu vnmfcuiufq$
lateris labium exornatu velut quatuor digitis alto ligno circiieunte fuperiore Sc  inferiore eius corporis
Duodecl panes pte. Etp fingulos eius pedes fuperius labio erat annuli p quos vedeš deaurati mittebat in ligno quod
*tzimi in menla eminebat.Sinum em habebat vbi anuli erat comiiri:& his p via portabaf.Ponebaf aute in templo ad a
Phial? aure? quilonem couerfa non loge ab aditu Sc  cčuodeci panes azimos in eo ponebat fenos per parte mundos
due. valdeex farma duoruafiariorumquemenfura Hebraica feptemcotilasatticashabet. CSuperpanes _

Candelabri au aute ponebat du? Phial? aure? thure plen?.Poft dies aute fepte iteru panes ali/ portabaf :die,qui a no ®

Ki dcfcpptio. bisfabbatum appellahfeptimana fiquidemnoftri fabbatu vocant.Caufamvero huius rei in alifs edice
mus. Contra facie vero menfe refpicientis ad pariete meridianum: coftitutum erat candelabrum ex
auro fadum fuifleipondus habens minas centum quod hebr?i dicut dnthares.greca lingua interpreta
tu taletum nuncupaf .Fecit aute SC fperulas Sc  lilia cum calamis& ciphis.Eratq; h? c ola feptuaginta.ex
Thuribulum SC  quibus invna bafe copofitum erat oe candelabrum in altitudine SC  in tantas conftitutum partes I qua«
altare ligneum tas diftribuunt planetas SC  ib!em.C6fumabafq; in feptem capita alterutra per ordine conftituta in qui
intertus. bus lucerne imponuntur fepte imitantes fingulos planetaru:refpiciuntq; ad oriente SC  meridie candela

Craticulaaurea bro obliquo pofito.CTInter qd candelabrum SC  mefam interiorem fic dixi thuribulum erat Sc  altare de
Altareligneum ligno quide vnde SC  priora funt fabricata imputribili SC  forti:ex vno latere cubitum latitudinis habens
exterius altitudinem vero duplicem,(EEratq; craticula aurea:ineafada.habebatq; per angulos fingulos coro«

nas purilfimas fex SC  annuli SC vedeš inerant quibus p iter a facerdotibus portabatur. CErat autem8C
altare ante tabernaculum coftitutum Sc  ipfum quoq; de ligno mefura vniufcuiufq; lateris quiq; cubito
rum altitudine vero trium fimiliter exornatuj:8C ex laminis ? reis adopertumicui fuberat craticula i  mo
dum retiaculorum fada. Sufcipiebat enim terra igne qui de craticula ferebah quia bafes non erant ei
lubiedfX>iuerfoaute ponebatur fiifcinule:8C ph*ale forcipes SC  ciphi:8C quecuqjalia vafaad facrifidu
fuerat fada:omniaerant enea.Ft tabernaculum quidem erathuiufmodi necnon SC  dus vafa.

(fVeftium facerdotum principis ceterorum minoru defcriptioTabemaculi diuifioi tres ptes myfti
cailliusfignificatio, Q,uidq; duoded panesimefa,ppofitionis:quidq; cadelabru^&cortinefignificat
line? tunicg:8C hyacinthine fuperhumeralis:rationalis zonf Gemaru SC  pil?i declaratio.Capitulum.v/
s *-*-** ^  Ad? funt etiam facerdotibus veftes oibus alijs quos chaneosvocant pariter Sc  principi facer
dotum que arabarchim vocat:quod fignificat principem facerdotum Quotiens autefacrifi
da facerdos adiret purificabaf ;lex enim purgationem fieri iuflit.Et aliorum quide facerdo^
£i^nbiiltu erat veftes huiufmodi.Primuquideinduebantur nanachafim quodcoftridoriu? poterat
dici Eft aute cindorium fubtile circa femora ex bifTo contorto cotextum: ingredicntibus per eum]pe«
dibus velut de vaftrapis.Scinditur aute vitra medietate deorfum SC  vfq; ad lumbos aftringitur. Super r

hoc autlineo idumeto duplicis fldonis biffin? veftif.qd chitomen? qde( vocaf hebraica liguatfignificat 5^,59»
autem lineum« Nošeni linu chiton appellamus.Eft aute h?c veftis tunica vfq; ad talos corpus oe com*
pledes:8C manicisbrachiacoftringens. Accinguntur SC  drcapedus modice fuper titulum: zonam ciu
Zona cunducetes lata quafi digitis quattuor:ita varie cotextam vt videatur pellis effe viperea i  qua flores in

texte funt coccineiipurpurei cu hyadndto Sc  biifo comixti S tarnal alias Stamen )aut eius zon? eft folu
modo biifus. Et fumes iitiu cindur? a pedore: 8Ccircudaredicif iteru an pedus SC  vfq; ad crura dimit#
tit.donec facerdos nihil operiaf Pro decore namq; videntiu eft ita c5pofita.Cum vero ad ftudia factt
ficiotu SC  minifteriu pr?paratur. ne impediatur opus i leuum humerum eu portat.Q.uod moyfes qui#
dem Arabenethappellauittnos aute a Babylonj)s difcentes;Hemfaneamvocamus.ficenimh?capuo

Veftium facer«
dotum deicri«

prio.

Cindorium

EXODI.

SDeanticittžtattbuš

Fo.xxn.

. eosturicanuncapaf.Sinum veronufg habet hfc veftis.fedlarga e ad čollum eius aptiira.&naftali ex
A * vtraq; parte oram eiufdem veftimenti a pte pečtoris & fčapularuaftringunt ,Hoc etia Mafapaza vocaf

C Sup caput aute geftat pileu in modum puuli calamad autrcadidis quod ex tendit fupra fummitate pyj eus  jf accr <jq
capitis. Sc  modice Verticis medietate excedit vocaturq; manftiaemphtis & tale eft vt videaf ex lini tex ^
tura confedum habens vittas que inuolute fepius contexunf.be fadle dilabaf. Deinde aliud velamen
vnum defup circundaf defcendens vfq,- ad inferiora barbe.celas pillei illius ligahiras$ tota capitis fu#
perfide aptafq; pfede ne laborante fačerdote circa fačrifida corruat.Cluales aute fintčeterorum fa cer
dotum veftes declarabimUs.Prieeps vero facerdotum ornat quide ex iftis niliil exprg didisveftibUs re
!inquens .{TSup iuduif autem tunica de hyacintho fada que SC  ipfa talaris eft: vocafq; Methir fecudu
lingua noftra.Qpie Zona conftringif coloribus prcdidis& floribus exornata auroqj contexto variata Veftis talaris,
Ornatufq; in ft'mbri|s eius ineft velut malagranatorumSč titinnabulorU aiireorU multo decorc fadoru
ita vtiter duo tintinabulamalugranatu habeafiiteru titinabulu iter duo malagranata.Eft aute haictu#
niča ex duabus ifdfionibus futa vt fit fup hfieros SC  platera.fed vno modo i logii vndiq;drcutexta: ad
collu habes tmmodo fedioneno ex latere fed inlogu.fiiraj a pedore ad medias fcapulas.vittus aut ei  f  ‘h # 1

cofuta e ne podit eius apatio turpiter appere.Similiter & vnde manus egrediutur aptu eft. C Ad harc
aut tercfo induit Veftimeto:quod dicif Ephot. Simile aute eft fuphumerali grpcorum. Fit eni hoc mo# Superhumera#
do:vt,fi't textus eius magnitudine orbiti de cudis coloribus auroq variatis:ampledens omnem pedo le quod Ephot
ris locu.6C ad manus eijciedas aptu eft.8C 01  fchemate tunice frmile e huic veftimeto locus vacuus i me dicitur.
dio pedore magnitudie palmi dimittif vbi inferif ElTyn.qdgreraligua logion.latina rationale fignifiV
cat.Et coplet totu Epliot hoc eftillu locu que ,pptereareliquerat vačuu.Vnifqj Ephot cu ronalt annu Rationale-
lis aureis p agulos fingulos ftib ečjlitate comidis p vitta hyacifhina que inittif .pligaturis SC  cofertiorli#
busalterutri anulo^.Neaute vacua edet mcdietasimuloruČČ ronalis. fifi hyadnfhini adruetum eft; Vt
ea loca cdferuet. Suphumeralem vero duo fardonici lapides infibulat p fingitlos humeros attro clauff
B, habetes p extremitate circellos aureos in qurbus excipiuntrationalis : ligaturas.His lapidibus infcripta
funt nomia filiorum iacob .puidalibus litteris lingua noftra fena pet lapidemifemores aute in liumero
dextro.Inferti funt autS irt pfin.id eft in ronale duodecim lapides magnitud ineSt  decore prgcipuihoc
ornamentum propter pminCntia eius honoris ab hoibus podideri no poteft Siquidem lapides p quat Ornatus ratio#
tuorordines.terniper fingulosordines coftituti fSt habentes aureasp cirCuitumcoronas quibus inclu nalis.
fi confertiq; funt.ne poffint quočunq; modo textufa corrupta defluere. Et in primo quidemofdine Gemmjeratio#
triu lapidu eft fardonix.Topazius.fmaragdus. In fcdo aut carbuculum habet SC  iafpide SC  faphirum.In nalis.
tercio ligurius ichoat dride ametiftus:achates eft tertiUs qui e nonus poft alids.In o^uarto ordie tenet
crifolitus pricipatu.poftqueonix.ddde. qui eft vltimus omniu.CLitterg aute i oibris iftis fculpte funt Noiafiliorum
noim filioru Iacob;quos pricipes tribuUm arbitramur fingulis vtiq; lapidibus eorttm noiareferentibus Iucob fculpfa.
fcdm ordinem nati ede nofcuntur.Cum crgo per fe illi quos diximns anuli umt inftrmi.nec podint pon
dus lapidum fuftinere.-alios duos maiores i exttemitate ronalis que recipit ad collu eminetis ipfam tex
tura faciunt qui fufcipiunt eathenas aureas opere pleddi venientes p fiftulas quafda ab exttemitatibus
humerorum quatučathenarum fummitas afcedes pdricit poft tergu;&in circuloqui eft ad dorfumiirt
fuphumera^ coferiher hoč eft ronalis munime eximium ne poffit aliqua pte dirumpi. Zona vero
rationalis confuit de coloribus prf dičtis auro conferta.Quy ex vtroqj latere circundufta SC  ite rum re#
udluta antc pedirs ex ambabus fummitatibus pederedimittif. & habet quafda fimbrias ex aureis fiftu
lis miro decore co pofitas i vtraq; zone fummitate pendetes.CEilleum aute prioribirs alias prion fiml •*
liter operatum habet potifex {iait  reliqurfacerdotes:&: alium colututn ex hyacrntho variatum.Circun
daf aute ei SC  aurea corona tribus verfibus fada fupra qua furgit i media fronte quafi caliculus qirida
aureus frmilis herbe qu^apudnos achoro nuncupaf :qua grgci hiolcoamos dicunt.CEN e  ft uis  aute cu drdeherbe^* '
no viderit hac herba per ignoratiam natura eius ignoretiaut vocabulum fcies ipfam lgrroretifignifico * **■

huiufmodi hoibus eius modum.Hted herba frequeter vitra tfes palmos oboritur radicem vero rotim#
da habet &'quafi rape fimile'm:folia veto riientp ,ppinqua de ramisvero 1  eius oriUntur caliculirbtundt
SC in  circuitu habet oculos vrtde frudus egreditur.Caliculuj ergo que diximus fupra corona aurea po
fitum habet magnitudine digiti minoris cuius cauatio rotunda eft quafi crateris:que tamen latius Con

difci pulis explanabo.Eft eni quafi fpera diuifa SC  circa fundurn habet aha mfcmonem aradicerotun#

da.Deinde paulatimcauatura colligitiir:8C adfuperiora denUodeceterapentur:8£in alebio itacolligi
tur:vtproprie Videaf hemifperium mirarotunditate omatum.Super hanciterum oriuntur.infdfiones
quafi extremitates malogranatorum fpino ff Si  in aaitidimum defidetes cacume. fempq; feruat Si  fru#
dum huius caliculi fuppofitio feminis dereditis vicinum.habetaute flore fimilem platagini;6C per cit
cuitum tota corona his floribus eft celata ab occipiti vfqj ad vtruq; tempus, (£Frontem veto hoc

?Uber£etcta63orepty 3uDei Jipftom %Mi

lamina  aurea < ^ c ^ n _ n ° habet:fed lamina eft aurca que facris litteris dei nome habet ifcripturHoc e igtf potifitis oma
In q dei nomen Mirari fiquide quilibetpoteritodiuhominu qdcircanos habere no definunt. Qui anobis hoc D.

infcriptum eft mo ^° diuinitate coli detident quaipfi colereno quiefcunt.Si quisenimtabemaculi pofitionemconfu
C Laudat iofe# ^ eret  ^ i acer dotale infpiciat vcftem:& vafa quibus vtimur ad facrificia celebranda:8C legiflatore viijt
phus Iudeonu ^ acrum a g n °fcet & fruftra nos ab ahjs blafphemari pdpiet. Nam fingulaqueq; horum ad fimilitudine
citu ex taberna ^ f° imarn  rerum|ada repperirefcfi abfq; inuidia velit hfc fapfenter confiderare.f[Tabernaculu nfq?
culi pofitioe & cubitoru trine diuifum in quo duas partes facerdotibus cundis diftribuit:quia prophanu que

facerdonim ve ^ am c čumrieq; !ca;m tcrra & mare ffgnificat. Hac vtiq; greflibilia cundis funt.Tertiam vero partem
ftis ac čete ro ru ^ < ‘ lcauit  deo: ec q> cel um ingreffibile fit hoibus. f[ Super mefam vero duoderim panes pofiti figni
preciofitate ^ cant ann “ ,ta  tnenim tanta quatitate diuifum.<[Ter candelabrum vero de partibus feptuaginta co*

<T Taberna culi P°^ turn  planetaru decamoma tegit:& fuperillud feptem lucernis ipfaru planetaru curfum ofte*

diuifiot tres Ve  ^^ Tantenaq;funtnumero. <£Cortineexquatuortindfcolcribuselementorumdefignantnatura,
tes tC  myfticafi Biffusenim terram declarateo q> linumoriatur ab ea.Purpura vero mare eo q> pifcium fanguinccolo

cmficatio. I ^ ur , ~ ^ _

Duoded panes , tunic 5 tQ ta terra. Hyacithiria vero veftis polu/qui per malogranata corufcationes. per tin#

ouid figrdficat. bnabuloru ionitu tonitrufalias tonitruajindicare dinofcit.CSuphumerale etia ad fimilitudine naturg
Cadelabru? qd totau ? c ft ft^deo placuitvtquatuorcoloribus fi'eret'auro cotextispropterfplendore reorqui mudodif
ficnificat * f un ditur.Rationale vero in medio fuperhumerali in modum terr^ conftituit.Harc vndiq; medium te*
Cortinarum fu  net l° curn, CZon§ drculusfignificatocceanumqui vtiq;cundafuolimbo rircudat.flHudicatautem H
enifteatio *  ^ Cm  ® ^ una  vterq; fardonix:quos pont1fex portat in humeris.CDuodecim namq; lapides feu mefes

Tunice lineefi intelligere poteft feunumemm ftellarum quezodiacucirculumgreci vocant. <£Pil!eum vero vi*

cificario & hva ^ etur m *bi coe ^ ,m ' tar * d* fit ex hyacintho.Non em aliter poterat (upponi ei nome dei&i corona fef
cintine '  defignatum & in lamina aurea propter fplendorem quo diuinitas prf cipue gaudet. Et hf c quidem ta
Super hunrra tlimm °d° declarata lufficiant cum 1‘^pius SC in  multis virtuslegiflatoris oportune podit exponi.
lis mvftica de*  CDeus facerdotium dati Aaron propter meritaptfcepitcui quatuor erat fihj de modo quoq; quo

claratio **  ^ acerc ^ otcs  ^ tabernaculuiin quo fponte negligens accefus eftjfuenmt parificati & tepore quo pdiAa
Rationaleciuid ^ uerunt  f a< ^ a,ct  quomodo Nadab H Abiud fratres alienum ignem offeretes concremati funt.Cap vif
deffemat ^ f^sS^^^ralGitur du prfdiftaru re«r terminus euenidet nodu miniftris facris mueribusdedicatus
— S 11 ' Sffivvr.fi aftitit deus moyfi.8C facerdotiu Aaro fratri eius dari pcepit q,ppter virtutis opusoibus

honore iuftior haberef.Tu ille colliges i  ecclefia multitudinei virtute eius Kftudiu eius
edicebat & .ppter eos paduru effe picula.Cuq;ioibus ei populus teftaretur & eius ftu J °

diu valde laudaret:Moyfes ait.Viri lfrahflitefabrica quide laperfefta efbficut ipfi deo
gratufuit; nobifq; podi bile. Etquiaoportettabemaculuiadicari.decetprimu futuruj

Zona quid fu
gnificat.
Gemmaruj de
claratio.
Pilleifignifica#
tio.

Exo.c

facerdote miniftraturuq; facrificijs.SC fafturu nobis orationes agnofcere.Egoquideha c deliberatio
Deus odnit fa ne c ° ce ^ a me ipfum dignu hoc honore iudicaba eo q? natura omnes fui potius amatores exiftat

■ » .lotiumdari ^ max,me  <3? ntultum mihi fum cofcius pro vedra lalutelaborade. Nuc aute ipfe Aaron dignum hoc
Aaron oronter honore decreuit.& huncfacerdotenobis crediditiuftiore. fciens q> dignus indueref ftoladeode *

virtutesfuas uota  ^ cura  babebit altaris SC  ad hoftias ofFerendas.& ad orationes faciedas ,p nobis libeter auditurus
Aaron a deoVa < l u ‘ cura  b? gnis nri.viru que i pfe magis elegilfe agnofeif. Hebreis itaq; placuere que dieta fut:&ordi*

, , n c piimfnr n a tioni deipbuere cofenfa. Erat em Aaro .ppter genuset 1 pphet!a&virtute ffis honore hoc djgnior p
Fih Aa on uii  vniuet b s :habebatq; filiostpe qtuor Nadab. Abiud.Eicafar.Ycha; nar.Q,uecuq; vero adiabrica taber

ems Um  ^ os  ^ oblationeiuditofferre dimidiuTicli.Siclus aut hebreoru numiima-guatuordragmas airicas ha
bet.Illi verolibeteriplebat que iuderat Moyfes.Eratq; ofreretiu multitudo fecetom qu;q; miliu & qui
P ‘K  -t*ta  g® tot “ quadragita offerebatq; argenti libra a viginti annora ftatevfq; ad qmquaginta comtuti;obla#
Fun Ca  im tuq ; circa tabernaculi opus expedebaf.<EPurificauit aute &tabernaeu'u&facerdotes hoc modo.Mir

bm }*™ , *  reglede ficlos quingetos/8i totidemcinnamomi gCcalami.hiecautern fpecies fuauis odoristprioris me

cerdotumo us f ur ^medietateihsc iuffit cotufa mifceri oleiq; aliuarum pondusimenfure prouicigq3 dicic Hinduos
Upti^opi ces attIC0S  capies.Q,uibus pmixtis 8C  codis fačla eft arte vngaetarioru vnftio fuaunTima Deiccps

mm pdictmu?. ^ p um g s  jpf os  facerdotes & oe tabemaculumvngues purificauit:ofrerenshoftiasmultas 8C variasi
ftafu j 13  tabemaculo.Deide thuribulu quod erat onens 8Creliqua quoru pterso narrare natura ne multiloquiu
Cta tuerunt an*  jggg^^g fiat.Secundo aute in die.id eft an folis ortu & occafum infenfum ficri oportebat olnoq; oleu
no prio exitus p Ur gates ad luminaria coferuabat. Q_uoru tres qmdem lucerne fupra facrumcadeiabrum lucebat deo
ac  °  to ta dia reliquf vero accendebanf ad vefpera.Omnium vero qug fada lut optimi cpiiices Beieleel 6C

EXODI.

SDeatmameaftims

Fo,XXIII

Exo,c
f6.SC.
Lc.c S

tc.c.8

Le,c. x

B-

C.

Nu.c.

7 *

Elyab fuerutNa Sc  prioribus artificibus ipfi prepofiti ad meliore operatione eratiugiter cxercendamj
& intelligetia rcru quaru inftrudione primitus ignorabat .horu itaq; Befclcel meliore contigit iudičari.

Igitur oe tepus ad opus fadendu tranfijtin menfem feptimu. Sc  pofthsec ex quo egyptu reliqiierant:pri
mus eis annus impletus eft.fjrinchoante vero fecundomefeXandico fcdm macedones/nifan veto le* Hgd^rcdidafa
cundu hebrgosiin nouo menfe tabernaculum confecrarat Sc  oia vafa eius qug ia dedaratafunt.Ofte* fucrunt an*

dit autein fe deus gauifum i operibus hebrgoru & no fruftraeos laboraffe in pulclSitudineillius edifi* no prio exitus
ci| fed accefli ti Sc  habitauit in eo teplo. <[Prgfentia naq; fua hoc modo fecit.Cceluj fiquide mudu etat: de Egypto.
fup tabernaculum vero folumodo caligo fada eft.non alta nube fatis atit defa circundas illud vt putare Prgfentia deus
tur efle tepcftas.neq; rurfus ita fubtilis fuitvt valeretp ea afpedus aliqddotueri: gratufq;ros,exidede* in tabernaailo
fluebat: padebatq; dei prefentiahis qui SC  volebatihoc pariter Sc  credebat. <£Moyfes aut cu artifices manifeftauit.
qui talia fuerat opati dignis munenbus honoraflent facrificauiti tabernaculi veftibulo fcdm madatum Sadrificiu moy
dei tauru SC ariete SC hgau pro peccatis, Didurus eni de his que ad facrificia pertinet:etia de his qug cit  fi pfedo taber*
ca facrificia celebrantur indicaturus fum:fimul Sc  de quibus iuflit holocaufta fieri:& quas comedenda načulo,
taq cibu laxauit Madatis igit aialibus qux  predixi i ex eoru fanguine vefte Aaron ipfumq; cu fili js af* Feftiuitas taber
pergebat;purgas eosfontif?aquis.&vngueto:vtdeifierentfacerdotes.Septeitaq; diebus hoc modo naculi.
ipfos 8C  eoru veftes curabat.tabernaculu fimul 8C  eius vafa: 8C oleo prariibato ficut iam dixi Sc fanguine Spontaneus ig
hyrcoru Sc  tauroru imolatorum per fingulos diesiid eft vnoquoq; fcdm genus. Odaua vero feftiuitate nis i  tabernacu
denunciauit populo: SC  queq; fcdm virtutem immolare precepit.lili vero alterutros emulati. & fu pera* Io accenfus eft.
re facrificijs femetipfos finguli feftinates didis obediebant irrspofitis aut hoftifs fup altare repente ex {[Nadab&A*
eis fpotaneus ignis accenfus eft'8t fimilis flamafulguri chorufcationis emicuit:8C oia quas erant fuper al biudquii biblia
tare cofumpfit. CCotigit aute poft haec SC  Aaron calamitas qusda:vt tanq homo fimul & pater de ea dicitur Abius.
cogitaret qua tn fortiter toleraiiit qn SC  circa cafus aio fortis crat: SC  hoc voluntate dei proueniiTe iudi* Iofephus no fc
cabat. Ex quattuor naq; eius filijs quos ia dixi duo feniores Nadab Sc  Abiud portantes fliper ara ho* quif diuifiones
ftias no quas prgdixerat Moyfes fed quibus primitus vtebanf .fubito cocremari funt igne fup eos ma biblig qug quir*
gno impetu veniente Sc  pecora faciefq; eoru inflamante ita vt nullus eu valuiftet exringuere.&illi qui* q; libros Moyo
de ita defundi funt. Moyfes aQt iuflit patre eorum SC  fratres portare cotpora extra caftra SC  deducetcs fi ordinauit di*
honorecogruofepelire. Luxitq;eosplebs nimisamare proptermortemqusficeisinopinabiliterac ftindosqmipe
cidiffet.folos aute fratres eoru & patre no cogitare ex hac tribulatioe Moyfes exorauit cu deberet prg pmixtas penta
ponere dei honorem fug triftide.Ia emAaron SC  ftola facerdoti| videbaturIduUis.fjIItaq; Moyfes om theuci tradit hi
nem honore refpuens que fibi ornne miiltitudinem videbat offerreriolu deo minifterium celebrabat. ftorias.Neq; et
Et aliqn quidem ad montem Syna ibat:aliqn vero in tabernaculum ingrediens rdponfa pofcebat.de Moyfes qui pe
quibus feorfumrogabatdeu.vt ftola priuatus SC  alijs fe cudis publicum demonftrabat in nullo ab ali/s tatheuču copo
ditferre ftudebat nifi tm vt eoru dura prouidere videret.Infuper SC  couerfatione eortt fctibebat in leges fuitp libros di*
fecudum quas deo grati viuerent g C i  nullo alterutros accufaret: quas tame dei prgcepto conftituit ftirixit imo totu

C Virtus gemmarum facerdotalis veftis a deo in facrifid)s affiftente:& fulgor gemmarum rationa* opus qjfi in vnit
lis vidoriam diuinam pugnaturis promittens qug Iori^o tempore ante Iofephum ceffauerunt.Modus volumenf vt dt
quovehebatur tabernaculum. Capitulum odauum, cit magifterhi*

Vnc igitur de conuerfatione Sc  lcgibus^orum expona, Q,uod autem de vefte pontificis pre ftoria^j;redegit
termifiivolo proferre.Nullo modo enim malignitatibus prophanoru reliqui occafionem.Si Efdrasveroquf
qui tn tales funt vt dignitatem dei tentent cognofcere :omnipotentem deum legentibus fci tota biblia a ba*
re dereliquitfiue ad facra veniat:fiue addfe nolit.Et hod non folum hebrgis voluit efle manifeftup fed byloifs cobufta
etiam peregrinis ifta legentibus.dLapides autem quos ferre fupef hunteru praedixi potificem: erant reparauit hoc
oes fardonices: eorum puto naturam amplius omnium ad humanam notida venietiu effulgere. Dum opus i quiq; p#
ergo facnfiajs deus adeffetialter qui i dextrohumero portabaf: micabat. & ex eo i ta fpledor exiliebat titioesfiueiqui
vt etia procul appareret cu prius hoc lapidi no ineffet.Et hoc itacp inirabile eft. His tame qui fapientia q; ibros diuifit
non abiedionem diuinoru operu nacifcutur. CQ_uodvero mirabilius eft dida.Per duodedm enim la
pides quos fupta pedus pontifex futos in Eflyn.ideft ratioale portat/ vidoria pugnaturis deus prgnu Fulgor gemma
ciabat.Tantus eni fplendor fulgebat in eisrcu nondum exercitus moueretur. vt omni fieret multitudi* ru ronafis vido
ni manifeftu eorfi auxili/s adeffe deum.Vnde grsed qui noftras folSnitates honorant:eo q> nihil in his ria adeo pugna
cotradicere valeat :Eltyn rationale vocat. C Ceffauit itaq; &E ffy n SC  fardonix fplendefcere annis diice turi s nuciabat.
tis anteq hžec ego cofcribere:cu deus molefte fertet trafgreffiones IegUm.de quibus fub opportunitate
dicemus.Nunc aut ad confeqUentia verba conuertat. CTabemaculo fdj iam dicato SC  exornatis facer
dotumrebuš:populus deu apud fe efle cu tabemaculo iudicauit Sc  adfacrificia fimul ad requieeft con Modus quo ve
uerfus quafiomne iam moleftia refpuiflet:&de futuris meliora defideratesimunera deo alfa quidem hebatur taber /
commumter alia vero feorfum fe fingulis tribubusoiferebant.principes m  fribuum bini eonucnietes; naculum.

D.

Dc legibus fa#
crificiorum SC
purga tionis,
Duo facrificio#
rum genera
Modus imola#
di holocauftuj
priuatoviro

%iba  Sercmsjofepijt 3utiei hitfoita %$y,i

vehiculum SC duos boues offerebant, Erantq;vehiculafex:&ica tabernaculum m itincnbus deuehe#
bant.t[Ad ha:c autem vnufquifq; eorum phialam ninbuIumq,iportabat/&capfam capietem daricos
v f , , dcccm plenam thymiamatibus;turibula vero Sc  phiala argentca erant vtraq; ficlos ducentos habetia,

Vaia aa taber# In phiala tamen feptuaginta foluminodo funt expenfi'.H^c erat plena farma oleo confperfa gbus vtu
culi dccore por tur ad facrificia.Superillas autem oblationesvitulum SC arietem cum agno anniculo ad holocauftum
tata daricos id eft totum indglendum. Et cum hishyrcum pro oblatione peccatorum offerebant finguli prmdpiu

SedSC alia facrificia qu£ falutares appellantur: per fingulos dies boues duos:8C arietes quinq,-cu agnfs
Moyfes deum anniculis 8c hgdis.Iftienimiacrificabantperduodecim dies.vnus itoto die.CMoyfes autemnequa#
tabernaculo co g afcendebat in montcm Syna:fed ingrediens tabemaculum confulebat deum de aduum legumq; dif
lulebat. pofitione,quas humana fapietia precellentes oporteret firmiffime omni tem pore cuftodire. F t domu

alias donum dei efie cundis oftendit talefq; fore leges vt eas hebrg i nec in pace per gpulas nec in belli
ca neceffitate tranfcenderent.Sed de his quidem legibus dicere luppono: alia confcriptione fadurus.
CHISTORIA LIBRI LEVITICIINCIPIT.

CDe legibus facrificiorum & purgationum deq; modo holocauftum immolandi dehoftijspro gratia
ru adione pro peccatis/de facrificijs pro pauperibus/de facrificio per ignorantiam peccanris/Sc fcieter
fecrete tamen/de facrificio princtpum/ 8C modo immifcendg faring facrificijs. Capitulum nonum.

Vnc tamen guarundammemorabopaucarirdepurgatione 8C facrificijs Ee.c.r
pofitarumi^Etemm fcrmo mihi de facrificijs faciedus eft. Duo funt eni *♦?•+
facrificia quorum aliud quidem ab vnoquoq; proprie. Aliud vero cele,. E
bratur a plcbe.F.thfc quidem duobus modis efficiuntur. Aliud quidem
quando tantum quod immolatur incenditur. 8C propterea nomen holo#
cauftomatis habetiid eft totum incenfumialiudvero quod pro gratiarum
adioneperfoluitur.&ad epulas immolationum exhibetur. C_De priori
naq; narrabo. Vir priuatus holocauftum faciens immolabat quidem bo#
uem 8C agnum 8£ hedumihaec quidem annicula. Boues autem permittu#
tur immolareietiam iam maiores.Sed hxc  omnia mafculini generis ho#

Modushoftias ..'.'n ■•auJi.Ti:— v j locauftafunt.His autem cefislimbumaltarisfanguine perfundut facer*

imoladi ,p gra# dotes deinde purgantes ea membratimincidunt.et omnia fuper altare imponuntlignis inftruftumSč
tiarum adione fubiedo igne flammatum.Pedes autem cumiecore purgantes & inter pinguedinem vna cum alijs of Lc, c<
femnt.Pelles autem facerdotes accipiunt. Et holocauftomatis quidem ifte modus eft.CFro gratiaru 7

vero adione hoftias celebrantes-.haecanimaliafacrificant.Matura quidem SC  anniculis gradiora maf
Hoftif ,p pdis. culina tantu fceminis combinata.Iminolatefq; haecffundunt quidem fanguinem fuper aram:renes au#
SaCrificia,pro tem SC  adipem SC  omnem pinguedinem cum reticulis iecorum:8C cum his caudas agnt fuperponunt a#
paupenbus rg.Pedora autem SC  crura dextra facerdotibus prgbent Sc  duobus diebus de reliquis carmbus gpulan

Sacriffciup igo  tur.Quaecunq; vero remanferint concrematur.CSimiliter autem predido modo facriffcij; etia pro
noratiapeccatis peccatis hoftif celebrantur. Qui vero maiora facrificia non habent offerut colubas aut turtures duas
quarum alia quidem fit in holocauftum deo-alia facerdotibus datur ad cibum.CTertius autem de fa#
crificijshorumanimalium in facrificiorum fermone dicemus.fFQ,ui enim per ignorantiam in pecca#
Šacrificiu fcien tum incident agnam SC  hedum fceminam eorumdem annorum offert Et fanguinem quidem fundit la
ter peccantis fe cerdos fuper aram non ficut priusifed angulorum tagit extremitates:& renes aliamq; adipem cum re# Ee.cj
crete tamen ticulo iecoris fuper altare imponit.Sacerdotes aute tollunt pelles Sc  carnes ea die confumcndas in tem 6 •

Sacrifidutn pri plo.Lex enim in cras relmqui non finit. C Qui vero pcccat fibiq; confcius eft &nullum habet qui eum
cipum,' poflit arguere arietem immolat lege prf cipicnte cuius carnes in templo fimiliter facerdotes comedent je.c +

Modus immif# ea die.CPrincipes autem in quibus peccantifacrificantes ea quidem offerunt qujeipriuati:placant au p,
cende faring fa tem deum offerendo ad faaificia thaurum Sc  hedum mafculum alias mafculos.CLex autem pršeči pit
crificijs. in  priuatis publicifq; facrificijs etiam fatinam mundiffimam adijci.Inagno quidem affarij menfuram

in ariete veroduorumun thauro triuin:6Choc fandificant fuper altare oleo mixtum.Nam SC  oleum of#
fertur ab immolantibus.In boue quidem hyn medietatem.In ariete aute huius menfur? tertia ptem:8i
Hyn menfura. quartam in agno. CHyn aut menfura hcbreorum antiqua fert cados atticos duos fecundum qua me#
furaoleum offerebat.CSiquis autfacrificiumnonjcelebrans provoto fimileprimitias offerativnam
dragma fuper ara mittit relinquain vero ad vefcendu facerdotes accipiut aut ad coquedu. Na Sc oleo
fermetaf aut certe ad faciendos panes facerdote tollente quodcuq; ex ea ad holocaiiftu neceffariu eft
<£Prohibitio de non itnolando foetum cum matre neq; ante odauum diem: de facrificijs publicis
SC  quotidianis fabbato duplicandis: defacrificijs feptiinimenfis;8£ primis de feftiseorum Sandifica#
ta tribu Lcui aialiain hebrgorum cibum detcrmmat.Expellitqi a ciuitate leprofos .Capitulu decimum

A

tc.c

ij*

Icutfict- 2>eanft'Qtu'Wftms

RohibetauteIeximmolarialiadie natuvnacugenitricc fed ncc aliter imolaripmittitnificu Prohibitiode
| 0 cčteua dies nati tiaferit. f£Fmtaut & alia faerinaa $  laguonbus euitadis aut ,p ah/s caufis & no imolado fe#
-Lbs^ f gcualia Iibrmmacuhoftijs expenduf quoru incraftinu aliquid remanere lex .phibet.facerdo tu cu mre: &an
tibus fcilicet propnam fumenribus parte.fEEx publico fumpto autemlexeftagnum anniculum fin# tediemodauii
guliš diebus occidi.mchoate die & terminate.Sepdma vero die quaž fabbatu nuncupat duas occidut: Sacrifidum pu
eodem facrificates modo.f]"In initio aut melis: SC  quotidiana facrifrcia &duos boues^u agnabus anni blicu quctidia#
culis (epte SC  arietema&It.hgdum vero pro dedinatioe peccatoru:fi forte p cafum obliuionis eueniat nufabbato diu
([Septimo vero meniji que macedcnes ypemeretheum yocatadijcieteshis quaeprgdi&a {ut  thauru plicatur 1
& arietem Sc  fepte agnas imolabat Sc  hedum pro peccatisiofferunt aute fuper hsc duos hgdos quoru In initio mefis.
alter quide vnus vitra termiros deferti dimittif futurus pro toto populo expiatio SC  dediatio peccato# In feptimo me#
rumalteruveroin iuburbanis m locu puriffimu deducerites cuipfa pelletotuinceduntnihiloinopur fequi apd nos
£.e, c. gates cocrcmaf ant f'mul thaurus no oblatus a populo fed ex ( pprfo fumptu potificis prgpatus.Quo dicitSepteber«
!j, interfedo Sc  allato in teplum fangume eiusffimul & hyrd afpergitdigito cotra mefam fpedes.Eodem

aut numero & pauimetu totienfq; teplum Sc  aurea aram: Bc  quod teliquu eft drča maius veftibulu por#
tas fuper hxc  extremitates SC  renes Sc  adipem cu reticulo iecoris fuperiponut altari. Prgbet aut SC  arie
t£mdeopontifexad holccauftu.fEQ.uinw veroeiufdemenfis Sc dedmatemporeadhyemeiamver <Quinta SC deci


holocaufta facere SC  facrificia dco:& pacificas offcrre hoftias pcepit: vtq; in manibus portaret ramos fingebantur.
myrre SC falids.fummitatefq; palmaru SC  virgulamalipitcvC Primaitaq; dierum holocaufta iit hoftia Modus facrifi#
rum extribus SC  dece bobus Sc  agno vno autplunbus Sc  arietibus duobus adiedo hyrco ,p dedinatioe candiperoda^
B peccatoru.Sex autcm diebus ipfe quide numerus agnorum Sc  arietUrn cu hyrco facrificaf.Subtrahitur uam fefti,
aute fingulis diebus Vnus bos doneč ad feptimu veniaf.SC ab oi opere die odauo quiefcunt.Et deo ft
cut prediximus vituluimmolant Sc anetem.SC  agnos fepte SC  hyrcu p» dedinatioe peccatom. hgcqde
hebrgis tabemacula figentibus celebrare patrij moriš eft.fEMefe vero nouoru xadico  qui apdnos ni SaerifTcium in
fanappellaf.idjeft anni pricipiit quarta decimaluna foleappofitoin ariete:quo mefcliberati a feniitu# p r i 0 mC nfe  qu»
te fumus ggyptioru.facrifidu quod tune egredietes ex egypto fecerut imolare no annis fingulis quod apud nos .Mar
pafcha dicit celebrare fanciuit.Et vtiq 5  celebramus;iliu<! p tribus noftras nihiTimmoIatoru in craftinuj tius appellatur
Le.c. referuantes. f[Q,uintadecima aute fucceflitfeftiuitas Admorfi qug fepte diebus celebraEi qua Azimis pafcha celebra
tj* vefcuf A fingulis diebus tauri occiduf duo.& aries vnusiagne vero fepte:8C hec holocaufta fiut. et hyr tur,

cus quoq; ,p peccato adifeif p fingulos dies:ad gpulu faccrdotu.fESecundo veroAzimoru die qug eft feftum azimo#
fexta Sc  dedma:frtigu primitias quas metut anteq ex tis  VefCatur deu mdicantes iuftBm efie primitus rum  feptem dia
honorati:quofinthac Vbertatecopleti.offerunthocmodo.SiCantes fpicaru manipulum SCconfundč*  b us  vefdintur,
tes;8t mundaadcoquedumordeafacietes:aredei affarium offenlnt & vna dragmaex eo mittetes re^ Sacrificiu icčla
Iiquu facerdotu vfui dere!inquunt: SC  tucia licebit oibus pto fud metere volunrate.Iminolat aute in pri# di e  azimorum,
miti j s ffugu agnum ad holocauftum deo. C Seprima vero feptimana traiada poft hod facrificiu.qua Primitie frugu*
rum feptem ebdomadaru dies funt quadragita SC nouem.pethecoftes Ccelebraf quam hebrgi -Afartha otferebanf feda
vocat:qiiod fignificat penthecoftenad eft qumquagefima.In qua offetunt deo paneš de Aphrica fic# azimorum.-

catafados. ču fermente affariorum duorum:8c ad maftadum agnas dUas.ha:ccquidem deo folumo# Feftumpenthe
doofferuntur.Nacaenafaeerdotibuspr£eparat;nihilq;exhismcraftinuitlrelinquipm{ttunt.Immolat co ftes,
aut ad holocauftu Vitulos tres Sc  arietes duos Sc  agnas quattuordeci:duofq; pro peccato hyrcos,Nulla
vero feftiuitas eft in qua holocauftu n5 faciunt aut in qua ex operibus laboru requie no habebutifed
in oibus SC  legitime imolationis fpeties:& vocationis certus eft modus- SC  eotu qii£e ad epuladum im#

C. molanf; SC  conturti tamen fimilia čočta  fetmento carens datur aftarioru viginti St  quattuor. Si  adpanes
faciendos expedunf.Coquutur em duo diuifi ante fabbatu: Sc  fabbato mane oblati fupra faeta mefaj

e.c.ii

J.ec

!»•

aliud fabbatuin: SC  tune pto illis alia deportaf .lili vero facerdotibusexhibetur SC  thure mčenfo in igne

expenfis fedo perdiemfarinaoleomixta s 8£inodieacodioneduratam: quodfitmenfuravnius affarijf#- „ -

Cuiusmedietatem quidemmane.aliaveromedietatemeridieignifolentofFerre.Dehisitaq;itegrio# Sanaihcatatrs
rem denuo declarabo fermonem.SufTicienter aute mihi etia nune de his videor enarraffe. fTMoyIes bus: Lem ab a#
autetribuleuiacomunione popuU iegregasfaeramentarriq;futura fandificauitifontium aquisval# lijs^regatcui
depuriflimis:6Cfacriftcia > ptalibusIegitimaprgbes l deo:tabernaculueisfacrataq;vafa:8£reliquaquae# tabernaculujSŽ

ILtb£cXcrftus3ofepl)f Jubei t)j>Ro:ia Hiba

D.

Leproff a ciuic
*atccxpulfi8£fe
minedefluetes
Kalij vtmulie*
remenftruofe,
Sacrificiumim
muadorum
Sacrificiulepro
foru fanatorum
SC  huiufmodi.
Contra Iuftinu
hiftoriographu
falfo dicetelib.
xxxvi. epitho *
matumtrogi,
Moyfem raiffe
Ifproiu SC  idco
ab egyptijs pto
ie&umfuiffecu
alijs Igprofis SC
eoram fadura
duccm.

De immudičia
mulieris puer#
per? Kmunda
tioneeius.Pro#
batio fi vxor a
viroadulterafu
fpicetur
Adulteriu om#
nino ,phibitum
Q,uicoitcumu
lieremenftruta
morti fubditus
eft.

Duplex facet*
dotuj purgatio
quibus meretri
eem aut concu
bina/ captiua$j
viduamducere
prohibitum eft
Snmus potifex
folaj virgine SC
vnicaj poterat
ducerenecpad
mortuum Ti
batire.

lice#

ftinerentdequibus du nobis cccafto huius fcripmre prouenerit dicemusiadijcietes Sc  caufas $  gbus
motus alia quide nobis ad cibu efle precepit: abftinere aute ab ali (s imperauit. Sanguinis aute totius
vfum ad vefcendu modis oibus interdixit. anima lllu SC  fpiritum putans. Sed & carnes fponte mortui •^ e c
animalis efum omo ,phibuit:& ab adipe Kreticulo caprmo SC  cuino 8C bubafino abftinedum eiTe prše
dixit,CExpulit aut a ciuitate etia leprofo corpore maculatos:& femie defluetes.Sed SC  mulieres qbus
fit purgatio naturalisiremouere iuflit vfq; ad feptima die.Poftqua[diem quafi purgatas remeare permi
fit.Similiter aut SC  mortuo facietes exequias: poft totide dies legitimum e redite. <TEos aut qui fuper
numerum horu dierumin pollutioneconfiftunfcfacrificarelegitimum e duas agnas quarumalteram
quidem fandificarecouenit alteram vero facerdotes accipiut. Similiter aute immolant & ,p eo cuius
deflui t fe men quoties per fotnnium hoc pati?(defcendente eo prius in aquam frigidam)ldem facit \SC
quf cum legitima vxore concubit.Leprofos autem omnimodis expu!it a ciuitateicu nullo pemtus con
luuetes.&nihil amortuis differetes Si vero quilibet fupplicando deohac segritudinelibere?:fanumq;
colore aliqn recipiat diuerfa deo facrificia copenfabit.De quibus poft lisec dicemus. C V nde etia irri#
debit quilibet eos qui dicut Moyfen lepra fatigatu gCjppter hanccaufam fimiliu proiedoru ducefadu
in chananea venifle cu eis.Si eni hoc fuiflct veru nequaq hocMoyfes imuria fuafanxiffet:cu magisra
tionabiliter etia hoc alijs introducetibus cotradicere preualeret:qn SC  apd getes multas leprofi fint.K
fruantur honore prftipuo:& non folum iniuria&expulfione priuentur: fedetiam militias mereantur
infignes SC  ciuilia eis cingula committantur: 8C in facris SC  in templis ingrediendi habeant poteftatem
Q,uapropter in nullo prohibebatur tnovfes fi aliqua huiufmodi paffione circa colorem ipfe aut multi
tudo'qug aim eo erat vexaretur de iftis meliora fancire:nulluq; detrimentum huiufmodi poffionibus E
cogebatur inferre.Sed palam eft quOniam hoc de nobis inuidia concitati loquuntur. Moyfes autem
ab his mundus exiftens.etiam mundis confribulibus conftitutis de languentibus hoc modo fanciunt
Si  prodei hoc honore decreuit.Seddehisequidem vnufquifq;cogitetvt voluerit.

CDe immunditia mulieris puerpere Sc  mundatione:de probatione vxoris viro de adultetio fuf
pefte de prohibitis coitibus :de facerdotibus et mulieribus quas ducere fpfis prohibetur.de iu#
bileo anno SC  debito remittedo, Capitulum vndecimum.

Vlieres autqn panutintrare i tžplu ,phibuitfacrifidaq;cotingeren6 gmifitvfq? ad
quadragefimu die-fi mafculus fit q pariaf :duplicibufq; diebus fi fcemina gnare coti
gerit.Tngredietes aut poft prgdi&g dilationis tgs.facrifi'cia celebrabunt qu§ facerdo
tes foleniter deo diftribuut, C Si qs aute adulterata fua fufpicef vxore offert faring j jp_ C P
ordeacee affariu SC  ptigillu ex ea mittes ialtare reliquu dat facerdotibus ad edendu
muliere vero coftituat aliqs facerdotu ad ianuas quy iut couerfg ad teplu SC  velame
c apitis eius detrahes fup fcribit quide i mebrana deiyocabulu iubetqj iurare nihil
ea viro nocuiffe fuoinec pudicicise viculu dirupiife. Q,d fi comifit vt femore dextro Nu.ca
difiučto putrefafto moriaf .Si vero amore nimio SC  huius rei zelo petulater maritus hac fufpitione mo *)>
uereE vt mefe derimo ei puer ma fculus gnef. ^erfečtoq; iureiurado dei nome dilues e mebrana i phia#
la exprimat: iumefq; terra de teplo circa parietes iacente. SC  fup afperges mulieri dat bibendu.llla vero
fiquide iniufty accufata eft cocipitSC  partus eius nutritur in vtero.Si aute de thoro maritali metitur SC
deo etia cu cofufione vita teliqua fuftinebit.Na SC  femur eius putrefcit: Sc  vterus vertitur ad hydropem Le.t 6
fJ^Etde  facrificijs qu>de SC  purgationibus eo^ moyfes cotribulibus fuis ita profpexit:leges aute tales
expofuit.C Adulteriu quidem oino prohibuit.foeliciffimu effe credes vitos circa thoru elTe fecuros.8C
ciuitatibus fimul SC  domibus expedire filios effevcraces.Sj matribus mifceri:tanqua malummaximu
lex negauit.Similiter vxori paterne Knutricibus SC  fororibusi&fruAu vxoribus coire queq filioru.tan
qud prauu in iufticia nimis odiunt.Prohibuit aute SC  mulieri naturaliter pollute mifceri et iumentis 8C £ c &
mafculis eo q>hfclibidonequiffima videaf.Kaduerfus eos qui hfc prffumutmortis fuppliciuproue Z]>
nite decreuit. CfSacerdotum vero duplicefecitpurgationem.Nam &ab iftis fimiliter eos abftinuit.Et
fuper hfc neq; meretrices neq; cocubinas eos habere permifit neq; ancillaneq; captiua eis nubere vo
luerit.fed 8£eas que de cauponibus SC  pandccibusvita agut; & qu^ prius mantos hntes pro cauiisqui
bufcunq; dimiffi’ funtiab eoru coniundione prohibuit. C Summum vero pontificem neq; mortui vi#
ri habere permifit vxorem.licet hoc alijs cocefTiffet.huic folideditnuberevirginemeaq; leruare vnde
neq;ad mortuum facerdos: fummus accedit, cureliqui non prohibeatur folenia fratribus Sc  pareribus
H  ommbus fuis 'mortuis exhibere: quos efleoportet fimplices oi fimplicitate vera,Q,ui iterfacerdotes
integer non eft pafci quide de oblationibus facerdotis conceftitsafcendere autem ad altareun templfi

' C _ _ /__^ - - — _ M i« C1 -  — r. J A.  V 1 .... _ . Im  - — 1. . n. m ~ —  — a  « * ~ J A C  A L/ - -  A /T n ^ 1 I I 1  fSS lllll

|5rnncto?um 2De anftquttaf ibits

5F0I1CB.

A. mundi funt SC fapientes exiftunt.Bibere vinu doneč ftola veftiti fut .phibenturJnfug SC  oues imolant Soote°nafcetia
£eui integtas;&fn nullopoIlutas.CHfcigifetintge vitefue geftatradiditMoyfes:quoi^queda& inde frafmtcoia
c xxy ferto aeges adinuenit quatenus du chananea perciperet hec fetuarent id eft vt ano feptimo requie ter vo ;g^ l[S mv j-
repbeat ab aratto SC  plataticnibus ficut Sc  ipfos feptima die ab ogibus ceffare iaciuit SC  vt que fpote ori g'g j eDt j ma
unturdeterraeffetvoletibusinvfucomunia SC cotribuKbf&extraneis;nichilq;exeisfemaret.CHoc neanor 5 qulr /
aute fiieri poft feptimaanno^ feptimana iuffit,quiilintianni quide quinquaginta.^ocaiurq;abhebre CU a 2 j n taraciut
is anus qnquagefimus iubileus in quo debitores a creditore laxanč SC  ferui liberi dimittunf. Quod cu ano an

effent cotribules ( p quada trafgreflionelegu eos feruiti/ ičhemate caftigauit;morteq> fuftinerephibuit aeefimo te*

<£Inftante fiquide mbileo qd nornen fignificatlibertate;reftituuntetiam agros antiquis dominis ifto ,j,ittebatur *
modo.Conueniunt venditor agrif mu!& eptor& reputantes frudus & expenfas imagro fadas:frudi
bus exuberaflecopertis:veditcr recipit agru- ;cu vero expefe trafcendunt:hoc qd deeft redpies eptor j-j e  <}omibus in
apoffeffione difcedit.Conumeratis fcj exequo ftudibus SC  expefis: prioribus pofleiforibus reddit a# ri 'n,f af ,p , m ven
grum.Eandelegem voluitetiam m domibus obtinerequf per vicos quofq; vedunf.CNadehisqu£ $ t i s i eXt  *
in duitate venduntur aliter definiuit.Si quide anteq impleatur annus recipiat q>ecunias:reddere do*
mum cogitur emptor.Si verocompletusannusfuerit pofleflionem confirmat emptori. Hanc igitur
Moyfes conftitutionem legum dum iiib monte fyna moratetur exercitus a deolcognouitalias agno*
uit SC  hebrfis fcriptamipfecontradidit.

CHISTORIA LIAR1NVMERORVMINCIPIT.

CLeges de modo bella;exercedi/ Sc  numerus hebrforum a vicefimo ano vfq; ad quinquagefimu ad
pugna aptoijž deptis leuitis qui feorfum numetantur.Tube due argentee a Moyfe mftituuntur adco
uocandu populil SC  mouendu tabernaculu.Pafcha primo in deferto celebrato veniunt ad loca qui di Leges de mo
citur Eferoth vbi feditione cotra Moyfen fada conturnicum multitudo fuper fpforum exercitum de bella exercedi.
fcendi t quorum maxima pars pro murmure diuinitus punita interijt. Numerus oim

CCapituIum.xij. . filio^ ifrael a*

| Vm vero circa leglflatione ia putaret ifta fufficereiad exerdtif militaris iura conuerfus S ha pto^ad pugna
j bens in animo bellicas caufas attingere,Precipitq; principibus trribuu preter tribum leui:vt a vičefimo ano

! Miim/vn T m 1 iVa /»m i »m  O/ ■**■» . . f.. T _ —

Nue.

ca.x.

0,1  * ti quinquaginta q potuiffent arma gducere.a vicefimo ano vfq; ad quinquagefimu .CPr° leui tn ele tria milia fexce
git inter pnncipes tribu manafle filij iofeph.Hg c aute fuit fupplicatio iacob ad iofeph dum fečiftetifi'* ti quinquagita
lios eius fibi pberi ficutpdixi.CErigetes alias figetes autcaftra tabernacului mesilo ftatuebat:& ter fineleuitislnbi
i Nue* ne tribus g Iatera fingula tabernaculi comanebat Sc  plateas per mediu habebat, F.ratq; ornatiis quafi blia ponif quin
c,z. fori reruqj venialiu fingulis i ordinecoftitutis SC  opifices artiu fingularuin ftationibus erat.Nulliq;]a* genti quinqua*
lio loco qua auitati copeteter edificate Sc  collocate fimilis erat.Ea fiquide que circa tabernaculu erat ginta.
facerdotes tenebat:deinde cundi leuite.Exquifiti enim funt etiam leuite mafculi q vitra viginti anno Tepus quo mo
jsJQ e>  rum efient:inuetiq; funt viginti duo milia odingenti (?dogmta.CQ.uoties vero fug tabernaculu fta* uebatur taber*
Ct  ^ re nebula cotingebatitang ibidenVdeo comorante quiefcebant.Cum vero conuerteretur procedebat naculu SCc,

CL Adinuenit aut SC  modu tube ex argento fade quf eit hmoi:longitudinem!quidemhabes pene cu* Defcriptiotube
bitum.Eft autem angufta fiftula cantatorio calamo capatior ipbens latitadine qug coueniat ori ad fu a Moyfeprimo
fceptione fpiritus SC  claflico fono vicina que hebraica lmgua vocat afofra.Fade funt tales due.Et vna inuente.
quide vtebantur ad iulTione Sc  colledione populi in ecclefijs’ce!ebrandam:altera vero cum oporteret Modus moue*
ad cogitadu de rebus neceiTari|'s principes conuenire ambabus aute multitudo colligebatur. Cumq; di tabernaculu
tabernaculu moueretur hec fiebatJnfonante priore qui habitabant ad orientalem tabernaculi jparte Aliterhabef iri
furgebat.Cu vero fecunda lonuiifet qui ad auftrum refidebant apparabantur.F.t ita in techam inuo* biblia fed paru
lutatabernaculi inedietasipcedentibus fex tribubusportabatur :SC  alia mediafequentibus fex.Leuite differt.
vero omnes circa tabernaculu erat.Tertio vero fonante pars qug couerfa eratad occidente ferebatur Pafca primuiu
SC  quarto que circa feptentrione.(E Vtebantur autem his tubis etiam in facrificijs hoftias offerentes:& deferto.
fabbatis Sc  ceteris quoq; diebus. CSacrificauit aute tune prius poft difceffum ex egypto quod pafca Moyfes veitiadt
dicif/ndeferto.Etpoftpaulum ( pcedensam6tefyna Sclocaquedam comutans de quibus dicemus locuquidicitut
Nue. adlocumfg dici?eferothjvbimidtitudorurfusfeditionemfecitaccufandoMoyfen &neceffitatem Eferoth: in bi*
xi. fedusfui dicedoi&qd de terra bona fuafiflet eis exire.Et cuillampcrdiderintpro felicitate quamfe bjiaat Aferoth
.pmiferat pbituru diuerfis miferijs tenerenf aftrifti SC  aqua priuati.Et fi contingeret vt etia manna de v^i feditio fda
C’ ftceret effent fine cofolatione perituri. Cumq;multa| feuiora in illum edicerent:vnus quidem mone* e q-ipopulo ca
bat eos vtneq;Moyfeoslaborumq; eius exhibitotum pro falute cundorum imemores effedeberentj a Moyfem

d.|.


ILibcc^ttacfusJofepi)! 3ut>ei $j>{iojfa Eibji

^®Y^P 0 P” m furgebatM 0 yfesitaq;confo r ta n se 0 sta1idefpCTati'o n edeie&os..!icetej r piterabfin'(rst contumefiaro n
cotortas prmtt p a jf us  ^ ^mifit eis carniu multitudine pbituru non vno die fed plurimis lllfs aut hoc no credent/bus D ‘
. carn J“ mul ' & tičete q U odam vnde h?c poffet tatis milibus qti£ predixcrat miniftrare.Deus inquit & ego 1/cct au*
titudine.Cotur ^ ientesa vo bi s  malano tn,p vobisrecepiinusoperantes &iftud no tarde proueniet.CCuq; dixiffet
niču mu, mudo j^ c co turnidbus repletus cft omnis exerdtU3 colligebantq; eas circaftantcs CDux aute no tarde red
!up nebreonim didit hanchebr^isftiuna & malediclum in iecomifTum.Non paruafiquide multitudo eoru mortua e
exer c itum. P ’u *  & hadenus locus ipfe cognominatur cabrotalia cutus interpretatio eft defiderij fepu’tura,
ratiodiuinafu, ^Q^ UO modoMoyfeshcbreos adchananeorufinesduxi'tvn duodedmmittesexploratoresqcorti
p murmurates. c 5fideraret regiones qtiibus poft quadraginta dies reuerfis terrorcq; populo cocuffo decreueruc egy
Applicatio ne# rC p etCrc  jvioyfe 8C  Aaron interemptis. Capitulum derimum tertiiim.

breo»iuxtatcr v j,  dllfo t>f \o ovt r\At>  A/T/vrf^e m mio Oni ioTT»r iiivt-i /•fionomton. ^ - *  

Nuc.

Educens aute eos exfnde Moyfes intertaque vocatur couallis iuxta chananeos: terminos c x j„-

<• AfH'Om '11  ItKrtuT»M  1 n«<l_ ' *

aJ

brfo^iuxta

oriHtm^rme IP ex,ftemS  & ad  ^abitandu diffidle populum in ecdefia cogrcgauiyeifq; in cotionc locutus
vocaf eonualis cft d,c& ; Cum  vobis deus duo bona ,pmiferit:libertatem & felids terre pofleflionem aliud

& in biblia* dr dco  ^ antc ‘ am P°^ detls alm<i  eftis percepniri ceieritcr.In finibus namq; fedemus chananeorum ar,
deTertu Dbard ccb,t< l ? nos dccetcr0  procedcntes neq; rex neq; duitas:fed nec omnis eomm gends exerdtus.Ergo p
Fxoloratores P aremur ad bc!Ium Non Cl  fine Iabore nobis b ?c terra coceditded maximis ea plijs obtinebimusrMit
duoderimittu, tamus antcm e xploratore_s qui huius terre bona confiderent:& qu ?  virtus in eafit habicannu.An oia Me.
tur i terra ram vero vnamines fimus & eu y cft in otbus nobis adiutor &pugnadi focius honoremus.Hec itaq; čudi c.xiii,
ncoru inbiblia x ‘^ ct  Moyfes:mnItitudoeihonoreexhiJ)uit.<rEIigitq; exploratores duodednotiflimos viros vnuin
noiatur Reuer de vnat l ua< l ; tnbu  Q- lli  cireueutes omnem terra ehananeorum a partibus circa egvptu iacetibus vfq;
tnnf exolorato a J ciuitacem^mathimad montein libani perueneruntnaturaq;terre SCmcolaRr hom/num cdfideratet E
res frudus ter validareuetfi funt quadraginta diebus omnehoc exp!entes infuper &frudus quos ferebat illa terra
re atmortantes P ort3nres:eon " l< l’‘ habundantiam 8i  multitudinebonoru terram illa haberc narrabant.A voluta#

ctoonulfi a 1 el teaute ' n bel,and 'populumfufpendebantmetuentesetiafuepaupertatisinopiam:dicetefq;flumina
lo fidoedete ’ et 1  mpoffibilaMrifituris: cfle montes infuperabiles iter agentibus & ciuitates muris valde fortifiimas: 8C
timore inciitič  ab,tlis eaRr  g rand ’ oiunimineroboratos.in hebron autem ctia gigantiu prole Te inueniffe dicebat. Et
tes Auditi- ex cx pl° fat0, ' es  gdevidetes q» cundisquos ab egvpto egredietesinfpexeratmaiores effent chananei 80
uloratoribus i ‘pft tabueil,nt: ^ >'nulritudme hoccredere copulerunt.llli autehis queaudierat poddlionem lllius ter
oofiibilehebrei rc  diffidle iudicabat ('olutoq; cofilio vxoribus et filijslugetes degebant tang nihil eis opere fed tam
eredunt hitare nim verbo  j3niittere Rurfumqr moyfen increpabanti&indamaritci eiufq; fratri atq;pontifici.Etpef,
tetrS vn /terum fima q u,dei11 bcct  d im  illorum blafphcmifs habueruntnodem.fMane vero ad ecclefiam concurrco
murrrnratMo tunt  ^ ebberat!onem bab entcs interfedo Moyfe Si  Aaro ad egvptu denuo remeare. Vnusaut explora
fen inc e nate ^ tor  * befbs bbus nauc  ^ c .  effr ain ^ ca ^ c P b dc tr > bu  >uda metuentes in medium.pcefleruntitene*

Deliberant I e  bant q; multitudine cofi'dereTuppIicates:& neq; deu falfitatis arguere:neq; crederc h is que,p terrore
brei Movfc & n ° veredc  ehananeis dida videbanfifed fibi potius qui ad felidtatem et pofleffione bonoru^ eos dice
Aaron inte fe hus  inuitarent qn neq; montium magnitud o n^altitudo fluiiiorum vimite colentibus effedu pote
dis redire i eev nt ,m P cd!re  maxime cum deus fecuritatem pbeat eoru & .ppugnator exiftat.Pergamus ergo dicebat
etn ouos imne ad bodcs nu lf a ^timoris habentes fufpitionefed duci aedite-deo.nofq; fequiminiquo vocamus.

d e ” t of ■ t Et lili quide bf c dicentes nitehantur iram populi mitigare.<£Moyfes autem & Aaron in terram pro,
Caleol 10 UeCt  ft rat * :ro g abant d 611111 non  <P  fi 13  faluterfed vtquiefcere faceret/gnorantemplebem eoruq; fedare ani
p.  * P n * mos pfentis hefitationis paflione turbatos.CAftitit autem 8c  nubes 8i  inftans fuper tabernaculum fi,

& Aa°- id 7 - gnifieauit dei prefentiam.

* a dCL}  CT batus dominus contra murmurantes pdixit per Moyfen illos in terram promiilionis no intraturos
ppopuio. j- C( j  fi]j os  eoru ipfolq; p quadraginta annos in deferto efic morituros. Capitulum.xiiij.

mibes iuperta Oyfes autem lšconfidens in mediaaltititmultitudine:dcumq; permotum eorum pande

orefentilfVcmf IIP batiniurfn pcepmmfq;forefuppliciunon qde delidodignu(? qua!epatres pro correptio^
pr naiigm, neinfert filioru.Cuq; trafiirenttabernaculu cora deo ,p futura eoru pditioncdeflebant eon, F.

ficans Moyfes m cmorabatq; populq/que paffi ab ea et quatis bnftajs pticipati.ingrati drča eu exiftcret qn et nuc cx
populujerepat pl or ato T u terrore decepti fennones illoru potius qua .pmifflones dei iudicaucrint vetiotes. Etob hac
eis pena^mur C am no.cqm'dem perdere oes:neq;eorQ exterminare genus quod omnibus hominibus habere apud
mure predicen p e  p 0 t, us  honoratum veram chananeoram terram non eos efle potituros ncq; eius felidtate letaturos
oo icj q>  no mo p e( j ctI | f lnc  domibus et ciuitatibus in deferto quadraginta annis efle viduros & hanc penam eos pro
trarent terra; U  jn/quitate foluturos.Fib js autem veftris dicebat deus terram daturumfe compromifitallofq; partidpa
morerentur /n ^^5 &  d UO s eoru fore que vos ipfi vobis inuidiftis acdpere.CCum hf c itaq; moyfes dei volu

tate dixi(Tet;& in  triftitia & erunam multitudo couerfa eftiregabatej moyfe vt eis ppiciu faceret ded

gameto jum SDcaittittutfalilms

S o wW.

A Sadefertoliberatis pberetvrbes.Ille autendfcebatdeunonhmoihabere cofiliu neq; fc3? Ieuitatehu y,' rtus  ^/„.-3  / B
mana dudfi circaindignatione eoi^fj habita deliberatione in eos fentetia ptuliife f£No itaq; iudica jvi oy f e man ]f e
duefthfcoportefe difcredi fimoyfes cu virvnuseffetitata milia hominuirafcetfu potuitmitrgare Sc  ftaf q vnus tan
adm afuetudinis vota rcducere.Deus ei affiftes ei fermonibus eius vici multitudine pparauit.qppe cu ta , f^mmu
fcpius inobedietes inutile fibimctfuiffe inobedietia cognouilfent;vriqj in calamitatibus icidentes. Mi# j ia mit)eau i f  *
rabilis vtiq; virtute Si  fortitudine fuit vir ille:ad crededu fibi de quibulcuq; populil audiret Si  hoc no °

fo!u tpe quo vixit fj et nuc e.NulIus eni hebreorum q no tag eo pfente K caitigate fi forte) iit moribus
incopofitus obediat fandionibus eius licet alios latere pomt.Et alfa quide inditia vitra huana virtute
eius exiftut.OH ei qda tras eufraten habitariu:quattuor menfiu itinere venientes .ppter honore noftri
facrifici j-.cu multis piculis fimul & iuptibus facrificates.no valuerut imolatione participari intercedite
hoc Moyfe qbuflibet'qno fintnris legibus ernditi;neq; nobis ex paterna tiaditioe courdi.Et alij' neq; q  UGmor »
facrificatesiali j'vero femiplenafacrificia reliquetes /alij autneq; initiu ingredi in teplu valentes facere _ (l0 . V0#

difceflerutiobedire moyfeos pceptis potius q fua voluntate facere pponentes.Et cu phibete fe de ta# /-n. n ^ 1  fG

libusnometueret:folatncofcientiametuentes.Siclegiflarioqu?videbafdei.fecitilluvirumeliorefua terant  n
naturaputari.fESed et atetps modicuhuius belli:claudfo romanis iperate hyfmae!e apud nos exifte p ani g S ma  -
te potifice cu fames noftra regione tališ obtinuifletivt quattuor dragmis vederef affariutallata farina temoorc r i Xl3
ad feftiuitate apmoi^ in choros fepttiagmta g medi]' qde finguli fut vnus Si  triginta/attiti aut quadra Hiiimoe * t  U
gfnta Si  vnus nullus facerdotu pfupfit comederc:cu fcilicet terra tanta inopia detineret:quippe cu me » L J . ra orIS
tuerentlege &iramquaetiam luper iniquitateshominibus opcultas folletinferre diuinitas.fgiturnon u - t  r * s vexa
oportet amirari de his que tuc gefla funt:qn nune etia littere a moyfe derelide tanta virtutem habeat Timor le '
vt etiam inimici  rioftri fateatur quia his qui confHtint tem publicam noftram per Moyfen eiufq; virtu x j mus rj! sm
g emidteus eft.Sed d e Iris quidem vtplacueritvnicuiq;confideret. r ^ s

CExplicit liber tertius.

Clncipit liber quartus qui continet tempus annorum viginti.

C[Hebrfi contra moyfen murmtirantesipfo nefceite ;chananeos armis agreffi quoru multitudo interff
dtur aiia turpiter fugientequibus cofiliu dat exercitu procul a chananeis educere

<£Capitulum primum.

Ebtfofq;itaq;defertimoleftiaatq; difficultascogebatetphibenedeoadchananeos ^
accedere.Non eniaquiefcebat Moyfeos fermonibus obedirefed etpreterillius'voluta Sufpedus Mo
te fuperare fdhoftes extimantes:illu quide accufabant fufpitione hiites eo q? corj  nego Y^ es  q

.tiareturinopiam 8c  vt fp eius viderenf cgerefolatio.Preliarivero ct^ra chananeosfegref conttaeius vo#

J fi funt dicetes deu no ppter Moyfen eis auxiliari:fed comuniter geti fue ferre folatiu p luntate črtana#
Spter maiores eoru fuaq; virtutem quoru puidentia habuiffe videbatur.Et qm qui prius neosibelojagre
libertatem prebuifiet etiaHunc laborare.volentibus ferre folatia no tardaret.Dicebantq; etia folos pofle diuntur.
fe hoftibus preualere licet vellet Moyfes deum ab ! eis alienare oibufqj hoc expedire gc ipfii fui redores Hebrgi Moyfe
effent Si  non egyptioru iniuria degrdfi moyfeos tyrčnide denuo fuftinerent Si  fecundumeius viueret criminantur 8C
voluntatem nec deciperent quafi diuitias ei fola vtilia p,eius deuotione pdiceremnq non oes effent e 1  dmo fub

de genere abraha ied vnus effet ,his'audor omnium cui deus om nia noffe futura pberet. Q_ui videtef "5^ er , V0 J u , t *
fapere fi luiius fupbiam condenantes 8c  deo credentes obtinerent terram|qua eis volentibus copromi Hmrf 1  nefaen

cananeos arma
parant 'Si  mul#
eotu in#

deferto ppter que ad h ec potius vrgebatur ad chananeorum bella pfedi funt deum ducem exiftima cananeos arma
tes SC  no adjlegifiatoris folatiu fuftinentcs:donec fibi meliora fore decernercnt. Q,uo fadolioftes ag# paran
gretn funtdlli fiquidem eoru no obftupefcentes inuafionem feu multitudine eos t  fortiter excepetunt: t»Owo

Si  hebrforu multitudinem interemerunt.;Reliqua alias relique vero militia cohortis eoru foluta eft:fe terftcif aha pat
datiq; turpiter ad tabernaculu confugerunt.Et eo q? ppter fpem tante calamitatis occubuiifet oino tefugiente^Co
deiedifunt gi nihilvtiledeceteiofperabatcogitates!qrh?cpiracundiamprouenilTentiaccedentibus filtu Moyfi de
ad beliu contra illius voluntate.CMoyfes aute videns fuos perditione compreffos :8C  metues nevido exercitu educe
r/a confidentes inimici & appetentes maioraTuper eos laccederentaudicauit exerritum procula cha# do pcul chana
naneis educerei defertu.Cuq; ei multitudo coientiret:qu? vri cognouetat q> abfq; pceptionibus eius neis.
pu idetie  preualere no pofiet:eleuatoexercitu abijt inheremumfacies cos ibi quiefcere nec prius cha Seditio^ maxia
naneos adireidonec a deo oportunum tempus acciperctlgitur quod in magno contingit exercitu 8i f>  hebreos, q

cipue apud eos qui in erumnis caluniatores & inobedientes exiffunt hoc etia iudeis euenitNam du ottaanjjdet*
effent fexceta smilia forte pre multitudine confilifs, me!ioribus*minime fubijcerentanopia potius SC  di mli ;Moyii
erumnis irafcebantur aduerfus alterutros Si  contra duce.CSeditio naq; tune eos qualem nec apud gre oratio deu pia#
cos nec apud barbaros f ada nouimus apprehenditip qua oes deleredos a deo atq; gditionis pericula caiiet,

« d.i|<

Seditio Chore
fid plcbis ab eo
condtate cotra
Moyie&aaro

Htbet£toaMts3orcp&t3ut>ti ^ittcdaHtbu

fufccpturosler ipuit moyfes:obIitus malorum licet paulominus ab eis fuiJTet ocdfus pro cuius precibus
nihil mali eos deus fuftinere pmifitilicet legiflatorč fuu contumelijs affeciffent: & madata que p moy* D-
fen ipfe dederat defpexiffenteripuit tamen eos quado pro feditione fua mala prouenire potuerut.nifi
ipfe eoru pericuIo,pfpexiffet.Seditionem vero & quemadinodu poftea moyfes'couerfatus eft narrabo
predicens caufamnropter quam taliafuntcommifia.

C Seditio choreleuite 8i  plcbis ab eo cocitate cotra Moyfen 8i  Aaro fratrem p facerdotio.Cui Moy*
fe s excufationis verba dedit & vt cunfthuribilis & igneincraftinu veniant ordinauit & iteru fciat que
deus voluerit fungi facerdotio. CCapitulum;.if,

Hore hcbrforum Sc  genere nobilis & abundans diuitijs SC  lingua facilis Si  ad perfuadendu
plebi nimisidoneus vides'rnoyfeninmaximohonorecoftitutupinuidiahocgrauiterfere
I bat,Nam c um eflet ex ea tnbu:erat eius pariter & cognatus’ & moliebatur quafi iuftus effet

f  - , vt eam gloriam ipfe potius'obtineret;čJ Si  ditior illo & genere apud Ieuitas non vidcretur ef

pro lacerdotio. p e  deterior.Clamabatq;'dicens efle crudelem moyfen gloria fibimet aucupatu:# hanc p calliditate ac* Nuc.

quifi(re fub occafione quafi videret deum.St contra leges Aaron fratri facerdotium,dederit:no comu* xvk
f 'A' ru  n 'P^ ac ‘ t0 pl e bisfedluoiudicio:&fuphecmodotyrannicohonoresquibusvelletimpenderet.Seuius

J" 1 ""! 3 . ^'l ore  autem dicebat efle Si  vitra violentia qiua lefionem latenter videietur inferre:qn non foluj nolentibus
ct leclitio cotra j- ec j ne q. fntelligentibus infidias eius honoresjaut vim facere contenderet quia cum fdunt inquit homi
Moyfe K Aaro ncs non v j 0 lcntia preualere,Hanc quide volentes boni videri non inferunt dolofa tamen arte rna*
pro facerdotio, c hinanf:quatenus defideratu perueniar&d efFedum.his SC  his fimilibus fuadebatplebi q> alias quia
vtile foretivt du adhuc hmoi-latere felcrederent punirenturinec finerentur ad potiorem accedere cu*
mulurne inanifefti fierent inimici. Adiciebatq,- dices.Qua rationemreddere poterit Moyfes vt Aaron
SC  filijs eius dederit facerdotiui'Si enim ex tribu leui deus honore alicui prebendum effe decreuitiego
hunc iuftior fum accipere genere quide ipfo confiftens quo moyfes:diuitijs autem SC  forma potentior
Si vero maior tribus queriturdignum eft vtruben tribus potius honoretur. Et huc accipiantDatha Si
Ambitio chore Abiron 8C  phalas.Iftienim feniores erat in illa tribu: SC  potetes facultate pecuniaru.CHec itaq; chore
dicens volebat quide videri comuni vtilitati prodefle.opere vero agebat vt huc honorem in fe popu«
li fuffragatione trafferret.Et ille quide h?c maliuole plebi cn dolofo:dicebateloquio procedente vero
fermone paulatim ad multos acrelcentibus auditoribus contra derogatione. Aaron ois exercitus agita
tus eft, CCErant enim cocordates cum chore ducenti SC  quinquaginta viri prtoresiftud etes quatenus
Confentientes ^ atr ® IT10 yf e0S  facerdoti/ iure priuarent 8i  p hoc eum exhonorarent.Tuc itaq; populus vt etiam Moy
cum cho e S  ^ en  ^P^aret aggrefibs eft Sc  inieccleiiam inordinate Si  turbulente conueniebant:8£ ante tabernaculu
Vi let a r  dei clamabat oes.Exeat tvranus & populus ab eius feruitioliberetur^ fub occafione dei violenta man

, - • ‘ data precipit.DiccbatJenim quia,fi deus ipfe facerdote futuru eligeret digniflimum ad huc honore p*

icn eum la °d #  ^ eret  & non ca mi d tls  inferiori daret.Et fi decreuiftet hunc Aaron dari coram populo faceret SC  non in
. . P iaa  fratris hoc relinqueret poteftate.CMoyfes aute fu  derogationem chore iam ex multo prefciret etiam

irritatum populum no expauit:fed confidens rebus quas fideli deuotionetraftabat SC  fciensEratre dei
M f ad f voluntate facerdotium SC  non fuo munere meruilTe ad cofiiiui venit. <Et multitudini quidem nihil om#

e i°d ti f ',  n ‘ no  locutus eftiad chore autem clamansicu eifet dexter etiam in alijs SC  ad loqueduin populiš nimis
L e  }  °Pr v ' er  fngeniofus.Mihi inquito chore 8C.tu vnufquifq; horumoftendebat aute ducentos SC  quinquaginta vi
reipo iua. ros  jhcmore digni‘dTe videmini& totu exercitumhuiufmodi honore non priuoilicetnonhabea qu$
vobis ex diuitijs 8fculmine al te dignitatis exiftunt.Igitur, facerdotu Aaron noeo q>  diuitifs precellat:
cum tulamboš nos pecuniamm magnitudine videaris fuperare:neq; .pptergenus quado comune]hoc
nobis fecit deus eundem progenitorem nobis dans nec ppter frater nu amorem quod iuftius alter ha*
bere potuiflet *h?c ego contuli fratri.Na fi non cogitaremjde dei legibusihonorem hunc mihipotius p*
buiiTem:quando plus mihiego fum vicinus q;alter Si  mfhi,magis alterofamiliarisexifto.Nam neq; fa*
pites cofilium erat memet periculis|fubderc:8C alijs ex taljcaufa felidtatis dona conferre,Sed[ego a ma 1
litia fum remotus.Deus autem fe contemni nonidefpexit neq;nos ignorare voluit q> hocfacietes ei p*
ftatis:8C ipfe eligensfacerdotemfiiturum fibi a querelanoshuiufmodiliberauit.Non enim Aaron gra
mea hoc& no iudicio diuino fortitus eft.Vn ponat hoc deus i  medio qfi ab difceptadu vt nuoq dignus
ad hoc inuenif accedat.Q.uod ! el deus dedit no derelinquimus:fi voletesaccepiffe iudicamur ca  fit ipi '
um honore quem ille pbet non adire: & nimis irrationabile vniuerfo tempore fecuritatem promitten*

Iterata .pbatio te dco cotenere.Sj nuc iteru .pbarivult eu q p nobis debeat ei hoftias imo!are:&pful pietatis exiftere
quis lacerdotio lncogruu naqj e o chore vt quilibjlappetes honore deo huc phedi cui voluerit auferat ptate. IgiPa |fedi
dignus deo^ha tioe&hmoi turba qefdteMane vero oes q facerdotiu queritisturibula fingula portates avris domibus
beatur,! * cu thymiamate & igne venite.Sj|& tu chore cede deo iudicm Si  i his eius.expeda fetetia 6dn ( 'temetip(u

E

'■■ha.

jtiutmcojunt SDeantidmtatftms

fo.rjn>it.

deoveliš facere meliore fed potius adefto dehochonore tahter iudicandus.Necno St  aaron arbitrorl
* tereffe iudicandumicu eiufdem fit generis & in nullo poffit de rebus facerdotij iufte culpari. Couenie
tefq; panter coraomnipopuloif!cenfumfacite:&cuiuicuq; veftiv facrificiufuaueiudicaueritdeushtc
nobis ordinabiturfacerdos Scita aderogationefraterna tanq ei bonorefacerdoti) ego donauerimlibe Varietaspopru
rabor.Hecmqyfedicete:&aturba Sc  ab eius fufpitione multitudo ceffauit:&laudauerutcun<ftiqug liinexpeftatoe
dičta funt erat enim vir optimus SC  loqui vtilia videbatur.Tunc ii'quidem confiliuz Eft« iolutum,{fAb futurorum.
tera vero die cunčli congregati funtin ecclefia vt adeffent facrifiido;&eleetiom de facerdotio edeerta Naturalevulgo
tium.Eratq; populus conturbatus:cu effet multitudo fufpenfa fpe futurorum. Et ali) dele&abantur fi conqueri de do
moyfes malignus oftederetunfapientes vero fi huiulinodi feditione liberaretur.Metuebat eni ne £><•  minis,
cente turba ordinator eorffdifcipline potius depenret. Omne fiquidem vulgus cu naturaliter qugri coC
gaudebat de eis q iptate fut coftituti:& ad ea q forte placauerit lua mouere leteti! tumultus afficiebat Moyfes dat ha
CMoyfesadDatha 8£ AbyronquidetribueratRube(miffismiftrisvenirerecufates / )iuit,quos(Moy# SC  avbyron ya
feorate SC  innocetia fua allegante.terra deglutiuit viuos ,Ignifq; de celo defcendens chore SC  cum co ditadfe venita
concordates confumpfit/ peuntiuq; thuribula pro rei memoria iuffit cuftodiri. C Capi tulu tertiu. recufantes.

Nue. Š  F\ °y fes a ^ t  miffis ad Datha SC  Abiron miniftris:eos fecudu coftitutu venire iuffit Sc  facerdo Moyfes ad ded

' 16 I P tiu expe<ftare.Cum vero nec obedire eos nuci) retuliifentnec velle diceret moyfi quafi con* damans orado
’ i *~~ '  tra omnem populum malignitate crefcenti iuccubereuudieshec ab eis Moyfes fequi fe ma nem porrigit te

iores natu precipiens ibat ad Dathan Sc  Abyron:nec effe putabatindignum ad fuperbos accedere. II ftem ačhiu fuo
li vero mhilcontradicentes fecuti funt.Dathan aute &.  qui cumeo eratcognofcentes Moyfen cum no rumfaciens,
bilibus populi ad fe venireiaccedetes cu vxoribus SC  fili/s ante tabernaculu:rcfpiciebatqdMoyfes effet
adurus.F.ratq; circa eos famuli coftituri vt fi vcllet aliquam violetia ! Moyfes facere vindicarent. C H'
le vero cu veniffet in,pximum manus ad celos tendens:multumq; clamans ita vt populus cundus au
diretrait.Domine celi SL  terre SC  marisitu enim mihi meo^aduu fideliffimus teftis quonia,oia volun*
tatetua feentu fugientibus pbuidi viam mifericordiam in omnibus faciens neceffitatibus Hehrgoru
efto meus in his verbis auditor.Tibi naq; nec quod agitur nec quod cogitatur abfcofu.eft:g£ ideo neq; Commomarat
coprimis veritate:vt boru contra me veliš ingratitudine defenfare antiquitate fcilicet meg generatio* jnoyfes diuina
nis ipfe nofti certiffime no auditu cognofces fed vifu his qug fada funt tuc affiftes.In his ergo, qug de beneficia colla
me licet veritatem aperte fcientes iniufte fufpicantur:te mihi tefte pcor affiftere. Et ego naq; vita fim ta  hebrgis.
plicem habensmea quidem virtuteitua vero voluntate;hac mihi raguele focero relinquente:illoru bo
noriiadeptionedeferens meipfuintradidiproiftoru erunis.Etprimumquidemprolibertateeorum Aflegat moy^
nune vero ,p falute maximos labores toleraui:omniq; periculo me pne fubieci.NEfc ergo qm velut ma * es  ^am * nno *
lignus in fufpitione fu viris ouoru vita meo labore fubfiftit:qui mihi locutus es i morem fynar& tue vo ce ntiam &iufti
cis tune auditoreeffe voluifti SC  infpedorem pdigioru qug inillaloca fecifti SC iuffifti ad egyptum pro# dam.
perare SC  tua voluntatet his innotefcere qui egy ptioR» mouifti feLcitatem-& a feruitute his prebuiftire
C* fugiu.*mihiq; ptareipha raois paruula demoftrafti &in,terra pelagus neicietibus nobis itinera couertifti
SC  pmixtu mate egyptioip necibus coturballi:q nudiš armof5žmuimiac6tulifti:qconuptos fotes nimis
hefitatibus potabiles fedfti-potuq;hobis ex lapidibus pduxifti q a terreis cibisiopes maritimis fatiafti
qetcibuceleftepbuifti pmitusno ifpcdu;qui;legu modos dedifti & ordine nrereipublice 'demoftra^
fti:veni dne oim iudex Sc  teilis meus Sc  que fuffragia vila no redimut.Tu nofti qa nullu munus ego co Petitvindida}
tra iuftitid ab hebreis accepi nec codenaui pp diuitias pauptate neq; cotravniuerfitatis lefione couerfa in Abiro SC  Da
tusfuq nuc in extraneas meoru ftudiorufufpitioes incurritaq ite nnibeteft mea potiusvolutatefacer tharn
dotiudederi Aaroonde parit nuc qa oia tua puidetia gubernaf &nihil fortuitu f^ tue volutatis iterpo
fitipe .pueniut ad effcdu-CfEt qm follicitudine gnis geris hebrgoruivtdicail Abiro,& Datha q teinfe
fibilitate cod enat qfi mea videa? arte cop refli.Fac itaqj fup eos apertu,puenire iudičiu ita cotra gloria
tua feuietes no eos coi mo facies traftre de vita neq; huana lege morietes de feculo pntirecederefj de^
giutiapeos fimul & gnatione & fubfta tia eoip tra qua calcatHec ei erit tue virtutis onfio atq; doftria eft
do^.Sic ei caftigabis eos gtaliad te no bii fufpicaf. Sic egomifter pceptoj^ tno^ fidef oibus appebo
D* Si aut vere cotra me derogaffe nofcuf illos qde inoxios ab oilefioe feruatojnece vero qua lllis optaui fe

cito mea; Sc  peas ab eo exige q tua voluit nocere plebe:vt decetero pax cocordiaq; fuccedat. Sana mul Diuina vltione
titudine tuis pceptisiobediete illela cuftodies el a pena pdihuius exOrte. Tu fiqde nofti qm noeftiu tena deglutiuit
ftu,p eoru malitia fupplicatiu fuftinere coiter cučtos ifrlhelitasiCHeceo dicetefimul & flete repete q Dadtam SC A*
de t-irra c omota e:SC  veluti violetiaveti turbatisfludibus agitataPopulus aut cudus expauit grauiq; St  byron Scifibied
durifiio ftrepitu p illoru tabernacula cocitato terra idffa eft SC  oiaquecuq; erat ilbs grariffimain ea (ut fentientes,
prorfus abforpta. Q_uibus fic extertninatisuec oecurreret quida illud agnofcere:mox aptio fup eos tet*

d.iij.

l,


3cfep!)t3ufcet ^tfto^aUtb^

^deita  perierut.<fTrobatioe vero dminevirtntfs effcda.cognati g de cors  voleMtno folu cal^mjtate D,
qu£ digna gemitu quide videret fed et ,pximitatis affedu.Sapietes aut quos euidetet volutas latebat
Movfes conte* illotQ cuentus  «dicij certos Fecitiet decernentes quia veluti erratici deperiffent qui fuerant cum Datha
dentes de facer nec l’ de as  t«ftarentur.CIgit«r moyfes euocauit eos qui de facerdotio cotedebant propter facerdotu
dotio couocat, -P bati0n e:quatenu 5  fciret cuius facrificm dcus fufdperetiillum conftitui facerdote. Couenietibus aut
* ducentis & quadraginta viris:qui SC  ,ppterpatrum virtutem honorabantur a populo 8C  ,ppter fua illos
Diuinus ienis etia tra ^edebant:piocefTerunt quoq; 8C  aaron SC  chore SC  ante tabernaculu oes fandificauit in tiirfbu#
fuoer chore SC  ferebant.lgnis vero repente tantus effulfit quatunullus opifex vidipnec de terra ,piatus:vel co

(uos comnlices Cllr ^ 0ne  fluduu autvioletiafpirituu materia adinuicepcufFa fpotealiqnvifus cfb exilirefedqua!is po
auiomnes con ^deivoliintatefuccedi;&clarus SC flarrteus.Q_uovenientelupeosfcundiducenti SC  qumquaginta
m pti funt folo ^ c ^ ore  S mu l excindi funtjitavt etiain neq; corpo ra eorum alicubi viderentur. Solus autem liberatus
Arro liberato* Aaronnihil ex  igne lefus q? vtiq; ideo videbatur eledus.f£Moyfes aut his peuntibus volens p e?

Movfes madat nam eora  memorie refcruari:eaq; futuros agnofcere iuffit.Elea?arum Aaron film thuribulaeoru circa Nfie.
thunbula eorfi a ^ tare enea  collocareivt i  memoria eifet futuro generf que illi fut paffi g putabat virtute dei fepofle de c,xj.
boe ierat cufto ^ Cre, ^ t aar ® quideia no munere Moyfeospotificatu fe haberecreaebat fed deiiudicio patefado
di e o o fandi ^ rme  *pf° honore fruebaf.CSeditio tn nec ita ceffauifcfed multo magis augebat SC  crudelius

memoria• 1  accrefcebat.Eratq; tumultus valde deterior & nunq hoc malu fimri putabat; h logotpepmancre.Ho

Iterata feditio mine ? nam q; credentes m rtthil pter dei prouidetia gerb&hgc abfq; gra dei circa Moyfe gefla tninime E
r e  iudicates:culpabantMoyfen eo(^ tata ifa dei no tm no ppter iniufticia p unitoru ouatu ppter fauore
c . n .  ,,7 puenerit Moyieos,Illos eni penitedicebatnihildel?qUetesnifi q?  circa religione dei ftudiuhabuilTefc

flc° r  1 1C> ri ^ 1  Moyfen ver0 inter!tu  taliu viroijj SC  omniu optimorum populum dcleuiffeanfupdr SC  fratri facerdotiuj
P ud'td mov £ ^ e diire?quodaufemnequitet:nulluq;alium adhoc vlterius ^mouericnmpriores viderentita perifr
y-.. r  f * fe.Super becetia Sc  a cognatis extindorum fu pplicatio milita fiebat ad populu:yt gloria moy feos mh

pulhurnultimt niterctur, ^ 0<:  enim ad itiarn cautelam accedere iudicabant.

audientis <EMofes populi tumultiipatieter feres tiibuu princi pibus pcepit vt finguli tribuu virgis noia inferibe

’ rent SC illu facerdotm habituru in cuius virga deus fignu oftederet inter quos Sc  Aaroner^t cuius fo#
la virga floruit St.fronduit Sc  amigdala produxit quo vifo moyfes tribu Leuiaplijs fegregauit deo fet
uituranvdecimasfruduu &ciuitatum poffdTionem affignando,

^TCapitulum.iiij.

aut diu populu in tumultu coftitutu patienter audiebatanetu enfq; neqd iterufeditio ^ v - uc ;
nisemerg0ret:&magnumalualiqd ^ueniretinecclefi'amuItitudinecongregauit;&fuftines * XVI / *
ic-s inuuu in audiebat;nec ad fatiffadionem veniebatne magisA'u!gus exacueretur auditu.CT.Hoc aute^

dpibus^t^vi” P I ‘ cl P> Us - trl b u 2 pdixit:vt,nomina tribuu fuisvirgis inferipta portarentIllumq; facerdotium habitu

dstribuum no rurn  ineuius virga deus iiidicium glorie deftgnaffet.Portaueruntergo oes ali/ virgas& Aaron feribes
miaferiota por * n  virga fua tribuni Leufeafq; moy fes in taberna^ulo deicollocauit.Alfera verodeprotulitvirgaserat p
tent ” enim cognitqcumeas tune finguli viri fignafTent SC coram de multitudine deportafTent.Et aliasquida

VireaAaron fo v * r g as 111  q uo  fchemate eas accepit moyfes i eo permafiffe videbat.De Aaro'aut virga germe SC  ramos
la inter  alias flo ortos  ^ fru&u fpeciofum amigdale ex eo ligno ^pceffiffe mirabanf .Tune obftupefcentes huiufmodi vi
mitioB fuit te^ ^ icet  a ^9^ fuifTet odiu circa moyfen SC  aaron.hoc cotinuo relinquetes mirari ceperut i illjs dei

tiutmfenUui di ^dicmSC de  cetero placito diuino fauentes-.finebat aaron habere pontmcatadUe fiquide tertiora eum ^

uine volutatis orc ^ ,nante  de° hunc honorem firmiflime poffidebat.Hebrforum itaq,- feditio licet multo teporevigue Nue*e
eumhaberela rlt: ^ oc  tame modoquieuit.CIgitur moyfesleuitaru tribumferuituradeo a plijs &j militia fegregauit ckvuj^
cerdotium * *  nc  >PP ter ino P ia aut  queftum neceffariorum ad vitam prefentem effent circa facrificia negligentesduf

lctli36I1IS 8 C  mi viiiEriuucLCL^LidIiumurub uuuoidbuuuiu iiuuu u au  tua

! tia feerecat P cr hfcautem &: populum conftituit annorum fruduu decimas ipfis leuitisiacerdotibufq; pbere.Hgc
deo feruituram aut ^f' un£ fr u ?acccpit hfctribus a populo. ffNeceflaouautefudicauiipforufacerdotuque fut^pria

inlfeffinnes T  fr uas a  p°P u l° p er  annu acdpiuntidecimas eis diuidiiinfuper etiam primitias omnium frugum de ter«
^°"&de ' C as tana *' ccntllim off crre  deo populum mllum elTefanciuit.Q.uadrupedumveroqugfacrifi'd|s offerum
f ,r |4utH Tdeo ^primitusnafciturfi mafeulus fit immolandumpberi facerdotibusliiflitvtipficum domotota ^- 1(J

™ . cf<L V t epukrentur inciuitate. Sacratorum veroquecomedinonpoffuntabeisfecundumpathaslegesdo^ ‘ ^
iibenus M« minus Selam SC  dimidium eis prebere fanciuit.Pro hoinine primogenito,quandoqj fic!os.Sunt autem ~

apud eos primitie etiam tonfionis ouium SC  meffium equibus panes fadiois folenniter minillranmr.

C[St quis vero eorum femetipfum vouerit(quos, Sfajareosappellantjcomam nutrire SC  vino non,vti.

declarare.Q.uadraginta SC  odo quidem duitatunvtridecim ex eisleuitis cedere pcedd: SC  decimarum

Denajareis,


iitlumeto^uiii« SDe auttaiutatibus

fti dum capillos fuos dicat afs dcdicant ppter  facrificia venietes ad facerdotesicorban offerut deo:qd
fignifieat munus.Mulier quidem triginta fielosivir aute quinquagmta:de his vero qeo funt egeni pe#
cunijsrfacerdotibus 1 ice t vt voluerint iudicare.Sed etia his qui domibus immolant epulationis ca non
religionis neceffeeft offerre facerdotibus \
fes exhisque proi

tuit & feruos & filios & mufieres abfq; hoftijs qug offerunt pro peccatis. lila enim in tepli
facerdotes eadieconfumunt.

CMoyies adldumee regem legatos mittit viam fibi folum concedi togans qnodTibi negatum.Moiv
tua Maria forore moyfiiepelituriin fin qua trigintadiebusfileuitpopufusEt pofteapurgatioe populi Moyfes ad m
filetu pro mortuo inftituta ducitur populus per Arabie defertu i Archi vbi Aro moritur (facerdotali ex ge.jdumee le#
utu s vefte.gua elea^arus filfus eius induitur. Capitulum.v. gatos mittit via

' Vm bpc moy fes coftituiiIet:furgens cum omni exercitu adterminos idumee venit & legatos concedi ro#

ad rege idumeoru via fibi cdcedi qua fe cofidebat accipere:& il!u cum nihil.! Iederetur fine g 3ns  q U0( j
dubitationeprebere.Keceflarianaq;exercitui’feminift:raredicebat:&aqugipdu?iubebaf negatumeft,
eos accipere.llle vero his que a moyfe petebatur non confenties neq; via cedens fed caftra
metatus occurrit .phibiturus eos fi violeter trafire pfumeret.Moyfes aut du deus fieri pugne iniciu no Mors marie tb
iuffiilet:recedebat p defertu iter faciens.CTunc itaq; forcre eius maria vite finis accepit cum quadra# ror i s m0 yfi' g c
c.xx, gefimu compleflet annum ex quo egyptu dereliquit:decimo die xandici menfis inicio fecunda luna: fplendida fepul
fepelieruntq; ea publice nimis fpledide:fup queda mote q vBcatur Sin.Et poft triginta dies a filetu po# t ura>
pulum moyies hoc modo purgauit.Vitula femina aratro SC cultura inexperta totaq; rubea paululu ab Modus purga#
N'e c  exercitu pr° cu ldeduftainlocomundiffimopotifeximolauit &eiusfanguinedigitofeptiesafperfitta tionis populi a
• ' C  bernaculum dei.Deinde incenfa vt erat tota vitula cupelle atq; vifceribus:lignu cedrinum in medium fletu n mortuo
,IX ' ignem miferunt SC  hyfopum SC  lanam coccineam,Coiligefq; omne cinere vitule vir mudus pofuit in lo Moyfes.ppfmp

Nue.

c.xx.

Mue

.XX’

JS[ue,

XX,

C

miifam fonte feruare pcepit.CEoftqna vero ,ppter lu&u fororis i;exercitu huiufmodi purgatio fada e Monsifte in bi
duxit populu p defertu SC  p arabia:venitq; ad lccu quem arabes metropolim fuam putatiprimo quide blia vocafi Hor.
archimnominatumquinunc petra alias. Patras vocitatHic itaq; cu dlet cxcc!fus mons afcendensin Exutus Aaron
cum aaron:moyfefibiman;feftatequiamoriturus efl"etvidetecudoexercitu erat enim ediuerfolocus facerdotali ve#
vbi erat populus coftitutus:& exutus ftola facerdotali trades ea.Elea?aro filio ^ qua ,ppter etate po fteq Eleajarus
tificatus aduenit:mortuus eft populo eu videteapfo quide anno quo foror videbatur eife defuda cu# filius eius iduit
vixi(Tet annis tribus Sc triginta SC  cetum .Defundus autem' fecuda luna initio menfis:qui apud athenen moritur ipfe
fesquidem hecatomb^on apud macedones autemIachosials Iocis apudhebreosauteiedebacb.apd Aaron annoru
romaos nucupaf auguftus. Čuq; ludus fliper eu populi trigfta diebusjfuiffct expletus'poft hoc ceflauit etatis;centu tri#
CMoyfes Seon regmorat vt via populo donetique-.negantem hoc Sc  exercitum contra hebreos para ginta trium,
tem bello aggred.it moyfes vbi habita fup amorreos ditus vidoria pemptoq; ipfo regecu maxia exer#
citus muldtudie.Og quoq; rege fortiffimu occiderut cu exercitu habita fup eos maxrma pda. Capi,vi. Arn5 fluiuus a#
— y m g S  igifur exinde moyfes exercitum venit ad fluuium arnon:qui de montibus arabiei de# rabie,

fcenderis & per totu defertum flueus in ftagnfv afphaltyden erumpit diuidens moabythide Moy fes mittit
& amomthide.Kec aut terraeftfrudifcra &hominum multitudinenobilis alere bonis ibi ad Seon regem
nafcentibus copiofa. Ad Seon itaq; rege eius regionis moyfes mifit populo via petes vt federibus; qui vt viaj populo
bus vellet i!le cederepfadis in nullol ederentur:neq; terra neq; g fub eo conftituti effe videb antur fed donet quod ne
e tiam ver talia populo,fub precio fore vedenda ficut iiloru .pcuraret vtilitas & aquam peregrinis vt vel gauit re>
lent eis venundare depofcens ,Seon aute;h?c'negans:q)prium armauit exercitum:\t hebreos amo flu Seon exer citus
uiumtrafire ^)hiberet.Tucmoyfes videns hoililiteramorreum infiftcremo paffus vthebreis per iner armatus contra
ti a .pucnirct inopia primitus ad eos acceffit.Et cum eilet difficile vt preualeret contra feon:cofuluit de hebreos contra
ua n fi eum pugnare pmitteret.Cum deus vidonam promififletifiducialiter ipfe ad certamen aduenit: quem confultb
8C  exerdtum i totiiinexacuit:dices,eos bellandinuc dcfiderio potituros quo ats quodldiuinitas vti iube deo|moyfes ar#
ba t illi, vero vt defiderabant poteilate percepta fumetesarma ad pliu repente profečti funt.fp Amorre ma para t.
us i : taq; infiftentibus populiš cum iam no effet equalis:ipfe quidemhebreos obftupuit exercitumaut Amorrei fugie
eot  umfortem effe non opere:fedtimorerefpondit.Primaergo congreflioneno tolerantesrefiftere SC  tesocclduntur
fuil inereHebrf os ifuga couerfi fut hoc fibi potius j? falute q pugnare vti le iudicatesCofidebat ei i ciui
tani rus valde muitisii gbus cu reclufijfuifletnihil ,pf U!t  eis.Hebrgi naq;du eos fuga declmare refpicetet
infifi tebat &irrupetes eoru acie eos infecutione pterruemtjllli fiquide dirrupti fugerut alias fugiebat he
brei \yero gfequetes nequaq fatigabaf :qn & adlaborts ppatati Sc  vti fudibulis expti Sc  in oibus iaculis

d.iiij.

3Ubcr£Uuutuo3ofcpl)i3ti&d ^idojiaHibjt

Maxima amer ppter/acilitatem armorum ad perfequedu videbatur aptiflimiata vt cuhoftes Iongiuseflentfudibu* .
leorum cedes, Ms SC  iaculis ftemerentur vt pximt.Multa ergo ccdes etfe&atunc nofdtur auando etiamfugietes vul*
neribu« vexabanmr!aborantq; potiiis proptcrlTtimg propterpugnam.Eratenfmtempus eftatis, Et
Seon rex occidi cum defiderio fitis plurimi ad fluuiu concurrcrunt fugietesicircundantes cos hebrfi percutiebat' dnu
tur. Preda he# nefq; illos iaculatot. fatigatofq;peremeruntita' vt etiaSeon rexeoramfimul extingueretur.Hebrfi ve
brforum fuper romortuos fpoliabat,pr£daq;fumcbant.Multamq; copiam habuerantexillaterracum efletadhucfni
Amorreos. &ibusplena.Tuncigiturexcrcitusfmeterroreiacaptishoftibusegrediebanturadepulas. Nullu eni
eis eratirnpedimentumpugnecuoespariterdeperiflent. Amorreos fiquidem humfmodt peremptio
Defcriprio SC  fi# coprehendit:qui nec prudentia videbantur aftuti nec opere neceffario boni.Q.uorum hebrei ter ra la#
tus tetre Amor te  ccperunt.CEft aute hiclecus inter tria fiumina pofitus:quafi natura fnfule tenes.Q_ue locumaruus
reorum. quidea meridianapartecircudat.Iaboch autemfcptetriomsCircuitlatus quiin ordinč:alias iordanis

Og rex contra fluuiu defcedens illietiam pomen tradidit.Occidšntale vero parte eius regionis iordanis tipa coclu#
hebreos vades dit. C[Cu ergo res file ita conftfterent:ifrahelitis inftabat ogrex ducens exerdtu copiofum k  feftinas . ~
Ocdditur.Gala §dem tanquam folatium amico fe pbituriLCu vero iam eum cognouiilet extinftum:etiam tue delibe# . e,c

deus & Galani rauitc6gredicuhebreis:putasfepreualereeorumvirtutemexperimetocognofcere.Guraqjfuiiretfpe xx l”
thidis Predahe fuadeceptus:8č ipfebello mortuus:& omnis eius exerdtus eft pereptus.<TMoyfes autlabodi fluiuiij
brporum Tup re trafiens:rcgnum og regis perabulabat ciuitates deftruens 8C oes inhabitatores occides:qui SC  diuitijs
gnum Og. omnibus in lila terra et virtutibus SC  opuJentie multitudine prccellebat. C Og autem regis magnitudo

Magntiudo SC  & puldiritudo fuit vehemens:qualis e paucoru.Erat aute manu vir fortis:vt operibus virtutis magni#
virtus Ogregis tudo SC  pulchritudo corporis videretur equalis.Fortitudinis vero eius SC  magnitudinis funt experti q c

Defcriptioledi letftum eius.viderut induitate rabbatharegni jamanitidumfačhim quidem exferro:quattuor vero ar
Osrregis.poffef biforam latitudinemhabentem longitudinem veroduplicem &vno cubitofortiorem. CHoc igitur
fioregni og id u  cadente.-non ad pns folummodo hebreis reru fiduda eft cocefla :ied etiam in futuro caufa eis bonom p
tionehebrpora moriens eft effedus.Nam quadragintavrbes clare nimis munitas;illiq;.fubditas tenuerut predaq; co#

piofam SC  feorfum finguli Sc  communiter omnes adepti funt. , xx  j".

CAdueniete moyfe cum hebreisadiordanecotra hierico exercitus parte poneret ad Madianitarum
«xpoliendttm mittit^ui cu legatis Balach regis ad ppheta Balaam veniunt rogantes vt ad maledke
dum dfraelitis vcllet pcedere qd primo facerefdeo phibete recufatdeindefecundorogatus & ,pmit
tente deo cum legatis venit.Q.ui turbatus afinafqua infidebatjvia declinanteipfuq; hunana voce de
inrnfta gcufTione aerafante ab angelo fibi appente inerepatur. Capitulum.vi/.

Moyles exerci# /Tv Oyfes itaqj caftrametatus:deduxitexercitum per defertumadiordanem drča magna cape
tu ducitp defer ffi J fe ftna contra hierico ciuitatem opulentiflimam Sc palmas atq;balfamuqiifj fcrre'iblet cupio#
tu ad tordanem ie.^TCeperunttuti effeifraelite SC defideriu haberebelladiPorromoyfes cum paucisdiebus

cotra hierico. deo pacificas hoftias immolailet:populumq;epularifeciflet:partem quandam armatorum miiTtqui

Moyfes exerci# terram madianitarum expo!iarent Sc  eorum patfias obfidercnt. Caufa vero bellandi aduerfus eos

tusptem in ter# huiufmodi fuit.tBal ach SMoabitait rex du amidtiaspaternashaberet atq; focietatedrcamadianitas.
ram madianita & ifrahelitas videret tanto cremento pficereretia de fuis rebus nimis erat in formidinej coftitutiis.De
rum expoliada niq;dumnon credebatterram alia hebreos quererenifi fuamcum pmififfet vtiq;deuschananeaillos
caufa belil. fore poffeifu ros:ve!ociterq; ftuduit amicos dehac re fuis teptare fermonibus. Et pugnare qd5 ipfe in

felkitate coftituus contra illos qui obftringerenf erumnis non iudicauit:fed phibere magis eos ne po#

Mitut madiani tiores eificercnturDeliberauitqs legationem p eis ad Madianitas protinusjdeftinare.At illi y dum eflet
te cu legatis B a qmda ab eufrat eppheta preclarus illorum temporum eifq; nimis amkus)miferunt ad eum cum lega#
lach.ad balaam tis b3lachrviros de fuis fide digniffimos rogatesvt veniret lile ppheta quatenus pro perditioneiftahe p
ppheta vt ve# litarumpialediftiones efficeret.Q.ui venientes legatos iufcepit:g£ largitate hofpitalitatis exliibuit.Cu#
niat ad maledi# q; cenaffet dei confuluit voluntatem qui forenttde quibus‘Madianjte rogarent. Cumq; deus’impedi#
cendu hebreis mentum eorum voliintati feciffet adlegatos redijtidefiderium quidem fuum Sc  ftudium eis oftendens
quod ifaccre p circa ea que ab eo requirerent:fed deum refiftere fuf voliintati dicens qui eum ad tarna gloria ppter
hibente deo re# veritatis eloauium perduxiftet exercituq; pro quo maledicendo eum venirerogabantleffe deo nimis
cufat, amabilem:fuadebatq; fimul vt propter hanc caufa inimicitias fuas ab ifrahelitarum gente fufpederet.

Cumq; dixiflet h ec legatos dimifit.CMadianite verof balach vehementer infiftente SC  pces maximas
Itemmmittitur offerente > mileruntiterumadbalaam.Tunci!leftudensaliquid virisillispreftaredenuocofuluitdeu
adbalaamp ea Q_uivolens eum rem experimeto probare:iuffit nelegatis in aliquo cotradiceret,fedcumeis iret.Q,ui
dem caufa. arbitratus deum hfc ei no pro deceptioneiuffifle:cumlegatismox ibat. Angelo autem fandoeicccur

rente per viam in quodamianguftiffimo loco^uierat, accin&us' gladio bis acuto afina jin qua, baiaam
fedebat’intelligens diuinum eius fpiritum. Peclinauit balaam adrvnam raaceriamnon fenuens

$utnero;ttttn k  De antictuitatfljus fo jcjcip

n  plagas quas d  Balaa inferebat.du percuffiis ad maceria vexaretuir.Cuni vero infifteret angelus‘afina
A  pefcufla voluntate deiivcce loquetis emifit.accufans Balaa velut iniuftu quia da pro prionbusminifte

ruit:euqj increparede plagis afingcepittančj no effethgcculpa iumeti.fed q> eius if ercontradeivolun AngelusBalaa
tate fieri prohiberetur. Metuens aute Balaam ftuduit remeareifed deus cu confortauit vt iret. pcipies mctepat de pte
Vt quicqd eius i mete ponerethoc ille manifeftaret^Et ille quide du hoc deus iulfiflet venit ad balach. gfe afinf
CBalach rex Balaam decenter ftifcipiens ipfu? in motem ducit hebrforum vifuru exercituvbi co*  &
ftrudis fepte aris facrifidjfq; patisediuerfo cepitpopulobndiceremultadeeora profperitatepdicen
do quiq;' increpate Balach /ait nihilfe poffe cotra dei volutate.Sed 8C  fecudo ali j s paratis aris pro male
diftione bfidicit hebreis eoruqj hoftibus futuras paffiones Si  calamitates prophetauit. Capitulum.viij
Ege vero deceter eu valde liifdpiete petebat vt dudus ad queda montiu coiideraret quead
modum hebrporu conftitutus eflet exercitus.Balach autem ipfe per fe ded«xit propheta ca  o a r aam m  ~ •
| regio minifterio in monte:qui fupra eorum caput videbatur exiftere. Aberat eni? ab hebrgo T 5  »
a ru exercitu ftadijs fexaginta. videnfq; eos ille precepit vt feptem aras rex conftitueret:&to* f CtT !
tidem tauros & anetes adduci iuberet. Ciiq; rex celcberrime miniftraffiet: ille hec irnrnolauit holocau* r .J. - .

, fta.Quofadoicepitediuerfobenediceredicens.Hicpopulusfelix cuidabitdeusrnultorumpoffeffio j nsfeotearas
c ’'J* ne bonoru:eritq; auxi!iator eius in omnibus:^ prffule prouidentia fua ei cocedit ita vt nullu humanu 5^1  Aibct fa

B

tis in omni terra fub fole polita feliciores habente.Terram vero in qua vos ipfe milit obtinebitis ferui c j t  hebreis deo
tura femper frlijs veftris.quoruq; gloria lmplebitur ois terra fimul Si  mare: SC  fic abundabitis i  orbe terc f e-  _ j  mo

raruin vt omni terre habitatores ex vro genere pr§beatis. O ammirandu te atq;,beatu exerdtu qui tan !P ente
tus exvno patre cscreatus.Sed nune quidem vos adhuc paučos chananeoruterra fufcipiet fcituri or« p roo hetia Ba#
beterraruveftrufore habitaculum ineternum.Namultitudo veftraita &unfuIasdiIatabitur&inom laam defutura
nes terrasificuti nec celi numerus eft aftrorum alias ftellaru.Et cu tanti fueritis nec vbettate vobis nega { ie breorum oro
bitdeus in pace bonaoia rmniftrando:& vidoria? atq; potentia in bellolargietur; 8 c filios.inimicorum ‘

qui cotra vos aliqua prefumptione cotertderint fubiugabit.Non enim vitra reuerteturaduerfarius ve ’

fter viftor qui filios fuos lptari faciat aut vxores.Tata vobis fortitudo prouidentia dei prfftabif cui gra
diaminuerevirtus eft Slatius augeri quf parna funt.f£Taliafiquideille fua facrŽSione ptfferebatcu
non efTetin femetipfo fed dei potius fpiritu vinceref.Balach aute cotriftato &  proclamate: eo q> pada
tradcederet, quibus fuiffet a fuis amicis magnis muneribus inuitatus & cu veniifet pro maledidione ho
ftiuditaret eos 8 Ccuridoruhoim beatioresoftenderet.Ait adeum balaa. O Balach de cun&iVrebus
cogitare putas i nobis efte.SC  de tahbus quicqua dicere feu tacere.qn du nos fpiritus dei prfceperit vo BalachBalaam
ces Si  verba que ipfe vult nihil fentietibus alias fcietibbs nobis emittitiego vero recordor qm tu & Ma icrepat quia cS
dianite fupplicates me huc defiderabiliter adduxiftis 8C  propterea veni.Fuit mihi votiuu in nullo tuu facit iulfi

defideriumviolarefedmeliordeuseft horu c[ quf ego tibi prpftare credebar. Annis eni tfant luntqul oni >-
penitentiam humanarum rerum apud femetipfos ita fufcipiunt.quatenus no eafqup diuinitas didat )  Excufat fe Ba#

lbnans eis felicem vitain et gloriam prebere perpetua:hgc mihi verba promiflfionum talnim miniftra# luntatem.
uit. CNuoaute? qn alias quomodo votu mihi eft tibi prfftare & madianitis quorum me preces repd Balaam itetunt
lerenimis eftindecens: venirurfusaras alias erigamus Si  1’acrift'cia permaxima prioribus celebremns; ar3s a ^ as  iubet
fi fotte f iedere potuero deum vt 1  ne permittat hos omes maledidionibus obligare.Cunq; Balach fi e*  ^8* & faerifi#
(v—-<r—J—  -- dacelebrari.

n

ram ipfe dicebat paffiones regibus affuturas & qugcunq; ciuitatibus erat euentura eximiis quarutn ali Balaampro ma

^ ^ uum . j .— 1—-— * ledidioebene#

» . hfčteporibus prifds per terra liue p ma# , ,

it  vfq; admemoria meam hoibus eueniffent.Et cu;hec oia tale terminum cxceperintqualem ille prf# “ ,c,t  nebrf is nt
dixi t.quis libenter čonifcere pot.quoniam S in futuro fic erit quemadmodum ille prffatus eft. *° ra ma ^ a re gi #

eofq;

iimasauneDrforumexercitum mitrunt quarum piucnntuome decepti luntpaternasleges tralgrediu
lur eorumq; deos adorantes dbis vetiris vefeuntur. Samarias quoq; tribus Symeonprinceps Madiani
»idem duxit yxorem.Q_uem Moyfimiuriofe refpodentem phinees zelo del accenfus cu Madianitide
fuo gtadio tranffoditmulri^ tuncMadianitidarum ocCifi funt, Capitulum nontšnV

Prf dixit Balai
pauca mala fu*


Hibec jSHuatfuB Jofepln Jutief dtttomUilm

| Alach autem idignatus eoq>  maledifti non fuerat ifrahelite: remifit balaa? nullo honote re*
, muneratu.Ille vero iam defcendens SC  drča tranfitu eufratem veniens: SC  Balach pricipibufq;
tura hebr^isp* ‘ valedices ait.O Balach SC  Madianite pr^fentes oportet me hec prgter dei volutate prfftare

pter cor: pecca vobis.Hebreoru quidem genus nulla peftis penitus apprfheditmec bella nec aliqua neceffitasmec fte
ta SC  dat eonfi * fllitas fručtuu terreftoru nec alfa quglibet eos caufa corrupit.Eft enim cura deo liberare eos ab oi malo
liu? moabitis SC  nu U am q> permittere fup eos venire huiufinodi paffione:quatenus omnes debeant dcperire.Euenient
madianitisden aut ^ eis  P auca  SC  ad modicu tempus: ex quibus humilian vdeatur.fed deindeintelligent (p pro tirno#
uocado eos ad ree ‘ s  fuerit illata tališ vexatio.Vos aute quanda vidoram ad breue tepus aduerfus eos lucrari defide*
peccatum. ratis:quod impetrabitis fi h$c  qug moneo feceritis.Filiaru veftrarum lpeciofas prfcipue virgines qui*

Hebrei pulchri ^ us  & deludi caftitas poffit infpicientiu propter pukhritudinis hoeftate.circa eoru eserdtu pro

tudine filiarum xime deftinate: fupplicantibus eoru iuuenibus vt earu amplexibus mifceaturprgcipite quaitenus dum
Moab&madi* eos c ° cll P‘dentia viderint obligatos deferant.rogitatibus SC  manereeas nonprimitus annuat:q eos le
am decepti *  g es  patrias relinquere iubeant fimul Sc  honoredei qui eas pofuit eis.& madianitarum atq; moabita^

Verba deceoto c0 ^ ere r,ta  cogant.Sic eni illis indignabitur deus.Cuq; hfc ille dixiffet:abfceffit.Madianite vero du mt
ria filiaiv moab ® ent  ^ uas  ficut ille monuerathebrgoru iuuenes decepti funt pulchritudine puellaru: SC  ad earu

& Madiam ad C0 ^ 0( l uia  venientes: rogabant quatenus earu pulchritudine frueretur cofuetudinis nec ) pxiniitate re*
hebreos ° ^erent. At ille hec verba libeter fufcipientes cofenferut eis obligates eos amore fuo.Q_uibus du cocu* jq iC(I j
* pifcentia creuiffet:eos ille cepere defereje:duq; illos anguftiademulietum difceffione crudeliterinua

fiffet vberrimis fletibus exorabant ne eos ille defererent.8£ fiituras vxores SC  dominas omnium fubfta*
tiaram fuaru manere pofcebat. Hf c aut cum iurifiurandi religione firmabant deumq; mediatorem in
promiflionefaciebatJletes SC  vndiq;femetipfos mifericordia dignos mulieribusoftendentes.Ille vero
dum eos feruitute iam captos elfe cognofcerent. 8Coi vinculo fidei cofuetudinis obligatos eis talia c§*
perut edicere.Nobis o fortiffimi iuuenes domus patern§ fut SC  bonoru magna poffeffio.parentumq; Sc
domefticoru fauor atq; diIedio.NihiIq; hora egetes venimus ad veftru alloquium: nec queftu fpecio*
ficorporisrequirentesveftram nobilitatemadiuimus. Sed viros bonos SC  mftos exiftimantes.hono*
rare vos exenijs quibus indigebatis aduenimus.Nuc vero quado dicitis circa nos habere dile&ione8C g
noftro cotriftari difceffu:neq; nos veftras preces abijcimus.fed tmmodo fide fauoris veftri volumus g
cipere per qua nos credere digniffimum iudicamus vt veftramconuerfationern diligentes vxores effe
poflimus. Formidamus eteni -ne du fuetitis fatietate noftrg cofuetudinis adipletiideiceps contumeli/s
affedas ad parente?,nos proprios remittatis-lpRogantibus aute illis:& vt vellent fide daturos fe polli
cetibus:6C vt amore i nullo cotradicentibus:dixerut ille. Q,uoniam hfc quide vobis placetcu moribus
Hebr? i  primas SC  vita ab oibus alienati fitisjita vt etia cibos pprios habeatis:& pocula cu nullo comunia necefle erit
leges dimittunt voletibus vobis habitare nobifcu etia deos colere noftros.nec erit iudiciu aliud circa nos veftri fauoris
voluptatibus nifi eolde deos^uos nos j adoretis Nullufq; culpabit vos fi terrg ad quam veniftis eius colatis SC  num u

moabitiduin fe naivtiq; du noftri dif comunes fint oibus/vefter Vero in nullo lit tališ. Dicebantq; eis vt aut que eflent
tradetes oinni# oibus ea facerent autalia quereret terra in qua polTent legibus proprifs c5uerfari.CT Mi aut earu amore
novt earu deos deuičli optime illas dicere iudicates Sl  femetipfos tradetes voluptatibus earu patria iura trafgreiTi funt
adorantes cibif deofq; plurimos iam putantes SC  iminolare eis lege prouincie proponetes cibis etia extraneis congau#
(jvetitis vefca# debat: Sc  oes adlibidinem mulierum cotra leges proprias infurgebat. ita vt iam per omnem exercitum
tur. iuuenes agerent cotra lege. SC  feditio multo peior priore icederet alias incideret. CCCu oino ia folenita#

Samarias ma *  tes proprie deperiret.Nam du femel iuuenes moreš attigiftet extraneos eos vberius appetebat.Sed SC
dianitide duxit fi qui priorum viroru propter yi rtutes patru nobiles erant cum eis vicio fubiacebant. CD^niq; Sama
vxore gratia cu riasfalias zamariasjprinceps tribus fymeondu haberet Chora Madianitide muliere ducis cuiufda filia
ius patriam le *  viri iter illos valde potetis vxore iubete ante folenitates mof3ycas q? lila magis deleftaret effecit. Non p
gem dereliquit immolando lege prima SC  alienigeng nuptias eligedo C£Et du ifta gererentur moyfes metues ne quid
ln biblia nomS peiUs acciperet.congregans populu in ecclefianullutn equidem culpauitnominatim. nolens quequa
viriponitur za* defperatione deijcere quia('du laterentjpoterant penitere.dicebat autemqm alias quomodo no age*

a violarent.Oporte
nferenda leges effe

bri SC  multer vo rent digna fe aut fuis patribus oportuna du libidine deo preponerent & ei placenti;
caturozbii. retame vt du adhuc eis bene effet reuerteretur ad formidine arbitrantes norivim ii

FradetiaMqy* pofiras .fed ad cocupifcenria repellenda.Super h?c aut adi/debat no effe rationabile vt qui caftl fuiftet
i * :  ' n Il£re ' no , n ^ coftitumter bona tata pcccaret ; &res qU a S  dfi adeph fuerat per indigetia teporevberta

pr? henfionfe. tis amitteret.Ftille_quide hec dices conabaf emedare iuuecuIos:8Cad peniteda eora ouegefferatreuo
car e .PoftquefurgesSamariasaft.TuquideoMoyfesvterelegtbusquasipepof u ,ft,exipfacofuetu

iarefponfio cefperas no habebis obnoxiu. Noem abud qi^cq haftenus iub figmeto legu dei q iugu feruimris n<v

m

^umenuum SDeanttnutotCbus

'šo.m-

bis inf etre  machinarisi&tibfmet defendere prindpatum f aufcren<Jo nobis defiderium et proprium vi
A  uendi arbitrium,quod eft liberorum & dominum non habetiufn.Crudelior itaq; drča hebryos &tufa
Jus eris egyptios caftigare volens.&fccundum leges ribi placitas;fingulorum volutates aftringere^Sed
multo luftius eft vt tu potius puniaris quando ea que oibus indubitanter bene habere videntur folus
extermmarc cotendis & contra oim placita tuam valere fententiam. Muliercm at^ perigrinam ficut
ais duxiffe me fateor. A me enim audies meos a&us ficut a libero.non eni latere propofuinec propter
me alter delator erit.Et facri ficaui dijs quibus facriftcandum non ludicatisauftu eftimans per multos
me debere acquirere veritate SC  non vdut fub tyranno viuere SC  per oem fpem femper ex vnius couer
fatione perdere,$[Du hecautem Samarias de his que&ipfq&alif male gefferant edixi{Tet. poptilus
equide quiefcebat formi dinefuturorum legiilatore intendensnolentem lllius fu perbia ex aduerio li*
tigio prouocare.Metuebat enim nemultipropterluxuriaverborueius imitatores fadiimuldtudinem _ . ,,

perturbarent. Etinhisquidedimiferecouentum.fed caufa mali potius augebatur.f[Cuq; Samarias ^ e!u:? Emtiees
ex tali caufa mortuus non fuiftet. Phinees vero vir,& in  ali js quidem rebus melior exiftens.muItorum c£  Virtutis I3us»
iuuenu 8čdignitatepatristtanfcendescoetaneos vniuerfosEleazari faccrdotis filibs Sc  fres Moyfeos
neposidoles in his quy gefferat Samarias Sc  anteq per hcentia fortior efficeretur iniuria. oper« volens
vltionem inferre SC  iniquitatem (ne crefceret amplius) prohibere dum aahuc qui h ec arripuerant mi *
nime punirentur animi fimul SC  corporis fic audacia confortatus eft vt non prius decertarequiefceret;
g vi&oriam in eo fa&o perciperet.Tuf alias tucjad tabemaculiim Samarie veoies:ipfumq; euaginato .

gladio SC chorai fimul extinxit:Iuuenes antem oes quibusvirmtis amor &Phinees lmitatores effevU j  , 1  n  -5
debantur perimebat eos qui in culpa Samarip ftmiles cxiftebant/Multi iiquideiniqup geretiu horu vir e * ^54* S ’

tute perempti funt.oinnefq; peftilgntia perierutideo pofthpcillis immittentelanguorem.Tameqtu'cu n  ,.

g, q;eorumcognatifuerantf8Ccumprohiberedeberentmagisadiniuriamdeiexacuerutjpariterfuntex r ,i 71 m .j. iam£l
tindi, f^Perempti itaq; funt ex eorum coetibus non minus qquatuordecim milia virorum. ® 5 ®' a \  5 U1< ’

CAnimatus Moyfes adMadianitarum iteritumad terram eorum exercita mittit Ballaam;prophe %  dvmoican#
tam probansPhinees ducem conftituens, QuiY vidiš SC  interfedis Madianitiset ( eorum quinq,-regb iniuriara

busjpredamipforumdiuidensfaccrdotibusetleuitispartemaffignat. Capitulum.x, m '

A c itaq; caufaexaggeratus Moyfcs adinteritum madianitarum direxitexcercitumde "j. s
quorum prelio poft paululum edicemusnarrantes primitus quod reliquimus. Iuftum ‘l. . f* 1 u
namq;eft legiflatoris voluntatem nequa<jin hoc fine laude trafite. Balaam enim) qui a 1 mm

petitusfucrat a madianitisvtmalediceret hebrgis.8£ hoc quidecoqjpIerediuina proui ,, .

7  y ■ IH  it dcntia non preualuitifed confilium dedit quo hoftes vtentes hebrporum populum pe Izrini 5

K. 14 - ne  cenfumerent;Moyfes magnificenimis honorauiteiusdiuinationis verbaprobans £1 ‘. : aam dPf

aliasdefcribens cum pofietbuius gloriam propriaj facere'quando nullus qui mendacium probans ar^ j* 5 alllt
gueret teftis extaret.Illi namq;teftimonium reddidit: SC  eum memoria dignum fecitrEt hpc quidem fi ■ l ^ ur ‘

cut alias fi voluerint quicunq; confiderent.CMoyfes itaqj pro quibus prfdixi rebus ad terram madia jVt0 Y es  , 3a teu
nitarum milit cxercitum: ex vnaquaq; tribu duodedm milia viros eligensj quorum ducem ftatuit Plii ram madianita
a, i'  neest ducem cuius fedmus paulo ante memoriam-qui leges cuftodiuit hebreas &Samariam tranfgre* rU177

dientem eas ipfe percuffit,Madianite vero videntes exercitum contra fe venire SC  quantus nunquam ^ ^ ,

aduerfus eos accefleratcongreganteVprouincif multitudinem expedabant hoftes. Sc  vndiq; muniti !l ecs(:on t!£lilt '
excipiebanteos.ffVenientibus autem ciscongreffionefadamadianitarumceciditmultitudo qupco Ke 8 cs madia  ^
putari non poflet numerumq; tranfcenderet.Sed et reges eorum quinq; pariter funt perempti quorum nitarum ^ am  m
C nomina erant:Och:& fur Robcchalias Obeth SC  huir.Quintus r r ero regum cftArach de cuius cogno

mine ciuitas in terra arabum conftituta hadenus abjomnibus de nomine regis edificantis arachen vo t,tlldrae c <-cide
catur.que apud grpcos dicitur patras.fpHoftibus igitur fugatis alias effugatis hebrei eoru tenuere pro p in£in P r ^ 10 *
uinciam.mti!tamqj fumentes predam SC  poffeffores cum mulieribus perimetesffolas virgines teliques  r -’ a . a  “ e ‘ 3r ?° !S
mnt.Hoc enim moyfes duci Phinees iufferat. Q.ui reuerfus incolume reduxit exerdtum: Sc  preda vab *j um  ‘ ll P Cr
decopiofam id eft boues quinquaginta duo milia fexaginta.Afinos autem fexaginta milia. Auri vero d ’ anaas
SC argenti vafainnumere multitudinis:quibus vtebantur in domo. Nam per longam felicitatem.oma*
tuerat valde locupletesiDedudpfunt autem Sc  virgines quafitriginta duo milia.CMoyfesitaq;('diui , j' ? s J >aTtc 5

fa in  duas partes preda) alterius quide quingefimam partem Eleazaro dedit Sc  facerdotibusileuitis au dIU,c “ t  “:P 3r£ 5
tem alterius qumquagefimam reliquam vero vniuerfo populo diftribuit. Viuebantq; decetero valde | accrd ” Ubas 86
feliciter.Eratq; eis per virtutem onn bonorum copia.nul!aq,-triftitia eorum voluptates impediebat ,euitIS donat ’
CIofiiefucceftoreMoyfi!inftituto,Tri^sGad SC  Ruben cum dimidia Manafie Amorream terraj
petunt pro fua forte quos Moyfes crimihe lic%oftea Kimen(eorum iuftificata petitione|concedit cim
tates refugij affignando. * ' Capitulum vndecimum).

Ioliiemoyfifuc
ceflor;deombe
teinftituitur.
Tribus Gad SC
Ruben cudimi
dia tribu Ma#

JUbetUuattttB 3ofep&i3uDet $ tftoitaiibit

Oyfes igi tur cum effet fenex Ihefum fuccefforem fibi conftituit.ad prophetias Sc  ad

_ ir .._ r __ t _. . . . r _D.

fus autem omni dodrina legum r diuinifq; mifterijsfMoyfe docente;erat inftrudus N* 1 -7
(EInter hgč etenim due tribus Gad SC  Ruben SC  Manaire dimidia; quadrupedum
vnultitudine & omnibus alijs valdedites. habentescommune confiliumrogabant Nue.^
Moyfen vteis predpue amorream concederetqu$pafcuis optima videbat.Illeve xxx ‘b
ro exiftimas eos timuifie chananeoru pugna SC occafione honefta quafi ,p pafcuo#
aia iriDu ivta# r “ diligetiairequififie:malignos eos appellabat: SC  turpe occafione timoris adinue#

nafte terram pe ni ^ e  velle fine labore deliciarndum omnes adhuc i eruna cofifteret SC torti  ideo qua petcret ob#

tunt Amorreo* hnere.ne decetero c u ceteris Iaboraret quibus tena traditura fe deus promiferat trafiordane,& aduer#
ru fibi dari quof * as  g^ tes  mterepturu.llli vero cofpicientes iratum ducem & contra fe iuftiflime prouocatum refpon#
moyfes'criiniat ^ entes  fetiftaciebant non pro timore periculorum neq; propter laboris defedu hoc petere.fed vt prf#
Iuftificata peti# ^ am  ' n  °P ortunis  conftituentes Iocis expediti ad certame Sc  ad bella venire pofTent.Dicebatq; fe pre#
tioe tribus Gad P aratos vt  dum pofliderent ciuitates ad cuftodiam filiorum SC  vxorum Si  facultatis fue:vbiq; cCi  exerd
SC  dimidia tri # 01  P ro P era r e nt. flEPorro moyfes dum ifte fermo placuiffetivocans Eleazarum facerdotem, SC  Ihefum

ciDiut amorrea — r—' :  —

Ciuitates refu# c°muges&aIiaqugcunq;poterantcirayneuntibus impedimentumfacere ineisapteconftituerunt.
giftres vitra ior CEEdificauit autem & moyfes decem ciuitates qu£ in numero quadraginta Sc  odo forent.quaru} tres 1  u ,c
danem, diftribuitvtadeasfqui nolentes facerenthomicidium,confugerent:&tempus fugeconftitu it  haben#

x t_ j _ tium fcilic&t  nnfefl-arpm fiMpmnfiVnimati nrnrlfr#TtrMniVfrlnm Ct r*nm f#-rminnc rtu?

tusearum. but ? iuntBofor quidemin arabie finibus-Arimam (alias Arimamjautem in terra Galaditorum Gala#

m, liti TD 41 Pumi,! Afiom Oli'l£' ("tniVlfor mM,

XXXV.

E

iordanem,

Q,UOmodO ad £“~":- v l“' uv “ 1  m/n .W* H UU 1 W^U iiiiuarv* w.uiu.uu»on

filiastrafibathe nquidem aliquos de fua tribuducerentcuhereditate ad eos irentfi veroexalia tribualicubi nuberent
reditas orna hereditate in paterna tribu relinqueret: SC  tuc manere vniufcuiufq; hereditate in propria tribu coftituit
CBiblia vocat fffllSTORIA LIBRI DEVTERONOMIIINCIPIT.

Salphaad, CMoyfes populum antemortem alloquens ad|dei mandatorum cuftodiam exhortatur& fuis pri

cipibus obediremonet:pcricula/quepaiTus eft vtin futurum caueant/commemorando pr^dicitq;eo
'  rum obprobriofam a terra promiffionis ftne fpe futuri reditusffi a dei mandaris dcuientjdifperfionem

uecandofq; iubet hoftesSC aras eorum deftruere:ficqj feriptutn legis librumf didante deo ne per igno#
rantiam declinarent / populo donauit. <*  Capitulum.xi/,

■“ Vm vero iam quadraginta anniminus triginta dies impIeretur,Moyfes'c6gregas ad lorda#

'nevbinune ciuitas eft Abila.locufq;palmarum: conueniete vniuerfo populo ita locutus eft, D.J.&
'Oviricomilitonesf& fiaitdeo placuitcalamitatislonge participes cetumviginti annis fene 4.,y.9
l dutec6fedumoportetmeabhacvitadifcedere.Inhisveroquegerendafunttrafiordanej 7,3,
lot danem cut n ~  er0 ve ^ er  adiutor:neq; pugnabo vobifcu a deo prohibitus. Iuftum tame credidi neq; nac meam

morte iua^ pdi# ^ C p 0nere  pr 0  veftra felicitate curam. fed indicare ,ppria:veftre vbettatis adeptionem. Et memoriarrt
xit &iordanem me - Jn a jj U( jatia bonoru veftroru refetre.Nuc igitur explanans queadmodum vos felices eritis vefttis
tranhrefibieffe ^ -j, onorum  veftroru reliduri poiTeffionem.ab hac vita difcedo,Dignufq; fum vt mihi fides habea?

-ideo jihibituj ^ p r0 p ter  priftinas virtutes:& eo q> aie ad vite huius terminum venientesicu omni loquentur integri#

Oto moyfi ad

E opulum iuxta
»tdanemcui

Sertes cu verita tate Q fijijifrahel.cundis hoibus caufa bong poffeiliois ,ppicius deus eft.Hic eni folus dignis hoc tri#
tis itegritate de j, uerC '.gc auferrein fe de!inquetibus p 3 ter cui vos exhibete quales ipfe vos vult effe/fimul Sc ego volu#
bent loqui, tateeius fcies aperte vos moneo Non enim eritis beatiffimi:8Cin omnibus imutabiles.autfelices.fi ex il

Moyfesexhor# j lus  mandatis aliquando cefraueritis.Pcfteflionaq;bonorum quam nunetenetis firma manebit SC prg F
tatur populum rera ce lerrima fecuritatan habebitis fi folummodo qu§ deus vos feq vult his obediatis SC  neq;

COlTLl^rt^l 111 El♦— —^ ^.— -~~ — ~——— —-— -. _ - - - ^

bere.Deoenimvobis auxiliatore prf fente cudos vos poft ponere rationis eft. Premiafiquidemagna
virtutis vobis funt pofita qu§ oi vita poflideatis.Virtus etenim pmitus bonarum caufarueft prfmiurn

deinceps etiamalienarurer5 prfftataugmentu.ita vtdu intervos ea vfffueritis. magnam vobis confe

rat vita & in ter alienigenas gloriofos efficiat.8*apud pofteros emiuentes oftendat. Hfcitac^poteriti«

SDeutetonomtt 2r>e nrmamftinbus $oxxxi*

adipifciifi legibus quas/di&ate mihi deo/coftitui obediati's.eafq; cudodiatis& earii fapietia meditemi
ni.Ego aut difcedo gaudes in vedriš bonis commedas vos cafiitati.legis & bone couerfationis orna#
tni yirtutibufqj ducu qui prouidetiitvedrg vtilitatis exhibebut.Deus aute qui ha&enus vedri preful ex
ftitit.,p cuius volutate Sc  ego vobis vtilis fui non vfq; ad prefens flare fadet prouideria fuaifed quanto Moyfes moneC
tpe ipfi volueritis eu habere patrocinate in vtrtut/s ftudi/s permanentes tanto prgijiiu eius habebitis. hebrgos obed/.
ČLCofilia naq; vobis prgbebuntoptima:qug l fequentesfelices eritis.pontifex Eleazarus: &ihefusnec re eleazaro Mio
non SC  feniores SC  prindpes tribuum quos audire vos conuenit:fcientes qfn omnes qui bene fubprin# fueet ceteris tti
cipe  confidunt:& principatum tenere SC  liberati prgede pnt.Nec idignemini i his que vos agere duces buu pridpibus
vedri popofccrint.Nunc eten! vt benefacientibus iniuriafaciatis in hoc fiduciam ponetisicp deeetero ([Rememorat
dedinantes meliores caufas habebitis.Nec huiufmodi ir! aliquando iiimatis quali drča me vti fepius Moyfes perica
prglupfidis. Nodis em q> frequeter potiora alias peiora a vobis q ab hodibus mortis gicula fudinui& la quat padus e
hgc improperia non ferenstvobis edico. No eni in exitu vitg doletes cotra me reliquere voles h xc  ad a populo vt ca#>
memoria reuoco quado nec tepore quo hec patiebar iratusiagnofcor.led vt de futuro a talibus tepete# ueant in fiutura
tis 8£innullo vedriš prefulibus iniuria ,ppter diuitias faciatis.g vobis iordane tranfeuntibus& chana# fimilia ducibuf
nea obtinetibus affluenter aduenient. Na fi p eas fueritis conteptores effe&i:& virtute deuotionemq; »rogate,
perdideritis quacirca deu geritis: eum primitushabebitis inimicu:&tetra quam armis obtinuidisiite# Prgdixit Moy#
p rum cu magnis obprobri|'s amittetis.totuq; difperfi per orbem vedro feruitio omne terr! Sc  mare com# fes ludeoru ob

' plebitis.Eritq;vobisduhorumornniuexpertifuentisinutilis iampcnitentia.&,memorialegumnon probriofam:dif
feruatarum.Vnde fi vultis hec apud vos permanere, dum hodibus preualueritis nullu reliquatis.ex eis perfionem atee
fed omnes perire decernite ne viuentibus eis illoru dudia degudantes.a couerfatione paterna receda ra promtdionis
"B tis.Sed 8C aras SC  lucos Sc  tepla quecunq; habuerinfdedruenda comoneo Sc  genus SC  memoria eorum fine fpe futuri
igne cofumi.Sic eteni vobis bonorii vedrom erit firma fecuritas.<£Ne vero per ignoranti! melioris rei reditus.
natura vedra ad peiora dec!inet:& leges vobis'di&antemichi deojcompofui.& ordrnembone couer Dedit eis libra}
fationis inditui.Cuiusferuates ornatu felicifiimi eritis oim rerum.Hgc dicens dedit eis in  libro leges SC  legis feriptum.
conuerfationis modum eis cofcriptum.<nilli vero flebat 5C  multum querebantur duceanemoriam peri Flebant omnes
culorum eius habentes:& quanta pro eoru falute gefiiflet.defperates ctia de futuris quafinullus eis pri loquete moyfe
cepsfimilisforet:minufq;iamdeufuiprouiderecrcdeteseo'q> Moyfeseumpctiusexoradet. Tur.cil# Iofephus nihil
ii qui in deferto ei eum ira Iocuti fuerant penitenti! agentes ingemifcebatuta vt omnis populus i lachri ad Moyfi icri*
mas prorumperet SC  plus q fermone dici poted. gemitus cu dolore proferret. Moyfes aut cofolabatur pta adiecit fed
eos SČlicet dignus multis lachrimis ede videtur.tn admonebat eos a fletu:vtq; magna vteretur couer# tatum difperfa
latfone pofcebat.Tuc ergo couentus ita dimidiis ed.CCVolo aute couerfationem if?oyfeos dicere pri# collegiffe dicit,
mitus eiufq,- dignitatis virtutes exponere.vt per hf c legetes agnofcant qualia initia nodri habuere ma
iores.&ficadaliarumrerum venirenarrationem.Scriptafunt autem hfc omnia ficut illereliquit nihil
nobis adijcientibus ad ornatum:quod a Moyfe relidum non ! ed.Hoc tantum placuitnobis modo no#
uitatis inducere vt fecundum genus nobis fingula difppnan? que ab illo m leriptis difperfe relida litnc-
8Cqueadmodum deum infingulis quibufq; cofuluit.Propterea namq; neceifarium iudicaui hec prae#
dicere ne aliqua nobis a contribulibus haneferipturam legentibus qufdio generetur.Hic autem ordo
C eftleguminnodraconuerfationecompetetium.Quasautemnobiscommuniterad alterutrosdereli#
quit: has de moribus SC  caufis explanare referre diduli.quod adiuuante deo pod hoc opus nobis infi
nuare propofitu ed. Ait eni.Du chananeorum terram podederitis SC  ad vfum bonerum vacaueritis:8C
ciuitates ia gdificare ceperitis ea facietes qug deo placita funt firmidimum pignus felicitatis habebitis.

CT Predixit Moyfes vnam faeram ciuitatem fore condruendam et in ea templutn ad quam omnes
hebrei ter in anno facrificaturi conueniant. ex tnercede meretricis fieri prohibet facrificium et leges
iufeiio tabernaculorum fummo facerdoti iubet omnibus publicare SC  pueros primo in lege dei erudiri Predixit Moy#
fecundo in grariarum redditione deo pro beneficijs. Capitulum.xiij, fes vnam faera

X^*It vobis vna ciuitas faera in terra chananeorum inloco optimo:&virtute predaro quacuq; ciuitate fore co
deus fibfper propheta elegerit:teplum vnum in ea fit.& vnut altare ex lapidibus no manu druendamqug
■•Jd-/ dolatis fed palfirn iacentibus.qui dealbati erunt decore SC  ad videndu valde puridimi. Ac# di«Sa edhieru#
cedus autem ad eum fit non per gradus In alia vero ciuitatemec altare nec templu? fit.Deus eni vnus fale SC  teplum t
D.ci6 &g enus  hebrgomm edvnum,CTQ.ui vero blafphemauentdeu:lapidatus fufpendaturper diem.8C fi ea gdificanduj
ne honore turpiterq;fepeliatur.([Conueniant aut in ciuitatemin qua teplum condruuntterin anno a Pena blafphe#
finibus tene  qua hebrei tenuerint quatenus deo SC  pro his que podident gratias referant et de futuris mij.^
preces effundant.gc couenientes adinuice tuc epulantes amid fint.Bonu ed enim vt feinetipfos alter Ter i anno obH
utmrn contribules non ignorent.fed fua dudia fibi communicet. Hoc aute ex hac focietate proueniet gabantur iudei
vt 8{ afpečfu SC  loque!a memoria fui femper obtineant. Sj enim altCtutrisinipennixti funt extranei fi# venite ad tepla

Htbec£5uattu53ofepl)i.3utic* ^{>fto?ialUbit

Bx fluo debet bimet'putabuntur. C Sit aute SC  decima exceptio frugum vobis prfter ea quam diftribuit domini« fa
fierfobhrio SC  cerdotibus &leuitis dari qu£ vendatur quide pet prouicias &ad epulas miniftretur & hoftiasquf!fa ‘+* 1 *
facrifiicium. cta vrbe funt celebrandf.iuftumeft eni exhis qug terra nafcun? qua deus vos pofiiderecoceflerit: vt

(£Ex metcede adhoncre eius qui h§c tribuit parani?alias pfruant.f£Ex mercede mulieris fornicarif non funt facri#
meretricis.phi# ficia celebranda.Ntmg eniex his que de contumelia procedut diuinitas deledatur.Nihil enim confii#
bitu e fieri facri fione corpomm peius eft.Similiter autern fi quis pro coitu carnis aut venaticij aut cuftodi js grfgu mer
ficia nota caufa cedem acceperit:nunq exinde deo facrificandu eft.Nullus blafphemet eos quos pricipes ahf ciuitates
Leges in fefto efte putant.Sacra peregrina no funt curada neq; f sfalias.vas denommatum alicuideoeftfumendum
tabemaculomj Nfullus veftrum texta ex lana linoq,- tunica veftiatur.Hec enim folummodo facerdotibus eft conccffa,
afummofacer# (EConueniente vero multitudine in vrbefacra adimmolandum poft feptem annosiinftantefeftiuita p.
dote pr§cipit oi te que vocatur \enophegia: id eft tabernaculorum defi'xio:fummus facerdos ftans in excelfo tribunali C1
bus legendas. vnde poffit audiri legat omnibus leges SC  neq; vxot neq; filij' audire prohibeantur: fed neq; ferui. Bo#
Vtilitas legum num eft enim vt animabus infcripte leges etiatn memoria coferuentur quanunq deleri poftint.Sic em
cotra peccates. neq; peccabunt non valentes dicere q>  decreta legum ignorare videantur.([Leges enim multam ha#

Pueri primo de bebunt contra peccantes audadam:vtiq; predicens eis qu£ funt pafTuri delinquentes Sc  animabus eo#
bet erudiri i le# mm infcribentes que predpiunt per auditum quatenus omnino in interioribus eorum confiftat volu#
gedei gifecudo tas leguman quacfi defiduntaudoresipfifuelefionis cxiftunt. ([Difcantetiam puen prfnium legem
t gram adione que eft dodrina optimafc caufa felicitatis eximia.Secundo autern per fingulos dies mane SC  vefpere
pro doniš dei. teftificanda funt dona dei .queliberatis de terra fgvptiaca conceffit.Iufta eni eft naturaliter adio gra#
tiarum:qug refcrtur Sc  pro compenfatione rerum iamfadarum SC  pro inuitatione fiiturorum* Infcriben
da vero inianuis ea in quibus eis deusbenefecerit.& brachi/s fingula qu^q; declaranda qugvirtutem
dei valeant defignare SC  fauorem eius circa eos oftedere quatenus vndiq; drča eos illuceatdei fauor.

„ . ,  , C Moyfes in vnaquaq; ciuitate feptem prindpes efte iftituit & iudices qui'pecumas accepifte pro

Septe pricipes 1  fuftitia conuincantur: exceilenti funt ab officio aliquando etiam caufg ad facram vrbem dimittebatur/
vnaquaq; cim# oportet infuperduos efteteftes ad minus.neq; mulieris autferui validum eftteftimoniu;falfufq; teftis
tate pro iulhtig taltonis pena eft puniendus.Cum diligentia homicida quf rendus.Q,uaIeq; debeant eligere regemf fl
exercitio: cuili# eisregisfucntamorjcdocetcui prohibetur terremutareterminos. Capitulum.xiuj.

betduovirileui ncipes autern fint in vnaquaq; ciuitate viri feptem.qui & virtute SC  iuftitif ftudio fint exem j;

taru adiugatur. K ra jpti vnicuiq; vero prindpatum:duo viri miniftri prfbeantur ex tribu leuitarum. In omni autern
Iudexf qproba ^^^honorequiin vrbibus iudicare conftituti fuerinthabeaturita vtillis prefentibusneq;blafphe
tur pecunia pro mare nC q ;  afpejg Sgere liceat aliquibus.fic vtiq; refpicientibus pudorem dignorum hominum tang il
iuditio accepif# {jj deum in illis contenere videatur, ([Iudices autern puri ptatem habeant pronunciadi quodcunq; vi
ie;ab officio ex detur eis.nififorte pecunias eos quilibet accepifle ,piudici| diuerfitate demonftret:aut aliam proferat
pellendus eft. q U g cos no bene iudicafle conuineat.No enim lucru. attendentes aut dignitate couenit iudicareift

Q_n remitten # iuftitiam rebus oibus preponentes.Nam hoc non agens deum quilibet contemnere putamr:eumq; iti
df erant caufie firmiorem credereg illos quibus contra iuftitiafn timore poteftatis fententia propria pneftare conten
ad facra vrbem dit.Dei eni virtus iuftiria eft Quifquis eni prfftat eis qui aut non iufte quaerut aliquid aut non iufte in
Oportet ad mi dignitate funtconfti tutmlios potius deo potiores facit.([Si vero iudices non intelligunt de rebus fibi
nus duos teftes cr cditis iudicare:quando multa talia folent hoibusprouenireiin te gratia caufam invrbe faaaremittat
»de bonae famg %  conuenientes pontifcx SC  propheta Sc  feniores qute eis videnturiufta pronuncient.Vni tefti tionjcre Deu.e.
Mulieru^tefti# datur fed tribus aut ad vltnnum duobus: quorum teftimonio verumfaciat vita prior.([Mulieru tefti# xvj.&.
rnoniuno reci# moniu nequaq recipiendu.propter leuitate SC procacitate generis earu.Sed neq;ierufteftimonm per# xl *

f iiendum; neqj hibeantpropterignobilitateanimi:quos autern propterIucrum autproptertimore? veriffime potare
eraorum. di non vere pofle teftari ([ Si quis aute falfe teftatus: eduidus ea patiatut qu#e paffurus effet is contra

P ena falfi teftis que teftimoniu dmt.CSi homicidio fado i aliquavtbe: no iueniaf is qui fecitine in fufpitione fit ali# j y cx j x
De homicidio q U i s  quafi' per odium ppetrauerit qua;rafequidem homicida cum muko ftudioide eoq; nuciandapro
cum 'diligentia ponantur edida. Cum vero cum nullus nunciauerit. principes ciuitamm vicinarum regionis illius in
qujrendo. quacedes fada eft Sc  feniores couenientes metiantfa loco vbi iacet mortuus jregione.& pars quf fiie

Modus quo v# t it  vicinior ciuitati populi dus emčtcs vitulam Sc  deferetes eam in conuallem:8£in locuminutilem ara p
tebantur circa tro 8C plantationibusrincidantccmicem bouis.&fumentesaquamlauentmanus fuas fupracaputbo#
homiddiumm uisfacerdotes 8C leuit£fimul & feniores illius ciuitatis:exclamatabhomicidiomundasfenianus habe
cogmtum re  SC  neq; gefiifreneq;fadori communicare&inuocent deum propidum fibifore.& nung ta malapaf
Lauant manus fionem in lila terra contingere.Optima inquit eft huiufmodi difpofirio: 8C conuerfatio talis^Nec vobis
uifigpum ignof alterius reipublice fit affedusifed hac diligite dinas leges habetesft fecundum eas oia fadctes.Sat eft
centi«, eni vt deus fit vefter princeps,([Si-aute fuerit aliasadheferit vobis regis amor ftt quide ifte cotribulis;

il

r

Vt 8 C.ii.
" u ™facri,D. %
'‘^confu,

met

‘^uicites

' Un *ndu m

u  conccfla,
teftiuita

liot nbunjjj Dect

Hfmi.Bo,

(Im. Si« enj
suitam ha#
lf nabusco#
falot volu,
»umlegem
^veipere
raAiopa#
t InJcnben
ljvimitem

tdo fauor,
ccptffe pro
mittcbatur/
tcfti*
rtrcgenVfl
culum.xiiij.
afmtcxem £
omniautcm
rwq;blafphc
rum rang/?
uodcuncf vi
.im proferat
itiuaicareif)
ur:cumq;m
contcn p (C( , j

noniullem
jcrtbusfibt
icrarcnuttat U
ictbnonicrc UeB £

[imonfipCT^ xw
:Iime pot ere
(fctiscontra
-oneficali/
^Gaandapro

,onis tlUosin
rvinqup c

ununl^f 3  P

/.rjntts habc

{-^f {

1  v##vobi*

A.

Dc.c.

D.'.c.
17 *

Lc.15

5.C.Z2

B.

r,i4-

Oe.15

C.

SPeufcronoimi S>eantf<ujftatflms jforrrtf.

fitq; ei iuftirite prouidetia fep SC  virtutis alterius magnitudo. Sciat aute is Iegibtis atq; deo inefle plurfr
ma fapietia nihilq; gerat prftct potificis fenioraq; fententia. nec multas nuptiasvfurpet ncq; abudan#
tia fečfcetur pecuniaru. necomatus fquoru:quibus rebus collatis vitra leges fuperbus erit.Prohibeatur
aute etia fi quis horu ftudium habuei it fierivitra modu vtilitatisveftrae potetior .Terminos ten e moue
ti  nonliceat nec proprie tleč alien^p quos vobis feruabitur pax:fed habeatur firmi inetemum politi fi*
cut diuina fententia tanq prelifs ex boe Sc  feditionibus mudus vexatur du accedere vitraterminos a#
uari volucritf alias voIueriit,Naq; non procul eft vt tranfced at leges’qui terminos voludritpennutare.

<JTDe tenf nafcentibus ante quartum annum aliquid coiligere prohibet Moyfes:terraqi vineis pla
tata feminarhbobus quoq; in aranda terra aliudaial lugi SC  femiamuda elTeiubet 8£impmixta:atq>iu
meta:tnetentes infuper manipulos alendis egentibus relinquere:pmittitq; trafeuntes frudibus fatiari;
trituratiuq; boum ora dicit  non alligenda penam ailignans tranfgrefibribus. Capitulum.xv.

' ' ~ Vii terra plataucrit.fi ante quartu annu folia fruduq; attulerit: neq; deo ex hoc primi#

tias offeratmec ipfe comedat: no eni fedm tps hoc illatu eft/du naturpprpter tps vim fe
cifre vide af.vnde neq; deo neq;,ppTio dno copetit ad vtedu. Quarto vero anno vide
imet ome quod inde nafcittuc em maturu eftcolligefq;ad faeradeportetvrbe Ftcu
jdecimis aliaru frugu cxpedat.cu amicis proprifs epulado 8C  cu pupillis Sc  viduis.Qui#
iHTto aute annoifit dni fui quaz fuerit nata. <TQui terra in vineis platat no feminet eam.
Sat eft em hac hoc enutrire germe.Sc laboribus aratri effe priuata.CBobus terra aranda eih&nulla cu
eis altera aialia funt iugeda fed propriu hoc genus fit 3d arandu CSemina vero fint munda SC  imper
mixtaS: no duobusauttribus genenbus feminet.No eni c6muiri6ediffimiliunaturaletaf.neqsiunp|
ta permifceantur qutecuq; cognata non funt.CMetucbat eni tuc legiftator ne per hoc iniuria trafiret
ad hoies initium aminoribus SC  turpibus primo fumens.Nihil eni huiufmodi debet eirelidtum:exquo
per iimilitudinem conuerfto quf dam incotnmunibus rebus habere podit acce(Tin.Q_ua propter de re
bus vilibus leges ncgligentiam non habueruntifcientes omnibus .puidere ne in aliquo v/derentur ede
culpabiles.CEMetentes inquit 8C  manipulos colligetesmon oinne medem decet excuterc:fed relinque
re aliquos manipulos qui fint egentibus alimentu {FSimiliter autem Si  de vinea ramufculos pauperi
busrelinquendos & oliuarum quendafru<ftum referuandum colligentibus SC  efcam propriam non ha
bentibus.Non eni tanta abundantia ex nimia colligendi diligentia domino vtilis erit:quata gratia ex
indigentium fatietateproueniet. Tune diuinitas terra ad illationem fruduum prontorem etficiet eoru
qui no fuj tantummodo vtilitati profpiciuntrfed etiam pro aliorum dbo cogitare nofcuntur.Sed neq;
boum ora du fpicas terunt in area funtliganda.Non enimiuftum eft vt qui fimul laborauerut i firudu
Si  circa natiuitate eius fatigati funtiparticipari ,phibeantur. |HNeq; poma matura coi?ringere iter age
tes arcendi funt.fed tanq de proprijs eos debent pmittere fatiari fiue prouictales fiue fint peregrini SC
cum gaudio prfbendum eis  ad comedenduPortare vero mhtl eis liceat ff Neq; vindemiates ex his
quf adtorcular portant.guftare prohibeant fibimetoccurrentes.Iniuftu eftenim bona que dei voluta
te ad viuendu data funtinuidere defiderantibus ea comedere dum pomum fit i maturttateficut deo
placuit.a: mox abirefeftinet ^Et licet per erecund iaali qui contingerc non prffumant:rogates'eos
cum fint quidem ifrahelitg tanq foci j SC  propter cognationem panter dni SC ex alio loco venietes Si  vt
munera fufcipiantdeprfcandi funt.quedeuseisvidereconceffit.'Danafiquidem mdicanda non funt
quf cunq; per benignitate tranfeuntibus coferuntur.Quando deus vbertate bonorum preftat homini
bus no vt vtantur foli fed etia alifs largiantur volens hoc modo fauorem fuum circa ifrah^liticfi popu#
lum SC  felicitatis eorum adminiftvationem alijs apparere cum eos fuam abundantiam alijs participare
precepit.CQ.tri vero pratterihaec fecerit:quadragintaminus vna -plagas habena publica aedpere vo#
luit:8i liberum penam hanc turpiffimam fuftinere quia dum lucro feruitifecit iniuriam dignitati,

•

CMoyfe f gyptiacas emmnas memorante decimas docet diftribuere:qu3eq5 fint mulieres in vxo#
resducede habeti quoq; duas vxores qualirer ea^filifs paternafit diftribueda liibftatiaondit; vtruq 5
adultCRt morte dignu iudicas qualiq; pena dignus fit virginis corruptor oftedit:qualiterq; dandus fit li
bellus reDudii.St de fufcitado fratre mortuo femie den; cautiua vxore duceda mettone facit.Caoit.xvi.

r  fimiliter egentibus diuidatis.C Su P decimas duas quas annis iingulis prgdixi celebrandas
aliam quidem Ieuitis.alteram veto ad epulationes: tertiani quoq; per annum tertiu expedit fieri addi

1 pupill«

Deregehebre«
ishndofivolue
rit habere qua#
le debet afluere
nota coditšoes
Prohibecur res’
terminos tetrse
mutare.

Deterrf nafceti
bus ate Cjiiartu
annuinviiitno
coceffisfedbe/
ne quarto ano.
Elatata terra vi
neisprohibetut
feminari.

Bobus altera a#,
nimalianofunt
mngendat aia^
do terram.
Semia no fut t>
mixta neq;fu#
mera notacau#
fam.

Metetes mani«
puios mbet ali#
quos rellquere
egetibusalime#
tii fimiliter in vi
nea & oliuis
Non funt ali ga
datriturantium
i cum ora.
Permittedi fut
trafeutes frufti
bus fatiari fj ni«
b’J portarednt
Rogadifuntve
recundi.

Pena tranfgref
forum.

ftributionem inopum mulietumq; viduarum SC  infantium pupillorum.Germina vero quecunq; prius
nafd contingit ad templum perferantur alias pra?ferant:8C pro terra haec perferente quam eis prgftidt


fUbctimarttts 3oCepl)i3utiet $ytto>ta3lfoit

poffidcre deumbcnedicentes ft facrificia qug Iegcs offerreiubet cclebratesihorum primirias facerdoti
bus tepli diflribuant. Cum vero h?c quilibet impleuerit;& omnes dedmas vna cum primitij's quas leui D.
tis ad §puladum dan mos eft obtuleritidifceffurus domu ftans e diuerfo tepli gratias quide$ agat deo
qui eos ab fgypriorum iniuria Uberauit terraq; eis magnafrui multaq; conceflit.Tertimoniumq; phi#
beat quia Si  dedmas fecudu leges moyfeos obtuIit.exoretq; deu fibi propidum efle Si  pladtu femper
Deyxoribusdu gc comuniter q?  hebrf is omnibus permanere atq; feruet bona qtip dedit eis Sc  addat qu£cuq; donare
cediš virgibus. pot.f[ Vxores aute ducat nubiliit tepore conftitutoj virgines Iiberas bonis parentibus procreatas. Qui
Q_uae mulieres vero virgine dudurus no eft: ei no iungaturquamdifcedere fuafitab aho.neq;contriftetprioremma
no funt ducede r jtu eius C Ancillas liberi no ducat vxores nec fi p 'amorem ad hoc aliqui compellatur.Concupifcen#

Si  caufa huius tiamnamq;decorumeft retinere:&congruum libcradignitate.Sedneq;fornicariefequend§funtnu#
eft filiorumpro ptue.pro quibus corporis iniuri|s nuptialeshoftias no fufcipit iuma diuinitas.Sic itaq; prudentia filio
creadoruadvir rum eritlibera & ad virtutereditudinis preparata:finonfuerintdeturpibusnuptijs.neq; deconcupi#
tute reditudo. fcentia non legitime conuenietiu procreati. C Si quis virginem defponderit deinde non eam tale? in D.cu
De ducente vir ueniaticaufam didurus ipfe quide accufet.vtens ad probatione documetis fuisrefpondeat aute puel#
gine 8£tale eam lg patet/aut frater aut quicuq; poft eos gne vicimor elTe monftratur.Et dum iudicatum fuent puellam
no efle accufan non efle culpabilem:cum accufatore permaneapnullam habente viro vlterius poteftate dimittendi ea
te !exaiatio qua nifi magne cauff pceflertt Sc  cotra quas nec refpondere poflit is qui audader aut petulater puelle cau
lis debeat fieri: fam viciauent)& derogatioe intuleritimultas codenetur quadragita minus vna plaga Sc  quinquagita
&pfna‘falfo ac ficlos patri dare cogatur. C. Si vero couicerit puella fuiffecorruptam:fi qdem popularis fiteo q> cafte
cufantis. virgmitate vfq; ad legitimas nuptias no feruaueriplapidetur.Si veroTit de facerdote nata. viua .ptinus

Dcpuella corru cocremef. IT Si quis duas vxores habuerip& aha quidem i honoremagno & fauore fuerit aut propter
pta couidaaut amore Sc  pulchritudincnvaut ob aliam canfam: alteravero iminore apud eum parte confiftat.fi exdi D.c.tv
lapidada aut vi leda filiiisfcum fi iunior ab illo qui ex alia procreatus eftjpetat propter patris fauorem'quem circa ina
ua cocremada tre habet:priuilegiafeniorisquatenusduplicem parte acdpiat paternefubftatie-ficut in Iegibus diffi# E
Vterq; adulter nitum eft non ei conceda?.Iniuftum namq; eft vt qui natiuitate fenior eft: eo q> minus mater eius a pa
mortemoriatur tre diligatur.debita parte fraudetur. <HQ.ui puella ab alio defp6fatacorrupent.fi quidem fuades ei SC  Dx.zi
quia vterq; ma ad cortuptione fibi confentietem habuerit.cu ea moriatur.Maligni enim funt vtriq;.Ille quidem eo q>
lign us. turpitudinem puella voluntarie fuftinerit perfuaferit.& nupti) s liberis ha?c mala prarferre coegerit.IIla

Virginis corru# vero femetipfam propter libidinempropriaaut.ppterlucruad contuinehapfuafaprebuerit-CSive#
ptor eam ducat ro alicubi ea fola inuenies nullo adiutore prefente comprefleritipfe folus moriatur C*Q.ui virgine cor Dc >2
aut patri pciuj ruperit nodum alicubi defponfatam.ipfe eam ducat vxore.Si vero puelle non placeat vt habeat eu pa
iniurie foluat. tri quinquagin tSficlos preciu imune foluat. C Ab vxore copulata fibi volens quicunq; difiugi ,ppter
Defufcitadofri quafcumq; caufas qup multis modis holbus prouenire nofcuntur ex fcripto q> nunq cu ea conueniat
mortuo femine copromittat.Sicq; eni habebit poteftatem ali]' copularinam prius illa alteri coniungi non pot.Si autej ^
Q_uare fivxo* et illo moriete volueriteaprior vir recipere.non ei liceat.CQ.ue fi fine filijs fuerit manto derehda fra# *
rem mortui fris ter illius eam accipiat Si  natum filium mortui nole vocans:hereditatis fue nutnat fucceiforem.CHoc
ducebat. em Si  publids vtilitatibus proderitdomibus minime deftitutis et cognatis poflunt fubftatie conferua# ^

Defre q novult ri:8£ mulieribus reiielatio calamitatis atferri qn pricru maritoru ,pximis coiungutur.CSi vero noluerit u '  ’'
fris fufcitare fe# eam ducere frater veniens mulier apud feniores tcftimoniu huius rei perhibcat quia vdetem eam do
men iudicium. tni manerc Si  filium ex eo haberc non fufcepit.iniuria facies fratris defundi memorie.Requiretibusve
De captiua qua to fenioribus qua ca nuptijs eius abftineat.fiue maxima cairyfiue parua dixerit,ad hoc veniedu e,vt
quis vult duce# folues|vxor fratris caligulasillius viri-8C expuei in facie eius.dicathocdignu efle abea pati.liuriadefun
re quid debpat di memorig facieti.Etille quidea fenioribus abfcedat.hoc obprobriu habes oni tpe vitg fuf.Illa vero
facere anteq co fi voluerit.alij cuilibet fe, petetiu nubat.f^Si quis aut captiua ceperit virgine fiue ia nupta voles ei co# pj c> ,,
puletur. pulari no priinitus Iiceat cubile eius comunioneq; cotingere aiiq illa rades caput fuu SC  lugubre fcema

Trigita dies lu# percipies paretes defleat & amicos quos in bello p dident quatenus de eoru triftitia fatiata fic delceps
dus amatorum a d epulas couertat & ad nuptias Bonu eft eni SC  iuftu accepturo.de qua fihu habiturus eft vt eius fatif
fuffidunt faciat voluntati SC  non tmmodo libidinem fequens’propria quod vxori futurp carum poflit efle conte#

Libertas captu nat-CTriginta vero in ludu diebus expletis:fufficiunt enim ifti dies fapientibus adlachrimas amato# F.

eam aeaucereno naoeat poreitatemied vbicunq; voluent ire diicedat hanc libertatem habens.

<£Moyfes paretes iobedietes filios docere monetqui'fi cotumaces fuerint; fufpendendos fentetiat/
dices no hčere fenerari hebreo/& mutuu efle reddendum/ oualea; fit recipiendum oienus/ quo quoq;

Dc.c.

,1.

mag 110, ' u
affcrr« >

exhortatioi

patentcspi
jllisexhort:
fuftincrccu
Jus rebusu
gftegiHatoi
toparentu'
fine pacisf«
. /inquit;eiC'

- )eil,c  cundorum
uu f' autemKh
. . brcoruad'
^ CU1 ' C  ncre.icd fc
KV ' refereda ,p
humidosr
culisKitei
e - c ' Y  domibus i
petenduir
Si quiden
veropau]
foporem .
da pro pij

Deu.cpatiantur

xxiiij,  plum:Q ui
plum fok

Deu.c  fuerit cont
1 +. cmptorep
quinquag<
F.xo.c inueneriti
Xx l' nodamno
rarecompi
lucrari.fTi
leuetillud
^ntifum
Petcuflusi

De.6z

F, f°3Memi|
Anandi te
juidemai
Zletiš  de

"aturanin

[! tvt >'lelefl

qim .4

tiatunr
iUide

u> c.n

•Sa?

S? 1 * 0 " 1 "

n„ Us ' l i“i

ttl0 Tctn ma

TT^fiBo

;J ' dfc onaipu
u ram  ^Icj in D
utJ utčpucL U
“^pudhm
‘"'mttrndica

fCT  pucflfcau

(\uinquagfca
-trocji afte
^ \’ma .ptinus
n.iutproptcr
nfiftat-fittdi D.c.t\
.ucmarcama
i 'ctnbusdiffi#: E
■Jtvrcmsapa
- 'u.idesciK Dxa!

v:uidemcoq>

■ coegcritUla
McttfftSive#
Muvtrginecor Dc»
*: :  .;hcaf eu:pa
:.3,ppter
i  ra comieniat


n ;vr.Si aute$
nictflidafra#

bc co.» DiC > J
i vfronolucnt
f;i -ncam do
f -uiiftibusva
x voučdue^t
B  urti defun

luf, lila v«°
iivo!« cico^ DiCi! i
K-ubtct ccma
Sftcdciccp 5

, v lt c!Tc^ F

S**"* 0 ' i

;^ ,tiui 1

~,h jh°*^

' flU oQ u °^’
*

3t>euteconom(» SDeantipftatfbUB

forcrrtt.

Dc.c.

ti.

Deu. c
xxuj.

Leui.c

txv.

e.c.v

Deu.c

xxiiij.

Deu.c

F.xo.c

XXJ.

De. 61
F."

cubustegumen ,ppterpeticulum apponerc Sc  difpofitum ctiftodiendu vt te faeram fantiuitpauperis
q;nondefraudandummercedemneqrilliusfoIutionem pr^cipit. _ Capi.xvn.

Vicurn^ vero iuuenu cotenunt paretes fuos & eis honorenen pbentaut jjpter verecu
| dia aut ,ppter infipientia iniuriafades eisrprimu fermombus eos moneat ipfi parentes Moniriopentu
Sufficiunt eni ad bfc huiufmodi iudices dicentes no fe ,ppter deledatione fuifle coitu cotra filios in o
j naturah pmixtos:neqj ,p augumeto pecuniaru du efient facultate^pareti vtriq; conra bedietes notan
\  nestfed vt ipfi filios haberet q eos in fenedute gubernaret SC  quibus egerentp eos ha da fili/s&par e

_jS beret quod cfi grada fiet:& deo pcipue čaru e. Adijciat eria h?c dicetes Fouetes ftudio dbus,

magn o nutriuimus nulliq; rei pepercimus qiif ad falote tua tederet & vdlitate oprime ribi eruditionis
afferret .Nucaute quado decet venia tribui iuuenurn diledis monemus teirefpue in quacunq; noftra
exhortatione minor inuentus es SC  ad modu teperamenti conuertere fciens etiam deum ea qug cotra
parentes prefumuntur nimis ingrate ferre:quoniam Sc  ipfe torius humani generis pater eft SC  vna cum
illis exhortar i videtur qui eandem appellationemhabere nofcuntur.lndignum eft ergo a fili js fuis hfč
fuftinere cum et lex taliu fit vltrix ineuitabilisicuius te filij experimentum fumere no optamus.Et fi in Parenmmver#
hisrebusiuuenutempereturaudaciaabopprobrijsliberanturqueexignotantia proueniunt. Siceni ba adnlios
Sc  legiflator bonus inuenietur SC  patresfeliccs erunt non videntes nec filitim puniri nec filia.CQ.ui ve Cotra filios pa*
ro parentum fermones atq; dodrina ,ppter intemperantiam fuam pro nihilo eiTe videbuntur inimicas r ^ m rn , on, ti°
fine pacis federe fibi fadet legesteum frequentibus cotra parentes prefumptionibus incitatur.Is enim n *  fpernetes
finquit eiedus fit extra vrbe fequentemultitudine:lignoq; fufpenfus etpermanenstota diead vifione Sufpedatur fili
cundorum node fepeliatur:ficuteria alij qui quocuq;modo perimilegibus defcernutur. CSepelianf parenftt *P Cr
autem SC  hoftes Sc  nullus mortuus expers'iaceat fepulture foluens pena vitra iuftida.CNulli vero he# nesmonitioneS
breora ad vfuras liceat fenerari neq; cibu neq; potum.Non enim iuftum eft a contribule redditus fufti biebreis no lice
nere,fed folatium vtilitaris eius lucrum efife defcernerei&gratiaru? adionem et repenfationem a deo at  foeneran ad
refereda ,p benignitate fufficere.CQ. u i VCr0  acceperint fiue pecunias fiue quofcuq; frudus ficcos vh v ^ ura
humidos remimfcentes deu h ?c cum deledatione reftituant tanej reponentes m proprifs lo ds alias lo Demutuo red#
culis8£iteramcumopusfuerith?ctollentesQuiverocircaredditionemimpradentesexiterintnonin ^ eao
domibus eorum’introeundum eftpignufq;.fumedum anteqex hoc caufa dicatur.Pignus enim aforis Q - u 5  n ° iutac^
petendum eft 8£ ad etirn debitor perfe portare debettnihill refiftes ei qui cu auxilio Iegis ad’ eum venit dpieda pro pu

epeavaria^j
iič# ^ rt o

da pro pignore ne iftrumetis neceffarijs ad ciborum alimenta priuetur:& pro egeftate aliquid peftimu
patiantur.CInfurto hominis pena fit morris.Qui vero aurum aut argentu abftuleritcodenetur indu ,

plum:Q u i iumentu rapueritidamno quadruplici condeneturpreter bouem purumihoc enim quintu# De his (J res .i.
plum foluat.Q.ui vero ad foluenda multa fiierit inopstfit feruus eomm quibus eft condenatus.CSi qs ditas iueiut qo
ruerit contribulovenditus:fex annis feru iat feptimo aute liber abfce dat.Si vero filio exacilla nato apd ten et reftituere
emptore ^pter affedum eius ex familiaritatis diledione feruire voluerit inftante anno iubileo quiieft Detrahendo iti
quinquagefimus:liber efficiatur.curn vxore fimul et filijs.CSi quis aute aurum vellargentum pet viam m ^ t0  vidni de
inuenerit:querateum qui perdiderit: preconemq; mittens in quo eumloco inuenitreftituat:8£exalie ^ Ito
no damnono bonam vtilitatem eiTe decernat.Similiter autem & de pecudibus qufcuq; in deferto ero Via/gnorati de
tare comperit non inuento domino repente apud fe feruet teftem habens deum in his q> noluit aliena monftranda.^
lucrari.CTNulli liceat ptrafire cum iumetu alieuius tempeftate fatigatum inluto videri cecidifle;fed al Pena percurieo
leuet illud SC  proprio adiuuando labore ei adiutor exiftat. CVias autem ignoratibus demoftradas 8C muliere pte#

non tifum aucupates de eoru errore alienis vtilitatibus liceat impedire.CNemo blafphemet abfente gnantem.
Percuffus i lite quisvbi no eft ferru fi repete madetur ide pariaturfqui percuflit)quod recit. Si vero por Nullus venenu
tatus ad 43 pri a qui percuffus eft egrotetdiebus mulris deinde moriatur fit innocens qui percuflitSana ne< F gdmortife
to autem illo Sc  multas expefas in egritudine Paciente reftituat vniuerfa percuffor qugcuq; r in'vulneris rum apud fe ha
fananditepus expendit SC  qu5cunq;medicisrogauit. CQ. u >mulierem pregnatemcalcepercuflerit fi beat ScpetaiU
quidem abortum feceritmulier pecunijs a iudicibus condemnetur tanq,per corrupdone vetris iplebis retinetis.

faciens detrimentum.Dentur aute SC  viro mulieris pecunie.Morienteautem ea ex ea plaga ipfe mo Deboue comu
natur ammamq; pro anima cefente lege ponendam.CL Venenum neq; q mortiferum neqj aliud quod P cu dete itffcieo
fit vtile lefionimullus ifrahelitarum habeat.Si vero inuneiaf hoc quifquam poflidere moriatur hoc pa pena dni

tiens quod tole rauitillecontra quem venenu probatur effeconfedum.CQ.ui excecaueritfimile pa#
tiatur:priuetur quopriuauerit alios nifi forte pecunias aedpere voluerit qui cecatus eftleges videlicet
rili dent licentia q paffus eft eftimare paflioms fue cafum Sc  cocedetes fi feuerior effe voluerit.CBoue

e,i.

HibeuauattU63orepl)t3ut>e:

Comu percutientem dominus interffdat.Si vero aliquem interficiat taurus ipfe quide lapidatus mori
atur SC  neq; ad c/bum vtilis habeatur.Sivero etiaculpabilisapprobetur dominus‘pfdus eius ede na« A,
ture nec caues: Sc  ipfe moriatur tag ipfe ei qui a boue pereptus eftau&or mortis a$i^tit^£Si  vero fer F,xc.c
De tegumento UU 3  vefandllabos perimatripfe gde lapideftriginta veroficlos eius 'dominoilapidari dominus dare ,xx{,
jputeis adiben# damnetur.Bos aute fi it a percuffus mortuus fuerit vendatur:& qui.’mortuus eft SC  qui percuffit predu
do ppter per u  aborumeorum domini fibi diftribuant.CQ.ui puteum fiue lacumeffodtutidiligetiam habeat vttabu
culum, latu illicfacianttegumentu non vt aliqui haurire phibeantur: fedvtnullumfitibicadendi periculum

De depofito cu Et fi in huiufmodi pfunditatem non claufam incidens iumentu alicuius moriatur eius predum dno
ftodiendo SC  re proprio foluatur.Circundanda quoq; eft maceria in puteis leu in lacis quf ( p muro fit quatenus no fi #
ftitutione lucra nat aliquos deuolutos exringui.CDepofitu vero fi quis acceperit tanqrem faeram aut diuina ita cu#
torum. ftodiat nullufq; fraudare ftudeat ! creditoreni neq;|virneq; mulierinec fi immefam auri lucratus fit’qua

Vnicuiq; cofde titate fpernens quafi nullus lit qui eum pofGt arguere.fEGeneraliter itaq; couenit vntimqueq; fua co
tia teftis. fdenria fciente bencagere SC teftimonio fibi fufficiente vniuerfa agere qu§ ab alijs poifintjaudis pre»

De perdito de# mia codonare:&maxirne refpicientes ad deum que nullus malignorum latere poteft. C^i vero nihil
pofito. agens dolofepdiderit cui credituin eft depofitum veniens ad feptem iudicesiuret deu <$  neq,- eius co tx0, c

Non eft frauda fibo vel malicia peri|tneq; aliqua reipdite parte fit vfus SC  inculpabilis tfic abfcedat.Si vero velin alu  xx b
da paupis mer# qua P arte  vfus fuerit re fibi creditamipfe per dat etiam vniuerfa EC  quecfiq; receperit reddere condem
ces neq; differe netur. CSicut aute de rebus depoiitis fandtu eft:ita Sc  fi quis mercede.fraudet operanriu'corporibus Vl

da folutio, fuis adhibeatur odibilis vnde non eft fraudada viri pauperi mercesifcietibus vniuerfis q>  p terra alijT# ®

q; poffeffionibus eis deus hoc pfti tit.Sed neq; differenda folutio eftfed fub die pbenda tang nolente
deo fraudari quemg vfu laboris fui.

dSicut pro patris imufticiaf dicete moyfe)odio no eft habendus filius ita nec patri filij peta (utre#
pefanda leges eni diuinas nulli mutare licetfed ab oibus funt obferuadepcones aut ante arma ad ho
__ ftes quomodo mittendi funtquiq; ab cxcrcituremittendi docet ipfe moyfes qiufručtifetasarbores p
Filius p patris i  machinis in obfidione phibet abfcidi SC  muliere virili vri veftitb ficut viru feminis fed oes rebelles iiu
iufticia no puni bet interimi alifs ad tributa refignatis pter chananeos qiu omnes funt exterminandi.
endusneq; ha# Capi.xviij. Deu.c

bendusodio. xxiiij.

Peccatafilomj f^S^Iliospiniuftitiapatrumnondeberepunirifedppterfuampotiusvirtuteeis mifericordiap
quo no funt pa | beda eft®0 Iefio:q> filij peffimoru.fuere patruneq; odio habedi funt ab iniquis mti'.f[Sed

tribusrepenlan g patribus fiiioru funtrepefanda peccata cu multa iuuenes extra noftra dodnnafibimet

da etca ppter El^toilarrogcnt p fuperbia:nolentes quf funt vtilia doceri ;& culeum fugere per que vna fecu & ma
qua eft notada virtutem & fiiioru frudum procreationis amittunt: quemriobis hominibus'ad augmentum gene# ^

Q.uodmoftruo rls  pbueritdeus:quandohocvelutneceftefiiioru futurorumagitur:8dperhocexterminatureorumini
fum eft no licet tium.Nam ficutjanime illoru debilitantur:ita SC  que funteorporis permutantur.CSimiliter aute quic#

Seri. _ quid put 3 tur'drevidetibusmonftruofumnonliceatficrineq;dehominibus neq;de'ceterisaialibus.
NulHlicetimu# ^Hfcfiquidemvobislegiiveftrereipublicefitpacificacoftitutio:8Cdeus propiciusleius decorcmin
tare pdidas le<* u i 0 labilem conferuabit.Nullumq;fiat tepus quod in a!iquo aliquis h£c innouet SC  in cotrariumlmutet.
gcs. Leges de ^Q_uia neceffe eft bumanum genus in mconfideratai pericula aut voluntarias turbas incidereietiam
cafibus fortui# bis breuia ploquamur quatenus pfcietes quf oporteat fieri ad opus falutis fitisidonei Sl  non tune
tis & incidenti# r cquirentes quf vos coueniat facere minus inftrudi temporibus fuccumbatis.Terraiqua vobis fine la#
bus p bellis ex boribus pbuit deus Scfjzie  virtutis exercitatione conceffit preftet quidem vt eafine bello fruamini-ne#
ercendis. q. a jj| 3  i n ; ea C otra,vos pliaribus neq; inteftina feditione concuflis p qua cotraria veftris partibus gere#

Monet vt pater tes-que ab alijs funtcuilodita perdatisried vtentes legibus bonis quas vobis deus §buit petfiftatis.Si
nas leges 1  cufto ver0 ca f us  belli aut nune vobis aut veftris filijs poftea forte puenerit:extra terminos hoc agatur .Belli
diant. vcro  legationes|& pcones mittitead voluntarios hoftes. Ante arma n5q;bonoum eft apudeos vri fer#

Ptecones adho monibusidcclarantibus quoniam Sc  militiacopfofam habentes Sc  equos SC  arma SC  ante h?c ppidum
ftes ante arma deum & vobifeum pariterdimicantemtamelpetetisalias petitevtnequaq cueispugnaredebearis SC  De.t»
mittendi. res eorum auferre non conemini aliascogamini.Et fijquidem confenriunt honumjdl feruarepace.Si

Multorut prm VCr o confidentes in fe quafi virtute pcellant Sc  vos vexareiconantur exetdtu? fuper eoš fndudte ptin
cipatus in repe cipe quidem vtentes deo.omnipotente.CSubprindpe veto conftituitevnum quicundosprecellat.
tinis cafibus pe Multotumnamq; prinapatus his qui agere quicq celerirer compelltmtuf impedimentum eft SC  porius
riculofus et no# nouitnocere g iuuare.([Exercitiis aute ducaf mundus SC interioesjrobore corpis SC ai  audaciaivaldep
(mus.  pofitus Timidi autdifcemediiut nefdu circa cogteffione couertuf ad fuga;hoftibsyixestmagis adiciat

SDettferonomti

DeaiM'QtiftattbU0

jo vmtii

D.c.10

K.i+*

D.

D.c.io

D.czo

De.cz  j
De.c j}
E

Oe.cji

P.C27

Qe,i 9

F*

Eos aut(qui nupct edificauerut domos quibus tps annale non fuit ad fruedum:8č qui plantauerunt 8c  Qu f noua fece
necdu participati funt frudibus;fn prouincia dimittendos.Sed etiameos qui fponft funt St  qui nuper rut cdifida aut
Vxoresduxerut; & defiderio earu parcentes vite SC  feruantes femetiplosjvt illis fruanturjarma teptare plantationes*
contenant.CfCuverodnquit;caftra ducitis prouidetene quidmaligeratis.Obfidentes verociuitates Noui fponft*
aliquas Si  lignis egetes ad machinationis opus no incidatis arbores terre frudiferas: fj parcite fdetes Frudifere arbo
eas a deo ,p vtilitate holm eife ,pdudas:quefi voce haheret iurgium vobis inferrent quia cu non litin res ^  machinis
eiscaufa bellorum inique feditionis piudicia patiatur:&fi virtus eis foretietiam demigrarent SC  ad alfa no fut icidede.
terra decederet.fCVincentes aut in pugna*rebelles ocddite alios vero ad tributa reddeda feruateiabf# Rebellesi bello
q;lcj diananea hos enim cumotnni domo cudos oportet exterminare. <£Cuftodite autem in bello ocddendi alijs
precipue vt neq; mulier vtatur inftrumento virih neq; vir tunica muhebri. adteddeda tri#

<EMoyfes quadragefimo anno cofcriptas lcges quas , deuteronomij libra dicunt archaq; cu tabul/s de buta feruatis p
cepceptoru &tabernaculuTacerdotibustraditexhortaspopuIu advididaAmalechitarualtareq;eri ter chananeos
gendu ppe vrbe Sychimo» verfus ortum folis ordinauit benedidionefq; SC  maledidionesiquas bo# q oesfut exter#
nis St  malis frequetes dabat/invtroq$ altaris latere cofcripfit ab omni populop legu cuftodia iufi uradu minandi.
exigitvtq;cotratrafgrefforesdeivlcifcanturiniuriapdixitq;futuras calamitates fuper hebreos ppter In bello ,phibe
eoru peccata hortabaturq; Iofue exercitu cotra chananeos ducere multitudineq; populoru flente co# tur mulier/ virili
folabatur afcendens cumTenioribns populi in monte Abaritn nube circundatus ab humanis fublatus e tunica veftiri fi#
anno etatis fue vigeftmo fuper centefimu. militer vir mu#

ti Capitulum.$fxix. liebri,

ji Viufmodi fiquide moyfes hebreoru republica derelfquit. Leges aute pr/us quadrage# Moyfes bonis
]fimo ano cofcriptas tradidit de qbus fu in alfa cSfcriptioe didurus.Rehquis vero die» bened idioncs
j bus frequ etes eis bndidiones p ecclefia tradidit SC  lup eos qui no legitime viueret fed dedit malis ve*
j que i  eis fut diffinita trafcederet maledidiones ipofuit.f^Deide hexametru eis carme ro maledidoes
effecit qd in libro dereliquit in facrario coferuadu eloquiu cotmes futurorufeccud u q> Exametru- car#
oiafada fut Si  fientnullaq; veritate'priuaf.(£Hos ergo libros fimul St  archa/in qua g£[dece verba dua men cofcripfit
bus tabulis cofcripta recondidit/ St  tabemaculu tradidit facerdotibus SC populum exhortatus eft vt du moyfes quod in
obtinerent terra St  collocarent in ea Amalechitarum non obliuifcerentur iniuria fed fup eos caftrame biblia vocat ca#
tati pena de eis fumerent eo q> eos in deferto aff lixiffent,fECapta vero terra chananeoru: omne eius ticum Deutero
multitudinem quidem perimiiuffit SC altare erigendn q> adfolis refpiceretortu:non longe ab vrbe.Si mij.
chimorum inter duos montes Garijeo quidej adextris pofitoaleuoautem eo quiHebalnuncupatur Eibrudeutero#
diuiloq; exercitu p fex tribus in duobus motibus St  cu eis leuitis 8C facerdotibus.^rimum quidem eos nomi/archata#
qui in mote garizeo eifent orare fanciuit bona fuper eos accidere qui circajreligionem dei leguq; cufto bulis dece prf#
diam ftudiu haberent neioffenderet in his qug moyfesiimperauit 8C  his fauere alias tribus rurfumq; his  ceptorfi &taber
orantibus fex alias,tefp6dere benedicentes deinde trafgreiloribus ponere maledida SC  in eoru confir# naculum tradi*
matione fibi tribus adiumcem confonare.CCofcripfit autem benedidiones SC  maledidionesieoru vt dit moyfes fa#
nequaq Iongo tepore hec dodrina deficeret :que etia moriens in altaris latere vtroq; confcripfit ftan# cerdotibus ex#
te populo St  iecu facrificia St  holocauftacelebrate quod nequaq fecitvltenus.Hfcergocoflituitmoy hortas populil}
fes &hebreorumgens hecmadata fequendo confiftitalias conflitit-CAltera vero die populum cum ad vindidam*;
mulieribus & infantibus in ecclefiam couocauit ita vt etiam famuli adeffent; St  eis iufiurandum pro le Amalechitaruj
gum cuftodia!. celebrarent:vt de deo pfede cogitates neqr cognatis fauentes neq; terrore permoti neq; omnefq; chana
aliam qualibetcaufamfortiorem glegumcuftodiam arbitratesearumlpreceptatranfcenderentrfed fi neosperimi.
ue quifqua eoru confanguineus tentararet huius conuerfationis iura;confudere :  fine ciuitas foret i eis
vlcifcercntur & fingulariter SC  comuniter SC  cum eis pualerentietiam fundamenta fubuerterent*vt neq;
pauimetum contemnetium ffeflet pofGbile remaneretifi vero nequirent ferre tormentum hoc ipfu ofte
derent quia no fua voluntatefecilTent.Etin his quidem multitudo iurabat.Docuit aute« eos quemad#
modu facrificia precipue deo placerent St  quomodo preliantes digni fierent vtentes coiedura lapidu Hortaf mories
de qbus primitus declarauit Prophetauit aut qbus iefus pfente moyfeJgitur moyfes cunda quf foret Moyfes Iofue
£  populi falute facienda in bellis fimul St  in'pace tradaslegibufq; copofitis St  diftributis-.pariter reipu exerdtum duca
bliceomamentis aitquiaeidiuinitas indicaueritfitranfgrederetureiusreligionehebrfi experirentur re cotra chana#
aduerfa ita vt eorumterra armis hoftiumcompleretur:givrbes deftruerentur &.teplu concremaref SC  neos multitud i
viri venditi feruituri forentnullo eoru calamitatibusmiferante:eofq; cum taliafuftinerentfruftra effe ni bndicenscu
penituros.Deus tamen inquit qui vos creauit &fciuitates ciuibus veftris tepluq; reftituet:eritq; harum gratiaru reddi*
rerumcalamitas no femel led fepius atfutura.CHisdidis exhortatusieft iefumad chananeos exerd tione deo&,po
tum ducere'tanquam deo cooperante in his quecumq; tentarent.Et omni mubitudini benedices :qm pulo,
ego inquit ad noftros pergo maiores St  deuš hodie me ad illos ire deaeuit gras ei quide adhuc viues

3ut»e<

1  vobifq$ pfens refero/,ppter prouidentiam eiusquonia non ,pptcr libertatcm folummodo veftram gc#
rens|fedetia ,p muneribus optimis femper cxhibu»t,laboranti mi hi &  follicitudinem omnej adhiben# ™
ti pmcliori veftra conucrfione fuafolatia no negauit&'in omnibus placidum nobis prebuit femetip#
fum.Magis autipfefuit quienam bona cogitationem dedifcfinem concefiit me vtens Tub principe pa
riter Si  miniftro tn ^uo& populum veftrorum voluit adittuare pro quibus oibus benedicere virtuti dei
PeiSmus eft q cuicura ent SL  in fnturo cogitare devobis,moriesoptimumiudicauit&ipfevtiq;hocdebitudeorefti
leges cotenit. tuens:& vobis ad memoria dereh‘nquens:quiacolerevos femper huncoportet 8č honoraren legesre
Moyies futura rumoim quas pftitit p!acidufq; permanens ad 1 me prebebittanq optima dona feruarqquia peffimus
fingulis tribubj inimicus eft & homo nequiffitnus:qm Iegiilatori facit iniuria:&leges ipfas fruftrapofitas arbitratun
inories .ppheta Deum vero non ,puocetis adiniuriam negledislegibus quas ipfegeneras dedit vobis. Hecautem
u it in oibus ad moyfe ad fine vite dicete & cu bcnedidione fingulis tribubus futura ( pphetante-popuius cefiitcudus
feltu .puocatis* ad lachrimasivt demonftrarent lugubrem in eius morte paffionem.Sed & paruuli flentes cum adhuc
Caufa gemitus magis ad retinedam trifticiam inualidi fcrent dedarabantquoniam & ipfi virtutem eius &magnitu*
populi propter dine vitra ipfam infantia fentiebat.Erat vtiq;iuuenibus.ac matribus erumna magna 8i  trifticia.Ali/ na
mortem moyfi. q; fcicntes quali audore priuaretur de faturo lugebat.Alijs vero maximus adhuc inerat ludus:quonia
cum nondumbene eius viderentur deguftare virtutestali principefraudabatur.CNimie tatem vero
Moyfes popu „  gemitus populi atq; doloru coni/cere poterit vnufquifq; ex eoqp tune ipfi Iegiilatori pucniife dinoiči
losf letes confo tur .Nam dum omni tepore fuaderet non oportere queg ,p futura dei jci  morte tang hoc volutate SC le
labatur gis natura fetente in his tn quf gerebantur a populo vidus eft vt defleret .Igitur properante quo erat

Mors moyfi q auferendus cundiculachrimisfequebantur.Etmoyfesaliosquidem manufilentiumfaciensprocul
\  mote Arabirn quietos rnanete ,pximos aute fuiscofolabatur fermohibus nefequenteslugubtumeifacerentfine. lili
feniores dimit/ vero ctia ei hoc pftandum iudicantes vt propria voluntate difcederet femetipfos in alijs locis retintie* B*
tens nube circu re flentes Si abeuntem lachrimis cocurrentibus intuentes.Que folumodo feniores deduxerunt:8C po ^ eu>c *
datus eft fubla* tifex eleas arusSC ptinceps iefus. f[Cuq> veniffet ad montequi vocatur Abari'qui eft excelfus SC  ediuet • J E
tus eft. fo pofitus hiericho, terra optima chananeoru Sc  atnplam intuentibus ad viuendu prebensdeniores du

Ifte mons in  bi mifit.Et du faluaret elea$arum & iefum eifq; loqueretur nube fubito fuper eumiaftante in quadam val
blia čici{  nebo le fublatus eft .feriptu eft aute in faeris libris eum ftuiTe mortuum p>ptet metuine propter excellentiam
Etas moyfi, virtutis qug erat drča eum ad diuinitateabiffe putaretur. C Vixit omne tps annotum viginti et centu ^

ex  quibus a part e tertia priceps fuit'minus vno mefe.Defudus eft aut vitim omefe anni qui a macedo
Commendafio mbus vocatur diftrusapud nosautadarialias adariinitio menfis:fapienti3cudoshominesquifuerut p
moyfi' quocuq; tepore fup0tans:8C odtime his que mtelligebŽtvtens ad dicendu vero SC  ad loquendum po# ^

pulo valde 2 ratiffimus/& alia multa bona poffidendo nimis idoneus :fic quoq; cundis abftinens paf.
fionibus'vt neq; p fe in eius anima putaretunfed folumo eorum nola fciret SC in alijs  potius 'g in fe efte
cofpicetet.Et dux quide fter paucos fimul fuit .pphetavero qualis alter nullusita vt quicgd eu cotigif
fet loqui deus putaretur audire.Luxit aut huc populus trigita diebus & nug hebreos triftitie magnitu
dotata detinuit:quanta fuit in tranfitu moyfi*diligebant etenim eu no fo!u qui fuerant experti:fed etia
qni etusileapb int  {;g 2 s/queft:onefq; faciebant vehementifIunas/& eius virtutem confidebant.Fims
, , , ftaq;moyfeosdecIaratus a nobis hoc modo fuffidat.

lome duxpopu {fFExpIidt liber quartus.

Io p> moyfi. grlncipitliber quintus cotinens tempus annoru quadringentorum. Ixxvi.

Mittunf explo A  CH1STORIA LIBRI IOSVE I^CIPlT.

ratores ad hie# m0 yfe iofuefqui a iofepho fp noiatur iefusJdux hebreoru ad ciuitate hietico expIoratores .

rico vrbem/ c . uos  p> aa b fublimi ftipula abicodes a morte liberauit vnde et ab ipfis dato iuramento fola in hie * 0,C,T '

y _ , „ rt co a morte fuit preferuata. Capitulumprimum.

lofuead tnbii? * ‘ ‘

Rube SC  gad SL  |
mediamanafle "
vetba. Appara
tus exercitus.

Exploratoreš
tatenter prius
omne vrbis for

Oyfe itaq; pdido modo ab hoibus abeunte Iefus ia ab omnibus in eo legitimis fi#
nem habetibus 8c  ludu quiefcente precepit vt populus eflet preparatus ad expedi# .

,  „ tum M if t ;taq; exploratores ad hietico qui Si virtutem eorum & quaipfivo!unta* 10,1
tem habere viderentur agnofcerent.Ipfe vero difponebatexerdtum:tang iordane
" oportuno tepore tranfiturus.Et cor.uocans principes tribuu ruben Si  gad &pfides
manaife cuius tribus media pte in aro aferipferat inhabitare que eft chananeoru ter
re pars feptima:commemorabat ei s qufcumq; moyfi promififfent:atq; pofcebat vt
pt eftantes Si  illius prudentie qui neq; dum moreretur circa eos defeciifet: 8i  vtilitati
titudinem con# c om;nuni femetipfos adeaquepredpiebat,pu!flbs exhiberent.Etcumequitibusquinquagintamili#
fiderant. bus atmatorum a loco qui dicitur.Abela ad iordane acce{fit:inftadijs fexaginta.Cuq;fuiflet llilccaitra

metatus repete exp!oratores aduenerut nihileoru q ageba? apd chananeos ignorates Lateter ei ptius

c. 2.


t>eamiQtu'čatttms


9,C,Z

fe*Ctl

B,

omnem vrbem eoru liceter co fideraueru nt firnul Si  muros qui eflent frotes 8C qui non ita cauti efle vi
derenturfed SC portasfque du effent fragilesjopportunum pberent inuafurisjintroitu,Slon autecura
bant dues quicuq; videbanteos ifta cofiderare putates|vifionis gratia vt peregrinos aptiffimaeos ci#
uitatis Ioca iingula pfcratati no voluntare tame hodili. CCumq; veniffent in quo etia cenaturi-erant ExpIoratoribus
effetq,- eis,ia di fcededi cura nunciatum e regi cenati q> exp!oratores quida ciuitatis ex hebrgo ral exer in  domo Raab
cituvenientes eiTentin Raabhabitaculocum multa latendi prouidentia conftituthllle, vero;repente Iatentibus nun
eos pcepit comprehenfuros adduci, vt eos torquens cognofceret quid agere voletes adeirent,Cuq> in ci j' a rege ib ide
uafione eoru Saab agnouiffet nam fupra murum ftipulam lini ficcabat exploratores quidem 'illic ab# eos comprehe#
fcondit.His autem qui fuerant miffi a rege dicebant q>  peregrini quidamignoti fuerant ante paulu q iuri mi ttfitur.
fol occumberet apud eam:8c cenates ahcdTerant.Quos fi timore ciuitatis & periculu ferentes veniffe
putarentfine labore eos comprehenderent pfequetes,IIli verof muliere ita Ionquente j nullum eius do
lil aiaduertentes alias fentientes abfcefferun t :neq; pfcrutantes habitacuiii eius.Cuq; perrexiffent p er/

V ias per quas!eos pcipue ire credebant 8C que ducerent ad vada iordanis:& nullum fignu agnofceret
a labore quieuerunt. f[ Tumultu aute Jedatotraab deducens viros SC periculu pro eortim falute facies
fuum /qup fi capi in eorum occultatione potuiffetnequaq fupplicia regis euaderetifed cum omni do# Raab explora*
mopeiTiniedeperiiTetirogabat vthaberent fuimemoriamiSc du chananeorum terra obtinerent huius toribus recepto
falutis rerfenta tionem eos fibi conferre pofcebat,Q_uo fado dimifit eos ire ad ,ppria iurantes vt eam iurameto p  fui
liberarent Si  qui cum ea forenttdum venientes in ciuitatem vaftarent ea ; & omnes habitatores illius fe g£f ue  domus li
cudum fententia apud fe prefinita vna perimeret.fTHec eni illa fefcire dicebat fignis dei vittute mo berationecuce
. ftratis. At lili Si  de pfentibus gratias referentes Sc de futuris iurabat opere fe repefaturos fore 8C fuade# teri hierico oes

9™**  bantvtlentiret ] capiencacmitatetp.omnempolTeffionemfuamatq$doiuefticosinillo habitaculore# duesefifent piV
conderet: Si  ante ianuas coccin eum tonem appenderet quatenus fciens domu princeps/ne quid ei ma turi eos abire p
ii fieret/cuftodiret, Adifdebat enimNunciabitnus eiquia tuo fuerimusfolatioliberati.Si quis vero pq mifit*
gnando ceciderit tuorfi aut nequaq.nobis hoc afcnbas.Q_uapropterdeu quem;iurauimusnunctibi p
ponimus vt in nullo debeas quafi de iurifiurandi trafgreffione dubitare.CEt illi quide hgc ^mittetes
abipbat demilfi per murum: & ad fuos puenientes nunciauerunt qu£cumq; in vrbe geffiflentj.Iefus au#
tem pontificiEleajaro Sc fenioribus dixit que fuerat ab exploratoribus iurata raab* Q_ui iufiuradu fua
quoq; fententia firmauerunt.

CDe;miraculofoIordanistranfitu&ordinetranfeutiumpoftquemedificatoaltari ex duo#
decim lapidibus de iordanis ptofundo extradis propter miraculi memoriam.-pafcha celebrat hebrei u emI) “ ex P'°*
ipfis mana deficiente.Septies ciuitatem circundantibus hebreis hierico omnino eSertitur maledicun, ratore J P ™uru
turq;reedificatores. Capitu..ij. venerut adfuos

E tuente veroduce tranfitum fluminisicum eflet eiusimpetus grandis Sc neq; pontibus trafi isjorda#

w 1 || returmam primitus no erat iundus:qui etiam fi vellent ei potem facere nequaq;fe arbitra# ™ s uuia
#3--®-*-- banf ( ppterhofteshaberepermiffionem.lnterhfc deustranfibilemfluuiumfieri eipermi# ~l rCrnetue ^ u ^
fit inagnitudinem eius nnminues.fr Et duobus tranfadis diebus iefus tranfpofuit cundum exercitu? diuinitus nt tra
totamq; multitudinem tali modo.Precedebant equidem facerdotes habetes archam deinde leuiteta “ tus *
bernaculum 8C vala que adfscrificiorum minifteria funt necdTariade? feretes.Sequ§batur leuitas per
tribus fuas omnis exercitus habens inmedio infantes SC  mulieres.Metuebat aut propter eos ne vinu
flumine paterentur.Cumq; facerdotibus primis introeuntibus meabilis iafluuius videretur altitudine Steterunt facet
C quide eius !imminuta:alueo vero eoq»multus no eflet fludusquafi adficcipauimeti inftarexpofito notes in fluuio
omnes iam confiidenter fluuium trafmeabant. 8c qualem/eum deus futuru p effe pdixerat talem efle con# tran feute turba
fpidebant.fESteterunt aute in medio facerdotes doneč turba traiiret SC fecuritatem attingeret.OIbus Altare e x ,xij
itaq; tranfeutibus egreili funt lacerdotesliberum iam fluuiu relinquetes vt more fuo difcuberet.Et flu lapidibus de p
uius quide egrefiis hebreis denuo creuit 8C recepit fua magnitudine* lllislvero quinquagita ftadifs pce ^do iordans
dentibus exercitus vfq; ad dece ftadia ierichontis acceflit.CIefus aut altare ex lapidibus quos finguli p principes tri#
fo.c. S  pricipes tribuu tulerat de .pfundo iordanis iubente .ppheta conftituens pro futuro figno interrupti flu ^ u “ ra  apP 0 ^
minis fuper eum facrificauifdeo Sc  felhuitate pafche in illo loco cudus celebrauitlSC oia que eis primi t ‘ s 10  E cco
tus de erant facillime tuc abudabat.Na 8C meffem iam matura chananeoru metebant Si  ceteta opulen catur  feftum®
tiffima poflfidebant.Tunc enim eis etiadbus manne:defecit:quo aliti*quadraginta fuerat anis Ca vero pafche celebrat
hf c ifrahelite faceret & chananei nequaq cotra eos exiret:fed claufi muro qefcerent iefus eos obfidere
deliberauit SC pria die fefliuitatis ferebat archa facerdotes pcedebatfeptembuccinisfuis tubas mitte#
tes rogabatqj firnul exerdtu vt virilitefcircuirent rmurumfenioribus fuis fequetibus SC tubas mittenti #
bus folumodo facerdotibus. Quo geftoiea dienihilaplius fadetes adcaftrareuerfifutfECu^hoc fex
di#bus fecifient fepria dieomne ppfm coUiges armatoru Iefus captiuitate vrbis anuciauit:8c qa illa di®

9'Hj,

E

HflbetSttuinfU63ofepty3ul)ef biftcifiltfbu

Raab tutura ce e is deuS ea fme eoru labore contraderefcmuris cius fponte ,pftratis .Omnia tamcn oeddeda quecuqj
des8C nihiloino placuilfent animo habcre pcepit;8C nullo labore ab hoftium nece quiefcedu Sc  vtHieq; mifericordia ct,
prede retinen* dendi:n:q; circa pda vagando fugietes cotemneretinimfcos .led animatia cunda perimerent SC  nihil
dum animo. a d vfu ,pprievolutatis auferrent argentuvel auru quocunq;inuenireturiuffit auferrnvt deo prec/pue

Septies cuam*  geftorum pr iinide feruaretur/quod primum fuilTent ciuitate fubada percepte.Šolam vero raab libe<*
datibus hebreis ran da decreuerunt &generationem eius:eo cp ei exploratores prebuerantiufiurandu.Hec dices lefus lo.c.j
murihierico cor at< 3 > difponens exerdtu deduxit ad duitate.CCircuibant auteiteru vrbemarcha pr^cedenre:# facer/
ruerunt, dotibusad opus populum commonenti bus.Cumq; fepties circuillent&: paulatim quieuiffent repente

Cedes maxi'ma ceddit mutus:neq; machina neq; aliqua violentia muro;ab hebreis. illata.Illi vero ingredietes vrbe hie
ciuium hierico rfcooes in eaperemcrutinopinabilemtmuri minam obftupefcentibusvtiq;eis SC  ad defenfione fuam
cxruina muro* inutilibus fubito coftitutis.Necabantur.aute per itineraconftipati Si  in domibus apprehenfi:nulliq; pe
ru. Raabcu fuis nltus parcebaturfed omnes pariter ocddebat vfq; ad mulieres etia Si  infantes cratq; dultasplena mor^
liberata duitas tuot 5  corporibus:& nullus efTugit neds in curfum. C Ciuitatem veroicudam incederunt:fimul’& regio
hierico oino iti  nem  R- aa b vero cum fuis ad cenaculum cfougientes exploratores eripuerut.Q,ua du.'ad fe lefus venire
cenditur. feciffet igratias egit ,p cxploratoru fa!ute:& ,p tali beneficio dixitnon fe retributionibus fore minorem
iofue grasRaab Donauitq; eam repente multis agris SC  rebus honorauit.Si que vero locum ciuitatis pertranfibat lgnis
egit SC  ca 2»ris  eum  deftruebat & fuper habitatores eius deijciebat.ffSed SC  fi quis vaftata polipa vellet inllruere ma
multifq; re^us ledixit:quatenus qui fundam eta muroru iaceretiptiori filio careret:qui vero perficeret SC  nouiffimum
honorauit. fimuIjainitteret.Hoc vero maledidum no neglexit diiiinitas.fed in pollerisl didurusfum paiEone.que

,ppter ea fadam euencrit.(£C6gregata eft igitur innumera multitudo argenti fimul SC  auri necnonSi
eris cu nulli placuerit aliquid exinde fuftulilTefiec ad vtilitate ,ppria ea diripuiffe.Et lige quide lefus fa
cerdotibus thefauroru recondenda contradiclit.Hocergo modo perift hierico.

<£Defurto anathematis inhierico per Achar/atq;,p ilio peccato triginta fex hebrgorum occifionein
bello contra ciuitate Adan qug in fciblia hay appellatur/orationeq; Iefu ,p populi cololatione cui fada
reuelatione vt furtum forte perquiratur quo inuento mori adiudicatur.

Capitulum tertium. 10x71

Char vero Zabdi filius ex tribu iudaduinuenilTetchlamyderegia tota aurocotex ta ha
bente auri maffam hoceft ficloru pondo ducenta crudelciudicans fi is q peticulu habue';
rat ilueru inucnies/qd in fua vnlitate coferret darethoc deotno magis egenti feuea fades

_valde .pfunda i fuo tabernaculo fuffodit eadatere iudicas deum ficut potuit comilitones „

dit i  tabernacu f[ Vocatus eft autl&cus inquo caftrametatus eft lefus galgala:quodnome fignificat libertate. (£Tra f  * r ’

’°* fcuntes enim fiuuiu ia lemetipfos abegyph)s &erunis deferticofidebantelfe fecuros.Pollpaucos ve

Galgala locus ro  dies vaftationis hierico:mifit lefus triginta milia armatoru in ciuitate Adan pofitam fuper hierico
vbiiofue caftra quatenusdimicarent.Etcongrelfis hoftibus ceciderunt hebreoraviri fex SC  triginta.Cuq> hocnuna'a»
metatus eft. tum fuiffet ifrahehtis:magna triftitiam SC  crudele anguftia protinus habuerut non tantum prop ter co*

Tnfticia hebrf gnatos amilfosflicet omnes viri boni8£ nimis excrciti perillent}qtum ,pptcr defperatione fuam.Črede
oru y ppter mor tes enim ia fe terra obtinuiffe SC  a pli fs iam excrcitum vacare hoc taliter deo pmittete potiores inopi
teim occiforu Sc  nabiliter videbanthoftes.Et faccos fuperinducetes ftolis fuis.-tota die in ludu erant SC  lachrimis cofti
eoru penitentia tutimulla re inherentes nec cibo.Calii fiquide q cotigcrat grauiffime videbanmr aflidi-CVidens autč
Oratio iofue ad lefus emcitu ita percufiu.6: exomnibus rebus iam pefiima defperatione deieduaudader accelfit ad .
deu j) confola# deu SC  ait.Nonnoftra petulantia venimus vt hacterram armis fubiceremus,fedMoyfe famulo tuo ad * ' 7 *

tione populi af hoc nos hortante ,pcellimus:dum multis fignis pofieflionem huius terre prebituru te nobis elfe $mu
* feris ac exercitu armis hoftiuTacere me!iorem.Q^ue funt hec que repente nobis venerunt.Nunc aut p*

Reuelatio fada ter fpem decepti videmur:& tang no firmafint tua .pmiffa quf moyfes pr?dixit afficimur:& deterior
Iofue ; dc furto nune defuturis metus nos defperabiles habet primo experimetotalia fuftinentes fed tu domine quo*
anathematis vt nia tibi virtus eft malis his adhibere niedicinar Sc  pfenti noftretriftitie prebere vidoriamietiam de tu c
forte requiratur tura defperatione tuo fauorenos'libera.Sicequidem Jlefus pronus in terram iacens deprecabaf deum.
hio. Cui refponfio a deo dara eft vt furgeret SC  exercitu a fua pollutione purgaret.Propter furtu enim reru

Sorsin tribu iu ei dicat aru: hanc deuidione nuc fuper cos eueniife dicebat,Sorte vero requiraturqui fecerat:accu pu
dafup Acliar q niret vidoria femp de hoftibus proueniret.ffHec ergo populo iefus enarrabat Sc vceas' Eleaiaru po
apprehefus o c# tificem Sc principes tribuu|forte per.eos mittebat,C 5 q;hocdedudui tribuiuda fadu effe declararetur
dditur propter rurfus pet genus [ortem mifit Sc  veritas huius iniquitatis drča cognationem achar illuxit.Tuncdenuo
Anathema. ibi pervuumquemq; viruminquifitionefada:apprehefus eft achar.llleverocuno potuiffetnegare deo/
blia dicif q,hiit dum eum ita conftrinxifie jpbabaf in furto confeiTus eft Sc  pertulit in mediu veftem. Et ille quidem te*
lapidatus, pente peremptus:turpem penam SC  incundanter congruam fiiepr^fumptioni promeruit fepulturanv

JFurto anathe#
matis p Acha*
r£qcotextaau
rodamidefulfo

io.c.7,

S>eanžtqmtattlms

5fo m^u

• «C.:

4  C^tcrum excrcitus hebr^oru cotra riuitate Adan que'in biblia hay dicitur inftrudus vidoriara
* habuitvndepreterritiGabaonitedclonginquovenirefinxerunt vtcumhebrcisfedus iurarent q3
& fadum eft fedfeorumderedo dolo)publice fcruituti mandpantur.

CECapitulum quartum. Exerdtus h t*

Efus autem purgatum exerdtum dedusat ad Adan vrbem SC  nad e drča duftateim brforu cotra A
fidijs conftitutis dilnculo cum hoftibus dl cogreffus.lllis autem,'cum fiduda propter ff ue in  biblia

prioremvidoriam fupercos euntibus t fimuIando fecedere populus hcbrforum hoc dicitur hayig£l
modo longius eos quos pcrfcqucntcs traxitqtiia illi duitate SC  tanquam de vidoria ftrudioipfiusg
crantconfidentes.Dum vero reftitiffet exercitus contra faciem eorum didiciffetq 5  fu  I°/i*e.
gna conftituerat'eis quos i  infidijs collocauerat: eofq; exitaffet ad pugnamitunc lili ci Vidoria hebrf
uitatemingreili funt.Dumq; effent,drcamuros ciucs intenti:aliqui vero Sc  drča afpedum eorum oru contra hay
qtuegrefiifuerantmeatibus occupati.IIli equidemciuitatcm ceperunt ? & omnes occurretes fibimet in  biblia poni?
extinxerunt.Iefus autem procedentibus illis ad preliu occtirrentes omnes conuertit in fuga.Duq; te hayrexfufpefus
fugerent quafi ad integra duitatecum et ipfain capta infpicerent & incef am cum mulienbus ac fiilijs vfq;ad vefperu
agnouiffent p agros diiperil funt defendere femetipfos folitudine no valenres cu tališ fiquide 'cala* Pr?de hayplo#
mitas hoftes apprehendiffet infantu turba capta eft atq; mulieru:&reru aliorumq; vaforunj innume f ue  pattitio ibi
ra mu ftitudomecnd greges pecudu hebrgi cceperunt multafq; pecunias.Eratienim loais idoneus.Et blia ponitur aL»
hfc oia iefus i galgalis pofitis militibus eft partitus.fCGabaomte vero habitates iuxtaihierofolymavi tareconftru&u
jo,c .9  dentes paftiones qu<p puenerat hierico Sc  adanitis Sc  ad femetipfos trafire hac vaftatione extimates, 3?  memoria.

Iefum aute aperte rogare voluerunt.Neq; eni hoc impetrare fe quafi ali^d mediocre putabant: dum Gabaonitarum
in interitu totius chananeoru gentis eujpugnare cognofcerenticheferitas aute SC  chaherimitas q vici binulatio SC  do
ni eiseratad auxiliu popofceruntdicentesneq;illospericulu declinareffediftos ifrahelite deuicerant lus.DoIusGaba
adunati vero poflent magnitudine eoru virtutis euadere. Etduhgcv erba placui (Tent miferunt lega* onitani fingene
tos ad Iefum amicitiampoftulantes quospdpueiudicabantidoneos agerentqueoibusexpedirent de logiquo

Uit vero confiterife chananeos incautuexiftimantes:fugerefehuiufmodi periculumcrediderutiii di venire habetid
cerent nihil fibi cu chananeis quolibet mo copetereffed longiffime ab his habitare: SC  venifle fe ,p fio  veftes vetufta*
de virtutis eoru ambulante« itinere multo.Et p coniedatu fermonis huius veftimenta monftrabant tecominutas.
veftes enim cuuouefuiffent quandoegrediebantur.longoitineristempore'atritas fibimetafferebat
Cilicinisenim vteoruverbis credereturveftibus vtebatur.Stantesergoinmediodicebatfemiffosa FeduscuGaba
Gabaonitis Sc  vicinis ciuitatibuspultu ab ea terra remotisifaduros cum eis pacem more federis pa* ^nkis  iuramen
triefue.Agnofcentesenimdeigtatia atq;dono chananeoručerra eispoifiderecoceffumhis tributa tofirmanim.
ferre gratater SC  dues eorum fieri pmereri.<£Hyc itaq; lili dicentes &iudicia itineris oftendentes:ro* Gabaonitarum
gabant hebrgos ad pada amicitiafq; defcendere .Iefus aute diftis eoru credens q>  no effent de gente detečla fraude
chananeoru 1  amicitias fecit cum eis & Elea?aruspontifex cum fenioribus pbuit iufiurandu habituros publice feruitu
amicos& fociosnihilq; cogitareaduerfus eos iniufte:populo fcilicet iurciurado cofentiente. Et illi q d .ppter iuratu
fo,c i o de quy;voluerat callido eonfilio promeretesiad fcmetipfosabibanflefum autem caftrametatus cotra fedus mancipa

»’.c.9

B,

Io,c.io

neorugeneris effe vocans eoru princi pes defalfitate culpabat.Illis autem non aliam pter hac falutis
occafione fe habuiffe dicetibus SC  ^pterea ad hec ex neceffitate veniffe/couocabatpotiftce elea?aru
SC  feniores eifq;cenfentibus publicos eos famulos neinfiurandum tranfgrederetur effe decretum.F.t
C illi qitidem p  calamitate que coprehenderat eos-hanc fui cautela atq; cuftodiam inuenerunt.
Cl°fue Gabaonitas a hierofolymorum SC  rege quamor vicinis regibus iplos obfidentibus/diuinislin
celo oftenfis fignis/liberans ipfofq; quinq; reges in fpelunca latetes occiditfed SC  omnibus chananeo
tuminteremptis regibus prouinciamlibentius poflfdebat.

CCapitulum quintum

| ¥m vero rex hierofolymoru grauiter ferret eo $ gabaonitc cu iefu pada feciflet: vicinaru
gentium reges cotra eos'pugnaturos ad folatia c5rogauit,Q.uibus eis pbentibus/quatuor
j enim erant/ SC ca eo  caftrametantibus circa quendam fontem no procul a ciuitate dum iam
I putarenfcobfeffione gabaonite auxi!iatore aduocauerunt iefum. Ad hoc enim ventu erat vt
a Cuisqui.de perimi fe putarentA ab eis qui ad interitu chananeoru gentis caftrametabantur: faluari
fe ppter amicitias exiftimarent,Iefus autem cu omniexcercitu ad eorum folatia properarefeftinans
SC dienoduq; perabulas diluculo venit ad hoftes et fugientes fequebatur pergens in defcenfu bethu
ra alias bethoron.CC Vbi etia dei cooperatione cognouit fignificante fibi tonitruis SC  fulminibus gClgra
dinis demiflioe maiore g folitu e infup^t die crefcete ne noxfuccedes hebrgoru ipetu refrenaret Iefus
autregos in qda fpelucacelatos circa matita inuenit oQq; puniuit,CEQ.d vero logiitudine tuc diesexte

e.iiij,

in biblia decla*
ratur.

iRex hierofoly
morum cu qua
tuor vicinis re*
gibus cotra Ga
baonitas quos
iuuit Iofue SC
liberantarabil
lis quinq;regi*
busquorum,no
minaexprimu*
tur in biblia.
Sacre fcripture
teftimoiopbal
iofephus diem
illum fuiffe pli
xiorem.

flfl>et©umtU83ofep^3uDet

fus cft & plus folito creuit:pala cft p fcripturas qti£ funt in teplo repofite*Sic igit exterminatis regibus D
q d€duxerant cotra gabaonitas exercitu reuerlus eft rutlu ad chananee mcntanaIefus:& multacede U
fa&a fumens pdam venit ad exercitum galgalis conftitutlim. <£Et cum de hebr^orum virtute per dr
MaxiiH9appa# cuitumhabitantes fcrmodifcurreret & ftupor haberetcmnes audietesmultitudtnčpeieptoruicaftra
tus alior5 regu metati fut fup eos-regcs chananei q circa libanu mote habitabat Si  chananei q in capeftnbus erat:pa ‘°' cn
ChananeoTum leftinos fccu ducetcs veneiuntq; ad emirate Byroi alias berothi gaklepfuperioris &deierfrquilocus
cotra hebreos. no eft ,pcul a galileis.Totus autexerdtus aimatotuerat trccetamiha&duo miliacurruum.Turbabat
Vičtoriaiofucg itaq; hec multitudo SC ipfum ihefunv& ifrahelitas & fperaremdiora proptertimorisexcellentia dubi
percuffit oesre fabant. Deo ;aute argttentetimoreeoruS: fimagis folatiuabeo ! quererenPvtdeuincerentinimicosj

t  I n J.'«. T^n tr J n'-,  »Min /Ia< Ca H. J' .

ad equos quos di poterit vel audiri.Perfcques a ut eos multuperabulauitomnem exercitum hoftium prgter paucos
occiditcurrus. omnes extinguens regefq; cedderunt vniuerfi.Deficietibus authominibus adinterfidendos cquos/
Q,uinto omnes Iefus eos oecidit SC  currus incendit.Q.uo fado puinriam licentius poffidebatmullopfumetc bellum
chananei ferre eisinferre.Sed & ciuitates obreiTione capiehatš quicquid potuiffetfumere deuaftabat.<TQ,uitus ia
extinfti. aifnus tranfierat.&nullus remaferatchananecru nifi qui muniticnemuroru effugerant. Iefus autem

Tabernaculu t de galgalis denuo caftrametatusifacm taberneculu coftituit circa ciuitate fylon alias fyloXocus eni ^
fylo8tdeidead oportunuspulchutudmevidebatur doneč edificaretcpluquietis caufa pmitteret.Et inde pcedes ad
fychimam pce Sichimacu omili pop uloideo altare conftituit/vbi moyfcsqucq;pdixit. Etdiftribucnsexerdtum in
dens altare con monte quide garrip eonllituit mediu & in b?.e! dimidiUfinquo altare edificauitnecncn gdeuitas fa#
ftruxit, cerdoteiq; diuiftbfacdficantes zuteSc  maledi&a facietes ge ea in ara coicripta relmquentes ad fyloam Ioc ti?

Epilogantur re denuo funtreuerfi.


Iofuefencxpo* p 0re eraiit ad faciedas ciuitates fortifiitnas occupathcogregari ergo ielus tune populum in ecdefia fu  .
puluminoy!oe j oe pcepit.Quibusfuinmoftudio concurretibuscomeorabateis& de quibusfuerantia potiti# aftus 0,CJ1
cogregau limit ^ uos  geflerant:quam eiTent oprimi &deo pbente digni:# q> virtute legum quas fequebat:triginta 5C
quibus benen* vrmiT f re ges pfumentes ei bellum inferre deuicerant:vt Sc  omne exercitu quicunq; fuperauerateontra

SCdimfdic pforte diuidit/prius Amorrea permoyfen alijs duabus tnbul

CCapituluin fextum.

'Efusautecumeffetfenex-&chananeoru ciuitate nonfadle capividerettam propter loco Io,.c,’j
rum munitione in quibus erant quaprdpter fortitudine muroru quos pro natutali ciuitatum
k cuftodia circumduxerant Si  credebathoftes defperatione tetationis ab obfidionc recedere:
nam propter internim fuum chananei cognofcentes ifrahelitas egreffuros ab egypto omni illo tem#

bellauit. murorum munitione & habitantifi M eis audaciam:petebat eos qui tranftordanemerat vt laborantes

Terra pmiilam cum e j s  gr j n  periculo adiuuates fratres fuos fortibus .pprijs frueretungratesvti q; eis p labore reftitu/,
Iftituit Iofue me endas.CTuncetiamfingulos'ait ptribubus de quibus teftimonium daretui/eo $ virtutepcelleret di F
furada per do # r ,g en( jos:qui terram metientes fideliter & in nullo malignantes-eius magnitudinem finedolo renun*
dos SC  veraces c j ar g t> Etiefus quidem hec verba faaens populum habuitfibifauentem:8C viros qui terram eorum de
mefores beret meriti direbcit das eis aliquos terre menfores dodos:quos propter artem veritas non lateretima#

Natura fre  cha ^ ans eis v t j n e a menfura eftimarent & felicem terra;&:que minus effet ldonca.^Natura namq; cha#
naneorum &eo  n a n eorum terre huiufmo ifjeft vt?3t planicie magnain habeat SC  frudus ferre fit copiofa.Q,U5 copara
parado ad alias ta  quidealieterrecreditureffefdix:cu locisauteHierichontis 8chierofolymitarumeftimata:putatur
terras. valde vtiliffuna licct  omnino ex fpado parua&eorum multa motana fint.Magnitudinevero frudnu

Potius eftimanr/g^ ac i c ^ os 3 ptoru & pulchritudine:aliafimilis no eft.Etpptcrca eftimadas potiusg metiedasdeere [ oc {.
Mz  e terraq me mthasfortedumfepiusvnum.iugerifpro mille fit dignum.®] Viri autem qui mifiifuerant cum eiTent ^

tienda.

decem drcucuntes(8£ eftimantes terram feptimo ad eum menle reuerfi funt ad ciuitatem fy!on:vbi ta

Diuifio terre no bernaculum conftimerunt 'Tuneiefus Elea?arum et feniores cum principibus tribuum fumens diuiiit
uetnbub‘Midie bfc noue tribubus Sidimidie manaffe fedj magnitudinefingularu tribuu mefurapu effides.CCuqini lo«c^4i.
pro forte.Kc. fiffetforte:iude_qdetribus forte,cadete elegitfupicre Idumea quci logu qde extedif vfq;ad hierofolv
Sors iudeidii;! madatitudine vero vfq; ad palude fodome coftituta eft in hacforteiciuitates erat fchalon Ga$a.j[Sy*
mea fupe^or SC me 5 vero  f n  fecuda forte puenit idumea que circa egyptu e SC  arabte monte. CBeniamite vero forti
eius ciuitates. t ,- a  , or( j ane  quide flumine vfq; ad mare lagitudine.latitudine que hierofolymis berhefifqj {mina?

'tbtt

1

• taced e D
; ,n,t 'pcrat

|' 1  'Utaftrj

r ;' l ^CTvit:pa I°.c,u,
T!  <t Ul  loctls

'• * utbsibat

ffcn ‘S dubi
‘ T y mimicos)

1  ^Hisfides
F°dot'cre,

^ paucoj
n, „ i0 ' >  cquos/

,,p f r Mum

fTQ. uituj ja
c,Us  autem
» Lociiscnl ^
.petdes ad
ifrcitum in
Jcletntasfa« .
s ad fyloam foc.d?

IvUaaiiegi

nif tnbubus J?

HnbutaMhS

('TOptCT 10C0 Io„ Cl '}
ahauitatum
rfcodcre:

Tim illo tcm<
mtcdcfia Cu
pcnn fir ndhis
•Hnginia Si
nitrat contra
trocmitates
irtFcpropfcr
rtlaborantcs
abcrc rcftitu«
ttpcclIcretdiF
fdoiorenun*

-jm forum de
jnhffrftma«

3  namffichan
/Jug copata
mar.vputatur
■veto truftnu
•ct:fdasd«f e [ 0 ,c4

■ht 0 ^

'%G&.C$V.

nI( *ferofortt

S>e auftcmfestfims

3fo.tw\)u‘

•A

IO.C] 6

I.c. 7
I.c.i9.

Lc.t 5>.

I.c.19 1

tc.i9.

[o,cii

fo.c.zz

|*w..

Vp*vU'

Hec autem fors anguftiflima fuit propter trne felidfatcm.hicrichon enim Zl  hierofoIymitarum tulerut g ors e <p ra ,- m  m
vrbes.CEffrem autem tribus aiordane flumine vfq; adgataram.Iongitudinem habuit.latitudine ve* g ors mana (p G ,v
roqugcuq;ftabuithelys vfq; ad campura maximum terminatur.CManaffes vero medietas a iordane gors vfačhar.vi'
quidem vfq; ad chritatem dorondatitudineaute habetab bitifanos qug nuc fcitopolis appdlat,CP°ft '

hos autemyfacharcarmeiu monte Si  fluuium inJongitudinem habuit.Tabirium vero montem in la* g orsza jj U jg y  --
titudine.CZabulonite vero vfqj ad Genefar defcedente circa carmeiu Sc  mare foftiti funt SC  conualiej g ors  ^p Cf
quc carmeiu mmeupatur eo q>  etiam huiufmodi fit.CAferite vero omnem terram que ad fydone con g Qrs ne p ta ii, j x -
uerfa efhhabuerunt.Ciuitas autem Arcein eorum partefuit:qug eda Hačbipos nunaipatur-CPartes g ors  ^ l Xt  *
vero ad orientem conuerfas vfq; ad damafcu ciuitatem &galileam’ fuperiorem Neptahtg fumpferunt
vfq> ad montem libanum fontefq; iordanis:quoru flučtus de montibus eft collečfus, C Danite vero lo
ca conuallis ad occafum folis polite tenuerunt. Azofo Si  doris:detcrminationemq; lainnia SC  geth.ab
Etheron.vfq;ad montem ex quo tribus iuda pendebat <f]~Sicitaq;diuifit Iefus terram.nouematq;dl
midie tribui eam tradidit poffidendam.Nam Amorrea qug & ipfa ab vno chananei filio fic vocata eft/

Moyfes dudum capiens tribubus duabusdimidigq;diftribuit|Hocautem Si  primicus indicaui.Loca Amorrea priuS
vero circa  fydonem;& artheos:&amatheos:& aritheosanculta tune erant. diftributaper

r ; CIofue fenio confečhisfleuitis triginta SC odo  ciuitatibus quarum tres erant pro fugacibus diftribu Moyfcn.
tis diuiiaq;omnino predaj nullnmchanancorum interhebreosiubetreliquifed omnesinterimi/&ex
ercitum in Amorrea conftitutum ad dei precepta ex!iortatur. gratias ipfis agendo quos remittens ad
fortemadraonetvt vnanimesfemperpermaneant. ” Capitulum feptimum Iofuefigulis.tri*

Efus aute cu eu iatn fenečtus impediretvt poifet ea que cogitabat efficere SC  du q poft bubus prajcipit
cii crat principatu fumpturi negligererin comuni vtiiitate couerlaretur:prycepit fingu nu ijQ chananeft
lis tribiibusvt nullus de chanancoru guein terra qua funt lortiti relinqueretur iliac eni f n  t efra  hebrgo
cautela eis atq; cullodia paternarfi folenitatum fore.hanc etia Movfen prgdixifle com rum r clinqui.
!nemoras.&: hocci crededu elTedices.fTScd & leni tis očlo Si  trigita ciuitates eflerefti gors Ieuitarum

__tuedas qui ia prius acceperati Amorrea dece.quaru tres diftribuit fugacibus.habitan triginta odo cit

dasddeft detribu iuda HebronrSiche vero exefFr e.Si  Cades deneptalim.Eft autehic locus fupragali uitates.
lca.fT Diuifit aute S: cuctas predserc!iquias.Eratnaq; terra ampla&magnasdiuitias obtinebat.habu DeceduitatesI
dabat eni Si  comuniter oes SC  eorum finguli auroSC veftibus &  alijs vafis Si  quadrupedu copta. quoru Amorrea pro le
nuerus comprehendi no poterat.fEPoft hpc aute exercitu i  ecdefia c5uocato.?eis qui fupra iordane in UIt i s  quaru tres
Amorrea coftituti erat.quoru exerdtus quinquagita milinm armatorum effe videbatur ita locutus eft: erant refugij.
Quoniamdeus BC pater Si  diis generis hebreorutn hanc terram po (Tidere cocefu®& poffeffam femper lofuead exerci
fe nobis feruare promifit:pro cuius madato cognatis indigetibus promptifi me vosobtuliftis ad omnia tu? fupra iorda*
iuftu efl nulla vos difficultate vlterius detinere quiete ia nui.fccuris vtiq; vobis de voluntate vra .quia nem In  Amor t
firurfus opus ftierit ea ad neceflaria infegniter offeretis neq; poft hos labores eritis aliquado tardiores. rea  habitantem
Gras as?o vobis pro periculis in quibus iuuiftis non;modo folu:fed etiam femper afturi fumus:& q> cu exhortatio.
fitis boni memoria habeatis omnmrn:&: mente retinetis quecuq: per vos prouarerunt nobis & quonia Gratias agit Io t
vfum bonerum veftroru propter nos diftuliftis./& laborantes primitus in quibus nune dei fauore con j; ue  ppp 0  Sicxt
fiftimus.poftea veftra forte frui vtile iudicaftis.AccelTerut aut fuper bona vdira ex laboribus quos no*  ercitui.
bifcum habuiftis rnultg diuitig preda potiorem augentes SC  aurum & argcntunvfuper hgc omnia quod Exhortaf Iofue
maius eftvefter fauor.Ob quarem ita &nos ad quodcumq; volueritis in repenfatione paratos habp hebrgos oes taj
bitis q> nequaq horu qug Moyfes predixit eftis obliti illo etiam ab hominibus abeute: nec eft quicq in fli os  q U f funtvh
quo vobis gratiarum debitanon foluamus.Gaudentes ergo vosadfortes vras dimittimus 8Crogamus t r a iordanemg
vtnullumefte terminunoftrgcognationisexiftiinetis.necq> inter nosifte fluuiuseflalterosnos&no iU os  quifuntci#
hebrgos effe credatis. Omnes enim fumus ex abrahaqui hic & illic habitamus :vnufq; deus qui Sivet  travt vnanimes
ftros maiores & noftros ad illorum perduxit vitam. Cuius religionis habetc cura?, & couerfationis qua permanerent.
per Movfen femper conftituit. Perdurantes enim in iftis dei fauorem 8C eius folatium femper habebi*
tis.Ccnuerfis vero vobis ad imitationem gentium extemarum.aducrfabitur veftrumgenus.Hgc cum
dixiflet finguios maiorum SC  communiter multitudinem eorum falutansupfe quidem reftitit. <£ Dedu
xitautem eos populus non tainen finelachrimis & vixfemetipfos ab inumeem dimiferunt.

^Redeuntes Rubenite/ & Gaddite cum dimidia tribuManafte ad locum fue fortis altare fuper fot
daniš pipam gdificauerunt vnde ab alijs dejidolatria accufanturffed milfis legatis eortim audita excuy
fatione Iegitima jpadficantur.&Jiofuef phinecs fratrum purgationem referente jpacifi'cafq; immolauit
hoftias.qui populum in dei voluntate permanere admonens.decimo fuper cetefimum anno maxime
dignus moritur.& in tribu Effraini ciuitate Thamua'quo etiam tempore mortuus eft Eleazaras faceto
do3phineesfiliofacerdotiumfufcipiente. ^ Capitulum oftauum.

?LCbet:©ufttftt63oCeiW3ttt)ef


Redeutesruba
nzte SčGaddite
ftdimidiatribj
Manaffg altare

fupripalordais

fdificauerutvn

Ranfiens aute ftuuiu tribus tubcn SC  gad 8C  quiciiq; dc manafle panter fequebaf.alta< n
re fupertipa collocauere iordanis;vt memorabile fignu generationi fiiture cognatiois U
eoru qui Itra iordanehabitarevidebaf exifteret.Audietes aute qui intraiordane erat
eo q> dimifii ab eis altare conftituifient& nefdetes qua hoc volutate feri(fent:,p noui
tate tn culuire deoru peregrinoru hoc celebratu credetes,&facre religioni derogatu?

_ __ veriiimile iudicates: erat armati ad vltione eoru qui locauerat altare fluufu trafituri SC

k)  ali js acaifan punituri eos quafi pro paternaru deftrudione folenitatu.Non eni videbaf eis iuftu vt cognationerefpi
tur idolatria q ceret aut dignitate eoru qui audores fuerat harurerumded dei copledebantur mandata & quomodo
arma lumentes honorar! cogaudeat.Et illi quide armat! funt per furorem, Retinuit aute eos Iefus Sc  potifex eleazarus
dei iniuriamvl* & pariter feniores.fermonibus fuadentes;vt prius experimenta eoru volutatis acciperent.deide fi ma#
tiki  parantur, k  voluntatis agnofcerent eoru mentesitunc armis fuper eos incederent, Miferunt itaq; ad eoslegatos
Mittuntur lega phinees filiu eleazari: SC  decem alios apud hebrfos honoratos.cognituros fapieter vtqu!d altare tran
ti adRubenitas fcuntes fuper ripa fluminis fiatu iflent.Cuq$illis tranfeuntibus SC  ad eos venientibus fuiffet ecclefiaco
SCc , pro inquifi gregata. ftas phinees ha?c dicebat. Magis equidem deliquiftisq poflitis corredi defiiturofermonibus
tioe gdificati al emendari.Verumtamenon feamdum magnitudineiniquitatis nos reddituri vobis ad armarepetevh
taris. tioneq; defcendimus.cognatos namq; verbis prius corripere vos volentes hanc celebrauimus legatio

Verba phinees ne'quatenus agnofceremus caufa pro qua accefillis vt altare fabri caretis ne petulanter armis vos a din
legatiRubeitas re videremur vtru voluntatc bona feciftis ho</an reuera culpa conuincitur.vnde in vobis lullius vlcif*

9Cc.  Icrepatoria camur.No enim credimus vos ipfius experimento dei voluntatem fepius agnofcentes. & auditores le
&monitoria ad g 11 * 11  quas >pf e  vobis contulit exiftentes diuifos a nobis SC  in propria forte venietes/quam dei gratia SC
penitentiam, ipfius circa vos prouideria meruiftis eius obliuione habere,6C tabernaculum archamq; deferentes Sc ab
tarifquodnobiseft propriu)peregrinositroducere deos/chananeorum mala feftates.Sed nihilinique
fecifle optamusagentespenitentia:& nequaqvereri rimentesalias vefanietes vlterius/legumq;pater* g
narum pudorem/memoriaq; fumetes.Si vero in dehdo confiftitis:nequaq laborem pro legibus refuta*
mus.fedtranfeuntesiordanedefendimuseas&anteomniadeum.Nihilvos achananeis differrecre*
<dentes:fediicutipfosvosquoq;fimiliterperimentes.Nonenimputetisq;tranfiftisfluuium: eriama
dei virtute eftis extranei,Vbiq; eni in his quf funt ipfius eftis. & fugere poteftatem eius atq; iudicium
nullo modo poteritis.Si vero creditis hunc loaimvbi nune eftis pofiti impedimentu efle corredionis.
nihil prohibet tetra denuo diuidere:eaq; ad pecudum pafeua deputare.Sed agite teperater: 8C a nouo
delido recedite.Rogamus,ergo per filios.čC vxoresrie nobis faciatis neceffitatemhuius defenfionis q> [ 0 ,c j
nec veftrf nec ipfomm faluti aut caufis expedit fic cogitare.vt no verbis vinci potius q experimetu ve/
ExcufantleRu y t j s  fuftinere preliorum.H^c phinees dicente; prefules ecclefif SC  ols mulritudo ccepenint de querimo 1 >
benitf SCc. lega  n jj' s  fatiffacere.&proffteri neq; ab eoru fecognarionereceffiffe.neq; pro nouitate altare condidiife.fed
tis fatiffacietes. gideum vnum nofle qui hebrfis eftolbus communis&illud altare pofitum ante tabemaculuj ad faeri*
ft'ciafacieda.Hocautaltare > ppterqc! &fufpedi eftis fadi.dicebat no proreligioecollocatumfed vtfi
gnum fieret 8Cindicium in futuro veftr^familiaritatis SC  necefte eft nobis temperare &1 patrijs legibus
Reuerfus phi* permanere.nonautetranfgreflionisinitiumffcut fufpicatum eftfacere.Teftisautemnobisfitdeus: q>
nees adlofue^ jftudaltarenon pro tali caufa conftruximus.Vndc meliore habentes de his opinionemi nihilculpetis
audita legatioe v iterius neq; eos extra lorte iudicandos efle credatismec eorum fimiles qui cum generis abraham fint
pacificas immo a( j nouas  folenitates accedilnt. <£H xc  dicentes laudans phinees reuerfus eft ad Iefum:& eorum ver*
iathoftias, ba populo nun ciabat. lile vero gaudens n6q;vllaforetpugnadineceflitas:necadiaguinebelluq;de

lofueppfo diui ducerenturcotracognatostpacificasdeoprohis hoftiasimmolauit.Etdimittenspoft hxc multitudi* p
na bnficia com n g In  p r oprias fortes Iefusipfem fichecomoratusefl.CfPoft hfc autemanno vicefimo fenioriam exi j o c i ,
memoras ipfos ftens conuocauit honoratos maxime ciuitatum SC  prlcipes SC  feniores. SC  multitudine quantumaimq 5
in deivoluntate cogregari poflibile.Quibus in vnum conuenietibus cunda beneflcia dei commemorabat.erat au
pofcebat pma* te  multa per qugab humih forma ad hanc gloriam SC  fubftantiam perueniflent:& feruare dei volunta*
nere. te quia tališ circa eos eflet orabat: & pie cundos pofcebat agere: per quod folujeisgratadiuinitas per

Mors Iofue eta maneret.Hoc eni ben e  fe habere dicebat vt tranfiturus a vita:huiufmodi eis  monita derelinqueret po
ti’s.cx.annoru?. f C ebatq; ab illis vt quf diceret memoria retinerent.<£Et lile quidem taliaprefentlbus loquens defun*
Epilogus anno (q us  cft:cum vixiflet annis centum K decem.Q_uorum cu Moyfe quidem pro dodrina vtilium rerum
ru iofue qui cu? comeratus eft quadraglta.dux autem pollillius mortem fex SC  viginri fiat annistvirnec fapientia indu  4
Moyfe quadra g nus  nec eoru que cogitabat vt multa fapienter ediceretinexpertus,fed vbiq;fummus SC  ad opera pe / j
ginta annisfuit r fculaq;magnanimus audaxlbella difponere:&in pacedexter:&inomnitempore predpuavirtutecSl.c.z 4
SC  populi dux ueniens.Sepultus eft autem inciuitate Ihamnaan tribu effraim. CEodem vero tepore mortuus eft 8C 8Ciu.fi
(ex SC  viginri ♦ eleazar pontifex.phinees fOio  facerdorium derelinquens cuius fepultuta fada eft in gabatha ciuitate,

rsrnfft

Tčrmiterum
uidedam offer

3u6i'cum

SDeantidUiMfflms

5fo.wjrt)fu.

CHISTORIA libri ivdicvm incipit

Mortuo lofug ducatusfdeo reuelantejtribui iuda datur cu qua ad pugnandum affumpta eft tribus
A Symeon qui chanancorum exercitus regati Adonybezech capfetes qui( amputatis manuum SC  pedu Mortuo Iofue
fummitatibus;vfq;hierofolymacaptiuuduxerut vbi mortuus eft.Quiq;plurimas vaftatesciuitatcs^ta effraitaducatuf
rahebron data caleph.8Cfilijs ictrof  mda SC  Symeon tribus ciuitates chananeas i n montana Si  campe# fdeoreuelante)
ftribus casperunt multumq; be!loq; locujMetate recefTerunt arma deponentes/ Beiuamitg quoq; ciues dat tribui iude
f  hfer ufa lem contra dei prjceptum iecum Sc  alig tribus tributarios receperunt. Capitulum nonum, cu qua etia  affiz
1 > ’• nrs  oft horum itaq; tranfitum phinees prophetauit fecundu dei voluntate ad delendum cha# pta elt tribus ly

naneorugenus.tribuiludgprebedueffeprincipatum. Erat enim ftudium in populo cogno meoadpugna#
fcete;quid etiam deo placeret.Tunc affumpta eft etia tribus Symeon ad pugnandu. quate dum.

Inus exterminatis hcftibus fub ditione etia eos qui in ipfa forte cofiftcbant efficercnt. Cha# Adonybezech
naneis aute viuetibus apud fe illo tepcreicu magno exercitu eos i  bezedin alias bezidin ex# rex chananeo #
pedabat regi bezedinoru Adonibezech.principatu credentes quod nomen fignificat dominus beze# rum exercitum
dinorum. Adoni ei hebrea lingua dominus indicatur.Sperabant eni vicere ifrahelitas mortuo iefu.Co duces cStra he#
greffi vero ifrahelitj duabus tribubus quas pr?dixi.magnifice pugnauerut .SC  ccciderumt quide eoruj breos,
lu.c. i. decemmilia. fugantes autemreliquos SC  infequentes: Adonibezechquoq; ceperunt. Čuiusdumrna# Obfederuntbe
, nuum ac pedum inciderent fummitates:dixit non femper latere deualla patie^qug cotra vos SC  feptua brgi hierofoIy #
ginta reges facere non erubuit.Et viuu quide hunc tulerunt vfq/ ad, hierofolymam: mortuum vero fe# mam cotra ipfa
pelierunt.Et egrediebanturvaftantes ciuitates 8C plurimas capientes. fflnter hsec obfederunt hiero# tame tune non
B folymam. fed hanc quide longo poft tempore capietes.omnes in ea habitantes interemerunt.Erat eni preualuerut. ca
eisvaldegrauis de fupermunitiomurorum SC  loči natura refiftendo.’<£ Vnde caftrametati funtin he# pta hebron oi#
bron SC  hanc capientes omnes interfecerunt.CRclinquebatur auteadhuc genus gygantium quorum bus iteremptis,
propter ntagnitudines atq; formas in nullo ali j hoibus proxiinas vitra mod uj mirabiles hadenus offa Offa gygantiuj
monftranturiin nullo his dequibus fides habeturequalia. quomm genus leuitis precipuedcdere mu# mire magnitu#
nus etiam cum duobus milibus cubitis.f£Terra quoq; caleph dono dederunt mandato moyfeos.Hic dinis,
enim fuit vnus exploratorum quos mifit inoyfes in chananeatn. Dederunt autem & filifs iethrim alias Tribus Iuda 84
letro madianite qui fuit gener Moyfeos terram ad poffidendum.Nam patriam reliquentes fecuti funt Symeon tiuita#
eos 8£ fueruntin deferto cum eis.<£Tribus autem iuda SC  fymeonciuitates quidem'chanan£as in mo# tes chananeas i
tana ceperunt/ in campeftribus vero SC  ad mare pofitas SC  Afchalonem&Azotum.Euafit autem Gaza montana ceepe
SC  Accharon.Nam dum effet in campeftribus Sc  copiofam haberent curruum habudantia.inuentes fi runt Sc  i catnpe#
bimet potius affligebant.Et ifte quidem tribus maximebellando locupletat? :ad guitates proprias re# ftribus multum
ceflerunt SC  arma depofucrunt.CBeniamin vero quorum erat hierofoIyma habitatores fuos conceffe q; bello locuple
- runt tributa perfoluere SC  ita quiefcentes omnes alios quide mterffcere alios vero pericula fuftinere ad tate recefferunt
^ terrarum fe tradidere culturam.Hoc autem SC  reliqup tribus imitantes.beniamitas facicbant:8£ eorum arma deponen
tributa percipientes. permittebant chananeos fine periculis SC  prelifs efle.<£Tribus autem effrem cum tes.
obediffetBethelanufinem dignum tempore SC  magna laborum obfeffione inuenire nonpotuit quando Eifrait§ bethe#
illilicet affedi in obfeffione omnimodoperdurabat. Deinde efframite fapientes quenda in duitateco la cmitate.obfi #>
templantes neceffaria deferentemifidem ei dederunt vt fi ciuitatem traderept.faluarene eum SC  eogna dentes logo te#
tos eius eriperent.Et ille quidem in his iurabat ciuitatem fe tradituru.Q.ui trades vrbein:cum fuis hoc pore tadem me
modo faluatus eft lili autem intenmentes cunftos inhabitantes ibiitenuerunt de cetero ciuitatem. dio cuiufdam d

CTAuarici? SC  odo vacantibus hebrfis Sc  lucrorum libidini hoftefq; contra dei prfceptum inter fe uis eam obtinu
pen nittentibus indignata eft diuinitas. Seditione namq; inter eos orta ratione vxoris leuitf a Berna# erunt
mitis rapte SC  violatg quam mortuam in duodecim partes maritus diuifit mifitq; adfingulas tribus par Auaride SCo  #>
tem vindidam petens tanti fadnoris. Capitulum dedmum do hebrgi vaca

Gitur poft h?c circa hoftes quide molliores erat iirahelitf :drca terra vero SC  eius opera tes hoftefq? fu#
diligetia potius exhibebat.Qui ad diuitias fe tradetes g fpulas SC  libidine ia virtute de os ker fe contra
fidebat SC \  couerfationelegu integrino erat.In his idignata diuinitas fufcitauit primfi dei pceptu pec
quidem vt ita dica fua volutate chananeos qui poftea fedj ■ eoru aftus muka cotra eos mittetes idigna
crudelitate funt vfi.Hebrd naq; Sc drča.  ea qu? dei funt negligetes erat: SC  circa bella dif ta fibi feferut dž
ficilesicu multachananeis abftulerit Kadlaboresia effet propter epulas diffoluti.age# uinitateSeditio
lu.c I ? baturq/ vt eoru optima couerfatio deperiret:8i fenf ores non audiebat.nec alioru preceptum: nec prio# ne iter eos orta
ruvila folenia coferuabat.Erantaute magis libidinilucroru intenti:8cproptermultam requiemfeditio infurgentibufq;
j eos crudelis itenim comprf hedit:& ad hoc vfq; perdučti funt vt ad inuice huiufmodi caufa pugnarent i  eos chananeis

pro qua deleta eft tribus beniamin.prfter fexcetos viros.ClVir leuita de populo qui erat fortis effre? SC  Seditio inter if#
tbidem habitabat de bethleem dtixit vxore.Hic autem locus eft tnbus iud?:Cutnq; vehementer ama# rahelitas .pptet
ret coniugem SC  eiuspulehritudine deuidus afficeretur:quado ab illa no ftmiliter araabatur. SC  ille pro peccata fua.

lu.ci.

lu.e.t

l

Hibet&umtusJofepIji 3udc<

§i(tojta3Ub>i

paretes qua vir venit ad foceros,folutifqj litibus placatus eft circa ea.Et quidem diebus quattuor ibidem comoratus e
fecutus reduxitP r ?bentibus ei hofpitalitate puellg parentibus. Quinta dieplacuit vtabirent. Si circa  meridiem funt
egrefii.Tardius autem dimittebant parentcs filiam.8£ diei iam tarditas accedebat.Vnus aute famulus
fequebatur:8C afinils crat eis in quo muliet vehebatur:Cuq5 veniffent circa hierofolyma ambulantibus
ftadijs triginta.pcrfuafit famulus vt maneret ne & propter node ambulantes difficultas aliqua copre
henderetidu nec procul hoftes exifterent Si  tempus frequenter incautumfaciat fufpeda:etia qug puta

fet: venit in gabaa tribus beniamin iam vefpere.Et cu? nullus ciuium eum in mafione fufcipetet.feniot
quida ex agro defcendes qui de tribuquideerat effreman gabaa vero comorabaturvidenseumiterro
gabat quis eflet Si  propter quas caufas mittes cu iam effet tenebre neceffaria cen§ requireret.IUe vero
leuita quide fe dixit efte muliere aute a parentibus reducere. 8£ ad propria remeare. Habitatione vero
CIuueculf Ga# fignificat haberefe in forteeffre.Quefenior 8C  pro cognatione &eoq> eadempoffederat tribu:8fpro
baonite ad feis pter coIIoquiu ad fuum duxit hofpitium .Quidam vero iuueculi gabaonitarum mulierem in platea vi#
ianuas pro vxo dentes.& pulchritudinem ftupefcentesidum apudiillum fenem eam fucceffiffe cognofcerent cotenen
teleuitf rapien tes  eorum infifrmitatem Si  paucitatem venerunt ad ianuas eius.Et cu eis feniorfvtabfcederentjfuppli
da accedentes caret & vt nec violentia inferrent hofpiti nec imuna. lili petebant vt data fibi muliere a rera inuafioue
Vim fecerunt. recederet.Seniore vero dicete quia & cognata eflet leuitis: & p libidine in legeinique delinqueret. De
Senex propria? ficientes circa iuftitia deridebant minabanturq; 1'e eum interficere eo q> eoru cocupifcentiam impedi
filiam pro pere ret.CCuq?in neceffitatem veniffet:nolenshofpitesincontumeliamagnarelinquere.fua eis filiamco
grmi vxore Iibe celfit.dicens eis minus efle peccatuin fi concupifcentiam fua in ea complerent q fiiniuriam peregrinis
randa obtulit. inferrent :Si  iniurianon perferrequos fufceperet.hoc modo putabat.Cum vero illinequaq a fuo feruo#

Rapta vxore le re  P r0  peregrina recederet fed imminerent vt ea acciperenfcille quidem fupplicabat vt nihil inique prg £
uite p totam no fumeret At illi rapietes Sc  adijcietes pro libidineivioletia. ad femetipfos muliere deduxerunt & per

de i eius corpo totam nodem vfq; ad principium diei in eius corpore ludibria funt extenti. lila vero defeda i his qu§
re ludibria exer prouenerat ad hofpiteredi) t. & contriftata in his qug pertulerat,per verecudiam ad faciem mariti mini
cueruntvnde& me  prefumebat accedere eumq; circa fe.pro his qug contingerent incurabilem putabatleduloq; decu
tnortua eft. bens aiam dereliquit. Vir aute eius arbitratus fopore graui mulierem detineri. nihil mali metuens/exci

Mortua vxore? tare eam temptaba«& confo!ari:quia raptorum no fpontanea voluntate fe prgbuifletbniurijs.CCum fu.c i$
leuita in duode vero rede defunda cognouifietiad malorum magnitudine imponens iumento: mortuam ad fe porta#
cim partes diui bat vxorem. Et diuidens eam per mebra in partes duodecim per tribus fingulas deftinauit. madatum
dcnsad fingu# dans oortantibus vtproderet adoresmortis eius.&eiufmodicrudelitatemcudistribubusindicaret.
las tribus parte <L’Tanti facinoris afpedu afflidi &vifuhebrgi itaq;concitati repente arma fumentes cotraGabao

mittit vindida ni* 38  volebant irraere fed a fenioribus impediti mittunt legatos. qui vbi Gabaonitas fuperbos Sc  con#
petes facinoris, tumaces inuenifiedenunciant:hebreorumomniumexercitnsmittiturcontra eosquf&fiin primo Si
fecundo confiidu fuerunt vidoresjdemum tamen fimulata hebreorum fuga a ciuitate exeuntes omis
(preter fexcentos viros joccifi funt eum iabitis paucis iabitarum referuatis virginibus/ que poftea fup#
ftitibus beiamitisfcontribulibus hoc permitlentibus; nupferant vnde SC  alifs virgmibiis per matrimo#
nium beniamin reparata eft tribus. Capitulum.x/.

Lli autem Sc  afpedu SC  auditu grauiffimorum malorum affedi nullum primitus huiuf#
modi fumentes exemplum ira itemperata SC  iuftiflima concitati in Sylo ante taberna# Hbc, ?
culam  funt congregati’& in arma repente procedere tentabat SC  infilire gabaonitis vt E
•hoihbus.Retinuerunt aut eos leniores .fuadentes non aportercficcito contribulftnsi,,
ferre bellum: anteq verbis agerent de criminibusquando lex neccirca extraneos per#

--lili; mftterct prfter legationem Ifrahelitas bella tradareifi forte peniteriam agerent qui in#

impeditis mife iuftealiquidaffumpfiflent.Bonum ergoeffe:vt legi obedientesad gabaonitas mitterent& mali audo
nmt legatos re s expetcrent,quibus prfbitis eos punirent. contemnentes autem armis adirent.^Miferunt ergoad

Cit  J—._Ji_ n p _J

Repente arma
contra Gabao#
nitas affumere
voluetuntfeda
fenioribus licet

taram refpoffo &  cradele iudicauerunt timore belli alienis obedire prfceptis in nullo fe putantes minores armis:neq;
Iuramentu alia multitudinenec bellandi prffurnptione. Erantenim nimisinftrudi SC  fuper alias tribus induftrij.De#
rutribuu de no fpexeruntq;ilIos Si indignati e diuerfo:tanq compreifuri violentiamfacientes.CCum^talia fuilfent
dada filia viro. Ifrahelitis enunciataiiufiurandum fecerunt nullam fuoram viro Beniamitf dare nuptifs filiain.fed ar#
mari fuper eos SC  amplius eis g aduerfus Chanmcos infiftere quos hebrji ff pius expugn^Tent.C[R®

Sumiti m jDemtffuuttatibus 5fafflrfx,

, y Q  pente ergo eduxeruntfupet eos exerčitum quadraginta milia vifomm. Beniamitf vero habuemnt vu  <THxcrdtushe
' *" * giiiti quinq; milia armatorum.& alios feptingentos qut fmiftrtsmanibus adfundibulas videbantur ex brporu? contra
perti.CEt in ipfo prelio circa gabaa fugaueruntlfrahelitas beniamite viri.*ceddemntq; ex eis viginti Beniainiexerd
duo milia;fuifientq: plurimi forie necati nifi nox eos rctinuifTet SC  a pugna foliniietEt benia; nite gau# tlim et vtriufqj
D dentesabibant in cmitatcjfrahelitevero obftupefcentes feita vidos ad exercitum remeabat.ČAlte defcriptio.
ra vero die rurfum congrefti beniamitp vicerunt:& morttii funt decem & odo milia Iftahelitarum. me Vicut primo be
tuentefq; exercitum reliquer unt.|T Venientes autem in SyIo ciuitatem proxime conftitu ta & ieiunaa iamitp Ifraheh#
tes altera die deprecabantur deum per phinees facerdotem.vt eius ira quiefcerct/eiq; in duabus eoruj tas duobus m y
deuidionibus fatiffieret.daretqj eis potentiam contra hoftes atq; vidoriamDeus autem hec ficri phi libus eorum oc*
jnees prophetante promifit. Duabus itaq; partibus diuiaentes exercitunrmedia quide parte in infidijs ciiis,
circa vrbem nodecoliocaucrantanedij vero beniamitis congrefti .paulatim eis imminentibus recede Ifraeltris ad de#
bant 8C  beniamite pfequebantur hebrgis paulatim refugientibus g£.omnino volentibus omnes reos ab, u$ ieiunijs SC o?
vrbe protrahere.Quos quafi fugientes infequebatur.itavt etiam feniores SC  iuniores i  ciuitate propter ratioibus vido
infirmitatem relidi difcurreret adire voletes hoftes.Cum vero mulcu a ciuitate receffiffent fugete ouu  ria promi ttitur*.
dem hebrei ceffauerunijcouedi aut ftetemnt ad pugna SC  illis qui in infidifs erant dederunt fignu, Q_ui Examinatape s »
furgentes cu clamore hoftes aggreffi funt.Hilli vero vt fenfere fe effe deceptos in anguftia eoftituti in ne tribus benia
quadam valle coadi & cocauo loco colledi funt SC  iacuiis fauciati ita vt oes interirent prgter fexcetos minquia folurrt
Viros,Q_uiq; conuerli & conftipati:&per medios hoftes tranfeuntes effugerut ad v/cinos motes.quos fexcentum viri
tenentes tbidem comorati.Ibi vero viginti quiq; milia & eetMim:funtextmdi<[Igitur iftahelitg Šc  ga^euaferunt.

« baa ciuitate igne cocremauerunt. Sc  mulietes Sc  infantulos mafculos peremerutialijs bcmamitarfi ciui Pereptis infan*>
tatibus fimilia facientes, |T Sicq; erant contra eos infefti. vt etiam Iabitas qui ercit galaditidis regionis tuliš SC  mulieri#
eo q>  eis auxiliumnon prebuiflent contra beniamitas.mittentes duodecim milia de fuis armatis mbe# bus Gabaa cu?
rent eos intenmi, Occideruntq; hi qui fuerant miftiomes pugnaces ciuitatis cu nlijs & vxoribus ptcr alijs beiamico#
quadringetas virgines.Tanta ira fuccenfi funt propter paffionem corrupte mulieris: Sc  armortun ab eis črematur occi«
tu,Cii. dedacoditione.CP°fthcecautem Ifraheliteprocalamitatebeniamitarapenitentes & fuperhocie* dutur 8C iabite.
iunare propofuerunblicetiuftapafli eilenteo q>  in legem peccauetint.Tuncfexcentos qui fugereteuo Ilrahclitg beia#
cauere legationibusierant eni fupra quandam petra cue Afliias Suas appellatur.Legati vero non illis mitarum defo #
tmmodo calamitatem proueniffe.fed etia fibi cognatis pereuntibus ingemifcetes: fuadebant eis vt pa Iatione defletes
tienter ferrent:& adillorum cetum concurre-<nt ne omnino quantum ad fe beniamitarum tribum ex# fexcentos viros
terminari decernerent,Dicebantq;. Concedimus vobis tetram $C  prfdam,quantarftcuq;tollerepotne# qui fugiedo«re#
ritis.Illi vero his contra fedei decreto geftis:quando fuam iniquitate fcientes pugseuerat ad tribu pa# maferat iHefile#
triaimobedietesvocatibusvenerunt.CHtahelitevero vxores eas quadringentasvirgineslabitas de# gatis reuocant.
derv.nt, H  de ducedis reliquis cogitabant quomodo & illi haberent vxores &'filios ^crearent cum vti Virgies labitas
q; iurafent ante bellu vt fuas filias nulli beniamit^ coniungerent.Et alif quidem fuadebat illud iufiura quadrigetas(if#
dum non debere fetuari:quod per ira non voluntate necindicio proueniffet,mhiIq; foret deo moleftu? rahelitis permit
p fx tribum perituram faluare poffentiadifcientes periurium non qn neceffitati fitjefte peffimum.fed qn tentibusjBenia
fueritmalignitate commiiTum.dCumq; feniores periurij nomenvakie mctuerent quidam ait.hoc co# mitevirivxorcs
filio 8£ ifti vxores habebunt:& religio iufiurandiferuabitur.Ter in annoin fylo admercimonium ritco capiut SC  pro re
ueatus^fequunturq;mulieres SC  virgmes,Sinantnrergobeniamit^ vtraptuducantvxoresqualCumq; !iquisducendis
potuermt nobis'neq 5 inuitantibus neq; prohibentibus:&dum patres earum quefti fuerint vindidaq; vtvxores habe
popofcerint.dicemus eos potius effe culpabiles qui cuftodia non habuerint filiarum. Oportet enim be ant cofiliu que
iamiiis tram cedere. quacirca eos vfi iurnusimmenfa.Hi >itaq; confentientibus:decreuerunt Benia # ritur*
rnitas raptu nuptias ceiebrare.Inftante vero feftiuitateiilli quide duceti viri SC  terminante ciuitate per Confilium vt te
vineas&locain quibus ielatere credebant pofitnnftdiabantur virginibus venietibus.llle autem cuj luliquibeniamite
fu nihilq; metuentes fine cuftodia properabant.Tunc lili furgetes, tenuerunt difpeilas. $£Eo niodo de habeat vxores.
ducentesvxoresadoperafeterredederuntftudentesvt adfecundum felicitatemdenuo remearent, Repatio tribus
Hoc itaq;modo tribus beniamin cum pene tota periffet Ifrahelitarum fapientia reparata eftiloruit ita beniamin p ma
q; repente SC  opulentie magnitudine aliffq; tebus ditata eft.Hoc ergo beilum ita fedatum dinofcitur. trimoniu cum a
CChananei contra hebrgos defides arma parant Danitas fugere compellentes qui vrbem Dan edifi’# lij s tribubus
cauerunt multafq; pcrpeffi affličliones hebrei primo ab Affiriotu rege annis odo per Othomelem du#
cem liberantupfecundo.per Aioth iudicern ab Eglon Moabitarumregeliberantut. Capitulum.xij' Chananei bel *
Orum vero fimilia etiam tribum dari ex hu ltifmodi caufa contigit fuftinere. Cum Ifrahelitce lum parant con
1'nci; h beHonim ftudium reliquilfet & ad opera feterre dedilTentchananei contemnentes eos: nec trahcbrgos de
t » aiiquid fe ab eis pati credentes fuum collegerunt exercitum. firmam habentes fpem quafi fides Sc  vrbes

Bebceos affligerent & de cetero ciuitates licenter inhabitaret cutruf^g faciebat SC  exercebat armis SC ys  nmltasaccipia®

Hibe«Kut'ntu63ofcpI>t3utiet

fttfiona3lrt«t

|5.mite ate cha bes adintifcem fibi confentiebant. Et de tribu quidem iuda Afchalonem duitatem Sc  accharon abftu*
naneos fugiunt lerunt: SC  multas alias in campeftribus conftitutas. f[Sed ipfos danitas in montana fugerecompule*

$C  fiuntexules. runt.nec paululum eis locum in campeftribus relinquentes. Etdum illi nec ad bellandum eflentido*
nei:nec tetram ftbi iutficientem haberentimiferunt de fuis quinq; viros ad loca mediterranea qui terra
Dan vrbs fdifi infpicerent in qua habitare decetero potuiiTent.Illi autem non procul a monte libano Sc  iuxta lordams
catur a fugienti fontes circa maximum carnpum fydonis tiuitatis viam triumdierum perambulantes contemplantefa;
bus danitis * terram bonam Sc  nimis vberrimam fignificauerunt eis. Quo cum exercitu procedentes edificauerunt

<£Ca aduerfita illic vrbetn dan cognominatam ab vno filiorum iacob ex quo SC  ipfa tribus appellata videbatur.Cflfra
tis Ifrahelitaru. helitis autem SC  cumeflent in labore difficiles SC  cp indiuinitatis cultu deficerent.-aduerfaproueniebat
žPrima afflidio Nam dum fuiflent a fua conuerfatione tranfgrdfi ferebantur ad libidinem.vt pro fua voluntate viueret
a rege afiuioru? ita vt imminentibus chananeis: malis omnibus impIerentur.Chatus eft igitur eis dominas. SC felicita*
odo annis. tem quam innumeris laboribus acquiliuerant'propter epulas amiferunt. Caftra fiquidem contraeos ^ ,€ *?

In biblia vocač agente cufarto alias cufofarcho rege affyriorum multi a pugnantibus perierunt. SC  oppreili fortiter cap
Othomel filius ti funt.Quidam vero propter timorem fpontefeei tradtderunt.&maioraq poflenttributaimpofitafi
Cenej. Ifte fuit bimetexoluebant:& diuerfas iniurias perferebantperodo annos. Poft quos: hoc modo liberatifunt.
primus xudex q Cenem quidam de tribu luda vir induftrius prudetiaq; fortiffimus refponfo fibi dato ne defpicerethe
liberauit ifrael breos in neceffitate huiufmodi conftitutosifed potius reducere eos ad ius Jibertatis auderet alias ad U
ab afflidioe pri ret paucos quofdam in his laboribus prpceptis diuinis adhibens fibi: quibus tune in illis rebus pofitis
rna. aut pudor dietam quos fpes confidentie nimis acueret primum quidem Cufocharchi caftra diripuit

ludicauit qua * Cumq; plurimi hebrgorum a d certamen accederent eo ei bene prior confidentia proceffifieticu? af*
draginta annis fyrijs congrelfi funt eofq; valde perfecuti eufratem tranlmeare coegerunt,Cenej autem cum ipfo ope
&mortuus eft. re fortitudinis fug prebuifieteffedum.principatus accepithonorem.vtpopulumiudicaretin q U ofci*
Regnum i hie* Iicet quadraginta annis conuerfatus eft.CHoc autem moriente. denuo res ifrahelitarum fine princi*
r i c o. pe vexabatur.Et dum honorem deo nonfcirent nec legibus obedirent magis acmagis afflidionibus

Aioth fecundo fubiacebant:ita vt eglon rex moabitatum defpiciens inhoneftam conuerfationem eorum bellum eis in
iudex. ferre prgfumeret:gC multis eos prflifs obtineret.ac fubderet & omnem poteftatem eorum prorfus hu»

Aioth de tribu miliaret eofq; iuberet tributa perfoluere. Conftituens autem fibimetregnum in Hierico: nihilmalire*
Beniami regi e* Iiquit quod populo non impofuit.eofq; ad inopiamivfq; perduxit annis odo et decem. <£Mifertus au
glo notus iude tem& deus in his qug patiebantur & eorum fupplicationibus inclinatus:ab iniuria moabitarum eos eri
os liberauit oc* pult hoc modo. Quidam iuuenculus nomine Aioth de tribu Beniamin ex patre Gera:audaciaq; fortif
cidedo ib j re°e fimus Sc  corpore aeopera exercenda robuftus.in leua manu maxima? fortitudinemhabens. cu in Hie
Moabitarunii rico habitaret Eglon regi fadus eft notus muneribus eum placans ita vt per hoc etiam cxteds  qui erat
circa regem carus exifteret. Aliquando cum duobus famulis munera regiferens.Iatenter gladio in dex
tro femore ligato.introibat ad eum. Erat autem eftatis tempus. Et cum iam dies medius eifet. regi*
quiefcebant cuftodie: SC  propter eftum SC  cundis ad prandia recedentibus.Cum ergo iuuenculus eglo
ni munera prfbuilfet commoranti in quodam locoxaIoris temporibus oportunoieius feeretum petift.
Aderant autem foli famuli regis. Cumq;rex famulos abire iulMet:8Ccum aioth loqueretur:& federet
luper foliurn fuum:8£ aioth terror ingreflus fuiffet nec eum fortiffimepercuterenon valeret.relaturum

< » r r  . 1: _ . f ..   — j—  -   f...  <

C Aioth Regis

mortem nuciat ^ ex  ^»precepto fomnium dixit.Cumq; lile l^tus pro fomnij recitatione de folio furrexiftet:aioth efi
hebrgiscos ani cor£ j e percu{Rt,&gladiurn relinquens egreffus Sc  claufam ianuam derelinquens.Miniftri veroquiefce
mas adhbcrta* p, ailt:cre dcntes regem in foporem conuerfum.C Aioth vero Hierichontinis latenterhoc indicansex
tis defenfionej j 10rta {j atur eos vt  fuamdefenderentlibertatem. At'illigratiffime hoc audientes tubis vtebantur.’Mos
COcciflomoa enim e fl. p atrius i lls  populum conuocari. C Mimftri quidem eglon diu que ei contigerantignoran <=
bftarum ab he^ tes cum  j am  aduefperaiceret.metuentesne quid efmopinate accidilfet in eius cubicufum funt ingrefli
k r ? ,s>  , eutnq; mortuum comperientes in ftuporem conuerii funt.Et anteg fua caftra colligerent: Ifrahelitaru?
Aioth odogin f U per eos irruit mulritudo. F t ali/ quidem repente perempti funt:alif vero infugam verfi tančj in terra
ta annisifrahe* moa bitida liberandi. Erat autem peremptorum vitra decem milia viri: Ifrahelite vero preoccupantes
litis iudicans i or danis tranfitunrmultos eorum interfecerunt. SC  nullus eorum manus euafit.Ethebrfi quidemhoc

modo ab iftorum feruitute liberati funt. Aioth veroob hanc caufam principatu honoratus a pleb? de*
fundus eft dum hanc poteftatem per tempus odoginta tenuiffet annorum. Virtutumq; etiam pr?ter
hanc caufam maxima laude dignus exiftens.CEtpoft hunc Sanagar filius Ahath eledus ad princi*
patum primo anno vitam expleuit.

Clabinchananeorum rege cuius exercitus duxeratSyfara quem occidit ’lalys alias rahel abet
vxorjliberaturmiraculo(ehebrji per debboram prophetiflamSC Barachiudicem qui poftq annis qua
draginta iudicaueratobi/t, ^ Capituiumtridecimum.

mortuus eft
In biblia d ieft
Sangar

3uDtcum SDeattftijttfcatflms

5Fo.|rt

«4-o

Gitur lfrahelitf calamitates quas paffi fuerant non colendo deumec legibus obediedo Tercfa tribula?
correptione no affignates dei anteq moabitaru feruitio refpiraret a rege chananeogda tio ifličta pet ia
bin noie fubiugati iunt.Hic auteortus videbaf qde de ciuitate Aforthf(alias Aferoth bmregem cha*
que pofitaeft fop paludŠSamachon!tide;habeoatq$ armatoru treceta mi'’a: 8C curruu naneorum.
tria*milia poilidebat.Inhacitaq;militia dux crat Syfaraapudrege honore primus.qm In biblia vocaf
couenfes ad Ifrahelitas vehemeterafflixit ita vt tributa ds  iponeret.Q_ui vigiti quide Afor.
annis foluere hec padi funticu nec ipfiper infelfcitatefoafaperet:8Cdeusmaioreteporeeos dnari vel
letpropter eord iniurias 8Cingraritudmes nfmis iniuftas. $fDecetero aute tcmpcrar.tes amahsfuis SC
agnofcetcs has calamitates pro legu conteptu veniffe quanda prophetifiam noie Debboram qnod no Debbora,pphe
men hebraica lingua fignificat apein:rogauerut vt deprecarcf ad deu:quatcnus mifericordiarn habe# tiffa orat p po#
ret eoru. nec defpiceret eos a chananeis oppreffos.Deus aute annuit eoru faluti SC  duce elegit de tribu puliliberatione
neptalim barach.quod nomenchorufcatione hebrea lingua fignificat, Euocas igitur debbora barach qug exaudftutv
cum iuffiffet eum eligere dece milia & ad hoftes procedere.Preiumebat enif pred'cere deo & vidoria
promittentecum barach dixiffet no fe exercitu fore du&uruj nifi &illa quoq; vna procederet irata di#

venit SC  non proail ab eis caftra fixit.lfrahelit£ SC  barach obftupetcetes multitudine hoftium cu de fu# dudt.

P ga iam cogitarentidebbora retinebat eos;& ipfa dicdimicatc precipiebat.vi&cres naq; eos deo amu
' Iiantepollicebatur.CCogreffis ergo atq; permixtis. imber magnus influxit:&aquanimia fimul& gra Miraculofa vi#
do SC  pluuiain facie chananeoru verfa:& ventus afpe&ibus eorum imminebatiita vt arcus eoru SC  fon <ftoria hebr^o #
dibule inutiles fierent&armati pre frigore vtigladijs no valerent. lfrahelitas verotempeftas immiffa rUmcontra cha
poft tergaminusnocebatquiauxiliodeifumebantvaldefiduciam.& hoftes in medium rircundates naneos,
multos eorum interfecerunt, Et ali/ quidem ab Ifrahelitis exterriti funt. Ali/'vero equis excuffi propri/s
ceciderut.ita vt etiam multi eoru conculcati curribus ntorerentur. CSylara veto exiliens de curru cum fuga & oedilo
videret fogam exercitus foi fadam fogiens venit ad quanda mulierem Cenidelarum nomine Ialys:qua Syfatf.
togantem vt celaret eum lufcepit.& petenti paululum dedit ladis.Erat enim fatigatus. Et cum nimie Hge mulier i bi
bibiffet.conuerfus in fomnium eft lila veto dormienti ferreumelauum per tempus immifit SC  eum mah blia vocaturla*
leo pereuifit SC  ad terram vfq; depoluit: SC  hominibus barach pofl populum venientibus eum oftendit bel vxoraber
terraconfoffum .Sic ergo vidoria conftituit fecundum ea quga debbora dičta funtvt per mulierem cyttenc.ni/*
hic triumphus accederet.Barach aute agens exerdtum foper afor.8£ obuia venieteinteremit Iabin:&
cadenteprindpeduitatem vfq;adfundamentadeijcies:princeps foit per quadragitciannos hebreoru Barachfoccifo
CGedeon hebrgorum iudex ipfos a Madianitis liberat figno fibi diuinitus dato ad cognofcendu? rC g C  j  fodicauit
animofos et timidos qui Effraytas contra fe infurgentes mitigauit. 6  Capitulum.xiiij; jf rac i quadragi

, Odemitaq; tempore moriente barach SC  debbora,poft hqc madianitgrogantes amao &  annis.

| lechitas SC  Atabes caftrametati fot foper ifrahelitas Sc  cogreftos fibimet viri pugnaces Q^ua t ta tribula
|interemerunt.eos manibus aliigates cunda deprgdabatur.Hoc aatemfacietibus illis tiopregesMa#
| per annos fepte Ifrahelitaru populus per montana colledus eft SC  capeftria dereliquit di am  ifl/da pet
Ifoueas quafdam SC  fpeluncas facientes.vt ftigietes ab illis potuiffent quodammodofo annos feptem
I bcran.Nam Madianite eftads tepore agentes exerdtum.perhyemem Ifrahelitas ter# 0 { a  deprgdates
ram colcre permiirebant vt laborantes comprimere fadllime poffent.CEErat igitur fames:8£ ciborum
maxifna difficultas. Tune ergo ccnuerfi ad dei preces hebrei vt eos eriperet exorabant.Gedeon aute fames apud he
Iafi filius de tribumanafte paucos manipulos fpicarum ferens latenter eos terebat in torculari.cum me g r j 0 s.
tueret hoc publice in arca facere propter hoftes. Tune vifio apparuit ei in forma iuuenculi:dixitq;eu} yif 10  dfofoa far
felicem &carum deo SC hoc  effe maximum eius propitiationis inditium:eo q> tune vteretur proprio tor da Gedeoni vt
culari.Cumq; eum prgtiperet fiduciam habere SC  feftinare quatenusdefenderetlibertatem ille hoc im p ro peret ad lio
poffibile fibi efle dieebat quando Sc  tribus ex qua effet.multitudine pnuaretur:& puer eftet ad tantara berationem he
rerum opus injirmior.Deusautem quoddeeratfeimpleturum effe dieebat eoq; duce ifrahelitis fe vi# brgorum.
doriam prebiturum.Etcum hoegedeon quibufdam iuuenibus enarraffet creditumq;fuiffet et Si  repe £> eus  apparet
te ad certamtna decem milia virortim videretur prfparatus exercitus:aftitit gedeoni per fomniu deus Gedeoni.

SC  ibelleaiiasibecilenaturahoimfibiplaceredeclarauit.K^ eentfortitudiepcipuarecitauitaliasrefo Signu datfiGe

fluuium faceret vemre exercitum.& eos quidem qui inclinati biberent magnanimos eftimaret quivero tJjfodos.
cum feftinatione turbaq; biberent eos crederet hoftiu formidine detineri. Et cum gedeon fecundum
dei iuffione hoc adiple ffettrecetiviri reperti funt qui aquam manibus cd tirno« SC  turba laberent. Di*

r

4

Rcdtatfo vi/To
nispfoniu au#
diteaGedeone

Gedeo duxex#
ercitu parat co#
traMadianitas

Vidoriadiuina
Hedconis con*
tra hoftes g fe#
ipfos interime#
bant.

Ilrahfliteomes
contra hoftes.
Gedeo animo#
fus hoftes con#
greditur fortes
occidendo.
Kumerus occi#
foru Madiani #
tara & arabum
HumilisGede#
onrefponfioef
fraydas mitiga

Uiti

ffGedcon coa
dus reti nuit pri
cipatum annis
quadraginta.
Malina Abime
lech nothi qui
omrfesfratresli
beros occidit
depto Ioathan
In biblia vocaf
lonatas,

JL[T)Cc£!umtus3cfepl)!3i’.tiei

xit<$ deus vt iftos ducensihoftes adiret.Pofuerut itaq; caftra fupet iordane die altera tranfiturf.Et di A.
gedeon cutimorecofifteret.qm ei prgdidum fuerat vtnode hoftes inuaderet volens euin deus a fot>
midine reuocare precepit vt fumens vnum milite iuxta tabernacula madianitaru ? accederet ab eis c5
filium belli confidentiaq; fumpturus.Obediens autem & fumens proprium femulum noie phara.acce
dens ad quoddam tabemaculum inuenitvigilantes in eo& luuenculum aliquem fuo commil/toi fom#
niu recitante ita vt SC  gedeon audiret.C[Etat enim huiufmodi vifio quam dicebat: quafi vidiftet pa #
nem ordeaceum qui pro vilitate fua incomeftibilis eflet holbus pet exercitum teuolutum regis apprf #
hendifle tabernaculumecno SC  cetera deiecifle.Ille vero vifione interitum exercitus fignificare prf nu#
ciauit dicens etia vnde hoc videref ei.Omne inquit feme quod vocatur ordeaceum videtur effe viliffi
mum:&inter oem populum Ifrahelite videntur abiedi veluti genus ordei: & apud Ifrahelitas nuc ge#
deon exultat SC  eius exercitus. Q.uod vero pane te videre dixifti qui tabernacula noftra vaftauit. me#
tuo.ne deus cotra nos gedeon vidoria condonarit.Gedeon aute fomnium audiens.fpem magnam ha
buit SC  fiduciam iuflitq; fuos armari.narrans eis etiahoftium vifionem lili vero in h is que dida fuerant
preparati funt.Etcircaprimavigiliagedeonfuumducebatexcercitum ttipartite diuifum. portabatq;
cundi vacuas pharetras & lapades ardetes.quatenus grauis hoftibus videretur mafio SC in  dextra ma
nu ferebatcornuaquibus pro tubisvtebanf.Multumitaq;Iocum hoftiu tenebat exercitus. habebstq;
multitudinem camelorum: &fecundum gentium morem pafcentes invnocircuituerantomnes. He#
breis itaq; predidum fuerat vt du venilTent ad hoftiu caftra figno dato tubis canerent.pharetrafq; co#
cutientes cum lapidibus impetum facerent. cum laudibus iubilantes q> vidoriam gedeon deus cofer# B
ret Quod dum fecifient.turbacomprf hendit hoies’adhuc dormietes.Erat enim nox:& hoc deus fie#
ri itapreceperat,<£Suntq; perempti pauci quidem ab hoftibus plurimi vero a femetipfis.eo q> linguis
profir ifs difcordarent.Nam dum fuiflentin turba redadi.vnufquifq; perimebat proximum.dum eum
crederet inimicuEt fada eft magna cedes,f£Fama vero vidorie gedeonis ad Ifrahelitas perueniete.
cundi fimul armati funt pfequentes hoftes: SC  comprf henderut eos in quadam conualle fcopulis val#
de drcundata qua trafire no poiTent.Et circunftantes oes occiderut;duofq; fimul reges oreb & zeb Re#

Iiqui vero duces Reliqui vero milites colligentes qui erat quafi odo 8i decem radia: caftrametati iunt
multo procul ab ifrahelrtis Gedeon autem non fefTus labore.fed perfequeš cum omni exercitu:eifq; c5
grediens.fortes vniuerfos funditus interemit & reliquos duces zebin & zarnon apprfhedens captiuos
duxit.dMortui funt in ea pugna madianitarum Sc  arabum qui eis folatia prebuerunt quafi centu; & Iu .c
viginti milia multaq;prfda auri SC  argenti 8C  veftifi SC  cameloru; hebree collata eft vidorie. CGedeo
autem vadens iioftem prqpriamregicnem:occidit quofq; madianitarum regesTribus autem effrem
ex qua erat gedeon cum grauiter ferret q> cum eo minime dimicaffetexercitum fuper eum feftinabat
induceretcur eis no indicaffet quando hoftes inuaferat .Gedeon vero cum eflet humilis animo &  om#
ni virtute fummus dicebat non fe audoritatis fufconfilio preter eos contra hoftes f fed deoiubente )
pugnafle: vidoriam vero non minus eorum q fui laboris efle fatebatur.CHis-ergo fermonibus eorum
mitigans iram.plusfoebrfis profuit q hoftiu prfda: eofq; aprecipitio inteftine feditionis eripuit.imu#
rie tamen huius penam iila tribus excepit:quam fcilicet oportuno tempore declarabimus.

^Gedeon poftčj annis quadraginta coadus princi patus tenuit mortuus eft relidis feptuaginta li
beris 6C na tur ali vno nomine Abirnelech qui omnes fratres' demptolonata )  occidit principatum ty#
ranniceoccupansfedtandemturpimorteobi)t. Capitulum quindecimum

Edeon itaq; principatum penere volens.coadus retinuitillu; annis iugiter quadraginta po#
puli iura difpones, SL  diuerlis ad eius iuditia conairrentibus quecuq; dixiflet firmiflime om C
j  n ' a  f erua bantur CQ,»i cum fenex defundus fuiffet \  effrem regione fepultus eft.Habuitq;
fflios quide liberos feptuagir.ta.Plures eni habebativxores.Naturale vero vnum qui ex con# w j
cubina erat Droma nomine Abirnelech CQ.ui pod mortem patris perges in fichem ad cognatos fuf
matris vnde fuerat orta & fumens ab eis pecunias quonia iniquitatum magnitudine videbaf infignis
cu eis ad patema quoq; teda regreffus eft.ft omneslfratres occidit abfq; folo Ioatha;.Hic eni fugit bn
ficioliberatus Abime'ech aute lumpta tyrannide dat animum fe pro legittimis filifsi his qu^ veffet fe#
cere dedarauit q? vehemeter itifticipprgfulibus erat acerbu.CTIg^ditdum quodam tempore puhlica *

r'*. - "t ■ ff. n a« v#« A. «11« a m«  s.f 4. 4. « J m A ^  « rt A M "3 /tli 11 f V1ITI11 C /11

m

.c.

dens in montem garrizim qui fichimorii fuperemmet ciuitati clamauit Et multitudine prebente filenti
um.petift vt quod diceretlibenter audiret.Fadoq; filentio:dixit q> arbores fado fui confiliohuana vo
ce petiffent fiefi Vt fuper eas regnaret.Q.ua denegate ea q> honore fundus ,pprio frueref .nec aliu de#
betet qugrere extraneum arbores rurfum cogitationeregni non reliquetunt Vifumq; eft eis vt honore
viti prfberent Sed SC  vitis reiedis hifde vetbis quibus ficus vfa.refpuit regnumHoc ipfum fecientibus

JutJtctitn

S)e aujttamtaftims

tli*

Iu.c.9.

Iu.cio

8C  oliuis .rhannus quem arbores petierant vt rcgnum fumeret fupcr eas. Hoc enim genus inter ligna Rhanm' natura
quod habetignem proferendi naturam :promifit regnum fe futdpere & infigniter nnperareata tame
“ vt fub vmbra eius requiefcerent.Si vero ei contraria forent:eius igne concremarentur.Hec autem fin Ionathas tribu9
quit / )nonrifuscaufadico:fedmultorumbonorumexpertigedeon:quod nuncgeruntvidentein Abi# annisin monti
^rnelech in prineipem hi qui cum eo fratres interemerunttqui cum vtiq; nichil ab eis differret.CCum # bus latenter ha
jte^aliadixiflet:abfceflit:8C habitauitlatenter inmontibus annistribustimens Abimelech. CPoftnon bitauittimens,
^Mkun}itaq;tempusfichimite penitentes pro nece filiorum gedeon expulerunt abimelechabvrbe Abimelech
^Sper SC  a tribu.llle vero cogitabat affligere'ciuitatem.tempore autem fuperueniente videmie:metue Sichimite.con#
bant colligere fru&um ne quid eis abimelech faceret mali veniete vero ad eos quoda pricipe Gaal no tra Abimelech«
mine cu armatis cognatis fuis:fichimite opus querut fibi ab eo pberi munitione doneč videmias con#
gregaret.Q_uo eorufaciete petitione .pcedebat ad opus fuu:& cu eis gaal fuos duces armatos.Cuq; fru
dus fuiflet cu fecuritatecolledus SC  p fingulos choros abimelech agteiam pfumeret blafphemare: fe i
SC  principes infidijs loca circa ciuitatem apphendentes.multos abimelech latenter interfeciffet :jebul
quida princeps fichimi taru cum eflet e straneus abimelech eis quibus populu gaal exacuebat:abime
lech miffis nuntijs indicauit: SC  monuit vt infidias poneret ante vrbem feq; fuafurum gaal vt egrede#
retur de ciuitate quo fado ruere fuper eum deberet abimelech 8C  agere vt fe in eos defenderet :SC deu
ceps  populi fibimet amicitias colligeret.Cumq; abimelech infidijs recediffet:8£ gaal incaute commo#
rareturin fuburbano:&cumeozebul:videnspaulatimordinatos accedere:gaalad'zebulait infedarf
B fibimet viros armatos, Quo refpondente vmbraculum efie petrarum:cum magis appropinquarent:
verius hoc afpedu confideransmon vmbrarum fed virorum dixit effe infidias:dixitq;> ad eum zebul.
Monnetumaliciam abimelech accufabas. Cur itaq; tue virtutis magnitudinem non oftendis SC  cum
eo pngnare congrederis.Gaal ve^fcbatus congreffus eft cum abimelech:& ceciderunt quidem ali#
qui de eius armatis .Ipfe vero fcfcjjflffn ciuita tem vt alios euocaret. Etdenuo 5 ebul egit vt gaal expelle
retur ex vrbe accufans eum quafi contra militestabimelech melior extitiffet. Abimelech vero cogno#
fcens egreffuros advindemia denuo fichimitasdoca circa vrbe infidijs occupauit.Q_uibus procedenti
bus iam quidem pars exercitus apprehedit portas vt ciuibus auferret ingreffum. Ali j vero difperfos in Abimelech Si#
teremerut: SC  vbiq; cedes effeda eft:& ciuitatem ad fundamentum vfq; fubuertens falq; fuper eius rui chimitas fupe#
nasteminansvidorabfceiTit.COmnesitaq;fichimitehoc modoperemptifunt.Quicumq5veroper rat eorumvrbe
^"Kiciam difperfi periculafugerunt fuper quandam petram munitilTimam congregati morabanf. deftruens Si  fal
iq; eam mutare nitcrentur: voluntatem eorum prenofcens abimelech fuper eos cum exercitu ve# i bi feminat.
r colledfq; de filualignistiuflitvt hecetiam exerdtus faceret vniuerfus.Velocit3r autem faxo circun
Iignisfubiedus eft ignis pro flammafurgentenullus exeo faxo diffugitded vna cum vxoribus SC
fihjs funt extin&i viri quidem circa mille SC  quingenti:reliqua vero omnis multitudo. Etfichimitas
quide huiufmodi calamitas interemit.Q_uibus h ec afflidio nata eft eo (p fperauerut fibimet vtilem eu
cuius malicia taIiapertu!i(renr.Abimelechautemifrahelitasmalisfichem quorum proferens prefu#
mebat etiam maiora terre nequaq violentie fue modum imponere doneč perderet vniuerfos.Venie# Occifio Abime
batergoadterras 8Cciuitatemquidemfadodifcurfucepit.CumelTetineamaximaturrisiaquamvni l ec h turpis pec
uerfi confugerant obfidere hanc volens dum ,pxime veniffet a mururn fumens mulier quedam frag# mulierem.
mentummole caput eius repente percuftit Q.ui dum cecidiifct faucius armigerumrogauitvteum oc# Poft abimelech
cideret ne mors eius opus mulieris elTe videretur.Et ille quide preceptum fecit. Abimelech autem hu h 1  biblia' poni#
iufmodi penam pro fraterna morte SC  his que in fichimitas prelumpfifle putabatur exo!uit JHgc ergo tur Thola poit
calamitas fecundum diuinationem ionathan videtur impleta.Exercitus vero qui cum abimelech fuit quelair.
eo cadente difpetfus:diiceflit ad propria* lairiudex v/giit

§Tlair:iudexhebreoruprincipatu viginti &duobusannistenuit quos ab AmmonitisIepte duxpre tiet duobusan
miffovoto p furura vičtoria; liberauit.Quomortuoannoprincipatusfextoiudicauit Abfanisannis fe »isprincipatuj
ptem poft que Chilon SC  poft Abdon iudicarunt. ' tenuitinpace.

CCapitulum.xvi Filij ifrahel in

Srahelitamm vero prinripatum poft eum Iayr galadinus ex tribu manaffe percepit vir in a# manus. Am #
lifs fe!tx Sc  filios bonos habcns triginta numero:&!in equitatepclaros g£' principatu’ciuitatu monitaruj f qni
galaditaru hntes.Hic duobus 8C vigiti annis obtinesprincipatu:fenexdefudus eft &fepiiltu in biblia phi#
ra i gamo galadioa ciuitate ,pmeruit.(ERes equide hebreoru ad inhonefta vita SC  iniuria dei leguq;fe bftim dicuntur)
rebatur.cVuos amonite defpicietes SC  paleftini magno exercitu puinciam,deuaftabant.omnemq; re# exigentibns de
gione tranfiordane detinetes reliqua coprimere pfumebat.Hebrpi vero mafafflidi ad fupplicationes meritis incide#
d e: couerfi ffit Sc  facrificia celebrabatirogates eu vt placatus eo 9? pcibus ab ira qefceret.Deus vero pla tunt,
catus eis ^

iu

fLibet jfflmnus3orep!)Outiet


Iepte duxeligif
,p liberando po
pu!o g vix du*
catuacceptauit

leptead rcgem
Ammonitaruj

legatum mittit ,

Votum Iepte £
vidoria hahen
dacontra fiilos
Amo.Vnicale/
ptefiliafibiob#
uiam venit. An
ca corporalitet
facrificaueritvi

d«Nico.de‘lyra

Seditio  ortain«
ter Iepte 8i  ef/
fraim.

Vidoria Iepte
cotra effraim.•’
Mors Iepte an
no prindpatus
fexto. Abfanis
Iudex('qui dicif
ibiblia Abeffa)
fexaginta filios
huit SC  iudica/
uit,vij.annis,

AbdonIudex,

Tribulatio Ifra/
helitarum a pa#
leftinis.

Parentcs San/

onus.

admonte egč^s duce.CL'Erataute quida nomineIepte:vir nomine paterno.potens addifpenfandu n
exercitum.quefub mercede pofcebat. Ad hunc ergo mittetes rogabant vt ca eis pugnaret.,pmittentes '
vt ei  čudo tempore principatum exercitus fui concederent.Ille vero nequaq precibus obediuit culpas
eos ei non prebuiffent auxilium dum iniufticiamfuiffet aperte perpeilus a- fratribus.Non enim co#
fanguineuseis erat: fed peregrinus-euius vtiq> matrem propter amoris ardorem fiiijs fuperinduxerat ulC
pater. Ergo fratresexpu!erunt eum defpicientes eius infifrmitatem &ob hoc m prouincia gaiaditina
morabatur&omnes delonge’adfevenientes fubmercedepropriaretinebat,{OUisivero fupplicanti/
bus atq; iurantibus omnefe prinripatum eidemforeprfbituros:tandem a!iqnando confenfit.& yeIo/
citer diligentia rerum habita in vrbemafpha exer<citu conftitutoilegationemmifitad regem ammo#
nitarum caufam eius inuafionis aecufans.Ille remittens Ifrahelitarum potius accufabat egreifam ex
egypto:petebatq 5  vt ab amorrea recederent quafi patrum eius a temp ore antiquo fuiffet.Cui Iepte ref
pondens^aitq> irrationabiliterpriores progenitores ifrahelitarum de amorrea cu!paret;fed potius eis
gratias agere deberet pro amonitide terra fibi conceffa-,quod dum poflibilefuiffetfecundum moyfeos
iuffione vt eam tollerent ifti eos illic degere pmififfent:qua poft!anos trecentos dei auxiiio reparauerat
ob qua re pugnaturum feifore dixit.Et hfcquidem affatus.legatos abire dimifit.Ipfe vero dum pro vi*
doria deprecatus 8C  facrificium promittens vtfi viuus reuerteretur quicquid ei prius occurreret; im/
molaretcongreffus copiofe vicit.Et occidenshoftespcrfecutus eft vfq;ad Smanitam ciuitatem: SCin
de digreffus in amanitem:multas vaftab 2 t vrbes:prgdamq; collegit:& a feruitute domefticosliberaurt
quam decem Si  odo fuftinuerant annis.([R.euerfus autem calamitate mcumtaiullomo prifcpfelirita
tiequalem.Namei filiavnigenitatunceiprimitus cum veneratoccurrit. Qui grauiter ingemiicens
magnitudine tanti doloris afflidus filiam fibi obuiam veniiTe culpabat qua facrincanda deo deuoue*
rat. Q_uetamen inillo cafunondoluitpro patris vidoria & ciuiumlibertatemorttura.Petijt autem n
duos menfesfibiconcedfivtiuuentutemfuamcumciuibuslamentaref: 8 Ctunevota perferret Quo 11
tempore tranfeunte filiam pater immolauit,neclegitimumfaciens hoc holocauftum necdeocarum;
non vtiq; deli beransapud animumfuumqualis apud ceteroshuiusfadi caufa videretur. CTigiturrii
tribus eiftem fuper eum exerritum niteretur inducere eoq> bellum ammonitarum eis non mdicaffet:
fed abfqj ipfis voluiffet SC  predam habere & gloriam hocmcdo fatiffaciebatidicens eo q> pumo quid€
non eos latuiffet cognatorum oppreflioifed etiam vocati ad auxilium non venifient en cporcuilfet eos
antepreces occurrere.Dicebatdeinde q> hoftibus quidem miuftepugnantibus r:cn piumeret ref fte/
re poftea verocognatisinferre bella tetaffent.Etinterminatus eft vt fi non temperarem a talibusudeo
auxiliate penas ab tis exigeret.Quibus du fatiffieri non potuiffet fed cotra eu cu e sercitu a galaditide
alias galadina terra venietes pugnarent aplius eoru dilatauit interitu.E t pfeques fugientes poceupans
exercitu pmiflb vada iordanisipenequadragmta'duo milia virom oecidit. CIpfe vero du prinripatS
tenuiffet fexannis defundus eft 8i  fepultus infebechi afas Sebafti patria fua queeft in terra galadina
CMoriete vero ieptg tenuit principatu abfonys afas Abfanis de tnbu iuda ciuitatis bethleem.Hic fi/
lios habuit fexaginta.triginta mafculos:&reliquos virgines quos oes dimifit viuos filias vir/s trades SC
fiiijs das vxores ,Q_ui duinihi 1 gefliffet in fepte annis fermone & memoria dignum in fenedute defun#
dus eft & fepulturamiin patria fua ^meruiMOgirnr Abiani moriente:neq; is qui poft eum deceman
nis habuit principatum nominechilon de tribu zabulon'aliquid egit virtute precipuum. f[Eoft hunc
aut Abdonhylonis filius de tribu effraim ciuitatephartinorualias pharathenitoru exiftens principatu
huit qui pro folaeruditione poterithabere memoriani nullumq; opus propter pacem reruq; licentiam
nec ipfe claru exercuit,Hic autem filios huit quadraginta: Sc  alios ex eoru femine defcendentes trigin
taerantq; fimul omnes feptuaginta equis exerdti.Q,uos omnesfupeiftites derelinquens:in lenedute
defundus eft:&;inopinabikm in pharatympromeruit fepulturam.

f[Paieftinis hebrfi tribulžtur quos Safonicuius naduitas 8i  coditio ab angelo nuciaf matri jliberauit«
Q_ui vxore ex philifteis accepta propofitoq; problemate Si  illius dolofe a muliere cognita expofitione
paleftinorum vulpibus agros vaftat milleq; philifteos max illa afini o ccidit  vrbifq; gaje portas hume
ris in montem portatifonte prius circa petra diuinitus .pdudojTandetn per dalidamcretriceinfatua
tus vires admifit abrafis crinibus Cuiq; philiftei illudentes oculos emerunt.Sed ere!cente coma cum
adfaui columnas reclinaffet edificium omne deftruxit multis fecu exindis homimbus,

CCapitulum.xvij.

O c aut mortuoiifraheliti s palefti pualuerutata vt abHif s p quadragitaanos tributa perperet Iu<4S.t|
h A qua feruitute hocmo litterati fut .Q.uida Mane de tribu da iter paucos egregd 8C  patri 5

fine dubio primus habuit vxore pulehertima &que iter ce tu coprouiciales femmas emine
bat.Et cum filiosnon haberet grauiter ferensdeum curafucceffionis rogare cepit in fuburbano.fuo

►


E^&ndfi K
ni «ente s
m »culp5s
Cnir nco,
tet«
litina
'''ionu,

^ T!n ^ixcrat Iu '0i,
■' smUcJ,#.—

tnrtt.fc

Velo#

‘E

ammo,
******  cx
v u > lepte ref
‘ J P«msos
Uf n moyfco S
^ C f'araucrat
i-umpro vi,
n,rTf rcf,im,
itatem: Si in
cosliberau/t
'nicffcliata
ngcnuicens
kttdeuoue#
'«J)t autem

erret Quo
fo čaram;
l7 iginircfj
n mdicafiet:
t mo cjuide
• uuitfetcos
•ah  tef.ftc#
a rakbusdco
a raladinde
ti  poccupans
u prircipatfi
galadma
ccm.Hkfb
^nstradcsS
■duttdefun#
iidccanan
( Pofthunc

. s pnncip3tu
uq:|!ccntiam

sdentestrigin

,;niaicdutc

,. i betauft •<

»n ' .  r«

-jpof-none

' lls |iunie
f jipfattrt

'  J 0 macu ja

natri?
s črnine
r . .rbanotuo


JttDtcuiu 2D e anaauttatibuo 3f 0  ilu

^ in camporaaxiino frequenteradueniens cum vxore.F.rat autem &nimiusinvxorisamore:8£obhoc Predicitur ma#
* fine temperatione zelus ipfius.Et dum quodam dre mulier effet folaiapparuit ei ange!us dei pulehro tri ab angelo fa
juuem firnilis SC  procero eiq; mafculum filium futurum dei prouidentia nundauit,qui foret optimus fois natiuitatis
8C  fortitudine precipua clarus & quo crefcente paledinos con i primendos afferuit monuitq,- vt eius co & p eu? populi
me minirne tonderenturnulIumq;potum nifi aqiiedeo preciprente bibiturum.Et cum hec dixrlTet; Iiberatio futura
abfceffit, (£[Havetomaritovenientiindicauitangeli vifionemammirandoiuuenis puichritudinem Mulieragelivi#
atq; proceritatem: ita vtille zelatus m eius laudibus obdupefceret: &fufpmonem quafi de extra# doni marito nu
nei eius amore conciperet.At ilia volens irrationabilem eius tridiciam mitigare:rogaud deum vt an# ciatq extranei a
gelumdenuodeftinaret:quatenus maritus infpiceret.CEtiterum per gratiam dei angelus venit in fu rnoris fufpitio#
burbanum illorumi&apparuitmulieri viroremoto,Querogabatvt fudineret donečmaritum addu rieconcepit
ceret-Permittente angelo: Manne vocatus venit. Qui cum vidiffet nec tune a fulpitione ceffauit:ro# Secundo ange#
gaurt vt quecumq; vxori eius dixerat:illi pariter dcelararet, Cumq; dixiffet angelus futficere yt noffet lus appuitmuli
illa que dixerat:rogabat eum vt ei manifedaret quis effet :qaateflus filio nato gratias eiSC  munus off eri.
ferret.Ulo autem dicente q>  nihil horum egeret nec ob hanc caufam futurum ds filium nunciaretdum Sacrificm Ma#
primitus non annuiifet podea eo precibus infiftente conceffit vt aliquid ei dono daret.Tunc Manne ne datu angelo
‘ occidens hedum eumq; coquendum vxori prebens:duin geftum hoc fuiffet:precepit v t poneret fupra
faxum Si  panes SC  carnes abfqj vafis.Q.uofado virga quam tenebat angelus tetigit carnes igneproti Natiuitas Safp
nus emicate carnes cu panibus funt abfupte.Tunc agelus fuper furnu quafi in curru eis čelu alccndere n is q futurus co
videbatur,cuq; Manne metusret ne quid er propter vifione dei proueriiret aduerfunreum vxor vt co# gnofcebaf pro#
fideretconfortabai;8£ pro fua vtilitate deum fe vidiffe fatebatur. $£Cum ergoconcepiffeti cudodiam pheta ex vite
iu,c.4- habuitmandatorumnatumq;puemm appellaueruntfanroh:quod nome fignificatrobuftum.Crefce# modo.

g (  batq; velo citer:& tam pro continentiaciborumqcapp31orumremiffionepropheta iamfuturus agno Safo ex philifte
fcebatur, CHicitaq;venienscumparentibusthanmapaleftinorum ciuitatem dum eelebraretur ibi is vxore duxit.
feftiuitas;virginem prouicialium concupiuit rogauitq; parentes vt ei  puellam peterenc in vxorerhi Sanfon iermis
Q,uibus negan tibus eo q? effet de alienigena gente progenita. Dčumgi dicentibus ei nuptias ei  he# lednem occidit
breis congruas prgbiturum vicit eius petitio.vt ei virgo defponiaretur. <IDumq; frequenter ad eius Fauus melis m
parentes iretioccurrit Ieoni.Et cum effet inefmis tenens eum manibus fuffocauit: :8C in filua interiore ore fuffocati leo
extraviamproiecit,ffRurfumq; dum iret ad pudlanninuenit agmen apum fauum mellis infepnis nis,
illiusorefeciffe.Ettollens exinde tresfauos mellis cum doniš reliquisqueportabat:puell? contradi#
dit. CCumq; thammteomnes cflentin epulis nuptiarumnnetuentes fortitudmemiuuenis triginta
circa’eum pubertate prpcelfos conftituerunt rfermone quidem velutfodos futurbs opere vero čufto# Problema San#
des:ne quod vellet forte committere conuiuiorutn fatietate crefcente.Cumq; in lufualias ludoconfi# fonis ,pponitur
fteret:qualesfolent tali temporeiproueniteifanfon ait.Proponamvobis parabolam 8C fi' folueritis fe# in conuiuio,
ptemdiebus,propofftamqueffionem :lineas fingulas &totidem ffolas propter honorem fapienti^
vellre me dante percipietis:&cum haclargitategloriam quoq? &lucrum fapientif poffidebitis.Hlifq; ExponitSafon
petentibus vtdiceret:ait.Q ui cunčta voratcibum genuit ex femetipfo fuauelicecrpfenimis' fit infua problema puel
uis.Illis autem pet tres dies que,lionem non vaientibus inuenire 8C dicentibus puellg vt a viro cogno# le qug podea a
fcens eis annunciaret.cui etiam minati funt incen iium nifi hoc duderet i mplereifanfon rogante puel# lr|s expofuit.
la vt diceret primum quideiti reditit.Cumq; ill a nirnis mfideret SL  ad lachrimas perueniffet Si  indiciu
hoc effe quereretur q>  eam fanfort minus amaret:indicauit ei quemadmodum leonem intereniiffet 8C
quoino apes in ore eius mueniens tres fauos mellis portaffet ei.Et.ille quidemnichil dolofunimetues
omnia decIarauiHlla vero fermonem hunc petentibus rurfus expoluit. Septima veto dre pod eum te#
pus effet vtpropofitam exfoluerent quedionem.anieq foloccurnberet:conuenientes dixerunt neq; a#_
leone comprehenfis quicq iniuauius effeneq; dulcius vtentibus melle.Q,uibusfanfoh refpondit.Nec
C quicq aliud muliere dolofius que \ r obisid expofuit verbum. Et illis quidem dedit qu?cumq;promile#

rat fada pr?da afehalonitarum qui ei pariter o ccurrerunt Nam & ifti paledini funt.llle vero nuptias Safon agros pa
Io.c. 1 5 refutauit.Et puella quidem quf efim prouocauifad iracudiam:duxit eius amicum/CPro qua iniuria ledinoru vulpf
exafperatus iafon deliberauit vt otnnes cu ea paledinos affligeret,Cumq; tepus eftatis & frudus mef bus vadat qui
fium pparatus appropinquaret 8c eomprehendens trecentas vulpes:8c caudis earum ligans ardentes dus vxorem SC
Iampadesdimifitin meffespaledinorum & hoc modo jdepopulatused frudus eorum.Paledini vero paretes occid^
fcientes opus effe fanfon Sc  caufam ,p qua talia perpetraffetimiferut principes in thamnam vxoremq; tunt.
eius cum parentibus fuis interemerunt:tanq qui mali huius audores,extidffent. C Sanfon autem cum
inultos in paledinoruj campedribus occidiffetihabitabat in'ethan.ed enim faxum valde munitum in
tribu luda.Paledini fiquidem contra tribum iuda cadrametati funt.Illis vero dicentibus iniude eis in#
ferri fuppliciupropter delida fanfon du vtiq;  tributa ijerfoluerent:dixerurit vt fi nolenthec patiiialon

f.ii.

3Ubct &uiiifus 3ofcp^t3uDet

#itto?(a1Li!ui

D,

contraderent.alligatum.Qui volentes euadere.veneruntad feceffum aJias faxumvbi fanfon habita*
bat cum tribus milibus.armatorum.Etculpates eum pro his que contra paleftinos ageret viros qui poi
fent omni generi hebreorum calamitates infcrre:rogabant vt defcenderet: quatenus eum ditioni eo Iu„c n
tum contraderent:pofcebantq; vt hoc fponte perferret.Q,racum iufiurandum accepiffet eo q> nihil ei
Locus qui nuc pj us  fj eret: g q, holtibus traderetundefcendensdefeceifualiasde faxo femetipfum contribulorum
maxilla appella f uorum  poteftati contradidit:ibiq;eum duobus funibusalligantes ducebantvttraderent paleftims.
tur. Ligatus fan £ t cum in  q lie ndam locum venilfentquinuncmaxiila.nuncupatur.pro fortitudine quein fanfon fue*
fon vincula ru* r3t e ffe^ba cum noinen primitus non habcretmon procul a paleltinis caftrametati funt: & occurretibus
pit Sc  maxilla a* c ini  gaudio &clamoretanqeaquecupiebantdefiderabihteradimpIcirent:dirumpens vincula fan#
fini milic philn |- on  ^ arripiens maxillam afini quf in prcfctiti iaccbatanhoftes inuedus eft. ‘Etpercuttcns eos cum
fteos occiditali inaxilla quafimilic quidem pcremit aliosveroturbatos in fugam vertit, CfSanfonigiturplusquans
is fugietrbus(tur oportcbat exultans non dei cooperatione credebat hoc fadurmled fuis virtutibus afcnbebat eo q> pes
“ atls * . maxillam alif quidem hoftium eeciderunt:alif vero in fugam funt verfi.Q,uem dum fitis fortiffima te*

Exultatio fanfo nu i)f e t:confiderans q; nihil,eft virtus humana dei elfe cundateftatur, Rogabatergo ne propter hgc
nisnimia. irafcenseumtraderetinimicisdedvtpotiusilliauxiliuminheceffitateconferret.&,amalis eriperet.

Sitienti Sanfo* (g u i us  p re dbus mifertus deus fontem circa quandam petram de afini mamila fuauem copiofumqj pro
nideu s dedit dumt.lnde fanfon ipfumlocumvocauitmaxillam:&hadenushocnominenuncupatur.(£Poft hanc
fontan de afini pugnam fanfon defpiciens paleftinos venit in gazam: SC  in quodam diuerforio morabatur.Agnofcen
maxilla. _ tes vero gaze principes eius prgfentiamdečeruntanfidias anteportas:vtegrediens non lateret, San
Safon gaze, cjta p on vero  jj um  [ 10c  cogaouiffct circa mediatn nodem furgens eripiut portas:ipfafq;fiirmI clatuuras &
us portas hue* vedeš £Caliaearumlignafuperhumerumtollens:eas fupermontemhebrondeferens collocauit, E
risportauitl mo ^His itageftisitrafcendebat iam leges patrias:& vindidaj propriamrequirebat:mores imitando pe
tem^Sanfonisp regrinornm.concupifcensenimmulierem meretricem nominedalidam apudpaleftinoshabitatemu
uertu tur moreš CUfrl ea  degebat.Vnde tune iudices paleftinorum ad eam venientesipromiffiombus alhinxerunt vt a
dmeretnce da;. f an f on  difceret:qu? caufa fortitudinis eius elfet per, quam vincinon polfet. lilaverocum circa potum
lidaadamauita & huiufmodiconluetudinem elfet confiituta: dum miraretur adus eiusiartius agebat vtagnofceret
qua deceptus e quemadmodum tanta virtute precelleret.Sanfon autem duin ! adhuc fapientia fortis elfet: fallebateaj
Interrogat dali <ji C es.Sifepterrrvinearumpalmitibusqui adhucfledipolfuntvindusftierocundisinfirmiorero.lila
da balone qug vero  tuncquidem tacuit.Pollea vero indicans principibus paleftinorupcelabataliquos rtuHtum intra
caufafittatefor domum:8£dormientemhebrfumartilfimepalmitibusalligauit.Deindelexcitans eum'dixit infiftere ^ .

titudinis, al iquos fuper cum.Iliib corruptis palmitibus tangcontra immicos mtebatur furgere-CCTunc mulier to  ~~

fibi Ioquente g rauiter fe ferre dicebatifi propter ineredulitatem fauoris fui SC  tanq non celature q> ei
_ deretmollet edicere veritatem.[Cumq; rogantem rurlus jfallaret.feptem fefe funibus alligatum perde#

In bibhafi fepte re  fortitudinem:dum SC  hocquoq; faciens nihil gelfilfet tertio alligari comas 1‘uas dixit. Cuq; neq; hoc
neruiceis fumb f a dto verax inueniretur nimium fupplicanti ad vltimum cum iam ei calamitas immineretfvolens pla*

Fallatia mulie^ cere  dalideait.Mekuram habetdeus&eiusprouidentianatus hancnutriocomam iubente deo.ne
ris.bafon mere *  tondeatur.Mea fiquidem fortitudo:huius|augmennim ell.Hoc ita,’cognofcens:abrafis eius' crinibus
I r 3 eum  P a leftinis:cum iam non valeret abeorum fe inuafionedefendere,Q_ui auferentes eius o#

nifellat Abrafis cu i os  Jigatum circunduci vbiq. fecerunt.^f Procedente vero tempore:coma fanfon creuit vt dum elfet
erimbus balon feftjultas puhlica & paleftini principes atq; nobiles epularetur fimul in phano atius edilicium dueco
tradn phililteis i umn g portabant addudus eft ibi fanfon ad conuiuium vt omnes illudet.ent.llle autem crudelius' efle
quieius cculos arbitrabatur alias arbitratus hoc eo q» ah iniuri|s;defenderefe nequiuerit:'puero ducentife perfuafit
eruerunt illude vt duceret eum quo poft laborem requiefccret:&: polt abiret.jCumad. columnas;reclina(fet.Vbi dum
tes<  aduenilfet commouiteasfimulq; cundadeftruxit.Subuerfifq;cumphanocolumnis:triamiIialiomi* ff,

. , ,  numfunt ,extindi.Inter quos Si  fanlon vnadefundus eft:cum tenuilfetprincipatum ifrabelitarum an

Safofeiplu,occi nis vigintiDignum  eft igitur laudare virtutem & fortitudine.n & magnanimitatem huius viri etia
dit SC  jecuj tria c j rc3  mortem:& iram quam vfq; ad fui finem cotra hoftes exercuit.Nam q>‘a muliere captus ellhuma
milu hominuj ne na ture oportet alcnbere:que‘eft ad vitia facilis.Virtutis vero eius coronam memorabilia neceifeeft j
anoprmcipatus j ia bere preconia.Cuius cognati fumentes<corpus:fepelierunt in farafaregione cum cognatis eius. ^

Laudatlofeph 9
SSfone? eiufq;

defedus nature ^Heli poft Safonem iudicante fames Ifrahelitarum prouintia inuafit quam Elimelech f«re non va#
imponit. j ens vna cum  fq 0 emy vxore in terram raoabitarum migrauit ybi pro nli/s acceptis yxoribus

I

RVTH

t>e antiamtattlms

$o*m

us eftfili)'q; mortui funt.SedNoemy ad patriam redeuntem fequuta eft Ruth Moabitidis nurus quf
ipfius Noemi confilio nupta eft boos qui ex ea genuit obeth patre iefie patris dauid.

Ru.ca

Ru,c z

B.

C Capitulum.xviif.

CHfftoria libri Ruth indpit.

|Oft mortem vero fanfon pfuit lfrahelitis facerdos Hely.Sub hoc prouintia eorum appre#
fhendentefame.Elimelech quidam'debethleemciuitatetribus iuda farnem ferrenon va#
|lens;vxore fuam Noemy Sc  filios ex eanatos Celion & Maaflon fumens migrauit in terra
cmoabitarum.Dumq; ei cundafoene procederent:filijs fuis moabitidas duxit vxores]Cely#
on quidem orphomalias Orphan.Maaloni autem Ruth.CTranfadis-annis decem 8£odo, Helyme
ledi SC eius fili j in breui funt:Noemy autem airiareferens quod Ifei prouenerat & defolationem caro#
rum non fuftinensfiliorum propterquos 8£depatriafuavidebaturegrefra,rurfus veniebat ad eam.
Audierat enim q> iam profpera defipfa regionč nunciarentur. Cuius nurus diuidi alias deferi ab ea
non tolerabat :led nec ipfa refutandaeas fecum iprofidfd poterateuitare, Et cum infifterent exo#
ptas felidores eis;nuptias q quibus ftierant iam priuate Sc  filios aliaq;_ bona conferri eas illuc retnane#
re pofcebat nec cum ea debere proficifci i n rebus incertis: SC  terram propriam deferentes. Et orpha
quidemmanfitRuthautem(cumeiaferecedere perfuadere non potuiffetjfoeiam fibi duxitin om#
ne quicquid emergeret.CVeniente fiquidem ruth cum fočru in bethleem boos Elimelech cognatus
. fufcepit eas .Et cum noemy nomine fuo vocarent:ait žila. Iuftius maram me vocate.Signi ficat autem
lingua hebraica Noemy quidem felicitatem.Mara vero dolorem.CRuth ifaq; tempore meffis egref#
faeft. Noemy permittente pod metentes fpicas colligerevt alimentum haberent;venitqj in agrum
boos.Veniens autem poft paululum boos.Videfq$ puellamiagri prgpofitum de ea requirebat. lile ve#
to du$ iam ab ea primitus agnouiffetidomino dec!arauit.Q_ut de fauore focrus [atq; memori a raariti fi
bimetcopulati gratias agens SC  eiexperimentarerum bonarumexoptans: fpicas quidemeaco3ligere
noluit:fed metere quicquid pofifet: SC  fibi portare permifit prf dpi ens villico vt nihil eam tollere ,'prohi
beret.Prandiuq; ei SC  potu pbuit dum mefiores hora’copetente comederet.Ruth auttollens ab eo a L
pheta focrui coferuauit SC  vefpere cu fpicis ad ea venit.Seuauerat aute SC  ei noemy partes ciboru quos
ei vidni eius prebuerant.Narrauitqj ei ruth ea"que illi dixerat boos.eumq; illa indicafTet ep cognatus
o c  » e ^ et:  & pr°pter pietate ei fua prouidetia exhiberet:rurfus fequetibus d iebus egrefla e ft ad coiligedas
’ fpicas cum ancillisboos. CVeniens aute n5 poft multos’dies boos:cu iam eflet mefiis ordeacea matu#

tata ad aream ppria dormiebat.Hoccu audifietNoemy cogitabatquemadmodtim cum eo ruth col#
Iocare poflet.Iudicabat aute vtilefitboos ruth haberet vxoreAitq; puelle:vt drča pedes eius dormiret
llla.vero dum nephas effe iudicaret vt focrus fue iuftioni refifteretfeftinansad aream tum quidem la#
tuit boos profimdiflime dormientem.Excitatus autem circa mediam nodem:requirebat qng effet.Il#
la'vero fuum;nomen dicente:& petente vt tanq dominus copulare permittteretitunc equidem quieuit
diluculo veroanteq ad opus famuli.mouereritur excitas eaiuflit vttolles ordei quatu poftet ,pperaret
ad focrum anteq ibi dormiffe videretur ab aliquibus:dicens caftitate tahbus derogationibus efle ferua
dam:& maxime quando nichil perpetraretur aduerfum.De reliquis vero lic ait. Eft michi proximiot
genere qui te ducere poffit vxorem:8£ fivoluerit te neceffario fequeris ilhm.Q_uo te repudiante: con#
iugem te ego fecunduleges habeo.Hgcilla focrui referente fecuritas tenuit eas: fpem hahentes quod
pro eis boos de cetero cogitaret.CHla vero iam inedia die veniens in ciuitatem (C  feniores colligens
mittens etiam vocauit ruth atq; cognatum.Q,uo veniente. Elimelech inquit SC  filiorum eius heredita#
R.c, 4 tem tenes.Illovero confitente hanc fibi proxiinitatis lege competere boos'ait.Ergo non ex inedia par
teoportetlegum habere memoriam fed vt fecundum eas vniuerfa fadatis.Maalon enim vxor hic ve#
nit:8£ fuipartem agri obtinere oportet:& vxorem eius fecundumleges accipere. At lile boos & heredi
C tatem SC  vxorem ceffiticum cognatus eflet SC  ipfe defundi;qui & vxorem habere dixiflet SC  filios boos
teftificans feniores dufli c mulieri vteius calciamentum folueret fecundum legerm&fnfadem expue *
tet.CQ.uo fado boos duxitruth vxorem:eifq;;poft annummafculus filius'eft procreatus.Q,uem noe
my fumens confilio mulierumjvocauit obeth eo q> in eius fenedute nutriretur. Obethjenim hebrf a lin
gua fignificat feruiens,Porro obeth habuit filium efle ex quo dauid:quiregnauit Sc  pricipatum fuis fi
bjs per viginti SC  vnam generationes virorum logo tempore dereliquit.CHfc quid em neceffaria quf
de ruth gefta funt explanaui oftendere volens potentiam dei: q;lei poffibile eft ad dignitatis maximu
culmen euehere quofcumqj voluerit:8Cad quale perduxerit,etiam dauid:huiufmodi ortum inimicis.
CHebrei fiquidem rebus.eorum afflidione pregrauatis*bdlum ruriunjab huiufmodi caufa habuerut
cum paleftinis,

f.iij.

Heliiudexpoft

Safoneiubquo,

fames.

Elimelech cum
vxcre&fili}'s p
egrinat in terra
Moabqfilijsfu
is  vxores dedit
Moabitidas.
Noemy maritf
SC  filiorum mor
tem deflens pa
triam petit.
Noemy vocat
fe Maram.
Ruthiagro bo
os fpicas colli<»
git gram(^ co#
rameoinueftits

CofiliumNoe#
myruthvt ad
pedes boos dot
miat.

Boos ruth vxo#
reduxitexqua
obeth genuit
patrem Iefie pa
tris dauid.
Notadiuinipo
teftatem,

HibfrfcjrtU03oftpl»3«t>H

CKnarrata filiorum hsli inalitia Samuelis p ercntes nominantur eiufq; ponitur natiuitas Cui deus fu j-j
turam Ifrahclitarum cladcm indicauit facerdotiunupla domo heli predixit auferendum.bel!umq;fita '
paleftinis contra ifrafielitas;vbi archa captahšlrfilij occidunturcum hebreorum fnaxim a multitudihe
Malitia ophni Quod cognofcens heli de fede ruens mortuus eft. CCapitulum.xix,

gCphinees ffip <£Hiftoria librorum regummc/pit SC.i.Hiftoriaprimilibri.

rij heli lacerdo# Ely facerdoti erantfilif duo ophny & phinees circa hominestniuriofi &circa diuinitatem

tisi  h /rupij nulliq*parcebant ihiquitati.Et alta quidem inuuerdaboblatuiis prcpterihonorem ><R-

fibimetfequeftrabarit:aIiavero rapiricmodotollefcant & mulieribusreligioniscaufa veni
entibus contumelias inferebantialifs' quidem viofenriamfacientesialijs vero petfuaden#
tes doniš nihilq; eotum vita a tyranide peffitna differebat. Quorum pater grauiter hfč ferebat.Popu
lus autem quando non fperabat venturum dei fuper eos fore fupplicium.tanto vehementiiislgermTce#
bat .Cumq; futuram d adem filiorum eius deus expofui{fet hely 8C  famue! qui illo tpepuer etat tuc pa
lam fuperfiiijshabuitludum.fl£Volo ficruidem prirnitus de propheta loaui &peftea dehely enarra#
ParftesSamue? rarenecnon &infelicitatiscafum que habuit populus hebreorum.^[HelcaHa vir  leuita inter medios
eiues effrem fortis exiftens: Sc  ramath inhabitans duitatem:duas duxit vxores. Annam& fenenam ex
qua etiam ei fili j funt progeniti.Q.ui tamen ana cum dfet fine filifs’ diligebat.Veniente veto cum fu is
čoniugibus helchana inciuitate fylo vbi erat tabernaeulum dei conftitutnm ficut prediximus:durn ea
rum virpet epulas vxoribus Sc  filif s diftribucrct partes anarefpiciens alterius mulieris filios drčama
trem fuam defcendit ad lachrimas 8C co  q> non habereffilios ea folitudine gemifcebat.Dumq; confo#
latione viri cotriftariphibetvenit ad tabernaeulum rogaš deu vt ei fobole cocederetrfili fq; faceret efle E
matreivotu voues vt primogenitu fuu miniftraturu deo dicaretinec eum fimilem cum priuatis homi#

ti

Votuannema*
tris Samuelis.

»an ta?

Coceptio Sc  na ve lutebriaabireprecepit.Atillajcumnufčj febibifiefatereturnecebriaefle:fed'propterfteri

tiuitas Samuel fjij or {j affiidarogaffet deu fidutia ea cxhortabaturhabere deum film donaturu elle pmittens

Nazareus Sa* čubonaiiq.jide fpeveniensadmantum:dbuletafpfcfepit,CEtreuertentibuseism patriaicccepittt
mqdCa.ii.ip p/ peperit filium que appellauerunt oes famuel quafi a deo poftulatu. Quibus vemetibusvt p natiuitate
te omittitur ic$ pjijhoftiasimmolaret&decimas offerretirecordata nuilier eronis (ue & pmiflionispua defiliovoue
pria pars i qua ra t deoitradidit eubely dicatu deo propheta.Creicebatq; eius ccma 8C  potus eius erat aqua & famuel
cotinetur canti q U ; c jgnutritus in teplo commorabatur.C[ Helchana autem ex annaalij fi'Iij:trefq; filiepregenitefunt. ,-j^ c  ..
cuAnneilccun ^rj)orrofamuelplenoiaannoduodccimopropheKuit.Q_ucmcucdamteperedoimientrmvceauit
da pars in priči ncm :natim .!fe vero putasfe a facerdote vccatum venitad eum.Sacerdcte vero diccnte eum
pio nuius capi# p enon VO caffe:tertiodeus hocfecit.Q_uod dum helyccgncurifet dixitad eum.Primoquidem iamuel
, filuimuncautedicotibi dcucffeqvccat&nctaqupd!caf.Cuq;deusfteiu!ccu(usfuiiTetaudienspe#
Prophetiaiamu tI - t yt  ^  vellet predperetin nullo eiusminifterium dilaturus.Cui dcus Q.uando irquitadescogno
ehs anno.xij. p ce c ] a( i C m futuram ifrahelitis cmni narratiorie Sc  crcdulitate maforem & hely filios vna diemorituros
j & facerdotium a domo he!y dTemigrandum.Hdy namq; plus fuos,filios etiam contra eorumvtilitate

Bellu paleltmG e j e gj t  diligere q michi pIacerc.CCumq; iureiurando cogeret hely ^pli eta famuelem vt hoc ei indica# ,
ru;cotra lirahea retmolebateieucotriftare famueltalifermoneaneodicetecertioremagishabuit expedationede eo#
tas vbi heorfo rupdirionc.Samuelaut gloriamagisacmagis augebatrduvt^; cuccfq; ^pl-jctabatjpbarenfeevera 4*
ru tria miiia ce# cia .^p 0  f 1Ci uic!e tpe paleftinicaftra mouetuntfup Ifiahefitas circa ciuitateapheoIenitis.Hcc ( ifraheli
ciderut i biblia ti'sferetibusadpctioravenetuntviceruntpaldlinf&cccideiuthebrecruvfqiad triamilia:reliquave
vocatur ciuitas r0  mulritudincmvfq^ad;caflra ( ppr!3plecuti funt.^Defumavero pditicnetormidantes hebrefmife
a n ’ * - t  runt a< ^ ^ eniorCS  potifices vt archa dei deferrent:qua pnte congreffi hoftibus pua!erent’igr;crates ato
Adduat arena C et maior ab atcnaq eis'calamitatem infetredecreuera^AderatVtaq; archa’drca paritefft potifids nlif F.
mbeLO. Q_tiibus pceperat pr vt fi capta archa viuerevoluiiletjad eius facie no veniretiphinees eni ia facerdoti j

n v ?rC  cv ftgebaf officio:pfehoc^pterfenedutefibipmittente.Q:uofadofecuritasdataemultanimishebr?is
abnoirious tx  gaduentuarcepoffethoftibuspualere.Inimiciveroftupebantifrahelitas:metuetesarchepntiaft

ocdno nliorum v triq; pti no ficut putabant accefirit.Fačta rraq; cogreffione vidforia qua hebrei fepabant paleftinis alla
hely cu maxia taeft:&pditionequam'il!imetuebantfufcipicnteshebr§icogncueruntfruftra'fehabuiffcinatcafidu# i.Rec.
hebreoruj mm# tiam.(LRepentenaq; in manibusheftium deucnerut:&amiferutvfq;adtriginta miliavirorum.Jnter 4
titudme. ^ quos ceciderut quoq; filiffaccrdotis & arca ab hofte eft ablata.Nuciata vero pditionein fyio 8i  arche

Nunci ata arce c aptiuitate.'pcr quendam iuuenculum beniamite qui interfuerat bello-cur <fta ciuitas lufiu repleta eft
eaptiuitatehely p or rohely facerdosfedebatadportainalticri fede.Etaudiensciuitatispladu:atq;putas aliquid no*
de lede ruens u .{ G j rca  f uos  effedumieuocato luuene du cogneuifietea que in bello fuerantgefta defilifs S alifs qu§
mortuus eft* deexercitu pariter dicebanturileuiterhabuit far.g pet deum prefdus f«turcrum:quoniam, valde eum ■-

1

A

primite* ' 2De fmridutfattbus fo.rimt

malaconfunduntquepreterfpemrepcnteproueniunt. Cumveroctiamarchanaudiffet ab hoftibus

captam dolorc turbatus:eo q> ei preter fpem tantum onus accefferatauens de lede defundfcus eft dum

odo SC  nonaginta vixiffet annos:quorum quadraginta tenuerat principatum.fjpEa fiquidem die de#

fonda eft coniunx'phinees eius filipdumpoft occafumrnaritinequaqviueretoleraffet,Cui pregnan# Mors heli ano

ti quidem nundatus eft ludus viri.Peperit aut filiu feptem menfiu: que Icabot appellauerunt. Q,uod etaris nonagefi

nomen fignificatinglorium:eo q>  illo tepore exerdtuihuiufmodi deformitas acceffiffet.ITHabuitau mo odauo quo

tem prindpatum primus hely ex domo Ithamar;qui fuit vnus filiorum aaron. Nam primUs de dorao tuj quadragjta

eleazari facerdotes erat; ex quo honore fili* a patre pdpiebat: SC  hely phinees filio fuo tradidit.Poft que iudicauit ifrael

abiezet eius filius hunc honoreaccepit:que birri afs bozifilio fuo derelinquit.Cui rurfum ozi filius fuc Icabot quj c {

ceffit fuus.Et poft hunc hely tenuit facerdotiu de quo nune nobis fermo eft} hitus;cuius genus vfq; ad gnificat.

tpa iperij falomonis hoc huit.Tuc eni facerdotiu ex domo eleazari denuo receperunt, Epilogatio

CExplicit.li.v. cerdonim.

CCludpitIiberfextus:qc5tfnettps anoru triginta duoru fubfamuel duodedanfifub dauid viginti
CCaptiuaarchadedud? in Azotu; 3C  iuxta dago idolu collocaf qdipfa archa adoransiacebatvbipe

tliol O r^T-. O -4 1 Irt 4 ^ E Er ^ n iE /nm  An aa« a J — a J? a a aa-JaIiA ^iA/a m«1/a

e.R.c?

famiteindecenterrecipientes a deo percufli funt, Quod cognofcentes reportauerun t eam in ( Charia
thiarim in domo Aminadab collocantes. ^Capitulum primu

Enentes igitur paleftini captiuam fuorum hoftium archa ficut dudum prediximus:iri
ciuitatcm azotum portauerut ea & apud deu fuu qui vocatur dagon quafi' fropheum
aliquid poluerunt.Sequeti vero diluculo teplu egrefli vt eu foleniteradoraretinuene# Captiua archa
tunt deum fuum circa archa hoc facientem.Iacebat eni euullus de bafe fua in qua,fta* deducitur in A
tutus effevidebatnr. Qui| denuo eleuates ftatuerut:grauiter de eius cafu doletes.Cuqj zotu& iuxta da
frequenter venientes dagoninuenirent iacente:SC archam fimiliter adorante in angu# go paleftinorij

iJR.c.

6 ,


bona morte folueretur corporeinteftina eorum corrupta corporis putredine ferebantur.Prouincia ve adoraba t.
ro confurgens morborum multitudo deuaftabatatavt neq; arboribus neq; frudibus abftineret.Duq; Peftis in Azoto
inhis malis azoti tenerenf SC refiftere calamitatino poffentintellexerut hanc fibi elade propter archa f>  ablationear#
dei .pueniffe vidoriaq; eius no fibi pro bono fuiffe.Miferunt ergo afchalonitas:petentes vt archa ipfi che a paleftinis
fuičiperet. Quibus azotorum fupplieatio erat tam grata & eis quodamodo| gras r|tulerut. Archa vero
pcipientesin’malis fimilibus coftituti!funt.Secudu naq; pafliones azotoru paffioes afehalonitis archa
deuexit.Qua denuo ad alios afehalonite miferufcfed neq,- apudillos mafit.Na &cu ipfihifde paffioni Afchalonite re
bus turbarehea vicinis duitatibus tradiderut.C[Ifto mo archa ciuitates paleftinoru quiq; traftuit qua dpientes archa
fipda quada exigespaffionibus p fingulas ciuitates,Defpati vero mafhiqiavidebanfexpti Sc  du au iimiles morbo.
dietibus hec nota fieret nec archa aliq vlterius fufcipere. vellet hmoi habetes mercede:ad vltimu cogi Azotorum reče
tabat queadmodu ea carere poiTent.CC6uenietefq; qnq; vrbiu pricipes geth & accaon Sc  aichalo nec perunt ,&c, 4 '
no SC  gaze & azoni:tradabatqd fieri coueniret.Et primdquide placuit vt archa remitteref ad fuos/cu
deus ea ,ppitius vindicaret)& ob hoc peftes eis  inferret vrbefq; vaftaret.Erat aut qui dicerent hoc qde
fieri non debereinec falli vt arche paflionum caufas aferiberent cum ei poteftas huiufmodi ant fortitu Confiliu princi
do non effet quando fi habuiffet deus curam eius nequaq tradita fuiffet hominibusifed quiefcendum pum.v,ciuitatu
ftcaufam harum pallionum dicebant leuiter tolerandam quodvtiq; non deberent nift folummodo dereditione ac
reputare natur? qu? corporibus & terre 8C  arboribus SC  oibus que ex ea corififtunt per temporu curfu che hebreis 8$
huiufmodi mutationes ingenerant:Predidas confilium virorum qui prifcis temporibus intelledu pre Coij: varia lent«
cellebant atq; prudentia fuperauit:& maxime quando in rebus prefentibus euadere congrua Videban da*
tur & neq; remittendam archam neq; retinenda efle dicebantifed qifadoq; fimulaera aurea ,p vnaqq;

dukate ***'*'*'*  'Ia/v m fahiH’ xrin or&lforori  h A r  (Tt Oti t Kn C n lil

bus pualere no poterat hberari totideq; anulos alias anos aureos SC  mures q eoru regione dpafti fuerat
atq,-curuum:& h?c inloda eorum effe mittenda Sc  fuper archam ponenda fadendumq; vehiculumno
uum: SC  boues qu? nuper genuerant efle iungendasrqnarumpartus claudendos ac retinendos effe ne
fequentes matres impedirent fed eorum d efiderio celerrimum potius iter facerent tune lllas depulfas
portantefq 5  archa in trimo deferedas:eifq; quodamo comittedu qua vellet agere viam. Et fi quidead
hebreos irent SC  eorum regionem afcenderent:archam arbitrandum caufam fuiffe paffionum. Si vero
alibiifortuitu properarent reuocandam effe dicebant,'cognofcentes eo q> archa nullam videretur habe#
te virtutem.Hfc ttaq$ rede fe habere iudicantesirepente fieri decreuerunt. Agentes autem ea qu§ fot 1

H(berfe]Cttts3orep^OtttJ£i $ffto£(a3Ltlttt

Modus fluore prcdidavehiculum cum bobus dcduserunt in triuium : camq;relinquentes ibifecefTerunt.Bobusaut
ducif arch a rue rc< ^ a v 13  velut quodam duce eas precedente pergentibus paleftinorum principes fequebatur quo fta
' al r r rentaut quo venirent volentcsagnofcere.Eft autem quidamvicusin tribuiuda nomine bethfamis:

prto ipiicuitm , n q UO ven eruntboues.Cumq; incampomaximodeueni£rentvlteriusaccedereceffauetunt. Et fta#

Reti Su  tucntesillic vehiculum gratummiraculum habitatoribusviciillius prebuerunt.Eftatis namq; tpedil
P  . ls VD , oes in agris p colligendis frugibus effentcu vidiffet archa, delc&ationis paffialas dcleftatione rapti 8£
lep uagmta viri 0 p 1]s manua re linquetes:repete cucurrerunt adea:&: deponetes archa & vas i quo erat recodita firau#
tat"^ \o  m' f5t* ^ acra  & mures:pofucrunt fup quanda petranvquf erat in capo.Et mox immolates deo SC  vehicu

em r  ' lumfimul bouesiholocauftumjofferentespanterepulatifuntHec videntespaleftinorumiudicesad
I bibliadicitur P r0 P r ‘ a  f ullt  reuerfi.Ira vero atq; indignatio deifeptuaginta bethfamitas eo qj  non fuiflent digni ar#
b adnta mi c ^ 13m  contingere;quia necfacerdotes erant qui adeam acceiferant;interemit.Q.uosita!ia patientes fle
l-MSis  uernntfuiprouinciales: &lučtum ineis eleuaueruntqua!ej potuiffenthaberepromalodiuinitus mif
13  P * fo;fuumq 5  mortuum vnufquifq; lugebat. Et indignos feiudicantesvt apud eos archaconfifteret mit ^ ^

A ha' ha‘a# tentcs adomneshebreosindicauerunta paleftinisarchamfuifterquqcatam.f£Q,uicognoičeteshoc Z,
Aren i ctiaria# p e p t j rtancflinl cam  j n  chariathiarim proximam ciuitatem bethfamitarum .Vbi in domo cuiufdam le# y  *
tmari in aomo u am j n3c i 3 b noniine  q U j v idebatur effe iuftus &vita religiofus tarcham introduxetunt velut in Iocu
Amin P ' *  deo dignum inquohabitaret vir iuftus. Minifttabant enim arche eius ,fili j Sc  huic cure anis viginti p#

ni ur ec ui i i. f^nnt^aiitiscnimtemporibusfuit in chariathiarim dum apud paleftinos menfibus quattuor ihabi
SThhnfft: r taflet.(L Cumq; omnispopulus illo tempore quociuitas chariathiarimhabueratarchamiorationibus

, U rt. ! , 1 . ,, c ? #  SC  facrifici/s deditus cffe videretur:8£maximum circa eam religionis exhiberet ofFiciunvfamuel ,pphe
j 3  Z ’*' 3  r * ia ta  videns fidutiam eorum quafi oportunum effet vt talibus Ioqueretur deliberate SC  bonis eius fecit al E
13 C r j lr e P‘' em  loquium fccundum q? credebatcorum mentibus cffe gratum & ait, Oviriquibusadbuc hoftes funt
rs $ J  c a ’ p grauiflimi paleftini Sc  deus iam incipiens effe propicius &amicus:non folum concupifcendalibertas e
.V 1r  j° J 7 !*** fed etiam facienda per que nobis eius bona ^pueniant.No enim optare debetis abhomine liberari SC
8C monitio eius a § cre  P r0  ft u *bus potius feruiatis :fed eftote iufti SCmaliciadepellentes ab animabus veftris:eafq; pur
valde notanda 8 antes totIS  membris inuocate deu:euq; bonis adibus honorate.Hoc eni vobis facientibus bona pue
’ * nientferuitufqjfugabitur&dehoftibusrepete triuphusauferehque ,pmererinoarmjspoterutno ro#

borecorporum;noninultitudine populorum.Noneniminalisdeus,pmittitfeta!iapbituru:ied bonis
r^fnlatio diui ex ^ en Pbus atq; iuftis»F.go aut vobisi digna gerentibus humfmodi pmiifum me aliipulaturu affero,

° *  CICumq;liecdixilTetvniuerfuspopuluseifauit:6Ceiiis exhortatione'gauifuseftfimul Si  annuerunt

omnes obedire fe d£j.Q.uo fado congregauit omnes famuel l  quada ciuitate que vocatur mafphat;
qdnomendeorfuinfpicerehebraiealingua fignificat.Hichaurientesaquaimmolaueruntdeo&tota
die ieiunantes inorationibus c6uerfati.Q,uiftameiiibide congregati paleftinos minime latuerunt.

C Vincunthebr^i paleftinos miracula famueleeis promittete Si  iignis pluribus probantequi fene#
dutegrauatus filijspricipatum tradiditquibus male officium exercentibus conqueritur populus rege
petens cui deus concedit regis iura prenuncians. CCapitulum.if.

Samuel diuinu Am cognofcentes conuetum eorum/magno exercitu atq; virtut(^vt non fufpicantibus bel#

auxiliu .pmitte g H lum & in preparatis inferrent agreffi funt.,illo5 autem hoctvaideterruit ad tumultum fbrtttU//*®*®*

bat deo faerifi# JSL  dinemq; pduxit:8C recurretes ad jfamuelanimos fuos corruiffe: SC  morte proxima perditione 7

ciuj offerens. dicebat Sc  propterca quiefcendum [tiec  virtutem hoftium commoucndam^uandoinobis te duce ad
orationes SC  faerificia SC  iuramenta venientibus,- fuper nudos SC  inermes caftrametati funt inimici.

Špes ergo nulla nobis alia falutis eft nifi per te exoratus deus euadere nobis cocefferit paleftinos.At
lile Sc  fiduciam habendam dixit 8C  deum allaturum cis  adiutorium promifit. Et fumens Iadentein a#
gnum facrificauit pro populo/rogauitq; deum vt eos contra paleftinorum bellum fua dexteratucre#
tur.nec eos perituros defpiceret: qui fecundo iam videbantur aifličiLfTEx 2 udiuit itaq; deus oratio#
nes hoftiamq; placitam 6C auxiliatricimente,fufcipiens annuit eis viftoriam Si  potentiam conferen#

Viftorfa f cb e dam.Durnq; adhuc efTctTuperdltare dei facrifi'ciumpofitum;gC nondum iacra funier f ; amma confum#

V  mcont a a P turn t ,roce ^ te  eaftrishoftmm multitudo/&aciemconffiituit ad pugnandumtang multafpevičio#
iHhno i  rie:dumvtiqj iudeiinanguftia viderentur inclufi^uandonecarmahaberentnecad puguandumibl
leltm s in cu Inciderant enim inopinate in rebus talibus;quf etiam ft predide fuiiTentinon facile

*£ a * , crederentur. CP3leftinisigiturprimitus'deusterram mouiteamq;tremerefecit:&eis dubiam de#

rerremotus ad rnon ft rau i^jt a v t e is bafis fubtrahi videretur/& fciffain diuerfis apertionibus forberetur CDcinde to#
paleitmoru ter co ncrepantibus/8£ ignis chorufcationibuslongemicantibus/velutincendenseoriimvultusnf

rorem* m j s  eos afFecit:8tex eorummanibus armadiripiens nudos in fugam conuertit.Quo fado famuel eos

cum multitudineperfecutus eftf Sc  plurimos interfecit/perfecutufq> vfqj ad locumquenda quivocatur

nafamuelis.

\ - -

F,

ute.

S>  c attffcjtittatous

i.r.c.S,

B.

&  corteon.ibiq;lapidem fi'xitvclutterminumvičtotig'&hoftium fiige.eumq;Iapidqfri fortitudinem ap*
pellauit:quafl fignum effet diuini folatif contra hoftes adhibiti.frinrmici vero poft illam plaga nequa*
q fuperifraheiitas egreffi funtfed timore SC  memoria rerum qug fuper eos accefferant quiefcebant, Fi*
0  autia fiquidem que dudum fuerat paleftinis aduerfus hebreos.poft hanc viftoriam fafta eft hebra?o#
ij.rc.c« > r um.fpPorro famuel fupereos caftra ducens peremit multos,eorumq; fuperbfam adnichilum dedu#
xit. Abftulit regionem illam quam primitus viftis iudeis rapuerunt. Igitur illo tempore inter ifraheli#
tas Sc  reliquos chananeos propheta veniš Samuel difpofito populo/eifq,- redčita duitatem eam eos
conuenirc precepit.vt de diuerfis ačtibus adinuicem difce ptarent.Ipfe vero femelinanno circuiens d
uitates iudicabat.?c muko tempore fub equitate cmia expIeuit.f[Deinde fene&ute grauatus.ft age#
re folennia pr e p edi tusffili j s fuis populi tribuit principatum. quorum fenior quidem dicebatur lohel/iu
nior autem Abia.Prepcfuit autem alium quidem in betbleem ciuitate vt illic federet Sc  iudicaret/alfum
in berfabee/diuidens populum qui eorum iudicijs optime de parentibus Fuis exifterent:fed SC  bom SC
moderati quidemexmalis.& praui producerentur ex bonis.Nam etpatris fui fhidaim recordantes:&
viam contrariam ambulante^ muneribus turpibufq; lucris iuftitiam comprrmebanp& iuditia non ve
rafedfecundum premia proferebant: SC a<i epulas preaofaq; conuiuia declinantes/primum qtiidem,
que erant inimica deo gerebant:fecundo etiam patri videbantur auerfi. qui multo ftudioac prouidcn#
tia gefferatvt etiam plebs fefret feruare iuftiriam. f[Populus itaq; dum contumeliam priori conuerfa#
tioniprophete filij facerent grauiter hoc ferens/ad patrem denuo remeauit:qui in ramatha ciuitate c5/
morabatur/eiq; iniufticias fiTiorum omnes expofuit.Etquia ci;m fenex effet/& temporeiam defeftus
rebus preeiTe non poterat:fupplicabantq;ei atq;rogabant vt eis a!iquem eorum regem eligerepqui 8C
principatum gentis haberepŽC paleftinos afr!igeret/qui eis erant prioris iniuftitigdebitores.^Hrc er*
go verba grauiter concufferunt Samuel: propter infertam ei iuftitiam: SC  oaiurn circa reges.Optimam
enim illius tune conuerfationis eledionem valde diligebatfqup du. effet fančlaibeatos etiam eiuesvten
tes fefaciebat.Nimiaq 5  cogitatione his didis afflidus:neq; cibi memoriarn habuit:neq; fomni. Sed fa#
da node rerum cogitationes cuoluens fine fopore permanfit. C Cumq; talia cogitaret apparuit ei du
uinitas.eumq; confolataeft dicesrno pro petitionepopuli debere affligi:qtiafi non inillum fuperbi fue
rintfed magiskn fe.nefolus fuper eos ipfe rcgnaret.Ethec opera ei ex quo egreffi funt ab pgvpto moli
, tosinon tamen poft multum tempus eos effe grauiffimam penitentiam habkurosper quam mihi equi
'l  dem quod geftum fueritineffedum erit.Arguentur autem vteontemptores: Sc  confilianon pacifica
Idrca  me' SC circa  tuam prophettam haBuiffe. Precipio autem tibi vt eis crdines quem aunq; monftra/
uero regein. Prtedices tamen eis quales erunt:8£ que fub rege paffuri funt: 8C  protfftans qualem mu #
nitionem habere feftinant. famuel c um audiffet/moxdie fada conuocatis iudeis ait daturum

fe eis  regem ded primitus quidem narrare debere eis/5que illis futura eflent per reges < SC  quibus forent
afflidionibus atterendi.Scitote inquit q> primum quidem filios veftros aufereiit: SC  alios quidem cur#
ruum,agitatores effe iubebunt/alios vero equites/&-armigerosj& pr£curfores;alios millenarios SC  cente
narios facient. Alios armorum artifi'ces'& opifices curruum Si  inftrumentorum f?.bros:8C agronim (uo<t
rum cultores/vmearumq; follores: nihil erit in quo non obediant his quf lubentur/feruientes ad (u
militudinem eorum qui precio comparantur. Sed SC  filias vefttas vnguentarias habebunf: SC  coquav
ftrias SC  molarias:efficientq; omne opus fub neceffitatequod famulg plagas rnetuentes/& verbera,fed
SC  veftras poffeftiones auferentf& eas eunuchis fuis & armigeris condonabunt. & iumentorum grx<s
ges eis diftribucnt.Et vt breuiter fit dicendum/feruietis cum omnibus vcftris regi: fimiles fehiorum e»
ius effedi,Horumq;fennonum memoriarn tunehabebitis,Ruando hčecpaffifueritis.&penitentfaduo
di/togauerftis deum Vt veftti mifereatur:& donet a regali honore velociflimaj libertatem,Q_ui veftras
non fufcipiet preces: fed eas refpuens/vofmetvt malorum confiliorum tormentafubftineatis. CFt a£
autem populus in hac prouidentia futurarum rerum valde fatuus: 8C  difficilis vt confilium quod femcl
in mente collocarat expleret. Nam neq; audientes talia funt conuerfi.neq;cifdem fermonibus prophe.
taperterruit.fedmagis vehementes inftabant:&regem fibiordinari poftulabant;nec cogitandum cfie
dc venturo ccnfebant: fedforeneceffarium fecum pro atfličhone inimicorum habere pugnaturum re
gem.quando nulla prouinciarum in tali conuerfatione/& finerege confifteret.CVidens autem eos fa
muel nec in his qu§ fueratprgdi&a conuerfos. fed potius immanentesiait.Nunc equidem ad propria
finguli quiq; recedite.Oportune vero vos euocabo dum que vobis daturus fum rege a deo cognouero.

CSaul filius Cis patris afinas querens rex conftituitur quem eas queredo Samuel diuinitus cogno#
nitlSC  inunxitfibi in conuiuio regali appofita portionege prpdičto ei figno multiplici quod cognouit/edi
SC  forte eledus abfcondit fi^publicata tamen eius fuit elecStio/iicet eum multi contempfetunt.

Capitulumtertium,

' f,V»

i.re.c.3

Samuel admV
childmredegit - '
paleftinos. 1

Samuelfane&u
te grauatusfilijs
principatu trao
didit.

Malitia filioruj
Samuelis prici»
pu fuper ifraeLe
,Coqueriturpo#
pulusdefilifsfa
muelfsrege? pe
tes fibi coftitui,

Confolatiodiul
na Samuelis,

TurategisprgeU
xit Samuel,

Fatuitaspopull

pertinacisrpeti

kioneregisaudl

t.Uyrannide

s-- ■ d•

s

JKbetfCjttttB 3ofeptn3trtiet


i  Rat igitur quidam de tribu beniamin vir nobffis moribufq; Iaudabflis:nomme Cis fax*
lius erat filius iam iuuenculus formaq; puleherrimus l & corpore valde ,pcerusquiq 5  mul
lltos mente ac prudentia pr? cedebat:vocabaturq; faulJs vero Cis duj afin? pr? cipuede
flgrege eius erraffent: in quibus nimis SC  itcut in nullo alio iumento dele&abatur. filiunt
lifuum adrequirendas eas cum vno famuio deftinauit.Qui dum tribupaternam tequi - _ _

!, rendo afinas circuiffet venit ad alias.Etdum neq;in eis inueniffetdifcederecogitabat.

t

Pater Saul Cis
de tribu Benia#
mi, Saul qu? res
afinas pris Rex
conftituitur,

Sicl  al t ' ne P ater  de fe moleftiam;cogitationis inferret.Dumg; in ramatha ciuitatem veniffet & puerqui cumeo
»inti S  bolos VI# erat  dixiffet ei effe in ea propheta verum,dedifletq; ei confiliu vt a d eum kent'8c  per eu de afinisquas **

® U 0  qu?rebant agnofcerentiirefpondit nihil habere pro muneribus quod euntes deberent offerre prophet? /

quoniam vi? pecunia iam fuiflet expenfa.Tunc famulus dicit effe fibi quandam alias quartam partens
ficli. & hoc ei datum poffe fufficere. F.rrabant autem'ignorantes eo q> non acciperet propheta metee#
dem.Cumq; veniffentante portas/virgines ad aquas euntes interrogauerunt eas de domo prophet?,

Q.ue cum indicaffent:adi)'ciebant vt feftinarent anteq ad comededum acccederet. Multos enim eum
illa die dicebant pafcere: K cum his qui vocati fuerat eum primum difcumbere, Samuel autem pEppte -
rea multos tune ad conuiuium vocauerat.Nam dum precedenti die deprecaretut deum vt ei pr?diee
tet quem conftituret regem indicauerat ea hora altera die miffurum fe aliquem iuueuem de tribu ben#

Saul veniete co iamin. Porro famuel in domo fedens tempus quod F ei promiffum fuerat expedabat, Q_uo adimplet©
gnouit Samuel defcendens ibat ad rnenfas occurritq; faul ei.Ciri deus protinusindicauithunc effe regnaturu hebr?is<.
hebr?is regna * Saul autem acceffit ad famuel ! feumq; falutans fupplicauit vt ei  demum prophet?Trioftraret:quam icu
f jl um ’ licet vt peregrinus fe ignorare dicebat,Cumq; famuel fe effe dixiflet/eumq; duceret ad conuiuium inčo

Huilis Saul ref# lumes effe pro quibus qu?rendis miffus fuerat afinas indicauit: & omnia ei bona regni effe confeteda
ponfio, promifit.Cui faul.Minimus inquit fum domine mi hac fpe & de vitima tribu qu? regibus apta noneff 35

gi ex inferiore patria vrbium ceterarum.Sed tu magis illudis&pro periculo me fatigare contendisde
Sauli in conui <■  tribu maiori q vt mihi conuenit nune loquendo.Quem propheta deducens ad conuiuium recumbere
Uio regalis pars fecit fimul & fequentem puerum fuper eos qui fuerantinuitati.Erant autem numero feptuaginta.lPrg
apponitur, cepitq;vtparseiregaIisapponeretur.Etdumhoradormiendiveniffetaliorumquidemfinguliadpro
/( v ^ ' pria difcefferuntffaul autem apud prophetam cum famulo fuo foporatus eft.Die vero fado famuel eu$
SaulaSamuele excitansduxitforas. Etcum extra ciuitatem veniffent/famulum quidemprecedere iuffitjillumvero .
rexfecretevngi remanerequafialiquideinulIo alio prefente dičturus.ff Dumq; faul puerum premififfet fumens pro*
tur fignum fibi phetavasolei fuper iuuenis caput effudit/eumq; complexus ait. Efto rex a deoconftiturus:& contraA*-^
ptfdicitur, paleftinosvindicatuuishebr?os,(£Hocautemerittibifignum/quod tevolo pr?fcire. Cum prcfečhis v
fueris inuemes tres viros in via euntes in bethleemfalias bethel jadorare deum, Q_uomm primum qm
dem tres panes offerre videbi^fecundum vero hedum. SC  tertium vtrem vinijuuenes iili te falutabunt;

8C  libenter fufcipient/gC dabunt tibi duos panes Tu autem accipiens exinde venies ad fepulchrumRa
ehel/vbi cognofces eo q> inuent? funt afin?.Poft h?c venies in gabatha &  ecclefiam inuenies prophe#
tarum/& diuinitus infpiratus prophetabis cum eis'ita vtomnes habentesfenfum cum viderint obfrn# „
pefcant atep mirentur dicentes/vnde ad hanc felicitatem peruenit filius Cis,vt pofiit etiam propheta«:
re.Cumq; hfcomnia figna fuerint fada/fcito deum effe tecum. 8£ falutabis patrem tuum atq; cognatos/
veniefqi poft hec vocatus a mein galgala.vt pro his deo pacificas hoftias immolemus.H?c autem prg
Ifte qui hic du  dicens dimifit eum. CCPorro Sauli omnia fecundum prophetiam Samuel euenerunt. Cumq; veniffet
dtat cognatus i  in domum cognati fui abner/quem pr? omnibus parentibus diligebat^nterroganti de prefeftu eius et
biblia vacatur quid accidiffetaliarum^uidem rerum nihil abfcondit neq; g; apud famuelem prophetam fuiflet neqj
patruus. aj> ei  afinas muentas effe dixiffet ,.De regno autem/& eius euentibus/ qu? etiam fi audirentut/gi inui # I ^.cta

Regreffus fauf, diam Si ineredulitatemparerent/tacendum'effedecreuit.Quod neq;amicq& ampliusfanguinisin f/
ciuitate coniunčfco cautum aut fapiens credidit indicare/dubitas,vt reor,de humana natura: quippe cu o
, verum fit<q? perfede nemo deuotus eft: neqj amiais:neq; cognatus:neq; vfq; in doniš dei purum ali# t

Samuel ad po# *qui feruant affeftum, fublimius maliuoli/&inuidiofi effenofeuntur. C Samuel autem conuocauit po« /7
pulum. /pulum adduitatem Mafphat: & apud eum diuino mandato verba difpofuit dicens.CQ. uon, amcum U,

“ eis deus praeffiterit libertatem/& lubdiderit hoftesrbeneficiorum eius fint immemores/Et deum e cs

dem regno priuauerint/nefcientesiquoniam mrnis vtiliflimum eftab omniu rerum excelfo iuuanbum
deus vtiq; omnium fit iolus excelfus:elegerint autem habere fe hominem regem/qui eis velut iumen#
ds fubdid confilio/& defiderio fuo/alijTq; voluntatibus fit vfurus,ft poteftatem fuam fine aliqua par #
citate omnibus collaturus/quiq;non ita ficut Deus proprium opus atq; fačturam tueri genus.hond#
num feftinabit/quod deum folum femper conftat efficere. Sedquoniam vobis inquit placuit K hgcin
hiria praeualuit contra deum.ordinamini omnes per tribus St fceptra:# rnittite fortes veftras.CO,« 0 ^

~7

primite*

ŠD s aun'auttaftbu 0

5fo

j\ dum hebrd fedfient fors eeddit fuper tribum beniarriin. Et dum fuiflet dcnuo fars miffa pet gns exi ft g r  c  . f  -
progenies matharis.Cumq; per virosipfius gcneris fors mirta fuiffet: ad faulfiliiim Cis fors regni per* 5-.. a jj ~ rex ,'? T i
dud3eft.Quod dumiuuen:s agnouifietfemetipfum abfconditnolensvideriVtarbitror/fponte fufdpe 5 ausao * c ®

re principatum|fed tantam fuiabftinentiam 8C teiTiDerantiamdemonftrauit.vt dum umiti nečin oarua

(K l

felicitategaudiumvaleant retinerC/fedomnino confpicui effedefiderent:illenon foluinfemetipfum ‘hit


tientibus Sc  cogitantibus eo q>  non adeffetirogauit propheta deumvt ei vbi eifet oftenderet. Sc  iuuene
manifeftum efficeret. Dumq; cognouiffet a deo Iocum in quo erat celatus faul iuffit eum adducere* Et
cum inueniffet eum in medlo populi collocauit.Is enim omnibus eminebat fldpfe proceritate regius e#
rat.Dicitq; propheta.Hunc deus vobis dedit regem .videtis q> 8C melior cundis eft,& imperio dignus, Publicata fduljf
Cum optaiTet populus regi falutem:ea qu§ illis etant futura propheta čonferibens rege audiente legit: dedio,

& libru in tabemaculo dei reuoluit ob teftimoniu eoru qug pr£dixerat venturis generationibus affere*
dum, CDum h £C itaq; famuelcelebrafTetdimifit populil propheta.Et ipfum qiiide in amathim ciuita
tem patriefue fecuti funtjhonoreregi debitu exhibentes.Plurimi vero maligni Sc  illum contemnebant ,  AIiquicontenv
Sc  alijs irridebant SC  neq; munera offerebant.neq; ftudio aut fermone faul fibi placere monftrabant. pferunt faulem i

CSaul contra Naas Ammonitartim regem bellum ineepit crudelem niinisHebrforum čextmn^/-^jSe/f
oculum eucllentetn/& contra cum gloriofam vidoriam obtinuit,et lude manifeile rex iniungitur, ■  » io  -

Capitulum quartum.

j r c  j modum vero honeris eius caufa initium belli contigit contra Naas regem ammeinita«

4  ; rum.Hicenimmultamalaiudeishabitanribus tranfiordanernintulit.&cummulto&pu« Jf  , „

gnaci exercitueosafflixit/vtbefq;cori'mferuitutifubegit:qucrt’mfortitudineminproprta iauli&co
ad prffens fug fubdidit ditioni.Sapientia vero atq; tradatu fic mfirmos reddebatUe quo* 113111335 rc § en *
«,«_Jmodo rurfum iugum potuiffent euadere feruitutis corum . Nam etiam qui ad eum arnmoniKJrun V
ffde dataveniffent&ut quos legebellica cepiiTet:dextros oculos euellebat. Quod ideo facieba t/vt
,Zi *  partem vultus fui fcutis celantesad bcllandum forent nimis inutiles. Et hečquidem rex am* f ,

monitarum cum feciifet habitantibus traniiordanem: fuper galadinos caftra ponensdrca ciuitatem Crtt deUtasnaaf
labesjlegatos ad eos mifit/precipiens vt fe ei traderent/quatcnus eoru? oculos dextros auferretQuod C0ntr3  bsbrgo«
finollent per obfeffionem eorumciuitates fe interminabatur euertere.Eledionej vero in ipfis effe vtru
vellent partem corporis amittere:an certe ‘vniuerfi perire.ff 1 Galadini vero merentes in taiibusmeutrii
eorum promittere prgfumpfcmnt/ncq: femetipfos tradere/heoj pugnare.Septem ^ero dierum popoG
ceruntindutias/vtad contribulos legationem mittentes folatium ab eis pofccrent.Et fi quidem auxu
Iiumeisveiuretpugnarent.Siverohumsreiforetinopiatraderefedixeruntp3ffuri quodcnnq 5 place ! « ,, „

ret hofti.|f Naas autem fpernens multitudinem galadinorum eorumq; refponfum. dedit eis indutias/® 3 * 3 ® 110 ™

SC  folatia a quibufcumq; vellent poffulare permifit.Illi vero repente per ciuitates ifrahelitarum mife<> P r0Crtu

runt indicantes qug eis facerct Naas/&: in qua tenerentur anguftia, Q_ui vfq; ad lachrimas magnamq; dclitatenaas,

triff itiam hoc audito venerunt.Timor autem eis aliud quicq facere non permifit(£Cumq; legati in re

gis Saul ciuitatem veniffent:8C in quibus effent iabite periculis nunciaffent. populus quidcm idem fe^

cit quod illi priores. Flebant enim omnes calamitates. Saul ab opere agri reuerfus in opidum venit in

ucnitq; flentes proprios dues.Et dum caufa triftitig SC  confufionis inquireret.agnouit quod contige#

C tat a legatis.Et diuinitus infpiratus iabitas quidem remifit^promittens fe in auxllium eis venturum die

tertia:&antefolisafcenfumportis eius effe venturumfita vt vidores eos Sc  tnnore liberos ortus fohs Sauliabitas iuo
infpiceret.ruflitq; eorum aliquos pro ducatu »tineris fubilinere. CCVolcns autem populum admumo#Jlateptom^t^
nitarum ballum damni timore conuertere, Si eis  quantotius fubuenire inddens boum fuorum neruds//•• ve -

Hxc facere cundis interminatus eft fi nonarmati die altera concurrerent ad Iordanemi eumq; feque/
rentur et!famuelen^vbicumq; ccs ducerent.lllis autem propter timorem iraminentis damni definito ^
tempore currentibus in ciuitatem Balam dinumerata multitudine inuenit eorum numerum prf ter tri« i - vert n *./ i
bum Iuda feptingenta milia fuiffe colledos. Illiiis autem tribus feptuaginta milia fuerunt. ^TranfiVin biBliaffc. fas
etis  ergo Iordanem SC  decem finium tota node faciens iter:orientc fole exercitu in tribus parribus con/ runtq,- filiorumt
ftinito repente 8c  inopinabiliter irruit fuper hoftes:fadaq; pugna et alios multos ammdnitarum pete# ifrahel trecenta
mit fimul & regem CHoc igituropus clarum valde fecit Saul:8Capud omncsHebrasos eum laudabi« nulia.viroru aa
le  m demonftrauit/magnamq; fecit gloriam fortimdinis adipifcf Nam fi qui primitus fuerantquifpr? te*iudatriginta
ucranteumvtunc conuerfi funt vthonOrarent.8Cmeliorem cundorum prfneipatu ludicarent-CNon milia*
enim fuffidt illi folummodo iabdfenos eripuiffe/fed etiam cundam ftuduit pugnando ammonita« Gloriaifaulisa*
rum fubuertere regionem. pr*damq; fumens exinde copiofam clatus ad .propria remeauit, CP 0 P U#  pff °es hebr^o«

i.t.c.u*

JUbet fe£tU53ofcpln3utiet


1 us autcm pro rebus qug geftf faerant a faul.raagna deledatione gaudebant: regein talem ordb

^ 0 .ii A^t^rci ;,.nauerant exuitabant."Contra autem qui cumnihil de rebus prodefle dixeran^exclamabat vt foletvul
/ S gus felicitate detehtus euomere (SC  contra lllos qui iu principijs huiufmodirerum videntur ellc audo*

res.Saul autem horum quidemcirca fefauorem ampledebatur volentem.iurauit autem nullum nofce#
re contribulorum/nec illadie necare permitteret:cumeflet nimis incongruuj.fi data a deo vidoria pro „
pri]' generis fanguine fedareturifed deceret vt gratiam habentes ad inuicem feftiuitatem eius celebra#
Confirmatio fe rent.<f Cumq;iamueldixiffetfecundam ordinationem inconfirmationeregni fauloportere fieri.cm#
cunda elcdiois nes congregati funt in galgaia ciuitatedllic enim eosventre preceperat:&rurfus populo videte prophe •,
S aul et vndio ta vnxit faul oleo fando. & fecundo denuntiauit regem.Itaq; ifto modo hebreorum refpubbca ad regu
manifefta. iura conuerfa eft.Nam tepore moyfeos/& iefu eius difopuli qui poftieum dux fuit/optima ducis coucr-,

Epilogatioregi fanonegerebantur Poli iilorum vero mortem annis decem&odo populus eorum fine principe furtu
minis hebrgoi^ Poftea ad connerfationem priftina funt reuerfhei quippe quibello SC  fortiludine cundos excelleret tri
buentes iudicij poteftatem.& propterea tempus conuerfationis huiufmodi nimis eximuun vocatur.

CSamuel fe innocentem oftendens coram populo deum grauiter ferre regem petitum diuino mf(»
raculo oftendit/populum ad dei obferuanda mandata admonens. Capitulum qtuntum.

Amuelaute propheta cogregatis hebrfis ait. fTCoiuro vos per maximuj
—.j f  deuquifratresil[csoptimosmoyfen8Caarondeduxitadvita/&pfesvfos

fblnnocens a# ex fgypto de domo feruitutis eripuitivt neqj aut verecudifaliquid cofere

muc e purgat tglP lu jll tesj(neq; timore perterriti: neq; aliaqualibet paffione detetbdicatis fi qtu'd

Arguit Samuel
populupro pe#
titioneregis.

iumentu ad vtilitate mea tollens alique cotridaui.Et his ergo oibus fi quid
abftuli dicite cora rege.Illi vero clamabatmihil horu ab eofaduiied fande E
etiufte eu prefuiffe populiš hebr^oru.Samuel autecundorum huiufmodi
teftimonium fuiffe de eo prolatu audies ait,Q_uonia indicaftis mihi q> ni*
hil incogruu dicere de me valeatis cora rege, nune audite cu fidutiame di
cente.Q_m quippe nimis egtftis in deu petentes tege:cum vos oportu iflet
habere memoria quod cu feptuagita folumodo noftri gnis auus lacob pro
pter farne venit in fgyptumi& illic multis milibus procreatis:que ad peilimum feruitium ygypti( perdu-,
xerunt.oratione patru abfq; rege tantam multitudinem ex neceffitate deus eripuit,mittens eis moy fen
8C  aaronfratres,qurVoseduxeruntinterrahancquamnuncvtiq;poiIidetis.Et his adeptis per deu bo,
nis dididftis pietatem atq; religione dei/quos ille hoftibus fubditis liberauit: SC  primum qiude afiyrio*

^ rum ?C  eorum fortitudine potiores effecit;deinde prgbuit vidoria ammonitarum. nouiflime vero pale

na  /

4  vuo ergo mutina termityt rugerens a aeo a  nois veiins ene iud  regno.oea egu quiuem uut vuuij»  in#

Samuelmtracu quemdeuselfgit/ vt tadem vobis manifeftumfitdeum irafci & ingrateferrepetitionemveibram:

Jo ojtendit deu j n  stremo,vt eade deus ipfe hfc vobis oftendat apertis mdicifs.nullus enimveftrum abquandohoc
grauirer^erre f a ftu m  meflis tepore imbrem deu deprecemur effundere. Cumq; hec famuel d ixiffet ad populu r

petitione regis. t oru truafubitochomfcationes:&grandinis impetus diumitatis infufione prorupit;veritatem prophe#
Moiutio famu# apudcundos oftendens/itavt obftupefcentibus K in formidine conihtutis:peccaffe fe cundi profi

elis ad popum. terentur, SC in  hoc per ignorantiam incidilTelvtq; deum propheta velut optimus pater SC  mittis rogaret E
vt propitius effet eifq; peccatum quod periniuriam SC  iniquitatem commiferant dimitteret exorabat.
At ille promifit fe deum rogaturum vt eis veniam concederet meriterum. CCMonuit tamen eos vtiu
fti forent gc boni SC  haberent femper memoriam eorum in quibus preuaricatione virtutis in«iderant2i
fignorUm deu& legiflationis moyfeos: fic eis cum felititate regia falutis effet efledus/quia fi hecnegli*
gerent. venturam eis eorumq;regiplagammaximam prophetauit .Igitur famuel cum hsec dixiffethe#
brf isficonfirmando fenunto faulis regno populum remeare permrfit ad propria.

„ . CSaulcotra pa!eftinosfqui arma aiudeis abftuleranteos omnino ferro vtiinterdicentes)arma pa#

5aul contra pni t at qm facrificando peccat vnde Sc  accufatns a famuele q> a foboleregnum recederet« ionathas tamen
Uiteos d  exerci e j us  ftii us  lateter cu armigero eifignu denotas hoftes aggreditur/quos miraculofe vicit. Capitulum.vj,
^smi numerus Aul lgitur eligens quafi tria milia virorum ex omni plebe/chio quidem milia ipfe recipiens

aeitmi arma morabaturinciuitateBethleem:lonathfverofiliofuomillededitarmigeros:eumq;mifit

amdeisautere# j n gabatha.llleautem obfidebatcaftrapakftinorumfnonproculagalgalis.CP 3 ^™

es lpis ferro vtl q. q„f inGabaa morabantur arma iudeis abftulerant/& munitiffima loca fuifq> caftra oportuna deti#
interdocerunt, nebant interdicentes hebrfis vti ferro/propterquam caufam agricolarfiquod inftrumentum eis dkt

Primice* De mmcttucariims

neceffarium ad culturamivementcs ad paleftinos fabricabantur illud. C Gum ergo paleftim cognomf Exerc/tus pa!e
fent caftra fua ab hebrgisfobfefr<yindignati'SC conitemptuni hebrteorum magnaminiuriam iudicantes/ftinoruj nucrus
^  > iudeis prplium intulerunt/ducentes pedeftrium quidem trecenta milia/curruum vero triginta milia/et coatra hebr^os

»Usrf . f equitum miliafexaginta.caftraq; pofueruntdrčaciuitatemmlgnam.Quod cumcognoiulTet faulrex i-v<n ']

hebrgorum/defcendit in galgalam cmitateni: & in omni proiiintia mifir populum propter Iibertatem Fugaifraelante
ad bellum coatra paleftinos inuitans. eorumq; potentiam vililfimam eiTe declarans,& nimis indignu?, paleftinos.

Vt pertimorem pericula fuftinerent. CDumqj populi qui crant cum Saul multifiidinem paleftinorum
infpicerentivalde territi funt.Etalij quidem in fpeluncis/& cauemis^ cloacis femetipfos celauerunt:
plunmi vero tranfiordanem iugulati lapfi funt qui erant prccipue ex tribu gad & ruben. if^Miffit Saul Mittit Saul ad
ad prophetam vocans eum vt cum eo de bello K rebus prefentibus cogitaret. lile anteni fubftinere ibi famuelem.
eum precepit &hoftias preparare.Poft feptem vero dies venturus ad eum. vt feptima die facrifican# Trafgrefiio fau#
tes itacongrederenturad bellum. Qiiifuftinuit quidem ficutpropheta mandauit.madatum vero ne# lis in facrifican*
quaq cum perfečhone feruauit. fed cum videret prophetam quidem morari/fe autem a militibus dere,, do per ieipfum
linqui celebratis ftoftijs. cum audiflet Samuel venientem:ei in occurfum feftmanter egreftus eft.llle ve Q,uomodo faul
ro non rede dum eis feciife dixit/eo q> orationes SC  facrificia qu§ voluntate dei erant facienda populo peccauit offere#
i-t.ctf*  offerrepetulanteripfe prfcelfetit.Saul vero fatiffaciente SC  dicetefuftinmife fequidem prefinitos dies »do vide Nico *
fed pro neceflitate SC  difcelTu militum:& propter hunc timorcm & inimicorum aducnmmin magna tri laum de lira.
ftitia:eo q>auditi fuilfent in  galgala defcendiffe/ad offerenda facrificia fe fuiffe compulfum /refpohdes Predbut farmi #
j  Samuel ait.Sed tu quidem fi iuftus ell tsfSC  mihinon inobediensmuncj inhis qug pro prefentibus pre# el fauli fobotere
cepit deus primitus defecifles/quam in rebus neceffarifs expediret,vt et tibi tueo; foboli rcgnare pluri# ceffuru regnuj.
mo ternporelicuiffet.fEHgc famuelquidem grauiterferens in his que fuerat fada difceffitad propria/

Saul autem in gabaa ciuitatem habens fecum fexcentos folummodo viros: cum Ionatha filio venit.

Quorum plunmiarmanequaqhabebai/dumferrumvtiq;inprouintiaminuselTet:&qutaarmaface* Inbiblia cuj ve
renon potuiflent.Non enim finebant cos paleftini/ficut dudum tam declarauimtts/hsec habere,$][ Tgi nifletdies prx#
ir.Cj 4 - tur diuidentes tribusagminibus exercitumpaleftini ,SC  per totidem itineradifcurrenteshebrforuj pro# lijnoneftinuen
uintiam deuaftabant.videntibus (dlicet  Saul rege SC  filio eius ionatha:&terram defendere cum cffent tus enfis SC  lan#
feccnti folummodo non valentibus. C[Dumq; refideret ipfer& eius fil;us,& facerdos achias^ui erat ceainmanu to#
R  de prole hely faceTdotis fuper collem excelfuiniterramq; populari refpicerentfeis inmaxima angtiftia tius populi.

B  conftitutis:Saulfflius cumfuoarmigeroconftituit^vtlatenteradhoftiumtabernaculaproperarent;tur Ionathas cuar#
batifq; eis SC  quendam moduin commotionis inferrent.<TD urn <3,5 armiger eius prejpius fe eum fecutu^migero latenter
rum aiTereret: licet mors immineretdumens folatium iuuenis et de colie defcendens ad hoftes pariter ad hoftes pro »
ibant.Erantigiturcaflra hoftiumfuperfcopuluinhabenterh fubtiliiTimamlogitudincmtribusver# perant.
ticibus accutiilimis prominentem: fcopulis per circuitum euntibus SC quafipropugnaculis inuafiones Defcriptio ob
pugnantium prohibentibus vnde contingebat,vt cuftodes minorein haberent follicitudinem caftro # felfionis hoftiu
runyq> natura locus illb omnibus videbatur effe munitus SC  ad capiendum valde diificillisieo q> non foJonathas fignu
luni afcendere lllic.fed etiam accedere difficille videretur.CDum venilTet ad caftra Ionathasiarmige# vidorif dat ar#
rum confortabat exačuens yt  ad hoftes accederent/fignumq; hocvidorie indicareiit.Si veto nihil elo^migero,
querentur/tanq non vocantibus reuerti deberent. Accedentibus illis ad exercitum hoftium apparen#
te iam die: videntes paleftinieosaltcrutrosedicebant Ecce de cauernis SC  de fpeluncis ygrediuntur
hebrei.Et ad ioriatham eiufq; armigeruin dicebant. venite ad nos: vt vos dignc pro veftris pr^fump#
tionibiis ptiniamus ,Q^uam vocem grate fufcipiens filius Saul:tanq ei vidoriam defignante.tunc equi#
dem ab illo loco in quo hoftibus vififtierant receffit.mutanfq; locum venit ad petram que erat propter
munitidnem Iocorum defolata euftodibus(& exinde quafi repentes SC  trahentes femetipfos dum muh
C tolaborertatUramlocivicerunt.vtadihimicorumcaftraconfcenderent.Irruentefq;eisdormietibusod

ciderunt quidem quafi viginti/turbatos vero pauore eos vehementius impleuerunt itavt alij quidem CMirabilis pu
effugerentfarma omniareIinquentes.ali|',vero femetipfos nonagnofcentes/eo q> congregati ex multis lonath? K

gentibus e(Tent/credentefq; inimicos Sc  irraiffe fupe rfe Ifrahelitas putantes/SC non hoc duorum homi# v ! < ' t .°I ia contr ^
num prffumptione commiflurrt/ad alterna bella conuerfi funt. Q.uorum ali/ quidem perempti morie P 11 ^^ 603,
bantur/ali/ vero fugientes per faxa prfcipites conuolabant. fT Dumq; exploratores Saul dičerent regi
paleftinorum caftra valde turbari:requirens Saul nequis fuorum deefle^udiuitfuuj efte filium SC  eius
amiigerurn.Iiiftitq; vt pontifex fumpta vefte facerdotalbde futuris rebus ei pro phetaret. CCumq; il #
le eum conuincere SC  hoftibus fortiter prfualcre dixi(Tetpaleftinos iuafit SC  turbatos aggreffus eft: qui
fepotiusinuicem peremerunt,Refiigerunt autem ad eum etiam ^ui primitus fe per cauernas & fpelun/ Saul contra phi
cas petrafq; celaueranf audientes Saul efte vidorem. Congregahsautem quafi decem milibus hebrgo lifteos vi&oria*
rum.perfecutus eftininfiičoscunda regiorie dtfperfos,

lUbec ferttisJofepinJuDef

tiftofiaS-tbit

4

J  . '■

^'Saulis iuramen
tumtemerariuj
quod ignorans
ionathas tranf?
grefliis eft.
Meliguftatloo
nathas,

C’Saul temerc iurante/mellis faunm guftataonathas'qui(Torte fupeteum cadentejiuramenti tranft p
greffor inuentus per populuin libcratus eft a morte(quam eius pater ei infligere propter mfiurandu vo
iuit. Capitulum feptimum,

Gitur fiue propter inopinate vidorie gaudiumfdum fepe felices contingat extolli / fiue
, ignorantia fariente/palmg illins decus peflima lamentatio fcdatum eft.volente etenim I,r c **"
I faul funditus interimere paleftinos/ SC  penam eos exfbluerefmaledixit hebr^i^t fi quis
|a cede le retines inimicorum/anteg nox fiitura veniret aliquid comederei/&ab interfc,
fidione hoftiutrf auta pcrfecutione ceflaretanaledidus elfet.Cumq; hoc dixiflet;venies
M ad qucndam quercum excelfam in fortc cffrem conftitutam>Ionathas filius eius dum ib/

"•- -'rr..  __ • _ i 'f. —i.j.-n. _/____r_/r__


i 4^

lic apum contigiflet eum inuenire cubilia:&inaledidum patris ignoran^nec populi fuper eo profeffio
nem agnofcens exprdTo mellis fauo coniedit.Inter hec autem cognofcens quoniam cum nimio mak?
dido eius pater interdixiftet aliquem guftare cibum ante folis occafum.comedere quidem ceilauit/iio
autem rede patrem prohibuifle dixit:quando cum maiori potius fortitudine/atq; fidutia perfequentes
ribo fumpto plurimos inimicoruny& capere & interficere potuillentMulta liquidem interficientes mi v
lia paleftinorum circa vefperam ad lpolia hoftium funtconuerfi.magnamq; predam Sc  pecora fumcn </
tes occidebant.Hoc autem a fcribis nuciatum eft regi:quoniam populus in deum peccaret:&occifis pe^
cudibus anteg fanguis bene dilueretur nondum purgatis carnibus vefcerentur, Iuffitqj Saul vohulapi,,
dem magnum in medicv et predicari in populo vt fuper eum interficerent/et čarnem cum fanguine no
comederent/quoniam hoc nequaq deo placeret. Cundis hoc regis pr? cepto farientibus ftatuit illkal
Holocauftu? g  t are  Saul.& holocauftum fuper eum deo celebrauit.Hoc autem altare coftituit primum.Mox itaq; vo
vidoriacelebra lens ad hoftium procedere caftra: vt qug in ei s videbantur efle diriperet ante diem: militibus infigni?
uit Saul. ter eum fequentibus/et cum muka fidutia eius preceptis obedietibus/vocauit rex achitob facerdotenv

Deus confultus iuffitq; vt confuleret fi deus annueret.vt euntes ad inimicorum caftra hoftibus denuo pr?ualeren(phce £
refpofadarere? te vero facerdote deum refponfa non datqSauldixit. N T on fine caufa confultus deus vocem nobis no . v
cufat. ^ ^ ^ reddidit. qui primitus anteg interrogaretur omnia nunciauit,Sed taciturnitas alicuius eft latentis cau* ■&***£'*•

lurametude Ig fa peccati.Vndeiuro pereundem ipfum deum:licet filius meus Ionathas peccalTereperiatur interficia
redo & occiden eum & deum ita placabo. Quanto magisffi in extraneum et nihil mihi competentem perfonam fup?
do trafgrelfore. plidum inferre cognolcar.Cumq; hoc fieri populus excIamaiTet / repente cundos in vno loco conftituit /

Sors fuper iona ftetitq; ipfe in alia parte cum filio, 8C eum qui dereliquerat inftanti forte requirebat.Inuetufq; Ionathas
tham quem pa peccafle/interrogatus a patre eft quid feciflet & quid in fua vita non rede nec fande peccaflet. Cui di?
ter eius voluit xit Pater nihil aliucnciomifi quia ignorans hefterno diemaledidum aciufiuradum a te prolatum per n
occidere. fequens inimicos fauum guftaui mellis. Quem faul occidere fe repente lurauit. quatenus SC  gener i/Bc

Obedientia lo? nature fimul amori hoc modo preponeret iufiurandum.Q_ui nequag mortis interminatione pertemV
nathe. tus/ led animam ingenuenimis magnanimiterg; componensinec ego fupplido inquit pater parcendu^

mors mihi fuauis elhquf pro tua gentur pietate.& popuIimagnavidoria.Maximafiquidemmihico
[onatha a more folatio efthebrgos depaleftinisreliquifle vidores.CInhis itaqj omnis populus doluit:8C nimis inge#
te .populus libe umit: iurauit non fe mori permittere ionatham vidorie huius audorem. Et ipli quidem abripuerunt
r3t>  eum a maledido patris orationes pro eo facientes/vt ei peccatum quoq; dimitteret deus. Saul autem

Debellatoruj p reuerfus ad propriam ciuitatem vfq; ad fexaginta milia hoftium interfecit. C]Reg n auitq; feliciter 8C
faul epilogus. vicinas prouincias gentefq; belil iure fubegit: id eft amonitaruny&Tnoabitarurry & paleftinorum: dum
Filif Saul Iona? eorum SC  regem 8£ eos tributarios fecit,Fuerunt autem & filij mafeuli quidem tres:ionathas SC  ihefus & F
thas& lefus qui melchis.Filie vero due merobin SC  micol,Habuitq; militif principem patrui filiu abner filium ner. Net
in biblia iefui Sc  autem Si ds  pater Saul fueruntfratres filij aby el. Habebatqj'faul curruum multitudinem SC  gqueftriurru
melchisquimel & cum quibufcumq; pugnaret cum vidoria remeabat. FIebreofq; ad excelfam multitudinem felicita?
chifna appellaf tis euexerati& aliarum gentium potentiflimos demonftrabat.Iuuenes autem proceritate 8C  pulehritu?
fibe merobique dme prfccllentes elegitcofq,- arinigeros fuos effecit.

in bibliamerob Saul con tra prfceptumAgag Amalichitarumregemfvidoria contra eos habitaj captiuum red?

SC  micol. _ pit/6c  iuuenta fibi & fuis referuauit contra Samuelis monitionemftui neq; fexui/neq^ etati parcendum

Samuel fauie a? deum vellefignificauerat^vnde iratus deus,dixit le penituiffe fecifle faulem rege,Cuiq; prfdndtfamuel
monet vt debel regnum a fe auferendujtouod in eius vefte (trahente fauiejfignificatum eft.Occiditg; lamuel Agag re/ /
let Amelech Sc  gem Amalechitarum/quem poftea non vidit Saul. Capitulum odauum

nulli pcatfexui EniensigiturSamuel ad SaulmilTum fedixitadeo/vteumcommemoraretobedientigqua.ht*c*f5<

neq;etatinome /09 do ipfequidem haberet gentiumprincipatum: deus vero SC  ipfius elfet;& rerum omnium
q; Amalech de? dominator. Adijciebat dixifle eum quoniam multa mala Amalechit« Hebrfis in deferto

lendum. feceruntguando fgredientes ex Egvpto veniebant in regionemKjuf nuc eft eorum ideoqi


t.r.c.i5

pctmlrc-

SDe anticiuttaftes

jfo jtltnu

bello perimendosamaIechitas.Quibusfubdiris'nullumq; eorum debereviutitn pcnfeusrelinqui. Sed Numeratushe*
omnem necandam etatenvincipientes a mulieribusjpariter SC  infantibus:8Choc fuppliciunVeo q> ma*  breormn exerd
ioresnoftros afflixeruntjfuftinere. Sedneq;iumentis necali)s pecudibus ob vtilitatempfopriam pok tns.In blblia re»

quadragrinta miliavirorum.lllanamq;trfbus fola trigfntamilia habebatafmatos.Tunc vero faulama virorfl deluda*

lechitarum regionem ingreffus infidi as occultas cirda torrentem feci^vt non folu ab arce pugnans eos

affligeret:fed etiam inopmate fuper eos per incertas vias irrueret.&circundatos deuaftaret.Igitur con

gteffus in pugnam fugauit hoftes:multofq; peremit/& reliqiios perfecutus eft fugientes. Cumq; illud

opus propicia diuinitate compleuiffet^amalechitaruj vrbes obfedit Si  alias quidem'molitionibu*;aIias

fuffbffionibus cloacaruny& muris extrinfecus ediuerfo edificatisialias autem farne Si  fiti aliasjvero mo

dis alifs obfidensy& fortiter capiens.ad nečem cunčlorum infantium St  mulierum fimulmieKil crudele/

nec vitra humanam naturam fe fadere credens. prirrium q> in hoftes hfC agebat. deide quia predepfo g j g

B. ™

cuius corporis puldhritudinem magnitudinemq; miratus decreuiteflefaluandunvnon hod diuinavolu 5 C ^! asvi< ^° r,:l
tate faciens .fed iudicium proprium fequensj& line eaufa cedes vltam quafi mifericorditer; vnde illi po i>au  “^f cei
teftasfinefuopericulomiferendlnoneffet.Deus namq;ficodiuitamalechitarumgenus/vtneq;infan,P r ? ce P u “8 a §
tibus pareeretur: quibus potius mifereri natura eft.Saul itaq; regem Agag Si  malorum que contra he* ca P iUU *

br?osgeftavidebanturau&oremamorteferuauit.Sč hoftis pulchritudinempreceptis deiprepofuit. £ E,, ' amen< '
f£Pcccauit qUoq; fimui cum eo Sc  populus.Nam& illi iumentis SC  pecudibus pepercerunt:eaqs fibi di, l 1  , U1S re '

ripueruntaubente deo non efie feruandaffed SC  alias res diuiriafq; collegerut.Si quid vero digrtum pof lCruauit »
fidere non erat confumpferunt.CCumq; vidiffet faul Vniuetfos a pelufio egypti vfq$ ad rubrum mare
refidentes hoftes fichimitarum gentem lolummodo dereliquit.Ifti namq;in regione madiaj in medio
habitabant.Quibus ante pugnam denunciauit vt abfeedcrent ne forte amalechitarum calamitati com/,
municarent.Nam dum effent cognati raguel foceri moyfeos credidit efie faluandos .f£Sau! igitur tan*
q in nullo prophete mandata prguaricas/qu£ acceperat dum contra Amalechitas pugnafurus exiret. Saul fichimitis
le velut omnibus integre feruatis:deui<ftis hoftibus : cum leticia referebat ad propria. Deus autem pro* pepercit.
amalechitarum vita Si  pecudumrapinaquampopulusgdTeratcontriftatus eftipioniam h xc  fuerant Deus contrifta*
(eo  prohibente jcomiffa, dirum namq?iudicabat vt cuius fortitudine fuerant adepti^idoriiveum fper* tus contra He#

C

*.r.e,i5

valde confufus eft SC  deum depit tota nočte rogare vt efTet propitius faul/feq; ab indignatione fufpen* Saulem regem,-

deret. Qui veniam fe dare faul etiam propheta pofcente non anntritfiniuftum effe deeernens fe tantis

peccatis indulgentiam condonarehon ob aliam caufam afferens mafa generariAiifi dum aliqlii iniufti*

tiam paffi ad vindidam negligentiores extiterint:aucupantur enim inquitgloria benignitatis&patien

rie;&latenter hfc pariunt.Dum ergo deus prophetg precibus denegaftet nec parcereftdiefada famuel

ad faul venit in galgala videnfq; eum rex cucurrit SC  ofculatus eft dices. Gratias agodeo qui dedit mi*

hi viftoriam/8č q> omnia pro eius voluntate funt gefta.Cui refpondes famuel ait. Vnde ergo audio cla* Samuel ad (m*

morem iumentorum Si  ouium in  exercitu.Cui refpondit^opulum hgc ad facrificiarefemafTeagemis au { em verx ; ti

tem amaledhitarum mandato dimno omne deleite,nullumq; fuiffe relidum fnifi tantummodo rege de

quo quid oporteret fieri dieebat adinuicem cogitandum.Cui propheta dixit|non fuper facrifidadele# "

ftari fed bonosSt iuftos huiufmodi effe illos qui eius confilium mandataq? fequuntur: Si  nihil aliud be^ L

ne fe iudicant agerenifi quod pro dei fecerint voluntate ds enim contemnitur non quado ei non facri<*

ficatur. fed quando fpiritus inobedietif adhibetur. Ab his enim qui ei fubdiri non funt' nec eu vera re#

ligione colunt.neq; dum multas hoftias Si  magnas obtulerintneq; dum ornamenta ex auro Si  argento/ , . .

fada didauerint fufcipit hfc/fedpotius auerfatur. 8£ magis ftudium hoc nequitie ludicatnon effe pie* Meljor eftobe^

tatem.Ad illos autem qui folummodo quod pr^cipit diuinitasrecordatur 8£ mori potius eliguntq prg,dieriaqvicrimg

uaridari aliquid quod iuberur femper conuerritur. & neqs facrificium ab eisexquirit. Sed Si  dutfi faerifi

eauerint fiue fimplex aliquid fiue viliffimumgratanter eorum parua munera q ditiffimoram maxima . „

Cufcipit opulentiam.Tu fiquidem fcito ribi deumiratum. Spreuifti ea SC  neglexifti que ribi rriandauit. Samuel iauldp

Q,uomodo igiturarbitraris eum facrilida refpicere ex his rebus quas decreuit ille perire. Nifi forte fi # dixit re^iu libr

milia iudicas illa peccata &qu§ vis deo offerre facrificia. Expe<fta igitur regnum tibimet auferendum / auferendum,

et poten tiam quam a deo ribi neglexifti fuiffe collatam. CPorro Saulfatebatur quidem iniquefeciffe


Htbet fettusJofepfnSutiei J>t£loitaILibzt

et peccatum fe negare non pofle.trangreflumq; fe mandata prophetp dicebat i fcd pro timore a c metu
exerdtum non prohibuiffe prgdam diripientem:nec tantam multitudinem retinere potufffe.Sed igno
fce inquit et efto nune mittis.de cetero obferuabo ne peccem.Rogabatq;'prophetam vtreuertens deo
Veftis famuelis hoftias pacificas immolaret.ille vero cum deum illi parcere no videret.remeauit ad propriaftt'. CSaul
tenente fauleru autem volens retinere famuel^pprphendit eius pallium violenterq; tradum eo q> famuel impetu fado
pitur quodre* defcendit.etveftemeiusdirupit.CuiprophetadmtSictuum frideturimperium/« accipietilludvir M. iS
gni faulis diui *f bonus SC  iuftus quonia? deus permanet in fuo decretojnec mutatur atq;conuertitur.Nam mutare fen*
fionem fignifi' JtentianVpaffionis humane:-non fortitudinis eft diuine;Saul autem impie fe egifle fatebaturiinfeda ve
cauit. ^ to facere qup fadafueratno pofle:rogabatq;eu vt fe coraj multitudine honoraret Sc  deum veniensa*

Occidit famuel doraret.Quod dum cefllfietfamuelveniens adorauitdeum.Dedudufq; ad eum eft rexamalechitaru
agag rege ama agag.et dicens q amara eflet mors audiuit.Sicut tu multas hebrporum matres pro filijs ingemifcerelu „
lechitaruin nec gereqj feciftt.ftc ingemifcet in tua morte genitri x tua .iuifi tq; repen te eu in galgalis mori .ipfe vero in ra/
poli ea eum vi* mathim ciuitate abijt.Rex vero faul fentiens que malapaffurus effetftui fibi in regno deu fecerat inimj,,
dit faul. cuiafcendit in gabaa quod nome interpretatu fignificat collem Si  poft illam diem non vidit famuel.

C^rpceptum famuelifvt filium iefle inungatin regemdatur.fed omnibus iefle filijs  perquiliti^fo*

Ius dauid fratrum minirnus rex eligitur/ad quem fpirituffandusfrelido faule qui a maligno fpiritu afflf
gebatur;acceffitfqui SC  propheta fadus eft/qui et cytharaSaulis armiger fadus vexatione eius leniebat.

Capitulum nonum.

Vmq; propheta propterea triftis effetiiuffit deus vt a. cogitatione quiefceret. Sc  fumens vas
olei in bethleem ciuitatem iret ad ieffe filium obed: SC  eius vngeret natum quem ipfe mon* ,* r c  ^

...... *- J  •- • ' * eumoeci*

cundifa*

Prpceptu dei fa

muelivtfiliuief_

fevngat in rege lutauerunticaufam eius inquirentes aduentus. Quibus dicebat veniffe fe vt deo fačrificaret. Tune fa

crificio celebratojvocauit iefle cum filijs fuis ad altare:& infpiciens eius filium feniore procerum SC  op*
timumreredidit propter pulchritudinem huc efle futurum regem.fed prouidetia diuina frurtratus eft. ^
dum enim confuluiffet deum ratus fuerat SC  dignum imperio iudicabat fi iuuenem vngeret quem ip*
fe admiratus fuerat/refponditnon ea videre homines qug deus intendit.Sedtu inquitpulchritudi*
nem iuuenis refpiciens: hunc arbitraris regno placere:ego autem non corporispulchritudinenyacfpe,
Homo videt ea ciem japicemfacio efferegalemtfed animifinedubitationevirtutem, lile fi'quidemperfede puleher,
quf patent dns eft qui pietatafiipul Sc  iuftitia/8C fortitudine necnon SC  obedientia fplendet: 8C omnibus ex quibus ani f
aute ftuetur cor me pulehritudo confiftit.Cumq; dixiffet hxc  deus:prpcepit famuel iefle vt omnes ei fuos filios demon
Puleher apd de ftraret,At ille alios quinq; venire fecit Quorum fenior quidem helyas vocabaturfecundus vero amtd,
um quis dicitur nadab.fammaa tertius.quartusvero nathanael aliasnatham.quintus autemrahel:fextus afain.videns/
Nominafilioru autem propheta SC  iftos innullominores pulchritudinefeniori.cofuluitdeumquemhorum eligeretfo,
iefle, re regem.Q uo dicente nulIum:denuo requifiuit iefle fi preter iftos alios haberet filios. Q_ui dixit efle

alium nomine dauid paftorum ouium curam habentem.Iuflitq; eum famuel velodter vocari. impoflfi*
bile dicens eos efle comefturos anteq ille veniret. CI Cumq; veniffet dauid vocatus a patre/puer co *
Dauid inter fra lore quidem rubeus SC  puleher afpedu/tacite famuel dixit ad eum. Hic eft qui deo placuit ad regnan*
tres rex inungi* dum.Tunc Si  ipfe difcubuit:fecitq; iuuenem fub fe difcumbere;8c iefle cum reliquis filijs. Deinde videz/
tur ad que fous te dauid fumens oleum vnxit eum]eiq; adhuc tacite dixit atq; fignifi'cauit.Q,uoniam eumregnareeli*
dnifaulerelifto geret monuitq;eum iuftum efledebere: Sc  eius obedite prpceptis.Sicetenim ei regnummulto tempo*
migrauit &pro reforemanfurum:domumq;claramacformofamhabiturum! vaftaturumq; pariter paleftinos. Sed et
pheta fadus eft cum quibufcumq; gentibus congrederetur virtceret:&ingentem gloriam poflideret quod et ipfum ha/ /
beref&pofteris reIinquerepromittebat.Samuel quidem dum hpcmonuifletabrceffitDiuinitas autem
CSaula fpiritu a d dauid Saul relidomigrauit. Etille quidem prophetare cepit fpiritu fando fuper fe veniente. Saul -
maligno affligi V ero quedam pafliones & demonia repente comprphenderunt: fuffocationes ei 8£ anguftias inferetes /
tur quemdauid ita vt medici nullum ei falutis remedium inuenirent. Si quis tamen eflet cantare peritus SC  in cytha*
cythata refocil* ra pfa lere dodus hunc adduci iuflerunt: vteum eum demonia inuaderent Sc  turbarent. fuper eius ca*
labat. put aftans pfalleret 8£ hymnos ediceret. lile vero hoc no diffimulauit efficere:fed queri huiufmodi ho*

minem protinus imperauit.cumq;ei quidam fuorum dixiflet vidifle fein ciuitate Bethleem quendam
Iefle filium adhuc etate iuuenculumpulehrumatq?decorum &alijsftudijs valdedignum:necnon
piallerc vt hymnos cantare dodum infuper eximium pugnatorem: mittens Saul ad Iefle Dauid fub*
latum a gregibus ad fe venire precepit i  Mandans ei velle fe iuuenculum videre de cuius pulchritu #
dine SC  fortitudine commonmflent. Ieffe vero mifit filium dans ei munera Saul portare.<£Q. uo  veni*

utt*

De amtquttattbU8

enteigauifus eft.F.eritqg cum armigerum/&bonis omnibus honorauit.Delečtabatur enimineo maxi# Dauid eithara
me ininuafione demoniorunyqui cum ad eum accedereljrfolus eratmedicus hymnos dicendo SC  pfal leniebat faul fa
lendo turfus in eithara & faul a mentis oppreiTione reuocando. Mifit igitur faul ad patrem pueri ieffe ftufaj e ius armi
petens vt apud eum dauid maneretieo q> eius prefentia deleftaretur.Q.uod acceptans ieile non con# g en  ’
tradicendo conceffit.

CBello contra philifteosinito goliathfcuius ftatura 8C  arma defcribunturjhebreos ad duellum
inuitatquem deum blafpliemante dauid iuuenis contra omniu eftimationem fine armis diuino confi#
fus adiutorio aggredituteumq; funda in terram proftrauit/& fuo gladio caputamputauityndea popu
lo laudem maximam a virginibus fuper faul reportauit^fadufgj eft tune millenarius,

CCapitulum„x.

Oft non’multa fiquidem tempora paleftini denuo congregati SC  maximum fuper omnes
Ifrahelitas exercitum colligete^ inter fochot Si  azecha caftrametati funt.Contra quos de Bellumphflifte
nuo faul produxit exercitum SC  fuper quendam montem caftra ponens coegit paleftinos orum cotra he#
priora quidem caftra relinquere/8^ex aduerfoimontis quem faul apprehederat aduenire>breos,
diuifitq; eorum exercitus medius mons qui erat pofitus inter eos .Igitur defcendit quidam deexerci#
tu paleftinorum nomine goliath/de ciuitate ieth vir;valde procerus cuius altitudo erat fex cubitorum^GoIiath defcriV
Sc  palme vnius/accinčtus armis:qug pro magnitudine fua natura eius corporis exigebat:indutufq;lo bit ftatura Sc  ar
ricaqug erat quinqjmiliumficlorumeris,Galeam vero &tibialiahabebaterea:quetalisviri &ma# moru apgatus.
gnitudinem Si  inopinabilia potuiffent membra protegere.Hafta vero eius erat non leuis dextre por#
tatioffed quam ipfe geftabat injhumeris icuius ferrum fecentorum ficlorum fuiti"equebaturq; eum mul/,
ti arma portantes.(£Hic igitur goliath ftans inter medias acies:vocememifit grandem contra faul SC  Goliathad exer
hebreos dicens: A pugna nune SC  periculis vos abfoluo.Q_ui enim neceffitas eft noftrorum exercitus citu hebreomm
deperire:Sed date aliquem veftrum contra mepugnaturum: 8C  totumjbellum vnius vičtoria termine#
tur;feruiatq; pars altera eis quorum fuerit  ille qui vicerit.Eft enim multo melius SC  temperantius vnius

nes prouocarenondeftitit.ltaexterius SC  ipfefauletexercitusconftituebant!quidem acies q pugna/,
ritad congreffionem vero minime veniebant.CBello quidem confiftente inter hebreos & paleftinos /
faul remifit dauid ad patrem fuum ieffe:cum eis tres eius'alij' adfolatium’#periculum pugne fuffice#
rent.HIe vero tune quidem ad ouilia SC  pafturas pecudum remeauit.Non multum poft ad caftra reuer/ Miffus dauid a
fus eft hebreorum miffus a patreivt neceffaria fratribus’dcportaret:8C quid ageretu?cognofceret:cum patre ad fratres
q,- goliath denuo reuertens SC  prouocans exprobraret: quafi nullus inter eos vir effet qui contra eum iu bello neceffa#
pugnare preftimereticum fratribus loquens dauid ea que mandauerat' pater/audiens"!!lum blafphe# ria ipfijts depor
mantem exercituny& pariter affligentem indignatus eft SC  fratribus ait paratum fe effe folum cum ho tans.
fte pugnare.Cui fenior frater heliab interminatus/8C prefumptionemj habere eum preter etatem dices Indignatus da#
expertem huius offici j/iuffit ad patrem SC  ad pafeua reineare. Qui reueritus quidem fratre difceflit Si  uid audiens ho
apud quofdam militum eftlocutus/q> vellet cum paleftino prouocante pugnare. Illius autem repen# liath blafphe #
te faul iuuenis indicantibus volutatem:rex eu vocauit.Et du quereret vt ql' vellet ediceret dixit.Non mantem fratris /
deficiat mens tua rex/nec metuas.Ego fuperbiam hoftis huius pugnando profterno & ita procerum/dicit fefoluj cu
fublimemq; fubdam:& fic quidem ifte irridebitur/tuus vero exercitus gloriofus inuenietur ft neq; a vi# hofte pugnare.
ro bellatorqaut in acie peritoffed vocatus a puerili etate moriatur.Saul autem eius prefumptionem at
q; magnammitatem valde mirante.Non tamen in eo habente fldutiam propter etatem /fedinfirmum
effe vt contra peritum hoftem bellum fufcipere edicenteidauid ait.Polliceor hoc confides in deo qui

r  . Fortitudinefua

coprehefij 8i  pcullu m terra gemi. Ide 8qvrfo faciente in vltus fum.Putet ergoiille hoftis vnum hmoi fe dauid m emo#
effe beftiaru diu exprobratus exercitui:& noftru blafphemas deu:qui eu mihi faciet fubiečbu. Saul igif tat  q U j] leonem
volutati pueri atq;pfumptionifi'milem!oras deo terminum;daridixit:vadeadpugna,Et accingenseu oecidit SC  s^fu,
fua Ioricafif&gladio SC  appones ei galeaideftinauit.Dauid autoneratus his armis/cu no effet exercita
tus ineis ait.Iftafiquidemrextuafint ornamenta:cuifortitudo eft hecgeftare pcipuaanihivero tanq Dauid depofi#
feruo tuo cocede ficut,ego volo pugnare.Ergo pofitis armis fuptoq; bacculo paftorali Si  quinq; lapidi tis armis iupto
bus de torrente in paftorali pera :SC  funda in dextera portans ibat ad goliathividens aute eum goliath baculo 8C quiqj

eum effe fe putare refpodit,Comouitq; goliath ad iran^vt ei maledičtum apponere ex vocabulo de aggreditur.

3UbetfcjtUts3!ofepl)t3uDet

btfiojtalUlm

fui & interminatus eft daturum fe carnes eius tcrrenis beftifs:& celi volatilibus dcuorandas.Cui refpo
ditdauid.Tu quidem veniš contra mecum gladioK hafta SC  Iorica/ego aute ad te"venio armatus deo/
Vidoria dauid fi ul  & te & omnem exercitum veftrum noftris manibus perditurus eftHodienamq;tuum caputabici ,
contra goliath. demus:8C reliquum corpus fimilibus tui canibusapponemus.Scientq;cundi qucniam deus preful eft
&  hebreorum SC  armanoftra ipfee temper 8C  fortitudo.Nam omnis exercitus SC  reliquus apparatus inuti
Fuga paleftino lis eft abfente deo. dPaletlinus autem armorumpondcrecum currerenon valeret/paulatim venit ad D
ru SC  ocafio. dauid contemnens eum|& fe confides nudum fimplid adhue etate puerum fine tabore perimere.

' ' Occurrieautem ei iuuenis cum deo auxiIiatore fuo:q;abhoftenonVidebanir:&iumer.sdeperavnuin
lapidem quos de torrente collcgerat;& emittens eum de fondibula pecuffitrepentegoliath in fronte/

SC  vfq; ad cerebrum pertranfiuit ita vt mox confrado čapite goliath caderet pronus in t erram.Tuc fle '*' C10
tit dauid fupereum SC  caput eius infcidit.<ECadente verogoliathfada eft paleftinis occafio maxime
fuge.Nam dum peritiffimum fuorum eeeidiffe confpexerunt,de rebus omnibus defperates refiftere no //

Latis viroinum l uerunt 'i' e d viuere fe turpiq; fuge tradentes conabatur liberare.Saul autem SC  cundus exercitus hebre,,
in dauid°vnde omm  damorc fado fuper eos exilierunt Sc  multos interemerut SC  perfecuti funt vfq; ad terminos, geth
faul inuidia ffi* ^ P ortas  afcalonis.Mortui funt quidem paleftinorum triginta milia: SC  totidem vulnerati .Porro faul
pfidcotra dauid reuer i us a d exercitum eorum caftra diripuit:&fimul iriccdit.Caput autem golie dauid ad tabernacu«.

Biblia percuffit l um  proprium deportauit:8C haftam dicauit deo. fTPorro drča dauid inuidiam atq; odium faul re»
faul mille Sc  da-- S‘ s  virgines mulierefq; prouocauerunt.Occurrentes enim vidrid militie cu cimbalis & tympanis dele#
uid dcceinillia dabantur omnileticia militesimulieres quidem canentes quiamulta milia; faul paleftinorum intere*
miflet:virgines autem quia multa dena milia interemilfet dauid & ceperit. Nec audiens rex (j milena o
riu numeru teftimonium ipfe perdperet/& dena milia multitudo iuuenculo fauer eydC  cogitans quia ni?
hil,poft hunc tam clarum fauorem nifircgnumminus effetdauid/cepiteumtimere&nimis habere.fuft E
pedum/S a priori quidem officio quo vtiq; armigerum fecerat: eum amouitne dum nimis proximus
effet eumpoffet occidere.Conftituit eum milenariumdans eilocumquidem meliorem/fedoptabatfi
bimetcautioremfvolebatq; eum ad hoftes Sc  preliaimittere vt in his pericula fuftinendo periffet.

CSaul dauid fifiam dolofe in vxorem dare ^mittensifi paleftiuorum; fexcenta abfddens capita
apportetfcui illudfacienti defponfatur michol regisfiliajipfum tamefaul occidere cogitatjionathas ma
nifeftac/que ionathas apud eum laudibus extollit^vt ad clementiam podit prouocare SC  ipfi dauid vt ca
ueatmalapatrisvoluntatemfecretomanifeftatv '

Amatus dauid *" Capitulum.xi.

a populo Sc a te  Auid afftern deum habens vbiq; ducem(juocuq; veniffet preualebat Sc optime agere video

gis fiiia qua faul g \. g batur ita vt propter excellentiam fortitudinis SC populus eu SC regis fiiia virgo cocupifceret
vxore dare do* amore detentaita vt cundis ficret manifefta:vt; hoc eius perduceretur ad patrem.Ille, vero

lofe promifit. _ q U afi perceptaočcaffone in mortem dauiddioclibenter audiuit/daturumq;fe virginem eius nuptijs
In biblia ficetu tefpondit li£C fibi nundantibnsreo fcilicet pado vt ducentaei capita hoftium', adueheret necatorum.j-
pakftinoru pre Atillehonore ficclaro eipropofito^olebatex opere periculofo &incredibiii auafi ad gloriam magisj
putia apporta# fnuitantieffe perimendu SC  dccenter fua votacomplererfi peralios Sc non eo ‘aciente moreretu^iuffit^
ret * v  qj fuis famulis vt voluntatem experirentur dauidtjualis circa puelle nuptias effet. lili vero ceperunt

Dolus faulis co cum e o loqui qtiia diligeret eum rex faulvna cumpopulo Sc  velletei etiamfua.nfiifam copulare.Q_ui
tradauid. dixitnonmodicumputetisviderigenerumeffercgis.Mihivetonihiltalefubfiftit/precipuecum fim
abiedus SC  agloria vel honore fegregatus. Saul autem dum famuli dauid refponfa dixiffent ait.Dicite E
ei/non me pecunijs egere/nec honoribus quibus rebusrebus vendutur filie potius q nuptijs collocanf/
fed eligere generuin liabentem fortitudine alialq; virtutes quas te habere manifeftu eft Sc  velle me ab
eo percipere pro nuptijs filie non aurum nec argentu neq; vt hec de domibus paternis eijciat.ffed pro
• fupplicio hoftium capita ducenta paleftinorum. Bt mihi enim ipfi nullum potius q hoc clarius munus

eriC:fed SC  mee filie multo folennius honoribus eftprecipuunuviro tali;& tanto teftimonio de hoftium
In biblia pcuffit triuphis decorat o poffe coniungi,fj[His verbis delatif ad fe dauid gauifus£p faul ftuderet eum fibi co,^  £
ex philifteoruj gnationeconiungere/neq;cofiliumexpedauit:necfipoffibileaut difficileeifet prefens animo cogita#
ducentos viros uitded tepete cum focijs ad hoftes pro nuptiarumpollicitatione profeftus eft .Deus enimeratqui cun
SC  attulit pputia fta facilia dauid SC  poffbilia faciebat.Cumq; multosinteremiflet abfcidensTecenta capita venit ad*re#
Perfecutio da^ gem SC harum rerum predicatione facfta. nuptias exigebat.Saulautemcumnon haberet vnie pro^
uid a faule qui[niffa refugeret :8C  mentiri peffimum videret aut per infidias eum occidere-jcum forfitanietiam in
eu cogi tat occi hoc frulhari iuo cofilio poffetidedit ei fuam filiamnomine micol.C[Cumq; faul non leffet rečta volun
dere. tate mafurus vides dauid et^vt apud deu SC  apudjhoines approbari expauitieu.Et metu celarenovales;

timoremagnarurcruidcftregnifif&reJ^.-cogii^uit cficrudeli.calamitate perimere eiufq; rnorte ioathe

•.c. 10

Uc*

S>e amtpitatiiHis

jfoi

A

B,

Cc

i.r,c,i9

SC  reliquis familiaribus delegauit. f£FiIius autem ammiratus permutationem patris c/rca dautd/cum
poftmultam eius deuotionem nonmediocriter in eum fed ad inortemvfq; feruiretBi cumiuuenedk
geret eiufq; virtutemkfcit ei fecreto voluntatem patris fui; SC  Vt die futuro ie cuftodiret Jpfe vero falu-fe
turum fe patrem dixit:eiq; ,p eo oportiino'temporeIocuturum:eaufamq; cogniturum SCei  ex probrare fooathas P a bfs
q>occiderevellet iniufte:quitantabonafueratoperatus:quietiamfipeccaffetveniampoffet promere voluntatem da
ri'dixitqjfeeipoft hec patris indicare fententiam.Dauid autemconfiiio benigno obediens egreffus uid manifeftafe
eft a rege,€£ Altera vero die ionathas venit ad;iau! ( Et dum eum letum 8C  exultantem infpiceret/cepit creto  vt fe cufto
de da uid proferre fermonem dicens.In qua maiorivel minori iniquitate iuenies culpabilem dauid pre,/d ,at *
cepifti eum pater inter^mi vtrum qui tibi magne falutis caufa fuiffet probatus eft,PaIeftinis autem val
defuppltrium ab lllufione SC  iniurijsfimul eripienslpopulum hebreorum/quas diebus iquadraginta Laudat ioathas
fuftinuitnullo vtiq;prefumente prouocationis crimina fuftinere. 8i  qui poft hec mffione tua deferens patrivirtutesda
hoftmmcapitafororemmeam pro"premio accepitvxorem:cuiusmorsipfigrauior eritnon propter fo/ uid eum adcle*
lamVirtutemifed etiam propter ipfam cognationem:quando eius morte etiam filia tua vexabitur pe mentiam _puo*
ne antegaudium coniungif veniens ad viduitatis:opprobrium*,hfC ergo cogitans pater ad clementia careeogitans«
conuertere:8£nihilcommittensin virum.Primum quidenv,quodnobismagnumbeneficmm preftitit
tue falutis:quando malo fpiritu SC  demonibus jinterfidentibus illos expulit:pacem vero tue anime con
donauit;fecundo autem quando SC  in tuis hoftibusVltus eft.Hec etenim oblmifcfturpiffimum eft.His
ergo fermonibus mitigatus fauliurauit filio nihil dauid iniufte fore paffurum .Sermo enim iuftus: & ira ,,
cundiam regis fubiecit/gC mctum.fj[Ionathas auteeuocato danidjindicauit ei de fua falute quaimpe*,
trauerat a patre'eumq; deduxit ad regem,&erat inconfpedu eius ficut SC  prius.

CHahita dauid philifteorum vidoriain eum creuit faul odium^uem maligno agitatus fpiritu voluft
configere/fed Sc  in domum tuamfugientem fequeti nočte occidere procura^uihnicol patris volunta
tem ipfi ihdicante euq; per feneftram deponentejfugit ad famuelemdndicans regis infidias/quod au
diens faul armatos trina vice mittit vt dauid adducant/qui cum veniffent ad famuelem/prophetaram
ecdefiam inuenientes ceperunt prophetareded 8Cfaul in propria veniens prophetauit,

CCapitulum.xij.

e  O vero tempore paleftinis bella geretibusdenuo fuper hebreosifaul contra hoftes dauid cu; Vidoria dauid
exercitu deftinauit:# congreffus aduetfus eos/multos eorum proftrauit:vidorq$ reuerfus' eft contra palcih*
ad regem.Quem faul non ficut fperabat poft bellaTufccpi^rfed potius eius felicitate contrb nos vnde/odiuj
ftatus eft:tanq illius bonis adibusvideretur'ipfe deceptus. CCumq; regcm puerisaftantibus demon faul i en Creuit.
ageretyfpiritufq;turbaret/vocansdauid in domumin qua iacebat:tenens’lancear#eum pfallere g£him Saul malo agi*
nos cantare precepit. Quoiuffafacienteinfurgensin eum lanceam, iaculatus eft/eamq; dauid preui* tatus fpu dauid
dens declinauit;fugitq;in domum fuany8£ in ea tota die permanfit. ^pNofte vero mittens iuffiteum lancea voluit,
vfq; ad diluculum cuftodireftelatenter effugeret ? rex quatenus mane dedudus ad publicum traheter configere.
ad mortem/Micol aute m dauid coniunx fiiia regis"cognita voluntate patris jdauid indicauitidubiain
fpemeius vite confpidens/8 de anima paritet, fuadefiens.Neq; enim fecredebat poffe habere vita: Libera? dauid
fi fuiffet iliiusa more priuata .Eiq; dixit.Non te hic coniunx inueniat folis ortus, Nam te vlterius non p micol vxorež
videboded fuge citius dum tibi prebetur fuge prefidium:faciatq;hanc tibi dominusf longiorem.Scito que eum per fe
enim te a patre meo fi inuentus fueris occidendumCluo dido eum per feneftram depofuit SC  dimifit; neftraj jdpofuit
deindeconftituitle&ulum quafi egrotantis;& fub fagaiecurfpiras!caprefupofuit.$L'De vero fa^oimih
fit pater vt dauid duceretur ad euiilla vero nunciaseu|cp node fuiffet fadus infirmu^oftendit eis etil
Iedulum coopertu.Dumq; iecur qufd fub faga iacuerat palpitaret,egrotu vere žfcdormire dauid q  mift
fi fuerant crediderunt.Renuciatibus aute illis infirmura fadum effe nodeauffit fic eu adduciieu fe vek
lepimere d/ces ,Q.ui vemetes SC  ledulu difcooperietes SC  deceptjone inuenietes fada ab eius vxore: re/
nunciauerunt regi, Q,uaieu culparet pFeo q> eius qde Iiberaureit inimicu/illuvero deceperit fatiffecitlei
verifimileloquesfquafi ea ad hfc no cofentiente dauid occidere voluiffet: & hoc f p falutis fue timore fo/
cittetfp  quo ei deberet ignofcere/q» hocneceffitatisca SC no  voluntatis effeceri^di]'cienfq; , dixit.Arbk
tror ego pq quia ita illu voluifti pimerefficut me potius liberare.Et faul qde puelle veniam dedit.^Da
uid aut declinauit a piculo SC  venit ad famuel .pphetainramatha/Ci^ regis inftdias Idicau!t/& q> iacu _ ,,

Io eius pene fuiffet extindus:du neq; circa eum extiterit inimicus:neq; circa hoftiu certamen infirmus: P auid  | au ' e
fed potius i  oibus 8C  ,pnus Sc  felix:que magis ca dauid iuidia generauit.Cognofces itaq; ^ppheta regis 8 iens  venit ad
tniuftitia ramatha ciu < itatereliqt/& deducensdauidiad quenda locu noiegalboa:comorabat illic cu eo/"™ iele e ‘ r , e | ls
CCuq; nuciatufuiffe fau^eo dauid effetapud ,ppheta:mifitatmatos:eumq; comphenlu ad fe iuflit l  uiias iu <d*cas,
adduci.Qui cum veniffent ad famuel inuenietes ecdefiam prophetaru participare fpiritu fando^epe*
runt Saul aute hoc audien^ fuper ; daiiid alios deftinagit/& idem illis facientibus denuo mifit alijs.Pro


I

fUbetfejrtus 3ofeplji3utei

Prophetat faul phetantibusetiam qui tertiofuerantmiffi:advltimum iratus ipfeperrexit.Cum veroiameratin proxf r,
mo:anteq eum videret famuebprophetare cepit veniente fančto fpiritu vehementen Tune ille fecurus /

|quiaauxiliumfuiffet adiedum :refpondente dauid cum pulfuiamens fadus eft.F.t exutus, vefte :tota
ij  die canebat SC  no&eidauid & famuele videntibus.

CConquerente dauiddefaulis perfecutionejpffronathe regis filio fi't inter eos fedus Sc  amicitiafignu
qj dat ionathas p patri*cognofcendflfjue etia ionatha dauid excufante poft iniurias faul lacea voluit
ocddere^uofa&o/manifeftamregisimmidtiarnionathasfvtpromiferathdauidmanifeftat/flentibus
. ,  ambobufe futuram feparationem. Capitulum.xiij

Coqueriturda^ « , , Onathas vetofilius fauloccurrentemfibidaui<^& depatriseiusinfidifs ingemifcentem atq; p
uidionathe de H dicetemquiadumnihiliniqtie gteffiiretAieq;peccafTet:eupater eiusocciderefeflinaretroga _ Q
piecutione laii/ bat vt niliil tale fufpicaretur:neq; derogantibus'fi qui foite  huiufmodi effent;crederet: fed vt ' ’ ’

* IS ’ ad fe refpiceretrK fecurus efletjnihil tale in eum cogitante patre.Nam ei fi' cogitaflet fine dubio pandb/

. diffet dum pater eius vtiq;confilio omnia celebraret.Porro^dauid iurauit ita e~(Te:& fupplicabat vt ere#

Amicma SCi  fe/ ^ ens  p r0 uidentiam eius haberet potius q eum fperneretfquafi medaciter ei renunciaret:quicquid aut
dus inter dauid CO gnofceret'aut videret. Dicebatq; ad eum non ei[de fe dixiffe patrem:q> fciret illum drča fe atnicitias
& lonatham. g affečtum habere/Contriftatufq; ionathas' eo q> dauid huiufmodi patris eius faul effe circa fe čredi*

, , dentvoluntatem/interrogauitcuin quid velletvtfacereta’lIeautemnouiinquitomnia'temihi conferre , ,,

Petitio dauidio ^ p r eftare velle.Čraftina die initium menfis eft: SC  habeo confuetudinem fedens comededi cum rege. J; r ' ~
f vtman *" Si tihi videtur a ciuitate egredioi}& maneoin campo latenten tu vero faul querenti refponde me pro*
reftet patrisvo/ f e< ft urn e ffeinregionembethleemintribummeamadfeftiuitate$ibidemcelebrandanvadijciensetia l0,
iuntatem, v£  , rC  pmiieris.Et fiquidem vt, affolet dici|de amicis proficiletibus cum bono vadat aut aliquid

fimile dixerit:fcito nihil in eo circa me fore dolofu nec inimicu.Si vero aliterrefpoderit/hoc ent tibiin
dicium/q> aduerfum me querat cogitattim vt.renundabis mihi voluntatem patriymifericordiehoc 8C
affe&upvcornmunftribucns/per quem fidem a me accipere SC  idem tu domine famulo dare voluifti.Si E
vero inuenis in me aliquid malignumipfe me perime:vt fic .pficifcaris ad patre.Quf verba nouifflma
, dauid ionathas non egrcfufcipienspromifitfeea que prius popofdtieffe fa&um:& fi quidem trifle a
lurametu inter liquid:autqddus odium panderetpater refponderet ei renunciaretf&vt eum potius fecurumredderet/
dauid & iona/ eereiTusfubdiuo nihil fe preter mifiurum p dauid falute iurauit dicens.Nunceundem quemagnum
tham& vtriufq; eife videsiSC  vbiq; prefentem eum communi pado teftem promifffonisadiuro/quoniamnon ceffabo
domus cofede/ f re quenter temptaiv? patrisianimum cognofcerc doneč mihi eius animi feereta pandantur.Q,uem cum
ratio. didicero noceifaboifed tibi protinus nunciabo fiue mitis drča te fit fiue valde crudelis. 'Nouit aute hic

de us qualem eum circa te femper effe exoro:qui SC  nune tecum eft nec te dereliquit facietq; te inimico,

, rum tuorum:fi'ue pater meus eft fiue ego effe meliorem.Tu tamen horum efto memor Iicetme vitam

Signu quod d e finire contingatifil/os meos ferua /8C  pro rebus prefentibus illis tuam tribue benignitatem.Cumq,- iuraf>
dit ionathas da fctillud dimifit dauid. & ad quendam campi locum ire precepitah quo erat folitus exercere. CQ. U ?^
uid jicognofce cumq; vero cognouiffet apatre nundaturum fe eipromittenshocmodovtdeducens puerumdmri^
da patris volu# teret  fagittas tres/SC  fi iuberet puero fagittas afferre quf an eum iacerent cognofceret nihil effeapud p3/,
tatc * trem malitie .Si diuerfa aliqua audiret illo dicente a rege contraria fimiliter expe<ftaret,Securitatem fe

ti  prebiturumdicensnequid fuftineret incongruimyvtq;felicitatis temporememoreffen&vtilitatem
eius filijs exhiberet.Dauid itaq; a ionatha hanc fidem accipiensiad locum prodmum eft profedus.

Interroj;at faul {[A ter a vero die cum effet menfis initium puriftcatus folenniterrex ad conuiumm venit & fedentibus
ionatha de ab/ circa eum filio ionatha a dextris 8£'principe,militieabnerafiniftris,videns effeloaimdauidvacuumta F
fentia dauid. cuit:fufpicatus eum non effe afcoitu mundum.Cumq; fecuda die.noui tnenfisnonarTuiffet requifiuit a
Iratusfauljton/ fiii 0  ionathavbielfet(& curtrafadoprefenti couiuio ieffefilius no afFuiflet.iile vero aitabiffeeu fepmit
tra ionatha da/ tetefecudufolenitate adpptiaregione«^ tribus eius feftiuitateageret&rogatufe paritet etvtipecueo
uid excufatem a d facrificia celebrada concurreret.Et fi pcipis inijt pr Sc  ego poft eu vado.Nofti ei qm illi deuotus ia t
que poft iiurias fpTuc igif ionathas faul iniqtate circa dauid agnouit:& apte volutate eius afpexit. Non emretinuitira
lanceavoluit oc faulifed blafphemauit euq; natu demuliere viru vitro appetet^8£ ^priu hofte dixit: SC  fociu dd SC  coope ^ Q

cidere. tatore eiusf&nec ipm embefcere^eceius matre talia facietemecvolete intelligere cp doneč dauid viue ’

ret regnu eoru'eiTet incautu.Dixitq; vt eu vocaret ejtenus penas exfolueret.Refp5 dete vero ionatha qd
Manifefta faul jniquu fedt.vt puniatur:no ad verba ia &ad blafphemias iraq; faul acceffit fed arrepta lacea fup eu ;vt
immiciam fona r cfpodete interficeret infiluit.Et hoc qde no ipleuitphibitus ab amicis.<][Manifeftus aut appuit iimi#
thas dauid vt ^ C e dauid.Et $ eu defideraflet occidere ita vt£>ptillfi pene manu ^pria filiu iterficere voluiftet.Tuc

miferat oftedit. er g Q r egis filius dedinato periculo: SC  nihil; aliud prejtriftitia facere vales/fed;def!ens eo q>.8č ipfe ideo
pene mortuus fuerat Sc  dauid nečem definitair effe cognouerat raatutino fafto perexit SC  quafi exer/ >>

t/ fe***}*

pMiiit regam SDc anttciuitatftMS

5fo.ir.


exiuit in campum:vt amicofficut conftituerat)regis proderet voluntatem. Fecit ergo ionathas ficut ofculaturfemu
pollicitus eft;& fequentem puerum im ciuitatem dimifiyvt dauid in deferto loco ad fariern loqueretur,^ 0  _L i g,-
Q,uod vifo:dauid cecidit ad pedes ionathecumq; adorans faluatorem anime fue vocabat,Q.uem io# nat [ ias  fi e ntes
nathas eleuau it a terra \SC  alterutros amplexantcs valdc femetipfos ofculabantur 8C  flebant etatem fu-
am inuidic malignitate confur»ptam:8£futura? feparationem que nihil a morte differret.Deinde qui#
cfcentes agemitui&memoriam iufiurandiapud alterutros conftare pofcentes/diuifi funt.

<EDauid fugiens faul venit in ciuitatem Nobe ad facerdotem Abimelech Si  panes ( ppois fumpfit,

8C  arma/qui ad tribum iuda veniens precipiete libi Gad propheta fup quadringentos fugituos fadus
princeps/contra que faul arma parat abimelechq 5  facerdotem cu fua progenie accufante eu doech in#
terimi iubetaue ipfe doech alijs recufantibus oi jDgenie interficit/folo abiathar fugiente^ui poftea ad Dauid fugies fa
dauid reuertitur. <[Capitulum.xiiij. ulvenitinciui#

©  T dauid quidem fugiens faulem&imminentemabeomortem venit in ciuitatem nobe ad tatenobead a#
Abimelech facerdotem.Q,ut dum eum folum venire vidi(Tet:&nec amicum nec famulum bimelech facer#
cum eo effe prefentem miratus eft & caufam cur nemo effet cum eo quefiuit. Ule vero ait cau. dote a quo pa#
fam fibi fecretam milu regis iniundambd quam non eum habere multos comites oporteretdicens q> nes .ppois furri
conftituiffet ad quendam locum fibi famulos occurfuros: petebatq; vtei itineris necefiaria non nega# pfit & arma, .
ret:per quf opusamici faceret:& prefentibusneceffitatibus fubueniret,Q.uibus adeptis etiam fibi ar#
madariffquaerantpremanibuspoftulauit. Aderatautemillic feruus genere quidem firus nomine
doech:qui mulas pafcebat tegis.Tunc ad dauid lacerdos ait nihil equidem fe tale habere:led effe lan In biblia dicitur
ceam goIye quam ipfe illo perempto deuouerat deo.Eamqjfumens dauid;exomni hebrebrumregio Dauid coram a
ne fugit in geth qu§ eft regio paleftinorum:vbi regnauit achis.Cumq,- cognitus' fuiffet a famulis regis, chis rege deme
eis eiq; manifeftus illis indicantibus q> dauid effet qui multa, milia paleftinorum peremiffet/inetuens tiamfimulat,
dauid ne ab eo necaretur 8C  periculum quod declinauerat a faul.ab illo fufciperetffimulauit fe furiofuj
effe/et rabidum ita vt fpumam exore proijciens; X  alia qug furiofi funt faciens fidem regi vere paffio#
nisoftenderet.Q,ui famulis indignatuseoq?vefanumhominem adeum introduxiffent vcloriter da# Dauid venit in
uid a fe iuffit expellit. CKt ita liberatus de terra geth:venit in tribum iuda;&habitans in fpelunca cir# tribum iuda ad
hT.c.H  ca ciuitatem odolla/mifitadfratres fuos/eifcpvbieffetipfemandauit.llliivero cum omni cognatione que omnis co#
venerunt ad eum.Sed & ali j quibus ajt odium/laut timor erat regis fauhad eum pariter cucurrerunt: fa, gnatio venit 8£
durofq; fe quecumq; placerent illi dicebant. Fueruntq; omnes fimul quadringenti.Surgenfq; inde ve ,  fadus, eft prin#
nit adregemmoabitarum/rogauitq;eum vtparentes eius donecipfe'de fuofineg>gnofceret:inregio, ceps fuper qua
nefuafufceptoshaberet,Q.uoannuente parentes eius omni tempore quo apud eum fuerunt dignis dringentos vi#
muneribus honorati funt .CPtecipiente vero propheta vtdefertum quide dauid relinqueret:& adtri rosfiugiturospa
bum iudapergens ibidem habitaret:de nemore iuit/venitq; in ciuitatem farmuth:& inea moratus eft. rentes regi mo
<£ Saul aut audies dauid vifu cu multitudine/ fciesviri prudetia atq; prefuptione q> no ex eo paruus fi^abitaru comme
bi timoris fonus exurgcrei/quia & dolu & labores ei iferret/couocas amicos & principes & tribu ex qua dans.
ipfe erat in colle vbi regnu habebatf& fedens in fegetef fic ei locus ille vocabaturjdu circa eu effet ordo Saul contra da#
ciuilis pariter Si  armigeri cudis ait: viri cotribuli noui qde q* meoru beneficioru no eftis immeores;qn uid bellum pa#
8C  agroru quofda dominos feci:&hores populares& officia pbui.Interrogo ergo,vos fimaiorahis do# rat timens,
na SC  ampliora ieffe filium vobis dare cofiditis. Noui enim qin oes illi potius cofentitis:qn etia meusfv
lius ionathas ita fapitiet vos ad talia gfuafit.Non ei ignoro quia iufiuradum dauid & federa celebraui t /

C nec q» cotra me ionathas tradator eius & cooperator exiftit:nulliq; veftru cure eft ; fed taceotes rei exi,
tufuftinetis.CCuq; rextacuiffet:alius quide pntiunemo refponditidoech vero fyrus paftor mularum
eius.ait q»vidiffet dauid in nobe ciuitate veniffe ad abimelech facerdote:futurafibx eo ,pphetatecogno/
fcere«:pceptifq; ab eo fuptibus SC  hafta golie:ad quos ire volebatab eo fuiffededudu.Tuc vocas faeer Doech accufa#
dote & cunda eius generatione faul ait.Quid malilpaffus a me feruu inutilem ieffe filium fufcepifti ei u it abimelech
q; dedifti fumptus/ SC  arma cum mei regni nimius inimicus exiftatf Cur etia futuroru refponfa pbuiftit 1  facerdotenii ra*
Non enim telatuit mefugereP& odio meam domumhaberet.Sacerdos autemea quefadafuerant cepiffe dauid 3
non negauitffed cum fidutia hec fe prebuiffe confeffus eftrnec fe dauid preftitiffqfed regi dicens.Non r e faulipfum iti
enim eum inquittuumnouimus inimicum:fed fidelem' focium SC  prindpumjferuum & millenarium/terimiiuffit.

. 8f qaod horum maius eft generum pariter SC  cognatum.Et hec non inimicis hommibus preftiti: fed Excufatio Abl
ei qui circa te opus fue deuotionis exhibuit.Prophetauit aute ei non modo folum:fed fepius. Dicente melech fauliirt
namq; cum magnafeftmqtione fe fuiffe diredum:fi ei quibus egebatminime prebuiffemmon illi puta crepanti.

1  hofti.H^cdices facerdos:nequaq fatiffetitfaul.Qui cAeffet in magno terrore neq; confcfllone veftraj
credenshuffitarmatis circunftantibus vt eum cum fua cognatione perimerent.Cumq; illumprefume#

g-«!*

Htbctfctfue 3t*fepl)f 3tšDet ^tOoitaHibit

Docch

I i'< rent contmgerefacerdotem/feddiuinitatem formidarentpotiusg vellentregiparerqtuncfyrodocch
cufant bus ahv rex facerdotisimperauit interitum. Qu» fi* 1 ™ 3  fuemalidefirniles occiditabimclech eiufq;progeniem ,

-J j,- l  Erant autem omnesquafitrecenti quinq<.Quofaclo : mifitquoq; faulinciuitatemfacerdotum noba
Pcniin orcTdft & omnes occidit nonmulierinoninfantinon alf/ pepercit etati eamq;futcendit:vnde filius abimc#

eius fectitantummodo abiatharnomme libcratus eft. CHfcfiqin'dem contigcrunt ficut deus facerdo# * ii*-
fi : i< isfol seua 11  hely prophetauit propter iniquitates duorum filiorum eius dicens prolem eiiis radicitus eueilenda. /

(it.

c..

{£Porrofaulrex crudeie ficopuscfficiens/& totamgencrationemfacerdotaleminterimens SC  neq;in

fed SC  tiuitatemdiTperdens: qtiam patriam Q
Sc  folam taieslviros habere decrcuerafchoc

'S

fantibus mifericordiammec fenibus reuerentiam habens
|prophetarumfacerdotJ?mq; nutricem diuinitas elegerat

a&u omnes fecit agnoicere/6C humano modo confiderareicjj doneč fuerint aliqui fimpbces SC  humiles:
neefuerit ‘abufi natura/nec volutatefuaimplere prefumptuerintmanfueti atq; mittesfunt/eftanturq;
folam iufticiam:&circa eam omtiesftudenthaberedeuotionem.Tuncetiam indiuinitate confidunt/
quia omnibus qu* funt in hac vita prefens eft:& nofolum operai fed etia mente vnde procedunt hgcarv
teq fiant aperteconfiderat.Cum vero ad poteftateveniunt&jfuperbiecumulo dilatantuntunc omni#
/Nota infoletiaj bus illis exut i/SC  velutin,fcena vultus SC  moreš SC  moderationem ačluum reponentesi iufcipiuntauda #
Lprincipum, dam,fuperbiam:&contcmptumrerutrehumanaru Si  diuinarum.Etdu precipuepietatemiufticiamq;

** (twA. ■  < dei lpernunt :& in omnibus que cogitant aut agunt fibimet arrog auermt,tuc,quafi no videat eos deus /

^ g  _. autcertepoteftatem eorum nonhabeat/peffime graffatiturinadibus/Et- quicquidaut audire metu p

unt;autodiohabetrefpuut.queautirrationabiiitcrdiligun^hfcfirma;vera gihomimbus placitafimul
s  rrtovfi , ;  * SC  deo credunt. De futuris vero rebus nulluseis fi't;fermo:fed eos qui pertulerunt multas laborum mi#
ferias exhonorant:& eos habentes odio fimul inuidiam his conflant/ducentefq; eos ad mediu/no folu
adeptos honores eis auferut.fed p er calumnia etia vita eos priuare nituntur, puniuntq; non propter o #
peta dignafupplicio: fed derogationibus SC  accufationibus nequaq examinatis extingunt:non quos
oportet hfc pati-fed in quibus miufte nituntur vlafd.Hoc igitur nobisfaut filius ds qui primus pod
illa optimam ducum rempublicam regnauit in ifrahel mamfeftum effe monftraui t/oeddens trecentos
facerdotes atq; prophetas'pro fufpitione qua: habuitabimeleclvdeifciens etia eoru ciuitate& ftudens
, quodamododeumfacerdotibus,pphetifq;priuaretdutantosjfimulocdderet;8Cneq;patriaeorummaž/

t f  ~ ^ nere  permitteret:vt poft illos potuiffent oboriri. (<£ Abiathar itaq; abimelech filius qui folusfuerat de
recurri tugies, facerdotibus a faul interfečlis ereptus/fugies ad dauid/ erumnam fuorum omnium k  pa tri s interitum
declarauit.Qui ait^on fe hgc eis ignoralTe futuratfed videns doech fufpicatu fuiIWquf fa ccrdote regi
dedararet:ieq; dolebatfquafi huius calamitatis aučtorem:& poicebat vt apud eu de cetero coinaneret:
tanq qui in alio locolatere non poflet,

C Vicit daui 1 philifteos ceilanos liberans,vbi a faule obfidetuqfed eum ftigientem in  defertu zfphin
pfequitur/que accufauerunt ziphei^uoru maliciamdeuitas fugit ad defertu maon.deidddedinato pe*
riculojvenit i anguftias engadi vbi dauid fauie pfecutorč fuu mifericorditer tradauipcuius foluj veftis _
furnirate abfdditicu eu potuiiTet occidere/que verbis! padfieis iniufte eu perfequi arguen^quibus faul **
vičlu^hocipfumfatcturiplltm prcdicens raturum hebreorum regem .

•Vidt dauid phi r  Capitulum.xv. . , n  ,, 1,r,C * 2j

lilteos & libera Ofiquidemtemporeaudiens dauid paledinos ceilanorum prouinciam deuaftari/conlultus

uit ceilanos vbt mi ^ ( i eum P er  prophetam fi eum pugnare pdperet.Q.uo diceteq> diuinitas Villona jpmififfev
obfidef a faule, Ar fofsfoa/s palellinos hoftes inuafitmultaq; eorum cede effudit &  pda tulit.CTCumq; apud

* ceilanos effet doneč areas fuas frudufq; fine timore colligerent^regi faul nundatfi eft q? apud eos ha#
bitaret.Opus enim iilud &magnus effedus apodquos geilum eftcelarino potuitifed farna etiamad
extraneotum auditus aduenitrlc apud regem vfq;delatus eft^Gauifufqj eft faul eum audiflet dauid in
ceifa commorari/dice^is deum illum eius manibus tradidifTequando coaclus lit venire in ciuitate mu#
rum& portas & feras abente/orptii populo vt ad ceilam vnanimiter conuenirent:& obfidenteseaca#

Fusit dauid in P 1,cnte ^l> dauid interimerent.CtH^c itaq; fentiensdauid & agnofcens a deo qmeum forent faul tradi/
defertu vbi pfe# turI  ceiltie^Tumes quadringentos qui cumeo erant de ciuitate profe&us eft i  defertu ziph. Et rex quidž
quitur eum faul au ^ et  e “ ftigiffe de ceila ab eius perfecutione ceffauit.Dauid autem furgens exide venit in queda
SC  vifitaf a iona ^ ocum z |°bin qui vocatur noua:vbi ionathas filius faul veniens ad eum SC  ofeulatus fecuru eum elfe dl
thaqui iteru fe x ‘ t ^ ^  b° n 3 habere futurorftnec plerib 9  rebus en debere defi'cere/qm regnaturu fore SC habituru fub ,

dušinierunt. fe hebreorum omnium poteftatem/qmgratioi'a efTentquecumcp magnislaboribus euenirent.Et rur# / ’
fus iufiurandumcelebratumeft inieralterutros prodeuotione vite totius SC  fidei/&deumvocanste#

Ziphei sccufn - ftem  ‘ onathas: m a!edixit fibi fitranfcenderetconftitutu:&incontrariamutaretur.Tuncdauid ibidem '
uerunt dauid," re!,nc l uens  paululum a timore SC folicitudine reAeuatum ad faul ipfe reuerfus eft.<TZiphei vero vole#
tes gratiam preftare faulindicauetuntei apud fecommorari dauid/promiferuntq; vtfivenitet illum

7

de«, i blmc *

' cc rcio„ ■/•.«.

Us curllenda.

P atn am n
J2Woc
r ' * tamiles;
!t *^antur qj
J f 0 "fidunt,

“dunthfcan,

' nin c omnu
piuntauda#

1  >ulhdamqj
‘atcosdcus/
^idirc mctp p
'•acirafimul "
»^ouimmi#
litino lolu
1 proptcr o#
itmon quos
nmus poft
s trcccntos
j Kftudcns
i f otum ma*
usfucrat dc
ris interitum
codofrrfgi
cemantiet:

■rrii ziphin
cluiato pe *
o!tn vcftis j
tuibus faul

piimttegum

t>e antiCHUfattims

5fo Sit.


k'

>H ltW

i.r,ci4-
B.

>

t>r*+ A-iV

i.rx*z$

r

^ d contraderent: quod fcilicet dum anguftias ziphinorum apprehendiffet:non poflet vlterius alibi de#
uiare. Q_uos laudauit rex Sc  gratias egit indicantibus inimicum eifq; pollicitus eft non tarde fe eorum
compenlarc deuotionem. Mifitq; qui quererent dauid(8i deferturn omne perfcrutaretur dicens etiam
fe cotinuo fecuturum .Et illi quidem qui direfti fuerant pro inueftigando SC  capiendo dauid precede*

I bant regenvftudentes fauote fuo non folum nunciare inimicurryfed etiam manifeftatum in regia pote#
l  ftate contradete.Hi tamen iniufta, Sc  maligniflima voluntate fruftrati iut.Qui cum nihil male fuftine Fugit dauid ad
f te  potuiflent fi r.on hunc indicaffent:fed propter bladimenta virum religiofum SC  ad morte iniufte que# defertu.maon,
J  fitum& qui latere poterat prodiderunt:&fe conttadere promiferunt.f[Cognofcens autem dauid ma
litiamj ziphinorum SC  regis inuafionem anguftias quidemilliusreliquitfugit autem ad petram maxi#
mamindefertomaon conftitutam. (L'Cumq;,fauleum ibi perfequeretur: cognouifin itinere dauid Saul cotra phil!
illis a nguftijs difceffiife c(Bi ad aliampetre parte^Et cum faul ex alia parte confifteret,vt eum pene iam fteosdimiffo da
capere potuiffetfaudiens paleftinos hebreoru regione valdevaftare a dauid perfecutione difceflit:& c5 uid iuit,
tra eos qui naturaliter hoftes erant dimicandu? magis neceflariu iudicauit čj inimicum proprium p er#
fequendo vaftatione fueterredefpicere.ClSicigiturdauidinopinabiliter declinatopericulo.venit i
anguftias engadfCum vero faul expuliflet alienigenas.venerunt qui nuciarent ei dauid i engadi mo Iteru perfequi£
tibus habitarc. Q.ui fumes tria milia armatoru abijt fuper eu. Et cu no eflet procul a locis illis vidit cip,  1'aiil dauidhabi
ca iter fpeluncam profunda atqj rotudam multa logitudine SC  latitudine nirnis apertam in qua dauid tantem in moti
cum trecentis erat abfconfus.Dumq; faul naturaliter vetrispurgandi neceffitate cogeretur; ingrefliis tibus engadi.
eft ineam folus.Queduividiflet quidajhominum;dauid:8cdixiffet ineiusinimicum tepusadeo da#
tu i8c  fuad eret vt vltionis caufa faul caput abfciderertpatenus graui plecutioe Sc  miferia priuaretur/ur Miferatio da #
ges dauid abfcid/1 quide fumitate veftis folumodo qua faul erat iridutus^ SC  repente penitentia tadus uid erga fauleni
ait no effe iuftum vt fuum occideret dominu:& quifcilicet a deo fuerat regnare pceptus.Na Iicet ifte i  qui cu eiim ocd
quit circa nos malignus exiftat:me tame apud eunrnon decet effe tale.|£Cuqj lauljj de fpelunca fuiffet dere potuit fo«
egreffus/accedens dauid exclamauit a longe petes vt faul audiret.Conuerfo aute rege adorauit eum fe lum veftis lurr*
cundu more proftratus in terra ; & ait.O rex non te oportet malignas^ falfas derogationes confifngen tatem abfidit.
tibus aures accomodante illis qiude čred ere: & in fufpitione diligetes te ducererfed tefte veru habere: Dauid ad faule
SC  magis operibus affedu cofiderare cundorftfBerogatio naq; multoru eftfleuotionis vero clara pro # verba pacifica,
batio aduu veritate confiftit.Et fermo quide cu iuflibet in vtroq; habet fiinilitudine vcritatis & falfita / /
tis/opera vero nunduhabent veritatisintuitum.Cofiderareigiturexiftis qualis egocirca tetuamq^do y  ,
mufim:& q> mihi oportet credirSC non accufantibus & dicetibus ea que neq; anirso concepi neq; face
re potu^.Cur apponis perfequi animamea:8Cnihildie noduq; aliud cogitarpnifi anime mee interitu,-
qua iniufte pfequeris.Quo enim no falfam opinionem de me lupfifti:quafi' te occidere voluerim. Au t
quo non impie agis in deu occidere’ concupifcens:8f'inimicu tuum credens homine qui poteftate ha#
buit hodie te puniref& a te penas exigere noluitcu tepore ad h?c vfus eft oportuno.Q_uod fi cotra me
tibi ide licuiflet nequaq iic abies preterilfes.Q_uado eni tue veftis irifcidi parteipotui etia capufaufferre ,

Et oftendens panum veftis eius rei fidem exhibuit.F.t ego inquit itift am vltionefn retinuiite vero in
iuftum Cotra me habere odium no-ueris.Sed deus hec iudicet ex nobis & vtriufq; noftrfiiarguat volun#
tatem. CSaul autem; vi tam fuam inopinabiliter ammiratus fuiffe feruatarrvhumilitateiuuenisjnatura#
q; eius obftupefcens:ingemuitCumq; & dauid hocfeciffet;refponditcum gemitu faul illumpotiusefte
iuftu. Tu inquit caufa bonoru mihi fuifti|ego tibi calamitatu: SC  verq foftendifti hodie prifcoru te habe,.
re iuftitia,Q_uis eniinimicos fuos in deferto coprehenfos faluados effe duxerit;Conffdo namq;!q»'deus Saul iniufte fa#
regnu tibi coftruet & oim hebreoru poteftas expe&at'f$ da mihi iuriiiuradi fidene meu gns extermies tetur  plecuturn
&'q> no habes maloru memoria ftudeas meum germe eradicarpfed vt meadomuferues.Iurantevero dauidip >
dauid qd popofceratifaul qde ad ,ppriu ereuerfusiperiu/dauid autcu fuis abceffifinanguftifs mafpha. P re dicens futU
CMortuo Samuele qui iufte folus hebreis .xij.annis pfuit SC  cum faul decem & oft^mifit dauid nun // rum re g em  de#
rios ad nabal abigail pulcherrime SC  honeftiffime mulieris viru inhoneftum SC  ingratum vt eum falutar,b reom m,
rent optantes/vt a!iquid fua largitate pberePquibusinhumane refpondes opprobria in  dauid adifecit/
vndeiratus d,auidibatc6tranabalipfum & omne eius pofleffioneexterminare ,pponens/led prudes
abigail ipfi cum viftualibiis obuiam veniens/paciffcauit atq; paulopoft nabal pre triftitia mottuo da#
uid ipfc abigail vxorem fibi aflumpfit.

, CCapitulum.xvj. _ . r  ,

W.ci5 m  |'| Oc itaq; tempore SC  famuel propheta defunftus eft’ vir qui non fortuitum honorem a# Mots  J amu ^ s

Ifptid hebr?os habuerat/cuius virtus apparuit etiam in hoc tem pore quod pro eius de# P recioia < l ul i0f
|uotione populus multd tempore lu&um dušit circa fepulturam eius :atq; folemnium lUS xl i*

«largitarum ftudium magnum compcte#erexhibuit.Sepelierut autem eum in patria fua annls8i cum
ramathafin multifq; flffere diebus^non inconuenienter hoc facientes,velut cxtranei

S.ibcrfeirttt83cftpli<3utiet

lufloiiaHiM

'1. -6 4  mottcm:fed tanq proprium ffnguK' lugentes. Fuit enim vir iuflus Si  natura benignus & propterea ma ■ -
^ ^^*gisamicusdeo.Q,uiprefuitpopulofolus poft inortcm quidem facerdotis hely annisduodecimcum D

1  faul vero'regeannisdecem&odo Et famue! quidem huiufmodi habuit finem. CErat igitur quidam

Condftio nabal »phinorum de eiuitate maon diues& multa pecora poffidens.Trium miliu namq; ouiu gregem habev
H.  1 o efta & kat ,fl  P al ' cu,s:  & mille caprarum:has etgo dauid|ilIefas/&: fine v@xatione fuos cuftodire precepit^t ne
- a  q; defidedqneq; egcftatc perdere in ioco deferto & abire-potuifiety& latenter aliquis eoru vexare pre//

J3. %?. ■,  1 U  fumeret, Super hec autem illud feruandum dicensyVtnihil iniuftum fiereti&alicnatangerepeffimum

Abieail' abal i uc kc a rentyneq; deum offenderent. Hec autem dicebat eos homini bono preftare fe credens Si  digrni
Vxoris o Id tu  eum  effebeneficium huiufmodi promereri. Erat enim illi nomen nabal vir durus &ftudijs maligniffi*
tudo&h'dlas mus |i ia ^ cris  vitamdeteftabilem. Cui erat vxorbonafimul8Ccafta Si  fpecie nimis eximia.fgitur ad
0 S  hunc nabal tempore quo tondebat oues mifit dauid viros decem/Vt eum fafutaren t/Si  optabat vt hoc
multisannis efficeret:& quod eifet pofiibile fibi abco preberi popofcit/cognofcens fcilicet a fuis pafto »
ribus q? nihil cfs  aliquando nocuerit: fed etiam cuftodes eorum gregumq; fuennt. dum multo tem«
pore in deferto pariter habitaffent:& q>  eum non peniteretifi quid dauid fua Iargitate preberet.Nabal
autem his qui miirifuerantinhumane nimis: 6C dure refpondit.Dum enim interrogaflet eos quis eflet
Refoonfio oo dauid Si  refpondilTent filium ieffe ait.Nunc video quia valde in femetipfis.fuperbiut fugitiui/& gloria n
-obriofa Nabal tur  fuos dominosrelinquetes.Quod cu’fuiffet dauidrenuciatuiratus Si  quadringetoš quide armatos E
feruis dauid vn * ec l u ‘ ptecipiens :ducentis p reru cuftodia derelidis ibat cotra nabal iurans lila node*domu fe 8i  om,
deiratus ° ne pofleflione,ciusexterminare;NonfoIuertim ob hoc iratus eft dauid effedus:quia ingratus nihil de,/
dilTeteisquimuItambenignitatemdrcaeuhabuerant(fedetiam quia blafphemaflet Si  maledixifTet
eisaquibusinnullofuerat'contriftatus.Interea feruusquidamcuftosouium nabal domine quidem
fueallius vero coniugi dixit:quia miferit dauid ad virum eius et non folum nec aliquid veilet eum per,,
ciperefed etiam iniuriam et peffimas in eum dixcrit blafphemias/dum omni prouidentia Si  cuftodia
circa eos vfus fuerit in gregibusiaffirmas hoc in mal&domini fuif& ipfius profuturu.([Q_uo dido:abi»
Prudentia abi* 8 a ‘* vx0r na bal eijciens afinos Si  onmnseos cundis muneribus/nihilq; marito dicens/eum pe r ebrieta
u  ' tein ipfe fenfu careret.profeda eftdauid.Cui defcendenti montis anguftiasidauid occurrit cu quadri

cauitiradauid! 8 ent * s  viris veniens fup nabal.Q,ue cu vid.iffet mulier deafinaexi!uit:& proftrataifacie adorauit fup*

' • / / p ' plicas/vt nequaq verba nabal rcipicereuqui vtiq; nabal rede vocaretur:quod nomen dementem li#

Z  If - ve  £ gy a  fjgnificat hebrea .Satiffaciebat'aut dices no fe vidiffe qui ab eo fuerat milli/žC debere fe venia pro# „

»mereri vtiq;magis ( jpfeageretdeo gratias qui eum a fanguinis humani pollutione ,phibuit exorabat. * r>

Na cu tu inquit benignus fis:ille vindicat'in malignis.Quf enim inquit nabal mala fuftineatifup capita
inimicoru tuoru:euenient.Efto quide mihi ,ppitius/& iudica me digna per qua hecdona fufopiasaVa
tj  ergoatq; furorem quem fuper maritummeum & eius habuifti domummihi remitte.Hpc enim tede*

^ cenpcu fis placidus atq; clemens dns/8£ qdmaiuseft regnaturus«Sufceptis autillemuneribus ait.O mu
lier propitius te ad nos hodie deus adduxit. Nam ne ftiturum videres.Nam eum luraffemdomum na//
bal hac node difperdere v t nullus veftrum penitus remaneret:cum vtiq; vir ille ingratus & calidus fit i .nC.*?
circa me Si  focios meosinunc aute venifti 8C meum curante deo mutafti turorem.Et nabal quide' licet
Na! a?n et  'ft' mo ^°P ro P ter terelinquaturinultusfnontameneffugietpenas dedaliacaufa qugeum competit cue/

. fI 1  nief.ei hec diccns dimiftt mulierem fpllla autem domumjreuerfa eft & inucniens virum eum multis fo (/

lutum gdinebrietateiacentem^uncquidemnihilhotumqupgeftafuerantindicauit.Cuialteradiecu /
rj -3  j Qt  da ftgnificauit;& fic eum triftem reddidit vt ad folutionem membroruin Si  pene ad mortem vfq; de«>

.ui i a# (juceretur.EtnonampIiusijdecemdiespoftea viucns nabafdefundus eft, ; |p Dauid autem audiens
;;- 0r r; mortem eius vltufequidemdixit.Nabalveropropriamalignitate defundum# dediffe deum illi pe#

Si  micho! ftTa 31 nas ^ ec l’ ^ em ^ e  ^  ^ fanguine munda habetem dexteram/tunc etiam agnouit (p maligni diuinitus vr I>rc  f
faulaliu dujcit g can ^ nullus interhoies defpiciatura decyqui dat quidembonis 1 fimilta:maIis verorefert digna fupi. ’

* ' plicia.Et mittens ad eius vxorem petit quo eam fibimet copularet.Illa vero his qui miffi fuerant dices

(y r  0  f e non  dignam fore vt illius vel pedes tangerei/tame cu omni apparatu proprio venit eiq;coiunda eft/
Jžfv&h  Q_ug ad hunc honorem venire ^imeruititam pro modo caftitatis atq; iufticie g pro fpecie fue forme.

u  <£Habuitautem dauid vxoremquamprimitus duxeratde eiuitatebifaralias ehifar,Michol atrtefaul

regis filiam que fuit dauid vxor. pater eius phalti filiolais coniunxit:quieratde.ciuitategalim.

C Accufantibus zipheis.dauid in eorum regione efle/feuq; gdere^mittentibusfaul contra eum ve^
nit cuius dormientis caftra ingreftus lancea ad caput fi'xam Si  ftratum pro figno aflumens dauid,neq$
alios ipfum faul occidere pmittens/ fecundo mifertus eft faul/qui fuam culpam cognofces dauid gratias
egitfugienfq; dauid venit ad -Achi Gethregei qui ab eo eum fuishonorifice eft rcceptus moranfqj in
ceilia latenter cotra paleftinos infurgens de eprum preda veniebat.

CCapitulum.xvij.

r

pUmttcpm

S>e atttfoufcatflms

A Vmq; fuiflent hfc gefta quidam ztphmorum venientes ad Saul^indicauerunt ei q> rurfus m Ziphef Dauid

eorumregione Dauid efTet;8cpoffent volenti eum comprehendere fua pr?bete folatia. At il* acCufane fauli^i
i r c 16  k cum  tnfcus mihbus armatorum fuper eum egreiTus eft.Čumq; fuperueniflet nox:caftra po dete promitten

1  fuitinquodamlocoquidiciturGeila. Audiens,ergoDauidcontrafevenire Saulrmiffis tx*  tescontraquej

ploratoribus iuflitfibimet nundari ad quem loeum iam veniffet.Quibus dicentibiis in Ceila eum eife. Saul SCCi
furgensno&e ita vtlatcretfuos venit adcaftra Saul/dueens fecum Abifay natum fororis {iiy faruip. 8C Secuda mifera
abimeleehgetheum. Saul itaq; dormiente drea eum pet circuitum armatis &Abner principe militi^ tio Dauid erga
conftitutis: Dauid mgreffus caftraeius/nec ipfe peremiteum inueniens ftratum eius & lanceam qu£ e* Saul quino pet
rat fixa ad caput eius/nec ali) s permifit volentibus eum ocddctefSC  in hoc vehementer mftantibus.fed mifit eu? occidi
dicens ordinatum a deo regem occidere eife nimis iniquum:licet ille maliis fi^vt nec formidct iram que fed pro figno II
ei penam oportuno tempore collatura eft ab eo qui ei prebuit regnum, t etinuit impetum. eum nolens ceam accepit,
occidere.8C pro figno q>  potuiffet eum interimere.fe potius abftinuerit.fumens eius lanceam SC  vrceo*
lum aquy appofitum: dormiente Saul: nullo fentiente in exerdtu/cu<ftifq; iacentibus latenter fgreffus
efhcum omnia facere potuiffet:qug Sc ipfum tempus oiferretfčC contra regemdignaprefumptiofuade*
ret.Tranfiens vero torrentem:8c in verticem montis afcendens vnde potuiifet audiri cfamansvoce trta
gna militibus Saul SC  Abner principi militi£/ excitauit eos a fomno. Nune enim vocabat Sc  populuni.

Audiente vero principe miline.&requirentem quis eum vocaflet, ait Dauid. Ego ium quidem filius
iefldvefter vero fugitiuus.Cur inquit cum fis magnus SC  apud regemhonore precipuus.corpiiS eius ita
cuftodis: vt fomnus fit nbi dulcior qillius falutis effe&us,Hec quippcdigna funt morte atq$ fupplicio;

Dudum enim ingrelTos quofdam in veftro exercitu fuper regeny8£ fuper alios vniuerfos non agnouifti.

Q,uere lanceam regis 5C  vrceum aque:SC Cognofces^uantum malum vos latuit intrinfecus conftitutos/
d Saul autem cognofcens Dauid vocem/SC  videns q> dum eum captum habuiflet {'opore cofe&um cu/Saul culpa? fui
ftodibus negligentibus non occiditifed pepercit ei que? iufte perimere potuifletipro falute fua gratias cognofcens Da
egit.&rogauitvtconfidens/nihilq;maliabeometucnsiretadpropria/aifirmansCredereq>nec femet uidgratiasagit
ipfum aliquis ita diligerefy$ ficuta Dauid Saul amaretur. SC  accufans femetipfunyq> eum quidem qui
iltum cuftodire poffet & multa indtria circa eum fui fauoris oftenderet perfequcretur,iniuftq&: tanto te„
(porehefitantemde animafua degere in fuga compelleret ab amicis SC  cognatis proprijs defolatum.
j ipfe vero abeo fepiusliberatusnonquifaceret;fed eius animamaperte defideraret auferr«. Qu6 fa*
do Dauid iufiit vt aliquis veniens reciperetlanceam SC  vrceum aqUg dicens.Deus vttiufcp noftrum SC
aduum iudex fit qui nouit q> etiam prefenti die cum te occidere potuifle? tui mifetfus abftinui.Et faul ^
quidem fecundo Dauidmarmm refiigiens ad proprium regnum remeauit. dMefuens autem Dauid *D-' auic */ H g IeS
i.r,ci 7  fipermanens ibialiquando in Saulmanusincideret.decreuitinpaleftinosdifcedere.8£illic habitare. auIvenita da*
Tune cum fecentis qui erant circa eum venit ad achim regem Geth. Erat autem haec vna paleftinaru c ll - rc 6 ( J m  £5™
vrbium/ Cumq; eum rex fufcepifiet cum viris 8C habitaculum prgbuiflet habente eo fimul 8C duas vxo/ ^ eu ,5 u  ■ ,

res achinoen Sc  abigail morabatur in geth. Saul autem hec audiens.vlterius voluntatis non fuit vt mit n CC . rec ?P l£

te ret fuper eum:aut ipfe forfitan propetare^eum fecundo pene tale periculum pertulerit. vt ab illd po* *vl c  p c , s .
tuiflet potius comprghendi.<LP° rr0  Dauid non placuit vt in ciuitate Geth habitaret/fed regem roga* -
uit qui eum clementer exceperat vt ei loeum aliquem in prouintia donaret: vbi cum fuis degere potuif cu  habitadrt
fe^pudori effe dicens vt in ciuitate manerct.8c fe ei onerofum exiftere. Cui dedit rex quendam vicufn
ficelar alias Sicelech jnuneupatum. Q^uem vieum ita dilexit vt cum regnafiet Dauid. eum ipfi Sc  pueri
eius quafi pofleffionem propriam honorarent.Sed dehis quidem in alio loco dicemus. (["Tempus ita*
q; quo cotnmoratus eft Dauid in ficela paleftine fuit menfium quattuor 8C viginti dierum, Vnde Iaten*
ter infurgens contra paleftinos in vicina regione conftitutos ferritas SC  arnalechitasieorum prouintiam 1° biblia tantu?
deuaftabatmultamq; predam iumentorum SC  camelotum fumens reuertebatur ad proprium, Ab ho* habetur quattus
minibus abftineba^metuens ne eum indicarent adregem:partemtamen prede ei domi mittebat. Cu? ormenfium.

C  verorequireretrexquosvaftaflet.predamq;tuli(refdicendoeosq adauftrum iudeiconuerfantur.8Cin Modus viuen*
^ campeftribus habitant efle fe depopulaturn/fatiffccit regi. Sperabat enim q? Dauid odio haberet pro &  Dauid iter iti
priam gentem,8c fetuus eius foret.donec apud eum confifteret. fideles«

,  CEEhilifteis bellum contra hebrf os parantibus; amicofq; ad auxilium incitantibusDauid cum ar*

marisfuis' hoc procurante Atchi rege^i )  contra hebrf os folatium prebere promittit. Saul autem (qui
phitones SC  ventriloquos a regione expulerat;dco fibi non refpondente phitoniflam confulit/qug ani
mam fufcitans Samuelisproximam mortem fuam fuorumq- filiorum prf dicentis Sc  regni fui finem/ip /.
fum fuper oraculo trirtaritem cibum guftarevituli carnibus preparatis Jcompulit. Cuius mulieris largtV
tatem|Saulifq; magnanimitatem 8C fortitudinemAuthor magnis extoUitlaudibus,

Capitulum decimumočtauum.

g>y-


Apparatusbel#
iiphilifteoruco
trahebrfos.
Quomodo da#
uii promifit re#

ICtbetfeitus SofepbOuftei ^ifroilaJUbil

Odem vero tem pore paleftinis contrai frahelitas pugnare vofontibus Si  mitentibus ad
omnes amicos vt eis adeffent in bello in ceilla vbi congregati erant txituri fup hebrf os/
amfeurn fibi achis rex geth Dauid rogauit vt cum armaris ei folarium contra Hebreos
prfberet. lilo vero gratiflimepromittentei& dicente inuemfle tempus in quoeiusbe#
neficijs refponderet: & fufceprionis munus exfoIueret:promifit rex cuftodem corporfs

, A  , , — -!l poft vi&oriam & belli certamen eum fe effefa&ururmhonoris & fidei promiffione ftu#

uareeontm h dens voluntatemeiusaugere^.CSaulitaqjrexhebrporumomnesdiuinos&ventriloquos Si omnem
uare contra ne# artem  de fuaexpuleratregioneabfq;prophetis, Audiens autein paleftinos iam effeprffen

I r? a8£  add^t' tesl & luxta  lummam ciuitaris in campopofitacaftrafixfffe.adeoscumomniexerdtuprofeftuseft.tu

ni a  co ed° *  9’ veniffet ante montem quendam nomine gelboe:8C vidiffetediuerfo hoftium multitudinem timore
* c neca ° f  fortuitu conturbaius eftydum effet eorum exercitus potior SC multo meliorjdeumq; confuluit per ,pphe/
tas.vtei de prelio Si eius  fine prpdiceret. deo autem nonrefpondente:faulmagis expauit & animocot
ruit.malum fibi aperte imminere profpiciensfcum vtiq; deum arbitratetur prgfentem fibi non effe: iuf#
ffSaul TT ' fibf qupri mulierem vent^loquam habentem fpiritutry& vocantem animas defundorum;vt vale#

ol t ffrv tet agnofcere fi in rebus imminentibus prf ualeret.CGenus enim ventri!oquorum euocando aiortuo
p 1  onilia? iibi rum3n i mas  per cas folet pofcentibus futura predicere,Cumq;’fuiffet a quodam famulo nunciatum ef#
a o no relpon # ^ huiufmodi mulierem in ciuitate endon'aliasendor .Iates omne exerdtum:exutus vefteregali fumes
Cenu •« duos famulos quos nouerat fideliffimos venit in endor ad mulierem/rogauit eam vt diuinaret SC  ani #
us ventnlo ma mfufataretcuius ipfe dixiffet.Mulicre vero repugnanteatq;dicentonon fepoffe regem fpernere.-
quorum. qui,genus hoc diuinantium expuliffet, fed nec illum benefacere^ui dum nihil per ea$ fuiffet lefus:ei pa > ?

raret infidiasVt prohibita facientem penecontraderet:iurauitfeneccuiq eius diuinantiam proderenec
a •  -o periculum fore. Cumq; iurerurando.fatiffeciffet non eamdebere metuere. iuffit vt ei animam Samue#

AnimaSamue# j- s euocareE jilavero nefdens quis effet Samuel.eum ex inferno vocabat. Cumq;apparuiffet. Videns
us iu(atauit phi mu jj Cf v j rum  f an dum deo docibilem conturbata eft.& tune dus faciem obftupefcens.nonneinquit tu *
toniffa vide de &  fCX  Saul^Hoc enim Samuel d indicauerat,Quo confftente SC  perturbationem eius querente-ait vi#
noc Nico, de ty vlrum  fenem formatum, Eoqj iubente ad imaginem eius: formam Sc  ftatum dus quem vide#

ra * tat explanaffe/ fignificauit fe fenem iam Si  gloriofum 8C facerdotali pallio vidiffe circum amidum: ex

quibus cognouit hunc Samuelem effe. Si  procidens in terra falutauit SC  adorauit. Anima vero Samuel
inquirente cur eam amouiffet: Saul neceffitatem ingemifcebat incumbere / 8i hoftes fibi grauiter immi ,,
nere: Si  effe in hefšationererum praifentmm conftitumnva Deo vtiq; dereli&um/ SC  neq; refponfum
promereri/neq; per prophetas/neq; per fomnia.8C propterea inquit ad te qui mihi pius femper exrit/# _
Aiatamuelis ad fti confugi.Samuel autem videns eum fini vitg iam proximum: ait. Superflue a me aliquid vis agno#
Saul ei prf dices fcere cum a deo fis derelidus.ifcl aut regnum tuum quidem a Dauid Si  in bello vi&urum te vero,tuum/ ’*
,pxiam mortem qj pnneipatum cum vita effe finiendum quoniain inobediens fueris deo in Amalechitarum bello^K e#L
regniq; finem, ius nequaq mandata feruaueris.ficut viuens ribi prophetaui.Tgitur icito te fubdendum & populum im ,
Defolatio SC  tri# mids; Si  te cum filifs die craftina in bello cadentes: mecum effe manfuros.CHa?c audiens faul trifticia
ftitia Saulis. fadente loquendi amifit officium/& proftratus in terra tam propter dolorem qui ei fuerat indicarus/cj

met repenfari pro diuinatione quafub periculo d preparabat:cu ei propter timorem ipfius non Iicuif#
fet quglicet non ignoraffet qui fueritaamen ei prf ualuit vt concederetfpro quibus rogauit appofitum
- . ciburn fumere/quatcnusrecepta virtute ad caftra propriaremearet. CCumq; illc refutaret/8t pums ad

i-attdatut mu # uer f aretur  f n an guftia conftitutum compulitj&perfuafit d & habens vnum vitulum manfuetu fuf do#
učna Iargit^s. mu , nHtrlEum  j n  q U0  f 0 i 0  requiefcebat eum occidit 18 C carnibus prppararis- ei vt comedetet eiufqj fer<
uis appofuit. Q.uofado Saul nodanterad fua caftra reuerfus eft. C luftum eftautemJaudaremulic#
ris largitatem^ licet eius ars fuiffet a rege exerceri prohibita/tamen dum adueniffent domu eius quos
nunq viderat priusnon habuit mali memoriam vituperandi euj qUi eius prohibuerit difciplinam. nec
aduerfata eft peregrinum&dus confuetudinem nequaq habuerat. fedcondoluit Si  confolata eft duj
eum cognouiffet regem SC  circa quem potuit animis mgrata exiftere eum porius vt comederet imifta#
bat.&cpd folummodo in paup#ttate fuerat: hoclibenter hilariterq;conferebat^aliquam retnburione?
eius expedans/non munus aliquod occupans/quem proxime moriturum agnouerat/tum pleru^q; fit
natura hominum boni aliquid: aut repenfaturis beneficium exhibere: aut a quibus fe afiquid Credunt
accipere his mutuare & bonum eft ergo illamimitari mulierem 8tbenefeccre cunftisegeuribus.nichil
arbitrarimeliuseffe.necamplius aiiquid generi humano competere porius q vt Deum propicmm 8C
boni largitorem femper habeamus, Igitur do illa mulieredixiffe fuffidat. C Sermoncm veto nune

r.r.cr?

p?mitrce«m 2De antiauttatibus

faciamusciuitatibus & populiš gentibufq; profutuhtm SC bonis  omnibuscongtuum.cx quo prouoccn,/
tur vniuerfi dari virtutem vniuerfg glorig. Q.ui fapientibus SC  regibus gentium SC  pincipibus populo#

" rum multum defiderium Sc  ftuduirrirerumbonarum adijciaty& profabiitepatrif ad pericula mortis li
ibenter adducat. SC  cunda quf viden tur gratlia doceat effe tenenda.Habeo namq; huius rei audorem Laudat faulemi
Saulregein hebreorum.Hic enim licetfutura iamnofcet SC  mortem fibi imminere propheta predicea qui fibi SC  fiiis.p
rtecognofceret: recamcrevitefutimexercitum prodiditinimicis: necregie contumeliafrfintulit digni populo fuono
t ati. fed potius femetipfum cum omni domotradens fimul Sc  filijs optimum iudicauitcum eis magis pepercit.
eadere pro fubiedis pugnando k  filijs SC  yna pcrirerlicet boni ei fuiffent:q‘eos in incetto reliquere.qua. Qui  vere dice#
fi regni fu ccellionem Sc  generis habituros. CIs ergo iuftus SC  caftus SC  fortiffimus mihi effe videtur. SC  di funt magna#
fi quis fuittalis aut fuerit.et dmdorum teftimonio virtutis adeptione digniffimus .<J[Nam eos qui fub nimf SC  fortes.
fpe vidorie proficifcuntur ad bellum et incolumes feredire confidurit.quid gefferint člarurmNon mi#

. hividentur benefacere qui eos fortes voluerint appellare,Q_uod et alibi in Hyftorijsetalijs confcrip#
tionibus inuenitur quis SC illi  fint approbandi.Magnanimes autem SC  grandia prfiumentes et feritni
terribiliumcontemptoresfoli dicendi funtomnesqui Saul imitantur.Illinamqjqui nefcientes quod
in bello futurum eft nequaq animo deficiunt.fed incertum femetipfos emittuntilicet aliquidgrande fa
ciant non tamen valde mirandi funt. Cum vero nihil vtile ventumm animo cogitaturffed etiam mors
/utura prefcitur.& hoc folummodo paffuri dimicant aliqui neq? terrcntur neq; pro mortis periculis ob#
ftupefcunt.huiufmodi perfede fortitudinis effe decerno: hoc ergo fecit Saul -oftendens quia cundos jJotabonitatcr 5
B.; glorij palmam defiderantes habere pofb mortem talia conuenitadimplefetgC maximereges quos pro p r i nc i pl busteq
pter cumulum princi patus non foium malos norilicet circa fubiedos effdfed neq; mediocriter effe bo ^ tam  * *

Uios.Plurima quidemde Saul magnanimitate potui dicefe.maximam michi hoc argumento prebente
materiamffed ne diu videar inherereidcnuo ad ea reuertor vnde ggreffus effe agnofcor.

^ Daui d cuin paleftinorum exercttu veniens/fufpedusremittituriquomoranteAmaIechitarugenš
Sicelech vrbem incendunteam depredantesduafq; vxores fuas SC  eorum quicum eo erantaccipien#
tes cum filijs in captiuitatem dUxerunt.quo defolatus Dauid deiun confuluitividoriamq 5  cotra Arna#
lech obtiniut/eorum predam Sc  hijs qui ad farcinaslmanferant ficut his qui ad bellum properauerant
f qualiter diftribuit: diftribuendj pr^de legem ftatuens.

Capitulumdecimumftonum. Dauid cu?exec

,^'^^Akfimis igitur caftfametantibus pet fingulas generationes k  tnbus ŠC  fatrapas exerdtu# citu palefhncffl
q;difponentibus jbatcumfuo exerciturex achis:& poft cum dauid cum arinatis fequeba# venit fed fufpe
tur.Et dum duces paleftinorum viderent inter eos hebrgostjuibus adueniffent tune euo# dus remittitur,
'cantibus percundabantur a rege.Qui dixit dauid effe ;qui fugerat Saul dominum fuum/
quem ad fe venientem ipff fufceperat:& nune velle fibi benefida repenfare:8C Saul inter#
ficerc:propterea in folatio ipfius adueniffe.Q_uo dido culpatus efta ducibus paleftinorum,eo q; viruj
inimieum ad folatium duxerit. eumq; redire fuadebant. ne forte latenter mali aliquid circa eos effice#
re^habendo tempus SC caufampet quam fuumdominum placarepoffet.fedfivellet eiprofpicere:re#
mitteret eum cum fuis ad locum quem dederat illi prius. Adijciebant autem, Nonne hic eft Dauid de

l.r.c.jo

folatij,-

folatium paleftinorum/gens amalechitarunr aggredies ficela.fortiffime cceperat eam,Q_uaincefa mul
taq; prfda ex ea 8CaIijs paleftinorum regionibus fumpta dicefferat. Inuenies ergo dauid vaftatam orri/
nino prouintiam & omni a fuiffe ditepta.& duas vxores fuas SC  eorum qui cum eo erant vna cum filijs
in captiuitatem dudas coBtinuo veftemfdndens flens Si  gemens cum focijs SC  amicis ad hoc vfq; per#
uenit vt etiam dolentibus captiuitatem vxoruin ac filioruj lachrimg nimie eorum fletu deficerent. fed

SC  ipfe per/culum paffus eftftta vt a focijs dolentibus captiuitatem vxoruniac filiorumiperie lapidare#
tur.ipfunrenim foium rei principem vnufquifq;malorum dicebat audorem.Clgitur fternebat k  men/ ^ u3 i* e r u - c0 ‘ u ,
tem fuarn ad deum.rogauitq; abiathar lacerdotem vt indutus vefte facerdotali confuleret Sc  propheta “bftefq; amale
ret.fi perfequens Amalechitas cbmprghenderet ^liberaret vxores SC  fiiios SCivlcifceretur inhbftibus. chltas
Sacerdbte vero iubente vt eos perfequeretur conftirgescum armatis perfecutus efthoftes. Cumq; ve,
niret ad tbrrentem bofor inuenit virum errantem egyptium genere fthiopem & farne defeduj: qui tri;
bus diebus in deferto fine cibo permanferat. Primum cibo eum potuq; confortans SC  reficere fadens.
inquirebatcuius effet aut vnde. Tune quidem ille fe gerbere fignificauit ggyptium Sc  proptet infitnuta<

Htbcrfertus 3ofep^3uDei

tem a fuo domino derelidum co q> non valuerit fequi»Pariter etiam indicauit fe ex ds qui incediffent
Vidoria dauid SC  diriputifent iudcam fimul SC  ficelam. ftHunc crgo dauid habens ducem fuper amalechitas apprf«
cotra amalcch, hendit eos in tena iacentes SC  alios quide$ prandentesjalios lam ebrios Sc  vino folutos SC  de re ada Sc  D '
captiuitate vxotum ac filiorum Ifrahel preda gaudentibus Sc  fruentibus/deofq; fuos laudantibusurra#
ens repente fuper eos Sc  leticia qua gaudebantfruftrauit.Nudi namq; SC  nihil huiufmodi fufpicantes,
fed ad potum SC  ad epulum conuerfi oes remiffiores erant;& ali/ quidein menfis adhuc appofitis ap#
prehenfi fuper eas extindi funt:& fanguis eorum cibo permixtus elhalios vero inuice* fe ad pocula in .
uitantes ocddit. mnltos etiam in foporetn conuerfos extinxit,Quicunq; vero occurrerunt:&armis in,

In biblia habe# uolui.& ex aduerfoconfiftere potuerunt.Hi etiam fadliiis^ lili qui iacebantin tenanudi perepti funt /
tur Et percuffir Quos ab hora prima interfidentes vfq; adivdperam pernianferant.ita vt amalediitarum non remea*
eos dauid ave# rent amplius q quadnngenti/qui tamen in camelis cunacibus afcendentes.vix euadere potuerut. Eti
fperavfq; ad ve puit vero Dauid omnia qug de ficeia tuierant hoftes: fed SC  vxores fuas SC  fodorum. Cumq; reuerten #
fperamalterius tes veniifent ad locum.vbi ducentos quieos fequi non potuerimtreliquerant ad caftracuftodienda:
d id  illi quidem quadringenti partem pred g eos acdpere non cenfebanyqui fecum non fuerant: fed labo#

remollioresextiterant:redpereautem vxores iudicabant.Dauid autem malignam hanc& iniuftain
dixit effe fententiam.cum effent digni deo prgbente.vt SC  vldfcerenturin hoftibus:# omnem predam
cum his qui vna ad perfequendum pgreffi fuerant ex equo diuiderent^uando ad vaforum cuftodiaj .
remanfilfent.Et ex eo ab eo lex ifta permanfit. vt tantum aedpiant qui cuftodiunt caftra/cjtum illi qui
Equa!is pra;de pugnant.CVeniens crgo Dauid in ficela:omnibus m iudeaamids #neceffarijs predam direxit.Etva 1

diuifio SC  diuic ftatioquidem ficele SC  amalechitarumihuiufmodi fuit interitus.

dede oredelex CValeftinis gtaui pugna dimicantibus contra hebrgos Saulrexab hoftibus fauciatuspeviuus ab p

‘ 1  ' hoftibus caperetur /ab Amalechita quodam edudo gladio ipfo regnantepnterimiturin Gelboe mon h
teffili/q> eius cum innumera hebrforum multitudine occifi funtfreliquis fugietibus hebreis. hoftes ve#
ro Saul SC  filiorum mortua corpora exuentes capita quedam truncauerunycorporaq; fuper murumei"
uitatis Bethlani fufpenderunt|viri autem labes cum omni populo flentes eorum corpora fepelierunt.

Capitulum vigefimum.

C:  Animofa fatilfs Aleftinis igitur dimicantibus SC  pugna graui commiifa:paleftini quidem vlcifcuntur; 8£ multos { t c ,

SC fflioru fortitu |j fjHftiorum hoftium peremerunt. Saulautem rexifrahelitarum & eius fili/ fortiter decertantesK ’
do contra phili Ssssžas; vtentes omni fiducia.tanq gloria eoru in bona morte Sc  inhoftium dimicationeconfifterepni#
fteos q iillo bel# hilgj Hoc preciolutC effe iudicantesiomnium iniinicorum conortem contra fe conuertentes: vndiq,- ciu
lo mortui funt. cundati pene funt extinfti.multos tamen paleftinorum forti dimicationeperimentes. Erat autem faul
Fuga hebrforu SC  ionathas 8C Aminadab SC  melchis.ffHis ergo cadetibus hebrgorum populus in fugam conuerfus:# f.r.c.jt
SC  interitus. turpitudo SC confufio fačta eft & interitus grauiffimus/hoftibus vtiq; fuper eos reuertetibus.([Saul aut J

Modusmortis hoc modo peremptus.Dum elfet hoftium multitudine conftipatus:paleftinis crebro fuper eum lacula
Saulis g feipfu; dirigentibus.omnes pene proftrauit.paucis ewnde fugientibus.Ipfe vero clariifune decertatus.&mul#
interemit ne vu  ta vulnera in fe gerens.ita neauag poffent tolerare.nec ferre plagas.feinetipfum quidem perimere erat
uusabhoftibus inualidus.lulfitautemarmigerofuovteugladio edudo perimeret.vtnequaq viuuin coprghenderent {, r , c ,jr
caperetur« hoftes. Armigero vero non prgiumete dnm fuum occidere.Ipfc gladium fuum educens SC in  terra con#

figensirraitin mucronem.f£Etcu nequiret fibi vi vltime mortis inferre cum neeferrum eius membra
tranfiret/conuerfus SC  videns quendam luuenem. requifiuitquis effe^uem cu cognouilfetamalechi#
tam, rogauitvtedudogladioeummorteqli velletoccideret.Quoddum feciffet/fublatoauroexeius
brachi/s:# corona regali fiigit.Videns autem armiger eius faulem estindum: occidit SC femetipfum.
Nullufq;decuftodibus corporis eft derelidusifed omnescecideruntinmontequidiciturgelboe.Au# f.r.c.ji
Gelboe mons. dientes autem hebrgi qui habitabant in conualle tranfiordanem;& qui in campeftribus ciuitates habe p
bant q> Saul cecidiffet Sc  eius filiySC  omnis cum eo periflet exercitus: relinquentes proprias ciuitates:

Crudejitas phi# ad loca occultilftma fugerunt. Paleftini vero inuenientes vrbes derelidas atq; defertas habitauerunt in
liftcoru I mortu eis.Cumq; veniifent hoftes exuere: inuenerunt corpus Saul (C  filiorum eius. Q_uos expoliantes eoruj
os Saul SC  filios capita truncaueruntl Sc  in omnem prouintiam diuulgauerunt hoftes fuos cecidilTe.Q,uorum arma qui >
dem confecrauerunt in templo aftaroth:corpora vero fufpenderunt fuper muru ciuitatis Bethfan qug
Sepulri faul jffi' nune Scitopolis appellatur.CCum vero audilfent habitatores ciuitatis labes galaad dietertio q> tru#
li/ per iabitas q calfent Saul mortuum/& eius filios paleftini. crudele iudicantes eum infepultum defpioere. fgreffi vi#
mortem eorum rifortillimi SC  prgfumptione precipuitcum ipfa ciuitas SC  corporibus SC  animabus viros habuerit valde
filentes ieiunifi robuftos.tota node iter agentes venerunt ad ciuitatem Bethfan. Et accedentes ad muros hoftium 8C
feptem dierum deponontes corpus Saul K filiorum eius detulerunt in labes hoftibus propter fortitudinem eorum
celebrauerunt, nequag prohibere valentibus aut prjefumenSbus. Viti autem labes cum omni populo flentes fepe#

1

fecuntu tcjum De antiquttatibus

5Folt>.

Iferunt eorum corpora in  optimo loco prou;
fl Cum mulieribus SC  infantibus fuper eos
■ eiusneccibumdefiderantesguftatenecpotum _
g/obcdiens dco non fuitpropter mandata que contra amalechitas acceperat f & q> Abimelech faeer* Cau fx  mortis
dotis generationem>8C ipfum abimelech,& facerdotum vna peremit vrbem ,<TRegnauitq; faul.famuel Saul.
quidem viuentefannis decem SC  odo.mortuo auterti.alijs duobus.qui huiufmodi habita eonuerfatio* Saul cu Samue

nedefundus eft.

<[ExpIicit liber fextus,

Ie.xviij.annis 86
mortuo fsmue*
lele«u6usannis
regnauit. z.

z.r.c.r.

irincfpit liber feptimus qui continet tempus annorum quadraginta.
f£Nundata Saulis mor te dauid nunciantem interfedore? fuffit interfici/qut dauid Sauiifepulchro
SC  Ionathe cofcripfit Epitaphia/vngiturq$ in regein a tribu iuda in Ebrorjfiabitasf qui Saul inhumaue#
rantjlaudans.Contra quem Abnerf Ifbofech rege in Nonaint ordinantem ordinato j  bellum parat/cui
Ioab 8C  fratres ocurrentes' conuentione tamen inter eos duodecim pugnaturis viris vtroq; exercitu ei»
gendisjvinaint Ifbofech exercitum. Occiditur tamen Afahcl velociflimus curfu Ioab frater ab Abner e
qu i inducias petit SC  a ionatha obtinet. Čapitulum primum*

^ CH1STORIALIBRI secvndi regvm incipit. ,

Redidum itaq; pr^lium geftum eft die qua dauid vidiš amalechitis reiterfus eft in ficella. Nueiatur mora
jiliasSicelechJEtcumiamibiduoshaberetdies: tertia venit quideliberatus a pugna que Saulis dauid SC
[contra paleftinos fuerat gefta/& qui faul interemerat fciftavefte 8i  opertocapite cinere.qui alioru? quos d«
dum adoraffet dauidiinterrogatus vnde tali modo venerit ait.Abifrahelitaruj pugna.Q_ui Eeuit amare.

_businfelicemterminum proueniftedicebat.Kmulta quidem hebr§ orum milia fuifle necn„

ta.ik rege paritet eorum faul cu filijs interemptum.Sigmfi'cabatq; vidifte fe SC  hebrgorum fugam £C  fi i f ,
g/enti quoq; regi fuiffe pntem:quem etiam ne c5prf henderetur ab hoftibus lpfe roga tus ab eo fe lugu*

B, lalTe fatebatur: qm dum gladio fuo incubuiffetpropter vulnetum magnitudines non fe valebat occide^
re.Cu hec dixiftet fignamortis eius oftendit.aurubrachioru regisbtq; corona? qug cu expoliaflet mor#
tuufauleidetulerat, <£ Dauid itaq; cu ia difcrederetffed aperte mortis eius figna infpicere^vefte qui*
dem dirupit; dcflens aute K legem fciens. cum fuis tota die in fletu 8C lametatione protraxit.Cui maior Nota miferatio
triftitia nata eft pro amore ionathg/qui ei fideliftimus amicus fuerat. 8i ei caufa falutis extiterat.Tatam ne dauid i mor*
cm virtute fui dauid circa deuotionem faul oftendit: vt non folum finem eius luduofe fatis habuerit, li te  ipimid faulis
cet fepius per eum mortis pericula paffus fit. fed etiam punierit eius interfedorem. Nam cu? dixiffet ei qunterfed:ore$
q> ipfefuiaccufatoreifet qui regem occiderat. SC  cognouiiTet quiade gneamalechitarueflet.repetceu iullitinterffri.
i,r.c.z precepititerimi.ClIConfcripfitaute dauid epitaphiuficut fierialTolet in fepulchris.qdiamentat!onesco Epitaphiu faur
tineret.-fe laudes faul SC  ionathf/qd etiam vfq; ad meu permanfit tempus.CCum vero Koc modo regi tofcripfitdauid
exhibuiflet exequias:fi'nito luduper prophetam confuluit deum quam ei ciuitatem daret ad habitati* Vndiodauid in
dum de tribu iuda.Cumq$ di xiftet datum fe ei ebrortfderelida ficella alias Sicelech venit ad eam dedu rc g ern 1 n  ebroti
dis duabus vxoribus fuis 8C qui erat cu eo cudis armatis. Ad quem conueniens ols populus illius tri* a tr ‘bu iuda qui
bus:eumconftituereregem.Q,uicum audiflet q> faul SC eius filios fepelifient viri iabes habitatores ga* i^bitis nuncios

ladis mifit ad eos laudans SC approbans eorum virtuteny& agens gratias pro ftudio quod circa demtV/™* ttens  ^ au ^ a  *
dos habuerant:pariterq; dicens q> tribus iuda eum conftituiflet regem. C Abncritaq; princeps tnilitip Ult eos  & c -
faultfilius aute abner vir efficax & optimus valde natura: cognolces cecidifle rege 8C ionatham & duos AbnerIfbofech
alips filios eius.veniens ad caftra filium faul qui relidus fuerat nomine ifbofech arripiens:regem fuper fibum faul rege
eos qui tranfiordanem erant SC  totius populi pariter ordinauit, preter tribu fcilicet iuda/ftatuitq; regnu ftrahel ordii»

eius in terra qu^ fecundum patriam quid e linguam vocatur manaim,fecudum grfcos autem dieitur ca nau, j * n  manai.
ftra.f£ Abner itaq; exinde permouit eledum exercitum nimis vt congrederetur cum tribu iudaarafce* Belifi^ parat ab*
batur enim aduerlus eos a quibus rex dauid fuerat ordinatus.Huic aute occurrit miiTus ad dauid ioab/ ne f cotra dauid
filius laruipfororis eius,de patre Sar natus. Hicautem erat contraabner conftitutus princeps militie: cu ' ocurrit ioab
q  cum quo etiam fuerant SC fuifratres abifay Afahel:Komnes armatidauid. Itaq; veniensad quendam ^ fratres. _
Fontem in ciuitategabaa:aciem conftituit ad pugnandum.Dicente vero ad eum Abner velle fe proba/p onuen f|°
requis eorum robuftioremhaberetexercitum:conuenit inter vtrofq;. vt duodecim viros pugnaturos Abner & Ioab
mitterent: 8C  procedentes inter medias acies. qui ex vtraq; parte ducum fuerant ad certamen eledfe* duodecij yu

dtidifq;gladi|s viri dauid SC  tenentes capitahoftium eorum lumbos SC  latera fuis gladijs perforarunt A'. s  P U ^ iat ^, ns
doneč omnes quafi ex v no conftituto perimerent. Hts autem cadentibus. etiam reliquus diredus eft cligenois SCc,
exercitus.Etdimicationefortiftima procedente: Abner populus vidus eft ,fugientefq; Ioab perfequi
non ceffabant. precipiens armatis vt poft eorum veftigia feftinarent & ncquaq occidendo deficerent f

Htofepfmius3ofepln3uDet

Afahel veloci# Cuiuset-iam fratresdecertatifunt proniffime. Inter quos clarior prpcipue fuit iunior Afael qui tantam p
tas commcnda glodam habuit in pedum velocitatc vt non folum hominesfed etiam equos ad cutrendi certamina fu* *
turgveiociuse# fupetaretjsigitur petfequebatur principem abner redo greffu.in neutrapartedeclinans,Cumq; refp^
quis oirrebat. Xl ^ et  Abner SC  confideraflet impetum fequcnris.&' dixiffet vt vnius militijis arma fumens ab eius per#
fecutione quiefceret.& rurfus ille nequaq a quo conaminepenitus abftineret: monentelilo denuo vt
recederetmecoadus eum percuteret: & ante eius fratrem vlterius fidutiam non haberet.verba eius 0/
Afahel occidi# defpiciente. fugienspofttergumlanceam coadu^emifit/eumq; repete mortali vulnere penetrauir,
tur ab Abner. Hi vero q 11 * cum eo perfequebantur Abner/eum veriilfent ad locum vbi iacebat Afael mortuus circun //
Abner induc&s Nantes. nequaq perfecuti funt hoftes. foab autem SC  frater eius Abifay pertranfeuntes cadauer illius ,
petit quas ioab & niaiorem ire fomitem contra Abner habentes pro morte fratris: magna vfi velocitate vfq; ad quen#
concedit, * dam locum nomineGabaon perfecuti funt Abner.Et cum fol occumberet/afcendens in quendamcoI /
lem cum tribu beniamin.expedabathoftes fimul.Et abner quidem clamauit SC  dixit ad iapob:notieu
oportere viros contribulos tanto certamine prelifslexacuere.fed etiam fratrem eius afael deliquifle:qd
dum eum moneret vt a perfecutioneceffaretmec acquiefceret/proptereaperculfus occubuit. Sapien#
tet ergo faciens ioab SC  h ec verba fatiftadionem effe decernesimiffa tuba reuocauit exercitum & a ve„
hementi perfecutione retinuit/Et ioab quidem inillo loco moratus eft. Abner autem tota node iter fa/
ciens &tranftens fluuiumiordanem venit ad caflra'if bofech fili j faul.C Altcra vero die ioab d/nume#
Numerus mor# rans  corpora defundorurmfepeliuit vniuerfos.Ceciderunt autem de exercitu Abner milites quafi tre#
tiiorum ex vtro ccn ti SC  fexaginta: de dauid vero decem Sc  nouem &Afael/Cuius corpus reportantes ioab& abifay in
q; excrcau 6Cfe bethleem Sc  in monumento paterno fepelientes:ad dauiUreuerfi funt in hebron.

pultura.

E

.•.Bellum intefti#
numfit inter he
brpos pualente
exercitu dauid

CBellum in teftinum fift inter hebrgos/dauidq; preualcfcente exercitu Sc  filif faul defiuente/Abner
fapiens pro in eundo federe,rederut ad dauid nuncios mittens populum SC  tnbum bemamin hortatut
vtflfbofech din iiTo;tranfeataddauid/quibus confentientibus/vt promiffam iurifiurandi religione? fir
maret venit ad Dauid/quem fplendide opulentis SC  preciofisconuiuijs per multos dies relecit.Sed eu?
recedenteiry!oab amicitie figno perdere timens principatum dolofe interfecit. Cui Dauid grauiffime
flens maledixit/ eumq; fepelierunt honorifice m Ebron appofito fepulturp epitaphic/quo Abner ami,
ci confolat i de dauid pacificantut/qiii etiam excufationem fecit coram populo. Capitulum fecundum.

Oepit igitur ex lilo tempore bellum inteft/num inter Hebraos fieri: &  multo tempore per#
manfit proficientibus femper eis quicum dauiderant SC  amplius adbella aefcentibus.Fi#
lij' vero ,^aul exercitus pene quotidie defluxit. <T Qu° tempere nati funt Dauid filif nume#
rofex:extotidemmulieribusquorumfeniorquideachinoematreprcgcnitus eftappella#

Filif dauidThe tus  • Ammon.Secundus autem de vxore abigai),nomine cebal alias Celeabjtertius abfalon qui na#
bron fex peniti tus e ft de machamisfalias MaachaElia ptholomei regis geiTur,quartu vero de muliere habuitaggith
funt °  quem vocauit adoniam.Quintum habuit filium Saphatia deabital:Sextum autem Gethiaan de egla

naturn denominauit,CCumq;inteftina bella confifterent. Et lepius ad opera belli contra fe venirent
Occafio federis vtriu % re 8 ls  exercitus .Abner princeps militie filif Saul cum eflet fapiens SC  valde a populo venerare#
abner cu dauid tur:va ^ e  deuote egit vt ornnes cum Ifbofech.eflent/Q.ui etiam cu eo magna deuotione conftri&i mul,,

1  to tempore permanferunkPoft hec autem abner in quodam crimine comprphefus. cuius caufa fuittp
#TAbnermittit 01101  * au ^ concu binapccumberetnominerefphafiliaAchia.culpaturarege.Quidolens Sc grauiterm,
ad dauid f  dignatus^uod non iuftam retributionem mereretur ab eo/pro quo tanta inftantia laborabatantermi#
dere in eundo  natus rc g num  fe tranilaturum ad dauid.& oftenfutum cp non fua fortitudine fapientiaq; regnaret
Vxore' Mi f oi Atper e °s qmera n t v ltra iordanem.fed illius potius’operibusatq;fide.Tunc mittens inEbron petiftvt
enetit^Dand 1 3  ^ au1 ^ iufiurandum acciperetft: eum focium SC  amieum haberet.promittens fe perfuafurum po,b«

aue ei redditur P u '° vt 3  Saul filio recederetf& ipfum regem totius prouintie conftitueret. Dauid autem que pofcebat
Abnerexhorta lm P^ euit - CLDetusenim in his qup Abnerapud eum egiffetiprimum initium fcederis hoc petiftvt ei ^ ^
tio  ad populili f uam  vx°rem reduceret q uam  magnis laboribus & periculis comparaffet.quippepro quafecenta ca #
vt Ifbofecl di' P Ita  paleflinorum Sauloptulerat regi.Etvxorem quidem eius Michol fubhtam falthi cui tunceratco mjj\
miflb t anfeant P u ^ ata rem if 1,:  Abner ad Dauid.vt vxorem fuam.iufte reciperet. Conuocatis itaq; fenioribus plebis S£
adda d 1  tribunis &millcnanfs;hec verbaretulitad eos dicens. Sepiusquidemparatos vt ab Ifboiech reccde# r
UJ  * retis SC  pergeretis ad Dauid: ab hac vos ego voluntate retinui:nuncautem ft vultis hoc implere promit

to fciens quia Deus per Samuel prophetam Dauid promifft hebreorum omnium regnum. Sc  pr*dixit
Abner ad t il 1 ^ pale^ 11105  ille vaftaret; SC  lubieftos efficeret.Hsec audientes feniores & principes q? SC  Abner prin cf
Bemamin oue P^ s  militievolunmtem cum fim quam & primittus habuerantcircarerum effečtus haberet; vnanimes
etiam cofenfit con f en f erunt vt  Dauid regno fe traderent. CCumq; ad talia confpiraffent: conuocauit Abner tnbum
* Bemamin. Omnes enim cuftodes corporis etfnt Ifbofech. Q.uibus etiam ifta Iocutus eft. Cumq; nul#

I

i

•tlni

S 5 s*

as'

•odcnuovtt

^baciusfl}
P*nctrauit,
^“scircun/,
'daucr iIl niS(
ad quen*
ue tidamcol /
'<'i'bnoneu
f J'qui(Tc:qa
Ult - ■Sapicn«
ti »n & a ve,,

'°dc iterfa,
'bdinutnc# Vret
“sqiiafitre*

& abiiay in

F.

cntc/Abnet
im hortatur
cligioneifir
•cit. Sedcuf
I grauiflime
Abner ami,,
iccundum.
mporepet#
cntibus.Fu
dfilijnume*
cft appelJa# _
j|onquinaf ,tu,j
ibuitaggith
jan dccgla
ifevcnirent
ovencrnre#
mftnfti inid '
yufa tmttp
(grauiteruv

>jtantcrmu
iq;rcgnarct
ronprtijtvt R
ualunim p°
ucpolccb^

:pcti h*"

itunc^/J

bu«#** T

*cch^

'trA

rt vn^?.

fccunet te* SDc auttauttattbus

jfoltol

Ium videret ftbi rcfiftere fed magis ad omnia que velletipfeparatos haberet/Šuniens ex eis viginti ve.
nit ad dauid vt promiffam iurifiuradi religionem firmaret.fideliora enim erunt qu? per nofipfos geri#

A mus;qque peralios pro nobis agunturivt & verba que čum eo haberet prindpibus diceret SC  ad om> -v**« t»evVc

nemtribumqu?ipfeperfegereret indicaret.Q.uemdumfpiendidefufccpiffet,&permultosdiesopu, ' ^

lentis et preciofis conuiuijs refeciffet:petift vt dimiffus ab eo deduceret ad eum populum.quo pr? fen*

te atq; vidente: ei traderet principatum. CCumq; dimififfet dauid abner/adhuc eo abEbron non pro, Proditio ioab q

culabeunte/venit ioabqui eratpro eo militifprinčeps. Et agnofcens quia veniiiet ad regem abner. SC  % no  amiciti? i

ante paululum dimiiTus efTet federibus celebratis pro regno dauidfoietuens ne illum quidem in h ono# terfecit Abnet.

re primi ordinis conftituetet aut haberet regni participein'& cum in rebus alijs effet afttitus SC  proui *

dus.Ille tertius proficeret temporibus: ipfe vero decrefceret & militi^ amitteret principatum viam pef#

(imam SC  maligniffimam cogitauit.Et primum quidem tentauit vt ei detraheret apud regem/rtionens Dolofitas Ioab
vt fe ciiftodireti& promiiTiones non refpiceret abner qiie fačeret dicens:vt faul filio confirmaret impe h* VCrbis,
tiunv.SC quia fallacijs Sc  dolo veniffetadeumvtvelletfpem 8C  difpenfationem regni eius agnofcere:

& lic ad propria remeare.Cum vero his verbis non potuiffet perfuadere regi ne eiij videret ex hac via

deteriorem ruinam rurfus aggreffus eft. Et cum deliberaffet vt abner interimeret. mifit qtii perfeque# J .n.

tentureum & comprghenfum dauid nominis prečeptionereuocaret.tanq effet aliquQdeidete&urus:

quod ipfo pr?fente videbatur oblitus. Abnet autem dum haec audiffet a nundjs.appt?henderantem

eum in quodam loto nomine Syrd:qui aberat ab Ebron qUafi ftadijs viginti:nichil metuens fUfuroruj Dolofitas Idah

reuerfus eft. Cui occurrens Ioab ante pottam Sc  fufdpiens eum quafi maxime deuotus pariter SC  am u  * n  ‘ a &b*

/ cus.Sepe enim fingunt vere feeffe bonos SC  malign? fufpitionis extraneo^qui aliquid iniqu? tem p tar e
7 pr?fumunt:fegregauit quidem cum ab alijs hominibiis fang feereto locuturus.K in locum port?defer# fe =

tiorem dučtum cum effet ipfe folus SC  abifai frater eius. euaginato gladio eiuslatus effodit. Et Abner ^ ^ ,

quidem hoc modo a ioab dolo peremptus eft, pro mortq/fičut iple diceba^fratris Afael que perfequen *
tem interemerat Abner in pugna fada gabaonivt tairien veritas habui^pro metu proprij principatus . ' '

1 SC  honoris quein habere poterat apud regem. (£Ex his itaa,- habet confiderare quilibet/qiiata & qua# Notandavcrba
\  lia prefumunt homines propter auaritie zelum. & principatus affedumjcum nulli hec cedere volunt. C0 ^ tra  cupidos
Nam concupifcentes hec adipifci:per multa mala ad eaperueniunt.Querurfus mefuentes arhittere: pticipatusetpe
multo deterioribus aftionibufvt ea retineant imp!icantur:tanq non fit equale malum adipifci velle ta,, cura ? ¥
tummodo magnitudines poteftatis.8C dum fuccefferit quilibet eius bonis vt iam rurfus noluerit amit« ° * t '** tA ’ yy t ’ y *'~r
terefcum in retmendopotiusexcelfiorfiterumna^&proptereacrudelioramoliantur. jj^prf timore ne a

mittantmjp adpnri fnnr rnmmittprp  orTninn nrftinnnnr T-ii« nuiHpm VirPuitSr fiiPFiri,  JvlaledlXIt L)J t-

2  j,c.j  at. CIEorro dauidaudiens interitum Abneranirno quidem graui(Timedolui^8C coram omnibus tefti# Ul ^ ! oa ^ °5^-°
ffcatus eft tendens ad deum dexttam fuam/& clamans q> non fuiflet in Abner interitu confentiens: 11  Abner eufles
n ec eius mandato/autconnlio fuiffet extinftus: K malcdida pofuit valde grauiffiina contra eum qui ihS raui ^ nie *

Ium occidcrat/& domum eius vniuerfam.St eos qui hec egerat pro defundo penis effe fubiedos.Erat
enim follicitusdie contra ftdem SC  iufiurandum ageret: quf exhibuerat Abner, Precepit autem defle#
te & Iugere SC  lamentationem fieri fuper viru m. SC  eius corpus folennibus honorati exequi|'s; cum ipfe
veftem is rumperet ingemifcens. & facco videretur indutus.Hec quidem facere precepit prfcedentes r w

loculum.Ipfe autem lugensSt flens fequebatur cum fenioribus atq; proceribus oftendens deuotionem
circa viuos.SC triftitiam circa deftindos;8c q>  non eius confilio fuiffet extindus. Sepelierut autem eum _ ' / f
inhebron: ve dicentes|8<: confcribentes lamentationes fuper eius fepulehrum. Stans ipfe fuper monu# a ^ ner

mentum fleuit primi, us: SC  alijs hoc celebrare contradidit. Sic autem mors Abner eum afflixit ; Vt neqj mEtiron
cibumcogentibusamicis fumeret.fediuraretnichilfe guftaturumvfq;adfolis očcafum.hoc i'taq; fa# Confolantur a#
dum deuotionem populi generauit Nam antici Abner hortorem eollatum mortuo fufceperunt:& da m * cia » ner et P a
uid cuftodemfidei crediderunt. Sc  q> omni dignitate & rebus folennibus eum tanq parentem & ami# . can ? jre ^* n
cum colere potuiffent.cuinon vt inimico contumeliam feceratmec turpi eu^ autnegledf fepulturf tra# trifticia da#

^ diderat. Omnes ergo optiina S C  mitiffima regis natura letabantur. vnoquoq; Credente talem futuram u ‘“ et 1 ? nor ^

C regis m fe prouidentiam: qualem eum in Abner mortevidebat.In hisergo geftis Dauid prfcipuam tnottuoipenfo«
gloriam habere videbatur. Vnde fadum eft vtnullus fufpicaretur Abner voluntateeius occifum. Lo#
cutufq,- eft Si  ad populum^ lpfi quidem triftitia nolfortuita proueniftet optimi viri fauciato mortehec n  ., ,
parna detrimenta forehebreis illius virtute priuatis:qui eos confilijsoptimis Sc  virtutemanuum con# ” au!d , P°? u

fanguinemdeferetindefenfum. Ego vetonouijtp Ioab & Abifay farni? filijs nichil preualeo facere cu m0lK  Abner#
fint me ipfo potentiores; fed vicem eis reddat pro huiufmodi.prffuptione diuinitas.Igitur Abner hoc
modo defimdus eft,


J


_JLtbccfq)titnu63ofepl)i3uD£t

CIfbofech mortuum Abnerdeflens paulopoft a fuis dolofe interemptu^caputq? eius ad dauid de^
portatur. Qui interfedores intetfid iubett SC  interfedi caput inhumari iquo fado omncs vitro ad dauid
venfentes feipfos illi tradunyquos grate tufcipiens illis opulentiflimaconuiuia populo vndiq; conuoca
to pr£parauit,Conuiuaruq; in tertia vndione dauid SC  rcgni confirmatione per fingulas tribus affigna*
turnumerus. Capitulum tertium.

Clfijofcchmor Vdiens autem mortem eiusfaul filius ifbofech non leuiter eft affii&us. cum fuilTet n

tuum Abner de c0 2 nat0  pnuatus:&qui ei caufam regnandi pr£ buerat:multuinq; codoluit SC  mor* “

flet qui paulo* VfPf' tem  a ^ ner  vehementer ingemuit. Sed necipfemultotemporefupereumvixit:fed
poft a fuis dolo «|fr s  R emmon  id eft Ban & Naa Rechab paffus infidias interemptus eft. Ifti enim

tnteremptus eft Mr  cum c ^ ent g enere  beniamite in priori ordinecoftituti.cogi tauerunt quia fi perime

Wm  rent ifbofech.maxima a rege dauid dona SC  principatum militigaut aliud quoddaj

mSmSMmSmš  munus accipere mererentur.Solufnq; reperientes eum meridie dormientem.&ne*
InterfedoresIf* 9’ pr?fentes elTe cuftodes/ncq,- puellam que ianuas erat obferuare folita vigilantem.fed Sc  ipfain labo*
bofech caput e* rc &  °P ere  c° n f ueto  fituul Sc  eftu in fopore effe conucrfam.ingrefti domum i qua faul filius dortniebat
ius dauid porta occ ^ erunt eum/eiufq; caput abfcidentes tota die iter egetunt SC  velut fugientes eos quos Ieferanti&fe
uerunt. F  ftinantes ad eum cui erant fua beneficia prgbituri& accepturi fecuritatem:venerunt in hebron. Often*

Iuftitia SC  virtus dentefq^auid caput ifbofech commendabantfemetipfos quafi deuotos SC  iterfedores inimici erasim / /
dauid. perij. Adille non Jficut fperabant eorum fcelere deledatus ait.O peffimi vin & vltionem repente fufce

pturi.nefciris q? ego interfedorem faul peremi:qui mihi eius coronam auream deportauit:licet Ule  ro* ^
gatus hoc fecifiet ne faul comprehenderent hoftes. An certe mutatiime SC  nequaq huiufmodi dfecre r *' 1
didiftis; fed quafi letarercum malignis hominibus/8C munuscrederem peffimas adiones; interfedoru
proprij domini SC  necantium in fuo ledo virum iuftum qui nihil operatus eft maly& vos ipfos in multa E
prouidentia SC  honore glorificauit. q propter nune illi quidej debetis penama me vero excipietis digna
fupplicia.qui putaftis melibenter mortem illius habiturum.Non enim alitergloria meaj fedare potui*
ftis:q vt me talia velle crederetis,Cuq; dixiffet hgobmni eos tormeto puniri iuifit.Caput vero ilbofech
Dauid iterfedo * n tumu ^° a ^ ncr  h° norc  maximo fepeliuit, His igitur finitis: venerunt omnes maiores natu hebrgoruj
ouniri iubet a< * ^ aui< * ,n  hebron :& millenarij SC  duces ecru.tradideruntq; femeripfos deuotione quam circa eu ad

& 'nterfedi ca ^ ^ uc vlucnte  faul habuerant/recordantes pariter K,honorenyquem eis cum eilet millenarius praebuif
t-'nl uma fe 1 / 0 ^ 11011  &quomodo per iamuel prophetam rex a deo (ueral ordinatus/& quomodo Hebr^orum"^'^.
ffTTe tiavndio P rouint,arn eius  dimicatione contra paleftinos habita deus liberari conceftit.Ille vero huc fauorem gra^ ^
dauidin epe fu te  Idfcipiens.rogsaut vt in hac voluntate perfifterent.nec eos huius rei caufa peniteret.His ergo conui*
oer o'm if ael5 UI * S 0 P u ' ent *® me  faginatis mifit vt omnem populumvndiq; conuocarent.Et congregad fantex'tribu
P e 1 e ’ quidem iuda|quafi fex milia odingenti ferentes arma SC  icuta SC lancea^IftinamqjSaul filio minjftra//
bat. Q_uibus prftermiffis:tribus iudaregem fecitdauid.F.x tnbu autem (ymeon:feptem miliacentum.

Mu ti prns ron Jribu Leui;quattuor milia feptingenti^abentes principes iuda:cumquibus erat princeps facerdo#

a * te *  11101  fadoch.cum viginti SC  duobus cognatis & ducibus. De tribu autem beniamimarmati quattuormi/.
u rimi in r* enim tribus adhucfuftinebat:credensquemq de generc Saul regnaturum. De tribu autem

lon . - effrem. viginti milia SC  odingenti potentilTimf&fuinmo robore prgcellentes.de dimidiavero tribu ma ,, \
ia otregni co« na {f c f ex( j cc i m 0 fl 0  milia.De tribu autem yfachar:ducenti quidem futura prenofcentes.armati ve* ;
nrmattone. rQ vl g int i m ilia,De tribu autem Zabulon.armati eledi quinquaginta mili^hfc enim tribus fola ad dq, x  P

uid tota conuenit. Ifti fiquidem eadem arma habuerant/que SC  tribus gad. Ex tribu autem Neptaliin;
viri infignes SC  principes mille. anms vtentes fcuto fimul Sc  lanceaquos fequebatur tribus fua. qug nu*
mero compr^hendi non poterat.Ex tribu autem dan; eledi viginti feptem milia quingenti.Ex tribu f
afer. quadraginta milia. Ex duabus autem tribubus & media ManaiTes que tranfiordanem habitabat >
armad fcutis & lanceis Sc  caflidibus SC  loricis Sc  gladijs centum viginti milia. Sed SC  reliqug tribus gla*
dijs vtebantur.Hfc itaq; multitudo congregata eft ad Dauidin hebron.cum multo apparatu parris SC
vini &omniumqu£ ad cibum pertinere noicuntur/& vno decreto Dauid confirmauerunt imperium,

Cumq; tribus diebus feftiuitatem po pulus celebrafTetji& in hebron epulas habuiffet.exurgens inde da //
uid cum omnibus venit in hierofolymam.

C Veniend dauid hierufalem hiebufei irrident/claudos cecos SC  leprofos fuper muros ciuitatiscollo, ,
cantesquos tamen vincitinferioremq.; primo ciuitatem capiens commilitonesf vt animofiores fint.mu,
nera promittit Sc  honores/ Cundifqj confcendere feftinantibus/Ioab omnes preueniens arcem. Syon

tofolymam appellansqu^ prius Solima vocata eft/ipfiq; confederatur hiram munera mittens SCdona ,
Quiq; deum confuliut per propheta paleftinis bellu ei parantibu^quos vidonofe fuperauit.Capi.iiij,

*

&eamttfregttm SDe anttauttatitms 5fo.lnit>

A CTVeniente dauid hietufale Iebufei irrident daudos cccos & lcprofos fuper muros ciuitatis collocan#
tes/iquos tu vinCitfinferioreq; primo ciuitatem capiens comilitoes (vt aiofiores fintj munera proniittit
SC  notes/ Cudifq; cofcendere feftinantibus Ioab oes puenies arče Syon afcendes mihtie principatum
obtinuit Sicq; expulfis iebufeis hierufale reedificauitdauid ea hierofolyma appellas qu? prius Soly #
ma vocata eft ipfiq; confederatur hira munera mittens & dona Q_uiq; deum cofuluit per prophetam
paleftinis bellum ei parantibus quos vidoriofe fuperauit. Capitulum.iiij,

I Ebufeis aut habitantibus duitate g eratex genere chananeora, SC  daudentibus eis portas.gc

cecos afpedu/& daudos omnefq; leprofos ad derifione regis cSftituentibus fuper muros SC  Dauid veniete^
dicetibus prohiberet eu ceci ingredi duitate: qup tn agebat defpicienteseu pro maxima hietufaleiradejr
munitione muroru. irams rex hierofolyma obfidere ccepit: &multo ftudio & labore conari vt ea cape, Iebufei daudos
ret:quatenus in ipfo pridpatus initio fuam fortitudine demoftraret.Interminatus itaq;rex 8C i pfis SC  a* cecos 8C  Ie,pfos
lifs fi qui forte haberent aduerfus eu refiftendi coname inferiore duitate magna virtute ccepit. C Cu* fup muros dnu
: ,r.c.5. q ;  adhuc arcem obtinere non pofiet. ccepit honores & munera promittendo rex pronos ad opus belil, tatis collocates,
cu comilitones ,puocare vt quicuq; p fubiedos colles in arcem cofcederet eaq; caperetiprinripatu mi Dauid jnferiore
litif totius populi poffideret.fECudis itaq; confcedere feftinantibus SC  nullo labore pro muneris pro riuitatecapiens
mifii retributione tardantibus faruie filius Ioab preuenit vniuerfos.S afcedes in cacumie clamauit ad comilitonibus (
regem.exiges militi? principatu.Expulfis itaq; rex de fumma arce iebufeis Si  reedificans duitate.ea? vt aiofiores fit}
hierofolyma nuncupauit: SC  omni tempore in ea fui habitauit imperij .CTepus aut quo fuper tribu iu, munera promit
da habuit principatum in hebron. fuerunt anni feptem SC  menles fex,Cumq; regnu fuu conftituiflet in tit & honores,
i.r.c.f. hierofolymis :rebus potius clarioribus vtebatundeo fep meliora ei prouidete & gloria eius latius aplia ,Epilogus tepo#
te.Ci nter  h?c aute mifit ad eu hyram rex tyri, SC  amicitias cum eo focietateq; fi'rmauit.Mifitq 5  ei etia «s regni Dauid
dona:id eftligna cedrina SC  artiftces viros fabros lignarios 8il'nftrudores:qui regiam domum in hie# In hebr 6 Anni
rofoIymis conftruxerunt:dauid autem fuperiorem muniens ciuitatem: eiq; copulans arce vnu vndiq: feptem SC  men#
corpus effeciy& cunčta muro circundedit.fuper opus autem muroru conftitui t eife ioab. C Primus ita fes fex in hiero#
B q; dauid iebufeis expulfis.Hanc vrbem nuncupauit hierofolyma.Nam fub abraham noftro parete fo,^oHa ani.xxxvij
lymavocabaturQuidamveroidicuntcp 8C homeruspofteahierofolymamnominauitderonenimhe vtinfrahabetut
braica linguamunitio eft. CFuit autem omne tepus quo Ihefus princeps ifrahelitarum contra chana, Vnde hierofoli
neos pugnauit:eifq; deuidis tetram eorum diuifit hebr?is pr?ter hierofolymam: vnde iftahelite non ma nomiata fit
potueruntexpellere chananeos vfq; dum eos dauid obfediflet: annorum quingentorum quindecim. qu? prius voca*
<£ Faciam vero memoriam cuiufdam nomineorpha Ophni dri quide inter iebufeos valde locuple# batur Solima.
tis /qui tamen in  obfeflione hierofolymorum no fuerit interfedus a dauid propter fauore quem habue/ Epylogus tepo
ratapudhebreos/& quoddam benefidum vel ftudium quod etiam circa rege i pfum oftediffe videba# risa lofue vfqj
tur.qu? tame poft paululum oportunius declarabo. CC Accepit autem dauid extra eas quas habuit a# ad Dauid. Or #
lias vxores Sc  concubinas. SC  filios genuitnumero nouem.quos etiam nominauit.Amna aliasSamna phaviriebufeus
Acellon/Natham/Salomonem/Iobar/alias Iobaar/Hellifel/ alias helieb phalnamna/ alias phalna Tu# Filij dauidHie#
na/alias Iuas/Heliab alias heifalim necno filia thamar quoru nouem quide ex generofis foeminis erat rufale? in biblia
nati duoveroquosvltimosnominauimusdeconcubinis Porro thamar conlanguinea fuitabfalon. ponunturvnde
i .r.c.5 f C Agnofcčntes itaq; paleftini regem fadum dauid ab hebr?is.veneruntfuper eumin hierofolymam/cim SL  etiam in
SC  aporehendetes conualle que vocaturgigantunVeft enim locus non procul abvrbe.il!ic caftra pofue, fcola.hy, _
rut.Rex aute iudeorum quoniam nihil afq; dei prophetadeiq;iuflione faciebativolens agnofcere vo, Dauid deu con
luntatem SC  uelut aftipulatorem eum habere.precepit principibusfacerdotum:vt quid deo placeret Sc  fulit per prophe
C qualis terminus foret in hoclocobellieo confulto pr?diceret.Quoprophetante vidoriam contra pa ta? paleftinis ei
leftinos eduxitexercitum SC  hahita pugn? congreifione.ipfe poft terguirrues fup hoftes:alios robore bellu paratibus
magn? virtutisoccidif.alios effugauit.Nemo tamencredat modicum fuiflepaleftinoru exercitu fuper Vidoria prima
hebr?os:eo q> ab hoftibus fuerit ficfacilliefupatfSC vt nihil aut forte no dignii aut aligd meoria fecerlt , dauid cotra pa
ff  čudi fciat oem fyria Si  vniuerfos phcenices SC  fup h?c alias multas expugnatas gentes fuifle hacdi/,leftinos,
micatione communes.Cuius rei hoc maximum erit indidum.q> cum fepi us iam paleftini deuidi fuif#
fen tiSC  de exerdtu multa milia perdidiflent:fine dubio cum maiori veniebant virtute fuper hebraos.

CDeniq; Sc  hoc prelio vidi denuo cum triplici manu fup dauid veneft.& i eode loco caftra pofuerut Secunda vido#
Q_tio fado.rurfus ifrahelitaru rex confuluit deu de prelij huius euentu. prophetauitq; facerdos vt i fil, tia ipfius dauid
ua que vocatur plandus retineret exercitum.erant auteno procul ab hoftibus^A nec primitus fe mo# cotrapaleftinos
ueret necicipet.donec arbores veto no flotemoueretur.Cu vero filua c6cuflafuiifet^& tps qd ei pred( dato ei diuini#
xerat deus aduenifietinullo moratus egreffus eqfiiaadppatacertaq; vidoria.Cuiusipetu no potuit tus figno,
hoftiu multitudo fuftinere.f? ,pxia aepria cogreffioe i fugam couerfos paffi pfequedo proftrauit,quos
eqde pfecutus e vfq; ad citate gezache/alias Gazathena^Nacj horu terminum Si  regione vaftauit; di#

' h.i.

c

<>zj± '■

jlibcc feptimus 3ofcpt)t 3ut>ef fttflojfa lUbit-

tupk autem corum caftra in quibus multas diuitias comperit:8C deos corum fiinul cxterminauit

Cofiiiurn de re#
ducenda archa
de domo Arni#
nadab inhieru
falem,

cui
deus.

1

bus habitarc cedrinis/archa defpe&ain tabernacul<ytemplu pro eo voluit ^diffcare Q,uod ei deus per
Natham prohibuit Sed hoc filio referuatum fore nunciat, Capitulum quintum

Oc igi? bello hmoi qualitate finitojplacuit dauid bab/to cofilio cum fenioribus SC  pricipibus
SC  m 4 llenari|'s:vt ex ol  prouiria SC  ex oibus tribubus čuda pubertate ad fefaceret euocari/deij.r.e,6
de iacerdotes atq; leuite exeutcs in cariathiarim: vt archa dei exide in hierofolvma deduce#
ret.8£ culturadei diledaexibereplacrificifs SC  honoribus quibus moriš eftplacari diuinitate.

Q_uod fi regnace adhuc faul egiffent.nichil mali potuert fuftinere.Igituroi populo cogregato ficuti tra
daucrat. venit etia rex ad archa,qua portates de domo aminadab.faccrdotcs.& iponentes fupra vehi#
culu nouu: ea deducereffes fuos ac filios cu bobus pmiferunt.Rex autem prfcedebat archa gCcum eo
populus vniuerfushymnudicetesdeo: Bitotiusprouicif modulationecanentescu vario fonopercuf-
d 1 4 US (? U ' if* ri°nu: & diuerfe faltationis ingemdnecnon 8C pfalmis Sc  tubis fimul SC  fimbalis archam deducetes in b
t C rvtf hierofolymam.Et cum veniiTet ad quendam Iocum qui vocanir area cedon accedens ad archam oza i v
Volens uzatiu rCpente j ra ^ e ipercuffuseft.Namcumbouesdeclinailentarcham/textendenslilemanum fuam SC vo#
gerearcnaoDijt lcnscamret inere.cumfacerdosnonelTet/quoniamattigereprefumpfitextinduseft. SC rexquidem SC
Archa in ctomo popufas vn i u erfus affligebatur in morte oza. Lotus autem in quo defundus eft. oze cocifio hadenus
leuitf Obed e # a pp e llaru r .C? Metuens autem dauid Sc  cogitans ne forte hoc pateretur ipfe fi apud fe fuidperet archa $
dom recoaitur - n CIU i tatcrn  qug pertulerit oza qui eo $ folummodomanum ad eum pertenderat ita yidebaturextin*
bene dixxt ( q us: 3rc ham quidem no n fufcepit ad femetipfum in ciuitatem/fed precepit vt in agroviri cuiufdam in  -
ftimomine obededomgenere leuitf reconderetur.tribus menfibus ibi manfit. domumq; obededom
, ,, n ™‘ s  ^mpliauit cui deus pro ea multa dona concellit. (TAudiens autem rex quoniam hf c prouenif# E
Archam dama f ent 0 bededony& ex priori paupettate t'C humilitate. opulentif magna vbertatepolleret. ita vt zelum
apportari eeit c - rca cum omnes  infpicientes haberent. fecurus q>  nihil mali pateretur .archam ad fua regaliadepor#
adiua rcgauap ttu j t  Q^ uam  facerdotes quidem deferebant. feptem vero chori quam rex conftituerat priecedebant.
Iacerdotes que jpp c au tem ludebat inceflu atq; plaudebat. ita vt etiam vxor eius melchol filia Saul regis primi videns
atC f Ca m o  C  | C cumblc ‘ entcm  deriderat.Deferentes autem archam pofuerunrintabetnaculaqueei dauid coftL,
vMiiiit Michol. tuera t, Tuncimmolauithoftias copiofas atqj paciffcasiSComiiem populum ad conuiuia conuocauit:

J  ita vt SC  mulieribifl SC  viris Sc  paruulis diftribueret SC  colliridam panis: SC  afiaturam SC  agmim frixnnv
&partemimmolationis.Cundifq;popuhshuiufmodi epulas habens dimifit: ipfe vero domum pro#
priam venit. Cai dum aftfriflet filia faul michol eius vxor/pro alijs quidem rebus orauit deu vt ei bo#
na pr^beret qu§ipfe propicius conferre potuiflet / culpauit vero illum eo q>  tantus rexludendo falta#
Micholfiliosex d°uibus ante feruos & famulas fuilfetturpiternudatus.Cui dauid refpoditnonvcrerifacere qug deo
dauid no huit. placerent:quivtiqj eum prfpofuiffet SC  patri eius &’ceteris & luderefepius &faltare:K nihil qu? famu/,>
Dauid indiend cius vc ^ e ' birpevideretur attendere. <[Hecitaq; mychol ex dauid quidem filios minime proaea.)
fudicas fe in ce u '^' un( ^ a VCr ° e ' cu* dlam pater fuus tradiderat a dauid abrepta quinq; filios generauit.de quibus lo# C
drinis domibus co  P ro P no  declarabimus.<£ Videns autem rex pene quotidie dei voluntate fua negotia pr?muniri: de i,r.c .7
hitarefarchade l* nc l ucrc  ' c  putauit fi ipfe quidem habitaretin domibus cedrinis & excelfis optima conftruftione de #
loeda in taber corat ’ s arc h am  vero dei in tabernaculo defpicetet commorari: ob quam rcm voluit templum edifica#
riaciilo templu re  deo/ficut ipfe dixerat moyfes De quibus rebus cum Iocutus fuiflet natham prophetf/ad faciendum
pro ea voluit e# °P US a gg TC ^ us  eft:tanq ei de^us in pominibus cooperator exifteret. Et cum iam haberet prf paratam F
Sficare. S a( * fabricam templtifnmateriam.illa node deus prophetam natham vifitauit in fomnis/precepitq; vt
Prohibuit deus dauid diceret quia voluntatem quidem eius SC  defiderium approbaret:cum nullus primitus cogitaffet
perNathamp# ei templum edificare. F.tipfo quidefn approbantihuiufmodi voluntatemnon concediconftruerete#

čare ipfius tam P^ r fi^/comprom.fit.&regnum quidemfiliorum fenepotibus feruaturum tora,

voluntatem ap™m.ipfumvttofideIiquentJangore8cfterilitateterr ? pumedum.CH ? cveroaudiensaprophe /

probauit. Sf rh^f  !° 9  fU ' S ne P otibus re 8 nu *u permanfuram fore cognofcerel?« $  ffrmifTi#

f t . :at ' as a g**.  r ‘ or ven,t a darcham Sc proftratus in faciemfuamadorauitdeum. SC

uid deo de bo# fuhlarat /v oa T ^ f ° iam  P^f^erat Sc  exhumili ac paupertate tata regni ma,,

nareuelatione. S , g ony culmeeuererat: qua pro regno eius nepotihuspmifTo/necnon SC  pro#

pterpuidetiaquahebrpsgCeorulibertaticqptulerar,CHfca.mdixHretgtde4laudafletabfceffit.


L:- A

z.r.Cf  8

^ectmDt regurn 2)e atttfcutftafftms

jfo4tuW>

z.t.c. S

CTPaldKorfi hita viftoria' cotra Moabitas bellu pat ddquos deuice^eis tributa imgonifcAdrafcamm<^

Sophie rege/Adadu quoq; Sirie rege'aqiiir.eo Sirig reges Addadi appellati fut.fic egyptij ptholomei
appeliaturj vicit/Sirie regione facies fibi tnbutariam/aureaq; arma teplo doauit,Emathenufq; vi&o,

Adrazaro amidtia dd &confcederationem procurauit. Fitq; dauid Idumea tributaria. Capitulum.vfi ,

W Ntermiflio fiquide panco tpe cogitauinvt belin  paleftis iferret.Sč ne vila pigritia aut defi'dia$

M  generi fuo ifpiceret; vt ficut ei pdixerat fubuerfis hofHbus.in pace de cetero reliqueret nepo#

■’ tsbus fuis iperiu.Et couccato rurfus exerdtu.denudas vteet patus adbelluicudis rite dilpo^

litisrfurgens dehieroiolymfs venitad palefUnos. quos du bello viciffet/& multa prouintia tenuiffet ad UDauid cof®$
tedffetq; termfshebreoru.bellu couertit ad moabitas.E t duas quide ptes eoip exerdtus viftas dimica, Adrazatum tes
do co{upfiyreliquos aut captiuos acdpies:&anua eis tributa ipones.Rurfus cotra adraza^ filiu qde a# gern Sophine
rachi .rege vero fophie couertit exerdtu.de cuius a de hita cogreffioe circa eufrate fluuiu.pedeftriu q* quem vin cit*
de pemitqfi vigiti milia.equeftrm quiq;milia:ccepitq; currus eius. c.uor? plurios icedittcetu tmmo re* ViftusrexSyrif
feruauit.C Audies afit damafci rex fyrie adadus cpdd expugnaffet adrazaru; tag amicus ad eius Cola* per dauid*
tia cu maxio venit exercitu eu ficut fpabat ab obfeiTioe liberaturus:& cogreffus denuo apud eufratem Nicholaus hy i
cotradd.bello deuidus eft. Cedderteiferietibus eos hebrgis de exercitu adadi quafi'vigiti milia viri: ftoriographus
reliqui vero i fuga conuerfi funt.CMeminit aut huius regis & nicholaus in qrto hiftoriaru libro fic d u  de Addado*
ces.Poft hec auttraiado iamulto tpe quida ^uicialiunoie adafiusvalde fortiffimusin damafco & alfa Adadi reges fy
fyria pter phcenice iperauit:& habuit bellu contra dd regi mdeg. Cuq; multis plifs dimicaffet nouiffi# t ig di£ti ficut in
me circa eufrate vidus e:qui tuc optimns regu robore §c  fortitudievidebaf Ad hec aut et eius liberos d i f  egypto ptholo#
cit quia polt illius mortefufcipiebatabalterutris &regnu &nome.his verbis, Ulofiquidemorieteeius mei.

B

deis vaftauit^puitia: qugmodo famarianuncupaf.f[Noncftau!:hyftcriographus veritatepriuatus. tra Achab bel#
Hic e vtiqj adaftis^ pugnauit i {amaria regnate achab aduerfus hebreos: de quo poit b gc loco fuo nar^lum habuit
rabimus.lgif dd caftrametatus ad damafcuioem religuafyrie regioc fug ditioifubiecit / & munitioes in Syrig regionertS
vniuerfa,p~uitia c6fhtues/tributaq; eos iferre decemens reueriusefi:.aureafq,-pharetras/8t arma diuerfa, dauid tributaria
qug cuftodes corpis adadi gerebat/deo dicauit i hierofolis:qug poftea egiptio^ rexSefach du pugnaf^fecit armaqj au#
fet cotra eius nepote roboa cepit:K mftas alias ex hierofolis fecu diuitias ad ,ppria deportauit.Ht cfig r ca teplo doauit
deduiloco ,pprio venenmus figulaquoqmarrabimus. f[Rex igif hebreoru deo fibimetcooperategC Esauro melius
oia bella fubdete.etcotra alias adrazari regis dtates cafira metatus e ide fcacha michoneas afs Ma ex  q UO  SalomS
choneas qs capies magna virtute vaftauit.<plnuetuq; i eis eftiauru multu necno & argetu.in fup 8C  es, vas  qg mar e ma
quod auro melius ee dicebat. ex quo etia falomo ilid magnu vasquod mare magnu vocabaf effecit:8C gnum vocaba *
z.r.c.g optios cataros cu deo teplu edificaffet. CCuq; rex amafcenus alias Emathenus audiffet adrazaruj,^ jur fecit.

eiusexerdtum fuiffe vaftatu.metuens ne dauid fuper eu veniret/amicicifs &fideeu voluit obligare: Cogratulatiore
mifitq; ad eum adara filiu fuuin/egitqj gracias q> inimicus eius adrazarus fucrit expugnatus / vtiq; fc# gi s  Xhon ipi da
cietatem curn eo & amicitias faceret exorauit. cui etiam munera magna direxit,id eftvafa antiqua ope- dauid & confc®
ratione faAa aurea & argentea fimul & ereaidauid aut fčto fcedere cu Thon regeamafceno.eiufq; doa deratio cum illo
fufcipiesifiliu ipfius cu honore copetenti vtriufq; dimifit:ea vero que ab illo fuerant deftinata 8C  auruj
aliud SC  argetu qd de ciuitatibus diuerfis Sc  getibushabuerat fubiugatis fecu portas dicauit deo:No au Offidanoru da
temipfifolumododimicari&exercitu ducentividoriacontulitdeus^fed etmififletAbeiTafratreIoab uidnortiina.
cu magna manu in idumea p illa quoq; vidom ei coceffit idumeoru dece 8C  odo viros abeffa dimica#
do pemit Tuc ei oem idumea rexi fua ditionepcipiesitributa^p terra SC  ,p vniufcuiufg; capite ab eis ac y
C cipiebatfEErat aut vit naturaliter iuftus&iuditiorac6teplationeveriffimus.Pridpeverototiusexet j
citus huit ioab;ad cofcriptioes geftoru iofaphat filiu achil alias Agilud. Inftituit autem de domo phi# L Lhm$ -■
negs pricipem facerdotu abiathapqui eius aicus eratdcriba vero fecit SaraidHic etiam banatg filio iol Qtt+ti8 ■■
iade cuftodu corporis pbuit pricipatiumSeniores aute filij eius circa corpus/K eius cuftodiam erant. j
CRecordatus dauid confoederationis SC  amidtig Ionathg Memphibolech Ionate filiuj (cui & Mi 1
cham filius erat;conuiuam fuum fadt paternamq; domum Sc  oninem pofleflionem condonat eiq; gu# , -

bernatorem. Šibam conftituit Sc  famulum. Capitulum feptimum . j

Ecordatus e aut et fedetis & iurifiutadi qd habuer at cu ionatha filio faul SC  amidtiarum a tqg u ?: ) : a f rIS 0  *
ftudij illius oblitus non e.Na iter alia boa etat et meor eoru quiei pterito tpe bnfiaa pbu ifietj  *v* - K
—- Precepit igif tegri fi alicjs de faul gne fupeiTet:cui retributiois debitfi ,p ioathe amidd/s repe/ “

faret Et cu qda fuiiTet addudus detdomo faubg potuiffet fcire fi quis ex eius gne adhuc fupeffetuterro# niperiit qms dš
gauipfi alique nofcet viue r c de cognatioe ionathf. vt g  bfifidfs illius ei fua muera repefaret.Q,ui riidit/ clomo
telidueius filiu eenoiemephiboIechveftigif s  daudicate.ls eni du pr eius SC  auus nuriatifuifleti bello

a.r c.

£<bet fepfitnus3ofep!)i 3utiei.

$i(toi(a Eibti.

eecidifTefa nutrice fua raptus.jc ca fu giete  lapfus cx eius hocris:grcflusvaldc vexarat.Duq^ cognouiffet D
apud qua nutrireturmifit ad amathir i ciuitate Ipdabar apd qua ionathg filius alebaf .Quo fačto. venit
mephibofech ad reg e:SC  .pftratus i facieadorauit eu. Pauid autiulfit eu haberefiducia &fperare me#
liora.deditq; ei paterna domu|& oem fubfiatiaj^ua faul auus eius poflederat,fedtq; eu couiua fuu.pd#
piens vt nullo die ab eius mefa recederet.Cumq; pucradoralfet SC  rctuhfTetgratias pro verbis paritet
Syba gubema# SC  pro doniš, vocauit dauid fiba/dicens paternam fe  domum SC  oem fubftantiam faul ionathg filio con#
tor&famuluscu donaffe.Illi vero precepit vt operaretur terra/& colledos redditu* vniuerfos in hierofolymam deporta
familiafua affi # ret: atq; quotidie admefam regis deduceref puer.ipfumqjfiba SC  filios eius quindecim numero 8Cfa#

f natur Mephi# mulos numero viginti.mephiboleeh filio ionathg donauit. Hec itaqj fionftituenterege.fiba famulus a*
ofech. doransj# cufta fe pmittens faduru efle diceflitdanathg vero filius i hierofolima habitauit: habes cum

Mieham filius rege couiuiufcui omnis diligentia veluti filio regis exhibebatur.(EHabuit Si  filiu que appellauit micha,
memphibofech Efgo qui reličfa' fuerant de genere faul SC  ionatheihunc honorcm apud dauid habuifie nofcuntur.

C Dauid ad Ammonitarum regemf eius mortuo patre jpro innouada amicitia nundos mittit/quo*
iniuria afficiens? media barbg abfci(faparte/vefliuinqj part^ad dauid remitti^vnde i ratus dauid contra
ammonitas loab cum exercitu mittit/quos vindfr& Syrios qui ad eorum folatium aduenerat^Mefopo#
tarrjitf quoq; cognita vidoria fefe dauid tradiderunt. Capitulum odauum

Llo fiquidem tempore naas amico dauid ammonitarum rege defundo,eiq; filio in regno fuc ,,

Dauid nundos
mittitadammo
nitarum regem

1 ]

1

c

cedente.mifft dauidvt eum confolaretur.mortem patris leuiter ferremonens:vtqg amicitig qs
cum patre eius habuerat permanerent. Quod principes ammonitarum malavoluntate / ,& no
fecundum Dauid confilium fufceperunt,& exacuerunt regem fuum/dicetes exploratores mififle dauid
patre eius mor# ^ eorum  proujntiam SC  exercitum bemetig occafione cognofceret:8C cauenda eorum colloquia fua #
tuo pro mnoua# fountne incaute periculum alicuius calamitatis incurrerent. CHsc itam credens bene tradalfe fuo»
da amicitia. j u dices ammonitarum rex.Iegatos qui a dauidmiififucrat grauiffimis affedtiniurijs.Radens enim me,/

Kex Ammom# <jietatem barbg eorum SC  veftiummedietatem abfcidens.relaturosoperibus 8£nonverbisditarefpon„
tarum dauidJler dimifit.Rex autem ifrahelitarum hgc cognofcens indignatus eft. Siniuriam fadam fibi ncquaqde,

uos i njuna atti# fpfcfens CO ntra ammonitas parauit bellum. vt contumeliam qug ftierat legatis fuis impofita regis peri# E*
aens barbg me a j| 0  vindicaret.CPorro neceiTarij regis ammonitarum SC  prindpes videntes quia foedera dirupilTent:
diam partem ra gj poenas pro tali prgfumptione deberent iemetipfos ipfos ad prglia prgparabat.Tune vero mittentes
dens aveitium a( j gy f Q me fopotami£ regem mille talenta fociu eu fub hac mercede fieri popofcerunt .Habebant aute
partem ab.cin *  ^ rC g e5  pcdeftriumvigintimilia(Conduxeruntaute & regem prouinti§ Maacha:& quartum nomine
dens qjJ3re con Abiftochjfed SC  ifti l&bebant duodedm milia armatoru Dauid autem non expauit<ncq; horum folatia/
traeos bellupa# ne q. ammonitaru exercitum: fecurus de deo qqi iufte contra eos erat pro eius iniuria pugnaturus. Et
P h* A cum  dediffet ioab principi militi^ florem totius exercitus. mifit eum contra illos ad prglium. Q.ui circa

loab cotra Am# me tropolim ammonitarum caramacham veniens:caftra fixit, Hoftibus igitur egredientibus SC  a dem
nonfimul fed in duas partes difponentibus: quorum auxiliatorum quidemmanus incampocurio co#
ftituta efle videbatur.ammonitarum autem exeratus circa portas aduerfus hebreoy videns hoc loab
•ontraria molitione tračtauit.&fortiflimos quidem viros eligensfc oppofuitfyro SC  regibus qui eu? eo
erant:reliquam vero partem fratri fuo tradidit Abifaivtcontra ammonitarum adem dimicaret:dieens
vt fi videret fyros fibi SC  prgualere & fortiores efle,acie conuerfa ferret ei folatia: fi autem illum ammo#
nite

rano

raonitas.

§T' Vi&oriaioab pugnaturum dimifit: ipfe autem fyros aggrefius eft.Q.ui primo quidem fortiter reftiterunt. Mul#

contra Svros. tos tunc eomm  P eremit  ioab:omnes autem conuertit in fiigam.Quod videntes ammonitg metuentef
Furaammiitaar ^ Abifai Si  eius exercitum non reftiteruntjfed fuos focios imitati fiint & in riuitatem repentefugerunt.

™i C^Hoftibus igitur ita deuidisiioab ad regemdaro triumphoin hierofolyma remeauit.Hgc igiturdeui/1,
[čfio n6 perfuafit ammonitis vt bello quiefceršt. neq; tuc cognofcert vidores K a prglifs abftineret.fed
rittentes ad rege fyroru Adadezer trans eufrate eu ad folatia c5duxerut:qui hebat quidedm principe

te trafiens iordane fluuiu eis.occurrit. Etcogreffus in pugna vicit egregie SC  iterfecit pedeftrium milia
Mefopotamtt? quadragita:equitfi vero vfq; ad feptigetos.Proftrauit aute in acie principi militig chadam nomine So#
fc nadut dauid• bachcuquovulnere mortuuselTedinofcitur.f^Mefopotamigvero dum pugna fuiljethocmodo de#
terminataitradideru^r fe dauid/8C dona miferunt ei:SC  ilje quidem faluus eftreuerfus inhierofolymaj«
(][Adulteranteodofo dauid cum berfabe vxore vrig/ad occultandum adulteriumipfum vriam de
prglioreuocat/vt vxori copuletur ,quod rennuitindignum iudicans cum v^ore requiefcere duce fuo

feettinfctregum

SDeantifluttattbus

jfo.ttr.

A.

ic-.  t.r.c.n

B

vrias in belli periculo ponatur/qut litteras portans in bello ab Ammonitis occiditur/ quo occifio Dauid
bcrfa be accepit vxorem,Cui us peccatum deus pet Natham parabolief primo^emde manifefte redar,,
guit Cuiq; penitenti 8C  peccatum confitenti deus fecitmifericordia/Languefcenteq;berfabef fitlio gra*
uiffime contriftatus dauid/& eo mortuo triftitiam depofuit ,poftea quoq;ex berfabee. Natus eft Salo *
mon, Čapitulumnonum

V m autem ver inchoafietmifit dauid principem militie ioabrvt cum ammomtaruj gente pu/
gnaret. lile vero proficifcens omnem eorum depopulatus eft regionem: 8C ipfos in metropo., Adultetium dd
IiRabachclaufosobfedit.ContigitigitureatempeftatedauidpeffimumvitMnvcum elfetna, occ ifi cum
tura iuftus^atq; religiofus:& patnas Ieges magna virtute feruaret. Hic enim dum hora meri / fabeevxoreyrij
diana iam ad vefperam declinante in fuperiora regalia lolito more deambularet,vidit mulierculaj fpe*
cie valde puleherrimam: Sc  cun&is fceminis preponendam.in domo propriaaqua frigida fe Iauantem
nominebethfabef .Cuiusmulierispulchritudineconfpiramsfconcupifcentiam retinere non pomit,

Quam dum vocari feciflet cum eaconcubuit,Quf concipiens mifit ad regem# vt cogitaret iniinua *
uit quatenus comilTum icelus potuiffet abfcondi.ne fecundum legespatrias moreretur adultera,Dauid
autem virurn eius nomine vriam qui erat armiger ioab.de obfeffione bellica fecit euocari.Quo venien,, Dauid vocat
te  de exercitu hunc de obfeffione r equirebat.Illo autem referente omnia ei profpera prouenire/tollens riam ad oceulfa
epulas deconuiuio dedit:iuffitq; vt pergens ad iuam coiugem in eius recubaretamplexibus,Vrias au,,dum adulteriu?
tem hoc quidem non fecit dormiuit autem inter alios armigeros regis. Q_uod dum cognouiffet rexjre# vt cum muliere
quiiiuit cur poft tantum tempus propriam non veniflet ad domum: nec advxorem/dum omnes de pe, copuletur.
regrinationeremeantes hanchabebant voluntatem.Cui refpondit.non effe iuftum.vt dum commili# Renuit vrias rii
toneš eius & dux inter caftra SC  in hoftium regione dormitarent ripfe cum vxorepropriarequiefceret: vxore dotmire
&  epulis indulgeret. Et dum lile heedraffet precepit.vt illa die ibi maneret.altera vero die petere di/^uce fuo SC  com
raitteretur ad ducem. Vocatufq; rurfus ad coenam vrias a rege SC  ad ebrietatem vfq; dedu&us.inuitan* militonibus iter
te dum rege ftudio frequenti ad copulam.nichilominus iterum dormiuit ad ianuas regismullo defide* hoftes moranti
tioconcitatus vxoris CQ.uofadorex nimie contriftatus. fcripfitioab de vria quaft in eo deliquet!t. bifs.
ptfcipiens puniendunvSignificauit etiam vltidnis modum ne fieretipfe in fuo fcelere manifeftus, di* Scripfft dauid
cens|vt inparte quaeftet hoftium grauis manus#poflet pugnando periculum fuftinere. ibi eum vt vrias i belli gi
poneret.Et commiffo prflio iuberet cundos ab eo recedere: vt folus in mortis periculo remaneret. Et culo ponatur ,
cum hoc feripfiffet žc fuo fignaculo muniflet epiftoIam.ioab deferendam dedit v^e. Ioab autem litte*
ras fufc/piens SC  voluntatem regis agnofcens: ad locum vbi hoftes nouerat fortiter immineresvriam co,,
ftituit.Dedit itaqj ei quofdam militum optimorum:feq; dixit otnnium virtute folatia prfbiturum, fi' for
te poflent partem muri dei/cere 8C ad interna ciuitatis intrare.Quem peti jt vt cum eflet njiles valde for /
tiffimus: Sc  apud regem gloriam 8c  omnem exercitum haberet.ad hoc non dedignatus accedereifed po
tius huiufmodi res agere congauderet.Cumq; vrias fiducialiter agere promififletf affiimptis fecum fe *
orfum cum eo pugnaturis dixit vt eum folmnfadaincurfione hoftium defererent.Hebrfisigiturad d,, ,
uitatem accedentibus/ammonit? metuente^ne in illoloco in quo vrias conftitutus erat venientes ini/

qui

Ioab receflere poft tergum. Vrias autem dum confunderetur# fugere aciemq; deferere fuftinuit ho# ,
ftes.SC impetum eorum viuacitatefua fufcipiens.peremitquidem non paucos. Circundatus autem 8C  C1 l s  nigientibus
captus in medio:vulneratus interijtteum quo etiam quidam alif defocijsfunt extinčh.CHisita geftis
nuncios ioab mifit ad regem: precipiens eis vt dicerent q> ftuduilTet quidem capere ciuitateuy8£ cum

carent:Hfc a udiente rege SC  grauiter ferente# dicente eos incaute fecifle vt ad murum vrbis accede^
rent: cum magis debuerint per cunicu!os,aut alias machinationes capere ciuitatemidum vtiq; exem# r\

f plum haberent filij' gedeon abimelech:qui dum turrim Thebes expugnare vellet.violenter a fene mu A
:berepetrapercuffiisprobaretur cxtindus/&cumeffetvirfortiffimuspropterdifficultatemreiturpiter r*- y '

Lfic peremptus :q memoria oportuiffet eos muros hoftium non adireiaim fit optimum apud omnes vt
A  ea quf geruntur in prelij feu benefeu male memoria teneantur,quatenusalia quide imitanda fint.alia Memoria prfte
fugienda.Cumq; hefitaretrex.& decafu bellicocogitaret.vrie morte a nuncifs indicata.repenteab in ritorum neceflk
dignatione cdfauii>!uffitq; vtreuertentes ioab dicerent humanum effiyquod contigit.gCbella huiufmo ria in exercedi»
di femper habere naturam mutabilem:vtaliquando quidem inimici fuperiores fint / aliquando vero prflifs.
fubie«Sti.De cetero in oppreffione prouidenduni|ne denuo in aliquam partem delinquefent. fed valli« Bella natura ha
H  diuerfis molitionibus obfiderent/6C prfualentss ciuitatem quidem omnino f«buerterent,8£ habita# bet mutabilera,

h.tij.

Htbet fepf(tnus3ofepf)t3uoet

iMttojtaJlibzi

Dau d berfabcf tores omncs pariter trucidarent. Nuncius taq? Ioab ca qu£ fuerant a rege dida portabat. CVxor aiu,
ocdfo vria acce tem bethfabe? mortem fui viri cognofcens multis eum diebus fleuit.Quiefcente verotriftitia eius & la
pit vxorem. chrymismox eam rex accepit vxorem.& filius mafeulus ex ca ptoceffit. Quas nuptias deus non liben./^

Deus Natha ,p* termfpexitd'ediratus contra dauid. apparuit in fomnis Nathan prophet?. regem culpans in hisquf u
phetf apparuit malecommiferat. Nathanautemeumeflet vir vrbanus &fapiens &cogitaretquiaregesdumin iram
regis peccatuin mcitantur amplius eamq iuftitif iurarefpiciunt. interminationes quidcm dei tune taceredecjeilit.gi
culpans. alta viro verba vtilia loqui difpoluit&dicens ei huiufmodicaufam: quid deea fentiret manifeftum fu

Earabolica Da# bi fieri poftulabat. Duoinquit homines in vna riuitate degebantquorum idoneus vnus erat. Si  multos
uid perNathan greges iumentorum boumq; & ouium poflidebat. Alter pauperculus qui vnam tantummodo agnam
reprehenfto. habebatiquam cutnfuis filijs enutriebat/cum quaetiamcibis proprijs vefcebatur/ft:quam non aliter/
Iudicium dauid filiam diligebat.Cutnq; hofpes ad diuitem vcniffetinihil de fuis petudibus voluit occidere vt epulas

infeipfum. amicodaret: fedmifitad agnam pauperis Bieam fublatam peregrinoconuiuium miniftrauit.Hicita#
ExponitNatha q; formo vehementer commouit regem.malignumq; pronunciauit illum hominem coram nathan qui
parabolem. talia perpetraffet Sc  quadruplum dixit pro agna iufte redditurum/ft fuper hoc morte multandum. na

than autem refpondens ait ipfum eflfe quem ille pati talia decreuifletquia opus malum valdecommi#
letat. Reuclauitq;ci & aperte manifeftauit iram dei(qui eum regem cundorum fecerat hebraeorum/i&

^ omniuin in circuitu gentium multarum atq; magnarum conftituerat dominum/& a manibus Saul an«

tea liberauerat/dederatq; ei comuges quibus iufte ilegali ter fuerat copu'atus.fed quia deum fpreuif#
fet & impie confpexilTet vxorem & virum eius necandum hoftibus tradidiffepideocum penas exlbk I
Penitentidauid ucre: sc vxores eius ab vno dicebat fiiioi violentias fuftinere.fed & ipfum foreeius infidifs expellendul
deus datauiam. £ t  dum eius peccatum occulte fuiffet geftum|iilud cundisvidentibus ageretur moriturumq; panterSC ^
puerum qui ex ea eflet procreatus.In his ergo rege turbato & valdeconfufo; Sc  cum lachrvmis Si  tnfti/
Puero berfabeg t ,a impie fe egille confeffoierat enim deicola vir qui nichil omnino in fuavita preter in cafu vxoris vrie
languefcente co deliquerat:miferatus eft deus & reconfifiatus ei,leruaturumfe eius vitam regnumq; pollicitus eft.age#
triftatus eft rex t { penitentiam de his quf fuerant male gefta. Cuinq; regi Nathan hazcprophetafTet.domum reuerfus E
dauid quo mor e ft, Puerum vero qui de vxore vrie fuerat generatus grauisdiuinitus languor inuafit,pro. quo rex
tuo ttifticiaj de n imis afflidus cum a cibo feptem diebus abftinuiftet adhortantibus fepe famulis non commedit.Sed i , t ,c.
pofuit. SC  veftibus atris indutus atq; proftratus in cilitio iacebat in pauimento,& deo pro falute pueri fuppli# xij,

<abat:quiavalde eius amabatmatrem.Septimo vero diepueromoriente,nor! prefumebant hoc farmi/
li regi nunciare cogitantes quiaft nofcerct:a cibo SC  abalia fui diligentiapotius abftineret.tančj in ludu
mortui filij conftitu^us quippe cum eolanguente talia pretriftitia pertuliflet. Sentiens autem rex fa #
snulos pertubarijft ea patt qu$ precipuf folent aliquid celare volentibus piouenire,inte!ligensinorttu
r traiicie um  puerum:# vocans vnum de famulis.ac veritatem audiens repente furrexit:& fumens candidamve, p
Cauia tmt g ft C m venit ad tabernaculum deuuffitq;fibicibos apponi. Q.uo fadomultus ftupor eius cognatoi SC
depoiitton« a jr amu | os a pprehendit:quia cum nichil hotum puero languente fecifietjeo mortuo fimul hec omnia ce<>

. 1 mort  P e  Jcbraret Cumqj ab eo huius fadi C3ufam requirerent:aflerens eos nimis indodos ait q> adhuc viuente
riqut tantu r »  p UCr0 ^ Uf!1  fp Cm falutiseiushaberetfomniafaciebatcredensperhscplacarcdiuinitatem/quodefici#
”? batu * \  enteavka triftitia nichilprodeffet.Q.uod cum dixiffet.regis fapientiamlaudauerunt. CPoft hsc au# 2

Natus iaio n ineteffus eft ad mulietem bethfabee Oue conctpiens:mafculum filium proaeauitiouem iubente Xli

cxberfabef« natha n propheta falomon appellauit. . H

Dauid AmmonitasvidoriofiffimefuperanteRabachciuitatedepopuIauitcoronag; rcgisAmmoni ,
taru prfciofiftima tulit,qua fp decetcro in capite geftabat Dauid. Quo reuertente in hietufalemTha#
mat filia fua Abfalon foror ab Ammon fratre turpiter amata fttipro & violentia def!oratur/quamq; fta,
tim odio Ammo perfecutus obprobriofe expulit.Q.uod vbi Abfalon cognoumeam in  domo recipiens/
tande fratre Ammon pro fororis ftupro infidiofe iuffit occidi Dauidq; fi>ij audita morte maxime trifta/
tus eft^Ab f al on quoq; interem pto fratre^ d maternum auum fugit in Geffur. Capitulum x.

wKCrro ioab ammonitas obleffione fortiter affligebat,aqua eis auferens,fcrerum ceterarum

S  o v ^ lCrtatfTT1  cogebat cibi & potus inopia laborare Exmodiconamq!Cuteo

* bibebant oesfgc licctillis forte eflet auxiliu:ne tn deficeret.no eo largiusvtcbatur Q."ofa#
do:fcripfitbfcregi.fignificans& rogašeuvtveniretadc!iiitatequatenusvidoriafuono/
def!gnaret.Q_uod du fcripfifTetioab. approbas eius voluntaterex & deuotonis fide
quosvidoriofif (uptofecu exercitu venit vtRabach depopulatefvrbe.Hacdu bellicalege ccEpiftet/milifes ea vaftare
fimefupauitRa pmifitIpfe vero tuliteorona tegis  Smonitaruhabčte pondua auritaletu & lapides prgciofos Si  i medio
bachciuitate de fardoniceintjuam femper dauid geftabat in capite. Multa fiquidem SC  aha preciofa in eacomočr t ci#
populata.&c. nitate.viros aut eius tormentis affecit, Hoc itqq; modoetia alias amtnonitaruj vrbes qs coepit cuertit.

Scctmturcgum DeanticiuttatibuB

jfo.tr.

A ftReuertente igiturin hierofolynum regeidomus eius turpi vitla raaculata eft.Erat enim illi fiiisvir**
z.r,c,ij go nominethamanpulchritudmevalde precipua itavtomnes fperiofas euinceret. Huic autem frater Tnamar Abfa #
erat Abfalon ex vna genitrice procreatus.quam ammon filforum Dauid fenior concupiuit.Et curane, j. 01011 a ° ain

q; propter virginitatem|neq; propter cuftodiam eius fuo poffet defiderio ptteualhe: crudeli percuffus ntorratre turpi#
vulnerecarpebatur.Cumq; eius corpus interiore languore tabefceret. & iam magiscolorem permuta« £es amata *
ret:innotuit Ionathe cuidam cognato eius pariter SC  amico.Erat viriile fapiens: & intellečtu nimis a#
cutus JVidens ergo quotidie ammon non naturale corpus habenteimaccedes interrogauit vt ei caulam
huius rei ediceret: dicebat arbitrari fe haec illum arnoris occafione perferre. Cumq; confeffus fuiflet Comuiumiona
ei Ammon paflionem fuam/& quia fororem fuam confanguineam concupifceret: confilium ei fuum *A?datu amma
defiderium adipifcendi hoc modo dedit. monens vt egritudinem fimularet^t venientem adfe patri
peteret. vt ei fororem deftinaret. vt competens egro tanti minifterium exhiberet.Quod fi fieret:priu&
retur citius alangore. Ammonergo ponens femetipfum in ledo fecundum lonathf confilium fimula,
bat infirmitatem. Ht dum ad eum vifitandum veniffet pater (  popofcit vt fororemet dirigeret. Q_uam
cum pater incundanter iufliffet adduci: ca vcniente preči pit vt ei manu fua faceret panes frixos fuaui ,,
ter fedicens ex eius manibus commelTurum.IlIa verofvidente fratre, confperfa farinafadens colliridas ;
eafqj frigens obtulitfratri.Et tile quidem nequaq guftauit/fed iuffit famulos vt omnes a domo tepelle*
rentur:vt quafi fada quiete dormiret. Cumq; famuli quod iuflerat impleuilTenc.iulTit fororem vt ei cu
bum ad intcriorem locum domus afferret.Q_uod dum puella feciffet; Apprehendens eamvt eumeo
concumberetfuaderetemptabat.Ptiellaveroclamabatdicens.Noliviolentiamfacere:neeimpieta *  „ .

B tem mihifrater inferremoli leges tranfcendere SC te  iniquiffima confufione raifcere. fed quiefee a tam .. tu Pl um  .  ^
imufto SC  fceleratiffimo defiderio exquo obprobrium SC  turpitudo noftrgdomui perpetua conferatur/ - a 1 t ia
adifderis. quiafi dehaere loqueretur patri.coniugium eius non denegaretei. Ethaec quidem dicebat mar  ff ua  “ a£t ”}
volens ad prefens impetum eius petulantem dedinare:At ille no acquicuifcfed nimietate arnoris eius odl ° pfecuf-is«
mflammatus# robore eius pafftonis valde perplexus vim intulitei. Q_uem repente odium poftftupru
fororis inuafity& iniuria perpetrata:eam furgere-8{: abire prf cepit.Cumq; illa in hoc detenorem proda.
maretiniuriamfibimetirrogatam.necvfq;adnodem‘eammanerepermitteret:tepente eammffit ir«
derecederc.vt etiamteftimoniumfu£Confufionisincurreret.Quarefifl:ente:mffitfamulo.vteampror
fus expelleret.Illa vero dolens iniuriam fimul & violentiam: dirupto collobio qurbUs antiquf virgines

frater Abfalon:requifiuit qua caufa proveniente hoc agcret.Et cum fibi fadam dixiffet iniuriam, quu jatf.
efceregfmediocritersit ferregermananv & iniuriam non putareq> corruptafuifTet a fratre.Cuidum

.«-r.-«*---• n — <r- - <■  - - ' r

rem

ž.r.c.ij

■ Q J°? d dum cognouiffet dauid doluitquidem,fed cum ammonfeniorem fc
num valde diligeret:eum nolutt contriftan. Q.uem abfalon crudeliter abhorrebar .

(Terat.& cum greges fuos tonfurus afcenderet m ciuitatem Balafor:eft autem hxc  in forte tribus eb Abfalon npter

renTrSfftSe 1adeias  C ° k nui ™ conueniret. Q.uo recufantenerlli grauis vide.raptu forons in,
/ gt upphcauit.Cimbus delhnatis.iuiritabfalon famulis propri|s vtcum vi, fidiofeoccidifa

i-r.c.j

ICIUL UllllimO Tl V-UUi T -- i

derentammon ebrietate diiTolutum.nullo anuente interficerent eum nul!umq; metuerent. Q_uo fačto cit  Ammon.

grauis terrorcundosfratres SC tumultus inuafit g£ defequoqj finguli fortnidantes: afcedentefq; ineqs Maxima dauid

reuertebantu*ad patrem. Q_uidamvero pr^cedens nuneiault patri. quafi ainftos fratres interfedi% tr ‘ft‘ e * aaud * ca

abfalon.Tunc dauid 'quafi omnibus vere fimul extmftis Bfhoc-a fratre) triflitiaf quevfq; ad mortem mortefiliorum.

fete videretur amarajnimis inuafit.Eo doloreneqj caufam requifiuitnec aliud quicq poft hoc taci mar

li facinus cognofcere volui^neqjfuftinuit fed repente vefte dirupta proftfatus in terra iacebat lugens

vniuerfos filios SC  qui mortui nunciati fuerant SC  Itmukjuteos occiderant.Ionadab vero filius Samaa,

fratris Dauid confolabatur eum vt a trifticia tantarecederetmec crederetalios filios interemptos.quia

nec caufa talis,exifteret.fed elre credibile quia hoc feciffet Abfalon m folum Ammon propterThamar

fororis fup iniuriam.lnter hcc autem fonus equorum & tumultus quorundam venientium eos atten,

tos fecit.Erant autem filifregisqui conuiuio fugiebant. Hiš lugentibus ttiftispater occurrit 8C P ra5ter  Abfalon interen

fpem videns quos ante paulum periffe crediderat:amplexatus efb eos. Etat i;aq$ cun&isludus SC ge*  pt0  f tatre  f u? j t

mitus.illis quidem fuper mortuo fratre.regt vero fuper filio interempto. C Abfalon autem fugiens in  admaternu mu

geffur ingreffus effad auum rnaternum.virum prouincie illtus potentem. apudquem triumannorum

tempore commoratus eft.

i

Hftiet fcpttmus 3ofepbt 3uDet,

kiltom JLibit

rabola ipfius abfaion a rege vt Abfalon in  hierufalem rediretfcuius cefaties odo diebus vix to deri po
tuiffetjimpetrauit.Sed cum patris faciem videre prohiberetur.Ioab negligetis perfedam cum patre re
confiliationem facere fegetem incendi prf cepit ( >Sicq; tandem reconciliatus efr patri. Capitulum.xi.
gl^Vm*dauidvoluntatemhaberetvtaareuocandumabfalonfiliumdeftinaretnonadvindi# D
, .. , , L dam quando erat ira longo tempore leuigata.ad hanc rem mihtie princeps ioab eum potius

loab dauid inči P indtauit/Pr?parauit enim mulierem quandam iam etate proued~am:vt eum fub fcemate lu# 21.014

tauit ad reuoca dus interpellaret:St huiufmodi verbaproferret. Qup ait. Duo filij mei rex in agro fuerantjn

dumAbia on. contcnt j one CO nuerli:nulloq$prgfentequieosplacerepotuiffetjabalteroalterpercuffusiterijt.Cogna^
Parabola muue ^ autem  , n terfedorcm petentibus,8t volentibus eum occidere ( fupplico vtmihi falutem filij prfdpias
risaloa edo g con donar^nec reliquam fpemfenedutis me?auferri.8t prohibeascundos quimeum filium interfice#
proreuocatione je mo ii unt;ur ,]<sj on cnim  aliud illipoterunt fequi.nifi q> timorregisimpefrauerit/Regefiquidemmulie
Abiaion, r j s  p r g C ibus annuente.refpondens mulier. denuo regi.gratias inquit ago tuf benignitatiquimeamml v

Applica 10  P *  s es  fenedutem^SC pene fine filijs defolatam filium habere fecifti. Sed vt firma mihi fint tua do#

rabole. na c i enie ntif. pr^cor tuo filio efto propitius.eiq; remitte delidum. Q_uomodo enim creditura fum fe#

curitatis mihi in hoc prebuiffe beneficium: cum te videam in caufa fimili cum tuo filio femper manere
iratum. Fedum namq; eft vt cum vnus contra voluntatem patris mortuus fit. fponte huic cafui appo *
natur Si  alius. C[ Intellexit itaq,\ rex hoc confilium ftudio Ioab immiffum: St interrogata muliercula:
dum cognouiffct hoc verum effe.reuocarts ioabiait impetraffe ftudij fui votumeumq; abfalon reuoca#

„ te  praecepit. Non enim circa eum iam vlterius dixit fe effe crudelem fed iram indignat/onemq,- ranit #

Regrefius abfa# tere  [|[ c vero cum  adoraffet regem.St eius fermonibus gratiasretuliffet.repente profedus eft in gefTur.

Ion in hierufale gj- a ff um ptoabfalon in hierofoIymam reuocauit.CEPrgtni lit autemrex dum venire filium cognou/ffet,
qui tamcn racie g, p r ^ c epit vt ad domuin propriam remearet.Non enim iuftum effe credidit: vt mox venientem fuici#
dd tucnon vadit p Cret au£ v jdere^llle vero patre iubente eius declinauit afpedunycui tamen a familiaribus debitum ex
Pulchntudo a ‘ 5 jj 1 ibebatur officium.ClHuius itaqj pulchritudolicetin trifticia pofiti/diligentiamcompetentem regis
™° n \ , -, afiiio nonhabentis nequaq depofita eft.fed eratfpeciofus St fplendebat omni decore. SC  corporis ma# E.
Cefanei podusjg na  proceritate ita vt eos qui erant in epulis conftituti tranfcenderet. Cuius capitis tanta erat cefaties 1 t*Ci 4
qufvixoctodic y tv j x 0 & 0  diebus tonderi potuiffet: 8t erat tonfura eius pondus ducentorum ficlorum qui faciunt qut#
bus tonden po# ^ ^3^ jpHabitauit autem in hierofolymis annisduobus^jabuit tres filios mafculos: 8t vnam filiam
p  ,! ‘ et ’.. - nintts fpeciofam/quam rex poftca roboam falomonis filius accepit vxorem:ex qua natus eft puer no#

^ilijabialo tres m j nc  Abias. <nnt€i hgc itaq; mittens abfalon ad ioab popofcit ab eo vt perfede placarct pa trem SC
K hlia v na. pgteret quatenus eum ad fuum afpcdum St colloquium reuocaret.Negligentevero ioab; St mittens a#

Negligetes 10 # j[q UOS  fuorumconfinem eius fegetem incendit. Q_uod cum il!e cognouiffet: ad abfalon venit culpans
ab recoiiliatio # eum .^ ex eo  caufam huius rei inquirens. Cui refpondens ait. Hoc confilium comperi vt te ad nos ad# E
. ducete potuiffem, negligentem verba qu§ ribi pro paterna recofiliatione mandaueram. Q,uapropter

°i C r P r ?f cntem te  deprecor vt mittiges genitorem meum.Ego namq; pcius a fuga effe iudico huc me mo#
tre dauid do veniffe patre michi haflrenus irafcentqloab autem neceffitatem eius agnofcens Si  miferatus med/#

a ieruis Abiaio at01 . ext i t j t 3 p uc | re g Cr n|eiq; locutus de filio: egit vt libenter eum repcnte fufciperet. Q_uo veniente SC
tncenditur. , n  terram proftrato ac fupplicanteivt peccati veniam mipetraret.porreda dcxtera alleuiauiteum &ge

Perfedetecon# ftorumobliuionemfe haberepollicitus db

iiaatus abfalon ^Rreconfiliatus patri Abfalon. dolofe contra patrem coniurauft nitens paternum regnu vfurpare ,

Cui Achitofel fauebat in maIo/Tuncquoq; auditaAbfalon regni vfurpationem ftigit dauid de hierufa
lem reltdis vxoribus quein fideles miniftri fecuti funt intet quos Chrifi fideliflimus dauid amicus erat
qui ipfius dauid prf cepto ad Abfalonfvt eius fecreta confideraret jred/jt Šiba quoq; Mephibolech fer
uus filon magiftrum fuum feditionis contra dauid participem accufat^i'cq; domini fui hereditatem im
petrauit Semeiinfuper ipfi dauid obprobria St iniurias inferebat quas dai»}d tulit patienter. Capit.xi/.

H Bfalon autem dum hoc fuiffet e/ a patre conceffuman parno tempore multos equos St  cur

rus inftituit St armigeros quinquaginta. St diebus fingulis furgens diluculo ad regalia ve^t-c.iS
1  ' ' ‘ ' ..

a.r.c

i

2.r.ci


dauid patri.

Simulatoria ab
falon deceptio
Vt cordahomi#

niebat: 8t qui caufas habebant St minores inueniebantur in eis deledabiliterloquebatur:

rium ad fe tra# quafinon habentebonosconfiliarios patre, fed iniuftos in fuis fentendjsexiftentes;quorumuiditio;
hctet St fauorej grauarentur.Pro qua re fauorem fibi omnium coliocabat. addi|'ciebatq; paritcr dicens quia fihaberet-'
Coiuratio Abfa hanc poteftatem ipfe cunda fub legum equitate difponeret.Hecitaq; ages populo fibiplacatocu iam -
loncStra dauid deuotionemamdomm feobtinuiffeconfideretCPoftreconfiliationepatrisannisquattuoriamtranf
prem dolofe ni aftis fupplicauitvtei pater in hebron ire permitterct.quatenuscommiffa deo facrificiacelebraret;qug
tetis paternum fugiens deuouiffet. CIDauid ergo concedente profedus eft. Ad quem multus populus eo inuitante
vfurpare regnu confJuxic, Aderatautem ei Stconfiliariusdauid*achitophelGiloneus; St ducenti viri ex hterofoIymis

^Uut

' Vu ‘odeti po

r^P^re

!" 0na( lvmdu D

• r >'m potiu*
’ fCnia tClu, i r , C u

•'pofomntm *
''^•Cogna,

, "‘'Ipffcipiai
luni  mterffcc

'fltiimcammi,,

'' :| finttu 3 do/ j
Mttiira fum fe<
™fXTmanere
ic caiui appo#
rnulicTcula:
lalon rcuoca#

,c niq: ranit *

ifftmgcITur.

> cognouiirer.
liftitcm fuia,

* debitum ex
tentcm regis
corporis mn# E*
eut cciancs l t«Ci4
i faciunt qui»
vnamfiliam
ncftpuerno#

irrt patrem®

> Kmitteraa#
venit culpans

tr ad nos ad< E
. Q_uaproptex
oliucnic mo#
ilftjms medi#
jovenienteK

juiteum^gc

•pifivfurp 3rC i

jKldehierufa

d amicus erat
f>h)bolecli f«
^ditatcmini
tft. CapitJOf«

u1iet^I |3vet

Sectmaitegum Deanticiuttattbus

fo.irf.

. A nefcientes quidem huiufmodi conamen: fe velut ad faerifidum euocati.Hoč itaq; Cofilio rex ab oibus
eft ordinatus.Quod dum fuiffet nunciatum dauid/& inopinabiliter hoc fecilfe filium cognouiiTepnie#
tues impietatein:prefumptionemq; eius miratuseuia necpeccativeniamf ecordatus eifiied fuper il# Audita abialo
lafcelera potiora SC iniquiora commiferatiprimo quidem vt regnum a deo datumvelietauferte,fecun tegmvlurpatio
dovtpatrem vita priuaret: deliberauit vt fugerettranfiordanem.Et vocatis amicis ac necdlarifs SC  neaeiusimpic
de filif fuperbiaeis participato confilio aindaqjcomitttens deo decemconcubinas Cuftodesregaliu ta£c rel cns^ xo
derelinquens/difceffit ex hierofolimis/SC aha multitudine fiducialiter cum eo egtediente fimul SC  fece# f ' 1 o 1£ da J

tis viris armatis qui faul viuente fiierant ei i fuga priori participes, Abiathar autern SC  fadoch faccrdo# nl d a nicrulaks
tibus SC  omnibus leuitis volentibus fimul egredi cum archa domini fuafit magis vt in Ciiiitate cortfi#
ftercnt.cum eum poflet deus etiam archa non portata liberarqmandauitq; vt ei latenter gefta queqj
nundarentur.Habuitautemfidelesad omnia miniftrosaduniam filum fadoch Sc  ionatham filium bideje* dauul
abiathar.Etbai autern getheus cum eo profe&us elHieet dauid eum in duitate manere voluiffcbCui mirnim
dum acquiefcerenoluilfeteipuritatcm potius fuf deuotionisoftendit. $£Afcendente autern dauid
per montem oliueti nudiš pedibus SC  cunčtis cum eo fletibusmunciatum eft achitophel efle cum abfa*.Nudiš pedtbus
Ion Si  eius partifauere,Quod dum audiflet triftitia eius magis accreuit: deumq; rogabat 8£eum fup# dauid ambulas
pliciter orabat.vt alienaret mentern abfalon a confilijs achitophel. Formidabat enim ne contra fe ei P^f, mote  °‘ lue
a.r.cnj dandoconfilia prfualeret.Erat enim vir lile aftutus SC  ad profpiciendam vtilitatemnimis acutusv £1  "p 1 !?- Ir*

Cumq; in montis verticem perueniffet ciuitate refpedacummultislachrimisquafiamifroregno do, * u 5 r irl f ; 1  P a . ,
mino fupplicabat. Occurrit autern equidem vir fidelis nomine chufi SC  ipfe amicus'Qui cum eum vi/ n ac hit°phel
dilfet fciffa vefte SC  afperfo capite cinerqrflentem atq; lugenterrr.confolatus eft eum SC  a triftitia ceffa# “m® .pditoris.
re pofccbat:&poft hf c fupplicabat vt iret ad abfalon quafi ei confentiens:8C eius feeretaconfideraret, ™ u " a 1  boe ca#
2,r.ci6 Confi 3 ijfqprelifteretadiitopheI:quiaficum dauidpergerettantumprodefTenonpoifet. Obediens ib P 1 ™ 0  ‘f 111 ® 1 !®®
g le dauid corelido venit in hierofolimam:quoetiam non poft multutn venit abfalon. |£Paululum pauioni cnriit*
itaq; exinde procedente dauid fiba famulus memphibofech/quem curatorem inftituerat poffeflionu; 3 pphcabuia
quasdonaueratfilioionathf occurrit cum duobus afinis oneratis rebus in itinere neceflarij'sex qui*> _ _
bus ipfe SC  qui cum eo erant refici debuiflent -Requirente vero dauid vbi reliquerit memphibofech/ “ba mž
ait inhierofolimisexpedantem ordinari feregem in pr^fenti feditione propter memoriam beneficio Pbmolech fer#
rum faul.Inhis autern indignatus dauid omnia quecumq; geiferat memphibofechifibe donauitmul llll svt dpifuihe
to iuftius effe credens vt hicqille potfus hfc haberet.Etfibaquidehocfadogauifus eft.(£[gitur ve rCdIt ate impe#
niente dauid in locum choram/progreffus eft quidade cognatione faul noie feme?fi'lius gere 8C lapida„ traret -
bat eum^cpeflimis fermonibus accufaticircunftantibns aut amicis adhucamplius blafphematiS fan.,
guinarium multorumqj malotum dicebat audoremiincrepans eum quatenus exilla terra velut pol#
lutus excedetet:deo grati as refetendo^ui^eum priuaffet reguo per proprium filium pro eo q> peccaf#
fetin dominum^tin eum ritepenasexiget. Omnibus autern fuper eum mota iracundia prouocatis
yi 4  „ 8 C  prf cipue abifai volente interficere femei/dauid eum ab ira retinui t dicens ne malis pfentibus opus Seme! oppro

K


■ - uebjtvn^
joturn luditio;
tu J fitubcrefr
CjcJtocu um (
tvor tam mn!'
rkbrJTet:quf
t eo mutant9
hicwfoIymis

J ^ g rr  »1/um T tti»vkiM#VLV iVinwt| UHUIVI VUlll HU UtUVUllUlb VUVUU Ub IIIHItJ j^lU!VIUU3 upuo ^emei oppro#

noueoccafionis adi|ciamus.Non enim circa hunc rabidum canem michirefpedus aut pudor eftifed tria dauid ifert
4  : ad deum intendo propter qnemifte fuper nos ita videtur inuečtusmec eft ammirandum abifto me qu£ipfeparien
talia fuftinere:quando etiam filij videor expertus impietatem. Sed forfamaderitnobis mifericordia terfuffert.
dei SC  prfualebimus inirnicis/quo adiuuante fecuro itinere properemits. Semei autern per aliam mon#
tis partein currebat ;H  crebras faciebat iniurias. Cumqj veniffet dauid ad iordanemireficiebat ibidein
fuos itinere fatigatos. Clg< tur 0001  veniffet abfalon Ž achitophel confiliarius in hierofolimam/eum
^ omnipopulovenitadeumamicusdauidchuft.EtcumadorafTetabfalonoptabat regnumeius inčo#
lume/& omni tompore permanere.IUo vero dicente cur cum precipuus patris eius effet amicus: eiq; fi^
deliš ad omnia videretur non cum eo tune efietifed illo dereltffco tranfiflet ad eum/temperate fe facerc
dixitfequieum&populivniuerfiiudicium.Niiiinquitdominetecummanentibus:re< 9 te 8£ego te fe# . .

quor.Regnumenimtibia deo collatumeft.Quaproptereandemffdematq;deuotionem tibiprfbeo Chufi aict da#
qua patri. Non enim ,p rebus pfentibus fndignari fas eft^uado non in extraneam domum mulatu eft nid^d abfalon
regnu:fed permafit in ea filius occidente patre.Hf c dicens fatiffecit cu prius videretur efle fufpeftus. or^tio,

C Abfalon ad patris cbcubiuasEoc achitophel confiliate;acceflit.Q,ui etia vt dauid patre interi o
meret dedit confilium/contra quod chufi dauid fidelis amicus aliud dedit confilium^ucd^dco facien

—/r.— juti —-„rvi'_\ — r„r  -*- - - 5  —

1 dauid perueneruntifeeretum abfalon ipfi nundatHs^ui
in eaftsaduitatem munitiftima ; vbi eft honorifice a berselao SC  alifs ciuibus receptus.

CapituIo.xiif. * .

t

JLibtt  fepttmu63ofept)i 3u&et fnftoita Hibzi.

Abfalon adco Gcato autem achitophel'quidoporteret agittadabat abfalon. Quifuafiteiad concubi* D

cubinas patris H H nas patris accederc. Ex hoc enim populum fciturum crediturumq; dicebatquia circa patre
confiliate achi# nulla ei iam reconciltatio fuperelTet:& ob hoc multa fiducta aduerfus eumomnis multitu#

tophcl copula# dopugnaret ( Hadenus autcm apertasinimicitias cos habere metuerficredentes poffcpatrem cum fi v
tur * lio quocumq; tem pore concordare'Hoc etiam confiho flexus:iufFit famulos vt tentoria m iolario Te#

gio figerent/et vidente populo accedens ad patris fuis concubinas ingreffus eft. CHcc autetn.get
fta funtfecundum natharn prophetiam quam dauid olim de fiJij inuaiione fignauerat.Cutn vero fe#[ir.d7
Confdiu? achi# cifietabfalonquemonueratachithophel.Turfus fecundum confilium de prelio contra patrem eum
tophcl de inte# proferre pofcebat. Tuncq;ille decem millia eledos fb: dari peciftfvt patrem eius /nterimeret &eos
rimedo dauid qui cum eo pergerentincolumes reuocarct/& tune firmum haberet impcrium :cum patereius extin#
gueretur. ([Dum h?cfententiaplaeuilTet:vocauitchufi amicutnfuipatris antiquum. Ste  enim ille
eum vocabat.Cui dum fententia achitophel indica(Iet:quid etiam ipft videretur de eadet caufa requt •
Gonfiliujchiiff tobak Ille vero eognofcens quia fi ficrent qu? lu^debat achitophebdauid in mortis prriculum per#
amiddauidan uenifTe^contrariain fententiam nit/ebatur afFerre. Non ignoras inquit o rex tui patris gf eorum qui
tiqui SC  fideliffi cum eo funt fortitudinem:quiamultisprelifs dimicauit:& fuperatis hoftibus eft reuerfus. Nune cqui«
miconfilmma# dem čredo illum in exercitu conftitutum/eft enim ficut nofti bellicofus fdoneus SC  omnia prouidera i.r.c.7
chitophel dtffi & dolosfuperuenientiumhoftiumdeclinarecertiffimustcirca vefperam autem ddrelinquere fuos aut
pasdatu abfalo in a!iquam aulatn fe celare:aut circa petras infidias facere.Dumq; contingerit vt congrediantur ad pr?,
Hunvillius quidem virivt eftimo/modieum fe fubducent:8Cdum fecuri fuerint de regis auxilio refiftet/

Et inter hec illis pugnantibus repente cum alioexercitutuus pater apparens: fuisfortitudinem pre#
v  bebitad bellunytuos vero inopinato belil fuperuentuprofternet.Facigitur comparationem mei con#
lilij Sc eognofcens eius vtilitatem: achitophel quidem refuta fententiam,Mittens autem iti omnem
protiintiam hebreorum • precipe, vt contra patrem tuum cundus eongregetur exercitus:& fumens
Acceptu? (deo P r ?I*l inilitiam vniuerfam efto dux: SC  nulli ali j committas hoc prelium. Facillime enim te čredo
facierite (confu  ^ ore  vfdurum:fi eunvcum paucis comprehenderisicum tu multa millia pugnantium habeas deuotio,
lium chufi diffi ncm  ^ uam  ^ prebere volentiuin. At fi pater tuus fuerit obfefftone circundatus machinationibus aut
patoconfilioa •cloacanimaliastrochlearumeffufionibus ciuitatemillamfacillime capiemtis. ([Hec cum dixiflet E.
chttodhef *  probabilior apparuit q achitophel Nam vltraillius confilium abfalon pofuis huiuselepit. D~us enim
Declarat chufi er 31  quiin eius menteconfilium chufi melius eflfefaciebat. CQ.no fadofeftinabat chufi ad facerdo/
cofilium fuutn tes  fadoch 8£abiatftar confiliumq; achitophel ncc non SL  fuum SC  quia placufftent que iplemonuerat
facerdotibus a# exhortatus eft repente yt mittent es hec renuciarent dauidr& que ab aduerfarijs ftruda vw

micis dauid q debantur aperirent/adi|'cientes vt ftuderent velocitertranfireiordanemvt eumfuus fiiius perfequife^
dauid confiliu fhnarct:&anteg 1II1 monuiffent poffet a fiiio compreheridi^ CSacerdotes autemoportuncfuos ad 2

t.c.i7

volutatem ma^
ni feftarunt.

Mulier nucios
p  dauid in pu«

fajon prceeper unt vt dauid hec cum feftinatione figntficarent.IIli vero nulla dilatione tardantes' fed
mandata patrum feruantes:pi) fidelefq; miniftri SC  offtcij velocitatem 8 i  neceffitat^s inftantia cito iudi,
cates implenda*. feftinabat ad dauid.Cumq; duobus ftadt(sj3roceffiffent a ciuitatetidetes eos quida 2 r,c ‘ 7
equites indicauemntabfalon^ille cotinuo vteoprehenderetur inifit.Q^uod cognofcentes filij facerdo,
tfuab iti ;  eredeclinantesinvicumquedamnon loge a hierofolimis.cuinomeneratbochoraltas bo#

n

teaab čondit p c hom inuenientes quandam mulierculam rogauerunt vt eos celaret:& munipftione metuentibus pre
leauent.busfer beret.Illaveroiuuenesillosin puteum repente depofuit,&cxtefisdefuperpellibus os eiusoperuit^u
uis abfalon perfequentcs eos veniffent:&de eis mulierem requifl'iTent:illa vidifte quidem non negauit: dtcens F

apud fe eos fumpfifle potum 8C continuo difcelfiffe. Tamen li' cum velocitate fequerentur:faci!!e eos
Reuelatur da# comprphendipoflcdicebat.CC«mq; din fecuti non comprehendiffentireuerfi funt.Mulier autem vi/
uid abfalon co  denseosTemeantesi&nuIlumiampericulumiuuenibuscomprehenfionrsimminere confpiciens ab#
filium. ftradtos elacueinifit ad propriumitineris opus. Q.ui multo ftudto feftinantes venerunt ad dauid:8i

cunda quc tradabat abfalon fubtiliter indicaucrunt. CTunc ille ilicet iam nox eftet precepit tamen
Achitophel fuos iordanem tranfirecum feftinatiore. CAchitophelvidensfuam fententiamfuilTereprobatam 1
puiaeius confi ^fegpdens iumentum fuum venit ad regtonem gilon. Conuocatifq;oinnibus fuis confilium fquod
liu? fuit dilTipa# dederatabllilon;expofutt- Sc  quia q>  audttus tpfe nonfuerat:non eius tardaretinteritus indicauitDice 17

tu fe fufpendit# bat enim dauid poft vidoriamin regnum continuo rediturum Si  melius fibi fore vtlibere SC  magna#

D ui id m ciuita nimc ab rum pete t vitam :q fe dauid Teferuaret ad penascontra qnem abfalon taliaconfilia prebuif#
recaftrahono# fet.h t cum hec dixilTet afcendens in locum domus fue lecrctiorem 4 aqueo fe fufpendit. Igitur achi \*

-  ;  rccipitun tophcl fepulture tradiierunt.CD.iuid autem ficutprediximustranfiensiordanem venit in caftra opi ,/

rifico

mam i

%

>*fi v
i i 1  ° ari ° te,

., ^ autc, *get

.::* ok K

Jtten « eum

i " nfT « &eos'
^'^rtuucjttin,

. - N|c  enim iKe
' fi l 'JnTa reqta,

P nculum pet,

« ccrum qui
•'•■\unc equi,

Wu  Pouijere :,r,q
v ; erf fuosaut
'lunturadprf,
Jatiborefiftet/
Jadrnem prc#
nem mci con#

■n m omnem
■'H  fumens
enim te čredo
‘vas deuotio,
■inonibusaut
"i n duillct
t.Dms enim

i l.iccrdo/
demonuerat
»H<fbtidavw
ut pcr(cquife//
Hmcfhos ad j
traftabat ab#
.trdantes' led
in pd  rito itidi/

-. quida :r,£l7
•s fili|!accrdO/

horalias bo#

ir-c>7

žcumtHregtmt ©canticiuitattbus

a* f temperi, referente: aliasteuertentes 8 ihottoremeifelidtatispriftitieconferčntcs;Erantautember 2 i

■J  Ieus aliasberzelai galadites k  fipha potentiffimus/gč amandias Sc  rnathir terre galaditis prfmus, Hij
namq; rerum copiahi dauid & qui cuhi eo erant opulentiflilmc prebueruht: ita vt neq; lediftrati deefi
fentfneq,-panes aut vinu/fed etiam Vbertatem pecudu miniilrarent:quatemis Kquietigftelaboratibust
& cibomm vtilium copiam ds ad facietatem exhiberent.Et hi qufdcrn hcc modo erant conftittiti.

(T Abfalon bellumcontra patrem mouentcfcuius efcercitus milit it  priceps amafa coftitUitur)
dauid; amicis eius exire in bellum nbn permfttentibusjrogat militesvtpuero abfalon vido parcanfjfed
conualeičente dauid exerritu / fugientem abfalon arboti capiliis fbfpenfum ioab lancca tranffodfcuiuS
cadauer deponentes armigeri ipfum in foneam .piečerunt/portito pro fepulcro lapidumacetuo cotra
eius fuperbiam/qui mamioream ilatUa iuxta hierufalem ercxerat<quo inottuo. Achimas faeerdotis
filius vidoriamftacens abfalon motrem jdauid nUnciauit. Capitulum.xiiif. Abfalon beHuž

2<r,c *'8 Bfalon aut cogregato magno hebreorum exercitu fliper patrerry& ttdfifenS flutiiUm paratcontraca

S iordane no longe a caftris venit in galaditen regione:conf!ituit prindpetotiUsexer# j r g cu j us
[ dtus amafa in ločo ioab colobrini luuErat enim depatte geto & matreabigea,pge# j a  f UI( , onnceps
f nitus/Abigea vtrojSC  faruia matet ioab,fotores fuere dauid.Cu recefuiffet ergo dauid rnilitid^ *

[ eos q cu eo etzt/Si  inueniffet vfq; ad quatuor milia armatoru-noluit expedarc qn fu, £ xercltus  <j a ¥
per eu abfalonveniretifed coftituens fup flios milenarios SC  centenarios diinfo exef# ui( j orc ^ nat j 0  i
atu tripatito:alia quide parte ioab principi militie dedipalia j verb fratri eius Abyfai/ j r£ darteg
tertiam comifitetheog erat eitisamicus de duitategeth.ČCumcpveiletipfeadbellninfimUl exirC z  °
m id non pmiferunt:c6filio eu lapientiffimo retinentes.Dicebatenim quia fi cu eo deuinceretut cmne
fpemvtilitatis amitteret.Si vero vnaparte vid^ad eu reliqua remearetipoffent denuo plium reparare:
quandoetiahoftesarbitrarentur aliumexercitumremanerecumrege.Hoc eOnfiliulibenter aedpies
dauidupfe quide in caftris manere decreuit/&ditčCs & amicos ad prebum deftinarer&rogabat vt fot v
titudinemfui 6c fide&memoriahabetet/vtq;pueroabfalondeuiftoparcerent;neillomorietealiquid p opa batdauid
in k femaliipfecomiteret:optanfq;cunčhsvid:ori^dimifitexercitu.Ioabitaq;aciec6ftituitc6tfa{5ofies v tp U eroabfa’I
in campo:que.inito habuit poft tergum fiIua.CEduxif atite ediuerfo SC  abfalon fuurti exferdtui& fafta Jj 0 Darcari f ,
congtefiionebelli.opera precipua manuu& maximeprefuptionis ex vtraq; pattegetebantur.Alifqui ronsrefius'bel
de vt regnum dauid reciperet elaboraban^fi omni magnitiidihe defliadebaiitiali j vero ne eopriuare ]■ int | r a p ) f a ] on
tur abfalon Si  daret patri pro fua prefumptione fupplitiuan nullb fegnes erat auttfacere aut pati qiiod,/ ct ex e r tj tum  ja
cumqibellicafus afferretiinfuperetiam metuebantneab ioab eteiuspaticismilit^ius tanta tnilitudo UIC , • ,

fubiugaretur. (flnterhecigiturvicit dauid exercitus roboremagnanimitate'&: exercitationebello# gur e nte
?.r.c,i« r ujryfugientefq; per filuas & colles perfecuti funt. SC  alios quidem ccep erun^alios atitetn interfecetut.

ita vt plurimi caderent fugientes^g in : acie repugnantes. Etilla fiquidem die quafi Vigihti inilia Vito# y^ . exeta
rum ceciderunUexercitus autem dauid acceffit ad abfalbn.Etat^f/ enim cundisproceritate k  pulchri^ 1  j a Lj con  •
tudine manifeitus,Qui metuens ne eum comprebendeteht hoftesiafcendens in mula regia fUgiebat/ja abfalon *

CCumq; (Velociter veheretur/et ipfe in toto leuis exifiens;arbori triaximc& ramis extenfeeiuš reple . ... j.
xa cefarie inopinabiliter eft appefus.Et iumentum quidem veločitate fua quafi dominum adhuc pob/' . ° (- u r Den
taret abceffitalle vero ramis comarum alligatione retinebatur aftridils. Q_uem dum i vidillet 'quidani J. 11 ? 11  ^ ns  P

militum dauid.ioabindicnuit.Q_uodieente;quinquagintaficlosfeeidediirgfipetemifretabfalon;nec use  P 1 s
fi mille ficlos ei promitteret;occidcre fe illutrt filium domini fui dixitrdurit Omnibus audientibus pa#

B

i.r.c.iS

C

ciui.inuemensnn T  ,

corde eum iaculansintercmit.Atrnigeti vero ioab circunftantes arborem cadauer eius depofuerunt /f  , '  1U

eumq; in foueam proicientesaceruu fuper eum lapidum pofuerunt.Nam vt figura fepulehrifieret in# tf '5” ^ lancea
gentem ttimulum locus lile feruauit. C Ioab autem-dato fignO a perfecutione reuocauit exerdtum/par tra odIt c ^ us
censcontribulisfuis. fflgitur^ abfalon conftituerat fibi ftatuam marmorcam in valje regia que duo# ca auet  depo#
bus ftadijs abliierofo!imisiaberat/quam appellauitTuammanum dicens:quia etiam filijsefus morien, ” en es cu ? 11,1
tibus nomen eius in ftatua^ennaneret. CF.rant enim 8cfili|inafculiquidem tre^femina vero vna ' oucam ,.P iec
thamar.Q_ueGoniunda|falomonisfilio;roboam-peperitfiliumabiatnquipatris fucceflitin regnum. run  * a P I£fum
Et de his quidem poftea declarabimus. <£ Ig'* 01  P°ft mortem abfalon ipopulus quidam ad propri a lo, / ce ^ l . olI P cr euj
2 ‘t.Ci8 ca difperfus eft. Achimas autem fadodi facerdotisfilius rogabafioab vt ipfepreueniens dauid vido# P®, 1  ^ „

fiam niinriarPt/Vnui'! Api  mrriiiVfpttttam infinc hahiiilTpr fnnnn  rnnrpfTitUni*  inak^k rlllj 301310 ttC3

qu«

.piece#
a

riam nunciaret:&'quia dei folatium SC  prouidentiamipfius habuifTet. Cui non concefTithoc ioab^di# ^ fi'Ita Vnat

quia eum iemper boni nunei| homo fuifle^modo non deberet regi motfem filij nunciardivocanfi ecn v n r ‘I 0 ®
„jufi,ei hoeopusiniungens aitivt quod ipfe vidiffet etiam nuneiaret’regi£umq; itetum achimas ro/ nu P ta , r °boa m
garetfvteumnunciarepermittere/dicens quia rex eircafolam vidoriam attentus :nequaq de abfa# P e P ent  abiam.
ion mottecaufaretfconeeffit ei  vt pergeret ad dauid,Tenenfcj compendiofam vianyquam ipfe folus

cens
q; chufi,


M

Htbet feptmms 3fofepljt. 3utiet


Chufivi&oriaj
nuciate Si  mor
te abfalon da#
uid amariflime

fleuit.

- - r - fr" -

noueratpreuenit chufif mrq; fedeiet rex mterportas expe(ftans quando eiah'quis geftabellica nun#
Achimasvi čto ciaretyquidam exploratorum videns achiman cunentcni Si  non quis efletagnofcens. aitdauid Vide# tn
riam dauidnu# re lealiquem venientcm.Qui cumdixifletbonumnuncium forepoft paululumalium quendamfequi
ciat tacensabfa pronunciauit.Cumq; & iplum bonum nunciuma(Tereret:explorhtoj precurrerevidens 8i  iamvictmi?

Ion mortem efle achiman fadoch facerdotis filium indicauit.Qui gauifus eum bonum nunciu? dixit effe & aliquid

optabile de prclio portaturum.'Cumq; hfc dicerentur a rege veniens achimas apparuit Si  interrogarv,
ti de pugna regi viftoriam nunciauit.Quo requirente de eius filio quid cognouiflctait quia mox vt vi#
diffetfugatoshoftesipfeadeumpergerefeftinallet/etaudifrefe magnas voce« perfequentium abfa#
lon:6£ nicbil amplius potuifle cognolcere/eo cp coger etur miflus a roab vidoria nunciare.

, f£NuncianteChufi vidoriam Si  abfalon mortem dauid amariflime fleuipquod foal) exer v

citus cognofcentes^non triumphali fccmate led dolentes quafi vidi ciuitatem funt ingrefl^fed ioab re-
gem ingrcffus mortuumabfalonflentemconfolatuseftpublicevtilitatiscaufas addueens. Quofafto (
qui cum abfalon fuerant/inito confiliofrcdire ad dauid prccurabant mittentes vndiq; ad iplum lega#
tos:verecundantibufq; illis de tribu iuda rcdire vocaui t eos p er fadoch et abiathar facerdotes/Arna#
famq; fub abfalon mihtie principem reuocauit,Quos ad dauid imperium reuertentes omnes tribus m .,
da preuenityfemeiq; & fiba qui regi ad rordanis flumen occurretes pontem feceruntin iordane/femei
quoq; c eram rege proftratus veniam obtinuiqfed Si  dauid omnibusf qui eum offenderant) veniam
deditj&abifai hocimpedirevoletem inerepauit. Capi.xv.

a Eniente autein chufi Si  adorante regemS: vidoriam nunciantpde filio eum dauid cont/# 2 ‘ r,Cl1 ^
nuorequifiuit.Tuncchufi hecinquitprouenianftuis inimicisrquf recepit abfalon.Quo
verbo vidoriegaudium/necapud ipfum manere rex exercitum permifit.Afcendens eninr * t,c,lS
ia ' darTid inlocum ciuitatis excellentifljmum flebat filium tundens c^rebro pedoraicapillos capiris fut
ne  dilaceransi&omni fe afflidione caftigans/clamabat dicens/vtinam tnichi Si  non tibi o fili aduemflet
interitus.Namcumdiligereteum per natura!r^huiufmodiVnortieiusquam fibipotius condolebat.

<£Exercitus autem & ioab audientes quiarex filium italugeretireuerfi funt non triumphali 2,t,c »5’
fccemate querentes ingredi ciuitatem:fed dolentes Si  flentes & quafi vidi potius intrauerunt. Cumq; E
rex velato capite refideret Si  filij interituj ingemifceretiintroiuit ioab ad cum Si  confolatus eft eura di -
cens. O domine rex aperte demonftras ex liis qug agiyquia diligentes Si  pro te peticula fuftinentes,
nec non 8C te 8C tuamgenerationemprorfusabhorresi&diligis immicos & illos concupifcis potius
, -,ohtur iufte penas foluentes obierunt.Nam fi abfalon viciilet: Si  ipfe regnum firmiffimum tenuiffep nul#

Ioab coio . tur j ius  nofimm cadaifer remaneret: fed omnes a teipfo 8c a tuis fili|'s incipientes fuiflemus fine dubio
r ''mortuu  ptoftrathnullo noftroru hoftium flcnteded cundispotius gaudentibus^nfuperetiam punietibus eos
a ^ a  ? . r  JT fi qui forte noftroru miferati fuiffent.Tu vero hec agere fuper maximo non confunderis inimico,

aduces reip q^ u ( cum tmis  filius effet:nequ3q in te impia committere fonnidauit.lgitur recedens ab hac iniufta

f e vtl u  triftitia procede & militibus teipfum oftende: eifq; pro vidoria Si  Iabore certaminis gratias age.

las * CEgo namq;optime noui quia fi in hoc adu permanferis:hodie a te populus vniuerfus abfcedet Si  i ^- e ,c

alijregnumtradeti&tuncamariiTimum & verum habebis ludum. Hec dicens ioab regem a triftitia X1X *
reuocauit:& ad caufas rei publice vtilitatis, adduxit. Tranfformatus enim a fletu dauid & oportune
compofitus pro afpedu populi ledit a A‘portas ita vt audiens populus vniuerfus concurreret:omnefqt
eum libentifiime falutarent.Hec itaq; tali modo gefta funt. Porroqui cum abfalon fuerant SC  de prf#

Cofiliu populi liofugerant reuertentes ad lemetipfos finguli mittebant per cundas auitates dauid benefida com#
q fucrantcuab memorantes'8i libertatem quam eis refiftendocundis hoftibus prebuerant edicientes/culpantefq;
fs]o vt  redeant femetipfos/quia eum expulifleniterentur a regnojet alium ordinaftent^uo nune defundo principe
- d dauid. qui ab eis fuerat ordinatus rogare debent dauid vt ab indignat ione quiefceret ei fq; faueret/ Si teče*

Verecudatibus ptoregno eis fuam euidentiam non negaret.Hecitaq; dauid crebro nunciabantur.’ CSed etiam ille
illis de tribu iu# nichilominus mifit ad fadoch & abiathar facerdotes vt principibus tribusiude loqueretur:quia turpe t.t.ft.
da ad dauid re fuerit vt alia tribus ante illam dauid conftituerct regem:cum illi & cognati elTent & fanguinis eius par/ <

■  dire vocauit ticipatione gauderent.CE.Hec eadem et ad amalam principem militie eius precepit edicere:quia cum F
eos per ladoch filius eius fororis eflet/non fuaderet populo vt dauid daretur imperiumipro qua re non folum regi re#

Si  abiathar fa# confilian po(Tet:fcd Si  totiusmil/tie principatum ficut abfalon eiprebueratoptineret. Et facerdotes
cerdotes. quidemad princi pes tribus juda locuti funt :8Cam3fandeflcxeruntpromi(Tiones regias edicentes/Vt

Reuocauitetia in eius pr?cipibus confifterefCHoc itaq; fačtoitribus iuda mifit ad regem legatos:bgantes vt ad pro,,
amafam princi prium remearet imperium.Hoc autem Si  omnes ifrahelitefeceruntaahortante eos amafa.Igitur ac#
pe militie abfa# cedentibus legatis ad eum venit in hierofolimam [Omnes tamen preuenittribus iuda,vt regi ad iorda#

Ion. nis flumen occurrerent.CEt gera filius femei cpmmille viris quos de tribu beniamin ducebat, Si  fi#


SecuttDttegntn 3>eantiQUftattbu8 jFo.lrut.

balibettusfaul/8 filij eiusquindedm:8£vfginti ferui. Iftinamq; cumtribu iuda ponteifl f/uminisef#
fecerunt;vt facilc eurr? rcx cum fuo exerdtu tranfiret,Cuq? veniilet ad rordane iuda cu libentifiime fa,
lutauit.CQ.ui dum pontem afccnderctiproftratus eftante cum femei:& detinens pedcs eius veniam
poftulauit/qug in his peccauerat^ogans vt non drča cum effet acerbus nee poteftate recepta cum iu,
beretdarilu—- - - -- - - n  ~—

ipplitio/fed potius confideratzct/quia gefta penitenria in his que priusdeliquiiletprimus Semej ,pftatu$
ctoccurrcrefeftinaiTet.Cumq; in his fupplicaret atq; depofceret/tuncabifai frater ioab^ait. Numquid cora rege veruj
non propterea morieris:quia conftitutum a deo regem nequaq blafphemarc metuiib.CTunc dauid obtinuit*
conuerfus^d ^eum.Non ccflatis faruie fili j has comoucrc denuo nobis fuperiores turbas & fcditiocs
’ "V  inilantesAn ignoratis quia initium mci regni lit hodie. Quapropter omnibus in me impie agenti# CondonSs da*
‘y £ >  bus turo dimitti ds fupplitia:& nulli fua delida fcruari.Nunc inquit p femei fecprus efto nullum mor tud oibus( d eu
tis habcas metum. Eumq,- mox adorans cum cetcris reccdebat, , offenderat; ve«

pia8C abifaihoc

CMemph/bof^ch tn Iugubri habitu pro tribulatione habitu triftisf^ueiniuftc fiba eius famu jjnpedire vole*
lusregi accufaueratjobiam venitfepurgas/cui medietatem fubftantiereddi precepitdauid;# tpfum temfiiorepat,
berezel antiquum in recompenfationem bonorum fecutn manere in hierufalem exorat quo recufan#
te ČC  excufante eius filium achimam iecum rerinuit. Mephibofechi

Capi.xvf. lugpbri habitq

" «T" Nterhfcautemoccurrit &mephibofechdecognatione fau^fordida vefte dreumamidus/ tr iq, s  ^ tribpla
JS  comamq? gerens profufam & hifpidam barbam.Nam poft fugam dauid neq; tonfus fuerat ^qne dauid e<

■ ™ pre ttiftiti^hec veftem fua? depofuerat:feq; i hacafflidione deuouerat permanere doneč re^ oecurrit obuia?
giamconuertivideretcalamitatem. Hune autemaccufauerat fiba feruusapud dauid iniufte.Quem nuemmiufte II
dum falutaffetfeiq; proftratus effet cepit interrogare dauid cur non fuiflet egreffus # eius fuge partid ba accufauera«
pas.llle autem fibam fuiffe fibi obftaculo dicebat:cui dum juffiffet vt ei itineris necefiaria prgpararet, cora rege fe pus

JM.C19

40+-.

■ 4-m-1*.

B

luntate prefumpfit.Sed noui quia nihil horum tuafrus recipit/eu fit iufta 8Č veritate diligat^uam vult
vbiq; femp valere diuinitas ,Na cu a meo auo pailus fuiffes magna pericula: & oimea generatio ,p illis
debuiflet fceleribus deperirqtu humilis 8C  benignus exiften^K quod fteipuum eft tllora maloru obli#
uione agcns/quado poteftate fumpta priora vindicarepotueras ; emicu me tuu eff^udicafti 8 C  in men*
faquotidicregiapofuifti:nihilqjmihi defuit quodhonorato paretidebuitexhibeiiCCumq; hgedi Dauid medie«
xiflet ille^neq; mephibofedi rexvoluitcaftigarenecfiban tanqua fallacerrt abifcerefed cum ciaiam tatefuftatiere^
l .Rc. donaffet fibe^cpcu illomephibofech regi n6 occurrifTet:& venia mephibofeph dedit &  medietate fub' di precepit me#
c. 1 9  ftatiereddipcepit.Cui mephibofechtunda inquitfibahabeatorex/mihiveroiperiute.tecepiffefuffi phibofech

ciat.CBerezel aute galaditanu viru precipuuj atq; bonfyS qui in caftris eimulta prebuerat:8C regem Gratitudo da«
C vfq;adiordaroemdeduxeratrogabat dauid vt cum eo veniret ad hierofolima: promittens eius fene# uid erga bere#
dutemomniredecorandam:& eiustanqpatris habereprouidentiam.Q.uideiideriofuorum cumeo *dantiquuj Si
fe poffe degere refutabatidicens :fenedutem fibi ficimminerefvt etiam in rebus fuauibus deledari n5 bonutn.
poflet:cumvtfq; odoginta effet annoruny& de fepujehri termino eogitaret.Q.ui magis ediuerfo roga
ba t vt fi' ei preftare vellet concederet eum ad propria remeare/quando temporis longeuitate nee con
uiuiomm epulas difcernerep& auditus' iam obturatos haberetinec fonpm clamorum aut modulatio# Achimamf^ita
numfaut aliorfi inffrumentorum quf reges folent inter conuiuia mulcere fentiret, Q.uo nimiu fupplica/ biblia chamal
te dauidait.Te equidemdimittoftuum vero filium achiman michiconced&vt eiomniumrerumbona«dicitur;berezcl
rumdebeam munus impedere.Tunc berezel dimiffo filiqadotans regem/8C optans ei vtilia proueni# filiu fecum reti#
rerflcut defiderabat/domum retierfus eft. nuitdauidvt«4

, CDauid in galgala cu media populi parte iam reconfiliata venient&feditio mouetur in popii $  patre faciat 4

, lo pto redudo rege omnibus tribum iuda conuindantibus regem cognatum appellantefed 8i  populi
contra dauid feditiofo fiba procurante fit rebellicydauid quoq; vxores quas abfalon polluerat in alta
domum tranfmigj-auit eis neceffaria miniftrari prečipiens/qui amafan loco ioab militie principem fco
dfifquem poftea ipfe ioab inpidus dolofe interfecii/fiba etiam tune |n | 3 elmaeha obfidetuvcuius fapiea
mulierabfcifum  eaput per murum proij dens ciuitatem liberauit,

Capitulum.xvi|. CocertatfopG»

r.Re,

c.'S>

— culpabanteo latenteroccurrerit;cumomnesadeumdebuiffent vna volunta# tratribfiiud|«
'tecocurrcre.Prindpesautemtribuiudahoc modoiatiifedebantdicenteaffle faren«

fUberfeptfntusSofep&fJuDet’ $tftoz(a Etbii.

grauftereo gnili preceffiffent:quitanq eius cognatiet propterea cum potius diligentes preuenirent/

& no qua!i munera percepturi hoc fecer unt: ne illi qui verierant poftea mouerentur.Hfc autem dice D,
Coutontiir po tibusjtribtis iuda prindpibusrequaq aliarum tribuum principes ceiTauerunt: fed dixerurit. Ammira#
puli tribum iu# mur nos equidein fratres g/vos foli tepem cognatum veftrum effe dicatis.Nam qui omnium noftru
da dicentem re poteftatem a deo percepit omnium noftrum iudicatur effe cognatus:quapropter populus eouidem
ge effe fuum ’co nofter vndecim partes habet/vos autem vnarpfet feniores nos fumus. Non enim bene fedftis occub
gnatum. te etlatenter venientes ad regem.C Cum bfcigitur inter fetribuum principesloquerentur, vir qu:#
Rebellio popu dam iniquus feditione precipimsicuincmen erat fybafilius bochri de tribu beniamin ftansin medio
li contra dauid populi cum magno clamore dixifneq; habet aliquis noftrum partem apud dauidinec forte apud filiu i  Rg 9
ad inftindum ieffe.Et pofthectubacanensbellum 1'ignificauit contra regeiT|fomnefq;fecutifunteumrelinquente9 10>
fybe et contra dauidffola tantummcdo tribu'iudacum eo remanfit eumq;in hierofolymis regem effe conftituerunt,
eum belil figni f£(> ui concubinas quidem iuasacuas filius eiusabfalcn in grelTus fueratin domuin aliam tranfmi#
ficatio. granit:eifq; cmnia precepit neceffaria minfftrariipfeveronequaq copulatus eft illis. (TConftituit

Conftituit da * quoq; amafam prindpem militie et locum eiin quo fueratioab dedit:iuffitqjvt congregaretur quan#
mdamafam lo tum poffet exerdtus colligi ex tribu iuda:&pofttres dies venire|fquatenus ei militiam daret vniuer*

«o ioab militie fam^eumq; pugnaturum contra fibam bochri filiumdadifilmmdeftinare.Egredienteveroamafaet
ptincipem circa congregationem exerci<‘usremorante:dum dietertia nonredire^dixit rex ad ioab.Non eft vtilc
dilationem dare fibe nclongo tempore polftt exercitum congregare/et deterioris cladis q abfalon au#
do r exiftere Noby inquit tardare/fed prefentem fumens exerdturn_pariter et fecentos viros cum abi -/
fai germano tuo hoftes perfequi feftinato:etvbicumq,- cepereris eicongrederciet feftina com p eh en-/

. derdne capiensmunitilfimas ciuitates cert amina nobis et mnltos peflit fudores inferredoab autem
in nu!lo morans:fed fumens fratrem pariter et fecentos viros et omnem exercitum qui erat in hierofoli
misifecutus eft cu omni feftinatione fyba. C[Cumq; in gabaon vicu ,pcul ab hierofolymis ftadif s qua/,
draginta veniffet occurit ei amafa/vt falutaret eum non multo adhuc exercitu congregato.Ioab autem 2  p> cc
accinftus gladio et lorica veftitus-.veniente ad fe amafa vt falutaret eunvarte quadam quafi caderet 2 Q>
Ioab dolofe oc gladius de vagina fi’nxi^eumq; fe de terra colligere/et altera manu veniente proxime amafa quafi ei
eiditamafam. ofcUlumdaturns /a barbacomprehenfumimprouidogladiumiunxitinvtero/euq; peremit impium
nimisiet fceleftiflimum opus efficiens in bono iuuenculo pariter t^fognato/et qui nichil ei nocuerat:
m , _  fed habens pro principalu militie et equalitate honoris inuidia.Pro hac enim caufa et abner interemit/ ■/

Vfp£t^^«/&fedinillofceJereo(^afionedi&ante:pro'vi<a:a fratris afaelveniam haberevidebatur. CTerepto aute -fe

Nota contra m  amafa nullumfo^mitem excufationis potuitimpetrare.Tanto igitur perempto patrie ducqperfeque#

Uidos, batur fybam derelinquens vnum ad eius corpus qui clamaret exercitui quoniam amafa iurte perem#

ptus effet:qui vero regi fauerant fequerentur ducem ioab et abifai fratrem'eius ,Cumq; cadauer illius
iaceret in viaetomnispopulus fuper eumcoflueretietcum quadamifericordia defuncti morarentur/
et ioab fequi tardarenptollens inde cadauer illiuscuftoseiusportauitin quendam locum abitinere
fegregatumietilliceum poiitumvefte cooperuit,Q.uofaftoioab!vniuerfus populuseft fecutus. 2  r C£
C!Cumq; perfequerenturfybamperomnem ifrahelitarum prouintiam;quidam indicauiteum in cu  l0 .
uitate munitiflima belmacha nomine refidere.Quo dum veniffet ioab obfidebat vrbem vallis vndiq;
circundučtis iullitq; r.ilitibus vt eius muros omni virtute deponerent.Nam dum eum ciues loči illius
Obfideturfyba fufciperenoluiffent.etfuper eumcrudeliter:infifterent:tuncquadammulier caftafimul etfapiens vu
induitate beh dens patriain in nouiffimo periculo conftitutam/afcendensinmurum vocauitinterarmigeros ioab
macha a ioab Quo veniente/cepitad eum huiufmodi verba proferre.Quia cum deus reges et principes feciffet/y/
quemmulier ja vt hebreorum hoftibus refifterent/ et ifrahelitis pacis iura preberent. Tu inquit feftinas metropolim
liberatioeciub ifrahelitarum quenihildeliquiteuertere atqtvaftare. Tune ioab orauit propitium fibi deum fore et
tatis allocuta e quia nonhaberet huiufmodivoluntatem/necvllum depopulovellctocciderq/quantomagistantam
puulas idutias perde duitatem. Sed acciperet ab eis rebellem regis ad penam id eft fybam filium bochridadi/ab ob/p.
obtinuit fidione exercitum continuo reuocaret.CCQ.uod cum audiffetinulier ab ioab paruulas indutias poftu >

labat/vthoftiscaput deimurorepente proijceret.Q_uofado/defcenditadciueseifq;locuta eftdices/
Sapiedsmulie# cur vellentpeffimecumfi'lij'setvxoribus deperire propter malignum hominem/nec cognitum yn*
ris conftliu quf de effewquem regem vellent habere pro dauid qui is tanta beneftcia contuliflet vnam duitatem ftu^
caputfvbe ab# d eret tanto exercitui refaltar&hoc dido:fuafit eis vt fybe caput abfcifum in ioab proifceretur CKerdtu ,
fciiumioabper Quo fadodoab miffatubaoDfeffionemrepentediffoluit/etreuerfusin hierololymamtotius poftuli
murum proie# pnncepsmilitieconftituselt. Ordinauitautemrexetiani banaiamfupercorporiscuftodes/et fuperfe-,
dt Si  duitatem centos exercentes.Adoran dura autem fecit fuper tributa/fybacha et bachilam fuper geftorum cofcri ,,

, liberauit. ptores|Sufan vero fcribam^fadoch autem et abiathar facerdotes inftituit.

V

Stes-

xrT ’ ,n ‘- Anuni« D '

- . n "°ftru

-nkUr“'*SNem
' llls  oceni,
7" Ur ' v » r quu

f  fnedio

0,u ;- , pudfii, 21R
^*«w>ff!.nq UOltC 3 ^

' "'"ftitucnint, l °’

f .'1» Jrn fTanlrnu

' C’ Conftitnit
' '.^^.irefurtjuan#

^ on d i r rt vruuer«
' ( !rn, i l ' 'croamafaet
■ 1  ’ eft vtilc

' •‘•us (jabfalonau*

’'''iroicuin  a bi v
• 'c^micompeh en-
'' •'cne.loabautcm *

, :  cr.it iti hicrofoh’ * %
'•'tii'>lbdi|squa^
it > Io.ibautem j^ {
• ! >i i >; i.i!icadctet l0>  '
i iufaquafici
s  romit impium
dni er nocuerat:

'ttet mteremit/E.t v

• < -ir.noautc i
■‘r -duct7perfcque>

•m  iiuftcpcrctn#
j cjdaucr illtus

, iffuiKiimorarcntut/

[JjmJoajm ab.rtinere
opiih-eft fecutus. tRu

i , natcuni in ciV jo, »

vn vall«vndiqi

m  ciues loti iffius

'tu! ftUp lfns Vl '
| ( fingClOlfc a W

IV ,,*s fedSttffjf
. .- .•»(»potim

i hi Jcutn to^ ^

mag«* t:inta ?

;; ..„dadiiabob/F.
Lwmdut»aspo®“'

5x .

••f-

-ftif C ** 0 ®. 1

»min

. i«rt lup 01 .

‘tsecunDtceguiu 2t>eanfi(i«ttaftbu6


A.'

CHcbrcis farne afflidis dauid deum oratfiui cam fcifcitanti dfxerunt .pphete mortem efte ga
baonitarum a fauleocdforum/gabaonitis rtaq; feptera virosdegenerefaul ad fupplitiupetenttbusco
ceffit dauid)cefiauitq; fames/rurfu dauid cotra philifteos bellu inierite achtmon gigas contra eum fativ
gatumfecitimpetumj(aquoper abifai inteplo hoftelibqratur.Tunc quoq; iplu dauid fenio fadumde
ceteroad bellumno accedereordinatumteftdeminfccundo bello contra, paleftinos audor vidorie
fuitfaboch/vnus fortifiimotu dauid/etinterdobello contra eofdemephaaliusfortiffimorfi, in quarto
aute femma filiusioeb vidorfuiyqui gigantefeuosdigitos inquoiibet pedeet totin qualibet manu ha
bentem ocridttiVndc expeditus dauid a pretij's cantica metrica compofuit/decantadaq; pro gratiarutn
adi one cum diuerfis organis inftittn^deferibuntur forttffimorum dauid nomin^quorum tres cum ma
ximo periculo inter hoftes aqaa de bethleem portauerunt.

Capi.xviij. Farne

I Gitur poft hec cum fames prouintiam inuaderettrogauit deum dauid vt populi mirereretur: hebre/s tribus
etcaufam tipariteretmedelampeftis illiusindicaref.Cuiprophetedixeruntveliedeurn vt anisdauiddeit
gabaonite vidicarentui/quos rex fau! impie interficerapt & conculcauerat iufiuradum quod rogatcui cam fi
f  eis iefus princeps miline prebuerat|feniorefq; firmauerant .Et fi vltio quat gabaonite fepte prodefun. fcitati dixerunt
l  dis eis exhiheretur:pofiet propiciari deus et populum a pefte liberare.<[Dauid autem audiens a pro .pphete mortc
j^ e c  phetis hf c velle deu/^ocauit gabaonitas/eofq 5  quid vcllet fieri requifiuit.IUis aut peteret de genere fa//fi® gabaonita
ul filios ad fupplitium poftulantibus:requirens rexdedit eis atq; tradidit/parces tantumodo mephibo r u a faule occu

aRe.c

xx j.

affi &is

XX)

B

fech ftli o ionathe.Sumentes aute gabaonite vitos quo volueruttpunieruteosOuo fado ceprt deus rejoeum.
pete pluere;& terra ad frudu germina reuocare^iberauitq; a priori peite:8£aa vbertate hebreoru pro^Dauid iteru bel
uintia hoc fad o reftituit. Iginir no poft miiito te pore rex dauid caftrametatus eft contra paleftinos ,  1 u contra phihV
& comifio prelio cfi eos in fuga vertiflettfolus perfequedo'repertus eft.Cuqj effet fatigatus qdS hoftiu ftees.
noie achimon filius afaphat:qui erat de ,ple gygantu.habebatq; haftacuius podus erat trecetoru fic!o- r  A chimon / ^ in
rum ct loricacathenatha;& gladium:fetitimpetumquafiregemfuor3hoftium perempturus.Erat eni brblja vocaf ie,
iamlabotediffolutus,Tuncfubitoexoriusabifaifraterioabetregemarepentina morte protexit:et bibedo; gygas
hoftem pariter trucidauit.CEQ. uo  peticultim regis pene mortem grauiter tulit exerdftiyeiufq; impetu contra
principesconiuraueruntvtnequaq cum eis exiretad bellumtne propter fortitudinem atq; fidutiam dauid fatig3tu
fuam ( aliquid malipa{To:*etbonisquepropter eum fiierantfoepius ^biralpriuarentur:&qu£ eo viuen/ fccita quo Iibe
teadhucpoteratadipifci.CConuenientibus itaq;ingazam ciuitatempaleftim/audiens hoc rexmb taturg abifaiin
fitfupereosexeTcitum|inter quos tuncdebellatoroptimus extitit 8t probatiffime^diinicauit fabuch terepto hoile .
alias faboch etheus qui erat vnus fortiffimorum dauid.Hic enim multos hoftiuminclitos interemitlex
prolegygantumnimis audatia fue fortitudinis exultanriu:fuitq; vidorie huiu* audor apudhebreos, Terttumbelluj
CPofthanc vero compreffionem paleftini denuo pugnauerunyiuper quos exercitum mittente da# cotraphilifteos
uid; fortis apparuiteffan cognatus eius.Nam contra fingulos fortiffirnos paleftinorum folus pugnan »  cuius vidorif
do peremit eos: et alios conuertit ad fugam quorum etiam multi in prelio ceciderunt. CPaulo fi audot ephan
quidem tempore paleftini quiefcentes: denuo caftra pofugrunt drča ciuitatem qug erat non longe a vnus  fortiflrmo
finibus hebreorum. Eratq; inter eos vir proceritate qnidfm lex ciibitori;m|eti: m digitos habensin t um  dauid.
vtroq; pede/necnon H  in manu f vnutn plufq folet natura conceffiffe hoc eft fenostauem contra vnus
de exerritu dauid fammae filius ioab pugnans: eodeuido totius vidorie audor effedus eftmaxime
glorienomenaccepit.Namet illepaleftinus gloriabatur (e^ deprolegigantumexiftere. Poftq pu#
gnani nequaq contra hifrahelitas habuere certamina. CExpeditus itaqj dauid a prelijs et periarlis/ Cantica dauid
i  Re c cum  P ace  iam^altiffima firueretur cantica’in deum hymnofqt vario metro compofuit: alios quidem try V ario metro co
• ’ metrosqlios quidem quinquemetros)diuerfaq; cofitiens organa: docuit vt leuitg fecundum ea deo poftiit o gratia
'* hymnos edicerent per fabbatorurn diem aliafq;folIemnitates.C[Organorum autern fpecies huiufmo rum  anione de
di eft. Canora quidem eft citharatdecem cordis coaptata.Hgc cum plcdo percutitur.Nabla vero duo/ C anr5daq; deo
dedmfonoshabenstdigitistangrtur. Erantenim Šgrandia SC  lata. Et dehis qugdrda funt fuffi# ordinauit cum
danttneomnimohorumorganorumnaturanefciatur. CCCircaregemcrant omnes valde fortiffimi/ or ganrs druer#
i Re.c < l uonim  infigniores 8c  adionibus clari odo Sc  triginta fuerunt. Horum enim quinq; opera narrabo/ fi s m  fabbatis.
xxiri.' P er  ft uos ctiam  virtutes aliorum poterunt indicari.Erant enim fic validi)! vt prouintiam regeret;& gen, Cathalogus for
'* tibus preualerent.Primus quidem eufebius filius achime qui aciem hoftium frequenter rrrumpen^ne tiffimoruidauid
quaq pugnando ceflauit doneč ex eis nongentos occideret. CP°ft bunc eleazar filius dodiyqui cum Eleazar fecun#
regefuerat in farpha,Hic aliquando ifrahelitiset formidantibUs paleftinorum exercitumt« ob hoc dus inter forttf#
fugientibus folus reftitit:rrruenfq;fuperhoftesocciditeorum multos rta vt fanguine occrforum gla# fimos dauid.
dius eius hereretindextera.Etcumifrahelitetunc paleftinos videruntin fugam effeconuerfos defce,
dentes de montibns perfecati funt eos; K  rairabžlis & famoflima vidoriatimc prouenit: cum elezaj

t


fLibet feptinius3ofcpl)t 3«oet. ^ittojfaEtbu.

tantos interemiflefreofqj ifrahelitg perfequerentur8C fumerent fpolia peremptorum, {[Tertius aute
Semeiaster tius fakfiflus hely nomine femcas alias femeiasvel fcmma.Et hic enim in paleftinorum certaminibus du n
fortiflimoru da * n  I°cum qui dicitur maxilla aciem pofuiflet/et rurfus hebrei metuentes eorum ejcercitum refugerent/ J

m

I

Solus corum aciem exercitumq 5  portauit. Quoru alios quidem proftrauitilalioautem non ferentes
cius vim et fortitudinem perfecutus! eft conuerfos in fugam.H^c igitur opera manuum ac prfliorum:
tres ifti demonfttauerunt. CQu°tempore cumrexefletin hierofo!ymis:paIeftinorumad bellan#
dum fuperuem'texerdtus.Tuncdauidquidem inarcem ciuitatis afcendit (icut prediximus vt de bel 1
lo confuleret deum.Caftra vero inimicorum.erantjin valle fixa vfq; ad ciuitatem bethleem:qug ab hie c  **^i
fofolimis procul eft ftadijs vig/nti.Dauid itaq; fociis ait.Bonam aquam habemus in regione mea, Et
prf cipue laudabat eam quf erat in puteo iuxta portampnirabaturq; ft' eflet qui ex eo poculum ei prg #
beret:quodmagisoptaretjfquamfi quis ei magnaj pecuniam ad tempus offerret.Et hec cumaudif#
Aooortatio a ^ nt trcs v ’ r * mox  occurrentes et per medium hoftium iter faciedttjfo iuerunt ad bethleem:# hau
aueoericulofa rl f ntes ac l uam  denuo ad regem per eorum caftra reuerfi funt ita vtjpaleftini eorum fiducia SC  magna ,
debethleem o n ‘ m ‘ tatem obftupefcentesquia ficpaucieoscontemneretet a dimicationeceftarent.Delataflquid<
medios hoftes a< * ua no * UIt  Tibere texjqum  de periculo et fanguine hominum fibi fuiflet addufta.-et propterea non
danid eaaooe c ff et hibendalibauitq;eamdeo-pro falute virorum gratias egit. CPoftiftos autem fuit ioab frater
tente oua dela a ^ e ^ a ^ s emm vna  diehoftium nongentos occidit.([Q_uintusfuitbanaias genere facerdos qui  pro#
ta nol it hihe uocatus 3 viris infignibus in moabitideregioneifua eos virtute inteifecit.Rurfus autem cum vir egv* 1
uit didc*  p t f us g C nereproceritatemirabiliseum prouocaftet:nudusarmatumip(lusiaculoproftrauit:acp*erdi xxl i l, l‘
dit.Nam auferens etus iaculum: et viuum adhuc pugnantemq; fpolians armis enm proprijs 0 in ter e
mit. Annumeretur autem ethocpredidiseiusadionibuyaut tang primum magnanimorum eius
operunuaut quafi non difpar.Quadam tempeftate cum ningeret in puteum Iapfus mciditleo- SC  cum
os putei anguftum eflet Iatebatabfconfus:necapparebat.’Erat enim ipfumorificiumniuedamnatu/
Nullumergoegreflumleo videns/necfalutisexitumrugiebat.Banaias autem audiens beftiam pro.
Banaias leonet clamantem  dum iter tune a geret,accedens ad puteum in eo defceditetbaculo quem portabatinma
baculo oroftra nuteft ' am fC P ente  proftrauit.CTales igitur virtute fueruntetreliquinumerotriginta tres.
uit Aliorut f .C Numerari populum mandat dauid mofaici madati oblitus qui fibi iratum deumfdeclaran#

- 3  . r  tibus prophetis;cognofcens orat veniam poftulanstaui per gad prophetamtriumfuppliciorumoptio
tiliimoru nota C onceditur(famisfcilicetbeIlivelpeftisquoruconimunč regibus & plebeis paflicnem dauid elegit
ponunturin bi,^ em ^ ua f cu ^ tea jj horamatutinavfq;ad horam pradijfhebreorum feptuagintamiIiaperemir/quo
blia inter^ quos dauid angelum diaginato gladio vidente fuper hierufalem petit deum vt ipfequi peccauit r uniarur/
tamen no nota et cc fletdei furor perfe gregem;qui nihildeliquerat.Exauditus itaq; dauidaltareedificauitfcltaris lo#
tur ioab nota C oabornaquinquagintaficlisc5parato;vbiprius Abrahafiliumvoluit facrificaraibiq;templum po,
cauiammglo, ftea foreconftruendumprophetice p filium fuum dauid prgdixit. Capi.xix.

mco.de lyra, Ex autem dauid volens agnofcere quod eflet milia populi fotiu^ eft oblitus mandatfo mo# 2  _, c

£ faici/quodprfdidum fuerat vt fi dinumeraretur populus pro vniufcuiufq;capite deo ficlus XXUI I *
J-J I prf bereturtpr^cepit ergo ioab principi militi^ vt pergens in vniuerfum ,dmumeraretexer#

-j . citumiquo dicente non efle necefle hocnon acquieuit ( fed iuflit numerum hebreorum infegniter adr

Numerari po# j m pj e ' re j oa bautemfumens tribunos et feribas SC peragrans ifrahelitarum prouintianyconfiderata
pulum mandat ^jf^dine^uanta eflet hierofolima/remeauit ad regem poftmenfes nouem SC  viginti dies obtu#
dauid mo aici j- t numcrl j m r egi abfq; tribu beiamin,Hanc enim dinumerare non pomit^neq; tribum leui. CPeni# P?
madati oblitus t j ult er g Q  fauid  qj> dinumeraflet: eo q? deliquiflet in deum.Fuit ergoaliorum ifrahelitarum numerus
flrad dedit ^o* non S enta m '^ a  virorum arma ferentium et militiam exercete valentium.Iuda vero tribus per fe fola

ab

bemamm qua* ^ eus;tres  fuppliti/ conditiones portantein vt earum quam probareteligeret/vtrum vellet
nonpotuit nu# p r0U j n tia generari annis feptem/an tribus menfibus pugnando vinceretur ab hoftibu^ancerte mor#
merareneq;tri bus 8£langoraccederettribus diebus hebrfi.Illeveroinanxietate huiuseledionisomnium rerum
bumleui. peffimarum incurrens tnbulabatur: gCvehementer animo videbaturefle confufus. |£Cumq; pro#

pheta diceret h oc omnimodis iminere SC  refponfum velociter exigeret;vt eledam ab eo conditionem XX1U 1’
deo renunciarecogitans re^quia fi femen eligeret contra alios facere videretur quandofpfe quidem
habensmultarrumentanonpatereturinopiam: reliquis vero eflet anguftia:itemm fi elieeret trium
menfium vidoriam hoftium/ ipfe quidem habenscirca fe viros fortiflimos et cuftodes/hichil omnino
metueret :neciveroexercitus fubiaceret: inter hec autem ccmmunempotius paiflonemetregum^
fubiedorum elegit in quatimor omnibus eftequalis;dicensqui g multomeliuseftindeimagisg


tertiftegum

Deantttjuitatibus

5F0.!)C)3<


in  hoftiummanusinddere C Hec audiens propheta renunciauit deo.Q,ui morbum milit & mterita

A inexercitumhebreorum. MoriebanturenMttncnvnomodovtfacilelanguorpotuifietagrioici/ied

mors quidem metat multislaeuotum cccaffonibusj& quf non poflentcognofd facileperibat. Alius Varja peftisfpp

enim fuper aliummoriebatur.&latenterimminesmalujnvelociterferebatinteritum. Alijfiquidem cies lug hebre*

repente cum vehementibus doloribus SC  amaro gemitu animamrelinqutbant, Alij vero ipfis pafli« os *
onibus marcefcebantata vt neq; curam exhibere corporibus preualeient/fed pro labore deficerent.

Alij autem tepentims tenebris abripientibus fuffocati ptotinus expirabant. Alij autem fuper mortu«
os quos fepeliebant/ipfi quoq; moriebanturamperfedas paritetrelmquentes lepulturas-CIticipien Nuerusmortufa
te vero peftifero languore eos ab hora matutina perimere vfq;horam prandij :cofummata funt milia ru a mane vfcg
feptuaginta.Extenditq; angelus manum fuam ad hierofolyma/vt etiam illi peftem languoris inferret, prandium. *

C  Rex autem facco indutus fedebat interrogans deum SC  fupplicans vtmorientium leuigaretur inte
ritus.Tunc rex refpiciens inter ea SC  videns angelum euaginato gladio in hierofolyma .pphetante^cla u
! mauit ad deum dicens/iuftu efle vt ipfe puniretur qui paftor erat: K greges qui nichil dereliquerat fer«
fuarenf.Etin fe polcebat iram dei conuerti/& in generationem propriam peruenirefupplicium;vt in*  Exauditus da«
^  noxio populo parceret. CExaudiens vero deus eius pr^ces/celTare fecit interitum: Si  mittens Gad ,p uid altare edifi«

' plietam precepit vt ad aream lebufei omel alias orna repente confcenderet: edificans illic altare deo c auit pcipiente
V vt Iieftias immolaret. Audiens hoc dauid non filuitifed mox in loco vbi preceptum fuerat libauit, Or/^ad ,ppheta &
na vero terebat frumentum. Cuq; vidifiet regem/& eius pueros omnes venientes:cucurrit ad eum & flbauit.
adorauit.Erat enim quidam genere Iebufeus: Dauid autem prgdpuus amicus,& propterea ei  nichil Orna Iebufe«

B mali fecitAjuando ciuitatem ficut pr^diximus deuaftauit. Cumq; orna interrogaret cur dominus ve« us dauid am it
fiiffet ad famulu fubm/dixit vtaream compararet ab eofquatenus altare in eaconftituens domino ho, cus qui i biblia
ftias immolaret,Qui Sc  aream dixit & aratri boues ad Holocauftum fe prebiturum/8C deum oraturum vocatuseft area
vt facrificium grate fufciperet. Rex autem eius quidem fimplicitatena & magnanimitatem diligere fe
profeffus/munufq; fufcipere.precsum vero eum rerum omniuaccipere poftulabafcdicens non efle iu«
dum gratis facrificia celebrare.Dicente autem orna vt quod vellet efficeretyquinquaginta ficlis ab eo Dauid locu alta
comparauit,Etedificatoaltarifacrificiafecit/&holocauftumceIebrauit/&hoftiaspacificasimmola« ris ab ornaqn„
uit:quibus deum placuit. Sc  denuo propicius eft effcftus. Cin illo fiquidem loco aliquando contige v qginta fjclis fu
rat abraham offerre filium fuum yfaac:quado cum ia paratus effet occidere filium SC  in holocauftum bicoparauit. •
exbibcrqiprouifo aries apparuiti&altare circuftetit.que abraha pro filio fuo ficut pdiximus imolauit. Impofitio nois
#C Vides aute rex oratione fua exaudita a deo/& facrificiu grate lulceptfudecreuit^t dlelocus area to« loco illi vbi polt
l  tius ppfi vocaref .Qna voce nimiru oportune iam tune p  teplo illic deo edificado permafit. Deus eni ea teplu p’ film?
'  mifit ad eu ppheta/SC  dixioteplu illic eius film fuu efle fačturu/qm efiet ei fuccefliirus in regnu, fore coftruedu?

dauid pdixit p

HFSTORIA TERTII LIBRI REGVMINCIPIT. phetice

f [Preparata p dauid ad teplu coftruedurnateriatordinatifq;artifi'cibu^&nueratisfalo,iiliuregnifucv
ceifore ad virtutes,amplexadas exhortaf:& vt teplu deo edificet/ pcepitq,- ppl’i pricipibus inhmoi co/
ftrudtoe filiu iuuareic6ftrudoq; teplo archa Sc  faera vafa illic madauit recodere.

Ca |x. Colono^ nue »

^ Oft hancitaq; prophetia iufiit rex dinumerare colonos. SC  inuenti funt centu odoginta milia/rus quo^ parte
1 Ex his eni inftituit lapidu cefores odoginta milia.aliam vero multitudinevtl apides veheret lapidu cefores i
* deputauit:ex gbus tria milia quingentos laboratibus prepofuit. CPreparauit autem ferruin ftituit parte ali«
& es ad opera: 8C  ligna cedrina valde procera. hfc mittentibus fydonibus quibus mandauerat vt ei am vedores de
hanc materiam miniftraront.amicis vero fuis hpc dicebat le tune gerereivt regnaturo poft fe filio prf« putauit.
paratam materiam ad opus fabrieg derelinqueret.& non tune cum efiet nouus SC  inexpertus propter
etatem circa talia laboraret.fed habens hpc preparata citms opus impleret.C Vocans autem filiu fa« Dauid ad falo«
lomone pcepit ej' vt fuccedens in regnu templu edificaret deo/dicens quia euvolente hoc facere pro« mone regni fuc
hibuiflet deusbellis Sc  humano fanguine fordidatu?.& predixilfet quia falomon iunior filius edifica« ceflore exhorta
tet  teplu. A quia vt hoc noie vocaretur no ipfe tanej ,pfpexiflct:f? deus ei .pmififlet ,puincia hebreoru tio vt templuni
eius tpe forefcelice.& alijs bonis SC  pacpquod eft omniu valde precipuuifed SC  bellotu atqj feditionu deo edificet.
inteftinaru futuram maximam libertatem.Tu igitur inquit quando SC  ante natiuitatem a deo rex for-£ Exhortaf :  da«
monftratus es.enitere etiam in alijs prouidentia eius dignus effq& piusexiftere fimul SC  iuftus SC  fore uid falomonefi
tis, Mandata quoq,-eiusi& iegesquasnobis per Moyfentradidit SC tuconferuaiet alios nequaq prg« liu fuu ad virtu
uaricaripermittas.Templuautem qd teregnantefibifieriipfe ptfcepi^deo redderefeftinato.No pa tes aplexandas
uefcas magnitudine opiVnec labore terrearis.Cuda naq; tibi an meu obitu pparabo.Scito fiqde auri
talenta ia colledta dece milia;argetiyero cetu milia taletog?,Ferri ver oSi  eris podus qd SC  numeru pof

i,J>

JUber octautts 3ofep$ Jubet fnftozta JLtbii

fetexcedeteprfparati:lignorum & la pidu m ma>dmacopjam. habes autem SC  fuper hfc &qui,lapi#
des poffint ceder dSl  fabricas inftruere multa milia viroruiet fi quid his defuerit adijcere non more#
ris. Efto igitur optimus gubernator deum habcndo patronum. ([Precepit ergo principibus populi b
quos fabricare prfcepetat ffilium adiuuare Si  bonis omnibus abundantes circa dei vacare religione/
dicens pro his fruituros pace fimul Si  qulete|quf deus iuftis Si  pijs omnibus cofuetus eft repenfare/

Prf cer it edifi'# Edificato fiquidem templo archam prf cepit illic (C  fan&a vafa recondere.dicens q> ante multum te#
cato teplo intus pus hoc templum habete debueran^nifi patres noftri deo inobedientes fiiiffent. cum deus vtiq; fibi
areha ponere. templum poftq hanc terram obtinuerunt edificare pcepit.Hf c itaq; ad principes fuos dauid et ad fili/,
um locutus eft.

CDauid ienio confe&um'concflio inito;abifach virgo dormies fecum calefariebat/quf Integra pet/
manlitjadonias itaq; quartus filius dauid regnu ambiens paternumfioab!« abiathar fibi fauentibus)
fratres fuos cum fuis fautonbus ad couiummvocat:fpretifq; falomone fratre SC  fadoch facerdote Sc  na/
tham propheta/quo cognito berfabef regemfconfiliante nat ha; pro regno falomoni ipetrando agre#
ditur.ad quem etiam propheta natha accedi^de futuro rege fermone faciens/quibus iurauit rex falo#
monem poft fe regnaturu:ipfumq; regio iumento impofitum foras duitateinaedud/&o!eo fančto in //
ungt in regem precepit, ficq; regio collocato falomone folio letati funt populi maenarn facientes fe#
ftiuitatem. ' Cap.xxj.

Dauidf ’ ' ^ c ~ l e ff ct i am ^ cnex corporefrigidusutavtpropteretatemficalgeret/vtneq;multispelli/

fetftu n -" !0 | C ° W‘H  bus adopertus calefieri poffet.congregati medici SC conciliufacientes tentauetut vt ex omni
nMVhV fr re g ,one  hebreorum fpedofa virgo eligeretut/quf cum eo dormiret.Hoc enim contra frigus

cfi d o ^ re rcrnc< h5 vt eurii puella virgo foueret.Ad quam rem adolefcentula in ciuitate reperta eft quf mu

u a tmtes  caie j ]crcs  puichfitudle fua cučfas excelIeret/nomine abifach:que dormiens folumodo cum rege calefade#
^Cieoat manes ^ at eum ,R Cx autem ad caufas venerea3fquf iam fene&ute defecerat;ad coitum mulierisnovalebat.
iruegra, (£Quartus igif filius dauid iuuenis fpeciofus atq; .pcerus ex muliere agith natus noie adonias^} poft

abfalonfuerat procreatushabensregnandi fuperbia dicebat amicis quiaipfumoporteretin regnum
fuccedere:fecitq; fibi curnismultos SC  equites/8i quinquaginta viros prgcurrentes inftituit.Quf cum
videret pater non corripuit eum/neq; impetu voluntatis eius abftinuit doneč agnofceret pro qua cau/
fa talia cogitaret.Habuit autem adonias huius rei cooperatores principem militif loab SC  abiathar fa#
v  cerdotemfcui folummodo refiftebatfacerdos fadoch/& natham propheta^&banaias qui fupracor#

Ad 'H f t  P 0T ‘ S  cuftodes fuesat’ &  fimas amicus dauid:« omnes viri fortiflimi. <£Cumq; preparaffet adonias
m °n rratr - S  cenam extra’tiuitatem circa fontem qui erat in orto regali:# omnes fratres prf ter falomonem illic vo,,
p er a omone c affet:necnon & principem militif loab et abiathar: SC  principes tribus /uda fadoch folumodo facer#

'c  conumiu vo  do tem & natham prophetam SC  banaiam Si  omnes diuerfe voluntatis ad conuiuium non vocauit.
c ~  - , CHec autem matris falomonis berfabee natha prophetai nficiauit dicens .Adonias rex eft: SC  dauid

°. C1 ll * ” a ® an  hoc ignorat,Deditq; illi con^iliu vt faluaret fe SC  filium fuu falomone /& ingrcfla ad dauid diceret ei to,
b e* fab datUm  lafquia ipfe quidem iuraftet poft fe regnaturu falomonef# quia adonias iam teneret imperiu.Qua fe//
tm  Val"'*' ^ r ° r - S*l°quente.prophetafeafferuitmgreffuru)&eiusverbafubteftimoniofftmaturu.Credensautever# F
" ° aiomi  bis prophetf berfabef introiuitad regem.Etcum foleniteradorafletfilentioei omniaquf propheta
pe r naa, monuerat explicauit conuiuiu Adonif. SC  vocatos ab eo Abiathar facerdote /SC  loab principe militi^

SC  eius filios abfq; falomone/&neceflarios eius amicos non vocatos infinuans/dicebat ei quia omnis
populus fuftineret que rexordinarevellet/ rogans vthaberetin animo quia poftmorte eiusille re#
gnans ear ni SC  filium eius %'na perimeret. ([Cumq; adhuc Ioqueretur mulier cu rege:nuciauerunt ei 3.R>C* 1
'd ' A  £ l u ’ 3 nat ba cum videre velletfrege iubente vt veniret, IngrelTus natham interrogauit fi.ea die regem
uid igreiius rte f cc ij| et a doniam ( & ei principatu populi tradidiffet:dicens eum fplendidu valde fecilfe conuiuium.«
tuturorege er# 0 jj ies re gi s  filios prf ter falomonem ibidem inuitalfe, SC  principem militie loab qin cum plaufu nimfo
mone racit, epulari/ SC  lulii alias lufo eternum eius optabant efficere princi patum: a5i/ciens.ncq; me inquit neq;

facerdote fadoch vocauitmec banaiam qui fupra corporis cuftodes erant pofiti:« iuftum cffe vtoini
- , nes agnofcercnt fi eius fadum fuerat voluntate. <f[Hfc dicente Natham pte cepit vocati berfabef.
luramentu aa# p au i u ] um n3m( ^ e  cubiculo difceflerat ingrediente prophetafCuma; veniftet mulier:rex ad eam. Iti/

. uutaeiaio. re# ro teinquittibiperdeumnoftrumexcelfum:filfumtuum Salomonem efle regnaturum ficut & primi#
j°‘ j r  tus  iuraui:8C liunc fuper meum folium forefeflumm:« hochodie celebrandum.Cumq; mulier ado#
lu^et dauid ia# ra jp et eum( sc longeuam ei optaffet vitamifadoch facerdote SC  et banaiam vocari precepit, Q.uibus
lomonemregio veni etib U siuftit vtffiptonatha.ppheta SC armatisqcircaaulatnregiamrefidebant:unponeteseius
lumeto lpoiituj b{ ium  f a lomonem in iumento regio foras ciuitatem ducerent;ad fotem qui dicitur geon; SC  eum-olco
tungi in regem. yn g e ntes coftituetptregem, Sadoch facerdotem Si  Natham prophetam hoc celebrate prf#

r

'I'

bil

,, ; *""popili d

,cll 8'0„e,

"pfare,

•it,™**«*

,S«t liki
a^uidct adfiij,

rW; te8n 1 ^

; , D,,a >icntibus)
r .'lJctrrfotc8c na/

1  (Grando agte^
»iirnuir rex falo^

J,n  faacntcs fe#

f ^mu!tispcIli / j.R,ci
ufn, tnexotnni
l! m contnfrigus
eft atiemu

ferttlrepm

2Deantiquttattbu6

ifoljcbt.

J

cepit:fequentefq; per mediam ciuitatem tuba canerent/clamantes ieternum viuere rege falomone «

A eum federe in folio regio conftituerenttvt agnofceret omnis populus q>  ei traditum a patre fuiffet im*
perium,Salomoni vero mandauit de regnoivtpie aciuile circa hebream gentem « tribum iuda vi*
ueret. Cumq; banaias optaflet vt eflet deus propitiusfalomoniirepente infigniter « nullam habetes -
moram impofuerut falomonem in regia mula/educentefij; eum extravrbem adfontem «oleovnge/ . ,

tesintroduxerunt rurfusintiuitatefauentes etlongeuu fieri regnumeiusdeprecates.Deindevenie# 5 , al ° n l on
tes ad domum rcgiam eum federe fecerunt ih folio regis.Tunc omnis populus mox couerfus ad epu 8‘° loto cono#
las & magnam feftiuitatem: Ietatus eft in calamis alijfq; muficis organis deleftabatur exultans ita vt catus letate  P 0#
diuerfitate organorum et melodia mufica omnis terta « aer vndiq; echo refonaret. P ul °*

C • Audita falomonis vnctione adonias SC  qui eum eo erant turbati funt et fugerunt.fed falomon
(cognito q? adonias timens altaris cornu teneretjvoeauit eum fibi peccatum codonan^couocatis in*
fuper omnibus populi principibus facerdotibus SC  leuitis manifeftauit dauid fe Salomonem filium fu
um regem efFeciffe: ordinauifq; circa templi fabrica officiarios iudices ianitores et cantores et ex do#
mo eleazar facerdotis fexdecim ,ex domo autem ithamar oeto ebdomadarios inftituit: Sc  eos f  qui de
germine moyfi erant; eminentes prf cepit honorareidiuifit quoq$ exercitum per duodecim cohortes
vnicuiqjCohortiiudiceminftituens. Capi.xxii,

: .r.c.i. Vmq; fenfiflet clamore adonias« qui conuiuio eius prgfentes erant turbati funt,Dicebatq; Audita falpmp

loab non fibi placere fonum tube quem audiebat. Dumqj de cundis in conuiuio conftitu# nis  vnctione tu
tis nullus guftaret cibu, fed omnes diuerfis cogitationibus ihererent: cucurrit ad eos facer# muit adonias«
.—!&r dotis abiathat puer nomine ionathas.Cumq; yidiflet adonias iuuene SC  dixiflet boni eum t l ul ct J eo  ” ant '
nuci)fore/illeeispanditvniuerfadefa!omone SC  volutatem regis dauid aperuit.Exilientefq; mox e Ionatha Abia#
conuiuio adonias & omnes qui vocati fuerat a fede regali fugerunt.Metuens autem adonias regem *f iar  * ac ^~Pi
13  pro his qiif fuerant gefta:fupplex fadfcus eft.<£Etdum cornu altaris teneret/hoc feciffe eum nuciatu nlioquercta lut
eft Salomoni:« quia rogaret vi ab eo acciperet iufiurandum:« quia non haberet rextirca eum hu# cotra falomone
ius fadi memoriammec mali aliquid fuftineret.Ille vero manfuete mifit temperanter egensiet ab illo nunciante fugit
quidem eum dimifit illefum. drcens q> fi caperetur aliquid denuo nouitatis perferre: ipfe punitionis adonias « qui
audor edfteret. et mittensiureiurando prebito euocauiteum. Qui dum vemfiet SC adotaifet/iuffit cu eo erant ‘
eum ad domum propriam remeare|nichil de cetero metuente: vt tamen bonum pro fua maxima vtiv
litate exhiberet admonuit. C Volens autem dauid oftendere totius populi fe filium regem effecif# Dauid(omibus
fe/couocauit principes vniuerfos inhierofolyma[« facerdotes et Ieuitas:« dinunjerans eos primum couocatis prin#
inuenit ab anno tricefimo vfq; in quinquagefimu exiftentes triginta odo milia. Ex quibus inftituit cipibus K facet
curatoresfabricf templi/vigintitriamiliaiiudices autem populi« feribas eorumfexmilia.ianitores dotibus «leul*
autem domus dei quattuor miliaitotide qui hymnos dicerent 1  deo cantantesin organis que dauid fi.dsj manifefta#
cut predixfmus inftituit. Diuifitautem eos etiam per generationes: & fegregans extribu facerdotes/ uit fe filiu rege
inuenit eorum generationes Viginti quatuor.ex domo quidem eleazar iexdecim/« de ithamar odo/  effeciife,

« precepit vt vnajqufq; generatio miniftraret deo per dies odo/a fabbato yfq; ad fabbatum omniu.
et ita generationes fortein acceperunt prf fente dauid « fadoch et abiathar facerdotibus j« principi
bus vniuerfis.Et prima quidem'generatio confcendens feripta eft/prima « fecunda paritet «tertia.
et confequenter vfq; ad vicefimam quartam:« h ec diuifio permanfit vfq,- ad prefentem diem.

P (J Fecit autem « de tribu leuitarum partes viginti & quattuor:et fortiti eodem modo cofcenderunt/ piuifa tribu le*
^ yt fecundum facerdotium odo diebus ipii quoq; miniftrarent. Inftituit, autem eos qui erant ex ger* uitaru fecundu
piine moyfeos eminentius honorare.« fecit eos euftodes thefauroru dei atq;vaforum que reges deo f or te eos qui esc
dicarecontingeret: Iu(fitq,-omnibusdetribu leui fimul«facerdotibus/vtipfi dienoduq; deoferui* germie moyfe*
rent ficut eis  preceperat moyfes.|[Poft b£C autem diuifit exercitum in cohortes duodecim eum du, 0 s erant pcepit
cibus fuis « centenariis et tribunis.habebat aute vnaqueq; cohors viginti quatuormiliavirorfttjuos dauid magis
obleruari precepit per irecentos dies a prima hora vfq; ad nouifiimam falomone regem eum cente# honorare,
u9c*-6'-  narl l s  & millenari|s.<EConftituit autem iudicem vniuičuiufq; cohortis^uem bonum iudicauit«im/Vnicuiq;Cohoic
tfo™  dum:«tutoresthefaurorum«vicum «,agrorum:alios autem iumentoru quorum nomina non ere# tiiudtee iftituit

didi neceflarium reminifei.

C Conuocatis in ecclefiasjsrincipibus populi« ducibus de templo edificando verba facits
monetq; fifios fuos vt non grauftpr q» falomone fecerit regem/ed eum tang eledum/it dominit ho*
porarent:hortaturq$ falomonem mandata dei cuftodire: cui omnibus videntibus deferiptione tem*
pli ic  coftitutione tradidit quaq; edificationem omnes magno ftudio amplexati fun^oblationes mx,
ximas condonante^proftratiq; in terra gratias ipfi dauid referunt.Tecundo quoq;« falomonem in
regem vnxerunt. Capitulum,xxiij.

Up

?.r.c,2.

Dauid adomes
offidarios de e#
diftcando teplo
verhafacit.

G

V-v

Htbet fepfittius^ofepbtjubei Hibit

Vmq; hec fingula prfdicto modo diftribuifiet: conuocans in ecdefiam iudices hebreomm
SC  pnndpes tnbuum Sc  duces cohortum (C  qui in vnoquoq; aftu aut qui fupcr pofleffione D
regiam fuerat confututus:ftanfq 5  in excelfiore folio rex ait.Fratres noiTe vos yo!o quoniam
templum deo edificare deliberans.-aurum multum preparaui patiter SC  argentum centum milia talen
torum. Deusautem prohibuitmepernathamprophetam propter bella quf pro vobis geffiexinimi
■ corum cedibus pollutam habens dexteram/ ei templum edificare/fed filium michi fucceffurum inre#
gnum hoc implere precepit. Nucio itaq; quoniam dum pater nofter iacob duodedm filios habuilfet,
inlftis iudam fuiffe regem.ft meipfum cum fexfratres haberem prfpofitu: et ab eo pereepiffe regnfi,
et nullum meorum grauiter hoc tulifle. Et ego depofco meos filios vt non intcr altetutros feditiones
, ^ exerceant:falomone regnum fuldpieteifed agnofcentes q> eum dcus elegit ferant eurn libeter vt do#

net filios vt minum. f\on enim grauis debet effe dei voJuntayquandp no extraneo feruiut/fed magis letentur in
~~— Su~c  non grauiterfe fratrem honorem impermmq;pofiidentgm;ciq; participantes. Oro itaq; vt promiiDones dei perdu#
tat j falomone canturad fi'nem:etfcelicitas itjcunda prouincia feminetur/omnip,- tempore teneaturificutetiam fub
feceri t rege fed rege falomone eft i pfe pollicitus prebituru.F.runt autem hec firma, & terminu bonum habitura.fi piu
eum vt dnin ho & iuftum etcuftodem paternaru legum temetipfum o fili ptebueris.Si vero has non cuftodierisima
norent. la fcito tee(TepaiTurum Rex itaqi dumhfccompleffetverba: celTamt.fr Delen ptione vero eteonfti

Defcriptione te tutionemedifipij'terppliomnibus videntibus falomoni tradidityquemadmodu fundamentadomus
pli dauid falo# Si  fupariora et quanta 8C  qualis altitudo Sc  latitudo fieret:necnbn quanta vafa aurea 8£argentea:quo
moni olbps vi# rum ppndus ipfadecreuif. Mpnuitq; eum fermonibus vt omni inftatia immineret in opere vtq; prin#
dentibus sfradi# dpes SC  leuitarum tribus cum ep pariter Iaborarent/propter eius etatem: SC  qj cum deus illum elige#
fjit. ret qui Si  fabrice teinpli & prelili effetimperij  /facile illis SC  non valde laboriofum edifidum fore dice#

bat.cum ipfe ayri multa talenta/plurima vero argenti SC  ligna:dum & fabrorum multitudinem SC  Japi,
des ceden.tium prf paraffet: necnon fmaragdos Sc  alios lapides preciofos. fed & nune oblationis pri#
mitias faciens.alia tria milia talentomm auri purifiimi fe prfbituru efie dicebat.-ad aditum Sc  currum
ObhtiSes prin dei facierium de quo cherubin efientifub quibus coftituerentarcham. fTCumq;tacuiliet dauid/prin
dpu facerdotu cipibus SC  facerdotibus atq; leuitis multum ftudium oblationis habentibus/8C,piniffiones claras SC  ma, £
Si  leuitaru & ali gnificas exhibetibus/qu.f etiam funt impletefoblata ab eis funt auri quidem taleta quinq; milia/& fta#/
oru ,p tepli edi# teres decemiargenti verotalcpta depern milia/ferri talenta multa milia.Sed Sc  quicunq; predoios la#
fifio. pides habuit/obtulit.etinte? thefaurps deditcoferuados^uoru agebatcuram pronepos moyfeos la#

his.In his itaq; omnis populus exultabat/fed & dapid videns ftudium 8C munificentia proceru ac fa#
eerdotuin gifimuivmuerforudeumbenedicebatmpgna vocepatremeum &genitoremornnifi efle
^proclamans.fed &op/fipejn rermn humanpru Si  diuinarumf& quibus eum ipfe prf pofuifle^prffulem
[ fimul SC  curatorem feciifet generis hejbreoru & fcelicitatis eorum quorum ei prebuerat principatum.

Inter hec autem orans & orani populo bona femper optant K falomoni filio metem fanam Sc  iuftam/
et in cunčtis partibus virtutem incolumitat^iuftit: vt etiam populus bened/ceret deum. Ufi vero pro#
ftrati in terra/ adorauerunt Si  egerunt gratias dauid pro omnibus quf eo regnante potiti funt.

Populi gfas da CAltera verodie deo hoftias celebrauit:vitulos mille/S: totidem ar/etesiet agnoj mille.quos in ho#

Uid in terra pro Jocauftis pblulerunfSacrifieauerut paritet .^pacificas multa milia ouiumoccidentes:ft totadierex
ftrati asrunt. feftiuitatem habuit cunj otiuii populp.Sed et falomone fecundo vnxerunt oleo regemfecerunt SC  fa# p

Secuda vnftio doch pontificem vniuerffplebisideducentes ad regalta falomone et federe facientes in folio pattis.
falomonis in te Ab lilo namq; tempore ei^undus populus feruiebat.

gem.

<£ Monet moriens dauid falomonem iuftum efte circa proxfmoy&'pi'um erga deuiryf(
,qiiitatem ioab punirbcoinendatq.; berzelai filios in recompenfatione patriVet femei blafpne


fed&ini,
emia de#

center precipit vlcifci. Sicq; mortuus dauid anno etatis feptuagefimo iaude dignifiimus SC  a principi /
bus imitandus fepultufqj in hierufaletp diuitias tantas reliquiiqtas nullts neq; hebreoru nyneq; genti
tilium rex habuilTe dignolcitur:quaaim dijuitiatum tempotehircani^ tempore herodis manifeftuin
habitum eitteftimpnium. • Cap.xxnii.

Oft paulul^n yero tempus|t dauid egritudme^tfenečtute cofe&us fciensfe moritumm.vo
cauit filium fafcimonein SC  hec ei locutus e.Ego quidem o fili iam ad vniuerforu debitum ad
pfes proeedammeos eomunegradjens iter ©im q nuc funi;qq;futuri iuntallicpgens j r nnoli
cet vlteriusremcarc. Sc  quf jnhac vita geruf agnofcere.C^uappter adhuc viuls j,uxta morte coftitu#
fuftfi circa pro# tuseatemoneoquf ducmedixi fuades tibi yt fis qde iuftuscirca fubiectosipipsautcircadeu;qtibi
jcimos ee Sc  piu dedit iperiu;atq*madata ferues & leges qs ad nos g moyfen ipfe trafmifitiet neq; gr a neq; inimidtifs x

^i«a detum mc ( ( neq cocupifcetiancq; aliapaff onecoftriftus;has fortecotemnas. Dei pamq; fauoream'ttis fi legis
mSLmm J>rfuarieator fue«s, et^diifcrfo etusgrouidentiamin teconucrtisffiuHf fuetisqi^alemopoi:fetei|e vri#

Moaitio daufd
morientisadfi'
Jliu falomone.

j.r.e.


^•mvvv, ,

teren regum

Deanttqtitt*t(bU6

5fo- %viu

/■**

redorem imperij.Sed ctiam ego deum exoro vtgenus noftrum regnum teporc vniuerfo poffideat (

A necalteradomushabeat hebreotum principatnifedvtnofipfiperfeculaeternaregnemus.(£Efl:o

autem memoriniquitatis ioab;quiperzelum occiditduosmilitieprincipcsiuftos et bonos/abner Dauidfalomo«r*'y 4  *' 1  z r
3,r.C.i» filium nerletamalamfiliumicthra:quorummortem|vtfuerit vifumtibifdefende:quonia podor atq; ne iniquitaterta A ***'*/*- 1
potentiorbciftens ioab penamhadenusdcclinauir.(ECommendo autemribi et filiosbeize’leigala-i° a bpunire ad ' 1  ' T '
ditis quos in omni honore et prouidentiarconferuabisihocmunus preftando michi. Non enim inu  monet
rium benefaciendiconferimusjfed potius repenfamus;quiSpatereorummichiinfuggtempore mn  Comedatfilios
^viw* rt*.- nifirauit.fTSed & iernei filium gera de tribu beniamin/ejui multum mihi in fuga pofito blafphema? Berzelai recoš*

; UŠ’  uitjprofic ifcenti et pofiea remeanti recurrit ad fluuium iordaniset fidem accepitq> nihil mali tune penfarionebop
bi 'patereturinuc  caufam rationabilem requirens decenter vlfcifceref. <TDumq; hpc filium monuiflet norumrecepta
de omnibus & amicis/SC his/quos nouerat pena dig^osrdefunctuseft cum vixifTet annis feptuaginta,, ™mab illa.
ex  quibus regnauit feptem annis in hebron iuper tribum iuda^gC menfes fex:hierofolymis autem re* Oblitus dauid
gnauit fuper prouinciam vniuerfam annis triginta;& tribus.(£Hic enim vir fuit oprimus et omni vir, annaetatis fug
tute p'enus/qaas efie oportet inregibus/quibus tantarum gentium committitur falus/forris qualis feptuagefimo :
nonfuita!ius.Namincertaminibusque propter fubiedos habuiyprimus ad pericula properabat; etre gni e iusepf
laborareetpugnaremilitesinuitansapfeoperandopotius/noficutdbminus imperando. Adintel< l°gus, :
ligendum et confiderandum de futuris/et difpenfationem prefentium nimis idoneustaftus: mafue Laudes dauid
tusibenignuscircaeosquicalamitatibuserant/iuftus / etnimishumanus.lnhis auterri quf regibus valdenotande
prečipueco nueniunt in nujlo penitusimfi ep circa vxore vriemagnitudine poteftatis deliquit.(£Re et  f pricipibus
B. liquitautem&dfuiriasquantasnullusaliusregum:neq;hebreorum/heq;gentiumaliarum. ®;Sepe/ ,m ‘ tart de. ;
liuit aut eum filius falomon in hietofolymis decenternimisjfetalias res que folent circa exequias r re* Diuitie dauid
giasminiftraruet multas diuitias cum eo recondidit.Magnitudinem ex His qup didurus fum pote* Sepultura dS
rit quilibet agnofcere. <pPoft tempusenim annorum mille trecentorum/hyrcanus pontifbc dum ci* * n  nieni&ienii
uitas obfideretur ab anthiocho regelqui pius cognominatus eft/filio demetrij/volens dareei pecu* Diuitiaruq; da
niastvt ab obfeffione recederet et exercitum fuum, auferretincn habens vnde hoc adimpleretriperuit ^ teftimonia
vnum locum iepulehrorum dauidiet fublatis tribus milibus talentorum partem dedit anthiocho; et tčpore hircani
i ta nimitktem obfeffionis amouitificut etiam in  alifsindicabfmus.CPofthec autem multoannoru pontificis ape#
tempore ia tranfado-.rurfus herodes rex aliumlocu aperiens plurimasexindepecunias tulirinullus netiš  dauid fe#
autem eorum loculos regum inuenit. Erant enim fub terra mechanico modo reconditi-.vt ingredien, pnlchrutn >'■ }
tibus in monumentum/nullatenus poffent effe mani fefti.Sed et his quide hf c noi%indicafie fufficiat f

CExplicit liber feptimus ^

CIncipitliber octauus antiquitatum

Abifads

quoq; / audita adoniemortejperterritus rugit ad altare vbi Danaia(iuben
C ioab (pnnceps militie conftituitur/et fadoch folusfacerdo&femei quoq;(
manercfnec torrentem cedron tranfjrejpreceptitranfgrefiopoccifus eft.

, /  7  1  --■

oupreceptum eftin domo

}.r.c.i

rti -

Capitulum primum-*

riAuid itaq;regis virtutem: quantorumq; bonorum auftor extiterit conttibulibus
jj fuisqnantaq; pugnans gelTerit:q longeuus fit mortuus:in pr^cedente declarauimus
llibro.Salomone vero eius filio adhuc etate iuuenculo fufcipientiregnumquem vi*
^ uens adhuc pater dominum populi vniuerfi voluntate dei conibtuit fedente videli^
f cet eo in folio patrihomnisequidem populusi follemnuer fauit. vt affoletiti r egts
finitiofquatenus eius res oprime geretur.et vfq; ad fenedute fceliciter permarieret in
—n/as aute qui etia patre adhuc viuete tepffauerat regni culme iuadere ingrefius ad re
regis mr em berzabee'eaq; huiliter falutata requifitus ab ea fi ,p a!/qua petitioevenifiet ediceret,;pmit
tete fe ei tota volutatecoferre. Adonias ita loaitus eilnolb qde:8i ipa regnu;& ,ppter etateK ,ppter
populi volutate fuiffe meufed decreto dei ad falomone tuu film perueniflerme tn copledi profite^
or:& gratis feruire.etlibeteragere que gefta funt.Hijs didis pariter pofhilauipvtapud filiu eiusfra#
tre fuum mtercederet:eiqj fuaderet dari fibi abifaclyqu? cum patre eius dormierat vxore/dices quia

»ji—  ■'- rn  " rzabef vero  et minifiraturam

[;:quia Si  rex vellet ei preftare

Salomoi regio^
nesprembrtii©
fauerunt, 3

Adonias berfie
beemcdiatrice
piocurans abiV
fach petit

mm.


s.up

E tbet otfžtual 3 oftpJjimiiei ^iftojfalibtt.

Salomonmatri autcaimater repeteperexitad filfum locutura dequibus adcnie fupplicati prcmiferau R dccunetg .
folium iuxta xc,  fi| l0  fibi e aq; comple&ente cum deduxiffet eam ad locum vbi folium erat regiu coftitutum rcx aliud l
gnumiu ffitap# foliu a dextris matri iuifitapponi. Cumq; fedifletberiabee:vnuminquitofilimunuspetendimichi
pon*- cocedcrc ne veliš qfi difficille denegar?trifteq; difcedere.Cui falomo vt tpleret quod vellet ait: quia

fanctn efiet matrimonia pbere.Culpabat tame eius petitionis initiu:quia tanq non habžs firmilGmJ
Petitio berfa# adeptionis fpeihuiufmodi vetba £>ferret: er adhuc quicq fibi negare metueretiTunc illa rogabat vt
bef pro adonia v irgine abifach adonie fratri donaret vxore. Hoc verbum rex iracunde fufcipičsidimifitmapre dicSl
quam falomon quoniam adonias caufas nimis eminetes appeteret& mirari fe quomodo no pofceret etia regnum

ininfkm Judi#   c f -  - .'-l-.'*'"-*- ——<—•—. !. —• -i -Jn.  ; »--• -• • -1«

iniuftam
cauit

que/quafi feniori abifach dandam rogaret vxore:qui potetes haberedt amicosloab prindpcm mili
rif:etabiathar facerdotcm.CMittens itaq; Banaiam q eratfupra corporis cuftodesifratre adonii
Iubet falomon precepit occidijt<£Vocansaut et abiathat facerdotcm dixit.Dignum quidie mori hoc te liberatquia
aconiam ocd# et aim patremeo fepius laboraftiet areham cum eo in hac regtonevexifti.Hoc aut tibi,ppono fup /
occidi banaig plicium eoqp fueris cum Adonia codudtus & confenferis;vt ncq; hic morerisnem ad fa de mea igre <
Salomon abia# diatis:fed pergens in tua patriainagris digito.ethanc conuerfationem doneč viuis exerce|)$f quonii
tharin exilhim peccaftbetnon eft iuftuhabere te facerdotium.([Sicigituc domusIthamarfacerdoti)honorepriti*
mittit ipfum a ra eft/ppter pdida caufam iicut deus anteaHely pdixerat :tra(iuitq; ad genus phinees.f*ad fadoch/
" l0rt 5J f / u3s Degenere vero phineesiteporequodad domuIthamarfacetdotium trafmigrauit:hely primo po
■ r * X/  * ttificatum acdpičte:ifti defcendiffe nofcuntur,qui a facerdotio funt priuati/Vacharftlius iofeph (umi

Domus itha *|facerdoti!yhuius aute filius ioathan awem,Ioathan autemarioth Marioth vero afaphi. Afaphf veto
mar facerdotio Jachitob.Achitob aute fadocfyq primus a rege facetdos eft effedu?.<PgitUf i° a b militie priceps pet
priuatur. ^ emptu audies adonia valde perterritus eiherat eni aus amfcus potius q falomonis& hoc periculunj

propter eius fauore non irratienabiliter fufpifcatusifugit ad altare credens fibi cautelam religionis,
loabfaudita a# interuentupietatemregiaprofuturam.Quod dumfuifTetregintmdatum rnittesbaniamiuffi?eum
donie morte) p adduri;yt in eius iudicio fatifiaceret.Ioab aute ait non ferelicturum effe facrarium:fed ibi potius q in
tetri tu s fugi t ad alio loco monturum.Q.uod cum banaias renudafiet regiipcepit falomo ibi ficutvellet caput abfddi /  E
altare & hanc eum recipcrc pena.pro duobus militie pridpibus quos indeceter occideratiSC eius cadauet

Iubet falomon fepelire vt peccata que geffit eius nunq defereret genus:et ioabmorte ipfopatac« eius efl« inoxius.
caput iob abfd Quod cu fedflfet banias: princeps ipfemilitie totius conftitutus eft exerdtus.Sadoch aute folu fa cet/
di in facrarfo. dote fecitun loco aby.athar que remouit.<f Semeivero precepit vt domu fibi edificaret in liierufalem/
Banaias prin# maneret.ct ^>rrentem cedron tranfgredi non auderet Q^uod fi trafcederetvltione mortis incut*

cepsmiliti^ oc reret. Super hac minationeiurifiutadi eum religioneconfttinxit.Semei aute hocprecepto falomonis
-O ioabconfti gauderefedicesattjfeniareiinfuperadijdesiufiuranduirelictapatriainietpfoIimishabitabat.TranC
tuiturR fadoch actis aute annis tribus audiens duos fernos qui ei fugetat in geth comorariperrexitvtquetefet eo«
iolus facerdos. Quo cu eis reuertete,cognofcens rex quia & mandatu eius& iufiuradum fpreuiffet: grauiter hoc tu#
lit eoq; voeato tu mquitiutafti:note me eife rehcturuheg; ab hac ciuitate aliquatenus ad aliaresef/
furu.No ergo iurifiuradi effugies vltioneifed etia pto quihus patre meu fugienteiiurifsaffedfti dabi*
nuuc penas:yt cognofcas quia non lucrantur qui non repente pro fua iniufticia puniunnir: fed omnf
temporeSquo fe putant nihilpatiendos in timoreconfiftere crefcit eorum pena:et caufa maiore ped?
dtur qua peccaffe nofcuntur.Tunc femei banaias iuffuregis occidit,

C ; .  ^Salamone muris potioribus iherufalem edificate egiptiorum regis filiam duxit vtorŽ^Cuigt in m5
pte hebron faetificanti deus per fomnuapparuitpromittes quicquid vtiliter vellet peteretoptineret^
cuius petitio exaudita e(V&maiora fibi promiffa fun^Cuius vtiq,' approbataeft fapientia/prolata^
inter mulieres meretrices indicio/eiusgloriain expenfarum magnitudinemanifeftaturet fapientia
in confcriptis eantids 8C parabolis^Jecnonfcientiaipfiusinomniu / arboruium€torfi>aquatiliuaialifi !>R,č.f
volatiliu Sc  terreftriu naturali cognitionoSed etiS  incatadonS contta demone« ad hominum vtilitate
fiioticia/fet inftitutioneconiurationum,"oftenfa eft.

Capitulumfecundum.

Y m q5 falomon lam regnum haberetfirmum punitis omnibus inimidyduxit vxotem fU
Kam pharaonis regis egiptiorum edificatis muris iherofolimorum multum potioribus at#
Salomon regis K munitioribus : q primitus extitetunt. De cetero maxima pace gubernabat imperiiim

egiptio^filiam ® imnulloper iuuentutem circa iufticiam: Icgumq; cuftodiam/aut patemorum mandato#
duxitvxoremu rum m emoriam minor exiftens:fed cunctaquacumq;etateprouefti fapientia peifecti faciunt: 8C
■fqi hierufale? > n  tegritate precipua celebrabat. C Placuit ei v t veniens in hebron m altan' ereo quod fecerat moy/
potioribus edi fcs  fapificarctdeo.Timeille mille oues obtulitin holocauftum<Q.uod dum feciffet/ptedpuc  de#
ncauit um vifus cfthonoraffeapparuit cjEfe ei ea noiSeper fomniunyprecipiensvtquedamfibi ,p cultu pit

terttttegum

t>eattt!Cimtaftbu6

folrUitj.

W '£H

M.c.?

A tStis peteret confiteri.Salomon aute optima et eximia poftulabat:qup deus grate prpberet Rvirilitet
homoperciperet.Nonigituraurunonargentuminonaliasdiuitiasvthoiuuenis fibi daride prc#
catus eftfhpc enim apud multos fola putantur magnaiet dei effe dona precipua.CRedde michi do
mine metem fana:&prudentiam bonam vt circa populumiuftum poffim vetumq; proferre iudidu/", ctlt v * a <3m ^
Hijs petitionibus plačata diuinitas gloriam de inimicis R vi&oriamiprp omnibus intelle&um ac Ca*  ”* sa exau

pientiam/qualeriullusalterhcminumbabuit:necregum!necpriuatotum!fetuatutumq; feetiam ne*  “ lta  &vltramg
potibus eius imperium multo tempore eflie promifit fi iufte viueret:et ei obediret:patrifq; fui in opri £>milup*

mis a&ionibus imitator exifteret.Hec audiens falomon dida'repente oxiliuit § fpmno:et adorans
eu i hierofolima remeamVet ante tabernacufufacrifid/s celebratiycpulas vniuerfis exhi’buit.([Hi/s
xtaq 5  diebus iudicium apud eu dedudum ef^cuius terminum erat inuemre difficile. Caufa veto vn
iudicium falomon pronenerat neceffarium iudico peoferreivt legetibus iurgij nota fit diffičultas E tf
fi talia quidem inferatur:quafi ex imagine egregij decretifcito poflint huiufmodtoeoferre fentetia j?

CDue ad eu mulieres focia couerfatioe venerut|quatu quplefa videbatur prima r ccepithfc verba c
gfen&  habitabamus inquit o rex ego et hpc mulier in vna domo.Conrigit au: g ababus vt vna die / ludidufalomc
eadem hora pareremusftranfa&a iam tertia die dormtes hpc fuper fuum fiiliuni/incubuit St en  viole n j s inter mu ]i e#
ter occiderit.Tollenfq; meu ad fe cotulitiet mortuu in vlnas meas dormientis appofuit.Mane fado^ t csmeretrices
du vbera porrigerem filio meu quid e n6 repperiihuius aut mortuu michi adiacere cognoui.Et mife, *

racertius hocturbataq; confideransifadum fcelus ifpexivnde vepetem meum filium et non recipi /
ens.ad tuum domine remedm couolaui.Dum enimfolefimusietnullum qui nos arguat metuamus,
contepnens hgc denegare perfiftit-Hi/s didis:requifiuit rex quid allegare velletet altera. Qua ne*,
gate q> hoc feciflet:et dicente fuu viuerefiliunuet aduerfarie fue fuifle defundum.Cu nullum pofie$-
inuemre huius rei iudicium:fed in eius defcriptione omnium mens cohereret)folusrex huiufmodi
qufftionem inopinanter exo!uitjuiifitq; deferre et mortuum R viuum infantemlocauitq; quendam Jubet falomon
B armigerum precipiens vteuaginatogladioambo diuiderenturinfates:vt vtreq; medietate.eteius 2b 0 s infateset
qui mortuus erat/R qui viuebat acciperet.In hoc aute iudido omnis quidam populus ignorans fen t  mortuu R viuts
tentiam deridebat/quafi ab adolefcenterege prolata Jnter hgc aute vera matre proclamatene hoc diuidi V

fierettfed potius vt infantulus eius fccie traderetur:fibiq; fufficere dicente vt tantum viueret/eumq; '
videret-.licet alterius eife putareturiet ediuerfo altera preparata vt diuifum yideret infante: infuper
veram matrem totmentis affiri pcftulante:cognofcens rex ytriufq;vcces de verp cordisfontepro/
latas.reclamante quidem ne perimeretur infantulus iuifit filium redonari.veraft matremeam eife
cognofces.AIterius vero malici! accufauit:qupnecatopropri6 filio etiafueamicenatumviderecu*. c  . ,

piebatextinftum.|£Ncc i itaq;magnumexemplu&prfcipuumfapietie&:ptudentieeiusiudidum ^ a ornois
populus čredidit vniuerfus;R ex illo tanq diuinum hafcetem fenfum omnis infpidebat. fTIfti fiq|ji ( CI ° v ? ra ma ^
dem principes militie Sc  duces erantin cmniprcuinciaJntribu quidem efFraim vrias/inregipneau f°8 mta
tembethleemdcchis.Dorofen aute (C  maritimotum regione abia.Afaph habuit fpb poteilate fua
duces: duxitq; filiam falomonis vxorem.Campus aute maximus erat fubbanaia filio bachi cuiad
ieda eft terra ad iordanem vfq; protefa.Galadite vero Sc  gauladiten vfq; ad montemlibanu Si cen?
fum fexaginta cinitates maximas atq; munitas habes fub fegabiargubernabateas.Achinadab aut
totius gaulep vfq; ad fydonem curam habebatiR ipfe duxit filiam falomonis notnine bafina.Mariri^

C mavero quecirca arceciuitatisfuntpofitahabuitbanach.fabathautmontetabiraliastabitu Ste ag,

|.r.c 4

meiuin et liiieriurtui g<tmeain.rvegiuiie autein viqj luiuancin uuuumi coninruta Daian ^fllipon®/
bat.Semei aute fors beniamidis erat munita.Gabar aute habuit regionem pofitam tranfiordanem,

Et fuper omnes hos vnus pofitus erat princeps.Mirabile fiquidem inerementuhabuit SC  populus
hebrporum & tri bus iudateonuerfi ad terre culturam.Nam pace potiti.R ad bella atqj tumultus vL>
terius non abftradi infuper SC  defiderata libertatem adepri intemperantes erantcircafubilatiasco/
gregatas (c  eas potius femper extcndetes. C Erant aute regi Rali/ duces qui fyriorum terras Ralie Ali/prifipesfi|
|.r.c 4 nigenaruafluuio eufratediftetasvfq;ad fgiptfi gubemabat tributacolligetesexgentibus.<£Infere , Ipmonis fuppf

a  fit  P /  muc rnSfo nlinhiltln« n  A  .»01!.. _■

„ w  ..-_Glptiafalopi©

eftceruos RbubalosRvolatilia:fedRpifces quotidieabaIienfgenisportabanf.<£Tataveromulti nismagnitudi
tudine curruu habuit ialomo/Vt_qdragita milia pfepiaequofg fubiugaliu eiTent/R pterhos duoded ne exv$(mm
milia eqte^quorumedietafes regft/hierofolymis obferuabapfeliq vero pvicos regios difpfi maebat f  ' f
Ide vero dux cuicomifia eratmefe reg?hexpe^etiaeqs necciTariamiftrabat’deuehes hpc ad locfi
vbi rex ipe morabat.CTata itaq; deuspbuitfafdmoni ptudenria ac fapietia vt etiahoies anriquos

Q/ «*»*• AmtnfMV/s _ v  .5,  a  HOcfICŽtŽTIIŽ-Sil^


VC&icafalomo/
jnis SC  parabole
Omniu arboru
iumetoru terre«
nora aquatiltu
^ SC agri aialium
l  ,omnmmq$retu

<V n / natura fciuit.

V cr ^ Vidi fTe  fe iofe*
phus teftafque
da iudeu cora
vefpafiao Guraf
fe demoniacuj
& comujMlTe.

Hyram£d falo«
mone nuncios
mittit.

Salomon hyrS
regi fcribens v t
artifitces,ptgpji
edificio
rogitans,

Referfptio hy/
ra falomoni in
omnibus Iiben*
titfime fc mini«■
ftraturum pro#
mittetis
Veritatis hifto*
tie huius tcftu
monium.
Salomon mifit
fmgulis anis tri
tiči SC  ordei co,
piam regi hyra
8 C  vini,

Prudenti a falo
monis in muk
titudine opera
riorum SC  eora
diu/fione,

effet.Cuiusvtiq; multu nimis fapietia pcedebat.Trafcedit aut fapietia eius et eos q apd hehreos tuc
fcpntia darere videbatur:quf oia nonpteribo.CErat auteetha&themaSc chalgal SC  dardanus filij
madanis.ffCopofuit aut SC  libros decaticis 8C modulationibus quinq; mile parabolaru/atq; fimilitu D
dinumfecit libros tria milia.^Per vnumq3q; enim arboris genus parabolam dixit abyfopo vfq; ad
cedru. Bodem modo de iumentis SC de reliquis terrenis necnon aquatilibus & agri aialibus difputa;
uit.Nulliinamq; natura ignorabat:inexarninatamq;preteri|t:fed de omnibus philofophatus eft SC
difciplinain proprietatum eorum eminenter expofuit. ClPrfftitit autem ei deus vt etja contra de*
monesad vtilitatem homiaum & eorum curas edifceret.Et incantationes inftituit quibus egritudi/
nes foleatmitigariffeodos ctiaconiurationum quibus obftrididemonesme denuoredeiit effugan ,
turinuenit.CEthfc curahadenusapudnos multumpr^ualere dinofdtur:vidietenim quendara
eleazarum de gente noftra prefente vefpafiano)8c eius fili js/et tribunis alioq; ltmul.exercitu curatem
eos qui a demonibus vexabantur.Modus aute medicine fuit huiufmodi .intulit naribus eorum qui
a demonio vex3batiir annulum habentem fubter fignaculum radicem a falomone monftrata. Dein,
dedemoniu per nares odoranti5abfttaxit:8Crepetececidithomo.Pofteaconiurauiteummramen/
tum obijcies lalomonisj ne ad eum denuo remearetrid eft drnca que file compoiiiit fuper ea  ediotls /
Volens autem fatiffacereatq; probare pfentibus eleazarus hac fe habere virtutdponebat ante eos
autcalice aqu? plenum^aut peluim:8C demoni impefrabat vt hecab homine egreftus verter et/SC vi
dentibus preberet iudictum q? hominem reliquiflet.Q,uo fado fapietia falomonis cundis innotuit /
propter quam SC omnesmagnitudinis eius naturam cognofcerent atq; religionein:8c vt nulium re<=
gis virtus de omni genere fub fole lateret/hec dicere fum compulfus,

CHy^ra foiomoni nuncios mittenti fcripfit falomon vt pro templi edificio mitteret artificcs,
cui refcripfit hyram fibi i  n omnibus obfequiu miniftraturum/promittes/cuius volutate SC  fauorem
falomon valdelaudas in doniš SC  muneribus recopefauitf vnde inter eos haclargitate creuerut ami t
citieiSc falomonis prudentia in naultitudine operariorum Sc ordinq/quorum adoriam magifter erat
apparuit. Capi.iij. E

^5 s't V diens aute hyras te k  tyri quia falomon dauid patri fucceffiffet in regno:8c valdeleta^’ 1 ^
;  ng.a | tus quonia dauid fuerat amicus:mifit ad eu falutas 8C ppter prgfentia bona gaudens ,
Deftinauitq; ad eu falomon denuo litteras hfc habentes:rex falomon hyra regi.Scito
Wpatrem meum voluiffe deo edificare templu SCbellis frequentibus fuiffe prohibitum:

Nf ei primu defijt inimicos extiguere:donec eos tributarios fibimet fubiugaret. Ego
vero gratias ago deo,p pace pfenti/ppter cuius vacatione non dubito edificare teplum.l pfe namq;
patri meo dixit a me hoc efie edificandum.Q^uapropter rogo vt aliquos mittiiubeas cum meis ad
montem libani:qui ligna fecare poffunt,Ad fedionem nainq; fftuaru fydoni/ funt dodiores noftris/
Mercedes vero quas decreueris ego incidcntibus ligna prebebo.ffLegens aut hyram hanc epifto/
la|8c inhis quefcripta fuerant deledatus falomoni itarefcripfitaexhyraregi falomoni. Dignum eft
equide vt benedicaturdeus:qd tibi paternu prebuit principafum:fapienri vito SC omni virtute polle/
ti.Ego aute inhijs omnibus deledatus:qu^cuq; mandafti libentiffime miniftrabodncides eni ligna
ptocera cedrina paritet SC  ciprfffina per meos ad mare deftinabqfpcipies vtfadisratibusmauigari/
tes ad locft quecuq 5  volueris ea deponat:vt tui h£C ad hierofolima deferatiSed SC tu pbifs pbe no<r
bis frumetaieo q> horum nobis vidcatur effe inopia.Quapropter fupplicamus in hoc te effe folicitu/ F
dHaru igitur epiftolaruhadenus refcripta feruatur no in noftris folumodo libris fed etap3tyrios/

Et fi quishec volueritintegrecognoičcre.rogans cuftode monumetoru pubIicorutyri ciuitatisanue,
nit ea conlona horum quf a nobis dida funt. fCHfcitaq; dixivoles leduros agnofcere q> nihil am,
plius extra veritate pferimus:neq; ex verfimilibus quibufdaaut fallacibus aut deledabiiibus rebus
hanc hiftorfa componete^exammatione quide fieri declinamus.SC vt nobis credatur exigimu^um «j,r, c>i
mo i nullo potius hf c recipi depcamur nifi adhibita ,pbatioe Sc  manifeftis iudici|'s:virtute ipfius ve,
ritatis habeamus.fTRex itaq; falomon:du ei fuiffet littere tyri regis allatf voluntate & fauore valde
Iaudauit:8C ei quf popofcerat repenfauit.Mi^itq; fmgulis annis tritiei triginta milia choros/SC tori/
dem oleibatos. Beatus autem capit fextarios feptuagita duos.Eandem vero menfuram eriam vpi
prebrat. Amicitie fiquidem hyram SC falomonis potius largitate creuerunt: SC iurauerunt has effe hi/

•,  mana vbi feptua

0

'tarif regam

gtanftanitatibusjfo.lj;i)c

ginta milia/ 8£ eoi^ qiri lapides incidebat odogmta miliat&eoru prf pofiti tria milia trcceti.Velociteiv
q$ fecabant lapides eximios ad fundamenta templi/quos primitus poliebant Si  copulabant in monti*
bus&ad ciuitatem deferebant,Rebantq; hcc non folumaprouincialibus ftrudoribusffedetiam ab
artificibuscmos miferatrexhyram.

CTtmpof?quo edificare templumccepit Salomomdefcriptofundamentojjl^ipfuisjlHefcriptionem /
altitudinem/latitudinem SC  longitudineminuenie^circa quod triginta parne domus fuerunt conftrm
df Q,uodq;templumdiuifit Salomon induaspartesfduobufqjcembinibidemcollocati^in medio

3.r,e,9

eotumatcha collocSri precepit

Capitulum.iiij.

Oepit autem falomon edificare templu annoquartoregnifuimenfefecundo.quemace« QuadofaIomo
IfBc-fdones arthemifyn vocat;hebrei autem hyaro alias %io  anno quingentefimo fecundo filio* in '- e P lt e dincao
»um jfViof m-nfoiftinniš eointo. fTPnftmille aure SL visnnti annnsadnenrns ahraham rc tempiUm.

StcZ':.

mo.{[ Ab adam autem protopldfto vfq; ad edificationem templifalomonis prgterieruntanni fimul ,U5 . ^f^P^ 0
tria milia centum 8tduoQua tempeftate ccepit edificare templum, f£Tunc fiquidem vndecimum ^ U1 ^ e  ,®

iaminregnotyrihyramannumhabebat. Atyri vero conditione vfq;aciediffdum templhfuit tem# ,° 1  !. ,

pus annomm quadraginta SC  ducentorum. C Depofuit itaq; rex fundamenta templiin niinia terre ~ e  ^
profiinditate de lapidibus valde fortiiTimis: SC  qui poffentlongo tempore permanere/qui|((q; conftio te  l m0 0  °*
pati fibi/8i  conferti terrepauimentum 8C fortitudo fuper edificati operiš effent.&proprer inferiorem §. e 1 ! 110 * -
fui fortitudinem fine defedu impofitam magnitudinem: & prgciofam vnapulchritudinem fuftine* .p j, » r
rent.Qug vtiq; fundamenta non minus pondus erant habitur^g alia qug erant tanta celfitudine et vj ^™ entat<
fafiigio quafiinftar mundi.&admagnificentiam fabricanda.EIeuauit itaq; templum vlq; ad čarnem W.\ '~ a S ,0 j
,!.r.c.6 ram exlapidealboconftruftum.$E Altitudofuitfexagintactibitonnry Sc longitado tantudemilatitu “"s 1 ™ 0 ®
do autem viginti.CSuper hoc autem aliud erat edificium equa menfurafita vt eflet omnis altitudo u<aovl Q.’ adca
templi cubitorum centum viginti: eratq; conuerfumadorientem, Cuiusveftibulum habebat Iongt*
tudinem cubitorum viginti/qtum SC  latitudo templfilatitudinem vero cubitorum decem in altitudh gJe'* ° om! *
nem furgens cubitis centum & viginti. CEdificauit autem in circuitu templi triginta paruulas do# 2. . ,

mu^que fua compilatione totum templi fpacium extrinfecus ambiebant, Nam SC  ingreffus earum ^ r, .? inta  P 3rUQ
ita recitadinuicem:vtex aliaintraretur ad aliam. Harum namq; fingule domus latitudinemhabe* aomus  & tcnu
B bant quinq-.cubitomm/S: tantumdemlongitudinis:altitudinis vero viginti^Erant autem fupraedt,P lim ’
ficate hijs aligSC  rurfus alie fuper eas equales Si  menfuris Sc  numero, ita vt ommsm altitudinem ha
berent proximeficut domus inferior .Superiornamq> circum edificata non erat :operiebatq; eas ca o
mera cedrina. Etdomibusquidem fingulis erat hoc propriurry& imputribile tegumentum . Alioru
vero erat techim communpiongifTimis trabibus adopertum:& cunda tegentibus/ita vt medij parie/
tes ab eis trabibus conftipati firmiores exifterentjCameramvero que fub trabibus erat de lignis eifde
fecit,  celatis opere laqueariqfauroq- vcftitis. Parietes autem cedrinis tabulis exornauit ? eaiq,- pariter
deaurauit/vtomne templu nimis effulgcrct/SC  vultus ingredientium faceretauriluminerefplendere. Defaiptio tem
Fabrica vero totius templi multa arte confeda eft de lapidibus pollitis arte<^compofiti^& nimis lim /p] 1f
-> pide conftitutiaita vt neq,- mallei4ieq; alterius inilrumenti fabrilis aliquod confiderantibns appare^ Afcenfus fone#

retindicium.fed propter hunc vfum omnis materia congruenter explicata videretur; vtnaturali ar riorisdoirms *
monia potius q ferramentotum credereturaieceffitate confeda. $[  Excogitauit autem rex afcenfum
fuperioris domus perlatitudinem parictis efficere. non enim habuit ianuam grandem ad onem
tenyficut domus inferiordcd a lateribus erant ingreffus ianuarum vakieparuarum. CVeftijt autem DiuifibtemnliŽ
templum intrinfecus de lignis cedrinis^ncinis fortibus colligatis'quatenus hoc pro munimine 8C  for^duaspartes.
titudine magna conftaret. ftD:uifitq; templum in duas partes: vt interior quidem domus vigin^ lanue itcriores
ti cubitorum aditilmeflet: quadraginta vero cubitis quo atemplofecernentur .In pariete vero di#
uidenteaditum areliquo templo ianuas de cedro ftatuit auro multo&diucrfis hyftoriarum celatu«
ris ornatas fufpenditq; ante eas vela ex magnis colorum floribus: id eft hiacinthi SC  purpure SC cocci  Duo chcrubin*
ni SC  biflTi molliffimi fp!endidiilimiqj contexta jRecondidit autem in aditu qui erat in latitudine vi *

C  ginti cubitorum Si  totidem longitudine duo chcrubin ex auro puriffimo: habebantq; vtraq; altitudi# Archa! i medfo
nem cubitorum quinqj. Bupale vni cherubin qnis cubitis extenfe,Quapropter non procula femcto cherubin.
ipfis aberan|ita vt alisTuis vna tangeret panetem auftralenualia vero pofitum ad aqui!onem.Alieve Pammetfi tepli
•ro alf femetipfas contingentesiarcham que in medio pofitaerat operiebant.Hf c vero duo cherubin i anue e xteric

! nullusqualiafueruntdicereneq;conifcerepoteft.CStrauitautempauimentum templi
reis.CPofuitq; in porta templi ianuas fecundum altitudine parietis menfuratas habentes lannuuue
J cubitoru vigintifeafq; pulcherrime deaurauit.Et breuiter dicam nulla parte tepli reliquit extrinfecus

petalisau# res>
latitudine

rv»w

•V \ *

l


Eitaocrautts 3ofep^(3uDe(<

$ttto*taltbzt<

c\

Ornatus tepli.
Chiraaurifaber
miffus ad hyra.
ColGnjerej.

H  fntrinfecus que non effet deaurata. Operuitq; fimiliter etiam has fanuas ftcut interioresvelis va#
rie decoratis[Porta verovefliibuli nihil habuit horum D

IfAurifabrum chira nomine mifit ad Salomonem rex hyram/qui pro ornatu templi duas eolunas
ereas/mare eneu/ ehataros SC  altare eneu fecit in templo quoq; mefatu decem milia cui?"na autea
obtulit rex cSndelabra decem milia/aureu altarezvafa vini fufilia cftoginta milia/phiafasaureas de, 1
cem milia Sc  argenteas duplici numero/charateres aureos fexaginta milia argenteosduplid nume
ro/AfFerbnes aureas viginti  miliafergenteaš duplici numero/Thuribula aurea vigintyhiiliacomnv *
nia autem quinquaginta milia/ Scolas facerdotales pro pontificibus cum gemmš. mile^Scolas ajia*
pro iacerdoribus decem milia/Scolas leuitis ducenta milia/Coronam vria/Tubas ducenta miha/In,
ftrumenta muiicalia quadraginta milia/#maceria circa ambitu templi conftruxit ornatiflimam.

Capitulum qnintum,

© Ifit ergo rex falomon ad hyram SC  ab eo ccepit artiffcem nominre Chiramhabentem m*#

trem ex genere neptalim. & patrcm vriam generis ifraelitiri/Tonus quidem operjjMtat F r,c ’i 9
edodus.prfcipiif tamen artifex ad operandum aurum Sc  argentum/A es per que icilicet
vniuerfa pro voluntate regis in templo funt diuerfis machinationibns adimpleta Fecit autem is ar#
tifexchiram etiam duascolumnasereas cumcanalibuscauatione quattuor digitorunyquaruerat

JLilia,

NominaVolu#
nam Talamus
lachiboj.
Marjeneum e#
luf$defcriptio ?

Cotinentia ma

ris^nei.

chataro^bafes

Chatari rotudi
decem,

Altare freum.

Multitudo me#
faru templi de#
ce milia cuvna.
Candelabrade
cem milia.
Auteum altare

colupng capitella fufilia liliata altitudine cubitoru quinq;.fuperqu?S erant erea re&ia facta qu£ ope/
riebant lilia capitu colupnarum de quibus retibus pendebant bini ordines malagranatorum ducen v
torum.Harum fiquidem columpnarumtaliam conftituit in parte dextra ante porta in veftibulo tepli
vocauitq;ea thalamuiachin.afs Ioachinaliavero in parteiiniftra.quanoiauitboj. Fuditautem SC
mare f neum in lcemate hemifperij,quod opus ereum propter fui magnitudinem marevocatum eft#

Erat enim velut cantarus ingens .habebatq; eius diametrumzi d eft ab angulo vfq; ad alium angulu
cubitos decem.&groffitudo eius erat fufilisdigitorumquattuor.Habebatq$fundwninmedioa!uei "
fui loco opere rotundu decem coronis explicitum Huius diametrum erat cubiti vnius.Circuftabant
autem in hocmari vituli duodecim refpicientes finguli ad quattuor regiones ventorurryhoc eft tres
v ituli per vnaquaq; regionem quorum terga intus refpiciebantf& fuper eos hemifperiu incumbebat t
cuius hemifperif rotunditas ad intericra tendebat. Capiebatq; hoc marebatos tria milia. C Fecit
autem decem chantaris bafes ereas quadrangulas.&vnufcuiufq; fuit logitudo cubitorum quinqy la "
titudo quattuorS3titudo fex:c6dufumq;eft opus particulariter.Itavero ordinatum erat Quattuor
columnellf quadrangul£ per angulos itantes laterabafis ex vtraq; parte  in fehabetesinfert^Eržtqg
tring diuifa.gi fingulus eorum locus habebat celaturas fuas alibi erat eo& alibi thaurus,alibi aquila.

Et in columnellis fimiliter per latera erant huiufmodi celaturf quafi crifpatibus pledulis faftf :qua#
rum altitudo fuit cubiti vnius Sc  dimidi j .Erat mirum videre orbes rotarum queadmodum erant ce#
latf :8C  bafium iunde lateribus/Angulos vero fuperioresconcludebant humeris expanfis vtiq; ma#
nibus animaliumtfuper duasfedebat fundus cantari reclinatus id eft ineumbens fuper matuisaqui#

SC  leonis qui erat ita fibimet coaptatus vt naturaliter infertus,quodamodo videretur.Interh?c aut ^

erant Rarborcscelatepalmaru Huiufmodifibierantdecembafeseffede.CFecitautemadhfc Si *'■
decem cantaros rotundos ereos quorum finguli fet:bant quadragenos choros.Eratq; altitudo eor5
quattuor cubitorum Sc tantudem abalterius eorum labia recedebant^Pofuithos decem cataros fu#
per de cem bafes qu$ vocabantur melchonoch .quos cataros ftatuit a parte ftniftra tep!i/quf erat ad
aquilonem SC  totidem a latere dextro ad auftralem parte refpicientesad orientem. Quo etiam ma'
te conftituit aqua plenum difpofuitq; marevtingredientes facerdotes templumin eo lauaretmanus
Sc  pedes afccnfurifcilicetad altare.Cataros autem ad animalium intranea diluendafimul Sc  pedes
eoru que erant holocauftis imponenda. ^Fecit autem Sc  altare f reum cubitorum viginti longitu#
dine & totidem latitudine.altitudine vero decem ad holocaufta ceIebranda.<[Fecitq; eius vafa om
nia erea.infuper & ollas Sc  caldarias Sc  trullas Sc  harpagone* Sc  o/nnia operatus eft ex $ re  cuius fplen
dor*8£ pulehritudo fimilis erat auro.C Obtulitq; rex multitudinem menfarum.Et vnam quidemval ,
de precipuam auream fuper qwam ponebant panes de^& huic proximas decem milia altero modo
faftasrfuper quas vafaiacebantid eft phiale Sc  patere auree quidem decem miliqargentepquadra
ginta milia.|][Fecifq; candelabra decem milia fecundum prf ceptum moyli.ex quibus vnum in tem
plumrecondidit vtperdiemluceret fecunduuilegem.Etmenfamvnafupcrqua pofitieratpanes: J>r.C. 6
ad templi partem refpicicntem ad aquilonem ediuerfoppifitam candelabri quod in auftrali parte,co /
ftituit. C Aureum vero altare inter hf c medium erat.Hfc enim omnia domus habuit quadraginta

terfijregttm $>tant(qaiiaubus

5Fo.ljC)c.

las aureas dcccm miliaiargenteas veto dupliet numero.<[Pateras auteas ad offerendum in eis fimi ,

lam cdfperlam ad altareo&oginta miliaiet argeteas dupltci numero.C[Crateras autem in quibus fi oAo^tamilia.

nulam cum oleo fermentabant aureas quidem fexagtnta mili^argenteas vero dupliriter, CM etu  vafavini fiuiilia

milia.CStolas autem facerdotales pontifiribus cum his qu^ pcndebtat ad pcdes ct fuper humera mero
les et rationales cu gemis mille-CCorona vero in qua deum moyfes infcripferat vna fuitet ad hunc Thuribuia au*
dicm vfq; permanfit.CSacerdotales autem ftolas ex biflo cotextas ec zonas purpureas flngulis de/rea vigiti milia
cemmila.CEtturbas (ecundumpr^ceptum moyfi ducenta milia.Citem ftolas leui taram hymnos fcalia coia qut
dicentium ex biflo duccnta milia.CEt inftramenta mufica et ad hymnos dicendos adinuenta qu$ quaginta milia
q;vocantur Nabla ct cythara ex ele&o conftituit quadraginta milia.CH?c omnia ad honorcm dei Tubf ducenta
ialomon eopiofe SC  magnifice fabricatus eft:in nullo parcus exiftens:fed drča tepli ornamenta vfus milia.
eft prfdpua largitate.quf etiam in thefauris dei recondidit. CCircundedit autem templum p ambi InftrumŽta mu
tum vniuerfum quod .ppria quidem Linguagyfon/larine autem maeeria feu cancellus nucupatur tri/ficalia quadra«
buseubitiseiuserigensalitudinem^vtab ingreflu templi ceteros prohiberentiet folis facerdotibus ginta milia.
?f*r.a*9 hoclicerefigniffcaret. CExtrinfecus huius templi aliam edificauit aulam quadranguli fcemate fa# Maeeria in ciu
fla:erigens maximas porticus atq; latas portas excelfas et amplas pet quatuor mundi partes in eo cuitu templi
ronfti tu ens/quarum fingulf ad vnum quemq; ventum quattuorangulis adlendebant,vbi ianuas aa*  Defcriptio atrij
reas collocauit.In hoc faerario omnis populus/quibus purgatio et obferuatiolegitimorum inerat/in# exte»ori$ 9
*rotbant.Siquidem mirabilis et omni fermone predpua fuit: et ii dici oporte^etiam contemplationi
vifionisipfiusexcedebataulaquf foriseratimagnas enim effodiens profunditates quas propter
infi'nitamcelfitudmemnonpoterataIiquis iine terrore confpicere;& erigesfabricasin quadringeti«
eubitis earum altitudine equales eas vertici montis in quo templo edificabatur effecit :8C proptetea
aula qu§ erat exterius fub diuo fada-.erat equalis cum templo, Circundedit autem porticibus hane
aulam duplicibus/columnis eas ex lapide naturah portantibu^quara camera erat de cedro et laquc
aribusfculptis.Bafes autem in his omnibus fecit argenteas.

CSalomon poftq feptem annis templum edificauerit ipfirnn® ornauerit archam introdud fecfyfu«>

B pra qua nebula diuine prffentie fignum apparuit.Q_uo fafto Salomon templum deo dedicans ora*
tionem fetit faerifiemmej immolauit/ inftituitq; Cenophagiam id eft dedicationi»|eftum:ipfi quoq;
deus fecundo apparuit exauditas eius orationes denuncian^prf dicenfq; templi Si  duitatis propter
hebrforum peccatafimiramdeftru&ionem, Capitu.Vi.

[j Vm hec igitur opera SC  magnitudines SC  deeores edificatoruatq;facrariomm tepli in mi
•ftetiorumrexfalomon feptem annis expleflet:diuitiarummagnamfacienset velocitatis fjec ola Šale«
oftenfionemivt quihbet infpiriens omni tempore putaret expleri vix potuiffe; que fic bre m 5  fgpjg
uiter vifus eft qtum ad operiš templi magnitudine termmafte fcripfit pricipibus:&fenio/ compleuit«
ribus:hebreornm iubens omnem populum ad hierofohmam conuenire vifurum fimul et templum *

et dei archam ibidem portaturum.CCumq,- nunciaturum fuifiet omnibus vt ad hierofolymam pro
perarentvixconuenerunt feptimomenfequi linguapatria Theferiamaeedonibusautemhipuere Inbibliain mf
theus appellatur.F,odeni namq; temporeietiamfeftiuitas concurritcenophegye:id eft pofitionista/ febethanim.
bemaculorum quf fatis apud hebr^os excelfa atq;prf cipua eft.CPortantes itaq; archam et tabema Arche ettaber^
ailum quod fixerat moyfes &: omia vafa ad minifterium dei conihuda; introduxerunt in templum naculi portala
Pr?cedebatautemeam cum hoftijset ipfereietpopulusvniuerfus&leuitelibaminibus et multo adtemplun* e|
facrificiorum fangutne tantum iter implentes H  incenfum infinitum & hoftiarum multitudinem por introdudio U
tantes itavt omnis aervndiq; impleremr K etiam longe confiftentibus odor fuauitatis occurreret: modus quo m*
SC agnofeentes aduentum dei Sthabitaculum fecundumhumanam opinionem aederentin npuam troducitut?

domumei naper dicataeffefaciendum.Namneq^hymnosdicentesne(jchorosagentes:donecper ?

uenirentad templum aliquo modo qnieuerunt.Hocitaq; modo arehamigrataeft. Cumq; ram in
aditum iam oporteret idud alia quidem plebs receiDt foli vero facerdotes qui portauerunt inter che
rubin eam collcauerunt:quf eam fuis alis amplexa funt.Sic enim erant ab artifice fabricata: vt arclii
velut qtioddam tabernaculum aut camerationem protegerent CHabuit autem archa nichil aliud 5
duas tabulas lapideas quf decem verba a deo moyfifditainmonte fynafcripta retinebant. Cotžtainareha
CCandelabrum vero et menfametaltare aureumftatuemnt in templum anteadditumanhifdem et que pofits
locis m quibu$ et plim in tabemaculo pofita erant: quotidiana facriffcia miniftrabant. Altare vero f un j drča eam«

4JT.S5

8

Hfltetoctauus 3ofe, tjOuDei* lifftoiiaUbtt*

Nebula fuj? ar# ft/arum maximas opulcntias.Reliqua vero vafa congregans intus in templorecondidit. CCunqj
cham in fignu omnia facerdotes drča archa cčftituiffent:e gredi funt.Et repente nonquidem metuendaneq; qua
diuinj pfentif. ji s  hiemali tenjpore ymbri plena folet nubes affiftere fed diffufa.ft temperata effiulfit& templu om# D
ne compleuit .& facies quidem facerdotum obumbrauifita vt feinuicem videte non poffent.Menti
bus autem omniu fantafiamquandam8t opinionetnprebuitqfideusdeicendiffetintempluin (C
Verba Salomo hbenterhabitaretineo.Tandem quidemhanc habueruntomnes opinionem. #[Rex autem falo#
nis deo dediča t  mon  i oco  f e <jebat furgens fecitad deum verba q diuinenaturf credditeffe dicenda .Tibi in# 3-R.c.
tis templum. quit domine perpetuam domum quam ipfefabricatus effe nouimus coelum 8C  terram fimul SC  mare*
&cum tibinequaqhfc vniuerfafufficiant.hoctuonominiconftituitempInm.vtexeoorationes ad
te facrificantes Si  imolantes emittamus in aera.& confidamus quod tu nobis pre fens fis: ncq; a tuis
fedibus procul abes. Vbi enim omniavideas 8C  audiasvniuerfa.neq; a loco vbi ndc habitas recedens
omnibus vicinus.&vnicuiq;noctu dieq; cogitanti femper affiftis. Cumq;hfc ad deum verba dixif#
fet SC  conuertente fe ad populum manifeftans eis dei potentiam 8C  prouidentiam eius. quod dauid
eius pater omnia futura ficut iam multa prouenerant k  forent ventura reliqua prgdixiffet,quod ipfe
quoq; nondumnato impofuit ei nomen,8C quod templum ipfe edificaturus effet primus pod patris
obitum regnaturus.Et cum omnia fecundum illius fierent prophetiam.fupplicabat vt deo benedice#
rent vniuerfi & in nullo de eius promiffioibus defperaret quas pro eotu foelicitate prf dixerat. fed ere
deret hf c implerida ex his que fuerant iam tranfa&a.Cumq; hec dixiffet ad populum:expanfis ma#
uibus ait, Operibus quidem Ipofiibileeft vt valeanthomines ,p his qug meruerintdeo debita mune
ra compenfareidiuinitas enim nullius eget & omnium rerum compefatione fuperioreft. In quo em
alijs animalibus: per te domine melioresfumuseffe&imeotuabenedicimusmaieftate.Etprohis q
Gratias agitSa ftivpj eorum prfbuifti piusineceffarium eft gratias agere populum hebreorum. Nulfum enim a!ium
lomon deo pro m agi s  optamus habere propitium & in ea circa nos deuotione permanere q te.Eftnobis vox quam
prfteritis. exaerehemus : Si  per eum iterum nouimus afcendente.Per hanc ergo gratias tibi referimus primu
dehoctemploquodexinuifibili adtantam gloriam prouexifti. deinde pro meipfo cui cmniavfq;
Oratio Salomo a( j p r gf en tem diem ficut a te predida funt condonafti .(([Supplico ergo de ceterovt michi miniftres ^
nis ad deum in qugcumq;deo 8č hominibus honoratis prf bere poflibile eftnoftramq; domum oibus bonisauge#
dedicatioe tem as:ficut dauid patri meo &viuenti & circa obitum promififti.Et qmapud nos manebitregnum & ge
plicontinensfe nus illius infinitis regum fucceffiombus honorabis: hfc ergo largire fufficienter in eifq;fil:fsvirtu#
ptem petitioes tem  q U g tibi fit grata concede.Super hfc autem exoro vt pars aliqua tui fpiritus hoc templum inha#
quas fpecialius bitet:quatenus & In tetra circa nos effevidearis.tibi fiquidemhabitatio paruula eftomne ccelum: SC
vide in glofaNi a lueus qui fub eo eft oim exiftentium:non dicam hocparuiffimum templum:quod prf corvt cuftodt
co.de.lv.ca, vlij as ab omni vaftatione bellorum & tanq proprie poffeffiom feras auxilium. ([Supplico paritervtfi
**1 ,te * peccaueritpopulusaliquando deindeplagaquedapeffimapecČato dignaa teterr/sillatafueritrfte

rilitasiaut corruptio aut fames aut huiufmodi paffio quastuiuftetranfgrefforibusfoIes inferre pro#

_ uenerit: & congregatus ad hoc confugerit templum rogando fe vt a pefte faluetur: cxaudibilis et ef«

Petit Salomo^ fedus velnt intus habitans mifericordiam pr g beas ,8C a malo (tip calamitatis euellas, CHoc autem
gentilibus eoru auxilium non hebrfis folummodoja te rogo conferri peccantibus: fed etiam totius terre finibus: qui F
oratione in tem fimn aduenerint aut de quolibetloco & pro aIiquo bono preces eifunderint.exaudi clemes SC  poftu
plo exaudieda, lata concede.Sic etenim omnes agnofcent q> tu quidem ipfe a nobis tibi domum fieri voluifti. Nos
autem non inhumaninaturaliterfumus.qn non eosquicontribules non funt extraneos iudicamus
fed communiter omnibus tuumadiutoriumftbonorumeffeduadeffefupp!idteroxoramus.fC Hec
Hoftiasimo.ate dicens proftatus in terram Sc  deuotius adorans deurmpoft ifta furrexit SC in  templum hoftias obtu<*
Salomoe deus lit.Etreplensilludfacrificifsmanifeftedeumviditfacrificium gratefufcipientsm. Ignisenim exae#
faetificiu accep rC  defcendens omnibus videntibus ad a!tare:hoftias totas abripuit SC abfumpfit.ff Hac igitur aopa
tauit. ritionemonftratapopulusquidem manifeftationemhaceffediuinehabitationisin templum con#

i]ciens.prcddensadorauitinterram.fnR- e xautem ccepit benedicere SC  cundos vt hoc facerent ad
Salojtion popu hortarbhabentes iam circa fe diuini fauoris indicium.vt quf orarenr femper fibi ab illo talia prouent
lo bndices eos rent. 8f vt mentem fuam puram ab omni malitia conferuarent ad mfticiam diuinamq,- culturam ad
addei madato# feruanda mandata que per moyfen eis clemetia diuinacontulerat.quia fic foret fcelix gens hebreo
rum obleruatio r um ^humani totius generis beatior. Rogabatq; pariter vt memoriam haberentquem3dmodum
nem inftruit, bona prf fentia conquififfent:eaq;fimiter obtinerent.& maiora SC apliora de cetero fuftineretN5 eni

prf cepta hfc folummodo propter pietatem atq; iuftitiam.fed et obtinenda per hf c curarent ep effet
Epilogus obla# apud homines prfcipuum non tantum aliquid conquirere:qtum alio quid ita feruare. SC  nihil ,p eo#
lotu 3  Salomoe rum  amifftone delinquere.CHf c ergo locutus ad populum dimifit ecclefia cum faaificia celebraffet

fcctttrcgnm SDeanticiuitatilms

5Fol)cjct.

pro fe & vniucrfis hebreis id eft vitulos quidemviginti duo milia oucs autem ccntum viginti milia.

CTunc enim prius in templo facrificia celebrata luntet in co epulati funt cmnes hefcrficum \no*  Inftitutio Cen©;
tibus fuisetfih]'s:infuper etiam et feftiuitatemquevocatuteenbphegia faciensante templum nimis ph.scgif id e de
clarc K  magnificediebus quattuordecim rexcura omni populo pariterepulatus eft. dicati onistepk

<[Cnqj hpc fuiflent fufficienter exhibita mhilq;deeffet drča pietaeisdiuinp culturam dimittenterege
»t.c.S finguliad proptia remearuntagentes gratiasregipropterprouidetiam quahabuiflet:& opera qup fc
ciffet.Et orantes deum vteis regem preberet lpngeuo temppre falomone iter agebat reuertentescu
gaudio fuum iter H  cum deledatione hymnps decatitantes:ita vt caiccunditate fine la bore ad pro#
priaremearent.Sic itaq; dum archam indujdllent in templum eiufq; magnitudinem vidiflcntdacrifi. _ (

cifsmaximis feftiuitatibusimpartitiad ciuitates fuas finguli funtregreHi.f£Apparuit igitur regi g Secndo.deus |-
fomnium deus fignificans q> eiusexaudiffet orationes;etquia conferuaret templunnR ineo femper fonoSalomoni
.r.c.9 habitaiet.Nepotibusfciliceteiusomni multitudipefadenteiuftidam: ipfu/r.q; ptinnim fi in patris apparens exau
fuimonitispermaneretadexcellentiam Sc  fcelicitatisinfinitumcumplurirnafecutitateafleruit ve# difa$ ?ius ora#
hendum SC  regnaturos femper in ea prouincia cx čips gen^re prineipes Si  de tribu iuda.Si vero man tiones dcclara#
data contemneretobliuioni q; mandaret: & peregrinus mutatuscoleretdeoseflehadidt|isabfcinde uit&c.
dus SC  neq; reliquias ex eius genereremanfurasdedneq; in ifrael vlterius nominardas populuq>t et*  P?dixit deus
ram qua patribus eorum dederat multis afflidionibus eflepriuandum:multifq; bellis k  malis exter# deftructionem
mirtatos & a terra quam eoru patribus pr^buitekdosancolasalieng terreeffepredperet.Templum templi et ciuita
edifi'catumincendendumdiripiendumq;contraderetinimids. Scdetciuitatemhcftium manibns tis 8Čc,
fubuertendam & eorum erumnas fpceretfabularum relatione digniflimas & propter multitudineiTL :
nimif infodidtatis ineredulas vt vidni eorum audientes mirarentur ealamitates SC  caufas iniguften#
das pro quibus hebrei odio haberentur a deo qui primitus ab eo fucrant ad tante glorie at g; diuitia
rum culmen euečtiiab his qt4relinquerentur audireiit. quia pro peccatis et prp uaricatipnibus legum
paternarum talia pertuIiflentHecenim ei perfemnium deum dixifteconfcriptum eft,

CEdificato templo/regales domos Salomon edificare ccepit non tamen tanto feruore.Etin oibus
rex hiram maximu illi prebuit auxiliu cui etiam magnam dedit recompenfationem viginti ciuitates
tes in galilea donans quas tn non acceptauit/fed ab eo quarundem parabolarum petit expofitionem;
hitam Cuius Si  Salomonis memorantur in fuis hyftori js Menander 8t dyon,

g Capijulutn.vip •• • v ... - Edificatio do

;,Ofttemplivetofabricam quamfepteannispdiximus efleperfe&am: £iifi'ciudomoru ^ 1
Čregalium conftituerecoepit qupd tredecim annis vix impleuit.Non enihuiufmodi erat ' n - r 1 1 K  '

>»y«c«7

derpensftudiudtcut in tempfum. Sedillud quidelicetefiet grande& operatione mirabi n5 _ tant °
j e:  ČM-undis fimjil mopinabile coopcrante deo cui fiebat terminum predidis annis acce “ 3» c °*

— s  pit.Regie vero oomus multu tepli dignitate minores erant cumneq; materia tanto te# ”5 U “ 10

poreautlargitatis ftiflTet opuletiapparata 8c eo 9  regu habitatio&no det futuratardius effeteffeda eft *
CHecquidemfeainduipfpelicitatemhebraicf religionisacmerirpfcgisedificatafnutauotumto# ...

tam expontionem Si  ordinem dicere neceilariuj eft vtex hoc omnes conijciant magmtpdinem cum
legentes vid erint huius ret defaiptionem. ^Erat magna bafilicamimis pulehra.Hec innumera moruregtarutn.

co1umnarum multitudineportabatur:quamadiudida rerunlq;cognitiones diftribuit: vt poffet ca# P nmollllus v ’bt
pere populi multitudipem ad iudicia venientem,Cuiuslongitudints mdgnitudo erat cubitorum ce P°P ulus  ad tu#

v» ivMUMikJimiaHivv ivumiw»  vf- yat‘| J

„ IUU U 3 c^u.atcCIte aliabafilica imedio totius abitus coftituta habeslatitudine cubitorutriginta ^ ^ om fn
R econtra teplum validis columnis extefum eratq; in ea foliu valde decotu in quo fedes rex iudicia ,p fo

ferebatCHuic quoq;erat iuda alia e regione bafilica & babitacula & fedilia vbi poft caufas expbp ^ fe<Jc  ■
tas refidebat:ftrataomnia tabulis cedrinis.Et alia gnide edificauit exmarmpribus dece cubitormalia
Ut. c,7  vero tabulis veftita fediltbus R pciofiffirnisexornawit fecudum decus teploru SC  miraculu habitatio

Č nu regaliu cuius pulchritudp tribus ordinibtis opere intexta Aftirio,Q.uarta vero pars celaturis orna T Crt * a  bafi'%|
ta miraculu artis videntibus offerebat.Erantq;illicfculptearbores.Rvniuerfa potna qpafitramis 8C llue domus

lis oportuna ola fecit ex auto. Djfficille naq; eft paumerare magnitudtne SC  varietatem domorum au nione ,p epuliš
larumq;regaliumquanta erant maxima & quanta horu inferiora.&ouanta fub terra que videti non et va {, 3 e p u %

__ O; J.'_ ' _ __ r. n . i.t. n _i m.v. - J OpOttllS

Htbet o cfautie jfofepljt 3«6c(

blftoaa %ibU

čfcum:quo exufta corpora poffent ab eftus ardore refugere.Et vtbreuitcr dicam:totam regia domu
Ornatus came cx  albo lapide et cedro et auro SC  argento fplendide nimis et opulen tiffime inftruxit. Čameras et pa
tantni« tietes veftiuitauro quomodo dei templum refplendentes exhibuit.$]Tedtetia exebore folium ma# D

Solium exmar gnitudinc eximium atq;celatumfcemate tribuna!is:habebatq; fexgradus:&in fingulis eorum ex#
more v traq; parte duoJeones ftabant:& in fuperioribus gradibus ali j totidem in reclinatione vero manus

erant portantes regem eratq; ipfa reclinatio in vitulo refpiciente pod tergum;& omni partetribunal
Auxiliumregfs aurocircundatum. CH^cfalomon viginti annisedificauit. Cui multum aurum SC  argentum tyri 3 -r,c ,9
hyram in edifi# tCX  hyram ad edificium contulitiinfuper ligna cedrina Sc  dpreffina. Q.uem falomon quoq; magnis
d/scui maxima compenfationibns redonauit mittens d  pet iingulos annos triticum/vinum SC  olcum :quibus maxi#
dedit recompe me rebus eo q> habitaret in infulaficutprediximusindigebat. Ad h%c  autem et ciuitates galilee re
fationem, gionis viginti numeromon procul a cyro pofitas condonauit. Quas dum circuiffet atq; confideraf#

Dedit ciuitates r etdifplicuifletq;ei donum: mittens ad falomonemdixit feciuitatibus no eger e-.SC  ex tune beg ape
galileeviglti nu i ate  funtterra gabolon.Etenim interpretatumlingua phenicadifplicere fignificat.CMifit itaq;pr^
merohyraquas rex hyram ad regem ialomonem rogans eum vt quedam fophifmata 8C  verba parabolarum

non acceptauit q U £ c idixerataperiret: 8 CqueftionumdifficultatesabfolueretQuicumeffetaftutior 8c intell/gens:ni
hil horum ignorans fed in omnibus ratione pryualens: 8 C eorum caufas agnofcens;omnes obfcurita
tes eorum perduxitadlumen. CTMeminitautem horam duorumregum Sc  menanderqui expheni
ca lingua;antiquitat es fyrorum in vocem conuertit helladicam ita dicens. Moriente autem abyba#

Menandri hy# lofuccejfitirreius regnumfi'Iiuseiushyram.Quidumvixifietannisquinquagintatribus:regnauit ?,R,c
ftoripgraphi triginta quattuor hic effodit amplum tetre fpacium SC  auteam columnam que eft in teplo iouis edi#

varba de Salo# f| C auit ;infuper SC lignorum materiam amontelibani incidit ad teda templorum.Et deftruens antu
mone 8C  hyta? q Ua  faeraria templum edificauitherculis SC aftarfe.Et primu herculihoc erexitmenfe pytichio: 8 cco
tegibus, tra eucheos tributa non reddentes egitexercitum:eifq; fibifubditis denuoremeauit. Huius tempo#
ribus etat Abdemon alias Salomon filius iuuenculus qui femp propofitionibus quas imperaffet hie
rofolymorum rex regi hyram foluebat.CMeminit autem etiam dyon hyftoriographus ita dicens E»

Abybalo moriete:fi'lius eius hyram regnauit.Hic partem ciuitatis pofitam ad orientem diruit & ma
iorem vrbem efrecitiolimpif iouis templum deftruens medium locum ciuitatis coniunxit SC  aureis a#
Dvon hvftorio nathematibus exornauit.Afcendenfq; in montemlibanum filuam maximam ad faerotumfecuit edi
eraphus de pr i fida. Adiecit ad hfc  regem hierofolymorum falomofiem mififfe ad hyram regem tyri figutas quaf
lemreeibus, dair. ♦ ^ P eti l% co  folutionemuta vt fi non poflet difcerneredoluenti pecunias daret.Cun' q,fatere

• J  * tur hyram non pode fe lila ddfoluere mu!taq; foret pecuniarum detrimenta pafturus p Abdimu que
dam tyrium qug erant propofita funt folutaiet alia ab eo propofita:que fi falomon non foluerethyra
regis pecunias daret.Et hgc quidem dyon fic dixit.Cuq; rex falomon videret muros pro munimine
turribus indigere aliaq; tuitionemam fecundum ciuiratis meritum oportebat elfe etiam copiam mu#
rorum:h?c effecit: 8 Cturribus ciuitatem predpuis valde circundedit.

Verba dy®n. {[Salomon muniuit ciuitates inter quas gazerfqua pharao rex filie fuf falo monis vxori deditjerat
Nota vnde egypti reges pharaones funt appellati .Salomon quoq; chananeosfquos ptius non pote
rant exterminare hebrfi;tributarios fecit principefq; fuper eos inftituit/multafq; naues habuit F

Capitulum odauum.

Onftruxit autem SC  ciuitates inter pryripuas vrbes annumeradas afor tmagedon SC  tertia
izaranvalias gazer.Q.ue cum fuifleti regione paleftioriVpharao rex egypticaftra meta#
-Js&obfidenseaccepit/& omneseiushabitatoresoccidit:eaq;fubuertit:deditq; eampo
Ebarao dotem |Q^^^| ftea donofuf fil!f:falomonisvxori.Q.uapropteredificauiteamrexcumefletnaturamuni j.R,cj
datnu? vxori, ta SC  ad bella temporumq; motus.vtiliter oportun:0ion procul ab hac duas alias edificauit vrbes q
Salomoms.j mm a i tera  bethora: altera vero vocabatur balech.Vitra has autem fecit SC  alias ad voluptate Sc  epu,

Maxia ciuitas j as 0 p 0 r t unas  g£ re rum temperametis pomorumq;fertilitate:& aquarum frigidiffimaru poculis abun,
duorum dieru dantes.fEPergens enim Sc  in defertum fuperioris fyriy:eamq;'capiens conftituitibimaximam ciuita/
itmens. tem duorum itinere dierum a fyria fuperiore diftantem: ab eufratrevero vnius /et maxfma babilo#

ne fex manfionibus procul extante. Vt autem hfc ciuitas a ptibus habitabilibus fyrie ita deftitit: hgc
caeflfeo quod in inferiori terra aqua nufq inueniatur:in illo autem loco folummodo fontes SC  putei
Egiptiorum re n j m , s  abundarent.Hanc itaq; edificans ciuitatem & muris eminentibus ea circumtegens thadamur
ges pharaones a pp e ilauit;hadtenusapudfyrios ita'dicebatur:quamgrecipalmiranvbcant:hfc itaq; falomon illo
aquodam pha temporerexagebat. CEPropter eos autem qui querunt quando omnes egytiorum r eges a Mineo p
raone appellati q U j jy[emphis edificauit/etantemultos annos fuiVquam nofter progenitorabraham/interdum h^ci
funt. v fq. 3( j falomonem milleet triginta anni tranfieruntipharaones vocati fut a quodarege pharaone g

*'« Jllbu

SPSS?

“A,?™* '*•

'»j®,

^"TOnit** "*«nqs
nj ' rtftT| bunji

4o, gCn,Umt y i

‘ *rn 3 J J

■ ;;:r busn S

.. ;; tcs  8 3 >'leere
.... . ' ‘l- confidetaf,

• ,;W; 7 he ^

, P-irabolatuni
^.ntdligens™

ssr nfBohfa *

3, ^rqi, 1CX p[ 1 en i

. ' !e  autcmabvba,
- r nuis :  rcgnauft J,R, C
' f 11 tf  pl° louis edi*
um  ‘ 'deftrucnsantb
nytichio:&co
• i liuiustcmpo#
‘stiisimpctaffcthic

• :  ! LMtadiccns E.

■ n lomdimit&ma
" '•nxit&auteisa/

1!  .urTotumfecaitedi
» " t\n figuras quaf
rrt.Curr-tjifatere
it! Ahdimuque
>*n<fr: ihm  lofncrct !vyra
r promunimine
r Vrt .micopiammur

m  ....vsoti dcdit/crat
. , s ; tiusnon
, ■ ■ c> l .abuit F

. mjgcdon Ktertfi
•rv rgvpticaftra meta#

: drdtttj eampo

,, .. r! Vtnaturamum

f  t ficauit vrbcs q

‘‘ t  pocilisatun,

‘ , v-'nimam
‘ - '

' ■ ; U«p utc *

’• ’ thadamut

• ^on, %

' (* • ‘^ fS aM‘ nc0 f

«

fectii regam SDeanttguttattbtts 5fo4rm*

poft priores his temporibus impetrauit pharaonum vocabulum affumentes explanare,hoc neceffa#’

A dumiudicauiivt SC caliginem eorumignorationis auferam:&caufam hu;usnominis,declarare con# Pharaonfe noo
tendam.Pharaonis nomemfecundum ggyptios fignificat regem. Reor autem eos ab; infantia qui* men fignificat
dem alijs nominibus appel!atos. venientes autemad regnum hoc quodlingua patria fignificaret im* regem
periumieos fuiffeparticipatos.CNam alexandrig reges cumprimitus alijs nominibus vocarenturve Alexandrig ret
nientes ad regnum nuneupati funt pthoioinei. Et romanorum imperatores a natiuitate alijs vocari ges vocantut
nominibus cefares appellanturicum poteftas & principatus nomen eis imponat:& non in eifdem ptholomei 8C •
permaneantappellationibus/quasa genitoribus fufceperint.Putofiquidem&herodotum alicarna, Romanom im
feum propter ea poft Mneum quimemphim edificauitdixiffe SC  trecentos triginta fuiffe reges egy« peratores.
ptiorunv.& nequaq eorumnominadeclaraffe:quiapharaocommuniter omnes vocabatur.Nam poft Cgfares,
horum obitum regnantis mulieris vocabulum pofuit.Vicaulameam vocitatam fuiffe declarans:quia
mafeuli quidem reges pbarao appelladonem habere poterantifcemine vero nequa§,& propter ea na/NuIIusrex egy
tutale huius nomen dixft,CEgo autem SC  in Iibris noftre prouincie repperi quia poft pharao foeetum ptioru Pharao
falomonisnullusrexegyptiorumhocvocabuIonuncupatuseft:& quia poftea venit ad falomonem poft focerum.
mulier quam predixi egipti ethiopig q; reginafde qua non poft multum denuo referemus,Horum ve# Salomonis eft
ro ideo nune metnim vtoftenderem:quia noftri libri SC  egyptiorum demultis rebus concordarenofcu,appellatus.;
?,r.c.9 tur. CRex itaqj falomon chananeos quiin montelibanomorabantur vfq; adciuitatem amacht non Salomo chana
obedientes fubdidit:&tributa eis impofuit: &vt ei miniftrarent/ac feruile opus efficerent/agriculturam neos quos non
exhiberent:ex his quofdamannis fingulis eligebat:quianullus tuncferuiebathgbrcorunu Non enim potuerunt filij
erat rationabile vteum deus eis multa milia gentium fubdidiffet:&ex his oporteret eos habere fetui« ifrael extermi#»
Ji  tia:ipfi in hoc fcemate permanerent: quando omnes armad equis SC  cutribus militabant potius quam nare fecit tnbu

feruitia peragebant, CChananeis autem quos ad fua minifteria tulera^ conftituit prinetpes quigen<* tarios SC  feruos
tos SC  quinquaginta qui fuper eos omnes a rege poteftatem perceperantivteos docerent opera feu ne/ quta tuc nullus
gotiainquibusncceffarij effe viderentur. CEFecit aute rexetiam multasnaues in finu egyptiaco tna# hfbreorum fee
dsrubtiinquodamlocoquiafiongaberappel!aturnonprocu! aciuitatehellana: quf nuncberonica uiebat.
vocatnr.Hec enim regio fuit primitus iudeorum. CHabuit autem ad edificadas naues beneficij re* jsjaues Salomo
gishyram,Ipfenamq; Sc multos virosgubernatores SC  inmarinisrebus edočtos mifftquosiuffit naui nis multe.
garecudifpenfatoribus fuis adlocumquiolim quidemophira.Gphii^nucauteterraaurea nuneupa Nautas milit
tur :eft aute in indiaivt autu deferrent.Etcolligetes quadringcnta taleta aditegem denuo funt regrefli, rex hyra ad Sa»

%

c* f£  Audita Salomonis farna regina egypti ad falomone venftqiif ab eo honorifice recepta eius fapien
tiam SC  magnificentiam admirans munera ei maxima donauit'& ab eoaliarecepityallataq; funt tune
regi pr^ciofa munera de terra aurea:Iigna pinea pr?dofiffima/auriq;talenta fexcentafexaginta fe^ex
quo ducentas lanceas conflaui^fi: trecenta fcutapofitaquefunt in domofaltus.Munera quoq; innu,
mera vndiq; ad Salomonem apportabatur/famacuius vbiq;promulgata eius nota ornatu In equis [&
muliš in argentof quod hieforolymis abundabat<ficutlapides;& in cutribus, Regina Egipti

*-g r~  Gitur regina ethiopiefapietia plena Sc  alijs valde mirandaiaudiens crebrofalomonis virtu^ ^ c » ue

I| tem atq; prudentiam Sc  habens defiderium eius multum 8c  eoru queilli de rege quotidie d u  “ lc j tur  )

cebatur ad femetipfum adduxit:vt experimenro Sc  no auditu potius fatiffacere potuiffet: qm au “ ta  ' a l°mo^

3 .r«cio opinidmendaxfepiusinuenitur:&,prefererisnarrationefufcipitur/Cuergoadeuvenire voluiffetvt n ^ s * ama  venit .

^ in pfenti fapientieeiusexperimenta pdperet :ftuduitetiaqueftiones proferre Sc  eoru folutiones exige / aa  eum.

te.Venitergohierofo!yma cutnagnagloria SC apparatumultodiuitiarumicuauro giaromatibus pdo^eg* 3 ?gy<pti3 V

fiseaqirex grate fufcepit/& circaeainoibus extititvaldelargiffimus;&.ppofitiones fophifmatu inteh Salomoehono
leiftu luo cito concipiesivelocius quafperare poteratexoluebat.CuiusilIa fapientiam ita fetrafcende/^f 6  recepta ^
te.SC  potioTem qaudieratagnofces/vehementerobftupefcebat & maxime culmina regaliumirabatur; eu,s  *PPP®

eoruq; multitudine mira & maguitudine deledabaturegregianichilominus SC  difpofitione variafabrj tiones fophif^
caruman quamultamregis prudetiam aftutiamq;cernebat.Plustamen eamobftupefcere faciebat mat “ diffolujc
j,r,ci 0  domus qug filua Itbani vocabatur /SC  quotidianarum opulentia cenarum/& apparatus eius & minifte’ F a P^

tium SC  veftes miniftrantiumq;decens drča fuumofficiumdiictplinaiprfcipue tamen facrificia quf tiamac,
quotidie deo celebrabantur:& facerdotium circa hfcinecnon Sc  maxima diligentia leuitarum Hfc vi
dens diebus omnibusinimis ammirabatur. |£Et cum non poffettacere miracula qu§ videbativer« verba tegie ad

i,

bisvoluntatemfuicordisaperuit dicensadregemquibusfuam mentem viftam monftrabat. Cun^ miratiua ad Sa
dainquit orex quf per auditurayeniuntadnoticiara;cum quadam incredulitate feu dubitatione totnouem*


1

JUber o ctauns Šoferji 3ubei


fufdpiuntur.Tuorumvero bonorum que &ipfein te poffides.hcc eft fapientiam SC  prudentiam SC
qu$ tibi preftantur ex regno.non eft mendax farna/fed vera.licet multo minor q in prefenti confpi.D
/>v . 0  frio.CiNam opinio auribus quidein aliquid fuaderenititur/dignitas vero rerum nonita fieri notafi# ?,r.ci|

1  jcutafpe&u&ipfa prefentia comprobatur.<nEgofiquidemneqjhisqugnunciabanturpropter mul#

^titudinem & magnitudinem credens/ multo potiora confpext. oEt beatum dico populum hebreo#
qu^ d* run^feruofq; tuo^pariter SC  amicos qui quoti<jie tuo vultu fruuntiy/& fapientiam audire promerentur /
dit regina balo ^Q_ U1S  etiam non benedicat deo fi han c d/ligenri prouinciam SC  eius habitatores /vt te ad regni culmen
monijnter qu? Veueheret tEOftendens autem pofthec verba queadmodum eius regis habuiflet affedum etiam mu#
radice balfamf ner ibus aperuit fug mentis indicium. Vi gin ti namq; talenta aur/regi deditf.SC  aromafum innumeram
donauit. v  multitudinem:& lapides preciofos. CCDicunt autem quod SC  radicem balfami quam hadenus

Munera Salo# f cr tnoftra prouincia: ipfadederat regi. Cuietiamediuerfofalomonbona multa donanit:&maximg
monis reging q U g jpfa defideranter eligeret.Nihilq; fuit quod poftulanti non preberet/proniufq; dabat qug illa pe#
oblata. teret: g q U ^ ipfi ,magisofferret:eamq; fug largitatis munere prgcurrebat, fi Regina fiquidem egiptio#

Dona data regi rum  & cthiophie dans donarurfumq;redpiensfqug prgdiximus;ad propriaremeauit. CE°dem ve
de, terra aurea. ro  tempore delati funt regi a terra qug vocatur aurea lapides prgdofu&ligna pineaquibus vfus eft ad
fortitudinem templi domorumq;regalium: SC  ad mftrumenta muficoru/fedtq; ex eis dtharas SC  phia
Eignapineap# ] as  & nablas vt dicerent hymnumdeoleuite. Omnium vero rerum qu§fuerant quocumq; tempore
ciofiffima a coi re gi delateiea que illo die deucda funtmagnitudinem Sc  pulchritudinem prgcellebant. Nullus igitur
bus diffimilia. ar bitretur cpligna pinca qugnuRCpropter preda vendentiumficappellanturillis vidna fint.Illa fi#

Kota vere pin<> q U idem vifione rotunda quafipinea (unt fed & multo candidiora kvalde fulgentia.CHocautem E
naturam __ dixi/v r t nullus naturam verppisfnusigncret, CQ.uod vero proptervtilitatem regiseius memoriam

Ducetas laceas f e drnus:oportunum etiam ludicamus fignificare allati auri illo tempore quantitatem: quod fuit pon# j.t.cio
conflamt ex au j cte  talenta fecenta fexaginta fex:non reputatis eis qug negodatores emerantyneq; quod dono ara#
ro SC  trecenta bietoparchg regefq,- mittebant. CTConflauit ergo aurumvt ducentaslanceas faceret; que ficlos fecen ,
fcuta que oia tos haberent.Fedtq; &lcutatrecentavnoquoq;habenteauriminastres.pofuitq;eaidomumqugfil
pofui t in domo ua  bbani vocabatur.necnon & coopcrcula ex auro SC  lapidibus prgciofis ad conuiuia neceffaria prgpa/
faltus. ^ ^ rauit. C~Dumq; vno prgdpuo artifice hec feciffet:alia vaforum opera Iargitate auti vt faceret exquu
Auru SC  argetu f£Non enim argentum aut aurum vendebatue-aut emebatur/fed multefuere naues quasrex in

no emebatur f? mar i tharfico conllituerat/vt interiora gentium penetrarent.comparatum aurum argentumq; regi de
tniffis nauibus ferrent:necon SC  dephantes Sc  efbopasifimca^nauigium vero euntes et vedeuntes tnbus annis imple
in maritarfico bant.<[Tunc enim regis illuitris opinio omnes incircuituprouindas circuibatfvirtutemq; eius Sef, a#
copiofe rex ha# pjentiamvbiq; diuulgansata vt omes vndiq; reges defiderarenteius afpečtu propter ineredulitatem
buit elephates t erum qug de eo referebatur: magnifq; muneribbusliium circaeum ftudium demonftrabant.
fimeas &c. (£Mittebatq;ei vafaargetea SC  aurea veftefq;purpureas SC  aromatu genera multa:& currus,& equos ,

Equoru SC  mu onerfgeras mulas quf rirtute Sc  pulchritudine regi placerentdta vteurribus g£eqs priftinis^ex his qu?

Jaru multitudo dirigebaturaccrefceret numeruscurruu quadringentoru. f[EratenimprimitusmilleSiteequi duo
SC  ornatus afce m ilia/cu primitus fuifletviginti milia. NutriebaturautecumeiTentpulehripariter&curraces SC čopa.
forum ratione fada nec decentiores ali j nec velodores inueniretur.Exornabatur aute Sc  afcenfores eoru pri#

mum dccoramuetutefloretites:habentefq; magna proceritateni: & fatis alios excedentes: Iongamq;
Q.uomoSalo# diffundenfesinequorumfeffionecefariem:ex pur pura tyriavefte circumamidijauri quf tinfturam E
mon popofe in q U otidie in fuis comis adifcientes: vt eorum capita percu)To fole auro radiante fulgeret.His circa eum
cedebat.&c. ^ armatis exiftentibus/arcufq;ferentibusrexvečtusincurru:&alba veftecircumamidusfolitus erat exiy
Salomo diliges re a( j quendam locupn qui ab hierofolimis duobtis funiculis abeft quivocatur hortus:8C aquarfi riga#
drcaviaru orna tionibus gratus eft focuplesbufc ergo caufa dele&a tionis egrediebatur:maxima drča res omnes proui
tum regiarurm detia!& ftudio femper vtens SC  vb;q; cultus SC  decorus exiftes.<[Neq; viarum defidiam habuitifed re,
Abudatia arge gj as  q U ^ z d  hierofolimaduceretnigrolapideftrauitivtetiamambulantibusno polTent effedifficiles:
ti hierofolymis oftederent diuitiarum SC  imperij dignitatem.Diuides aut currus Sc  difpones vt ftngulis ciuitatibus

ficutlapidum. certus eor Q num erus eflet paucos circa fe quide? retinuit.Vrbes aute vbi difperfi fun^ciuitates curuu
Currus cu  duo n0 minauit.<][Argenti vero tatam multitudinefecitrexin hierofolimis abundare:quatierat gdlapides f
bus eqsfexcetxs g e( j ^  ijg n j s  cedrinis quq pnmo non fuerant: ficut arboribus campos iude§ ita compleuit. Iuffit aute
dtagmis emit. ^  negociatoribus commertia ex egypto deferentibus vt venderent ei currum cu duobus equis drag #
mis argentis fecentis:quos ipfe regibus fyrif & trans eufratenhabentibusdeftinabat.

UJnfatuatus Salomon permulieres^uas contra moyfi leges duxerat vxores poluit earum ydol^cui
prfdiciturpoft eius mortem in peccati punitionemregnidiuifio.Atqj contra eum Adam Idumeorum ^
rex iundo fibi Raamcum multitudinelatronum bellum mouit. Iufuper Sc  hicroboam (quem Salo/^

"ibit

*'«£&***
K.u-p. hcn n otafj,,

ncrf nt Ut ,

* ' t im 8n,CUlrnen

• ''”" ,nu 'neram

Pe ;

"^'megiptio,

■ 1.' odctn Ve

SUibimfus eftad
^aihaias&phig
\ n “"$ tCni pore

U ' N Ul JUS igKuj

VIC;,,a  fint.IJia f u
* :J CHoc autem E
l,flUs  mononam

fm  fuitpon#

>j. ijtioddono ara#

»<■' qucf;dosfccen,
r i i domum qu^fd
ilJ  noccffariaptepa/
i r. vt!accmexqui#
ft naucsquasrexm
•rrnitum<f regide
'tul us sms imple
[ti.innq; eius K  la#

; rmnocdulitatcrti
*onrtr.ibant.
i ,\nimJS ( ftcquoj/
ptiihnt*exhisqug
!c Kitecqui duo
H  ain.iccs H  čopa,

.t a-nforcs coni pri«

■ v:.:,-s: !onramq;

mn qof cnduram Jr '

j lis nrcacum
»i> folmis cratcxi/
‘ w , S  aquaru riga/

,i jrcsomnfsproui
LMMnlglMiit:fe<lre>

4o« cffcdiffioles:

,,, , u i|s ciuitanbus

. i:( -<cuniii

',r. luflit aute
df3g #

ISSS^s

hcam q ue,n

j.r.cdi

^.r.c.U

b ■

•tf

j.r.c.u

?.r c.i

ferttf regam BtanMiutfattte foJtonti*

fuper tribum Iofeph principem conftituufifjin eum furrexitfCui Achia propheta occurrens palium id
A duodedm partes diuidens fignificauit regni falomonis in dpodecim partes diuifionem^uamm de
cem effet acceptnrus ^nde elatus populo faufit vt Salomone reliftcjfregnum c6traderet,qupd cogno
fcentfe Salomoncoegit eum fugerein egyptum. Capitulumdedmum.

Vidumfuiffetoimregumaliasrerugloribfiffimusatq;religiofiffimus&pruddntia8C -  £

diuitifs excelleret vniuerfos quiari eu hebrgorutenuerunt principatiynon in Iiis vfq; ^ Tat l &L
terminu vitg fug permafij:.qfi rdinquens iolennitatu cuftodia patetnaru.non fecudu omo,s , 1 e P ef ,
fimiles aftus rerum/qua3 dauid^rfdiximu^c6uerlatus eftffed circa mhlieres & vene tantiacirea mu^
tea intemperantiam turpiter exardefces. non prouincialium folnmodo delečtatione IlCr ^ s  ^ u t 5 01 /
habuitfceminarufed etia multas ex alienis gentibus duxitvxores.fydonias.8C tyrias, * rale 2 esMo y 1 *
& amonitides.8čidumeas.8C Ieges eft prguaricatus mofaycas/quibus ille cohtradixiqalieni genis mu/ dt^ttvjtoresvrir
lieribus hebrgos non mifceri debere:8C deoš illaru ccepit colere^vt mulieribus earumq; amori placuif# ~

fetfcum legiflator prgduriffet ne hebr gus alieng regionis vxores duceretthe forte illarum folemnitatt, ^ a ^ lis e ***

B busmixtus:gtdeosearumcoleret8Cavenerationeproptifdeipariterabftineret.CCSedhfcquidem .. j j  ...
defpexerit falomon irrationabili amore coftridus: 8c ducens vxores principu ifignium vitorarn filias * n  ,“ a Iiahe  ,
numerofeptuaginta.&trececas concubinas:fiiper bas autem Scfiliam regis^gyptiorum.Etrepente ru^rutqjeivxo
captus eft ab eis/ita vt earum fedaretur quoq; culturas: 8C ideo cogebatur fauoris fui eis pbere 8C  de# ^. es  ft ua  ,
ledationis indicia: vt more eatum patrio viueret:8c quf eflentiliis grata co pietet. C Etate fiquidem fepttngete ccco
procedentq&: ratione proptertempus pariter infirmante:cu iam n5 pofTet liudia patria retinere/deu cu ° In ? ttece ?5
]quidem proprium non folum illicitis vxoribus iugiter inhonorabat.Sed etiam ante hoc peccauerat:
tSC circa cuftodiam legum fuerat iam deceptus:qn bou in eorum fimilitudines fec;i/quos in mate fub>/

]iecit:8c  leonu quos in folio fuo regali dečoris cadifpofuit.No enim hfcfacere phaš erat/dum optimu

familiare paterng glorif 8C virtutis habuiflet exeplum: quod ei propter dei pictatem fuerat relidu. ,

/vHoc ergo non eft imitatus.cumfecundo eum deus per fomniu patrem monuiffetfequi in gloria hu# Predicitur Salo’
^ ius rei expers effedus eft. C Venit ergo propheta miffus a deo dicens/quia neq; iniquitas eiuslateret moni i puni tio#
eun^ieq;diuinhis effet letatutusinterminatus fimul quia ei quidem non auferret imperium quonia nepeccatorure
dauid patri eius fuerat promiffum: moriente vero eo citius filiumhoc amitterenon tamenomneab gnipoft fuam
eo populum receffurumifed decem quidem tribus eiustraderet feruo: duas autem nepoti dauid hu# mortem dimilo'
iusfilio referuaret.SC propterillum quidemdilexit deuiry8C propterhierofoIymorumvrbem;tn qua te Turbatus Salo/
plum habere decreuit.CTHec audiens falomon contremuit 8£ valde turbatus eft. Bx omnibus pene mon audita re/
bonis in quibus erat repentemutatus.(£Non multo temporetranfeunte ex quo hec ei ipfa proueni/ uelatione.
re quf prpdida fuerant a propheta.CMox fufcitauit fupcr eum deus inimicum Adad nomine,Q_ua/ Adabidumeus'
rum inimicitiaj-um caufa fuit huiufmodi.Hic adab puer erat genere idumeus de femine regio natus. contra Salomo'
Q ui dum ioab princeps militif dauid idumeam vaftaftet. Sc  omnes qui armis vti poterant fex men# nem ifurgit no/
fibus peremiffetifugiens venit ad pharaonemegyptiorum regem. Quem niagna largitate fufcepit^ta iimicitiatilitf
dedi t eiq; domum SC  prouinciam ad habitandum.Et eum creuiffet dilexit eum.ita vt ei vxoris fue fo caufam.
rorem nomine raphim alias talphim daret vxorenVex qiia natus eft ei filius Sc  inter fiiios regis nutrh
tus eft. Audiens ergo in egypto dauid mortenYpariter SC  ioab/accedens ad pharaonem rogabat vt eu
ad propriaremeare permitteret.Cumq; requireret rex cur hoc peteret. aut quid paffus eumrelinque/
re feftinaret.cum fepius eiimportune SC  nimis infifteret atq;rogaret. tune quidem dimiffus non eft:
fed tempore quo iam falomon in  malis erat propter ptf uaticationes predidas.&dei pariter iram d i)
miffus adab a pharaone venit in idumeam. Et eum iam non poffet eam a faldmoneexercitu retolle/
re(quia multis prefidi js referuabaturmec effet faalis eius inuafio: furgenfq; inde vrnit in fyram. lun# ^ .j

dusautem illiccuidamRaam nomin^uiregemfopheng adrazarum dominu fuam fugera^8Cpro (  Adabiuaofibi
uinciamlatricinijs deuaftabayeiufq; amieftifs copulatus,eum haberet circa felatronum maximam Raagibibliadf
multitudinem afcendens Sc  tenens fyriam rex eius effedus eft. Tune quoq; difeurrens ifraelitarum Razocu multiV
prouinciam atfligebat: SC  adhucfalomonem vaftabat.Et hec quidem hebr^is prouenerur.t per adab. tudine latronu
[nter hec autem hieroboam filius nabath furrexit contra falomoneny&quofdam cotribules fuos ^yria afcendes
fecundum prophetiam olimfibimet didam.Is cumeffet puer a patre dereličbuy8c erudiretur a matre/ e y : Clus

videns falomon robuftum SC  nimis ftrenuunveum fuper ediftcium murorum efle conftituit: quando ptouincig,
munitionem propugnaculorum in hierofolymis fecit. Q.ui ita in hoc opere laborauit vt rex eum ap #
probaret/eiq,- principatum militig fuper tribum iofeph conferret.f[Illo fiquidem tepore fu hieroboa
veniffet hierofolymis/occurit ei propheta de ciuitate fylo noie achia.Que du falutare^deflexit m  pa u/
lulu ex itinere ad queda locuvbi nullus alius itereffet,8C diuides fuu paliu quo etat ldutus i duodecim
gtesuuffit vt hieroboa dece ex his fumere^prgdicens q> deus h§c velletVt fciffo ptincipatu falomo/

k,i.

2UbetocfauUB3ofej)&<toDef


3<t.c,u

lido falomoere
gnu ei cotrade,
tet.

Mots falomois

ttisffiho quidem eius ptopter promifflonena dauid d nas rellnqueret tribus/gč lili dece m/quonfam falo.
mon in eo peccaflet ex mulleribus earumq; di|'s quibus le fmprouifefubiidiflet. Seleš lnqultcaufam
proquadeus fuam diledlonem a falomone fubtraxit.efto luftus & eius cuftodl preceptarpropofita D
habens palmam de pietatq& honore del prfdpuami tališ vtiq; futurus,qualem nčfti fulfle Dauld.

, , f[Elatus ltaq; hleroboqm prophete fermonibus/eum dlet natura luuenls fortilIimus/8£ retum gran

Blatusnierobo ^ um a pp e p tor  imrnenfasjnon qulefcebat/led cum venlffetad exercltum habens memorlam eorum
am ex .pphete e j j lxerat  achlas.repente vlfus eft populo fuadere vt a lalomone recederety& regnum el contra#
fermonibus lua ^ efet  fjjCognofcens falomon eius voluntatem & dolum:querebatvt eumcomprghedens Interime#
iKuL!! ret. Q. u °d dum cognoulflet hieroboam: fugit ad Sefach egyptiorfi regem.& vfq> ad falcmonls ob!#

>*>,*> raoratus e fl. nc  q UJC } pateretur lucratus eft/futuro feruandus Imperlo.

CMortuo Salomone annorum nonaglnta quatuor/qul odogfta regnault annls/Roboam eius fillus
fuccelfit in regno/quoregnantefreuocato ab egypto hleroboam/editio in populo fuIt/ Ipfo Roboam
fpreto paternorum amlcorumconfiIlo/8£fequenteiuuenumfcntenclam/dura refpondente/& ab illo E
recedit populus. Adoramq; a Roboam mlfius propopuh reuocatione/lapldibus iteremptus cft/Etin
hlerufalem fuglens a trlbu luda Sc  beniamln rex c6ftitulturfre!lqua populi patrehieroboam dominu
fuu acceptatefBelluq; mouerp Roboa contra hleroboa prohlbltus eftadeo perprophetam. Capi.xj.

© Omiliš eft itaq; falomo valde 16geuus ; q regnault quide annls odoglnta.v lxit aut qnatuor
Si  nonaglnta jŠc  fepultus eft 1 hlerololymls/cfidos foelicitate & prudetia $ dluirljs reges ex/
celles.prgterilla iti qulbus circa fenedute deceptusmulierfiardorepuaricatus eft Dequi
qiu nonagira q j )Us  ^ ^ ^p terea  p r0 uenerunthebr£isoportunlus explanabo.fi; Poft mortem vero falo#

tuor annorure# mon] - s  j ne , usr egnofillofuccedenteRoboaexmuliereamanitldgnoomas noieprocreato/repeteml
gnauerat oc o# ^~ t  - n e gyp t g p r j nc ipes populi SC  euocauerut hieroboa.Qul du veniffet ad eos In cmitate fichlmo#
gita. In bi i o r jj. et j am ro boam V emt in eam.Placuerat enim vt Ulic venientes Ifraelitp eu conftltuerentrege.fi; Ad
la ponu u ?q a eutes er g Qe ~ p T j nc jp es  populyfimul & hleroboarogabatdicetesvtaliquid eddeferuitioreiaxarefl6C
dragi aqu # melior eflet patre culus lugo fuerantprggrauatl/vt ipfi deuotlores efient 8c  propter manfuetudinem
CT_aicnp ur i p 0tlus <| timoremdferuiredillgerent. Quldu poft tresdiesrefpofurumfeeorupetitionibusdixiffet/
tm ani.os p JT10X  q U jc{e eos fufpedos feclt.cur non repete qug petebantur annuerlt: non rem bonam & humana
mit q us r g ggg iudlcabani. 8č magls In iuuene.tamen &ineo quodcogltarefe dlxerat. &no repente negauerat
uitan ep.? « j-p em  alfquafaciebat.Q^ulconuocatis paternis amicls:tradabat cueisqualedeberet populo prebere
cationem. refponfum.1111 viro que deuotl faceret natura vtlq;vulgl fclentes.monebant vt mafuete Ioqueretur ad

Lonii mm # populum: SC  comunius q reglus exlgeret faftus:vt Ita fauorem fiblmet obllgaret.dum naturaliter dlll# F
boam pc . g e j, ant  fubiedbimanfuetudinem regumg cominatlonem,<[Tuncem lile optimum confillu/forfitam

ternisamicis q ( ^ co vo Iente^ddpiden.yvocans adolefcentulos fecum nutrltos/eifq; pandes fenloru confillum quod
tn non icqui ir 0 p 0rteret  fv er j iuuencs exquiftult, 1111 vero cum neq; luuentus|neq; deus meliora tradare pmltteret.

monuerunt vt afperlns rdponderetad populu: Si  inferiorem fuum dlgltum lumbls paternis dlceret
vaftloremf Si  feueritatem quamfuerant In illo eompertl.in fe muito potlorem agnofceret. Cl° hls de
ledatus rejif & aedens fuedignitatl reglg eonuenlre refponfumidum dle tertla plebs audltura venif#
fet/& omnis populus vlderetur effe fufpenfusvt verba tegis  audlreticredens allqm'dforeclementlus.
relinquens lile confillum feniorum refpondltadolefcentium.CHecautem voluntate del gerebatur: j.r.eii
Dura rndetero vt qi^ predixerat achlasperducerenturadterminu.Tuncergocundlelusfermonlbus velutopere
boa recedit po# percuffi.& dolentes quafi lam expetlmento Ipfarum terum quf dlcebantur afficerentur.lndlgnatl fut/
pulus ab lpftus gq omnesparitervocemagnaclamaueruntnichil fibipoftillumdlem eflecommuneadgenus dauld
regno pro ma# vel qui erant ex 1 Ho progenltyfed folum templum el credete quod pater eius edlficaflet,Eumq; fe in
tori parte. terminati funt veliduros. & fic amare iracudiam feruauerut^t dum mlfilTet rex roboam quedam no#

Adoram a Ro # mine (  Adoram fuper trlbuta coftltutufaui eos allquo mo mitigaret.&fermones qul petulater ab eta#
boammlffusvt teItiuenlllfuerantprolatladcocordlamreuocaret.paffinofat.fedeulapldates lterememt.fi Quod
populum ad co dum vidiffet roboam.credens quoq;felapidandu;metues negi Ipfe tale allquld fuftineret: afcendes
cordiamreuoca In curru fugiefq; mox venit in hlerofolyma.Et trlbus quideluda fimul SC  beniamln euconftltuerut re /
ret lapldibus In ge;teliqua vero plebs ab lila dle recedens a filijs dauldidnm fibl hieroboam coftltult. fIRoboa vero
teremptus eft. fillus falomonls couetu fado duarutrlbuu 1 qulbus regnabat fumes exels eledos milites cetn & odo
Bella Roboam gita milia viroru cotra hieroboa Sicotra populu'cius dimlcare cogitabat:qtcnus eu fubderet fibl bel# J r,ci J
mouere contra lo ferulturn ,phibltufq; eft a deop prophetamrameu vtbellu non inferret/elq; dicebatno eeluftu vt
hleroboa,phlbl aduerfus cotribules dlmlcaret.cuab eo delvolutate populusrecelTlflet. Q_uofadonequaq egreffus
tus eft a deog eftadprfllu.Dlulfoltaq;regnoprlusnarraboquecunq;hieroboamhlerofolymitarurexegit.deinde
prophetam. qug roboam duarum tnbuum rege gefta funt explanabo, Sle etenim totlus hlftorig ordo fetuabltur.

f erttj regnsn Bcatiffcjnifattlitts foJrjriiiii

CHkroboa rex ifrael ir el hierufale times neq; illuc populuadoratiofs caufa afcedere pmittes con# ;

A tra deu puaricatus e duas aureas vitulas totideq; tepla facies popu!uq; ad ydolatriaicitauit & facer
dotes ex oi tribu Iftituit altareq; coftrudo ipfe p6tifexfadus facrifitiu imolauit que Iadam propbe
ta de ydolatriareprehendit futura prfdicens penaiti dato pro rei čertitudine figno ipfiufg; indigna
tiscotraprophetamaruitmanusquetamenpofteaadprophetgprfces fanataeft.Capitulum.xi]. , ••{ki*
Gitur hieroboa conftitutus rex in fichimoru ciuitate no multo poft dum Sčenophe# " lCro yOa 1  ra>
fsSMlIgi^ feftiuitas immineretcogitans hieroboam quia fi permittetetpopulovtdominu e  |*?* n **f lre
in hierofoiymis adorare pergeret,& feftiuitat? illic folemniter ageret penitentia dti ln  ™ eru *. e n e
ceretur H  propter templum 8c  propter dei religionem. forfitam & metuensfne eum P°P* , ‘ U  "‘ u f
quidem relinqueret.ad regem vero priftinu remearet: 8C  ob hoc mortis pericula fu  adorat3orlls c ‘‘
j  hi imminerentiopus (C  malignum fua cogitatione molitus e.Fecitq; duas vitulas au, L re  P er ™ tte |^
teas & totidem templa conftruxit. Vnum quidem in ciuitate betehalium vero circa dan.qu§ ad fon / P. uarl ^ a l a ^ e *
tes iordanis minoris videtur exiftere.Pofuitq; vitulas in templis quas prediximus ciuitatum. C£Et cotr , ea  ” uas
B inuocans decem tribus quibus ipferegnabat. verbiscotionem fecit ad populum:Viri cotribuli nof# vltl P a ^ a * ,reas i
fe vosputo q> omnis Iocus habe / featdeum:& non oftenditurlocus in quo pprie prefens efhfedvbi ^tidemc^ tem
q,-femperexaudit K cultoresfuosintendit.Vndenonmihi videtur neceffitatem vos pati adhiero# P la ‘ ecitr ,
folymJ.pperandi.adhoftiu vtiq; ciuitaterri: SC vtadoretis deum longo itinere fatigati homoquidem P 1 “ tu !* »acet *
%  illicedificauit^teplum & ego feci duas vitulas aureas deo equiuocas.quaru vnam quidem in betel d,  “ ates  ° e °** rl *

’ uitatem dedicaui aliam vero in dan vrbe cdftitui.quatenus quieuqj veftru eis vrbibus fut vidni ado/ j c l uia  ! rlbus .
J.r.c.i2 rent in eis deum.CCoftituaq;exvobifipfisfacerdotesearumatq;leuitas:Vttribuleuinequaqneq; S ulno u,t cor }
aaronfili jsCgeatis.fedqui voluerit veftereflefacerdos.offeratvituludeo &ariete vnu:qd & primu etl J' e ei '  * mtu ^
pontifice aaron fecifle dicut fTuod ducixiflet feduxitpopuluvtapatria religioerecedespuarica# '™lf > &hebreis
returleges CHocitaq;hebreis maloru fuit initiu, Et qui cunda fibi fubiecerant defecerunt prglijs , a  P r °P“^ 3

j.rxu &in alienigeriaru funtdijfaonefubiedi. Sed hec quide oportune narrabimus.^Tlgitur dum infta# Tj  e

ret feptimotnenfefeftiuitas volens ipfeetia ibethel agerefičut duetribus i  hierofo!ymis celebrabat a °do ami '
an vitulum quide f dificauit altare & ipfe pontifex fačfcus eu facerdotibus ad altare cofcendit.CE Cu<> as  h* er °boarrt
q; eiTethoftias gCholocaufta cora omnibus populiš oblaturus. venit ad e3 exliierofLlymis prophe/ de  y dolatria re
ta nomine ladan miffus a deo. Q.ui ftans in media multitudine fuadente etiam rege f|dens ad alta PJ?‘ lcnc *it rutu
re iermones.Deus inquitfuturum quedam effepdicitex genere dauid nomine Ioftam;qui temporis ^ ae 'P^ na  P r ? < ’
illius fup te falfos pimat facerdotesded & etiam ofta horum populorum feducetiiim & erroneorum ^ lces  ’ P r ®
& impiorum fup te tune fimul exurat.Vt vero credant ifti hoc futurumifignum eis hoc pdico facien, J5 1 certltu dme
dum.fubito enim rupetur hoc altare. & omnis pinguedo facrificiorum fuper eum pofita fundetur in ,

terram.flHfcdicentepropheta.indignatushieroboammanumextenditprecipiens eumcotiniio y lier °bbam in
H l rt^tvpfčomprehendi.Cuius magnus inox effefta eft arida nec valuit ea ad fe denuo reuocare.fed habuitea c * I g natu s cotra
marcidam SC  folutam.Ruptuq; eftrepente facrarium,& ficut propheta predixerat čuda difFufa fut. P f0 P‘ ieta 3ruit
q  Cumq; videret verace homine SC  prffentiam diuinam habere eognofceretirogauit vt fupplicaret Clu * man usque

deo quatenus eius dextera curaretur.Quo rogante deum manam fibi naturaliterreftitutam gaude/ l )0 ( : a a< * P ces .

s.t.c.ij bat.prophetamq; rogabat obnixe vt eius conuiuifs intereflet ladan vero dixitnon fe pati vt ingre# P ro phetf lana
deretur ad eum.nec panem aut aquam in ciuitate guftaret hoc fibi preceptu a deo: dicens vt etiam tae  *’

& alio q vnde venerat itinere remearet.Huius igitur abftinentiam rex miratus: erat in timore poftii
tus:8C per mutationem rerum ex his qug dida fuerant non profpera fibi imminere credebab
dMa!ignusfenexfalfufq; propheta timens regio honore priuari Iadam dei prophetam mendofe
decipiens redirofecumq; prandere coegit.Quibus pariter epulantibus deus iadain apparuit futura
fupplicia fibi pref dicens peneq; qualitate declarauitcuiq; remeanti in hierufalem occurrit leo & dei j,
dens  eum de aftno peremit cuius corpus fa fus propheta fepeliuit fil/fs preči'pies vt eum eo fepelio
rent.Etregi hieroboam adulatoria verba contra boniprophetf monitionem confixit. Capitu xiij.

^ Rat autem  q u id^?n in ciuitate fenior malignus homo falfufqj prophet^uemhiero/

** * boam mali gnisftudijshonorabat eum eodicentequg illi grata forent crebro decio Falfus propbe

peretur.lfte quoq; tunceratin ledulo propter fenedutisinfirmitatem.Fili]s autem ta timens nere
indicantibuseiprophetamquidehierofolymis illic venerat & defignis cffedis 8C  gio honore pri
quomodoarefačtamanusdextera hieroboam illo orantefueratreftituta.metuens uareturdeipro
ne peregrinus eflet melior apiid regem Sc  potiori honore ftueretur: precepit fihjs vt phetam medo
ei repente ad iterafinum prgpararent. Q.uibus preceptum feftinanterimplentibusiafcendens pro# fededpiesredt
fecutuseft prophetam.&inueniens eum fubalta & vmbrofailicis arbore quiefcentem.falutauit pri/^e lecu coegit,
mumdeindeculpauitcurapudeumnonintraffet 6£effeteius hofpilitateparticipatus. Q,uo dicen#

k.ij*

-

Hibe^pcfauufijofep^ttttiei

te fe a deo vt prohibitum'apud quemq in illa ciuitateguftar et.no inquit prohibuit diuinitas vt me »
am menfulam deuitares.Nam et ego propheta fum:&in ea tecu religione communis.& affum nuc
miffusadeo:quatenustecommeffurum adme deducam.IIleverocredensmentientireuerfuseft. D
Quibusadhucprandentibus SC pariterepulantibusdeusapparuitIadan.eiufq;mandataprf uari# j.r,c,ij
Prophetfdei cantem dixit fupplitia fuftinere:&quali'tatem penf cont/nuo declarauitileonem ei occurfurum inj
cufilio.ppheta itinere quo lacerareturfatuseo:quod fepultura patrfa priuaretur dixit.flHec autem fada reor vo/
prSdentis deus Iuntate diuina vt hieroboam nequaq iadan verba metueret:quafi fallacis Sc  ita deffundi, dRemeS
appares fuppli anti fiquidem Iadan rurfus in hierofolymam occurrit Ieo, SC  dei/ciens eum de afino peremit.Et afi> *

cia ei futura pe nu^» quidem in nullo nocuit fed cum eo feden^&jillum SC  corpus prophetf magna tuitione feruauit
nf q; qualitate‘ doneč aliqui iter agentium videntes hoc venientefq; in ciuitatem falfo prophetf nundarent.fi Qut
declarauit. miffis filijs eius corpus deuexit in ciuitatem fplendidaq; pompa eius celebrauit exequias.prfcipies

Falfus prophe* filijs vt ipfum rnortuum cum il!o fepelirent dicens q> omnia quidem vera effent quf cunq; ille pro#
ta dei prophe# phetaffet aduetfus illam vrbem SC  altare SC  facerdotes.necnon SC  contra falfos prophetas« SC  q> ipfe E
ta fepeliuitfeču poft mortem non pateretur iniuriam fi cum eo fepu!tus/& eius offibus copulatus propter focietate

mas,pphetiam r i 0  8c  manu fua narraret fande SC  veram prophetam egregiu eum vocansicaepitdeftruere eius opi
nionet&verifimilibus vtes rerum geftarum creditam imminuit veritatem.fi Nitebatur enim fuade/
UvuH*.  te ei/quia pro labore portandi multa facrificia eius manus obftupuiffet SC  deinde cum requieuiffet b r,c, '5
.. ad naturam propriam denuo remeaffet. Altare autem cum prius fuiffet vacuum fuiceptis inult/s ho/

/ ftij's SC  ingentibus propter onus impofitorum fuiffe ruptuin:& cecidiffe diceba: Significauitq; ei lil.
mul ita mortem eius qut hfc fignaptfdixerat:eo fuiffet a leone difcerptus SC  nichil quod effet ,p
pheta locutus.fi Hfcergo dicens.regi fatiffecit.eiufq; mentem penitus auertit adeo &a fanftis ope,
ribus:& ad adus impios euocauit.Qui rex tantam contumeliam diuinitati fecit. SC  ita contra leges a,, .

trociter infiluitivt nihil aliud quotidie quereretq vt aliquid nouijfuperea quf iam perpetrauerat
fcelera cumularet.lgitur de hieroboam hfc in prffenti dixiffe fufficiat.

HRoboam Salomonis filius in forte iuda SC  beniamin Communitiffimas ciuitates conftruxityad
quein facerdote^& leuite/8£ quicurtq; erant iufti de popuIcyproprias ciuitates relinquentes in hie#
rufalem pro adorando deo venerunt. Cui vxores decem SC  odo (inter quas Macham abfalon filia,
ex qua Abiam fffium habuitj& concubine tfiginta/fi'lij'q;.xxviij. SC  filie.lx, Q,u^fq;ex rerum abun#

| dantia deprfhatus obfidetur in hierufalem a Sefach egypti regc.Quam captanyfgypti rex fcedera
d non feruans templumq; expoliauit/vbi pro lanceis,aureis SC  clipei^erejs ineodeminodoRoboam
ipfe reftaurauit. Quo mortuo etatis fue anno quinquagefimo(quorum decem SC  odo regnauit, fi#
lius eius Abias in regno fucceffit. Capitu|um.xiiij.

Roboam filius vf^^allius autem falomonisroboam quifi'cut ptfdbrifuperduas regnauit tribus/fdificauit mu. J*r.ci5
Salomonismu | nitiffimas ciuitates Sc  magnasbethlee 8Cicha & Thelos SC  bethfuram. SCfocho SC  odolla?

nitiffimas duh | SC hippam SC  Meream SC  zipha.&adoram;Iachis.&zecheram.8£eIonhebron.Hasquide F

tates in forteiu Isin  forte iuda primas fdifi’cauit.Fecitq;& alias prfcipuas in forte beniamin murofq; circun,
da Abeniamin dans cuftodes inftituit vniuerfis SC  principes;mu!tumq; frumentum fimul SC  vinum SC  oleuin.A alia
f dificauit. que fingulis ciuitatibus pro dbadjs effent neceffaria largiffima libertate contradidit: lfuper autem

Sacerdotes Sc SC  fcuta Sc  iacula nimis innumera.fIConuenerunt autem ex omnibus Ifraelitis facerdotes ad eu in
leuitf SC  quicu hierofoIymam pariter 8cleuitc.8£ quicunq;alij depopulo erant boni vel iufti relinquentes proprias
q; boni Sc  iufti ciuitates vt culturam det in hierofoIymis’exhiberent.Minimelibenter audiebant/dum compelleren,
be populo pro turvitulas adorarequas fecerathieroboam|8£ auxeruntroboam pertres annos imperium.fIQ_ui cu j.r.cif
prias ciuitates cognatam quandam duxiffet vxorem. & tres ex eafufcepiffet filiosipoftea quoq; duxit nomine ma v
re!inquente.ad chain natam de thamar filia abfalonfauf & ipfa videbatur effe cognat^de qua natus eft ei filius ma
Roboam i  hie. fculus q .te abiam appellauit.Habuitqj filios Sc  ex alijs coniugibus fed fuper oes potius diligebar ma i
rufalem p  deo cham.f[Habuit autelege ftbiconittndas vxores decem SC  odo.cocubinas triginta.Et filij quidem

/ y \ui  thefaurumjmetisaugeriiadipias8dtuftascouerfuseadioesy&fpuitdeireligioneatavtpopuluseiusmiraretur
'  tradidit,&c. ‘iniquitate.Cu moribus naq; pricipuicorrupitur couerfatio fubiedoru. Et cu viderint illoru luxurias

fuf caftitatis meritarefpuetes:quafivirtuteeoru;imitarinituturillecebras. No eni operaprtncipum
c / approbari viderentu^nifi etiarofimilia agerent.Hoc igituraccidit fubiedis roboam.Namcum ille

*»ut|

.... llTu mnij c

Sl??«««, d

Pffuari, j ,

ferttjregmn Bcantigatfatibus jro.lrrt).

:  ’'f"rvcv
ne\

im

rt,., a -'** VO/

^"»ncfctuauit

"-«Ou,

j ' 1  u,! cj; ille pt 0#

&  q> ipie H
roptrr locictate
,n  filet maligni«

V' 1  'resdefaerj/.
f|-tUfrc cius opi
utu ' enim fuadc/

^»n rcquicuiiTet M*ij

f^peis multis ho/
cmhcauitq;nfi^
fhi^uodrflet.p
"AjUnAisope/
'tJiontralegesa,, ;. ; .
n porpetraumt

itn con(\iuxit/ad
mquemcsin hie*
HamaHalonfilia/

<j.rt tftumabun*
pti rexfucdcra
• )i*odo Roboam
i  (vtoffgnauityfiV
Opitulum.xmj.
bm^.iificauitnui*

■' . rvodolla?
(sft>fon.Hasquide ?
nm murofqiCirf UI V
;ni ix o!fuin.&al |3
1,1 1  iiupcr autem
i mfoces adeuin
, f fntrs ptopr |3S
:d,‘.n |

, vrium.([Q. u,cu ?,t '

i llV i t nomin* ma ' /

L t (lafil |usnia
. . H dilic<t> aima '

v n, £ } ^

.j IUU h<> cfC ' *

■■ir.uetur

lu* ut,a *

-■ŠSSS

14., Iibus exercitum caftrametatuse.Sequebatur em eu currus milic SC  duceti. equitu veto fexaginta mi E^crcitus" Se*

A Iia:8£ quadragita peditu:quoru plurimos habebat lybios & ethiopes ([Inuades itaq;hebreotu re* f ac h numems*
gione munitiffimas roboam ciuitates fine dimicatione detinuit. SC  nouiffime armatus ad hierofoly* cqtra ro b oarn
ma venitj  vbi roboam & eius exercitus propter milicia Sefach tenebatur inclufus: deuq; rogabat vt R 0 {j 0am
eifls  vidoriam falutemq; conferret.Quos tfi non exaudiuit deus. neceis pugnaturis fgem vidorig ( j etut Jn  ^ *

.pmifit.Propheta em femeias aipdeu eisinterminari eos reliduru^icut ipfi eius videbatur deferuiffe p a jg ■ 3£ j ^ c g

culturaihgcaudientesianimofuntfoluti.Et dum nullam viderentinfefalutemconfitebanturornes, recu ^ rens n(jn
quod eos iufte defpexerit.cum ipfi circa eum impie ciudeliterq; geiTiffent:& eius legitima confudif* exauc j ltus?

fet.(TQ,uos vides deus ita deiedos/gč ad patientiam efle dedudos.non fe perditurum eos per pro*
phetadixit.fed egyptijs tame fore fubdendos^t agnofcerentvtrum hominibusferuire efletifatiga/,
j.R.c, bilius:an certe deo.(£Capiens  ergo Sefach non lege bellica ciuitatemifed padis prgeedentibus to*
i +. boa eum fufcipientei^ppter timore.igreiTus fcedera no feruauit.fed templum expolfauit/& thefauros

dominicos 8 C  regios exhauriuit.auri SC  argenti multa milia SC  inumerabilia fecu deuehens omamen*

B ta : 8 C  nihil oino illic dereltnques.([ Abftulit aut Sc  aureas laceas & fcuta que rex fecerat falomo. fed
neq; pharetras aureas dimifit.quas dauid fuptas a rege fopheng deo dicauerat. Qd cu ide Sefach Herodotus me
fecifletiad .ppria remeauit.CMeminit SC  huius plif &herodotus halicarnafeus:q folumo drča regis ^ uius  ^ e j

, nome errauit.S? quia getes alias multas luafit.& paleflina fyria fubiugauit:capies fine plio cudos in
[ ea regione degetes.qd noftra gente fubdita egyptijs indicare vult Ait em quomodo & ftatuas aure,
las qui fe fine plio tradiderut reliquerit. 8 C  mulieru geitalia in eis ceIauerit.CR°boaetemrexnofter
ei tradidit fine prelio ciuitate.Dixit aut & ethiopas ab egyptijs didicifTe genitaiiu ciralcifionephoe*
nices aut & Syri i palellina fatetur hoc fe ab egypti]'s didiciffo&pala e.qn alij nulli drcucidatur fyrio //
ruipaleftinahabitatiupternoftros.S? dehifsfentfatquifq; vtvoluerit. CIg ,turt iifcedeteSefach: p . f  ,

3.R.C. roboarexpro aureislaeeis &clipeis ereaeiufdenumerifecit. 8 C  cuftodibusregalibus feruadatradi* Vroaumslant
14-. dit.Et qui cu fpledido prlcipatu & claritate reru debuerat iperareifub multo filetio SC  timore regna* cei . “P 618  &

uit .Fuitq; hieroboa regi cudis teporibus inimicus, <£ Mortuus: aut cu vixiffet anis quiquaglta 8£ fe* rea 1 c °deni nu
pte:i qbus regnauit annis dece Si  odo. Vir fupbus & fatuus SC  noles paternis amids credere. pdide* I” 610 te f ,t  ^

j.R.c. rat pricipatu.fepultufq; e i hierofolimis i tumulis regu.fERoboa itaq; fucceffiti regnum filius abias: r° arn,& '^‘ ^^7

14. cu hieroboa odauu & decimu annu habetet in regno.Et h^c quide huiufmodi fi^e cbfumpta funt •^ Vlors roboa ^* ■

<£Crefcentibus hieroboam iniquitabu^Abimen filius eius egrotauitAchias quoq;prophetaip- a ™° etatI * * ue
lius vxonYqug mutata vefte fe peregrinam fingebatjfuturam fuper maritum calamitate f regniq; fui q ulc l ua gefimo
exterminationemprfdixi^mandans vt ei denunciet.Quinichil horum cogitanabellucontra Abia < l“ otu l “ cce
filium Roboam / maximo prgparato exercitu/mouit/vbi maximahebreorum ceaes nunq fimilps co*. 0 rc g nau ^*

gnita fuit/& belli vidoriam Abia obtinuit Q.ui paruo tempore poft hanc vidoriam fuperuiues an*
noregnitertio obift/relidis duobus& vigintifilij^rfiliabus autem decem &feptem exvigintifepteiti
vxonbus.Cui in regno filius eius Afa fucceflit. ' Capitulum.xv.

C Onfeques eft nuc dehiroboa dicamus queadmodu & ipfe fuerit conuerfatus. Is em non miquitates hic

!quieuit iniquitates facere cora deo: fed quotidie iti excelfis motibus erigebat aras.&facer toboam quoti>
i  dotes de populo faciebat.Cotra quas ipietates fupplicia no poft multu tps \  eius caput SC  die augmenta*

_»J tonus gnatiois ipfius erat relatura diuinitas.Cllla ftquide tepeftate cu eius filius noie Abi/ bantur. .

j.R. c. mžegrotarei^dixit vxori fuf,vt mutata vefte'priuatu fcema fufdpies iret ad achia ,ppheta. afferes eu Abimen q i bi*

14- • viru e (Te mirabile SC  futura pdicere. q etia de regno ei figniffcaffet/gC ab eo quafi gegrina re|reret.fi blia Abiahiero

puerlaguore poflfeteuadere.Q.ue mutata vefte/ficutmaritus ei pceperat:veniti fylociuitate vbimp, boa filio egro*
raba? achias.Cuq; foret domu illius ingreffuta.cu ia eilct.^phete vifus fenedute grauatus^pparuit tantevxore ad
j.R. c. deus vtruq; denucias: 8fquia hieroboa regis ad eu veniret vxor. SC  quid deberet f  quibus aderat re* prophetam A*

14-, fpodere. Q_uaieius domovenietqVeluti priuatafimul SC  peregtina:ille’clamauit.Ingrederevxor chia mittitAC.
hieroboa Quare te celasfDeu laterenonpotes.qui mihi Si te  ventura effe denuciauit.8c imperauit Aehias jpphe*

meaq; religione deferensfufi!efq; deos efficies.illos potius honorafti. deijcia te denuo/&ome genus priuata SC pete
ftuu exterminabo. SC  canu voracitati volatiliuq; pbebo.Et auid^n a me fufcitabitur rex totius po puli grina fegete/ fu
‘i qui de gente hieroboa nullu penitus remanere permittatiParticipabitur autem ifto fupplicio etiam tura pdixit ma
fpopulusy&hac tena copiofa priuabitur/& trans eufratem vlterius difpergetur:quando cundi/regis das ei vt mari*
u  impietates fecuti/deos ab eo fedos adorauerunt^& meam religionemvenerabilemreliquerunt.Tu todenuciet

k.iij*

JUberoctfluttsJofep&ttsttid


Bellum hiero <
boScotra Abia
filiu Roboam.

Exercitus abi$
numerus.

<7W^

1 j

fNotavbi rcqui
Jredaeftfpes vi
1 dorigin bello.

Vidoria A^e
cotra hieroboa

Maxima.hebre
orumcedesnu
g fimilis cogni
ta.

Morsabigžtno
regnitercio.i
FilijAbigduo
SC  viginti. fili?
autem dece Sc
feptem ex vigi
ti» feptevxo*
tibus.

vero mulier h?c marito feftina renunciare. Filium vero tiium intienies effe deffundum: namq; igre
diente teciuitatem fpiritum mox amittet. Sepelieturq$ pladu populi comuniter honoratus, Hic na D
q; folus cx genere Hieroboam bonus fuiffe videbatur. CCHoc ergo propheta dicente.exiliens tur# J t
bata mulier de morte fili j lamentas per viam feftinanter ibat Iugens 8C ingemifcens.filium vtiq> que
in fpe reliquerat viuum vlterius non vifura.quem cotinuo moriturum effe crederet Qu? dum venif
fet in ciuitatem filium quidem ficut prophetadixerat inuenit extindum.regi vero cunda narrauit. 5.r.c.iS
CHicroboa itaq; nihil horum cogitans.multo exercitu congregato contra Abiam filium Roboam
qui in duabus tribubus patri fuccefferai^caftrametatus efl/defpitiebat em illuppter etate. Qui dum
hieroboa uiafioneaudiffetiobftupefadus eft.Verutame vitra prudetia iuuetutis fpe bellandi robo#
ratus.eledo ex tribubus duabus exercitu occurrit hieroboa ad quendam Iocum qui vocabatur mos
amorreoruinfSC caftra circufigesbello neceffariapparabat.Erat em exercitus eius quadragfta miliS
virorum.Hieroboam vero manus duplex erat. €ECuq; exercitus ex vtroq$ ad opus bellicum SC  cer#
tamina committeda effet ia in acie coftitutu^nftas in loco excelfiore rex abias manu fileti u iinpera/,
uit/8C hieroboa petič vtcu quiete prius audiret.Fadoq; filetioicoepit h? c dicere.Nec vos egde igno#
ratis principatu deus dauid SC  eius foboli in tcmpore vniuerfo cocefferit. Miror quomodo receden /
tes a meo patre feruo hieroboam indecenter adheferitis jSC  cu eo nuc pugnaturi contra eos quia deo
regnare decreti funt adueniftis,vt eoru regnum his prelifs auferatis. Hadenus i taq; regnum hiero.*
boamdniufte detinuit:quod non reor maiore eu tempore poffeffurum.Qui deo pcenas etiam de p#
terito nune foluens ab iniquitatibus iniuri|Tq; ceffabit.quas ei hadenusiferre prefumpfit.Sed SC  vos
talia perpetrare coegi^ui nullam a meo patre paffi contumelianyfed tantujquia non que vobis pla ,  ®
cerent in ccetu locutus eft malignis hominibus credensiillum quidem vt putatis ira faciente reliqui ,
ftis.Quod autem verius eft.a deoVtos SC  eiuslegibus abftraxiftis/cum potius ignofcendum fuerat t
non verbis folummodo durioribus viri iuuenculi SC  contentionis ignarjrfed etiam qui ad aliqua dif,
ficultatem operiš periuuentutem fuiffet SC  infipientiam perducedus/propter falomonis patris illius
beneficia fepe vobis coIlata^quia veniadandavtiq;eft:peccatis fiEoru pro beneficij s SC affedu pa#
rentum, Vos autem nihil eorum cogitaftis neq; tune neqj modo fedvenit fuper nos tantus exercitus
Vel in quo de vidoria confiditisfAn in vitulisaureis Sc aris in nemoribus alias inmontibus confti,
tutis:qu? veftr? funt impietatis 8Cnon religionis indicia. An certe fpeinvobis multitudo pr?buit:qa
caftra noftra tranfcendit. Sed nullavirtus illic eft.vbi licet cum multis milibus aliquis pugnat iniufte/
Solummodo enimiufticia SC  pietatediuina fpes vidorie confiftit immot^que fcilicetapudnos fer#
uantes a principio leges SC  deum proprium venerate^que>no manus de putrefeibili filua feceru|fnec
excogitatio mali regis pro populi fedudione conftruxit:fed cutus eft opus principiumqj finifq; curiy
dorum. Vnde fuadeo cito eorum nune vobis vt penitentiam preteritorum habeati^SC meliora cogp
tantes dimicareceffetis/paternafqs leges recolatts; 8C quicquid ad magnitudine tante fcelipitatis cue#
xit.H?c equidem abias locutus efl:ad populum,<C Adhuc eoIoquete/quofdam militam hieroboa F
Iatenterimmifit^vt abiam exaliquibus partibus circundarent/quas exercitus non videret.Qui cum
inter hoftes apparuiffent:exercitus quidem eius turbatus expauit. Abias autem confortabat eos. SC
in domino fpem habere pofcebat. Tune illic pariter inuocantesdei folatiu facerdotibus tubis cane#
tibus clamore hoftes aggreffi funt.Etenim audaciam ac iuuentem diffoluit deu^esercitum aut abia
fecit excelfiorem.Nam quanta in nullo bello refertur cedes fuiffe commiffa. SC  neq; grecorurqineqj
barbarorumreferunt hiftorig Abia autemj& filifluda SC  Beniamin de exercitu hieroboammirabile
SC  famofiffimam perceperuntdeoconferente vidoriam.Q.uinquagintaeni milia hoftiumbelloipro // J*r.cB
ftratafunt.eorumcpmunitiflimasciuitates dirupuerun^infuperBethuliam eiufq; regionemforti dt
micationetenuerunt.Hieroboaitaq;hac perditionefatigatus:nequaq virtutes habuitqtocumq; te#
pore pofthgc abias vixit. Q,ui tamen poft hac vidoriam paruo tempore fuperuiuens obijt cum re
gnaffet annis tribus|& fepultiis eft in patemis monumentis.Reliquit autem nlios quidem duos 8Cvi
ginti.filias autem decem SC feptem.quos omes devxoribus viginti SC feptern procreauit.j£Huic fuc J.r.ctf
ceffit in regnum filius afa.cuius iuueculi fuit mater nomine Maacha.Q,uo regnante omnis prouin#
cia Ifiaelitarum pace potita eft annis decem.Hoc ergo abia} fili/roboam nobis gefta funt tradita,
{fMortuo hieroboam rege Ifrael anno regni fui vigefimo fecudoregnauit filius eius Nadab fo#
um duobus annis/quo mortuo Baala Mechili filius oe hieroboa genus fecudu prophete didum in
lteremit,Tucquoq; rex hierofolymoru Afa moribus egregius 8C virtutibus pclatifftmusEthiopes de
bellauiFffbi deo vidoripfignum pbente) quibusdeuidis ipfi inhierufale cum prpdaredeunti. Aza
rias propheta obuiam venit futura pr^dicens/quod audies rex SC  populus gauifi funt/pr^cepitq; rex
p^omnem prouintiam diuina mandata fummo ftudio obferuari, Capitulum.xv(.



»'^ nSD
' """'ivV'

,J

"" n Hoboa m

n *o.*<C

^lUn4l robo«

'ocjbanumos

''■'‘jragitarmiij
•'f ucum H  c«,

"'•iftiuimpera^

'»'Cijdeigno,

”»odo receden/

••cosijui.i deo

rc gntim hi ero«
ii'ctum dc p#

'lit.Sed H  vos
1  quf vobis pla, E
■tficnte rcliqm‘ /
fnd um fuerati
nad aliquadi£,
us pafnsiUius
s & atfcdu pa*
i u.iscxetcitus
»onnbus confti ;
'idoprobu\tqa
% pognat iniufte/
t apudnosfer«
fr.ua fnrcrutncc
umqjfinil'qjcun/

%H  mclioracogl/

;Kr liotatueue«
i :mm  tucToboa F
idfr«.Q,uicum
nfixtab.it eos. K
dbus tubiscane«
c*, jjutn autabia
, >v  , h 1 .; 'in *qi

jmmirtbile ,
^nbfUoproi^’
,-u- n!' ,rri lil

.^ndtocumi^tč/

, n „obi|tcu'nre

lemdoo«# 1 *

. c i ’■ *
J f omnup f0l,in/

'tilurtttrid***

' la

i Ajopcsuc

nu*< *  i 2 a

iS#

tettiftegum Beantfatufattbusi fo.ljcjctoi.

.  ° rtuus autem  bfetoboam tex dece tribuum.cum viginti 8C  duobus annis tenutffet im,

/\(&  a  'i I » perium:fucceffitq; eius filius nadab. CSecudo iam anno tegis afa tranfado/regnauit hie
*.R. c* roboam filius annis duobus patris impietate malicigq; concordans.In his autem duobus

j’ ’ * annis caftrametatus eft contra gabathon alias Gebetho ciuitatem paleftinorum.Cumq;eam foret
obfeffione capturus; dolum paffus a quodam amico nomie baafa.mechili filio:mortuus eft.CQ.ui
? r c.i5 P 0 ^°bitum eius potius imperio.omnegenus hieroboam interemit: Si  venit vtfecundum prophe«
5 ’ ’ ' ^arn dei ali] quide cognatorum hieroboam in ciuitate mortui lacerarefrtur a canibuyatq; confume,.

rtL IS

J.t.Cl?

rentunalij vero in agris a volatilibusdeuorarentur.Etdomusquidem hieroboam pro eius iniquita« _ .. .

te atq; ipietate hac vice dignam pertulit vltionem,CRcx autem hierofolimorum afa,dum moribus ^ virtutes^ 1 *

Htu lum

iJtVl*

quitiam.&abommmaculamundans.CHabuitautemexercitumeledorumvirorum arma geren« S !? s ‘ ,

tium fcuta & lanceas detribu quidem iudatrecentamiliaide beiamin aut icuta arcufq; portatiu du*-,? crci us
centa quinqtiaginta milia C Cumq; iam dece regnaffetannis.caftra contra eum mouit cum magno ? ntopig c ra
nimis exercitu žara rex ethiopig/ducens pedeftrium nonaginta milia. equeftrium vero decem mio Ala numet  ♦
lia:currufq; trecetos. Qui dum vfq; ad ciuitate morifan qu§ eft in tribuni iuda cum exercitu fuoveniC/
fet/occurnt ei afy8t caftris contra eum pofitis in quadam conualle nomine fabata^ion procul a emu
rt ' tate.cum vidifiet ethiopum multitudinemipofcebat a deo cum clamore vidoriam. 8C vt tam multa
milia hoftiu ipfe pimeret.neq; enim in alio confidendum effe dicebat q in eo/cj poffit etiam paucos
j)UV b  mu ^ orum  potiores oftendere & facere infirmos fortiffimis prf ualere CHecorante afa,fignum vic cui oranti
^ '  dorie deus oftendit:&cum gaudio diuinitatisauxiIio bello cogreffus.multos ethiopum percutit & deusviftorig fi

conuerfosin fugam perfecutus eft vfq; adgeraritiden regionem. Relinquentes autem occifione ho//8 nu , m  ptfbuit/
ftiu ad direptionem ciuitatis gerareth qua ca j peranyeorumq caftrorum protinus acceflerut. ita vt fthiopes^yindč
tollerent aurum multumq; nimis argentum.prgdaq; deueherent valde mirabilem.camelos & fubiuo
galia:8i pecudum greges innumeros.CAfaigitur 8C  eius exercitus fumpta huiufmodi a deo vifto/
riaatq; prfda;in hierofolymis renieauit.quibus venientibus occurrit in viaazarias nomine prophe,
ta, SC  precipiens vt paululu itineris a gteflu abftinerent.ccepit ad eos dicere/quia illa vidoria fuiffet . .

eis a deo conceffa.eo q>  iuftos fe fandofq; feruaffenty& omnia dei voluntate feciflent.Q,uos in eius
^ /j madatispermanetesdixitfemperhoftibusprfualere.&habiturosdiuinavirtutefgelicitate.relrqueo^,

tfV . . tes aute eiusreligione in cotraria deuenire.futuruq; tepus in quo nullus inueniretur verus prophet^J* 7 ^ *++*i4-*4s V*rfavnt :
f ^Tin co populo neq; facerdos qui iufte aliquid refpoderet.Ob g rem & Ciuitates iubuertgdas.& gente
Un *  V^in omni tetra difleminanda&vitam miferabilem 8£inopcm habituros,Suafitq; eisvtdum hoc ha*

berent bene agerent. Sl  nequaq a diuina deuotione recederent.CHgc audies rex & populus fut ga Afarex cer ero
P uifi.multuq; ftudiu & oes in comune,& finguli circa iufticiam exhibebant:mifitq; rex i omne prouio n i c fi  0f ^ n g ^ re
^ cia prgeipies vt legitima diligenter vbiq; feruaretur.Sic igiturafa tegis duaru tribuu adio gerebatur. ce pj t  j^ u j a  *; n |

C: ■  JTBaafaIfraelregiGymoproph'.ta quiinbibliahieuappellaturjadeomiflus/omegenusfuum dataobferuati
propter peccata fua exterminandum fore denunciauit,Qui obftinatus a malo no quieuit fed exerci,  *

tu fupto Ramath obfidebat]& regis Afa^puicia volens iuader^ffed pereptus a Creone baafanon ha^
buittepus pugnadi aduerfus Afa.Q,uo mortuo fucceflit filius eius hel^ue zamarias/qui i biblia du
citur zambri/occidii^&regnauitin Ifrael oino deletadomo baafa,quamorte audita exercitus Am#
nrege coftituit.Etfugies zamarias feipfum in regia domo concremauieregni die feptimo/& diutfio
fuit populi in duas partes, fed ocrifo Themamiolus regnauit Amri duodecim annis/guo mortuo/
fucceffit filius eius Acab.Sed SC  Afa propter iufticiam ac pietatem ad longi^am fcelicemq; peruenit
fenedute. quo mortuo ano regni fui quadragefimo fecundo regnauit filius eius Iofaphat.Cap.xvij.

Euertar autem ad rege Baafam qunfraelmco populo prefidebayocrideratq; filium hieroo
boam nadabj& eius tenuerat principatum.Is enimlin therfa ciuitate degens & habitaculum
ibi corftituens.regnauitquidemannisyiginti& quatuor;iedfuitmalignus & impiusvltra De baafarege
hieroboam|& filium eius/gcpopulummultis malis affiixit:& deo iniuriam fecit. CQ.ni mittens ad ifrf peiore hieo
eum gymon prophetam predixit & fe & omne eius genus exterminaturum.& eifdem malis quibus roboam, 8Cc.
domum hieroboam perdiderat/perditurum.qd rexab eo conftitutus beneficium non repenfauit. vt
c ‘ iufte & pie populoprffideret.queprimitusipfisprodeffent:deindedeo gratiffimafemper forebfed Denuciatio pu
6 ‘ magis imitatus eft peffimum hietoboa.cuius dum periflet animaiviueret tame eius in ifto malignih nitiois Baafa p
tas. Dicebatqj fupplicium malorum illius hunc habiturum:qui ei fimifeextitifte videbatur. CBaafa Gymo/ qui i bi
autem quis per prophetam audiffet futuram fibi fuoqj generi pro comiflis delidis vltionemaamen bliavocaf hieu
de reliquo non quieuit,neq; refpexit q>  male agendo deperiret/nifi gloriofe penitedo p  malis prete* a deo miffum,

Kiiij.

j.r.c.ij


E ibcr oct<ttui63oftpt)t iuDet

©((tona Ubij


ritis a deo veniam mercreturfed tang illi quibus prfmium proponitur laborare non ceflat^onec ad
propofita vemant: lic & baafa propheta dicente fibifutura.tangfiadmagna bonaconcurreret in D
Baafa ( 5 ptO ex# p er nidem fin generis SC  totius domus interitum pcior fieri quotidie non cefiabat.Naq; velut athle#
ercitu Ramath ra  negufriein his agcbatur malis .<£Nomffime vero exercitu fupto obfidebat ramath. qu£ quadra#
obfidebat. ginta ftadijs ab hierofolymis aberat,eamq; capiens cogttauifcvtin ea^exercitudcrelinqucret:qua <

Afa ad damafo tetllrsex j nc { e  procedens terram afa regis inuaderet. CCMetuens etiam afa conamen hoftis/& cogi#
cenoru rege mit tans  q U ,ap 0 fiet e xercitus qui ramath cceperat eius violare prouinciamimifit ad regetn damafceno#
tente ab eo con nim  Jegatos.fimul SC  aurum SC  argentum petensab eofolatiumiccmmemorans quiaamicitiam an#
tra baafa auxtli tiq U itu S  habuiflenttllle vero Si  pccuniarum opulentiam grate fufcepit Si  folatia prf btiitfoluens sani o
um habuit. citiam quam habuerat cum baafa/mifitq; ad ciuitates que baafa videbatur imperio lubiacere,vt eas

affligeret.Qui alias quidem incenderunt alias depopulati iunt.id eft eleom. & abelan Si  alias muh
tas.f£Hgc audiens rex ifraelitarum. fdificarequidem ramatham atq; munire ceffauitienimueroca * ,r * cl 6
ftudiofeftinauit vt proprffs ferretauxilium.Igitur afa apparatu edificiorumquem baafa congrega/,
uerat conftruxit ineo Ioco duas fortiffimas ciuitates:quarum vna gabaa aitera vero mafphavocaba//
Mors baafa re# tur.<£Et poft hgc  tempus non habuit iam baafa pugnandi aduerfus afa.peremptus eft enim a ere* ^R.C 3
gis cui fucceffit one:& fepultus quidem in ciuitate therfa.Cui fucceffit filius hela. CHic cum regnaiTet duobus anis 16 -
filius eius Hela defundus eft/quem occiditzatnarias equorum ordinis dirnidi) priceps. Nam dum epularetur apud ,
Zamarias q in difpenfatorem finim nomineofaalias Arfafuafit quibuidam equitibus vtfubito difeurrentes cuml
biblia dicitur za armigeris Si principibus defolatum reperientes occiderent. lili namq; cun di drča obfidionem ga i
bri occidit hela batheeciuitatis in paleftinapofitgoccupati videbantur. Perimens itaq; hela regem princeps equo# 6

ftlium Baafa 8 C  rum zamariasiipfe regnauit SC  omne baafa genus fecundum prophetam gymon interemit.Eodem
regnauit i  ifrael namq; modo eius domus propter impietatem radicitus eft euulfa ficut genus hieroboam petifle de//
^ e ^ eta omr “ no  fcripfimus.i(£Exerdtus autem qui gabathon obfidebat/audiens quod de rege contigerat;& q> za#
r  <'v  \ ^ orn0  baafa. marias occidens eWi inuafiffet imperium. SC ipfi'principemfuum amari conftituere regem.Qui ga

Zamarias fugi# bathena vrbemouens exercitum. venit in therfa.Etaccedes ad ciuitatemimanu bellica eam coepit/j.t.ci 6
ens Amari qm Zamarias autemvidensciuitatemfuiffedetentamdugitadlocumauleregif lecretiorem:8ifuccen E
biblia dicif am# dens eam femetipfum pariter concremauitcum regnallet diebus feptem, CMoxqj ifraelitarum di#
rt feipfum con# uifus eft populus.gCaltj quidem themanregnare voleban^lij autem amarin,cumq; viciffet parsa#
cremauit die re marinanteremptus eft theman:&in toto exercitu regnauit amarin.Trfcefimo autem Snoregisafa:
gnifeptlo in do amarin fufcepit i*pperium/& tenuit annis duodedm.Quorum fexquidemannos in therfafecit/reli
lj Jt  regia. quos autem in ciuitate qu 5 Mart on appellatur a grecis vero Samaria.CHicautem nominauit eam

Samaria vnde fatnarion.a famaro quodam:quiei montemvenundauerat in quo conftitueratciuitatem.gEfn nullo
di da eft. autem ditferebat priorum regum^nifi quod peior erat.Oes enim querebant quatenus fuis impietati/

^[Mortuo Am bus quotidie populum facerent a deo recedere:& propterea deleuit eos SC  nullum permifit eorum
ti fucceffit ei fi/ genere fupereiTe. f£Et is ergo defundus eft in famaria:fucceffitq,-ei filius acliabus. Exhisnaq;co# F
lius Acliabus g gnofeitur qtam prouidentiam humanarum rerum prpbatur habere diuinitas:&.quomodo bonos g#
in biblia dicitur dem elegit[malos autem abhorret/8C a radice difperfit.Ifraelitarum deniq; reges propter fuam inig#

Acab. latern & iniufticiarrfalter fuper alium irruentes.multi paruo tempore perieruny&eorum genus ex#

|£Afaregni fui terminatumeft>Afa autem rexhierofolymorumqui duabus tribubus prffideba^fpropter pietatem
quadrageftmo sc  iufticiam ad longam foelicemg; perdudus a deo eft fenedutem.Et cum regnaiTet quadraginta8C
primo obift cui vnofalias duobus anmsjbona morte defundus eft. Quo moriente fucceffitei filius iofaphat.de abi#
fucceffiteius fi< da matre procreatus. ff Hune autem imitatorem pro aui fuf dauid/pietate SC  iufticia čudi ipfisope J.r.ci6
lius iofaphatb. ribuscredideruntSeddehacrenoneftmodoreferendineceflitas.

C Acab Ifrael rege Sc  vxore hiezabel ydolatrantibu^helias propheta futura ficcitatem prpdices
receffitfcuHcorutcibum deferebantldeuenitq;in Sareptam ciuitatemAbi a quadam viduareceptus;
farinam SC  oleum fibi non deficere prgdixiy eitifg; paulopoft mortuu filium fufcitauit. Capitu,xviij«
Achab regis Ifi *- w r— 1  Gitur,achab ifraelitaru rexhabftauit i famaria.tenuitq;pricipatu annis viginti SC  menfibus j.r.eiž
raelimpietas fu c  •'duobus.nihilamplius  inouas g prifci fecerutreges^ifig* mali magnitudine tederetad pe#
per altos SC  ydo iora oem eoru nequiti^8c qd ad dimna ptineret iniuria viuaciter imitatus/K prfcipue con#

latria Hiezabel ftrudas adorauit vitulas/Si fug hec alia peiora moiitus e.C£Duxit vxore filia ionabal regis tyri Scfido^
vxor. nis noie iefabel.g qua eius deos didicit adorare.Eratei mulier nimis acerria fiT SC  audax.Q.ue ad ta#

Achab peffima taguenit Iuxuria atq; vefaniaVt etia teplu deo tyri('que baal appellabat ^dificaret: SC plataret oim at ,
templubaal gdi  borulucosicoftituit aut & facerdotesifalfofq; .pphetas huicdeo feruituros.Sj SC  ipe rexml’tos hmoi
ficauit &lucum circafefouebai “
plaatauit.&c, lyas dc ciuitati


'totibif

^j^oncad
io "S nfret ' n  ^

iJ^uadtiu
,,"T frct:t i u ^

^‘'VRcogu
' n  damafccno«
^^'cuiaman,
'"tfoiuensami/,
u!  'JCfrc.vteas
1  ^altasmul#

'** rni| ’'ucroca^Ci 6  -
' '-Jli congrcga,,
''•dpliavocaba/,
dl rnirn a cre< 3-R,ca
i t (iuobusanis lfi .

pulatcturapud

'iTirtfnrcs cumt

Ifdioncmga* .

V '; rrps cquo# J.Mtf
rrrmrtEodcm
'oam penile de/,
!pprat;&q> za#
ff.Yin.Qui ga
, i >'.iincoepit^.txi 6
fuccen E
iltaelitammdi#
viailet parsa#
•mSnotegisafa;
luhfrlafecitireli
t nonunauiteam

utrni. ([I n  nullo 4 ;  "I
ni% futsimptctad/
i permifit roruin
< 1 \hi$naq;co< F
toniodo bonos J/
mpfftluammitl'
<vmingmusex#
pictatcm

Cf

: ,:.,ieabi<-

Ui ^npfis°pe H' c,i

tjtrtnprfdtces

M vuiu -1  rcocpfuf/

' s ‘,ncnfibu5 ^

Icttderttdl*'

1  . ^cpuccoffc

r nšCfid®// .

,J *l2nu radtfc

1  •'^mrtosl ^ 01

%atx\  regutn

De antiatttotibus f o tort*

v

,\-mbrSncci?

rorem il!is annis in ca .puincia fe mifliirunVmfi ipfe rurfus apparuiflet. Et m his didis cum iuraffeti _ _

A abfceflit ad partes auftrales 8C  habitauit circa torretem'quedanyyndf poculi habebat auxiliu. Nam Corui cibu at»
corui ei cibum quotidie deferebant CCuq; fluuius fiecitate nimia defeciflet inciuitate Sarept^n5 feebant helij*
,pcul a fydone tyroq; deuenit:que ciuitas in  harum medio conftituta eftideus enim prf cepetat cui#
damillic mulierividuf vt cibum ei prfberet. Etcum nonprocul eflet a porta: viditmuliere viduam Elelyas in fare#
ligna fibimet colligetitenycui cu deus fignificaffe^hanc elTe quf ei  cibum miniftratura foretiaccedes ptaciuitate ap3
falutauit eam/ 8 C ad bibendu aquam fibi ttibui poftulauit,Q_uf du prccederet/denuovocas eair^etia ^ c ^P tus

panemfibi popofeitafferri.llla cu iuralTetnichi!intus febaberenifimodicufarinf&paululumol ei ,~ l 13 ,-, 0  e “*j*
Et propterea prexifle ad colligenda ligna vt co fperfa farina faceret fibi fuoq; filio panes/cu aliud ni n ? dencere pd«
chil fupereflet/nifi vt farne morerenturait propheta.Confidens perge/& fpe meliote confiftetfacief xlt *
q?primitus miebi pabulum defer.Predico namq; q> tibi non deficiet hydria farin f/neqt vas oleitdo^
nec dei gratia ymbrem fundat in terras.Hf c ei dicente propheta.vcnies ea que dixerat fecit & ipfa
Iiabuit pabulum Si  filio millrauit & prophete,nichi!q; horu defuiteis doneč ficritas deficeret.ffMe Menandet mi
minit etiam huius ficcitatis Si  menader in geft/sithabalityriorum tegis itadicens.Et ficcitas fuper nilni tnums lic#
eos fada eft menfe vperbentheon:vfq; ad alium annum yperberithei, Q^ui du deo fupplicaret.mul cltatIS ’
ta flumina funt emiffa.Namq; ciuitatem botra edificauit in phcenice;&aazan bliphfa.Et h ec quide
ait fub achab fada m fignificans ficcitatem.CHocenim tempore etiam Itabulus aliasithobulus cu//
ius fccit menander mentionem regnauit in tiro.CfMulier itaq; qua pauloante diximus pabulu prje ias

5 r,c,I 7 buiifeprophete/cumcecidilfeteius filiusinlanguor^itavtanimamdimitteret&mort|iuseflevide,fil ium vidu§ftt
retur deflens d  manibus femetipfam valde difcerpens/voccfq; quas didabat ludus emittens.accu, ^ CItauit ’
fabat apud fe fadam prophetj prgfentiam^uafi ipfepcccata eius arguer k.8i  ideo puer fuiffet extin^
dus.Ille vero eamequo animo eife prjdpiens. Et fibi filium contradi dicens viuum fe eum reftitue .

re promifit. Q_ua tradente.portans eum ad locum in  quo degebat^gi in ledulo collocans/ clamabat - 510  heiyj aa
ad deum dicensfg? no fuiffet mulieribn repenfatu qu§illumfufceperat &nutrierat.cu filius eius eU  , um ^ 5 r u 7 lta
® fet ab3atus,Rogabatq;vt rienuo animam puer| teciperet atq; viuendi copia preberetur.Cumq;deus tlo nenlijVid u ?«
g l  matris habuiffet mifericoria/gi vellet prophete rogantis annuere ne videretur ad eam pro Iefione
veniife/cotinuo vitra omnem opinionem reuixit puer, lila vero gtatias prophetj referendume apet,/
te fe cognouiffe dicebat|q> loqueretur ei Vjuere diuinitas,

ffHelia reuertente/Abdianf qui fe^uiente hiezabel in propbet/as dei centu ocultans pauetat)fi
bi occurrit/quem ad regem mittit nunciaturu feadeife,quo cognito Achab cotra 5 ?eliam iratus mox
acceifit/fed conlf as helias populil in mote carmeli/omnefq; filios prophetas petit cogregari/iignoq 5
J>!_veritatis experimento datofaltare ex duodecim lapidibus coifruxitdd cuius preees ignis de celo
j/rfcedens fuppofitas hoftias cocremauit^falfis prophetis inutiliter facefdptibustauos omes occidi pre
cepiyotationeq; fua pluuiam impetrauit. '^** rv ^r ir * 1 ^t<qxix.

Ranfado fiquidemparuoteporevoluntare deiipergebatad regem achahfuturuq; f^elias teuettif
ei nuciaturus ymbrem.Erumna enim 8C necefiarioipinopia .pninciam nimis inuafe^ a d achab
rat:ita vtnon folu homines^jpter fiedtate/fed etiam cctera animalia fames afficeret ,

CRex igif euocans quedam abdianyqui erat fuper eius iumeta.dixitei vt ad fotes Rex abdia fue
; aquarugCtorrentes pgeret quatcnus pdfcuaaialibus inueniret.Q^ui dum mifilTetin domus difpen#
cudum orbe terraru ad querendum ^phetam hehanfnecinuenillet.precepit vt eu fatoremittit vt
etiam ipfe requireret.Quod du fieri placuiffet 8i  rex Si  abdia p fingula itinera prexerut.CContige# fotes auttorren
tat itaq; tepore quo hiezabel regina prophetas oeciderat vt centu prophetas ifte in fpelunris abfco# tes iueniat.
c  deret)eoiq;folumodopane &aquanutriret,CCumigiturabdias recelfilfet arege^pphetahelyas oc/ Helias occurrit
curnVa quo tequifitus quis effet/& agnofcens effe .pphetam protinus adotauit.Cui prophetaperge^abdi? que mit#
inquit ad rege Si  dic ei qm adfumicui ille refpondit. Q.uid male paifus a mealluc me dirigis.quo poO tit ad achab na
lun indubitater occidi .'An ignoras quonia nullum reliquitlocunyquo no dixent:vt te repertum ad ciaturu fe ad#
cafum neds adducat Putabat alias prfcauebat enim nedum regi nuciaret/heliaalibi difcedetetne# effe,

9 ,r.c.i 8  Uri videretur ac morti fuccumberet.Commemorabatq; ei queadmodu cum hiezabel prophetas oc#
cideret.centum ipfe abfconfos et multos alios in fpeleo liberaflet, Cui propheta.Nichil inquit metu,
ens ad regem feftinans aedede. Prf buitq; ei iureiurando religionem:quoniam illadie ad achab ipfe Nundante ab#
quoqi veniret.ff Dumq;regi nunciaifet q> vidiffet heliam4noxoccurrit achab requirens cum gran# dia heliaadelTe
di ita fi ipfe eflet qui in populo hebreorum iopie audor exifteret.Tunc propheta in nullo formidas achab mox oc#
aiikutn  potius mala omnia ppetraflefeiufq; genus in illa prouincia deos alienos Ei'ntroduxiflfe &’.defx currit cu ira co#
qui folus eft reliquifle. Sed nune inquit omnem populum ad montem carmelu prf cipe congregari/ tra heliam,
necnon prophetas tuos/pariter 8i  vxoris tuj lacerdotesquotcuq;fut numero, ( pphetafq; lucoru qua,y

j t.c.i 8

J

SLibet octamtg jlofep&tiuDtt ttftcdaudt

fi quadringento^qui du omnes ad pr^didu montem achab euocante veniffenfrftans in medio he#

J Iyas ait,Quoufq; diuifam mentem SC  voluntates habentesan hac conuerfatione confiftitis.Siquid{
putatis/noftre puincie  vem deum SC  fo!um eja  fequimif& eius mandata feruate.Si vero hoc no exi#
ftimatisyfed peregrinos creditis Sl  illis exhibedam etiam putatis efie curam alias cultura eis nichilO/P
Pctitio Iielif £  minus obedite.fi; Cumq; populus nichil ad talia refponderet petit helyas pro experimento fortitu#
experimeto ve# dinis alienorum deor^& fui cuius remaferat iolus ipfe propheta.cu illorum eftent numero quadrin#
titatis. getiivt fumeret boue SC  eum occifum fuper altare poneret/nequaq /gne fuppofito/fimiliter etiam eis

facientibus inuocari proprios deos quatenus eorum hoftias concremarent.Hoc inquit fado cogno /,
Sacrififdu filio# fcetis veram dei preualere naturam. Q,uod dum placuiffet: ait helyas vt eligentes bouem illi prius
ru facerdotu in occiderent/fSC deos proprios inuocarent.Q,uoru dum non audiretur oratio/deridens helyas magna
utile, voce eos deos fuos clamare monebat:qui aute^profefti aliquo fuiffent.-aut forte dormirent. Illis au

tem a matutino vfq; ad diem mediam hoc facientibu^& femetipfos more patrio cultris SC  gladijs u
cidentibus/& nichil agentibus)tum ipfe eilet iam hoftias oblaturuyillos quidem abire precepit/po#
pulum vero in proximo iuffit accederefvt viderent & cuftodirent eum ne lignis lgnem latenter imit«
Sacrificium he teret.Cumqj populus accefliffet/fumens duodecimlapides fecundum tribushebraici populi/confti#

Iig q ex.xi/.Iapi tuit ex eis altaref& circa'eum fecit foueam valde profundam,&impofuit ligna fuper altare/ 81  in eis
dibus coftruxit iuppofuit hoftia^prpcepitq;vt quatuor ydrig defonte completedeferrenf iuper altarc/donec fouelT
altare 8£ ad eius illa$jt quf aqua fparfam ex altari fufdpiebat impleta manaret. Q.uo fado cepit or are deum atq; cla#
proces ignis de mare vterranti populo multoiam temporefuam manifeftam faceretpoteftate.f[Cumq; h?c dixif# E
celo defcendit fet.repente ignis de celo videte populo ceddit fuper aram.&cofumpfit hoftias vniuerfa^ita vt etia J.r,c, T 8
cdcremans ho# aqua ipfa cocremaretutf&locus hadenusvfqs perdur$t.Hoc videntes ifraelitg cecideruntin terram#
ftiam. & adorauerut vnum deum folum maximum verumq; proclamantes/alios vero falladter fe SC  vana

opinione coluiffe.fETunc comprghendentes prophetas fuos cundos helya precipiente peremerut.

Filij pphetf iu Dixitq; propheta regi.Perge ad conuiuium tuum nichil de cetero cogitans. Poft paululum namq; 3,
bente helya oc# deo ymbrem largiffimum vidcbis effundi.Igitur achab poft hec verba difceifit.fi;Helyas aute in cul
ciduntur. men carmeli montis afcendens.pofitis in terra genibus'eifq; coiungens caput orauit,Quo fado iuf#
fit/vt eius minifter pergens in quendam fcopulum ad mare/refpiceret fi aliunde nubem fufcitari vi#
deret. Tune etenimaer eratvalde puriftimus: SC  ferenitate perfp;cuus. Quo afcendente fepius;nb
chifq; vi dere fe dfcente.dum fepties hoc feciifet/ait fe videre aerem aliquomo ; non tame amplius/q
vnius hominis vdftigb crefcentem.Quod dum audiflet helyasfmifit ad achab iubens,vt adciuitate
citius abiret anteq ymber dirumperet.Qui mox in vrbem hiezabel feftinus aduenit.Tunc repente ftaf
dem aere fubdudo alias obdudo ca!igme/&nubibus adoperto fpiritus vehemes ortus cft/&  vberrr
mus ymber effedus,

CHelyasf hiezabel eum occidere volente) timens^relido miniftro in berfabeg ciuitate ( 8 C  oras
vt mop;re?jfub iunipero obdormiuit)8£ excitatus inuento cibo comedifc&lvirtute illius cibi venit ad
montem fyna/vbi vox diuina eum non timere fed reuerti pr£cepityiuffitq; vt hieu regem fuper ifraet
inungatf& azael fuper fyriam(helifeumq; vngat propheta/quod audiens helyas ad regionem hebre F,
orum eft rcuerfus/& inueniens helifeum arantem fecum adduxit difcipulum.Nabot agrum fuum ve^
nundare recufantem hiezabel {filio contra eum adhibito teftimoioflapidari procurauitAjuo mortuo
achab vineam rapuit/ad quem helias,a deo miffus futuram peccati’pr?dixit punitionenyfed ipfo hu/,
militer penitente|rdixit deus prophetig differendum fore fupplicium. Ca.xx.

EW°P hcta vero  diuinitus infpiratus.ante currum regis ad ciuitatem hiezabel vfq$ perte« j,r,c.rS
Hiezabel indi# ||j Jxit. Audiens autem vxor achab hiezabel/^ figna qup fuerant ab helya celebrata & q»,p

gnata cotra he ||| jphetas fuos ccddiffet^ndignatamifit.ad e»m nuncios.& per eositerminata eft fe eum

lia SC  minate ei p |^^itainterfedurum.f!cutprfdixeratilleeius prophetas.Tuncformidansheliasfugitinci/
morte times fu# Pi 0  uitate nemine berzabey.hec aute eft in vltimo fortis iudep in terra idumeoi^.ffOuo te/

f it ipfe. linques fuum miniftrum abfceflit in heremu.&orauit vt moreretur.non enim meliore fe effe patrum

»imittit mtftru dicensfvt illis perditis ipfe viuere aliquatenus exoptaret.Q,uo fado circa quandam arborem obdor/
et fugit in defer miuit:K eum eum aliquis excitaflet(furgens inuer.itcibum SC  aquam.Comedens autem 81  recipiens
tu oransvt mo# ex illius cibi refedione virtute venit ad mote fyna/vbi moyfes leges a deo dicif accepifle/nueniefq;
reref obdormi# in eo vnam fpelunca ingrefliis in eamcomorabatur.Cumq; eum vox qu?dam ex incertorequireret/j r Ci , 5
uit. vtquidillic effet.8c cur relinqueretciuitatemj!aut quia eo q> occidiffetprophetas alienigenarum deo,

Jleuelatio helif rum. & populo comprobaflet^uia vnus fit deus quem ab initio confuluiffent: SC  ob hoc ad fuppliciu
yt .redeat, quereretur a regis vxore. CRurfus autem audienslvt fiib diuum procederet,8C quid oporteret fteri
altera die cognofceret.ex fpelunca digreffus eft.Et fado fubito terre motu: fplendorefulgentis ignis

%ettti  regutn

©eantiipitattbus jfoJtmttt.

infpexitfa<ftoq; filentio:vox diuina nequaqeum timere pr£cepitfquem nullus poffetdetmereinimi
A  čus/Iuffitq;vt domu reuertens vngerct populi regem hieu namfi daniafco vero fyrif aza«

eI|pro fe autem conftitueret helifeum de ciuitate abela ( vt totius imperij popub perimeret: alios qni«
dem azabel/alios aut hieuš.Hfc audiens helyas ad regione reuerfus eft hebreorum. Et inuenies he«

Iyfeum fiilium faphat arantem: SC  cum eodem alios viq;'ad iuga duodedm^ačcedens proiecit fuper
eum palium fuum.helyfeus aute cepit cotinuo prophetare.& relidis bobus fecutus eft eum,rogans
vt ei pmitteret quatenus parentes proprios faIutaret.Quo iubente vt faceretivaie dieens eis fecutus
eft& fuit helye cunčto tepore eius vite difcipulus SC  minifter.De hoc itaq; propheta h?c dixiffe fuf Helifeus ,ppM
j.K .ca« ficiat ,CQ.uidfljgitur nabotb de azari ciuitatc/tegio agro vicinus togatus eft a rege vt ei vicinum a« ta fečutuseft hd
z  1  grum quolibet precio venudaret/quatenus eo conuičfco poffeffionem ffceret potiorem: qui fi nollet Ham.

pecunias acciperejex eius agris que vellet eligeret.Naboth dicete fe hoc facere nollefed paterna for- Naboth agrum
tem eligerc poffidere eotriftatus rex qui alienum prfrium non poffet accipere/neq; lauacris vfus eft/ fuumvenudare
neq; cibis^hiezabel autem vxore fua requirente cur ita tribularetur: cum neq; balneas,neq; pradiiim recufante cotri
appeteretfiieq; cenam|narrauit ei naboth fuperbiam/g£ quia dum,ipfe manfuetis fermonibus SC  infe, fta? rCx achab.
r/oribus a rcgia dignitate locutus ei fuiffetjno ipetrado q popofceratjptuliffet iniuria.llla vero roga«
bat vt a pufiiiammitate trifticiaq; recederet|fuOq; corpori foleniter .puideret/dieens de naboth fup«
plicio cogitare.'Q_ug mifitrepente’Ifas ad iudice ifraelitaru exnoie achab.iubes vt ieiunarent omes/

Sc  habito conuentu naboth facerent prgfiderejcu vtiq; eifet infignis gener^8Č inftrueret tres quofda Hiezabel Ifds
viros audaces/qui cotra eum teftimoniu dicerent:quafi deum blafphemaflet SC  regem/& hoc modo ad iudicemittii
perimeref.^Naboth itaq; fecudum fčripta regineiteftimonio contra fe perhibito qiiafi deum blaf« Vtfalfts teftibus
phemaffet Si  regemdapidatus SC  mortuus eft. Audiens autem hec hiezabel ad regem mox eft igref« naboth conui«
fa:dixitq; ei vt vineam naboth gratis acquireret. Achab autem Ietatus eft inhis qug  ačfca funtexilies čtus occidaf.
e lefto pergebat vineam naboth infpe&urus.ln hoc indignatus deus iriifit ,pphefam helyam ad a«
grum naboth.quatenus ad achab accederet/eiq,- de his que gefta fiierant loqueretur {&  q> occidens
verum dominu tigri ipfe hereditate illius poffideretiniufte.Cumq; veniffet ad eunydicente ad eii re 7
ge/quid velletjfaitfq> peccato pollutu eum inueniffet in illo locorin quo naboth mortuus a canibus vi«
debaturfuiife deuoratus:eiufq; fanguine 8č!vxoris fundendu SC  omne gerius eius effe perituruieo q>

B huiufmodi impietate effecerunt< SC  contra Ieges patrias ciuem iniufte perimerint. CContriftatus M/Penitentia  A *
•c« 1  J tem chab SC  penitentiam agens/ingreifus elt/6c indutus facco nudiš pedibus ambukbat.non appe« c fa\) Sc  huilita^
tens cibum penitus/8£ peccata fua confitens:8t deum hoc modo placare contendens.Tunc deus ,p« te  pacatusdeus
phete dixitjachab quidem viuente eius generis differendum effe fupplieiumffed eius filij teporibus K

inferendum,Ethecquidemhelyasregidixit.

C Adadus fyrierexfqui in bibliabenadab dicitur/’ad acha bf$  famaria obfeffum trinam mittit

?- r

riofiilime debellauitjffed SC  fecundo firos in campeftribus exercitum contra hebreos ducentes in fu.
gam conuertitfquorum multitudo maxima fuiscurribus impedita extinda eftjSC  reliquos fugientes
muri ciuitatis aphec corruentes occiderunt.vidi itaq; firfveniam ab hebreis petentes obtinet SC  ada«.
dum regem muneribus donatum (parato inter eos fcedere/remifit achab/ad que micheas ptophe«
ta cruentatus venit/8c parabolam proponens,vt tex ignorans contra feipfum fententia proferret/ed
SC  ipfam explicantem prophetam confufus achabjclaufum in carcere iuffit feruari. Ca.xxj.

23 Is itaq; temporibus adadus fflius adadi regis fyrig SC  damafci collečfco ,puincif totius ex« Adadus rex fy«
ercitu SC  folatio triginta duorum regum habitantiu trans eufratem contra achab caftrame/ rig Cqm [  bibliai
tatuseft.Ille verofeum par non effet exercitu) ad dimicandum non prffumpfit accedere/ dicif benadabj
fed omnia neceffariain ciuitatibus munitis includes ipfe manfit in famaria.Habebat eni bello contra a«
hec rnuros valde fortiffirno^gc eratinexpugnabilis obfidentibus.Rex vero fyrieexercitu ftimptove /  chab parato iti
nit ad famariam & obfidens eamipr?conem mifit ad achab petensvtjeiuslegatos fufciperet;8£ qiiid famaria obfeffiJ
velletagnofceret Quod dum rexifraelitarum fieripermififfetjVenientes legatiante regem/diuitias pcone mittit.
dixerunt filias Sc  vxores achab adado regi dandas.Et fi promitteret h?c ita faciend%vt tolleret ho« Rnfio Achab
ru qulcuq 5  vellet.caftra folueret:& ab obfeffione ceffaret.ff Achab autem legatis dixit.vt eutes fuof territi nucijs re«
dicerent regi.quia SC  ipfe Sc  omnes illius: eius poffeffio forent/K que difplicerent fola relinqueret. 1  gts fyri? petitia
C Achab itaq? fecunda legatione fyriorum regis vehementer affedu^collečto populo in ecclefiatn ni eius acquie«
dixitquia ipfequidem paratusfueratpro falute SC pacecuniftorum)&vxores fuas SC filios SC  omnem fcentis.
dare poffeffionem .SC  quia hf c rex fyriorum primalegatione iuffiffet: SC  nuc inquit denuo miffa legtp
tionepetit perlcrutandas domo^vt quicquid in eis optimum inuenire polfit auferai/8c occafionem



Sa&etoctaaus! fofcpUttirtei $*ftofiaUb}t

Rcfpofio popu hanc machinans ad pugna;&fciens quia in eis rebus non peperriflem-ad veftras acceffitjEgo vero
li ad refiftendu qdvobis placuerit exhibeo.CPopulus autem refponditnon ei obediendft/fed potius cotemnendu D
parati. efie(& ad pugnandum fe preparatos exiftere legatis itaq; refpondens vt abeuntes dicerent.quia pri bt. ca

Tertia legatio rn$ quidem petitioni elTetparatus obedirpmaneret autem prociuiu fecuritate.follicitus/nefecunda 10
adadi ad achab petitionem poflet implere:dimifit eos. CE Adadus autem audiens hec potius indignatus tertiam le#
a  gationem mifit ad achab interminado atq; dicendo^cp altiore tetre congeriem muris/de quibus ille
,,  prffumebat erigeret.fi fingulos terrf pugillos de exercitu eius vnufquifq; portaret. Et his eum inter
minatioibus deterrebat. Achab autem refpodentefquia non deberet gloriari qui eflet acdndus: fed
qui bello fuperior demonftratus/Legati venientes cutriginta duobusregibus qui in eius folatiove^
nerant inuenientes in epulis ei nudauerunt refponfum. Atillerepente precepitrircudari ciuitatem i
SC  aggeres drča eam extol!i/& nullo modo obfeffionem relinqui. Achab autem his geftis: erat cum
Cofolaf jachab omni populo in anguftia coftitutus. <[Tunc tamen fecurior factus eil 8C  a formidine releuatus dum
propheta fibivi ad eum quidam propheta veniflet atq;dixiflet.promififle deum vttanta hoftium milia eius ditioni
ftoriam ^pniit *  contraderet,Q_uo requirente:per quos hfc vidoria proueniretrper filios inquitprincipum te fcilrcet
tentem, eorum imperitiam prpcedente.Couocans autem filios principum rex inuenit quafi duccntos trigin

Numerus P ue ' ta SL  duos. Et agnofcens fyrum ad conuiuiu fuille couerfumtapetiens portas filios principum mox E
roj* armigeroRj emifit, {£Fxploratoribus autem renuciantibus adado quod gereretur/deftinauit qui ds occurreret/ ?. R. c.
principu ifrael. pr^cipiens vt fiquidem ad prflium venirent.eos ad feIigatos adducerent: fi vero pauci eflentudem it
Vidoria achab efficerent. Achab autem exercitumhabuitalium infra murum in fublidifs. porro filij principum co#
cotra rege greffi fyriorum cuftodibus/multos eorum interemerut. & alios vfq; ad caftra perfecuti lunt. videns

autem eos rex ifraelitarum vincentesietiam alium exercitum dimifit exire.Qui repente in fyrios ir#
ruentes preualuerunt eis.Non enim fyri fperabant eos fuper fe fic inopinabiliter fuiife veturos/quos
propterea inuenientes nudos & ebrios ita perfecuti funt: vt illi etiam fugientes armarelinquerent.

(C  vix in eqtio rex potuiflet euadere. Achab aute multo itinere perfecutus interfedt fyros&eorum ca
ftra diripuit:& inueniens in eis diuitias auri 8£ argcnti non pamas 8£ curruum adadi Si  equorum: in
Predixit,pphe# ciuitatem denuo remeauit. Dicete vero ,ppheta vt prppararet exercitum^quia futuro anno fup eum
ta regi achab fy denuo fyrireuerterentur/ achab in ciuitatehfcagebat. C Adadus autem cum quanto potuic exero
ros fequenti an dtu de pr^lio liberatus/cum amicis proprifs/ cogitabat quemadmodu cum ifraelitis denuo dimica#
no reucrfuros. ret. Q.ui in moptibus equidem non pugnadum efle dixerunt.quafi deus eorum in locis talibus non j. R, c.

prf ua!erep& ,ppterea tune ab eis eltent vidi.fed fi in campo gererent bellaideuincerent. Super hoc z o
autem confilmm dabant vt reges quidem qui venerat in folatium ad propria remeare dimit teret. &
eorum exercitum prelifs retinens/fatrapas ordinare^8£ in loco caftrorum exercitu de,ptiinda eorum
Secudo tex fyri digeret: SC  equos currufq; fuppleret. CCredes hfc bene fibi dida fuiffefrex  fyriorum difponebat exv
oru cotra hebre ercitum/verifq; tempore moues caftra accedebat fupra hebreos:veniefqj in ciuitatem afecha/ in ma»
os exercitu pa# gno campo caftra conftituit. Achab ergo occurrens ei cum fuavirtute ediuerfo tabernacula fua fixit.
tat. Erat autem quantu ad fyrum paruus valde eius exercitus, <£Tuncrurfus acceffitad eum propheta/

Propheta vido SC vidoriam darc promifit fuamq;virtutem oftendere.qui non folum in montibusjfed etiam in cam,
riarn achab pto pis exifteret:quod apud fyrios non ita conftaret.Igitur diebus feptem caftris pofitis:quisf<jebat.Se# p,
mittit, ptima vero diluculo procedentibus hoftibus aciemq; coftituentibus ad pugnandum;ediuerfo 8C Ae

Vidoria achab chab fuu dirigit exercitum. ^Tunc congreffus robuftiftima dimicatione commilTa hoftes in fugam
cotra fyros. conuertit:&ad eorum interitum perfequens imininebat.llJi vero fuis: cutribus impediti adinuicem

Muris ciuitatis funt extincti pauciq; diffugere valuerunt in ciuitate aphecath Sed ipfi funt mortui. Muris enim fup
aphec fupfugie eos cadentibus viginti feptem milia defecerunt. In pry!io autem centum mika funt occifi.CR cx au
res cadetibusvi tem fyriorum adadus fugiens cum quibufdam fidelifiimis feruorum fub terraneo loco eft celatus,
ginti fepte mi# Cul cum dixiffent ferui quia clementes eftent SC  mifericordes ifraelite:& poffent modo confueto ro#
lia iterempti fut gati falutem ei conferre fi euntes rogarent achab dimifit eos hoc agere.Tunc illi induti facds SC  refti/
mortuis in plio bus fua capita alligantesffic enim olim captiui rogabat fyri)ad achab venerut/petentes eum vt ada #
centumilibus., dus rexmeteretur falutem:quia gratia eiusproprius foret feruus.Ille vero dicens felibentereum fu#
fcipereffi viueret/nec in prelio defeciflfet honorem quoq; atq; deuotione exhibiturum fe ei vt fratri
debitam promifir.Tunc illi accipientes iufiurandu vt nichil pateretur aduerfum:eduxerunt eum de
loco in quo videbatur elTecelatus/& fedenti in curru achab obtulerunt. Qui cum adorafleteudans
ei dexteram leuauit in curru Sc  ofeulatus eum iuflit eum efle fecurum dices vt nichil mali deberet de/
cetero formidare. Adadus autem grat/as egit SC  nullofe tempore obliuifcihec beneficia promifi^fed
etiam duitates ifraelitarum quas tulerant reges ante eum redditurum fe dixit Sc  damafeum <vt ita
rex hebreoru egrederetur ad fuam ficut maiores eorum ad famariam.Celebratis itacpfcederibus in#

/

%etrtj reguttt

SDeantfonftatibus Jo .kr k.

A

j.R.ca,

zo

j.R.ca.

7.L

B

ter eos achab multis muneribus donatum ad proprium dimifit imperiu. Igitur belium adadi regis
fyriorum quod habuit aduerfus achab&ifraelitas.hoc modo terminatum eft,(EInterea quidam,p Micheas^phe
pheta nomine mtcheas accedens ad vnum ifraelitarum peti/t/Vt eum in capite ! pro voluntate dei p/, ta a b vno petit
cuteret.Quo nolete/predixit ei quia eo q> inobediens effet deo:'eiufq; precepto leone occurrete pi# ,p der volutate
meref.CTQ.iiod dum lili homini cotigiffet^afcceffit propheta rurfus ad alium:& idem vt faceret ipe# pcuffi in capite
rauit.Quidum pcuffiffeteumeteiusverticecruentaffet:alligato capiteacceffitadreg<ydicen^quia cuinoletipcute
dum effet in exercitu coftitutus accepiffet a quodam tribuno feruandum captiuum/fibiq; ab eo d u  repdixxt futu*
ftum/vt fi captitius fugeretfipfe moreretur.Quo fugienteas qui eum tradiderat mortem ei minaref ra  morte.
inferre.Tunc refpondente achab mortem ei imminere iuftiffima: foluens caput agnitus eft effe m u
cheas propheta.Hac enim parabola vtebatur proptetfermones quos etat ei di«ffurus.Aitnaq;qu<v^ x P^ ca ffo pa^
nia cumdeus ei conceffiffet vt fupplicium hoftis euaderet/ipfe inimicu eius adadum/quideublaf# rabolequacon
phemauerat dimififfet.& .ppterea deus decreuiffet ipfum ab lilo perimi: populu vero ab'eius exer# fufusachab ,p«<
citus inuafione confumi.lratus vero achab prophete.illum quide claufutn feriiari iuffit.cofufus au# pheta claufura
tem michee  fer monibus/ad fuam domu remeauit.Igitur de achab hec dixiffe fufficiat. iuffit feruari.

{flofaphat regis iuda virtutes/qui mofaycas leges per ( puinciam mandauit cuftodiri: quiq; a
vicinisvalde amatus a paleftinis & arabibus tributa recipiebat: cuius grandis etat exerdtus/& filio
fno io ra vxor erat gotholia filia achab/cui auxilium prpftare contra firos pmittens petit dei prophe.
ta confuieref Achab falfis ,pphetis vi&oriam ,pmittentibus}quo querete micheas de catcere educi#
turfqui cafum 8C  mortem achab pr§dixi^que fedechias pfeudo propheta iniurijs afficiens/fed Si  e3
pcutiens/confortauit acbab/qui vnacum iolaphat contra firos exercitum duxerunt/vbi fagitta pcuf«
fus exanguis interifi/cuius canes fanguine fecundu hclya Bi  michee prophetia !inxcrut. Ca.xxfj. » f

Euertar autem ad regem Ierofolimoru iofaphat.Is enim agens futim imperium & exerci# p la Pj? .*■ te 8!?
tumin ciuitatibus & fubie&orum .puinciam vniuerfam conftituens non minOres Čjauus . tero 0 l ™ ora  <
eius abias tepore quo hieroboa fuper tribus decem regnauerat fnunitioes vbiq,- collocauit. j Ir utes K 3U<
Habuit enim propitiam SC  cooperatricem fibi diuinitate eum effet iuftus Sc  pius Si  quid boni coram des

couocans prouincie principes Sc  facerdotes iuffit vt peragrantes vbiq; oem populum fub eo coftitu, .

tu doceret per fingulas ciuitates moyfeas legesvt eas fine prguaricatione ferUarent,& čirca eius reli P^ r ^ u,ncia

gionem deuoti femper exifterent. In his etenim cunfta multitudo ita gauifa eft vt imllus aliud am# wah ^ • -

plečfereturpot/us neqj diligeret q feruare leges. CSed etiam confines nimis amabanf iofaphat/ i P aatavici#
eum quo etiam pacis fcedera celebrabanteiq; paleftini folita tribut^reddebant,&arabes annis fin# ^ va  , Tl™ 3 *
guliš mimftrabantagnas trecentas fexaginta k  totidem hyrcos. Mjnuitq; maximas ciuitates Si  for 3  P aleltm,s
tiiliinas.& exercitus in eis contra hoftes & arma prfparauit. CETunc enim eratextribu iuda arma* f U  ,7 *’ eci P ie ^
torum exercitus trecenta milia virorum-quorum principatum habebat edorus.Iohannes autem du ^4

centorum milium princeps eratihos ipfe duxit. (Tb>e tribu vero beniamin habuit acharius ducenW«iW vt~£.

tamilia. Alter vero princeps militignomine iozonataliasgozonatharmatoruhabebatcentum mi/ .p . J.

lia quiregifamu!abantur/quosdirexitpermunitiffimasciuitates. (Eisfilioffoioramaccepitvxo«> f? noiiaacnab
rem filiam achab qui decem tribubus imperabat nomine gotholiam.|Cumq; poft tempus ad farna# J 1 : 13 y xo ^ 1 ° ra
riam perrexiffet/opulenterj eum fufcepit achab., Si  populo qui eum fecutus fuerat claram valde lar# 11  * lola P“ at ’
gitatem hofpitalitatis exhibuit. id eft tutici & vini St  pecudu vbertatem:rogauitq; vt contra’regem
lyriorumei folatia non negaret-.quatenus ramoth alias ramath ciuitatem in galaadconftitutamau D >r  . f
j r.c. 2 .i  ferret.quia eius, patris primo fuerat.i Si  a patre tune'regis fyri£ videretut'abIata.|CPromifit vero [o# 5^*

^ faphat folatia fe daturum/gtum non ab illius ininor eratexercitus,& euocantes ex hierofolimis ad auxl “ u a ^.
famariam fuum populum:egrefti foras ciuitatemambo reges/& in proprijs folifs vtriq;refidentes fu v 6 ac “ a ‘ :) cotr3
um exercitum difponebant. Cffofophat autem inter hec iuffit:vt fi quidam prophetarum adeffent * ltos *
euocati coiHlprefurffi effet eo tempore prglium contra fyrum agendum:fiierat naq 5  tunc,pax achab
vna eum fyro permanens; annis tribus>ex quo eum poft captiuitatem dimiferat ad propria remea#
re:vfq; ad illum diem. Vocans autem achab prophetas fuos quafi numero quadringetos:iuftit con#
fulere deum(fi ei viftoriam aduerfus adadum pugnandi concederet' & captionem ciuitatis propter
qua belium prgpararet inferre.prophetis autem dicentibustpugnare fimul SC  vincere & fyrum effe
captiuandu ficut & prius/intelligens in eoru fermonibus iofaphat/«^ funt falfi prophetg.requirebat
achab regem fi' alter aliquis effet propheta debvtcertius de futuris agnofceret.Achab aute effe qui
dem dixit/fed inuifum fibi hominem/eo cp mala prophetaret?6£ eum predixiffet moriturum a fyrio#


rum rege deuidum.quaproptcr tune in| cuftodia teneretur cuius

nomen micheas letat filius obed

/

5 ’


Hifcer octatrn« 3lofepf)tia6ei ^ittoifalibit

Educi! miche# C[Cumq; petiflet iofaphat eum vocari mifitenuchum SC eduxit cum. Etdum enuchus<efiet:indic 3
as dc carcerc uit ci omnes alios prophetas regitviftoriam pr?dixifle.Illevero dicens fenichil aliud dcregeforedi
fhoc iofaphat &urum nifi quod deus in eius orepofuiflet.ČCumveniffet ad aehabeumq; coniuiaffetvt quod vet«.
petete/q,pphe# rum efletediceret.ait oftediffe fibi deum fugientes ifraelitas e(’effeperfecutione ivriorurm &abei6L>
tas caiu & mor# cuftos difpergi per motes ficut greges paftcribus defolatos. Dicebatq; fignificafle fibi*quod ali/ qu$
te achaj pdixit dem reuertere? ad propria.ipfum vero folummodo perimiin prflio,Cumq;micheas hfcdixifietad
iofaphat aehab ait. None paulo ante fignificatu^ tibi qualss fit circa me hominis huius affeftus ft q»

C***  v p  peffima prophetarefF.teum micheas d ixerit q>  eum oportebat omnia que a deo prfdicabatur audi,,

:■  rC [ g, falfi quidem ,pphet£ eum exacuerint/vtfpe viftorie egrederetur ad bellum: immineretau,
Sedechias fak tem ca,us  ® us  In  prelio:erataehab trifticia remiffus.^[Interea fedechias quidam falfuspropheta ac/
fus ppheta Hm  ce dcu s  ad regem ait non eile refpiciendu micheam quia nichil diceret veritatis.Et inditio fimul vte /
tie verbadicit baturhelyam quiprophetaflet iniezaelciuitateinagronabuthei fanguinemeius a canibusIambe
co tra micheam dum/ficut & nabuthei qui per eum a populofuifletoccifus. Q_uibus ah illp. fic,pphetatis micheam
dicebat čile mendacem:quando ineliori prophetf dfcere contraria videtetur & q; rex tertia dic mo
reretur.Cognofcetis inquit repente fi vera funt que dicit ifte.autfi; poteft fpiritus fanfti habere virtii
Sedechia mi # tem.C.Cefus enim palmis a mcinon nocebit mee mauui fieutiadam dexteram regis hieroboam ari
chea pcutiente dam fecit dum eum comprehendere vo!uiiIet|hoc enim omnibus notum eft. CCumq; pcuffiflet mi ^

Si  nichil paiTo ; cbeam  & nichil fuifler paffusiconfortaas aehab žf C  in femetipiuirrcontra regem fyriorum mouit exer/
cofortaf aehab citum.vincebat arbitror illud quod immiebat 18C falfi ,pphet£ verba p'ufq erat veritas credibiliora fa
SC  falfo ophetei c ’ ebat  vt ex occafione perueniref ad finem.Tuc exoransfedechias SC faciens cornua ferrea dixitad
obuit confeniu ac hab>q? vnum ei manifeftaret>deus:in illisomnem fyriam fubuertenda. Micheam vero dicetenyq?
micheavero o*  ^dechias non poft miiltos dies in cubiculo fe celaret & quereret penam fui declinare medacij: iuilit
oheta inclufum tex  * n  cuftodiam duci apd amon principem ciuitatis) & apud iozsjSC  nichil amplius ei preter panem R ,c
& aquam miniftrari.^Igitur aehab SC  iofaphat hierofolimoip rex fumentes exercitum:venerut in ra , x z

m oth galatiditis ciuitatem. Rex vero fyriorum audiens eorum aduetum: fuum eis obifeit exercitum

carcerc
Exercitus A#
chab SC  iofa #

phat cotra fyri* I 5 c,,, ? ue P u " CTe Y

or>  regem. dla  cetempferant etiam preter habitum regium Sc  quod dicebatur euenit. Adadus namq; fyrie.

Precenit ada# cltul  prfceperat vnmerfopoft prindpes fuos vt nullum aliorum perimerent nifi tantumodoifraelita/,
dus rexvt nullu ru,r ! re g cm -T»' vero tafta congreifione videntes ante aciem regem iofaphat aftantem. SC  eum eife
pimeret nifi re# cred ( entes  3 cnab impetum feceruteumq; circudedcrunt. Dumq,- appropinquates ipfum non e(Teco
ge ifraelitaru. gnolcerent/receffere poft tergum.Ab ortu namq; diei vfq; ad vefperam pugnantes Sc  prpualetes ma,
Sagitta pcufius “fto regis nemmem pemtus occiderunt.querentes aehab interffcere folum & inuenire nequiuerut.
aehab faftus ex ^ t A ulda ' n vero A d a di regis puer nomine Adan/cum fagittafiet inter hoftes/regem aehab per lori#
aguis intenjt. ‘i 3 ' 11 ln  P lJ l m onepercuiUt,At ille cafum fuuexercitui manifeftarenon voluitnetimorecouerteretur:
iTVlurt  Jedaurigepr|cepitvtcoucrfoeurruin ptfliodecliaret/grauiterem SC mortaliterfueratfagittatus-&

u  Mottuusachab v  ^ ad  ° Cca ! L '-*°!i s ' ad tus exanguis interijtJgitur fyriomm exercitus nofte fuperueniete fignum da#
in ramoth Si  ei tc  F r f c ^ n f e  d^effit a caftris:& cognofcentes cunfti mortuu achabad propria funtreuerfi.corpus ve F.
iaguie linxerut r0 ac iab , 1 a d Jamariam referentes fepelierunt:currumq5 eius abluerunt in fonte iezahel famarie re
canes fedm he# § ls lan S uine cruetatum;& tune cognouerunthelyf prophetiamfuiffe veram.Canesnamq;eius line
li?,pphetiam SC  xm ' nt !an g ulIi em:meretrices ad fontem quod erat reliquum diluerut. Mortuus eft ergo in ramoth:
michee. rn,chca hunc  P r ?di čete cafum. ([ Dum autem hec aehab regi a duobus prophetis predifta videanf/

Cotra adulato# °P ortet  magna ludicare diuinitate/S; honorari femper & co]i ; &que vera futpotitispredpi:q eaqug f
"v res qbus no eft ,F rd cllU!  P'f m  libidine dicuntur complefti:& arbitrandum/cbnichil vtilius eft,q virorum talium pre;
credendum. lent,a  prfbetefcilicetdeo quod vnufquifqj debeat obferuare.& cogitandum ex his queregi .puene r

Ckhozias A# | run t:q u la^uoddebeturineqjdumpreftitumfueriteuitatur.fedrepitinanimashominu iutililpebla

)’]

ftltbjt

j {  f|,c tmdica

,' 3 ' rrc ?<forc<li
1  ' ct  't quo<i ve j.r t
s ' rii ni. fcabei(j)
mi°dalljq^
‘'ffnhtijfetad
'“'atH-ftus&o,

»rd.cabaniraudi,,

. iannir icretau,
''M^phctaac,
'idrfjolimulvte/

J i'Jnihu%la m be
''Utjsmichcam
r ^v trma die mo
babcrcvirtu
M)ifro(x>3mari
'V pcuirifTecmi E
mm mouitexcr/

* <wdibiliora fe
iterrcadncitad
«to  diceterrycj»
finMaapiuflic
n ['frterpanem
vcnafitliitA/ 22

''|Citc\CTcitutny
, t .uhabtegium
•i ‘qui miche$ dl
iumqifyrie exer
nuirtodoifraelita/,
[urm.fteum clfe
iitnnoncdeco
i A: pfrtialčtcs ma^

r"‘tc  nrquiueTUt,

■ii jchabpcrloru

. ffcoucrtcrcnir:

i<-T.ii lagittanu’®

... fr  lipnunida/

fOirrfi čorpusve r>

■ i.imaricrc

”,  n JfTKjjOUS ttnc

. m j 0 i I ir.nn°th:

•IfuKto vidcanf/

;,, rC]pl qca q %,

„ u tn talium pr?'

sl nictcgi.P uC . n 5

iunlilp ebla '

? modo vi«

‘.",rtfibllS 3U  -

%atinmtn

Dean(id«ftatibus

Clo^phat reuertentem a bello hieu propheta increpauit/quia lmpio regi auxilium prfbuit/

A q U i tamen a deo veniamobtinuit circuibat quoq; omne prouinciam docens legcs moyfi efie fetuan,
das & in vnaquaq; ciuitate iudices conftituens iufticiam tllis fumopete mimflrare precepipammoni,
tis & moabitis aduerfus iofaphat bellum paratibus ad deum pro obtinenda vidotia orationem focit t  s -■

queexaudita eft.namfuper hoftes tcrrorem maximu Sc  tumultu/mmifitdeus/vt fefemutuismulie#.^!^ L
rifeusfnullo penitus euadente)occiderent.achab autem filius ochozias tuncregnauit inifrael patri SC
hieroboaminimpietatefimillimus, Cap.i.

f , Ofaphat itaq; rege ad htetofoIymam remeantepoft bellum quo folarium ptfbue#

T^bč/ §“-^^p'rat achab contra adadum regem fyrorum ; ficut prediximus)occurrens hieu prophe

ta culpauit eum cur achab folatia prebuiffeljhomini impio panter & malignoideu CfrcuMf a  ,
j^sjjp dicens molefte quidem hoc pertulifTeifed ei/licetvalde p^ccaflettamen propter na/ 0 g n  10 3(1

Iptr

fc«

M

uura eius
iadionem

optimamabincurfuhoftiumpeperdflejf.Ettuneequidemadgratiarutn docesfeečs mo?
i rex Si  iacrifitia dei:couerfus eft, (([Pofthecautem cepit omneprouin# e g


i ciam drame/& populum edccere/vt leges moyfes a deo datas omnino feruarent/ g, i n  <, naa A aCl .

■... j   _I & piet atem tirca deum nicMominus exhiberent.Coftituenfq; iudices in vnaqua# c i uitate  jUdicesf

q; fui imperij ciuitate precepit vt pro nulla re ita agerent q vt iufticia populiš cxhiberent &neq; m U( toftitues dbus
ijnera/neccuiufpiam dignitatem propter iudiciale fadum/aut diuitias/autgenus cofiderarent.fed om fumope iufticia”
liibus equa iura tribuerentifčientes quia etia qup occulte geruntur: a deonon ignoratur. Hpc autcm' oibus miniflra^
eum docuiTTetin vnaquaq; ciuitateduarumtribuum/inhieroroIymaremeauit.CConffituitqjetiam reprcc  -
iefiudices a facerdotibus 8C  leuitis atq; primatibus monenSjVtdiligenter & iufteindicia cunda difpo^ ^ ° *

Inerent.Si autem de rebus maioribus qtddam cotribulium ex alijs ciuitatibus eos cofulerent.cum ma/ iy /A
iximo ftudio eis & iuftiffimerefponderent quado quide redum deberet efTeiudicium in ciuitate con
^ 'ftitutum (vbi templum dei Si  habitaculum erat imperatoris. ^THorum autem principes conftituit a/
maham iacerdotem/& Sabadiam qui erat de tribu iuda. Rex igitur hoc modo cunda difpofuit.
fTEonamq;tempotecaftrametatifuntaduerfuseumamonite SC moabite/umetefq;fecumarabum Amon ite&tiiS
maximam'legionem caftra pofiierunt apud Gaddi ciu:tatem/quf eftcirca paludem afphaltidem tre a j,i t?  aduerfus $
centis ftadifs procul ab hierofoIymis: in qua nafeitur palma precipua fimul SC  opobalfamum, iofaphat beli n
C Audiens autem iofaphat quoniam hoftes tranfeuntes paludem in  eius ptouinciam deueniflent: parMt.

8i  metuen^conuocauitin cetu populum hierofolimoru indiirino facrario/&ftans conttafaciem tem, of 0  iofaphat "
pli orabat et inuocabat deum vt fuum auxiliu prgberet 8C  robur quatenus hoftibus p?fualerent:dum a( j deum pro v!
et is qui templum ipfum edificaffet hoc rogaffet vt ipfe contra hoftes dimicaret et prgfumentes cono ftoria obtined^’
tra eum manus inferre comprimeret.qui vtiq; ob hoc veneruntpt terram quam ipfeeis prpbuerat mo, CO ntra hoftes 3;
lirenturauferre. Hcc autem orauit deflens fimul SC  populus vniuerfus eum vxoribus &filijsfuppliV exauditaeft» ^
cauerunt.Q,uo fado quidam iachel alias iezel propheta progteffus in mediu cetum clamauit ad poo
pulum dicens ad regem q> deus eorum proces exaudiffet: SC  contra hoftes fine dubio dimififlet dimi
čare. Precepitq; vt altero die eledo exercitu occurterent hoftibus: eofq; inuenirent ab hierofolyma
in affenf ii alias in acceffu gaddi qui lučis culmsn dicitur'&contra eos equide non dimicarent.fed ta# Audita .ppheo
tummodo ftarent videntes quomodo diuinitas cos expugnaret. <THec vero dicente propheta: te  reuelatione
rex equidem & populus in terra proftratus deo gratias retulerunt. Leuite autem in organis folem# p p y s )n tcrra
nibus inceifanter hymnos dicebant. ClJiefiquidem fado procedens rex in deferto fub ciuitatem ft r atus deo »'g 1
teocla alias thecuba dixit ad populuip/g; oporteret prophetf audire verba.&illa quidern non con/ tias agit, ”
tradicere. preponi debere facerdotes eum tubis Sc  leuitas vt hymntim dicentes fic deo gratias ageo 6
rent (quoniam hebreorum prouinciam ab hoftibus liberaflet, Placuit fententia regis:& que precepe/
rat agebantur. CD^us autem terrorem maximum Sc  tumultum fuperammonitas immifi^a: čreden#
tes hiter fe hoftes mutuis vulneribus inter fefe occidcrunt ita vt ex tantis mllibus nullus penitus eua#
fiflet. Iofaphat autem refpiciens in conualle vbi hoftium erat exercitus:& videns eam plenam coro Terror mirnbiF
poribus mortuorum/letatus eft in dei folatio ficinopinabilitereuidenterq; allato/vt neq; Iaboribus (\m ammonitaž
C illis tpfev/ctoriamcontuliffet. Iuffitq;vtexercitus hoftium caftradiriperet^a: mortuos expoliaret.dio q  fe mutuis vul
ebufq;tribus exuenteseos pene defecerunt’ tanta erat vdq,-multitudoperemptorum. CQ.uarta netibus oecide'
vero die omnis populus congregatus in quadam conualle: de virtute SC  folarijs benedixit deum.Pro t g t nn il 0  peni#
qua re et/am locus ipfe vocatur conuallis benedidionis.Exinde vero ducens exercitum ad hierofo# tus  euadente,
ir.c.io limamrex multis diebusad hoftiasefteoriuerfus. CTIgiturpoflg hancoftium ausvaftationem Conuallisbndr
alienigene gentes audierunt. omnesvalde funt territi: deum eius auxiliatoremefleaperte videntes. ^ ion j S(
f Iofaphat itaq; ex lilo tempote eum magna gloria SC  iufticia diuinf q; pietatis amore degebat .CFuit
autem amicus achab filio lfraelitarum regisicum quo communione fada in confttudionem nauium
}  !W -


Hitet ortatsu* JoftftmuDei ^fftojtalitet

‘i  VI ad portum nauigaret in ophir Tharfi^nequaq animu litimi implete pr?ualuit.qnia naues ptp ma,
riefilij int gnitudine p{erunti8C ppterea naues vlterius non inftruxit.circa iofaphat igitur hec funt gefta. Achat


Ochoiiefilijini gnitudine pieruntj&,ppterea naues vlterius i „

pietas. autem filius regnauit in ifrael in famaria degens^malignus homo/& per omia fimilis vtriq; parenti et

hietoboam qui prius iniquitatem fecerat.SC populu decipere inchoauerat. u

CH1STORIA O.VARTI LIBRI REGVM HIC 1NCIPIT.

CLanguefcens Ochozias rex ifrael (mri defolario ceciderafdeum acharo confului^cuius nucijs
occurrens helyas de ydolatria increpans dim hunc laguorem predixit no euaftirum/ad quem rex tri#
bunu cum quinquaginta armatis miOtfquos ignis de celo defcendensfiperante heliajcofumpfit. fcdo
iratus rex aliu tribunu cu quingginta milit orate helya)cu fuis cofuptus eft. tertius aitt tribunus a re/
ge milfus humilitate et verboru vrbanitate heliam fecit defcendere.eumqj ad regem adduxit/cui pro
pter peccata ( ppinqua mortem nuciauit. quo mortuo regnauit frater eius iorarryin malicia fiftsannis
duodecira-quo tempore helias in paradiffi cum enoch tranflatus eft, Cap.i/.

Vmq; iam in regno fecundum haberet annum/ rex moabitarum rebellauit ei:8C  tributa que
achab eius pater recipiebat miniftrare cefTauit.CContigit autem vt ochozias cum defcen# " ,r,<
„ ___ „ deret de fuperioribus domus fu£:caderet.Ft cum langueret.mifit ad deum accaro mufcam, t "
Rexmoabitatu lB»^mli hoc erat enim nomen illi deo & confuluit de falute fua.<E Apparuitq; deus helyeprophete
regi ifrael tribu# p r gcipiens vt miffis a rege nuncijs occurreret:eofq; requireret fi deum proprium ifraelitamm popu#
ta negat foluere i us " n on haberet:et ideo mififlet rex eorum ad alienum deunyvt de falute fua cofuleret.fimul Sc  vt fa#
ceret eos ad regem reuerti:eiq; diceret q?  non euaderet hunc languorem.fTHelia vero dei facietepre v
cepta .adientes nuncij'ad regem funt continuo regreffi;ammirantiq; reuerfionis velocitatem Sc  requi ^
renti caufamfdixerunt occurrifte quendam hominem SC  prohibuiffe quidem eos vlterius procedere;
Habitus Helye r euertentes nos autem tibi djcere ex mandato ifraelitarum dei:q> non poflis ab hac egritudine libera
prophete, r j. f^Regcveroprecipiente vteihominem quita!iadixeratindicarent.dixerunte{fevirum hytfu#
Ochoziasmifit tU m<& pelliceazonacircundatum. CCMe vero per hgcagnofcenshelyam elfequem nuncij'defigna#
ad helyamiuue banj; milit ad eum tribunum SC  quinquaginta armatos vt eumadducerent.Tribunus autem qui mik
nem tribunum f us  ffierat inueniens helyam in montis vertice refidentem petebat vt defcendens veniret ad regem.

8t quinquaglta q U oniamille iu(Met.Qui fi nollet duceretur inuitus. Cui helyas vt agnofcas me prophetam veruexi-
armatos quos ftereidefcendens ignis de celo confumat et militestuos & te, Et continuo veniens ignis fiamma con,
ignis de celo de f um pfit SC  tribunum et qut cum illo paritet erant. ČHac perditione regi denunciata nimis iratus ad
fcendens helya i ie ]yam tribunu alium cum totidem mifitarmatis. Quicum veniftet ad prophetam: credens feeum
imperantej con v ioIenter adducere fi noluiffet fponte venire.orans iterum propheta: Sc  eum ficut priorem fecit igne
fumpfit. confumi.f[ Agnofcens hoc rex etiam tertium deftinauit. Ule vero cumeflet fapientia & moribiis va U

CfTertius tribu ^  mitiflimu^veniens ad locum vbi erat helyas ei nimis blande locutus eft dicens/q> inuitus regig iuf
nus a rege mif * ^ on [  parens veniret ad eum/& priores non voluntarie fed coadi neceffitate veniflel^ogabatq;vt qui
fushumilitatefiC cum eo v cnerant armatorum haberet mifericordiam & defcendens veniret ad regem. Helyas autem
verboru vrbani (ufpiciens manfuetudinem 8Cverborum eius vrbanitatemdefcendens fecutus eft eum.CCutnq; ve# 4>
tate fecit helya nl jy et a( j regemfpphetauit ei dicens hfc fibi indicaffe deumq>curp eum fprguiffet quafi non effet de# K a- :
defcedere SC  eu US !& n on vere de eius languore predicere valurffetiac mififfet ad eum acharon vt confuleret^ualis ei
duxit ad regem term i nU s languoris accederet: ob hanc rem inquit cognofce te moriturum. <£Et ille liquidem tranf#
cui pdixit mor# tepore ficut pr^dixerat helyas extindus eft.cui fucceflit in regno frater ioraminam ipfe fine filio

te propinqua ,p m ortuus eft. Hic vero ioram par fuit achab malignitateuegnauit annis duodecim.homo iniqtate cir /
pter peta fua. ca deum & impietate plenus. Nam relinquens dei fui culruram:deosvenerabaturextraneos.Erat 4-*t £
(-Sublatus hely# enim in alij's nimis acerbus & peffimus. lilo fiquidem tempore helyas abhominibus eft ablatus: 2 .

/ as tepore ioram ^ v fq ;  ad hodiernam diem nullus finem ems-agnenifeDifcipulum vero ficut prf diximus reliquit helt
- regis SC  tranfia# f eum ; De helya tantum Si  enoch qui fuit ante diluuium in libris faeris feriptum eftquia fublatifunt:

• v  tus in paradilu q U orum mortem nemo cognouit,

cum enoch. floram contra moabitas bellum parans iofaphat in auxilium vocat qui petitioni fauit fecumq;

regem idumee duxit Q,uibus contra moabitas per defertum idumegtribus regibus ad bellum prope/
ratibus'aque quoq; penuriam patientibus : ioram ad deum clamatin anguftia conftitutus quein con#
fortans iofaphat deiq; prophetam per exercitum requirens/ nunciatum eft illi helifeum helye difci#
pulum hic adefle qui / tribus regibus ad eum dc futura milicia confulendutn venientibus^propter io*
faphat iuftum refponfum deditfuturam contra moabitas predixit vidoriam .moabitf namq; aquam
fanguini fimilemde ortufolis in torrente refpicientesdecepti/ iplos tres regesfeinuicem peremif#
feeftimati funt^contra^quos egteftf prfdid^ regpsfeorum ciuitates funt populati SC  agros^SC de#

***«#rt

'«1 vt

rU^aPl?^,

Tl( l :  patenti

^‘V^prophete
lf 'it.ini;n popu)
Umul&vtfa,
^defacietepre
' Mtern8Crequi^
:rntl?  procedere;
t ' t 'ntudinchber3
' lJ c \wim hytfu*
nunaidefigna,

• Jutem quimiC»
rrtret adregem.

; Hctamvcruext«
»"usftommacon,
animisiratusad
i credrnsfceum
fiofem fccitignc
j  A' monbus val#
inuitus regiftiif
hYabafq;vt qtn'
i.Hdyas autem
•: ( Cumq;vey 4 t: .
afi non eflet de^>
itiletrt^ualisei F*
liqiiidcmtranf#
iinipfclincfilio
1 unoiniqtatcdt/
fvtraneos.Etat W

Ini^eft ablatus *■

nusrcliquithe«

uia fublati funt:
.ntfauif F CCU,T1< 1 ;

u \  belum pr°P e /

TJ <dU ancon*

SV* 1 *'

•;> prop
r  .,,n pct crn


D 1

,‘i :t ,n5cip

! , /l Uem  tottri,
Mcdo
•n .‘J 7 ,bunu sare,

i ml’

■ ^(i^sanni,

,r r ' -“Vfnbuta que
, |s ojmdcfccn) 4 .ri

Us —

frae

fperatus eorum rex filium primogenitum eleuans/fuper murutn deo obtinuit holocauftum qno co*
gnito humana compaffione copunfti reges mifericordiam habuetut.Iofaphat autem paulopoft an t
no etatis  fexagefimo/regnivicefimo quinto defundus eft cui fucceffit ioram filius eius.Capitulu.ii j,

Vfcipiens itaq; regnum Ioram contra regem moabirarum mouit exercituj/qui ficut fupra . ,_
disimus ab eius fratre receflerat dum patri eorum achab tributa folueret: ouium cu Ianis Jr®™”®® co *
i fuis ducenta milia. CCongregans ergo Ioram exercitum mifit etiamad iofaphat rogans lr "  n ' oaDItas P a
s eum olim eius patris amieum vt folatium contra ammonitas pugnaturo prfberet: qui ab tans lc j !a P I ' ja£
eius regni ceffaffent imperio. Tune ille non folum fe adiutorem efle copromifit fed etiam regem 'V”
mef qui fub eo erat compulfurum vt ei pugnaturus occurreret. Ioram autem talibus promiffioibus *: at  fl la 11  . auic
ab iofaphat rege perceptis: fumpto exercitu venit in hierofo^mam^ clare nimis ab hierofolymo# *^ cuia re 2 e Wu#
rum rege fufceptus eft .Placuitq; eis vt itinera ad hoftes per deferta facerent idumef non credentes rae ? o 110608 *
inimicis quia ex inde fieri potuiflet inuafio. CTres ergo reges ab hierofolymis properabant. Hoc
4 r - c d e ft r ex hierofolymorum. & ifraelitarum.& idumeg.Et dum feptem diebus peragraffentiter ad ino# _

piam aquy exercitus & iumenta venerunt^um duces eorum ignorantia itineris oberrafient,& om< Tresregescon#
nes hicquidem erantin anguftia conftituti.prf dpue tamen ioram:qui nimia triftitia facienteclama, tra moabKasa f
uit ad dominum quia malifacientes deduxifti tres reges vt fine bello tradantur regi moabitaruvQ^ue ^ u f P enU£ian * 1
iofaphat confortabat cum eflet iuftus. Qui mittens in omnem exercitum requirere prf cepit fi quis “ eIert0 abe “ a#
B in eo eifet dei propheta ivt per eum voluntatem dei cognofceret & quid faciendum eflet audiret.Et 5 es  P er P® , “. lut '
dum quidamfamulusioramdixifletvidiflefeillichely§difcipulumhelyfeumfiliumfaphatituctres Ibrama «aeuni
reges monente iofaphat ad eum pariter venerunt. Dumq; ad prophetf veniflent caftra/habebat c amat ’
autem habitaculum fuum extra tabernaculum conftitutum/confulebant eum de futura militia: prf#
cipue tamen ioram.Q_ui dum diceret vt illi moleftus non efletjffed potius ad propheta s patris fui m a#
trifq; properaret quos illi venerarentur'quafi illi veri eflent'rex rogabat & fupplicabat vt propheta^
retfSC eos  a periculoliberaret.lllo vero i uran te per deum quia non refponderetnifi propter iofaphat
fandum & iuftu .dedudo ad mediu quoda hoie fciete pfallere diuininis infpiratus prf cepit regibus
vt in torrente multos lacus effoderent dicens. Neq;nubeneqj fpiritu aliquo flante.neq; imbrediffu Elelyleus nolutt
4t.cd fb videbitis fiuuium aqua plenum/ita vthommes 6C  iumenta vbettatis poculo fatienturidq; vobis r^fpondere mft
non folum deusdonabi^i fed etiam hoftes fuperabitisy& vrbes moabitatum munitiflimas capietis. -PP tcr loia ph at
&  arbores quidem incidetis pomiferas & vaftabitis prouinciamfontes autem fluuiofq; damnabitis. * u “ um *

C-.-  cHfcdicentcprophetaialteradiepriufgfol orireturitorrensvehemeterinfluxit.|Tontigerat enim D

vttribus diebus in idumea vehemens imber effunderetur.ita vt exercitus iumentaq; abundantia ni ,^ 0 P™ tia  Fiely *
mia irrigarentur. CCumq; audiflent moabite tres reges per defertum contra fe venietescolledo ex “ e  , ura v,ia

4 »r.cl ercitu rex eorum iufiitvt montana exercitus eius aggrederetur he latenter hoftes prouidam inuade//*° na cotra mo
rent.CEt cum non eflet Iiebreorum a moabitis procul exercitus%elpicientes moabite de ortu folis a  , tas *

C aqua in torrente fanguini fimilem fufpicati funt vt fe tres reges inuicem peremiflet & fiuuius eorum Cogreflus exec
fanguine redundaret.Q.uod cum arbitratifuiflentipetierunt a rege fuo vt eos ad fpolia hoftium de# c,tus rn ? a ,* t31 ^
ftinaret.Etimpetu fado;quafi ad diuitias preparatas ad inimicorum caftra tetenderut alias venerut hebreos

& fpe fua decepti funt.Nam circudantes ifraelitasialifquidem eorum perepti: ali/ vero per vniuerla A( j  |f n B uin!
prouinciarri funt difperfi.Tres ergo reges ingredientes moabitarum ciuitates & eas fubuerterunt:& , deaptimo

agroseoru depopulati funt & vehementer exterminauerut:replentes eos ex lapidibus torrentum &  aaite ea)f J? atcs
arbores optimas abfeiderunt:&fontes aquarupariterobftruxerut:acmurosvfq;adfundamentade trc t re S cs
pofuetunt.C Rex autem moabitarum du perfecutione 6C obfeffionem nimia pateretur & videret cu  Ulce  P eiemi D® *
uitatem capi pcfle.impetu fecit cum feptingetis viris vtinter hoftiu caftra quo poflet effugetei *Q. d
4 r.cj  tamenimplete no potuit.Naad quenda locum veniens valdemunitudu fugere non valuiflet reuer
fus in ciuitatem opus defperationis 8c  crudelis neceflitatis impleuitfiliu namq; feniorem qui erat ei
fucceffutusmregnumeleuans fliper murum ita vt acundtishoftibus videreturideo obtulit holocau
ftu.Reges autem videntes hoc fačfum eius neceflitatis:habueruntmifericordia 8C  humanacompaf jviors iofaphat
fione detenti obfeflionem foluerunt, & ad propria remeauerunt. C Iofaphat autem reuerfus hiero# anno etatis.6o;
folymam inpacedegebat.Etcum paucum temporispoftillud preliumvixiflet defudus eft Q,ui vi gc  regni. >5. eni
xit quidem annis numero fexaginta: imperauitquinq; 8Cvigintimagnifi'camq; meruitin hierofoly# fucceffit ioram
mis habere fepultura fimilifq;fuitmagnoru operu dauid. Reliquitautem filiosinultos, fuccefforem filius,
vero feniot e  filium ioram. Is autem nomen habebat fratris matris fuf: regis ifraelitarum filij achab.

C;.  C Aftus hely fei laudabiles primo de olei multiplicatione qua grauata vidua debitis creditori#
busfatiffecitprfdixit quoq;ioram firorumregem contra ipfummoliriinfidias.QuoscognitoAda
dus rex contra prophetam exerdtummittit quod rainiftro fibi nunciante hoftesfpernens feruo fpl

l.j.

/AH3^a'

n*. £■

A&ushfflifei#
phete SC  ptimo

%ibtt  nonuB 3ofept)( tuncf $tfiojtaltbif

habere precepit SC  inter medios hoftes helyfeus veniens:eorum obcccatis afpedibus:quem quere#
rent interrogauit ipfofq; ad ioram regem infamariamdeducens claufis ciuitatis ianuisorante deo
aperti funt oculi corum qui refedi falui remittuntur ad propria, Capitulum,itif.

•***•-■****  Eniens autem de regione moabitidg rex ifraelitarum in famariam/habebat helyfeum fi#

13 !

cut prophetam:cutus adus volo narrare.Sunt enim valdepr^clpui & hiftoria digniificut D
ex libris faeris datur agnofd.Ad hunc enim cum acceffiffet vxor abdig difpenfatoris a# 41,04
de mftiplicatio# chab eiq; dixiffeticp non ignoraret quando vireius Iiberaflet a morte prophetas^ Dum requifiuit a#
ne olei q vidua chah vxor hiefabel eos occidere:& contrado debito cetum exeis occulte pauiiiet:8C poft eius mor#
grauata debitis tenmeditoribusvrgereturatq;eiusfitlijadferuitiumdeducerentimobhancrerogabatvteiusma#
fatiiFecit čredi # riti mifereretur operibus & aliquod folatium ad neceflitatem prfberet. Q,ui dum requififlet fi quid
toribusfuis* haberet in domo/aliud nihil eflerefpondit:nifi paruum vas olei.Tucpropheta prfcepit vt multa va,

fa fibimet a vidnis commodaret vacua Sc  claufis ianuis domus fug ex illo oleo in omnia vafa diffutv
deret:quia ea deus cunda repleret. quod dum mulier feriiTet/& eius filij vnumquodq; vas obtulif# 4-tc6
fent: dum completafuifient omnia Sc  nullum vacuum remanfiffet veniens prophetam nundauit
hoc ei.llle vero confilium dedit/vt oleum venderet:8£ prg cium creditoribus daret:8č ex ipfo  olei prg <
cio quod remaneret.ad alimentum filiorum efficeret hoc ergo modo helyfeus mulierem a debito li*
berauit. Inter hgc autem mifit helyfeus ad Ioram monensjvt cuftodiret quendam locum in quo efle
.......  fyrorum volentium eum occidere dfcebat infidias.Tuc rex ad venatione prg paratam nequaq egref /

Prgdixithelne# j- us e ft.obediens verbo prophetg. Adadus autem fyrorum rex dum fe vidiflet ftiifle deceptum qua*
us  l ota f r ®? ,s  ^ fi aliquis hominum eius ioram regi fua prodidiflet confilia indignatus velut proditores feeretorum
rorumndias vn re g is 0CC i& ete  minabatur:cum vtiq; hoc nulli alionifi illis tantummodocredidiffet. Et dum eiqui#
de mdignatus a ^ am  p r ^f en tium dixiifet: ne falfa opinione teneretur nec crederet quem aliquis inimico eius coni!#
dadus rex con# j ium  p ro didiiTet fed helyfeum prophetam omnes regi fadas infidias prodidifie: mifit requirens in
tra prophetam q uac j ul£ate  { ie lyfeus habitaret.illi vero qui mifli fuerant reuertentes: indicauerunt eum in dothain E
exercitu mim . vr ^ cm  commorari.Tunc itaq; adezer qui & adadus mifit ad ciuitatem multum nimis exercitn equg 1
Nuaat nc.yieo ^ rem  jj mu j ac curruum v£  caperent helyfeum. Qui tota node circumeuntes ciuitatem nihil egerut
irniter iuus ho# fiq U idem fado cognofcens hoc prophetg minifter/*quia hoftes eum comprghendere nitere#

ftes in eum jrru tur  p r0 pi ie£ g q UO( j agebatur indicauit.Il!e vero deauxilio dei fecurus cotemnebat hofte^mlniftra
ere qiu ano es me£ue ntem:crebro fidutiam habere precepit, fperans quoniam oftenderet deus virtutis fug po#
contemnens er tent ,^q. prefentiam.Tuncdeus prophetg orationes exaudiensftnultitudinem curruum SC  eqtiorum
uoipem habere ^ armatorum  helyfeum circunftantium vtminiftervideret oftendifitavtille/remototimore,il!avi
precepit. f 10n e cofortatus aftaret.C-Poft hgc autem helyfeus rogabat dominum vt etiam afpedus hoftium
Heiy ieus; hoit 1 0 bcecaretjf& nebulam eis immitteretiper quam eum infpicere non valerent.Quo fado: veniens itet
J mi °V :eCatlSa * mediosinimicosrequifiuitquemquererent.lllisautemfejpphetamhelyfeumquerercrefpondenti;4r.c6
lpečtibus j veni# ^ us  p rom if It  f e eurn  taditurum.fi ad ciuitatemdn qua eflet ille:fequprentur. i Q.ui precedentem pro#
ensitermedios pj iet am:deofciliceteorurnmentesobcecante;cumfeftinationefequebantur.fI]Tunchelyfeusde#
hoites que que j ucens eos  j n  famaria ad rege iora:precepit vtelauderetur portf Si  regis exercitus circa fyros ftaret,
reret requmui. q uo  f a( q 0 rur] f us orauit  dominum vt hoftium oculos aperiret K caliginem ab eis aufetret. Tune re
tielyieus’ msu  p ente a ]j jjj a  cecitatereuocati inuenerunt fe inter medios inimicos exiftere. Et obftupefcetes fin in
ter medios ho# n i m iaanguftiafuntconftituti qualis vtiq; potuiflet eis fic inopinabili SC  diuino opere prouenire. F
ites altan lbus: (jrXuncrege ioram confulenteprophetanVfieos iacu!ariprpcepiflethocquidem prohibuitfierihe / 4 t*^
deum rogauittc jyj- eus  di cens  iniuftum efle:qui lege bellica non capiuntur:occidi illos autem nihil mali fedfle in lili#

UH appertilunt us  p rou i nc f am  f C( j nefcientes ad eum veniiTe virtutediuina.Deditq;confilium vt 6Chofpitalemeis
f *l U 'H UI rC -  pr?beret:& menfa eius finelefionefruerentur.Ioram veroobediensprophetedu conuiuia prebuif
lami aimittutur j- ct  opulentiflima iyr/s:dimifit eos ad propriumremeareregnum.

C Adezer fyrorum rex miraculum pridein-ammiratus metues helyfeum iam nonlatentet fed pa
lam ioram impugnare difponens exercitum contra eum mittit Sc  ipfumin famaria daufum obfedit
vbi maxima fames vrgente caput afini odoginta argenteisvendebatur.matrefq; filios comedebant
vnde iratus rex helyfeum:quiadeun>compiacaret:occidi mandauitvnde tamen poftea pcnituitjBC
veniens hely feus in breui ciborum copiam promittit ineredulo quoq;cuidam principi penam prfdi ,
xi t.Terror itaq; diuinitus contra fyros immiffus qui confufi rclidis in caftris diuitifs extra fugerunt.
Cumq; leprofi extraduitatemmanentes Sc  propter famis neceflitatem ad hoftium caftra venientes
ipfos fugifle cognoureunt obfeflis in ciuitatenunciauerunt:qui miffis exploratoribus:prophete veri#
tatera cognouerunt in dborum abundan tia Sc  inereduli pena qui conculcatus a turba mor tu us eft,

Capitulum quintum.

Mn tu
(

i...

rt

otl yrfumru

(4r l Z*S«l>

I ' n,ilt OTij 0,4.,

:, "'MrnZ^
rC?*”«*'

m a,

Httatf i regam ©tanffnutfatrtns fo.lW)ctt.

•IT

7

^qut f, ff ttn

smukava,

, Uvjfadlf H

N Js obruhf, 4-t.C6
,am  nundauit
^P f ookipr f ,
afTT 1 *dcbitoli<
<>aim| nquoclTe
^  nctjua^ egref/
r ‘ fcrptumqii3,

w  rfciftorunj
■ ‘t  dumriqui,

” ko  nuj con/i*

'i' ffiju/rfnvm
i n dothain E
nttfrritfi equ$i
'•ii mhilegerut
‘ ('ndrtc nitere*

! jftcvminiftra
ivvtunsfu^ po*
m&fquerum
<o umore Mavi
'tihis holbum
i n vtnknsitet
rirf1'pondcnti/+f^
vrdmtcmpro*
rchdjfcus de*
rrfj fyrOJ llaret.

*mft Tuncrc
tupckttesfiriin

;<T f rroucnire. r

„ fubuitfierihe/4*'«
..jiffafTcin fflj*
.^pulcmcis
^jouiuia pf?bui(

n Urmt«fedp3

juiiiin obfcdit

\,coo*^

P

.rte***??; 1

..eropM^

nequaq voluit contra regeifraelitarum aliquid attentare metuens helyfeum ioram vero

palam tmpugnare diTpoCintmultitudine militip 8c  exercitus fui macnitudine fectedesho/ . ,

ftibus prfualere.Caftra fiquidem metatus eft cu magna virtute cotra iora.Qui credens no fe luffi* rc g s

cere ad refiftendu fyris femetipfum in  famaria claufitide muroru confifus munitione.adezer aut co/ iyrorum con ra
gitas quia & fi no poffet machitiacionibus capere ciuitatem tame inopia ciborum famaricas obftri* “J? fi ul  '*
geret ad ciuitatem acceffit.CEt tanta fuit apud ioram neceffarioru inopia:vt propter magnitudine ‘P 111 ™ 1 j?, ama< ’
famis in famaria odoginta argenteis numifmatibus caput afini venderetur:quinq;veto argeteis nu c ‘ au l£ *

mifmatibus fextarium fimi columbaru pro fale copararent hebr£i.Timebatq; ioram ne ^>pter farne Malima tames
ciuitas traderetur inimicis & muros quotidie circuibat atq; cuftodesne quis ab eis occultaretur in* at /. " a vt °*
4 f 'C6 tus .& adusciuitatis hoftibusindicaret.f£Q_uoddum faceret quadam dieclamantealiquamulie* tto g in r 8^
re domine miferere putans ea aliquid ribi petere/iratus maledixit ei per dominudicensmec areafibi teis  ^ api ‘ tailn !
effe nec torcular:vnde ei aliquid poffet pr§ftare.Cumq; niliil horu dignaretur audireiiuffit vt Ioque* v ^ nclere
E retur atq; diceret quecuq;vellet.Tuc feciffe fe dixit cualtera muferevicina &amica fua hacpaftio/4 ar ^ ei L mJ
nem vtquoniafamestal«effet 8c  inopiaanterficerent filiosfuos vtreq; mafeulos &fingulisdiebus : a j_ ar l? *
comedereteos.Etegoinquitmeuoccidi&pr£teritodieamb§ meucomedimus.H£cautnon vult lu ru P !:  ’

hoc facere/fed padu tranfcedit U  filiu fuu ne comedatur abfcodit.<TH^c dum audiffet ioram vehe . ,

4r,c5 menter affiidus eft: & fciffa vefte crudeli voce clamauit.deide iratus helyfeupropheta occidere vo^ . r  P
luit quia non fupplicaret deo.cum potuiffet omnes hoc modo amalis prffentibus liberari. Et repen, -} e  ^ eu ^ v" 1 '
temifitquieiuscaputauferret.IHefiquidemadneceprophetepergebathelyfeuveroiraregisnon a J.^ a
latuit.Sedeš autindomofuacudifcipulisindicauiteisquiaioramffliushomicidfmififfetquieius P ICc iC oe v£
caput auferret.Sed vos inquit dum venent qui miffus eft Si  intrauerit ianuas obferantes alias obfer i 1 c J are , P?,P '
uantes claudite eumq- paululu retinete.Secuhjs naq; eft venies ad me rex eo q> eum penituerit fui i?* .J* P
pr^cepti.Tunc illi helyl'ei preceptu fecerut.®^ Ioram vero penitentia dudfcus ob ira fua circa prophe *  ni 7 p

4t*c6 ta & metuens ne euqui miffus fueratoccideret. feftinauitvt nece prohiberet & prophetam a morte !P ^ Ul ., e
reduceretveniefq;culpateu:curadeomalorumprffentium abfolutionem minime poftularet. Sed , P. ( 0CC1  ** .
ficeospetiredefpiceret.<[HelyfeusautaIteradieeahoraquaveneratirexadeum ,pmffit magna . eus ^ 1  *
copia ciborum aftuturamitavtvenderetur in publico duobus.ficIis fatumfimiIe&yno ficlo ordei fa £1  P™

tum.Hocautedi(ftum8CioramSCquicumeajerantvertitingaudiumprophetgnamq;nopoterant P 1 r 1 Uf
4r.c7 diferederepropterrerumprfcedetiumveritatem:inopiamqj illiusdiei atq;miferiam fpesiamfutu,,
r? abundantif Ieuiauit.CTPrinceps autem tertie partis cum regi amicus effetfupra quem tune rex in  *, £ a  ^ *
cumbebat ineredibile eft inquit propheta quod dicis.Et ficut tpoffibileeft vt de catharadis celi or* P
deum plua^deus autem fimilamata non poteft čredi quodad te nune dicitur adimpleri. Ad quem 1 c  " J ,
propheta,Hec inquit videbis hoc modo fieri/fed non guftabis ex eis.Q_ue fciličet fic ab he!yfeo fue , r  c c

C rant predidta completafunt.f[Texigitureratmfamaria vthabentes lepram & qui a tali paffione P _ * . ,

n5 effent mundi corpore extra ciuitate manerent.C^uatuor igitur viti propter hanc caufa manentes . x r  ?
anteportam: cum nullus eis aliquid propter neeeffitatem famis afferret & in ciuitatem ingredi pro* , P ro 1 ^ ex . r , v
pter legis mandata non poffent:quibus vel filiceret ingredi pro farne ibidem necarentur: cogitarut Demm ne 1 u
inter fe dicentes quia fi illic manerent propter inopia deperireti& propterea tradere fe hoftibus ma*
gis eligerent.qui aut parcendo/aut necando famis eos neceffitate liberarent. Hoc confilium inter fe ^ , .

coferentes alias coffrmates hode ad caftra hoftiu deuenerunt.Indpiebat aut iam deus terrere & co, 1 rror  ® 1  *
turbarefyros:8c fonu eis curruu Sl  armoruinferre tanq ©tercitusgrandis fuper eos accederet:f& pau tus co ” tr
latimtu)(barufragoreorumauribusincreparet.Q.uiitarepetetubati funtVtrelinquentescaftra pro, 11111 ™ us  *
pria cocurrentes ad regem dicerent quia iora rex lfraelitaru condudo folatioregis egyptioru 8cifu* S on . U -^LJ
4r.c7 laru fuper eos accederet quibusvenientibusfonumtubp venientisaudiret.Heceisdicentibus etia . ls diuitij
adezer cum ad aures eius fonus fimilis adueniffet populo credidit 8£ cu multa turba atq; confufione ls in ca £riS *
relinquentes in caftrisequos atq; iumeta vniuerfafq;diuitias repetecouertuturad fugam.CLepro*
fi aute qui difcefferant a famaria ad caftra fyroru venientes.gc in eorum tabernacuhs multum filen*
tiu ta citurnitateq; reperientes.ingreffi in vnum tabernaculu.dum nullum prorfus infpicerent /come
dentes atq,- bibentes portantefq; multas veftes & auru extra caftra celantes/deinde i aliud taberna*
culum accedentes fimiliter & exinde res pladtas fibi fumentes/du hoc quater feciffent/g£ nullus eos
oino videret.arbitrati hoftes abfceffiffe culpabat fgmetipos cur iora regi hoc minime nuciaffent.Tuc
illivenietes anteciuitatis muru 8C cuftodes clamatesindicaueruteis qug de hoftibus cotigiffent, lili

aujiEfc regis cuftodibusnuciauerut,Aquibusaudies hoc iora euocauitamicos fuos & priapesqut,

i


ExpIoratores
mittuntur,p cer
tificationefugg
fyrormn,

Verificatio pro
phetighelyfeid
abundantia cit
borumpoft tan
tam farnem.

C

Afflidus fyrogj
tex corruiti Jari
gore 8C azahel fi
delemnundum
ad helyfeu mit#
titcummuneri#
bus vt fciat fi e#
gritudinis peri#
cula pollet eui#
tari.

Helyfeus predi
cens mortem a*
dezer regis fie#
batpuidensma
lum eminespo#
pulumifraelper
azahel poft euj
tegnatutje ifiria

JLtbecnonus3ofcpl)l iuuei ^iftoitalttoi

bus ait pro infidijs arte callida lVrorum difceffiffe regem.eo q> defperatet farne capi potuiffe ciuitate
vt quafi fugientibus illis Sc  egreflis ad direptionem caftrorum noftris latenter imierent,# interfice D
rent: SC  ciuitatem pariter deuaftarent vnde vos inquit moneo vt cisftodiatis ciuitatem SC  nufquam
abiretemptetisihoftes fugille credentes.Tunc dicentequodamoptime quidem arbitrarni« a rege,
et confilium dante vt duo equites vfq; ad iordanem fiuuium mitterentur.qui cunda perquireretyt
fi illi quidem capti ab infidijs hoftium deperirentffecuritas exerritut fieret ne cundi aliquid limite
fuftinerenttpereuntes autem paucos anundarentcumhis quosvaftaueratfames. CHocdidum du
placuiffet regi exploratores mifit. Q.ui euntes caftra quidem inuenerunt hoftibus vacuadocum vet
to  plenum cibis S: armis:qupreliquerant vt leues effent ad fugam. Hf c autem dum rex audidet ad
direptionem caftrorum mifit exerdtum.Qui nihil vile tulerut nec paruum fed aurum multum SC at,
gentum gregefq; multos iumentorumfrumentorum 8C  ordei mnltamilia quantum in fomno fe vide^
re credebant: quo fado a malis priftinis liberati maximam copiam habueruntduo lata ordei ficlo
vno & fatum fimile duobus ficlis.fecundumprophetiam hominis dei helyfei. Saturn itaqj fertmo#
dium vrrum femis italicum.C Horum itaq; bonorum folus ille princeps tert if  partis quem prgdixy
mus potius non eft.Nam conftitutus a rege vt ftaretad portam quatenus turbamoderate ad egrefi
fum ciuitatis emitteret ne alterutros comprimentes ad pericula peruen/rent:quodq; aiios pati pro#
hibebat ipfe fuftinuit &hoc modo ne guftaret ex his quf fuerant probata deftmdus eft helyfeo pre
dicente mortem eiusidum ca qug vbertate ciboram ille prophetauerat.folus ifte non crediderat.

; CAfflidus langore rex firoru fidele azahel nunciu cu muneribus ad he!yfeu mittit vt fdat fi egri
tudinis periculu poflet euitati cui/tegis  morte flcns helyfeusf preutdente i!lo qiif populus ifrael poft
morte regis effet paiTurusJnundauit & azahel famulu poft illu regnatura qui ad rege veniens n uda#
uit qUide bona fed eu laqueo vincies ftrangulat & regig poteftatis obtmuit apicem. Capitiilum.vi.

-Dezer autefyrorurex du veniilet in damafcum & agnouiffet quiadiuinitasei &exerri# 4-r.cS

tui timore imififfeC'& fuga:& no inuafione hoftiu fuifiet faftum nimis afflidus eo og  ita E
deu haberet iratumicorruit in langore.Illo fiquide tepore du propheta helyfeus veniffet
in damafcu/tognofcens hoc adezer fidelifiimum feruuloru azahel note mifit vt ei occurreret 8£ dona
portaret/prf cipiens ab eo requiri fi egritudinis eius periculu poflet euitari. Azahel itaq; cum quadra t
ginta camelis queq; forent optima Si  pr^ctofa in damafcena prouicia ex domo regia dona regia po t,
tabat.S venies ad helyfeum SC  decenter falutan^ait miffu fe a rege adezer ad eu vt dona portaret SC
de eius languore cofuleretifi euadere poflet.propheta vero iuflit azaheli vt nihil ei mali nudaretrdi/
xit autem rege morituru effe.CEtfamulus quide hfc audiens cotriftabatur/helyfeus auteflebat SC  4- r,c,s

c :

rMaliciaiorare#

L ^ iuci^v

fam eius cofufionis inquirerct;dcflco inquit populum lfraelitaru doles in his trjalis  qu? pafTurus eit
abs te. Interficies em optimates eoru SC  munitiffimas ciiutates incedes gc paruulos lapidibusillifos
crudelitertrucidabis:& mulieres pueros i  vtero habetes feua morte dirupes. Azahel verodicete qup
mihi virtus eft vt per me talia poflint prouenire: ait fibi deu indicafle quia regnaturus effet in fyria,

C Azahelitaq; venies adregeulh' quidem nunciauit bona/altera vero dic infufo Iaqueo vinaens en
illum quide ftrangulauit: ipfe vero apice reg k  poteftatis obtinuit.Erat enim vir efficax.& multa fy#
roru SC  populi damafcenoru deuotione florebatiita vt hadenus & adezer & ipfe azahel qui poft eu
regnauit quafi dij coleretur propter beneficia & teploru edifi'cia.quibus damafcenoru exomauerant 4 r,C3
ciuitatem. Ifti namq; quotidie foli in pompa quafi pro honorc regio deferutur SC  fyri de eorum anti#
quitateglorianturjignorante^quia funt nouelli.SC non habent ifti reges vitra mille annos &cetum,
CIoramrex hierofolymorum 'mortuo adezer regefyrorum) in pace gaudens populum docuit
,ydolatrizare & idumeos a regnoiuda perfequitur vicinos occidens ad quem helyasepiftolam mit#
tens mortem fibi propmquam & vituperabilem fignificauit cuiyt fibi nunciauerat propheta acridit
Si  mortuus regali primatus eft fepultura. Capitulum feptimum;

Oram vero rex ifraelitarum audiens adezer effe defundu a timore Si  formidine qua
propter eum habebat a!iquo modo refpirauit SC  pacem gratanter excepit. Igitur to# + 1 '°
ram hierofolymorum rex qui & ipfe quidem ficut prfdiximus hoc nomen habebat
reru apice potitus:mox ad nece fratrum fuoru Apaternoru amicoru pariter Si  princi 4 f * c r
pu couerfus eft:8c malitie fug hoc fecit initin.In qbus malis nil differes a regibus po#
puli g an eu iniquitate fecerut i folenitatibus hebrf oru;& religioe diuina docutVquo
vulgus/& t ali js effe malu /8i  extraneos adorare deos p gotholia alias athalia achab filia coiuge fua.et
deus qde ,ppter dauid regis,pmiflione noluitgenus eius extermtare,iora vero nihil ptermittebat/quo
minus aliquid quotidie noue impietatis efficeret Si q>  non vaftationepatrie traditiones attenderet

&uamtegtun ©eanficjtufaubus jfo.ijocjciti.

jz

:n^f‘  CPllo fiquidgm tempore recedentibus abeo idumeis.& ptimo quidem inferfidetibus eum regem
/ A q U ( etat eiuspatri fubiedus & coftituentibus quem ipfi volueratiora cum cquitibus fqis 8C  cuAibus
nodanter venit in idumeam;&cos quidem qui vidni eius regno effe videbantur occiditilogius no
4t*c8 abijt.Nihil ramen dum hoc modofedlTet vtilitatis cxibuit. Nam omnes ab eo recefferunt: fimul SC  _ .

quiprouindam labennamaliaslobennamhabitabant. CErat autem itavefanusVtetiampopulu Kecedetesidu#
cogetet in excellentiffimos montes afcendere:8£ deos alios adorare.C Čumq; hec agerefr& omnino nieosa regno lit
leges patriasa fuamente repelleretdelata eft ad eum abhelya prophetaepiftoladn qua padebatur r 3  P er * e q llim 5
magnam eum penam fore paffurunvquia patrum fuorum non eflet imitator.fed iiraelitarum feque«« lor3m  “bi vici#
tetur tegum impietatem infuper SC cogeret tri bum iuda SC  dues hierofolymitas relinquentes fanda nos 0£ €ldensj

id eft cladem populi SC  corruptionem vxorum regis ŠC  filiorum Sc  quia ipfe quoq; moreretuf egritu*
dine longa nimis confedus vifceribus propter nimietatem internf corruptionis effufis itavt videret
® fuamcalamitatem.nec poflet vllatenusfubuenire.Et h?c quide epiftola fignificabat hely?. <£Poft
4rx8 {,teuefiquidem tempusexerdtuž arabum iuxtaethiopiam habitantium & alienigenarum ioram r&/ , °f s , 10t3r ?^
(  gnum aggrefli funt/R prouindam vaftauerunt $C  regis domum infuper SC  filios ocdderunt pariterfic 8 1S  ”

eotum vxores. vnufq; folummodo filiorum eius noie ochozias hoftes eff ugiens detelidus eft, Qui J ) u P erab11 ? ** ™
, poft hac calamitatem prfdidum aprophetaIanguoremincurren^multo tempore fatigatus diuini* nimi3 u |

i tate eius vifceribus immitente miferabiliter fupernaindignatione defundus efticu vifcera fua diffu,y mI p ^, u *
i 1  fa videret.Queetiamortuum populus multis cotumelijs affic^yt;&:vtreorcredentesitamortuum r ( e &~  pnuatus
ira diuina peremptu fuifie.nec exequijs regalibus eum fecere dignumnec in paternis fepelire montt, e P u ^ tura ’
metis nec alium ei exhibuerunt honorefed velut priuatum tumulo tradiderut.Q^ui vixit annis qua
dragintaregnauit odo tradidiq; principatum eius hierofolymorum populus filio eius ochožie. Mortuus joratti

|[Xefo ioraifrael rege in bello cotra fyroahieu‘rex ab hely fei difcipuio inungitur ad exterminan 3nno ® tat s ^ U3
du domu achab qui SC  a populo eft confirmatus'qui & iora regem a ciuitate iezrael fugiente.occidit/'^ r3 S e “ mo s te .
eius corpote in naboth agru proiedo fugiente quoq; ochozia vulnerauit SC  iezabel de turri prpripita, j? ni  odauo aa
ri iuflit cuius corpus a canibus eft deuoratu oefq; achab filij a famaritanis iubete hieudecapitati fut “fcceilit ocno *
fed Si  fratres ochozi ?occifi  funt SC  pfeudo prophetis ab eo occifisbaal teplum concremauit.Ca.Viij. 213  h* 1115 *

4 r.c 8 * ■«  Gitur ioram rex ifraelitarum poft mortem adezer^fperas ramoth ciuitatem fe capere Sc eS

C • JH fyris auferre.cum magno apparatu caftrametatus eft fuper eos.In qua oppreffione a quo* ,

1  dam fvro non mortifere fagittatus abi/tinduitatemiezrahelem vt vulnus fuum pofitus in ^ 0r3m * ex »tad
ea curaret diredoinramatha alias ramoth omr,iexercitu fimul Sc duce hieu:quifuit filiusameffi a^ ^“ftaiVrosprg
4r.c9 lias naufTvt poft curam reuerteretur ad pugnam.ff Helyfeus veto propheta vnunVdifdpuIoru fuo bans leditur,
rum dato ei fando oleo mifit in ramatha vt vngeret hieu eiq; diceret quonia eum rege diuinitas ele*

C giflet:cui 8C  a!ia paritet indicaret/pr^cipiens ei vt fub modo fug? faceret iter quatenus illic didos p,  Eieu iri

fidfcedo lateret.Q.ui dum veniflet in duitatem hieu quidem inuenit cum prindpibus militum refii. te & e  ” r3e * 3
dentem in medio ficut ei predixit heIyfeus.Et accedens ad eum ait fequ?dam ei fore diduru.C^ui C *P U '° heJyfei
dum furrexiflet Sc  in cubiculum eum fecutus ftiiffetifeorfum fumens eum oleo caput iuuenis infudit exterminan

dicens a deo vndum eum regem ad achab generis peremptionem Si  ad vindicandum fanguinem ““domu achafe
prophetarum qui ab hiezabel nequiter fuiilct effufusrvt domus eorum ficut hieroboam nabathei/8C
baafa propter impietatem propriam radicitus deperiret Sc  nullum femen de achab genere remane ,
ret.Et cum hoc dixiffet/de cubiculo protihus exiliuittie ab aliquo in exerdtu videretur.C Hieus au/
tem venit adlocum vnde furrexit;&cum alijs principibus refidebat.Quibus requiretibusrt eis du>
ceret cur ad eum veniflet iuuenculus infuper Rvefanum eum dicentibusrede inquit iudicaftis.nam
4 r.cp  verba veiani? Socutus eft.Q.uibus feftinatibus vtea audiret atq; rogatibus aiteum dixiffequiaipfe

fuerit a deo relidusrex.H?citaq; cudixiflet/Vnufquifq;fe exues q3habuerat veftes proprias ei fub// ^

ftemebat.Et mittetes tubas hieu rege effe clamabat.IUevero exercitu cogregato pergebat ad iora iti , . '"°. n “ nn3 ” ls
ciuitaterezrabel/inqficutpdiximusprovulnerecuradusabieratqdceperatcuobfideretramatha. meuire^iopeir
4r.cp Cot/gitaut vteotepore hierofolymorurex ochozias veniflet adioraieratem filius fororis eiusficut P^P 63
ia diximus vt vifitaret propter vulnus qd in.obfeflioeacceperat.Hieus aut fpbitovoles fup iora irrue ^
re:rogauit vt nullus militu defcedes regi iora que gefta fuerat nuciatet.dices hanc efle maxima eoru **
drča fe deuotione fi eu rege hoc ordine demoftraret.111? vero i  his qu?fuerant dida gratater itinera
coferuabat.-ne quis lateter perges quod geftu fuerat indicaret.Et hieus quide fumptis .equitibus ele/
dis fedes in curru ibat ad iezrahel. CCuq; proximus fuiflet ciuitati;explorator quem rex conftitue
tat iora/vt ad ciuitate  venientes infpiceret;videns cu multitudine venicte hiemnudauit ioram tegi

Ui/,

&ibetmmus3ofepl)l tatici hiftoztalibzj

viderefeequites vemerites.Ille vero repente aliquem mitri iuffit equefiriuquiei occurreret;8£quis
effet agnofceret.Qui.dum venifTet ad hieuide exerdtu requifiuit dicens a rege fe elTe miflu. At ille n# d
hil de his refpodens:fequi fe iufTit requirente.Quod du explorator vidiffet: indicauitiora/quia qui
i fuerat miffus equcftris mixtus multitudini veniret vna cu eis.Iterum rege mittete etia altu hoc eu fa
Soram cu ocho# cere  hicus imperauit. CQuod dum expIorator iora indicaffet. nouiffime in curru ipfe confcendens
zia in occurfum c “ °chozia hierofolymoru rege in occurfum eius egreffus eit.Hieu aute cu multa moderatioe Si  di#
hieu in curfu ve toplina agebat iter.Cuq; ioram veniffet in agrunabuthei:requirebat fi in exercitu omnia rečic gere v
n i t>  rentur.Et cu ei hieu amanffime malediceret:matreq; eius venefi'cameretriceq; clamar,etmetues rex

Hieu bccidit io & nihil eu cogitare quod effet falubre credes couerfo curru fuo vt poterat fugiebat dicens ad ocho 4-r,C9
ram fugientem da ea  infidijs & dolo fuiffet captus.Hieu aute fagitta poli eu mittes eius cor fuo iaculo penetrau.it
8 C  corpus mor# Et ioram quide repentp cadens.flexo poplite anima deliquit. ([Hieu aute continuo iuffit vadacro
tui in agrum na principi tertie partis vt corpus iora proijceretin agru nabuthei alias naboth & recordansprophetia
buthei,pijciprg helyg qua patri eius qui fuitinterfedor nabuthei prfdixeratquoniam & ipfe 8 C  eiusgenus in illo a«./
cepit. gr°periret. C[Hgc enimcum federet tune poli tergu currus achab.audiffe fezpropheta narrante:di#L

Fugiente ocho# cebatg; etiam fecundum illius proueniteloquiu.CIgitur cadenteioram metuens ochozias de fua
zia vulnerat hi# falute. currum in  alfam itineris partem conuertit.credens qualiter effugeret hieu. Ille vero perfecu#
eu fagitta qui SC  tus eft eum ad quenda afcenfum comprghendefq; fagittam eade miffa eum percuffit. Qui dereličto '
mottuus e poli# curru afcendens in equo fugit hieuin magedon ibiq; curandus poli paucum vulneris illius tempus +r.c9
q vno regnaffet Si  ipfe defundus effc portatufq; in hierofolymam.illic fepultus eft eum regnaffet annovno.Fuit enim
anno. malignus SC  plus valde g pater eius. |£Cum aute hieu intraffet in iezrahelem vrbem hiezabel orna#

Hieu iezabelde ta Hans fupra turrim.bonus inquit feruus qui occidit dominum fuum.Ule vero refpicies ad eam qug
turri prfcipita # eflfct interrogauit.&defcendentem ad fe venire prf cepit.Nouiffime vero enuchis imperauit vt eam
riiuffit cuiuscor de turri deijcerent.Qu§ dum precipitata fuiffetmurum fanguine fuo afperfit: & concultata equoru
pus a caibus de pedibus expirauit.(£His ita geftis hieuingreffus palatium eum fuisamicis femetipfumrefidebatK 4-r.c 9
uoratum eft, illos conuiuijs ali jfqj rebus.Prgcepitq; famulis qui iezahel peremerantivt eam propter decus gene# E

ris lepelirentEratenim ex regibus.Sed nihil de eius corpore quibus hoc imperatu m fuerat inuene#
ruut nifi tantummodo fummitates manuum & pedunmaliud vero totum corpus a canibus eft abfu#
ptum. CH?c audiens hieu helyg prophetiam nimis obftupuit. Is enim in iezabel predixerat hoc
eam interitu fore perituram. CDnterea dum achab filij feptuaginta in famaria nutriretur,milit hieu
Hieufmiffislitte duas epiftolas p.incipibus famaritanorum dicens vtfortiffimum filium achab conftituerent regem/
risad famarita# cu,n  & currus  haberet multos 8C-equos SC  arma ad militiam & ciuitates munitas,Quod dum faceret:
nos eis mandat domino fuo repenfarent. Hgc autem Ccripfitivolens famaritanorum mentes agnofcere. Relegentes
vt feptuagita fi# vero  litterashas principes ac pedagogi rimueruntSC cogitantes q>  nihil poffent contta euTacere qui
lioru achab for# m agnis duobus prgualuiffetiraperi)s; feripferunt profitetes fe eum habere dominium Sc  facere qug
tiffimuml voles cunq; prgdperet.IUe vero ad hf c refcripfit prgeipiens vt fi obedirent ei filiorum achab abfcidetes ca 4.. r.c,
eoru coenofce. pita deftinarent.Tunc principes euocantes nutritores infantum iufferunt vt oeddentes eos capita 10.
re voluntate. re eorum  abfcinderent & mitterent ad hieu. Hfc illi nihil refillentes egerunt. SC  coponentes in quibuf F
eem conftituat. da vafeulis de vimine fadiszeoru capita deftinarut.CHis auteallatis ad hieu eum amicis cenantem
Hieu ad popu# nunciatum eft q>  capita filiorum achab viderčturefledeIeta.Quiiuffitanteportamexvtraq;parte
lu verba o; do # ex eis  aggeres fieri,Fadoq; diead ea videnda proceffit.Et infpiciens dicere cepit ad popju!um.quia
mus achabdele 'P 1 ' 6  quidiem cotra fuum dominum militaffet 8 C illumperemiffet.Hos aute omr.es non ipfeperemif#
ta effet fecundu fetieofq; cognofcere depofcebat de generatione achab,quia omnia fecundu dei prophetiam fuerat
helieprophetia domus eius ficut helyas prgdixerat deperiffet J[ Cuqjnecaffeteos quiapud iezrahelitas ex

v  achab generefunt inuenti:cum equisad famauam^perabatPariterautinueniens a!iquos fratres 4,rc.

ochozig hierofolimitaru regisinterrogauiteos quo properarent.Illi vero dixerunt quiaveniut vtio 10»
Hieu precepit ram  falutarent /Sc  regem fuum ochoziam nefdentes cp ab eo ambo occifi fuiffent.hieu aute eos com ,
fratres ochozie P r ?henlos precepit occidi. Erant enim numero quadragita SC  duo. CPoft hgc occurrit ei vir quida
oeddi. ’* bonus SC  iuftus ionadab oli amieus eius. Qui cu falutaffet en cepit laudare eo oia cu dei voluntate
feciffet & achab genus estermlaffet.Hieu aut rogauit vt afcedes in curru ad famaria cu eo veniret d

cerdotes& pfeu ma  ™mis hec ifpedioatqj gratiffima.-vt bonus S iuftus vir videretmalos tormeris affligi.His cofen#
do prophetas a afcedes 1 curru venit panter i famaria .(pHieu aut regres oes cognatos achab Iterfici, vo

claab. !čs aut nullu de falfis^pphetis neq; de facerdotibus ydoloru achab fuppliciu decliare deceptioe qua

da Si  dolo cophedit vniuerfos.Cogregato flgde populo dixit fe velle duplices deos ittodudos quos

jffiuartttepm ©canrtqntfaffbtK jfo.Ijcjcjriiit

a achab colebat adorare.rogans vt eorum facerdotes Sc  prophetf Sc  ferui panter aduenirent. quate*

nus copiofa facrificia 8C  pr^dpuasdijs achab hoftias immolaret& efletmultandus morte iacer* -p p achab
dos qui tune non fuiflet inuentus. Deus autem achab baal appellatut conftitues itaq; diem quo veh
let facrificia celebrare. mifit in omne ifraelitaru regionem nuncios:qui ad illum baal facerdotes ad*
ducerent.Quibus pariter congregatisiiuflit hieu pontifici vt daret omnibus vefies. Eifq; fumetibus,
ingreffus domu cum amico fuo ionadab precepit'cum diligentia qugreretur ne quis inter eos alieni,
gena aut peregtinus inueniretur.cum nollet facerdotibus ydo!orum alium intcrffefidelium.IUis ve*
ro dicenribus nullum intereffe peregrinum^ inchoantibus facrificia celebrare conftituit. a foris odo
ginta numero viros armatos quos nouerat fideliflimos/iuffitq; eis vt falfos prophetas occiderent.&
ipfi in patema folemnitate permanereticj multo iam tempore deftituifient.Et ilmul iterminatus eft i. lt£tcm ptisom
vtfiquieffugereRt:proillis animas eorum auferret.Illp vero 8C  omnes viros interemcrunt&domu p

4r.cn

igitur hiedeus fuiffet cxterminatus/aureos tamen vitulos hieti ifraelitas adorare permifit. Hgc aute co

' cum feciffet/&pro imperif caftigationibus cogitaffetldcus ei per prophetam predixit/eo quod in
quatuor generationibus fuper ifrael effenteius filij regnaturi.Igitur circa hieu talia gerebantur. /

, ff Athalia quea nonnullis gotholianuncupaturgerius dauid exterminare cupiensochozig [re*

‘ ‘ gis filios/dempto Vno ioas nomine/vt regnaret interemit.qui latenter nutritus ioiad£ facerdote con
fil/ante armaq; miniftrante rex fibi diademateimpofito coftituitur.Et athaliain mularum pertaoc
ciditur SC  qdiu vixit ioiade rex ipfe ioab' populumbenc rexit/ bellum mouente azahel contra ifraeli* r  Athalia mater
tashieucontradeum fuperbus mortuus effe cui fucceffitionatbatnfiliuseius. Capitulum.ix ochozieregisin

- Talia alias gotholia vero achab filiaaudiens ioraro fratris fui mortenv&oehozi? filij' 8C terfedigenirs
totiusgencrisregijvnaperditionemiftuduitvtnullum de domo dauid relinqueret/fed dauid exterm u
L omne genus exterminaret/vt nullus ex eis ad regnum vlterius perueniret,Et hec quidem nare cupies om
ficut potuit fecitJEuafit autem vnus nlius ochozie mortem hocmodo diffugiens. Ochoziasrex ex nes ochoziefi*
vno patre habuit fororem nomine iofabeth:cui copulatus erat pontifex ioiada.Hec ingreffa regiam Iios.depto vno/
domum vbi erant interfedi filij'reguin.ioasnomineinfantulumanniculumicelatuminuenien^cum interemit Site*
nutrice & portans in cubiculum cIaufit/8£ latenter aluit ipfafSC vir eius ioiada intemplo fex annis/qui -gnauit.
bus in hierofolymis fuper duas tribus athalia regnauit.Septimo veroanno ioiada tarre fermone pa
dit quinq; viris centurionibus eifq; fuafit vt ei confentirent contra ea que ab athalia fuerant perpe*
trata 8C  regnum infanti traderent percepturufq; ab eis iufiurandum quod fecuritas talia gerentibus
C prgpararetunprpdidit eis que gerenda forent atq; complenda.Tunc viri quibus facerdos ioiada fuu
confilium commiferatcircueuntcs omnem prouiciam facerdotes SC  leuitas congregates ex ea fimul
4 r ’ c ' !  SC  principes tribuum omnes hierofolymis ad pontificem deduxerunt. Q.ui mox fidem ab eis cu iu* Cofiliu ioiade«
reiurando petit vt quod ab eo agnofcerent cum taciturnitate feruarent doneč nifus eius intetionis
potuiifet impleri.Q_uibus iurantibus fecutum effečlum deducens eam q de genere dauid enutrie*
rat/ifte inquit vobisrex exilla domoeritquamnoftis deum prophetaffe fuper nos omni tempore
regnaturam.Moneo fiquidem vttertiam partem veftram cuftodirefaciatis i  templo.quartam vero
in omnibus templi ianuis ftatuatis.reliqua vero pars teneat portam qug ducit ad teda regalia. Alia
vero inermis multitudo confiftat in temp!o / /nullumq; armatum permittatis intrarenifitantumodo
4 * ' c  11  facerdotes.Eis quoq; precepit vt pars aliqua facerdotum SC  leuitarum circa ipfum rege affifteret/cu
euaginatis gladijs circumftantesivtfi quis armatus in templum intrare prefumeretrepente perime*
retur &nihil metuen^ regemfortiter obferuaret.Illivero confilio pontificis obedientes.fuam volun r 0 £ a( j as cetu  <
tatem opere declararuntTlnterea ioiadas aperiens armamentarium quod erat in templo a dauid co * ecu ^ , °
ftitutumdiuifit.centurionibus Si  facerdotibus pariter SC  leuitis arma quecunq; illic inuenit laceas SC t ~  . < v.

j pharetras & quodcumq; aliud apprehendit genus armorum Si armatos circa teplum ftatuit:vt ma* P 3  , ordI
* Cnu fua totum cor.flipare viderentur ingreilum: SC quafi murum habita teiludine molirentur. Prpci* „ xerc ‘ um \

;pientefq; in medio puerumei regium diademapofuerunt: Sc  vngens cum ioiada regem folemni* *
terordinauit-Populus itaq; gaudens clamauit.viuat rex. fTPorro athaliatumultum SC  laudes ino* u .* _ Im
pinabiles repente cognofcens vehementer perturbatacum fuo exercitu de regalibus exiliuitEt cum P *

veniilet ad templumfacerdotes quidem eam protinus exceperuntarmatos vero qui fequebantur in
troire prohibuerunt.E rant aute a pontifice prf pofiti ficut didum eft vt templi ad ditus obferuarent/

CTunc itaq; athalia videns puerum ftantem fupra tribunal regium eiq; diadema regale fuper^ im*

.pri nc i

l.iiij.


Srtber ttottus 3ofepl>l tuoet ^((lonalibtj

ferre putabat.dloiada vero euocans centuriones.iuiTit vt educentes athaliam in conuaUem cedron
eam ibi perimetent ne templum occidentes illic veneficam violaret/vna prfcipies vt fi quis ferre vel 4-t.Cn
let ei auxilium.pad forte perimeretur.Tunc quidem cui fucrat eius inuida pereptio/fumes athaliam D
deduxiteamad portam mularum regis SC  illic interfecitdCum vero h?c circa athalia fuiffentgefta
couocans populum SC  armatos ioiada in templo coniurauil/vt omnes regi faueret»& eius faluti pro ,

Athalia in por# fpicerent quando in deuotione regia deu potius honorarent: SC  ne tranfcenderent moyfeos leges
ta mularum re# iufiurandum quoq; compulit exhibere. h?c concurretes ad domum baal/quam athalia & io#

gis occiditur. ram v j r e ius i nftruxerant ad iniuriam paterni d eiSC  honorem achabieam funditus euerterunt:& fa# 4^

Baal domu de# cerdotem eius mathan nomine peremerunt.fT Diligentiam vero templi atq; cufiodiafacerdotes Sc  it

ftruxeruntpere leuitas ioiada habere permifit.& fecundu regis dauid prgceptum iuffiteos fecundo in die liolocau#
ptociusfacerdo fl- 3  & faerificia foleniter immolare vt fecundu legeincenfuin olferrent.Fedt autem SC  quofdam leui#
te. taru portariosadtemplimunimeiVneillicfordidu aliquidlateterintraretH?citaq;vniuetfa difpo,

Inftituit ioiadas nens cum  ceturionibus SC  omni populo fumens puerum de teplo.ioiadasi eum cum vniueriis ad re<»
cuftodes in tem g 3 j ia v fq ;  perduxit.Quo in regio folio reffdente.cu&us populus cu fauore folemniter acclamauit &
plo. ad epulas conuerfi fimul ad feftiuitatem multis diebus egerut/cundis que habebat athalia de rebus

_ , humanis ablatis. |£Ioasitaq; adeptusregnumeratanorufeptemcuius mater fuitnominei'abiaex

Ioas qdiu vixit re gj one  berzabe?multaq; habuit cuftodia legum 8C cultura diuine religionis exhibuit omni tempo#
ioiadas fade re rc  q U0 v j x  ioiada.Etate vero congrua duxit duas vxores dante fibi pontifice ex quibus Sc  mafculi 4< f <c,
xit populum. _ gtfeminf nat? funt.Igitur derege ioas SC  quemadmodum infidias defugerit regnumq; percepe# XI J*

Bellu azahel co t it ; hf S  indicafle fufficiat. CAzahel autem fyriQrum rexdumpugnaret contra ifraelitas Sc  contra re# ®
tra ifraelitas. g Cm cot Q hieu vaftauit prouinciam tranfIordar.em/qu p erat ad orientem tribus ruben Sc  gad Sc  ma

Hieu fuperbus na jy e gc galaad SC  bathaneam percurrens vbiqj SC  cunčta diripiens vim refiftentibus inferens vniuer
contra deu mor |j Si j n  q U0  potuit quide vlcifci hieu dum cunčtam prouinciam deuaftaret/fed circa diuinitate fuper#
tuusannoregni ^ us  & cotemptor exiftens SC  legitima fada defpicies mortuus eft/cil regnaffet fuper ifraelitas annis +r.ex 4 r
vigefimofeptio f e ptem 8£viginti. Sepultuseft autem in famariafuccefforemprincipatus ioachamfiliuderek‘nques. 4-r.cx
cui fucceffit nii# dloas rex templum innouare cupiens tmpofitionem leuare a populo inftituit SC  leuitas euocas
us toacham. ad feipfum quafi inohedientes culpauit Sc  ligneam archa pro congregadis pecunifs ordinauit. ioas
quoq; rex^ mortuo ioiada iufto & per ola bono ;diuin? religionis perdidit curam ad quem mifli pro#
phet? a deo vt vitam emendaretfed zachariam filium ioiad? in teplo lapidari fecit & non poft mul v
tum temporis fpadum duitatis obfeffionem metuens fyrorum regi templum thefauri miftc& a mini
ftris fuis occifus filium fuum amafiam regni dimifit fuccefforem. Capitulum decimum;

« Ex vero hierofolymoru ioas quodda deffderiu apprehederat vt teplu innoua#

® ret.Quada die euocans pontificem ioiadamauffit vt in omnem mitteret regio#
nemfSC  leuitas 8C  facerdotes exigeret pro vniufcuiufq; capite dimidij Seli  arge 4 *,*>*<

.J ti:ad fabricam Sc  renouationem templi |quod a ioram SC  athalia SC  eorum filijs xij,

|§| videbatur effe deftrudum.Pontifexautemhec equidem non fecitfciens q> nul F
lus conferret argentum.Tertio vero anno regni fui ioas euocans ad feipfum le#

C •.-Ioas templum i
nouare cupiens
imponemleua#
rea populo in#
ftituit.

Negligentesle#

uitasrexculpa

A- uitas: SC  quafi inobedientes fui pr?cepti culpans: iuffit vt pro hac re in futuro
uit aui SC  archa anno pro renouatione templiprofpicerent. Quofado; confilio pontifex vfus

lioriea oro con# P r0  congregatione pecuniarum quod populus libenter habuit SC gratanterimpleuit.Fecit nam#

vteeandis pccn l'g neam  archam8Cvndiq; muniens eam:vnum ei foramen aperuit: quam ponens in templo iux#

niis ordinauit. ta  facrarium/iuffit fingulos quantuin vellent in eam mittere p er foramen pro templi reparatione. 4M
3  ' ’ CAd hocigituropusomnis populus libenter acceiTit&inultumargcntimultumq;auriIargitus eft xij.

Q_uo fado euacuantes archam rege pr?fente: feriba fimul 8c facerdos gazofilatiorum dinumeran#
tesquod fuerat cougregatum:deinde archam mipfolocorepofuerunt.&hocdiebusfingulisfade/
bat.CCumq; populus quod ei ftierat vifum obtuliffet/ miferunt pontifex ioiadas SC rex ioas vt cefo#
jes  lapidum inftrudorefq; conducerent; SC  ligna maxima de optima filua deponerent templo fi#
jquidem reparatot aurum quod remanferat SC  argentum non paruum ad pateras SC  vini fuforia SC  4- .f#
Mortuo ioiada Tcoopercula SC  vafa reliqua deportarunt: facrificijfq; quotidie adolentes/ altare degebant. Et hxc  »f.
iufti SC  boni perjquidem/ tempore quoad vixit ioiadas: competenti ftudio gerebantur. C Cum vero is mortuus
oiaanno etatis fuiflet qui vixerat annis centum 8C  triginta, iuftus SC  per omniavenerandus: 8C  fepultus fuiflet fn
(ue cetefimo SC  hierofolymis in regijs tnonumentis quoniam generis Dauid reparauit imperium rex ioas euram
trigefimo ioas perdidit diuin g religionis: cum quo etiam primatils plebis pariter viciati funt. Vt circa folemnita#
rex diuine religi tes SC  legittima iuradelinquerent. CDeus autem dure ferens tranfgrelTionem regis/Si  alio#
oniscuragdtdit rum mifitprophetas/quiconteftarentur eos/vt ab huiufmodi geftoruin malignitate recederent.

4 r

4*


3.t,

- v wl , ;! l ; rn ' c ^tor 1

■ ■ , , ^‘fcneiJu

.a.,,  ’ ,COs *tees

3fc" ula ^

/ t i Uw& (a»

■* ' lv ' res Sc
'oc.m,

r,

1  '»Tuerfadifpo

'"^^adfe,

irr r Jrc.jmauitj

Jilulia de rebus

r»j L n0muefab «tt
1  l;t «rini tempo,

'  'i u,bu *fcmafculi 4«
l*rccpe, n);
:! ''Acontrare,B
;< <'&'gad&ma
' ’ ■ "(ctcnssTuuer
‘ 'i Jdiiiinitateruper,

*r i: r J elrtas amus 4-r.tt

: . i 'iertkiKjuts, 4 -mi

> :  »rt ft: ieuitaseuocas
w|s c>r Jiruuit.ioas
>"< i i i".:r'nmil5pfo#
n ftot S nori poli mul /

■ 'jun  mrfiijfammi
CJpMuium dccimum;
at \1 tepla  innoua«
m rmrnittcretrcgio*

i d nnbjfidiatge  4^

"ciS  comm fiiijs 4
v, itiocnsgrnul P
i*. -s jdl(fipfuml&»

- !;.ic reinfiuturo

. w  i iy>ntlfexvfus

. '. rjit Fccitnam*

, vr.MMn temploiux/

.u.mone. W
,. jnnl ^ ptuseft/4
. , (U in dinurnerarv

i r ‘':isfingulisfafl<'

Srctioasvtcefiv

% *

• t h.vc  »I'

K  li mortutis
n  r ,‘,tu j lTet In
*  .

■ v -  1  loiemnir 3 * 1  ■
•!• 1  -U-cdCT« 11 '

^rmattttegtim

3Deaitttquftat(bus 5fo Ijcjtjcu.

4 R.c,

iz

B

41,Cilj

'tf

'  Fr

4r.c.ij

4t.c.ij


J.t.C.IJ

lili vero in tali malorum more & defiderio permanferunt: vtnec aiiosqui antefe propter legitti*
moram iniurias fuerantcaftitati neq; prophetasyqui predicabant vt penitentiam agerent & conuer* Zacharias filu
teren? ab iniquitate refpicerent.Na m & zachariam filium pontificis ioiade lapidibus in templo rex usfliade lapida
iuffrt occidi:benefi'ciog? patris eius oblitus,Q.uem cum deus propheta conftituiffet; ftans in media tus in teplo.
multitudine|fuadebat eis/fimul SC regi vtiufticiam facerent &q> magnafupplicia fufciperentffinol*
lentdei prgceptionibus obedire.Q_ui ramen cum morereturifua^: paffionumteftem deum & iudice
proclamauit quia pro bono confilio/& pro his que pater eius prgftiterat regi ioasfille amare SC  vio* Rex Ioas riurta
lenter occumberet.([Rex autem ioas non poft multum temporis fpacium iuftiffimas poenas horu tismetuesobfef
in quibus puaricatus eft exfo!uit.Veniente namq; azael fyrorum rege in eius .puinciam & geth de« fioneregi fyro«
uaftante atq; depopulantecum ciTet iam a d hierofolimam dedudurus exercituf rmetuens ioas ob« ru thefau# tem
feffionereuacuatis omnibus dei thefauris atq; regalibus & minifterio tcmpli.mint fyrorum regi. his pli mifit.
enim redimens ne ciuitas pateretur preiTionem aut periculu rerum otnnium fuftineret.Cui dum fa* Iors tex occifus
tisfadu fuiiTet ingenti multitudine pecuniarunequaq ad hierofolimam caftrametatus eft. f[Ioas a miftris fuis a«
tamen cu peffimum languorem incurriffet/inftantes amici/fcjui mortem zacharig ioiadg filij' defende- no etatis qua t
bantciq,- infidias facicntes interemerunt eum.SC iepultus eft quidem in hierofolimis^no aute in mo dragefimo fep«
numentis patru:quia fuerat diuing religionis inimicus. Vixit autem annos quide fepte Si  quadragin^imo cui fuccef«
ta.in eius aut imperio fucceflfit filius eius amafias. fit films fuus a*

^loacham hicufilius ab Azahelfyroruregemulta,ppterpeccatapafius eft.qnomortuo Ioas eius maiias.
filius in regno ifrael tepore Ioas regis iuda fucceffit qui fuit bonus & in nullo paterng nature confb
milis.ln biblia tn dicif.Et fecit quod malum eft in confpedu domini. Helifeu in extremis laborante
filius ioas vifitauit/qui ab eo cofolatus future vidong contra Siros fignum recepit a propheta. Mor
tuo itaq; helifeo ad eius corporis conftadu mortuus fufcitaf.Et mortuo azaghel filius eins Addam
in regno Sirig fucceffit ficuthieroboam Ioas patri in regno ifrael. Capitulum.xj.

»»p Icefimo autem primo anno regni Ioas/ ifraelitarum principatu potius eft ioacham filius Ioacha filius hi
M 1 hieu in famaria.quem & habu it annis feptem & decem/patris quidem fui nec & iple imi eu rex multa a
^w^*tator exiftensimpie vero gerens ficut 8 C  primi reges qui deum lpreuiffe videbant. Hune rege firoijs Aza Afat*-
autem humilfauit azahel:& contra eum cum multis equitibus mouit caftra Nam & ciuitates ei plu« hel paffus eft ,p
rimaš SL  maximas abftulit:& eius milites trucidauit.Hecitaqj'paffus eft ifraelitarum populus fecun« pter peta fua.^-^v
dum helyfei,ppheciam.quandoazahelqui occidit doininu fuum regnaturum effe prgdixerat fu« Oratio Ioachaj'* 7 —
per fyros Si  damafcenos. CCumq; Ioacham in his anxietatibus teneret. ad prgees dei fupplicatio« ad dominu qug
nefq; cofugit rogans vt eum de azahel manibus liberaret nec pateretunvt fub illius ditione viueret. exaudita eft.
deus autem penitentia pro virtute fufcipien^&magis corripere g perdere hominem huiufmodi vo« '■■} i,~«  ^ «

lens conceffit ei quatenus belli pericula dec!/naret.Pace itaq; potita prouincia rurfum ad ftatu prifti
num copiamq,- tegreffa eft. CP°ft mortem vero ioacham: filius eius ioas fuicepit regnum.Cum fe« Mortuo ioa#
ptem vero SC  triginta annos haberet in regno ioas fuper tribum iuda}tenuit principaram ifte ioas in c h a J fucceffitim
famaria fuper populum ifrael. Nam & ipfe idem habebat nomen quod hierofolimoruni rex. CTe« regno filiuseius
nuitq; regnum annis fededmfuitq; bonus 8C in nullo paterng naturg confimilis.CIHo fi'quidem te* Ioas tpe ioas tC
pore dum helyfeus propheta in fenedute confifteret 8i egritudinem incurriffetivenit ifraelitaru rex g* s lu d a »
vifitaturus eum.Et dum eum in nouiffimis inueniffet.fiere ccepit eo vidente # ingemifcere:patrem
q eum vocare.8Cfcutum fui regni propter eum dicens nunq fe contra hoftes armis egiffe.fed illos
profpere fine dimicatione viciffe.Q.ui dum a vita dilcederet hebrgos fyn's relinqueret Sc  alifs inimi/
cis captiuandos/Quapropter nec ipfam vrtam fccuravlterius fore dicebatifed gtatum fibi effe vt cu
eo a prgfenti luce recederet. ^Hgc dicente atq; gemente rege/helyfeus confolabatur eum-. iuffitq; Helifeus loasre
vt allatum fibimet areum extenderet. Q_ui cum preparaffet areum; contingens manus eius prophe« ge cofolaf ei  vi*
taiuflitvt fagitfaret,Cumq;tres fagittas dimififfe^atq; ceffaffe^iaitTi plures dimififfes.eradicaffes fy x  dorigfignuco*
rorum rcgnum.Q.uia vero in tribus folummodo quieuifti.totiens congreflis fyris pugnando prgua« tta fyros dedit.5
lebisj vt regionem qua abftulerut a tuo patre turfus optineas. Et rex quidem du hgc audiffet abfcef/ Mots helifef 4»
fit.C^oft nonnullum vero tempus propheta defundus eft vir iufticia famofiffimus 8 C  in dei ftudifs phetg K  lepita
valde prgclarus.Miraculum namq; SC  iopinabiliaoperaper fuas prophetias oftenditetapud hebtg/ a d  cuius cor*
os memoriam claram SC  magnificam lepulturam habere ptomerait: & quale vrro ita religiofo dece# p°ri s  contradra
bat impendi.Illo fiquidein tempore contigit vt quidam latronps in helyfei fepulehrum mottuu que mortuus rufcita
ipfi videbantur interfeciffe proijcerent, Cuius cadauer dum eius fuiffet corpori fociatum/continuo *ur.
fufcitatum eft.Et de helyfeo quidem propheta qugcunq; prgdixit:& quomodo poft mortevirtutem
diuinam habuit:hgc declarata fufficiant.f£Defundo itaq; rege fyrorum azaeL-ad filium eius addam
peruenitimperium.Contraquemdum ioas ifraelitarum rex dimicaret.Et cum tribus cogreffioni*

Mortuoloas
fucceffit filius
eius hieroboa.

C . Amafias rex iu
da morte pris
Vindicat.

Suadete^phe*
ta amafias rex
bellu parat con
traAmalechi*
tas etiafdimiffo
rege iftF; quos
Vtncit.

Vi&oria Ama*
fi? cotra Ama#
lechitas Si  idu<=
meos.

Indignati ifrae/
Iitecotraamafia
Amafias video*
na eiatus idola
trat. que repre#
hedit.ppheta.
Iratus res cotra
prophetam.

Maltda amafig
quicontraIoas
regem belin mi
haf comouere.
Epiftola loas
adAmafiamre
gem.

Amafia e\etcu
tu mouete com
tra loas milites
eins terror inua
fit & in fagam
couertit.

SLiber nottus Jofep&i tnbei

bus eum vincens omneprouinciamabeotraxit:8C quafcunq; ciuitates Bc  vicos eius pater azaelde 4-R.c,
ifraelitarum regno fubtraxerat ltberauit. <E Hoc itaq; fecundum prophetiam helyfd ,puenit.([[Cuq; 1 4
contigiffet vt loas moreretur.ille quidem fepultus eft in famariairegnumvero fuo filio nomine hie* D
roboam dereliquit.

C Amafias rex luda patris mortem vindicab& congregato exercitu vt ifrael regem debellareticom
tra tamen Amalechitasffuadente propheta jbellu mouer.quos vtneens/eo^ dece milia oec/dit Si  to
ride viuos accepitfauos de petra in arabia predpitauitjVnde contra eumindignati lfraelite^Sed hac
vičtoria eleuatus Amalechitaru deos adorauit quem criminatus eft propheta. Capi.xi|.

j Nno fecundo loas regis ifraelitarum.regnauit fuper tribum iuda in hierofolimis ama 4R,c,
j fias cuius mater erat nomine Ioaden afs foda genere vero ciuis A iuftide prouifione 14
jmirabilis. Qui cuiuueniseflet veniens ad regnumcogitauitvt inimicos qui patrem
? eius occiderant/ puniret: 8C coprghenfos omnes occidit.Fili/s aute eorum pepercit fe*

&Uj quens moyfeas leges, qui non fanxiuit propter peccata parentu m filios oeddendos.
Deinde eligens exerdtu de tribu iuda Si  beniamin qui in flore iuuetutis' SC  drča viginti annos alias
triginta annis exifterent:& cogregans quafi triginta milia:coftitutt fuper eos cettgjones. Mittcnlq;
ad regem ifraelitaru conduxit centuargenti talentis centuin milia armatoru. Debellaueratenim vt
amalechita^j gentibus & idumeis8C gabaonitis inferretbel!u.$JXuq; prg pararet ad prglium Sciam  4'R«c,
videreturpofitus in procin&u: fuafit ei propheta vt dimitteret ifraelitaru exerdtum quia effetinv *4
pius Si  deus eum vinci prgdiccretVtq; fuoru folumodo fol atto vteretuniSC hoftibus prgualeret cum
pauds contra eos volente deo pugnandu. Cuq; grauiter hoc ferret rex eo q> mercedes ifraelitis iam
prgbuiffet ingentesmonebat ( p pheta vt ageret quod deo placeret/cum poflet pecunia ex ipfius mu
ribus abudare.Et illos quide dimifit:cedes etiam quas dederat rex mercedes.Ipfe vero cum fuo ex
ercitu ad prgdičfcas gentes acceffit. 8C prflio gefto vincens decem milia occidit: k  totide viuos acce*
pit.eofq; deducens ad magnam petram qug eft in arabia conftituta ex ea prgdpitauit;prgdamvero E
Si  diuitias ex his gentibus abftulit infinitas.flFI3ii itaq; in his amafias ex/fteret lfraelite quos fmer* 4- R.c
cede datajamiferatfindignati funt.SC credentes iniuria cp quafi pro vituperatione futffent ab eo re* * 4
miffifeius regni terras aggreffi funt:&vfq; bethoron procedetes diripuere prouincianv & multa qui,>
dem abftulere iumeta:& tria milia hominu ocdderut.$E Amafias aute viftoria ex his qug gefta fue
rant eleuatus.deum quidem qui ei horum omniu audor extiterat ccepit fpernere.8i deos illos quos
de arrialechitara proutncia adduxerar adorate.Tunc accedens prophetaanirari fe dixit cut cosrex
deos arbitraretur adorandos qut fuos(8£ a qutbus honorabauf iuuare non potuiffent. nec ab hutuf#
modi manibus Iiberalfentded pereutes defendere contepfiflent:8č ipfi quoq;in hietofolima iftar ho
ftium captiuorum vindi dedudi fuiifent. CH?citaq;regi mouerunt iram:& precepil  vtdeberent
dicere ad prophetam interminantes eum fe puniturum fi amplius loqueretur. Et propheta quidem
tacere fe dixit:ptf dicens non efle prfbiturum deum ea quf facere moltrernr.

C Amafip regis malicia qui bellum contra loas ifraelitarum regem bffllpfn  mouere mfnaturded toas
epiftolam referibete Amafip milites in bello terror inuadens fugere coegit ‘<Si  amafia m captiuu loas
murorum hierufalem deftrudis fecum duxit.Et poftea Amafias infidiofe in lachts a fuis occifus eft
cut Ozias qui Si  azarias aut zachartas didus eft eius filius fucceffit in regno. Tik etiam hieroboam
in ifrael regnauit annis.xl.deo tnitiriofus.qui tnifrael populo bonoru operum fuit occafio.Cuiq lo*
nas propheta regnum dilatare Sc  firos vincereprophetauit. Capi,xitj.

Mafiasvero dum abftinere fe non poffet in rebus fcelicibus conftitutus quas a deo perce 4 R' C|
perat.eiq; faciebat fnudas fcripfit ad regem ifraelitaru i oas vt obediret ei /Si  ipfe 8C  popu 14
lusvniuerfusfficut prius obediebat parentibus eius dauid Si  falomoni.Q_ui fi parerenob F.
lent.fcirent q? bello terminum caufa percioeret.CrCti! ioasitarefcripfit. Rex ioas regi a#
mafip.Eratin libano monte cvprefius orno precera afs potes & cardinis exindemifit ad cypreffum:
petens filtam eius vt filio fuo daret vxore.Ft dum ageret hedbeftia queda tranfiens carduum coculv
cauit.Hoc ergo tibi erit exemplfi vtmaiora non appetas:nec quoniam amalechitas vidfttan hoc ex
ultans tibi tuoq;regnovidearis inferre pericula.Hfc autem relegens amafiasrad bellum potius inctV
tatus eftideo rarbitrorjad hoc impellente vt pro his que fuerant ab eo commifla pcenas exfo!ueret.
(nCumq;produxiffetexerdtum contra ioasj& eflet prelium commiffurus. milites. Amafie repen ti«
nus terror & ftupor inuafit.qualem non propidus deus immittit Si  anteq venirent ad manus m fin • o
gam ai pauore conuerfi funr.Illis igitur terroribus difperfis^ontigit vt amafias defolatus ab hoftibus
čaperetur eiq; ioas mortemjnterminatuseft nifi ierofolimitisfuaderet vt aperientes portas eum cu
exercitu in ciuitate fufdperet. Et amafias quidem mortis terrore compulfusifufcipi fecit hofte.Qui


jJSessš J

»i, ,^ n *'&>0

,J '

■  .° ,,nis ama {h
'doneti.'
1^^^'patrcm

fl , ; jrn P«pcrdtfe,
u,. ‘^dendos.

, ''"'"•innosalias

MK.Vnia;

'Mvimmatiain 4 r i(

• n quia cffct irn# 4
•'.vajalcrctcum
'' ,! rae!itisiam
■'^ipfmsmu
■ t  v fT''cumfuocx
^ :  *'''<• vruojacce,

• :  prcdrnjvero E
■'>; '0«: mer* 4- Ra
c  ‘'»iTfntabeore# >4
»m S  multa qui,
r i  ' ! iqi:rgfftafue
\ rllos quos
;  k  f ircosrev
" *f mrabfiumf/

- iMmjiftžttho
r,' vfdcberent
:, • > '■;-fjquidcm

3otte PiopOefe

a>e;anf(£ittftatibu6 Jolcjtrot.

.imnfed io 3 s

in lapouu loas
dmiocrifuseft
jmluffoboam
•.i r o.Cuu$IOi>
i *ni.

; is .1 deo perce

iA'

4 Ra

>fc«popu'+
p.irerc nol« *.
loas res* &

I orprcllum:

iuum cocnb/

rt m boe«

n  .v>nus ' na '

•- JfrCt '' aR:

, . ri ^cntio **,

in fu*  10

lL , hoftibns

,rhoftŽ.a il<

Deftrues partem muriquafi quadringentoru cubitorum cum curtu ingreffus eft hierofolima. ama, loas muti filetu
A fiamcaptiuum ducens.Et dominus hoc modo hierofolimitang ciuitatis effeftns. & dei thefaurum falem parte de«
abftulit:8£ aurum argentuma; quod in amaflg regalibus eratexhaufit/8£ itaeum a captiuitate refob ftrues ingtcfliis
uens regreffus eft ad famaria. Hgc itaq; gefta funt circa hierofolimitas anno quartodecimo regis a* amafia captiuu
mafig,Quipofihgcpaftusinfidiasamicorum/fugitquideminduitatemIachis:interfeftuseftaute duxit.
ab eis mittentibus qui eum illic interimerent. Cuius corpus referentes in hierofolifnamfregaliter cu, Amafias ifidio
rauerunt.Ieitur amafias hoc modo finiuit vitam propter fuperbiam Sc  cotemptum quem habuit tir, f e  occifus anno
ca deum:qui vixit quidemannis quatuor SC quinquaginta/regnauit autem viginti SC  nouem. Huic etatis qnquage
4R.c. f ucc eff(t filius fuus nomine Ozias alias Azarias.CAnno autem quintodecimo regis amafif in hie# fimo quarto 8C
1 4 rufalenr.regnauit filius ioas hieroboam in famaria annis quadraginta.Hic autem rcx circa deu qui regni vigefimo
dem iniuriofus SC iniquus extitit vehementer ydola colendo & multa incongrua & opera extranea nono oziamfiV
faciendo:populo autem ifraelitarum multoru bonorum operum fuit occafio.CHuic quidem ionas lm fuccdTorere
prophetauibq> oporteret eum fyros vincere dimicantagi regnum proprium dilataredn partibus qui liquit. Ionas g*
dem aqmionis vfq; emath ciuitatenva meridie vero vfq; ad afphaltiden paludem.Antiquitus enim pheta .ppheta*
termini chananei ifti fuerat.ficut princeps iefusjea loca determinauit.CIgrtur ieroboam caftrame# uit hieroboavb
tatus c-antra fyros omnem eorum proumciam(ficut ionas prophetaueratjdeuaftauit. cere fyros & re*

gnu dilatare*

HISTORIA LIBRI IONE PROPHETE INCIPlf.

Cfonds propheta a deo milTus ad Niniue ciuitatem ire recufat fugiens in Ioppe 8C ('ptocellatu orta
tempeftate)inmare ^ifcitur quo proicčto celTauit tempeftas & a četo deuoratus poft tres dies & to,
tidem noftes euomitus eft viuus qui poftea Niniuitis ciuitatis fue predicauit excidium.Capi. xiiij.

k  EcefTariumveroindicaui integritatem rerum contradere ftudens & quycunq; de ifto pro lonasmiiTus ad
I pheta in facrislibrisinuenicofcripta omnia declarare.Hicenimiuffusadeovtiretadni Niniue iretecU
t  n iue regnum & ibidem predicaret/q> effet amiffura ciuitas principatum tnetues non pet# fat fugies in iop
rexit fed fugit deumin toppe 8c inuentanaue ingreflus in tharfum ciuitatem cilicienauigabat. Cu# pe 8C  .pcellaru
tempeftas imminereti 8£ afperrime nauis fubmerfioms pericula fuftineret.naute quid.em & guber, drtajtepeftate g
n at0 r K ip(e nauclerus fundebant orationes.quatenus pericula maris euaderent. Ionas autem ope# ijcit in mare,
riens femetipfumiacebat:&nichil enitebatur horumquf videbatefficere.Cumq; tempeftas potitis
au»eretur.8£ violetius ventorum nimietate mareattolleretur in cumulumicogitantes fnnulquiaali»
quTs nauigantium huius tempeftatis aučtor exifteret. Conftituerunf vt quicunq; is effet:forte proip
cer etur.Q.uibus hoc facientibusffors cecidit in prophetam. Interrogatibus autem illis vndc effet g£
quid ageret/genere fe quidem dixithebrfum .pphetam vero fummi dei.Eifq; fuafit vt fl vellent pre^
fens periculum declinareeum in pelagus proijcerent: q; [tempeftatis eorum auftor exifteret. Et illi
naidem prius non hoc facere prefumpferiuit impium iudicantesffi peregrinum hominem 8C  qut eis
fuam commifer at talutem:ad h^c mala compcllerenticum vtiq; nondum nauis fubmerfio peruenifl
fet:a propheta vero poft hec compulfi SC  timorefue falutis aftridneum iu pelagps proiecerut Sc  tem^ Iona ,piedo i n
Ione. p e q- as  quidem remota eft.*CIU c  vero fermo eftq>a četo deuoratus poft tres dies totidemq} nodes mari ceffat tep?
c.i.& f \ n  euxino portu viuus euomitus eft in nulla parte corpor is maculatus. C Qui fupplicans deo vt ei ftas qui a četo
veniam cocederet pro delido ad niniue profedus eft ciuitatem & ftans in medio prf dicaui^q> poft deuoratus poft
breuiffimfi tempus Afy? perderent prindpatum.Hoc ergo eis indicans reuetfus eft.Hanc itaq; mu  tres dies euomf
rationem explicui ficut feriptum inueni. tus eft viuus*

CAsarias laudabiliter in regni principio populu gubernans paleftinos Sc  Arabes debellauit Sc Am f
monitas tributarios fecit/reparauitq; ciuitatis hietufalem muros.Sed poftea elatus facerdotali indu# Motttio hieto*
tus ftolatncenfum f.phibente facerdotejofferre prgfumpfitvnde SC  lepra petcuffus extra ciuitatem boa rege regni
habitans mortuus eft cui tucceffit I oatham filius eius. Capitulum.xv. anno.xl.fuccefi«

C Gitur hieroboam rex cum omni fcelicitate vitam degens SC  regnans annis quadraginta de flt zacbarias fio

4R,c, O'p fundus eftf& fepultus in famaria Cuifucceffit in regnu filius fuus zacharias.CEodem ve« lius eius Azarig

14 r o modo SC ozias als azarias amazie filius quarto ia SC  decimo ano regnf hieroboa duabus virtutes in ptin

4R.c. tribubusin hierofolimisimperauit: cuius mater fuit athelamas nomineigenereveroduis<Eratau* dpio regni' qui
i? tem hic bonus; & naturaliter iuftus atq;magnanimus: SC  ad rerum prouidentiam nimis induftrius. paleftinos SC  a*
Caftra vero metatus contra paleftinos:eofq; bellodeuincens ciuitates eorum coepit geth & iamny# rabes debella*
amiSCmuros eorum deftruxit.Poft hancveromilidamaggreffuseft drabesvicmosegyprijs SC$di/  uitSCc.
ficans duitatem circa mareruhrum:conftituitin eacuftodiam.Deifideammonitasfubdens Sctribu/Reparauit mu^
ta eis rmponens.8C omnia vfq; ad terminos fgyptiorum fug ditioni fubijdens/ccepit de cetero hie?  ros ciuitatis h K?
tofolimttarumhabete curam. CNatn quicunq; murifuerant longo tcmporc/aut tegum ptiorum rufalemi

Diulri§artsafi'$

&eius«itura,

Exercitus ama

-fifT***

Hatus JmCm
cotrad eu&c,
Ozias facerdo#
taliidutus ftola
£ , iniefum oblatu
=v ' ruspotificeaza
^f«,^ria,phibente le
/ proiiis effieif.

Wttf

RexIeprofusex
traduitateha#
bitas mortuus
annogtatis fuf
ixviif. SC  regni.
lij. cui fucceilit
ioathan filius
eius,

%ibtt  nornts 5 ofeptmtiDri fttftotfaitbu

defidia iara deftru&beos r urfus $diftcauit SC  reparauttmecnon 8C  quofcunq? deftruxer at lfraelitaru
rex quando patrem eius amafiam captiuu tenens ingreffus eft duitatem,Edificauit autem 8i  tunes D
multas fingulis quibufq; centum SC  quinquaginta cubkis habetibus. Fedtq$ in defertis magnas vab
de munitiones.gc multos aquf du&us inftituit. CEHabebat autem iumentoru Sc  alioru animaliutn
innumera multitudin^quando (C  prouicia etat fertilis ad pafcua,Eratq; prfripue terr£ cultor:& cu#
tam habebat circa plantationes SC  femina ftuduum diuerfo^.([;Exercitumvero circa fe habuit ele,
dorum trecenta feptuagintajmilia virorum^uorura duces SC  tribuni SC  millenarij erant valde fortif
fimi SC  qui fuo robore non poffent fieri numero duo milia* Conftituit autem per cohortes totu exet
citum: SC  omnes armauit dans vnicuiq? iaculaturam SC  fcutum SC  loricas ereas SC  arcus SC  fpledonas
Super hfc autem SC  multa machinamenta ad opprefflones inftituipquibus petere dimitteren? Si  ta;
cula SC  arpagones SC  his fimilia prfparauit.<[Dumq; h?c ita coftituifletimcntis elatione cortuptus
SC  fubftantia mortali ditatus:contra immortale omni tempore agere nitebatur.Eft autem lmmorta#
lis fubftantia pietas circa deum,8C cuftodia mandatom. Lapfus eft itaq; foelicitatis euentu;& ad p^
terna peccata defcendit: qti? etiam illum poftqdaritatem bonorum Si  rerum magnitudine dereli#
quit apprghenderut. CHic enim inftante infigni d ie/SC  generali feftiuitate: indutus ftola facerdo#
tali intrauit in templuablaturus incenfum in aureo altari deo. Pontifice vero azaria curn ali js odo#
ginta facerdotibus eum prohibente/he faceret.qm hoc folummodo his adiaceret qui ex genere aa#
ron erant, & damantibus ei vt exiret SC  non ageret contra dei leges:iratus interminatus eft eis mor#
tem niii tacerent.Inter hf c autem terrfmotus fadus eft magnus SC  ftupefcente populo claritas folis
nimis effiiUit:8£ cecidit in faciem regis.Et illi quidem lepra continuo prouenit.jC Ante ciuitate ve#
ro in loco qui diet tur erroge/fciira eft pars motiš ad occidente: SC  fua volubilitate per quatuor ftadia
procedens ad orientale reftitit montem ita vt SC  vias dauderet/& regias vrbes optineret. Cuq; facer /
dotes faciem regis leprdm apprehedifle confpicerent: prftendebant ei calamitate fuam hortttes vt
tanq pollutus exiret a ciuitate.Hle vero confufionem huius euentus SC  dum illi iam effet nulla fidu* E
datremefadus qdiubebantimpleuit.Qui licetfuiftet;vitrahumanasmenteseleuatus: 8 C propter 4<t.c:
hoc impie griTiflet in deumiferabile tamen hanc SC  vilem pertulit paflionem.Et tempus quide ali#

Hietoboa rexif
rael dolofe occi
fusaSelluqui
poft eum regna
uit folu diebus
trigita quo mor
tuo eius iterfe#
dor regnauit ,p
eo.

Impoftta exa c#
tionefup ppfrn
Manahej Alfi#
riorfi regi dedit
mille argeti tale
ta SC  ipfo mor#
tuo phaceia fili
usfucceffitinre
gno qui t coui#
uto dolofeper#
emptus eft.

quagtnta & duosjfepultus eft autem folus in hortis.

CIHieroboam rege Ifrael dolofe a Sellu ocdfoipfe Sellum diebus triginta folum regnauitfquo mor 4 Rx
tuojeius interfedorManehenregnauit pro eoannis decem tirannice fuos gubernanscontribulos,
Quiq;(dmpofita fuper populum exadioneJ AiTyrioru regi mille argenti talenta dedit. Et ipfo mor#
tuqf filius phaceia patris crudelitatem infequens in regno fuccefTitgc regni anno fecundo in couiuio
dolofe occifus eft.quo tempore Teglatphalazar tex Ailiriorum ifraelitarum prouincias vaftat.Eltio
natham rex iuda bonus vrbem reparauit SC  porticus in templo fecit ScVidos bello amonitas fedt.

CCapitu!um.xvi.

Acharias autem filius hieroboam dum menfibus fex regnaifet in ifrael.dolum palTus oc# 41U
cifus eft a quodam amico nomine Sellum filio lotauis qui poft eum regno percepto non 1  >
amplius q diebus triginta tenuit regnum, <£Princeps enim milicie Manaen afs Manahe
illo tempore eum effet in ciuitate tarfi 8f audierat quod de zacharia fuerac geflumtfurges
inde cu omni malicia venit in famaria.Et comifto plio fellin afs Sellum perem/t.ft: femetipfum con/
ftituit regem.Q.ue fufcipere noluerunt, lile vero vldfcens in ds SC  qug foris erat depopulatus eft- SC
obfeflione fortiffima accepit SC  grauiter ferens quod fecerant eius ciues/omnes fimul occidit: neq;
paruulis parcens.ft quicquid ad cultu ptinebat ferocitatis SC  feuicie no reliquit.Nam quod neqj ali e/
nigenecapieteseos facerepotuilTenfhocifte de fuiscotribulibusoperatus eft. f£ltaq;inanaehQC 4R £
modo regnauit annis dece fuitq; peruerfus & regum omniu valde feuilTimus.dumq; aduerfus eum i)
caftra monuiffet phul aflyriorum rex ad certamina quidem pugne contra a(Tyrios non acceffit; fed
mittens eis mille argenti talenta egit vt a bello difcederet. Ad hanc itaq; caufam .pfuit populus regi
manaen.Nam vnufquifq; ,p capite fuo quinquaginta prfbuit dragmas. f£Poft h^cvero defundus
eft SC  fepultus in famaria.phaceavero fuum filium fucceffore regni ,ppri) dereliquit.Q,ui fequens pa
ternam crudelitatemduobus tantumodo regnauit annis.deinde in conuiuio dolo eum amicis pro#
prifs eft pemptus, (EPhaceasafs phacey vel phaceias eni millenarius filius romelif ei fecit ifidias/
qui Si  ipie phaceas tenuit prindpatum annis viginti.fuit autem impius Si  iniquus.CRex autem af
fyriorum Theglatpbalafar nomine caftrametatus eft aduerfus ffraelitas/&cumftam galladiten regi#
onem yaftans:&tranfiordanemft quf galilea nuneupaf .Si  trafan,8£ arafan.habitatores vna capti#

l:i <Utb )(

■A—

■••OfehS*"-

^fcfplfdonjj
4  d "^teroi{&^
'Jnonc conuptus

1 Jli,e ni>mniorta,

^fuendfc&adja

u *^ T1,f UiiinedcreIi <

1- ccrdo> 4,1,1
/ • •'"•nisodo,

T  S»i cx pcncreaa#
'Hunitfftcismof,
^locJaritas (olis
^nccuiitateve#
pfrquatuorftadia
^fKrrt Cuqjfacc r/

,f  ■ uarr\ hortatcs vt
Tiftlftnullafidu# E
ni.iruii&ptoptet 4tt
l trmpusguidiali#
llnlaptcnte regnu:
.»ginu regnauit <jn

r-vtumt quomor 4-Rj
rrfMiKcontribulos. *f
!<•.:: I  ruVbmor#
rondo incouiuio
unoMsvartar.Rio
to .inoniras fecit.

VOC*

^•.opfrccptonon ‘‘

:oti!

:•#

Avl  -

x tft 1
in

#autn ptopBcfe a>eantiQtiftattbU0 jfofcjtjtb«.

uos ducens :eos in regno fuo migrauit.Igitur SL  de affirioru rege hf c nos dixiile alias declarafie fuffi
4 R.c.  cfat. CIoathan itaq;ozig filius regnauit in hierofolimis fup tribuni iuda-.cuius mater ftiitciuis illius
rf  A duitatis.qu£ vocabatur Ithrafis. Is autem tex nulla virtute minor fuitfed rebus quideiti diuinis pu
usrapud homines autem iuftus aftabat.Habuitqj curam rerum riuitatis/8C qufteunq; r eparatione SC
ornatu pariter indigebant h ec largiffime procurabat. Feci>q; porticus in templo SC  eiiis ingreflus or#
nauit.Muros quoq; qui cecideront rurfus erexit. turrefq; proceras &ciui!es in eis edificauit.in reli«.
quis omnibus qu§ in regno ncgleda videbantur:opus fabricationis exhibuit.Qui dum ammonitis
intuliffet bellumiatcj; vicifiet eos annis finguhs tributa precepit exfoIuere, talenta auri centurn.&tri#
tiči decem milia choros tantudem & brdei.Sic autem proprium auxit regnum ,vt hoftibus quide efi

nau.c.j
2  ,8C,$.

loathan texhiJ
dabonus repa#
rauitvrbe 8C por
ticus in templo
fecit,

Ammonitas vi
cit in  bello SC fe
cit  tributaribs.

CHrSTORIA LICRINAVM INCIPIT.

CProphetia Naurii prophetefqui inter duodecim paruos prophetas in biblia feptimus computafj
de Affiriorum fu tu ra fubuerfione. Capitulum.xvif.

0 fiquide tempere fuit propheta quidam nomie naum,qui de affiriorum fubuerfio# \j aum r . r pi .,
nc  ^ n ‘ n ‘ ue  vrbe prophetans hfc dicebat. Q_uomodo niniue pifcina aqu£ commo# jlam r  u

1  tarfic. 8C populus omnis turbatus Sc  fluduatus afs fluduans commoucbitur fugiens, ^ j*®

ranico. popuiusomnisturtjaius cmuctuatus aisuuu-uans ujuiiiiuucDmiriugieiis, nerfiono tinli?

cundis dicentibus ad alterutros ftate SC  manete.aurumq; vobis argentumq; diripie,
tes fSC  nullus hanc voluntatem habebit/dum animas fuas otnnes magis g facultates '

_ feruarefeftinent. Crudelis enim alterutros decertatio habebit;&ludus:8i defolatio

magna membrorui&vultus eoriim terfore palefcent.Vbi tune erit habitaeulum leonum.dicit auteni
ribi deus nfniueftm exterminabo tej Si  nequaq leones ,pgredientes ex te imperabut mundo. Super
hec autem SC  multa alia pr^dixit ifte propheta de Niniueyquf dicere neceffariunon putauirne legen,
tibus viderer importunus oftendi. Hf c autem omnia puenerunt niniue poflt annos centum Sc  quin^

” decim.de hisergonuncanobisfufTicienterexpofitumeft,

CEMortuo Ionatham regeanno etatis.xlf.8C regni.xvf. Achaj filius eius in regno fucceffitcotra que
reges Sirorum Sc  damafcenorum Si  iirael bellum mouerunt. Sed (firis cum prgda multa ad pr opri a
reuertentibus )rex iuda exercitu contra ifrael armauitvbi vidus elt militum fuorum ea die centum 8C
triginta milia occifa funt mu!tiq; captiui ducuntur/ quos Odidas propheta liberos dimittere monet/

Sc  regi ifrael contra Achaj propter fua peccata policetur vidoriam.Achaj vero a rege affirioru con«>
tra regem Ifrael auxilium petit maxima ei promittens pecunia. Q_ui veniens Siros vicit SC  ifraelitas 1
quibus deuidis per Affirios Achaj affiriorum deos adOrauit Si  filium fuum (vt dieitur in bibliajper
ignem confecrauit,Q.uo mortuo anno regni.xvf.Ezechias filius eius in regno fucceffit. Tune quoq;
oziasquiozif dieitur regnauit in ifrael qui regem interfecitdolofe(que Salmanafar rege affiriorum:
bellum moneteftributarium fecit. Capitulum.xviif.

| Orro loathan mutauit vi tam cum vixiffetannos vnum 8C quadraginta ex quibus regna, Mortuo Iona#]
® uit fedecim fepultufqj dl in regifs monumetis. Venitq; regnum ad eius filiu achaj; Q.ui t ; ia anno e tatis
impius circa deum cxiflens Sc  paterngpuaricatorlegisireges ifraelitaru imitatus in hie# x j/regni.vvi,
rofolimis ydolcru aras inftituit:8c fup eas facrificauitiin quibus etiarh fuu in holocauftu f u q ce ffit t regno

_o «p^gy'obtulit filium more chananeo?r:8c fuper hfcmulta aliafcelera perpetratiit.CDumq; cit  filiuseius ačnaj

ca hec ita vefanus exifteret caftrametatus eft contra eum fyrorum Sc  damafcenoru rex Rafin Sc  pha, qyf rCge s ifrae#
ceias ifraelitarum.Erantenim amici Etclaudentes eum in hierufalem,hiultis eam temponbus obfi# jj tar g imitatus
debantfpropter murorum munitionent eam capere non valentes.Syrorum vero rex ciuitatem achu  f lu t idolatra.
la ad mate rubrum pofitam. SC  capiens/habitatores eius oecidesiin ea viros coftituens 8C alifs in cin  jieges firorfi SC
cuitu ciuitatibus itafecitiperimens vbiqj iudeos. Q.ui multam deuehens prgdaman damafcu cum damafceno»8£
4 R.c. fuo remeauit cxercitu.CRex enim hierofolimoru cognofcens fyros ad propria remeaffe SC  Credens jf rae j c 5tra A#
J 6i C fcpualerecotra ifraelitaru regem cxercitu fuum cotra eum armanit.8C cogreffiis bello faciete iradei c haz 8Cc.

deuidus eft ,ppter impietates fuas multas 8C maximas. Ea namq,- d/e centu 8C triginta milia eius mi, r cx  IU£ j a  bellg
litesabifraelitisoccififunt &amafias princeps milicif zacharia filiu regisachaj in bello peremit/SC  m0 ues cotra re
tutore totius regni erican coflituit SC  principem milicig tribus iude nomine elicam captiuum tulit/8c „ em  Ifraelitara
ex tribu beniamin mulieres & infantes multamq;fimul diripientes pr?dam/in famariam funt reuer# deuidus eft,
fi.CQ.mdam vero odidas illius temporis propheta cum eflet in famaria exercitu'ante muros occat/
rens magna voce clamauit dicens vidoriam eis non propria virtute collata.fed ,ppter liram dei qua
habuit fuper afeha regem:cu!pauitq; eos cur eis non fufficeret fua fcelicitas.fed etiam prffumpferut
ex tribu iuda & beniamin eognatos iiios captiuos abducere,Suafitq; iffis vt eos eotinuo finerent ad

h.

. ^

Achaz a rege
aflyricȣ petit
auxiliu cotrare
gem ifraefpmit
tes pecuniaraa
xima.

Stulticia regis
Achaz affyno #
ru deos adoran
tis a quibus vb
čtus fueratdr i
biblia q? confe*
crauit filiu fuu
per ignem.
Ozias qui in bi
blia Ofce dr re
gnauit in ifrael
poft phaceiam
que occiditcon
traque Salma#
nafar Affirorui
rex bellu mouit
Si  tributariu fe#
Cit.

Boitas ezech i§
SC  eius'deuotio
addeicultum,

Horta! ezechi#
as ppfm ab ido
latria recedere
Ktempluaperi
refecicqdpater
cius clauferat.
SoUČnitate azb
morit couoea#
toppFo fccit ce
lebrarc 8C couo
ca t  ifraelitas vt
pariter cduenb
ant SCc,

Siber tioims JofepDtmDet ttfiojfatib#

propria temeare.Qui fi non obedirent deodubderentur repente prflio. Populus igiturffraelitarntn
in cetu conueniens.quid de his fieret cogitabat.Tunc quidam barachias nomine cum effet in repo# D
blica .pbatiffimus.furgens in medio 8C  cum eo ali/ tresdixerut. Non eft permittedum vtcaptinim
vrbem introducantur.ne omnes pariter a deo pereamus.Sufficiantprima peccata^ficut prophetedi
cunt: SC  non nouas impietates adijciamus, Hpc ergo milites audientes permiferunt eis vt facerent
quodcunq; crederent expedire. Sumentes ergo predi&i viri captiuos Iauantefq; & diligentiam ex#
hibentes SC  itineris dantes expenfas innoxios ad propria remiferut.Nichilominus SC  ilh quamorve
nere cum eis/& vfq; ad hierico alias hiericunta deducentes eos/non procul ab Ierofolicnism farna# 4,R^
riam funt reuerfi, f[Rex  autem achaz h?c paiTus ab ifraelitis mittens ad regem aflyriorum thadal ‘6,
phafarum afs theglatphalafar/popofcit ab eo belli folatium aduerfus ifraelitas Sc  fytos SC  damafce#
nos/multas pecunias fe ei daturumeffe promittens.Mifitq; ei Sc  munera valde pr^daradlle verole
gatis ad fe venientibus venit in auxilium regis achaz Et caftrametatus aduerfus fyros:& regioneeo,
rum depopulatus eft SC  damafcu bellico iure ccepit.infuper ad regem rafen afs Rafin occidit.Dama
fcenos autem in fuperiorem mediam deftinauit:& quofdam alTfriorum in ciuitatedamafcena co#
ftituitjfraelitarum vero terram nimis aflfligens/multos eaea captiuos adduxit.<£Dum ergo h?c co
tra fyros pgiffet rex hierofolimorum auferens autum quodcuq 5  erat in regalibus thefauris pariter SC
argentu Sc  quod etat in tempi o dei SC  quodqd fuit optimum ornametum deuehens hf c venit in da
mafcum SC  fecundum promiffiones dedit hgc aflyriotum regi/ & gratias ei pro omnibus referens in
hierofolymam remeauit. CHic enim rex fic fuit ftultus. SC  circa modum fug vtilitatis a ratione alfe#
nus q> neq; cum bello comprimeretur ab affyrijs deos eorum adorareceffauitifed in eorum veneta/
tione pmafit quafi polfent ei conferre vidoriam SC  rex deuidus aflpriorum denuo ccepit colere de#
os SC  omes potius videbatur honorare q paternu vetumg; deum: cuius irafuit eius perditionis cau
fa.Q.uiad tantam infaniam contemptumq; dei peruenitVtomnino c!auderet'templum SC  follenes
offerri hoftias prohiberet SC  ornamenta eius auferret-CHis igitur rebus iniuriam faciens deo.mior# E
tuus eft cum vixi(fet annos fepte SC  triginta:ex quibus regnauit fedecim.Cuius filius ezechias mox
fucceifit in regnum.CEodem tempore mortuus eft etiam rex ifraelitaru phaceia dolo cuiufdam a# 4- Rx
tjiici nomine ožig qui tenuit regnum annis noucm:fuitq; malignus.& dei contemptor. Cotra hunc »7
enim caftrametatus eft affyriorum rex fa!manafar eumqj cum vtiq; ozias deum non haberet propi#
cium nec adiutbrem ;fecitq; fibimet fubditum:& tributa definita prgcepit exfoluere. a"

CEzechias rex Iuda optimusjpopulum ab idolatria reuocauitfgC templumfquod pater eius claufe#
rat jfecitcp aperire SC  folemnitatem azimorum (conuocato fuo poptilo/ conuocatifq; Ifraelitis per le#
gatos quos tamen ifraelite irriferuntjfecit celebrare/ad qu@m multi de tribu Manafle zat^ulon SC  y#
fachar prophetarum monitionibus obedientes ad Ezechiam reuerfi funt adoraturi derhierofoly#
mis venerunt.Et facrificium obtulit Ezechias^quod a Salomonis tempore non fuit exhibitum quo#
tidianum quoqj inftituens/decimas Sc  primicias facerdotibus SC  Ieuitis dari prgcepit Qui SC  palefti#
nos debellauit. Capitulum.xix.

,-Nno fiquidem quarto ožig regis regnauit in hierofolimis ezechias filius acha$&abig 4-
i qui genere fuit ciuis.Erat enim huic viro natura benigna iufia gCvalde religiofa.nthil ^
enim ob aliud fe prius credens venifle ad regnum:neq 5  magis neceflariu nec vtilius fi ,

L bimet SL  fubiedis arbitratus eft efle:q vt coleret dei religione.Et couocans omne po#
s pulu pariter Sc  facerdotes SC  leuitas contione habuit apud eos dicens. Non ignoratis
qm ,ppter peccata patris mei7qui tragreflus eft dei fandam honorabiIeq; cultura: multa SC  maxima
mala eftis experti SC  ab eo mens veftra corrupta eft,fuafitq; quos ipfe colebat deos fuos pariter ado
rare.Hortor itaq; vos/poflq opere cognouiflis qua peffimu eft agere impie vt illorum iam obliuio#
nem habentes purgetis vos a priori pollutione .Sc  cum facerdotibus atq; Ieuitis couenientes apetia
tis templu Sc  purgantes eum folenibus facrificijs ad honorem antiquu Sc  patrum reuocetis.Sicenim
vobis deus ( ppicius crit:A irafci fuper peccata veftra ceffabit.C Hf c dicente rege facerdotes aperue //
runt valuas templi dei:& pollutiones eifcientes folemnia facrificia fuper altareTmpofuerunt. C.Mit
tens autem rex in prouincia fibi fubiedamipopulum ad hierofolima conuocauit: vtfeftiuitatem ce#
lebrarent azimorum.Multum naq; preterierat tempuspropteriniquitatem prediftoru regum quod
non fuerat ada. MiTit pariter ad ifraelitas: inuitans vt relinquentes malam conuerfationem Sc  con#
fuetudine reuerterentur ad priftinam’dei culturam.dicens concedere fe venientibus in hierofolima /

Vt azimorum feftiuitatem agerent Sc  cum eis pariter epulas exercerent. I i f c enim dicebat monens
tih non fibi eos fubiedos facere ftudensjfi' tame nolent. Q_ uod fi vo!uifTent.vtiq,‘beati fuiifent. C bi
raelitevero (venietibus legatis|6Ceis regis propria mandatanuciantibus; nonfolum noaegeucnmt j

F.

'fNuir

11

■m vt  . m ^D

škuMimm

SDe antiattttatibus fo  IjtoMI*

i...- »

vt  ^Oreot

^ntr.^THdi

'l^diljo

• i» %.iir. 1,111  e*,

r t  '; ,( l u ^o,v e
,• ' ,niSlt1  fama,

it

CD

S555»ix

c' „?i n arnircE '
' ,rJ - llJ c V eroI e

,* K P 0tl *'o l

'^adit.Dama

‘laniaicena^

^golifcco
'*w4urts panter &
r "':ccven!tmda
" Uu ° Ul  teferensin
'•'fnautionealie,
• i'i corum venea/
>o carpit colere da.
IU * pcrdifionisau
" ' um & follencs

fed ctiam legatos tančj fatuosirriferuntpariteretiam ,pphetas hfemonetes SC  prgdicentes quf pate,

A rentur fi ad pietatem dei conuerterc nolent fpreuerunt. SC  ad nouiffimum eos comprehendentes in#
teremerunt 8i  neq; in his folisiniquitatibus perftiterut.fed horum quoq;peiora facicbantnecprius
quicuerunt:donec deus vindicans in eis hoftium/eos fubderct ditioni.Et de iftis quidem poftea de
darabimus.CMulti tamen de tribn manafle/zabulon,#yzacharobedientesmonitionibus prophC/Multi de tribli
taru ad p/etatis iura conuerfi funt Sc  ifti omnes ad ezechiam in  hierofolimis cucuneruntvt adoraret Manafle zabu#
deum. CHis enim venientibus rex ezechias afcendens in  templum cum principibus 8C  omni popu, 15 8C  yfachat p
lo facrificauit pro fe tauros feptem Sc  totidem arietes 8C  agnas feptem/8č totidem hyrcos,ifnponen# pheta^moni#
tefq;manusfuper capita necudum ipfe rex 8C  principes iacerdotibus folemnia facrificare permife* tioibus obedi!
rut.Et illi quidem facrificabant:& holocaufta facicbant.leuite vero circuftantcs cum muficis canta tesadezechia
bant hymnos in deum,atq; pfallebantficutdo&i fueranta dauid. Reliqui vero facerdotes tenentes reuerfi (ut deš
tubas cum hymnys dicentibus conerepabant.His ita faftis proftratus in faciem SC  ipfe rex 8C  popu *  adoraturihiero
Ius vniuerfus adoraueruntdeumideinde facrificauerutboues ieptuaginta/tauros centum^agnas du folimis.
centas .Populus vero ad epulas condonauit.boues quidem fecentos.Reliqua vero pecora tria mil/a /

Idem enim fecerut SC  principes.Mille namq; tauros dederunt ei:8C  pecora mille SC  quadraginta» Et Ezechias facrf#
du m hoc modo a falomonis regis tempore celebratio non fuiffet effe&a: tune primum fplendidiffi# ficiu obtulit q£|
me St largiffime ,pbabatur exhibita.Cumq; feftiuitas fuiffet impletategreffi in prouinciam purgaue* a tpe Salomois
rut eamffed K ciuitatem ab omnium ydolorum pollutione mundauerunt.CCor.ftituitq; rexvt quo non fuit exhibi
tidiana facrificia ex eius propri js celebrarentlir impenfis fecundum legem Si  iacerdotibus atqj leui* tum.
tis dicatas dari decreuit aiplebe primicias frugum vt femper drča religionem obferua6er§t:& a dei Q.uotidianu fa
cuiturqi’eparari nequirentEt populus quidem offerebat omnes fruftus vt moriš erat. Domus enim crifitciu inilituie
K cubicula rex edificans fingulis facerdotibus diftribuip& leuitis eorumq; fihjs &vxoribus'& ita ad tex.6t decimas
B antiquam dei culturam denuo funt reuerfi. f£H%c  itaq; prpdičto modo rex ftatuens bellum eg it  ad SC  ptimitias Ca*

, p A-  R.c. uerlus paleftinos eifq; deuiftis tenuit omnes ciuitates hoftium a gaza vfq; in geth.CRex autem af cerdotibus da #
', o. ni on t ,8 fy r iorum mittens ad eum interminatus eft omnefe eius fubuertere principatum nifitributa qu§ pilo ri ordinauit.
'; H,,I0X  ter eius prius dabat exolueret.Ezechias autem de interminationibus non curabatfecurus de pieta*  Ezechias pale#

o cuuifdaraa« +R te dei:8cdeprophetb Ezaiefo'quo futura omiiia certiflime cognofcebat, Et de hoc quidem rege hfc ftinos deuidft

<or. Cotrahunc *7 inprgfentidi&a fufficiant.

•Jber^t propii CDecem tribuum tranfmigratio per Salmanafar Affyriorum regenyanno poft exitutii de egy>/

pto 9  4 - 7^cuius tranfmigrationis malorumq; omniu occafio fuit feditio circa roboam nepote dauid
8C  hieroboam fada/Cuthasi quoq; Samariam inhabitantes deum ad iracundiam prouocauerutqui
fuper eos peftilentiam immifit ad quos de captiuis miffi facerdotes dei cultum docuerunyg£ ceffauit
peftilentia, Capitulum.xx.

A  Imanafar enim aifyriorum rex dum ei nuciatum faifiet quta ifraelitarui rex ozia^lateter OccaiTo cap ti*
mififfet ad fufam afs Sna pgyptio^ rege petens contra eu ab eo folatia iratus caftrameta# uitatis ifraelita#
tus eft in famariaifi anno feptimo regis ozi^.Et dum eum rex fuicipere noluifTet.annis tri ni Siriš,
bus obfides famariam coepit eam nono quidem anno regni ozij,feptimo ezechie regis it*
rofolimorum SC  ifraeiitarum regnum vehementer exterminauit: SC  omnem populum tranfmigrauit Tranfmigratio
in mediam SC  perfidam.[nter quos SC  regem oziam viuum ccepit atq; migrauit aliafq; getes ex quo# dece tribuu ifrl?
dam loco nomine authi qui ex flumine perfico ita vocatur: in famariam Sc  ifraelitica regionem con, p Salmanafar,
llituit. c Migrauerunt ergo decem tribus ifraeiitarum de iudea/poft annos numero nonigentos qua Epilogus ttanf
draginta & fcptem.a quo tempore egredientes ex egypto maiores eorum hanetenuere prouinciam migtatiois poft
fub principe Iefu. Ex quo enim recedentes a roboam qui fuit ex genere dauid regnum hieroboam cxitu de egipto
tradiderunt. ficut Si  prius a me fignificatum eft. anni tune erant ducenti 8f quadraginta: &  menfes anni nomgenrf
feptem 8tdies feptem. (fHic ergo finis apprphendit ifraelitas tranfgredientes leges atqp prophe« quadraginta U
tis non obedientes/qui eis hanc prgdixere calamitatem.nec ab impietatibus recedentes. CCcepit feptem vfqj a<3
autem malorum eorum caufa fabricari. ex quo feditione fa«fta circa roboam nepotem dauid hiero* iftam trafmigra
boam eius feruum fecerunt regem. qui itn deum pecczdcffedt eum populiš vniueriis inimieum imi,fione,

C tantibus fuum malum.Et illequidemquamdignuseratexfoluitpcenam. CRex autem a(Tyriorum
inuafit pugnando cunčfcam fyriam.& phcenicem vniuerfam.nomen autem huiusregis in archiuis
tyriconfcriptum eft.Pugnauit enim aduerfustyrum:cum inea regnauit Helyfeus.tDe quibus tefta* Menadetinue#
tur & menander qui temporum fafta confcripfit:8C tyrioru antiquitatem in grecam linguam conuet/ xdt  Salmanafar
tensificait.HyIifeusnomrneregnauitannis triginta8C feptem.Is recedentibusietheis nauigasredu/
xiteos.contra quos denuo falmanafar affyriorum rex infurgens cundam phoenicem inuafit.Qui fa /
fta pace cum omnibus.-poft terga fina reuetfus eft,Receflit enim a tyto ciuitas fydon SC  arche ariqua

'ittraasclaufe*
j ’i!r.ic\itispetle*
Hezabuhn SCV*  F*
»n def !uerofoIy,
rriiibitumquo>
([Q.ui8(palefl/y

filmi achajftabif
■ giofa.nihil
iTjnu nec vtilius fi /
uocamomne po/
n , \onignoraris
mulra maxima
niuos pariterado
)fU mtamobliui(v
uenicntesaperia
ruocrtts.Si« efum
' ■ • ( *rdotw3pCTU (J "
uaunr.CM^

T, - rtyumqu° d
( v,!^^ con -

.uatmon« 1 «

Etber ftecimu# JorepOttttbei


propter tyifos non fubiedos.Denuo rex aduerfus eos ingreffus eft phoenicibus exhibentfbus cina#
ues fexaginta & remigcs odingentos. Contra quos tyrij nauigantes in duoderim nauibus.diipct* D
fis hoftium nauibus cepc captiuos viros quingentos. Vnde honor tyriorum proptcr hfc ereuit exi#

Cuthei ftnlfmi#
gratibusifraeli#
ti3;Samariaha
bitares deu ido
latria fuaad ira
ciidia .puocaue
rut. qui lup eos
peltuentiavt in
bibba dicit mu
lic leoncs.
Cuteia quodi#
di funt & eotu
circa ludeosmo

mif.Reuertens autem affyriorum rex difpofuit cuftodias fuperfluuiuny& aqug duda cmiumyvtty#

P«

res. . >trr

C-* Senacherib affi
riorumrexma#

xima manu co#
tra Ezechiabel
lurnmouet fed
(acceprisab eze
chiapecunijs;
abirepmifit.

Rabfaces prin<
ceps militie Af#
firioru a rege p
hferufale deua#
ftada dimiffus.

Rabfaces Affi#
tius firiace loq
recufat vthe#
brfis maiore in
cutiatterrore.

cherib vero cognofcens quf legati ferebant: dignumiudicauit bello definere# prfcantiu fufdperc
dignitate tune promifit.Qui accipiens trecenta argenti talenta 8C  auri triginta.amicus difceftit dans
legatis iurifiurandi fi'dem:quia ei nichil difcedendo noceret.Ezechias aute credens &  euactians thc
faurosimifit ei pecunias fperas fe a periculo belli & regni amiffione liberari. Affyrius authecfumes
ex his quf pmiferat cogitauitnichil.fed ipfe.pfedus eft ad egyptios & ethiopes.principe vero mu
licff rabfacen cu multo exercitus robore & duobus alijs ad vaftandu hierofolima dereliquit. quoru 4
noia erat tharatha & aracheris. Tune itaq;venietes ante muros caftra fixerut miferuntq; ad ezechia
petentes.vt cum eo poffent habere colloquiu.IUe vero per fe quidem.pptermetum no abiftitres au F*
tem neceffarios fibi mifit amicos hoc eft helyachim tutoreregni &fobanean & ioan.qfupra feribas
erat.lfti fiquide,pcedentes ediuerfo ante principe mil icif  aflyrioru fteterunt.Q.uos du vidiffet prim
ceps milicif rabfaces petijtvt eutes dfcerentezechip Rex magnus fennacherib reqritab eo:dequo
prf fumes atq; cofidens refugit dominu fuu&obedire no vu!fneq; fufcipere eius exercitu.An certe
,ppterf!gyptios fperans exercitu fuum illoru folatiofubleuari.Sienimhoc expedat fatuus eft. & fi*
miliš homini ineubenti in calamo frado qui cu cecideritinfuper manu vexata fentiet plagam.Sciat
enim q? etia voluntate dei contra eum caftrametatus eft qui coceffit ei ifraelitaru vaftare regnumyt
eodem modo fubiedos eius difperderet regno.<[Dumh?c autem rabfaces hebraica ligua dicetet:  4 R
habebat enim lingup huius experimentu:eiyachim metues ne populus audiens metu corrueretpo#
pofeit vtfyro magis loqueretur eloquio.llle vero intelligens fufpitione & metu eius maiore amplius
voce clamauit.refpoditq; hebraice dicens Audiant oes pr^cepta regis.&q> vtile eft eligant.& fe no#
bis tradant.Palam enim eft quiavos& rexpopulum fpevanadecipitis/&repuguarefuadetis.Si ve
ro pr efumitis vt exercitum noftrum vos repellere dicatis.dante me duo milia equos de exerritu mi#
ehi commiffo.totidem alčenfores prebentes veftru exercitum nobis oftedite: fed non habetis tot ho
mineš. Quid igitur tarda tis vofmetipfos maioribus/ qui vos capturi funt. ft inuitos (dum fpontanea



; e2 ali» ic

^ allbn « 13

rios haurire pocula prohiberent.Ftdum hoc quinq; annis fuiffet fadum; tulerunt de effoffis puteis
habete8aqua.CH?c itaq;in archinis tyrijs defalamanafaraflyriorum rege confaiptafunt. CEIgif 4R<*
dum ftuflent in famaria tranfmigrati cuthei.Hoc enim vocabulo hadenus vtebantur eo q> a prouin l 7
cia & a quoda flumine quod cutha vocatut ( 'migrati viderenturfinguli eorum fecundu propriam ge
tem deos in famariam portauerunt.Erant quinq; Et cum eos more proprio colerentiad tracundiam
g£ furorem deum maximum ptouocauerut.Venitq; peftilentia fuper eos per quam corrupti: cu nul#
lam malorum medicinam inuenire poffent deum maximum colere profalute cceperunt, Mittentes
itaq; ad regem affyriorum legatos fupplicauerut vt facerdotes eis  ex captiuis ifraelitarum quos pu#
gnando tenuerat deftinaret. CEQ. U0  mittete facerdotesilegis 8C  dei culturam eos edocuerunt.Et du
coepiffent eum fumma deuotione venerari.peftilentia repente ceffauit.Et hadenus ipfas folemnita
tescelebrarenofcuntur. CHij fiquidem fecundum eloquium hebrprum cuthei fecundumgenus^
grece autem famarite propter rerum motum quo femper parati funt:&quado videntiudeos effefce
lices cognatos eos appellant quafi de iofeph nati videantur.8Cex illo cum eis habeant focietatis ini#
cium,Q_uando veto deiedosvident:nequaq eis deuotione autgenerecomunicarevoluntifedtranf E
migtatos & alienigenas femetipfos dicunt.Et de his quidem oportunius edicemus.

Explicit liber nonus.

Clncipit liber dccimus qui continet tempus annorum ducentorum 8C  triginta.menfium fex.die
ruq;quindecim.‘

([Senacherib maxima manu contra Ezechiam bellum mouet qui(acceptis pecunifs) abire promi#
fit fed Rabface milici^ principem ,p hierulale ciuitate vaftanda mitrit qui firiace loquif vt maiore in
cutiat hebrf is terroremjrecufat. Q.uod cognofcens Fzechsas contriftatus eft/ fed eum cofolatus eft
efaias propheta prf dicens hoftes fine bello fore vincendos vnde vna node peftilentie periculo cen
tum odoginta quinq; milia de exercitu Senacherib perierunt, Etipfo fenacheribintemplofilifs oc
čilo Afaracodas iqui in biblia dicitur Afaradon j  fugientibus fiflifs in tegno fucceffit. Capi.f.

|Vm Ezechias duaTum tribuum rex quartu 8C  decimum annum haberet inregno affyrio # 4 R
irum rex nomine fennacherib maxima manu aduerfus eu caftrametatus forti brachio oes
tennitciuitates tribuum iuda & beniamm.Cumq;hierofoliinatenderetpreueniteu( / mif#
fis legatisfechechias promittes & obedire fe ei & tributa quf imperaret exoluere.Senna#

_ r _ 4 _• r. __ m. _... i:_ ' t _n . _ Ar _'_

19* hof s
vt^ c

priatevnc

bus^ u0

Vt

ftotu.h'
n turo orne
D  gepropf*
te;a(Iyti 01
ad pt°P r ’
ttamuros
multo cxd

trruetct.T

adeumtc

£Otante

bum|adqt
eacumw

,t,c»

j 9  autquic;

Kcafttai

4...c. li i s WP

conftitui

tj

depetire
in nimfo
ptiumtei
doloafei
fd.EtilH
fatacoddi

r  CGt

^ fpetabant
mittitut.d
eatithefai
taotegeo
mduitati

vfuseftei

gna ; exeo

tisbabitu
detet don

4,t,c ' titfonei

2Gi

Ctede n s  fig,

ufon

' f ‘HihenribQstini»

'n n.\mbus,dilptt #  \

•  '^^tccreuitc«#

undffffodis()uteis

inn«rto^aptouin v

nduptopnamgt
<«t*  adincundiam
vncomiptv.cunul
.rpcmnt.Mtttcntes
r.wiummquospui

>s edocuerunt.Etdu

musipfasfolenmita
n (ccundumgenusj
idcntiudcos effe fot

i^ant focietatisinb

: .«tvolunt:lcdtran{ £

muv

m  'Hoidum fcx.dic

abireprom/#

<■ 1  > ui vtmaiorein
fdmmrffolatuscft
ftrknti^ pmculo cen
r ‘Mntmplofilijsoc
HTtt. Capi.f.

ACtfalftSpO a(T\Tio # +R;
m» fom hrachio oes **•
'ottpffufniteu mif#
im ntohiCTC.Senna#

^ ;»fcantiu fufapcrc

Jnicvsdifctflitdans
W» A ni .icvansthe

f'U' luthcclumes
ei.ptinapireromk
■ 1  rK^juit. quom
n:.ntq;ldezechiS ' S
■■ • š ih/ftrcs au  f*
\ jn (jfuprafcrtbas

\  i/ i:\ ididctptiiu
rf.ptJb eo:dequo
:,i fifrafti.An Cfrftf

-^atfafuus cft.&fi 1

**'"*£ Ž*i

?rf  rhgam.Scut

rgni

idiceret:
’ metri conueret-po*

e tu nuiortimplm

errtdpnt.K leno*

t-vjrtluadm.St ve
i,-uos ,ie e\ercitumi/

»/ /»on hJbctistotho
if Oidum iponancJ

ž&uartt regam ©eanfiq;mfatibn$ fo.ijcrru:.

* c<  traditio fecurior vobis fitauita vero valde periculofa:vt caufa calamitatis exiftat.#£Hec audietes Sc  fsjnncfauci-St le
»' ’ populus&legati(dketeaffyriorfipridpe)ezechi?renudauerut.<DUeveroh?caudiesexutus vefte gatiezech/eoue

* regali&ldutusfacco &babitumiferadoilegepatria,pftratus i faderogabatdnmvtadiuuaretnulla auc jieruntdnro

alia hnte falutis fpe:Mittefq; SC  amicos quofda & facerdotes ad Efaya,ppheta popofeit vt oraret:& ft ratUs  ^  |. 0  ^
4- .r.c. ^<5is facrificijs ,p falute oim rogaret deu quatenus fpe hoftiu fragere^& populo fuo miam codona# lt  ^ p la f af ^

IV * * ret.CProphetahfcfacieymonitusa deocofortauit SC eiusamicos.prgdicensg? finebello dcuičH profeorarepo#
y  * hoftes turpiter ab vrbe recederet:&no cu fortitudine illa/qua fe habere credebant: deuq; prouifuru p 0 f c j t  ^ *

vt fortiter vaftaretur fed SC  ipiu rege affyrioru fenacherib no preualete aduerfus pgyptio^cu ad pr o A
pria remearetiferro perituru effepdixit,(£lp[o  fiquide tpe feripferat ezechig affytius epiftolas \  qui#
bus fatuu eu effe dicebaticredete q> eius feruitmpoffeteuadere.g multas getes Sc  maximas fubdidiC
fet.& iterminabatur fuditus fe eu difperdere du caperetvrbe nifi portas aperies fpotei hierofolimis
exerdtu eius exdperet.Que durelegiffet ezechias fprfuit,ppterfpe quehabebatin deo.Epiftolam
vero plicas i teplo repofuit.CRurius aut cu deo vota & oratioes efFuderet pro ciuitate Sc  falute curv p y p,'ftola Affirii
čtoru.Efayas ^pheta eu afferuit exauditu SC  nec in prpfenti tepore effe ab affyrifs obfidendu:8£ i  fa Ezediiaspofuit
g turo oifies qui ab illaiam capti fuerat effe reuerfuros.Et in tertio anno cum pace opus fuu fačturus: - n tem pi 0 ;

& propriarum poffeffionum fine timore diligentiam habiturus. CCInterea patuo tempore tranfeun# F

te:affyriorum rex bello quod ?gypti|'s intulerat fruftratus/ab huiufmodi caufa fine effedu remeauit p ru q. ra tu S  gen#
ad propria.ls em cumulto iam tempore fuiffetcomoratus inobfeffione pelufif .&dum aggeres con/ nac f ier /b abgllo
tra muros eleuati fuiffent quibus ciuitati nitebantur infiftere.audiuit ethiopum rege tharachem cu f.p Vt i orum  tur#.
r , multo exdrcitu ad fgy ptiorum venire folatiu# per defertum iter facere vt fubito i  affyriorum caftra | a [ us

\> JI*  irrueret.Turbatus ergo fennacherib ad facerdotem q vulcam caftra fe metari dicebat.quafi /fte rex ' ’

ad eum rege fgy ptiorum veniffet^g effet vulcani facerdos SC  obfeflione pelufif hmoi caufa diffoluit.

C Oran te namq; rege hierofolymoru ad dominuideus exaudiens max/mam plagam mifit in eum
8 c  multi perempti funt.C Herodotus autem errorem ideo facit q> non affyriorum d/cit regefed ara#
bunVadijciens quiafoticum multitudo vna node arcus SC  arma reliqua comedit affyrioru:8c pptet*

*  ea cum non haberet rex arcus:exercitum a pelufio reuocauit.Et hec quidem herodotus.CBerofus Error Herodoti
2 . ' t,C '  aut qui caldaicam confcripfit hyftoriam meminitregis fennacherib .SC  quia regnauit fuper affyrios / c { rca hanchifto

9 ' SC  caftrametatus eft in omne afiam SC  egyptum ita dices. Reuerfus eft autem rex fennacherib a pr? riam.

lijs f gyptiacis ad hierofolyma cu inueniffet exercitum quem rabfaci dimiferat in periculo peftiletig Berofus regis
4 ,t,C ' conftitutu.deusenimmorbuminpopulueius immifera^ita vtprima no&e eorum qui obfidebant/ Senacherib me
deperirenteentum odogintaquinq;miha viricumiudicibus&tribunispropter hanccalamitatem minit,
in nimio timore &anguftiaconftitutusdecunda iam militiametuensfugitcumfuamanu ad pro#
prium regnu:n:in ciuitate quf appellatur nini. ([Et du modieum tempus ibide commoratus fuiffet
dolo a fenioribus filijs adramelech Sc  feleufathro eft peremptus i proprio templo quod dicitur ara# Occifos Senna#
fci.Et lili quidem pro cede patris effiigati ad armeniam difcefferut.Succeffit autem in eius regrro a# cherib a fuis fi>
faracoddas.CTerminus igitur obfeffionis affyrioru contra hierofoIymitas:tali occafione prouenit. Hj s  j n  templo fu
„ f£Gratificis pro obtenta vidoria oblatiš hofti/s egrotauit Ezechiasde cuius fanitate amici de# g/entibus fifli/s

^ fperabant-Sedipfooranteeiusexauditur oratio/ft vitf fuf anni quindecim addunturyfiliufq; pro# ftjcceffitafaraco
mittitur.datapro figno folis retrogradatione. Regis quoq;babiloniorumlegatoshonorififcerecipi# das qui inbiblia
enti thefaurofq; illis oftendenti.Efdyas fiituram Babilonicam captiuitatem denunciat.Et ipfo mor dicif, Afaradon
tuo rege optimrtimpijffimus Manaffes filius fucceffit in regno:qui iuftorum Sc  prophetarum fangui//
ne ciuitatis hierufalem plateas irrigauit. Capitulum fecundum.

Jfy^yT  Zechias autem inopinabiliter a terrore liberatus gratiffcas hoftias cum omni populo cele/

A* .r.c. 8 J  brauit deo SC  cognofcens quia nulla alia caufa alios hoftes quidem peremiffetialios veto ti /Gratiffcas hofti
i0 <  moremortifimiTeseffugaffetabhierofolymis nifi diuino folatic^omni ftudio SC  largitate as  deo obtulit,

vfus eft circa dei cultum.CNon poft multu graui languore detetus: a medicis equidem defperatus E z echias pro v*
eft.nihilq; nec ipfe de fe nec eius amici fpei vlterius fuftinebat Ducebatur autem SC  alia anguftia ma#^^,
gna/ex eo cp filios no haberet Sc  moriturus effet defolatam relinques domu.nec fucceffore fuigene# Egrotante eze#
rishabiturus.Dumq;nimisinhacpartefatigareturrogauitdeumvteiparuotempore vitamconce# ^3 am ici eius
deret doneč fiiios habere poffet: SC  non prius aia pr/uaretur anteg fiferet pater. Cui mifertus deus pe,fanitate  de#
4 c. titionemq; fufcipiens:quianon dolebat eo q> priuandus effet bonis imperipfed vt filios haberet qui fpcrabant.&c,

10  ♦ in eius principatum fuccederent mittens yfayam prophetam ti  iuffit dicere quia poft certu diem ca# v

Efa.c. fum Ianguoris euaderet.Et poft h?c annis quindecim fuperuiuere^ filios generaret. Et du h?c dei
madato prophetcvdixiffet,^)pter nimietatem languoris.8t ea qu? inopinabiliter promittebantur non
credens fignum aliquod Sc  iudidum petijt vt faceret. Efayas quatenus hf c dicenti fiibi crederet: 8 C

m./.

^ Jl(bctbectmtts3ofepl)( (uDel ^ittojtaltoi

]  a deo eurn mifliim vereco^nolceret.Narn ea qtic vitra ratione lirnt & fpefbrtiora viden tur. Iiuiufmo

T di rebus creduntur effe veracia.Et dum propheta interrogaffeteu:quodvellet fierifignum.vmbram D

l ’' folis decem gradibus peti/t ad ca Ioca vnde venerat remeare.Et dum propheta rogaffet deum vt fie

// M*-"* ret:videns reximpletumeffe quod voluitirepentediffolutus a languore confcendit in templu:& ado
Retrogradatio rans deum vota debita celebt auit. f[ Eo fiquide tempore cotigit affyrioru regnu a medi/s diffolui, 4.t.c,
folis in dece gra quod tamen in ali/s indicabo.Rex itaq; babiloniorum baladas milit legatos ad ezechiam poriantes
dibus data eze# munera:& ab eo popofcit vt ei effct focius & amicus.llle vero legatos libenter excipies Sc  thefauros
chif in fignum eis oftendens.& armoruminftrii&ionem:&aliam copiam quam in auro & gemmis habebat. fimul
promiflionis. etiammuneraprfbensregibatdodeferendaidimifiteos.<£TuncefayasvenitadregemigerequifL> 4.«,

Prophetia efaie uit vnde fuiffent qui vener3nt, Qui dixit de babilonia eos a fuo rege veniffe:& oftendiffe eis vniuer 1 o#
de futura capti# fa SC  videtes diuitias & virtutem regni cognofcerent^& regi fuo renunc/arent cui propheta refpodes
uitate ftiioru if# fcitoinqiiitnonpoftmuIturntempus ad babilcniam filios tuos & diuitias tranfmigrandas.infuper
tael l babilonia. & nepotes tuos eunuchos effe faciendosf& amiffuros virile nomen:&regi babiloni? feruituros. H?c
enim pr?dixit deus. Ezechias autem coiitriftatus in his qu? dida fuerant.ait non fe quide veile fua
/) .  gentem in talibus erumnis incurrere.fed quiaimpoffibile eft qu? apud rieu deliberata funt poffe mu

v' <sjrb"~-o-  tanrogabatvtvfq;advitamipfiiispaxpermaneret.Meminitautembaladi regisbabiloniorum
V^-Berofus deba# be/ofus.Cum itaq; propheta efayas indubitanter & mirabiliter de veritate confideret &nichilfa!fl
lado rege babi* poenitusloquereturomnia quecunq; prophetauit feribens dereliquit in libris: vt ex effečhi omot#
joniorum. bus poftea appareret.Et non folus ifteprophetaifed ali/numero duodecim idem fecerunt# omne

vvit rž.  - fiuebonumfiuecontrarmrnfitapudnosfecundiimillorumdi&um proucniredignofcitur.fed ho#
fTMortuo eze# rum fingula denuo declarabimus CEzechtas autem rex dum fupermxiffettempus quod pr^drxi# + r,6Sr
chia rege optio nius & omne illud fpacium cum pace degiffet mortuus eft anno vit? fu? quinquagefimo SC  quarto.
anno etatis qui in  quibus tegnauit viginti SC  nouem.cuifucceffitinregno filius propriusnominemanaffes dematre
qgefimoquarto quidemnomineAbhifida qui a paternis voluntatibus abfcifus:&ad diuerfa couerfus.omne genus ®

Si  regni vigeiiV malignitatis oftendit. Si  nihil impium dereliquit. fed iniquitates ifraelitanrm imitatus eft: quibusin
mo nono filius deum delinquentes affligebantur.Prffumpfit enim etiam templum dei poliuere.fimul & ciuitatem.
eius manaffes i omnemq; pariterregionem.Nam fpernendo deum ad hoc vfq; peruenit vtomes hebrgorum iuftos
regno fucceffit a occideret; neq; prophetis parceret quorum quotidie ffngulos perimebat. 8i  eorum 1'anguine hiero#
paternis deuias folymoru plateas irrigabat.([In his iratus deus milit prophetas ad rege Sc  populum per quos inter#
moribus. mir.atus eft eafdem eis futuras calamitates in quibus incurrerant patres eorum ifraelite cum eis in#

iurias intuliffent.IUi vero non credidere verbis quibus lucrari potuerunt vt nihil mali pateretur. Ope
ribus enim cognouerunt fuiffe vera qu? a prophetis pr?dida funt.'

CBabiloniorum rege exercitum in iudeam tnittente Manaffes in  babilon/am captiuus ducitur«
Cuiorati &penitetideuspeperdt.Quiqjreuerfusinhierufalediuinu cultuampliauit Si templupur./ *'■

gauit murofq; ciuitatis reparauit,Q.uo mortuo fucceffit filius eius Arno qui a fuis dolofe peremptus
It o  bab'1 n'o eft cuiusinterfeftores populus peremit/gf eius filium lofiam optimum regem conft/tuerunt. Ca.iif*
RCg*o »o 1  —  Giturdumin eispcrfeuerarefrbellufupereosintulitrexbabilonioru Stcaldeorum.Is enim F

rumexera um M miffo exercitu i iudeam & regione eorum depopulatus eft: 8C regem manaffem dolo captu 1

iudeam mi ten# ^ a d f e  dedudum. habuit ad ea que voluit tormeta fubiedum. Manaffes autem tuc intel# podi«

te n ana x jjg ens  ,j n  q U ,bus malis effet Si  horum oim fe arbitratus audore fupplicabat deo vt ei hofte fuum cle/
captIUUS aucit l rnpntpfarprat.Atn:  tntfdrirrirrl? i-nins nr^rinnpc /tpnspvniir?/?« bnr rnrcfTirei.&rpmiffus aretre babi ,

babilonem.

mente faceret.atq; mifericorde.cuius orationes deus exaudies hoc coceffit ei.8£ remiffus arege babi f
lonioruad fuategnareuerfuseft.CCumq;veniffetad hierofolyma prioru quide delidoruqu?cir#
cadeu gefferat penitesftudebat etiamemoriamaloru fieffet poffibile ab aio fuorepellere:8C ad fer# i.palb
uitiu dei Si  oem cultu diuine regiois accedere.tepluq? purgare Si  ciuitate.Et adhoc folum decetero po.c)f
erat coftrtutus vt gratias deo pro dono falutis exfolueretjquatenus in oi vita eius ei ppicius perma#
neret.ffHec autipfe & populu agere docuitagnofces i quibtis calamitatibus incidiffet .ppter ritum/
qui fandecouerfationi crataduerfus.?dificasrurfus altarefolemnes holias imolabatficut coftituit
Muros eiuitatis moyfes diuina exponedo cultura.(£Eode itaq; modo Si  p hierofolimo^ caftella cogitauit.ita vt etia 4 »M
repatauit & no# muros atiquos cu multo ftudio repararet SC  aliosvltra eos erigeretfSi  turres eminetiftimas exaltaret. 21 .
uos conftrumt. Cuftodias vero qu? ante ciuitate fifut multa munitione firmamt.&fic in oibus a priori couerfatione 2  pau/
mutatus eft.et poft h ec vita habuit beatiffima vtmulti imitatores eius eifent ex quo ccepit colere dei po.cJJ
pietate. Q_ui cu vixiffet annis feptuag' ta Sc  fept e,Si  regnaffet quiquagita & quiq; defundus eft 8C 4- -r*
fepulms in fuis hortis. Curus regnu peruenit ad eius filium amon & nome matris eius ftiit mafelmis z i.
de ciuitate iecabath.Q.ui dumimitaretur opera patris (que ille in iuuentute pr?fumpferat / dolum
paffus a fuis in domo fua peremptus efife um vixiffet annis quatuor & viginti; 8£i regno fuiffet duos /

4-xc.

n.

&ttartt regrnn f oliost*

CPopulusautem eius peremitinterfe<ftores.eumq;cum patre fepe!ierunt:regnumq;iofi? eiusfilio p 0 ft Amon te#
f,' ’ tradideruntcumelletannorumodo.Cuiusmatercuide deciuitatefuitofethaliaseziBefachat no# gnauitlofiasfiV
* a  minealias ldida.EratenimilIenaturabcnignifiimu!y8i:advirtutfm vmhterpr^paratus.&iftudijs ii USe i us .
dauid regis & intcntionerfi Si  regula totfus cifpofirionis eius intentus.

CIofias optime mdohs populiš ad dei cu!tu amoniat/duTtateq;purgas lucos abilulšt pecunia quo#
q;copregan per promcia iuflit pro tepli reparatione; & crateras libatoriaq; pro tepli orna meto fecit
coftarilnuento quoq; moyfi libro Cofulitur bolda prophetiffa?qup propter regis iuftitia erunas dicit
differendasjled poft eius mortediffinitafupplina foispopulnS inferenda.Cogregatoquoq; populo
facros moyfi leges libros oes ad fide fetiada uirameto aftrigit.Et vafa que idolis oblata fueruntfecit
cocremart & idolorum facerdotes octidi|fcelebetrimamq; pafche folemnitatem celebrauit. Cap Mij.

i  Vmq; ad duodecimum veniffet annum £ tatis:pietatem SC  iufticiam in fe mirabile effe mo# Bona idoles lo#

.. {ftrauit.Cundum namq; populum correxitf& monuitvt dereli&a idoIorufeda/quafi'non fie regis |in, xip
$  effent dif coleret patriu deu. Et opera fimul maioru patrum in quibus deliquerat: velut fe anno eratis qui
a mor emedabat. Que vero bene Si  oportune fada cognouerat obferuabat, & horum imita / populum ad dei
, tor erat 8C  per fuam fapientia & intelledum naturalem fimilia celebrabat.cofilifs vtiq; bonis tradens cuitu amonuit,
i  .gaiu £enfum.Seques enim leges velut ordinem ciuitaris/& pietatem drča deu gerens/omnia profpere gu,Purgauit ciuita ^  m  £
* l  ’ bernabat& maxime q> a priorurn regu iniquitatergcedebat.f£Q. u!  & ciuitatem Si  omnemprouin# tem SC  lucos ab#
ciam purgauir. & lucos extraneos qui fadi fuerat vaftulit:& ornameta que in eis a prioribus fuerat ad, ftulit.
iniunam dei oblata depulit:& tali modo populum ab huiufmodi fe&a retračhimiad religionis diuu  Mifit pertotam
ne iura conucrtit.Qui & legitima obturit & holocau ft u mfacri fi'cs a altari folemniter rurfus exhibui^ prouinciam pro
4  . r.c. ^ vna q U oq.^- att 4 a  j u fticia no n m i n us g an itn c fu g coluit medicinam .CT Mifitq; in tota prouincia congregada pe#

**’ iubens vtqui vellet aurum SC  argentum deferrentad reparationem templi pro fua vtilitate atq; virtu/cunia ad ternpM / •■ ?/fiu -

te Dii itaq; pecunieallatp fuiffent ad lollidtudu e templi& eius expenfas propofuitamafiaqui erat regatione^ ow u<: 1

fupra ciuitate;S: fcriptorem fapham&fcribam monimentoru ioan:& pontificem he!iachim,Qui du  dinauitoftldarš
lationenullafegmc efaciebantifed inftručtores:& omnia cue erat neceffaria preparabat:et’hoc mo« os templi. •

„ do reparationetepli celebrata pietas regis oftenfa eft.^TQui dum odauum decimu haberetimpe* Ex pecunijs re«i
” rif anr.um,mifit ad helyachim facerdote iubens vt pecunif qug remafer3t coflarentur.vt fierent inde fiduis iubetcra*
cratere 8flibatoria 8fphialead miniftenum dei. Infuper & quantumcuq;autum &argetum efletin teras SC  libata*
d ’ r c ‘ thefauris etiam hoc profetret ad crateras 8i  ad vafa huiufmodi facieda. Proferes enim heliachim ria Sc  phialas ca
1  ^ • pontifex aurum inuenit librum facrum moyfeos in templo pof:tumiquem fimul eifcies dedit fcribe fiari,

. faphe qui dum relegiffet venit ad regcm.Et dum omnia terminu habere fignificafletirelegit ei Si  1 u
brum illum.Tuncillecum verba libri eius audiffet.fcifia vefte fua vocauit pontificem heliachim &
ipfum fcnbam SC  neceffarios fimul Si  amicos mifitq; eos ad quandam mulierem prophetifiam nomi /
neholdan vxorem lalomi cuiufdaminfignisvir! &nobilitateclari/iufIitq;vteutesconfulerenteaftt/
fi propicius fieret deus.cum metuerent ne preuaricando moyfeos leges Si  mandata maiorum peri<>
culum tranfmigrationis incurreret. SC  ad extraneas terras deuenientes vitai n agerent miferabilerm Confulrtur.hob
<[Audiensautprophetiflaquefuerantaregemarata.iulTitvtfemeantesdicerentregiiquiadiuimV da^>phetiffa'iig
tatis quidem decretum quod iam contra eos protulerat pr^cibus infirmari non pcflet. id e([  vt pop^ bente rege )  quf
^ lus non periretjaut non de prouincia pelletef :aut bonis tune prefentibus minime prmarentur/dum dicit propter rte
trafgrefii fuiffent leges ;& tanto tempore penitentiam non egiffentiprophetis vtiq;monentibu^vt fo gtsitiftidam efa
4 .r.c, brieviuerent Si impietatisfuppliciaceuitarent/quefaciendadocebatvtcrederem:q>dcuseft'& ne# r.as tetinettdasj
quaq mentitus in verbis per prophetas fuas prenunciauit.-propteriufhtiamtamen regis retinendas fed eo mora;d)
iftas crumnas;& poft eius obitum diffinita fupplitiapopuliš inferenda.#£Igitur qui mifli fuerat.mu, diffinira iupplt#
lieris prophetiamremeantesrenunciaueruntregi.Tuncille mittens vbiq;iuffitpopulum ad hierofo, tia populiš infe^
lymam conuenire & facerdotes atq; leuitas Si  omnem etatem fimul adeffe precepit.Quibus congre renda.
gatis primum quidem eis facros legitlibros/&ftans in tribunali in media multitudine coegit cučfos Congregato po
fidem Si  iuramenta prebere.vt apud deum fierent:Sf moy feos leges per omnia cuftodirent.llli vero pulo m hieruia#
prom t!ffime8Ciiuauerunt;&prfceptalegiscomplerepromiferunt.Moxitaq; facrificiacelebra es; lem rex facros
deum fibi pofcebat effe propitium.ČRex autem facerdotiprecepit vt fi quod aliud vas a parenti* moyfi legens IrV
bus eiusob!atumydolis/autdi|'sextraneisinuenireturinteplo.proferret.Etdumfuiffentmultacob bros omnes ad
iečfa cobures ea cinerem difperfitin fiuuium/&facerdotes ydo!orum qui ex genere non erant aaro fidem cuftodie#
interfecit.CrDi.m hfcergo fecifietin hierofoIymis. prcceffitin vniuerfam prouinciam: lucos qui dam iuramenta

ab hieroboam rege ad honerem deorum extraneorum fafti videbantur exterminauit & off% fajfo« coegit pr^ftare,
rum ^phetaru fup altarequod prius hieroboacoftruxerat cocremauit.Ea igitur qufvenies prd’phe r ~e  /

ta ad hierobo^Tcu ilJe facnficaret Si  ois populus audiret quf futura effe predixetat: hoc modo ter#

nuj.

C *■ o ^

fUbet&ectmus^ofeplrt tunel

minum percceperunt,quando ex gcnere dauid iofias nomfne fecit ea que predida funt ante annos
trecentos fexaginta vnum.fE^oft h?c autem rex iofias profe&us eft ad curdos ifraelitas qui capti D
uitatem & feruiciumaffyriorum effugeranteifq;fuafitvtimpios adus SC  honores deorumextraneoi+<r<C,
mm relinquerent: SC patrium maximumq; colerent dcum eiq; dicarent & domos & vicos. Perlcruta/
tus eft autem Si  ciuitatem/ne quod forte ydo!um habentes intrafua teda celatent. Necnon & cur#
rus qui fdificati fuerant a prioribus regibus: SC  quf q; alia huiufmodi erantqup velut deos adorabat/
Purgata oipro# cunda pariter amputauit.fT Et hoc modo purgata omn/ proulda. ad hierofolymam omnem popu"
uintia abidola# lum conuocauit /St  ad azimorum feftiuitatem qug pafcha didtureos adduxit. Donauitq; populo in! +.t,c,
triafecitcouoca pafcha noucllos hedos Sc  agnos triginta milia.Prefcueruntautem ad ftolocaufta tria milia .Prfbue# *J.
a 'j' rrt  ■ to  p 0 pulo paf# runt autem Si  primi iudeorum propter pafcha facerdotibus agnos quinq; milia Si  leuitis agnos duo
chefolenitatem milia fecentos eorum prgfules obtulerunt boues vero quigentos. Et dum effet h^c abundantia qua
celeberrimam. drupedumifacrificia faciebantmoyfeos legibus hoftias fingulas enarrant/bus Si  miniftratibus, Nec
fuit alia fimilis feftiuitas apud hebreosia famuelis prophetf temporibus.Caufa vero huius feftiuita'-
tis hfc erat: vt omnia fecundum legis antiqu£ traditionem paterne folemnitates efficerentur.

CNechao pgyptiorum rex contramedos bellumparans iterperregnum Iuda petitquod prohi ,
bere volens Iofias in occurfum venit® vulneratus redijt in hierufalem,quem defundum hieremias
lamentabili carmine defleuitifuturamq; defcripfit captiuitatem .Similiter & ezechiel duos defcribes
librosmortuoq; iofia ioacham filius eius impius fucceffit m regnum.Qui a Nechao pgyptiorum re >,
ge captiuus frater eius.Eliachim qui mutato nomine loachim didus eft regnum habuit fub tributo
Q,uem Nabugodonofor deuidis egyptijs fibi fecit tributarium. Capitulum.v.

Nechao Egiptu  auteduiofias in paceatq; diuitijs SC gloriafuper oesexcelleret. Siechao rex fgi

orum rex cotra ||\ ®j|\ Jptioru caftra pofuit ad eufrate fluuiu: vt cotra rnedos & babilonios dimicaret.qui afTyrio/ ^ ,r
medosbellu pa ml ||yl! liu foluerut principatufhabebatem defideriu vt rcgnaret in afia.Et du veniffetadciuita/**
ransiterper re# i|| medin:quferatderegnoiofif/.phibebateurexiofiasper fuaprouinciacotramedos F

gnu iuda petit, W 0 y^M§itet  efficere.Tuc mittes legatos ad eu nechao. fignificauit no fe cotra eu exercitu duce#
Vulneratus lofi re fed ad eufrate fluuiu properare/adifcies q> eum .puocare non deberet ad fua bella prohibendo ne
as hierufalemre aliena iret ad prplia quo tendebat.Iofias quide no acquiefcebat verbis nechao(fed iftabat ne iter fuu
dijt qua defun# pcr eius faceret regione.Reor vrgebat eu:vt quod imminebat acddetet.Na du atie exercitus fui co#
dusplagaanno poneret.® in curru vedus a cutru trafiret ad curru.quidaiaculatus eu egyptiorum a belli feftinatio# ^
etatis. xxxix. SC  ne fufpendit.Mox enim vulnere nimis affedus:iufitt exercitum reuocari:® ad hierofolymam remea , 2
regni.xxxi. uit.Qua plaga defundus eft fepultufq; magnifice in patrijs monumentis.Qui vixit annis triginta ® 2  d? ^

Hieremias car« nouem:regnauit autem ex eis vnum ® triginta.<EOmifq;populuseu multis diebus magno lu&uge/P 0 ’ 0 ^
mineiofiffleuit mituq; defleuit.Sed SC hieremias propheta mortis eius carme lamentabili modulatione compofuit j
mortem quibus quod hadenus nofcitur petmanere.ČHic vero propheta etia futura ciuitatis cladem prgdixit: fcnV
fututamhierufa ptoq; reliquit fimul & captiuitatem nune apud noshabitami&in babilonem variam migrationem.
le defcripfit ca# ffFtno folu ifte prg dixithf c populo effe vetura.fed SC  propheta ezechiel primus de his duos libros
ptiuitatem. cofcribes plebi reliquit.Erataut ambofacerdotes genere.^Sed hieremias quidem in hietofolymis

eft comoratusa tertiodecimo anno regis iofie vfq; du ciuitas vaftaretur/® teplu/qug tn de hoc pphe
Mortuo Iofiafil ta ( puenerut:loco ( pprio declarabimus. fTMoruio fiquidem iofia ficut prgdiximus:ei fucceiDt in re#
uiseius loacha gnum filius ioacham cum trium & viginti effetannoru.Ethicquideregnauitinhierofolymis,Ma# „
fucceffit i regnu trem vero habuit amital de ciuitate abana. Fuitq; impius ® fceleftus. £flgitur rex egyptiorum dum ^
impius. fuiffet a pugna reuerfus euocauit ioacfia ad femetipffi de ciuitate fyrig qugdicitur emath.Q.ui duve

niffet repente eum vinxittSC  feniori eius fratri ex eode patre progemto nomine eliachim tradidit re# 2 ^‘
gnum.mutaseinomen Ioachim.Prouincigvero tributumimpofuitcentu argenti talenta: SC  vnum
auri.fFIoachim ergo has pecuniasexfo!uebat. Ioachaaut deduxitin egyptum:quietiam mortuus
eft i ea du regnaffet tres mefes & dies dece.CIoachi vero mater vocabatur zabud.alias zebia de ciui
tate abunia alias Ruma.Hic aut erat vir natura iniuftus Sc  valde nequiffimus.® neq; circa deum fan/
Nabugodono # dus neq; circa hoies mafuetus.CCuq; quartu regnihaberet annu babilonip principatu quide nomi
for rexbabilom neriabugodonoforaccepit.Eodem tepore eum magno apparatu ad circamen aliascircamiciuitate v ’ 1
orum contra re# venit que eft iuxta eufrate:pugnaturus cotra rege egyptioru nechao. Sub hoc enim fyria erat vniuer z " i '*
gem £gyptioru? fa.Duq; cognouiffet regis babijonif voluntate nechao,penitus no expauitfed cu magno brachio fu#
arma parat® eu per nabugodonofor ad eufrate venit:q fada cogreflione deuidus eft SC  multa milia varifs rebus belli
vincit. amifit-CTrafies aut eufrate babilonif rex oem firia vfq; ad pelufia alias pelufiuu ccepit prpter iudea •

Q,uarto autem anno nabugodonofor qui erat odauus ioachim regis hebrporumicotra iudeos eum
magno exercitucaftrametatus eft babiloniua.tributa exadurus aioachim:autcertedimicaturus,

< ftqatftTqpw i ©eanflfltttfatfb«# folto.tM.

fpe pr? dixit fu turam® ciuitatfs hietufale captiuitate prophetauit.Micheas quoq;ohm talia pr^d^jt • —
hicremiasvcro libru de futuris rebus dukati SC  templo & populiš confcnpfitque libru principes regi.

Qui auditis que in eo fcribebatui/eu dirupit>iuffitq; comburi SC  hieremiam & baruch ad fe P
dos precepit adduci. O uiq; babilonioru rege propter metu fub foedens ture fufcepit m hierufale SC
fradafide ab eo occiditur)& conftitutoibidem ioachim fiho rege/principes captiui inter quos eze,
chiel ducuntur in babiloniam.Repente vero babiloniorum rex formidatusioachim: cui pncipamm

tradideratpatris necevindicaturumipfummhierofolymisobfedit.foachimauteamtatemvc.lens

liberarematrem &cognatosobfidesdcdit SC feipfum.Qu°captio mbabilonepatruuseius Sede,
chias tex coftituitur qui fuic fuperbus & impioru fautor^ue hieremias feprns reprf hendebat/fed ipe
dietibus adulatoribusnichilproficiebat/Ezechielquoq;mbabiloma prophetauit. Capitulum.vi.

-, ErtI0 vcr0 ann0  audies ?gyptios cotra babitomam denuo pugnaturos tribufa non Io achim tribii #

j reddit;fed fpe egyptiaci belli deceptus eft.Na pugnare contra eum egyptij minime tum  foluere fgy
j prefumpferunt. propheta fiquidem hieremias quotidie prf dicebat quia fruftra fgy/ ptiaci belli fpe
n^triitn vtarm»ft babilonio vaftaretur: Sc  rex ne ggte hieremi

at: quando qui crederetnub as^pheta Vani
lus erat.Na SC  populus SC  princypTaudientes h?c negligebant.& indignantes fuper e jp ein  ggyptia*

4 .r .c
24

uerfus eum fieri decreuerun^feniores autem rcceflerut qui ea volutate’qua iufte prophetam abfoh fem čaotkikati
uergnt ea ipfa eciam alifs fuadebant/ne quid mali fieret hieremi§:dicentes quia non folu ifte ciuitati ^ Dr0 p{ ietan * e
futura prediceret. fed SC  Micheas ante eu olim talia pr?dixifley& multos folere fepe huiufmodi ver Micheas «nl &
ba dixi(Ie.quorum nullus tune a regibus a!iquid pertuliffet.fed quafiprophetgdei fuerant honorati^ de caodu/ta
j  . . -aJHis itaq; verbis mitigantes turbas eripuerunt hieremia a deffinito fupplicto.Qui omnes prophetias te  i^ eru Ls „

f uas  fcribens.idunante populo & in ecclefiam cogregato in templo menfe nono:quinto anno regis «hetauit an h.,
ioachim relegitlibrum:quem de futuris rebus ciuitati SC  templo &popults cofcripfiffe videbatur.Au Je miaiTI  n C
dientes itaq; principes tulerunt ab eo librum:iuileruntq; en & feribam baruch de medio tolIi ; ne qui j^rfi 1 J crem ,>
bufdam fierentmanifefti.lpfum vero librum portantes regi dederunt.Qui prefentibus amicis iuffit , ucm  . ■

feribam fuum legere.8C audiens qu? feripta nofcebanturin libro/iratus rex dirupit eum&igne ere*. j? * r
, mauit:& requifitos hieremiam SC  baruth iuffit ad fe puniendos adduci. lili fiquidem tunceius iram Lr . - j'

"  declinauerunt.CNonpoftmultumverotempus venientemcontra fecum magnoexercituregem je ut u7
babilonioru fcederisiurefufcepitproptermetumeorumquadidafuerantapropheta:credensnihil ^
fefore paffurunyneq;perobfeffionemneq;perpugnam.Dumrexbabilonieintraffetinciuitatemfi, [ A ‘ . rV.

denequaq feruauit: fed iuuenes fortiffimos SC  pulehritudine decoros hierofolymitanorum octidit, 0  - t &  r ' e V J 31
vna eum rege ioachim. Qme etiam ante muros mfepultum proifci iuffit; filiu vero eius ioachim con, P
ftituit regem vniuerff prouincif .Eos autem qui erant in dignitatibus coftituti numero tria milia ca,” ■ am
r  ptiuos duxit in babiloniam/inter quos erat propheta ezechiebcum effet adhuc puer.<[ Hic ergo fij  Dar *! c ) r

c  nis habuitioachimregem,Q.ui vixitquidem annis fex SC trigintairegnauit aute vndecim.SuccdTor ^ l ! n ' eQ ?l aci 16
vero eius regni ioachim de matre noie onas alias Naefcha.Regnauit mefibus tribus & diebus dece r okc  h P CI  V'

CRege vero babiloniorumfque ioachim concefferatprincipatum repente timorinuafit.Formida# ^ f ” cru ' a
tus eft enim ne forte habens mali memoriam pro nece paterna.ptouinciam eius inuaderet. Et mit* e ,oa 5. h!fn ma ^
tens. exercitum regem ioachim in hierofolymis obfedebatJUe vero eum effetnatura benignus & iu treni r  , co 8^ a /
ftus-.noluit ciuitatem propter fe videre pericula fuftinere.fed fumes matrem SC  cognatos tradidit ob, t0S - V j < T cns au ! f
fides ducibus qui fuerant a babilonia regeq; diredi.acdpiens ab eis iufiurandunvvt niliil mali paie ^ ate Iberare
rentutfnec ipfe/nec ciuitas:quorum fides trequaq mafit inuiolata.Non em feruauit ea babilonie rex f'
led prgcepit pricipibus fuis vt oes qui erant in dukate SL  iuuenes captiuos fumerent pariter Sc  artifiV
cesfeofg; ad fe ligatos adducerent.Q,ui oes fuerant dece milia odingenta trigintk& duo fimul Sc  ioa ' HH *' *§

chim cu matre pariter SC  amicis.Q_uos dedudos ad fe habuit in cuftodia.Patruu vero ioachim no#-
mine fedechiam conftituit rege: accipiens iufiuradum ab eo vt ei prouincia cuftodiret. & nihil hofti,

4 ,r * c * liter ageretinec faueret f gyptifs. CSedechias autem erat annorum viginti Sc  vnius quando accepit
regnum:8£ nomenmatriseiusamias.Fuitenim contraiufticiamfuperbus/circaquem impijlocum
maximum habere videbantur. Q.uapropter 8C  propheta hieremias ad eum veniens erebro contefta Hieremias fede
batur.-dicens vt reliquas quidem impietates SC  iniquitates defereret SC  iufticif prouideret:8C neq; du chiam erebro re
cesquieiTenttnaligni refpiceret:neq; falfis prophetiseumfeducentibusaederetquafinequaqco# ptfhendebat.

m.uj.

Etbert>ectmus3ofep^i itmi  Ubit

tra ciuitate babilonig tex dimicaret quia ggyptij contra eum bella rurfus inferret Sc  vinccret:qin hgc
Notaadulato^ verbanoneffenfn^hocmodo venturaforent. <£Sedechias aut du audiretprophetam hgcdicente D
periculum. confcntiebat ei per oia tanq vesa loquenti:'8C quafi prodeffet ei vt eius crederet verbis. Sed rurfus
Prophetia cze# amicifubuertebanteius mentem:& aprophetg diftisad ea qug voluerantabducebat. <[Propheta„
chielisin. babilo uit aute ezechiel in babilone futuras populi calamitates:& mifit in hierofolvmam. fed fedechias eo#
nia quam mifit rum prophetijs non credidit propter huiufmodi caufam. Alia fiquidem vniuerfa confona a prophe#
hierufalem. tis edi&a funt:quomodo SC  ciuitas vaftaretur Si  ipfe fedechias duceretur captiuus i babilonia.CDi#

Difcordatra pro fcordabat aute ezechieldicens quia fedechias babilonia non videretcu hieremias dixrffet quiavin ,
phetarum hiere 3:um eu rex babilonig duceret/& eo q> non idem vterq; dixilTet/eciam illa que cocordabat non effe
mi,& ezechielis vera dicebatdicet ei oia fecundu eorum euenerint prophetias.Qug tame oportunius declarabimus.

|£Recedente Sedechia quem feduxerut falfi prophetg a babilonioru fasd erefi n <ftoq;ggy ptij' s ba#/
bilonie rew cotra eu caftrametatus eft deuičtis primo egyptij's.prgdixit tamen hiere.futuram captiV
uitate|& per perfas liberationen^cuius didis plebeis credentibusprincipes eum vefanfi acclamabat
falfo eum quia babiloniam vellet ire accufantes.Obfeffa itaq,- ciuitateduo maxima mala pefiis fdltV
cet SC  fames hierufalem oppnmeban^hieremias in lutofo lacu vfq; ad guttur vt morte propria fuffo/
caretur eft pofitus quem liberauit ethiops Ipfeq; latenter a rege vocato/iterum fuadet ciuitatem red /
dibabilonijs dimiffus quoq;eft rege prgcipiente yt einullusmalum faciat. Capitulum,vij.

Gitur focietatem babilomorum quam habuit anis odo diffoluit:& femetipfum ad ggypti#
Recedente Se *  I os tranftulit.fperans eum illis contra babilonios prgualere.Interea du hoc cognouiffet ba#

dechia a fcede# bilonig re^caftra mouit adqer(us eum.&afflida prouincia & munitiones eius vna diripies

re babijonioruj ad ipfam hierofolymorum ciuitatem obfidendam eum magnoveniebat exercitu.Rex aute egyptius
SC  ingete le ggy au diens auia fedechias amicus eius effet. fum pta virtute maxima bellatorum venit ad iudeam qua#
ptiis Babilomg fi eius foffturus obfeffionem.Babilonius autem receffitab hierofolymis Sc  ocairritggyptijs>eifq; co*
rex conttaeum greffus prglio fuperauit:&eos in fugam conuerfos de fyria coegit exire. <£Dumq; diceffiflet babilo# Ffiec.
caftrametatus e niorum rex ab liierofo^mis^eceperunt falfi prophetgSedechiam dicentes quia neq; babilonius de$9.&.
primo tamen vi 0110  contra eum pugnaret:& contribuli eorumfquos de prouincia ad babiloniam dimigrauerunt.cu 1  5 •
cit ggyptiOs. dei vafis omnibus qug rex tulerat ad hoc templum reuerterentur. Sed hieremias his contraria atq; E
Pro prophetia’ vera: tranfiens in medium prophetauit.diccns male quidem facerent illi qui talia regi fuaderent
hiere. de capti/ quando per egyptios nichil iuuari poffer.t:quos vtiqj deuincens babilonig rex:in hierofolymam re«
uitate babilonu meauiteamq; fortiter obfideret.8C populum farne cotrumperet ac reliquos captiuos obduceret.fubo
ca8c Uberatione ftatiafq; dirimeret fimul Sc templi diuitias exhauriret.& illud infuper cocremaret ciuitatemq 5  fubuer
ppfasSmedos teret SC effentfubditialiasferuituribabilonigregieiufq:nepotibusannisfeptuaginta.Aquorumfer //
CHiere.figura uitio nos inquit tune remouebut perfg SC  medi babilonioru deftruentes imperiu:&ad hanetemean/
chriftifalfoaccu tes vrbegdificabimus templururfus:& hierofolymadenuoreparabimushgcdicentehieremiapluti#

(ati SCcodanati. nli  quidem credtderunt.Principes aut Sc  impi j exceffiffe eu a fua mente dicebant:eiq; fub hoc fomite
deridehant Clg ltu r eum ei placuifiet ad patriam properare/qug dicitur anathot viginti ftadifs pro#
cul ab hierofolymis coftitutamauuenies eu initinerequidam principum copreherifum detinuit.ca/
luniam faciens ei quafi ad babilonios iret.Ille vero metin quideillum SC  calumnig fibi crimen infer#
rede vero ad patriam properare dicebat. Q,ui ad hgc verba non flexus vindum deduxitad iudiciu
Obfeffaciuitate ma S‘ft ratuun11,  Aquibus omnia verbera & tormeta perpeffustad necis fuppliciu referuabatur. Q,ui
j.  u r a ] em( j uo  per quodda tempus hgc qug prgdixi«nus iniufte fuftinuit.(£ Anno vero nono fedechig regisdecima F
rnalamaxia op d' e  menfis decimi/babilonig rex ad hierofolyma caftrametatus eft:&fedes circaeam decem Sc  ofto
c*imebat neftis m ^ es l c ^  ftodio magne virtutis obfedit.Obfeflofq; hierofolimitas duo mala alia SC  maxima deprime/if*
&fames ^ bant.morbilaguor.8£fameseis veliemetesinfiftes.Hieremiasveropropheta cueffetincuftodiaino

cetTaba^led clamabat (c  predicabat aperte monedo populu vt rege babilonioru portas aperietes ex/
ciperet. Hoc em fado eos cu or domo poffe faluari. alioqutn radicitus afferebat euelli. Prgdicabatq;
pariter:qm fi qui maneretin ciuitate/omninoperiret:autfamec6fumptiautgIadijshoftium.Siveto
ad hoftes cofugerent.& inimicos Sc  mortein quodamodo declinaret.(£t ) rincipes aut hgc audientes/
ne intetvipfa mala cofiftetes patiebatur eius verba aio fuo pcrcipere fed cu iravenietes indicauere tt r
gi.SC accufiantes eu quafi vefanuioccidedu effe propheta pofcebat qui eoru aios fiageret^C malisjp#
miffionibus audacia populi valde mqlliret.qn dum parati effent oms pro eo /SC  patrig falute pugnare
illc moneret vt ad hoftes fugeret vniuerfi/quia ciuitas capieda for et/SC  oes in ea pariter perituri. Rex
ergoipfe quide pro bonitate SC  iufticia iratus no elbfed ne princ/pibus tali tepore videretur effe con/
ttarius.permifit eis vt facerent prophetg quod vellent.CQ_ui hoc fibi a rege conceffo.mox ingredie t
tes in carcerem SC  fumentes eum in quendam lacu plenum cceno depofuerunt:yt morte propria fufc



tt±j •

4

15

4 .

15 .

4 *

15 .

.Stuarti testmt Beattt<qnitatibn$

5fo.rri<.

. focatus extingueretur. lile vero vfq> ad guttur inluto depofitus in his degebat Sngufti/s. Q,uidam
A  vero feruorum regis honoribus decoratus genere ethiops erumnas prophete regi nunc/auit dicens
non rede amicos SC  principes eius feciff^vt prophetam in cceno fubmergerentfquod opus orni mor
te SC  vinculis effet amarius. H§c cum audiffet rex/penitentia dudus/quia prophetam pricipibus tra,
didiffetiuffitethiopi vt fumptis triginta regis miniftris SC  fimibus SC  qcquid expediret ad falutis eius iterumfpetente
vtilitatem cum feftinatione hieremiam extraheret.Ethiops autem fumens quod preceperatrex prev re g e J hjeremias
phetam delacu reduxit:8£ fine cuftodia effe permifit. C Euocante vero eum rege latentcr. Sc  requb ciuitate fuadet
renteTi quid diuinum ei in rebus prf fentibus poilet pdiceretalle habere fe quide quod diceret affe* babilonijstrade
rebat:fed non fibt fore credendum/nec moneret audiendum quando iam quafi malura aliquid age* re <
tem eius amici perdere decreuiffcnt. Vbi funt ( inquft;nunc qui babilonium nequaq dimicaturum eC,
fedicebantfaudientefq; fallebant.Sed& fi' nune veritatem dixerofmorte mecondamnabis. Cumq;
ei rex iufiurandum prebuiffet quia nec ipfe eum perimeret: nec principibus fupplicij mre contrade«
ret data fide fecurus fuadebat ei vt babiloriijs traderet ciuitate.Hec em dicebat ei deu per fe prophe ?
tarefi liberari vellet & prf fentia pericula declinar^ & ne^f; ciuitate vfq; ad fundamenta deijci/nec te
plum abhoftibus concremare.Q_uodfinon-fieret.ipfemalorumaudor SC fibi SC  ciuicati huius cala,/
mitatis exifteret,CH§c audiens rex velle fe quidem hec qu£ monebat facere dixitf& expedire fibi. ..

fed metuere contribulesqui ad regem babilonig perrexiffet:neaccufantibus eu: periculo fubiaceret. , cx  ‘ llere :,

Q_uem propheta confortabat/Sc ftuftra fupplitiumfufpicaridicebat/nilmalipaffurum.fibabilonijs preapies
traderetciuitatem:necipfum nec filios necvxoreseius:infupcr SC  quiatemplum maneret illefum.Et vt  ™ lHseim ^
hieremiam quidem cum hfc dixiffet dimifit rex.prgcipiens vt nulli ciuium qu? locuti fuerant prode/ um  ‘ aciai ’
ret fed neq; principibus appareret.Qui fi cognofcentes eum a rege vocatum requirerenl/vt quid cir
eolocutusfuerat/eis quoq; narraret.dicerctq; quiajpopofciffet $£ ne in vincula/aut carcerem denuo
truderetur.Qui fcilicet hoc eis dicebafc dum venientes ad prophetaminquirerent quid locutusfuif
fet ad regem. Hec quidem ita funt gefta.

CCaptaeft ciuitas hierufalempoftqobfefficiues animofottesdecem8£odo menfibus a pricipibus
® Nabugodonofoi/ Captiuufq; Sedechiasfugiendo ad regem adduciturfcuiusamici & filiff videnteil

fgypto/diluuio/8Ccreatione,Adamibreuiflimeannotatur ; cumnumero Sc ordine pontific5.Ca.vH/.

Abilonius aut rex obfcfiionem grauius inferebat ifacies turres cu magnis gdifici/s 8C agge*

H—C res  ingetes exaltas: ex quibus refiftebat de muris pugnare nitetibus.multafq; machinatio FortitudoK ant
4-*t.c. «r^—J*neserexit:equans muris percircuituciuitatis.lilifiquidequieratintra vrbe fortiter SC pro* ro?** t£ ! s
2 S* ptifiimerefiftebant.neq; farne neq; labore fatigati.Et licet intus his paffionibus augeretur aio fortes r ^ n  hietufalem

videbatur ad pr§liq/in nullo ad inuetiones inimicoru & machinameta expauefcetes.fed 8C  cotrariafe Obfeffio dura#
machinat/ones in oibus que faciebat illi opponere cogitantes/ita vt magnu certame effet babilonifs u,t  ^ece & odo
fimul 8C  hierofolymitis velocitatisatq; priidentig.His quide arbitratibus nihil amplius eomodi q ca .■ m enfibus,
ptione illius ciuitatis.f^His ant falute fua no in alta caufa ponetibus nifi' vt magno ftudio laboraret
SC  no cxcogitaret quibus modis machinamenta deftruerent. Sc  hec paffi funt mefibus odo: Sc  doneč
C fame vaftaretur :& gladi/s quos de Rumbus iaculabatur aduerfus eos hoftes:capta eft vero ciuitas vn - .

decimo annofedechig regis. quartomefedienono.Cceperutq;e5pricipesbabilonio^/quibusobfe^ w,.v
fio a rege nabugodonofor videbatur effe comiffa.Ipfe aut in tabatha ciuitate morabatur. Sloia yero
principuqui hierofolyma fubdiderut h ge funt.Hergella.farfare matuffe.megams: nabuzarda/Saris.
dCapta fiquide ciuitate circa mediam nodem.8t principibus hoftiu in temploirrgreffisiAgnofcens
hoc fedechias rex fumptis vxoribus Sc  filifs Si  principibus 8£ amiristde ciuitatefugit per deiertu vab
4- -r.c. de tuts{Iiimum,Quod dum a quibufdam traditici js principibus babiloniorum indicatum fuiffet. d u  Capiturfedechi
15. luculo eum perfequi aggreffi funt.Q.uedu circahierichonte apprfhendiffent.circudederut eu.Ami as  fagiens Sc  ad

ci  vero SC  principes qui cum fedechia fugiebat.du hoftes proximos effecofpiceret: relinquetes eum Nabugodono«.
difperfifunt:akeradaliuloeufugfens:&vnufqmfq;feliberarecontendens.CQuemcopr§henfum for ducif aquo
cumpaucishoftescumvxoribusatq;fili|'sadduxeruntadregem.Venientemq;adferegemnabugo/piu r i'niumcrimi
donofor impiu SC  infoelicem vocare ccepit:&iurifiuradi immemore:quod prfbuerat/vt ci prouincia natur.8Cc,

4 -r. c. cuftodiret. Super hec autem eum obiurgauit ingratum: quod dum ab eo percepiffet imperiu quod
ab eius Fratrfetulerat SC  illi tribuerat contramunificu largitorem cgiffe videbatur hoftiliter.‘Dixitq;

verbis vfus aduerfus fedechiam:filios eius iuflit pariter SC  amicos continuo perimi/ipfo fedechia SC
alijs captiuis infpicientibus.Deinde oculos erues fedechi§:eumq; vinciens perduxit in babiloniam,

m Mif*

rfVVT**

Hrbet apecimus 3ofcpU( tuPct blitom Ubit

<£Hf c em proucnerunt ei quf hieremias eze chielq; prophetauerunt,quia comprf hcnfus duceretur

Completa pro# ac j babiloniam & Ioqueretur ci ore fuo & non videret eam ficuti hieremias dixit. Cecatus autem SC  4- .r.c,
phetiahiere, Si  dučtusad babiloniam non vidit ficut ezehiel pr£dixit,([Hecigitur qugfufficienter pofluntdei ma zi,
ezechielis pro # n if e ftare naturam nefcientibus explanauimus/quoniam diuerla/eft atq; multimoda/& vniuerfa ordi D
phetarum' ne  fuo confpiciens.& queq; congruant agi pr?dicens/ignorantiamq; hoim &infidelitate redargues ,

per qu£ curari nequiuerut ab his quf erat pafiuri.Nam cu ea qu$ prgdicebatur cuftodirenolleticala,
mitatibus nofcutur efle traditi:ita vt effet impofiibilefvt ab ea declinaretilgitur qui degenere dauid
regnauerunthuiufinodi couerfationehabuiffenofcutur.Fuerutem viginti 8C vnus vfq;ad vltimum
regem:regnauerutq; oes annis noningetis 8i  quatuordecim:menribus gC  fex:diebufq; decem ex qui£
bus principatum tenuit primus eorum faul annis viginti.no tamen ex ea tribu cofiftens. (fPorro bal.

Epilogusreguj biloniusmifit principemmilitiefu?nabuzardaminhierofo!ymam vtexpoliaret templu.prfcipiens
hebreorum qui vt SC  illud incederet; & regalia pariter SC  ciuitatem ad pauimentum vfq; deponeret.# populum in ba/
fuerut.i 1 .SC  om biloniam mitteret.Qui dum veniffet ad hierofolynaamvndedmo anno fedechif regis.<£Ettemplu
nes fimulregna fubuertit:& vafa dei aurea argenteaq; tuliphecno & maximu cantaru que pofuit falomon.infuperSf 4-r.c.
uerunt. 14 - .anis columnas ereas & capita earu.aureafq; menfas SC  candelabra.Ethec auferens templum quoqj fucce f 1*
fex menfibus 8C  dit menfe qutnto in initio menfisianno vndecimo fedechie regis/o&auo. decimo aute nabugodono
diebus decem. for.Suceendit autem SC regalia:ciuitatemq;deftruxit.Et templumitaconcrematu eft_poft trecemos
Ab egrelTu po# SC  feptuaginta annos SC  menfes fex diefq; decem:exqttoeum conftatfdtficatum. C Ab ggreflu ant
puli ex egypto. populi ex ggypto tuc erant anni milic fexaginta duo menfes fex/diefq; decem.CA diluuio veroyfq;
Adiluuio. ad.vaftationem tepli omnetempus fuitannorum mille nonigentorum quinquaginta fepterfi. men#

A cteatioe ada. fiu fex dterum decem. C Ex quo vero faftus eft adam vfq; ad ea qu£ prouenerunttemploanni funt

rofolvmam fubuertit/& templum:fumens captiuos migrauit eos & pontificem & zarda Si  facerdote 4 .rx.
Captiui dudi o iofadach alias lofedech fecundariu eiusy SC  cuftodes tepli tres.q» eunuchum qui erat fuper armatos: z f.
nabuzardam. Sc  amicos fedechi? feptem fiC  fcribam eius.8t alios principesfexaginta:quos omnes cu vafis quf de#

prf datus eft duxit ad regem in rabatha alias Reblata prouincip fyrif ciuitatem.([;Rex autem ponti E
ficis quidem SC  principum ibi capita iuflit abfcindi.Ipfe vero omnes captiuos SC  fedechiam deduxit
Principum capi i n  babilonia ( Vindum veto circumegit/8c iofadach pontificem filiam faref alias Saraif potificis que
ta abfciffa funt. occidttbabilontus in rabatha fyrieciuitate|ficutdudumiam defignatum eft,([lgitur quia genusre

Epilogus ponti Ciioii^himanzacharias alias zarias.CPoft buncautem ioram:& poft euAnxiora;deindefideas/
ffcunj nurnerus p°ft fideam vero fudeaspoft huc vero Mus alias bilus.hilo vero fucceffit ioathan: cuius rutfus vrias /
SC  ordo eorum. Vrie vero neriasjPoft neriam vero odeas fuit.Poft hunc vero falomoideinde helehias.Poft hunc fa#

filius patri pet orditje fucceflerut. ([ Venies aute in babilonia rex:fedechia habuit quide doneč ad#
uixit in catcere.que du regalitev fepeliflfet.vafa qu? in hierofolymoru templo fuerat deprfdatus di js
dicauit fuis.Et populum in babilomorum regionem conftituit.pontificem vero foluita vinculis.

^Go dolias fuper pauperes Sc  reliquias hebreoruminhierufalem princeps conftitutus^ieremia F
foluit a carcere/potius in deferto habitare q in principibuseligentem.Quiq;fugitiuos hierufalem te/
deuntes qhumani(Tnne recepit.vnde dileaus abhebr§is,/ipfi yfmaelem qui folus de tribu Iudare#
manferatne rebellaret voluerunt occidere/quod recufauit Godoliasqui ab Ifmaele dolofe cum fuis
occifus eft fimiliter SC  hebreorum reIiqutjs.Q.uem tamen iohannesSC princi pes perfecuti funt fugie
tem ad Ammonitasicaptmofij; ab illo liberauerunt.Sed hieremif confilium fpernentes captiui in ba
biloniam ducuntur a Nabugodonoforquideuidis Ammonitis fgyptios captiuauit vide decem tri#
buum/&duarum captiuitatum fignata tempora. Capitulum.ix.

g^^Rinceps itaq; militi^ nabuzardam dum captiuaflet populu hebreoru:& pauperes Si  eos qui
n Jfe tradiderat dereliquit. conftituens eis prinapemnoie godoliamfilmaichamdenobilibus 4-f'C*

t^^fnatu manfuetu SC  iuftu.iuflitq; vt opus in terra prouinciefacietes regi tributa definira perfol#

tuitur princeps uerent. CHieremiam vero prophetam foluit de carcere eiq- fuafit vt ad babiloniam cum eo veniret j
fuper pauperes Fuerat efn hoc aregeiulTum.vtilli per oia p!aei(f?'miniftraret.Q.ui ftnollcthoc facere:indicaret vbi
Si  reliquiasihie manere velletlquatenus hoc regi iTgniffcaret.Propheta vero nec fequi voluitnec alibi comorati.fed

tria rnilia quingenti trfdecim menfes fex dies decem.Tantus ergo nurnerus erat annotum.Qufcum
q; vero gefta funtfingula vt prouenere manifeftauimus.(['Princeps itaq; regis babilonis poftg hie >

gum ex ui fuerunt Si  eoruna tempora cufta narrauimus neceffarium indicaui etiam

nomina reierare ponnncum qui ponti ficatum regum temporibus habuerunt.(£Primiis quidem fa#
doch potifex tepli quod falomon f dificauit.OPoft eu vero filius achiniaas in eius honore fucceflit«

ruch.SC poft huc fuit iozadach)qui capfiuus in

ffti fiquidem oes in pontificara /

rafalem. libenter fe abire dixit in deferta patria:S cum mifettimis habitare reiiqtii]'s, Cognofcens autem eius

SDuarti tegmn SDeantidtittatibus jfo.tciif«

voluntate miline princeps godolig (^uem conftituerat in hierofolimorum vrbe)prf cepit vt eius pro ,

A uidentiam in omnibus haberetfeiq; miniftraret quibus egeret, Et donatis prophetf multis preciofif Batuch cu hie*
q; muneribusidimifit ad propria. Et hieremias quidem manfit apud godoliam in ciuitate .pnincie remia,
qup dicitur mafphacha alias mafphat.Rogauitq; nabiizardam vt cum eo dimitteret difčipulum ba*
ruch filium nerci alias nerie ex magnavalde familia.Et qui lingua patema prfcipue fuerat eiuditus .Fugit in hierufa
CHec dum feciffet Nabuzarda in babiloniam profedus efl. At illf qui obleflahierofolimoru vrbe le redeutrecede
diffugerat difperft per cetera loca dum recefliffe babiionios cognouiffet/ 8 C quafdam reliquias in hie# tibus babiloni/s
rofolimoru terra reliquifle/& qui eam inc.olerent fuperefierft/colledi vndiq; venerut ad godoliam in quos Godolias
mafphat.Erant autem principes eorum ioab filius čari/: Sc  azarias 8C  ieconias fimul 8C  ali). Porro de receplt huaniffi
gcnereregio erat quidam ifmael:.virmalignus SC  calidus, Q_ui cum obfideretur hierofolima ad rege me*
euafit ammonitaru noie bachnliSC  illo tepore ibfmoratus eft.Igitur qui ad hierofolima cocurrerat fe,
cit,eos godolias ibi manere.nequaq babiionios metuetes. cc!etefq; termin nidyl mali palfuros effe
dicebat.Et hec quoq; iurameto firmauitladifriens quia lblatium cuftis preberet.& fi quis ab a!iquo
grauaretur.illius meteret auxihum:fuafitq; vt linguli in qua vellent ciuitate moraren? ./& vt mitteret
■ cum eis qui eorfi habitacula repararet. Et ipfe quoq,- faceret dum tepus eflet/vt tritfcum Sc  vinum SC
oleum recoderenf/quatenus hiemis temporepabulis non egetent. Hfc cum dixifiet dimifit eos ad Godolia .ppter
prouincie Ioca/quf vnufquifq; voluerat.'CFamavero difcurrentead genus iudeg/quia venietes ad clementiavalde
fe defuga godolias clementiffime fufdperet.& ad terram colenda habitate dimitteret,vt regi babilo, diledo reliquie
nio tributa perfolueret cucurrerunt ad godoliam omnes Sc  in prouinciapi habitarut. Confideratefq 5  hebreoru volut
prouincia in pace regi. SC  godolie benignitatem atq; clementia.Iohannes SC  principes qui cu eo erat/ vt lateterifmael
valde dilexerunt eu.dicebantq; mittendum adregem ammonitaru bachalim vt ifmael latenter oo de tabuiudafq
cideret:quatcnus ipfe fecurus dlet. in ifrael/tjuia iTle erat de regio genere^ui folus poterat rebellare* folus poterat de
Cuius dolum dicebat poffe declinareffi potius ifmaelem ipfe perimeret.vt metum de cetero non ha/ bellaref occidaf
beret.adijcientes infuper fe timerpbe godolia magis ab illo perempto funditus ifraelitarum reliquif quod recufauit
.deperirent.lllfvero acquiefcere nbluit.dicens non effe rectum contra virum qui nichil adhuc geffe* godolias
irat malignitatis infidias exercere. Non enim verifimile effe/quia in tali dclolatione huiufmodi mali,Ifmael iudeus
cia<exerceret/& quem in. tanta neceffitate fouerap& ab inimicis alifseripuerat/ipfe perimeret.Sed SC  godolia ebriumi
B fi ediuerfo faceret illj dolu melius effe vt ipfe perimeretur ab illo potius q homo qui ad illum confu^ cfi fuis occidit i
4R.c. gerat fuamq;falutem eitradiderat SC  commendauerat’vitam:do!operimeteturiftotum. CEtiohan mafphat.

25 nes quidem SC  principes qui cum eo erant cum non potuifientpfuadere gblie protinus receiferunt. [fmael reliquias

J  CfTempore fiquidem dierum triginta tranfado;venit ad godoliam in ciuitate mafphat ifmael cum iudeoi* a babi#
viris dece)Q.uos godolias fpledidis epulis muneribufq; fufcepit.Tunc godolias inter couiuia ifmael lonis dimiffas SC
I  fepius vt affolet inuitatcvinebriatus eft.Quem ifmael videns ita vino repletu/ 8 C velut infenfatunvfo# milites occidit
pore ebrietatis conuerfum furgens cum decem fuis amicis eum occidit: SC  qui cuin eo in conuiuio re SC  odoginta viV
cumbebant-CEt poft horum pemptionem egreffus eft per nodem cundos pariter in ciuitateiude/ ros,

4  R.c, os Sc  milites trucidauit^ui a babiloni/s fuerant diledi. C Altera vero die cum muneribus veniebat
tj ad godoUam de prouincia odoginta vipntchil fcientes quod de eo fuerat geftum.Quos cu vidiflet

ifmael eos quafiad Godoliam acceflurbs/interiuseuocauit.'Q.uibusingreflis aula claufacundos
occidit:eorumq; corpora in lacum profundiffimumjne videretur abiecit. Ex his itaq; odoginta viris
aliqui erepti funt.qui fe rogauerunt non prius occidj/anteg occultas in agris diuitias SC  fpolia fimul
Sc  veftes reconditas Sc  frumeta monftrarent.Hfc audiens ifmael peperciteis. CE°P ll lu m vero qui Iohanes & priti
eat in mafphat tu vxoribus Sc  filijs captiuu duxit:inter quos SC  filias Sedecliip regirinabuzarda ba# cipes cotra ifm^
bilonioru princeps godolie reliquerat coferuandas. Hec cum egiflet venit ad regetn ammonitaru. d ad regeamo#
C Audiens aute iohannes SC  prindpes qui cu eo erantjqu§ m mafphat fuerat gefta ab ifinaelmorte^ nitaru fugietem
q; godolif :nimis exafperati funt.& fumentes ffnguli atma fuataggreffi funt vt ifmael viriliter expu# bella moucnt SC
gnarent.Que cum apprphendiflent circa fontem cedron/illi qui ab ifmael captiui ducebantur vide# captiuos liberat
C tes  iohannem SC  principes releuati funfcfolatiumfibi venifleiudicanres.Et relinquentes eum qui iU  de muneribus
los eeperar.ad iohannem fecontulerunt. Ifmael itaq; cum viris odo ad regem fugit ammonitarum. fuis,

Iohannes autem fumens quos de manibus eripuerat ilmael/BCeunuchos & mulieres & infantes: ve

nit ad quedamIocum que caulas appel!ant/& illo die ibi manfit.Deliberauerutautem vt inde furge#

tes abirent in egypium metuentes ne eos babilontf perimerent. ptopter godoli^mortem qui ab eis Oranthietemia

dux fuerat conftitutus.CEt dum in tali confiliopermanerent.petierunthieremiam prophetam io# vtdeu oret pro

hannes & pmcipes(qm  cum eo erant;vt deum confuleret quatenus eis in  anguffia conftituris quid eis,

deberet facere demoftraret.Cumq; propheta otattirum fe pro eis apud deum compromififfet. poft

decem dies apparuit eis deus, dicens vt indičaret Iohanni Sc  principibus fuis & vniuerfis; quoniam

EtbereecmmsSSofepDt itttiet btOona libri

čonfiftentibus eis in tila prouincia faceret prouidentia diuina folatiu SC  a babilonifs quos metuebat
feruaret illefos ;> pfi'cifcentes autem inegyptum perituros Sc ab egyptifs iila paffuros quffratres eoru D

Propheria de
fiituracaptiuita
te egypti a babi
lonifs.

Nabugodono#
for contra egy#
pt/os deuidis *
amonitis & mo#
abitis quos ca#,
ptiuauit,

-e* •A-'

Samarite & cu#
thetei.

VVJ U1VM1UVI« - l Z -r -. - 'ti — -- z ---

iU idem de diuino madato,fuaderet autem eis ibi manere.vt a babilonifs interkent.Populus autem
& iohanes non obedientes confilto dei quo eos monuerat propheta difcefferut ad egyptum ducen#
tes & hferemia paritet Sc  baruch. |£Dumq; lllic eflent.indicauit prophete dtuinitas veturum regem
babilonioru ad egyptum:iuffitq; prg dicere populo egypti venturam captiuitate. & quia alios quide
occideretalios captiuos lumens in babiloniam perduceret SC  h ec ita completa funt.|£Quinto fiqui
dem anno captiuitatis hierofolimom, qui eft tertius SC  vicefimus regni nabugodonofor,caftrameta#
tus eft idem nabugodonofor in inferiori fyria, eamq; detinens expugnauit ammonitas Sc  moabitas.
Cumq; fubdiffet has getes perrexit ad egyptumeamq; fubuertit-SC regem quidem qui tune erat occi,
dit:aliumq; in ea conftitues :denuo iudeos captiuos duxit in babiloniam.Et hebrgorum quidem ge
nus huiufmodi termino eufratem trafifie percepimus.^Igitur per fyrios corruit populus decem tri#
buum de famaria/eum regnaret apud eos ozias.deinde duarum tribuum multitudo a nabugodono#
for rege babiloniorum SC  chaldeorum'capta hierofolimajeft vaftata. CSalmanafar autem tranfmi#
grans ifraelitas/in eorum regione conftituit cutheoru gentenyq priusin interiori parte perftde SC  me'jj
die morabatur.Tunc tame famaritg vocati funt. vocabulum prouincig fumentes in qua habitare vi*
debantur, tf£Babiloniorum vero rex cum duas tribus captiuas duxiffet,neq; gentem aliam in eorum
fecit habitare prouinda:& propier ea defolata ois iudea Sc  hierofolima/8£ tempi« annis feptuaginta
permafit. Omne fiquidem tempus a captiuitate ifraelttaru vfq; ad duarum tribuum tranfmigratione
fuit annorfi centum SC  trigintaimenflum fex dierumq; quindecim alias decem.

HISTORIA LIBRI DANIELIS INCIPIT.

CDanielem SC  contribules ananiam azariam SC  mifaelemf eorum mutatis nominibus) de men /
fa regis cibos fumere SC  ptouincialibus litteris erudirt iubet rex:fed lili a gentilium cibis abftinentes/
fapientia difciplina 8C  corporali fortitudine diuinitus donati funt/danieliq; fuper ceteros fomniorum
dataeftintelligentia. Capitulum.x. Da,c.[.

1 Orro rex babiloniorum nabugodonofor fumens omnes iudeorum nobiles. 8C cognatos
regis eorum (edechie/  qui & puntate corporumj& afpečtus pulchritudinerefplendebat.
pedagogiseos ,p diligentia exibenda cotradidit.eofqj caftrauit. Q,uod etiam eis quoq;
quos cepcrat ex alifs gentibus quas vaftauerat/eum eftent in etatis huiuspulchritudine
coftituti fecifte dinofri?Muftitq; eis miniftrari de menfa fua cibos: & erudiri proutnciali#

)aniel ananias Ms litteris pariter SC  chaldeis.CErant autem ifti fapientia quidem idonei habetes exerdtfi potius.
mifael azarias Inter quos erant aliqut de genere fedechig quatuor optimi SC  natura benigni« Alius quidem daniel,

: fanpuine te*  a ^ !US aut ® ananiasialius mifael. quartus aute vocabatur azarias .Horum babilonioru rex nomina co*
gis pgeniti mu# «nutauit:& alifs iuffit vocabulis appellari. Et danielem quidem vocabat balthafar.ananiam vero fi*
tatis noibus vo#> drach.mifael aute mifac.azariam vero abdenago.Hos aute rex cu eftent nimis ingeniofi' SC  c/rca lit« p a<C) i
cati funt baltha teraru dodrinas affidui:habebat in honore SC  dilecrione precipua.dPlacuitqj daniel cum cognatis p
far fidrach mi# Ms vt fe a cibis regie menfg fufpenderent:& ab omibus animatis generaliter abftinerent.& acceden
fac abdenago. tes  M ac Mn alias malaffar eunuchum cui eorum diligentia erat a rege comiifa,rogaueru!*?umvt ea
qug rex iufferat eis expendi ipfe pciperetfK eis legumina comedenda prgberet. vel quidaliudinani/
matu velletfadiftos cibos fe efle dicentes deditos.& alios fibi valde contrariosJlle vero paratfi qui#
demfeefledicebat eorum volutatibus obedire. fedmetuere regem ne per corporis maciem vultuf#
q; mutationem proderentur regijo q> ab epulis abftinerentPicens effe confequens vt pro qualitate
ciborumieorum quoq; color & corpora mutarenturf SC  dum alif pueri bene refedi a rege vtneerentur:
ifti SC  oericuli SC  fupplicif aučfcores exifteret, Dum igiturafthanis fortitudinem hanchaberetperfua#
ferunt ei vt pro experimento decem diebus hec miniftraret illis:& dum habitus eorum corporis mi#
nime verteretur ad peius.in h is fine dubio permanerent:tanq ex hoc Iedi.no poiTent. Si veto eos fub
til/ores infpiceret(8t deteriores ab alifsad p^iora conuiuia reuocaret.Q_ups ? dum non folum cibus il*
le no noceret:fed etiam magis^q aliorum pingutora atq; decentiora eorum corpora reperiret ita vtil j) a ,c, 1
It quibus regalia conuiuia preparabanf inferiores eifenpdaniel autem Sc  qui cum eo erant crederen
tur in magna copiafepulifq; conuiuere ex illo repore audader e/chanis ca quidem que de menfa re#
gis quotidieiIlis pueris mittebatur ipfefumebat&ill/s queprp'diifta funtminiftrabat. CAtillidum
SC  anime eorum propter hoc eftent limpid^8£ ad doftrinaš euede:corporaq ad labore apta cofifte#
rent. Non enim aut animashabenteshabeatprociborumvarietate confufas, aut corpora per eafde f

' sni «uebat
' utTCs coui D
' a  fictede,

' ' n cntiretm

^•uiamenj
tUm  ducctu
Jr umrcgctn
1  • l,l0 *qwde
■i'nnto (iquj
c Jlhameta,
^ niajbitas,
un ccTatocd (
11 9 U| demge

bdečem tn#

1  'ngodono#
l ' ,M  franlmi*

Damelie pioptjete De attticiutatibus forctttf.

T/ide Sc  me

, E

lorcnmr.

.ooni^ 1 '

, 0 e<# l ‘ ub

mobus^

terede^

..neoia^
inloin .

Al

i-lbjtarevb
fn in eoram
Kptuaginta
■nigratione

as) de men,

blbncntcs/

Jinnioium

Da.Cii

Kcognatos
“Iplendebat.
im cts quoq;
'uldintudine
i prouinciaii,
rarfi potius.

>dtm daniel,
x  nomma co#
inunntro B*  k

•icnalit*Du\

omeogiiatis p
,(.{%• acceden
^Msmvt ca
djjiudinani/
0 nj r atfiqui^
vem vultuf*

,-o aualitatc

joofifo* ^

rCt

jnCtC*

olde ’

Da.ci. deos. Pr^cipue tame daniel fapientia erat idoneus^&ad fomnioruanterpr^tationes expertus 4 eiq; rc
A uelabatur apertetdiuinitas.

CSomniu Nabugodonofor obliuifcensfvteiusmemoriam & interprgtatione habeatjariolos SC  ma//
gos vocatj/quos vna omnes peritc iubet.quod cognofces danielforatione ad deum prfmiffaj& fom*
nia recital & eius expofitione declaratj& ariolos SC  magos a morte Iiberat. qua audita fčx eum ado#
rauitldei fibi nomen imponens |6C totius regni .pcuratorem coftituens. Ca.xf.

Gitur poft annum fecundum egy ptiacg vaftationis/tex nabugodonofor vidit fomniu val# Soniu nabugo*
Da.c.i R de.tnirabile.cuius explanationem ipfe ei per fomnium deus appqj-uit.Q_uam dum euigila# j.cuius oblitus:

u it oblitus mox vocauit caldeos 8 C  magos atq; diuinos.feq; dixit vidifle fomnium & expo# fnagos8C diiios
fitionem eius SC  hf c fimul oblitum: iuifitq; vt dicerent 8 C  fomnium &quidfignificarevidetetur. I!« vocat,pexp6ne
lis vero dicentibus hfc inuenire' efle hominibus impofiibile.fed fi vifionem exponeret fomnij expfy quos omes vn3
nationem ab eis audiretinterminatus effc eis mortem/nifi fomnium eius edicerent.Et dum fateretur perire iubet
non polTe quod iubebat fieri  omnes vna precepit oecidi. C Daniel autem audiens quia omnes fa#
pientes rex iufiiiTet interiini: inter quos 8 C  ipfe cum fuis cognatis perieuio fubiaceret.accellit ad aricu
chin alias arioch cui fuerat principatus commiffus fuper regis armigeros, eumq; roganitvt ei caufam
ediceret^pro qua rex omnes fapietes SC  chaldeos SC  magos iulMet occidi. Et dum de fomnio cogno -
uiifet «quia iuifi{Tetrexindicari fibi quam viderat vifionem. quod dum nonpotuiffentfaeere/ad
fuum interitum puocaffent regemrrogauit ariochin: vt ingreffus ad regem vnam nodem peterefvt
a magorum nece ie retineretifperare dicenf^ea node fupplicans deo fomnium regis agnofceret.

Da-c.i Ariocbis vero nunciauit regi indutias quas pofceret daniel. CTunc ille puer cum fuis cognatis Cro danielisad

ad habitaculu ptoprium veniens tota node rogauit deum.vt ei fomnium indicaret ne magi 8 (  chab deu pro cogno#
dei 8 C  inter eos lili perirent.fed vt eos potius ab ira regis eripere»atq; oftenderet vifione quam rex re fcedo fomaioSS
uelatam fibi node prf terita nofcebatur oblitus. Deus autem mifericordiam habensillorum qui peridiberatione ma#
culo fubiacebant fimul SC  danielis & fomnium ei & modum eius exp!anationis innotuitjvt ab eo rex gorum qug ex*
etiam quod fignificaref agnofceret.CDaniel autem hec a deo fibi reuelata cognofcens.gauifus fur# audita eft.
rexit: & hoc fratribus indicans illos quidem qui de vita iam defperauerant SC  parati videbantur ad
mortem ad fecuritate 8£ ipuem vite reduxit: deoautpm pr^cipuegratias egit^ui mifericordiaeomm
B etatis habuiffet.CF^oqi die venit ad ariochin petens vt eum introdueere deberet ad tegem ac di
Da*c.J censreuelare fomniu quod viderattranfada node narrare.CIngreifusigitur adregčm daniel hoc Verba danielis
primo popofeitme fapientior putaretur ab alijs chaldeis & magis quia dum illi fomnium nequaq in ad rege huilts,
uenire poffent ipfeindicaturus accedere quando non experimento humano nec quia maiori ftudio
mente propria laboraflet lioc fciret: fed miferatus inquit deus omnium qui mortis videbamur pen#
culo conftituti SC  m ei fimul/& qui eiufdem funt gentis/ omnium explanationem miebi eius aperuit.'

Non enim minus pro illis q pro nobiftpfis vite terminum te iubente muldatis follicitus eram/ dum
vtiq; iniufte viros bonos Sc  optimos mori prf d peres: quos nichifyquod fit humanj fapientip pr^ce#
pifti facereifed quod dei folius eft ab eis exigere volutfti. Tibi fiquide cogitati quis poffit totius mu,
di tenere principatum; volens deus regnaturos oftendere/ huiufmodi fomnium retielauit.

Da 'C.i Vidifti enim ftatuam valde peerameuius caput erat qufde aureum: humeri veto Sc  brachia arge# Reuelatio fon*

tea:venterautem 8cfemoraerea:crurapedefq5ferrea.Deindevidiftilapidem demoteabruptumee/ ni/ regis p da#
eidifle fuper ftatuam camq,- proftratam contriuifle totam & nullaineius partemintegram reriquiflet nielem.

Aurum vero & argentum k  es plus farina coatritum/& (piritu vehementer ffante direptum atq; di#
fpetfiiinlapidem verocreuifle tantum: ita vt omnis terra ab eo videretur impleta. CSomniu itaq; Intfrptatio fo#
Da.c.i. quod vidifti hocJeft.Cuius interpretatio hunc habet modum.Caput quidem aureum te fignifi'cat:8£ ni) 8 C  expofitio
qui ante te in gente babiloniaregnauerunt.dueinquitmanus 8 i  humeri indičant.quoniaa duobus
regibus videtur poffe deftrui principatus. Illorum denuo alter quidem ab occidente erit deftrudu#
rus imperhim fimilis eramento Cuius rurfus regnum ceifare faciet qui ferro videtur equalis tenebit
C q; omnia quia ferri natura fit robuftior auro 8 c  argento fimul SC  ere..fpSignificauit quidem & de la# Recufat lofe#
pide regi daniel.quod michi non placuit indicare fed pretenta quf funt iam fada delcriberemo fu# phus iudeorii
tura tradare. CS> quis aute integritatem defiderans vult h?c perfcrutarifdcincertis/vtru fiant; ftu# cecatus p fidii
det agnofcere feftinet libram legere danielis:que inueniet inter litteras eife diuinas. CRcx aute na# expone de la#
Da.e.t bugo<Jonoforhfcaudiens;&fomnium fuum agnofcens.ohftupuit ingenium danielis: & procidens pide facere.vi#

.in faciem eo modo quo deus adorat falutauit danielem.eiq}facrifi'cari quafi' deo pr?cepit:cui etiam de biblianv
i proprij dei impofuit nomen,^curatorem totius regni efle conftituit cum cognatis fuis qui petin#
uidiam SC  dolum pgricula fuihnuerunt. Si  regem ex huiufmodi caufa offendifle videbantur.

C:

Statuf regis de
fcriptto SC  circa
hanc'madatuq
eftfcdavifio SC
licet fit hiftori#
caefttncahoc
,pphetica.

Scdm ioniu na
bugo. qd ponit
lio tertia.

Daniel folus io
nium interprg#
tatus eft.
Tranfiatio vera
iofephi de he#
brgo i grgcum.

Stber DecftnuS 3ofepl)» iutei

CSimulachru ftatug rex prgcepit omnibus adorandum quod daniel & contribules non vene#
rantes apud regem accufanturftui vidi in ignem miffi diuinitus illefi liberantur.Secundum fomniu D
daniel folus interprgtatus eft nabugodonofor qui feptem annis in deferto cum beftijs habitans de#
muregnurecepitfquomortuofiliuseiusnabugodonoforfvtberofusmeminitji tegnofucceffi^poft
que amilmadapacus poft filius egefarius quo mortuo ad labadofarcum filium tranfijt imperiu poli
que balthafar( qui nabor nuncupaturjregni fufcepit gubernacula.

Capitulum.xij,

Nterea rex dum feciifet ftatuam auream altitudine fexaginta cubko^t latitudine fex
SC  eam ftatuiiret in maximo babilonie campo dedicaturus eam couocauitterrg (cui
prg eratjprincipes vniuerfos/eis primo prgcipies vt dum audirent tube fonum ,pftra#
thftatua pariter adorarent.Q_ui vero hoc no fiacerent eos ignis caminfi fnterminatus
eft effe mittendus. C Omnibus ergo poft tube fonitu adoratibus fimulachru daniel
SC  cognati eius minime feciffe dicun&hoIentesvtiq$ leges priuari patemas.Qui dum
vindi fuiffent repente in igne miffi SC  inopinabiliter diuina ,puid entia liberati mortis pericula fuge*
rut.No enim cotigit eos ignis.Reor itaq; eo nichtl iniuftefeciffentan caminu miffi no funt ab igne
contadi:8£ fada eft flame natura debilior;habens in fe dei miniftros. qui eoru corpora effe taha prg
parauit. vt no potuiffcnt ab igne cofumi.Hoc ergo fadum oftendit eos apud rege iuftos atq; religio^ c  .
fos.pro quo habebant ab eo in honore prgcipuo. CCPoft paululu itaqj tempus denuo vidit in fom* £ * 1
nis rex ahajn vifione/quia cafurus de regno cu beftijs eilet habitaturus.&cu degiffcthoc modo am
nis feptem in deferto/rcciperet denuo prindpatu. Hoc cum dixiffet fomniu magos denuo conuoca#
uit.eifcp referens quod viderat-interpretatione congruam exigebat. Et alioru quidem nemo potuie
virtutem fomni j coprghedere:neq; regi manifeftare.Daniel vero folus SC  hoc expofu it.8C fic ut d prg

Nabugodono#
for pater regna
uit annis vigin#
ti SC  vno,

CNuIlus igitur me culpet eo q> ita narrauetim fingula: ficut in antiquis libris inueniuntur fcripta.
Nam in ipfo hiftorif mee principio/propter eos qui queftionem faciuntaut in aliquo culpare nitun >
tur aftruxi.dicens tranilaturum me libros hebraicos in eloquium SC  grecu.hos voletibus aperire ne#
q; adijcere ipfe aliquid feorfumneq; fubftrahere me promittens. <£Porro nabugodonofor c5 vixif#
fet annis quadraginta Sc  tribus defundus eft:vir illuftris: SC  prioribus regibusvalde felicior, Meminit
huius adum SC  berofus in libro tertio hiftorif chaldeorum ita dicens. Audiens autem pater nabugO/?
donofor quia fatrapa qui conftitutus fuerat in egypto SC  Iocis fyrig SC  phenicis. receffiffet ab eo?cum
ipfe iam fatigari no poffeticomittens filio nabugodonofor iuueni quadam parte exercitus miflt ad#
uerfus eum qui ab eius patre recefferatfada dimicatione Sc  eumyidt:SC prouinciam ex ifto princi#

Megaftenes hi

ftoriographus.

Diocles

Philoftratus

Reges babilo#

jnig,

multum tempus mortem patris agnoicensf&difponens caufas egypti. reliquaq; puindam SC  capt/#
uos eius SC  phenicum SC  fyriorum SC  gentium egyptiarum: Sc  prg cipiens quibufdam amiris vt cum p
magna virtute ( & omni vtilitate ad babiloniam cunda deferret. ipfe cum paucis per defertum venit
ad babiloniam/ SC  potitus rerum qug gubernabatur tune chaldeis a quodam vito optimo fibimet re
feruantutotiusregni paterni dominus eft effedus, Captiuis autem vdiientibus habitatione confti#
tuit in Iocis oportuniffimis babilonie duitatis.Ipfe vero de manubijs hoftium Sc  templum beli Sc  re#
liqua largiffime nimis ornauit Sc  antiqug ciuitati. Alia quoq; contulit & prifca reparauit/ita vt nequa v
qi obfidentes valerentfluuium conuertere SC  ciuitati aliquo modo prgualere. Erexitq; tres porticui
intrinfecusr tres extrinfecusfde latere odo; decenterq; muniens eam SC  exornans valde magniffcej
paternis quoq; regalibusralia proxime regalia fabrreatus eft.quorum fpacia Sc  reliquam multitudine
dicere čredo fuperuacuum. verutamen hoc fcienduny quia dum effent hg c magna SC  nimis exim/a*

nem regiois proprig videre defideraret'qug nutrita fuerat in Iocis medif.CHotuitaq; meminitetia
megaftenis in quarto inditiorumlibro.vbinititurapprobarehuncregemfortitudine SC  aduumma
gnitudineherculemtranfcendiffe.diciteumvaftaffelibien ciuitatem &hyberiam.CScd c ti 3 m dto/
cles in fecundo perficorum libro meminit huius regis/ SC  philoftratus in indids 8£ phenicis hyftorijs
dicityquiaifterexobf$edit tyrum annis tribus & decem mefibu^curr^rempore tyro regnaret ioath3
bubalfas ioath abules.Hoc ergo modo diuerfi feriptores huius regis facere memoria. Poft mottem
vero nabugodonofor amilmadapacus qui SC  ibamathadacus filius eius fufcepit regnumj&hietololi n

'■*y\

bo),,

s*a m , n ° nv fne*

■  ;
,Um i*TtUpoft

* ^'^nid.nefex

•^^lonum^

^'nutntctmjnjtuj

'TTiiUchm darnel
Ntrm^.Q_ U idiim
" f ™ P^nculafugc#
■'^tnofuntabigne

' ' 1  '^ruhaprf

t m(om#£ ^

• fthocmodoan#
^denuoconuoca,
'iiiiem nemo pomit

ftcutei p>rg
trliimpfi/Tftfeptem
r.irriu« adeameft.

• unuunturfcripta.
u.uoailpate nitim'
•■•'robni apetite ne#
tpodonoGotc&vbdf#

‘,f fflioor.Meminit
jutrm p.itet nabugo«
c ir« abco'aint
firvmiimilitad#
flVtimnifto princi#
p&^rgroaret m babi
Mrautenopoft

, rMnc.imftcaptt#

' < j ". vivns vt čutu  p
, .vrdcifrnim venit

^ortPnonbimette

> j^anoneconfti#

.^phimbdiK*^
'ndVt  ncqua v
otticUl

r ■■

ir»

*ut

KFttffP

dero*S n * -

mmultinidi«

cn jmi

f

■ fer

^.i-S


©anieUs pioptjefe ©c anttct«ttatibus 5Fow».

mitatum tegem iechoniam qui SC  ioachim foluit a vinculis. cumq; inter amicos neceffarios habuit, (A w *

A 8C multa ei dona conceffit:fecitq; in babilonia inter reges haberi.Nam pater eius fidem non feruauc ^’*>*

rat ieconie: qui fe vtiq; cum vxoribus &  filtus SC  omni cognatione Iponte tradiderat pro riuitate ne
ficut prfdiximus obfeffione capta vaftaretur. moriente vero amilmadapacho poft annos decfm SC
odofuiregni egefarius filius eius tenuit principatum quadraginta annis.Eoq; mortuo.ad eius filiu
labadofareum peruenit imperium. Quod dum nouem menfibus habuiffet. eo defundo tranfift ad
Balthafat.qui nabaor nuneupatur.

Bellum mouente ciro perfaru 8C dario medo^r regibus contra balthafar fuperbu(deiq; vafa pro#
phanante tune fibi vifio maaus in pariete feribetis manifeftata eft qui in anguftia coftitutus: voca#
tis ariolis:torque & tertiam regni partcinpmittit exponeti. Q_uod daniel; cu nullus fciret; manifefte
quid mane thechel/phares/fignificarent declarauit:qui quod ( pmiffum donatu elty& non poft multu
tempuscapto balthafar a ciro perfaru rege deftruda eft babilonia, Ca.xiij. _

Da,c.5 Ontra hunc itaq^ regem caftrametati funt cirus perfarum rex 8C darius mederu,Q.ui dum Bellu dri 8C da#

|obfiderenteum in babiloni^ mirabile quoddam prodigiu. contigiffedinofcitur.lacebatna n i  cotra baltha
q; cenans in domo maxima. 8C conuiuis regalibus oportuna cum fuis cocubinis paritet 8C fot  babilonif re

.am/cis.PIacuitq; ei vt de proprio templo vafa det deportarenf qug de hierofolimis deprp/ ge fupbu qui va

datus nabugodonofor vfus quidem non fueratifed in templo (iio dicauerat. At ille fuperbia dudus fo  dei ad ,ppha
eft vt ds vteretur ad pocu!a.& hoc modo blafphemaret in deum.CTunc itaq; vidit de muro ven it/  nosvfus abufus
Da, c,? tem manum:& in pariete quafdam fillabas fcribentem.Qua vifioneturbatus conuocauitmagos at# e ft.
q; chaldeos.gi omne genus fimilium qui inter barbaros fomnia SC  huiufmodi figna difcemere prf»
ualebant. vt ei qup fuerant feripta manifeftarent. $[Cumq; magi nichil penitus inuenire neq; in# Promittitrex vi
telligcre fe poffe dicerent in anguftia rex conftitutus & multa rriftiria propter hanc fic inopinabilem fttione expone#
caufam in omnem prouinciam prpdicari fecit. vt qui litteras illas que per eas fignificarentur: poffet ti_torque SC  ter#
exponere.ei torquem auream/Veftemq; daret purpuream ficut chaldeis regibus mos erat vti, SC  ter# ba regni parte,
tiam partem fui pariter principatus. Q_uo fado dum multi magi concurrerent vt propofitam mu#
nificentiam regis haberent: inuetionem aut fignificationem litterarum nequaq inuenire poterant.

CDuq; regem videret in anxietate fua auia cofhtutum/cepit eum cofortare ac dicere eo q> effet qui Auta cofolatuc
dam de iudef captiuis ex eoru genere quos deduxerat nabugodonoior cum hierofolima deuaftaf# balthafar danie
fet:cui erat nomen daniel.vir fapiens SC  argutusvt poffit res inuenire difficiles.8£ que deo foli viden/ ^ flgnificas vi>
tur notf qui etiam nabugodonofor r egi  cum nullus alter potuiftet dicere quibus fegebat ad agnitio# ft°ne poffe ex#

B nis !umen,adduxerat quod querebat/adijciens vt aduocaret 8C  peteret quatenus de litteris eo narra# ponere^

JDa.c. J te agnofcere(/qnod nullus poterat inuenire fi trifte a!iquod fignum figniftcarct a deo. <EHec audi#
cns balthafar.daniel ad fejventre precepit.Cui dum didum fuiffet de eo ciufq; fapientia:qu! a ei fpiri f
tus landus ineffet/& folus inuenire poffet quf ali) neq; menrecociperen^polcebat: vt ea quf faipta
fiierat/ SC  que fignificare poterant indicaret.Q,uod fi faceret:purpura veitiendu SC  torque auream cit,
ca collum eius dandam effe promifit:|infuper ei partem tertiam regni pro honore fapientipconfere#

, C\ dam;8C ex eis inflgnis videnttbus appareret STQ,uo fado doniel dona quidetn eum apud fe retine# Spiritualia gr3#

: 6i#^-v' re  dixitfapietiam namqj SC  diuinitate ffnefuffragijs femper exiftere8C gratis prodeffeeredetibus. ea *( s  danda,

r "* vero qu? feripta videbatur ei fignificaturum fe effe promifit.dicenshfc eius vite indicare fubuetfio#
nem:eo q»neq;ex liis ex quibus parens eius propteriniurias fuerat caftigatus ille didicit effe pius 8C
nihil vitra humanam cogitare naturam: quando Si  nabugodonofor mutatus in beftiam: propter ea
qug impie geffera^poft multas preces ac fiipplicationes mifericordia potuit promereri Sc  ad huma# F a “ us  c beftfa
nam redire conuerfatfonemfac regna priftina reparare. Q_ui propter h ec deum folum omne babere Nabugodono #
virtutem,8£ humano generi prouidere:donecaduixitafferuit,TuinquitobIiuionemhorumhabens ^ or  ^unc
multumq; diuinitatem blanfphemans/ in eius vafis vna cum tuis concubinis tibi miniftrari fecifti. a & ore * ftd hoc
Da.C.? Q_ue vider.s deus/g£iratus per ea qu^ feripta funt pronunciamt,qui tibi terminusfit futurus.ff leve# t e pt?hendit de

C rolitter? defignanthfc.CMane.quod latinalinguafignifi'carepoteftnumeru/quiavitf tufinquit ^Y ra ‘ 8^:, lu Pf r
deus tepus Si  regni dinumerauerit:8C paruum tibi fupereffe decreuetit.CTechel quidem.hoc figni# dan.ca.iiij.vide
fi'catp6dus.Apponderansinquitdeus tue vitetempus.iamilluddeclinare pronunciat.CPhares.

Da

fed hoc fragmentumfigniffcatlinguaromana.Frangitinquit deus regnumtuum.gC mediš lllud per

fifq; diftribiu't.C[Cumq; daniel hec indicare dixiffet que fuerant in pariete confcriptabalthafarqui# Balthafar |>mit
dem trifticia qualis poterat pro tante calamitatis fignificatione prouenire; detinuit.nbn tamen pro# * a  ‘ ae<ait  d anie! *
phete quafi malarum rerum in diftu dona que promiferat denegauit.fed cunda conceffit,cogitans
quia illa quidem pro quibus darentur propria eius SC  non prophetantis effent.Illum vero qui hfc ve
w difereuerat. virum bonum dicebat fimul 8C iuftum, CIgitur non poft multumtempus Sc ipfe

no

iJetoi'

deftruda,

I

1

! 1 »

Etbet Decimuti 3Sofep&t intti

Balthafar ca # captus eft SC  tiuitas ciro pcrfatum rege aduerfum eum fortiffimf dimicante. Balthafar enim ipfe eft/
ptus a ciro pfa« fub quo capi contigit babi!onianycum regnaffet iam decem & odo annistaepos nabugodonoforre
tu rege anno re gis.cui taJem terminum fuiffe percepimus.

gni decio oda« CDaniele propheta a rege honorato et in media intcr fatrapas principali conftituto conta eum

uo SC  babilonia alif inuidia agirati mortem machiriatur/qui (procurantibus emulis ; in leonum lacu deuorandus im# M  j
• " " - mittitur|ied diuinitus preferuatuseftft'nimicieius;precipienterege:a leonibusftatimdeuoratifunt.

Quibus peremptis rex danielis deum adorauit ipfum folu omnipotente predicans/&danielem prg
celfo honore exaltans principem fuorumfecicamicoi}j.Quiin media maufoleu profepeliendispet/
farum & medosj regibus edificauit,Quemq; iofephus luper cere ros prophetas multipliciter exaltat /
Cumq; vifione in fufis arietis 8C  hirci habuitf eius explanatione fapientiflime differuit, Ca.xiii j.

Arius aute aftiagis filius qui babilonioijr principalu deftruxit eum c ! ro cognato fuo
annum habebat fexagefimu Sc  fecundum eum babilon fuiffet inuaf^qui tamen alio
nomme vocabaf a grecis.quiq; danielem pphetam fumes ad fe in medam duxit: SC
! omni eu honore celebrauit.Erat enim vnus inter tres fatrapas quos darius fup trecč/Da.c.s
i tos fatrapas iftituerat.Daniel itaq; cu eilet apud dariu in honore precipua.ita vt qua t
fi ei foli čuda viderenf effe comiffa.inuidig apud ceteros crimmelaborat/Mordetur

Daniel .ppbeta
maximo hono#
re habitu? eft z«
pud dariu rege
8£dudusinm2
diamvnus inter

I t. v m-v treslatraoasco  ?nimqui.quofdaapudprmcipesplulqfevalerecofpiciunt.Etdum quereretoccafione Si derogatio,

*■ * ftitutus ** nIS videtes  eum apud darium eflfe probabile nullam iueniebat caufam.Nam dum eiTet ftp E

n 1 1 C\ L c t  u per  the r auros/& omne furfragium oblatum a quocuq; defpiceret: cui turpe videbaf aliquid etiam ,p

^MaličmuidoRt bonis rebus acciperej nulla criminis caufam accufatores inuenire faciebat.(TUli vero eum nichi! ha#

1j 2  danielem ^erent qd cotradanielem dicentesregi eupolfenthonor^fepriuare.hliuquefiucremodtirn quoea

\ irt&jacci  fio n e mor# minor ^ a P u ^ gtatiam regis oftederent.videntes namq; eum tertio in dieorante ad deumjbccafione

j  - s m3c uj n g ti jj #  f? inueniffe putaueruntiper quem pderentdanielem.Et venientes ad darium nuciauerunt qumtra Da.c.f
’ '  pis SC  eius pticipibus placuiflet vt triginta diebus populus requiefceretquatenns neq; ipfum a!iquid

neq; deos eorum adiret fimiiiter nec exoraret. (fuorum fi quis lententia trafcederet in lacum leonu
periturus inciuderetur Rex autem eorum nequicia non intedens neq; hec contra danielem arbitra#
tusfada molimina dicit placere fibi quf ab eis decreta videbantur Sc  eorum fententiam connrmare
promifir.Propofuitq; decretum in populo.quod fatrapum plači ta defignabant. Et ceteri quida iuf#
fetcuftodientes ne trafcenderent que prfcepta videbantur a rege quiefcebat. Danieli vero nulla fuit
in iftis cura fed vt erat folitus ftans deu cunčhs infpicientibus adorabat.Satrapevero occafione funi/
pta quam contra danielem inuenire querebant/mox venerunt ad regem acculant^s eum tanq folus
daniel pcepta trafcenderat.quia dum nullus alter apud eos orare prffumerei^q> non quidam $ptet
impietatemifed ptopter cuftodiam fieret pr^ceptorumalle codemnas prgcepta ad fuum oraret deu,
Credentes etenim quia propter magnum fauorem: quo eum darius diligebaf/etiam illomm decreta
contemnens danieli veniam daret. in hoc potius habentes inuidiam magis inilabant: SC  ad nullam
mafuetudinem recedebantiled eum fecundum legem datam in lacum leonum effe proifciedum po#
Danielfeu inui# fcebant.CSperans autem darius quia eum eriperet deus:& nichil a beftfis fuftineret aduerfuny con,  F
disaccufatibus )  folabaur eurn|vt fortiter ferret euentum.Rex itaq;f dum fuiffet in lacum miifus daniel)fignato lapide
i lacu leonu mit 'q l *‘ pt° ianuis in eius pofitus erat orejdifcefiit.ft incenatus totam no&em duxit in fomne ineftus SC
tit  meftus rex, pto daniele nimis affliftus ^fDie vero fado furgens & aperiens hoftium clamauit voce magna da
niel/requires fi fanus effet. Q_uo refpondente regi qui nichil pafftis fuiffet malfiuffit eum repente de
lacu .ptrahi beftiaruin, fnimici vero videntes nichil mali pertuliffe danieldicebant regi non eum ,p#
uidenria diuina cuftoditum/fed fatiatos leones copi|'s»contingere eum noluiffe.Ille vero eorum neq# Da.c.6 j
tiam videns iuffitleonibus multascarnes apponi. Eifq; fadatis inimicos danielis in lacum precepit
immittivtfireueraper fatietateadeos minimeleones accederent.hocapertecognofceret.Quofa#
Inimici danie#^ fatrapis in lacu pofitis flario manifeftatu eft quia diuinitas faluauerit daniele.Leones ern nul>

t\M-'  laCU -° nU  ^ eorum  penituspepercerut.fedomnespanterdiicerpferut7quafirabidafarne pleni;&nullacibico/

‘'jr (ptecipieete re# pia recreati.Arbitror enim quia nonfuerant ad hoc farne prouocati leones/quivtiq; pauloante vide/

puMn  ge)ftatimdeuo bantur carniu abundantia fatiati.fed hominum nequitia etiam irrationabilibus erat animalibusma/

/ rantur. nifefta/fimul et quia dei volutate vocabant ad pcenam. ([Peremptis itaq; hocfio danielis inimicis/DM^  |

rex darius quod adum fuerat diuulgauit in omniprouincialaudans deum quem daniel colebateu#
q; verumžc omnipotentem afferens effe folumihabuit autem etiam daniel in honore prfcelib.pritr#
cipem eum fuorum faciens amicorum. ([Cum ergo daniel fic effet infignis &clanis eo q? religio#
f/U  fus  exifteret:edificauit in egbathanis alias echbathanis medie maufoleuin valde preclatum SC  mira

£ v  / 'biliter n imis infttudu, Q.3 equide manet ha<denus;&videtifcus cieditur nug edificatum ita vt ea die

/

/

3Dati(elis piopflete 2Dc anticttiftattlms Sorta).

qua confptdtur putetur efle conftru&um fic eius pulchrftudo noua videtur SC  folida nullaq; fenečtu
A te tam magni temporis longeuitate confe&a:cum edificta eadcm qug homines patlantur:&advetu
ftatem venlat SC  fua fortitudlne longcuitate careant:ac propri j decoris amlffione marcefcant.Hade
nus enim fepelluntur ibi medorum regesatq; perfarum panter SC  parthorum, Et cui hec curacom#
mlttltur facerdos eft iudeorum:& hoc fit vfq; ad prffens tempus, Dignum eft enim de daniele d id.
q> maxime quillbet audiens debeat ammirari. Qui dum mirabiliter SC  quafi vn6 quodam loco ma# Exaltadus da t
ximo pofitus omia prophetaffet:S£ vitg fue tempore apud reges S plebem in honore fuit.& gloriam nlel fup alios p
SC  memorlam poffidens fempiternam. Omes namqj libri quofcunq; fcribens dereliquit Iegfitur ha# phetasmultiplii
denus apud nos:8č ex his credimus qula danieli loqucbatur deus, Non enim folum futuraficut ali) Citer.
quoq; prophetf|dixit:fed etiam tempus diffiniuit quo hfc pecefle fit adimpleri.Erophetis naq; prio
ribus mala pr§dlcentibus & propterea a regibus Si  populo non benefufceptis.daniel bonaru rerum
propheta fuit apud eo sf8i  propter famam retu quas prgdicebat.fauorem videbatur habere cundo#
rum. Per euetum vero caufarum veracium acquirebat didorum fidem:& opinionem cfiuinitatis ha/
bebat in populo .Reliquit enim ex his nobis qug confcripfit.vnde integritas eius prophetie SC  nulla yjf 10  danielis
Da,ca. mutatio podit cognofci.C Alt erh quia cum effet l  fufis in metropoli pcrfidecum fuis iodalibus exi# ar  ^ maSf

S  uit in campum 8c  repente terremotu fadoirelidus fit folus amicis eius per dluetfa diffugietibus/con no  gabite mul#

turbatus in faciem fuper ambas cecidit manus tum quoda tangente eum SC  inter hec vt furgeret im# ta cotnua  ^
perate quatenus ea qug erant poli multas generationes ciuibus euentura confpiceret.Dum futrexit/ fa[ ieo
oftefumfibi dixit arietem magnumultaquidem habente cornua: nouiflitmum efle precelfum.dein#
de refpextfTe quidem ad ocridente SC  vidifle hircum exinde ferri per aerem:c6grefliumq; arieti 8C eu
fecundo cornibus impeditum proftrauiffe in terram Sc  vndiq; coculcaffe, deinde vidifle hyrcum de
fronte cornu maximum produxifle:quo fradoiorta ex eo loco cornua quatuor SC  ad ventos finguloS
eife couerf^finter quf aliud paruulu ortum fuifle confcripfit. Q.uod dum crefcere dicebat deus qtli
hec monftrabat expugnaturum fore eius gentem SC  ciuitatem fortiter efle capturum templumq; co _ _ . g,.

fca,e.8 crematurum: SC  facrificia fieri prohiblturum.diebiis mille ducentis & fexaginta fex, CH^c quidem ” *

in campo qui eft in fufis daniel fe vidifle confcripfit. & tali modo deum fibi hanc aperuiffe vifionem Vinom .

|Da«c.8 expofuit arietem quidem regnu perfarum Sc  medorum fignificare dices. cornua vero eos qui regna
B turi forentNouiflimu vero cornu fignificare dicens vltimum regem Sc  hunc diuitijs Sc  gloriam prio
rum efle prfcipuum. Hircum autem fignificare narrabat quia aliquis de grgcis regnaturus effet: qiii
fecundo congreffus aduerfus perfam eum bello deuinceret SC  omnem gloriam eius principatus au#
ferret: 8£ maximo cornu quod erat in hyrci frontp/primum fignificaturi regem SC  ortum quatuor cor#
nHuillo cadentequia quatuorpartesterrevidebanturafpicere fucceflionem vniufcuiufq; poft obi#
tum primi reg/s dixit annunciare.8£ diuifionem regni inter eos efle faciendam dum ille prior nec fili /  •

os nec cognatos habiturus effet mu!tifq; annis in terraru orbe efle regnaturos:& ex eis quendam ori ''

ri regem SC  expugnagwrum gentem eius & leges atq; couerfationem pariter ablaturum: SC  templum ,

t  deprfdaturum.&facrificiacelebrare tribus annis efle prohiblturum.Et hfc vtiq; gens noftrafufti# Anthioehus ti
nuit per antiochu qui appellatus eft epiphanes hoc eft preclarus:ficut vidit daniel :Sc  ante multos co piphanes peffi#
fcripfit annos.Q.u§ omnia illefdeo fibi monftrante; cofcribens reliquit. vri legentes SC  que iam pro# mus.
uenere cofiderantescredant in honore diuino fuifle danielem.Et per hfc qu§ funt ita veriflima epi Contra epicure
eureos errare cognofcat.qui 8C  prouidentia vite negant: SC  deum res humanas curare non exiftimat osg£ eo«etror§
neq; a beata incorruptibiliq; fubftantia pro ftabilitate cunftoru gubernari iudicant vniuerfaifed huc V; fe  ,

mudum fine re&ore/& fine cura aliqua ferri fponte cofirmant.Q.ue ita funt fine prefule ficut naues
gubernatoribus defolatas fi ventoru violentia fubmergi confpiciuntur.aut currus fine agitatore cofi
C fringhita Sc mundus fineprouideti?regimineolim potuit deperire quaflatus CEEgo itaq 5 daniel d u
<fta refpiciens/valde ppto a vera opinione recedere eos/tjui nullam prouidetiam humana^ rerum di ,
cunt habere deum. No enim fi h?c fponte gererentur fecudum illius prophetiam omnia prouenire
confpiceremus.Ego fiquidem de his vt inueni SC  legi ita confcripfi.Si quis autem vult opinionem
aliam fequicrimenpro diuerfa fententiahabebit.

CExplicitIibet decimus,’

CFlauij iofephi de  antiquitate incipit liber vndecimus
qui continet tempus annorum ducentorum quinqua#
gintatrium.

Kibct wrt>ecimtttJ ^ofepDt riniti $tftojialiW

historia ubrorvm esdre incipit. ^

CHebrfOtum populus a babilonica captiuitatc anno^eptua^limo per cyrum pcrfatn regem

Libeiatiopopu
li hebreo» a ca
ptiuitatebabilo
niča feptuagefli
moanop cyru
pfaru rege qui
eis libertate te*
plu reedificadi
dedit&c.

mifitvaftare Sc  vafa templi qu$ nabugodonofor abftulerat reddidit iudeisfepramq; ad fyrig farapas J Efd,
pto ipfis hebrpisfvt eos muarentjd»exit:panamq> crucifixionis impedieintibus impofuit. Cap.j. c,j,

Nno imperij primo regis perfarum cyri. feptuagefimo concurt ente exdie quo no /
ftrum populum cotigit ex proprijs finibus ad babilonfam migrarumiferatus eft ca/
ptiuitatis deus|& illius captiuitatis infcelicium iudeorum 6i  (Tcut pet hieremia pro
phetam prpdixerat quam ciuitas euerteretunpoftg femferunt nabugodonofor ne ,
potibufq; eius. SC  hanc fuftinuerut feruitute per annos fere feptuaginta: rurfus eos
ad propriam reftituit terram& templum reedificare 8C  prpterita frui fcelicitatede,
creuit.Concitansergoanimumcyri:& feriteum peromnema(yamferibere.Cy* lEtci
rus hpc didt. Q_uoniam maximus orbfs terrarum deus regem conftituit; čredo huc efle quem gens
ifraelitarum adoratjs enim & meum prpdixit nomen per prophetas:& quod templum eius edifica/
turus efTem in hierofolimis in terra iudea. CCHec autem cognouerat cyrus: leges librum quem inter E
fuas prfdicationes F.fayas reliquerat. fic epm in  archano predicauerat dixifle deum^uoniam vo* > .Ef,c
lo cyrum quem multaru & magnatu gentium regem conftitui: mittere populum meum ad „ppriam
terram.&templum michi tecoitruere. Hpc yfaias prgdicauerat ante annos centum Sc  quadraginta
Couocabsiude deftru&ionistempli.CQuemdumlegeret cytusfSc mirareturnomendei/impetusquidam eum zc,
ogj danflimis d CG pit vt munificam impleret feripturam. Conuocans autem clariflimos iudeorum qui babilon habi,
rus dat libertate tabant/dixit fe cocedere iudeos ad propriam remeare prouinciam;& ciuiratem hierofolima Sc  tem/
reedificadi tem p] um  dei reconftruere.fedeos fcilicet adiuuante. f£Tunc fcripfit fuis dudbus il'ius terrp vicinis.vt
pl^um eifq; auxi aurum conferrent 8C  argentum ad templi renouationeiinfuper SC  ad immolanda pecora. CCHpc cy*
liu prpftare pro rus cum  jfraelitis dixiffet:egrefii duarum tnbuum principes iudg acbeniamin.vna cum leuitis & fa*
mittit aurum. cerdotibtis ad hierofolimam peruenerut.Multi vero refiderunt babilonig:minime paffi poffeffiones
fuas relinquere. CQuodum venifientiomnesamiciregisadiuuabanteos: Sc conferebant ad tem*
plireuocationem.alij aurum alij argentum: quidam autem SC  equosaciumentoru multitudinem SC
vota deo reddebant& conftitutas Fecundum veteram confuetudinem immolatioes ceiebrabat: tan
Cyrus vafa tem ^ cr eatam SC  antiqua confuetudinem religionis rediuiua.CTranfmifit etiam cyrus vafa dei:qugau
pliquenabugo f ere nsatemplonabugodonofonadbabilonemvfq;portauerat.(lugreuehendatradid/tmitridari
donofor abftu* C uftodi thefauroru fuorunvprfcipiens ea dati feruanda abaffaro/donectemplum reedificaref: per* lEfo
lerat reddidit iu f e< 5to autem ea traderet facerdotibus Sc  principibus vulgi reponedain tem plo.CDirexit autem epi
rieis. ftolam cyrus ad fyrie fatrapas hgc cotinentem.lR.ex cyrns fifm o alias fifmnio SC  farabene alias fatra

bane falutem,Iudeos terram meam inhabitates qui voluerint ad fuarn patriam redire permill SC cu
uitatem renouare:tfcmpIumq; dei in hierofolima rurfus edificare.in eodem loco lin quo prius fucrat
Mitridates the* conftitutum.Mifi autem & mitridatem pecuniaru mearum cuftodem.&zorobabel principeiudeo* E
faurariuš cyri. rum:v t fundamenta reftituant templumq; recondant.Cuius altitudo fit cubitorum fexaginta:coru/
Zorobabel iu * Jatitudo Sc  faciant tres parietes Iapideos ex lapide polito: S vnum parietem ligneum ex ma/

deoru princeps ter j| S  jpfius prouincig.fimiliter SC  altare fuper quod immolent deo.Sumptus* vero de mcis /n his om
nibus volo fieri. ; Tranfmifi etiam vafa qug de templo rex nabugodonofor abftulerat tradens ea mi*
tridati pecuniarum cuftodi zorobabel principi iudeorumjquatenus ea ad hierofolima reportent 8C
Numerus vafo* templo dei rcftituant:quorfinumerus eft tantus. Refrigeratoria aurea quinquaginta.argentea qua*
ru templi p čiru draginta.fitulg auteg quinquaginta.argenteg quingenta.libatoria aureatriginta.patere auree trigiip
reftitutorum. t a, argenteg/duo milia quadringete.& vafa alia maxima mille.Cocedo etiam eis honorem quo pa*
tiebanf parentes eorum, Prgterea pro iumentis & vino & oleo dragmas ducentas SC  quinq; milia qn
. , gentas. SC  ad fimilam tritici viginti quinq; miIia/quingentos artabas que iubeo preberi de tributis la

Poena cotra im marig.Faciantq; ti  immolationes in hierofolimis facerdotes fecundum legjim mo*faycam: SC  ofFeren t.ti-
pedietesiudcos tes  f U ppijcent deo pro falute regis Sc  generis eiusivt regnum perfarum permaneat. fVBos vero  qui
Clarius nume * j 1 ^ c  cotempferant vel infirmauerint iubeo crucifigi.fubftantiafq} eorum eife regales. Et epiftola qui
tatur in bibiia* ,j em  j 1 g C  habuit. CHi autem qui ex captiuitate ad hierofolimam couenerunt fuerunt quadragiri*

J i  ta milia SC  duo:8C quadringenti fexaginta.

\rs~yCfu-n4~-  f^Cutheif qui famarite dičbi funt; iudeos a templi reedifteatione impedierunt ignorante ciro
'  qui ad bella occupatus exercitum contra maffagetas duces vita priuatus eft cui in regno filius cabi*

fes(qui in biblta artaxerfes nuneupatur; fucceffit ad quem(fcribentibusfamaratinis;templi ap us  ( te *

<n

a+ 'a™iemfi

jiamot:
niaacci
texoy><
gifotc
parit«
auteiT
nimci
c/uitat
,.efdre n e6f

uetuno

reliquis

parentt
onesac
g ferioris
crefcat
i.efdie meleiu
ca. ^. muVtitt
petan
annis

C

bantu
poris:
SCvigi
foluen
ftionit
omnib
C nem m
gacirej
uit.Cat

i.efdte
ea. 5 ,

riatiun
pefdte ,u< 3ica
c.j, nam e

bufq;

mienc

quod,

rit.proi

a nteis (

{“s fit,

■ cun

o

vrumpertobtegcm
< rtbm iwu\ium\iw
AAt^hnpis^l

.umgoftuu Cap.\,^

« tx  dietno no i
nmlmtus

Y«t\\ltrmia

e(Qze

Beanf(qaitattbite

jfo.rcMf.

•iti

I r. JNi * a  pro

f . '7 nfa: rurfuseoj

141vam'i*L Cllate< fe'

►iSSSSrP^

., V r,lc q u rm gens

" pnuscdilia
uhnimqucmi nt ; t E

lflUT \Q.uon/am vodile
u*uni .14 .ppriani +f
ri * f n ft: quad r ag«nta
rru, qukl.imcumac,

um  q«n babilon habi ;

11  ':ittofolimš& fem/

‘ *•’ 'uirtfrpvidnis.vt
J pfcorj. ([Heccy,
^uojrn Icuins&fa^

!  r <• .lifi poffcfCiones
fcitbont ad tem*
i^umulntudinemS
itkVicelcbrabat:tan
nisvafadet:qugau
:.i rrjilidflmitridati
■ •-rdift čaren pcr< iFi

'■rfvifaufcm epi

. iM.Vncalfiufatra
r.-.; :rf pcrm/fl SC cit
■uiuopriusrucrat
' ivncipeiudeof  J
: n  irxaginta:cotu/

trn li£Ticum ex ma/
i ,U mdsin hisoffl

rr.it tradenscamir
m,iu  reportent S
.. tj.argcntcaci^

/i, on orcniquop‘ !/

ggS-r

(

.4

^ r ; tr ,Mlloiaq^

^ ge iubentejnouem annos intermiffum eft. Capitulum fecundum. . .

e f<j ie  cummitterenttempli fundamenta SC  nimis circa edifida feftinarentiomnes in citcau  Sa#

e3t  4-, Psf||ij tu  g entes  pt?fertim cuthei quos a medta Sc  perfidia tetra falmanafar rex affyrioru migras J"

flrcS5f||j habitate^ ec ' t fanaariamcumexindepopuluifraeitulilfet.petebantfatrapas 8Ceos quiedi/Vi_ J 3 .  ! ut . m
kebSžss  ficia curabant vt impedirent iudeos ne fnftaurarent ciuitaterry templumq; conftruerent, r-  s , e P 1  - '
i.efdre Quipecuni js corruptivendideruntcutheisnegligentiam&fecordiamgdificatioRum.CHgccyrus £5
ta, q. t  adbellaoccupatusignorabat:quiexercitumducenscontramaflagetasvitapriuatuseft.gCambife Y ru 1 1  °

autemfilio cyti principatum fufdpi'ente:qui in affyria&phenicg &amonitidg SC  moabitidg acfarna/ 1 ar ’ >,

tia morabantur epiftolam m/ttunt hgc continentem. Domino ferui reu beeltheen ali as tathimus om/ V/
nia acddentia feribens SC  femeleius alias famfai icriba & curiafyrig iudicefq; phenicis.cognofcere te
rex oportet iudeos qui a babilone deducti fuerant ad nosrediffe: SC  duitatem rebellam ac maliuola
Sc fores eius ac muros edificare:templumq; reconftruere.Scito autem his perfedis neq; ttibuta eos


JV*

pati reddere/neq; obaudire. fed etiam regibus refiftere gCmagis imperare q obrequi feftinare. Dum • ^

autem edificatur templum (C  beri feftinatur; optimum nobis vifum eft referibere tibi quatentis mo ]+**£$)%£>-

nimenta parentum tuorum inquiras!in quibus inuenies rebelles iudeos/& regibus inimicos:ideoq; 7
ciuitatem eorum fuifle deftrudam.Propterea vifum eft nobis SC  hoc vobis certu fore. quod fortaffe
i efdre nefeitur quoniam fi duitas renouata SC  mutis vndiq; munita fueritiviatibus iter claudetur ad inferio* Refcriptiocam*
ca,  4 , tem fyriam SC  phenicem.(TPoftq vero cambifes legit hanc epiftolam matura maliuolus exiftes mo, bife maliuoli ad

* ueturiS fctipflt hgc dicens .Rex cabifes tathimo accidetia faibeti & belle fenio Sc  femeleio feribe Sc  famaritaos qua
rcliquis conftitutis Sc  habitantibus phenicem & famaria hec dicit. Leges miffos a vobis apices iufli' precepit iudeos
parentum meorum inquiri volumina SC  inuenta eft ciuitas inimica regibus femper exiftere:& fediti/ ipediri a reedifi
ones ac bella habitatonbus eius mouiffe regefqj eorum cognotiimus poteter & violenter tributa in# cationeciuitatis

B ferioris fyrif Sc  phenicis exegifle. Igitur pr^cipio minime cocedi iudeos ciuitatem edificare ne plus & templi.
aefcat eorum malicia qua femper contta reges vfi funt. C Cum has littetas legiffent ratbimus 8c  fe Intermiftum eft
efdre meleius feriba SC qui cum eis erantiftatim equis deuečti propere ad hierofolymam ducentes fecum opus tepli Sc cit
ca, 4. multitudinem aduenerunt.gf ciuitatem & templum edificare iudeos vetabant.Q,ue quidem opera uitatis pet noue

* pet annos nouem impedita funt vfq; ad fecundum annum darij tegis perfarum. Nam cambifes fex annos.
annis regnauerat.Q.uicumfubditis ?gyptij's reuertereturidcfunftuseft in damafco.

CDefunfto cambife darius hiftafpis a leptem fapientibusfqui SC  domini apud perfas nuneupa#
banturjrex ordinatus/adquem zorobabel hebreorum dux vemes honorifice receptus eft eiufq; cov,
poris fit cuftos cui SC  alijs cuftodibus fui corporis poftg prouincialibus principibus: is enim centum
SC  viginti feptem prouincias inditione habebat magnificamfecerat cenam.qufftioes propofuitdif#
foluendas magna promittens illvqui fug interrogationifapienterrefponderet prepofitis enim qug#
ftionibus prima vtrum fortius fit vinum fecunda vtrum rex tertia vtrum mulieres & demum an his
omnibus fortior fit veritas primus excellentem vbi fortitudinem difputauit fecundus tegis  fortitudi/
q  nem manifeftauit deniq; zorobabel mulierum oftenfa fortitudine-prgeedentia prgcellerp/etiam be#
gad regis exemplo veritatemf qug perpetua eft atq; immortalisjfortifiimam fuper omnia declara#
uit,Capitulum. tertium. «

|Oft magorum vero Iteritum qui defundo cambife principatum perfarum tribus annis t w
stenuerunt hi qui feptem domini nuneupatur apud perfa^filium hiftafpis dariumrege Defundo cam#
lordinauerunt, Q,ui dum priuatus effet/deum orauit vt fi fieret rex omnia dei vafa quan^ bife a fepte do#
|ta babiloniginuenirentur.adtemplumhierofolimitanummitterefepromifit. f^Cotigit minis dariusrex
'.o^stss ^eodem tempore proficifci zorobabel ducem captiuorum iudeoruin ab hierofolymis ad ordinatur.
darium qui regi  quondam amicus extiterat Vndc etiam corporis eius cuftos cu alijs duobus dignus Zorobabel iu*
e fj t e iudicatusquem fperauerat honore potitus eft.Primo vero imperij anno darius fummo apparatu ce, deorum dux ad
^ nam exibuit amicis SC  vernaculis fuis;8C  fatrapis perfarum & prgfedis indig & ethiopig: magiftrati# dariumveniens
bufq; centum viginti feptem prouinciarum.CCum autem completus dapibus vnufquifq; ad d or# honorifice reci#
miendum tediffet:rex darius ad cubiculum veniens^paucumq; nodis requiefcens:&expergefadus pitur.
quod reIiquum'nodis reftabat infomne protraxit:fermonemq; ad rres corporis fui cuftodes conuer/
t;t.promifitq; fummo honore fulgendum qut eius interrogationi fapienter Si  vere refpondere potuif Verba darij re#
, e { c  f ct:  ® veftimenta purpurea indui SC  in poculis aureis bibere. SC  fuper aurum dormire:currufq; frenis gis expergefa #
7 * ' *  aureis ornato vehi: SC  cydari byffino ac torqug aurea vti: SC  poft feipfum federe propter fapientiam: di ad tres cufto
affinemq,- fuum eiTe vocitandum.Cum hgc igitur dona illis promififfetiprimum confulu it vtrum fot/  des corpis quo#
tius fit vinum fecundum vtrum rex tertio vtrum mulieres aut his omnibus magis fortior fit veritas rumZorobabei
has cum illis propofuiffet qugftiones requieuit, Lucefcente autem die conuocauit omnes magiftra vnus etat,

n.i.

luDet $itto:ta Itbit

tus 8 £ fatrapas &: prgfe&os perfarum & medorum fedenfq; in folio quo folebat vnumquemq; corpo D
Ad prima qug# ris cuftodem coram omnibus iuffit pronunciare quid eis propofitis qugftionibus videretur, CTunc
ftionem refpon primus cxcel!entem vini fortitudincm oftendens ait, Cum fortitudinem vini.conijcio: omnia ipfam
fo de fortitudie hoc modo vicentem inuenioinam mutat 8C  decipit bibentium mentes & animas.Reges etiam pupib
vini. lo & infanti fimiles facifcferuo quoq; ac libero audaciam concitat. Pauperes diuitibus fimiles parat

Conuertit enim Sc  reformat animas;&calamitatibus compreffas reficifcmeftitiam extinguitalieneqj
debitores pecun/f ad obliuionem perducit: ita difponens eos vt fe omnibus ditiores putentnichikj;

Forte vinum, vile loquantur:fed memores diuitiarum fcelicibus vtantur vocabulisj& reges magiftratufq$ contem#
nant.Amicorum quoq; folitam expellit memoriam.Nam fcit bomines etiam contra amiciffimos ar#
maroforietates dilToluere.Etcum ad fobrietatem pernodem vino relinquenteperuenerintexcitan »
t-.  Ad fecuda que turfnihilq; penitusde bis qugingbrictatecommiferunt cogitantes. Haecego confideransomnibus
flionem refpon fortitudinem vini comperiopotiorem:gCviolenteromma vincentem, fJ^Poftcj haecprimusquedi# ?*cfdte
fio de regis forti da funt de fortitudine vini differuit: fecundus dicere cepit de regis fortitudine: oftendens eum iu« ca. 4 .
tudine. periorem ac potentiorem his qug valida iudicantur.Modum autem approbationis hunc affumpfit

& dixit.Dum omnia fub hominum cohercentur poteftatequi mare alias maria acterras cogunt co#
petenter fibi feruire:etiam ipfi homines fub manu regum ac poteftate degunt. Qui ergo fupcr tarn
potens S C  validumanimal dominantur: cur noninfuperabiles illi virtute Si  fortitudine iudicentur,

Vnde Si  bella ti  pericula fubiedis imponentes audiuntur:&eos contra inimicos dirigentes propter
fuam fortitudinem habent obedientes.montes quoq; dirui muros ac turres deponi iubentes. Prpte#
realocciderc ac mterffci patiuntur. Ne regum precepta tranfcendere videantur.Vincet.es autem pre#
dam quam ab tpfis abftulerunt bellis.regi reportant.Hi quoq; qui non militant:fed terram colunt a#
rantes cum perlaborauerint 8 C omnem inopiam miferiamq; tollerauerint meilem facietes & frudus
colligentes tributa regibus offeruntrgc quod vel dixerint vel iuflerint fine dtlatione completur. Qur
cum omni Iuxuria vel libidine faturati dormierint:alifs vigilantibus cuftodiuntur tanq ipfo timore
vidi mintme audent dormientem regem relinquere.vel difcedere ac fibi prouidere: fed vnum opus
hoc exiftimant neceffarium vt permanentes cuftodiant regem. Cur itaq; videtur rex cundos fortitu E
Ad tertiam que dine fuperarefcui tot populi obfecundare prfcipiuntur.CEIfto quoqj tacentefde mulieribus Si verita# j.efdre
ftionem Si  quar tc  tertius zorobabelcepit docere dicens.Sic equidem forte vinum. fortis 8i  rex eft cui ornnes ob au# ca, 4 ,
ta zorobabel re# diunt. fed his potentior pulchritudo mulieris exiftit, Nam regem entxa mulier ad vitam edidit: g£
fpondet de mu# cos qui vites plantauerunt vnde profluit vinum: mulieres creauerunt Si  aluerunt. Nichil autem eft
lierisfortitudine quod non ab his habeamus.Nam Si  veftes nobis abhis texuntur& domus noftre per has curantur
primo. a tq; feruantur: & non pofiumus a mulieribus fegregari. Sed etiam aurum multum 8C  argetura fipof

fidemu ^SC  quicquid aliud prjciofum fuerit Si  induftria dignumfcum viderimus decoram mulierem
omnia relinquentes fpeciem eius obftupefcimus/gf patimur omnia cocedere qup poffidemus:vt de
Fortiffima mu# fiderata|pu!chritudine potiamur.Patres gi alitricem terra fepius Si  amtcos obliuifcimut propter vxo/ F
H ett  tes: 8 i animas vna cum ipfis perdere non metuimus.Nonne laborantes Si  omnem tollerantes mife# J.efdre

riam per mare ac;terram:cum aliquid per laboresacquirimus totumofferentesvxoribus tančj do# ca. 4 .

n M Št  I I ) _■ , -rt rt. - to,«' J. rt f to  , _ J rt rt rt rt .... rt-tort   - - -  # — Q  1 '  rt  rti- tort rt/ rti/rt . S- rt  tort rt/ .. — rt

Exemplumno# . . .

tandum. fibimet imponentem.& h ec omnia tol!erantem.Ridebatq;’’cum illarififtet/&cumiratafuiffet,mefti#

tiaconfufus ti  blandimetisplacabat mulierem.rogans eam SC  fe nimis humilians fiquando triftem
vidiflet. j£Poft hec inuicem refpidentibus fatrapis Si  ducibusatem zorobabel difputare deveritate j.efdre
Zorobabel de cepit.Euidenter quidem oftendi quantum mulieres fortes exiftuntdebiles tamen g£iftqfimul &rex ca, 4 .
veritatis fortitu# a< i comparationem veritatis apparent. Nam fi terra maxima eft SC  celum altum 8čvelox hf c omnia
dine diiputat ip voluntate dei mouentur.verus autem deus Si iuftus eft:gc exeadem caufa oportet veritatem fortiifi/
fam fuper ornia , mam  iudican.quod nichil contra eam infquitas valet.Infuper Si  cetera que fortia videntur mOrtalia
__ fortiffima often ^ c,t ' us  deffdentia probantur. veritas autem Si  immortaliseft gifempiterna.Nobis autem non pu >/
tviv «9#t<yj enSt  'chritudincm tempore tabefcentem accommodatmeq; iubftantiam cafibus auferendamifed iufta SC

Super omnia vf re 2 a ' ia  difeemit  ab his qug iniuftd vel iniqua monftrantur.

ev

'^*Ci

cit veritas,

C Zorobabel fapientior oibus iudicatus maximo apud rege habitiis eft honore-'qui & a rege re#
edificaditepli obtinuit facultatem precipiente oibus rege auxilium zorobabel prfbeat Si  omnem im
penfam in faera vefte qua templo feruiunt principes facerdotum SC  alij facerdotes Si  tnftrumetis qui
bus leuitf dno catent de fuo fieri mandante lquo fačto zorobabel agens regi gratias redit ad contribu /
lestegis prgcepta manifeftant/quos de babilonia adduxit in hierufalefrepulfis quibufda a facerdota /
li nonor^qui alienigenas coduxetant yxores numeratur redeuntium multitudo, Capitulum quartu.

0214

libij

I„.'"’S>* I < Jlioirn
. v- !;‘', r """ chii *

■ '""IT*

^urZ lT ‘ mos ^

, ‘ fnfr, ntexcitq n , /

^° mni ^

>|r ! mus qu ? d.,)4

?' ffns eur n fu« a,;

*■"*.«*„**
r go/upcr tam

»»‘line ludicentur'

■

P 1 ' 1  iub(ntcs. Pretc*

' ,K ««autempre#

'• itfrranicolunta^

»n hočtes 8c fručtus
"fa>[’i' t \ctur.Q_uj
" Mnij ipfotimore
!< t  i(\i vTium opus
»mamctosfottituE
' <'nhus flcvctita# ?.efi
frt on omnesobau# ca, j
ftad%atamedidit:&

• rt N chilautemcft
j !rf fvftocurantut
mAatgftuna/ipof
. mulferem
i c |vifidcmus;vtde
m  ur proptcrvxO'F
»roitoflerantcsmile# ji

, unq do# ca-

1  m  -JvMcimb

Sr  f.-mcar itlC ' us ^

u»nffar.ifuinftmelb/

(••»firnjandotriftcni

Mi i.r.w<r deveritatef

^'»vomnfl

itrt »crtatfiTi

torti®

pvn t

f1  a  \ i.lrnrur mOrt3i»

\ o b«sautfnin 0 "Fj

IM !0‘<

■ ,

efoje jgeanficitMtattbtttf fo.rciiti.

A V m ergo terminaflet zorobabel de veritate fermonem: Iaudante multitudine optimc eum

L j^^^dixiffe quoniam veritas fortitudinem immutabilem & non fenefcentem fola poflidet: im,.

OlliPl, P crauit e * rCX  P etere  P r f ter  ptomiffa quod vellet.Nam pr^ftaturum fe dixit:eo quod fapi# Zorobabel Ta '
8 žb 25 gy?entior 8 Cprudentioralijsapparuiffet.Iuffitq;etiam fecum fedete& affinemvocari.Tunczo entIor omn -L
robabel ammonuit cum vt votlim quod deuouerat fi regnum perciperet/adimpleret.votum autem j U{ jj catus max /
quod promiferat hoc etat: reedificare hierofolymam/tempIumq; conftruere: & vafa ref tilu ere que mo  f, a b ltus  £Uq
auferens nabugodonofor ad babiloniam portauerat.Et dixithanc efle eam petitionem quam nune nore  „ 0  j  e  -
i.efdte me iubes pofcere propter quod iudicatus fum prudens ac fapiens.<]rRex autem in hoc letatus furre ^ 0 k t ,;Lit *
ca.6. xit.&eumofeulatus/ toparchis &fatrapis fcripfit:pr^cipies vt deducerent zorobabelnecnon & eos „ e f acu r tatcrn  ,1
j efdre qui ad templi renouationem cum eo prole&uri effent,Pr£terea mandauitfyrif 8i phenkis magiftra/g^-^ .j t
ca. 4-. tibus ligna cedrina a libano decifa hierofoIymam tranfmittere & cum eis recondere ciuitatem. Seri# p jg ' ultatern ^
pfit etiam liberos efle omnesiudeosqui a captiuitateredierantadterramiudeam.prohibuitq;fatra# ^ • ’

pas & curatores fuos imperare iudeis opera regalia.Super hgc precepit & omnem terram quam cole ,
re voluiifent fine tributis eos poiridere:iuffitq; etiam ydumeos & famantas & eos qui humilem fyria
habitabant.reddere cundos iudeorum quos tenebant.infuper ad templi edificadonem quinquagi#
i.efd. c ta  talenta dar i mandauit.facrifi'care quoq; eos legitimas immolationes permifit. C Omnem autem
6 .Si,j  impenfam 8Cfaeram veftem qua feruiunttemplo principes facerdotum 8 i reliqui facerdotes &{eui# t  jb er alitdsdd 'j
tis inftrumenta quibus domipo cantent de fuo fieri precepit. Cuftodibus quoq; ciuitatis & templi ■ t  <■ 0
iugera terna terre:perfingulos annos &pecunias conftitutas ad neceiTaria vite/daredecreuit.Tranf J”-..- £r J?*
i.efdre milit etiam vafa:&omnia qu£cyrus anteipfum de iudeorum reftitutionc facere voluit: eadem Da# m mtemo i/ *
ea.6. riusdefiniuitimpleriCHisomnibusategedonati^Zorobabelexiensderegiadomorefpexitfur# 1111111  ” ’

3.efdre fum ad celum:& cepit gratias agere fapientie per quam vidoriamidarioprgfente) perceperat dices /
c *y ‘  Nequaq his dignus fuiffein nifi te domino propido. Ita deo gratias agens de prefentibus: petebak

vt ei i  futuris adiutor exifteret.Peruenit autem ad babiloniam: 8C contribulibus fuis regis mandata^«« ‘ ovHr*** -

g patefecit.Audientes illi.deo gratiasreferebant.qui eos patriefugreftituebat.Ad potum conuiuiaq^ r / vv rf‘**« \fY
i.efdre cotruerfiperfeptemdiesfumimleticiafruebantur ad reftaurationemgenerationemq; patriefefti# Solenitatemce#
ca.6. uam  gtatulationem celebrant^Pofteaomnes principes tribuumadhierofolimam profedurieum iebrat per fepte
vxoribus & filijs ac lubiugalibus elegerunt homines darij quos cum eis rex vfq; ad hierofolimam de/ { ji es>
ftinauit. & cum letitia S iocunditate cum cantibus tybij fq; ac fonantibus cymbalis ibant.Prgcedebat
autem eos & reliqua multitudo iudeorum cum ludis. At illi ad hierofolymam cofcendebant ab vna
, e f c  j quaqj patrum tribuum certus numerus exiftens.CISed mihi vifum eft minimenomin^atrumreče/

'  fere.nc legentium animos a rerum confequentia fufpcndens: obfcuram illis facerem narrationem.

C Scptem vero cantores. & cantatrices ducente quadraginta feptem. (HCameli vero quadringenti
tngpnta. CSumma vero multitudinis euntium qui circa duodecimum annu etatis habebantex tri, Catoru nuetus
bu iuda & beniamimfuerunt quater millemilia.8c fecenta viginti odomilia.<[l-euitf aute quatuor Camelorum.
milia feptuaginta: mulierum autem infantiumq; commixtim cotpora fuerunt quadraginta milia fe# zJli-v U+j [Jjl
ptingentaquadraginta duo.Preter hos veto leuitf cantores fuerunt centum viginti odo/ianitores ,, f.Ci ^.3

centum decem ferui templi trecenti noningenti duodnfuper 8C alij fecenti quinquaginta duo dicen,
tes fe quidem ifraelitas: nullomodo tamen valentes fuum oftendete genus.CRepulfi funt veto qui RcpuIiTouidam
dam ja facerdotali honore'qui vxores fibi copulauetant.Hi neefuum genus dicere prfualebant.nec a  facerdotali ho
q  in generationeleuitarum vel facerdotum inuenti funt:qui fuerut quafi quingeti vigintiquinqj.|[Ma noxe  q U ,' a a i,' cni '
cipiorum vero multitudo fequebatur eos qui ad ciuitatem hierofoIymorum pergebat: numero fepte genaslfibi čopu
milia trecenti triginta quinq;.Subiugalia quinq; milia quingenti viginti quinq-.^Dux vero dinume/ buerant. ^

merate multitudinis zorobabel fnit fidius falatiel ex filijs dauidgenitus dettibuiuda:Siefus filius io i e f us  f a cerdotu'
x fedech princeps facerdotum hecnon & mardocheus & lyfreberus.alias hifrebeus qui^ populo fue# p r i nce ps matdo
rant principes conftituti: & contulerunt auri quidem mnas centum. argenti autem quinq; milia. cheus.

Sacerdotes quoqj & leuitg parfq; totius populi iudeorum quanta in babilone fuit.ita ad hierofoly#
morum rediens ciuitatem ibidem habitauit.ReIiqua vero multitudo ad fuas patrias difceffit.

CSeptimo egreflionis a babilonia menfefedificato altare vbi templum prius fuerat/conuocato
q; populojtabernaculorumfeftum celebratut vicinisgentibusipfis hebreis inuififs vbiobIationes& •

vota reddentes templi fundamenta pofueruntquo petfedo facerdotes gdeuitf folemnibus ornati
habitibus deum Iaudabanttriftes tamen quia tiouum a veteri Ionge in magnificentia differebat plo
rabet.vicebantq; tubarum fonosK populi letitiam facerdotbm lamentationes/ad quosfaudito tuba#
tum clangore Samaritani venientes reedificare templum cum vna cu iudeis zorobabel Si te  fum pe#
tierunt 8C in communi petierunt laborare. Capitulum quintum.

n.i/.

JUber.jci JofepiN fatiel Ittui

eft

Scptimo menfe
egteffionisaba#
bilonc^dificato
altari vbi prius'

Vmq; feptimus veniflet menfis ex quo de bžbilone egreffi funt mittens iefus princeps fa#
cerdotum & zorobabel iudex. cundos ex prouinciain hierofolymis congregauit.Quifi# }.?fd re
ne dilatione conftruxerunt altare in Ioco quo prius edificatum fuerat:8C legitimas fuper ip caj,

_ fumhoftiasobtulerunt fecundumlegemmoyfi.Dumq5hgcfacejrentgentesoffendeban# D

fuerat templum tur vidne que eis odiofe erant. Celebrauerunt autem illo tempore dies tabernaculorum:quemadmo
conuocatoq; po dumlegfflator moyfes prfceperat. CTrfterea SC  oblationes. Sc  quod dicunthendeelchifmus Sc  ho
pulo celebrabaf ftias fabbatorum&omniumfandorum dierum fandificabativota reddetes a primodie feptimi m?#
feftu tabernacu fis. ([Ceperunt etiam renouare templummultas pr$ftantes pecunias lapidum cefotibus SC  edifica#
lorumvicinis ge toribus: infuper Sc  alimentaoperantibus miniftrabant/Sydonijs vero leueacfuaue videbatur a liba/
tis hebrfis iuifis no ligna cedrina deponere:que Iigantes in modumratium ad portum ioppe tranfferebant.Nam fic
CCFundamenta a nte prjceperat cyrus'fed tune i ubente dario fiebat. Que fecundo anno profedionis iudeorum ad
templi. hierofolymam menfe fecundo veda funt.cum Sc  templi reuocatio vrgeretur SC  fundamentis reftitn^^-efdte

Pr?pofi'tiinope tis.fuperedificaretur a ptimo die fequentis menfis anni fecundi.<EOperibus veropr?pofuerunt le# ca d.
te.  uitas vicefimum iam etatis annum agentes^ iefum Sc  filios Si  fratres eius-.SC  obdoidum alias obdot $ ,c ^re

Sacerdotes Si  le lum fratrem iude SC  aminadab Sc  filios eius.Itaq; templum omni ftudio fabricantibus eis qui edifica ca d,
uitf ornati per# tionem curabant:propere confummatio quam fperabant euenit. CEPtOfedo autem templo facerdo /,
fedo templo de tes cum tubis ornati habitu folemni.8C leuftf Sc  fflij afaph furgentes deum laudabant laudibus quas
um laudabat tri dauid eis primus oftenderat.Cumq; facerdotes & Ieuitg SC  feniores proumciarum.vetus recordaren /
ftes tamen quia tur templum ingenti magnificentia conditum/ft nouum viderent per inopiam non ita conftrudunr
a veteri nouum arbitrati quantum:a preterita foelicitate minores exifterent: triftes a dolore fe tenere minime valeiu
templum longe tesiad lachrimas Iamentationefq; proruperunt. Populus vero prefentia diligebat SC  de templi ediff#
in magnificetia catione letabatur nullam prioris memoriam faciensmec antiqua comparatione cruciabatur.Vince#
differebat. bant vero tubarum fonos SC  populileticiam.facerdotum 8C  feniorum Iamentationes. eo quod vide#

Samaritanis o # batur minor templi conftrudio inftituiffe. <E Cumq; clangores tubarum audiffent famarit?:odium er ,
diumcontraiu# gatribum iude&Beniamin habentesconcurrunt.caufamtubevolentesagnofcere. Videntefq;<£
deoshabetes au iudei a babiloneredeuntes templum edificaffenfcpetierunt zorobabel 8C  iefum Si  principes tribuum E
dito tubarum fo vt Si  ipfi quoq; permitterentvna cum eis templum renouare:& in communi laborare.Nam non coli# J.cfdre
no petierun t vt mus dicebant min us ab illis deum/quoniam SC  religionis cupidi ex illo tepore fumus:ex quo nos hic ca.f,
vna cu illis tem# falmanafar rex afiyrius a cuthia 8C  media migrauit.Poftg hec funt locutiizorobabel 8C  iefus princeps
plu renouarent- facerdotum/8C duces tribuum ifraeftefponderunt quidem impoffibile effe eos communicare:quoni^
am ipfis effet permiffa templi innouatio;prius quidem a cyroinunc autem a dario;adorare vero fiveb
lentlicere.8£ hoc folum illiseffecommune&omnibushominibus:venietesin templum adoraredeu F

Poftq veto hec audierunt cuthei nam hac appellatiorje famarite vocantur indignati perfuaferunt

^uiPcut

gentes fy rig petere (uos fatrapas eodemmodo quo prius fub biro ŠC  cambife, vt cum ipfis templi re#
nouationem fieri prohiberent/& feftinantibus iudeis moram afferrent ac tarditatem.

Clnterrogatibus fyri$ &phenice principibus quiseis teplu fic/edificare cocefiiflet zorobabel pra
dgtiffime refpodit neq; a tepli coftrudione aggeo SC  zachar^aiatibus iudei ceffaueru^quos famarita
m apudrege accufauerut fed antiquoru regiftra iubenterege inueftigatur/quibus cocdla iudeis per
ciruinuetareedificadi tepli facultaterex fifinnio & principibus fyrif čiri decretucofirmasrefcripfit /
nelpedtatur a tepli coftručfcione,quo fepte annis coftručto eius dedicatio celebratur ftfeftuazimoru /
accufauerut iudei famaritas,ppter mala quf ab eis futppeffi.quoauditorex refaibitzorobabel.C.vi
idemtempusafcendetuntad hierofolimam fifinniusfyrif ac phenief profedus &fa
Interrogatio pri M §§§« cu alijs: & interrogabant iudeorum magiftratus qui eis conceffiffet templum ca,7.

cipis firie 8Cc.de M  i^ !C  edificardvt magis caftrum videretur effe q templum: vel cur porticus SC  ciuitatem ta

deftrudoe tepli 11) clrc 5dediffentmuro/Zorobabelautem8c princepsfacerdotu iefusiferuosfequf

Refponfio zoro effe maximi deidixerut.hoc vero templum ipfi deo quonda a rege fuo fideliffimo,

babel prudentif ® °^ s  virtute vicerat fiiifleconflrudum:multifq 5  temporibus permanfifle.CCSed cum fuipatres

iniquitatem coram deo gefiifientmabugodonofor rex chaldcoru ex babilonia fua potentia fuperans
ciuitatem euertit.templumq; depopulatus incendit:K populum captiuum ad babiloniam migrauit. ca.?. I
Cyrus autem qui poft ipfum perfarum Sc  babilonif rexit imperium fcripfitvt teplum reedificaretur,

SC  omnia qug exinde nabugodonofor extulit ornameta SC  vafa žorobabelo SC  mitridati cuftodi pecU/
niarum tradiditipr^cipiens &hgciterum ad hierofolimareportarent 8cin propriorenouato refiitue
rent teplo hoc enim madauerat feftinanter fieri .ldeoq; fabafirum afcendere milit ad hierofolyma vt
operi faciendo omnimodis immineret.Qui poftq a cirolittcras accepit veniens ftudiofefundamen /
ta depofuit.Etex illo tempore hadenus haec coriftruxit fed propter malorum inuidiam imper#

. fefl» m8d '

fi ar itMlCl

. tim ver °
i* cf ^ e  v idei etut

»Lm**

fpofit««**
ca ’ 6,  cut abant '
ftolam iui
gc diccnt

4.1*.*'e  difi catil
c uml' ttc
t i: 8 Cin u «
fcriptal«
titudod

-fSSi

a ' 6 '' (jtie&pt

recedercn

vt adiu'
caufa taur

g cetdotesa

i. efdre^ff'
a6>  ediftcatioi

3pf/te incomme

feftoKfa.

ttanfmifv,

ftolamiei

j. efdte adiuuate
a  ~  dicantibi

h  tumeft fe
brfivoca
qua ifraeli
tulerunth'
i.efdre duodecim
ca, 6 , uit? fceun.

3.efdieP otticu sir

ca,7, cedonesx
q;feftosfa
etiam

'•ViHIli CJUO

lisabftinu

HumtltU

C te «?patri(
fot.Q_uibu
inhietofol
tuni nego'
a faul & a
gentos tri
appellafo

fi&ducis

!l.l

'ibii


T*gauit

J***« "»«

^''imus&ho

:  ?\mk
, “‘Jcotumad

; :  ’ rnfli rcaita>efdi e
Y f f Hl|li fiumie,ay,
’^3u;naJias obdoi i-efd«
’ u »f's l! uicdifi ca ca 1 j )
11  lfT^P'0 fJcerdo/,

lIlt  Judibui quas

vctus rccordaren,

conlhudum

»tminime valen#

^ dc templi edifi#
uoabatur. Vince#

«• <o quod vide^
mumeiodiumer,
Videntefq;q>
'nnapestribuumE

re Nam noncoli# }.ef<fe
as exquonoshic C3,f,
rl i?v idus princeps
mimmic3re;quoni-v
id i>rire vero fivel’
j^imadoraredcu F
•n.ift perfuaferunt
,m miliš templi re#

i,elito
caA 1

cfoic ©eant(qn((aetbas fo.jtcijc.

fedum adhuc remanfit Igitur fi vultis ac probatis fcribite dano vt inquirat imperatorum mofiimeh#
ta:8£ inueniat nos nihil penitus fuiffe mentitos,CH?c dicente zorobabel 8C  principe facerdotumfi#
finnius SC  qui cum eo erant edificationem verandam iudicauerutidonec regi dario fuggererent.Sta#

i. efdre tim vero ei propter h? c fcripferunt.CTunc iudei timentes Sc  exterriti ne aliud q iuflerat prius regi

ca.5. videretur de templi conftrudione: fidudam a duobus prophetis qui per idem tempus erant apud Iudei coftrudio

j. efdre eas aggeo SC  zacharia acceperunt dicentibus nihil penitus a perfis durum effe metuendum: cum di# pem tem pli ag $
ca, 6* fpofitum templum pr?dixerint innouari. Qui cum credidiffent prophetice fententie: edificationem geo Sc  zacharia

curabant nullum pr?termittentes diem. C Dario  vero fcribentibus famaritis & accufantibus per epi, ^pphetis anima#
ftolam iudeos quia ciuitatem munirent SC  templum caftello magis fimile quam templo conftrueret: pbus non cefra#
Sc  dicentibus non ea qu? fiunt ei prodeffe:infuper epiftola oftendentibus per quas cambifes templi runt,
edificationem fieri vetuiffet.cognofcens rempublicam fuam non effe tutam. Hierofolymis reftitutis:
cum litteras a fifinnio SC  qui cum eo erant diredas legiffet iuffit in monimetis regalibus de his inqui,
ri:8c inuentus eft in echbatanis alias echathanis coftruda turrein regione medi? codex in quo h?c Iubente dario te
fcripta leguntutfimperij anno rex cyrus iuffit templum in hierofoIymis renouare 8C  exaltare:cuius al# ge regiftra anti#
titudo efrent cubitorum fexaginta/latitudo eorumdem ex tribus parietibus lapideis Iapidepolito SC M,  quorum querun
i.efdre gneum parietem vnum ex materi)s ipfius regionis.Sumptus autem a rege fieri difpofuit:&vafa qu? tur Sc  inuenitur
ca 6i  abftulit nabugodonofor SC adbabiloniamportauit/reddihierofolymitis.Quorumcuramfub afario cočeffaiudeis p
fyrie Sc  phenicis prefedo SC  magiftratibus SC  collegis eius iniungebatur. vt ipfi quidem a locis illis čiru facultas re#
tecederentderuis vero dei iudeis Sc  magiftratibus eorum templum edificare permitterent. Iuffit quo edificandi tepla
q; vt adiuuarent eos ad opera;& cx tributis prouinci? quam curabant darent iudeis immolationis
caufa tauros SC  arietes Sc  agnos SC  hedos 8C  fimilam oleumq 5  Sc  vinum:8£ alia qu?cunq; peterent
g cerdotesivt orarent pro falute regis atq; perfarum, Eos vero qui mandata cotemnerent crurifigi pr?
i.efdre cepit & eorum fubftantias regie domui deputati.Depr?catufq; eft orationibus deum fi quis auderet
c ’ a 6i  edificationem templi vetarqhunc talem percuti:cumq; a fua iniquitate fufpendi. {[Hec inueniens
?.efdre m commentarifs cyri darius: refcripfit fifinmo Sc  collegis eius dices,Rex darius fifinnio equitum pr? Refcriptio d ati j
c * 6<  fedo 8ifarabazeno SC  collegis eorum falutem. ExemplumepiftoIe quaminmonimentisinuenimus adfifinniUm co
tranfmift;&: iubeo omnia fieri qu?in ea continentur.valete. Igitur fifinmus Si  quicu eo erant per epi firmantis dečre
ftolam regis cognofcentes voluntatem dereliquo competentia faciebant:& inftabat facris operibus tum čiri.

?.eldre adiuuatesfeniores 8Cmagiftratusiudeorum,CTEtprocedebatfummoftudiotemplicoftrudio.pr?#

^ ^ dicantibus aggeo & zacharia fecundum mandata dei.Et cum voluntate cyri SC  darij regum edifica# Septe annis edt

tum eft feptem annis.Nono autem imperif anno darij vicefimotertio die mefis duodecimi quem he /ficatum tefnplš
br?i vocant adar macedones diftrumffeniores SC  magiftratus iudeorum facerdotes Sc  leuit? Sc  reli# fecundum.
qua ifraelitarum multitudo poft captiuitatem pro renouatione veterum bonoru SC  dedicatione ob#
tulerunthoftias thauros centum:& arietes ducentos/aqnos quadringentos:& hircos duodecim pro
i.efdre duodecim tribubus/nam tante funt tribus ifrael pro fufs vnaqu?q; peccatis.J^Sacerdotes vero SC  le#
ca 6>  uit?fecundumIegemordinaueruntianitoresperfingulasianuas.Nam edificaueruntiudeitempli lanitorestempli
?.efdre P ortlclls incircuitu interioris facrari.CUVeniente autem diefefto azimorum primo menfequem ma# Feftum ažimo #
ca,7, ce dones xanthicum nos autem nilan nominamusiomnis populus ab agris in ciuitatem cofluxit:dief tum celebrafur.
q;feftosfandificaticumfuisvxoribus&fiti)sfecundum patriamlegemcelebrauerunt,Sacrificium CCPufchafacri#
etiam quod pafcha dicitur quartadecima die eiufdem menfis immoIauerunt:8i per feptem dies nul ficium.
lis abftinuere delitijs.Holocauftum etiam offerentes deo facrificabant agetes ei gratias quod iterum
(j  terr? patri? fu? legibufq; eos reftituiffet.mentemq; regis perfarum propitiam eis pr?bere dignatus eft
fet.Quibus rebus ammonitiideo nimis munifice SC  locupletabiliter immolabat,C[Habitabat autem
inhierofolymist8£ optima alias optimatum gubernatione regebantur.Nam facerdotes tradabat eo Regimen iaded
rum negotia vfq;quo regnare contigit nepotes afamonei.Nam ante captiuitatem SC  tranfmigratione tum per facerdd
a faul & a dauid. qui primi imperium gentis iudaic? fufceperatalia illis erat forma reipublic? perqui, te s,
gentos triginta duos annos menfes fex dies decem. Ante hos autem reges.pr?fules eos regebat qui
appellabantur iudices Sc  monarch?:8f hac republica vfi funt annis plus quingetis.poft mortem moy
fi SC  ducis icfu.Hec quidem redudis a captiuitate iudeis temporibus cyri Sc  darij omnia contigerut.

CSamarit? vero inuidi vel molefti aduerfum eos eredi multa in iudeos operati funt diuitijs conff# Samarit? iudeis
dentes Sc  cognatione perfarum:quoniam ex his fuerant progreffi,Nam quanta iubebantur a rege im, inuidi multa in
molationis caufa de vedigalibus pr?ber jfnullatenus dare volebant:&pr?fedos equitum fauentes fi eos mala opera#
bimet in hoc Sc  cooperantes habebant aliaq; multa quibus nocere iudeis per feaut per alios potuif# ti funt.
fent non eos pigebat efficere. ([Flacuitigitur hierofolymis mitterelegationem ad regem dariu:quo
accufarent famaritas. CFegatus ita<j miffus eft zorobabel, SC  ali/ quatuor de magiftratibus.Cuvero

&ffler«jrf* 3 ofep 8 f tut*ef itbii

tandam adequitum prfrectos SC  cimam lamatif qug nuiuimoai erant ictipta,K.ex danus tanganesc
Audita famari# fambane prffečtis equitum SC  fadrace SC  vclueni famaritis Sc  reliquis conferuis eoru in famaria con#
tanim per iude# ftitutis.Zorobabel &ananias & mardocheus legati'iudeorum vosaccufanc tanqmoleftos fcimpe,
osaccufatioe rc dientes terapij conftruftionem!& nullatenus velle prfftaread hoftias(quo$ vobis prfdpimusjfum#
fcribit darius. ptus.volo igitut vt legetes prg fentem epiftolam prpbeatis his ex regalibus thefauris 8C  tributis farna/

tie oia quf illis ad immolationem funt vtiliaquemadmodum vobis facerdotes indixerint: vt non prj
termittant djuinis faaifidjsjŠC pto me SC  pto petfjs fupplicare deo. Epiftola quidem hf c cotinebat,

^te%yu^
^Defunfto dario
it ege eius filius
Tcerxes in regno
fucceffit bonus
iudeis.

(£Defundt:o dario rege Xerxes virturibus omatus filius fucceffit ei regno a quo efdras legis do#
&or verus diledus commedaticiam epiftolam obtinuit K ababilonia ad hierufalem afcendes mul#
tos fecumadduxitqui regis habens fauoremabomnibus amatus ieiunium indixit trium dietum 8C
hoflias deo obtulitaccufatifq; apud eum facerdotibusf qui tranfgreffi patrias leges alienigenas vxo#
tes duxerunt;ftcuitft tranfgreffores culpans alienigenasabifcere precepit, leges quoq; rogatuspopu
lo ab ottu vfqj ad mediam diem legit & flentes populos redire ad propria SC  a Iachrimis iuffit ceffare

Capitulum feptimum.

Atio autem defunftoifilius eius xerxes regnum fufcipiens.voluntatis paternecolen,

di Sc  honorandt deum heres apparuit. Omnfe namq; faciebat quf religiorus erant
natremo: fecutus-& iudeis liberaliter vtebatur.fTPer illnd *pmnu« nnW#>nc fiu> i^efdre

patremq; fecutus:& iudeis liberaliter vtebatur. CTer illud tempus princeps fuit fa#
cerdottim filius hiefu nomine ioachim. Erat autem & in babilone vir iuftus SCglotia.  ca, 7 •
magna potitus apud multitudinem primus populi facerdos nomine efdras. Q_ui ca
legum moyfeos intcgram haberet experientiam xerxi regis amicus eft fadus.ad hie i.efdie

rofolymam autem afcendere deliberans '& deducere fecum quofdam a babilone iudeos a rege po# ca.8.
pofcit epiftolam fibi ad fatrapas fy rif dariiper quam notitie eorum quis cffet intimaretur.rex autem
ad fatrapas huiufmodi direxitepiftolam.Rexregum xerxes efdrf facerdoti & lectori legis dei falu#
tem. Opus effemef dementif putans apudeos qui volunt exiudeagentevelfacerdotes/velleuitas
fub noftro regno conftitutos pergere ad hierofolymam preči pio fi defiderantl vt eant quemadmo# E
EpVcexeplum, dum SC  mihi SC  feptem confiliarijs meis vifum eft/Q,uatenus vifitentiudeamfecundumrituslegum
dei;& portent dona deo ifrael qup deuoui ego SC  amici meiiaurum etiam Sc  argentum quantum in#
uentum fuerit in terra babilonif deo dicatum/hoc.omne ad hierofolymam deportetur pro facriffcifs
deilnecnon SC  quodcunq; volueris vel ex auro Sc  argento conftruereliceattibi cum tuis fratribus fa j
cere.vafa etiam facra qug ribi tradita funt difpone: SC  quicquid mcnte cogitaueris vt fiat impedia in
his iuffimus vt exregalibus thefauris efficias. Scripfi etiam cuftodibus peamiarum fyrie Sc  phenfcg
vfdiligentiamhabeantdrca ea quf per efdram facerdotemvel le&orem legum dei mandata nofcu#


tur.Igitur de me nequaq/aut de nepotibus meis iram deus affumatomnino precipio vfq; tritici  mo# F
dios centum deo fecundum legem dari a v<

ium legem dari a vobis)vt facerdotibus leuitis ac facris cantoribus.& ianito#
Audoritas a re# ribus ,facrifq; feruis SC  templi fcribis nullomodo aut tributa imponatis.aut aliquid captiofum autone;
ge collata efdr^. rofum.Sed etiam tu efdras fecundum dei fapientiam cenfores ordmaqui omni fyrif SC  phenice tua ucfjre
legem fcientibus iudicent. eamq; difcendam ignoratibus trade.Et fi quis ex gente tua dei fui legem ca. 7,
vel imperatoris tranfgreflus fuerit puniatur: Sc  non tancj ignorans videatur tranfgredi: fed cogno# j.efdre
fcens audadernegligere comprobetur. Ergo huiufmodi contemptoresautmortcautpecunifscon/ca.8,
demnentur vale,<[ Tune efdras hanc epiftolam accipiens letatus deum adorare cepit:& regis beni#
uolentif ipfum confitebatur audorempdeoq; omnes ipfi gratias dicebat efle referendas-Legens au
tem epiftolam iudeis babilonif conftitutisieam quidem fignauit:exemplum autem eius ad omnes if r.efdre
raelitas mediam inhabitantes tranfmifit- C Hi vero cognofcentes regis circa deum pietatem: SC  fa# ca.7.
Efdras'regis ha uorem quem in efdram habere probaturiomnes eum dilexerut.Multi quidem facultates fuas ad ba j.efdte
bes fauorem ab biloniam deportantes venerunteupientes ad hierofolymam defcenderc. Totus autem populus if# ca,8.
oibus amabatur tael in illa prouincia permanfit. Ideoq;due tantum tribus confiftunt per afyam 8feuropa obfequen//
tes tomanisidecem autem tribus hadenus trans eufratem commorari probatur: quarum multitud/#

>. nes ineftimabiles minime pofluntnumero comprf bendi. ([Venerunt etiam facerdotes ad efdram

^  Efdras ieiuniu? & leuitf SC  ianitores:cantatorefq; ac ferui faeri. duos congregans de captiuitatetrans eufratem tri# j.?f tfrc
trium dierurn in bus diebusmoratus/ieiunia eis impofuit/vt deo vota pro falute perfoluerenpne quid in via pateren# ca.8,
dixit, tur aduerfum aut per hoftes/aut per aliam quandam diflficultatem forfitan accidentem.Nam efdras

regi prfdicensquod deuseosperduceretfiamnon petitqui eos precederent equites.Etpoftq vota
perfeceruntiab eufrate furgentes die duodecima primi menfis feptimo imperij  anno xerxis ad hie#

n

A cerdotahg

i.efdtc j 3 | en ta du<
u erant.
r os tredcci'
p U rgati°n c
c^regta s  1"

.. omneopui
t' efdte  ptoceffetu

ca fj’# t emC ‘ us ^
3- eWte  tarumtrai
ca,S, p e tebant<
uolueret.f
ran sfefep

cipeteteis
Concurreb
i([Cum3  m

/ (juitates ren
o ptiuitate ler
jmpenderei
i.efdtfji nac0 mn

Ca  cunčtis luge
b e . dre  folymitanu«
c ' ' (uadebatq;
dite conteiT
litarum iut:
fcipiens ve
eliab&nih
tioneiubet
auttresdie;
diciafeniori
menfis lecut
co templi co
q  criminabatu

i.efdte^dcogta

ca,to. le dabundai

ea.io, u
3.efdte oportetedic
ca,s, ™°nis,&f<

ceperunt qi

fecundimer

J.efdre ^
mo  teseasiu

ca,9, tes  easillico

_

*■*»**»©

draspurgai
tabrantes &
efdram roj
diam diem

.* Ml

t

^hbu

1  v k

—c

T^' v, - nw P';

"tttocunbjJ

cfOie

jBcanffumtatfbus

Jfo.c.

■ t.

■ ••“efdrailegij^
"'•Ucendfsmui,

1 f fr,un, ^ifrum8c
■ ,Pni gfnasvxo4
'‘1'foparuspopu
trmui lullit C eflare

tJf 1 ^P af emfcolen /

;;r  rchgforus erant
‘'Ptinccpsfuitfa#'#

1  Mu* fcclona »7,
•'lvlr3s.Q^uica
l " tJrtusiadhic Mt

• ^ a rege po* ca,8,

’• irnurrMautem
*«ti legi* dei laluo

• '"tosvellcuitas
:tirtquenv.\dmo> E
.mdumntuskgum

m quanhimin#
fin',it juofacnffajs
'•nruhfratrihusfa;

impedialn
*n nnfKphenicf
ifim.indannofcu/

• v■spmticimo# F
ut« nbus. (C iifflitO/
lutonej

t c ti  plicrucf tul >4

*a»drifiiiiegem;c%
, . idcogno*

• - mipecunijscon/C* 5 '

l fprt:#l*gj sben k

*££****

t ofoIymara petuenerunt quinto mcnfe eiufdem anni.F.t illico efdras cuftodibus pecuniarum dc fa*
cerdotali genere exiftentibus reftitut^facras pecunias argenti talenta fecenta quinquaginta,vafa at
i.efdre S entca  talentorum centum.vafa aurea talentorum vigintuK vafa eraauro meliorahabentia pondo
ca.8t ta ^ enta  duodecim. Hgc namq;rex & conftliari/eius:& omnes ifraelitebabiloniam habitantes dona,

uerunt.CICumq; efdras eas tradidiffet facerdotibusiobtulit deo legitimas hoftfts.holocauftum tau/ Efdtas hoftias
ros tredecim/pro communi vero populi falute arietes noningento^agnos očtoginraduos.hedos pro obtulit deo,
purgatrone deličtorum duodecim.Regis quoq; difpenfatoribus ac prgfečtis omnibus fyrif 8C pheni<»
c^regias litterasobtulit/quidenunciationemeiusagere compellebantur: gentemq; honorant Kad
i.efdre om ne opus bonum cum eis elaborabant. CHgcigiturquemadmodum 8cipfeefdras deliberauerat Accufantur alu
c ' a 9 >  proceffemntideo eum/vt arbitrordignum in his qug voluit iudicanteipropteriuftidam ac benignita q U i facerdotum
?.eid*re tem eius^uempaucotemporetranfeuntemaliquiadieruntaccufantes.quidarafacerdotum &leui* SC leuitarum ef«
£ a  5 1  taram tranfgreffi funt patrias leges vxores alienigenas ducetes: SC  genus facerdotale confundentes. dr?q> tranfgrefr
Petebantq;vtlegibus iubueniretme communis iuper omnes veniesiraicalamitatibus iterum eos in« fifunt patrias le
uolueret.Que cum audiffetfmox prg merore veftcm dirupit:&caput barbamq; contumeliofe dilace/ges qui facerdo
rans fefe proftrauit in terram/quod tale facinus primates populi commififfent:exiftimans quia fi prgjale genus con #
cipetet  eis vxores cum earum filijs deferere.nemo eoru obediret:&ideo permanebat in terra iacens, ftmdefttes alie >
Concurrebant autem omnes meliores ad eum: & dolorum eius in his qugfa&a funt participes erat, nigenas duxe*>
i  CCum autem efdras a terra furrexiiret/&manus ad celum tetendiffet dicebat. Confundor quidem ran 1  vxores;
i  a deo propter populi deličta veniam fufcipere. qui etiam de fua memoria parentum noftrorum inf *

J  quitates remifiifet.Rogabat vero deum qui femen aliquod & reliquias ab illa eoru calamitate vel ca* Flents omni po
B  ptiuitate feruauerat & rurfus ad hierofolymam 8£  propriam terram reftituerat:qui& reges petfarum pulo ichanonfe
i efdre im P en dere eis mifericordiam preparabat:vtveniam folita pietate concederetffe vero morte quidem usf qu{ iti biblia
ca io. digna commifiile/bonitatisautem deieffehos tales a tormentis eripi.CEQ.ni P°ftq orandoconticuit fechemas dicif)
Ajj g cunčtis lugentibus qui cu vxoribus SC  fili/s ad eum couenerant/quida achanonius noie pritnus hiero cognofcetrs pec
c 3 folymitanus accedes ad eu dicebatfpfos quide peccaiTe cohabitantes cu alienigenis vxoribus. per* catum fe & fuos

* fuadebatq; eis oes iurare quatenus fuas vxores cu ! earu filifs amouerent. & hos punirent qui legi obe, peccaffe confite

dire contemnerent.^Flexus igitur efdras fecit principes tribuum Sc  facerdotum&Ieuitarum & ifrae tur &  vxores a#
litarum iurare:quod vxores fuas SC  filios fecundum achanonij confilium incunčtanter abijceret.Su mouere,
fcipiens vero facramenta ftatim egreffus e templo ingreifus eft habitaculu iohannis filij eliaflb alias
eliab Sc  nihil penitus lilo die propter merorem comedens ibidem comoratus eft.Fačta au te pr^dica?
tione iubet omnes qui ex captiuitate redierant ad hierofolymam colligi SC hos  qui non ante biduum
aut tresdies occurriiTent alienari a multitudine:& fubftantias eorum auferri decernensfecundum m
dicia feniorum.Gonuenerunt itaqj intra tertiam diem ex tribu iuda & beniamin in vicefimo die noni
menfis fecundum qui hebrgos fileos fecundum raacedones appelleosvocatur.Cumqj in fuperiori lol  ([lEfdras leguj
co templi confediffentpr^fentibus fenioribus SC  propter genus vehementer afflidis/furgens efdras trafgreffores crU
C  criminabatur illos qui prgter Iegis confuetudines alienigenas duxillet vxores. Nuc ergo fačluros eos minatur SC alie »
efdre rem  deo gratam Sc  fibi vtilem dicebatifi vxores eijcerentur.Cuq; omnes id fe perfe&uros clamarent .nigenas abijce* \>
ca o ^ a bnndantem effe multitudinenytempufq; hyemale SC  hoc opus non vnius aut duorum efTe dica: re monet.
eMre oporteredicebanfvtduces Kalij qui non cum alienigenis habitabantvxoribustempus acciperetdi Eijciunt alieni #
re  lationis.K feniores cohabitantem cum alienigenis multitudinem vifitarent.CCuhfc decreuiffent;: ;jfnas Vxores,

‘ 3  * ceperunt querere a primo die melis decimi eos qui cum alienigenis habitabant vfq; ad primu diem;

fecundi menfis:K inuenerunt multos ex nepotibus pricipis facerdotu iefu/K fratru eius facerdotuny
c Mre ® l euita nim ac ifraelitarum qui vxoribus filijTq; earum dilečtionem magislegum fuarumprgponc.i* Rogatus efdras
ca 9 16 tcs eas  ® co  refutarent.Q.uo fačto hoftias placantes deum immolatis arietibus obtulerunt,Q.uorum leges mofaycas
nominaminime vifumeftnobis dicere necellarium,<£lgitur prgdidum nuptiarum peccatum lic ef, populo legtc ab
dras purgauit. vt de cetero hfc confuetudo non permaneret.Septimo vero menfe cenophegiam ce* ortu vfq; ad me
Iabrantes Ktoto tune populo congregato. afcendentes ad fuperioratemplifuper orietalemportam dram diem,
efdram rogabant vt leges eis moiaycas legeret.Q,ui ftas in medlo populita folis ortu legitvfq; ad me/
diam diem.Et cum audiffent recenfitas leges/iufticiam quidem ad prgfens SC  in pofterum doceban /
tuijfle prfteritis autem:gemebant.lachrtmafq; fundebant.Et recordati funt filegem cuftodtffent: ni
hil ex tot fupradidis malis perpe flt fuiffent. fi Cumq; videret efdras lic eos afflidostprfcepit eos ad
fuadifcedere/Ka lachrimisabftinere propter feftos dies in quibus minime liceretaffligi, Hortaba*
turq; magis ad epulationes conuerti.K facere qug funtgrata SC  couenfentiacelebrationiprffentipe
nitentiam vero K mellitiam de prioribus peccatis habendam K obietuandum nequid in pofterum
eis fimile proueniret, Pofta vero eos efdras hortatus eft ceperunt habere leticiam, Cumqj hoc per

n,iuj.

?ltl)cr.yf.3ofepJ)( tabel ^tfttnla Ubit

dfcs odo in fuis tabcrnaculis egifient:ad propria difcefferut.Iaudantes deum pro emendatione com,
Mors efdrg. munium peccatorum: efdreq; gratias referebant.Quem contigit poft glodam quem apud deum ha D

buerat in fenedute veneranda finire vitam: & in hierofolymis cum multa fepeliri Iiberalitate.

CHISTORIA LIBRI Neemie incipit qui in biblia fecundus Efdte dicitur. .

CNeemias iudeus captiuus xerxis regis ptncernat audita hierofolymorum propter defedum mu,,
rorum defolatione;fimiles ad deum pro populo orationem fiidit. Q,uem triftem rex profpicienstrk
ftiti? caufam inquirit/quo patri? defolationem SC  murorum ciuitatis ruinam fiens caufam effe dicen /
te ftatim rex reedificandi muros facultatem & ad fatrapas fyri? commgndatitias litteras condona#
uit qui a babilonia hierufalem cum multis contribulibus veniens populum manifeftata prius faculta,
te fibi a rege obtenta ad vrbis reedificandos muros animatus eft. quo audito ammonit? moabit? SC
famarit? impedire volentes infidias moliebantur volentes etiam neemiam occiderelfed conftantes
iudei vna manu gladium tenentes felia autem edificantes opus duodecim annis peregeruntquibus
completis neemias SC  populus deo facrificauerunt muris itaq; reftauratis munificetiffimus neemias
Neemiasiudeuf defunduseft. _ Capitulum.vitf.

captiuus xerxis
ipicerna (audita

ftiero.delolatio#

ne propter defe#

Vb idem tepus SC  ioachim defundo principe facerdotu: filius eius eliafib in principatu fa
cerdotalem fucceffit.Q_uidam autem ex captiuis iudeis xerxis pincerna noie neemias oc# Neerni
currens quibufdam peregrinis ante metropolim perfarum fufis ex longo itinere ad duita as ‘ c,I °
tem intrantibus & audiens eos adinuicem hebraic? loquetes confulebat vnde eflei\t pro#
dummurofum )  fedi.IIlis autem refpondentibus fe a iudca veniffe:rutfus interrogabat qualiter fe haberet eoru raulti,,
fieuit SC  ad deo $ tudo 8C  metropolis hierofoIyma.Cumq; dixifient male habere duitatem 8C depofitis in folum muris
orarione ero po multa mala gentes in c/rcuitu pofitas inferreiudeis/S die tota percurrere deuaftantes prouinciam SC
pulof:id<£> node tanta mala conficere SC  multos a prouincia vel ab ipfis hierofo!ymis captiuos adducere.vtony

N-, emiam trifte nes vi? fingulis diebus plene inuenirentur cadaueribus occiforumitunc neemias pro fuorum calami
videnteregetrk tatefleuit.Et attendens adcelum dixit.Domine vfq;quo defpicisqu?noftra patiturgenerado.Sicra E
fttti?caufam in# pina vel fpolia fumus omnibus efFedta.Remoranti aute eo in porta SC  h?c deflenti: quidam nunda#
qu?rentefignifi# uit iam regem accumbere pr?paratum.Q.ui ftatim/ficut erat illotus:ad minifterium poculj regis fefti ,Neemi
cauit eineemias nauit.vt verotex cenauit:fuauitateplenus ad iuuenem refpexit meftum:8£ querebat cur triftis effet, as.cs.i
prime defolatio Tune ille deum deprecatus vt gratiam ei quanda poftulanti pr?ftaret: quomodo inquit poffum tibt
nem SC  muroru 3  rex non tališ non apparere neq; animo non dolete dum audierim patri? me? hierofolymorum l qua
duitatis ruinam SC  monumenta SC  fepulehra meorum funt parentu muros in terra iacentes Sc  portas eius incefas.Sed
qui<jfacultatem pr?fta mihi proficifcenti muros reftituere:partemq; tepli cadentem denuo reconftruere.Tfic rex an
reedificadi mu# »uit dare fe donationem ei quancumq; fupplicalfet. SC  ad fatrapas litteras deportadas quatenus eu
ros obtinuit &lit honorar ent.& omnia qu? opus haberet ei pr?berent.dicens repelle triftitiam& de reIiquo gaudens
teras commeda nobis miniftra.Igitur neemias deum adorans SC  regi gratias agens: meftitiam vultus confufionemq; F
titias habpit 'ad fuam pollicitationis hylaritate mutauit.CPoftero autem die conuocans eum pr?buit aflyrie alias fy
fatrapas. ri? Sc  phenicis SC  famarie pr?fedo addo epiftolam deferedam.in qua de honore iuuenis SC  de impe#

Oeatio neetni? dimentis edificationis mandauerat exhibendis.C Veniens ergo ad babilonfam SC  multos getisfu? Neetai
ad populum fu  fponteeum fecutosadducens ad hierofolymam peruenit vicefimo quinto anno regnatexerxe:& de as.ca-t
gnificatiua pote monftrans epiftolam porrexit addo SC alifs pr?fediscquitum:& congregasomnem populum adhie/
ftads fibi a rege rofolymam ftetit in medio templiitalem ad eos effundens orationem.vos fdtis viri iudei deum quk
conceffa. ' dem in memoria patru m abraham ifaac &:acob permanere:&per illorum iuftitiamnonderelinque
Muris menfura re prouidentiam noftri Vnde Sc  adiuuauit me vt acciperem a rege poteftatem muros noftros reedifi#
tisdiuiduntope care.acreiiquampartemtcmplirefi'cereVoloautevos vicinarum gentium certejcirc inimicitias: SC Neerni
ra populo & in# quia fi cognouerint magnifteenter nos edificare parati refiftent Sc  multa moliuatur.vt nos impedire as,ca.j
cipiut ipfos ree# pr?ualcant.Primum ergo in deum confidere debemus^ui illorum inimiciti js poteft refifteremec die
dificate. varo nec node ftudium edificandi relinquere: dum tempus oportunum exiftit,CICumq; h?c dixif#

Audientes am # fet-iuffit g£ magiftratibus muros metiri.8£opera diuidere populo per vicosciuitatis fecundum vniuf#
monit? SC  moa# cuiufq poflibilitatem.PolIicitus eft autem Sc  femetipfum cum fuis feruis edificationem adiuuare.So
bite SC‘  famarit? lutaq; contione iudei ftatim opus aggrefli funt/iudei vero didi futex die queababilone profediiut
' murorum edifi# ex tribu iuda qu? prior ad illa loca peruenerat/vnde SC  ipfi SC  prouincia tali appellatione vocitantur
cationem impe# C Audientes vero murorum edificationem accclerari ammonit? ac moabit? vel fam 3 rit? Sc  omnes Nec®
dire volentes in qui inferiorem fyriam habitabantfiiolefte ferebant SC  meditabantur infidias contexere quatenus vo «s,c,+
fidias meditaba Jun ta tem eorum impedirenttnultofq; interficiebantiudeos. Ipfum vero neemiam dilacerare quere#

tur neemiam oc,
ddete«

J

bant quofda alienigenas conducentes qui eu perimeret-Preterea in timoreSC tremore SC  turbadifper n
fis rumoribus eos mittebat:taq multis getibus paratis cotra eos arma ,pferre qbus turbatirumoribus



beder SDe antfouftatibUB

:Jo.cj

**fls

m mu,,

'picjcnstri,
"^dicen,
■condona,

'"us faculta,
»noabitf &
c °nfhntes
ttJ ntquibu s
Usi  neemias
'nilum.viif,
'nicipatufa
ccm/as oct  1
'c ad ciuita *foao
dFc/^pro,
corumultt,,
»tammuris
uindam Sc
cetc.vtoiry
umcalam/
raho.Sicra E
imnuncia#
a regjs fefti ,Neer.
tnftiseflct. 3SiCi,i
: polTum tibi
'.vaiorumiaua
»'j medte,Sed
r.Tncrexan
ouatcnus eu
itioeandcns
ifunoncmqj F
iTvricalias !y
Kdeirape#
tosgerisiu? Neffi
: xoxe:«dc astf
,m!um adhic/

Id deum qui#

ndcrclmquc

•rosrccdifi^ , ,
l0S  jmpcdire

; rtcrc.nec dif
, n ,;hfCdU^

Jdumvfliufr

“ jdiuuire.^

' :  , - taritur

“tl#«*

' !crU 5 v ° tofii

<q ufte>

Sadifp ef#

.Lnot^ us


conftru&ione peng reliquerat.Neemias nullo modo his gmotus ftudium dereliquerat fed cuftodie
caufa fiorpotis fui agmine fatellitum circufpedus finevulnere pmanebatioperis defiderio tribulatio//
nem no fentiens.Ita fiquidem intentus agebat 8£  prouidebat fug faluti non timore mortisdedagno
fcens poft fuum interitum minime cocedi fuis duibus muros conftruere.,Vn precepit in pofteriLvt C! Edlff cateres
arma gdificatores accindi fabricaret.lgitur edificatores vel impenfaru pordtores: gladios habebat^ gladios 8C arma
Clipeos iuxta eos poni decreuit.Buccmatores etiam quingentis pedibus ftatuitiprgcipiens vt fi ho gdificado habe
ftes apparuerint fignificaret populo quatenus armati refifterentne eos nudosinermeiq; oppugna# bat SCc.  clangen
rent.Ipfe autem node circuiens duitatem.minime aut operihus aut fomno aut dbo fatigabatur.Ni te bucdna,
chil autem horu fuauiter/fed fub neceffitate vtebatur.CQ_ uos  labores fuftinuit per anos duodedm Duodecimanis
& menfes quatuor:nam tanto tempore hierofolimoru funt muriperfedi.Odauo autem &vicefimo muri hierufale
anno SC  menfe nono imperij' xerxe poftg muri perfedionem acceperuntmeemias SC  reliqua multitu funt reedificati
do facrificauerut deo pro eorum edifi'catione;ac per odo epulati funt dies, CGentes igitur que fvri quibt* copletis
amhabitabataudientesfadamconftrudionemurorum;grauiterJagebantur,Meemias!autemIndiji Neemias &po#
tate videns paucos homines habitate, rogauit facerdotes SC  leuitas vt vicos relinquetes migraaent pulus facrifica#
ad ciuitatem Sc  in ea manerentfabricas eorum domicilia proprijs expenfis. Populum etia agros cp .uit deo &c,
lentem decimas fruduum ad hierofolima milit olferre.vt habentes facerdotes SC  leuit£ alimenta per/
petue religionis iura non derelinquerent.Et hi quidem libenter fequebantur decreta neemie: ciuita^Muris reftaura# 1
tem vero exinde cotigit hominum multitudine compleri.Multa etiam talia bona SC  laudibus digna tis  Neemias mu j
cum fumma feciffet muniffcentia neemias ad fenedutem perueniens vir benignus SC  natura iuftus nificentiffimus l
atq; munificetifiimus erga propriam gentem defundus eft.qui in memoria fui eterna muros.hiero# defundus eft*
folimitanos reliquit.Hpc ergo fnb imperio xerfe funt ada.

HISTORIA LIBRI HESTER INCIPIT.

. CSfrus qui didus eft Artaxerfes i biblia AiTuerus patre xerxe mortuo fucceffitin regno fub quo pe
ne deleta eft gens iudeoru qui diuitia^ oftentationem per centum SC  odoginta dies patans fuos c5/

B prouinciales feptem diebus delitifs faginauit in conuiuio quod munificentiffimu fuit.!Regina quo<«
q; mulierum couiuium in aula colIegitquam rex couocatan^vt ad fuumveniret couiuium & recufan,
tem habito perfarum confilio abiecit a confortio.Triftem vero de vxoris abfceffu regem amici con#
folantur.SC queri puellas regi pulcherrimas faciunt)ex quibus pulchriorem rex accipiat vxorem.

Capitulum.ix.

Efundo vero xerxe:regnumad filium eius cyrum (quemgrgci Artaxerfen vocant) qC, s  x jjo.
contigit tranfferri. Q.uo regente perfarum imperium/ periclitata eft tota gens iudco" « ArMxeif ° '
rum cum mulieribus 8C  filijs. Caufam vero paulopoftdemonftrabo, Nam decet prio . n ,5 S 1
, mum de rege difterere:queadinodum iudcam duxit vxorem de regio genere:quam ms mort Q  U
|noftram'dicunt feruaife gentem.Nain cum regnum Artaxerfes accepiffet SC  ordinaf-^ P a l

pfet ab India vfq; ad ethiopianvcentum SC  vigmti feptem fatrapas tertio imperij lui ^ * uc i"^

annoiamicos fuos & gentes perfis fubiedas cum ducibus earum magnifice pauitificut regem opor« * _ / . u . _

tuit. Q.ui diuitiarum oftentationem per centum & odoginta dies paraueratipoftea gentes ac lega# - r . , ee

tos eorum in Sufis per feptem dies delitijs faginauit. Q_uorum conuiuium huiufmodierat inftru #

C dum.CETabernaculum enim fixerat ex aureis argenteifq; columnisvela purpurea fuper eas exten# ^ .. . l )  ucrl
densivt multa milia difcumbentium operirent. Miniftrabatur vero poculis aureis SC  lapidibus pre« ^ ^ j a . XCr ^

ciofis: ad deledationem fimul SC  fpcdaculis pr^paratis. Prgcepit itaqj SC  miniftris ne cogerent eos ^ &  ® crl «

bibere potionem eis offerentes/quod apud Perfas fteri lolet: immo Sc  concederenc cuiq; difcumbe# E . m  S m “
tium/vt quemadmodum vellet epularetur. Mifit' autem per omnem prouinriam denuncians vt o# 1 . ’ -  . -

hefc. i pera relinquerent: multifq; diebus pro eius imperio letarentur. C Regina quoq; mulierum con# ^ f  .  c£>
uiuium in aula collegit. Q,uamrexpradentibus volens oftendere/adconuiuium iuffitaccedereipul Q2 ^ 1, ” a 9 e

Heiter

ca*t>

chritudinecundas mulieres prgcedetem. Q_ug pro legum perfarum cuftodia/prohibentium ab ex#

us reginavafchi

traneis alienas iugales alias coniuges videriaion acceffit ad regem.Cumq; fepius eunuchos ad eam - , f  -

mitteret inuitantes/nichilominusfuum deneganspermaii'taduentum.Vnderexira comotusfoluit ar  . .- u
conuiuium.& ad fe conuocans feptem perfas apud quos legum mandata feruatur: accufabat vxore ven,a couulIU ;
dicens qualiter ab ea fuiffet contemptus cu fepius ad conuiuium vocaretur.nec femel paruilfetPre# teCU  *
cepit ergo vt pronuciarent contra etrm quandam legis definitionem.Tunc vnus ex his nomine no#
cheus alias Manucha Iocutus eft dicens/no ipli foli hanc iniuriam fadam fuiffe fed omnibus perfis
periculum vite patientibusrvt turpiter a fuis contemnantur vxoribus.Nu!!o enim iam pudore tene#
buntur:exemp!o regine fuperbiam aduerfum te omnium redorem habentis.Et ideo hortabatur vt
eam qug fic iniuriata fuerat rege maximis damnis afficeret: SC  hoc fado cundis gentibus denuncia#

£iber.)cj.3ofepl>iiuttt

ifuftojfa libK

ne amici eiusco re cofedum perfuadebanfvt memoriam quidemvxoris SC  amoremnichil profututum deponeret:& ca t i
folatur SC  queri queretet per vniuerfatn tetram virgines decoras: ex quibus pulchriorem haberet vxorem: extingui
puellas regi fact enim prforis fic poife cupidinemfalia introduda; (C  defiderium paulatim a muliere proieda fubtta»
unt pulcherrias dum ad cohabitantem pofle conuerti ,Hoc fiexus confilio:ftatim quibufdam iuffit de palatio elige#
ex quibus pub r e  prf cellentes pulchritudine virgines:8£.ad fe deducere.

chriore accipiat Congregatis multis puellis puella quedam ambobus orbata parentibus apud auuculum Mardo#

rexvxore*

Pnlchritudo he
fter mardochei
neptis.

cheum in babilonia nutrita hefter noie omnes pulchritudine fuperans ad regem adducitur/qua rex
fuper ceteras fibi placentem legitimeduxit,vxorem.Cuius auuculusMardocheus de babilonia Su#
fim veniens/infuniatores per hefter regi prodidit quod rex annalibus fcripfit. Capi,x.

"' Vmvero congregatf multf fuiffentinuenta eft quedam puella in babilonia ambobus orba^Heftet

ta parentibus quf apud auuculum nomine mardocheum nutriebatur.Is enim fuerat ex tri ca,i
bu,beniamin.Omnef <5  primas iudearum hefter fhoc enim ei nome erat) pulchritudine fu,
perabat:8£ gratia vultus fui refpicietium magis deledabat afpedum.Quf tradita cuidam

eunucho pro diligetia cunda:rerum prouidentia fruebatur. Affluentia aromatum odpre SC  largitate
vaguentois/quibus corpora vtun? irrigabaA$& his fruebaitur per menfes fex:nuero quadringente,

Cuq$ putaffet virgines per prgdidu tempus diligentifJfatis habuiffe: SC  dignas iam regio fadas cfle
cubiculoper fingulos dies ad cocubitum vnam regi mittebat:qui poft concubitum ftatim eas ad eiu
Hefter fup čete nuchum remittebat.f^Veniente vero ad eum hefter:deledatus eft in amorem incidens puelle: Sc le*  E
rasvirgines pia# gitime eam duxit vxorem:8£; nuptias celebrauit imperij lili anno duodecimo menfe qui d tcii  adar.
cuit regi quam C Deftinauit aute per omnes gentes eos(qui aggari dicunturjprfdpiens eis,p fuis nuptijs fefta cele ,
legicima duxit brare.Ipfe autem perfas SC  primos gentiura pafcebat per totum menfcmtpro nuptijs fuis.Quam ca
Vxorem. introduxiflet ad aulamicorona eam induit.habitauitq; cumjeo hefter minime ei procedes ex qua eb

fet natione.Trafiens autem SC  auuculus eius a babilone ad perfica fufim/& habitans illic ftngulis die*
Mardocheus bus in palatio commorabatur:requirens qualiter puella conuerfarettu/quam tanq filiam diligebat.
de babilone Su <£Cumq; legem rex pofuiffet vt nemo familiarium ad eum non vocatus accederet.cum fuper foliu
fimvemc fedcret/fedebat itaq; etiam ipfe tžx virgam auream ferens,Q_uam eum aliquem liberaoe voluiffet hoj

rum qui non vocati veniret porrigebat ei.Sc  cuin tetigiffet vitabat periculum mortis. De his quidem
a nobis fufficienter didum eft. ^Interiedo vero temporednfidiatibus regi bagatho alias bargatha Hefter
SC  theodefto bargani/eunuchus feruus alterius eunuchorum^enere fudeus eum intellexiflet i(idias /  ca.i
Mardocheus p regine auuncuio indicauit.,Mardocheus autem per hefter manifeftans infidiatores prodidit regi.
hefter infidiato Rex vero turbatus^ veritatem inuenien^eunuchos quidem crucifixit: mardoeheo autem tune nichil
res regi »didit pr?ftitit,quis falutiseiusnuncius extitiiTet,nomen tame eius annalibus monimentis inferi prf cepit:
quod rex anna# & in palatio eum permanere/vt amicus regis neceffarius exifteret.

Iibus fcnpfit. Ama a P u ^ rc g em  exaltatum oibus adorantibus/mardocheus contemnebat ; vnde contra eu omo p  ,

nefq; iudeospdium exercens Aman eos regi accufat genus eoijj delen'|)Curans/K mandatu regium
pro ipfis extimadis vbiq; fecit publicare.Q_uod cognofcens Mardocheus rupta vefte cinere pfufus
ciuitatem circuiens eum clamore lamentabat .Quod eum regimej« fuiffet nuciatum/ad Mardocheu
mittens querit trifticif caufam. Q.ua cognita hefter Mardocheum inuitare Iudeos ad ieiunium tri *
duum mouet^& fe fimiliter facere promittitatq; prgter legem adire regem/etiam fx mori debcat.

Capitulum.xj, Hefter

Vo tempore aman amadachi filium/genere amalechitam ad regem introeutemiperegrini ca.j
SC  perftg falutabant.Nam adhuchonorem rex eiab oihibus iuflerat exhiberi-Mardocheu
I veto propter fapientiam SC  patrias feges non adorantem aman cuftodiri fecit:8C interro*
gauit eum ex quo effet genere. Audiens autem iudeum effe indignatus dixit.Omneslibe

Arna exaltatus
apud rege ab oi
bus adorabatur
excepto mardo

cotra oes Iude#
osodiu exercuit

Accufat Aman vniuerfum orbem quf non eius feruiret imperio.nec mixtam;nec alif genti coadunataninec eande
Iudeos regi eo^ eum ceteris religionem colentem:quf nec legibus fimilibus inquit vtitur:8i inimica moribus SC  pro#
ru genus delcri feffionibus tui populi.8C hominibus cundis exiftit.Sedfi vis aliquod fubiedis beneficuim commh
procurat. dare iube radicitus eam perire.nec aliquas eius permanere reliquias :nec aliquos eorum ad feruitute

/

$efter

SDe attftc(n(f attbtts

fo-cif

aut ad captiuitatem feruari. Verumtamen vt nullum patiaris damnu: tribtita eoruni de propria fub«

A ftatia ipfe me prebere pollfceor quadraginta milia talenta pecuniatum:vbicuq; prgceperis.Has au*

Hefter tempecunias libenter offeroifi placatum ab hfs malfs tuum fueritimperium.f[Toftq aman hgcin«
ca, 5  timauit:rex ei SC  pecunfas S homines donauit:quicquid de illis vellet efficere.Defiderio autem ade Ama madžtvb I

pto aman ftatim mandat tanq a rege per omnes gentes prgcepta:hunc modum cotinentia.Rex ma q; iudeos pira!
ximus artaxerfes ab india vfq; ethiopiam centum vigintifeptem prouindarum principibus Si  iudi pmittete rege*
dbus qui eius imperio fubiečti funt/faltem dicit.  Cum pluribus genribus imperarem & vniaetfutn Mandatu regiuj
orbe meg fubiugaftem ditioni voluif i:equa§ abuti potentfe magnitudinefed clertientia Si  leuitate pro extctmina#>
gubernare fubiedos:vt abfq; vilo t/morevitam filentio tranfigentesoptata cun&is mortalibus pace dis iudeis,
frueren? .Querente autem me a confiliarijs meis quomo hoc pofiet impleriivnus qui fapientia ac fi
de cgteros prgcellebat Si etat  fecundus poft regem aman nornine indicauit mfchi in toto črbe terra
- rum difpetfum efle populum.qui non naftris vteretur legibus: & contra omnium gentiu fadens co«

fuetudinem regum mffa contemneret: 8 £ vniuerfarnm concordiam nationum fua diffenrione viola
ret.Q.uod cum didicifTemus videntes vnam gentem rebellem aduerfus orrine homfnum genus pet,
uerfis vri leg/bus noftrifq; iuffionibus contra irg & turbare fubiedarum nobis prouindarum pacem
atq; concordiam; iuflimus vt quofcunq; aman qui in omnibus prouincijs prgpofitus eib& fecundus
meus pater monftraueritcum coniugibus acliberisdeleantur ab inimicis fuisnullufq; eorum mife y
reatur quartadecima die duodecimi mefis adar anni prgfenti&ivt nefarij humines vno die ad iferos
hef.c. 5 dekendentes  reddant pacem imperio noftro quam turbauerunt.CHoc per ciuitates g£ prouindas
veniente preccpto: omnes ad interitum iudeorum conftituta die parabantur. quod eriam in  Sufis
Hefter > pponebatur,Rex vero Si  aman epulatioibus vacabat.ciuitasvero turbabatur.^TQuod mardoche« Cognolc&šMaz’
ca. 4 - us cognofcensveftem rupiti& facco indutus / cinereq; pcrfufus ciuitatem circuibat:cTamans interimi docheus regis
gentem qug nihil peccauit.Et hgc dicens ad aulam puenit# ante ipfam ftetit. Nam minime licebat cdidu cfnere p<t
ei ingredi tali circumami&o habitu.Idem etiam omnes iudei fecerut per ciuitates quibus de hoc lit/ fafus rupta Ve*
terg proponebanturlugentes Si  plangentes nunciatas fibi calamitates.CCum vero quidam regine fte ctuitate dr*
nunciaflet mardocheum in tam milero habitu ante aulam ftatem,audito fermone turbataimifit qui cuies cn clamoi
B eius veftimentum mutarent.lQ.uo nolente facco exui quia nodum erat malum finitum pro quo fac/je lamentaba^
cum indueratvocans afliftentem eunuchum achrateon afs Athach ad mardocheum deftinauit in*
terrogans quid!ei triftitig conjtigiflet:quod hunc habitum nec ea petente dcponerctTfic mardoche //
ustndicauit eunucho caufam Si  lirteras contra iudeos per omnes prouincias lub lege coftitutastraf
miflas/ Si  promilfionem pecuniaru per quam a rege perditionem gentis comparauerat aman. Ha«
rum etiam  exemplu ad hefter tradidit reportandum qug propofitg in fufis fuerantimadans ei qua«
tenus de his regi fuppl/caretinec recufaret pro falute getis habitum humilem acdpere.per quem re«
gi oftederet periculum iudeis imminere. Aman inquit qui fecundum honorem poft regem obrinet
Hefter accufandoiudeosregeaduerfumeos incendit.^[Heccum regina cognouinet/rurfus mittit admar l^eftar iteru M.
ca. 4- docheu dicens q? a rege non eflet vocitata:&ft quis ad eum non vocatus intraretmorereturmifivo mardocbefilmiK
lens feruare quendam porrigeret ei auream virgam.Nam inuocato Si  ad eum intranti fi hoc rex te*  tes fe excufar»
cerit hic folus non interimif.fed veniam accipiens liberaf. Mardocheus veto hgc verba deportante
fibi ab hefter eunucho renunciare ptgcepipnon fug faluci prguiderg/fed totius gentis periculum am
C mouere.Nam fi nune ipfa inquit contempieritadiutorem quidemgenti deum omnibus modisfu«

Hefter turam;ipfam vero Si  paternam eius domum ab illis quos contempferit perituram.^Hefter autem Hefter menet
ca. 4. denunciauit mardocheo per eundem miniftrunt vt pergens ad fufis conftitutos illic iudeos ad con Marducheu iu*

eionem congregaret;6i ieiunarc cundos triduo pro ipfa preciperet,Q.uod Si  ipfa cum fuis agens an deos fuitare ad j ■  CN

cillisi.pmifit fe prgter legem adire regem:& fi mori oporteret non recufaret.Mardocheus autem fe« ieiuniu triduu

cundum hefter mandata populum fecit ieiunare: deumq; fuum petere/vt nec eam nec gentem eius fe fimifr facere up  ;

peritura cotemneret;fed vt a feculis ante prouidifc& peccariveniam conceffit^C nune a denuciato du' p mittit pter

dum interitu liberaret.Non enim propter aliquod peccatum ita cogebatur fine gloria deperirqcum lcgŽ eriam mori

Si  ipfedominusnoffet caufam furoris amaryquod eum no falutabat. Neq;enim inquit honore que oporteret adire

tibi domino otTerebam hunc illi quoq; patiebar offerre. Ideoq; iratus contra eos qui tuas leges non rege non recu^

trafgrediuntuntalia machinatus eft.Eafdemeriamvulgus voces emittebat:petensdeum prouidere fare»

fug faluti:cu(ftofq; ifraelitas per ornem liberare terram a futura calamitate.Nam iam prg oeulis eam

fperabant:^ fimulhabebat.Rogabat etiam hefter deum patriafe lege pfternens initerra:lugubriq;

vefte circumami<fta.‘Ctbum autem ’& potum omniaq; fuauia renuebat per tres dies deum petens vt

adiuuaret eam/quatenus regi videretur fupplicans fuauis eloquio/fpecieq; , pu!cherrima^vt ex vtroq;

fuftentata & ipfa piculu euitaret. & genri fug falutem acquireret;in ama quoq; regis odium codtaret,

JLtbet.rj.3J ofcpljt t«D et

htfioifa lib«

Hefter regalior
nata habitu ad
rege cii timore
venies ca  ea afi
periusrex iracu
do vultu refp u
cerct mebris dc
bilitatis fup an*
cillas collapfa e,
Cofolafrexvxo
re hefter pelles
abea timore, \

Hefter rege ad
couiui&cumAc
maniuitat.

Arna qui letus
de couiuio exie
rat vifo mardo«.
cheo idignatus
eft.

Amanpro Mar
docheocofulen
te vxore cruce
mffit parad*

Rexdormiren{
vales anales coc
rafe iuffit afpor
tarelegendos.

CHefterflugubri depofita vefte) regali ornata habitu ad regem cum timore veniens (cum eam rex
afperius iracundo vultu refpiceretfdebilitatis membris/up ancillas collapfa eftqua cofolatur rex ab D
ea pellens timorem.Illa vero refpirans ad conuiuium regem cu Aman.ad fe venire fuppltcat:q3 an#
nuit rexf & cum effet inter poculorum leticiamfiuffit rex hefter aperire quid vellet.Et illa in pofterum
diem fefuum confilium permifitfi rurfus ad conuiuium cum Amanveniret.Quod(annuenterege/
Aman egreffus gaudens q> folus apud hefter cum rege meruit epulari.Etvidens in aula mardocheu
minis indignatus eft SC  ingreffus vxorem SC  amicos vocauit-quibus & honoremfquo frueretur apud
regem)expofuit.fed SC  fibi non placere videreMardocheu.iCui vxor lignum cSiuluit parare Sc Mat
docheum a rege petere crucifigendum, Cuius confilium laudans precepit famulis paratum lignum
in atio conftituere lquod ad pcenam mardochei feruarent. Capitulum.xij.

fc deum per tres dies deprecans lugubremveftem depofuit:& habitu mutato ornata ftcut
oportebat reginam ibat cum duabus anciilis ; quarum vna leurter eam incumbentem fuftu
nebatialtera vero fequens longitudinem veftis vfq; ad terram profufam fummis digitis de /
portabat,Q,u§ ita facie rubore plena verecundtim ac modeftum habens decoremiadibat
regem etiam cum timore.Cum vero ad faciem eius fedentis in folio deueniffet^ vidiffet eum circfic
datum ornatumqj:qui ex varia vefte vel auro ac lapidibus preciofis valde fuIgebat:terribiliore eum
magis propter hfc intuebatur.Cumqj 8C tile afperius eamvultuq; iracundo afpiceret-membroB' eam
debilitas comprehendit:8C fuper ancillas que prope latera eius erant repente collapfa eft.f£Rex aa
tem/volutate defarbitror mentem mutauit: SC  timens ne quid mali vxor eius timore patereturjfurrec
xit a felIa:fuoq; eam gremio colligens fouebat SC  ofculabatur: blandeq; loquebatur,cofidere eam pe /
tens ne aliquid metueret:quod ad eum non vocataveniffet.Nam legem iftam propter fiibiečtos efle
pofitam: ipfam autem fimiliter cum eo regnatem omnem haberelicentiam. Hg c dicens fceptrumq;
in manu eius ponensivirgam fuper ceruicem eius tetendij- propter legem liberans eam a mortis difc
crimine,f£Wa vero refpiransidomine inquit non habeo facultatem explanandi qu§ michi fubito ca
tigerunt.Nam vt te vidi maximum SC  pulchrum atq; terribilemjftatim fpiritus meus recefT<t:8C a mea
anima fum reIičta, Vix illa cum debilitate hecloquente:etiam regem anxietas habuit,Deinde conft ; E
dere melioraqj fperare:hefter inuitabat.Nam medium ei regnum fe concedere fi hoc peteret .pmitc
tebat.CHefter vero ad couiuium eum cum aman amico ad fe venire fupplicabat.paraffe ei ccenam
fe dicens. Cumq; annuiffet SC  aduenifietdnter poculorum leticiam iuffit rex hefter aperire quid vele
let.Nichil enim fe negaturum efle promifft.etiam fi mediam partem regni pofcere voluiffer.Tum iU
la in pofterum diem explanaturam fe fuum confilium promiftt.fi rurfus ad couiuiu cum aman venic
ret.Cumq; rex promififfet.aman egreffus eft gaudens«j> folus apud hefter cum rege meruit epulari:
dum nullus alius talem honorem potuit adipifei. Videns vero in aula mardocheuinimis indignatus
eftep non aliqua ab eo veneratione fibimet exhiberi fenfiffet.Tunc ingreffus ad femetipfum; vxore
zarafan cum amicis vocauit. Quibus prgfentibus 8{ honorem expofuit quo frueretur non apud rege
tantafed Sc  apud reginam: Sc  qualiter illo die ad eam cum rege folus accerfitus effet 8t in pofteru dic
em rurfus inuitaretur.Dicebat autem non ei placuiffe cp mardocheu videret in aula iudeum.CCui
refpondit vxor fua zarafa.Iube lignum fecari cubitorum quinquaginta|& mane pete a rege Mardoc
cheum crucifigendum.Cuius confilium laudans.-prgcepit famulis lignum paratum in atrio conftituc
ere:quod ad pcenam mardochei feruarent.

C Affuerus curq dormire non valerebannales coram fe iuffit afportari legendum; 3č inuento Mardo F
cheo qui regem ab infidiatotibus prgferuauftnulla habita remuneration^vocato Aman qui prgter
lolitam horam petiturus Mardochei mortem maturius procefferat/petit rex confilium de honorado
fecundum regis magnificentiam quodamvalde regi chariffimo. Aman vero putans confilium quod
daret pro fe futurumoptimam dedit fententiam/dicens dignum efle diledum hominem glorig mec
ritis honoraren eum fuper regis equu regia vefte indutum aurea torque ornatum SC  vnum ex regis
neceffarifs amicis procedere per totatn ciuitatem clamante/Sic honorabitur quecunq; voluit rex hoc
norare. QuO accepto cofilio iuffit rex Aman vt Mardocheu fibi chariffimu fic honoret; Q.ui meftic
cia percuffus SC  mente confufus exiuit/equu fedente mardocheo purpura regali veftito SC  torqug orc
nato ducens Circuit ciuitatem prgcehte Amarv&prgdicateq;huiufmodifruitur bonisquemrex ac
mauerit.C^uo fado Mardocheus ad regem ingreditur Aman aute confufus cum lachry r mis advxo
rem in domum reuertitur. CaDi.xiii.

XJ

ad gubernationem fui principatus eas haberefferibam iuffit feretem prgdecefforum fuoc

$eftet

2DeatJtiQu(taf(bus

JFo-cii}

4 :

rum 8C  fa&orunvfuorum monimenta relfgere. Cumq; detuliffet Si  recenferet: inuentus eft enim qui#

A danyqui pro virtute fua prfcium aceeperat agfos cuius & nomen fignatu erat:alter vero pro fide do,

natione impetrauerat.Poft hf c legendo venit ad gabetheu alias bagatha 6 C  theodeftu eunuchos u  Mardocheus in
fidiatores regis quos mardocheus indičauerat.Et cu hoc tn fcriba .pnunciaffet.gCad alterms tranfi^hiftorijsregisin
fet ačhis(tex eum detinuit:cofulens fi quid ei p  remuneratione datu fcriptum haberct. Sctiba refpo uenif q rege ab
ditNichil.Tuncrex iuffit eum tacere. Etinterrogabateosfquibtis hocpmiffum fuerat) qug fithora ifidiatoribUs p#
noftis.A udiens aut iam d)riucefcere:pr? cepit vt quem inuenirent amico^j ante aulam prefentem nfi, feruauerat,
ciarent.Euenit autem aman iniieniri. Nam prfter folita horam maturius procefferat: petiturus mor
tem mardochei.Cumq; ferui renuciaffent aman ante edem ftare prgcepit eum vočari. CCunup in#
traffet;amicum te inquit fciens folum fidem peto vt cofilium michi prfbeas quemadmodti debeam
fecundu meam magnificentia honorare quedam michi valde chariffimum.Aman vero putans cofi
lium quod dediffet hoc pro fe futurumam amari fe folum a rege credebat:quam eftimauitoptimam
eile fententiaregi declarauit SC  dixit.Si vis quem dicis homine diledum glorig mefttis honorareiac Cofilium Arna
eum fuper equum ,pcedere?tua vcfte indutunv8C torque auream habere. 8C precedere vniim extuis dehonoradoa#
neceifarijs amicis/clamantem per totam ciuitatem quod tale beneficium merebitur:quem rex hono, mico regis feca
rificare voluerit.Igitur aman huiufmodi largitatem arbitratus ad fe venturam talia perfualit.Rex ve du regia magni
ro deledatus hac motion^vade ait habes equum 8c ftolam SC  torquem-require mardocheu iudeum ficentia.

8C  his illum induens antecede equum eius.Nam tu inquit amicus cs michi prf cun&is.Ergo perfice Aman mete c5
coftlium.cuius vtilis fuafor extitifti.Et h %c ei  a nobis donent:quia meam anima liberauit. fufus Mardo#

hecprft er omne fpem audiuit^nete cofufus & mefticia pcuifus exhu't eqtmm ducens c& purpura,# cheum purpura.
auro.Et mardocheu reperiens ante aulam facco indutu iuifit eum exutu purpura circudari.Tunc il« circudatu cogif
le  nefciens veritatem/fed deludi fe putans peffime inqt orm hoim ita calamitate noftram derides.Vt pet vrbe dedu#
vero certe cognouitg? rex ei hunc honore donauerit pro falute quam illi prfbuerat infidiatores eu# cere,

1“  nuchos redarguens/purpura induif quam rex fepe veftitus degebat<& torque vertice circudatus Si
B fuper equu fedens totam circuibatciuitate prgcedeteamani & predicante q>  huiufmodi fruif doniš/

que rex amauerit & dignu honorerpbauerit.CCumg; totam circuiffetciuitate mardocheus ingredi, Reuertete Mar
tur ad rege:ama autem ex cofufione a fe recedes eum lachrymis vxori 8C  amiers quf cotigerant indi^docheo ad rege
cauit.Illi vero nequaq puniri pofle mardocheu dicebant:deu enimeffe eum ipfo credebant. Amacofufuslu

dAmanadccenam eum rege inuitato hefter pro iudeorumliberationeregem deprgcatur/Aman gens in domum
manifefte accufanvquo rex turbatus/ortum exiuit a conuiuio&i redeunte ipfo/Aman fuper ledum reuettif,
procidentem inuenigs reginam deprecantem huiulmodi vifu magis incitatusiquia vxori violetiam
facere conaretur/ipfum in cruce quam mardocheo parauerat,Sabucada eunucho hoc manifeftante
ftatim iuflit fufpefum interimi,po(reffionan|cuius Mardocheus habuitloco eius regi feruiens. Et fic
hefter Iudeorum liberationem mandato regio vbiq; promulgato obtinuit.Et diem qua Aman Iude^
os perdere ftatuerapprfcepit rex folemnizar^pcena m indicens trafgrelforibus.Sicg; maxi ma fuit iu#
deorum leticia pro Mardochei promotionejqui permittente rege inimicos fuos in terfeeerunt,

C Capitulum.xiij.

» Vmq; h§c  Ioquerentur adinuicem.venerunt hefter eunuchi Aman vrgehtes ad cosnam. Aman adccenl
CCSabuchadas vero vnus ex eunuchis videns crucem fi'xam in domo aman quam mar# inuitatur,
docheo parauerat cofuluitaliquem feruoru cuius caufa eamparaffet.Et audiens auu#

Hefter culumregingamana rege petiturus erat ad poenan^tunč quidem tacuit,CCumq;rex vna eum ama Hefter .p libera
ca,7 epulatus interrogaret reginam vt diceret quam vellet ab eo donationem impetere/completuru eum tione iudeo^z re

eius defiderium promittebattunc regina pro populi deprecabatur periculo^ ^ tradita fuiffet ad p# gem depcatur
ditionem eum fua gente,ideoq; ad eum fermones facere dečreuiifet. Neq; enim moleftum iibi diče# Aman manife#
bat fi  amarant eis feruitutem imponeretrparuum enim ei hoc efle malum/ed fupplicabat hf c amo# fte accufana
ueri.Itaq; interroganteregea quo h§c  fanccita fuiffent.-accufabat iam manifefte amanfBtmaliuolunt
contra eos exiftentem has militum infidias vrgebat.Tunc rex ad hoc turbatusia conuiuio ad ortum

regreditur.Hefter vero reginam aman petere ccepit,& veniam pro peccatis expofcerc.Nam intelle#

xerat.in quibus iam malis effet.Cumq; fuper leftum procidens reginam peteretifuperuenit rex & hu,Sabucadas A#
iufmodi Vtfu magis incitatus dixit.Peffimeoim:vxori me$  ena vfolentm irrogare conaris. Ad quod ma accuiate qs
aman obftupuitiS nichil potuit tefpondere.CTunc fabuchadas afs Arbona eunuchus ccepit aman cruce,p mardo#
accufare:quemadmodum inueniffet in atrio eius paratam crucem ad mortem mardochei.Nam hoc cheo pafauerat
illi interroganti feruus indicauerat.cu adipfuminuitaturus eum ad coenam veniflet.Crucemautem rex eum fufpet*
dicebat eife altitudme cubitorum quinquaginta.Q.uod rex audiens in illa eum pcena tradere deere# di in ea iuffit m
uit:quam contra mardocheumipfe tradauerat,ftatimq; iuffit’cruce fufpcnfum interimi.CVnde mi interimiv

Htbeticj.fofep&i tu&ti

mctoU*  lib«

chi cotigit mirari nome d ei.SC  fapientia Si  iufticia eius’ agnofcere q> no folum maliuoletia ama puni _
uit/fed c$> excogitata cotra alium tormeta in eum conuertit.&ceteros hoc fentire permifityqm quico, P
Matdocheus a# tt3 a lium q U edam moleftus fuerit.h?c in fe primum parata cognofcat. CItaq; ama honore(que a re^
ma poffeffione g C  acceperatjfupra modum abufus.huiufmodi cruce confixus eft.<£Rex autem fubftantiam eius te
habuit; ČC loco gj ne  donauit/& mardocheum aduocans dedit ei anulum quem aman ipfe pr?ftiterat.Nam iam he# ca,s  '
eius regi fetui# ft CT  a( j noticiam eius perduxerat cognatione:quam ad illum habebat. Donauit vero SC  regina mar#

„ docheo aman poffeiTionem^fupplicauit regi Jiberari a mortis metu gentem iudeoruimcerta ei faci ■

uit,

Hefter fudeoru ens  q U g p Cr V niuerfas .puincias fcripfiflet aman filius amadathi .Na gente fua peremptanullatenus
liberatione ob ti f e  vitam pode tollerare dicebat,Cui rex promifit nichil eam fruftra peteremec ftudio eius aliquid c5 <
nuitiregio man# trarium prouenire.Vnde precepit vt fcriberet qu? vellet de iudeis nomine regio/ignaretq; eius figil
dato Sic.  io;& tranfmitteret per omneeiusimperium. Si quis enim legeret fignatas epiftolas figillo regiomi#

Exemplu regi? n , me  fanftioibus obuiabat.Scribas ergo regales vocans iuffit fcribere gentibus Si  primatibus & ma//
epiftol?. giftratibus pro iudeis abindiavfq; adethiopiam:centumviginti 8i  feptemprouinciarum.CEpifto


le autem hunc modum continebant: Rex magnus artaxerfes ab indta vfq; ad ethiopiam centum vit-
^ feptem prouinciarum ducibusac princpibus qui noftr? obediunt ditionnfalutem dicit.Mul


ti bortitate principum SC  honore qui in eos collatus eft abufi funt in fuperbia.& non folum fubie&os

«1 _

r  „ 'f\*  regibus nituntur opprimere.fed datam fibi gloriam non ferentes;in eosf qui dederunt Jmoliuntur in

>1  (j^i as  agitare.Nec contenti funt gratias non agere 'beneficij ,p humanitatis in fe iura violare:fed dei
// quoq;cunčtacernentisarbitranturfefugere pode fententiam.Etintantuvefanie,pruperunt,vt eos ^ e ft er

qui creditafibi officia diligenter obferuant/ Sc ita cunfta agunt vt omnium laudefint dignfmenda# a <°->
ciorum funiculis conetur fubuerter^dum aures principum fimptice$ & ex fua natura alios exiftima
Nota x>  regimi tes ca ^‘da fraude fubuertunt.Qu? res Si  ex veteribus probatur hyftorij*8č ex his qu? gerunf quoti#

j 0 it eao>I |la J

ra««*?

r eheft er, ®j

tos:® nicnn

tatesaiudei

celebraueru'

gsepiilatiu
uifs inuice f
iudeis^uat

pora'celcbt

fecuvitaff«
dies iudei
apudreg«

omneslibe

Sequcn

mlini

/0 P  neprirrcipfbaui die:quomodomaIisquibufdamfuggeftionibusregumftudiadeprauantur.Vndeprouidendumeft

fepe ab adulato P ac * omnium  prouinciarumnec putare debetisfi diuerfa iubeamus ex animi noftri venire leuitare,
libus fallunf, fed pro qualitate Si  neceditate temporum vt teipublice pofcit vtilitas fententiam ferre. Et vt mani#

feftius qd dicimus intelligatis-ama filius amadathi danimo Si  gente macedoqlienufq; a perfarum

c:C.lohmel

ochusdidm

feslfachami

lippoapnrfa

ft'dpeuy&ali

„ pnnctpatum

gentofua crudelitate pietatem noftram comaculans/peregrinus a nobis fufceptus eft,& tantam in fe ^

Ineratitudo A # ex P ertus  humanitate/vt pater nofter vocaretur, 8i adoraretur ab omnibus poft rege fecundus. Q.ui
man, *  ‘ n tantum  anogatie tumore fubleuatus eft:vt regno nos niteretur priuare Si  fpiriru. Nam mardocho/

um^cuius fide SC  beneficijs viuimustK confortem regni noftri hefter cum omni gente fua nouis qui /:
bufdam atqj inauditis machinis expetiuit ad mortem,-hoc cogitans vt illis interfeftis infidiaref no#
ftr? follicitudini.&regnum perfarum tranfferret in macedones.Nos autem a peflimo mortal/um hu
deos neci deftinatos in nulla penitus culpa reperimus: fed econtrario iuftis vtentes legibus 8i  filios
..itifiimi 8i  maximi fempq; viuentis dei/cuius beneficio Si  patribus noftris SC  nobis regnu eft traditu
SC  vfq; hodie cuftoditur. Vnde Si  eas litteras quas fub nomine noftro ille direxerat fciatis efle irritas:

^p quo icelere an portas huius vrbis id eft Sufis Si  ipfe qui machinatus eft Si  omis cognatio eius pen.
det in patibulis no nobis fed deo reddente ei quod meruit. Hoc aute ?didum quod nune mittimus
in cunčtis vrbibus proponafvt liceat iudeis vti legibus fuis.Q_uibus debetis eife aminiculo vt eos q
fead nečem eorum parauerant poffint interficere: terdecima die menfis duodecimi qui vocaf adar F
Die(qua Aman CHanc enim diem omnipotes deus meroris & lučtus eis vertit in gaudium.Vnde &iios inter cet?# Fieiiti
ftatuerat Iude# ros feftos’ dies hanc habetote diem:& celebrate eam cum omni letiria vt in pofterum cognofcat onv c '®
os pire ; rex pci# nes qui fideliter perfis obediut dignam pro fide recipere mercedenvqui autem ifidiantur regno eo
pit folenifari; Si  rum perire pro fcelere.Omnis autem prouincia Si ciuitas q nolueritfolenitatis e(Te particeps gladio
pcena indicit re Si  igne depereat/& fic deleatur vt non folum hominibus/fed etiam beftijs in via fit in fempiternum.
nuetibus. pro exemplo contemptus Si  inobedientie. Cigi^r equites epiftolas deportantes exierunt: Si  viam “ep

Gaudium 8i  le# .ppofitam peragebant.Mardocheus vero regia indutus ftola Si corona aurea.gc torqu? proceffitor# 12
ticia Iudeorum natus.Q.uem videntes ita honorificatum a rege iudei in fufis habitantes comunem exiftimauerunt
de promotione foelicitatemeius« Pr?terea gaudium Si  falutare lumen propofitis regalibus fančhoibus per ciuitates
Mardochei, SC  prouincias iudeos drcundedit:ita vt etiam muitfgentes propter timorem iudeorum perterrentur

f  libertatem ex periculo eorum comparata infpicientes.CNam duodecimi menfis tertiodecimo die

(qui apud iudeos adar.apud macedones diftrisalias diftriosvocatur.portitores regalium Iitterarum ca.#
nuciabant:quemadmodum deberent die quo ipfispeticulum imminebatinimicos cofumere.Tunc
pr?fides fatraparum & tyranni & reges 8i  feribe fummu iudeis reddebant honoremquoniam timor
mardochei eos ad temperantiam coaceruabat. f[Poftq edičtum regis per omnes ^uindas leftum
eftan Sufis iudei inimicorum quingentos interemerunt, Cumqj rex peremptotum in ciuitate mirne/

fco

4

- • ■

. " Vlin, - l mhe,ca,i,

' Um  ccttadfaci
. , ’l* t -‘niil!at enils

' IOn ui al^uidc*

'ipHorcgioim, ,
:lt, bus&mi/

;; lfu : - lrum 'C[Epifto

‘•uopum cenaim vv
‘'titcmdiot.Mul
n lolurn fubicdos
•<tuii(  moliunturin

f turu violarc. led dd
■ poifxrunt,vtcos^

^eftet De atumttUaftbus Jfo-ctftf

rum hefter nunciaflet# in prouincia quod fadum fuiffet ambigeret fi quid amplius vdlct interroga, Dece filijamari
A uit eam.Illa petiuit cum vt preciperet iudeis/& in pofterum diem itafacerein reliquos inimicos fu« petente hefter
osi SC  vt decem filij aman cruciffgerentur.Q,uod quidem iudeis rex conceffit:nequaq volens refifte« etud affigunttif
te  hefter.f£Iudei vero parati quartadedtna dic diftris menfis oeddetunt turfus aduerfariorutrece« Iudeoijj inimici
tos:8inichilpenitus poflefliones eorumtangcntes.fnterfedi funt etiam per ptouindam / aIiafq; ciui* occifi funt p
tates a iudeis feptuaginta feptem milia inimicorum: quos ftrauerut dedma die mefis quem feftum uinda gmittete
cclebrauerut.CSimiliter autem iudei in fufis collečti: die quartadecima SC  quintadecima ciufde me rege.
fis epulati funt. V nde hadenus omnes in orbe terrarum iudei hos celebrant dies: particulas de coui e  Dies fefti iudeo
ui/s inuice fibi mittentes.fEScripfit etiam mardocheus omnibus fub imperio artarxerxe degetibus ru quos Mardo
iudeisyquatenus duos obferuarent dies femper eos celebrante^& nepotibus traderent per omia te« cheus precepil
pora’ceIebrandos ; ne aliquando obliuioni traderenfquod in his ab aman fuerant perituri:iuftuq; ef« obferuari.
fe cuvitaffcnt periculum SC  inimicos puniffent honorare eos:gratias offerentes deo.Vnde predidos
dies iudei celebrant.appellantes eos conferuatores.Mardocheus autem magnus SC  clariflimus erat
apud regem.principatumq; eius regebat & potiebatur conueriatione cum regina. Tune iudei fuper
omnes libertatis Iicetia fruebantur.CH^c quidem fub imperio artarxerfis gefta funt.

Sequentia huius vndecimi libri non habentur in biblia fed pro parte in hiftoria fcolaftica conti
nenf in hiftoria Iib.de Hefter,

c-

Imtdigm, menda« fl >!»

‘ir J alios exiftm»
quf grtunr quoti ! >

■ prouidendum eft
ibivctureleuitate;
ifrrte. Etvt mani«
r:mlq; aperfatum
. rft^tantaminfe
cyr iccundus. Q_ui E
m Nammardoche
, c te lua nouis quf
.tisinfiddrefno«

■turno morttliumiu«

, Irgibos H  fflios
.n-diucfttraditu

'itiiiatisefletai®®

4l  > ( .;udoduspen
.Klnuncmittmius •
.mmioilo^osS

,. nV ocaUdatJ C

j^iioiintcrcetf J
•oenolcatonv
Vrantoco. Hifto.

fco,c3 *

runt:»v^^

, wvauC pro tf^  &

‘ MUl -vtibmau^ ^

*


urim 0

-ifrerarum


'££»***

CIohanne facerdotefratrem in templo occidenteiudeifteploviolatojper vagofum Artarxerfis qui
ochus didus eft principe in feruitufe rediguntur, Succedente Iaddo iohanni in facerdotio Manaf«
fes Ifacham alienigenam duxit vxorem vn iudei indignati eo fciiicet tpe quo Alexander patre phi«
lippo a parfaniado interempto; regnu fufcepit darfprincipes deuince^rnanaflem facerdoti/ effe pat/
ticipeny& aliengvxori cohabitantem eam lubebant abi/cere.Sed eiusfocer Sanabaliach facerdoti/
principatum SC  templum iu monte Garazim promittit edificaturum. Capi.xiiif.

sEfundo autem elyafib principe facerdotum. iuda filitis eius principatum facerdota/Vagofus priti t
|lem fufcepit.Defundo autem Sc  hociohannes filius eius honore fufcepit.Portova« ceps artarxerfis
gofus dux alterius artarxerxe templumvioIauit/& tributa iudeis impofuit.Nec prius qui SC  Ochus dt
dimifit quotidianas otferre hoftias :q pro vno quoq; anno vedigal exigeret; drag« dus eft templS
mas quinquaginta. Hoc autem ex huiufmodi caufa edntigit. Frater erat iohannis violauit iudeis
iefus/cui vagofus amicus exiftens jjromifit iacerdotij prfnppatum darc. Qua cofi« tributa ipones,
dentia iefus altercatus in templo aduerfus iohannem incitauit fratremvt eum mtaficetetjSC  perime/
retUulus tantum in templo facinus in fratrem committere:quod nunq apud hebreos nec apud
cos nec apd barbaros itacrudeliter velfcelerate fadum eft.Vnde nec deus hoc impune difflifitried ladus fuccedit
populum propter hanc caufam ^ feruitutem redegit §C  templum violari a periis permifit dicete va iohanni in facet
gofo.Auli eftis homicidium in veftro templo comittere:Ego perempto in templo mundior fum.Et dotio.
hyc faciens verba in templu ingreffus eft.Hac igitur vfus occafione vagofus annis feptem pro nece Manafles Ifa«
iefu eos puniuit. (^Hmente vero vitam iohanne^fuccedit principatuifacerdotufiliuseiusiaddus. cha alienigenS
Erat autem huic frater manafles nomietcui fanabalach miflus a dario ad famaria fatrapa genere cu Au^it vxorem.
theus/ex quibus SC  famaritg defcedunt.audiens efie dara ciuitatem hierofolima!& reges eius multa Philippo muce
aflyrifs Sc  habitatoribus^humilis fyrfe pericula fecifle.libetercOpulauit fuamffliamnoie Ifacha arbt^iJonum rege a
tus per affinitate obfideip ei futuram ad fide gentis iudeoru.CPcr idem tepus & philippus rex ma« paufania aolo
cedonu [  egeis a paufania filio cerafte genus ab orefte trahente: infidias paflus perimif, Succedens pempto fticce«]
vero filius eius, alexander imperio trafift hellefp6tuny& duces dari deuicit fuper gratianicu flumen dens Alexade£
confligens cueis.Cumq; pcucurriflet lidiam SC ioniam captiuafletphrigiaq;predaflet ad loca pam« regno darij prt«
philif peruenitvt alibi explanatu eft.CHierofolimoru vero feniores indignaban&q> principa facer cipes deuicit.
dotu iaddi frater manafles alienigeng cohabitans vxori facerdoti/ particeps exiftcbat. Arbitrantur Manafle fe ,phi
enim hoc conubium fieri occafionis preftandf volentibus legem tranfgredi pro vxorum copulatio« bitu ab altan co
nibus/quas ab alienigenis fibi coniungere feftinabant. Nam extitifle etiam priorem ciuitatis captiui querente .ppter
tatem per h^c coiugia mala putabant/q> multi in his peccaflent dum non Vxores prouinciales duce/vxore focer eius
rent.Iubebant ergo manaflem difiungi ab!vxore:aut non introire facrariu.Principes quo$facetdo« d facerdoti/ prt
tum cu populo hoc idigne ferebant ČManaffes autem ptohibitus a fratre ad alta re accedere^d fo« cipatu SC teplu
cetum fanaballa peruenit amare fe dicens filiam eius Ifacha: facerdotalem vero honorem tirnima in monte Gara«
efle apud gentem Sc dukate SC  genus iudeorumec velle propter huiufmodi coiugium facerdoti/ pri/zin pmittit ed h
uari iureJtagj fanabalach non ei folum facerdotiim.fed etiam principatum facerdoti/ Sc  potentiam ficatutu,

fUber.n.JJofepUi tubrt Jftanontimt

M  honorem omnifi locoium flbi fubiedorum dare promifit.volens fuam apud eum filiam fij tim  pet ’
naanere.Dicebat etiam templum ti  edificare inftarhierofolimoru fuper montcm garizimfqui altior D
omnibus montibus famarig apparebat fed hoc facerc cum regis darif fententia. His promiffionibus
elcuatus manaffcs permanfit apud fanaballach principatum facerdotif arbitratus le acceptu^m da i
no cSferente.Nam iam fanaballach vergebat in fenium. Adiffam quidam qui mediterraneus eft ty#
»iorum vicus validiffunus gahleis femper erat exofus:& hoftiliter in eos animatusitam habitatorum
multitudintfg fui munitione agens inimicitias fatis ifraeliti^multis vero facerdotibus SC  ifraelitis hu
iufmodi fibiiundis vxoribus no paruafeditio hierofolimitas habebat;dum plures adroanaffemtia
firent/quibus fanaballach pecunias miniftrabat, Sc  terram cclendam habirationeq; deputabat: om#
nibus modis genero fuo cocordans.

C Darius farma ipfo contra Alexandtum parante) vidus ftigit a d perfas captis matre Sc  vxore
ab Alexandro ( qui fubiugata Sidone ad principem facerdotum litteras mirtens / auxilium pctit ab eo >
quo excufante('quia fidei dario dederat facramenta;minatur ei bellumfAd quem SanabaUach focer
Manaffe cum odo milibus viroruin veniensfdefperato dariojamicitiam procurat. Q.ui annuete A#
lexandro templum edificauit. Si manaffem ibi facerdotum principem conftituit: Si paulopoft mor#
tuuseft. (Japitulutn.xy.fv.

l -Darius cotra A# r^č*%j 0 ^m.Odem  tempore darius audiens alexandrumhellefpontumtranfiffe;fatrapafq;fuos
lexadu arma pa |M$p|r|||®ifupergr 3 nnicum fluuium pugnauiffe. Sivlterius acceffiffeideledorum equitum SC  pe-
t3t * colligens excrcitum occurrere ftatuit macedonibus priufg omnem percurren

;tes afyam deuaftarent. Tranfiens ergo fluuium eufratem Si  montem cicilig taurura
hoftes in cicilia ipfe fuftinebatiillic eos fperans expugnare.CTunc fanaballach pto ,
IJliSgiiepterdifceiTumdarifgauifusiilicodicebatmanaffem.pmiffacomplereidariopoft ca#
ptiuitatem hoftium reuertente. Nam credebat non ipfe tatumfed etiam omnes afyam habitantes:
Vidus Darius nec ad manum belli macedones cum perfis propter multitudinem effe venturos> Aliter vero q fpe# j
captis matre SC  rabatur euenit. Nam congreffus cum macedonibus rex SC  viduymultamq; partem perdens cxerd*
vxore fugit ad tus.8i captis matre pariter Si vxore fimul Si fflifs ad perfas fugiehs remeauit. Alexader autem ad
pfas. fyriam veniens damafcum ccepit:8i fubiugata fydone tyrum obfidebat.Litteras vero ad principem

Alexander fub facerdotu iudeorum mifit inuitans eum auxilium libi mitter&Si venalia exercitui prgparare.Si qua#
iugata Sidone ta prius dario coferebat ei. prebere.eumq; inuitauit amicitiam macedonu eligere: ne in pofteru pce#
ad facerdotu iu niteret Cumqj princeps facerdotu litterarum portitoribus facramenta dario fe dediffeVt nequaq co
deoru principe tra eum arma portaretinec poffe viuente dario conftituta tranfcendere: alexander incitatus fyrum
mittens Kas au# quidem relinquere non decreuit.paulopoft capi futuram.Q_uavida:minabatur contra principem fa
xiliu ab eo petit cerdotum gentis iudeorum exercitum ducere, vt omes per eum difcerent quibus deberent conftitu#
quo excufante ta feruare. Quapropter intenfius in obfidione perfeuerans vaftauit tyrum. CCumq; eam ccepiffet
quia dario fidei ad ciuitatem gazan peruenit >eamqj cum duce fuo nomine habunafim alias habimaiim obfidebat.
facrameta dede Arbitratus autem fanabalacli oportunum inueniffe fe tepus dario iam defperatoieligens de fuis fub/
rat mina?alexa iečtis odo milia ad alexandrum ( pfi'dfcebatur:quem repperit inchoantem tyri obfidionem.Cui etia
det bellu. promifit dare iam loca fub eius poteftace conftituta:magifq; domtnu ipfum libenter habere čj dariu /

Cumqj feintellexiffet grate fufceptum£onfi'fus iam de prgfentibus Si fretus.verba fanaballanach of F
ferebatidicens fe generum habere manaffem fratrem iaddi principis facerdotum gentis iudeg: mul#
tofq; a!ios cum eo prgfentes ex ea gentefquos vellet aiebat fub eo templum conftitutis locis edifica#
re.Hoc autem Si ipfi profuturu videretur.vtin duas partes effet iudeoru potentia diuifa/ne eadcm
concordia gens coniunda rebellaretfaut in aliquo regibus obuiaret; quemadmodu prius 8i affyrifs
SanabaUach a# cotigerat regibus. C^Concedente vero a!exapdro omni ftudio adnixus gdificauit fanaballach tem#
nuete Alexan* pluf& facerdote manaffem conftitm¥inaximu arbitratus prgmium ex filia nepotibus pr*futuru. Se/
dro teplu edifi'# ptem autem menfibus in obfidione tyri tranfadi^Si duobus in gaza? fanaballach defundus eft.
auit Si manaf# ^Alexandro contra hierufalem arma paranti Si ipfam obfidere volentemiladdus facerdotumptin
{em facerdotem ceps 'Si alif facerdotes legitimfs ornati ftolis obuiam deo prgcipiete procefferunt. Q,ui ptet omnium
-ximu confti opinione pacificatus nome dei 8i facerdotem adorauit.Et icerrogatus a parmenio cur folus facerdo
; i sr  Si paulo # tum principem adorafierSt refpodiffe ferturbon hunc adoraffeffed deum cuius facerdotif principa#
poft mortuus e. tu fundus eft. QLuiq; ad templu afcendes faCrificauit 8i multa donauit facerdotibus.Et vifo danielis
libro gauifus eft Si omia petita hebrgis gliberalifiime largitus eft. Q.uiq; ad Sichima venienti occut
rerut Samarite quo» natura eft iudeos fi' .pfperanf cognatos appellare.fi' autem eos fortuna lefetit/

• 1<; . orno fpernere.Siehimitis aut alexander poftulata negat^uomortuo fuccefforibus diuifuseft prinds

patus.Et mortuo laddo onias filius eius facerdotium accepit, Capitulum^vf.

9

•CjJSPjlttr

' . 11 ; U lVc luiahio t D

•i. f ‘  °‘ e P* u *umdj !

. ilte *rane U j e fttv )

BSSSS 5 &S

■ ^manafc*

1  ■ c r , i‘tabat:o ni(

*;'fisrrutrc8Cvxo te
^'1'umpetitabeo,
'"‘"'^ballachfocer
:  0'iiannutteA*

" " lt;  ^ paulopoftmoi,

»Jnfiffe: fatrapaf^fuoj
f-toniincquitum&5»
i ! ‘iljomnempercora!
montemdalif faunm
Tune fanaballachpm
‘»nv,'!fTedariopoft ca*
'.rta Ivam habitantes:
uro*. A.itcr vero q  fpe*
utcmpctdcnscxeta»
CAlmdeiautetnad
c t u veto ad principem
■tv tui pc{patate.K qua*

' t -nc.neinpofterupc&
r ,uv.ufevtncquaqco
, status tymm
,)!irrapri'ncipemf3
..iNiulfbcrentconftttu,
iTVunuB eamcoepiltet
lubtmanmohfidcbat.
(Jll1  fiu^nsdefuisfi*
,, u silJioneni.Cui etK
;!,frcqda«“

.. m vnrisiudc?;ffl»

SSS«t-v> icea £

ssfts*«

• ...pt«tuturo  ^

%■ ■ -U-tundu«^ ,

zssSs*

Bsgs

3 nWbl<a  teantflmttattbttsi jro.ci).

A fc * 2 TW' Lexander autem capta gaza ad ciuitatem hierofolymitaru afcendere feftinauit, Qqiod
MmtM  princeps facerdotum iaddus audiensan pauore eft coftitutus. Mu!tis vero facerdotibus /

„j£ r _»j|L in timore conftitutis moliebatur iaddus quemadmodummacedonibus feftinus occutteJ
refcregeindignantepropter ptiorem contumaciam.Pr^ripies ergo populo fupplicationem & iramo/
lationem offerredeoipfedeprecabatur fubuenire genri.veturifg.; eam liberare periculis.Obdormie#
ti vero poft faerificium deus precepit vt confideret/ertifq; ciuitatem ornaret:portafq; protinus appe#
riret.Et alios quidem cum vefte alba.ipfum autem & re!iquos facerdotcs cum legitimis iuffit occurre/
reftolis.nil feuum iperantes pati deo prouidente. Ctimq; afopcrefurrexiflet;valdecongaudens no# Iaddusfacerdos
fturnum oraculum omnibus indicanit SC  que vidit in fomno cunctis facere demandans regis prffen, & alij legitimis
tiam expeftabat.Q.uem audiens eiTe non Ionge a ciuitate proceffif cum facerdotibusi& ciuili mul ti# ornati ftolis deo
tudine faeram SC  maiorem alijs gentibus ei preparans occafionem^d aliquem Iocum qui faphin ap# prpcipientecum
pellatur:quod nomen Jatine tranflatum fcopulum fignificat:ex quo Joco hierofolimatemplumq; po,/populi multitu #
tuiffet videri.Phceniees vero SC caldei regem fecuti putabat quiafquicquid potuiflet furor impenalis dine.
permitterejinciuitatemipfecommitteret,&principemfacerdotufummisaffleeretcotumeIif«.Quod Afexandro hie#
ediuerfo contigit euenire.Nam alexander prouidens multitudinem veftibus albis induta/antiftites rofolymam obfi
vero cum biiTinis fto!iy& principem facerdotum iacindi/nam g£ auream ftolam habentem fuper ca, derefeftinati ob
put cydarin. & fuper laminam auream in qua feriptum erat det nomemadijt folus &nomen adorauit/ uia procefterunt
& principem facerdotum primus veneratus eft.Omnibus vero iudeis vna voce alexandrum falutan, 9  paciftcatus no
tibus Sc  citcunftantibus regibus fyri§ & reIiquis,hoc facientem ftupuerunt: cortuptamqs regis men# men dei SC  facer
tem putauemnt. {[parmenius alias parmenion vero folus eum interrogauit dicens: curnon omni# dotem adorauit
g bus adorantibus ipfe adoraffet principem facerdotu gentis iudee.Cui ille.Non hunc adoraui inquit/ Interrogatus eu
fed deum:cuius principatus facerdotij fačfcus eft.Nam per fomnium in huiufmodi eum habitu con# Alexader cur fo
fpexi(adhuc indio alias odio in ciuitate macedonie coftitutus. Dumq; mecum cogitaffem poife afya lus principem fa
vincereiincitauitmevt nequa§ negligeremded cenfidentcr tranfirem, Nam fe perdudurum meum cerdotumiudeo
dicebat exercitum. SC  perfarum traditurum potentiam.Ideoq; neminem alium in tali ftolavidens cu rum adorauit re
huncaduertiflet habens vifionis & probationis nodurngmemoriam falutaui Exindearbitrordim fponditnohunc
no iuuamine mediredum|dariumq; viciffe,virtutemq; foluifle perfarunrypr£terea& omnia qug meo adorafle feddeu
cordeiperanmr prouenturaconftdo.fr Poftq parmeniolocutuseft.principemfacerdotuhonorans cuiusprincipam
occurrentibusreiiquis facerdotibus ad ciuitatem vfq; peruenit:&ad templum afcendens facrificauft facerdotijfudus
deo fecundum facerdotis oftentionem.Ipfi autem principi facerdotum Si  reliquis facerdotibus mu# eft.
niffcenter multa donauit.d Alfato vero ei volumine danielis in quo feriptum erat quendam gr^co# Alexader ad te#
rum perditurum perfarum potentiam arbitratus feipfum efte quem fcriptura figniftcabat gauifus eft plum afcendens
Tune quidem multitudinem dimifit.f£Poftero a,utem dieconuocans eos iuftitpeterequas vellent facriftcauit &mf
donationes accipere.Principe vero facerdotum petente vt licevet patrifs vti legibus/S feptimum an/ta donauit facer
numfinetributisefTemandaret omnia conceffit. Cumq;'ab eo poftulaffent vtiudeos in  babilone & dotibus.
c  mediagete preciperet fuis potiti legibus: ; pmiftt libeter facere/qup pofcebat.Dicete vero ipfo ad mul \ t  Alexander ad fi
C  titudinenyiiquis eligeretei militare permanens in patrifs legibus &fecundum eas viuens paratum chimam metro#
fe eos ducereife pugnaturos cum eo dixerunt.fP[gitur a!exader rta difponens hierofo!ymam,duxit polifamarie ve#
ad reliquas cimtates exercitum. E t omnibus eum ad quos peruenit amabiliter fufcipientibu? farna«, nienti Samaritp
te metropolim tune fichimam nomine habentes pofitam iuxta garizim montem in qua trafgreffores obuiamveniunt
habitant iudei/videntes ab alexandro ita iudeos magnifice honoratos-coafti funt iudeos fe fateri. inuitantes vt te#
jCNam huiufmodi naturp farna rite funt:ficut prius alibi demoftrauimu&In calamitatibus met fos ne plu eoru yifitet»

jgant iudeos effe cognatos veritatem confttentes:8i cum viderint clarum eis aliquid oblatum tuc fo __

- cios feiudaico gene« profitentur originem fuam a nepotibus iofepheffraim 8 C  manaifem rečen fen i f^ v ^' y h bv ^ nii  •
^ tes.Tuncergo claritatem Si  multum oftender.tes animifui effedunuoccurreruntregi paulominusq Ntse X /Ur ‘ A/;
hierofolymit?. Cumq; laudafteteosalexander: fichimiteadierunt eumcummilitibus quosadeum ( s

fanabailach tranfmiferat petentes vt ad ciuitatem peruenirettSi templum apudieos pofitum hono#
raret.Q,ni reuertens adipfos fevenire promifit.Petentes autem tributorum feptimi anni conceflione/
nam neq; ipfi feminan^iti eoconfu!uiyqut effent qui talia poftularent.Cumq; refpondiffent hebrgos
fe qtiidem efle:fichimitas autem a fydonifs nuncupariiiteruminterrogauitvtrum iudei effent.Sllis au Sichimitispofta
tem dicentibus non efteiego inquit hgc iudeis cocefli. Sed reuerfus quidem a vobis cettius edočtus lata negat,
que vifa fuerint agam. Et ftchimitis quidem ita poftulationem negauit.fi' Similitervero milites fana / Mortuo Alexa#
ballach fequi prfcepit ad f gyptum:ibidaturum fe eis iugera terrp promittes.quod8i poftea fecit thq, dro principatus
baidamciiftodsreprou!nci2meisiniungens.<0gfturdefun&oalexandropHPcipati)q;afuccefib«# fuccefforibus di
bus eius diuifo;templum fuper garizim montem permanftt.Et fi quis culpam habuiffet apud hiero, uifus eft. Sic,

alexadri minul*
tos principatus
quos tenuerunt
fucceffores Ant i
gonus Sekucus
Lifimachus caf

%  tbenitt-3ofepD< fobd 3 (la non funt

folymita^autdedboillicit(yfcudctranfgref[ioncfabbatotumauti3ehulufmodipeccato:adfichimi
V tas recedebat dicensfe iniufte culpariCE Defundus eft autem lilo tempore priccps facerdotum iad D

dusl& onias filius eius ptincipatum facerdotalem fufcepit.In his eonftituti hierofolymitg degebanr,

F.xplicit liber vndedmus.

Clncipit liber duodecimus qui continet rempus annorum eentum feptuaginta.

ISTA Vfq; ad.x.c.non funt in biblia fed partim in hifto.fco.circa finem hiftoHefter.

CDiuifo Alexandri imperio poft eius mortem in multos principatusptholomeus Lagi filius egy*
ptum poffidcns hierufalem dolo fub facrificij fpecie die fabbatorumfnon refiftetibus iudeis ;finela»
bore capiensfcrudeliter ibi dominatus eftf & multos ludeos a Iuda captiuos migrauit ad egyptum.
r moerii Tuncq; otta eft contentiopro templo inter iudeos Sc  Sichimitas. Capitulum primiim.

Diui 10  p j —««.-»jMjmmnr« Lexander tex  macedonum vbi regnum perfarum difloluit iudeamq; dtfpofuitvt

predidum eft a vita difceflit.f£Cumq$ multos pricipatus fui fucceifores reliquif/
fetfantigonus quidem afyam apprfhenditifeleuchus autem habilonem gentefq;

| vicinas obtinuiftlifimacho ceffit hdefpontusanacedoniam rexit caflanderiptho*

\  lomeus filius lagi £gyptum poffedit.Qui dum aduerfum fe feditiones haberent.

; fuumq;dilatareprincipatumcontenderent:diuturnisbellisckiitatescocuffemul/
f d er Dtholo* tis fuis ciuibus filter certamina pereuntibus ingemifcebant. CTunc SC  omnis fy* „ ,

lana p * r ia fub ptholomeo filio lagifqui faluator nuncupatur) contraria fui nois eft perpe{Ta.CNaq; hic ctia

Ptholomeusla/ hierofolymorum depugnanit fraudibus SC  dolis ciuitatemdie fabbatorum ingreflus fub fpecie facrfi fto,c,|J
i filius hierufa* ficifnequaq iudeisrefiftentibus/quoniam hoftilenihil exiftimaret:8i ideo ociofe velinfufpedefeg*
f dolo fub fa* ncs  cftent,Q.ui cu fine fabore ciuitatem apprehendiffeijfcrudelfter eis dominabatur. $TTeftiseft ora /
^ficiifoeciedie tionime? ouidius fabatharcides:quifucceflomm alexandri fadtaconfcribeus fuperftitionem noftra
Sbbatorum a c* P t0  qualibertatem amifi'musexprobrauitcu h fc diceret.Eft gens que iudea dicitur.ciuitatem im- p
1 . . crUt j c ij „ nitam 8C magnam hierofolymam detinens;quecontra ptholomeum rege arma fumeredeuitauit. SC h

tefdonuatus eft propter fuperftitionem feuiffimum dominam pertulit habere.Sabatharcides quide hf c de gete no*

<rr Ptholomeus ftraconlčripfit. CPtholomeus vero multos captiuos a inontanis iudef vel a vicinis lods hierofoly *
multoscaptiuos morum id eft a famaria vel a garizim trahens ad egyptum comigrauit. Sed cu cognouiffet eos quos
a iudea habens ab hierofoIymis abftraxeratnrmos iurifiurandfivel dei ctiltores exiftert^cu alexandto legatione ad ^
ad eevotuni co eos  mittentificrefpodiffenraario viuente cotra eu nequaq armafumere.poft darif expugnationem
misjrauit. multos ad caftella deputauit.& pariter cu macedonibusalexandrigciues ftatuifyfideq; ab ipfis a cczfc*’ 11

Conteutio inter pitfvt nepotibus fuis focietatem cuftodirec/cu 8č ali j' no pauci iudei fpote ad ygyptu perueniftefiopu//
iudeos 8£ Sichi/ letia locoru ptholomeiq; muntficetiaiuitat/:quoru nepotes feditiones c5tra famaritas dum fuegetis
mitas oro teplo, patria oblatione feruare feftmaret excitabat.Na hierofolimite defendebat dicetes fuu teplu fandum
^ exiftcre SC  immolationes illic trafmitti oportere.Sichsmite vero ad garizim montedeftinari videbat.

CCMortuo ptbolomeo faluatore qui alio nomineptbdomcusfother didus eft^ptholomeus phu
ladelphus eius filius regnum fgvpti obtimiit/Iifarorurn aipidus/bibliotecy fuf demetrium prffecfi.
Q_uiq; pto habendis cod/cibus hebreis facerdotum principi. Eleazaro refcripfitnuncios mittes ma*
xirmscummuneribus.ludeos quoq;procurante arifteo captiucsliberatjimlitibus qui eos captiuaue/

C: - philaddpbus rant precio ex yrario proprio liberaliifime foluto/Sanx<orus infuper iudeorum liberationis exerapla /
poft ptholome* admanifcftandumpofterisregis munificentiam decreuit cuftodiri. Capitulumfecundum.
umpatreregnu ^^piOft decimum vero & fecundum annum imperij alexandri.8f poftquadragefiinuraptholo* ip .
^gipti tenuit ftu y fjlmei-faluatorisrepnu fgypti philadelplius obtinuit.per annos trigintaffnouem.Q_ui & lege f.'
diofus legem iu fe^sS^fiideorurn interpretatus eft:&famulantes in egvptum fn'erofolymitas a feruitutjs vinculo re, c0 ’
deorum iterpre foluitiVfq; ad eentum vigintimi!iaexhuiufmodi caufa.?]'Dcmetrius autem phalareusfliper biblio
tatus eft SC  hie * thecam regis conftitutus dum ftuderet omnia per vniuerfem terram inuenta volumina congregare
rofolimitas in §* Sc acquirerpfi quid audiffet dignuin induftriaVel volunrate regis quem ergaeodieum coUedioneiu
gypto a feruitu* munificenter accendi cognoueratunterrogatus a ptholomeo quot milia eodieum haberet/eum vi/
teliberauit. ginti milia iam refpondiffeftfed pauco poft tempore vfq; ad qoinquagita milia pofTe peruenire/KnU"

Rege facerdotu ciatum fibi diceret multa apud rudeos legum eorum efle confcripta ftudio vel bibltotheca regali di/
principi pro he* gna,qu§ figuris litterarum/vel fermone eornm compofita laborem non paruum preberent/fiin gre/
brfis libris habe cum mutarentur eloquium, cum videantar Sirorum litteris fimiles efle eorum ffgurp equa pronficia
dis feribente ari tione vocis.nihil ergo inquit prohibet tiiarum pecuniarum iiimpeus interprgtari.dum in bibliotheca
fteus captiuoru tua eorum quoq; leges contineantur.ff Igitur rex optima demetrij fentetia deleftatus per quam ftu /
iudeorumlibera diutn fuum multos colligendi codicesdemonftraret.fcripfitprincipi facerdotu gentis iudeehgc fieri
tionem ^curat, demadas/Arifteus alias Ariftenus aute amkus regi neceffariuspropter humihtatcm morum ab eo

e P)»nt,

3n biblto

Beanfiam^tbu^

ifo*cbt*

'f vice

P* lis gtnta,

»Hcftf,

'^'s.finela,

?8Yptum.

1 urTl phmmn,

J,,K f 'lllpofuitvt
“ fliorcs rt!iqujf,

' !  onem gentel/j
caffjndenptho*

' nn  cs h.ibcrent,
■Bcscocu flc mul/
‘»>c&oninisfy,

1 Naqjhicetia ^
“!'lpccicfacri»

■'inful pede/eg,

( Tefttsdlora/
ibtionem noftra
LdBttttonmu« F
iera licuitauit,& "
'hgede gete no,

1  locii hicio(oly #
loutffaeos quos
ho legoiione ad^t
i ripugnationem<>w
v  ipiuacce/^ 11
.i pmcniHČpopu//
ttudumfuegetis
ijr^Julandnm
■ > : :.i;j videbat.
v ;),okxneusphb
i m im  ptdtdti

l(U .js mitte*'rna« 1
. , ra> captiuaue/
i , t iomscxciT)piu /

, ,’uttifecundum. p
W iUUIU  rt

..cinQ» 10c ' c S £ (c0,tf

(r „ s vinculorc.

trfusfupctbftjte

.uiiuconR^

..ncof.cdiorf 10

Mbart cumvi i
' „ fiirie*'

j ., f  jniicil

' r %bl»> thc ?,

' ’ vTq° arnftU

'**t$*K  *
0*zSZ%*

diledus|cufep/us anten/fus eflet petere ptolomeu quatenus d/mitteretcaptiuos /udeos/qu/ fub /rti
A per/oemseflentitempus hoc petit/onis profperuarb/tratus/ante loquiturprimat/buscuftodu regij
corpor/s fofib/o tarent/no SC  andreg vt fimul laborarent de quibus pet/turus regem accederet,Quoy
rum fententia confirmata. cum huiufmod/ fermon/bus regem adijt d/cens.M/n/me rex oportet va<*
na nosfpe negl/gentes dedp/ffed veritatem int/mare.Nam f/ legem /udeorum non tantu tranferibg/ Ar/fte/oro ad re
rerfed et/am interprgtari pro tua grat/a ftudemus.qua ratione poff/t hoc fieri tot iude/s in regno tuo gem pro 1/berao
feru/ent/bufquos ben/gn/tate tu g mun/ficent/g decet a prgfenti /ugoferu/tutis abfoluere.ac deo qu/ t/one /udeorum
leges expofu/t pto tu/ regn/ tutela rem/ttere.Nam cum multa fep/us /ndagaffem.cognoui eos fadore
o/m deu coleref quem nos zena /d eft ioue nom/namusjqui o/bus /ndulget.zena hoceft viuere.Q_ua Eaudat /udeo »
propter ad honorem dei quem max/ma rel/g/one piacant 1/beros eos patr/g mor/bufg; fu/s reft/tue. rum legem.
CECognofce tamen princeps me nec afFinem e/s effe/nec ab eadem genitum nat/one vtpro / 11 /s hgc
fuggeram.fed dum o/m ho/m fadorem deum fc/rem fuau/ter fuos benefadores ampledyad hac pe/
titionem peruen/.CPoftg hgcarifteu&locutus eft &rex in  eum hylar/ 8C rideti  vultu confpex/t. quac/
ta /nqu/t arb/trar/s m/l/a pode dimitt/.Tunc andreas refpond/t/dum /nterfuiffet 8 C  d/x/t/pauloplus q
centum m/l/a poffunt exiftere.Non patuam inqu/t a nob/s ar/fteg donat/onem pofeis. Sofib/o vero
cum prg/ent/bus d/centefd/gnum effe fug mumficentig/fi deo qui regnum e/ donau/t has gratfarum
v/ces offerret.Rex fap/enti vfus confil/o/ne contra m/l/tes qu/ eos captiuauerant facere v/ deretur ‘SC
quorum ft/pend/a capt/uorum abfolut/one mmu/v/derentur/de fuo eos grario red/mere ftatu/t dum
mil/tibus merces annong prgftaretur/& pro f/ngulo capt/uo apud eu conft/tuto dragme centu v/g/m/]viaxfma reg/sl/
tidarentur.Dequ/bus ena prgcepta proponere promifit/per qug mun/ficentia fua& ariftei pet/tione beral/tas quf ex
c6fi'rmaret.<£Propterea volutas de/ alfuitper qua non tantu /llos qu/ a patre eius/vel exerc/tu ill/us «p r i 0  erario ca/

B tranflati fhiflen^vern et/am /!Ios qui fub regno e/us ext/t/ffent abfolutfon/ donarentfVelft qui poftea pt/uos/udeos re
fuperuen/ffen^pro quoru redeptioue plufčj quadrag/nta taleta funt a rege larg/ta. CVnde exeplum ^imes 1 /beros po
fand/on/s ad man/feftanda pofter/sreg/s munificet/am cuftod/ri decreuerut/quod erathu/u/mod/, m if lt  recedere. 7
Qu/cunq; fub noftrt patris /mperio m/l/tantes fyr/a & phoen/cem cur^eo /udeamq; vaftauerut'8C ca Sad/on/s exern 1
ptiuos adduftos ad noftras ciu/tates & prou/ncias vendiderunt,hos& qui ol/m fub meo regno exu  p] um pro  Jibera
ftunt 8c:fi quos nuncfuperduxerut d/m/ttatipro fmgulo corpore acc/p/etes dragmas centu v/g/t/.Et [fone capt/uoru
m/iites quide cit annonis fu/s.rel/qn/ vero a regal/ mefa redept/on/s preciu acc/p/at. Arb/tror em eos *

fine volutate patris mei cotra /uft/cia deprgdatos/prouinciaq; eoru fu/ffe vaftata/vnde Sc  multos m/o
lites profeciffe cognouimus/dum ad ggyptum eos traducerent.Iuftu ergo confpic/enshi/fereot eisSC
/ubeoconft/tutos in  feruitute /udeosoesdom/n/s eoru|antedfdam accip/et/bus fumma/abfolunnec
quemq /n hac re fraudiquanda agereifed h/s potius conft/tut/onibus obed/re.Difpof/t/ones autem
meas prge/p/o ex quo m/ffe funt per tres dies propon//quatenus ad /ud/ces dni couen/at.corpora fta,,
tim oftedetes..Hoc em credomeo profuturu/mperio. Cotumaces verol/ceat cu/q; voleti/nt/mare.
quatenus eoru fubftatig reg/js poffeffion/bus focietur.CCu hgc fand/o regi leda fui/Tefr&v/ia effent Modus d/ftribu
o/a /ufte decreuiffe/tm vero deelfe de abfolut/one pr/oru SC  horu q poftea d/d/ /ude/ fu/ffentapfe de t/onis pecunia *

^ h/sfual/beralitateprgcep/t.Cf , rgtereafc/esfub/tanead/ftr/but/oned/fficileex/ftere//uffitrerumin/ tum.

ftris SCregis  facellar/js pecun/as fe-ponere.Ouofados/trafept/mud/e o/a reg/s pcepta/pleta funt: SC
taleta fuper quadt/geta fexag/ta pro redeptione part/ta cognofcutur<du 8£pro infant/bus dni cetu vic/
glti dragmas ex/geret:f/cut rex,ph/s demada{Tet.fcribedo^> f/ngulo corporepdida fummaexhiber/,

^[Demetr/us bibl/otecg prgfedus/regem ptolomeum pro tranferibed/s cod/cibus hebrg/s ad bu
bl/otecg confummat/onem mouetVtlegiflat/onem Iudaicamquga deo videtur fu/ffe data figur/s
hebtaids confcr/ptam expon/ procuret /non prophan/s lingu/s cum fanda fftfedvt pr/n c/p/ facerdo</ ;l

tum fcribat/quatenus feniores ab vnaquaq; tr/bu legum per/tos ad e/us explanat/onem tranfm/ttat.

Quod precepit rex fier^&eius epiffolam m hoc cap/tulo /nuenieps.Et eleazar i  facerdotum pr/ncio
pis teiponfionein^ui regis recept/s muneribus^uorum deferiptionem potes v/derefen/ores qui 8C
feptuaginta more faerg fer/pturg dicuntur/licetfuerint feptuaginta duom/tt/t ad regem.Cap/tulu./i/.

Vmhgc fecundu regiam voluntatemunificenterd/fpofitafu/lfentauftu v/fum eft demeo N/chilaregibus
■  trio de iuda/cis codicibus trafcnbld/s e/us allegaredecretu JJamnihilfruftraaregibusdt ftuftra d/fpefan. *
^' jpefat ur.fed oiacumultaffiliget/a getntur.Q.uapropterallegat/onisvel ep/ftolaruexeplu dum.

def/gnau/musJ& ornametoru ttafm/fforu mult/tud/ne:& qu/cqu/d/n vnoquoq;coftrudu Exemplum alle
eft.Vnde poteft opt/me opifieum ars profp/c/ SC  vaforum o/m excellent/a agnofe/,Allegat/on/s aute gat/on/s deme«
huiufmod/ probatur exeplum.Max/mo reg/ demetr/us/Prgc/p/ente te o princeps de h/s qug hade* tri/pro /udaic/s
nusad confummat/onem b/bl/otecg defunt quatenus coll/gatur. SC  de h/s qug corruerut vt debita d//cod/cibus tran«
1/gentia /mpetraret/omn/ ftud/o vfus /n h/s ad not/t/a veftra perduco legiflat/on/s /uda/ce volum/na feribend/s,

o /j.

HtbeMlf-3ofepW futict 3(tationfunt

nobis cum alijs deefle,Nam figuri* hebraicis K voce gentili confcrfpta:inexplanabiIia nobis exiftfit
Nota fan&itate Contigit etiam minus diligenter eam qua habent traniTerri.dum regalem prouidetiam minimeper# D
legis quf,ppha# ccpiffent Neceflarium ramen eft hf c te cautius expofita reponi.Nam fapientiffima 8C  integralegiila Hyft 0i
nis linguis cxpo tio fic adeo videtur data exiftere.Quapropter inquit cautius abdita a poetis feu confcriptoribus hi# fco,c 7
nin 5 debetideo ftoriarumnullatenus meminifleeiu^nec v/rorum qui fcilicet fecundumeiufdemlationisprfcepta
male fecerut bi# vixerunt.quod cafta nimis exifteret:ac non oporteret eam prophanis linguis exponi. Si videturer#
blie laica lingua go rex fcribe principi facerdotum gentis iude$quatenus trafmittat feniores ab vnaquaq, tribu legu
traduftores fi# peritos Vt cum ab eis codicum explanationem SC  confonantiam cognouerimus interprftationis

cut theopopus rerum cautam expofitionem acceperimus: dignos codices tua voluntate reponamus. C Igitur tali
BC  theothecus fuggeftione fada rex precepit vt fcriberet de his eleazaro pricipi facerdotu gentis iudep :ftmul etiam
quo^alterames de abfolutione feruientium apud eos iudeorum.Ptgpterea mandaret ei quod tranfmififfet ad facic#
eft faftus alius das crateras 8C libatoria pondo auri talenta quinquagita: lapidum vero prfcioforum ineftimabilem
vero cecus. multitudinemidenuncians etiam cuftodibus archarum in quibus lapides feruabantur^teledionem

$£ Symo iuftus illorum darent opificibus: quatenus quos vellent ad fpeciem operiš tollerent: necnon imperauit vt
quare diftus fit. pecunif pro immolationibus & reliquis caufis centum talenta darentur facerdoti.Narrabo igitur fa#

* o - «• i- nnf  —_i**

Eoiftola ptolo # tum oni$iiiuseius"fymon fucceffor extitit.qui iuftus eftappeUatuspropter pietatem quam in deum/
meiohiladelphi SC fauoremquemergaregemhabuiffevidebatur,Quomortuo &filiuminfantulumrelinquenteno

" , S _5.r„ oii.n fari ml te hrinrmah.m J "•'*

-J eicazarumfa mineoniam/frater eius eleazarusfdequo fermonem facimusprincipatum facerdotij fufcepit.ad que
aa  us huiufmodi litteras deftinauit. C[Rex ptolomeus eleazaro principi facerdotum falutem.

l i — _ ' _j-_— --

cerdotum prin# ptolomeus I

cipem.

Multis habitantibus in imperio meo iudeis|quos perfefcum potetesfuiffentjad captiuitatem traxe#
re.eorum aliquos pater nofter ad militiam maioribus ftipendijs deputas horratus eibalijs antem in
q  gyptum cum eo ambulantibus/caftdla Sc  eorum cuftodiam demandauit.vt fint ?gyptifs in terror«.
Cum veroego principatum fufcepiffem.omnes clemeter tradaui prf fentes dues tuos quorumplus p
centum milia captiuos & fetuientes remifi:pofiidentibus eos pro redemptione perfoluens.F.tatibus
autemvigentes numeris militaribusdefxgnaui)multofq;quimihivelaulf potuiflentferuare fidera
in palatio conftitui.arbitratus deo iocundum pro mea prouidentiavotum hoc ei masamum deuou*
re.Porro volens SC  iftis SC  omnibus per vniuerfam terram iudeis prpftare.leges veftras litteris grjti*
Querit rex fex ab hebraicis tranflatas in noftra bibliotheca decreui reponere.Bene ergo facies eligendo vfros opri#
feniores de vna mos feniores fex S ab vnaquaq; tribu dirigendo: qui per etatem legum fint petiri:valeatq; interpre
quaq; tribu pro tationem earum caute nobis exponere.Nam opinor his perfe<ftisfmaximam nobis gloriam prppara#
expofitioe legis ri.Tranfmifi vero qui deberent de his vobifcum difputare/andream primatem cuftodum meicorpa/
risfSc  arifteum mihi dilečhffimosiper quos etiam primitiaavotorum ad templum 8C  pro immolationt/
Epiftolarefpon bus)&alijs rebus tranfmifi talentacentum.Tu autemmanda nobis qup volueris fieri:quodgratius
fiua eleazari ad ampledemur. CCum regis epiftola eleazaro fuiflet potreda:nimiu libetalitet ad eum ita reicripflt,
regem. Princeps facerdotum eleazarusrptolomeo regi falutem. Valentibus vobis cum arfinoeregina velfi#

lifs benenobis omnia conftant.Cum vero epiftola fufcepiffemu^fatis de tua voluntategauiii fumufi ,
Maxima dona Congregantes autem multitudinem legimus eam:quatenus oftenderemus eis quam pietatem erga
ptolomei hebtf deumhabes.Demonftrauimus etiam paterasquas mififti aureas viginti^rgenteas tr/g/ntaicrateras
otum templo. quinq^menfam dedicandam. &que direčta funt pro immolation^velrenouarione eorum qu§ tem/

aliquid'velle pat^dum reddainus tuis beneficifs quf multipliciter inoftros ciues largitis.Statinjetii
Hif funt feptua pro tetuaq; vxor^veI filijs hoftias obtuIimus:& multitudo votaperfoluitVt vobis eueniant qug defi
ginta iterprftes deratis.St tuus principatusinpace cuftodiatur Ad interpretandum vero Iegem quam pro tuis com
g licet fint. lxxij modis accipere poftula^/elegi viros feniores fex ab vnaquaq; tribu.quos direximus legem ferentes.
tamen mote fa# Krit aure veftre pietatis vel iuilitif/vt  poft legis tranfaiptionem/ad nosea caute cum portitoribusre/
crf fctipturf que mittarisVale ČHf c*quide princeps facerdotu refcripfit.Mihi vero'noeft neceffariu vifu feptuagita
modicu nume # fenioru abeleazaro mifloru noia declarare/licet intimata fub epiftola fuiffent.Vaforu tamemagniff#
rum fup aliqua centiaScoftručfionem quamdeo rex direxit no incongruumexponere putauibuatenus omnibus
fummam fupet munificetia regis erga deu dilucidetur.Siquideipfe largos fumptus in hfcprfftiititi& femper opifid
excrefcentem ta bus opera trafmittebatnihil coftrui defidiofe cocedes. Q_uo^ de fingulis quales fuerit munificftia
cet/ dicuntur fe# narrabo. quauis hiftoria narratione eoru minime depofcat.Regis em munificentiavel diligenrii in
ptuaginta, legetibusarbitror aperiri.Prius aute de nienfa difterenuisi^itur habebatresdn propofito fuovalde

'• ’<nm bbexift ^

:: f -er.. D

.; ;’ rale pi<u Hyn

**£SS**xi

;  S, videni tet<

."^'^P^ationis
. , v * l ptuttaii

„ '• < E imu, «ian»
r «adfad{,

' n l,lc *nniabi|em
' !ir Vtetedjontm
11  ""perauitvt

/giturfa,

’ ’* Jf ^dotume!ea
^pnapefacerdo,

! , c !T1  in deum/

1  ,n »elinqucnteno

<; l lu lcfpif;adque
'trjciumlalutcm,

*'.ptiuitarfin traxe*

• ^ ril alijsautem/n

■ ■ ;'ti|sin terror*

»f r

•Narraboi

1  "> quommplus p
cns.Vtatibus r '
entferuate fidero
.uamumdeuoui

^tiHaslittetii gtftii
(  ifndo vfroioprf#
r.r, v.i!firq;lntetpte
igUumpffparfc
»fiodumrneicorpo?
ri \ p»o immolarioni,
m  quod grada
icumtutffeipfil'

adirK^rtginavelft
; itfg-juifiliirnui-'
.unputamnCTga
^utrgtnttcrttnas
done forum qu? tem/
■m Vito* optimos# p
. H fter naturam

urniantque(i« 1

.improtuis^

, > .emfen^'

VJormotibf*

:  "HHSm

j:  TnffOptfc*

*-žs>

i(* f

3nbtblia geattfiatttfatfbttss fo.tbii.

« nrnimam menfam conficere.Precepit autem dedicatf in hierofolymis menff quantitatem cogno#
n  fcete.R  poffet maior fferi.Cumq; percepiffet aualis effet illic conftituta:8C quia nihal prohiberet ma#
iorem conftruijGixit duplam magnitudine fc racere.fed timerene minifterio pro magnitudinis qua#
titate inutilis fieret.Nam non eam tantum ad fpedtaculum deuouere.fed etiam minifteri fs habilejn
voluit dedicare.Quapropter arbitratus medfocrem priorem menfam auti inopia confedamjmagni
tudine quidem fuperari priorem noluitivarfetate vero vel pulchritudme materiali clariorem confi#
cere mHiranit- Sagav erg aad dlfcernendam variam rerum naturam erat:8C inuenire nouas ammira#
dafe naturas.Quf fine defcriptionefuiffentjhorum ipfe prudenter inueniebat effe&um«8C oftendes
artincibus ita perfici enunctabatjquf vero deferipta fuiffentfeorum cautam fimilitudinem euidenter
* opifices imitarentur. CPromiffa er g° complentes menfam deferibere feftinemus.Huius duovu fe# Defcrimio mefe
mts cubitorijm longitudinem/latitudinem vnius|alfitudinem vnlus &  femis conftruxerunt totam.de F  *

auro formarttes eam.Coronam quidem in palmum coriferut^frontifpicia vero verfatilia fculpluram
habentia ornatam fpecie reftis ex tribus partibus mare fimilantis.Triangulis enim exiftentibus fron,,
tifpicijs.vnufquifq;angu!us eandemdifpofitionem formf habebat.Quf dum verterentur:vnam8£
non diuerfam fpeciem demonftrabant. Coronf porro pars qug fub menfa eratinclufa: pulehre con#
ftru&a fulgebat.Pars autem quf de forisapparebatartifidjdečore plus fculptafpledebatquiavifuf n  . , ,
vel fpcdacuio patebat, Vnde proceritate partiumfambatum acutam fieri contigeratne nullus angl}. Hien

lus trium vt prediximus/exiftentium in tranfdudione minor videretur.Difpofitivero erantin modu ^ aurC ?‘
funium torno fadorum preciofffimi lapides: aureis fperulis perforamina conclufi. Partes aute qug
perlatera coronf cernebantunin ipeciem ouorum optimo lapide fadorum figuratf nitebat fculptii/
tf virgulasimicare one fpiffe circa menfam voluebantur Ouorum autem difpofitionicircunduxe#

® runt opifices tornatam omnium fruduum naturam:vuas pendentes:ariftas furgente&malagranata
conclufajLapides autem fecundum genus prfdidorum fruduum ad propriu vniufcuiufq; colorem
formamicirca totam menfam ex auro ligauerunt.Sub corona quoq; ouorum ordo feu virgarum co#
ftiteratlvt ex ambabus partibus eandem operiš varietatem caufamq 5  fpedes menff conftruda pro#
ferretfne frontifpidorum vel corong pofito in altera parte menff cor.uerfa fieret diuerfa/fed eadem
vfq;ad pedes faciefq;operiš extcnrieretur.Nam dudile aurum quatuor digitts latum fecundum to#
tam menfe latitudinem fuperquod pedes eius imponerent fecerunt/ddnde fperulis 8C  clauiuris eos
cum corona menff conftruxerunt/vteundem artiftcij 8C  magniffcentif vifum prfberentin quamcu 4
q; par tem menia conuerteretur.Super menfam autem meandrum fluuium fculpferunt: lapides prf#
ciofiffimos in medio eius tanq ftellas vario colore.ponentes.Nam carbunculum vel fmaragdum io#
cundoafpedu fulgentes miferunt:aliorumq; genera lapidum^ui vel induftri^Vel emulatioe dignf
p er excellentiamnaturf cundis exifluntPoft meandrum autem completum m fpeciem fiinus qui*
dam citcunferebatur. in medio figuram fublongam & rotundam habens.Super quod criftallinus la
pis eratvel eledrus impofiti pati penf formarum afpedu.qui deledationem miram intuentibus prf
ftabant.Capita vero pedum eius fimiliaalifsfabricaueruntcuruationem brachiorum habentia fub
^ menfa reflexam;intus vero redum inftar lilij germen videbaturmuos lapis carbunculus in palmfi fa
dus figuram crepidinis oftendens 8c!atitudinem odo digitorurn habens fubftentabat Nam fuper
eum omne pedum pondus innitebatur. Sculpfetuntetiam tenuiHimo vellaboriofiffimo torno vnu#
quemq; pedum in quibus hedere vel vitis palmites cum vuis exiftentibus emmebant vt nihil a ve#
ris difcepare putarentur.Siquidem ad aure flatum per tenuitatem & extenfionem fummitatis fuf co,/
motf ;ymaginationem naturalnim arte prf bebant.Verumetiam figuram totius menff tribus tabulis
conftruxete compagine partium in inuicem ita colligata vt inuifibihs exifleret nec intelligeretur eo#
rum infertio.Craffitudo vero menff non minus dimidio cubito dinofeitur fuiffe. Tališ ergo votiua
menfa multa regis munificentiaVe! prf ciofitate materlfkc varietate pulehritudinis d  induftria zttir
fieum ftudiofe perfeda eft, Et ncet magnitudine prioris deo deuote menff non diftsret.artificio ta, .
men & nouitate vel claritate fadurevaldemelius &fplendidius elimata fulgebat.CCrateres etiam. -
duos aureos fculpturam vipeream ab inferiori parte vfq; ad cingulum habentes lapidibus var/js in
fquama conclufis.de hinc fuper eos fecerunt meandrum altum cubito compofitione lapidum diuer Craterumdefcrf
forum fpeciemagnafulgenten^inquo virgarum ordoinftabat dequibuscomplexionibus fimilis vf# pbo*
q; ad labrum protrahebatur.Per medium quoq; quatuorcubitorum fculpta pulehris lapidibus infer
ta dccorem cratherum oftendebant. Quorum labra 1/horum foli js 8C  vuarum floribus in orbem pro#
dudis corona compIedabatur.F.t aureos quide crateres duos capientes vtrofq^amphora huiufmo Patherarum de
di conftruxerunt. Argenti vero clariore m fpeculis fpledorem emittebant v t certius in his facies afpi feriptio & nume
eientium viderentur.Cfnlbper fecit rex pateras triginta ex auro necnon lapide prfciofo:& circun# rus,

o.iijf

Eleazarus reče*
ptis iocalibus a
rege doa regide
portanda dedit
portitoribus,

Stber^i?-3ofcpl)( taod 3ftanonfunt

date folifs gdere ve! brateis quafi vitfs celaturaartiffdofe obumbrabantur. H?c autem ideo pebant )
quod per fcientia opifices arte mirareliquos ante irent:8£ multomelius ftudio vel munificenria regis D
formabantur.Non enim tantura iriceffantcr & large artifitibus impendia pr^ftaba^uantum etiam;
publicorum negotiorum relidis regiminibus ipfe operatibu s temper inftabat:&frequenter artificea
vifitabat.Q_napropter opera artifieum diligentiaregis Sc  induftriaferuete:propenfius imminebant.

d Eleazarus (recepti s I ocalibus regisjportitores eoru honorans dona regi deportada remifit.rex
autemfeum feniores veniffenteum voluminibus in quibus Iitteris aureis confcriptf leges continebS,
tur jammiratus maximo deledatus gaudio prorupit in lachrimasiquos honortfice rccipiesf dfem adr
uentus eorum per totum vit$ tempus celebrem habuit jepulari fecum fecit Sc  hofpitia in arce depu,,
tauit/vnumquemq; eorum naturales percundatus qufftiones(caute illis ad fingula refpondentibus
gauifus eftj& per duodedm dies illis inftruxit c6uium/iuffitqj ilngiilis tria dari talent a/SC  ipfis ad d«//
putata diuerforia addudis opus interprf tationis feptuaginta diebus perfecerut.quod netno neq; hi
ftoriographus/neq; poeta aufus eft cofcriberefdcmetrio regi iudicante. qualiter Theopomphus vo/
lens de his al/cjuid cofcribere fit plus triginta diebus mente turbatus. Et theothecus tragad/cus poe/
ta cecus fadus/remifit itaq; eos rex cu muneribus muneraq; per eos facerdotu prindpi.CapituIu.iii{
Vmij; ad hieroiolymam tranfmiffa vota ptolomei fuiffeny& princeps facerdotum eleaza#

' rus ea dicaffetiportitores eorum honoras donaq; regi deportanda prfftans ad eum temi/,

| fit. C Ergo poftq alexandriam peruentum eft & ptolomeus prg fentiam eorum cu feptua*
i  ginta fenioribus audiuitjftatim andream & arifteum legatos vocari pr£ cepit, Qui venien*
tes epiftolas quas a principe facerdotum deportauerant obtulerut:& ea quf verbis eos differere iuC
ierat dixerunt.Studens autem colloqui fenioribus ab hierofolymis propter interprf tatione legum di ,
redisldiuerfos quidem qui pro fuis caufts aduenerantldenuciauit dimitriimirabilem hac SC  pr?ter co,
fuetudinem faciens dimiffione:vt qui propter huiufmodi caufam adducebatur.poft quintum diem
eum audirent.Legati vero poft menfam a rege tuc dimiffi/illos ab eleazaro deftinatosexpedabat.
CDumq; feniores cu doniš qu§ regi deportanda princeps facerdotu eis dederat adueniffent: eum „
voluminibus tranfierunt.in quibus Iitteris aureis confcriptg leges corincbantur. Et rex eos de codi,
Litterfs aureis cibus percundatur Cu vero reuelarent & oftenderent tenuitatem mebranf/vel incoprehenfibilem
feriptas legesap eoru compagtne:rex miratus eft q> ita fuiffent copada.([Duq; hoc diu feciffcrigratias inquit ago vo
portauerunt fe* bis quidem q>  veniftis;maiores vero illi quivos deftinauitifed ante oes deocuius heleges veneran/
“*'nioresregi pto, deprobatur. $[Cumq;clamaflentfentoresfve]hiquipr^fenteserantoratesregi profperadiuinitus
• lomeo. euenire:nimiu deledatus prorupit ad lachrimasplaJepjusnatura hoc fummo gaudio padtut 7 quod

•.. Receptio hono ttiadolentibus foletaccidere.Tuc iuffit codices primatibus officij defignari. Viros autem ofeulatus
rifica fenioruj a gquum duxit e(Te primu ad eos facere fermone pro quibus effent vocariiimmo SC  diem quo addudf
ptolomeo. fuiffent ad eum clarum ftngulis annis pet totum vire fue tepus fe celebrare promifft.Nam euernt en*

Dies aduetus fe dem effe prffentie illorum & vidoriediemquo SC  antigonunauali prflio vicerat. Epularietiam fe^
niorum folem« ' eum eos prf cepit:hofpitiaq; in arce denunciauit eis oia deputari.CNichanor autem fuper fufceptio/
nis apud ptolo *  nem peregrinorum conftitutus dorotheum vocas|qui de his curam habebat.iuffit fingulis neceffaria
meum.&c. parare.Nam ita difpofitum a rege fuerat/vt alimenta quibus fingulf ciuitates vtuntur exhiberentuc /

Nichanor ordi« indulgenda confuetudini peregrinorum ad eos venientiuf8C oia eis pararentur quatenus cibis folitis
natus eum doro magis deledarentur:ne forfan corrupti extraneis grauarentur.Quod SC  drča iftos effedum eft. Do
theo ad fufce *  rotheo vero quem pro finceritate vit? fuper hgc rex conftituera^pcr quem 8C pr^parauerat oia qu$
prione peregti t  ad huiufmodi conuiuia conuenirent h?c implente/in duas partes eos difeumbere pr§cepit:parte qui
norum. dem mediam eorum ad dexteram fuamlreliquos autem poft eius accubitu:nihil prf termittes quod P

ad eorum honorificentiam perrineret.Poftg autem ita difeubuerunt iuffit dorotheo folita miniftra#
re:quibusoes tudei ad eum venientes vtebantur. Tuncitaq;facros prfcones|&immolatores/8Calios
qui vota offerrent recufauit:& vnu de fenioribus noie helifeum facerdotem exiftentem rex petiuit h/
Helyfeus facer# cere orationem Q,ui.in medio ftanstegi bona Sc  fubtedis eius optauit.Et poft plaufus eum gaudio
- dos fecitotario«. SC  clamore oim furrexit:& reftdentes ad epulationes Sc  delitias paratas fe cotulerunt.CPtftcrea au
7 faem. tem rex quantum fatis ei vifum eft ccepit philofophar^& vnumquemq; eorum naturales percunda*

Intcrrogat rex ri fermones: SC  ad contemplatione queftionis accendere.Caute illis ad omma refponderibus/que eis
iftos feniores q obieda effent gcexplanantibus:gauifus per duodecim dies hoc conuiuium inftruxit. CEtqui vult
oprime refpon# fingula cognofcere quf in conuiuio parata funt-legatvolumina ariftei qu? propter hfcconfcripferat (
derunt. SC  agnofcet. Mirante vero eos non tantum rege/fed etiam Menedino philofopho dicete omnia per

Liber ariftei de prouidentiam difpenfari/ideoq; virtutem SC  pufchritudinem videre: fermonem deftirit,rex quidem
conuiuio regis, de his facere dicebat autetn maxima fibi bona per prgfentiam eorum fieri. Nam pro fuiffe ei quod

r  .

; ,rntrt  at.fi«,

; ^ fl contmcbi
" ''I t":..4
! ain atttdep U(

4  ff lpondemibu, I
* (Pf.sadd#,,
^nrtnonrqihl

1  "pornplius vo#

i*fTap*d, aiS p oe)

!a P-Capitiihj.iiij
frdotum dcaa#
tn * ad f um remi/,
totumcu (cptua#
fpwQ.ui venien#
»cosMcrereiuO
ftJtiotičlegvjmdi.
n 1&& prf terco,
t: qutntum dieti,
■.:osexpc<3abat.
.dticni(Tent:cum „
ucx eos de codi,
coptthenfibilem
o.mnquit ago vo
ihelegesvenetanj
pipeta diuinitus
udto patmirtjuod
t j.iffm olculatiu
iitrmquoaddui^

;f  Vimcuenitefi/
f '.-uLm etiam fe#
•mlupetfufceptto/

firunil^necdTaria
r-..re*tubci«ntuc/
umu ctbis Coli tis

^cdc^umeft^o
,, , jr aucratotaqu?

afCCflfeP*** qu.p
Vrtfimtftfefl 00 ®

' ; (0 j,m  ininiib^

-rnttr* Plutij
!**» «"*£

"t cw<

,pct CUIV*

aaSiobui^i  i

d 'ltQM ,vn t  i

3tibtblfa

tseanttattfffttftmg

5Fo.tbiif.

fr  didiciflet ab illis.quemadmodum deberet regnare.CIuflitgj dati fingulis talenta ttiafSC  deputauft Donauitcuilf#
lili s qui eos petducete ad diuetforia deberent.Poftq vero tres excefferunt dies congregans eos de# bet fenioruj ttii
bo *  metrius:tranfijt ad ftudium maris.Et vnum tranfiens pontem abijt/ad partes aquiloni coniundas. talenta.

' CConfiIiumq; fecit in domopropeIittus ftante Sc  aptafecretis&ad cogitationem negotiorum. Locusvbi fenio
Vbi eos perducens petebat omnia qupopus habebar ad legis interpre tationem ipfis prf fentibus: res cogregati ,p
vt inceffanter opus implerent. Cumq;illi mumficenter Sc  laboriofecautam interprf tationem face# interprftada le#
rent.vfq; ad horam nonam inhocfedentesiad curam corporis vertebantur.itaeosmuitantedoro* g e  &modusquo
theo vel opulenterconuerfationis falubria prfbentqmultaq; etiam ex htsqtifregi parabatur.Ma fe habueruntin
ne autem ad aulam venientes ptolomeum falutabant Sc  rurf us ad eundem locum redib3t& manus terprf tando.
in marilauantes & feiplos purificantes italegisinterprgtationi vacabant. f[ Itaq;tranfcriptalege Opus in terprf#
& opereinterpretatiomsadefFedum per feptuagintadies tran(adc:cogregans demetriusiudeos tationis per fe#
omnes ad locum in quo tranflate Ieges fuerant prffentibus etiam interprf tibus legit eas.Cfiq; mul ptuagita dtes g#
titudo amplexa legem/vel feniores eius interprf tes demetrium eo quod magnarum rerum inuen, fedum,
tor efle videretur Iaudallentirogauitetiam vt prf fidibus fuis darentur Iegenda.Et petierunt omes
facerdotes interprf tes feniores SC  pre pofiti gentis vt bene interprgtata permaneretimmobilis.Cum
q;omnes laudaffent fentenciamiulferuntfi quid aut fuperfiuum aut minus aliquid fcriptum vide,
rent in lege  hocrefpicerent & manifellum facientes emendarent;hoc caftigantes/vt quod femel iu
dicanim fueratfe bene habere fempitema memoria remanerer.CGaufusergo rex SC  videns volu R ex a< j denje#

• tatem fuam ad vtilem rem efle perfe&amj& deledatus/relidis legibus & fenfum,& fapietiam/& le# tr j um>
giflatores obftupefcens/ad demetrium fermones facere coepit;q>ita mira exiftentelegiflatione.ne
_ tnotieq; hihoriograph us/nec poeta meminifleteius.Cui refpondit demetrius nemine fuifle aufum
B  harum legu tangere confcriptionem;q> diuina 8i  venerabilis effetiSd quia lefi funtquida a deo hoc Theopompus
prefumentes.Significabat vero qualiter theopompus volens in hiftoriade his aliquid confcribere/ vo |g s  aliquid de
fitmente  turbatus plus triginta dtebus:&cum humilitatea deo veniam fupplicabatdu m inde fibi f acra  hiftoria cu
dementiam fafta fupplicatus effet/Necnon SC  in fomnis vidit'quod ei hoc ideoacctdiflec quia diui f u j s  f crI bere me
na fcrutatus effst. SC  proferre ea holes tmpuros velIet,Cumq; confcribere quieuiflet:recepit fenfum, te captus  pi ustr ,-
^Referebat aute Sc  de theotedo alias theotheco tragediarum poeta dicenstjuia du nifus faiflfet in gj nC3  di e bus.
fco.c7 aliquo dragmatheorum meminiffe quf in diuino voluminecontinetur oculisobfcuratis caufam ce/°
dtatis fue recognouit:8C ita liberatus eft a paflfione deo veniam indulgente.^Hec ergo rex pure fu
fripiens petiuit interpretes frequenter ad fe deiudea proficifci-Hoc enim eis ad honoremlK ad do/q^ e(n '^ t fCX
nationem ab eo profuturum dixit.Nunc vero iuftum efle dimitti eos dicebat.Spote autem ad eum p t ua  ■ ta intC f
venientes omnia quf equum eflent fapientiam eorum impetrare.&pro fua maieftatedignum lar# J* m
/  gtripromifit-CEttunequidemtrafmifiteosdonansvnicuiq;rexoptimasftolas:8Cauritalentaduo/ ] [ ie ‘ t ^ uis ^ eQ *

1  SC  caiicem vnius talent^totumq; couraatorium. ^Pricipi autem facerdotum eleazaro deftinauit per rri jf ]t  -

'■ eos ledos cu argenteis pedibus decem. & conuenientem eis fupellečtilenu&calicem talentorum tr i fc i p ^  f acer( jotwn
gintaiinfuper ftolas decem»& purpuram / coronamq 5  decoram. SC  lineas de bylfo centum.Prf tet ea8C  ”

C pateras SC  trullam & libatona:& ctateres aureos duos deuouendos.Petiuit autem eum SC  per epifto
las vt fi quis ex his viris voluiflet reuertt ad fe eum permitteret dum nimium deleftaretur cum eru# x y 1 ,

ditis femper habere fermonem. SC  diuitias fuas talibus libenter impartiri. C Huiufmodi quide cau#
fam ad honorem SC  gloriam iudeorum a ptolomeonomine philadelphofieri contigit.

C; CIudei ab Afie tegibus honorem impetrauerunt cum ipfis caftrametati/quibus feleucus pare fi#
eut macedonibus fecit honorem.Sed & erga eos maximafuit Romanoru magnificetia/&Agrippe
beneficentia. Anthiochus aute vido Scopa duce protholomeibosvoles remunerare fcripfit ad eos
SC  ad ptolomeu pro eotu gratitudine eis multa promittes.Et fditu pro ingrediedoin templu proht
bens alienigenas ab ingreitii per v niuerfum trafmifit imperiu Scripfit quoqj Anthiochus Zeubidi
promittedis iudeis a babilonia in phrigia/Amicitieq; ptolomei cu Anthiocho fcedere inito Anthio# Iudei ab Afif re
chus Cleopatra ptolomei filia accepit vxore.Tunc quoq; iudei a famaritis multa funt pafli, Capitu.v. gibus honorem

I Mpetrauerunt autem Sc  a regibus afyf honotem quoniam cum eis caftrametati funt.Nam impetrauerutcu
feleuchus nomine nichanor/in ciuitatibus quas per afyam pdificauerat SC  in inferiore fyria ipfis caftrameta ’
SC  in ipfa metropoli anthiochia/republica fua dignos eos eftecit:& equum eis honotem cfi ti SC  Seleuchusi
habitatoribus macedonibus Sc  grecis deputauit. Hadenus in eadem conuerfarioneeos aliquando qui nichanor di
jnanfifle fignum e!Vq» iudei nolentes alienigenarum vtt oleo/accipiunt diffinitam quandam a prin# dus/eis pare ho
dpibus olimpiaci certaminis pro prpcio olei pecuniam/populoq,- anthiocheo in prf fenti bello vole# norem ficut ma
i ti foluere confuetudinem/ Mucianus prf fedus tune fyrig conftituta feruauit.Et poft hec imperato# cedonibus fecit*
ribus vEfpafiano SC  tyto orbis terrarum fupplicauerunt Alexandrini j8i Anthiocheni vt eis ius reipu SC cetera.

o.ui j.

paftifunt'

c

Htbew<f Jofepflf (tiDd 3(ta tton funt

Magflificetfaro bl/e?dereIiquocum iudeisnon deberet efie commune^ec impetrauerunt. Vndc poteft romanorfi
manoru crga iu confiderari modeftia SC  potius magnificentia vefpafiani Sc  tyti ,qui multa pericula bellando contra D
deos. iudeos fuftinuifientiacerbe ferentes quod fetraderevoluiffent fed vfq; ad finem pugnantes perma«

fiffent.nihil pcenitus eis de hoc quod dudum prfftitutu fuerat abftulerut. led fimul SC  priorem iram/
& petitionem magni populi alexandrini & anthiocheni viuadter expulerutjdum nihil neq; pro ami
d ti j s ad gratiam iftotum/neq; pro inimicitijsdeuidorum concederent(quatenus folueretur aliqu«J
Bnficetiaagrfp# priftin§ iudeorum vtilitatis/dicentes eos in pugna dediffe pcenas quiarma coeperunt/infontesi non
pe erga iudeos. efie iuftum fua poffefiione priuari.CSimile vero SC  mareum agrippam erga rndeos fenfifie cogno«
jbimus Nam motiš contra eum congrefiGonibu^ft petentibus agrippam/vt conuerfationem quž eii
anthiochus feleuci neposf quiapud grecos deusnuneupaturj dederatfoli polliderent: Bi  dicetibu« .
Nicolaus dama fvt fi cognati effent eorum iudeijcolerent proprios eorum deos.Habito iudiciojiudei  vicerut vt fuis
fcenus hiftorio# vtantur moribus.defendenteeosnicholao damafceno.Nam agrippeinterlocutus eft.nihil innoua#
graphus. reeis licere.Si quis autem vultcertius hfc nofle^egat nicholai centefimam Sc vicefimam tertiam 6C

U quartam hiftoriam. Etagrippe quidem iudiciunvnon eft forfitan admirandum.Non enim pugna#
bat tune gens noftra aduerfus fomanos.C Vefpafiani SC  tyti magnificentiam quilibet decentius ob
•CIudeifub An ftupefdt:qui poft tot bella SC  tanta certamina qu? contra nos habueruttam pi? difpofiti funt- C R«
thiocho multa petam autem orationem vnde ad hfc videor efie difgrefius.Iudeos igitur iubimperio magni athio
chi regentis afyam conftitutosicontigit multa toleralTp/idum terra diuerfis calamitatibus fubiaceret:
cum illis qui humileni fyriam habitare videbantur.Nam cum anthiochus pugnafiet contra expato#
rem ptolomeum SC  eius filium cognomine epiphanerplaborare cotigit eosf eo conuincente Sc  vid o )
eadem pati vt pares exifterent nabi turbatf Si  tempeftatibus fluftuantiidum inter fcelicitatem SC  ca#
lamitatem anthiochi fuiffent communiter conftituti.Cumq; viciflet ptolomeum anthiochus.iudea
tecepit.Defundo vero ptolomeo filio eupatoris. filius eius magnam vrtute militum mifit.gc ducem
Scopa dux con leopam nomine contra humilem fyriam/multafq;eorum ciuitates coepit: ex quo noflra gens eupu#
tra humilem Sy £ nata a ^ ie< ^ a ei  eft:8f non poft multu anthiochus fcopam vicit/conftigens cotraeum iuxta fontem
y v idus ab An iordanis:& multos ab exercitueius proftrauft.Poftea vero anthiocho capiente fyrif ciuitates/quas ®

thiocho. fcopa tenuerat SC  famaria/fpote gens iudeoru ad eu tranfies SC in  duitate oem exercitu fufcepit & ele

Anthiochus vo fantis abundater alimenta prebuerut:&obfidenti eos qui ab fcopa in arce hierofolymoru relidi lat
cuftodes prono annoauxilium preftiterunt , C Igitur anthiochus iuftum arbitratus iudeoru erga fe
ftudium liberaliter remuneranduifcripfitmagiftratibus&amicisteftimoniucxhibesquod abeisbe/
ne tradatus eft.fed Si  donationes quas eis pro gratia retribuere cogitauitmanifefte illis innotuit. Re
feram vero epiftolas quas magiftratibus deipfisferipferatiproponens teftimoniu quod nobis prebe /
ret polibius magalopolitanus in vndecimahiftotia fuaitadicens 4 Ptolomei dux fcopa ad fuperiora
vadens locaduperauit hyemis temporegentem iudeorurn Dicit namq; Si  in eodem volumine quali ,
ter fcopam anthiochus deuincens:bythiniam&famaria&ad bella gadaram cepifiet.Paulopoftvero
ei fetradiderunt iudei.qui circa templum habitabat.Fade autem appar/tionis inteplo/ad aliud tem
Et>ift°I aa nthio P us  narrationem differamus.PoIibius quidem hfc in  hiftoria confcripfit.fTNos autem reducamus
chi ad ptolome orationem priorem ad priorem narrationemiintimantes epiftolas regis anthiochi. Rex anthiochus
^um de gratitudi ptolomeo falutem.Iudeimox vt prouinciam eorum ingrefifi fumus liberalitatem circa nos fua oftetv
, nc  Iudeoruquf« deruntf&venientes ad ciuitatem clarenos fufceperuntcum fenioribus Si  principibus occurrentes ; 0{
bus multa pro # abunde miniftrauerunt militibus SC  elephantis vidualia/S: nobifeum ad arcem piugnauerant cf tra
mittit bona. cuftodes fgyptiorum.Ergo dfgr.um SC  nosiudicamus eos reinucrari:&reficere ciuitatem deftruftay
Si  rurfus in eam habitatores cogregare difperfcs Etprimum conftituimusproprer pietatemeisprf F
ftari ad immolationes viftimarum Sf olei Si  vinf&libaminis prfcium argenteoru viginti nnlia/fe ad
fimilam fecudum prouincialem legem tritici modios mille quadringetosfeptuaginta quinq::8f fal is
modios trecentos feptuaginta qumq;.Preberi autemhfcinquit eis volo fecundum mea mandataK
opus templiconftrui &porticus Si  fiquid oportet aliud refici. Matcria autemlignorum deponatur
^acerdotes im# cx  ‘P^ a  iudca/8C ab alifs gentibusiSC a libano nullo pro eis exigete veftigal.Similiter Si  in alijs in qui
munes ab exa # ^ us  oportetvolumus clariffiinam fieri templi edificationem.Čonuerfetur omne genus eorum fecun/
ftionibus 2Ctri<> ^ um  ptoprias leges^elaxentur SC  facerdotes /SC fcpbe/Si  templi, catatores-facri hibntis ,qiif pro/iio
jjuti s  % c  capite dabant:&a regio vedigalvvelab alifs cundis oneribusvt pro opere eorum cunftas habita#

(j ' / Siu  ti° n i^ us  hotuinum aptareddantur.His quoq; qui vel nune habitant/vel habitaturi conueniant do#

h cj-rVc,/  namus  tributa vfq; ad menfam hyperberitheum:8f per tres annosliberamus a tertia parte fifcalium/
f  *'*** quatenus eis lefio F re!euetur.Et quicunq; ab ipfa duitate aiugo feruitutis abftračti funtfex ipfis geni,
tos libertati donamus. & fubftantiasjeis reddi prfeipimus, ^F.piftola quidem h ase continebat.

les remunerare.
! Iudeos fcripfit
ad eos.

P

r

v

3nWbl<a

SDe anttqnftattbu6

5fo ctc

Ornato autem temploedidum per omnefuumimperium in quocontinebaturneminemalienige# Edi&u de mo# j -
A naru intra muros templi ingrediendi habcrelicentianynec iudeostaifi qu bns moriš eft purificatos. do igredieci te
fecundum patriam!egem/neq; inferri in ciuitatem equinas carne^neqi mularur^neqferarum man,plum & ,phibi#
fuetarum vulpium/aut Icporum/aut pardorum Sc generaliter omnium animalium que iudeis inter# tio alienigenis.
di&a funtivt necpelles eorum liceret afferri.neq; horum intra ciuitatem pafcere.fed folitis parentu.
viftimis |ex quibus & deo cportetfacrificare vti permiffum eft.Q.ui autem a!iquid horum trafgref# Penatranfgref#
fus fuiffeciiuiTit vt multatus preftaret lacerdotibus pecunif dragmas tria milia. CCScripfit etiam te# forum,
ftimonium ncftre pietatis/& fidei prfbes/cum rebelies frigas &  Iidos adifleteo tepore quo ad fupe,
riores pcrfarumieratprouinciaslubenszcufidi fuo cariiTimovtmitteret quofdam noflroium ata,,
bilonia ad phrygiam ita per epiftolam fuam madans. Rex anthicchus zeubidi alias zcufidi patri fa#
lutem.Si fani eftis beneifanns auterp & ego fum.Audiensphrigas &lidos rebellare: magna cogitai.Epiftola fthio/
tione permotus cofilium ar /mo precepit quod oporteret fieri.Placuit autem ad caftella vefnecefla^chi zeubidi pro
rialoca mefopotamie &babilonifiudeorumdomosaliasdomusduomiliacuapparatufuodedu# iudeis mittedis
ccre.Credo enim fideles nobis eos cuftodes futuros propter pietate quam circa deum habet. Nam a babilonia ad
teftificantur parentes noftri fidem eos/& pronum animum haberean his qu e peti ti fuerint.volo igi phrigyam.
turilicet, difficile efle čredam migrarijvt permittas eos legibus proprifs vti. Et cum eos ad prgdičta
loca migraueris Ud ediffcandas fibi domos locum vnicuiq; diftribuiterramq; colendam dari. & vi#
tium plantationes & tributa fruduunrterre cocedere per annos'decem. Accipiant vero vfq;quo fru /
dus colligant triticum ad cibum feruorum quod eis fufficiat. vt noftram impetrantes clemetiam ^,
niores feipfos erga nos pr^beant.Pretcrea prouidentiam eorum gentisfaciens fecundum poffibili,
tatem quatenus a nullo moleftiam patiantur.De amicitia quidem magni anthioehi SC  iudeoruihec
a nobis pro teftimonio dida funt.CToftea vero vt amicitiam SC  fcedus ptolomeus cum anthiocho Amicitie fcede#
compofuit/deditei filiam fuam cieopatram ad nupturmconcedens ei humilem fyriam &  famariam re ptolomeicu
& iudeam & phenicem dotis ncmine.Diuifis aut? in vtrumq; regem tributis:vnufquifq; fublimiffi# antiocho inito
B mus patrip fue colligensvedigalium fumma ftatuŠm regibus offerebat.ffEodem tempore famari, athiochus acce
te teli citer agentes multa contraiudeos mala fecerunt; terramq; eorum depopulantes multosinde pit vxorecleo#
captiuos trahebant. Qug fada funt fubprincipe facerdotum onia. Nam defundo eleazaro princi# patra filiaptolo
patum facerdotij patruus eius manaffes fufcepit.Cui poftvit? finem onias eoin honore fucceiTitfi mei, \ ■.

lius exiftens fimonis cogdomine iufti/qui fimon frater eleazari/ficut prgdiximus'erat. f /

C Onias mente paruulu^6t pecunifs auarus tributa foluere recufans ptoiomeum comouit ad
franyqui legatum in hierufale mittens ipfiim minabaf. Iofephus vero thobig filiu^ujm auuculum' " ‘
auaricif accufans ptolomei legatu hofpitio recepitfK ei munifica donauit munera^ui rediens onie
in deuotione & iofephi vtilitatem regi nuciauit.iofephus quoq; poft legatum venies a ptolomeo fšp
lutatus fuper curru precipiente rege afcendens oniam excufans fenedutis rone venia pro eo petift /

& regis couiua fadus emulos habuit /vedigalia tame a rege fiue fponfore recepit. Capitulum.v/.

C ;

/ Auarus oniasfti

regem ptolomeu comouit. Q.ui; Si  legatu tranfmittens ad hierofolima culpabat oia foluere recufas L
;nonreddente tributa:&interminabaf/vtfi nonacciperettributa^terrameo^rad iu# ptolomeuadira
gerametiref.Rmpteretad habitanduillicmilites.Audientesveromandataregisiu comouit quile#
dei.turbabanf.Hunc autem oniam nichil horum fle&ebat propter auariciam fuam. gatu hierufale
Clofephus aute quidam iuuenis etate/fed proptercaftitate SC  prudentiam fuam iufticig gloria ha# mittit.
bens apud hierofolimitas patre thobia & ex forore onig principis facerdotu progenitus/mandante Iofephi thobie
matredegati prf fentiam dum lile efiet ad ficulam vicu vbi natus erat^veniens in ciuitate increpabat filij virtutes qui
facerdotem non ^uidentem innocentif ciuium/fed ad periculavolentemmitteregentem propter onia auuculura
pecuniaru priuationem/dum per ipfum populum dignitatem accepiflet & principatum facerdota# de auarida icre
lis honoris impetrafiet.Si autem cupiditate haberet pecuniasnta vt propter ipfas & periculum fieri pat,
patri^St ciues fuos affliftosvidere patereturfuadebat ei ad regem ire Si  petere/vt aut omis/aut pars
ei pecunie cocederetur. Tune onias nec velle principatu fe gentis habere refpdndirtmmo 8t facer#
dotale honoremdi effet poffibile/paratum e(Te fe deponere ne tantum ad regem accbderet. Et dum

ra cerdos tributa^. *

£UWtt$dfep&ita*et 3fta nonfunt

fofephM legatu he« audiensigratias iofepho egit.CIpfe aute a teuiplo defcendens in hofpitium fufcepit ptolomei
ptolomci m ho legatumjdonauitq; mumficentia munera &  per multos dics munificetiffime eum pauit & ad regem D
fpitio fufcepit& remifitrpromittens ei vt & ipfe fequeretur .Nam pronior fadus etat proficifci ad regem legato inut/
donauit ei mu# tante eum Si  coritante ad egyptum perueniref& promittente omnia quf a ptolomeo petierit per fe
nera munificen eum impt£aturu/qufa modeftiam morum eius nimis amabat. f£Cumq; Iegatus ad ggiptum petue;
tia, ntffetrregt nunciauit indeuotioneonig & vtilitatem iofcphi:quem venturum ad eum dieebat & fatif /

fadurum pro exceffu onig^ui etiam patronum fuu regem effe cofider et.Qai tanta laudum magni,
tudine pro adolefcente vtebaturvt & regem Si  vxoremeius cleopatram prius faceretfamiliareha#
bere iofephumjq eum videre prgientem, Iofephus autem madans amids ad famariam Sl  mutuam
ab eis accipiens pecuniaj& parar. r  conuenientia profedionfiveftes SC  pocula SC  fubiugaha que om#
nia ad viginti milia dragmas e{Tent:ad a’exandriam vfq; peruenit.fi Contigit autem per iliud tem
pus omnes primates g£ magiftratus afcendere ciuitatem iyrig Sl  phen iqg: vt vedigalium fufciperet
. . adionem.Nam fingulis annis potetibus per duitates:rex eamcommittereconfueuerat. Vidcntes

<fi**"ergo  iofephum per viamjderidebant eius paupertatem Scinopiam* Cumq; ad alexandna peruenif,
•u/ aj, ■ 'A  fet:in memphis ptolomeum effe cognouiticui occurtere feftinauit.Sedente autem fuper currum re,

\y r  g e cum V xore & amico athenione qui in legatione ad hierofolima fuerat deftinatus/ft a iofepho ho,

f ofenhus a oto ( P IC ’° demeter fufceptus:videns athenio mox regi innotuit dicesjhunc effe de quo ab hierofolimis
lomeo falutatus nunciauit  OJ bonus inquit iuuenis & liberalis, Ptolomeus vero primus eum falutauit:& afcendere
fun curru nreci  fu P er currum fecit.Poftgverofedit.-cepit rexoniam accufare.Tunciofephus ait.veniam quefopr§ /
P>w,-v. .? " j  / fta eipropter fenedutem.Nctiejnimvoslatetq>fenes SL infarrteseandemmentemcotingatHabe

dit&onfa resi  a P otlls an temjgddetiitribiratio:vtcipenitusirafcinon debeas.Gauifusautemrexdepruden/

excufauit vetrn  tia  ® benignitate iuuenis.plus eum quippeiam expermm diligerecepit/iuffitqdn aulam regiarnfu,
j- ene{ g- u(; i s ra  fcipi:& quotidie fugmenfe effecouiuam.Cumq; veniffet alexandriamrex:videntesfyrigpriores co E
ti5e.veo petes iofephumegreferebant.Inftanteverodie quofufcipihabebantvedigaliumfoleniteradio i

” P * nes/diuerfaru ciuitatum nobiles data pecunia fug patrie exigenda fifcalia coducebant:qug vfq; ad
pdo milia talenta humilis fyrig & phenici^'iudeg/& famarig vedigalia colligebantur. Audiens er#

J go  iofephus culpabat eos qui conducebant: tanej paruo munete exigenda regi vedigalia promifif/
ffent.Ipfe autem duplum dare pollicitus eft,8£ fifci iuribus peccatium fubftantias applicate.Nam SC
hoc vedigalibus tradebatur.Rex itaq; libenter audiuit rp ad eius eratif expedaret augmentum.Et
n  yt / vpetenteiofephokconfirmarifibivedigaliumcondudionemfinterrogauitfifecudumpromiffionefu t

C am vaf fe s  idoneos habere potuiffet.Iile vero facilerefpodit. Dabo inquithomines bonos optimos

Rex idfepho ve de quibus conftdas.Cumq; diceret rex/qui funt vades quos te dare promittis:iofephus(te inquit)o
digalia finefpo vrex Si  tuam vxorem pro vtraqj parte fponfores prgbeo tibi. Cuius verba libenter fufcipiens ptolo#
fore dedit, meus.fine fideiufforibus vedigalia eumjaabere permifit. Q.uod fadum nimis contriftauit eos qui P
- / de ciuitatibus fyrig ad egiptum vencrantifmili non fuerant benignitate tradati.vnde cum magna

t j .eonfufione ad fuas vnulquifq5 prouincias receffere.

' fptofephus a ptolomeo rege auxilium recipiens redit in firiam (qui afcalonitas rebelles inue«

niensf prioribus eorum viginti trucidatis )  fubiugauit/fimiliter SC  citopolitanoyfic ipfe vedigalia vu
ginti duobus annis fcel/citer coliigens ditatus eftifeptem habens ex vna vxore fi'iios;6i'exfratris fi
lia quam:permittente fratre duxit vxoremfhabuit vnum nomine hircanum fortem8tyirtuofum.

ffapitulum feptimum.

Ofephus vero accipiens a rege duo milia peditum ^etiuerat' eni aliquod auxilium vt vi#
res haberet contra cotumaces ac rebelles exigeret.tunc mutuans ^>pter expenfas fuas ab
amids regis quingcnta talenta de alexandria in fyriam eft profedus. Q.ui poftq venit in
afcaloncm vedigalia exigens.afcalonitasf quoniam nichil dare volebantfed etiam cotu#
melijs eum grauibus afficiebantjcapiens priores ipforum vigintitrucidauit:8Cfubftantias eoru vfq;
ad mille colleda talenta regis vtilitatibus applicauitiintimas ei quf cotigerunt. Mitatus autem pto/
lomeus prudentiam eius/& laudans qu? fada fuerant permifit ei agere que vellet. Hgc audietes fy
Contra citopoli r ’ ofiftupiieruntafcalcnitarum contumac:eexempla metuentes ciuitatibus fuis:&ideo foribus diri'
tanos iofephus tatum  teferatis deuotis animis aduentum iofephifuftinebant. CNitentibusverocitopolitaniscon#
vidoria hab uit. ^melijs eum afficere SC  vedigalia denegarc'qu£ prius fine dilatione reddebantihoru quoq; priores
7 interficit fubftantiafq; eorum fifci viribus applicauit. Coliigens vero pecunias multas Si  maximum
V  i faciens lucrum ab exadione vedigaliumabutebatur colleda pecunia/vt ei potentia pmaneret oc#

\ cafione Si  caufam fibi fcelidtatis feruare putas ex his quecongregauerat: Sc  mtilta regi Si  regine cle#

' opatre vel amids eoru m donadirigebat, patrccinia fibi eorum fauorem^concilians, CP ot & s

Auxiliuatege
iofephus recipi
ens redit in fy#
tiam.

tf

' r P’*

‘ r gato inui„
‘P«i«n»pe lfe

'fP^peme;

' '-u cbat 8tf at j(,
Ull «uinmagni,
nUm,ll <iteha,
Um 8cnum 1 a m
ll '-uiaqufonw
in P«tilludtem
: u, n lulciperet
;CTJt -_Videntes
»»dna pctuenif,
u P Cr  ounimte,
^Jioiephoho,
'- 1  fucrololimis
111  &  alccndete
n.imquelbp r ^
iconngat habe
t«dc pruclen/
am rcgiamfu,
ivncprioresco E
1  loietuttradkM
int:qucvfcp,ad
ur. Audiemer*
hgaha promifif;
t iplicatt.Narn K
augmentum.Et
m inomiffionefii/
s ;x)nos optimos
< ( 'bus teinquit)o
l pfcns ptolo#
imllJuit eosquif
rvie orni magna

muc«

.•fvedtgaliavb

„^8TexW*sfi

n 5C virtuofum.

, (Jttdfcmvivfc
, <n iastuasab
/ /poft^venjfii
^ ftiam
..uiascorfl^

. t;uircmf t0/

m  c*« 0 ^ pnores

■

!  ° c *

3 nb(bl(a

SDcanftcinffatibitc

#o-cr

ro hac fcelicitate pcr annos viginti 8C  duos/8i pater fadus ab vna quldem vxore feptem filiorum ha Iofephus fedidl
A buit etiam ex fi'lia fratris fui folum vnum nomine hyrcanumiquem accepit cx tali caufa, Cum fratre vedigalia collic
quondam alexandriam pergensf ducente etiam fecum filiam nuptijs iam maturam vt eam coiunge^ gensvigiti duo#
let alicui fufclimi ludeojdum enim apud regem cenarent/& intraffet pantomima ad conuiuium pub bus Inis ditatus

J cherrima concupiuit eam;fratriq; nunciauit defiderium fuum petens eum celare peccatum^sjam le eft fepte filios
ge apud tudeos prohibetur: alienigenf conuenire niulieri'OQ.uapropter petebat vt ffdeliter caufam ex vnavxore ha
eius cupiditatis expleret.Fraterautem eius libeterminifterium fufcepit:ornanfq; filiam fuam node buit 8C ex  filia
adduxit ad eum Sc  collocauit.Ille ex ebrietate nefciensveritatem cum filia fratris concubuit,Q.uo fe fratris fui vnum
pius fado valde dilexit eam: dixitq,- ad fratrem <q> vita eius periclitaretur fi rex ei minime concedec hircanu nore.
ret pantominiam.Fratre vero petentehichil eum debere metuere,quonia licebat ei frui mulicre vxoi,
remq; habere.& verum aperiens ei Si  dicens/quia libenter haberet SC  fuam magis filiam iniuria fuftu
nere/q illum videre ad confiifionem deteftabilem peruenirejlaudans eum iofephus de cocordia fra/,Nota modum
temitatis/filiam eius duxit vxorem.& filium ex ea genuit hircanum vt prediximus, Qui  tune tertiu q uo  iofephus
decimum annum agens demonftrabat naturalem fortitudinem&prudentiamivt etiam acerbam ec duxit vxore fili#
mulationem fuis fratribus excitaret. am fratris,

, CIofephus cognofcere voles quis'de filifs fuis virtute melior exifteret vnumqueq; dodoribus
deftinauitimbuendunvfed alifs indodisminentibus hircanus dodus euafitmuem mittens pater vi/
am duoru dierum danfqj ei trecenta boum iuga ad folliritudmem feminaredora quibus ligaretur ce/
lauit que non habens hircanus decem iuga occidiy8c  operarijs carncs diftribuens pellefq; incidens
retinacula fecit per qug iuga ligauip^uod pater multum laudauit/eumq; maioribus fratribus recufa
tibus ad regem deftinauit.contra quem inuidentes fratres/regis amicis/vt eum occiderent feripferut •

Hircanus vero alexandriam veniens^rionem inerepantem &  tantam qtam petebat pecuniam dac
te recufante mifit in vinculis.vnde apud regem accufatus prudenti refpofione regi fatiffecit Sc  a re/
ge &regina honorifice eft receptus/lateter centu pueros SC totide virgines pcio coparet fuos irrifores
in couiuio confundens maximu regi obtulit munusVnde 8i  mortem qua fratres ei paraueru* euafit,

SC  cum honore ad patriam;tedi|t.quod fratres cognofcentes eum interficere etiž fciente patre decrc/
uerat/fed eos vidotiofiffime/duobus interfedis Si  reliquis fugientibus/fuperauit. Ca.viij.

Ofephoivero volente cognofcere quis de fili js fuis virtute melior exifteret:vnuquec
q; ad dodoru fublimium iludia deftinauit.Et ceteri quide difidia difciplinaru/indo/
di fatuiq; redierunt.Poft illos autem adolefcento hircanum direxi^danfq; ei trecen/
ta iuga bou tranfmifit viam duoru dierum ad folicitudine feminare: celans lora qui,
busligarentur.Qu£ non habens hircanus/aratoruquidemfententiam reprobauit/

1/fuadentiS vt ad patrem mitteret quofda quilora deferrent.Tempus aute arbitratus
non oportere fe pdere/dum expedaret illos qui trafmiffuri erant:excogicauit virile quiddam 8£ mac Hircanus no ha
fus etate fua.Occidens autem decem iuga.carnes quidem operarijs diftribuft: pelles vero eorum in, bes lora ad iunc
cidens retinacula fecit.p que iuga ligauit.Et hoc modo feminans terra quam ei prgceperat reuerfus gedu boues oec
eft adeum.Q.uem paterfufcipiens nimis dilexit propter prudentia Si  argutiam mentis:6£ fiduciam cidit dece iuga
C eiuslaudans tanq folum propriu filium diligebat: propter quod fratres ( eius cotriftabanf.<E Vt vero bou S carnibus
nuciauit quidam iofepho pertllud tepus filtum regi ptolomeo genitum.&vt omnes priores fyrig Si  oparijs difttibu
fubiedaru prouinciaru celebrarent natalem pueri diem cum apparatu maximo alesadriam ire iple tisex pellibus re
quidem fenio prohibebaf,filios interrogaui^quis illorum adjregem vellet ire. Maioribus vero recu# tinacula fecit.
fantibus & ad tales conuentus indodos effe dicentibus: fratremq; hircanum poffe ad regem ire ffrc
mantibus cofuluit eum, Q.ui cum fe ptomififfet ituru dicens fe in via no multas opus habere pecuni, Sobrietas hirca
as dum foleret bibere modefte:& ei decem milia dragmf habunde fufficereigauifus eft de iobrieta^ ni qui fratribus
te fili j. Deferens aute patum puer patri fuadebat dona quidem exinde regi non mittere. dare vero adire rege recuc
epiftola ad difpenfatore in alexandriam:quatenus prgberet ei pecunias ad comparatione 'eoru qug fantibus cu moc
optima vel pciofa poterat inuenire.Q.ui opinatus decem talenta fufficere ad fumptu tegij muneris. dico pecuniaru
fi'Iiumq,- collaudans vt, bene ammonente fcripfit difpenfatori arioni qui omnes per alexadriam eius iuit.
difpenfabat pecunias.non minus q tria milia talenta exiftenš;Nam iofephus a fyria pecunia ad ale/ Inuidia fratrum
xandriam mittebat.Et coftituto die veniente in quo affignari regi oportuifiet.arioni feribebat vt eas hircani contra
tedderet.Igif hircanus fuggeres patri accepit epiftolam Sc  ad alexandria perrexit. CEgrcffo autem ipm qui feripfec
eo:fratres eius feribunt omnibus amicis regis vt eum ocddereut.Qui vt peruenit alexandria.porrec rut regis amicis
xit arioni epiftolam.Q.uo interrogante eum quanta vellet accipete talenta:nam fperabat eum dece vt eu occideret.
tantum querere:aut liis pauco plus.Cumq; dixiffet mille opus fehabereiiratus inerepabat eunyqua
fi volentem luxuriofe viuere,S,dicebat quemadmodum pater eius fubftantiam collegiftet labordre

Hit

Aceufatus hfr#

f l ' hi

SLtber.pj.3ofepl)iia6ti 3fta nonfunt

vdabftincmia: 8f imitatorem fieri gcnitotis inuitabat: datc autem non plus decem talenta fedice#
bat:& hfcad regiam donationem-CTunc furore commotus adolefcens in vinculis arionem milit. D
CCuius vxor ad cleopatram demandans peti/t quatenus puctum increparet. Nam valde ariona#

_ _ pud eam honoribus prf cellebat.Quod ctiam ad noticiam regis cleopatra perduxit.Itaq; ptolome#

canus regi pru# us ad hircanum mittens ammitari le dicebat a patre tranfmiffumlion eum vidiffetiinfuper & difpe*
d en tem fecit re fatorem ligalTet.venire autem eum 8C  caufam fibi pro qua veniret indicare prf cepit. Q_uem ferunt
fponfione. nucio regis ita refpodiffe: legem effe penes iudeos^quf prohibet comunes epulas prius attinget^g
fin templo deo immo!are:&ideo diftuliffet ne line doniš a patre tranfmiffis ad regem gueniret.Pro#
Nota ,p dnisu ptcr hanc vero caufaminon ad eumveniffe.Seruum autem puniffe non obfecutum iuffionibus fuist
|dum nichil diftaret inter magnum 8C  minorem dominu. Sed fi talium cotumacia non emedatuij/iSC
<, tu inquit fpera fimiliter a fubiedis contemni.Que ptolomeus audiens ad rifum conuerfus magna#
nimitate adolefcentis miratus eft. Cumq; audiffet arion cp ita refponfum rex accipiens nullum ei au,
xilium prf beretidedit adolefcenti mflle talenta SC  a vinculis abfolutus eft. Tres vero differens hirca ,
Hircanus are# nus diesregemreginamq;falutauit.QuemUHlibenter fufcipientesviderunt 8C am/cabiliterpafue#
ge & regina bn runt propter honore patris, CQ. U ‘ latenter accedens ad negociatores comparauit ab eis pueros ce,
receptus, tum litteras fcientes vnuquemq; talento vno.K centum virgines fingulas eodem prf cio. ^Cumqj

inuitatus ad conuiuium regis difcubuiffetcum prioribus prouinciaru vltimus omnium SC  rang puer
Hircanus nouif ab his qui loca fecundum dignitatem habebant contemneretur.cumq; omnes conuiuf regis offa d
firnus in conui# borum ante hircanum in menfa proifcerent Jipfo tacenteitriphon qui ad conuiuia SC  rifus conumagr
uio regis difcu# erat aptus rogantibus fe couiuis iuxta menfam affiftens regi ait.Vide domine antepolita offa hirca#
besirrifus Sc ah  no.Ex hocsonicf q> & pater eiusficomnemfyriamdenudauit.quemadmodu hfcoffaifte acarni#
v fu  couiug cibo <f bus expoliauit.Ridente vero ad hfc verbatriphonis rege & iriterrogante hyrcanum curtanta ante
' ru offa proiece# eum iacerent:apte inquit domine. Nam canes femper offa eum canibus deuorantficut ifti fecerunt E
i  runt. de accubentibus dicens quonia ifta ante eos minime offa iacebant: homines vero carnes comedut.

(  offa autem iadant.quod & ego tanq homotunc feci. Rex autem miratus eius refponfum tam fapie/
Hircanus caute v  ter didum omnes iuffit plaudere verbum eius laudantes.CPoftea vero die ad vnumqueq; regis a#
interrogat regis mi cu pergens|& ad potentes aulf hos quidem fa!utabat:famulos aute interrogabat quf daturi funt
amicos que da# regi dona dienatalis filif eius.Illis autem drcentibus quofdam decem daturos talentafalios aute no,
turi {ut regi mu biles fecudum magnitudine fubftantif fuerconttiftari fefimulauitquafinonvalenstalemdonatio#
nera. nem offerre.Nam plus quinq; talenta fe non habere affirmabat,Quod ferui audientes dominis nu#

ciauerunt.Qui gauifi fperantes iofephum propter muneru paucitatem regem offendere. Inftate ve
ro ceteri quidem offerebant regi talenta non plusviginti:qui magnkm videbantur offerre munerum
Maxlmu hircS# quatitatem.C'Hircanus quos comparauerat pueros centum & virgines totidem vnicuiq; dans tale/


tu pueros & re# multis talentis obtuliffet. vnde etiam 8C mortis pericula declinauit hircanufgf fratres eius zelo dudi
gine cetuvirgi# parauerant. (£Tunc Ptolomeus magnanimitatem adolefcentis miratus imperabateidonationem F
nes qui Sc mor# quam vellet accipere.Ille autem nichil plus petiuit ab eo fieri in fe g vt patri eius feripta dirigeret.
tem qua ftatres Honorans vero eum liberaliter 8C donationes copiofas prf ftans: patri SC fratribus 8C omnibus magi
eius parauetat ftratibus feripta tranfmifit.Audientes autem ftatres eiushircanumja rege talia meruiffe.magnoq; cu
deciinauit SC eu  honore redeuteman occurfum eius fe egredi fimulantes: interficere illum etiam patre fciente omni /
cu muneribus Ii modo decreuerunt.Irafcebatur enim pater ei propter pecunias quas regi obtulertf j1t;&noncurabat
cet no qfiffetre eius falutem. Et iram quidem <quam circa filium iofephus habebat,' timens regem celabat.
feribens rex ad ^Committentibus vero aduerfus eum fratribus pugnamjmultos eorum qui eos fequeSatur occidit
patreremifit. eum duobusfratribusfuis:ceteri autem ad patremhierofolimamconfugerunt.Qui poftg adciuita#
tem venit;nyl!o fe fufcipiente difceffit trans iordanem fluuium.vbi remoratus:vedigalia barbaris ex
igebat.

r . CRcgnate in Afia feleucofqui fother didus eft) moritur fofephus hircani filius vir bonus SCma

gnanimus/quo tempore mortuo auuculo eius onia fimon filius facerdotif accepit principatum: cui
fucceflit filius eius in honore onias fucceifitad quem lacedemonioru rex fcripfit fe eum iudeis e/uft
dem generis ex patre abraham denuncianstunc quoq;('inter iudeos orta propter filios iofephi fedi/

• rione) pluribus contra hircanum maioribus auxilium ferentibusfhircanus trans iordanem qui locas

tiru s appellatus eft turrem fortiffima edificauit arabas debellans fed mortuo feleuco frater eius an#
thiochus in regnum fucceffit: qu?m timens hircanus feipfuminteremit, SC ipfeanthiochus fubftan#
tiam habuit. Capttulum.ix,


‘

!; IS !|

"oiifmu

"ut"' 11 '" 1 *'

1 in °ntm

3tt btblfa

SDe anttcinitatibU 0

jfo^f

| 4de  Cni°

' Jc f ptolome,

•TrT^

' ^- Ufrn  feiunt
attinge^s
^"putniret.Pto,

•m ttitTionibusruis.

J 00,1  tmedatutfjc
^uetfujmagna,
' fr "nullumfia U|
1,0  d rtfatns hirca |
‘'nc-.ibilitcrpafue,
ifabcis puerosce,
^rcia f[Cumq;
!V um ti  tanq puet
•nutuf rcgis oflad
K ntus coniiiuaijs
epoftaofla Ilirca/
fcoffaifte  3 čarni/
■tim curtantaante
ai ojtiftifccerunt.E
> . imescomedut.
ivumtamfapic/

r\!inqueq;tegisa/
'at qu^ datuti fant
»rnuiaUo* aute no/
ms tjicm donatio/

■ c., trs dominisnu/
rffmdctc. In (late ve

... odrnf munetunt
mvnicutcf danstale/

, vrtomunerumai
^ItiuKjuoddipna
^ousarloduai
^glfjdonnrionenjr
^intadirig««',

x  •n:ii!'ti sn ' 3 5
, .mi iifc-tnagnoj®

, ,,f T (iaente° fflnl/
^noncutabat

t  - !ut ' V
‘ ..itBatufoedf

^ ao  adcnu^
^v.rbonuJ^

' ' .:>*i

|cdl

i*« vas?#*

'  ' j:  ,/rU s3fl '

‘*?J£***

Hifto.
fco, C. 1

‘ dem autcm tcm P us  regnat at in afya feleucus qu; fother nonaiabatur filius magni
' anthiochi Tune moritur & paterhircaniiofephus vir bonus 8i magnanimus;qui popu/
lumiudeorumapaupertate Si  debilitate ad clariftimas rerum caufas vfq,- perduxit. Is mortuofofepfiO
etiam viginti 8C  duobus annis fyrie tributa 8c  phcenicis & famatie difpenfauit. Defun/ Si  onia auuculo
j J  6 ^££8^  ftus eft vero SC  auunculus eius onias;principatum facerdotij fimonfilio derelinquens, fimo filius facer
CMortuo quoq; 8 i  ifto filius eius onias in honore fucceifit.Ad quem rex lacedemonios? arius lega/ dotiu recepit.
tone direxit 8C epiftolas.quarum huiuimodi cotinebatur exemplar.Rexlacedemonioru ariusoni? Exep!arepifto/
falutem.Legentes feriptutam anteg inuenimus ex vno genere iudeos 8C lacedemoesextitiffe:3t fa* 1? lacedemonio
miliaritatem cum abraham focialiter habuiffe.Iuftum eft ergo vtffatres exiftatis.& tranfmittere ad ru regis qui iu/
ros SC  petere qu? vobis neceffaria iudicatis.Facimus vero & nos idem Si  veftra propria fimul & no/deos SC  lacede/
ftracomunia reputamus. Portitor lifteraru dimotilis epiftolas vobis defert quadragulas feriptas: fu  monesex patre
gnaculum habentes aquilam dracone vnguibus deportantem. Epiftola igitur a lacedemonioru re/ abiaha dicit de
ge deftinata.textum huiufmodi cotinebat, CDefuti&o autem iofepho populum contigit feditione fcendiffe.
pati propterfilios eius.Nam maioribus bellum gerentibus contrahyrcanum vltimum filiorum iofe/Seditio inferiu
phiidifceilitabinuicem multitudo.Plures quidem maioribus auxilium ferebanteum principe facer/deos .ppter filu
dotu fymone qui cognatus eorum Si affinps extabat.CHircanus autem redire quidem ad hierofo/ os iofephi qbus
Iimam minime iudicauitfedens vero tranfiordanem frequcnter arabas debellabat. Ediffcauit vero belin geretibus
turrim fortiiTimam exlapide de albo coftruens eam:& totamvfg; ad terram fculpfit animabus diuer^ cotra hircanum
fis:& in circuitu fecit magnum & altum eurippum id eft pifcinam.Ex petra autem contrapofiti mon /plures auxilium
tis incidens finiftram extenfionem fpeluncas multoru fpaciorum in longitudinem ibi conftituit.De maioribus cu fi
inde domus in ea quafdam ad couiuia Si  fomnum;& couerfatione fecit aptifiimam multitudini. Ca/ mone pricipe fa
meras etiam currentium aquarii deleclatione gratiffimas.ad ornamentu totius auIg.Oftia vero fpe ,cerdotu ferebat
luncaruaperuitminora/vtvnusautnonmultiper eapoftentintrare. Et hoc cuftodi? gratia condi/
ditrvt obfeftus a fratribus minime periculofubiacerct.Infuper ediffcauit & atria magnitudineexceb tocusillenomi ■

B lenti^SC paradifis ornauit egregifs/& talem perffcies locum tyrum eum nominauit.CQ.ui iocus eft natus tirus vbi •A
intet arabiam & iudeam politus trans iordanem non longe a fembonitidg alias febenitidf regione. pfuit hircanus ' /
Prefutt ergopartibusillis peranos feptem omni temporequofeleucusfyrif regnaret. CHocenim annis fepteviue
iam defunfto.poft eum frater eius antiochusfqui epephanis alias epiphanes vocabaturjregnu obti /te feleuco rege
nuit.Moritur etiam ptolomeus rcx egyptiorum qui fimiliter epiphanis nuneupabatur: relinques du/ fyrif.
os filios minores ftate,Q_uorum vrius qui & maior erat pbilomethor dicebaturiminor vero fifcon, Hircanus athio
CHyrcanus autemvidens magnam anthiochum virtutem habenteny& timens ne tentus ab eo tor/ chu timens feip
mentis afficeretur pro his quf contra arabas egerat/Vitam proprie manus intermiffione condufiticu ,fu  iterfecitcuius
ius fubftantiam anthtochus luis commodis applicauit, * iubftaba ipfe a*

* . tiochus habuit*

HISTORIA PRIMI LIBRI MACHABEORVM INCIPIT.

C C Anthiochus epiphanesf qui in biblia tlluftris eft appeilatusjonia facerdote defundominori

eius fratri facerdotium contulit orta itaq; in populo pro facerdotij principatu feditione menelaus ad
anthiochum cum fuis difceflit fe Si  fuos offerens paternis legibus dimiflis grf corum moreš obferua
re & anthiochus ab egipto reuerfus hierufalem fug coflidtionis capiens multos interemit iudeos 8C

Antiochusepf*
phanesqin bu
blia i.machab.
ca.f.illuftris di>
<ftus eft defudo
onia facerdote
fratri eius mino
ri facerdotij co*
tulit pr/ncipatfi,

tari porcos immolauit Si  iudeos idola coegit adorare Si  non circucidi. Ca p.x.

S^®Er idem tempus defun&o onia principe facerdotu fratri eius anthiochus facerdotij co/
Mi ^ tulit principatu Nam filius que onias reliquerat:adhucifans erat.Demoftrabimus aute
fingula in loco proprio:qug ad hunc pueru pertinere videbunf. Ihelii vero nam hic fta/
ter erat onie principatu facerdotijrexabftulitiratus:8Cdediteum iumori fratri eoruno/
mine onie. CSymonis naq,- hi tres filif fueruntiad quos principatus facerdotij ficut pr?
diximus puenit.Et iefus quide iafonem fe nomiauitionias aute menelaus eft nocupatns. CSeditio
nem ttaqj prius princeps facerdotu iefus aduerfus menelaum cocitauit: Si  diuifa in vtrumrj populi
multitudinep patte menelai lilij thobi? confiftebant.Populi vero pars plurima iafonem adiuuabat.
vnde laborates menelaus Si  filij thobi? ad anthiochum difcciferunt eius ad noticiam perducentes
quodvellet patrias relinquere Ieges:R conuerfationem Si  moreš obferuare grecorum.Rogauerut er
go eum vt pmitteret eis edificare ginafium hierofolimis.Cumq; cocelTifTeticicuciffonem fuam vela«
uerfitivt non apparerent in denudatione grfcis efte diflimiles. Ceteraq; omia re!inquentes qu? illis
mos patrius imponebatialiarum faaa gentiumritufq; fequebantur. C Anthiochus autem pro fuo
fodidter imperio exercitum ducere deliberauit ad ?gyptum tačtus defiderio eius;& contemnens ft*

/■

St&ee.jrM jofep&ituMt r ? tff«<a lib#

Kos ptolomei vt debilcs a c nequaq tanta negocia tcgcre prfualentes.Perueniens igitnr cum magna r
virtute ad pelufium & dolo philometorem ptolomeum circunueniens: egyptum occupauit.Et cum D
adiffet Ioca memphiticg ciuitatis cam capiens.contra alexadriam vt obfidendum ptolomeum cape
retambulauit.Expulfus vero eft non ab alexandria tantum fed etiam a tota^gypto romanis fibi de
nunciantibus vt difcederet a prouinciatficut prius & alfbi demonftrauimus.Exponam vero per pat
tes de hoc rege quemadmodum tudeam Si  templum panter occupauit.Nam in prima mea confcri*
ptione capitulum eorum memoriam feci. nune neceffarium putaui ad certiorem eorum narratione
Antiocbus hie# denuo remeare. CReuerfus ergo propter romanoru timorem ab egypto rex anthiochus ad hiera#
ruialem fine co folimoijj c/uitatem ducit exercitum, Q_uo perueniens anno centefiino quadragefimo tertio poft re#
fjidione capies gnu primi feleuci centefima quinquagefimatertia olimpiadgvicefimo & quinto menfis cafleufque
riiuftos iteremit macedones appelleon nominantj capit eam fine conflidione cuiufpiam aperientibus eis portashis t.mac,
fibi eotraria fa* qui voluntati eius confentiebant. Ingreffufq; ciuitatem hierofolimorum multos interemit fibi cotra* ca. i
pientes & teplu ria fapientes.necnon etiam eos qui portas aperientes ciuitatem ei tradiderunt propter tepli diuitias
diuitijs fpolia# interfecit: multaf'q; ab eo auferes pecunias ad antiochiam reuerfus eft. CE Poftg autem expoliauit te
mt &ornametis p!um ita vt vafa dei afportaret:8£lucernas aureas :& archam auream & menfam Si fcaurum:neq; de
veliš abftinuit qu? ex byffo Si cocco  erant. Exhauriens aute Si  thefauros Si  nichil penitus relinques
Probibuit athfr ad maximum iudeos ludum propter h ec vfq; perduxit. Nam Si  quotidianas immolationes (quas
ocus imolatioes deo fecundumlegem offerebantjeelebrare probibuit.Depr^dans autem totam ciuitatem quofdam
o uotidianas & interfecit.alios captiuos cum vxoribus SC  filijs deduxit: ita vt numerus multitudinis captiuorumvfqj
cluitate deprg # ad viginti milia exiftere videretur. Incendit etiam optima eius loca & deponens muros arcem edifi
dauit SC fplmu  cauit in interiore parte ciuitatis.Nam alta & eminentior erat prius a templo.& propter hoc muniens i.mac,
bus interfedis; eam muris altis & turribus cuftodiam macedonum ibi difpofuit. Manebant etiam in arce nichilomi ca,t, #
mfros captiuos nus homines impif Si  minoribus maligni a quibus ciaes  multa Si  acerba fubinde patiebantur.Edift' E
cu ffiifs & vxon cans vero & in faerario aram fuper eam porcos immolauitihoftias non legittimas nec patrie religio#
bul duxit. ni iudeorum congruas.Coegit etiam eos relinquentes religionem patriam ydolum venerariiedifica
Edificato altari re etiam in vnaquaq;ciuitate &vico templckdeorum & aras collocates imolatefuper eas porcos om
porcos immola ni die precepit: et ne quis circucideretur aut ne filij eorum/interminatus eft tormenta grauiffima: fi
uit Si  coegit iu* quis prgter hec facere inueniretur.

deos idola ado ČMaxima antiochi contra iudeos crudelitas ad quem famaritg iudeos fpernentes miferunt
rare & no drcu* templu fuum in monte garizin edificatumin honore iouis dedicari petentes quod annuit antiochus
c idi. quo tempore mathathias facerdos habitans in modin cum quinq; filijs fuis rerum defolationem de

flens Si  ydolis facrificare renuens iudeum quedam idolatrantem SC  iudicem interfecit, poftea in foli
tudinem cum fuis recedens quoru multi in fpeluncis latitates fabbatorum die defendere recufantes
concremati funt 8C  mathathias alios qui liberati fuerant fibi adherentes etiam fabbato pugnare do#
cuitmultofq;hoftiumperemit. Capitulum.xi. _ F

^^Onftituit itaq; prgpofitos; qui cogerent eos imperialia mandata perficere.Et multi quide
|jj|§ ;  iudeorum fpontehlij vero propter timores imminentes regis prgcepta fequebantur.Pro#
batiffimi autem Si  generofideteftabile facinus execrantes:patris legibus adheferunt. Pro

_ Z3;  pterea diebus fingulis penis affli&i:& amara paffi tormenta truridabatur. Nam & verbe#

xtm3 atiochico ra tt & diuerfis cruciatibus fatigati: adhuc viuetes/ crucis patibulo figebantur. vxores veto & filios
tra iudeos. quos circunciderunt prgter voluntatem regis laqueis fuffoeabant: parentum eos ceruicibus illigan#

tes. Nam & fi apud aliquem volumen inuentum fuiflet faerum aut lex:&is quoq; crudeli forte mo#
Samari te iude# riebatur.fE Videntes autem famarite iudeos hgc pati de reliquo neq; cognatos ipforum neq; templu
os vid etes affli# fuper garizin maximi dei vt prius efte fatebantur cofuetudinem fug facietes nature de qua fuperius
'■  dicebant conftat exprefTum:fed dicebant fe medorum atq; perfarum colonos. Mittentcs ergo ad antiochum
o as tpfos fedm jegatos Si  epiftolam que fubter funt feripta fignificauerut.Regi antiocho epiphani.relatio a fichimi
ut natura fpne tj s  fydoniorum.Noftri maiores propter crebras prouincie peftilentias fecutiprifcam quandamfupi
s miferunt ad ftitionem confuetudinem fecerunt colendi:que dicitur apud iudeos fabbatorum dies.Edificates au
anriochu rege. tem fine nomine in garizin monte templumiofferebant in eo deuotas immolationes.vobis aute ma
lignitatem iudeorum digne vlcifcentibus Venientes iudices veftri arbitrati ob cognationem illorum
nos eadem facere f tnihbus nos penis afficiunttdum ab initio fydones elfe cognofcamur,Q.uod ma
nifeftum eflepublicis conftat annalibus.Petimus ergo te beneficium SC  faluatorem denuciareappo
lonio noftraru partium iudici & nichanori regalia tračlanti negocia.vt nichil debeat moleftare qua#
fi iudeis aliqua fuperftitione coniundos cum genere & moribus ab eis probemur alieni.Templum
vero edificatum quod adhuc fine cuiufpiam dei nomine conftattgreci iouis illud appellatione peti#

primi matija. t>e an(iqu(tatibus

ifo-ttil

mus dcdicari.Q_uo fado vitamus inoportunas moleftias fuftinere operibufq; fcdulo vacates dbi fol
A uemus reddituum quadtatem.f£Hgc petentibus famarids tex ifta refcrfpfit. Anthiochus rex nicha
nori.Sichimite fydon!j:porrexerut michi publicani reladonem.Sed quia cogitandbus nobis cu a mi
cis docuerunt ab cis mifii quod criminibus iudeorum in nullo probanturjefie par dcipes quando mo
tibus viuere grpcorum potius elegerunt.-abfoluimus eos a iudeorum poena nocentium Sc  templum Anthiochus a<5
eorum quemadmodu petierunt greci iouis appellatione dedicerur.Eadem Bi  appollonio patdu iu* fichimitas fcri*
j. mac. jj c j fcripfit:fexto Bi  quadragef molanno menfe echate odaua decima die.CEodem tempore erat pfit amiues eo*
ca ' 2  • habitans aliquis in* modin vico iudee nomine mathathias filius iohannis. filij fymeonis filij farno* ru petidoni.

nei alias famoni facerdos de vice ioab alias ioarihierofolimids.'Erant autem ei filij quinq; iohanes Mathathias fa*
quivocatur gaddis& lymo qui cft thafi- & iudas qui vocabat machabeus /SC  eleazarus qui didus eft cerdos cu quin<>
abaron Bi  ionathas qui didus eft aphus.Ifte ergo mathathias plagebatapud filios ftatum rerurn& q; filijs deflens
ctuitatis rapinain & teplinuditatem & calamitates plebis Dicebatq; melius illi efie pro patrijs moti ftatum rerum Bi  ,\ M
u  mac. jegibus q j ta fine gloria viuere. Viuentibus autem ad modin villam a rege dircdis vt cogerent iude* ciuitatis defola*
ca,z. os  facere que precepta videbanturarege.Sč iubentibus illicconftitutis ydolis immolare fecudum re tionem.
gis iuflionem: Bi  prirnum matliathiam qui dodrina vel farna glorij? reliquos anteibat facrificare co*
pellendbus.-mathathias rccufabat hoc facinus dicens.Licct aJij omes iuffionibus andocni pro dmo
re obtemperenpmichi tamen et ineis filijs tale fcelus nullatenus imponitnr. CCumq; tacuiflet acce Mathathias y*
dens quidam ex ilideis immolatiitin medio;ficut precepit anthiochus.Iratufq; matbathiasirruit fu dohs facrificare
pereumcum filijs fuis habentibusgladios: eiufq;fanguinem fuperaram etfudit;&iudicem regisap recufans iudeu
pollonium qui eum ad talia cogebat cum fuis paucis militibus interemitlEt aram deponens clama* queda facrifica*
uit.Si quis emulatur patrias leges& dei religioncm fcquatur me.Et hfe dicensicum filijs ad iolitu* te iterfecit v & ru*
dinetn exijt re!inques omnem fuam poffefiionem.ldem multi facientes cum filijs Bi  vxoribus ad fo dice cu fuis mili
litudinem confugerunt. Audientes vero ifta iudices regis auxilia conuccantes que in arce hierofolr* tibus Bi  poftea
morum pro cuftodia permanebant prius quidem conab3nt verbis eos fledere vt ad penitentia p>er* receffit tn fohtu
ueniret et eligeret pot;us il!a pueprpfunt.ne aliquanecciTitate coger.te eis tanq hoftibusvterentur. dinem.

® C Cum quibus non accipientibus verba/fed contraria fapientibus conflixerunt die fabbatcru: Bi  fi* Iudei die fabba
i.mac, cut erant  j n  fpeluncis ibi eos atroci incendioconcremauerunt/dum repugnarepropter diem noluif ti no voletes de

ca.i

*.mac.

ca.2.

fcnt ne in malis fuis honorem fabbati tranfgredi viderentur.Nam vacare in eo nobis legitdmum eft federe .pptcr di
Mortui funt ergo cum vxoribus Bi  filijs in fpeluncis fumiferis fuffocad globis, numero mille. ei folemtate in

CTMulti autem liberati. tune adiundi mathathig Bi  illum fibi iudicem ordinauerunt. Qui8c  fabba* fpelunds cocre
ds eos docebat pugnare/drcens q> fi hoc non facerent obferuantes lcgem fibimedpfis eflent hoftcs mati funt.
illo diecontra eos veniendbus inimiris.Hec dicens perfuafiteis.et hadenus permanet nobis cofue Matha.iudex
tudo pugnandi etiam fi tali die bella confurgant. Colligens ergo fibi mathathias armatam muldtu* coftitutus docu
dinearas depofuit idolorim: 8C  peccantes in eos quantos manu capere potuit interemit.Nam muki rt iudcos fabba
eius timore diiperfifunt ad gentes propinquas, Et pueros non circucifos iuffit circucidi;expelles eos to pugnare 8C
fquivt talia prohiberent)fuerantconftitud. multos occidit,

CMatfiathras fenio confedus coauocatis filijs fuis ipfos patetnas leges cuftoditeexhortans fi*
monem fapietia prgcellente alijs patrem ordinat iudam vero machabeu militi^ ducem quo mortuo
& eo in modin fepulto iudas filius eius in  principatu fuccedit qui cu fratribus f uis leguin tranfgrefTo
tes mterimens terram omni macula purificauit Si  appollonio duce famarip cum rnultis interfedo fe*
ton fine ducem occidit 8i  firos in fuga conuerdt qug audies andochus furore commotus exercitum
contraiud eos parat Bi  liftam gubernatorem ordinat prouinciatum. Ca,x j.

!i ( J't Ur eo  magiftrante vno anno dum morbo grau/fTrmo prgmeretur: conuocaiit filios fu*

| os.Et circunftantibusiego qurdem inquit o filij decretam proficifcor viam.Comendo au*
tem vobis patrias leges obteftans ne earum tranfgreflores fed potius cuftodes efie debea thiasfcouocatis
tis.Paterne vero voluntatimemores ritus patrios cuftodite Bi  periclitatein andquam co* filijs fuis )  patri*
fuetudmem reftaurateme fedudi ab his qui fponte aut ngceilitate ea aut pcrdunt aut .pdunt.Sed di aslegesijpos hor
gni meo conftituto omnem violentram Bi  necelfitatem tolerando fuperate rta vos prgparantes vt fi taf cuftodire.
oporteat pro legibus grata mente moriaminiifcientes hocq> deus tales no defpiciet fed veftram vir
tutem inl piciens reddet vobis libertatem: Bi  retribuct quandoqj vt eum fecuritate veftris motibus p Factoru memo*
rruamini.Nam ^orpora veftramortalta Bi  temporalta funtifadorum vero monimenta immortaiita* ria immortalis.
ds ordtnem confeqimntur.Q.uod defiderantes vos decet appetere gloriam quf nullo fit fine claude
da.Cocordia vero vos haberecommoneo:& in quo aliquis exiftit melior altero:cedentes vobis inui
cem proprijs miniftrate virtutibus. Etfymonem fratrem fapientia antecedentem vobis patrem pu* mathathiasfili«
tate.8Cquicqmd illeperfuaferitcuftodite.Machabeumvero militip proptervirtute &fordtudinem fimonefapiap*

ryv

Morfes matha*

&tber-j:tj.3oftp&t iuuet

ttftMia libjt

piimtt

ceflČte patre or *  habebitis ducem.Nam gentetn defendensrhoftes viriliter expugnabit, Sufcipientes viros iuftos 8C
dinat SC macha religiofosiveritate eorum fouete.Irta fiiifs locutus eft: SC deum orans adfutorem eis fieri. SC vt popu. D
beo militi? diu  lo leges proprie conferuaretur Rdeli corde fupplicans viuendi finem communi Torte fuf<*pit:& Tepe i.mac,
cem, litur in modin ,Magnumq; ludum omni popufo fuper eum peragentc; fucceffit gubernationi rerum ca,i ’

filius eius iudas qui SC machabeus centefimo 8C quadrageii'mo fexto anno: SC adiuuacibus fe prono
Iudas cotra ap* animo fratribus ceterifq; religiofis fimrimis inimicos a prouincia expulit; SC tranfgreffores legum pa
pollonifi vidor triarum occidit iudeos.SC purificauit ab omnt macula fuam terram.CTHfc curn audiffct appoilonius r,^
eum iterfecit SC dux famarieicolligens exercitum egreffus eft contra iudam.IHeantem occurrit ei; Sc committes eum «,5 ’
multos. eo pugnam vicit:8C multos eorum interfecit. fnter quos SC ducem appollon/um armis exuens intere

Seron fyri£du. mit multamq; predam ab exercituhoftium auferens difceftitC'Sef° n  autem dux inferioris fyrip au
ce exerritu con diens q> multi tranfirent ad iudam 8 c  magna iam virtute circufeptus ad bellum accederet.ftatuit co
tra iuda collrge tra eum dimicare. Et colligens milites fub fe conftitutos vel tranfgreffores iudeos contra machabeu
te/ iudas fuos. produxit exerdtum,Perueniens autem vfq? ad bethfuram vicum iude?:ibi exercitum collocauit.Iu
hortabaf ad bel das autem occurrens et  SC confligere difponens quia milites ad pugnatn videbat propter paucitate
lum SC duceoc. 8C'ieiunium defides:hortabatur eos dicens. Non permultitudinem vineendos hoftes autexpugna>
cifo firos ad fu. dos effe credatis: fed pietate Sc hoc euidentiffimum habemus exemplum maiores noftros: qui pro.
gam vertit, pter iuftidam SC proprias leges certantes.multa fepius tnilia deuieerunt. CNam nullum lefiffe ma.

xima virtus extitit. Hec dicens fuafit eis contemnere mnltitudinemr8C confiigens eum fyris duce eo
rum interfedo cučfcos ad fugam vertit.Secutus aute eos ad campum odo milia occidit, Re!iqui au.
Anthiochus au tem fugati vfq; ad maritima loca difcefferunt. CQ. U ? audiens rex anthiochus maximo furore com
dita iude vido. motus omnem propriam virtutem congregans SC multos ah infulis mercede conducens: parabat dr
ria furore como ca veris initium dimicare contra iudam, vt vero militibus ftipendia tribuens vidit thefauros defice.
tus parabat con re non enim ei omnia vedigaliareddebantur propter feditioes gentiunvnam eum magnanimus ef.
tra iudeos exer. fet ei minime fufficiebantfque dum collegerat)deliberabatq; primum ad perfidam ire:tributaq; pro
citum. utnci? congregare.jrRebnquens pro rerum gubernatione quendam lyfiam gloriam apud fe maxi E

Lyfiam guber. mam poffidentetn vt regetet prouincias a fluuio eufrate vfq; ad fines ?gy pti Sc inferioris afi? Sc par.

tem exercitus SC elephatos ei tradens precepit ei filium fuum antbiochum diligeter nutrire Sc vafta
re iudeam SC habitantes in ea ducere captiuos SC euertere hierofolymam:8C genu s eorum oniino dif
perdere. Hec qutde rex anthiocus precipies lyfieabi jt a,d perfidam cetefimo SC qnadragefimo fepti
moanns tranfiens eufraten:8C ad fuperiores afcendit prouincias,

<QXyfias contra iudeos exercitum maximum rnittit. cuius duces ptolorneum/nichanorem / 8£
gorgiam conftituit 8C iudas difpofito fecudum antiquum 3 C  patrium morem exercitu populum ant'#
mat ad bellum 8C vidor effidtutfvidis quoq; inimicis>iubet prgdam cotemnere curn adhuc pugr:2
eum gorgia fupereffet quo fugiente eum exerdtu iudas prgdam auferes remeauits ad propria fed ! S£
lyf»s veniente ad iudeam ei o®cu,rrit iudas[qui(deo adiutore;vidor exftit/t SC quinqg noftium tniile I :
occiiislyfiasdefperatusfugit. Ca.xii(, um

Yfsas vero eligens ptolomeum dorimerum afaa dorimenis SC mchanoretn &  gotgi®nvt ca,),
ros potentes 8C amicos regis Sc tradens eis peditum quadraginta miliaitv^i tS veto  feptž
£  milia tranfiuit contra iudeos. Q_ui vfq; emaus ciuitatem venietes.in campo eserdtam io
cuiusduces pto cauerunt Superuenerunt vero eis ad auxilium defyria vel a ffnitimis Iods Sc multi tntunt^e iudei
lomen nichano nocnon Si  negedatores quidam fperantes iudeorum fe emerecaptiuos,argentum zrn- n>.

re Sc gorgia con pro precijs eorum deportantes. Exercitum autem SC multitudinem aduerfariortim iudas mtend^ns
ftituit. fuadebat fuis militibus eofidere.hortabaturq; fpem vidorie in deum haberet vt facds induti patria

Iudas difpofito lege eum rogarent folitumq; habitum petitionis oftendentes fupplicatent quatenus prebereš en co*
exercitu fecudu tra inimicos auxilium.CQ.Mo fado difponens eos fecudum antiquum SC patrium tnodum pa mil. r, im
antiquurn SC pa lenarios SC ilios dimittens qui pauloante vxores duxerant Sc eos qui palTeffiones pauloante acqaifie ca.j
triu^modu po. r ant ne pro earum defiderio minus audaciter contra hoftes pugnarant.refiduos talibus hortabatur

natore ordinat
prouinciarum,

Lyffas cotra iu.
deos maximum
exercitu mittit


pulit animat ad jaffatibusJEempus quidem vobis non aliud eft neceffarium ofocif nifl vt fortiter pericula contemna
bellum, tis.Nuncenimlicet virilitercertando accipere libertatemquam 8Cpropterfeipfam vobiscaramiSCp

wn  diligentia colendi deum plus defiderabilem effe conffdo.Tang ergo in hoc folo vobis pofftis vt ao  itn*

cipientes eam fcelicem 8C beatam renouetis vitam quaii fecundum leges 8C confuetudines conueric c.ir
mur agite ne forte per negligentiam veftram iudaice gentis femen intereat.Ita ergo pugnate morte
promaximolucroputantes: vt fi viceritiscumlibertate SC patrijs lčgibus eternam gloriam conqmf
ratis.Parate ergo vos craftina die audacibus animis,;vt bellu pro lege patria committatis.Iudas qui
demincitans fociosiita locutus eft. CHoftibus vero tranfmittentibus gorgiam eum quingentis pe.

ditibus« ^ iIIc
A m sde ^c

d ere,Cumq,^

Iocump«g?

ribusdiicf llTt

rribusmihbuM

m efeptos& iU

bemusSCdcur

([Sermonev*

ftcsinuadctei

ydumee 8C a *'
hoftium prfu
expugnatis cl

J' mac ' exercitumqui

iiA '  a Ion ge:tisqu
D  qui eum iuda <

,,mac ’pugtiaviflKp (

tZ,l3r '  ram&iacinftu
xiere,Namli?c
citusguem dir*
gans  venit proi
ca/lramctatus 1
adiutorem fibi
tioneiuperauit
fiasaudaciami

rationemtanq
conPteeanspi
Cludash
permanferati:
br/menfeded
uitatts circuiti
mn frater ad
q;nabatheisf,
motheofugicn

H uia tcemcuft 0

mtr °duxitnoua

gr e ffu.8cianuas

Q u mtaver 0 &

percandelabmr

“^»omutata

trn r abant,1 'o

Reno ^tfivero

T»T :0lun P

i,s  pfffat/r- F

r,ma c.n

ntffnJ , fe P t °00
, " rcsle Š>a

2fcS3a

rx,lcn sintete 1
"'"‘'ft.ftatuitcjj

■contramachabeu

prum collocauit.lu
; 1 'fuprcr paucitate
l! tcs.mtexpugnj,
s ''ollros:qujp t0<

1,11  <urn IcfiHema#
n,rn  fvris  dtrceco
-‘dit. ReJiqui au,
iMmoftirorecoin
icens-parabatcit
thclauros deffce^
imagnaiiimusef*
i irc;ttibutaq; pro
i l apudfema^U
iT.oniafi^Kpar#
a nutmc&valli
i e>'tumominodif
idragefimofepti

,-n mchanoremiK
fompopulomani«
•um jdhucpugM
itj j .1  propria Ifdcf

fl

or'  nUgorgi®^

, (y  i.tfiverofep«
i-n-o cxcrc»rnni!o I

uiki

‘'^.nduttp^

„»pi*®

m»m°d um y. ai

■ Tu«*?
■' vt,cUl

«'*:$**/

***£$*?

««,iUU^

pifmtmacija. Beanffcmttatibtt«! 5ro.t^tf.

ditibus Si  milleequitibus quatenus pernodemirrueret fuper iudam Si  adhuc prfuios cis dantibus
aliquos dc fugientibus iudeorum fenties filius mathathieftatuit Si  ipfe caftra hoftium latenter fnua
derc,Cumq; cenaflet focos plurimos derelinquens tota node proficifcens in aduerfariom caftra ad
locum peruenit emaus.Gorgias autem exp!oratus caftra iudeoru nec eos inuenies:arbitratus in mo
tibus difcefiiflfevbi effcnt querere decreuitXucefcete vero di e apparuit hoflibus in emaus iudas cu
tribus miltbus plus minus armatis vt cumq; propter paupertatem. Qui refpiciens aduerfarios optb In biblia ide Io#
me feptos Si ftudio militari difpofitos:inuitauit iudeos dicens.Etiam nudiš corporibus pugnarede cus dicitur am #
bemus Kdeum inuocare: qui fepiusnos inermes contra plures Si  armatos vidoriamfecitacquirere ;  mau,

C Sermone vero finito iuflit tubicines clangere; & fignificare militibus fuis quatenus inopinatosho
ftesinuaderent. QuorummuItos reMentes occidit: reliquos perfecutuscft vfq; gazara & campos Vidiš hoftibus
ydumee & azoti & iamnif Proftrata funt autem tria milia eorum.Iudas veroiubebat fuis militibus iubetiudas prf#
hoftium prgdam contemnere dum adhuc certamen eis & pugna contra gorgiam fupereflet quibus dam cotemnere
maC(  expugnatis efletprpdelicentia.Adhuc eodicenteh?c ad milites refpicientes lili qui cu gorgia erant

J '  * exercitum auidem quem in caftrareliauerant viderunt eftedeuidum caftrao; inCenfa.Nam turnus CFugiente gor
« 8.4  ♦ „ ,___--- O/ -

qui cum iuda erant adaciemparatosattenderunt.mentead fugam conuerfifunt.Iudas autem fine tu pdam Iudas
*' * pugna vidiš gorgif militibus reuerfus tulit hoftium fpoIia.multumq; aurum SC  argentum & purpu# auferens remea

* *^* ram & iacindum auferens ad propria remeauit cum Ietitiadaudans deum de his qugpoterat obtiV uif ad propria,
nere.Nam hec vidoria eis deferatam contulit libertatem.f£Tunc lyfi'as cofufus de perditione exer
citus quem direxerat ftatim alia fexaginta milia eledorum peditum Si  quinq; milia equitum cogre
gans venit protinus ad iudeam & afcendens fuper motana in bethfuris alias bethfure villam iudeg <TOccurfus iu #
caftrametatus eft.Occurrit autem ei cum decem milibus iudas Si  multitudinem hoftium inuadens df contra exerct
adiutorem fibi deum fieti  poftulauit.F.tconftiges cum prfcurforibus aduerfarioru finealiquadila# tuj Iifie qui deo
tione fuperauit;& prcfternens quinq; miliaeoru fadus eft reliquis in timorem.Attendens autem ly adiutore vidorj
fias audaciam iudeoru quia parati funt mori nifi cu libertate eisviuere licuiffet:& timens eoru defpc cx 'titit.
rationem tanq forte colligens refiduum exercitum redijt ad athiochiam Si  remorabatur ibi prffidia Lyftas fug it,
congregans peregrinorum:vt cum maiore apparatu expeditionis contra iudeos venire potuiffet.

CIudas habira de inimicis vidoria tempium purificauit 8C  illud quod tribus annis deftrudum
permanferat in vafis nouis & portis alijfq; multis alijs inftaurauit & nouo conftrudo altari in noue<
bri menfe dedicationis folemnitatem odo diebus.ceiebrandum inftituit & murum atq; turres in cu
uitatis circuitu conftruxit. vicinafq; gentes idumeos icilicet ammonitas Si  azothos debellauit Si fu
mon frater ad galileorum auxilium veniens hoftes in fugam couertens eorum peremptis iudas quo
q; nabatheis fibi occurrentibus 8i  fada nundantibus bethuram cepitomni perempto mafculo & tu
motheofugientecaftellum ab obfidione liberauitmultis obfidentium interfedis. Capitulum. xiiij.
i.mac. Otiensigiturvidisanthiochiregisducibus/iudas contionefaciesfuadebatvtpoft Iudas habitade

| tantasfibi donatasdiuinadifpenfationevidorias afcenderent ad hierofoIymam: inimicisvidoria
Sc  tempium abidolisexpiarentlegitimafq;hoftiasimmolarent. Qui dum cum to«, purificauitteplii
tamultitudmeadhierofolymamperuenilTettemplumdefertuminueniens&incen ‘R-eftaurauitno,
fasportas/&fiIuasintemploperlongafoIitudinepullulaffelugerecepitcu propriis uavafain tem#
focijs pro templi vifione.CEbgens aute quofdam milites iufflt eis expugnare eos pl° &port3s.
qui arcem cuftodiebant:dum Si ipfe templu a ruinf fceditate purgaret. CQ.uod diiigeter emundas CDedicauitno
introduxit noua vafa candelabru Si menfam.aramqj ex auro fada. Recompoiuit aute 8i vela in in# uurn  altareino#
greffu,8tianuas ipfas reconftruxit. CDeponens quoq; altare:de lapidibus nouis aliud edificauit. uembri.
Q.uintavero &vicefima diemefiscafleu que macedoncs appelleonvocantaccenderuntlumina fu
per candelabrum:& adoluerunt holocauftain nouo altari:h§c aute fada funt poft tres annos: eode
die quomutataeft eorum religio ad prophanam idolorumconfuetudincm.^fNam teplum deftru# CTemplum tri
dum ab anthiocho:fic tribus anpis permanfit,Q.uinto enim anno&quadragefimo & centefimo in busanis deftru#
templo fada funt:quita & vicefima die appellei menfis olimpiade cetefima & quinquagefimatertia ^ UI1 ' permanfit
Renouatu vero eft in eodedie quinta 8i vicefima appellei mefis odauo Si quadragefimo 8i centefi Vro hctia dani
mo annoiolimpiadf cetefima quiquagefima quarta.CDefo!atione vero cbtigit fieri fecundu danie e * iS  de tepli per
lis prffatiotiem qua ante quadringetos & odo annos prfdixerat pfr quam fignificauit q> macedo# macedones de#
i.  mae, nes illud deftruerent.CCelebrautt aute iudas cum ciuibus fuis pro renouatipne tepli facriftcia per ftmdiorie.
ca. 4-* dies odo nullum genus delitiaru relinques.fed preciofiflimis dapibus eos pafcens. Deum autlaudi
bus Si  pfalmis gIorifi'cabat:que reliquu vulgus fequebatur deu inuocans adiutore.fefeq; mutuo can#
tibus deledabat.Pro renouatione vero folennium poft multum tempus infperata religione recepta

p.j.

ca.4 -


f

rf’

'AA~£

. 5Libcr.it T-3oCcplJt tuDe* ^tttojtaUbit

togem pofueruntvt pofteti per odo dies hanc renouationem templi celebrarent. vnde SC  ab illo tera
pore hadenus hanc feftiuitatecelcbramus vocantes eam lumina:eo quod prgter fpe hoc nobts fplen
ludas murumK didum Iumen colend? religionis apparuitCMurum autem in circuitu ciuitatis conftruxit.& aduer
turres in circui# fus incurfiones hoftium turres edificauit altiffimas.cuftodes in eis deputans.Sed Sc  bethfuram no#
tu ciuitatis cone mine ciuitatem muniuit.quatenus pro caftello ea aduerfus neceffitates hoftium vteretur. CHis ita
ftruxit. jadis:gentes finitimeproreparatione templi SC  fortitudineiudeorumegreferebat.Quapropterin

furgentes multos iudeorum per incurfiones SC  infidias opprimebant.Aduerfus quoš frequenter bel
la machabeus educens ab incurfionibus(&quf iudeis inferebant jeos arcere tentabat:& fuper filios
efau ydumeos adueniens per fummitates in ea multos eoru incendit:virofq; proftrauit.Deinde con
tra ammonitas perrexit exercitum magnum habens:quorum dux erat timotheus.Subifciens autem
SC  iftosazotorum cepit ciuitatem &vxoreseorum&filios ducens captiuos & ciuitatem incendens
Cftcratum bel# reuerfus eft ad iudeam. f£Audientes autem eumvicinp gentes reuerti:congregantur in galaditiden
lum vicinaru ge contra iudeos fibi finitimos.Qui fugientes ad dathemam caftellum tranfmiferunt ad iudam: man#
tium contra iu# danteseiq>feftinarettimotheuscaperelocuminquoconfugerant.Cumq;legerentur epiftoleaga#
deos iuda reuer lilcanuncij fuperueneruntiindicantes congregarieos qui inptolomaidp tyro & fydone SC  alijs erant
fo in iudeam ad gentibus galileg.Ergo ex vtraq;parte hoftibus nunciatis:cqgitas iudas quid deberet fieriifymonem
quem mjttut ,p quidem fratrem precepit tria milia eledos accipere SC  in folatium galileorum exire. Ipfe vero cu io#
auxilto, natha fratre fuo cum odo milibus militu exiens galaditithen reliquit fuper ceterum exercitum iofe#

phum zacharig Sc  azaria precipiens eis feruare diligenter iudeam:& cu nullo hoftium bellu comitte
rc doneč ipfe reuerteretur.Igitur fymon perucnies ad galilea SC  confligens cu inimicis ad fuga couer
Symon iude fra tit.SC  vfq; ad portas ptolomaidf perfequens oeddit tria milia eorum.Et fpolia tollens peremptorum
ter auxilium ga# sc  captiuos ab eis iudeos SC  farcinulas auferens:ad propria remeauit.([Iudas autem machabeusSC
lileorura hoftes frater eius ionathas trafeuntes iordanem fluuium SC  viam trium dierum ambulantesinabathos cum
in fugam couer# pace occurrentes inueniut.Quibus narrantes qug in galaditide contigiflent:& gr multi eoru tnbula#
tit multis petem rentur per caftella SC  ciuitatesgaladitid e fuadetes ei properare contra alienigenas vt poffet a pericu
ptis. lis iudeos eruere:flexusreuertitur ad folitudinem SC  irruens pr)mu fuper habitatores bethfuram ce.

Iudas thimothe pit eam;& omnem mafeulu etate vaMum trucidauit: SC  ciuitatem incendit. CEFada autenode nec
um in fugam co fic abftinuitded profedus in caftelloquo timocheus iudeos obfidebat mane ad eum pcruenit.Et in
uertens caftcllu ueniens tam ad muros accedentes aduerfarios: SC  quofdam fcalas vt afcenderent alios machiname#
liberautt multis ta ferentes;iufTit tubicinem fignu dare.Adhortatufq; tnilites pro fratribus SC  propinquis prono aio la
obfidentium in borandum:& in tres partes diuidens exercitum hoftes a tergoinuadit.Sentientes autemhij' quicu
terfedis, timotheo erant quod machabeus eft experti iam prius per bella virtutis SC  fcelidtat/s eius: ad fugam

conuerfi funt.^ESecutus autem eos iudas cum exerdtu SC  interfecit odo milia eoru.Deuias alias de
lnbibliavocatur ueniens autead mellam alias modollam ciuitate alienigenam cepit eam SC  oesmafeulos interfedt:d
ciuitas mafphat u itate vero ipfam incendit.Exiens inde caftomachi SC  bofor SC  multas ciuitates galaditidis euertit.

CIteru timotheo cotra iuda bellu parate vidor fuit iudas SC  multis iterfedis reliquos i  fuga couer#
tit SC  cu cu fuis i iudea reuerti vellet ciues erfron trafire no permittetes peremit SC  in bellis pdidis nul
lus iudeoru mortuuseft nifi quia iofephus SC  zacharias iudg precep tu cotenetes in bello cotra gorgiS
duo milia fuoru amilerut.iudas aut& frater eius expugnare noceilStes ebro ciuitate depdauit.Ca.xv

i«

ca,;.

E

Timotheus ite#
ru edtra iudeos
exercitu paranj
eos inftruit.

m

Nteriedo vero tempore timotheus maximu preparaš exercitu aliaq; pr^fidia colligensK

I.DtK

ca,f

5  arabas mercede conducens venit trans torrentem prope rophon alias raphon ciuitate:ex
hortatufq; eft milites dices.Si pugna cu iudeis comiferitis prono certateaio.neq;torren# 1
tem trafeatis.Na fi trafieritisiperditione vobis ipfis imminere cognofcite. Iudas autema#
chabeus audies preparatu ad gugna timothen cu vniuerfis militibus fuis fefttnabat ad bellu.Et tri*
fiens torrente irruit infuper imicos.Et quofdam eoru occurres occidit:alij's aut timore incuties arma
fua protjeere coegit.Qtiorum quida ad locum qui dicitur granafugietesifperauerut falutem.Iudas
vero ciuitatem capiens eps interfecit SC  locum incendit:vana vfus fpecie ad hoftium necem.f[Cutn
Iudas cum fuis I q; hyc peregifiet colligens iudeos qui in galaditide erant cum vxoribus SC  filifs SC  omni eorum fup#
iudea reuerti vo pelledile:decreuit ad iudeam reuerti.Cumq; veniflet ad a!iquam ciuitatem qug dicitur efffon in via
lens ephron ci # pofitam. dum nec aliud iter pergere potmilet nec reuerti vellet.mifit enim ad ciues in effron rogans
ues eum tranfi# eos ouatenus licentiam darent eiper fuam ciuitatem tranfire Nam lili portas lapidibus obftruxcr5t
re non permitte SC  exttus itineris occupauerant.Q.uibuis minime acquiefcentibus iudas adhortatus fuos circudedit
tes occidit, obfidione ciuitatem:quam vna die vel nc<fte expugnans cepit: Sc  omnem mafeulum in ea occidit
incendens totam. Quo fado per eam fibi viam aperuit vniuerfam.Tata autem erat peremptorum
multitudo;vtetiam fuper mottuos ambularent-CTranfeuntes autem iordanem veneruntad ma<

pzitn

i.mat,

as,

xiliun
£3 ’’’ rum n
a  ceptis

noi

i.mac,
ca. 6.

i-

pjimttnactsa. ©eanttcittitatibtisi jFo.ttiuf,

^ gnum campum:cuius in profpedu iacet ciuitas bethfamis qug gtecedicitur fcitopolis: Inde adiu* ,

deam perrexerunt cantantes SC  laudantes: Sc  folitos pro vidorifs ludos agentes.vbi immolauerunt ® et ^‘ ajTlls
facrificia gratiasagentes prohis que peregerunt:8č profaluteexercitus.Namnullusiudeoru inhls d.c.tfatopolis.—,
pr^Iijs eft defuridus.HIofephus vero zacharie & azariasquosprf fidesreliqueratiudasteporequo ^ulmsiudeom^-,
fymon in galilea ptolomaidcm expugnabat:cum Sc  ipfe iudas cum fratre fuo ionatha in galaditidg j n  P r ?dictis pek
j. mac, debellaret andientes vt SC ipfi  gloriam acquireientducum fortiffimorum.omne fub fe conftitutu au j f m ? rtuu * c “*
a  - * xiliumcolligerts ad lamniam venerunt.Et gorgie dud iamnipoccurretes:pr§liofafto duo milia fuo lofephus &za<>

'g rum militumamittentes ad iudeam fupKrunt.Euer.it vero eishgc calamitas q> non obedieruntprg cnarias vich qa
D  ceptis iudg dicentis vt contra neminem pugnam ante fuum aduentum ccmmitterent. Nam fuper non  obedierunt
omnesalioseius bellicostradatusin bocmirandus extitit: ($  iofephi SC  azarig peccatumfuturum P r ? ce ptoiudg.
prgdixeratft tranfgrederentur eius prgcepta.fi Iudas autem &  frater eius pugnare contra ydumeos cotra ydu

non ceffabantifed eis imminebant.Et hebron cinitatem capientes muniminaeius depofuerunt 8C  m eos bellu cofi
turres incendentes depredabant terram omnem alienigenarum.Ad marizan vero ciuitatem 8C azos  nuashebro ciug
tum venientes tenuerunt eas.Sc  multa fpolia exinde deducentes ad iudeam reuetfi funt. tate  deprgdautt

Anthiochus helimaidem ciuitatem ditiffimam oppugnate volens fugere cpmpelliuir 8C  gra*
ui detentus infirmate hoc pati fatetur quia iudeorum gentem afflixerat deumq; iliprum contempfe
rat.Et moriens philippum amicum fuum regni tutorem dimiffo filio fuo, Anthiocho diademate.Et
anulo fecit. Sed Iuuenis Anthiochus occafione habita iudeos perfecutus eft. Qm contra ludam
cum eiephantis turrem portantibus SC  militum multitudine venit.Et eleazarus multos circa elepha
tem perimens SC  elephantem fub ventre ingreffus percutiens mortali plaga percuffus interijt.Tunc
quoq; bethfurite territi fe SC  fua anthiocho dederunt. Q,ui nullo tempore templum in hierofolymis
obfidens maxima ibi viguit fames. Capitulum decimum fextum.

e Odem tempore rex anthiochus fuperiorem prouinciam percurrens audiuit ciuitatem pet Anthiochus he
farum diuitifs excellentem helemaidem nomine / prgciofiffimumq; templum in ea diane SC  Iimaidem ciuita
omni fpecie ornamentorum plenum.infuper Sc  arma Sc  Iartcas quas reliquiffe audierat (is  tem ditiffimam
iium philippi regem macedonum alexandrum.Commotus ergo egreditur cotra helimaidem;^ ob voles oppugna«
fidebat eam.His vero qui in ea erant minime territis impetu eius neq; obfeffione fed pertinaciter re re in fugam con
pugnantibus-fpe deceptus difceffit.Nam exeutes a ciuitateifugauerut SC perfequebatur eumvfq> ad uertitur,
babiloniam.Vbi poftmultam fuorum militum amiffionem veniffet:quidameinunciauitducum per
ditionem quos pugnare contra iudeos rehquerat:& creuiffe fortitudinem iudeorum.Super priorem
icaq; : curam hoc crefcente malo incurrit in egritudinem.Qua diu tenente SC  crefcetibus paffiontbus Anthiochusgra
intellexit q?.moreretur.Conuocanfq; amicos morbum fuum eis atrocem effe indicauit: & confeffus ui iftrmitate de*
hgcideo pati q> iudeorum gentem affligens templum fpoliaffet,dcuq; contempfiffet.Q.uo dido illi tentusf confites
co exp{rauit.Č Vndemmor polibium megalopolitani q 0 od vir bonus exiftensd!cit ideo periffean hoc pati quia iu
^ thiochum.quia voluit templum diangin pfgfiaiadeuaftare.Nam quinullatenus egitpeccatumfed deorugetem af*
tantu cogitauitmullo reatirtenetur.Si autem polibio videtur ideo anthiochum vitam finiffe multo* flixerat deumq;
plus verifimile creditur. propter templi hierofolymitani vaftationem facrilegu rege periffe. Sed ob contempferatjil
i .mac. hoc non refifto megalopolite.cum noftra opinio vera videatur.C Anthiochus autem priufgmore lico expirauit.
ca,6. retUr C onuocas philippum vnum ex fodfs fuis tutorem eum regniconftituit.Etdans eidiademagtf Anthiochusmo
ftolam SC  anulum filio fuo anthiocho iuffit deportari: SC  cenfuit vt ptouideret eius educattonem. 8C  riensphilippuih
cuftodiret eius imperium.Defundus eft vero anthiochusmono &quadragefimo H  cetefimo anno amicu regni tu*
CLyfias autem mortem eius nuncians multitudiniffilium eius anthiochum ipfe nutriebattegemq; tore fecit dimiE
conftituit;vocans eum eupatorem.Eodem tempore hif qui erant in arce hierofolymorum cuftodes fo diademate SC
macedonum Sc  tranffuge iudeorum multa in iudeos aduerfa feeetunt.Eos enim qui afcendebant in anulo filio fuo 1
templum immolare repenteinuadentesihoftiliter opprimebant.Namarxtempli culmen altitudine anthiocho.
fuperabat.fIHisigituraccedentibusiudasdeuaftarearciscuftodiamdeIiberauit.Et colligensom Iudas arCis cu*
nem populum arcem inftantius obfidebant;anno principatu feleuci cetefimo SC  quadragefimo.Co ftodiam vaftare
ftruens igitur machinamenta Sc  aggeres accumulansiarcem capere laborabat.Multi ergo extranffu voluitvtdiuinus
gis ea node egreffi ad prouinciam SC  aliquos fimiles8£ impios congregantes ad anthiochum regem cultuslibere ppf
vfq; venerunt petentesnondeberefedefpicidum acontribulibusfuisatrociapaterentur.Queideo fetexcrccn. r
fuftinebant quoniam religione fua relida patris eius imperio obfediffent SC  nun c perictilafuljtinerec,
r .mac. pet iudam &viros eiu^necnon Sc  cuftodes a rege deputati aliquod ab eoprefidiu mittereturCHgcExercitus athio
ca.6. audiens adolefcens anthiochus v alde iratusgf duces& amicos conuocans;precepit colligendu exer chi contra iude^
citu fiue peregtina folatia.Cogregatufq eft exercitus peditu quide centu milfa. equitu vero viginti bs apparatus.
nulia.& elephati duoSC  triginta.Q.uiq; produces exercitu egreffus eft ab anthiocha cu Iyfia habente

p.‘h

%ibtwii  JofepDf tuDei

torius excra'tus gubemationem.Et peruenies ad idumeam exinde bcthfuram afce ndit ciuitatem ni
tnis fortem & munita:& circundans ciuitatemobfidebat infiater.Suftinetibus vero bethfuris SC prf # D
paratione machinamentorum cius incendentibus multum tempcris m obfidione cofumptum eft.Iu
dasvero audiensregis aduentumideftmtcuidein abobfidionearcis.Occurrens auteregicaftrame
tatus eft in angufto quoda loco qui bedufcaria alias bedufcarit dicitur / tiecem milium ftadijs ab ho#
ftibusdiftante.Rex aute egrcffusabethfura:perangufta duxitexercituad caftra machabei.Fa&oq;
Elephantes tur diluculo milites ordinauit in acieielephantos quidcm fequiieipfosinuicem fecitpropter locomm an
res  portantes. * guftiasaion eos valens in altitudinem collocare.In’circuitu vero vniufcuiufq 5  elephanti properabant
^ pedeftres quidem mille:equites vero quingenti.Geftabat vero elephati turres excelfas& arcanos in

ITAnimofus iu eais.Reiiquam vero virtutem ex vtroq;lateremontisfecitafcendere amicos exercitui preponens.Et
das multos ho# iabens clangorem fieri ad hoftes acceflit aureos enudas clipeos fimul 8C  ereos:vt nimium fulgorem ,<n Uc,
ftium occidit. f u ? c I arltat,s  emitterent:montefq; eis frementibus refultabant. iudas infpiciens territus non c3 >6>
Eleazarus mul # c ^ e d fortiter excipiens inimicos ex eorum pr?curforibusvfq; ad fexcetos occidit F.leazarus autem
tos perimens & fratereius quem mauronem vocabant videns fublimiorem elephantem ornatum Ioric/s efleregali
elephantem per bus ; 8C putans in eofedereregem.acceflit ad eum omni virtute:& multos circa elephantem perimes
cutiesfub.ipfi'us a ! i0S  difperdiditaiios fugauit: Sc fub ventreelephatis ingreffuseum percuffit Qui mortali plagapet
ventre interiit. cu ^ us  moriens cecidit:& eleazarum fuis comprpffum ponderibus interemit.Sic enimmagnanimitet
multos inimicorum difperdensivita priuatus eft.Iudas autem hoftium fortitudinem contemplatus
Bethfurite feip# difceffit ad hierofo!ymam:8C obfeilionineceflaria preparabat.fi; Anthiochus autem partem expedi
fosathiochotra tionisIn bethfurammifit/vteadeuaftaret:cureliquaautemmultitudinisvirtuteipfeadhicrofolyma
diderunt. profedus eft, C Bethfuritg ergo terrfti fortitudine aduerfariorum Sc  fua videtes neceflaria defeciffe

Anthiocho tem f ei pf° s  recepta fide tradiderunt. Anthiochus autem capies ciuitatem omnes ciues nudatos abiecit:

;, u m hieroibhv & fuos  ^cuftodes reliquit.CMultovero temporetemplum obfidensin hicrofolymis fedebat: per
mis obfidetema hnaciter intus repugnatibusciuibus.Na ad fingula que contra eos ftatueratrex machinameta:&illi
sima ibi fames ecotrario ad fuadefenfioneinftrumecabellica requirebant.Q,uibus &alimeta defeceruntfrudibus
' prioribus oibus cofumptis ge terraillo anno no culta quia feptimus annusinftabat.in quo fecudura E
legalia inftituta relinquebat vacua terra.Multi vero obfefforum refugiebatipropter inopi^ neceffita#
tem.Vnde relidi funt in templopauciflimi.Ethis qutde qui in teplo obfidebatur talesres accidebat.

<][Lyfias dux & anthiochus rexcognito quia philippus creditum fibi imperium vellet vfurpare
pretermida obfidione hierofolymis aduerfum philippum ire decreuerunt vnde Si  pacem eum iuda
&obfeffis iudeis iurauit anthigonus quamcito rumpit muros per circuitum ciuitatis deftruens Si
oniam facerdotem quem fecum ducebat occidit 8£ aldumum qui Si  ioachim didus eft non leuitam
facerdotum principem ordinauit &oniffi'Iius patre interfedo adbuc puerulus fugitad ptolomeum
demetrius verooecifisanthiocho & lyfiaregnumobtinuit ad quem alchimus Si  iudeorum multi di
miffis patrum legibus confugerunt iudam gtfratres accufantes contra quem miffus a rege bachides
iudeorum plures interficit 8c ioachim principatum volens confirmare iudgfautores interficit & fim/#
liter iudas ioachim confentientes occidebat. Capitijlum.xvi|.

Yfias vero dux& rex anthiochus quoniam phulppus" a perfideveniens nunciatus eft
eis comendatum fibi prpfumpfiffe imperiu.&rempublicaanthicchi fibivelledefen ] - ml
dere pretermittetes obfidione ire aducr[uphilippudccreuerut.Q,uod cofiliunequa ca,t '
g manifeftu ceteris ducibus facere volueriit.fed iuflit rex lyfia ducibus dicere diutur#
na obfeffione nihil eis proficcrcqn locu aduerfarioru cofi: a ret efle munitu Si  fibi vi# F
^'dualiuncceffitžs irrogaretur:& expediret pacem facerecuiudeis eofq;proprijs relin
thiochus iudf 8i quere  vti certmonijs:vnde hadenus inquit a nobis prohibiti exiftere videtur aduerfi.Hfc dicens de
obfeffis iudeis philippi tyranide tacedu efle decreuif.ne exercitus fui dubiacorda perciperet. Heclyfia diceteexer
quam cito rupit c! >li  i Si  ducibus fentetia placui.^Tuc mittes rex ad iuda pace ( prnift obfeffis :&patrifs legibus eos
Si  muros per ctr vlU ere pollicetur.Hi vero fufcipietes verba & cofirmatis facrameris Si  fide.exierut ateplo.Intras ve#
cuitii deftruxir. r0  anthiochus Si  afpicies munitu locu impudeter faerameta trafgreffus eft:iuffitq; oem cxercitn in cit
Anthiochusont CU1 (; U  ftante deponere murosvfq; ad folu.CEoftg hec fecit: reuerfus eft ad anthiochia duces oniam
am facerdotum principem facerdotu qui Si  menelaus dicebatur.Nam lyfias perfuafit regi menelaum occidete  fi vel
pricipem fecum ] e j iudeoselTeplacatos:dicens huncfuiffeinitiu malorum/quiflcxit patremfuumcogereiudeos reli#
ducens occidit. gionem patriam reIiquere.Mittes ergo rex menelaum ad verianifyrie ciuitateinterfeciteu poft de# i.o
cimu annu principatus facerdotij eius:&vt ipfeprincipatu obtineretimpulitiudeos trafgredi leges. ci
CPrinceps vero ordinatus eft poft menelai interitum alchimus qui ioachim vocatus eft. CR- ex

^ ## Al - . « Al— a — Al 1 M11 ^11 a -a 1 -  a C — — —— — a —— — 1 _ _ '  # — _ * — ^ ^ ^  S -II —.S — . — — — — a - ■  1 -  I« — rt trt -ol rtfl Ol J* A

Accidensquoa
hietufalem obfi
diofublata eft.

Pace iurauit an#

trc;r

cuiat
: t.maC' ^p Cf

^•7* jngrel
cuml'

deon

***•<[$

mic

g titudi

qui a
hiero
Q.uo

mis

re;a

J**** pr?# D

r ^£!icaftnme

"'•‘•Mijsabho,

fi.Fadon;

' !fT  ’ coniman
' m  ^pcrabant
Ji ^atcanosin
" l^fponfns.F.t

'”'timtu!gorem M|
tmitusnon«4
l<"-«:.?nisaiitem
*'£’* c(Tc regali
uiiffm primes

»ortJli plagapet
'magnanimitet
n contcmplatus
i partein cxpedi
•ufhirrofolyma
dlaria deferifie
p.udatos abiccJt;
’.itiiedebat:per
chmamčta: 6 CiIIi
venim fruftibus
m quo fecudura E
mopi$ ncceffita#
ilcstts accidebat
m vcl.ct vfurpate
i  ucem cum iudi
ddtroattfc

-ndlnonlemtam
■•i.idptolomeum
j ifonim multidi
, itegebacliidcs f
^ intofic it SC Cim 1 *

:  cm nuneiatus  eft
• !n h burile d efen 'J>

! ’ cof: liu ncqu3 @

Hudičem (iiutur/
'tnuniluBC fibi vir F
> f' i f iroprifs reli/i

ftf.nfcdicensde

Icchrfh diciteatet

\; .itrijs Icgibuseos

jtc/.o.Intr&iVC'

I otm ntrcitSin cit

,, hiiduc/tonintn

tUumocadetelivel

mcivatmdcosreli/
ateattapoildc/  <

decn triiertdil e Z es ' j
nvatuiellC^’,

Aiuj/javpotctt

ptuntmacliau ib c  anf icittif tbti^

a te cecidit.Filius autem prindpis facerdotum onigfde quo prediximus)adhuc puerulusfdefudo pa Fij|' us ' on ,v patee
n  tre)relid:us:videns $ auunculum fuum menelaum interfeciffet SC  principalu facerdoti j alchino de<= 0cc jf 0 a< j^ pU!
diflet non exiftenti de genere facerdotumied a Iyfia flexus vt tranfponeret honorem ab ea familia crp j„ s  f u „ it  ^
adaliam domum.fugit ad ptolomeum regem fgypti:& honorem meruit ab lpfo SC  vxore eius cleo* ptolomenm.
patra:locumq; peti|tinregioneeliopolitana.vbi fimile hierofolymorum edificaret templum. De his Demetrius o cd
, q u > dem  tempore oportuno exponemus.CEodem tempore fugiens demetrius feleuci filius a roma fis  anthideho SC
* _ «perueniensadtyrumimpofuitfibidiadema:&colligensquofdammercedecondudosfattellites j yfia obtmuitre
7 * ingreffuseftaulamomnibuseumIibenterexcipientibus,Comprghendentesveroanthiochumrege gnum,
cum!yfiaviuentesperducuntadeum.Qui ftarimiubentedemetriointeremptifuntcum regnaffet 6
anthiochus annis duobus ficut iam SC  alibi demonftratum eft. CConuerfi' autem ad eum multi iti* Couerfimulrim
deorum maligni vel tranftugg cum quibus SC  alchimus princeps facerdotum accufabant vniuerfam deorum ad de ,
gentem 8 C  iudam fratres eius dicentes 3» omnes regis amicos interfeciflent ©efq; fautores eius pero metriu rel : quen
didiffent:fe:pfos quoq; a propria terra iados extorres patrio folofados.Rogabat etiam mitri alique tcs  paternas le«
ex amicis eius qui certius de facinoribus iud? renunciaret.<CDemetriusautemcommotus mifitba g es cum quibus
chidem amieum regis anthiochi epiphanis cui omnis mefopotamia credita erat dans ei exercitum alchimusaccufa
Sc  principem facerdotum alehimum commendans,Prfcipitq; perimi iudam :SC eos  qui cum eo erat. tes  iudam SC  fra
J ‘ ’ fr Egreffus vero ab anthiochia bachides peruenit ad ludeam: direxitq; ad iudam Sc  fratres eius de tres ems.8čc.
c , ‘ rv  amicitiavelpaceloquens:do!o volens illum capere.llle vero minime credidit vides cum^taijta mulo Bachidesmiffus
„ titudme exercitum eum adeffe:quanta ad bellum ti  non ad pacem veniflet.Sed quidam ex pojjufo a regeeontra iu
c  attendentes qug bachides concionabatur & exiftimatesnibilfeabalchimofeuum pati confanguio dam eum dolo
neo exiftente:ad eos tranfierunt.Et faeramentum ab vtrifq; acceperut nihilpati neq; ab his qui eiuf vu i t  oecidere SC
dem fuerant voluntaris. Bachides vero tranfgreiTus faerametum fexaginta ex ei s interfecit;8C alios multos frafta fiV
qui ad eum tranfire cogitabant remorari fecit prioribus fidem non cuftodies.Defcendens autem ab deoccidit iudeo
hierofolymis cum ad villam qu? diciturbarzicho veniffet multos cepittranjffugas SC^Uauos  populi 'rum.

Quosomnesoccidensdenunciauitprouincialibuscundisvtioachimobedirent.Čuialiquamparo Ioachimprinc/o
tem relinquens ad prouinciam cuftodiendamiad regem demetriu anthiochiam reuerfus eft.^loao patum voles co
chim vero principatum fuum volens confi’rmare:& credens quia fifides prfpararet multitudinem firmare populu
tutiorem fibi magiifratumq; acquireretomnes feducebat verbis. SC  ad libitum vnicuiq;Ioquensnio feducebat&om
mis velociter manu valida tranifugarum cireumfeptus eft, Cum quibus miniftris circuibat prouino nes iude confen
ciam.& quantos in ea iudf confentientes inueniflet occidebat.fTVidens autem iudas ioachim mao tietes oecidebac
gnum fieri multofqj interfeciffe viros bonos SC  venerabilesapfe quoq; circuiens prouinciam occide & iudas eria ioa
bat partium eius fautores, Q,uod cum vidiffet ioachim & intellexiflet minime fe contra iudam vale chim fautore.?,

re:ad auxilia demetrij'regis conuerritur.veniens igitur ad anthiochiam ciuitatem iudam accufabat

quafi'ab eo multa mala perpeffus:8£ amplioratolleraturus nificitius vindicaretur.

C Demetrius nichanorem cum exercitu contra iudam mittit qui facerdotes fibi iudam fub pena
mortis tradere cogit fed contra eum preualuit iudas tatum mille fecum habens viros SC occifo nicha
nore fugit exercitus fugientefq; occidutur atq; pro huius vidoria apud iudeos feftus dies inftituitur.
tune quoq; ioachim facerdotum princeps templum deftruere volens deteftabili Sc repenrina morte
correptus eft quo mortuo facerdotium iudf populus contradidit qui audita romanorum contra ga!
los SC hifpanos vidoria ad eos feribens amidtias cum eis fide firmauit fuper hoc habito fenatus co
fulto.rurfus vero mortuo nichanore bachides a demetrio cu maximo exerdtu miffus contra iudeos
qui multitudinem timentes tentoria reliqueruntfugientes fed iudas pauefs fecum manentibus cofia
ter pugna cu hoftibus vfq; ad folis occafum comifit SC multos aduerfarioru interficies in medio ho^
ft,n  interijteuius corpus ab hoftibus pado fratres eiusredimetesfepelierutunodi.Ca.xviij

Vnc demetrius hoc & fuis rebus noxium putans eiTefi negligeret tanta iudefacinoranu ^Demetrius na
chanorem fideliffimum amieum exercitudeftinauitquicum eo a roma ciuitate fugerat: chanorem euh*
pr?cipiens ei nullatenus parcere genti iudeorum. Nichanor vero perueniens ad hierofo e xercitu contra
lymam pugnareaduerfum iudam minime decreuit.Dolo aute obtinereeum cupiens mit iudam mittit.
tit ei  verba pacifica dicens nulla neceffitate pugnandi fe venifle fed faeramentum prfftare q> nfhil fe Dolus nichano
uiffimum a rege pateretur.Hec dicente nichanore iudas 8f fratres eius flexti nullamq;fraudemfu < > f j s  cotra iudam
fpicati:data fidefufcipiunt nichanoremcumexerdtu.Q,ui falutans iudam:dum fermocinaturdedit gefratreseius.
fignum proprifs militibus:quatenus iudam comprighederent.Qui cum infidias intellexiffet exiliuit:

& adltios confugit.CPatefada vero voluntatefua&apertisinfidi|s.bellarenichanorcontraiudam
decreuit: & pugnas prf parans conflixit cum eo in vico capharfamaIa.Q.uem vidum compulit ad ar
cemhierofolymorumconfugere.Cui defcendentiabarce templum occurrentes aliqui facerdotum

p.U{.

R feniorum fafutabant eum:Rimmolationes oftendebant quas pro rege deo fe offerre dicebat. At
ille interminatus efteis templu deponeremifi redeunti fibi traderent iuda.Ethfc quide intermina* D
tus:exi(tabhicrofolymis.Sacerdotcs autem propter didorum eius merorem inlachrimas prorupe#
runt R dco fupplicabant vt cos ab fntetminatis periculis liberaret. Cumq; nichanor ab hierofolymis
irEatrdtus h*  e 8 re ® ls in  aliquo vico quibechoro diciturperueniffefibi caftra conftitirit:vbi alfa prf fidia de fyria i.mac,
deTndle tantum diibinaea fufcepit. Iudas autem in adafis altero vico ftadij s diftante tnginta a bechoto caftrameta# ca, 7 ,
vitos bfis quos 11,8  milletantufocioshabens:hortatufq; nc pertimefcerentmultitudincm aduerfariorum.fed qui

iofe animabat Funt& de quibus prf lijs pericula paterenturcogitanteshoftes vnanimiter inuaderet.Inde procedit
ad bellum. ad pugnam: R committens fortifiimum prf lium cum nichanoreaduerfarios valde coterruit. CDe#

Nichanore ocd indeipfe nichanor dum atrociter decertatet occifus eft. Quo cadete: ducem perdes exercitus terga
fo exercitus fu # vertit ad ftigam.Quos perfequefts iudas interficiebat. & fonotubarupiincircuitu pofitis fignifica#
citS fueietes oc & at  ® hoftes prflio fuperati difcederent.Q.ui audientes armad exibant. SC  fugientibus occurrentes
cidunttir. occidebant eos.Ex quo prf lio nullus euafifcdum nouem mi!ium‘numerus extitiffet.CQ.u?vidoria *• m &

Dies feftus pro contigit quartadecima die menfts qui dicitur apud iudeos adar:apud maccdones diftrus. Hac cele ca '&*
vidoria. brant peromnem annumfeftum colentesdiem.C[Etexilloquidemteporebreui fpatiogcsiudeo#

rum ab illis calamitatibus requieuitfedpoftea ad certamina rurfum SC  perioda redierunt.CPrinri# ca, 9*
Mors deteftabi P em  autem facerdotum ioachim volentem deponere murum fanduari j veterem SC  coftrudum ab
lis repetina ioa# antiquis prophetis plagadeiqufdam repentina percuffit:ex quamutusinterra ceciditiR tortus per '•ma«,
chinv facerdotu tnultos dies deteftabiliterexpirauit.principatum facerdotij tenes annis quatuor Q.uo defundotfa# ca,8,
orincipis volen# cerdotium populus iudf contradidit.fi Q_ui audiensvirtutem rcmanoriitncp expugnsffentgallias
tis templum de# hyberiam & cartaginem libie.necnon R gredam fubegifient.R rcgem perfeum SC  philippum SC  ma
ftrueref gtnim anthiocbumjdelibetauit cum eis amicitiascopularemittes romam amicos fuos eupolemium *

• * nlium iobannis SC  iafonem eleazariRogabat per eos romanos auxiliatores f:bi & amicos effe: SC  de ca.3,

metrio fcriberequatenus non confligeretcum iudeis.fj' Ctimq;vcni(Icnt romam legati iudf fenatus
Confultum fena cos  1'henter excepit:R ea quf petierunt ccleriter annuit.Faciefcj; ob hoc fenatus confultum eius exe
tusoro fideRau plumquidem ad iudam tranfmifitdpfum autem tabulis ereis fcriptu in capitolio collocauit. (LErat
xilio romanoruj autem  huiufmodi fenatus confultum de auxilifs & de fide circa gentem iudeorum.Neminem fubie#
drča iudeos. ftorum romanis bellare contra gentem permittimus iudeorutnec alicui bellanti prf bendum effe ce# »

femus triticum aut naues aut pecunias.Et fi quiscotra iudeos putauerit effe bellandum fciat eis au
xilia nosprfftaturosjRrurfum fi  romanorumquilibetmuaferitterramiiudeos eis modis omnibus ob
ftaturos. Et fiquid de hoc pa do gens iudeorum voluerit vel adderevelauferrecommuni fenten#
A^ w; c  - 7 ^" > 7 ^ tia populi totnani faaendum effeconuenitScriptum autem eft hoc fenatus confultum per eupole#

•  ITT' miumiohannis filium R iafonem deazari fubptindpefacerdotum iuda.*ducefymone fratre ipfius

Rutfus mortuo Hfcquideprimainterromanos Riudeosamicitiacognofciturconrigiffe.CDcmetriusautemnun
nichanore de# ciata fibi morte nichanoris R perditione militif;rutfus ad iudeam bachidem cu exerdtu deftinauit.
mettius bachi # Qui ab anthiochiaegreffus peruenitad iudeaiRin arbellisciuitategaliief caftra conftituitRineos ca-9<
demmittit con# quiibiinfpeluncis habitabantcu mulriad eas confiugiffent captos fuis partibus aggregauit.Exinde
tta iudeos. mouens ad hierofo!ymam properabat. Q.ui audiens iudam in aliqua villa nomine baiziton caftra F

locantem cotra eum alaeriter feftinabat:cum peditum viginti milibus R equitu duobus milibus. lu#
Cludf milites de vero fuerunt oes duo mi!ia.Q_ui multitudinem bachidis timentes tentoriaq; relinquentes:fugie#
multitudine ba# runt pes prf terodingentos.Iudas vero proprijs militibus deftitutus R hoftibus imminentibus nec
chidis timentes tempus habetiscongregandi exercitum:dubitabat cu odingentis pugnam contra bachidem comit#
fugerunt quafi tere.Hortatufq; fuos vt hoftes inuaderent R pugnam viriliter fuftinerent.cum illidixiffent fe no effe
omnes. 2d tantam multitudinem exercitusidoneos:Rfuaderent nune quidem difcedere Ra periculis feli#

Alofitas iudf. berareipoftea verb inimicis colledis viribus obuiareho hoc inquit videat folis afpedusvt terga mea
hoftibus riudem.Sed licet omnimodo immineat perire pugnante fortiter ftabo olaviriliter perferens
futura pericula.Bachides vero producens de caftris ad prf lium parabatur:R equites invtroq; comu
difponens leuiores aute R aeriores ante oem aciem.ipfein dextro comu cofiftit.Q,ui cum fic aciem
CBellum masi ordinaffet:iuffittibicinem ftgnum dare.CHoc idemfadens R iudas cčmittit cum hoftibus pugnS
mum inter iuda R conftantet ambobus certaminibus prfliu vfq; ad occafum folis extefum eft.videns aute iudas b«

R bachidemvbi chidem cum eledis in dextro cornu ordinatu :congregans alofiflimos vitos inuaditillS partem exer
ptimo iudas vi# dtus.Et confligens ibi ordinem eorum dirupit R medios ad fugam conuertit fecutus eos vfq; gaza#
dorhoftiu pat# ta.Videntesergofugamdextrepartisquiinftniftrocornuerantcircumuenerunt:Riudam fequete
tem in fugamco in medio euobfedetut.Q,uifugere minime vales circufeptus ab hoftibus ftas pugnabat cu fuis mul
^ J  u s t°fq? iterficies aduftfario^f pcuffus Iterijt iudavero iterfedo {od j eius  tali duce priuati tergavetterfit


pjfmtmacija. iseanficittftattbntf 5Fo.tjtbt.

^ <£Cuius corpusab hoftibus fab pafto fimon# ionathas fratres redimentes perduxerunt ad modin
^  duitatem:vbi # pater eorum fepultus eratilugente eum pet multos dies populo hebrgoru: Bi  hono#
ran te fecundum communem & legitimam confuetudinem.Finis quidem tališ iudam inuenit viruni
fortem & magnum # bellicofum SC  mandatorum patris frn' memorem:# otnnia pro libertate ciuium
SC  facere SC  pat i  paratum.Tali ergo virtute plenusimagna fibi gloriam# monlmeta feruauft libetans
gentem amacedonum feruitute:qui cum prinripatu iacerdoti/ tribus annfs habuiflet defundus eft.

CE^pl/cit liber duodedmus.

CInripit liber tertiufdecimus qui continet tempus annorura odoginta duorum.

ICMortuo iuda impi/legis patri? tranfgrefiores iudeos vndiq; vaftabant fed #maximafomes
eos vexabat vnde multi ad macedones confugerunt ionathas dux a populo ordinatur cotra quem
bachides dolum cog/tabatquodcognofcens iohannemfratremad nabutheos arabasfqui eius tfic
erant amid;mifitquem dolofe filif amri occiderunt bachide autem cotra ionatham fabbato bellum
parante vidor ionathasfmultis hoftium interfe&is.ltordanem cum fuis tranfnatauit# bachides mu!
tas iudg ciuitates accipit ionathas quoq; SC  fimon iohannis fratris mortemvindicantes filios amri in
nuptijs ocdderunt iterum bachides tranffugis eum accufantibus cotra ionatham cum exerdtu mit
ritur fed Vincente ionatha furorem in traniFugos conuertit SC  eos mentitos occidit pacemq; cum io
natba iuramento Hrmauitcaptiuis hinc&indeliberatis. Capitulum primum.

j Vibus modis gens iudeorum macedonibus in feruitutc eam tenentibus libertatem
| quidem recepit. &q>per tot SC  tanta certamina dux eoru iudas tranftens deftmdus Maxfma fam66
eft pro ipfis bellans:in volumine anteriore monftrauimus.f£Poft interitum veroiu# tune iudeos ve*
de iterum quicunq; erant impi/ SC  tranfgreffores patrig legis venerunt contra iudeos sabat cum cala#
SC  vndigj eos peffime vaftabant.Adiuuabat etiam horum malidam fames qug om# m, tate ftoftiutn
nem tune prouindamoccupauitvtmultipropterinopiamneceffariorum non tole# vnde multi ad
rantes ambas calamitatesfamis SC  intmicos tranfiugerent ad macedones-CBachides autem iudeis m acedones con
qui patria reliquerant folemnia# communem vitam elegerant cogregatis cuftodiam eis prouindg fugerunt. n

tradidit.Qui tenentes amicos iudg bachidi prodebant.quos torquens crudeliter occidebat.CTan*
ti* ergo iudei calamitatibus oppreffi reliqui ex amicis iudg videntes getem miferabiliterpereuritem
adeuntes fratrem eius ionatham rogabant eum vt imitareturfratrem fuum SC  illius erga fuam gente
prouidentiam hortabantur. SC  ne defpiceret populum fine defenfore pereutem.lonatha vero promit
rente paratum fe mori pro cun&is:& credentes eum fuo fratri pare exiftere:ducem iudeorum ordina
uerunt.CQ,uod bachides audies Sc  timens neregi vel macedonibus pericula concitaret ionathas C[Ionathas iu #
^ ffcutolim iudas.dolo eum interficere ftatuit.Cuius voluntas non latuit ionathaneq;fratrem eius fi# defraterdux in
mone.Quicolligentesfodosoesaddefertaconfugerunt:#vententes fuperaquamqugdiciturla# deorum ordina
i« tnac. cus a (p ar  ibfdem commorabantur.Bachides aiite fentiens eoS  difceffiffe SC  in lococonuerfari contra tur a populo. i
63,9  * eos cu omni fuavirtutc progreflus eft.# trans iordanecaftra ponesrefouebat exerdtum.Ionathasco Dolu cogitat ba
gnofces bachidem contra fe veniffe mittit fratrem fuu iohanem qui gaddis dtcebatur ad nabutheos chidescontra io
arabas vt apud ipfos deponerent fupellečhlem vfq;quo pugnarent contra bachidemferat enim ami natham. ..
ci.Iohannem vero euntem ad nabutheos infidijs collocatis in nabath ciuitate fili/iambri alias amri
capiunt vna cum fuis SC  rapientes omnia qug portabant occidut iohanem & omnes focios eiusjvin lohannesafra#
didam vero quam pet hcc receperunt a firatribus eius poftea demonftrabo.(£Bachides autem co# tre ad nabuthe#
gnofces ionatham in  nemoribus iordanis caftra pofuiffe obferuans fabbatorum diem cotra eumve# os  tniffus dolofe
nit.tanq non in ea pugnaturum propter legem. Illevero focios hortatus# animg eos pericula pati di occtditat a, filijs

censinmediofluui/&hoftiumcomprghenfos&viamquafugerentnonhaber#itdumhoftesan# amri. r ,

te fari* m.fluuius a retro prohiberet:orans autem ddeu vt vidoriam fibi preftarecommittit cum ho Ionathas vidot
ftibusjQ,uorummultosoccidenscumviderettemerariumeflebachidemappetentemdexteraqjad multts hoftium
i .mac, feriendum extendentem prguidens plagamq; vitans cum fodjs »n fluuio exiliuit 8C  pernatans trans interfedis iorda

ea*9* iordanempericulummortiseuafit.Nambachidesfluuiorelidoadhierofolymorumarcemdifcefiit necumfuis traf
vfqp ad duodedm milia fuorum amittens ,Q.ui etiam multas iudeg ciuitates capiens muniuit hieri# nataifit.
chon SC  ametonthem alias amatutem SC  bethoron# bethfulan panathan Sc pharatonen SC tochoan Bachides mul »
SC  gazara Sc  turres in vnaquaq; ciuitate conftituens Sc  muros circundans eis ftatuit vt exinde iu# tas iudeg duit^
deos affligeret.Arcem vero hierofoIytnorum cautius muniuit:# tolles filios nobilium iudeorum ob tes accepit,
fides in arce conclufit. <£Eodem tempore veniens quidam ad ionatham SC  fratrem eius fymonem
nundauit filios amarei alias amricelebrare nuptias:# nouamnuptam nobilem duciamadabadui
tate # arabas cum pompa munificentiffima Ionathas # fymon putantes profperu fibi ad fratris io#

. p,iiif.


3LtbeMti!-3ofept)ftoDef $Ktalaltbif

hannis apparuiffe vindidam cum multa potentiajfociorfi egrediutur ad madaba inimicos inter  mo*
lonathas 86  Sy* tes infidijs collocžtis prpftolabatur.vt autem vid eruntvirgtne & fponfum 8C  multitudinem amicoru D
mo fratris ioha* cum eis.ftatim in  nuptias exilientes ab infidifs onmes occiderunt.Et ornatum aim omni preda tok
nis mortem vin lcntcs reuerfi funt penam quidem propter iohannem a filijs amarei talem ejdgentes.Nam lpfi conft
dicantes filios' quentibus amiris ex vxoribus vel filijs numcro quadragintaperempti funt.CSymon quidcm &io*
amri in  nuptijs natbas ad fiuuij nemora reuerfi.ibidem permanebant.Bachides autem omnem iudeam muniesad
occiderunt. regem reuerfus eft.Iudei vero duobus annis a bellorum tumultu quieuerunt. CCum tranffuge vel

Iteruj bachides impij videntes ionatham cum fuis multam habere Iicentiam libertat/s dixerunt ad regem demetnS
cotra ionatham petentes mitti bachidem vt ionatham debelIaret.Q,uod facilius euenirepollicebantur. fi vna n ode
accufantibus eu inopinanter eum lnuaderent.A rege vero bachides deftmatus perueniens ad iudeam omnibus fcrf
tranffugisarege pfitamicis 86  iudeis auxiliari fibi:quatenus ionatham comprfhenderentfeftinantibus autem eis 86
mittiturcum ex non valentibusionathamtenere.quinimisfe tradabatcaute bachides iracommotustraifugarum
ercitu qui trank primos quinquag/nta tanq fibi 8c  regi mentitos occidit.Ionathas vero cum fratre vel focijs ad vitala*
fiigarum menti* gam villam timens bachidem abfceffit. edificanfq; turres 8C muris circumdans eam babebatvalde
tos quinquagin munitam. Quod audiens bachides milites fuos cum iudeorum auxilitoribus producens contra io*
ta occidit. natham venit ad eius munimina accedens per dies multos obfidebat eum. ČQui obfidioni forti*

Ionatham con* tgrrefiftens fymonem quidemfratrem fuum expugnaturum bachidem in ciuitate diiTufit.ipfevero
tra bachide mul furtini egreditur in prouinciam:SC congregans manum multam nodebachidis inuadit exerdtum.
tos occidit. Et multos oeddens fymonem quidem fratrem fecitfuum aduentum cognofcere. Q.ut fentiens ho*

Bachides turba ftes interimi egreditur 86  macedonum machinamenta obfidioni preparata fuppofitus flammis inče
tus in tratrugas dit&multos eorum viriliterinterfecit.CVidensautem bachides ab inimicis fetireumfeptum quo*
furorem conuer rum aliosquidem ante fealiosautem retroconfpiciebat.turbatus hpcinfpcrate fibieuenifleantranf
tit. fugastangindeceptoresfuum conuertit furorem.C Volebat autem fipoffit obfidioni folu ta finede

lonathas 86  ba* decore ad propria remeare.Cuius voluntatem cognofcensuonathas legatum ad eum pro amicitij*
chidespacem iu deftinauit:quatenus redderentinuicem fibiquosceperantvtriq;captiuos.Putas autemhanchone
rauerut captiuis ftiorem bachides diiTefrfionem pacifcitur cum ionatha: 86  iurauerunt vtriq; nunq cotra fe arma pt§
hlc SC inde liber fumere:& captiuos dantes 86  recipientes in anthiochiam bachides receffit. Q,ui poft hancdifceffio
tatis. nem nequaq ad iudeam deinceps peruenit.fi lonathas vero hanclibertatem acquirens in machi*

na ciuitate populoru negocia difponebat SC  maliuolis vel impijs cruciatisiudeoru gentes purgabat.

IT Alexandro anthiochi epiphanis filio fyriam afcendente ptholomaidem ciuitatem capiete de E
metrius contra eu m auxilium petit a ionatha multa fibi promittens quod cognofcens alcxander fi*
militer ad ionatham pro habendo ab eo auxiIio contra demetrium epiftolam 86  dona tranfmifit fa*
cerdot!umq; illi confirmauit fed 86  epiftolg exemplar demetrif ad ionatham qua maxima iudeis co*
ferebat libertatem hicinferiturpugna autem inter Alexandtum6c demetrium commiffademetrius
occiditur poftq annis vndecim regnauit. Capitulum fecundum.

H Nno vero fexagefimo 86  centefimo epiphanis anthiochi filium contigit fyriam afcedere
& ptolomaidem capere ciuitatem per perditionem militum intus commorantium.Erat
enim ingrati rirca demetrium propter fuperbiam fuam/quia dum feclaufifletin quadam ca»i°'
Alexander an * tutre  regali quam non Ionge ab anthiochia cofiruxerat a nemine videbatur. Sed & rempublicam vt
thiochi epipha* defidiofus negligebat vnde & odium eia fubie&is exortum eft.ficutiam alibi demonftrauimus.lgi F
nis filius fyriam j n  ptolomaidem demetrius audiens alexandrum peruenifle.omnem contra eum produxit exer

afcendeus pto* c jt um ,pirexit autem 86  ad ionatham legatos pro auxilijs,Nam precedete alexandruftatuit.veritus
Jpmaidcm ciuu  nc jHe eiusprius auxilium poftularet.autionathas memor malorum fefecum inimicis coniungeret/
tatem capit. denunciauit fibi multitudincm congregari:obfidefq,- iudeorum recipete quos bachides in arce hie*

Demetrius auxi to f 0 iymorum concluferat.Ci Ealibus ergo ademetrio lonathas ad fenuncifsvenientibus ad hierolb
Humiconfraale* iy mam peruenit: 8( epiftolasregisaudientepopulov^lardscuftodibijshjlarisintimauit.Q_uibus
xandnim petita re li<5I:is tranfiiuge velimpif trepidauerunt precipiente rege.quateniii lonathasexetdtum congrega«
ipnatha.j fet  %  cbfides reciperet>Q,uos cum accepiflet.iuis vnum quemq;parcmibus reddfdit 8i  quidem io*

nathas in hierofoiymis manfionem faciebatrenouans ciuitatem fuaq;voluntateomniaconftruens

8c  edificžns muros ciuitatis quadris lapidibus vt forent aduerfus hoftes munitiffitni. Q,uf videntes
cuftodes muniminum iniudeareliquentes cmnes iam in anthiochiam fugerunt prfterillosqui in t.tntt
bethfura ciuitate & in arce hierofolymorum erant.Quoru plurima parsimpiorum & tranfiugamm ca.to.
fuit iudeoru.Q.uaproptercaftra non relinqufrunt.Cognofces alexader (pmiffiones quas demetrius
jmiffus fuerat ionatheSc fottitudine eius & quata difpofueratbellascotra macedones 86  iterfi qual/a
ipfe ptulerat a demetrio 86  bachide duce demetrij melius nihil inuenire g ionathg pfidiu adamicos

Pfimtmacba 2De anttqnffatlbus fo.cjbif.

dieehat in pienti tpe ionathas qui 8C  contra hoftes fortis cxtitit & odiuffl habet .pprium in demetriu ^

A a quo mulca mala ppeilus eft. Igitur fi videč amicum eum fore contra demetriu nnc debemusfnon Epiftola Alm
alias vtilius eftjrogare eum ad auxilium coferendum.C[Cumq; ei & amicis placuifTetitranfmittitad dti ad Ionatha
Ionatham fcribens talem epiftoIam.Rex alexander ionathe fratri falutem.Fortitudine qm'dem 8C  fi ,p_auxilio hndo
demtua iamdudum audiuimus:8tideo tranfiuimus ad te pro auxilifs.&ordinamiis tehbdie princi cotta  demetriu
pem facerdotum iudeorum:& amicum noflrum vocari precipimus. Idcirco etiam deftinaui tibi pro & dona ei tranf
munere purpuream ftolam 8C  auream coronam: & peto te honoratn a nobis fimilem erganos fieri. miffa.
dSufcipies epiftolam ionathas induiturfacerdotali ftola celebratione tabernaculotu inftante:poft Ionathas facer#
quartum annum mortis iude fratris fui.Nam neq; per ipfum tempus princeps facerdotu aliquis con d os iftitutus ab
ftitutus eft.|[Collegit vero & muitum excrcitum 8C  armatoru copiam qua ipfe conftruxerat.Qu©d alexandro ftola
fa&um/vt peruenit ad demetriumimis eum multumq;cotriftauit. fuamq 5  cepit accufaretarditatem: facerdotalilidu#

i. mac. non ante alexandruferiffetipfe clementer erga ionatha. Verumtamen nec ficdirtulit feriberead Itur ,*

ca.i o Ionatham & ad populum eius cuius exemplar taliter exiftebat(Rex demetrius ionathe gentiq; iude Epiftola deme#
orum falute.Q,uonianoftram feruaftis amicitiam:tentantibufq; nos inimids non confenfiftisjHanc ttijad  ionatha
vcftram quidem Iaudo fidem:8C in his vos permanere quefumus;recipientes a nobis vicem vel gta# & iudeos rnaxu
tiam pet qua mereamini vedigalium veftrojjj releuationem.& quicquid pr£deceflbribus'meis regi tnalibertateco«
bus vel michi hačtenus prfbebatis omia noueritis noftra vobis largitate concefia.Super hfc prpciu fetens,
etiam falis vobis & coronarum quas nobis offerebatis vel quod pro tertia parte frugum.8c medietao
te frudus lignoru quod parti mep copetebat.vobis ab hodierno die remitto.Sed & cefum fingulo^
eftbabi tantro in iudea qui noftro etario proficiebat.necno 8C trium finitimaru vobis prouinciaru fa
marif vel galilee & traniiordane.vniuerfa vobis cocedo nune & per omnia terr\pora.'jCiuitateq; hie#
rofolimoru (ecram & inuiolabilem priuilegia fua poffidere. liberaq; eum finibus fuis a dedma parte
B vedigaliu eiTe prfeipio.Arcemautecommitto facerdotiveftro ionathe.vt quos ipfe probauerit fide
les amicos cuftodes in eam deputet vobis fetuandam;'captiuofq; iudeotum & feruientes apud nos
liberos efie cocedo.ne poft hanc fandione iudeoru iumenta violentijs angariorum fubiaceant.Sab
batha autem vel omnes dies feftos.& tres ante eos dies:fine vedigalibus efie denuncio.Eodeni mo
do iudeos vefttam terra habitantes liberos ac fine, lefione dimittollicentiamq; michi militare volen
tibus vfq; ad trriginta milia preftamus eadem quibus & meus vtitur exercitus vbicunq; etit acceptu
rus.Ordinabo vero quofda eorum in eaftris.quofda m ei cuftodes corporis/& duces in aula mea co#

j, mac. ftituam.Prgcipio vero meis veftris vti Iegibusicafq; cuftodire SC tribus prgpofitis in iudea legibus o#
ca.io bedire.Principemq;facerdotum diligentiamhaberevolo:ne quis iudeorum aliud templum prfter

hierofolimitanoru folu miveneretur. Prf beo etiam adfumptus immolationu per fingulos anos centu
quinquaginta milia dragmas.qu§q; fuperfuerintlpecunif veftras effevolo. Decemilia autop drag#
mas quas reges a templo accipiunt vobis cedo.quia facerdotibus templo miniftratibus competun? r .

Q,uicunq; autem ad templum hierofolymoru vel intra fines eius confugerit debitor regalium petflj  ;
niarum fiue qualibetfaciente caufa licentiam eis indenitatis concedo;faluafq;eorum poffefiiones ef
fe.Renouarivero templum impendi}sexmeofadis.murofq; ciuitatis fplendide fabricari. turrefep
altas conftruere:& quicquid ad munimen veftrumfueritimeis ftipendifs reftaurare polliceor.Tantq
i.mac. eft(vfquas accepiftis amicitias nobifeum Sc  fcedusjfinefimulatioe feruetis. Hfc quidem j)mittens
ca.i o H  blandiens demetriusiiudeis fcripfit. <£Rex vero alexander magnum colligens codudum exera>

C tum & milites qui de de fyrta tranfierunt. 8£ eum contra demetrium duxit.Pugnaq; commifia:cornu
finiftro demetrif aduerfari| funt fugati: 8i  pfecutioe diutina multi eorum funt occifi caftraq; direpta
Dextrum aute coruu in quo demetrius preliabaf depiftum eftialij quide omnes recefferunt. Deme# Demetrfus ocd
trius aute fortiter pugnans non paucos hoftium proftrauit.Cumqj fugans alios equ«s eius ©ceni ba# d it  poftg anuis
ratro inhefiffet-.minime fugere valens occiditur.Nam videntes hoftes,' quid ei contigiflet teuerfi cir# vndedm regna
cudederunt eumi& omnibus in  eum iacula'deftinantibus eum illepedeftris fortiter exifteret poftea uit.
multis cofoffus vulneribus nec valens fuftentare collapfus eft.Demetri j  quidem tališ ©xtitit finis.qut
regnum per vndecim annos rexit:ficut 8C alibi demonftrauimus,

COnias onif facerdotis filius qui patreroccifo fugerat Alexandriam/amiritiam ©um ptolomeo phi
lometore .pcurauit & epiftola ad regem tranfiniffo templum in egypto permittentipus rege 8C  regi#
na fimile hierofolimitano minus tame SC  pauperrimffconftruxit.In alexandria vero cotentio & fedi
tio inter famaritas 8c  iudeos cora ptolomeo pro templis fuis exdtatur H  fupplicauerutvt rex eoru al
tercationes audiens fententia daret &viftos perimeret.Q,uod fedt quia audito Andronico pro hie#
tofolimitano templo verba fadente templum ipfum hierofolimitano fecudum moyfi leges fuifle fa«
bntatu deaeuit,Sabbeu quoq; & theodofium interfidendos* Capitulura.uf,

Njffveto


Oni&oni?fa/ —^„ Tr ._^ kV! v; . , ., , -

cerdotisfiliusq Idriamfagiffe ad ptolomeum regem cognomtne philometorem diximus/ videns ludeam D

fugerat ocdfo t  ®|gr9j a regtbus macedonum mala pati. volenfq; memoriam & gloriam cternam fui relinquere:
patre alexadria jfe»Sl!gžal  a d ptolomeum regera ?gy pti SC  ad cleopatram reginam tranfmittit petens licentiam qua#
amicitiSca  pto* tenus templum edificaret in ?gypto fimile hierofoltmorum leuitas vel facerdotes de genere fuoco*
Iomeo philome ftitueret,quod defiderabat eonfidens in prophetia Efaye qui ante fecentos annos pdixerat q> opor
torepcurauit SC  teret in ?gypto templu edificari maximo deo per virum iudeum. Idcirco elatus onias ptolomeo vel
teplu infgypto cleopatrghuiufmodi deftinau/t epiftolam, Multa vel maxima nobis bellorum cdficiens opera SC  ril
pmittete rege ft' <jei auxilio perueniens ad humilem fyriam SC  phcenicem SC in  lenonum alias leonum ciuitate helio#
mile hierofoly# poli.per qu? alia loca multavenicnsipr?terconftitutiones templa iudeos d5ftruxiffe repperi:quapro
mitano conftru pter Sc  perlidos extitiffe. Q.nod etiam ?gypti js accidit propter templorum multitudinem variamq;
sit, religionem.Oportunu autem Inueni locum qui dicitur agreftis bubafte caftrum plenum varia ma#

te tuaq; coniuge vel filifs quatenus habeant ?gyptum habitantes iudei quo couenientes fecundum
eoncordiam qua adinuicem habentipoffint tuis vtilitatibus miniftrare.Nam SC  yfa/as propheta pr?
dixerateffe in egypto domino deo facrarium:multaq5talia deipfopr?dicauit. CHfc quidem on u
as regi ptolomeo fcripta tranfmifit.CConfiderent tamen aliqui pietatem eius SC  cleopatr? fu? foro
risvel čoniugis ex epiftola quam fcripferunt.Nam peccatum & legis tranfgreffionem fuper caput o>
Epiftola ptolo* ni? pofuerunt refcribentes .Rex ptolomeus SC  regina cleopatra oni?falutem. Legimus tuam petitio
mei SC  cleopo# nem in qua fuggerebas petmitti tibi in leonum alias lenonu ciuitate templum eliopolitanu dirutum E
tre Oni? rnfiua purgare quod appellatur agreftis bubafte.Quapropter miramur fi deo gratum fit templu quod edi
ficatutus fis ei]in tam hreuriofum Iocum.pIenumq; facris animalibus. Sed quoniam dixifti prophe*
tam Efaiam iam dudum hoc pr?dixiffe alias pr?dicaffe concedimus tibi fi cotra legem.veftram no
Templujin egv* fit vt nichil nos in deum peecaffe videamur. C Accipiens igitur locum onias ?dificauit templu ara,*
pto onias ?din# q; deo fimile hierofolimorfi minus tame Sc  pauperrimu, Menfuram vero eius SC  vafa minime vifum
cauit fimile lite/ eft michi nuc defcribere.Nam in feptimo libro iudaic? antiquitatis inferta funt. CInuenit eni onias
rofolimitano, quofdam fui fimiles iudeos facerdotes SC  leuitas ibi religionem colentes.Sed de hoc templo narrabi

mus Iate.CIu alexandria veto iudeos Sc  famaritas qui templum temporis alexandri macedonis fu,
Cotenrio gčfedi per garizim montem conftruxerunt contigit contra fe feditionem exdtare:8£ propter templa coram
tio iter iudeos K ipfo ptolomeo certare iudeis quidem dicentibus fecundum leges moyfi templum fe in hierofolimis
famaritas|> tem conftruxtfle famaritis autem in garizim Sc  fupplicauerunt vt cum amicis rex confederet alias refide,
pli s  fuis« ret audiens de his altercationem: vičtofq; morte multaret.*cum p  famaritis fabaus alias Sabbeus Sc
theodofius itimaffentpro iudeis vero Sc  hierofolimitis andronicus SC  mefalanus alias mefalamis iu,
rauerunt per deum coram rege fecudum Iegem difta fua probare: petierutq,- ptolomeum quatenus p
iufiuradi tranfgreffores pcrimcret.CRcx ergo multos fecum amicos in confilio cogregans fedit par
tes audire.Tunc iudei in alexandriam conftituti.nimis timebant de viris qui pro templi hierofolimt
tani parte difierebant.Nam atrociter ferebant fi hoc tam antiquum Sc  nobile per vniuerfum munda
templum folueretur.Cumq; fabeus SC  theodofius conceffiftent vt primus andronicus verba faceret.
Andronicus ,p Idem andronicus approbatione fuam facere cacpit ex lege vel f>decefforibus principum facerdotu
teplo hierofoly, quis ex quo genere honorem facerdotij de patre fufcepiiTet. Et quonia omnes reges afi? templum
mitanoverba fa varijs oblationibus SC  clariffimis honoraueruntide garizim vero templo neminem feciffe fermonem
cit.  Qup dicens andronicus SC  his multa fimilia.regem flexit fententia pronudare decernente templum

Sententia regis hierofolimitanu. fecundum leges moyfi fabricatum fuiffe.fabeum Sc  theodofiu interfidendos. H?c
cotra famaritas funt qu? cotigerunt iudeis in alexandria temporibus ptolomei philometoris.

C Alexanderfoccifo demetrio) regnum firi? accipiens cleopatram ptolomei filiam patre m*
nuete duxitvxorem.Cumq;nupti? celebraren? ionathasf fcribente alexandroJ ibi perueniens hono
rifice a regibus receptus purpura induitur quem tanto amore Alexander dilexit vt eum primumfiu
oru fcriberet amicorum.Sed (demetrio demetri j filio de creta in firiam nauigante Sc  alexandrum co
turbante)Appollonius AIexandri dux Ionatham incitans ad bellum ab eo vindtur multis quoqp de
Appollonij' exerdtu interfedfs Ionathas Azothum SC  dagonis templum concremairit.Q.uiq; Afca#
lonem obfidens ciuitatemftnuneribus receptis a duibus Jreceffit in hierufalem Alexander vero au/
dita tali vi&oria Ionatham iterum glorificauit mittens ti  auream torque Sc  vt didtur m biblia phi>
bulam auream. "=■ 4  l

Capitulum quartum,

ipfepuellan

u squideml

cundumco

i.mac, dumtegiai
ca.io facerdotun
rens dona/
pura iudui.
tatem chm
ientergaioi
$fugerunt)\
i,ma c, prim eum (
wo fHiuscumm
nauigauit.Cl
chmfedin:
Us fyrie  appc
B cerdotum  ma
tem  i

i. mac,
ca ,10

“J 01

nlu, rc!in

cn > >udca m  &
qutte:

laimimicfa. SDc antiq«ifatibus

^o-tjrirfif

* " CCT 'tiam qu ^

' *’*' f lPTC luo-co* '

1  UfTat ^opot

1 u  P<obmeo v «I

opera &cu

' 1U| oit4tc helio,
f tf Pl*n:quapto
1 illle m vanamcf
cnumvaruni^

iiatenuspurgarj

‘fiololimoriipto

cntes lecundum
•»* prophetapjj
fc qmdcm oni*
Itopatrf fuffoto
mlupercapiito#
nujtuam petitio
»olitanu dtrutum E
tcmplu quod edi
nduuftiprophe#
■grm vdiram no
c...ut templuara#
tfiimnitnevifuTTt
Inucmtenionias
octcmplonatrabi
dnmacedomsfu/
pier tcmplacoram
n te m JiieTOlolimB

tderttaliaircfidtf
« alia*SabbcwK

omr)m quarenuslf

’, k tfganjfcditp3t
b hierofolimi
:Uift f u mniunda
0,1 verba facaet.
(acetdoto

^rteiettnoncm
.^etrtftempluni
itflbc

Sndo».H^

UffiO*

.atre ^

nttt

hon«

,|V

f,< SSSS £ 0
**<*££$'

1 Stm  * $  "*■

nmac

ca.io

Taq; demetrio inpugna pempto ficut fupetius mdicauimusia!exander accipienste
gnum firif fcripfit ptolomeo vt accipcret in mattimonio fuo filiam eius deopatram;
iuftumq; hoc dicebat.cu patcrnum obtinuiffet prindpatu.8C per dei .puidentiam in
co pdudus fuiffet poft perditione demetrij. $cd etiam per aliamulta dignfi fe eius
familiaritate vel cognatione dicebatPtolomeus vero lit enter fponfalia accipiens re

_fcripfit dices gauifiim fe e (Te q> patcrnu fufccpiffet prindpatu: datutumq; ftiam filia

.pmifit. SC  occurreret iuffit eum ad ptolomaidam:quatenus ei filiam fuam traderet iure nuptiali. Tuc
ipfe puellam ad ptolomaida ab ?gypto ,pducendam:ibiq; coiungendam effe conftitiiit,Čt ,to !° me
us quidem hfc fcribens .ppere ad ptolomaidam guenit/ filiam deopatram fecum adducens vbi fe#
cundum coftitutum alexandrum repperit filiamq; fuam ei coniunxit: dotem argento vel auro fecu#
dum tegiam qualitate complens. <TCumq; nuptif celebrarenfifcrihens aIexanderionath? prindpi
facerdotum:iu(Titeum ad ptolomaidamfeftinare. Qui perueniens adreges munificenter eis offe#
rens dona/daro apud eos honore potiebatur.Tunc alexader compulit eum proprta vefte dxiitu pur
pura iudunfimukj; fuper tribunal fecum federe,Iuffitq; duces eum eo procedere perq; mediani ciui#
tatem clamare/nemini contra eum quicq dicereivel caufaslicere contexere. Q_uod eum duces fedf
fent erga ionatham: videntes honoremfhi qui parati fuerant eum accufate:fimul eum inimicis eius
,pfugerunt)veriti ne quid peflimum paterenf .Tanto vero amore,rex a!exander ionatham dilexit;vt
i,mac. primu eum fuoru feriberet amicom.ČCetefirnovero SC  fexagefimo quintoano demetrius demetrij
ca,i o fijius eum multis condu&isfquos lafthenes alias lafehentes cretenfis ei preftiterat) a creta ad cilitia
nauigauit.Q_uod alexander audiens.in pauore turbaq; conftitutus: cotinuo de phoenitia ad anthio
chiam feftinauit. vt priufej liuc pueniret demetrius eam tute difponeret. Reliquit vero ducem humi
lis fyrie appolloniu cognomine titum qui cu multo exercitu profečtus ad iama ionathf prinripifa#
B  cerdotum mandauit dieens iniuftum efle eum folum viuere eum licentia vel poteftatfiinon obedie#
tem regi:fibiq; dicebat hoc magnum opprobrium ab omnibus inferri q> non eum regi fubigeret.ne
ergo te inquit in montibus abfcondas arbitratus fortitudinem habere.Sed fi confidis tu^virtutiide#
fcende quatenus per campum nofiri milites confligant. & fortifflmu euentus demonftret viftorif.
Scjto tame optimos ab vnaquaq; michi ciuitate milites iur.dos. qui femper tuos proauos euicerut.
Cotra nos autem in tali tera certandu eft.vbi non Iapidibus (ed Srmis decet fortiflime prgliari.’ne fit
tibi locus quovaleas deuiftus effugere-^His incitatus ionathas;decem milia militueligens ab hie#
rofolymis cgredif eum fratre fymone:peruenienfq; ad ioppen caftra foras ciuitatem difpofuit.Nam
ioppenfes portas clauferunt.intus habentes cuftodias ab appollonio c6ftitutas.Cumq; ionathas ob
fidere eos paraiTetitfmetes ne fuam ciuitatem deuaftaret portas aperiut. CAppollonius captam au
diens ioppen a ionathaitria milia gquitum fumehs SC  odo milia peditum ad azotum peruenit 8C ex
inde tacite pau!atimq; ad viam peruenit.Cumq; venilfet in ioppcn:tanq recedens ionatham trahit
ad campumicofidens fquitibus:&fpem in eis habens fug vidorie.Cumq; proceffiffet ionathas ofe#
quebat vfq; ad azotum appolIonium,Q.ui eum ad campum vidiffet hoftem veniife: couctfus cu eo
pugnam comifit. Mille namq; pquites appollonius SC  infidias in aIiquo torrente difpofuerat qui re#
tro inimicis lfifterent.Q_uod fentiens ionathas no eft turbatus fed ordinanš in quadrum exercitu vt
per ambas partes inimicos exhiberet:|hortatus eft vt fortiter ante vel retro pughatibus vbiq; refifte#
C rentPrflio autem vfq; ad vefpeta procedenteidans fratri ffmoni parte exercitus iuffit eum aduerfa#
rioru aciem inuadere;fuifq;j precepit teftitudine fada fagittas fquitum recipere.;Qui eum pr^cepta
feciffent nichil ledebantur.quis hoftes fupet eos frequentia tela vibrarent vfq;quo fuas euacuaffent
pharettas. Nam fagitte cotpora clipeis fepta minime contingebant coftipatione teftudinis tela ve#
nientia refugarenf.Cum a primo mane vfq; vefpere iaculates aduerfarij defeciffent intclligeris fymo
laffos eos inuadit aciem ,fortiterq; cufuis dimicansfugauitinimicos.Videntes autem equites ad fu#
gam pedites couerfos & fpe eorum decepti fine decore g£turpiterabfcefferunt.& per oem campum
difperfi fugerut.Q.uos fecutus ionathas vfq; ad azotum:multos oeddit eorum.Qui de falute fua de
fperantes ad templu dagonis confugerunt.quod erat in azoto. Capiens aute incurfione fua ciuitate
*.mac. ionathas inccndit eam & omnes circa eam vicos.neq; pepercit templo dagonisrfed etiam eum flam
'«a.to mis confumpfit.8ceos quiibi confugerantinterfecit.Multitudo vetoqug iriiUoconddit prfliovna
eum illis qui in templo confugerantiofto milia fiietunt.CVincens ergo tantum ionathas exerdtum

i.mac

ca.io

AIexanderocd
fo demetriore#
gnu fyri? accipi
ens petitin vxo
reptolomeifili#
am quod anuit
ptolomeus.

Ionathas a pto#
lomeo SC  Alexa
dro honorifice
receptus purpa
raiduitur.

Demetrius de#!
metri/filius de#
creta in ciUtiam
nauigans cotur
bauit alexadru.
Appollonius
dux žlexadriio
nbthaidtatad
bellum.

lonatha contra

Appolloniave#

nienteioppefes

duitatisportas

eiaperiunt.

Bellu inter iona
tha &appollont
um maximum,

I.mac.

ca.to

ab azoto difceffit SC afcalonam venit:& foras duitatem caftra conftituenti territiafcalonitf in occur
fum exierunt dona portantes. Q.ui laudans eorum voluntatem reuetfus eft ad hierofolimaimultam

Vičtoria iona«
th?quiAzotu
& dagonis tem
plu hoftibusjin#
terfedisflama
cofumpfit,

Sttber-je ft j. 3 ofep 0» tuDri $ tftojta ltb»i

eius amicuserat.Mittitq; ionath? pbens premiu 8C  teftimoniu honore:ft torque aurcam ficut affini
bus rcgfs folet dari;eiq; commifit accaronis prouind? magiftratum. D

CPtolomeus philometor auxilium Alexandro genero daturus venit in fyriam quem omnes cimta#
tes(aIexandro pcipiente)honorifi'ce fufcipiebant Ionatham tame accufantes. Ionatham quoq; ci ob
uiam venit de ioppe. Ptolomeus autem ptolomaidem pueniens Alexandri infidi js fere interficitur
quas cognofcens filiam fuam ablatam eius matrimonio demetrio vxorem dedit SC  contra eurn ini#
Nota.  micitias exercuit.<On biblia vero dicitur q» ptolomeus cogitabat in Alexandrum confilia mala. vn

de ibidem dicitNicho.de Iyra crimen ptolomeus filio impofuit Alexandro cupiditate dučius.di#
cit infuper <$  iofephus circa hittorias huius libri multa dicit qug funt diffona textui. Sed falua poftil
laroris reuerentia Iofephus non cotradicit textui biblie fi bene intelligatur. AIexander enim viden*
foceru fuum taliter fuifle ab omibus honoratum timens ne fuum vfurparet principatum voluit eum
infidiofe intoxicare veneno quod p Ammoniu parauerat ficut exprimit Iofephus. Et fimiliter dicif
in biblia Q_uefiuit enim me occidere.Et cognitis talibus infidijs ptolomeus poftea volens vindicare
de fuo genero cogitabat contra eum confilia mala i  ficut dicitur in biblia. Nec verum eft quod dicit
poftiilator q> cupiditate dhandi dučtus occafione quefiuit eum hic dicitur peruen/es ad Anthioche
nos rex ab illis & militibus ordinatur coadufq; duo fibi diademata fuppofuit vnum affie alteru fg u
pti benignus Sc  iuftus exifteus nec cocupifcens aliena.FIe&it ergo Anthiochenos vt demetrium re#

, gem fufciperent SC  ipfe eum demetrio contra Alexandrum duxit exercitum vbi ex $quo cadens in

bello quafi mortuus quattuor diebus iacuit.cui Alexandri caput ab Arabia zabillus trafmifit. fif pau
lopoft mortuus eft. Capitulum.v.

Ptolomeus ph* Odemtemporerex ptolomeus philometor di&us.naualem ducensexercftumfepedifes: f.maf,

lometor auxiliu •—■4 ad fyriam veniebat alexandro fuo genero folatia pr?biturus.Quem omnes ciuitates ftudi c.u
genero fuo da# ofe('alexandroprfdpiente)fufcipiebant8£deducebantvfq;adazotum.vbiomnesprocla E

turus venit in fi mabant accufantes ionatham (p templu incendiffet SC  deftruxiiTet: prouinciamq; deuaftaffet .mul#
riam. tofq; eorum interemiffet. Qug ptolomeus audiens tacuit. <0onathas aute in ioppe occurrens pto#

lonathas obu/a lomeo dona clariffima vel honorem ab eo percipiens.SC perducens eum vfq; ad fluuium (qui Eleu#
ptolomeo venit terus appellatur)ad hierofolimam remeauit.CTerueniens autem ptolomaidem.preter omne fpem
de ioppe. paulominus habuit interfici ptolomeus infidijs alexandri quas ei per ammonium amieum parane#

Ptolomeus infi rat. Manifeftis autem infidijs ptolomeus alexandrofcribitadpoenasammoniumpetens SC  dicens
dijs Alexadri fe infidias fe ab eo paffum:g£ vindi&am fumere iuftum effe. Alexandro vero non cocedente/ptolome#
re iterfidf quas us intellexit illum caufam infidižrum extitifle.Quapropter ei fadus eft odiofus.Anthiochenis aute •
ccgnofces filia vtprius eratodibilisatexander propterammonium.Multanamq;paffi|pereumfuerant:8f pcenam
fua ablata eius quidem ab ammonio pro delidis eius exegerunt occidetes eum. Qui tanq mulier fe prgparauit ab
matrimonio de fcondere habitu circundatus fcemineo:ficut alibi didum eft.Ptolomeus autem accufans eum vt^p#
metrio demetrif ditorem nuptiarum fi'Iig.tranfgrelToremq; auxilij' quod contra demetrium deduxiflet:foIuitaffinita#
filio dedit vxo# tem. Nam k  auferens filiam fuam: ad demetrium legationem direxit amicitiam eum eo compones
re SC  inimicitias filiamq; ei daturum fe vxorem:&reftituere paterno eum principatui compromittens.Demetrius ve F
c5tta Alexadru rogaudens fufcepitlegationem&nuptias.Tumminusiamptolomeolaborreftabatfledereanthio
exercuit. chenos vt demetrium fufciperent." Nam inimict eius fuerunt eoq>a patre eius demetrio multa ma#

Ptolomeus phi la paffi fuerant,Et alexandto tamen anthiochcni propter ammonium irafcebantur vt diximus.Quf im
lometor duo di pulfus ab anthiochia:in cilicia vfq; peruenit.<£Ptolomeus vero ad anthiochenos jperuenies:rex ab aii
adeata coadus illis SC  militibus ordinatur.cqadufq; duo fibi diademata fuppofuit:vnum afig alterum ?gypti, Beni#
fulčepit vnfi ?# gnus Sc  iuftus exiftens nec cocupifcens aliena fed & futura prouidens recufareregnum decreuitme
gypti 8talterum romanos offenderet.CIdeog; anthiochenos in cogregationemcongregans:flediteos vt demetriu
afiffed atioche fufciperent.dicens eumnequaq pro patre dolorem feruaturum fi benemereretur ab eis dodoreau
nos fledit vt de tem in bonis Sc  ducem illi fe efTe.nec fe fallacibus negocijs immifcereifibi aute dicebat egyptt regnu t, ms
metriu rege fu# fufficere.Q.ue differens/fleftit anthiochenos demetriiimfufcipcre.C[Alexandro verocu magnami ca.ir
fciperent. licia velapparatu ad fyrianrft cilicia profedoterramq;anthiochenorum prfdantePtolomeus eum

Ptolomeus ex genero contra eum duxit exercitum.Nam iam filiam fuam matrimoniali iure demetrio contradide#
equo cadens in  rat.Et vincens Alexandrum ad arabiam fugauit eum. CC° nti git autem in prelto vt equus ptolo#
bellp quafi mor mei vocem elephantisaudiens ptolomeum iadaret. Quod eumvidiffenthoftes.impetum tunelu#
tuus čjttuor die per eum fecerunt: multifq; vulneribus caput eius perforantes ad periculum mortis eum adduxerut:
bus iacuit. fed cuftodes corporis eius rapientes eu liberauerunt.& ita per quattuor dies defundusiacuit:vt nec

loqui necintelligere potuifiet. <CAlexandri vero caputarabu potentiiTimus Zabilus alias zabdihd
abfcindens: ptolomeo tranfmifit, Q_ui die quarta releuatus a vulnerum dolore fuauem fibi rerrv fum

A

i.mac.
ca. n

pnm

moqi f P eda
dri morteg^u

njficutetiam

^Demetrms

a dalexadnar

fi'rmau'f' Con

tans.quocog

um demetrif
nath?.Q.ui c
facerdotif cc

3 VI

tesfibicoerc

tudo loata v
teslocimimit

fidionem  nur
Cumq;adptc
thasaute m  ol
,gans:aurum &
QufC!imobti
B Quem  a regib
credidit: fed SC
ttecentaMntut
bat.Rexdemc
pnato meo fer
iudeoru genti
ridamibelzelli
molantibus h
niaq;aliaquf
dovtnidiilto
ionathe.quatc
i.mac.  metr/us pacerr
0,11  imm/nmtfolis
inimicitie  milit
eis annonas cti

»mac,

«.t t ,

r . nos  naberent. i

Appami

nlium alcxand
nabebant:dari
re  fedicebat.O
petente vincitv
cerc ‘Otumiona
per totam p roi
^batvtdecal
P r °m/ttebatp,

^ an dans n; c:
^'ocfienivf

^7,;

ltem fic i U(

DJtmimaclsfi SDe imttnuttafrtms jfo-cjtir

muq; fpe&aculu a!exandri caput fimul vidit.&mortem qui tn paulopoft vitam ffniuitipro alexan#

A dri morte gaudio fummo completus. Regnauit vero afig alexander qui didus eft balas annis quin#
q> ficut ctiam in alijs demonftratum eft.

CDemetrius nichanor ptolomei foceri oblitus fraudit usmilites foceri corrumperevolu/t vndeipfi
ad alexadriam confngerunt. demetrius autem amicitias cum Ionata faciens ipfum in facerdotio co
firmauit,Contra quem militesfipfo iliis tempore pacis ftipendia negante) inimicitias 8C  odium co ci
tans.quo cognito Triphon Anthiochu a!exandri filium procurat facere regem.Sed ionatha auxili#
um demetrio prgbente hoc fieri non potut.Poftea vero demetrius ingratus bellum minatus eft lo#
nathf .Q.ui cum Anthiochofcui Triphon licet adblefcenti diadema ipofuerat) amicitias fecit a quo
facerdotij confirmadonem Sc  munera multa recepit. Capitulum.vj.

Vfcipiens vero principatum demetrius qui nichanor appeilabaf fraudibus corrupere cce# Demetrius Ni#
i. mac. pit ptolomei militiamjoblitus cp 8C  focer eius 8C  auxiIiator fuiffet 8C  affinis per connubium chanor ptolo #

«• 11  cleopatrp.Q.uapropter milites ptolomei ad a!exandriamconfugerunt;eIephantos autem mei oblitus frauj

demetrius comprghendit. {[Ionathas autem princeps facerdotum ex omni iudea mili# dibus milites
tes fibi cogregans arcem hierofolimam obfidebat. vbi cuftodia macedonum 8C  tranfgrefforu multi corrupere volu#
tudo locata videbatur. Et hi quidem contemnebant lonatham machinamenta facientem cofiden# it'vn ipfi' ad ale#
tes loči munitionibus.Nodu vero quidam maliuoli iudei exeuntes venerunt ad demetriu arcis ob# xandria cofugc
ftdionem nunciantes ei. Quo nuncio incitatus: exercitum contra ionatham ab anthiochia eduxit. runt,

Cumq; ad ptolomaidem perueniffet fcripfit precipiens ad ptolomaidem eurn citius occurrere. Iona
thas autem obfidione quidem minime foluere decreuit. Seniores vero populi 8C  facerdotes cogre«
gans:aurum 8C  argentum SC  veftem cum multitudine dona deportans:ad demetrium vfq; peruenit.

Qug cum obtuliflet.iram eius emoliuit.Et honoratus firmum ab eo principatum facerdotij fufcepit Amicitias fecit
B Quem a regibus ante ipfum; donatum poffidebat Accufantibufq; eum tranffugis:demetriws eis no demetrius cu io
credidit:fed&petenti quatenus pro omni iudea vel tribus prouincijs/ famaria vel iope/ vel galileg natha & facer#
trecenta tantum daret talenta, Pro his omnibus epiftolam ei prgftitit.que verba huiufmodi contine dotij principatu,
bat.Rex demetrius ionathg fratri gentiq;iudeorum falutem.Exemplum epiftole quam laftheni co# ei cofirmauit.
gnato meo fcripfimus/tranfrnifimus vobis: vt eam noueritis. Rex demetrius laftheni fratri falutem Epiftola deme#
iudeoru genti amice noftraq; iura feruantnpro fide decreui dona prgberc;&tres poffeffiones Aphe trij' ad ionatha,
ridarmbelzellida.vel ramatha.qug addite funt iudeede famaria & his  attinentia quantacuq; ab im#
molantibus hierofolimorum regCsaccipiebant anteme:vel quecunq; de frudu terrg vel platis.om#
niaq; alia qug noftro competunt viri. vel paludes falis.vel coronas qug nobis offerebantur eis conce
do vt nichi! torqueat ab his a modo in poftcrum.Cura ergo vt huius epiftclg fiat exempiar & detur
ionathe.quatcnus in nobili loco templi reponatur.Hec quidem fcripta fuerunt. {[Videns vero de# Militescotra de,
i.mac, metrius pacem nullumq; fupereife periculum nec belli timorem foluit exercitum.ftipendiaq; eorum metriu ipfo tpe
ca. n fmminuit folis iliis fumptus prgbebat.qui cum eo a creta vel alijs infulis venerant. Vnde odium vel pacis ftipendia
inimicitig militum contra eu conflate funt:quibus ipfe quidem nichil prebebat.reges vero ante ipfu dare renuete/o#
ds annonas ctiam in pace fuminiftrabant: vt cos in certaminibus fi' oporteret pro fe fideles & pro# dium 8c  mitnici
nos haberent. {[fntelligens itaq; militum odium drča demetrium alexandr; quidem dux appame# tias cocitant.

C us al’s Appamenus genere dyodotus nomine qui 8C  tryphon dicebatur venit ad malcum arabe qui
filium alexandriantiochum nutriebat.Manifeftanfq;' ei inimicitias exercitus quas contra demetriu
habebantidari fibi petebat antiochum.Nam regem eum facereivel paternum principatu ei reftitue
re fe dicebat.Qui primum quidem refiftebat minime credens. Poft vero multo tempore tryphone
petente vincitur malcus flexufq; avoluntate iiia eft ad ea quf triphon petebat.CPnnceps autem fa Ionathas ad de
cerdotum ionathas capere volens arcem hierofolimorum:& iudeos tranffugas vel impios oefq; qui metriu mittens
per totam prouinciam cuftodcs erant per totam tranfmittens ad demetrium legatos cum doniš: ro# auxiliu petit vt
gabat vt de caftellis iudee cuftodes eifceret. Cui rex no hf c tantum fe prpbere.led etiam his maiora arce hierufalem
promittebat poft finem belli quod pre manibus habebat.Petebat vero eum & auxilia tranfinittere. poflit cape qd,p
mandans q>  cxercitus fuus ab eo receffiffet. Tune Ionathas tria; miba militum eligens: deftinauit. mittit demetri#
Antiocheni vero demetrium propter h gc que paififueruntabhorrentes’& propter patrem eius qui us fed prius ab
multa contra eos mala commilerat tempus obferuabant quo potuiflent eum inuadere. Videntefq; eo auxi!iu cotra
auxilia venifte demetrio ab ionatha arbitratiqj q> multa congregaret auxilia fnifi precederent eum) atiochenos qrit
arma cceperunt. &cirainftantes aulamobfidionisjmodocundos exituspstrtiti/regem conabantur Animoiitas iu#
t. mac, opprimere.C vero videns populum hoftiliter fe cum armis inuadere.colligens; condudoslft ab deo^j contra at?
ca.tt, ionatha tranfmiiTos iudeos cum anthiochenisconfligit.quotumvim non ferens vincitur. (fyiden# tiochenos,
tes autem fic iudei antiochenos atroetter expugnates. fuperpalatij culmen afcendetunt.Vnde illos

Sibet.ntj.Jofepfjt tubet

Itb;t

bant quf de fuperioribus ad inferiora ia&abant&fic eos de proximis domibus repellerut. DeindeD
ignefuppofito flamma totam ciuitatem ex lignis conilru&am tečtorum fpiflitudineeleuorauit. An
thiocheni vero nequa§ valentes extinguere: ad fugam couerfi funt.Et cum iudei de te&o ad re&u
difilirent.& ita eos perfequerencurammirabi!emc6tigitfieri anthiochefium depulfione.Rexaute t,Mat
vt vidic anthiochenos filios Sc  vxores fuas velle faluare quapropter SC  pugnam reliquiffe: pet angu Cii
ftas vias inuadit eos:& confligens cum eismultos interfecit.ita vtcogerentur armis proiedis trade
re fe demetrfo qui veniam eis pro facinoribus conceffir,fediu'onemq;compefcuic,CD°nauitetiam
iude/s partem prfde:caufafqj vidori? fug eis fadas profeffus: gratiaspgit ionathe.# hierofolimam
Demetrius igra tranfmifit.laudans eum pro auxilifs deftinatis. CPoft autem maliuolus contra eum cxtitit promtb
tus ionathe bel fionefq;fraudauit. bellumq; minatus eft-.nifi cunda rcdderet tributa que gens iudeorum prioribus
15 ei minatus eft regibus fyri£ perfoluebat.Et hfc fecifTet nifi triphon eis impetum .phibmilet Sc  apparatum eiusco*
Triphon diade tra  ionathan erga fuas vertiffet curas,([Reuerfus enim ad firiam«xarabia cu pueroanthiocho:inw
ma athiocho a# P on k ei quanuis adolefcenti diadem.Cumq$ omnes milites tranfilfent ad eum demetriam deieren
dolefceti iponit tes.bellum contra demetrium producit & confligens cum eo vidoriamobtinuit SC  elephantoscum
que oes 'čeme*  anthiochefium ciuitate fubiccit,Demetrius verovidus adcilttiam receffit, CAnthiochus autem le
tr/o relido Šivu  gatosad ionatham deftinans & litteras fibi eum amieum parauit:& principatum facerdotij confir#
do fecuti funt. mautt.& quattuor prouindasfque terrgiudeorum addit£fuerantj infuper Sc  aurca vafa vel pocula
J  '  vel purpuream veftem ei tranfmifit.Hilq;omnibus ei vti permifit.& fibulam auream ei donauit pri

mu a; fuum amieum vocauit. Symonem autem fratrem eius ducem fuper omnem militiam a regio#
ne tyti vfq; ad egyptum confhtuit.

CIonathas Anthiocho contra demetrium auxilium dare promittens & gazeos ipfi rebelles debel# ^
lat 8C demetrij milites cum quinquagita focijs fugatf Simone fratre bethfuram obfidete)& vidor te*
cedit in hierufalem. Q,ui cum romanis & lparciatis amicitias renouat ad eos mifiis epiftolis quaru
exemplaria hic continentur. Tune quoq; Iudeorum tres erant herefes fcilicet pharifeoru / Saduceo#
rum SC  efienorum. Capitalum.vif.

| Onatas autem de donationibus anthiochi gauifus mittens ad eum Sc  ad triphonem lega#

® tos amicu fe eius profefTus Si  pugnare cum eo contra demetrium, infinuabat pro prfmijs
laborum no parua mala a demetrio fe effe perpelTum.Cocedente igitur anthiocho a fyria
vel phcenice vt congregaret exercitum quatenus cumdueibus demetrij cofligeretftatim
ad ciuitatesexiuit. Qu£cum eumfplendidefufcepiifent.exercitum darenondiftulerunt. Veniens
auxiliu ,pmittit. aute ad afcalonem auitatem/&munificenter afcalonitis cum doniš fibioccurrentibus hos /pfos pe
tebat vt vnam quaq; humilis fyrie ciuitatem a demetrio defifkntem ad partes antiochi tranfire ac
fecum bellum producerepro vltione demetrij:& ex his qu£ quodam in eos peccafieteffeautem di#
Ionathas cotra gnas occafiones per quas hec cogitare deberent.Cumq; flexiffet ciuitates auxiiiu anthiocho mirte#
gazeos rebelles re puerat ad gazam fperans fe & horum fidem ad anticchu conuettere. Multum vero pr£ter quod ' ,m3c
anthiocho obfi fperauerat aliter gazeos iuenit. Qui duriflima obie&ione no eum fufcipere nec demetriu relinque# ca "
dione parat SC te  decreuerut Quo dum ionathas concitatus effct:ad obfidionem eorum & afflidionem prouincig F
eos vincit. - paratur. Nam partem militie circa gazan difponens: cum reliqua ipfe percurres/cunda prfdabatur
vel incendebat Q.u£ cum vidiffent gazei/nul!umq; auxilium a demetrio fibi veniife confpicerent SC
periculutn prffensiadiutcrium vero longe SC  incertum efle vtrum veniret optimum cfie decreuerut
Nota aureafen hunc dimittentes illi obedire.Facientes igitur ad ionatham amicitias:auxiliapromiferut. CHomb
tentiam. nes enim ante malorum peritiam vtilitates fuas non intelligunt. fed cum in malis fuerint conftituti
tune mente percipiunt.fi: agunt que nichil lefi facere debuerant.C Ionathas veto confentiens eis ad
amicitias tollenfq; obfides ad hierofolimam tranfmifit. Ipfe vero totam prouinciam percurrit vfq;
ad damafcu dum demetrij duces audiifet ad cedeffam cum multa manu veniffe. CedeiTa vero intet
Simo bethfura tyrum SC  galileam confiflit.Nam hoc defiderabant duces demetrij vt de fyria eum ad galilea trahe#
obfidet Sc  capit rent.putantes minime eum pati galileos fibi fubiedos affligere. Cumq; ionathas eis occurreret. fy/
monem fratrem in iudea ducem re!iquit,Q_ui multum exercitum de prouincia congregans bethfura
obftdebat Jocum iudef munitiifimum.Nam tenebat eum demetrij cuftodia ficut Sc  prius a nobis de c 3,11
monftratum eft.vt vero aggerem compofuiife fymonem viderunt & machinamenta coilituilfeimul
taq; vfum induftria tontra betlifurg obfidionem timuerunt cuftodes ne capto loco interirent.Et mit

Ionathas ad an
thiochu mittes
amicu fe often#
dens8C cotra de
metriu fe dare

tentes ad fymonem petebat fidem accipere.ne quid ab eo pelfimum paterent.Q_ui cum dediffet.il#
los quidem de ciuitate tulit:fuamq; cuftodiam ibi conftituit. CElonathas autem exiensa galilea ab ^
aqu:s qu£ genifarum alias genefar dicuntur.nam ibi fua caftra pofuerat/ ad campum qui dicitut afor

©e ant šcitrttatlbus

fo-tric

«.mac.

ca. u

*.mac»

C3.ll,

rjittitmitcija.

venit nefdens ilfic hoftes exillere. demetrij vero duces cum ante vnum diefflcognouiflent contra fe Demetrij duces
ionatham venita  infidias ei per montem collocauetunt. ipfiq; cum eledis militibus in campo ei oc*  uiuJas cotra la«
currerunt, Quos cum vidilTct ionathas ad pugnam paratos hortabatur fuos.UIi veto qui a demetrij natna par ant,
ducibus pet infidias erant locati a retro iudeos inuadunt.Q.ui cum timetent ne in medio capti p eri/
rent.ad fugam fe dederunt. Et ibi quidem omnes reliquernt ionatham pauci vero cum eo numeto Ionathas cum
quinquaginta remanfetunt: Si  mathatbias fikus abfaloni Si  iudas calpht qui duces erant totius ex/ qumquagita ia
ercitus.Hij' audader Si  defperate fuper inimicos irruentes atroriter eosfugauetunt.Tunc milites io cijs holtesfuga
nathf qui difcefferunt vt viderunt hoftes ad fugam conuerfos congregati perfequebatur eoš Si  hoc ™t.
fecerunt vfq; ad cedeffam quo caftra hoftium erant. Vidor ergo ionathas in  illa pugna tefulfit duo v  ictorlonathas
milia profternens inimicorum;&ad hierofolimareuerfus eft.CQ.ui cum vidiffet omnia fibi dei pto recefut in hioru
uidentia fecudum fuam acciderevolutacem legatosromam deftinauit renouare cupiens olim cum | a ‘ cm *
gente iudeorum amicitias celetratas fuis etiam legatis precepit vt redeuntes ab italia per fpartia# Ionathas adRo
tas tranfirent quos deberent ad memoriam amicirie vel cognationis reduccre.Qui cum romam ve »nanos & fparc?
niffent Si  /ngreffi ad fenatum mandata prinripis facerdotum ionathe dixiffent quod eos mitteret re 3 tas mittes ami
nouare qu$  pnus per fenatum de iudeorum amiritijs fuiflent ftatuta fenatus dedit eis reportandas cttias renouat,
epiftolasad omnes afye reges & magiftratus ciuitatum quatenus illefi per eos ad propria remearet
CReuertetes autem ad fpartiatas venerunt SC  eis epiftolam ionath? porrexerunt.Cuius exemplar kxemp!ar epi#
huiufmodi fuerat.Ionathas princeps facerdotum gentis iudeorum vel curia & collegium facerdotu m ^ e  ^4

prefidibus & lenatui populo lacedemonioru falutem.Si falus vobis publica vel priuata bene proce Ipathatas.
dit.de  eft vt volumus.Salui autem fumus Si  nos. In prioribus tame teraporibus epiftola noftro prin
cipi  facerdotum onig a veftro rege areo & ab omni populo miffa eft de veftra fimul SC  noftra cogna
B t/one cuius exemplum fubiacet epiftolp quam quidem lsbenter fufcepimus Si  populo & aero fauto
res fadi fumus non egentes huius rei approbatione: quia per faeras noftras litteras hoc effe etedidi
mus.In tium vero recognitionis non credidimus nos primi faeere: ne prgripere videremur gloriam
vcftram.Multo vero tem pore tranfado ex quo familiaritas communis extitit.in faeris & conftitutis
diebus deum pro veftra faluteivel vidoria facrificijs deprf camur.Et cum multa nos circunftetiffent
bella per auariciam viciorum: nec vobis nec alijs propinquis moleftos nos effe decreuimus. Poftq
autem hoftes expugnauimus legatos ad romanos tranfmifimus.Numenm filium anthiochi Si  an#
tipatrem iafonis fenatorio apud nos feptos honore quibus etiam dedimus ad vos epiftolam quate#
nus vobifeum renouentcognationem Beneigituri facitis fi & vos nobis referipferitis Si  mandaueri/
tis fi quid forfftan indigetisjminime dubitantes nos erga veftrum affedum pigros exiftere.Lacede/ Tres herefes Iu
monij vero libenterlegatos fufcipiunt. & componetes pada cum eis de amicitjs dimiferunt. 0[Eo/ ^eoru t “ c eran ^
dem tempore tres herefes iudeorum fuerant;que de rebus humanis diuerfa credebant:quarum vna _ cet  ph arl fto
pharifea d icebatur altera faducea tertiavero effenorum.lgiturphanfei dicebant fato non omia fed ra Saduceon> SC
aliqua gubemari.altera vero que accidut per fe confiftere. Genus autem effenorum omnia fub fato e n enor u- & qd
effe coffrmat:& nichil effe quod hominibus non illius decreto proueniat. Saducei fatum quidem ni vnaqueq; fetiat
chtl effe eftimant neq; per eum humana condudi.fed omnia noftre fupponunt poteftati.bonorum« “ e  ^ ls am p!jora
C q; nofipfos audores fatentur Si  per noftram demetiam eligi peiora.Sed de his quidem eerrius in fe/ ^ Ic * c  Ubr°.i|. de
cundo libro hyftorig iudaicg demonftrauimus. Ividaico bello.

CRurfus (Demetrij ducibus bellum parantibus contra Ionatam) hos vincit Ionathas Si  zabaldeos
Simone fratre caftra muniente Ionathas quoq; & Simon fratres cogregato populo muros templi Si ,

ciuitatis renouant.Demetriufq; contra Arfacem bellum facies captiuus ab hoftibus capif Q,uomor , /

tuo Triphon infidias Anthiocho/ cuius tutor erat infidias parat K contra Ionatha.Qui captiuus in "
ptolomaidehis qui fecum erant interfedis capitur. Capitulum.vlij.

Emetrij autem duces cum vellent pugnam in qua vidi funt reftaurare. ampliores priore Rurfus bcllfi pa
exerdtu vires congregantes/contra ionatham venerunt. Q_ui cum hoc audiffet.citius eis rat demetrij du
ad Amathite occurrit.Neq,* enim tardare decreuit vfq;quo ingrederentur iudeam caftra ces contra Iona
q; difponens non longius ab hoftibus quinquaginta ftadijs mittit fpeculatores qui caftra tham.
deberent hoftium perferutari. Cumq; omnia enunciaffent & aliquos node ccepiffent qui aduerfa#
nos fuperuenturos indicabant.cuftodias extra caftra difpofuit. & exercitum armatum per totam no
dem habebat.prfcepitq$ vt forti animo effent: 8£ fi oporteret etiam node pugnarentmeerepentino
Jinpetu turbarentur.Demetrif vero duces cum audiffent ionathacognouiffe fuum confilium pertur

3’mimiciimamfeftifuiffentnullomodovalebantperinfidiaseosinuadere.Nameoexquoere Fugieteshoftes
■  non effe pares lonathf militibus fugam meditati funt:multaq; facientes incendia difcefferut multa fecerut irs
t hgc videntes mdei putarent eos effe manfutos,Ionathas autem cum ad caftra eorum mane ve cendia.

1 3 **^



Ionathaszebe«
deos expugnat
Simon ionathp
frater iudep ca«
ftramuniuit.

Congregato po
polo in teplo fu
adentlonathas
SC  Stm 5  muros
tepli 8£ciuitatis
reparare SCO

Demetriusi bel
lo aduerfus Ar«
facetn eaptiuus
ab hoftibus ca«

pttur.

Triphon mor«
tuodemetrioin
fidias parat An
thiocho volens
eu iterficerefed
quia ipediebaf
a lonata. ideo
pritnu ionatha
voluitoccidere.
lonathas capri*
uusin pthoio«
maide Tripho«
nis iuffu capif
hisquifecu erat
fnterfedis.
Triftitia de do«
lofa eaptioe Io«
nathp.

Triphoe exerci
tucotra hierufa
le cogregate ca
pto Ionatha Su
mo duxapopu

niffet-.inuenit ea deferta.Cumq; intellexiffet eos fugiffe,perfquebatur.Qiuos nullatenus valuit com«
prphendere.Namliberumafseleuterumnominefluuiumtranfietant. C Vnde reuerfusadarabiam D
zebedeos expugnabat:multamq; eorum pr?dam ambiens captiuofqj ducens peruenit ad damafeu. tJifac,
vbi omnia illa repofuit. C Pet idem tempus frater eius fymon omnem peragrans iudeam & palefti c,u
nam vfq; ad afcalonem muniuit caltella. Qup cum p difirijs SC  cuftodibus tuta feciffet ad ioppen p«
uenit:&occupans eam magna introduxit ibi cuftodiam.Nam audierat ioppenfes velle ducibus de«
metrif tradere ciuitatem.Hpc igitur poftq ionathas & fymon tra&auerunt ad hierofolimam funt re«
uerfi.CCumq; omnem populumadtemplumcongregaffent.fuadebant muros hierofolimorurefa i.mac,
bricandos SC  dirutam partem muri templi reconftruendam: altifq; turribus muntendam necno gcin ca,|t
media ciuitate alium enim edifican murum vt cuftodibus aascts alimentorum copia negaretur.infu
p er etiam caftella qup funt in prouincia facerent tutiora vel fortiora.Cui SC  populus de bene propo
fitis cum eonfenfiffetipfe quidem mcenia duitatis edificabat. fymonem vero mifit prouincia comu
nire. C Demetrius vero trafiens ad mefopotamiam peruenit.Quam dum vellet cum babilone Sc  fu
perioribus puincifs obtinere vt exinde occafiones de toto.acciperet imperio:tunc illi gred vel ma«
cedone alias macedoniam habitantes vt eis prope modum couenirentlegationem ad eum miferfit
promittentes ei fubuenire fi ad illos tranfiret tradere fe vel expugnare cum eo regem parthoru arfa ume
cen.Qua fpe fubito egreditur ad eos vt fi parthos deuinceretvirefq; refumeret:regem triphone poft ca,14
ea debellaret longeq; eum a fyna pelleret.Q.uem cum prono fufcepiffent animo prouincfales mul«
tofq; cogreg 3 ffet viros.bellumq; Sc  omnem militiam aduerfus arfacen pduxiffet: ipfe quidem viuus t.mac
capiturfficutalibi retulimus. {[Triphon vero cum mortem demetrif cognouiffet: perfidus anthio« tti:
choccepitexiftere.Infidiabaturenim qualiter eum interficiens/ipfe regnum teneret. Impediebant E
vero impetum eius Sc  voluntatem amicitip ionathp quas cum anthiocho habebat.Vnde primu io«
natham ftatuit occidere dt tune aduerfus anthiochum accedere. Fraudibus ergo vel dolo cogitans
ionatha confumere ad betfuram SC  anthiochia venit(quagrpci fcitopolin appellantjvbi cum eledis
quadraginta milibus ei ionathas occurrit.putas cum ad bellum veniffe.Triphon veto cum ionatha
vidiffet paratu ad pugnam doniš eum placuit.fuifq; ducibus vt icnathe obeditent precepit, p qw'/
dem hec fuam volens cofirmare cundamq; lufpitionem depelleret quatenus cofidentem Sc  incau«
tum nichilq5 prpuidente occuparet SC  pfuafit ei vt exercitum'dimitreret/quem fruftra dicebat ab eo
e (Te fatigatum nequaq bello exiftente & vndiq; pacem rebus habetibus fed tenere paucos SC  ad pto
lomaidem fimul venire fuppIicabat.Nam tradere ei riuitatem SC  omnem prouinciemoderationem
fe veniife ,pfitebatur,{[Ionathas vero nichil mali fufpicans fed vera fide vel voluntate hpc tripho«
nem fuadere credens exercitum dimifit tria milia fola fecum tenens.Ex quibus in galilea duo milia
relinquens,cum milletantum militibusad ptolomaidam triphonem comitatus fuperuenit. {[Vtve M®
ro intrauit ptolomaidam /portas ftatim ciues ferauerunt/ecundum quod erat eis a triphone prpce« ca.i.
ptum:&ionatham viuum capientes omnes qui cum eo erantinteremerut. Mifit etiam triphon ili«
co ad galileam qui relida duo milia interficerent. Sed hi cum farna preueniete captionem ionathp E
comperiffent /anteg venirent a triphone miffi armis circundati a prouincia recefferunt. Tune fatelK
tes triphonis (cum vidiffent eos pro anima decertarejnullam eis moleftiam tnferetes ad triphonem
reuertuntur.hierofolimite tamen cum audiffent ionatha captum SC  cum eo milites periffe: flebant il
lius interitum Sc  fumma de ipfo queftio apud omnes fiebat.Magnus autern timor eos inuadensco«
triftabat ne eis virtute vel prouidentia ionathp priuatis vidnp gentes inimidtip: SC  propter ionathp I-®
morte iniquitate contra fe bellum conftituerent SC  ad mortem puenirent.Q_ue ficut fufpicabanf eue a '"
nerut.Nam cu audiffent gentes morte ionathp cotra iudeos bellare cceperutitang indigentes duce.

{[Triphonp exercitum contra hierufalem congregantei capto ionatha jSirnon dux a populo con
ftitutus hierofolimitas confortat metuentes Sc  ciuitatem hierufalem fortificat SC  quenda nomine io
natham amicum:ad ioppen deftinat Triphon Ionatham ligatum fecum ducens cum exercitu venit
in Iudeam qui dolofe Simoni duci occurreti iubet (fi fratrem vellet redimerejmittere centum talen«
ta argenticumduobusfi'Ii|s Ionathp,Et Simon licetdolofafciret triphonis mandata/conuocatopo
pulo pccunias cum duobus filijs ad triphonem tamen vt frater liberaretur mifit.Q.uem triphon oc«
cidi iuffit.cuius offa Simon in patria fepeliuit magnificetiftimo fuperedificato fepulchro.vidr/s quo«
q; vicinus iudeorum hoftibus Simon arcem Sc  montem hierufalem tribus annis complanauit.

Capituluro nonum. ...

Riphon vero multum exercitum congregans.ad iudeam afcedere ftatuit vt hierofolima
debellaret.Symo autern videns hierofolimitasmetuentes ccepit alioquio cofirmare qua
tenps forti animo effent.nec pertimefcerent triphone fuperueniente.Et conuocans in te


P!  n,

uiteni.

viol

vosw

i.mac. feftiir

ca.tj.

tem.

retui

lomi*

de

j.mac.
mi

re:

Bi

i.mac

ca.i}.

t.m

ea.i

M

«5.1356

o|0 >‘mamf unt ^

'^lohmotutefa,

"^mnecno&ina;

1 J ncpatctut.infu

“sdcbeneptopo
itprouinciaconu
:um  babilone&fj
: illi gred vel nu,
n  Jd eum mifeiit

fm parthoruatfai®
!«m triphone pod a
ptouuicrales mul
pleouidern viuusis
pctfidus anthi&a
ret. Impediebantl
it.Vndeprimuioii
vel dolo cogitans
ut vbi cumeledis
veto eum ionatha
nt precepit, g qui>
ifidtntem&in®
rurtra dicebat abeo
rt paucos&adpto
t moderatioiim
uilrarc lifcrripho*
mgjlilca duomiiia
.,;HTuenif. CVtvei' 1
$ j triphone prfce# c
t etiam triphon &
apnenem ionath?‘

■ rt u nt. Tune fatelfi

,č:esadtnphonem
;fi penite: flebantjl
k>i  eos inuadenscoi

■ K ptopter lonatbf

JJduiapopd 00
touendanom^
*Sm«erctof (
mU  -im tal« 1 '

mitft etv -:^ 3 topo

centim

!TiataiConuoc

viw-»t JL  i l0 n oc»

sasdK*

H****.

r in3


UlO<

mac[jabeo?um. Eeanficttrtfafrtmg 5Fo.tjcjri.

. plo populum alaeriorem eum fuis verbis effecitihinc allocutionis initium fumens. Pro veftra inquit
n  libertateo viri iudei me dudum eum patre vel fratribus mori paratum quis ignoretfSt^uidem exerni
plamichiplutimanondefuntMorienimprolegibusvel patria religione familiam noftram nullus
timor inuadat qui hanc voluntatem ab anima noftra podit eijceretTed magis itroducat defiderium
vite vel gloriet 1  Q.uapropter non vri ind/gentes duce magno qui laborare vel pati pro nobis recu#
fetXequiminfme prono animo vbicunq; perduxero.Neq; enim melior meis fratribus exifto vt mef
pacam anim? neq; peiot vt quod illis viliim eft optimum pro patrijs Iegibus vel pro dei religione de
uitemffed in quibus oportet meproprium illis fratrem oftendere.in his me demonftrabo confimile
Confido enim in deo vltionem ab infmicis expetere vofq; omnes eum vxoribus vel fiiijs ab eorum
violentia liberare:templumq; incolume eum det auxiIio referuare. Nam video gentes contempfiffe
vos tanq ducem non habentes:bellaqs preparal^. CCum h§ c verba fymon ad plebem fedffet con
1  ’ mac ' feftim de pulfo populus metu audaciam fumpfit:defperanfq; ad fpem bonam repentemutatus eft: Animatuspopu
<a,f  ge  vnanimiter exclamauitnutu deifymonem effe ducem:&iudf vel ionath? fratrum pricipatumte Ids iudeorumfy

nere dignum fequoq ;omnibus iuffionibuseius obfecuturum promittens ducis ei contulitdignita# monem ducem
tem.#£Tuncfymon aggregans omnes fui exercitusbellatores feftinauitmurosciuitatisreconftrue proclamat.&c.^
re turribus altis SC  forribus eam munire.Deftinauit etiam ionatham quendam amieum filium abfo# Symon ciuitate
lomi ca  militibus ad ioppemeius habitatotes ei jcere. Nam timebat ne ciuitatem traderent triphoni. hierufalem forti
ipfe vero hierofolymam tuebatur.CTriphon autem exiens a ptolomaide.cum multo exercitu ad iti ^ cat In  terribus
deam venit:ionatham ligatum ducens. Cui fymon eum fuis occurrit ad ladam ciuitatemque fliper & a< ! ,0 PPf mit#
r.mac. montem  i ac et vnde etiam iudee campi patefcunt.CCum vero triphon audiffet aiudeis ducemfy# ** c ionatha. &c, >
* a<, 3‘ monem conftitutum direxit ad eum fraudibus vel dolo cupiens hunc quoq;circumuenire iubetq; ei
(Ti vellet  fratrem ionatbam redimerejmitteret argenri talenta centum. duofq; ionathg filios quate#
nus fides tlli poft dimifTionem haberetur.ne iudeam‘in fua ditione redigeret: quia g£ tune non pro Iterata fraus tri#
re alia nifi pro debito vedigalium eum ligaffe fe configens. ([Tune fymon intelligens artem tripho phonis contra it
nis quia &  fi argentum mitteret ille tamen fratremeius minime relaxaretded SC  filios eius hofti tradi monem,
fruftTa cognofčens:tamen territus ne a populo accufaretur fe caufam fratemenecis extitiffe cpnope
cunias nec filios contraderetpro ipfo.coliigens exercitum tripbonis mandata indicauitdices q;bec
B infidifs vel dolo plena fint. tamen optabilius effe pecunias fed SC  filios ei tranfmittere:quam propo Symoncouoca#
fitis a triphone non obediens putaretur non velle fratrem abfolui. Initoq.; eum fuis fymon tradatu. to  exercitu man
filios ionathe pecuniafq; tranfmifit.|£Quas eum triphon accepiffet.nec fide feruare nec ionatham data triphonisi
abfoluere voluitffed mox SC  exercitum colligens ad propria remeauit.Ordinatoq; itinerc periudea dicatdolofa fed
r. mac, adhierofolymam afcenderecupiens venit ad doram ciuitatemidumeg.<][Pr^cedebatvero fymon mitotradatupe
ca.ij.  caftra eum exercitu fempercontra eum difponens.Quod cognofcentes hi quiin arcehierofo!ymita c oi3s Sc  filios io
na erant ad triphonem diriguntrogantes eum ocius ad fe properare quatenus alimenta eis prfberet nat he ad tripho
Ille vero per nodem illam equitatum parauitquaii hierofolymis alcenfurus.fed niue vehementi ea nem  vt frater lu
node cadente iterinuiuin repperitequisvel peditibus fuis. Q_ua caufa obftantenequit ad hierofo# beraretur frank
|ymam triphon afcendere.fedreuertensadfyriam&propegaladithidemingreffus ionatham ibipe mifit,
rimi Sc  fepeliri iuffit.&ita ad anthiochiam perucnit. Symon autem ad iafcha ciuitatem tranfferens Tripho ionatha
offa fratris fepeliuit in patria fua ludum maximumomni fuper eum populo fadente.CTunc fymon juffit perimi cuJ
t. mac. ingens maufoleum patri fuo fratribufq; fepulturam fabricas ex albo & polito lapide coftruxit opus >us fimonoffafe
ea.ij. mirabile confpicuumq 5 faciens cuius Sc portam vndiq; columnis fubftentantibus ex vno lapide vifu peliuitin patria
mirabilem ftatuitdnfuper SC  piramidas feptem paretibus. vel vnicuiq; germanorum fingulas fuppo iua, &c, ' J

r.mac. fuit magnitudine vel decorelucentes que hadenus feruantur. De fepultura quidem ionathf & de Sepulchrum Sy
ea.i j. edificatione monumentorum hoc ftudium lymonis agnouimus-CDefundus eftveroionathas pri# mo fecit patri SC
cipatum facerdotij agens poftg annos quatuor gentem continuit iudeorum. Et de labore quidem fratribus fuis mi
C mortis eius in mutuis documentis publicifq; monimenris primi anni fymonis benefadoris 8ciudeo rabile.&c.
rum principis feriptumeft. (CItaq; iudei fceliciter aduerfarios fuperauerunt vicinos eum fymonga# Vidoria iudeo#
žaram ciuitatem vel ioppen vel iamniam deuaftaret arcemq; hierofolymorum deponeret, ne foret rum contra vici#
inimicisrefugiumvndepercurrcnteseoslederepoffent.Quodeumfeciffetioptimum&vtileputa# nos.
uit etiam montem fuper quem arx conftituta erat deftruere.Q_uo multitudo cundiq; ingreffi mon# Symo arcem 8C
tem deftruebant gi nec die nec node ceffantespetres annos depofueruntad folumcampumq; pla montem hieru#
niflimum feceruntita vteminentius templum excelleret arce vel monte depofitis.f£Poft captiuita# falem deftruxst
tem demetri/ eaq; temporibus fymonis gefta funtihunc continerit modum. tribus annis, *

f[Perfidus Triphon Anthiocho dolofe occifoa% diadema fibi impofuit cui populi confenfe#
runtdeceptiipfumquoq ? *cumextraneosporiusdiligeret q fuosmilites deferentesad cleopatram

q.f.

£lbeMcM!-3ofept)ftat)ef

piftoiM

Perfidustripho
dolofe athiocho
occifo afi£ dya#
demafibiimpo
fuit quandoco#
fenferuntpopu#
liabeodecepti.

demetrij vxorem receiferunt.Qu§ anthiochum qui fother didus eft demetrij fratremf licetinbiblia
dica tur.filiusjad fuas nuptias SC  imperium vocat. Qu ftri phonemf auxilio a fymonc impetrato;! bel
lo vintit.Sed fymoni ingratus ad iudef deprf dationem Ceudebeu mittit q«em animofus Symon li
cet fenex cum filijs fuis deuicit.Occifo autem dolofe in couiuio Symone/ptolomeus .eius genet vxo
rc SC  duobus filijs captiuis.lohannem tertium qui hyrcanus appellatus eftjoccidiiufiitfed mortis pe
riculaeuadens facerdotif prindpatum obtinuit. Capitulum decimum.

Oft captiuitatem demetrij  nonmuItopoftalexandri filium anthiochum quitheocos
1 nominatur triphon interemit tutor eius quarto imperij eius anno: amicos autem Sc  fa#

miliares fuos ad milites tranfmifit 8C  multas dare pollicetur pecuniasifi eum regem or
dinarent.Nam demetrium a’parthis captum nudabat teneri:fratrem vero eius anthio

_^3 chum fi principatum obtineret:multa peiGma eis fadurum efle dicebat: dum proditio

nem eorum vlcifceretur.Q,ui cum fperaffent affluentia pecuniarum fub regno triphonis frunprinci#
pem eum conftituunt. <£Triphon autem vtregni infigniafufcepit continuo nequitiam fuam pate#
fecitSC  innotuitomnibus quia priuatus humiliter multitudini obfequebatur:non hoc volutate bo
na.fed impoflibilitate faciebat,Poftq vero regnum adeptus eft. exuens fe fimulatione vertis triphon
apparuit:cepitq; potius extraneos q clientes diligere. Pro qua re exerdtus recedens ab eo ad cleo#
Tl at aanthi P atram  demetrij' vxorem fe contu!it:qug tune in feleutia cum filijs erat conclufa. CEErrante verofra
I °P , r  j - tre demetrij' anthiocho qui fother dicebaturnullaq; ciuitate eum admittente triphonis timore: mit#
ocnum mr j ^ c | CO p 3tra ac j f uas eum  nuptias.SC ad imperium inuitans.Q,uem ad hoc inuitauit fuadetibus ami
^'ftadf c,s '^ timore  volentibus triphoni ciuitatem feleutiam aperire. <£Cutmtraftetfe!eutiam anthiochus
rti ius e sc  fortitudo eius per fingulos dies excrefceret exijt contra triphonempugnaturus,Quem vincensia

as ni 'P 1 s  J 1  fuperiori fyria reppulit ad phenicem.&in dota caftello munito coclufum obfidebat. Mittit etiam ad
A*^l locl  usfo# f 7 monem priHcipcmfacerdotumiudeorumlegatosproamicitijsvelauxilifs.Quicumlibenterpe#
. n 1  uia Iofe# dtionem fufcepiffet.peeunias multas cum alimcntis militaribus doram obfidentibus large prfbuit.
‘J e * dicitur fra# vt ant h ,oc h um  inter neceffarios pauco tempore pateretur.Nam triphon dum a caftello dora ad a#
te demctrii ibi P am * am  fugeret.captus in ea in conclufioneperemptus efttertforegnifuianno.CSedanthiochus
blhdiciturfilius auanc ’ a  vel prSuitate fua fymonis obliuionem vna cum miniftratis pecunijs8c alimentisconcepit
contra Tri oho # m ditares cuidam cendebeo amico tradens ad depredationem iude? captiuitatemq; fymo#

nem bellum fa # ms m ^ lt *^ c d mm fymon audifletanthiochi prfuaricationem licet fenex effettamen eo q> nichil ab
ciensausilium a ant ^*° c ^ 0  iuftum fieri videbat concitatus ad audaciam fuper §tatem fuam iuuenilem fortitudinem
ivmoe im oetrat accs P ,t:  & difpofuit quidem filios cum bellicofiftima parte militum .ipfe vero per aliam partem cum
’  " reliquis viribus perrexitad belIum:multofq; in vallibus montium ad infidias locabat:nuIlufq; cona#

tus eius euailt fed omnium hoftium vinces exercitum in pacereliqua vitam agebat.Nam Sc  ipfe cu
fVeifo dolofe fi roman ‘ s  d c  auxilijs compofuerat.fTIgitur annis odo prindpatum facerdotij iudeorum regens mo#
c 1  . corm - 1  ritur in conuiuio per infidias ptolomei generi:qui vxorem eius cum duobus filijs capiens SC  vindos
a gen^ro fuo ^ a ^ ens certos  amicos mifit vt iohannem tertium qui SC  hyrcanus vocabatur interficerent. Quod ca
ntolomeovxore ^ cn{ ' 1 ^ et  muenis euafit peticulum Sc  ad duitatem feftinauit:confidens de populo propter patris fui
n- en  duobus fi# beneficia ptolomeiq odium. Properantem vero per aliam portam ptolomeum intrare populus ei
raotiuisloha P uI ‘ t:nam iam  hyrcanum receperat.

nes tertiusdhir CSEQ.VENTIA NON INVENlVNTVR.Inbibliaquiahicbibliafinemfadt

canus didus eft hiftori? machabeorum.fecundus enim liber non.eft hiftorifprofecutio fed profecutp

mortis pericula recapitulationecde fequentibus aliquid inuemtur in biblia*.

euadensducatu CHyrcanus fymonis filius iudeorum dux pro patre bellum contra ptolomeum mouens amore

Scc^pit poft pa# matr ' s  ^ fratrum captiuorum quos fuper murum obcefff ciuitatis prfeipitare minabatur aliqual u
trem^eiedo pto ter v '^ us  °hfidionis impetum per annum protradauit vnde apud iudeos per feptem annos feria#
jomeo. F tus  ob^aatus ficut in diebus.ptolomeus vero hyrcani matre SC  fratribus occifis ad zenonem tyran#
num fugit in philaddphiam. Anthiocho contra iudeam anno primo hyrcani bellum mouente obfef
fus hyrcanus in ciuitate adueniente tabernaculorum fefto feptem dierum indudas pro fefto petens
ab Anthiocho obtinuit cum faertfirio magnificentiflimo quod anthiochus ipfe per legatos miferat
vnde Anthiochus hic pius ficut epiphanes faerilegus didus cft a iudeis.Hic enim ad pietatem fle
xus patriamconuerfationem fub pado reftituit Sc  obfidionem a ciuitate amonit. hyrcanus em aper
to dauid fepulehro qui inter reges fiiit ditiflimus tria pecuniarum milia talenta protulit/e quibus 81
pacem cum Anthiocho fecit Sc  primus iudeorum aluit peregrinos.Et contra parthos anthiocho dc
dit auxilia.demetrius autem anthiochi frater ipfo mortuo fucceffitin regno folutus a carcere*

Capitulum vnderimum.

0

»•raje

ca.ij,

E

t.raat,

cajy.

I.Bft

».mac,
ai 6.

i.mac
a 14
8W
t.raac.
ca.it.

itmcDabcoium. Btanttcitrttatibuti 3fo.t)tjrtt.

š ine ptolomeus adaliquod caftellunoie dagon difceffit.Accipiens aute paternum princi#, Hytcanus fmic
ipatum hyrcanus detihoftijs pacauit;&itacotra ptolomeimilitia produxitexercitu.Etcu nis fihus iudeo#
13  1 ad locum petuemffet.in alijs oibus hofte circunuenies prgualebativincebatur tamen ma# rum dux pro pa
f^f tris 8C fratru amore,quos fupermuru ptolomcus trahes m cofpečtu eiustorquebat.8£prg trebellumcotra
cipitare minabatur.fi non ab obfidione difcederet. Hyrcanus aute cum remitteret de ofriidionis in# ptolomeum mo
duftrfa tantum chariffimis putabat offerre fubfidiaine du male paterentur eius crudelitati reputare uens amore ma
tur.Mater aute protendens manus petebat/ne propter eos differret £ed multo magis impetu caftellu tris SC  fratrum >
inuaderet inimicoq; fug poteftati fuba&o pro cariflimorum tormentis redderet retributionem: fibi quos fuper mu#
quoq5eftimans hoceffevtiliffirnum fi per mortem fuam hoftes atrcdus deperirent,Hyrcanuergo rum ciuitatis ob
petitionibus matris incenfum caftellum capiendi furor tenebat. rurfufq; cumq; vidiffet matrem cedi feffg ptolomeus
vel diffipari foluebatur:& proingeftis matri tormentis impetum deponebatobfidionis:taliq;necef pcipitare mina#
fitate obfidendi protra&us annijm expleuit:in quo femper iudei vacant.Nam per feptern hunc ob baturaliqualiter
feruantficutin femetipfis diebus.Quapropter ptolomeus a bello folutus occidit matrem 8C fratres vidhis obfidiois
hyrcani. & fugit ad zenonem qui cothilas appellabatur in philadelphia tyranidem exercentem. An# impetum per an
thiochus autem infeftus fymoni de interitu fui exercitus contra iudeam acceffit quarto anno fui im num ,ptra&auit
perij'pr/mo vero hyrcani olimpiadecentefirna fecunda.Cumq; deuaftaffet prouindamhyreanum Anthiochusco#
in dukate  conclufit: quem feptern adebus circundedit.Nihil tame penitus proficiebat propter mu tra iudeam bel#
rorum munimina SC  propter obfefforum virtutem necnon SC  a quarura inopiam. Quapropter ficcita lu facit anno hie
te domabatur.In parte veroplaniffima turres ftatuitcelfiores muro centum tres.te&a vnaquaq; ha cani primo,
bente.Super quas militares ordines difpofuit. mu!tofq; labores quotidie congreffus inferebat. Fof#
famq; latami altiffimam conftruens/muros ciuitatis depofuit.Iudei vero multas incurfiones contra
moliebantur:8£ fiquidem incautos aduerfarios inueniffent peflime eos conterebat.fi vero eos prefen
fiffe cognofcerent/innocui redibant. Vt vero noxiammuItitudinem intraciuitatem hyrcanus atten#
ditconfumendis citius neceffarijs nichilq; populo proddle confpexit inutilempartemeiusfecer#
nens foras ciuitatem emifit.qug vero bellicofa SC  fortis hanc tantum tenuit. Anthiochus autem pro#
iedos egredi vetabat.Q_uidum inter muros errarent feuiffimis tormentis miferabiliterexalabant, Hyrcanusadue
Cum vero fefti dies tabernaculorum veniffentmiferati eos denuo intraciuitatem receperunt. Hyr# niente taberna#
B canus autem ad anthiochum Iegatos direxit:petes inducias feptern diebus propter feftiuitatem dei cu ^ orU ^
q; fupplicationem.Qui cum audiffetirefpondit legatis.Immolate.Necnon etiam facrificium magni anthiochofcpte
ficentifiimum deftinauittaurum cornibus inauratis 8 C  pocula plena omnibus aromatibus aureavel dierum iducias
argentea.Quod facrificium fufceperunt addudum qui ante portas ftabant Sc  ad templum addu# pro refto petit&
xerunt.CAnthiochus autem ifte in exitu melius anthiocho epiphane paruit alias claruit.Nam ille °btinuit cum fa
capiensciuitatemporcosfuper aramimmolauerat Sc  iuscarnium per totum templum fparferat: cr '^ c jP ma g n '‘E
etiam leges iudeorum patemamq; religionem confuderat propterquf ges rebellauit:& mitiime re centiffimo.
confiliari pada eft. Hunc vero anthiochum propter pietatem religionis omnes pium vocauerunt.

Laudanfq; eius modeftiam hyrcanus SC  animaduertens ftudium ipfius erga deum:petiuit eum vt Anthiochus ad
patfiameisconuerfationemreftitueret.Ouicumrefutaffetpeffimum confilium fuadentium gen# pietatemnexus
tem capilegibus diffonantem adomnem pietatem flexus legatisrefpondit fitraderet armapartem ‘ u ^ eis  patnaco
q; tributorum ioppg aliarumq; duitatum drča  iudeam exiftentem foluerent & cuftodiam in dukate  uerlationemliib
fufciperent.confirmanspadum/finiret bellum. Iudei vero omniaperferrepretercuftodiamconfen# p2CToreftituit8g
tiebant quam non propter aliud nifi pro diffimili conuerfatione recufabant.Pro cuftodia tamen ob obfidionem a ca
fides dare profitebantur Sc  talenta argenti quingenta ex quibus ftatim trecenta cum obfidibus obtu ^. tate amomt * *
lerunt:& inter quos etat Sc  frater hyrcani.Que cu fufcepiffet rex anthiochus Sc  coronam ciuitatis de Hyrčanus aper#
pofuit:&obfidionem foluens difceffit.|£Hyrcanusverofepulchrum dauidaperies quimulto ditior P a ufd fepul#
quondamregibusfuittriamiliatalentapecuniarum exindeprotulit:exquibusprimusiudeorum ce ™ r0  9 u i, inter
C pit peregrinos alere.Compoiuit etiam cum anthiocho amicitias:fuicip/enfq; intra ciuitatem muuifi'# 8 es  ditiffimusfu
center abundeq; milmbus omnia neceffaria miniftrabat,(T Cumq; anthiochus exercitum cotra par l£ tria m *“ a ta e ^
thos duceret cum eo hyrcarnus egrefius eft.De his teftis eft nobis nicholaus damafcenus, fic in hy# £a  P rotu !l:ex
ftoria dicens.Tropheum autem fiftens anthiochus iuxta licum fluuiumvbi vicerat indatimpartho busgi pacem cu
rum ducem vbi duobus diebus remoratus eft petente hyrcano iudeo propter aliam patriam iudeo ant ‘ : ; 0C1 ° *? CI£
rum eelcbrationemjin qua non erat legitrimum eos proficifd.Et h?c quidem non eft mentittis.Nam &  P I,mus ludeo
quinquagefima feftiuitas poft fabbatum inftituit:in qua minimelicet nobis vel in fabbatis vel in fe P cre E rinos

fto die viam confrcere.CTuncenim anthiocus cum arface parthorum rege cofligens & multu per#
dens exercitum interijt.In regno aute fyrie frater eius demetrius fuccedit. arfaceeu a captiuitate fol#
uente eo tepore quo anthiochus parthorum terram ingreffus eft ficut prius demoftratum eft.

X(bewit!3ofepl)f fotiet

t)l(!oua

CHyrcanus mortuo anthiocho firie ciuitates inuadit 8£ capitr vi&oriaq; habita cotra chutheos)
templu eorfi in monte Garizim diruit.vincit quoq; idumeos & ad iudaifmu conuertithic etiam ami D
citias cu romanisrenouauit ad etim fenatus fcripto tranfmiffo] Demetrio aute contra hyrcanum bel«
lum moucnte.Syri eius maliciam abhorrentes ptolomeu fiftonem de feleuci genere petut habere re
gem.Q,ui demetrium fuperat 8i  fugientem vxor eius cleopatra recufat recipere. Capitulum.xif.

" === ^- IrcanusVero anthiochi morte/ognita ftatim; ad fyri? ciuitates expeditionem parauit at#

' bitt atus imparatas eas 8C  defertas pugnatoribus defenfotibusq; inuenire:quod etiam eue
c  nit.Nam midaba alias medabam cum exercitus eius multum laboraffet fexto mefe capit:
poft etiam famogam vel illas qu? vicing fuerunt necnon etiam fichimam ac gatizim gen#

Hyrcanus poft
anthiochi mor«

tem fyrif črnita« cu tiicoru qu? templum edificatu ad fimilitudinem hierofolymitani poflidebat quod alexan,

tes beilo rnuadit - manc jato fanaballach dux codiditproptermanaffen fuu generu fratrem iaddi principis facerdo,

tum ficut fuperius intimauimus.Contigit vero templum hoc dirui Poft annos ducentos. <£Hytca«

renouauit.
Scriptumfena«
tusadhyrcanu.

Bi  capit.

Vidoria hyrca« nus autcm  čmitatem  idumee abora cum mariffam cundofq; cu domuiffet idumeos permifit eis  pro
nicontratdume u i naam f ia bj tare fj C fr wnc id er antur:Iegibufq;iudaicisvterentur.Q,uideiideriopatri?terr?tircunci
os ad mdailmu g onem  & aliam conuerfationem iudeorum pertulerunt ideoqjexillotemporeceperuntefleiudei.
conuertit. ^ ^  Qu 0 fa&o hyrcanus ptinceps facerdotum focietatem romanorum cupiens legationem ad ipfos

Hyrcanus curo direxit.Cumq; fenatus feripta eius fufcepilleticompofuitamicitias hoc modo.Fanius marci filius co
^f!fwJ at,aS  M fenatum omnem odauo ydus februarij' in campum iuffit conuenire prefente ludo manlio lucif
mentinini filio 8i  gaio fempronio falern? filio propter quod legati iudeorum petiuerunt fymonfilius
dofithei 8c  appolonius alexandri & diodorus iafonis viri oprimi a popuio deftinati de fodetate vel ®
auxilifs exhibedis quam cum romanis de publicis rebus habuerunt: vt ioppe Bi  portus Bi  zoram vel
fontes 8C ciuitates infuper & vili? quas anthiochus pugnans contra fenatufconfultum tenuit reftitu#
antur & quatenus nec regij  milites per terram eorum cum fubie&i fint trafeant. vt etiam illa que pet
ar.thiochum gefta funt contra fenatufconfultum ceffent. & vt legatos mittant quatenus recipiantut
qu? ab anthiocho oblata funt & prouinciam eftiment vaftatam: vtq; eis ad reges & populos libetos
litter? darentur quatenus ad propriam domum illefi reuerteretur.PIacuit igitur auxilia 8i  amicifcias
cum hominibus boriš a bono popuio velamico tranfmiffis effe renouadas.C!De rebus autem abla
, . tis-.refponderunt confulares.Cum a fuis negoci/s fenatus vacauerit feftinabitur in pofterum nullam

Dcmetrioaduer in eos  j m *q U jtatem abaliquo fieridecernentes dare confulem fannium publ/cas pecunias expenden
ius hyrcanu ex« ^ as cum ac j p 3tr j am r cmearent. Et fannius quidem legatos iudeoru j remittit pecunias eis publ/cas
ercitum coiuge# p r gq ans  & fenatufconfultum per quod debuiffent cum tutela ad fuam redire patriam .In hisquidem
te lin eius man« p t j ncC p S  f ac erdotum hyrcanuserat.<EI ntetea  rex demetrius cum exerdtuaduerfushyrcanum col#
ciam abnorren« yg CtCt nec  j;g m p US ei - nec occafio data eft cum milites Bi  fyri maliciam eius abhorrerenfi&perlcga#
tes peiuntp o o t j onem  p e t erent  ptolomeum fifconem cognominatum:quatenusdegenere feleuci tranfmittereteis
meum nitonem aedpere prindpatum.Ptolomcus autem cum alexandro zebenaexercitum mifitipugna F

de genere eieu comm! (f a demetriusfuperatur.Quidumfugeretad cleopatramfuam vxoremin ptolomaidem:

ci regem. a g ea non  fufceptus tyrum recedens tentus multaq; paflus ab inimicis interift.

C AIexander rex(eompofitis cum hyrcano amicitijsjab anthiocho demetrif filio occiditur. Q,ui
anthiochus cum fratre anthiocho ciziceno bellum habens hircanum in pace reliquit.Qui q plurimis
acquifitis diuitijs contra famariam memormalorum contra marifleos iudeorum auxiliatores bellfi
producens obfidet ciuitatem pr?pofitis filifs fuis ariftobologt antigonofamaritis itaqj farne cogente
anthtochum cizicenum adiutorem vocant qu? vincens ariftobolus fugauit & fecundo vocatus mul
ias militibus perditis iudaicojbello calimandro/ 8i  epicrati commiffus receffit.Et occifo callimandro
epicrates pecuniam fedučtus citopolim cumvicinis locis prodidit iudeis.hircanus quoq; tune totam
deftruxit famariam cui diuina de filiorum fuorum contra anthiochum fada eft viftoria.Capitu.xii|'»
Eexander autem regnum accipiens Bi  amicitia cum hyrcano principe facerdotum com«
ponensiinteriedo tamentempore expugnatusab anthiocho filio demetrijcrifpi noie
occiditur.CCumq; anthiochus regnum firi? tenuiffeticontra iudeam exercitum delfin*
pofitis amicitijs re timuit.Audiens vero germanum fuum Bi ipfum nomine athiochum ex eadem matre progenitum
occiditur ab ar# multas vires contra fe a cizico congregaffe eum intra prouinciam ftatuit expedare quatenus obuius
thiocho filio de incurfionibus Fratris anthiochi refifteret qui cificenus dicebatur quod in illa ciuitate nutritus effet.
metrif, Filius autem anthiochi fuerat qui fother nuneupatur & vitam bello petchico terminarat.Hic etiam

Duorum fratru? frater fuerat demetrij' crifpi partis. CContigitvero ambos firatres vnam vxorem cleopatram duxiffe
cleopatra vxor. quemadmodum Bi  alibi retulimus. ffCizicenus autem anthiochus ad fyriam perueniens. diu cum
fratre bella comifit.Iterum hyrcanus omni tepore illo pace fruebatur Nam & poft athiochi mortem

Alexaderrexcu

cumhyrcanoc5

mac8abee?mn. ©eattffQttitarilM$ fa.ttrUL

. a macedombus deftitit:dum nca; vt amicus vel fubiedus aliquid eis prgbuiffet. Cuius res abunde Hyrcanus čoha
A  creuerunt temporibus alexandri zebennei:& mkgis tune quando hi fratres cotra fe pugnabat CNa famaria memer
dum bello occupati fuiffent: hyrcanus iudeam cum licentia poffidebat multamq; pecuniarum furn malorumeontra
mam collegit:ambofq;inter fe dimicantes contemnes expeditionem contra ciuitatem famariam val mariffenos iude
de munitam produxit.De qua fuo loco referam quahter ab herode fit condita & fabafta nominata. orum auxiliato#
CAccedens igitur ad eam ftudiofe obfidebat memor maloram qug famaritf contra mariffenos co# res bellum pro#
lonos SC  auxiliatores iudeorum commiferunt obedientes fyrorum regibus. Cum ergo menia tircun ducit SC  obfidet
dediffet vndiq; duplici muro cinda ftadijs odoginta / fihos i uos abfidioni prgpofuit antigonum SC  prfpofiris filifs •
ariftobo!umf[Q.uibus imminentibus.in tanta neceffitate famis famarite inciderunt vtetiam illicita fuis Ariftobolo
tangerent:& vocarent adiutorem anthiochum eizicenum.Qui ftatim veniens ad defenfionem vin# SL  Antigono,
citur ab ariftobolo fugatufq; a fratribus vfq? ad fcitopololim currens euafit periculum. Hi rurfus ad Samaritgf famg
famaritatas reuerfi concludunt eos intra murum vt fecundo neceffitatis famaritg adiutorem vocaret cogente) anthio
anthiochum.Qui dum a ptolomeo Iatyro fex milia viros periffet quos ptolomeusinuita matre dire chfi cizice nu vp
xit.Nam needum a prmcipatu eum expulerat primum prgdatorio modo inuadit hyrcani prouincia cat cotraiudeos
cumegyprii'snon audens apertepugnam committere.Nam vires fuas fciebatimpares.Sed fperans adiutore quevi#
populatione terrg cogente hyrcanum a famatig obfidione recedere.Cumq;multos milites perderet cit  ariftobolusSC
infidifs cireumuentus difceffit a tripolim callimandro SC  epicrati bellum iudaicum committens.Cal# fugauit. ?
limander vero aduerfarijs fugam fimulantibus SC  poft reuerfis ftatim confumitur.Epricrates autem Anthiochus m?
manifefte pecunijs fedudusfcitopolimcum vicinis locis prodiditiudeis.Samarie vero obfidionem tis militibus per
ioluerenon potuit.Igiturhyrcanus fub anni concluftone capiens ciuitatem: noncontcntus eft. fed ditts receffit iu#
totam deleuit famariam .Nam fic eam euertit.vt vallum magis q ciuitatem fuiffeilli iudicarent.<[ Mi daico bello calli
rabile tamen aliquid de principe facerdotum hyrcano dicitur quemadmodum ei deus locutuseft. mandro/ Sc  Epi
Nam fuerunt ii!o die quo fili j eius cum ciziceno confiixerant dum ipfe in templo folus facerdos ado crati comnuffa.
leret thura:audiffe quod filij eius vincerent anthiochum. Q.ui cum a templo proceffiffet:hoc omni Occifocalliman
populo mamfeftu m fecit.Quod ita conftat eueniffe. dro epicrates fe

ffPace iudeis vbiq; fruentibus cleopatra fgipti regina contra ptolomeum latyrum filium fuum dudus pecunijs
bellum mouens chelchiam SC  ananiam iudeos exerdtus duces ordinauit. Et tuc empta parifeorum fcitopolim cu vi
B  contra hyrcani profperitatem inuidiafeditio interifaduceos Si  phatifeos oritur.Hyrcano partem fa# cinislocisgdidif
duceorum fouente vnde ei a multitudine lummu odiu & fihjs fuis concitatu eft.Tunc enim diuites :

faduceos gepauperes pharifeos fequgbatur.Hyrcanus quoq; cuius laus eterna manet quia facerdo#
tu pricepsipopuli dux/8c propheta moritur.poftčj ppl’m.xxj.annis rexit qutq; reliques filios.Ca.xiii j.

Ircanus quide in hi* degebat.Per ide vero tepus no folu hierofolymoru iudei fed SC  prom#

||g mak  Jciales SC  a!exandria habitantes SC  ggyptu SC  cypru:fceliciteragebat.<ENacleopatra regina Cleopatra regi>
| |||f Jjcotra film ptolomeu latyru feditione moues ordinauit duces chelchiam SC  ananiam filios na  ggy  pt/ C o tra
jhjMcš\ onie:que  fuperius retulimus edificaffe in terra heliopolitanateplu ad firnihtudinefaerarij ptofomeumlaty
hierofolymoru.CIeopatratamecumtradidiffethis exerdtu finefentetiaeorunihil tradabat: ficut rum filium bellfi
teftatus eft ftrabo capadox ita dices.Na plures SC  qui cueo defcedemt:8£ quos poftea cleopatra mit moues duces o?
tebat in cypru:ftatim ad ptolomeu trafibat.Solivero iudei qui onig dfcebatur apud cleopatra perma dinauitchelchi#
fereregina.-propter chelchia SL  propter anania.Hec ftrabon differuit.^THyrcano aute inuidia mouit am Si  ananiam
apud iudeos fcelicitasimagisaute pharifeos.Namaleeu pati volebat.vtfi quid cotra rege & pricipe iudeos.
facerdotu dixiffent:facile crederetur.Difcipulus tame eorn SC  hyrcanus fuerat:&minus ab eis dilige* Eleazarus fediV
batur.Sed cum eos ad conuiuiu vocaret SC  amicabiliter pafceretnimifq; deledari vidiffet dicere ce# riofus hyrcanu;
pit.Scitis me velle oia iufteagere per que deo Si  vobis placeam.Rogo aute fi quid peccanteviden'# monet facerdoo
tis 8i  a reda via deuiantem;reuocate atq; corrigite. Q.ui dum ei teftimoniu preberem omni virtute tium deponere.
ornatum letatus eft.Tuc vnus ex accumbetibus eleazarus noie mahuolus SC  feditionibus gaudens. Ionathas fadu #
c  quoniam iuftu inquitdixifti te velle veritatem cognofcere:fi vis iuftus effe depone principatum fa# C eus hireano a#
cerdorij:& tantu fufficiat tibi populi regere magiftratum,Hyrcano vero caufam confulente quapro# micus eleazaruj
pter deponeret principatum quonia inquit audiuimusa fenioribuscaptiuamfuiffematrem tua fub blafphem/g ac<*
anthiochoepiphanequodfalfumfuerat.Contraquemirritatushyrcanus/oefq;pharifeivaldeindi cufat.
gnabantur. C Tuc ionathas quida de faduceoru herefi quf cotraria pharifeis confiftit hireano ami
cus dicebat fcientibus omnibus pharifeis eleazarum blafphemiam feciffe:& hoc manifeftum illi pof#
fefieri:fi'requireret illosqua dignuseffetpenaproverboruqualifatemuldari. ®Xumqhyrcanus '
pharifeos interrogaffet qua iudicarent eum pena meritum non enim čredo inquit cum veftra fente
tia fedam iniuriam: tune illi  cum eum honorate v ellent dicebant ad menfuram pene plagas Sc  vin#
cula fufficere.Nam non videbatur digna contumelia qua potuiffetmorte muldari. Et quia molefti

q<»b

[

EOftM«if-3ofepUffa&e<

btftoila

Seditioiterfadu funtnaturaiiter ad tormenta pharifei.valde contriftabatur.Vnde putabatillorum fententiammale#
ceos SC  pharife# di&iones eleazarum fibi fecifte.$Elncxta to r veto ir$  iue ionatas flexft eum reli&is pharifeisad fadu D
oshitcano fadu ceorum partem tranfirevt SC  leges ab eis populo difpofitas fo!ueret:cuftodefq;earumpuniret. Vn#
ceoru parte fo * de fummu ei vel fih'fs odium a multitudine condtatum eft. Sed de his quidem iterum differemus.
uente vnde eia <!] Nune autem volo demonftrare quas leges populo patrum fucceffione tradidiilent pharifeh qu$
multitudie odiu npn funt inter mofaycas leges confcriptg,Ideoq; faduceorum gens has expulit dicens illas teneri de
concitatum eft. bete leges qug cofcripte funt illas vero que a patribus tradit^no fuiflentminimecuftodiri. Etdehis
Delegibuspha# multa qufftio velaltercationes maxime fiebat 8C faduceos copiofi veldiuites fequebatur.populates
rifeorum que in vero no eis obfequcbatur fed pharifeos vnanimiter adiuuabat. De his tame duabus berefibus atq;
ter mofaycas le efienoruun fecudo volumine iudaic§ hiftork differuimus.Hyrcanus aute poft feditione fedata foe#
ges no feributur liciter vixit 8i  principatu optime rexit annis viginti SC  vno:defunftufqjreliquit filios quiq;.Qui ma#
Diuites faduce# ximehistribus rebusdignusadeo iudicatuseft.magiftratupopuliiprindpatufacerdotij&predica#
os paupes pha# tione prophetig Nam deus eum eo erat SC  futuroru prefentiam ei donauit.Ita enim eognofcebat SC
rifeos fequebaf. pr§dicabat:vtetiam de duobus filifs pr^dicaret quod rerum domini non diutius permaneret.Quo#
Mortuus hyrca ruminterituopereprfdueftnartare: quatenusfentiamus quantu indignifcelicitatepartisfuiffent.
nusreliquit qui f[Ariftobolushyrcai:i filiusf"patre mortuo primus poft captiuitatem dyadema fibi impofuit8C

q; filias. fratremfuum Anthioenismftatribus alifseummatreinvsneulisconftridis fimili dignitateornauit.

Latis hyrcani in Quo accufato a maliuolis pr^ceptum dedit rex vt ad eum eum armis venientes cuftodes oecideret.
tribus quiafacer Mandauitq; Antigono vt fine armis veniret.Qui regina contrariummandantedolofe interfečhis
dosdux populi eft.Quod iuda effeus propheta prfdixerat vnde SC  Ariftobolus diuinapunitusvltione miferabili# ®
8C  propheta. ter imerift.Poftq itureosiudeis fubegit. Capitulum quintumdecimum.

Ariftobolus hyr . ^g^sm^ ^jiEfundo enim patre maior ariftobolus magiftratum ad regiam dignitatem tranfferre
cani filius patre |^^^^^^y!decreuit:primufq; fibi diadema impofuit poft quadraginta Sc  oftoginta SC  vnum an
mortuo primus nos SC  tres mefes.ex quo de captiuitate babilonia populus liberatus ad propria reme

dyadema poft jpr^o^s^ auit.Amans aute fratrem fuum fecundum antigonumfimili dignitateeum ordina#
captiuitatem fi# uit. Aiios verovinculis tenebat aftriftos.Inclufit etiam matrem de magiftraru alterca

bi ! ipofuit & fra# tem.Nam illam hyrcanus dominam effe re!iquerat.Qui ad tantam crudelitatem per

trem fuum. duftuseft:vt vinculis eam penuriag; confumeret.lElnfuper addidit matrietiaantigenu quem ama

Antigonum cuj r e videbatur Si  communis regni habere confortem accufationibus alienatus ab eo. Q.uibus primu
matre alifs in vi quideni non credebat aliqua amore non admittens:aliqua vero per inuidia arditratus difta.f[Sed
culis conftriftis cum  antigonus clarus ab expeditione rediffettempore quo feftiuitatem tabernaculorum de o cele#
fimili dignitate brarent contingit enim ariftobolum teneri quidem morbo.Tum antigonus agens dies feftos ad te#
ornauit. plu afcendit valde fplendidiflime ornatus cu fuis arina t is &’niultum pro falute fratris orauit.CMali

Accufatus atigo li0 ]i v  ero cupientes eoru feparare cocordiamioccafione fe cepifle popam antigoni putauerut: SC  vi#
nusAriftobolus ftoriam eius cora rege pompamq; maliuole dilatabant.quomodo in celebratione tabernaculoru fub F
alieatus e ab illo lim^sapparuit.vt non h ec a priuato fieri viderentur.fed regie munificentie oftentatio crederetur en
Inuidi antigonu q ;  eum multitudine militum venturum ad fratris interitum nunciabant. ČAriftobolus autem cum
fratri accufant. his accufationibus credidifletinuitustimens ne in fratris fufpitionemincideretfimuIq;fuam cufto#
Preceptum ari # diam curans difpofuit cuftodes corporis fui in fubterraneo vel tenebrofo loco. lacebatautem ipfe
ftoboli ad Anti# j n  turre qug antoniana dicebatur Sc  precepit vt inertnem occiderent nul!um:fratrem autem antigo#
gonu vt fine ar# num fi armatusintraretinterfi'cerent.Mandauitq; antigonoivtfinearmis veniret,Regina vero cum
mis veniret ad mfidiatoribus antigoni perfuafitmadata portanti contraria dicereifrater tuus inquit audiens coftru
quem regina co x iffe te arma ornatumq; bellieum petit vt ingrediaris cum armis: quatenus videat eorum fa&uram.
ttariu mandauit fl£Quo nuncio antigonus nihil arbitratus dolofum fed confidens de fratris affeftu: ficut erat arma
Interitus dolo # tris ad ariftobolum ingreditur vt armorum demonftraret ornatum.Cumq; ad turrem quf fttationis
fus Antigoni, dicitur perueniffet /ab eis qui in tenebrofo locofuerant collocati profternitur. fECuius mors often#

Nihil inuidiava dit nihil inuidia nihil accufatione validius neq; aliud magis fecernit fidem feu naturalem familiarita
hdius .&c. tem q ifte paffiones.CL Ammirari poteft quilibet iudam efteum genere qui nungin his que predixft

Prophetia iude mentitus eft.Nam hk cum vidiffet antigonum per templum tranfire.clamauit fuis SC  notis: qu/gra#
cffci deproxima tia predicendi futura dodrinam eius obferuabnntMelius eft rnichi mori qfi mortem mentitus fuero
rnorte antigoni. antigoni.quem hodie video periturum in turre ftrationis. 0£Locus vero fttationis diftabat fecentis
Turris ftratiois. ftadifs vbi eum prfdixitinterfici'diefq; iam plurima pars tranfierat: vt etiam dubitare vaticinio vi#
Ariltobolidiui# deretur.Cumq; hecdixiffet triftifq; effetnunciatur ei Antigonum in fubterraneo effe defunftutn.
na punitio d fta Nam & ipfa turris ftrationis dicebatur eodem nomine:quo maritima nuneupatur cefarea.Igitur va
Serna nece. tem hoc perturbauit. C Ariftobolum autem fraterng necis penitencia fletufq; poffedit necno etiam

macfjateojttttt. Be&nftcittffatflbu# 5fd*tjt:jrilt'u

_ egritud,o mentem eius celeri dolorc pctfuafit SC  intollerabilem paffioncm corruptis vifceribus fufti*

A  nebatcopiamq; fanguinis euomebat,Quemdum pueraulicus portaretlapfuseftinlocoin quoma

cul? fanguinis antigoni adhucpermanebantvt arbirrordeiprouidentiadifponente.Q^uofačk>cla*J5WM* «• 7
mor videntium fufum fanguinem eleuatus eftidum exiftimarent puetum hoc fponre fecifle.CIamo > ' '

rem vero cum ariftobolus audiffet caufamq$ requififfet tacentibus amplius minabatundifcerevoles
clamorfs caufam.fHHomines enim fufpicantur mala in his qu? tacentur:8£femperefle pcioraputat/y er ba Ariftobo
CVt ergo cogenti&interiminanti veritatem aperuerunticonfunditur eius menspercuffa cofcientia )ls mi r cra bili'ter
fua:gemenfq; cum lachrimis ex alto peftore dixit,Nunquid latere deum potui in tam impijs SC  cru* m0f .' ent , s  anno
delibus faftis.vt non pro fcelere fratern? necis veloci penaconfumerervfq;quo improbu corpus pro rpm j r u ;

hibes anima ad vmbras fratris Sc  matris accedere.Cur non ea celeriter reddisded paulatim libo fan* & c  s

gume interemptiQ.ii? cudixiflet:moriturregni primoanno.Quietiamdičtuseftphilellinaliasphi Ariftobolusoui
lellen id eft amator grecoru.Multu vero patri? profuit.Nam fubegit Itureos.plurimag,- eoru prom* D hilellen diAu«
dam iudeis adiecit:&compulithabitates ineavt fi vellentin proumcia permanere circungderen* ji eo  J-V .
tur fecundn leges iudaicas-CErataute natur? valde modefte vel prudetis ingempficutteftimoniu d c5ddi  £ dt

preftatftrabonnoietimagenes alias rimagenisita diccns.Modeftus fuerat hic vir Ččnimium iudeis
vtiiis.Nam prouinda eis acquifiuit:& parte gentis Itureorum fibi circuncifionis vinculo coniunxit.

CSalom?f qu? a greris Alexandra dida eft)ariftoboli vxor ipfo mortuo mariti fratres folues la
neum qui akxander eft appellatus regem ordinauit hic enim in galilea enutritus SC  genitus patrem
hyrcanum nuq viderat vnum enim ex fratribusfTufcepto regnojinterfecit.Et exercitum contra pto
loma/dem ducens amicitias cum ptoiomeo fimulans eius auxilio zoilum fubegitPtolomeus quoq;

Alexandri cognita fraude fudeam cum exercitu inuadit Sc  iudeos maxiacrudelitate debellauitimul
tos enim occidi SC  laniari SC  in cacabos poni ad comedendum pr?cepit. Capitulum.xvj.

Efundo tamen ariftobolo falom? vxot eius qu? apud grecos alexandra noiatur foluens
§ fratres cius'quos ariftobolus tenebat vt predidu eftdamneum qui&alexander dicebatur Salom? qu? aie
regem ordinauit ?tatematore; qui nunq ad faciem patris venit,Caufa vero huius odi/ dl xa ndra difta c ft
citur fuiffe.Cum diligeretpriores fuos filios hyrcanus antigonum SC  ariftobolum SC  ei apparuiffet in Ariftobolt vxor
fomni s  dcus Sc  i nterrogaffet eum quis filiorum fucceiTor eius exifteret:deo demoftrante vultu iftius *Pf° mortuo  ^
® contriftatus quod omnium bonorum fuoturn hic heres exifteret. genitum in galilea nutriri dimifit. tr *^ us
gTDcusvetonequaqmentitusefthyrcano.Namq;reginampoftariftobolifinemiftefufcepit.Qui ne “Alexan
vnum efratribus fuisnitentem regnu pr?fumere interfecmalteru vero volentem innocenter viuere ^ cr  ^idus eftre
honorabilitertradabat.Isenimdu principatum fuum ficut SC videbaturvtile difpofuiffetexpeditio g em  ordinauit.
nem contra ptolomaidem egit:pugnaq; commiffa vidor in dukate hoftes cocludens obfidebat eos Alexarider exet
Nam ex ciuitatibus maritimis ptolomaisSC gaza fo!e vt fubijcerentur teftabantmecno etiamzoiii ty# c ' tum , c ? tra  P to
ranni ftatonis SC  dora.Sed philometor?anthiocho fratteq;eius anthiocho cizicenoinuicem decer^ ^ oma,( ^o duces.
tantibus fuafqs vires perdetibus nequaq ptolomait? iperabant ab illis auxilium.Q.uibus obfidione: ^°^ us  tvranni«
exhauftis zoilus qui turrem ftrationis doramq; tenebat agnem militare nutriens tyrannidem medi ^ em me ^| tatu f
tatus eft dum reges contra fe bellarent SC  paululum ptolomaitis fubueniebat: qiiia neeregestalem ptolomaitis fpe
familiaritatem circa eos habebant vt confiderentab eis mereri folatia, Vterq; enim tolerabat quod nutr icbat.
fepius atheletis contingit qui cum viribus diffiduntierubefcentes cedere ociovel requiei certamina
diffmmt.ClRdfftua ptolomaitis fpes erat in rege ?giptiorum ptoiomeo Iatyro,qui cum a matre de*
pulfus a regnoftitflet:cyptum habitabatJgitur mittentes ad eum ptolomait?!petebant auxilium ve*
nire quatenus amanibus alexandri periclitantes eriperet.Spem etiam nos minimam ei legati excita
uerunt dicentes fi tranfiret ad fyriam habere gazeos SC  zoilum infuper SC  fydonios SC  multos alios r> emct  ;■  orato
ptolomaitis fecumpugnantibus Quibusinritantibus:nauigarefeftinauit,t[Peridern tempusde* j/scofir 'moto*
metr’uscratoreloquentiffimusperfuafiteisfententiampermutare;meIius efledicensincertumiu* " *

C decrumiuftinereperieu!umquammanifeftamfufdpere feruitutem dum fe traderent domino.quo 1 1 ,S '

fado non prefens folum haberent bellumded multo maius ab ?gypto fperarent.Nam 8C  clcopatra:
nequaq pati filium vicinum exercitum aggregare dicebat.fed venturam cum maximo contra eum
exercitu qu? properabat ex cy pro filium eijcere:& cum ptolomeus nihil proficeret rurfus cyprum fu
geruntipfi vero nouiffimum haberent periculum.frPtolomeusveroquis pet viamcognouifletpto
lemaitarum voluntatem mutatam non minus tamen nauigauit.gč applicauit in ficcamina ibiq; vi* Ptolomeuscum
tes fuas depofuit. Omnis vero exercitus eius erat cum equitibus& peditibus triginta milia.Q.uos cu exercitu ad pto*
iuxta ptolomaidem produx!ffet Sc  applieuiffet valde cogitabat quoniam neq; legatos eius iufciperet Iomaidemvenil
neq; verba audirent.Sed cum veniffet ad eum zoilusSCgazei ac peterent fibi auxilium pr?beri quod
terraeorum a iudeis &alexandrodepopularentur:foluit obfidionem alexander ptolomei timore

reuerfufqs ad propriam tetram * C Deinceps bella difponebat latenter quidem contra cleopatra pto#
Ptolomeusf co# lomeum inuitans.-aperte vero amidtias fe cum eo componere fimulans.Et quatuor milia taletorum D
gnfta alexandri argenti fe darepromifit fizoilum tyrannum depelleret:terramq; eius iudeistraderet. Tune ergopto
fraude.) ptholo# lomeus alexandri amidtias fufcepit:#zoilum fubegit.CDeinceps cum audiret latenter ad cleopa#
maideobfeffa iu tram matrem eius mandaffe.foluit pada qug cum eo fecerat atq; fi'dem:g£ ad ptolomaidem quidem
deamcu exercu  accedensobfidebat.quodeumnonfufcepiffent.lbiq; relinquens ducem Sc  partem fuiexercitusvt
tu populaturus obfeffos cuftodirent;cum reliqua parte iudeam populaturus inuadit.Alexandervero cum ptolomei
inuadit. prfuaricationem audiffet congregauitprouincialium quinquaginta milium vt autem alif hyftoria#

Exercitus alexa rum feriptores dixerunt odoginta mi!ia*Cum ergo collegiffet exercitum:concurrit ptolomeo. Ptolo
dri contra ptolo meus itaq; fubito inuadens afocron ciuitatem galileg die fabbatorum viriliter cepit eam. Vnde de#
meum numerus cem milia corporum:# aliam multam prgdam abftulit.Cumq; temptaffet Sephorin ciuitatem pau#

& conftiduspto co diftantem fpacio:ciuitate capta multos amififcpoft autem cum alexandro bellaturus perrexit.cui
lomeus vincit. cumalexandrooccurriffetiuxta iordanemfluuiumin Iocoquiafaphon diciturnon longe a iorda#
nefluuio caftra fua difpofuit habens odo milia pugnatorum/quos hecatotamachos vocabat id eft
Hecatontama # contra centum pugnantes quoniam greis fcutis vtebantur. Verum etiam; fuerunt SC  ptolomeo pto#
chos quidfigni# pugnatores cum ereis clipeis fedminus iudeis ornati:ideoq; milites ptolomei timidi ad pr?liumac
ficat, ceiferunt. Sed non patuam audaciam imminebat eis philoftephanus. qui ftrategematum peritus

eos fluuium tranfire prohibebat.fuper quem caftra fua pofuerat.Alexandro vero inter hfc minime
vifum eft tranfitum eorum vetare. dum putaretquiafi fluuium poft dorfumhaberent:nequaq pof#

C Vidi iudei fu lentapugna reccdere.Atin princ: pio prelij exvtraq; parte fortiter pugnatum eft pari animofitate E
giunt. vel ftudioivt ab vtroq; exercitu multi profternerentur.Sed cum alexadri exercitum fuperiorem phi

loftephanus vidiffetmilites diuidit:& defedos fuos fortiter adiuuans. Nulloq; fubueniente iudeis
Trigita milia iu# partem illam cum eis qui prope ftabant ad fugam conuertit. Q_uod cum vidiffent milites ptolomei:
deoru ocdfi  di# fecuti iudeos interficiebant.Poft autem reuerfi reliquos ad fugam verterunt:& tandiu profttaueriit
cuntur. eos vfq;quo ferrum SC  manus eorum defedffent.Triginta ergo milia virorum occifa fuiffe dicuntur.

Crudelitas pto# Timagenis vero quinquagintaretulit. reliquos autem captos: paucos vero ad fuam fugiffe prouin#
lomei qui mulie ciam.CTunc ptolomeus poftvidoriam prouinciam peragrans:vefpere fado in quofdam iudefvil
res prgdpiesoc# las ingreffus eft,Quas plenas mulieribus SC  infantibus inueniens iuffit militibus fuisvtocciderent&
cidi Sc  laniari in laniarent:membraq; eorum in cacabos mitterent ad coquendum.Hoc autemifimulauit vt hi qui fu
cacabosponi iuf gerant a pugna putarent hoftes fuos carnibus humanis vefci SC  exinde eos valde metuerent, Cepit
fit adeaquend. vero Sc  ptolomaidem ficut alibi retulimus.

^Cleopatranauali exercitu SC  pedeftri'contra ptolomeum filiurn iudeam vaftantemegreditur
Cuius exercitus duces celchias 8C  ananias ptolomaidem obfederunt quo tempore celchias ptolome
um perfequens moritur. Et Ananias pro iudeis intercedens cleopatram flexit;Theodorus quoq; iu
deos infperate inuadens decem milia interfecit.Q,uo fado Alexander cxercitum iuxta marit/ma lo  F
ca ducens Raphiam Sc  Anchidonam quf poftea Agripias eft abherode appellata expugnauit.Et
Gazeis iratus quoniam ptolomeum auxiliatorem‘vocaffenteorum prouinciam deprfdauit contra
quem Aplodotus Gazeorum dux exercitum ducens multos Iudeos interfecit, AIexander vero quin
gentos ex primatibus in templo apolinis occidit. Capitulum.xvif,

^'Leopatra ant cu refpiceret filiurn fuu crefcere.& iudeam licenter deuaftare ciuitateq; ga#
|p zeorum fubiedam haberemegligere recufauit dum iam m portis fuis eum prf fentem fpe
^ raret effe futurum:& amari ab ?gyptijs propter virtutem eius eum putaret ftatim cum na
uali exercitu 8c  pedeftri contra eum egreditur duces totius militie celchiam SC  ananiam
um: arma parat i U( j C0S  prf ponensrpecunias veromultas nepotefq; fuos SC  teftamenta apud Choos alias coes infu#
ptolomaide ob# j am  commendans,Cumq; iuffiffet filiurn fuum alexandrum cum maxima claffe manum ad phenice
fedit. nauigare propter refugia:omnem fuam expeditionem cleopatra in ptholomaide depofuit. Cum<j

eam non fufcepiffent ptolomaitp: obfedit ciuitatem. Ptolomeus autem a fyria contra egyptum fe #

^ ftinauitputans eam fubito fine militibus exiftentemoccupare.fed fpe fua deceptus eft. Per idem te

Celchias morit. p US  & celchias vnus ex ducibus cleopatrf circa inferiorem fyriam ptolomeum perlequens moritur.

Cleopatra vero cum audiffet filij conatum.& nullatenus eum egiptij ficut fperabat fufcepiffent: traf
mifit militie partem:qug de prouincia ptolomeum depelleret. Qui reuerfus ab fhipto iterum in ga#
za hyemabat. Interiedo vero tempore cleopatra cuftodiam ptolomaidis cum ciuitatis obfidione
fufcepit. Ad quam cum a!exander fumma dona'deportans veniffet dixitq; mala a ptolomeo fe paf#
fum refugiumq; non alibi nifi apud eam habiturum:quidam amicorum perfuadebant ei vt prouin#
dam iudeorum percurerret SC  obtineret;neq; contemneret tam optiraam multitudinem iudeorum;

spucDabeoumt* Deantttjttftattbas

fO-CJOCU

fibi fufficere.Cumq; ananias contradicens fuaderet iniuftum effe fi hominem auxiliatorem priuaret Ananias dux
A propriapoteftateverumetiam SC  cognatos fuos effeinam tcminimevolo ignorare inquit regina qm cxercitus cleo#
proptcr hanc iniquitatem inimicos iudeos omnes habebis.Hfc ergo anania pcrfuadente cleopatra patre. iudeis
fle&itur nichil penitus alexadrum ledere fed focietatem cum eo compofuit in fcythopoli fyrif.Q,ut ca fle&it*
cum aptolomeitimore liberatus effet.exgrc/tum ftatim contra humile fyriam produxit SC  expugna
uit Gadaram decem menfibus oppreffam Sc  amathuta magnum propugnaculu habitantium fuper Theodotus ze#
iordanem vbi optimus vel induftria dignus theodorus zenonis prefidebat.Qui infperateludeos in nonis iuades iu
uafit.&;decem miliainterfecit;|farcinafq* a!exandri diripuit. CQuo fafto nequačj perturbaba? ale# deos multos in#
xander: fed mox iuxta maritima loca ducit exercitum Sc  raphyam SC  anchidonam expugnauit qua terfecit.
poftea herodes agrippiadam nominauit. CCum videret ptholomeu a gaza ad cyprum rediffe.ma# Anchidoma q
tremq; eius cleopatram ad egvptum gazeis iratus quoniam ptolomeum auxiliatorem couocaffent: poftea ab bero*
ciuitatem obfedit prouinciamq; eorum depredauit.Sed aplodotus duxfgazeorum cum duobusmi# de Agrippias e
libus peregrinis &  decem milibus ciuium in exercitn iudeorum ruit. SC  qdiulnox erat vincebant gu# appellata.
zeiiarbitratibus iudeis rurfum ptolomeum fuperueniffe.Poftero autem die fafto cognofcentes iudei
veritatemireuerfi gazeos inuadunt SC  profternut mille. Quibus adhuc refiftentibus neq; multitudi#
ne perterritis/gerere prelium,&quicqmd aduerfi. accidiffec tolerare paffi funt ne hofti fubijceretur.

Exhortabatur autem eos rex arabum atethas magnanimus vir qui fjperabaturjin eorum auxilin ven Arethas araba
turus. Sedcontigitanteg veniretfaplodoto peremptoj ciuitatem capi.Nam lyfitnachus frater eius rex lyfimachus
inuidens q» ei tam magna gloria a ciuibus prebebaturinterfecit eum!militaremq;congregans pha# frem occidit,
langern ciuitatem alexandro prodidit. Qui ftatim cum ingreffus fuiffet quieuic.<£Poft autem mili#

B tes gazeis immifit vt eos cruciarenf.& per diuerfa loca ,pfternerent. Nec tamen gazei animas debi#

les fed pronas habetes venientibus iudeis refiftebantmec paucos dilaniabant. Alij vero defolati do Afcfitas gazeo
mos fuas incendebant ne aliqua fpolia aduerfarij polfent inuenire, Alij quippe SC  liberos cum vxo# ru cotra iudeos.
ribus fuis manibus interfi'ciebant.quatenus feruituteinimicorum vel taliter euitarent.fi Cumq; qui Alexader quin#
genti ex primatibus eorum in templum apollinis confugiffent quorum confenfu proditio fačta erat getos in templo
hos abftrahens alexanderoctidit. ciuitateq; poft anni obfidione depones ad hioroiolima remeauit. apolinis iterfe#
dMortuo Anthiocho Crifpo Seleucus iilius eius regnuin fufcepit SC  Anthiochu cizicenum debel# cit.
lauit poft quem Antiochus filius filius eius cum Anthonio pio Seleucum debellauit Si  tributariu fe
cit quemindignatus populusin palacio incendit Et Anthiochus Seleuci frater Cizicenum proftra
uit cui fucceffit philippus ptolomeus quoq; latirus demetrium quartum fratrem regem conft tuit &

Anthiochus in belio parthorum occiditur.Tunc quoq; contra A!exadrum maxima iudeorum fedi#
tio orta eft qui cedrinis virgis eum iaculabantur.Ipfe vero contumeliofos occidit.Jnimicitias etiam
contra eum iudei fex annis exercuerunt quoru quinquaginta milia interfecit. Cap.xvhj.

j Odem tempore SC  anthiochus qui Crifpus dicebatur moritur infidijs Heradiani an Mortuo anthfo
i no vitefiiequadragefi'moquinto imperij vero vicefimo nono.fCuius pr/ncipatu ca cho Crifpo Se#
j filius eius feleucus fufcepiffet, bellauit etia contra fratrem patris anthiochi: qui cizi# leucusfiliuseius
Icenus noiabaf,Quem cum vicilfet SC  cepifletanterfecit.lCNon multo vero poft cizi fufcepit regnfi
j ceni filius antiochus SC  antonius pius cum pueniiTent in arado afs arado coronaq; fi qui Anthiochu

_I bi impofuiffent cofligunt cum| feleuco qu e poft vičtoriam ex omni fyria depuletunt, cizicenu debel #

Qui cumfugeretin ciliciam&pueni(Tet in mopfueftiam iteruleis pecunias exhibebat. Tune popu# lauit.
lus mopfueftenus indignatus placitu incendit:eumq 5  cu amicis extinxit. CAntiocho vero ciziceno Antiochus fra #
adhucfyrif regnante feleuci frater anthiochus cotra eum bellum > pduxit: < viftumq; cum fuo,pftra# tur Seleucicizi#
uit exercitu Poft ipfum vero SC  frater eius philippus ca impofuiffet fibi dyadema in parte aliqua fy# cena proftrauit
fi? regnabat.fi Ptholomeus vero latyrus quartu fratrem eorum demetriu qui eutherus afs ceranus cui fucceffit phi
dicebaf agnido deducens in damafco regem coftituit.'His autem duobus fratribus ptinaciter antio lippus,
chus refiftes citius occiditur. Nam laodicig gaminoru regine contra parthos bellanti cum fodus ad#
ueniffet: viriliter pugnans occubuit:fyriam vero duo fratres eius tenuerunt demetrius SC  philippus fi Scditio populi t
eut alibi demonftratu eft. flAlexander autem dum cotra eum fuifeditionem mouiffentindiequa cotra alexadru.
feftiuitas tabemaculoru agebatur 8C  fuper aram ftaretimmolaturus:virgis cedrinis iaculabant eum.

Nam legittimum eft apud iudeos in cenophegijs vnumquemq,-' portare virgas ex palmis SC cedtis.  Iudei fcenophe
Demonftrauimus hoc etiam in alijs, ([Verumetiam contumeliofe eum aggreffi funt cum ingreffi gijs virgas ce#
fuiffent dicentes de captiua genitum & honore facrificij non dignum iratus ergo fex milia eotu oeci drinas foletpor
dit.Parietem vero lignefi circa aram SC  faerarium coftituens:vfq; ad altare in quo folis facerdotibus tare.
licetingredi: multitudinis introitum prohibebat; fimul &peregrinos pifidas & cy!icas. Namfyris
inimicus exiftens;non eis vtebatur,Cumq; arabas moabitas SC  galaditidas vicilfet;tributorum inere#

Iudei demetriu
rogat auxiliato#
rehrecStraale#
x5druqui venit
cu maxirao cx#
ercitu«

dru quos lex an y s  iuxta galaditiden indeq,- confugcrunt ad hierofolimaifuper infelidtatem fuam habuit etiarn gen
n?s debellas o c# tem iudeorum inimicam eotra quam pugnans annis fex.interfecit quinquaginta milia, Rogante ve
cidit quinquagt r0 eos vt  odium(quod in eum haberentjfoluetent:mag/s horrebant eum propter hec qug acciderut
t-x  mii. j « 10 ,. Cumq$ interrogaret eos quid vellent fierfiomnes clamabant mori eum.

Cfadei demetriu rogant contra Alexandrum auxilfum dare qui eum maximo exercito venies oni
nes Alexandri codudos milites occidit.Sed fugiente Alexandrofex milibus iudeorum ad eum col#
ledis demetrius quidem timore recedit.Iterum quoq; iudei bellum contra eum mouetes ab eo vin#
cunturquorum odingentos potentiffimos fecit crucifigi SC  liberos vxorefq; eorumeoram ipfisad#
huc viuentfbus occidi.vnde humanam excedens vindidam a iudeis trucida eft appellatus.Deme#
trius vero a iudea in beroam difcedens fratrem fuum philippum obfides capitur & mitridati datuc
Anthiochusf qui libernueupatus eftjphilippi frater regnauit in damafco cuius artem milefius dedit
philippo fed populi eius ingratitudine ab eo abftulit et illam Anthiocho feruauit. Anthiochus quor
q; exercitum contra iudeam ducens occiditur a rege arabum poft quem Arethas regnauit in (tria in
fericn.Q_ut alexandrumvincens eum padis receffitaiudea.AIexanderautemcrapulginduIgensin
firmatur. Q.ui moriens regi n § precepit vt pharifeos honoraret. SC  eis in gubernatione regni vtere#
tur.mortemq; tacent militibus vfqquo hierufalem vidrix rediret fuumq; cadauer ad volutatem da
rlmilitibus. Capitulum nonumdecimum. E

Vnc ad.demetiu Cerannus deftinauerunt vt eum auxiliatorem rogarent.Qui maxi
mo cu exercitu dum petueniffet ad eos qui eum inuitauerat circa fichimam ciuitate
caftrametatus eft.AIexander aute eum condudis fex milibus ducentis SC iudeis vi#
ginti milibus qui ei fauebant .eotra detnetrium prexit.Cui equites fuerunt tria milia
pedites vero quadraginta milia.Multa ergo ex vtraqj parte gerebant demetrio qui
dem volenteieducerecundos milites alexandritanq grfcos.alexandro aute tepta#
te iudeos demetrio focios auelIere.Cumq; neuter valuiflet pfuadere fed pugna comififfent vincit de
Alexandro(Tuis metrius SC  omnes alexandri codudi milites ocddunf:fidei firnul &virturis probatione oftendentes.
codudis militi# Multi etiarn a parte demetrij' milites cociderunt.CCum vero per montana fugiffet alexander:mife
bus occifisjfugi rfcordia ruine eius flexi colliguntur ad eum fex milia iudeorum. Et tune quidem timore recedit de#
entefex milia Tu metrius. CP°ft autem iterum iudei contra alexandrum bella mouentes fuperatur ab eo multiq;eo#
deorjr colligunt rum in pugna extindi funt.‘Quorum etiarn potentiffimos in bethfamis ciuitate conclufos obfedit.

Cumq; cepiffet ciuitatem Sc  tenuiffet eos duxit ad hierofolimam: crudeliffimam pcenam in eos ex#
ercuit.Nam dum SC  cenaretcum concubinis fuis inexcellentiloco crucifigiexipfisodingentosprg
Hudnavindida cepit.liberos vero 8C  vxores eorum coram ipfis adhuc viuetibus occidi.Et hec quidem ad vltionem
,exceffit Alexad fecerat pro his que malepaffus eratifed tamen humanam vindidam exceffit.quis multumfudafiet
vn vocatus eft SC  laboraffet in bello contra eos SC  in nouiffimum periculum animgregniq; veniflet.iNon enim fuffe
trucida a iudeis cerat eis contra fe inuicem certare nifi etiam aduerfus eum alienigenas f puocafTent.&ad tale necef
fitatem perduxiffent vt terram moabitidis SC  galaditidis SC  vicos regi arabum traderet quatenus n5
auxiliaret contra fe tudeisifed Sc  alta multa conferret.Quapropter videtur heciufte feciiTe.ideocp|>
pterhanccrudelitatis exaggerationcm vocatus eft a iudeis trudda.Aduerfatij tamen eius odo mi#
Demetriusffem lianodufugerunt &quadiuvixit alexanderexulabant.Et iftequidemfiberatusafeditioneeorum
fuaphilippu in cumomni quietein pofteruregnauit.CDemetriusautemcumaiudeainberoamdifceffiffctobfide 5
Beroa obfide# bat fratre fuum philippum:cui decem milia peditum erant:& mille f quites.Straton autem beroee ty
ba cui auxiliato rannus philippo auxiliu prebebat Sc  zizum als Titicum principe arabum conuocabatinecno etiam
res Straton.&c, mitridaten fynachen prp fedum parthorum. Qui eum veniffent eum multa expeditione & obfedjf#
fent demetriu intra caftra.fagittifq; Sc  fiti eum anguftaflent copuleruntmilites eius vt eum traderet.
Cumq; depopulafient proumciam SC  demetrium cepiffent.Hunc quidem mitridati parthorum regi
tranfmifer uticaptiuos vero anthiochenos graris anthiochenis reddiderunt.Mitridates itaq; partho
A nthiochus li # rum rex demetrium maxime honorabat vfq;quo terminus vite eius veniflet. CPhilippus vero a pu
ber. paf didus gna ftatim ad antiocham perrexit.eamqi tenens fyrig regno potitus eft.(EPoft vero anthiochus fra
philippi frater ter eius(qui nuneupatur liber pater) vendicans principatum ad damafcu peruenit.ibiq;regnauit,Cu
regnauit in da# q; contra arabas exercitum duceret philippus frater eius ad damaieum perrexit. Tune milefius qui
mafeo fed mille cuftos arcis relidus erat firnul eum damafcenis ciuitatem philippo tradidit.Ingratus philippus ml ^ e
fius philippo ar fio extitit:cnm nichil omnino pro traditione ciuitatis ei donaret.Nam timore putabatmilefium g*
cem dedit. didiffe.Q.uapropter /n fufpitioneeum habebat.CQ.ui rurfus a damafcodepellitur.Nam cumphu


i 4 ' f I

spac&abeojtim* ©eantfottftatibus fo-errtft

Ifppus ad circum exiffet milefius claufit damžfcum:« anthiocho femawt.CQ.uod fačhim cum au* Philippus ppz
A diffet de philippo antfochus reuetfus atabiam expeditionem ftatim contra sudeam parauit: pedites ingratitudine a
quidem ofto mi!ia:equites autem o&ingentos.Cuius Alexander congreffionem rimens folfam altif damafco depel
fimatn fodit circa capharbafa altas Capharfalafque nuc antipartis vocaturjinimicu eius faciensvfq; ‘' tur * ,
ad ioppen.Cumq; murum edificaflet SC  turres ligneas erexiffet per ftadia centum quinquaginta: a n Anthiochi exet
thiocbu expečtabat.Ille autem hfc incendio cremans;exercitum fuum exinde ad atabiam trafduxtt Otus contra iu*
Cui rex arabum cedens primum.deinde ex improuifo. cum decem milibus equitum adueniens/oc« deam.
curfione anthiochi fortiter debeIIauit.Dumqj vinceret.anthiochus occiditur:auxilium parti labora*
ti fetendo. (JTPoftg vero cecidit  anthiochus milites eius ad chanam villam cofugiuntfvbi plurima Occifo anthio*
pars eorum farne cofumitur.CP°ft hunc imperat inferiori firie arethas receptus in principatu a da c ^° militesfugi
mafcenis propter ptolomei iuuenis odium. Q.ui cum militiam congregaffet contra iudeam & circa untex eoi^ ma«
Idida vicum prelio yidlfetalexandrum:cum padis a iudea difceflit. C Alexandet auteiterum cum x i. ma  pars farne
inuafiflet diam'ciu/tatein: contra effamon perduxit exercitum vbi plurime vel mirande res zenonis cofumit.
fuerant quam tribus aggeribus circundans pugnando inuafit. Exinde contra gaulam k  feleucia g* Arethas res fy<
git.Ethascucepiffet.fubegitetiamvallaf que anthiochi dicirur. caftellum quog$ gamala. C Sed cu rI ? inferiorisco
inulti demetrium ducem illorum locorum accufarcnt:nimis eum indignatus damnis affecit 8C  tertiu tra  mdeam.&c*
complens annum foluta expeditione ad fuareuerfus eft, Q.uem iudei grate omnino propter fcel icu  A!exader cotra
tatem eius accipiut.C^cr idem tempus iamfyrorum& idumeoru Si  phenicum ciuitates iudei poffi oiam ciuitatem
debant. Iuxta mare quidem ftationis turrem Appolloniam loppen Iamniam Azotum Gazan Atiti* ^°Heflio iudeo,
donem R3phya Rynochoro.In mediterraneis vero per idumea famariam carmelu montem K tha* ru t B e  alexadri(,
B bir/um montem Scitopolim Gadaram Gaulanitiden Seleutiam Gabala Moabitidem Sebon Mida
bale Baoreneemaga Sc  onzora cilicu Aulone Pellante hanc etiam deftruxerut cum no permififTent
habitftes in ea patrios iudeoijj moreš fufcipere alias quoq; ciuitates euerterut. (fTPoft hfcrex alexa AIexadercrapm
der crapule multum indulgens iu inualitudine incidit & tribus annis quartano typo laboras necfic |?nimisidulges
tame ab expeditione quieuit doneč in laboribus expiraret.Mortuus eft autem in rnonte garafenoijj iufirmat. mori?
rabaga caftellum trans iordanem obfidens. , CQ uem  vidiffetregina propinquantem leto nu!lamq; tu In  bello.
falutisfpemhabentem.deploransfuturamdefolationem fuam & fiiiorum a;t. Cur me ita relinquis Regina  ad Ale
cum filijs alterius auxilifs egentem dum fic fcias aduerfariu tibi gentem cxiftere. Tune lile perfuafit xan dru moriete
ei madata fua cuftodire quatenus certu cum filijs tutaretur regnu & vt morte eius miiitibus celaret
vfq;quo caftellum caperet deinccps vt ad hierofolima viftrix Si  fpiedidiftima rediret Si  pharifers po Pharifeos alexa
teftate daretquid ve!lentagereeofq$honorepferretquatenuslaudantes eam illi propter henorefi derpdpithono
bi illaturp fidam ei gentem coftituant.[Nam poffe hos multum apud iudeos dicebat k  ledere fi que rare  & c ;
abhominarentur SC  prodeffe cui fideles exifterent cum nimium a populo crederetur quicquid vellet Ptecipit alexan
de aliquo feiHfTtmum referreieq; muldatum aiebat quod pharifeos aliquain contriftaflet.CTu igif det cadauerfufi
inquit cum ad hierofolimam perueneris conuocatis miiitibus eis meum corpus oftende.SC permitte Uiiiitibus oftedt
eis quali ter velint vti meo cadauere.fiue contumeliofe velint & infepultu relinquere q>  a me iniqua ^ a d eo^ volu*
C gpeffi funt feua!iqnid in corpus meum defeuireconcede:neq; fine illorum confilio velisaliqu!din tatedari&c,
tuo regno difcernere. Q_uod fi hoc ad eos dixeris ego quide clariore dignior ab eis funere q a te ha*
bebor cu ira poft morte in aliquo non feruetur:tu vero firmum tibi conficies principatu. Hec cu fue
perfuafiifet vxori:deceftit imperij fui vicefimo feptimp annoietatis vero quadrageiimo nono.

C Alexadra mariti mandata perficiens cadauer mariti regniq; gubernatione pharifeorum comme*
dans iram eoru extinxit & amicos fibi parauit,Q_ug a populo dileda hircanum facerdote fecit prin#
cipem & pharifeis principatum regni committens eis multitudinem obedire precepit.Nomen vero
regnum tantum retinuit Pharifeis autem rempublicam perturbantibus AIexahdri confiliarios occi
di procuratibus conquerunf potentiffimi de eorum regimine Ariftobolum quoq; cum exercitu con
tra ptolomeum deftinauit qui nichil dignum agentes reuertutur ad hierofolimam.hec tygrani con*
tra iudea venienti cum doniš legatos mifit.Ipfa autem infirmanteAriftobolus regnum inuafit quod
reginf nunciatur. Et moritur Alexandra anno regni fui nono & ftatis feptuagefimo tettio multipli*
citer qu?fexus defoelicitate nung fuccubuitcallidacirca regni detentionem"& inimicis fui;gcneris
poteftatem tribuens & miferijs regnum poft mortem propter indifpofitipnem compleuit gentem ta
men in pa ce cuftodiuit. Capitulum vicefimum,

^ exan dra tamen cum caftellum cepiffet fecundum mariti mandata pharifeos a!loquitur: Alex2dra mark
* 1 orum  P ot f ftati mariticorpus& regni gubernationem commendat Si  in iram quidem ti madata pffci*
M§m f 0 ™™  ft uam ,n  alexandru habebantextinxit;fideles vero eos Si  amicos fibi parauit.Qui ens pharifeorfi
fecudo populum ad concionem conuocantesires geftas alexandrii explanauerunt regem ptari corpusma

Htbee.jrflj.giofcplftittMl fittojte

«ti SC  tcgni gu# fe dicetites iuftum 81 magnum perdidifle: 8C  tantum populo ludum & mefticiam laudihus rcgis in#
bernatione com  tulerut vt exequias ei meliores quam ccteris regibus exhiberet.flEAIexader autem liberos relinques D
medans ira ex# hyrcanum Sc  ariftobolum vxori alexandrg rcgnum tradidit. Ex fiiijs tamen eius alter hyrcanus re#
tinxit 8c  arnicos rum gubcmatione ignorans/vita odofam eligerat.nouiffimus vero ariftobolus effieax & audax erat
parauit. Jgkur a populo mulier diligebatur: eo q> videbatur contriftari de quibus maritus eius peccaffet.

Alexadro mor« Que principequidemfacerdotuhyrcanu,pptergtatemmagisautepropterinnocentiamordinauit
tuo duobufq; fi' pharifeis tn omnia facere ,pmittens quibus obedire multitutline prgcepit. Et fi quid legu hyrcanus
lijs relidis hirca focer eius foluiflet quod pharifei fedm patriam traditionem introduxerant:hoc iterum reftituit.No#
no. CSC Arifto # menergoregium ipfafantuferebat:omnem vero poteftatepharifeipoffidebantNam SC tranffugas
bolo.^ educebant:& ligatos foluebant: SC  nichil a dominis penitus differebant. Veruetiam promdentta fui

A  Iexadra a po# regina fadebat.dum multos codudos milites contineret.fuafq; vires duplas oftenderet vt iam in dr
pulo dileda re# cuitu reges tcrrcret:SC caperetobfides ab eistrafmiffos.fITacemveroomnis habebat .puincia pre#
xit impiu Sc  hir# ter pharifeos.Nam hi rempublica conturbabant reginam fiedere molientes quatenus occideret co#
canu prindpem filiarios aiexandri:qui eum hortati eiTent odingentos interficeret. f£Ex quibus vnum ipfi occide#
facerdotu fecit runt diogenem: SC  poft ipfum alios multos. Vfq;quo potentiffimi eorum in aulam intrarent cum ari#
pharifeis tn oia ftobokucui videbantur molefta fada pharifeom. Apparebat ep velletfoccafione accepta) matrem a
comittes muki# regnodeponere.Quicumingreffifuiflent:ammonebanteamquantafeciffent perqug firmam fide
tudine ets obe# fuo dno conferuaffent-.pro quibus etiam multa ab eo merita cepiflent.SCpetebant ne omnino fpem
dire pcepit. eorum euerteret. Nam cur fugeret aduerfariorum pericula. fi deum abinimicis tanq pecora tolera# E

Cočjrunf poten rent .Dicebat etiam fi contenti eiTent aduerfarij' mortuorum interitu; propter dnorum fi'dem fe patie
tiiTimi de regi# ter ea quy contigerunt perferre. Si vero in hifdem pharifei permanferint petebant dari licetiam reče
mine pharifeo# dendi. Nam propter vifionem eius nullatenus pati faiuti fug prouidere fed libenter in aula eius mo#
rum. ri.ne perfidos eius poft difceflum putaret. Opprobrium vero regine effe fi negledi focij' mariti eius

aduerfarij' traderentur.Nam gaudiu arethg arabo erit tot SC  tales viros a te alienare quoru prius fue
rat terribile nomen auditu. Si vero pharifeos preponere iudicas vnumquemq; noftrum in caftellis
difpone:8i fi ita aduerfarios vis etigere fine nos in humilitatc confiftere.Multa talia cum ei diceret;

SC  ad mifericordiam mortuorum Sc  periclitantium vmbras alexandri inuocarent: omnes qui affifte*
bant lachrimis copleti funt.fed amplius ariftobolus:qui dum fuam oftenderet voluntatem multa co«
tra matrem locutus eft. Siquidem ipfi fug calamitatis caufafuerunt: dum ambitiofe furentimeliort
preter conftituta regni comitterent mederamina. Q.ue dum nichil iciret quid ageret.ad poftulatio#
nem eoru cuftodiam caftellorum illis prebuit prgter hyracaniam Sl  alexandiiam Sc  macherunta:vbi
vero prfciofiflim^res eius repofitg videbantur. $TNon multopoft tamen fiiium fuum ariftobolum
cum exercitu deftinauit ad damafcu contra ptolomeum:qui mineus dicebatur.Qui nichil  ftudio di
Akxandra Ari gnumagentesiadhterofo^mamreuertutur. CEodem tempore nunciaturtygranis cumtrecentis
ftobolu cfi exer milibus armatorum contra iudeam venturus, Quod nimis reginam SC  gentem perterruit: vt dona
citu deftinat ad multa SC  nobiliffima per legatos ei deftinaret. Quena obfidentem ptholomaidam inueniunt. Nam
damafcu cotra tegina felene qug SC  cleopatra fyrig regnans fuafit habitatoribus ptholomaidis vt tygranem exclude
ptolomeu rent. Qui cum peterent eum pro fua regina proq; fua gentedaudauit eam tygranis q> ex longinquo
Tygrani venien legatfonem ei cum doniš ttanfmififfet.fpem etiam bonam eis promifit.Capta vero ptholomaide ty#
ti cotra iudeam gram nudatur q» mitridatem dum fequeretur lucullus.illum quidem fugientem ad hiberos minime
milit regina cu potuiffet comprghedereiarmcniam vero depopulaturus cognouifTet.Q.ug cum obfediftettygranis:
doniš legatos. donum reuertitur.fflnteriedo vero tempore alexandra regina cum in valitudinem feuiffimam inči g
Infirina Alexa# diflet. placuit ariftobolo rempublica inuadere SC  per nofte cum vno famulo egreiTus ad caftella per#
draAriftobolus rexit vbi paterni amici fui degebant.Nam olim de adibus matris fug coquerebatur.Tuncvero ma#
regnu inuafit. g/s veritus eft ne matre defnnda Sc  pharifeis regnum tenentibus omne genus fuum deperiret. Pre#
uidebat enim futura q> non poffet principatui fuccedere: dum frater ei maior extaret. Confcia veto
fadi vxor eius fuerat quam illic cum fua generatione dimifit. CCumq; primum perueniffet in gaba
Nunciaf regin? tha vbi potentiffimus galeftis eius amicus erat ab eo etiam fufcipitur. Et peft diem regina (cum ari#
q> Ariftobolus ftobolifugam vidiiret.diuq;putaffetdifceffionemeius non prorcbeliione fierijveneruntquinunda
vult vfurpare re r ent iam tenuiffe illum primum caftellum SC  fecundum Sc  reliqua omnia.Nam vno comprehenfo:fi#
gnum, mul ad illius voluntatem omnia feftinabant. Tune ainda gens iudeorum cum regina in maximis

cepit efTe terroribus .Nam fciebantnon longe abelfe ariftobolum:quatenus fibi principatum defen#
deret. Timebant etiam ne vltionemexigeret deillatis fibimet iniurifs. Placuit igitur vxorem eius
cum genere in fuperiori cuftodia templi conftitui. Ariftobolum autem cum muki frequenter nun *
ciaffent regio circundatum ornatu;8c intra quindecim pene dies loca viginti ££duo occupaftevndc

v

>«D

"'P^ccaffet.

:s? d ^t

• le P« hyrcanus

' m  ^ tTan ffugas
i inoaiticntiafui
rrftv t lamincit

’ 't .pumdapre,

usoccideretco#
lm>  'Pfi occide*
'trircntcumari*
c pt.i matrona

l u f firmam fide

eomnmofpem

| pccora to!cra< E
nfidemfepatie
arilicetiam reče
n aula eiusmo/
tooi marki eius
quoru ptius fuc
ftmmincaftellis
acumeidiccret;
mncs qui affifle*
mtcm multacon
le turenti melioii
tt.ad poftulatio
; nuclicrunta;vbi
uiimariftobolum
.1  mchil ftadio di
us cum trtcentis
rffitu/f; vtdona
n ucniunt. Nam
.Tanem etclude

> j.rx!onginquo

r t| :0 |octiaidctyr
[ hibctosntinutte
.fdilfett>’gtani«

, icuiflimatninciE
< ad cartclla pet^
r  Tune veto
.ndepCtKC'.^

' conlciavcJ«

■«»m^ en :
:: ,•<

• , n . jufntef tlU ’’

spacDabeojtun* SDeankctuitatlbus Jfo-cjtrutf, ,

etiam militiam cogregaret a libano vel trachonitide vel monarchijs: tune feniores iudeorum & hy t
A canus ad reginam intrantes petebant vt fententiam de rebus ferretjnftatibus.Nam ariftobolus fara
pene obfidebatitantislocis occupatis. Inhoneftum enim putabat(quisegritudme laboraretjfineea
altqufd confilium capere.imminere vero fibi non longe poft periculum clamitabant. Cumq; lila prg
cepifiet eis agere qug eftimarent.pdeiTe multas quoq; caufas eis  vtiles adeffe demoftrabat id ell ge«
tem validam exercitum potentiffimu pecuniarum copiam fibiq; iam deficiente corpore vanum effe Mortua aieuatt
pro talibus laborem impedere.^CHgc cum dixiilet non muko poft deceffit anno fui regn i  nono gta dra regnilui aa
as vero feptuagefimo tertio: mulier qug debilitate fui fexus nunčj fuccubuit eallida regni detentio* no nono SC  gta*
nem quod ex ipfis operibus euideter oftenfum eft SC  qug preponeret futuris prgfenda &!omia poft/ tis feptuagefi*
poneret potentie principali SC  cum nec bonum aut iuftum attenderet ad fummam calamitatem ne> motertio que ie
goda domus fug ita perduxit. vt poft muka pericula Sc  labores poteftatem quam poffedit non mul debilitate

to tempore tafta cupiditate perderet.Inimicis enim generis fui quam habuit tradidit poteftatem SC  nu 9 fuccubuit.
principatum potentium amicorum gubernatione priuauit: & milen'js regnum poft morte fuam com Immicis gmsfur
pleuit propter malamdifpofitionem.CSedquisitaregnaffetgentemtame inpacecuftodiuit.AIe* tradidit princi*
xandra ergo finem inuenit huiufmodi. patu«c.Kmife

<[ExpIicit liber tertiufdecimus. t 1 } 8 re 2 nu C °P „

(Tlntipit liber quartufdecimus qui continet tempus anno$>.xxx, m P a ^ e tn S^

(TBelluni Ariftoboli contra hyrcanu fratrem &hircani militibus ad fratrem tranfeuntibus pacis co te  cuftodiuit.
d/tio, Antipater autem diues Idumeus quem tame Nicholaus damafcenus dicit iudeum genere no
biliffimu fuiffe ex illis qui ad iudeam a babilone funt reuerffihircani amicus fuit qui ab Alexadro to*
tius Idumee dux conftltutus cum Arabis/Gazeis SC  Afchalonitis amicitias faciens iudeos contra ari
B ftobolum incitat!& hircanunatura bonum/ab Ariftobolofratre arrogante 8C  facinorofo facitrecede
te.  Et hircanus ad Aretham arabum regem veniens (Antipatrolftimulantejcui duitates quas pater
Alexander ab arabis ceperat reddere promittit eius auxilio fratrem tempore‘azfmc^ obfedit.Iudei
quoq; oniam deo amabilem qui oratione plurima a deo in fiedtate impetrauerat contra Ariftobo#
lum orare volunt compellere.Et iplum neutrakter oratem interfecerut. cuius mortem vltus eft deus
vehementem ^cellam in fruft us prouindg mittens eos confumpfit vnde maxima tritici cariftia.

Capitulum primum.

Lexandre reging morte in fuperiori volumine demonftrata/fequetia referamus.
nichil aliudj feftmantes'nifi minime quicq de geftis rebus memorig prguidendo Cotinuatio ad
prgterire.Nam quicofcribunt hyftorias Sc  res veteres indicatioportet eos .ppter pcedentia.
antiquitatenarrationi decusimponerevel explanationi reruftudere propter le Bellu Ariftobo
gentes:quatenuscualiqua grada vel deleftationeexperientiarerumpoffmtc6«= licotra hircanu
dpere.Super omla vero certius cofcriptiones debent SC  verltate dlcere;vt rerum frem SC  hyrcant
ignari pofflnt'credere ledi oni. ([Centefima oftogefima olimplade.quinto hor« militibus ad frd.
tenlio SC  qufnto metello crgtico cofulibus bellum contra hyrcanu ariftobolus prepar£lult,pugnaq$,fa tre trafientlbus
fta hiericonte multi milltes hyrcani ad fratre eius tranfierut. ; Quo fafto hyrcanus ad arce vbi arifto inter eos pacis
C boli vxor SC  filij a matre eius reclufi erant cofugit.Cui de recociliatione ariftobolus verba faciens ini coditio.
micitias depofuit vt ipfe quide regnum teneretirater aute priuatus viueret in fua poffeffione coten/ Antipr diues E
tus.Cuq; hgcjiifpofuiflent in teplo SC  iufiurandu SC  dextras dediffent omni populojvidente difcefte dumeus hirca/
tunt ille quide in aulam regiam:hyrcanus vero vt priuatus in ariftoboli domu.C Amicus igif quida ni amicus. que
hyrcani genere Idumeus antipater diftus mukaš poffidens pecunias & vir' efficax;ariftobo!o fufpe/ tn Nico. dam.
ftus habebaf propter hyrcanu. ([Nicholaus tn damafcenus ait hunc iudeu genere npbfliffimu fuif. dicit iudeit qo^
fe ex iilis qui ad iudeam a babilone reuerfi funt*CHgc aute refert ad gratiam herodis filij ,eius(que biliffimu^
regem iudeo^ contigit poftea fierijde quo apto tempore dicemus. ([Hic ergo antipater (qui prius Antipr antipas
antipas dicebatur & eodem patris nomine appellabafjcu eum alexander rex& vxor eius ducem to/ diftus dux ab
tius Idumeg ordinafiemiamicitias iniffe cum finitimis arabis Si  gazeiš & afcalonitis perhibeturnmul alexad.
tis «mžtximis doniš illos fibi coniungens. Et cum ariftoboli potentiam iunior antipater formidaret Idumee coftitu
timens ne quid ab eo pateretur propter inimicitias latenter excitat contra eum iudeorum validiifi/ tus amicitias cu
mos virosanmftum efle dtcens negligere:dum viderent Ariftobolum iniqug prindpatu habere fra #  arabis $C  gareis
tremq; eius pnorem eieftum cui magis propter gtatem imperium debebatur.Et cum hec ad hyrca/ &c. facies cotra
num verba faceret frequenter.8C diceret periclitari vitam fuam nifi prouideret feeit eum difcedere. ariftbbolu iude
Nam indiabat ariftoboli amicos nullum tepus prgtermittere in quo no perfuaderet eum interfici. ds incitat SC  hyr
quatenus firmu fibi gereret principatum. CHis hyrcanus verbis minime credebat dum natura bo canu facit a fra^
nuselTet SC  accufatione fadle non admitteret.Fadebat autem eum innocentia SC  mentis remiffio vt tre recedeie*

Ribew'tfj.3orep&ifcrt>et


,W88H J

Hytcanusada#
retha regem fti
mulate antipre
venit & Arifto#
bolu debellat.

Ciuitates quas
xaderabarabis

ceperat .pmittit
hyrcanus Ate#
th? regi redde#
te.

Ariftobolus ob
feflhs a rege A#
rabu 8C  hircano
Onias iufto ora
te deus pluit&c.
Orooni?quem
neutralroratem
occiderut mali#
uoli iudeicuius
morte deus vi#
tuseft.

Cariftia tritici i
iudea ,pvltione
rnortis oni?.

Popeius Scau#
ru ab armenia
ad Siriadeftina
uitcui ariftobo#
li &hyrcani le#
gati qdraginta
taleta j?  auxilio
;pmittebantma
gis tn ariftoboli
recepit .pmifla.

debilts gdinualidus putaretur.cum contrari? natur? ariftobolus eflet, Nam facinorofus 8darrogans
erat.CSed cum antipatervidiflet hyrcanum non attendere verba fua nullatenus parcebat accufatio D
nes faftas de ariftobolo fingulis diebus illi inferere tancj eum interficere feftinaret. Quem vix impu
lit ad aretham regem arabum confugere. Nam ^mittebat ei auxiliatorem quoq; futurum. (£Igitur
cum h?c audiflet hyrcanus arbitratus prodefle fibi ad finitimam iude? arabiam di fcedere:pr?mittit
antipatrum ad arabiam regem fidem ab eo accepturum:cp refiugientem ad fe non traderet inimicis.
Cumq; accepiffet fidem antipater.ad hyrcanum hierofolimam remeauit.([Cum paucis ergo node
de ciuitate egreditur. Cumq; multam feciflent viam ad petram ciuitate perueniunt vbi palaciu ate#
th? erat, Antipater aute dum multu amicus regis eflet SC  rogaret eum vt hyrcanfi ad iudeam dedu#
ceret. Sc  hoc fingulis diebus fine vila intermiflione fiaceret fed etiam dona promitteretifle&it aretha,
Necnon SC  hyrcanus pollicitus eft fi reftituere? patri?.regnumqj reciperet omne terram Sc  decem ci#
uitates quas pater fuus alexander ab arabis ceperat reddete. (EFuerunt autem madaba Lybias Na
balota Arabata Galatona [azoara Monflingon Ediffa Ribdalufa Oriblo. C Cum has promiiflones
audtffeticontra ariftoboIumexercitum quinquaginta milia ?quitum SC  peditum produxit.Sedcum
in prglioviciflet Si  multi poft vidtoria ad hyrcanu refugifletidefolatus ariftobolusad hierofolimare
ceffit-d Arabum aute rex omne agens exercitum 8C applicans ad templum ariftobolu obfidebat &
abiedo populo iudeorum hyrcano: SC  paritet obfidente foli facerdotes cum ariftobolo permanfere.
Igitur arethas cum exercitu arabum vel iudeorum drcudans fortiter obfidiohi imminebat, Qu? cu
fierent tempore celebrationis azimotu fqu? pafcha dicitur) probatiflimi iudeorum prouincia relin# E
quentes in ?gyptum receflerunt .COnias vero quidam vir iuftus deoq; amabilis qui dum non plue
retorauitdeumquatenusfolueret ficcitatem 8C  audiens deus pluit:dum tune eum celatum haberet
propter feditionem abftraxerut, 8C  in exerci6um iudeorum ,pduxerunt petetes vt fimiliter oraret co
tra ariftoboli milites vt foluerentur flcut foluta eft pluuia.CCumq; diu refifteret reeufansia multitu#
dinecompulfusinmedioftetititaorando dicens.Deusomniumrexquoniamhi quimecumconfi#
ftunt tuus exiftit populus Si  qui obfidentur tui facerdotes funtipeto vt neq; iftos exaudias contra il#
los petentes,neq;ilIos contra hos orantes.Cum h?c oraffet maliuoli iudei adorti interfecerunt eum
Deus autem ftatim ab eis vltionem crudelitatis exegit; Nam pcenam exegit £ morte onie.Hoc mo
do obfeflis facerdotibus 8C ariftobolo celebratio'pafche prouenit:in qua folemus multas deo immo#
lationes offerre.Cumq; indigerent vidimis ariftoboli focij 8C  petiflent iudeos vt pro vidimis quan#
tas vellent pecunias acciperentitunc illi mille dragmas dati pro fingnlo capite dixerunt. Cumq; libe
ter ariftobolus 8i  facerdotes promififlent.per muros pecunias depofuerunt.Quas illi cum cepiffent
nequaq vidimas reddiderunt fed maliuoletia tadi fidei tranfgreflores 8C  impij coram deo pro frau#
datione hofttaru extiterunt,Sacerdotes aute orauerut ad deum quatenus impune hoc illis no cede#
ret.Q_ui no remotatus poenam procellam vehemetem acerrimamq; in frudus totius puincif  mittes
cofumpfit eos ita vt modius tritici dragmis vndedm emeretur.

CPompeius Scaurum ab armenia ad firiam deftinauit ad quem hircani fimiliter SC  Arifto#
boli venientes legati pro auxilio quadraginta talenta .pmittebant magifq; ariftoboli recipiens ,pmtf
fa foluit obfidionem;quo difcedente Ariftobolus cotra Aretham SC  hyrcanum parans exercitu vin#
cit antipri fratre occifo.Sed pompeio ad Siria veniete Ariftobolus ad eum legatos mittit. Et antipa
ter pro hyrcano legatus veniens Scauru & Gabiniu pro acceptis pecunijs accufat.Pompeius autem
iudeoru audiens difcordias SC  vtriufq; partis toneš Ariftobolu de violentia criminatus eft eos tn le#
uiter allocutus dimifit fed poftea contra Ariftobolum mandata non curante bellum duxit quo tem# F
pore Mitridates veneno a filio cofedo in pontho moritur. Capitulu fecundum.

Nterea fcaurum pompeius dum in armenia adhuc tygranem ipfe debellabat ad fyri
am deftinauit,Q_uidum ad damafeum veniflet SC  alolio Si  metello nupetcaptami#
ueniflet in iudeam perrexit. Vbi dum veniflet ad eum legati ariftoboli vel hy rcani in
grpdiutunpetentes auxilia Sed dum ariftobolus promitteretquadraginta dare tale#
ta:8c nichilominus h?c etiam eadem hyrcanus offerret: fcaurus magis ariftoboli pro

erat quod dari poftulabaf A it?r JL  & dlUes  ^, ma § nanimus  ariftobolus erat, & omnino paruum ei
debat.Nam Si  Emile non erat na  »J? P au P e ^ & ^ cnax:&( le maioribus perfrdam promiffione prete#
cum multitudine nabatheoru e ? Y lrtute Clu,t3t ® muninfllmam capere Sc  tranffugas

fet foluit obfidione orecioiem C ^ r ? dia,s er 8° caufis  fcxus fcaurus cu pecunias accepif

difceflit.ariftobolusautemS multfc vTribusfS?/^ 3 "^? 011 ' 8 apparcretJ 8 ltur fcautus lter , um

eofligens drča Iocu oui canimn JSSS v # ra ar f tham &  *«y*wnum parauit exerdtum.Q.uibus

q p r n dicft viciteos fex milia hoftium ^>fternens:intet quos etia cephalon

aliascelaphon frater
A 8itnferioremfyrtwf

nummwmuM/tob

boncapadoxita rett
& a iudea vtis vel or

deledabile, Hoc ver
tulumhabens  arifto'
ariftobolus iudeoru
legati ad eum vene
bantgabinium alia:
genta. (£Cumq;.iu
gans pompeius apf
moxappamcnama
ciamcofiderauitvir
dum eum morte dip
isdonauitjabfolmtei
uitates elyopohm&(
damafcuq;pemcmt:
tentdifcotdiaftotamq
patrioritufacerdotibi
cerdotibusnoncotcn
B tis vinculisobligarc.f
teritfuincifdatamtc
atffones contra fin/tb
fipctilhusviolentiam
pr?bebant.antipntTof

am naturalem & ineffi

tum pto tegniambtm
lati fe tegem pattis fui
purf.velcomfnecno
procedereputarentui
mifiteos leuiter alloct
fit agnofcerercum nab
pitariftobolo autem b
([Ariftobolus autem;
uitatem venit exinde n
batheos parauerat in d
C peltam & fcithopolim i
fimumoppidum vid«
ftinansduffit defcendct

coMtafratremfuumdt

taolecuifpcrans tegnur

duet admunimina fua
tcmcumiuffiffcteivtc

pompeio ccmtta t

" e nodefunau m . qu ^

2? po u ba ' fam ^

V«.ma n ch,crofoi ymis

^Ariftobolo',

29*«

Stotem

' ni %er

P^onen

>TOl

t:s

&an

3rT °ganj

a

^ Uttnv 'xim pu

^.Uei

Olgini

Ul

c dere;r

it,,  u

••r b, p^

, ‘^camdtdu,
tfJ «tetarethi
tfIrJ '»&decemd,
n-uUbaLvbtasNa

n ,Us  Promiffiones
ptoduxit,Scdcum
%  a ‘l nicrofolimate
ohola obfidcbat&
‘»Mo pennanfere.
nmincbat. Q_u^ C q
imptoumcia relin« £
>quidumnonplue
n celitum habetet
t limiliteroraretco
reculama multitu,
i quj mecum confi*
rsaudos contra ib
mterfecerunt eum
korttoni^.Hoc mo
umitras deo lmrao*
ipto vidimisquan*
ivrnmt. Cum<f libe
eum cepillent
.•oamdco profan*
nf ttociUuno cede*
cm jmmcif mitteJ

, (Imilito &  Arirto*

MiKap ,ens -P mtf
uratw« natfivin '
o< imttit.Etantip*
k  pompeio autem

.•itU5fft e0Stn  ^i!
.. ■ x itquotem*f

ItMtulu iccundum;
"dr^llabatadfrf 1

iLtonupcrcap^!

^'Ihvrcaf


rtadaref^


^.u.itobokf.

fttn0 p3 f Ui« n ®

■

>en

r

accep«
iti

£S 3 »

spacbatitoium. ©e antittuftatlbus jfMKOjitf.

atias celaphon frater antipatri cecidit. <ESed no multo poft cum pompeius fn damafcu peruen/flet Popeio i dama
A SC  inferiorem fyriam percurriffet:vcnerut legati ab ggyptovel ab omni iudea:per quos miferatJei do# fcu veniete ari#
num maximuariftobolusvitem aureamquingentoi$j talentorum.Cuius mentionem fedt etiam ftra ftobolus lega#
bon capadox ita referens. Venerat vero legati ex ggypto cum corona aurea quatuor milia folidoru tos cu aurea vi#
Si  a iudea vitis vel ortus aureus alias torques aurea quem nominabat tripynon alias terpuon id eft te ad eu miiit
deleftabile. Hoc vero donum nos quoq; vidimus in templo rome capitolini iouis faeratum fuiffe ti ftrabo capadoic
tulum habens ariftoboli filif alexandri regis iudeorum:quod eftimatu eft quingentis talentis, IgitUr - 1
ariftobolus iudeorum potentiiTimus: dicitur hoc donum mififle. CEInterie&o vero tempore rurfus
legati ad eum venerunt id eft antipater pro hyrcanofnichomedfc pro ariftobolo: qui etiam accufa# Antip? legatus
bant gabinium alias cabinium SC  fcaurum pecunias accepiilent: ille talenta trecenta alter quadtin pro hyrcano ad
genta. CCumq;iuffiffet pompeius certantes ad damafeum venire inftante tempore veris congre# popeiuveniens
gans pompeius appamenu exercitum de locis hyemalibus ad damafcu properauiQui trafitu fuo fcauru Sc  cabi#
mox appamena m arcem euertit quam anthiochus munierat cizicenus dum ptolomei minei prouin niu accufat
ciam cofiderauit viri maliuoli vt pene dionifio tripolitano deterioris: qui fecuri fuerat percuflus. Et Popeius dama
dum eum morte dignum inueni(Tetfacceptis ab eo mille talentis ex quibus ftipendium militibus fu fcu venies appa
is donau/tjabfoluit eum:necno & lyfiadem oppidum cepit.vbi tyranus fylias iudeus erat.Cumq; ci mena arcem e#
uitates eIyopolim SC  calcidem tranfiffet iu medio pofitum montem afcendit SC  ad inferiorem fyriam uertit.&c.
damafcuq; peruenit: vbi & comperift quod iudei cum fuis principibus hyrcano C! ariftobolo habe# Popeius iudeo
rent difcordia£otamq; audiuit gentem contra vtrofq; dicente non debere fub regali ditione eite/fed ru audit difcor/
patrio ritu facerdotibus obedire;quos deus venerari precepit. Hi namq; dum nepotes exifterent:fa dias SC  vtriufqs
cerdotibus non cotenti eo honoread alium magiftratum cupiebant gentem tranfducere:'8t feruitu pattisrones. . ;
8 tis vinculis obligare. Hyrcanus autem accufabat q> fratre maioreffet. 8C  ab ariftobolo paruam par Rones hyrcani
tem puincif datam teneretfaliam vero ariftobolum violentiam cepiffe confirmanshecnon etiam in
curfiones contra finitimos SC  latrocinia illumperpetrare criminabatur/heq; getem iudeorum a fe ni
fi per illius violentiam defcendiffe. Cui etiam h?c alleganti teftimonium plus mille optimates iudei
prgbebant.anti patro fuadente. C Ariftobolus autem a principatu dicebat eum cediffejpropter fu# Rationes arifta
amnaturalemgCinefficacemfegniciem.proqua contemptibiiisvidebatur.Se quoq;aiebatnonta# boli, 3

tum pro regni ambitione fumpfiffe principatum quantum metu ne forte ad alios migrareturMappel#
lari fe regem patris fui nucupatione.Et teftes couocabat iuuenes promptiffsmos quorum cultus pur
pur?.vel comg necnon phaler§ l aliufq; omatus fic ftupebativt no ad iudicium intrare fed ad popam
procedereputarentur. CP°mpeiustamencum hec audiiTet ariftobolum de violentia culpansidi# Popeius arifto#
milit eos leuiter allocutus. Nam dixerat adipuinciam eorum fefe venturum^uo certius fingula pof bolu de, violetia
fit agnofcere;cum nabatheoru primum prouinciam prouideret.6£ interim eos pacem habere prfce# culpas eos tn le
piuariftobolo autem blandiebaf ne prouinciam faceret rebellare.aditufue cocluderet. qd Sc  euenit. uiter allocutus 1
C Ariftobolus autem a pompeio regreflus nec aliquid eorum (qu? ille monuerat)curans in delon ci dimifit,
uitatem venit exinde iudeam perrexit,Q.uapropter iratus pompeius expeditione(quam contra na# Popeius cotra
batheos paraueratin damafco SC z  fyria) legatofq; romanoru contra ariftobolum produxit, Cumq; Ariftobolu ma#
C peltam SC  fcithopolim tranfiffet in choreas peruenit qu? initium eft iude§ mediterrane$:vn munitif data no m rat g
fimum oppidum videtur alexandru nomine.quo ariftobolus cofugerat.Tunc pompeius ad eum de beUu duxit, a
ftinanstiuffitdefcendere.Multifq; fuadentibus romanisnonrebellaredefcendit !Cumq;difputaffet
contra fratrem fuum de principatu mrfus in oppidum pompeio cocedente difcefiit«x hoc bis ac tet
tio fecitTperans regnum obtinete ad omniafque pompeius pr$ceperat)obedire iimulansjdonec ti*
diret ad munimina fua/times ne regno fpoliaretur 8C hyrcano principatus traderetur,Pompeius au#
tem cum iuffiffet ei vt cafteDa traderet;& cuftodibus propria manu fcriberetljuatenuš eum fufcipe#
rent obediuit hec fctibere.Difcedens autem ad hierofolimam bellum parauit.Interiedo vero tepore Mitridates ve *
pompeio contra eum exercitu ducente.quidam ex ponto veniens nunciauit mitridatem hauftove nenomorif afS
neno defundum:quod illi filius fuus phamaces confeeerat.Cumq; in hierico caftra pofuiffet vbi ma ii 0 C afedo ‘
xime opobalfamum nafciturivnguentum optimum cuius cum flos acuto lapide incifus fuerit diftip c “ reci  ♦

lat:mane hierofolymis afcendit. •'

CAriftobolorquas promiferat^p pace negante pecunias)pompeius rpfum ligatum ponit[in
carcerem SC  ciuitatem obfidet tuncq; hierofolimis de pompeio recipiendo aut eijciedo maxima fiuit
feditio.Q_ui tn pifonem templi & palaciflcuftodem fecit ipfo templum atq; ciuitatem obfidente eiuf
mihtes templum ingredrentes omnes peremerutiudeos magfs mori eligentes q imperfeda relinque
re tacrincia maximaq; tune fuit iudeorum; cedes.Sed Sc  pompeius templi pecunias 8C  fi plurimg ef#
lent pompeius nullatenus pmiffus tangere« Hircano^ deditfacerdotij principatural iudei.Itaq> rq?

Ariftobolus po
peio pecunias
;pmittit,p pace
quas poftea da
re negat. quate
iratus popeius
ariftobolu liga#
tu ponit in car#
cen' & ciuitate
obfidet.
Seditiotuchie#
rofolimis de re#
cipiedo pSpeio
aut expelledo.
Popeius pifone
tepli cuftode de
ftiauit& palacij
Popeius teplu
& ciuitate obfi#
det.

Lexiudeoi^ho
ftibus refiftere
bellatibus pmit
titifabbato fed
non alia facien#
tibus.

Capta citate po
peij milites tem
plu igreflioesg
cmerat iudeos

magis mori eli#
gentes q facrifi
cia relinquerei#
perfeda.
Strabon nicho.
& tytus liutus
pompei geftoijj
icriptores.

Q.ugcinitateca
ptafadafuntin
templo,
Pompei mode#
ftia qui nullate#
nus tepli pecu#
nias paffuseta#
gere & hyrcano
facerdotij dedit
principatu.
Subiugatiiudei
romanis &c.
Gadaraciuitas.

ntti.fofepBitutef Dtftojfa Ubjt

mini fadi funt fubditi. Regnumq;fquod facetdotibus dabatur) fadum eft populare.Et horam ma#
lorum caufa hyrcani SC  ariftoboli diffentiofuit Ariftobolus quoq;vindusroma cumliberisducitur D
Alexandro filiorum nouiflimo euadente Capitulum.iij.

Vnc ariftobolus penitens ad pompeium defcenditpecunias offerens & in hietofo#
limis eufufcepit:rog&batq;bello definere:& quf vellet cu patre difponere.Popeius
autem venia ei petenti prg ftitit.& mittit gabinium cum militibus ciuitate cum pecu
nifs obtinere. Sed cu nichil horum penitus egiffent gabinius tedijt: negatifq; pecu#
nifs de ciuitate exciufus eft. Nam Ariftoboli milites: padis minime confenferunt.

_ _  _ C"Q.uapropter pompeius iratus ariftobolu reclufit in carcerem & ad ciuitate venit

V ndiq; munitiffima prgter feptentrionale partem. Circuit enim eam vallis altiffima intus templu eo
dudens.lapideo muro fortiffimeconftrudum. C Seditio tamen hominu intus de prgfentibus rebus
erat:quibufda diccntibus pompeio tradi ciuitatem. Ariftoboli vero forijexcludere eum Sc  repugna
re pfuadebant SC  illum haberi vindum. Qui cum in templum refiigerent potem ab eo in ciuitatem
tranfpofitu ad obfidionem parabantialif autem exercitu pompei) fufceperut Sc  aulam ei tradideriit.
Pompeius autem pifonem Iegatum cum exercitu dcftinauit palatium cuftodire. SC  domurn vel tem
plum obferuare.Qui prius quide verba pacifica in temploconclufijs offerebat.Sed hi dum no obe#
difientiloca iuxta templum pofita muris drcundedit:ad omnia hyrcano minifttante.Pompeius au#
tem mane circa templum a patte aquilonis vnde eos expugnare potuiffet:milites collocauit. Fueruc
namq; SC  per illam partem turres altiffimg SC  foflg aJtiffimg: que vallo tircudabatur.Ponte namq; de E
cifo:rftunitior extiterat. In qua valle pompeius cum aggerem in drcuitu filuam incidentibus roma#
nis imponeret/& videret fatis foftam cocquatam machinamcnta vel inftrumenta bellica tyro depor
tata fuperimpofuit: per qug etiam templum depofuit. Sed fi nobis non fuiffet patrius mos feptimo
die vacare:nullatenus aggerem coftruere iudeis repugnantibus potuifient.Nam bellantibus Sc  occi
dentibusirefiftere lex concedit. Si quid vero aliud aduerfarif velint facere.nulla datur nobis licentia
prohibere. Q,uapropter non certantibus iudeis nec manus armantibus turres erigere vel machina;
meta romanis licuit fabricare:quibus poftero die vtebantur. Vnde poteft noftra crga deum pietas/e
gis cuftodia cognofci:q> nichil ob timorem obfidionis ad immoladum impediti fuiflent.Sed fecudo
die mane SC  circa nonam fuper aram immolabant: & neqj inflidione belil facrificium remittebant.
Nam cu capta fuifletciuitas tertio menfe ieiuniorum. cetdima feptuagefima nona olimpiadg.gaio
antonio (C  marco tullio cicerone confulibus hoftes templum ingreffi cnndos peremerunt. Qui facti
ficifs occupati nullatenus facra ruperunt.haud timore anime‘conturbati.haud dolore morientiu ex#
pulfiifed omnia voluerunt circa ipfas aras pati.dum putaret melius efie mor^g facrificia imperfeda
re!inqueref& hanc non effe laudem mendacem per quam noftra pietas apparet.®; Vera cunda exti
tiffe teftantur qui pompei) gefta cofcripferunt intet quos SC  ftrabon SC  nicolaus nccnon Sc  tytus liui#
us romane feriptor hyftorie. At cum rnachinamentum primum illatum fuiflet.tutris max/ma com#
mota cecidit'& aperuit partem templi per quam hoftes irruperunt. Quorum primus cornelius fau
ftus Sille filius cum fuis militibus fuper murum afcendi^oft eum etiam per alteram partem furius
centurio cnm fuis:in medio autem fabius Sc  ipfe centurio cum turba fortiffima. Tune omnia cede iu#
deoru complebanf.Q,uidamvero a romanisali j vero femetipfis occidebant.Erant etiam qui Sc  pre
cipites fefeflamis inter domos ini fcercnt,minime valentes violentiam fuftinere. Cumq; proftrata v/
ginti duo milia iudeorumiromanorumvero pauci defundi fuiflent-capitur etiam abfalon alias abft3
Ion patruus fTmul & focer ariftoboli.CNon parua vero in templo commiffa funt/dum ea qug prion' p
tempore inuifibilia vel inacceflibilia erantadifTetpompeiu^ quicu eo erant no paucividiflenttjug
non liceret nifi facerdotibus intueri.Inuenerut autem menfam auream K circa eam candelabra vel h'
batoria non pauca,'neno Sc  aromatu multitudinem SC  in thefauris faeras pecunias duo milia talenta.
Quas pompeius penitus contingerenoluit/propter pietatem: etiam hoedignum fuavirtutefecit.
Cumq; in poftetum miniftris templi prfcepifiet/illud purgare&legirima offerre deo:hyrcano ptin#
cipatum facerdotif donauitfquod ei vtilius apparuiftet: Sc  .puinciales prohibuit ariftobolo auxilium
preftare.audorefq; belli fecuri percuffit.Eaftum vero cum alijs qui propenfius murum afcenderant
prfmi/s dignishonorauit: g£ hierofolimam fub conditione fifcalium Romanis expofuit. C/uitates
etiam quas prius iudei de inferiori fyria ablatas fubegerant fub fuo principatu cffe conftituit,^ om#
nem gentem prius nimis extenfam intra fines fuos aftrinxit. Necnon SC  gadaram pauloante diruta
edificauitdemetrio donans gadarenos fuolibertoteIiquas autem ioppen SC  fcithopolim Sc  pellam
veldion & famariam:infuper SC marifam &azotum Si inmniam Sc arethufamhabitatoribus redčit
dit:quf mediterraneg fuerant prgter alias dirutas.Gaza vero marithima Si  ioppen 8C dota 8C ftratois

m

iacpt"

furrim q u:




p#**?

grefiflumeft-De

itemftuumrn
xit.Dueebat ctiar

0 uorualexandc

C A nti P atcr:

jVretho rege fccit

bmiusbvrcano \

venienspetense' 1
jnanis.Qi" ni i ;<:ui
drium caMum  r<

Ariftobolus miti*
romelig^cudor
parthosacercitum

damninaora c
tamen vid  us eft a (
s Caurus r;
| circuitu t
j ptis hyrc

__i fcauro lej

ratfiexiteumpccui
R  titit.SC inhisfcauru
K  teriedo vero temp
ma adiyriamvfq;
nullatenus valente
naret,quem pomp
cuiens autem proti
pedifum SCmiJIe qi

iuxtamontesarabi(
/nanisaliofo; duces

licus ducebantadiu

etiam gabinius cuu
liofadoperemenin
muscumalexandni
bttisveniampollice

ca2 anSlncon ^

igsa

sr

“sturmis

'ro

e qualibu
J tll tunifii er  ‘, cba M

Saž

^ ndouitatevcnit

•maintus tcm p lu £ 5
Jlf^ficntibus rebus
lfTf  fum&rejmgm
nnbeoin cimtatem
aulamei tradidcrfit.
& domumveltem
^ liidumnoobc,
intc.Pompeiusatii
McolIocauit.Fucra!
tur Ponte namlel

tnridcntibus roma/
:a Wi[catyrodepoi
' JtTius mos fcptimo
n bcllannbus gčocci
i datur nobis Iicenti!
“Tigcrtvd machim
i crga dcum pietas/f
afmdcnt.Scdferado
ificium rcmittebant.
nona oltmpiade.gaio
>otmcTunt Q.uifacri
dolorf monentiuex»
■jUcnfiaaimpcrfe&
*tCVfT.icunftacxti

rs nccnon 8C cytus liau

■tnmuntfrimacoift
i pffrtiui eomeliusfeu

rampartttnfcfiu!

i Tune omniacede®

»d**

,,,rvirtuter

t nUfn .

m*u<«


""““Sil*


u!o^ tcC
rhOP 0 ^ „
jbrtJWf' buS

mactjabeojum. Beanttattitatflrog 5fa.cjcsw*

a turrim quam herodes poftea condidit magnifice SL  cum porribus vel teinplis eam ornaffet c?farea |pH vrcar ; g, „
n  cognominauit pompeius liberas reliquit.& prouincia difcefiit.CKorum malorum hieroiolymis au t ifl. 0 bolifratrum
dores hyrcanus SL ariftobolus extiterunt:cum inuicem inter febella geffiffent.Nam SL libertatem de ^ifteijtio maIo #
pofuirWš& fubiedi romanis fumus:& prouinciam quam armfs poflidebamus a fyris ablatam/hac mm m aximoru
fyris Čompulfi fumus denuo teftituere: 8C  infuper decem milia talenta pauco tepore romani nos exe iudeis fuft &c
geruntiSregnum quod antiquitus fecundumgenerationem principibus facerdotum dabatur.popu R  - ouodfa
larefadumeft.Dehis competentilocodicemus.CPompeiusautemcuminferiorenifyriamvfq;ad cer J otibas dat
eufratem fluuium SL  ?gyptum fcauro tradidiffet& duas legiones tomanas perciciliam romam perre batUr  , are
xit.Dueebat etiam cum fua generatione vindum ariftobolum cui du? fiii?veltotidemfilij fuerunt. f aaui „ e ^ &c
Quoru alexander euafitinouiffimus aute antigonus cum patre vel fororibus romam depottatus eft. Ariftobolus vin
C Antipater fcauru petramarabifciuitateobfidetemfarnefatigatuvidualibusfouip&pacecum < ft usromam c | u
Aretho rege fecit/Alexandro vero ariftoboli captiui filio iudea inuadente & hyrcanu debellate/Ga# CItllr Cljm j lbetis
binius hyrcano venit in auxilium/& vido alexandro dirutas ciuitates precepit renouary& alexader nuorum Alexa#
veniens petens ciuitates Gabimo tradiditeuius mater marito & altjs fiiijs rom? captiuis fauebat ro# |j ef nou jiXimus
manis.Q,uinq; curias Gabinius in iudea inftituit. Ariftobolus autem e roma iudeam fugiens, Alexa euabtt
drium caftellum renouare prohibetur.Cuius exercitus iterum a romanis vidus eft/& multis oecifis
Ariftobolus multis confofliis vulneribus cum Antigono filio captiuus ad Gabfnium duciturf&iteru
romeligatus cuftoditur/quo ibidem mortuo fenatus filios ad matrem remifit.Gabinio autem contra
parthos exercitum ducente/Antipater eius militibus arma & tritieum miniftrauit.Tunc quoq; in iu#
dea maxima orta eft feditio, Alexandro ariftoboli filio per violentiam principafum vfurpante.Qui
tamen vidus eft a Gabinio decem milibus faorum militum proftratis. Capitulum quartum. Antipatet fcau*

Caurus tamecotra petra arabiecuexercitnproduxiflet propter difficultatem ciuitatisin rum petram ara
circuitu terram deuaftabat.Sed exercitu romano farne fatigatoantipater obediens prfce bieciuitatem ob
ptis hyrcani a iudea tritieum vel quecumq; erant neceffaria deftinabat. Cumq; miffus ab fidetem farne fa
fcauro legatus antipater ad aretham perrexiffet/per amicitias quas cum eo habere debue tigatum vidua^
tat flexit eum pecumfs ne prouinciam prf daretur. Q.ui etiam fideiuffor eius pro trecentis taletis exc libus fouit & pa
titit.SC in his fcaurus bellum fedauit.Siquidem non minus & ipfe q aretha concupiuit ide fieri.CIn cem cu regeAre
B  teriedo vero tempore cum alender ariftoboli filius iudeam inuafiftet:dux exercitus gabinius de ro* tha fecit.
ma ad fyriam vfq; peruenit,Q.ui inter alia que miranda fecit contra alexandrum produxit exercitu: Alexandro ari *
nullatenus valente hyrcano viribus lllius refiftere.cum etiam erigere hierofolymorum murum feftri ftoboli filio iu /
naretquempompeiusdepofuerat.Q,uod nefaceretprohibuerunteum romani ibi conftituti. Cir# deam inuaden^
cuiens autem prouinciam multos iudeorum armauit: & maturius q fperabatur collegit decem milia tegC hyrcanu de
peditum & mille quingentos equites:etiam alexandrium caftellum valdemunitumSC macherunta bellanteGabint
iuxta montes arabig cepit.Igitur gabinius contra eum veniebaticum iam mareum antonium cum ro us romanus hyr
manis aliofq; duces prgmififlet.Q,ui cum romanis militibus & lubiedis iudeis quos phitolaus& ma canovenit in au
licus ducebant adunantes fibi & antipatri focietatem.alexandro obuiam venerunt:quos fequebatur xilium,
etiam gabinius cum legione. Alexander autem ptope hierofolymam acceffitivbi cum hoftibus pr?# »

lio fado peremerunt romani tria milia iudeorum.capiunt etiam non minus tria milia, Interim gabi#
nius cum alexandrium perueniflet caftrum.inuitabat conclufos ad pacem:& de prioribus eorum de Vidus alexader
lidis veniam pollicebatur eis.Vbi cum plures hoftium forps vallurn ftarentimarcus antonius fortiter
decertans in congrcfiiione multos profttauit.Gabinius vero exercitus partem cum ibi reliquiffet vt Gabinius iudeg
caftellum vaftarel/ipfe reliquam iudeam circuibat:quatafq; inueniflet dirutas ciuitates renouati pre dirutasciuitates
cepit.EtreconftrUd? funt laraaria vel azotus. fcitopolis ŠC  antidon. raphia vel dora matifa Sc  gaba renouaripcepit.
& ali? non pauc?.Cum omnes gabimf obediffent pr?ceptis,ciuitates multo tepore defert? fuos ha# Alexader('miffo
bitatores acquilierunt.fi; Q_u? cum per prouinciam egiffet. redijt in alexandrium caftellum. Vbidu legatojveniape
^ obfidfonem ftatueret: legationemad eum alexanderdeftinauit.veniam fibi de prioribus commiflis tit&dtatestradt
poftulas:& tradere caftella hyrcaniam vel macheruntam poft etiam alexadrifi pollicetur.Q,u? gabi# dit gabinio. SCc.
nius accepta euertit.fi; Mater vero alexadri cu ad eu perueniflet nam fauebat romanis: marito eius Mater alexadri
Salijs fiiijs romam abdudis conceffit gabinius qu? poftulaffet. Cumq; difpofuifiet pacem cum ea: <'marito& alijs fi
hyrcanum ad hierofolymamreduxit.habituru tepli diligenriam.fi;Ciuinq;tamen curiascoftituit:8i lifs rom? capti #
equalibiis turmis gentem diuifit.Q.uarum vnahierofolimis degebat alia in gadarisitertia in amathu uis /fauebat ro#
te.quarta vero in hierichonte.quita in fefforis galile?:qui regia poteftateIiberati fub optimatum gu# manis.
bernatione viuebat. Sed cu ariftobulus a roma ad iudam confugiflet:8£ alexandrium quod nuper Q,uiq; curias co
dirutumfueratrenouare defiderared>abmiusmilites cum ducibus fifinnio &antonio& feruilio mit itituit gabinius a
tit vt illud opidum reconftrui ptohibetent,fimul& capcrent.Multi tamen iudei ad ariftobolum tran iudea.

r.j.

Etbet<#tfMlotep8ttuDel

V |

fibant propter veterem eius gloriammouis rebus ftudentes.Necnon SC  phitolaus dux hierofpIymo/
rum:cum mille ad eum refugit.Sed multi qut ad eum vcnerunt inermes erant: quos decreuit in ma* D
Exercitus arifto cherunta ponere. CAriftobolus ergo eos qtri armis inopes erant dimifitiarmatos autem odo milia
boli iterum a ro exiftentes eum collegiffet perrexit ad b^JIum. quos romam fortiter inuadentes.prelio fa&o vicerunt
manis vicitur SC  Et licet iudei propenfius detraftarenfctamen atrocitate hoftium ad fugam conuertuntur. Quorum
multis occifis a# quinq; milia profternuntur:reliqui vero difperiiivt vnufquifq; per fugam falutem acquifiuit. Tamen
riftobolus mul / plus mille ariftobolus habens in macherotemunitiffimum oppidum receffit.Cumq5 male perdidiifet
tis confoflus vul nichilominus fpem fibi bonam promittebat.Duos tamen dies ofidioni refiftens .multis perfoffusvul
neribus eum an neribus captiuus eum antigono filio quyde roma eum eo fugerat ad gabinium trahitur.C Ariftobo
tigono filio ca / lus his quidem vfus cafibus rurfus ad romanam c‘iuitatem tranfmittitur:quoligatus tenebatur.Cum
ptiuus ad gab u  q; regnum SC  principatum facerdotij tribus annis SC  fex menfibus geffiflet: vir clarusgC magnanimus
nium trahitur. habebatur.Filios autem eius fenatus matriremifi't:gabinio fcribentehoc ei promiffum fuiile pro ca
Senatus arifto / ftellorum proditione.Sed hiquidem in iudeam remearunt, <£Gabmius autem eum contra parthos
boli filios matri exercitum duxiffet.&eufraten fluuiumtranfiffetiplacuitei ad egiptum reuerti:quatenus ptolomeum
remifit. ibi reftitueret.Hgc vero SC  per alios hiftoriarum conferi ptores demonftrata funt,Gabini j deinde mi#

Gabinio contra Ktibus antipater miniftrauit tritieum SC  arma Sc  pecunias: SC  iudeos propter pelufium auxiliatores ef
parthos cxerci/ fecit:qui cuftodes ggvptioruadituufuerant.C Cuq; ex fgyptoremeafiet:& ad firiam perueniffetife/
tum ducentc an ditionibus SC  turbis eam inualefcente inuenit.Siquidem alexander ariftoboli filius recipiens rurfum
tipater eius mili per violentiamprincipatum/multos iudeorum fubtraxerat. magnoq; eum cxercitu prouinciam inua
tibus arma SC  tri dens oes romanos quantos inuenit occidebat refugientes ad montem garizim.Gabinius hg c videns E
tiču miniftrauit antipatrum vt prudentem prpmittit ad illos qui rebellabant.vt eoru fedaret ametiam quatenus ad
Seditioiniudeo meliorem fenfum redirent,Q.ui cu perrexilTetmuItos quidem caftigauit & ad competentiarcftituit.
alexadro arifto# Verumtamenalexandrum compr^henderenonpotuitdumexcrcitumhaberettriginta miliaiudeo
boli filio princi/ rum.Q_ui eum gabinio conftigens vincitur jdecem milibus fuis prope thabirium montem proftratis.
patum pet vio/ <LGabinius difpofita hierofolimorum ciuitate roma redi) t Craffo tradens ducatu qui contra pat

letiatn vfurpate. thos parans exercitu templu quod fuit ditiffimu pecunijs depopulatus eft quas popeius tagere non
Vi<ftus alexan/ eft aulus.de diuitijs aute tepli Strabon dat teftimonium: SC  ciues cyrenf ciuitatis quatuor diuiditin
der a Gabinio. partes.Et ibi iudeorum generatio conualuit SC  in g gipto.Craffus vero a parthis viftus eft fed cailius
, ; a Roma ad Syriam fugies eam a parthicis vindicauit incurfionibus qui phitholau feditionis Arifto#

boli fucceffore Antipatro cui quatuor ex chipri vxore filif erant inuitante captiuauit.Capitulum.v.
Gabinio fuccef/ ijfPpS^af Abinius tamen eum difpofuiflet ciuitatem hierofoIymocum antipatjtrVoluntati obedies
lit Craffus. contra nabatheos expeditionem produxit.Quos eum in pugna vicifletrparthorum tranf

Nicolaus &ftra J fugas mitridatem SC  orfanem dimifit:qui fide non feruata ad propria remearunt. Sed ga

bon hiftorici. binius eum opera maxima vel danffima in expeditione feciflet romam redijt:Craflb tra*

CralTus cotrag/ dens ducatum. C De pompei Sc  gabinij expeditione confcribit nicholaus damafcenus Sc  ftrabo ca F
thos exercituml padox:nichil vnus altero amplius exponens.CCraffus autem eum contra parthos militiam produ
duces templum ceret ad iudeam peruenit- Sc  pecunias templi quas pompeius non tetigerat. duo milia talentorum
pecunijs depo/ abftulitnecnon &totumreliquum aurum vfq; adočto milia talentorum. Tulit ctiam & trabem au»

/Vi v . puiauit quas po ream verfatilem:trecentas mnas poderante. CMna vero apud nos d ugSC  femis libr? exiftimantur
peius non tetige CTradidit vero ei hanc trabem cuftos pecuniarum eleazarus nomine facerdosjhon maliuolo an u
r at. mo nam bonus SC  iuftus erat/fed dum commiffa fuiflet ei cuftodiavelorum templi qug mira pulehri

Mna quid. tudine vel conftrudhone prfciofiflima rcfplendebant in hac trabe pendentia. Etcraffum vidiflef

Trabes aurea. templi cunčhim aurum velle colligere/Veritus ne tepli cunčfcum ornatum auferretauream ei trabem
pro redemptione omnium prgftitit:dum iufiurandum ab eo accepiflejihichil aliud a templo tollen/
Ditiffimum tem dumifed dclocontentum auro ab eo tradito/quo multa milia pondo poffetinuenire. Hanc vero,tra
plum iudeorum bem alia lignea circundabat:ideoq; latebat.Craflusvero licet iuraffet nichil aliud de templo tangere.
nota caufam. poft acceptam tamen traberpftranlgreffus omne templi aurum depofuit.CNemo tamen miretur fi

Strabon hiftori tante diuitigin noftro teplo fuiffent: dum has omnes per vniuerfam terram iudei deum colentes ibi
cus diuitijs tepli ex antiquis temporibus obtuliffent. Nec magnitudo prfdi&arum pecuniarum teftimoniocaret.nec
dat teftimoniu. arrogantia noftrapertantam magnitudinem diuitias extollit: fed multi Sc  alij confcriptores nobis
teftimonium ferunt.Necnon SC  ftrabOn capadox ita dicens. Tranfmittens autem mitridatis in choo
pecunias/quas ibi cleopatra regina depofuerat,venim etiam & iudeorum oftoginta talenta. Nobis
itaq; pecunig publice nonfun^iifi heetantum. Vnde manifeftum eft iudeos perafyam conftitutos
veritosaniiiidatifjas^ecumas in choo tranfmfttfl^.Non enim ex iudea fueruntinchoo pecunif :du
SC  ciuitatem gC^niSumlmunitiiTimurn habercnt 7$ed n,eq; alexandriam habitantes iudeos verifi/

»C;"«**

's£ss

ni  ^pcrdSe n t
,;/ l ^o(Tu«vm
!Ur  CAtiftobo

- trncbatut.Cum
'Kmagnanimns
‘ 1 ,n  tuilFc proca
n 'contTaparthos
( ' ntJS  ptolomeum
dcindemi,
!, nauxiliatorcsrf

m  pcrucnilTctife
rtcipicnsrurfum
proiunciam inua
'imushfcvidens^
.im quatmus ad
petemu reftitui):.
gmramiliaiudeo
inuem proftratis.
tu qui contra pat
penis tageteno/7
luatuor diuiditm
duieftfed caffius
i loditionis Anita
auit.C3pmiIum.v.

\ oluntati obedie*
t p.irrfiomm tranf
•fneartjnfc Sed ga
ffdiitCralFo tra*

enus&ftrabocaf
s  rrulittam produ
mila talentotum
.unKtrabcmau* ,
litofttifttmantut/
,;i ni.iliuoloani/
mra pulcbfi
p tcrJlTum vidi®
mtcam ei trabOT
datemplo roli« 1 '

. r c. Hanc vcro,W
irtemplo'^

,m  mn€tuI iS

rolentes™ 1

um col

3 r(t.iicc

[r nonio»- ,.

Sto«< ,nob

" . i \obi>

' .pft-ijinf®

maetjabeomm. jBeatiftanifatibus fo.ctjcjc.

A  mile eft hoc feriffeidum nichilo mittidatem timerent. CTeftis nobis eft idem fttabon Sc  alto loco _
qui temporequo tranfijt fyllas in helladPpugnaturus cum mitridatRLucullum tranfmififfe fertur in Strabon ctues a
cyrenam ciuitatem propter noftrf gentis feditionem'qu§ totum orbemcompleuit:ita dkes.<EQ. ua Ulta | ls c y ren ? m
tuor in ciuitate cyreneorum partes exiftunt/ciuium/& agricolarimytertia vero colonorum: & quarta partes

iudeorum. ijgeperomnes ciuitates iam difperfa eft: SC  nullus locus mundi facilius inuenitur. quo diuidit,
non hanegentem videamus, Nem fgyptus SC  cyrenea dum fub vnum regnum fuiffent.omnem con z>
uerfationem horumerrfulatg funt/ita vt feripturis eorumvterentur:8C prf fertim pecuntas fecundum
patrias leges iudeorum congregarent. in ?gypto ergo fummam partem iudeorum habitaffe demo*
ftratur/& alexandri? ciuitatis maxima pars huicgenti deputata eft. Ordinatur etiamprinceps qui
caufas eorum publicaq; inftrumenta debeat cumefSC  precepta dare tang princeps perfed? reipubli Genefatk) . .
cf.CIn ?gypto tamen hfcgeneratio conualuit.eo %  initio i«d£i£gyptij fuiffent: SC  quia iuxta pro* orum fn
uinciamiudeam egyptusiacetmeenonpropterillosqui<Sifidead§gyptum peruenerunt.Adcyre conua | u £Jftf m £
neam autem ideo tranfijtfeo q> ipfa fimtima ggypto exifteret.quemadmodum SC  iudea:& quod fub ^ - n cyfCnea  ,
vno regno pnus fuiffent/Strabon quidem h?c retulit.CECraffus autemfeum omnia difpofuiffet que Cfaffus y ^ us a
admodum vellet;contra parthos pgreditur. Vbi cum toto fuo exercitu defecitificut 8 i  alibi demon* ^

ftratum eft. f Sed caffius dum ad fyriam fugiffet/& vindicaffet eam ex incurfionibus parthicisfqui caffius ad fvria
nimis per crafli perditionem audaciores fuerant rurfus ad tyrum peruenit: & exinde iudeam afcen* ^ § e g ^ in

dit.Tarichenam alias Iarachenam vero ciuitatem inuades ftatim predaiiit.& triginta milta W$5^curfi6ibus pthu
captiuauitfphitolaum etiam feditionis ariftoboli fuccefforem cepifcantipatro inuitante.COfuibtia C1S  vidicauit.&c
cum apud eum multum vaiuiffe^dumeis amicus erat/de qmbus&vxorem nobiliffmam nomine cy ^ nt ^ pater y ^ u
prim fibi coniunxft:ex qua quatuor liberos procreauit. phafelum/& herodem/qui poftea rex fuit/SC meos amicas ex
iofippurrv& feroram-.fiham vero falomi-CiHic autem antipater dum cum alijs potentiflimis am icu  ■ i yxore
tias SC  hofpitium copulaflet/arabo fefe potius fociauiYcui etiam filios fuos dum bellaretcommenda tuPr fiii os habu*
uit.fgitur caffius cumexpeditionem fupereufratem duxiffet/prohibuit illam deuaftari prouinriam/^g^
ficut & ab alifs relatum eft.

^Pompeiani ariftobolum a vincuiis folutum a cgfare SC  in iudeam cu duabus legionibus miffum
veneno interfecerunt.Et fcipio AIexandrum Ariftoboli filium fecuri interemit/ptolomeus quoq; ad
® Ariftoboli vxorem filium philippionem mittens iubet eam Antigonum cum fororibus in Afchalon
deftinare.Mortuovero pompeio Antipater cf fari contra egyptum pugnantt deditauxilium.Etiu*
deos psvptios ad eius amicitias flexit hoftefq; debellauit atq; mitridatem a morte liberauit.Q.uem*
q; nundante mitridate eius viftoriam Cefar maxime amauit SC  eum romanum fecit ciuem hyrcano
q; facerdotij confirmauitprincipatum quos antigono ariftoboli fihus fed fruftra accufante fatiffacit
Antipater accufationibus.Tunc quoq; hyrcanofacerdotum principe SC  Antipatroiudeo tutore per*
miffum eft muros ciuitatis reftituere.Etfenatufconfultumde iudeorum amicitijs in capitolio pro*
latum eft.Sed & Athenienfes pro amicitijs ad hyrcanum feripferunt, Capitulum iextum* C §far Ariiiobo*

I Nteriedo vero tempore cum cf far romam teneret.poftpompeij'velfenatusfugam/folues lua vincuiis fob
a vincuiis ariftobolu tranfmifit ad fyriam duas ei tradens legiones , quatenus paratam lili vt ues mittebat ad
poffetfacereiudea.Ariftobolus potentia a cefare donata minime potitus eft.NI pompeia* iudeacuduabus
ni pr^occupantes veneno eu corruperut/& fepelierut eu cffaris focij';Q.up multo tempore iacuit.vf* legioibus quem
q;quo antonius eum ad itidea remitteret:& in regijs monumentis poni pdliperet.CScipio aute ma popeiani vene *
dante pompeio alexandru ariftoboli filium occidendu dum culparet eum de his que prius contra ro no interfecerune

id

muc

emc

Iium fuum philippionem in afcalon ad ariftoboli vxorem direxiffetiuflit eam deftinare filium anti* madate popeio
gonu cum eius fororibus.E quibus alteram philippion cu dilexiflet.vxorem eam habuit.Q_ue poft* fecuri occidit.

C ea ptolomeus pater eius occidesrmatrimoniali iure eam duxit vxorem:8C prouidetiam fratribus eius
impendebat.t£Poft vero mortem pompeif dum cefar contra egyptum pugnaret.bntipater iudeoru Mortuo popeio
potentiffimus/mandatis hyrcani obediens multum illi vtilis apparuic.Nam mitridates pergamenus Antipater cpfari
dum perchoricum tranfiret,& minime potuiffet per pelufiumviamconficerefedinafcalonecommo contraegyptum
raretur.-antipater ei tria milia iudeos armatos adduxit: necnon 8C  arabum nobiliflimos auxiliatores pugnanti auxili
illi parauit:& propter eum omnes fyri propenfius cf faris partes adiuuabant. Verumetiam & ambli* um dedit.&c.
cus potentifiimus Sptolomeus filius eius libanum montem habitantes cum omnibus ciuitatibus ea*
dem pro cgfare mentem habebant.Mitridates autem furgens a fyria cum ad pelufium perueniffet.8£
eum non fufcepifleticiuitatem obfidebatCuius maxima virtute antipater primus partem muri d eie*  Antipatri virtus
cit Sc  teliquis viam ingrediciuitatem parauif.Et pelufium quidem ita deuaftatur.C Antipatrum au Antipater iude*

r.ij.

£.fbet.j:Mij.3oCep!)ffaD£l

iiJiftofia

i  ro^vvH

*vjZ t

os  £gypttos ad tem 8C  mitridatem euntes ad c?farem cum egyptif iudei tranfire prouinciamvetarentfqui oni§ dicun
c§farisflexitami tur)antipater eosffexitadcffarisamicitiamprincipisfacerdotvimeislitterasoftendens.Quascum D
citias & debeli?/ audiffent memphitiden habitantes:fimili modo mitridatem ad fe inuitauerunt. Ad quos cum profc#
uithoftes SC  mi/ dus eflet:& ad Iocumfqui dicitur de!tha)perueniffet:c6fligitcum hoftibus circalocum qui dicituriu«
tridatem a mor/ deorum expeditio.Habcbatautem dextrum eoium-mitridates. Ieuum autem antipater. Sed prflio
te libetauit. commiffp/mclinatiir cornu quomitridates pugnabat:qui periclitatus fufiTetmifi per ripam fluuij cum

firis militibus:antipatftjcurrens deuidis iam aduerfarifs mortis eum periodo liberafiet. Nam vido»
Caufa amidtie tes fgyptfos ad fugam conuertens.# perfecutus caftra eorum deuaftauit:mitridatemq;fugietem re
antipatri cum cf tinuit.Cuius cedderunt milites odingenti: antipatri vero quadraginta.^Sed cum mitridates cgfari
fare. demandaflet vidoriam fimul 8C  falutem quam per antipatrum meruiffet. antipatrum quidem tam

Cffarhircanofa tum dilexit: vt etiam vteretureoomniabellorum per pericula ,Q_uapropter vulnerari antipattu qui/
cerdotij' pricipa/ dem feuiifime contigit. C Ergo bello finito cf far cum in fyriam nauigaflet.hyrcano quidem princi/
tumconfirmauit patum facerdotij'firmum indulfitybntipatrum vero ciuem romanum & fine cenfu conftituit. f[Dicy
BC antipatru ciue tur tamen hyrcanus huic quoq,- militie in egypto focius extitifleficut teftatur ftrabo capadox:ex no/
fecit romanum. mine afinif ita referens/poft mitridatis SC  hyrcani principis facerdotum in fgvpto profedionem.lde
Strabocapadox ftrabon alibi ex nominehypfitratis rurfus itaretulit: mitridatem folum exiife vocatum autem fecun
doicui antipateriudeetutorin afcalone triamilia militum illi pr^parauitj&aliospotentiflimosinui/
Antigonus cgfa tauit.Sociauit etiam hyrcanum principem huic militif. Hsec quidem ftrabon expofuit.C^edcum
ri hyrcanu Sc  an venifletantigonusariftoboli filius/tunead cg fatem&patrisfui calamitatem defteui{Tet.qualiter pro
tipa tria accufans pter ipfum veneno fuerit interemptus/fraterq- fuus fecuri a fcipione percuflus: petebat mifereri fe a E
patds SC  fratris regno depulfum. Prfterea hyrcanum SC  antipatrum accuiabatjtp male gentes regerent SC in  fe crude
defiebat calami liter egiffent. Antipater autem cum afruiffet fatiffaciebat de illatis fibi criminibus: rebellem Antigo/
tatemcui antipa num cum fuis fodjs differens:#narrabatquanta ipfelaboraffetin expeditionecoram c?far^& dice
ter fatiffaciebat. bat iufte ariftobolum romg tradum q>  femper romanis hoftis extitiffet: fratrem vero eius latrocinij
Hvrcanus facer caufa penam a fcipione meritam fumpfiffe. CCum h?c antipater verba feciflet/& c?far hyrcanum
dotum princeps quidem principem facerdotum ordinauit. Antipatro vero poteftatem donauit:quam ipfe eligeretfa
&adpateriude^ torem eumtotius iudegconftituens.Hyrcano quoq; conceffit patrif muros reftituere/fcumhancife
tutor a cefare co gratiam ab eo petiffetNam adhuc diruti iacebant:ex quo pompdus eos depofuerat.CVnde a con
ftuitur SC  hyrca/ fulibus in capitolio fenatufconfultum hoc modo prolatum eft.Luciuš valerius lucif filiu^conuenien
no muros ciuita te fenatu idibus decembribus in templo concordieptr^fente lucio copinio lucif colline filio. SC  cepa/
tis oermifiu} eft rio filio quirini.de his que alexander iafonis&no minus anthiochi/& alexander dorothei iudeorum
reftiruerc. legati viri optimfVel auxiliatiores looiti funt: renouantes cum romanis gratias^K amicitias'preexi/

E piftole de ami ftens clipeum aureum pro iudicioauxiliorum deuouerunt quinquaginta milium folidorum S£ petie
citif s iudeorum. runt fibi litteras dari ad omnes liberas ciuitates:quatenus prouincievel portus eorum nullamviole/
tiam paterentur.PIacuitigitur amicitias Sc  focietat.em cum eiscomponere:&omniaqng fupplicaue F
runt concedere clipeumq; fufcipere.Hgc ada funt fub hyrcano principe facerdotum'8C redore gen/
Scriptum athe / anno nono  tnenfe panemo alias panepho.CEHircanus autem etiamab athenienfium populo Iau

nienfium ad hyr datus eft: cum multum ei appamiffet benignus.Nam miferut ei feriptum huiufmodi decretum. Sub
canum facerdo* iudice vel facerdote dyOnifio filio a clepiadis menfe panemo alias panephovicefimoquinto die da
tum pricipe pro tum eft magiftratibus decretum athenienfium fub prffide athode quodeuclesmenandri abimu/
amiciiifs.&c. fi us a fi as  latmufius feriba expo(uit. Munichionis vndecimo die fadum iudicium concilio in thea/

tro fuffragio tulit dorotheus princeps facerdotum.cum quo aflidens dyonifius dyonifif dixit. Q_uo/
niam quomodo hyrcanus alexandri princeps facerdotum^ redoriudeorum permanet. cum popn/
lo noftrpvel fingulis vicibus fidelis exiftens/& omni circa eos vtiturinduftria:ibiq; venientes atheni
enfes vel legationis caufa feu priuatim munificenter ad fe fufcepitlSC prouidit quatenus illefi red/ret
Decretum quidem de his & prius fadum eft. Nune vero dyonifio dorothei fumenft fuggerente. K
f  - cTe viri virtute populo ammonentp^uoniam voluntatetn habet bene nobis femper quod potuerit

i facercplacet honorare virum aurea corona optima fecundumlegem:&dedicareei imaginemaute/

am in templo populi vel gratiarum: decernere vero coronam in thea tro. cum libero patri thragedi?

folemnia celebratur: Sc  in panatineis alias panathenei$£: eleufineis ^C in gimnicis certaminibus.Di
ligentiam vero magf ftratus habMt.vtf^ermanfcrit.&feniai^ritlauOrem noftrum/omnequod ex/
cogitemus progratia vel honore^m munificenter compleatur: quatenus cujjrh^cita/adafuerint

appareat nofter populus optimus eum ampledf'vicefq; reddere gratiarum/vt We nofirum ftudium

tiamdeben.. ^

' am  honotibus epedus imitetur.Immo etiam debemus eligere ab omnibus atlienienfibus qui decrc
tum ei deportentivt cum honorem fufceperitfeftirsetbenefacere femper noftrf ciuitati. CRomano

macD abl

cip°p u 5 ;


ju*** v •

nU ihautepr u,v E>v

0 /rHyrcano r cnV

cucepiffethonora
»eteaccufantfvnd
oerterriti fnnt/ncc
dicens malaquf ti

ocddit.Hyrcanus;

S  Ed cum t
ordinauit

|Namqui

tem h ab '

quidemezcchiapr
cumfuismilitibus]
(erunt:q>  alatrocin
(jpacemets prcib
gnatomagnicflar
lodisphafelum fra
parabatflumKciu
ab omni gente tar
B qualia fepius cont
dentes ca filifs ext
Nam antipater ar
pecunias tranfmit

manifeileantipati
antipatrum princij
teantnec putes fin
temconti'neant:&[
cum eoerant penin

fit/nifi primmn in c
(us eft committerc,

eotumquosherod(
ciliumdeadibusfu
tum de criminibus i
•edcumtutela&cui
Parna circunc
mul titudine:necn Ul
cans vt ltbeta.ct a iu

t^feuidpate,

^ngfiJiu/Herodes

^^hiseuaccuf




ni .ii Ul0ni ?dicun

SjSsSS*

to*****

‘, ! " tCr>S «(ipr ? Ii 0

ul« v flUU, ' c ^

' c,  NamviSn
" ‘ ‘1 'ugieicnjie
n ' rrutudatcs c^fa ti

f,Um ( l U| demtan,

!r «antipatruquu

’q»i(icin prind,

‘‘‘»lhtuit.<[Diri,

oc.ipadox:exno,

’ l^ofcdionem.Idž
•uumautcmfccun
['otctinlTimosinui,
pol uit. ([Sed cum
'ui(Tct.qualiterpto
ftcbatmiierctifeaE

rrcnt SC  m fc crudt
icbdlcni Antigo/
xam cgtare& diet
vcioetus latrocinij
i\ co.u hvrcanuti
u.im \p(e cligctef®
tuctf Jtumhancfe
.n it. CVade a con
..tl fiiius conuenien
tV inc fi bo. & cepat
11* i tothei mdeorum

.K amifinifpf^eat
- n .oUdorurrv&petie
l  ecttvn nullamviole/
<nntfGGCluppl>c®

• ■tMC^oregen/

. rn f u tm populolau

. !lv xlidea«um. Sub

.iiiradicda
. N .Ibimu/

mcooaliointhca/

■ V.iv.t.d®

•n.tn«rt. cump 0 ? 1 ^
;vr ’ mifotcsatb ® 1

! 1  ‘J nCltflk

■ h  T qU 0£ * r ».

gS?SS^

lOITl

l

tca/*
illbos^ 1

a#

(PudlB 1 "

dcd' :

macfjabeojum. ©eantinaitatibug 5Fo.cjcjtjrt.

rum ergo vel populi athenienliu ergahyrcanu merita demoftrauimus.Cgfar autem cum difpofuiffet
A fyriam nauigauit, Antipater autem vt cgfj&em a fyria deduxit‘in iudeam reuertitur;&ftatim muros
a pompeio dirutos reconftruxit: feditionemq; prouinciale fedauit interminationibus Sc  perfuafioni#
bus requiefcere inuitans cum diceret.Si quis hyrcano cofenferit fcdiciter vitam fuam poteft perage
re:qui vero ad fpem rebellandi perueneri^&lucro priuabitur.& meipfum pro patrono dnm.Hyrca# ,

num aute pro rege tyrannu fentiet: romanos vero & cgfarem pro redoribus amaros hoftes.Na mini fltauor egiarss
me patientur amoWri:quem ipfi principem coftituerunt, Qug cum dixiffetprouinciam peragrauit, nyrc3no»
CHyrcano remiffo SC  negligentefphafelus prior Antipatri filiu s dux hierofolymis&herodes tu#
uenis fed prudens galileg conftituuntur/herodes enim ab olbus amatur;quia firiam a latrocinifs Cia#
tronu gzechia prlcipe interČptolibcrauit/que frater eiusi gloria emulatus eft imitari. Antipater quoq;
cu cepiffet honorari/hyrcano trafgreffus eft fide.Et iudei hircanu antipatru Sc  filios permittentem re
gere accufanbVnde hircanus comotusherode vocat ad iudiciq/quo coparate cu fuis militibu^forhes
perterriti funtfnec aufus eft aliquis eu accufareSameus vero iuftus rege SC  affiftentes criminatupprg
dicens mala que fadurus effet herodes reg ifSC  alijs/bes enim regno adepto in cocilio prgter Sameum
occidit.Hyrcanus autem herodem abfoluens iudieum indignationem incurrit. Capitulum.vij.

§ Ed cum tardum SC  fegnem hyrcanum vidiffetjpriorem filium fuum ducem in hierofolimis Hyrcano remif#
I ordinauit:fecundum vero herodem galileg demoftrauitturorem adhuc omnino iuuenein, fo SC  negligente
|Nam quindecim annorum tune erat.Cui nihilo affuit iuuetusidum prudentiam fuper gta# prior Antipatri

_| tem haberet,Q.ui cum occafionem inueniffetiftatim ad virtutis oftefionem prorupit.CSiV fiiius dux hiero

quidemezechiaprincipelatronu comprghenfumytjuicu magna turbafyriam vexabatfecit interimi/folymis &hero#
cum fuis militibus prgdonibus,Q_uo fado nimium a fyris ampieditur: vnde SC in  amorem eius exar# des iuuenis fed
ferunt:q> alatrocinijsprouincia hotumeffec erepta, Laudabant ergo eum per ciuitates,- & per vicos prudens galileg
g>  pacem eis prgftitiffet:8C tuitionem prgdiorum fuorum inueniffent. Quapropter SC  fexto cgfari co conftituuntur.
gnato magni cgfaris tuc totam fyriam regenti amjcus fadus eft.ft Cum vero emulatio pro fadis he Inuidia phafelli

. _ 3 ’  f _ r.f    — I i...« i. J.,. 1 «. tl f

ab omni gente tanq effet omnium dominus honorari. J3onorari igitutex  tah claritate cum cepffle^fequi in gloria. fin-'  <•'
B qualia fepius contingunt/hircani fidem tranfgreffus eft.Potentiflimi vero mdeorum antipatrum vi# Antipater S: fihV
dentes cu filijs extolli per fauorem gentisy& reddittis iudeg^el pecunias hircani^himis inuidebant ei. oru ambitio qut
Nam antipater amicitiam cum imperatoribus roinanorum compofuerat.Etcumfiexifiet hircanum fidem hyrcano
pecunias tranfmittere/tanq fuas/& non hircano prgftanteieas romanis pricipibus deftinabat. Vnde trafgreffifiit, SCc
manifefte antipatrum accufabantidicentes hyrcano. Vfq>quo iftos alias ifta pateris^Aut non vides
antipatrum principatu cum filijs prgire cun6tos:teq; nomen tantum regfrum pcffidereTSed nec te la Iudei hircanum
teantnec putes fine periculo tuo negligerenegocia/dum antipater & fili j eius totam nune audorita# negligente accu
tem contineant:8£ hanc fine tuis iuffionibus difponant.Nam herodes fiiius eius ezechiam/S eos qui fant quia antipa
cum eo erant perimens legem noftram tranfgreffus eft:qug hominem prohibet occidi/licet malignus tru Sc  filios pmig
fit/hifi primumin condlio condemnatus fit.Ille vero dum nullam a te fufcepillet poteftatemihgcau tit regere.&c. ,

fus eft committere.Q,ug cum hyrcanus audiffet fieditur.Plus autem iram eius incenderunt matres
eorum jquos herodes interfecerat/dum per fingulos dies eumin templo peterent.vt herodes ante co
ciltum de adibus fuis redderet rationem.^r Commotusigitur hircanus herodem vocabat fatiffadu Vocatus ad tudi
rum de criminibus fibi i!lafis.Q,ui fuafionibus impulfus venit,Nam fic ei prgceperativt no priuatus/ciu herodes ve#
led cum tutela SC  cuftodia corporis adueniret.Q_ui cu SC  galileamVt putauit prodeffe fibijdifpofuiffet^nitfed fextusmif
milita patua citcundatus manu via fecabativt nec terribilis videtetur hyrcano cum maxima veniens' fi s  litteris eu a tu
rnultitudinemec nudus vel incautus coram iudicibus effetlmmo Sc  fextus firig redor hircanu fuppli dicio abfoluit,
cans vt liberaret a iudicio herodeifimul SC  interminabatur ei fi non obediret.Sed fexti littere occafio

•uti


quis ex his eu accufare qut primi cotra eu exclamabatffed oes fub quiete SC  filetio rei cxitufuftinebatyiudiciomilitibus
Q_ui du ita fediffentVnus quide note fameus vir iuftusSl propter hocminime deuitas periculutfurges ftipatogf ornato
ita locutus eft.Viri mdices SC  rex:nemine fcio ad iudiciu a vobis vocatu ita coftitiffc; neq; vos noffe comparate regg
quic| fimile opinor. Sed ois quicuq; in hoc iudicio peruenit exquiredusyhumiliter afliftit miam a no# & affiftentes eri#
bis expetes.capillis ^rolmsfSc  vefte nigra indutus.Hic aute herodes,toptimus iuueni^teus pto homi minatur: prgdi #
cjdio fatiffadurus de tali cnmine vocatus.intereft purpura circudatus^C caput ornatu habes compo ces mala qug he
fitionecrinium.ftipatufq; armis.vt fi codemnatus fecudum legem fucnVnos quidem interficiat.ipfe rodes Sc  reg iSc  a
vero vimfaciens veritatiliberetur.Sed herodem de his non culpabo, fiquidem fuum ebmmodura lijs fadurus eeu

r.iij.

£tber.jcUij-3ofept)liuDe(

fttftoita

plulg lcgcm fadt.Sed vos vel regem accufo.qui tSntam licentiam ei dediftis.Sdtote tamen maximu
effe deum :quia hfc quem nune propter hyrcanum vultis abfoluere:quandoq; SC vos ® ipfum regem D
Herodes ('regno torqufbit. Nihil autem hfc dteendo mentitus eft.Nam herodes cum regnum ccpifletomnes occidit
adeptojoes occi in concilio tune inuentos cum ipfo hyrcanoprgtet fameum ijuem nimis dilexerat propter iuftidatn
dit in cocilio prf eius:& in ciuitate poit hac obfeffa ab herode vel fofio perfuafiffet populo vt herodem acdpere^Di
tet  Sameum, ccns propter peccata non pofle eum deuitare.De his quidem fuo loco dicemus, ([Hyrcamis autem

cum vidiffet propenfiores iudicesad nečem herodis:iudicium in poftero die diftulit.Et mittens ad
herodem furtim perfuafit ei ciuitatem relinquere:vt ita poflet periculum euitare. At ille cum difccf#
fiffet in damafeum fugiens regem.& ad fextum cgfarem peruenifletata apud (c  decreuit. vt fi voca »
tus ad iudidum efie^ion obediret.Indignabantur autem iudices hyrcano:dicetes quoniam hfc ora#
nia contra eum eflerit.IHum vero cum nichil lateret.nichil agebat amgntia vel imbecillitate fua.

CHyrcanus herodeminferioris firig ducem timeba$® Antipater ® phafelus eum a bello cotta
hyrcanum retinuerun^hyrcanus ad cefarem mittens petitlamicitias confirmari.Scribit Iofephus qua
liter romanorum prindpes cum iudeorum gente padi funtfgc qp afyg SC  europg reges ftudium habue
runt fibi fidem fociarum iudeorum decretum Iulif cmariš de amicitia cum hyrcano & iudeis/quo etia
■ . , . prohibet pecunias exigi a iudcidoppenfes quoq; fecit ds  tributarios. Capitulum odauum.

Herodem in eri r*®—cum  fextus herode ducem inferioris fyrig ordinafietha hoc ei pecunijs vendidityhyrca

nus timebat eu:r.equando cotra fe exercitum produceret.No multis aute diebus tranfadis
hoc euenit.Herodes em aduerfus eu expeditionem deducens:irafcebatur eo ad iudidu
SH vel vocatus fit fatifiadurus.Prohibuerut tame eu obuia venieates pater antipater® frater ®
nUS  PiFi  šmpctuq;retinuerunt:rogantesneaccederetpropehierofolimaf®aIiquodopusnitereturfacere co*
Antipater ec  rra ^ C( Wq U ( cofenferunt ei ad tale peruenire dignitatem.Deprfcabatur etiam vt indignatione depo#
terherodem reti neret  ^  voca t U s ad iudidu eifetded abfolutionis gratiam potitus recordareturmec ita dolore conff#
nucriint ne # derare^vtfalutiingratus cxifteret:animaduertenduverojq» &belloru cafusdeus difpenfat. Quapro

^ e J>ns  firig ducem
c6ftitutumafex
to timebat hyr#

pter vietoria non oino fperaret expugnando rege® amieum qui multu quidem ei profuiiTet:nihil ve
“?,rojfgqtjtein  eum comififlet aduerfi.fed pet maliuolos fuafores adum/q>difflcultatisvmbram prgft/
<i feit.Flexus his herodes SC  arbitratus fibi fatifiaftum fua fortitudine genti tnoftrafletrcuetfus e/l
'l rca: \ us ad  Per rudeam ergo taliter fefe res habebant.(£Cefar aute cum romaveniflet^iarabat ad affricam naui

^fare mittens pe # g 3 re ,q Uatcr!US  icipionem vel catonem expugnaret. Ad que hircanus dirigens legatos petijt cunftos
ut amiatias con con g rmatc  amicitias. Videtur mihi neceflariu ex hoc exponete qualiter tomanoru prindpes cum
nrnian. r.oftra gente padi funt:ne!ateretaliquos$uia 8C  afyg/K europg reges ftudiuhabuerunt fodarefibi

n f  ^ r.oftram fortitudinem/dum eoru fidem dilexiffent.Sed qucnia multi propter odium nofttfi minime

f ux0 V?  crC duntperficisvelmaccdonišcofcriptionibusdenobiseo q> noneadem rbiq; inpublidslodsde#
reges h de inaco p Q ^ ta  demonfirantunfed apud nos tantu8C alios quofdam barbaroruide romanis tame decretis no
rum dilexerunt c fl. am b,g en dum.Nam &fn publicislocisrepofita haftenusSiin capitolio tabulis ^reis cofcripta c5 F
quocl non omes tinentut ,]Sjam Sc  iulius cgfar alexandrif iudeos per fteam tabula demoftrauit alexfdrinos dues exu
credunt.ac. ftcre.Vnde initiu approbationis fadatdu probabo fenatufcofulta,f& Mij c§  faris de hircanoVelgente

Decretu tuli j ec# no q ra  decreta.Gaius iulius cgfar imperator® potifex® didator fecudoimagiftratibus fydoniorum
ians de amicitia ye j cur ,^ c i p 0 p U i 0  falute.Si fani eftis bene e(l:8c  ego cfi meo exercitu fanfi fum. Exeplum padi de
cum hyrcano et g,.^ c j aa d hi rC anu filiu alexandri principe facerdotu. SC  redorem getfs iudeoru vobis deftinaui:qua#
tudeis. tenus in publicis veftris annalibus reponatur. Volo vero vos grf ce vel Iatine in $te£  tabulajicriptura

hoc ponere.q>hmoi eft.lulius cf far imperator porifex.fecudo didator.Cu deJiberata fentetia deae
ufquonia hircanus alexadriiudeus® nuc/& in prioribus annisi pace vel bello fide Vel ftudiu fuu de
monftrauit.aii etia multi cofiiles teftimoniu prfbetinfuper SC  in propinquo alexandri? loco cu mille

!    11 C**&  't-_4  _^ J a

__ doti j gčtts iudaicp femper habere fecundu patrios moreš pqfcipio. ipm quoc_

is cxigedas pro# res nobis® Iter viros amiciffimos efiecefendos.Q^uatacuqfvero faccrdotaliafutiuraieuvel filioseim
hifcuit cffar.&c. poffidere difcerno.Si qua veroiterfueritquefi:io de iudaicisrebus/placetnobis iudidu de hisadhibe
re:exhyemationes vero militufaut pecunias exigedas ab cis minime probaui.Gaif c§fatis didator«
confulisfdata conceffaq;decreta fic fe habentivt filij dus principatu getis iudeoru® donata fibi lo#
capoffideret/vtprincepsfacerdotiy/dem ®redor gentis iudeorum legatisvim paffis adeflet.® quia
tranlmififfet ad hircanfi alexandri filium principem.facerdotumiudeoru/legatos quideamiciti|'svel
deauxilio cum eo loquerentur® dedicaiTenttabulam frcam fn capitolior®in fydoneveltyrovel
in afca!one(vel in templis faipta apidbus grgcisfvel latinis:quf infra expofito cotinetur.Si vero hoc

mac&abeojnm. c attf (qttttattbufi! fo.trrrtt.

decretum omnibus per duitates curatoribus& iudidbus SC  amicismotcfccret .SC  hofpitia Iegatis prf# Decreta iulij*

A ftarentur:& facrationes vbiqj deftinarentur prf cepit. f[Gaius Cffar imperator coful honoris vel snu
tutisvel clementif caufa conceffitpro commodis fenatus Sc  populi romani. hyrcanualexandri filiu
liberofq; eius prindpes efle facerdotum vel antiftites hierofolymorum 8C getisiiure quo SC  proaui eo C Gaius conful
rum facerdotium fuum geflerunt.CGaius cffar quinquies conful decreuit hos haberef vel munire quinqutes»
hierofoIymorum ciuitatem & gubernare eam hyrcanum alexadri principem facerdotum iudeorum
redorem gcntis fecundu fuam voluntatemivt iudeis in fecudo anno locationis expeditibus chori id Tributarij iude#
eft triginta modi) fubducantur.neq; tributa eos exigant.C Gaius cffar fecudo didator fanxitvt per isioppefes exde
fingulos annos ioppenfes tributa hierofolymoru ciuitati prf ftet.excepto feptimo anno/quemfabba# «cto Cffaris.
ticum annum appellant:quoma in eoneq; fruges agrorum colliguntjfrieq; feminant.necnon hircano
SC  filifs eius decimas prf bean t(SC  vt nullus du^Vel prf fes/vel legatus,in finibus iudeoru auxilia coli/#
gat vel militibus Iiceat pecunias ex/gere ad exhyemandunVaut pro nomiealicuiu^fed effe vndiq; !i#
beros. Q,u§cunq; poftea habuenint/vel emerunt/y el poflederuntf vel tenuerunt/oibus his eos potiri f
8C fft ioppeciu/tate?qua ab /nitio habueruntiudei.& cum amicitias cu romanis feciffent; eorumeffe
f/cut SC  nob/s prius placuit imperamus/Ex qua ciuitate/hircanu alexandri fi'Iiu/liberofq; eius a poifef Annus fabbati*
foribus terrffvel a portu/tributa confequi iubemus/de fydone modios viginti milia fecetos feptuagin C us feptimus,
taquinq,- per fingulos annos(excepto feptimo anno^uem fabbaticum vocant.) in qtio neq; arantne
q. fmdum arboru colligunt.Prf dia etiam in maximo campo que hircanus SC  proaui eius prius poffi
debant placetfenatui hec hircanum SC  iudeos habere eode iure quo SC  prius poflideruntimanere etia
iura que ab initio inter iudeos Sc  principes facerdotu fuerunt:& inftitutiones quas populo vel fena#
tu decernente habuerunt.CEreterea eode iure Iiceat illis vti 8Ci lidiadoca etian/vel terras quas pro
hofpitalitate reges fyri/vel phoenices per donationes romanoru poffiderun^eas fenatus probaurliyr
canum redorem gentis iudeoru habere.dari etiam Iicentia hyrcand& oibus ab eo mifiisVt cum fena
toribus in ludo monomachoru alias monychoru'& heftiaru fedentes fpedent;& fi petierint didato
rem vel magiftrum fquitu vtin lenatu eosintroducant &refponfa eis tradanti&intradecimadiem „ . . .,
hocfiat.flPoft fenatufconfultum/gaius cffar quaterimperator.quinquiesconful.imperpetuumdi# ~ ecretu
datorhuiufmodi fecit verbafde iure hircani a!exandri principis facerdotum,&redoris gentis iudeo »urehircam.ccc,
B rum.Prf deceffores mei imperatores in prouincijs/cum teftimonium hircano principi facerdotum iu
deorum:& iudeis coram fenatu ve! populo romano prfbuiffent.cumq; gratias eis populus& fenatus
egifletbene vifum eft nobis memonam habere K prouidentiam.quatenus hyrcano ac iudeoru ge«
ti fi'lijfq; hyrcani a fenatu Sc  populo romano/fuo erga nos fauore gratif retributionis redderentur.

^Refcriptum Iulij Cffaris pro libertate iudeorum: atqj fenatus mittente quoq; hytcano ad dola
bellam legatum afyf proconfulem qui ti  referibit plena libertatem concedens vt fabbato pattio mo
re obferueot,Q.uod fimiliter conceditur eis exdecreto deliorum/ex decreto Sardinianorum/laodie«
tium/Milefiorum/Pargamenorum/Halicarnafeorum/8C Ephefiorum. Capitulumnonum.

-  Vlius gaius didator Sc  conful romanorum magiftratibus parianorum curif ac populo falu
■ tem.Interpellauerut me iudeiin delo SC  quidam decolonisiudeorum prffentibus veftrisle R e f a ip tUfn

gatis:Sdemonftraueruntdecretu per quod vos eis prohibetis patri) s moribus SC  faerifte/js J” ^bertatc iu
vti.Ergo mihi no placet in noftros amicos SC  auxiliatores talia fieri decreta.vel prohiberi eos fecun# 5 conjrn  *
dum fuam viuere cofuetudinem feu pecunias ad couiuia SC  ad vidimas inferre:quado hoc facerenec ° *

tomf quide prohibentur.Na gaius cffar nofter coful du in fandionibus fuis vetaret collegia per ciui#
tates cogregarithos folos no probibuit nec pecunias coferreinec couiuia prf parare iuflit.Ft ego quo
qj prohibens alios iftis folis prf cipio fecundu patrios mores&Ieges couenire.Beneergo facitis;fi pro
latam fententia cotra noft tos amicos vel auxiliatores. ptopter nofttu erga eos ftudiu SC  fauorem au#
fertis.([Poft gaij' morte marcus antonius (C  publius dolobella alias dolabella cofules cii fenatu con#

C gregafient. SC  b ircani legatos introduxi(Tent.&locuti funt quibus petierut SC  amicitias cu eis fecerunt
SC  oia cocedi eis fenatus decreuit qufcuq; poftularet fubiudo etia fenatufcofuItu:quatenus probatio
ne didoru habeat qui hachiftoriareIegut.CQ.uod tale fuit fenatufcofultu ab f rario cofcriptu de ta/ Scriptum fena#
bulis publicis fub quito rutilo frarij' cuftode du tertio ydus aprilis in teplo cocordif cofcriberetur prf tus de libertate
fenteludo calphurnio vel re!iquo fenatu;publius dolobella & marcus atonius dixerut.De his quf per iudeoium,
fenatufcofultu gaius cffar pro iudeis in f rario deponere no occurritifed placet nobis ficut SC  fenatui
vifum eft vt hfcin tabulis freis deponatur.&per fingulasciuitates trafmittatur.qiiatenus Sc  illi in ta
bulis reponerecuretquod decretueft quito ydusfebtuari) in teplo cocordif.Legati aute principis fa
cerdotu fuerut lyfimacus paufanif alexader theodori pattodus ceref ionatha onif. Mifit aute ex his Legatorum hyt

" caninomina.

r.ui).

J£tber*trt?<3ofepWfoHet

icnt cofuetudine:quod facilius impetrauit. Siquidem dolobella cu fufcepiffet litteras hircani nihil re
moratus fcripfit pet tora afya pro iudeis.& ad ephefena auitate prima totius afyequp buiufmodi le# D
gebatur fub iudice archemione melis limonis die prima Dolobella imperator ephelioru curie & tr>a
giftratibus vel populo falute. Alexader theodori legatus hyrcani filij alexandri principis facerdotfiK
r edoris iudeoru intimauit mihi no poffent ciues fui militare du nec arma poffint portare iter face#
re diebus fabbatoru neq,- alimetoru fecudu patrias leges copia habere.Idcirco egoficut prpdeceffo*
res mei imperatores prpbeo eis militip remiffione;& cocedo patrijs vti legibus fecundu folenes & fa*
aas immolationes & cogregare ficuti folet pro facrifidjs pecunias:&vo!o hp c vos per fingulas cofcrt
bereciuitates.Hac quide dolobella de hyrcano legatione mittetenoftris donauitlicentia.CLencu*
kis aute lucius coful dixit.Ciues romanos iudeos tepla habetes ephefi ar»te tribunal religionis caufa
a militia dimili duodecimo Kaledas odobrisducio lenculo:& gaio marcello coiulibus prpfente fena*
tu. C Blaguš alias baldus legatus & vicarius ephefioru magiftratibus curipvel populo falute.ludeos
perafya coftitutos.luciuslenculus coful'me pro ipfis petece fainilitiadimifit.Pollulas vero poft hpc
& phamu tribunu plebis. 8C  luciu antoniu erariu impetraui Vos aute cupio curare ne quis eis mole*
ftia faciat.CDeeretu delioru fub prpfide boco alias biiiitomefe tergiiione vicefima ad titulatione iu*
Decretum delto <jicu. jviarchus fifon legatus aduenies in ciuitate noftra pro delido milituconuccans nos & multos
tum pro tudeo* pt^ccpit vt fi qui lunt iudei ciues romani nequaqmilitare cogatuneo & cp cornelio lenculo con

rum libertate. ( u i e  religionis caufa iudeos dimittere placuit,Quapropter obedire cofuli vos oportet.f£His fimilia

Decretum Sardi gardiniani quoq; denobis decreuerunt.Gaius phannius gaiffikus duxcofu! magiftratibuseoru la*
nianorum pro h i ut e,Volo vos fcire quonia legati iudeoru adierut me petedo accipere fenatufcoiulta pro ipfis cofti* ®
bertate iudeoru t u ta:qupetia fubiuda funt.Igitur volo vos curare vel prouidere his hoibus fecundu fenatufconfultu
quatenus per v eftra prouincia incolumes ad patria reuertatur.fr Lucius leculus coful dixit.Ciues ro
manos iudeos qui tepla iudaica habere ephefi videturireligionis caufa dimifi.Hoc fadu eft duoded
mo die Kalendaru iu!iaru.f[Xiicius antonius marci filius vicarius erarif vel proc5ful:fardianoru ma
giftratibus curif & populo falute.Iudei ciues noftriadeuntes probauerut nobis cofiliuhabuiffe pro
priu fecundu patrias leges ab initio:& locu propriu in quo negocia vel iudicia inuice nouerut & hoc
petierfit quatenus liceat illis hoc facere Q_uod cuftodiri vel permitti decreui-CMatcus publius.pu
bli) filius & marcus lucius mara publij' fikus dicut lenculu procofule adeutes.lntimauimus ei de qui
bus dofitheus clcopatride filius alexadrinusverbafecit vt ciues romanos iudeos tepla iudaica facere
folitos.fi illi vilu fuerit religionis caufa eos fecilfe:dimittat.Et dimifit. f£Duodecimo kaledaru iuliarfi
_ luciolenculoK gaiomarcello cofulibus leculus decretuprotulit.Ciues romanos iudeosfacrana facere

Laodicenlia de indica folitos ephefiiante tribunal religionis caufa dimifi.<£Xaodicenfiu princeps gaio rabilio gai{ f!
cretu pro iudeis lio falute.Sofipater byrcani principis lacerdotu legatus porrexit nobis epiftola tua per qua defigna*
uit nobis ab hircano pricipe facerdotu iudeoru deftinatos quofda cu litteris pro fua genre cofcriptis:
quatenus fabbata iudeis liceat fecundu patrias leges celebtare vt ne quis impediat eos.quoniI amid F
& auxiliatores noftri probatunaut ne quis eis violentiainferat in noftra prouIda.Et licet traliani pa*
lani cotradicat non fibi placuiffe que pro his decrcta funtaamen pr$cepifti hfcita fieri.Poftulamus
aute vt & nobis eadedehisfcribasobfequetibus tuis preceptis. Epiftola aute porreda fufcepimus
qua tepofuimus iter noftra puhlica monimeta;&dereliquis qug prfctpifti prouidemus quatenus tn
M lefiorum de* nu ^° cu ^P cmur  -Publius feruilius publict galbf filius procoful milefioru magiftratibus cutif 8C popu
etum oro iude *° mercurij filius ciuis vefter.du in rallibus alias ralibus negocia tradare ifinuauit mi

o im libertate c ^’ P r ? tcr  noftra fentetia iudeis vos iquietudine inferre:& prohibere eos fabbata celebrare vel tepla
ori  * patria perficere frudufq; fua cofuetudine colligere.Vclo ergo vos fcire quonia audies vetba eius vel

Persamenorut cor ^ fi u ' c ® tra  ipfum differebat.decreui ne prohiberetur-dDecretu pergamenoru fub iudicegratip*
decretuciudeis P 0:m ^ e  d e fio-Šentetiaqj pricipu.Q^uonia romani fequeces fuos maiores pro comuni oim tutela ho
'P rninu pericula fufcipiut & ftudet auxi!iatorcs& amicosfuos in fcelicitate vel firma pace confiftere; cfi

trafmififfet ad eos hircanus priceps facerdotu getis iudeelegatos ftrabone theodori appolloninu ale
xadrini & antipatri ariftobolu aminte alias aconite fofipatre alias fofipatru phtlippi viros optimos K
hifingula demoftraffentidecreuit fenatus de his quf poftulauerut quatenus nequaq rex anthiochus
anthiochi filius ledat iudeos auxiliatores romanorudmovt caftella& portusvel proulcia&fi qd aliud
ab eis abftulit reddat:&liceat eis a portubus deportare quf volut: &  nullus rex vel ppfus a portubus
iudeorfi vel vedigalibus aliqd auferatexcepto ptolomeo rege alexadrino quia& ipfe auxiliator his
8C  amicus nofter exiftit’immo etia cuftod in ab ioppf expelli ficut petiuerut Nre vero cu tip lucius pa
tiusvir optimusiuffit vt h ec curemus itafieri.queadmodu fenatus deaeuit:& I puideamus qtcnus in*
columes legati ad ,ppria poffint redire.Necnon etia theodotu in curia vel t couetu fufcepimus, Q,lii

Scriptu dolabel
Ipproiudeorum
bbertate.

spadjafteojum. 2t>e anttcjttitatibus 3Fo.ccjc;riif

cum nobis epfarn Sc  fenatufcofultum porrexiffet:verbafadens demonftrauit hyrcani virtutem&li#. EpiaTheodori
A beralitatem:quia publicg vel priuatim cundis prodeffet,qui ad eum couenerint.Litteras vero inter
pnblica confcripta repofuimus: SC  nos quoq; omnia pro iudgis agere tanq auxiIiatores romanorum
fecundum lenatufconfultu decreuimus.Q_uippe ctiam poftulauit theodorus dum epfam nobis por
rigeret. quatenus a magiftratibus noftris mittatur ad Hyrcanum exemp!um dccreti intimantes no#
ftri populi fententiam SC  petentes cuftodiri vel ampliari noflras cum eis amicitias:8C vt meminerint
temporibus abraham qui omnium iudeorum pater extitit; noftrofq; maiores amicos fuiffe. ficut SC  Abiahf 0 f m  f u#
in publicis fcriptis inuenimus.CDccretu halicarnaicoru fub facerdote menoneafs meneo.ariftidis Cf<

filio.Placuit populo marco alexandrino infinuate quonia iudei pictatis omnitempore ftudium ha# Halicarnafeora
bent populi romani omnium hominum benefadores pro iudeorum amicitijs vel auxilijs ad noftra decretu pro fu#
ciuitatem prgcepta miferunt.quatenus permittant immolationes deo folemnes efficere. Placuit er#
go nobis concedere iudeis viris vel militaribus fabbata celebrare: vel facriffda producere fecudum
leges iudaicas.Si quis vero hos profiibuerit.mijitig reus Sc  deditor ciuitatis exiftat.CDecretum far# Sardianoru de#
dianorum.PIacuit curie vel populo ducibus intimantibus quoniam noftram ciuitatem habitates iu ^ rct Q iihe r ta#>
dei multa vel maxima beneficia populo fepe meruerut: nune quoq; cum ingreffi fuiffent curiam po
pulum petere quatenus reftitutis fuis Iegibus vel libertate a fenatu populog; romano fecudum con«
fuetudinem fuam congregentur. SC  iudicia fua difponant:datufq; eft illis locus in quo cum vxoribus
vel fflijs poffint celebrare patrias deo orationes. Igitur vifum eft ciirig vel populo concedere eis co#
uenientibus certis diebus agere fecundu fuas leges: deputari etiam locu quem aptu edificationibus
vel habitaculis putauerint vel habeant etiam curatores annong ciuitatis diligenriarcuvt fi qua opus
habuerit alimeta faetant eis introduci. CDecretum ephefioru fub iudice myno filio ais menophilo Ephefiorum de
henophilo mefe artemifio alias attemio ptima die. Nichanoreufimi dixit.Placuit populo intimati# C j et g _ ,' U( j C i s
B bus ducibus quonia interpellauerut in ciuitate iudei marco iulio procofule quatenus agerent fabba *

ta. K omnia facerent fecundu patrias leges nemine penitus r impediente.Proconful conceffit. PJacu#
itqj populo propter romanos nullum prohibere diem fabbatortim immo concedere eis omnia face
re fecudum iudaicas fuas leges. (TMulta quoq; Sc  alia decreta fenatum vel romanos iperatores ad
hyrcanu pro gente noftra deftinaffe cognouimusinecno Sc  aliarum ciuitatu iudaicavcl litteras a ma
giftratibus reciprocas noftrisepfis.ex quibus hgc demonftrauimus fledere fine inuidia legentes pu
tauimus. Nam euidentiffima figna de amicitijs romanorum & noftris demoftranf greis tabulis hac
tenus in capitolio permanetibus.&in pofterum permanfuris.Omniuvero expofitionem tanqfuper
fluam SC  faftidiofam recufauiinullum difficillimu inueniri qui vel opinetur romanorum humanitatS
minime drča nos extitiffe:quam fepius oftenderunt. Noš quoq;de quibus retulimus nequaq meti#
tos effe cognouirnus-C^Deamicitijs quidemromanor5 SC  noftris temporibus fadis retulimus.

CSedidone p firiam propter amicitias orta baffus cilicius pompeia^ partium fautor fextu cg#
farem infidiofe interfecit Et iulius cefar caffio SC  bruto anno tertio SC  dimidio fui imperij. Quo mor
tuo caffius venit in firiam multas imponens exadfones Sc  a iudea plufq feptuaginta pecuniaru ta#
lenta. Antipater autem filifs pecuniaijj exadiones colligendas herodi fcilicetf quas difficilius exegit
putabat jcommifit vnde SC  herodes a caffio SC  marco totius firig dux conftituitur.Quod timens mal
C chiis infidiofe anripatrum veneno interfecit cuius mortem filius herodas bello tune vindicaffct nifi
a phafek) fratre prohibitus fuiffet cui magis placuit homine dolo fuperare q ciuilis belil' initium fa#
cere,Caffius tamen patris mortem mandat vindicare & millenarijs in tiro prgceptt herodi obedire.

Capitulum dedmum.

e Odem vero tempore feditfonem per firiam hac occafione contigit fieri.Baffus cecilius po Seditio fn fina,
peianarum partium fautor infidias fexto cgfari faciens interfedteum;ipfc vero cu fuis mi# Sextus cefar baf
litibus regni gubernacula tenuit.Tunc etiam maximum bellum drča appamtam commif# fo dolo occifus.
fiim eft a dudbus cgfarianis quibus Sc  antipater auxilia‘cum filijs deftinauit.memoriam habens be
nefidorucgfaris:quapropter Sc punireperemptoresdus iuftum putauit.iBellumautem cumtrahe# Iulius Cgfar a '
retur marcus quidem venit a roma ad fexti fucceffionemicefar autem iterfidtur a caffio vel bruto in Caffio & bruto i
fenatu cum principatum tenuiffetitribus annis SC  menfibus fex:quod SC  peralios cofcriptores didu terfečtus anno
eft.(£Poftcefarisauteminteremptionecumbellumconflatumfuiffet.principibus romanorumom tertioiperij'fui.
nibus pro exerdtu congtegando difperfis caffius ad fyriam peruenit. Q_ui cum appamenum exerd# Ocdfo  iulio cg#
tu accepiffetiobfidionem loluens ambos fibi coniungi baffum Sc  mareum ciuitates circueundo mi# fare caffius ve#
lites cum annis congIomerabat:&fifcalia grauia eis imponebat. Audea vero plulq feptuaginta tale nit ad firia mul#
tapecuniarum exegit, CAntipaterautemcum vidifletinmagnotimorevelturba negocia confti# tas exadiocs u
tuta dirntfit pecuniarum exadioes vttig; filio eas tradens:herodiquas difficilius exegi putabatirelt ponens,

Eibetjcfftj.Jofepbttuliti Utftoito

quas vero alijs precepit colligere. Cumq; primus herodes a galilea ex? gjffet quanta fuiflent ei ftžtu
raineceffanus inter amicos a caffio recipitur.Nam ftatuerat romanis obfequi:8c' fauorem eorum fibi D
bi alienis laboribus parare.AIij autem ,pcuratoresipfas ciuitates cum habitatoribusvendebat:qua
rum caffius quattuor maximas captiuauit: id eft gopham alias gofua & amathfitem necnon & lyd*
dam & thamna. Qui etiam malichum alias malchu pene perdiderat nifi hyrcanus per antipatru ce
M alcbus infidi tum talenta de fuo ei mififfet 8c  ita impetum eius refregiffet. CSed cum caffius cum multis pecuni#
as- antipatro pa is a iudea difceffiflet: malichus infidias antipatro parabat dum iteritum eius principatus hyrcani tu
rat. telam fore putaret Quod antipater intelligens difceffit trans iordanem:vbi exercitum arabicu fimul

& prouincialem congregauit.Malichus cailidus exiftens iureiurado curabat fe infidijs ipfi vel filijs
eius non feriifofatiffaciens eis.Nam phafelo hierololimam regente,herode vero armorum tenente
cuftodiam: nequaq tale fe facinus vel in animo habuifTe dicebativnde & reconfiliabatur cum ant u
patro.Sed cu marcus fyriam procuraret:audiuit nouis rebus per iudeam malichum ftudere:&veuit
quatenus eum interficeret. Q.uod paulominus contigiffet.nifi antipater eum petendo liberaflet.ne
fcius q>  fuum interfedorem malichum liberaret.Igitur caffius Sc  marcus exercitu congregato ducem
Herodes qa ex herodem tojius fyrig fecerunt naues ei cum toto exercitu commendantes: promiferut etiam regent
adioes fciuitco iudeg eum poft bellum ordinare quod iam tune contra antonium Si  iuuenem cgfarem immineret.
grCgare a caffio CTuc magis veritus malichus antipatrum repellere cogitabat.Cumq; hircani pincernam pecunijs
& marco totius redemiflet. nam vterq; apud eum epulabaturjvenenohur.c virum interfecit: Si milites armatos ha#
liri? dux confti bens ciuitatem obtinuit.Et cum infidias malichi contra patrem fuum herodes vel phafelus intelle# E
tuif.&c. xiffent SC  vindidam inferre cogitabat malichus eis iureiurando antipatri negabat interitum. Cuius

Malchus infidi vita fummis laboribus patriam protegens:ita finem inuenit.CTilius vero eius herodes vltione qui
as cotra antipa dem patris exigere cogitauit,&cum exercitu contra malichum venit.Phafelo vero priori placuit do
trn paraš eu ve# Io magis hominem fuperare ne belit ciuilis initium facereputaretur: & fatiiFadionem malichi fufce#
neno interemit. pit: Si  credere fimulauit michi eum ad patris interitum commififie Sepulchrum etiam patris ornatif
Herods in mor# fimuni conftruxir. Sed cum herodes ad famariam perueniftet Si  inueniffet eam afflidam refouebat:
tisvltione patris SC  ita inter eos certamen dilfolutum eft. CCInteriedo deinde breui tempore celebratione hierofoli#
cotra malehum mora inftante cum militibus fuis herodes in ciuitatem venit, Q.uod cum malicus cognouiffet yeri#
bellumcogitauit tus/hyrcanum flexit vt nequaq permittereteum ingredi ciuitatem.Hyrcanus quidem paruit. Cau#
fed phafelus ea fam vero taleminterdidionis propofuit:q> non deberet multitudinemalienigenarum ieiunantipo#
dolo maluit vin pulo fuperintroducere.Sed herodes prgcepta negligensinodu ciuitatem ingreditur. Tuc malichus
dicare. licet metueret diffimulationem tamen non refutauitifed antipatrum manifefte vt amieum plagebat

Caffius herodis cuftodiam vero corporis fui latenter habebatJPlacuit etiam herodi non redarguere diffimulatione:
patris madat vi # fed econtrario muneribus ei blandiebatur.CCaffius tamen herodi de patris interitu mandauit qua
dicare morte Si  tenus malichi crudelitatem cognofceret,Qui fcripfit prgeipiens ei patris obitum vindicare.-millena#
milenarijs preče ri/s quoq; in tyro mandauit herodis fequi voluntatem.

pit herodi obe# C Malchus cum furtim ad iudeam reuerti voluifiet caffioq; contra Anthonium feftinante prin

dire. cipatum fibi vendicare. Quo cognouit herodes mifit famulum quafihitalia paraturum milenariof#

q; amonuit contra malehum gladijs exire qui exeuntes platus ipfum vulneribus confbderut. Caffio
vero de fyria difcedente foelix contra phafelum cum militibus armatur quem herodes frater iuuare
cgritudine prohibetur.Sed valitudineliberatus malchifratrem exercitum & auferens loca queconi
prehenderat fub padionis lege eum dimifit antigonus quoq;ariftoboli filius cumfiriacapit 8i mari
on triacaftellagalilef quibusab herode debellatis hircanus Si  populus coronis eu honorauit vido F
autem caffio nobiliffimi iudeorum phafelumgt herodem fratres Anthonio accufarunt fed fraftraad
quem hircanus legatos aureatn coronam deportantes deftinauit pro recuperanda iudeorum liberta
te quoru iuftas Antonius cofiderans poftulationes ad eos refcripfit SC  ad tyrios.Sidonios & arabos.

Capitulum vndecimum.

Cautela malčhi punfunmj E m pore vero quo caffius laodicia capitaccelferut ad eum optimates pariter coronas ei
qua voluit fibi pj| INh  vel pecunias portantes-Herodes quidem fpcransmalicho ibi veniltej fc vlcifcyfedcum
pricipatu vind/# |$f KJ ad tyrum phcenice peruenifletmalchus caufamq:opinatuseffet;maius quidem conatus
čare. eft agereita vt filium obfidem in tyro exiftentein ciuitatem ingrefius furtim voluiilet au

ferre.&ad iudea reuerticaffioq; contra anthoniu feftinante gentes ibi relinquere & fibi princ/patu
vindicare.Cofilifs tamen eius deus reftitit. Herodcs quoqj eius intelligens voluntate trafmifit famu
Occifus malčus lum:quafi hofpitalia paraturun>quia cundosad couiuium inuitauerat:6dicethocfimularet.ad mil
ptopter nece an lenarios tame vere dixerat.quatenus ammoneret eos contra malichum cum gladifs exire.Qui cum
tipatri. exiffent & iuxta ciuitatem eum conueniflentperlatus vulneribus hominem cofodetunt. Hyrcanus

spartiabcojtim. IDeanftciuitatibus #o*tjnejMiif

ergo cum fadum intellexiffet obftupuit:redienfq; ad fe confuluit herodem quid effet fadum: vel qot
A malichum interfedffent.Cumc£ hctodes refponderet caffium hoc iufliffe:laudauit fadum.Nam ma

liuolum SC  nimfs pattlf petuaforem eum elle criminabatunhanc ergo pro iniquitate in antfpatroco ^

miffamalichus pccnam foIuit.<£Caffioverodifcedente defyria maxima periudeam turbacondtaf Faelix Cotra rai
in hierofolfmis; cum fcclix contra phafelum vna cum militibus armaretur. Herodes aute ad fauiurn fellu herodis fra y ""

redorem damafci proficifcens cum audiffet ho cfSc  in fratris folatium feftinare cuperet:?gritudine ( p tre armatus vi# f' m/t ' '
hibetur.Fafelustamenfoelicemfuperansinaliquaeumturreconclufft.Querapofteafubpadionis dusin turreco#
fcedusdimifitjhyrcanumpene accufans q> multabenefidaprgtermittensinimicisfuisfauoremim# dudi?qui polt /•_
pcnderet.(£Itaq; frater malichi multa tune occupans Iocaiobtinuerat SC  maffadam omnium muni# ca fub pado liIJ**™ ’
riffimam.Contra quem herodes valitudine liberatus exercitum duxit:Sf auferedo omia loca qug'co beratur.
pr§henderat fub padionis lege eum dimifit. CAntigonus autem ariftoboli filius vt mjiliddm con# Herodes cotra
gregauit & fauiu pccunijs redemiriptholomcus mennei alias minef eum propter cognattone ad iu# malehi fratre ex
deamjducebat. Auxilium etiam ei prebebat mario:quem tyriorum tyranum cafTius reliquerat.Nam eratu duxit.
hic omnem fyriam potentia capiens cuftodiuit. Marion autem galileg finitimum inuadens: tria ca# Antigonus ari#
ftella eius occupauit.Contra quem herodes cum veniffetbmnia que ille tenuerat abftulit;tyrioruve ftoboli filius firl
ro cum humanitatedimifit cuftodes.Quibus etiam SC  dona prgftititipropter Ciuitatis fauore.CCu am caplt SC  ma#
hec ergo feciHc^bbuiauit antigono 8C  prglio commiffo vicit.S pene altiora iudeg tenentem forti ter ti5 tria galilegea
expuIit:v/don'aq; potitus ad hierofolimam venit.Ibi coronas ei tam hircanus.q populus rib virtutis ftella quc debel
prgmium offerebant.Nam cognatus hyrcani per affinitatem credebatur; ideoq; eum magis defen# lauit herodes.
debatVeluti dudurumneptemfuam fratris ariftoboli filiam:exqua triummariu exritit:££ duarum Herodes vido
feminamm pater. CHabuit fiquide priorem vxorem noie dorimMs doir populare ex gente noftta antigono coro#
ex qua prior filius eius concipitur antipater. Caffium namq; cum antonius 8C  cgfar in philippen# nis ab hyrcano
g fi capo viciffent ficutl& alibi alias ab alijs demoftratum eft poft vidoriam cg far ad y taliam redijt.an &ppfo honoraf
thonius autem ad afiam eft ingreffus alias regreffi's.Cumq; veniffet in bithiniamdegationes ei vndi Doir vxor h ero
q; obuiauemnt.Tunc iudeorum nobililfimi accufabant phafelumgc herodem dicentes habitu tantu dis anripri mah
regem extare hyrcanum:hos vero omnem poteftatem poftedilTe.Herodem tamen maxime antonj#
us honorabat.cum ad eumvenifiet fatiffacere pro accufationibus.Propter quod accidit:aduerfarios
eius nec fermoe aliquid impetraffe.Nam hoc acquifierat pecunijs herodes ab antonio. CSed cum Legati iudeorč*
ephefum perueniffet antonius^leftinaiut hyrcanus princeps facerdotum n.oftraq; gens legationem adantonfu au #
ad eum auream deportante coronany& fupplicantera/quatenus iudeos caffio abdudos non extan rea deportates
te bello feriberet ad prouincias liberos relaxari;terramq; temporibus caffij fubreptam reftitui. Anto corona petetes
nius vero iuftas iudeorum poftulatioes confideranstelcribit iudeis SC  hyrcano mandans etia fimul libertatem.

Sc  tyrijs decreta huiufmodi continentia. Marcus antonius imperator hyrcano principi facerdotum Scriptum mard
SC redori gentis iudeorum falutem.Si valeti« letamur, Valeo SC  ego cum exerdtu meo, Lyfimachus anthonfj^piudi
paufant^Vel iofephus alias iofepus mentei alias minei/Vel alexader theodori legati ephefum adue# o gr libettate.
nientesrpriorem romj confedam legationem renouauerunt.Et hanc quoq; pro te tuaqp gentefedu
Io difpofuerunt.-dum demonftrarent tuum erga nos fauore. Q.uod cum intellexilfem ex decretis SC
fermonibus Sc  familiaritate erga nos feruarq'morefq; optimos veftros SC  religtonem confideraflent:

C proprium te nobifeum effe iudicaufmus. Sed cum totam afiam nri/populiq; romani aduerfarij per#
curriffent:qui nec ciuitatibus/hec templis pepercerut^iec iufiurandum quod ftatuerat quicq ferua#
uerutmos non pro eius tantum certamin&fedvelut pro coi  olm falute in audores fcelerum que in iu
deosyel in omnes commifia funt vindicauimus. Q_uonim fadnoreFolem auerfum exiftimamu^
tali a in c?farem comiferunt.Impias vero eorum infidias macedonia tanq in fuo nefandiffimo reče#
ptaculo fufcepiticum fceleratiffimas malignitates eorum partesphillppenfis campi contineat Quj
!ocamaximaivfq;admare/hiontefq; munitosoccupauerant. vtpenecundos tranfitus ficutvnum
intro/tum cuftodirent.Q,uos deorum declamatione pro eonatibus iniuftis grauatos deuicimus.Sed
&  brutus cum philippis confugifiet/circumfeptus a nobis eiufdem perditionis merito/cui caffius per
tieeps inuentus eft.Q^uibus oppreffis in poftetum pace frui licebit:& afyam refpirare a belloru affli#
ftfoiiibus liberatam.Igitur commune facinus cum auxikatoribus pacem a deo nobis donata SC  tan#

3 de maxima ppftecorpus afye releuatufper noftramrefouemus vidoriam. Memores igitur noftri/

SC  gentem iudaicam curauimus reddere l^tiorem, Litteras quoq; per duitates propofui quatenus fi
qui liberi feu ferui venundati funt fub gaio caffio/feu per duces eius/abfoluantur.Supcr hf c 8C  dona 4
tionibus a me/Vel dolobella clementer oblatiš: vos vri cupio. Necnon Sc  tyrios violentos vobis effe
prohibeo:velquantacunq;poffidentiudeiscompetenria reftituiprecipio.Cpronamveroquamde#
diftis accepi. CMarcus antonius imperatoFtyr^tbmf magfftraribus curipopulocp falutem. Cum Sctiptam  marci

anthonij'ad ty#
fiosproiudea#
rulibertare.

Etbeti(iij.3ofcp0itHDet


Mard anthonij
«chdum>

JVIarcusAntho.
.plibertate iude
crum Stdonis/
anthiochenis 8C
arabibusfcripfit

Herodes &pha
felus frat tetrar*
chf abathonio
ordinat qbus iu
dcoRj negoda
cSinittuf.ligatis
accafatoribus.
Anthoius hero
dis accufatores
pcepittorquere
& herodi cocef#
fit principatu.
Indignatus an *
toniusvindosi
terfecit iudeos
herodis accufa#
tores,

Pacorus firiam
obtines*lifania
ptolomei minei
filio cuantigo#
nio animicitias
coponete ati go
noq; magna ,p#
mittete fihirca#
tiopuatoeiprm

miehi occurriffent ephf fi hyrcani prindpis facerdotum & redotis iudeorum legati:dixerunt proui#
dam vos eorum tenere quam inuafiftis fub aducrfariorum tyrannide. Q.uod nos pro imperio bellu D
fufcipientesiufta SC  pia prouidentia vindicamus: obliuiofos gtatie/vel tranfgreffores iufiurandi pu# '
nientes. Volo crgo Si  veftram pacem cum auxiliaroribus noftriscdnftare SC  que noftris hoftibus ac
cepiftis/bfcnon conccc-fnu^nifi. reftituantur. Nam neq; prouincia^nec cxerdtum quifqillorumfe
natu prf ftante fufcepit/fedviolenter furripuipdum eis auxilium prfberentiqui iniqua concupifcunt.
Quapropter cum illi pcena dediffen^ioftros auxiliatores prfcipimus fine mora recipere quf prius
poffediffe nofcutur. Vos quoq; fi' qua prefidia hyrcani redoris iudeoru/pauloante caflio gaio bellu
illicitu producente coutra noftram prouindam ablata poilidetis/redditefae aliquam violetiam ingc
ratis eis vnde ledi poflint, Si quid vero iuftum contra eos habetis: dum ad locum venerimus liceat
allegationibus vti.Nos autem auxtliatoribus fingula iufta cofideratione feruauimus. CMarcus an
tonius imperator tyriomm magiftratibus curif populoq; falutem. Edidutn meum vobis deftinaui.
De quo curam vos habere prfdpioquatenus in tabulis publids litteris latinisvel grfris deicribatur
SC  in Ioco eminentiflimo deferiptum ponatur, vnde religi poffit.Marcus antonius imperator ac triu
phator dixit. Quoniam gaius caffius alienam prouinciam fub exercitu conftitutaiiy&auxiliatores
deprf dauit:& deuaftauit iudeorum gentem amiciflimam populo romano arrogatius4llius armis co
culcantes fdidis & decretis ab illo deprf data reuocamus.vt reftituantur hf c noftris auxi!iatoribus:

Si  quanta corpora iudeoru venudata funt/ficutprius libera remittantur SC  poffeffiones prioribus do
minis reconfignentur.Si quis autem h/s noftris edidis non obedierit: vlcifci in eo fatiffadens caufa E
promittimus.CHfc eadem & fydonij's SC  antiochenis SC  arabibus cofcripfit. Quf tempore oportu
no referemusivt figna prouidentif romanorum circa gentem noftram extitiffe clareant.

C Herodem SC  phafelum fratres Anthonius tetrarchas brdinauit/eoruq; accufatores iubet tor#
queri SC  herodi conceflit principatu accufatoribus ipfius interfedis, Pacorus autem parthoru regis
filius firiam obtinens (lifania ptolomei filio cum antigono amicitias componente;mil!eq; talenta SC
quigentas mulieres parthispmittente antigono fi ei principatum traderent Sc  herodem occiderent
antigono qua!itercuq; rfegno reftituit maximuq; contra iudeos parthi parauerut bellu antigono eos
deducente/maxima quoq; fraude SC  infidi js contra herodem SC  fratrem vfi funt (Ted herodes audita
frattis SC  hyrcani comprf henfione/filif hyrcani (quam fibi defpoderat; inimicorum euafit infidias,
Q.ui magnanimus(ne ab hoftibus occideretur; feipfum interemiffet/nifi eum prf fentes tenuiflent.

Capitulum duodecimum,

\ ^"^Sv^Oft hfc autem dum anthonius ad fyriam pergeret cleopatra el percilic/a obuiauit SC  a#

^ «more fuo detihuit.Vbi iterumeentum potentiifimi iudeorum ad eum perueniunt accu#

fantes herodem cum phafelo.Cotradicebat autem eis meffala defendendo iuuenes idr
icano prffente:qui foceriam herodis erat. Cumq; ambas partes antonius audiffeticofu#
n  ^^smTfi luit hyrcanum^[ui magis gentem obtinerent. Illo autem refpondente/herodem & fratre
eiu^antonius cum eis familiaritate habens propter paternamhofpitalitatem quam cum gabinio pa
ter eorum prf fens fecerat hos/quidem ambos tetrarchas ordinauit.S comifit eis iudeorum negoda
Quidecim autem ex refiftetibus ligauit vt eos occideretinifi recufaret herodes. <TSed neq; de lega
tione reuerfi ita requiefcebat.CEt cum antonio rurfus in tyro occurriffentimultis iam corruptus pe
cunifs ab herode vel fratre eius antonius prf fidibus locorum prf cepit legatos iudeoru nouis rebus
ftudentes torquere:&herodi prfbere principatum.Mox autem herodes fedentibus ante ciuitatem
cum hyrcano nficiauit.gC petiuit eos recedere^ne ad certame venirentmemagnum malum eis eueni F
ret Cui dum quidam non confentirentfrecedere/8C quafi conttari/s reftitiflent. mox romani milites
decurrentes cum armis-eos inuaaunt: & quibufdam ex ipfis peremptisfmultos vulneribus lanieibat.
Refidui vero fugientes:cum nimio metu ad propria remearut.CIamante vero populo cotra herode
concitatus antonius vindos interfecit. CSecundo tamen anno fyriam obtinuit pacorus regis par#
thorum filius:8f barzafarmanis alias barzafranes fatrapa parthus. Q.uo tempore (SC  ptolomeo me#
nei defundo; filius Lyfanias in regno fuccedens compcnit amicitias cum antigono ariftoboli filio:
fatrapaq; predidum fibi coniunxit.cuius SC  amicitifs nimis confidebat. Antigonus autem promit#
tit mille talentai& quingentas mulieres parthis offerre.fi hyrcanum principatu priuaret Si  ipfi'trade
rent:herodemq,- cum fuis interficerent.Q.uod non compleuitilicet parthi contra iudeam expeditio
nem parafient:deducete eos antigono. Nam pacorus per maritima: fatrapa vero bazafarmanis per
mediterranea ingreditur. Tune tyrif excludunt pacorunyfydonij autem vel ptholomenfes fufcipiut
turmam equitunyquam idem pacorus in iudeam deftinauerat vexaturam prouinciami SC  antigonu
adiuturum duceifi pincernarum regis eis prf ponens. At cum a carmelo monte quidem iudeorum

žpsc^abeojmtt. SDeanftdnftafibus 5fo*t]Ktjct>

ad antigonum veniffent parati ad auxilia pcr quos fperabat partcm aliquam prouincfe antigonus cipatu traderet
eapete id eft ad locum qui dirim nuncupatur/dumq; ci quidam occurriffent ad hierofolimam afcen Si  hcrode ,o ccu
A dit.vbi etiam cogregatis multis contra regiam aulatn perucnire ftatuit vt hanc expugnareyhffi pha derer) antigotu
f  v .felus SC  herodes prglio per forum commijjb eos viciffcnt, & cum in templo condufiffen^dirigust ar# regno conajfre#
matosvt propinquantes domos tenerent.Quos populus cum ipfis domibus lgne confumpfit,Qua ftituercv//” T"™
iniquitatepaulopoftherodesarefiftentibusvltionemexegit. Ciung;fingulisdi|b us intcrfeiacula Animofitas he*
rentur/expečto.bat populus jpiultitudinem deprouinciamquingGŽgefitria cefebratione venturam, rodiš & phafeii
Inftanteergodiefefimodrcatempluminciuitate multamiliahominumarmatavelinermiacSgre fratris*
gantur.Comp!eucrut!namq; templum cum ciuitate qui couenerunt.-prgter aulam quam herodes cu
paucis militibus cuftodiebat. Cumq,- phafelus murum fetuarci/hcrodes cum fufs' excurrebat fuper
hoftes jqui cum fortiter pugnaret & multa milia fugaret: multi ad templum/quidam etiam ad exre*
rius conuallum confugerunt. Nam Si  phafelus fratrem adiuuabat. Pacorus autem dux parthorum
cum paucis £ quitibus"antigono petente ad ciuitatem petuemVin profpeftu quidem tancj feditione
foluturus.verutamen antigono principatum preftaturus. Cui dum phafelus occurriffet: 6£ hofpitio
fufcepiffet/pacorus do!um aliquem meditatusfledit eum legationem abarzaformein deducere. Fa#
felus quidem nichil fufpicatus acquieuit:Iicet herodes hoc minime approbaret propter barbarom p
fidiam.Sed tamen pacoro/aliffq; prope^are hortantibus:prexerunt legationem fere tes hyrcanus &
phafelus. Pacorus vero cum ducetos gquites/& duce horum qui liberi dicuntur eis reliquiffet prfcef
fft.|TCumq; galicam intraffent cu armis/occurrunt eius prouinrie cuftodes bazafarmSnis^St primu Fraus Si  inlidif
quidem eos ftudiofe fuicepitfgt muncra prfftitit.-poft vero eis contexebat infidias. Fafelus tame cu partho^ cotra
fuis prope marc reucrtebatur. Vbi cum antigonum audiffet promififfe parthis mille talenta 8C  mulie herode Si  frem
B res quingentas/tn fufpitionem iam barbaros habebat/necnon Si  notftu infidias fenferat/dum quida eius.
nunciailet ei cuftodiam [ubito circundatam/ Tune capi quidam habuiffentmifi expedafient parthi/
vfq,-quo hierololimis herodes comprg henderetunne his prius interfediVille fentiens diffugeret, Fa
felo autem dum perfuaderent quidem fugiendo periculum euitare: propefius autem offe]Iius4juia
hoc a faramalla ditiffimo tune fyriorum audieratmaues quoq; ei ad fugam ,pmitteret,ham iuxra ma
re fuerant jille minime relido hyrcano fratrem adiuuare paiTus eft.Cumq; bazafarmanem acceffiffefr
non equa inquitte facere video; dum talia de nobis cogites. Nam fi pecunijs indiges: plus tibi ab
hyrcano proferetur. Čj antigonus promifit.JImmo etiam.nimis acerbum eft. fi legatos qui ad te cum
fide venerunt interfecerisaffTunc barbatus hec eo dicente iurabatfnichil verum effe/fed falfa eum Parthi hyrean3
fufpit/one turbari.Ethecdicens adpacoruperrexit.Q.uo eunte parthiquidemhyrcanum SC fafelu Si  fafelum dolo
ligaucruni/multš de peruirioMrthos increpante.Atille pincerna qui cotra herodem deftinatus fj^J^captosli^ue
rat/mandata habens v trum foras mirnim procedente comprehenderet:anteq hoc faceret nucij mif tunt; ^
fia phafeloindicauerutparthorumperfidiam. Cumq; audiffet herodes abhoftibus eos lpgatos^u
quere!is aecedit ad g|cqrU2$parthorurnq; nobiliffimos/qui omnem caufam fcientes diffimulabant/

S:  dicgbant oportere dim fords murum exire ad occurfum litteras deportantium. ne ab aduerfarijs
tenerentur.Nam conueniffe dicebant;vt demonftrarent quantum fafelus profeciffet.Q_uibus hero# Herodes mulie
C des minime credidiVaudiens ab alijs fratris comprghefionem/hecnon & fuafione filie hyrcani qua «s fuafioeinimi
fibi defponderat de parthis fufpicabatur.Q,uam cum alij non attendercnt/ipfe obediebat mulieri faco^euafit infi#
pientiffimp Dumq; parthi cogitarent quid fieri oporteret.nam non eis vifum eft tam nmimu prifo 3ias,
cipem palam comprf hendere'# in pofterum diftuliffentiherodes credens magis/q> de fratrpVel par
thorum infidijs audieratig aduerfarijs confentireivefpere veniente deliberauit euitare aduerfarioru
jjericula.Tgitur ingreffus eft cum armatis/Cumq; mulieres fuper iumenfa impofuiffet/matrem fuam /

Si  fororetrijS: quam matrimonio dufturus erat Alexandri fi'liam/qui fuit ariftoboli filius/gC huius ma

trem hyrcani filiany8t nouiffimum fratremfoiaq; in via neceffaria ; & refiduu populum ad ydumeam

feftinauit ignorantibus hoftibus. Q_uorum nullus tam duriflimus natura repiri potuit/qui non cum

prgfentia cernere^mifcraretur eorudemviuendo mulieres cum infantibus duci lachrimatcs/& geme

tes fq>  a patria difcederet:& nichil iam bonum de fe expe<ftaret.Sed herodes fortiter atrocitate regis Magnanimitas

fuftinen^& magnanimus contra omne periculum per viam vnumqueqj conffderc hortabaf .ne tra# herodis.

deret fe mefticietjue poffet eius fuge nocerciin qua fola fpes falutis eorum poffta effet.Et illi quide

herodis perfuafionibus calamitatem fufferre tentabantiipfe vero pene fefe interemit dum ingo co#

uerfo mater eius mortis periculum fuftineret. Cuius propter paffionem & timorem nehofteseos Herodes ferefe

perfecuti remorans circa paffionis curam comprehenderetrfuum gladium euaginauit: feq; perime# fe gladio intere

re conantemftenuerut prefentes viri dum dicerent. non oportet inimici^fatiffieri.nam hoc non effe mit.&c.

fottis;fiquidcm fe de periculis liberans armatos traderet inimicis,Q.uibus verbis compulfus facinus

%iba  irtttj.jsoftpbuttnei hiltojta

quod in fe cogitauerat prftermifit; matremqj curans pergebat viam propofitam 8C  ccleritcrad raaf
fadamcaftellumperuenit. _ D

([Herodes vidor contra parthos 8C  contra hoftes iudcos eo inloco vbi iudeos confudit poftea
(tcgno adepto jciuitatcm edincauit quam hctodion appellauit parthi autem hierofoi’. & palacium
deprf dates rcfq; herodis inuaferut & matiffam  expugnauerut ciuitatem antigonus fic pet parthos
in  iudea introdudus phafelum 8c  hircanu vindos habens hircano auresf ne itcrum facerdotiu obtt
neretJiuffit amputari .Phafelus vero fub inimico perire amariffimum iudicansf cum no haberet ma»
nus folutas ad fe interficiendumjcaput faxo percutiens vitam finiuit. Herodes autem malchu ara#
bumregein multa fibi debentem accepturus remunerationepcrrexitquemtpfemalchus occafio#
ne accepta recipere recufauitqui tamen poftea penituipfed herodes caute cum paucis venit in egy
ptum&hinc neq; a deopatra quf eum cu veneratione fufcepit,lieq; a tepeftate/ neq; a feditionibu*
que tune in Italia erant occupatus romam feftinauit. Capitulum.xiij'.

multas pugnas contra parthos excurrentes egiflet: totas obtinuit. In fuga vero nec
V  iudeis pepercit:qui eu a ciuitate feptuaginta ftadijs funt hoftiliter perfecuti. lilo vero lo#

F tffef co vbi iudeos confudit/poftea regnum aedpiens aulam oportunam conftruxit:ciuitateq;
Herodion ciu i*  edifi'cauit:quam herodium dppellauit.([Cumq; ad idumea in rila vico peruenifletifrater

tas ab Herode eius iofippus obuiauit ei.Cum quo confiliumde omnibus quffieri debuiffentaffumpfit. Nam ma#
coftruda. gna multitudo eum fequebatur:prfter peregrinos condudos milites. Oppidu vero maffada in quo

Iofippus bero# propofitum erat confugere paruum erat vt tantum fufciperet populum. E quibus plufij nouem mi E
di frater venit i lia dimifit prf cipiens per ydumeam fefe liberareiprf ftans eis vitf ftipedia. Necefiarios vero in oppi
idumea. dum adduces peruenit. Cumq;ibidepofuiflettmulieresquf odingentf fuerunttritico velaqua vel
Parthi res hero alifs oportunis in oppido fufficienter coftitutis ipfe ad petras arabie receiTit.([Parthi vero mox die
disiuadetes ma fado cum vniuerfam hierofolimam 8C  palacium deprf daffent.hyrcani pecunias non tangebat. que
riflam expugna vfq; ad trecenta talenta fuerunt.Sed 8C  multas res herodis inuaferundlle enim aliquas per prouide
uerut ciuitate. tiam fuam deportauerat ad Idumeam, Dumq;parthisciuitatis pecunif nonfuffecillent: prouincia
Antigonus vio# exeuntes vaftabant: & mariftam potentiffimam ciuitatem expugnauerunt. C Antigonus quidem
letia p parthos cum fic a parthorum rege ad iudeam introduceretur:phafelum 8C hyrcanumvindos fufcepit.Nimis
i n iudea itrodu aute cruciabatui/quod mulieres fugiflent.quas hoftibus dare .pmiferat. Nam has pro mercede cum
dus pfafelu 6c pecunias padus eft. Veritus aute ne multitudo hyrcano quodam regnum reftituere^dum adhuc

hircanuvindos a parthis cuftodiretur aures eius amputauit: molitus ne poffit rurfus ad eum principatus facerdotij
habens hircano peruenire propter hanc diminutionem/dum Iex hunc honorem iuffiflet tantum integros obtinere."
aures ne itetum (TSed phafeli miretur quifq fortitudinem/qui cum fciret fe occidendum/non mortem putau/tatro#
iacerdotiu obti* cem effe: fed fub inimico perire amariffimum iudicauit. Cumq; non haberet manus a vinculis folu#
neret nifiit am* tas & aptas ad interficiendum feipfum:faxo caputfuum percutiens vitam finiuit. ([Dicuntautem
putarf, quia vulnere maximo confedum prf cipiens antigonusmedicis tanq curandum interemit.mortife#

Alia opinio de ris medicaminibus fuperimpofitis in vuInere.f[Cum tamen ad integrum vitam non amitteret pha
morte phafeli. felusia quqdam muliereaudiensfratrem herodem aduerfariosvitaffe'fatis viriliter fuftinuitidum re
Magnanimitas linqueret mortem fuam>vindicaturum. 8C  fuper inimicos vlcifci valentem. ([Herodem tamen man
herodis. gnitudo circuuenientiu malorum non perterruitfed faciebat eum fagadorem.Nam8Ciiia!chum ara

bum regem multa prius beneficia fibi debentem remunerationem accepturus perrexity & magis

opus habuiflet tum pecunias fumere feu fibi debitas.feu per donationem dandas:quia multa impe#
trauerat malehus ab eo. Qui dum fratris interitum non audiffetfeftinabat alias eftimabat eu ab ho p
ftibus redimere.tyrijs argenti trecenta talenta promittendo. Adducebat autem phafeli filium feptiV
Occafio malehi mu annumlftat/s ducente:quatenus pignus eum arabis deponeret.([Sed cum nuncij obuiaffent/K
arabu regis he* dixiflent ei iufliffe malehum vt a prouincia difcederet. quod parthi prf cepiflent nequaq fufcipi he*
rodem rec pere rode/qua oecafione'vfus eftfne debitu folueret; nam & nobiliores arabes ad hoc eum irritabat qua#
recufantis, tenus pecunias lucraref depofitas vel acceptas prius ab antipatroirefpodit herodes nichil eosgraua

re fe veniffe.fed locuturu rem tantum necefiariamfuis negucijs.CPoftg autem vifum eft ei difcede
Ovenel ,  te caute pergebat cum paucis ad egiptum venifq; in quoddam templum remoratus eft. Poftero ve
Herodes roma rd die cum andriuoca rura peruenifietifratris fm interitum audiuit. ([Malehus vero penitens perfe#
petes neq; a cle quebatur herodem cui minime propinquauit ad pelufium feftinanti.vbi cum inueniffetclaflem ap#
opatra detinef plicatam: prohibebant alexandriam nauigare. Ule vero prf fides interpellauit. A quibus cum multa
neq; feditioibus veneratione perdudus in ciuitatem a deopatra fufcipitur. QLUf nullatenus potuit eum ibidem ttinc
quf tune in yta* re romam feftinantemlicet tempeftas effet.gc ytalia plena feditionibus nunciareturivnde cum naui
lia eranc,8fc, gaffet ad. pamphiliam hyeme atrociffima;vix ad rodum deducitur.Q.ui(duos fibi amiciffimos cum

žpadjabeoitmt* SDeanticittftatibuB iFo.crjcrid

occurrete vidiffet fabinum &ptolomeum)& inueniiletduitatemcaflij bello deuaftatam: quauis in* Liberalitas hc
ops tamen bene facere cum non piguit: fed & fuper vires fuas largitus ad eam renouadam donauft rodiš,

A pecunias.

C Hcrodes romam veniens & anthonio fa&a iudeotum referens (congregato fenatu) Iauda*
tur & antigonus hoftis accufatur.& ab omnibus iudeg rex creatur prgter fpem fuam/cum tantu prin
cipatum fqui foli gencri facerdotali debebaturj minimc petittirus aduencrat.vetidius autem tune a
romanis miffus vt parthos prohiberet vaftare iudeanvpecunijs corruptus filonem dimifit. hero,des
vero ab ytalia veniens nauigio ptolomaidem exercitum congregat contra antigonum.iQui viribus
audis in maffidam fecit impetuny& Familiares eripuit. dehinc hierofolimis cum filonis exercitu pto
perauit antigono conquerente, quia cuod facerdotali geneti dicebaturidumeo SC  priuato viro da*
tum fuetit herodis quoq; exercitui familiares viduSlium abundantiam amminiftrauerunt.

Capitulum quartumdecimum.

I ^~roi Vmq; triei£sconftruxiifet. SC  nauigaffet cum amicis ad ytaliam tn brudufium dedudtur Herodes roma b'***»**s
jrfijjfcMlsc exrnderomamperrexit.VbipriusanthonioretulitqugcotigiffenteiperiudearrvSiqua venies athonio
r(^^p!literfratereius phafelus aparthis iteremptus 8C  hyrcanus captiuus teneretur/&antigo que fada funti
[SaSSIllnum regem ordinaffent mille talenta promittentem.& mulietes quingentas qug ex prio* iudea retulit,
ribus&de genere fuo fuiffent.& quod fuas nodu produxiifet:&vitaffet inimteorum manus multas
paffus calamitates. Poft vero deflebatfuos familiares periclitari dumobfideretur/& queadmodum
nauigaffet hyeme contenens pericula dum feftinaret ad eum'in quo folo fpes fuas SC  auxiliu firmutn
poffideret. Antonius autem mifericordia mouetur pro herodis calamitafibus/deflenscp in tali dignt
g tate conftitutis hominibus Fortuna dominetur:necnon 8c  memor amicitig patris eius antipatri & ,p*
miffionis pecuniarum quas herodes prgbere promiferatfi rex effet quemadmodum prius tetrarcha
ordinatus.multomagis tamen propter odium antigoni dum feditiofum SC  romanis inimiciffimu eu
arbitratef propenfior erat herodes apud eum. Cefar quoq; propter antipatri expeditiones/quas per
egiptum patri iiio perduxit/8£hofpitiu vel in omnibus fauore exhibuit:prgftans antonio nimis ,p he
rode ftudenti ad petitionesjf& auxiliu de quibus herodes petebat paratior erat.:<£Cumq; fenatu co Congregato fe*
gregaffet meffala SC  atratinus herodem prefentantes de parri/s eius beneficijs intimabant: 8C  quem natu/ Herodes
circa romanos ipfe habuiffet fauore.Simuletiamantigonumaccufabanthoftem eum manifeftu pro laudatur Sc  anti
nuciantes non folum ex his qug prius commiferatffed quonia SC  nune a parthis principatu romanis gonus hoftis ac
negledis acceperat.Cumq; fenatus ,p his comotus fuiffetiiantonius infinuabat’quemadmodu 8C co  cufatur,
tra parthorum pugnam herode regenerare .pdeffet. CCuq; hoc omibus placuiliet.decreuerut eum Herodes a fena
creari regem. Summu tamen fuerat antonio erga herodem ftudium 'quonia ei tantum prindpatum tu rex creat prg
infperate acquifiuit que minime petiturus afcederat.Nung enim putabat fibi romanos regnu datu* ter fpe anthoni j
ros quod foliti erant generi facerdotalijdonare:8C ideo fratri fugvxoris id preberi volebatqui nepos cu regnu gni fa*
per patre quidem eft ariftoboli per matremvero hyrcani fuerat quem poftea interfecit:quod apto te cerdotali debe*
pore referemus.Sed cum intra feptimu diem cotuliffet ei fenatus quod nullatenus fperauifr& ab ita batur.
q  Id difcedere feciffctffcnatu vero dimiffo herode medium habentes antonius SC  cefar exierunt.preče

dentibus ali js cofularibus immolaturi:& depofituri fenatufconfultu in capitolio.Herodem aute pri* Regni herodis
mo die regni pauit antonius.Cuius initium fuit centeffma vel o&ogefima quarta olimpiade:confu* principiu.
libus gaio demetrio albino fecundo SC  gaio afione.Q_uo teporeJantigonus maffada obfidebat plena
omnibus profpcris:tantu vero deficientem aquis.Q_uapropter SC  frater herodis iofippus cum duce*
tis familiaribus fugere cogitat ad arabas dum audiret malehum fe penitere £ his qug m herode co*
miferat:prohibuit tamen eum deus qui per noftem tantam pluuiam mifit vt receptacula cifternaru Ventidius a ro*
cun&a compIerentur.Qua copia reerepti exeuntes contra antigonum confligebant quibufdam pa manis miffus vt
lam alijs verofurtim:quorum etiam multos in cogreifionibits proftrauerunt. ČVentidius autem eo ,phiberet par*
demtempore a romanis duxtranfmiffus quatenus parthos a fyria prohiberet iudeam peruenit ma thos iudeam v 3
nifefte quidem tang iofippum adiuturus omnisvero machinatio eius erat vt ab antigono pecunias ftare pecunifs
acciperet.Igitur cum prope hierofolimam caftra pofuiffet: Sc  fatis pecuniarum ab antigono fumpfif corruptusfilone
fetripfc quide cum ampliori militia difceffit:8t vt non manifeftaref pecuniarum acccptiotfilone cum dimifit.
quada partemilitum ibi reliquit.Quem fimiliter antigonusremunerabat vt nichil fe moleftaretffpe Herodes ab ita
rans rurfus fibi parthos adiutores, ^£Herodes autem abitalia cum ad ptolomaidam nauigio venif* lia venies ptolo
fet:& congregans nonparuam expeditionem experegrinis fimul Sc  iudeis:per galilcam cucurritfu* maide exetcitu
per antigonum-Conueniebat etiam cum!eo filo Si  ventidius per delium compulfi:qui trafmiffus fue cogregat cotra
rat ab antonio vt herodem duceret. Ventidius ergo dum coponeret turbashuas pciuitates fyrie par antigonum.
thi comouerat in iudea pecuni/s ab antigono corruptus degebat.CHerodi vero'quotidie vires ere# Herodes viri *

SSLibeteictttf. 3 ofeptt i tunel

$t» 02 fa

bas  audis i maf fcebant cui fe pene omnis galilea tradiderat.Cumq; impetum feciffet hcrodcs in maffada neceffariu
fada fecit Ipetu pu tans circufeptos cognatos in oppido liberare;fit lili impedimeto ioppc. Nam aduerfaria eam exi D
Sc  cognatos fu< ftenteoportebat prius deprehendere: ne haberet poft fe rclidum oppiduinimico^ ad hierofolima
os eripere gau  pgens.Cumm voluntate filonis rebellarent iudeifherodes cu paucis militibus eos inuadit:8£ ad fuga
rat.8čc. conuertit.filonem vero incaute confJigentem a periculis liberauit. loppe quoq; expugnas de maffa

Fauor ppibram <j a  familiares fuos eriperefeftinabat-CTuc quida .puincialiu propter paterna amicitiam fubuenie,
raultiplicirone. bantei:multi vero propter eiusgloriam-.imfnoetiam SC alij'propterremunerationebeneficiotuquj
ex ambobus aceeperat:plures vero propter fpem quam in eum tanq in regcm habebant. C Antigo
nus autem oportunos tranfitus eius infidijs & fraudibus prfoccupas: nichil aut perparu hoftes lede
Herodes hirftn bat.CHerodes vero de maffada familiares fuos eripiens/& rifan caftellumcapiens:ad hierofolima
Obffdet cotraa* properauit vna cum exercitu filonis. Et cum multi fortitudine eius caftrag; adoccidetalem partem
tigonum. pofita ciuitatis cernentes mctuerenfpartis illius cuftodes fagittari j eius impetu amouebant. Quida

vero etiam excurfione fada cum hoftibus deccrtabant. Herodes quide primum iuffit preconari ciro
ca murumfg? bono populi prefto effet pro falute ciuitatis: nec manifeftoru aduerfarioru maliciam te
cordaretur. fed etiam munitiffimis abfolutionem delidorum qu? in fe comiferant fefe preftaturu ek
Antigonus co* fe promifit.Antigono vero contra prfdida herodis clamante: fyloni vel exercitui romanorum quia
queritqa regnu pr pter iiiam iufticiam f giffent.dum herodi priuato 8c Idumeofid eftno integro iudeo regnum daret:
qd debef gene* cum foliti fuiffent hoc genere prebere digno.Nam Sc  fi non de fqVel de regno fuo grauiter ferrent ta
ri facerdotali h  men facerdotesfqui nichil in romanos peccauerut) non iufta facerent fi' de honore dei jcerent. Cum E
dumeo SC  priua hpc adinuicem dixiffenr.& ad blafphemias perueniffentiantigonus repellerc propemurum venien*
to datum fit. tes fuis precepit.Q.ui 3 i iaculando vel propenfius pugnando.facile procul a turribus depulerunt eos,

CTunc SC filo pecuniarum acceptionem reuelauit. Nam & nuiltos ex ,pprijs militibus reinifit:dum
indigentiam fumptuum reclamaret. Sc  pecunias ad alimenta poftularent. quofdam ad hyema!ia Io*
ca deftinauit.nam circa ciuitate loca deferta erant.eo q> a militibus antigoni omnia direpta fuiffent.
Mouitq; exercitum SC  difcedere tentabat.$[Herodcs autem petebat filonisduces vel milites vt non
Vidualta i abiu fe relinquerent.a cf fare velantonio.fenatu andore honoratu. Nam prouidere eorum inopie Sc fari*
datia ,p exer cu  Je prebere qiifcuq; qugrerent fe promifit.Poft petitione autem ftatim ad pruoinciam egreditur/nuk
tu hetodis. lam occafionem difcefftonis relinquens. Siquidem multitudinem/quantam nemo fperabat neceffa*
rioru deportauit a famaria familiaribus fuis amminiftratibus tritieum vinu SC  oleum 8C  pecora.fimul
SC  alfa diuerfa in hiericonte deducefibus.preuidens ne per fex dies aliquid militibus deeffet.Quf cu
non latuiffent antigonumiftatim milit par prouincia qui deberet infidijs prohibere deportatores al it
mentoru, Cumq; prfceptis antigoni paruilTentigrandem multitudinearmatoru circa hiericontecon«
gregantesffuper montes locati cuftodiebant alimoniam deducentes.CSed cum hpc agunturhero/
des non ociofe degebatifed decem turmas fufcipiensfquarum quinq; iudeorum crant/alip vero mer
cede condudf hecnon Sc  equites paucos ad hiericonta peruenit.Cumq; ciuitatem defertam inuenif
fet:quingentos vero excelfa preoccupaffe cumvxoribus SC  cognationibus/hos quidem dimifit;roma
ni tamen irruentes ciuitate deprpdauere cum plenas domos pecunijs reperiffent.Igitur cuftodia rex
in hiericonte relinques reuertif: 8C romanom militiam ad hyema!ia dimifit in Idumea vel galilea vel
famaria.tTImpetrauit aute SC  antigonus a filone pro pecuniaru munereVt-parte exercitus romani in
lidof afs liddis fufciperet ,p antonif fatiffadione Romani quide in delitijs erant:& ab armis quieti.
CHerodesfne ociofus effetiofippu fratrem cum exercitu in iudeam deftinauitjfver.iens ipfein galiV
leatnpoft  contra latrones mittit exercitu/quo tpe filo fimul cum ducibus ad eum venitlcui vidua^ F
lium per fratrem ^uidentia fedt.herodes autefeum ad latrones in fpeluncislatentesfeftinaret filone
ad ventidiu trafmifitfnotef modus quo latrones de fpecubus extraxirj Tune enim latro quida fen cx
cum feptem filijs &vxore relidusffeipmfpoftg fiiios & vxore occidiffetjinteremit.herodes itaq:obo
tentis latronu fpeluncis/ad famaria cum exercitu receffit ptolomeo ibidem duce ordinatq'que turba«*
ta galilea interemerut. Machera quoq; herodi miffus in auxiliu pecunia ab antigono corruptus poft
ea tn herodi recofiliatur/herodes etiam ad anthiochia vades dux itineris contra barbaros eos pfter
nit vnde .ppugnator 8C  faluator dičtus eft. Capitulum.xiiij.

Erodi vero minime vifum ocium habereffed ad iudeamfratre fuum iofippu cum duobus
, ... p mk d  m ^ us  pedit&R quadringetis $quitibus deftinauit Ipfevero cum ad famaria perueniffet:

dtu in iudea de || Wj£j  depofuiffet matrem Sc  alios cognatos a maffada dedudos ad ga!ileainvfq; peruenit:

ftiauit Sc ipfe ve capturus queda loca quf cuftodes antigoni preoccupaifent.Perucniens autem in fephori

nit in galilea. cuftodibus antigoni fuga tis in abudanti .pfperitate erat.ČEPoft inde contra quofda latrones in fpc^

luncis habitantes equitu aliam SC  peditu tria agmina trafmifit: quatenus ,phiberet eos nelatrociniu

Herodes iofip#
pufremcu exer


m





Ap^Lictcsd

alias.» a ‘ ; . ttfn icu

al' as, ^,nnia5V n ' C11

saj#

(iumeiteud^

COfttUXlt.fi poflc
accetfies cotra par

Cubetodescorr

exp ed.t.oncpr^

habetiatrafdisb'

archasf«t^^

ribusa fcldetem

militibus armatis pJ
dercprM' rCtS '

bebatetiainm  nec

vflusexmilit!bus p

infpeitinca.abborri
de faculis multos fu
eiletmultos occidit

ratiocoprfbcdit.lv

Eo modo SC  in poli
Milites autin circu

B8čvxorereli&usdl
vnuqueq;filiorup!
cadaucriada(Tct:li
tus&infirmitatee
iamoesfpeluncas
bus milibus pcdirt
demhiquipriusg:
fidlimislocis coni
grelTorcsinterfccit
pofuit.Multauit et
parthifugiflcnt:mi
amonij prfceptis c
cottuptus; propera
ds eius non fuf CCp
^ibetodefibiojitii

nam dukate diicoi

paifus effet. (TR a
'aprofidfcmt, •

r  c Uic

busmodisitunis,

tarecoE/idturei.c

te'-'Pfepo m

* U,U °USS(

MS "Veoo„ rf ,

lent


• '«***
l ' r *pugnas d ! d ^

&K hote ^
; Ki llc T 0 foii m j

...«££*"• i**

•-'outbant.^-
,ulT,t  prcconaridr!
• r fijnoru malicianue
r *n» fcfc prt-ftaturatfc
!UI  romanorumiquia
»todeorcgiumdatet:
f uo gratmcr ferrentta
<'"r«dei|'ccrentCni

^opfmurum venim
• i' depulerunteos,
>n .Ntibusrcini/7t:dum
ijmadhyemal/alo(
Miruj dircpta finTTcnt
> vdmilitcsvtnon
forum mopiefcfacii
k  um egreditur/mA
r-\  > perabat necelfi/
o’,nim H  prcora.fimul
!rcflct.Qu{cs
<tf dcportatoresali*

. tcj  hicitcontecon#
mi hfc agunturli«o/

rrarualif vcromn
aCfin drlnt^*

^ _| inuenil

uiuidfmdimifitao®
n ' t  Ig««! cuftodrft« |
Idumravel calili

iuc\oatu$.

4 , . M ab arini«^

-‘■'ing®

sim

romani if

»"“■'T |.

. ni mveniKuivJ

^.Kfsicrtinaff

zzSS

ss£

Ljft eo>

macbabcomnt. Beanflatufatibus 5 fo.two:wf.

exercerent.Hec autejuxta villa vocabulo arbilo fiebac.vbi ipfe quadragefimo die cu oi expeditione
A profedus.fdoftes vero cu c6fluxiflent:verterut leun cOrnu agminis ejus. Q,uos ipfe lnuades fugauit:
fuos aute fiigietes eo loco coftituit.Permafit vero cotrarius perfeques vfq; ad lordane flmuu: cu per
alias.Si  alias vias diffugerut.Itaq; cu totagalilea coepifletprpter eos qui in fpelucis habitabat:& dimi rjalileam ceoft
fiffet pecunias vnicuia; viro centuS quiquagita dragmas prgbes.ducibus aut multoplus,ad hyemao

cia precipies vt cu oia diflipaffent per motes c6fugeret.quatenus romipde necdTanjsnihil habetes fa y 1( tL «•
mecofumerentur.Herodes vero prouidentia eorufratre fuu habere prgcepitifimul & Alexadriuopi U1 - ( j ent . r

dumcircudare,Q_uiceleriusabundatianeceflariorumilitibuspreparauit:&alexadnuolim dirutu re g . .

c6ftruxit.fr Eode tepore antonius quideathenismorabatur. Per fyria aute vetidius venitdufilone i

accetfies cotra parthos primu ei madauit herode adiuuare: deide vero ad^ ic auxiIiatorescouocare»

Cu herodes cotra latrones in fpelucis feftinarefcfilone quide ad vetidiu trafmifit.ille vero cotra illos *

expeditione prodtixit.Erat enilatronu cubilia in motibus abruptis coftituta: 8C  per mediu altiflimos . mon [iu us
habetia trafitus faxis acutiflimis rircudatos. vbi cu oibus fuis familiaribus latebat. Rex aut coftruens *

archas ferreis cathenis ligatasiper machina de vertice motiš deponebat fuper eos.Du necab inferio
ribusafcederepropteracutumotepotuiffent/neq;defuperioribuscotra eosdefcendere.Archgvero , -

f<iI/»r>o Irr/vtlTrmCJe l3tfOtl£S SbflršAoS OM !  -

bebat etia intus neceflaria.Cu tame are? depofitg fuiflent:nec auderet & quide a fpelucis vllus exire
vnus ex militibus gladio cinftus/8£ ambabus manibus cathena tenes ex qua alta pedebat: defcendit
in  fpelunca.abhorres mora no audentiu exire latronu.Cuq; prope vna fpelunca veniflet: primu qui#
de taculis multos fugauitrpoft aut falce refiftetes impellebatad precipitiaruere.Cuq;intus ingrelTus
eflet multos occidit:& reuerlus in archa quieuit.Timorvero reliquos gemitu audietes & falutis defpe
ratio coprghedit.Rei vero terminu nox prohibuitK m uiti rege cocedete fefe fubiečtos tradiderunt.

Eo modo SC  in pofteru cSftidtionibus vfi funt vt ab fpelucis extrent latrones & ante ianuas pugnaret/

Milites aut in circuitu filuf igne miferut:& ita multos incederut.Tuc fenex quida intus cu fepte fi'Ii js

B SC  vxore relidus eft/quibus petetibus quatenus eos dimitteretadhoftes exireftas fuperoftiu fpelucg Senex latro cu?
vnuqueq; filioru proftrauit exeute vfq;quo cuftos interemit: poft aut & fua vxore.Cuq; in prgcipitio fepte fi'li/s&vxo
ca d au er i adailet: fu per fe quoq; dedit morte pro feruitutefuftines:multaq;prius in herodem vocifera re  feipfum occv
tus SC  infirmitate exprobras.licet ei rex dextera tetediffet'8£ oem licetia promififTet.fEIgitur his ačtis dit poftqomnes
iam oes fpeluncas obtinuerat rex/Vbi duce ptolomeu ordinasad famaria cu fecentis equitibus8C tr u  filios ec  vxorem
bus milibus pedi tu diceflit:tanq antigonu expugnaturus.Ptolomeo no bene hfcmilitiaceffit. Siqui mteremiflet.
dem hi qui prius galilea turbabant inuadetes eu interemerut.Cuq; hoc feciilent.in nemoribus & i dif Herodes opteti
ficilimis locis confugiutrprjdantes 8C  rapientes oia.Q,uos reuerfus herodes puniuit. Na multos traf tis latronu fpelu
greffores interfecit SC  eos qui in munitiflimis locis cofugeratobfidione capiens occidit&caftella de ds  fibiq; ptolo »
pofuit.Multauit etiam ciuitates rebellibus extinftis centu taleta.^Interea pacorobellis ruente cum meo duce ordi »
parthi fugidentimittit vetidius machera adiutore herodi cum duabus cohortibus& mille equitibus: nato ad famaria
antonij' pr^ceptis obfecutus.Machera fiquide antigono vocate'prgter fententiam herodis/pecunijs cum exercitu dr
corruptus: properabat exploraturus ei us negocia.Cuius negocia fufpe&a habens antigonus aduen fceflit.
tuseius non fufcepit fed fundis eu prohibuit.8C demoftrauit eiusvolutate,Q.uod vbi machera fenfit Machera in au*
8c t herode fibi optime perfuafifle cognouit:feq; peccafle non audiente ammonitione illius: ad farna xiliummiflbshe
riam ciuitate difceflit.Iudeos vero per via occuretes amicos vel inimicos proftrauit: iratus in his qug ro di pecunias
paflus effet.®;Rex aute h/s incitatusad famaria perrexit.Vnde adantoniucu propter heedelibera ab antigono cor
retproficifci &fuggerere q> talibus auxiliatonbus no egeretquimagis eighoftibus noceretfeq;ip/ ruptus.

C fum fufficere ad expugnatione antigoni machera fecutus fupplicabatei/Vt permaneretfi tamen oU
bus modis itUrus eflet fratre fuu iofippu fibi pryponeretvtdebellaret antigonu.ltaq; petitusamache Machera recofi
rarec6fiIiaturei.Cuq;reliquifletiofippu cu tmlitia.perfuafit eine periditaretur.neq: machere aduer liatur herodivo
faretur Jpfe porro ad antoniu feftinauit qui famuthafa alias iamofata opidu iuxta eufratem obfide# lenti Anthonio.
bat:cu equitibus& ped[bus auxiliatoribus.fr Cfiq; ad anthiochia perueniffetinueniffetq; qui ad an^ conqueri.&c.
tonifi pergere feftinabatitimore tame ^ in via barbari multos inuaderet & interimeret no audentes
trafire.ipfe eos adhortatus dux itineris fačfus eft.Sed cu ante duas mafiones famathafatum alias fa Herodes dux'iti
mofatoru veniffentiinfidie barbaroru ibi collocate eutesad antoniu inuadebant.Nam fpinis obftrue neris contra bar
bant camporu additus vbi etiam equitunon paucos federeociofe barbari difpofuerut vteu ad cam baros quos etia
pum peruenirentiimpetum fuper eos facerent. Sed vbi primi tranfierunt & retro obferuaret hero«. debellauit.&c,

s.jV

c<»**#*

Etber.jcttij3ofcpt)<faDel §(ttO}(a

des:barbari (ubito ab infidijs vclut quingen ti  fecuti primos ad fugam verterunt.Tuncrex impetum
fuis cum militibus fadens in eosiftatim hoftes inuadit. Quos cum fuga vertiffet audaciam fuorum D
excitauit:&confidenter fecit eos reuerti qui prius fugiebant.Tunc rege a tergo pugnate: vndiqj bat
bari drcundati profternebantur.Sed cum roulta direpta fuiffent iam vafa vd fardnulf vel mancipia;
vniuerfa rex hfc eripiens pergebat.f[Porro tamen cum multi cum de filua propinquate eo campis
Herodes ,pptef contra eum e xiffentjhis confligens cohorte fortiffima vertit eos in fugam:multofq; interimens: opot
barbarom occi* tunam fequentibus viam prf ftabat,Q.ui propugnatorem Sc  faluatoremeum vocauerunt
fionem faluatot f£ Anthonius exercitum cum ornatu tranfmittit in herodis occurfunv<quemei honorem tribuens

vocatus eft. quia barbarorum infidias debelIauerat,5ofi'oq; ipfi' auxilium prf bere iuffit iofippum quoq; hetodis

fratrem antigonus vincens cum exercitu caput eius incidit quod Ferrora.l.taletis redemit. Hetodes
quoq; rediens ab anthonio v iriliter hoftes debellauit Q.uem etiam omnes dei amatorem crediderut
cum ipfo in fuperiore domo exiftente tedum domus fubito cecidi^SC  neminem comprfhendit,Vido
tiaquoq; contra antigonu Sc  pampum habita ipfum nudn in balneo Iauantem quide hoftium arma
ti inuaferuntTed eum minimcleferut.Caputq; pampi in fratris vltionem ferora mittitherodi.Caxv
Herodi Antho* Vm aut propefamofata perrexiffet:tranfmittit anthonius exercitum cum ornatu ad occur

niusobuiam mit ¥  fum herodis hunc ei honorem tribuens auxilij caufa. Nam barbarorum infidias SC  impe*

tit exercitum he P tum contra eos fe&um audierat.Cumq; prffentem alaeriter vidiffet^C cognouiffet ab eo

rodiš caufa. aSISf quf per viam accideran^ampledebatur & virtutem eius laudibus efferebat&ofculabatut

Sofiusherodia* eum|8£ prf ponehat fibi quem paulo ante regem ipfemonftrauerat.CSed cum-anthiochus no mul
thonio precipie to poft opidum traderet SC  a bello defineret.Sofio alias foffio quidem anthonius precepit auxiiium *
te auxiliu dedit. herodi prfbereiipfe vero ad fgyptum difceflit.Tunc fofius duas legiones cum heiode prf milit ad iu
Morsiofippi fra deamiipfe vero cum ampliore exercitu fequfbatur. fLContingit etiam iofippum tali modo in iudea
tris herodis Sc  perire.Hic immemor prfceptorum fratris ad anthonium euntis:exercitu per montes produxit.Nam
mortis modus. quinq; cohortes eimachera dederatad hierichontem properantiidum vellettritieum metere.Etro*
manis militibus nouis adhuc ficbellorum inexpettis exiftentibus. Q.uorum multi a fytia deledi fuif*
lentjaduefari js eum inuadentibus relidus in difficilibus locis fortiter pugnans interemitur cundum
Ferora caput io pene perdens exercitum.Siquidem fex tutmf extindffunt.fr Antigonus autem cum inimicos victf
fippifris ab anti let caput iofippi incidit:quod quinquaginta talentis frater eius ferora redemit .Sed iam poft hfede*
gono.l. taletis re ferentes galilei potentes gentis ftif focios herodis/in paludem mergebant.Multi quoq; Sc  m iudea te
demit. bellauerunt:machera tamen opidum gittam alias guttam munitiffimum capit. C Nuncij vero cum

Pugna herodis regi in daphne alias dafne anthiochif nunciaffent fratris cafum: Sc  ipfo quidem hoc fperantepro #
redeunts ab an ptervifionesquaseuidenter in fomnis de morte fratris fuividiffetfeftinans proficifcebatur Etcum
thonio Sc  vido>> ad libanum montem perueniffet odingentosexindefumens habens exercitum ad ptolomaida per*
ria. uenit.Vnde nodu furgens cum expeditionegaliIeamadijt.Cui cum hoftes occurriilet gc  prflio vidi

fuiffent in aliquo oppido concludunturvnde Sc  prius egreffi funt dum congreffiones facerentmulta P
tempeftate commotas/nichilq; valens confi'cere:exercitum ad villas propinquantes perducit. C At
cum ab anthonio fecudalegio veniffethi qui oppidum tenebat territinodeipfum relinquunt.& rex
Mira dei proui* ad hierichontem vrgebaturvltionem exadurus pro fratre.Vbi cu profedus effet potentiffimos fuos
dentia auia ne * pauit.fTPoft conuiuium autem cum ad fuperiorem domtim afcediffet dimifit omnes qui ptffentes
moleditur.tedo erant.Vbi miranda affuit dei circa regem prouidentia. Nam tedum domus fubitocecidit:& nemi*
domu« corruen nem comprfhendit.Vndeomnes credideruntherodem dei amatore effedum tammaximum SC  mi*
te  vnele oes be tandum periculum velociter euitaffet. f[Poftero die aduerfarij' cum a fummitate montium fex milia
rode de: amato* defcenderent ad pugnam timorem romanis immiferunt.Qui cumacceffiffentiaculislapidibufq; re*
re,.i crediderut.jgisfociosexeuntes vulnerabant:8cipfum quidam telo circa prfcordia percuffit. Antigonus autem
ad famariam ducem mittit pampum nominecum aliquanto exercitu.cupiens hoftibus de feopinio
• Vidoria bero* nem tanq debellatoreprf ftare. macheraautem duci pampoaffidebat. CHerodes autem quinq ;d
dis contra Anti* uitates cum cepiffet relidos ibi duo milia exiftentes interfecit.Ipfafq; ciuitates incendens redijt cotra
gonu& pampu. pampum:qui contravillamad funamvocabuloeaftrafuadifpofuit.Dumqjmulticonfiuerentadeu
ab hierichonte SC  a iudea iuxta hoftes acceffit eofq; audader ptfcurrentes cum eis cofligens deuicit
Herodem nudu Q.uos per fequens pro fratris fui vindida oceidebat/Q.uorum multi dum in domibus armati confu*
in balneo lauan giffenttedis auu]fisdefuperlapidibuseosopprfffit.Quodfadu aduerfariorummagisanimos con*
tem quidamho fregit fperantium futura’deteriora exiftere.Nam non latuit multitudo ad villam fugientium & nifi
ftium armati in* tune tempeftas grandis defcendiffet‘8c rex ad hierofolimam exercitum vidoria confidente deftinaf
uadunt fed eum fet.omne opus tune perfeceratiantigono iam fugam meditante SC  a ciuitate difcedere (£Rcx autem
minime leferut. vefpete fado cenare milites prf cepit. Ipfe vero cum in quandam domu laffus intraffet quo balne5

macjjabfoumt. Beanttuttifatflms! fo.rjcjcMi.

etat pene maximum periculum incidit. quod prouidentia det vitauit.Nam nudum Sc  cum vno pue Caput pampi fe
A ro fequentelauantem hoftium quidam armati qui in eade domo pro timore čelati fucrant inuadunt rora pro vitione
Quorum vnus exijt gladium tenens & pet ianuam cucurrit SC  poft hunc fecundus & tertius iimili# fratris mittit he#
ter armatinichil tamen regem leferunt,([Poftero tamen die interempti pampi caput ferora decides rodi.
pro vitione fratris herodi tranfmifit.

cui obfeffi iudei maximam fecerunt refiftentiam feptem annis maxima fame& inopia fatigatfcapta
itaq; exteriori parte SC  ctuitatis inferiori ad fuperiore fugierunbtuc quoq; maxima iudeorum fafta ce
de Antigonus a tune defcendes ad folij pedes proddi^jufm nequag miferatus Antigona irriforie
tang feminam noiauit. herodes vero circa templu Sc  res faeras prouidebafrapinafq; ciuitatis prohi*
bebat®C de fuo munificeter militibus mercede donauit/Antigonu aute Iigatu a fofio Romam ad an
thoniu dučtum pecunijs procurat interfi'ci.Hocq; modo affamoriei pricipatus fine habuit. Ca.xvj.

i Efinente vero hyeme regreffus inde hierofolymam prope perueni^SC iuxta ciuitate Herodes regni
j'caftrafualocauit:tertio regni fui anno ex quo rome ordinatus erat.Pofterarurfus die fuiano tertioob
caftra iuxta murum accedens tranfmigrauit. vnde potuiffet ciuitas ante templum ex fidet hierufale.

| pugnari:ficut 8C  prius a pompeio:& tribus aggeribus locum circundans turres erexit,

1  ([Cumq; multa manu ad opus vfus fuiffet.ft filuam decidiffet 8C oportunosoperan Herodes duxit
tibus prgpofuilTetiipfe ad famariam pro nuptijs difceffittdu&urus alexandri filij ari# vxorem filia ale
ftoboli filiam.Nam hanc defponfaucrat fibificut 8(  prius retulimus. f[ Poft nuptias autem venit fo# xadri filijarifto#
fiUs per phenicemf cum exercitum per mediterranea prfmiiiffetOvenitetiam multitudo equitum& boli.
peditum.Tunc rex quoq; egreffus eft a famaria non paruam fuper priorem expeditione producensSofius ad auxilf
Siquidem triginta milia fuerant. Omnes autem prope hierofolymorum muros congregabantur. vbi um herodis.
circunfedebant per aqui!onis partem muros duiratis.guorum exercitus erat vndecim cohortes pe# Numerus bella#
dituin & fcx milia equitum,necnon Sl  auxiliatores ( tyrif alias firij 8C  duo duces filo SC  fofius qui SC  ab toru pro herode
anthonio miffus eft auxi!iator.([Herodes autem decertabat pro fe quatenus ab antigono principa# Refiftentia ob #
tum pcrcipere^čjui rome dudum hoftis fuerat iudicatus SC  pro illo rex herodes per fenatufcofultum fellorum iudeo#
ordinatus.CCum multa autem alaeritate vel certaminibus iudeif qui intra muros conclufi fuerant) rum maxima.

B herodi repugnabant:multaq,- pro tcmplo diuulgabat.& multa pro folatijs populi tano liberante eos
a periculis deo)& omnia foris ciuitatem diftrahebant.ne quid ad alimentum hominum vel iumento
rum relinqucretur:& latrocinijsfurtim vfi inopiam eis parabat. ([Q,ug cum herodes prolpexiffet ad
uerfus latrocinia quidem in oportuniffimis locis infidias parauftide expenfis autem longius agmina
mtlitum tranimittentes venalia congregabat:vt intra paucum tempus multam affluentiam eis necef
fariorum abundare faceret:manuq; multa frequenter operantes tres aggeres erigunt.Eftas enim eratf
& nullum operantibus impedimentum fiebatfed machinamenta inferentes murum permouebant:

SC  omnibus experimentis vtebantuijhec tamen terrebant intra ciuitatem exiftentes.Nam illirefiften ludeifepteman
tes contra iftos non pauca excogitabant.qufdam adhuc imperfeda inftrumenta^lia vero perfeda nis obfeffi ma#
comburentes.Cumq; ad manus venifientmon minores romaniTuadendo fuerunt.nffi'quia difcipli# gna farne fatigŽp’'™* 1 *'®
na deerat militaris aduerfum machinas.Namq; muros conftruebant iam prioribus edifidjs eueriis; ti.&c.

Sc  fub terram occurrentes fodientibus confiigebant.defperatione tamen potiusrg prouidentia belli ,

vfq;ad vltimum permanebant.-licet magna ex peditioe obfeffi. vel farne magna fatigativel inopia ne
ceffariorumfuiffent exhaufti.Nam feptimus tuncannus acciderat.CElntereaafcenderut quidem fu# Capta parte ex#
pet murum viginti priores:poftea vero centuriones foli j .Nam primus murus iam captus fuerat die# teriori templi 8C
bus quadraginta:fecundus autem quindecim.Et aliquf circa templum porticus inceff funt/quas he inferiori ciuitate
rodesantigonum incendifledicebat/odium ei mercatus iudeorum. ([Sed poft dum capta exterior iudei adfuperio
pars templi fuiflet.&inferior ciuitas adinteriusfaaarium SC  ad luperiorem ciuitatem confugerunt, rem ciuitate con
C Cumq; timuiffent ne prohiberent eos romani deo ouotidianas immolationes offerrciperlegatos fup fugiunt,
plicabant permitti vidimas folitas introduci.Herodes autem dumputaret eos iam quieuiffe cofen#
ilt,Sed cum nihi! videret fieri qupputaret.immo fortiter expugnaret pro antigoni principatuiinftan Max/ma cede*
ter accedens ciuitatem expugnat:&omnia ftatim interemptionibusfuntcompleta. ([Siquidem ro# in hierufalem,
mani pro obfidionis mora irafcebanturiherodes autem nullos ex iudeis aduerfarios relinquivolebat/

Occidebant igitur per vicos & per domos quofcunq; inueniffent fugantes eos S in templo conclu# Antigonusdefo
dentes.neq; infantibusjfneq;fenibus, neqjinfirmitati mulierummifericordiam prfliates. fedrege de latus ad pedes
ftinante & petente vt parcerent.nemofuit qui dexteram teneretimmotam:fed furiofi' cunfta etatem fofij procidens
extinguebant. C Vnde & antigonus,•necprffentem / ’neq,-priorem fortunaconfiderans: a turredefce antigona ab eo
dit.procidens ante pedes fop/.ille tamen nequaq eum miferatus pro calamitatefted plaufibus inčo# nominatuz.

s.ijV

2,tbet.]tt).3oCep&( tunel

Vitlom

tiiienter vfus,antigonum eum tang feminam nominauit. quem non vt mulierem fine cuftodia remi*
fit,Et lile quidem ligatus cuftodiebatur.<£Herodes aute prouidebat prohibendo alienigcnas au xu  D
Herodis diligen liatores.Nam feftinabat multitudo percgrina tcmplum videre:& fančta in facrario coftituta.Rex au
da drča res fa* temquofdampetensaIijsinterminatusmultos &armis vetabattperdidonem priorem vidoriam exi
cras cuftodien * fhman^fi qui'd inuiTibilium vifumfuiiTe'.CRefecabatetiamrapinas ciuitatis: multum contrafociucn
das. altricatus dicendo.Si pecunijs SC  hominibus romam' ciuitatem euacuauer^nt. defertionis me regem

Prohibet ciuita# relinquent.fed SC  tands duibus proftrads breuem vniuerfi iudei prindpatum iudicari pro repejatio*
tisdeprfdarione ne neds huiufmodi .lile vero cum pro obfeffione militibus iufte predam permitti dixiffet:refpondit
SC  de fuo militi«! ipfe pecunias de fuo mercede fingulis preftaturum: Sc ita reliquam ciuitatem promiilionibus com*
bus mercedem; pleris liberauit.Nam ita munificentcr fingulis militibus Sc  ducibus meri to regali & ipfi Sodo dona*
preftat. uit:vt omnes pleni pecunijs abirent.CHfc paffiohierofolimorum duitati contingit confulibus mat*

Magnificentia co agrippo & candidiogaUo centefima&odogefima quinta olimpiade tertio menfe in celebratione
herodis, ieiuniorum.tang reuerfa calamitate qug fub pompeio iudeis illata eft.Nam 6C  tune eodem die captu

uitatis viginti & feptem anni eflenofeutur. ČSofius vero cum auream coronam deo deuouiffet re*
Antigonu liga# uerfusabhierofolymisantigonum ligatumad antoniumperduxit.Herodesquoq;veritusneantigo
tu* a fofioroma nus cuftoditus ab antonio/8Cron1^perdud:usfallegadonibus fuis fenatui demoftralTctffe quid em ex
ad anthoniu du regalibus defcendentem.herodem autem priuatum.&quod oporteret fiiios eius regnare propterge
du berodes pe* nus fi tpfe romanis peccaffe^nultis pecunijs compulit antonium vt andgonus interfieeretur Quod
cunijs procura* dum fadum fuiflenherodes quidem timorem depofuit.CDeftitit autem hoc modo affamonei prim
uit interfici. dpatus:poft centumvigintifeptem annos.Nam defamilia clariffima Sc  generenobiliffimo. vel hono E

Ftnis pricipatus re facerdotali fuerat.Cum multa ergo pro gente iudaica parentes egiffent: propter mutuam feditio*
facerdotalis qa nem prindpatum amiferunt.Traniijtautem adherodem antipatri filium defamilia populari. vel ge
herodes erat ali n ere priuato & fubiedo regibus.Nos igitur hunc terminum cognationis aflamoneorum accepimus,
enigena,8Cc, <01 Expiicit liber quartufdecimus.

CIndpit liber quintufdecimus qui continet tempus annorum.feptcmdecim.

CHerodes capta hierufalem folij auxiIio apud quem polion phanfeus8c fameas difeipulus hono
rabantur ciuitatis ornatum abftulit.Et quadraginta priores patris Antigoni extinxitjquem antigonu
Antonius in anthiochia interfedt.Tunc quoqj hircanus apud parthos captiuus herode dolofe a re#
ge procurante redijt ad herodemherodes quoq; ignobiliffimum ananeloum fprftis nobilibusfit ma*
xime iuuene ariftobolo de facerdotali tribu facerdotem fedpvnde indignata Alexandra filia hytca»
nivxor AlexandtifUij' Ariftoboli SC  mater ariftobob marianne pulcherttmorum molefte ferens fili j
infamiamicripfit ad cleopatram vt peteret anthonio facerdotij prindpatum filio prjftare.Gellius au
tem cum .ad iudeam veniflet SC  ariftoboli & marianne pulehritudine vidiffet/miratus amborum ima
gines depinxit& ad Anthonium deftinauit,quibus infpeftis Anthonius puellam nuptatn erubefces
jetere/petit puetum tranfmittiad quem herodes excufadonem refcripfit. Capitulum primum. E

Oiius quidem 8C herodesquaIiterI)ieroibiimamcepennt.&antigonum
captiuum.in fuperiori libro demonftrauimus.fequentiavero nune expla
nabo.CCumtotiusiudef prindpatufumpftfletherodes.quantofcunqj
| priuatos fui fautores inuemt.in dignitatibuseos cčftituit: illos aute qui
“ cotraria elegerunt no deftitit tormetis fingulis diebus afficere. C Hono
rabatur apud eum polion phatifeus.SC fameas difcipulusillius.Siquide
obfeflis hierofolymitis/ ifti perfuadebant herodem fufcip^pro quo SC  te
compenfationegratiatum fruebantur.Nam hic eratfemeasqui quonda
J in iudicio dum lierodt pepercifiet hyrcanus predixerat improperans ei
! vel iudicibus^p herodes liberatus omnes eos perfequf retur.Q,uod&fa
: dum efttdeo fermonesillius adimplente.CE°dem tempore cum hiero
folymam tenuiffet herodes: omnem ornatum ciuiu auferens in aula col*

Continuatiodi*

cendorum.

Herodes princi*

patuiudegade*

ptoqualiterfe

habuit.

Polič phartfeus
SC  fameas difd*
pulusapudeutn
honorati.
Herodes cltatis
ornatu abftulit.

ligebat:ex quo multu pondus argenti vel auri antonio vel amicis eius donabat. Intcrfecit etiam qua*
draginta priores antigopi partis.Na cuftodes per partes muri difpofuerat. ne quid deportari poflet
fTlnterfecit qua cum defundis.Mortui vero du exerutaretur fi qufd argeti aut auri ve! aliud necefiariu fuifletinuentu
draginta priores regi ferebatur.Nullus vero terminus maloru t> r a td s j3anan'' 13

partis antigoni.’ debat«Prouincia aute inculta permafit feptimo anno cogeteiin quo agricultura exercereillicitum no
Notada fentetia bis efle ptobauimus. Antonius itaq; cum captiuu antigonu 1'ufcepifTet. deliberauitligatum in trium*

Anfrtonrtfi« nrri nhn fprliZrp.fpd c __ u-.  1_j- _<in.

mac&abeojum. utanfiiittftatflittti fo.crrjctr.

dicentis. Antonius antigonum iudeum in  antiochia perdu&um interfecit.& vifus eft hic primus ro#

A manorum rcgem occidiffe dum non eftimaret alfo modo fententias iudeorum fle&ere qtiatenus iu
fciperent pro illo conftitutum herodem.Nam ncc tormentis fubditi regcm eum appellari patieban#
tur.tang manu aliquid de priore principe retinente^fnfamiam igiturvel odium herodis ita minuere
putauit.Hecquidemftrabo.CCum vero herodem principatum tenuiffehyrcanus princeps facer« pj vrcanus  ( 3cet
dotum audiflet:qui captiuus apud parthos tenebaturiredi jt ad herodem tali modo folutus. Barzafar ^ 0 y tum  p r i nceps
manis & pachorus ducesparthorum cum captiuos hyrcanum principem facerdotum prius conftitu . parthos ca

tutmpoft autem &fratrem herodis phafelumad parthos perducerentfphafelus non tolerans vinciv redi .' ta£ |

lorum opprobrium.& omni vitf fue preponens mortem gloriofam ipfc fuus peremptoj/ficut prgdi# L odcm  !
dum eft/apparuit. Hyrcanum verna d parthos perdu&um frahatis parthorum princeps modeftius
attendebat.dum nobilitatem eius audifiet profapig.Quapropterremiffum a vinculisbabilonehabi# Wo( j usouo j lv .
tare concefli t.vbi multitudo iudeorum hyrcanum tang principem facerdotum &regem: omnes vfq; canuS a  ^
ad eufratem iudei habitantes honorabant.Qui du his fueretur.# herode audiret principatu fufcepii' e o

(e mutauit fpem fuam ab initio ei amiciffimus exiftens: quem & gratig memorem putaui^cp eum a' ^

quf ftione & mortis danatione/vel periculo tormetifq; liberaflet;Sermones ergo iudeis proferebatife
ftinado proficifci ad eu,Qui vetabat & rogabant eu permanere/cp officioru fimul& honorisin facer
dotali!veI principali dignitate nihil apud eos minus habuiffet.prelertim du nihil ab hierofolimitanis
poflet mereri:pro diminutione corporis quam ab ant!gonopcrtuliflet.££tributiones«trtem no fimi m

les a regibus dantur.quas priuati a benefadoribus acceperunt, Nam mutat eos Fortune preuentus. ^ ofada 'cntetia
Talia dum ei fuggererent:hircanus eundi defiderio tenebatur.Cui fcribes herodes petebatfrahatim Herodesfcripfit
eum venire:& illic iudeis fupplicare quatenus non inuiderent ei vna fecum communeregnum poffi parthoru regivt
dere.Namtempus extitifie dicebat/q> ipfe gratias redderet pro beneficifs.cum ab eonutritus eifet8C venirethircanus
faluatus.<J][Hyc fcribens hircano mittitad ftahatim legattim faramallum: Sc  donamultaifupplicans * n ^ etI ° ma l3he<>
vt non impediret gratias reddere quas pro beneficio deberet.Erat enim ftudiu eius non pro hacta# tod,s *
tum.fed quoniam preter meritum principatum obtinuerat. Timebat ne lili rationabiliter auferretur:

& hircanum properabat fub poteftate fua redigere.ve! penitus eu difperdere quod poftea fecit.Tnc
tamen flcxo partho pecuniafq; ei iudeis dantibus vt venirec cum omni eu honore fufcepiV& in  con DOlU * herodis
B uentuprimumeilocum/8£inconuiuijsprimumleftutn concedebat.CQ.uem etiamdecipiebatpa«> etgahircanum.’
trem vocando.&omnibus modis infidias inopinatas ei parabat.Difponebat etiam reliquas cum eo herodes ignobi
fui principatus vtilitateyVnde & in familia eius exarfit feditio.Nam dum obferuaret ne nobiliflimus Uflimum fecit fa
quida princeps facerdotu dei haberetur.inuitauit alique ex ignobiliffimis facerdote de babilone no# ceraotem vnde
mine ananelou alias ananelu:8C huic pricipatu facerdotij' defignauit.Quod no pertulit alexadra: fi# indignata Ale #
lia hircani vxor akxandri filij ariftobolirfegis ex qua filios habuit vnu quide pulcherrimum noie ari xad f a  materhyr
ftobolu:&herodis coiugale marianne formanobiliffima.Turbata ergo 8C molefte feres infamia filij can ' ičriplitcleo
quod iilo fuperftitealteraduenaprincipatufacerdotijmeruiffe^fcripfit cleopatre fodali quodam fuo
Iiiteras deportantejvt peteretantoniu pricipatu facerdotij filio fuo predate.Sed SC  antonio negligen Genius veniens
te petitionempmicus eiusgellius ad iudeacu propter aliquas caufas perueniffet:&vidiffet ariftobo in  >udeamarifto
li pulchritudine: vel iuuentute mirabatur.non minus etiam marianne regi cohlbitante ftupebat. Vn# holi 8C marian #
de alexandram liberorum bonorum matrem exiftiman^& ad fermonem eius veniens fiedit ea pfn, nes mfratus pul
gere amborumimagfnes.8i antonio deftinare.Et hfcdicens petitiones eius omnibus modis adim# chritudinem eo
pleuit.His elata verbis alexandra:imagines antonio direxit.Cui gellius ferebat dices non ab holepu ima 8 ines

tariifed a quodam effe deo liberos alexandre:dum,vellet ad libidines antonium emollire. Qui puel* ni ° deftinauit.,
lam quidem herodi nuptam erubuitaccerfire: vetu etiam cleopatram metues contriftari.Scripfit er# Anthonfus^ifpe
go puetum tranfmitti.cum honoreaddens.nifi graue vifum foret. His deportatis ad herodem litte# «a pueroru pul
ris non cautum exiftimauit iuuenem excellentem ariflobolum ^C tune iam fedecim annos duccntem/ ehritudine eru #
C generenobiliffimoad antonium deftinare potiffimumromanorum. Si  paratum fug Iuxurip fuppo# befcespuellanti
nerepuerum:quietiamlibidino{i'orper potentiam exiftebat;refcripfitergo dicens. Sipuerexierit P ta  petere petit
a prouincia.ftatim oiabellis vel feditionibus coplebuntur.iudeis fperatibus reru nouarumutatione. pueru tranfmitti
C Herodes cognito quia alexandra pro principatu filio dando ad cleopatram feripferat eam ac K-cfcribit hero ^
cufabat &fe dolofe excufans quia puero facerdotij principatumnondederatmulieribus fatiffecit & desAnthoniofe
analo facerdotij dignitate exutoillam ariftobolodedit hicrecapitulantur tranfgreffores circa facer# ex cuf3us»
dotium herodes autem cum alexandtam timeret eam fe<at oculte obferuari quga cleopatra petit fub
fidium fed eius infidias fabio herodi manifeftauit ipfe quoq; contra ariftobolum moliens infidias ip
fum quf rebat iterficere ipfu eni poftg celebratioc traffačla ad aifluetia potus coegerat fubmergi^cu
rauit 5noetatis.xviij.que mortuu maxie fimfauit dolore&rurfus analous facerdotiu fufcepit.Cap.ij.

Slber.jcDjorepDffuDei

^(floita

Hetode* alexa#
dram culpat.&c

Excufatfe dolo
fe herodes qua#
te no  promouit
ariftobolumulie
n bi; s fatiffacies.

Herodes Anala
cxuit a facerdo*
tiopreterlegeSC
deditariftobolo
Trafgreffores le
giscircafacerdo
tiam.

Herodes alexan
dramtimensoc*
cultefedteaob#
fcruari.

SentčtianotSda
Aiexandraa cle
opafra petit au#
xi!mm.

A!exandre infl^
dif quibus vult
irc in  fgyptum.
Sabio AIexan«
dre nunciat infi
dias herodis.
Herodes omni#
bus^modisAri#
ftobolum qufrit
occidere.
Inuidia herodis
contraariftobo*
iumeifauetcpo
pulo.

Dolas herodis a
riftobolu adpo#
rus affluentiam
allicientis,

Vibus fnfcriptis ca antonio excufaflet:iudicauit non vitra puern vel alexandra huml
j liaffeded etiam vxore fua mariane valde pctente quatenus fratri fuo pricipatn facet D
dotif redderet,quod prodefle arbitrata eft. dum nec ad antoniu proficifci poflet. tali
prpditus adolefces honore,Conuentfi itaq; facies amicoru/multfi alexandram accu#
fabat.Dicedo latenter infidias pgiffe pro pricipatu.du per deopatram ageret.quate#

_nus ipfe quide regno priuaretur:puer aute pro ipfo reru amminiftrationem ab anto

nio fufciperet.Et hec quide illa non iufte poftulaffe SC  film fua a poffeflb iam honore priuaret.ft fe

ditionesin regno, mouereticu multn ipfe laboraffet vt poffideretimultis & non fortuitis periculis.V«#
rumetia nullatenus memor ipfe maloru illius.fed beniuolus circa eos eflet.E t nune puero pricipatura
facerdotif pr?beret;ideoq; olim ordinaffe dicebat ananeloum.cp valde puer ellet ariftobolus. Ca ta#
men hf c non incaute dixiflet.fed pro deceptione mulieru & prffentia amicoru lfta ex non fperatis
alias Sc  non fpetas alexadra cu Iachrimis fatiffecit.dicens & de facerdotio quidem oia pro infamia fe
manifeftaffeiregnum vero necdefiderafleinquit;necfioblatum effet.cupidefufcepiffe. Cum SC  nuc
nimiiim honore habea propter principatum eius SC  tutela. Cuius virtute totum genus meum fulget
honoribus.Nunc quoq; beneff c/js vinda fufdpio filif honorem: SC  in pofterum ad oia ero fubieda.
Petebat vero vtfiquidpropter genus SC  prpfentem fibi fiduciatemerarin pro indignatione fedffet
ignofceret.Poftq autem locuti funt:dexteris datis reconfiliatur omni fufpitione fublata vt videbatur
{£Itaq; rex herodes ftatim principatu facerdotif ananeloum alias ananelum prf ter legem exuit;fedi
tiones modefticas pacando.Nam non licebat aliquem honore femel accepto fraudari. Quod prius
anthiochus epiphanes deftruxit du auferret ab Iefu facerdotium; Sc  ordinaret fratre eius onia. fecun# E
dus aute ariftobolus hyrcanu fratrem fuum priuauit; tertius herodes prindpatum facerdotif adole#
fcenti tradidit ariftobolo.Et tune quidem putabat fedafip contentionem. <£Et licetrecofiliati fuif#
lent non tamenfecurus degebat:dumalexandram ex prf teritis conatibus netempus nouarum reru
caperet valde timeret.Quapropter predpit eam ita in aula conuerfari. vt nihil fub poteftate (ua ha#
beret.Diligenter etiam cuftodiebatur occulteine quid prg ter quotidianam couerfationem niteretur,
Que paulatim magis illam exacerbabant’& in odio fufcitabant. Nam fuperbia muliebris diligenti#
am cuftodig indignabatur habereidum omnia vellet potius pati cj fiducia priuari Sc  fucofum honorž
cum feruitute vel metu poflidere.fTAd deopatram igitur in  quibus extaret frequenterfelamentan#
do deftinabat poftulans auxilium fibi prgberi.Qug iuifit ei furtim cum filio fuo in ggiptum ad fe con
fugere.Cumq; hoc ei placuiffetitale aliquid excogitauit. CDu° locuta taq pro mortuorum exgquifs
parauitdn quibus feipfam Sc  filium mitti dixit.precipiens concifs famulis ea nodu deferre SC  exinde
viam ad mare facere:vbi nauim in q nauigarent ad ggiptum preparatam habuiflet.Hgcfabioni ami
co a!exandrg efepus feruuseius edixit.Quod cum fabio audiffet SC  inimicus herodis eflet q> inter in
fidiatores antipatri de veneno confcius putaretur odium lenireper indicationis fauorem fperauit SC
nunciauit infidias alexandrg ,Qui cum eam vfq; ad conatum procedere dimififlet. in ipfo  fadnoris P
opere detinuit.fed inuitusconceflitculpam;dum putaretnullatenus cleopatraceflare.fi contra fecau
fam inueniflet. Palam fibi magnanimitate velmodeftia veniamtei largituseft.CPtopofuitcaufam
oibus modis adolefcente perimere: fed tacito propter verifimilem diflimulationem. cum fibi taber#
naculorum feftiuitas veniflet quf apud nos cum fumma veneratione celebratur tune quidem diftulic
Sc in  delitifs iple SC  reliqua multitudo degebar. Mouit tamen eu feftinare voluntatem fuam confi
cere inuidia.Nam dum adolefcens ariftobolus feptimum decimu annum ducensdecundu legem fu
per aram afcenderet vidimas immoIaturus8£ ornatu facerdotali circundatus celebraret religionis c5
fcquentia magnitudinem fuperare etatis cftendens.necnon SC  generis dignitatem.populi excitauit
fauorem:8£ ariftoboli aui fui prefens memoriam eis t eduxit.Q.ui paulatim irritati alias prouocati vo
luntates fuasiam demonftrabat gaudentes fimul SC  letitia perfufi:vocefq 5 laudabiles in eum oratio#
nibus mixtas eminebantivt manifeftus fieret populi fauor. & temerarius fub regno vtiq; conftitut/.
cum aliorum prfterita beneficia memorarent.Inter h$c oia ftatuit herodes voluntatem:quam inado
lefcentem habuiffet implere-^Celebratione aute tranfada dum in hierichontemaneret SC in  conui
nio eos alexandra peteret.herodes adulabatur adolefcenti Sc  illicebat ad affluentiam potionis.para#
tuscolludere vel iuueniliter ad gratiam illius iocati Sc  Joco £ftiuo illic exiftente colledi fimul exierunt
refrigerium captantes.Cumtj fontibus aflifterent calorem meridianu aura teperare. prius quid5 na#
tantes feruos SC  amicos profpiciebat.Poft aute adolefces cuirritaretur herodis amici quibus hoc prf
ceptu fuerat.tenetibus iam tenebris fepe efi mergetes tanq eludetes no omiferunt vfq;quo eum pref
fum fontibus fuffocaret Ariftobolus quide ita extindus eft.x.».viif.annum agens etatis cum princi
patu facerdotif anno non amplius tenuiflet;que turfus ananelous fufcepit,Q.uomodo mulietibus nfi

macjjabeoaim. 3jeatif(qtt(faf(fcu<f fo.cti,

ciato inceffabilis eas ftatim dolor defunfti inuafit.Ciuitas etiam rumore delato lamentis cunda com
A pleta eihomnibus calamttatem tanq propriam & non alienam dolentibus Alexandra vero plus co#
fumebatur confda peremptionis, N am dolorem ampliorem ab ipfo funetis adu fcrebat fed fuftine#
reneceffarium putauitil/cet fepius fua manu vitam finfri niteretur.Defift tamen fi poffet viuens fuffi
ceread diffimulationem infidiarum perempti.Vnde potuis fuam vitam tenebat.nedaret fufpitione ^j cxan( j f -
filium fuum infidijs periffe.per hanc enim diffimulationem fperauit tutius fe oportuno tempore vin mu | atl - opt o mor
dicate. lila quidem lic continenter dolorem tolerabat. CHerodes autem omnibus vetifimilis vide# con

baturinon infidiarum adolefcentis audor extttiffe.Nam non tantum qug ad funus pertinent perage . dem

bat.fed etiam lachrimis vfus anine confufionem veram effe monftrabat. Interdu etiam & dolore vm Fi<aioherodi ’ SI ' n
centi eum ex afpedu pulchritudinis plangebat.K licet adolefcetis mors pro eius tutela putaretur ma ..

nifeftum tamen erat: q>  pro fatiffadione ifta faceret.Siquidem munificenter exgquias eius honorans 54 1  ^

multum apparatum circa locellos 8C  multitudmem aromatum fecit nimiumq; ornatum fimul fepe#

Ujt  vt dolorem mulierum pene deleret 8C  folaretur eas per iftam partem.

CAlexandra mali non immemor ad cleopatram per herodis infidias mortuum filium fcripfit.

Q_ua anthonium maritum ad vindidam incitante herodes fatiffacere iubetur herodes itaq; ad An*
thonium vadens lofippo rerum&regni relido regimine mariannem fi quod ab anthomo paffus fue
rit prgcipitoccidere.Quimulierum adulationibus emolitus regisfentetiam eis manifeftauit.Quem
alexandra farna berodem occifum referente ad romana figna fiexit iecu fugere fed rumori herodes
contrarias refcripfit litteras.Cui reuertenti ad iudeam Salome foror eius Alexandrg & marianne in*
dicans confilium lofippum maritum fuum accufat.marianne quoq;quam maxime herodes dilige#
bat auditum a iofippo quod rex mandauerat fecretum ipfi manifeftante.Rex furibundus ab vxoris
amplexibus declinans peneeam interfecit & iofippum vlterius antefaciem fuam venirenon permiV
fit Alexandram quoq; iuffitreferuari. Capitulum tertium. Alexandra mali

prg Lexandta tame nihil tale deficit fed femper mali memoria meftitiam incitabat.Et fcri memor cleopa #
pfit cleopatrg herodis infidias 8C  filij perditione.Q ug du feftinaret peteti fubuenire ca trg fcripfit filij
f  * lamitates alexandrg miferta propriam omnem caufam cofecit:&petere anthoniu vin# nfortem per inft
dicare adolefcentis interitu non ceffabaticu diceret non effe dignu herode per eum re dias herodis.
gem ftatutu in regno q> non ad eu pertineret qui in veros reges tales iniquitates ofte# Cleopatra atho
deret. CQ_uibus cu flexus effet anthonius laoditia peruenies mittit prg cipiens herodem ad fe profi nium ad vidida
cifci fibiq; pro morte ariftoboli fatifficere. Nam non rede infidie confedg fi per eu extmffent.Q_ui cu cocitat mortisa#
timuiffet caufam & cleopatrg contrarietate qug non ceffabat anthoniu fuadendo quatenus eu dam# riftoboli & man
naretftatuitquidem obedire iam enim nichil erat aliud quodageret.CCumq;patruumfuurn Iofe# datur herodes
phum alras iofippn procuratorem regni & terum reliquiffet demadauit ei fecrete vt fi quid ab antho fatiffacere.
nio paffus effet continuo marianem occideret.Na dilexiffe vxore fatebatur & timuiffe ne cotumelia Herodes ad an#
poft eius morte patereturdu pulchtitudo illius abalijs defiderarepoffet perque demoftrabat impe# thonium vades
tum anthomj que in eam habuiffet cu olirn de pulchritudineaudiffet illius. Herodes quide hgc prg# madat mariane
cipiens fpe incerta ad anthoniu perrexit lofephus aute cu in defperatione reru regni ftatutus effet k  fi quid ab antho
propter hoc frequeter marianem couemret & de negotifs honoris caufa regina percundaretur fauo# nio paffus fuerit
rem vel amore herodis circa eam inferuit.Mulieres aute cuin illu adulationibus emohffent& plus au occidere.
tem ab alexandra fedudus Iofephus alias iofippus fententia regis demonftrauit & mandatu expla# lofephus mulie#
nauit.dum fide illi vellet facere q>  n ec poft morte fine ipfa poffet viuereidu diceret vt fi quid acerbu ru adulatioibus
ab anthonio pateretur no fufferret ab ea nec poft interitu feparari.Hgc quide iofephus.mulieres au fedudus regij ie
tem no hoc amore affedus herodis putauerut.fed timuerut ne reuerfus tyranica crudelitate fibi mor tentia eis oftedit
tem inferret.ideoq; fufpitione de verbo non parna perceperut, CL Eodcm tempore rumor in ciuitate Herode farna re
hierofolymorum ab inimicis hetodis difperfus eft anthonius tormentis affeciffet eum&occidiffet ferete ab antho#

C Qug farna cundos quidem in aula turbauit. plus vero mulieres.Tunc vero alexandra iofephum fie nio occifum'a!e#
dit vt cu ipfis ad romana figna confugeret.Nam romanum agmen tune iuxta ciuitate fub duce iu# xandra Iofephu
lio pro regni cuftodiacaftra pofuerat dicens: primum fiqua turba in aula concurreret.ipfein tuto exi fiedit fecum ad
fterent dum romanos propitius haberent.Prgterea fi mariannem anthonius profpexerit pridpatum romanafignaco
recipere fperamus nec in aliquod pofteaferuitmm de regij generis propagine defcendemus.CCCum fugere & caufas
has rationes Fugg cogitaffet litterg ab herode de oibus fuis caufis deportatur priori rumori contrarig fugg affignat.
Nam eum ad anthonium perueniffet confeftim eu doniš de hierofolimis deportatis recofiliauit&fer Litterg herodis
monibus dicere copulit vt nequaq contrarig quoddam de fe haberet;& cleopatrg verba nihiladuer# rumori cotrarie
fusfuam fatiffadionem valerent.Namnon inquitiuftum anthonius vt rex defuo principatu depofi quianthoniudo
tus pcenam luat.quia qui honore ei dederutipfi ei vti poteftate permiferut.Q.uo dido flexaeft cleo nis pacauerat.

s.iiif.

&flKMCV.3ofep&UuDet

paita fčiens neq uaa alienum principatum optatf prodefle.Cumde hisfcnbcrethcrodesali'ofq;nat
1  raret honores quos ab anthonio in conuentu vel conuiuijs quotidianis haberet. SC hxc  obtineret lb D
cetin accufationibus cleopatra molefta minimis exifteret.quf prouincig defiderio omnibus modis
perire illum feftinaffet. Sed quia anthonium iuftum circa fe cognofceretnichil iam difficile fperatet
q» autem tardaret.fauore firmiore circa fe authonij fperaret cofiliari cleopatreanimo poiTe:&fe hoc
facere dicebat. Nam anthonium petitiones fuas adimpleffe:& fibi inferiorem fyriam conceffiffe de#
nunciauit:& per hoc folatium refutaret vel reijceret appellationes quas cleopatra pro iudea feciffet.
fjTCum hee litterg perueniifent defierunt ab impetu quem tang de mortuo habuiflentvt ad romana
Salome confiliu fi8 na<:on f u g crcnt *Non tamen Iatuit earum voluntas.Nam precedit anthonium rex ad parthos eun
-ilcxancire8C ma tem, & a< ^ Iu deainreuertitur.Statimq;foror eiusfalomialiasfalome SC mater eorum confilium quod
danre aneriens Fmbuiffet alexandra cum fuis aperuit.Salomi vero contra maritum iofippum accufationem protulit
io Potnim ^ diccns q? cum marianne frequenter conueniflet hecvero dicebat inimicitiarum caufa q> eum freque

itun accufat. *  ter , g nob *I ,tatem  generis eius in iurgio deprauaret.®; Herodes autem callidus femper SC  nimis ma#
riannem amans licet ftatim conturbatus fuiflet.non tamen patitur amore marianne aliquid temera#
rium in ea conficere fed in vtrcq; anxius feerete eam inquirit. vtrum vera cffent de iofippo qug au#
Maxie herodes dicrat an falfa. Ula vero cum iuramento affirmante Sc  fatiffacienteignn nullo peccato fuifiet ei com#
marianeamabat m ‘ xta  paulatim rex deflcditur: Sc  ira deleta coniugis amore fuperatur.vtet/amfatiffadu fibi dehis
Marianne feere ere deret honeftatieius multas gratias agebat.Fauorem quem erga ipfam habebatvel amorem pan
oc j teuCj!  debat vel qualia fepe amantibus contingunt colIadirimanturmuincem:& magno fuo ftudio fefe ftu
laueratiofippus ( ’ I ° Paritet diligentes. ffCum vero rex iuum affedum iam pretermiffa emulatione confirmaflet no E
, C(er ‘entehero# amant ' s  «nquit marianne q> mandaueras iofippo:vt fiquid patereris abanthonio moleftum me per
des furore reple tineret:quftibi nichil peccaflem.Q.uod verbum vt audiuit herodes cxardcfcens iri furorein ftatim
tus fere interfe # cam  amplexu dimifit clamans & fuos capilios dilacerans dice ndo manifeftum fignum cepifleio
cit vxorem. fippum cum ea habuiifecommunionem.Nam nuilatenus piodijffet quod feerete audierat nifimaxi

Iofippum priua m afidesillis mterfmffet.Credenfq; decriminepenefuam interfecitvxorem:nifi vidus amorefurotis
uit-kade Kale# !rn P ettjm  refrenailetfemetipfumconfumens. Iofippum tamennecvlteriusad fuam faciemvenite
xandram preče P erni! f !f  Alexandram vero tang totius mali caufam referuari precepit.

pi t referuari, CECleopatra natura auara nihil iniuftum prgtetmittens fratrem iuum regem habiturum veneno

interfecit/& forore ad teplu fugientefaerilega extinxit cuiusanthonius amore vidus deditei multas
ciuitates a qua herodes redditus coduxit cu quo ipfa aliquid amatoriu pafla ant eius regno potiu*
infidians tetauit cocubere.Qua herodes ipfe fibi per luxuria infidias parate cogitauit occidere fed
ab amicis fuis retinetur.Et ei doniš SC  muneribus fatiffacies deduxit ea ad ggiptu anthonius q> tune
armenia capies arthabazim cu filijs fatrapu ligatu in ggiptum deftinas donans eos cleopatre.Ca.iii/.

_ Nterea per fyriaturba comouebatur.cleopatra non defiftete anthoniu fledere qua#

tenus oibus oppreifis potentia finguloru ablatam fibi donaret,Multumq; defiderio F
iui valebat ilio inftamato.Qug cu natura auara exifteret:nihil iniuftu re!iquit.Siqui#
dem fratre fuu quc iam babituru regnu fciret venies aggrefia cofumpferat: quintum
Sc  decimu etatis annu agenteiforore aute arfinoem cphefi ad templu dianecofugie#
tem per anthoniu extinxit.Iam pecuniaru gratiaSc teplu vel corpora violabat:neq; fa
cxtixit fugiente crariu tam caftu fait aut afili priuilegiu turu cuius ornatu ipfano abftulit:nec tam propbanu vel inče
ad templum fa# ftumquod folumpotuiffetauar/cie iliius fatiffacere.F.tctim omnia expoliaret.fcernineis cupiditati#
crilegaq;fuit. &c Fus nuilatenus fatifiaciebat.Siquide cunda'dcefie fuis defiderijs femper putabat.Q,uapropter SC  an
Feminj infatia # thoniu compellebat aliquid ab alijs auferente fibi donare. Nam cum tranfiflet ad fyriam cum eo:6C
bilis appetitus. j cam  cogitaret poffidere 8c  lyfaniam ptolemei acculansfiliu.quia parthos cotrarempublica duxiifet
Anthonius femi occidit Petijt auteab anthonio etia iudep vel arabif reges occidi. Anthonius aute cu ex orbusamo#
rt$  vidus amore te fosming vidus effetivt non tantu verbis.fed etia venenis videretur obedire manifeftam quida im'#
dedit ei ciuita # quitatemvidens petebat eam ne fe tantufvt peccaret;copelleret 8c  ne čuda negaret ei ne quanta illa
tes multas.&c. prfcepiifet perfiaens palci iniquus videretur.ldeoq; partes prouineif vniufcuiufq; retollens doriamt
ei:prf ftans etia ciuitates que inter fluuium eleutherum vfq; ad f giptum erant excepto tyro vel fydo
Herodes reddi# nc  quas amaforibus liberas eflecognouerat.licet multu eum illa fibi eas prfbere fupplicaffet. CC5
tus conduxit a h?c cleopatra obtinuifiet &  deduxiffet anthoniu vfq; ad cufratecotra armenios eunte reuertiturS in
cleopatra* tra appamia 8C  damafcu.inde etia ad iudea peruenit.Q_ua cu herodes fufcepiffet codux/t ab ea red#
Balfamus opti# ditus in hierichontis.ftNam balfamu terra illa gerit:quod prfciofiffimu 8(  nufg alibi nalcitur .Sc  pal
mus i hierichon nias multas vel optimas.^TEt dummultum temporefaceret cum herode:tentabat concuberc.Nam
sts. cum eo natuliter 8C euidentet libidinibus exardefcebat, Forfan tamen SC  aliquid amatorium paffa

Clcopatraauata
nihil iniuftu pr£
termittensfratre
i uum veneno in
terfecit 8C fotore

"Iltonj

»Ottli, 6

ul.tf ^ mod «
r?, ,r e  rp^aret
^p°lTc:& fehQc

conceflifie d<#

»o mdca feciffet,

1  '^d roman*
x ^partho, eun
1  '- < >nrilmmquo(i
•tjoncm ptotulit
,la  cumfteque

ip^r&nimisma,

c J liquid temeiiU
r  'ofippoquf au»
'tofuiiretd com<

fibi dchis
vflamorempan
uo ftudio lefeftu
confirmnffetnoE
noleftummc pet
i lurorcmftatim
-nuimcepifleio
tidicrat nifimaxi
vs nmorcfutotis
tm hciem venite

.lbmmimvtneno
t^dcditcimuto
nusrfgno potiai
[j uit occidere fed

ji:tfioiiius(j>tunc

deoparrf.Ca,iiij.

>niuflcd’crequa*

i!tumq;defideriof
hi rcIiquit.Stqui#
-i|':ftatqiiintuni
'udianccofugi^
4Violabat:neq;fa
joplaanu velince

ninosoipidita^

^ u-iptoptcrSan

‘ vr ,am cum eo$
inpU b!.cSduxife

A Moibusantf/

•vdam auida*®

rtf  n

rrtoicnso 01  “

SHSU

berC-N^

',utw |ump:


žpacljabeonmi. Deantinuftattbus fo-rjcft

eft fed' quod vetifimilius eft)regno eius infidiabat fi quo modo iniutia in fe fada poffet p accufatio
A ne adipifci defiderio vero vida le effe moftrabat. ^Herodes aut licet o!im nullatenus faueret cleo* Herodes cleo#
patrg dum fciret oibus eam moleftainunc tn 8C  ampliori odio eius detentus q<3 pcr Iuxuria vellet žila patra fibi p !uxn
infidias ei parare vetba in prffenti refutauit.Confilmvero cum amicis fuis fumpfit vt eam fub ptatc ria ifidias para*
fua pofita occideret. vt fe SC  inultos malis eius Iiberaret:quibus iam grauis fada vel fieri poffe pata* te cogitauit occi
baf .Nam hoc ipfum Sc  antonio ,pdeffe quia nec illi fidele eam effe dicebat.Cum h£c cogitaflet ,phi dere fed retine?
bebant en amici primu quidem iuggeretes q?  no deberetmaximu periculum & manifeftu pto re ta ab amicis,
ta fufcipere. Cumq;pmafiffent fupplicates ne quid temerarie conaref.Nam nullatenus antoniu pof
fe pati dicebant:quis eu muneribus red/mere putaref.cu amore eius potius incederet 8C  videret vio
leda velinfidifs illius fe eius amore priuatu.ne mediocrequi3 pro fatiiTadione poffet dicere ficotra
fcemina hec ageret:que per illud tepus omnes dignitatefuperabat, Vtilitate autem qua antonio d u
cit futura verendume potius il!e temeritate exiftimet cp affedu tali eu priuaret.vnde non eft incertu
(dicebant) q> maxim/s vel cotinuis malis principatus vel gnatio compleref, Refutare vero cocubitu
(quem tila poftuiaretjpro ceporis honeftate fuadebar.Q_ui cu hec defignarent & pericula merito de
moftrarenticonatus eius coprefferunt.fTTunc herodes cleopatre doniš SC  muneribus fatiffacies de
duxit eam ad fgvgtu.C Antonius aute cu armenia accepiffet.artabazin tygrani filiiim cu fatrapu fi’ . , .

Iijs ligatum in egyptu deftinauit donas eos cleopatre cum oi regto eotu ornatu Armenif vero prim V°™ us
cipatu tenuitartaxias maiorillius filius qui tuneeuaferat.Que cum archelaus Si  nero cefar expulif* raeruam
fent tygranum nouiffimu eius fratrem ordinauerut, Hec quideni poftea cotigerunt. Vedigalia vero
qtif prfbuiffet de tetra donata ab antonio cleopatre prebere herodes iuftu iudicauit ex integro: ne
occafionem ei odfj preftaret,

C Herodes Aretha arabum regem tributa fibi negante perfequi deliberauit fed propter bellu roma
B  num diftulit poftea tn contra eum bellu parans primo arabes vteit fccuq; viciffet nifi athemon deo*
patre dux herode Si  iudeos inuafiffer.Herodes vero latrocinijs arabiam vexabat.Tunc quoq; anno
herodis regni feptimo terremotus maximus in iudea quo decem hoim milia a ruinis perempta funt
Arabes autem audirent hoftium prouincia eueriam nichil vlterius fibi aduerfum credentes infurge
re iudeorum legatos pacem petentes occiderunt. Cap. V.

r Rethas aute cum herodes reddituseiuscoduxiffettemporequideaIiquanto reddebat HerodesaretbS
1  duo milia talenta poft ideuotus extitit vix partem aliqua pr^bens .herodes quidcm hoc [ tributo defiau
modo defraudante:nichilq; fedm iufticiam facere vdetem pfequi deliberauit. Sed inte* dantepfeouivo
rim propter bellu romanu hanc diftulit exadione.Na dum in aftiaco iittore fperaref pugna que cit  ] U]t  f e  ¥ Dt o Dtcr
tefima odogefima feptia olimpiade codgit:& cefar cum anthonio de republica decertaretiherodes bellum romanu
ex opulenta .pu/ncia fua multo tpe redditibus ScViribus colledis antonio deliberauit auxilia diligen diftulit
ter pparare.Sed antonius nichil auxi!ia eius egere fe dixit. Arabu aut peneqiu pcepit: na iam audie
rat a cleopatra pfidiam eius. Petebat enim hoc deopatra dum fibi putaret pdeffe. fi vnus ab altero p ugn3  Ticrodia
fterneref. CFCum hoc ab antonio iuffum fuiffet:5f herodes milites cogregauit:tanq cofeftim in ara^ C Q t f a  arabesvbi
biam ingreffurus:parataq; equitu 8C  peditu multitudine in dio ciuitate peruenit. Cumq;illicarabes V idores iudei
ei occurriffentipugna maxima commiffa eft.in qua viceruntiudei. (^Poftea multum exercitu ara t
, bum in chanavicocongregatuqui eft in inferiori fyria*audiens herodes venit fuper eos ducens ma
’ iorem parte fug militi^ K prope calon fua caftra metatus eft vn oportune pugnarent. Cumq; hf c dt
fponeretipopulus iudeo^ clamabatimora dimiffa contra arabas impetu facere dum crederent fe in
hoc paratos effe iquia in‘priori pugna vidores extitiffent. Igitur fuum fludium milite oftedente:rex
ftatuit magnanimitate eorum no remorari dicens nonfe deeffe virtuti eorum.Et primus fe armans;
oes perduxit ad aciem.Statim autem terrorarabisiincidit. Contra quos modicu refiftentes.vt videt
runt expugnabiles omnefq; plenosivirtute plurimi fugerunt fuiffentq; peremptii nifi athemon herot  Arthemon dux
dem 8C  iudeos inuafiffet.Nam hic erat dux cleopatrg ibiconftitutus inimicus herodis futuraq; non cleopatre uide*
imprudenter prpexit:vt fi quid daru agerent arabes ipfe quiefcere: vidiš autem eis quod & contiV os inuadit,
git ex propri/s reparatis militibus inuaderet iudeos:quos tune lapfos etiam viciffe putates fubito fu
peruenies profternebat. Nam alaeritatem animi contra manifeftos inimicos confumentes iudei: SC
P°ft vidoriam remiffiores citius a recenfioribus hoftibus obterutur in locis afperis Si  faxofis. qucru
noticia inimici amplius habuerunt. Arabes autem priusvidi ferecuperantes reuerli ocddebant.Fie
bantq; diuerfa perditio. alias pernitio. Rex autem herodes pro adione pugnf vedus ^quo ducere
temptauit auxilium. Sed non valuit licet feftinaffet fubuenire. Sed caftra iudeorum cum arabes cet
piffentnon mediocrem foelicitatem & finefpe tenuerunt.Nam vidoriam quam prius perdiderant
poft;obtinuerunt:plurimum aduerfariorum profternentes exercitum,CExinde latrocinijs vtebatue

fz.tbec.jct>. gtorepl) ituDei

btftojia

Terrfmotusma
ximus in iudea
quo hoim dece
milia perempta
funta ruinis.
Arabes occidut
iudeoft; legatos
pace petentes.

Oro hetodis iu
deos ad bellum
cotra arabes ex
hortantis.

De perfidia ara
bum contra ni*
deos,

Hoftibus fides
1'eruanda.

Deus pcepitini
quitates execra
rifemper.

Maxima iniqui
tas legatos occi
dere.

Vbi iuftu ibi de
useft,

herodes.multama; araba tetram difcurren« vexabat.dum fnper montes caftra difponeret: 8£ omni*
no reeufaret curnlis ex f quo manus conferere. CEFrequenter tamen laborum diligentia lucrum fu  D
bi acquirebat. Nam Sc  proprios milites omnibus modis fouebat ruinam fuam capiens emendare.
CInterea acciaco bello inter c?farem & antonium gefto feptimo imperij anno herodis terra iudeo,
rum commota eft.qualiter nung animalium peftilentia per prouinciam gefta. Perempta funt etiam
a ruina decem milia hoim.Milites vero dum fub diuo degerent.-nichil ab oppreffione funtlefi.Qui
cum arabes inquirerent:8(plus q in veritate eratjaudirent qug fadafuerant tančj prouincia hoftifi
euerfa:8£ hominibus peremptis.nichil vlterius fibi aduerfum credebant infurgere._Quo cum legati
iudeorum perueniffent pacem propter hfc que euenerant fačturiidrabes peremerut eosigc cum ala
critate contra milites eorum prgparaban?.qui nec inuafionem arabum fuftinuerut: licet calamitati#
busoppreffi 8C  bellare decernunt dum non pares fefe prflijs eorum pararent neq; auxilium haberet
rebus fuis domi fubuerfis.

CCHerodes iudeos ad bellum contra Arabes exhortatur eorum perfidiam & iniquitates addu
cens.Qua exhortatione animati iudei contra eos arma fumnt Iordanem trafeuntes 8C  vincunt. vn<.
de fic vidi arabes ad herodem legatos mittunt belli diffolutionem petentes fed hos non recipit he*
rodes neq; dona.Compulfi itaq; nimia fiti arabes eorum multi feipfos hoftibus tradiderut. Alij ve«
ro nullatenus decertare valentes in prflio proftrati funt. Et fic arabes priorem deponentes arrogan
tiam ceiTerunt 8C  herodem fug gentis patronum ,pnunciant. Ca.VI.

ji Vos ita difpofitos rex fledere fermone temptauit vtrecuperaret eis antiquu alacrb E
tatis animu SC  exhortaturaliquos optimatum.Aufus eft etiam Sc  ad populu fermo*

I cinari.Nam prius pigebat eu ne male propter calamitates fufciperef ab eis. CENon
ignoro focij qm multa per hoctempus fada funt contranoftram rempublic^SCfot
te nec hi modo de fe c6fi'dunt:qui multum virtute prgcellunt.Sed quonia compeili
mur pugnare/nec eft aliquid quod femel fadum no poffit rurfus tra&atu emendari.
peterevos elegi fimul.& docere per qug poffitis in proprio alacritatis animo permanere.Volotame
prius vobis oftendere q> iufte id conamur bellum committere.propter iniurias aduerfarioru. Nam
maxima magnanimitate hgc caufa vobis extitit. Poteft vero declarari/q> nichil fint quf nune nob/s
mala fugueneruntded multas nos fpes vidori poflidere. C^Exordiar autem principia teftes vos fa#
ciens mei fermonisinam arabu iniquitatem noftis Sc  circa alios omnes ita perfidiam tang barbato«
row:8£ quia nec deum cogitant. Sepius enim nos offenderunt auarici^vel inuidia fua.Et quid mul
ta dicemus:dum immineret eis(vt a proprio principatu deciderent: &cleopatreferuirent:jquisalter
eos liberauit de hoc timore.nifi mea amicitia quam cum anthonio poffidebamus.Et illius circa nos
effedusmichil nos importunu fuftinere dimifit. Nam antonius cauebat agere quod nobis poffit in
fufpitione venire.Tame 8£ cum vellet cleopatrg partes aliquas ab vtraq; prouincia prgbere.hoc quo
q; ego difpenfauiimulta munera feeretrus offerensj tutelamvtrifq; acquifiui.Expenfas autem ipfe fu
fcepi ducenta prgftando talenta: duo milia vero fide ducendo/qug etia pro redditibus adimpleuit:
vnde nos nihil ab eis fufcepimus.Et oportebat quidem nulli tributa .puincigiudeos debere.Quod
SC  fi prebendu eflet ,pro nobis no etiam pro arabis daretur:qui nobis nec gratias agut.Nam pro bn#
ficijs iniqua circa nos egerfit. Prius quidem/q> nos amicos/non hoftes redditibus priuauerut. Nam
fi fides hoftibus necefiario feruahmulto melius amicis.Sed non apud hos ita eft/qui modis omibus
optimu putant iniquitate eligerejfi folum lucru eis poffit acquiri.Eft fibi queftio nobis vtrum oporo
teat liuftos punireidum hg c etiam deus defideret(& precepit femper iniquitates SC  contumelias exe E
crari: quf no tantum verboffed etiam per bellum iuffit vlcifci. Nam quod videtur iniuftiffimu apud
grecos SC  barbaros: hoc fi dici fas eftrfn noftros legatos dinofeitur perpetratum. Gred fiquidem fao
cros SC  inuiolatos dicunt eos efleinos autem optirnum 8C beatum decretu /SC  leges a deo didicimus.
hi namq; 8c  hominibus deum placant.8C aduerfarios hoftibus reconciliant.Qualis igitur poffitinio
quitas peior agi:fi legati qui pro iufticialoquutur intereant. Quemadmodum autem poffint vitam
fuam innoxiam cuftodire feu circa bellum fceliciter agere dum talia perpetraffentimichi quidem no
videtunan forfitan redum 8C  iuftum nobifeum eft. lili vero fortioresob hoc putantur. Sed primum
quidem indignum eft nos hfc credere.Nam vbi iuftum eft/ibi 8C  deus. Deo vero prefentemultitu#
do cu fortitudine prgfto eft: vt ergo de nobifipfis requiramus.vicimus in primo prf lio in pofteriore
vero nec fubftiterunt fed ftatimcefleruut non fuftinentes noftrf alacritatis impetum vincentes nos
athenio inuafit.bellum inferens non prfdičtum.In primo vero prelio nomen & fortitudo noftra ap
paruit,in pofteriore vero iniquitate»vel infidijs cocidimus.Cur igitur minora fapimus, in his vbi ma
iores fpes poffidemus,Quomodo autem ftupefdmus eos qui(cum palam decertantjperuincuntur.

\

spac^abcojum. Deamtcittftafttms 5fo.cjcliJ

Cura vero fic vincuntur ab iniqultate illis hoc euenit. Virtus vero non expugnat:one debiliumjfed Virtu« i opptt(»
£  in oppreffione fortium appatet.Si ramen quemq; illa cxterrentqu§ domi contigeruntSC interrfrao fionefortium.
tu acciderunt.primum quidem fciat quoniam hoc ipfum arabes decepit dum maiora q contigerunt
putarent.Preterea non debent h?c aut illis audac/am aut nobis timore immittere.IHi namqjnoftris
laboribus vel calamitatibus fpes fib i affumunt. quas nos egreffi contra eos virilitcr auferemus. Vos
autem accipite alacritatem pugnandi.Neq; enim intantum fuimus contriti:neq; ira dei vulnerati.vt
quidam putant:qu£ potius accidentia funt dicenda. Quf fi fententia dei prouenerut.liquet q> iam
fcdm illius iudicium ira defijt dum fatis vindidam de fadis noftris acceperunt.Nam fi vellet ampli#
us nobis nocere:nequaq flexus fiiifiet.Bellum autem quia & vult fieri & iuftum efle cognouit etiam Deus vult bellfi
nobis oftendit q> multis per'prouinciam terrgmotu peremptis nullus armatus interijt deo euidenter Nullus armatus
oftendete:q> fi omnes cum filijs vel vxoribus militarent.nichil penitus eis importunum accidiflet, terrjmotu inte#
H^c reputantes fibi q?  in omni tempore patrocinium dei poffidetis petfequimini fortitud/neiufta rl l t *
iniCjiios amicis perfidos maliuolos circa legatos .femperq; noftra virtute deuidos. ffCum h?c au#
diffent iudei multum audacig fumentes ad pugnam parabantur.Herodes autem hoftifs celebratis. Aiati iudei he#
cum magno ftudio eos contra arabes tranfiens iordanem fluuium produxit: 8C  prope aduerfarios ca rodiš exhorta#
ftra difpofuit. Tum vilum eft ei caftellum in medio pofitum occupare quod fibi multum .pdefle pu tione cotra Ara
tauit volenti maturius pr?lium vel committere vel differre.Nam oportuno vel munito loco conftite bes atma fumut
rat.Cumq; idem prouiderent arabesibellum pro caftello comittitur:&primu quidem pro celarioide iordanem Iran*
inde vero ex vtraq; parte multis ad manum venientibus: arabes affličti recedunt.Quod ftatim fpes feuntes,
iudeis non minores erexit.virtutemq; accedit.Dumq; magis omnia vellent arabes pati q decertaret
& iudei  caftra eorum inuaderet arabes coadi recedunt. nullas vincendi fpes habentes: fed tantum
a multitudine audaciam fumentes. CI fa q; pugna maxima fačta multis ab vtraq; parte cadentibus Vidorja iudeo#
jg arabes recedunt:quorum plurima mors fugiendo fiebat.Nam non tantum ab aduerfarifs terrebanf t um  cotra ara«
fed ipfi fugientes fua multitudine contriti moriebantur, Vnde quinq; milia defunda funt.reliqui ve bes.
ro ad caftra cofiigerunt: minime fpes falutis firmas habentes neceflariorum inopia, Et quod peius
erat aquarum indigentia.CIudei autem licet perfequeretur: tamen inuadere caftra minime permit
tebantur.fed obfidentes erga vias eorum fugerc volentes arcebant, f[Igitur arabes in his conftitu# Arabes ad hero
ti legatos ad herodem dirigunt.primum quidem belli diffolutionem petetes. Nam fitis vrgcbat eos de legatos mit#
omnia pati dum tantum in prf fenti licentiam aquam acciperent hauriendi.Qui nec legatos nec do tunt fi ti copulft
na fufcepit.neq$ mediocre quidem pždus eftidum obftinate permaneretvlcifci trafgreffiones in fu# quos no recepit
os ab illis fadas. Qui fiti compulfi nimia femctipfos tradiderunt: vt per quinqdies quatuor mi# Arabes nimia fi
lia caperentur.Sexto verodiereliqui decaftris egreflirdecertare cum aduerfarijs nitebantur.eligen h copulfifeipos
tes omnia pati ne paulatim fine glotia deperitent. Quf cum deliberaffentmullatenus decertare va# tradunt ali/s de
luerunt.Nam animo vel corpore calamitatibus afflidi.pro lucro mortem eile putauerut.ne in tribu# certare nullate#
lationibus vitam expenderent.Quorum feptem milia priori prelio confternuntur.Cum his fibi cafi nus valetibus in
bus merentur alias vterentur arrogantiam priorem deponunt.miratiq; herodis prudentia cefferunt, prflto,pftratis.
patronum eum fue gentis pronuciantes: qui cum multa fcelicitatisgloriareuertitur/maxima acqui# Herodes araba
rens fug  fortitudini dignitatem/ * patronus,

c  CHerodes defperatusf Anthonio amico a Cf fare vido)timebat Cg rarem Hyrcanura folum

de ftirpe regia fuperftitem fufpicatus. Alexandra vero fpem in mutatione credens Hyrcanum Mal
cho Arabum regi refcribere mouet vt eos rcciperet ad fe fugientes.Qui muliebri coadus pertinacia
epiftolam Dofitheofquem amicum credebatjregi Arabum tradidit deportandum. Sed ipfam Dofi
theus Herodi prodidit.Herodes ergo regis Arabum recepta epiftola Hyrcanum vocauit quem co#>
tam  concllio de pad/s cum Malcho interrogans interfecit. Alij autem hyrcani mortem defcribunt.

Cuius laudes &  eius varias calamitates in hoc capitulo inuenies. Cap. VII. Anthonio a ce*

Gimr licet optime per bellu Herodes res fuas difpofuiffet.tamen in  periculu incidit. fare vido hero#
j Siquidem p  republica dccertantes Antonius in acriaco littore a cffare vincif. Tum des defpatus p
m defperatione fui herodes venit: dum amid & inimici putarent no impune amid# pter morte atho
jtias ei prouenire quas cu antonio habuiffet.Q,uapropteramici quide defperabant. nii amid time#
rere— ii ^ rT . r , ^ lnil ^ nlcl  '’ e ^° ^ cet  in^fpedu contriftarenhtamen clam nimium Ietabantur fperantes bat cefarem 8c
!^~?S|meliora fibireru mutatione ventura.Herodes aute hyrcanum folum videns in digni fufpicabaf hyr#
u VJf  conftitutu prodefle fms rebus mortem illius opinatus eft ne imminete fibi a cefare pericu canu 3 fol us  de
*»nnc vrl Ct  ° CCa f°^ e ' Q - U1 fou f, tegI ° vi<Jcbaf ex  gcnere.Cu hec cogitaret nec daret occafione hyr« iudeorum r egi a
mo i c f 1 , a mor J um lllam rerum  gubernatione curabat & rebus ftudebat bonis omnia co dignitate eratfu
«wens tortun^C AIexandra mmispertinax;8C fpem rerum mutatione incotinenter credens verba perftes,

f

g-ibeticD.jofep^ttttBet Siftotta

ad patrem fecit  ne fuftinerct herodis iniquitatem in familiam fuam ptocedereffed cuftodire fpes eo
rum petebat. vt SC  malcho arabiam tenenti fcribcret quatcnus fufciperet cos ad fe rcfugientcs. D

Nam fi moršvenerit mitnico cf farisherodi ad fe principatum venturum:& propter populoR’ fauo
Scribfteoadus rem:& propter generis dignitatem. Dum his cum fledere niteretur:hyrcanus vcrba depeiiebat. fed
muliebri ptina/ pertinacia muliebri dum lila pctmanens nec nodu vel interdiu definens herodis erga fe infidias ac
cia hircanus ad cufaret compellit eum cpiftolam dare dofitheo cuidam amico.i qua fcriptum erat vt arabs equites
arabe SC  epi fto* qui deberent eam ad fe perducere mitteret prope paludem bituminis,qup diftat ab hierofolimis fta
la tradidit dofi/ dijs ducentis.Credebat enim dofitheo (dum nimis eum fibi amicum ipfe Sc  alexandra exftimarent
theo que amicu propter inimicitias quas cum herode haberetj vt iofippi cognatus quem ille peremerat quia SC  illo/
credebat epifto rum(qui tyro proftrati fuerant ab antonio;prior frater exifteret.Sed h ec dofitheum nullatenus hyr/
la tn herodi por cano fidum in minifterio parauerunt.Nam propones illi regias amidtiasiporrigit hreodi epiftolam
rigit. dut eum pro fide non tantum laudans.verumetiam iuffitei vt minifttaret reliquqcaufe: quatenus

epiftolam fignatam traderet malcho htterafq; ab illo acciperet:cum non paruum putaret illius fentč/
tiam cognofcere.Qug cum dofitheus alacrius miniftraret: arabs refcripfit SC  ipfum hyrcanu fe fufci/
pere compromifit SC  omnes qui cum eo venirent.Deftinauit etiam qui deberent eos caute perduce
Herodes arabis re, C Vt vero &hanc epiftolam fufcepit: confeftim vocato hyrcano de fadis eum cum malcho pa/
fufcipies epfam dis requirebat.Cumq; tile negaffet coram concilio demonftrans: virum interfecit, <£H§c nos  con/
vocato hircano fcripfimus qu£ in annalibus regis herodis continebantur. Altf vero non ita exiftimant fed magis he
Si  de padis cu rodem infidias contra hyrcanum cotexilTe.quatenus eum interficeret.CDicunt ita fcribentes in ali E
malcho interro/ quo conuiuiofinefufpittone hyrcant quencam fermonem protulitifi quis epiftolas a malcho fufce/
gato cora conci piffet.Qui dum fe confeffus fuiffet falutarios apices accepiffe: ille rurfus interrogas fi' qua etiam fug
lio ipmiterfecit h fc dona recepiffetmichil amplius refpondit quam quatuor iumeta tranfmiffa fufcepiffe.Occafione
Alia opinio de hac inuenta dona effe perditionis vel corruptionis fup vociferans. virum iuffit occidt. CSigna vero
occifioe hircani funtminime hyrcanum peccaffe quatenus tali termino occumberet.modeftia morum eius cp nichil
Laus hircani 8£ in iuuentutefua atrocius aut temerarius fgiffet. Quia 8C  cum ipfe regnum habuiffet plurimam gu/
malicia herodis bernatione antipatro commiferaticum iam odogefimum duceretannum:& cum multa tutcla fciret
herodem regnum poffidere SC  eufrate tranfmififfe honorantes eum. Que omnia defpexiffe eum SC
Calamitates qs aliquid nouitatis molitum nimis incredibile eft.quia nec nature illius aptum erat: fed molitione he/
paffus eft hyrca rodiš occifus eft. fflta quidem finem viteinuenit hyrcanus diuerfas SC  varias calamitates exper/
nus, tus.Nam principio vt mater eius alexandra regnauit: principatus facerdotif gentis iudeor« nouem

annis honorem obtinuit.Matreq; defunda cum imperium fufcepiffet, SC  hoctribus mefibus guber/
naffetidepellitur ab ariftobolo fratre, Reftituitur autetn iterum a pompeio:& quadraginta annis ho
nore vfus.Secundo regnum perandgonum perdidit.8£ corporis diminutione paffus apud parthos
captiuus perdudus eft,8£ exinde ad propria poft tempus remeans propter fpes ab herode promif/
fas SC  nichil ficutfperauitab herode fecutuseft.Itaq;multisvitf pafftonibusiuolutus. SC  q> peffimp
eft vt diximus in fenedute non dignum vitf terminu impetrauit.Siquidem modeftus & mediocr/s
in omnibus exiftebat SC  plurima fui imperij fub difpenfatoribus innocens tradabat:neq; callidus te
gnurn difponere antipatro Sc  herodi vfq;ad hocconamen aperuititer.

CHerodes Cgfarem timens Sc  alexandram habens fufpedam omnia ferore fratri commedsf/
uit.Et rebus ordinatis ad Cefarem properauit ad que depofito diademate cpteris infignibus regifs
remanendbus cautiffime de amicitijs cum Anthonio verba facit: cf farifq; maxima aftutia .pcurauit
amicitiam.Cui cognita animi libertate maximam donauit indulgendam SC  rurfus fibi diadema im/ P
pofuit.Qui firmiorem principatum g priusrecipiens pro Alexandro Anthonij amico fupplicansni
chil impetrauit. Sed rediens in iudeam cum ampliffimo honore contraria fperantibus timorem in/
cuffit. Tune quoq; AIexandra Sc  Marianne in cuftodia aff ide Soemum fermonibus SC  donationi/
bus flexerunc Sc  regis feereta cognouerunt. vnde Mariannes (herode quf fibi acciderant & honore
__ a Cgfare receptum enarrante)inter ofcula gemebat in quam herodis mater 8c foror ipfum ad odium
Herodes cffare incitant & quid nefandiffimum tune feciffet nifi feftinus ad Cffarem Anthonio SC  cleopatra inter/
times SC  alexan emptis vocatus fuiffet. Cap.VIII.

dram hns fufpe Hv^^|,Jtirodes autem hyrcano interfedo a cefare nichil optimum fperans de rebus fuis propter
da oh  ferore ffi j amicitias quas cum anthonio habuiffet laborabat.Cumq;infufpitionemaIexandramha/

fuo comedauit [p ^ beretne tempus nacifceretur: Si  multitudincm SC  turbam in regno vel rebus fuiscocitaret

SC  rebus ordina lo^ ^^ commedauit omnia fratri fuo ferore, Matrem autem Cipron alias Cipriam cum forore 8£
tis ad cf  fare pro cognatione cunda in inaffada conftituit: vt fi quid de fe pertculum audirent:principatum fibi affu/
perauit, merent, CEMariannem vero fuam vxorem (p non potuiffet vt inimica cum forore velmatte con/

af>ac8abeo?um. 3>eanti(tnftattbus 5fo.crltif

acrfati in alexadrio cum alexandra matrefua depofuit.Iofippum Kituracum Socraumfupet eafde
mittensfidosfibiamicosquodfubfpeciehonoriscuftodiremulieresreliquit Quibus etiam man#
daueratvtfi qutdde ipfo periculofum audirent ambasintetficerent.regnumvero filijs fuiscum fra Herodes depo!
tre ferore cuftodirent.CCum h?c mandaflet ipfe Rhodo ad c?farem properabat.Cumq; i  ciuitate to diademate ce

3  • '■  - ' ’  1-1-j —j- j-'— r. - ■  T ;t  j:„;— ff»ra recrir  dl pni

WUI« V^l»l v tvii II VllVItl »uvi *»*»  -£-- ---- ^

ieruauir.dum nec ad proces neq; ad petitiones conuertebatur tanq de peccatis fuis fatiffacicns.& ra nes c?iari cautu
doneaduum fuorum confidens finedubitationec?faridicebat amicitiasfibimaximas cum antho fie de aicicijscu
nio fuifie;omniaq;pro virturefua egifle.quatenusille rerum potentiam fortireturmiliti? tamen eius anthonio verba

a#

betviribus anim?/& corporisjaut fubftanti? participem facere etiam ad periculO, Q_uod egoinquit mici,
minuscj oportebat effec/.IHud vero integre fcio:quia quamuis vidu in accaica pugna no,te!iqui neq;
manifefte tranfiui cum Si  ipfa tranfiret fortunaifed feruaui ei fidem quamq; non oportunus auxilia
tor tamen confiliarius fideliffimus exiftens.Nam anthonio caufa falutis & rerum poteftas qualiter
prodefiet oftendiidum cleopatram hortaret occididi.Q_uod fi perempta fuiffet illa.nullatenus a re#
rumprincipatuconcidifietimmomagisfacilius&tuasindignationesmitigaffet.Equibusnichilil# » t iero dis
le agendo.fed fibi quidem incomode.tibi vero vtiliter profutura preponendo clementiaperijt.N5c ;[r"r*
ergo iiquide pro anthonif ira: noftra fide fuiffe iudicas.non fum denegaturus: quia parui neq; meu 7 " (  .  ^ ..
ergaillufauoreeuidenterpr?dicansrecufabo.Siveroperfonaablataquisfimcircabenefadore 4 vel *

qualis amicus requiras poteris a fadis me cognoicere.Na licet nomen ablatu fuerit nichilominus a* na *
inicitiarufirmametuinnobispoteritapprobar/. _

B UJCum h?c dixiflet SC  in omnibus/ui animi Iibertatem oftendiffct non medocriterc?fatis liberalk fpnJrKfvf
tate vel indulgentiam meruit intantum:vt criminum caufas pro fauore eius vindicari depofceret: 8C "~ r ° . '/s

tune diadema fibi rurfus repofui t ep fare inuitante dum nichil fccus circa cum quamprius erga am f  . a
thonium appareret.Tunc c?far omnem ei honorem addidit ceterifq; regibus feribens cum omni ala !£ cl : f j ■!,

critate herodem fibi occurrifie.CPoftg vero hancfatiffadionempr?ter fpem fufceptam cognouit ^ ucru j r!usai3
videnfq|ficut prius firmiorem principatum a fare datum decretumq; romanorum fibi pro ftabili# Herodcsp ale#

lthonij

anthoni) aduerfl aliquid peteretur.fed hoc non impetrauit.quia iam iureiurado cefar preoccupatus
ftiprat.tfTRediitautemiterumadiudeamcumamnlinfi finnnro <vfr.<*»ann'k., 0 n c i ipt r Ul t

*• w , o. iuc rumu-uia

ttitateherodem fibi occurriffe.CPoftg vero hancfatiffadionemprfter fpem fufceptam cognouit dea ipofuit. &c.

videnfq; ficut prius firmiorem principatum a cf fare datum decretumq; romanorum fibi pro ftabili* p[ er0£ { es  p ale#
tate fua mercatum.fecutus eft c?farem ad ?gyptum ambulantem.CCumq; fuper vires fuas eivela# xadro an thonij
micis dona obtuliiTet.libertatem magnanimitatemq; fuam oftendens.petebat ne alexander amicus amicofupplicas
anthoni) aduerfl aliquid peteretur.fed hoc non impetrauit. quia iam iureiurado c? far preoccupatus n  jp CtI

fuerat.CR- c di|t autem iterum ad iudeam cum ampliori honore.& fperantibus contraria ftuporem
cum metu concufllt.<£ clarior a periculis dei prouidetia remeaflet.C[Confeftim ergo fufceptionem j^^odes i iudea
cefari per fyriam in egyptum eunti parabat.Itaq;cu fufcepiiTet eum cum omni regio apparatu ptho/ rC( jies cu apliort
lom a id e. SC  prfbuiffet exercitui fumptus afFluenter omnino inter fideliflimos reputatus. honore fperatt^

CDumq; exp*editionem cgfar deputaret in centum quinquaginta domibus ornatis eum cum am 'u  ^ us c 5traria ti *
as fufcepit Pr^buit autem tranfeuntibus per loca arida neceflanam humanitatem.ita vt nec vinum nior g concu flit.
nec aqua quf potius militibus acceptabilis erat alicui deficeret.Ipfi etiam cefari oftingenta talenta &Ct
C donauit.omnibufq; demonftrauit q> plus clarior in regno fuo remunerando eum apparuifletivt ma jviagn ficetia SC
gis fidem eius & alaeritatem c?far probaret.CCui SC redeuntt rurfus ex egypto herodes no minus jjbcralitas hero
priorelargitatem exhibuitC[Tunc quoq; cum in regnum fuum redijflet turbatam omnem domum d i s  regis.
inuenit.ac grauiter ferentem vxorem fuam SC  matrem eius alexandram dum putarent non pro cor# Affiidio alexan
porum tutela.in illo oppido fe pofitas fed taq in carcere: cum nichil ille de fuo neq; de alieno in pote drf gt mariane
ftate haberent.Marianes quidem amorem regis SC  diffimulationcm SC  deiedionem putabat.Auge cuftodig tradita
batur autem $ fi quid ille periculofum pateretur.necfpem vit? poflet habere madataq; iofippo da# rum .
tarecordabatur.Q.uaptoptcr cuftodes cum nimia diligentiamitigabat magis vero foemum dum žili Soemus fermo#
putaret omnem poteftatem creditam.®; Soemus autem initio fidelis nichil penitus de madatis he# n ibus Si  dona ti
rodiš patefecit.fed cum fermonibus Si  donationibus mulierum flexus paulatim deuidus efiiet in vi# onibus mulieru
tirno cunda regis madata dilucidauit dum tamen no omnino fperaret eum cum eadem poteflatc re flcxus omnia re
uerfurum.Sed potius peticulu fugeret.fi rediret infignior.ldeoij non parna mulieribus putabat pr? gis feereta eis i *
ftare vtiqg ampliorem beneficiorum retributionem fe accepturum credens fi regnaret.Q.d fi prolpe dicauit,
te cunda gerens herodes reuertereturnequaq contra voluntatem vxoris cutripoffe facere fciret du
agnofceret omni ratione regis amorem erga Mariannem ampliorem exiftere.ttaq; cum huiufmodi
pes illum fefelliflet feereta omnia indicauit. Mariannesgrauiter valde audiens nec finem fi#
bi de periculis Herodis inuenire putansfeui SC  infefta fueratjnullatenus eum ?quiratem impetrare

Sibet pD

orabat:& licet difficilem vitam fuam poffc mortem illius putaret nichiltamende fuianimipaffioni#
ftfarftne hero# bus cclauitN&m cum ille maximas res pr?ter fpem impetraffet nauigauit. SC  primum vxori fu? de D
deq fibi accide his bonanunciauitfolamq; pr?ponens omnibus propter amorem Sc  conluetudinem quam cum ea
tat & honorŽ a habuiflct falutauit.Cui dum foelicitatem fuam referret nullatenus gaudentem.fed potius grauiter fe
c?fare recepta e rentem intellexerit:non h?c c?fare dolorem poterat fed pro decore nobilitatis fu? ad ofcula gemebat
narrante inter Narrationibus vero eius nequaq l?tabatur.fed potius fe contriilari demonftrabat.Vt vero non fu#
ofcfa gemebat. fpeda tantum fed etiam manifefta fada turbarentcontriftabatur animaduertens in rationem drča
de.  fe vxoris odium non celatumiidcirco duriter toIerabat.dumqj amorem ferre non potuifiet nec in iti

nec in amore permanebat/femper ab altero in alterum tranfiens in vtroqg inconftans erat.Sic fibi in
Herodes inter a ter odium vel amorem deftitutus fepius parauit vindicare in illa fuperbiam fed timens ne preoccu #
more Sc  odiu. pata fuam anima cupidine debilitaret nullatenus eam occidere pertulit dum vereretur ne perepta

illa maiorem poena pro amore illius interitus.fuftineret. (Elntejligegifea er g° eum ,ta  marianne

Mater SC  foror habentem foror eius SC  mater optimum putauerunt tempus pro illius odio recepifle. Et loqueban#
herodis eu i ma tur non paucaiherodem incitantes ad odium.Qui nec infuauitcrh?c verba attendebat: neq facere
rianecodtat, quedam in vxorem tangi credulus prefumebat' Peius ergo dolorum paificne fuccendebatur. dum

neq; illa odium celaret.neq;ifte amorem:confeftimq;aliquid nefandiffimum adum fuiiletnifi c?,
far nunciatus efiet contrarios vicifTeiSC interemptis anthonio SC  cleopatra cundam ?gyptum pofle#
diffe.Quapropter feftinans ad c?farcmreliquit domum itadifpofitam.Qui proficifcenti marianem
Herodes ad c? foemo commendans multas haberegtatias ei pro diligentia confitebatur.Ec parte magiftratus eia E
fare vadit* rege ,pmeruit:&ille quidem honorem obtmuit.

CHerodem maximo honore c?far recipies quadraginta fatellitesgallos cleopatre dedit ei
regnumq; fuum ampliauit.Qui cu c?fare vfq; ad anthiochtam fuiflet comitatus reuertitur in iudea
SC  mariannem quam maxime diligebat vocas hcccuius maximaerat pudicicia fpreto eius concubi
tu matris SC  pattis improperabat interitum.Q_ue ialome inuentrice q> regi pr?parafiet veneno inte*
ritum accufatur eunucho eam excufante.Soemumvero herodes propter fufpitione interimi inditSC
in mariannem familiarium ,pcurat accufationem.Q.ue procurates falome SC  alexadra mie multain
ca inhonefta fimulante interficitur mulier certe generofiifima Sc  continentiffima fed non modefta.
Herodemaxio $£Capitulum nonum.

honore recepit j^^w^;Erodes vero cum in egy ptum perueniffet cefari ciim ampliori fiducia fermonem infetuit
cefarcuiquadra tanqiamamicus.Siquidemdefatellitibusgalliscleopatrequadringentosdonauit: Sc ter#

gita fatellites ga yp§Jram ei rurfus reddiditquam per illam perdidit.Addidit etiam regno eius gadra vel ypon&

los cleopatrede famariam SC  maritimam gazam vel antidonem vel loppen SC  ftratonis turrim. CTCumgj

dit SC  regnum hec acquififfet SC  c?farem comitatus vfq; ad anthiochtam eflet:reuertitur:& quantum res fuas extrin
apliauit. fecus fcelidter tradabat:tantum de domefttds affligebatur:pr?fertim c/rca coniugem de qua potius

Maximusamor fcelidtatemquandamvidebaturhabuiffe.Namamoremnon minoremillis pertulit quos/n hyfto#
herodis ad Ma rtfs cognouimus cupidine retentos.Sed hic merito marianem dilexit que cum in alifscafta vel fide
r iane coniuge, _ { IS  effet muliebre vel modeftum quiddam naturaliter non habebat,Nam dominabatur marito ferui
Pudicicia mana tuti libidini SC  fepius contumeliofe eum aggreffa eft. Q_uod diffimulans ille portabat blandiebatur:
ne. licet matris eius vel fororis ignobilitatem illa derideret SC  detraheret. CLllla vero tempore maioribus

accufationibus a fufpitione nutritis. anni fpacium completur ex quo herodes a cefare reuerfus erat,
Mariane ab he^ Et cum iam dudurn culpa volueretur.Tunceripitalta occafione data.Meridie namq; dum voluiffet
rodevocata fpre rcquiefcereaccdrit mariannem amore quem in ea femper habebat aftričtus.Q.u? cum intraffet no E
to eius cocubitu cum eo concubuitifed feftinanteneum depulit Sc  improperauit fui patrts vel matris interitum. Q,ui
matris &pris u  cum grauiter contumeltam contulifiet. S paratus ad facinus elfet fentiens foror regis falome parata
properat iteritu olim pincernam regium intromittit precipiens dicere qualiter fuaderet ei marianne amatorium con
SCc.  fecifle regi.Et fiquidemilleturbaretur 8Cinterrogaret quale hocfuiffet refponderet venenum illa te#

Accufatur Ma# nuiffe petentemq; feipfum miniftrare. Si vero nuratenus de amatorio rex ccmmoueretur dimitte#
riane inuetrice ret vacuum dum nequaq hoc ei periculum fieret. H?c dicens eo illo tempore locuturum intromittit.
falome herodis Q.ui tang verifimilta didurus cum ftudia ingredicur.affcrens marianem fibi prgmia preftitiife dum
fororecp ipi ve # fledereturamatoriuregiporrigere.Cumq ad hoc rexcommctusfuiiTet:venenuminquiteratquod
nenu pparaffet. illamonebat dari cuius virtutem ipfe fe nefeiffe fatebatur.tdeoq; nunciaffe quatenus ipfe requireret

Itaq;cum ta!:a verba audifietherodes:&dudurn iam furibundus. tune potius excitatur:&eunucb2. |
Eunuchus Ma qui mariann? fidelifTimus erat de veneno torquebat cognofcens q» fine illo tale al;quid non fectftet
y;aneexcufat. Q_ut cum neceffitatibus intereifet nichil quidcm tortus de veneno dixit. Vxorisautem odium quod

in eum haberetpropter fermones quos foemus cxplanafiet:manifeftauit ei. Cuq; h?c dixiifet magis

&**
‘ Um cume a

,.' v . culi & 5 mebat

4 ‘ A ‘vero non fo'
^'^ontradrca
'‘uifTctnccInita
^rat,Sicfibii n
ne  Prcoccu,
rrrtlJr  nc pctčpta

itadcmatianne
1 f - '•* ^queban,
ulcbac: nctpfacete
■ ri3 ^ c batur. dum
*um fuiiletnificj,

1 m .VgV ptum poITe#
aiccuti marianenj
-fnugiftratuseuE

u!copatrededitei

cucrtjtur in iudea
,-tao eius concubi
; ct venčno inte<
ne intctiiDnuffitJS
\ : .u miemultad
..e d non model??,

■ nmoncminfenjit

't >. donauit:&tcr<

, ..s k ;.idra vel ypon&

^; .trim. (TCumij
■:,:i rfj fuas extnn
^ndi^ua potius
•tulit ijuosm hyil«

.iturmaritofeiui

i! ,u blandicbatut:
' u  ofumaiotibus

u  .inircucrluscrat,

i, um dum voluiu<5
.v aim mtf.id etn0
. (h  uitetitum.Q, u j
■“ u\omcp3f aW

" ^ unatotuim^n

,'"': t ;cnciium®»

, , K ,..fietUf dl^'

. uM( ll^ Au 5

•: ' l » u  vU ifCtd

- : iJ )> e ;

sPacDabeojum. SDeantinuitatibus

tex  clamauit dtccns.Socmum fideliffimum prioribus teporibus nullatenus hjc prodidillec mandata
A nifi quid amplius iriter eum marfanncm proueniffet.Et foemum quidem protinus interimi precepit
Vxotiveroiudiciumcolligensfamiliariumaccufationemparauit:ftudiofeq; exeaituscft:derelatio
nibus amatorij vel veneni.Erat tamcn fermone incontinens iracundus. Q_ue poftea it a fenticntcs
qui prffentes erantanortiferam in eam fentenriam protulerunt. <TD_um h? c fententia pronunctare #
tur.fubuenit quidem ci vel aliquibus prefentibus ne fta temerarie illa interficeret fed deponeret eam
šn aliqua regali cuftodia.Tunc falome cum fuis feftinauit emedio mulierem abducete que potius te
gem impulit.caueinquiens feditionem multitudinis fi illa vixerit,marianne quidem ita trahebatur
ad necem.CConfideras autem alexandra tempusR gg  paruam fpem haberet eadem pallura ab he
todecontra priorem fuam fiduciam nimis valde commutabatur.Nam volens oftendere fe ignoraf
fe caufam:exiens contra filiam multa mala vociferata eft.Et omnibus audietibus clamabat:malam
circa maritum & ingratam extitiiTe quapropter iufte pati gg  audaftcrei reftitiJTet & nec retribuiffet
beneficiorum tantorum remunerationem inter hfc talia inhonefta ea fimulante Si  audete etiam ca
pillos fuos euellereimulta quide in ea ab alijs vituperatio deformis diffnr.ulationis apparuit.Q.uod
potius a pereunte comprobatum eft cu nec verbu initio dediffetmec ad vlltus imptoperationes tur
bata refpexiffet:fed equaliter cum animigrauitate peccatu matriseuideter ferredemonftrabat.Ipfa
quidem non timidogreffu neqj mutato corporis colore ad mortem ducebatur generofitatem fuam
nequaq in extremitate demutans.Etilla fic quidem interijt femina que ad comrinentia & magnitu
dinem animi optima erattmodeftia vero ei defuit. Pulchritudinenamq; corporis & effabilitatis dit
gnitate magis q quis eftimare poffet omnes mulieres anteibat.Occafio tamen maior exinde ptoue
nit cum nec grada regis vellet viuere.Nam dum femper potiretur illius amore & nihtl difftcile ab it«
lo fperaret.fiduciam immoderatam habuit.Contriftabant autem eam qu§ erga fuos eueneranfchgc
B omnia ei quemadmodum pafTa ipfa fuiffet dicendo ad vldmum fibi inimicas parauit matre vel fo *
rorem regis:& illum fimul in quo tantum confidens nichil quod moleftum fibi oriretur fperabat,
CHerodesfmortua Mariannefin eius amorem magis accenfus nomen eius fepius inuoca
bat.Et tune peftis fuper populum fuperuenit quam omnes pro peccato erga Marfanncm commiffo
per dei iram fufpicati funt.Herode quoqj in febafte ciuitate infirmante & de eius fanitate defpera#
tibus Alexandra ab herode cuftodias ciuitads procurauit auertere.Quem ipfe quoda ea accuiante
precepit interfici.Herodes inq in omnibus caufis faftidiofus ad poenam paratior idcirco amicos ne
ceuarios interemitCuftobarum: Lifimachum & Antipatrum.Cuftobarus enim idumeusfquem fo*
tori  maritum dedit ptiori Iofippo fcilicet occifojab vxore audoritate propria repudiatus & aduer »
fus herodem de fedidone pro filijs babffin quos ipfe herodes inimicitias habebatjaccufatus hunc
Si  omnes de genere hyrcani herodes occidi precepit, Cap.X,

Sf 0  vero mterift regis defidenum potius exarfit.vt fepius neme illius inuccaret.Mo,

^hebaturaute omnia facerequ? potuiffent folatiu afferre couiuia collotjuia que nichil ei
|profuerutgubernationes eda regales recufabat 8i  tatu doloribus tenebatur:vt aliquan#
|do mariane vocareminiftris tanq viuente valetemqj prfciperet, (£Cu fichaberetur fu
Fperuenitegritudo peftifera quf plures populi vel amicoru eius honeftiffimos exdnxit
& omnibus fufpicari prfbuit per ira dei hfc contigiffe.Pro iniquitate erga mariannem confedam.
Ideorj ad peiora tex peruenitivt in vltimo folitudines eligeret fub occafione venadonis his confe*
dus cogitadonibus non potuit multos dies protraherefedinciditindifficijlimam valitudine. Nam
inflamatione vel afttidione gutturis mentifqi mutadone tenebatur:8£ quj potuiffent curam exhibe
re nichilipenitus profuerunt fed contraria inueniebantur. Vnde pollea defperatione fada medici
dum nequaq medicaminibus allatis egritudo decrefceret 8i  rex nichil potuiffet accipere omnta.que
ille vellet iufferunt ei preberi.defperationem falutis cafui deuouentes.Et ille quidcm in famaria fe#
ba(t? nominatainualidus iacebat.Alexandravero in hierofolimis habitanseumaudiffent in qui#
bus enet  herodesifeftinauit cuftodias ciuitads obtinere qug duf fuerant vna quidem ciuitads altera
vero templi.Q^uas fi quis fub poteftate fua comprehendiffet omnem gentem fibi fubdebat nam im
molationes nullatenus fine his fiebant quas non exercere impoffibile iudeis videbatur parati vtiq;
ante magis vitam amittere.g religionis dei folitum facrificium non implere.Igitur cuftodibus earu
alexandra fermonem obtulit ^.oportuiffet ipfi vel filifs herodis eas tradere ne quis eas aliter preoc#
cuparet illo derundo rerumq; poteftatem teneret dicens quiafi a morbo quo detinetur euaferit tuti
us eas poterit cuftodire.Cumq; h?c verba feciffet non patientertulerunt.fed qui fideles prioribus te
poribus extiterunt. tune magis 8c  propter odium Alexandre putantes non fe opdme herode viuen,
« defperare.Q,uorum ynus confobrinus regis nomine amabcchconfeftira nunciauit regi alexadre

Soemri ppmalt
cu mariane fufpi
toeiterimi iuffit
fitfamiliariuac#
cufatione cotra
vxore pauitg ea
morti adiudica#
runt.

Mariane^cura
te falome (otore
herodis) & ale>
xandra fua mr
mfta lhoneftai
ea fimulante in#
terfteitur
Mariane gnofi/
tas cuad inorte
ducebat in’nflo
mutata.
Cotinetiffia ma
riannefed no«
modefta Ste,

Herodes mor#
tua mariane in
eius amore ma*

f is exarfit&c.
'eftisfupppfm
qua oes fufpica
baturpdeiira,p
pdoergamaria
necomiffo.
Herodes ifeba#
fte citate diffici#
lie ifirmatur de
falute defperati
busmedicis,
Cuftodes alexa
dra,pcurauita#
uertereab®herQ

de.

Siberrb/JorepOiiuDd


Herod« fn of*
bus caufis fafti*
diofus&ad pce
nSpeecanfi pa*
ratior&amicos
neceflarios inte
remit.

Cuftobarus idu
ineus eleuatus
cotra regemhe
todem&c.

Repudio quo
iudeis licebae
vti.

Saloe auftorita
te ,ppna con n*
biu feparauit SC
mantu cuftoba
rum herodi fedi
tiofu accufat.
Inimicitiaru he
rodiš cum filijs
babpcaufa,

Cuftobarus filu
os babf abfcon
densfeniauica
morte.

Herodes forore
incitanteoesde
gnehyrcaniprg
cepit occidi.

Herodes legem
vetere pegrinis
adinuetionibus
corrupens quin
quennale certa
me cefari rhea*
tru in hieifin H
amphitheatru i
capo codiditco
traiudeorumo*
pes.

fententia qui nichil remoratusanterfici eam f cepit  Ipfe vero v/x H  mnlto labore cum egritudinem
euitaftet animo vel corpore debrlitatus fimul & faftidiofus in omnibus caufis fadus ad poenam pec D
cftiu paratior erat.Idcirco & amicos fibi neceflarios iteremit Cuftobarum alias cuftodibaru vel Lifi
machum vel antipatru Gadiam vocatum necnon & Dofitheum ex hacoccafione Cuftobarus gene
re quide idumeus erat inter primos dignitate.qui a proauis facerdotes videbantur Gozg.quem de*
um ldumei arbitrafcatur.Hyrcano vero rempublicam eorum fub iudaicasleges redigete.cum hero*
des regno (ucceflit iudicem cuftobarum idumeg vel gazg declarauit. SC  dat ei fororem falome iofip*
pum priorem eiiis maritum occides ficut demonftrauimus.Cum h ?c  cuftobarus prgtet fpem liben*
ter impetraflet.eleuatus foelicitatem paulatim excedebat putans no efie bonum fe iudicem herodis
prgcepta perfi'cere.neq; idumeeslub lege iudaica exiftere. Q.uapropter deftinauit ad cleopatradi*
cens idumeas Temperillius maiorum fuifle acpropterhbc iuftum elte vt peteret prouinciam ab an*
thonio.Nam Te paratum confi'tmabat:tranfferre fauorem Tuum ad illam. Agebat tamen hec non q>
potius cleopatram domirari defideraretifed eflimabat fi pluribus viribus herodes priuare? facilius
iam pofletfibi geusidumconimprinripatumvendicarecccaf>onegeneris&pecuniarumquasper*
petuo per illicita lucra acquili'erat: Sc  cleopatra quidem petens anthonium prouincia minime obti*
nuit.Nunciatur autem verba herodi Q,ui paratus cuftobarum interficere.matris pet/tionibus vel fo
roris veniam ei donauitied non in fulpečhim eumin pofterum pro prionbus dereliquit. CTempo
re vero interiedo cumi cotigiflet Talomem a cuftobaro diTcordare mittit ei ftatim repudium/ concu*
binu rennuensmon Tcdm leges iudcorum.Nam marito quidem licetapud nos hocfacere vxori ve* E
ro nullatenus Teparari.8C ducere alium nifi prius a marito priore dimittatur/Salome tamen non ge*
nerali lege. Ted poteftatis Tandione conubium Teparauit k  ad fratrem herodem dicebat pro fidc il*
lius maritu fereliquifle:cu cognoicereteum cu antipatro SC  lyfimacho vel dofitheo nouis rebus ftu*
dentem.Fidem vero fermoni de Bab£ liberis imponebat: q>  feruarettir apud eum duodecim annis.
Quemultum ftupcremregi prf ter fpem verba fecerut. Nam babpliberos deftinauit olim perfequi
q> inirnici fui fuiflent tune vero pro temporis longitudine de memoria eius exciderunt.Q_uoruini*
micitie Sc  odium hincortumeft.Cum antigonus regnum haberet& herodes ciuitatem hierofolimo
rum obfideret.neceflitate ve! mafisT quanta obfelTis afliftuntj plures inuocabat herodem 8i ad illum
clamabant. Babrj: autem filif dignitatibus prpcellentes Sc  apud populum validi permanebat cti an*
tigono: SC  herodem accufabant SC  Teruandum regio generi principatum luadebant.Ciuitate vero ca
pta cum herodesrem publicam tenuiflet cuftobarus exitus ciuitatis obftrudus ordinatur:quatenus
non recederent ab ea qui ciuium rei aut regi cotrarij extitiflent.fciens in opinione vel in honore po
puli Babf liberos effe;& putans magnam partem fibi cos fote in rerummutatione.Q_ui illorum falu
ti ft udens abfcondit in proprijs prf fidijs. Et tune quidem iureiurando flexit. nichil de illis TcilTe Te;
Quare liberatus a fufpitione;rurfufq; fdičto a rege propofito: SC  omnem modum excogitate vt eos
inueniret non eft confefliis fed cum primum negafletmon fine pcena fua putauit poftea viros often
dere.&nonfideiamtantu fed & neceffitateeos celarefeftinabat. <TDehiscumnunciatua forore
fuiflet.rex deftinans ad loca vbi commorabanf fimul cum alijs accufatis illos oecidit vt iam nichil ef
fet refidui de genere hyrcani fed regnu fuo poflideret arbitrio.nemine in dignitatibus exiftente qui
rniquitatibus eius refifteret.

CLHic machabeorum in facerdotij principatu terminatur fucceflio.

{^Herodes veterem legem peregrinisadinuetionibuscorrumpens quinquenaleeertamenc£* F
fari conftituit Theatrum in hierufalem SC  emphitheattu in campo cotra iudeorum moreš condidit.

SC  ferarum multitudinem congregauit in euidentiflimam morum diffolutionem cotra quem decem
magnanimi viri iudei coniurauerunt fed accufati conftantes perimuntur fed accufatore quidem iu*
deorum rapientes membratim dilacerauerunt canibus cadauer apponetes.Herodes autem contra
populi audaciam non remilTior fed audacior fefe vndiq; ftatuit munire Sc  famariam quam (mutato
nomine Sebaftia appellauttfmuris circudedit.Et in loco ftrationis turris cefaream ciuitatem coftru
xit|K Gaba/Sebaftem quoq; ad cffaris honorem Cffaream appellauit. Capitulum.xf.

X Dcirco potius a patrifs moribus excedebat. SC  ^eregrinis inuentionibus veterem ftatum
corrumpebat. qui nullatenus maculari debuiflet. CI Vndenon minora nobis in  pofterurn
mala prouenerunt. diuerfis recedentibus maiorum impietatecorruptis. Et primum qui*
dem certamen quinquenna!e C?fari conftituit.& theatrum in hierofolymis condidit. SC  rurfum am*
phitheatruin campojnaximo vtraq; profpieua.moribus vero iudaicisalicna fiquidemvfus aut ap*
paritio talium nequaq tradita fuerant, CCCelebrationem quidem illam clariflima per quinquenium

poftraactabeos. Beantiauiiatibtis fo-eti«.

' conftruebatinundans finitimis:« vocans ab omni gente athlctas & omnia ccrtamma de tota tetra

A inuitabat vt fpe propofitorum premiotum 8C vidori^ gloria conuenirent.IgiturcolleOT funt capitales
artifices.Nam non tantum illi qui exerdtationibus corporis prgualerent: fed a mufica pr^ceilentes
quos tvmelitos vocant:proponens maxima vidorig premia. omnes nobiliuimos ad connidionem Tymeliti mufici
conuenire vodtabat. Conftituit quoq; quadrigis &vnius equi curfui non f parua dona;8C omnia qug Q,uadrigg.
munificentia vel dccore apud fingulos pr^fulgebant volens habere clatioraifpedaculum liberalitate
conftitui.CTheatrum veto citeacffaris ymagines habebat: & trophea gentiumquas bellandoille Theatrum yma
deufcerat auto fcilicet SC argento puro cundis iniltudisiK rieq$ de vcilc ncq^ de vafis aut lapidibus gines ceiaris ha
preciofiffimum aliquid defueratquod non ccrtantibus offerebat,C Apparatus etiam ferarum fuit. bes&triuphos.
Nam leonibus multis congregatisi&alijs qug eminerent ferodtate Sc raroinueniuntur: quotum in- Apparatus feta
ter fe altereationes Sc pugne contra omnes excogitabantur:peregrinis qm'dem admirado fumptuum ra 8 cogtegatio
SC  deledatio fpedaculi videbatur.Prouincialibus autem euidentiflima folutio morum qui apud nos
coluntur.CImpium en im  eft feris homines pro hominum fpedaculo fubdere.iniquum etiam folita
peregrinis permutare.Super omnia vero contriftabatur eos trophea dum putarent ymagines efle at
mis obfitas.auia non patrfum illis fuerat talia colere quod nec herodcm latebat.Quiviolentiam qui
dem eis inferre oportunum non putauit. Loquebatur autem & confolabatur vt fuperftitionem eo#
rum auferret.fed nullatenus perfuadebat dum grauiter illi tuliffent ea qug vtdebantur foluta lege co,
mittiJHi vero vnanimiter clamabant dicentes.Licet omnia exiftimemus tollerabilia:tame hominum „

ymagines vel trophea non effepatrium inciuitateadmitti profitemur.CHerodes autem turbatus« 1  “}

intelligens non facile eos refiftentes deuinci fine folatio accerfit quofdam primos eotum ad theatru
SC  oftendens trophea:confuluit quid illis hfc videtentur. Q.ui cum clamaffent hominum ymagines “g 3 « 1 **
predpiens auferri ornamentum impofitum oftendit ligna nuda.Qu§ ftatim fpoliata.rifum plurimu
fpedantibus incufferunt.Tali modo multitudinis impetum mitigauit hetodes: vt iam plutimi muta
ti non offenderentur. CQ.uidam vero permanebant in difficultatibus fuis q> folita minime contue#
bantur SC  putabant initium patrifs legibus defiruendis, Vndeoptimum exiftimaueruntmagis peti#
cula | mutatam rempublicam negligi dum herodem violenter profpicerent introducere qu§non fo
lita fuiffent.verboquidem regemiopetibusautem hoftem omnium demonftratum herodem. CVn Magnanimi de

B de coniuraueruntomnepericulum fe fubiredecem ciues.& gladios fub veftimentis portabant, ln# cemiudei cotra
ter;quos fuit quidam oculis captus:qui per indignationem eorum qug audiebat fieri feipfum pati SC  herodem legem
qu£ illi firmabat. Q_ui non mediocrem eis impetum in conatibus periculofum immifit. Q.uod confi deprauante con
„ lium cum dehberaflent: ex compofito ad theatrum pergebant fperantes non poffe herodem fuge# iurauerut fed a#
re:fi fubitocum inuaderent,Cumq;parati cum audadaproperarentvnus eorum quiper fcrutantes pudregemaccu
fingulaindicabantregi'eorumconfpirationemintelligens:parato regi theatrum ingredi indicauit. iaticonftatespe
Qui confeftim fciens odium quod plures in eum habuiffent Sc  feditiones quotidianas.difcedens ad rimuntur.
aulam nominatim accufatos vocauit. Qui cum a miniftris euidenter capti fuiffent: fcientes non
euitarentpfiriculum ornauerunt neceffarium vitg finem nullam deponentes animi fui fiduciam nec
negauerunt aftum. fed SC  demonftrauerunt g!adios:confeffiq; funt bene SC  pie curationem fe fecifie
lucri quidem nullius caufa neq; pro fuis doloribus fed pro communibus caufis: quas feruare aut pro
his mori cundis dignum videretur.Talia quidem illi de voluntate infidiarum fiducialiter prolocuti. __ _

a tegalibus miniftris circunfepti ducebantur: omnemq; pcenam pafli perimuntur. CNon multo poft Accufatore iter#
eum qui talia nunciauitodio quidam rapientes non tantum interfecerunt«fed & membratim dilace# fedo membrati
tantes canibus appofuerunt.Videbant autem multi ciuium quf fiebant& nemo nunciauit.vfq; dum corpus dilacera
herodi acerbiorem Sc  cettiotem inquifihonemfadenti.mulieresqugdam torte confefle funt qug \i,  tum canibus ap
diffent. Tune hetodes eos qui facinus commiferunt fimul cum tota domo peremit.(]rConcutfus ve ponitur.&c,
ro SC  audacia populi quam pro legibus habebant.non remifliprem faciebat herodem.Sed multo po

C tius cautiorem.elui ftatuit fefe vndiqj munire: vt fi qui nouis rebus ftuderent: manifefta eorum fie# Samariamf qua
ret confpiratio.dum ciuitas ab aula in qua conuerfabatur: SC  a templi cuftodia curaretur quf antho# mutato nomine
nia dicebatur.f£Samariam quoq; deliberauit muriscircundare.quam mutato nomine febaftiam ap Sebaftia appel#
pellauerunt. CButans etiam prodeffe prouincif locum munirf. qui de hierofolymis aberat vnius laiiit) muris cfr#
diei via, &olim vocabaturftrationis tutris.etiam eum conftrudumc§fatiam nominauit:8c inmaxi# cundedit.
mo campo eledos equites deputans locum edificauit qui in galilea gaba vocatut SC  tranffluuium fe Cffaria duitas
bontidem alias fobonitidem ,Hsc ergopaulatimfemperpro tutelafua molitus petfecerat:8icir# vbi ftratiois tur
cundans cuftodijs totam gentemivt nequaq poteftatem haberet feditiones ptomptas agere quibus tis conftruitur.
paruo motu fado frequenter vtebantur nec latetent fi mouerentur affiftentibus fempet in proximo Gaba.
qui velcognofcerent.Etmultos quidem auxiliatores fuosipluresautemexfinitimis illichabitare fe# Sebontis,

t-b


5.tbew.3oftp&<foDd ftttojia

cit.dum munificentia dudus templum conftruetet quo fimile prius nec in nouifiimis ciuitatibus exic
Seftafteni'ciui c ftebat.quod magis protutela fua conftruens inhonoreaugufticpfaris febaftcniappellauitfeprouic D
tas ad honorem cip pattcm meliorem qu? prope fucrat diftribuit habiratoribus vt prono animo conuenientes in ea
cefaris cefarea conuerfarentur:muroq; fortiffimo circundans altiora loca cuftodijs communiuit:ne magnitudine mi
dida * nor cffct tnaximis ciuitatibus. Nam viginti ftddia intus habuit:medio vero menfuram vniusfe femis

ftadif locum fiatu it vndiq;decoratuman quo templum amplitud/ne fe puchritudine excellens ed U
fi'cauitpau3atimq;totam ciuitatemexornans:rnunitioni quoq; eiusprofpexit cuius pulchritudine
memotiam pofteris voluit relinquere fu? largitatis.

CMaxima in iudeam anno regniherodis decimo tertio caldmitas.Gelu namq; terra percuiTa fru
dus nondabat fe peftis ciues vexabatherodiq; plurima inopipneceflitas imminebat quif confum*
Maximacalami ptis pecunijs in ciuitatum conftrudionejprpciofiffimis vafis & regio omatu non peperit vt populo
tas in iudea anc fubueniret.Et fic populo in calamitatibus fubueniens clarum nomen acquiiiuit mutata priori & opic
no regni hero c nione & infamia hic enim quinquaginta hominum milia pauit.Quingentos quoq; viros prO corpo
dis decio tercio. ris ctiftodia dedit ep fari miranda etiam conftruxit edificia eis varia nomina interponens, Capi.xij.
Maximum gelu Odem tepor e tertio decimo anno regis herodis inftante. magn? calamitates prouincia oc

Peftis. cupauerutifiue de vltione fiue de cafu fic occurrete.Siquidem prius gelu percufla terra fru

NecdTitas regis vA dus nullatenus fnferebat.Pr?tereafe ciues per inopiam frumenti.morbus & pafiio peftifec
cofumptis pecu ra poflidebat, Q.ui continue maloru diuerfitate copr?henfi:dum indigeret cura vel alimentis plus pe
nijs i coftrudio fte moriebantur.Morbus aute ita pereuntiu fe viuetiu folatia auferebat.Nam corruptis frugibus terc
ne ciuitatu ipe* re horreifqj exhauftis:nulla fpes alimentoru pr?ter peftilenti? malu vllatenus expedabatur. ([Nec E
diebatipfum fer ceifitas ergo plurima inopi?. no minus ipfi regi q  populo imminebat.Siquide vedigalia que de terc
re populo auxili ra tolitus erataccipere minimecolligere pr?ualebat:fepecunias cofumpieratlargiflimeciuitates edi
um fed non pr? ficando.neceratquod dignuauxi!io videretur.Intereadeliberabatteporicoferreprefidiuquoddif
ciofiflimis vafis ficillimu fueratidum nec vidni habuiflent vnde alimenta pr?berent quia nec ipfi leuiora tolleraiTent
fe ornatui regio fepecunijsdeficientibus licetpotuiflent pauca pluribusc5parare:bene tamearbitratus nequaq auxi
vt populo fubue liu negligere ornatu regin icidit:neq; pr?riofiflimisvafis neq; artificio pr? ciofiflimis parces.Mittebat
niretno pepcit. aute peenniasad ?gyptu petroniopr?fidi a c?farea conftituto.Etdti no pauci ad eucofugiffentproc
Herodes fubuec pter eande neceflitateife amicus herodis priuatim exifteretvoles fubiedis eius fubuenire primis ipfis
niedo populi ca deportare triticu cocefiit per oia eosfe iemptioe SC  in nauigatione eleuas.vt maxima pars ipfehuius
lamitatibus c!a* auxilij fieret. |F Na herodes his deportatis non tantri fentetias in horrore fe prius habentiu mutauit
ru nomen acqui immo maxima oftentatione fui fauoris & patrocini j lucidauit. Siquide primu his cjuantu potuiflent
fiuit mutata pri? per fe panificarc triticu diuifit. ([Pr?terea multis exiftetibus qui fenio vel altera infirmitate terni  n5
ort de eo ifamia fufficerent alimenta fibi prf parare prouidebat eis coftituendo piftores qui paratos panes vendidec
fe opinione. rut.CDihgetia aut ne cu periculo hyemaret habuit.cu copr? hendifiet eos etia veftium inopia corru

Q,uiquagita mi ptis feoino cofumptis pecoribus:neq; lane neq;alioru veftimentoru copia habuerut,Q.up ca  procu F
lia hominum pa raffetaam fe ciuitatibus fimtimis conabatur prodefle femina fyris prf bedo quod etia ei multu profuit
uit h erodes tem du grada exinde acquififlet.Terra eni poft hoefrudus fuos vberius oftedete. no minus quiquag/nta
pore famis. milia holm quos ipfe pauerat.ad propria deftinauit.Cu hocmodo calamitatibus opprfflum regna

Chorus mefura munificetia vel iduftria recuperaflct no paruaife in circuitu fimilibus paffionibus afflidos finitimos
Herodesliberac reuelauitNanofuitquiperneceffitatead eu veniesnoeiusauxiliuiueniret. fecundufua dignitate.
litate fua Iiornfc Sed fe populi vel ciuitates fe priuati ad eu cofugietes folatiu ipetrarutintantuvt eftimaretur indigen
nu odiaextinxit tibus extraneis plus dece milia trit/ci choros dediffe, Chorus aut habetmodia attica decei tpfo aut
Nota qtuvaleat regno fuo odogita milia expedit,|[Hfceius diliget/a fefolicitudine apud iudeos tantu cotigitpr?
principis libera« ualeri fe diuulgari apud alios vt antiq in eu odia comota pro preuaricatioibuslegu:per quasetiarec
litas erga fubice gno totius getis pane priuari putaretunliberalitate fua prorfus extigueret: ai fui magnificetia preter
df 05* ^ opinione demoftras.Populu aut intatu mutauit vt tale eu arbitraretur.no quale experti fut dudufed

Q_uigetos viros qualeineceffitatibus .pbauerut.Eode tpe feauxtliacefari quigetos eledos fui corporis cuftodesdec
,-p corporis cufto ftinauit.quos elegifleus ad mare rubru pduxit.Poft hec ad meliora rebus fibi .puenietibus: palaciu i
dia c ?(ari dedit. fuperioriciuitate coftruxitmagnaseriges domcsfe ornatu pciofiflimasvtpluresvirosamiratioe fui
Edificia admira capere potuiffet,Secudu mefura aut fe appellatioes eisipofuit.Na vna cf faris altera agripf vocabaf.
daconftruxit & ([Herodes cum nichilfujlibidtni pr?poneretcaptus pulebritudine fili? cuiufdam Alexandrim

eisdiuerfanomi noiefymonis quem regia cognatione indignu cognofcens eu perhonotes euehit feiefufabetis filio
i-a impofuit, depofito facerdotij principem fecit & filiam eius duxit vxorem.Etcaftellum in loco vbiprius iudeos

cum ant/gonum profequcretur euicerat conftruxit.Duobufq; modis populumregebattimore fe ma
gnificer.tia. Magnificetia eni cgfarem S potentiffimos placabat romanos.Ciuitateg/i loco ftratonis

, .i;

!X u,cc *«iw

'•^rulchntu^

• ^VtcrrapcrcufTaftu
'Z*W  «onft«n.

"W w vtpo pillo

' Uta Pnon8(opi (
1 u, h}.  viros pro cotpo
‘fpvnfns, Capi.xij,
-nuurrspjouinciaoc
pfu prrcu(Tatemfm

r b u ^ palTio pcftife,
i vrl ulimcntis pluspt
ottuptis frugibusteti
'Mftabaur.ftN&i
vcdigaliaqufdeteti
tr^iC&mcciuitatesedi
irc prcfidiu quoddif.
'h Icuiora tolIcralTen
:'i:rjnisnequaqaui
im> parccs.Mittcbi
lcucofugiffentpro»
■Uicnttc pnmisiplls
utmapaisipfetas
;uk h abentiu mutauit
,;v iiuantu pomita
■j ir/hrmiutc tcntino
tntpmea  vcndide#
veftium inopiacortu
;iftUt.Q.UfCDP r0CU
| ctii o multfi profuit

i minus qmqu3g/nta
tvoppt^um tegnfi
v‘os hmtnnos
' ;nautui dignitaee.
ifihntatcnittn^
. ttKJ dccčiipf° aut

\ cantucotigitpf?
',n«quas£tisre/

L*,«,*?

rioevo^':

S®!

pofl macljabeoB. ib  e antlQUff atibU0

turris eam cefaream vocans conftruxit.Etmaximam turrim a drufo priuigno cg faris eam drufum ap
^  pellans.Perfeda autem ciuitate herodes anno regni fui duodecimo filios fuos A!exandrum: & Ari *
ftobolum romam mifit ad Cgfarem quos cefar humaniflime fufcepit dans herodi licentiani/ quem
velletjrelinquere fuccefforcm. Capitulum duodecimum.

Efiderio deinde commotus cum nichil preponcret fug libidini. filiam autem iymonis fibi Herodescapfus
i comunxit qui hierofolimita filtus buzi cinufdam alexandrini iacerdos inter nobiliifimos: pulchritudine fi
t  cum filiam haberet optimam.Et tune in hierofolyma nominatamihuius pulchritudo ani i, ? cl ,i u fdam ale

mum herodis inflammauit.Et nc fufpicaretur vioientia vet tyranide hoc agere melius arbitratus eft xan d r ini note fy
nuptifs puellam ducere.Ideoq; fymonem indignum regia cognatione iudicansfdum fuudefiderium m0 nts plebei eu
complere vellet.Jper honores euexit.Statimqj tefum fabetis fiiiurn a principatu facerdoti j dcpofuitflc perhonores euc
fymonem ordinauit:atq; affinitati fue coniunxit. C Cum vero nuptigperfedg fuiflefcedificauit caftel hens lacerdoti j
turni in točo quo prius iudeos cum a principatu per antigonum pcene decidiflet euicerat quod eft ab p r! 'ncipem fccit
hierofolymis fexaginta ftadijs natura munitum.ad edificationem oportuniffimumiinftar collis mzo  j c f u  depofito &
nu fadurmvtefietin rotondo circuitio eius. Concluditur autem in circuitu turribu3. redum habens fijigctuxitvxore
afcenfum ducentis gradibus edificatum.Intus autem domus rcgig prgciofiilimg & ad munimem &
ad ornatum fimu! effede.Circa initium coliis habitacula conftruftionis perfpicug.& aqug dudus fe# Caftelti defcri#
cit.Nam non ilielocus proprias habuit aquas:fed longe perplurimis fumptibus dedudas.Circa cam pt IO a {, herode
pum veto  ciuitas erat edificata:quecollem pro arcehabebat. Cumq; omhia fecundum fpem euenif edificati.
fentifeditiones contra regnum nequaq fperauit oboriri duobus modts fubiedos regens.timore qui» Duobus modis
dem qy  efletad pcenam non meritisdiligentia vero q> in neceflitatibus magnanimuš appareret.Cir populu regebat
cfideditautem tutelam extrinfecus tančj murum ftibiedis parans.Nam & ciuitates extraneas diuer timoregC magni
iarumq; reges & patri js muneribus ad amicitias fuas fiedebat. Vnde magnifteentia fua cefarem ficentia.

8i  romanorum potentiffimos placabattranfgrediendo leges.dum templaerigeret ritui noftro contra Magnificetiacg
ria.Nainnobisinterdidafuntdelubtavelfigurasmore paganorumhonorare.Quf forisprouiciam f arem  ^poteriE
iudeam pro cefaris fauore facicbat in ciuitatibus. pro quarum conftrudionemuttas pecunias expa^ ftVnos placabat.
debat.^Attendens vero prope mare locum oportunum ciuitati qui quondam ftrationis turris di< Ciuitas jfn točo
cebatur.non qualem cumqj vrbem illiefed lapide albo palaciffq; pr?ciofitTimis riuitatem confttuxit. ftrationis turris
B  Portum quoq; tranquil!um magnitudinem fimilem pyreo tutaq; confugia nauibus prfbentem con# conftruitur que
ftifuit.Q.ue ciuitas iacet in fcenice fecundum pelagus ad egyptum inter loppen Sl  ora optima mariti cefareavocata e
ma.quf ftatioaem nauium difficillimamhabent propter affrici procellas. Cui difficuleati remedium
preftansidefcripfit in circuitu portum qui fufficeret maximis claflibus locum prebererefugi) lapides
fn altum ingentes vlnis viginti quinq; deponens:quorum longitudo viginti quinq; pedum erat.Iatitu Drufus turris a
donouem.fuperquosturresdifpofuit.Q.uarummaximadrufusnominabaturadrufo cffarispriui# drufo priuigno
gno.Oftia vero porticus contra aquiIonem extabant:in medio autem turris erat.Super quam templu cefaris dida.
cefaris pofitum nauigantibus apparebatihabens ftatuas vnam quidem romeiakeramvero cffaris.Ci Templu cffatis
uitasautem c% fareavocatur.Qugfubtuscloacasnonminoresfupertoribusedificijshabet.quatum Theatrum.
alif  quidem modiceifpacio nonlongo ad portum & ad mare funduntvna vero mediaromnium reče Amphiteatrum
ptaculum purgamentorum.quf imbribus Sl  mare influente diluuntur.CEdificauit etiam theatrum Herodes perfe#
ab auftrali latere portus amphfteatrum quoq; raulta milia hominum capiens in confpedu pelagi co da cefarea dnu
ftruxit.Itaq; petfeda ciuitate duodecimo anno cum nee ab hac re celfaret nec laffaretur neq; rex liim tate filios fuos a
ptibus deficeret deliberauit filios fuos romam tranfmittere adeffarem alexandrum Sl  ariftobolum lexadru& arifto
Q.ui cum afcendiffent &in domo pollionis viri nimis illuftris & herodis amici conuerfarentur. cffar bolu mifit roma
autem eos cum omni humanitate fufcepit.pollicitus Iicetiam herodi prpftare quem vellet fibi fuccef qups Cffar hu#
foremre!iqu^re.Infuper Sl prouincia thracone Sl  bathaniavelauraniteneicoceffithmoioccafione. maniffime fufce
CZenodorus latrocinijs Thraconem vexans a varrone prf fide cffari accufatur.Et herodes a cg pit dans herodi
C fare deputatus latrones opprimens pacem in prouincia dedit. Quem zenodorus romamvadit accu licentiam quem
faturus fed nihil agens reuerfus eft.Gadarenfes etiam herodem accufantes hos ligatos Agrippa ad vellet fibi relin*
eum remifit.lpfiq; Gadarenfes cognita cefaris Sl  concilif intentio timore afflidi diuerfis fupplitijs fe# querefucceffore
ieinteremerunt.Mortuo quoq; zenodoro Cffar poffeflionis partem maxima conceflit herodi cuius & c *
maxima fuit foslicitas qui cefaris & agrippg amicitifs tertius confungebantur.Tetrarchiamq; pro fra#
tre obtinuit pulcherrimumq;templum conftruens cefari deuouit.Et fterilitatis occafione fubieftis tri
butorum partem donauit.Herodes quoq; ocium auferes prfcepitfuos fempet labotibus occupari 8C
captis feuiffima tormenta inferebatur. Q.uiq; priuato indutus habitu node cum populo conuerfaba
tur experimentum fa de m  quid de principatu fuo fentitent.Genus autemEffenorum quod pithago
rica vtitur conuerfatione honorabat propter Mangmum effeum qui futura cognofcens herodem ad#

tij,

2Ut»cW).3ofeplrttuDef

Dtftona

Zenodorus la#
trocinifs thtaco
nevexansavar
toneprgfidecg#
fariaccufatur.
Hetodes latro/
nes opprimens
paceminproui/
ciadeditqueze
nodorus accufa
furusromavadit
Gadarenfes he#
rodcm accufan/
tesligatiad cuj
remittuntur.

huc pucmm tanq rcgem falutans dix(t cum futurum rcgcm & eius poftcriora manu feries male pro
peccatis afieruit nnituru herodes vero cum iam eleuatus vfq; ad regnum fuiHet de tempore quatum D
regnaret Mangmum cofuluit qui viginti Bi  triginta refpondit fed finem non addidit.CapttuIum.xiij

-Enodorus quidam condudor domus lyfanig fuit. Cui cum redditus non fufficerent de la#

trocinijs per thraconem amplius acquirebat:qug loca habitabant latrones: damafcenoru
prg dam agentes.Hos zenodorus nomine prohibebat propter communionem lucri.Cum
ergo mala paterentur finitimi.Varronem tune prefidem interpellebant. rogantes vt cgfa,.
ti  feriberet iniquitatem zenodori.Cgfar autem delata fuggeftioe refcripfit latrocinia exterminari.pro
uinciam autem deputari herodi tanq illius diligentia indigentem. quia difficillima domicilia Bi  a«
quarum receptacula.ft depofita fiumentahabentes poffent diu fuftinere pericula muniti fpeluncis
f£Cumhgcgratiacgfaris herodes accepiffetiad prouinciam thraconem perges maliuolos latrones
opprgffit k in  circuitu defideratam pacem omnibus prgbuit. Zenodorus autem contriftatus. pri /
mum quod a magiftratu depofitus fiiiffet. magis autem inuidia q> prgfedura herodi tradita cffet.a/
fcendit romg accufaturus eum.Vnde nichil agens reuerfus eft.lnterea agrippg fucceffori cgfaris tras
lonium miffo circa Mitilenem herodes locuturus occurrit. priftinaq; amicitia renouata redi jt ad in*
deam. CGadarenfium autem qutdam dum ad agtippam perueniflent accufantes herodem.quos
ille nullo refponfo dato ligatos regi tranfmifit. <£ Arabes quoq; iam dudum infefti principatui hero
dis feditionem conabantur rebus eius inferre occafione huiufmodi nada, Zenodorus enim cu iam

de fe diffideret/prgfcdurg fug partem aliquam auranitidis quinquaginta talentis vendidit. Qug cu
in donatione egforis haberetur tanq ea iniuftefublata cotendebant.fepius quidem incurfionibusvi/ E
Herodes anore olentiam inferre necnon Bi  inopes milites flebant expedates rebellionem quam defiderant qui ftu#
gni fui,xvi|.a ga <jcnt vitf fug male confulere.Q.ug cum cognouiffet herodes de prouincia fua feditionum auferebat
darefibus accu/ occafiones.CIgitur feptimo decimo anno regni herodis cf far ad fyriam peruenit. Vbi gadarenfium
fatur. plurimi herodem accufabantigrauem eum fibi:& tyrannum in prgceptionibus intimantes.Haec zn*

Gadarenfes co*  tem eos dicere compellebat zenodorus. cum iuraffet nullatenuseos relinquerevfq;quo ab herodis
gnita Claris 6£ imperioeos auferret. Quibus commotf gadarenfes Bi  confitentes nichilpaffl fuiffent abherode

concilif intentio C um alias cui eos agrippa tradidiflet.Qui crudelis quidem in proprijs. humanus autem erat in al io*
netimetesdiuer rum peccatis.accufabantrapinas Bi  contumelias probantes k  euerfiones templorum, Et herodes
fis fuppliti jsfefe quidem indignatus paratus erat fatiffacere: cg far autem ampledebatur eum nichil de fauore fuo di
interemerunt. c ens per feditionem multitudinis commutandum.Et in primo quidem de his fermones probati funt
Mors zenodori in  pofterum vero nulla proceffttcognitio. <[Siquidem gadarenfes videntes cgfaris 8i confilij'inten
cuius pofleffio *  tionem.timore ne regi traditi tormentis afficerentur quidam fefe nodu gladio percufTeruntialij prg/
nem cgfar hero cipites fefe dederunt.quidam in fiuuio fponte fubmerfi defecerunt.Qug videbantur temeritatismo
di dedit.&c. peccatifuifie fupp!icia.Q.uapropter cgfarnequaqremoratus.Herodem a reatu foluitmecnon occur

Fcelicitas hero/ ritetiam non mediocris ei fcelicitas,Namzenodorus prgeordijs ruptis multofanguine fluente.in ; an P
dis qui impera# thiochia fyrig vitam finiuit.Cf far autem 8i  huius pofleflionis partem non paruam herodi conceflit.
torum amicitijs qug inter thraconem Bi  galileam arat vlatha vel panaida alias paniada Bi  in circuitu tetram,Permi/
coniungerentur fit autem eum &procuratoribusfyrigprgcepitvtfecundum illius fententiam omnia tradarentur.
Tetratchia pro <£Q.ui intantum fcelicitatis proceifitivt cum duo ifti romanorum imperium regerent cefar velagrip
fratre obtinet.^ pst. tertium fibi amicitijs coniungerent Herodem.Qui cum in tanta fiducia confifteret fratri fuo fe#
Pulcherrimu te/ rorg petiuit tetrarchiam a cgfareicentum talentorum fideiufforexiftens ita vt fi quid ille pateretur:
plum conftruxit filij eius immunes cuaderent-CSed cum cgfarem comitatus effet vfq> mare.rediensin tetramzono
herodes 8i  cgfa dori pulcherrimum ei templum conftruxitiuxta panaida.vbi fpelunca puleherrima in monte confi#
ri dcuouit. ftit.Sub qua terrg altitudo inacceffibilis eft. aquis immohilibus plena.Inde fontes iordanisfluuij na

Occafione fteri fcuntur,Q.uem locum tcmploconftrudo cgfari deuouit. CTunc etiam partem tertiam tributorum
litatis tributoru conceffit fubiedis fufš occafione ilerilitatis plus autem reconcilianseos neaduerfarentur vlterius.
parte diuifit fub Nam in talibus operibus p/etate foluta modefte de prguaricationibus legis inferebant. Bi  fermones
ledis. faciebant ad inuicem.<^Q_ui dum his incitarentur diligentiamhabuithjecfedare.auferensquidem

Herodes ocium ocium Bi  prgeipiens femper laboribus eos occupari. Nam neq; conuetus in ciuitate fiebat neq; com
auferens prgee# munis deambulatio. fed omnia cuftodiebantur:« feuifflma tormenta captis inferebantur.cum mul#
pitfuos^) labori ti palam vel furtim in carcere hyrcano tradi illicextinguerentur.8£intus in ciuitate pariter&in vijs.
bus 'occupari & Nam erant qui conuenientes in vnum fpeculabantur eos.CDicunt etiam nec ipfum hoc ncglexilTe.
feuiffima torme fed prius priuatum accipiens habitum node cum populiš conuerfabatur.experimentufaciens quid
ta captis infere# de principatu fuo fentirent. Et fi quos omnino atroces nec approbantes opera fua inueniffet. omni#
bantur. bus modis perfequgbatur.& reliquam multitudinem faeramentis impcllebatfibi fideletn exiftete 8(

poft ttucijabcos.

B e anttaattatibas jfo.crttm.

* cogebat fauorem cum iureiurando fibivel prindpatui cuftodire. Q.uorum muki placantes cum vel
A  timentesveniebant ad quod poftulaflet. Alios veroferuantes luam opinionem:&grauiter ferentes
q> cogerentur.modis omnibus ocddebat.CFledtebat autem& polifonem. grauiter pharifeum &fa
meum fodofq; illorum fibi iurare qui licet non obtemperaflent.tamen non funt torti dumveneratio#
nes eius per pollionem impetraffent.CLiberati funt etia de hac neceflitate hi qui dicuntur apud nos plfenoru genus
■effeni.Genus autem hoc eftquod conuerfationevtitur: quam apud grecos pythagoras tradidit. De pythagorfca co
his quidem in alifs certius expIanabo.Eflenos autem ex haccaufa fic honorabat.quia maius quidda uerfatioe vtitur.
de his fentiebat q de mortali natura dicere alias dignum puto nam non inhoneftus fcrmo videbitur Efienoshonora
in hyftoriarum genere de his talibus intimare, CQ.uidam eflenoru nomine Manpnus fuit.per om bat herodes pro
nemvitam benignavoluntate probatus pr? fcientiama deo futurorum habens.Is dum adhuc hero# pter  manemura
dem puerum ad doftorem pergentem vidiflet.vt regem iudeorum falutauit. Qui illufum fe reputas prophetam.
commouebat eum fcrmoneadhucpriuatus.Mangmushic ridens SC  feriens manu pofteriora eius.re Manpmus effe«
gnabk inquit fcdiciter.Nam iam a deo dignus iudicatus es.Recole manami plagas.vt hoc tibi fit fu  usfutura cogno
gnum de peccatis committendis.Nam optima efb ratio fi iuftitiam&dei pietatem dilexeris:& mode icens?herodem
ftiam circaciues habueris.Sed non te talem futurum intelligo.dum omnia agnofcam. Fcelicirate na# adhuc pueru di
q; omnes precelles & habebis gloriam etgrnam: obliuionem vero pietatis SC  gquitatis poflidebis. xitforeregeeuj
Hfc non latebunt deum in vitimovitf pro tuo facinore.Quibusftatim nullatenus animum intendit taq rege falutas
dum fpes herodi deeflet.Paulatim vero cum eleuatus vfq; ad regnum fuifiet SC  fceliciter principatum f e d male p  pec#
egifiet.accerfijtmanemum.& detemporequantumregnaret confuluit eum. Manemus autem cum catis fuiiturum.
omnino nihil refpondifletfed tacuiifet interrogauit fi decem tantum anni regni fui efient.Refpondit Herodesfaccefi
SC  viginti SC  triginta.fed finem non addidit.Herodes autem iftis contentus.Mangmum cum lionore to m anpo )  eum
dimifit:# omneseffenos propter illumhonorauit.CHgcigiturlicet mirandalegentibus demonflra čjtum regnaret
re feftinauimus:& oftendere multos apud nospofitos:talem diuinationis habuifle noticiam. confuluit,

CHerodes anno regni fui decimo odauo maximum deo templum inftar illius quod a falomone
fuerat edificatum conftruere inchoauit SC  populum ad hoc oratione incitauit SC  ad eius conftru&io
nem neceffaria prf parauit SC  decem milia artifi'ces:mille facerdotes cementarios SC  fabrilignarios or
dinauit vbi turris quam ante herodem reges SC  facerdotes generis affbmoniorum conftruxerant ba
® rim denominantes vbi facerdotalem ftolam deponerent quam occultauit herodesfubfignaculo nec
vfum pontifibus fine poteftate permifit. Sed vitellius fyrie procurator permittentetiberio iudeorum
poteftati reiiituit quam tamen poltea CafTius longinus prf fes SC  Cafpius in Anthonia turrg que Sc
baris dida eft iudeos deponere coegerunt.Perado odo annis templo leticia popuius compietus eft
Et rex trecentos boues deo obtulit SC  ali j fecundum vires fuas.Cumqj ab herode templum conftrue
retur ne conilrudio impedirctur de die non pluit de node vero imbres defcenderut. Capitulu.xiii|.

NJterea decimo Stodauo anno regni herodis poft’ prcdida edifida opus non mini# Herodes ano re
mum inchoauit.Siquidem dei templum maximum conftruere& multum altftm& de gni fui.xvii|. te#
corum erigereiudicauitidum putaret id nobilibus omnibus fuisfadis perficere SC  ad plum deo maxi
etemam memoriam peruenire.fed dum no populo facile perfuadeti cognofceret pro mum voluit co#
pteroperismagnitudinem conuocanseos oratione mulcebat dicens. Alia quidcm ftruere.
in regno qug a me ada funt o viri contribules mei vt de his Iaude proferam čredo fu# Oratio herodis
perfluum tanq michi quidem minorem licet nobis maiorem vtilitatcm ferrc videantur.In difficulta# ad populu iude
tibus neglexi qug ad veftra commoda pcrtinerent.neq; in exftrudionibus michi magis q vobis om# orum pro teplo
nibus feftinaui tutelam impendere.Et puto q>  confilio dei ad hanc foelicitatem euedus funv.ad qua# edificandoficut
tam non prius gens iudeorum aliquando peruenit.Conftrudf namq; funt per prouinciam ciuitates fuit primum te #
quas habitatoribus plenas munitionibus ordinantes genus noftrum exaltauimus,quas operofum vi plum a falomo#
detur michi fcientibus enumerare.Qu°d autem nune nitor efficereiomni pietate precellentius expla ne conftrudura
C nabo. Bene enim noftis q> illud maximo deo templum noftri patres edificauerunt cum a babilonia
remcafient. & quia deiunt ei ad magnitudinem in altum cubiti fexaginta.fecudum inftar illius quod
falomon conftruxerat;nemo negligentiam pietatis parentum noftrorum accufet non culpa illorum

ri preceperunt.Quibus illi feruientes velfuccefforibus eorum:&poft illos macedbnibus non habue#
runt aptum tempus quo ad eiuldem antiqui formam.iftius menfuram perducerent. Nune aute quo
niam nutudei prindpatui meo pax largaconceffa eft:fi£diuitiarum poffeffio:8Cmultitudo reddituu
SC  q> maximum eft amicitia fauorq; romanorum qui omnium rerum domini exiftunt.cur non ftude#
mus relidum neceflitate feruitutis tempore opus corrigeregi integrum deo preberefi: pro benefici/s
“ ’ dtante herode multis aramirationem fetmo p

Eifcer#n<30fep8uut)ef

ter opinfonem impofuitjnee alia defperatione commotifunt.mfi q?anxiehatur ne eo foluto aliquid
Herodes prgpa emergeret:&opus moraretur ad finem vfq; perduci. Idcirco maior illis Si  difficilis putabatur magni ©
ratneceffariaad tudoconaminis,Q.uos cumherodes cerneretdubitantes; adhortabatureos dicensfe nonprius de,
templi conftru, ponere templum. nifi omnia prgparentur qug ad perfedionem eius pertinerent. Nam neq; metitus •
dionem. eft:ex hoc quod promiferatllle enim plauftra parauit que Iapides vehercnt. Decem milia enim ele,

Decem milia ar git peritos artifices:# milic numerofacerdotes. quibus ftolas fecundum eorum honorem habitum
tiffces mille la , q 5  parauit.fed Si  quofdam cementarios. Alios autem fabros Iignarios erudiens. ad templi fabricam
cerdotes čeme * hortabatur.fECumq; omnem apparatum alacriter aggregafiet.autiquis fundameds folutis noua po
tarios. fuit.Super qug templum erexitlongitudine centum cubitorum.latitudine centum cubitorunualtitu,

Fabri Iignarij. 1  dine centum 8 viginti. Qui viginti cubiti per tempus fundamentis deficcatis refiderunt.Quod poft
Defcriptio tem,  temporibus neronis renouare deliberauimus. Edificatum eft autem templum ex lapidibus albis SC
pli herodis. tenaciffimis quorum magnitudo in longitudinem viginti quinq; cubitorum: altitudine odo: latitu,

dine duodecim erat. Totius templi namq; circuitus & porticus vndiq; humillima: altiffimum vero
medium fuit vt a multis ftadifs confpiceretur. & in prouincia conftitutls SC  contra habitantibus aut
accedentibus cerneretur. lanuas autem introitus gc fuperliminaria necnon & vela iuxta templi ma,
gnitudinem vario ornatu decorauit. Aureos fiores ambientes columnas fecit fuper quorum capita
vitis tendebatur botros aureos habens pendentes, Qui mirandam magnitudinem Si  artifici j' clari,
Defcriptio.tcm, tatem videntibus exhibebat.propter variam pulchritudinem.Circumdedit etiam Si  porticibus ma,
pli herodis. ximis omne templum. Si  fecundum quantitatem vniufcuiufq; rei fumptibus omnia priora fupera,
uit porticus autem dug maximis parietibus fulciebantur: ipfi autem parietes vario opere conftrudi *
Ab oriente. erant Nam collis etat faxofus paululum eredus a partc orientali ciuitatis pronus fuper arcem.quam

dudumfalomon rex per dei prouidentiam magnis operibus muro circundederat abinferioribus in,
cipiens:quem vallis altiffima circundabat.Saxa vero abaffiico expofita plumboligauit: vt interiora
loca complerentursmultum fpacium ftrudura comprghendente: & in alto quadrangulo fado vt va,
ftitas lapidum a fronte videretur.ab interiore vero parte ferro ligati compaginem munirent immo *
bilem per omnia tempora. Cumq; ita fadum opus continuaret vfq; ad fummitatem collis perduxit
SL  foffas circa murum pofitas complens planum fuper equalemq; confecit. Q.uadriporticus vero in
circuitu vnaquaq; porticu longitudinem ftadij concludente &intrahancporticummurum circa ip
Ab oriente du« fam fummitatem alius murus fuperius faxofus ambiebat omnia. Ab orientali vero parte pari longi,
plex porticus. tudine porticum duplicemhabebat contra templi ianuas conftitutam quam multi priores reges con
Ab aquiione. flruxerant. Circa vero omnem facrarij vrbem fpolia barbarorum fixa qug rex herodes deuouit.Ad*

Stola facerdota dens etiam qug Si ipfe a barbaris ceperat.Per latus autem aquilonis:turris alta angulola munita val
lis ibari recondi defuerat quam ante Herodemreges Bifacerdotes generis affomoniorum alias Afamoneorum con
ta per herodem ftruxerunt 8 L  barim denominauerunt:vtillinc facerdotalem ftolam deponerent quam cum opus ha<
Vitellius fyrig ,p buifTent vt immolaretprinceps facerdotum induebatur. Poft cuius obitum fub romanis fuit vfq; ad P
curator ftola (z,  tempora tyberij'cgfaris.Subquo vitellius fyrig procurator.cumprofedus hierofo!ymis & cum tune
cerdotalis fub iu temporis fufceptus a populo clariffime fuiffet volens eisvices retribuere vt facerdotalem ftolam fub
deorumpotefta fua poteftate haberent. fcripfit tyberio cefari Si  ille conceffit: & permanfit ftola fub poteftate iudeo,
tef confentiente rum ! vfq;quo obifffet rex agpppa.fTPoftg caffiusIonginus cui tune fyria parebatcum cafpiofado iu
tyberio)pofuit. deg procuratoreimperauerunt iudeis in anthoniamturrimeamdeponere dicentes romanosopor,
Caffius loginus tere dominos eius effe ficut SC  prius.Deftinauit igitur legatos ad claudium cgfarem vt de his peteret
prefes fyrig&ca Q_uicum penieniffetiuuenis agrippa rex romgconftitutus petens ab imperatore poteftatem eius
fpius ftola facer accepitfcribente vitellio fyrie procuratore.Priusautem fubfigillo principisfacerdotumS cuftodum
dotale .in ar.tho pecuniarum fuerat:qui ante vnum diem celebrationis ad principem cuftodig romanorum afcenden
nianaterrg iude tes & requirentes fuum figillum.ftolam tollebat. Tranfeunte vero feftiuitate in eodem loco depor/
os deponere co tantes Si  principi cuftodig oftendentes. fimiliter cum figillis deponebant. f[ Hanc autem barim id
egerunt. eft turrim iudeorum.rex herodes munitiorem conftruens pro templi cuftodia, ad gratiam anthonif

Baris turris ad^ amid quidem fui principis vero romanorum anthoniam nominauit. f£A parte autem occidentalis
templi cuftodia muri quatuor portg ftabant quarum vna adaulam tendebat interpofitavallequg erat I medio eius
edificataab he* vic dug autem ad fuburbana.quartavero ad ciuitatem multisgradibus adinferioremvallem tenden
rodeanthonia tibus. Si exinde rurfus ad fuperioratendentibus.Namexaduerfo templiciuitasinmodumtheatri
vocatur. iacebat circundata valle altiffima per omnem auftralem tradum.f^Quarta autem frons qug adme

Aboccidente, ridianum folem polita eratihabuit Si  ipfa quidem in medio portas fuper quas regia porticus triplici
longitudine terminata ab orientali valle /ncipiens ad occidentalem finita amplius tendi non potuit.

A meridie, Opus autem fuerat dignum narratu omnibus qui fub fole funt, Siquidem altiffima vallis fic erat vt

poft ittac^abeos. 5?.e anffijtttfatfliusf

a nullatenus videti  potuiffet.fi qufs eius altitudinem attediffet fuper quam illa porticus fteterat ex qua
A  jfi quis a fummo id eft a tertio tefto notaffet. Et profunditatem edificiorum videre vellet tenebris ef

fundebatur.itavtnonpoffet vffus ad immenfam magnitudinemperuenire.f[Columnarumautem Coluttinatu or#
ordinesconfiftebatinquadroperlongitudinem,Namquartuspariescolligebatur patieti lapideo. do quantitas&
Groffttudo vero vniufcuiufq; columne tres coniundas vlnas habebat longitudo autem pedes vigin numerus,
ti SC  feptem puhlici fpina fuppofita. Magnitudo autem omnium centum fexaginta duf fuerunt.Ca#
pita verocolumnarum fecundum modum corinthium fculpta tam miranda proptetmagnitudinem Ordocolumna#
operis.Cumq;quatuorordinesfuiffent.tresquidem media loca tegebant quorum duoeodem mo# rum quatuor.
do fadiilongitudinem habebant pedum triginta longitudine ftadia tria altitudine quinquaginta pe Titulusalienige
dibus tendebat.Medius vero ordo latitudinem viginti quinq; pedum habebat:altitudinem centum. nas prohibens t
Nam dupla fuper v rtu m q; fuerat.Teda vero Iignis fculptis in diuerfas figuras apparebant. Medig trare fub poena
vero porticus altitudoin immenfum tendebat habes columnas compofitas politas vndiq;:quarum mortis.
compagoincomprghenfibilis omnibus videbatur.Talis quidem primus murus fuerat.A media ve# Sacrarium inac
ro non multum fecundus diftabat:gradibus paucis afcendendus.Q,uem paries circuibat lapideus ti ceffibile.
tulu m habens qui prohibebat alienigenas ingredbmorte interminata.Interior autem murus.per au# Ara an facrariu,
ftralem partem SC aquilonis tradum in pariete ianuas habebat a fefe diftantes per orientalem vero Copletus Igtitia
vnam maximam.per quam tranfiebamus purificati cum mulieribus. CEInacceflibile autem facrariu populus prgdi #
fuit intra quod tertium erat:vbi facerdotibus folis ingredi licebat. C Ante quod facrarium ara erat: &is omnibus o#
fupra quamimmolationes &holocauftadeoimponebamus horumatriumnullomodorexherodes annis com#

intrauit:cum vtiq,- prohiberetur:quia non facerdos exifteret.fed operibus muros g C  porticus exterio pletis.&c*
res curabat. <JTQue cum odo annis edificaffebtemplo per facerdotes in vno anno k  quinq; menfi# Sacrificiu regis
bus perado omnis populus lfticia completus eft.Etprimum quidem pro celeritate deo gratias age ^alioru fecudu
bant.deinde de alacritateregis quam in dedicatione habuitlaudibus extollebat.Rex autem trecen# v/res fuasin te#
tos boues obtulit deo.& alij fecundum vires fuas.quorum numerusnullatenus eftimatur.Nam dum dedicatione

occurriffet templi dedicatio.regifq; natalicius dies quo principatum affumpferat infignis eft celebra Sčregis natalitio
ta feftiuitas.Coftruxerat effoffam viam ad aulam ab antonia intra templu ducentem per orientalem q uo  principatu
fupra qua iam & turrim edificauit quatenus Sc  fubterraneu haberet acceffum propter pbpuli feditio affumpfit,

® nes.Dicituraute perilludtepusdum templu coftrueretur.quiaindiequidenonpIueret.ncdevero Cutepluabhe#
imbres defcederut:quatenus coftrudio no prohiberetur.Quod verbu patres nri tradideruntinec eft r0 ^ e  coftruere #
incredibile fi Sc  alia dei prouidetia aliqui cofideret.Templu quide hufufmodi coftrudione finitu eft, tur: de die non,

CExplicit liber quintufdecimus. pluitnode vero

([Incipit  liber Sextufdecimus qui continet tempus annorum duodccim. defcederunt im

CHerodes iniquitates prohibere volens legem ad patrieconfufionem SC  confuetudinis folut/onem kres.
quafures vederentur,Eoq;temporefiliosderomafecumadduxit Alexandrum fcilicet&ariftobo#
lum.Qui ftatim contra falomen inuiodiofi pro matris morte vififunt SC  cum patre commorari recufa
bant vnde in eos patris odium exarfit quod tamen diflimulans nobiliffimas iunxitvxores Beronicem
fcilicetfaiomffiliam Ariftobolo SCGlafiram Archelai regis capadocum filiam alexandro.Tuc quoqj
MarcbumAgrippam inuitas adiudeam venire eu honefterecepit.Qui Agrippa immolatisdeo cen i

tum bobus magnificc populum pauit SC  multis ab herodedonatusmuneribus cum fuis feftinauitad \

loniam.Ad quem rex multis nauigationibus fecundo veniens ab ipfo finope pontica honorifice eft
receptu s & poftulataherodisarbitriocomplebatprouocabaturq;adbenefi'cia. Capitulum primum.

. miniftratione rerum ftudiunp habens rex omnes iniquitates prohibere qug per rj .

"ficiuitatem Sc  prouinciamfiebantlegem pofuit nullatenusprioriffimile in qua ipfe fir# Hcrodeslege in
| mauit fures vendi. Q.ueres non ad p cenam tantum fedad confufionem patrig folu fures

;tionemq; confuetudinis exiftebat.Nam aliegenis&non adeundem vitg modum ha v 5 n oerenturad
bentibusferuirein hisqueimperaffentpeccatuminreligionemnon pcena exceden C0 ™ 10n eni pa#

: tium eratidum in prioribus cautum de hac pcena fuiffet.Nam lubebant legesquadru
plum fures reddere non habentem vero tantum venundari: non tamen alienigenis neq;in perpetua
feruitute.fed iudeis:fextoq; anno abfolui. Ergo prgter conftitutionem & prgter legem reddi hac pce
nam iuperbiepars videbatur nec regis fed SC  tyranni/n vniuerfosfubiedostormentumatrociffimum
excogitatum:quod populi parabat difcordiam.#£Eodemtemporeherodes adltaliam nauigauit cg
farem falutare.& videre filios romgdegentes defiderans.Cg far quidem amicabiliter eum fufcipiens
perfe&os ef dodrina filios reddidit:&adpropriareduxit.Cum veroabltaliaredijffentftudiumpo Herodes filios
puli circa iuuenes erat: Sc  perfpicui omnibus fadi magnitudine corporis Sl  ornatu regio formano de fuosde roma ad
nciente.Et i.nuidiofi ftatimvifi funt falomi aliasfalomeforori regis SC  illis qui accufationibus marian# duxit,

t Mi*

AkxSacr H  ari# nem danaueratidum putaret quia fi pr?ua!eret vltioncorigerent de hls qu? fn matr? fua comiffa vi#
ftobolusiufdio# debantur.Caufam vero rimoris ad illorfi criminatione tranfferebat cum dicerent non libeutercupa 6
fi eotra falomen ere eos comcrari propter matris interitu:& quia iniuftfi eis videretur fimu! cum intefečlore genftrici«

& alios pro mor conuerfari:6£ ex veritate fumentes initium ad vertfmiie defcendetes affligere eos attentabant: K  fa#
te mariane mris uore patrisquem circa filios habebat auellere.Quod no manifefte ei dicebant fed in multitudine ra
& cu pr? como morem fpergentes herodi nunciari credebant. CVnde odiu in eos patris exarf«.Interea omni fufp(
rari recufabant. tione vel accufatione pr?termifia rex amore filiorfi honores eis largitus eft.& vxores nobiliffimas iQ
Odurni herodis xit:ariftolo quida filia falome bcronice:alexadro vero archelai regis capadocu filia glafira.CCu h?*
in filios quod ta difpcfuiffet & audiffet marcum agrippa nauigaffe rurfus abltalia ad afyamfeftinam't ad eum.A quo
men diffimulas petijtvtadregnueiusaccederetvtobtineretqu?oportebatabhofpitevelamico.QuicQflexuseffet
vxores inxit no Igtus ad iudea peruenit herodes aut nihil quod ei lateret reliquit in nouis ciuitatibus eu fufcipiendo:
biliffimasfcilicet edificia apliflima demoftrado & oi deliciaru apparatu reficiendo eu cu amicis in febaftia vel c?fate?
ariftobolo bero portu a fefe coftrudo 8C in  oppidis alexandrio vel hyrcanio.Ducebat etia eu ad ciuitate h;erofo!yma
niče filiamfalo# r u occurrete čudo populo cu laudibus.Agrippa aute deo quide centu boues immolauitipauit etian*
m si 8C  alcxadro magnifice popuIfi.Qui licet multos dies illicvellet remorarbtame propter tepus nauigationis feftin*
Glafiram arche uit rurfus ad Ionia multis muneribus ab herode donatus vna cu fuis amicis nobilibus peruenit,Res
lai capadocu te aut poft hyeme veris tcpore properauit rurfus ad eu fcies ad bofforu exercitu produčturu. Cuqj pet
gis filiam. rhodu & choo nauigaffet putauit eu in lefbo inuenire.Flatuvero aquilonis in chio remoratus eibvbi

Herodes multis multos fibi occurretes doniš regalibus honorabat.cuq» ciuitatis porticuvidiffet diruta qua in bello mt
nauigationibus tridatico depofita no facile propter magnitudine reftaurari cotigerat pecunias prfbes quat? fupera ®
venit fecudo ad budare potuiffent ad operiš perfedione precepit ciuibus vt no negligeret, Ipfe vero ceflante procel#
agrippam. _ j a ac i mitilena acceflit;&: exide ad bizantiu profedus eft.fECu<15 audiffet vitra ceruleas cautes iam a#

gr i ppa ’

potica honortn q. p r0 uincias poticas ordinaffet per paflagonia & capadoda SC  exinde per maxima frigiam profcdi
ce receptus eft. e phefum peruenerut vnde ad famu nauigauerunt.Multa vero per ciuitates fingulas beneficia regis
Agrsppa poftu# f ec undu peritiones inrerpellantiu fi'ebant:dum largitionibus minimeparceret. Sed 6i  fl qui aliqu/i
lata herodis ar # ^agrippa petiffent.arbitrio fuo poftulatacoplebat.Cuq; bonus & largus prgftado petentibus effet
bitrio coplebat nu |]Qq^ cotriftaret agrippa fimiiiter ad bnficia prouocabat.Na Ilienfibus cu recociliauit iratu: petfol#
j Stprouocabatut u ; t  pecunias quas .pcuratoribus cefaris chif debebat.alioru quoq; petitiones munificetercopleuit.
ad beneficia,£vc @iudei herodis medio qui eis nicholau oratore deditvioletias quas patiebatur a grpcis coqueftt
Agrippe referebat.Coquentur itaq; nicholaus proiudeis quia vedigalibus grati dtebus feftiuis aditi
dieta K mercimonia in religionis contumeliam traherentur. Antipatri quoq; auxilia olim romani*
data commemorat vnde & ipfe a fenatu honoratus ciuis Romanis ordinatus efl:. Greci vero h?c di#
cente nicholao nuliam facientes controuerfiam pto fatiffadione tamen inqui!inos iudeos violetiam F
per prouinciam habitatoribus feciffe dixerunt. Capitulum fecundum,

Vmq; ad Ionia alias onia gueniffet tudeoru ppfi g ciuitates habitabant tps Si  fiducia nadt
violetias referebat quas patiebatur du & legibus^prijsvti no finetetur dana etia g calunia
exadoru i  Feftis diebus.daret Si  pecunias quas ad hierofolimf trafmittebat & multis cala#
amieum luu de mitaribus opprimeretur romanis feg pciptetibus eisfedm ,pprias leges viuere.Q,ue cu fuggefTiffat he
dit oratorejvio# rodi.pietauit eos vt audiret agrippa eoru allegatioes Nicholau aut queda ex fuis amicis dedit qui p
lentias quas pa eis peroraret. Agrippa veroromanoru nobilsffimos & reges potetesg tfic pfto erat cu ad cociltu feefi
tiebantur a gr?# gduxiffet:nicho]aus p  iudeis ita locutus eft.Qes quide o maxte agrippa indigetes oportet p  necefii#
ciscoqueretes a tare cofugeread eos qui violetia ab eis  auferre poffit.Hi vero nuciterpdlat fiducia a vobis data qua
grippeteferebat fepius optauerut nullatenus perdere fepe nos poilulatg dediftfs.Poftulat eni vt h?c qu? acceperuta
Nicholai pro iu vobis q folus poteftis p (tare feruet-Na daniš affictutur no ab aliquo mehoreded ab his quos paritet
deis oratons o# fecu fubiedos vobis effe cognofcut.Et fi quid efi: maxia fut qu?a vobis meruetutlaudabiles videni
tatio.  q3 ita .pbauerut fe bnficijs dignosdi veto tninora fut ihonefiu eft ;fi nechec firmauerit qui pftiterut

Hi eni qui violetia iudeis ingerut nifi putaret bonos eos efie quod a vobis talia meruiflet no eis iu ide
ret & noftra bnficia caflareniteretur.Q.uosfiquisiterrogetvtruvelintpatrijs legibus ipfi priuart id

frnnnie  j.-i_<r_ ~ TtnijtS

fucei (Hetodis
medio quieisni
cholau quenda

nuc vniuerfu hoim genus per vos pot/tur.Q_uod nos etiapettmus vtliceat nobis g .puicia fetuare fo#
lenia Cur^ergo hi qu e pati noluti alios comittut.Illud ergo cofideremus.Nugd eft ppis aut ciuitas au
te ges aliq hoim gbus maximu bonu apguft cotinetia vri iperij vel potentia romanom vel audet alb

poTtmftctiabeos. SJeanftcintattbus 5fo<tt

quis eoru infirmare bnfida Ifcet fit ames .Na nemo eft qui no hotu patticeps vel publfce vel prfaafi
A exiftat.Quod & fi quis auferat qugvos'donaftis nichil firmu neq; fibi qd per vos huerit obtiebit.Ve
ftra eni dona quis enumerare preualeat fi tecordatus fuerit regnuatiquu Sc  modemu imperiu.Mul
ta exiftunt qug a fcdicitate veftra coceila funt.Noftra vero Ifcet dara fint.no'tame inuidiofa .pptet
vos qui dediftis alias donaftis.Hoc tm perfrui poftulamus vt fineimpedimento patria religione fee
uemus, Q_uod Sc  per fe non debet inuidiofum effe.Siquide deus Igtatur honoratus ,Ex noftris veto
folemnibus nichil in humanum eftromnia vero religiofa SC  iuftida falutari deuota,Neq; ce/amus ma
data qiiibus vtimur monimentis pietatis & humarum profeffionum.Septimum vero diem remitti*
musidodrina noftrorum folemnium imbuti.Quapropter nullatenus peccamus.Bene itaq; pbantue
leges quas colimus fi quis per fe eas requirat SC  antique exiftetes licet Sc  aliquibus no fic effe videa #
tur vt earuhonor per longitudine teporis no facilerepellatur ab his qui eas caftecuftodiunt quibus
nos priuant per violentiam.Pecunias namq; quas conferimus rapientes manifeftum facrilegiu com
mittunt vedigalibus vero grauantes nos in feftis diebus ad šudida SC  ad mercfmonia no neceffaria
trahunt pro contumelia religionis quam nos tolerecognofcut.de qua non iuftum odium habent.Si
quidem veftrum imperium quod omnibus dominatur probitatem quidem laudat cotumelias aute
fortiter abhorret.poftulamus igiturmaxime agrippaviolentias auferri ne prohibeamur Jegitimis no
ftris folenitatibus perfrui SC  ne fubftatig noftrgrapianturab his quibus nulla violetiainferimus. Na
petimusno tm iuftaffed etiamavobis primo donata:pofluntq; pro his fenatufcofulta SC  tabulas i ca
pitolio pofitas legere quas certum eft experimento fidei  noftrg circa vos datas.Et fi nullatenus ffde
les vobis apparui(femus:debent tamen firma effe qug donatis.Et non tm nobis fed etiam oibus ho*
minibus prgftatis eos beneficiorum largitionibus ampliantes quoru fingula fepius enuinerat poteft
B immefem oratione longo fermone coficere,Nos vero hgc iufte impetraffe fi velimus oftenderefuffit
ciat nobis vtpriora taceamus.hic nofter rex quivobifcu pfefenti confidet:qualitereius fides ergave
ftram familiam claruit,Qui enim fauor eius.aut quis in vos non cogitatus honor aut caufa qug de*
fu it.Q,uis cohibet veftra circa nos numerada benefiria explanaret , Sed bonu puto prius patris eius
antipatri res geftas explicare:qui du in egiptu cefar intraffet cum duobus milibus armatisl minus ei
auxiliaturus occurrit: in terrenis certaminibus naualibusarmatisminuseiapparens.Et quid opor
tet dicere quatum profecit illo tempore tot donatidibus cgfaris accumulatus. Sigulas vero memora
re cgfaris epiftolas quas tune fenatui pro ipfo deftinauit publicos etiam honores quod ciueq; roma
nu antipatrem ordinaffet fuperfluu puto referre.Suffidt enim demoftrare iufte nos beneficia noftra
poffidere qug per vos poftulamus confirmari. Qug SC  fi prius non extitiffent fperabamus affedum
circa vos noftri generis ftvefttierga nos acquirere. Nune iatur enim nobis abhierofolimorum iudas
qualiter prouincia ingreffus eifes & deo perfedas immolatfones.SC honorado eu integris fupplicijs p
fo!uiffet.& quomodopopulum pauiffes SC  ab i!lo munera fufcepiffes:qugper getes Sc  duitates figna
vel inditia hofpitalitatis 8£ amicitig veftrg putantur que meruit iudeorii ges per herodis prouidetia,
Hec amonentes vna cum ifto tibi confidente rege.petimus te nichil fuperfluum:fedvt qug vos dedi
ftis ne concedatis ab alifs auferri. fECum hgc nicholaus differuiffet nulla fada eft a grgcis contro*
C uerfia.Non enim in iuditio hgcfed in conuentu ventilabantur. Hac tamen occafione pro fatiffačho
ne vfi funt dicetes q> inquilini iudei per prouincia violentiam habitatoribus eius ingerent. Dum lili
indigenas fe demonftrabant:& licet fuis folemnibns vfi:tamen nichil lederent eos,

Herodes confirmato iudeorum priuilegio per agrippam profperonauigio redijtad pro*
pria.Qui conuocato iudeorum confilio que iudeis in afia proueniffent enarrauit Si  quartam fifcaliu
partem prgteriti anni condonauit.Tuc quoq 5  domefticafeditio in herodis familia fuit nam filij e*us
pro morte matris SC  imperii ambitione contrafalome 8C  feroram mouebantur 8C  odium paterat alter
utris modus autdiffimilis quia filif manifefte quidem detrahebant alij eutem calide Sc  feditiofe eos
regi accufantcs vnde iple adolefcetum deiedionem atipatrum an regnu’depriuata vxore genitu re
gno prf ponit quare adolcfcetes ipi duplicata eoru triftitia patre apud amicos iniufte herodes vero
antipatru honoras eius maire dudu cotepta reuocat 8£peo cg fari fcribit:ipmq; fecu ! duxit ad agrip*
pa.Q_ui times ne mutatus pater modeftus fraeres diligeretincitabat patre ad fratrem odium feribes
patris veteriinteritum, Capitulum tetium.

e Rgo intelligens agrippa violentiam eos patiihfc refpodit propter herodis amicitiam vel
fauorem paratum effe cunfta iudeis concedere. Tamen h§c  inquit quf poftulant per fe
iufta profpiciuntur:& fi amplius petiffent.non me pinguiffet qug non ledebant romanum
iimperium eis concedere. Sed quoniam hec SC  prius coeperuntinfirmari nullatenus concedo quos
volo fine moleftiapropriis folemnibusjpotiri.Cum hge interlocutus fuifietcofilm dimifit, Herodes

Conqueritur nž
chplaus pro tu*
deisquia vedra
libus grauiter 82
diebus feftis ad
iudicia trahun*
tur SC  mercimo*
niapro contue*
lia religionis vti
na criftiani effet
itafolicitifua fe
fta colere,8£c.
Antipfi meorafi
auxiliadata ro*
manis vt SC  ipfe
afenatuhonora
tusipfe ciuisro
manus ordina?
tus eft,

Excufatio gre#
corum,

Confirmatioptf
uilegioru Sc  peti
tioms iudeoru
pro agrippa.
Nerodes ^>fpo
nauigioreddit
ad ptopria,

Eiber-rti jofepOiittttl ftfto?«

Herodes ,pfpt»# autem affe&ui eius gratias excoIuebat,i[!e paritet eum ample&ebatur.& ita tune difcefierutCRex
ro nauigio redit autem domu reuerti volens iifauigauit:8' ad c§ laream dedudus no multis diebus profpero fiatu ve
ad propria. torum ad hierofolima peruenit-C Vbi confilium totius populi congtegans cum multi ex prouinri*
Herodes couo# vemflent contionehabita ratione totius fu? profedionis explanauit.& qu£ iudeis in alya per eu pro
cato cofilio qug ueniffent/Vt line violentia in pofterum poffent degere. Narrauit etiam quid ve fcelicitas vel guber«p
iudeis i afia pro natio fui principatus eis profuiffet/hecnon ad ( quartam partem frfcaliu prcteiiti anni conceffit.Qua
ueniffent enar # lili oratione velgratia letatneum fumma exufatione bona regi orates recefierunt.ClProcedebatau#
rauit & quarta tem feditio domeftica:& acerbiore accipiebat prouedum cum tanq hereditarium odium circa ado«
fifcalia pte pre * iefcetes fufcepiffetfalome.&fumpfiffetde matris eorum morteaudaciam dumvelletneminem illiua
teriti anni cocel’ relinquere/qui poflet mortem eius vindicare.Cumq$ adolefcentesa genitore difcordarent memoria
lir. matris qug falfis accufationibus fueratinterempta &  imperij cupiditate rurfus fimile malum prio#

Odiu per alferu ribus ortum eft.dum derogationes ab illis circa fatome Si  feroram fierent infidip vero ab his circa
Iris modus aut adolefcentes,Nam odium par alterutris fuerat/modus autem odi/ non fimllistdum i!liquidem ma
odio difTimilisr nifelledetraherentlnhoneftum putantes iramcelarealli vero non tali modo.fed callide & maliuole
quiafil j> quide, accufationibus vterentur.feducetes femperadolefcetes;quorumaudaciam putabantad ncce poffe
mani feite detra fieri ger.itoris.CXui nullatenus pro matris flagitio confundebantur:nec eam credebant iulte periffe.
hebant alij aute immo magis feftinabant in aučtorem homicidij vindicare. Deinde cunda ciuitas iftis fermonibus
c allidegc feditio complcta mirabatur innocptia adolefcentiu.Diligentia veto falome crefcebat & ab illis occafioes ac
fe. cipiebat:dum fic contriftarentur propter indignum matris interitum.Dicebant enim mifere:quide E

contigiffe matris obitumife vero miferiores.gcompellerenturcum interfedoribus matris cohabi«
Salome & fero# tare.Hfc aute ad peicra abfentia regis procedebant.ff C um ergo hfrodes rediffet 8£ populo interlo
ra adolefcetesre cutus efTet ficut prediximus ftatim fermones ad cum per feroram Si  falomen proferebantur magnu
H  accufant. ei ab adolefcentibus periculumimminere:quod minime fuftinerentinultum matris interitum. Ad#

debant etiam quod archelai capodocis fpe niterentur tanq per illum ad cffarem profeduri:8c patre
herodem accufaturi.Per qug confeftim herodes conterritus obftupuit:quod & ali/ h?c eademnun#
ciaffentRecordabatur autem prifcas calamitates quod nec vxore priuatus feditionibus domus eius
liberata fu!ffet.quf priorum peiora Si  grauiora pateretur.Q_uaprcpter contriftabatur oiajprgter
fpem fcelicitcr ei forinfecus deus preititifTetr& domelticis calamitatibus viceretur,<[Turbatus ergo

Herode" ideie &t lUIU * m °di calamitatibus affii&usundeie&ionemadolefcentiurnantlpattumfiliumfuuanteprin

č- one  adoIe r  V c ’P 21um  ^ genitum de priuata vxoreillis prgponens omnia in eum tranftulit dum putaret fic con
tfi anfit atre 'V  * rerere  ^ uc ‘ am  fiiiorum marianne Si  temeritatem eoru damnare.dumilli crederentalium preter fe
reenu eenitu*de f ucce dere:depofito quf atipatri profedione fupercilio.pofletcos ad meliora c6uertere.Q.uod

onuata vx e ' non  ^ cut  P 0133 ** 1  euenit.Nam pueris omnino fua deiedio grauis apparuit. Qua antipater fiducia
* on “.^. g  • T  £  podaš quam prius non habuitfeftinauitpueros affligere eorumq;aecufatoribus confenrire.Quibus
^ 1 r  *  facile pater credebat:alienatus a fiiiorum amore.Sodalibus ergo miniftrisvfus ne ipfe in fufpitione
veniretipatrisanimum in fratres accendebat.Nam multos iam acquifierat fup voluntat/s minifiro«
propter fpem quam de regno iam habuitifide vero patris putabatur hecfacere. Vnde plus trift/tij a
dolefcentibus occafiones crefcebant.Nam fepius ab eislaerime pro contemptu fuo SL  matris recor#
da ione fundfbantur:patremq; manifefte apud arnicos tang iniuitum accufabatqup mal/uoli p an#

^ , r  tipatrum herodi renunciantes.non paruam in aula feditionem comouebat,Q.uare exacerbatus rex

aoole# accufationibus &humiliarenimismariannefilios volensmaiora honorem aniipatri excogitabat.
leetu multipiica ad:o vt Si  matrem eius dudum contemptam reduceret & c§fare pro eo fepius feribens. Agrippa F
ea patrem apud vero polt difpenfationem decf nalem afyp romam afcendente rex ab Iudea nauigans ad eu folum
" cos mtuftu ar!tipatrumlecuduxit.Cuieumcumultisdoniscomedauitquatenus rome cefari amieum faceret
c. labant vt lam omnes crederent contemptis adolelcentibus in illum regnum patris trafferri.Ipfe quoq; fau

i icrodesantipa bens romg multis amicis amipatrum comendabat.Q_ui cotrifiabatur q> abfens fratres fuos folito
tre honora s ems accufare minime prpuafctet.Timebat etiam ne mutatus pater modeltius filios marianediligeret.Cu
matre reuocatSt q; hfc cogitalTet fua maligna volutate vfus ex:nde incitare patrem fperabat.Vnde contra fratresfre
jp  eo celari feri# quenter fciibens vereri patris interitum fimuiabat;vfq;quo herodem ad tantum ire velfuroris produ
bit Sijccu  codu siffet vt iam apperte contra filios niteretur. At ille ne tantum fadnus perpetraret melius putauitro#
sit ad agrippa, mam nauigare Si  filios apud cpfarem accufare,nichi!qi fibi tale permittere:quod propter magnitu
dmem impietatis periculofum exifterer,

CHerodes romam proficifcens filios fecum adducsns eos Cffari accufat quia patrem voluif
terst penmere.Qui diitidiem patris accufationibus eltimantes fatiffadionem tenerrime lacrimahan
tur, V iidefactt miferatione digni patrem commouerunt ad mifericordiam SC  alexander patris accu,

poti mft$abeos<

sDcattfftpftaftbus 5Fo*tl

fationibus prudentiffime fatiffaciens refpondet.Etcffar audita refponfione placatus eft & herodes
mitigatus.Cgfar vero adolefcetes ideo peccaffe pronuciauit quia patri crimiatiois didifient occafio
ne & ipis fe ad pris pedes .pifcere gfuafit quos pater lacrimabiliter eft aplexus qua recofiliarioe fa
da anripater fimulat Ieticia.Cefat aute iteru poteftate coceffit que filioru vellet fucceffore relinque<.
re quo fado herodes p elenfam que alfquando febaftcm dida eft vbi inuento Archelao capadocu
rege de concordia gaudente redijt in iudeam. Capttulum quartum.

SiVm vero romani peruenifiet & ad aquileiam ciuitatem pcrrexifTet cffarem compellere
feftinans tempore apto de maximis calamitatibus fuis inti'mauit.filiofq$ luosprefentans
infolentia eorum 8C audadam aecufauit q>  feftinaffentpatrem fuum perimete. rcgnuq;

_ tytannico more inuadere.dum ipfe licentiam haberetnon neceffitate fed redo iiidico

tradere regnu permanenti fiito cirea paternam pietatem cum a cefare percepiflet vt que vellet filio
ru fibi fuccefforem relinquere.cu lili no folum regno fed & vita mererenturpriuari qut tale fadnus
in patrem moliti funt.quorum temeritatem diu portans nune cogeretur cefaris aures talibus verbis
polluere.cum nichil paffi fintmoleftum aut graue a patre.Cur ergo iniuftu cis videretunfi principa
tum quod multis Iabonbus vel periculis fuis acquifriiit concederet 8£ preberet ei quem meritum e#
ftimaret.Nam hoc inquit precium alias premilim cu alifs iufticie doniš exftitit.fi meritis quifq gra#
tiam prgeedentem recompefauerut ei quitale ? diligentia habuerit vtretributionetata dignus exi*
ftat.Impium enim eft vel de hoc ipfo cogitare dum no poffint ad regnum nifi patre perempto acce
dere:quibus hadenus pater honores vel delitias aminiftrauit:coiugefq; nobiliffimas genere čopu #
lauit:ariftobo!o quidem filiam fue fororis: alexadro vero archelai regis capadocum.Pto quibus co
milfis dum talia fecilfent poteftatem habens non in eos fe vindicaffe dicebat:fed ad commune be#
B nefadorem cffarem adduxifiet.Et auferens a fe totum quantum aut pater lefus .aut rex infidiatus
potuiffet agere.pariter eos in iudicio fecum feciffet aftare:&reliquum efle aut eos occidi ne cu tirno
re maximo ipfe viueret/aut 1'e opprimi.quatenus vtriq; fabula hominum vel opprobrium forent.
CCum hf c herodes apud cffarem filios fuos accufando dixiffet.iuuenefq; eo dicente lacrimaren«
tur 8C confufi de tali accufatione.licet liberum fermonem 8C  fidelem a confcientia'pofiediffent tame
patris criminationibus.difficilem fatiffadionem putabant dum arbitrarentur honeftate vel cum fiV
ducia patrum redarguere, Erat ergo inopia dicendi.& lacrime cum gemituidum timeret ne putare
tur mala confcientia fatiffadionem inuenire.Turbationem autem eorum cefar attendensficut erat
innoxif;credidit cp non confcientia facinorofaded imperitia 8C  modeftia minime fefe pualerent pur
gare.Vndetetiam fadi miferatione digni cundis prefentibus patrem commouerunt ad veram mife
ricordiam:videntefq; propitium eum & cffarem & alios prpfentesivnus eoru a!exaderjaccufati6es
diftoluerevifus eft.f£Pater inquit tuo quidem erga nos affedus euideter manifeftus ex ipfo iudicio
apparuit.Nam fi quid in nos crudelecogitaffes non nos ad omnium feruatorem alias fenatorem ce
farem deduxilTes:dum tibi qd velles liceret vt patri.Nemo enim quemq interficere volens ad tepla
eu facrariaq; perducitivnde vita conquiritur:que nobis peior morte exifteret fi tale aliquid in patre
cogitaflemus.Squidem fermonem fiducia veritatis inuenit.beati fumus nos te mitigantes ac falfam
C delatione fugientes.Si vero accufatio preualuit;folem iam videre nos fuperfluu iudicamus, Quid
ergo dicis regnum defiderare nosiverifimilis contra iuuenes caufa videtur:& cp de mifere matris in
teritu fubiungis a priore calamitate argumenta percipiens nobis ingens crimen. Confidera tamen
quiahfc communia cundis exiftunt & fimiliterin alifs dici poftunt du nichil prohibeat fi regis filif
fint iuuenes matre eorum defunda.omnes in fufpitione patris efletanq infidiatores.Sed opinio ad
tale erudelitatem non fufficit.Dicat vero quifq fi talealiquid prffumptum eft a nobis. vn credibilia
hpc appareant,Nunquid hoc manifeftis indicifs poterit approbari.aut veneni confedio:autequa »
Iiu coniuratio:aut feruorum corruptioiaut litterf contra te deftinateidum 8i  hf c poffint Iicet non fa#
da criminatiombus confingi domo regia non concordante.Principatum etia quem tu dicis premiu
efte pietatis:fepius conuenit caufam fieri malignam regi:culpamq; noftram nullus probabit. Accufa
tiones vero quomodo fo!uat.Q,ui non vult audire quicquid locuti fumus.Sed non contra te na hoc
iniuftum efletifed in eos quifi quid didum fuerat minime tacuerunt.Matrem vero quide nram pla
ximus non quia defunda effettfed quia derogabatur ei ab indignis volentibus principatum inuade
re.Scimus ne patrem poffidere quicq:8£ nos non poffidemus.Et dum regifs honoribus fruamur fru
ftrafeftinamus.Si teoccidendoregnumtenerevoIuerimus.Quibus prohocFacinorenecterraper
uia nec mare nauigabile videtur.Nunquid fubiedoru pietas Si  gens relig iofa concedere habuit g#
ticidias rempuhlicam obtinereiaut fandiffimum a te confedum ingtedi templum. Vt vero h qc  om
nia omittam :homicidium multum viuente cefare poteft dimitti.Sed ne^ filios: impios creafti neqj

Herodes roma

^pfedus filios fe
cu adduces eos
cefari accufat q?
patre fuu voluif
fent penmere;

Adolefcetes pa
tre eos accufan
telaerimaturdif
ficilem patris ac
cufationibus e#
ftimantes iatif#
fadionem.

Alexanderprs
accuiationibus
refpodet prude
tiffime Si  eis
tiffacit.

SUbeejrta SofepDuirtKt

ftultos.fedinfoelices teqjindignos.Si veroneq; caufashabes.ncq;ifidiasiuuenis.quis tibi adfide
fufficiet in tali ctudclitate. An putas de matris interitu conieftura iumere.quf nos non incitare fed
magis mitigare poffet. Ampliorem quidem fatiffa&ionis volebamus fermonem inferere.fed no re
cipiunt prolixiorem orationem que minime commiffa creduntur.Qua propter ante oium dnmcf*
farem prf fenti tempore pacifcimur fi fine fufpitione tua cum ventate circa nos tuum oftendis affe#
dum paritet poffumus viuerelicet no fceliciter.quia maxima mala fepius ex falfo ctimine genetan
tur.pmanete i  te a!iquo merore culpf noftre.Nam nobis vita iocuda no videtunfi tu eam vt imme
Cf far audita A r iti's largiaris.fT Cum hfc dixiffet SL  cf far nec prius magnitudinem criminationis credcret.tuc ma#
lexandri orone gi, s  placabatur: & frequenter herodem attendens videbatur mitigari.Cumqj pre fentiu miferatione
placatus eft SL  tumor in aula diuulgatus effetiregem faciebat inuidiofum incredibilis accufatio.Nam adoicfcentu
herodes mitiga um  etas:corporispulcritudo.miferandumeisauxiIiumconfcrebat,plusveroquiaoratio couenien
tus. ter SL  fapienter in alexandro verbis occurrerat.CfCffar autem modicum remoratus adolefcetes q

Cf far adolefce^ dem licet aecufatione extranei viderentur.hoe ipfum tamen peccaffe eos pronunciauit:q> no tales
tes ideo peccak fe patri prebuiffent: vt non darent criminationis occafionem herodem vero petebat vt omnem opi
fe pronunciauit n ionem abuciens reconfiliaretur cum filijs dum non effet credibilc ab eis fcelus hoc potuiffe comit#
quia pri crimia* ti.Cum hfc perfuafiffetuuuenibus innuit ad veftigia patris fefe proijcere; qua fupplicatione pater
tičiš dediftet o c eoslacrimantes SL  flebiliter eft amp!exus/Quod cernentes qui aderant.flexi miferatione i lacrimas
cafione Si  illis p facile proruperunt. CCIHi autem gratias cftari agetes pariter difcefferunt: SL  vna cum his antipater
fuafit ad pedes fimulans leticiatn pro eorum reconfiliatione ceiebrata.<[Poftera die herodes quidem cefari dona E
fe .pifcere quos ult  trecenta talenta ad fpedacula & munera populo romano tnbuenda.Cefar autem ei metalli eris
pr eft lachrnna* C yprij dimidios redditus SL  dimidif procurationem prfbuit SL  hofpitalibus eu SL  muneribus honora
biTr amplexus. u j t  & de rcgno poteftatem concdTit.quemvellet filiorum fuccefforem relinquere vel partiri vnicui
Antipr recofilia g. r egnu vt ad omnes perneniret.illo tamen viuente hoc agere no permifit dices oportere eu du vu>
tioe faifta finim uete[  & r egni SL  filioru dominationepoflidere. CHfc du ordinaffet rurfus ad iudea redijt.Incuius
lat leticiam. abfentia no parua ps regni defecerat trachonitidi«.quos reli&i iudices iterumfub Iperiu redegerut

Cf far hf rodi po Herodes vero cu filijs du nauigaret SL  peruenilfet in eleufa cilitie que poftca febafte dida eft inue «
teftate coceffit n , t  capadocif regem archelaum expedantem & filium reconfiliatione gaudentem/ SL q>  alexander
que filioru vel» g c ius  habuiffet ab aecufatione folutus efiet:donationefqj inuicem vt reges dederunt vnde ca

let fuccefforere herodes ad iudeam pcrueniffet.S: ingreffes templum fuiffet.de fuis profperis adibus allocutuseft
linque re. populu cf faris in fe mumficentia explanas.In finem vero ad perfuafionem filioru fermone couertit

Sebafte aliquan vt  j aula SL  in alijs cundis cocordaret quos & poft reges futuros demonftrauit primu quide antipa
do eleula dida. trum  p 0 ftea vero & filios marianue alexandrum SL  ariftobplum:hortabaturqj eos vt dum ipfe viue
Herodes ad po ret  fibi in omnibus obcdiret.quia nec per etatemimpedireturnecperfenedutemfuarepublicagu
pullum SL  ad fi *  bemare.Cuhfcdixiffet:c6cionediniifiafubexpedationefiliorueiusmultinouis rebus ftudebant
!ios,8Cc, CČefarea ciuitate decennali tempore edificata eiufq; dedicatione maximo cum appara

tu in honorem quinquennalis Cf faris celebrata cui Cefarium mlia vxore maxima liberalitate dire
xit apparatum. Et poft antipatridam ciuitate nomine patris herodes edificauit necnon &matris no
mine cyprum vbi fratris nomine phafelum turdm appellauit pythium in Rhodo fumptibus fuis co
ftruxit.Et olympiacum certamen refecit.Hic enim herodes SL  munificentiffimus fuit & circa dome
fticos duriflimus ferus SC  pietate alienus SL  vtriufq; caufa fuit.herodes enim qualiter maioribus adu
labatur fibi fimiliter a fubditis fieri expetebat .interea affiidi iudei per afiam SL  libiam ad Cf farem
legationem mittunt qui feribens per prouindam eos vti fuis legibus precepit referipti Cf faris exe <■  E
plum hic habetur SL  referipti agrippe SL  Gaij norbani. _ Capitulum quintum.

Cf farea'ciuita e  tepore gfeda eft cffarea qua edificauit dcccnali tepore vicefimo odauore

tedecenali tpe fui olipiade cetefima nonagefima fecuda.Cuius in dedicatioe celebratio velap

edificataeius de paratus munifieetiffimus fuit.Na prfceperat carmina muficavel paleftras conue/

dicatioin hono |^#^^^|nire.Prfparauerat etiaferas SL  gladiatores curfufq; equotu SL  reliquamitada fpeda
re quinquenalis cula in honore quiquenali cf fari.Cui cu fua vxore iulia ,p dedicatioe ciuitatis ma#

cf faris maximo liberalitate fumu ei direxerat apparatu quoru fuma quingetis talentis eftimata

appatucclebra# eft,Cuq; multitudo ad ciuitate cduemffetpro fpečtaculis SL iegatioes quaspopuli deftinauerat bn
ta eft« fidjs eius gf as agetes paritet occurriffet.cu&os fufcepit \  diuerforijs SL i  couiuijs SL  p dies quidecim ^

fpedacula vel delitias miftrauit.Vnde infignis eius magnanimitas potuit diuulgari.Q.uapropter p
hibet cf fare vf agrippa fepius dixilTe q> magnanfmitatibus herodis deeffet eius imperium SC dignu
Antipatrida d *  eu effe fyrif vffgipti regnu poffidere.Poft huius vrbis dedicationeii capo q capharbafavocabaf.lo
uitas, co aquofo SL  terra optia arboribus SL  fkmio circudata ciuitate edificauit qua noie patris fui anti^a^


poftniuctjabeos. SDe antiduttattbus

3Fo.rtf

fridam nuncupauft pulchritudine vel amenitate decorata.CNecnon SC in nomine matris locu iux-»
A ta hiericote edificas munitione vel domicili/s optimu cyptu nominauit. Immo SC innoie ( fris jphafeh
propter amorem quem in eu huerat coftruxit turrim in ea ciuitate no  minore pharo alexadtino pro
munitione ciuitatis qua i fratris memoria phafelu vocauit.Appellatiois veto eiufde;& ciuitatem cit
ca hierichonte codidit.Beneficia vero ipfius qu? alijs‘ciuitatibus per fyria & hellada vel apud quos
contigit eum proficifcidonauit mirne poflfumus expianare.CNobilifiima vero vel maxia facra eius
in thodos afs rhodios extiternt.Siquidem pithium ipfe fuis fumptibus conftruxit 8C prfbuit multa
talenta ad nauium cofediones.CIn nichopolitana etia ciuitate qua in accio afs in accioco c?iar e#
dificauerat:multa publica loca condidit.CAntiochenis vero magnam ciuitatem fyrie habitatibus^
plateam longai ciuitate polita exvtraq,- parte porticibus ordinauit: &via Iapide polito ftrauit ad or

eiusinfignemreddidit:proqua munificentia perpetuusagonizetanominatus eft.CAli/s quidem
mira videturfdifferentia voluntatis natur? eius,Na fi largitiones confiderentur,quas omnibus doa*
uithominibus:quis poteft negare eum munificentillim? natur? fuiiTe.Si veto tormenta 8C iiotates i
fubieftos vel domefticos eius attendantur.duriflimus Si  ferus omniq; pietate alienus putatunVnde
inconftantem Si fibicontrariam voluntatem eiusexiftimant.CQuod ego mirne puto:dum vnam
caufam in vtroq; dominate cofidero.Na du ad imenfa largitione munificetia producereturift alicu#
biprffentisglori?fpesvelfutur?occurrifietfumptibusprofufisalacritereaemerefeftinaffet. Qua
propter copellabatur feuus i fubieftos exiftere du pr?fentibus coluptis pecunijs afs vellet acquire *
re.Cumq; cognofceret propter violentias fuas fe fubie&otu odio teneriicorrigere quidem vitia non
B facile poterat.Conabatur autem odium fuum occafione pecuniarumvlcifci.Familiarium vero q eum
verbo non placafiet fe feruum dicendo. Aut fufpicatus faifiet aliquem de principatu cogitare nulla *
teuns fe poterat moderariife perfequ?batur SC  cognatos Si  amicos tanqhoftes:8C du vellet folum fe
honorari talibus delidis fuccubuit,CTeftimonium autem michi perhibent huiufmodi paffioniseu
fuiffein c?farevel agrippaivfialios amicos:honoresexbibiti,NaqualiteripfeaduIabaturmaioribus
fimiliter fibi fieri a fubditis expetebat.Sed gens iudeorum lege hoc agere prohibetur.SC contempta
vana gloria.folam expedat iufticiam.Vnderex eos exofos habebat.q> non potuiffent eum templis
vel im aginibus honorare. Huius rei gratia arbitror herodem in fuos quidem feuiffimum: extrane *
os vero munificum paruiffe. (flntcrea iudei per afyam Sc  libidiam atrociter affligebantur:dum n5
eifdem legibus ficut ab antiquis regibus vtereturifed violentia paganorum opfftimeretur.vt pecu *
nias facras violenter amitterent.Ideoq; ad c?fare legationem pro his deftinauerunt.Qui fcribens p
prouinciam fuis eos vti legibus pr?cepit:quarum exempla fubiecimus.Demonftrans enim volunta*
tem quam ad initio pro nobis romani imperatores habuerunt.CC?far auguftus pontifex ttibunic?
poteftatis dicit.Quoniam gens iudeorum fidelis non folum pr?fenti tpe.fed etiam; priori SC  magis
patri meo didatori cffari populoq; romano.8Cprinceps eorum hyrcanus apparuit: placuit michi Si
fenatui:cum fentetia populi romani iudeos fuis legibus 8C patrio iure frui permittere & pecunias ab
C eis ad hierofolimam tranfmiffas reddi cuftodibus pecuniarum ficut fubhyrcano principe facerdo#
tu altiffimi dei:8C facraria eorum iuiolata permanere neq;ivadimonia fabbato vel die fexto ab hora
nona exigi.Si;quis autem inuentus fuerit auferens factofandos eorum codices aut pecunias a fyna
gogisihuiufmodifacrilegioteneatur Scfubftatiaeius publicorom? deputetur.Suggeftioneveroeo
ru pro pietate mea qua heo fuper omnes homines per gam marcu ceforinu michi porredam,8C hoc
decretu pr?cipio proponi i nobiliffimo loco.que omnis afya meo nomine dedicauit.Si qs autem traf
greffus fuerit hanc conftitutionemmon mediocrem pcenam exoIuetf£Sriptum e ft. j n C gf ar ( s  templo
C?far norbano flacco falutem.ludei qui antiquacofuetudine folent pecunias/acras ad hierofolima
tranfmitterefine impedimento hoc faciant,H?c quidem c?far.<E Agrippa vero fcripfit proi iudeis
hoc modo Agrippa magiftratibus.fenatui.populoq;ephefiorumfalutem Pecuniarum facratu qu?
m'hierofolitnorum templum tranfmittuntur diligentiam in afya iudeos habere pr?cipio fecundum
patrium morem, Hosjautam qui facras pecunias iodeorum auferunt.SC ad afylum confugiunt iubeo
detrahi:iudeifq;reddi quosiure etirm facrilegi detrahunt.<[Scripfit vero filiano afs filano magiftra
tum gerenti ne fabato iudei compellantur vadimonia prpbere.Marcus agrippa cirenenfium magi *
ftratibus.-fenatui Si  populo falutem.ludei qui per cyrenem funt.quibus iam auguftus fcripfit i  Iybia
tabio magiftratum]gerenti:alijfq;illius prouinci? procuratoribus;quattenus fine impedimento pecu
*u? hierofolimis fecundum morem fuum trafmittantunnunc me interpellauerunt.quia ab aliquibus
calumniatoribus affliguntur occafione tributorum® nequaq debent Si  prohibentur folemnia fua p#

prisnoieedifica

ta.

Cyprus duitas
noiemrisvbino
miefris turrico#
ftruxit vocas ea
phafelum.
Nobililfia ope*
raherodis.
Pithiu fuptibusi
fuisii rhodo con
ftruxit.

Olipiacu certa *
meni

Herodes Si  mu
nificetilfimus fu
it SC circa doefti
cos duriffimus
ferus Si  pietate
alienus.

Ca|munific£ti?/
SC ferocitatis in
herode.

Herodes quali/
ter maioribus a
dulabaturfibifi
militer fieri afub
ditisexpetebat:
Afflidiiudeipa
fiam 8C libia ad.
c?fare legatione
mittut g fcribes
p .puicia eos vti
legibus precepit
Exeplurefcripti
Cffaris ,p liberta
te iudeorum,

AliSrefcriptum

c?faris.

Refcriptu agrip
pe $  iudeoruli/
bertate.

Aliud refaiptu
Agrippe«

%  iber *6t JJofcfbiuiBtt

ttaojia

a  , . . r  .. ag«e.Quos nullomodo impediri ammoneoffed 8C fl quas facras pecunias ciues abftulertintihas ip
picrpiiJi) fisrcddi ptecipioi&in reliquocorrigine talia commitantur. CGaius norbanusdlaccus proconful D
[\otoani, fardinenfium magiftratibus SC  fenatui falutem Cefar fcripfit michi prf cipiens nequaq iudeos ptohi

Refcriptu Iulij'
ptoconfulis.

.de

monftrauerunt cf farem auguftum &agrippam conceffifle ds  propriis vti legibus:immo SC  pecunias
quas finguli eorum fua voIutate.ptetatis caufa quam i deo hnt folent tranfnsittere habeantlicentiam
fine impedimento hoc agere.Petierunt autem vt & ego fimiiiter cfi decretis a cefare vel agrippaime
ara fententiam confirmarem, Volo igitur vos cognofcere quonia decretis augufti Sc  agnppe parens:
prjcepi eos vti Si  feruare fine impedimento fua folemnia.CHjc ideo explanauimus.quonia cu fcr£
pta noftra apud gtfcos ventura funt demonftrem eis quia cundum honorem ab initio impetrates
nichil ex patri js iegibus prohibiti fumus a magiftratibus agere.led SC  defendebamur religione 8C ho
nores in deum feruantes quorum facio mencionem ;vt mutatis feculi odi/s caufg qu§ nobis ob hoc
vel illis irrationabiliter infert? funt euellatur.Nam Iegibus hifdem nulla gens fempervtitur dum & g
ciuitates raulta religionis differentia fetuetur.Iuftici? vero a cunčtis hominibus fimiiiter ftudetur.
quf comoda grfcis vel barbaris exiftit:dc qua noftre leges multam rationem habetes omnes homi
nes debet nos vt amicos & hofpites ampledi.Nam oportet non differentia nos religionu alienos fa
cereded non feruatur benignitatis affedus qu§ omnium hominum comune vita poterit cuftodire. B
Rodeo ad reliqua monimenta confcriptionis.

Herodesfuis eo
fuptis pecuni|'s
tumulumdauid
no&u apiens Sl
nornuentis pe»
cunijs aureava
faplura tulit.
Territus hero c
des duobus fuis
fatellitibus exu*
ftis.

Nicholaushifto
ricus ca herode
deges iniqtates
ciusmutanstm
mo quf ad eius
gfram ptinebat
cofcripiitSi adu
latoru more mf»
ta coftxit.
Domefticaheto
dis affi&io.
Saloe fili/s mari
aneiimica filia
Atiftoboli vxo*
te feducebat.

aurea vafa SC

SC  falomonis corpora pofita erat tiore gterritis duobus fuis fatellitibus flammis ab interiori parte oc
curretibus exuftis.Et pro pinaculo monumentum ex cadido lapide an ianua magniffcetiffimis con*
llruxit expefis. Cuius Nicholaus damafcenus hiftoricus meminit led defcefu regis dum i  honeftum
hod faftu cognofceretobticuit .is enim iigtates eius taces tmmodo qu? ad eius glotia ptinebat adui
toru morecofcripfit SC  multa coffxit herodes itaq; domefticis malis affligebatur.SaIomeq; mariane
fili|siimicafi'liamfuamariftobolivxoremfeducebatvt fui maritt feeretu cognofceret.feroraquoq;
Alexandro herodem i vxoris amore incidiffe dixit quod ipfe poftea patri manifeftauit vnde iratus
herodes ferora criminatur.Et ferora excufans hoc falome perfuafiffe affirmat.Quod ipfa negat.

♦ Capitulumfextum.

'Gitur herodes ficut pr?dixi confuptis fuis pecunifs dudies hyrcanu ante fe rege apu
iffe tumulfi dauid SC  tria milia taletoru inueniffe multo plura credes depofita quf ad
;oes fuptus fuos fufficeret.tumulu appiens fgreditur noduidu nequaq vellet hoc cu
šitate fentire.Vnde fideliiDmos aicos tantu duces.pecunias quide depofitas ficut hyr
:|canus no iuenit ornatu vero SC vafa aurea plura tulit. oe ftudiu poneret. 8ii

i’ quifitione dilfgetiore faceret.ac vellet iterius igredi ad vrnas i quibus dauid vel falo
monis corpora pofita eratiduoeius fatellites flamis exufti funt ab iteriore pte occuretibus.Tucille ti
more p territus egreditur SC  propinaculo monumetu ex lapide cadido ante ianua magnificeiiffiis co
ftruxit expefis/f[Cuius Sc  nicholaus hyftoriographus meminit: feddefcenfum regis obtieuit: dum
inhoneftum hoc faftum cognofceret.Q.uod femper ifuis egit confcriptis.Narn viuenterege Sc  cum
eo degens ad gratia eius Si  fauore tiiimo dicebat;qu£ ad gloria eius pertinebat Multas vero iniqui< P
tates eius mutabat&cum fummoftudiocelabat.Nanrmarianne filiorurr.cp eiusmortes crudeliter
fadas ad fatiffadiones cupiens perduccre.vtluxuriofam illa.& adolefcetes patris ifidiatores accufa
ust.Res geftas autem regis amplioribus laudibus exto!lens:dcl:<5is eius ftudiofefatiiracir.Vema dat
da eft:quia no hyftoria.fedIaude confcripfit.CNos vero generi affamoneornregu propiqui Sc  cum
honore facerdotium habentes aliquid mentiri non putamus-ideogj cum veritate. geftoru memoril
recefemus^In domefticis vero malis herodes coftitutus affligebatur. NS multi ex regis ira aedpic
tes audacia accufabant propiquos Si  amicos eius.Q.mbus ita inter fe difpofitis.nulla requies erat.
^ISiquidem falomeiimica filijs mariane ariftobolo filia fua coiunčla nullatenus fidelanei dim iitc*
bat;dum fle&eret eam vt quicquid feerete locutus fuiffet nunciaret ei ,Et in altercatiouibus que iter
coniugales fepius contingut:cogebat puella dtcerequf demarito fciebat.llla vero dicebat $ fcpius
memoriafuf matris mariane faceret: R q>  patre odio haberet.Frequeter autem iterminareturquiafi
principatu obtineretifilios quos herodes ab alijs vxoribus habebat traditos magiftris litterarum in
agris conftitueret du apta efiet ad hoc opus qua habebat circa ftudia diligetia. Vxojes vero fi quan

poft «pacCabeos * 2D e anttauttattbus fo*cltj

do videtetmaternum indui ornatum'pro : prefentibus omamentis cilidfs intercludi ne folem Vide#
A rct,Qug confcftim per falomcn regi nunciatardolorem eius inflammabant. Vrgebaturaut mi’to pe
ius omnibus credens.8£ inuicem fe accufantibus.Tunc aute filijs iterminatus fatiffadionibus eorn
ad prglens mollitur in pofterum atrocius exarfit.([Nam ferora cum adalexandrum veniflent filia
archglai glafiram ficut prgdiximus habentem:faiomen('inquit)dicentem audiuiherodes in amore
glafir? fug nutus incidiffef SC  minime defider/j folatium poffit inuenire.Quod lile audiens adolefce
cia vel emulatione commotus qug honoris caufa circa puellam ab herode fiebant propter amorem
hec eade facere fufpicabatur.Dolorem ergo minus toleransipatri nunciauit cum Jachrimis qug fero
ra dixiiTet.herodes autem multomagis feruens&mendarium impudieg criminationis non ferens
turbabatur.K fepius exclamans maliuolenciam familiarum qualis ipfe circa eos inuenifleticonuoca
uit ferota.que hmodi verbis aggreffus eft.PefiTe oim I quo ad taimeia vftfadaideuotionepuenifti
vt talia de nobis exifHmes aut loquarisN5ne video tua vo!utate.qua no in mea iniuria talia verba
producere:fed infidias Sc  venena immitterc filio pro mea perditione prodidifti Quis enim alter nifi
dei bonitate retentusfqua hic puer in fe habetjportare potuifiet in patre no vidicare ta crudele opi#
nione.Prius eni gladiu i dextra:q hocu verb in animo eius debebas imittere cotra patreQuid aute
conaris male loquedo de me nifi vt eoru fauore fraudibus tibi cofilies.Na talia dixifti:qug tug impie
tatis fuiffent cogiteda. Abfcede ia pcffime circa fratre atq; benefadore.& tecu qde hec malitia con#
fcietig couiuat:ego vero vidico ficut foleo meosmec vindicas merito in eis fed magis beneficio exor
n as.quibus indigni eiTenofcatur.Talia quiderex.Feroravero ftatim meftitia plenus falomeinqt hgc
perfuafit.& ab iila fermones audiui.Qug mox vt audiuit na prgfenferat.exclamauit qd nichil ab il<
la tale didum fuiffet.8 qd feftinarent omnes ad odiu regis ea gducere.cudifq; modis occidere.pro
p ter  ffdem qua erga eum femp habere cognofceret.In prgfenti vero fibi infidiari qd fola refle&eret
B  fratre ne vxote qua nune here repudiaretregifq; filia fibi in matrimonio c5iugeret.Quapropter me
falfis inqt accuiationibus aggreffusleft.Cu hgc dixiffet crines fuos diiaceras.Ž peftora manibus to
dens .veri fimilis addenegationem effeconftabat.maliuoletia vero moru diflimulatione redargue#
bar.Ferota autmedio refiftit nulla habes fatiffadione. Nam alexandro fe dixiffe cofefliis eft.audif
fe vero a {alome minime comprobauit.Vnde diu confeflione fermonu inter eos fada rexfratre vel
fororem auerfatus:filiu pro conftantialaudauit:q> fibi fermones fgrorc nunciaffet.

([Salome omnibus odio hebaturqua herodis vxoresabhorrentes eam ipfi accufabant.
Que a rege male tradata ad difpefatoris regis arabu g filleus vocabatur cofenfit nuptiasfed ipfe cit
cuncidi recufas abfcefiit falome ex illo die ; de adulterio a ferora Sc  herodis vxoribus accufataEt ma
xima i herodis familia turbatio SC  diflentio quotidie crefcebat eunuchi quoq; regis accufati q>ab a#
lexadropeccuni|'s eflent corrupti i tortura confeffi funt Alexandrum contra prem odium here.Sicq 5
herodis coniurationem timens ctiftodias vndiq; muniuit SC  cundos odio hns contra ifotes acerbus
fadus eflippig quoq; herodis feipos prguenientes accufabat Sc  rex andromachum SC gemelluami
ciffimos ex fulpitione eicit a palatio.Q_uorum malorum antipater erat audor & ipfo fuadente hero
des tormentis fidehiTimos Alexandri interrogabat vnde qda tortus Alexadru propter corporis ma
gmtudincm K alia laudatum dixiife retulit bona naturg potiš efficere du pater inuideret extra filios
C accufat patrem perimentes romam confugere regnum petituros Alexandrum itaq; fic accufatum

hgauitherodesquealius iuuenisaccufapromammififlepatremaccufaturum SC venenui afehalone
paraffeiherodes igitur in accufationibus credendis facifin familia fua maxime fuit turbatus.

Capitulum feptimum

j  Ac lite fada falome vt accufationis commotg caput omnium odio tenebatur:qua vxores
1 regis vt maliuolam abhorrebant. S q> natura eam malignam cognofcerent. Oecafione er
I go data femper eam accufabant herodi quaru fiducia ex huiufmodi caufa magis accreuit
l([Rex arabu ouadas nominematuraliter regis SC  regni negocijs peneinefficax. habebat
difpenfatorem regni fui aftutum iuuenem & in omnibus nimis ornatum:cuius ditioni omnis arabia
fubiacebar.fs pro ca quadam cum ad herodem perueni(Tef.& cenaret cum rege.vidit falomen SC  de#
fiderio eius captus eft:audiens prefertim q> vidua efietamplius inflammatus logtur de nuptifs eius
Salome vero male tune a fratre tradata iuuenifq; accenfa dccoredibenter corifenfit ad nuptiasEt cu
rurfus ad cenam conueniffent monftrabantut non mediocria figna cupidinrs eorum: qug mulieres
regi nunciauerun tHerodes vero cum ferorem interrogafiet ft obfetuare prgcepifiet in cgna quid lili
digitis facerent vel oculismon letabantur de fuo pudore.Poft hgc arabs quidem in fufpitionem ve#
niens receflit.Cumq; tribus menfibusremoratus effet rurfus redijt ad hoc ipfum fermonem herodi
fafturus pollulafq; dari fibi matrimoniali iure falomenidum non incommoda ei foret affinitas eius

Ferora alexan#
dro dt herode Ž
amore fug vxo#
ris icidiffe quod
ipfepoftea ma#
nifeftauitpr/.

Herodes ad fe#
roram,

Nota,

Excufans fero#
radicit falome
hoc perfuafiffe
fed hgc negat*

Salome oim o#
dfotenebafiqua
regis vxoresab
horreteseam ac
cufabat herodi,

Salome male a
rege tradata co
fenfit ad difpen
fatoris regis ara
bu nuptias quj
fileus voebaf,


II

n 1


j I f :

k.


I -lil

it I '

ftiber.iflrf.giofcptittttttrt

eiftojia

eum arabum principatu quod ia fibi nune adeffeimagis vero futurn ex piano credebat. Cumq; huc
herodes fermone foroti retuIiffet.interrogans fi ad nuptias cofentiret.illa fine more confenfit. Tum D
illum quoq; inquiri fi vellet legibus inferibi iudeoru SC  circucidfieo aliter non poffet falome peni#
Arabs n5 cofe# tus iungi. Ule refpondit nullatenus ifta confentire: quia fi adu fueritfe ab arabis non folum regnoi
tiens circuncidi fed Sc  vita priuari Quodidoreceflit. C[Salomeaute exillodie feroras iam deluxuriacriminari ce
difceffit. pit.&regisvxores qug dicerent eam cu arabo adulteria comififfe.Puella na*nqj qua fratri fuo ferorg
Crimiaf falome rex defpofauerat.ipfe quide non accepit:vidus amore ficut prgdiximus vxoris abfentis.Salome au
a ferora Si vxori tem rogabat filio fuo de cuftobaro nato ea coiungere.&diffuade? rex a ferora dum adolefcete 1‘ufpe
bus herodis de dumhaberet propter patris interitu:iufthis auteffefiduceret eamfilius fuus qui magiftratus tetrar
adulterio. chie fucceifor extabar. Cuq; priore pado foluto puella duceref a filio ferorg.prgftitit dote centu ta#

Diflefioes farni leta. ltaq; diffentioes familiares no ceffabantifed maiores ei turbine crefcebat:& incidit tale aliquid:
liares in familia caufa non honefta.& ociitts ad facultate vfq; proceffit.CFuerut enim enuchi regi propter pulchritu
herodis. dinem no mediocriter acceptabiIes:quoru vnus pincema: alter infertor.alter vero Ieduli regis čredi

Enuchi regis ac tarius.qui Si  cu filio eius intererat de quibus cu nuciauit quida regi <$  hi ab alexandra multis pecu#
cufanf <$  corru# ni/s corrupti effent.Qui requireti regi de fada quidem comunione vel pmixtione cofeffi funt. altud
pti effent pecu# vero nichil acerbum fcire de patre dixerunt. Cuq; magis torquerenf SC  in neceffitatibus effent femp
nifsab alexadro q; miniftri atroces in eos infifterentad gratia antipatri cofeffi funt. quod odium circa patrem 8C  ini
SCc.  qui i tritura micitias haberet.& pfuaderet eis herode lpernere velut fuperfluu SC  cooperiente fenedutis fug tem
cocefft funt film pora du annos etatis celaret:& ad fe iam refpicere.tanq regnu habente & inuito patre SC q>  ali/ nul# E
aduerfus patre latenus fed fibi citius primus locus veturus effetino ^»ptergenus tantu: fed prgparationibus parata
odiu hre SCc.  ei dominatione effe quia plures qui cunda pro fe pati vel facere effent parati. Herodes aute cu bgc

audiffet totus in furore metuq; tradus.ea qug ad cotumeliam dida cognouit molefte tulit: alta vero
Herodes times in fufpitione periculofam fufcepit CTVnde ex vtrifq; incitatus timebat ne pro veritate coflata fuiffet
coniuratione cu in eum coniuratio forttor priore.& cuftodias vndiq?comuniens fecretequgftione fecit.fpeculatores
ftodias vndiq; autem eis de quibus fufpicabatur oppofuit. SC  dum opinione vel in odio cudos haberet: arbitrium
rnuniuit SC  cun# pro tutela concipies.multum contrainfontes acerbus fadus eft:fed magis ac magisvalidi videbanf
&os iodiohns ei SC  terribiles quos nonfrequeternominabat propter ifolitam couerfationem, Si  fiforte vacaffetfla
cotra ifontes a# tim de interitu fuo fecuri non erant.CPofteavero omnes propinqui dum nichil habuiffent firm um
cerbus fadus e. ad fpem fug falutisicontra feconuerfi exiftimabant vtile fi quis anticipans alium accufaffethoc fibi
Maxia tribula# falutem poffe conferre/fi fuisfacinoribus alios onerarent.ft eocadebantun quoceteros infidiabanf
tio j»pinqs he# lmmittere.Nam regis penitetia ne filios occideret-.q> non manifefte peccaffent itercedebat. ipfi ve#
rodiš qui teipos ro & quod peius eft no defiftebant comittere. fed ad pcenam currebantparem: dum vlcifceteni in
prguemetes ac# eis qug prius accufaffent. CTalts ergo dum fuiffet in aula turbatiojmultis amic/s rex palactu inter#
cufabant. dixit ČQ. uam  interdidione maxime eis conftituit:qui fiduciam potiore habebant. Siquide andro
Rex ex fufpitio macu & gemellu viros ab initio amtciffimos/ qui multum in republica eius legationibus SC  confili/s
ne adromachu domefticis profuerunt:eiufq; filios docuerant:# qui de fili/s primumfiduciglocum haberentrecufa
Si  gemeiium a# uit fufetpere. Andromacum quidem gp filius eius demetrius amicus alexandri effet. gemellum vero
miciffmios a pa fidelem illi fciens.quia & in conuiui/s SC  in ftudi /s rome cum ipfo degebat.Quos honefte quide ex#
lacio eiecit. pulit:ne indecens aiiquid contra viros nobiltflimos confiituere videretur.fed caute agens/fiduciam

Herodes torme eorum cu honore amputauitne per potentiam aliquid in eum committerent.<[Horum omnin ma
ti:; Alexandri fi lorum antipateraudor erat:qui patris incoftantiam intellexeratcum iam dudum ei cofediffetivnde
delifftmos inter magis fuaderevidebatur.vtaufereturvnufquifq;potentum. <£Tunc ergo rexfandromaco cum ce# F
rogabat fuaden teris expulfo )  de colloquio vel fiducia reIiquos fideliffimos alcxandri cum tormetis interrogauit. vt
te Antipro, fi quid contra feconfiatufdrentedicerentalIeveroconfumebatur:quiatalesquales exiftimabatno

inueniebat.Callidus autem antipater q> ex  veritate ad coftantiam 8c  fidem deducere non valebat:
plus incitabat requirendoapluribuslatentemconiurationem. C^roinde atm aliquis ex pluribus

tortis retuliffet.gp cognofceret adolefcentem/cum laudaretur corporis eius magnitudo.vel fagittan#

di peritia: cumq; alta qug ad virtutem fuper omnes haberet. hgcfibi dixiffe potius bonanatur? of#
ficere dum pater intiideret; Sc  idcirco cum eo ambulando fefe humiliare ne longior appareretiin ve#
nationibus vero cum fagittaret illo prgfente/nou rede iaculari propter genitoris inuidiam:quam de
gloria fua haberet.Cumq; verbum (crutaretur SC  remiflio penarum corporis iterueuiffet.addebat $
fratrem ariftobolum conicium haberet vt in venationem patrem perimentes ad roma confugerent:
regnu m q; peterent. Repettasvero Sc  litteras adolefcentis ad fratrem ariftobolu in quibus accufabat
patrem non tufte fedfTe:dum terram tribuiffet antipatro ducentorum talentorum redditus. CQ. u 'j
bus didis putauit herodes verum exiftere q>  de fili/s fufpicabaf. SC  ftatim apprghedens alexandtu

pod macgabeoB. ^eanffcittttatflbug ^o*c!tif«

a*

.  Iigauit.Deinde veroremifitfuam atrodtatem.dum nec qu? audifletcrederet: & fftimaret nichil d u
A  gnum pro infidijs exhis conflatum appatuifle. fed qu$rela eflet veliuuenilis temeritas: SC  <j> mani#
fefteinterfkientes romam confugerent non verifimile videbatur:8C maius aliquod fperans inuenire
iniquitatis filif fignum dtcebat non fibi placerc: temerarie filium colligaffe.Torquens autem amicos
nobilifiimos alexandri non paucosinichil penitus de quibus fufpicabatur confeffosfnuenit.CCum jy exan <ier gj,' 0
cpin hoc multus apparatus exifteret.& terrore vel turbatfone palatium plenum elfet. vnus quidam accu f atus qu j a
iuuenis vtin neceflitatibus prouenit romam dixit tranfmififte a!exandrum.& petiffe vt citius euoca rom apatre accu
retur a c?fare:habete fe manifefte caufam fuggere contra patrem q?  regem parthorum mitridatum fi f atutu , mififlet
bi contra romanos conciliaffet: addens quia venentim etiam alexander inafcalone eiparaflet.Tunc &  venenum e , j
herodes h?c audiens SC  credens q>  folacium temeritatis inueniffet. ftatim de veneno precepit inqui a f C alone paraf#
ri: quod tamen nullatenus potuit muenire.Magnitudinem ergo malorum alexander volens confir# f eti g^ c>  r
mate.negare quidem diftulit ineitando tementatem patris ad multa maiora dehdaiforfan autem'&
per hocamputarevolensfadlitatem eius quam in accufationibus credendishabebat, Tum nuliate* herodes facilis
nus obtinuit: dum omneregnum concutere voluiflet.Siquidem &litteras in quatuor libris deftina# i naccu f a ti6ibus
uit dicens q> non oporteret torqueri quemq nec vlterius hoc prccedere.quia reuera infidi? fade ef# crec jgdis Sc  ideo
fent.in quas coniuraife feroram vel fideliffimos amicos e/us afferebat.Salomen autem nodu fuper max j e  ^  tur b a
le ingreiTam;&cum inuito concubuifle. cundofq; fimul illic contraeum iure veturos quatenus eum tus tfamiliafua»
occidentes perficerent quod femper haberein expedatione meditatus eflet.Inter hos etiam ptolo#
meus SC  fabinus fideliffimi regis accufantur.Nam nichil aliud videbatur quam fi rabies qu?dam in#
cidiffet beluarum more. vt amiciffimi contra fe armarentur. Iddrco fatiffadio veritatis habebatur:
fed indilcrete perditiones pronunciabantur. Cumq; a!iquibus vincula Sc  altjs mortes alijsvero infpe
rate dolores infligeret turpiter regnutn a priore fcelicitate dehoneftatum eih& feuiffima eratherodi
vita dum turbatus nemim crgderet.magnumq; expedationis tcrmetorum haberetJta nodu veldie
turbatus in furorem Sc  infaniam pene lapfus eft.

C Archelaus capadocie rex triftis de herodis turbatione pro filia SC  genero alexandro venit in Iu
deam Sc  filium patri recociiiauit fimiliter feroram fratri herodes quoq; roma vadens Titium firip pro
_ airatorem archelao fecitamicum& ipfo reuertente fadum eft bellu inter ipfum& arabas habitantes
® eni trachonitidiab eius principatu farna eu mortuu vulgantefubtraxerut SC  tranffugas Silleus arabig
procurator recepit quos ipfe ab Arabis poftulans eos reddere negates debellauit SC  Caftellum quod
repta vocatur euertit fed SC  nacebum arabum ducem cum fuis interfecit. Capitulum odauum.

e , Rchelaus autem rex capadocig cum hec de herode audiffet territus pro filiavel de ado A rc h e ! aiIS a
j lefcente contriftatur.Pro tantis amiriturbationibus in iudeam venitmec in contemptu "C . . P

qug contigerant ponens.diligenter prius cunda percudatus eft: nec tamen in aliquo ° Qc j fu .
quafi culpans herodem q> temerarie feciffet aggreffus. veres ne eum ad reconciliatio# Ln • * ,0

__inemfurorisnonperduceret/fedaliumtenensordinem emedarequgŽcciderantcepit. roven f t

Nam iuueni interminabatur:herodemautem mitem diceba^dunihil temerarie feciffet..matrimoniu „ g, •
quoq;filigfoluerepromittens.&necipiiparcere/fiin aliquoreperta illiconfcianonindicaflet.Cum tr - re conciliauit
talem praeter expedationem herodft archelaum vidiffet:# quia plus ipfo furorem fuum demonftraf ^ f eroram  <L. atr ;
fet.rex ab iracundia mutatus dum putaret iufte ada qug fecilfet paulatim ad patris affedu redijt.Mi
fericotdia ergo inter vtrofq; apparuit.cum aliqui pro iuuene fatiifeciffent. Sc  herodes ab ira mutare#
tur.Tum archelaum fimiliter increpantem attendens:petebat vt nuptas folueret quod minatus effet
qutaquamuis parumireadhuchabebat.in his qug iuuenis commiferat. Archelaus tamen vti mode#
ftiorem eum faceret criminationes in amicos referebat.dicens illorum efie q> iuuene malignitate fua
corrumperent fratremq; regis magis in fufpitionem mittebat.Nam dum herodes iram contra fero# Ferora archelau
ram habuifiet:&feroraindigere regis reccnciliatione fimu!q; credens q>  archelaus eum flcderepo# petit ,p regis re#

C tuiftet acceffitad eum cum veftenigra petens vt fratrem pro eo peteret.Q_uem archelaus nec fprguit confihatione.
nec confeftim feherodem fuadere poffe promifit.Tunc hortatus eft eum ad regem accedere:8č fup#
plicando confiteri omnium malorum audorem extitifle.quia prodeffent hf c ad indignatione mi#
tigandam potius q fua fuggeftio.His fiexis ferora quf inter fe ambo conftituerantiprf ter fpem ado
lelcentis accufationes abfoluit.Cumq; SC  feroram reconciliaffet archelaus ad capadociam reuertetur:
gratus tang nemo alter lilo tempore fadus herodi.Q.uapropter SC  muneribus eum munificentiffimis Herodes roma
omau t.R omnibus magnifice ditauit.R interneceffarios amiciffimum arbitratus eft CCoftituitau vadesTitium.p
tem 8C  romam proficifci quoniam de hiscf faris fcripta fufceperat: SC  vfq; ad anthiochiam eius fimul curatorem fyrig
euntibus fyrif procuratorem.Titiuminimicumarchelaiei herodesamicumfecit.C[Cumq; romffuif Archelaofecita
fet 8c inde reuerteretur;fadum eft bellum inter ipfuraSf arabas;ex huiufraodi caufa ( Q.ui tr^chonem micum,

v*h

H / U


'i j I 1 !

Mi

B Is |l : !

i it' ■



ji i

m  I

1 1! i n
ii >f  J-

I n ‘,r

stili

< », i, | | I

]p

i i

Hiiil 'i’i' i!

Etbcr-ictii.Jofepljitotict

afias trachoniddem habitant tegionem quam cf far a zenodoro tollcns herodis prouincig addidit la,
trocinandi diligentia habebant: fed agrum colere vel fub quietg viucre cogebatur quod illis minime
commodum cratmultaqj herodis gloria pro diligentiafuarefurrexerat.Igitur quando nauigauitro#
Habitantes tra# mam vtfilm alexandrum accufans.cgfari commendaret antipatrumdama vulgauit cum effe mortuu
chonitidi fubtra Q_ua comperta.trachonitidihabitantes fubtrahetes fe ab eius prindpatu: rurfusad folitum morem
xerunt fg ab he# finitimos agros depopuiabantur.Contra quos egreffi procuratores regis omnes domuerunt. Ex qui
rodisprindpatu bus quadraginta principe« latrones cum cognatione fua ad trachonem prouindam 8£ ad arabiam re
farnaeu i  morte cefferunt.Silleofufdpienteeosprocaufairgquamhabebatnegatis nuptijsfalome.Quibusculocu
vulgate Sl  tranf# munitu dedifTet.illi non tantum iudeam fed & inferiorem Syriam deprgdabaturirefugia fibi prgfta#
fugas filleuspro tefilleo. Herodes autem romareuertens:comperit plurima regni fui a latronibus male traftata. Nec
curator regis poffe duces fuos latrones coprghendere;nec habere qualiter tutela fua muniretiillis arabum patroci#

Arabig recepit, mVs fultis.Cumq; hocgrauiter ferretdpfe quidem trachone peruenies familiares eorum peremit. Vn
-de potius illi ad iracundia incitati legemq; habentes vt in eosvindicarent qui familiares fuos occidif
fenticunftam herodis terram vexabant Sc  deprgdabatur.Ille veroreferebat h  gc cgfar/s ducibus. Sa#
turnio SC  volumntoivoles latrones ad penam petere,Nam illi fortiores & plures fadi oia perturbabat
affiigendo regis herodis prouincia:& villas deprgdando.Si captos hoiesinterimedo.-vt be!!o fimilis
effet violentia quam faciebant.Nam iam plus miile extabant.Herodes autem latrones quidem pete
Herodes latro # bat & debitum quod per filleum muttilffent ouado alias obdo talentorum fexaginta iam conftituto
nestraffugasab dietrafadoin quo ftatutumfueratreddipecunias.Silleusautem ouadum defpiciens.dum ipfecun#
arabis poftulas da gubernaret. latrones quide denegauit per arabiam effe de pecunifs vero differebat. Quapropter
eos reddere ne« cognitiones cora faturnio vel volunio procuratoribus fyri? comittebatur.Qui ftatuerunt mtra tricefi
gatesdebellauit mum diem herodem pecunias debere recipere.K eos qui de vtroq; regnoconfugiffent inuicem red
dere.Et apud herodem quidem mullus arabum penitus inuetus eft.nec per affedionem nec al/omo
do tentus. Arabes autem paffi funt latrones apud fe ten eri. Cumq; conftitutus dies tranfiffet nec fiU
leus de quo ftatuerat a!iquid compofuiffetroma afcendit.Redditionem vero pgcuniaru Sl  latronum
herodes exequebatur.Cu faturnius & volumnius prg ceffiflet indeuotos perfequi: exercitus affumes
H o le .n- i herodes arabiam ingreffus diebus fepte manfiones fecit. Cuq; prope caftellu vbi latrones erant per#
1 T  d e  ta C  *  ucn ^ et  ccepit quide oes eosinfidi|s.Euertit vero caftellu quod repta vocabatur cu neminem peni#
1o( , ** 1  P vo /  nitus lefiffet.CItaq; arabis ad auxiliu venietibus cu nacebo duce pugna c5mittitur:in qua pauci q«i
5 a a L ‘ r  . p C , r . P dem herodis,Nacebus aute arabu dux cu viginti fuis cecidit reliqui vero ad fuga conuerfi recedunt.
a ron s m luijs p unicns aut £ rcx tna m iiia drča trachone ydumeoru Iocauit exercitu8Clatrones ibi conftitutos

C  j 16 / 1110  ™ arcebat de his ducibus circa pheniceexiftentibus madauit demoftrando quianihilampliusin in#
^ deuotos executus arabas čj oportebat egiffet qug illi quide requirentes inueniebatnequaq mentitQ,

CCgfar iratus Silleo herodem de vaftatione arabig SC  occifione Nacebi inuidiofe accufante du#
ra ipfi & grama fcripfit Arabes quoq; herodem furore cefaris humiliatum cognofcentes iudeos affli
xerunt vnde turbatus rexperditacefaris amicitia quiiam legationes fecundo modo fufceperatite#
tumNicholaum damafcenum ad pfacandum cgfarem mittit Sed interea mortuo ouado arabum re#
ge dinea qui poft Aretha diclus eft arripuit regnum qui muneribus Cgfar paciffcare volens Silleu in
multis accufat. Capitulumnonum.

Cgfar iratusfSil Vncif vero filleo cum rome gefta indicaffent’ Sl  magis exaggeraffent Sl  ille in  aula perma

leo herode accu ^ neret  tune inter cgfaris amicos ftatim hgc audiens mutata nigra vefte ad cum ingreffus:
{ate de vaftatio# ^ ^ C fuggeffit q? bello cunčta arabia confličla totumq; regnum commotum ab herodis exerci#
nc arabie Sle.}  tu  fuiffet;8i lachrimis fufis quingentos quidem cum duobusmilibus arabum primates perifffedice#
Ipfi dura fcripfit batinterfečlum autem & ducem eorum nacebum propiquum 8iaffinem fibi: diuitias autem Repfg
tc grauia, caftello conftitutas deprgdaffe dum pro egritudine contemptus ouadus ei non fufficiflet occurrere:

quia nec ipfi nec exercitus arab/ginterfuiffent.Talia filleo dicete SC  inuidiofe infuper addente q> nec
ipfe rediret ad prouincia nifi crederet quia cgfar de pace omnium cogitarer.neq; fi prefens fuiiTet co
modam effecum herode bellum committere.His dičtiscgfar iratus prgfenteshomines pcrcuniffatus
eft quituncafyria veniffent:fiexercitum herodes ad arabiam deduxiffet. C^uicum hoc dicete copej
Suma epfgcgfa krenturneccaufamfačti fuggerent.iracgfarcommottisfcripfitherodicund:aquidemgrau/3.(rSu
tis ad herodem« vero gpiftole bec erat.OIim amico nuc vero fubiedo.Scripfit autem de his filleus arabis:qui re#

E

'ftoua

■ffi***

!,. ‘ tUmmo tem

Ue nint.Fy„.‘
"'Kadank qu '

* o , ? ab,am «
^»»buscu l 0c5

, '®Wata.Ntt
,; r  ' bllm patrod,
7 urn P«r«mit ) Vn
luos occidif

ranjduabus.Sa»
7 0,J  pertnrbabat

l,0;vt  brilo ftmilis

°»esquidem pete
ifaiamconftituto
“«*.dutn ipfccniu
'bat. Q.u aproptet ®
‘fruntintratriceli
l ®*t tnrncem red
ioiif m nec al/omo
'i tranfiffetnecfib
ia:aru8clattonum

f\ctcitusalTumej
Uttonesetantper«
cti neminempJ®
u r :in qua pandqui
conuer ft rfcedunt.
nn ibi conflitutos
n i h ii amplius in in#
itnpquag menriffl*
oieiccufante du»
t -rnff< itidcosafffi *
do (ukcpcratite*
Miadoarabumre«
ie volem Sflfeofa
.ipttultimnonum.

i!le in aula perma

i,\ cum ingteffus:

ibhoodis cxcrci-
• itci pcrijlTcdice/
ltna* antemRcp^

y. lC ,|Tft occurrtfC

iTaddente^
i, , r ,-icnsfu^^
,;'„***&

011  „ 11 -“

ff ttacbo^

a


listov

pon tnacgafecBs. 5* t  ant tcptt&ttbn# fo.tltiif.

bueratidum fecundo Iegationes fuas fatfffa&uras pro culpis noti fufceptas cognofceret.Eftuebat eti Turbatus bero#
A am dc filleo cui credcbaturacffarequi prefens rotne coriabatur defunfto ouado arabum in regno desperditacefa
fuccederejmultis cf fari promiffis pf cunijs ali jfq; in aula potentibus. <0 ntcrca  ouado moriete dinea fis  ^micitia. &c.
qui poft aretha di&us eft regnum arripuit.Cffar autem arethf minabatur quod regnare prf fumpfif j^ ortuo oua( ^ 0 !
fet:priulq fibidehoc fcnberet.Ille vero doniš cefari coronam auream multorum talentorum deftina ara bumrege di*
uit:& epiftolatn per quam filleum criminabaturvt maliuolum feruum:& ouaduvenenis eius perenv nea re g nU marri
ptum. Vxcres arabum ab eo adulteratas dum caufas reipublief rege viuete gubernaretdmmo & ere p U ,' t g  cdztemu
alteno fibivel!et:& per pecuniasprincipatum acqutrere.QuibusnuIIatenus animocf farintendens: ne ri£u S padfica
remifit dona. Arabia vero vel iudea pluribus malis atfligabatur dum regnum vnus quidcm quianec re V oles filleum
dum firmum imperium habebatpredatores nullatenus probiberet. CHerodes autem iratum cf fa* j multis accu f at( .
rem pro fua vindifta videns.omnes illorum iniquitates portare cogebatur. Deinde tantis circuftan* j terum  herodes
tibus malis iudicauit iterum romam ttanfmittere. fi pollet per 2micos cf farem placare. Direxit aute ad p | acad5 c?fa
nicholaum damafcenum. reNicholauda

C IM axima herodis domui turbatio fuperuenit Euride lacedemonio viro prcdiciofiffimo multa m afcenu mittit.
confingente & h erodfs anirnurn odio contra fi!iurnimpleuit.Q_ui contra Alexandrum & Arifvobo^
lum non tantummodo ficut  prius accufationes audiebatfedlicer.tiamdedit volentibus cotra eosre
ferens.Iocundus autem & tirannus olim herodis amici expulfi Alexandrum fecuti ab eo honoraban
tur fed poft tormentis vfti ipfum filio regi accufant Accufatus quoq; priceps Alexandrij torquetur
Sc  filius eius contra filios regis filia profert teftimonia litteras q> nomine Alexandri confinxit quo fa
do rex cum in hieriebonte produxiifet filios Sc  sccufatoreseorum multi fuper alexandrum impetum
feccrunt quos prohibuit rex SC  filij cuftodif truditi  funt ariftobolus vero ad falomen fororem exiftio
mans eam calamitatis condolere verba facit quf oia regi reuelante abinuicem diftradi ligantur.Tuc
quoq;alexanderarche!ao legatum mittentecoram defugainterrogaturquem glafiraligatum vides
ftupefada lachrimatur herodes quoq; de Archelao fufpitionem habens ei reftitit. Capitulum.x.

T “% Cmus autem vel filif fui multo peius lilo tepore erant difpofiti: & Iicet fiue fufpitione nun ,

tf: q fuiflent. Malum tamen tune plus ex huiufmodi caufa prfualuit. f[Lacedemonius euri C_Maxima doo
oesnobilis domi magis autem animo luxuriofus ad herodem veniens multis doniš fauo |^ Us  herodis tur
B rem eius comparauitvtinterneceflarios amicos deputaretur. Q.ui manens apud antipatrumiaddio batio per euride
tum vel confuetudinem cum alexandro habebat.Nam archelao capadoci fefe dicebat hofpite;ideo ^cedemomu.p
q; perglafiram valdeboncrabateur^cunftii^blandiebatur.Semperautemdirta velfačtanotabat: diciofiffimuvtru
vt exinde poftetaccufationibus confertis gratias herodis acquirere. Vnde finguli exiftimabant muh
tum fibi fidelem exiftere/Q,uaproptertra<ftus alexander vt adolefcens: & dolens dehisquepa{fus
fuifietinarrauit q pater ahenatus fuiflet. & mater fua interfeftaab eo peri jfietiantipatrum autem fibi
prepofuiflet:& quemadmodum illfintolerabilia de eo patri dixiffetf& ad odium incitaiTetivt nec con
uiuifs eosfnec conuentu dignaretur adeffe.Cum ergo talia dolens defteuiffetfftatum ^ti eurides antiV
patro omnia nunciauit dicens.Non pro mea vtilitate tibi hec nuncio: fed tuis iam vidus honoribus^

8C rei  magnitudine. prfeipio cauerealexandrum.Nam hfc non fine dolore dicensiineife verbis fuis
audaciam demonftrabat.fgitur antipater cum eum fibi fidum exiftimaffet effe^nagnas ei donatio«
nescontulit & deinde fieftitherodihf c eadem explanare. Qui non ficutabalexandroaudieratinti Nota maxima
mauit.fed verbis fuisaliquam falfitatem accufationi addes.animum regis immutabili odio filiorum viri proditione.
compleuit.Qm!^ regedonationem quinquaginta talentorum accipiens:ad archelaum regem capa«
docif profečtuS. A!exandrum modeftum vel bonum referebat:multumq; laborafiefcuatenus patri eu Herodes contra
reconciHaretO^uapropter abii!oquoq; multa dona fufcipies receifit.Qui nec in laccdemonia talia filios iratus.
facere defiftens.-multis iniquitatibus immerfus patria priuatus exce{Tit.fTRex autem iudeorum non Iocudus 8C  tyra«>
ficut prius contra a!exandrum vel ariftobolum rantummodo accufationes audiebat.fed SC  fi nullus nus olim Hero*
er alic/uid nunciaffet^ipfeperfcrutabatur:licentiamq 5  dedit voletibus cotra eos referre.Tumvero eua dis amici expul
tedum quendam^icet vellet|tamen non libenteraccufantem audiuit:quia & ipfum confcium abhor fi Alexandru fe
rebat.Superuenit autem contra adolefcentes al/quid peius dum omnes prf miorum promiffione du čuti ab eo hono
cerentur aliquid acerbum contra hos nunciar^tang pro falute regis dicentes etiam falfa fuggerebat. rabatur ipfum fi
CDuo enim fuerunt amici herodi fertitudine vel magnitudine corpotis prfcellentes.iocundus & ty lio apud herode
rannus nomine.Qui cum offendiftent regem:expu!fi alexadtum fecuti in exercitationibus ab eo ho accufant.&c.
norabantur:pecuniafq; &donationesaccipiebsnt.Q.uorum rexftatfmmfufpitionem duftus torque Accufatur prin#
bat eos.Q tii cum multo tempore fuftentaflent.poftvi<9:i dicebantj^eis fuafifleta!exanderherodem cepsoppidiale<*
in venatione feras frequentatem ab equo deijcereivt ita facile fuis teliš perfoderent. quod olim ei co xandrif torque#
tigerat.Demonftrauerunt etiam aurum in opido celatumgC prfpofitum venationis conuincebant.^ batur.Kc.

v.i/,

tela regalia alexandri iuflionibus dediflet.CPoft h§c ptinceps cuftodi? a!exadrif oppidi apprehen
fus torqufbatur quafi vellet fufcipere cuftodia adolefcentes SC  prebere tis in  caftello pofitas regalcs S
Epiftola fi&a, pecunias.Et i\le quidem nichiltale confeffus eftifilius vero eius iftafa&a dicebat|Iitterafq; porrexit
quafi manu alexandri fa<3*Js:quf ita contfnebant. Cum dei auxilio omnia que propofuimus confe*
da funt.Ergo veniemus ad vosffed ficut promififtis in caftello nos fufcipite. CE Poft hanc epiftolam
Diophantus fcri bfrodes quidem de filiorum infidijs credidit. Alexander autem diophantum inquit fcriptorem imi
ptor Alexander tatum fuam manum(& has propter antipatrum litterasaftute fcripfifle. Diophantfc enim tališ erat.

&ariftobolus in Q.uapropterinalijshuiufmodi rebusconuidus interijt. f£Rex  autem cucoram multitudineprodu#
vinculis cuftodi xiffet in hierichonte filios & accufatores eorumfhos quidam multi manu iaculantes mteremerunt.Cu
untur. q; impetum 8C  fuper alexandrum occidendumfecifient:rex eos per ptoJomeum SC  ferora prohibuit.

Ariftobolus ad Cuftodiebantur autem nequis ad eos ingrederetur.# fpeculabanturnequid facerent vel dicerent,
falomefocruver Etquidamplius.Cumdamnatoruminfamiatenerentur/vnuseorumariftobo!usexiftimansfuamfo
ba facies hfc ip* crum condolere fuis calamitatibus/& regem in odio haberef& tu inquit perditioni periculo commu*
fa fratri nunciji* nicas.dum accufata denuptijs Sillei cunda putaris prodere. Hasc autem iHa ftati/fm fratri nunciauit.
te ab iuicem di * Q.u* nullatenus fefe continens ligari eos:& diftrados ab iuicem qu§ male de patre fenfiflent fcriptis
ftradi Iigantur. porrigere precepit. Q_ui prfceptis coadi fcribunt infidias quidem contra eum noncogitafte necin*
Legato Arche* ftruxifie:fugam vero meditatos & hanc propter necefiitatem:dum i fufpitione vel difficultate vitant
lai adherodem fuam haberent. (pEodem tempere cum de capadocia legatus ab archelao M?la notnine nobiliffi*
veniente A!exa mus peruenifletiherodes volens erga fe perfidiam archelai manifeftam facere. vocauit alexandrum
der coram eo de ficut in vinculis eratrurfus cofuluit de fuga.qualitervel vbi ftatuiflet difcedere.Cum alexander ad at ®
fuga iterrogatur chelaum dixifiet. SC  ab eo fuifle promiflum fibi vt romg deftinaretur.nihil vero aliud neq; importunu
aut acerbum cogitafle. necea que per maliuolentiam aduerfariotum confida eflent vera exiftere ac
velle fi tyrannus adhuc viueret vt queftione cautiorejfada veritatis appareret: fed hunc citius perijf
fe antipatro pet amicos populum incitante.Cum talia retuliftet.iuffit melam cum alexandro fimul ad
glafiram duci:vt interrogaretur fi qtiid ea cognouiflet de infidijs in herodem coftrudis.Q_ui cumve#
nifient. ftatim glafira alexandrum ligatum videns caput fuu percuflit: SC  ftupefada nimis ingemuit.
Fuerunt autem adolefcentis Sc  prffentium lachrime& fpedaculum dolore plenum.necdiu potuerut
Glaffra maritu? interrogare vel refpondere. Deinde multopoft ptolomeo qui iuflus erat eos perducere.interrogante
ligatum ftupefa glafiram fi quid de his qug fiebant cognofceret aIexanderrefpodit,Q_uid meum hfc ignoraret. qu{
da nimis lachri anima mea plus michi diligitundum & communes filios haberemus. At illa clamauit quod nicbilco
mata e abudas. gnofceret importunum/fitamenaliquid faluti eius prodefletmon recufaretmentiendo confiteri.Ale
xander autem nichil impium inquit:nec quod pater meus fufpicatur. quia nullatenus hoc ipfe cogi*
Herodes fufpiti taui.Tu vero mulier quid aliud fcis nifi quod ad archelaum fugete deliberauimus. SCexin de romam
onem habuit in afcendere.Eadem & illa confefla herodes in archelaum de perfidia fufpitionem habuit:deditq; oli*
archelaum&eis pio Sc  volumnio Iitteras prf cipiens eas tranfeundo per §!eufamciuitateciliciearchelaotradereicul* P
refcripfit. pans eum/q> infidiarum participes cum filijs fuis effet SC  extnde romam nauigarent. Vbi fi nicholau

inueniret aliquid profeciffemec cefar in eadem difficultate permaneretidarent litterasvel argumenta
quf contra niuenes conftruda deftinauerat. Archelaus aute Iitteras accipiens.fufcipere quidem ado
lefcentes eft confeflus: quia prodeffet eis vel patri ne.quid peius per difcordiam eueniret ad cgfarem
aute trafmittere.vel aliud perfidum contra illuagerenihil adolefcetibus penitus promififle.Legative
ro cum hfc  audiffent:8c romam perueniffent Iitteras porrexerunt:quia cefare placatum inuenerunt.

CNicholausaute herodis legatus ad Cffarem ipfum herodem C^fari reconciliare cupies primo
Silleum herodis accufatorem cora imperatore accufat deinde multa pro herodis excufatione addu*
xit'vndehacoratione promotus. Cefar SC  ad Silleum conuerfus furoreplenus eum interrogat SC  con*
tra eum mortis dedit fententiam herodi reconfiliatus.Cffar autem cu adhu c areth? eftet iratus Ara*
biam herodi cogitauit tradere fed receptis litteris quibus filios accufabat pricipatu addere feni SC de
fuis filijs malefentienti non eftimans principalu ipfum receptis doniš Arethf cofirmauit. Capi.xf.

J&r~\  Elegatione autem Nicholai taliter euenit.Vt hic ad aulam afcendifprimum quidem non
Legatio nicho* S pro quovenerat.fedfilIeumaccufaredeliberauit.Quod multi intelligentes Nicholau ad

jai ,p herode cf* euntes iniquitates omnes fillci nvmciabant: SC  q> multos ouadi peremiflet. Q_uoruin iudi#

fari rccocil ado. eia manifefta ex litteris eius demonftrabantur.Nicholaus fcelicitatem quandam fibi exiftimas obla
Ntcholaus pn* tam. moliebatur per accufationem fillci cgfarem herodi reconfiliare.Sciebat enim quia fi vellet fatif#
mo accufat Sil * facere defačtis eius permitteretur: fi vero filleum accufaretr tempus pro herode dicendi poflet inue
leum herodisac nire.Coftituto ergo die.Nicholaus prefentibus Iegatis areth? accufabat filleu. SC  cu ceteris addebat
cufatorem* regts multoru $ fimul iteritu :& pecunias quas mutuo accepilTet f  nullo reipublice comodomecno


poftmacfiabeos. i£eanč(qtjftatlbu£ JfculD«

n  adulteria non tantum per arabiam fed etiam romanorum mulierum.Addcbat q> acerbius corcitaret
^  regis animumnichil verum docuiffe de fa&is herodis Cumq;adhunclocumperuen)frer cffar qui#
dem interrogauit fi exercitu contra arabiam non dufcifiet.nec duo milia qumgetos occidiffet.neq; ca
ptiuos traxifiet prouinciamq; vaftafiet.Ad quf nicholaus rcfpondensiptohis magis te velle iugge#
rere:quod nichilautirmlto minus vtaudieratfačtufuiffet.Sed tu inquitviriuftushf c attrociterefti# . T . j w j aus  ~
mafti Quod cum cf far prfter opinionem audiifet:& iuftiflet vt diceret; nicholaus fatilfaciendo quin i. u r at  j 0 nc he q
gentorumtalentorumconfcriptionemproduxit:inquacautufueratlicereherodiconftitutodietranf c , 1  *

ado pecunijfq; non redditis: totam arabiam inuadere. Introdudam vero per prouinciam miliciam a  6 ’
non expeditionem dicebat.fed multitudinem fuas volentem pecunias exigere;nec coftituto die fed
multo poft introdudam.De qua re fepius cum quidem faturnium SC volumnium procuratores inter#
pellaffet.deindecoramillis m beritho cum filleus per tuam fortunam iuraffet intra tricefimum diem
pecunias fe prfbereinecnon Sc eos qui a regnoherodis tranffugiilent nichil horum eo fariente rur#
fus ad procuratores herodis peruenit. Cui cum prf cepifient pignora fumere. ftatim prouinciam in#
greffus eft cum fuis. quod iftebellum dicit ad inuidiam procuratorum tuorum qui hoc fieri denun#
ciauerunt fecundumconfcriptionem ftatutam.ifte vero inquit qui non tantum deos fed tuum nome
alias numen periuransdecepit. Reftat iam michi decaptiuis differere.Latrones trachonem habita#
tes quadraginta primum deinde multi tormenta fadorum timetes refugium fecerut arabiam. Q.uos
filleus cum fufcepifTet contra omnes homines. veftabat terram quam eis habitandam prf buitiedu#
da latrocinij'cum eis partiebatur.Spopondit autem per eadem facramenta & hos reddere: die quo
R  promiferat debitum fe foluturum.Q uid ergo poteft ne demonftr-are in prf fenti quemq alium ex ara
C  bum prouincia quam hoftes abftrados quos refero.nec cundos vt ait. fed qui nequaq latere potue#
runtJta ergo calumnia de captiuitate declarata:maximum cf far intellige medacium Sc falfitatem ad
tuam excitandam iram ab ifto confidam. Nam cu ingreffus arabiam nofter exercitus fuiffet:&vnus
vel alter de focijs herodis concidiflenticoadus refiftere. Nacebum ducem eorum cum viginti quinqj
proftrauit.Q_uorum pro vno quoq; centum ifte referenttduo milia quingentos perijfle dixit. Hac Cf far oronepro
oratione cf tar permotus & ad filleum conuerfusifurore plenus mterrogauit quanti arabum periffent motusSilleii m#
Q_ui conturbatus erraffe fe dixit.Deinde pada debiti legunturditterf q; imperatorum SC ciuitatu quf terrogas contra
latrocinia criminabantur.Mutatus ergo cf far.filleum quidem mortis iententia damnauitiherodi ve e u mortis dedit
ro reconciliatur.fatiffaciens quod ex falfa criminatione attrociter ei fcripfifTet. Nam ita filleo refpon fentetiam hero#
difle perhibetur.Q.uis eft ifte qui me impulit mendofa fuggeftione virum michi amicum otfendere. di reconciliatus
Silleus quidem pecunias creditoribus redditurus,&poft puniendus deftinatur. ^Cffarautem ad# Cffar adhuc ira
huc irafcebatur arethf quia principatum non de fuis prf ceptis: fed propria prf fumptione cepiflet. tus  cotra aretha
Cogitabat ergo Sc  arabiam herodi tradere: fed impedierunt litterf quas rex miferat per olimpium& arabiam herodi
volumnium, Qui cum audiffent cffarem placatum.ftatim prfceptoherodis litteras vel probaticnes tradere cogita #
quas de filijs miferat porrexerunt.Q.uas cum cffar legiffet; principatum alium adderefeni &male uit fedfreceptis
fentienti de filijs non eftimauit. Videns ergo legatos arethf Sc  improperans quod temerarie vifus ef litteris quibus fi'
fetnonabferegnum accipereidona fufcepit .SC  principatum ei firmauic. hos accufabat )

CCf farherodi refcribens q? ei placatus eflet & de filijs eius triftis poteftatem ei dedit congrega# pncipatn adde#
to concil!oipfospunireherodesitaq; omnes acf fare prf ter Archelaumcoftitutosconuocauitcoram refeni&defuis
quibus filios accufat furore turbatus.Q_uos faturnius confularis & treseius filij damnauitiniuftumta filijs male fetieti
men eos interfici arbitrati funt voiumnius vero circa patrem iniquos inuentos morte puniendos re# noeftimauitfed
fpondit.Nicholaus autem de roma veniens illosligatos fub cuftodia coherceri mones patre ne plus receptis doniš
iracundia q modeftia moueatur.Tiro autem miles cum filio fuo cofqueuo & amico AIexandricum li pricipatum Are
bertate locutus damat veritatem perijffe SC  hifticiam ab hominibus receffiffe quem triphone regis to thf cofirmauit.
C forefalfoaccufante rex teneri iubetcum filio & torqueri fed eumliberauit filius fuusherodes itaq; fi
Iios inconcione producens eos in Cf farea !aqufo perire precepit. Capitulum duodecimum.

" ^Pr°di v ero fcripfit quod placatus ei fuifTetSC de filijs eius cotriftareturprf cipies vt fi quid Casfat ad hero #
j  |Ul, jjacerbum prffumpfiflent pcrfequfretur tanq in patris prfuaricatores.Nam huiufmodi po derefcripfitcpei
J  iteftate ei conceffit. Si vero fugam tantumodo cogitaiTent: vt improperanter mitigaret eos placatus fuifiet

JiJsM L S nc  quid crudele peragerent. Ammonuit vero vfconcilio in beritho congregato qtio multi &q> de filijs tri
romani habitabant Sc  fimulimperatoribusfyrif SC  archelao rege capadocif quantofq; alios exiftima ftaretur: SC  pote
ret amicitijseius vel honoribusclariffimos SC e oru fentennjs quod oporteret impleretur. CHerodes ftate dedit illico
autem cum litterf venifletpro recociliatione.# q> fibi poteftas fuper filios fuifTetcocefTa ftatim accer cilio congrega#
fijt cudos a cf fare coftitutos ad cofilium prf ter archelaum que propter offenfam noluit intereffe. ne to ipfos punire.
quid volutati fuf fmpediret,Cuqi in beritho imperatores & ali j coueniffent:fiIios vero no permifit ad

vMf'

fUtorokJofep^toe* fiftoita

cocilium accedere.fed in villa quada fydomoru paleftum noie iuxtariuitate reliquit:vt vocati ad con
filium prffentarenturSolus autem ingreffus cum centum quinquaginta viris confedentibus accufa D
bat filios:& caufa quidem non erat accrba quantum ad veritatis inditia.multum verodiffimilis patri
filios criminanti.Nam violenter pcrorabat. SC  in approbatioe caufe turbabatur Sc  maximi furoris vel
ferodtatis figna monftrabat.Defendebat etiam tanq vera. quf in odio filiorum dida fuerant: Sc  quf
ipfecontra filios fcripferat legebatiin quibus infidiarum vera nulla cofcriptio fiiit.tantum vero cp fu
gere cogitaffent:# derogationes quafdam SC  opprobria propter fe:& clamauitiurando meliusvita
priuaretur.quam talia velletaudire.Deinde cum dixiffetquod8čnatura Kcffareconcedente potefta
temhaberet.addidit SC  patrfam legem fibi prfcipere.fi quando parentes filios accufarent,& fuperca
pita eorummanus fuas imponerentineceffe efTe populos circunftantes Iapidare. Sc  huiufmodi mor#
te perimerc.Quam legem ipfe parata m in patria quidem vel in regno facere noluiffet. fed expedaf
fe illorum iudicia.Cognitores autem veniffe eos in manifeftis odiorum Sc  non paruis criminibusvt te
pus habentes dignum nullatenus deberent negligereine alijs tali prouenirent.CCum itaq; rex hfc
dixiffe nec adolefcentes ad fatiffadionem tranfiffenfcvidentes iudices q? modeftiam velreconcilia#

, , tionemminimerexaffumeret:poteftatemeiconfirmauerant.Etprimus quidem faturniusvirconfu

Setentia - atu tnj jaris & j n  dignitatibus clariffimus mitem fententiam protulit dices.Damno filios herodis interfici ve
ni colularis Sin  ro non  j u ^ um  arbitror quia Sc  ipfe filios habeo: & regem puto fic velle.quamuis infcelices filios fe ha
boru eius cotra k ere  confentiat. CP°ft quem faturnini filij tres qui eius erant legati:fententiam eandem cum patre
filios herodis. p t0 nunciauerunt.(EVolumnius autem econtra morte puniendos filios herodis refpondit.-itacirca
Setentiavolum, p atrem  i n iquos inuentos.Eadem cum pluresdixiffent.vt cum ntchil ambiguum effet quo minus intel E
filios Herodis ifgeretuir morte damnatos adolefcentes ftatim herodes ad tiram perueniunt ducens miferos adole*
mortepuniedos f cen t es ,Cumq; nicholaus ad eum roma de latus effet & prius ipfe fententias in beritho de filijs pro#

^ et 5.f! a  " ,cho ! ai  nunciatas audiffetiherodes confuluit quid amici eius de hoc rome deliberaffent. lile ait quod SC  m u
de hlijs herodis ^ v ^eretur fcilicet impia effe: illi de te fenferant.oportere vero ligatos SC  cuftoditos cohercere. SC  fi
quid tibi aliud vifum fueritiprouide tamen ne plus iracundia q modeftia vfus effe videaris.Nam m u
nime dimitti folutosputome talia committantquf nullatenus poffint corrigi.Multiietiam eademtuo
rum amicorum rome deliberauerunt. C[Herodes autem cum tacuiffet meftitia tentus: poft iuffit n u
cholaum fecuin nauigare.Moxq; vt ad cffaream delatus eft.rumor a populo de filijs eius euolabat.
cundis fuftinentibus vbi caufa eueniret dum fic periclitarentur& doloribus eorum condolerentrdice
re aliquid palam,aut dicentem audire fine periculo non erat.Vnde iram cum dolore conclufamifine
Tiro cu filiocoe voce  comprimebant.Vnus autem milesnominetiro cum filio fuoequeuo vel amico alexandri.cun*
o ueuo& amico c l u ? a ''l fi m0rC  tacite- dolebant cum libertate loqufbatur: Sc  clamabat fepius inter multitudinem.

alexandriverita ^icens 9?  petijffet veritas q>  iufticia ab hoibus receffiffet.Vigent inquit mendacia vel malignitas:ta#
tem libere locu, tamc P nebulam humanisnegocijs intulerunt.vtmaximf calamitates vel miferiapronichilo iudicen#
tus eft herodi .'  tur.Cum talia fepiusexclamaffet*.8C licetnon finedifcriinine.veritas tame omnes mouebat. Q.uapro.» F
pter timentes finguli occultabat SC illum dicente libenter audiebant.Qui cu rege petijffet vt folus foli
quf vellet cdiceret,conceffumq; ei fuiffetinon poffum inquit rexcontinere pro tali dolore fiducia vel
audaciam mea neceffariam quidem tibi SC  commodam fi quid vtile veliš ab ea fufcipere.mef vero tu
telf contrariam. Deinde fubfecutus ait.Quo tua mens fagaciffima receffit.aut cur fuperabundans fa-
pientia fenfu multatur:quo plures vel maximos acquififti triuphos.Quid eft quod cognati vel amici
remorantur petitionibus tua fledere pietatem.Q_uos tibi minime iudico effe cognatos vel amicosifi
defpexerint tale fcelus in tuo beatiffimo fieri principatu.Tu vero non preuides quid eueniatifi duos
adolefcentes ab vxore regia pro creatos SC  in oi fullimitate virtutis prfcellentes occidis teq; foluin fe
nedute relinquis cu vno filio male fua fpe difponete. SC  cu cognatis quos ipfe totiens iam morte dam
nafti.None cogitas q> multiludo taces crudelitate tua cofpicit & odit/exercitus quoq; cundus SC  pri
mateseius miamquidedeinfoelidbus odraverointehecfacietecocipiut.f[Cuhecrexinitiononli
beter audiffet.& comouiffenteu verba tyronis perqiif manifefte familiaru perfidiam exprobrauerat
Tiro filon a tri *  paulatim immenfa K militari fiducia vfus cocidit tyro.& turbatione coplcuit herode.Qui cu mag/s
phoe regis tofo increpari q ammoneri feputaffet.Si quia milites eius abhorreret&primates eoru indignaretur.prjce
reaceufatus ca*  pitnominatoscundoscumtyroneligatosincuftodia detineri.Cuhocfadufuiffet&triphon cuicia
ptiuus cu filio li tonfor regis inueta occafione rege adijffetiait.Suafitmihi fepius tiroivt regem tondens guttur eius in
gatur& torquf!« ciderem.Nainter primos apud alexandrum poteris effe:magnafq;donationesabeo percipere.Q.uf
tur quem filius cudixiffet:eu rex coprfliendi prfcepit:8£tormentis tyrone SC  eius filiuatq; tonfore fubdi.Curnq; ty/
a tortura libera<f ro ita cofifteret; videns filius patrem fuum crudeliter laceratum nec habentemfpem fa!utisfuturuq;
uit.&c* fibi iudicium ex tormentis intelligens paratum.fe inquitregi veritatem nunciare.fi verbo confirma^

poft macDabcos. ©eanttpjfatfbug fo.clut.

^ ret tormenta patris SC  fua remfttere, Cumq; rex fidem dediffet: dixit conftituiffe fibi tyronem manu
fua regem adire SC  occidere fi copia daretur vt folum eum inuentret: multaq; pati quatenus alexan#
dro prfftaret.Qug cum illedixiffet:patrem aneceffitate foluit,Cdncertum autem cft vtrum hfc veri
tate aut neceffitate retulerit.vt aliquod perfugium in prg [entibus malis inueniret.fTHerodes autem
licet deliberaffet iam dudum filios interimere. tune tamen feftinauit crudelitati fuf finem imponere,

Et in contione producens trecentos priores militumireos fačtos cum tyrone filioq; eius SC  accufatio# Alexander& a#
ne tonfore:criminabatur coram omnibus. Etillosquidem multitudo peremit. Alexander autem SC  riftobolus patrg
ariftobolus in cgfaream tratti patre precipiente laqufo perimuntur.Corpora vero corum noftu ale# prascipiente la#
xandrium ponuntur quo matris eorum pater. plurefq; cognati vel proaui pofiti e {Te videbantur. fin ? 0  perimunt

CExp!icitliber Sextufdecimus.

CIncipit liber Septimufdecimus qui continettempus annorum quattuordecim.

Antipater ab omnibus propter fratrum occifionem odto habitus herodis patris mortem vt regna
ret defiderabat omnium aduerfus patrem odialueris concitabathic ad fingendas amicitias callidus
SC  ad diffimulandum omnium čredibilis/Si ad celandum femetipfum fatis aftutiffimus nutricem ta#
men fuam decipere non velabat interea herodes falomen fororem Silleo arabi propter libidinem co
iungi volentem cum alexa fecit inire connubium/ herodes quoq; ad Archelaum regem glafiram fi'#
liam cum dote remifit Si  filiorum occiforum filios nutriebat erant enim alexandro ex glafira duo ma
res Ariftobolo ex beronlce tres mares SC  duf puellg .Et maiori fi'!io alexandri filia ferore defponfatur
SC  fil/o ariftoboli fiiia antipatri/ #prima filia ariftoboli filioantipatri alium vero herodi filio regis ex
g filia pontificis.Et circa infantulos antipater ea voluntate qua SC  circa patres eorum verfabatur. Hero
des tune vxores nouem habuit ex quibus multos habuit filios / antipatri mater/ SC  filia pontificis ex
qua homonius illi filius fuit.du? neptes ex quibus nulla proles germinauit.Samarea vxor ex qua an#
tipaš archelaus/ SC  filia olympias/ cleopatra hierofolymites ex qua philippus Sc  Herodes/ pallas ex
quaphafelusfedra/#helpisexquibusduf filif examana&fa!ome. Capitulum primurn.

Ntipatro autem poftqfratrumextitit2ccufator.#inpatrisfacinusextrem£impie Antipateraboi
tatis SC  crudelitatis impulfor haud fane pro voto fpes vitg fequentis aperitur Na ‘ )US  ptopter fra#
guis amittendi regni metu fuerat liberatus quod iam vidclicet illud cu fratribus tr ^ iterfe&ione
fc communicaturum Tore non cernerct.Operofius tamen SC  ambiguum regnu fie 0C “ 0  habitus eft
ri fibi magis magifq; fentiebat.'Siquidem vniuerfe getis aduerfus illum odiu erat
e sortum.Fuit vero illi hoc etiam valde contrarium quod totam contriftabat mili#
tiam dum aduerfam ab ea gereret protinus voluntacemin qua procul dubio om#
nia regni munimenta confiftunt:# maxime quotiens gentem aut populum vniuerfumnouarum re#
rum cupidine perturbari contigerit.Tantum etenim periculum ei fratrum procurauit mteritus. Vera
tamen cum patre fimul participabaturregnandi negociummon aliter § fi lpfc rex cofifteret, Amplio
raq; ei a patre negocia credebantur;# vnde perire debuiflet. firmitatem magis fauoris inuenerat: q>
quafi pro herodis tutela fratrum fuorum proditor extitifiet.& no inimicitia qua circa illos SC  circa ip#

(um patrum detinebatur.Talibus enim maliloquij'seum induxerat.que omnia machinationes erant
viam conftruentes alias conftituentes q aduerfus herodem tenderet.vt antipater accufatores no ha
beret.de his quqnarare cogitabat;herodes autem omni refugio nudaretur.non habens qui fibi auxi Antipater hero
liaretur: cum antipater hoftis manifeftis exifteret.Proinde odio paterno illas fratrum infidias perpe# di maifeftus ho
trabat.Pulfabat autem eum amplius vt ab incepto non defifteret:q> cernebat moriete quidem hero# ftis q patris mor
de certo fibi principatum efle venturum.ProIixius autemviuente patre multa fibifutre&ura pericula tem vt regnaret
fi eius fadio proderetur cuius extabat ipfe comppfitor; # qu? fi palam fieret.hoftem illi patrem com defiderabat odi
q  pellebat exiftcre.Propter que ad donandum erat largusS affluens:# etiam eos qui circa patre erant a omnium lucris
lucris pulfabat in gentibus vt aduerfus eum omnium odia concitaret:#maxime illos quos romg pof aduerfus patrej
fidebat amicos.rmffionibus magnorum munerum fibibenluolos comparabat.Anteomnes autem fa concitabat.&c*
turninum qui tunccuram fyric gerebatiinducere magna fpeincitabatur:fed& faturnum fratrem pro
mereri feftinabat.ad hec fororem regis viro inter primos apud herodem coniundam fuo modo vtes Antipater adfT#
ad fe volebat attrahere.fr Erat quippe ad fingendas amicitias coIloquentibus fecum callidus SC  ad gendas amiciti#
odium diffimuiandumvaldecredibilis.&adodiumdiffimulandu femetipfum fatis ailutiffimus.No as callidus# ad
tamen decipere valebat iuam nutricem quf illum iam anteabundecognouerat:&ab eofallinon po diffimulandum
terat.Siquidem omnibus eius fačtionibusuam antea fuerat reluftata ob morum eius improbitatem: odium credibi #
quamuis eius filiam haberet vxorem prouidentia matris antipatri. SC  eius ipfius inftantia illam fufci# lis nutricem ta#
piens.qug prirrio fuerat ariftoboli fociataconnubio.Nam alteram calleas viri eius filius habebat vxo me decipere no
tem.Sednullum hoc ei tutamenerat.quo minus eiusintelligeretur iniquitas ficut nec prius cogno# yalebat.#c.

JLtbe W)ij<3ofepbt foDet


tio.qufcq obftiterat,quo minus odibfhs haberetur. CLlnterea falomcn feftinantem filleo arabi coniu
gi corporalilibfdine concitatam.hcrodcs compellit cum alexa inire connubiumicooperante quoq;il D
li iulia SC  perfuadentc falome ne iliius renueret nuptiasine inimicitie inter eos maturius orirentur. lu
rabat quippe herodes nunq fe drča falomcn beniuolum forc.nifi coniugium a!exf fufciperet:& obe
diebat iulif.vt pote cffaris coniugi.ad hfc etiam vtilia fuadenti. CEInterea filiam archelai regis hero#
Herodes arene# ^ es 3( j |- uum  ^eftinauft patrem. que fuerat alexandro iugata:dotem etiam reftituens vt nullum inter
lao regi filia cuj CQS certamen  oriretur.Ipfe autem enutriebat filiorum filiosidiligenter admodum.Erant enim alexa»
dote remifit& n ^ q UI( j em ex  gfefira virilis fexus duo:ariftobolo autem ex beronice falome filia mafeuli tres;puellg
lioru filios nutri ^  £ t  f C pj us  amicis prf fentibus coram fe conftituens herodes illos infantulos.fi!iorumq> fortunam

ebat duos alexa ca f um q. ^eplorans orabat ne quicq tale illorum filijs accidiflet. fed vt cum virtute crefcentibus vicif
dri & tres artfto# f ltuc jj nern  jHf nutricationis SC  educationis exoluerent. CTDefponfabat autem eis maturoiam tempo
boli mares SC  du fg  decurrente:maiori natu quidem alexandri filiorum filiam ferorf:ariftoboli vero filio.filiam antipa
as puellas. tri.Filiam vero ariftoboli denominat antipatri filto.alteramvero ex filiabus ariftoboli herodi filio fuo
Maton n ho ale,# p ucrat  j s re g( natus ex  filia pontificis.CPaternus quippe mos erat vt fimul plures haberemus vxo#
xandri filia fero rcs .Agebat autem filiorum defponfationemrexmifericordia infantulorum parentibus orbatorum:
r ?  c * elp ,^ a ^ ur . ® ad beniuolentiam eorum per focietatem coniugalem antipatrum prouocare defiderans. Antipa#
fino ariftoboli n tw autem non  ceffabatdrca infantulos ea voluntateverfari:qua circa fratres quoqj fuerat agitatus.In
lia anpatri a pri c j ta {j a t autem eum  ftudium patris quod circa infantulos gerebat:fperas eos maiores ac meliores fuis
ma fiuaanltooo f ratr fb lis  f ore  prffertim cum in virilem etatem prorumperent: archelaoetiam auxilium prgbituro ne
li filio antipatri p 0t jfi us VIr0 In re g n i culmine conftituto SC  ferora in nurum vnamex eis fufcepturo filiam tetrarches ®
altera vero hero a | )as  tetrarchaenim erat ifti.CExcitabat autem eum vniuerfa quoq; multitudo qug circa infantulos
di filio regis ex q Ulc j em  mifericordi mente mouebatur aduerfus autem eum odium in omnibus gerebat propter
filia pontificis. ^ daruerattante in fratres iniquitatis aftručtor.Machinabatur quoq; diffoluere quf patri placuerat:
Malidaantipa# ac j uer fi, m  fifij re putans fi contra fe talium adunaretur potentia; 8C differebat quidem herodes fequi
tri circa filiosrra p 0 fl. u ] at j oncs  antipatri. vt ipfe quidem ariftoboli filiam in conubio fufciperet ferorg vero fratris eius
trum.KC. fiii us  filia ariftoboli S fponfionem quidem nuptiarum huiufmodi regebantur alias gerebantur rege
Herodes tune tamcn  j nu ito.C Herodi vero regi ea tempeftate vxores erant nouem.-antipatri materi & filia pontifi
vxores nouem. c j s;ex  q Ua e tiam homonius alias homoninus illi filius fuerat procreatur. Erat autem fratris filia con#
Antipatri mater , (jn( q. a  & cum ea  neptis altera.Ex his quidem proles nulla germinauerat, Etat etiam in vxoribus ex
filia po ti n c s ne g entc  f ar n ar corum vnaex qua filif extiterant anti pas Sc  archelaus/ & filia olimpias nomine. & hanc
ptes dne iama# q U j c j em  lofippus poftea fufcepit vxorem qui regis fuerat fratruelis. Archelaus aute SC  antipas rome
apud quendam familiarem educabantur.CIConiunčta illi erat etiam cleopatra hierofoIimites;fed&
filif exea nati fuerant.herodes SC  philippus qui etiam romg educabantur. C Erat etiam in vxoribus
pallas:qug phafelum ei peperit filium.CSuper has quoq; fedra;& helpis erantvxores:ex quibus duj
filif fuerant procreate examana nomine ac falome.Filie autem eius maiores natu ex vna matre pro F
creatf cumalexandro quarum intuebatur ferora nuptias.coniundf erant: vna quidem antipatro fo#
roris filio altera vero phafelo.Et lfte quoq; fratris herodis fuerat filius. Et hoc quidem ex difpofitio
ne fadum erat herodis,

C Herodes aduerfus trachonitidas vicurn edificas contra eos zaman virum iudeum babilonium
de anthiochia euocauitdans ei terrafiue tributis ad habitandum. Quizamaris bathiram vicurn con
ftituit ibi SC  populorepleuit SC  cu virtute viuens mortuus filios reIiquitoptimos Iachimil SC  helilachi
nus fenio confe&us moritur filium relinquens philippum fortifiimum.Qui cum agrippa rege amid#
tia coniundus militiam eius curabat.Herodes vero čuda regni negocia antipatro filio ipfum vtilem
credens cum eius nequitiam nefeiret commifitvndeantipatermaxima vfuseftaftucia circa ferora
SC  alios quorum medio pattivult infidiari.Erant enim quatuor mulieres ei omnimode fauentes qui#
bus falome omnrno contraria erat SC  earum cognofces fadiones regi reuelebat pharifeos quoq; quo#
rum hf mulieres confilio inducebantur muldauit pecuniario damno quodferorfvxor pro eis contu
lerat ideo vicitudinem referentes herodis regni terminum dixerunt adeiTe SC  ad feroram 8i  fuos ven#
turum quod cognofcensrex eos fecit interimi SC  vagona eunuchum SC  charum Sl  filios ferorfijfra#
Herodes aduer tri precepit vxorem abifcere quod ipfe negat potius velle mori § lila čare affirmans Antipatro quo#
fus trachoitidas q; SC  eius matri cum ferora SC  alifs mulieribtis interdicitmiicerecolIoquium. Capitulum fecundum.
vicu? edificauit Vncautem volens aduerfus trachonitidas munitus exiftere:cogitauit vicuiudeis edifica

cotra eos zama* re non diftate magnitudine ciuitatis vt per hoc inacceflibiles faceret hoftibus limites fuf

ri babiloniu vi# pyj prouincie Et cognofces viru quendaiudeu exbabilonia cueqtibusquingetis.R fagitta#
tura iudeum, pJUJo rifs plurimis.cognatoruetia multitudine vf^ adcetuferine numeru virotu eufratrem flu#

ptes dne
rea vxor.

Pallas phedra
helpis.

pottmacpbeos ©eanticiuttatitras jfo-ciutt

uium tranfmeafle& in antiochia in loquo qui dr daphne fyrie couerfari cu faturnino quf tuc ibidei cn fuiseuocauit
A perator milit ie cofiftebatiiliu ci locu ad habitadum benigna largitate cui balatha nome erar ccdere de anthiochia
compromifiteuocabat ergo etim tu tota multitudine oim qui eumfuerantconfecuti fpondens datu d as eiterra fine
rum fe terram in regione qu£ dr bathanea.Determinauerat em eu:in trachonitide coftituendu voles tributis ad habi
eius hahitatione obftaculu cotra hoftes habere.Promittebat itaq; illa regione fine tributis effe datu tandum.
ru 8C liberos forequf moriš illius regionis habitatibusexhibere.imuneq; eis terta SC  nuliis illatioibus Balatha*
obnoxia pbiturthHis perfuafus babilonius venit SC  fufcipies regione oppida SC  municipia pluracon
ftrimtEr vicubathyranoiec6ftituesobftaculuerat , oppofitumquodda iilevt aduerfus trachont#
tas iudeis de babilonta venietibus ad hierofolima per facrificioru tpa ne quis eoru latrocinijs tracho
nitaruinlidijfq; lederetur &aduetabac ad eu plur/mi:maximeq; illi vndiq; cocuirebat a quibus pa#
ternus mos iudeoru 8£ infHtuta colebatur a is celebraturQuibus rebus illa regio breui populofa fada
eft ,ppter qdimunis ab oibus fudionibus pmanebativiuete dutaxat herodeCeteru poftq philipus fi Bathira v/cus
lius eius pricipaturegnifufcepitmodicasparuoteporefučtioneslllisimpofuit.Agrippaveromaior quetamaris ba
fC filius eius homonynus quoq; illi coftabat eos admodu grauauere.fi tn eis delibertate ipforfi cum bilonius confti#
poffetvllaintulere potetia fed romani deide dominatuillius regiois adepti libertatis quide eoru etia tuit populo re#
ipfi feruaueredignitateipofitionibus aut eos fudionuvfq;quaq; grauauerut.Et hec quide oportuno pleuit fibi ah he
tpe diligeter cxeqiiarorone I pcedete{rZamaris aut babilonius iter hf g  vita deftlgitur ,q ad pcfiide rodedata liber#
da illa regione abherodefueratacquifitus-quiq;cu a virtuteviues fiiios quoq; optimos dcliquerat. tate;
Iachimuquide q fortitudine clarus extabat.Is equites babilonios qui fub illo fueratcoturbati SC  hf#
ly quos rex efficiebat abudare muneribus.([Sed lacrimis i fenedute fepultus phflippu filiu derelin*
quit SC  magna bonu SC  alifs virtutis artibus vfuifupra quelibet accomoduOb hoc fida illi amicitia 8C
B firmiffimus fauorcu agrippa rege ,puenerat'maliciaq; tota qua rex habebat ifte curabat. Sc  vbicuq;
deduceda ratio poftukbat eius regimine deducebatur.CH er °de autin quibus retuli confhtuto in
antipatru fpedabant čuda negocia ppterea quia vtilis ac proptus a rege putabatur;& ex hoc firmi Zamans batno
tate n5 amiferat ptatis qua ei pater proptiusidulgebatfpe quafi fauoris eius ac fidei. Ad hfc erat e# nlu ® cu VIrtute
tia ad deriuada i  fe poteftate audaciffimus qm incognita erat patri eius nequitia.& qm ad fide facie# viues  nioritur n
da callebat.erat etia cudis terribilis no tm magnitudine poteftatis quatupuerfitate moru SC  qd erat lios relinquens
ad male loquedu ,pcactffimus.Maxie aut feroras cu accurrabat; vicifllq; curabatur.Na em callide dr °P tim ° s . 1 aci
cuuenerat valde antipater SC  maxie p mulieres ad occupados eius animos abigebatalios ambierat. j™,” 1  ^ “57 ,
Deditus quippefuerat feroras vxorismatriq; eius atq; forori.licet mulietu genus abhorreret ob in c Philipus ftliusia
iuria filiaru fuaru virginu.verutame has patiebaturab hifq; ducebatur&nichilab eofinelllis mulieri c ‘ 1ImI aicus . | £! P r 3
bus agebatur.Na hoinme illu etia medicaminibus accurabat.led Sc  fibimet iuice coopari nequaq mu P, e re S ls  ™“ icia
tuo fauoreceflfabat.Itaem eas oimodis .atipr iduxerat.partim p femetipfu ptim etia p propriam ma# 5* us c 7 ia
tre.Na ide hf mulieres quatuor fentiebat ideq; !oquebatur.Ferore tn circa antipatru fuis in nonnullis H et °Q e f CI ida
minimis fanerebus mutabatur.Erat aut illis i cotrariu nites regis foror iadiu cunda circunfpicies: SC  ra  § nl
amicitia eoru in pnicie herodiscoftrui cernes &annuciado no abftines. CLUli aut fentietes moleila 11  P atro  ^. e 8 0CI£l
efieregi fua ad inuice bemuolentia cofilraineunt vtmanifefta ceru rio eifec amicitia.neq; palacoue ^uia vtile pute#
C tu faceret odiu aut &maliloquiavbitpsexigeret cotra femetipfoscofingeretmaxie aut fub herodis Cl i eis ne 5 u i tia
prefentia.vt ad eu de femetipfis talia deferret fecreto vero beniuolentia inter eos firmior certioq; co *1° c°g n °fccbat
llaret.8cficquideilligerebatC[Salomeautnichi!prorfuslatebat:neq;primueorupropofitumadhu v ntl ,P atr ‘ a “ u 5
iufmodi negocia feftmare neq; tune qn feeretas machinationes conftruebat.Cunda quippe illotu t ' a c,rca erora
illa mulier indigebar quf amplificans SC  attrociora faciens.ad fratre propriu proferebat .feeretos eo# ^ luos  fi u ° rurn
ruconuentus infinuans Sc  conuiuiaK confultationes occulte femotimq; confcr*ofq? ad eius interitu me “i ( ^ vu t  P a<!
tendere mfi maturius proderentur. Indicabat quoq; illos in manifefto quide adueriarios femetipfos trl  ’ n “ t '* atI *
quaficonftare:&adlefionesmutuas fideloqui finemq;feftinarefeerete& ab alterutris remoti be* Q. uattuor i  mUi '_
niuolentiam inter fe confimari maximam. Etquotiens in quibufq; negociis fingulis fierent:,illud a # ‘ !eres C1U ^^ °P*
gere quodamicitia poftularet SC  pollicerifibi etiam pugnarecontra quos opus effet:modo illud aftu nioms qbus fo#
vel fauore mutuo non fentirentur efficere.llla quidem h?c SC  huiufmodi inueftigabat omnia SC  inte# ror re 8 ,s contra
gra ad fratrem conueniens cunda deferebat fentientem quidem iam etiam ipfum plurimum per fe t  r ' a erat *.
metipfumifed audiendum altquid licet execratus effet fororis accufationibus retardantem. CCErat Fingunt inter fe
SC enim porcio quedam iudeotum hominum deferupulofitate SC  fubtilitate paterne legisgloriantiu °^ lUf |? r  5 a bere
& culturam diuinitatis fimulentiumia quibus inducebantur mulieres fupra memorate. Hi pharifei mamteitu qug
dicebanturquipofientmaximereginonmodicumafferreprcfldium.Erantenim procaces ad bel# omniacognofce
lum gerendum lefionefq; inferendas immaturius‘eleuat. CCumigiturcunda gens iudaica iu# bat ,alon ? e  ' ta *
teiutaudo iurafleti Cefaris fe propriam fore SC  omnibus regis rebus fauere^ lili veto nami# hi nunciabah

B-tbet jttiti.^cfepbuuOtt


Rex phatifeos i
terfecit &vagoa
eunuchu Si filu
os.&c.

Herodes ferore
fratri precipitvt
vxore fuam abij
ciat qd ipe ne «
gatporius mori
velfedicensgil
la carcre.

Antipatro Si  e«
ius matn iterdu

xit  rexcuferc>ra

mifcere collogu
& cu al.fs mulie
ribus.&c.

Antipater fufpe
du patre hns Si
timesfcribit ami
cis ro me vt pa«
triperfuadeat ip
(ucumuneribus
roma mittcre Si
regni fucceffore
facere.

Herodes fikus
herodis ex filia
potificis.
Accufatus fille#
us’arab5:

Silleus magnas
polices pecuni «
as cuid corithio
cuftodi rcgis vt
ipm ocddat qd
ei reuelat faba
tur.;

nauerunt.Fratenim numero fupra fexfere mi!ia.quos rex pecuniario damno muIdauerat/quod da« D
num yxor ferore pro eis contulerat.Illi vero beniuolentiam quafi pro viciffitudine referentes fututo«
rum fibi agnitionem nutu diuinitatis ir.fufam effe predicabant-.q> hcrodi videlicet terminus regni ia
effet ex fuperna maieftate decretus:tam ipfi q eius vniuerff ccgnatiom.lllam autem regnum poffef
furem atq; feroram.vel filtus qui ex eorum femine effent defcenfuri.Ht hec quidem regi nunriaban«
tur.Non enim falomen ifta ftigiebant.& qm plurimos regalis au!f corrupere niterentur,C[Rex au «
tem interficit pharifeos qui caufa feditionis extiterent Si  vagoan eunuchum & earum quedem qui
tune primatum intereos habebat honeftatis dignitate decoratu;fi'liofq; eius peremitomnefq;et con
natione vel familiaritate coniundos quibus ille pharifeus prefagebat.Magnificabatur autem apud
eos etiam vagoa ficuti pater & plurimis rebus bene meritus ac profuturus apudregem futurum. In
manibus enim eius cunda fore predicabat prebente illi rege 8i  coniugij ffrmitatem & filiorum velu
ti proprifs filijs. ^Herodes itaq; vultus ex pharifeis qui fuere conuidi conuentum congregat ami«
eorum &accufationem ferore coniugis iniuriamq;virginum Si  audaciam illius mulieris exponens K
crimen vxoris ad diminutionem dignitatis illius referens 8i  honoris .q> ei certaminum feditiones ad
uerfus fratrem Si  bellum ex illius ingenio &verbis operibufq;confurgerent.Et quantum poterathor
tabatur.vt illa inter eos fimulatio folueretur quod fore firmabat fi fccictatem illius effugeret propter
illa quf gefferat. Nichil enim cum fratre ferora gratie permanere poffe definiebat fi fecum illam reti«
neret qup bonu ingenium circa fe fratris euerteret.Iubebat ergo vxorem abijcere qup iter fratres cau
fa pelliconftaret.& fi magni ptecij confanguinitatem fuam duceret illam coniugaret.Sic enim poffet E
nullomodo caritas fraternitas.imminuiAt feroras licet lilo fermone moueretur.tamen affirmabatne
q; aliquid viris ex gernianitatis neceffitudine detradurum.neq; diledionem coniugis abnuere.elige
re fe potius mori dicebat q illa mul/ere priuari.qu? grata fibi conftaret .Herodes vero differebat cir«
ca ferora fuper hoc iracundia:quauis cuperet pro rebus geftis vltionem lumereCC Antipatro tamen i
terdixit & mater eius cum ferora mifcere colloquium, vel cum illis mulieribu squecum eo eratobfer«
uarentq; ne in vnum aliquatenus conuenirent.llli vero profitebantur quidem conueniebant tamen
quando temporis opportunitas prouocabat:& fimul etiam conuiuabantur feroras Si  antipater.
CFerebatur etiam fermo q>  antipater ferore coniugi mifcereturicooperante illis ad conuertusfacie«
dos anti patri matre.

C Antipater fufpedum patrem habes Si  times amicis rome fciibit vt patri perfuadeantan
tipatrum celeriter romam cum muneribus mittere Si  teftametum in quo poft feregem declararet an
tipatrum.Quo fado pergit &vnafecumSilieus arabs quem accufauit coram cefare antipater.Silleus
quoq; magnas policitus eftpecunias cuidem cotinthio regiscorporis cuftodi vt ipfum interficiat.

Sed hoc ei reuelat fabatus Si  corinthus tormentis examinaturomnia manifeftauit.Ferora quoq; in
amoreconiugis permanes ad fuam tetrarchia abfceffit iureiurando conftringens non prius reuerti q
hetodis mortem aduerteret.Sed eum herodes egrtfudine laborentem vifitauit Si  ipfum mortuum i
hierufalem detulit honorifice fepeliandum.Cuius mortis exemplum omnibus notandum eft g vir«
tutis volut effe cultores. Mortuo enim ferora eius filif ad herode venietes veneno fuiffe occifum nar
rat matre accufantes.Cuius veritatem herode inquirente ancilla queda antipatri matrem omn/um
maloru caufam effe accufat omnibus i taq; manifeftatis herodes contra fe paratas cognouit mfidias.

Capitulum tertium.

Vfpedum autem patrem habens & timens antipater ne circa fe amplius eius odium pro«
ceffiffetifcribit amicis rome poftulans vt feriberent herodi quatenus celeriter antipatrum F
mitteret.fimu!q; cum eo munera digna mandare^& teftamentum etiam in quo poft fe re
gemdeclararetantipatrunyquoniamdefundus iameratherodes/qui eiexfilia pontificis
fuerat procreatus.Q_uo fado pergit vna quoq; cum antipatro & filleus arabs nichil ex his que preče
perat cefar peragensivnde quoq;antipater ante cefarem eius accufatorextiterat: pro quibus prius
nicholaus patiebatur inuidiam. Accufabatur etiam Si  ab aretha fiileus/eo q> plures occiderit t petra
caftcllobenemcritorumhominum preterfuamconfcientianymaximeautem Sondum virum omni
virtutedecoratum.iufticiaq;pollentem/fed &fabatonem cefaris feruum. Silleus autemcaufas ha«
buitexidcmcriminibus propagatas. <£Erat quidem connthius herodisregisvnus excurtodibus
corporis^ui tnaxfme plura commitebantur.Huicperfuadet filleus pecunias magnas pollicens vthe
rodemoccideret.Hccetiamille prumiferat.Quodagnofcentfabatus filleo indicante ftatimregi de
nunciat.Ille verocorinthiumtormenrisexanimans:fecitomnia depalari.Detinuit autem SL  fecutn
duosarabas confeffionicredenscorinthi] &philargum alias Philarchum q> fillei fuiffet amicus
qui etiam ipfi nam eos tex tormentis affeceratconfcfli fuerant q> eos exhortaretur:nuncians cotin«

poamatl)ibtos Deantiauitatibus

thiurn non agere mol!iter:& fic vbi opus elTet rei. ferro cooperaretur ad petpettandum facinus inter
A eos complacitum.Ad hgc etiam faturninusomnibuseiab herode denunciatisiromam eos deftina

uit.CFeroravero fortiter in amore coniugis permanentem difcedere ad propria herodis precepit. Ferora d fe r *
Ule vero gratenteraccipiens.adfuamtetrarchiam non moratus abfceffitplurimum fe iureiurando chiaabfcefiitfeiu
conftringens.non primum rcuerti anteg mortemherodis aduerieret.Proinde etiam ab herode mor re iurado coftri«
te conftrido petitus vtveniret pro aliquibus fibi mandatis fi mors contingeret iniungendo.nullomo ges no prius te «
do perfuafus eft adueniteme iurifiurandi violator exifteret.Non tamen herodis i his rebus illius imi uerti g herodis
tabatur exemp(um meliorem circa feroram voluntatem fug mantis oftendens.Nam paulopoft ipfe morte aduerte
ccepit egritudine laborare.Ad quem herodes non euocatus aduenit.fed 8C  mortuum eum recepit.at ret.
q; ad hieroiolimam detulit;&iuxta morem exequias ei honorabilitermagnificeq;celebrauitingen Ferora egritud'
temq; ludum fuper eum fuprag quifg ratus erat expofuit hoc antipatrorlicet roma nauigaflet rna « ne’laborate vifi'#
lorum tn extitit aduerforumq; principium.Ex hinciam coepit fratricidij fadio denudari.CNarrabo tatrex & ipfum
itaq;oem fuper hominisrationem.exeplugeneri humano in futura tepora permafuru ad vtilitatem mortuu i hirfm
qui voluerintvirtutiseflecultores,Feroraigitur,mortuohumanatoq;celebritatemagnifica quo ex detulit honorifil
liberisetus qui ab eo in honore habebantur ad herodem veniuntpoftulatesnemultam fratrismor cefepeliedu.
tem relinqueret quin potius inquifitionem faccret acerbe mortis & calamitofe repentineq; tranfiatio Exeplu t  morte
nis.Iilo autem attonito fadoliberorumfermonibus:fidelianamq;narrabant.idconiugedieproxima ferorenotandu«
anteg egritudinem incurreret eum cenaffe retulerunt venenum autem in cibo fumpfiffe: exeoq; pe*
riffe:q» venenum allatum effet ab arabica muliere amoris factendt gratia amare namq; fe fingebat:
re autem vera ad inreritum erat ferorg petitum.Sunt quippe ad venena conficienda artificiofiffime
arabicemulieres.Perfuafuenim illi dicebatvt venenum venundaretiad loqua quippe illa venifle
B matrem referebat ferore coniugis 8C  fororem vnde iliud venenum apportantes cenam illi prepara «

uerein qua illo veneno fumpto perijt-CHis verbis protinus excitatus ancillas illarumulieru tormen Arabice mulie
tis examinat inter quas aliquas etiam liberarum.Et adhuc in occulto remanente'negocio.quia nulla res V enenifice *
illarum a!iquid depelaret nouiflima quedam inflidis ei magnis in tormento doloribus.nichil quide artificiofe,
aliuddixitnifi deuminuocans vt' talibus fupplicifs matrem an ti pa tri traderet imprecata eft,qug om Herodes *exqui
nium malorum illorum caufa exifteret:Hgc ad inftandum herodem magis magifq; coegerunt:vt cu t g s ver jtate oue
da illarum mulierum fecretatormentis erueret.Tunc omnia palam fada funt 8C  conuiuia & conuen ^a  acilla antipa«
tus fecreto fadi fepiffime-fed etiam fermocinatioes qug ad ipfas ad filium folum fuerant fadg:vei ib tt j ma tre omniu
la qug ab eo ad mulieres ferore deferebaturErant aute munera centum talentorumivt fecreto feror? ma loru ee cam
perfuaderetquicqd antipater imperaret.prodebatur etiam odiumquo in patremconcitaretur &la* accu fat Et fic
tationes quas ad matrem propria frequentabat q> tam pro!ixe pater aduiueret:fibi etiam imminere 0 j a  nianifeftata
fenium vt etiam Ji ei regnum veniretnonliceret locunde iam viuere per gtatis gratitudine atq;mo* f unr & copnoutt
leftišbad hgc etia multos fibi fratres in illo regno coadolefcere & fratru plures filios ex quibus omni tex c 5 tra  f e  j n g
bus minus fpe fua tuta haberetHis etia addebat dixifie q» per ide ia tepus fratri podus in regno fuo dias.&c.
licetiahaberecocederetcrudelitate quoq; plurimu regis accufare & filtoru.cedes fe quoq; timerene
vlq; ad ipfum hocmalu pertingeret.Arte quoq; romam pergendi confiliumq; narrabat feroram quo
C q; ad luamtetrarchiam ex eius difceififle fentenria.Quibus herodes auditis cognofcebat fermones
fororis fug quos adfefepe detulerat.Incitabaturautrex fu^er antipatrinequitiarufiitq; matre eius
ornameta fua čuda contradere qug multoru coftaret precio taletoru Qugpoftg abftulit reiecit eam
8c in amicitia mulieru ferorg pro damnatione dedicauit.

C Antipater famarites qui filio regis antipro curator fuit regis iracudia accedebat venenu
dices mortiferu parade antipatru/& iliud antiphilu de egipto attuliffqtheodiončq;dediiTe ferore,hoc
q; modo advxote ferorg deueniffe date marito ad cuftodiedu jt^uod ita ee vxor ferorg fatebatur que
mittete fe de tedo deorfu no interift infidiaru modu declarauit accufata infuper filia pontificis regis
vxor expelitur 8C patre fuo principalu priuato mathias fubftituitur Batilus quoq; antipatri de roma
venies aliud venenu attulide inuenitur.Tilc etia antipatro patri deroma fcribetenichil dehijs qug
in iudea fiebant ei fignificatum eft obftanteomnium in eum odio & viaru cuftodiailli tamen hero«
des fuam celans indignatione referibit & litteris ledis fuarum fuafus confilio redijt in iudeam

Capitulum quartum, s

Mplius aute aduerfus filiu iracundiam regis incendebatvir famarites antipater nomi-
nefaui filio regisantipatro curator extabat.Na cu alia quide eius in tormetis aperuiftet Antipater fam»
iliud quoq; prodit^uonia venenu mortiferu cofecerat)dederatq; ferorgiubes vt poli ritesi antipatm
eius abfceflum:cuiam fpaciu aliquanti temporis cucurriffe^/Vbi ratio ^niocaret patri dnm fuu vene »
protinus ,ppinaret/& dicebat attuliftejllud venenu egipto antiphilum alias antiphalu nn gaffe accniat

Accufata filia
potificis vxotc

nuit.

Etberirtii) f oCeptjittrtiet

Anliphalus S vnum ex amicis antipatritranfmiiTum autem ferore per theudionem fratrem matris antipatri &hoc D
thcudio venem modo ad vxorem  f eror?  p Uen iffe dante marito ad cuftodtedu.CQd illa quoq; fatebatur rege fenu
delatores* tate  negociufSC procurrčs tanq venenu allatura/mifit fe de tedo deorfunyno tame interijt/cp cades

Fierorevxot om . n  p Cdes terra  p u  f ce p ta  fit.Ac deinde poftq reereauit anima/promittit ei herodesfalute/eiufq; dome
nia cocedes nn ftj c i s , d u modo ne q U ag ab ea occultareturveritas,neq,- feilli malum pro ingratitudine reddituruiura
fitfedetecro de batficundacum veritate ,pderefyvelmodu quogeftacoftaret:Adhecilladicebatiuftaatq5abaIijs
or ^ ”°. tn - lterl * C  fibi nunciata firmabat.allatu effe venenumex egipto ab antiphilo medico/quippe effe fratrem eius
fed iudiaru mo*  a j e b at ^ a  quo prouifum fueratfper theudione autem viro fu o tranfm ifium.fe vero illud cuftodire a fe
du declarauit, tora  f u f CC p t g aduerfum ipfum fane antipatro preparatum.Cum igitur feroras egritudine teneretur.

& eum aduentu tuo confolationeq; curares.videns circa fe tuam beniuolentiarn cocfdit mente deie
da Sc  me vocans.O mulier inquit mduxit me antipater aduerfus patrem fuum.fratremq; meum co*
filia iniqua conftituens.Na venenu in eius perniciam nundinatus eft.Nunc itaq; quonia frater erga
me nec ante iniquum aliquid geffty& nune propofitu bonf voluntatis oftedit:me aute no poft mul*
tum de hac luce fentio recefleru/f/age ne cum cofcientia ftatricidii ad noftros progenitores abierim tl
lud venenum apportas^piftolaq; antipatri me vidente cobure.Ego aute plurimu eius igni cotrades
aliquantulum referuauhvt ferora defunffcyfi meo rex male fortaffis attederes.illo vfa feculi huius ne
cefTitates effugerem.Hec dicens SC  venum 8£ pixidem in medium protulitCSed frater Si  Antiphili
& mater eius eadem fatebatur tormentorum vehementia;pixidem quoq; illam nichilominus agno*
fcebant.fEAccufabatur filia pontificts vxor regis tangi omnium cofcia fuiffetifed ea celare maluerit, E
Ob quf illam quidem herodes emifit/filium aute eius ex teftamento deleuit in cg teris permanente.
herodis rex emi Sed etiam focerum pontificatu priuauit fimonem boethiifubftituit vero mathiam thiophili hierofo
fit 8C joceru Sy* Emite genere.CDum ea gerutur batillus quoq; ex libertis Antipatri venit ex roma 8C  tormentis exa<
mone de ponfi# minatus inuenitur venenu attuliffe aliud/q> matri Antipatri daret:8C illa ferore tradendum.vt fi pr u
catu priuauit SC  mum venenum minus regetn forfitam peremiffet:& hoc maturius vteretur.Apportabat etialitteras
mathiam fubfti amicis herodis romg coftitutis iconfilio antipatri SC  didatione compofitastaccufatione habentes

Archelai atq; Philippifqd quafi de patre quereretur g  neceariftoboli SC  alexandri.Semetipfos quo
q; herodi mifereri nunciabant/& euocabantur quidem a patre/veluti no ob alias resfnifi vt etiam ip»
fos extingueret.Hec quippe magnorum numerum amicigerebant opitulates antipatro.Scripfitef/l
anti pater patri de fratribus culparu genera magna confing§s:omnimodo eos adiudicans.etari eoru
caufam aferibens quaimpelli poffent nequitiam fui patraife propofiti.Ipfevero certamini quod cum
De pdiftis que ® eo  getebat magno ftudio fuit intentus; & accufationi primorum virorum tomg conftituterum le
cotra antiprm* i totum dederat.moniliaquoq;preciofiffimaducentistalentisemptaparauerat. CTMiretur fortaffe
iudea fiebant fi aIiquisjlquoniam tantisaduerfus eumin iudeamotiš turbinibusiferme feptem mefium tempore de*
bi rtichil figrifi# currenteinichil illi fuerit nunciatum.Caufa vero huius rei erat obleruatio viaru atqj cuftodia/8C odiu
catu. eft obilate omnium/quo circa eum tenebantur.Nullus enim erat qui pronus eflet proprio periculo illius tu tam 2
oim i  eu odio SC  falutemq; conquirerc^Herodes fane antipatro feribente q> cunda que oporterent peragens matu
viaru cuftodia tius aduenireticplans indignatione iiia referibit iubens ne vlia defidia ad iter agendum prppediretur
Herodes antipa ne quid in eius ablentia ipfe fotte paterefur.Et fimul quoq; de matre ipfius minimum quidam expo
tro fuaidignatio ftulanda caufatur promittens tamen fe reconciliatum iti  cum ipfe protinus adueniret;&in omnibus
ne celans referi« erga eum diledionem fug quafi mentis aperiebatdormidans neforte quicq fufpicans differret in ea
bit," de me negocium atq; romg demoras aliquas fibi difficultates pararet:&in regnoromano rumorisao

lieuius fieret amminifter.Has autem litteras in ciltcie fufcepittalias autem tarenti in quarum textufe F
rore occafus declarabatur.Q_uibus ledis egrefatis tulit SC  afpere no propter ferore gratiam fed quia
patris interitum vt promiferat non perado defecerat.Circa celeudcru a ut cilicie veniens: coepit de
caufa nauigationis ambigere: vtrum, deberet domum ficut inftituerat tendere abiedione matris a d
. ,r-  dudus in dubium.Tunc ex amicis pars fuadebat expedare doneč agnofceret quf domi mota gefta
Duorns antiprii fuifTent.ali) vero hortabantur ne nauigattonem domi differret:foluturum enim fuo aduentu onv
domu aaeat SCc  nes cau f as  aduerfitatis aiebant.Nam neq;.tunc aliunde illos fiudus eueniffe nifi eius abfentia facub
tate accufatoribus virtuteq; tributffer.His perfuafus protinus nauigauit:& exceptus eft portu norni«

„ _ ne febafto:quem Herodes opibus magnis conftrudum febaftum ad honorem cffarisappeilatiit.

bebaltusportus f[Antipatru in apettis malis pofitum no pcibus fecundis ficut^ cum fuiffet ingrelfus hoies

( pfequebatur;fed aduerfus eum maledidis non prohibebanturexdpere.Tuncquoq;varus quiti!ius
Hierofolimis aderat ab herode pro cofilio poftulatus quem antipatro regiam aulam ingrediente iu»
dicem omnium conftituit antipatrum autem repulit fratricidi) accufans.Q^ui tanto malo audito fati
gatus yfq>; ad craftina abfceffit Pofteraq; die cčuocato cociliovbi varus rex Si  Salome foror & fi q u *

Antipr pri refo
cripfitde romaš

poflmacljabeoB. 2>e amictnitatibus fo-clir

nunciaturi forent contraantipatrum quem iubens herodes in medium produci & priimitus lacrima
tus propterfil/os ingratitudinem antipatri ccepit aceufare & nicolaum damafcenum regisamicum
rogauit vtrefi'duaIoqueretur quecunq; ad demonftrationcmcauferedargutionetrq; proficerent.

CCapituIum qufntum,

N apcttis iam malis eratantipater nullo ad eum quominus accedčte.nullo col!oque
te ficu ti cu fui(Tetegreffus:votis eu ac fecudis precibus perfequebatur .nune econtra
aduetfus eum malediftis no prohibebatur excipere. Verebatur euiu cučbiq; pena ef- _  ,

fetfratnbusprofuaimpietatefoluturus.CEaumpeftatecontigerat vatu quintiliu Vatus quitiliu£,
fortte in Hietofolimis agere:qui fucceflbr faturnini ad Syrie regionera fuerat deftina/
tus.VeneratquippeconfuItatumherodiabeode poftulatusprocaufis inquarudif ...
pofitionibus hefitabat. Q.uibus vna concefliitn habentibus venit antipater cunftis illis rebus inčo/ Antipr rebus fi/
gnitis.Qui ingteffus aulam regia purpura indutus 8C ipfu quideianitores excipiut amicos vero qui blIC0 gnitis regi
circa illu erat auia accedere.phibebat Ccepit itaq; pturbarian qua mala deuenerit manifefte cogno/ j*™ ai *| a  mtrat<
fces.Deniq; pater falutatus accedete repulitfratricidij' accufans fimul & confiiia obieftans fuper fui Hcr °desarnipa
metjpfius interitu quoru omniu auditore aut iudice in craftinu varu forte cofirmat.Et ille quide ta< tre r ^P u “ l
to maIo"audito:atq;pariter imminenteipfamagnitudine fatigatus abfceffit.Cui mater &vxoraccur tncidij accuias
rutquerefidua fuerat de filiabus atigoni qui ante herode iiudearegnaueratexquibus vniuerfa co »varuiudicem
gnofces ccepit fe certaminis iudicio preparareSed die poftera conceiTum faciutvarus fimul atq; rex a ,

mici etra vtroruq; couocatur.Aderet quoq; regis cofanguinei:& falome forot:& fi qui nunciaturi fo/ Aluitetes uudr*
rent qug prodiderant examinatione tormentoru ferui deniq; antipatri ex materno illi iure conuenie/ a ?  cotra antl P®
tes qui pauloante fucrant comprehenfi epiftola deferates antipatro que fuerat in hac perfcripta fe/ tre ’

B tentiam ne ad patriam repedaret q> cunfta videlicet ad patris notitiam reuelata perueniffent fo!uq;
il!i fuffugium remaffiffe vel cefare 8C  fub patris poteftate non cadere. Antipatro vero patris genibus
prouoluto atq; deprecante ne iudiciu de illo rebus incognitis promereretur quin potius facultate au
ditorif fibi contribura purgaturumiri fe apud patrem poffe firmabat,Q.uem iubens Herodes in mg
dium produci ipfie lamentari primitus ccepit q> tales illi filios habere contigiffet per quos ei fortune r a crimatur b
tales exurgerent:aut vnde tatadiuinitatis indignationemcomparauerit:vtfua feneftusiatipatrine r0  . g

quitias incidiffet.Memorabat etiam enutritiones&jeducationes quas filijs ftudiofe prebuerat opum i; os  & antinat i
quoq; ac facultatum affluentiam in quibufcuq; temporibus ipfi cuperent femper illis protinus adijce ' atitu

re nullumq; effe impedimentum quo voluntas eorum cofilio periculum mortis indderet.du illi re / '

gnuin imp ie  rapere feftinarent anteg ipfe legi nature concederet. Vndevalde fe mirari dicebat An » '

tipatrum cuius fpe fubleuatus auderet finevlla refrenattoe ad talia tantaq; prorupere qnquide eu re
gni fucceffore etia feribedo declaraffet.fed etia vitg fug tepore in nullo minor exifteret , non claritudi/
ne dignitatis no virtute poterie,Q.uinquaginta deniq; illuq; talenta ex redditibus fumere ad hgc tre
centa talenta romam eunti dono dediffe. Increpebat illum etiam de fratribus:q? fi velut rnalignosac
cufauerit.cur eorum imitator extitifiet. Si vero innocentes fuiffent: iniq; aduerfus confanguineos
criminacofeitiffetNamilla omniaqug de illis nunciata fuiffent.a nullo alio nifi' ab illo feinetipfum
C protinus aduerti(Te:cofilioq; eius geffiffe cunfta qug aduerfus illos fuerint gefia quos nuc prorfus ab
folueret.ifto hgrode illis i  parricidij facinore fuccedente.Hgc fimul dices profundebat lacrimas qug j|
lu iterdufavoce !oqui amplius no finebat.C Veru nicolaus damafcenus regis".amicus 8l  in omnibus
vna cu eo femper couerfatus & modu quo res fuerit gefte affecutus rogabatur a rege vt ipfc [  efidua NJ/coIaus dam*
Ioquereturqugcuq;addemonftrationecaufgredargutioneq;proficerent. r c ' U s e 'a i

C Antipatro feipfu excufare nitetdeius vetbis aififtetes miferebatutfherodis (g  atjimus qua/ Cl f s  .gLFI. - 3
fi ad miTericordia eft inclinatus.Sed nicolaus cotra ipfucriminu probationes adduct^ipfius ingra/ t
titudine erga patre|& proditionemanifeftay& varu iudice excitat cotra tpfuferre fententiam. ‘

Capitulum fextum.

| Ed antipater econtra conuerfus ad patrem femetipfum excufarenitebdtur. Enumerabat

cepiffeiac h quando ad rem explanandam manu opus effetifuolabore negodac__

q; credibile conftaretfvt qui iepius ex aliorum infidijs patrem firennue liberarei/nuncipfum inlldia /
torem patris effici: vt deleret omnia fugvirtutis monimentaiveterabiolimine repentini facinori^prg//
ettirn cum iam fucceffor regni fuiffet oftefust& fimul etiam rerum honoruma; potiretur:qug vfq; ad
ptefens tempus eum habere conftaret. Neq; illud effe vetifimile ptorfus aieba^vt qui cunftaru tern

StbeMc&ij 3  ofcptmuDtt

tiftojia

dimfdtum fiue perfculo & cum virtutis honeftate teneret.vellettotum cu crimme atq; periculis ap»
petererincertus vttum ne valcret affedum fug cupidinis obtinerefprefertim cu pro tali caufa fratres
fuos vidiffet extindos:quorum facinoris SC  nunciatorem & accufatotem ipfum efte conftareffquod
nifiab lilo proderetur:occultum ptoculdubio permaneret/quoru etia poftmodum quod efletmali#
gnitas eorum circa patrem ad fidem perdita punitor extaret.Et ibi quide hgc fua dicebateffe mo#
numenta quibus couerfatione fuam cum magna beniuclentia circa patre agitaffe probaretur.Ro #

T me vero que gefierit cefarem conuocabat:quem iuxta ac deum fallere nemo pcftei/quorurn fidem
^ facere litteras ad eorie cgfare deftinatas^quibus litteris haud redum dte fortiores aut filiorrs repu
- tare accufationes hominumvolentium inter fe turbas 8C  iurgfa cocitarequas accufationes a fuis ini
micis confidas aiebat quas fe reuerfo vitra iam habere non polten t. Cauiabattir etiam de tormen#
f  , tisq?eorumviolentiafadumeffet/vtfalfa dicerentur.DoIorisquippevelnaceffttatiseamefTeriatu
Notada lente a ram vt  doceat eos qui fubfedi liint illaloqui que viderint grata dominanribus:quorum fe potefta#
Antiprt ver is £e tortriCnt j s ac j,g, (entiunt.fpHis didis mutatio eft fada totius concelTus.Satis etenim mifereban
amltetes mi era tur ant jp atrum  p ro fu{ione lacnmatum SC  vultus humilitate miferabile ita vt etiam mimicts lamenta
batur SC brliš appareret.Iam quoq;f.edebaturherodisanimusinciinatusilicetconaretfuammetemalijsno
animusqua 1 . a ^ mani f e j^ am ,^j-]\j ICO ] aus aU £ ern  exorfusabiliis verbis quibus rex principium/ feceratcauft am
miam me tna us pj,^- carc cce pj t  & CU nda qug vel tormentis eruta vel teftibus erantrelata proferens cogregabat vn
Nicolaus cotra ^,q ;cr j minum p r obamenta.Maximevero virtutemregis 8Cclementiam r longanarrationeprofere#
anripatru a u q Ua ji tcr  nutritiones & educationes in ftudifs dodtinarum filifs fuis impenderat quaru reru la# E
citcrimmu pro# j 3Qr m nu u 0 e j p ro f eC jff et a ccomodo in alijs ex alijs calamitatibus irruenti quamq fe non imitari di.
bationes. ceret p r i mor g filioruminconfideratione q> SC  adhuc fuiftent adolefcetuli SC  deceptui factlcs a pta#

uis fuaforibus corrupti in trafuerfum declinaflent natureq; tura reliquifle:vt maturius q oporteret re
regnandicupidineraperentur.Antipaterverofuriam admoduexpauefcere feprorfusino propter
paterna beneficia in quibus eu affatim fuerat numeras:qug cum eftent ta multa magqaq; eius tame
animu lene reddere nequiuere morevenenatoru repenfium licet illa repenta qua!ibet fint afpeta be
neficiis a!iquatenus leniuntur. Non folum argo in hoc expauefcete fe dicebat prauitatem antipatri
veru q> fortung iam fratturrs exemplo precederet. quominus imitator eorum exiftens.impetum fuir
a crudelitate retineret.Qnaq o antipater qui temeritatis fratru nuciator extitifti:& feruator docume
toru SC  pugnitor redargutorum.cur non repulifti ammum quem in illis te prodente culpamus: fed
potius ad mitigandnm flagitium illoruminfanalibidine taptus es.Vnde claret cp nec illa a te pro tu
tamine patris gefta funt:fed pro fratrum infceliciutn interitu feftinata: vtillorum odiu oftetado ama
tor quafi patris crederis:quatenus pofTes ad eius infidras itet facilius adipifci poteftate a patre per#
ripiens.Q.uod etiam i pfis operibus approbatur. Ambiebas enim: vt fratres imetimerentur de neq#
tia redarguit vt autem confcij eis proderenturminime curafti.Vnde certumeft te quoqj cum illis ad
uerfus patrem infidras conftruxifte accufationem illis prep3ras:vt Ji forte ad effedum veniiTenttibi
lucrum parricidij' proueniftet vt ex duobus pro certaminibus tu Frudus percipies gaudrora fuis mo«
ribus competentes.Et circa fratres quide qualis extiterie manifeftus es.Namfupcr eorum morte ve
, lut de rebus giiabare magnif!cis:qd quide eet dignu ita te fapere. fi tu deterior no extitiftes. Sed te

Ingratitudo ma occulto aduerfario patris extateclaretaaillos nonvelutipatris ifidiatoresbebas exofos na haud ita
xima atipatri. exorbitare: fifam negciecupiesgpetrareifed times ne regni fieret fucceffores quos tibi videbas iu »
ftius pofte preponi.Patre aute fupet fratres extiguere feftinabasme celeriter tua aduerfus fratres fa*
dio proderetur.& pro quibus tu merebaris penas licet abinfcelict patre fupplicium fumerc conaba F

n vita homtnu vel vide
quoq; 8 C  beneficia mul

ris.Acparricidium non commune cogitafH fed quale vix a quog nune vfq;
ripotuit velaudiri.Nonfoluenifiiius patri infidias preparabasveru diligeti
ta preflati Socius quippe regni coftabas fucceflor in nominein difpofitionibus particeps in fruedo
Proditor atipri comunis.Na & fucceffor ate ia denunciatus SC  iocunditatem ac frudum regni ia ante capere tn nul
lo probibitus.ad fpem etiam futuri gerendaex fententia patris & Iitteris communitus.Sed tu Umen
ex herodis clementiairerum iudex erat fed tue voluntate ac nequrcia opera paterna penfabas. vo#
lens patre in omnibus tibi obediente.etia patrem qua pofTidiftet arripere Si  confingebas verbis vel'

, i^lutare eum quem rebus ipfis Si  operibus interimere nitebaris.Et non folum tu malignu extabas

verum eliam matrem prauis tuis repIebasinuentionibus:fratrumq; voluntatem aduerfam fedicio#
iaq;reddebas .Q_uin etia patrem beftiam aufus es appellare .Cum habeasipfementem omni ferpe
tepeiorem.S/quidem aduerfus patrem venenacolligebat.Etquem patrem Quitetanfis beneficijs
muneratus eft Si  cotra eu auxilia diuerfas poflulabas SC  artibus varifs p viros atq; mulieres vtebaris
quatenusi ntenmeres herninem femo Si  gtateconfedum quafi ad nocendum non fufflceret fola

pod tnUtl)  abeo0 ♦ SDeantidttdatffitts So <t\%

tu? mcntis iniquitas.Et nune venifti poft tormenta liberorum atq; feruorfiiqu? propter teviris acmn
A lieribus conftant infličta SC  contra denunciationes coniuratorum inficiatum ite  feftinas Si  non folu
patrem hominibus auferremeditatus es.fed etiam leges virtuteq; vati Si  ipfiusiuranatur? ipfamq;
conatfs interimere veritatem.Ita nc tua confidis impudentia vt etiam tormentis temetipfum fubici
veliš,cum eaufetis de tormentis eorum qui examinati funt:vt lili quidem quiea disflerunt qu? ad 1 U  _

berationem tuf patris attineant veritatem minime tenuiffe videatur.tormentis vero que ribi fuerint . * c  , ‘ Y "*
adhibita veliš inda gaffe veritatem.CNonne faluas o vare nonne liberas regem faftionem a fuo fa cx 5 tatUt

guine fuftinentem.Per maieftatem imperij' romani pervirtutem tuam obteftamnr & hanc atrociffi adiudiciu con#
mam beftiam que per proditionem fratrum patri fe beniuolum effe fimulabat quatenus poffet folfta tra  sntipairem
rius Komni confanguinitatedefertaderegno percellereadiudicesatq;condemnesNon pronucias conntenaum. ^
hunc federatum ducendumad nece.fciens quoniam patricidiu communis fniiiria eft SC  natur? ip# FafrIC, “ lu  ^ 0,s  *
fius Sl  totius vit? hominum.Neq; minus facinorofus reputadus eft qui cogitauerit tam SC  fi eum ef# ‘“ ria  ' n _ a ur  ^
fectum non conrigeritadipifc/.Naturam ipfam iniuriat.quitaltbus fupplicia non importat.CAdde Accuiatioes co
bat etiam illa que materantipatri ad aliquos ftoliditate muliebri locuta eftiariolationes quoq; oc d u  tra 3ntl P atre ‘
uinationes fuper regefadas Si  facrificia memorabat.Aiebat item 8c  quicquid antipater cum ferore
mulieribus lafciuire dicebatur.comedationes quoq;fordidas umorelq;narrabat.Deniq; examiatio
nes tormentorum 8C  teftificationes plurimas inferebat,qu? fane plurim? conftabant.Nam alias qut
dem ante parauerat alias ex repentinis nunci js fummitates acceperat,ex quibus priora magis magif
q;firmabantur,

CPlutimi qui antea timore tacebat cernentes antipatrum accufationibus odibilem ola con#
tra eu tac prodebant Q,ui Si  fi ad mentiendum proptiffimus eiTet tamen pdifta negari non poterat
B varusant venenuinmediu proferrivtexperiretur qu?nam eft viseius.Etaddučhis quidemortiad
fudicatus bibitiubente varo Sl  ftatim moritur herodes autemcontinuoantipatrum varo recedente
fn anthiochiam invinculis ligariiubet Si  romam mittit ad cpfaremTunc quoq; bin? epiftol? antiphf
li.ad antipatrum miffp inueniuntur Sl  epiftola agmeiude? in feruitio iulij cefaris vxoris ancileQui#
bus vifis oftupefa&us herodes tnagnitudine nequitiarum filif inpellebatur ftatim eum perimere voe
tus autem antipater antiphilum omnium caufam fuiffe accufat iterumqj mittit romam ad filium ac~
cufandum intimandaq; omnia qu? agtne in fadione fuerat fufftagrata exemp!aria' quoq,- mifit epi#

tatis intuitu.Quoru omniuillud eu amplius aggrauabat,q> nullf extiteret q res ex ?quo bonoq; iud i
cabat q> eoru animus odio amiciti? iure careret.Dicebat ergo fe olim ifta fenfiffe prohibitofq; feir.g
C a nuncianda libertate vero data in mediti cunda deferre,A quibus proferebantur multiforma pro #

bamenta nequaq de falfitate accufari valentia q> neq; benignitatecirca herodeneq; timore pericu Antipater Sl  fi
lofoi tacerent.Jfed ’folum rerum iudicio iniquitatem antipatri proferebantJdicentes q>m fuis ačh# ad metiedu pro»
bus Antipater non vtilitatem herodis Sl  munimen attenderet fed fola nequitia ad illa facinora fue# ptiflimuseet tn
rit condtatus.propter quod omni pcena d/gnum effe Ioquebantur. CMulta etiam a plurimis fine predidanegar®
vila mterrogationedicebantur.itavt antipater quamq in omnibus rebus impudens& ad mentiendu no poterat
promptilTmius atq; calidiffimus tanta confufione fuerit opp reffusivt neq; negaret neq; contradicere
valuiffet.^TNicholao igitur finem dicendi redarguendiq; faciente Varus iubebat antipatrum vt fe
tantis criminibus expurgaret.fi aliquas aftrudiones haberet quibus obnoxius illorum qu? importa#
ta erant non effe monftraretur.Nam ipfe quoq; optare fe patrem certe noffe dicebat/vt in nullo con
tra fe cogitaffefieretmanifeftus.Ille veroinfaciem prouolitus deorem omnibus commendabat qui
fibi teftificarentur nichil fe improbum.cogtiaffe atq; fignum a deo fieri poftulabatinfidiatorem fe pa Facinofoforuco
tris penitus no fuiffe.Solent quippe vniuerfi quibus iufticia deficit quando facinornm a!iquoru per e  dirio,
petratores exiftu liberutarbitru fibi dicet ex diuinitate coceffu quado vero in periculo ceciderit iuftu
racipietes iudiciu.per inuocatione eius omnia teftimoniaconanturaduertere. Q^uod etiam antipa/
trocontingebat.Cum tantanamq;velutabfente diuinitate ante gefferat .tune autem iufto iudicio
vndiq; concludente defedu purgationum ad dei iudicium abfolutionemaccufationum omniumqj
ctiminum teferebat potenti? dtuine caufam tribuens vt eius teftimonium in medium veniret quatv

ftolarum.

•Lurimi quippe homines qu? antea timore antipatri fillentio pre tereuda mandabat cer# tre tuc accufare
nentes eum accufationibus plurimis odibile &aduerfa fortuna inimicis eius aperte prom nitebatur.

Capitulum feptimum, Plurimi antipa#

parricidiis.SC q> femper eu feferat.neq; amorebenignitate circa quepiahabuiffe: fed fu? tatu comodi

pteqjtraditu,q? odiofneffabiliaduerfus eum nitebatur,omnia tune prodebant.Incitaba
|turquoq; ad accufandu eoru no folu horrore fačtoru eius & magnitudine fceleru qu?vel
'patrauerat vel patratu ire pr?fumpferat improbitate qua circa patre & fratres exercuerat

£{bet*Dtj.3ofepWtt6et bittojta

Q.uMamortiaa t3 ptopatKgeiTetfeqiiantaq;peiicu1orapfOefasfalute prefumpfttMt V4msautemcfifepius in*
ludicatus p« terrogaret antipatrum SC  nichil amplius ille q dei proferret inuocationcm. videns in infinitum tem
penmeto bibii p Cr g ere< i u fQ; t vencnum  * n  medium profetri.vt experiretur que nam efliet vis eius.Et addudus qui#
(vato lubctej ve j em eorum  f uerant m0 rte damnati bibit iubentc varo confcftimq; moritut.Tunc exurgens abi
tižnum qo hlius ba£c conce ff a igpdi e  p 0 ftera manthiochiam perrexit vbi ftequens illi fuerat conuerfatio.eo q> fyrotu
patn pauerat ec rCgnum  ^ f uerat CO nftitutum. CHerodes autem continuo in vinculis filium abfttingi iuffit.Incerte
ftatim moritur. autem crant p [ ur!mis co nfabulationes vari:qu? ad rege habebatur.Dicebant nonnulli quod ex eius
H 5^ < t c ! a 3 i “ fententia fecerit quecunq; de antipatro gefta funt.CLigas ergo eum deftinauit tomam ad cgfarem
tm niiu i vi is jj ttcras omnes , declarantes ncgocium fed etiam qui prffeti relatione cf farem docerent nequitias an
liganiupe *  t jpatri.{£Deptehendicur autem in eisdiebus etiam epiftolaabantiphilo ad antipatrum fcriptadn
ma Kmittit aa  £gypto autem erat ifte.Que foluta a rege talia declarabat.Mifi tibi epiftolam abagmealias agmes
eparern^ no p arc g s  animgmef.Scis enim quoniampericlitabor a duobus domefticisifi hoc fuerit agnitu.Ti
Jr 4 >ia anfipmii b] - autem  p ro fp C ritas ad regendam caufam proueniat.Et'cpiftola quidem talia !oquebatur.Rex au,
ad antipatrum tcm  q uerC b at a i £er epiftolam que tamen iuueniri non poterat.Nam SC  feruus antiphili qui leda
mutainuenitur. a pp 0rtauerat:  epiftolamtaliamfufcepiffedenegabat.Cum autem hefitaret rex vnus amicorum hf*

„ . rodišinlpiciensinterioremtunicamferui.namduabuseraiindutusarbitratuseftininterioretunica
Aiiaepraeiume jj tteras  p^eUtt Sc  eratita.Inuenitur ergo epiftola:inqua erant fcriptah?e.Agme alias agmes arnu
ac*eude menit. p atr3  s cr jpfypatrituo quale voluiftiprorfus eptftolam:8C refcriptum faciens epiftolf qu§ ad mea do
mina veluti a falome direda eft deftinaui.quam eum legerit certo fcio punituram falomen tang infi E
diarum.Erat autem epiftola tanquam falome ad dominam eius ab antipatro didata fub falome no
minequantumad fententiaspertinebatftiloautemagmescompofitas in qua continebantur ifta
Agme regi herodi.Ego ftudium habens ne te quicq lateat que aduerfum te geruntur.inuenies epu
Epfa fcripta no ftda falome ad meam dominam contra te fcripta cum periculo quidem meo fed cum tua tame vti#
mine falome, ifcate confcripft vbiq; direxi.Hanc autem illa confcripfit: volens filleo coniungi;Scidi igitut hanc epi

ftolam neforraffis ego de Vita mea periditarer.C Ad ipfum autem antipatrum fcripta erat] <j> eius
iuffionibus minifterium gefferat vt ad herodem fcriberetieo cp quafi falomg infidias illi pteparare
feftinaret.Sed etiam refcriptum eius epiftolf qug quafi ad fuam dominam fuerat afalomg deftinara
direxerat.CErat autem agme iudea quidem genere in feruitio autem erat iulig cffaris con iugis.gc
b?c gerebat amicitiam quam cum antipatro iuxerat.comparata ab eodem antipatro magnis pecu#
Agme iudea in niarum rnuneribus vteius aduerfus patrem SC  nutricem fnfftagaretur infidi js.CHerodes autem ob
leruitio iulie ce*  fbupefačtus magnitudine nequitiarum antipatri impellebantur quidem vt eum cofeftim perimeret
taris vxoris, ’ velut P toce Ha magnarum turbinemq 5  caufarum SC  no folum fibi fed etiam forori infidiate:domumq;

Cefaris fua iniquitate eorrupetem. Accedebat autem etiam falome pedus crebro percutiens Sfe in
Antipater accu tcr ^ c ‘ poftulans.fi quid forfitan tale in ea probaretur.Herodes autem conuocans filium interroga*
fat aniphilum batiiubes vt fi quid haberet aperiret,Increpabaturq; a patre dicente.Q,uoniam /nimicus omnino re
oim caufa fuifle P ettus  cs.age nune SC  qui tecum ad h?c negocia operam dedere nullo modo moreris aperire.fileju
Herodes mittit tem  * n  antiphilum cunda referebat nullumq;alium caufam horum extitiffefirmabat.CHerodesau
it“ru roma accu tem a dmodum dolens volebat romam ad cgfarem filium deftinare vt fupplicium pro fuis fadioni #
fidu filiu &ag, ^ us  fameret.Timens autem ne fortaffis amicorum fuffragio valeret effugere ipfum quidem vinftu fi
men  6  * čuti SC  antea cuftodiebatVerum legatos mifit cum litteris ad accufandum filmm.mtimfdaq; omnia
qu? agme ad perficiendam fadionem fuerat fuflragata;exemplaria quoq; tranfmifit epiftolaru.In#
terea legati roma proficifcutur:doftqj in prgfentia quf q; leejui repondereq; debuiffent. F

CHerodes morbo prggrauatur teftamentum feribit minori ftlio regnum tribues & cffari/iu*
li$q; c?faris vxori filijs emicis liberis cefaris filijs etiam fuis filiorumq; filifs pecunias SC  redditis du
ftribuit Salomenq;locupletauit.Ipfe morbo exafperatus cuannu ageret feptuagefimu oia iudeorii
fi pottiflet quia abieis fe conteni putabat difperdere volebat Iudas vero SC  mathias iudei iuuenes era
ditiffimi fcientes rege irremediabilitermorbo pregrauatu populu regis opera cotenerei incitauerunt
SC  aquila aurea qua fupra porta tepli coftruxerat cotra dei lege amouerut:Q.uos iubete rege dux' te*
gis pfequitur:8d iuda SC  mathiani fugietibus alijs captiuos duxit ad rege.Q,ui coftater regirefpoden
tes paratos pro fegis dei coferuatione obtulerutad quecuq; fupplicia.Q_uibus ligatis rexiudeoru.ex
Hierichote principes vocat cora illis iuuenes accufans.Mathiamq; facerdote,Q.ui cfl femel facerdo
tali fungeretur officiofrecordatus q» pcedete folemnitate vxori fuit comixtus propterea quia facer#
dotio perfungi no potuit Iofephus eius cognatus vno illo die fundus eft facerdotio hunc ergo ma*
thia facerdotio priuauit SC  Azatim vxoris fratre promoui; Mathie aut qui feditione excitaueratc&
focifs igni vinu cotradidit Capitulum.v«i'

A

B

C

pott mac&abeos* 8> t atttf f atibus* f ouo.cljtfr

mpm b m  Ed rex morbo prggrauatus teftamenta fcribit minori filio tribuensregnuiodio quod circa Herodes infir*
(ffiOiParcbelaurn philippuq 5  ex antipatri accufatione concceperat.Cefari vero mille taleta deteli  mus  teftametuj
quit: iulig vero cgfaris vxori SC  ftiijs:&timids & libertis Claris quingeta:fil!js etiam firis fi fcribit minori fi
iŠžMS  lioruq; filijspeeunias etredditus dirtribuit-CSalomeforotemfua magniffce locupletauit u 0  tribuens re *
q>  eam fcilicet erga fe beniuolamfemper agnoueritift nung aliquid ex aduerfo molientem. {[De* gnum & cjelari
fperans autem contra morbum fe pofle fubfiftereinam annu agebat circiter feptuagefimu:exafpera* mille taleta.&c.
tus eft irreuocabili furia et amaritudine mentis incenfusivolebat fi potuiffetiudeo^ čuda difperde Herodes feptu*
re.Caufa verohuius rei erat g? fe cotemni putabat:eo q> cafum fuum ioeunde totam gente exiftima agenarius mor.,
bat excipere,f[Superh£cquoq; quidampopulariumhoimfedidonemexcitauerantpropterhuiuf bo exafperatus
modi caufam. Erat quidam ludas Arphei:& Mathias margalothi iudeoru eruditiflimi et fupra cf te volebat fi potu#
roslegis expofitores do&iffimiipopulo etiam amabiles propter iuuetutis eruditionem.Seperenim iffetcuftaiudeo
apud eostotosconfummebant diesicunčti quibusineratftudium& cura virtutis.Iftiigitur audien* rum difperdere
tes regem morbo prggrauatum SC  remedij minime receptibilem omnem excitauere iuuentutem: vt quia eosfe con*
opera qug cumqs a rege prf ter paternam legem fadafuiffent euertentes: pro lege dei gloriofa nitere temni putabat.
tur exercere certamina. Et enim propter eius prgfumptione SC  ppter quod pter humanfi more fue*
rat couerfatus in plures oia illimala cotigiffe firmabatig gritudinem quoq; pfentem no ei ob aliud ac
ridifte.CFecerat enim herodes quaeda contralegem qug iudas 8f mathias vodferabatur, Na coftru Aquilam aurea
xerat fuper portara templi munus quafi deo propofitu aquila auream immane vel qualitate vel qua* fuper portam te
titate fatis opuletam.Prohibebat aute lex ymaginum eleuationes vel aialium propofitiones coftrue pli conftruxerat
re his qui volunt fcdm prgcepta couerfari.Proinde hortabaturulii fophiftg.aquila lila loco diuellere. haerodescontra
Eniuero mortalibus inquiebatmulto iocudius debet efle periculu qd,p coferuatione pfng legis & ,p legem dei.8tc.
virtute fufcipitur q vitg quatacuq; dulcedo.Na morte qde farna & laus fepiterna cogritur SC  nafcif is Iocudu dj ee pt
hoibus memoria iocuda relingtur exeplaq; virtutis etgfre.Na etia fi q(g fine piculovaleat aliqn pela culum pro con*
ra opus efficere poft paululu tamen venturam’mortem naturg lege no valebit effugere.Proide pul feruatione legis
ehrum eft his qui ftudium habent amoremq; virtutisicum laudibus Sc  cum honoribus de hac vita di
fcedere.Leuigatio quippe maxia eft „p bonis operibus iterire. Qug no nifi meditatione pieuli coqui
runtur filijs atq; cognatis.vel ali/s quibufcuq; qui ab eodem ftemate deducuntur fiue fuerintvirifi#
uemulieres fiue quilibet alteri quibus prouideri debet in pofteram vt ad eos vfilitas glorie pueniat
Et lili quidemhuiufmodiverbisiuuenesexcitauerunt. {[Defertur autem ad eos repente rumer re. Aauilam dete*
getn deceffiffe:qui fophiftis illis admodum fuffragatus eft, Mediaqj die afcendentes euulfere aquila plo amouentes
SC  fecuribus confcidere.Cumq; plurimus tumultus eflet in temploiecce dux Regis cum militibus ve* gfequif dux re*
nitfNunciatus quippefueratilli nifus illorum; SC  exiftimans ex maioreillos afpirationeetiammanu g!s&' ludagf ma
congreiTuros ad prariium ampliorem lecum numerum rtnlitum duxerat qui poifent impetumilioruj thia(alijs fugie*
fubftinere: qui moliebantur anatheraa templi deicere Q.uo irruente fuper eos nequaq vim eius fub t ibus; captiuos
ftinere valueruntifed ficut folet turba vulgarissprgfumpnone magis ftuka g cauta prouidetia cogre* ducit ad regem.
gata:omnes continuo profugere.Ex quibus quadragintafoli iuuenes animi confidentia remanfere,

Quos dux coprfhenditcum principibus fačti luda SC  mathia, Inglorium enim iudicaucmnt loco ce
dere:aduentuq; ducis effiigere.Hos oes perducitad regem. CQ.uos cum interrogaffetcurin tatam Conftansluue*
audaciam prorupiffent vt ornamenta templi conuellerent SC  llliigeffimus que gefta funt:6£ eonfulto nuriifioad rege
nosillageffiffe < pfi'temurqu?ad virtutemattinent:quamvirosdecerecertumeft.Siquidempruden qui gatosfe of*
tium eft defeniare dignitatem legis SC  numims.Nec mirari debes fi tuis inftitutisiinftituta pferimus: ferunt pro legis
qu? nobis moyfes infpiratione dei cofcripta dereIiquit.Mortem quoq; ac fupplicia qu?libet iportes conferuatione,
cum locunditate fubimus.Non em ,p iniufto facinore fe pro amore pietatis nobis fubftinenda funt. Rex (ligatis iu*

■ ,1 lili fllllnPtallO (Am IrfAtaK*! M. A, ^ ri -... .. . # -- ——. i* 'I \ / 1 ^

in vinculiseos coftringipcipiens.euocauitexHierich6teiudeorumprinceps.Q.uibusaduenietibus rum exHierico

concelius Oim F \ierr\  m f €>t+r\ fi    - - ^ COI1UO

Ul#

/ r"**- ‘vv.nv.vfH.« lcpiua  ucorcncniitempu guock

ornamentafqug fuis effentmagnis fumptibus conftrudaj memorabat qualia per annos centu vieiti uenes accufans
iex:nep Aiiamoneu regem conftruere neq; profapiam eius valuiffe narrabat. Se autem ad honore

c, :- r ;~ --^uuiiuiiuuuirareniuiEereTe. r^jeteru

prffumptu facmus verbo quidem ad fuas pertmere iiurias dicebapre aut ipfa Si  veritate fi qs vellet
facmons facnlegium commiffum efie firmabat.CTAd h^c illi ,ppter eius crudeli*
'fe  ^ 0 Jt3fiis exafperatus vkiones in eos aliquas molieretur humiliter refponde*

t dicentes n eq$  ex fua fententia cotigiffemegj illa comiffa inulta efie debere,CW e vcro £ itca cg*

M*

Hftet štfpfimufoectmus 3otcpI)( 3usef. hlttoiia

teros quidcm quafi manfuetus extiterat.Mathia autč ponrificem facerdotio remouit vdut vi quadi
confciumSCcauf 3 mfeditionisextantem:promouitautemazarump 6 tifi'cefratrem vxorisfu^CMa ]
Mathias faeer# thif autem pontificatus tempore prouenerat alterum effe pontificem ad vnius vidclicct diei fudio# '
dotalt fuges of# nem:quam iudci cum ieiunio eelebrant. Caufa vero tališ fuerat.Mathias facerdotali fungens officio
ficio.recordatuf node quf infolene illucebat die:in qua futtiru crat ieiuniu vifu eft fibi oino mulieri fuiffe comixtum
node prf ce propteteaq; facerdotio pfungi non potuitifed lofephus dimi filius cognatus eius fcdm čarne pro eo
dete folemnita# munere facerdotali perfungitur.Huncergo Mathiam Hfrodes potificaturemoueratalteru eroMa
tem vxori fuit thia qui j feditionem excitauerat; SC  aliquos vitos ex focijs feditonis illius viuos igni contradidit.
commixtus lo# CH§rodis amarior morbus indies vrgebatcomifforu fcelerum fupplicia deo expetente Ignis in

fephus eius co*  trinfecus corpori operabatur incendium Auiditas cibi inexplebilis femper metat/Inteftina vlceribus
gnatus vno illo interius tabida putrefcebant/Humorliquidustumidos pedcs occupabatf Similis quoq Si  circa pu#
die fadus eft fa bem erat  affličlio/Sed 8C  verenda puttedine corrupta fcatebantvermibus/ Spiritus quoq; incredibi#
cerdotio lis erečta tentigofqu§ fuerat fatis obfcoena)diri fetoris SC  anhelitus refpiratioe creberrima. cotradus

per cunda membra fpe tamen falutis inftabat medicos aduocans quinquagenas quoq; dragmas au
rimilitibus plurimaqjducibusdi(lribuensreuerfusinHiericonte Q,uiaudiens Iudeos cumgaudio
mortem eius expedantes nobiliores eorum conuocauit 8 c in ypodromo cocludes Salome SC  Alexg
eius viro eos in morte fua occidere precepit vt omnis [udea mortem inuita plangeret. Tune Hf rodi
a romalitter? depottatf funt Agme pro facinoribus fuis Cffare pr?cipienteextinda fit.Q.ui Anti
patrum in fua voluntate relinquit puniendum Hf rodes pomum parado feipfum occidiffct nifi. Atia
tus nepos fuus manum tenuiflet. Alexandrum quo<jj magna carceris cuftodi promittetera: iubet hg
rodes occidi Si  fine honore in Hyrcanio fepeliri. Capitulum nonum.

Ed etiam luna eadem node defecerat.Porro Hacrodem amarior in dies morbus vrgebat
fupplicia deo commilTi fceleris expetente. C Ignis quippe lentus inerat non tantum con#
flagrationem in fuperffciem corporis agentem prodens quantumintrinfecus crefcens ope
rabaturincendium.CTAuiditas quoqjinexplebilis femper inerat cibi: nec tamen fatietas
vnquam rabidis incitata faucibus prgualebat implere lngluuiem. ITInteftina interius vlceribus tabi
da putrefcebant-C Doloribus quoq; colli feuiffimis cruciabatur. CC Humor liquidus acluridusetga
pedes tumidos oberrabat.<£Siroilifquoq;illi & circapubem erat affiidio.<£Sed SC  verendaipfapu
tredine corrupta fcatebant vermibus . CSpititus quoq; icredibilis’ereda tentigo(qug fuerat fatis ob#
fccena)diri fetoris SC  anhelitus refpiratione creberrima.f£Contradus quoq$per cundamembra fub
f  . , . fiftens vim noxiam operabatur:quf omnem tolerantig contulerat firmitate. Dicebatur igitur ab his
Mita falutis fpe q U1 ' DUS  inerat d iuinandi peritia: diuinitus has pcenas ob impietatem eius 8C  multa crudelitergefta

Ut3i3«tniSuICOl tfT Info fomon mufdim fr%t»  foliific fnttc* tSCiCCpt  I mArliAC nn3 1  a#

MultipIexhfto
dis morbus que
deusppter pec
cataeiimmifit.

.  depofei. C Ipfe tamen multum fpe falutis inftabat:fi forte poffet contra morbos aliqua remedia ,p#

aduocans. c£c. u jd e re.Medicos quoq; aduocans vt vterentur qug poffentad ialutem proficere poiiulabat Sc  tran#
Aqs calidis cal# g ens  j ot( j an em fiuuium aquis calidis qug funt circa callioram die noduq; fouebatur, He igil aqug
borerouebatur ca j^gfuperaliaquphabebantcommodaetiampotabileserant.Pergebat autemaquaillainpalu#
Sulpauri era demquf fulphuriferavocitatur.fEPrftereavifum eft medicis.vt eumindoliooleoplenoconfoue#
P"’;. us ' . rent. V bi cum effet ita defecit vt omnibus mortuus putaretur.Tunc grandis feruorum vlulatus exor#

Dolio pieno o# tus e ft.{r Cum igitur nullaiam de eo fpes falutis exifteret:iuff t militibus quiquagenas. Dragmas au
leo pontus p # ji diftribui.PIurima quoqs ducibus & amicisfuis muneratribuebat.CLDeniq;reuerfusinHieticho
ne deiecit. tem  p r?ua i ent jb us  nigris coleris exafperat>'s iniquius eft:vt ipfo moriente indignumfacinus agere#

Hfroaes auai/ tur ,|£V enerant  quippe ex omnibus locis per eius pr$ceptum iudeorum optimates Si  erant plurimi:
ens iudeos cum q C j U jj e . n cx omn , g Cnere erant  congregaci alias conuocatiC Ad hfc etiam fuerat mors contempto
' m ^ tL ^  ribus prf cepti propofita. Magna igitur in omnes regis furia concitata innoxius paritet culpabiiefq; F
expeaantes no - n  yp 0 j romo  conciudens.Salomen lororem fuam virumq; eius Alexium aliasAlexam cotiuocauSf
binores x u # moftem  f ua!n non  i n  longum differri denunciat.tantis fe doloribus circumuentum fore cundis fatis
dea couocat i 0 p ta bilem:fe autem fine ludu Si  deploratione periturum. Q.uodregibus maxime autem fibi magni
ypoaromo con meroris e g e  firmabatine quo fuum arbitrium iudeo^ falli propofito eis fua mors amabilis foretS

ns  P cc P i  grata Nam etiam fe viuente fatpius illos feditiones & fecefliones fuiffe molitos.K in eius iniurias ie#
balonie orort p £r p ul jf e  feftinos.Cfterum leuigationem quandam lllis natam effe dicebat$ talibus ipfe doloribus
lug vt eos nnor vr g eretur> p r 0 i nc je petere fe ab illis eos iciret contra eius glotiamin nulloventuros vt agerentqua

te  l ua occ:aeret  liter eius ex?qui,'e honorabiles fuper cgteros reges SC  ludus amplior ageretur. Q.uod futurumdice#
ni H psregiffent vt iudei ex animo in eius morte deplorare lamentariq; cogetentur, Cum igitur in»

t  m 1 '  quit animam videritis me expirare . Circumuallantes Ypodromum omni militia nec dum mea

**■ ‘ ’ morte vuigata confeftim omnes illos inclufos iuguiari perficite; SC  ita cundis intereuntibusduo

poflmacfiabcos SDeanfiauttattbtiB

fo.cljttf.

commoda prouentura quod & regnum illis pod fuam mortcm firmum perfeueret lioflibus amputa
tis & fupcr mortem fuam lučfcum celebrandum eflemagmfi'cum.Et'illequidem Iachtymabundus ta
\  HaIamentatur& cognatos omnes bcniuolentiam circafefidemq; feruate poftulatitiuocatfonem di *
uinarn in his.interponens.nc cum inhonor/ficentia fuamors Si  cum indignitate traftarentur.Iiii ve
ro profitebanfur in nullo fe cius prpcepta tranfgrefluros. ®^Sed ego comperio tllius heminis nicn*
tem confiderans i!ia quc in anteriori tetnpore appetebat q> ex more temporalis vit? fecerir quecun* Madata Hpro*
q; parentibus geffit-.confiderans etiam prefentia mandata nihil humanum penitushabusiTc. Siqui disin humana,
dem etiam de hacvita: difcedens procurabat quatenus omnem gentem orbatam & defertam pare
tibusdile&ifiimis relinqueret iubens vnumex vnaquaq; domo interimi;quinichil iniuftumneq;
in ipfum neq; in alios admififfe fuerant deprehenfi.CHec igitur in lilo fuis parentibus demandante
deportantur 8i littereab legatis qui ad c?farem romam fuerantmifii.Quarum hpc erat fententia q> Ifehprodi a ro
agme indignattone cefaris extin(fta fit pro facinoribus que cum a ntipatro perpetrare tem ptauerar. m a de portate
Ipfum autem antipatrum in patrisvoluntatedimiifum vtquod placeretrex eius fententia fferet ip* agme fitexti

fum enim Si patrem effe Si regem: fiue illum in exilium detrtidnfiue illum morte muletari veilet m eta a cefare,p fa
eius propofitoconftitutum. |£His auditis herodes paulifperanimumrefouit voluntate feriptorum dnonbuscomif
SC  morte agmes in fuperbiam fubleuatus 8C poteftatequatnacceperat.infiliiim pur.iendi.Sed pre fis cu Antipro
ualentibus crefcentibufq; doloribus interitui propinquabant: & quanq in multo defedu continere & antiprin i lipo
tnr sappetebat tamen cibum.Etpoftulans malum qupfimtetcu!trum. <£Eratenim ilii tališ mos vt roc {j s  vcMuntare
ipfe per femetipfum malum accurans per partes modicas reciderefcetcomederet. Sumens ergo cul ^i mittit. C giar
trucircufpicienfq,-neqsadeiTetivoluitfemetipluiterimere.Quodforfitapfecifletnifipueniesmanu Herodesieipm
B eius atiabuslcotineret Nepos aute eius erat et magnu clamans: ftatim vluiatus p tota aula exortuse parado poma
& tumultus. CQ.u? cum ad Antipatrum peruenifient: crediditfuumpatrem vite terminum fufce occidiffet ntft
piffepercipienfq; fiduciam tam verbis q motibus ita totus animo geftiebat tanq fuiilet liberatus vin AtiaL us eius ne
culis Žiregnum in fuis man bus fine vilo labore percoeperit. Tunccoepit cu cuftode ergaftuli de fua p 0S man u te*
dtmiffione fabulariimagna fe continuo fpondens dona tributurum.Ille veronon folum non acquie* rmiffet.
uit vt faceret qtig volebat antipater verum etiam cunČta regi denunciatiintimans eius mente &' que Antiprm ma*
ab eo munera fpondebantur.Tunchgrodes quamuis et ante non minore od/o fereretur infiliuicu gnacuftodi cat
audiffet cuftodem ergaftuli illa narrantemimagnum protinus ex'clamauit,Tunc quaffans caput qua cer j s g  f u a  dimif
quam in extremo vitg teneretur et cubito fefe attolleus ftatim deft/nans quendam armigerorum fin f 10 nc j romate*
rum fine vila dilatione celeriter necari iubet antipatrum fepulturamq; eius in Hyrcanio. fine vilo ho tem  , u [, ct  i ^ ro „
nore fieri. des occidi SC  fi*

CfHaerodes mutato priore teftamento Antipam quem fibi fuccceftorem in regno defignaucratTe* nc  ponore i hir
trarcham facit Gable? regionis Archelao veroregnumcontribuit.Philppo filiofuo Gaulanitidem can i 0  fepeliri*
&.  Trachonitem commifit lamniam Si  Azotum forori opes fuas & alia diftribuens quinto die poft
filif Antipatn occifionem/mortuusanno vero regni poft Antigoni occifionem tricefimoquarto: 8 C
poft fufceptionem regni a Rotnanisanno trice r imo feptimo.Cuius crudelitatis/ prpterea qu? hic de
eoenarrantur maximum dat teftimonium oecifio innocentum.Q.uam Matheus in euangeho capi*
tc fecundo defcripfit / quo mortuo Salome Si  Alexa captiuos quos rex occ dere mandauerat abfol
uunt:& epiftolam regis militibus promulgauerunt ad monetes eos fifdem feruare Vrchelao qui SC  tuc
rex a militibus proclamatur.Hfrode itaq; maximo cum pompofo apparatu in rodio fepulto Ar

chelaustranfaftis diebus patemi lu&us populi fauoreprocurato regis nomenquoufq; a Cf fare pa* Herodes mu ta*
triprobetur teftamentum renuit reciperedyadem?q,-rccufat & populi exauditpetitiones. toteftameto an

CCapitulumdecimum. tipagalilee 8C

Poroe fecit te *

gnum cotribuit Gaulan/tideaute 8C Trachonitem & Bataniam 8i  Panaida Philip* gnu philippoff
po'fiiioquidefuofratriaute ArchelaiGermanoTetrarchte iuracoceftit.Iamniave bo Gaulanibde
^ ro Si  Azotu & Phafel/da Salome forori diftribuit:fed & atgeti fignati Miriadas qui A' Trachonite
quaginta.t[Di!pofuitaute deceteris fuis coiaguineis atq; cognatis-.opibus eos red &c.coccflit lam
ditibufq; Iocunletans.C^fari fane argenti fignati mille Miriadas pr^terea vala qufdam aurea que* n;a Azotu &c.
dam argentea & metallis pr^ciofa Si  artifiefs operte venuftiffima: dereliquit indumerita quoqj pr?* Salome forori ,
ciofa. lulte veto Cefaris coniugi&alifs nonnullis quingentas Miriadas.CHis difpofitis quinto die Si.c,
poftq Antipatrum ftlium necauerat defungituriregnas poftg Antigonuminterimit annos quattuot
8ctrigintaPoftq aRomanisregnumperceperatfepte&trigintaivucrudelis quideinomnes?qua*

i x.ii. '

Htbet &eptittmftiect'ttui 0  3ofepl)i 3ut>e* 1^8 otfa

kterfre quide fubditus a iufticia vero effrenatusifortuna porro propida fupra quemlibet affluentur
abufus,ex plebio in rcgnum afiurgens 8l  perccula plurima eludens quibus fcpius fuetat rirculeptus D
Diuturnitatevitf perfun£tuscft:domi vero drča fflios quantum quidead eius fententiam: ctiam
ibi profperitate potius co q>  fe fuos inimicos fuperafle cenfebat in eo.vero iudicio fup oes ifcelicilfi
Salome SC Ale* mus -C A t falome et alexas anteq mors regis diuulgata foret:ex ypodromo iudeos abire pmtttfit ad
xa quos occidi proprias domosrdicetes regemiiufifle vt vnufquifq; in fuas regiones abfcederet. Hoc aute fecerut be
mddauerat rex nifitcium illi genti preftare cupientes Interea mors regis magis magifq; diuulgatur.([Tunc Salome
abfoluunt. ® Alexas cunda milititiam congregantes in amphiteratro quod Hierochonte erat primum quide

Epfe Herodis epiftolam regis legi fecerunt.quam ad milites fecerat: deinde gratias eius in eos pro beniuolentia
ad milites ,pmul fi uam  circa eum exhibuerunt infinuant:orationesquoq; eius vt ffmilis fe circa Archelau film eius
gatio Si  amoni exhiberetquem regem eonftituitintimabant. <£Ptholomusetiacuifuerat teftamentum a rege ere
tio fidei feruan* ditum;annulufq; de quo fignauerat commiffus continentia teftamenti denundat:quod teftamentu
de circa Arche* non  P 0 ® 5 ro ^ ur  firmitatemqj fufcipere dicebat:nifi cunda qu? in eo eflent deferrentur ad Cffarem,
laufiliu quere* CFitcontinuo fragor ingens honorantium Archelaum regem proclamatium Milites quoqi cundi
ge conftituit & vniuerfi duces fauorem 8i  beniuolentiam promittebant.paratof<j fe ac promptos ad omnia pro*
Archelaus rex fitentur.adiutoremcp deum fupplicationibus aduocabant. C De hinc fepulturam regi proparabant
odamatur Cur£ namq; fuit Archelao vt exfqu if  patris q magnifica poffent celebritate agerentur:vt qug me*

Sepulturahfro moratum teftamentum proferent: cum mortuo producendutn. Portabatur itaq;aureo!edolapi*
dis popofiffima dibus depido varifs atq; prfciofis: ftraminavero oftro eram auroq;contexta: eratqj ipfe mortuus
aureus ledus. cireumamidus puerperis veftimentis caputeius dyademate coronatum:fceptrum quoq;in manu
g Ct  eius  velut a viuo teneretur erat appoiitum Circa Iedum autem erat frequentia filiorum: multitudo

cognatorum:drca quos omnismilitia ftipata pergebatper proprias diftinda nationes Si  difereta
Ordo affiftetiu nominibus.<£Erant autem ordinediftributiiNam primi quide pergebant eius armigeri poft quos B
in fepultura omnis therecum manusipoft iftos etiam vario.Gemanorum atq; Galatarum. Hos item fequebatur
Quigent< fetui cumomatumaximocundabelligeretoriamultitudoCgteraveromilitiapoftremofequebaturinlen
cuodoribus fcilicet modum degefti qualiter folebant in bellu procedere:# a fuis ducibus ordinari. Poft hos et/a
In hgrodio fe * fequebantur feruorum quingenti:odores varios SC aromata deportantes.tf Pergebat autem in Hf*
pultus rodium.ftadifs diftans odo. Ulic enim eius eft fepultura ex eius iuffione confeda. Et h?todes quide

Ludus feptem h° c  modo defungitur.C Archelaus autem per feptem dies ludum fuper patrem honore regio ex
diest pro morte more gerit Tantos & enim dies lex paterna precepit obferuari. Conuiuia itaq; celebrans Si  ludum
patris Archela* exo!uens: afceditin templum.Ibi magnis ei clamoribus fauebatur: magnifq; predicabatur laudibus
usfauore ppfi,p fecundum q> vnufquifq; arbitrabiturei maiora q alij preconia. Tum vero tribunal ille confcendens
curabat. q u °d fibifuerat preparatu & confidens omnibus benigna loquebatur:&fibi propitios comparabat

Archelaus re* gaudio fauoris omnium 8i  voluntate quam ex beniuolentia circa fe cundorum cceperat: gratifq; il*
gisnomen non lis haberenarrabat q> leli a patre nichil circa fe malumabillis reciprocareturife autem aduifuruvt
vultrecipere eis  bonorum vicilTitudinem redderet:eorumq; temuneraret alaeritatisaffedum.CERogabat autem
quovfq;a c?fa* vt nune interimlparcerent nomine illum regis honorare. fufficere fibi dicebat poteftatis dignitatem
repris ,pbef te* quam tune eife firmam aiebat cuteftamentua patre feriptum a Cffare ffrmaretur. Ob quacaufa ne*
ftamentumnec q; in hierfehonte cundamilicia dyadema illi ponere eupiente voluifle fufcipere: ambiguum hono*
dyadeare cepit, rem eftimans ex tali re fibi prouenturum quod eflet ad huc incertaveluntas eius qui pofiet illi regnu
proprie firmiufq;concederemon fibi defuturam circaillos benignitatem qu§beniuolentie eorum vi
ciffitudinem reportaret Feftinare quippefein omnibus enarrabat:melioremq; fe fuo patre circa illos
Fauor ppt’i Ar* oftendere, ^Illi vero ficut plebeia multudo confueuit in ipfis primis diebus videntes regis lene prin
chelao. cipium:vo'untates fuas laudibus & fauoribus aperiebant 8£ quanto manfuetius cum eis loquebatur

Pentiones ppfi archeIaus:tanto amplius nomen archelai prgdicabant. C Deinde ad munerum petitionesmtercef*
exaudiuit Ar* fionefq; vertuntur.Ali| quidem fundionum publicarum leuigationem poftulabant cu clamore: pars F
chelaus, ver0  vindorum folutiones expetebant qui fuerant ab Herode deuindi. Alij vero granedines quas
hfrodes in emptionibus & in publicis nundinis conftituerat auferri vociferabantur.Archelaus porro
in nullo illis contraria refpondebatded in omnibus eos p lacabat accartans fore regni fuffragium: fe
multitudinis beniuolentiam comparafie.Dehincad facrificiž offerenda deo conuertitur:&cum ami
cis conuiuia celabranda.

dCoigregatis plurimis iudeorumiuuenibusfedidomaximafitin iudeafit quoq;de morte Ma*
thi* 8i  aliorum cum eo ab Herode interemptorum tumultuofa quere!a petentibus illis Archelao
mortis illoru vindida.Q.uibus Aarchelaus populi impetu volesmitigareanuere omnibus petitis p

pod macfoabeoB ®c 3tttfqu(ta«bus. jfo djciij.

cius a Roma regreffum .pmittit Sed ipffs non cefianribus eimcns Archelaus ne indeterius eorum au
A daeia .pceffiffet armatorum cohortem tnflituat: & ceduntur ab equitibus in die fefto azimoru ckciter
triamiliaalijs fugientibus Deinde Archelaus cum matre ad,pximum maredefcendens Nicholautn
BC  Ptholomeum fecum affumens (Salome quoqj cum eo egreditur) Philippo Fratri commendato re#
gn i  regimine Romam nauigauit Sed interes Sabinus Claris curator in Syria in Iudea venit & Hie#
tufalem ingrediens arces ab Archelai cuftodibus expetiuit Antipas quoq; Hgrodis fflius Salome or
tatu romam nauigat cum matre SC Ptholomeo Nicholai fratre regnum(Hireneo rhetore incitantejpe
titurus.

" CCapitulum vndecimum,

ggPZZžmVm hxc  interim aguntur cogreganttir iuuenes plurimi iudeorum nouarum rerum cupidi#

¥  @iM ne conritatn& cceperunt demorte Mathigaliorutntj; cum eo ab Hgrode interemptorutu# Sedidoa!iquo<
Pmultuofa  voce caufari:dicetes q> iniufte perempti etiam exgquiarura honore Izrodiš tirno m ,P morte Ma
caruerant.Erant autem iftifpro quibus turba loquebatur) qui fiierlt pro euulfione aureg thi<p in iufta pe
aquiig perempti.Magnum ergo illa turba proclamate. & calamitatibus vtente quafdam etia iniurias tetium vidida
quafi ex hoc poffent ad iilos mortuos aliqua leuigatio prouenire proterue ,pcaciterqj iadante congre ab Archelao.
gabantur magis magifq; numerofa multitudo & vltionemmortuoru ab Archelao fiieri debere pofce#
bant fupplici/s eorum qui fub hgrode fungebantur honoribus.Et primum quidem omnium facerdo
tio remouer: positificem /quem hgrodes feceratJproclamabant. virumqj mundum & fecudum leges
fuas dignum ad pontificatum pmouendum effe dicebant.dArchelaus autemflicet ifta ferretgraui# Archelaus ppfi
terjannuebat tamen impetum eorum mitigare feftinans doneč iter ad Romam(quod .ppofitum ha# ipetu voles mi#
beat)finetumultu perageret:& cum de fefe voluntatem caefaris agnouiffet refpicere quid agenda fo# hgare annuere
ret.&decundis petitionibus eorum legitimedifpofiturum. neq;tuctempus effediflenfionisautco omibus petitis
tumelias ingcrendi magis autem vnitatis atq; concordig doneč ex prg cepto Cgfaris ad eos cum Ho poRea  a Roma
mitateregni recurrerettuncquippe in comune confulere de quibufcanq; illis tradandum effe vide# regreffum pro#
B retuntum autem fuftinendum effe ne forte feditionis quoq$ crimen incurrerent.Et lile quidem hgc di mittit.
eens ducemqg fuum edocens. mittit ad eos hgc ipfa locuturum. lili porro proclamantes ducem loqui
penitus non finebant.Pgriculum quoq; minabatur.fi quis eos ab affumpt/one fua reuocare voluiffet:

8C  inftabant fuam libidinem magis explere:q imperantium fubiacereJconfilijs.Graue namqs illis vide
batur fi cum hgrode viuete amicis priuati fuilTent:eodemq; mortuo nullam vltionem Seri  mortuoru.

Ulud enim iuftum legitimumq; non quod ratio didaret. fed quod eorum libidini voluptaiem poffefc
afferredatui ad prouidendum quantum illis effet ex ea re periculum nafciturum.Plurimis itaq; ab Ar Maxia turba in
chelao miflis vt tumultum feditionemq; mitigarent:ali js ex regis perfona loquentibus:aIijs autem ex ppfo cocitatut.
illiuš quidem fententia veluti ex fua mente mouentibus lili penitus uullum aduertebant: fed amplior die fefto azimo
fremitus 8i  turba fouebatur concurrente etiam plurima multitudine a?  illa tempeftate iudeis dies fe# ru imminete.
ftus imminebat quando azima fecundum obferuattonem patemi moriš exercent.<£Pafcha enim illa Pafcha quid.
feftiuitas vocitatur ad recordationem & memoriam exitus & ex ggypto.& facrificaturab eis illo die
cum alacritate magna pecudum numerofa multitudo: quanta in nulla alia folemnitate ada. Cucurrit
ergo ex vniuerfa regione magna copia populorum:p!ures etiam ex montanis locis adueniunt teligio
nemnummi foluturi.Sed iuuenes qui feditionem excitauere Iudam Mathiamq; lamantantur veluti Archelaus An#
dodores expofitorefqj legis anti'quf SC perfiftebant in templo fuffragatione quo<j vidualium abude xius cotra fedi#
fubfiftente,Nam fedmofisthom nibus turpe non ducebatur ab alijs cybos expetere.Anxius autem tiofos armatog?
Archelaus ne in deterius eorum procefliffet audacia cohortem deftinat armatorum cum quibus etia cohorte mittit.
tribunum militarem mittit vt eorum coherceat impetum.Et primum quidem vt illos leditiofos repeb Tria miliacedS
C lerent 8C ab alia multitudine fepararent.Sed venientibus militibus illi iedicioficumingenti alacritate tur alijs fugieti#
excitata fecum etiam turba fuper tribunum ac tota prgfidia.cum voce magna inuicem hortantes im# bus,
pgtum faciunt;ex quibus plurimi fuft.pauci autem cum tribuno fauciati diffugiunt. Archelaus autem Archelaus cu|
cunda peffumire ceniebat.nifi multitudinis illius impetum frangeret:tumultumq; illu refecatu extin# mre ad |>xima
gueret Cunda fibi mittit militiam vt ali j eos qui flbi in templo habitacula coftruxerant exinde repel mare defcedes
lerent.Ceduntur itaq5abequitibuscircitertriamiliahominum;reliquaveroinmontes ^pximos refu mcolauSCptho
gitmultitudo.C gteros autem exedidocundosad fuas iubet Archelaus difcedereregiones. Q,ui<j lomeufecudu#
continuo difcefferunt feftiuitatem deferentes minime celebratam maions timore periculi propulfau xit Philippo^
licet cffent in mortem temeritateprgcipites.fElnterea Archelaus ad mareproximumcum matrede fratri regni gu/
fcendit Nicholaum fecum & Ptholomeum agens.gc amicorum plurimum comitatum Philippo aute bernacula com
fratri omnia gubern acula dereliquit: domum ei regnumc^ commendans, Salome quoqp ioror Hgro# mendauit.

Hf&£tf>eprtmutt)ecftttU83ofep&(3a6ei-

bifloila

dis cum eo fimulfgteditur omncm fecum ducens profapiam. Ad h?c etiam plurimt cognatorfi ver/
bo quidem veluti cum Archelao collabor2tuti vriei regnum a cffare fitmaremr re autem vera vt ad/ O
uerfus eumniterentur & maxime illa qu£ ab-eo in templo gefta funt acccufando prf ponerent.

(  ..  j^ObuiumfitArchelaoSabinus caefaris curatoreorumguaeinSyna poffidebatiniudeampergens

Sabinus cparis CO nferuatione thefaurorum He rodis.Quem varus ab hac intetione reuocauit.Per Ptholomeum
curator i iytiai en j mtr a n fibatab Archelao conuocatusSabinus ergo Varigratiancq;arces obt/nu;tqu£ecumq;fu9
ludea venit pro j n  ludeorumciuitatibus conftitutfneq 5  thefauros cofignauit fed omnia fubiure dimifit Arehe/
co.eruatioe tne ^, ( j onec  hj s  Cf tari videretur Jagnofceret Proinde ctefarea fuftinuit. Sic enim promiferat fe

lauro^ yro  us e ^ e  fadumm. iTSed cum romam nauigaffet Archelaus/Varus autem Anthiocbia perrexit Sabinus
babmus ( rcne p^ er0 f 0 ii mara  afcendit:# aulasregias obtinet.euocarifq; omnes populoru pr^fedos.žfc quotquot
lao rom cen ferum  ^ifp en fatores fuerant.ratiodnari ccepit. SL  arces vt fibi traderentur multos expetere. Et hoc ia
detej niriem ve ^ uos  p r ^f ecer3t  euftodes Archeiaus mandata eiusiinplerenon potcrant; fed cuftodicbatomnia
*V r  ^ ccs  jr ‘y r  fecundum interdida Sabini vfq> ad caefaris pr^ceptum.CNauigat eti3 Romam A n tipaš filius Hat/
ctieiai cuitoai/ f(j ^ s in  jjj ls  d ie b U s. regnumetiampetiturus ortatu Salome Si  promiffionibus incit atus dicentis iu/
bus expetens. ^ . ores cau f 3s  jllumhabere ad regnum percipiendum Archelao: q> primum teftamentum in quois
V^. n »P as  fuccelTorregni fueratconftitutus firmius effet q lllud quod pofteriore tempore fa&um eil.Siquidetn

dis nnus ort«tu j- ana mentc  fecifiet Hfrodes.hoc autem iam fenlu pr$ valitudine diminuto confcripferat.Duce/

Salome romam ^ ct j am  f ecum  matrem S fratrem Nicholai Ptholomeumamicam H?rodis fatis honorabileni:fed
nauigat rcgnip fibi V aldc gratifiimumatq; fauentem. ([Maxime autem incitabat eum ad regnum petendum

i 01 *]” hyreneus rhetor viropinioneclarus:8C ad dicendum acerrimus:idcirco etiam frceti eos qui perfuade “
mre K Ptnoio/ bant CC( jendum Archelao.fiue q> regis teftamento fucceffor fuerit inftitutusifiue q>  maior natu effet:
eo re mco at a; j uer contendebant.

yreneus rn / pplicantibus Archelao SC  Antipa romam cognati ab Archelao difcedentes odio illius irritati
maxime$ libcrtatemdefiderantes romanorum iudicesmagis q reges proprios haberecupiebatfiC
Ar.tipam magis q Archelaum regemimpetrare lafcorabant Sabinus quocp Archelaum accufabat,

Cf far itaqjfreceptus hinc & inde inftrumenris )  conuocat concilium SL  omnibus couocatis de quibus
monerenturfdicerepromiffumeft Ibiq; primum Antipater Salom? filius Archelaum regnum pro/
pria audoritate vfurpaffe accufat accufatiohemq; multiphciter probat Cedemqj in die fefto fadam
maxime exaggerebataccufationibus quoq; teftes producit Nicholao vero pro Archelao accufatio/
nibus refpondente Cjfar ipfum Archelaum fibi ad genua procidentem cum honorifiicentia fubleua/
uit eum dignumregno pronuncians cuius mater morbo prggrauata defungitur.

C Capitulum duodedraum.

f d 'ma fs iu EdcumromamvcniffentomnescognatiabArchelaodifcedentesadiilumc6ueniunt.no

J,. ^ T01 nv  n- beniuolentia circa aim aliqu3 conftridiifed odio quo aduerfus arclielaum irritabanf. Ma

^ices roi i . -• > xime  autem libertatem defiderabant: 8C romanorum mdices magis q reges proprios habe

^ r  ma  recupiebant.Q.uodfihocminus procederettantipam magis quam archelaum fibi regem conducibi

C » U ' lebat An ^ usex ^™ an£es inipetrarelaborabant.<ESabinus quoq; accufationem Archelaiapud Cgfarem de/
tioa^n c? Arehe P°f u * t -CInter h jc cefsr iufcipiens ab Archelao litteras in quibus iura a patre fibiuelida ,ppofuit:te p
laum ^ ftamentum quoq; cognofces SC  ratiocinia thefauroru h y rod is cum lilo confignatorio (quem Ptholo/

Sabinus arehe/ mcus a PP° rtauerat / £Ce P It:con! 'pic ar ‘ quid ordinandumratio pollularet.Leges quoq; litteras Vari Si
laCiaccufat ‘ *  c P 1 ^°‘ as  Sabiniifummam quoq; thefaurorum vel quid pecunif per fingulos annos impenderef ad/

meriš) couocat °^°P t ‘ uum -D e ind e  lllis omnibus in confcffum indučtis copiam facitvtquifq;de quibus moueretur
concifum ^ ^' certt ' CCIbi primum Salome filius Antipaterdieendipotentiilimus;# Archelao fatismfefius hu
Antioater* Salo iuf£emo ^‘ vcr ^ a  locutus efiidicens Archelaum quidem verbo pro regni petitionc fe fingere labora/
me filius arche/ re: °P ere vsro omnem  regni poteftatem poffidere anteq ei a caefare in quo cundo poteftas lita effet
Pum accufat re ‘ nclu, g eretur  Huius teftimonuim effe dicebataudaciam quampr.vfumpferatin die feftointerimere:
enum noria au c i u ' ® ® inniftum aliquid geffiffent: alius inter eos deberet vlcifci. qui eos poffet legitima SL  ordinata
doritar vfur P ote ^ ate  compefcere: SL  non ab illo tantam cedem fieri oportere:quafi vt rex illud feciffet.contume
paffe SLuccufL  li am  grandern cffari intuliffe firmabat:quod ignorrins quid de eo adhuc difpofttuvus effetitegia iam
t ; one jeba*- vt * P ote ^ a ’ c  pfffunieret.Si autem vti priuatu* illa gefliffet amplius illum deliquiffe: narrabat. $ te/
*  ** gnum non poffides fupplicia quibnflibet intuleritide quibus decvetum cf fatis debuit expedan.Op'
ponehat illi etiam iudiciu miliarium:mutationes g( ordinationes. Ad h?c etia fediffe iiiu i folio regali
Sic.is plurimas iudicaffeiac detetmjaffe ,j>clamabat:taq a regelegitimoeius ptatis integiupoffidete;

poHmac^abeos 2DeantiQmraUbus* fo Uitf*

Peritionu quoq; plurimarum <pmiffa publice fada memorabat, Quid eum amplius fur^s a c ptatis

habiturunudu in  regna cg late firmaretur. Opponebat illi etia? q>  ex ypodromovindos a fponte di

miferit:&plura alia fiue qug fada fuerant: feu qug fada quidcm non erant fed credibilia videban* a ccufatfoes fi

tur propter naturaiuiq> fieri poffe indicabatura iuuene.Tum etiam accefuj regnadi cupidine dice Q g a j an

bat ena Iudum patris eu pcenitus neglexifle prohibitos quoq; omnes a rege cum moreretur videdo ‘ ’ . °™ .5?

Vnde initiu quoq; feditionis affirmabat exortum q> eum videbatcirca patrem fuu mortuum/ qui ei tr nrcne aum< '

multa & magna bona prgftiterat/tam nequiter conuerfari.Et velut in fe lachrimas pet diem publice

confingentem occulte autem voluptate regni percepti gfrui: & nodes in delitias agitare. Erga cgfa*

tem qu oq;huiufmodi pbiturum. Archelaum cum ei regnandi iura tribueritqualem fe circa patrem

exhibm'lTecognofcitur Tripudiatenaq;et captius alias cautius exercere i morte patris tanq fi hoftis

aliquis ir.teriret. &  quod nuc aduenifiet ad cgfarem calliditate vfum didicebat:vt fe regni firmitatem

petere fimularetcumomni iam vfus eflfet antea poteftate:quanta illi nec ampliora Cgfare rerum do

mino poffet attribui.Maxime vero cede/qug in templo fada'fuerativerbisexaggerabat& impieta*

tem obiedabat.q» in die feftofacrificijs diuinis inftantibus multa milia hominu cgfa fuiflet in qbus

multi petegrini piurimi infontes indigne miferabilitet occubuerutitemplum quoqj plenu cadaueri*

bus mortuo^/no alienigena forte petimente/fed eo qui fe regni iura legitime gcepiffe iadabat. Vn Cede [  die fefto

apparetillud opus crudelitatis libidine gijfleivt integre fe plenit tyrannidis negociu perfeculfi eete azirnoj^ I teplo

ftetur per /niquitate admifiam qua cudis hoibuscoftaret odibilis Feftinabat eiquo quo mo regnu fadaexaggere*

accipere.fciensq> pro iui merito nunq poffe vel in fomnis regiam poteftatem legitimo iure pro me* bantaccufando

reri.Nam & patri.fuo certos effe fuos moreš agnouerat vndefe regni ab eo fucceffore difponi ,pcul*

dubio j  defperabatinifi per egritudine ac morbos:quibus nonfolum corpore defeceratverum etiam

animo paru>valido erat ceteruj quando mens eius fofpes fuiflet & fana et corpore forti digne ac me

te negocia cunda difponeret:in antipam poteftatem regnadi contulerat: teftamento iure legitimo

q; confedo.Qualis porro rex ifte poffit exiftete.qui aut contepto:cgfare’ius fibi totius poteftatis ar*

ripuit aut fi a cgfare fedominum fieri Bi  ab eo regnum fperabat accipere cur ciues fuos fine illius p* Antipateraeeu

cepto priuatus adhuc Bi in  templo die fefto inftantc tam crudeltter iteremit. CTEt Antipater quide fationibus fuis

huiufmodi verba locutus teftes etiam introduxit:& plurimos ex cognatis per ouosfuadida firma* c 5t r a

ret fLCumq; his loquendi finem faceret: furgit Nicolaus pro Arcbelao verba fadurus dicebat ttaqj Archelauteftes

illa quidem que in templo contigerat improbitate potius eorum qui pafli funt: q Archelai potefta* produxit.

te contigifle. Si quidem tantumleos facinus aggreffos fuifle vt non folum iniurias contume!iafq; ia* Nicolaus* Ar

darent:fed etiam eos qui deuoti humiliterq;viuere difponerent. vlcifci pertenderent. Cuq;hofti* chelaoad aceu*

lia multa operarenturverboJquidem aduerfusArchelauj.rei autem acerbitate aduerfus cglaremuie fationectndit.

ceflarium Archelaus iudicauit vt eos ab hac infolentia & improbitate reuocaret.Sed illi!eos quos ar

chelausad fedandas turbas miferat interimere feftinabat,fine vila vel loči: ve! dei alias dieifeftiui*

tatis reuerentia.Mirari fe fane dicebat non confundi Antipatrum q> taltum defenfor exifteret. dum

modo finimicitife fuas quacontra Archelaum gerebat libitfi faceret & odio magifg natura iufticias

iudicaret illos purgare geftiendo:qui cu tato fcelere aduerfus fuos principes arma corripuert.<T Čete

ta vero de quibus archelaum accufauerant in eos ipfos accufatores referebat dicens nihil fine coful* nQ  , n 0

tationevel confetrfu fadum geftum ve fuiffefed animoledendi nune in tranfuerfuab fquirate dif» ^, r,v° a j^-

cedere.Nam neq; fcirent taliter res effe difpofitas'qualiter accufabat.fed ad inuidiam archelai čuda ° * » v  ■

deprauare.et tam illos cupidinem inuafiffe obfiftedi archelao viro quidem confanguinitate propin

quo conuerfatione autem eis familiari per omne tempus adiundo.'([Teftamentum etiam patrem

fana mente coufcripfiffe nartabat.firmiufq 5 illud effe quod pofterius fuiffe feriptum q>in hoc pofte

riore dominum cundf ordinationis cf farem conftitueret:quem miiiime illorum improbitatem imi*

tatutum dicebat qui iniuriam herodt laterent:in cuius vita omnibus eflent bonis. omniq; poteftate

oerfundi nune autem adcontutnelias voluntatisquidemeiusetinteIlectus in omnibus feftinattnt

Sed nequaq cefarem iniurias illius viri permittere. qui S amicus fiierit 8C  auxiliator et omnia in fua q  j-  rauditis

potefta te dimiferit:neq; pati vt teftametum eius folueref quod de fua fide frcetus feripferit neq,- vir* / A * . n rc u e#

tute cffaris imitaturam effe illorum acccufatorum criminatommq; ncquicia.Fide eius in omni mun ^ um  ^ ^

do ad'exempla ^pofitam.fc idubitatacundisgentibus effeieferebat.Vnde nequaq poffet hfrodes “ ■ >

alienatione 8i  furia metis feribere que p multu tepus optime gefliffe regnu cognouerit fucceffioneq; °

optimo filio ded/caffeifed neq; iudicium regis drča eledionem fuccefforis peccaffe firmabat: immo

magts prudenter 8C’  optimeiudicaffeq> omia ad voluntatem poteftateq; cefaris redegi(Tet.(TEoflq

h^c nicolaus enarrauit.ft fineloquedi fecitcffararchelaum fibi ad genua ^pcidete cu honorificetia

eu fubleuauit^nucias eu dignu regni gceptioe magnuq; fug metis moimetu at’s mometu gfamg,- de

x,iiif

M? Archelai
moritur

Lras mittit va«
rus ?d  cffate fe
ditionesiudeoc
rum fignificans

%iUt  &eptitimftiea'mtts 3oCep^( Jutjet

clarauitnon aliter fe fuiffe fadurum nifi qu?cuq; teftameto cotinerenfur. Cftrterea archelao čudi
fauerc nec tamen certum aliquid fuerat definitfi.lgiturfada folutioneconceffus apud feipfum cefar D
cofiderabat:vtrum ne archelao regnum confirmari deberet.an omni hf rodistgeneri difpertiri. Inte
rea mater archelai morbo pregtauata defungitur.

^TVarusautem tunead Cefaremlitteras mittitiudeorumfeditionesfignificansSabfnusquoq;(re#
cedente Varojmanens in iudeaiiudeos voluic opprimere cuius iprobitateiudei repelieie volentes
maximam circa penthccoftem congregauerunt multitudinem qupin tres diuifa eft partes Sabinus
itaq; tatam multitudinem times ad Varum pro habendo auxilio lcribit &(ipfo Phafellum turriafce#
deritem;Roma.iudeoseuaduntmaximaq; fit pugna magna quoq; iudeorum multitudofRomanis
porticibus ignem fubmittentibus frarium infuper templi romani deprpdati funt. RufFus autem 8C.
Gratus cum fuis Romanis fe fpciarunt Sc  tune maxima iudeorum fuit turbatio.

CLCapitulum decimutertium.

Vnc aut a'Varo q i iyria mgr militi^ erat Ireveniutifignificates feditioes difceffioefqj
udeoru poftqei Archelaus nauigauerat čuda gesvarijs motibus fuerat tumultuatio
ni bufq; turbata.Sed Varus adueuies eos qui caufa feditioes extiterat fu pplicifs SC  tor
metis adegit;rebufq; copofitis i Antiochia repedabativnu ordine militu i bierolimis
dereliqes qui iudeis fi forte aliquid feditionis moliretur obuia iret.Sed nec fictamen

_ feditio termina?. f£Na poft Varus abfceflit Sabinus curator Cpfatis illic remanes iu#

Sabinus (reče? d e0 s coepit opprimere ex milina fibi multos armigerosfacies-.quoru fatellitio aduerfusiudeos affih
dentevarojiiu# gendosvtebatur. Vndeilliperturbatiad feditiones excitandasneceiritatecogebantur.Sedetiam
dea manes iu# arce s violenterobtinueratlucrorum&rapinarumcupidinecocitatus. Chnminenteigiturpetheco
deos ccepit op# feftiuitas namq; hfc apud nos fic prnaliter appeHatur non tantum ergo religionis gfa quantum

primere indtgnationefuccenfipropterimprobitatem 8£impiTtonem Sabini muitamilia congregata hotni# E
Maxima iudeo num  galileorum;&Hierichotinorum fmmenfa multitudo SC  quotquot trans iordanem fluuium ha#
rum circa peu# bitabant:fedetiamincolarummagnamanusadunataquiplusa!iisincenfiin vltionem Sabini con#
thecoftem con fpirauerat ln tresitaq; ptesdiuiffdiuerft loca occu pat. Et vna quidem pars ypodromum tenuerat
gregata muititu ceterarum vero duaru altera par? ab aqutlone ad auftrum verfa circa templum etat alteta vero ad
do cotra Sabini orientem loca pofita detinebat.Tertia vero pars ypodromum ficut diximus ad occidentem occupa
iprobitateque i uerat:quo loco etiam aularegalis extabat.Eratautem illis tota feftinatio vtromanos obfeffos inclu
tres ptes diuifa fofq; conftringerent.Sed Sabinus timens tam’etiam multitudinem eorum q nobiiitatem;alias mobi
eft.&c. _ litatem ingenif.quippe quibus mors contemptui eratidummo cepta perficerent:c6feftim feribit ad
Sabinus tatam varum poftulas vt q citiilime fubueniretiin magno periculo eife cundam a fe militia derelidam Ipfe
multitudine tw  autem altiflima turrium arcem afcendes cognometo phafellum i honore fratris Hgrod/s phafelli edi
deoru times feri ficatam atq; itadenominata qui in prplio parthoram defecerat annuebat romanis vt iudeos exeun#
bit ad vaiy pro tes aggrederetur,cumq; ipfe neq; ad amicos auderet vilo pado defcedere: alios ante fe pro fuarum
auxilio SCfafce*  facinore rapinarum mortem hortabatur appetere.Sed romanis egreils cum fiduefa: pugna fteruqj
dete in turnim far is afpera exorta eft Ft licet romani oge bellico SC  experieda fuperiores exifteret;& plures ex iude
phafellu vocata j 3  occumberet taq obftinatio iudeoru nequaq tam dira belil facie fragebatur.fed circueutes penete
romani iudeos pift afcendut in porticus que phani area,continebat SC  ibi multu prelium profligattir. Saxa quidam
inuadunt manibus voluebafquida fundis vel tormentis ceteris emittebatAd h?c etia ca areubus itermixti ro#
pugnarnaxima manoru plurimos fauciebat.Naoportunitatelociiudei fugiores extiterat Romani veroifcerto pofi
Romani ignem ti.nec idus accipietes euitare nec hoftem vllis iaculis poterat vulnerarc. fEProinde cum in huc mo#
porticibus iub# d ul n 6 breuitge pugnaretur poftremo roma impune fe talia pperim r.o ferentesdgne porticibus; fub
mittut quo ma# mittui iudeis qfug porticus erat no ietietibus.fgnis porro a piurimisappofitus continuo iflamas ex
xima iudeorum eftuat tedaq; corripuit Quorum materies q>  erat pice cum cera perunda SC  in fugficiem deaurata.
mrtitudo pcri|t ignem confeftim'fufcepit.Q^uoicedio opera illamagna & ammiratiorie digna difpereut.Sed etiam F
Romani frariu eos qui fuper porticus pugnantes aftiterant repentinus corripit SC  infperatus interitus Alij fimul cu
tepa iurati funt tedis concidentibus peiTurntbat pars hoftium confixis periere vulneribus pleriq; defedu confilij 3C
Sabino vix qua fub tali cla dis ftupore aut igni fe fe contradut aut gladijs abufi fuis intereunt.vt malum quafi quo fe
dragima taleia videbant circumleptos effugeret.Q_uotquot autem retrorfum viaquaafccnderant recurrentesarui
coquirente. na vel incendio liberabantur a romanis continuo fine vilo ncgocio necabantur.Q,utppe nudi armis
&anirni timorefoluti.veniebantin manus romarorum. Proindeex cundis quitedaconfcenderaot
nullus valuit penitus e uadere.fTRomaniautem per illud incendium in fiduciam fubleuati interius
progrediut:& § rarium vbi templi opes feruabaturarripiunt:8i plurimaquide a militibus furata funt
^Sabinus autem \ix  inde quadraginta talenta puhlica valuit rationc conquirere. ^ Interes iude

po&macMbeos £>eattttcintf&fibus> 5? o cljhj* IudeoHima[of j

A os prfmum contriftabat tam interitus fociorum qut erarif anathematumq; dtrepdo. Et tamcn quot tas c - (ra
quot eorum ve! peruerfitate mentis obftinati. vel pugnaces promptiq; conftabat aulam regiam vti/ . J3S
diq$ vallantes minabantur incendium 8i cunčtosvna interitui dare nifi celeriter abceffiflent.Nam fe
quoq; copiam illis exeundi fi id eligerent daturos .Salbtno quoq; fi' etiam ipfe vellct exeundi faculta j^ u flp us  ^ Q ra 0
tem tribuere,CDum iftageruntur.nonnulli ex regifs militibus ad iudeos tranfeunt.Ruffus autem& £us c ~  ugnato
gratus tria miiia pugnatorum ex militia herod fub fe habebant viribus corporis exercitatos Si  ftrenu ^ rQ<

os.Cum his igitur omnibus fefe romanis adifciunt.Ruffus etia equites aliquantos habebat ipfos quo manfs a( r ociant
q;  fecum romanis auxilio duxcrat.At iudei obfidionem miiericordie negligebant fed etiam mcema c ab i nusdu h, uS
cunda circuibant:hortabanturq; omnes vt il!am oportunitatem de fe faluandi Si in  hbertatem pater ^ v  . .

namrefpirandi non perderent.Sabino vero optabile fuitvt egrediens abfcederet. Sed committere £  J" . *

femetipfum non audebat fuorum confideratione fadorum 8C q>  hoftes admodum infideli mete co *

gnouerat.Simul etiam vari preftolabaturaduentum.eiimq;fiadeffet obfidionem illameffe foluturu 1  . , du
CEatempeftate etiam alia plurima ttttbis tumultibufqj pleniflima peruenerunt. quy totam iudeg sabuso xne

regionem grauiter defolabantur.In quibufcunq; naturaq; locis ali j' lucri cupidine con citati, pars ini# P 0s  “ erodlSt
micitia iudeorum ad excitandabella ferre militauerat quondam herodis duo miiia homiuum hinc
inde congregatorum.Hi ergo in vnum colledi.& feorfum a ceteris difcedentesiaduerfus regios mi*
lites pugna congrediuntur.Vtebantur autem aciabo alias Alcibiade duceherodis nepote quem fi*
bi prefecerant qui tam in campis ad pugnam ftrenueferebatur q in locis afperis arte preualebat.,p*
pter experientiam quam ex vfu belli perceperat.

Cludas ezechie prfpofiti latronum cogregans perditoru virorum multitudine aulam regia pu
gnabundus inuadit.Symon quoq; herodis feruus dyadema capiti praefumpfit imponere & rex pro
nunciatus regia aulam in hiericonte fuccendit.Sed eius milites rei beliicofp ignari a regifs militibus
occiduntur Symoneipfofugiente cumscaputGratusabfcidit Artonges paftor quatuor fratres hns
in regni potentia aufus eft confpirare. Qui dyadema fibi impones contra romanos milites Si  regios
bellum parat Captoq; maiore Archelaifratrenouiflimusmerore cofedus fidei pattuelis fe comifit.

Tune profedo Iudea latronu erathabitatio.Interea varus magnum exercitum congregans venit in
IudeaQ_uiberithij8£ Arethasrexdederuntfubfidium.SephorisciuitasGalile$ combuftaeft.Aris
& Saflfus fed & Emaus caftellum fuccenfa funt.Iofephus aute herodis nepos.Gratus Sc  Ruffus fimi ,

liter StRomani Sabino alia parte difcedente in oecurfum vari adueneruot varus vero his qui feditio Iudas ezecfvg
nem mouerunt punitis pepercitmultitudini dodorefq; feditiofos mittit ad Cffarem. Capitulu.xiiif filius virorupdf
Vdaš quida'erat filius ezechie p pofiti latronu qui multu quonda pualueratrfed tepo toru dux aulam
A^|fibus herodiscu magnofueratlabore deprehelus Ifteigif iudas circa fefforimgaltlee regiam inuadit*
^?| congregas multitudine viroru perditor8atq; defperatoru: cumeis au!aregia pugna

bundusinuadit.Exquocopiaarmoruquantucuq;il!elocushabebatarripuit :Siexi  Symoferuushe
de fuos oes armat.Sumit etiam cudas opes que ibide pro cuftodia fuerarit dere!ide rodiš dyadema
Hic terribilis vniuerfis effedus eft Na huc atq, ilkic dncebat Si  agebat Si  dudabat capiti pfumit 'u
exercitu libidine rei maioris accenfus SL  emulatione regnadi fine vila virtute vllaq; pradeda: fed ad ponere & rex ,p
vim inferanda tantu Si  ledendu prontor Si  prociiuus extabat:fperans ex hoc fibi dignitate gloriamq; nudatus aulam
venturam. CExtiterat quoq; fymon feruus quidam herodis regis verum decorus vir magnitudine regia i  hiericho
corporis ac fordtudine prfftansicui magna fuerant credita commifiaq; negoda ls igitur intempera tefuccendit.Sc
tia fubleuatus.dyadema fuo capiti prefumitimponere.K aliquanta multitudinecongregata rex pro Symois milites
nundatur infania fimul furiaq; populorum.Sed etiam ipfe dignum femetipfum exiftimans fup om* rei belliceigna*
nes qui regnum ante geififfent aulam regiam in hiericonte luccendit.Etomnia que ibi habebantur ri a regis militi*
arripuit.Multa quoqj in diuerfis locis per vniuerfam prouinciam vbi regia confiftebant tabernacu* bus occiduntut
la coburebat:cundaq;exterminio dabatdgnibus concremando. Nam exercitus militu regionu qui fugiente iplo fy
fe romanis addiderant:tota manu:totaq; virtute congrediesicccurrit fymoni.lbi muka vi die longo mone cuius grd
certatur.fed plures qui cx locis tras iordane cum fymonefuerat congregati neq; ordinis.neq; difpo* tus caput abfci*
fitionis belliegignari:(iquidetemeritatemagisq difciplinapugnabant.-aregifsoceubueremilitibus dit.

, Sed etiam & iplo fymone fugiente.&per montis fauces femetipfum faluarecupiente:gratus occur* Emachoes lo *
rens caput ei abfddit. CCIncenfus eft etiam his diebus fuper iordanem locum nomine emachoes: a cus fuper iorda
quibufdam hominibusfymoniconfimiIibus.ClSic igitur in lila gente multadementia vagabatur: neincenfuseft.
propter quod regem proprium non habebat qui populumvirtute ac moderatione difponeret:& pro Artoges paftor
pterea alienigene irruperant perquod feditiofg mentes occafionem accipientes ad bellaconcitanda aufus eft in tt»
fuccenfg funt intentione fola deuaftandi Si  aliena diripiendi.CCCeterum Si  artoges vir neq; generis gnicofpiratepo
dignitate confpicuus:neqj virtute decoratus fed opum tantum cofifus abundantia paftor enim etat ietianj cuieranfc

3Ltbctš>epttmttfDe«mus3ofep^t3uDei hpSoita

quatuor fratres ifte SC  cundts in olbus rebus obfcurus verum magnitudine corporis SC  robore preualessaufus eft etia
magni corpore. ipfe in regni cofpirare potentia.Eratgppe illi fratres quatuor vafti etia tpfi corpore SC  magni de fotti D
Quilibet fratra tudine p!oriates:&exhoc credcbat fefe regnfi modis oibus obtinere. Navnulq(q; eoru propria tur«
dux erat turmg ma dudabat.Cogregafitaq;ad eos plurima multitudo. Etilli quidedudoru fungebantur officio &
gCc  ficubi opus erat difcurrebant bellicos exercendo conflidus.Ille vero diadema fuo capiti circumpo*

Dyadema ipo* nens ad confultadum cofilium conuocabat:vt q«id fado opus eflet decerneret.Videns autem čuda
nes fibi Athon« i n fua poteftateicepit infania maxime ferri quod rex a populo vocabat.q> fibiad gerendum qufvel
gesvna cu fratri let nihil effe impedimento cernebat.Deniq; tam ipfe q fratres eius magna cofpiratioe fremftes odio
bus bellu pat co romanorum SC  regiorum militum bellum gerere feftinabant.Nam equaliter ad uerfus vtrofq; infefta
traRomanos SC  mente ferebantur.Aduerfus regios quidem milites propter iniurias quas eos fub herode perpetraffe
milites regios. reputabat;aduerfus romanos autem q> eorum mprcfentia poteftas exifteret.Igitur huius mali afperf
Conflidus belil tas tempore,pcurrente crefcebatnullufq; interitum poterat euitare.Nam alios quidefpe lucriextet
Emmaus. minabat alios autem occidendi confuetudine perimebant. Incurrunt etiam aliquando romanorum

Arius centurio. turmf circa. Emmaum.&circundatesarium centurionem qui dudabat exercitum: quadragintaex
eis vulnerauere:qui fuerant manuum exercitatione meliores.Cfteti vero timore fugietes a grato qui
Captomaiore multitudinem regif militia fub fig habebat defenfati faluatur fuos mortuos relmquentes:6C multa pat
Archelai fre no te diei romanos.regionifqi milites infequentesplurimcsfauciabant.Superantur tamen poftea.& co«
uiflimusmcrore prehendunturalius qnide cum grato confligens.alter cum ptolomeo.Maiorem autfratrem archglai
confedus fidei milites comprghendunt.Nouiflimus autem eorum fuper his qug contingebat merore confedus: hf«
p 3 truelisArche fitate coepit qualiter faluaretur.Ni fe folum remanfifle cernens: SC  omni manu militum fpoliatn;fidei
lai fe committit patruelis archelai fe committit ac tradit.Sed li£ec quide poftea contigerunt C Ig'tur fic iudea latro
Iudea tuc latro« cinantrum fada fuerat habitatio.S' quis enim manum aliquam congregaret que fiecu ad feditiones
num habitatio. faciendas confpirare pfumeret. ftatim rexefficiebatur: exurgens ad communem regionisinteritum E
Varus magnuj in breui quidem SC  in minimis rebus romanis noxif exiftentes inuidia tamen cotribulium ciuiumqj
exercitu cogre« fuoru ad oia nequitig opera ferebantur.C lnterea varus moxvbi qug gefta fuc fabino fcribete cogno
gas venit i iude uititimes illi Iegioni qua in hierofo!ymis dereliqugrat duas reliquas Iegiongs affumes tres quippe in
am cut Berithij' Syria fuerant conftitutg affumens etiam equitum alas quatuor.Et auxilia qug reges ac tetrarchg du
SC  Arethas rex uerfi mandauerant.maturabat prgfidium illis qui in iudea obfidione tenebatut afferre.Dicebat aute
fubfidiudedert omnibus q> per Ptolomaidam pergeret.Dant illietiam berithij trafeunti fubfidiumanilie quingento
Sephoris ciui« rum virorum.Mandat illi 8&arethas quoq; petrus;qui odio circa herodem.Amicitiam cum romanis
tasgalilegcom« induxerat non paruam peditum SC equitum manum,CCongregato itaqj in Ptolomaida omni ex«
bufta habitato« ercitu exinde partem filio tradens. Vnum amicorum fuorum galileos deftinatexpugnaturu:qui fu«
ribus captiuis. per ptolomaidem habitabant.IUe autem galileam ingrediens magna vi pugnare coepit. Et pnmum
Arus vicus co« fephorimcapienshabitatores quidem omnes captiuos abduxit ciuitatem autem ignibus tradidit.
buftus. C Varus autem famarmm cu omi manu ingred/tur:feda ciuitate abftinuit.Erat enim crimine feditio

Saffus vicus co nis imunis. Sed quoda vic o Ptolomei arus noie caftra colIoeat:que viru Arabes odio herodis hodi«
buftus. li more coburut.lte quoq; aggredientes aliu vicu faffo noie magnu atq; opuletum Idearabes coprf«

Emmaus eaftel hedetes icedio cocremarut:& qquauer(u exercitus ibat igne čuda SC cede  replebanf.CSuccedi? em
lum fucceditur. emaus caftellu varo lubetegratia mortuoru.<£ Hic itaq;in hierofoIymatedit.ini porro q ad obfidio
ne fuerant congregati faciem ipfam exercitus non ferentes paflim cundi diffiigiunt: imperfeda fedi
tionis opera relinquetes,Q_ui vero in hierofolymis fuere iudei.varo grauiter incufante. excufationi«
busdiuerfisfemetipfos purgarenitebatur.q>multitudoilla propterfeftiuitatefueritcongregataibel
lum autem nequaq ex eorum fententia contigifle.fed .temeritate aduenarum fuiffe commotum: fe«
Varo hierufale ' p ^ os 3utem cum  romanis obfeflos potius.q obfidedi gefliffe propofitum. Venerunt autem in occur
venienti Iofe« ^ um var ’ 'ofephus herodis regis nepos.ft gratusatq;rufus omnem exerdtum quem fub fe habebat
nhusherodisne ^ ecum  P ar ' ter a dducentes.Occurrerunt etiam romani qui obfidione tenebanmr. CSabinus autem F
oos cratus Sc  ru n ° n v0 ‘ ens  ' n  I ac,cm  vari venire:ex alia parte hierofolymis egrfdiens mare verfus abfce(Tit.CEl nte '
fiis ioccurfn cut re3 varUS  P er  °^ m re g ,on om partem militif mittit. qiiffitum eos qui caufa feditionts excitaueranb
exercitu venert I^ e P rC ! ienllls autcm  ft u ' manifeftabantur.alios qui caufa mali extitere fupplicifs cruciabat: quofda
K  rnmani Sabi ver0  dimittit.in quibus culpa lenior inuenitur. C]Fuere autem qui propter hanc caufamincrucem
no alia narte ab a< ^' I unt  ^ ern ^ e  tl" 0 m ® a  hominum.Hocigitur modo rebus corredis atq; compofitis. Maximam
feedente P a rtem militif ad fedes proprias dimittit grauem eam illis locis exiftimans. Nam in plurimis excef«

Punitio eorfi a ^ erant '^. eius  ^ ecreta  P' ura  contempfcrant.lucrorumac rapinf cupidine.CIpfe vero dece miliaiu«
feditioisfi-flnerr ^ eor !! m  ' n vno  I° co  fiiiffecongregatos audiens.feftinus occurrit vt eos comprfhenderet. Illi autem
anteq comprfhenfi fuiflfent.-femetipfos tradidetunt hortatu aciabi. Tune varus multitudini quidem

poft mac^abeos ©e 3tttf ftuftatibus*

5fo.c!]cbf*

veniam contribuit: ipfos autcm du&ores qui caufam feceffionis excitauerant mietit ad cgfarcm, Cf#

A far autcm plcrofqj ex eis prftermittit. Illos autem qui hfrodis cognati fuere fupplicijs adegit: quod
nullum iufUci£ gerentes refpedum. contra familiares ct confangutneos arma temptauerat. Et varus
quidem ift a difponens.et ptopter prffidia vnam legionem quam etiam primo dimiferat.in Iiierofo
lymis dere!inquens in anthiochiam rcpedarc feftinat.

C Legati iudeorum fuper odo milia Romg veniunt pctetes fuis legibus viuerc fine rege quibus
Archelai confanguinei ipfum rclinquentes feereto aduerfus eum confociabantur. ludei quoq; regnu
diffoluendum procurantes argumenta exberodis iniquitatcmulta fiimpferunt.Archelaiq; adducut
maliciam.Nicholaus vero fi^rodemregem criminibus purgarefatagit quia per totumvit? fuf tem#
p us non fuit accufatus. Arcbclaumq; excufat.Quibus auditis Cf far Archelaum non regem pronun
ciat led dimidie iudef regioni diarcham conftituit policitus fe fadurum regem fi digne exerceat Al
teram vero partem philippo SC  antip? h prod is filifs bifariam dtuidens diftribuit legataq; hp rodisSa
lome 6 C cpteris confanguineis conffrmat duabufqj filiabus eius virginibus vitra patris. legata largitur
munera Ethas cpfarfiC/s ferorp coniunxit, Ceteraqj hprodis bona diftribuens vafeula paucapro re#
gis memoria fibi retinuit, Capitulum qumtumdecimum.

Rchelao vero apud Roma alioru negoci' 09 ? pricipia pullulabat quorum hpc erat caufa/ Legatio Uideo#
Vencrat Roma legatioiudeoru fuper odo iniiia hominu petentiu vt fuis legibus viae/ ru Rompfupet
rent. Et legati qaide qui ex decretototius ger.tisfiuerant miffi quinqua?intafuere:cpte odomiliahoim
ra vero mulritudo Romp anteafuerat.Cpfa/aute confiliu faciete cu amicis cpterifq; Ro petetiuvt fuis le
________ Jjmanosj primatibus.fSt in apollinis eos templum congregante/quod ab ipfo fuerat ma gibus viuerent.

gnis opibus. impenfi fq; fundatumdegati quidecum vniuerfamultitudine indigenarum iudeoru cau Concilium in te
fam aduri conueniunt. Archelaus autem econtra cum amicis aderat. Quotquot autem regis fuere plo apollinis co
gr*** confanguineifab archelao per odiu feperabatuniudeis aute aduerfus eu cofociabaturmon tn femet< gregatum.

hoitatu. prima quidem caufa/vt fratri adelfet. Nam ei plurimum varus fauebat. Enimuero arbitra* odiu feereto le#
batur /q> illo regno folutoi per partes poffet diftribui:flquidem plures effet qui fuis legibus viuere po perabant vindi
ftulabant. Vnde vero philippu hortabatur vt pro fe laboraret quo poffet etiam ipfe partem aliqua re cotra eu Iudeis.
gni percipere. (£Data igitur iudeorum legatis copia dicendi cceperunt pro diffaluendo regno multa Oro ludeof* pe
loqui/ 8 C primu ex iniquitatibus hprodis argumenta multa fumerejdicentes eum nomine tatu fuiffe tetium regnum
tegera.re aute vera ty ranidis facinora ppetra(Te/& maltam per eum defolatior e rerum fadam effe m diffoluedumpri
deorum.Naturaliter eu etiam ad nouitates inueniendas pronum fuiffe clamabat. SC  multos quidem mo argumenta
iudeorum eiuscrudelitatibus interiffe:quantos nunquamex hiftoria periffeeognofcerentffed multo exherodis iniq
amplius infceliciores femet,qui viuerent sxifterqinen folu eos quibus oftenfione v ultus afper. SC  indi tate multa fume
gnatione mentis terribilis apparebat;fed etiam eos quibus fubftantias fuas arripuit. Ciuitates qutde tes.
extraneas Si  abalienigenis habitatas eu omare & locu pletare c um perditioe & exterminio eo^qui MaHqug comi
fub eius regno liabitabant/omnem gentetn penuri^/necefTitatiq; cotradidit. Cum paucis aute regno/ flt haerodes ad#
delieif fq; frueref/plurimos quoq; ex nobilibus ciuibusgt nobili natos genere perimeret/hullis rationa ducunt ludei,
bilibus fubfiftentibus caulknifi vteorum fubftantias rapuiffet:& quibus fortaffe viuere conceffiffet.
irerum fuarum amiffione damnaret. lam vero exadionibus fundionu. alia quide pro muneribus pu/

Iblicis cum augmentis annalibus exigebat/alia vero lucrorum gratia poft fundiones a feruis exado^ StupraraptusgJ
ribusfvel amicis ciusdiripifoluere caufaba^tur.C[Nec folum lita quead damnum auri/vcl argeti p* impudica fcele#
tinebant agi/virgines etiam corrumpijmatronas pollui.quf pudore fui/fimiliter ab eis/qui pafli erami ra herodis#
Ijacebatur ficut ab illis qui gerebant defiderabantur.qui videlicet facinora fua timebantne facinora
; eorum in publicum proderentur.Tantafq; fe iniurias iub hgrode 3C  cotumelias paffos fuiffe.quantas
nec vila beftia poffet ingerere/fi facultas daretut/hominibus imperaret.Et multas quidem fepius ca# Haerodes exem
lamitates fuam gentern palfam dicebapfed nunquam fe in tanta infcelicitatemitantaq; cladem proti^pluj iniquitatis
nus incidiffe,Exemp!um n5q; iniquitatis/& facinoris hfrodemvniuerfe genti fuiffe. Et optaliter fe SC  facinorisvni#
archclaum quidemregetndenommaffefi'rmabat:quia poft b^rodem quem!ibet malimi feiedun>& uerfi genti fuit,
tolerandum vtiqj decernebant.Q.ui tamen ipfis initi|'s quafi fe mitiorem hgrode conabatur oftende Arguunt ludei
re-.verum poftea vetensjne  non proprius herodis filius crederetur.nihil vitra diftulit: fed ftatim ape malicia Arch? #
ruitfuementis indicia.Etcumnondum regni erat cofecutus integrasn firmitatem:q> in cefarisarbi# lai adducentes,
trio cofifteret illius regni poteftate vel tribuere/vel negareidedit tamen ingeni j fui propofitiqj moni n
meta jqualiter poffet in futuro regnu illud agere ex Iris qugin ipfos initifs perpetrare prefumpfit^t ci
uesin teplo dic fefto velut r.umini eos offeres auderet occidete/vndeiufte vniuerfe geti illum fuiffe

Htbct SepftmurDecfmue 3 ofrt)t 3 aSet.

Hille jta

exofum propter merita fu?crudelitatis & fc*leris.Ob id quoqpad hasquerelas legatione totam gen
Conclufio peti tem deftinaffefirmabant.<Et )ete ' 5anter ?° vteorumprouinciaregibus careret 8i  Syri? iungereturvt ^
tionis legattois ab illis iudicibus regerentur qui iliud ex Roma ad gubernandam prouinciam mitterenf: S tune poffe
Iudeoijt. cognofci dicebat vtrumne feditiofi effent & tumultuum concitatores: aut fubiedi Si  deuoti fi probis

Nicholaus rege iudicibus Si  redoribus vterentur. CTalia iudeis dicentibus Nicholaus regem criminibus expnrga« '
crimmibus pur bat.H?rodemquidemquoniamperomnetempusquoaduixent nunq fuerataccufatus.Nonenim
gabat qih p oe vera poffe dicereconffrmabateosquicumhaberetaIiquidvnde pofienteaufari illo viuente pr? ter#
tps vit? fu* no mittentesquando poffentin quibuslefifuerantvindicaridllo mortuo querelasimportuneconfinge#
furt accufat^&c. rent.dlllavero qu?fub Archelao ada effentadillorumimprobitateminiuriafq;redigebat qui čoln#
Excufat Arche traius & legestaliacommififfepraslumpierint; quiqj cediš fecereprincipium, ineis qui fe a tumuti#
laum. bus prohibebat Jncufabat etiam eos 3 » feditioms libidine tenerenf:# q>  ptinates eflent ad obedien#

Auaitis binc 8C  dum vel legibus-.vel iufti ci?:dum cuperent in omnibus fuis affumptionibus vincere, C H?c itaq; Ni#
ide caefar arche cholao dicente.c?far hincinde qu? dida funt audiens conuentum dimifit SC  poft paucos dies Arche
lau no ipnuciat laum quidem regem non .pnunciat.dimidi? vero rude? regionifqu? tributa hgrodi reddebatj topar

» Cit#

vi#

JLUUV«^ *•*'£>*''■* -— i .

archa coftituit delicet & antip?.qui contra fratrem Archelaum de vniuerfo regno certauerant SC  huic quidem regio p
policitus fe fa# trans iordanem galileareddebat qu? conftabantin talentis ducetis per fingulos annos Philippo au h
du^regefi di# temltureacum traconitide, & auranitis cum aliquapartedomus qu*Zenodoridicebatur: redde#
gne exerceat 8C  bant talenta ccntum.Cfterum Archelao ydumea Si  iudea 8i  famaria.H?c enimleuigatafuerat quat
altera bifariam ta partefunčhonuex decretoc*faris.£>pter qd in feditione c?ter? multitudini participes non fuere.
Philippo Sc  an ClErant autem ciuitates qu? Archelao tributa reddebant. ftrationis turris. & febaftea cum Ioppe 8C
tip? h?rodis fi> hierofolymis.Gaza vero 8c  gadara & ipfe gr*c? fuere ciuitates:quas abfcidens a difpenfatione Svtie
lifs 8Cc. additamento iude? regioni coniunxerat. Accedebat ergo Archelao tributa per vnum quemq; annS

Ciuftates arche fecenta talenta ex omnibus regionibus quas in fua poteftate fufceperat Et h?c quidem de filds h?ro
lao tributari?. dis ordinata funt.Celome autem fuper lila qu* frater in teftamento reliquerat erat autem iamnia
Legata datum St  azotus.SC phafelus.« argenti iignati miriades quinquaginta. Caefar etiam donat ei ad habitadum
Salome confir# aulam regiam qu? fuerat in afcalone conftituta.lntrabant aute etiam huicredditus ex omnibus fuis
mat caefar. talenta per annos fingulos fexaginta:domus autem eius in regionsbus erat qu? fub Atchelai flierant

LegatiJ confan poteftate.CAccipiuntfan?regis quo<^c6fanguinei:qu?cumqjin teftamento declaranf. tfTDuabus

m  --- - —-—. ‘—-'ti- -—u-- ^ _j_1 Sl*-.1 _

Legatu filiaru? lios h?rodis diftribuitierant autem quingenta St  mille talentaipauca fibi fumens vafeula qu* non ta
coffrmatu8C au ei magnitudine vel pr?cio,q recordationeregis accepta conftabant.

čta  qs coiunxit f£Iudeus quide iuuenis Alexandro h?rodis filio interepto fimilimus fu? gentis aflumens adiu
csefct  filifs fero torem dicit fe efle alexandrum a morce prtefaruatum Q.ui(multis fibi pecunias donantibus quafi de
r? 8C etetera he# regio fanguine defcendifletjdtues fadus. Romam ibat &(multis ei tamg regi obfequetibus / )plurimos
rode bona pau propter fimilitudinem fallebat eumqj Indei propter maternumgenus plurimum honorabant Ctefat
cavafcula ad re vero(audito nunciojnon credebat herodem fciens non facile decipi poffe fed quendam liberum fuu
gis memoriam (qui fepius cum illis infantulis fuerit conuerfatus) mittit vt videret Alexandrum qui ficut multitudo
retinuit. fuit teceptus cum tamen inter veram Alexandrum Si  fidurn diffimihtudo effet Caefar fadum exami

nat de Ariftobolo eum interrogans Et eum a c?teris fegregatum deceptionis qu?rit inuetorem que
Iuuenis timote compulfus manifeftat Et hunc deceptionis fuaforem iubet Caefar interfici Si  Alexan
druminnumeroconftituitnautarum. ]

Iudeus ouidem ^ _ CCapitulum fextum decimum.

iuuenis Timili# 'g‘ tur 3  C?fare difpofitis.iuuenis quidam iudeus quidem genere:fed apiid fydonfos nu

musalexadro fi  K ^^-jjtritus a quodam romanorumliberhno qui eumincognationem hftodis induxetat fimili#

lioherode inte

ijtudme form* p:ouocatus;qua videbatur Alexandro confimilis filio herodis qui fueratin#
repto Si  fu? ge# &^^i*eremptus teftihcabanf quoq; illi čudi quorum aipedibus occurrebat.Ex hoc occafionem
tis affumes ad# “ bimec eire r ^P utabat re 8 num  poflet excipere aflumens fecuin adiutorem fu* gentis hominem

iutorem dicit fe i c * e ntem_cunda qu? in palatio gerebanf.ingenio callidum ad magna negocia perturbandaieo fi#
efle Alexandru j ,ums  fadionis mifterium pbente cofcendit.Dicebat ergo fe Alexandrum h?rodis filium ex mor#
ex morte ierua te  ' eru3 tum ab his quibus eum vt perimerent fuerat delegatus.Occidentes quippe alios p quos ima#
tu Sle.  gtnem oimplete luflioms oltenderent Sl  expedatores fallerent: illum eiufq; fratrem ariftoboluin fal#

uauiffeiHisergofiginentis Sl  ipfe m fuperbiam extollitur: Si alios quotquot occurrerent erudiebat*

poflmac&abeos SDeanttflnttatibttB. #o.cljrt)lj

AIntereacrcetamappulfisiudeorumomnibusquicumillocol!oquiamiTdiefCperfuafiofa&aeft.Vn
de ille quoq;pecuniaram Habandantia ccepit aff!uere:plurimishincinde donantibus prfterh?c ve x -^  mu j tIS  *
nit ad melumabi quoq; congregat meliora.Nam ef plures offerebantur pecunif fide qua ex regio ia« C(jn . *
guineillum defcendeteiudicabant SC  fpequa poffetpaterniregniiura pripetevicemq;prgftantibus gf lc j e rC(>

reportare. Ibat igitur Romam plurimis in eius obfequio venientibus: SC  dicearcheam appulfus ibi# • (g^uine de#
dem quoq; qui habitabantiudeosifimilibusfallarifs illudere deripereqjnondeftitit.Occurrebatna# (jj ues

q; lili veluti tegi:8C ali j quidem plurimi:maxime tamen illi qui familiaritatem SC  amicitiam cum h e« jbat  ^

rode poffederant.Caufa vero maxima deccpticnis erat hominibus q>  illum cafumcum voluptate a m - mu j tls j C!US
referentibusaduertebant. Ad hec etiam acccdebat ftdes ex form? vultufgjfimilitudine.Et enim o bf e q 0  venieti#
etiam qui plurimum fuerant cum Alexandro conuerfatimichilominus indurii fuerant ad credendu bus  . .

illum non fuiffealterumifed AIexandrum Herodisfilium.Itavt etiam alij nefcientibus iurare prffu tiog  J*
merent.CProinde ingrediendi romam :SC  famafui cuncftareplenti in occurfum eius egreditur iudeo i,' tllr >f ti 2 fallebac
rum plurima multitudo:inftar miraculi falutem eius fadam diuinitus ammirantes: & cum gaudio simulatuAlexa
maiore illum fufcipiunt:maxime proptermaternum genus quod erat valde clariiTimum. Proinde ^ j u ^ ei majrf
cum ciuitatem intraretsper plateas SC vicoi  in fella portabatur ciintto regali cultu compofitus ex opi me  jj 0n0fa bane
bus &qu?ftibus quas per diuerfalocapercceperat:congreg.aturitaq;adeum maxima multitudovo ^ r ;natern ;j
cesplurim§clamorefq;cum fauore reddebantun&J omnia fiebant ad quf folentgaudia mentes ho £,^ us  ^ re  j.
minum concitare:prf fertim in tali euentu vbi pr^ter fpem falutis illius fadam effe mirabatur.CSed ogr

vbi Cefari nuncium illud allatum eft non quidem credebat: propter quod fciret Herodem non fari* as
lgpoifeinquibuflibetnegocijsderipi.Pr£fertim inillis in qug animum incenderetur:tamen Iperas c e (^ rau ^ ton g
potuifle contingerecelatum:quendam fuum liberum qui fepius fuerat cum illis infantulis collocurus ^ CrC .> e i oat

mittit vt videret Alexandrum.llleautemcum vidifletmulla meliore difcretione vfus eft:q vfafuerat j erC( ;g „5

multitudo.Verum Cffar decipi omnino non potuit:quoniam eratquidem ille fimilisAlexandro:fed ^ deri oi nof
nonitavteospofletinducere:qui prudenter infpicere difcernereq; valerent: iiquidem iftefalfusale (e mittic cfi"aue^
xander ex labore SC  opere valde conftabat attritusrin illum autem delicatudo ex delicijs: Sc  fortitu* ^ -j- j ^
dodefrequenti exerritationeconcurrerant;huicautem durius &groffiuseratcorpus,C[Intuensisi* f eo j us f u it C uiU
tur mendacia corifpirantem iuxta difcipuium atq; dodoremiet cum fiducia verba proferenteš: exa* jjifg tu y s  collot
minabat tem etiam de ariftobolo cunda perquirens quid de illo quoq; fuerat fadum.et femetipfum v  ‘ y ^ ^

obftupefcere fimulans rogabat ob quam caufam ariftobolus quoq; non veniffetiiquo regnum etiam a j cx | c i rf5in QU |
ipfe dignitatemq; fibi depofceret. Cumq; ille refpodiflet in cypro illum infula remanf fe marinis pe fj cu t multiti!d®
riculis fimul fatigatum;8C tetritum vt fi fortafle fibi aliquid non optabile proucnifletfaitem ille falua d^ ceofus eft
B  returneomnegenus mariannepenitusinteriret.Taliaenimillumdodorilletefpondendo docue* ccfarfemotoa#
rat. CCefar femotum adolefcentulum a cfteris abducens.tibi inquitmercedisgratiafalus a me prg dclefcltuloace
ftabitur fi non temptaueris etiam me arte deceptionis inducete.Dic itaq; michi quis tu fis:8C quis te ° ‘ - . *

ad talia confingenda pepulerit, Maior quippe eft tua §tate hfc ad inuenta calliditas. Tune ille ne r  .  ” /

rženim vitramentiri potuit in periculo conftitutus:aperit cgfari orne figmentum velqua!imodovei . B .

a quofueritcommenttaum.([Tuncc?farfalli quidem a!exandrumnequaq čotra quod promiferat * a ■ / *- j

fecit. Videns enim eum laboribus"aptumin ordine conftituitnumeroq; nautarum,Illum veto qui fa  ^5 D „ir us man f
lia prffumendoperfuafit: morte condemnat:Me!ienfibus autem condemnatio fufficiens vifa cft:vt ?■ ~ *

quantofcumq;fumptus vel pecuntas infalfum alexandrum erogaffentirreparabiliter amififfent, Et vj a! cxadru in
eirca falfum quide alexandtum res cum magna temeritate prf fumptefifne huiufmodi perceperunt. ' - oconftru/e
<L Archelaus fufcepta tetrarchia venit in iudeam SC  Iozarum de pontificatu fubrogato Eleaza* [ - r  r g

ro fratre^amonit 8t Archelaidem vieum EdificauitGlafiram^ fratrisvxoremfibimet matr/moniali ” . u (r, t :*cw

ter coniuxft Iefus quoq; Eleazari a facerdotio amoto fubftituitur Cffar autem Archelaum omnr lu* v 4

deorum nobilitate accufanteipfi indignum fcribereliudicans Archelaum quendam ad Archelaum
tetrarcham mittit expel!endum Sc  exul relegatur in viennam galliarum Cmus iomnium SymonEffe
nus exponens rerum mutationem fignificauit Glafira quoq; eius vxor fomnium vidit qu? ftatim re
uelato fomniomoriturRegioitaArchelaiSyriedifpenfationi coniungitur quo temporeCyrinusa . , , c  r
^  Cf fare in Syriam deftinatur cenfum difpofiturus. Archelausfnfce

^ Capitulumieptimumdecimum. ptatetraremav©

H Rchelaus autem tetrarchiam fufc/piens mox vt iudeam attigitlozarum boeti/ de pon* n!t

tificatu remouit:exprobans eigpcum feditiofisvna conuenerit:Eleazarum autem fratre ^ t  /
trem eius ad pontificatum fubrogat.Edificat in hiericonteaulam regiam cum elegantia c  f  ,

8t decore mirabili. medieta tem quoq;aquarum qu?adirrigationeagrorumifluebat,tra<ftudu(ftuq; a  ^
eonfttudo diuertit in campum qui ab ipfo fuerat palmaru arboribus confitus, Vieum etia edifieauit to S 4ro *

'Stke Jofepk fttosf fyi  (lojfo

Arehelausvfeus euinomen archelaiderri conftituit. CPštemam quoq!egem tranfgrediens glaffram archda i  quf,
G!afiram vxore dcm  alexandri fratris coniugem ex quo fiiios quoq; fufccperat: fibimet acccrfit vxorem. lu,
fris fibimet coiu de ‘ s autem fas non erat fratrum vsorCS  accipere.CSed neq; Eleazarus in pontificatu diurtumo te
gem acccrfit P ore  petfeuerat.Siquiddm etiam fuperipfum conftituit iefutn ofe? filium, CInterea decimo anno
Eleafaroamoto P«ncipatus Archelaiomnisnobilitasiudeorum primatefq;Samarijr.onferentescrudelitatemeius
iefusfubftituttur morefqgtyrannicos apud Cefaremei accufationeminftituunt:maximequia cognoueranteumC?,
Omnis iudeoru farismandaratranfgreflum.Nameiprgcceperatvt manfuete clementerq; verfareturad populum. D
nobilitas Arche Cffat «g»tur vt aduettit indignationecommotus:curatorem eiufdem archelaurerum earum qu§Ro,
laum accufauit m ? fuere Archelaus etiam ipfe dicebatupprotinus dduocat.Cfterum feribendumarchelao indignu
apud Cefarem exiftimat.il!um autem deftinat vt archelaum celeriter exhiberet,llle continuo fine vila dilationena,
anno principa, u ‘ m  afcendens: nauigauit cfleriterq; pergit & in iudeam venit archelaumq; occupat cu amicis fpu
tus fui decimo. ^ um  edebrantem.Mentem ei Cffaris aperuit: vtconfeftim egrederetur ciuitatem compellit. ([C?,
Cefar tdignum far vero viuentearchelao aliquibus accufatoribus aftantibuscaufamhincindecognofcit: fedvbife
feribsf iudicans P arum  expurgat archelaus in exilium retrudi prgeipitur; in vienna ciuitate gall/e habitaculo contri«
archelau mittit buto.pccumas vero eius rationibus iuflit fociari fifcaltbus. ClSed anteq romani vocatus fuiifet Ar,
ad arčhelau te, dieiaus fomnium fuis amicis tale recitauit.Vidtife fe namq; dicebat fpicas decem numero plenas tur
trarcham expel gcntefq;frumentis vigoremq;integrumpoffidentes; quasvidebatabobuscomedi.Sed hocvidens
lenduni 1  magnis flučtibus eius animus fatigabatur. A quibus dum fcifcitaretur illi per diuerfas contrarias opi

Archelaus exui n ‘ ones  folutiqnefqj dtfcinduntur,C[Tunc Symon vir Eflenus veniens mutationem rerum illo fom,
trudi tur" in vien n ‘° fignificari dicebat Archelao non fane in rebus fecundis aut commodis prouenturam. Boues na
nam ‘E labores & miferiam fignificare firmabat: propter quod foleat illud genus animalium laboribus af

Svmon eflenus d  <8* & conteri.Mutationem autem illo fomnio demonftrari rerum dicebat q? terra boum laboribus
fomnium expo & operibus exarata in femetipfa permanere penitus non finatur.Per fpic/as autem decem peryodu
fuit archelao. decem annorum terminari manifeftabat.Vnam quippe futuram eftatem:8C tempus fuppleri alfeue,
rabat archelao: quo de principatu fu§ poteftatis exiret. Et ille quidem hoc modo fomnium illud ex F.
pofuit.Quinto vero die poft| illud fomnium archelao fuerat demonftratum euocator eius archela,
us procurator fuus in iudeam venit a C^fare deftinatus. CSimiliter & glafire vxoti eius 8 i  regis ar,
chelai ffiie prouenit. Q,ug primo ficut fupra oftendimus: Alexandro in coniugium fociata conftabat
Herodis quidem filio:8č fratri archelai.Poftea ergo q idem a!exander a patre fuerat interemptusflo
Mariti glafire fi batolibiorumaliasliciorum regi coniungitur. Q.uo defundo item lllaminduatam incapadociaa
1 Archelai te, patre Arshelaus in coniugium fufcepitiMariam alias Mariannem e ludens que fibi fuerat coniu,
gis capadocig. gata.Tantus fiquidem illum glafire amoris ardor intenderat. CCuni ergo iunda effet Archelaoita
Somnium Gla, le fomnium ipfa quoq; contuetur Videbat quafiialexandrum fibi aftantem & fe quidem illi aggaude
nrp archelao co re:eumq;libenter8Calachriteramplexari:ilIum vero exprobrationes ei protinus imputari dicentem
uičtf expulfa O glafira nempe vel nune confirmas prouerbium quod dicitur: fidem mulieribus non habendam.
marianne. ^ Nonne michi iureiurando conftrida es & iugali fcedere virgo fiuciata. Poftq fiiios qucq; fufcepi,
zerpuerbifivern mus: moreš noftros oblita es fecundarum nuptiarum cupidine. Sed neq; hoc tibi fufficcre iudicafli
quin etiam cumtertiofponfoconcumbereprffumpfiftiSC fine pudore domum noftram ingrediens
thotum genialem alias genitalem polltiifti cum Archelao ius coniugale confoc/ans: vt illum virum
haberes quem meum fratrem effeconftaret.Vetum ergo nunq tui penitus obliuifcar: neq; beniuole
tia qua femoer circa te detentus fum caream. Liberabo fane tevniuetfis obprobrifstmeam ficuti fui
Glafira reuela, * : ' rrnam  fl3bi!ernq; perfi'ciens.CQ.'Jf cum familiaribus mulieribus retuhflet:poft paucos d/es vi,
to fomnio parfi t3de fu n g[ tut *CHfc ergo haud fane importunalhuicnofiro operi ratus in ferui. Primum quiaea (ut
poftmoritur. " ^  circa ipfosiregescontigifle nofcuntur.indevt,exemp!o vera probentur dicere illi a quibus
Immortalis a:a. * minor£a ' ,tas  dilputatur ammarum:ac etiam vt appareat diuina prouidentia rerum humanarum cu>  F
tfTRedo iudee d ‘ l P oni:ne< l ;  ineredulitate huiufmodi rerum homines ledantur in  moribus. Enimuero qui hzc

oue fuerat Ar \  credld2r * t:nid * ornodo  prohibebitur per fingulos dies advirtutis augmenta procedere-CArchehiVs
chelai Siriecon ro re g'° tr > l out a ria fada fyr/p difpenfationiconiungitur. Intereacyrinus vir confularisa Cfftr e de*
ifioitur difoefa, ftinatur ccn f um  fn fyria difpofiturus & domum rediturus.
tic^ii quo tepo, C[Explicit Liber feptimus decimus.

lat^cefarefifv CCIRCA HOC TEMPVS NatuseftIefusChriftusdeusethomoiannoquadrage(imofecun,
.iacSudemni Cff«» Auguffi.

^ Clndpit Liber o^lauus decfmus q«i continct tempus annorum ttigbitafrlum

pofKfjitffumttaftmt a>tattfiQUtofilms. fo.cljcW(f.

CCydnus ad Syrfam cenfor a Cgfare deftinatus SC  cum eo Copinius in Iudeam venit eriam Cy
** rinus in Iudeamfqug difpenfationi Syrig fuerat adunataj vniuerforum dept*gciaturus fubftantias Iu#
dei veroflicet primitus deferiptionisnomen dirum haberentjfubiciuntur tamen Iozaro pontifice il*
lis perfuadente Sed ludas Gaulonites Sc  pharifeus quidem fibi coniunčtus multitudini non parere
perfuadebant talem deferiptionem integram affirmantes feruitutem SC  exhortationibus ad fuam li#
bertatem defenfandam incitabantur tune qugin iudea maxima fuit feditio perillos exotata Hijen!
apud iudeos quartam philofophiam introduxerunt cum tamen lllis ab initio tres elfent philofophias
a patrijs inftitutis dereliftg Effenorum Saduceorum & tertiapharifeorum quorum moreš vari/ ha#
bentur pharifei enim futurum ludicium credunt vbi cunčtos homines ppria merita recepturos/ ani#

»r.afcp immortales fecundum merita aut demerita prgmiandas aut puniendas Saducei vero animas
inortales exiftimantfimulq; cum corpore interire E (Teni autem adideum cunčta redigunt animafqj
ponunt immortales & remoti ab omni populo facrificia offerunt/omniaq$ apud eosfunteommunia
Neq; vxores ducuntneq,-feruos habent quorum cibus fimplex 8 C habitus mudus/mortera quo^ co
tempnunt SC  amicorum amiffionem* Cyrmus ad Sp

C Capitulum Primtim« r;a c ^ l0r a c ?^

^ rinus autem vnus  b* s  fqui femper in confultatiofld cotlgregabantur) vir per otnnium t® deftinatus SC
F^^Mmagifteriorum & principiorum offiria celebratus per cundas aminiflrationes ad confula* f a e0  Copinius
r ^^^'tiisculmen afcendens&in cundtis alijs dignitatibus clarus cumpaucis venit ad Syria:cen# in Iudeam*

Ibr gentis a cgfare deftinatus;& approbator vniufcuifqi fenterttig .f£Mittitur etiam cum eo Cyrinus venit t
t  Copinius dudor totius equeftris agmmis poteftatemq;iudeorum omnium ferens.f[ Venit etiam Cy Indea depciatu

laitca.i K - nus  , u ^ cam ^, 2m  difpenfationi Syriae fuerat adunapaVniuerforrm deprteciatutus fubftantias: Sc rus  fubftarias SC
Archelai reddituruspecunias.Porro iudeiflicet in ipfis initijs deferiptionisnomen dirnm haberent) I 100  ftd dicif.^
B fubiciuntur tamen ne amplius refifterent: perfuadente lllis pontifice lazaro. (Boethij namq; etat ifte I- Uce  capitu.if*
filiusjEtilli quidem cunčb rationepontificisidcprgciarifuas permifere fubftantias nihilamplius he* &*ijt ediftuj a
Ad.c .5  fitantes, CSed ludas Gaulonites homo ex ciuitatefcui nomen erat gamalas) faddoehum pharifeum Cgfare augufto
fibiconiungensireceffionemfacere feftinabat^ieprgeationem & cenfum nichil aliud effe dicebant g vt deferiberef
integram feruituten^Proindeaddefendendam fuam libertatemtotam plebem diuerfis exhortatio* vniuerfus orbis
nibus indtabant Omnem quoq; cooperaturam illis effe creaturam fi  pro bono libertatis honore fuu & Ct
Si  glodam magnanimitate tuerenturded etiam deum non alitet illis auxiIiatorem foreimfi talibus co<* Seditio max!a
filijs ad agendum procederent-CHis itaqj diebus amplius eorum animus concitatuij/vt etiam ab ho i Iudea p Iudaj
micidifs fe nullo modo arccrentfquoniam magna voluntate quicquid ab illis dicebatur hauriebant: & faddocu pha
atq; hoc modo in magnum malum fedicio illorum SC  audacia prorumpebatNichilq 5  fui malorum qd tifeu latrocinia
perillos non pulluIaueritviros/ 8 cfupraq dicipoteftilla gens continuationibus eftrep!etabellomm/& de pdationes
8C  clades inter eos 8c  latrocinia deprgdationefq,- gerebantur: optentu quidem vtilitatis defenfionifqs gerebanf obten
communis;reuer'a autem propriorum lucrorum grada tota feditio gerebatur.Multgitaq; cedes ciuiu tuvtilitatis com
fociorumq; perpetrantur/poftremo in inuicem conuertunturinon fecus qfi cotra hoftes infenfius age naunis f$ reuera
rentur.Bellum itaq; quotidie deprgdationes/captiuitates/ cedes vbiq; concutrebantiita vt etiam tem PP r *°^ lucro^s
plum dei  ignibus concremarentur.Tantum valuit nouitas 8C  inftitutionum mutatio paternarum* gta tota feditio

C Si quidemifte ludas SL  faddocus quartam Pbilofophiam nouiter introduxerant:cuiusamatorum gerebaf*
copiam conquirentesifedit:onibus ac tumultibus replcuere publicaifed etiam malorum futurorum ra Q. uarta  pln an >
dices peftimas plantauere perinfolentiam inconfueta? Philofophiaejde qua volo pauca diflerere* introduxe*t iu/

CCIudeis Philofophig tres erant etiam inde ab initio inftitutis patrijs dercliftte effenorum faduceo* das& faddocus
rum & tertia qua Philofophabanf qui dicebatur Pharifei.Et quamq de eis explanauerimin fecundo Tres phig ab iu
C  libro ludaicibelliitamen etiam nune commemorationis grada breuiter attingam,f£Pharifeieniqud a P^ Iudeos

ddianamconuerfadonem exiguam habent SC  prorfus abiečtam nihilmolitudim aut delicatudini pe Effeno^r fadu#
nitus indulgetes-.fed qugcumq; iudicio rationis oportere comperta funt lila fequuntnr prgpofitisnub ceoru SC  phan#
lumodo reludantur Maiores natu competenti honore venerantur ita vt nec contrarium quidam ali* feorum.
cubia!iquandorefpondeant:fatogeri omnia eteduntifed neq;liberumatbitriumIiominisauferunt. Pharifeoru con
ludiciumdeifuturumeflefentiunt. Ilhccundos homines ppna merita recepturos tameosquidem uerfatio SC  mo#
qui fecundumvirtutemvixerintquam illos quinequiciadeprauati funt. CAnimas autemimmor* r&.Iudicm futu
tales dicunt fed etiam ininfernocongrua vnicuiqj habitaculapro medto vel iniquitatis vel virtu* ru eredut.
ds attribui ficut vnicuiq; viuenti gerebatut ftudiura SC  alias quidem animas eternis retrudi car# Aias imortales
ceribus alias autem reminifcendi facultatem percipere; SC  ob hxc  populiš quidem credibilesacce dicut & fedj me
ptabilefq} Q_uantacumq^ ad culturamdiuinitatis pertiiietorationumcelebrationestemplorum con rita aut demeri#
ftitutiones expofitionibus fuis  facienda effe pradicant. Nam tantum virtutibus eorum prglatum eft puniedas Kc,

v

fUhec  oefauufDectmus 3ofepl» 3u&ei. Plftoifa

teftimonium.vt ad cos pluritn? ciuitates SC maxima multitudo cum ftudio grandi cofluerent opinio#
Saduceora mo ne addudi qua meliores c§teris exiftimantur. CSaducei autcm animas mortales exiftimat: fimulq; D
res gaias mor# cum corpore interire.Nullas vero alias obferuationes prgter legemcuftodiunt. Acluerfus autem do#
tales extftimat. dores philofophi? fu? certare SC reniti gloriofum annuraeranttfed ad paruos admodum dodrina p#
Effenoru couer uenit vel modus exc!tationis.Priraates autem apud eos dignitatibus honoribufqj celebrat. CCEfleni
fatio & moreš autem ad deum cunda redigunt. Immortalem animam dicunt iufticiam aute m rem prsedofam pro
aiam imortalej qua vfq,- ad mortem pugnandum efle prgdicantln templo autem anathemata proponeda prohibet.
difcentiuin 8Cc. Sacrificia vel hoftias cum populo non celebrant fe plurimum ab eis putant mundida vel fandita#
te difFerre SC merito fe acommuni congregafione difcernuntremotimfacriffcia fadentes.Cultu vero
Remoti ad omi morum atq; conuerfationis oprime ad colendam terram Bi  exercendam orani ftudio intenti. C Hlud
ppl'o facriffcia etiam habent dignum valdeq 3  mirabile <£ in alij s non inuenias gentibus tam grgcorum quam etiam
oiferunt. barbarorum (p  omnes illis opes in medio funt: SC ab eis omnia comunia poffidentur.nichil amplius

Oia apud eos inter eos dicior fruitaturmichil pauperior defraudatur ac fi nichil omnino poffideat. Et illi quidem
comunia. hoc modo fefegerutSunt autem fuperquattuormiliahominumnumero.CVxores non ducutneq 5

Vxores non du feruos habere feftinant. Aliud quippe iniquitatis: aliud fedicionis oportunitatem eftimant. Ifti ergo
cut neq; feruos fcmotim apud femetipfos aduniunt mutuas fibi viciflitudines miniftrantes fufceptores autem reddi
habent, tuu promouent curatorefqj conftituunt qui cunda que terra profert in vfus neceitarios amminiftret:

Sacerdotes autem optimos viros eligunt 8C cibus illis fimplex eft:habitus infumptuofus SC mundus,
Q.uartae phiae <][Quatto vero philofophig Iudas princeps extitit:cuius fecimus mentionem.Huius fequaces in ve# p
princeps Iudas ftitu:inhabitu:c$terifq;alifspharifeisconfentiunt:circaIibertatemveroimraobilera retinentmutabi “
fuit. lemq; fententiam:Nam huius rei cupido magna eorum mentibus eft infixa: Solum enim prindpem

Mortem cotem SC  dominum dicunt deum: Morris autem multas SC varias fpecies fuftinere pro nichilo pendunt: vel
nat SC amicora cognatorum fupplicia vel.amicorum amifllones omnino contemnunt: dummodo nullum hominem
anuflionem« dominum dicere compellantur: Nonnulli namcp viderunt qualiter aliqui eorum fepius in fupplicijs

immutabiles permanfete:Vnde plurimi quoqj illius getis hoc ftulticif morbo infanabiliter fgrotarfit;
ceftio floro alias Geffio fluuio principatum huius vanitatis obtinete.Nam ex hae quoqj fuperbia ad
feditiones excitandas romanis recedendiq; ab eis 8c ipfe pcipitatus eft:SC alios precites dedit, Etph/
lofophi? genera quidem hf c atq; huiufmodi funtapud iudeos.

CCyrinus(reftitutis Archelai opibus deferiptioneq; perfeda) Iozarum a facerdotali depofuiC
officio Annanum fubftituens Herodes quoq$ Tetracha SephorimMuro circundedit audocraridera
appellans 8C Bethorantam fimiliter luliadam vocans Philippus autem Catiaream 8C Iuliamciuitates
cdificat.Copinio Iudeos regente Samarij in fefto azimorum oflamortuorumiacientes templu pol#
luerut Itaqj Copinio Romam reuertenti marcus fucceflit in iudea fub quo Salome Herodis foror mo
ritur iulif cgfaris vxori relinques omnem Toparchiam poft Marcum Annius Ruffusffub quo Augu#
ftusmoritur)cuiTyberiustertius Romanorum imperator fucceflit; principa tu lude^ recepitpoftque
Valerius gratus quintus ludeorum rečtor efficitur. Is Annanum a facerdotio remouens Ifraaelum fi#
lium Iabim pontificem defignauit SC ipfum multofq,- mutauit facerdotes Cayphafqp qui 8C lofephus
didus eft fub eo fundus eft Sacerdotio huic pontius,Pylatus fucceffor effedus eft Herodes infupet
ad Tyberi j' honorem ciuitatem edificauit Tyberiadem vocans 8C ciuem loči fieri feptem dierum ha#
bitationeinftituit.

CCapitulum fecundum.

Tempusdefcrf#

ptionis.

Herodes tetra#
cha Sephorim
Muro circude#
dit.Autocrari#
da vocas Scalia
iuliadem.
Philippus e§fa#
reaSC luliaciui#
tates edificat.

Nterea Cyrinus opibus reftitutis Archelai defcriptioneg; perfeda qux fada efttricefitno p
feptimoannopoftg A ntonius accia co bello fiierat a c$Iare fufperat us.Iozaru quo<$ po ^
rali flMrificem feditionem a multitudine paflum facerdotali depofuit officio. Annanum in pon tiH
žJg&afel catu fubftituens. C Herodes autem 8C Philippus Tetrachiam fuam eorum vnu(quifq !ut
fcipiens; Herodes Seforium Muro circundedit inftat SC  fimilitudinem galicf quam Autocrarida ap#
pellant. Alia autem Bethoranta ciuitas etiam ipfa eft quam Muro circum fepiens 8C iuliadam vocas
ex nomine Iulig vxoris c§ faris;Philippus autem paniadem quf eft citca fontem lordanis conftruens
c^farem nuncupauit:Tum etiam Bethfaidam proxima ftagno genefara edificat 8C dignitatem ei ciui
tatis attribuit habitatorumq; multitudine replet. Aliatumq neceffariarumrerum copiarefertamfacit:

SC luliam ob anemonam cgfaris filig vocat,<£Copinio autem illo iudeam tempore gubernante quem
fupra docuimus cum Cyrino deftinatumihuiufmodi fačtum in iudea prouenit. Azimorum dies age#
bantur(quam feftiuitatem pafcha vocamusjin qua mos etat ex medianode portas templi a facerdo
ttbus apetiti. Et tune itaqgapertisportis viri quidam Samarit^ occulte in hierofolymamvenientes

s

poftCljztftmmtattt 31>e anticiuitatibus» Jfo cljctjc-

A pet templi cudas porticus SC  pet toturn phanum offa iadunt mortuorum.Et ex illo coepit in templo Copi - nio rom -
cuftodia maiora facerdotibus exerceri. CECopinius autem non poft multum teporis romam reuer# rcU ertete.Mar #
titur.Cui fucceffor regende prouincig marcus efficitur.Subquoetiam falome herodisregis foror vi,  cus  f ucce j]- lt . j iu
ta defungitur iulia cefaris vxori dereltnquens iamniam & omnem fuam toparchiam & i campo pha dea  f ut) uo
felida & archelida coftituta que etia plurimis cofiti fuere palmetis quoru frudus optimus SC  valde p j omc  j ie| | oc j es
cipuus:CSed SC  huic quoq; fuccedit annius rufus.Sub quo etiam cgfar moritur romanorum fecun jr orormorI ' tUr ^ m
dus imperator feptem SC  qmnquagmta annos aduiuens in imperio menfes fex dies ah'quantulum fu Ann ; us fucc * f
per duos.CEx quibusquatuordecimannisfimulcumeoantoniusreipublicegubernacularexerat dit m3rc0 fub
Viuensataq; annos feptuaginta SL  feptem vita deceffit.<EHuic fuccedit inprincipatu tyberius nero quo mor ~ g nQ  i' y (
vxoriseiusiuligfi!ius:quifuitromanistertiusimperator.(LSubquoquintusiudeorumredor vale# ,y npeni - fui  j ■-
rius gratus afficitur. Annif rufi fuccelTor.ls ananum remoues fcerdotio. Ifmaelam filium . Iabi pon# Xyberius fuccc
tificem defignauit.Sed SC  huncmulto poft abiicies/ eleazarum anng pontificis filium facerdotio fub augufto ter#

rogauit.Poft annum vero etiam hunc arcet officio:&fymoni cuidam canutifilio minifterium pon# tl0 M y ltos mu
tificatus attribnitlSed non amplius SC  ipfe q vnius anni fpacio eodem perfudus officio. Iofephum tai y t  f acer< j otes
cui cayphas nomen fuit habuit ordinefuccefforem. |£Et gratus quidem talia gerens roma reuertif cay phaš qui SC
poftq vndecim annos in iudeacompIeuerat.CHuicfucceffor pontius pylatus effedus eft.CHero jofephus didus
des autem tetrarcha ad magnam amiciciam tyberif perueniens edificat ciuitatem quam ex eius co# f acerdos>

gnomento tyber/ade denominat moenibus ’eam firmis fortibufq; circundas in galilee regione iuxta p y j at[ls  j U( ^ e0(
ftagriam genefar. Vnde aqug calide non longe diftabat in vico cui nomen erat amathus.In hac fibi rd pr ef es ,
confines plurimi defluere:atq; etiam ex tota galilea non parua multitudo concurrit. Etomni quoq; Herodes* te trat
v  regione fqug fub illo fuerant couftitut^ab eo coadi coueniuntivt ibidem commanerent. Muki eti# c j ia ad boe0fg
am ex nobilitate illuc habitandi gratia tranfferuf. Sufccepit etiam quotquot inde veniebant inopes tvberif ciuitate
SC  egenis plerofq; etiam quos liberos non effe conftaret:quibus tamen fecuritatem libertatis attribu edificat tyberia
it Sc  beneficia plura contulit:vt hoc inuitamento nollent ex illa ciuitate difcedere, Priuatas etiam do dam vocans>
mos ex propri fs opibus fabricabat: terras largiebaturl vt his omnibus habitatores ftabiles efficeret. Hitatio feptem
Maxtme autem ex paterna lege tranferibens in qua fignificabatur vt habitatio feptem dierum ciue d ,' er Q c
lociperfidat. eifacic*

C Phraates parthora i perator ifidifs aphraate fflio ex cocubina.Thermafa Ithala nata para
tisxooperate matre moritur Pharates autem Iuuenis parricidio SC  infando matris amore exofus ex#
pulfus emoritur.Quomertuo parthi hfrodem vocant eis regnaturum qui propter crudelitatem eis
g fufpedus extinguif. Deinde miffa legatione bonones rome obfes ad parthis imperandum mittitut
quimanfuetudinemeiusfpernentesabimperioillum deturbantobfidatum iudicantes feruitutem
Arthabanus quoq; medorum rex ab ipfis vocatus venit cui bonoes occurrens cum exercitu eum fu
gat fed non poft multum tempus congregatoexercitu confligit cum bonone qui vidus fugit. Sileu
ciam deinde ad thefifontem.Efpoftea iteratu eft bellum contra Arthabanum vbi bonones captus
Sillano fyriar prgfidi traditur qui quonia eum romf cognouerat eum honotifice tradauit. Eo tem#
pore mortuo comagene Anthiocho rege plebs aduerfus nobilitate fcinditur etvtraq; parslegatione
mittit.Et fenatus Germanicum cunda Syrie negotia mittit corredurum qui vepiens in partibusiori
entis a pifone veneno perimitur.

CCapitulum Tertium.

IN illis diebus moritur phraates parthorujmperator infidijs illi a phraate filio pr?pa
j ratis.fecundum huc modum. Fraates imperator poftq legitimos filios habuit afciuit Phraates ptho#

| fibi Vtalici generis concubinamicuinomen erat thermufa. A c^fare iulio cum alif mu# ru ipator ifidifs
I neribus hf c ei fuerat condonata, Et primu quidem ea ficut dixi pro concubina vte# a filio ex cocubi

'Čiri •

diccretobediebat.Itaq;feftinas vtparthoiy pricipatusfilio fuocotingeret qdvidebataliter fieri non matremoriuur.
poffetnifi'exidelegittimosfilios aliqbusargumetisexcIuderet:pfuadetiperatorivtilIos rome obfi'# Phraates ii
des deftinaret.Proinde illi non eni radie fuit fraatidifpofitionibusthermuferefiftere romaanatre nis veri ex

tuue#

IU4HUU ieainoniDuiq; excitatis anteg amplior heret,ex regnipoteftate depulfus emoritur.Concor# ritur cC  pthi hf#
dantes itaq; in vnum parthorum fortilIimi:cementefq; fine principefe non valere confiftere ceperut rode vocant re#
Piipicere quifna illis ex genere arfaciada^ fieret imperator, Na aliunde fieri no licebat. Vnde quoq; gnaturum eis.

Y'b

10

II

. HibctoctattufDerinmsSorcp^itonsi hifto;tia

eiffimus muki vft E ‘ n  hodiernum.diem pollutum dicunt' SC  iniuriatum cx fcmine mulicris ytal ice  iliud imperfum.
tadini nrooter * Hgrodem quoq; pet lcgatos afdfcunt.Sed poftq ifte quoq; fufcepit imperiumtcaepit inuiduofus ef
d  j? p  {  fe mukitudmi acq;ifufpedus propter immenfam crudelitatem.Erat quippe ita ferus:« omnibus mo
foedus C vh !? if dis immitis.Hunccrgocongregati fimulextingunt.Pleriq;dieebatq> eum in facrifici/s inter altaria
T 'e a/ peremerunt.Nam eis moriš erat in diuinis celebrationibus cultros portare. Apud plurimos tamen
Bonones 'ome °P ,r ”° »Ha efl q> dum venatum pergit occifus eft * CEegationeitaq;'roma mittunt; vnum exobfi#
obfes ad in ta  dibiis a&imperumpoftulantes.Etmittiturillis bonones ceteris fuis fratribus antelatus q> iudicaba!
du mit-r na' fortunam fuam poteftatemq; non infolenter aut nimie tradaturus Sed barbarg multitudini celerria
a mafuetud *  ' conuet fi° fuboritur.Siquidem funtetiam natura rriutabiles.Manfuetudinem itaq; eius coepere con#
g HJS r ern -’ ne . temnere'indignumputantes Vi feruofubicercnturalieno.Namobfidatumferuitutemeffedcfinebat
ln pcrturb-?t m Neq; iure belli datumifed quod peius putabant in pace ad iniuriam fug gen tis Sc  regnf; alienis elTe
pio obfidat' im contrac Ktum . His ergo querelis gens vniucrfa commotaallum perturbat imperio-CComfeftim ar#
dicates feri'ko* tabanum  euocauitregemmedorem.abarfacidarumgeneredefcedente.Perfuafusitaq;artabanus
tein 11 U# ven ' t cumomni miliciacuibonones occurrit: & multitudinecangregata parthorum cum eo bello:
Bonoes vidus congreditur, Artabanus.autem vidusiconfugit ad montes Medig.Et non pofl multum tepus cogre
fuffit ad feleutia gans etiam ipfe magnas turmas exercitus cum bonone confligit & vidus bonones cum adfeulicra
deinde ad The fugit equitatu.Artabanus autem fufum parthorum exercitum infeques: magnam ftragem operatus
fifontem. eft.Tunc barbaris grandt metu čompreifis ad thefiphontem afs contextifontem cum magna multi#

Iteratu bellum tudine pergit.IUo itaq; parthis imperateibonones in armenia venit: SC  primo quidem in lila regione
cotra Arthaba# coepit imperareideinde vero ad romanos legationein mittit. Sed vbityberiuspetitione eius abnuit
n - vbi captus re & e a< ^ parthos conuertiuriKbellu arthabano denunciat’.quandoquidem nulla illi recuperandt
Bonoes Sillano te g n ‘ machinatio fuccurrcbat.C^terum armenij qui drča nifatem habitabant artabano fiiere fociati
fvrie 5 fi di tradi a  <l u i bus  detentus bononesiredori fyrie fillano cotraditur. lile autem ex verecudia qm romg eu no#
tur.Mortuo an# uerat  cuftodiuit:honorificeq; tradauit.fjlArmenia Otodi Orodes arthabanus vni fuo^ tradidit
tiochorege co# li°ru.CEEatepeftatemoritcomagenetexanthiochus Sc  plebs aduerfus nobfitatefcindituret mittit
magene plebs vtraq; pars legationem romam nobilitas quidem ftatum reipublicg habitumq; mutare defidcras vt
aduerfus nobili prgfidiali difpenfatione regeturimultitudo vero regnuproprio more habere cupiebat. Senatus au#
tate fcinditur SC  vtraq;legatione fufcepta ex decretogermanicommittit cunda Syrenegocia corredurum: age
vtraa; pars le# te  fortuna quo facilius interierit.Nam veniens in partibus orientis SC  in melius čuda difponens a pu
gatione mittit ♦ f° ne  veneno perimiturificut iam in aliis iudicatum eft,

C-Pyl a fus iudef redor affumpto de Cffarea exercitulegem iudeorum foluere nifusftatuas
in templo collocauit primus enim cum fignis ciuitatem intrauit predecelToribus fuis prffidibus iiue
fignismcenia ciuitatis ingreffis ipfe vero i udeoru admiratus fortitudine quos pro legal/um cuftodia
ad mortem paratosvidet ymagines de hierofolimis auferri SC  in Cefaream iubet produci.Sed ex opi
bus templi aqug dudum fabricare volens Iudeos hoc impedientcs militibus eos adorfo circuuenire
precepit qui magnam multitudinem ptoftrauerunt. crCapitulum quartuin

D

H

\^Ylatns autem iudeeredor exercitumde cffareafecumadumens tenditadhierofolima
] vt leges folueretiudeorum.Nam fecum ftatuasquein fignis militaribus inerant intro#
mittit. Imagines aute aut aliquid huiufmodi facerelex noftra prohibetiSC propter hoc
ante illu oes iudegredores fine fignis ingrediebanf mcenia ciuitatis.Primus aute pyla #
tus ignoratibus populiš itrogreffu-figna qug fecu apportaueratin ciuitatecoftituit.$[I1

Pylatus ciuita#
te cu fignis tpri#
musiitrauitprio
ribus Iudeg re#
doribus fine fu

gnis mosnia ci# fi vero mox vtrem cognouerecongregatrveniunt cffaream diebus plurimis fupplicantes vt ymagi#
uitati sigreffis, nes de hierofolimis aufetatur.PyIato vero abnuente iniuriam c§faris/fi fieret eftimabatuudei nul#
lomodo difcedunt.Tuncille oculte in infidiis armatos milites collocauit. CICumgj pro tribunali fe#
diile quod et fuerat omatum in ftadiobam eum locum infidiis quaspreparauerataptumefietper# J
1 pexerat:iudeiq; iterumjfupplicarentifigno dato milites procefferc:iudeifq; vndiq; circudatis coepit
Pylatus iudeos pylatus mortem commmarinifiquieuiffent. At illi mortem fe potius e!edurosq conftitutiones te#
paratosadmor gisfuetranfgreffumireftrmabant, Tuncpylatus ammirans fortitudinem iudeorum in conferuan#
te cuftodia le dis legalibus coftitutis confeftim ymagines de hierofolimis auferri precepit,Cffareamq; perduci.
galiu vides yma CEVoluit etia ex opibus teplia‘aque dudu pgete in hierofolia fabricareifufcipies initiu torrentis q fta
ginesde hieru# dioi^ duu miliu interuallo diftabat.Sed iudei non libenter accipiunt SC  circa eos qui operabant mul
fale auferri pce# ta milia hominum congregataidamabant vt ab illo opere ceffaref. Pleriq; etia maledidtionibus vte
pit pcrducitqj banf contumelias quoq;iadantes: ficut vulgaria folet multitudo.Ille vero milites iudeos a dorfo cir#
inCffaream. cuuenirepcipiens iubebatvidifcederet.Illis'autad cotumelŠs iniuriafq; couerfisdato figno militibus

iuffit vt iudeos iuaderet,Milites porro apliota § iuffi fuerantppetrantesimultitudme magna cede ,p#

^Jjp^r /Wl- '\y  vv?

poftCtniauninatn 2>e antfqtttt aeibtts. jfa el«.

A CTeftimoniu virtutnlefu Chrifti q multos iudeoru Sc  multos gentiliuu fibi adiunxit quiq; p

Pvlatum acccufatioe Iudeoru cruci adiudicatus eft fed tertio die refurrexit fedm .pphetias deeodi*
uinitus infpiratas SC  ab eo xpianoru q ab ipfonucupatifut nome SC  genusgfeuerat. Cpm v. Teftimonfft vi«
“■"a Vit autem ifdem temporibus lESVS vir lapiens fi tame viru eu nominare fas eft.Erateni tutu xpi Iefu. ;
mirabilium operum effedor &dodor hominum eoru qui libenter qup vera funt audiunt Ad iudicatus
& multos qutdem mdeorum multos etia exgeutibus fibi adiuxit.CHRISTVS hicerat. crurippylatum
acculatione primorumnoftrp gentisviroru cum pylatus in cruce agendum effede Refn rexitter#
creuiffemon deferuerut hi quiab initio eu dilexerunt.#£Apparuit el eis tertio die iteru viuens fedm cia dire.

diuinitus ifpirati .pphet? vel hf c velalia de eo inumera miracula ee futurapdixerat Sed Si  i ho# Nome xplano#

diernu.CHRISTIANORVM quiab ipfo nuneupati funt;& nomen perfeuerat &genus.

rum&genus a.
chrifto.

([Paulina Romana Saturnini vxor honefta et puleherrima cuius amore Mundus equeftris
emeritus diues Sc  nobilis captus maxima illi pro concubitu promittens dona fed eiedus maximo af
fedus eft morbo quem Ida Iibertaqueda ex paretibus lenona aftutiifima fanare cupiens facerdotes
templi ifidis peeunia corrumpit qui paulinam muliere caftam SC  fimplice decifietes fi'nxerut Anubu .

Egiptiorum deum paulinam diligete SC  eius Thoru appetere.Quod Iiberter illa SC  optababiliter fu*
fccepit ad a micas gloriando denunctat,hoc etiam marito qui grata propter vxoris pudicitia coceffit
lila igil per gete ad templum cu ipfa cenaflet SC  tepus quiefcendi veniifet vniuerfa a facerdote clau#
dunf fubftradis Iuminibus Mundus aut ltro latitans venit ad muliere quem deu"exiftimas illa reue#
renter reccepit Si  cu ea mudus pernodans drča vicinam lucis.receffit,Tertia vero die occurrens Mu 't

dus dolum detegit pauline que fcillis veftibus facinus cognofcens ad viru oecurrit SC  fadionem ap#
periens iiuriam vlcifci ipfu deprgeata eft qui imperator! tyberio cundanunciauit.Q,ui diligeter cau#
fam examinans facerdotes cum ida adegit in cruces SC  templu funditus euertit ftatuaq; infidis in ty#
berim iadati prgccepit Mundu vero Exilio danauit. (£Capitulufextum. Pauline romae

tilde teporibusiudeos alia feueriora perturbant.Nam etiaintemploifidisquodro# y xor j s  fatumin
Ima fuerat inftitutu fadii quodda turpitudine plenu opprobrioq; contigit Quod pri n i i au des & pul
|mf explanabo:tumdemu ad illa que apud iudeos euenere trafibo.([Paulina queda chntudo* *
jlmuher eratromg pelare motu dignitatefftudio caftitatis intenta.honeftatis opinione
icofpicua.Erat etia opulocuplexmagnitudinefXvuItuspulchritudinedecorofa etate jviundtis eoue/

_ _ l aut qn maxime mulieres pudicitia d ecorat.Hgcnuptaeratfaturnino: etia ipfo gene ft ns  emeritus*

^ re opibusceterocultuq;cofiimili.([Huiusitaq,- amoredetinef iuuenis quida Mudus noieex nume#. & no bilis

ro equeftri fgd in gradu ia emerito coftitutus SC  dignitate magna fublimis-: ydoneus etia ad muriera amore captus
largienda fumptufq; faciedos Nam memorate quoq,- mulieri maiora dona promiferat Q,ug illa con pau ]i ne . iu, nia ,
temnente maximo fuerat amore fuccenfus;vt etiam viginti miriadas dragmarum atticarum fe datu prn ittens

rum pro vno concubitu fpopondiffet.Sed neq; fic illa defiexa eft.([Tune ille nimiam infcelicitatem ( j ona  p vno CP
morbi fuftinensfiquidemneq;cibumvalebatacciperemortifeaddixerat:hocvnumfibiiudicansta cubituereieclus
ti mali fore remedium.Et ille quidem tale decretum animo infigensiperfingulos dtes hoc agebat vt j jjb ert a  jviu#
celefimorte rapftref.([Erat autem Mundo liberta qupdamexparentibus nomincidaiomnium ma# omn j{j m iquua
lorum &;iniquitatumcoagulum.Q.upgrauiterferes q»ille iuuenis damnaret fein mortem nam cia* coa2;u lu ieo^

rebatomnino periturus accedes erexit eum:&’ccepit cumeo talia fabulari qug animu eiusbone lpei nona  aftutiffia ♦
facerent.Promittebatnamq; feactutam apud paulinam: vt quinq; miriadas accipiensconcederet
iuueni quod volebat.His itaq; didis iuuenem de morte reuocans.fumpfit ab eo pecunig quantu pla
cuerat. Sed noneademvia paulinam aggrediturqua fuerat ante temptata. Ccrnens animum mu#
lieris nullo modo capi pecunifs:fcicnfqj illam quemadmodum efiet occupata culturalfidis: tale ali#
quid machinatur.C Accedit ad quofdam ex templo ifidis facerdotes quibus interpofitione iurifiu# 4

randi fidem feruare[perfuafit dans etia in prefenti duas miriadas SC  dimidiam promittens etia aliud Aftutia diaboll
tantu fi quod vellet habuiffet effectum.Tunc caufam aperit:amore iuuenis indicat. orat vt SC  mulie# ca mulieris faus
rem quibus ppffentmodis inducerent.illi aut pecuniarumcupidine captiipromittuntquicquid imp Sscerdotes te#

ar^t nrofmn^tnl^fnrnc __7: *_ l is:   n cruio nori i

optabiiiterfuicepit atq;;ad amicasgloriado denunoet qd abanubo tali merito iudicef.Hoc etitimat mifacerdotis
- ma tito ab ea thorum Sc  conam anubus cocupifcat.ille autem grate conceflitipudiciacoiugis no ad paulina* ^ c *



%\bet octautifoertmus Jofepl)t trna

ignorans.Illa igitur pergit ad templu&cu cenafiet templufq; quiefcendiveni(Tet / vniuerfa a facerdote
clauduntur/can&a quoq; tumina fubtrahutur.CMundus autem intro latebat abfc5ditus/qui poft|
filentiutn fačtutn eft:ad mulierem venit.lila autem exiflimans deum efife reueren ter accfpit :  atqj ita
cum ea mundus pernodansicirca viciniam lucis abiceilit.llla autem manefado confurgens; atqj ad
fuum virum venie ns:aduentum ad fe numinis enarrauit. Similiter etiam loquitur ad amicashiagna
fibi ex hocgloriatione reputans prouemlTe:& quia verba quoq; ad illam feciffet anubus indicauit. D
CSed exaudientibus ali j nos credebant natura infpicientes rei: pars autem credebat. Q.uida vero
Mudodetegete mitaculum dicebatpudicitiam attendentes;dinitatemq; referentes.CTertia vero die poitg fadum
dolu paultaicif«. eft occurres ei mundus,;o paulina inquit faluafti mihi viginti miriadas:quas poflesfamilianbus tuis
fis veftibus faci rebus adijcere.Nunc autem nec meis poftulationibus defuifti:& damntffcatioe liberafti.Nam in te#
nusitelliges ad plo tota nox a te cum mudo perada eft:nec mei nominis intereft voluptas precepta Nihil enim ad
viru occurrit SC  garficiendum negociu offuit; quod anubus vocitatus fum. Et i!le quidem talia locutus abfceflit.llla
fadione agiens vero in mentem rediens tune primum illud facinus intellexit:6C fciitis protinusveftimentis ad virum
iiuria ipfii vicu  occurritfadionemqjaperittammagnifacinoris:deprecatane fuaminiuriamneglexiiTet.Atilleim#
fci deprecata e,  'petoricundadenunciat.C[Tunctyberiuscaufamdtligenter examinans vniuerfamifacerdotum fce#
Tyberius cogni lus inuenit 8C ipfos quidem cum Ida que caufa totius iniquitatis extiterat adegit in cruces . Tepium
ta facerdotune autem r ipfumfundituseuertit,ftatuamq;Ifidisin tyberinifluuimiadari precepit. Mundum autem
gtia ipos cu ida exilio damnauitrdignum eum maiore pcena non iudicans:q> amoris vehementia de!iquiflet, Et ea
adegit icruces quidem qug in templo ifidis prouenere tali fine conclufa funt.

euerfo funditus Cfadeicuiufdama patria propter tranfgreffionem legis profugimaliciaqui vna cu tribus

templo.Sic, fibi fimilibus fuluiam quandam de cetu nobiliu decipientes auri Sc  Oftri plurimum accipientes pro

ornatu templi vfibus proprifs aiTumpferunt quo cognito Tyberius propter horum quatuor hornina
nequitiam omnes iudeos a Roma iubet excedere:Samareoru quoq; gens tune turbata eft hos enim
Caphedon vir mendax peruertit falfis promiffionibus in monte Garizim congregans quos afcende
tespylatus occiditQ.uem Samareorumprincipesdehuiufmodioccifioneapud Vitellium fyrig prt ^
cipem accufant SC  illum romam mittit decimo anno prefidentie fue Marcello fubrogato Sed antecj
Iudeipfugfapa pylatus romam veniretTyberiusoccubuit. CCapitulum Septimunv

tria qa mofaicg ^  ^Vnc ad rem redeo vt explicem que iudeis romg eodem tempore cotigernt: ficut etia me
legis trafgreffor H| p preftrinxi.Erat quidavir genere iudeusfde fua patria ,pfugus.accufabatur autem de lega

accufatus mali# )r A— W  lium tranfgreffione prfceptorum.Vnde apud fuos quoq; reus habebat,'8C malignus in oi#
cia qui vnacum bus.ifte per multos dies legem fe Moyfi exponere fimulauit:8£tres viros in omnibus fibi fimiles co#
tribus fibi fimi ibciansffeducimt fuluiam quandam vnam decetu nobilium:vt legi iudaicganimu fuu dederet.^Cui
libus Fuluiam perfuadcTfv^t oftri &auri plurimum in hierofo!ymam mitteret templi ornatui profuturum. Quodil#
quandamde cc j t  f urn entes proprifs vfibus abfumpfere.propter quod etiam argumentis & fallacis antea cunda ge#
tu nobiliu deci# g er ant. dTunc tyberiusjnam ei totum negocium faturninus infinuat vir fuluie pariter amicus 8c ta*
pientes aurf.8£ toriiubet roma cundos iudeosexcedere.Confules autem quattuor milia ex iudeis militates mittut
oftriplurimu ac j n  fardorum infulam.Plurimos autem militare noletes propter legis paterne cuftodiam affecere tor
cipietes p orna mentis. 4E Atq,- hoc m odo propter neqciaquattuorhominum:vniuerfaex vrbe pelliturmultitudo.
tu tepli vfibus jp  Sed neq; Samareoru gens turbis expers fuit: vel tumultibus aliena. Hos enim peruertit vir quidam
prijsabfupferut mentiripronihiloducens(Caphedonnomineiquiomneplebem fuafiombus artificiofis induxerat
Q.uo cognito vt  f n  montem Garizi omnes accurrerent:q> eum fandu herent ac venerabilem.Pollicebatur enim fe
Tyberius oes iu afcedetibus oftenfuru vniuerfa vafa que ibidem a MoyfefuiiTent obruta. At illi perfuafi vevbis illius „
deoseroma ex armaf(&cofederatiquoda vicocuiusnomecyrithuaatq; hicideplurioscogregabat vtcumaxima ^
cedere iubet mftitudie mote afcederet.Sed hos in ipfo afcefu Py!atus accupat.omne eqtat«tpcedere iubes: SC da*

tt hc propter du velociiTimos!atq;ibi circamemoratu viciu pugna comittitur SC  alios obtrucant(p!urefq;infugam
<quatuor nequi# vertunt:maximam partem capiunt|quorum feditionis principesvel eos qui'in fugiendo plurimum
ciavniuerlitas valuerant pylatus interfecit.ffSed ex hoc Samareorum gente turbatajcundi priores ad vitelliu ve*
.pumi ludeorui niunt qui per idem tempus gerebat Syrie principatu.atq; apud eum Pylatu accufant quod iniufteta
tos occiderit Non eni a Romanis difcedendoifed iniuria pylati declinado in Tyritua cogregatos eife
profitebanf.Tunc vitellius marcellu vnu ex fuisamicis q curaretin iudea conftituit:py!atuautroma
V P§ crc  Y tde  fi ,s  S bus 3 lude ' s  accufabaf: fe i iudicio c^faris expurg3ret. <ITuc pylatus poftq iiudea

v;...,- v-ovAJ^ c3t13  annu copleuid pergit roma vitellij vifionecopulfus No eni poileteius difpofitionibus telu#
i, \-jl-  dati.Sed anteqpylatus romam venirec:tyberius ex humanis rebus abfceilTt.

CVitelliusi pafchatehierfmafcendesiudeis magnificis &Iiberalis venaliu re^* pciu minuit ( fto
l|q5 potificis SC  ornatu eius i tpfo fub potificiu cuftodia gmifit ledj atiquu more herodes naq; SC  eius

'■■'Tjrrn

1 1

anuburjfiS
lujdaveto

;i, > lV bus  tuis

x  N l,n *ntč,

aS,» u Cnima( l

; •'- 1 ' JblcciTit,[|k
||"ncrtttsad virum
v«.irct.Atillei m(
”Ucetdom m f ce<
'cruces.TepiuH,
• Mundum

, autenj
J vlc.iquiiret. Etea

M ui ™a ciitribus
11,11  -Kcipicnres p r0
n i i i; uor ho/nma

• 'JfJffthosenim
.'!Hquos aicende

■ v ito Sedantejf
a Scptimutrif
muftcutctiaa*
»•■it autcm dclcga
Mt malignus molj
■'■Htibi liinilescot
. i.i;i dederet. ( 'Cui
;r:irum.Q,iJOdib

• x.i  cundape^

- :fr.unictis&tun
. milita*« mittut

■ ti  .iffeccrc tor
v ttur multttudo.
TiCTtst vir quidam

l indu\erat
amtcnimfe
rtUiJli vctbisillius p
, idi \tcumaxima
•JcrtiubfoK^

: pjutrlcpinfugam

•ifndo plurimu®
"tild  viteSn*?

. , u0 d iniulle®

t :’A
'  ; pv utoifi<?

r; ' ; v «elU s

poacbtfttttmpaffil SDeantmttitattbufi. 5 foclw<.

filius archelaus in Antonia terrg cuftodiri prf ccperant hic iofephum caypham cognominatum a fa
cerdotio remouit fubrogato lonatha Anng filio Scribente quoq; tyberio ad vitellium vt amicitiam
A cum Arthabano conficeret illemagnis muneribus fuadet hybereorum 8C lambar.orum regi vt cum
Arthabano fine vila dilatione pugnarent At iliis a pugna abftinentibus Sctth? parthorum tetramva
ftant &contra Arthabanum bellum maximum faciunt ibi filio eius interfedo.Quod audiens Tybe
rias vitellio iubet cum Arthabano amicitiam facere quod & fa&um eft filio eius obfide tyberio cum
muneribus dato cum quo edam iudeum hominem nomine lazarum proptet magnitudinem gyga*
temvocatum mittit vitellius autem pacis tradatum Herode prg ueniendo cgfari refcribente maxime
contra eum iratus iram in animo referuans. Capitulum odauum

i Itellius autem veniens in iudeam afcendit in hierofolima SC erat tune torte feftiuitas ama , ,

ioribus inftituta que pafchavocatur.Vitellius itaq; magniffeus acmunificusextidt i popu *“*! n  P 3 *
lo.NamSCvenaliumrerumprgcialeuigauit(8Cinalijsplurimiscircaeosliberalisappadjuit ™‘ e

SedSCftolarnpontificisvniuerfumq;eiuscultumatq;ornamentumin templohaberipermifitSCfub “j™ 3  f I! J aeis
pontifieum poteftate feruari fecundum moriš antiqui inftitutionem.Nam ante| vitellius veniffetin . ve *

antonia feruabatur.Arx enim huiufmodi nomine cenfebatur:vt autem ibidem feruaretur tališ extite 03 Z™ ^ - pf J
rat caufa(Pontiffcum quidem hyrcanus nominevnus ex multis/ham plures hoc vocabulo fuerat nu n j‘™ e ; !  **

cuparifprius inloco templivicino tabernaculum c5ftruxeratf8C ibi ex maxima partedegebat ibi etia lt ° 3  P 0 j! nc! . s
ftolam pontiftealem habuit.Nam.cuftos eius exiftebat propter quod eam foli licebat induere quam °, Tv'
dotemplum intrabat.Ceterum quando in ciuitatemexibat;priuatisinduminibus vtebatur.Hanc ita P 1
q;confuetudinem ŽCipfeSCfilif eius gC.eorum filif multo tempore conferuabant.Sed primo qhero* 9 41£  ^ 3
des acceflit in regnum illud tabernaculum oportuno loco fibi fitum exiftimans opulentius coftruxit iec i' anty

& antoniam ex noteantonif eratamicus appe!lauit:SedSC ftoia ficut ea repperit ibi ea edam cufto rern '

diri exiftimans exhoc nihil fedidonis aduerfus fe populum commoturum.Similiter etiam fecit are
chelaus filius eius poflq hgrodi fucceflit in regnum|8£ deide archelao exclufo a romanis feruabatur *_" ? r  , ^

ftoia pontificis in illo tabernaculo ex lapidibus fabricato fub figillo fane pontificumK Gazophilatio Ji ^ 7 51 lto

habebatur quo 8i ceteri tepli ornameta 8C  cadelabru quoq; feruabaturquod tame per dies feftos ad fVmihter

vfumpontificutradebatur.Tranfada verofeftiuitateiterumi loco proprioreponedareddebatur:8C P . .  ^ ^

per tres ita feftiuitates fingulis quibufq; annis & per ieiunia dabatur atq; reddebatur. Vitellius aute 1  s t as

tune fecundu morem antiquu ftoia illa pontifieum poteftaticontribuit neq; permifit vt quando vfui v/telfus iofe
opuseffetaGazophilagealiasGazophiladopeteretur.fTHocttacj?beneficiuiudeisindulgenspon Tj:- * 1  -
tificem Iofephum cognomento Caiphamfacerdotaiiremouit oificioicui Ionatham filiu anne in po# P, n , - „  7
tificale minifteriu fubrogauit.Q,ug cum egiflettiter confeftim quod i anthiochiam ducit ingreditur ^

g CMittitetia tyberius ad vitelliulitteras iubens ei vt amicitiam cuarthabano parthoru imperatore r0 LL T ona
conficeret.Terrebacenim eum q>  inimicus exftaret Sc  armemaminuafiffettne forte ampliuseius co jj ia  j\ nne  fi|j 0
cepta .pgrederetur audacia monetq; vt no aliter eiusamiciti^ crederet nifi filios fiios obfides pbuift Tvberius ad vi *
fet. itaqj 1 ad vitelliu fcribete tyberio ille magnis muneribus pfuadet hyb.ereorfi K labanoru re# tcjjfum d o ami

gi vt cu arthabano fine vila dilationepugnaret. At illi a pugna qutde abftinet Verum fcithascocelfo CUf n artha^

turtfilius iperatoris i ea pugna perimitu cu exercitu vniuerfo Na multe miriades defecere parthoru
Ip(uq;3rthabanu per muneravitellius corruptis amicis eius & confanguineisipeneperdiderat.Sed

rfi rlnlnc ;_ Or  . r_ n, •

dolis eripuit.Poftea vero magna manu dacoru fuoruq; cogregas SL  fuperas fuu tutatus eft pricipatu.

CH?c igitur audies tyberiusu‘uffit poftea cu arthabano amiettiafieriquod ille edamlibenter ample
ditur. Hoc aute quado gerebatur circa eufirate fluutu eratarthabanus 8£ vitellius atq; ibide de pacis Tvberius vitel *
roederecolloquutur:in medio fibi potefluminis occurretes-paucos fecu vterq; qui fibi munimento fo Ho amicitiam iu
rent adduces.lbide pace poft§ locuti func.Herodes eius tetrarcha conuiuiu in medio loco,prgparat/bet cu arthaba#
tabernaculu ex velamentis prgciofis exornas.Tucarthabanus dat obfide tyberio dariu filiu fuu cu? n0  fieri qd SC fa

ad anthiochia;arthabanus autin babiloniam reuertuntur.f^Hgrodes aute volens femetipfum cffa« ribus dato,
rI  i,rj' Ur! f IO  comendareilitteras per huiufmodi deftinat portitores t quibus intonat pacem fadam Lazarus Iudeus
obfideq; fuiceptu/poftremo cunda denunciat que ad negoriu ptinebat n/chil penitus ptermittens /Gygasi
poftea vero cu a vitalio  deftinaretut de his rebus epiftolj aelcribitur a cefare quod čuda ia ante co *


Stbcr flrfaiitifoectmus 3cfepl)( tod


Gatus Tyberio gnouit hgrodede oibus cdocente. Ex hocvitellius fupra q quifq ratus crat idignatioe turbatus.No
fucceflitimperio tame fuu animu apetit fed iram mete feruabat doneč reuerteretur.Gaic fumete regime principatus.

CPhilippo tetrarcha herodis fratrecuius moreš & ab fubigdos couerfatio laudatur anno.xxij.itn
perij Tyberi j fine hgrode mortuo principatum difpenfationi firig commifit Tyberius.Tuc quoq; in#
ter Aretham Petreu SC  Hgrodem regem Simulatio maxima fuit quia hgrodes filiam Arethg habes
vxore hgrodiadem Ariftoboli filiam coniugeq; viuentis Philippi fratris vxorem accoepit.Q_uod are
thg filia cognofcens ad patre remeauit.Et hoc inimicitiare fuit inter areth3m Si  hgrodem inimicitiu
atqj bellivbi herodis exercitus maxime fuit debilitatus.fed funt nonnulli qui herodis vidum exerci
tum propter iniuftam Iohannis baptiftg mortem fuiile dicunt.Timens em herodes ne plebs lohan
nis fandiffimi monitis a regno difcederet fecit eum detrucari.vitellius aute cotra aretha prgcipiente
Tyberio bellu parat varus vero cu hgrode hierufale afcedens hoftias immolauit Ionatha a facerdo#
tio remoues qdfratri eius cotradidit. Qaiartoq; die poft litterg de tyberi j morte alIargfunt.Capi.ix;
^Š^jVnc etia philippus herodis huius frater vita defugitur vicefimo qu ide fcdo ano Iperate ty
iberio.Ipfe aut g trigita & duos aligs quiq; anos redor aduixic fub fuo iure poifides tracho
H Killnitidis KJgaulanitidis regione. Adhgcetiavaritaneorugente vniuerfamfuoregiminegu
bernabat.Is moderatu Si  mafuetu fe cundis quibus imperabat exhibuit:nullas imprgffio

Philippus fetrar
cha herodis fra#
ter ano.xxif.im#
perij tyberij de#
funduseft.

nes aliquibus importans.Nam eius ad fubiedos conuerlatio tslis eratr.pcedebat in irinere cu paucis
eledtis fibiq; gratiffimisdcaufis iufta iudicia,pferebat:occurfantibus vel opis ggentibus auxiliabatur

Philippi conuer impigreaeft forteoppreffione fenferat alicuius/ftatimi foliocofides caufam audiebattufte parti ad ~
fatio honefta K iutoriiniufte autem punitor exiftes,Hic ergo mori tur in iuliada.vnde magnis exgquijs in monumen "
boni moreš. tum defertur quod ab tpfoante fuerat conftitutum iuxta Pauiad|fexgquigq; funt illi magnifice cele
Tyberius philip bratg.ClPrindpatumautemtyberius cgfar aifumensjSiquide nnllu reliquerat fflium difpenfationi.
pi fiue Hterode Syrig regiminiq;coiunxit.Fundfones aute tnbutarias qugcunq; colligerentur in eadem prgcepit te#
morietis pricipa trarchia feruari.{[HiTquoq; teporibus inter aretha petreu Sc  hgrodem regem fimulatio magna con
tum commifit di tigit:propterhuiufmodicaufas.CH et °destetrarchesvxorehabuitarethg fiiiaicum qua non paruu
fpenfationi firig tempus aduixerat.Sed cu Romam euocaretutjherodes trafiens in domu Hgrodis exccptus eft. Fra ,,
Hicherodes (vt ter eius etia eratipfefedno ex vna matreprogeniu,Hgrodes em ex filia Symonis facerdotis fuerat
dicit magifter hi procreatus.Cumq; ibi eifet Hgrodiadis amore captus eft vxorisa ! terius herodis.Filiaenim etatih  f 3 ' 14 "
fto.ca.xliiij.eua. anftoboliioror aut agrippe maioris.Audet igiturcu muliere de nuptijs ineundis mifcere fermonem/ ‘r ar,c
hyfto} vocabat lila vero fufcipiente.padafirmantur.vtcumromareuerfus fuiiTetJllaconubijiurafufciperet.Erat 4*
philippus# erat enim in padis vt filia arethg rcgis excluderet.Et herodes quidem romam talibus padfis fifrmatisad# ,

binomius Si  que uehitur.Sed cum reuerfus eifet peragensromg propter qug fuerat euocatus ( vxor eius fideliterčuda c '

euageliu philip# cognofcens que inter eum herodiademq; fuersntcompofita.anteq eamiilecundacognouiifefenti
pu vocat hic he re&rogat virum vtin macheronta vbi limes erat arethe herodifq; regionis abeo mittereturnihilftif
rodes dicit vide voluntatis aperiens.Hoc herodes libenter accipiens mittit vxore:nihil eafenilffepenitus arbitratus,
ibide Si  Nicho# lila vero prgmiferat enim ante multum tempus ad patre vt ei apud Macheronta omnia pararentur
la.lira.fuper Ma qug itineris vfus expofceret:a dudoribus arcthg fufcipitur|confeftimq; intrat arabiam: arq; ibi  ab il
thei ca.xiitj. lis dudoribus ad aiios iab illifq; rurfus ad alteros tranfmiifa cum fumma celeritate patri perducitcui
Herodes fuis ab cundam herodis aperit voluntatem.Illevero exhuicinimicitiarum fumpfit exordium.atq;abvtro#
arethe exercitu q; exercitu congregato in regione gamaliea bello confligitur/non quidem ipfis prsefentibusifed du#
vidiš militibus doribus ab vtraq; parte tranfmifffs.Pugna itaq;fada< Si exercitu herodis afflido proditione profu#
fcri pfit ad tybe# garum qui ex philippi tetrarchfa ad herodem quafi auxiliandi caufa venerat/hgc herodes fcripfit ad
riu qui indigna# tyberium.Ille aut indignatus q; arcthas talia ppetrauitfcripfit vitelliovt ei bellu incudater inferretK
tu s fcri pfit ad vi aut vmu eu vidu adduceret aut certg mortui caput afferret 'tyberius quide vt hgc ageret redori fyrig p
tellium bellu are demadabat.(fAquibufdaautiudeoruvidebatur ideo perijife exercitu?q> i eu latis iufte indignatio
thg -mferre. 8tc. diuinacommotafitprovindidaiohannisfquivocabaturbaptiftaj.Hmicdumherodes.ocd4itvim a+
Laudrfsiohanis valdc bonum qni prgdpiebatiudeis virtuti operam dareiSC iufticiam colerein deumferuarepieta/ ^’ ar /
baptifte. tem Si  per baptifmum in vnum coiretum demum enim baptifmum acceptabilem foreffi' non folum ca |Ji

ad abluenda peccata fumatur f  verum etiam ad caftimoniam corporis:atq; ad animg iuiliciam puri#
Herodestimens ft’cationemq; feruetur/omniumq; paritervirtutumjvelut fignaculum Si cufiodia ougdam ffde/isha#
nc plejis mo ni« beatur. Q.ue cumab eo prascepta huiufmodi docerentur. Atq; ad audiendum per plurima multitu#
tis iohanis bapti do concurreretiveritus herddes ne forte dodring eius perfuafione populi a fuo regno difcederepvb
ftg a regno difce debat enim q> prgceptis eius ac monitis parata eifet plebs in omnibus obedireimeliiis credidit piiuf
deret fecit eum q noui a!iquid fieret prguenirehomirftm nece:q poftmodum turbatis rebus Seram pfenitudincmge
detruncari. rere.Ex fola fufpitione Iierodisivindus in caftellumarechonta adducitur iohanes,ifiiq; obtrucatur.

pnlMtjjtdttmpartn 5)eatifi(|nifaftbusf jfo.djcrti.

Itidcis autem ficut iam diximusvidebaturproeius vltione interitum illi exercitui dcum importafle: y,. , ..

quo herodes fumpfiffet digna fupplicia. C Vitellius autem coepit omnia prasparare; vt bellum cum V Lhi nat
A aretha perageret.Sumens igitur duas legiones.&expeditorum SC  equitum vntuerfam manutim:cu* r  E
dofqj auxiliarios ex tegibus qui liib tomanis erant fimul adducens: volebat per iudeam tranfitum
facere. Sed venientes in occurfum eius primates iudeorum poftulabant ne per eorum regionem iter y arUs  - . er _
agerettnecompellerenturcontralegemfuamymagines SC fignafufcipere,Quibusauditisillcperfua *

fus mutatafententia quam ante confulto proufderatiper campum magnum ire prf cepitexercitum. - . f, 0 ftias
Clpfe autem cum herode tetrarcha SC  amicisafcendit in hierofo!ymam: deo hoftias immolaturus. . . , & .

Nam dies feftus iudeorum propinquus inftabatiad quam feftiuitatem occurrens fauorabiliterac de ”, u C:C : j*

center ab omni multitudine iudeorum exceptus eft.Ibiq; peragens feftos.dies.Ionatan pontificalire J( n  P 0 "* ^ 3
mouit officio'qd feo filio eius fratri contradidit.CQuarto aut die allatf funt illi litterg:in quibus figni c . . ‘ . '

ficabatur mors tyberif:&vtomnem multitudinem congregansad deuotionem gaij lurarecompelle* c  ^  ° . . rl
ret. Milites quoq; ScaimUa  cunfta ad loca propria dimittebatq> bellum iam gerere non valeret ne* c r

fciens gai/ propofitum in quem poteftas reruin tranflata conftaret.C[Dicebatur etia q? hoc arethas
ex augurio antea cognouiflet.Nam cum ad eum vitellius nuncium belli mififfet-Fertur vitellij militi*
bus refpondilleiimpoflibile prorfus vt ad Petros romanus exercitus adueniret/Antea enimvnum ex
principibus moriturum vel eum qui bellum imperauiitetivel illum qui imperantis propofito miniftra
ret,vel illum aduerfus quem prflium pararetur. Vitellius interea in anthiochiam repedauit.*

Agrippa herodes Romam venit vtab imperatore aliquam obtineat poteftatem, Herodes
enim omnis origo propter eius impietatem citra centum annos confumpta eft.In quo ad Humilita*
tem SC modeftiam humanum genus perducitur cum illius familiae cal. mitates audietit. FpyIogus
autem generationisilliushichabetur, Capitulum decimum

H Grippa vero ariftobili filius ano anteq tiberius moreretur roma venitivoles apud igatore Agrippa Hero*
a gete vt fibi aliqua tribueret poteftate.CE Volo igitur pleiiius explicare de vniuerfo hero des roma venit,
dis ghe qliterfuerit ,ppagatu f Simul em SC iermo ad hanc hiftoriaptinet/8£ aplius enite* Notada ietetia.
fcettiihil .pdeile vl’exercitus ivfcorporis valitudinevFalia quf videtur mortalibus appetedaifine pie
tate qua colif deus ,Siquide itra cetu anoru fpaciu pter paucos na admodu plures erat.cu&a hf rodiš Citra cetu anos
origo cofupta eft/Sup hfc etia ad humilitate & modeftia humanu genus pducitur: cu illius familiae herod origo co*
calamitates audierit.CPodremo etia ois res agrippf declarabiturdigna maiore miraculo qualiter ex fupta eft jjpter
priuato SC  abie&o ad tata magnitudine poteftatis afcederit: quod nullus fcientiu eu de iHo hoie aut eius impietate.
fperare poflet aut credere.([Dixi quide iam SC  antea de his tame nuc quoq;diligentius exp!icabo. FpyIogus gna*
C Herodi maiori fuere ex mariane hyrcani filif duf ex quibus vna ideil falome nupta fuit phafello tiois maioris he
B nepoti fuo filio phafeli fratris hf rodiš.Hac em pater ipfe tradiderat. <£ Altera vero ide cypros anti* rodiš,
patroietia ipfa nepoti quide hfrodisifilio aute fororis eius falome.^Et phafelo quide ex falome pro Fili/ Salome ex
creantur filif quiqj antipateriherodes SC  alexander.Filie aute alexadra Si  cypros qua t  coiugiu agrip phafelo.
paacceperat filius ariftoboli.Alexadra aute honorabilis vir cyprianus ex nobilibus habebat vxore:
fednulIosiufcipiensfilioscyprosemoritur.Veruexagrippaquidepueriprocreaturduofiiieaut Agrippg filij&
tresiberonice maiiane:drufilla : Agrippa aute SC  drufus pueri vocabatur. Q.uoru drufus anteq ad a* filif ex alexadra
dolefcetia veniret morituragrippa aute a patre nutriebatur.Hf rodes aute SC  ariftobolus SC  beronice
etiam hi) quoq; fuerut filif' hf rodiš maioris.Beronicecuftobari alias cuftodibari fuit SC  falome filia ib
toris hfrodisihos infantulos ariftobolus dereliqufrat occifus a patre cu alexadro fratre.ficut ante ia
dixinaus.Sed hij poftqadoleuerutducitherodes quide lfte Agrippe fratremariaalias marianefilia
olimpiadis herodis regis filif SC  iofippi:qui erat hf rodiš regis frater.Habuit aute ex hac filiu arifto*
bolum.(£Tertius aute agrippf frater ariftobolus dudt.Iotopolam alias Ictopatham Sigerami alias
Sigeramini filia emerforu regis:ex quibus nafeitur puella cuius audiendi fenfus fuerat optura tusino
mine iotapa.Etefti quide mafeuloru filif fuere.CHfrodias quoq; erat his foror progenitaq; hfrodi Herodias filia
Hf rodiš maioris filio fuerat iundaque ex mariane fufceperatfymonis pontificis filia.Ex iftis etiam ariftoboli.
falome filia procreatur.Qua procreata hfrodias lege paterna tranfgrediens hfrodi coniungitur fra Herodias pater
tri viri fui ex vno patre progeniti viuum deferensviru.Hicaute cui coiunda eft tetrarebia tiabebat na lege tranfgre
galilef .Filia vero eius falome philippo filio hf rodiš nupta eft tetrarche trachomtidis regionis. Sed diesviru deferes
C ifto fine filif s moriente ariftobolus ea m coniuge fufcepit filius hf rod frater agrippf ex quibus filif viuu herodi fra*
quoq; nafeutur tres hf rodes agrippa ariftobolus.Et falome quide talimo ,pfapia propagatur.C Ei tri viti fui coiun
aut ex atipatro filia ^creatur cypros qua alexas falicias fumitvxore.Alexfvero huiufq; mulieris filia gitur,
fuit rce cypros,|£Herodes aute SC  alexand quos frattes diximus atipe fine fflifs moriuntur.C Alexa Filif alexandri
dro aute herod regis filio q a patre fuerat intereptus alexader SC  tigranes filif gfiantur ex archelaica interempti.

Etber octanufoeclmus 3ofeptyMuDef

mm*

|][Deherodea#

grippa.

Magr hyfto.A*
duum apoftolo
ru.lix.Ix.lxi.lxii'.
!xiij.lxiiif

, padocorum regis filia.F.t tigranes cum regnaret quidem in armenia accufatus in roma fine prole de

fungitur. Alexandro aute tigranes honius alias homius fratris eius gignitur filius.Et ifte Alexandet
qui duxit Antiochi comaginorum regis filia Iotapam nomine.lifidi cilicig ciuitatis a vefpafiano tex
Alcxadrf orieo efficitur-CEt alexandri quidemorigo confeftim vt pullulauit culturam gentis fug dereliquit: ad ri#
ad ritus tranfft tes tranfiens morefq; gentilium. fTCgtere vero filig herodis nullam prolem penitus habuerunt. Hg
eentilium. todisautemquam memorauiprofapia:permanfitvfq;adtempusquoagrippamaiorregnuaccepit D
°  * C Agrippa Romg maximam familiaritatem cum Drufo Tyberi{' filio SC  Antonia eius vxore ha#

buit.Q.ui prodigus mortua rnatre opes effundens ad magnam peruenit paupcrtatem & mortuoTy
beri) filio in Iudeam redirecompulfus eft grauatufqj debitis feipfum interemiffet nifi fuiffet ab vxo#
re prohibitus.Quglili adhgrodiadem fororem quam lierodes tetrarcha vxoremacceperatfcribe#
re fuafit vt propter confanguineitatem SC  vellet in ggeftate conftituto ferre auxilium.lllum itaq; He#
rodes SC  herodias euocaates ggentem aliquo tempore nutrierunt fed fibi herode exprobrante agrip
pa exprobrationis impatiens abfceffit SC  amicitiam cum flacco Syrig gubernatore procurauit. Qua
prodtta accufanteeum fratre.Extrema penutia circuncceptus fub vfura pecuniam recipiens a Mat
fia Nauim afcendens SC  herennium capitonem pollicitis decipiens Alexandriam profugit vfci A!e#
xandrum inueniens ab illo quinq; talenta mutuo accepit. Capitulum vndecimum.

i,Is itaq; de herodis gne declaratis nuc de agrippa narrabo vl’qualis illi aduerfitas fot
tune prouenerit:qualiteroes calamitates effugent:iteq; ad magnadignitate potefta#
teq; cofccnderit.C Ante paucu igitur tepus q rex herodes devita difcederetiagrippa
Japud roma erat;vbi maxima familiaritate cu drufo tyberif filio conquifierat Sc  cu an ^
tonia drufi maioris coniugeiprbpter qtiod hgc matreeius inhonore magnohaberet
SC  venerabiliter appeliaret. Agrippa vero magnusftnatura largus exiftens .SC  ad do
nandu valde mumficusviuente qu ide matrc fuamvoluntatem non valebat oftendereiverensne illa
A U>  iooa nrodi# ,n a Eq.u°cotriftarct.Mortua vero rnatre SC  proprif fa&us arbitri/ coepit opesfuas abundatereffunde
us mortua ma re :vtaJ <3  quide quotidiani vidu s gr a opulenter erogarctalia muneribus in diuerfos expederet:plurt
f e ooes^rfu ies ma vero  I e b ett<s  q> ipfe p eos poffet aliquid adiuuari. Proide hoc modo femetipfu exhibes:breui ad
ad masnam rer m3 S n3tn  'penuriam ggeftatemqj peruenit. CAcceffit illi etiam aliud.Vnde romg permanere prohi#
uenitoauptate beretur.Contigitemtyberi|fiiiumod Quomortuotyberiusprohibuitoinnesamicosfili/fuiom#
frAsriDoamor ne ^l 5  f 3m 'l' aris3nte  faciem fuam arcedere neillisvifisrecordatione filiffada dolorei ludufq;mo#
tuo tvberii filio ueretlIr  Ob bane igitur caufam in iudea Agrippa nauigade perrexit. vides fe apud roma miferabilt#
co^itur in iude# ter v,uere  <PP tec  qu°d oS ’ opes fuas &miferat:8C nulli illi additus cffent* Vndepoffet aliquos queftus
amredire * babere Na multas ibi etia pecunias iub fcenore acceperat a quibus cum vrgeretur vnde debitum co
Aari ona praua 1 ’° , ‘ u ® rct n ° babebat Defcdu igitur confthj & confufione q?  fc aliter videret dilcefftt in  quenda tetre
tus debitis volu < l u ? ‘ n maIato cs  f uerat  coftituta addicens femetipfum vt de hac luce defugeretur.Qug cu vxor eius
it femetiofum u  OyP ros 3 bas cypris ita e (Te fentireticcepit oibus modis laborare vt eu a morte prohiberet. In uenit et
teritnereVei ab cori! ' 1 ‘ !Urn vt 3C * b>a fororem herodiada feriberet quam herodes tetrarclia vxorem acceperat in ti,

vxore ohibetur m3ils 61  ‘ n < l l, ‘* 5US e ^ ec  Agrippa conftitutus vel qualiter vellet morte damnare. Oportere illa jppter
Herodis- Schz,  au^ilium ferre. CHIi vero  Euocantes agrippam habitationemilliinTyberiada

to ies tetrarcha con ^ ruunt: ^ aliquantum gris per fingulos dies quod ad vidum eius miniftraretur dariprgcipiunt.
a et i noa euocan * n  i 10c  bčrodes non multo tempore perfeuerat.Licet etiam ipfa qug daret fufficientia no effent

tes e^ete aliauo a '* c I U0  die Tyro per vinum hoc herodes exprobraret Agrippg Agrippa impaties expro#

tp > nutrierunt krationis abfceffit atqjinde perrexit ad fiaccu virum confularem. Cum qtio Romg non paruam ami
A^riopa apud c ' t * 3rn  ‘ n ^ uxerat -ls enim tune gubernationem Syrie difpenfabat.Cuq; fufceptusieffet a flacco: apud
fiaccu fvrie piv  cum  ’ nter ‘ m  ^egebat.Retinuitibi flaccus etiamariftobolum fratremAgrippgifed fimultate diuerlu:

, n ator?amici ^ 3U ^^ 3ne P e rh°cinaliquoprnspediebantur.Q_uominusamicitiaconfulishonoremererentur.Sed P
,. r  ocuta „; t  non tamcn  ariftobolusaduerfando ceffauit. Doneč eum flacco quoq; reddiffetinuifumhuiufmodi
iia  * caufam oifenfionis inueniens.Damafceni cu m Sydonijs pro militibus certamen exercebant.Cumq;

intereos ffaccusauditurusforetuIlicognofcentes.Agtippam q; apud eum plurimum poffet.Roga#
bant vt eorum pards fautor exifteret:ar entum ei plurimum promittentes.Etillequidem omniailu
diofe gerebat.Q_uod damafcenis fuffragaretiir auxilium. Ariftobolus autem non enipi eum latuitpc
cuniarum qug fada fuerat promillio caufam deportat ad ffaccum.Qug cum fieret examinatione ma
Agrippa pdita nifeftior a fua gratia repellit Agrippam.f£IIleautem extrema penuria circunceptus ad Ptolomaida
gra fiacci accu# pergit.atq} ibi neceffitate rei familiaris aftridus Confilium capitin yta!iam nauigandiSed cum eum
late eu fre oenu ium otuum prohiberet inopia marfiam libertum fuum rogabat vtei tanto molimine adiutor exiftc#
na circundatus, ret ab aliquibus pecunias mutuando.Et marftas primum qugndam beronieg matris agrippglibettu

pod paffuiti SDe anrtciuifafibus ifo.titecftt.

fed ime  teftamenti eius fadum ditionis antonif poftulat vt ei aliquas pecunias daretffcriptura SC  fiV
A de mediante.Ille vero querebatur de agrippa pro cuiufdam fraude pecum'?: SC  compellit marfiam fe
cautum daturum miliutn atticarum facereq; vt duo milia minus quingentis acciperet. lile porro con
ceffit;quia non erat aliud quod egiffet.Sumpta itaq; pecunia Agrippa ancedonam venit:& repcries
nauim iter propofitum peragebat. Hoc agnofcens Herennius capito Ianie curator milites mittit vt
ab eo argenti triginta miriades exigerent:que Roma: detbefaurisCcefaris debebanrur.Q_uiq; conue
nientes agrippam d3re pecuniam compellunt.llle vero fadutum quod iubebatur affimulans: node
Alexandriam profugit:vbi alexandrumdeprecatur Alabarcum vtei viginti miriades mutuas largip
retur, At il!e ipfi quidem fe daturum no promifit Cypras alias'Cypridi aute fimilia poilulanti no ab#
nuiriobftupefcens ftudium diledionis eius erga proprium virum:& q>  eam videbathoneftatis cun#
do gcrere dccoratam. Alexander igiturquinq; illis talenta in alexandria mutuat; promittes vt cum
inde Archea veniret ibi reliquum daret:timens agrippam q>in expenfis effet effufior.Et cypros qui
dem exinde viru in Italiam naurgaturu dimittens ipfa cu fiiijs in iudeam reuertitur.

C Agrippa puteolis appuffus ad tyberium fcribens ab eo in capreis honorificeeft receptus fed
a capitonc aicufatus q>.xxx miriades exadores fugiensnonfoluiffetcefarisamifitgratia. [pfevero
ab Antonia.xxx.miriades mutuo recipiens debitum foluit et gratiam recuperauit Sc  Gaio cpfaris ne
poti coniungitur et a quodam Samareo centum miriades mutuo recipiens debitum Anthonig red«
didit Qurq; cum Gaio mortuo Tyberto debitum diceret imperium Euticheus libertus filentio vet*
butn tradidit Sc  cum ab Agrippa furti accufaretur dudus ad Tyberium dicit ad pifonem verba que#
damvelIeenunciareTyberio. Tyberiusautemhabuiteumin vinculismorefuovtens qui neq; le#
gationes facile recipiebat neq; cito remittcbat/ Officiarios quoq; fuos propter vtilitate fubditosy no
mutabatnouosofficiariosdicens adfurta &rapinas eile promptiffimos exemplu vulnerati hois ad
cuius vulnus iniufte plurime congreganturadducenshicenim.xxij annis permanensinimperiofo
B lum duos in iudea habuit difpefatores/vindorum quoq; Si  non fine caufa differebat examinati6es.

CCapitulum duodecimum.

| Grippa vero puteolis appulfusepiftolamadTyberitim Ccfarem fcribit/ qui tune ca#
| preis agebat piitiam fuam fignificans: vt dignus fieretvultui cpfaris apparereivteonti
" netiam abeomereref.Petebatergovtei capreasvenirecčcederet.Tyberiusautnichil
dilatione producens clementer illi SC  humanerefcripfit.inter alfa quoq; gaudere figni
; ficansillum ad fe fofpitem repedare.Cumqj illecapreas adueniffetnicbil minus et cf#
far alaeritatis exhibuit q per litteras oftcnderat.Nam SC  eum amp!exatus eft: Si  magnifica hofpitali#
tatefufcepit CSed pofterodieallatislitteris abHerennio capitone in quibus fignificabaf q» agrip
pa triginta miriades debens liber foluendono effet:& ob id tempore quo fe fpoponderat reddituru
profugit exadores euitans animus cefaris immutatus eft. Nam cum iliam legiffet epiftola indigna*
tionecommotus ingreffum ad fe interdixit doneč ab eo debitum redderef.lUe autem nequaq ex ca?
faris idignatione turbatus Antoniam deprfcaturGermamci matrem & claudif qui poftea Casfar ef
fedus eft vt ei triginta miriades impartiret.neabamicitiatyberij' decidiffet. lila autem Beronicema#
tris Agrippf recordaticne/nam fe he mulieres admodum diligebant fiquide Claudio paritet lac pre
buerant paritcrq; illurp enutrierantargetitu quod poftuIabatimparritur.Quod cu pro debito reddi
diffetmullo modo poft hgc ab amicitia tyberij prohibetur.^Deinde Tybcnus Cpfar eum fuo nepo
ti coiunxit iubens vr ei in omnibus proceffionibus adhf fiffet. Agrippa vero ,ppter quod ab Antonia
cu magna gr a fuiffet exceptus ccepit omni nifu vt gam eius filium inoibus accufaret qui fauore ma<
tris in magnis habebat honoribus.f£Erat ibi forte quidem genare Samarcus libertus C.vfariS ab eo
mutuatmiriadascentu.eoquibus Anthonif reftituitquod debebat. Exre!iquoautem Gamtnam#
plius accufabat:vnde apud eu matorem adipifcitur dignitate. Per dies igitur Agrippa circa Gaium
in inelius ,pcedente.quodam die fermo fi't detyberio. Cumq; Agrippa exiaffedu vota profunderet
vt celeriter defundo tyberio Gaio daretur imperium quem meliorem dignioremq; in omnibus ef#
fe firmabat/ inter auditores horum verborum forte fuit quidem quem Euticheus Agrippg libertus
SC  Auriga. Et tune quidem filentio quod audierati tradidit. $£ Poftea vero cum eum Agrippa

furti argueret. pro vefttbus a!iqutbus SC  reueraaliquantaveftimentafubtraxerat/ fugiens cornpre#
henditur.Cumq,*adpifonem duceretur:qui tuncfueratcuftosciuitatisicaufam fugae teqaifttus ver.
baqugdamfecreta cgfari enunciarc dicit eius munimini fal»tiq; profutura. Proindevindu mandat
ad capreas.Tyberius autem more fuo vtens habuit eum in  vinculis cuftodituin.Magnam enim folli
citudinem profemetgerebatfuperquemlibetautimperatorem cogitans:auttyrannu.Nam neq;le
gationes facile fufcipiebat: neq; ducufuotum vel curatorum vel alioram in ceteris conftitutoru off i»

Agrippa fub
vfura pecunia
recipiens naui
afcenditgCc,

Alexan3 agrip*
pe Sc  vxori
q; talenta muc
tirat.

Agrippa adty
beriu fcribens t
capreis honori
fice ab eo eft
receptus.
Agrippa a ca
prione accufa#
tusq?nonfo!#
uesxxx.miria#
des exadores
fugiffet c?faris
gratia pdidit.
Agrippa ab an
thonia. xxx.mi
riades mutuo
redpies debitu
foluit SC  tyberij
amicitia recu#
pauit&gaioc§
faris nepotico
iungif.

Agrippa a quo
da Samareo ce
tumtriadasmu
tuas Anthonfe
reddidit debu
tum.

Euticheus In
bertus furti ab
agrippa accufa
tusvidusdnciE
ad tyberium.

Hiba  ortauttfDectmu63ofepl)( 3PuOci $pttoj(a

cijs remotiones prouedionefq; celebrabatmifi fortc cum quifq in aliqua depr? henderef offefa. Alio
quin nulli ab eo dabatur nifi morte fucceffio.Nam vindorum aliquas fecretas denunciationes fufpc
das habebat.Vnde cum amid caufam huius difpofftionis inquirerent refpondifle fertur legationes
quidem ideo nec facile fufciperemec cito dimittere nec c?teri vidctes alios facilius abfolutos ex hoc
_ plures ad fe venire incitarentur 8C  fibi frequentia legatorum moleftiam inquietudinis apportarct p#
Officiarios no fertimcum necefle eflet etiam eis  dona largiri.CMagiftratus autem femel datos ideo iugiter pmit#
mutabat,ppter tere dicebat illis quibus fuere conceffi:qd intelligeret confuli per hoc Si  prfftari ex magna parte fub
vtilitate fubdi# iečtis. In natura namq; omnem aminiftrationem hoc habere firmabat vtcircaopes acquirendasfa#
torun ?* _ ceret homines ftudiofe; feftinare/CCum igitur non fe aliquis perennem in ofFicio petmanere per#
OfFidari/ no p fpexerit;manifeftum eflie q» omne gcrat ftudium vt anteq arceatur officio quap!urimum poffit acqui
manentes ad r at vnde quoq; ad furta Si  rapinas plutimi concirantur. Si vero perfeueraturos fe in amminiftratio# ~
furta & rapias nibus certo cognofcant. licentia plurima conqutrendi pigriores :Si  quietiores fiunt ad furta vel frau« U
concitatur. des aliquas faciendas. Cum autem fceleres fucceffiones dantur hominibus nequaq fubiedi fuffici#
unt duribus deprfdantibus quibus largitas non eft temporis attributa :'quo repleti ceilent ftudium
Exeplu notan omne lucrandi deponere. <£Exemplum etiam eis proferebat quedam vulneratum ad cutus vu!#
dfi cotra rapi# nus mufe? congregabantur plurimje.Q.uem quidem tranfeuntium cum vidiffet miferatus eius cala
na officiarioru mitate ratufq; imbecillitate nimia mufcas illas a fe non poffet abifcere opufq; haberet alterius be#
neficio: interrogauit eum caufam cur fibimet ipfe non auxiliaretur moleftiam repellendo mufcaru.
Cui ille refpondens:ampIius michi inquit lefiones importas:fi has pr? fentes fugaueris. Ift? quidem
iam replet? fanguine non eo modo molefte funt-.quinetiam aliquatulum remiffius infiftunt. Si vero
hisamotisfamelic?congregentur:itaillud vulnusinuaduntvtetiam fiintereantnon valent effuga# p
ri .CPr 0 P tCrea  igitur 8i feipfum dicebat fubiedis per rapinas iudicum fatigatis confulere.per hoc $ '
Tyberius.xxij, non CK bro in amminiftrationibus alios fubrogaret: qui more mufcaru cum naturaliter ad lucra fer#
anis i  impio p# rentur cum etiam remotionis timore amplius incitarenturad rapiendi cupidinem. CCTeftificafau#
manes folu du tem  h u,c mco  fcrmoni q> huius efiet nature tyberius ipfum opus eius infpedum quadoquide duo#
os difpefatores ^ us  & viginti annis in imperio adis.duos tantum difpenfatores in iudeam mifit quoru tila gensgu
mifit in iudea. bernationeregeretur gratum atq; py!atum qui ei fuccefferat.Necin fola tudea forte tališ extitit: fed
Vincto^r exa # e£ i arn ,n  cf teris regtontbus non alter apparuit. C Sed 8C vindorum examinationes fe differre diet*
miationes dif* h at  propterea quia it ineodemnati morerenf liberatio per hoc hominu malignoru alias oim malora
ferebat tyberi# »mminentiu illis adeffeticumvero in cuftodia tenerenhrem illis ficut meriti eflent inferri calamitate,
us.nota caufa, P r0 P tCr  has igitur & huiufmodi caufas Eutichus auditus non fiierat retinebatur in vinculis.

Antonia hono
rabilis apd ty#
berium, Nota
caufas.

Infidias Seia#
ni Antonia ty#
berio manife#
ftat.

C Agrippa Anthonte medio ( qu? apud Tyberium pluribus de caufis honorabil/s erat) roga#
bat vt Eutichei aduerfum fedifeuteretur accufatio quod diu Tyberius differt dicens q? (iin  exami#
ne datus Euticheus vera dvxiiTe probatum fuerit omnis pcena in Agrippam conuertetur. Sed agrip#
pafeum hfc ei ab anthonia dicerentur;magis inftabat.Et Tyberius Euticheum produci iubet Si  ex
aminati.Q,ui addudus Agrippam accufat in examine quod Tyberius verum exiftimans agrippam
vindum ad carcerem mittit qui cum duceretur fiti anxius aquam a Thaumefto recipiens & promit
titlibertatem.Germanus quoq; Agripps conuindus Bubone fuperarboreni vbi agrippa eratvin#
dus cofidenteeidem futurum eufortunium auguratur finem quoq; prg dixit vit? cum iterum Bubo#
nem vider it. CCapitulum tertiumdecimum.

Empore vero procurrente Tyberius ex capreisjiufculanum venit:diftantem a roma inter
uallo ftadiorum centum. Agrippa vero rogabat anthoniam vt ageret $ eutici aduerfum
fe difeuteretur accufatio.Honorabilis quippe apud Tyberium habebaf Anthonia & co#
gnationis & dignitatis gra-.nam drufi fratris eius vxor extiterat.fed etia virtute pudicitif. ^
5tate namq viridi viduata permanfit fpernens fecundi viri coniugiumicum etiam ab Augufto qut>
cuqj nubere iuberetur omneq; vitam fuam liberam detradioibus geflerat.Tyberio quo(j beneficiu
grade pr?ftiterat cum fuiflet a Seiano infidi? preparat? amico viri fui 8£ potenttam tune magna ha#
benti q> multarum tune maliciarum dudor exifteret Si (p in cofilium eius perplures ex nobilitateco
curreretdibertoruq; fe ad eum magna manus addiderat.fed Si omnis milicia fuerat an corrupta Jgi
tur omnibus per dies augmentum accedebat inftdi|s:8C peene feianus totum opus impleretmifi ato#
nia feiam malignitate prudetior fuam exercuiffet in hac caufa fiduciam. Nam cum cognouiffet qu?
de Tyberio tradarentur feribitad eum omnia diligenter: Si  perpallantcm quedam feruoru fuorum
fideltffimum litteras in capreas deftinat ad Tyberium. lile autem infinuata cognofcens feianum ca
foci js vniuerfis interemit. Anthonia aut licet eam etiam ante venerabilem haberet venerabiliorž ta

poft&frriflnpaffum SDeanttciutafitMs

men cx eo habuit:eiq; in omnibus obediebat.<£Ab hacigitur tyberiusrogatus vt examini daret Eu
A tichumfiquideminquittyberiusmendacium eftaduerfus agrippam quoddiCiturmeritumhabebit Antonia ab a#
Euthicus fibiq; dignum fupplicium. fi vero in examine datus que dicit vera claruerint: in illum qui gripp3 icitata
caufain examinari compeilitomnis pena reuertetur. Sed agrippa cum ei hec ab anthonia dieerčtur tyberiu rogat
magis inftabat dcprecans examinatione caufe fieri Antonia verono enimvalebatagrippam conte euticu examia
nere <j> erat vehemens in petendo:tempus oportunu inueniens procedente eti3m Gaio eius filio 8C ri quod diu dif
Agrippa pro meridiana iam quippepranfiproceiTerantpoftulat tyberium vt vocato Euticho cele« fett.
braretur examen.Tune lile fciunt inquit Anthonia dif quia non ex mca fenteria: fed a te coadusge
ra quicquid in haccaufa fuerit geftum.FEec dicens iubet maeroneni qui fciano fucceiterat: vt addu
ceret F.utichum.At lile fine vl!a diladone cum effetaddudus ccepit eum tvberius pcundari quidna Eutichus Cxa«
dicendum haberet aduerfus eum qui ei libertatis munus indulferit. Tu ille o dne inquit vehebal? car minatus agrip
ruca Gaius & agrippa cum eo: ego aut ante pedes eorum aiTidebam & cu inulti fermones verterent pa accufat.8čc,
hoc etiam inter piura locutus ad Gaium agrippa. O fi veniat aliquando dies qn ifto fene defudo tu
mundi fufcipias principatum. Nichil enim tyberius filius eius impediet q> a te facile valebit occidi.

Tum enim mundus beacus erit& ego cum eobeatus efficiar.Tum tyberius credibilia qu p dida fut

reputas fimul etiam q> i ram veterem referuaret agrippf propter quod cu iulferat tyberiu fuu filium

nepotem Druft frequentare fuis confcientfis & curare.quam iuffionem agrippa cotempferat: totuqj

fe Gaio dediderat.hunc inquit maero vinciri facito. Sed cu maero non fads intelliges de quo verius

illud imparet nam nec Iperabat eum de agrippa tale vnq a!iquid cogitare:fed ir.terrogauit vt certius

de eo quid iuberetur agnofceret.Cuq; celar in vpodromo daambulabnt peruenit ad agrippam: euq; Agtippa fube#

manu coprehendens dixit.O maero hunc iuiTi vinciri HIoetiam tuncrequirente quenam prfeiperet te tyberio viru

agrippam inquit. Et agrippa fubito perturbatus ad depr jcationes conuertitur commemorationeq; dus ad carcere

eius faciens cum quofuillet vna nutritus:&tyberij' cum quo pariter fueritcducatus Haud tamepro ducitur.

B ficiebat a!iquid fed ducebatur oftro veftitus in viculis & erat magnus ardor Nam eftatis tempus ex

tabat:&!ex vino quoin epulisfuerant multivficcepit fiti vehemeter mcendi.Vnde quoq,- anxius fa# Agrippa fiti a#
dus pter decus atq; dignitatem ccepit čuda refpicerevn poflet fitis inuenire remedtu confpicies que x ius cu in car#
dam ex famulis Gaif Thaumaftum nomie aqua in vale portate petift bibere. lilo aute porrigente fuc cer e duceref a#
fcepit atq; auide bibit.Et fpero iquit o puer q> in bono tibi h jc effeda fuerit mini ftratio.Na cum' h?c q U g athauma#
effugero vincula nullomS tardabo libertate tibi a gaio ,pmereri qui mihi etiamvindo minifteriu pr? q 0  recipiens lt
buifti ficut etiam antea nunq neglexifti cu fuiffem in dignitate cdftitutus.Neq; hjc dicens mentitus bertate.pmittit
eftifed viciffitudmem ei meritam reddidit.Na;poftmodu rex effedus thaumafto libertatem a Gaio Thaumaftuslt
,pmeruit curatoreq; eu fecit fu j fubftanti j: fed & moriens filio fuo agrippj ,8C  Beronice filig in eode b er  agripe me#
miniftraturu officio dereligt atq> i hoc honore fenio gradeuo defugif.Et hjc quide poftea fada iut. ^io fadtus eft*
C Agrippa vero tuc vidus ftabat ante palaciu in quada arbore prj axietate reclinatus cu plurimis g
fimiiiter fuerat vindi:& quoda alite cofidente fuper arbore in qua fuerat agrippa reclinatus/ que Bu Bubo fup arbo
boneRomaniappe!!antquida cx vindis germanus noieconteplatusiinterrogauitmilites quifnaef r £ v bf agrippa
fetille q oilro veftireEEt agnoicens q? agrippa vocareb genere aute dlet iudeus/ex his q in illa gen v f(q us  tenebat
teprimateshaberentpetiuit colligatu fibimilitevt adeucopiaacciperctaccedendiqdve!letabeo confidit
de patria eius a!iqd pcundari.Q.uod cu ei concederef accefiit: & p interprere o iuuenis inqt affligit Germanus viti

C quide te repetina mutatio magnatibi fortuna calamitatis iportasifed verba tibi denucio que tibi ex dtus agrippg vt
numinediuino fuga totius mali portedut.Scitoergo deos ta mep patrip; q buiusloci tefies iuoco ex futuru eu#
quoiy ( puidetia hec vincula nobis ( puenerut.q? neq; cupidine fallendi:neq; vanum tibi gaudiu affer« fortuniu augu#
redefiderasidicam quf dixero.Siquidcmtales .pnunciafiones qu^ipfisnon valent operibusappro ra t ur
bari magis faciunt meroris augmentfug fi nichil verborum aduertis illorum:ideoqj iuftu putaui hoc
deorum prefagium nunciare.Impofiibile eft namq; non te cdfeftim de his vinculis Iiberari ft ad pro/
uectum diuturnum magne dignitatis 8£ poteftatis afcedereiita vt inuidiam ab vniuerfis habeas:qut
tp nune miferanter attcndunt.Exitus etiam vita; in beatitudine te recipiet conftitutu: diuitiafq; plu«
rimaš omniaq; quemortaIes prima dicunt tuis filifs qui tibi nati fuerint derelinques.Memineris au
tem quoniam cum iterum hunc alitem viderisiintra quinq; dies finem tibi vite venturum.Et hec q«
dem tibi cunda complebuturnifi vano hf c a numine difponutur cui placuit prpnuciadi caufa.illum tu uc

alitem d efiinare.Ego aiitem iniuftu putaui fi talia cognofcens te quoq; ne cognofceres defraudare. RuhonV^vide*
Nam vtileltibi fore iudicaueris paululum afflidum eiTemeroribus.cum in manus tuas cunda mo rta **. *
lium bonadeuenerinti&omneinfoelicitatem in quanucdetrahimureffugeris.Et germanusquide r  ’
talia prpdices:tantu rifum excitauit agrippe quantu poftea apparuit dignus miraculo.

C Agrippa permittcnteMacronemedio Antonij in vinculis paululum relaxaturab amicis

Prjdixitfinevf
tj agripp? fu#

Sjritr

SlrtietoctattttfbectmuB 3oCepi)i3tU)ci Ipftcjia

huraanfter vifitatus.Tyberio autfebrecorrepto Tybcrius gcmellus et Gaius Germanici filiusfcuius
maxima funt preconia cuiufq; mortem vniuerfi deplorabat gratiacuius cundorum amor adfilium
Gaium peruenitjab Euodo prgfentatur Tybcrioq; dijs fupplicati & fignum peter,ti (vt cognofcetur
quifnam poft eum effet imperaturus )  omen demonftratum eft Et Gaius Tyberio iuueni cibis occu#
pataiprimus fecundu omen ei  prgfentatus eft.Cui* Tyberius Augurium deflens cum nepote Ty be#
rium potius imperare voluiffet/ imperij' ex deorum decreto contribuit poteftatem Tyberium ei com
mendans quod benigne fe fadurum promifit ficte tame quia in imperium venies ipfum Tybetiutn
iuuenem extinxit.Mortuus eft itaq; Tyberius in ira importabilis et ad quicquid cupiditas impuliffet
irreuocabilis poftij fex menfes SC  xxij'.imperauit annos. Capitulum quartudecimu.

H Tantonia grauiter feres agrippe calamitate intercedere quidem pro eo apud tybetium
fufpedum effe cemebatiad h ec etiam infruduofum fore. Sane inueri funt ei a macrone
ex militibus tales: qiii eum fine diftridione feruaret. Adhibetur etiam tališ centurio qui
in viculis pau# illis prg effet militibus fed etiam qui cum colligaretut tališ inuetus eft.Lauacra quotidiana cocedeba
lulu relaxaf ab tur.fed etiam copia libertis g l  amicis fuis ad eum intradi tribuitur. Aliaq; omnia permittutur quibus
amicis huani » follicite čutare?. Intrabant aute ad eum amicus fvlas & ex libertis marfias & ftocheus cibos afferen?
ter vifitatus. tes quos libenter edebat a!iamq; diligentiam qugneceffaria folet effe in rebus talibus exercebant: in

dumenta quoq; portantes fub obtentu vendendi. Cum autem nodis adeffet aduetus ftramina com
Tyberio febre ponebant:confcijs fauentibufqj militibus. Nam eis macro comendas ante prgdixerat. Et hgcquide
correpto filij' agebatur permenfes fex quibusagrippain his fortunishabebat. C^berius aute reuerfus in capas
adoptiui ab eo  febrium ardorecorripitur' & primo quidem medioctiter fed in peius egritudine procedente contra#
uodo pntatur riam de eo fpem habebat euodus amatiffimus ei ornniu libertorum. luffit ad eum ftlios eius adduci.
Tyberius ge# Oporterenamq; dicebat vtaim eis loqueretur anteq terminum vite fufciperet. Erant autem illi no
mellus&gaius quidem proprij'.fed adoptati.Nam druius eius filius lam fuerat mortuus.Cuius filius'tyberius fuerat ^
Germanici pa# adoptatus cognomento gemellus & gaius germanici fratris filius iam adolefcentulus & liberalibus
tris Gaij pco/ apprime difciplinis inftitutus:qui etiam & populo & honorabiliserat Si  carus propter germanici pa
nia. tris eius vittutem.Nam hic ad magnum honorem apud populos fueratfublimatus propter manfue#

Germalci mor tudinem morum & propter affabilitatem qua cundis gratus extabat. Et cum ipfc clarus eftet: no fe
te vniuerft de# tame preferebat fed omnibus patrem efte volebat.His igitur rebus non folum apud populu fed etra
plorabant. gra apud ipfum fenatum magnus habebatur. Ad hec etiam vnufquifq; diuerfarum gentium alius confa
cuius cuncto^r bulationis grada alter fide ac manfuetudine qua eius moribus motibufq; cernebat ad amore fuerat
amor et fauor excitatus,C§terum eius morte luctus magnus apud vniuerfos expofitus eft non ficut affoletfvt ptin
ad film gaium cipi placaretur fido dolore monftratof fed vera cundi trifticia merebant. Nam eius morte vnufqfq;
puenit. fuam propriam reputabat ita eius moreš: eiufq; colloquia cundis hominibus grata fuerat. Vnde ad

Tyberio dijs filium quoq; ipfius amor cundorum: fauorq; peruenerat. Maximc autem omnis milicia eius amore
fupplicantii fi#> tenebat« ita vt gloriam teputatentproeo mori fi ratio poftularet quo ipfc fufciperet prinripatum.
gnuqj peteri vt (£Sed tune tyberius euodo iuflit vt fub ipfo diluculo iufantulos illos adduceret: ipfe autem dijs pa#
cognofceret qf trijs fupplicabat vt ei fignum manifeftum oftenderet quifnam poft eum in imperiu fuccederet feilu
na poft eu \  ipe nans quidemvt nepoti fuo principatum relinqueret:maiorem tamens credens fua fentenria fuoq; co
riufuccederet filio diutng difpenfationem prouidentig/ab illis fibimetdemonftraridefiderabat. Supplicati deniq;
orne demoftra illi ome tale monftraturadillumvidelicetventurum effe principatuquiad eum fequeti dieprimus
tum eft. ex omnibus adueniret.Hgcillecognofcens mittit ad nepotis fui pedagogum iubens vt ptimo mane

Vyberius iuue puerum adfe perduceretputansillarenuminis fuperare fentenria. Sed deusecontra de impetio de
nis cibo occu* cetnebat.Illoigitur talia cogitante eccedies illuxit:iubetq;euodum vtquifquisforis effet infantuloru
patus amittit i  eum ad fe primitus euocaret.Ille autem ggreffus gaium ante tabernaculu reperit. Nam tyberius nec
perium. ^ _ du aderat:ciborum acceprione tardatus.llleautignorans totum qd agebatur quodq; tybetius cupe#
Gaius fecudu ret:vennnqu/tvocattepater.Ethocdidoeiimintabernaculumintroduxit.Tyberius aute vt vidri: F
omen primus^ gaium tum primum intellexit maieftatis fuperng potentia. & quod non fit in hominu poteffate de
Tybcrio pntat imperij conftitutione decernere,Tuncille primum lamentatus femetipfum quidem qs> eius cofilhM
cotra ipfius vo fuerat i nfirmatum:& ei poteftas ordinandi quem veilet ablata tyberium autem nepotem q> nofolu
lutate q Tybe# de impetio decidiffet.fed etiam ipfam falutem & vitam agere illi non fin g periculo fore cernebat:ad
riu nepote vo# hgc etiam muidiamilliexcognationefuturam effe. Nam timorc vel odiofufpedumfieri gaium te#
lebat impare, ferebatur tam ex eo q? pricipatum acciperefeftinauerit: q ex eo q? infidiaturum fibi velle putaturus
Cl  Tyberius effet quafi feftinaturum in fe red/gere poteftatem.Et tune quidem in his malis erat Tyberius ex illo
deffet poftu »  euentum augurij' quod ei  prgfagium fuerat eo ep eius nepos amififfet imperiu, Vnde multum anxius
faffe augurium fe quoqj culpabat cp illum augurium poftulaffet accipere: &cp cu liceret de hac vita meroribus liberfi

poacMftupairutn SDeanficiuftatibus ife-clrjni.

abfcedere ignorantia futurorum: per fuam ipfius imprudenriam fadum effe vt cum magna infcelici#

A tate 8C magno dolore difcederet.Tunc tamen licet valde turbatus (£ imperium ad quos nollet cerne
bat effc venturum pugnauit cum animo fuo vt huiufmodi verbaloqueretur ad Gaium. O filiinquit
cum habcam propinquiorem tyberium,tibi tamen ex mea fentencia deorumq; dcereto imperij con#

tribuo poteftatem.Rogo autem vt nichibaduerfus aliquem recorderis quimichi in principatuammi

nifter fuerit velqui michi beniuolentiam exhibuerit aut fauorem neq; aiiquem iedas propter me qui Verba tiberij
te ad tantam fublimo magnitudinem dignitatis; neq; circa Tyberium minus aliquid caritatis exhibe gaium ipenj uc
as q te Si cognationi debere cognofcis Si  mihi qui tantorum bonorum au&or exifto vt dignam vicif ceilorem;
fitudinem mef circa te beniuolentif reddas Si  fimul tyberium cures vt etiam & cofanguinitati quod
debesexhibeas. 8i  munimen tibi vel prinripatus.vel falutis acquiras cum eum tibi feceris adiunftu
Nam folitarius'quifq; amplius patet periculis,maxime cum intanta poteftate rerum quifq; fuerit con
ftitutus. Ad h sc quoq; quia nec dij impunitum quicq relinquunt:quod contra foedus naturf perpe
tratum.F.t h sc quidem tyberius Ioquebatur.CGaius autem SC  fi fifta locutum tyberium fenferat SC
ipfo longe aliter animo gerebat:tamen pro tetnpore benigne refpondit & fa&urum fe omnis pollice
tur.Cfterum in imperium veniens SC  tyberium extinxit &ipfe non poft multum tempus infidijs in# CGaijbenigna
teremptus eft. Sed hfc poftea. CTunc autem Tyberius Gaium fuccefforem in principatu pronun# rnfio ad tyberiu
cians:paucis diebus aduiuens vita defungitur.Imperauitautemdies tres menfes fex;annos duos Si  fada tamen on
viginti.CGaius autem quartns romanorum efficitur imperator. At romani audientes Tyberij mor# poiltumfecit qa
tem Hylares agere cceperunt profpero letiffcatinuncio non tamen ad credendum vei exercenduin promifit.
gaudium fiduciam gerebantmon quia forte nollent.nam fuis multis pccunijs comparare diligerent _Tyberius obijt
B vt iliud nuncium verum eflctifed timore ne fi falfo nuncio concitati gaudia fua proderentiab illo co# Sno imperij fut,
gniti perirent:q> eius morte gauderent.PIures quippe ille nobiles romanorum extinxerat Nam erat xx, 1;
importabilis in ira irreuocabiiis ad quicquid perpetrandum cupiditas impuIiflet:8C fine ratione quo Gaio Ipcratore
q; malorum occafionem inueniens SC  in omnibus qug facienda decernebat afpcr agreftifq;confta# q rto  fubftituto,
bat.Ob hscilli mortem eius audientes fuam leticiam manifeftare verberantur. Moreš tvbenj

CAgrippaMarfiaTyberij mortem hebrsalingua fub hoc figno mortuus eft Ieo nunciante
gaudio extoliitur Si  centurio qui Agrippf cuftodiendo prferat quid vellet fermo ille interrogans au
dtta Tyberij morte conuiuium Agrippf fecit fed quodam Tyberium viueredicente turbatus centu
rio arcioficuftodiaconftringit.Sequentiautem dieaGayoepiftolf ad fenatum de morte tyberij Si
ad pifonem pro liberatione Agripps mittuntur.Gaius autem magnificam Tyberio celebrauit fepul
turam 8i  ipfo die Agrippam voluit abfoluere fed ab Antonia prohibitus eft ne putaretur mortemTy
C berijgratanteraccipereipfum tamen poftea non multis prstereuntibus diebus eum vocauit refti#
tuens in regno Si  pro ferrea auream dedit cathenam Agrippa itaq; permittente imperatore venit in
patriam Si  prpter omnium fpem rex ab omnibus cernebatur.vnde Hfrodias eius foror commota in
uidia Hf rodem Tetrarcham Agrippf fortunam manifeftans romam nauigare concitat vt a cffare
regalem obtineatdignitatem qui licetdtu recufaffet ocium diligens venit romam venit cum Hsro#
diade quorum agrippaintentionem cognofcens fortunatum libertum cummuneribus ad Csfarem
mittit & litteris aduerfus hf rodem. Gaius autem aduentente hf rode Agrippe recepit litteras quibus
accu fatio nes contra Hf rodem continebantur & Csfar veras credens Tetrarchiam Agrippf regno
coniunxit & Hfrodem in exilium lugdunum expulit Hfrodiademq; cui Cffar agrippe iororem co#
gnofcens opes dederat omnia abrenuentem fimul cum Herode in exilium damnauit omnem fubfta Marfias agrip#
tiamtribuens A grippe. Capitulum quintumdecimum. petyberij morte

Nterea Marfias bonu agripps deportat nunciu. Quem cu in balneo reperiilet iam nuncians dixit
egrediente noto ei figno dato hebrfaq;IinguaIocutus:mortuus eftingt leo.At ille ve r  mortuus eft leo
bu mtelligesigaudio ccepit extolli.Tibi inqt fup oia pro hoc etia bono nuncio grade

abudantes repofitf fut:tantu vt vera fint quf dicuntur.|Tunc ceturio q agrippf cufto

S diendo prferat intendens tamanifeftationeMarfif qui aduenerit ggaudiu agripps
quod eius verbis illi cotigerit ratus nouitatem quanda fignificata iteirrogabat eos M
vellet ille fermo qui fuiffet allatus.Uli tantifper feeretum efferre trepidabant. Sed dum vrgeret mchil
hf fitans indicauit agrippadam enim amicitiam magnam induxerant. Ille autem gaudium magnum Ceturroe agrip#
lilo fermone percipiens q> etiam profperitatem ex hoc agrippf euenire fciret conuiuiu ponit. fl£Eis pf couiuiumfa#
epulantibus potuq$ inauigetiore procedente venit quidam dices viuere tyberiu: & itra paucos dies cientequia tybe
m ciuitate venturu. Tune centurio afpere valde illo fermone turbatus propter quod cernebat morre riu nunciauerat
igna quf geflerat:quod morte cefaris audita.cumVllo vinčfo gaudens conuiuium celebrauerit ex le mortuu ecce q>
o ponitagrippam,Tu inquitfal!erefeftinafti morte imperatoris falfo denucians: fed fcitohunc fer dem dicens ty #

%iba  ocfauttfBcctmus 3ofepl)t 3uDet

bertuviuerevn
ceturioturbatus
agtippam atdo
rfcuftodfa con
ftringft,

Epff a gafo ad
fenatudemorte
Tyberfj/8£ad p f
fone pro libera«
tfoneagrfppse.
Agrfppa voca«
tus agaioregno
reftituitur 8C  ,p
cathena ferrea
auream dedit,
Agrippafpmit«
te tefpatorejve/
niti priam SC  p/
ter oim fpe rex
aboibuscemif.
Hf rodias luida
3> Agrippf fra#
irispfgitatehse
rodem Tetrar o
charn cocitabat
romam nauiga<*
refortunam.
Agripp? manf»
feftas vt regale
a cefare dignita
tem imploraret:

Ifrodfashfro#
le icitat romam
letere nec p  re
;no fumptibus
sarcere ifte ve«
o repugnabat
dum diligens.
ifrodescu h se
odfade romam
enitquoruA/
;rippa ltetione
ognofces fortu
latulibertucu?
mneribus m it*
it ad cffaremfii
piftolas aduer
as herodem.fs
.auacra calida
ltro de trama*
tantia.

monem pcena tuf capftis expfandum.Hf c dfcens confeftim fubet Ifgarf agrfppam & conftringi arcf
oricuftodia.Etnofte quidem illaagrfppafn malum fuerat conftitutus.Sequentf vero diepet omne D
cfultatem de morte tyberf j fermo firmatur:& fam f am<$ omnes tllum fermonem confidenter ac pu,
bltce proferebant. A gaio quoq; deftinantur epiftolf vna qufdead fenatum mortem tyberij nuncias
altera vero ad pf fonem cuftodem tune temporfs ciuttatfs in qua iubebat agtippam ex militum aufet
rf cuftodia SC  ad domum tranfferri fn qua prfmftus habftabat anteq haberetur fn vfneulis Sc  ibi tune
interi erat fn remifiiori cuftodia, Sed gams poftq roma venf t tyberi j corpus fecum adducensiiufta ef
fecunduin morem patrfum opulenter magnifi'ceq; celebrauft fepulturam. Agtippam verocum ipfo
dfe defideraret abfoluere antonia prohibuft non odfo alfquo cfrca vin&u fed opfnioni cofules gaij
ne putaretur mortem tyberi j gratantet accipere fi eum tam celeriter abfoluiffet quem tile deuinxetat
Verutamen non multis diebus prftereuntibuseumaccerfiaitin domum tonderiq; precepit & vefti
bus cu!tuq; mutato:dtadema capiti eius im pofuit 8£ regem confi'rmat:cetrarchiam philippi donas ei
etfam lyfanfe alteram tetrarchfs m. Pro cathena veto ferrea quam gerebat:auream ef pari poderejo
donauit.Magiftrum autem equftum in iudea'conftitutorum maxil!um deftinat. ([Verum fecundo
anno gai| ce faris agrfppa poftulat vt nauigare permitteretur ad ptopria: quo prouincia fibi comifla
aliqua neceffaria certa difpenfans moderatione reuertatur.Et permittete imperatore venit in patri!

SC  prfter fpemomnium rex ab omnibus cernebatur cum magno miracu!o:8dn eo c  nčtis apparebit
quantamhabeatfn omnibusfortuna licentiam Omneseti m hefitabant comparantes pcenuri3m
hornmisfn quam tempore prfore decfderat: Sc  profperftatem prffentem qua fuerat fublimatus.PIe
rfqj enim beatificant hominem quf non fuerat defiraudatus recuperatione fortunf. Alij etiam pcene
fncredibilia putabantdicet fufs intuerentur obtutibus. Tanta quippe fn agrfppa rerum mutatio ce u
nebaturtvt quorundam mentes adducerentur in dubium. C Hf rodias autem foror agrippf quf hf/
rodi coniunčla fuerat Tetrarcha enim galilefproufncif trans iordanem erat ifte poteftatemfratris jr
ex jnutdfa non ferebaticp eum in maiori dignitate cerneret q maritu SC  qd de prouincia cum fuga di
fceffertt debitum non valens foluerereuerfus autem effet cum ampliffima dignitate. Contriftabatur
fgitur grauiterq; ferebatitantam mutationem fratris. Maxime autem quando eum intuebatur cum
regalibus infignibus fncedentem atq;hincindecircumferri multitudine populorum. fnfcelicitatem
fuf non tollerabat inuidif :fed viri animum concitabat exhortandovt romam nauigaret fimilemqj ii
bi dignitatem imploraret a cf fare.Intollerabiiem namq; fibimet ipfis Vitam effe firmabat. fl agtippa
fiilius Ariftoboli qui culpatus a patre mori meratt inopia magna compreffusuta vt aliter non poffet
euadere creditores nifi naufgationediffugeret: atq; hoc modo patria difcedens cum regalifuiffetjdi
gnitatereuerfus.Ipfe vero cum eflet filius regis & frater efus(quf Tetrarchiam illam ante poffederat)
vnde magis ei cognationis fure deberetur federet in humilitate prfuatf deges vfte.Quod fi antea ni
chil Hf rodem cotrfftabat quf mfnorem honorem patente proptfo poflideret faltem tune excitari de
beret confanguf nei tam prf clarffltma dignitate neqt fe pati debere fuperart ab eo cuf pecunfa fua fub
uentum eft confufionemq; debere putare vt ille prefret honoribus,qui an teriore tempore fua fufteta
batur mfferfcordfa.lEVeru entmuero romam fnquft pergamus: nec labori parcentts neefumptibus
Non enim pro auro reperituro debemus prohiberi ne ad honores ampltores valeamus afcederejfed
omne quicquid nobis eft expendamus:vtregnum valeamus adipifci.llle vero repugnabat ocium di
ligens SC  qu iete; Sc  moleftiam torne declinans moliebatut eam ratione deplacare. At illi quanto vide,«
bat eum quiefcere cupfentem:tanto amplius inftabatuubens nealiqufd agedum prfteimitteret quo
poffet regnum a cf fare promererf His fgitur iila nullomodo ceffabatidonec fepius fatigando fn fuam
eum fecft tranfire fententfam. Cllle fgitur prf parans opulenter vniuerfa SC  nichil fumptibus parces
nauigauit romam: fimul fecum hfrodiadem ducens. Agrfppa verointentionem eorum intelligens
SC  qualiter prseparabantur attendens etiam femetipfum ipfe preparat. Cum autem eos nauigaffeco
gnofceret mittit etiam fpfe romam quendam ex libertis fuis nornine fortunatum.plurima cf fari mu/ p
nera deportantem SC  epfftolas aduerfus haerodem.Ipfum etiam inftruxit quf ore proprioGaiu edo
ceret oportunitate reperta. Q_uf eum fubfecutus effet hf rodem epiftolas cf fari reddidit. Nam fimul
in dicearchfam venientes gafum apud Baias inuemut.quf ciuttas eftparua campantf ,quinq;ftadio
rum f nteruallo dfftans a dicearchea habftacula quoqj ibi f mperialia opulenter conftruda funt operi
bus dfuerforum per tempera princfpumlmagnifice gornata.Lauachra calfda fllelocus exhibet. aqs
ex terra vitro manantibns aptis faluti corporum quos ibi lauarf contigerft. CCrayus autem mox vt
hf rodem fufcepit SC  prfmum fermonem cum eo commffcuft confeftim Agrippf fufcepft epiftolas;q
bus accufatfones contfnebantur hf rodfs.<£ Accufationes autem erant huiufmodf confilium habuif/
fe Hf rodem cum fefano aduerfus Tybetfum:& cum Arthabano Partho aduerfus Gaium.Probame

aU, J,aU dlcCrC

jiacfle

cunq;P t 0 P r ', for o

etiam


propto QUt  inl

Slimovtcm m

mul eam cum h?

ptoinuidia qu a

tit.taleiudicium c

([Gaius gdju
humanumpf rd,d

paganosAfcxam

(quiacffar< sIl0 [' n
B nemiudeorumlcj

c/rcunftantesiudi

mittitinSytiamv

deprf cantur ne c<

maximamultitud

eotum permittere
mfoptimivitivei
ne negligebat.

ludauteosprf cf
imperiofubieftos
fudeis dud proda
bi\e,([Hfcigitut
fecetebabphiloec
xadtia\abatcc ger
pwgatequ ?C unq
fieti.Nam tanta ii
egrediens feereta
gafjfuroretettetf
gtauiterferens a
fuccefforem vitel
fimulachriimeiu

cundanterefbce

niftere X !ft eret , c

Jmeret.P t hoi (

2? fCCUmf ud

(blutione


a ditu fi

fy(lo

fin


^ nv ^'&2'
■ 1  1 , . iD| tu

'niaiifj

^»ddi

uccn s .j

■sa

Ss?**£g

'"«id

• | i- ad P°<l«KStO
‘. '  ' r . Um  ifcundo
. ,. ;; 4  ‘‘Ncoiib®
'’ Cn,tln P 3 ![ij
‘ ’»■ n chs apparebi,

y* T *"*  P^nuriam
. Jn.itns.He

' Ittuinpoiu

PP*wrummutjti 0 cet(

«lorof agnppf qn ? [j f#
*«poteftattm fratra j
' . • ima j cum fugadi 1
>' '• :  ContriftabaiK
M<um intuebatur cum
P-^turn. infcriiatJM
' • 1 iigarctfimilerajfi
c rmahat.fi agnppi

1 tj vtaiiKrnonpofiet
*rm ciirri rrgflfi fuilTetjdl

1 -nimf polfeita 1
: \tiod/1  antcani

: j :rvtancadtmidt
^uspcamtofialub

if.-rnrsncrfumpflfcus
r.u« afcedereifcd
.•■■.V.. u oaumdi
^u.intovidft'
n  -trtctmtttetctquo

: infuM

.«• . »norita* P***

■:-.UCC^f

"z!ao^ o(] r

s&Ž

src
L-nrrc

•££m
'.,«***


.,u*C»

onfiliu

iUJ


B

poftC&tfftu patom SDeantCciuttafibus *

A tum autem huius rei dicebatur:q> habcret hgrodes conftrudionem immenfam armorum.qui feptua Hgrodes regmi
ginta milibus pugnatorum fufFeciffet.Hancin armamentario Herodfs repofitam dicebat aHeruari. credesobtinere
Quibus ledismotus Gaius percundanturhfrodemfiverumefTetg? de armisnunciaretur. lile ve« tetrarchia ami#
rocumaliterdicerenon pollet ne veritate conuinceretur.refponditefTearma.CTuncCg far verrim fit qua cgfar a«
credens accufationemtetrarchiam cius abftuIit;8C’agrippg regno coniunxit. Sed etiam omncs opes grippe regnocS
fimiliteragrippe contribuit.Ipfum autem eterno condemnauit exilio:habitacuIum sili confhtuens in iuxit hgrodem#
lugdunenfem galligciuitatem.Cognofcens autem hgrodiadem agrippe effe forore opes & aliafqug # q;inexiliumlug
cunq; propriaelle probarenturjei reftituitiarbitrans in confilio viri confciam non fuiffe. Tutabatur dunu relegauit.
etiam eam cp fororem agrippe cognouerat. At illa tu quidem imperator inquit magnifice fatis ficut Hgrodiadefcui
tuam dignitatem decebathecmichi largiris: verum ego vti non poflum beneficio tuifq; muneribus Cffar forore a#
propter diledionem qua mfrito meo conftringortcui locia in profperitatibus exiftens iuitum non ex grippe cogno #
iftimo vt eum in hac fortuna derelinquam.Tum ille magnitudinem animi cius ind igne fufcipiens fi icensopes dede
mul eam cum herode milit in exilium eiufq; fubftantiam agrippg contribuit.CEt herodiadi quide rat )  omia abre#
proinuidia quam circafratrcm gerebat;&hgrodieo cp muliebres exhortationes & vanitates aduet nuetefimulcum
tit.tale iudicium ex prouidentia diuinitatis illatumeft. herode mifit in

CGaius qdiu fe humilem exhibuit fauorem habuit omnium fed procedente tempote eleuatus exiliu &fubftan
humanum perdiditintelledum volens fe diuinitati efle fimilem Tune namq; feditio inter iudeos & tiam agrippe tri
paganos Alexandrig orta exvtraq; partelegatiad Gaium mittuntur: Et Appione Iudeos accufante buit.

(quia cfiarishonorem non curarentjilli fimulachra conftituere recufabant quo audito Gaius philo#
nem iudeorum legatum dpdiflimum refpondere paratum'ex feeretario iubet excludi qui egrediens
circunftantes iudeos'non fčtore.Gaij terreri hortatur. Gaius vero contra Iudeos iratus Petronium
mittit in Syriam vt fimulachrum fuum crigat in templo Hierufalem. Ad quem iudei venientes eum
deprgeantur ne contra paternasleges fimulachrum erigat*intemplo:ipfiq;illuddeneganti iudeoru ,
maxima multitudo mori pro conferuatione Iegis parata in Tybetiade oecurrit fupplicans vt legem CGauisgdiu Cč
eorum permitteret integrarrvAdillum quoq;Ariftobolus Agrippffrater F.lidas maior ali/q; plim« humileexhibuit
mi optimi viri veniunt deprgeantes vt multitudiniparcat qug cultutam terrg^pro Iegis conferuatio# fauorem habuit
ne negligebat. Capitulum fextum decimum. omn ^ ^ c J eua

1 Aius autem primo quidem acfequeti anno magnifice rebus vtebaf & mediocre tusjhumanu pet
* femet exhibes fauor illi g dies ta apud romanos q apud casteros fubiedos aplior fntelleau«

1  ~ augebaf.Sed .pcedete tge magnitudine dignitatis eleuatus humanu perdidit in# & c * ,
telledu:& fefevolebat diuinitaticofimilediuinitate qugvera eftihonoras. f£IHo _ Appio accufat
tge cualexadri£ feditio .pueniret inter iudeos ibidem habitates atq; paganos: tri iudeos gacgfa#
ni ex vnaquaq; parte legati mittutur ad gaiu.Erat vero inter alexandrinoru lega« r,s  honorem no

___ tos vnus appio note q iudeos plurimu blafphemabat multa quide SC  alia dices iU curaret illi fimu#

lud aut eos pre cgteris accufabat quonia cgfaris honores haberent olno conteptui.Nam cu romano lachra conftitud
imperio fubieftos tepla gaio fundareialtaria coftituere atq; alia ficuti dijs celebrarc firmaret: a folis re  recufantes. ^
iudeis dudproclamabatingloriu:debere quoq;iftos fimulachris honorare cgfarenomenq; eius iura /  iudeoru

bile. CHgc igitur appione SC  alia huiufmodi dutiffima prolocuto quibus eu in fuperbia eleuari pof« Icgatiis idoneus
fe cefebat'phi!o ecotra fufcepit qui prgerat Iegatiorri iudeoru vt in oibus quide magnje glorig na ale# ® dodiffimus
xadrialabarce germanus extabat philofophie quoq; non expers ydoneus etiam defenfare caufas: SC  8 ai ° ^ u ^ te e S re
purgare qugcunq; accufationibus fubiacebant.Athuc ex feeretario gaius iubetexcludi. abfentemq; diens ex fccreta
fieri.Namtantaindignationefuccenfuserat:vtcredereturaIiqu{d(euiffimumperpetrare.Tucphilo rl ° circunflates
egrediens fecretario:dicit ad iudeos qui circ a illu forte fuerant vt animo confidentes exifterent neq; iudeos non furo
gaij furoreterreretur.Nam prope dTe ( vtipfis operibus deumrepugnare clarefceret.<£Intereagaius rc  Gaij terreri
grauiter ferens g; in tanto defpedu apud iudeos folos exifteret:Iegatum in fyriam mittit petro:;ium hortatur.
fucceflorem vitellio.iubens vt cum numerof a manu iudea inuaderet:8C fiquidem fponte fufciperent/Gaius iratus co
fimulachrum eiuserigeret in templo dei:fi verorefiftere molirentur.pugnandofuperans idipfum in tta iudeos petro
cundanter efficeret. Atq; ita petronius in Syriam decreta exigens pergebat vt mandatis cgfaris mi# niu legata mittit
ni(letexifteret.Cumq;auxiliaplurimaquantapotuit congregaret: duafq^ roitiane militig legiones infiria vtfimula
affumeret.Ptholomaidam venit vt ibidem hibernia perageret:& primo veris tempore prslium pof# c ^ r u iuu erigau
fetagerecumiudeis.Indequoq;confiIiumfuumcefari perIitteras intimauit.Illeaute laudabateius ^ietuizle.
fententiam:iubens vtnul!omodoprgtermitteret:&ifiminusobedientes ellent.prgliumiudeis inten« Iu det ad petro#
tius imponeret.CIntereaiudeorum multa milia veniunt ad Petronium in Ptholomaidam:deprgca> ”‘ u vcnie;es eu
tes ne ad folutionein SC  ad tranfgreflfionem patemg Iegis cogerentur.Si autem modis omnibus ita# deprgeantur ne
fuiflet fimuiachru inferre ibiq; conftituereifemetipfos primitus fi placeret interimi poftulabant.Neq c °ntra patrong

legis tranfgref#
fionefimulacru
i templo ponat,
Excufatio Pe#
tronij.

Coftas iudeora
rnfiopro cofov
uatione legis.

Petronio ltybe#
tiade iudeorum
multa milia oc#
currutfupplica»
tes'ne cogerenf
ad talia contra
eorumlegem.
ludeotu proptf
tudo ad morte
pro conferuatio
ne legis.

Ariftobolus SC
elicias Sc  alij pri
matesiudeotu,
ad petronin ve#
niutdepcatesvt
multitudini par
car qii£ cul £ ura
terrg proconfer
uationelegisne
gligit,&c,

Pacatus Petro#
ntus pro miilt/#
tudineadGaiu
jpponitfcribere

HtbetoctauttfDectmtte 3ofepin JttDet i^paoiia

enim poffumus inquiut quoad vinimus rem iftam admittere. qu§ nobis ne fieret iterdi&a eft ab eo
legiflatore cuius audoritatem non valemus omnino contemnere:neq; illas conftitutiones paruipe#
derepoffumus;quasproauimaiorefq;noftri vfq;adfuum interitum feruauere. CPetroniusautere# d
fpondit.Si in primis eflem vt meis vtererad agendum quod oporteret confilijs:& iufta vobis ad me
hf c eflet oratio.Nunc autem iubente Cgfare incumbit michi multa neceffitas eius decreta complen
di:ne fi contempfero aliud periculum maius incurram. CTunc iudei quoniam inquiunt ita fapis o
Petroni vt tranfgredi Cf faris mandata non audeas: neq; nos legis diuinas prgcepta tranfgredimur;
qui virtute maiorum noftrorum:# laboribus inftituti nune vfq> fine tranfgreffione viximus: neq;in
tantam aufifuerimus nos pr£cipitarenequitiam.vtqu§ adeointerdida funtfecerimusvelaliquibu*
bonis illedi: vel metu mortis adadiifed fixum animo tenemus vt pro feruatione legis noftrf cunda
pericula fubeamus fpem gerentes fortifiimamdeum nobis auxiliaturum in prf fentia Sc  mercedem
poftea redditurumifi pro eius cultura fuerimus aliqua mala perpeiTi. Si vero tihi voluerimus obedi#
re non folum infamiam debilitatis incurrimus^ timore legis tranigreffores efficimut^verumetiam in
aniter deum ofFendimus: qui etiam te indice  multo tempore cenfetur elle q  gaius. CTunc petro#
nius confiderans ex verbis eorum immutabile firmumq$ propofitum Sc  fine pugna non poffe gaij
prgcepta petficerein eius erigendo fimulachroinec fine multa cedenegocium lllud euader^iaffu#
mens omnes amicos SC  cunda fua feruicia in tyberiadem pergit volens iudeorum SC  inftituta cogno
fcere/vel cuiufmodi effent/Vel qualibus ordinibus haberetur .Iudei veto magnum quidem fibi ex bel
loromanorumcernebant lmminere periculum/fed magis iudicabant fubdi/q impij efficerenturin
deum.Multa itaq; milia petronio in occurfum veniunt ad thyberiadem vndiq; eonfluentes SC  fupplt
cationibus vtebantur ne cogerentur ad talia neq; pollueretur ciuitas eredioneTimulacri/Ad h?c pe
tronius.Et pugnabitis inquit con;ra cgfarenyneq; illius potentiam/neq; vefttam putantes infitmita#
tem''At illi minime inquiunt nos pugnare difponimusiverum fumus ante moti parati q legis noftrg
mandata foluamus fimul infaciemproftratiperimi feparatoseflefirmabant.Ethecquidem per t
dies quadraginta. cultiiram quoq;terr? negligentes cu maxime tempus exigeret.Nam iam eapan
anni vertebatur: quandofolentfemina terremandari.Tantusquippeeosmoriendiferuoraccende
rat/ne fimulachrum aliquod in ciuitate poneteturCTaliter lgitur fe rebus habentibus/AriftoboJus
agrippe regis ftater:& elicias maioi.ali j quoq? optimi viri ex eadem ipfa familia.K plures de ptima
tibus ad Petronium venere.deprfcantes vt bene de negocio prffenti confuleret:neq; de tante multi
tudinis perditione cogitaret:quin potius fcribendumGaio decemeretfignificasimmobilemanimu
iudeorum neq; eos conftitutionem fimulachri velle fufcipere/omnem quoq; culturam terre neglige
re:fed in occurfum fuum venifle SC  pugnare quidem nec velle nec pofleanori tamen incundater pa
ratos anteq tranfgreifores fuf legis exifterent. Debere igitur confuli ne in aliud intenta multitudine.
terta inculta remaneat:& poftea per inopiam Iatrocinia perpetrentur/Fortaffis enim poffit gaius Ty
berius emolliri SCni  chil crudele decernere:neq; talia difponere quibus ad feditionem populus exci#
tetur. Et ariftobolus quidem ali|Tq; qui cum illo erant talibus petronium deprpcabantur.

CPacatus Petronius pro multitudine iudeorum ?dGayum proponit fcribere/conuocansq; in
Tyberiade magnam multitudinem fe excufat/8C eos remittit ad culturam.Deus autem fuam repen#
te manifeftauit pr? fentiam SC  adiutorbm fuum in omnibus fore petroniolngente tune prfter omniu
fpem defcendente pIuuia.Et fic petronius deum videns conlolatorem pro iudeis feribit ad Gaium >
Agrippa autem amplius in Gaij crefcensamicitia/f pulum omnium fuperans diligentiam prgpara#
uipcuius magnificentiam Cffar volens remunetare in doniš hic refponditfibi fuam fuflficere gratia j
nec quicq gratia lucri agere SC  petere coadus pro omnibus ab imperatore qu§rit ftatuam in templo
non erigiquod conceffit Gaius ad petronium feribens Sed refipifcens Gaius genus mortis eligere
petroniorefcribitquia eius contempfitadimplere mandata fedGaius priufn epiftola ad petronium
venerit mortuus eft.deus enim Petronium remunerauit pro honore quem templo exhibuit qui vbi
<J> diledus SC  fenatorij ordine & qualibet eft dignitate honoratus.

Capitulum feptimum decimum. (  *

Etroniusveto (inftante anfiobolo SC  efterisjvidens quonia non pro rebus mmimisiup
| J plicabantividens etiam iudeotum conftantiam^feuum quoq;ratus vt multa milia holm

ifir

per ipfum darentur in morem fi velletgaijfurif miniftrare ;fimul etiam fe deum offefu
ru(& cu peflimis poftea fpebusaduiuere: multo melius iudicat vt fcriberetgaio »vteius

_ __ _ animu mitigas nihil pet eum iniquu cotigeretaut fiforfitan indignatione cocitaretur®

eius mandata minime compleuerit Sc  aduerfus eum aliqufdmali decemeret^enecontetum effe iudi
cabat pro meliore caufa & pro tanta hominum multitudine fubire diferimen, Conuocans igitur in

poft€l)i(ftumpaOfn SDe attffotrtf Mtbtig fo*t\%Mu

tyberfadem magnam multitudinem iudeorum; -  nam multa milia illic fucrant congregata (  &confti/ p ctron j us  | u
A tuens m circuitu cun&as militias & turmas vifum eft primo non fuam fed Caefaris proferre fentenc ^ eOT ^  mu j t ; tu p
tiamdicens ttmerefe iracundiam G&ijiproinde feacceflurumad perficienda quefibiprascepta fint. ^ n -  e xcufa
Oportere fenamq;firmabatquitantofuilfetexeiusbeneficifshonorefublimatus:vt nichilcontra# tI ' e&eosrem(t
riutn eius voluntati perageret, Verum non arbitror inquit iuftum efle: vt falutem honoremq; meum ac j cu i tllrani

non pro vob:s qui tam plures eftfs impendam:nec permittam vt per me paterne veftte legis inftitu,
ta fo’uantut^ieq; a deo dignitatem templum dei contemnere/Vt per poteftates principum iniuri?
veftris teligionibus ingerantur.fed fcribamadGaium veftras lili voluntates intimans quantum pof j^ otat
fum caufam adiuuans,8£ veftrum in bono propofitu: SC  fpero quia aderit deus cuius poteftas potiot
eft omni humano molim!ne,Humanaq; virtutc^Potens eft enim SC  vos in conferuatione legis vcftrg
protegereižC maturart vt nec ab ipfis etiam excidam humanis honoribus, fi etiam exafpetef for#
fitan Gaius vt iram fuam in me velit effundereien (urnam omne penculum.omnem iniferiam:qu£ ca
q;corpori meo poHitinffigiine vos tantos pro rebus optimis pereuntes’miear.CIte igitur vnufquif>
q ;  veftrum ad opus proprium SC  terras veftr§ culturam impendite:ego vero romam litteras deftina*
bo:& omnia pro vobis tam per me q per amtcosfque rei conueniantj agere non omittam. Hasc di«
cens congregationem iudeorum iubet dimitti. vtcufturg terre diligantiam exhiberent,Omnes aute [nges pluuia po
nobiles aIIoqui populos adhortatur: vt fpem meliorem gererent.E t ille quidem hoc modo multitu« ter fpc omnium
dinemletificare feftinabat. fTDeus autem fuam repente manifeftauit prefentiami&adiutorium (u*  diuinitus venit,
um in omnibus fore petronicvSimul enim vt fiinem loquendi fecit confeftim ingens defcendit p!u>
uia prfter fpem omnium.Namillodie abipfo folisortu ferenitas magna claruerathullumq;fignum
pluufp in celum fuerat vifumjTed etiam omnis anmis magna fueratanditate ficcatus: ita vt defpera„
tio fuiilet exorta non folum pluuif :fed etiam fi poftiet vng celum tedum nubibus apparere.Tunc igi
tur etiam pr^ter confuetudinem tanta inundatio venit aquarum vtiudeis fpes magna fieret in nullo
fruftratum iri petronium pro eorum negociolaborantem. C^Petronius autem amphus obftupuerat/Petronius deu?
videns manifeftiffime deumiudeorum fe confolatorem oftendereft multam fe declarafie fententianudeoru videns
ita vt nec illi forte contradicere yalerent:quibus religioni noftrg reludari tota laborat intentio. Setu  confolatore tllis
bit ergo ad Gaium poftulans ne tanta milia hominum contemneretj(qu£ non poiTent fine bello Sc  in feribit ad Gaiu,
genti cede ad tranfgrefiionem fuf religionis impelli:peritura quoq; tanta tributa/qup ab illa gete da/
renturfmemoriam etiam non bonam romani nominis in pofteriora tempora relinqui:fuper hoc quo
q; virtutem diuinam iudeis prebere prffidium. Nam expIoratum efle firmabat pro iudeis euidenter j ^
indicium-.et petronius huiufmodi litteras deftinauit. CAgrippa vero rex iam enim tune Romp fiieo Agripparex am
g rat;ampliusinamicitiagaifgratiaq;crefcebat.Etfortequadamdieepulumpreparaueratcffari.vbi pliusingai|ami
magnam impenderatdiiigentiam. vt omnium in cibis elegantiam vinceret.omnefq; fuauitates Sc  de,-citia crefces epu
licias ftudiofius prouideret:ita vt non folum efteros anteiret adinuentionibus epularumifed nec ipfe lum C^fari oim
GaiusmuItumcupienseipofletpquari.TuncGaiusadmodumammiratustamingenium§magnio diligetiafupans
ficentiam animi^uia fuper virtutem fuam fumptus expendereyq> fibi placeret voiuit munificetiam magniffcentiifi#
Agrippf remunerari.Tuncitaq; exdelicifs SC  voluptateac vino Hylarior effedus.cum Agrippa ad mepparauitcuo
potum tnuifaret.primuminquit, Q_uamuistibihononficentiamexhibuiprobeniuolcntia&fauore ius magnificen
quam circa me habuifti/vt etiam apud Tyberium per/culum ingens incurreres, Verum quia in omni tia cefar volens
bus te vi Jbo. & virtute prf ditum^f nos amore fuperatem: indecorum exiftimo tuo circa me ftudio remunerari i  do
fuperari.V olo itaq; quod antea minus feci modo perfi'cere:& tantas tibi npmerum copias attribuco nis fua ref podit
re: vtmagnum monimentum tuis opibus 8(  tuis accedat honoribus.Etillequidem h?c dicebat exu  fibifufficere gra
ftimans q> pofceret aliquos reddittus fibi dono dariivel ciuitates expeteret. Ille autem quamuis prf / rjam neq; quicq
parat mhaberet q> petere cupiebajftimens vero fuam noluit indicare fcntentiamdsd confeflim reo lpcri intentione
fpondens gaio^uia neq; primo lucro ex eius gratia deledatus/vt contra tyberij prgceptum ftudium agere.&c.
f e ' us  accufattonis eius impenderet neq; modo fe aliquid agere intentione lucriifed fola eius gratia fe//

^per fuiflc contentum. Nam SC  multa fibi ab eo Sc  maiora fuiffe donata/que fitua inquit virtute tuaqj
/ potentia minora funt/meo tamenhoceft accipientis merito Si  meadignitatemultum conftantefte
maiora. CGaius autem obftupefcenseiuscontinentiamimagis mftabatvtdiceretquid fibieuperet
C donari.Ille quoniam inquit o domine magnanimitatenimia dignum me muneribus tuis exiftimas /
poftulem nichil quidem quod ad diuitias cpefq; pertineatrnam me anterioribus tuis muneribus ad gr Pt > t ; tao  ■
modumlocupletemreddidiftiifed illud peto quod tihi SC  opinionem pietatis efficiat^Cdiuinitatis ca g«Ppa

mereaturauxilium/vna etiammichigloria fuetitapud audientes: q> nichil a te petierimad vfus per Y £

tmens temporalium rerum.Poftulo igitur vt ereftionem ftatuequam in templo iudeorum facienda p 0

prgcepifti petronio vitra nolis effici, Et ille quidem licet periculoiiim exiftimaret illud expofeere na r  °  r *

zj

'Oe^6 n/\

Sibet octatitifoecimus Jofeplji moct hi (tema

Hune vtina oes re & um  quod petebatur iudicaret. Caefar nichil alfud nifi mortem afferret illa petitio. Ergo qua#

circa pricipes ex u,s  P Crlcl tlolum effe cenferet.tamen contemptis fibi ali js neceffarijs 85 vtilibus.illud cgfarem poftu#
Sftetes ihoc imu  * auitGa ‘ us  autem tum eoq> Agrippataliterfuerat accuratuvtum quia indignum exiftimabat me#
tarentur honore daxcoramtan tis arbitrisapparere ante quosa!acri ter compellebat Agrippam quod vellct expete#
dei & ecclefie cu teipaululutn fui penitens/mox vero virtutem Agrippg miratus q> fuum regnumnon redditibus non
rantes opria 8£ P ecun ij's nonalio quocunq; munere amplificarecupierit.fed pro conferuanda lege cu!turaq;diuini D
fuorurncontem tat ‘ s Mbatacelebrandainteruentorextiteritconcellit/acferibitadpetronmmlaudansquidemeuni
pta vtilitate* 9? exercitus inftruxerit pugnareq; cum iudeis paratus fuerit:8c omnt nifu laborauerit iniunda per#
Gaius ad petro ficere. Verum ftatuam inquit fi te contigerit erexifleVt conftituta e 11 perleueret. Si vero needum e#
niuj ftatuanon rc< ^ 3  eft nichil vitra fatigandumexercitum & auxiliadimittenda,Teipfum vero adea qne milTus es
erigereferibit conuenit proficifci.Nam vitra iam opus non habeo vt erigatur ftatua.Hoc enim Agrippg gratig co

graua agtippe, ce ^ um  effe yolo:viro honorabili michi fempertfed nune amplius honorando. EtGaius quidem ta#

°  6  lia feribit petronio.anteg feditio maior oriretur.Nam ita iam mentes omnium timebant atq; talia vo

a  Gaius refipifces luntatum eorum indicia monftrabantu^vt fi fortc contrarium nuncium adueniret parati effent apet*

1 petronio mortts tum  bellum cum romanis gerere.Sed Gai/amicus erat obnoxtus turpitudiniMenus bono confilioži
O  genuseligere re ‘ n  omnibus qugfacicnda decerneretuta magis pertinax ad implendurrtmoderari fenullo modo fci#
feribit quia con onsffed beatitudinem iudicans fi omne quod elfet voluptati perficeretipoftea feribit petronio huiuf
tepfit eius adim ni odi verba.Q_uoniam inquit qug tibi dedere iudeifmeliora iudicas q mea complere precepta Si  cu
plere Vnadata fj da fi u ?'His Iibita funt ftudes efficerefmea mandata contemnens: iubeo temeipfum iudicem fieri Si
gaius priusmor eligerequiddebeas patiquimeadtantamiracundiam concitaftivt exemplumefficiarecundis (i  E
tuus effc q epifto pr§fentibus 8i  prgeedentibus &  futuris q> nullus audeaftmperatoris mandata contemnere CCHanc
la venerit ad pe igitur gpiftolam deftinauitquidem petronioAion tamenipfoviuenteperducitur. Petronius autem
tronium. tardius eam aliquanto fufcepittemorantibusnauigio portitoribus intantum vt & ante hanc gpiftola
Deusremunera alislitterasaccepilfetinquibusdemortecgfaris certiorredderetur. No enimobliuifcipoterat deus
uit petroniu pro tantorum periculorum qug petronius cum alacritate magna fubierat Vt iudeis in honorem eius reli#
honore que ex# gionis gratiam prgftitiffet/& gaium de medio auferens mercedem illi dignam pro illius impietate re
hibuit templo. ftituiticooperatus-eft autem petronio.Nam illi tanta diledio comparata eft tam romg/q m vno quo#
CMors gaij & q? regno: vt dei gratia fuper eum euidens appareret.Romg namq; fenatorif ordinis/SC quotquotd/V
mortis cif poft# gnitatibus eminebant/tam virtutis merito|q odio gaij quod propter eius crudelitatem iniquitatem#
ea deferibitur. q> conceperant: circa petronium magno fauore ferebantur. ČMortuus eft autem non poft multum
temporis g fuerat gpiftola feripta petronio in qua eum morte damnauerat. Caufam autem pet qua
extindus eft & totum ordinem infidiatuminarrabo procedente fermone.Petromoautemprima ve#
nit gpiftola mortem indicans gaippoft aliquantulum vero temporis in qua propr/a manu femetipfu
Nota,p honora interimere iubebatur-Vbi miranda eft diuine clementig prouidentiaqug modo fine Vila dilatione ta
dbus teinpla. tam illi retributionem mercedis indulferit|pto honore quem exhibuit templo dei: Si  pro adiutorio/
quod iudeis prgftitit vt pet eum beneficium falutis acciperent.

<EMaxima cedes 8i  calamitas iudeorum in Mefopotamia & Babilonia duo namq; v/rt /udel
Afiaueus SC  Anuleus germani velaminum nauiu operatoresfeos corripiente operiš magiftro jfuge#
runt cum armis in vieum diruptionem fluminum vocatum ad quos iuuenum multitudo congrega#
ta eft quorum dudores fadi vicinos fecerunt tributarios eorumq; nomen omnibus erat formidolo#
fum Q_uos Babilonig Satrapafcongregato exercitu jelandeftine legatos adducere procurans eos die
fabbatiinuadit Sed Afineus equorum hinnitus audiens fodos arma fumere adhortatur Si  die fab#
bati contra hoftes pugnare quos inuadentes vincunt & multis obtruncatis alios fugant.Ulorum au#
tem atidita audacia Arthabanus parthorum rex eos videre cupiens per nuncium dextra & fide pr^/ p
ftita vocat.Et afineus differens fratrem cum muneribus mittit 1  Arthabanus vero adueniente anulco
cum fratrem audififet timore non veniffe Anuleum remittit vt prgftito iuramento fratrem fecurum ad
ducat. Anuleus ergo fratri regis munificentiam perfuadeus fecum ad Arthabanum adduxit quoscu
gratia recipiens afinei mirabat,ur magnanimitatem qui fub breui corpore Si  contemptibili tanta ha
bebat fortitudinem atq; ptudentiam.Hos quoq; cum muneribus remittit eis Babilonig commendas
regionem prohibuitq; Abagadem ne occideret Afianeum.Q,ui reuerfus oppida conftituit SC  caftel#
Maxima cala# la SC  omnem Mefopotamiam per quindedm annos gubernauit. Capitulum odauumdecimum.
mitas Si  c^des Ontigit ettom per idem tempus iudeis illi qui in Mefopotamia Si  Babilonia habitabant:

iudeorum i me# S | valde magna calamitas: ibi quoq; cedes multa accidit:quanta nunq ante refertur in Hy#

fopotamia, ftotia. De qua cunda diligentec abfoluens Si  caufas ipias ex qmbus prouenitinfinuam.

\

S


; r s°qu^

= 5 ?

1  0:1  red,',, k pc ^

»r cu ‘ ,buStl on

* 2 £Sg! 5 i>

, ntl q n Uld ^eum

wl lunda t*

. '‘VVmilTuse,

1  • Jnt au-jj t al j a

“Mnoconfilioj

'i'tl nU| o m0( *ofe
, [ "tpctroniohuiuf

• “'cpcccpta&fjj

'i"n iudicem/ieri&
»onoarecuiKfcrtjj
' llru ' rc  (THanc
f t ctronms autem

rv anre fnncfpift 0 ||

:  '“'fcipoferjf deus
f • ^onorem eius teli/
'ro i.' ius impictaterj
>“*npqin V noqij<v
'innA quotquoii
!Utcmimquit»/
cmnon polt mulim
... amauffinperq&a
>o ojutemprimm
.ajnunulcmetiplu
fvjjditoneta
:c. k  pio adiutorio/

0  n J mg; virimaet
,vm mtgtllrojfuge #

■'jmulocongregb

n+uiaJttormMo/

frf ptoairtnseosdis
id' ^tJtutSc dietah

>» tugJnt.llloruniM

. •uituukUdcprff
n» idumtnttud 1

tofrMttm(ccu0 W

laumptMHm?

* »m*

ji<oo|



OliC

poti Splitu patram. ŠDeJtiifiCiUtiaflbus. fo clttuiff

a CNcberda Babilonias dicitur riuitas ad modum populofa habens drča fe SC  plurimam fecundam<$
regionertvqU£e cum ali/s bonis plurimis tum ctiam hominibus ipfa referta eft.hoftibus quoq; madibi
Jis.Nam eam eufrates vndiq; circuiensan medio corsrinet vniuerfam. Ad hec etia moenibus eft mu#
nita firmiffimis.<£Eft autem alia riuitas cuius Nefibis alias Nifibis vocabulum. circa eiufdem ftumi
n-ls fiuenta conftituta.Vnde iudei quoq; natura confidentes locorum cenfui#- quem folent in hono#
rem dei tribuere ibidem cuftodiendum illo tempore deponebant fed etiam alia munera decora tem#
plorum iliisjduitatibus habuere.Nam illis velut penu vel promptuario firmiflima fecurius vtebatur,
Hinc autem in hierofolimis cum tempus expeteret pecunias dirigebant: plurima quoq inde milia
bominum pafcebantur, |£Erant itaq; duo quidem homines Afineus alias Afianeus & Anuleus als
Anyleus vel Amyleus nomine LSfeherdacienfes quidem genere SC  inter fe germani fratres. His pce#
perat materfnam patre orbati fuere J vt nauium operarenf velamina quia non indecorum apud ei uf#
dem lori riues hoc opus habebatur ita vt etiam plures apud eos virorum eis exerceantur operibus;
qu? vfui marino ,pficiant. Hos quadam die magifterf qui eidem operi prgeratjapud quem etia ipam
artem didicerant’ de  aduentu SC  tarditate culpauit eofqj verberibus vltus eft,lili ergo grauiter hoc fe#
rentes arma quantacuq; in eius feruabantur domo arripiunt & pergunt in quendam vicumfqui diru
ptio fluminum vocatur; vbi optima folebant pafeua germinari:eaqj ibi repofuerunt.Q.uo fado con#
gregantur ad eos plurimi iuuenes:quotquot egeftate laborabant. Hos armis inftruut ipfi vero veluti
dučtores agebant.Ibiquandam fibi extruentes arcemdemandant vniuerfis qui per illapafeuaarme
tadudabantvt eis cenfumredderentatq;ex hoc SC  cum eisamicitiam haberent:& aduerfurahofti#
lem populufii forte ,prumperetjauxilio fe fore firmabant.Illi vero dido obaudientes fueremon enim
aliter facere valebant SC  ex pecoribus mittebant quanta cupere vi debantac pinde manus illis 8C  vir#

< ms amplior accedebat 8i  poteftatem habebant qu?curaq animusvellet efficere: alios fugare vel lede

re alios tegere vel curare non folum incolas regionis led etia quos forte tranfire contingeret nomeqj
eorum formidolofum fatis habebaf Sc  per fingulos dies de eis fermo crefcebat doneč ad regem par#
g thorum vfq; peruenit auditus.C Satrapa vero babilonig poftg ifta cognouit voluit eos in ipfis initijs
reprimete anteq eis licentia crefcen te malum amplius oriretur. Et congregans manum gplurima po#
tuit fed etiam expaithis babilonijfq; gpiurimos 3duerfumrepentetendebat nolens eumnunciu fui
anteq veniret accipere.Igitur per occulta dučians exercitum SC  veniens in quendam nemorofum lo#
cum ibidemlatuit: SC  fequenti die(lnaq; fabbatum illucefeebat in quo iudei nichil operantur;ratus re#
fifterenon aufuros atq; hoc modo fine pugna mnčtos pofte adducere;paulatim ergo ac pedetentim
accedebat ad locumvt cum ( pximus fieret ftatim in eos lrruerct.Sed Afineus (ficut forte cu alijs no#
nullis confederat ante quos arma fuere iacentia)o viri inquit bmnitus equo^j in meas aures aliapfus
eft qui non equarum amore.fed equorumviros vehentiumvidemr exiftere.Nam Sc  ftrepitus freno
rum fimul adaerto. Vereor itaq; ne nos circumfufi hoftes aggrefti fint. Sed citius quifpiam ex nobis
Iperiatum ( pcurret:qui nobis quidnam fit iftud manifefte denuciet.Opto aute me falla locutu fuiffe
Si  deceptum potius veri fimilitudine fonitus q vera fenfiffe.Et ille quidem huiufmodi verba locutus
eft cum ecce fimul quidam adueniunt fpeculati negocium & celeriter aecurrentes ne tu inquiunt fal
lerisded integreconiedafti qup aduerfusnosgeruntur.Ab hoftibus quippe circumdati fumus dol«
ml brutorum animalium differentes.Nam nos plurimus equitatus inuadit eo prffertim tempore qua
do nudi omnibus armis extamus:ob id quod lex paterna vacare nos Si  nihil agereihodie prgcipiat*
^ Afineus porrononfecundum fpeculatoris fentetiam q >deberetfieridecernebatvt finehoftium

^ vltione perirentSed legale magis exiftimans ne dimiffis manibus pereuntes lericiam hoftibus exhi
berent oportere indicabat:arma itaq; corripit.alios qui circa illumerant fimiliter adhortaf eos in au#
daciam excitansvt virtutis memores hoftes itinete feffos inuaderent atq; impetum farientes multos
obtruncant.aiiosfugauerunt.Nam eos fecuritas (qua fe putauerant quafi cunda parata reperturos,
ignauos & mol!esefFecerat.f£Parthorum autem imperator cum eitalenunciumeueniffetobftupe#
fadus fuper illorum fratrum audaciam defiderauit eos vid ere: & cum eis mifcere colloquium»Etmit
t itex armigeris fideliffimu qui diceret quoniam imperator Artabanus quamuis lefus a vobis & quis
fiia .puincia depredata tamen nulla circa vos indignatione qua debebataccenfus eft fed confidera#
ti one virtutis veftrf magis in veftram gratiam fadus attomtus mifit me dextram vobis fidemq; pr?#
bituram vt ad eum vensatis SC  eius habeatis amicitiam nullum dolum aut infidias formidantes: do#
na etiam fe datum ire promittit SC  honoribus fublimare: ex quibus vobis potentia maior accrefcat.
#£Tunc Afineus iple quidem diftulit:fed fratrem fuum Anuleum cummuneribusmittit qu? pr?pa#
tare potuerunt.Et ille quidem ita perrex!t:atq; perueniens ad imperatorem ingredif,Artabanus am
tem audiens Anuleum venifleanterrogabat caufam cur etiam Afineus non fimul aduenerit. Cumq;

24|*

Neherda cltas
Babilon ix  for#
tiflima.

Nifibis ciuitas.

Afineus gfansi
leus iudei vela#
minu 3  nauium
opatores (eos
corripientema
giftro opis) fiu
gerut cu armis
ivicudiruptio#
nefluminuvo#
cataadquosiu
uenu mftitudo
congregata eft
quo^dudores
fadi vicinos fe
cerut tributari#
os eorumq; no
menoibuserat
formidolofum.
&c.

Satrapa babilo
ni£E(cogregato
exercitu)eoscla
deftine ,pcurat
ligatos adduce
re eos fabbati
dieinuadens.
Afineus audi#
reequoru hm#
nitusfoeijsnu#
ciat.

Afineus focios
adhortaf arma
fumere Si  die
fabbati contra
hoftes pugnare
quos iuadetes
vincuRtfmultis
obtrucatis; ali#
os fugant.

Afineus
fes fratre fuu ra

Ctl  munctibus

SLtUCE octauaroectmus ^ofepl^tutci. ©(ttojfa,

Mos barbarom audifTet <g> timorc fuum aduentum fubtraxerit- ccepit per deos patrios ob teftari nichil fe malifa&u
i ura de fide fer rum in eos fi fe eius comitterent fidei.Inter illos enimbarbaros effe folet iudicium vtnung quilg m,
uanda, tet ecs poftg dexteram prgbuerit mentiatunnec quifg de fide dantis dexteram dubitauerit. CBt at D

Attabanusfra/ >tabar us quidem ifta gerens mittit Anuleum perfuafurum fratri vt ad eum etiam ipfe panter adue#
rameto pftito) niret Agebat autera hgc imperator opus habens illis fratribus pro tutamine illius fatrapigpropter
anuleu remittit quaminillaregionefaciIepoflentabimperiofuodecederevtanteqaliquidtalecontingeFetipfeiI#
vt  fratre addu# los  per amicitiam occuparet.Timebat etiam ne in babilonia plurimi fe Afianeo coniungeret & »lic
cat fecuru Sic,  manu valida cogtegata prgferrim in illis ločite tam munitiflimisifarile perfarura imperium defenfa#
ret.Et ille quidem talia reputans madabat Anuleum anuleus autem perliiafit fratri intimans ei mu#
nificentiam & alacritatem imperatoris tura etiam iufiurandum quod ei prgbuerat. Proindead arta*
Artabanusfra# banum cumalacritatepergebat. Illeautem eos cumgratiamagna fufcipiesammirabatur afianeum
tres cu gra reci q> tam magnanimus extitiflet cum corpus poffideret ad videndum breue:& contemptui ab intue
pies afianeimi ribushaberef.Eiufq;prudentiam &llrennuitatemconfideranefertad amicosdixi(Te:cpmaioreflet
raf magnanimi anitna corpore tam minore.Oftedenfq;afianeumvnidudorum iuorumabdagadi nommeatq; no#
tate g fub breui m en eiusindicans:omnemq; virtufcem Si llrennuitatem eius intimas qualis extitiflet in bello; abaga
corporc & cote des poflulabatpermifTum fibicontribui vt eum occideret atq; iniurias eius & depopulariones (quas
ptibili tarna ha in ptouincias comiferat)yltum iffet.Non permittam(inquit imperator/bgc fferi in eum virfi qui mea
bebat fortitudi fi'de prgfumptus: dextera a meiurationemq; deorum accipiens venire pperauit. Tu quia vir bonus
ne atq; pruden extas in bello nichil periurijs tfteis opus eft vt partborum iniurias vlciicans, Difcedetem namq; fi cu E
tiam. pis infequere.eumq; fi poteris iure belli fuperato. Mane itaq; fado acciri iubet Afianeum.Tibi tepus

Prohibet arta# e ft inquit o iuuenis ad propria difcedendi ne forteplurimos dudorum ad teirrites;8f fine mea con#
banus abaga# fcientia pereas.Comento autem tibi babilonig regionem vt eam ledi a latronibus no permittas fed
de occidere ali tua virtute a malis omnibus defendatur, Dignus namq$ fum ab optimo homine bac reciprocatione
neum. acciperc:qui tibi fideles animos omnino feruauerim.neq; ad eos attendi qui fuerant ad tuum fetui#

Artabanus tet  tium irritari; fed falutem tuam tutandam fedolo feftinaui.Hgc dicens eum donatum muneribus co#
mittit afineum petentibus in ppria deftinat regionem. |£Ule autem domum reuerfus oppida conftituit & caftella
ad .ppria cum qug primo fuere reflauranda cofirmat;atq; ita breui magnus effedus eft tataq per eum negocia ge#
muneribus Ba# runtur:quanta nung ab alio ante ipfuin geri ponierunt. Tantus ergo fuerat fadusvt etiam ab ipfis
bilonig comen partborum dudoribus honoraref.qui ad illam regionem p tempora mittebanf. Nam folam babilo#
das regionem. niorum honorificetiam habere minorem ducebat:quamfug virtutis merito debere iudicabat exolui*
Afianei maxia Omnia igitur negocia qugin mefopotamia gerebanf ex eius poteftate pendebat Si  amplius eius fce
virtus 8 prude licitas per annos quindecim amplificata crefcebat:8 bonorum omnium vigore ac flote pollebat.
tiaincoftruen#

dis caftelbs & f[Dum fratres tali profperitate fruerentur conuertantur ad iniurias paternas Ieges tranfgredien

opidis g etiam tes vnde eos mala occupauerut Anuleus namq; mulieris pulchritudme deceptus virum eius occidit
oem mefopota 8 eam fibi coniunxit qug ad ydolatriam atraxit Anuleum que focij fui mouent muliere ydoIa colen#
miamguberna tem(hebraico ritu contemptojnon debere accipere fed Anuleus corredoremperemitqui moricns
bat p,xy, anos, ocriibri 8£ forijs pmittentibus maledixit Plurimi quoq; anulei peccatu corripere vol en tes fra trem ma
gnis vocibus talia permittentemadeuntincrepantes Q.ui crebris accufacionibus compulfus fratrem
increpat 8C  mulierem hortaf relinquere quod cognofces mulierilli venenum inter cibos dedit Si  mor p
tuus Anuleus ergo folus exercitum fumens cotra Mitridatem Artabani generum beliti mouet Si om
nia prgde committit deinde Mitridates contra Anuleum occulte belium parat(quo cognitojanuleus
eos dormientes inuaditmultifq* interfedis Si  alijs fugientibus Mitridatem viuum capiens fuper afi#
num duxit quem occiderefhortantibus amicis recufat fed renjittitad patria Cui reuertente vxor eius
(q> iučei hominis captiuusfuifietj exprobrabatiple contra iudeos arma parat Si  fuperbientemanu#
leumvincit.Sed fugiensinfiluatn pefTimorummultitudinemcongregat cu quibus Babilonios inua
dit. Et ipfi in Neherdam vementes anuleum fibi dari petunt qui capientesfaditu ei patente/ anuleu
6C quotquot inueniunt obtruncant,Q_uo mortuo Babilonij iudeis molefti qui in Seleuciam cum (uis
migrauerunt fadacj eft maxima iudeorum ruina ex corruptione Babilonia vnde eis in Tefifontcra
fugientibus terrore prgmebantur omnibus vicinis fibi formidolofis,

Milor 6 contra _ fCCapitulumnonumdecimum.

afinrfi & ffcm dum tali profperitate fruerentunfubito illos malorumoccupauere prindpiamug huiufr

ca traforpfiio ie mo ^ 1 cau ^ s  ^cciderut poftg enim ftrennuitate ac virtute ad magnara peruenere poten#

cu na ter n ar u ' tiamconuertunf ad iniurias perpetradas:& tranfgrefiiones paternaru legum cupiditatibus

" m traniuerfura agetibus,<£ Deniq; parthorum guendam dudorem inuadut(qui ad guber#

poftCljif&umpafKi SDeanCtamt^fibu^

nandam illam miffusfueratregionem) qucm etiam propria vtfor fueratcomitata. Hxc  cum in ali/s Amtleus mulfe#
A plurimis rebus laudabiits extitiffet:tamen pulchritudins cundas fceminas anteibat: ita vt magnum r / s  puichtirume
decoris miraculum fpedantibus apportaret Hanc anuleus fiue pulchritudinem eius auditti cogno deceptus ifidio
1'cens fiue proprfo vtfu profpiciens adamauit. Deniq; ccepit infidias eius viro preparare:eumq; bo* fcViru eius o cct
ftiliter inuadens interemit: illam autem arripiensfibicoiunxit.Q_u;e mulier haud equidem fine ma £iens ea fibi co»
gnis calamitatibus anulei domum ingreffa eft fed tam ipfi g afianeo fratri magnorum malorum de*-ifixit que fibi SC
portauit aggeriem per huiufmodi caufam.{[Cum enim ilJa pofi mortem viri deorum fuorum firrilS* 'ffj magnoru ma
lachra fumpfiffet:qug more paterno tam ab ipfa q a viro eius religione colebantunccepit. ea domi ha Iorumcaufa fuit
berei&fimili cultu ea venerari.Etiam cum alicubi pergebant fortein exteras regiones fecum il!a*ft> Anuleufbcij fui
mulacra portabat.F.t primo quidem latenter hunc ritum religionis exercebat:pofteavero ccepit etia mouet no debe
monftrare marito qua!i modo vel lege deosfuos cum primo coniugefuo coleret. Tuncfotij eofum remultere ydc#
qui ab eis inter primos honorabantur primum quidem ad ipfum Anuleum locuti funt:quia non dece la colete hebrai
tet hebraico ritu contempto. & negledis fuis Iegibus eam mulierem acctpere. qug cotrario ritu aliam co ritu conteptu
religionem habens: inter dida fibi facrificia dijs extraneis exhiberet.Debere illum aiebat rebus fuis accipere. &c,fed
beneconfuIereneforteamoremulieris.& voluptatecorporiscaptusillacelebrari permittens feq;re Anuleus cor e*
gnumq; fuum peffundaret Sed cum nichil proficerent talia commonentes. verum etiam quendam il dore iteremit q
lorum qui maximo inter eos honore fungereturfquoniam ampliore fiducia locutus fit) interemit. [!# mories maledi*
le vero moriens maledixit ipfi Anu!eofratriq;ipfius Afianeo ,Cundifq; focijs vt fimiliter ab hofti* xit occilorf SC  fo
bus interirent imprfcatus eft.Ipfi quidem qui tale facinus perpctraretuilis autem qui non prohibue* cijs permittenti
rint:neq; vlium auxilium tulerint homini pro Iegibus paternis SC  pro tanta gente proloquenti {[Cu* bus cotra pater#
ius mortem oinnes grauiter quidem ferebant tollerabant tamen non ob aliud nifi quia lllortim poteri nas leges.
tia ad infcelicitatem ducebatur. {[Cum autem culturam etiam deorum parthorum audiffentvltra to Plurinu peccatu
lerandum effenon iudicabat opus Anulei:quia in legem patriam iniuria gerebatcr. Tamen plurimi Anulei corripe#
congregati ad Afianeum accedunt-.&eum magnis vocibus increpant dicentes. Bene quidem effet rsvolentes afia
fi neq; primum tale aliquid fieret.Sed quoniam fadum efl faltem nune corredio confequatnr;anteq neum adefit ‘ma
illud peccatum illi cum c^teris omnibus adducat mteritum.Etq; exprobrabant propter nuptias cum gnis vocibus in
altenigena muliere confedas contra confuetudinem legis ipforum & fuperftitionem mulieris qug ad crepantes eu ta
iniuriam dei fui fuiffet induda. {[lile vero quamuis peccatum fratris agnofceret magnorum malo# ha promittente.
rum fuiile caufam SC  fore;veruntamen vidus confanguinitatis fauore tolerabat: veniamq; fratri da» Afineus crebris
bat qui fortiore malo libidinis vincebatur. Sed cum plures ad eum per dies accufationes a pluribus accufationibus
aduenirent tum de his anuleoloqui compulfus eftfinerepans eum SČ quiefcere iubens denuo ab illis copulfus fratre i
g operibus SC  vt mulierem ad fua propria parentefq; reuocaretifed nichileorum verborum percipiebat crepat & muhe*
effedum.Mulier autem fentiens tumultum qui propter fe populos obtineret venenum inter cibos rereliqugre hor
deditafianoquoilIeacceptodefunduseft.Atil!aTi:ne timore vilo poftea degereccepit folum fui iu taturquod mu#
dicem habens qucm fentiebatfuo amore conftridum.{[Porro anuleus folus regni moderamina ex* lier cognofcens
cipiens exerritum fumens vicos initridatis inuadit viri apud parthos in primo loco coftituti SC  regis venenum ei in#
arthabani fiiiam in coniugio poifidentis.Vbi cum irrumperetomriia prfde dedit:8£ multas pecunias ter cibos dedič
inde rnultofq; captiuos abripuit SC  numerofum pecus abduxit:& alia plurima quf ad diuitias opule* SC  mortuus efl.
tiamq; pertinere nofcuntur.f[5cd cum h ec mitridates audiffet q> tališ in  fuis vicijs captiuitas fuiffet
effeftagrauitertulit^ipfeantenichillefiffetanuleum. Anuleus vero exordiumtantf fumpfiffet
imurie-.tanta in fe dignitate contempta.Congregans itaq; q plurimum potuit equitatu fed etiam eta Mitridates con
teferuentium non minimam manum aduerfus anuleum venit :8C  contendebat vt cum eo belio decer tra Anuleum oc
neret.Sedantečj ad eum veniffet quodam vico occultecaflra conffituit vtindeproxima diei hoftes culte parat bel#
irrumperet quoniam fabbatum illucebat quando a ludeisocium SC  vacuitas exercetur.Anuleus au» la qdeognofces
tem ifla cognofcens a quodam homine Syro altenigena ex alio vico: qui cum alia integre nunciaret Anuleus eos in
tum etiam vieum intimabat:vbi Mitridates manfionem fecerat. Mtlites itaq; cenatos faciens conti# uadit dormien*
^ nuo caffns cgreffus efticundis ignorantibus q> aduerfus Parthos tcnderet:Ž circa nodis fere quar* tes Sc  multts in#
tam cuftodtam hoftes inuadit. Aitos dormientes obtrucat:plerofq; in fugam conuertit. Mitridatern terfedis alijs fu
autem viuumtenens fecumducebatfuperafinum nudum imponens. Q_uod valde ignominiofifft# gientibus Mitri
mum apud Parthos haberetur, £[Cumq; ad locurn proprium pememtihortabantur amici vt Mitri* datemviuu ca#
datem peritneret.Sed centra ipfe confilium aliud docebat non redum effe videns vt mitridatern ex piens fuperAfiV
tingtieret viru m primo genere apud pachos ortum. SC  neceffitudine connubi) apudregem arthaba« num adduxit.
nummagniffcehonorabilem.Nuncautemtolerabile vtcunq;to!erabilecenfeatureffequod fadum
eft quoniam aefiiniuriatas eft. Mitridates verutamen beneficio falutis erit fe liberantibus gram de#
bižurus.Si vero qmcq patiatur nequaq regem arthabanii patienter laturum: fed magna clade iudeis

s.ii{.

Reuerteti mitri#
dati vxoreiua
exprobrate q> u
dei homints ca#
ptiuus fuiffet ip
fecotra iudcos
parat exercitum
Anuleifupetbia
SCtemeritas,

|£Vi<ftus anulei
cxercitus fugie#
te ipl'o i filuam.
Multitudo pefft
motu} holm ad
anuleu cogtega
turtrecSpenfa#
tione eoru qut i
belio pereut cu
qutbus Babilo#
niosinuadir.
Babilonij ad ne
herdivenientcs
petunt fibi dati
Anueura.
Caufaodij*

Anuleomottuo
babilonifiudeis
moleftiVnde ip
fimdeiinfeleu#
ctamcu futsmi
grauerunt.
Malima iudco
tu turna ex cor#
ruptione babilo
nig.

Qulquagita ml
lia iudeorum oc
cifa.

Iudei intefifon#
temciuitate fu#
gientes terrore
prgrnebatur oi#
bus vicinis eis
formidolofis.

JUbetoctattuCO6rtmtt03ot6pl)itutici biftotta

miporfšttumm babilontg conftitutis.Parcere itaq; lili mellus videtur SC  propter cofanguinitatem qua
regi comundus eft 8C  pro tanta dignitate qua Inter fuos honorabilis ac magnus habettit.Et ille qui,
demtaliain condone loquens. omnibus perfuafltDimlttitur igitur mitridates. C Sed eireuertenti
eius mufier exprobrabat:nifi feftinaret vt pote regis gener. & in tanta dignitate conftitutussfupplicia
fumere de his^ui contumellam ingelMent.Turpg namq; efieilladicebatvt falutem eligeret poftq D
captluus Inmanusfudet hominisfuifTet:# nune aut vltum ire fuam iniuriam intenderet: aut fepet
deos iufttre coniugij fcedeta foluturam.Has Ule exprobratlones per dles fingulos minirne ferens ma
gnanlmitatem etiam mulieris metuens ne Inter eos coniugium foluereturinon fponte quidem neq;
vplens congtegans manum q plurimam potuit aduerfus iudeos tendebat in Ptholemniam aliasTol
lemnam ipfe falutem eftlmans.fi parthus impune repulfus fuiflet a iudeis belil certamine. Anuleus
autem vt agnouit ad fe tedentem cum multa manu Mitridatem:inglorium iudicasfi In locis fuis ma
neret &|non magis anteueniens hoftes occurrerct. ex profperltate prlma confidens iteru fe pugnatu
rum credens audientlbus vittutis etiam tobut accrefcere.Multi itaq; fuperborum illi exercitul coiun
xere fperantes prgdam fe ficut antea relaturos:# Ipfa prima facle hoftibus horrorem illaturos. Per#
gunt itaq; illo ftadia nonaginta per loca vafta K inaquofa iter fadens:fed medto die ardore Polis in#
genti fitis iudeos occupat Mitridates autem apparenscontinuofdTositinereac liti fatigatosinua#
dit.Ilii nec eftumnec arma ferre valentesiprofugiunt.Parthi vero inlequctes cedem magnam faciut
iudeorum muite miriades occumbunt. Anuleus autem & quotquot drča eum erantun filua fe reci#
piunt.Mitridates vero magnim vidoriam fumens: magno gaudio ccepit exu!tare. CCongregatui
autem ad Anuleum inftnita multitudo hominum’ pelTimorum: SC  fuam falutem paruipendentium.
Q.uos anuleus fufcipiebativolens ex his recompenfationem efftcere multitudinis qug belio perierat K
Sed haud fane fimiles illis qui belio perierant:nam|erat vulgus inexercitatum. Sed etiam hac multitu
dine irrupit in vicos Babiloniotum eofq; paflim depopuIabatur.CTum babilonij quauis ad bellum
parati mittunt tamen in Neherdam ad iudeos qui ibidem habitabant tradi fibi Anuleum expeten#
tes.IUi veto nequaq fermonem illorum acdpfentes neq; cum traditicne Anulei pacem facerevoletes
prouocabant ad eos ad prglium.Veruntamen aditum legatis Babiloniotum permifere vt ad anulea
venirent SC  cum eoquicquid vellent protinus loqueretur. Babilonij vero locum integte fpeculantes
quo fe conftituerat Anuleus:# cunda diligenter infpicientes occulte node fomno depteffos inua#
dunt:necantq; quantofcumq;reperiunt: ipfuin SC  Anuleum obtruncant:atq;hoc modo Babilonij
iniutijs anulei SC  grauedine liberati funt. Čl 1 "? 16 ® 0 nam q; eis iila magna conftabatiodio quodrca
eos detinebatur.Nam pcenc femper umicitiasexercebant.Caufa vero huius rei fiutlex eorum pater#
na quam ille oppugnabat: SC  propterea fibi inuicem femper emulabantur. Vnde fi quiig opommlta
tem inueniret ab iniurijs non parcebat. K£Tunc itaq; hoc modo anuleo pereunte: cceperunt Babilo#
nij iudeis inftare.Illi vero SCgrauiter ferentes impreifionem babiloniotum Sc  repugnare pcenitus no
valentesdn feleuciam cum fuis omnibus migrauerunt.Ciuitas admodum erat opulens 8C  decora qua
feleucius nichanorjs fabricatus eft. Habitabant autem eam macedoniorum plurimi:# grgeoru abun
dantiftimi.Eft ibi etiam fyrorum non minima multitudo. (E In hancigitur iudei refugiunt# per qu/n
q> quidem annos Ulefi inexpertes malorum fuereiSexto vero anno babilonij corruptio eorum ma#
gna.contigit 8C  tuina & ob hoc pluritni in feleuciam magis magifq; cofugiuntded SC  eos amplior da
des ibi fufcipitipropter caufam quam breuiter narrabo.Grecis in feleuciam habitatibus aduerfus fy#
ros ex maxima parte inimicitig auide gerebantur:fed greci femper fuperiores cxtabat.Tunc ita<p co
habitabant eis SC  Iudei qui aduenerant.Syri autemTeditionem mouetes cceperunt fuperiores exifte#
ftere.ex confenfu & auxilio iudeorum hominum inconfiderate fe pericula praecipitantium & inten#
tionem folam ad bellum gerendumhabentium.Tunc iudei hac feditione fuperantur.Ibi nullam alia
rationem ccrnebant qua poffent ftarum fuum priftinum SC  dignitatem reformaremifi fyros a iudeis
feparent. Vnufquifq; igitur eorum verbafaciuntadSyros cum quoquifq; fe familiaritatem habere F
cernebat: atq; hoc modo pacem amicitiamq; componunt. Primates itaq; viri ex vtraq; parte pada
quibus SC  pax Sc  concordia feruaretur inftituunt:atq; hoc modo inuicem exhor antur vt eum iudeis
bellumi gerant.Quos ex conftituto repente inuadunt: interimuntq; fuper quinquaginta milia homi
num.I ereunt igitur omnes prgter admodum paucos qui forte aut amicorum aut vicinorum mifeti#
cordia conferuati funt.Et quiiam cum ibidem eflent viuere non poterant:difcedunt. ExindeinTefl
fontem ciuitatem vicinamfeleucie.vbi confuetus parthorum rex per fingulos annos hibernaperage
re vbi etiam plurime eiu.s opes SC  plurimus regni cultus aiferuatur.Nulla tamen iam eis fpes viuendi
fuerat dereliaa.Nam etia ibi omnis gens iudeorum terrore prjmebatur.Nam ta babilonios q felcu#
aos formidolofos habebant, Sed etiam omnis multitudo fy-roru qug in illis locis habitabat idipfuni


M

%
N
ia

* c CU U |l lt>1 " , ' u W

* lAu tClTlf

n ,nt * r liietct:aur f "*

* f ; !n,,1 ^aHa sT J
S is  i "’ , I ne 'Ani 1 | 5ts l

^ ,n  loos fmsnij
t  ■^ n ‘ ll * TU  le pugnan

," ’ r ( f ' n  illaturos p ft
“ ’'‘ lc J rdorei'oli,ju

,f  * Onfatigatosinua,

mapam fa®
e f-»m;infiluaferta
‘ <*t.<[Coogr t ga to

‘ : ^" n  pJruipendentiia

■*4»n»i q u fbc!!opftieiaif
■' ^*dttumhacnwla'iii
•-iqu5ius adbeliuin
: i Anukum trpet®
n pxtm facnevdeta
o rrc vt ad anuleti
•..'n mttgtefpfculanits
t •  "nno deprtfloiitiuS/

!>oc modo BaMotf
:.i:utodioquo®3
■c  'u f !cx forum paS8»
*J<«ju/ig opoituiita

<jtt  AipfruntBabio*
t -rp.tftfrcpanmisiio

:: pc; ’rm decoia qua
•:! H grfforuabun
f  rtfupuntft pergoto
. .. -noconimma#

i x  Sfojimpliotcla
tir.bus oducrfus fy#

‘ ,a ;..Tuncita(fCO
rt up enotesexito

V .'i»"‘ 8£ln, T

Liaertflff* 0 *

. nut tm-

\ai*M**i

-SS

\)W


ibdom 0 ^

. a L’iW wtl '


po(ld)ifftumpsfffi ©eanfipnttaubus; fodm-.

A cum fcleucis Ioqugbatur;vt’bellum gerctcnt cum iudeis.COb hoc ergo difcedunt etiam ittde in Ne ^ e f, Cfc j a  g; ne#
herdara gc in Nefebimvbi propter munimentum illarum ciuitatumtutosfe efle poflecenlebant.^u ciuitatesfo*

per hocetiamhabitabantur lile riuitates ab hominibus bellicofis.Etea quidem qug circa iudeos ba ^
bilonig conftitutos ada funt hutnfmodi fuere.

|£ExplidtIiber Odauufdecimus.

Cllncipit liberNonufdecimus qui eontinet temptis annorum odo Sc  menfium fex.

CGaius non folum iniudeos fed eriam in omnes Romanos fubditos imperio fuam manifefta#
uitinfaniammaxime circa Romanos fenatores quorum plurimosfablata eorum pecuniajmorteda
nauit. Diuinumq;honorem non folum cum hominibus fedSfintemplo felouis fratrem appellans
vfurpauit atq; tang deus mar/s graue putans remis ipfum tranfire pontem in medio mari voluit con
ftruereTemplorum quoq,- depopulatcr dicebat pulchtas res pulchroi loco quem Romam vocabat
folum debere eflelouem verum olimpium Romam tranfferre voluit fed Menius impediuit Natam
autem fibi filiam incapitclio perducens& fuper fimulachri genua conftituens communem fibi Ioui
q; natatam duos patres vni prole confirmabat Moli tus eft etiam feruos ad dominorum excitare accu
fationem vnde SPoll/ceudes feruus Claudium dominum fuum accufauit.Et itaq; audacia feruorii
contra dominos mala fecit in republica maximaProinde mors Gaif legem corrumpentis reipublicg
maxime fuit vtilis contra quem omnium erat odium cuiufq; mortem omnes propter eius iniquitates
honeftum opus reputabant SC  maxime fatng cupiditas Cheream ad eius mortem excitabat Qui a
Gaio exadiones colligere conftitutus hurailibus parcens SC  deprgflis ipfum ad iracundiam prouo#
cauit ita vt eum de moilicie SC  de focordia ciminaretur plurimas ingerens illi iniurias. Capitulum. j. q^,’ us  no folum
$ Aius autem non in folos iudeos qui in Hierofolymis fuere Sc  eos qui in his regio in Iuf j eos  p ec j e ,
"1 nibus habitabant iniufticig fug dernonftrabat infaniam; SC  peromnem terram SC  t(am  j n  omnes
• peromnemare fuper eos prgceptadeflinabatquaquauerfum imperium Rotna# Romano iperio
: num protenditur:&pIuribuscundacalamitatibusadimpleuit:quales antenung fubditos fuama
hyftorig prodiderunt.Maximeautem omniii 3  roma cladem perpetiebatur quam n ifeftabatiian;a
i in nullo honorabiliorem cgteiis ciuitatituseftimabat. Nam cum omnes cgteros m aximecirca ro
libenter tradaret.Haud fenatum SC  omnes quanticunq; ex nobilibus vel genero# maos  f enatorcs
fi velclarifllmi conftabant. Multa enim plurima cumina perpetrabat aduerfus equites Romanos. q UOr g piurimos
Q.uidem dignitatis nomihecenfebantur. Opibus eutern pcene fenatoribus paresexiftebat propter m0 rte damna ,
g qd etiam inconuentu fenatus interefleaflolebant. Quos valde inhonoros habiiit pIurimofq;ex eis b a t eotum abla
mortedamnabat:qiiorum SC  fimul pecunias auferebat.Nam multas quoq;cedcsnon ob ahud nifivt ta  pecunia.
eorum auferret pecunias perpetrabat.CLDiuinum vero fibicultum Khoncres volebatnoncumho# p) IU!n g honore
minibus exhiberi:fed etiam in templum Ioins veniensf quod capitolium quidem vocant; venerabi# non  f 0 i um CUfn
Iius autem illis eft omnium templorum.fratrem fe Iouis aufus efl appettare.Sed etiam alia quggere j 10 [bu S  f ec j etl g
batmon erant furorisaliena.CNam etiam dicearchca ciuitatef qug in campaniafitaeft; ad mefa# , n tern p] 0  f ouls
nam qug alia quoq; maritima ciuitas eft graue putans vti remis cum tranfitum faceret:putanfq; fub vfurpabatfratre
ifcere fibi hoc etiam elementum pcfle velut domino matis exifteti;talia etiam in fiuftibus gerere vo p e  j 0UI ' s  appcllas
lcbat:qualia foletterrgnetura fuftinete.Vultergo vtalittore ad littusftadiafermetrecentain medio (q aius ta( -j t -{ eils
mari 8c mtra tam vaftum finum pontem ccnftruereduper quemcarrucis SC  diuerfis vehiculis itinera mar j s  graue pu#
valeretefficere, |TSed etiam templorum paganorum nullum non depopulatum reliquit. Q.ugcuno j. ans rem ,' s  jpf u5
q; enim aut pidura aut fculptura venufta fuere vel alio quolibet opificio pf ilchra fimulacra atq; onv tranfire pontem
nimoda anathemata:deferri iuflit ad fe.Non enim alibi pulchtas res efle dicebat oportere: nifi in pul j m edio mari vo
chriore loco.Hune autem Romam efle firmabat.Non folumautem fuam dornum fed etiam ortos a* j u!C  conftrueVe.
Iiaq 5  fua habitacula vbicur,q; terrarum Italie conftabant:ex talibnsrepleueiatornamentis.ClNam ioneolimpiuvo
^ ctfam Ioucm  olimpium qui maxime apud gentilesvenetabilis habeturquemphidias athenienffsfe luit tranfferre ro
cerat aufus eft in romam tranfferre ciuitatem.Nontamenadeffeftum res perduda eftarcliitedisdi m am f:d Meni
centibus admceniuin regufom cui res illa fuerat imperataieo $ fi illud moueretur ffmulacru aliquod U s impediuit.
malum poflet accidere.Fertur autem mcenius etiam prodigfts propter hoc multis acceptis: detuliffe Gaius^nata fibi
negocium-Veruntamen huiufrnodi verba feribit adGaiunr vndepericulum mortisilliprotinusim# ftliaea icapito,
minebat.Euafit ramen quoniam Gaius morte prguentus eft. Cflntantum etiam proruperat eius in# liu pduces fuper
fania vt cum ei nlia fuiffet exorta eam perducens in capitolium fuper genua fimulaeri conftituitcom q; genua fimula
munem fibi natam iouiq; confirmans.duos patres vni proli conftituens.Et htec il um talia perpetra/ eri coftitues co#
tem prodi nefas homines tolerabant.ff Mohtus eft feruos eti.am ad accufationes excitare domino# mune fibi iouicg
tmn quecunq; vellent crimina in publicum deportare.lUi autem qugcunq; illis peflima oriebantur in nata confirmat,

z,iiiy

Sibet ji2onufbM<mus3ofepl)itoDet

Pollidcuees fcr antmo nu!la  prohibebantur dtccrc ratione ccrnentes illi gratum fot e quicquid mali dixiffent. Ita vt
uus Ciaudiu do et ' am  Claudium auderet pollideucesferuus eius accufare:& tile pat iebatur aduerfus patruum fuum
mir um fuum ie § er * capitale indiciumdperas etiam ipfum quo faciliorem potentiana aduerfus cftcros adipifeeretut
cufat C ext ' n guere.Nontamenafieeutuseft quod volebat.Repletaigitur vniuerfarepublicadiuerfismalis:

Audacia fcruo diucrfifq; calumnijs ex audacia feruorum aduerfus dominos vbiq; infidig gerebantur:ab alijs quide D
rum cont a do* vt  luas miurias pro his quf paffi funt defenfarentabillis autem pr guenire dominos cupietibusicum
minos mala ma bbiab e ‘ s  pro culpis fuis aliquid fupplicij imminere fentirent.Pro /nde quoniam corruptis legibus SC
xiafecitinrepu. boibus In  affli&ioneconftitutisnon paruu beatitudinis mometudlliusmors hois apportauitaed etia
Mors Gau leog £ ent * no ^ r ?<l u ? breui iam omnis interiret nifi mors illum celerii/er occupalTet vo!o fuper eo čuda de
corrupentss reu  * erere ' Nam alias quoq; magnarn fcelicitatem confert hominib tis SC  folatium in calamitatibus confti
publicemaxime tut,s aut ct ‘ am  corre&ionem his qui putant profperitatem eff i  perpetuam: docetq;ne rebus fecun#
fuit vtis  iicutSC ^‘ s  peflimecommutetunfed virtutis ftudium effe perct ilendum.CC Vias equidem tres mors ib
cuius hcec mali P ar3uerat ^ harum vniufcuiufq; viri boni primatum in co nfilijs habebant. Emilius enim regulus
principis. ex  Corduba hibertg ciuitate originem ducens cogregauit plurimosivt fiue per illos fiue per femetip/

Emilius,* ^ um a ^ acr ‘ ter  gaium perimeret. Alterius autem prinapatun t gerebat Caffius chereas tnbunustfedK

Caffius * Minutianus no paruam partem hominutn ad hoc opus ag gregauerat.<£Caufa autem illis eratodiu

Municianus c l uo  circaGaium vniuerfi tenebantur.Et regulus quidem 'nracundiam eius & iniufticiam quain cun

Odiu otnniu c5 < ^ os vtebatur  horrebat Gerit quippe indignationis aliqui. il animus liber, v t iniquitatem ferre nonva
Cr i samm leret.Hicigiturcum multis aduerfus Gaium confilium ca'pit cum amicis cum alijs qui efficacesei vi

‘ 8  * debantur ad caufam. Minutianus autem vtlepidumvlci/fcereturamicumfuum.Hunc enim cum ali

qmbus fuis conciuibus Gaius extinxerat.Super hoc quoq; fibi ttmebattne a gaio fimiliter paterctur E
Nam videns ex alijs exemplis fibi mortem imminere!fe!Ainabat fuum preuenire periculum.Cheteas
vero confufionem 8£ Gaij opprobria non ferebat quibns eum arguebat čpq; quafi nichil in fe fortim
dine gereret fuper etiam periculum quoq; fibi per dies fingulcs imminere cernebat. Mortem quo<$
Mortepaijoms Gaij omneshoneftum opus 8C liberum libenter exci : pere reputabant c?teri vero cupicbant fug hoc
honeftfi oous te Nabere commune confiliumividentes iniutias tantas. & exemplum ptauum dari cupientibus princi
putabarr poter P atum - Omnes ergovttantiscladibusliberarentur defiderabant aduerfus Gaium aliquidgeri. De
ems mmuuates cet n3m£ F ad ta,ia ne 8 oda bonos virOS acceciere r«0 falutc  pictatis 8c imperij maculaaufereda.etia
* cum fuo difcrimine.Super omnia autem Cherearr/ad opus gerendum excitabat melioris famg cupi/

Farne bonecu/ ditas.SC quiacernebat facile fibiaditfiforead gv.ium tribunusnamq;erat &perhccfeoporturm.
piditas ChšreS tem re P crtlirum  putabat qua perimeret gaium.lnterea Judi currules agebanturicirca qug fpedacula
excitabat i  mor/ ma § nufn  g Critur a  romants ftudium Concurrunt enim alacriter ad circum SC  pro qm'bufčunq; rebus
tem p ji. °P US  habuerint abimpera?oribus congregatio-ne fada depofcunt.Illi vero q> multitudininon rudi#

Ludi currules. c3nt feI ' 1 ft enc * um  confeftim grate petita cona? dum Rogabant tune itaq; Gaium cum omni /ntentio
tfT Occafio aeče ne  P°ft u,ation >bus vtentes vt cenfuum reuelationes efficereti&grauedines cundas aufenetjlle  ve/
pt 3  de iterimen ro noIcbat  *^ a  concedere. At illi voces eleuabant arnplius.Tum ille diuerfos*per diuerfa loca m/ttes
do Gaio. ‘ ubct  c^mantes arripi:8C fine vila dilatione confeftim interimi. Etille quidem talia iufierat quibus

autem pr^ceptum «at iuffa complebant.Plvarimis itaqj pro hac caufa morientibus: populus fpefias
clamare cefiauir.Tunc omnibus fu?facultates in contemptu fuere.videntibus illos pro ftiis opibus
ad interitum peruenire.Haec 8C  huiufmodd chfream excitabant vt magnanimiter ingrederetur i cau
fam-,&infidias quas parauerat gaio perficeret vt eum tam nequiter aduerfus homines exafperatum
reprimeret.Et fepius quidem in conuiu/js alias conuiuio gaij rem voluit aggredi:& tamen confide/
ratione reuocabatur non cernens fe inu.enire oportunitatem qualem negocio aptam effe iudicabat
ne fruftra ad tantum opus accederet:fe,d itarem modebatur vt confilium fuum annuu fequeretur ef/
fedum ln hoc igitur multo tempore militabat: non libenter conuerfationem fuftinens gaij. Cum au
tem eum confiitiufiet gaius fuper omnes fundiones SC  cgtera alia que cgfaris erant inferenda thefau P
Cherea coftitu/ risiper illud omne tempus arato negocio priuabatur.In quo tamen matorem fibi virtuteinimplendi
tus ad exadio# operiš aggregabatur q> more fuo m<agis rebus vtebatur:q gaij obediebat imperio.Parcebat enim hu
nes colligendas milibus atq; depreffis.Vnde ad ira(mdiaquoq; ,puocauitgaium itavt eu demollicieprius 8Cdefocor
parcens butnili/ dia criminaretur no valente ficutipfe vellet pecunias cogrcgare. Cotumelias igitur plurimasillng®/
bus SC depreffis rebat rnuliebria oppingebat nomina omni cofufione pleniffima.Et hf c quidem cum ali js inerepa
ad iracundiam ret ipfe magis ferebat in quibufdam celebrationibus minifteriorum quas iple conftituerat.Stolanaqj
.puocauit gam. muliebrem induebatur SC  circumpofitionem complicatorum criniutn adhtbens:aliaq; eftera quf ad/
ornamentum cu!tumq, -  muliebrem perttnentiipfe fuftinens liuius confufione criminis audebatalijs
exprobrare, Chereas autem quando hgc veilimenta cffar fumebat idignatioe ferebatur; maxte aut

poft Cfctftu padam 2De antfcsuttattbus j? o.clt %%i :

A eum i!la veftimenta miniftris irridentibus redderet. ita vt etiam tribuni in derifione cum haberet SC
°pprobrium. Nam cum fumptmi cflfent miniftri a cffare muliebtia veftimenta prfdicabaiii a!iquas
vtcofueti'ad lufum illum preferre taccrias:propter hoc etiam fiducia maior acceiTitvt focios quofda
acciperet:quibus oftenderetnon pro caufis minonbas indignari. Nam erat ena popidius fenatorius
qui pcene peromes ordines SC  gradus aminiftrationis rranuerat epicureus aute erat: SC  propter hoc
ocij & quietisftudiofus.Huncdimidius aiias Timidius inimicus 'eiusaccufauiteo cp pofletgaiu ma
leloquifs turpibus tnfamare: SC  eoaflumens quintiliam mulierem que in rebus fčcenicis propter pub
chritudmemclaram plurimoru amorem habebat SC  ftudium. Nam etiam ab ipfo popidio diligebat
Accufatio autem fuerat falfa.IIla vero graue mdicante teftimouium in caufa mortis aduerfus ama<
totem proferreipuniri eamdixitdebere dim/dius.Tunc gaius excitatus iubetcheream fine vila di!a
tione continuo tormentis examinare quintiIliam.Nam in rebus capitaiibus Sc  vbicunq; tormentis o#
pus effet eodem clierea vtebatur: propter quod eum crudelius arbitrabatur minifterium exhibere ti
menrem neabeodemoIlicie& focordiacuIpare?.Quint;lIiaitaq;du adtormentaducerefcoičiom
cuiufdam pedem calce deprimens:fignificauit eos debere cofidere SC  nichil de tormentis eius pceni
tus dubitare. Chereas tamen ac fi noles tormentis eam adegit timens propter iliam ipfe fubire ped#
culu SC  nidiildffferens eam in cofpe&u gatf deducit foedam tormentis atq; deformata vt etia ab a#
matoribus fuis fine vila voluptate videref. Tune gaius iliam Ipeciem no fuftinens fed admodu com
paflus quintillig eo q> grauiter tormentis fuiflet affeda hberam crimine abfolutamq; .pnunoat & cu
eafimul pompidium: ipfa tame etiam pecuniarum dono muneratur vnde lili folatium effet propter
quod grauiter erat debilitata tormentis. Nam non folum fanitas eius corporis ex fupplici/s corrupta
erat fed etiam pulchritudo defcedata.

CChf reas grauiter motus cp p eu hotes torquerent coquerit clemeti & papfnio de imperatoris
infania Quem ccmprimere oportere dicebat cuius clemens confilium manifeftius approbabat fed
B iubebatfacere Sed continuo mutans fententiam clemens quecunq; cepit efferre p plurimos & Chf#
reas formidans perrexit ad Sabinum Iibertatis amatorem opus putas vt celeriter que cogitabat inči
peret Exindecouertitur ad Minutianuvirtute parem Se licet cofanguineus effet gaioilli tame .ppter
lepidfmortem fufpedus erat. Chfreas vero cu curiam igrederetur augurium audiuit vocem fcilicet
prfcipientem vt intetum perficeret Omnes quoqj tuuc ad tyr annicidiu erant paratnehf reas autem
nullam moram gerebat SC omne tempus oportunu Indicabar. Sc  Gaium capitolium vt pro filia faeri
ficaret afcendem cogitauit precipitare. CCapitulum fecundum.

H  Ec igitur chfream grauiter comouerunt:q»'per eam hoies torquerent Vnde quoq; fu
am iracudiam non fuftines dixit ad elemente atq; ad papiniu quorum clemes quide
fuper aniliriam coftitutus eratpapinms fupeosqui gai| fuerecuftodes.O clemes in#
quit nimis fecimus in agendo:que pro impatore c5ftant. Nam etia eos qui aduerfus
eius principatucdiurationem fecerant.multa puidenria v/gtlaces 8C  laboribus delu#
dantes alios quide extinximus alios aute totmetis afFecimusantantu vt etia ipfi gaio
miferabiles videanF ita noftram militia nimia feueritate tračtamus. Tacente autem clemete grauiter
fequideferre quf imperabanf t3m eratoculis čj vultu & colore manifeftus-.verbo autem infania im#
peratoris aperire iniuftu elle iudicauit. Chfreas aute cohortes prouidentur preparans coepit fiduci#
C alibus vti fermombus:& ad eos enarrare mala qu£ ciuitates 8C  illud optinerent imperium.& q; verbo
quide gaius illoru effe caufa malorum dicaturifivero quifq rem iquitcum veritate difeutiat inueniet.
O clemes q> ego fum totius mali caufa SC  hic papinius SC  tu qui romanis SC  vniuerfe humanitati om#
nia tormeta & omnes clades ingerimus non imperij compulfi gai j fed noftra in hac voluntate pro#
grdli.Feftinemus igitur comprimere tantn iniuriatorem in ciues focios c mefq; fubiedos cui nos mi
nifteriu exhibemus SC  veluti fatellites atq; carnifices ad eius crudelitates implendas extamus. E t ar#
ma qup aduerfus hoftes proferre debemus in noftros ciues couertiinus non pro libertate non impe#
rio romano fed pro falute eius qui fuf iniquitati feftinit cunda fabicerc.Nam fimul Sc  noftra corpo#
ra & noftras confcientias p fingulos dies polluimus tormentis SC  fanguine miferoru donec etia alter
aliquis inuenia? qui in nos quoq;tale gaij minifteriu exequa?.Nonem,ppter h?c quf gerit circa nos
cum fauore couerfabif .magis autem cum fufpitione ad hec etiam cum pereuntium multam ftragem
efficeret. Non enim potent vnq gai j feuicia termtnari: quoniam non mdicio in talibus caufis intedit
fed fola libidine ad hominum cedem impellitur tum demum etiam cundis pereuntibus tandem co
iiinget &nos.CAdhgc clemens cofilium Chereg manifeftius approbat taceri autemiubebatnein
plures fermo ferretur. Et diffufis paftim rebus quas gererent:anteq res confequaf effedus feereto ,p
ditoinfidijs depalatis ipfi duceretur ad pcenam fed tempore proccdente rem fpei comitterent (opor

Popidius a di#
midio iniinico
accufatus.
Q.uintilia mu#
lier fcenicapul
cherrima.

Q.uintilia popi
diu tecufatem
aceufart chfrs
as(gaioiubete)
dattormetis.

Chfrees grauf
ter motus q» p
eum hoies tor#
querenf coque
ritur clemeti SC
papinio de ipe
ratoris infania.

Coiuratio ad#
uerfus gaium.

Clemens eonft
liu chetee ap#
probat.

/

JLibct  ttonttfbecimu63o feplji 3tiDd ^pttoiia

tunitatem tribuente forma)opus gnauiter adimpleret. Rem rame djccbat per fe cundatem no pode
audaciam gerete ad tantum negocium inchoandu.His vero que a te O cb?rea trajata didaq; funt D
Clemens mutžl cautius aliqufd fortaffis inueniarmdecentius autem quid poterit inueniri, Et clemens quidem conti#
ta fentetia pro# nuo mutans fentetiam.omnia que audierat qugq;ipfe dixerat ccepit efferre per plurimos.ffChfre#
mulgat audita as autem formidans perrexit ab fabinum extantem virum dignum que etiam libertatis cognouerat
pluribus. amatorem:# propterea difpofitiones illorum temporum hoftiliter abhorrentem.Opus itaq; putans

Chfreas adfa# vtceleriter quf cogitabat lriperetoportunuratus vtcumeoremcomunicaremaxime ducetimote
binu libertatis ne per clementem fecreta proderenturffuper hfc etiam diiationes temporum aliquid contrarium re#
amatore, putabat allaturas.Cum autem libenter fabinus tali cognationi aiias cogitationi confentiret taliq; vo
luntati tune quidem tacerefe dixit SC  ad nullum de tali re fuam proferre voluntate fi vero tempus Si
omen nacifceretur. Tune non folum filentium obiedurumifed etiam fuam voluntatem manifeftatu#
rum effe firmabat.Sed fi aliquid virilitet volumus efficere nichil dilationi penitus detur. His ergodi
Minutianus co dis exinde conuertuntur ad Minucianum.ipfis quidem ftudijs 8i  virtute parem SC  fimilia ex animi
fcius in cofpira magnitudine cupientem confanguineum tamen Gaipfed fufpedum propter mortem lepidi. Muha
tioecotra gaiu namq;in feamicitiam minutianus' lepidufq; poffidebat 8C  propter etiam ipfe timore periclitabatur
Gaius nobilita nefimilitereum perimicontingeret.<j[Erat quippe gaius omni nobilitati terribilisvt putaref aduer#
ti terribilis, fus vnum quemq? fingulari infania promptus, Propter hoc enim alterutri fibimet erat pro rerum ne#
ceffitate formidini:8£ voluntatem quam circa odium Gaij gerebant indicare non poterant: ob cuius
vtiq; fufpitionem ne deuotionem fibimet aperte impendere prffumebant.Dum igitur conueniffent p
& Minutianohonorem ficut prius exhibuiffent erat ei dignitate preclarus ciuium SC  cundorum ote r ‘
laudatus inter ptincipia fermonum prscellens ille verba fecit ad ceream requirens quod fignum illa
die perceperat.Per totam namq; ciuitatem grata Chereg videbatur iniuria: quam per fignorum da#
tionem ipfe portabat. Et ille inter verba iocunda nichil motus minutiano refpondit eiq; fermone de
rebus talibus faciedum effecommifit/Ei tu michi inquit da libertatis fignum gratias agenti tibi.qui
me amplius acuifti q egomet implere cofueui: neq; michi fermonibus pluribus ia opus erit Sed hoc
fufiicere iudico.Si etiam tibi idem placeat quod 8C  michi quado etiam priulq coueniremus eiufdem
nofeimurfuiffe comunionis.Vnoita gladiofum' accindus qui fufficcre poffit ambobus in quocofe#
čuti fortiter SC  accedamus ad opus princeps autem fi vis ipie confifto iubens operibus immineregd
fi coepero tui cooperatione folaci j pfequar gralTationeferri coceffa michifte cofirmante)fiduda qua
fcilicet ipfum quoq; ferrum efficatius folet exiftere.ImpeIIor enim ad adum non pro his qup ego par
tiondum fpe ipfe circumferar. Non enim haecleuitas meapericulofa tantummodo confiderare per#
mittitidum & li bere patrif atq; legibus & ademptg virtuti Sc  tante codoleam pefti:qup cundos fimul
propter gaium appr^hendit.Dignus enim fum apud te iudicem fide rerum huiufmodi quado etiam
tu fapere talia comprobaris, Tune minutianus confiderans ardorem.Sermonem eius libeter ample#
Chereas aufpi# xus  eftf8i cins audacia approbauit atq; Iaudauit.Et vale dido cum votis eu prfdbufq; dimifit.Q.m’#
ciu audiiut vti dam enim affeuerabat ea quj cotigebat quodam aufpicio fuiffe firmata. Nam cum chereas ingrede#
pficerat itentu, retur  ‘ n  curiam vox cuiufda de populo fertur emiffa qu§ quafi ammoneret d/censiperfice quod age
v  ’ dum eft opitufante diuinitate.Q_uo fado primum quidem chereas expauitne quis coiuratoru vide

retur prodidiffe feeretum. Nouifiime vero confiderans quia h?c pro inuitatione dicerentur fiue com
monente aliquo fociorum feu certedeo qui cunda humana refpicit confulteicumomnibus ad cofor
Oes ad tyrani# tationem infidiarum caufa pctuiffet-.Vniuerfi fimul armatf funt.Ali) quidem ex ordinefcnatorio.alif
cidiu erant pa# ver0  tomanoru militum qui confcij effe videbantur.Neq; enim erat vir nobilitate feu fcelicitate prs#
ratlii  ditus:qui Gaij tranfitum non ardenter appeteret.Qua propter omnes quo poffent ftudio vt vitapri

uaretur totaq; confidentia atq; virtute ad tyrannicidium erant & fermonibus & operibus preparat/, p
Calixtus gaij li ^ ca ^ xtus  libertinus Gaif vir vnus potentia fummi culminis eleuatus: q  nichil aliud poteftate f

bertinus coiu# lua  Š tyranno equus effe putaref Timore cundorum & magnitudine pecuniarum qu§ ei nimis accef
ratiois cofcius f eranteo  quod effet in muneribus accipiendis SL  iniurijs exercendis acerrimis.Et vigorem vitra mo
accedit ad clau dumhaberetcu natura;Gaij iftabilem effefeiret in quibus declinaffet nequaq poffe reuocan&mu!#
dium.&c. tas  ffa^em aiias perkuii caufas necnon 8C magnitudinem pecuniarum haberetiaccedes ad claudiu

lalenter fperans quta fi ei cederet principatus deficiente Gaio honorem ei fimilem prgberet eo illt
SC  verba clementif impendiilet primitus ait ergo quia iuffus a gaio claudiu veneno perimereerebras
huius tei diiationes exquififfet ne talia perpetraret.Sed michi videtur quia'fingebat hf c ca!ixtus vo
lens capere člaudium.Nam neq; gaius ftudens interfici claudium honeftas poterat occafiones exqui
rere neq; ca!ixtus iuffus optabilem Gaio rem perpetrare fi diftuliffet madata domini fui perieuia po
tuit dedicare.Sed claudium quidem diuinitus a Ga ij  vefania libetat; calixtus aute pro comendatio#

J*

po&C^ttupafifmn 33De antCautfatibus fo.tkmu

A ne ffnxit hanc grada que ei nequaq probabaf iniun&a.Hi quidem qui circa Cheream erantdiffere#
bant quotidie:dummu!tos fegnicies detineret.Chereas aut nullam moram gerebat led omnetepus
ad agendum oporruniffimum iudicabat.Nam dum gams in capitohum afcendiffet vt pro filia facri
ficaret venit frequenter ad eum SC  imperialis loči culmineftantem ac populo auri &argenti pecuni# Chereascog u
as difpergente dum hgc minifteria gererent precipitem ex eminenti Ioco cogitauit impellere:cum fe tat gaiu pcipi^
a nullo videri putaret.nec infidias feciffe videretur. Et licet mors optata non eueniffet.Ipii tamen ac tare ex  capito#
ceffit audacia vt etiam prgter ferrum interimeret gaium. Tamen habuit cum coiuratis chereas ardo# lio.
renvmetuens ne teporaoportuna diffluerent.IIli vero videbant quidem pro fualibertatefollicitum;
pofcebant autem vt paucum tempus vfq; ad folemnitate fpe&aculoru differret; nedum conamen ne
quiuerit implerhturba fieret ciuitat/:dum confcii requirerent a Gaio SC  infidiarum tame non valeret
vtilitas in futuroded hoc vtrle fore Vt in celebratione fpe&aculoru res potius agi temptaref.Hg c fpe
dacula in palatio ob honorem cgfarism paruo eius rotundo templo agunf qui primus poteftate te#
pli conuertit in feipfum.qug fcilicet  romani nobiles cum filijs fimul SC  coiugibus libenterjfpeftare no
fcunf. Tune enim gaius negligens ad omnes ita facilis erat mcurfus quado muka milia hoim paruo
loco cocurrerant vt potuiffet quilibet ad eius nečem audafter accedere abfemibus corporu cuftodi#
bus:qui licet vellent non tamen ei prgfidium facile deportaret. Spedabat ergo chereas.Et venienti /

bus fpedaculis prima die nitebaf vt quod fuerat prgeogitatii fine dilatioeifortung folacijs adimple# <

ret qui tn tribus diebus ludoru tranfadis vix die nouiffimo opus valuit terminare. '

CChereas ad audaciam coniuratos cotra Gaium excitat Si  armatoru multitudine ad palacium [

coueniente petetibufq;|tribunis vt moriš eratfignum a Gaio Cui facriffcante augurium cruor fcilicet
fuper vedem  Afperne fenatoris afperfus apparuit Cuius etiam morte Vatinius fenator prgdixit que
cluditus taccre iuffit duoq;Gaio auguria in fpedžculo prouenerutEt minucianu vt Chgream cofor
taret furgentem Gaius retinuit Sed ipfe paululum quiefcens denuo furrexit 8 i  abijt.'Gaium itaq,- ad
B balneas euntem prgeedebant coiuratores inter quos; Chgreas euaginato gladio occurrit eum vehe#
mente plagam non tame mortalefnota caufamjintulit.EQ.uem no clamante fed fugiente Sabinus im
pulit H  eum cadentem linguli difcerpferunt. CCapitulum tertium,

chgreas aduocans coniuratos fatis inquit o etiam preteritum tempus noftra po Chereas coniu
tefb fubiurgare fegniciemipro his qug cum tanta virtute tradata funt SC  negleda no# r atos ad auda#
fcunf.Et melius eftvt,pditioue fada pereat,caufa Sc  potius gaius nos afficiat cundo cia excitat.
ruq; auferat libertate his diebus quos nos tyranidii eius adijcimus &cum nos de čete
loki ro  debeamus effe liberi SC  ali j s prgbere caufam fcelicitatis prgteritiq; feculi honore SC
jjESms^alBl ^jmiraaila reparare.IIlis veto nequaq cotradicentibus quaff no bene' fuiffet hortatus;
neqfadum hunc aduerfum (ufcipietes fed potius cotifcentibusicur inquit o fortiffimi fegnes fumus.

An non videtis hodie fpedaculoru diem effe nouiffimu:& gaium ferri ad alexadriam nauigaturu vt -

ggyptum cotempIetur.Bonum ergo eft vobis vt veftris manibus romane glorig auferatis opprobriu:

SC  hoc terramariq; diuulgetur.Na quomodo non iufte erimus cofufioniS obnoxif;fi quis eum ggyp#
tius videaf perimere iniuriam no ferens libertatis opprgffe. Ego fiqu:dem nequaq cogitationes ve#
ftras differri patior fed hodie ad pericula fimul accedoigrate ferens quicquid ex eis euenerit animo
fcilicet cofiftens ad pericula omnia prgparato qua vt michi huius laudis poffit euenirepriuatio. Hgc
C ille dicens SC  ipfe audacius armatus eft Sc  reliquis fiducia prgparauit cundifq; iam erat defideriu vt

coname attingeref.NichiIq; differens diluculo ad palaciu multitudo gqueftrifi armata couenit. Mos Mos tribuni®
erat tribums enfe cinftis petere abimperatore fignum quod ei copetebatvt fignum acdperet.Cocur fignu ab impa#
rebant ergo ad palacium omnesivt pro fpe&aculo fibi loca occuparent. Cumq; muka plebe atq; co# tore petere,
preffione gaius exultaret ita vt prg multitudine neq; feuatui nec romanis eqtibus Iocus effet: fed oes
permixti iederentcum viris pariter mulieres Si  liberi vna cum feruis fGaius proceffu fibimet fado)
pio cgfari folemniter immolabat cuius etiam fpedacula celebrabat.Et cum de facrificijs aliquid fan#
guinis cecidiffehcontigit vt exeocruorecuiufdam fenatoris Afprenealias Afperne nomine/ veftis Auguriu fgaio
adimpleretur. Quod fatftam Gaio quidem prgbuit rifum. Afperne vero augurium fuit apertum: qui facrificatej cru#
fciIicetvnacumGaioperemptuseft.Ferturitaq;gaiumvItrafuam naturam illadie mitiffimum; ita or fupvefte a#
vt omibus eius humilis falutatio mira videretur. Q.ui poft faaiffcia ad ipeclaculum veniens prgfide ipne cecidit.
bat:8£ circa eum primi proceru.flEft autem ipfum fpeftaculu.Vbi annis finsulis exhibef in duabus Locus fpeda#
cellis quarum altera quidem ducit ad atrium altera vero ad portieum ingreffibus SC  egreffibus apta: culi.
quatenusn6turbenturquiinteriuseffenofcunf.Eft etiamillic&aliacella vbilufores exerceri folet Vatinius fena#
atq; cantores. Refidente itaq; populo 8 C  cherea cum tribunis non pocula gaio dextrum namq; cor# tor morte prg#
nu cgfar tenebat quidam vatinius ex ordine fenatorum vir militaris cluditum id eft confolatore viru dixit gaij,

fltbet jtonttfoeamus 3ofepl)i 3atict ©pttoda

iuxtafe refidetem nullo audiente requirebat: fi quis ei dixerit  aliquid nouitatis. Quo dicentenichil
fibi ea die nunciatu o cludite inquit hodie tyrannide alias tyranicidfj certame agitur. Tune cluditus d
O  fordffime tace. Et mox verfum fubtunxit ometi grece dtcens quod latine ne quis alius maiiuolus
n •( &  fetmonem exaudiat.Cum muka poma in theatro fpeftandbus fpargerenf & pariter auesinnumer?
Duo 1  fpeftacu %  q U;t . p ro rar jtate fua funt comparantibus precioff;gaius lites & rapinas propter ha zc  atlas libeter
io auguna gaio infpidebat.In lilo fiquidem fpeftaculo duo ei auguria prouenerunt.Mimus namq; introducitut quo
-fuenerut. aftum eft.Vt iudex deptf henfus crucifigeretur. Et panthomimus fabulam falutauit cynare alias Cy

nire in qua SC  ipfe occifus & eius filia Myrrha videba?;atq; fanguis inimica arte diffulus & circaiudi
cem crucifixu SC  circa Cynatam atq; mirrha. Conftat autem quonia SC  dies ipfe fuit quo philippum
aminthe macedonuregem in fpeftaculum ingredietem vnus fociorum fuftineret in fpeftaculo vfqj
_„ ad finem eo q> nouiffimus eratdies;an certe balneis atq; cibis illicdeinde remaneret ficift & prius.
Minutianu fut ^jyiinudanusiuxtagaiu fedens ac?ne inuacuu tempus efFlueretmetuensfurgenseda cum videret
gente vt chere c herea egreffum pergebat vteonfortaret eum.Tuncegtedientem tenuit gaius a vefte Si  quafi pera*
am cofortaret q UO  ingens pergis O beatiffime At lile reueritus cf farem cum timore refedit:& paululu quie

retinuit gams, f cens  jjenuo f U rrexit SC  abift.Cui egredienti non ipediuit iter gaius:credens eu ad neceffaria .pgredi.

CAfpernas quoq; cum effet Si  ipfe particeps operiš. .Ammonebat gaiulficut Si  prius vt ingreffus ad
balneas atqj prandium ad ipečtacula remaneret Q,ueres vt ad finem fua traftata perducerenf. lili fi
qdem qui circa cheream erat exacuebant alterutros quafi tepus effet fingulos prfparari; ne ad opus
abfentes inuenirentur Si  negligentes oportunu tempus amitteret.lErat namq; etia dies iam circa ho p
ram nonam. Chereas iraq,- tardante gaio erat paratus vt ingrederef ad fedem eius Prefcius tame ga r "
illic nečem principes cum multo fanguinefenatorum.8C equeftrium fimul adipleretdicet arderet me*
lius tameti effe indicauit omnium tutamen libertatemq$ feruari. Cumq; effent omnes ad fpeftaculo«
rum vota conuerfi.Gaius fignum furgendi fecit:turbaqs repente fafta conuerfi funt coiurati 8C  popu
’ los impellebant vt quafi Gaio feereti officium perhiberent:opere vero volentes habere licentiam vt

Coiuratorcs eum  ‘ n  filentiotrucidarent. CErecedebant itaq; claudius patruus eius SC  marcus minutianus foro«
ris coniunx:necnon SC  valerius afiaticus:quos etiam fi voluiffent repellere propter dignitatis reuere
tiam no valebant,Gaius vero fequf batur cum paulo aruntio. Cumq; iam effet inter regalia redu di
mifit iter vbi conftitud erant famuli q ei gratifice miniftrabant claudio fcilicet prf cedete SC  couer/iis
eft ad locii queda auguftu ftledo itutus ad balneas fimul Si  pueros q venerat ex afia coteplatus qui
eoru forent vtiles ad hymnos minifterioru qu§ erat celebrare cofuerus: aut qui ad pirrica in theatris
Chereas euagi apti effe vidererff.Tunc itaq; occurrit ei chereas vt fignum peteret: q> quafi ad eius illufionem fignu
natogladio ve ante languentiu.Nichil ille moratusiniurifs vtebatur aduerfns gaiu.&euaginatogladio intulitei pla
hemete plaga gamveh 2 mentem;nontamenomninomortalem.Suntquidicunthoc prouidentia Cherepfaftum
fecit gaio. ne Gaius plage vnusvulnere moreretffed plagarnm multitudine fauciatus. Maiori dolore cremaref
fed michi nori videtur hic fermo credibilis: eo q>  in huiufmodi aftibus talem timor non exrgit rado«
nem.Nam fi Chereas ita cogitauit:omniu ftulticiam preceffiffe credendus eft voluntatem magis fa«
uori prfbens g perceleritatem fibi Si  coniuratis periculorum euafionem acquirens du poffent rnuU
te machinationes auxi!ium Gaio conferre anteg potuiffet mori. Vnde certum eft quia Chereas non
circa fupplicia Gaij reftitit. Sed de fe & amicis eius potius cogitauit quando edam afta caufa filetio
magis vfus eft vt ludicium fugeret & iracudiam.Et quatenus res gefta celaretur ne fermonibus vfus
&/e perderet fimul 8C  tempus.Et hpc quidem licetfvt voluerit j vnicuiq; traftare.Gaius itaq; vulneris
dolore ferebatur.Inter humerum enim 8i  collum enfis tllatis inguli offibus eft retentus ne vlterius po
Gaius fauda« tuiffct accedere.Q_uo fafto neq; clamauit nec vocauit quemlibet amicorum fiue incredulitate Siue i
tus non dama prudenda.Sed doiorem fordter ferens interius fugiebat.Q.uem fufcipiens cornelius fabinus.Et ipfe _
uit fed fugiete iam fua mentepreftruftusimpulit.Tunc genu fiexo cadentem multi circumaftantes finguli adinui
Sabinus ipulit cem gladijs Et quafi ad certamina difcerpferut.Coftat autem quia vldmus Aquilas ei mortis intulit
SC  cadente fin« plagam.Omnis itaq,- caufa cheree indubitanter attribuenda cft.Nam licet cum multis hoc opus effe
guli gladijs di ,  cerit. Tame primus cogitauit quemadmodum gereretur SC  primis ceteris hoc aufus fit edicereigbus
icerpierunt fufpicientibus illius vocem verbo fubinde alios congregauit;8C fapienter cunfta difponens etiamfet

Ois mortis cau monibus vfus eft vtilibus non neceffitatem fug prf fumptionis impofuit vt dum tempus exigeret ma
fa chereeattri' nibusvterentur.Isquoq J rem prioragreffuseft:8£ virtutemilliusnecisimpulit:atq;vfumfacilemgaio
buenda eft, iam moriente conceflit.quapropter iuftum eft vt etiam quecunq; četen gefferunt. Chereg cogitatio«
ni Sdabori manuum acviftutibus applreentur.

CGaij occifcres populum ftulte pr/ncipem honorantem dmentes a cede per aliam viam
tedierut SC  gerraanieum Gaij' patrem occiderunt Germanis itaq?fquibus Gaij mors prio cognita eft.)

p^cljiffttipaflfuitt' 2De38ii«ciUitatftms. JFo clpmfl.

inquirentibusinterfedores Afpemas oecurres ocdfus eft fimiliter Norbanus Sc  Atheius Omnibus
veto Gaij mors grata erat prgter mulieres Sc  infantes ,ppter fpedacula &  feruos qui eius auxilio co
tra dfios habebant accufarionem 8C  cum varia fuiffet populorura de Gaio opfnio Atuntius venaliu
rerum pr?co Gaium mortuutn proclamauit in  teatro Sc  lpfius cognita morte Germani ab iraquieue
runt.Laudatusquoq;eft Chereasprogpereft inquir?te populo Gaij peremptores AfiaticUs vale«
rius vtinam(inquit)ego quo audito confules Gaiura accufantes populo gC militibus iufferuntad pro G  .. occ jr ot ^
priaremeare pacem nunciStes adeffe SC  requiem. Gapitulum qu3rtum, . J  « ,

j Aius itaqp hoc mociomultis vulneribus iacebat extin&us Chereas aute ČC  c? teri perimen* „ A _ ? ^.

I tes Gaiu per eade itenera reuerientes euadere fe impoffibile iudicabant.Propter h?c vtiq; honoilte redie
]qugfuerantgefta.Non enim patuum erat perici ilumperemiffeprincfpem ftulticia populi a cede alia

fepius honoratu cum SC  a militibus noa fine fanguine de morte eius facienda effet feditio -g j eer*
Ita cum effent anguftg vit? in quibus hos opus effefiuj eft &maxima turba repleret eas militum qui l nZvJC ;  p j ls | a] ’
illo dieprocuftodia principisederant:perviasaliasdifcetidentes addomu veneregermanicipatris _ e daocci

Gaij:quem tupc etiam vna peremerat.Erat em hgc dothus coniunda regalibus:eo q> bi qUx in emi* 1 ' *

nentiacoftitutifunt diebusfug potetig in talibushabitarenofcuntur.Et declinantesmultitudinis in* Occifo Ca'' '

uafionem effe iam videbanturin requie.CCumitaq;lateret adhucpeftisillataGaio: priimimgčr*
manis eft agnita.Eranteniin armigeri equiuocumgentis fu? celtic? habentesracina quorum patri? CO£t  JL ccro ,- s
mos eftimportabi!ivtifuroreficutHyfpanisaut c?terisbarbaris eo q> omneshuiufmodi homines cuftodibus *
rationeminorefintcorporifq;robufti.Etimpetuprimocuiufcunqjcongreffushdftibušprgualentes «r „ ‘
cumnonhaberent virtutis difcretionem pro vtilitate cundorum.Sed tantum fibi profpicerent qui* g, ^

bus Gaius cariffimus ideo erat cp peeuniarum muneribus eos fibi placaueritieuaginatis ergo gladi js ■' m inores a d

ingreffi funt domurr perfcrutetes c?faris peremptores;quorUm tribunus fabinus erat. Q_ui non tan* raponc CO note
tum virtute8£fortitudinemaiorumquantumfuo robote cum monomachuseflet. Hanc obtinuerat *

dignitatem,{£His itaq; inquircntibus Afpernas primus occurrens exfoluit penasfcuius veftem fa* Sabinus mono*
crificiorum fanguis ficut prgdmmus cruentaueratj & no ei bonumfuiflevidebatur augurium.Poft m3c fj US pern J
B hunc occurrit eis Barbarus Norbanus fortiflimus ciuiu & de cuius raaioribus imperatores multi pro tor Q ^fburius
cefferant: cuius etiam ciuitatis eminenriam non ignorabant.Is cum effet valitudine roboftus: primo ^ / n3s mtcr f e ’
fibimetoccurrentiumarripiensgladiumpermixtusalifscotendebatnefinealiorumintentiimorere ft^eseaiiofcm
tur,Quimultoraagmineconftipatusfrequentiumvulnerumillationedefunduseft.Tertiusautem tans0 c C idit U ra
Antheius ex ordinefenatorio.Germanis ficutipriores occurrit.Isfvt videret Gaium iacente SC  leta* eGrma  •
retur aduenerat;quia patremillius eiufdem nominis effugauerat eumq,- nec fic fatiatus militibus|de* \T or jj anu s mo«.
Ilinatis occiderat,Aderat ergo AtheiusvtGaij videret funus: turbaq; fubita du fe voluiffct occule* ^ 3  ?ermanis #
re furentes germanos SC  iter lubtiliter inquirentesfqui Gaio occiderantjetiam innoxios vna penine occ jf^ s
teslatere non potuit SCilli  quide ita funt mortui.tDum igif in theatro cie gaij morte veniffetfermo g t . - * occidif
ammiratio SC  inaedulitas fada eft. Alij' namcp valde deledabant in eius morte. & licet dudum fciret a ecrma  ,•
fibimet vtilem fore,Hoc non finebantur ctedere per timotem:quibufdam vero hoc in defperarione G ^ afa  ™ s *
erat cum nesj vellent circa gaium huiufmodi aliquid prouenirenec verehoc crederent:quafi no pof ,/ S

fetaliquis hominu opus eius virtutis implcre. U]Erantem(quibusnon eratgrata mors Gaijjrau* 1, n

lieres.8C infantes Sc  quidam militum Alij ptopter metcedem 8c nichilaliud qtyrano conueniente ad i• ' ©roote/
iniurias potentiffimoru ciuium in illius minifterio pr?parati.Mulieres autem ac iuuenes propter fpe fnedacula rr.or
daculorumgCmonomachorumraunera(inquibusfoIetvulgo deledatio miniftrari;&propter car* p-p,- J c q e
C niu dilacerationesfquas in ludis agebat gaius;vt quafi populo voluptate cxhiberet. j) veritate aute f “ '

ad faciandafugčrudelitatisinfania^Serui ant dnos cotemnebant.K ad iniuriandu eos Gaij fulcie c eru j aij -
bant auxiho.facilenaq; eis medetibus cotra dnos credebat eoruq; pecunias oftedentibus SC  libertas - - 9

6C  diuiti? fucccdebat nec accufationemetuebatpeenaqbus eratppofitapmiaodauaparsfubftati? n0 cote P'
femto^.f[lgi{  velaliqbus in theatro credibilis videbat de gaij pereptioefetmo: eo cp autpfdffent e ^5 1 i ! , ls ,^ 1 ° r#

ifidias aut optaffet.De his qu? nuciebanf no folu gaudia retinebatifed etm audireihoc aut dicere fu* £ raG  ‘ e
giebat metuetes ne cuveru no appareretpoenefuccuberet.quafivota fu? volutatisapperientes.ini ~ -

verofg infidias pfciebac y ap!ius fe celabar formidates ne du alicui amatori Tyranidxs;hoc padetetipro 10  P” 0 a

dni viuere Gaio punirenf.Na & ahusfermo fuerat difpfus in ppfoquiaresquide aconiuratisfuiffet a  morte  S ai !

debatur effe fufpe<9:us:& multomagis odiofis non potetat credi.Dicebatur autem fenatoribus a qui *
bufdam eoru animos perturbatibus eo q> intet ipfa pericula atq; vulnera vt erat fanguine ctuetatus
veniffet in forum Bi  concionem habuifletad populum qug teficiebat eoru metcs neq; loca fug cufto

ILibec^onttftiec^musjofep^imjei*

dje tclinquebant:formidatcs ne iHis qu§libctimpigeretur culpa: quando non qua voluntate difce#
derent accufari poterant aut damnari:fed quemadmodum vellent accufatores & iudices<[C5 itaq D
turba germanorum euaginatis gladi js fpečtaculum circumdediffent cun&is fpe&antibus metus fug
perditionis acceflit: & ex omnibus aditibus terror erat quafi repente ingrcdientium gladijs caperen
tur Si  neq; difcedendi fecuritatem habebantmec in theatro poterant motari fine periculo.lllis igitut
itruetibus in theatro fragos eruptus eft fupplicantium atq; dicentium quia 8C qug cogitata fuiffent fi
tamen aliquid proueniffent &qugdicebantur geftanefcirent & deberetparcerenecaliena prgfura#
ptionem eis qui non effent culpabiles irrogarent fed Si  exquireret commiffores; fi tame aliquod‘fce#
lusprobaretureffecommiffum.Et illiquidemhec &his potioracura Iachrymis &perfecutioevul,
tus fepius clamitabat facientes ea qug perieuli velmortis vicinitas exigebat. A d bgc milita ira ceffa,
uit 8C  penitentia dudi fantin fpe&aculo coftitutos ocddere.Erat enim crudele etiam illis licetvide,
rentur exafperati.CP° r tabat enim capita Afpeme;8£ eorum quos vna peremerent, Q,ug ca  videret
in fpe&aculo pofiti amplius funt concuffi pro dignitate virorum Si  mifericordia huiufmodi cafuum
C^uapropter Si  femeipfos a talibus erumnis euadere no credebant Si  incertum fibi fore fi tanta p eri
Aruduspcove cula declinarent.Ideoq;Iicet ali quidaperte Si  miufteodium circagaium habuiffenteiusalacritatis
naliti reruj Gaij' munus expulere cum ad tanta pericula perueniffent:& fpe totius cecidiffent vite. C Fuit igitur arun#
morte} in teatro dusquidagratushomointer pfjcones rerum venalium Si  propterea magnitudine vocis vtebatur
jpclamauitt indutus veftibus diuerfi coloris:inftat nobilium romanorum: habebatq; potentiam agendi(qu§ vel

letjin ciuitate in his qu§ tune Si  poftea gerebatur. Is enim aptauit femetipfum veluti legente afe do#
lentemflicet Si  ipfe odio gaium habsretjeratq; timore fuperior eius eocio atq; milida qua nitebatur
falutem in rebus prefentibus aperire Si  omnem ornatum quafi de cariffimi principis morte amififfe
cofingens progrefius eft in theatrum vt mortem gaij pronudaret. Q_uo fado quies omnibus affuit
ne poffent vlterius ignoratia fiuduare.Deinde etia ftatuas arutius Si  loca fingula circuibatireuoeans E
germanos Si  cum eo tribuni iubentes recundi ferrum atqj manifeftates gaium fuiffe defundu. Hoc
ergo fadura aperte in theatro colledos eripuit 8£ vniuerfos qui furorem incurrerant germanorum a
morte feruauit.Nam prius fpem habentes viuere gaium a nulla fadionepcemtus abftinebat.Tanta
CogmtaGaij enimdeuotionecircaeam habuerant vt etiampoft amiffioneanime eius fauorabiles effent.CLQ.ue
morte germani dum aperte mortu5;cognouiffentabiracundia diuerforum Sc  fupplicio quieuerut eo vendafom
a b ira qmeuert, jjij s  j am non  effetmec foret qui eis pro talibus repenfaret deinde timentes ad potiorem iniuriam pto
rumpere; ne fenatum contra fe prouocarent fi ad eos imperij fummitas deueniret igif germani a fua
tabie quf eos inuaferat pro gaij morte quieuerut Chereas aut du nimis effet de Minutiano follicitus
ne germanorum infania fuiffet extindus.fingulos militum de eius falute requirebat.Et minutianum
quidem clemens adduxit in medium. Ad cheream vero couerfus cum multis ali js fenatoribusuifti*
d?q; Si  virtuti eius teftabaf.laudans cogitatum 8C adum fine fortitudine copletunujrannidein di#
j ,  cens adnihilum fuilfe perdudam eo q> iniuriarumvoluptate fueriteleuata quippecum poifetfcelix

audatus che# v j ta  jjjj prgberi:qui virtuti probaretut odibilis.Sed cum tali calamitate deficere quali gaius qui etiam
reas pro rado, ante CO niuratorum cofenfum proprium facinus fibi coftituit inimieum agendo iniurias diuerforum
Et prouidentiam legis exterminando vt quos habebat caros fibi hoftes efficeret. Ftfermone quide F
,, alioseius effe pereptoresiopore vero femetipfum fine dubio perdiffe. <Tl arn  vero furgebat de atrio
I 10  me “ Ic ^ s * cuftodi? qug primo permciofefuerant quado omes abfcedete feftinabat/Cuius mali tunocaufafuit
ingrit pprus de a ] tlon me dicus areptus quidem ad curam aliquoruin vulneratorum. Et mittes qui cum eo quafi ad
peremptoribus me dicinam neceffaria deportarent:quosinde pro veritate dirigebativtpericula declinaret.Iterea co
Afiaticu al u ^ tus a g‘turfenatorum Si  plebis in foro.Et populus quidem inquifitionem de Gaij peremptoribus
rius /inarerihu vehementius faciebat:aderat & fenatus.Inter quos Afiaticus valerius vir confularisftans in ppfoftu
»• * e s  multuantibus illis & dirum effe clamantibus eoi quod imperator eis lgnorantibus videretur occifus

hiteremin inuft ^ um e “ cun( ^' re quirerent qui funt qui Gaium interemerut; vtinam inquit ego. Ad hgc autem Si co
vt na? c 2 o nuo iu ^ es e ^ 1( ^ a  P ro P°iuerut accufantes gaiu atq> iubentes populo fimul & militibus vt ad ppna remea
audi o confuiips rent: P°P u ^° quidem multemrequiem promittentes.nsilitibusautem honores fi tamen iolita difci#
accufantes oa.n P^ na con ^^ erent _^ nu ^ 1  quodlibet cotumelif genus inferrent.Erat eni metus ne forfita cxaiperati
d  olb mU’ te ina ^ a CRatatI  ^ aeer ^- & ad rapinas aut a temporum fpolia verterentur.Couenerat itaq; omnis mul*

j  htuti 0  fenatorum.Et maxime cofentientes aduerfus gaium fiducia iam vtentes & in conteptu ma#
u 1 unt aa  ximo conftituti quafi in eis refpublica refideret,
nactSte skačem dConfiliointermilitesinito de Claudio Gaijpatruo imperatore creando Sentius Satutnius

adeffe Si temne  E r0  rC€U P eran ^ a  1/bertate & feruanda oratione habuit ad populum plures itaq,- magis fine principe
^ q fub tyrannide viaere eligebant Chereas vero Lupuin tribunam ad interimenda Ga ij vxotem Si

poftCljjtfttipairum SDeantfcittuatttMS jfo.clrrnm.

filiam quibufdam hoc crudele iudicantibusrmifit h ec enim omnium malorum caufa fuit pocu!umq;
ei ad vefaniam traofformatiuu dederat. Ipfa vero vitro iugulum occilbri preparante occiditur cum
filia. Capitulum quintum.

• Ntcrea fubito de domo raptus eft ciaudius milites enim fado confilio; altcmtn' de rebus a*
gendis dederefermone.Videbant em impoflibile fore vt tantis rebus exiftetibus quis rem Cofilm de clau
> puhlicam non gubernaret: ncc fibi vtile fi quis lilorum qui cooperatores in nece Gaij'fue« j 10  _ aiJ patfU(>
rant ad tmperium pcruemret.Sed bonum efife fi nodum perfedis rebus. Claudium principem face« j pa j orc  creado
rent:defundi patruum. Et omnium ienatoria dignitate prgcipuu.virtute maiorum fultum: militiaru ^entius fatur«
dilciplina pariter eruditum.jHuncdeliberauerunt in medio ftantes imperatorem facere: dignis foie, ^, us ac j f enat g
nitatibus honorare.ClSentius itaq, faturnius licetclaudium cognouiffetraptum.Et quafi pro laude pr0 rec upata lt
refugie.tem.Qui videbaf quidem ad hoc inuitus accedere.Non tame deciinabat integravokintate: {j ertate
ftans in medio fenatus nichilq; metens apud liberos fortefqj viros perorauit hecdicens.Licec incre« uan( j a  oronem
dibile fit romani libertatis nos acquifilTe dignitatem eo longo tempore nobis abfuerit, Verutame habu j t mortuo
tenemus eamiincertam quidam quantum ad magnitudmem priftinp feruitutis. Sed tamealacritate '
ferre poffibile eft: fieius foelicitate nequiuerimus amittere. Satis eft em & vna hora fenfum virtutis
habentibus cum fecreta voluntatein libera patria vitam degere Si  legibus fforentibus a!iquado cor
municare.Ego fiquide iam prioris libertatis oblitus qua olim quide amifimus nuc autem magna bc
atitudine retinemus reueretia exhibenda|his qui genitiin eaatq;nutriti funt'& no minore a di/s ho«
nore his viris prebendu effe difcerno qui licet fero SC in  ha c etate nos ea guftarc fecerut: ita vt etiam
in futuro feculo eius pr^mia teneamus. SufFiciet itaq; etia hfc dres 8C  iuuenibus noftris & quicunqj
fenuimus lenibus quide quando eius cofpicientes libertate cum dulcedine moriemur.iunioribus au
tem q> fit eis dodrina virtutis.Vnde conftat viros iftos quorulabore cofiftimus propter hec qup nu
per gefta nofcunt quia nichil q cum virtute degere maius eft:de qua cofueuit libertas humana folu
B modocogitare.Ego fiquideantiqua nouiauditu cognofcens que.vero vifu confpexi valde funtgra
uia.Malis enim ingetibus inuaferuntrempublica principestyrannidtim prohibentes vtiq;omnern
virtutis modum Si  magnaminitatis officiumlibertati derogantes docentefq; blandimenta panterji
timorem:eoq>nomineprincipumcunda fubijciuntur.;CExquoenimIuliuscgfarpoteftatcm po/
pulifoluit8i ornamentalegumcomprimensrempublicam turbauitiufticiam prguaricatus: & Iliadi
ledione vidusmichil eft mali quod non irruit ciuitatis fuccefforibus ad inuicem imperium detrahe«
tibus fibi ad deftrudione fcilicet patrie libertatis. Et vt prgcipue in defedum robur ciuiu deueniret
arbitrati fuam effe munitioneifi viciofis vtetentur hoibus:&virtute precelfos no folu glorie imanita« Infania GaifSČ
te priuaret fed etiam ad morte vfq; pducerent finguli naq; regnantiu queq; funt grauia comiferunt. ferocitasi oe s,
Q_uo^ gaius qui hodie mortuus eft amplius extitit feuior vniuerfis: qui n5 folum in ciues/fed etiam
tn cognatos pariter SC amicos effrenata intulit fue ferocitatis infaniam iniufte pcenas exigens & ve
lut furiofus in homines atq; deos ferus exiftens. Nichiletenim tyranus fuauitatis habere poteft.lNo
ne cum iniuria nobis abufus cft.Nonne in pecunijs vos 8C coiugibus cotriftauit.None omnevotu ve
ftrum pr^cibus agebafinfiftetibus inimicis. Aduerfa fiquide tyrannis cunda libertas eftmeceis vnq
fauere poteft Sed nec ipfi qui cofentiunt eis patiutur turpia fuftinere. Sentientes naq; tvranni quf
bus malis infignes viros affligant 8C eos videntes patienter talia fuftinere.nec tamen ignorare qd ge ]Vtos tyranoru
C ritur fed folaciu expedare;hoc folumodo fuam credunt comparere fecuritate.fi eos potucrint paeni vt in fecuritatc
tus amputare. C£His igiturcrepti malis SC fub alterutra veftri ditione conftitutt quod reipublice ma viuant.
xime prodeft:& ad prebitem refpicit deuotione: infidifs amputatis SC  rsftiuta ciuilitatre iuftum eft
vtilitati cfimuni prouideatis:& q>  placet non imminete periculo cenfeatis: quado non erit dominus Cofulcndfico«
qui rempublicam gubernaturus;eligitur vt ciuitatemledere SC  impcriali iure cuilibet loqucnti poena muni vtilitati,
rum multa genera poffit inferre.Sub tyranno fiquidem quod lili difpliceat' dici non poteft nec diuer
fa fententia reludari.Hadenus fibi amittentes deledationes pacis:&confueti degere modo femilid
portabiles incurrentes Erumnas etiam proximis malorum videbamur audores: fugietefq,- cum vir« Honores decer
tute morimomffnna cofufione petibamus.Q.uaptopter primitus tyranicidis decernite honores egre nedi tyranniči#
gios Si  m3xime caffium; cheream principem fortium virorum annunciate: qui cum alifs vir vnus Si  d is qui liberta#
confilioopereacquifitornoftrelibertatisapparuit:cuiusnunqdignumeftobliuifci,Contratvran teacquifierut.
nidem noftram libertatem priinus lumpfit SC  femetipfum periculo pro falute noftra ante cudos igef Differetia inter

coiurationecaf
i SC  Bruti: SC

. . . _ _ _dtyratTnicidi| graf chercggCfoci*

fatione etiam maks eius pr/uauit vrbem. Sentiusitaq his fermonibus vfus eftfenatu deledabditer orum.

%ibtt  ummfoectmus 3ofepI)t JuDet Spačim

Trebellius ma# audiente.-# equitibus romanis qui prffentes erant. <TQuod fado qujdam trcbclltus maximus infi
xtmus. liens anulum de digito traxit habentem lapidem claufum in quo forma Gaif celata videbatur que m  n

__ ille fibimet ftudio dicendi(qu? fuadebatimplerijfuerat oblitusauferre.Eteelatura qdem eft agnita; '
Chereas fignu vox aut cotinuo fubfecuta. CChereas vero cum fignum a cofulibus petiflet 8£ lili libcrtatis ei dedif
petes a confuli fent miraculu faiticunčtis Si  velutincredulitas quiareuerfa videref ad confules h?c poteftas.Hifig,
bus libertatis dem antečj tyranus inuaderet ciuitate rebus ciuihbus militaribufq; pr?fidebant.Chereas vero perce
fignum habuit pt 0  figno militantibus prefidebant: qut fenatui confentiebant. Erant enim cohortes.iiif. quibusvi,
miratibus cun# U erefine principe magis q lub tyrannide complacebat.'Milites itaq; cum tribunis abibant.Et popu
dis qa ad cofu jj difcedebantleti hanc fpem habentes atepcogitatione quafi ipfi gubernatione jreipublic? rurfus ac
les h?c reuerfa grerent.Et nequaq ali) fubiacerent.Inter quos chereas prgcipuus exiftebat.fOgftur chereas perica
videref ptas. j um  credens filGaij vxor & filia fupereffent/SC non omnis domus eius pariter deperiret:quado fi qu ls

Pluresmagisfi dereliqueref.'Nohocfinepefteciuitatisletoqjconilaret:infup Si propofitufuuperficeretSodium
ne principe q quod circa Gaium habebat explere feftinans milit lupum vnum tribunoru qui vxorem Gaif fi'Iiaq;
fub tyranide vi perimeret. Erat enim is lupus cognatus clemetis: cui officium tradiderut quatenus vel hoc opere &
uere el^ebat virtute tyranicidif particeps effet St  quafi in omnibusvideretur infidifs prioribus confenfiffe.Quibu(
Chereas iupu dam vero coniuratorum crudele videbatur vt contra mulierem taliter vteretur dicetibus gaium fua
tribunu mittit magis natura malis vfum q vxoris confilio facinora molitu quibus & ciuitas vexata elTet Si  flos ciuio
ad iterimedum um deperiflet. Etilli quidem his affertionibus eam defendere nitebantur. CCOmniu autem malotii
gaif vxore Si  fi q U ^ gefta fuerant h ec erat caput. Gaio namq; dederat poculum vt eius mentem fuo potuiffet lubiu
lia qbufda cru# gare feruitio Si  amori Si  incantationibus ad vefaniam tranfformatum fibi itadeuinxerat:‘quatenus p
dele hoc-iudi# fortune omnium romanorum 8i totius orbisfcui prfftdebatj ei iubdite Vfderenturn/chi!q; defenfo# “
catibus.&c. _ res eis V alere potuerunt. C Miffus itaq;lupus in nullo moratus eft minifterium eo momento differ#
Vxor gaij oim re ne  culpabilis effet in his qu? ei pro vtilkat? puhlica videbatur iniunda,Venienfq; ad palaciu inue
malop ca fuit n!t  Cefoniam gaif coiugem iuxta viri corpus humi proftrata. Etomnesin ludupofitosficutmoris
poculumq; ipfi e q mortuis exhiberi corporibus/eratqj fanguine vulnerum eius plena, Etmaximaca!ainitate circu<
dederat ad ve# j ata necn 5  & filia iacebat fimul nichtlq; aliud illic audiebatur nifi culpa gaif tangi no bene guberna
lama tranlfor # tus:6<: quia vxor eius frequecer talia ventura pr?dixiffet:h?cem ratio & tunc.Etnuclfimiliter eftiina?
matiuu. & in omniu mentes ita eft circa eos qui compattuntur. Alif namq; dicebantquia fuafiffet Gaio vere

» C edensafeuitia.Etcrudelitateciuiumhumiliter 8i cumvirtuterempublicamgubernaretquicumin

vxor Si  nlia iux f ua  feuerirate viueret proprerea taliter deperiffet. Alif vero quia cum fermo de coiuratis perueniflet
ta corpus iace# 3( j G a j um  fuafiffet illa vt fine vila dilatione velociter cundos placeret quia licet nichil iniufte aliqui
tes coquereba teptaffe probarenf tamen hoc agens cunda picula dec!inaret Q_ue vero a Cefcnia dida funt &que
turg^m no bn ea  homin.es-dicebant hec funt. At illa cum vidiffet lupum venientem corpus Ga ij  monftrabat bi

gubernaiie/ Si  ( Vt  p rox imius veniret; cum lachrimis exorabat. Cumq; eum mente vidiffet attonitum Si  nulla com*
ideo periple. palTione motum cognofcens ad quod venerat ei fuum iugulum preparat.Et lugens promptius eafa
debat qtif agere foliti funt qui in vit? defperatione conftituutur. Tune inuitauit vtquaidecrcta fue#

Cefonia vitro

occi on iugulu rant/non  moraretur adimplere.F.t illa quidem magnanimiter hoc modo a lupo perempta eft. Et fu#
pparat Si  occi# npr pa m panter fina eft«xtinda.

C Gaif anno imperif quarto occiff peffimi moreš quiq; forori permixtus duitatis incurrit

5- a< c  '  per eam pariter fiiia eft extinda.
dit fup ea filia. ^ naif - anno  , mnPrll - f

Gaius ano ipif
quarto occiius
&c. cuius mo#
res peffimi de#
feribuntur.

odium hic orator grecus Si  latinus (quem Tyberius fecerat erudiri )  fcientia abufus & poteftate per#
uenit admortem Claudius aute de teatro fugiens fe in ardiffimo cilabat loco quem Germani fu?vti
Iitati confulentes Gaii requirentes peremptores latentein inueniut Si  eum gratus timetem confortis
ei datum imperium a difs fignificat Ipfumq; propter corporis debilitatem fugere non valentem i ve
hiculo ad palatium portant Si  propter Gcrmanici fratris fauore principeftante feftinabant. Seditio
vero tune populi fuit S fenatus hif priftinam appetetes dignitatem populus autem fenatus auariaa
fugiens raptum Claudium imperatorem effe gaudebat. Senatus enim ad Claudium mittit vt fenatui
imperium pro communi vtilitate cedat aut imperium a fenatu acdpiat.Sed claudius fenatus cogno
fcens arrogantiam ad militum 8(  Agripp? inftan tiam cogitur non credere.

Capitulumfextum.

jAius igitur quarto imperif fut anno minus quatuor menfibus ita defundus’eft v/r ftante
regnum nequitia fummus libidinibus fubiugatus derogationibus amicus/ in rebus terti#
jjbilibus timidus:8c femper auidus poteftatis: in quibusnon oportebat nirnie largus acqui<
^rens diuitias occidendo & contra leges agedo 8i  diuinitate ac legibus maiorem feeffe ftu *

diditeffeor amenta v I ttuti,.8£amicmarGimemorquandocontrahfccuiUationeftipp!ici(ffCqu««


"H*

. 1! - l VHicb a J s «>rt

';;255

Htrs.Uli n ?i PetC 2

- : sg

SsgS

S 3 a

LTr^ibj

; ' lc «tibus gaiumf «3

^ it j filet &ft 0 s clUi!

■ ° m ">u aute,nmalo,j
tftn luopotuifletfBbo

lln *fnt:'quatenm F
ftTmirM| chi!q; defenfo;

fo momentodfc
r -’rn fcf ad poladuiniie
pofiiosficutmoiB
mmacalamitatedii
: i: 'q nobtnegutem

: nic^milittrdlmaf

liafilTctGJiome

'•:’,.irct.;:.!cum\a
v cGairarisptntaffi«
cctnicliilmiu(lealiq«i
r nudita funt Kq«$

., i i.i | monllrabatS
rimam&nuIIacom»

. T.iaipmiseala
;i ; u^ii.tcicacfato
1( . t0 mpu eli.Etfw

nuitatis inamit
\ p adUtepct'

f, n  Germani fu?':

i:u ,ometem

conforta«


tnonv

.jlcntemivf

•;'f«ft,naban».Seg/

,.,»«1» fenatus ?


antc

l ' u ^«f

i iufP * ji:ip ' 1  £et«

A Cxorfus eft inimicu fibi eftimas quicqutd virtutis effet altiffimura Kinhis qug confpiceret nullo con«. Sor0fi mjx{us
tradicente cedens.CVndeetia proprie forori permixtusodiumciuiu maximc coepit habereeo <j> oc jf U m incurrit
fimilealiquid longotempore minime fadum effeconftaret. C Opus autem magnum aut regium ni c j u j £a£lg
chilabeoadvtilitatem prgfentiuteporumautfuturorumreperitur geftumnifi quod citcz regium &
flliciam alias Syriam propter aducntum nauium frumenta ex f gipto deferetium horrea decenter in
ftituit.Hoc enim conftat maximu:& nauigatibus vtillimum. Q.uod tamen non venit ad etfečtu fed
femiplenum ab eofdum fegnius conftruiturjderelidu eft. Cuius more haec caufa fuit: eo q> rebus in«
utiltbus fibiq 5  placitis voluntatibus ftudens SC  ibi expenfas efFiciens melioris operiš dereliquit vtilita«
tem. C Infuper SC  rethor fuit optimus gr? ca lingua parit er SC  latina. Et ad docendum velociflimus Sc  ®~Gafus orator
ad intelligendum aliena opera prgparatus ita vt maiore oratione didis contradicere alienis, & acer« grgcus& latinus
rimoingeniomeditationifq; labore fuum magis exceilere opus didionis fortitudine comprobaret. optimus quem
Hune naq; tyberiustanq fratris nepotem:quem etiam habuit fuccefforem magna neceffitate ftuduit fecerat ctudiritt
erudirfieum ipfeeidemmhisprimofioruerit.Gaiusitaq; puercolebathgcquaficognatusSCymago berius.
principisiob quam rem ciuibus meruit prefidere;quod non tamen obtinere preualutt.Neq; ex etudi
tionis opere bona congregata feruare.Sed abufus poteftate peruenit ad mortem.Difficile namq; eft Abufus fcientia
vt illis poffit acquiri virtus quibusfacile videtur agere quo trahuntur.Initio fiquidem fac/ende erudi SC  poteftate per
tionis caufa amicis ftudebat dignis zelo meliorum rerum poftea perdudus ad iniuriam onus Si  oditi ucnit ad inortc,
quod circa eum homines omiffa priori deuotione gerebant ad id vfq; defcendit vt ab eifdem infidi«
as paflus extingueretur.CClaudius igtturficut dixi fuperius interruptionefada viarum egredieba« Claudiusdethe
tur de theatro.Q_ui Gaio mortuo Si  domo Cefaris nece turbata& in anguftia pro fua falute confiftes atro fugiensi at
Et in quodam ardiffimo loco deueniens fe celabatmullam periculorum caufam nifi ruborem formi« diffimo fe loco
datus.ls enim cum priuatus effet mediocriter fe tradabatinteromnes fufficiens dodus Si  difeipiina celabat,
maxime grgea compofitus:qui etiam ab omni fe turbarum inquietudine fubtrahebat.Tunc itaq;du
trepidatio populosobtineret Si  omne palaciuni ferocitate militum plenum effet Si  terror atq;indifci
plinatio cundos apprghendiffet fummi duces ih curia de his quae forent agehda tradabant.Et Gai j Interitus gai j g«
quidem intentum paruipendentes eoq» iufte videretur extinftus:qug fibi effent vtilia potius cogi« uipenfus germa
tabant quemadmodum bene cunda dilponerentur. (£Cumq;germani ad nečem peremptores gaij ni fugvtilitati co
tequirerent & fug magis q cundorum vtilitati confulerent/Claudius turbatus SC  nequaq de fua lalu fuletes gai j per«
te fecurus maxime quia capita ferri viderat Afperne:8fquos cum eo conftabat occffos ftabat in quo« etnptores reare
dam loco fuperpaucosgradusobfcuritatecelatos . Tune gratus quidam militum in palatio vfdens tesclaudiulate«
g eum-.nec perfede pre obfcuntate cognofcens: credens homfnemefTe qui magis in eo loco infidias te inueniut.&c.
faceret.proxime veniens eumqpapprghendens agnouit feq; fequentibus ait. Ifte germanus eft eum Gratus claudiS
conftituamus imperatorem. C Claudius videns eos in fuo raptu prgparatos SC  metuens ne propter timete cofortat
Gaiumipfequoq;mereretunparcendum fibieffepofcebat.eifq 5 fuafadacommemorabat. CTunc ei adifsdatuim
gratus fubndens dexteram ei porrexit & noli inquit de  tua falute piifillanimis effe  cum te magis op« perm fignificas.
porteat magnanimiter de imperio cogitare.Q.uodf dij auferentes gaium mundoq; profpicientesjtug
confet ifere virtiiti.Perge nune maioru tuorum refpicefolium. Supportabantq; nequaq quam valen«
tem pedibusambulare propter timorem fcilicet gaudiumq; didorum.CConcurrebant autem circa Claudiuj ^»ptet
gratum 8£mulrimiliftim:videnfesClaudiumduciquaft ad fuppliciumrerum geftarum tanqpro vi« cotporis debili«
to tua vita quieto Si  multa pericula in principatu gaij perp:ifo dolebat.Pluribus autem militibus ag« tare fugere non
gregatis.Fadaq;turba:fugf retotius plet is exorte funt. Cf TuncCIaudio propter corporis debilna« vbleteeu in ve«
tem fugere non valente eum in vehiculo rapientes pro'eius incolumitate folliciti cum fuga ad pala« hiculo ad' pala«
eium deuenetunt:qui locus vt fermo tradit Primus in ciuitate Romana habitaculum dedithomini« dum portant SC
bus.Cumq; iam rempublicam tenere videretur multomagis militum concurfus procedebat.Cundif ,ppter fauorem
q; vttq;afpedum Claudijlibenter inipicientibus eumq; prindpem ftatuerefeftinantibus pro: fauore germanici fri«
j-, gennamci eius fratris qut magnam gloriam fure vire re!iquerat vniuerfis;infu per etiam cogitantibus pneipetn ftatue
' dc auiditare fenatorie poteftatis. Et qu^ pridem fuo principatu de!iquerant, C Inter hsec etiam rur« refeftinabant.
fuscogitabant. Q.uiaimperiumdedudumadvnumpericuIonon careret: quando quodcunq; fo« Seditio ppii SC
lus vellet efficere pro fauore fenatui gratiam pcrpenlaretfufficienter alterutro cohortabantur Sc  quf fenatus hijappe
folent prouenire quotidic loquebantur. Erantergo diuiff hg fententig populiatq; fenatus hi quia <li tates priftina di
gnitatem priftinam appetebam Sc  onerofum feruitium protyrannorum iniuriadeclinabant rpopu« gnitateppfis au
lus autem inuidiam circa fenatum habens SC  auariciam eius effugiens in raptu Claudi j pro impera« te fenatus auari
torisordinationegaudebat,Tuncitaq;penebel!um iamciuilefub pompeioflagrabat quod tamen da fugies raptfi
imperatore conftituto fedatum eft.inter  hec fenatus agnofcens Claudium a militibus arreptum: claudiiijipatorž
oiifitadcum defuoccetu vitos virtuteclatosqujeum ammonerentvtpro adeptione regni nullam eflegaudebant,

«.j.

atbet ^oaufDctfmttS 3ofept;t luDrt f <So?fa

aT „  . Vim faceret fed magis vt fenatui tantorum virorum vnus cederet SC  communem vtiiitatem profpicie

ipenatus aa tibug { js  j- ubiaccret ytq . me mor elTet quorum malotum prifci tyranni occafio fuerint ciuitati& qu?
daudiumtttitvt f(jb et ( am  j p f e cum c i s  pericula pcrtulcrit neq? imitaretur tyrannidis onus SC  iniuria ab alijs g t a

fenatui imperiu uitej . irrogatam fponte 3( j fubuetfionem patri? coarmaret:fed vt magis prioremvirtutem fue quietis
cederet pro co,  operet; q Ua te nU s ei honores liberorum ciuiumgt lega decreto fuccedcrent.Quo fado fauore im, D
tnumvtiUtate. perantIa .^q U j bus  jmperatur acquireret:quia fi neq; morte gaij teperarivellet nec cederet audorita
ti fenatori? grandem mana ad refiftendum haberent SC  armatoro copiam & multitudinem famulo,
tum quibus aduerfus ea Fortitervterentur maximu vero fibimetefleremedium fpei atq? fortun?fed
Veranus et i c - a|n  j cos norl  alijs prjbituros effe folaciainifi eis qui ca virtute SC  boni principio ad congreffionem

cus legati len * cettam j n f s  aducnirent cu ipfi fcilicet pro pri? libertate pugnaret.Et legati quide veranus aliasvena*
tus ciaudiu i t f | us  braccus ambotribuni his vtebanturverbis SC  proftrati claudiu fuppliciter exorabantne bello
tatut vt rniper u rum aut  f u buerfionis foret occafio ciuitati videntes vtiq; eum militum multitudine circuinfeptum 8t
alenatu accipiat - n cornparatlotie il[i us  exercitus confules nichilelfe Suadebantq; fimul vt fi appereret principatum
Clauaius len *  a  ( cnatu ma gi s  fibi datum acciperet quOd effet profperius atq; fcelicius fi nen cum iniuria (edcu fa,
tus cogno ce r UOfe  decernentiu potius imperaret.CCClaudius igitur fciebat quidem cum qua fenatus arrogatia di
roganu m gu tex ^ et  %  a( j pr gf ens  initi fententia fe mediocriter tradabat led tam propter metu m Si  inftancia mili
Staprio tutn  § re 8 (s a S d PPS pr§cepto cogebaturtantam principatum quod fpote veneratcedere no debere
Agrippa completis Gai j ex?quijs venit ad claudium quem paratum cedere inueniens impe,
n  '  rium:monuit defendere SC  ad fenatum vocatus dicit pro gloria curiefe mori paratum SC  a fenatu ad

Claudium mifTus Iatenter exacuit imperialiter reipondere Claudius autem exercitum conuocateo
rumpercipiensfecumpermanendifacramentumcuilibet largitur munera Conuocato vero fenatu ®
centum tantum funt colledi alijs fe abfentantibus quibus clamor exercitus congregati eft emiiTus im
peratorem petentium SC  non a multis folui romanum principatum!Diutfioq; maxima fuit inter elige
tes SC  pcene fada funt homicidia Ch?ream autem St  focios ad milites verbafacere nitentes multitu#
do difturbauit 8 i  fenatu defolato Sabinus feipfum interficere primitus minatus eft q Claudium face
re imperatorem.Et quintus pompeius milites fenatui accufans nifi a claudio fuiffet pr?feruatus fuif
fet occifus quem a periculo ereptum fecit fibiconfularem. Claudius vero Agripp? monitis fenatum
conuocauit fententiamqj protulit in ch?ream.Qui cum ad mortem;duceretur lupum ibcium ffentem
redarguitjmilitemq; rogauit vt gladium quo Gaium occiderat ad nečem fuam deportaretEt vna pla
ga mortuus eft. Lupus vero mollius ceruicem pr?parans pluribus plagis crudeliter eft peremptus.
Sabinus autem feipfum interemit. Capitulum feptimum

Agrippa coplc# ||5fijgs$g«f§|I c  ergo Agrippa completis folemnibus circa mo r tem Ga ij(  a quo fuerat honoratus)
tis gaij ex?quif s fl Jpyi||r If St  eius Iedicam Iugubriter periecutus. Agnofcens Claudium a militibus raptum fe*
venit ad claudiu ra ^ ftinabat ad eumQ_uem turbatum inueniens.Et paratum vt fenatui cederet exacuit

queparatucede ffjmonensvt imperium fibi defenderet. Cumq; talia dixifTetabfceiTit. Quem cum]'e<

reinueniensmo M natus euocaiTet ad curiam:vngens caput fuum quafi abfcortoremearet fenatum  in#

nuit iperium de '!§=lilgiyiiS terrogabat qutd de claudio gereretur. Illis autem qu? fuerant gefta dicentibus Sc co
fendere SC  ad fe fulentibus quam ipfe iententiam pollideret,Paratum fe quldem mori pro gloria curiae fermone pro#
natu vocatus di felfus eft:&tradandum fuafit de vtilitate cundorum opus efte dicens fi refiftere Claudio vellent ar
cit pro gloria cu mis itaqi milibus quibus eum viriliter expugnarent.ne forfitan imperativiuere viderentur in malis.
rigfe mori patu, CRefpondente vero fenatu armorum copiam 8C,pecunias abundare: fedetiam militum aliquam
partem congregandam quatenus libertas feruis emergeret. Opto inquit Agrippa. O curia perage#
re vps qu? defiderij veftri funt.<^Dicendum tamen eft indubitanter q> čredo forepronoftra falute
Sciti^ militiam qu» pro Claudio pugnat locotempore armis imbutam.Noftra vero pars hominum
eft incerta fluduatio. Et turba multorum. Et feruitute iopinabiliter libertas retineri difficilis. Nos
ergo aduerfus expertos bella fufcipimus producentes viros ncq; gladios fcientes educerc. lfQ.ua/ ^
Agrippa lega propter michi videtur elfe mittendum ad Claudium qui Suadeantcomponendam dTehuiulinodi
tus a fenatu ad caufamficenfetisetiam legatione fungi paratus fum. (fHsc cum dixiflet cundis confentientibus
claudiu? miiTus. miffus cum alijs Claudio tumultusfenatus expofuit eumq;magis Iatenter exacuit imperialiter. Et
ffRiifio dulcis digoitatis poteftaterefpondere, <£Tunc Claudius ait non eflemirabile fi imperatorem non li#
claudij ad lega# benter exdperef curia: quae crudelitate priorum principum fuerat vulnerata.Sed dum eiusmanfue#
tos fenatus. tudinem prfguftaret. Cum nomine tantum ipfe princeps foret opere vero communitas imperaret:

co quod multarum variarumq; rerum vidererur expertus profpereeius imperium fibimet obuenif/
fe gauderet. Et legati quidem hacaudientes verba.reuerfi funtad fenatum. (jTCiaudius autem co
gregato exercitu loquebatur ab eis iufiurandum fecum permanendi percipiens donauitq? fingulos


^tecelsucru ,,..
ntesquoniam ftres ac
fine periculo feruicm
me.Veruntamen ce
us. repente clamor co
ačjprincipatus Rom;
cundis fimul. Sed vi

retureligerent.Obq<

ulfione glorij hbcrtai
nobilium digmratibi
id/ne digntim qui
■ rr <nfu!esverod

cime

. Confules vero d

onebat Sp«"«

um -

ntes:acoii/ulibus:

facerenitebanturc

entes  continuo di
fiiamco/ifpiraffer

r.‘  M •lit'!

nonrerensimi:
epottaret.Erat
editiones atq; c
!C caput Claudi

catun niis qui
non different
riforentdum

toabmus;
inatus eftčj
ac magnatu
Tetneq;fi C |
edubitandi

tuiui fupf
'pleueran
:u m ciu:nt
die funteo
'Ppaacced
dsexercerc

—oium j

ls  proceft

euftodu

otulitfei

'•ifain m

^»retii

'Ultiroin

1c qu.i q

J( equer

vt  gfadri

'niusvui,



fcJEr^Picie

< u  *thiiii c

.>sSSi

■ 'Ifoitunpjj

,Cr ab »*»<,

. uh «'neMo

'""“»pium
" m  P ni 'cipatu ra

... , lnlhnc| jmi!i
' u ‘«Jcren 6 deher(
me ,nu «iicnsimp e/

’icnatuad
J22S m cor >uoateo

'w°cJto veto
n f II emillusjm
u Mnifutt ime, eijgj

nitcntesmultitu#

■ r "  ijCbudnanface

• 'Et pfflfnjatusliiif

monitis (mm
.'.'vniociumftjiM
.kportaretEtmpla

!<• iti dl pamp®,
.ifuitim /eptiraum
. \ifur/ionor3tus)

fiSiSKtptumfo

• crdcrctcxacuit

tic/n cum le«

•icjfiflimaft/m/m

\x iKcttibus&co
nritrnioncpto#

.. v  Uudiovellentat
., • ftcntur in malis.

.. Tv/.uumal^ua*

'„ u  Ocun a P ct3 ^

1  otv-ushomini®

; :;;Tuccneg'

" , ,, ciTehuiu!" 1 ^

f on;cd<

'

1  >'!

:  obue*

■ *'r !b S>2

poftC^iaumpaOfu t>eattftcittftatfbug

a  ctiftodum corporum quinq; milibus dragmis.Et ducibus numerotum promeriatam portionem largi ,

tus eft fed 8C militibus abfentibus fimilia compromifir.Confulit itaq; couocare fenatum ad templum
trimnphatori/s alfas triumphatoris tubis adhuc exiftente nofte quorum ali/s qiridem femetipfos in d
urtate celauerunt confultationem refugicntes eorum ali/s vero in agros proprios (unt egreffi profpi#
cientes quoriiam fires ad effeftum veniffet in libcrtatis defperatione confifterentipreftantius iudica
tes fine periculo feruiendi cum fegnitie viuere:q poflidentes dignitatem patrum fub falute dubia co
manere.Veruntamen centu non amplius colledi funt.Q.uibus in comune de pr^fenti fiatu tra&an#
tibus.repentedamor congregati exercitus eft emiffus petentiu vtmilitaris imperator eligeretur& ne
quacj principatus Romanus a multis folueretur.Et hoc quidern milites apud femetipfos decreuerat Couocato fena
necundis fimul.Sed Vnitradereturimperiumhoctantuin fena tu i concedentes vtipfi‘qui dignusvi tu  cetft tm funt
deretur eligercnt.Ob quam rem contrarta erant vota fenatus 8  populi multomagis autem tam pro colledi ali/s fe
amifiione glorijlibcrtatis Q_uain proformidine claudi/.([Erant vero qui eligerentaliquos ex gene abfentatibus g«
re nobilium digmtatibus &coniun&ione coniugium prfpollentes. CMinutianus namq; Marcum buscIamor.exer
fortitudine dignum qui iuliam Gai/ fororem habebat vxorem ftudebat eligereivtrerum culmine po citus cogregati
tiretur.Confules vero diuerfis occafionibus differebant. Sed etiam valerium afiaticum: minutianus emifius eft pe*
anteponebat 8 pcenehomicidia fa&afunt defiderantium principatum vt CIaudioquoquo modo. tetiu igatore eli
repugnaretur. CCMonomachorum vero turba no parua militum pernodem ad ciuitatis cuftodiam && non  roma^
pofitorum concurrebat ad cIaudium.Q_uapropter ali/ negantes vrbis libertatem ali/ quoq,- claudium ntl principatum
' metuentesiaconlulibusabfceffeiunt.CDiluculoautemChereas cumfoci/sadmediumtranfeuntes a.muitis folui.

; verba facereriitebantur ad milites,Q.uos dum multitudo vidifiet.filentium poftulantes ftdicendi ini Cheream 8  fo>
tia facientes continuo difturbauit non acquiefcens eis vt aliquid allegarent eo q> ipfi paritcr ad Mo ci° s  eft a d mili *
nomachiarn confpirafient.Tuncregnaturo fauebant tang non patientes fenatui cedere poteftatem: tes mititudo di#
qui etiam fi imperare niterentur milites non fiinerent interfedoresGai/ regnare. Inter hfc  igitur che# fturbauit
reas iram non ferens imperatorem pofcentium populorum daturum repromifitducem qui ei fignuj Chereas iratus
abeunti deportaret.Erat enim hic ethius agirator parafini gaio 8  militibus circa folennirates circen multirudini inf!
fium.Etfeditionesatq; opera inhonefta deuotus multaq; chereas oprobriafibi reludantibus infere pieter loquutus
bat.Sed &caput Claudi/ dicebar ablaturum Peffima namq; eft infipicienda cum furore.Milites cu  Seietia notada,
go non reuerentes verba cherete.Sed euaginantes gladios 8  figna tollentes ad daudium deuenerut
Commumcaturi lllis qui etiam prebuerunt iufiuradum. CISenatus autem 8 confules in defolatione Senatus defola
relidi funt non dlfferentes aliquid a priuatis:eratq;'eis formido pariter 8  anguftia ignorantibus vel tio.
g quid pafluri forent dum claudius prfualeret & fibimet ipfis adinuicem derogabant & jjenitentiam
fadi gereb3nt.Sabinus autem vnus interfedorum gaij tranfiens ad medium. Primitus femetipfum Sabinus primi'
interficereminatus eft q claudium principem conftituere:& feruitutem dominari videre. Sed etiam tus feipfu iterfie
Chereamharjcmagnar;imitatemalTequicompul!r.CiuidumcontempfiffetGaium&primusaudor cereminatiusg
bon? vitefuilfet neq; fic patri^ potuit vindicarelibertatem.Chereas autem de morte quidem in nul claudiu prid p e
lo diceeat čile dubitandumivelie tamen mentem claudi/ trutinare. Et illi quidem in his erant-.ad mi coftituere cuius
lites autem omnisvndiq;populusconcurrebat.Intereaquintus pompeius dum accufaret milites 8  magnanimitate
pro hbmate fenatui fuppiicaret impetu fado euaginatis gladi/s nifi mitis claudius,phibuifietopus chereas fecutus
in eum necisimplenerant.Tunc claudius ereptum confulem a periculo fecit fibimet afiidere.Senato eft.
res autem qui cum qu nto fuerantnon fimili honorefufcepit.Nam quidam eorum etiam plagis affe
di ad eum venite funtcompulfi. Anthoniusantem vulneratus effugit eratq; periculum vniuerfis. Claudius agr/p
Tunctex Agrippa accedens ad claudium poftulauit vt circa fenatum mitis exifteret dicens quia fi' P? monitis file#
quid crudclitaiis exercetetur in curia.non eifet fuper quoseius confifteretiam poteftas.CIaudtus au xus fenatum co
teni his fiexus;fenatum ad curiam conuocauit.Cumq; de palatio perciuitatem ipfe procederet obfe uocauit.,
quemibus in eius proceffu militibus cum mi lro minus impetu atq; ridiculo Gai/interfedores in pu#

* blicumproruperuntchereasatq;Sabinusprohibentcseum mandatopollionis quem antepaulultim Claudius fente#
claudlR duccm cuftodum corporis inftituerat.Claudius itaq; dum ad palacium denuo veniffet con tiam protulit iti
gtegans aiios protulitfententiam in cheream cuius opus quidem videbatur effe pr^clarum Sed pol cheream.
lioni precipue caufam mortis applicabant)qui tm opus fieri perfuaferat: 8  vt ipfe pariter pro metu
futuriteporis derciirctiuftum elle damabant.Ducebaturit2q;chereasa:l mortem 8  lupuseum eO
fequebanturq; multi romanorum.didtur autem quia chereas magnanimiter hanc cladem exceperit
non folumvultu ncquag depofito fed etiam lupumrefolutum inIachrimasobiurgando.Cumq;tur# Lupus mollius
ba ad videndu pfofequgretur:du deueniffetad Iocum requirebatmiliteff interficiendi haberet medi iritteem pparas
, tatione rogatutq; vt gladiu ad necefua deferret quogaiu iple videbaturoecidiffe.Feliciterergo mor pluribtis plagis
tuus eft chereas vniusvulneris perfecutione finitus Lupus aute crudeliter eftextidus plurimaru i&u crudelu occift*

ČC.i/.

fctbet #onufoetfmu 83 otepl)(tatief Kitim

plagara eo q> ceruicem mollius prf paraffet ad necem.CPoft paucos vero dies imminente feftjuj,
Ifo&miafeinfin lc Romanihonoraueruntfa&aChere«petentescxpiationem fieriteo# eiusmemori$fuiir entJr]
p  ’ gratf.Hoc itaq; modo Chereas vita ptiuatus eft.CSabinus autem dum eum claudius non folum fc
oona ^ < ’ tiiffetaculpa.Sedetiamdignitatemquemhabueratremififletiniuftum credens vtrclinquctetco n ,
fiuratos fcmctipfum occidit gladio fic ineumbens doneč eum vfq; a capulum vulnus abfotberet.

CCIaudius Agri pp? regnum confirmauit adi/dens herodis regnu SC  Lifan i$ tetrarchiam anthio
chiqg regnum eum eo publief fcedera celebrans Seditione quoq; inter iudeos St  paganos in AIexan<

„ dria exiftente mortuo gaio [udei fub Claudio recepta fiducia veniunt ad bellum Claudiuseum egi,

pti prgfe&o pro iudeis mandauit vt feditionem ammoueret Edidumq; omni orbi pro Iudeorum 1 1
bertate deftinauit Agrippa autem maximis honoratus doniš a claudio maxtmoq; ca honore &i m ,
peratoris fauore venit in ludeam vbi hoftias celebrans multofq; nazarenos tondes Sc  cathenainftai
ferrg qug ligatus fuerat a Tyberio auream in tnftis fortung memoriam in templo fufpendit Seophilij
vero a pontificatu amonens Boethum inftituit SC  Sylam prffedum fecit militiae.Capitulumodaui
Claudius agrip^ [S P^f ^Laudius itaq; fufceptosmilites difpergens edida propofuit Sc  principatum Agrippf
p* regnu cofir* r/MgsjMGams  eius pr?ftiterat:ipfeconfirmas regeq; collaudasradiecit eidem regnu herodisquod
mauit adifciens ! O^S |'ad vfus eius fUper iudeos St  famaritas habuerat.Et hfc quide tančj debitu proprij generis
tegnu Hserodis i a S? - « »f'ei reftituit, Abela vero lifanif.Et quaeciiq;in libano mote funt ei de fuo pariteradiecmm,
BClifanif tetrar# perio St  publief in mediaciuitate romana cu Agrippa foedera celebrauit. CAntiocho vero aufet«
chi anthiochiqj regnum quod habebat:cilidam St  comagenim don uit ei.dDiftribuit aute lifimachum antiquofibi
eegnum eum eo amicitiarum iure coniundum qui etiam anthoniae matris eius tu tor exftiterat. Et circa Gaium deti (
publief fcedera dus erateuius filius beroniefagripp? filiam duxit vxore Qua du marcus alexandri filius fmfletmor I
celebrans. tuus refumes virginem fratri fuo herodi agrippa coiunxit petens ei regnu dakidis a claudio. ([H«
Seditione inter itaq; tge feditio inter iudeos atq; paganos in alexadria ciuitate ,furrexit Moriete naq; Gaio fubcuiuj
iudeos St  paga* principalu ab a!exadrinis videbatur afflida ges iudeoru tecepta fiducia tepete veniut ad prpl/adan
nos in alexadria dius aute Egipti prffedo madauit vt feditione amoueret. St  fupplicantibus fibi agrippa parirer K ht
exiftetemortuo rodeedidu milit in Alexandria atq,- Syriam huiufmodi oratione confcriptum.Tybenusclaudiusce
Gaio fub Clau# fat pius germanicus tribunici? poteftatis dicit NFotu eft iudeos in alexandria coftitutos qui etiam ak
dio tudei reče »  xandrini vocatur cohabitaffe temporibus prifcis alexadrinis,Et patria ciuitatis iura a p rmcipibus  im
pu fiducia veni petraffe quod palam eft ex referiptis eorum paritet SC  didis.Sed poftq noftro iperio Alexandria pet
unt ad bellum. Auguftum nofeitur (ubiugata feruata funt eis iura fua a prffedis per diuerfa te pora deftinatis S nul
Scrtptu claudi/ Iadelegibuseorumutatiofadaeftteporequo aquilasinalexandria fuit.moriete veroauguffcpnn
’ ad prffedum e# cipe gentis illoru ftatuerunt vt iinguli eorum in fuis folemnitatibus permanerent: neq; coafti funtre
giptipro iudeis ligionis paternf iura trafcendere.Quapropter alexadrinos eleuatos cotraiudeos ibide coftitutosij
temporibus ga i/ cf faris pro vehemeti eius fuperbia fimul St  imprudentia q> nollet ges iudeotum pa*
tria religionem tralcendere St  illudeuappellare humiliati funt prfeipio vtnequa<j propterimpruct
tiam Gai/ de iudeorum iure aliquid auferre nitatunied feruanda eis iura priora: manentibus
fuis folemnitatibus.Q.uamobrem partem vtramq; pr^etpio magnam habere cura. Vt poftg li$cb
rint edida propofita nulla de c^teto turba fiat.Edidum fiquidem in alexadria pro iudeis mifTnrnhi
iufmod i effe dinofeitur. CQ.Uod vero in omni orbe dtredu eft his continetur eloquif s tybetius da
Edtdum omni dius cf far pius germanicus tribunicig poteftatis conful ordinarius fecundo dicit. Petentibus mero
otbi a claudiojp gibus agrippa SC  h?rode chatiflimis quatenus eadem iura concederem iudeis in omni imperio roirJ
iudeorum liber nora pot/ufq;in alexandria conftitutis libenter hoc prfbui non folum petentibus hoc concedfoj fed
tate diredum, etiam ipfos pro quibus rogatus fum dignos exiftimas propter fidem &’amicitiam romanis impehm
prfcipue iuftu efle decernens vt neqp grfcoru vila ciuitas eorum iure prtuaretut quonia ad deicultu
ram h?c feruare nofcuntur.Optimu eft ergo iudeos in omni mundo fub nobis conftituto paternas fo
lenitares fine protiibirione celebrare quibus iam nuc prfcioio vt hac mea clementia manfuqicuft o<
diant SC  ipfialiaru gentium religionem nequaq annichilar/ perteptent fed fuas 1 eges obfcru«. Hoc
igitur edidum meu iudtces ciuitatu atq; coloniarum H  municipiorum intra italia & extra ea regefej
Clementia clau paritet Sc  potentes per proprios legatos tranferibere velinttpropofitu non minus triginta diebus _efl«
dif erga iudeos debet in loco vndeex humili ab oibus legi poffit.His igitur edidis in a!exadria SC  in omne terraru or
ondr ex pdtdis be diredisioftedit cf far claudius qua volutate circa iudeos habuerit.Moxaute etia agrippa teddit
ei regno maximis cumulatu doniš remifitad .ppriatprlcipibus |>uinciaru atqp prffidibuslitteris le 1

eft veniefq; ad hierofokml^ff^c^^r V ,c,,utc  *“ ,u “ —.


h  fe« e ?

cath? nC

de rebus


nium

g;*«

p° ntiftc  It

Stentmetant

f atumeft'C u

niotumpt'^

dotescon» lU

flulftntm««

niutneontru'

cdiftumSr« 1

pontificatum

propetante" 1

uiumfedHlutr

fabricansaCu

fuitmanluctui

tum 8C nichil E
Gttui
%  čutni
gjmm  quoc
narumlegum
uenit: Kcontr
legumfaftam
tioneferiptad
g tientium dicit
ftis claudij cf:
gum effe dinu
iudeorum cun
deostantum.J
rum tempio q
pri/s poteftate:
tur.Etcumgtf

memores qua]
dtgnentui qua

tellioad

me pe

pesmoneovt)

demotifttentr

r, pusdemoftr;

r fr° C r afl0ne,r
C«c ? fa rexhll!

eetoibus nota

'egansvtnoo

ditionii

do

sauttu

q«?fuera (

^apoi

Stanca

P 0f ificafi

hac^v,:; reci P'

. mih< reft, t ,

^modc

rro d»ej

*  «JUj

*>%

^min.

■JU


^‘mClaudJ.?'
° mn,0fh, Pro >

^■u^debituptr

m ' CAnriochoviiojte
J L ‘t c uftmichum antitii 0 :

!i,< TJi. ttcifcaGaiiii
^ * J.cxandn filiusfuife
udisadaudio,{H

*  f«T^*«veniutadpff!iat
Sus ftb« agnppapamtfS

t ■ o i Vro i peno Ahandiiaf«
ucTUttpofaidtatMil

U!(.fTXXlfff VflOll

TTUncmit: ne

eonii;

poftC^ifaumpalK ^eattftcitrtfafttmg fo^djrmnf

A ferreg cathgne in qua minus regig fuetant obli ga 15 vt triftis fortung memoriam reuocaret;& teftimo
nium de tebus melioribus perhiberet in templo fufpendit fupra gazophilacium vt Sc  maximum eius
ind/caret cafum 8 i  fimul oftenderet poffe,«um qui corruerit denuo fufcitari.lHocj enim illius catheng
oblatio omnibus indicabat quoniam re* agrippa ex parua eaufa anteq dignitatem acciperet fuerat Humanarnj te*
alligatus SC  poft paululum compedibus abfolutus ad regnum prifcum ciarius probatur euedus.Pro* rum inftabilitas
pter hf c ergo oportet intelligi quia res hominum BC  lapfu faciente corruunt &  inclinatg ad culminis Seophilus a fa*
faftigium fepiusproducuntur.cn A grippaigituftfiliu exhibitodeo feophilum quidem ionefilium cerdotio femo*
pontificatu femouit: & boetho fymonis cui cognomentum erat cathara honorem eius attribuit.Duo uef Sc  Boethus
etenim erant fratres fymon SC  boethus cuius filiam habuit rex hgrodes vxorem ficut fupcrius decla*  inftituitur.
ratum eft.Cum fratribus ergo boethus facerdotium habuit.Symonis autem onig filif tres in macedo
niorum principatu fueruntificut in priori fcriptura contradidf>CRex igitur agrippa hoc modo facer Sylam prgfedu
dotesconftituens hierofoiymitiscompenfat/onem eorumdeuotioni rertituit:S£vn;uicuiufq; modum militi* fecit A>
bene difponens: affeduofam prgbuit largitatem. CEPt?fcdum vero totius militig fecit fylam virum grippa,
quiinmultislaboribuseifepecommunicauerat. •

C[ Dor iti s cglaris fimulachru in templo ponetibus iudeorum agrippa exaggeratus venit ad petro* ■

nium contraipfos conqugftusad quos petronius ipfe pro iudeorum libertate fcripfit mifitqj Cgfaris
edidum Symone vero canthera a facerdotio priuato SC  iona anne fiiio recufante mathias eiusfrater
pontiffcatum recepit.Et marfus petronio fucceffit Et Sylam autem regis agrippe prg fedum ipii im*
properantem beneficia a prgfedura remouens mittit in vincula quem mitigata ita vocauit ad conui
uium fed'illum venire recufantem dimifit incarcere Agrippa itaq; muros hierufalem munit flimos
fabricans a Claudio perficere prohibetur hicenim agrippgi nullo maiori herodi fimilis circa omnes
fuit manfuetus Symonem vero quendem regem a temph limine prohibuiffe accufatum rex euoca*
tum SC  nichil habentem quod refponderet manfuete cum muneribus remifit ad propria,Capitu!u.ix

I Gitur tempore paruo prgtereunte. Doriteiuuenes prgponentes venerationi prgfumptione ~ . .  ,

cum natura viderenturaudaces tollentes cgfaris fimuiacram in fynagogaftature iudeoruj !r ori s  rf arIS
quod opus Agrippam vehementer exagg(tiuit. Videbatur namq; ad deftrudionem pater llrnulacru 1 tern
narumlegumefiecelebrandum.Pro quaread publicumpetronium prgfidem Syrie feftinanterad* P ° po^tibus
uenit: K contra doritas conqugftus eftqui non minus indignatus cum vtiq,- SC  ipfe tranfgreilionem !ude0ru  Agri p#
legumfadam nimiam e(Te iudicaretimpietate indifciplinatorumdontarumhgcmagna cumidigna* P a ex3 ?g era tus
tione fcripta direxit.C[Publius petronius legatus tyberifclaudij cgfaris pij germanichprimatibus do ven!t aci  P e P 0#
B rientium dicit. A diuimus quoniam quidam veftrum tata fuperbig prgfumptione funt vfi vt nec dl* . nlum contra, P'
dis claudij cgfaris pij germanici lubderentur quibus facitum eft tudeos patemarum obieruationi le* IP* c°nqueitus»
gum effe dimittendos;nofq; omnia contraria feciiTecognouimus Synagogam confiftere prohibetes • - *

iudeorum cum in ea pofueritis Cgfaris fimulacrum/ prguaricationem fcilicet agentes nonjcontra iu. rl | P .!!! ac ao
deos tantum.Sed contra lpfum imperatorem Cuius fimulachrum mslius poneretur in omni iudeo* j Ita:>  UP 1 !; 3  «P lu#
rum tempio q in debito !oco:cumvtiq; decreto cgfaris fit fancitum vnumquemq; habere in locis pro aeoru  »bertate,
prifs poteftatemiveruntamen cum edidum imperatoris prgcipientis.vt iure folemnitabus fuisvtan*
tur.Etcum grgcis pariter conuerientur contempferitisinfibile eftfl dicam curmei iudicij fueritis im*
memores quapropter eos quicontra edidum cgfaris talia commiferunt cum etiam eorum iudices in
dignentur quando non propria voluntate aflerunt.Sed impetu plebis impletu a ceturione probo vi*
tellio ad me perduci prgcipio quatenus poffint geftorum reddere ratione. Primate* vero ieu princi*
pes moneo.vtfi nolunt iudei hanc qug relam fua voluntate celebratura ailpabilesperfonas ceturiont
demonftrent nullam feditionis aut iitis relinquentes occafione!qua fcilicet maliuoli veneta« his ope
ribus demoftrantur.Michi naq; 8 C  chariffimo meo regi agrippg nulfa potior cura eft q ne gens iudeo
ra occalionem fumat vindide gratia.8< ad tumultu fe jitionis accedat.Vc aute perfedius fciatis qu* Mittit vet toni  *
C, & cgfat ex huiufmodi eaufa prgcepit edida eius alexadrig deftinata huic feripturg prgpofui. Q_ug li us edidu c*fa*
cet oibus nota effe videaturtucetiaapud tribunal meum michichariffimusrexagrippahgclegit:aU ris ad doritas*
legans vt no oporteat eis dona iperatoris auferri Agite fiquidž me pronuciante vtdecetero nullafe* &c.
ditionis aut turbe qugratur occafio fed vnufquifq; fug religiois iura fedetur.Petronius igitur hoc mo Symo cathera Z
do qug fuerat comiffa correxit:vt denuo nihil poffet hmoi perpetrari. Rex aut agrippa fymone can* facerdotio pri * '
thera potificatu priuauit Et denuo iona anng coftituit eu fcilicetexiftimas digniore:cui tn gratu non uatns iona vero
fuit tanra reciperedignltate.Pro qua refupplicabat hgc dices.Tu quide o rex meo honori cogaudes anng fiiio recu*
hac mihi reftituis^pprio coftlio dignitateilicet me hoc potificatu nuq dignu iudicauerit deus Semel iate dignate frat
tncu ludutus fim ftolafacerdoti) fufficitmihi. Prius enimfudignius idutus g nuc denuo recepturus eius mathiaspo
Tu veto fi modo vis vt accipiatdigniorhuchonoteiagnofce quia omni peccato mudiotapud deu tificatu recepit*

ft.iij. •

%  ifccr $cttufoetf mus 3ofept)t tunel $Hto#a

CMarfufpttro »amid te rex frater eft mihi q poflit adhuc dignius accedere.In hts ergo femonibus rex agrippa col
mo fucccffit' Uudas ion? voluntatem:pr?buit mathi? eius fratri pontificatum. ftEtno multo poft tempore petro
* nio fucceffit marfus qui Syriam gubernabat.CSilasigitur pr?fedus regisagripp?quoniam in oni,. D

ni fortuna ei fidelis extiterat SC  nec in periculoru eius communione receflerat. Sed cu eo t  manifeftts
laboribus atq; necdlitatibus fuccubuerat drča eum magna habebat fiduciam cocedere fibi petens
apud eum partem honoris pro amicitiarum priftina firmitate. &  nequaq patiebatur ei iegalitet obe
dire ita vt maxima ab eo beneficia poftulando oneroius efle videretur.cum femetipfum immenfaat
rogatione g!orificaret:& regi fepius ad memoria caufam communis triftiti? ,pducere,vt ftudiu quod
drča eum tuncgerebatoftenderet,Quod dum crebrofaceret vt michi videtur improperare benefi#
Agrippa fylla a c j a  nofcebatur cuius apertam fiduciam tolerare non potuit No eft enim temporumignobilium grata
Jpfedura remo< me motia neq; fuauis agnofcitur qui frequenter ea qu? pr?ftat improperat. Quid plura dumfreque#
ues mittitin vin ter  Sylas regis prouocaret ira.Htiile plus indignationi q rationi tnbueret:non iblum remouit eum a
cu!aque'mitiga p r ^fedura.Sed etia tradendu vinculis in patriam defhnauit.Cugj eius ira longo fuiffet tempore mit
ta ira; vocauitj ttgata:8C perfeda ratione in memoriam reuocaffet quantos pro eo labores tile pertužerit eius remifit
ad conuiuiu fed CU 1 pa.Lvie fiquide feftiuonatiuitatis fu? dum cundi quibus imperabat inleticia magna confifterent
venuerecufauit Sy!amreuocari iuffitfecumfciliceccomefturum.lileveromodulibertatis queiuftn effecredebatve
nientibus ad fe no tacuit dicens. En ad quem me honore rex euocat:que denuo poft paululum abla.
turus eft Qu>PP? nec  P rimos  honores exhibite duotionis cuftodiuit qui iniurijsme afficere no quie
uit.Cum quaergo fiducia aut qua conicientia adueniam ad eum. Quantiseum malis eripui pericu* B
la quanta fuftinui vt illa falus acquireretur SC  honor.Pro quibus omibus retributionem merui vincu<

.. la Si  carcerem tenebrofum. Nunq ergo hisobliuilcar malis. Michi enim pro bonis adionibus etiara
Agrippa nieru# abfolutionem carnis 8C anime h?cmemoria referuatur.H?c autemloquens: pofcebat vr tegidi

fuemurospu ii cerentut a g r ipp*. Qui dum eum cognouillctanimo no pofle rhitigarhdimifit eu incarcere cuftodi
cis tuptinusmu t i,{£Hierofolymorumveromurosquicircanouamrefpidunt ciuitatenpublicisfumptibusmunieif
nmimos a ri *  ^ mos  latftudine Si  altitudinefabricatus eft.Etomni humano opere reddiderat fortioresinifi marfu«
a ciau io  p p r ^f es  claudio c?fari quod agebatur fuis litteris indicaffet.Quamobr<? claudius rebellandi cau

huietur g <  r . ^ f ul p, catus  hoc fierhagripp? mandauit vt amurortim edificatione cefTaret Q.ui mox vt agnouitire

A ' 3U e>  ludandum ei non cenfuit.ČEuit etia rex ifte natura bonus.Et ad beneficia munifica prfparatus.Et

px  »n nu r g cjuuatcrn  p t0 p r tfs fumptibus exornare no tardus ita vt fua claritate muneribufq; gauderet;& fauora
”? r0al  a »fon« biliter fu? vit? iura difponeretin nullo fimihs herodt regi.CIlh namq$ menserat calida:8£ad fuppli»
na pr?parata. Et aduerfus odiofos fine retentatione perniciofa gr?cis magis q iudeis familiaris txu
ate o  es &  aiienigenarum ciuitates nobilitansiimpenfa magna pecuniarum balneas thearra Sc  templa

lu 1  * porticufq; coftituensiiudeoruvero ciuitates nulla fabrica reparauit nec aliquam eis pr?buit impefam

Svmon rečem a vnde-poturffet habete memoria.<tMoreš autem Agripp? manfueticirca omes beneficia fimilia co
teoli lunine nhi ferebat alienignis quoq; erat demens etiam in illis dona fu? voluntatis oftendens: circa fuam getem
buiffe eft accu *  P to m °d° benignus.K potius compaffione pronusgrata fiquidem ei commoratio atq^ freques ihie
fatus aue rex e! rofolymis erat:feq; paterna folemnitate feu puntate feruabat nul!a<f dies pr?ter/ebat hofti/s vidua#
uocatu Si  nichil ta  folemnibus. C Q.uidam igitur in bierofolymis vir nomine Symon qui putaba tur mandata legiti«
habetem odre# ma  P Cr f e< ^ e  difcernere multitudine in ecclefia conuocata eum rex caefaream perrexiffet eum accufa#
fpoderet mafue rc  prscfurnpfif quafi non fandum & iuftum fuadens vti rex .phiberetur ad templi limine:quonifi di#
te cut muetibus g nis  ingredi nohceret.Harccrgo regi litteris indicata funt a pr?fedo quiaSymonta!ia condonatus
temifitadpDria Q usm  cuocatumrexdumtunceffetintheatrojfedereiuxtafefecitEtfubfilenfiomitiirimorequi

Nota fentltiam fi ult -D c michi inquit quid horfi quse hic aguntur contra legem effe cenfetur.llle vero nichil quod re
fponderet habens Veniam poftulabat. Tune rex magis circa eum placatus q ab aliquo crederemr.
Indicans etiam manfuetudine conuenire potius q furorem muneribus honoratum remifit ad ppri3.

<r Berythios inter c?ceros multu rex Agrippa honorarni eis theatru/aphitheatra/balneasiS porfl r
cus conftruens Q_u i cele bra tis (pedacu Ii s Anthiochus commaginefis rex SC  damafcenotu Safigera#
nus SC  cotis minoris armeni? ad fc venietes i tyberiade huamifime recepit marfo vero venieti agripp
pa i oecurfu vadit q tot regu cocordia SC  amseitia fuipeda habes vnuqueq; ad ppria madauitremea
te  qd agrippa grauiter feres marfofadus eft iimicus Et lioneus mathia ei do facerdos coftituif \n»
fup agrippa i csferea ad honorec?faris fpedaculu celebras ftolavndiq; argetocotexta idutusfulgetc
vefte ab adulatoribus deus eft appellatusfedqaverba nocopefcuit male fibi accidit vides naq; bu#
bone maloru caufa IceIIexit pafiione mortifera i corde fufcepit & a c?farea ad regalia deportatus ano
etatis qutquagefimo quarto Si  regni feptimo filia agrippa noie Si  tres filias relinquens mortuus eft.

In biblia dicif cofumptus a vetmibus expirauit Sylasvero ab ariftioe herode« telchi occidit moituo

po(i£l»tftumpa{tn 2Deanftqtt(?8ft'bug

A itaq; Agrippa cgfariefes & Sebafteni blafphcmias in eu exercetes cius filiaru ftatuas deluferut ad for
ntcaria loca deferetes imemores ipfius SC  aut herodis qui lllas edificauit ciuitates bnficioru claudi us
quoq; audita agrippg regts motte regnu filio dediflet nifi a cofulibus fuiflet i peditus pfečtu quoq; cu
fpinufaduagrippahonoras mifitpcipienscgfariefes procontumelifs cohtbere. Capitulutn decimu. gerithios hono
T cum multis multa conceflerit;f>cipue berithos honorauit. Inflruxiteni eis theatru rau(t  e/stheatru
Srijtamplitudine SC  pulchritudine prgcipua decoratu:« amphithcatrum copia impela co amphitheatru?
Igljftrudu. Sed SC balneas & porticuscelfisoperibusexaltauit.nullaq;tenacitatefuptim balneas Sc nor,
^0'aut pulchritudine faedauit aut magnitudine qualibetminuit quoru oim dedtcatione ticus CO nftrues*
§3 lagifltme ac magnifice miniftrauit.Cu igitur in theatro fpedacula celebraret mufica Magnificentia"
Si qugq; inftrumeca illic perduxit &’varia deledationu opera afflueter exhibuit.In am* apripp*-.
phitheatro aute muiritudine monomachoru fua largitate cudis oftedit vbi voles numerofitate cocer 5 F
tantiu deledatione fpedantibus exhibere alios feptingentos pugnaturos emifit quofciiq; maiignos
habuit in hac adione diftribuens vt Si  iili hoc modo pugnarent Sc  opus belli voluntas pacis extfte# Antiochus San
ret,Hositaq; pa (Ti m hoc modo cundos extinxit. CQuibus fpedaculis celebratis:in tyberiadem c i fig Cr annus con
uitatem galileg migrauitq; eratq; mter alios reges valde confpicuus Ad qucm venit commaginenfis tis reges’ SC h e*
tex antiochus«damafcenorufanfigeranusalias Sigeranus 8C  cotis minoris armenig qui etia Sc  in rodes fratresad
ponto polernoniaco regnabat:pariter & Hf rodes frater fetus qui & ipfe calchidis habebat imperiu t Aghp< am ve ,
habuitqj col!oquiu apud eos fufceptione SC  amicitia valde digniflimu ita vt oftenderet fug fapientig niunt in tvberfa
culme:« in pfenti eos videretur regaliter honorare.Sed his apud agrippa ita degetibus marfus fyrig quos
prefes aduenit.Veru agrippa rex fcies honorabileromanis efle proceffit e ciuitate occurfurus ei qua# receDlt

fi abftadijs fepte hoc eteni principum inimicittarum ctrca marfum fuit.Sedeš enim tribunali agrip * *

pa inuitauit alios reges quotum concordia marlo SC  tanta pariter amicitia in fufpitionem repete ve#
nitnon credendiexpedire romanis reges |huiufmodihaLerec6(enfi)m.Moxitaq;ad vnuqueq;mit
t?ns madauitvt infegntter ad propria remearet.Hec agrippa doleter exceptt Et .ppterea tnarfo qut Elioneus facer#
B de fadus eft inimtcus.Mathiavero potificatu fpoliato.p eo coftituit facerdote cyloneu alias eltoneu j os / Math - a  ^
canthere natu. C Igitur cum tertium annu in iudeg compleflet regno venit in  cgfarea duitatem q se ( e do Jconftituit
primitusturris ftratonis appellabatur ibiq; fpedaculum ad honorem csefaris pro eius falute celebrat '

Ad quamfeftiuiratem omnisprouincig multitudonobilium fimul &proceru vnacouenerat.Secun
da vero Ipedaculorum die ftola veftttus vndiq? argento corexta ita vt textus eflet valde mtrabiiis ve
nit ad theatru incipiete dte;& primis radifs fole oriete dem.ffis argeti datiraš repercufTa fulgorem red
Adu. diditvalde perfpicuum.&ocults infpic!entibusformidandum.Moxautadulatores vocesfauorabi#
ca. xij. les emittebant qug nec illi bong proverttate videbantut deu fcilicetappeliates eum atq; dicetes pro

pictus nobis eflo quia licet ha&enus velut hoiem timuerimus: attamen tam nuc fuperiorts naturgte Agrippa bubo#
Adu. elfe cofpicimus.Has aute voces rex neouag copelcuit nec impia verba coprHTit (LPoft paulnlu ve n g v ^ens milo
ca,xtj. ro refpiciens viditfupra fuu verticem in quodam culmine refidente bubone que etiam moxeflema rfj cai)f / n£c j #
lorum caufam tntellextt qui fuerat ei a!iquado bonoru.Mox ergo paffione mortifera cordefufctpiens !ex(£ pa ,p !onent
& vehementer vteri dolore percuffui q; refpicies fuos amicos ego inquit vefter deus iam vita muta# fn cor F rif> mort{ f
re copellor;repente namq,- increpitus,lum:cum mendaces ad me clamarent.Namq; qui vocabar im# f eram lu(ci , r --.
mortalis a vobis ecce ducor ad mortem.Su{cipienda eft fenteda qug profertur a deo.Viximus eteni A  j a  ^ ‘ ^

non prane fed claritate beatitudinis appetetes btec  itaq; cu dixiflet crefcente dolore coprimebatur. re | ,nf lrmu J a d
Tune cum feftmatione ad regalia reportatus eft.Et fermo apud cundos egreflits eft quta indubttan re?a jj a repor ^

C ter moriturus eflet.Mox itaq;cundi cum ediugibus fimul Sc  Iiberis lege patriain faccis iacetes deprg v

cabantur pro lege deti:« oia ludu gem;tuq; coplebantur %j_ Rex aute cum in domo fublimiori iace.

Adu. ret deorfum defpiciens atq; vi iens eos proftratos efletnec ipfe a lachrymis potuit abftinere. Q_uinq^ jrAcrippa att#
ca.xij. vero drebus cotinuo vetris dolore cofedus vita priuatus eft habes annu etatis quartu SC  qutquagefl e£at , s qu j n ,

mudeptimu vero res?ni.C>uatuornaq;fubgaiocglareregn3Uttanis.Subphilippiquidetetrarcha tri g„ e fl m0 qu3r „
bus quartnm vero cuherodetresaut m reltquos fub Claudij copleuit imperioin qutbus & ludeam reenl  fenrf
pccepit&famariaaeq;cgfareamAtributafuimuneraauxttim erif.ffMultuadiuerfismutuufum mom0 rtuus-
pfit Nam cum eflet valde munificus fupplicatibus larga munera coferebat SC  dona fine aliqua p d# j n  ^, c ' tur
tate pbabar.ff Igiturcumorsemspopulisefletignotacofpirantesiimulisherodes calchidisrex. Et C o(uptus'a ver#
telchts pfedus SC  regis amicus ariftione quenda fidelilTanu miniftro^ deftmauerut.Et Syla qmeo# m ib usex pi r auii
ru eratinimicusqu3fi iubeterege peremerut.Rex igi ur agrippa hoc modolcouerfatus deceflit a vi#
ta qui de fuogne fibu re!iquit note agrippam agente feptimu « decimu etatis annu SC  filias ttescjua
tu alta qde note beronice Ib/todecimo etatis ano herodi fratri prts vtdebaf efle coiuda virgines aute
*rat due Maria SC  druciliatalta quide dfecimumages annfijdrufilla fextuEratq; defpofataa fuo patre

K.iiij.

Htbet biceCimtts 3ofep!)l JuDet

maria filloarchclai ceichii' alias cheleuchdrufilla vero filio antiochi comagenfts regis qui dicebatirr

* * . —« . n ’ •  4... J lY.i..Or  UrtMrtfo Atnc im

D

. . „ ., que tune adherat muTtitudo in domum cius abeuntes &ftatuas fiiiarum regis virginum diripientes

fpP p #  pariter ad loea fornicaria detu!erunt:& ftatuentes eas in puhlico reclinantes eis foedas cotumelias in
ipnemiasexcr* fefebant Etturp ,- ora f acl 'noraqdicifaseftfceleftisadibusadiplebant.celebratescouiuiapuhlicaco*

Stati detuže ronat ‘& ma dentesvnguetis&oleo.Sacriffciapariterexhibentes:pr?fidiaq;fibimetalterutriprore,
, ^j , ' gia morte reddentes^Erantqj aute immemores no folum agrippf qui multas eis prfbuerat largitates

1 . \ ‘ *  Sed etia auieius herodis quiipfas ciuitates inftruxerat.Porticufq; fimul & templa Claris probabatur

Piandiii^audi fabricatus impenfis.^Filiusvero defundo agrippa eratttincrome:&alebatur a c?fare. ^Tucclau
ra tVris morte i dius audiens Agrippam fuifle defundum,Et lebaftenos atq; cefarienles ci mortuo cotumelias intu,
#,■  ^ liffeigraui dolore percuiTus eft eratq; preparatus vt eius filiurn agrippa in illius regnum dirigeretfuc

l (edeo  cefforemjvolens etiam iufiurandu quod cum illohabueratconfirmare Et conuocatis amicis indica*

‘ . u >t quoddeliberaret fuper comendato fu§ fidei puero interrogans quid ipfis videretur vterucogita

'j.  s  " ta de hoc manere vel non deccrnerent qui perfpedo cefaris animo prudentius a iquid cofiliati ‘funt

collaudantes quide benignitatis eius propofftum voluntate incautam efte dicentesvt puero qui nec

‘ a  - . fadu.Quofado etiahonoremdefundopr?ftititnemarfiiadeiusregnuqui illifueratinimicuseue* g

!*■ š r! PP' 1 c  *- j 1Sr et.Prf oibus autem phado-pnpcepit claudiusvtcefariefcs Si  febaftenos pro defundi cotumelijs
iuS f  lonorans co ; ierceret co horte vero cffarienfiu Si  febaftenoru St quinq; numeros ipotentu ttafferriiuflitvt ibb
fa E r ( | C! P le l^‘’ demmilitaret &exnumerisromanoruin fyria coftitutis eligerentur militcsqui eorum locacopleret
mehi ro? erceri ^ e d nc< l ua d ta ^ iufiione migratifut mittetes naq; legatione ad claudiu fupp!icauerut:8C i iudea cofi*
Ca maxia cala* ftere meruerunt.Vnde etiam futuris temporibuscaufa maximarum calamitatum nideis efrečii funt
mitatum iud‘ds f umentes  * n itio femina belli fubfloro quamobrem tempore quo vefpafianus vicit: ficut poft paulu*

CLlncipit Liber Vicefimus qui continet tempns annorum viginti fex.

C Mortuo rege Agrippa Claudius defundi mentor Caflium longinum narfo fnccefforem infyti*
am pr?fidem mittit phadus vero Iudep procurator Iudeis indignatus propter philadelphinos occi*
fos feditionis audores puniuit Ptolomeoquoq;latronum principe a phado occifo iudeaIatronibus
eft mundata.Caftiio autem & phado facerdotibus tunicam facerdotalem in Anthonta reponi pr?ci*
pientibus fubromsnorum poteftate petunt iudeivt ad claudium iegatosmittantvtineoru maneat
poteftate quod eis conceffum eft datis obfidibus fiii|shocq; Agrippa a daudio obt/nuitEtclaudius
ad phadum rcfctipfit hfrodes vero A grippe regis frater templi poteftatem H  facerdofum ordinatio
nem a daudio impetrauit & Chanterio remoto lofeph facerdotem fecit. Capitulum primnm

Oriente fiquidem agrippa rege ficut in libro prgeedente narranimus Cf far claudius mifit
fuccellorem narfo caffium longinum memorif conferens hoc defundi a quo viuenteroga
tus fuerat ne narfus vlterius fyrif prgftderet.Phadus ?taq; dum cum prffedure culmine in
tudeam veniflet:comperit iudeos habitantes trans'fluuium contra philadelphinoshaben

Mortuo rege a,
grippaclaudius
memot defudi

caffiu? ioginum _ .-JU  _ _ _ _

fuccelTort' nar * tes contentionem pro finibus vicicui nomen eft meas. Erant illicarmatorum plurimfcongregati qui
fomittit i Syria pr^ter voluntatem primatum fuorum fumentes arma multos philadelphinorum peremiffe nofcun*
prefule phadus tur.Hpc audiens phadus vehementer accertfus eft eo q> non eius: referuailent iudicio qui fe dicebat
quoq,' .pcurator a philadelphinis fuiffelefosded vfq; ad arma veni(Tent,Q_ui fumens tres priores ipfius feditionis aili
lu jcf tndigna* gari precepit. Deinde quendam eorum Antibam notnine iuffit occidi: duobus autem reliquis amara*
tus iudeis cft.p/ co & eleazaro fugam c6mifit.Ptolomeus autem princeps iatronum SC  qui multa mala ydumeis&ara p
pter Philadel * b:s frequenter intulcrat non multo poft captus Si  dedudus ad euru morte muldatus eft. Hoc ittq;
phinos occilbs. modo cunda iudea Iatronibus eft mudatarphadi prouidetia atq; foliicitudine.Is eni phadus tuccut
Ptolomeo Istro dos vocas lacerdotes SC  priores hierofolym:taru amonuit eosvt talare tunica Si  facerdotale ftolaqua
nujartcipe pha* iolus pontifexindui folet in atonie caftro reponeret vt ficuti prius in romanoru poteftate /accret.Il!i
di pcepto occi * vero nequaq cotradicere prpiumpferut fedrogabat phado atq;loginu namSC ipfecu multoexerdtu
fo iudea latroni ad hierofolvma venerat metues nepreceptis phadimultitudorefiftoret iudeoru: SC  ab eis fuppliciter
bus eft mudata exorabitt vt fineret legatione ad claudiu deftinari quatenus ab eo petere: vt facerdotalem veftem in
propria poteftate haberet:& ipfi fuftineret doneč claudif refpofa perciperent.llli vero fe ita h ec pr?*
ftare dixerat;fi eoru filij obfides pre beretur.Q_uibus obedientibus fiiiofqj dantibus legati funt miffi*

ftona

d*«batit t

^ qui

. p^ e msim

. dlri P!cnte s
V, Co,Ur neliasin
. ; * l  P u blicaco.

■* tcrutripro re#
'T.ithugitatcs

•' ptobabatm
' ' ,r CT 6 ccla u
''■"lumtlusintu,

•-'nditigctetfuc

• ;i 'Jmicis indica«

titur vtctucogita
ivl cofiliati funt
■'VfpDctoquinec
c UnrJ  gubcmacu
' ; ’-i diioutcufpia
" ; t m:micuseue< j
■ cotumelm
1  it cniuillitvtibii
: •<« loacoplciet
5c iiudcacofi#

1  lu.ktscfteSiiunt
i. l.cut poli pau!ui

i ncceflorcni in fp
1  adflphmosocd#
i n; dr j  tonita

'".'jrfponiptfdf
nun roru maneat
ttnuirEtdnidius
crdofum ordmatio
i > rulum ptimm
( jtcUudiusmi/if
jr.toviiicnteroga
,/w culmint iti

■ <fW',»inoshaben
aB# conpcgatiq«i
.nctmulc noloin;

Jao^ulfediceba;
‘ .^cditionisai«

u;< 3na»

“ .•, viumeisS® 3 ?

‘ ', -hadoslf^

'■ ’ j

;■ "‘" n

iMi>* v p

poftCbffftumpaffn SDeatUtcittitaftbusi Jo-cirmr

A Cf Cumq; romam veniffent audiens agrippa iuuenis defundi filtus a iuentus eoru caufam erat nfqj Agr/ppa iuue #
ficutprfdiximusapudpr^didumclaudiumcffarifupplicauit vt eifdemiudeis concederet mittens ne  p ro iudeisa
ad phadum fua fctipta qug de facerdotali vefte pofcebantVocas itaq; daudius legatos iudeosfeco# claudio obtinu#
cederc qug petebat pronrufit:iuffitq 5  vt agrippf gratias dignas exoluercnt cuius prfcibus hfc eis iura j t  g, veftis facer
donaret.Quamobrem ad phadum huiufmodi mifit fpiftolam.CCClaudius cgfar germanicus tribun dotalismaneret
niči? potcftatis quinquies conful ordinarius quatcr imperator decies pater patrif Hierofolymitarum j n eor Q potefta#
princibus curif populo iudeorum ftcundf gentiifalutem. Agrip pameo pijffimo quem ego connu# te  St fcripfit  ad
triui SC  habeo mecum perducentead me legatos veftros gratias agete eo q>  habeam gentis veftre fol phadu claudius
ilicitudinem & cum fumma deuotione pro facerdotali vefte atq; corona fupplicante vt fub poteftate
veftra confiftant:qiif funt a me poftulata concedo ficut vir fortiffimus michi cariffimus vitellius fecit.

Huic itaq; voluntate confenfi primum quidera propter pietatem meam volens vnumquemq; exhibe
te fuam in paterna traditione culturam.Deinde fciens quia dum h£c fecero Sc  ipfius regis herodis SC
ariftoboli iuuenis potentium perfonarum quorum circa me pietatem SC  drča vos ftudium effe cogno
fcorampliffimas amicitias collocabo.Scripiiveroobhanc caufam 8C cufpio phado meo procuratori.

Nomina vero litteras deferentiu h£c funt.Cornelius.Leo.Tripho.Theodonis alias Theodionis.Do
rotheus.Nathelis.Iohannes.Iouis.Panis.Dataterciodecimo. Kalendasconfulibus rufo.& pompeip Herod«agrip#
fihianoJCPeti/t autem a claudio cefare & herodes frater agrippe defudi cui lilo tempore calchidis P* tc g ,s  fr tepli
regnum videbatur eife commiffum poteftatem templirSč facerdotu? ordmationem SC  omnia pariter poteftatem&fa
impetrautt Etillo autem fuit apud oes eiusliberos hatc poteftas vfq; ad finem belli. Herodes itaq; a cerdotu ordina
pontiffcatu remouit Cantheriu aliasCautheru SC  Iofeph cami alias cani filium ei fuccefforem dedit. f ,on ® a  Claudio
^Monobazus adiabenoru rex cummanumfuperventrevxoris helene pr£gnantis SC  dormientis tmpetrauit qka
poneret vocem audiuit vt manum deponatne pueruvexet qua voce turbatus vxori auditu nuncia# therio remoto )
uit Sc  natum filium Iazatem vocauit. Q_ui a patre muftu diledus ei fratres inuidebant quod pater co iofeph facerdo#
gnofces timenfq; ne eialiquodmalumaccidereteumcumuneribusad Abnergium rege mifit cuius tcm  fecit*
poftea fiiiam habuit vxorem Ipfum quoq$ iam pater fenex euocans rili Carrum dedit Iazates vero le#
gibus credens iudeorum circuncidi voluit fed eunfmater prohibuit.Ipfe vero Eleazaro iudec legem
moyfi explicanti deuotionem manifeftans cicunciditur quem&eius filios a multis liberauitpericulis
Helena quoq;’filiu regnii videns pacifice gubernare>&effe beatu vifitandi hierufalem habuit defide
rium cuius aduentus multum profuit ciuitati na eius medio ciuitas a farne eft liberata. Capitulum.ij.

B ^ em  fi^uidem tempore helenaAdiabenorum regina&filius eius Iazatis alias Iazates ad Monobazus

S » ■ ■4  folemnitatem'iudeorum hac caufa proueniente migrauerunt MonobazusAdiabenoru rex adiabenoru re.v
VA cui cognomen erat Bazeus alias Bozeus fororem helena amore captus duxit vxotem: qu§ helena forore
dum ex eo habetet in vtero cotigit vt dum ea dormiete fupet ventrem mulierfs manum poneret per V xore pregnato
foporem.Et quanda fubito vocem audierit prf cipientem vt manum de ventre eius auferret ne infan C q  manu fup ve
tem in eo vexaret; qui prouidente deo SC  principium cffet SC  finem foeliciiTima pofteffurus,Q.ua vo# t rem  vxoris dor
ce turbatus repente furgens hfc dixit vxori:8C natum filium Iazatem nominenuncupauit.Habebat mietis poneret
autem ex helena SC  alium filium feniorem nomine Monobazu.Et alios filios ex alifs mulieribus pro# audiuit voce vt
creatos.Maximam tamen deuotionem quafi vnigenito Iazati defiderabiliter impedebatipro qua re manu deponat
illeinuidiam fratrum fuftinebat. Habebat SC odium:quando cundti contriftabantur quia pater eum ne pueru vexet
oibus pr^ponebat.Hoc pater aperte cognofcens.JHis quide ignouit fciens quia non hoc agebant pro qua voce ? turba
malicia.Sed quoniam finguli fauorem patris defiderabanthabere.C[Ilatern vero cum pro eo val# tus dixltvxori8£
de metueret ne od o fratrum mali aliquid fuftineret.multis mtineribus farcinatu in caftrum pafini mi filium Iazatem
fit ad Abennerigu alias Abnergiu regem.Comendans ei nati falutem. Abennerigus autem libenter vocauit.

_ esccepitEt pro multa deuotione fiiiam fuam amacos nomine ei dedit vxorem: donauitgj prouincia Iazate fenex pa

^ ex  quaperciperet multa tributa.Monobazusj autem cum iam fene&uteigrauaretur & paucum fibi ter vocat 8C  Ca t
tempus viuendi fuperefle videret*voluit afpedum filif anteg moreretur infpicere:& vocans eum de tu tetra illidedit
ledabiliter eft ampIexus.Cui dedit quoq; prouinciam!qu§ diciturCarru terta fertilisamomi inqua
etiam reliquie funt archf noequg ex ymbriu diluuio liberata fertur. Et hadenus videre volentibus Iazates legibus
demoftrantur.Comorabatur Iazatis in hac regione SC  arthabane parthicu ad iudeam deftinauit. Cu credes iudeoru?
q; J Iegibus crederet iudeoru ftudebat 8C  ipfe couerti credens fe perfedum non effe iudeu nifi>fignum voluit vt perfe#
circuncifionis_acceperat:eratq; agere pparatus.Q.uod dum cognouiffet mater eius .phibebatdicens dus effet iude#
ei fore periculu quia cu effet rex multoru acquireret inimicitias fubiedoru cu peregrinasfolenitatesS us circucidi fed
fuf genti extraneasadimpleretinec patieos fuper fe regnare iudeu. Et il!aquidem h^c dicens omni eu mat ^phibuit
no prohibuit. At ille ad ananiam verba referebat.Q,ui matri dixit atq; interminatus eft:quia nifi ac#
quiefceret repente decederet.Cui mater att metuere fe necaufa omnibusindicata periculu ipfe fup#

Sc.v.

JLibcc Diccftitius 3ofepl)i 3uDcl

plicij fuftineret,qui quafi audor SC  dodor extfteret operum indecentium apud regem .Tune audiens
ille h?c refpondit quia poffet etfam pr?ter circuncifionem colcre diuinitate fi omnino apud fe decerc
neretlegesiudaicasobferuare Si  hoceffe firmtus q circuncifionem accipere: veniamq; illi daturum D
■c,  deumopushocnonimplentipropterneceffitatemlubiedorumq;formidinem.Tucergorex huiufce
Iazates < az *  . { ermon jbus acquieuit.CPoft hec autem cum nequaq fuu defiderium abieciffet.Iudeum que,

roiudeomoy is a jj um  <jcgalileavenientem.Eleazaro nomine Si leges eruditum patriasinuitauitivtcircuncifio

Icg e  expHc n e ^ q ^ us  i m pi eret .Q^ U i C um intraffet ad eum 8i  inuenifiet legem moyfeos legentem;ignoras(inquitJ
arcuncia • Q tCJ£ m0 yf eos  f U ra: SC  per hoc deo facerc videris iniuriam.No enim folum legere oportet eas fed pri
tnitus facere qu? prgcepta funt.Q_uamdiu fmecircuncifione permanes legibus nequačj nofceris obe
dire.Sed fi nondum legifti ex hoc Iegcm vt fcias quapropter geratur impietas vel nune lege.Hec au
diens rex adum differre non pertulit fed ad aliam conuerfus eft domum SC  vacans medicum q*d prg
cipiebaturimpleuit. UJTunceuocata matre Bi  anania dodoreeis quod egerat explanauic. O uidte«
pente non mediocri timore funt territi ne caufa cundis manifefta rex periculum deiedionis mcurre
ret non patientibus fubiedis virum extranei dei cultorem fibimet fuperefle ne ipfi patiter pericula
Deus Iazate fuftinerent quafi huius rei viderentur audores.Deus autem prgfens erat qui illorurn metum non per
eius filios a mul duxit ad terminum, Nam cum multa pericula Sc  lazatis Si  eius fiii j fepius irtcurriffent cum ex ingenti
tis liberauit pec bus liberauit anguftijs & falutis dona conceflit oftendens quia refpicientibus ad eum SC  ipfi foli ere*
siculis. demibus nequaq frudus pietatis aufertur.Sed h?c quide poftea explanabimus.lgitur helena regem

Helena filiu vic videns regnuin pacifice gubernare Si  filium fuum effe beatum Si  vitra cundas gentes prouidetia di
desbeatuhieru uinareligiofumdefiderium habuithierofolymitarumconfpicereciuitatem atq;cudishominibusdi E
fale vifitate voc uulgatum dei templum fuppliciter adorare Si  hoftias pacificas offerre.Ob qua rem filio fupplicauir,
Iuit SC  filio ei mf Q_uo matri petenti prone confentrente Si  mukam pr?parationemitinerisfaciente Si  plurimas dante
ta donate dona pecunias defcendit in hierofolvmam etiam filio multo eam itinere deducente cuius aduentus hieroc
SC  etia multo iti folymitis tune profuitva!de.<fNam dum eorum ciuitatem iHo tepore fames apprehendiffet.EtmuI
nete defceditcu ti eilent egeftate confumptiihelena regina mifit quofdam fuorum alios quidem ad AIexandrinam
ius aduetus mfc vrbem vt frumenta ex eius pecuriifs compararent alios cyprum:quatenuscarrucas ex abundantide
tu pfuitciuitati fcrrent.Cumq;veniffentheconeradeportantesaIimentamdigentibusill.idimifit.Q_uaproptergen
lazatis muk ti noftr? beneficiorum fuorum maximam memoriam dereliquit.CECuius fikus lazatis audiens hanc
tas pecunias m farnem multas pecunias Hierofolymitarum primatibus deftinauit. Et alia quidem multa bona hi
deis deftinauit. principes in noftraciuitate gelTerunt qu? poftea dcclarabimus.

C Arthabanus parthorum rex fatrapas inimicos timens ad Iazatemveniens ab eo honoriffce eft
receptus SC  eius medio in regno eft reftitutus qui beneficioru non immemor multa ei dona dedit poft
paululuin vero arthabanus filio fuo Bardani regnum diuilit qui contra Romanos pugnaturus a iaza
te petit auxilium & eidem deneganti bellum fecit.Illum vero regem parthi ext/nguentes regnum co
tardt dederuntcuiVologefisfucceffit Monozabafus regis frater & tota cognatiofrel/do pagan/fmo )
ad iudaifmum conuertentur Cuius fubditi ad Abiam Arabi? regem feripferunt bellum contra  fuum
regem mouentes.Qui contraiazatem bellum faciensoccifus eft cum plurimis.VoJogefis vero Ad/e
benorum proccribus eum inuitantibus bellum contra iazatem bellum mouet SC  occaiione non inucn
ta horrores quos ei pater dederat repetit iazates autem dei auxiko confidens hoftis expedat aduen
tum dicens deum cundis hoibus effe meliorem Si  eum terr? proftratus inuocans eftexauditus volo
gefis naq; dačo Si  ifaco prouincia diripientibus remeauit.Iazates vero ano etatis quiquagefimo quic
to Si  regni vigefimo quarto moritur.viginti quatnor filios &totidefiIiasrelinquens & Monobazum
regni faciens fuccefforem.Q,ui fratris & matris offa hierufalem mifit iepelienda.Capitulutn tertium,
Arthabanus pc r^SSSSJgffiEHSarg Rthabanus itaq; rex parthorum fentiens fibimet fatrapas inimicos degere apud
thoru rex ad la eos  fiM iudicauit incautum.Q,uapropter ei vifum eft vt pergeret ad iazatem rec

zate times latra {hgšjr  w|j? gem Stotem apud eum inuenire fe credens:&ita ad regnum proprium remear«

pas iimtcos iuit JLj/ Suptis ergocognatorum atq; familiarium circa mille virisivcnit ad regem iazate.  p

Arthabani orač §Jy JfMa Cumq; lile illum aperte noffet.fazates vero arthabanum pcenitus ignoraret: inue
tio ad Iazatem. ^ ^niens eum in itinere conftitutum&aflasei prior fecudu more patrium adorauit.

Fortun? inconc Deinde o rexinquit nec me defpexeris tuum feruum nec fis fuperbus circafuppli

ftatia oibus cois cem.Miferemreru mutationefadusexiftes exrege priuatus:tuum pofcofolatiu.Perfpicefl^uidem
lazatis benignif inconftantiam fortun? Si  hanc frito effe comunem Si  vim fimilem habitura.Nam fi me fine vindifta
fima refponfio. defpexeris:erunt audaciores plurimi etia circa alios reges.H?c arthabanus cu lachrimis edicebaticac
pite reclinato deorfum.Iazates aute vt eius nome audiuit& arthabanu fuppliciter fibi refpexit a fiate
mox ex equo refilies habe inquit fiducia o rex nec te prgfetia fada cofudat. Velociter eni erit tibi mu

<  freo j\

1 lu «lturn

'i vt

que,

n  'gnoras
^Poncteas

c, tajnc!fi 0

"jno!c«risob{
, n ^ J ' f E c, H^cau
' ' nr u!cum qil p r »

; "' Ullt, Quidre (
incurre
’ 1  pciicula
nn 'ftumnonpe[

't amaingenti
lfu,n  ^ipfifolmt*

• im  liclena regem
' r :t ''ptouideiiadi
hominibusdi £
.m nUofupplianit,

A plurimasdaiite
' i 'utmushieto/

,'»flxTKiilTet.EtmuI
! Alejundririam
v .ibtindantide
i ; t v^ujpropttrgen
,j:.ms judienstaic
vic . n tnu!ta bctuhi

i ab fo hononiiceA

{J r jonadcditpoft

»n^.cnJturusaM

niffjregnumco
» tadopa^niko)
v .,m contra luom
h vl ! .s vero Me

ilionenon/nucn

>»bi rxp<rtataduen
. , ovU1 ditusvolo

. l u.l.-tl' m 0 C l UW
' ^ sionobaiui"
jlmilum tcrtium.
„U^dcgereapud

iumrfn«*?

[3 drfg cm

i#f

icnora^’

■ nonit

(Tl M 1


uOW

».‘J’ 1 *



Iffl

BS*

potit Cljiiftn paflftnit 2>e antfottffafibUB Jfo.cpc.

tata trifticia.Amicu enim me & auxiliatore fnuenies p!ufqctedis Autenimmparthoruregnoterur
A fusiaut in meo conftituam tegem. H?c diccns eleuautt artabanu.lpfe rurfus equo lile pedibus:fequc Iazatis huilitas
batunhonoretribuens ei quafi regi maiori.Refpiciens tgitur boe Arthabanus grauiter tulit: p pr?«
fente fortunam honoreq;iurauit defcenfuru fe nifi ilie rurfus afcenderet atq; prpiret. Tune ille cquu
afcendens eumq; ad regalia fua perducensiomne ei honore libenter exhibuit SC  in confeffu atq; coui
uijs primu recumbere preparauit non prpfente fortunam intendens: fed eius priftinam dignitatem:
euq; ratione frequenter cofolatus eft quia comunes funt omnibus fortune permutatiocs hominibus
$£Scripfitq; parthis fuadens eis vt Artabanu fufciperent regem promittens eum priftmoru in fe no Fortun? comu
habere memoriam.fimul & iuramenta prpbens.Parthis vero fufcipere quidem fe velle eum non ne« tationes oibus
gantibus fed non polle dicentibus habere regem/eoq> Cynnamu iam coftituiflent principe.nc forte hominibus co#
certamen inter eos emergeret;agnofcens Cynnamus eorum volutate madauit vtvenitetartabanus munes,
regnum proprium recepturus.Cui itaq; credens artabanus reuerfus eft occurritq; ei Cynnamus ado#
rans eum 8C regem fimul appellans auferenfq; defuocapiteimpoftiiteius vertici dyadema.Sic ergo Artabanus la#
Artabanus per Iazatem rurfus in regnofvnde per proceresfuos ceciderat;reuerfus eft.Nec fuit trne# za *is medio \  re
mor beneficioru in fc geftoru fed Iazatem magnis muneribus redonauit alias reditauit.Nam Si  tya# g no  reftitutus
ra refta pmifit ei vti & in auteo le&ofquod folis partho^ regibus licet) dornnre coneeffit. deditq; ei cuius rei no im
maxima & oprimam regione regis amnenioR: cuius terrg name eft Nifibis in qua etia primitus fece# memor artaba#
rut AnthiochfaciiiitatemquamMigdomiamnucupauerut.Hisitaq;muneribusarege parthos: la nusmultado#
zates honorat.<EP°ft paululn; vero tps Artabanus regnum Bardani filio dereliquit.Is atitemvenies na  ei dedit.
ad Iazatem fuadebatei vtfibi c5rra Romanos pugnaturo ferretauxiliu cui tamefuadere no potuit. Migdomia c/#
Iazares enim romanoru fcies potentni atq; fortunaiputabat/mpoffibilia bella tentare.Infuper du mi/ uitas aliquado
fiflet quinq; filios etate nouelios vt lingu? patri? 8C  eruditionem fub inteeritatecodifceret: fed Si  ma Anth/ochia ap
trem vttemplum ficut prpdiximus adoraret erat fegnior ad bellandum.Sed Si  Bardanem fepms pro peiiata,

B hibebat.narranseiromanorum virtutes Si  credens eum pertalia verba terrere.quatenus adefiderio
contra romanos bcllandi recederet.In his ergo parthorum rex indignatus bellum aduerfus Iazatem
repente pronunciauit:fed nuiium in hoc vtilitatem hre promeruit deo fcilicet fpem eius annichilatei
C Agnofcentes enim Parthi Bardanis voluntatem & quia contra romanos bellum fufcipere deere* Partb i  Barda#
uifTet illum quidem extinxerunt:principatum vero cotardi eius germano contradiderunt. Cui etiam nem regeextin
poft paululum per mfidias rebus humanis ablato lucceffitfrater Vologefis:qui duobus ex eodem pa xert regnu Co#
tre germanis fuis prsbuit poteftatem pacoro quidem feniori medorum tridati vero iuniori dedit ar# tardi dederune
meniam. J CMonozabafus igitur regis frater pariter &  eius cognatio videntes Iazatem propter pie# cui fucceffit Vo
tatem quam circa deum habebat/ vitra omnes homines excel!etem habuerunt & ipfi defiderium vt logefis afs Bo#
moreš patrios derelinquetes fudaicis folenitatibus obedirent horu nifus fubiečhs fuit valdeingratif logeflfis.
fimus:& in Iioc proceres indignati iram equide retinebant expeftantes oportunu tepus vt in eis vl» Monozabafus
cifcerenf .,Q.uaobrem ad Abia regem arabif fcripferut.multas fe daturos pecunias promittetes fi co regis frater Sito
tra eoru regem caftra moueret. Simu!q; profefli funt circa primam congreftsone eum fe quoq; defere ta cognatio re#
re:quem vellent propter odium q?  eoru cultum reliquerat pcenas exoluere. Diftis ergo faerameto fir I«fto paganif#
matis feftinabant ad terminum pe: uenire:his itaq; ftexus arabif rex:cum muko exercitu venit ad la nio ad iudaif#
C zatem.Tunc in ipfa prima congrcffione anteg ad manus accederent fado figno omnes Iazatem ve mu couertunt
tat vno vindi funiculo reliquerunt Si  dorfum hoftibus dantes effugerunt. No tamen lazates exoauit cuius fubiedi
fed cofilium,pditionis agnofcens a primatibusfadum 8i  ipfe cu exercitu difceflit:caufamq; requires ad Abia arabig
vtagnouiteoftitutuad arabas fadfuandores equidem interfecit.C Altera vero die congreffus plu/ regefcripferut
rimos occidir; omnes autem fimul in fugam vertit ipfumq; regem perfequens in quodam caftro arfa bellu cotra fuit
no nomine circumclufit Quo tamen forti dimicatione preualuit. Captoq; caftro dum abiam regem tege facerc mo
non inueniffet viuum quoniam feipfu peremerat/arripiens omnem predam quf in eo videbatur efle ucr.tis.
magna amplitudine conftituta in adiabenorum regreffus eft regionem. ffFrimo quidem conami# Adišljcnogž ,p
ne Adiabenorum proceres non valentes aduerfus regem deo fciliceteos eius poteftati tradente/ne# ceribus advolo
q; tune quielcerevoluerunt/ fed feripferunt Parthorum regi Vologefi: roga tes eum vt Iazatem o c# gdemfcribentt
cideret: Si eis  principem de Parthorum gente conftitueret/ dicentes fe odio habere proprium Re# bus ipfe contra
gem quia iura patrit deftruxerat 8C axtranea diligebat.CHec audiensrex Parthorum eleuatus ad trzate  bellu mo
bellum eft &  eum iuftam belli non inueniret occafionem datos ei honores a patre repetit 8i  refiften# uet 8c occafioe
ti bellum feinferreminatuseft.His auditisiazatcsnonmediocritereft turbatus.&iudicans fibi tur# noinuenta ho
pitudine fore fi'propter metomcollocatis honotibus cedere videref fciens infuperquia eti 3 m fi his nores quos pa
cederst p3rthorumrexabeiusinimic!tijsnoncefraret;decreuit m3gisdeocuratori omnium anime ter ei dederat
ta? pericula committere eumqj maximum le habere arbittatus auxiliatorem filios quidem SC  coniu# repetit.

HUbet Mceftmu&3ofept)t Jutid


Rnfio lazatis

gcs conftituitin munitiffimis Iocis cundarj frumenta 8£ fcnum & pabula čogregauit.Quibus geftis
hoftium fuftinebat aduentum. Veniente vero parthorum rege cnm exerdtus fui multa virtute pede D
ftrium paritet SC  $queftrium Sc  cum magna velocitate faciente vallum circa fiumen medoru fcilicet
& adiabenorum ,puinciam terminante etiam Iazates caftra pofuit procul ab eo habes drča fe ?que#
ftrium quafi fex milia. Q.uo fado venit ad lazatem nuncius a parthorum rege diredus qui eoru vir#
tutemediceret quoniam ab eufrate fluuto vfq; ad brathorum terminos refideret fimul SC  fubiedos
ei adeffe dicensaterminatus pariter quia poenas lazatis exfolueret eo? circa dominu fuum effetin

m  gratus a cuius manibus neq; deus eum poiTet 'quem colehat j eruere.ČH^c dicentenuncio Iazates

g?cudishoibus no ff e  f e  q U f c ient parthorum exercitum fuo abundantius potiorem refpondit fciendum quia cunftis
meliot eft deus i 10 minibns melior eft deus.E t(huiufmodi dato refponfojad fupplicationem dei couerfus terrp fe p;

8C  efl terrg pro# fternens SC  cinere caput implens cum filijs SC  vxoribus ieiunauit inuocans deum atq; dicens.Domia
ftratus mocans tor  domine fi non fruftra tug  me dignitati fubieci & iufte’omntum te folum Sc  primum domi effe co#
ab eo eft exau# g n0 ui adueni auxiliator non pro me folumodo vlturus in hoftibus fed quia contra etia tuam virtute
ditus. cum n efanda prf fumptione locuti funt. Et ille quidem hoc modo ingemifces:cnm lacrimis fupplica#

Vologefis Da# bat.Q,uern repentedeus audiuit.CEa namq; node Vologefis accepit epiftojas inqutbusfcriptum
c ° 1 ® tfaco pui# erat  q UI3  £) acus  & ifacus cu maxima manu cotemnetes eius abfentia ad diripiedam Parthorum pro
cia diripietibus u j nc ig deueniffent:quapropter nichil agens retrorfum denuo remeauit.Sic itaqj Iazates deo prouide
remeauft. tem  parthici regis intermtnationem effugit.! paululu vero tempus cum quinquagefimu quin
lozatesano ?ta tuetatis SC  vicefimuquartu regni compleffetannum relinquens filios mafeulos viginti quatuor &fi'# p
tis.lv. regni. xx |, as v ig (n tiquatuor:vitapriuatus eft. Succefforem regni fratrem Monohazum haberi pcepit repen,
iiij.morif xxiiij f ans e j q U j a  pereius abfentiam poft morte patris regnum ei fiCdeliter conferuaiTct.Cuius mater hele#
filios Sc  totide n a audita filij morte grauiter tulit: & ficut potuit materiquf pt jfftirtu filium videbatur amiftiTej Veru#
filias re!inques tam en cofolata eft audiens regni fucceftionem ad feniore fuum filium perduda ad que etiam perge
regni fuccefio# re  feftinabat.Cumq$ veniffet ad regionem Adiabenoru non multo tempore fuper filium lazatem vi
re Monobazu x it<[£Monobazus autem SC  illius olfa pariter SC  germani mittens’ in hierofolimamfepeliri precepiti
faciens. . maiolets qug  mater tribus procul ftad:(i ab Hierofolimis coftrux:ffe videbatur.Sed,qufcuq;rex Mo

Monobazus of no bazus vitg  fug tempore gefferit-poftea declarabimus.

fa fris 8c matris <£Theodas magus populum iudeorum feducens femetipfum prophetara effe afferebat que

fepeheda hie# phadus prohibuit capite trucatum Phado autem Tyberius Alesander in iudea fucceftit'qui Iacobu
rufale milit. & Symonem SC  filios Iude rempublicam perturbantes oecidt fecit Ananias Iofeph fuccedit in facet#

dotio ŽC  Tyberio Cumanus/mortuo vero Herode A grippp regis fratre agrippaiuuenis a Claudiotl
gnu recepit maxima quoq; Cumano Iudeam regente feditio maxima fuit vbi viginti iudeorum mi#
lia inj fefto azimoru vnius militis luxuria qui genttalia fua reuelauit in turba defecerunt. Et quide ex
turba fugientes Stephanu Cffaris feruu fpoliauerut latrocinij more quo audito Cumanus mil/tes de
ftinauit vicinos vteos pcipiens diripi SC  vin&os nobfles adduci.lMilitem quoq; lege moyfiblafphe#
Theodasma# mate m capi te truncarifecit. CCapitulumquamim

"Gitur dum iudeam puinciam Phadus gubernaret,quidam vir Magus nomie Theo Aftu.
das populo multo fuafit vt fumetes fubftatias fuas fequerenf eum ad Iordane fluuiu ca F v '
femetipfum afferens eflepphetam Sc  pcepto fluuiu diuidere vt eis facile tranfitu ptg  #
beret.Hpc dicens feduxit quide multosmon tn pmiftt Phadusad expimentu eos fug
infipietip pueniretfed repente cohorte mifit g  queftriu fup eos quf inopinabiliter irru

gus ppfm iude
o^feduxit fe#
metipm afferes
ee ppheta que
phibuitPha#
dus capite tru#

catu.Sc. _ tes capitis fedione muldarut.Hec funt que iudeis contigerut tepore quo Phadus in eoru pr§fuit re

A S  i 1 T  am  f L  a.. DE J    __ iV- _ #1*1 — . Z- t . V _ *  C* I /   !  .i..' a J m. A I m«  fn a

a ens multos quidem peremit plurimos aut ccepit viuos:ipf5q; Theodamcoprf hende

Tyberiiis alexa gione.C Venitq; Phado fucceffor Tyberius Alexandri filius qut etiam in Alexandria fuerat alabar/
dri pfes fuccef# chts ideft priceps pfalisgenere diuitijflj AIexandrino^ cundos excellens;fed etia fflio fuo]Alexan/ F
fit Phado in iu dro diuina cultura melior quippe cu tile in paternis folenitatibus nori pmanfit. Horu ergo teporibus
dea. contigit illa maxtma fames qn etiam Helenaregina multis pecunijs frumenta comparans ex fgypfo

Tyberius Iaco# indigentibus ficutprfdiximus eft parata.Infuper Iacobu atqj Symoriem SC  filios iudegalilei qutpo Actu.
bu& filios iudg  pulum a Romanorum poteftate fubducere nitebantur/ fub' Cyrino iudep prffide ficut pr?dixitnus cap.V>
rempublica per crucifigi Alexander imperauit.!CHerodes autem rex Chalchidis remoto Iofeph a potiffcatu fuccef
turbates occidi fionetn hanc Ananif Nibedei cotradidit.|£Tyberio autem a!exandro Cumanus fucceffor aduenit
fecit. defudufq; eft Hfrodes frater fegis Agrippp maioris odauo anno Claudtf prmcipatus tres filios de

Tyberio Cuma relinquens. Ariftobolum qui ei de priori fuerat vxore progenitus SC  ex Beronicg fratris filia Bemicia
nus fuccefforve num SC  Hyrcananu:cuius regniilClaudius Cgfar Agrippp iuueni dedit.fESeditione igitur intercede
nit in iudea. te in Hierofolimoru ciuitate dura Cumanus tnjiudea pro rerum gubernatioe cofifteretimuiti iudeo#

pofi Cbnttu paflfitnt Dcanttciuttafibtts jfo.cjcrt.

A rii perempti' funt.Sed primitus caufam narrabo proptcr qua talia .puenerunt.dnftante feftiuitate pa
fchef qua mos eft azima nobis otferrc jdumvndiq; ad feftiuitate hanc populus conueniiTct.Metuens
Curnanus ne qua pet mukitudine turba aut res vel adtio nafceref iuflit militfbus vt vnam acie arma
toru facientes drča porticus templi cofifterentivt fi' forte aliquid exciraref tumultuatiu inquietudine
^hiberent.Hocem & priores prefides iudef in huiufmodi feftiuitatibus faciebant. Ciiq; quarra di«
es eius celebrationis exceffiflet:q'uidam]militu reuelauit genitalia fua.8d populo demoftrabat.Quod
illi videtes ad iram furoreq; perdu&i funt non femetipfos contumelia paffos fed in deo impietate ge
ftam efic dicentes.Q_uida vero procaciores Cumanu'blafphemabant:afferentes militem ab eo fum
miflu.Cumanus aiitaudiens &ipfe non mediocriter,puocatus eft. Verutame hortabaf eos a feditso
ne quiefcere:ne in feftiuitate iquietudines excitarent. Q_uibus dum fuadere non pofTet;&illi ad blaf
pliemias magis accederentiuflitoes militesarma fumentesad antoniam conuenire. Etat enim hoc
caftrum ficu t prf diximus fuppofitum templo. Multitudo fiquide videns milites ibidem cogregari p
territaccepit elTugere.Etdum fe milites perfequi crederentper anguftos egrdfus pariter cum tirno«
re fugientes oppreili funt:& multos adinuicem coterentes interemerut.Viginti enim milia dinumera
ti funt qui in illa tucba.defecerut.|Q.uapropter eis erat pro feftiuitate ludus Si  omnes obliti orationu
atq; facrifido# ad lamentationes Iachrimafq; couerfi furit. Has ergo pafliones vnius militis luxuria
generauit.CN T odum lgifur ludus quieuerat:& alter incidit denuo fuper eos. Q_uidam em ex illa tur
ba fugientes euaferant via publica venientes quafi centum ftadijs procul a duttate:& Stephanu fer
uu cefaris iter agentem more latrocinij fpoliantes-.omne eius dirripuere fubftantia. Audiens hfc Cu
manus milites continuo deftinauit prfcipiens vicinos diripi vicos:& nobiles ad fe vmdos adduci.,'
CTIgkur vaftatione fada quidam militu leges moyfeos in quodam vico reperiens eafq; fumens cun
dis videntibus rupit SC  multas blafphemias atq; contumelias eis impofuit.ludei vero hfcaudientes
Si  muki pariter conciirrentes: in cefaream defcenderunt.Illic enim Curnanus erat. Ad quem accufa«
B uerunt dicentes non fe fed deum ad cuius iniuriam fada hec videbantur viturumife autem nolle vi«
uere dum leges patrias fic tradari viderent, Curnanus autem metues ne denuo tumultum populus
excitaret:fuadentibus amicis Si  milite qui contumeliam fecerat legibus fecuti percuffo occafione fe«
cundf feditionis abru pit.

{ESeditionem interfamaritas 8C  Iudeos ortatudei fCumano pecunijs corrupto S iufticiamne«
gantejEleazarum in auxilium lumetes contra Samaritas bellantes omnia dirupuerunt quos Numi«
dio quadrato Samaritede violentia accufarunt qui feditionis audores crticiHxit Si  fecundo Samari
tasriudeos accufantes audies qufa ipfi populo a romana fuafiflent poteftate recedere illos occidi ma
dauit SC  Ananiam pontiftcem[& Anianum magiftruroma mifit ligatos quos Claudius Agrlppe prf
cibus abfoluit Si  Samaritas occidi precepit.Cumanuq; mifit in exilium SL  celerem morte muldandu
temifitkn hierftn & foelix procurator iftituitur Agrippp quoq; auda eft poteftas cuius Drufilla fpror
Aziazo regi circucifo datur cuius nuptias Epyphanes nolens circucidi renuit 8£ Mariam Archelaus
accepit vxorem.Drufilla vero fpreto marito foelici procurator iudep nunfit Palemon autem Beroni«
cem mortuo hfrode pro diuitijs duxit vxorem fed ipfa virum .ppternimietate coitus reliquit Etma
ria Archelaum repudians nupfit demetrio. ([Capitulum quintum.

C Ofthecigiturinterfamaritasatqt iudeosinimicitif huiufmodicaufaproueneruntMos

|erat galileis tempore fefliuitatum ad facram concurrereciuitatem Si  iter facerep farna«
|riam. Du ergo a!iquando iter haberet per vicum nomie Ginais inter famariam & campu
|maximumconftitutumquidamconferentes litem multos eorum intetemerunt. ([ Pri«
rmi fiquidem galileoru audientes qup gefta fuerant ad cumanu veneruat; rogan tes eum
vt de imeremptorfe nece inquireret. At ille pecunias a famaritis accipiens: neg!exit hoc facere.,Tune
galilei dolentes multitudinem excitauere iudeoru vt arma fumerent: 8t fuam defenderent libertate.
Seruitute namq; amariffima efle dicentes: Si  importabiles iniurias in talibus non defendi. Ac ,j>mit«
tente quia faceret vindidam cnmanoiilh pcenitus n5 acquiefcentes ad arma progreffi funt.Et fume
res in auxi!ium eleazarum dinei qui per multos annos latrocinia faciebat in montibus vic os aliquos
famatitanorum inccndentes cundta diripuerunt.Cumanus hoc audiens atq; fumens febaftenorum
cohorte ! 8d pedeftriu quatuor ordines Si  coarmas paritet famaritas:fuper iudeos egreffus eft.Fačlaqj
congreffioue multos quidem peremitplurimos viuos fufcepit.Primi autem hierofolimorum genere
paritet Si  honore videntes ad quantam calamitatum magnitudinem deueniffent induti faccis Si cu
netecapita fua coplentes omnino eis'quirefultauerant vtquiefcerent fupplicabantponentesante
oculos eorum fubuertendam regionem pro priam & templum pariter concremandu vxorum ac filio
t«m captiuitates futuras & ideo rogabant vt mutarent voluntatem SC  proi /dentes arma quiefceten£

Occafio fedi *
tionis.

Q.uartadieazi
motu quodam
milite geitalia
demoftrate po
pulusad itaco
uertitur.

Viglti milia iu«
deoru in turba
defecerutinfe«
ftiuitate azimo
ru vnius militis

Iuxuria.

Blafphemante
lege moyli,pcu
rantiudei capi
tetrucari.

Sedttfo inter  iu
deos U  famari«
tas Si  feditiois
occafio.

Iudei cumano
pecunijs corru«
pto neganteqp
iufticia eleaza«
ra in auxiliu fu
metes cotra fa«
maritas bella«
uerut oiaq; di«
tupuerunt.

Htbet trfceftmtts 3ofepi)t 3uDei ©pdojia

& de cgtero ad proptia remearent.H?c ergo dicentes flexerunt eos quorum alij reeeflerunt iatrones
autem ad munitiora !oca profedi func.Ex lilo omnis iudea latrocinifs cft impl eta Samaritanom ve# D
Nurm'dtus’qua ro primates ad Numidium quadratu fyri? prffidem qui illo tempore in tyro erat aduenietes accufa
dratus fyrie p# uerut mdeos q> deos eorutn mcederunt ac dirupuerut:& pto his quidem qii£ ipfi padi fuerant no ta
fes ad que veni tu fe dolore dicebatmfi qa romanom cotepferint pratem ad quoru iudictum debuerant,p fuaifi qua
entes famaritf fuiHetjIefione concurrere.Nunc aute quafi romanos iudices no baberent hfc ab eis ada dicebant K
fudeos accufat propterea vindida fieri puftulabač.His ergo Samarit? querebanf ludei vero SC  feditionis & litis eos
devioletia prio audores fuiffe diccbat:& anomnes Cumaou muneru oblatione corruptum qui peremptoru nečem
ie. noluit vindicare.Q,uadratus ergo cum audifiet diftulit vindicare. dicens tuc fe fententia platuru ca

Escufatio iu# iudeam ventens veritate fubtiliter indagaret.Et illi quide nichi! agetes reuertebanf. CIEoft paululu
deorum, vero tps quadratus in famaria venit.vbi audores feditiois audies:& quofda famaritanoru aciudeo

Q.uadratus au ru idifcipbnatos inuenies crucifixit eos quos Cumanus captiuos habuerat. Exinde venies in queda
ftores feditiois vicu note Liddan no breuiore magnitudineciuitatis ledens in tribunali SC fc do Samaritas audiesa
crucifixit. quoda famareo didicit qm quida primus iudeoru note Dortus 8 čaiiqui ca eo  iuuenu nuero quatuor

Q,uadratus {ac  populo fuafiftent vt a romanom poteftate recederet.Et illos quide pcepit occidi. Anania vero p5ti
cuiatibus farna fice & Anianumgrm alligas roma direxit;quatenus de his qup gefta fuerant redderet cplari daudio
ritis adaiudef r 6 nem.hifiitq; pdmatibus famaritanoru atq; iudeoru pariter k  Cumano X celleri millenario SC  vio#
fuafiflet ppfo a letiaru inhtbitori vt ad ipatore pgerent ,p altertus in ie queftioibus audiedis.lpfevero metues ne mul
romana p ate titudo iudeo^ feditione iteru excitaret hierofolyma venit uienitq; vrbe in pacedegente SC feftiuita* p
recedere,eos n  te patna deo celebrante.Cofidens nichil ab eis ingetudinis generari relinques eos ifeftiuitatereuer#
terfccit k  Ana fus cft anthiochia.C Cumanus-aut Si  qui cu eo erant necno & primi famaritanoru roma diredi acce
nid potifice Si  perut ab impatore coftitutu die in quo deberet rerufuarucaufasexponere.Habebatempatrocinra
anianu magrm Cumanus & Samariteliberrorucmariš & pariter amico^ qui fcilicet pualere potuerat contra iudeos
ligaros romam nifi agrippa tuuenis cu Rome cofifteret k  primos Iudeoru opprimi videret vxore impatoris Agrip
mifit. pina fuppliciter exoraffetvtmarito fuaderet quatenus decenter audies fua iufticia feditionupuniret

Claudius agrip audores, £TClaudius aute his pcibus pilridus cauiam audies dum agnouiffet maloru principesfuif
pe pcibus iude fe famaritas eos quide qui afcederant ad eu iuffit occidi Cumano aut fugam dedittceliere millenarm
os abfolueris fa pcepit iu  Hierofolimis duci & oibus videtibus per totamvrbe tradu (aceratuq; difpdi.CMifft aut &
maritas occidi Claudius foelice pallantis frem in iudea pfide:q rebus i regione iudaica pfideret.fLCug; decimupri
pcepit cumanu cipatus copleffet annu Agrippf Philippi tetraichia donauit Bethania & Trachonitirfe flrnul adiecit
q; mifit i exiliu vna cu Abela que fuerat de Tetrarchialyfani§ Calchide vero ei abftulit cui quatuor pfuerat annis.

Et cellere mor# CAgrippa vero fumes donatione cefaris Aziazo regi Amaforu voleti fefe circucidere forore Drufil
te muldadum lam deduxit vxore.dEpiphaues auttegis Anthiochi ftlius eius nuptias refutauit.noles iudeoru fo#
hie En remifit. lenitates fegdicet hoc faduru fe eius copromiferit pri.C Mariavero dedit Archelao Helchif  fii/o cui
Mariam duxit ab Agrippa pre fuerat primitus defpofata.Q.uibus nata eft filia noie Beronicc.frNuptie quide iter
vxore Arcliela Drufilla 8 C Aziazu celebratf no multo tpeiteruemete hmoi caufa folute funt.Du fcelix i  iudea venif
us quibus nata fet aminiftrator iudeis hac cudas mulieres pulchtitudine pcelJetem eius fpeciecocupmit Si  quedam
ta Bcron ice  fi# iudeu noie Symone amicu fuu genere cypru magnfi mittes ad ea fuadebatvt derelidoviro nuberet
lia. ei .pmitres ea beata fieri fi eius no defpiceret thoru.Iila vero no bnfactes Sc  declinarei voies iuidiam

DrufillaEpr^to beronicis foror/s.ppter pulchritudine fua tranfcedere prna folenitate flexa eft Si  fcelicis nuptias eft fe
marko )  nupfit cuta:ex quo fufceptu filiu vocauit Agrippa.HSed queadmodu ifte iuuenis cuvxore per incedifi Be
foelici .pcurato# bij' motiš tpibus Titi cefaris deperierit.poftea dedarabimus.^TBeronice vero poft Hfrodis morte 5
ri quibu‘s natus eius fuerat maritus 8 c patruus multo tpe viduata farna difcurtete quia cu fratre coiret fuafit Polemo
fiiius agrippa. regi lici? vt circucifus ea haberet vxore.Sic ©m iudicabat falfas oblatratiSes polfemofttati.Polemo F
Palemo circun aut fiexus eft:maxime,ppter diuitias eius.Non multo tn poft coru quide nuptiegmanfetunt.Sed be
cifus. ^ romc^ppter nimietate coitus vt dixerunt polemone dimifit. At rile folutis nuptijs etiam iolcnitates
Beronice viru iudeoru pariter dereliquit.f£Eodem vero te pore Si  maria repuciians archelaumcoiundaeftldemfr
jtptermnieo*  trioalexandrinoiudeogenere: Bi diuitijsvalde claro.Tunc em &aiabarces eratluiceptumq;exiil3
te coitus re!iqt. ffi/um agrippf vocabuio nucupauit.Sed de fingulisliorutn fubtiliter poftea declatabimus.

Maria repudi# (T Claudius agrippingvxoris venenoitereptusq Meffahna vxote,ppter zclu i ter fecit Neroni ofta
ans Archeiau uia defpofauerat.Nero aurBritancuveneno lateter occidit/matre quoq; SC vxore multofq; ifignesvi
nupfit Deme# ros^Aziazo rege amaforu mortuo fticcelTic eius fr SC  ariftobolus a nerone i armenia eft cotniffus S a#
tno. g r, ppe parte tvberiadis tetrarchie donauit iudea quoq; latronibus Sc  feditiofis magis plenaquosfce

lix iterfecK SC  eleazaru eorii principe vidu mifit in hierEnFoeiix aut inimicitias corra lonat han iacer
dote habe^eo melms iudeis prgfidere moueretur eius ,pcur 3 t morte p Iatrones gladios fub voft e

poft Cpiiftfi paflimt De ari«quifattbus jfo.cjccti.

A habetes abfconfospfeudo ,j>ph«ta fgyptius iudeoru fcdudor quoru mttltos FoeIix occidit ipfo fgy#
ptio fugiente6editioq; tune mit inter fyros & iudeos pro gquitate ciuilitatis in ; cgfarea^uos prgfedi
copefcuetunt: Ifmae!eq; ab Agrippa 8i facerdote inftituto cotentio inter iacerdotes & pontifices or i
tur facerdotibus pre inopia morientibus. Capitulum fextum.

|Laudius interea cgfar defundus eft cu impaffet annis tribus H  decem mefibus odo & die Claud/j mors
ftbns viginti.Eft em fermo quoruda qufa ab vxore agrippinafuentveneno iteremptus.Cui vxoris Ahrippi
1  agrippine pater fuitgermanicus cefaris frater/vir aut eius dometiusbarbarus nobiliflimus ne veneno
|'romanoru.Q.uo morieteviduata multorpeclaudius duxit vxor^hfitem filiu qui patris no Claudius mef#
mine dometius vocabaf. Claudius vero .ppter želu agrippinf meffalina peremit vxote/kx  qua fili falina vxore g*
oshabueratbritanicu Sc odauiaEratautei Si antonia'filiafeniorquaexprimavxorenotepetronia pterzelum ker
habuerat.fi; Odama iraq; defponfauit neroni.Sic em eum poftea vocitauit cu celar eu film adoptaf fecit.
fet C Agrippina autemetuens ne britanicus crefces regnu ,a patre gciperet & voles imperiu fuo filio Occafio mortis
pr?parare:c!e morte claudijfficut erat fermo jtradauit. Q.uo mortuo repete mifitpricipe militif bru* claudij ab vxo#
ta Sc  cu eo tnbunos libertora valde potetes q dcduceret de cafttis nerone:& eu more pricipis adora# re.
ret.CHNerofiquidem hoc mo pricipatu fumpto britanicu'quideveneno lateterocciditimatre vero,p Nerofpatorbrf
pria interemit hoc ei retributiois munus ipendes non folu pro matris officioffed etia q> ei fuis macht tanicu veneno
nameriš romanoru pbuerat pridpatu.Peremit etia odama fuam vxote multofq;viros infignes quafi lateter occidit
ei infidias feciffetSed de his quide defino pluranarrare. CMulti naq; de nerone hiftoria cofcripfe# Si  matre .ppria
ratquoru quida progra bnficioru eius neglexere veritatč' alij vero jrpter odiu & eius inimicitias fic Si  vxore SC  mul
Ipudeter medacijs inuoluti funtfvt aperta reprjhefione fint digni.Mirandi tn a me no funučjui de ne tos viros infi #
rone meriti efienofeunf|du neqj priora gefta cofcribetes veritatem videatur hyftotie cuftodiffeilicet gnes.
circ3 eu neq; odiu habuiiTe nofcantui/cu longis poft eu tpibus extiterunt.Sed his quide qui veritate Multi de neto*
hyftorie prfuidereVolut/liceat feribere quod volut.Probatur em hoc habere gratiffimu. Nos autem ne hiftorias cd
propofitu veiitatishabereperfedioneprefertisnegod| brfuitercoprghedere nittmur^&qug nobis feripfere,

B iudeiseuenerutenuciamusinegligetes autcalamitatesaut delida reierare ftudentes.Reuertar igitur Aziazo rege
ad narratione cafuum gentis noftrgPrimo  naq; imperij Neronis anno motiente Aziano amafotp mertuo fuccefi
rege eius frater fuccefiit in principatu:& minoris Armenie prefulatus Artftobolo Herodis regis Ca!# fit eius frater 8C
chidis filio a Nerone comifius eft.|Sed agrippe donauit Čdsr partequadam galileg Tyberi3dis Te# Ariftobolus in
trarchif .pcipies vt eflet ei fubiedus.Deditq; 8Č Iuliada ciuttatetranffluuiu coftituta & vicos circupo armenia a Ne#
fitos quatuordecim. f[ Res iudeoru cremetu 1'en-p a prion' fulcipiebar. Latronu naq; denuo 8c  mago tone eft comif#
ru hoim turba ppfm feducetiu eft repleta^mincia Q_uoru multos quotidiecu latronibus capies foe# fus Si  Agrippg
lixnecaba^pariter Si  Eleazaig Dineifiliu q latronuordtneinftitueratp infidias ccepit viuu:das ei fi# doauit parte te
de qa nrcliil mali fuftinereqFlexit eu ad fe venire: quem vindu roma direxit ad cf fare. f[Habes aut trarchig Tybet
inimicitias fce!ix apd potmee lonatha eo effet p^ius/& ab eo moneref vt rebus iudeoru melius pfi# riadis.
derethequere!aaplebefufciperetcapopuIuspetifret acffarevtipfeiniudeadirigeref aminiftrator. Feelix iimicicu
occafionequerebat p qua remouereteu qui videret ei fepius iportunus Graue naq; eft nocerevoleti.as contra Iona#
bus ficrebnus arceanFPro bacigif caufa fcelix fideliffimu amicoru lonathe queda gne hierofo!ymtV tha facerdote

C ta multaru pccunta^r .pmiifione flexit.vt fup lonatha lattones inducereqqui eu vita priuatet. Ule aut hns eo q? mo# ,
fumpto cofilio hoc modo p lattones nečem illius appetiuit. Afcenderut quida eoru ad ciuitate quafi ueref melius tu L
adoraturi deu gladiofq; fub vefte portates:&, pmixti Ionathf pemeruteum.Cuq;mors eius muka te,,deis pfidere g  l

mafifTetlde eftero cu |oi fiducia latrones in feftiuitatibus afcedebant: SC  gladios abfcofos hntes quos curat eius mor#
volebant inimicorupmixti populiš pimebant:8C non folu in reliqua ciuitate led etia in teplo' quofda te p latroes ha#
interimebant Na Si  ibi fepiusltdes facere pfumcbant-.nichil fe agere ipietatis exiftimates.fi;Ob qua betes fub vefte
caufa arbitror etia deu aduerfatu nram vrbe Si  templuvelut nequaq fuo habitaculo mudu tradidifle abfconfos gla#
romanis-i Si  vt purgatio fieret duitatis igne & feruitiuituhfTe/du veliet nos ca vxoribus atq; fi!>j's ere# dios.
bris caftigate calamitatibus. Oga fiquide latronu hoc iplebat fcelere duitate.Magi vero Sc  fedudo# Occafio deftru
res ppfo fu3debant vt eos in heremu fequerenf dtcetes fe dei ^uidentia figna Sc  pdigia moftaturo 3  / diois hierim 8£
multiq? injrac infipfentia flexi fupplicia ptulerunt:qm ad hoc dum decelfiffent a fcelice punitt funt. templi.

CHoc em tpe venit aliquis ex ?ggpto ad HierofoIymadicens fe eflTe,pphetam 8C populari multitti#
dini fuafit vri cu eo ad montefqui dicitur oliuaru pofttujediuerfo duitatis ^pcul ftadijs quinq; cofce# Pfeudo ^>phe#
derentivelle dicens eis exinde monftrare/qa eo veniete Hierofolimoru muri corrueret vnde ingreffa ta egyprius iu#
efs fadenda elfe i pmittebat.Fcclix autem dum hgc audiflet iulTit militibus vr arma fumeret.Q_uo fa# deoru fedudor
do cu multls'equeftribus impetu fado ab hierofolimis irruit fuper eos Si  quadringentos quidem eo quo^Fce!ix mf
»um gladijs interemit. ducentos vero vitos ccepit.Ipfe autem fgyptius lapfus fuga difparuit.Rurfus tos occidit ggy
populu latrones contra romanotu pr^lia concitabant fuadentes ne eis fubiacere deberet SC  fibi ptio fugiente«

Htbet Wcef!ttme3ofep!)i3aDe(

bpttoiia

gedfrio fntsr fy refiftentfu v/cos incedebatatqg diripfebant. Clnferhgc aute iudei inhabitatores c^faree cotra fyros
ros & iudcos ,p pro yquitate ciuilitatis hmonfecere feditione, Iudei naqi primos fe effe dicebat eo <£ coditor cefare^ d
equitate ciuilu rex Hgrodes de genere fuerit iudeoru.Syri vero de hfrode quide ita effe profiteb itur.Dicebam aut
tatis in cefarea Cffaream ftratonisturrim primitus vocitatam SC  tucnullum habitatore cimtatisipfiusfuiffeiudeu.
quos predi co# Hyc audientes pfedi militif fumentefcp ex vtraq; parte {editionis audores plagaru affecere vulneri
pefcuerunt, bus Si  tempeftate litis eoru ad breue tempus hoc opere fedauerut CRurfus autem iudei habitate*
in ciuitate diuitijs cofidentes &,pptere3 fpernetes fvrosrblafphemijs ftudebant eos ad iurgia denuo
prouocare. U!i vero pecunifs quidem minores fed fapientia fortiores. dum muki C^farienfium &fe#
baftenoru fub romanis ibidem militarent pauco tem pore Si ipd  iudeis iniurias fermonibus iferebat.
Poftalterutrosfeita iapidauerut doneč exvtraq$ parte vulnerati conciderent/Verutamen vice reiu#
dei.Fce!ix aut cum vidiffet belli modo effe eorum certamen metues petebat iudeosvt a lite ceffarent i
quibus non audientibus milites armatos immifit;& multos quidem eorum peremit/plurimos autem 7
viuos ccepit SC  domos quorfidamultis pecunifs refertas expoliari mil tari irruptione pmifit. ludeoru
Imael abagrip vero modeftiores etiam dignitate nobiliores metuentes profemetipfis rogauere fcelicem vt milites
pa facerdos in# tubamiffareuocareteifqj decyteto parceret.Quod fcelix facere eoru pcibus ’acquieuit.(ffHoc itaq;
ftituif SC  tune i  tepore rex agrippa dedit pontificatu ifmaeli filio fiabyExorta eft enim SC  pontificu cotent/o cotra fa
ter faccrdotcs cerdotes SC  hierofolimitam primates. Vnufquifq; em eoru cateruas procaciu Sc  feditioforn hominu
& potifices fa# colligens videbatur effe princeps/8C coferentes iemetipfos ad lites aiterutris derogabat SC  lapidibus
cerdotibus pry obruebant.Qui aute prohiberet no erat/fed vt in ciuitate fine pr^fule audaci potekate ab omibus ta p
inopia morieti lia gerebant.Tantam fiquidem impudentia arq; prgfumptione pontifices obtinuerant^Vt e ti a feruos n
bus cotetio ori fuos ad ateas deffinare prgfumpferint/qui decirnas facerdotibus copetentes auferret: vnde fiebatvt
tur. facerdotes p inopia deperirent.Sic em inquietoru vis oppreffa grauitate iufticie pualuerat.

H Iudei foelicemf portio fefto fucceffore illius diredo;Neroni accufant/Berillus quoq,- pro Sy#
rfs Cgfarem contra iudeos oratf Latrones infuper ficcarij in iudea populiš in feftiuitatibus permixti
multos perimebantFeftus quoq; fuper populos qui decepti fuerant a quodam Mago mukitudinem
deftinauit S fedudore atq;fedudos ocdditfAgrippa autem iuxta Teatrum in palacio edificium fa#
bricatus efl^S iudei paiietem excelfum triclimf regalis & porticus oecidentalis auferens afpedu co#
ftruxerut.vnde rex indignatus &  feff us eis ®pus prg cepit deftruereifed iudei ad Neronem.mittentes
edificiu permanere obtinuerunt/lofepb Ifmaelc cum Helchia obfidejfacerdosifhtuitur Et Albinus
mortuo fefto prgfedus ordinatur in ludeajlofeph a facerdotio priuato Ananus iunior fubrogaf/qui
fadticeus Iacobum fratrem lelu chrifti 8( a!iquostradidit lapidadosfquod alifgrauiterferentes eum
regi SC  Albino accufarunt qui eum de facerdotio depofuerunt fubrogao damei filio.

ffCapiiulum feptimum.

J Orlic fiquidem fefto dirfdo a Nerone pio fucceffore fcelicis^primi iudeorum Cpfaream

Portio fefto fae
licis fucceffore
in tu^ea indei
fcelicem accu
fant Neroni.

Berillus pro fy#
ro cgfare cotra
iudeos orat.
Latrones ficca
rij i iudea ppfcs
i feftiuitatibus
gmixti multos
pimebant.
Feftus cotra fe
dudore 8C fedu
dos.

Agrippa iuxta
theatru in pala
cioedificm fa#
bricatus eft.


“habitantes afcenderut romam accufaturi foe!ice/qui fine dubio poterat pcenas exfoluere
pro lefione Iudeorum mfi plurimum ei Ncro pro fratris pallantis precibus mdulfffet cui
tune maximu honorem impendebat.CI Interea primates fyrorum cpfariefium berillo pe/

.o dagogo neronis fqui officiufuper grpcos habebat j  per epiftolas multis pecunifs fuaferut

vt a nerone peteret dari eis epiftola per qua ius ciuitatis quod cum eis habebat iudei comuniter pce#
nitus fieri interminaref. Berillus ergo imperatorerogauit atq; .pmeruit vt huiuimodi feriberef epifto#
latamen gentis noftrp poftea ingentium malorum fuit occaiio. Agnofcentes namq; iudei cpfarien#
fes qup fuerat feripta pro fyris tantas fufcitauere feditiones: doneč bellafuccederent.CF c ff° 'gi tur  *
Iudeam veniente contigitvtprouinciaa latronibus vaftaretur:&vici omnes incederentur.Precipue
naq; ficcarij (ftunc abundabant vtentes gladiolis magnitudine fimilibus perficoru enfium cumfumi F
tatibus obutjcis Si  qua!es funt romanoru fice quibns etiam vocabulum ficariorum latrocinantes ha
buerunt.Hi namqj latenter permisti in feftiuitatibus populotu ficut prius diximus ad ciuitatem pr o
cultura diuina conuenientiu quos volebantfatile perimebant.Sepius etiam cum armis ad vicosiim/
eorum adueniete* dttipiebantgc cunda paritercocremabant.fi Interea diuerfis rebus turbata pro#
uincia feftus multitudine deftinauit fqueftriu atq; pedeftriu fuper populos qui decepti fuerat a quo
dam mago falutem eis 8£ malorum requiem promittenteifi eum fequi in deferto cotenderent. Q.uo
fado & ipiiim fedudore SC fedudos irrueutes qui miffi funt occideriit.Hoc tepore rex agrippafabri
catus eft edificiu magnitudine valde prgeipuum in palacio hierofolimoru iuxta theatrum.Q.uod pa
laciufadum eft olim a fiiifs affamonei in ioco eminenti pofitu quod etiam volentibus ciuitate refpi#
cere deledabile conferebatafpedu vnde rex inclinatusinfpiciebat ea qu§ gerebanf in teplo.fTHfC
itaqj videntes hierofolimoru primates grauiter habuerunt.Non enim patrium erat vt ea que fiebat


pottC&UflS paffum SDe attfffluttatibus fo.cjcctti.

A in  templo SC  maxime facra difpenfaretur aliquts exceptis facerdotibus afpfccrct. Quapropter paric Iti del parietem
tem'excelfum edificauerut.circa arde qu$ erat in facrario ltetiori ad oscidetem couerfa. Hic vero pa excelfu triclinif
des no folum triclinif regalis afpedu abftulitifed etiam occidetalis porticus qtt£ erat in extetiori te« regalis SC o cci«
plo vbi cuftodias iti feftiuitatibus proptertemplu habere romani folebat.In his igituridtgnatusrex detalis porticus
Agtippa 8C  pctpue feftus prffedus:pcepit eis vtopusedificatu repente deftrueret.CAtilli rogaue afpeetuauferes
runt vt eis poteftas daretur quatenus ob hoc legatos dirigerent ad Nerone dicentes no fe vitam ha coftruxerut vn
bituros fi qu$da pars templi deftrueref.Tunc pmittente fefto miferunt de fuis primatibus decem fi rex indignatus
mul SC  Ifmahelem pontiffcem SC  Helchiam Gazofilacem. Nero autem audies eos non folum venia 6c feftus eis o#
gefti operiš codonauit.fed etia edifidum manere permifit.Hoc benefiem popeie coniugi pro iude« pus pcepit do
is fupplicati codonans .Qui decem quidem qui venerat redite pcepit Helchia vero SC  lfmaelem ob ftruere,
fidum loco retinuit.CRex igitur hfc agnofcens pontificatu deditIofeph filio Symonis pontificis q Iofeph Ifmahe
cognomen habebatGaddis.^fPorro Cffar mifit Albinum iu iudeam'prefedu mortem fefti cogno« le manete eum
fcens.CR- cx  autdenuo Iofeph quidem pontificatu priuauit-ft Anam filio qui Sc  ipfe Ananus voca helchia obfide
batureiusfucceflionem dedit.f £Hunc etenim Ananu feniorem dicut fuifle fceliciflimu.Filios nam facerdos infti «
q; habuit qui omnes dei pontificatu funt fundi dum SC  ipfe primitus bunc honorem plurimis tepo tuitur.
ribus habuiffet:quod nulli potifieum apud nos prguenifledignofdtur.CAnanus autiunior cu pon Iofeph a faeer«
tificatum fufcepifiet erat vehemeter afperrimus Sc  audax feda faeeusqui circaiudiCia funt vitra om< dotio priuato
nes iudeos valde crudelesificuti iam dedarauimus.jCum ergojiuius fed$ Ananus effet credes fe in Ananus iunior
neniffe tempus oportunu fefto mortuo SC  Albino in itinere conftituto/confiliu fecit iudieum:# quof fubrogatur.
damdeduces ad femetipfum(inter quos & fratrem lefu qui dicif chriftus nomine Iacobum qt»afico Ananus iaco«
tra lege agentes aceufans tradidit lapidandos.Qui aute videbatur effe moderatiffimi ciuitatis SC  cir« bum frem iefu
ca legis integtitate habere follicitudine grauiter hoc tulere miferuntq? lateter ad regem rogantes en  xpi & aliquos
vt feriberet Anano ne talia perpetraret|fcu neq; prius rede feciflet.Q.uidam vero eoru etia albino oc« tradidit lapida
curreruntab Alexandria venienti:euq; docueruntquia non licet Anano prfter illius voluntatem co dos qd graui«

B gregare confilium. Albinus autem eorum fermonibus f!exus cum iracundia fcripfit Anano intermi« ter altf ferentes
natus eum pcenas exfoluete.'Quapropter Sc  rex fublato ei pontificatu/quem tribus habuerat menit« accufauerfit eS
bus Iefum Damei filium in eius loco conftituit. Albio SC  regi q

C Albinus ficcarioru plurimos occidit Ananus vero fauorem populi habens Albinu SC  ponti« cum de faeer«
ficem muneribus placans violeter a facerdotibus eius famuli decimas rapiebat (vnde facerdotes ege dotio depofuit
ftate deficiebant|Sicarif vero nodu ciuitatem ingredientes feribam magiftratus Eleazari filiu aliiga fubrogato iefu
tes eduxerunt/prqmittentes illum remifluros fi Albinus decem viros quos vindos habebat Ananif damei filio.
medio exfolueret.Cf farea vero Philippi Neronia eft appellata vnde odium aduerfus Agrippam or,
tum eft quia extraneam ornaret ciuitatem/lefus autem Gamalielis filius priuato Damei filio facerdo
tium accepit vnde feditio inter alterutros ortaeft Cuftobarus quoq; SC  faulcu Anano nrnima popu
lo faciebant violentiam (Albinus quoq; cognito qa florus fuccefibr fuiflet diredus carcerem a noxijs
purgauit)|& prouincia impleuit latronibus/Leuitg aute hymnidici a rege petentes vt linea vtanf ve«
fte obtinuerut. Oia quoq; tune paternis legibus cotraria agebanf. <ECapitulum.vii|.

C /i»j S^ n>Vmq; Albinus in Hierofolimitaru veniflet vrbem omni prouidentia nifus eft vt prouincia Albinus ficca«
k čx* $ nP acem  haberet SC  ideo Siccarioru plurimosinteremit.<CPontifex igitur Ananias ais Ana rtorfi plurimos
P H^^nus per fingulos dies ad meliorem ploriam cofcendebat SC  fauore ciuium habebat paritet interemit.

honore.Erat emlocuples &quotidie albinu atq)pontificč muneribus coplacabat.Ha«
bu« aut famulos valde laboriofos qui cu procacibus viris conuerfati pergetes ad areas facerdotu de
cadas alias decimas accipiebant vim facientes.& 'no abftinentes a cede no dan tiu.Sed etia alif pon Siccarif nodu
tifices fimilia feruorum illius peragebat cu nullus vtiq; prohiberet. Q.uapropter facerdotes qui olim ciuitate igredie
exdecadis afs decimis alebanfctuc inopif neceflitate afficiebanf ais deficiebat.’C Rurfusigif ficca« tes feriba magt
rij feftiuitatis tpe nodu ciuitate ingredietes coprf henderut vnum feriba magiftratus eleazari filium ftratus Eleaza«
anani? pontificis & alligates;eduxerunt e ciuitate.Deinde mittetesad anania dixerunt ita fe feribam ri filiu alligatea
remifluros ad eu fi albino fuaderet vtMecem viros quos ex eis cceperat & vidos habebat exfolueret ^eduxerut ,pmit
Ananias autem propter neceflitate albino vt hoc faceretfuafitquod opus maximoru malorum fuit tetesilluremif«
initiu. Latrones namq; femper moliebanf vt aItquos famuloru caperent ananie/quos non aliter nifi furos fi Albi«
quofdam ficcariorum reciperent dimittebat. Cumcp numerus iteru accreuiffet capta fiducia rurfus ,p nus dece viros
uincia affligebant. C Hoc itaq; tempore rexagrippa philippi casfaream amplius fabricata ad honore quos vidos ha
neronis .neronia alias neroniada appellauit^ Berythtjs theatru pecunijs multis inftrudu annalibns bebat Ananiae
fpedaculis condonault innumeras illic expenfas eificiens.Frumenta naq; populo copiofa SC  oleum: medio exfolue
opulenter tribun SC  omnem pariter ciuitatem ftatuarum pulehritudine; 8C antiquoru imaginibusex ret&c.

Hibct vuce(ittuts3fafepl)t juOei

$p!toi<a

lefus Gamalte#
lis filiuspriua#
toDameifilio
facerdotiu a c#
cepitvnfeditio
interalterutros

Albinusfcogni
to qafIorusl'uc
ceffor fuiffet dt
redus;carcere
anoxtjs purga
Uit SC  .puiciain
latronibusim#
pleuit.

Oiacotraria pr
ni s legibusage
bantur,

Porticu orieta#
lem gfualerunt
regi altius ele*
uari.

Rex porticu e/
leuarinegauit
fed ciuitate la#
pide albo fter#
ni coceffit.

CGathalogus
oim potificu SC
eoru epyIogus
vfq; belil fine

Potifices ab a#
aTovlq;ad Tu
nafum odogin
ta tres,

ornauitiSf poene oedecusregium ibimigrauit.Q.uaproptercrefcebat aduerfus eu odium fubiedo#
ru eo q» illoa* pompa auferes ornaret extraneam ciuitate. C. lefus aute gamalielis filius a rege fuccef# D
iione potificatus accepit iefu damei honore priuato^Cppterea feditio inter alterutros orta eft.Facift.
tes etenim colledione prauorum hominu fr;quenter vfq; ad lapidesfblafphemijs prgcedetibus) in#
dderunt. Ananias autem pr^cellebat eos quando diuiti js fuis paratos accipere pecunias redimebat.
Cuftobarus eni & faul maxima ei multitudine cogregabant cu elTent genere regto Si  propter agrippe
cognationem populi fauore haberent violenter’ fcilicet iura Si  res infirmoru deripere parati. Ex quo
pr^cipuecontigitnoftramciuiratemlangueremagiscum vtiq; res eius peiora proueheretur. CA1#
binusitaq;'cum audiffet fibi fuccefforem ceftium florutnfuiffe diredumvolens aliquid hierofolimi#
tis prfftare produ cens vindosf qui erant indubitanjer more dignijeos prpcepitoccidi. Alios autem
(qui ex parua querela tenebantur in'carcerepecunijs fumptis abire prfcepit.Et ita geftum eft vt cat
cer quidem purgaref a noxijsfedprouincialatroiiibusimpleretur. CInterea extribu !euiquicunq;
erant hymnoru didores perfuaferunt regi vt fa^ro confilio eis concederet quatenus ftola linea pxi#
mefacerdotibusvterenf eius regnu decere dicentes vt memonadenouitate introduda perciperet.
Q_uod petentes impetrauerunt. Rex etenim cum voluntate eorum qui concilio prefidebant hymni#
dicis hocconceffit vt pofita vefte prima linea ficut voluerant vterentur.COmniaqjcontraria pater#
nis Iegibus agebantur quibus fprgtis no poterant poene non foiui. Ciglar cum iam tune etiam tem
plum videretur effe perfedum SC  ciues confpicerent artifices vitra decem & odo milta vacantes ope
ribus &laboreindigentes vnde mercedes acciperent quibus fcilicet ex opere templi alimenta mini# p
ftrabantur pecuniafq; repofitas propter timorem romanorum habere non valerentitunc habito con
filio vt cura haberetur arttficum & eis potius liceret expendt thefaurosfquando fi vna hora quilibet
operaretur mercedes acciperet:regi perfuaferunt vt orientalem Porticum altius eleuaret.Erat autem
hyc portteus in exteriori templo pofita in conualle profunda^quadtmgetora cubitorum parietes ha#
bensex IapidequadratoaIboq;coftrudos.Singulorumenimlaptdum Iongitudoeratcubitorum vi#
gintijbltitudo vero fex.opus Salomonis regts qui primitus templu omne coftruxit. C£Rcx aute dum
ei a Claudio templi fuiffet cura comiffa.iudicans quia omnis operiš defttudio quidem effet facilis i#
ftrudio vero difficilis: & precipue ad hanc porticu & tepore Si  copiofis pecunifs opus effet hoc qui#
dem fupplicantibus fieri denegauit: ciuitate vero fterni albo lapide n5 prohibuit.^lefu aute Gama
lielis pontificatu priuatodedithunchonprem Mathie Theophili fubcuius pontificatu KbelluRo#
manorum contra iudeos fumpfit initium.

CCathalogus pontifieum SC  Epylogus eorum vfq;adbelli finem quorum Aaron primusexcu
ius fanguine defcendetibus foli facerdotiu debebatur Sc  ab eo vfq> ad Finafu odogita tres ex quibus
in deferto vfq; ad conftrudionem templi tredecim per tota vitam tenetes honore poftea vero viuen
tibus fadaeft fucceffio Rei ern puhlice varia fuit gubernatio primo fub populi ptate/fecudo fub vni#
us princi patu /Si  tertio fubregibus. Ab exitu de Egypto vfq; ad templi conftrudionem anni fexcentt
Si  tredecim fub.xiif.pontificibus. A Salomone vfq; ad captiuitatem Babilonicamanni trecenti fexa#
ginta fex menfes fex & dies vigmti fub ododecim pontificibus. A liberationecaptiuitatis permitte#
te Cyro vfq; ad Anthicchum fiupatorem fub fedecun pontifiribus anni.ccccxiiij.Anthioeus autem
&Lyfias Oniam deponentes facerdotiu primo turbauerunt. loachim mottuo ciuitas feptemannis
fuit fine potifice. Hfrodes vero fufcepto tegno ignobilibus facerdotale tribuit honorem.Archelaus
quoq; millum de Affamonei genere facerdotem fecit fimiliter nec romani potifices ab Herode vfq;
addeftrndione Hierufalem perTytumfuernt.xxix.8£ anni centum Si  feptem. Ceftius quoq;fiorus
Albino fucceffit qui vxoris malignitate fačerdotalis dignitatis adeptus infulas iudeis ctudelisfuit SC
Auarus hif enim propter latrones folemnitates omittebant fugientes ipfos etiam Flori crudelitas SC  F
malieia bellum contra romanos coegit affumere. CCapitulum nonum.

Fceffariumitaq;credo 8i  hiftor/g prffenti coueniens narrarede pontificibus quoinchoa
uerut Si  quibus fungi hoc honore permiffum eft:0£ quati. fuerut vfq; ad belli finem.Primu
— F  itaq;omniu d/cuntAaron fratrem Moyfeos potificatutn fufcepiffediuinu.Q.uo morien#
te fucceffiffe mox filios.& ali/s eorum denuo liberis honorem vnius diftributn ;Vnde legitimum eft
nullum poffe potificatum percipere nifi de fanguine fuerit aaron.Ex alio namq; genere neq; fi in re i/
g.no conftitutus fit pontificatu poteft adipifci.f][Fiiernnt itaq;omnes ficut diximus|ab aaron primo
vfq; ad Finafum qui belli tempore per difcordta pontifex ordinatus eft numero odoginta 8i  tres.Es
qutbus in deferto temporibus moyfeos confiftente tabernaculo qd moyfes deo dicauit/vfq; dumad
iudeam populusadueniffetvbtfaIomonrexdeoedificau/ttemplu pontificatu habuerunt/vbinume -
to tredecimjPnmi namq; doneč vitam morte finire^habebat inerumpibiliter hunchonorem:poftea

pod Cfjjtftfi paffum S)£anf(ciutfatibti3 fotpctttt.

A vero viuetibus fucceffio pbebat. Sed hi quide treded' Aaron exiftentes exgnc per fucceflione fume

bat honore. Fuit aut hebrgoru refpubhca primo quide fub populi ptate poft hoc aut fub vnius prino Reipublic? he*
cipatu fita:tertio vero fub regibus.f£Tps ergo quo ifti trededm habuernt principatu a die qua egy« breoruvaria gu
ptu patres nrFMoyfe duce)reliquerut vfq; ad edificatione tepli quod Salomo rex hierofolimoru in bematio / prto
vrbe coftruxit:fuit annoru duodecim SC  fecento. |[Poft illos itaq; tredecim potifices decem Sc  odd fub ppli ptate
alij hanc renuere ptatem a Salomonis regis teporibus hierofolymts fibifuccedetes vfq; ad aduentu fedo fub vnius
Nabugodonor Babilom'oiy regis qu i  caftrametatus aduerfus vrbe teplu quida cocremauit gente ve principatu/1er*
ronoftram in Babilone migrauit.ad pontificelofadach alias Iofedech captiuu duxit. Tepus em po tio fub regibus.
tificatus horutrecetoru fexagintafex fuit annorp/menfm fex dieru viginti:cu vtiq; ia effent iudei fub A hberatioe ca
regibus coftituti, CTFofttps aut annoru feptuaginta captiuitatis gefle p Babilonios Cyrusrex pfarfi pthiitatis gmit
dimifit ex Babilonia iudeos ad propria remeare terra.atq; coceffit templu edificari captiuis. His ita# tliš Cyro teplu.
q; remeatibus fyfon potificatu fumpfit & ex eius genere alij gndecim viq; ad tepus regis AnthiocM edificare vfq;

.. qui vocabaf Eupator huc habuere prffulatu. Couerfabant aut populan ptate annis quadringentis ad athiocu Eu
r" quatuordeci.Cf ) r |mu % ant biocbus que pdiximus/8C priceps militig eius;Lyfias/Onia cui eratMe patore fub.xvt. *-
S.li.rtii nelaus cognomentu potificatu depofuerut perimetes eu in Beroea;& coftituerutpotifice Ioachiex potificibus ani 7
rapi. iii gne quide aaron no aut cx iffca domo.Propterea & Onias defundi fratruelis Sc  nomereferes pfis ve ccccxiiij,

nies in egyptu Ptolomei Philometoris amicus effedus/& cleopatre eius vxoris.fuafit eis vt fedm he Oniasi egypto
S.ltž Itit Jipolitica lege deo coftrueret teplu hierofolimitano fieu pontifice ordinaret.Sed de teplo quide tčplu coftrui fi
c8p5,U  apd fgvptu edificato fcpius declarauimus.<n° a chi vero cu tribus annis habuiffet potificatu :dcfun nule hierofo!y#
g ^  ltu  dus eft Cui fucceffit nemo: fed p annos fepte ciuitas fuit fine pontifice. CFRurfus aut defcendentes mitano fecit.
rapi.it ex generefilioru affamonei comiffa fibimet poteftate:getis fumentes aduerfus macedones bellu: Io l°achi' mortuo-
g.li. rm n ath3m fepte annis conftituerepotificem.’Quo per inftdias moriente dolo tnphonisficutfuperms ciuitas fepte a#
c^ttt.t j am  q U0£ }g j oco  narrauimus accepit honore hunc fymon germanus eius, Huic quoq$ per dolu gene n > s  fuit fine po
s.li. riti «in couiuiomorienti:filius fucceffit hyrcanus. Q_ui cu tenuiffet potificatum annis trig/nta SC  vno in tifice,
rapf.r.. fenedute moriens cu SC  potificatu tenuiffet SC  regnum.'Q_uo defundo Ariftobolus eius maior filius
g.lt. riti e j f ucce fTit qui primus fibi dyadema ipofuit ac poft annu moritur SC  hgrede fratrem reliquit alexan#

§!lP tiii dtum. Alexader aute cum SC  regnaffet SC  facerdotiu tenuiffet annis vigintifepte vita priuatus eft ale*
ra.jcri xandrf coiugi prfeipies potificem ordinare.Q,uf pontificatu quidem hyrcano filio fuo dedittregna

B vero ipfaretinens annis nouedefunda eft. Cuius filius hyrcanus pehempus potificatum obtinuit. * * ’

š.li. t.j p 0 ft morte namq; alexandrf dimicauit aduerfus eum ariftobolus frater & dum viciffet/llum quide
pontificatu remouitiipfe vero regnum obtinuit SC  dei pontifex fuit .Huius anno tertio regni menfe fi
S.lt.ttiL} m ibtcr tertio veniens pompeius 8C hierofolimttaru ciuitatem forti dimcationedeuinces/iipfum quide
rapiit romam cu filifs vindu mifit:hyrcanu vero denuo in potificatu reftituit.Q.ue gentis qiude prgfidata
š.ts.ttii; haberepmifit/diadcmate vero vti ,phibuit.(THabu!t aut hyrcanushanc poteftate fup noue priores
ra.M. aii os  | nos  vigiti tres. Barzafanis aut SC  pacorus pthte potefes trafefites eufrate SC  pugnates aduerfus Herodes fufce
* - hyrcanu ipfu quidt ceperui/ariftoboli vero filiu antigonu coftituererege. Q.ui du tiibus anis SC rnefi  pto regno /gno
^ bus totide regnu tenuiffetiSofnis SC  hfrodes obfederut eu/antonius vero dedudu antiochia trucida bilibus facerdo
Ilib-tVj ult -CHfrodes vero comiffo fibimet regnoa romanis nequaq coftiruit ex genere affamonei pontifiV/tale tribuit ho#
raptat cesrfed quibufda ignobihbus SC  qui foliimo de facerdotibus effent pter ariftobolu tribuit huc hono* norem,

re.<r Ariftobolu naq; filiu hircani qut a parthis captus fuerat potifice coftituefforore eius marianne Archelausnul#
duxitvxore.Obqua fauore populi fibimet collocauit:propter hyrcani memoria/Deinde metues ne lu de genere af
čudi ad ariftobolu declinareteu in hierico fuffocari dolomachinatus/cunataretficutia declaraui# famonei facer#
mus.f£Poft hunc aut nequaq alicui ex genere affamonei potificatus tribuit poteftate. Similia quoq; dotem fecit fed
geffit in coftitutione facerdotu archdaus herodis filius pariter/& romani poftea fuper iudeos obtine nec'romaui po
tes imperiu. Sut ergo viti qui ab herodis teporibus potificatu habuerut vfq; ad die qua titus teplum tifices ab hero#

Sc  duitate ca ples cocremauit čudi fimul viginti noue,Tepus aut horu ani fut centu k  fepte.’Q,uoru de vfq; ad de#
quida couerfatt fut fub hf rodiš regnol& filif eius archelai/poft horu vero morte ppli poteftate čuda ftrudione hie#
regebantur^prf fuiatu tn gentis potifices obtinebat. Hec aut de potificibus dida fufficiat ([Ceftius rufale p titu.xx
itaq; ftorus miffus a nerone fucceffor albino plurimis malis iudeos attriuit.Erat naqj genere dazoni# ix.8C  anni. cvij.
us habu/t aut vxore cleopatra nomie.’Q,ue du effet amica popeie neronis vxor is/ SC  malignitati mari Fforus ifulas fa
ti no minoi/p ea vir eius ifulas huius dignitatis adeptus eft.Sic aut florus drča poteftatem malignus cerdotalis df,
fuitSc violetus vt pro magnitudine maloru eius albinu|quafi beneficij largitore iudei laudarent.Jlle gnitat/s p vxo#
naq; malignitate cclabat SC  ne poenitus deprehederef a turba quodam5 ^uidebat.Ceftius aut fforus readeptus ma#
quafi ad doceda nequitia miffus iniquitates'fuas in gete noftra aperta malignitate popabat/neq; dire lignus fuit /ude
totioni parces neq;modu iniufti fupplicij dere!inques.Erat em inflexibilis ad miferandu SC  oibus Iu# is 8f violetus.

.s

JUba  DictfcttmiB 3ofepI?i Jufiet

ludei pp latro#
nes folenitates
omittebatfugi#
entes.

Malicia Flori
coegit iudeos
belin cotra Ro
manos affume

re.

Epylogus cote
toru inviginti
iibris de antiq#
satibusiudeoijt

cris Auarus:qut etia in latronn direptionem comunicabat. Sine timore n% malti ad hoc accedebat
cum illius .pmiffione de fuafalute minime cogitarent quod opus non erat mediotritercodolendnm. d
CQ, uaproptet infcelices iudei cu non valeret vaftationes fuftinere latronu ^ogebatur a .prrijs fole#
nitatibus recedetes cunfti diffugere vt meltusvbicuq; liceret apud alienigenas habitarent.f£Fk>rus
igitut fuit qui nos cotra romanos bellum fedt affumere^neiius iudicans citius g paulatim & per tepo
ra nos perire.lnitiu quippe fumpfit hocprfliu fecundoqnideanno amminiftrationis Flori duoderi#
mo aut Neronis imperif.Sed ea qutde qugcuqj aut facere coa&i fumus&ut patt^jerfe&e fdre potne#
runtjlqui legere voluerint libros a me de iudaica dimicatione confcriptos « Hic igittir ponam termina
antiquitatis hiftorif poftg etiam bellum coepi confcribere,

C Recapitulatio totius operiš.

Ontinet autem hoc opus a prima hominis natiuitate traditione vfq; ad dedmu annn Ne# p
ronis imperij .Ea fiquide quf nobis iudeis prouenerut in pgyptum & fyriam paleftinam &
qufcunq; perpeffi fumus ab afiyrijs SC  a babiloni jsvel circa nos Perfe leu Macedones ege
runt 8t poft eos romani:ficut reor funti cu integritate compofita,Nifus fum etiam defcrip*

Nullus hoc ne#
godum potuit
rfcis confcri#

ere,

iofephusqu>n#
quagita fex ha
bebatanos cu
hocopuspfecit

tionem ponttficu conferuare:qui per annoru duomilia funt conftituti.C6fcripfi etiam fineerrorefuc
ceffioes regum ačtus eorum SC couerfationes annudans SC monarcharu poteftates enarrans ficut ex
facris Iibris ex rebus omnibus defcriptio continef. Hoc em in pricipio hiftorif me facere compmmn
fi.Dico fiquide cu fidudaf opere iam pfe&o)quia nullus alterflicet volutate habtierit ;neq; iudetis ne
q; a!ienigena:potuit hoc negocium grfris ita fubtiliter explanare.Habens enim indubi tanter a toge
tilibus meis maximam erudttione noftrp prouincif :etiam grf cas ftudui litteras adipifd. Artis uamq;
gramatic? experimentu fumpfi.Integritatem vero prolationtsverborum poffidere me patema čofne
tudo prohibuit. quippe cu apud nos no recipiant eos qui elocutioncm multaru gentium didiciffeno -
fcnnf:eoq> comuneputenthocofficiu non !iberis tantumodo(ed etia volentibus feruis. Sapiettam "
vero illos teftatur habere tantumodo qui leges fub integritate cognofcunt & virtutem fan&aru foi#
pturaru interprf tari poffunt.Propterea multis in hoc ftudio laboratibus vix duo quide aut tres ade#
pti SC  laborfi fruftum repete potiti funt Non erit forfan inuidiofum etiam de generemeo & vitf adi#
bus poftea breuiter enarrare. in his ergo dicere vkerius de anriquitate ceffabo Iibris quide exffieotb
bus viginthhabentibus vero fexaginta milia verfuum, Et ft diuinitas concefferit per difcurfum com>
memorabo rurfus 8C  libelli SC  eorum que ad prffentem diem qnf eft tertijdedmi quideanni Domiri
ani Cffaris prindpatus michi a natiuitate quinquageltmi & lesti. <£ Propofui vero vobis cofcnbete
etiam nf as idem iudeoru fedas in quatuor Iibris de deo dufq; fubliaria SC  de legibns Si cut  fecudura
easijlud facere permittunur aliud diohibeimtr,

CFiNIS,

CExplidunt Iofephi sUtiftriffimi hvftorid de ludeomm antiqaitate viginri libri. Ante
hac quide mendofe Impreflt acin inftnitis ferme lods corruptcnupprime vero per Esi
mtum proftmdumq; facramm litteraru m dočtotem  a c profeiTorem magtftrum Robe?#
tu m Gouliet: non fine multa lucubrarione ingentig? tabore inpddinum  nstorem reftins
ti; espoliri paritet 8£ caftigatt:ordfnatimqj per capita diuifi adie&ts  fingulorum capitum
fummarijs: necnon amiotattutsculis in  margine collocatis: ledroribus apprrme coducen

I

i

0 mu

^daicobe

tehac (

peti

gentefimo decimo nona

#

fo.f.

C3Rcipt;_fIaMus3cfepl)usl!tftoitcusUUttlltiirmtu*ti?3u=

daico bello per venetabilemRuffinum prffbiterum degr^co in latinum tradudus An
tehac quidem mendofe imprfifus acin infinitis ferme locis deprauatusmuncvero
pet grauiftimum atq$ profundfflimum thelogif dodorem nccno profefforcm:
magiftrum Robertum Goullet.mon finemulta lucubratione grandiq; la
bore in fuum primum datum reftitutus excu!tus & vbiq; emendatus
adiedis fingulorum capitum compendiofls argumentis: cum
annotatiunculis perq vtilibus in margine sollocatis nec#
non cum concordantijs ad libros eiufdem Iofephi
deantiquitatibus &ad Aegefippum chriftia#
nuni de Excidio Hierofolymitano,

■m ■

CPROLOGVS.

» VONIAM bellum quod cum populo Romano geflereiudei omniii maximum que
I noftra gtas vidit.qufq; auditu perccepimus ciuitates cum ciuitatibus gentefue com#

\  tnifilfecumgcntibus quidam non q>  rebus intetfuerint.fed vana & incongrua narra
I tium iermones auribus colligentes oratorum more perfcribunt.qui vero preft o fuerut/
š aut romanom obfequio:aut odioiudeoru contra fidem reru falfa confirmant feriptis
faute eoru partim accufatioipartim Iaudatio conCinetur nufq vero exada fides repe#
fitur hiftorfe-Idcirco ftatui/que retro barbaris antea mifi patria lingua digeftaigrgča nune his qui Ro, Iofephus iude#
mano imperio reguntur exponere.Ego Iofephus Mathie alias mathatie filiusEebrgus/generefacer us generefacer*
dos ex hierofolimis.qui & initiocuRomanis bello conflixi.poftea geftiyquia neceiTitas exegit/inter« dos in initio bel
fui.Nam cum hiefvt dixijmotus grauiiTimus exortus:romanorum quide populum domefticus mor# Ii contraRoina#
bushabebat.Iudeorum autem qui ftate validi & ingenio turbulenti erant.manu fimul ac pecuniavi nos conflixit.
gentesiadeo temporibus infolenter abufi funt.Vt pro tumultus magnitudinehos poffidendaru fpes Špes iudeis pof
illos amittendarum partium orientis mcetusinuaderet. Q.uoniam iudei quidem cundos etiamfqui fidedaru orien#
trans eufratem effentjgentiles fuos fecum rebellaturos cffe crediderat romanos autem & fiititimi ga tis parclu K me
lath§ irritabant.nec manus celtica quiefcebat.diiTenfionumq; plena erant omnia pod Neronem. Et tus Romanis z*
B multos quidem reges tempus adhortabaturilueri autem cupidine pars militaris mutationem prpfen mittedaru ca fu
tinmdefiderabat. Itaq; indignum efleduxferrantem in tantis rebus didimulare veritate; & parthos it Iudaici beili. ‘
quidem ac babilonios arabumq; remotiflimos,& vitra eufratem gentis nodr^incolas itemq; adiabe* Adulatores qui
nos mca diligentia vere cognofcerdvnde cepidet bellum:quantis cladibus conftitiflet.quoue modo da romanosvo#
defiflet.Grfcos vero & romanorum a!iquos'qui militiam fecuti non effentfigmentis fiueadulationi# jur exaltare& <u
bus capto^ifta nefcire:atq; hyftorijs audent eos infcrib ( 're,Q_ui preter hoc/Vt michi quidem videtur deosdeprimere
cp n/chil fanum referunt: etiam de propofito decidunt.Nam dum romanos magnos volunt odende
reaudeorum res extenuant & in huinilitatem deijciunt. Non autem intelligo quonam pado magni
effe videantur qui parua fuperauerint.& neq;longi temporis eos pudetlquo bellum tradu: neq; mul
titudinis romanorum quam in ea militia labor exercuit.neqj ducum magnitudinis:quorum profedo
gloria minuitur:fi cum multum pro hierofolimis defudauerint rebus per eos geftis a!iquid deroge* ,

tur.Nec tamen ego contentione .romanas res extollentium gentiles meos amplificare decreui;fed fx  Sme medacio ( p
da quidem vtrorumq; fine vilo mendacio profequar :fdi da vero de fadis reponanr. dolori atq; affel vtroruq;
C dioni mee in dedendis patr/f cladibus indulgens.Nam q> iomefticis diflenfionibus euerfa: & in m  ‘ a ^ 3  coletibere
plum faerofandum inuitas romanorum manus atq; ignem iudeorum tyranni traxere:teftis qui eam
vaftauit ipfe cefar titus per omne bellum miferatus qutdem populum^ a fediciofis cuftodiretur:fg#
peautem confulto differri paffus ciuitatis excidium protrado obfidioms fpacio;dum modo belli pce
niteret audores. Q,uod fi quis me aduerfu^ tyrannos eorumq; latrocinium accafatorie loqui putet.
vel patriemiferijsingemenremcalumniariprpterlegemhiflorif dolori veniamtribuat.Ex omnibus
enim quf romano imperio parentdolam ciuitatem noftrarn condgitad fummumfcelicitatisgradum Eoeliciliima pn
procedere;candemqj ad vltimos cafus depom,Deniq; oim poft condita fecula res aduerfas/fi cum 010 1I ( er  . P?**
iudeorum calamitatibus conferantunfuperatumiri no ambigo.Et horum audornullus externus eft. ca 6 “ c *

Vnde nec fieri potelb vt a queftibus temperetur. Si quis autem clarior mifericordie fit iudex:rex qui#
dem tribuat hiftoriedamenta vero fcriptori.%uanq merito grecorum difertos increpauerim:qui tatis
tebus fuamemoria geftis quarum compara tione prgterita ohin bella exigua demoftranturdudices re

A.j.

pjMogns

fidentaliorum facundig detrahentes.quorum & iidodrinam luperant. voluntate vincunturjpfi Ve ,
to affynorum & medorum gefta pcrfcribunt veluti minus rede a fcriptoribus antiquis fuerintexpofi
ta cum in fcribendo tantum eoru viribus cedant/quantu fententif Erat enim vnicuiq; ftudiu qtif v i, p,

diffetfadaicribere:qfh&interFuiiretrebiisgeftis:&efFicaciterquQdpromittebatimp!eret:mentmq;

apud fcicntes inhoneftum cffc videretur. Enim vero noua quidem / !neq; ante cognita memorip trače
* te fuifq; teporis res commendare pofteris.Laude ac teftimonio dignum eft.Induftrius autem habet;

non qui alienam difpofitionem atq; ordinem tranffert.fed qui noua dicendo etiam corpus propriuni
jconffcit hiftorip.Sed ego quidem fumptu ac labore maximt^qui effem alienigena, grecis & romanis
Igeftaru rerum memoria repono.Ipfis autem indigeni^ad queftum quidem ac lites ora paten^Iingup
qug folutp funt ad hiftoriamiin qua verum dicendum:fummaq; ope negocia colligenda funt obmu#

, tefcunt conceifainfirmioribus neq; fcientibus licentia fcribendi res a principibus gcftas. ® Honora
Veritas litftorif»*t ur  itaqj apud nos hiftorig verita^qug a grpcis negligitur. Ab origine quidem iudeos repeter^ qui
a Grpcis negle* ftjerint/quoue pado ab ?gypttjs di(cefferint:quafq; regiones errado peragrauerit:& quas vei qnoties
da a iudeis bon inccluerint:& quernadmodum inde migrauerint/heq; huiusefie tem pori? &prfterea fuperuacuum
noratur. exiftimaui:quoniam multi ante me iudeorum de matoribus huius gentis veriffima compofuerunpK

Modu declarat nonnulligrgcorum qup illi fcripferant patua voce profecuti.non multu a veritate dcuiartint, <TExin
audor jpcededi autem hiilorig principium (urnam:quo fcriptores eorum& propheta noftri defierunt.Etbeliu qui

in prpfeti opere ^em me f s  temporibus geftum latius quaq; potero diligentia referam. Q_tip vero etate mea funt anti
Sumatradado# quiora'furnmatimbreuiterq; percurram quomodo anthiochus cognomento epiphanes deuidispe#
tu in hoc opere. n u us  Hierofolimis cu trienniu fexq; menfes eam tenui(Tet:ab Afiamonei alias Afamonei fiiijs expn! £
fuseft.detndecp eorum pofteri de regno diffentieres/ad res fuas occupadas popuhim romanu pom«
peiumq; traxerunt:q>q; Herodes Antipatri filius eorum potet/am depofuerit auxilto folij,Tu m qaot
modo herode mortuo plebis in eos orta feditio eft/auguflo quidem imperante romanis, Q_umtfIio
autem varo inlocis degente: q>q; bellum anno duodecimo poft imperiumNeronis eruperit:quamqj
multa per Sofium acciderint: quantaq; ad primos impetus armis iudei perfuafermt/quoq,- modoao
colas permunierint.Et q> Nero propter Ceftij alias Cefiij peccata fumme rei metuens/V efpafianum
Bello prgpofuerit.& q> is cum maximo filiorum iudeam intrauerit quantumq; rorrianonim exercira
ducens.quantaq; matius auxi!iorum peromnem c^fa fuerit galileany8£cpeius ciuitates quafdam v/V
doria coeperitdlias deditione vbt etiam romanorum in bello difciplinanycuramq$reru/žS£ vtrmfq;ga.
lilegfpacia ; 8£ naturam)ft'nefq; ludegnecnon Si  peculiarcm terme equalitatem/lacuicp^fontes)capta
rumq; ciuitatum mala cum fide ficnt vidifaut pertuli expediam Nec enim miferias meas celaserim;
Epylogus dice# cum eas fcientibus relaturus fim.^Deinde q> iamfeffis rebus iudeorum, nero quidem motte obierit
4orum, Vefpafianus autem in hierofolimam properans imperij caufa retradus fft quf q,- figna ei  de hoc con#

tigerint.romgq; mutationes:8C q> inuitus imperator a militibusdeclaratus fit.k' q> co  difponenderei#
puhlice gratia in ggipto digreffo.iudeorum ftatus feditionibus agitatibus fipquoq? modo tyranis fuc
čubuerit.eorumq; inter fe difcordias:8C q> ex fgipto tytus reueriiis bis iudeoru fines ingre(Iusfit.quo
modo exercitum 8£  quo inloco congregauerit.vel qualitep& quotiens ciuitatem affecerit 'ipCo  p t$*
fente feditio aggreffus quoq; numerofos & quantos erexeritaggeres/triumq; murorum ambftum SC
magnitudinem fiue menfuram.& munitionem ciuitatis.S: phani templiq;dilpofmonem.ad hgcarg
fpacium at(j menfuram veriflime dicam.Feftorum quoq; dierum moreš aliquosfeptemq;: iufhatio#
nes Sl  munera facerdotum.Itemq; pontificis veftesfandaq; templt cuiufmodi fuerin t.fine aliquadif
fimulatione veladiedionememorabo. ^[Narrabo deindetyranncrumin fuos gentilium crudelita#
tem.romanorum in alienigenas humanitatem: quotienfq; titus ciuitatem fimul ac templum feruare
cupiens ad concordiefcedera diffidentes prouocauit.Difcordia vero populi vulnera & calam/ta tes,
qq; multa mala nuncbellonunc feditionibus.nunc farne perpeifi.pofieacapti funt Nec ergo aut pror
fugarum clad,es.aut captiuorum fupplicia pretermittam vel quemadmodum tempium iv.aitocffare
conffagratierit.quaq; mult§ opes iacrgflamina raptgfmt. ac totius qu? reliqua erat ciuitatis exctdml  g
& que prp cefierant portcnta atq; prodigia.vel tyrannorum captiuitatem vel que fcruituti abduda cit
multitudinemautcuiufquifq;fortungfit diftributus: & romani quidembelli re!iquias perfecu«
funt inreorumq; munimma funditus eruerunt.Titus vero peragrato territorio cunda reftittiit.eiulče#
Septelibris per# q; reuerfionem in italiamac triumphum.CHec otnnia feptemlibriscomprghenfa prffcripfi^ncvi
adu opus de iu tupesationes a rerum fcientibus 8c qui bello interfuerunt fuftineam: verum amantibus proutvenus
daico bello. potui cunda expIicaui.Narrandi autem initium faciam-.hoc ordine quo capitula funt digefia,

<FExplicit prologus.

CIncipit Liber Primus,

£Cort et

ibusiconfug

licentia

niasadP^

fccmcircunctH

Bachtd cm0C

jVforiens aut

vafaintulit/lv

parat Et cle a
fidenspoftp
^ cubuit/8C frat'

fnttJi.

rit. ca.t
ggcfip'
pijsU.t«
japt.i.

£ tja. ta- phcesadAn
pt.t.it.J fuajume/Ei*'
R  terexpugnai

b  £Dataq;pai

afftduitatem
ffiib.  acceptoq;ab
tui.w il  edificauit.Dt
q;populatio:
na quf in ob
cunciderent/
ptetetea tru<
fuam precej
honorabiles
commodon
rn.cap- nbusvnus
turu. quinq; filios

tf8e.it. veritusinm

ItCfltUU j; c

praho fuper
3nn.tr. fu J %noIene
tii-cap:.  tumiuonun
tbm. digenarunic

1  nemiterumi

Sp. uente vido,
nm, tesdefuperi


3uterr>titu v
Anthioclim
^emadoi
Euron alias b
gazarie non
re nturagmi
ion.it. mentisaure
Phantemvi;

eretmi
a,,a gefiani/

Itn A /

Phant

' vtf oIaf,

um pr


L

o n, n - te *P0fi

!!T

.;:;' ncmo ^4

5 Us  ProDtihh.

f/ c s  ^ t0| tianis

' TJ  patcn^ijngu

5 r J 14 ‘um  <*mi
35  'C Honota
'^•fofrepttctc,^
^ vel quoties
!CTC1  tu P«Tuacuutn
:  •' compofueftmjj
‘dnuanmt,^

l;fnm *-EtbtI5(|iii
• t.uo mca funtanti
''•"csdcuiftjspb
V'jithmk' 1 filijsespnl j
J  romnnupcm«
iol;|,TumqiiO(

;  -irvs. Q_uintilio
i!% i*rupcnt:quam$

■ rttquoq;mo<loac/
r: u c n s\’eTpalianum
m.motum«efCiia
n;.«cs quafcUffiK//

; : -Vivnlf
J) H  foiltfiUptl
•: ?v rncasCflMR

„ A-nimotreotai
»n.indehoccon*
..(pjilponendeta
, rmniotv^nufcc

!M::Crdfus<im u0
ctritipfoprp
, m ambitum 6C
'‘, lW tm.adh?car?

' r-.nca\iquadif

I3C trmp
u*fj ji C

jtH S**

a*'*"

-t:
j runi

3Dc3uOa(tobello 5fo.(f.

CCotttentfonc inter Iudeos orta multi cotum ad Anthiochum Ej^phanemfrelidis pa tern/s Je
gibus)confugeruntquimaximocumexercitu veniens ciuitatem ccepit Si  militibus pr^dandi data
Iicentiatemplumfpoiiauit&folemnitatespertresannosfexq;menfes prohibuitvndepontifexO#
nias ad Ptholomeum fugiens templum fimile HierofoIymttano in aegypto edificauitAntiochus aur«
tem circuncifionem prohibens^porcos fecitimmolari, Matathias vero Afamonei filius Sc  facerdos
Bachidcm occidens fugit in montes fed inde multis fibi fociatis commiflb prtelio hoftes fuperauit.

Moriens autem Iud? filio principatum dedi«/qui Anthiochum vincens templum purgauit SC  noua
vafa intulit/Mortuo quoq; Anthiocho filius eius Anthiochus od ij  hfres exercitum contra Iudeos
parat Et eleazarus elephantem occidens fub ven tre illius intetijt  Antiochus autem Hierufalem ob
fidens poft paucos dies vtenfilium poenuria coačtus recedit, Et iudas multis itetfedis hoftibus oc*
cubuit/8£ frater eius Iohannes, Capitulum primum.

rii. ca.t POTENTE S ALI AS gentes ludeorum inter fe diffiderentbo temporequo de to* Cotetioe iteriu

<£8 e |*P? ŽT/ffim||ta Syria cum Ptolomeo fexto Anthiochus(qui epyphanes didus eftjambigebat.t^Erat deos orta multi
taptd ** rfglautem illis contentio de potentia|q> honoratus .quffq$ grauiter ferret fimilibus fubiugari. ad atiochu Epy
i. Sfja s Onias quidem e pontificibus poftq preualuit thobif filios expulit ciuitateJIli autem fup phanem cofuge

rtia. tas pii C es ad Anthiochum confugerunt:petentes vt femet ducibus in iudeam irrumperet:Idq; regi pen rut relidis pater
pi.t.tt.j f u3 ( ume ft.iampridem ficammato.'Quarecummagnismilituracopijsegreffus SCciuitatemfortiV nislegibusqma
„ ter expugnatam capit.&maximam eorum multitudinem('quibus Ptolomeus carior erat;interfecit. ximo cu exercu
B  C Da ta q; pafTim militibus prtedandi licentiaipfe SC  templum expo!iauit: Si  quotidiante religionis tuveniens ciutV
antični aiTiduitatem perannos tres fexq; menfes mhibuit. CPontifex autem Onias efFugitad Ptolomeum tatem ccepit.&c
rai? itb. acceptoq; ab eo in Hteliopotanaregione fokrfbi opidum condidit Hierofo!ymis fimile: templumq 5  Onias adptolo
tui<c.ui edificauit.De quibus iterum oportune referemus.Verumtamen neq;!prgter fpem deuida ciuitas.ne rnefi fugies tem
q; populatio:neq; tante cfdes Anthiocho fatiffueruntifed intemperantia viciorum eorumq; memo plu fimile hiero
ria qug in obfidione pertulera^iudeos cogere coepitvt abrogato more patrio nec infantes fuos cir# foltmitano i  fgy
cunciderentporcofq; fuperaram immolarent.Q.uibus|omnes aduerfabantur optimus vero quifq; pto edificauit,
pretetea trucidabatur.Et Bachtdes prefidijs ab Anthiocho prepofitus: ad naturalem crudelitatem Crudelitas atio^
fuam prfceptis impijs obfecundansomnem modum intquitatisexceffit:cum hicfigillatim viros chiquiporcosi
honorabiles verberaret:communiter;quotidie fpecie captf vrbis exhiberet: doneč eos atrocitatein molari iuifit SC
i> n p® commodorumquiea patiebantur ad vindidg audaciam irritauit. C Deniq; Matathias Afamonei circuncifionem
ttflcap- fiEus vnus ex facerdotibus ex vteo (cut nomen eft Modin alias Moneirj cummanu domefticaina prohibuit.
tMtii. quinq filios habebatific his armatus Bachidem occiditBC ftatim quidem prffidiorum multitudinem MatathiasAfa^
Cgc.lt. veritus in montes refugit. Multis vero ex populo fibi fociatis recepta fiducia defcendit:commifToqt monei filius fa/
i.ca. tu, p r£e ]j 0  f U p er atos duces Anthiochi ex iudeg finibus exegit.Secundis autem rebus potentiam nadus f cerdos hns quL»
3nts.lt. iuiiq;nolentibus ^ eos ab alienigenis liberaffet imperansrmoriturrelido Iude principatu:qui filio q; fiHosbachide
jij.cap:* tum fuorum natu maximus erat.C Ule autem nec enim ceffaturum exiftimabatAnthiochum SCitie  occides fugit in
ritni, digenarum conflabat excrcitum:6C cum romanis primus amicitiam pepigit Anthiochumqepypha# motesfed dem
C nem iterum in fines fuos ingredientem vehementiflima percufium plaga reprf ffit. Adhuc autem fer multis fibi focia
SntUj. uentevidoriain prgfidia ciuitatis impetum fecit.necdum enim cffa fuerant habitoq; conffidu mili tis eomiffo prg*
?  tes de fuperiore ciuitatequg pars fanda dicitur ad inferiorem compellit.Phano autem potitus/8i lo* lio hoftesfupe#
Cge. li cum purgauit omnemq; muro cinxit:8C vafa noua diuinis rebus curandis fabricata in templum intu ratrit Si  moriens
urEp.tii lit veluti pro prioribus prophanatis aramq; aliam edificauit & religionibus deditinitium. C[Sacro iud$ filio princi
autem ritu vix ciuitati reddito moritur quidem Anthiochus: regni autem eius in iudeos filius eius patum reliquit.

* * Anthiochus odijq; heres exigit. Q,uamobrem cogregatis peditum militibus quiquaginta equitum Mortuo anthio

autem ad quinq; milia: odingentis vero eiephantis per montana iudeg partes aggreditur.Et betho cho rege filius
furon alias bethfitram vel betferon quidem municipium capit: in loco vero cui betzacabrie alias ber eius Antiochus
gazarie nomen eft qua tranfitus erat anguftior iudas cum fuis copijs occurrit. Et priulq congrede# odij heres exer*
rentur agmina eleazarus frater eius profpedo prfter alios excelfo elephanto turriq; maxima Sl  muni citum contraiu
Inti.U. mentls  aureis ornato illuc Anthiochum efle ratus a fuis procul excurrit: ruptaq; hcftili acie ad ele# deos parat,

phantem vfq; peruenit.Sed illum quidem quem regem efle opinabatur contingere multum fuper Eleazarus ele#
emineret minime potuit.Beluam vero in aluo percuflam fuper fe depofuit SC  obtritus interijt nulla re phatem occides
alia geftanift q? magnum opus aggredi conatus poft vitam glortam habuit.Q_ui tamen regebat ele# fub ipfius vette
phantum priuatus erat.Et fi cafu in eo fuiflec anthiochus nichil plus eleazaro prgftitiffet audaciatf interijt,
vt fola fpe predan' facinoris mortem videretur optafle.Hoc autem fratri eius etiam totius prelij prg*
fagium fuit,Nam fortiter quidem ludei diuq; decertatunpfed a regi/s fecunda fortunavfisnumeroqj

A.ij.

Jltbec prittms Jotepiit 3uoet

Antiochushie* prgftantibus fuperati funt:multifq; interfedis ludas cum ceteris in Gofnilicam Topartiam refngfc, D
rufaleobfidet f? Anthiochus autcm ad Hieroib!ymam profedus ibiqj dies paucos commoratusvtcnfilium pcenu

vtenfilium poe # ria inde difgreditur:relido quidem ibi pr^fid/o quantum fatis eflfe arbitrabatur. Cftera vero nmltitu
nuria difgredif. dine ad hiemandum deduda in fyriatn.Č3Difceffu autem regisfiudas non qutefcebat Ted accerfio#
Iudas mftis ho# ne multorum fug gentis animatus aggregatis etiamauos ex prglio receperat apud vicum adafa cutn
ftibus Iterfedis Anthiochi ducibus congrediturfadifq; fortibus/n prglioeognirus/Mukis hoftibus interfedis uc# WllJ '
occubuit & fraf cumbit.CEt in diebus paucis frater eius iohannes occiditur.infidijseorum-captus qui cum Anthio
eius Iohannes, chofentiebant.

Cloiiathas dux Iudeorum mortuo Iuda fratre/Anthiočho reconriliafns dolofe interficitur a Tri#

■ phoneSymon,vero vidoria potitus pontifex breatur liberans a inocedonum dominatione ludeos.
cvij.annis/ Sed generi fui infidijs in conuiuio occi ditur. Q_ui captiuata vxore fymonis cum duobus
filijstertium iuniorem filium iohannem qui hyrcanus didus eft voluir occidere. Sed ipfe paternum
honorem recipiens/bellum contra Ptholomeum matri SC  fratribus auxilio futurus.Ptholomeus ve#
ro quotiens ab hyrcano prgmereturmatrem eius 8i  fratres in mururn produdos verberabat 8c  pre#
cipitare minabatur.vnde ad mifericordiam commotus ceifabat licet mater ipfa iSIum non patcere im
pio prgcaretur. Hyrcanus autem aperto Dauid fepulchroablatis inde pecunijVAnthiochum iude#
am vaftantem placauit primufq 5  peregrinos aluic.Ciuitates quoqj Syrig belic inuadit Antiocho con
* tra moedos bellante.Et contra Samariam mouetexercitum obfidioni prgfedis filijs a quibus Antio#

' c hus vidus fugit Samariaq; funditus diruta eft.Inuidiam infupergentilium contra hyrcanum & ffli#

os profperitasrerumconcitauit.Hyrcanusauremodtis virtutummaximaeft lausannoprincipatus
xxxii j.obijt quinq; poft fe relinquens filios. Capitulum (ecundum,

ga ^iVmantem fucce(fiffeteifraterIonathas:&m afijsqugad indigenas pertinerentcautiusfe Mal
Ionathasduxfn f  ageretfiiamq; potentiam romanorum amicltia corroborarct.Antiochi quidemfi!iore# ®SUt.

deoruj mortuo P conciliatusmcn tamen horum eiquicq profuit ad periculum depeliendum, Natr.q; Tri#

iuda atiocho re t&ii&i pbon tyrannus Anthiochi quidem tutorffed infidijs eum captan^K- preter hoc amicis im tsl • j’
conciliatusdolo darecupiensionathancumad Antiochum paucis comitatUsPtolomaidaveniiTetdoIocomprghi« Wi,w
fe interficitur a dit:eoq;vindo contraiudeammouitexerdmm. Vnde repulfus a Symone ionathg fratre:'q>q,-ab ®
triphone. eofuperatuseifetiratus:eundemionatham interfecit .{£Sy mon  autemfortiter regendisrebusinte# p ;

tus.Zoacen quidž 8t ioparri SC  iamnium capit.Euertit & Accharam Jfubadifq; prgfidijs aduerfustn
phonem antiocho auxilium prgbuit.quem Doris ante militiam quam in mcedos habuit obfidebat. s ;
Sed regisauiditatemfatiarcnonpotuit:quamuisneciTriphonis fuamquoqj operam adhibuiflet.

Non multo enim poft antiochuscendebeuin ex ducibus fuis ad vaftandam iudeatr^bpprimendum
q; feruitto fymonem cum exercitu mifit.IIle aute quanq ienior erat/belium tn iuuemiiter amminiilra
bat & filios quide fuos cu validifitmis prgmifit partemvero multitudinis comitatus alfo latere aggre
Symon potitus diturinultifq; per multa loca infidi|'s etiam in  motana difpofitisin omnibus fuperat'clariirimaq,- po#
vidoria potifex titus vidoria pontifex declaraturi&centumfeptuaginta poft fnostiudeosliberata dominatione ma
creatur liberas a cedonu. Et hic autem moritur in conuiuio captus infidifs ptolomei generi fui:qui eius coniugeduo# u
Macedonu do# bufq; filijs in cuftodiam conclufis certos mifit vti iohannem tertium cui etiam hyrcanus fuit nomen
minatione iude interficerent.Cognito autem impetu qui parabaturadolefcens ad ciuitatem properabat multo popu F
oscetu Si  fepte Io frastus Sc  propter memoriam paterng virtutis:8C quodiniquitas ptoiomei cundis efletinuifa. Vo#
annis;8Cinfidijs luit aute etiam Ptolomeus alia porta ciuitatem ingrediried a populo reiedus eft qui maturius hyrca#
generi fui in co# num fufceperat Si  is quidem ftatim in quoddam vitra hierichonta caftellum receffit quod dagon vo
uiuio occidit q catur*Hyrcanusautempaternuj honorem pontificis aflecutus poftq deo facrificia reddiditvelociter
capta coiuge SC  ptolomeum petijt SC  matri limul & fratribus adiumentofuturus:cafte!lumq;agreiTus alijs quidemre
duobus filijs ter bus fuperior eratiufto autem dolori cedebat.CEtolomeus enim quotiens prgmeretur matrem eius
tiumfiliuiohan fcatrefqjin murumprodudospalamvtpoilentcofpiciverberabat:eofdemprgcipitaturu^iifi
he qui hircanus primum recederet minitabatur.Vnde hyrcanum quidem plus timor ac mifericordia quam iracundia
dicebaturvoluit commouebatur.Mater vero eius nichil plagisaut intentata nece perterrita mantis prgtedens filiu  m
occidere. prgcabaturme vel fuis fradus iniurifs parceret impio.Siquidem ipfa fibimortem a ptolomeo propo
Pietas fiiijerga fitam immartalitate ducergfmejjgrept: dummodo ille pcenas eorum qug in domum fuam contra
matrem. fas admifiuet expenderet.ionannes autem nune obftinationem matris cogitans4c prgces eius audi#

Feriatus annus ensadirruendumimpellebatur modoverberarieam Iacerariq; confpicienseffeminabatur:totufq;
feptimus apud plenus doloris erat.Ob hoc autem diu trada obitdioneferiatus annus aduenit.Quem feptimo quo
ludeos. q; orbe apud iudeos ceffarc moriš eft;exemplo feptimorum diertim.Et in hoc ptholomeuš obfidio#

n isrequ ic,T
fi, 11

iusinjudea

:IM. Anthio^ 10
!*Wt 0 pibu sa * ei

S ptotemp«

K efcratusiC
r azin ip' c c

eftinhi« 0

t efon alias
Mt. hetoderei
.jctq dionipreb
j.  H* jnfuetam c

•M* gnoininati
le quidcm

cerfi jMtnu
tatores eiui

[tf! , nebanr.fed

ja tiesintcrfe
e Jt. gentiliu cor
• m  (juumvero
tnimftratisf'
eiuscaufad
gentis prim
K  pcemtusni
noneffentf;
quantumq
CAtiil
rihonorel

5nti.lt. ‘' r ° ^
tiil.c.rtj
CiS5.lt.-
Mfs.tttt

c ‘ , __

quiddepoi
ceffit-vt vir
quemplu t j
na tionibus
bebat;qufj

^3 cldtug n

e °demtein

a ! cen deret,

& a "“
atU CCrefi

at, °btincre.

l Ur Profp,ci- e

«Hl0cy

btof,

r-^S

bt« ‘ - c

SDcJuDattobello

fo.itj.

CUTB jj'%
„ 'Soc

am * Anthio

,;, »«nfcaii5«C

‘ t iai nit« « . w

mf< Tfidtu

toraTfi
1 run °ne IndJos
"'•'snjmduobuj

' ■ '* psternunj

' * ‘notomeusve#

veiK- -• -

<rabatf&

—^pre#

^noopatcetcim
Li:  'ochumiude#

1  Amiochocon
''JquibusAntio*

* 1  f«num&fi!j,

' Jnm ptmdpatua
^ -lnicaindm

#ri£

'i-ontcautiusfeiiiii
■i: lemfhorti W

»*•"» N^TAg

'ftTfMKamicisiratijai,.
i-*: iio’o com5frii.ii j*W

tthf fntrt^t :
f-.-rn.iiSffbusrafo'™;
>f Ljsaducrfatfi
«f;jhj(tobfidcbat.i*»
<rjm adhfbuidet.

■ iTjopprfnjendum

<• i ;ei  jmm/niilra
j;»o fnrcrcaggre

iKiflitmvgpO'*

j iommationc ma ^

lfnit comugedu°M.«.
, .-musfmtnomen

^jbu mulio popil E

, ■ -tmui(a-Vo»
ftur.if' uS  ^Y rc3/  ;
;' r ,,odd3gonvo »

■ i'VCiOC!U$i

■;  ;*.«**“
rtMI«#""?

r'" J,a 5

■ .

S2>

* nis requiem nadusifratribus iohannts vna cum matre occifis) ad Žen onem confugit qui cotflla co* Hircanns aper *
3 , a  gnominatus eft philadelphie tyrannum. Anthiochus autem ob ca qu? per fymone paffus fuerat ira to Dauid« fepub
jtil t tus in iudeamducit cxercitunyibiq; affidens hierofolymishyrcanumobfidebat,llleautem patefado chro ablatis ide
mdb;  fepulchro dauid qui regum ditiffimus fuerat/ablatifq; inde pecuni? plulcj tribus mil$bus talcntorum pecunifs anthio
pusit.t. Anthiocho perfuafit trecentis ei  talentis datis ab obfidionedifcedere;primufq;mdeorumprmatis chu. placauit «
sntimii opibusalereperegrinaauxiliacepit. CRurfufq;tamenquandoantiochuscontramedos bellofufce primusperegrh
tamiits- pto tempus et vindide pr?buit:confeftim aduerfus ciuitates fyri?perrexit vacuas pro pugnatoribus nos aluit. &
tuj.c.r eflferatusiQuoderatverunyiMcdabamqu!dem«ifam3gamcuraproximi^necnon«ficcinamanga
(£2e ‘ l! * r azinipfecaput/«fuperhiscutcorumgenus ! «'adiacentiaphanolocaincolentiumexemploeiusqd Hircanns cotti
i.cfi.vif, m hictofo!ymfs edificato.Capit autem idume?'quoq;non paucas aliasciuitates;«praetereaAdo Samariam filijg

refon alias Adoreon & Marefan.CIn Samariam vero vfq; progreifusiVbi nuc eft febafte ciuitas ab fuis obfidio pre
3nrt.lt. heroderegeconditfjf^omni ea parteconcluditifilios quoq; fuos Ariftobolum Sc  Antigonum obfiV fedis.t
ytj c.rni dioni pr? fecit.Quibus nichil remittentibusfad hoc famis qut erant intra ciuitatem venemntA't etiam Antiochus ab a
t£gs. rt. i n f uet am čarnem attingere cogerentur.Igitur Anthiochum adiutorem fibi aduocant. fpondium co*  riftobolo ScAn*
irfs.ta. g norn j na tum.Q.uicum eis prompta voluntate patuiftetiab Ariftobolo SC  Antigonofuperatur.Etib tigono vidusfu
le quidem ad fcitopolim vfq; fequenti bus emn memoratis fratribus effugit.Hi vero in famanam re git & ciuitas fa*
uerfi/« multitudinem iterum intra murum compellunt:« expugnata ciuitateipfam diruunt:« habi maria diruitur a
tatores eius captos abducunt. Profpere autem geftis ita cedentibus alacritatem refrigefcere non fiV fratribus.

_ t  • j. nebant.fed cum exercitu fcitopolim vfq> progrelTi/« ipfam peruaferunt & agros intra carmelum om Inuidia gentilil
tm.ča nesinterfepartitifunt.CSecundarumautemrerumIohannis«filioiumeius inuidia feditionem contra Hyrca#
<2 ge, h.  gentiliu concitauitAnuldq; aduerfus eos colledi no quiefcebatA3onec aperto bello;deuičti funt.Relv num « filioso
i.ra.nn q Uura ver0  tempus [ohannes cum fortunatiffime viuerettoptimerebus per annos triginta & tresam pace eorum.
miniftratis/'« quinq;relidis fflijs mpritur vir plane beatifiimus/« qui nullam dediflet cccafione/cut Hyrcani mori
eius caufa de fortuna quifpiam qu?reretur.®e»iq; tria vel maxime precipua folus habebat. Nam Sc &  ia US ,
gentis princeps/S pontifex erat« pretereapropneta.Cum quo deus ita colloqugbaturvtfuturtim Hyrcanus prin
B  poemtus nichil ignoraret, Q.uin etiam de duobus maioribus filifs fuis,q> rerum domini permarfuri cepsponttfex8£
non effentfante vidit atq; predixit.Q.uorum vit? qui fuerat exitus narrare non indignum videtur; propheta,
quantumq; a paterne foelicitate diuerterint.

C Ariitobolus patr? mortuo dyadema primuspoft captiuitatem accepit Antigonum fratrem pa
ti honore honorans alifs fratribus cum matre vindts r Matre farne autem necata Antigonuj fratrem
inuidorum accufatione confentiente regina dolofe fecit interimi quem iudas efleus propheta pr?di«=
xerat proxime moriturum/Ariftobolus quoq;teletis cogitatione follicitus pertubato animo pro fra«
tris «matrls nece anno regniprimo moituus eftquo mortuovxor eius fratrem eius Alexandrum dif
folutis vinculis regem inftituitqui fratrem fuum regnum appetentem occidit SC  alterum priuata vita
contentum fecumhabuit Pr?lium quoq; cum ^ptholomeo latiro habuit a quo vidus eft;« ab Obe#
deo arabumrege. Capitulumtertium

Atrenamq; mortuo natu maior ariftobolus tranflato in regnum principatu dvadema ft Ariftobolus pfe
;bi primusimpofuit:quadringentis « feptuaginta quinq; annis ac tribus menfibus poftq mortuo dyade#
populus in eam terram deuenit feruitio quod apnd babiionios fuftinuit liberatus. Fr a* ma primus acce

: aw

-Lretui i

3nft.lt.

ttii.c.SV)

(Lge.lt.

tiijj.ntit

Iftrem vero a fe fecundum Antigonum hamq;ilium diligere videbatur in honore pari^p« pit poft captiut
_ ducebat.Alios autem vindos cuftodi? tradidit:matremqytidem colligauit. aufam ali# f ate atfgonu fca

^ quid de poteftate contendere:namq'hanc rerum dominam lohannes reliqu?rat:eoq; crudelttas pro tte pari honore
ceffitvt vindam farne necaret.CHorum autem facinorum pcenas antigonus ftatris morte perfoluit honoras alifs r

quem plurimura amabat:quemq; habebat regni participem.Nara « hunc interemit;addudus aimi mre vindis.«c.
nationibus &  per maliuolos regni compofitis.Itaq; i primo quidem Ariftobolus didis fidemnon ha« Mrem farne ne
bebat;qui & fratrem magnipenderet;« p!?raq; liuore fingi arbitraretur,Sed cum antigonus ex mili# cauit Ariftobo #— 7
tia clarus redijffetfeftts diebus quos tabcrnaculis pofitis deo celebrare mos patrius exigebat:euenie lus «atigonum^ w>t 14
eodem tempore vt aduerfa valitudo Ariftobolum cotriperet. Antigonus vero circafeftorum folenv fratre iteremit g /
nium finem armatiscomitatus templum ad orandum q maxime petiuit pluta vt in honore fratris maliuolos falfos
afcenderet ornatus.Tumq; delatores nequiffmi regem adeuntes« armatorum pompam « Antigo accufatura,
ni arrogantiam priuata fortuna maiorem effe ctiminabantur; $qj maximacatema ftipatus vt illum Falfa iufdorum.
interftceret eo veniffet. Nec enim perpeti honorera folum & regnum habere:cui regnum tpfumlice* accufatiocontra
atlobtinere.His paulatim quamuis inuitusitamen credidit Ariftobolus. Ac ne fufpidariquicg videre antigonum.
tur profpiriens:« vt incerta prscaueret/fuos quidem Sateilites in quendam fub terraneum SC tene*  Antonia turria
btofum locum tranfire iubetapfe autem iacebatin Caftello Barifpoft autem Antonia cognominatoj an batis vocata»

A.iif.

%  tbcr p?im«6 3ofeplj 13un ti

ja.eeina cuffl in & vtinetmi quidem parcerent, occiderent autem Antigonum precepit fi cum 3rmis adiret-Necnon
lfflKos ca- 8£ ipli Antipoo q„i prfcedecen, milic vt inctmts ven,ret. Ad h S c tcgma fa„s caMum cum tufidta
pitconfilium. t«tacaplco n (iIium.Na m qiHsqu,adcumm,ffifaeram P c,uadc^manda,aqmdcmregi ? K, «B.U.

rpMltf  IM«


bellico

qu? ne Jigiuatim impicerec morDum impeaimenro iuuie,r\unc autem pr?iertim cum
aiio difceflfurus litrlibenter eum videret armatum.His auditis Antigonusfae quid enim mali fufpica
retur fratris fuadebat affeftusfcum armis velut oftenfurus fe veniens properabat. Sed vbi ad obfcu#
Dolofus antigo * um  tranfitum qui ftratonis turris vocabatur acceffit/a  fatellitibus interemptus eft :££tiumqido.cume

luda^effeus p# atTedionem tantum valere.vt inuidif perpetuo poflit obfiftere.^TIn hocetiam Iudam quis rede mi _
phetaantigonu returlEffeus eratgenere:qui nunq diuinando peccauit.neq; mentitus eftns itaqj Antigono tranfeu#
pr j dixit proxiv te  P er  templum mox vt eum vidit.ad notes qui aderant exclamauit.Non paucos autem papas difci# %.n.
me moriturum. pul°s fi ue  confultores habebat.Nunc michi pulchrum eft mori quandoante me vetitas interijtimea M-MJ
rumq; predidionum aliquod mendadum depr?benfum eft.Viuit enimAntigonus ifte:qut hodie de
beret occidi.Locus autem neci eius apud ftratonis pirgum alias turrim fato fuerat deftinarus.Et lilf
Ca deceptionis quidem fexcentorum ab hinc ftadiorum interuallo diftat: hor? vero diei funt quatuo^fed vaticina#
irohete fimilitu tionem tempus efirugit.HgeIocutus feniormefto vultu & mente follicitalfecum multum reputabat, 8 £
dovocabulorn. paulopoftinterfedus Antigonus nunciatur in.loco fubtcrraneo/qui eodem nomine quomaritima
Diuina ariftobo Cffarea ftratonis pirgus alias turris appellabatur.Ethocfuitquod vatemfefeliit. CAt veroarifto,

U Dunitio, * bolo confeftim fceleris penitudine morbus ingrauefciVfemperq;facinoris cogitatione fcllicitus per# -
^ * ’ turbatanimo tabefcebat doneč mceroris acerbirate vifceribus laceratis fubito fanguinem vomeret.

s t r*.  'V. • £[Hunc autem vnus ex feruulis eius minifterio deftinatus foras eiferens/prouidenna diuinitatis erra
/ . -Vitu  13  8 C vbi antigonus etat occifus/fuper extantes adhuc cediš maculas cruorem interfedoris effudit.

Viulatu autem continuo fubIato/qui puerum tanq de induftria fanguinem libaiTe confpexerant/c!a# E
mor ad regis aures peruenit:caufamq; requirebat,Et cum eam nullus prodere auderct:ad refciendu
magis ardebat.Ad extcemum autem minitanti vimq; adhibenti:verum quod eratindicauerunt.At
Penitcntia Ari# q;iile cum lachrimis oppleffet oculos quantumq; poteratingemuiiIet:hec dixit. Sperandum certeno
ftoboli fug nece erat/Vt maximum dei iumen fada mea nefarialaterent.Nam cito me vltrix cognate cediš iufticia per
fratris & matris Tequitur.Q.uatenus o corpusimprobum fratrimatriq;damnatamanimamdetinebis?Quamdiu pau
eius mors a n# iatim libabo fllis fanguinem meumTSimul totum acc!piantin£q;iammeoiunivifcerum infernis fortu
no regni primo na derideat.His didisilhco moriturteum non pluvanno regnaflet, Vxorverofratrem eius{ viucuiis
diffolutis) regem conftituit A!exandrum qui etate maior erat 8C  modeftia prfftare videbatur. Sed il#
Alexander pre# le poteftatem adeptugffratrem quidem alterum regna appeteniem occiditialterum autem priuatavi
lium cum ptolo tacontentumablatis rebus fecum habebat^TPrpIium etiam cum pto!omeocognometolatiro com#
meolatiro. mtttit/qui opiduin achoim cceceratSi multos quidcm peremithoftiumdedvidoriainptolomeipar pi,’ '
Gaddara. te propenfiorfuit.Poftea vero g iftepulfus a matrecleopatradifcefiit in egyptum/& gaddaram ca# t2gc.i’.

Amathus, pit obfidione alexander, f & caftellum amatuntis omnium maximuntfque trans iordanem fita erant u  ca,i: '
Dicem milia iu vbi pr?cioliflima qu?q; bonorum theodorifiltj zenonis habebantur.iŠRepente h?ctheodorus ag#
deorum,occifa. greffusf 8 £ propria recepit/'& farcinas regis aufertfiudeorumq; fere milia decem interfecit. Verum hoc
A^rippias citas vulnere fuperior fit alexander.conuerfufq;ad maritimas regiones Si Raphiam capit iSC  Gazamatem
Nota. <5  accedonem:que poft a regeherOde agrippias nominataleft.fiis autem feruitio domitis:cocitatur (

in eum-fefto dte populus iudcotum.Npm plerumq; epu!? feditiones accendunt.nec videbaturinfi#
dias poffe comprimeremifi peregrinos haberet auxi!io.Pifidas & ci!icas:fyros mercennatios refpuc# pij.
bat:propter ingenitam cum iudeorum gente difcordianVCgfis autem fupra čjofto milibus ex turba &S^<-
rebel!ium:arabi?manus attu!it:ibiq; fadamitis fub'iugomiffis. tributoq; eis impofito ad amachunta p M '
regreffus eft,Cuinq; theodorum metus fecun.d/s eius fucceffibus pertu!i(fe^afte!Ium fine prefidiore
Ooeaeusrexa< pettumfundituseruit.^TMoxautemcongrelTuscum Obedeo regearabunyqui locumfraudiopor/
rabi? vincit a e# tunum ln  galenfi regione preuenerattaptus infidijs totum amittit exercitum in vallem altilTimam
xanuram. compuSfum/atq; obtritum multitudinecameiorum.

IIMaximum Iudeorum contra a!exandrum o :lium quorum fex annis quinquaginta miliaocci#
dit/quiq;Demetrium petunt contra eum auxiliatorem a quo viftuseft a!exander fed eius crudelitas
ad impietacem procedens odingentos captiuos crucifigi feciy& mulieres earumgj filios in confpe#
čtu matrum nccauit. Anthiochus vero cum a!exandro ipfo H  domefticis prelijs ceflante bellum geffit
quem vicit alexander qui poft belli requiem morbo correptus anno regni fui,xxxvi|.moriturregnum
alexandrg yxori re!inquens. ^ Capitulumqu 3 rtuin

10  gnomw

itiSA* exercitii(

autem |
S^liuber
ta.Et
metrit
peratt
COIUII'
multts

7rti.lt*

1

B

3mi.lt. j
ni|.t«'
I tjt.lt. :
i.(8p.jti ■

d !

lf Um 'nft(lia Jft
' ,n '"um q; C'f 3 u

:,n W'X s i

Unq ; ^ 0cilBi .

. ,n 4 uistertemi
ntl gono ttanfefi, ^
“‘^papBsdiliS

fntjiinter,, ‘tt
‘»tenjtjinej bw

'Mmhodieds
laeitinaiuj,"

uuortcd vatidna,
;um r cputabat.8c
lnc  4 U0  rnaritima
< At veroanfto,
l0t,c  foDicintpo« -
»gumcm vomerct,
i;u dimnitatisetta

totfftons eftidit,

-  conlpcxcrant'da/ E
■ l ' r  t Jd rciaenda
-t mdicauerant.At
.vundumcertero
itccedismltopa

c: !v’Q_uanKliupu (

. Tjm infemista!
ifrrm aus(  vmcuis 1
rv Jcbatur.Sedil*
n jutempnuatavi .

• vnčfolat/rocom^ ®jj

tj tn ptolomei par ju,
!.faram a*  $jj
erant/i

.o: rfieodorus ag#
Vtcat. Vetum hoc
:t  ecC.a:am;item
, domitis.codtatut ^
.tccviclebaturiiMjiMf'

,, nii!ibuscxturb3 |(j ^ t

f lto ad ama*ff

^mfmeprcfi^

vvumfra 11 ^^


£ 5 *

4 »*‘

m c

■on(p e '

' Si

A

f-tltt.

čgcftp

pnclu.

tapi. \h

3 taDaftot>eUo tf  fMUi.

.r^Pfe verolapfus m Hierofolymam.o!im fibi gentem infenfam ad nouaram retam Maxt’mu iadeo
motusmagnitudine cladisaccendit.Fitautemetiamtune fuperior 'crebrifq; pr^fiV ru odiurcontra
P’VOdijs non minus quinquaginta milibus iudeerum per fex annos interfecit Biequaq Alexandrum.

: “¥T " ...-- . . ... • ■'

tr.tfqu;
tara ttb.
rti) c. ut
<£gc. li.
t,ca£d:.

jTrtt.it.

<ggc.it.

t.ca{>.r.

B

Inti.W.

£se.lt.

t.isp.jti

Iuft.lt.
1 tU Mir
dge. It.
t.csp.jti

intt.li.

xtii.c.rt

Sse.lt,

t.ca.ru.

. , tam£uv:i 3 ;or l jj-Ierabatut:qu.Qniatiuegiiiijiu._vires_CQ.nluaier£l'.Vnde armis om;ffts
*j£W^fermone placidocum fubiedis redirein gratiam conabatur.Iili autem inconftan*

Mffifftiam eiusfmorumq;varietatem in tantum oderant: vt percundanti caufam quo#
i|n 'ft nam pado eos fedare podat, dicerentffi moreretur. Nam vix etiam mortuo datm Iudei demetritij
ros  veniam/qui muita fceletatefectflet. CŠimu! autem demetrij auxi!ium cui co# petunt cotra a!e
gnomentum acerofuitaccerfiunf:Qut cum his maiorum premiorum fpe facile parufffet.veniffetq; cu xadrum auxtiia
exercttu rrrilcentur auxilijs iudei ci rca ficcimam. Vtrofq; tamen a!exader mille quidem equitibu^iex totem,
autem peditum mercennariorum milibus excepitjfcum haberet ex iudeis quoq; ad decem prope mi
lia bene fibi cupientfum/aduerfc autem partis effent equitum tria miiia/peditumq; milia quadragin#
ta.Et priufgvenireturininanus/intcrcedentibusnundjsf&prfconibusregis/tranffugia tentabant:de
metrius quidem alexandrt mercennarios|fi!exander autem iudeos qui demetrium fequerentur obte
peraturos fibi fperantes.Sedcum neq; iudei facramentaneq; fidem greci contemnerentiarmis iam
cominus decernebant. Superatq;pte!ium demetrius/guis alexandrt mercennarij virtutemfuam C Vtdtordeme
multis SC  animi & manus operibus demonftraffent.CFinis autem pugng prfter fpem ceditvtrimq;. trius,

Nam neq; vincentcm demettium qui eius auxilium petierant expedare voluerunt:& tmmutate for#

tunemifericordia fex iudeorutn milia fe adalexandrum qui in montes effugerat contulerunt. Huius

inclinationis momentutn demetrius ferre non potuitfed alexandtum iam quidem colledis viribus

bello ydoneum efieratus/omnem vero gentem adjtum^cpmmeare eftimans mox inde digreffiis eft/

non tamen re!iqu 1 fWultftu(Io ob abfceifum ausafiorum f^nultates depofuit. Bello tamen afliduo ta

din cum alexandro decertabat;donec plerifqt interfedis/cf teros in menfilim alias mefalim ciuitatem

coegit.Eaqt vaftataun hierofolymam captiuos adduxit.Verum tmmoderata feest iracundia: vt cru^ AIexadercrude

delitas eius ad impietatem vfq; procederet. Odingentis enim captiuorum in mediaciuitate cruci fuf Ji s  odingetosca

fi'xis:mulieres earumq; filios in confpedu matrum necauit/atq; liec potans/& cum fuis concubinis re ptiuos crucifiVi

cubans profpedabat.Tantus autempopuium terrorinuafittvtetiam diuerfe partis ftudiofi proxima f ec it & muheres

node odo milia hominum extra totamiudeam profugerint/quorum exu!ummors A'exandri finis earumq; filios I

fuitf qui cum eiufmodi fadis tandem egreq; regno ocium quefiflet ab armis requieuit.Rurfus autem confpedu ma *

fi'tei turbaruminitiumantiochtisquietiamdyonlfius didu^elF detpetri^ouidem frater/fedeorum trumnecautr. %u*va

nouifTimu^'qui feleucumgeneris audorem baberent.ŠuncenuTi timens atabas paratum bello pu!# Antiochus heU™^ ■  <

farettontm guidem fuperantfparrida montibus prox(mum'& inter iopes littora fpacium foffa&: altif i urn cum  alexa^

fimo vabo dirfhiit. Antefoffam vero murutn edificauit excelfum:turrefq;!igneas vt faciles aditus ob dro geritipo cef

firueret f^bncauiCnec, tamen antiochum arcere valuit.Exuj^s eninuurrtbus foff!fq 5  repletis cu fuis fante a domefti

copijstranfgrffluseft Vfndt'daq;pofthabitaquadebereteunfaquo*prohibituseratvlcifcitprotinus cispteli/s,

contendit in arabas.Horum autem rexin locisfue nationis commodi^ribus agens ad pugnam dein*

de ioppam cum equitatu reuerfus babebat autem numerum decem n^Hiumrn bella preparatos ex u

prouifo anthiochi milites inuadit. Horum autem prplio depugnat(y'quamdiu q^i;den^ypejabat an

tiochus durabateius exercitus/^uis elam paffim arabes trucidarent.Vbt vero procubuit^fuccurrendo

enimvidisfemperm periculisadera^omnes tergaverteruntAnaximaq;parseorum/tuminacietum v

in fuga confumitur.Re!iquos autem m vkjum anna deiapfos. alimentorum pcenuria perire contrgit Arethas rex fyv

preterpaucos.HjJicDamafceni Ptolonieo Mennee filio infenfi Arerbam fibi focilam: fyrieq; choe<

les regem conftituunt.Ciut bello illato iudep.poftg pugnavicic Alexandrutn padione difceffit. Ale

xander autem pella capta geras petiuit.Rurfus opuin theodori cupidus. triplici arnbitu circum datis^^f^ • r * M# *

defenforibusilocum pugnando ccepit.Necno Si Gaulonem SC  Seleuciam qtif Antiochi Phananem^ t ^‘^ Pta '

aliasPheranex dic.tut fub itigum mittit.Ad hec autem capto Gamala caftelio va!idi(Timo/eiufq; re#

dore demetrio multis criminibus inuoluto: in tudeam regtediturexpleto in militia triennj'oletufq,- d

gentibus ob res profpere geftas excipitur.fr Belli autem requtem lecutum eft morbi ptincipium. Et

quoniam quartanis febrium cireuitionibus fatigabatur depulfum fr* valitudinem credens ft rurfum Bellirequfem fe

animuinnegoci|soccupaffet»'intempeftiuis militif laboribus felededit:&vltraviresad efRcaciam cutus ei * !n( >r#

corpusimpeilens interipfos tumultus tricefimo^ feptimo poftregnifui anno moritur.Idq;a!exan# bus SL  pofe mor

dr^coniugi fue religuitiudeos vel maxime qT$o  ob audientes fore no dubitans'q> longe ab eius cru bu improbus la

delitatediicrepaf&a inignitatirtfllftens beniuolentiam fibi populi comparaffef. Neq; fpes eum fe# bor taortemgio

felit.Namq; opinione pietatisobtinuit muliercula prmcipatum, quippe morem gentis prium probe

norat;qui faeras leges temeraflentfab initio deteftabatur,

Aalij.

il(bet pfltima 3otept)i 3uftet

CHyrcanus maior filius Alexandri pontifex ab Aicxandra matre declaraturfub cuius tcmporc J
pharifei prolibito popuhim rcxerunt iudeorum qui dyogenetn Alexandri-amidflimum confentiente

Alcxandra interfeccrunt H ec contra Ptoiomeum mittit excitum. Sed ipfa morbo laborante Arifto#
bo!us regnura inuafit propter cp 'Ha lpfius vxorem cum fili|s in carcere conclufit jpfa autem mortua

annoregninono. Ariftobolus contra hyrcanum fratrem quemomniumheredem reliquerat bellum
mouet fedhvrcani rnilitibus ad fratretn tranfeuntibuspax fub conditione fit intereos permutatis eo
rum domtbusAntipaterautem Idumeus diues & nobilis Hyrcanum regnum repeterecut Arethas
rex Antipatri medio hyrcano dat auxiltutn SC  vidrus Ariftobolus fugit in  hierufalem qui omnino ca
ptus eflet nifi Scat.rus Romanorum dux foluiffet obfidionem,Q.ui ad eum fratrum milTis legatis cu
muneribus corruptus eft ab Ariftobolo. Capitulum quintum

lVm autem AIexandra duos alexandro"generatos haberet.natu quidem maximum hyrca
|num propter etatem declarat pontificem: & q> preterea fegnior eflet quam vt poteftate re

Stift.ii,

'but

Jgiamoleftus cuiq : videretur regemconftituit. Minorem autem ariftobolum pnuatim vi# (Ese.ti.
|juere'malui$:q>feruentiorisefletingenij.IClunguntaute leeiufdcm mulier/sditioniquod '* c »<nu

Hsrcanus maior
fiiius Alexandri
potifex ab alexa

dra matre deda__ j  _

ratur. dam iudeorum collegiumPharifei^ui pr§ teralios pietatem colere putarentur 8C  peritiusleges expo

Pharifei fub a!e nere.Obeamcaufam proprius eos afpidebat Aiexandra.diuing religioni fuperfticiofe deferuiens.il
xandrapopuluj li autem paulatiin femina fimpiicitate decepta omnes pro fua libidine fummouendo ac deponendo egc.ii,
Iudeorum pro li itemq; vtnciendo ac foluendo quos vellent iam procuratores habebant»r:prorfus vt ipfi quidem re# t.ca.iu!
bitorexerunt. gi|s commodis fruerentur.expenfas vero ac difficultates AIexandra perferrctded eadem mirecaile
batresamminillrare maiores.Itaq;augendis copijs femperintenta.duplicem conflauttexercitum.
neq;paucaperegrtnorum parauit auxilia:quibusnonmodoftatumgentisfuproboramt.fedetiam
AIexandra pira metuendam fereddiditexternf potetif CImperabatautem alijs verum Pharifeis ipfa vitro pareta? E
rifeis parebat q Deniq; dyogenem quendam infignem vitum qui Alexandro fuifletamiciffimus interficiunt: eius fa
dyogenemA!e# dumconfiliocdminatjfttočhngentiquos fupra memoraui^egisiufiutollercnturincrucem.Nichilo
A“^ t >xandri amicifli# minus autem AIexandre fuadebaturvt ftalios quibus audoribus in tllos fuiflet Alexandet cxcita#
muin interfece# tus occideret.Cumq; his nimia fuperftitionenichtl abnuendum putaret: quosfibi hbuiffet ea fpecie
runt,&c, trucidabant:donec optimatum quifq; ad Ariftobolum confugerit/quorum periculum agebatur.Atq;

ille matri fuafit/vt his propter dignitatem parcere^fciuitate autem peileret quos nocentes exiftimaret / /
A!exandra exer lili quidem fibi data copia per agros difperfi funt. C A lex a n dja verojn Damald* miflb exeratu ; quo
citucotra ptola njam Ptolomeus fine intermiflione ciuitatem prfmebatfillutmjuuieni nullare memoriali gefta fu#
meum mittitf / fCepu.Regem autem Armemp.rumJ£ygranern.qui admoto Ptolomaida milite Cieopatram circum
fedebatipadionibus donifq(iolflatabat.Sei illum domefticarum turbarum metus ingrefloin arme#
Ariftobolus fili# niam lucullo iamdudum inde retraxerat. Cfnter h? c alexandra morbo laboranteiminor eius filius  a#
lius infirma Ale tiftobolus cum'feruis/quos tnultos habebat.omnefqs pro etatisferuorefideliflimos vniuerfa cafteila
xandra matre re obtinuit/SC pecunia quam ibi reperit condudis auxilifs regem fe declarauit. Ob h ec miferata quere*

}  gnu inuafit pro las hircani mater coiugem ariftoboli cum filijsapudcaftelluc6c!uditquod a feptetrione phano adia uu.iu.

G Ti 6.pterquodarifto cens baris anteavocabatur vtdiximus:poftea veroantoniacognominatumeft imperante antonio

.j. e

p,boli coniugem quemadmodum de augufti: &agrippf nomine lebafte 8(agrippias alig ciuitates appellatf funt. An

K*nm fVIlVc Irt rar tn Potrlo oine nin/j i nntfm A  .

cum filijs in car te tamen alexandra moritur q in ariftobolum hyrcani fratris eius contumelias v/ndicaretquem deif#
cere conclufit. d regno curauerat quod ipfa nouem annos ammiftrauit: SC  heres quidem omnium fithyrcanus cui 2ntf.it.
Moritur alexan regnum etiam viua comiferat verum ariftobolus viribus atq; audoritate preftabat .Habito aute in# ^jjl
dra arnio regni tereosctrcahiericontadererumfumm3conftidu:pleriq;hyrcano relido tianfeunt ad ariftobolum.
nonohircanu n Hircanus autem cum reltqttis fuga peruenit ad caftellum antoniam ibiqfalutis obfidesnaduseft. F
oim relinquens Erat autem in cuftodia ibi vt pr^mifimus coniunx ariftoboli cum fiiifs. Sed priufq graue quid fieret
heredem. ea lege in concordiam redemit vt regnum quidem ariftobolus haberet.Hircanusvero accederet qua

fi regis fra ter alifs cotentus lionoribus.Hoc modo in phano reconcilati cum in confpedu citcuftan#
tis populi benigmflimealter alterum valere iuffiflent domos;permutat^&ariftobolus quidem reuedit Jnfi.li.
Anttpater ydu# in regia.Htrcanus autem in ariftoboli domum. Metus vero SC  alios eius inimicos prfter fpetn do#
meusdiues&no minationis occupat:8C tnax(meantipatrum iamdudu inuifum ariftobolo.Erat enim genere idumeus
bilis htrcanu re# &. nobilitate ac diuttijs a!iarumq; rerum copia gentis fue priceps.dsl^tur SC  hircanum vt ad aretham
gnum r e petere regemarabie cofugereteiufq;auxtlio regnu repeteret hortabaturt&ipfearethe vt hircanum fufcipe
hortatur Arethg ret atq; in regnu deduceret fuadebat:multa detrahes ariftoboli mortbu.s'muitifq; hyrcamim laudibus
regts medio. prfdicas fimu!qj amonebat q# cm deceret regno clarifliino prerxdenteiniquitateoppreirtsmanu por
lige, Hyrcanum autem iniuriam pati qui pnndpatu ture fucceflionis fibi debito carmflet.Sicinftru

ais#p f?p

»»»“S

auteni r

£5“

fjain

»SameteH' 0 ;

lutadquci
iU« 1 '* tribus vtf' '
juftici 3  p°'
r ueis«P°

phtamrece

lis fibi <tf el
locum qu c '
fallion ban

C

tut)allegan

defcendere

pompeius
depompci
neq;tudci!
fabbato ab
ros afcend
duodecim

B

3tt.ii.

tnii.t,n

ft.lu.

tjp.tt.

tam etate
temquan!
q regem d
no eiufq; I
ftusauxil
cipiuntpt
caftellum
dedelcen
pulumvii

ftellumti
nuoregt
dem vel
gisdigi
tos mor

C faquid{
Jutuj, W c autt
fe uuu deratcu

ti. ft  Mlicpern
{a Pplexc
mii.mitigatfe

■SE;

>y

■

K l ll ?tat belin
’ S l ’ Crmu, atisj!

crccu, A

. . ie gatiscu
' Uni  Vntmn

n ^«mum hvtca,
nv *Poteftate»^i
Urn  pmiattmvi;

■ r| s ciitioni qu 0( j s,

r| ciLislcges expo
°' r ‘‘flcruiens.il Jl| t
"•'fdcponendoft
’ ll 'li quidemre> 1%
>' dcmmirecalle
? --»u:tcxercitum,
branit, fedetiam
■ vi ti oparek 'E
tftficiunt:eujs&
crvccm. NicMo
iVx.indetf.\atai
iUiiffftcalpede
'n jgcbatur.At^
niff5fxiftimaiet;

■ i : .'fxcrdttVquo
moruJi ge/la fu»
Mpjfram circum
ncrdToinarme#

norcrnsfijiusa*

mfaciflella^

■ ajraqiifre# ^ {[
n c phanoadia u#
cr.inte antonio
..vl.it? funt. An
eiirikjuemdcifr «

mhvtcanuscui
jljbitoaute m/

, (i 3 ll ftobolun’-#

I desnaduseft-f

Jojtccd««?

tft«
rad
iniit n

SDeluoalco brilo.

f j.'i .

:,<©>
3 I (tl#

ill( 0 ? C
- m3 nap 0t

čtts & preparat is ambobus nofte cum Hyrcano ex ciuitate profugit: citatog; curfu fa oppidu'quoa Antfpri medro
petra dicitur; fo 1 useuafitquod regni fedes effet arabiflbi poftcj Hyrcanainmanu regisareth? tra# arerhas rex bir
diditmultis dictis multifq;muneribus vtauxilium prgberet quo in regnumdeduceretur effccit.Erat cano dat aux/#
autem peditum equitumq; milia quinquaginta qufbusnequaq reftitit ariftobolus: fed primo irrrae# iiu 8C v.&us ar/
tu luperatus m hierofolimam fugerc cog/tur. Atq; omnino captus effer.nifi duxroinanorum fcaurus ftobolus fugiti
aducrftis horum temporibus imminens foluiffet obfidionem. Namq; /s ex armcenia ^ujdem in Sy< hierim,

3lntt.lt. riam  miflus erat a pompeio magno qui cum tygrane bellum gerebat.Scd vbi damafcu vemtiFecdns Scaurus foluft
jrtrij.č.u ametellio alias metello 8C lollio capta repperit.His inde fummotis: cognitoq; quid ageretur iiluc vc< obfidionem.
<£g.It.i. j u t ad queftum cucurrit. j£Deniq; mox v£ fines ingreflus efl iudeorum legati ad eum vemunta fra. Legati frm ad
taa.uu. tribus vtrifq; vt fibi potiusadiumeoto effet oratibus fed trecentis talenti« qugei ariftobolusrfiiferat fcauvjt  miffi qui
iufticia poft habita eft.Eis en/m acceptis fcaurus ad Hyrcanum & arabas legatos dirigit.Romano# murteribus atu
ru eis SC pompeii nome intentans nifi ab obfidione defifterent.Itaq; 8C aretha ex iudea in philadel# ftoboli corru#
phiam recedit  metu perculfus.SC fcaurus damafcum redijt.Ariftobolus autem q> captus non effet fa P tus e ft*
tis fibi effenon credid/t.Sed omibus quas haberetcopijscongregatis perfequ?baturhoftes: SC circa Ariftobolusgfe
locum quem Pampiriona vocant prelio commiffo: fupta fex eotum milia cedit,In quibus eratetiam ‘l 01 *hoftes«
fallion frater anti patri.

CHyrcanus 8C ant/paterapud pompetum accedentes mu!tafvtHyrcano regnum reftitua
turjallegant. pompeius autem aud/tis lllis Ariftobolum petit:ipfumq; de A!exandrio caftello iubet
defcendere.Qui pertcrritus/pecunia Pompeiopromittens eum mitigat:fediplono foluente iratus
pompeius ipium in cuftodiam col!ocat^tq; ciu/tatem tentat euertere:fitq; tune hierofo!ymis feditio
de pompeio recipiendo auteifciendo. ipfe vero ingreflus pifonem palacij' 8C templi cuftodem fecit/
neq; iudei facrificia etiam tem pore beli/ intermittebat.licet enim Iex ludeos ab omni opere prfeipit
fabbato abflinere.permittit tame per fabbata pugnare. primus autem fauftus cornelius c/uitatis mu#
ros afcendit/vbi facerdotes inter gladios magis mori q facrificia imperfe&a relinquere eligebat,ftaq;
duodecim iudeorum milia occifa funt‘Romanorum vero perpaucifed plures fauciati,

C Capitulum fextum.

Yrcanusvero 8C antipater arabum priuati auxiliofpem in aduerfarios contulerunt.Ht cum Hircanus gC an
J pompeius Syriam tranfgreffus damafebm peniemflct'ad ipfum confugiunt: multifq;mu* t! P^ a< J popeiu
JJnenbus ei datis/illa tantum quibus apudarethamvfi fuerant allegantes magnopere prg# accedut(ythu>
.-i^^^i cabaturvt Ariftoboli violentiam odio dignam putaret. regnoq; hyrčanum reftituerettui cano  r e g°u tCf
tam eratevj moribus debcretur.Sed nec Ariftobolus fibi defuir corruptionefcauri fretus. Venerat au ft‘ tl J a f multaal

B

3nti.is.

tiifi.r.u

tf?8.lu.

tap.icu.


tem quanta potu it ornatus regio cultutdeinde offentus obfequifs^ieq5ferendu extuimans abiedius ^

g regem deceret vtilitati deferuirel a diofpoli regrediebatur.Ob h?c irarus pompeius etiam Hyrca- ^//7 >

no eiufq; focijs hoc precantibu^poft Ariftobolum perit.Et romano exerciru & Syriorum fimul iftrU^F. V-v ^

dus auxilijs.Cum vero peliam k  fcitopplim pretergreffus coratas veniffet. Vnde iudeorum fines ir/ f

cipiunt per mediterranea loca fubeuntibus cognito Ariftobolum in ajexandrmm confugifle (id
caftellumeft in montepr^celfopofitumjfatifq;liberaliteraccuratumjmf&t.^percjuosiubereteffnVm
dedefcendere.Ule autem decreuerat quia pro imperio vocaretur:predicari potius/q parere. Scd po# Aiexandriu cs
pulum videbat horrefcere:Slamici monebant/vt Romana vim cogitare(/quam fuftinere non poflet. 1°?* ,

Itaq;horum confilijs obediens defcedit ad pompeium^juodq; iufteregnaret multis profecutjts/in ca# Ariftobo.us po
ftellum redift.Et cum iterum defcendiflet^uocatus a fratre ac de fuis iuft/cijs cum eo cocertaffetide P el l lu  , ^ ce
nuo regreditui/non prohibeute pompeio. Erat autem inter fpem timoremq$medius.Et veniebar q. a ‘ exau#

pntem vero
cedere pompeio

drio caftelio,
Dubius Arifta

jjjftens vt abftinerent: quibus°pfi?c6perat vt non nifi manu feriptis epl'is pbteperare^iuf# hol us <
q  fa quide facitfled inhierofoliina cu indignatione difceffit:belloq; iam cogredicu pompeio cogitabat/
j ntuŽ4  lile aut nec eni tepus apparatut dandu putauit/ftatim eu feqti!t. <£MuItii quippealacritati eius a.dcli
Uo.tun deratcirca hiericonte mitridatis mors nuciata^vbi pinguiffuna ydumeg regio/SC paltnaru plurimu SC M  . ,,

balfamu murit.Cuius incifolapidibus acutisroboreftillante iachrimam ex vulneribus co!ligut.Cuq; m
€gdu. iiiic pernočraftet mane in hierofolimam properabat.([Itaq; hoc eius impetu perterritus ariftobolus IIS
fupp!ex occurrit :pecuniamq; pollicitus quodq; femetipfum ei cum ciuitate permitteret- pompeium
3 mi.li. mitigatfeuientem.Nec tamen quicq eorum qu§ promifit effedum eft/Gabinium enim qui ad fufci
rmne. jpiendam pecuniam miffusfuerat.hecinoppidumquide;n Ariftoboli focif rcceperunt.Hiscommo#
dcS-U.i. tu s pompeius ariftobolu in cuftodiam collocatad ciuitatem vero profedtus exp!orabat- qua ex par#
c.tu.jvu tefeiicioreffet acceffus.Nam SCmurommeiusfirmitatem oppugnari poffe fecilelno videbatvalleij

nuciata.

Hibet ptuntts 3 ofepbt 3 u&ei

pro mcentbijs horribilem phanumqs illic certiebat prostmum adeo tutiflima mu nitione circudatum
Secfitiohi ero# vt etiam ficiuitas caperetur fecundum effet hoftibus jn eo profugium.'({£H^c autem diu quid face<
foimis ( de pom ret hefiitantcfeditto mtrg ciuitatem orta eft»> Ariftoboli quidem focifs bellum gen' potius regemq;li#
peto redpiedo bert^drimum ejle fi'rmanrihus:quivero cum hyrcano fentirent pompeio portas aperiri, Metus au#
aut eijctendo temfiolp!ŽresTaciebat romanoru conftantiam reputantes.Deniqj vida pars Ariftoboli/concefftt in
temp|am'&pontequi ab eo cmitati iuugebatur abfafoivt ad vltimurn vfq;refifterent inftruebatur.
Popeius. ihtenj Cum autem ali j romanos in ciuitatem recepiffent/Hifq; domum regiam tradidiffentiad h f c obfinen
ingrefius pifo # da pompeius vnutri ex ducibus fibi obedtentibus/pifonem cum militibus intromittit. Hifq; prefidifs
necuftodetem in ciuitatedtfpofftisquianemini eorum qni in templumconfugerant pacem perfuadere potnikom#
pli SC  palacij fe nia qug circum erant expugnationi par aba t/bvrcano eiufq; amicis ad confilia conferenda & ad effi#
, cit. cienda que iuberet alactiter armatis/Lpftjn partes feptetrtonales; foffam val!eq; replebat omni gene

re materij per milites portato/cum p er fe opus effet difficillimum/propter tmenfam multitudineny8C
Lex  iudeos pci prfterea iudei imodis omnibus defuper obfifterent.Manfiffetq; laborimperfedusmifi pompeius ob
pit ab of opere feruarisdiebusfeprimis/ouibustcligioiudeosabommopcremanusahftinere compellit/per e os ag
fabbato abftie# gerem cumulare precepiffet: inhibitis a prelio militibus.Pro folo enim corpore iudeis etiam per fab#
t e fedgmittitp batapugnarelicet.Igitiiriam"vallerepleta [SC  impofitisaggereturribusjadmotifq;machinistyro por
^abbata pugna tatis mcenia tcmptabat:defuperq; obftantes lapidibus repellebantur/cum diu turres obfidentiu ma#
e. " gnitudine fimui k  pulcritudine pieftantes v im repugnantium fuftinerent. Verutamen romanis tune
plurimum d efattgatis,pompeius iudeorum tolerantiam/& m alijs admiratus eft/& precipue q> nichil
Saerifida iudei de fuperftitionis fug ritu inter media tela pereuntes derogaii paffi funt: fed velut in alta pace ciuitas

D

etiam tpe belii ageret quotidie (aaifidaiBC  vi&imas/omnemq; de: cultum diligentiffime celebrarunt: .riec vel in ipfo
non intermitte excidio cum ad aram in dies fingulosjtrucidarentur legitimis religionis fue muneribus abftinuerunt.

bant.&c.

(ffMenfe namq; obfidionis tertio vix vna turre deiefta phanura irmptum eff.;CPrimus autemuru
tranfcendere aufus eft cum fuis agminibus Siijf filius fauftus cornelius/& poft eum centuriones duo
Sacerdotes ma furius SC  fabius cum fuis agminibus:&circufepto vndiqs phano.Alios alio confugientes/veletia pau
gis mori q faeri Iifper repugnantes interficiunt.Vbi plurimi facerdotum/quamq hoftes ftridis glaudijs irruetes vide#
fidafipfeda re^ bant intrepidi tainen in peragendis rebus diuinis perfeuerabant: SC  in ipfo labandi templumq; ado#
linquere elige# lendi minifteriomaftabanfifaluti quoq; preferetes religionis obfequium.'Multos autem fui gentiles
bant. aduerfe partis ftudiofe trucidabantiplurimi femetipfos precipitabant.nonulli furibundi cundis cirea

Puodecim in# murum in defperatione fuccenfis pariter confiagrabant. Itaq;iudeorum quide miliajduodedm occu
deoru milia oc# bueruntiromanoru vero perpaucifed plures fautiati funt.

H

dUtitif,

cifa.

Pompeius cum fuis templum ingreffus cunda contra iudeoru morjem profpexit'cu fan#
dum illud archanum prius nung alienis fuiffetdetedum>pecunias autem faeras nullatenus tangere

C C!  fi- C? ^ /4 1 1 .. * . J4.4« - M tT — - jfi fQ f  . . - f-!. . a. - I ^ !  _ 1  _ ^ . A C-  . _ - 3  _ -[4 f- J A ... .

Popdus cu fu#
is teplu ingref#
fas čuda ,pfpe#
xit fed nuilate#

captiuum cum familiaffugiente^AleKan^rojromam duxit pompeius/Scaurum autem petram arabig
ciuitatem obfidentem Hyrcanus farne fatigatum fouit per amipacruuy& pacem fecit cum arabis/ale
xander etiam bellum cotra hyrcanum fadens Gabiniu timens fugit vido ems exe^dm^binius tta
q; fubuerfas refdiffcauit ciintate$>& ad a!exandru mifitcaflella omniamf oiFe?rensdmoni?

CCapituium feptimum.

Ichil atttem grauius in  illa clade iudeorum genti vifum cff:čj fandum illud Archanum ne#
<j? cuiq vifum prius eflfalienis effe detedum deniq; pompeius vna cu fuis comitibus in te#
plum ingreffus vbi neminem preter pontifiicem adeffe phaš erat^uče intus erant candela
nus facraspecu bra cum lignis Sc menfis & in quibus libare atq; adolere moriš erat vafeula ex auro cunda perfpexit;
nias tangere p# congeftamq,- pigmentorum molemi facreqf pecunie prope ad duo milia talentorum-jnec tamen vel
mifit. hecVel aliud quidq de facn fandis opibus fiue inftrumentis attigit. Sed poftero die poft excidium

Ariftoboli fo # curare templum editu|osne quid haberetfordium iuffit/gt folemnia faera celebtare.|lpfeautem Hyt
cer & patruus canum pontificem declarauit:q< fe SC  in ali/srebus alaerem obfidionis tempore prebuiffet prompta
captiuus.

Hierufaletribu

F

3«ft.lf*
rim.f.t
dčg.lu
c  ajBU

aiifs rebus alaerem obfidionis tempore prfbuiffebprompta
q; ad bellum aggreftium midtitudinem ab Ariftobolo reuocaffet pee qi^ ficut imperarorem bornim
decuit beniuolentia potius,-cj timoreplebem fibi conciliauit. ij£Intercaptiuos etiam comprehen#
taria fecit SC cit  fus Ariftoboli focer ldemq; patruus tenebaturfEt illos quidem qui maxime belit caufa fu'ffentfecu#
nitates; gu^s. in ri percuffitffaufturri vero Sc  qui vna fortiter fecerant pred aife  preintfs donai/K hierofolimis tributum
fyrta cceperSnt indicit.Ablatas autem gentibus etiam quasin Syna čep€rantciuitatesRornanoruquitunceratmi#

dufi mftjtuEg# litum duet parereiuffit. propriffq; tatumtermints ctrcumclufit. Inftsurat autem in gratiamcuiuflam
i/Tmt. ex iibertis fuis demetri Gadarenfis etiam Gadarain.auarn iudei fubuerterant.Mediterranedsl:

rere

etiam Gadarain;quarn iudei fubtferterant.Mediterrane&prfte#

s  ^

SSJSk*

f i

diitt« A, ‘

f 11.

ex itinete f
£  irietelTus: 2

u.rmt,

ra.hr.

<I?SJi.i.

c,xwt..

iriil; jngtelTu 1 ^

^ii. 1 , twi^ jr
#•' allegauit

.. i»^ un

(jpjti pulabatu
gj.ua* jnuruin r

f"' let® c'"*

W*'

B oil

<a-xr nTSssid

^fcvttut

o

. j. ^ c °bfinen

; vdi& adeffi (

• ' ’; IC °mnige nc
lm "'itudineny&

•"ti jx>mpeiusob

n r'»'i'it^eteosa»
f^ctumpetfab,
uchinistyro p 0t
'oblidentiuma,

'en tomanistunc
'tcv;;'ucq,ni c []i|
•atapaceciuitas
nt  ncc velmipfo
n.s ablbnuerunt. ^
MiuisautemtirajtKjj,
lonturioncsduo lili,
mtcs/vcletidpau' 5 ;®'

tcmplumijadiv
sitem fui gottiles
mdi cundisciica
i viuodccimoccu

Hofpcxit 'cuhni
..itemistangere
IcdirMS/hierlii

Archanum^, F

lo.nitibusin^^;,

sfrintcandeia # /K,

mita pcrlpc* lt ; li.fl 1
.nectamcnvcl
. poft ttcidvf

IptcautcmH«

builTcepro^

. Koremfrf®

Jimts

butun*

cdlM

trti

V

*,  ©elutiaico beUo. fo-Dj.

rea ciuitates de eorum potefi:ateiIiberauitquas prguenti no exciderant/Hypifon alias Hyfpion 8C (ci*

A topolim.Et Peltam SC  Samariam:& Mariffaitemq; Azotutn SC  Iamniam: & Arecufam necno & ma
f i«U.i r  ritimas Gazam SC  Iope;& Dorem :& qug pride liratonis pirgus alias turris appellabatur.po&snHe ah ^
t*j:wn heroderegeclanlTimisediffdis tranlfonnataCglareanormnataeft:eafq;omnesindigenfsrecmita^ 4 ' )

prouincig Syrig coniunxit.Huius autem iudeg cundoruq; adminiftrationd ad egyptivfq; fines & flu .-i 0 bolu cao
men eufrate cum duabus cohortibus fcauro permifTa. Romam ipfe per ciliciam properauit: captiuu r i ^

ducens Ariftobolum cum familia/Erant autem filig dug:totidemq; filij. Quorum vnus Alexandet Iuu  P P
.. ex itinerefugituninor autem acigonus cum fororibus romam vedus eft. {[Interea lcaurus in arabia ux
t* rnn »ngreffusiadpetramquidemregionumafperitateprohibebaturaccedere.Q_uceautemcircumerant ran j fi .7“ *

tap, im omnia vaftabatmultis Sc  in hoc, malis afflidtis.Nar^mcitumfames praemebatCui tamen Hyrca*
egdi.i. nus oer antipatru vidui necefrariaju^peditjbat: qdem velut arethg familiare etiam fcaurus ad eum P  * »>-*-• ~“ r '

t4Jrt,u  a ji C g au j t ^ t bel!um , padione / de^onerentIraq;perfuafumeftArabistrecentistalentisdecedere:atq;
ijiria. fta fcaurus exarabiatraduxitexerdtum.CAlexanderautemanftobo!ifiliusquipompeium fuge# Aiexn rito
ttt magna manu p  lapfo interea tempore congregata Hyrcano grauius imminebat: iudeamq; po# b ?‘|‘ ”‘1“* ! ?

(ap.Hn pulabatur.C^uem quidem mature debellarepolTecredebat:quoniamdifturbatumquoqi7Pompeio r  ” '

murumHierofolimis renouatum effe confidebat: nifi Gabinius in Syriam miffu^qui fcauro fuccefi . 1  . *

£? Wit ‘ ferat:cum in a!i|'sfortem le prfbuiffet:fcum etiam in alexandrummouifletexercitum.Huius autem il n J um  ‘ mes  *

*" Je impetum veritus:&ainpliorem manum militum congregabat/donecfadafunt decein miliapedi# § !t *

tum/E£nu!lequinger!tiequites/'viIlafq;oportunasmurishocefta!exandrium.ethyrcanium& ma# „
cherunta non longe ab arabie.montibus niuniebat. Igitur Gabinius cum multa parte militu premif# A * e5 L * .
fo marco antonioiipfe commoto excrdtu fequebatur/Eeti autem antipatri comite.ya!iaq;iudcorum c f‘ mu c ie  *

B muititudo^uorum malichus & phitolaus principes erant/iundis viribus fuis cum marco anthonio tUl3,
a!exandro obuiam proceflerunt.Neq;mu!to poftitaaderat cum fuis copifsGabinius 7 Alexader au#
tem tum quod in vnum cofertam hoftium multitudinem fuftinerenon poterat abfcdTi't.Cumq; hte«
tofolimis approptnquaffe(fcoadus praelium fufccepit^mmiffifg; fex milibus quorum tria viua capta
funttria vero proftrata cum reliquis etfugit.^Gabmius autem vbi a!exandriu callellum veniVquia b^ercitus

Gabinius fub# /

tunc|am^i etiam fuum  vicit exemplum. jr Gabinius atnem reličtis qui cafteiluf^expugnaret: ipfe uef f as  ciuitates

tosmittitcafte^
la oiaditioifu^
offerens.gfc,

3wi’.

('.tiiit.

ta.iiii.

rajcic

€g.li.i.

ia.it

ciuitafCs adire/& intadas quidem confirmare/fubuerfas autem erigere curabat. Dcniq; luffu eius K erest
fcitopolishabitar/ ccepit. Et Samaria.lK Antedon.& Appollias. & lamnia. & Arabia. č£ Mariffa. SC  A.esanderad
Dora.&Gadara^_^.zotus. Alieq;mult^letišciuibu$dtq; incolisadeascčcurrentibus. His au# Gabtniulega#

tem rede coibpofitis: regreffus Alexandrum vehementius vrpebat cbfdiuttt O r areterritus A!e*
xander omnibus defperatis legatos ad eum mif.t/& ignofci delidis orans.Et quy fibi pareret caftel#
la macherunta.& hyrcanum tradere non dubitans: quinetiam alexandrium eiufdem poteftati peni#

.lit.'Q,u?quidem 01 —— nv ---- J -‘ c -  J - v -- L -

ceptaculum fierent
metuens^ui Romam fuerantabdudi

|£Gabinius omne itideoru gentem in quinq; couentus diuifit/Ari ftobolus autem iteru cccti#
pans Alexandriu ipium tentat reparare/& exercitum parat čontra romanos^bi iplo fugiente quinq;
milia eius exercitus occifa funtffed ipfe cum Antigono fl',10 capitur/A cuftodie traditur fihfsimatri tra
C ditislGabinium autem contrapatthosbel!umparantemhyrcatuis 8 C  Antipater iuuant.Turč quoq;

Iudeorum exotitur feditio pro alexandro Ariftoboli fiUo/SC  vido alexandro decem ftiorii milia occi#
dunt. Gabinius quoq;hierufalem reuerfus Nabatheos belloIuperat.Craffus vero Gabinio fuccades
templum pecunifs (quas pompeius non tangerct fpoliauit/bro bello contra parthos qui perijt cu ex
ercitu/poft quem CalTius commi!Tus;parthos fyriam properafes inln'buit/& trigrnta m lia iudeoru ad
dueit in feruitium.Cyptis Antipatri vxor quatuor lili genuit filios SC  fiisam Qui maxima liabuit cum
rege arabum & alijs potetibus procurauit amicitiam. CCapftulu odauum/

£ t  Mvi.vj.uvinijj vi apuu diiiMinuiiia u^ui lw ClUinUfr C(

2 natis: quarto hier/co quinto folToris als Sephoris galileg ciuitas attributa eft.-Singtilari ( Us  diuifit.
l  U - vn ' us  <Jnationeiudei libetariilibeter optimatibus regebanf. <CVeriimfp,mtiltopoft
uemt vt turbaru h is  fieret initiumf  dapfus roma ariilobo!us,Q_uimagna itetum iudeoru manu co?

i

JUbct  putnus 3ofepl)t 3ttBet


fiata fferrim capida mutat/onis partim quibus olim dilečtus erat primum occupat alexandriunyidq;
recfngererauro tentabat.Deinde cognito q> gabiuius fifennam & antonium & feruilium duces con# D
tta fe cum cxercita mifitin macherunta concedit: vulgiqj itvbellis onerc depofito folos armatos pro
pe ad očto mili a militum fecum duxil$nter quos SC  phitolaus erat fecundarum partium rečtor cum
mille viris ex hierofolimis profugus.Romani autem fequebantur.Habitoq; confluftu aliquamdiu cu
«' ... fuis ariftobolus fortiter .dimicando perfeuerabat: doneč vi romanorum fuba&i cefa funt viroru quin

Q^oiq; m ia ex q, milia.Prope vero duo milia in quedam tumulura confugerunt: ceteriq; mille cum ariftobolo pre#
ercitus Ar o. rU p ta toS nznota  aciein macherunta coa&i funt.Vbi cum rex in ruinis pnma vefpera tetendiffetifpe#
ocena piocum ra i, at  q U j c jem alfam femanu per inducias belli poffec6trahere!caftellumq;bene muntrertmpetu au#
antigono to tem romanor g f U p ra  ^ p 0 tcrat’per biduum remoratus.lCCPoftremo capituifgt cum atigono filio qui
cu alijs ugie e. r0m ^ fuerat fecum vindus ad Gabinium atq; inde Romam perdudus eft. Sed illum quidem fena#
Ari.toboius cu tlls cu ft 0 diecohercuitifilips autem eius in iudeam trafmifit:quia Gabinius perepiftolas fcripferat id
antigono niio p ro tr aditione caftellorum coiugi ariftoboli fpopondiffe. C Para to autem Gabinio Bellum parthis 3ntt
capit quiculto i n f Crre ,Pto!omeusimpedimentofuit 7 quireuerlusabeufrate/petebatpgyptum/hyrcano&antipatro lili«,
dietraaitnujs ara!C j s v fusadomniaqu? militi? neceifitas exigebat.Nam Sc  pecunifs SC armis eum & frumento an ' 8,UI1

dedit auxilium tjuic^ mitridatem Iiberauit/quem reru geftarum teftem habuit apud C$laren$C
/ ^' fadus eft ab eo cuiiis Roraanu^SC hyrcanus pontife;

pontifex conffrmatus/ antigonus vero ipfos coram Qv
fare de patris SC  fratris morte acčufatjbuius accufationi vulnera antipater oftendens fatiffecit.Hvrca
Cefar iujtus yu  nus J quoq; potificatu dignus a Cpfare pronuciatur/8C antipater procurator iudeg ; permiffumq; eft ei»
dot ariftobolu fu buerfa renouare mcenia. Antipater autem qui hyrcanu vides fegniorem phafellum filiu prppofuit
avicuiis folues Hierofolimts/8C herodem galtlee. {TCapitulum nonum.

cu duabusco
hortibus in fy
riam mifit fed

^Efai; autem poft fenatus 8c  Pomp eij trans mare Ionium fugam/ rebus onmibus Romaqi 3««^.
j||' P° £ ws folutum vinculisi Ariftobolum' cum duabus cohortibus velociter ad Syriam mifit: t8 jy

i  3%

anilisff" 10 *

teCUr ‘ *nrf

qup militig neceffitas exigebat.Nam SC  pecunijs admuscum tuiumui««.. ^ ^.
tipater SC  auxiltjs adiuui</& iudeis in ea parte viasfque pelufium ducerentjobfcruatibusf tranfmitte# t
re Gabinium perfuafit.Alia vero Syria difceffu Gabmif commota. Et iudeos iterum alexander Ari
Seditiomdeo# ft 0 t, 0 li filius ad diffentionem reduxit:&maxima multitudine confiata romanosomnes qui per eam
ru a!exadro terram  degerent obtruncare decreuerat. Quam rem Gabinius metuens/ iam enim ex ?gypto redie#
ariftobou nuo. ra( . j iOC  t umu Itu inftante^onnuUis difiidentiu pr^miffo antipatro cocordiam perfuafit.Cum a!exan,
Vinaus Alexa c j ra aut g triginta?emanferant:& ille ad Bellum promptus erat Itaq; ad pugnam fgreditur t Oc E

derdecem mi# cutrun t:autemiudei SCcitca  montemtabirium/ Itabir t ant congreffi:decemmilia fternutur. Ceteram
libus fuo^f oc# V ero multitudinem fuga difpetfit. {[Et gabinius ad Hierofolymamrcuerfus/idenimantipatervo# 3nfi.ll,
c “ 1 ®', , luit.rempublicam eiusordinauit. Deinde hincprofečtus nabatheos pugna fuperal/$mitridatem SC  ““‘jj j 1

Gabinius reuer or p{ ianena  parthis per mgasclam dimittit: eoftj militibus aufugiile firmauit. {[Interea craffus fuc# CS p ( tr,
aA '  *^ s  hieifm na# ce q- or e { datus Syriam fufcipitds in Parthie alias parthicemiliti^ fumpti!m/& aliud omne auru tem# 3nii.li.
batneos pugna pj^q U0( j hierofolimis erat)abftulit SC  quibus Pompeius temperauetat duo milia talentorum.Eufra#

n- tem vet0 tra °fg re ff us ^ ipfepetifV& exercitus eius dequibus non eft huius temporis comemorare. ^  j r ‘j"
f£Call:us polt |^p 0 q. Cf affum autem parthos in Syriam properantes irruere c affiu s inhibuitireceptus in.puir.ciam
crallu comiilus gj us aut em fauore quffito in iudeam feftinabatfraptifq 5  taricbeis prope ad triginta milia SC  triajni'#
partlioslyrtam y^[ U rfeorumadducft|qjf«uitium.OccfditautemetiamPifift^umaliasPhitolaumfeditiofos Arlfto«
•pperates ml«# co jijg en temT cuius necis fuafor erat antipater,{[Huicautem nupta fuit ex arabia nobilis fcemi# 3ntt.lt«

buit & trigmta na  Cypris nomine/vnde filiosquatuorfafeIum/8C regem herodem gC !ofippum & feroram SC  filfam
mtlta iudeos 1  Salomem habuit. Cum autem omnium qui vbiq; potentes effent amicitia SC  hofpicijs familiaritates
(eruitiu SCc,  conquireret/precipue regem arabum per affinitatem fibi fociauit:eiufq; fidei comendans filios fuos
ad eum mifi^qUonia bellum cum Ariftobolo gerendutn fufcepera^^Caftais aptem^co !fl P u  1 f° a d
ocium pet conditiones Alexandrojad eufratem reuerfus eft/Partho^traf/fitu phibiturus De quibus
alio loco refetemus.

CC^far lulius vidor Ariftobolum foluens a vinculis eum cum duabus cohortibus in Syriam
mifit fsd hunc Pompeiani veneno interfecerunt cuius corpus Anthonius poftea in regalibus monu
mentis iuffitlfepeliri. Aiexander quoq; eius filius a Scipione fecuri occiditur.Ptolomeus vero ad Ari p
ftoboli yxorem mittens antigonum cum fororibus iubet deftinareK fibi minorem filiam copulans a
patre occiditur/quam pater accepit vxorem: antipater autem mortuo pompeio C?fari. fefe cotulitlK

M ^  ^ anc  f3cillim e  Eteundaiudegproxima per illum fubijci poffe ratus.Verum&fpemce# <gg.ii.i,
hunc popeiani i^^^>«4'-faris : et Atifloboli alaeritatera prfceifit inuidia. Nam veneno peremptus a pompeif ftu# ca.nu
veneno interfe diofis altquandiu etiam lepulturain folo patrio carebat/corpufq; mortut feruabaturmellecondttum
cerut, doneč ab antanto iudeis iuflum eft in monumentis regalibus icpeliedum.^TOccidit aute alexandet

"* afca!o nCrT1

Slam |iban '

liusalacitanin

fiumpf 0 ^ 1  c
none clarus cr
Etpeluftum q|

C o\e(q u£a PP c

fariapr^erem
deientimtrida
iudeonftrate p

ftuminis ripan
(jatempcr(eqi
porinis eftočt
-—didtt

B

fuitapud cffa
diditptompti
toto corpore
dijt;8t romar
ftandodignt
:  rij t dem vero tet

■ti onem fcelicit
Ml.:,  tiac-nnmneit

SS:; ias  p° ,n P c ;i

lumq;tnuidii
folo alias loa
tentur'infgy
vtamoremp
debat:& qua
clamareAnt!
nou?.rumq; t
cuhteconat
Nam tune ei
otum leditic
feptonuciat

furaftpft qu
Ara renouai
tut/fq;antj.

C in iudeam i

quid inillis

q' 3 mmon(

**' l/  ^


2De3ucaico bcllo.

fFo-Viiš

IOs atmat

:cs c °n, n
“«l»o

' l UJ ® 4 « t j
Jrl| tobolo pte

- ^'mpetfia^
'"‘'Sotiofilio^
., m ' ^Mem fena,
‘°, fcnpfttatii

' . K 3n tipattoittl,
^fnjmentoanSi
' u ibu*tranfmitte,y
11,11  bander An *
niiics qui peream
11 cx  f?>'pto tcdie#
‘■•litCumaban,
■'^{grediturOcE
'■•mfitur. Ceteram
' :i,, n a n tipat« vo< Jtfi
icJmitridatemS® 1 ’
ntneacraffusb®
.! omneauriito Mii
■llentorum.Eufo 1,li, ; !:

£g.lu

ot fs comemo«,
rpnij jn.puindamj
ta milia dMtfauai*
irjinofos Ariftof
N j  nobilis furnir Mii.
ffroram&filiam^
,-;|s familiar/tates ltfa ,
lutensfiliosfuos

• ii, compulfoad
tjrusl)equibus

■ntibus in Sytia m

uegalibusmonu

-ifusvetoadAtif

fp.t.imcopulansa

ir1 fefcc6tulitS

jmidCfiateT

,irtfoscota«Q'

umfiliop kr

svrum^' #»

rJ ' i;  KfoeiacCf

I po^P* 1  ■

! lecooP?!

B

A quoq;fiiius eius a fdpione fecuri percuffus antiochi?fccundum pompeif litterasiaccufatione pro tri
311 ( 4 . bunali prius habita fuper his qu?in tomanos admiferat-CPtolomeus aute Mennei fiiius qui apud Ptolomeus ad
^ caltida fub libano morabatui/captis eius fratribus filium fuu philippione qui eos arcefleret mittitaf. arifto.v_xorem
figi.i. calone:atq$ ille abftradn ab arjloboji c^geantigonu eiufq; forores adducit ad patre. Amore aute rnittes atigonij
ra««i>t« captusminoremearumconiugiofuo
lomeus in matrimonium alex<

.. recuratuebatur. {E Antipater autem pompeio .. . . .. .

tridates Sjc pergamenus ab aeceffu pelufij prohibitus cum exerritij quem d^cebatin ggvptum.apud liam copulas a
muhi. afca | onem mora b3tu^no folum arabasAjuamuis hofpes efletiauxifium ferre perluaistfverurn & lpfe patre occid/tuf
armata iudeorum tria cirdter miliafecum mouit. Excitauit autem prefidio Syriae quoq; po^etes/ft qua pater acce
incolamlibani Ptolomeum & lambl/cu.Et Ptolomeum alterum:'quorum gr3tta ciuitates regionis iL pit Vxore.
lius alacri animo belluminchoarunt/lanujfrcetus mitridates audis propter antipatrum copifs pelu
fium proficifcitur/& quia tranfire vetaretur.ciuitatem obfidebat,Antipater vero 8 C  in hac oppugna* Antipri virtus
tione clarus emicuit.Effrado em ex parte fua muroiprimus in ciuitatem cum fuis comir/bus infiluit/ & animus.

Et pelufium quidem captaeft. Vlterius autem eos progrfdi non finebant iudei ?gypti terrarum in*  ludei fgiptij o *
colef qui appellan? oni?;quibus tamen antipater non modo ne obftarent/veruetiarn vt vidui neceb ni? vocati.
faria prebercnt militi pttjijgg^nde fadum eft.vt nec mephite in manus venirent.fed vitro fefe tra
derent mitridati. Atq; ille delata per agros pugna cum ceteris comifit aegyptifs in loco cui nomen eft Antipater mi* 7^
iudeonilratepedon/eumq;in acie omni dextrocornu j^rjd^tataliberauit antipater'circumgteffus tridatem Iibera
fluminis ripam. Leuum enim cornu contra fe pofitum fuperabatEadoaute in eos impetu qui.mitri uit,
datem perfequerenf:multos occidit. Namq; diu reliquos fugientes agebat/donec etiam caftris eorii
potitus eiVodoginta tantum de fuprun^ogm^ro amiflls. Oftingentos autem fere mitridates cum fu
gerat.pe^i^it:preterfpgmv.gt9ieruatusexprflio:Vacuusinuidiateftis rerumabantipatrogeftam Mitridatesapd
fuirapud cffarem. Vnde ille tune quidem antipatrum fpe & laudibus ad fubeuda profe pert cula red cpfare teftis ret
didit promptiorpin quibus omnibus bellator audaciffimus comprobatusmultaq; perpefluVvuIneta rum geftaruab
toto corpore gerebat figna virtutis. autem quando r rebus in ?gy pto compofitis ad fyriani w te/šlitipatro

dijt:&romana eum ciuilitate fimul & immunitate donauit/ali]Tq; rebus honorandoamiciffimeq; tra Antipaterciuis
dandodignumemulationeconftituiteiufdemq;gratiaetiamconfirmauithyrcano potificatum.Eo romanus &hir
ji ji, rit  t dem vero^tempore antigonus quoqj ariftoboli filiqs^umy|niiret ad cpfaremtnaiorem prpter opini canus pontifest
fs.tsi onem fcelicitatis caufam prfbuitantipatro. Nam qui oe patris morte querideberebpropterinimici# cofirmatus.

' tias pompeif quantum putabatur veneno peremptus:& crudelitatis in fratrem accufarefcipion^nul
£ “' 1  *•• Iumq; inuidi? dolorem admifcere miferifs/vltrahfc hyrcano antipatroq; criminatur veluti fe  patrio
folo alias loco cum fratribus iniquiflime pellerent multifq; gentem iniunfs afficerent dumodo fatia#
renturin f gyptum quoq; auxi!ia ipfi cpfari non beniuolentiaifed timorp veteris diftordif miferint|8i
vt amorem pompeif deprfcarentur.CE Ad hf c antipater vefte proiečta multitudinem vulneru often Antipr accufa*
debati qua fide quidem cefarem coluiffet verbis opus non^flfe^di^tnam corpus etiam fe tacente tioni fatiffacit
clamareAntigoni autem mirari audaciam quicum_hoftis rom^iorum fit fiiius 8 C  fugitiui romanom vulnus ondes.
nouarumq;rerum ftudium/votumq; fedttiofum^aitris habehat,fipud romanoru principem alios ac<- &c, i£**eva (
culare cpnaretur^bom^; aliquid adipifci temptaret:quem lipe folum oporteret ampledi q> viueret.

Nam tune currfnon tantfi propter inopiam defiderare facultates: fed vt in eos qui fe dediftentiude Hyrcanus a cq
orum feditiones accenderec. CEQ. U ? vbi far audiuit: hircanum quidem pontiffc3tu digniorem eft  fare potiffcatu
fe proriuciauit. Antipatro autem cuius vellet poteftatis detulit optione.Q,ui permiifa dignitatis me*  dtgnus .pnficia
furafipfi qui daret/Iude? procurator declaratus eft.Et preter hoc impetrauit vt fubuerfa patri? most  tur Si  antipr p
tiia renouare fibi liceret.hos quidem honores C?far incidedos in capitolium mifit/vt iufticig fuefrit*  curator iude?
tut»fq; antipatri fignum memorig traderetur. Antipater vero vbi de Syria Cpfarem profecutus eft/ Si  pm/fiu e fub*

C  in rndearn reuerfus/ante omnia patri? muros a pompeio dirutos reparabat/ omniaq; luftrando (ne uerfa renouare
quid in illisregionibusturbarum eifetjnunc interminando.nuncctiam fuadendo curabat^numque meenia.&c.
q; ammones q» fi cum Hyrcano fentiretjin ocio atq; opulentia vičturi eirent/fortunifq; fuis & cornu,. Antipri exhor#
ni pace potituri.Sin vana fpe ducereturcorum qui priuati queftifs gratiaires nouas optarent fe qui» tatio ad ppfnv, 7  ’
dem non procuratorefed dnm omniu: Hyrcanum vero tyrannum pro rege:itemq; romanos 6 C cefzt
2 nti J : ream hoftes pro amicis & redoribus habiturfnec era paiTuros huius poteftate labefaduri que ipfi re
raotii gemconftituiffent.fTSedquish?cdiceret.TnetiamperfeqmHyrcanumfegnioremvideret.Neq;

li tam  efficace;q regni follicitudo pofcereeftatum prouinci? componebat^Etfafelum quidem natu ma
ua<jr>ximu filioru iuoruminiliti? ppofitum fdierofoltmis(eiufq; temtorio prefecitiherodem vero etate po
ftetiorem niraifq; adolefcentemfgalileg deftinauitEmilia curaturus.

Hibet pitmtts3oCepl)t 3\iM

CEzcchia latronum principe cum fuis ab h?rode ocdfa Hf rodes ipfe a Syris honorar & fex
to Cf fari eft cognitus quem phafellus frater virtute certabat fuperar^propter hos Antipaterab om< d
nibus honorabaf.Vnde inuidi iudei hircanum de negligentia accufabant/quia Antipatru & filios re
gem pmitteret.Hyrcamis quoq; herodem accufatumf quia pr^ter legem multos oeciditj ad iudidum
vocat fed eura Sextus abfoluitfRurfum quoqj herodes accufatusfbellum cotra hircanum mouiffetni
fi pater S frater impediuiffentBaffo quoqj Sextum Cffarem dolofe occidente? Romg inteftinu bel#
lum oritur. 8i Marcus Sexto in Syria inftituitudulio autem a Caffo Si  Bruto anno imperij.iij. occifo j
Caffius Syriam occupatmagnas imponens e^adione^Cuius gratiam Herodes in colligendis exa#
dionibus promeruitdlliufq; iram contra Malichum Antipater repreffit fed ingratus malichus ipfum
dolo qu erebapnterfrcere. _ CCapitulum decimum.

Ezechia latro# j Vrni m natura ftrenuuseffetCito materiam vbi animi magnitudinem exerceret inue

nu principe ca  |^^^^^M»itc3ptumq; iatronu principem czechiam quem prfdarinmimoagminecotinetia ii.rmii
fuis ab herode deprfhendit/ipfumq;/aliofq; latrones multos interfecit,Eaq; res adeo grata fuit J®-*«.

occifo herodes £ vlcos  oppida caneret herodes veluti per eum paceredditaf&poffeflio

ipfe a Syris ho* nibus reftitutis .Ex huius deniq; operiš g!oria1exto etiam cffari ,ppinquo magni ep  rtii

nora? Si  fexto

1 faris/gc fyriam tuc aminiftrauti eft cognitus,Quin & fafelus fratris indolem cotentio#


. j up3re ceu  fequijs;rega!ibus ab ea gente co!eba?/& honores ei  tanq reru domino omes habebat/Nec tame ipfe
tabat 1  virtute. propterea minus fidelis/aut beniuolus hyrcano fuit. Veiurn fierino_p^teft:Vtliuore quifq in fe efidis
Inuidia i ofni# rebus effugiat.Q.uauis SC  antea hyrcanus tacite fua fpote morderetdaofeTcer.tiu gloriamax:meq; re
tate no deeft bus a ' 3  Herode bn geftis SCcrebris nuncijs laudes eius per fingula fado prfdicatibus augeref a mu!«

inuidi iudei tis tam ® * nuic ii s ^qui regnis adherere folent) quibufq; antipatri filiqraqjejius probitas officiebat infti*
hvreanu accu , g a bafdicentibuscpMtiratrg#,eiustraditisfoloc^eqtus/&hWiqt#a^cuo;^tM)nii n e
f 2 nt  n#*alio?tia federet.Et quadmficeftabat.yttbfe ’ --

t fe reges producat. J

!>s vel fimulare iam procuštione.

regein.

nire debere rationem tam ipfi regi q patrifs legibus redditurumque indemnatos occidi non fineret
His paulatim accendeb3t hyrcanus Ad extremu iracudia prodita caufam diduru herode accerfifr.
Hvrcanus he# Atq; illt’ Si  pris monitu &cpei fiducia res geftg darent munita prius galilea pfidifs ad regent Mgf/
rode ad iudiciu c ‘Hbat cum  f° rC ‘ caterua ne vel derogare hyrcano videref fi plures duceret vel inuidignudispa#
voc 2 t fed eum teret.Sextus aut cefar adolefcenti metues ne quid apud inimicos deprehefo mali fieret/Ad hyrcanu
abfoluit fextus rnittit qui ei manifelte denuciarent vt homicidif crimine liberaret hfrodem hyrcanus autequieum
ce I ar  diligeret per fequoq; id cupiens abfolutione decemit. Atqj is rege inuito fugiife ratus damafcu recef

Accufatus ite* a< ^ iextum nequacf paratus obedire fi denuo fuiffet accitus.ffRurfumq; a ncquiifimis /rritaba?fir

ru herodes ^ mat ^ herodem abijfie firmatibus.S vt fe contra ipfum inftrueret properaffe.Hfc autem rex vera exi
* ftimasquidageretnefciebatquoniapotentioreinimicuvidebat.Cum vero a fexto Cefare dux'miii

tum per Syria itemq; famaria declaratus effet herodes ne q; folq m propter aentjs fauore fed etiam vi*
Herodes cotra ribus fuis terribilis putaretur.ad timorem vltimum cleitehdit iamiaqp illumcontra fe credens cum ex
hvreanu bellu crcitu el ^ e  venturum.Neq;opinione deceptus eft.Namq; herodes intentate fibi accufationis iracum aatt.ii.
mouiffetnifipr dia conflatam militum multitudinem! in hierofolimam ducebat vt Hyrcanum regno deponeret. Id
SC  frater impa> q 5 feciffet- / nifi pariter egrfffi pater Si  frater fregiflent eius Jimpetum deprfcantes vt ipfe vindifta mu

niftraturus fola indignationedimitteretregi autem parceret fub quo ad hoc potenti? proceffifiet.Ac cjfou
fi propterea cp in iudicium vocatus effet/ indignaretur:quia tamen abfolutus eftgratias ageret neq;
triftibus quidem paria referret faloti vero effet ingratus.Q_uod fi etiam momenta bellorum reputan^ F

dtuiffent

Baffo dolo Sex l° rum  confilifs impulfus vmbram tantum iniquitatis mouiffet. Paruit his herodes qui fperatis puta#
tu Cefare occi# uerat pofle fufficerefuafq 5  v/res demonffrare nationi. C^Etlinterhfcdifcordia Romanorumcirca 3nt0
dent^ Bellu do appamiam bellumq; domeftieum oritur. Q,uoniam cecilius bsffus fauore pompei) fextumCffatem

tKS/vOltAliOf Atili/«* __ _ „ S t/.'___ C*-*  ^ Ji,.__

mefticu Roma c *°^° necauerat.eiulq; milttem occupauerat. Alif vero c?faris duces mortis eius vlcifcede gratia cun# tjK#

poru oritur.

ftis viribus baffum petebant,Q_uibus tam interemptiq fuperftitis Cefariscaufa q> ambobusamicus jmni'

effet Antipater per filios fuos mifit auxilia.Cum autem bellum traheretur:ex italia quidem fucceffor ^

fexti vemtniarcus.f£Eodem tepore bellum inter Romanos conflaturdolo caffi) & bruti celare inter

tf ii.  fc&o poftq trienniu fept®jiq; menfes tenuit principatum,Maxmo autem motu cediš eius gratia co


*55s

c« m

citUtTJ

du C cr

renta

%

W [

odes

ami

: xim ,oS<

ea<r.O°P?"

licbun' ntet

P r ?“

.ffitantip

culum m°‘ |£

liditatemm«

henfosautci

gijsapp 0 '

tis citcuucn

natrumesc

no(ptocut 3
lansclariflif
„ voltntemv
tem volens
genuerat.lj
dta eratflnt'
matesludc
des&fatc

fos indigu:

temfvtant
quodam t
cif malicli
&qui regi
venetiipc
enimheti
Sedfafel

taretutfl
C fimasp;
tionetui
peturne
rent pro

malicbu

labat. K

' ta q;noi
S. in caufa j

Sf^mcon

Itari

• 35 Šh

STfifS’

':?5

,c 'VSX°!

7 CxeTCC Tctinue ?

. n ,uo grataf U ittJ

sr*-*:

'oolf m cotentio/
l»il/amquidecii|(
■anripater&ob,

lr 'Nfc tameipfe

:! lioiecai i

) tum.ix;meq; r e

;, ' Ul Ci’retamu!«

• °fficieba£i'nfti<
suotcgisnojmine
im procutiitione,
amtegemtEntains
taad mdidumve
occidi non limet/

S hetod?*«tf|ir.

muidifnoSasp
iffcr. Adhvtcani
mui3utequieum
usdnmafcurecd
ifimis/rrrtabafft
itcn rex vera exi
H>larcdux ; 'mili

lorilcdctiamvic
r j rcdcns cum cx
ojfationis iracuiv Jfl
nodeponetet.Id J,; 1

nfpcoceffifctA^

0jm

>cllorumrcp"^ F

etnuicumf

P Miranoru^ tflin

- u n.C^ em W
" K ' “«#**"' t<l!l
L u • amid 5 3ll|, i

i

KbruH^.fjjco ,

2 De 3 ttDa<cobeilo* foMUt*

a cifdto & optfmatibus inter fe diffidentibus propria fpe quifq; ducebatur ad id quod exiftimabat effe Caffius firm oč
A  commodius. Itaq; caffius fyriam petit occupaturus imilitem qui appamiam circufedebat vbi SC  mar* cupat exadio*
cum & diffidentes cohortes baffoconciliauitfimu!q;obfidioneliberauitappamiam. [pfe vero exer* nes magnas im
citum ducens ftipedium ciuitatibus indicebat nec modus erat exadionu.Cum autem iudeos quoq; ponens. SCc,
feptingenta talenta iuffiffet inferreiminas eius veritus antipater. filijs fuis & amicis mature pecunif ,

cogend?cura diftribuif.S inter eos malicho cuidam ex amicis adeo neceffitas vrgebat.Primus aute Herodes caliij
hfrodes caffijfauorem promeruit: quiexgalilea partefuacentum talenta portauitproptereaq;inter fauore icollige
eximios amicos numerabatur. At vero cfteros tarditatis arguens caffius/ipfis ciuitatibus irafcebatur <b s  exadioni«
eaq;Gophnam SC  Ammau ČCalias duas ciuitates ex' vilioribus depopulatus ibat qutdem quafi m a* bus .pmeruit.
lichum interfečturus/cj; remiffior in exigendo fuiffet. Verum 8C  huius/8i cfterarum ciuitatu interitu re Antiprira caflt
prfffit antipatetfcentum illico talentis caffio delinito Nequaq tamen malichus poit obitum caffi) be contra Ma*

neficiorum antipatri memor fuit/fed illi ipfi quem fepenumero !ui 1'eruatore fuiffe'memorabat/peri* c h u _ m  reprgfft
culum moliebatur'.iniquitatis fug impedimetum abolere feftinans. Itaq; antipater & vires eius/8C  cal ^ »gtatus ma
lidttatem metuensfflumen tranfift iordanermad vlcifcendas infidias cogregaturus exerc/tu. Deprf* lichus antiprm
henfos autem malichus anti patri filios imprudentia fuperar. Nam & fafe.um apud hierofolima pre* ff uerc bat dolo
fidifs appofitum/8č Herodem/qui cuftodiam curabat ad murummultis accufationibus 8C  facramen* occiderc.
tis circuuentos impel!it:vtipfisintercedentibusreconoliare^ur Antipatm.Atg;ita denuoper Anti*
patrum e*oratp Marco tune in Syria militem regente ieruatuffeft^ui niatichurh ftatuerat occidere/
q? nouis rebus ftuduiffet.

rodes totius fyrie,procurator efficitur fibiq; regnum promirtitiir.Vnde Antipater vene^
nofprocnrante Malichojccciditur. Sed herodes ipfe patrls mortem vlcifci bello proliibitus diffi mu*
lans clariffimas celebrauit exp quias,Sed ipfumvlcifci Caffius monuit.Vnde Malichum principatum
g volentem vindicare Chylaricif prffente hyrcano,interemerutfcdixq; contra phafellu Malichi mor*
tem volens vindicare vincitur: SC  Antigonum tune vincit hf rodes cui dofis vxor Ant/patrum fiiium
genuerat.Ipfi' quoq; mariannffilia Alexadri/fiii) Ariftoboli Hyrcani‘ex filia neptis fecunda:vxor iu*
da erat Inteifedo autem Caffio C?far in Italiamf& Anthonius in fyriam difcefferunt^pud que opti*
mates Iudeorum h^rodem accufant 8c  fratrem quem etim pecunia hetodes placauit & ab ipfo h?ro
des & frater tetrarch? inffituutur^unitis eorum accufatoribus/Et iterum mille legatoss Tyrum mif*
fos indignatus Anthonius eorum multos occiditfSC  multos vulneraui^fed 8C  vindos interfecit.

([Capitulum vndecimum.

'^^{.Earevero adolefcente/& antonio cum bruto SC  caffio bellum gerentibustnarcus SC  caffius Herodes totius
"exercitu de fyria confiato q> magna pars vbi vfus popofeit herodes fuiffet/ipfum quidem firi^.pcurator p
totius fyrie procuratorem preficiunt Cquitum illi maau peditumq; attributa.Si bellum au* ficif atq; fibi re

__tem defiffctiregnum quoq; iudee caffius eidem fe delaturum effe pollicitus eft. Euenitau* gnu ,pmittitur.

temfvt antipatro/gi fpes^Ž fortitudo filijcaufa iteritus fieret. Horum autem metu malichus miniitro quod fuitatipa
quodam regio pecunia corrupto: mixtum ei veneno poculum dare perfuadet.Atq; ille quide iniuiti tro ca mortis.
ci? malichi palma fuitPolt couiuium moritur/Vit ad alia ftrenuus,tebufq; amminiftrandis ydoneus: Anti pr veneno
gC qui regnum recuperatum conferuaffet hyrcano. CCMalichus autem ifenfum propter fufpitionem .pcurante mali
veneni populum negando placabat/fi'mulq; vt validior effet armatorum fibi copias coquirebat.Ncc cho oeddif.
enim herodem ceffaturum arbitrabatur:quin etiam mox cum exercitu paterne necisvltor aduenerat
Sed fafeli fratris confilio/qui eum palam minime perfequendum effe diccbat ne vulgi feditio con cin  Herodes a fre
tareturfEt purgatem fe tune malichum patienter admifitigC fufpitione Iiberum effe concedens/clarif morte pris vici

1 1  m Cl  C t~\  rii« /~*  *« * Artl *in**l^ I 1  iiamIii  *ln H s  /i rvt ^ ■ G/ & s* n-s*  ma m. m.4 1 1 I an' L aIL« a.  I - rt _

2ttti.it.

titt, r.r

Cg.it.i.

l.Hi)it»

dem conuenerant optimateseum muneribus gCcoronis ipfequidem hocvltionitempus deftina* tnonuit patris
(isl li. lierat -Malichus autem id tyrffore fufpicabaturconfilium: & fiiium finim tune apud Tyrios obfidem mortem vlafcu
ura<xt;  ftatuitfubduceffrgC ipfe in iudeam fugam parabat.Salutis autdefperatio ftimulabafivt etiam mai '04  SCc.
racogitaret.Nam SC  iudeorfi gentem contra romanos excitaturum fe credidit/dft bello; aduerfus an*

; oniucaffius occupabatur/deiedoq; Hyrcano facillime regnatutu. Sed profedo irridebat eius fpem

bti:

Htbet pittntts 3 ofep!)t 3 tifid

fetalc decretam.Etenim quo intederet animum fufpicatus herodes:# ipfum SC  Hyrcan5 prope afta*
les ad cenam vocat deinde fetuorum quedam inftruendi fpecie conuiuij intromittit.Sed res erat vt D
Malichus occi# Chiliarchis prfdiceret ad infidias ingredi. Atq; illi preceptoru caffij' memores ad lictus ciuitati proxi
ditur prf fente mu armati gladifs exierunt:ibiq; circufeptum rnalkhum multis vu lneribus interficiut. Hyrcanus au*
hyrcano tem ftupore diffolutus ftatim concidit:vixq 5  anima recepta herodem percun&abat quis malichu oc

cidiffet.Et cum de Chiliarchis vnus refpondiffet. Caff f prfceptum plane inquit/& me Sc  patria me*
am Caffius feruat incolumequi amborn infidiatorem peremit. Vtru autem id inuidia dtxeritfen q> ti
i  more fadum probaret incerta eft.Sed enim in malichum hoc eft modo vltus herodes. CCPoftcj ve,.

Fcefbc contra ro Caffius exfeffite Syria iterum hierofolymis orta ieditio eftcum fcelix in fafelum mouiffetexercitu
phafelu bellum Et in herodis fratris pcena vellet nečem malichi vindicare. Cafu autem herodes cum fabio romano is.mii'
mouet malichi duce apud damafcu, habitabat:#ne cupiens auxilio foretmorbo impediebaf. Intereaitamen phafe* ca a<



dati^Ar,

ik %J t< * , i i

M iiscm

-•-—-r-*-- ■*— - l -- -.— r — zre-

morte voles vu  lusfine cuiufq prf fidio fuperauit foelicem/probumq 5  ingrati obi/ciebat Hyrcano:qui Sc  fcelici fauete
dicare fed vin* ftuduiffetjfratremq; malichi caftella occupantem coniurauerat.Iam ennnjnjilta tenueratfomnrumq;

I Silil, ponerentlnn

dtur.

tutiffimum maffada. Nec tamen ei quicq contra vim herodis potuit fufftdere ($_ui mox vt conualuit
alia recaepit# illum ex maffada fupplicemdimifit.Et maronem Tyriorum Tyrannu ex galilea pepu
lit-tria enim poffederat caftella/tyrijfq; quos cceperat vitam conceffit omnibusmonullos etiam dona*
tosabire iuffit:vna Sc  fibi ciuitatis beniuolentišy& tyranno coparans odium. Marion autem a Caffio
quidem meruerat tyranidem:qui totiSyrif tyrannos prf fecerat. Sed ob herodis inimicitias etiam an
tigonu Ariftoboli fecum ducebat# ptholomeu propter Fabianum/quem antigonus pecunia fibi fo*
Vidoriahero* ciatum adiutorem incepti habebat.Cunda vero focer ptolomeus antigono fumminiftrabat.Contra
dis cotra anti/ quos herodes inftrudus in aditu iudee commiffo prflio vidoria potinjr.Fugaroq; antigono redit in
- filium. hierofolimampro merito geftf rei omnibus carus.vt etiam quibus antea defpedus erat: tune in eius

® ' familiaritate fefe dederint propter Hyrcani affinitatcm.([Narnq; is herodes iam pridem ex indige*

nis habebatvxorem non ignobile/qUf dofis vocabatur 8C antipatru ex ea fufcoeperat filium.{[Tune 3nrt.lL
Marianne filia antem duxerat alexandrii'cuius pater fuit ariftobolus; filiam marianne:hyrcani neptem ex filia: atq; »iiwa.
alexandri filii indefamiliarisregiserat. CSedvbi Caffio circa philippos interfedocf far in Italiam/8 Antoninsin ^ 3 , u
ariftoboli fecu/ Syriam difcefferunt:<legatis ab alifs ciuitatibus ad antonium miffisinbithiniamptiam iudeoruopti* c .mi,
da herod vxor. mates accufatum veniut fafelum & herodem: q> illis rerum fumma vi poffidetibuslnomen tantu ho* c
(X - '  norabile fupereffethyrcano.Atq;herodes qui prffto eratmagna pecuniaplacatuantoniumficaffe* 0

p  y v jf T&r«***.  ne V erbum quidem inimicoru eius pateretur audire.Et tuc quidem ita digtefft funt. CCumau £'

Anthonius cle tem denuo iudeora primates centum viri antiochif proximaDafnenad antonium veniffentamori
ooatre captus cleopatreiamferuientem:di!ediacfteris^uieloquentia&^ntatepr|ftabantaduerfusfratresac# r.tjftti.
zmote  herode cufationem proponut. Refpondebat autem meffala cauff derenfžr:liffante qtiam propter affinitate
& fratre tetrar* Hyrcano. Auditis deinde vtrifq; partibus antonius petcundabatur hyrcanum:quinam effent regen* '
chas facit SC  eo dis rebus aptiffimi. Cumq; is Herodem eiufq; fratres alijs prftuliffet.voluptate repletus/nam 8C  ho* ®g.li,t.
u accufatores fp es  corum patemus erat/humanifftmeq; abantipatrofufceptus eo temporequoin iudeam cum Ga
cuniunf qbuff hinio venerat/tetrarchas ambos dedarat:totius eius iudef’procuratione permiffo. Legatis autem id
dam occiiis a* e Ž TC  ferentibus/quindecim eorum correptos carceri tradidit/quos Si  pcene occidit.cfteros autem re*
liis cu iniuria re ieciteum iiuria. Vnde maior tumultus hierofolimis excitatus eft. CDem'q,* mille iterum legati tyrum ^
cedetibus. miffi funtA^bi comorabatur antonius in hierofolimam paratus ittuetejSC  contra eos vociferante^ma

Iterulegati iu* gift ratus  tyriorum diredus:data ei  hcentia/vt quoscomprfhendiffet occideretprfceptoq;’vteorum
deoa cotra fra P ote ^ atem confirmare curaret:qui tetrarchf ipfius effent antonij fufFragio conftituti.Ante hfc aute
tres mittutur: herodes vfqs ad Iittis progrf ffus/multis eos ammonebat.ne SC  fibi interituy& patrif belli caufa fieret
«uo» indigria* ^ um  inconfiderate contendunt. Illis autem tantomagis indigne ferentibus^antonius miffisarmatis
tus Anthonius mu i tos  occidit^nultos etiam vuInerauit:quoru & faucios cura/& mortuos fepultura hyrcanus digna*
m, .f*nc nrridit tlls  eft non tamen ideo qui effugerant quiefcebant. Perturbando enim ciuitatem antoniu irritabant J
& muitos vul* vt etiam quos in vinculishaberet occideret.

nerauit fed &vi CBarzaphanf partho^ fatrapajf poft bienniu cum pacoro parthoru regis filioSyriam obtine

dos kerfedt, teEifanias ptholomei mennei filiAs mille talenta cum quingetis mulieribus repromittit vt antigono

regnum c5traderent<& hyrcanum exturbarent/quo perfuafus pacorus per maritima’ Barzahanes ve
ro per mediterranea loca copias dudantdttributa equitu parte regio miniftrrtpii iudeam petens Ju
deorum cofilia exploraturus fuppetiaref antigonolcui p!eriq; iudeoru adherenteslocum qui drimas
dici? occupant iuis fioftibus qui hierofolima petentes vfq; ad regiam pergunt/Vbi cu hyrcano SC pha
felo cocertantes in fugam verfi ab herodis manu in phano cocludunf collatis fexaginta cuftodibusp
f des proximas quo? populus fratribus infenfus concremabit qua de re Herodes fuccefus cu populo

i/ HtC •

Ufc-

liasptolomenl

eqimtmeip;

exegi(fct prefi

adantigonurr
drymosfeud/i
tololpmncu
canoUCfjfelo .


v*"--

[astitribus  p-
lomultos obti

teverodiefe!

#p!eraq;arir
inuafifcjideir
Mii,  vertit:
ms> itbittm  anti
Mi tibusquingei
.* adiuuaret an
"fffguismult:
nente enimi
effet.Nonnn
profequebar
fatrapamvei
dit;redeuntii
E P°n frauden
heres exhis.
ftruerenturi

hhi prf fcier
pfoculabefl
"^tvtfue
^ d, l sc °nft!ti
C  ^ e q«ia
fflr «an ti®
fadpaŽ
P r Phendu,
P ere  tnoijf

awef n Ihfr

, nt, hso b

r e ptn mf

tat;no

\


a-asS

f*5$s

2««SL

' on,ai »’

11 & f °e!ici fauete ®
' u f rat omniuma; !i
™ 0x  vt ccnushiit
JttgaBeapep,
los ctiamdona,

1  autcm a Caflio
mcitias ctiaman
1  pccunia fibi fo,
'Mhabat.Contra
mtigono reditin
frat; tuncineius
idemex indige*
ufilium.([Tuncj
xcmexfilia:atq|Bi
nvf( Antoninsin *
iam mdeoruopfv^j
'nomentafflžtof
.intoniumilcafe*

Ti lunt. CCumau jj'
■n vcmlTentamoii q,
JucriiJsfratresaoHi
propter affinitate J
Im clTcnt regent
Icriis iiam & hot i

tudem cum Ga (l
.cgatis autem id
rteros autem re#,
iim legati tyium

vociferantesfma

tptoq^vteotuffl

n.Antchfcaute

. belli c3u(afiW

1US  mi(Tisarmatw

bvrcanusdi^

ntonmirri«^

iiioSvrtam^ 11 ®

k -T,v”«noSpl' J

CU  nftodlbUSP

: ,nfJt  iaD0P«i°

cC eiosc^

t

3De 3 uDaf co bello

A , confligens multos ttucidat & inftante penthecoftes fefto plebem adorfus plures peremit.Interea ve
A  ro paeorus pacis arbiter ab antigonodolofe pet tur quem phafeius recepit hofpitio fed phafelus ipfe
& hyrcanus infidiofea parthis captis. Herodes mariannes fuafuhoftium euafit infidias ad ydume*
am proficifcens SC  in maffada contra hoftes vičtoria potitus i meraoria prfclari facinoris arcem mu
nitiffimam condidit de fuo nomine herodiam vocas cui vero de idumea venienti lofippus frater ob
uiam venit,Parthi autem apud hierofolymatn in predam verfi fugientium domos & regiam deprg #
dati funt. Capitulum duodecimum.

Atzaphane autem parthorum fatrapa fvriam bierfnio poft cum regis filio pacoro detinen#
pujt.rij g-—# telfifanias patris fui mortui fucceffor ptolomeimennei filius mille fatrapg taieta pollicitus: Barzaphane
efscfip & mulieres quingentas eis perluadet: vt antigonum in regnum inducerenyhyrcanumq; de thus cunrpachb /

ponerent Jmpulfjrs igiturab eo pacoruMpfequidem per maritimaloca perrexit:barzaphanen autem roreg&fifto Sie
(S.rr r* jtjnetem^iterraneo iuffitirrumpere,Sed maritimorum tiri/pacorumexcIuferunt.cumptoIomeusa# hioSyriadetur#
has ptolomenfes eum SC  fidonij recepifTent.Hle autem quendam regium miniftrum cognomineSiuu batfIyfania filio
equitatus ei parte attributa ad iudeam iuffit accedere. gCexploraturum hoftiumconfilia:&vbi vfus ptholomeimili^^mfc?/
exegiffet pr?fidio futurum antigono.Plurtmi autem eorum qui carmelum populabantur iudet vitro talenta Sc  mulie
ad antigonum currunt ad irruendum alaeriter animati.lile autem ad locum qui drimas dicitur alias res quigetas pro
drymos feudirinoccupandum eos prgmittitfbi commiffapugna:depulflfq 5  hoftibus SC  fugatis hie# mittete yvtanti#
rololymam curfu petebant aučtiq,- multitudine vfq; ad regiam procefferunt Excepti autem abhyr# gonu in regnu?
cano K fafelo.forti acie in foro condigunt,ibiq; hoftes in fugam verfos pars herodis in phanum con inducat SC  hirca
cludit:cuftodefqj his fexaginta viros apponit.per edes proximas collocatos.Sed hos quidem infen# nu exturbent,
fus fiatribus populus igne confumit.Herodes autem iracundia peremptorum congreffus cum popu*

Io multos obtmncat:inq; dies fingulos inuicem fe per infidias incurfantibus.affidue cedes etat. Infta
te vero die fefto qui pethecoftes vacatur omnia circa teplum totaq; ciuitas plebe ruftica repleta eft Herodes ob fuo
& p!eraq; armata.Et fafelus quidem muros'herodes autem cum paucis domum regiam cuftodiebat rum  iuftione pa
inuafifqj de improuifohoftibus in fuburbio alias fuburbano plures quidem peremitiomnes autem in ratus p!erofqj
štnn.it. fugam vertit:8i hos in ciuitatem alios in phanum alios in extremum valuum includit, Interea pacis trucidat.
tui). ra! arbitrumantigonuspacorumpetitadmittt.Exoratusautemphafelus &ciuitate 8C hofpitio. cuequi Paeorus pacis
ru-n tibus quingentis parthumreccepitfed eundem quidemfpecieconcordif venientemte autemveravt arbiter abatigo
adiuuaret antigonum: deni^phafelumdolopepulitadbarzafanemlegatos de compofit/onemitte no dolofe peti*

' re(quis multa diffuadenteherode'atq;vtinfidiatorem occtderet/neuefeeiusfallacifs dederetammo turquepbafelus
nente enim natura barbaros fidem negligere.Exijt enim paeorus cum htrcano:quommus fufpedus ccepit hofpitio ♦
e!Tet,NonniilIifq; telidis equitibus apud herodem qui fe Eleutheros vocent ''cum caeteris phafellum Natura barbari
profequebatur.Sed vbiad galileam venertintindigenas quidem diffidentesatq; armatos offendut/ fide 'negligunt.
fatrapam vero conueniunt fatis callide 8£ officifs amicitif dolos tegentem.deniq; poftg dona eis de# Pacori dolus,
ditiredeuntibus infidias poluit-.illi autem in maritimum quendam locum dedufti cui nome eft edip
p pon fraudem intelliguntabi enim de promifiis mille talentis audierunt/gC q> antigonus plgrafq; mu# Hircanus Alpha
lieres ex hts quas tpfi haberent inter quingentas partes deuouiffet:quod<j fibi femper a barbaris prf felus iftdiofe ca#
ftruerentur infidif.Oltm enim captieifentnifimora fuiflet dum hierofolymis caperetur herodes.ne pti i  edippo de#
fibi pr^fciens qpg de his agerentur caueret:h?c iam non verba erant folum. Nam & cuftodes haud ducuntur.
procul abefte confpiciebant & tamen phafelus hircanum deferere non eft paffus guis eu fcepius mo
neretvtfugereticuifatamallatuncfyriorumditiiTimusdixeratquemadmodumeftentomniadeinfi Phafelus hyrca
difs conftituta.Sed conuenirefatrappam maluit atq; in os exprobrare/q> fe infidifs appetiftepac ma nu deferere no#

C ximequia peci niecaufa tališ extitjffet/cum:plures ipfe pro falute daturus effet/q proregno promi# lensKfiaSara#
fiiTet antigonus. Ad hfc parthus fubdoia fatiffa<ftioneiureq; iurando fufpjtionem depr^catus perre# malla fup ifidijs
xitad pacorum:ftatimq; a parthis qui remanferant/quibufq;iufrum erat phafelus atq; hircanus com edočtus effet.
pr?henduntur:periuria fimul ac perfidiam execrantes:at interim minifter ad hf c mifliis herodem ca
pere moiiebatur:eumq;fallereVt extra murum procederet ficutfibi mandatum fuerat conabatur.Ille Herodes dolo *
autem fufpedos habere folitus ab initio barbaros: S tune minime dubitansin hoftes incidifle/litteras fe impetitus lit#
quf infidias indicarent proderenolebat/qq fatis idoneam caufam paeorus prptederet epiftolas por# teras infidiaruj
tantibus obuiam ire debere.Nec enim aut ab hoftibus effe captos/aut quiccj de infidi/s.fed quy ph # indices prodere
felus gefliffet his contineri.Iamdudum autem ab ali/s audierat herodes fratrem fuum phafelum effe abnuit.
correptum Sc  hircanum/cuius fiiia marianne prudentiffima feminarum inultis eum prf cibus ne pro# Herodes mariS
deret orabat/neue fe crederet manifeftis iam conatibus barbaroru.Adhuc aute pacoro cu focijs deli# nes fuafu hoftiu
berante^uo na modo da patraret mfkiias/nec.enim fieri poffet vt tantg fapientif vir ex aperto circu euafit ifidias SC
ueniretur.node herodes cu propinquiffimis fibi  perfonis ad idumeam ignaris hoftibus proficifcitur. vadit in idumea

B.j.

k

Srlbet piitnus 3ofepIk 3ut>ei

Eoq,' cognito parthi eumperfequ?batur.EtillJmatremquidem fratrefq; fuos defponfatacp pucllam
cum m3tre minimofq$ fratres pectendere iter iuffit.Ipfe autem caute cutn famulis iufs barbaros reten ^
tabat mul ifq$ per omnes coaftidus interemptis. ad caftcllu maffada properabat.Grauiores aute pat
this in fugaiudeos expertus eft.Q.ui cum fuper molefti futlIent.fexagefimo tamen ciuitatfs ftadio a«
Vftor hxrodis liquandtu etiam acie decertarunt. Vbi herodes vidoria potitus cum multps interfeciffetiipfum iocti
v  ^.-nedificauit i n  memoriam praeclari factnoris edificatu Iocupletiffima exornauit regia/arceq; in eo mumtiffimam
3rC ' vocauit he« condiditiac de fuo nomine herodion vocauit.Et tune quidcm cum fugeret mukat ad fe appiicabat, jjj 1 ^
. Poftea vero q de ydutnea venit.occurtit et frater lofippus alias lofephus turbamq; fequ etium dimit ' l '

I°r?oDUS fr hx*  petfuadetmecenim capacem effetantg mukitudinnis maffadam.Erat aute fupra q nouem milium
odi obuiamve« multitudo.[taq$ paruit herodes eius conlilio.&impares quidem neceffirati per ydumeam dimifit cu
* it in idumea. viaticojlediffimos autem maxtmeqjneceffarios teauit&tq; ita incafteilum receptu* eft. Deinde oditi
Parthi hierufale g e, ' u, ‘ s  reluftis qut mulieres defenierent.itemq; com-neatu qui fatis effes obfeffisiipfe in petram ci

deoredantur. uitacemarabt? perrexit,$£Parthi autemapud hierofolymam in prfdam verfi in fugienttum domus
° * '  acregiamirtueb3nt.folishirc3nipecuni|sabilinentes:qugtrecentata!enca fuperabant, Aliorum ve

ro fpe in;nores inueniebant/qm herodes iam pridem barbarorum perfidiam fufpicas: quicquid erat
1  in opibus prgciofu in ydumea mako ante c5portauerat/eiufq; fociorum itide.n quiiqj fecerat,

CParthi Antigonam iudeorum regemconftituentes/hircanum & phafelum vindos tradunt ver
berandoi/qui hircani aures ne pontiffcium quandoq; recipiat obtruncauit.Phafelus vero antigonuj
virture preueniens/eum nec ferri copiam/nec liberas haberet manus/faxo<*aput percutiens interijVcu
gaa iio moriens marci fue hero le n cognoicens vitorem.parthi autemhyrcanum vindumducut in
parthiatn/herodes quoq; fratrem adhuc viuerecredens vt ipfumliberet follicitus ek pecuniam mu
tuare/quam arabum rex recufatVnde herodes uidigrktus verfus egiptum rccedit vbi a cleopatra ho
norifice receptus eftifed regie fprftis precibus SC  hyemis afperitate urnima ?dificata naui roma pe
titvbi ab antonio cui qu? fada funt nunciauit benigne eft receptus/eumq; tuc regem propofmt face
reiudeorum'3ntigonum inimieum cognofcens/8Ccouocato fenatu antipatri merita predicamr-.&he
todes a fenatu rex creatur/cuius regni primo die apud antoniu cenatum eft.Capitulu tertiudecimu. £
Atitigonuj par* Erumtamen poftq pr?da potiti iunt parthi ad hoc iniurie procefferunt vt omnem terram C ri,Ir,

thino ioiurege m  H )llambelloimpiacato'replerentmarifaquoq;ciuitatevaftataTieclolunnatigonumregem t:.n.ra>
coftftuut fed ei confhtuerantiverum eciam fafelum: S( hircanum vindos ei traderent verberandos. At ib

hucanuK pha# !e hircaui quidcm auriculas dentibus truncat ne folutus quidem rebus mutatis vnejpomifteatumre«
felumvidos tra cipiat.Abmtegrkenimcelebrarifacraoportet. CEafeliverovirtutepr?uentuseftantigonus.Quicu
dut verberados n ecferrifcopiain/nec manus liberas haberetiad faxu fradocapite mterift. Atq;ita ,pbaro q> verus he
qui hyrcaui au# rodiš frater efTsr.Hircanufq 5  degeneraffet.viriliter vita fungitur: dignum operibus human/s obitum
res truneauit ne affecutus. Fertur tamen SC  aliud q? ex i!la quidem plaga refipueritifed veluti curandi eius caufa mif#
pStificiu quan<« fus abantigono medicus venenis malis vulnus expleuerit eoqi illu pado peremerit. Vtruuis autem
doq; recipiat. verius fit:pryd3ruin habetinitium.Deniq;aiunt eum priufg effiaret animamcognitoex quada mu«
liercula tp herodes euafiiTet dixilfe.Nunc bono animo diicedanVqui vltorem inimicorum viuum reli
Parthi hyrc3nu qaerim ilie qaide:n fic mori tur.<T Part hi autem qq muferibus caruerint/qaas maxime cupiebant.re p
vindamducunt bus tamen aatigono apud hieroib!ymamcompoiitisvindum in parthiamhircanum ducunt.fTHe« fgr.ii,
in parthiam rodes autem obftinatus m arabiam velut adhuc viuo fratre fuo feftinabat vt pecunias ab rege accipe t ufr

redpiibus ex foiis exortatum ir i  pro fafelo fperabat auariciam barbarom. Ecenim reputabat fi arabs
Hemdis ftudiu minus patem^ amicitif memor fui(Tet animoq; liberali paratior. vel mutuurn ab eo fumere q> redem
profre iiberado ptionis caufa preberetipignori oppofito ipfius filioquemredimeret: fecum enim habebat fratris fi«
lium feptem annis natumttrecentaq; talenta dare decreuerat interpofitis precationi tyri j^jSed profe
Arabumrex he do iludium fortuna preuenerat SC  phafelo mortuo neoquicqfratrem diligebat herodes. Nou tamen
rodein recufat vel apud arabas falua effeamicitilreperir.Malichus rex eorum iudeisprfmiffis qui hoc aminoneret
huncvocat ege q pnmu eureuerti ex Gmilibusfuisiubet/fimulationequide partliosperiegatos petiffevr herodeara
fippus rochutn. biapelleret.Certa vero caufa fuit/q> vicem antipatro debita negare,ppofuerat:neqj pro bhacifs abeo
Recedit hasro *  perceptis aliquid eius filijs gr?repedereticofolationis fgentrbus.Impuaetie alias jprudedeverofua p U u.mt)
des verfus fgip. fores habebat qui ati patri veiiet obiurare depoffta/Erant aut drča eu potetiflimi^pinde herodes qui 2g*>
Si  morce fratris dem vbi arabas cx ea fibi caufa hoftes effj depr?hedit vnde amiciffimos exiftimabat: eaq; rcipondit
fciuit in rinocu« nucifs qu?doloriperauit:?giptu verfus'recedit.Etprimaquidevefperainquodaagreft!phanodum
ra/hac.Ii.xiiij.an poftuenientes recipiebat.tendiipoftero autem die cum rinocuram r.erueniffet fratris eius tnors nun«
ti. ca.xiij. vocat ciaturacceptoq;tantoIudu quandoq;curarameftum depoiuit 8£ ibat vlterius.Itaq- arabein fero fa«
andriua tura. dum penituit:&qui reuocarent eum que contumeliofettadauerat, vdociter mifit, Herodes autem

eti-


fa



,eteri* 10 *

P' 11 ' delafus in

t\  '• r e!idisatcp c

10 '  t atusantorm

platiotie virn

fat.Nonfntn'

n j s jnimk» m

t I iexpd | t ,or

fateSCpoft«

ptofequeban

lidcfecctpiff 1

5nt,,1 '‘ -iraui/Tetacc

uW cm  i

dicetet heto(
furinediuftii
liOT 'taqjfenatusi
b  CAntigc

dius autem:
reliquitqui 2
fidionevolu
turuspropei
ficifcitut 8C <
nefq? condc
filonis reuel
fenatu dedi
nus moli tur
nit incolis q
autem ciult;
disingratia
timiliteshi
latronibusi
8C foto ven

®gtf p-,
puair.r.

O

C

uc rent;mi
kdipflqu
hibitum n
pftirfen
Nstete,

^Jpauci:

5(i^parthc


v

&

.«535 9

" ut| sfta^ P '

: " n ‘ mtlff *man, ?«is|

:'Pplicabat r
°‘ l,ctl mn dimi

cnulcoftin
’ lcln Ptttamci
Cnt| um domuj

"t. Aliorumve

quicquid etat
rcccrat.

's tradunt vet
^'foantigonuj

'••ns iinerijtcu

‘kumducutia

‘ •-»ecuniamnia
•> cleopatrafio
ti naui romape
■' ^rjpofuitfece
; ii’.lic3mt:8che
utfrtiudedmu. j

: omncm tetram jg
itigonumtf^/B tim
rbctando&M

C5t.ll.

. ontiheatumtc* lW ,
:tik;onus.Quita
!>jrcq> verusto
.j uJii/iobitum
cmscauiamifr

\'(rmiisa»t'm
ic\  quadamu/

>r.iin vmumrclt
►capicbant.te p
nducunt.CHe# Oj

tsab tgeaccipe >d
, tubatfiatabs
tiinetc# rcdem
a‘xbatftatt»J

i c4  Noutamf

hocam« 10 *?

• vrbcrotlfj^li,

5S*jSsi

;

s ‘' ,U hm°S^

3Iut)dico bello '

« etiam hunc in  jpelufium prguenerat.Ibiqj tranfitu prohibitus ab eius tel  fpeculatoribus redores adif Herodes a cleo
A  SC  lili eum famam viri dignitatemq; reueritt a!exandriam profequutur.Tranfgreffus ad dukate ho# patra honoriff#
norifice a cleopatra fufceptus eft: duce fibi militum eum tore ad ea qu§ parauerat exiftimate defpe C e receptus fed
dis aut regin? pr? dbusaiegj hyemts a(peritatem'neq,- marina diferimina quo minus romam nauiga regine fpr^tis p
ret exttmuit. Circa pamphiliam vero per{cIitatus.maiore onetis parte reieda vix in rodum veheme cibus 8d hyemis
ter bello caflij folicitam.faluus euafit. Amicorum autem fuorum ptolomei K faphij receptus hofpitio afperetate Ro #

, , licet rei peculiarieprf meretur inopia: maximam tamen edificatnauim triremem:eamq;eum amids mam adit.

jiStVia' delatus in brundufiunyatq; indecontinuo romamprofedus familiantatfs patern? gratia primum co HerodesRomS
pumi • uenit antonium: eiq; tam fuas/q totius generis clades exponit/quodq; affedibus fuis in caftello venies antonio
<£0 c - lu  relidis atq5obfidione cindis iupplex ad eum hiemenauigaffet.Itaq; tantf miferationiscafum mife q U? fadafutnu
,,c ' w ' ratus antonius&memoria quidem iundf eum antipatto dextrf Cum vero ipfius qui aderat cotem dat q ab eo be#
platione virtutisietiam tune eum regecoftituere propofuit iudeoru:quem ipfe tetrarcham antefece# nigne eft reče#
rat.Non minus autem g herodes fauore: odio ducebatur ar.tfgoni. Huc enim SC  feditiofum SC  torna# ptus euqs tuc re
nis inimieum effe arbitrabatur.Cffarem quidem fciebat multo qipfum paratius renouantem antipa ge ppofuitface
tri expeditiones/quas in fgipto cu eius patre pertulerat;R hoipitiu & in rebus cudts benfuolentiam/re iudeotfi anti#
eum pr$ter h xc  ipfius quoq; herodis efficatiam cemeret.Verumtamen SC  fenatu conuocabatVbi mef gonu nmku
fala & poft eum Atratinus aftante herodepatris eius merita & ipfius drča populum romanu fidem goofces SC  fena#
profequebantur:quo fimul hoftem antigonum demonftrarentinon folu q> intra brfue tepus his difi tu couocatopri$

_ j • fidere ccepiflet/verum etiam cp  antea quoq; populo romano defpedo;parthorum fuffragio regnum merita pdicanf,
i tapir* curauifletacdpere.f Hisaut comoto fenatu tu antonius etia bello cotra parthos geredo vtileeile Herodes res

rWc. diceret herode rege crcari oes affentiunt. DimiiToqj concilio antonius quidem SC  Cffar egredieban a lenatu creatui
iffge-ii. turinediu ftipantes herodemteofules autem cu alijs magiftratibus antecedebat cgfari hoftiasdeere Antonius prio
um *'  tuqjfenatus in capitatoliorepofituri.Primo autem dieregni herodis apud antonium cenatum eft. dieregni herod^^#^ •

b  CAntigonus mafiada obfidens inclufis aqua caretibus pluuia diuinitus puteos impleuit venti# cenamfecit.&c, / ^
dius autem a romanis miffus vt parthos a fyria prohiberet pecunijs corrumpitur SC  difcedens filone
reliquit qui ab antigono fimiliter mercede corrumpftur herodes vero auda vi rtute maffadam ab ob
lidione voluit liberare fed eum impediuit foppe hoftilis qua capta herodes ad maffadam fuos Iibera
turusproperat Indigenas varifs modis fibiaffocians quia mafiada hierufalem contra antigonu pro# .»» A,
ficifcitur 8C ctrca eius moenia fe pro bono populi veniffe proclamari iubetfeq; de nullo vlturum om# / '

nefq; condonare offenfas:,qug proclamatione exauditetur ab antigoni fedatoribus impeditur.tuc^
filonis reuelata eft cortuptio.Herodes quoq; magiftratus Sc  milites orat vt quem a cgfare antonio SC
fenatu dedudum honorifice cognouerant non deferant eofq; poenuria liberare pollicetur 3» antfgo#
nus molitur tmpedire.Herodes autem decem cohortibus munitus hierichonta pergens vacuH inue#
nit incolis quingentos tamen eum mulieribus 8C familifs montiu faftigia occupatfs dimifit reliquam
autem ciuitate romani expilant.Antigonus vero filonis corruptione partem exercitus fufcepit lod#
dis in gratianrherodes autem idumeam cu equitibus 8 C  prf peditibus comouit.Cumqj capta fepho
ri milites hyemalibus brumis defatigatos refocillat;8C aduerfus latrones animum dirigitgalikamq,- a
latronibus purgauitpecunia militibus pro ftipend/js diftributaferorf quoqj fratri mini mo fcripfit vt
8tforo  venalium confuleretmuroqj caftellum alexandrium cingeret. Capitulum quartumdecimum.

Cgtf ps K
pueliu. 1 e

m

riK' tum  P artfl0s  fibi adiumento foreifilonem interim placabat vt pendente fpe nihil inquietaret,Clam thos a Syria fedpf^^
pt<.rm\ v ® t0 nou i ex  i ta i< a  ' n  ptolomaidem deuedus herodes non parua manu coada externorum atq; gen pecunijs corru >' '

fcanr  ii lua ]*P er  g a lii ean i a duerfus antigonum properabativentidij SC  fylonis fultus auxilio. Q.uibus del# pif Si  difcedens
us ab antonio miffus yt herodem in  regnum deducerent perfuafit. Horum autem ventidius qui# teliquit Sylone*

:Odem vero tempore antigonus apud mafiada inclufos obiidebat talij s quidem vi#
dui neceffarijs abundantes;aquae autem inopesynde Iofippus quoqj frater herodis Ant/gonustunc
[ eum ducentis familiaribus fuis ad arabas confugere cogitabattaudito q? eorum qu® iclufos apd maf
1  in herodem commiierat malichum pceniteret. Caftellumq; reliquiffet:nificircano# fadaobfidet g#
dem qua exiturus erat plurimum ymbrium contigiffet efFund/. Aqua enim repletis bus aqua earltt

^^^Jputeis fiigiendi caufanron erat a deo vt etiam vitro in antigoni milite etuptiones au# bus dinitus plu#
derent:muItofqsnunc aperto pr?liomunc infidijs ned darent.Non tameillis omnia pro voto cedebžt/uia puteos itn #
fed ipfi quoq; interdum eum aduerfo cafu reuertebantur. Interea dux romani militis ventidius pro# pleuit.
hibitum miffus parthos a fyria poft illos in iudeam venit.verbo quidem vt iofippo SC  qui vna obfide
bantur ferret auxilium:re autem vera vt pecunias auferret antigono, Itaq; eum non longe ad hierofo Ventidius a ro#
lymis tetendmet qufftu expledus:ipfe quidemcuin plurima exerdtus parte!difceffiffylonem vero tuanis miffus vt#
eum paucis ne furtum depr^henderetur fi omnes adduxiffet reliquit. Antigonus autem fperans ite# prohiberet par#

efrtf 1

1 ventidius qui<
B.ij.

4

%ibet  p?mius3ofepl)t 3ut>d

Sy!o ab antigo# bufdam turbas in ciuitatibus qu? propter parthos eucnerant componebat; fylonem vero antigonus
no metcede cor in iudea mercede corruperatNon tamen herodes opis egebat.In dies enim fmgulos quo manu pro &
rumpitur. mouebatiaugebantur eius copi?.Nam prfter paucos.omnis e/ galilea cofenfit.Etpropofitumhabe
Herodes faufta bat pr?mium neceflarium mafladamVt primum affines fuos obfidioneliberaret fed impedimento

r tP vutute;maftada fuit ioppe. H?c enim prius q> hoftilis eftet;eximenda videbatur.ne dum ipfe pcteret hierofolima tu#
ab obfidionevo tamen aliquod a tergo inimicis relinqueretur. SyIo autem iungit agmina inuenifle gaudens refiften
luit ltberare fed di occafionerp'g> eum petfecutio pr?meret iudeorum.Hos autem herodes parue manus excuffione
impediuit lop # perterritos mature in fugam conuertit:&fy!onem male repugnantem periculo eripit-CEDeinde ca#
pc hoftilis. pta ioppe fuos liberatum ad maifadam feftinabatfcum indigenarum alios amicitia paterna fibi focia

Capta ioppe he retialios ipfius gloriainonnullos vtrifqj beneftcifs debita viciftitudo/plurimos tame fpes vt a rege cer
rodesad mafla# tiffimo.Iamcp enim validiffimas qu?fierant copias. Sed antigonus iter eius impediebat loca infidifs
dam fuoslibera oportuna pr?tieniensvnde nullum aut minimu afferebat hoftibusdetrimetum. CHcrodes autem
. turus properat i facile receptis e maflada pignotibus fuis 8C rebus:a caftello in hierofolimam petrexit.Cui fe tam lilo
digenas varifs nis milites q ceteri ex ciuitateiunxerut:virum eius timore perculfi.Caftrisaute pofitis in occidua re
rnodis fibi aflo# gione oppidi/cuftodeseius partjiis ipfum fagittis K iaculis impetebant/ab alijs vero per cuneos ex#
cians, currentibus prim? frontis acies temptabatur.Herodes autem primo circa muros declamari iuilit. po#

puli fe bono & faluti ciuitatis aduenifte.pcenafq; a nullo/guis manifefto mimico repetiturum:fed dif#
{[Herodes cir# cotdilfimis etiam oifenfarum obliuionem daturum.Deinde cum allocutionibus contrarijs pars anti
ca mceniapela# goniobftaret,quo minus aut pr?cones exaudire autvoluntate mutare quifpiam poflet;quod reliquu
mati iubet p bo erat fuis imperatmurorum defenforcs adu!cifci.Atq; illi ftatim fagittis cunčtos ex turnbus fuga ver# ,

>  : no  popuji. v cnif terunt.Ibiq; cum fylonis deteda corruptio eft.Multis enim militu fub armatis qui rebus egere fe ne#

fe leq; de nullo ceffarifs acclamarcnt.pecuniamq; alimentis pofcerentatq$ hyemandi gratia m loca oportuna dimit pit,tu«
vlturiioes codo ti.narpciuitati proxima deferta erant ita omnibus'ab antigono ante prouifis:8c incitabatexercitum
nareoffefasqu? gc ipfe recedere conabatur.Herodes autem non folum reftores qui fyloni pareret.fed etiam’milites MWtI
pclamatioe ex# vbi eflent plurimi conueniendo rogabat ne deftituerent quem ftiret a c?farq& antonio?8c fenatu de
audiretur ab an dudam in vno die pollicitus eos pcenuria foluere.Deinde h?c pffcatus ipfe ad agros abijt: tatamqj
tigoni feftatori# his exhibuit copiam commeatus vt fyIonis omnes accufationes petimeret.fimulq; profpicies nevel
bus impeditur. in pofterum miniftrate definetent. accolas famari?per ?piftolas ammonebat.Nam ciuitas eius fecli ^
entel? dederativt alimenta 8 vinum & oleum 8C  pecora in hiericonta deferrent.Hocvbi audiuitan#
Antigonus mo# tigonusiftatim hoftes quifrumenta prohibercnt.atq; infidijs opprimeret.peragros dimmit.Illiq;iuf mij. c &
litur impedite g fis obediunt:8Ciam magna manus armatorum fu per hierichonta fuerat congregara. Difcreti autem puuu.
milites anonam montibus infidebanttfi qui exportarent viftui neceflaria fpeculantes.CNon tame herodes ociofus
fubtniniftratis eratifed cohortibus comitatus quinqj romanis/gC quinq;'iudeorum. quibus permixti erant etiam
hoftibus, mercede condufti trecenti prgterea paucis equitibus hierichonta peruenit.E t duitatem quid emva
cuam habitatoribus reperit:quingentos vero cum mulieribus ac familijs montium occupafle cacumi
Romani ciuita# na.Et hos quidcm captos dimifit.Romani autem inrelicj ciuitatem irruunt eamq; diripuere.cu ple#
tem expilant. nas domos offendiftentomnigenu condotionum,Rex aute apud hierichonta prefidio collocato re#
nerfus eft:romanuq; milite in his qu? fibi cefferant ciuitatibus hoc eft idumea,8C galilea & Samaria
r  Z«>i»»#^ftfttigonuscor# hiematuru dimifit.^ Antigonus quoq; fy!onis coruptione meruit vt partem exercitus loddisfufci#
rupto filone pat peret in antigoni gratiam.Et romani quidem armorum cura foluti-.rebus omnibus abundabant.He#
tem exercitus rodes autem non quiefcebat:fed idumeam duobus milibus peditum.K quadringentis equitibus , mif cap.r«.
loddis lufcepit i fo etiam fratre fuo iofippo comouitine quid noui cum atigono fieret.lpfe aute matrecum alijs quos .bitu.
gratiam. ex maftada liberauerat affinibus fuis in famariam tranftata'ibiq; tutifttme col!ocata/vt c?tera galile? ^ ca ‘
Herodes fepho fubuerteret:atq; antigonu preftdio expelleret:profi'ciicitur.Cumq; fephoritn licet vehemetiffime nin p 1 " 1 ' ‘
ti capta milites gerctiperueniftetifacillime ciuitatem capit cuftodibus eius ate aggreftione fuga dilapfis.Ibiq; fuis mi
hyemalibus bru Ittibus quos hiems fatigauerat recreatisierat enim magna copia comeatusiaduerfus latrones in fpfi/
mis defatigatos luncis agetes direxit animufqui p!?raq; illius regionis incurfantes no minoribus q belli cladibus inčo
inibirefocilat:8£ (as atficiebant.Premiftis aute ttibus peditum cohortibus/Vnaq; ala equitu in vicum atbella ipfe die#
aduerfus latro # bus quadraginta poft cum reliqua manu fuperuenit.Nec tame eius incurfum hoftes extimuere. Sed
nes aiam dirigit armati obuia procedebant pericia bellatores & ferocitate Iatrones.Deniq; pr?lioc6rnifto dextroipfo
rum cornu fimftrum.Herodis in fuga pellitur.Ille aute de fuo dextro circuingreffusvelociter fubuenit
Herodes diu im Et fuos quidem a fuga retrahit. Irruendo autem in hoftes impetum perfequetium refrenabat doneč
moratus contra a fronte cugnantes violentie cocefterunt.Q_ui tamen eos vfq; ad iordanem cededo perfequebatur
latrones ifpelu# &  magna fugientiu parte petemptafcpteri trans ftuuiu difiedi funt. At galilea metu purgata eft nifi $
ds delitefcentes iti fpeluncis latitates reliqu?rateorfiqj caufa diutius ibi remoradum fuit,Q.uamobrem primum labo#

A

‘ ifV

0

CVe nf.


c3 . fitlhct'

ode>



uiabil
Ventidi llSC l
l lCt odi.H Cr
in gratiam r
intetfeft |S A

nismiUtibu:

0  vtaliq>‘ a » 1 d
iit. vtereturlat
it' tum;ficq; ci
fetuatevell
B  qui(qeiw
feptem filii
do,IuHit e:
autem e ff
porrigebal
todem:&[
j Sli  Speluncis
.ca. laretempt.
f-  quidem tri
licentiamc
Ui, tem interfi
•ta, bus cognit
nibus aute
[.ta. centum ta 1
»•S.equitumr
macktar
ftusiKpe'
bat.pr?fe
antigoni i
qu/a:pr?|
cheram ii
aunq;i Ul

abutebat

cundiam

iCx temde
1*4*81 Ne

cu
a abat;o|
:t atitoni(
^eden-

Vftt)

-“o^asas

\mpcfi\meMa

\ittoto\in\attt*

u&tnsreMta\

iuscxcutt«Kft

f[t)eu\&eca*

tcinahbUocia

t$\utege«i

«t\ocamMi\i

Icrodmutcrtv

Cuvlettm&o

sinocadn&tt
»><** **

Mii,

lil tj;

antujm
i a«i uu.
»til. ca.

jtuu-W-

DeJutMcobeUo. fo.n*

A ris frudum militibus rcpcndebat centum quinquaginta nummorum dragmas ftngu'is diuidendo co CPrfmia milili
3Mf*U. rumq;re( l toribus multiplicatam fummam ad hiberna mittendo. ([Ferorg autem fratri minimo fcti/ bus repeduntur
tauiff! pfitvt & foro venalium confuleret:muroq;caftel!umaIexandrium cingeret.Q_ue ab illocurata funt. Aredoribus mf
lnti.lt.' C Ventidius Antonio athenis diuerfante filonem &  herodem ad expedittonem in parthos acccr tiplicantur,

ritij- ca. fitiherodes vero libenter ad ventidi.um filonedimiflo aduerfum lairones in fpeluncis habitantesmo
ruu.tt. uetexerdtum'hullulq;!atronum herodes conferuare; volenti fefe deaerevoluit/fed feniorquidem fe,^ ;
ptem fiiiorum paterupfos cum vxorene herodi quedam commiferanti feie darent ipfos trucidauit.
fibiq; poilea mortem conciuit Jterodes autem fubadis latronibus prpfedo ptolomeo in Satnariam re
dijt/tiui abifs qui galileam infeftabant trucidatur/quorum poftea multitudinem interemit Herodes.

Ventidius quoq; antonif iu(Tu interempto pacoro mille equites 8C  duas cohortes i auxilium mifit he
herodi.Hiferodes quoq; macherf iniquitatem accufatutus properat ad antoniunyqui prtecibus tame
in gratiatn regis redi|fcherodes quoq; Samofathan aduenies obfidionem terminauit muitis barbaris
interfedis/Iofippus autem contra fratris iuffum in antigonUm bellum mouens cum recentibus roma
nis militibus occiditur/vnde antigonus vidoria minime contentus/feuit m mortuurry8£ caput eius ab
fctdit|proquoferora.!.oiferebat talenta. . Capitulum quintumdecimum. , .

Taq;circum athenas verfabatur antonius.Veriditus autem ad bellum cotra parthos Antonio Athe/
Sylonematq; herodem accerfijtjmandatoets perfpiftolas vtiudef ftatumantecom n >s d meda te ve/
oonerent.Sed herodes libenter ad ventidium fy!one dimiiToiipie aduerfum latrones ^ !US ,  ex P c  *
in fpeluncis habitantes mouetexercitum.Ifte autem fpeluneg in prfruptis montibus ditione tnpthos
erantvndiq;inaccefle. tranfuerfofqjtantum ac per anguftos afcenlirs habebant fa# *|'‘ one  “ ero<>

.—~~----, xumq; ab carum fronte vfqj ad fauces altiifimas pertinebat redumvallibus ltnmines/ dcniaccerlit. -

ititj. čaš vtaliquandtu quidem rexincertus elTet proloci difficultate quid ageret. Podremo autem molimine Modus latronu
pi.rnit. vteretur (atis incauto.Etenim valentiiTimus quifq; demiffus arculis exponebatur in hoftia fpelunca# cutncendorum.

l1,  rum:ficq;cum familifs eos madabant: ignemq; repugnantibus inijciebant.Cumq; aliquos ex his co Horrincuj tenis
i,ca.r« f er uarevellet herodesivtad ferecederent voceprsconis edixit.Sed tllorumneq; voluuntarium fe metnus qut Itnt/
qui(q ei tradidit'& quofuis coegerati multi mortem captiuitati pertulerut. Vbi ettam fenior quidam «das.vij. libens
feptem fiiiorum parer.orantes cum matre filtos vt egredi fibi ad fcedera permitteretioccidit hoc mo> “ vxorl  J. 1 , I” 0 *
do.Iuflit exire fingulosdpfe ad hoftium ftabatf& prodeuntem fiiiorum quemq; trucidabapiierodes tem conlciuit.
autem e fpelunca profpiciens 8C dolore conficiebaturi&vcfilijs parceret feni dextram cumprfdbus
porrigebat.Ille autem didis eiusnequaqmitiorfadus:infupervelut humilisanimicontempfithe#
rodem:& polt fiiios occidit vxorem, Detedifq; defuper mortuis: portretno femet prpcipitem mifit. Herodes fuba^
Sntt.U. Speluncis igitur 8C  qui in his erant ita fubadis herodes relida exercitus parte quanta ne quis rebeb jrjf latroibus p/
ritij. ca. laretemptaretfatiseflearbitraretur/eiq;parthi ptolomeo prsepoittprin Samariam rediftiarmatorum , °  P t0 *°ineo.^

rtut.rr. quidem tria miIia.fexcentos vero equites in antigonum duces.Tuncq; propter eius abfceifum nadi m  ' 3mariam re /
m ir l |cent ‘ am  quibus galileam turbare mos erat: ptoiomeum vero militum redor:m aggrefii necopinan .

ititi.lii tem  interficiuntfcigros autem vaftabantiin paludes autem atq; in abditiffimaIoca refugientes. Qui> Ventidius itete^^* oS
rut!.ca. bus cognitis herodes mature fuccurrit:8£ magnam'quidem eorum multitudiuem morte cofumtt.Om Pf?.P?. coro afo '

" U nti ti n '^ us autcm  caftelhs obfidioneliberatis.huius mutationiscaufa multam exegit a ciuitatibuspecunia ni * ■ u m '" e e *
r U)!ca. centum talenta.lam  vero parthis expu!fxs:occifo ettam pacoro,ventidius antonij litteris monitus 9 tes ^ cohortes
nuj. rt. equitum mille auxilia/duarumq; cohortium aduerfus antigonum mittit herodiEorum autem ducem ^ uas ' n  ai ‘ x “ ,u
macheram vt ad fe adiutum veniret.per epiftolas rogauit antigonusde  vi herodis multa conquf ,  h er °m mifit.
ftus:8c pecuniam dare polltritus.Sed ventidius nec enim ad quod miiTus fuerat negligendum puta/
bat.prf fertim cum piura daret herodesln proditione quidem ei no paruit: fimulata vero amicitta res
antigoni exploratum perrexit:non admiifo herodis confilio diffuadentis id fieri.fn Antigonus autem
quia:prffenfit quid cogitaret.ciuitatem ei claufit: & tanq hoftem vlcifcebaturex mcentbusidonec ma
cheram incepti puduit:8C in amathutem ad herodem receflit lratus autem q> res aliter cefferat.quof/
cumq; tudeos offendiffet interficiebat: vt nec vel herodianis parceret: fed & antigonianis omnibus C Herodes ma
abutebatur.Hec cum egre ferret herodes in macheram quidem vindicare voluit tanq in hoftem' ira cherf infefus ad
cundiam verorepr^ffit:&adantonium properabat:apud eum accufatutus macherf iniquitatem.llle antoniu ^»perat
C autem deliftafua reputansivelociter regem confequiturvtq; in gratiam lecu redeat muitis prfeibus macheramlaccu
ritijlt*’ e ^ ec,t  ^ ec l’ tamen  herodes a propofito fuo reuocatus eft:quo minus ad antonium pergeretSed cu faturusjqui prf/
rui)!.jcr. audifleteum magnis viribtisoppugnari famofatam iuxta eufratem validiffimam ciuitatem:acrius fe cibusin gratiam
fttnabatioportunum hoc efte tempus perfpidens demonftrand? virtutis/K vt magis magifq$ plače# tegis redi/t,
ret antonio.Deniq; mox vt ad eum veni^finem attulitbbiidioni muitis barbaris interfedis :magna/
oprede parte fibi deftinata:vt antonius quidem quaq eiusvirtutem antea mirabatur tamen etiam

B.iij.


Sfo«1)?(nuis3ofep!)*3u&et

Av^^,  * *~<s  tune magis candem opinionem haberet: tnultumq; ad honores eius fpcmq; regm' adderet: atiochus D

/' lofippus contta V ero tradere famofatam cogeretur.Cumhfc agerentur: res haerodis in iudea fraftae funt. Reliquerat »''ft.lt,
fris iuflu in An# enim iofippum fratrem qui omnia procuraret cum mandatishuiufmodi. vt neq;antereuerfionemfu<
tigonu mouens am aduerfus antigonum commouerel/quia non firmum effet  auxtlium machere.quantum deli&is fu čbc.S
prf aiole depu # perioribus probaretur.Verum iofippus vbi fratrem procul abeife cognouit.imemet prfceptionishie* •ts.jtjtr
gnas cu romats richonta cum quinq; cohortibus a machera fecum miflis pet/ttvt maturo meiTium tempore frumenta
rnilitibus receti* diripiat.Incurfu autem permontana atq; afpera ioca oppreffuy& ipfe cad/timagnam viri fortis in ea
bus occiditur. pugna gloriam confecutus:& omnes romani milites pereunt/decem enim !e<fte erantde fyria cohor
Antigoni imant tes: nec veterum militum quemq permixtum habebant;qui belli poflet operibtis opitulari. Antigon
tas in  mortuum nus autem vi&oria minimecontentus fuit: fed eo procefiit iracundie:vf mortuum quoq; iofippu ver
Antigonusfeio beraret.Deniq;na&uscorporamortuorum;etiamcaput eius abfciditj§uis quinquagintatalentafe* ncgui,
fippi caput ab *  roras frater eius prfcium redemptionis offerret.

fcidit pro quo fe <£ Antigoni fautores herodis optimates aquis fubmergere conantur.Soltus vero fprie prepofitus
rora frater.l. ta* captisfamofatis abantonioauxiliariiubetur*Hf rodt/qui apud daphnem fomnijs SC  nuncifsde fra*
lenta offert. tris necc certificatur qutq; proptercafum prseter fpem ei accidentem deo carus creatus eftiRomant
qj ab hoftibus teliš Sc  lapidibus fauciatis herodes ipfe telo vulneratus eft. Antigono? autem pappum
in lamariam mittente/haerodes captis municipi js cefifq; duobus habiratorum milibns ad copias fuas
redi|'tcuimultiiudeorum vanisindudtirationibus adheferunt quiq; fraternf cediš recordationea*
crius dimicabat,& fufis SC  hoftibus ingens fit excidium tantaq; cadauerum per viaserat mu titudo
vtetiam viefcoribus tranfitus obftrueretur ftatimq; herodes ad hierofolymam perrrxilTet nili luemis
afperitas eum prohibuiffet.Hfrodi quoq; balneum fiigreiTuro vn'co comitante famulo plertq; ho*
ftes annati occurrerunt qui attoniti liect inermis foret diffugerunt.Q.uidam vero pappi quf iofippu
interemerat caput obtruncans ferorf mittit. Capitulum fextumdecimum

Anta veronouitas poft Antigoni vi&orram galilef res occupauit-.vt qui patabus e*
ius magis fauerent.produ&os optimates herodis ftudiofos Iacu fumrnergcrent/mul
taq; ydumeaquoq; mutarenturtvbi macherascaftelli cuiufdam inftaurabat moenia E
cuius nomen eft Jdgitha alias gottha Neqs horum quicq herodes audierat. ^Ca*
ptis enim famofatis antonius 8C  prf pofitoi yrte fofio.mffo quoq;vtherodem aduer*
fus antigonum adiuuaret:difceffit in fgiptum. Sofius autem duabus cohortibus in

IS-

Antigoni fauto

tes fumates he*
ro^Šs iludiofos
aquisobruunt,

Sofius fyrif prf

pofituscaptafa _ _

mofata abanto iudeam prf mi(TiVquarum herodes vteretur auxiIio:ipfe cum ceteramanu militum feqt:fbatur£hfe M'-«-
mo iubetur he> rodiaut >m prope degenti apud daphnen antiochif.mortem fratrisfomnia fignificant.Cumq; turba
rodi fuppetiari. tus perfiiuiffet ftratu ecce nuncij cladis intrabant. Quare prf dobre pauiultim quefttis maxima lu* <£g«. it.

dtus partc delata in hoftes properabat.vkra vires iter accelerans.Et vbi adlibanum venitoftingen* ».ta.^rr
Hserod animus tos montis accolas aftuinit auxi!io.Namq;hisiungit'roinanorum cohortem:cumquibusnonexpe#

\  fratris mortem data luce in galileam ingreiTus eft:hoftefq; obuios in eum qnem reliquerant locutn aduertityEt sili/
vindicandam. due quidem caftellum oppugnare temptabat. Sed priulg id caperet: afperrima coadus hyeme in
vicos proximos recepitexercitum. Paucis autem diebus poft audus ctiatn alttrius coliortis prtefi#

! (J^Mirus euen* dto ittquam Anthonius miferat. tanto hofttbus fuit terrori: vt caftellum nodc defcr. rent. {[ lamq;

tus herodis quo per hierichonta properans ibativt § pritrtum interfedores fratris fui poffet vlctfci. Vbi etiam rnirabi*
deo gratus foret lis ci tnonftroq; fimilis c:tfus euenit. Vnde preter fpernliberatusionrnionc/cp deo carus effet adeptus . .
creditus eft. cft.Nam cum multi hončrati vefpera iila cenaui(Tet:poftq dimiffo conuiuto omnes fgrelTi funt; con

feftimcenaculum concidit.Id autem commune flbi tam penculorum^falutis tndicium quantum ad p U p, : j
Romai abhoftt futurum bellum perttnerec ciTecor.ijcienstnane primacaftr|commouet hoihumq;circ!tertria milia
bus teliš Kiapi# de montibus decurrenum prima temptabat agmina. At manum quidem cum romanis conferereno
dibus ipetufhe fstis ffdebant;lapidibus autem/ac teliš cosdum modo plurimos fauciarent eminus appetebant. Ibi
rodefq mlatere herodes quoq; ipfe preterienslarusiaculovulnerabatur. C Antigonus autem fe non folumaudac/a
telo fauciatus e. fuorum|fed euam multitudine fuperiorem videti cupiens/Pappum quendam ex contuberaalibus p
fuis cum manu militum in Samariam mittit/quibus quidem macheras erat palma vidorif. Herodes p
Herodes munfr vero terram peruagatus/iioftiuin quinq; municipia capit:duoq,- habitatorum milia confumit:exuftif*
cipijs captis ce* q; domibus ad excrc.tum redij't circa vieum qui appellabatur comacbome tendentem. In dies aute
fis duobus hita nngulos magna multitudo iudeorum vel ex ipfa hiericb.onte-vel ex alijs r^ionibus accedebat;cum
toru milibus ad bos odium inoueret antigoni:a!ios ipfius Herodis preclara facinora.Enimuero mtiltos rationc čaren
coptasluasre# tes mutationis cupiditas impeliebat.Hocautem congredifeftinante/jaappi militesneq; multitudine i
dijt. neq; impetu pcrterriti:acriter ad pugnam ex altera parte procedunt, Sed vbi agmina confiixerut 8i

cf t eri quide paulifper reftiteru^herodes aute‘fraternf cediš recordatione periculofius dimicas; dum

vndevef

ensi« tef

as

S# So«*«**

ff;'; tem fcg 11
^'^ultitu^

n ontu! er '

fufrftusl

ficiend?»

juti . 1 ' 1

n«i.t 8 * dim»n' lct

P lW, f feauebat'

3nti.b ,
tug.ta-.,
Vita.il>

©ge. li * 1


■ Ue 5> e wt r,

u P °>fu<
‘ l<m  Jclifti

hie,

:e P ,| onisp.“^

'Mfonisinea

' r,vrl; >coho r . |

1 ;  ‘°Mppu vc r
1Ul *kn«fe,g«

ri ? prepofltus
u ncijide fra#
s  fflRornanis

tl "' n  nappum

J fopias fuas
'or iationea#
u mutitudo,
nuli liiemis
J plcriq; ho#
quf lolippu
.imdecimum
n patabus
ifrgerenpmul
uabat mcetiia £
,dic:at.([C&
rOvlem adiiff/
cohortita/fl

J *"$£t

1 1 .u»iq;twba p, w
n  nmimatoinA*
•mto&ingen# ' ,tWIf
usnonexpe<>
ucttitjEtattu
■us hycme in
hortis pr xfu
cnt. Cl ;lir,( 5

‘oammitabi#
ciTet adcptus ^
teffi funt: con flsj , IS

|,quantumadpiiwi

eter tria mili?

sconicrereno

m

t*'®

nŠ" s

:erode* p

«i 0>
Čsaute

3t;cara

,ccarcn

I duo*

3mi.lt.

fiiij.ca;

ptm.rto

(ggePp;

JUSlM.

f8p.tw.

3ntt.lt.
jtttii* ra®

t£ge. I:.

J.CS.jtKK

3nti.lt.
Kiti), ca-.
pitu.ru
(Ege. Ir.
t.ca.m

£ SDelutmfcobetto Jfajcfr

modo cius vlcifceretur aučfcores :aduerfam adem facilKme fuperat.Deinde femper integros aggredt pj er0( j es  f 0  ^ nf
endo.vniuerfas in fugam vertit erat enim piurima occumbentium ftragesicum ali j quidem in vieum tatedilapfus ise
vnde venerant compe!Ierentur:nouiffimus autem ipfe intraret atq; infinitos cccideret. Podremo ru# t g ^ r3 gg pgjj^
ens inter fugientes hoftes m ciuitatem incidit:cum omnes quidem domus armatorum efient refertg:
plenaqj propugnatorum de fuper tečfa.Et quoniam foris deprg henfos facillime fuperabat difturbati
do edes intus abditos extrahebat:a!ios conuuiiis obruros faftigijsrnultos fimul necabat. Si quis au# vidloribus eefo
tem fugiilet fubter minam eum gladijs armati milites excipiebant, Tantaq; cadauerum pet oes vias n( ^ ca( Jaueribus
multitudo congtegata eft; vt etiam vidoribus ipfis tranfitus obftruerefur. Hac plagam hoftes a deo p r g C | U( ^i tl)r v , a ^
non tuleruntivtconfluentium turba confpedis qui in vico periffent:fuga difcederet.Statimqt fucceft jqg r odi baJnt^r? ,
fu fretus herodes ad hierofolvmam perrexifiet:niii eum hyemis afper rtas prohibuiffetihgc enim per/ , n£r efturovnicc/'” ; '/ r
ficiende vidorie fuit impedimentum; Si  ne pcenitus opprimerdur antigonus obftitit: qui ciuitatem f amu | ocom f tan
iam defererecogitabat. CHerodes autem ad vefperam eum lallos amicosreficiendi corporisgtatia tc p]eri hofteg
dimififletupfe ab armis adhuc caiidus more militis lauatum ibat. Siquidem vnus tantum puer eum iA -  ti<J g armati
fequebatur SC  priufgin ( baineum perueniret.obuiusei quidam ex hoftibusgladio armatus excurrit. 0CCUfrere g arto
Deindealter & tertius & plures qui huc confugerant armati exacte in balneumifedperculffedam njt | || cet  j erm ^ s
tummetuadatitantes vtregem viderutillumquidemftupotedebilitatiactremetescuminermisef# f otet  jjjf U g erc ,
fet prgtereunt /& exitus vero quo fugerent curfu petebant.!taq; eum alifs cafu qui eos comprghende papci q

ret nullus adeffetiherodi autem nichil pati fatis fuiflef.omnes effugiunt.gPoftremo autem die Pap i 0 f X ppb itereme
pum quidem antigoni miiitum ducem abfcifo capite obtruncat: idq; ferore magiftro exercitus fratri rat ca p Ut  obtru#

casferorg mittit

B

3nti.lt.
rui}. ca;
ptf.Ktoi.
€gc. It.

»Ul.Ctt-.

pu-rtt.

pUHI ““i.tuui vv ‘ ^ —*

fuo mittit.in perempti fratris vitionem. Natnq$ [appiis erat:qui iofippum interfecerat,

^Herodes autem tranfa&o hyemis rigore anno regni fui tertio hrerofolymam profeftus ipfam
obfidet qui vxorem Aiexandri fiiam dufturus compofito exercitu famariam petit'3£ poft nuptias te
diens ei fofius eum magno exercitu fociatur:magnaq; fuit vtriufq; partis obfeflbrum Si  obfidentium
conftantia/Romanis vero per cumculos ingredientibus quidam herodiani mcenia tranfcendunt de#
inde fofij centuriones vnde expugnata hierofo!yma maxima finevllo fexus ctatis autem loči delftftu iPe&cJu
fafta eft ftrages/antigonufq; fead fofijpedes prouolues ab eo antigona irriforie vocatus vincitur.He
rodes vero circa tempi/ cuftodiamprouidusjromanos a rapinis arcet promittens fe illis de fuo fatiffa
durum/fofius autem aureacorona deficat^ex hierofo!ymis andkns antigonum vinftum perduxit.

Antonio herodes verociuitatisomatum deficiente pecunia antonioamore vindo mifit qui ipfius
feminf vidus amore ciuitates multas ei donauit quamq;.Herodes placans tributarium fe ei reddidit
antonius quoq; atrabazam t/grani fijium captiuum decetcleopatrg.Capitulum feptimumdecimum.

a  Bi autem r/gorhyemisceflit in hierofolimam profedus eft.Murifqjadmotomi!ite.annus Herodes regni
tum agebatur tertius ex quo Rome rex fuerat declaratus:pro templo caftra pofuit/quo fa# fui ano tdo hie#
cilror erat expugnatio,&antea pompeius coeperat ciuitatem.Exercitu autem in opera du  iOioiymam obfiE
ftributo:fubufbanifqj diuifis:tres quidem leuateaggeres: & fuper eos turres edificare iubet. Relidis d et  pofitisan te
autem qui operi inftarent edificaciiTimis amicorum/ipfe in famariam vadit:vxorem accepturus Ale piu caftris ac di
xandrifili| Ariftoboli fiiiam fibi defponfatamvtdiximus & domum obfidet fub fcifima opera nficias fpartitis copijs
curatus.Q_uippe iam hofpes defpiciebat.CIgitur vbi eam duxit hierofolymam redit audus militunV tres aggeres ad
copijs:eiq;fofiuscummagnaequitumpeditumq;manufociatur.quamediterraneopremiffaitinere! atcesextruedas
per phenicem ipfe remeauit.Vniuerfo autem exercitu cogregatoad peditum legiones vndecim,equi attolli mandat,
tumq;fexmilia. prfter auxilia fyrorum non prominima parteducenda.prope a feptemtrionalimuro Herodianorum
caftra collocauerunt ipfe quidem herodes fenatus confulto froetus a quibus rex fuerat declaratus:fo# copiatu nuerus,
fiusvetoantonio/a quo milites quibus prgerat fciret miflfos herodis auxilio.Cludeorum autem intra
ciuitatem agenttum populus.varie turbatus erat.Nam circa templum inffrmior multitudo conuenies Iudeoruhierofo
furore agebatur:multaq; veluti diuinitus de tmporibus didabatjfit: qui audacrores effentin collegia lyma ihabitatia
conglobati multis modis latrocinabantur:maxime & locis opido proximis vidui neceffaria diripien turbatio ac quo
tes:n e q; autequis aut virisalunenta re!tnqu^bant.Bellaromm autem conftantiores obfidentibus op ruda petulentia
pofiti Si  murisopusaggemm prohibebant/&contra inftrumentaoppugnantium femper nouum ali# audacsorum.
quodobftaculummol!ebantur Innulfaautemreficut momiculis fuperabant. CRexauteaduerfus Quantacoftan
latrocinia quidem occultas miiitum excogitauit infidias.tju.bus eorum reprimerentur excurfus/ino# tiaobfidenttbus
piam vero alimentorumIonginquis tranfuedionibus adiuuar/ difpofuit.At pugn? interni quis dmne refiftitur.
modum audacig fupergrederentur, Romanorum tamenperitiavmcebatur.Nichilominus a parte cu In latronum /n#
niscerta mortepropofitaconfligebant;Eximprouifo autem Romanis per cumculos inter medios curfionesparan
craergentibuspriufg miiri pars aliquadirueretur/ alteram eius vicem muniebant. Prorfus neqj ma# turinfidig.

Biti/.

%ibez  ptimtte 3ofepl»t JttCci

Romam' pcr ca nibas ncq; machtnis deficiebant quontam vfq;a$yltimum repugnare decreuefat.Deniq; tanto cxcr
nsculosintergrg citu circutn ledente per quinq;tnenfes obfidium tollerauerunt/donec quidam cxhis quosledosha D
diuntur. bebat herodes auft muruintranfgredi ciuitatem irruperunt;8£ pofteos fofijcenturiones. f£Igituran 3ftttt.it,

Polt qmq; men te omnia phanoprotrima capfebantur:& infufo exerci<:u piurima vbicj; mors erat#Rotnanisquidetn llII ’ ra '
fiu obfidionem propterobfidionis moraš tratiš: herodes vero manu iudaica fummo intenta ftudio ne qnis pcenitus
quidam herodi ex aduerfari/s reftderet. Madabantur a ute m quam plurimijR per anguftiores vrcos oppidi & in do
ani meenia tran mos compulffivelfi ad templum etiam confugtftent/necvlla etat aut feneduris/aut miiliebris infirmi
icendut detnde tatis miferatio Deniq;!icet rex vbiq;dimittensrogaret vt parcerent: nemo tamen dextramcontinuit ,
fofij ceturiones. Sed veluti furentes omnem perfequf bantar ftatem. |T Ibi tu m etiam anrigonus neq; priorem: neq;

prffente n fortunam cogitans/domo difced.it/SC ad pedes fofij proftcrnitur/llle autem nichil eum ta» pif/mt,
cAntigonus fe tx  mutationiscaufa miferatus.Et intemperanter denfitift antigonam appellauifneq; tamen etiam
ad fofij pedesq> cuftodigliberum dtmifit vtfeminam. ftaqj ilie quidem vindus afleruabatur.C[Herodes autem quo
uoluesab eo an niam hoftes vicirfefevtexternu quoq;^uxi!ia fubiugumitteretprouidebat.Vifendi enim templilan. trS
tigona vocatus dorumq; eius ftudio.omnis peregrma multitudo fuerat marata.Ob eamqr rem hos mmis: alios pre* Mtto.

'anadovicif. cibus/modofhuKos armis etiam refrenabat,& acerbiorem quam fi vidus fuiWtexiftimans fibifore vi<

$£ Herodes rir< doriamrfiquod videri nefas effetfculpa fuajvilum fuifIet.Mox autem etiam rapinas in eiuitate prohi
catemplicufto« buitanultainuedusin fofiam/fivacupfado viris&pecunijsopidoromani regemfolitndinisreliquif
dia prOuidentia fentfqui pro tantaciuium cedetotius orbis terrp imperium vileprecium idicaret. Il!o autem iuftum ef
Herodes a rapi fe dicentefvt pro labore obfidionis predarum licentiam miittes hab«ret:ipfe de fuis facultatibus mer
nisromanosaro cedem fingulis difirbutuntm eiTeffrmauit/Atq; ita redemptis patrie reliquijs promiiTa compleuit.
cet pollicitus fo Nam SC mflfrum quemq$ libetaliter: 8C pro rnerrto duces l , fpfumq; fofiamregia largrtate donanitvt ne j:
fio eas permicte mo egens pecuni jsabiret.fi£Poft hcc fofias aurea corona deo dedicata ex hierofolimis remeauitran
tefeillis de fuo tonodidumantigonunnduceiis.Etillumquidemvan3 fpevitecupidumvfq;advltimudiemigna 111 ).»
fatis daturum. uia?ignalecurisexccepit, $TRex autem herodes difcreta muStitudrne ciuitatis/fuarum quidem pat
Sofius aurea co tium ftudiofos/quo magis fibi beniuoios faceret.honorifice tradabat; antigonianos autem neci tra#
tonadeodeuoo jdebat.E{cumpecuniadefea'iTe:;diuifoquicquidornamentorumhab3retdiuifumantonioeiufq;co
ta antigonu vin mitibus mtfitrnontamen om.iitio ne quid paterettir tedemit. lam enim antonius Cleopatrf amore
dum Antjgonb icotreptusmomnirecupidiniceirerat.fjEtenim cleopatrafvbi tanta cognationem fuam feuiciaper iii.li.
perducit. fecuta eft/vt neq; propmquus ei fanguine fupereffetjcedis rabiem contulit in exttaneos, Syroriimqj w*nr

Maltcia Cleopa optimates apud antonium criminando fuadebat eos mterfidtvt eo modo cuiufq; poffelftones domi#
tre &  auaricia. njo fuo f idlms qu 5 reret^poftea vero q i n iudeos arq; arabas vfq; extendit auariciam;vt reges eotum tu

herodes Si  mafichus in ter/rentoccuke moHebatur. Deniq; cum vel in paste prteceptorum refipuiffet iw>u
antonius;occider« quidem viros bonos-tantofipreges iniuftum efTe dixit:quod autem his morte pro
Antonius femi# pius etat inter amicos vitra non habuit.fed multa terra ex eorum fin/bus precifa.Etquod eratin hie
nevidus amore riconte palmetum quo balfamum gignitur:& ciuitates prgter tyrum Si  fydonem cundas intra Hume
ciuitates mukaš e eutherum ipfi dcdit .Q_uorum potita domino 8C  eufratem vfq; partis bellum inferentem antonium
eidedit. profecuta per appamiam Sidamafcum in iudeam venit. Atq; hic herodes licetmagnis muneribus

Herodes Clco# infenfumeiusanirnummitigafftttamen trecent/stalentisannuisabfcfas regno fuopoffeffionesim
patram placans petrat fibi locari ipfamq; omnibusobfequijs placans in pelufium vfqj due t Nec multuin intereatem
tributum dedit. pus Si  antonuis ex parthis ade?ac:capt;uumq; artabanem tygranis filium dono C.eopatrg ducebat,

Nam cum pecunijs omniq; pr^da parthus ilii ftatim condonatus eft.

^[Cleopatra herodem callide ne cum Antoniovadat impediensVtfibi contra arabes bellum co r
mittatur procurat;contraquem in arabes vidorem themon Cleopatre dux venit vade arabes reerea
ti herodis. exercitum fugant quorum tamen herodes ipfe fines incurfionibus vex;t.terie motus quo
q; maxirnus intudca.xxx.hom:num milia cum infinitis pecoribusfmanente exercitu inrolumijoed
dit: arabes quoq? iudeorumlegatosinteremerunt herodes vero fuos hoftmm aduentu peeterritos
ad b illum contra i pfos excitat vnde animati vidores contra arabes extiterunt quiq; fiti compuliife/
CJeopfa callide ipfot tradunt herodes quoq; ab tpfis patronatus optatus eft. Capitulum odautimderimum an ti(?ai
Iierode impedit ^jssg^Onciato autem bello adiaco herodes quidem cum antonio proficifd paratus erat.&alijs cam i«.
ne cu atonio va ¥ ier  ' !, deam turbis liberatis:8t hyrcania potitus quem vicam antigoni fororteneb3r.C[Ve
dat 0 vt fibi bel P ^^i^ rUintamen a  Kleopatra callide ne periculorum Antoni/ particeps fieret interclufus eft.re/
lum i arabas co# ribus enirpVt diximus/infi'dias tendens/bellum in arabasvt herodi commiteter perfuadet

mittaturjpeurat Antonia.Qt fi' vicifletferabieifi vidus efleti/udep dominacoftitueretur:alterumq; potentium pcral#
Vidoria Hero# ter urn pe(T ifidaret.Sed htec eius voluntastad herodis ceffitarbitrium.Nam primum pigneribusho
discotra arabes fttum captis/magnum quem confiauerat.equitatum circa diofpolim in eos mittit; Et |uis fortiter

jifliV'
llumc
i.fed p

tummanu
t ibus nititi
invttaq;p
peprelioi
B turresfef
michiqui
tervolunl
cunftatip
• te prjliun'
cerequod
fpmtumv
captiuos.2
culTioneff
lumq;dai
tus fignut
tetumqtv
tnuimmi
ovm hoin
maximu
foederis

\

N

c\uos\c&os\& b
Cs '

mMusquv&m 1 ®^

*. <\uviyomtaa
>v>oviviimio
ucbu
uarato

©cHtitmlcoMio


«!#, i

:on «nu, t

f  ° rf m;n en ,

K?« 48 !

‘'bifore^, h
c ;'"tate profil 11 ^
'uinisfeji^ic

‘totibustuef
'! COm  plenit,
Mninittt ne p

S?***'

'U Olfll) )g;ig

^uideni pjr (**

ltCin  necitt'4 , 1,114
°nioeiufq ; co
) P*tf£ amore
^mdtpatu
m-  Sprem® Mia

Monaim^j

'frčgeseotura®5j4

um reUpuilh  uj^

'us  mortepro

odcmtinhie

isintraflume

anaatonim

s muncribus

•iMionesim  v

i interes tem mm

itrcducebat, 0',
1  t,«/M

#  p

)?s bcllumca J
irabcs reerej
re-nofjs quo
n.-olumijorf
,tu pcrtemtol
:i computifo
jumdcdnMM snpi
..nt kitiš  tst6 i>6<

r cveb»V e  ggt.li

aetpeto^
muunt**  1

vgntrtbMf ' 0  I

t  ju« f° tnut

a refiftentes fuperauft.Cum autem tam vidiefient/maiore motu arabes fufcftantur.Et infinita mamiš
n  in vicuin iytif cclcfcanathan congregati expedabat iudeos/Vbi rex cos herodes cu excrcitu aggfef#
fusjbellumcdfulcius amrmniftraretentabat:caftraq;murocingi prgeipiebat. Nontameei paruttiriul
titudorfed priore vidoria freti arabas impetunt:# prima coitionein fugam verfos vrgebant. In per#
fecutione vero hifidtfs periclitafhgrodes vicfcanathon indigenis ab athemoae dimiiTis;qui ex CIeo//-7 rt ” emon  „ x
pafrf ducibus Temperei fuerat inimicus,Namq$ hormn mctirfu reereati arabes pugnam repetutiiun# cseopatre cotra
ftifq> agminibus drča faxofa loca &deuia hf rodiš militem fugant/plurimis cedeproftratis. Qui ve# herode vn ara#
roex prflio feruati funtiin vieumormizam confugiunt. Vbietiam caftra eorum cum homiriibuscir# ^ es recreatl  ‘ ie *
cungrefli arabesrficut erant plena cceperunt,Neq; multo poft accepta claae herodes aderat cu auxi# exercitum
lijsiferuis qvfus popolcit. Huius enim vulneris cauTafuit prepofitoru militibus contumacia: qd tuf# ™S ant<
fis obedire noluerint.Non enim repentino commiffo preitomullum infidiandi athemon tempus ha# Caufa vulneris,
builTet.^Rurfus tamen vltuseft arabas affiduis eorum fines incurfionibusinquietas: quodq? femel ^? r °des arabd
vidus eft fene reuocauit. if  Sed dum inimicos pcrfequitur.incurr.tei diuinitus alfa calamitas: fepti# f* ncs  > cllr fi°nx#

» *wwa v-inv^v i »____^

amiji. nio repni amio ft accuco !>c:!ofciiientc. Nllm.J; v cnš imKo im.) mota-mfiniu qiii.!cin pefonnvtr! r-ss, \yxan
imm  ' ‘ ' Tettrnottisma

gens.Vnde veJutomni fubuerfa iudea tertf obtinende f P e:quia nemine TiinrfT ‘ , . • ^ rn tudea

.- J O...— nem,n e  iupdi: crpdebanMn ea rufit/ *xx.hoim m ha

U„nt - C 5 jfi-

3 nn. 11 , -- -i- , , i -- -1 --

to. ts.u ginta vero hominum miiia peremrt: cum excrcitus manhiiet incolumrsAjuomam (ub diuo tenrdebat. .

eg.lu. ibinmim Arabas in maiorem ferodam farm fuftulit: trfftibufq; nuncijs araurus aliqui i femoeraffi# x,mus 10 Rldea

ffl.rrrtt ^ _. . . ^ « i  _j _ c  _._»r. . rr .  , ,>  1  rr"

fegatis prius interfedis qui ad Te venerant a iudeis (f[Hfrodes autem aduenru lioftium perterritam c ;; i^nitis peco#
fuorum multitudinem/tam magnitudine/gaffiduitate caiamitatum fradam adrepugnanduminci# rtnusocctciit ma
2lwt.it. tare tentabar h?c dicens.Rationcm haberenon videturtcur vos prfiens formido pertulerit. Nam di ne f c cxctcltu m
ru.r.tit. uin? quidem idignitatis plagas merori vobis e(Te non nvrer: ignauum eft autem idem perpetj/etiam colunJ1 *

‘ES- 11 ; 1,  cum incurfus hominum repellendi funt. ( Ego enim tintum ab tfto vthoftes poft terremotum no per
f um  timefcam:q> magis putauerim deum hancillis iliecebranrriirmf ,Te. vt pcenas redderent.No enim ta#

tum manu armifq; freti quantnrn nofirrs caiamitattbus vcr.tutF aHax autem fpes eft/qug r.on fuis iu # F ali3x  'P 65 *
fibus nititur-fed alienis aduerfis.Neq; vero vel-fecunde resA'e! confratie apud homies cene  funtrfcd
in vtraq; partem vicrffim videas mutarefortunam/& id exemp!a vob s propria demonftiabunt. Ne# ^ c !? na raut3#
peprflroliigiorevidores/poftab hoftibus vid; fumus-frrurc rr.:cyquantueftimarelicebillicapien bilis v^vrfjveG
B tur res Te Tore credentes/Nmii&ffiiirniorfickns incautus eft: mcetus autem mouidetiam! docet. [taq; Nota* ■.
michf quidcmhoc ipfum q>  timetisrfiduciam iuggent Nam cu ferociores/g opus erat fuiftis.SC pre#
ter voluntatem meam in hoftes egreffi eftisrathemon mfidiandi tem nus inueniqNunc autem veflra
cundatiof&minusabceranimus.vt videtur/certammichividoriamfpondet. Conuenittamenan# Notadavctba
* te pršili m fic effe affedos .in ipfo autem opere virtutem erigereteonfceleratifq; hoftibus planutn fa#
cere quod neq; hum4tiualiquod ma!um'neq; ira ceieftrs vnq deprimit formidinem iudeorti/doneč
fpiritum vite ducuntiitd eorum quifq in bonis fuis arabes dominSii patietur/quos aliouoticns posnet->» er?
captiuos.abduxit/Nichil autem vos terreatrerum anima carenttum moett)S'neq; arbitremini terrf co
culTionem alieuios future cladis s ffe portentum^Naturalia tiamq? funt eiementorum quoq; vicia/riul
lumqj damnum inferunt/nifi quod ex ipfis euenerit.Nam peftilcntif quidem,vel famis#vel terremo#
tus fignum a’iquod tardius fortaffe precefTerit.tpfa vero cum extiterint fui magnitudi, e fin.iunf, Cf#
terum quidnobis amp! us q terrf concufiiorbelium nocerc poterit etia vidiš. Immoer.imuero maxi#
mu iminetis exitij monftru non fponte fua:neq; alienis mani&us iimicis accedit:q legatos nros preter
oimhoinilegescradeliterimo!auerutrta!erq;deo g  belit euentu hoftias cecidemt. NJoemefTugfent Legatfabolbus
maxtmu eius lumen/inuidaa; dextra/fed, cotinao penis dabut^ft parnorepieti fpu in vindidaviolati iUcfiferuant.
foederis aios excitemus.Pergite quiTe; non pro coingibu^tteg; pro liberis^aut pro patrie perculis pu#
gnaturi|fed legatora fedis vltores. lili meliusig no»qui viuimus exercrtu regentrVobifq; michi obedi
entibus periciitaboripfe pre cpteris Pro certo enim fetatis fortitudinem noftram fufttneri no poffp/ni#
fi temeritate ledatur. fTHrsadhortatus mtlites vbi eos alacres viditifacra deo celebrauit. Deinde cu Iudei herodfs
e^ercitu iordanemftuuium tranfgteftus eft.Cafttis autem phyladelpl;ip pofitis haud procul ab hoftt exhortatioe ani
bu^ouaTt de interiacente caftello contenderet/pngnam eminus irritabac.g primum cupictis cogredi. tnanf contta a#
C Nam &hoftes prpmrferat qui caftellum ocaioarenc/led i;los auidem regij facilerepulerut. collcmq; rabes,
atnti.ii. tenucrut.Ipfe vero quotidie produdo ad prelium milite.inftrudaq; acie.arabas lacefcebat. Cum au#

€i iu‘ tcrn  oemo cotrapcederet^uedam enim veh -mens eos formido tenebat. & ante multitudinem dux
talini*, atchemius timore obrigueratfvallum eorum aggreffus ipfe difti rbat.’Eoq; modo coadi ad pugnam

confufis ordinibusinixtfq;cumped!tibusequttes egre.iiiintur. Et fiinilttudine fuperiores iudeis ta# Vidi Arabes a
menalaeritate pares:quamuisaudaciores eos faceretvidoripdefpetatio.Et quandiu quidemrefti# iudeis,
t«unt.nomaguacedes eorum fada eftrvbi vero terganudauerunt multi a iudeis.mulci a fcmetipfis

%\Ut  pitmu63ofep’i)t JuSes

Herodes ara#
bfi legatos de«
fpicit.

Arsbcs fiti cot
pulfifeipostra
dunt.

Herodes ab a#
rabiš patronus
optatus,

H?rodi's foifici
rudo vtdo a ce
fare Antonio
amico.

Herodes ad ce
fare in rhodum
venit fine dia*
deinatc Si  fe fu
tfleantomja«
mieu declarat.

fvt p'f-u!irtr*n4to

conculcati perierunf.Deniq; rtiiliaiqutnq; in fuga ceciderunt:ceteraq$ multitudo in vallurn compalfa
eft.Eofq; ftatim circufeptos obfidebat herodes. Bt Jicetarmis prope adeffet excidium.tamen aqu? D
pcenuria vehemencer vrgebaricum rex arrogantius eorum legatosdefpiceret: & talenta quinquagb
ta pro redemptione offerentibus magis mftaret. Deniq; ardefcente fiti cateruatim exeuntes vitro fe
iudeis tradebant: adeo vt quinq; diebus quatuor milia vincerentur; fexto reliqua multitudo ad pu»
gnam defperata faluteprocederet. Q_uibus cotrgreflus herodes^iterum feptem milia circiter fternit.

Tam inagna plaga vltus arabiam extindo virorum eius fpiritu tatum profccit: vt etiam patronus ab
eagenteopraretur.

{[.Herodes autem vido a Cefare antorjio maxime defalute folicitus ad cgfarem tn rhodum
fine dyademate fe Anthonij amicum fuiffe prudentiflime declaras/3 quo humaniffime receptus ite
rum rex ab eodem conftituitur/ipliimq; cgfarem euntem in ?gyptum recaepib& exercitui illius necef
fara mintftrate.Vndeaudueft eius regnumC?far quoqj.cccc.ga!athas cleopatr? fatellites Gffar do#
nauit herodczenodoro quoq; damafcenos Iatrocinijs vexante/a terraq; deiedo dominiu illius h? ro#
dt donatur/& fyrie procuratorconftituif/qu j a cefare poft agrippam&ab agrippa poft Cffarem vnu
cediUgebatar. CCapitulum nonutndecimum.

Oxautem illum excoepit de fumma rerum follidtudo propter amicitiam Antonij priino 3nti.tr.

Caefac herode
recipitin gram
8C regem iceru
conftituit
Humanitas c?# 1
faris erga h?ro’
dem.

Herodes orans
9 p alexadro an#
toni; armco re^
cufatur.

folui.Sed vicit iracundia Cefaris multa illum Sc  grauia pro quo rogabatur admiffle dicentis: quibus

Herodes C?fa
reeutemiegy*
ptu recepit cC
exercitui necef
laria miftrauit,
Audu h?rodis
tegnu a cefare;
C?far fatellites
cltopatre h?ro
didouau t.

Zenodorus
damafcenos la
tronibus vexas
aterradeijcit

fufp e '


A Nadama

cotitra

ftituit:

jgfdeci

anu” 10

tifttare

, ^


vidoriam cffaris apud adiumiverumtamen plustimoris habebat/| ipfe patiebatur. Nec r  ^
enim c?far vidum indicabat antonium/donec herodes cum eo fuperefiet. Itaq; rcx perb
cults decreuitoccurrere:rhodumq; tranfmiflusvbi cefar eo tempore morabatur adijt eum ' '

fine diadematevefte qm'dem cultuq; priuato.Sed faftu regio:neq; diffimuiata veritatecoram eo h?c
dixit. Ego quidem cefar rex fadus ab antonioffateor vtrlem me fuifTe regem antonio. Neq; dobita#
uerim dicerefcp omnimodo armis quoq,- metili gratum expertus effenifi arabes prohibmffent. Veru
tamen &auxiIiapro viribusmeis ei mifi. 8£ multafrumenti milia, Sed neq,- aptaapudadiumpla#
ga bene de me meritum deferui.Nam cum auxilif minus commodarem/optimum ei confilium ded v  E
vnam effe dicens cleopatr? mortem aduerforum correptionem:qua fi occidiflfet:8C pecunias ei JSC  mu
ros ad tuicomrmmem SC  exetcitum SC  memetipfum belli contra te focium pollicebar. Sed profedo
eius aures cleopatre amor SC  deusfqui vidoriam tibi donaret;obftruxit. > Vna ergo cum Antonio vb
dus fumj& rcgni coronam cum eius fortuna depofui. Ad te autem veni fpem falutis de virtute pr?#
fumes/8C ne in examen adduceretur properans qua!is amicus aiicuhis fierem. C Ad hec cefar immo SntiM,
vero faluus efto inquit:8t nune regnato tertius. Nam meritus es qui plurimos regas: cum amicitiam tu.r.toW
tanta fide tuearis. Experire autem vt etiam fcelicioribus fidus permaneas.Siquidem ego preclariflu
ma fpem de tua inichi mag 'animitate promittaRede autem fecit antonsus/qui magis cleopatr? q ti
bi paruit.Te namq; lucrati fumustpropter eius amentiam. Prior autem ab officijs coepifti quantu apl
paret quem ad eorum gladiatores fdonea auxilia mififTe pr?fcribit.Q_uare interim tibi decreto regnil
firmitate pr?beqexpenar autem ipfe quoq; bene tibi aliquid facere.vt non qucras antoniu,huius fer
monis humanitateregemfne quid de amicitia fua dubitarepKortatus & dvademn rili impofuit.& in#
dulgentiam decreto confignat.in quo multa magnifice in eius laudem allocutus eft. lile autem prius
eum muneribus deiinitum rogabatrvt Alexadrum quendam fupplicem ex amicis antonij iuberet ab c.trrtin

attribun
arn^bnn

0

asedes3' nlC(

giamphitb 6 -

uitatemrcpai

trishonerem

ti^rodiuin
itiiquoq;i ul 1
damaleumat
didltfruiT> enl

ta atq;tribut.

torquoq>^ rC

repulit depr?cantem. Cf Poftea vero ad ?gyptum euntem per fyriam Ca; ; aremjh?rodes cundis ex# cap.tuir
ccepit regni diuittjs,Tumqj pritnu cum eo militem infpiciente circa Ptholomaidam equo vedus eft:
ccenamq; illi cum omnibus amicis exhibuit:atq; infuper exercitui epulas cundodiftribuit. Profpexit
etianvvt per arida loca proficifcentibus ad pelufium atq; inde redeuntibus aquarum copia non deef
fet:nec defuit'quicq vtenfiiium quod defideraret exercitus,Pro his demq; meritis paruum efle h?ro#
dt regnum tam etefar čj milites exiftimabant.<£ldeoq,- poftq venit m ?gyptum iam Cleopatra SC aru  < 2 ?fi.it.t.
tonio mortuisjnon folu cgteros eius honores auxit:]verumetiam regno partem finium addidit qu$n
cleopatra dimiferat:8c pr?tereaGadara?Mifpon^amariam:maritMnarumq 5  infuper cundafum: Ga/ ^
žanr 8C  Ancedoneam 8C  [open Sc  pyrgon alias turrim ftratonis;& ad hec fatellites quadrmgentos ga ^
latas ei donauit quos antea Cleopatra ftipatores habebat.Nulla res autem magis liberalitatem c?fa
ris incitabat.q rnagnus animus accipientis:poft!primam vero adiadam etiam regionem fqu? tracon
vocatur^eius ditioni' fubdidit-. ciq; connentem Bataneam alias Bathaniam itemq; Auratam alias au
ranitidem. #£Ex huiufmodi caula Zenodorus (qui domus lizanie condudor erat )  non celfauit vn#
g ex regione que tracon dicitur latrones damafcenis immntere. lili autem ad Varronem tuneredo#
rem fyri? cofugerunt , eumq; deprecati funt quo fuas miferias c?fari declararet. c?far autem his cogni
tis eis reicripferat;vtlatrocinium penitus curaret extinguere. Varro autem cum milite^iggreffus loca

:im

liT, -^nena Ulfa

asj * 1

*•«!

mn terfte 5

P Jtr °nusab

C ntho ^

' merc «ptusiie

^^'iHiusnecef

'^do,

' u,l ^ ? ro,

Cf larem vnu

A

Mtiebntur.Nfouti
f ,t ‘>q;rcxpeti > ^

Mturadiiteum* 1
‘ccorameohfc
N’fqj(kibita#
ubiiiflcnt, Veru
H| d aftium pla#
iconfilium dedpg
canias ei|&mu ' ,
'f SeAptofedo
um Antoniovii
sdevirtutejpip/

I lif c ifftthšo Miii
■  cum amicitiam nw ^
ne

>i<cIfop3tr^ti
quantuapl
v ifccroro regni}
normi,bimisfet
nnimiit.8C in*

!r.mffinprms
oiiii  mb’rctab MS*
ifentts: qutbus
dcscunaisejc* 0 t

auovcfttiseft:

Smt. Proipcat
cooia non deef

niumcffchfKV

*"SS

n addiditq“f|!

w nW umfl 'SWi'l' >

,,'r ng^nrosg 3

( ,n 'q>i? (r3COtl

,,r.it.imj' iasau

,««f <»"2  I

I

CM P* 1 '

JO.JUIJ.

A fufpeda cxpurgauit latron&us tetram:ipfamq; Zenodoro abftulit. Q.uam c?far) ne latronu denuo SC  h|todj do#
contra damafcum receptaculum fietetjhftodi dedit: eumq;pr?terea totius fyti? procuratorem con# naf SC  byti?£'
ftituit: SC  derimo anno reuerfus itetum in proutndanvne quid eo in confulto procuratonbus liceret curatot conlti*
amminiftrare precepitiac zenodoro mortuoterrram omnem qug inter traconem & Galiieam crat d ^ !lur *

3Ktt.lt. dem attribuit.Quodautemmaius hisomnibus exiftimabatHfrodesa C?farc quidem poft Agtip# Herodesac?#
jw.rw pam amabatur/ab Agrippa vero poft Cffarem. ia,! ; ecu

CHerodes ad fummum fcdicitatis euedus.edificia magnifica conftruxitlhic em anno re# ma ^ atur KmE
gni fui quindecimotemplum inftaurauit/Anthoniamq; turrim/gC domum regiam conftruxit:vmdu# 2D  Agrippa«
as edes amicorum nominas vocabulis Csfaream rdlicet Sc  Agrippinam edificmitjSi  Sebaftem Sa# *
inarise ciuitatcm condidit vbi templum ad honorem Caefaris kcit/Sc  aliud templum circa lordanem
candido marmore pofuitlftratonis quoq; tnrrim renouauitf& drulim turrimcognomtnauit.theatrum
& amphitheatrum fecit quinquennali certamine in honorem cffaris inftituto.Antedonam quoq; ci
uitatem reparans Agrippiu vocauit/maxime quoq; parentes diligens Antipatridam duitatem in pa
tris honpr enV& Cyprum pro matris memoria/& phafelum turrim in fratris recordationem edificar.it/

H? rodium quoq,- caftellunVtumulumq; aftoidem fimiliter nominatu munificentiffime accurauit/ant
mi quoq; fui magnitudinemin plurimis etiam externis ciuitatibus demonftrauitvtapud tripolim SC
damalcum atq; ptholomaidam publicas balneasfnecnon apud fidonem SC  damafcum theatra con#
diditlfrumenta quoq; cun&is miniftrauir egentibus/& liberalitatem fuatn omnibus fecit notam^ebiV
ta atq; tributa fepius remittensfhic quoq; cum fummus Venator eflet vno die feras. xl. fubegit/bella#
tor quoq; ftrenuiffimus eratfcut fortuna fecunda/raro contra votum eius belli ceflit euentus,

£[Capitulumvfcefimum. .

Inc ad fummu foelicitatis euedus Si  ad maiorem fubleuatus animumr maximam pro Hfrod^s ad m
uidentif partem obfequio pietatis impendrt.ltaq; anno regni fui quintodecimo k  te fceUCjtatas^

plum iftaurauit/& duplum terr? fpadum q fuerat circa templum muro amplexus eft: cuectus magni
ingenti furnptu Sc  munificentia fingulati. Argumento erant in ambitii phani magng " ca con ftraxit
porticus'eifq; iudum a feptetrione cafteliuny& alias quide afundamentis erexi>hoc °P era *

:  aute nulla te minus q regni fedes largis opibus renouatu antonia vocauit in honorem Antonia turris
antonif. C^uinetia domo fibi regia in fupiore parte ciuitatis exftručta/duas edes in ea maximas atq; ^ omns rC S* s . i
pulcherrimas/quibus netemplu quide vlq coferri poffet edificauit/eofq; amico^j vocabulis/vnam ce deferiptio vbi
faream.agrippam altera nominauit.Nec vero folis tedis memoria eorum.S; cognomina circufcripfit. duasedes coti
Sed in totas etiam ciuitates ftudiu liberalitatis extedit.Nam in famaritica regione oppidu muro pub amicopi
ftolori*. chttrimo-per viginti ftadia circudatum febaftem appeilauit.dedudis eo ex militibus colonoru tetra 00tniri& voca#
hts fecndifflma attribut^Vbi templum quoqg tirnima intet edificia coilocauit. & drenm id  arearn ouiiscffareažC
3Ctttr.lt. triom femts ftadioru cffari dedfcauit;eiufdemq}oppidi habitatoribus prfcipua legum beneftda pr? Agrippinam.
sjb c,rit jftitit. ^Infuper his alterius terr? adiedione donatus a jCgfareialiud ei templa circa iordanis fontem -^ e P^< 3 d hono
€g.li.i./ an ^‘do marmore pofuit.quilocus appellatur paniumivbimontis quidem vertex in pr?ce!t'um edfc c ? ž f r ’ s *
ca.mtojus propter fubiedi lateris vallem fpecus aperit vmbrofum: qua .pfunde altitudinis rupes ad imme# Aliua tepla

iUnttff.
It.rD.f*
ritti. .
dE0.lt.t.

ta, 7 ^
B

WtW»atU r „ r ---- r -- r  - -- --- r ... ,

fum liquentis gutte receptaculum cocauatur: vt ftagnantis aqu?copia demittentibus a!!qutd doneč ^ ; ° r ^ 3ne
|etraminueniant.longitudo nulla fufficiat. f^Forisautem de fpeltince radicibus oriuturfontes:& vt ^ontes
quidam putat hoc efle iordanis principiumifed veri ftdem in pofterioribus indicabimus. ^[Q uin &
apud hierichonta intet caftellum cy prum gppriores domos regias meliores alias&qu? comodiorem
vfum prebetent aduenietibus fabricatasieorudem amicoru nominibus vocitauit.Prorfus no eft ido#
neus regni locus: quera honore c?faris nudumreliquit. Poftea vero q fines fuos templja replcuit: in
prouinciamquoq; nomen eiTudit:'& in multisciuitatibus templa que c?farea nominaturfconftituit.

C <£Cum autem inter marittmas ciuitates vidiffet vnam vetuftate iam feftamfqu? ftratonis pirgus alb
r'vi* as turrIS voca batur ; 8{ per loči naturam munificenti? fue capacem.totam eam candido faxorepata# Stratonis turris
UEgdt.tl tam cIa t‘fTimaq»regia decorauit'8C in ea maximam innatam fibi animi magnstudinem demoftrauit. ciuitas vetufta.
ta.rrfo Nam inter doram SC  ioppem/quorutn media ciuitas eft fita/omnis hora maritima adeo fuit impottu
ofa; vt omes qui ad egyptum ex phenice nauigarent in falo fiuduare cogerentur.-minas affrici metu#
entes.cuius etiam mediocris aura tantas fiuHarum moles ad fcopulos erigit: vt remeante eftu gurgi#
tis per a!iquanta fpaciu matis feritas augeatur.Sed rex liberalitate ac fumptibus deuida natura pyr# Magniffccnčia
teo maiorem portu fabricauic:& in eius penetralibus alias nauibus ftationes fecit altiffimas. Et quaq herodis in edi#
omniseilocus aduerfabaturitame ita cum difficultatecartauit: vtfirmitas quidem'ftrudurenequaq ficijs.
mari cederet.-pufchritudovero tanta effet/^p nulla res ardua prepediftet omatum.Metitus enim qua Tutu reddit he
tumdiximusportuifpacium per viginti vJnas in profundum faxadimifit; quorum pleraq;pedum rodes portum.

Htbctp?(mus3of6pi)(3«6et

quinquagmta log/tudinis Sc  altitudinis o<fto:& latitudinis decenv.nonnullaveroetiamaiorafuerunt/
Expletoaute fpado quod vnda celabat.in trecentos pedcs murum di!atauit:& exquibus ccntumrc D
peliendis erant ftučtibus ante coftrufta vnde etiam procymia dicebanf .Cf teti autem faxco quo por
Drafion turris. tus cingitur muro Cubiečti funt magnis turribus interpofitis:quaru maxtina atq; pulcherrima ex pare
te cffaris drufium cognominataeft. Crebri autemforniees ad deducenda qug portus haberet.proq;
fornicibus Sc circum eos pila faxea:& lata que naues egredietes exciperet deambulatio.Aditus aute
Colofi tres. feptetrionalis erat. Ventorum enim pro fitu loči placidiflimus eft boreas. Ad oftium vero ftatue fiue
colofi' tres:vtrinq; fulti columnis.Quaru a leua quidem intrantibus ftantes folida turris fuftinet;dex
tera vero duo proceri lapidesiunčb 8C partis aduerfg turris magnitudinem fuperantes. Domus au#
tem portui conexae candido itidem lapide pariqj menfura fpaciorum ciuitatis vice tendentes in por
Teplu Cffaris. tum/ Contra oftiu vero portus in colle Claris templum magnitudine fimul SC  pulchritudine praeci#
puum/ftatuaq,- in eo Claris fiue colofus no minor q iouis apud olimpiam/Cuius ad exemp!ar fa&us
Cgfarea ciuitas eflromano aute par SC  iunoni qug argis eft. Opiddum autem puincig  dedicauit; rebufq; adueditijs
Theatru SC  am portu cf fari vero conditoris honoremivndeciuitati cgfarep agnomen impofuit. a Q_uinetiam SC cgte*  teli,
phiteatru. ra opera forum/tbeatrum/amphiteatru/digna vocabulo col!ocauit:&quinquennali certamineinfti#
tuto/nomenei cgfaris dedit. C Primufq;ipfeincentefimanonagefimaoiimpiademaximaprima
Anthedona cu  propoluitvt non folum vidores/ fed Si  proximi SC  tertij fucceffores eorum legalibus diuitijs potiren ltb.ni.'
uitate reparans tur.fCAnthedonam quoq; renouatam quambella fubuerterat Agrippium vocauit:nimiaq; ben/uo#
Agrippium vo lentia nomen amici etiam portf infcripfit quam ipfe in templo edificauit.:C[Sed nec parentes fuos ..
cauit. ita quifq dilexit. Nam ob patris monimentum; optimo regni campo ciuitatem condidit.ftuminum

Maxime pare# arborumq; ditiffimam: eamqp antipatridam nucupauit®£ fuper hierichonta caftellum natura tutum
tes diliges An# Sc  pulchritudine precipuum muro cinxit/atq; in honorem matris cyprumvocauit fratriq; phafelo tur
tipatrida ciuita rim cognomine phalelum hierofolymis dedicauit. Cuius habitus SC  magnitudinis liberalitas poftea
te in pris hono declarabitur. AIiamq; ciuitatem in regione qug hierichonta in boream mittitur phafelum nomina#
re ediffcauit. uit,,Cognatis autem SC  amicis eternf glorig traditis ne fui quidem fuit immemonfed caftellum con#

H^rodiu caftel tra motem arabici lateris propugnaculo promunitum de fuo nomine herodium vocauit. (£Tumu# £
Herodius (15. lumq; aftoidem qui manufadus ftadiorum fexaginta fpacio ab frerofolimis aberat.Timiliter nomi*
tumulus. natum munificentius accurauit. Etenim rotundis quidem turribus cacumen eius amplexus eft am#
bitu autem compleuit edibus regij*  liberaliffime exornatis:vt non folum interna membrorum facies
Aqua logo iter clarior eftet:verumetiam foris parietes ac materi?:tedaqj largis infufa diuitijs elucerent. CAquam
uallo iduxit, etiam plurimam ingenti fitmptu ex longo interuallo iniuxit: perq; ducentos gradus marmoris cm*
didiflimi fabricauit afcenfum.Erat autem totus collis manufadus:8C vehemeter cxceIfus.Q_ui & ali#
am circum radices eius regiam ac diuerforia qua:& farcinas Sc  amicos recipere poifent ediffcauit:vt
Magnificentiaj pro rerfi quidem omniu copia ciuitas effe videretur caftellum:circufcriptione domus regalis. fTTan
hf rodiš i extre tis aut conftrudis ediffcijsianimi fui magnitudine in plurimis etiam externis ciuitatibus demon/lra#
mis ciuitatibus uit.Namq; apud tripolim SC  damafcu SC  ptholomaida publicas balneasjtjug gymnafia dicut bibli au
Public^ balneg tem muru:exedras vero SC  porticus;foraq; SC templa Byriti alias Beryti SC tyri: necnon SC  apud fido#
nem SC  Damafcu theatracondidit.Maritimis autem laodicenfibus aquae du&u: apud afcalona vero
nipha fiue lacus ornatilfimos SC  balneasi.itemg; perftilia tam opere q magnitudine miranda confti#
tuit Sunt quibus etia lucos portufq£praeftitit.Multeq; ciuitates ab eo tanq regni focif agris quoq; do
Terma:, natf funt.|£Ad exhibitionem vero thermarum alijs redditus annups ac perpetuos delegauit.quem

admodum comis:nequando beneficij gratia deficeret. C Ad hxc  frumenta cunftis miniftrauit ege# jnttJi.
Pithiu repard# tibus.8C infulis Rodiorum ad inftruenda clalfem pecunias ligpc multifq; in locis prebuit Jlncenfumq; rw#
uit Liberalitas pithium in meliorem formam reparauit, fumptibus fuis, CJ.uid dicam eius in lichios aut famios libe# F
hfrodiš apd It# ralitatem; perq; omnem Ioniam eorum quae defideraflet quifq; largitiones’Nonne Athenienfes/ SC
chios; Sainios/ Lacedemonij7& Nichopolitani t SC  in mifia pergamus Hcerodis funt plena donarijsd Nonne anthio#

Ionia Athenie# chenfium fynae plateam cum plena ceni ab omnibus vitaretur.per viginri ftadia ,plixam ftrauit po#
fesi 8£ Lacede# lito tnarmore; declinandifq; ymbribus q longa effet ornauit?Sed hecquidem propria quis dixeritil/
monios. SCc.  lorum quibus ea detulit popu!orum.’<^Q^uod autem helidenfibus prfftitit/non folum achaif com#

tnuneSed etiam totius orbis terrg inunus videtur: per quem 8t olimpiaci certaminis gloria diffundib
Olimpiacu cer Nam cum hos deficere fumptuum videret inopia. quodqj folu ex vetere grfcia reftabat eifiuereino
tamen. folum agonizeta afs agonotheta ipfe fačtus eft eo luftro q> cu roma nauigaret offendit.'Sed etiam p#

Remiftt debita petuos pecuniaru queftus inftituit: vt nunq eius memorta agonizete munere fiingidefineret. Cin#

SC  tributa, extricabile opus erit debitorum fiue tributorum remilfiones exoonere: ficut phafelitas SC  baranetas
aliaq; circa ciliciam municipialeuauit annuis penftonibusdicet multum eius aniraifortitudinemti#

jiior

A bus ciu ,t3

fie que fltat ,
r£ bat.a ul

(gi-anim 13

belli« ff J e

t itate« 1ll |||

pleta eft dr

te:deinde r
filiosduas

3 tum illa 01
nem

accufa#

ciend.fi|q u

iuffitoccid
patrem ha
tomregisi
parroeoru
gn/ fuccell'
romam fec
accufation
tiamžiei
cetteinte]

vitra eufr;
fuitillecel
^ autem co
^ exMaria
duosma
bat-.fed e
debat h«

I

marianr

Uit'  babi/es i

trem A »
1U4' m °decir
dusada

attu, ficut ma (

SSftŽ

Himn
^Pofifet
’ ^emu

2!a>

1*452»

»jos

^'uftineiid
tCs -Domus ag*
f " dc ntesinp 0r
l,,tUc,| ne p^,

xem P'3r fadu s

ll| q;adueditij s
nc tKim&cptfo tu,
‘■fUmineinfti, %
jw*tmaprina!l

^uih/s potiren l'
niiaq;beniuo» l( R
parentcs f uos ,.
idit  fluminum j!
matura tutum
>q; phafelo tur
crahtas poftea
dum nomina#
caftellum con#
mit. ([Tumu# £
fimiliter nom/#
aplcxus eftan#
mbrorum&cies
cnt. <TAquara
i marmotiscan#
*Tus.QuiM
iitfdiffcauifcvt
regalis. ([Trn
tuš demontira*
adicGtbibliau
i A’.ipud fidot
alcaloria vero
ii r andaconfti<
1gri<quoq;do

clepauit;quem

nniftrauitege/ Jltf
m ;inccnfumq; j»»

lU t lamios !ibe/ r
Mlaenienfes/»
Sonneanth®

<am rtrauitpo/

a quis dtxe«t^

doitodJM?

jpatc-

S£^

SDeluDalcobello fo.jcu

. mor fregerit ne quam pateretur inuidiam veluti maius altqufd aucuparetur: fi beneffcifs ampliori #

A  bus riuitates afficeret^ qui eas haberent. CQ.uin & corporc vfus eft:quod animo coueniret-Cum# Hfrodcs {um#
qj fummus Venator effetjn hoc tamen equitandi ipfi peritia que cuperet alTequebaf.Deniq,- vno die mus  Venator
quondam:feras quadtagita fubegit.Eft autem aprorum alttix lila regio. fed magis ceruis & onagris vno die.xl. te,
fiequentatur. (IBellator autem erat qui fuftineri non poffit. Itaq; multos etiam in exercitatione ter# tas fubegit.
rebat.Quibus &torquendoiaculodirediflimus: & fagittarum iibrfrator videbatur egregius, CPte# Bellator exper#
ter animi autem corporifq; virtutem.fortuna quoq; fecunda vfus eft. Raro enim contra votum eius: tiflimus.&c.
belliceifit euentus.Et fi quando id accidipinon ipfius culpaded autproditione quorudamjfiut teme# Bene fortuna#
ritate militum fadum eft. tus  ' n  ^ ,cdo ’

([Herodes dofide vxore repudiata Marianne duxit vxorem Vnde domus eius omnino re
pleta eft difcordia.Namantipatru ex dofide primu filium propter Mariannes filios expulit a ciuita#
te:deinde hircanu marianes auum propter regni fufpitione peremit.Marianne enim quinq; habens
filios duas feminas & tres mares quorum minor Romf moritur tantum herodem odio proi'equebaf/
qtum illam ipfe diligebat/eidem factnora exprobrabat/que fcilicet hircano auo feciffet^uieqj in fra#
trem Ariftobolum comififfet. Salome vero hfrodis foror in mariannem indignata eam de adidterio
accufauit/vnde turbatus Roma profečturus ipfam lofippo fororis vito fecrete commendabat interfi
cienda/qui fecretu mariane declarauit. Q,uo cognito k  Salome fufpitioue cofirmante herodes vtru
iuffitoccidi/feiierodisainor inmcrtuammagisexarfft Marianem/ cuius filifproptermatrisnečem« >

patrem habueratfufpedum|& vxores ducentes fcilicet Ariftobolus filiam Salome/6£ Alexander fi#
liam regis Capadocum infidias patri parate accufar.tur/vnde in corum deie&ionem reuocato And#
patroeorum trifticia eft multipIicata/Antipaterq; in eos calumnias mukaš moliebatur/Atq; ipfo re#
gni luccellor teftamentodeclaratus/matrem a patrefecitreuQcari.Quapropter herodes Alexandru
romam fecum ducens/i pfos apud Caefarem de confpiratione 'patrem accufauit.Qui eloquens patris
accufationibus fatiffedt. Verutamen Caefar fpretiš filiorum accufationibus Herodem recepit in gra#
tiam/K ei quem vellet filiorum pmittitregni fuccefforem relinquere/Archelaus autem Alexandri fo# Herodes) repu
cer reintegrata cocordta Iptus herodem in Eleufahonorificereccep^tit. diata dofide

CCapitulumvigefimumprimum. vxore) Manati

Tvero puhlicam fcelicitatem mcerores inuidere domeftiq/& aduerfi cafus ex mu ne duxit vn do
lieae cceperut quam maxime diligebat.Nam quia regis meruit poteftatem (repu mus eius reple
diataquam priuatusacceperatvxoreexHierofolimis genusducentequaj Do# taeiftdifcordia
fis vocabaturjMariannem coniunxit Alexandri filiam ariftoboli filiam vnde do# &c.
mus eius indifcordiamvenit:8£ante3quidem/kiaximevero poftq tomaregref# Hircanu corifu
fus eft.Nam primum antipatrnm ex dofide filium/feorum caufa quos ex marian# gis mariane a#
nefufceperatexpulitciuitate:folis feftisdiebuseocommeandtfacultateconcef# uuperemitpro
atut.lt. f a , ^[Deinde auum coniugis hyrcanum ex parthis ad fe reuerium propter infidiarum fufpitione p# pter regni fuipi
x  ,c ' u  emit’quecaptum quide occupara fyria batzafanes abduxerat/miferati vero gentiles liberaueratqui tionemu

vitra eufrate colebant/& fi monitis eoru paruiffettie ad herodetranfiffe^no interiifet. Veru ei mortis Q_uinq; Klij  ex
fuit illecebra neptis matrimoniu/lioc em frcetus/multoq; amplius patriam defiderans venit. Herode mariane due fe
^ autem comouit/no q> regnum afFečtaretifed quod ipfi iure deberetur. CQ.uinqi autem fiboru quos mine £(■  tres ma
^ exMarianne fufcpperatdue fceminf:cgteri mareserant.Horumq; minimo rome inftud:)smortuo/ res quoi> mtor
duos maiores natufSC propter matris nobilitatem:gi q> iam regnanti fibi fuiifent geniti regie produce romf moritur
batded enim fortior amorhis mariannes fuffragabatur.Q,ui indies fingulos proficiens adeofucccn# Maxime bero#
debat herodem: vt eorum nichil fentiret propter dileftam que fibi dolerent. Tantum natnq; in eum des mariane di
mariannes eratodium,quantu lllamipfg amabat.,Habens igiturex rebus quidem inimicitmru pto# ligebat quiab
nnc.tr ^ abdes caufas / ex  amore vero fiduciam/palam ei que hircano auo fuofeciffet obi|cieb?.t queq;in fra ipfa non dilige
aiiti ir' trCm  ■^ r ^°* 5oIum  egifiet.Nec enim vel huic quicq qui puer erat parccbat: quem pontifice in feptb batur fed ei ex#
W. c.flV modec ' mo  ? tat ' s atlno  creatu primo honorem ftatim occidit Atq; lile quidem cum facra vefte ami# probrabat faci#
ftus ad aram accelMet fado die popuius omnis illacrimauit:& tamen nodu miflus in hiericonta ibi nora.

3tti i ^ cut:mandat ^ ^ uerat /® acu  fumerfus a galathts interijt. H§c erpo hfrodi mariane probro dabat/foro# Maxia idfgna*
rt. tx.  rem< ll_ e,L,s  ^ fratrem maledidis atrocioribus dehotieftabat.Sed lile quidem amore mutus erat^ra# tio Salome hf#
Cg li.i. i 11 * 3ute indignatione muher feuiebat jBC  quo maxime comoueretur herodes ifimrlabat eam adulteri j /rodiš fororis co
c.ttnju-preteralia multa verifimilia fingerenf:hoc accufans q> in egvptum ymaginem lua mififtet antonio: tra Marianem
ptoq;immoder3talibidineabfentemfepropera(Tetoftendereviromulierumcupidinc infanienti & qu§ eahfrodi

qui poffet vim afferredd veluti fulmcn a!iquod emiffum perturbauit herode maxime qmde amoris de adulterio ac
» ^ufaemulatione iuccefum;deinde cogitante etia cleo- atre feuiciamfcuius gratia &lifanias rex ma# cufauit.&c,

Htbet p?tmu03ofepljt 3 uOei

'lutbal heto 3 . Iichus arabs erant perempti.Non enim coiugis amiffionefed mortc fua periculum metiebatur,Ita<$ 3 tutif,
Hftodes roma profedurus Iofippo falomes fororis fu§ virofquem fidum habebat)8C pro affinitate benluolum com ft.tbit,
.pfedurus man mendabat vxorerrnmandato ei dam vt eam interficeret/fi etiam fe occidiffet antonius. Verumlofip
annem iofippo pus non maligne fed regis amorem mulicri eupiens demonftrare. cp ab ca ncc mortuus pateretur di
roris.viro com# ue!li:IScretum d fermonem aperit.Et illa reuerfo hfrode/multa<j inter fabulas de affedu iuratejkpgj
medat iterffde nunq cflet alterius mulieris amorecaptus. valde inquit amor erga nos tuis mandati* Iofippocom#
dam qui«i re* ptobacus eftfquibus vt me occideretprfcepifti.|£His auditis qu§ occulte credebat amen* etat hf to
gis feereta ma# des illicojnec vnq lofippum mandata fna proditurum fuifferatusnifi eam corripuifiet:prf doloref#
nifeftauit. faniebat.Cumq; ftratis exiluiffet:in regia fpadabatur. Ibicp falome foror eiusjarrepto tempore crimi#

Zelotipushf# nandijfufpitionem de Iofippo confirmauit. CVnde hftodes immoderato emull dolore Furens «on
rodes iubet lo# feftim vtrumq; iuflit intetfici. Deinde poenitudo fequfbatur infaniam;8C poftq iracundia conddit.a#
fippu SC maria mor iterurncafefcebat. Tanta vis autem cupidlnis eratAtne mortuam quidem putareteam: fed pre
ne occidi.&c. fgritudine tanq viuam alloqueretur.!donec proceffu temporis funere cognito meroris magnitudine

quam fuperftitemdilexerat equauitatfeftum. <£Maternf autem iracundif fuccedunt fil ij/ 8 C  imma# m.a
Mariane* filif mtatem fccderis reputantesmon aliter fufpedum patrern/q fi hoftis efiet habebanc. Idg; ČC antea q#
ppter mris ne# diu romj in ftudijs erant/imultomagis poftq in iudeam reuerfi funt: fiquidem cum ftatibus eoru me t ‘ m '™
ce patre hntes tium quoqj roboratur affedio, lam vero maturi coniugio/vnus amit£ fu$ Salomesyqug matrem am#
fufpedum vxo borum accufauerat filiam duxit/alter Archelai capadocum regis,/ Vnde etiam accejffit libert astod j»>»
res dur.erut a# SC occafio ex eotum confidentia/delatoribus data eft. Itacj apertius quidem cum rege loquebani/q>
riftobolus fcifi ei per vtrumqj filium inftrueržtur infidif laltcri vero/hoc eft Archelai g^nerp focero frcetus etiam fu#
filia Salome/ k  gam pararetiipfum apud c^farem accufaturus haerodem. His igitur cnminationibus repletus hfro#
alex3nder glafi^desiveluti propugnaculo fibi futurum aduerfus filios adducit antipatrum ex dofide fufceptum:hifq; c;Wra
ra filiS regis ca# illum prfponere modts omnibus coepit.'Q,uicum hanc mutatione tolerabilem non putarent/ac pri#
padocii ČC patri uata matre editum prQficfente viderentandignationem cohibere pro fua nobilitate non poteratied
accufanf infidi in fingulis quibus offendere? iram prodebant.Et illi quidem in dies fingulos magis magifqg neglige ^
gs parare. bantunantipater aute fui caufa fauorabilis erat. Nam 8C patri blandtri callide nouerat:8c varias in fra n

tres fuos calumnias coferebat: quedam ipfediditanstamicos vero fuos ad alia vulgandafubmittes:
doneč omnino fpem regni abfcidit fratribus fuis .In teftamento enim ipfe quoq; aperte iam fucceffor
fuerat declaratus.Deniqj tanq rex etiam ad c^farem mifliis eft cultuq; regio 8C|c§teris obfequifs ptf>
Antipr tefta # ter diadema vtebatur.Tempore autem valuit etiam matre fuam in cubtle Mariannes inducere:duo# 3^
meto regni fuc bus armoru generibus in fratres vfus/blandicifs/6C opinationibus regi obrepfit: vt etiam de filiorum lA.rm.
ceffor declara# morte cogitaret. CQ.napropter Alexandru quidem fecum romam pater abftrtdu veneni fibi dati
tus matre fua a reum apud cf farem poftu!auit.IHe autem vix deplorandi copiam nadus/8c licet apud imperitiilimu
patre fecit re# indicem tamen Antipatro 8C Hgrode prudentioremidelida quidem patris verecundf fupprellit: in
uocari.&c. fe vero delata ctimina fortiter diluit:periculoruqj focio fratre purgato/mox de antipatri calliditate SC

Eloques alexa de fuis iniurijs qu$ftus eiVcum pr^ter innocenti? coftantiam eloquentia iuuaretur. Erat enim acerri
der. mus indicendo.Poftremo j)Iocutus q> eos pater libenter occideret^uxit facinus 8C Iachrimas cudis

Cffar fprftis fi quidem excuffit.<£Verum cffarem fic affsdt;vt eorum accufatiombus fprftis^hftodem ftatim reuo#
liorfi accufatio caret in gratia.Hac autem lege reconjSliatio fada eft vt adolelcetes quidem in omnibus patri obedi
nibus herode renttille autem regnum relinqueret cui vellet.Poftea rex roma reuerfus/lket foluiffecrirainibus filios
»cepit in gram videref :nondu tamen erat fufpicationibus liberatus/quonia argumentfi odij fequebatur antipater SC
& ei que filios ii verecundia recofiliationis palam proferre inimicitias nonauderet .CCum autem ciliciam p terna#
vellet .pmittit uigans eleufam delatus efietfufcepit eum benigniffime Archelaus/pro falute geneti gratiam referes /
fucceffore relin 8C rediruegrateconcordi? caufa letus.quippe nfchil moratus amicis romg fcripferat vt in caufa dicen 5
quere. da fuftragarenturalexandro/8C vfij ad Zephirumdedux!t'talentis trigintadonatum.

CHjrodfs oratio ad populum/8C tres filios/quos regfs defignatfed tame regni honorem
ipffs tribues regnum fibi retinuit gubernadum.Filios autem fpecialiter/SC fi ad mutuum amorem ex#
hortaueric/eis regalia donans veftimenta/ipfos tamen diffenfio non relinquit| fed aftutus Antipater
odiutn in fratres celabatfipfis quidem pro nobilitate generi^f quicquid animo codperentj verbo ma
nifeftantibus / vnde multi fuerunt delatores adolefcentum /dida, in crimina couertentes fAmicorum
qt Antipatri 8c adolefcentulorum diuerfa erat conditio. Antipater namq; fratres patri accufabaiJipfi#
c$  oranes cotra fratres fauebantfaui in fe delata fadnora ignorabanri Antipater infuper contra ado#
lefcentes Feroram patruura/SC Salomen amittam condtauit.

CCapitulum vigefimum fecundura.

A osn ' eoS 2

^uicetas" 1

ficit.Q- uos:

lenteshono
diftribua/^

fascxcontu

jftfcfedetian

gnum:fed rc
temtetu tan

nonetiam p
que adolclc
gum nos eu
lueritjet/am
haberi veto
(juiadeosl
qnibui  lene
rneis fentic:
faetam prir
de cf fareir
nete.lam 1
meumific
nientia eii
B C Fratres
3atUi. xan der&
fgtid-fvel teconn
ra.uu.jto fibi efle
mentever
(caufa inlir
dipatroad
noxtus ha
liberior pa
"'dadafua'
cetet.
\quidoccu
^vetofami
ks  autfu
mitteret:
fdelatorit
di/Jet/mc
patris ali
leetantrp;
'tantf, ad-
'entesai,
jnamq ? i n
'antipatri (
na mater (
■Jnienprc
NutnVej
ni Verumei

Cti nS^  k

‘•VenTS 1  i

%

ftotecrimi,

‘° rc futension
dla  concidfta,
* t «m:fedprt*«tt

s  '' ,;1 gnitu(jine vf

a( $Kanteaq,(!ij,
itibm eorfi mj
? 'natrem am,
it Ubertasbdi»>,

Sn

'wu«tainfojg
1  replertus hfro# fMi,
ulceptum:hifqj t,1M

Hitarent^cpri,

lonpotetatfed
n -unicfnegllge r
: SC vattas infra f/
indafubraittfs;
ce iara faceeflor
i obfequi|spff/

Mueacnft 3 ^,

jtndeffliommft.nv

•fnem/Tbidati®*.

rr  E!«
1  imperitiuimu ^

• fupp  rellit:in
■lalliditateSt
it  enim acetti

hrimascudis

ifiatimreuo/

u patri obedi
ninibus filtos
ir  antipatetiS
Iciamptctna#

ratiam rcfereJ/
incaufadictff

ecni honof«n

m am0f ® n ^ l
jtui A ntl P a ,
t««,' vetb 01 ”*

Sms

^contra^ 0 '

3n«P

f Ep. iss
(ff.lll-

atm


Sr>s 3 «C 8 <co belto-

j Oftca vero q hierofolima peruenit herodes.populo conuocafo tribufg; fitlf/s prope afta Or o Herodi«
tibuscaufam reddit profediois.multafg; deo gratias egitt muitafg,-etiam c?far! quf do ad populi* &n
mus lup perturbatione fedaffet/8C(qd regno rnaius effetj concordia filijs preftitiffefctjua !ios
ego inquit arcius copulabo aiias compilabo. Nam ille quidem meregni dominu 8C  luc

_i  cefforu iudicem conftituit: ego autem cum mea comoditate ilii gratias refero.trelg; fili« H 2 r 0 e.es tres n

A os meos reges defignothuitifg; 1'ententip mee focium primum deum precor fieridcinde vos.Na.mq; bos reges deli>
huic etas/illis nobilitas iuccefiionem regni conciliat. Et quidem magnitudo eius etiam piuribus iufv gnat*
ficit.Q_uos aut cpfat iunxk/& pater inftfiuit.obferuateind iniuftis eo$meq; difparifcus. fed mcrids co
lentes honoribuš. Nec enim tanta quis reftciet eum leticia qui preter ptatem obfequi^quantu ei que
defpiciet doloris infliget. Q.uosautem fimiles coiundos effe oporteatfpropinquos atq; amicos cgo<^>
diftribua/& concordip fponiores illos conftituanr/ pro certo  fcte ate . s/lsd i tiommvc o H ieHti&Bugtcau^ jVy«c>
fascx contubernaliu naici malicia. hofq*>|fi bonifuetint affediones tueri/Rogo autem/vt non folum J  ^

Iftfifed etiam primates ordinu m exercitus metin me lolum fpemhabeantinprefentia.Non enimre Herodes filijs
gnumffed regni honore filijs meis trado .Et iocunditate quidem quafi redores potientur^podus au/ regni h on or e
tem mu  tametfi nolim rneum eft. Cofideret autem quifq; veftru etatem meam.viteq; inftitUttyfcec# trades regnutn
non etiam pietatem Nam neq; fenex adeo funuvt de me cito defperetur: neq; voluptatibus affuetus fibi retinuit gu
que adolefcentiu quoq; vitam fpacio breuiore condudunt.Diuinitatem vero sta colufmusivt in Ion* berrsadum,
gum nos euum proceffuros effe credamus.Quod fiquis in cotemptum rneum meis filijs placere ma
luerit.etiam pro illis nudit fupplicium dabit. Ego enim non q> inuidea ex me genitis honorifice eos Honor iuuemV
haberi veto:fed quia noui hpc adolefcentibusitudia ferocie nutrirrienta fuggerere: itaq; ficcogitent bus crude!ffa/>
qui ad eos fe apphdu/boms quidem apud me paratu effe prpmium: ieditiofis vero apud ipfos etiam tis nutrfmenta
quibus lenocinabuntur infruduofam fore malignitatem: omnes profedo mecum hoc eft cum filijs fuggerut.&c.
meis fentient: namq; ipfis expedit me regnare. meq; his effe concordem, f[ Vos autem o boni fiiij Orado hero n
facram primum retinentes mente naturan^cuius affediones etiam filter feras beftias faltie fnntidein ds fpecialfier
de cffarem qui nos reduxit in gratiam:meq; tertium qui eafquf iubere liceat; roge m fratres permar ad filios
nete.Iam nune autem vobis SČ  veftimeta & obfequia dabo regalia/Deumg; oro coferuare iudicium
meumjfi cocordes eritis. Hec locutusffingulos benigne confalutauit populumq; dimifit^ilfit conue# /
nientia eius optantesgui vero mutationis erant ciipidi^iec audiffe quidem fe quicg fimufantes. Diffentio no re
. E C Fratres autem dtflenfio non reliquit:fed peiora fufpicantes/filius de alio digrefft funt. Namq; Ale^f Iiquit frattes
r Tr ti xander  ^ ariftobolus egre ferebant confirmatu effe anttpatro meritum. antipater autem fuccefebati Aftutus antipa
(/g'.IU. vc ^ ffcundo loco fratres haberi.Sed tamen ille provarietate morum/8c reticere feereta nouerar/S: qua ter ceiabat odt
ca.uu. to fibi effent odio multa fraude ceiabat. His autem pro nobilitate generis; in lingua erat quicquid in um fed arifto^
mente veniffet.Et multi quidem his inftigadis operam dabant/plures autem amicoru fe fe exp!oradi? bolus 8C  alexa#
caufa infinuabant.Itaq,- omne quod didu effet apud alexandrujftatim apud antipatru erat;& ab an? der ,p nobilita*.
Atipatro ad herodem cum adtedione deferebatutfnec vel fimpliciter aliquid prolocntus adolefces in<  te gfiis quicqd
noxius habebabfed cunda eius verbain cr/mina vertebaturiTtaximaq; numinis affingebaturiffcutf in mente babe
liberior paulo fuiffet.Semper autem qui eumirritarent iumittebat altas fubmittebat antipater/vt me«« ret in lingua e#
dacia fua veras occafiones haberenbmultifq; falfo vulgatis/vnum quid comprobatu fidem oibus fa» tat vn multi de
cetet. CSed huius quidem amicoru quifq; !  aut natura tacittirnus erat.aut muneribus parabatur. nej latores &.  ,pdi«»
quidoccu!tum expromeret'nec erraffet a!iquis fi anpatri vitam malicig dixiffet archanum,alcxandrr tores erant oia
C verofamiliaresjaut pcecunia corruptqs/autimpulfosblandicijs/quibusexpugnauit omniajprodito«« adolefcentu di
jres autfures eorum/quecontra fe dicerentur.fiue agcrentu^effecerat.Cum autem caute vniucrfa cš da in crimina
mitteret: aftutis etiam crimiationibus aditus ad hprodem moliebatuiyfratfifqj perfonam gerens/alijs couertentes.
"delatoribus (ubornatis/fiquid in'elexandrum nunciaffentfauore fimulato/id quod primo reprehen; Antipr caute
diffet''mox ociofeaftruedo/regis iracundiam prouocabat: omniaq;ad infidias referebat;& vtnecem fratres regi ace
patris alexander videretur optare.Nichil enim maiorem fidem calumjs fuggerebat: q fi eum purga«« cufabat.fiCc«
{ret antipater. His accenfus hprodes quaritum indies fingulos de affedu adolefcentium detrahebad

tu adijciebat antipatrp.^ln eadem vero partem inclinatf funt etiam qui regno parebant.Hij vo«» Oes f

'tantu s

fanebanfi
antipatro con#
tta adolefcetes
6C cGda in eop»

^lentes alij pro impenoffcut ptholomeus amicoru cariff!inus/regifq;fratresac tota progenies; omnia
^fnamq; in antipatro fita erant.Et] cp alexandro fuit acerbiffimum.-cunda in eorum perniciem matris
i antipatri confilio gerebantur.Nouerca enim feuior eratlnu!toq; plu^§ pr^uignos oderat:quos regi/
na mater ediderat.Sed quam| omnes vt antipatro magis obfequeretitur fpes inducebdt non minusi pnicie mris an#
tamen precepta regis quemq ab adolefcentibusfeparabant.quicariffimis edixera^ne quisad arifto ti patri confilio
bolumVel eius fratrem accederetaut fe.ad eosiapplicaret.Non folum autem regalibus erat formidb gerebanf,
ni Vemmetiatn externis, Nulli enim regum tantum poteftatis cefar dederat: vt fugitiuos fuo^quauisP

k

5Ltbcc pjimus Jofepljt 3aDef

AdoJefcetes fn ex ciuitadbas non fubfe&is ei Iiccret educere. d Adolefcentes autcm delata in fe facrnorS nefciebat/
fe delata facino hifqg proptereacapiebantur incautius/Nullus enim palam incufabatur a patre/fed atfe&u refrigefce, p
ra ignorabant. te/paulatim intelligentes aduerfus dobrem afperius exdtabantur.<£Eodem autem modo etiam fe#
Antipr ferora 1  roram patruum/8i Salome amitarn contra illos commouit Antipater afiidue;veluti cum vxore fenno
patrua SC  Salo,* dnandoquibus in eos inftigaretur.

me amittacon* 4£G!aphtre infolentia (qug omnibus propter generis nobifitatem prg ponens omnes hgrodis

tra ! adolefcetes vxores SC  fororem defpidebatjcofpirationemcondtauitin A!exandrtim ! qui propter vxorisG'aphi*
comouit. rg fuperbiam SC  contumelias omnibus inuifus erat, Ariftoboius quoq; Salomen mitnicam fibi reddi,

ditflicet focruseius eratj vxori fug frequenter generis humilitatem obijdens/vnde ipfa iracudiam co
^  ,. hibere non voIeas|hgrodem contra adolefcentes prouocat ad odiunyqui fe'ad eos euocans rogauit
1  eos vi fratrcs diligerent promifiu peccatorum veni^dlli vero'criminationum excufationem patri de*
derunl?eumq; placauerunt/fed Salomen SC  pherotam fibi infenfos cognofcentes timuerunt/Feroras
enim totius regni prgter dyadema focius erat/ancillg tame captus amore regale renuit matrimoniu/
cui data eft veni%lpfeq; fororem Salomen/q> cum filleo regis arabum procuratore nubere voluifleti
accufauit. Tota tamen tempeftas contra Alesadrum' verfa eft/eunuchi quoq; ab a!exandro comipti
vi tormentoriim:Alexandrum accufarunt.Hgrodes autem maxime perterritus vbiq;'exploratores c5
nffttit/maximaq; Rt eius propinquis tribulatiqiqui feipfos prguementes accufabant. CrudefiT:mufqj
hgtodes fuit etiam ctrca amicos, AIexander autem in vincnlis captiuatur multis eius amicis trucida*
t  tista!ijf<j eum/8C fratrem/cp veneno paraflent contra patrem accufantibus,

CCapituIum vigefimumtertium.

Glaphirg ifole* l^gaVius autem inimicitijs confpirabat alesrandri quoq; vxor Giaphfrai mu'ta de fua nobflfca* f«,li.i
tiaqugomibus iOl Jtecommcmoras,cundoruq;fequiinregnoviuerent dominameffe dr&itans. Paternum

propter nobili* || KPf lenim genus athemenc^maternurn autem adario hydafpi filio ducere:mu!tumqs defpici*
tate prgpones | lLžvg^sj ens ignobilitate fororis Si  vxotumhgrodis:quatum qugqj proptet formamftio propter no
omes hgrodis bilitate n eflet eleda.Nam multas ei fuiftevxores dtximusfquod licet SC  iudeis more patrio plures ha
yxores 8C,foto* bere,quodq 5  rex pluribus oble&aretur.Omnibas igitur propter fuperbiam & contumelias Glaphirae
re defpiciebat. innifus er at alexandet. CISalomen autem Ariftoboius/& fi focrus eius erat/ipfe inimicam fibi reddi ' n
vn .ppter eius dit'& ante quidem ppter maledi&aGlaphirg feuietem.Frcquenter enim humilitate generis obijcie
fuperbia oibus bat vxori:q*qt ipfeplebeiam:regina;vetofraterfuusduxiftet Alexander.Hocfalomesfiliacumfietu
alexander erat matri nunciauit. Addebat autem/q> aliorum quoqj fratrum matres idetn Aiexander Si  Ariftoboius j
tnutfus. fi regnum obtinuiffent textrices cum anciilis facere minitarentur: ipfos quaq; vicorum feribas. leili*
Salome hero* cet irridentes/cp litteraru ftudifs operam darent.f£His commota l'alom^q? iracudiam cohibere non
de cotra adole poflet hgrodi cunda indicauit.Satis autemvidebatur idonea contra genem dicens/3f prgter hgc aha
fcentespuocat queda crimiatio diuulgataeft:qug fuccendit animu regis, Audtuit eni alexandru & anftobolu crebro ‘ a p*«*
ad odium. matrem imp!orare:cafumq; eius cum gemitu atq; imprgeationibus conqueri; ac (xps  illum quedam
exmariannes veftimentis pofterioribus diuidentem coniugibus minita« fouitos eff^g; cito pro re*
Hgtodes ad fi* galibus delid/s easnigris veftibus induerent- CiCHis de caufis hgroies licet cbnftanteni animum
Itos, a dolefcentium formidaret: tamen ne fpem correptionis abfcideret/ad fe cos vocauit. Romam enim Cg,li.i,

Excufatio filio nauigaturus erat.8i quafi res paucaiterminatus/pluribus quafi pater mouuit:fOgauitq/v r tfratresdi* t8 P*^
ru erga patre. ligerent^romilTa priorum peccatorum veniatA fi poft hec meliores fierent. lili autem crimiationu in
uidtain deprgeando/fidas eas efle d/cebant:jpurgationifq; fug fidem rebus ipfis pode conftare. Ve*
rrum quoqj ipfum debere omilil facilitate credendi: adituin maledidis obftrttere AJuof-eaim caiuoi
Adolefcetes co ,niatoxesuie£Qreiduatcm.perfuaieatur-extabit. CCum his eum mature placauillent/qmppe vt patre
gnofoetes Salo prgfenti metu reiedo.de poft futuris merere ceperunt. F.tenim cognouerunt falomen fibi efte infen* p
me 8i  ferora fi* J auy& patrumnferorain. Vterq; autem feui 8i  graues erant/fed ampltus feroras/qut totius quidem re* **
bi infenfos ti* gni/prgter diadema/focius effet.proprios autem redditus haberetcentum talentorum/totiufq; tranf*
muerunt. iordanem terrg frudus caperet ipfc a fratre dono fibi dato/quinetia tetrarcham eum fieri beneftcio
Audoritas fe* cgfaris ide herodes ip:trauerat:regal!qt coiugio dignatus eratforore vxoris fug nuptu ei collocaraJBC
rorgtetrarchg. poftilliusmortemdefponderateifiliarumfuarummaximamtrecentis talentisindotemdatis:feare
Sic.  gale matrimoniu feroras ancille amore captus refugerat. quaobrem iratus hgtodes/filiatn quide nu*

Feroras ancillg ptam dedit fratris fi!io:qui poft a parthis occtfus eft. Mox autem ntorbo fetorg venia data indign3*
captus amore tionem remifit.De noc autem vetus erat opinio: q> etiam viua tegina herodem opprimere voluilTet
regale renuit veneno/Sed tuuc pluribus delatoribus aditus erat/vt quis amantimus frater eiTet herodfs/fide 'tamen
mrirnotiiu cui eotum qugaudiffet adducereturadmetum. Itaq; de multis qut fufpedi erant habitaqueftione;po*
data eft venia. ftremo ad ferorg amicos venit.Q,uoru nulla qiudem fuit de malefici/s apetta cofefliojfed amico*

: doinP :

4$


> ea m

**<*£'**
„ il

^ferora |T,Cf

j grsnf Cl '




tef et ; fottuoatoic

4io cbm P ar3fC

h etoAesadeop<

(niquit 3iere P ctl

cundiacediscup

Frantautemcm

flitneoq«ia ntc
brewore copenc
f 3fpmet/qui3cc
i interdixit.8C in c

ebnuentis delat«
&  ipfum cotrepi
bantur. nulla vo
totfit/de patrisi
returocciforom
gebaturdbenti
<[Alexandi
libris plurimos I
to & filie timen
btos Alexandri
paulatim pacifi
filio omnia fatc
eius medio pro
liamq;abeodil
deptgcati.Red
^ometitomu
“Er

U

m;

'■as
tnrm etiamft

!| bus Herod
'etuensgen
'iuit,Mox e

‘tafpiciam

oarticcps r
aluagituf.,
;o| imdedr
le 'l!'def p(

Obustne


■ v 'sr ne!i «.

..:£ 2 S?*

»»Apwt

. ,K,erUn ‘/Fero tas

nub «evo]uiff et|

’ » evtndro corr Upti

1| q ; ex p!oratoresc6
,:it - CrudcMDmuf®
CUJi  Jinjdstrucida*

SDeJuMico bello.

fo.iDfi,

^ fua nobilitae  iji

' fM. P J tern um c4
j!tuuiq; defp/c/o
nho proptec no
: pitrio pluresha
mcliasGlaphits
mucam fibiteddi &
itegcnerisobijcie
ncs fihacum fiefu
Jer 8C Ariftoboto/
irum fcribas.fi
umeoh/berer® (
prprer (ipcata 'J
jriftobolu crebro ^
'P ;i/um quedam
citoproren
Ijutcmaniin um

[t  Romam enim ®

nt^ifrattesdb *
uenmiationum
fficonftate. Ve*

jtuj eauacillflj

rciuippevrpatre;

en fibi effcuitojj
otius quid e(11 ^
,m|totiufqi‘2
i,nfieri bene S

OtCT* fl  fjjnut

nl  Srt voha®

SSŠS?

A

iCim.ii*

rtt.r«.s*

3nti.l«*
fS t.r.»ti
f  g«, it-
t.rd.ci*

3 riri.li.

(ggC.lt.

».vitij.

B

3wi.lt.
ttn.ra*
»»Ulij
f SC. ii.
'■Vitij.

fufpedo in parthos cogiCaffct effugere prodiderunt.CfHiiius autem conftlij & Fuge confcium effe f Cu Ferora forore čp
ftobarum faiomes maritum.cui rex eutii tradideratrpoftg fuperior adulterij eft caufa peremptus. fed cu filleoprocura
necfalomecriminationelibera manferat. Nam 8C  hanc frater feroras accufabat/cp cum fyl!eo procu# tore regis arabfi
ratore regis arabum obedire de nuptijs conftituiffet:quem inimiciffimum herodes habebat. Conui# nubere voluiffet
fta au temi & in ho c/8C in  omnibus qug feroras detuierat.indulgetiam meruit.Id atq; ipfum etiam rex accufauit,
feroram criminibus foluit, Domus vero tempeftas in alexandrum tranfijt;totaq; capiti eius ineubuit. Tora domus tl#
0£Tres  erant eunuchi regis carifftmi:& ex genere famulatus neminem id latebat. Vni enim vinu mu  peftas contraa#
niftrarecurafuittalteri cenam apponerettertius autem dormitum eum collocabat: & cum ipfo cuba* lexandrum.
bat.Hos muneribus maximis alexander cupiditati fug fubiecerat. Itaq; poftčj hyc regi funt indteata/ Eunuchi ab a!e
Vi tormentorum coa&i|& ftuprum ftatim confefft funt/& quibus effent ad hoc promiffum indudi ape xandro corruptl
ruerunt:quomodo eos fefelliffet a!exander.nullam in herode fipe habendam effe commemorans im# vi tormentorum
probo f#ene:8£ qui capillos infkeret/nifi ob hoc folumVt eum etiam adoiefcentem putarent.Vetu fe coačti omia con
coli oportere quVetiam inuito eo futurus effet regni fucceffor:neq; muko poft ab inimtcis pcenas repe feflt funt alexan
teret;fortunatoiq; amicos fuosjbeatofqj facerettac pry ceteris ipfos.Q.uin 8č obfequia potetium alexa drum accufates,
dto dam parare/mi!ituq; redoresfitemq; ordinum principes occulte ad eu coueniredixerunt. (£Hec
herodes adeo pertimuit/vt n6 auderet ftatim delata jpferre/ied exploratoresdie noduq; fummittens Herodes maxte
dtfta fadaqj fingnla fcrutabatur:&de quibus fufpitio fuiffet trucidabat. Itaq; regnuj eius acerbiflima perterritusvbiq)
lniquitaterepletum eft.Namq; profuoquffq; odi^vel inimicitifscalumnias fingere.mukiTq; regis ira exploratos com
cundia cediš cupida contra aduerfarios abutebaj8tur:& mendacio quideccnfeftim fides habebatur. mittit&maxima
Erant autem crim/nationibuslipfis velociora fupp!icia.Demqs accuiabatur qui modo accufauerat: & & eius ,ppiquis
cum eo qui ante fe conuidus effet ducebatur ad penam. De vita namq; periculum regis quf ftiones ttibulatio qui fe
breuiore copendio terminabat.C Ad hoc autem feuitia procefferattvt nec eorum quenq humanitus ipfos prguenfe#
afpiceret/qui accufati non eflent.verum amicis etiam inimiciffimu fe preberet.Itaq;multts etia regno tes  aceufabant.
interdixit.8C in quos poreftatem non habebat/Jn eos dtdis afperis feuiebat.Acceffitmalis antipater:
colledaq; propittquorum caterua nullum criminationis genus omifit.Tantus autem ineptia fua rege
conuencis delatorum timorinuafit/vtftrido inftarefibi gladio videret alexandrum. CTDenic^fubito Alexanderi vin
& ipfum correptu in vincula coniecit:& in amicoru eius tormenta perrexit.Multi autem tacite morie cula captiuatur
bantur.nulla voce fupra confcientiam prodita. Ali j vero qutbus mendacium impacientia doloris ex# niultis eius ami#
torfit/de patrts eu infidtfs cu fratre ariftobolocogitaffe dixerunt:tempulq; obferuare^tillo du vena# cis  trucidatis a #
retur occtfo roma profugeret.His tame & fi verifimilia no erat: fed neceflitate cruciatus ex teporefin# liffq» eumeu fra
gebaturtlibenti čarne aio rex credebat pro cofolatione accipies vindi fili^ne id feciffevideref intufte. tre m patrem in
C Alexander patris fufpitionetn nullo modo aboleri poffe arbitratua fatetur infidias# quattuor fidias cogitaffe
libris plurimos focios fe habere prffctipiitante omnta Feroram & Salomen^Atchelaus autem gene# accufantibus,
ro & filie ttmens Venit in iudeam quibus prudentifftme fuccurrit & verbis fefellit. Herodem qut ei li#
btos Alexandri dedu legendos vnde nadus conftlij fui occafionem in feroram contulit /& herodem
paulatim pacificauit.Herodes itaq; remtffa in  Alexandro ira excitatur in Feroram qut archelai con#
filio omnia fatetur fibi impofita atraq; vefte cum Iachrimis ad pedes prouolutus veniam poftiilans
eius medio promeruit. Archelaus autem herode placato Ferorse iratus Alexandro tamdiu manfft fi
liamq;abeodiftradam fecum addudurum firmabat doneč harodem pro adolefcentulo compulit
deprycari.Rediritegrata concordia /Archelatim abeuntem HcerodesjR vnum quemq; amicorum eius /
pro merito muneribus donauit. Čapitulum vigefimumquartum.

e Erum alexanderquoniarn fufpitionepatris nullomodo aboleri pode arbitrabatur. Vitro ^lexander pf/s
malisaffentiendumputauit:acdi!igenteraduerfus inimicos quatuorlibris fateturinfidi* fufpitfone nullo
as eorumq; fe plurimos focios habere prgfcripfitiante ola autem & feroram 8C  falome.Hac a [, 0 j er i p 0 f #

enim eriamftupro fibi quondam ellemixtam:cum vim nodu adhibuiffet inuito. <Jlamq; libri in ma fearbitiatusoua
nibus Herodis erant multade opdmatibus clamantes grauia:cum mature in iudeam archelausvenit tuot  ;ip r;s  f a£c j
metuensgenero fimul acfilie.Q,uibus etiam prouidentiflimo confilio fuccunit.regifq;minas artedif {fidias.multofi^
foiuit.Mox enim cu eo congreffusivbi nam eft clamat exitiabilis gener meusdAut vbi parricidale ca dixit fe habere
putafpiciam4juodmeismar ibustpfelacerabo:addamq;filiameabonomarito nouo.Nametfi cofi fociosfer fero<ri
lijparticeps no eft:quia tneiufmodi viricoiunxfuit mquinata.Miror auteetia pacientiatuacuius pe Salomen.8Cc*
riculu agitur:q* adhuc viuit alexader.Ego naq; ita ex capadocia properas venieba vt qui illum repe#
rite olim dediffe iuppiicium.8c de fiiia qu^ftionq tecu haberem;quam vity atq; dignitaris cotempla#
tionelili defponderam. Atnucde vtroq;nabis cofulendii eft.Iicet nimium pater fis:&. puniendu infi
diatorem filium minus fortis.Permutemus dexteras:& aiter alterius iracundif vicarie fuccedamus,

CTalibus increpans'quis pertinacefalltt herodem.Itaq; ille quos Alexander perlctipferatlibrosle#

C.j.

|Ubetp?(mtts3ofepty3tit)jt

f-Issrodes libros gg n( j os e j pr§het:fingulis capitulis infiftens cum.eo deliberabat.Vnde occafioncm fui confiji) nadus D
AlexadnArche Archelausipaulatim caufas in cos qui fcriptis tenebantu^Sc in feroram contulit.Cum autem crederc
lao dedit legen« fibiregem videret confiderandum eft inquit/ne forte adolefcentulis totnequifiimorum infidijs citca
:  dos qui in eos q ueniaturtoon tn ab adolefcetulo.Necenim apparere caufamlcur in tanturueret fcoelusiqui Sl  nuncre

inlcripti erat Sit  gno  p 0 tiretur:&fucceffonem regni fperaret.nifi aliquos haberet buius perfuafionis audores:qui ad
Feroram cotuli« d etet i 0T č  p 3r te lubricu etatis im pelleret. Ab eiufmodi naq; holbus non folu adolefcentulos fallnveru
&herodem pau c p a  f e nes?domofq; c!ariffimasybtaq; regna folere fubuerti.dCofentiebat didis herodesa'taq; paula
lati pacificauit. t!m  remutebatin aiexandro;8Cferoramexcitabatiir.Namq; hoc eratlibrorum quatuorargumentom;
Hstodes remtf q u ; v b, p r0 pefiorem effe regis animum fenfit;& in omnibus apud eum amicitiam archelai preuale
fa irain alexan« re ,g bonefte non poffet ex imprudentia alias impudetia falute qugfiuit: relidoq; aIexandro cofugit
dro excitatur in ac j ar che!au.Et ille.Non inquit videt quo fe pado ex^imat tot criminibus inuolutum/quibus manife
ferora q Arche« ^. c CO nuinceretur regeminfidifs voluiffe decipere.omniumq 5  malorum prpfentium adolefceti caufa
lau oratvt ffis fa f u! fle,nifi malis omiflis artibus callidis Anegadi pertinada^uibus inffmulareturoia cofiteri/SC  afra«
ciat recociitatio r-e/prefertim cui diledus effet/Veniam petere.Namq; ad hoc ei fequoq modis oibus opem laturum j
ne Sl  oia fatetur ^p aru jtarchelaoferoras/atraq; vefteculachrymis vt q miferabilis apparcret.inftrudusad pedes "Mii.
fibiipofita. Sle.  [ ieroc iis acceffit:ficq; meruit veniam poftulans:8c fe quidem fcceleratu effe fatebatur.Namq; omnia
Feroras atrave.* q U g obi jcerentur feciffefhorum autem caufam effe diminuticnem mentis atq; infaniam:ex muhe

fteculachrymis r j s amoreconcepramiltaq;poftčjftetitferoras fuimetlpfeaccufatoracteftis :tuceumiamarchelaus i-i-mi,
venia poiluians excu f 3rw jo herodis iracundiam mitigabat proprijs vfus exeplis.Etenim le quoq; a fratre multo gra#

'V fcoeletatum u j ora  perpeffumjhatutale eius ducebat ante pofuiffc vindidg:quippe in regniyve!ut in magnis cor

coceiius medio p 0r ,b U sfempera!iquam partem pondereipfotumefcere^uamrecidiquidem non oporteret:leuius
archelai..grome vcrQ cura ri/fvlu'ta in hunc modum locutus archelaus/herodem quidem ferorp placatum rčddidit.Ip
ruIt>  . (  fc autem alexandro tamdiu manebat iratus/fi!iamq; ab eo dtftradam fecum addudurum effe firma

Archeiaus hero bat/donec herodem compulit/vltro pro adolefcentulo depreca*yVt iterum ei filiarn defponderet.Sa
de piacato fero« t[S autem cum  g r auitatearchelaus/cui vellet eam preter alexandrum collocari promifit/maxime eni

impendere que iura inter fe affinitatis inuiolata permaneat. Rege autem filium fibi ab eo donatum E
infirmante/nifi matrimonium dirimiffet q> SL  liberos iam haberent/vxor quoq ab adolefcei te dili«
geretur/quf fi rernaneret peccatorum fieret obliuioffi vero difcederet caufa de omnibus defperandi
moliorem namqj fieri audaciam fi domefticis affedionibus diftraheretur,vix tandem ceffit:vnaq; 8£
addudurum nr Lj-pf c re dijt cum adolefcente in gratiany& patrem eius reduxit.Proculdubio tamen eum romam mit
rm&at doneč he p jebere ait cum cgfare collocuturum.^e omnibus enim fefe ad eum litteras feciffe. Confilium qui/
rodeyl:r°,p acio ^ em  arc | ie i a j q UO  generum fuum p riculoliberauit peračtum erat:& redintegra concordia in epulis
lelcerc.ocompu g; humanitate conu;&is familiariter verfabantur.Abeuntem autem muneribus taientorum feptua« ' c '*

rg iratus alexan
dro tadiu mane
bat fihaqj ab t eo,
diftračta fecum

lic deprgcari.&č ginta jf 0

:o quoq; aureo gemmis ornato/& eunuchis 8C  coneubina donat herodes|qug panichisvoca
Kecntegrata ccv batur: itemq; amicorurn eius quemq; pro merito.O uin Si  cognatireefomnes iullu eius archelao do

, -  --—-...— quemq;pro merito.Q.uin& cognatireg^c

cordia Archelai na c i ar: q ima  dederurit:eumq; tam ipfei^ optimates anthiochiam vfq; profecuti funt.
medio iplu-j ab ^Eurides lacon prodiriofiffimus adulator reconciliationem petturbauit Alexadr/. regemq,-adu

eutem .ia;todes { a tione/falfifq; laudibus Sl  fermonis calliditate circumuenit^ui apud eum Antipatri laudator pecu«
vnuni queq; a n j a CO rruptus etztlSl  A!exandn qui incaute de patre conquerebatur;proditiofi(Iimus fnit accufator.
micoru eius mu ^] ios  q UO q. 3nt jp 3ter contra  f ra ttes fubornatiit accufatores. Epiftolamlnfuper fidam ad cuftodem
o o U p ■ £ ° U ^ lt  caficlli Aiex3ndri| nomine A!exandn diredvn produxiqvnde herodes tortocaftelli prsepofito/fili/
pr m no. c. 0 s/quis nullumconiraeosvalidumproferreturdocumentumafferuaripr?ceplt:8cEuridemtotius

fceleris fabricatorem quinquag/nta talentis dotiauit/qui ad Arcbelaum capadoci? tegem vadensi8C
menticns Aiexandro reconciliaffe herodem ab eo munera accepitifed tandemproptet facinora acg
farea fugatuqHerodes autem paratiffimus ad audienda maledida.

Euridcs lacop«
ditiofiffimus a *

Capitulum vigefimum quintum.

On multo poft quida in iudea venit Archelai confilijs multo potentior.qui non folu’t eco« F
S ciliatione gratif a!exadro quffitam fecit irritam: veruetiam caufa fuit vtperiret. Laco erat
, genere nomine eurides; ad regni defideriu pecunias amore corruptus. Iam enim lasti*'  pjf !'a!r

bauit Alexadri. Itaqjrege aduIation^fe!fifqp de ipfo laudibus & fermonis calliditate circuuenit. matureq; profpefto
8ic,  eius igenio didis fimul &C  f3dis que illi p!aceret:iter primos amicos eius habebaf .Na SCrex.& omnes

eius comites libeterciue fparche prip caufa prpcipuo dignu lioiiore ducebatJlle autpoftgfragilita#
temdomus animaduertit. fratrumqjinimicitias&quemadmodum pater in fingulos effet anima«

SDelutiatcobello

. tus:antipater quidcm hofpitio prfuentus erafcfimutataveto amicitiafallcbat alcxandrum: o!im fear *

A  chelailocium effe mentitus.Q,uoetiamcitiusquafi'probatusobrepfit:moxq;abeo fratri quoq; ari# , ,

ftobolo commendatus eft.Pertemptatis autcm perfonis omnibus.a!ium alio modo fubibat. Ac prt# Maxima fcurt
mum fit antipatri mercennarius/SC a!exandrt proditor/illum exprobrando caftigans/q> cum fratrum 1S  prodttto,
fit maximus fpei fue negligit infidiatores:alexandrum vercyq> reginacreatus: & regin® vir comugis i
fiiium priuatf mulieris pateretur regno fuccedereiprpferrim cum habeat magnam occafionem arche
laum.Quf quidem adolefcenti vera fide fuadere videbatur:# amicitia fimuiaffet archelaiivnde nec
aiexander quic§ metuensfčč de antipatro quf fe mouerent apud eum qufrebatur:& quod nichil mi#
rumfaceret herodestfi cum matrem eorum interemerit ipfis quoq; regnum eius auferrct.Quoru eu#
rides cauia (& mifetari eos.8c pariter dofere fimulansteriam ariftobolum ad eadem dicenda pel!exit:
atq; ita querelis in patrern vtroq; deuičto/referens ad antipatrum fecretum difceditraffido infidiaru C ° f p pecu
quoq;mendacio/quas ci fratres paraffe firmabat^c pene tam ftri&isin eumgladijs irruere. Obhasc ™ " U | an '
autem mulca poecunia donattis ab antipatro laudator eius erat apud patre;6: ad extremum necis ale n P c J l au -^ or
xandri & ariftoboliredernpta opera ipfeaccufatoris partibus fungitur.Cumq; audifTet berodes:vita a F ud  P atte * »c*
ei ferependereprobeneficifsdelatts:&lucemreferredtxithofpiti^.Namq;oitmalexandrumexacu
iffe in eum glad/um Si confirmaffe dexteram:verum fceleri tantum fuiffe impedimetoftp locietatem A exan( v n icaa
facinorisaiiimuIafTet. Alexandrum enim dicere/hon bene fecum fmodem a dum putare/q> regnum ta  reta.
obtinuiffet a!ienum/& poftmatris eorum nečem prtncipatum eius dilaceraffefcnifietiam degenerem
coaptarctheredem;audumq; tpforum regnum antipatro fpurio propinaret. Proinde femethyrcant
maries 8i mariannes viturn ire.Nec enimdecerefucceffionemregniabeiufmodi patre fine cede fu#
fcipere.Multis enim rebus ad hoc excitari quotidie,quia ntcht! fibi omnino loqui fine calumnialice#
ret,Nam fi de nobilitate aliorum fiat mentioffine ratrone fecontumehfs affici patre dicente folus ge
g nerofus alexander?& cui pater fit pro ignobtlitate dedecori.fnuentionibus quoq$ offendere/fo!iq; an
tipatro indulgentem.Ob que velle mori non rectifareintfiex voto infidie fucceffiffent.Sin eum o cci
diffetiprimum falutis occaiionem fore archelaum focerum fuumiad quem poffet etfugeredeinde Cf#
faremfqui nune vfqj ignoraret moreš herodis.Nec enim fic ei aftaturumvt antea^atris prasfentiarn
formidando.necde futs tantum criminibuslocuturumffed primumtotiusgetis erumnas:& q> adne#
cem vfq; trihutas opprimeret vulgaturum.Deinde in quibus delitij's/quibusq; a&ibusparte fanguine i
pecunteconfumptf funt:6C quivel qua!es ex illis fuerint locupletatt: quecaufa ciuitatisplagate:tbi
autem quefitutum/& aut & matrts necemtomniaq,-regis fcaelera retedurum:quibus cognitis nemofe
is. »udicauerit patrtcidam.<£His euridesin Alexandrum falfodelatis antipatrilaudes perlequ$batur:tl
fes,tli! Hm folum qui patrern diligei et effe conftrmans:quiq adhuc infidias retardaffet,Rex autem nondu Antfpater al/os
Snu.iU. preterite fufpitionis dolore compreffo:intoIierabilis iracundif feritate turbatur.Cftsrumq; hoc tem# c 5t t a fres fubor
tst.ca.? pus nadus anripater.altos acculatores fratribus fubornauit;qui eos dicerentcum iocudo & tyranno nau ,taccufato#
elani colloaui folitos effe equitum regis olim pr/ncipibusluncvero propterquafdam offeniiones or# rcs .
dinibus motos,Hacceniq; mdignatione fuccenfusiconfeftim eos tormentis herodes fubdidit.flli au Epiftola fdaab
tem nichil eorum fe qtie crimini darentur fcire confeffi funt. C Sed oblata eft qu®dam velutad pro# a!exadrofcripta
pofitumcaftelliAiexandrijabalexandroicriptaepiiloladeprecante,vtcumArtftobolofratrefein adcuftodeAIe#
cafteilum rcciperetfi patrern interferiffent/tangarmis q alijs eos fubfidifs vti permitterstHanc ale# xandrij caftelli;
xander Diofanti commentum effe dicebat. qut regis eratnotarius,homo audaciffimus/& cuiuiltbet Dyophantusfal
manuslitteras imitari percallidus. Itaq; multis fppe falfo confcriptis abhocpoftremooccifus eft.tor farius notarius.
to autem caftelli prf pofito/hec in eius tudieto quicq herodes eorum que delata erant verum effe co Herodes filios i
gnouit.Sed quts nullum documentum validum proferretunfilios tamen.interim abfolutos afferuari carcerariiubetSC
prf cepit.Euridem vero domus fuf peftem ac totius Icoeleris fabricatorem bene de fe nicritum dato Euridem tonus
remq; falutis appellans:talentisquinquaginta donauit.llle autem priuig certa farna nuciaretur ad ar fcoelerts fabrica
chelaum properat:aufufq; dicere quod herodeni reconciliaffet Alexandrodbillo quoq; pecuniasca tore quinquagi#
pit. oeinde in achaiam tranfgreffus ad fimilia facinora male quf fitis abufus eft. Foftremoapud C e# ta donauit talen
o fatcain accufatus cj. diirenfionibusrepleuiffetachaia.8: ciuitates fpoliareuindefupatur. CAtq; hoc tisoadarchelau
v ' enim modo a!exandri 8i  ariftoboli pcene perfecutf funt. C Hoc loco dignurn eft Choum euariftum vades Si  meties
^ ccia the conferre. N;i<nq; is cum amiaffimus effet a!exandrofeodemq; tem pore quoeurides Aiexadro reco#

1  ^ c * u en!  e rc u cEba. e  t^re g i fuper his quf ille infimularet iuratus nihil fe ab adolefcetibus ciliaffeherodera

audiffe nrmauitaiec tameid quicq mtteris profiiit apud herodemdol/s maledidis aures paratiffimas ab eomuera ac*
apenentem:eumq;fibi gratiofum effe iudicantem:qui fecum eadem crederet: lufdemqj moueretur. cepit fed tadetn
^Saiomefocrus Ariftoboli,&amittaquieam( vtiiif faluticonfuleret praecabatur;eiusmoni#, ( ppter facinora
3  «giprodidit rexitaq^ filios vinxit&feparatos precepit afferuari, & Volumnium atq; Oiympum aceiarea ftigaf,

C.ij.

IUbetptfmtt83ofepty3ut!el

defcripta ferentes iudicia mittft ad Cffarem qui herodt refcribens poteftatcmfcongregato cot alfo)
dedit ci filios punire. Patet ergo fcriptis Hacrodes 0 tBeri ti conuocato conciho prf federunt/Satur# D
ninas 6i  pedanij legati 6i  ali/ Syri? optimates/pr?tcr Archelaum regem/qui regi erat fufpeftus. He*
todes veto filios quos prouido fatis concilio ne affiftentes ad mifericordiam impellerent in tuditiu
non produxit fed eos abfentes quafi pr^fentes accufat obi/ciendo infidias. Satu minus condemnan#
dos adolefcentes/fed non tnortem pronunciauitquem duo legati &  nonnulli ali) fecuti funt.Volum#
nius veto primus/tundig,* pofteum herodis fautores necandoseffe adolefcentes iudicauit. Interea
veto tyro verus milcs veritatem libere locutus efttlamitans conculcatam effe iuft/ciam 8i  veritatem
petiffe.Q.uem tex cum filio capi iuilit a triphone tonforefalfo accufarum.Ipfcq; in tortura 8C  militum
principes cum tonfore lapidum iftibus interimuntur/& filios in febafte miffos iubet effocari/& in ale
xandrio cum Alexandro materno auo fepeliri. Capitulum vigefimumfextum.

Ncitabat prfterea falome crudelitate eius in filios.Namq; hac ariftobolus quo fe peri an «.ii.
culis inuolueret. qua & focru habebat & amita monitain miferativr faluti fu$ confule [Jj'
ret:quafi rex ea decreuiffet occtdere/iteru in fimulatam quoru ante fuerat accufata:q»

%  SylleoArabinuberecupies/quemfcireteiusinimicu/Occu!tailIi fecretaregis nuncia
J-ret:& hoc fuit extremuquo tanq tepeftateoppreffi adolefcentes/hon fecus q a turbi#
kljne peffundati funt.Salomeem protinuscontedit ad rege eiq; monita Ariftoboli pro

3nti.li

Salome focrus
a amita Atifto.
boli regi eiusmo
nita pditqvtcu

6 eeDt? dit. Atq; ille vlterius durare non paffus vtruq; filiu vinxit. 8 c feparatos afferuari precepit. Deinde vo*
nfrlriiari a volu lumniu militie magiftru a ex amicis fuis Olympu defcripta ferentes iudicia proficifci luffit ad c?fare
'« nIvm du?  Qui pofta naui Romam delati regis litteras reddideruntvehementer quidem in adolefcentes cffar
d JfcriDta fcren- exarfit Verum eius poteftatem in filios a patre auferendam non dtxit.Deniq; reicribit efvt ipfe fui do
7 iudicia mit \  minus elTet arbitri]': melius tamen fafturum dicens/fi in comuni confeifu propinquorum fuoru/pro#
tit ad Cefarem. uinci?q; reftorum de infidijs qu?reret.eofq? fi delato crimine reperiret aftriftos occideret: fi vero fu
ticaa 5  gam tatum effe meditatos.medtocri fupplicio contentus eflet.CEaret fcriptis herodesCumq; beri/ g

Ton preelti con tum quo c?far iufferat perueniffet iudicium cogit.Prefederunt autem reftores quibus a CfCare fcti#

HHi contra ado, ptumfuerat.Saturninus « pedani] legati/ 8 i cu his volumnius procutator: itemq; propinqui regis &
lefcentes orxfU  amtcynecno « Salome/# feroras 8 £ poft hos optimates fyri? preter archelaum tege.Namq;huc he,
dentes# eoruin rodesf# alexandrifocereffet fufpeftum habebat.CSed filios quidem fatis prOuidoconfilio iniudi
fententia cium non  ptoduxit.Sciebat enim/cp fi tantum fcufi fuiffentiomnimodo ad mifericordiam cunftos im

Filios H/erodes pellercnt.Si vero etiam dicendi coptam nafti efTentifacillime alexander obiefta diluerct.Igiturqui/
noluit nroduceo dem illi cuftodiebantur in platene vico iydomorum.CExorfus autem rex veluti cum prf fentibus at
re in iudicio ne geret commouebatur.Et infidias quidem timide obijciebat.nam probationibus deficiebatimaledt*
iofi liberarentur fta vero &probra, 8 i iniurias K peccata plurima in fe admilTa profequ?batur:eaq; morte grauiora ef#
f?d eos abfetes ^ confeffotibus demonfttabat.Podremo cum nemo contradicerct: iemetipfum argui miferabiliter
a%ufat' quf ftus/acerbamq 5  viftoriam vincereifingulorum iententiarogabat i fiiios. CEt pnmus faturninus 3 ^

Saturnini fente«. condemnandos eife adolefcentes f fed non mortem pronunciauit.Nec enim fas čile cum tres ipfeafta
tia contra adoie tes habeat filiosimorte alienis decernere. Cldem etiam duobus legatis vifum eft: eofqp ali j  nonnulli
fcentes. fecuti funt.CTriftem vero fententiam primus volumnius dixit: cunftiq; poft eu herodis emulariot

Triftis fententia nc  vel odio:neq; indigriatione quifq necandos effe adolefcentes iudicabat.Tunc autem vniuerfa fy
Volumni/. ria& iudea fufpenfa quidem operiebatur huius tragcedig finetn:fed nemo eftimabat herodis crude

litatem vfq; ad patticidiu proceffuram.llle tamen filios tyrura traxitatq; modo nam cgfarcam deue
ftos quo mortis genere perimeret cogitabat.Cl nterea  vetus quide regis miles tyro nomine qui &  fi
Tyroveritate Ii< bom habebat alexadro confuctum atqj amicum.& ipfe adolefcentulos diligebat.prg nimia indigna/
bere locutus no tione mentis in poftremo circumienSjClamitabat conculcata efle iufticiamiveritatem periffematuram
ta eius verba. c ^ c  confufam:vitaq; hominu iniquitatis effe pIenamf 8 C omnia qug dolor contemptori vitg diftaiFtt.

Deinde ipfum etiam regem aufus adire:michi vero inquit omniueffevideris infoeliciffimusquicon
Tvronis ad he* tta carifiimos nequiffimis credas.Siquidem Feroras & Salome fidem apud teaduerfus filios tuosba
rodem verba. bent.quos fa;pe mortis fupplicio dignos efteiudicafti/'neq; aduertis hoc eos agere Vt iuftis fucceffot p
tibus deftitutus/aim folo tnaneas antipatro capi facilcm regemoptantes. Verumtamen cogira: n«
Herodes tirone *^ c  ft U0C F mffhbus adorfus fit.propter cedem omnium fratrum^Nuilus eft enimqui non adolefcen.
cu filio capi iuft hum milereatur. Principum autem plurimi etiam palam grauiter ferunt. H xc dicensffiml eos  qub
fit que falfo trio  busresindignaSi videturnominabat.CRex autem flatim 8C  illos 8 t ipfum cuin filio compr^hendi
ohotonfor accu iubet.Ibiqj cu alius quidam regalis tonfor nomine triphcynefcio qua exagitatus mfania/feraetipfum
fauit quiqj po / indicans profili/t^Ac michi quoq;tyro inquttifte perfuafit: vt occafione tondendi nouacula te occie
nutur in tortura detem:magnaqj michi Alexandtum daturummunera pollictbatur.His auditis Hserodes K Tyio*

1  B

Jmilf.
f se. lu

/

'“'•Volu*,

'“"»■Idtfta

" * vtritaton

[ m urafextum,

^uofepctita

^nfufconfule^ii)

‘»"mfattjg.

1  ■*£« nuncia i#i
‘ciis g a tmbj,
ariftoboli pro
f -De/ndevo*
uflitadcffate; j
Jlccntes cffar
'vtipfefuido
m (uorupto#
■t«:fivcrofu Al
iCunujberi# j;
iaCtj(ate(ai/
>inqui tcgis«
šamq;Mclif/
conftiioinM

5>e lutsaico belin

tfo.jcfr

\

, nem eiufq; filium &tonforem fubdidit qugfHoni.Tumq;illi pemegarent: ionforautem ampliusni/

A  chil diceret:tyronem vehementius torqueri iulTit, (£Cumq; filius eius patris miferatione commotus/ ^ l " u * P a  tri s mi#
cunda fe regi/fi eum fibi condonafiet. indicaturum promiiit!eoq;rclaxato:ipfum occtdendi patrem letati one cčmo
fuum habuifle voluntatem dixitimpulfum ab aIexandro.Hoc autem quibufdam fičlam ab adolefce * us vt
te videbatur|quo tormentis eriperet patremmonnulli verum eflefirmabant.C!Herodes tamen SC  mi bcraret connte#
litum principibusi& tyrone pro content/one accufatisuta ineos armauit populum/vt ibidem cum to# J^ r  ^

Tore lignorum & lapidum idibus interirent.Filios vero in Sebaften mifibsfqug non longo a cg faretn Tyto« miimirn
teruallo diftaretfeffocari ptfcepit:eaq; rpinanente petfrda in alexandrumcafteilum mortuos afpor# puncipes cu . t0 '
tari cum a!exandro materno auo fepeliendos.Hic quidem a!exandro/ 8 C ariftoboio finis vitg fuit./ lorejctibus tnte ^
CAntipater ab omnibus proptcr fratrum occiftonem odio habitus peremptorum timebat fiflios ( rl ™utur «

Etant enim A!exandri filij duo ex Glaphira Tygranes Alexander.Ariftoboli autem ex Beronice Sa ,n !ebaftemiiIos
lomes fi!iqfiliphcrodes SC  Agrippa & Anilobolus/filifq;Herodias;& Mariannes/fed Glaphiram qui ! ub “ efrocan Si
dem cum dote fua in capadociam interfedo A!exandro dimifit^C Beronicem Ariftoboli coniugem m al j; xac j rl0 cuj
auunculo Antipatri nuptum dedit/Anripater vero metu opcs muStas pluribus largiens/magis CTat in auo  ' e P e “ ru
uifus. Hcrodes autem conuocatis ptopinquis 8C amicis:aftantibufq; pupillis lachrymaturA:os aman /
tiiTimos vocans/omnibus commendat/& maiori filio Alexandri Fercre filiam defponfat^S filio anti
patri primam Ariftoboli filiam/A aliam herodi ex filia pontificis fibigen/to. Antipater autem mali#
ciam ci rcafratrum filios non potuit continerelfed fponfalia callide ftuduit dirimcre/inftatiftimeeum
precabatur quia numerofa cfletregia progenies nuptias permutarifNouem enim herodes vxores ha
be"bat/ex quarum feptermfilios fulceperat plut'mo^vnde herodes auditoAntipatro nepotibus times/
fponlalia rcformauit Antipatri/ham adulatiomultuin valuitapudHerodem(Antipater itaqjod/um
vitare non valens/terrore fecuritatem fibi qu? fiuit^ui Ferora 8C  mulierum confiid/o/prf ter Salomen /
que omnia cognolcers eis adueriabatur Veluti iam confirmato regi obediebant. Fingebant quoqj
inter fe vt regem decipercnt palam difcordfas/Salome vero omnia cognofcens regi nundatvndeira
tus rex maxime contra Fcrcras vxorem|quam ei precepitexpel!ere;qui ait fe,citius vitaq coniuge ca
riturkm/incertus itaq; rex quid ageret/Ant/patro ne cum ferora SC  eius coniuge interdicit habere col#

B  Ioquium. - . . . ..

3mt.it*

tsij.ca.t
£ge. It.
tas.jlu

uiotaet#
rabi«
urninus
pfeafta im|

Tja

lulatio#

tetfa (y
s etude

Capitulum vigefimumfeptimum
Ntipatrum vero cum iam fine controuerfia fuccefforem regni fperaret:intoI!erabt
le gentis excipit odium: cundis frientibus omnes fflum omnibus fratribus fuis co Antipater ab ol
feruifle calumnias nichiloq; mfnus timor eum non mediocris follicitabat crefcen# bus propter fra#
te fobole peremptorum. C Erant enim alexandro ex glaphira filij duo tygranes tr ^ occtfione o#
H  alexander.[temq; ariftobolo ex beronice falomesfilia Herodes SC  Agrippa. 6 C ^*° habitus t e#
ariftobolus: filieq;herodias SC  mariannes. <][Sedglaphiram quidemherodescu batfilios petem
lote fua in capadociam dimifit: poftq alexaudrum interferit.Beronicem autem ptotum.
ariftoboli coniugem auunculo andpatri nuptum dedit quii vt faiomen jquam infenfamhabebat ('fi#
bi reconciliarctjiftas nuptias excogicauit.Idem vero antipater etiam ferorain munetibus alijfq; obfe
qui|'satq; amicos prfteiea cmariš ambiebat.magnas Romam mittendo pecunias.Saturninum enim Antipater opes
cumalijs omnibus apud fynam doniš exp!eucrat-^Hocautem rnagis inuifus erat cundis q> plura mftasmetu plu
donabativelut opes tantas non munificentialargiretur/fed mcetu confumeret.Itaq;eueniebatvt nec rlbus  largies cu#
accipientium beniuolentia quicq proficeret/quibufq; nichil dediflet acerbiores inimicos haberet.In erat inuifus.

diftributionibus autem munerum quotidie Iargior erat.aim prf ter fpem videret orbos pueros ab he
rodecurari:quantumq 5 illum peremptorum cediš pccniteret prolis eorum miferatione fignificari. Oro herodis de
Conuocatis enim prop)nquis'atq; amicis fuis,< 8 i pupillis aftantibus: cum Iachymis oppleftet oculos nepotibus fuis.
dixit. Horum quidcm m ehi patres fortuna qu^dam triftis eripuit/ipfds autem orbitatis miferteor#
dia cum naturacommendat.Experiaritaq;/vt etfi paterinfortunatiffimiis fui/auus tamen fim prout# Herodes ferorg
dentior: Si  a quibus poft me regantur amantiffimos midiirelinquam.Defpodeoigitur filiam tuam filiam maiori a#
Ferora 9 * maximo filiorum a!exandri:vt ei curator fts trece ftirius. Tuo vero antipater filio Ariftoboli Jexandri ffliode
filiamieris enim hocmodo pater orbate. Sororem vero eius meus accipiet herodeypotifice auo rna fpolat Sc  filiomn
terno pronatus.Etde his quidem hoc (Tt meum udtcium:neq;id quiiq dirim.it qui me amabtt. Pre# tip atr > ariftobo#
cor etiam deum bono regni mei/meorumq; nepotum copulare nuptias: atq; hos pueros placidiorii primam filiam
bus/q patres eorum oculis afpicere.Poftq hsec locutus effleuit.fC puerorum dextras iunxit benignih ® a ' iam  herodt
fimeqj confalutat/s iuuenculis: dimifit concilium. |£Stadm diriguitantipat :r:qiiantoq; dolore affe# nuo.ac.
ftus efTetneminem latuit. Pupiilorum nanrgj honorem apud patrem quoq; fibi derogatum exiftima
batjiterumq? de rebus cundis periculum forefi alexandri filius prfter Ardielaum: etiam feroram te#
tarcham adiutorem habere lieuiffet,Ad Iiaec reputabat odium [mnvSC  orbitatis miferationem qua

C.iij

I

JUbetp*(mus3ofepl)t3ttfeei

tota gens fleacba!/quanto viuetium 'puerorom' ftudio/8: qnanta memona tpfitis ftcelcrc met tvorim
tcneremur iudei.Ita<$omnimododiritnere fpcnfalia ftatuit/8 callidccuicetn pat« futiipercrimuit D
C Antipatri po f eu ienti acriterq;vigilanti ad fufpicandum/palatn vero eum fupplex adire a in us cft.Ccramq; depo«
llulata. fccrene fe priuari quo dignum effe indicrfieynudumq;regis nomen habcre velletircgni autcm fub*

ftartiam pcenes aliascffe. Nec enim ptffe tcmmobtinere dominantnimi prfter auum etiam arcbe*
Nouern Hano* j aum  f er0 ras alexandri filio locer adiuncftus efiet. Infiantiffitne veto prccabatur quia numerofaeffet
disvxores ex q* re gia progentes nuptias permutari. Nouern namq; regi vxorcs eiant.fcd harutn iieptem vnde fihos
ra feptem filios fuiceperatJpfum Antipatrum cx dofide. Herodem ex marianne pontificis fflia tremq,- Antipam St
iiilceperat, Si  c, Archelaum exMartace alias Malthace famaritide.fiiiam 0!ympiadequam frater eius lofippus ha
buerat ex hieroiblymitide.de cleopatra vero Haerodem & Pphilippummecno ex palladePhaielum
Habebat alias quoq; filias Boromen alias Rhaxoen Si  Salomen vnam ex phedra.a!teramex helpi*
de.Duafq; vxoresfinefi!ijs confobrinam Si  fotcrem acprpterhos & Aiexadri ariftoboli forores du
as ex marianne. Cum igitur tanta proiis copia fupereffet. aliter nuptias iungi poftulabat Antipater.
Herodes audi* iER- ex  autem profpe&o alias perfpecfo eius animo/quid de pupillis cogitarelt vehemter iratus eft.
to antipatro ,‘ita Quippe filiorum quos interfecerat cafum rcputanstforrnidabat ne & hi quandoq; criminationum an
tus nepotibus ti ti patri ptemium fierent.Sed tune qutdem feuioribuš diftis protelatpoftea vero blanditi/s eius abdu
inens fponfaha ftus fponfalia teformauit.Ac primum ipfi Antipatro ariftoboli filiam collocat/filium vero eius iun*

« : wi.li,

VlJ.c.u

Csc.il.
•ta,lii

M,

i

1*5 r- M

#  is#®

t ipater in,a

reformauit.

Salome inuita
aiexf nupta.

git ff lic ferorf .CH‘ nc  licebat aduertere qtum antipatri valeret aduiatio;q> idem in fimili caufa impe
trare Salome non potuit.Hanc eninVguis i6rore(Te$tq; hoefaspe intercedente iu!iavxore Cefaris
poftulaffet Arabum regi fyl!eo nubere non paffus eftjded inimiciflima fibi fore iurauit/niii ab hoc ftu
dio deftitifletpofteaq; inuitam a:exe cuidam ex amicis fuis in matrimonium dedit: eiufq; filiarum
vnam Alexandri filiofalteram Antipatri auunculotradidit. Natarum ante n Mariannes vna fororis E
Antipater odiu Murn habebat AntiphomalterafratrisPhafeium ^Sicinterrupta pupillorumfpe Antipater/&pro itnri.li.
vitatenonteno fuacommoditate affinitaribus iunčtisexpeftationecertanitebatur.adie&aq;malignitatifiduciane tuij.t.n
refecuritateiibi quaq erat tollerabilis. Nam qu?afinguIcrumodium vitare non poterat/fecuritatcm fibi cx terrore
queritcuiFero* eperebat: cum praiterea Feroras eivelutiiam confirmato regi'obfecundaret.Qpin & multerum con
r as 'Sc  mulierum fiata in aula confiičtio nbuas turbas excitabat. Etenim Ferorae vxopcum matrc<& forore fua/necno
cofiičtio ptfter Si matre Antipatri rriulta inbegino infolenter agebat/aufa etiam duas regis filias contumeiiofetrafta
Salome qugoia re/cui rei maxime ab antipatro erat adieda/itaq;cum inuife illi effentfalias quidem morigeras habe*
cognofcens eis ban^fola vero falome aduerfabatur eorum concordie.quodq; non bono regis coirent/apud lpfum in
aduerfabatur. fimulabat. Cognita vero eius delatione mu:ieres(q>q; Hterodes egre tulilT/: ab apetto quidera
pingunt mulie* conuentu SC familiaritate abftinuerunt: contra vero etiam inter fe difccrdare rege audiente fimula*
res iterfe dsfcor banbeum adeo colluderet antipater.vt palarn feroram tninimedubitaret offendere. Occultos autem
diasvt rege de* cetus & no&urnas commeiTationes agebanpearumq; confenfionem fecitobieruatio firmioremfcum
cipereti fedTalo horum nichilignoraret falome: fed herodi cunda nunciaret/ tile autem ardens iracundia: maximeq;
.meomia cogno aduerfusferore coniugemfq> eam preter ceteras accufaret falome.aduocato cognatorurn/amicorum
icens regi nuci* qj confilio/& talia multa mulieris Si filiarum contumelias crimini dedit/q>q; pharifeis tnercedern con
atvniratus rex tra k  prgbuilTet(fratremq 5  fibi hoftem reddidiffetexpugnatum venenis. Podremo conuerfus ad fero
maximecontra ramivtrurn fe ait fratrem/an vxorem vellet optarc.Cumq; ille fe citius vita dixilfet q coniuge caritu*
ferors vxorem ram. incertus quid ageret ad antipatrum fermonem contulitacne cum ferora ( ve! eius coniuge/aut p
. ^la^dminatur. quouis alio^ui ad eam pertineret vnqcolloqueretur: edixit. Verum ille palam prgcepta cuftodiens
in oceultofum his pernoetabdt.

C Antipater Salomes timens obferuationemper amicos (vt Romam proficifcatur J procuratft
■cum muneribus 8i  tellamento (vbi ipfc rex eratinferiptus )  mittitupSy!leus quoq; qui maximumcu
Aretha rege fuo certamen habebat Romam cum Antipatro certaturus nauigauit^uem Fabatus he*
rodi accnfatkp corinthum pcccania corrupiflepvt ipfum' occideret/quod duo A ra bes fubditi quefti*
oni confefii iunt^ui Si  Romam mifli funt;Herodes quoq; fratrem vxorem repudiare recufantem in
dignatus/eum vxore eieciVqui ad tetrarchiam fuatn accedens iuratuseft ante herodis mortem non
reuerti. Herodes fuamanifeftatapacientiafinfirmum fratrem vifita;iit/'& corpus eius in hierufaletn
detulit cum honore fepeliendum.Q_uidam autem herodi feroram veneno fuiffe interemptum nun*
ctauerunt IS£  pro amatorio mulierculam arabicam dediffe Svllei confilio mortiferum .Q^uo?onr.en*
tis veritatem perquirentefquaedam ancilla Antipatri matrem omnium malorum caufameffeclamat
&  occultos Fetorg Si  mulierum conuentus detegitfcum qua omnes ancilte contra Antipatri conue*
niunt feereta declarantcseonfilia.

•Capitulum vigefimumodauum.

£#***

dequi busa

cuius etta " 1
latorec?lar
femouitlac
cefaremfat

aSiracundi

ditor

pjffetfoblcr 1

ieteducatti

\iosarabas

macnat®

jntvli. (vitfiBW'

diar et vx01

’ fquoan;n
3uti.it. herodts.n*
im/.ta« v/ferevoli

‘■^[‘'ipemconi

W8.JW

tacft.Nai
^ bus enim
lumquoi
„i,li. maximu
j.t.u) terfeftot

: tBC.lt.


rcmpoei
ftesadtfl
obtulifte
rSptum.’
ex arabia
lio.Nami
nas qn^fi
antipatri
bus mrla
cultofq;<
. folitieffe
“ ancill^f
antipati
%


Itcul

po

longiffi
>n dies

quand(
rea hyq

iniuriafi
hetodei

Ktttrrfei
hisimii

Otmferc


Ctf tVr.1,

0,lni

^ frc nmuitD
;' ;,,,cn Hub (

m  ctiam atd 1e „

'•umerofaeffet

rni vndefiiic s  itj

'q ;  Amipamst ^

? sl °fi P pusha { S

'^ePhaielum

;cramcxhelpi,

Mi lorores du
bat Antipatet.
"tet iratus eft.
"nationuman
litijsciusabdu
i cto eius iutii*
nit caula impe>
vxorc Cefaris
"it ah hocftu
:mfq; filiarum
rs v na fororis £
ntipatcri&pro Ml
lutifiduciane tlw
fibi cx tettote
;mu’ietumcon
Motefua/necno
umcaolettatfa
notigetasftabc/

apctto ep® ww j
udicnte
Vcultos anteni
firtniorem«
iJia: rmiximeq;

runvamicoriim
^ercedemcon

nucTlus ad fer°
oniiigc catitvi#

jsconnir« ut  F

. t a cuftodiens'
ur ; procurat«

„maxiir>utn c “
cu^ batuS £

ct ccuf<f

1 ', 1,1^

■"SE*

n j

ml

A

3Wi.lt.

SDtj.C.tli

& -skte*’

Etaenfijj obfeniationem fafomes pet amfcos in ISffla  degentes vt romam profcfcetetur ‘* b
effecit:ipfcrum pedatis ftttetfsA-bi artipatriitn aliguato pdft tepore ad cffaremmittjopor, f etuat f on g tera
tere perfcriberent.CIgitur herodes nichil moratiis eum milit cum ctin$k quf vi lit forent mi( ^ s  vt  Ro raa

magnaq;pcecunialiberalitcr inftrudum:teftamentumq; vna portandum ei oedip'in quotexiprean ( pfi c jf c eretur ( p#
tipaer inicriptus erat/& antipatri fueceffor herodes ex marianne pontificis filia proaeatus.CQ_mn curat  &mitttaur
Slvlleoš arabs itidemnegledo cčfaris prfcepto/rcmam nautgaiitttde hts cum Antipafro certaturus/ cumtTlun enbus
de cuibus ante cum nicoiao caufam dixerat,Non !eue autem cum aretha regefup certame habebat f & t eftametoybi
cutus etiam amicos fntericfat:& ffeftife* <n petra opido potentiffimum/redemptott fabatodtfpen ^ erex ifcriptus
fatore cefaris fautore vtebatur etiam in herodenyied maiore pecunia data hetooes fabatum a iyIleo erat , 5^«, ,
remouitiac per femetipfum uuc cefariufferat exigebat.ll!e autem cum mhil dediffet accufabatapud Fabatus f y il eu?
cefarem fabatfiidifjienfatore effe dicens non qu f  ipfi.fed.quf herodi expedircnt Q.uibuscomotus bxtodi  accufat

A nti P

0°

■o#»

pi{Tet(obfcruariq; oporteret. Neq; rex id facere dubitat: quoniam Cbrinthiis iftelicetin aularegis ef v teum ocdde#
fet’educatu$cx atabia tamen fiierat oriundusjigitur mox notiillutp folum corriptVfed etiam duosa# re t,8(c.
lios arab 3 s iuffit apud cum rcpertosivnum fyiki amicum/altetum fyiiarchum: qu? fubdtti qufftioni |£ Arabes' duo
magna pcecunia corinthpfvt herodem ocddetet petfuafiffe/ confeffi fuRt.Iili etiam a fatutnioredore q U eftioni fubdi
3nti-li. fyrif interrogatiiromani tranfmiffi (bnt.C Herodes autem ferorf vehementius immincbat: vt repuv $corlthu vt he#
rtnl.t.ii! dja re t vxarcm.AIiquldemm cum quomuherem plečteret excogitabat^uia multas in eam odij cau* rodeoccidetpe
,as  habebabdoneč ipSnm etiamfratrem cum eafiipramodum indignatus eiecit. C Feroras autem c gt a  f U! flccorru
fquo an;mo acčepta iniuria ad tettarchiam fuam acceffitiiuratusvnum fibi exilij finem fore mortem ptu cofeffifut8C
lntt.lt. herodis:neq;feadeumreuerfurumeiTedumvixent. Deniq; nec egrotum gufs fepe accitus fratrem miffi funt roma,
jrtti.c.iO viferevoiuiticumquibufdammandatiseum quafi’moriturusvelletinftruere.Sedille quidempreter Feroraifirmum
ipdti cor.ualuitipoft modum autem feroras in morbum incidit.Tumq; herodis parientia demonftra herodes vifitae
A '  ’ 1  tacft.Nam8ivenitadcumf&humaniirimecuratumvoIuMedmorbumfuperare nonquiuit.Indie# uit & corpus t»
g bus enim paucis eft mortuus. Q.uem licet vfq; ad vltimumvitf dierti dilexiffet herodes:tamen q>  ih IUS i birim fepe
lum quoq; veneno peremiffet farna vulgatum eft. Verum eius corpore i hierofolima portato Iudum liedu de tulit. &c
3ntt.lt. maximumcundaegentidenunciau/t:c!ariflimaq;funusfepultura dignatus eft.<£Vnusquidem iru  C^uidaferoram
tuii.t.u) terfeftorum alexandri & ariftobolt hunc exitum vite fortitus eft. Tranfijt autem in antipatrum audo venenoitereptu
rem poena fceleris extnteritu ferorf principium nada.Q,uidam enim exlibertis eius cum regemtrh regi nficiat Si p
w,dtM* q C s adifienf.fratrem ipfius Feroram veneno intercmptum eife dicebant. Nam quendam ei  cibum amatorio mult#
obtulifle coniugem fuarn/non quo folebat modo conditum eoq; fumpto illo morbo/prottnus efie cor erculaarabicam
ruptum.VenifTeautem ante biduum matris ac fororis eius accitu quandain veneficam mulierculam dediffetfilleico
ex arabiavt venenum ferorf conficeretamatorium;& pro amatorio dediffe mortiferum fyllei confi filio mortiferu?.
lio.Namqjil!i notam fuilTe.CPcrailfusigitur plurimis fufpitionibus rex/ancil!as & nonnullas liberti Herode veri ta#
nas qiifftioni fubiecit:ibiq; tum clamabat aliquadoloris impaciens. Deus celi terreq; redor/in matre te tormetis cer#
antipatriquf horum nobtsmalorumcaufaeft vtndicet.Hocrex initiumnadus/ perfequfbaturvite quireticuedam
-rius indagine veritatis. Mulier vero & matris antipatri familiatnatem cum ferorakius vxoribus& oc žcilla matre an#
cultofq; eius conuentus aperuit %q; feroras 8C  anti pater redeuntes a rege tota cum illis node potare ti patri oim m a#
„ folitieffent;feruisomnibusexc!ufis8qanciliis.Vna;qii!demlibertinarumh3ectdicauit.<[;Cumautem ] 0r u 5  caufaeffe
^ ancillf feparatim fingulae torquerentur: patuttomnium dida congruerequa de caufa romani^quide clamat Si  occul
antipater cx compofitoiferoras vero trans flumen fecedere cv  rauiffet. Nam ff pe illos in  fermone di< tos couetus: mu
xiff^q>poftalexandrum & Ariftobolum/adipfosieottnnq;con!ugestranfituruseffetherodes.neca* Herum &fetore
licut poffe parcete; qui marianne eiufq; filifs minime peperciffet:ideoq; melius effe ab hac belua qua aperuit,
longiffime fugere.Sazpe autem dixiffe matri antipatrum conquerentem cum ipe canus effet.j. ater V
in dies fingulos iuuenefceret.feq; fortaffe priufg regnare incipiat moriturum/aut fivng ille deceffertt
quando autem iftud fietvoluntatem fibi fucceflionis omnimodo fore breuiff/mam. Pullulare prste#
rea hydre capitalioc eft Ariftobolt 8C Alexandri filios.fibi autem filiorum fpem adeptameffepatris
iniuriafquf non eorum quemq poft mortem fuam regni fuccefforemifed Mariannes filium fcripfiffet
herodem.Q^ua quidem in re prorfus eum fenedute delirarerfi teftamentum fuum ftandum arbitra#
retur:fenamq 5  vt ex eius l progenienemofupereffetcuraturum. Q.uin etiam cumomnes patres;qut#
businuifi nung filij fuerunt/odio vincatiplus eum tamen etiam fratres odiffe. Deniq; nuper fibi ne
cum feroraco!loqufreturcentum talenta dor,affe:atq: cum feroras t l iceretquidcnim per nos lede#
batur/Velpondiffe Antipatrum. Vtinam cundis ablati^nudos fe dum modoviuos relinqufret.Verum
hoc nequaq fieri .poffe/vt tam peftifetam beftiam ouii g efftigiattiub qua nec rrnicis c ffe palsmjice#

Cilij.


E(bctp;(mt!63ofcpl)l3ucei

‘Ta ' «tJDo^«ttoneotfculte inquit conuenimus?Iicebit'antem apert^fivirorura fpmmmimatiufq;habea#
niusfhfC intorrnentiš ancillg prodiderunt: 8 cp feroras cum illis petram fugere cogitafjfet. Vt autem D
omnibus didis herodes credereticentum talentis effedum eft.De his enim foli antipatro di xerat.

CHfčrodes Dofidem Antipatri matrem omr.i ornatu lpoliatam expu!it hinc ad AntipattJum Sa
maritam Antipatri procuratorem conuertit 8 ex iilius tormentis com peric necandi fui caufa ex ^gy>

ptoAntipatrum venenum petijffe per aliquam A.nnphilicolIegamfidq; feroramabcoaccepiffe cui
mandaflet Antipater herodem occidere.Ferora vero dediJTe vxori ieiuandu,Q.uea rege ftatimeuo
cata de tedo fe prfdpitem dedit/fed mortem euadens infidiarum mod um deciarauu 8 ferora dixit
fuperfratrisnecepcemtuiffe 8 venenu ab Antipatro paratum coniumi iufTiiTc. Andphilus quoqj ve#
neni deiator accufatur. Et mariane potificis filia maleffcioru cofcia accufatajherodcs eius fiiius And
patrifuccefforateftamentodeletus eft.Bacillusquofq;afpidu virus attulerat. Li'tterequoq;tuncab
Andpatro eotra Archelau 8 Pbilippuconfidf apportantur.Nemo aute 'antipatij  propter enisodiu
qug contra efi fiebant in iudea hptificauit. Q.uiqj patri de romalitreras mifit/cui pater indignat/one
fimulans refcripfit, Audita autem Ferore morte luxijt,qijja maleftciorum amiferat miniftru timens ne
eomprf henderetut venenum .DUbius aute And paterifi domu redeaqCtii (  aduenienti urnima fu*t fo
licitudo omnibus eu deuitantibus^allide tarac vultii confidentiani fimulabat. Capitu!um..xxix,

Hasrodes Dofi#
de omi ornatu
fpoliataexpellit

Antipater farna

ritaAntipatruj _  ^ _

• dnm fuuvene# qufantiphiiicollega/idq;abeoantipatriauunculuaccep:ireTheudionefocferorgtr3didiire/,cuima# Sgrlii!
num herodi pr i daflet antipater vt herode occideret.dum i p feRom f a beffe t & c fufpitiore careretiferora vero vene# i r.iiu,
paradeaccufar, nuvxorifuedediffeferuandum.CItaq;hanceuocatamftatimrexquodacceperatafFerriiubet.lila E
Ferorevxorevo vero quafi allatura egreffa de tedo fe precipitem dedit/vt eo modo & probationes 8 regis verbera
cata a rege de te prgueniret.Sed dei prouidetia ficut apparet qu£ ab Antipatro pcenas repeteret: non in caput.fed in
do fe pr^cipite alteram delata parte periculu mortis euafit.Portataq; ad rege vbirefipifcete potuitfnam cafus ea per
dedit fed mor# turbauerat/8 quamobre fe prfdpitaflet interrogataiadiutare rege;q» vera diceti remitteret omne fup
tem euades mo pliciu/fin falfa promere maluiflet corpus eius tormentis abfutneter/neq; fepulturf quicq relinqueret:
dum ifidtarum paulifpertacuit. Deinde quod inquit fecrefcidbftodicfou feroras obieritiantipatro qui nos oes petdi# i

dedarauit. derit fematura. Audi rex.8 teeu deus michi teftis veritatis qui fallino poteft.Cu ferorf morituroaffi

PenitentiaferO derertufcilleme ad fevocauft/Er multuinquitmulicr defratriserga meaio fum deccptus. Na quific
tf de nece fra # me diligcret/inuifum habui/8 necare cogitaui/qui tato nuc mei/quts needu mortui dolorecofunditur ;
tris qui venenu Sed ego ob impietate prfcium fero.Tu q> meum feruas relidum nobis ab antipatro venenu hucaf#
contra fratre ab fer propere/mcq; viclentecSfume ad inferos quoq^vltricem huius fceleris confcient/am deferam.Ira
antipatro para# q; vt iuffit amili; 8 magnam quidcm veneni partem fub obtutibus eius in ignem effudt/modictim ve
tu iuflfitcofumi*. ro michi propter dubios cal‘us/8 q> te metuerem referuaui.His didisiilla quidem omnino paululum
Antiphilus ve# quod veneni habente pixidcm profert.(][Rexquidcrn in matrem fratremq; antiphili contulit qug# F
neni deiator ac ftionem. Verum hi quoq; antiphilu ex egypto attuliffe pixidem fatebantur,illumq; venenum afratre ^nti.Ii.
cufatur, apud aieitandriam exercente medicinam ačcepifTe dicebant.Totum aute regnu circumeuntes alexa#

;»»*«■»-* 'dri 8 ariiloboii manesyipf!eratincertarumrerum exp!oratores atq;iudkes/8a fufpitionibusremo# goe. li.

Mariane potifi tiltunas approbationeš trahebat.CDeniq; etia potiftcis filiam marianem cofdameffe malefidorum uja*
cis filia  maleft'#>patuit.Hoc enim tortis eius fratribus demoftraturn eft.Rex autem matris audacia filif quoq pcenu
ciorum confcia riacohercuit.Nam que illa peperat herodem antipatri fucceilore feriptu ex teftamento deleuit.Poft
accufat Haero # hsec etiam bacillus nouififima cofiliorum antipatri fides documentis acce(Tit.Namq; iserat quidem li
des fiiius eius a# bertus eius/AIiud aute venenum ferens hoc efi: afpidum virus aduenera^aliorumq ferpetium fucco*y
tipatrifucceilor vt fi prius fuiifet inualiduihoc fe feroras cn fua conitige armaret in regem. CWem vero prfterfufce#
deletus efi. ptam cotra falutem pattis audaciarvelut opera fubfciciuam epiftolashabebataduetfum fratres cdpo

Littcr?ab anti# fitas ab antipatro.Erant aute rome in ftudijs archelaus 8 philippus iam adolefcentuliimagni^ani- p rt u.n4
patro contra ar mi regis filij/quos antipater velutiminetes fpei lue remouere feftmas quafdqin eos litterasipfeft'nxit iggcdi.
chelaum 8Phi amicoru noie romedegentiu. Nonullis autecorruotisferibere pet!uafit'‘q> multis maledidis paftem f,r-sUiu
lippuincofidf. c3perent:acdealexandri8ariftoboHnecemanifeftequfrerentur:feq; aedtoseffe grauiter ferrent.

lam enim pater eos redire preceperat:idq; maxime follicitabat antipatrum. Q,uin etiam priufq profi
cilcereturfin iudea coftitittus antipater eiufdem modi contra eos romg litteras merebatuppatrerj ad#

uirur anre auos m aopae nnnpajcn mucte ruror eius eru pit: camq; que omm ornatu
illi donauerat fpoliata.multis coparato taletis.expeijit.Demq,- ira depofitaiferore mu#
lieresa tormetis recreabat.fimofeaute pauidus era?; 8ad oe&fufpitiones escitaba#

P turmulrofq;innocentesmetuhe que nocentium prftermitteretin tormentaducebat
oijCHincad famaritafecouertitantipatru/qu'i procuratoretatantipatri.8exi!lius tor 3Ftwi.!i
^^metiscoperitnecandifui caufa exegy pto antipatru venenu malum perniTe per ali#

S)e3ltttiS(co bello


A cundo vitandf fufpitionis caufa fratrcs purgare fimulabat/qu£da.falfa'quedam vero adolefcetis p ec

cata c6memorans.Q,uo quidem tepore feriptoribus epFarumquas in fratru pnicicm fimulabatpluri
m is pecunijs datis|fumptuiim cofund ere temptabat indicia^veftem prfciofiiim/variaftragula/pocu*
laq; argentealnccnon Si  aure?. comparado.atiaq; plurima infirumenta/vt prccictu magnitudine mer j
cedes falfarijs erogatas ce!aret.Deniq > >  ducenta talenta expenfa f«tulit/ft eorum maximafuit occafio ‘
caufa fyllei.GVnlucrfis autem maJis eius tunjpminoribus hiaiefecotite&i^cumomnia quidš torme j^ €mo  antiprO'
ta de parricidiofepiftofee vero de ireratis fratricidijs conclamarent/nemo tarifen ex iudea veiiiet|uin> qU g c < 5 tra  jg Jrt
quo loco fortunf domus effenteinuciauit:quis inter fčcelus probatimvft ipfius reditum/feptem men g e b anf  q

litim interualla fiuxiilent:ita erat inuifus omnibus.Fortafle autem quibus indicandivoluntas gnificatiit obfta

interfečtorum fratrum manes tommutefcebant,|£Deniqs roma Iitteras mifitcontinuo fe conuehtu*, omn ,g j n
ru e(Te/quodq; lionorificedimifluš efleca cflare nucians. |£Rex autenl iniidiatorem manibus tene«’ 0C j 10
re deftdeiansftimenf«^ nefiquid prefcillet forte caueret: ipfe quoq; ‘litteris beniuoentia f,mulatu^
alia familiariffime fcripfit:& vt reuerfione fuam maturaret brauit. Namfi properadcnmatris jfue quo
q; offenfionem pofietcomponere:quamexpu!fameflenoignorabat antipater. Primam quidefam Antinrandita
morte Ferore fufcceperat epiftolam apud Tarentum ; eumq vehementerluxerat.Id autem n5nu! f er0f g motte  fe
lis de'patrio tetidabile videbafur.Sed quantum intelligi datur:caufa doloris erat/q> infidij pro voto *
non ceflerant/heq; tam ferotam fiebat:q maleffcioru miniftrum.Pr^terea mcetus eum quidem ob ea CIOl
quecofecerat occuperat.nequandofortecomprfhenderetur venenum.<[Tuncautcm in rilicia pa* rniniftrfitimens
trts epidola fibi reddita/quam fupra mcmbrauiiftatim quidem feftinabat, Sed poftčj in  celeuderum ne  f or t ec oDrc*
delatus cftfubijteumquedam materni cafus cogitatior anima fibiiam perfemetipfam diuinate. Et hederefvenenk
amicoru quidem prudetiores ei fuadebant.ne prius patrem couinccrct: q pro certo cognofceret/qui * [■

bus ex caufis niatrem (uam repudiaffet. Namq; ttmpre ne criminationes eius auftgfuiflent. Minus
autem prudentes/ft: vilende patrfe magis cupidi^g quid antipatro efiet vtile confiderantesvt pro pe
raret monebantme ex ipfa mora 8C pater caulam praue fufpitionis. 8c caluniantibus occaficnem pr§
beret.Nunc enim fiquid motum eft in abfentem fačtummec cm prffente illo quemcj id; aufuru fuii*
fe. Abfurdum enim videri propter fufpitlones incertas/certis bonifq; carere'ifteq 5  ma ture fe patri red
dere/ab eoq; regnum accipere/quo folo ipfo niteretur.Paruit his antipateVimpeliente fortuna trafmif
B  fufq; in febaftum c?fare? portum defertur. Occurrit autem illi pr^te^opinionem maxima foltdtodor ant/prl

cum omnes e5 deuirarent:nullufq; auderet accedere. Nam & fi femper e^jbe inuifus eratiodio tame folicitudo omu
ajjjf;,! vt proderetuntuncdata libettas eft.Multos autem aiiertebatex rege form’!do/queniaiam cumftas d  bus eu deuitan*
cuij.c. uitates de antipatro farna repleuerat: 1 fo!ufq; de fe quid ageretur ignorabat antipater. Necenim vel tibus, *

(ffg.U.i. clarius eo qui'lq dedudus eftcu romam nauigaret: vel ignobilius inde fufceptuš eft. Enimueroc!a*
ts. Utii, ^ es  j|] e  domefticas intelligens calliditate celabat;metuqj pene mortuus vultu confidentia fimulabat/

H  neq; fugefpes vila erat|heq;circuftantibus rnalts ertiergere poteratcertumq; nichi! ei  de domo ne Callide antio'
ibi quidem nuciabatur.Id enim regis interminatio prohibqerat.eVnde interdum etiam fpes eum per V ultu cofidetil
temptabat hylarior f vt nichil deprehenfumfautfi quid effehoc fefe impudentia fua deluituru:aedo* finiulabat
lis quy fua inftrumenta falutis haberet. /

ČDolis Antipater: quf fuje falutis erant inftrumenta) armatu^venit ad regianyVbi amieis eius
a prim«ianua reiedisicum iniuria ipfe quoq; a patre repulfus eft,ifcuiq; purgadonifuf craftinusdies
coramvaroindidus eft/vnde metu obftupefadus/refpondere nichil potuitrPoftero autem diecouo
q  1310  conciliolitterf matris ad Antipatrum delate funt in iudtcio/Antipafroaute ad patris pedes pro
uoluto/Hfrodes orationem ad varum Antipatri accufatoriam Si,  fui erroris exculatoria elegatiftime
habuit. Accufabat enim dolos Antipatri/& infidias/quaruni probationes ipfe dolore cofufus Nicho*
lao iuffit adducere. Antipater vero feipfum purgare conabatur/temptis fu? peregrinatiois pro rebus
patris dicensexpendi(Te/&varum/bliofq;commouitadmiam.Nicholausautemcontra Antipatrum
criminum adduxit probationes,'mifericordif fpem auferens/venent quoq; per ordinem dedit proba*
tiones/quo fado varus^eum Antipater nichil amplius refponderet/q deus teftis eft innocentigmef/
venenu/petit idq; morti damnato bibenduin pro experimeto dedtt/SC eo ftatim mortuo/quf dam in
fepreto locutus^efta in concilio Cgfari referibens difceffit. Dofeatipf^ue

„ Capitulumtricefimum. fup falutis

I Taqp his armatis fine am-cis in regiavenit^? a pria ianua cu iniuria (ut repulfi.Forte aut va meta eratjarma
rus firigredor itus aderat.Ingrellus deide ad patreje5firmatufq; audaciaVelut eius faiutadi tus veniti regi3
caufa ,ppius accedebaticu ille obiečta manu& capite dcelinato exclamat. Et hoc panicidg amiciseiusapa
eiivtme ap!exari veliš cu tot maleficijs iuolutus fis. Corrupif ipiu caput,heq;:me attingas priuiq te tria ianua ca uti
criraibus exuas,Dabo,em tibi iudm Si  iudice q oportune pito eft varu Abi:SC queadmod a  te purges tia repulfis ipfe

A

Hibet ptutttts3ofepbt 3nbei

quoq; 3 te# in dietn  crafHnum medieare.Nam 8c  tempus indulgeo calliditatibus tuis. C Ad h xc  rriefu obli upe#
ledu s eft q era# fadus antlpater quia refpondere nichil potuit:reuerfus eft. Cum autem ad eum mater & vxor venif# D
llinu die purga fet/cundas ei probatioes expofuerDt/Tuq; recepta mente quo pado fefe defendere cogitabat.CEo
tionis coram va ftero autem dierexadhibito propinquoru atq; amicorumcofilio/antipaterquoq; amicos vocat. Ipfe
to indmt. autem cum Varo refidenskundos iudices iuffit adduci / in quibus erant etiam fenu matris Antipa#

Eitter? matris tri quidem pridem cotnprehenfi:quiab ea litteras ad eum deportauerunt'huiufcemodi.Quonianiil
ad a riti patru de la omnia patri tuo cognita funt: caue ne ad eum venias. nifi a!iquod auxi!ium a c? fare impetraueris/
lat?in iudicio. Itaq;his vnacum alifs introdudis: ingrediturantipaterjCumq;pronus antepedes patris cecidiffet/
oro|inquit pater ne quid de me preiudices/fed infegras aures fatiffadioni me? prebeas.Demoftrabo
enim me innoxium:fi tu veliš. ČMe autem magna ei voce impetrato filentio/ad varum locutus eft.
H? rodiš ad va# Quod & tu vare SC  quiuis iudex iuftus antipatrum morte dignum iudicauerint certe fcio/Vereor aut
rumnotadaoro ne meaquoq;tibifitinuifa fortuna|orniq; calamitatedignum deputesvqui tales filios genuerfm.An
accufatoria ati# quiti h?c tibi magis miferandus videri debeo cj> erga tam fceleftos induIgentiiTimus pater fui. Nam
pri ingratitudi# illisprioribus adhucadolefcentulisregnum deculeram:eofq;rom?educatos/amicos cgfarisfecerarm
nis SC  lui erroris Sed quos alifs inuidendos regibusfemulandofq; conftitui: me? falutis hoftes inueni,'quorum tamen
in filios excufa# interitus antipatro magis profuit. lili enim q> adolefcens Sc  fuccelTor meus futurus effet: maxime fe#
toria.&c. curitas qu?rebatur. At vero hic adolefcentulus belua/pacientia mea fupra q alias/piufq fatis.erat!ex<>

pletus/in me facietate fuam profuditfeiq; vifus fum diu viuere‘meamq; fenedutegrauiter tuiit/rexq;
fieri non nifi parricidio paffus eft.Qu? quidem profedonoui quaratione cogitauit.qd eum ex agro
abiedum reduxerim SC  exclufis (quos regina michi peperatj fiiifs regni mei vicarium declarauerim.

Et quidem tibi vare confiteor me? mentis errorem. Ego ipfe contra me filios irr;taui:q antipatri gra# E>
tia fpes eorum iuftas abrupi,Quid enim ratum deillisyquantum de iftobene fum meritus.cui viuus

AccufatHero#
des dolos anti »
pri &ifidias,

eriam po teftatem meam pcene conceffi/aperte autem regni fuccefforem teftamento reliqui: 8( pr?ter
deftinatos ei  feparatim quinquaginta|redditus talentorum/fumptum palTim mea pecunia iummini#
ftraui/Sac nuper quoq; romam nauigatuto tre:enta dedit talenta: quemq; foium ex omni familia mea

H?todes dolo#

tanq patris feruatorem q?fari commendaui. Aut quid illi tantum fcoeleris quantum antipater admi#
ferunt?Q.uodue de his habui tale iudicium quale demonfttaui. C-Huiusi infidias etiam probo quia
aufus eft aliquid parricidafrurfurhq; dolis veritatem fperat obtegere. Vare hoc tibi cauendu fit. Nam
ego iftam beluam noui/& qJit verifimilia didurusfiam nune profpitio#etufq$ fimulatos. Hic eft qui
me quondam monebat vt viuutn alexandrum cauerem:neq; meum corpus omnibus credcrem. Hic
eft qui vfq; ad cubiculum meum folebat ingredi'8c circumfpicere ne quis forte michi paraflet ifidias >
hic fomnif mei cuftos erat'8£ fecuritatis dator. qui confolaretur fomnium peremptoru/8C viuentium
fratrum beniuolentiam difudicaret. Hic propugnator SC  fatelles meusfCu eius calliditas vare in me#
tem venerif8£ quemadmodum fingula fimulaffetpvix me čredo viuere: tamq; grauem infidiatorem
quo pado effugerim miror. Verumtamen quia fortuna qu?dam excitat contra me domum meam/
Michiq; amiciffimi femper infenfi funtiego quidem fatorum iniquitatem ffebo/& mecum ipfe folitu
dinsm gemam.
indicia venrurafint.i

tuiUU ivllip&t UllvUU lUUvtvgV VJUiUVlil ll»piv  iviHM

n. Nemo autem qui fanguinem meum fitierit elabetur. etiam fi per omnes filios meos
ra fint.CH?c dicens ipfe quidem interrupto fermone tacuit doiore confuiusinicholao

reconfufusNi# autcmvn * ex amicisprobationesiuffitexponere. <El nter h?cauteantipaterfublatocapite/cumpro# Zntib
cholao jpbatio# ftt^tus ante pedes patris maneret:exclarnabat;Tu pater meas partes defendifti Nam quomodo ego ‘^JJ 1
nes iuffit expo# patricida:quem tu femper feruatorem te habiiiffe commemoras.Aut fi fida vt.dids fimulataq? mea j,. tl

pietas fuit. cur in alifs tam callidus/in hocadeo demens fui ? vt non intelligerel/cp fi homines lateret

nete.

tanti fcoeleris cogitatio.celeftem latere iudicem omnino n5 poffet:qui vbiq; pr?fto effet 8£ cunda co
fpiceret. An fratrum exitum ignorabam:quos ob id deus vltus cft'quia de te male tradauerat. Q.uid
autem fuit cui me tua falus offenderets' Špes regmiSed regnabam.iOdgfufpidoiSeddiligebar. An
ex te mcetus a!iquisiAtqn tui fetuus alifs timedus eram.Sed egeftas caufa fuitiMulto minus Q,uis
enim magis Cxpenfarum habuitpoteftatemi Si autem omnium hominum proditiffimus effemim#
manifq; btfti? animum gerercm:certe manfueti patris beneficifs vincerer quein tu!reduxerisjf:cut di
xiftiftotq; filifs antepoiueriSfVnfufq;regemdeclaraueris'a!iorumq bonorum magnitudine reddide#

tionis pro rebus tua coriteneiecfenedute.Roma michi teftis eft pietatis/& priceps orbis terra?c?far:g me prisamato#
pfistuendis te  loepevocitabat.Accipe pater bas eius Irasfidis inmecriminatioibus vericre^ifq;inedefendo,
H?c affedus erga te mea argumeta certiffima recordarf^ua ingrate hinc nauigaueri latetes i  regno
1  .. votra me inimicitias non ignora Tu pater inuitus me pdidiftijtu copulifti vt darem accufandi tps in

Sas

“"'KlllS

pctrauent/

^'^CCCldldt,,

3l,I *m6ftrtbo
r ^m locutuseft.
‘‘''^Veteorafit
’ s  S^uetim.An
P^futNam
r f Uriš feceramj
5«ommt3men
'fonuubmefe,
‘t lat <s<r atjou
l <i'tcrtuiit/rcxq;
!«J eum cxagro
iiicdarauerim,
gantipatrigrfcF;
tr.tuscui viuus

SDeJubaico bello.

jfo-rjcii.

A uidi?, Vera ad indicia veniam.Eccce affum terra mariq; nichil vnq particida perpeflus. Sed nodum
me hoc argumento diligas.Nam SC  apud deum/& apud te patrem condemnatum‘elle me fcio.Con#
demnatus autem depr?cor:ne altoru tormentis fidem adhibeas.In me feratur ignisrper vifcera mea
pergantinftrumenta pcenarum. Ne parcas fceleftocorpori.Nam parricidafum: tormentoru expcrs __

mori con debeo CCTaliacum lacrimis atq; vlulatu vociferany8£ alios omnes/8C varum ad mifericor# Antipater vata'
diam prouocauit. Solum autem herodem quo minus fteret iracundia contincbat: documentis veris & alics ad mife
imi.lt. jntentu. $^Ibi autenicholaus iuffii regis multadeantipatri calliditate prefatus/& mifericordiefpem ncordia como#
čgfil  iuflulit/8c atrociffimam accufationem inrtituit. cun&a qutdem regni maleficia ilii afcribens/maxime uit.

(S.ttint vero fratrum ir.teritum:quos ipfius calumnijs intcrfedos eiTe demonftrans/etiam f uperftitibus euni
infidiariiquafi fucceffionis captatoribus affirmabat.Nam qui venenum patri paraffet/multo minus a
fratribus abftineret. Cum autem ad veneni probatioes veniffepper ordinem proferebat indicia etia Probationes ve
de Ferora crimen exaggerans^eluti quoq; ipfum Antipater fratricidam fedilef conuptifq; regis a •  neni.
miciiTimisfccelereomnem domum repleuiflet. Atq; ita multisalijsdidisexprobraušperorauit. CVuidam morti
3nti.lt. ^pvarus autem cu refpondere iulTifTet antipatru/& lile riichil amplius elocutus q deus eft teftis inno adiudicatus ve#
bn!’ C8,  centi? me? filens iacere^venenum petit,idq; alicui damnato capite ex cuftodibus bibendum dedtt: nenu.qd anttpf
Cg.lt.t, eoq; ftatimq; mortuo/tqu?dam in fecreto cum H?rode fermocinatus gefta in confilio C?fari IcapRtf pri parauerat bi
ta.rliui pofteroq die difcefiit. bit/varo rnbete

#£"H?rodes antipatro vinculis traditoiad C?farcm nuncios mittit^unc quoq; quidam de fe u  ,p expimera 8C
uis Antiphiii de roma ventes epiftolas Agmes Iu!i? c?faris vxoris ancilleapportauitcontja Salome/ftatiin morit.
qua vifa regem fubit cogitado/ne forte etiatn a!exader'fuifiet falfis ?pifto!is compr?hcnf](s/H?rodes
vero ne pr?pofitis 1'atifFaceret morbo impeditur/fcribit tamen de Agme ad c?l'arem/8c mutato tefts#
mento ponit pro antipatro Archelaum regni iucceffionp/Iudas autem Si  Mathias famatifiimi fophi#
ft?iudei audito regis morbo/fabricata regis contra leges opera & aurcam aquilam fqua rex fuper te#

® p!i portam collocaueratjdeftrucre SC  tollere mouerunt^uos regis dux captos regi pr?fentat/quos oin
nia confitentes/viuos comburi pr?cepit/reliquosvero carnificibus tradidit obtruncandos. Rex itaq;
multiplici agitatus morbo multum fperabat fanitatem/defperata vero falute militibus fuis/& re&ori#
busmultasdonauitpoecunias. Capitulum tricefimum primum.

Ichiloq; minus rex antipatro in vinculis tradito: cladis fu? nuncios ad cefarem mifit. Poft H?todes atipa#
*  4  h?c falomen appet/iTe infidijs arguebatur antfpater, <f£Q,uidam enim de feruis antiphiii tro in vicuHs da

'; roma venerat:?piftolas ferens aiicuius agmes nomine aneill? iuli?.Quibus ad regem Ceri# to ad c?fare nu#

■ ptis. indicauerat falomes ?pifto!as inter Iitteras Iuli? repertas ei dam beniuolenti? caufa cios mifit,
miiifle.Ipfiusautem falomes epiftolis & maledičta in regem acerbifIima/& accufatio maxima conti#
nebantur.Sed omnes ab antipatro erant fid?: Idq;agmen pcecunia corruptam ad h?rodem eas mit
tere perfuaferat.Epiftola enim eiufdem muliercul? ad ipfum feripta id prodidit:cuius verba h ec fnt.

Sicutvoluifti patri ruo {cripfi/SC  ?piftolas miff.certo fciens regem forori fu? minimepoife parcere^fi Epfa agmesan
eas recitaueriuBene ante faciesfi cofumatis omnibus pollicitationu tuaru memor fueris. Hac epi# cillc iuli? vxoris

ftola&qu? in falomen funt compofita deprehenfis regem fubij t cogitatic^ne forte etiam Alexander c?faris
falfis epiftolis fuiftet compr?ffas/ft q> pcene fororem quoq; propter antipatru occidiflet: anxius erat/H?rodes ne pr?
3ntt.li. ltaq; non eft vitra cundatus; quo minus abeo fumeret omniumcaufa fupplicium. ^TSed ne pr?po# pofitts fatilTace
tmi* 18 ' ® l ' s  f at <ff^ceret:graui morbo impeditus eft ^De agme tamen ancilla SL  in Salome fadione conftata ret morbo impe
(gg.li.t. btteras dedit ad c?farem/ac propterca teftamento mutato exemit nomen AntipatrijFegemq; fcrtpfit dif Icrfbit tn de
rap./ci' Atchelaun^phiiippum negligens natu rniorem. Nam SC  antipater hos infimulauerat.*C?fari autem agme ancilfa ad
C poft alia pcecuniariajmille talenta munera/& vxori eius ac fi!i|sptemq; amic/s/SC hbertis prope qu:n# c?fate& muta#
quaginta:c?teril'q,-omnibus pcecuniarum nori partim/& agrorurn diftribuit: ac fororem lalomen da# to teftamento
riflimis doniš honorauit.In teftamento quidem ifta correxit.Morbus autem ingrauefcebat quod eu fcripfit ,p anti#
feneduspariterfacmoerorvrgeret/8C annosiamfeptu3gita natus erat:& fii/orum dadibus adeo ani patro archelau.
mum habebat afflidum: vt nec in bona valitudine quicq iocunditatis admitteret. Acriorem autem regni fuccelfo#
faciebat?gritudinem:cpantipaterviueret.Huncenimno operefuperuacuodSedcumipfecoualuif# rem.^c.

^i.li. feteogitabat occidere.<£Adhaseica!amitatesaccedit etiam populi quidamtuiTiuItus.$rErantern ludasSCmathi#
iRtUt! inc,u, tatefophift?duo/quifummefcirelegespatrias videbantur:3£peromnemproptereagentema as iudei fophi#.
t-t.tluj ximagioria pr?dicabantur.iudas filius fepherei & aiter Mathias. Hos non pauci adolefcetiumfeda ft? famaditi ro#
bantur^eum leges exponerent/8Cindies fingulos puberum exercitum cougregabant,Q_ui cum regem gato regis mor#
audifTent mcerore & morbo tabefcere/apud noros !oqucbantur oportunum iam tempusieffe vt deus bo fabricata ad
vindicaretu^fabricataqj aduerfus leges patrias epa deftrueretur. Siquide in teplo nefas fit imagines/uerftis leges re#
aut vultus/dut cuiuilibet afalis cognomie fimulachrulmben, Hoc ,ppterea dicebatiq> fupra max.ma gis opa Sc  aqla

3ntt.lt.

Cg.li.i.

ta.db.t

6

■D.

Hibet piimu83orept)i3tit)cf

rf

■n&^‘

qua rcx fup tem pottam rex aqul!am collocauerat auream!eamq$ tune monebant fophyft$/vt tolleret f pulehtum effe
pli porta colicv dicentes.Etiamllquod inde periculum immineret'pro legibus patrifs mori no recufare.Sic enim.de b
cauerat deftrue cedcntibus,8£animam immortalenvžc bonarum rerum fenfum perfeuerare perpetuo.Minus autem
re Sc  toilere mo fortes &fapientig fu? nefciosiamare animam imperitia/magifq; morbo cuperefg virtute defungi.Dfi
nuerut. S(c. hfc illi differerentmimor fubito peruagatur regem fere iam mori, Vnde etiam confidentius adolefci

tes conamen adorfi funt.lpfoqj meridie'cum plurima multitudo verfaretur in tempIo:dimiffam funi
Dux regis iuue# bus aquilam ex tedo auream fecuribus abfddebant. Q.uare ftatim regis duci nunciatamon parna ij
nes fere quadra le comitatus manu cucurritad temp!um:&prope ad quagraginta iuuenes coprfhenfos regi exhibu
ginta qui aqui/ it, Q u i primum interrogati an aquilam ipfi auream cocidere aufi' effent|feciffe confeffi funt. Deinde
la autea fecuti/ quo iubente:lege patria refpoderunt.Dum vero quid tantum exultarentfquibus mors immineret ab
bus abfciderant his quereretur:quia poft mortem bonis plurimis frui fperarcnt/afTeruerunti.His itacp rex commotus;
captosregiprf/ ma gnitudineirf morbum fuperat:arq; in concionem procedit Deinde mnltum ineos quafl facrile#
fentauit qui oia gos inuečtusift q> occafione Iegis patrie qufdam maiora temptaflent veluti impios dignos effe fup/
cofeffi funt con plido iudicauit.Populus autem metuensfne per multos im qu$iliofprfcabatur vt primum farinoris
ftanter. 8Cc. iuaforibus/deindeineo deprfhenfis pcene fubditis: cgteris indignatione remitteret. Tandemigitur

exoratus.0£ipfosrexquifunibusdimiffi erant:cumfophiftisviuosincendit/8C reliquosqui vnacom
pr^henfi funtobtruncandos carnifidbus tradidit.CHinc totum eius corpus morbo occupatumfva/ Jwt.ll,
Multiplex‘ H?/ rijs doloribus differebatur.CNam febrts quidetn noti mediocris erat. ffPrurigo autem into!!erabi jgjj" 1
rodiš morbus lis habebatomnem corporjs fuperficiem.fff;Affiduis autem vexabatur coli tormentis. ff^Pedefrj ta*  capS
Febris Prurtgo q exintercutis vitio tumuerat.^Cum Si  inflatio vetriculi.ff[Putredoq; tefticulotum vermiculos ge*  fi
Colica paffjo/ nerans. f£PmeTeacteber anhelitus# irrupta eumfufpiria^nembrorumcp omnium contra&iofati
Podagria Infla* gabat:vt qui hxc  ad dtuinitatemreferrent.pcenas eas effe dicerent fophyftarum. f£HIeautem qua*
do vetris putre* uiscum tot vitiorum cruciatibus ludaretur.vit^ramencupidus'erat: 8c remedijs excogitatis falutem
do tefticulorum fperabat. Deniq; iordanetn trafgreffus apud callironem alias Calichon aquis calidis vtebatur)que in
vermes generaš lacum feracem bituminisfque afphaltidis vocaturjeffluentes/pro dulcedine potui funt.Ibi autem cot
membroruoim puseiusquodmedicisoleo^alidiore foueriplacuerat/inarchamplenamdimerfunvitadilTolutueft:
contradio. vt etiam lumina quafi mortu^s refoluta torqucret. Deinde perturbatisfcjui eum curabant. ad clamore

Militibus Si te*  quidem refpicere vifus eft.Defperata vero (alutefmilitibus quinquagenas dragmas: multamq; pecu
doribus mulca niam redoribusfatqs amtcis diuidi iuffit.

diuidit pecunid ffHfrodes morti proximus nobiliores iudeos iubet in ypodromo conc!udif& Salome foror/

fuf feius q> maritoomneseum fpiritum efflauerit; precepit occidere/vt eum omuis iudea diem mor/
tis fue illachtimaret Tune quoq; litterg mortis agmes/fii Antipatri cbndennatioms de roma appor#
tantur.Hf rodes autem morbi doloribus vidusjfeipfum malum parando cultello occ/diffet/nifi Acia
bus eius nepos manum tenuiffet/Antipatrum vero fiduciarni repetentemi& cuftodibus munera poli
cen tem miflis fatellitibus iubet rex occidi/8C fine honore in hircania fcepeliri |a euius morte die quiri/
todnno regni poftq Antigonum mterfecit.xxxiuj.8£ anno.xxxvif.poftq rcx a Romanis eft declata*  F
tusin rebus domefticis infceliciffimus moritur:quo mortuoSalo vmdos liberauie. Ptholumeus vero
anuli regis cuftos/militum eonuocata mukitudineregis voluntatem deciarans: Arclielaum regem p
clamauit^Cui popu!usf8fi milites congratulati func/Hipic ad fepeliendum regem operam dedemntm
chilej munificenti? eft prf termiffum baximacp cu pom pa in hgrodio caftellosvt iufferat eft (epultus.
Hftodes morti ^  <£Capitulum triceffmnm fecundum.

( pximus nobili/ autem rediens ad hicrichonta veniffet; atra iam bili correptus{8t poene ipfa morte mi

J  ----- n nitabaturfadum nefarmm excogitauit: Colledos enim huius vici ex omni iudea nobilio.

i ter fecit^ 1 ’

fuit.IL* 5 ..
nuoso ccf
qiitiiP et  ]
apud h» crU

ipitdic«

t 0 g abat,M

lnqu°P l

anttpb 3111,
onatamf 1
jeuitfl £C ?
clamor Rc

proiiiKteb

funt/Ni ch

(j.fluii riatus: coi
vero defu
tes|agm<
vere mili
ferutacl
B ibiqffcc

* --o----- T —-----

A ^l M.res in loco cui nomen eft ypodromo concludi prfcepit. Deinde fororeSalomq8t Alesio m p.jiu
eiusmaritoad fe vocatis/fcio inauit mortem rneam feftis gaudlis celebraturos effe iude*

ores iudeos iu*
bet in ypodro#

mo concludi SC  F^h^^J eiusmaritoad fe vocatis/fcio inquit mortem meam feftis gaudifs
Salome forori os.Verum per alios lugeri potero/& prfciariffimos honores affequi fepu!ture:fi (que prgdpiojfeceri
eiuf^marito^/ tis. Vos viros qui habentur in cuftodia cum animam effiauero/ftatim militibus circundatis occidife
cepit vt eos in  vt etiam inuitaomnismichi tndea omnifq; domus illachrimet. £Et fimul his mandatis legatorum
die mortis o es quo6 romam miferat epiftolf funt allatf :quibus agmen ancillam iuffu c?faris iteremptam/8C antipa/
occidant.&c. trum morte damnatum effe indicabatur.Q,uinetiam fi pater eum in exi!ium dare mallet:idq; permi-

aEnfi.li.

rM.r.ir

Hfrodes fratre fiffe cq farem feriptumerat. rodes autem paululum hoc nunefo reereatus. rurfumq; doloribus

parando pomu viftusr nam inedia tuff:fq; pariter violentia diftendebatut: fatum peruenire conatus eft. Sumptoqj
ocridiffet nifi a*  maloietiam cultellum popoldt.Sic enim comedete confueuetat. Deinde drcumfpefto ne quts arbt/ (gg.ij.i.
ciabus manu te  ter impediret/tang fe percuffurus dexteram (uftulit (Cumq; aciabus confobrinus eius accurnffet ina* C 9p.irif
nuiffct. numqj continuiffet;ylulatus maximus in regia ftatim quafi rexeffetmortuusexeitatus efttdEo

loexhib
templun
doneča
eius tem
(citata el
ditiofqu
(edillun
mifiteo
(actifici
gnidin

tifpfOi
Archel
G tionesi

r

‘' N chru-„ .
^Si c ? e| fe

"•MhJS* ‘

5*55

?aa

^fomtnonjs.

JjNI&c*

l > | g n °s eflefuju

**ndemigitni
^^"vnacoin
'ccupatumfva^ li,
fc,n  intol!erabi ^

vemjiculosge^B

1  contradiofati
ii !c autem qua^

■gitatisfalutcm

'tcbatur^ue iti
u.lbi autem cot
itadillolutueli:
»nt. ad clamore
nuiltara<jpeca

<C Salome /ororf
tudeadiemon
rlfpomaappoit
adiHetM Aca
■'ujmunerapoli
morte die  <]um<
m eft dečka*  F
hvlumeus vero
eliumregemp
im dederuntni
rttcftfepultus*

cipfa modemi jjj}

mudeanobfo&i.

ilomq& Alcsio

lt utosclTeuidf/

rptfdpio/ec^
iindatis ocoV
vittisleg^

rt  accurrt

frettna* i


ati r eo *'

2 >e 3 uM(co bello#

A peaudito antipatet fiduciam repetit.letufq; iam cuftodes promiffa etiam pcccunia rogabatfvt fe fol# Atitfrafrfi poIB
uctentarq; dimittcrent.Quod corum princeps noafolti ne fieret obftititi.fed etiam regi velociter nu ceie  cuftodibns
ciauit. Ule autem fortiusexc!amans q>viresegrotautis valebant continuo fatellitibuj miflis occidit * nu *j ,e ** ™*
Zoii.lt* antipatrum:raortuumq;fepelire precepit in hyrania. C£Deinde rurfumcorrigitteftamentumf& fuc# fatellitibusrex
«2 cefforem quidem Archelaum natu maximum antipatri fratrem fcripfit: tetrarcham vero Antipham/iub^toccidi &fl
((jilo/ Poftinteritum autem fili) quinq; diebus cxadis moritur annos^quidem triginta cjuatuor ex quo im nenonore fep*
terfecit Autigonum regno potitus: triginta vero Sc  feptem poftq rex a romanis declaratus dl. Et in ' ,rl *
alifs quibus omnibus rebus fecunda Fortuna vfus eftiac fi quis alius.Regnum enim quod priuatus fi
bi quefierat:tanto conferuatum tempore filijs fuis reliquit.jn rebus autem domefticis infaslicifitmus jp re bus come*
fuit.f£Sa!ome autemf anteg refciret mortem regis exercitusj cum marico progrdTa vindcs abfoluit/itois mfdeliciffi#
quos occidi mandaueratiipium dicens mutaiTe confilium/8c vnumquemq; iuififfe domum dfmittfat n*« 8 fu ‘t*
q; ita per hos abeuntes tntlitibus indicatur. CQuibus in concionem cum alta turba in amphiteatrS oalomemortuo
apud hiericonta colledi^ptholomeus amili regis cuflos quo fignare folitus erat/8c ilium fortunatum Herode vindos
coepit dicerefgC multitudincm cofo!ari.relidamqj ab eo militibus f piftolam recitauit/in qua multum abfoluit.Kc.
rogabat/vt beniuolo animo fucceflorem fiium fouerent.Deinde poft fpiftolam teftametum legebat:
lnquophiIippum quidem trachonis/proximatuq; regionuiTVtetrarcham vero/ftcut fupra diximus/
antipham.regein autem archelaum Fcripferat.ei deniq; anulum ad c^farem ferre mandauerar. obfi*
gnatamgjregni adminiilrari noticiam.Omntu namq 5 difpofitionum fuarum dominu & confirmato
rem efTe cefarem voluit lCžetera vero feruari iuxtafuperius teftamentum. CQ- U0  perledo/cofeftim Fauor ppii Ar#
damor fccutus e(l omnium archelao gratulantiurrVmilitefq; j  per cundos & populos adeuntes fuam chelao.

(  promittebant.deiq,-beniuolentiamprecabantur. C Hinc ad fepeliendum regem operam contule# Haerodis fepu!#
runt/Nichil autem munificentifpretermifit archelausMed omne ornatuincxtulitregnuiiiinfuneris tura  pompofiiTi
t=g!n.i. pompa ducendum. ! Ledus quidem totus erat auro gemmifq; diftindus: chorus autem purpura va# ma  & ornatilfi#
ta.)tlui. riatus: corpufq; velatum fuper eum itidem purpura/capiti autem dyadema erat impofitum. corona ma *

vero defuperaurea.fceptrumcpad dexteram.CEtcirca ledum filij cum propinqui-ypr£terea fatelliV p r< ^° afiifleti'2
tes/ agmenqj trachiumigermaniqv& galathf-velut ad bellum inflrudi omnes antecedebant. (Pf tera j” funere.
vere militum manus armata: duces luos ordinutnq; principes fequgban? decenter. Q.uingenti aute Hjrodis corpus
ferui ac liberi odores ferebant.Corpus autem per ducenta ftadia portatum eft in caflellum Hgrodio ,n  caftello bero
B ibiqj Fecudum ipfius regis mandata fepultum eft.Et hfrodiš quidemhicfinis fuic* ^t° n  Fepultum,

CExplicit Liber Primus.

Clncipit Liber Secundus.

C Archelaus diebus feptem lugendo patrem'confum ptis: epulifq; ferfefibus prolixe popu#
lo exhibiu'sf hic enim mos multos iudeorum ad inopiam redegitjcandida indutus vefte proceflit ad
temp!um(ibiq; vari/s fauoribus exceptjs, a plebe humanilTimevulgus reccepit nomen. quia regnum
doneč a C?fare fuillet confitmatum recufauit.Tuncq; gauifa multitudo magnis petitionibus metem
eius tentare ccepitqui in gratiam populi cundis poftuiatis facile annuebatfpofl meridiem autem fu>
fcitata eft aliquoru pro morte iniufta iuuenum/qui 'aquilam de templi porta abftulerant maxima fe
ditio/quos Archelaus verbismagis(qvi fedarc volensfmag/ftru militum mittit/rogans vt quiefceret^
fed ilium lapidibus perturbarUnt/vnde Archelaus die fefto Azimorum ne crefceret feditio armatorfi
mifit cohortemquorum vulgus multos lapidibus interfecit vulnerato Chiliarcho/iudeorum vero in
facrifici js occupatorum alifs fugientibus tria milia occifa funt. Archelaus autem Philippo fratre te*
gni dimillo procuratorc Romam cum matre SC  amicis iuit/& Salome vna cum fili|'s/Sabinus vero Sy
rif procurator pro coferuatione pecuniaru Hgrodiš venit in iudeanj/quem varus inhibuit/ipfe tame
Archelao romam profedo hierufalem veniens/regiam tenet /Sc  cuftodibus euocatis pecuniarum ra#
C tiones difcutere conatus eft.

W3.t.r

€».a.

t9p.ii

iCapituium Primum.

VRB ARVM autem nouaru principium fuit Archelao Romam proficifcendi necef
fitas/Diebus enimfeptem in lugendo patrem cofumptis/fpulifg; ferfalibus prolixe
populo exhibitis^hic autem mos apud iudeos neceflarios multos ad inopia redegit: Sfiptuofa fepnl
nam qui eum neglexerit impius eftimaturicandida vefte indutus procedit ad tem# tura iubeorum
plu:ibiq; varifsfauoribus except/s a pleboipfequoq- [excelfo tribunali folioq; aureo multos ad ino#
reftdes huanifTime vulgus admifit:eifq; Sc  q> fepultura patris fedulo curauifient gras pia redegit.
tgitift qaos fibiijuaff cetto ia regi magnos honores habuiflent, Veru fe tn ait/no poteftate folum in#

i


«

ILtbct ž>ecuit5us3ofepl)t ifuDet

terfnvfed etiam ipfo regis nomine temperarqdonec a cf fare fibi fueiit cofirinata fucccfiio:qui etiam
teftamentorerum eflfet omnium dominus conftitutus. Idcirco enim fe apud hierichota voluntati ex D
erritus reftitiffeicum fibi diadema voluiffet imponere.Ceterumalacritate ac bcniuoletttia £que mili;
tibus etiam populo plenam fe viciffitudinem reiaturum/fi ab his quorum etiam eflet imperium cer#
tus rex declaratus fuifTet|ftudiumq; fibi for^vt etga illos rebus omnibus patre melior appareret
ppft varia peti# C Hfs gauifa multitudoftatim eius mentem magnis tentare petitionibus c cepit/ Namq; ali/ tribtu
tio ab archelao ta Ieuari: ali/vedigalia tolli. quid|m folui cufiodiam acclamabant. Cunftis autem poftulatis in gra#
nouo rege. tiam populi facile annuebat Archelaus: deinde celebratis hoftijs cum amicis eratin gpuliš. f£Ecce

Seditio aliquo» autem poli meridiem congregati non pauei riouarum rerum ftudiofi)vbi communis luftus de rege
ru ,p morte iniu ceffauit propria lamenta fufcipiunt: fientes eorum cafum quos propter abfciffam ex porta templi a #
fta iuuenu q a# qui!am auream Hprodes morte damnauerat: dolor autem no occultus erat/fed clariffimis queftibus /
quila de templi fletuq; mfto & plandu ciuitas perfonabat: v<rorumcaufavidelicet/quos pro temploaciegibus pa#
porta amouerat tri/s interiffe dicebant.Eorum autem mortis posnas ab illis quos hfrodes pecunia donaffet repeten#
hi eni pontifice tes effeclamitabant. Ac primum quem is conftitnerat pontificem rei/ciendum/atq; alium pietate prg
que herodes in ftantem/magifq; purum optari debere.Q.uibus Sc  fi mouebaf Archelaus ad vlt/onem.tamen ca pro
ftituerat rei/cie# fedionis feftinatio continebat metuenfenrvhe fi multitudinem reddidiiTet inimicamimotu eius i mpe
du.pciamat &c. diret. Quamobrem monendo magis/q vi experiebatur fedare turbatos lmilToqj magtftro militum vt
Archelaus ma# quiefcerent eos rogabant.Sed illum feditionis aučtores/vbi ad templum vem>priufqverbum faceret
gis verbis q vi lapidibus perturbant/Kali/s poft eum mulcedi (iii gratia mtffismultos enim allegabat archelaus/ira#
fedare turbatos eunde omnia refponderuntbeq; fi numero audi fuiffent ociofi fore videbanf, f[[taq; inftante Azu
voles magifltu morumfefto die/qui apud iudeos pafcha vodutur/plurimaru vidimarum copia plenusfinfinita qui
militu mittitro/ dem ad templum ex agris multitudo religionis caufa defcendit/cum ilii qui fophiftas lugebat in pha'
gsns vt quiefce no confifterent nutrimenta feditioni querentes, Hoc autem metu Archelaus anteg omnem populit
rent aue iapidi* morbus iftecortumperet eohortem militum SC  chtliarchum qui etiam feditionis principes comptfhe
bus pturbat &c, derent eo dirigit/contra quos omne vulgus e xci tatu m/mul tos lapidum idibus interfecit.Saucius ve#
ro chiliarchus vix elabitur.Et illi quidem ftatim veluti nichil mali fadum effet ad celebtada faera co
Tria milia die uerfi funt,Sed Archelao fine cede iam multitudo comprimi poffe non videbatur Quamobre totum
fefto ali/s fugie illis immifit exercftum: pedites pet ctuitatem fimul omnes:equitefq; per campum, Qui cum faetifi# 5
tibus cgfafunt. cijs occupatos fmgulosmuafiffent: prope ad tria milia homfnum occidunt:reliquam vero manu per
&c. rnuros proximos ddecerunt.Precones autem fequ?batur Archelaumiiuffu eius vnumquemq; vt do

Archelaus fPhi mu m rediret ammonendo.Itaq; cundi negleda dei feftiuitate abierunt,|TIpfe autem cu matremec# 3nri,!t.
lippo frajre di# non 8c  Pop!a|8C Pthoiomeo,&Nicholao/amicis ad mare defcendit: relido Philippo regni procuta#
mifio regni pro tore itemq; rerum familiarium curatore.Vna vero aggreffa efi: cum fiii/s fuis Salome:fratrifq; regis fii
cu ra torej roma li/ genere: fpede quidcm velut Archelao ad obtinendam fucceffionem adiumento futurgeerta vero
cu matre 8c ami caufa/que contra leges in  teraplu admiiTa fuerantfdelaturi. C Interea fit illis cffareg fabinus obuiam
cis iuit Salome# Syrfe procuratorad iudeam veniensiad pecuniascuftodiedas Herodi*. Q.uem vlterius progredi va
q; vna cu filijs rus inhibuit mulfe accitus Arclielai precibusiintercedente Ptolomco.Et tune quide Sabinus in gra#
futs.&c, tiam variftie^ ad arces venire properauitfneq; thefauros parerne pecunieclaufit Archelao: fed vfqt

ad cognittonem fe cffads ociofummanere pollicittis/apud Cefatearn commorabatur.Poftea vetoq
fibi obftantium vnus Arrticrchiam peti/t/alterboc eft ArchelausRoniam nauigauit: mature profe#
dus in hierofolimam regiam tenet. Cuftodumq; principibus/itemq; difpenfatoribus euocatis ratlo#
nes pecuniarum difeutere conabatur/8C arces occuparetentabat/Nontamenimmemores Archelat „
mandatoru cuftodes erant/Sed in obferuando fingula qufq; perfeuerabant: caufam cuftodif magis L "
Cefar tfq  Archelao tribuentes^

C Antipas cum Archelao de regno certabat defendens primum teftametum in quo rex fue#
ratinferiptus pofteriore firmiustfimiliter romam nauigauit^fecum ducens mattem & amicos cum hi
i reno oratorc acerrimo./[udet autem Romanos iudices magiyq regem pctebant/& Ar.tipam q  Ar#

chelaum/quem etiam Sabinus apud Cgfarem accufaucrat. Antipam vero cui etiam Salome fauebat
muitum laudauerat/Cffar itaq; hinc 8c  inde acceptis inftrumentis, optimaces romanortim vocat ad
ccci!ium/vbi Antfpater Salome filius/is entmoratoreratacernmusiaccufationem propofuitArche
lao ipfiim afferens au&oritate propria regnum vfurpaffe totiuiq; orationis vires in multitudine eo#
tum qui ab eo circa templum diefefto azimoru cefi fuerant aftruebat lecundfiq; herodis teftamen#
tu non valete probabatfcum tune fane mentis inops effetjr& ad fingula teftes adhibuit Nicolausvero
Archeiai defenforiad accufationesrelpondensfcedern in templo neceiTario fadam perdocuitifecun
du ratiombus cofirmauit hfrodiš teftamentu, vnde omnibus expofitis Cf far Archelaum ad genua

•Sas*

■tfS?

, "P a reret. , ,

5 S£h

CM;>

:

r 0 ,ta, emp|(a 4

5*2«*

-iclepibus pa^

r- p i

» Um  pietate Pte
1  ranica cfipjg
"°fuciusim pe
ft r ° m;Jit Urn  vt
ftbumfacetct
archelaus/ira>
?'nftanteAzi>

| sfinffnitaqui
ugobat in pha'
nncm populil

pes compt^he
:it.Sauciusvc»
‘brada facm co
atiobte totiim
Lutcumfaenft E
vero minnpa
i7iqufm(frt(fo
n Cii mattcmecf Mii*.

rfgniprociMi^' 1 ' 1 '
fr.urifq;rtgBfi
ituri/certa  vero
ibinusobutam
us ptogtedi  va
.lbmusingra#

iclao: led vfq?

Pofteavetoc[
mature profe#
mocatis ratio#
lores Archelai „
ullodi? magts

3nti.li.
0 Mi
ifg.lr.ij

fHttiii*

£  fua acccdentcm crcxit dignum regno oftcndensmichi! vero certum pronundauit.

CCapitulum iecundutn,

Vm h^c autem antipas quoq; de regno certabat. pofteriore fuperius herodis teflamerum Ant/pas regnu
firmius effe defendes/in quo rex ipfe antipas fuerat fcriptus.eiqj fe tam fa!omqq multi ali/ petebat primu ,
cognati quicum Archelaonauigarent. fuffragioforepromiferant. Discebat autem fecum teftametum (in v
matrem fratremq; nicholai pthoiomeum: in quc pro fide apud hfrode probata no nichil ft u0  f ucrat  J^ x



videbatur effe momentif Namq; il!i fuerat dariffimus amicorum/Oratori autem hyreneo propter di feriptusjpofteri
cendi aerimoniam plurirftam confidebat, Vndeetiam qui fe monuerant vt archelao pro etatis mer u  ore  fitmius
, to/SC  fecundi teftamenti voluntaticederet: audiendos effe non ccnfuit. fJ~Romt\ vero migrauerunt fendens & fecu
3nft.lt. ad eum cun&orum ftudia propinquorum/quibus inuifus erat archelauš/cjuibus predpue iiberi oni< ducebat rseatre
;ni|c.ri4 nes  fui iuris effe capiebant)& aut romano magiftratu ammiftrari: aut fi hoc non imperaren^Antipa^' p^olomeum.
fS-k.t) res . eiTi  haberc/Ad hoc etiam iabini ope nitebatur antipas.qui archelaum per gpiftolas accufauerat/ ^ c ’
tS ' 1,  apdcffarem.antipam multu laudauerat. Itaq? digeftacrimma falomei&cfteri qui cum ea fentirent
c?faritradiderunt/8£ poit eos archelaus geftorum fuorum per fciipta capitu!a/patrtfq; anulu per pto
Iomeumfartiorefq; amminiftrationis intromifit ad cel'arem.$£Il!e autem fecum premeditatus ea qup Qffar receptis
ab vtraq; parte dicerentur:vbi & regi magnitudinefmuititudinemq,-reddituum anunaduertit,atqj in *' :inc  ^ | n ^5
fuper Herodis familiam numerofatn. prflečtis etiam vari & Sabini litterisioptimates Romanoro v n .ftruroetts cociV
concilium vocatyln quo tune primum ex agrippa filia fua natum gaium federc iuffit fiiium adopduu/ ®’ um i0mar -oru
atq;itapartibusproiequedi copiamdedit.fnigiturl3!ome^filiusantipatfinamq;iseratoratoracer vccat *_ .
rimus eorum qui aduerlabantur Arche!acyaccufationem propoluit^iniimulans archelaum quafi ver Antipr niius fa j

bis  quidem videretur de regno contendere/ re autem vera iamdudum rex effet effedus/& apud au# ‘ orr,c orat ° r a< ’
res modo  Cefaris cauillaretur:quem iudice fucceflionis expedare noluiffet.Nam poli herodis mor# cerrimusarche#
tem quibufdam vt diadema fibi imponerent fubornatis. regis eum more in foliorefidentenVpartim ’ au _tegduj»pna
ordines mtfitig permutaffe/partim codonaffe promotiones/& infuper annuiffe omnia populo queve au ^orirate v#
lut a rege impetrada petiuiffet: maximoruq; reos criminum/quos pater llifs vinxerat abfoluiffe. Qui ur P‘^ lc accu ^ at: '■/***£ ■■
g cum iftafeciffet: modo regnivmbra a domino poftulaturus veniffe^cuius fibi corpus ipfe rapuiffet: ...

vt non rerum.fed vocabuloru effe dominum Cefarem demonftraret C Ad hfc ei q> etiam ludupa# ^ ta  accufatio

tris aflimulaffet obijciebat:cu interdiu quideperfonam componeretin mcerorem: nodu vero ad co#

meffationes vfq; potaret.Deniq; feditionem vulgi ex hac indignatšonem coffatam effe dicebat. To#

tius aute orationis fue vires eorum mu!titudine/qui circa templum cefi fuerant aftruebat. Hos enim ^ ert ^  3ccufa#

ad feftum quidem veniffe diemiad hoftias vero quasipfi madandas venerant crudeliter effe iugtila f ‘° c ° tra  A fC h e

tositantu in templofunerum effe congeftum /quantu nullumab externis iilatum belium implacabiie OCC! £° [ c “ y

congeffiffet.!taq; huius crudelitatis Hfrode prefcio alias preijfo ne fpe quidem regni eum vnqdignu cet1  k*  (

effe vifumfnifi cu fane mentis inops eratanima deterius egrotante a corpore/ft quem in fecundo te# az ^ mo 9 ! ’ } v ^y°

ftamento fuccelforem fertberet ignorabat.prf fertirn qui priori teftamento fucceffore Rriptum incufa

re nichil poffe^quod incolumi corporelomn:q; vitio purgata mente feciffet:vt tamen quis firmius efi/

fe ponat morbo laboranti arbitriumfipfum le Archelaum abdicaffe regia dignitate mu kis in eam co

tra leges admiffis.Nam qualis foretfiaccipereta ccfareprincipatu: qni anteq aedperetfitantum po

pulu peremiffet. ^TMuita in hunc modum profecutus antipater: multis ex numero circaftantiu pro# Antipr ad fin#

_ v  .  . pinquoru in finguia crimia teftibus exhibitis perorauit. CSurrexit aut N/cholaus defenfor Achelai guiacrimina te#
rdi cafl ® antc omn < a  cedem in tempio neceffario fadam effe perdocuit. Nam quortim necis argneretur/no ftes adhibuit,

€g.lt. h  rc g m  fo!um(fed etiam ipfius iudicis id eft caefaris hoftes fuiffe: alioru autem criminu fuafores adiier^
ta.t. farios demonftrauit.Secunduvero teftametbidcirco ratum manere poftulabat:cp HerddeS m eo fu c/P? tettameto  fe

cefforis fuifirmatorem Ctefareconftituiffet.Nam qui tantum faperet vtrerum domino poteftas fufc# cu,) do.

C  cederetfnecvntj m Herodis erraffeiudicio.Sedfanocordequemcoftitucrete!eg!ffe:qui per queco Cf Jar archelau
ftitui deberei/non ignorauitCCum autemoibusexpofitis etiam Nicholaus peroraffet: in mediu ,p afi  genuafua ac
greffus archelaus ad gerrna cpfaris accedii:odoie.Q_uo pbenigne a cf fa^Š erefto/q> paterna quidem cedetem erexit
fucceflionedignuseffetoftendit.certum vero nichil pronunciauit. 1 1  dignum'regno

#rCfi'ar''dimiffoconfiIio)fecumdecognitisdeliberansanteqt3mequicqfl:2tuere^materar# oilendens.

chelai moritur/& varie littere de Syria iudeos defeciffe nuciantes prolate funt/varus enim hoc profpi
ciensfabeunte Archelao romam j hieriifalemafcenditivrfcditiofos cohiberet Sabinu namq; Iudeos
exačtionibus opprimentem/ipforum contra eum maxima multitudo in feffo pcntecoftes cogreeata
efffin tres partes diuifalvnde perterritus vari petitauxi!ium/&: in Phafelum turrim altiffimam euafit/
maximaq;fada eft pugna.Iudeinamq;'fuccenfisporticibusjflammacompr®berifi conl"umebantut/

2atin hoftes defilientes ab ipfis occidebantur ipli veto audaciores fa cli ex precedenti necqtempiiq;

0

3Ubetš>ecunlW83ofeplu3ut>et

thefauri fpoliatione contra Romanos fadi funt/quibus tuffus 8c  Gratus cum exetdta  fociaruntSabi D
nus tum iudeis libertatem promittentibus.pollicttationibus non confidcbat,

<£CapituIum tertium.

Ido autem d it  dimiffo coftlto fecum ipfe de cognitis deliberabatvtrum ex his quf te#
ftamento contineretur altqugm regni oporteret conftitui fucceflorem; an toti familie
diftribui principatum.MuItitudo enim perfonara egete fubfidio videbaf.CSed an# 3(n^,
teq de his quicq ftatueretur a Cf farey»nater Archelai martache morbo corrupta moti

Mater ardhelai
motitur.

Varus lfas ad
c?fare mittittu
deo^£ fedittoes
fignificas.
Sabinus iude#
os exadiotbus
opprfffit cotra

tur;g£ vari£ litterg de fyrta iudeos perlatg funt defecille nuciates.Quod varus fore $  ca,t111
fpiciens in hierofolima poftq arclielaus nauigaret.afcendit:vtiucentoresfediti6isco

que maxima tu
deoru multitu#

do infeftopen
tecoftes cogre#
gata in tres par
tes diuifaeft.

riberet.E t quia multirudo ceffatura no videbat: ex tribus quas Syriam fecu duxerat cohortibus vna
in ciuitate reliquit;atqj ita in anthiochiam ipfe remeauit. At Sabinus cum poftea in hierofoltmavenif
fetfcaufas nouaru rerum iudeis prebuitanodo vim cuftodibus vt fibfiarces traderent adhibedomunc
maligne regis exquirendo pecunias. Non autem folis reltdis a varo militibus frcetus erat/Sed etiam
feruoru fuorum multirudmequos etiam oes armatos auarici? miniftros habebat.Fefto autem quin#
quagefi'mg diefquf pentecoftes a iudeis vocatur; l^edes feptem diebus exadis rediens.exeoru nu#

mero vocabulum nadafnon religionis folemnitas populumped indignatio cogregauit. Deniq; con#
curlus infinitg multitudinis ex galilea/itemq; idumea & hiericonte,traRfq; lordanem pofitis reg/oni#

Sabinus pterri
tus vari petit
auxtliu &■ i  pha
fe!o turri aitiffi#
maeuafit.

* Maxia pugna.

} Iudei' fuccefis
porticibuiftam
ma coprgbenfi
cofumebaf aut
in hoftes defili
entes ab ipfis
occidebat.SCc.

Rutfus &gra#
tus cum fuis ro
manis fefe foci
arunt.

Sabinus dubi#
us pollicitatio#
nibus non cofi
debat.

bus fadus eft|cum indigena ex ipfa ciuitate popu'.us iudeoruny& numero fimul & alacritate prgfta#
ret l&  triplrtita manu terna caftra collocarut/ vna in  feptentrionali regione templi: altera in mertada#
na Ypodromum verfuS(tertiaq 5  m occiduo prope regiam tradu circunfeffos Romanos vndiq; obfide
bant. <£Sabinus autem multitudme panter eorum fpirituq; perterritus/crebris quidem varum nun#
cijs prgcabaturfvt g mature ferret auxtlium/quafi laniandfc cohort? fi quid more interuemlfet. Ipfe ve
ro in altiffima caftelli turri(qug phafelus vocabatur; euafit fratris hgrodis cognom:eiquem parthi ne
cauerut.Hinc militibus cohortis vt in hoftes irruerent.fignum dabat.Iam prg timore quibus ipfe prg
erafdefceriderenullusaudebat.Cuius autem prgcepto mihtes obedientes intemplum volanpvehe#
mentiq; cum iudeis pugna conftigunt. In qua dum nemo defuper adiuuaret imperitos belit pericia ^
fuperabat, Poftea Vero q multi iudei porticibus occupati/alias occupatis a verttce fagittis eos appe#
tebant. plurimi conterebantur:& neq; ex alto iaculantes vlcifct facile poterantfneq; comfnus dimica#
tes ferebant. Ab vtriiqj tamen aifltdirfuccendunt porricus opere magnitudine atq; ornatu mirabiles
Ibiq; cum muti ftamma lubito comprghenfiraut ea confumcbantupaut in hoftes defiliertes abipffj
occidebancur.Alij retrorfum cedentes prgcipitabanf ex muro: nonnulli defperata falute inceddifpe
riculum fuis gladi|s prguemebant. Q_ui tamen ex mcenibus obrependo in Romanos fecifTentimpe*
tum/metu attoniti nullo negoc o fubigebantur/donecomnibus aut interemptisfaut timore deiedis’te
fauro dei defenforibus deftitutofmanus milites attulerunt: 8C  quadraginra ex eo talenta diripuerunt
quorum qug furto fublata non funt congregauit fabinus/At iudeos multo plures/magifq; pugnantes
tam virotum q opum interitus in romanos contraxitfob(e(Taq; liis regia miuitabantur exiciunynifi q
primum modo f&cederent: fabino fi vellej/lt  vna cum cohorte militum abeundi copiam pollicentes.
Q,uibus opitulabantur regalium plnrimi;qui ad eos fponte tranffugerant f  Pars tame bellicofior erat
febaftenorumttia milia. Hifq; prf pofiti rufus & Gratus.vnus peditum redor: at vero equitum rufu97
quorum vterq; in corporis atqi prudentiafeciam fi nullam manum obedientem haberent. magnum
tamen momentum belli Romanis addi hftent. Itaq; iudei quidem inftare obfidioni fimul & caftelli
mcenia temptantesf & ad fabinum clamanteshi nullo impediente difcederetihabituri pro tanto tem
pore patriam libertatem.ffSabinus autemiguis optaret euadere/fiidem tamen pollicitationibus non
habebat.led eorum leuitatem infidiarum eife illecebram fufpicabatur.iimulcj auxilium vari fperans F
obfidionis periculum perferebat.

CMortuo Herode abfenteq; Archelao multi regnum cupierunt vfurpare.duo namq; vete
ranorum militum milia/qui fub Herode militauerunt: in Idumea congregatiicum regalibus decerta#
uerunt:quibus Actabus regis confobrinus repugnauit. in inferiore autem galilea ludas ezechiflatro
numprincipisfilius aulam regiam inuafit. Svmon quoq; hfrodiš feruusimpofitofibidyademade
regina in hiericonte igne concremauit:quem tamen fugientem gratus vertice perculTum occidit pt?
terea Artonges paftor corpt ris animeq; fiducia confpfus & in fratribus regrat m aufus eft afFedare.
qui contra ro nanos 8C  regios bellum oarauit. Varus autem acceptis Sabinis litteris magnumcongte
gans exetcitafvenit in  iudeam tui Ber.thij 8C  Arethas rex dederunt fubftdium^S fephori captaciui#

fcpf

rut

A n oabft;
Utodirf

bdl^

e

tate eam igni cobuftitincolis captiuis Arus qnoq; vicus dtreotus eft. fit Saffus depopulatus/Emaus
etiam caftellu comburif. Aduenientejv ero varo hterufaie omes feditionis caufas in alios coferebant

tfi*

**<*«&,
a*  “P 11 ?«

risfrcctus.i
chonta reg
Omnefq; •
cbonefag’
inpugnaj 1
fo petcuft
betharant
paftor qui
fiducia me
ččfatrapis

rabat.Ettt
g ftandotet
effugeret;
tomanori
nem|K qi

lienigen;

musaba

lao padi
jtKt.it. iudeam.

, 11 « —-

tmi.ca; bat.ltaqi

^ pifjiul optimari
tosaccej
arethas t
qug ptoli

«55

ptt.ptu thileatr

ptetead

altetuvi

na etati

atij/c^ti

citudol

gebžtf

pterdii

cofptr;

C citata
vari ve

multus
didittm,
‘»m dec
^alibid

9

2>e3uDattobello

3Fo«;ttt>.

Cuilofcphus Archelaiconfobrinus'&cumgratoruffus &Romatiacohorsobufam/bliaparte Sabi#
no abfcedente vencrunt/vatus autem difpartito exercitu feditioforu ferc duo milia crucif¥x/t/& mul«
titudini data vcnia duces ad cffarem interrogandos mifit/qui regis propinquoyquia contra rcgcm
bellamouerant/iuffitinterfid. ;Capitulum quartum.

rwi.cs;

pil. tti). m.m.vj, uu »«w. vu ---o-- -

mis repugnabat/capeftre prpliu dedinado,([Inferion’ aute galilef iudas filiusczechig latronum prfn recotra quos a#
3 nti.lt. c {pi s /ab herode quonda rege capfi/qui tune illasregiones vaftaueratno paruamultitudinecollečta. ciabus hasrodis
Jjifnttt raptifq; fegis armentarifs & oibus quos circa fe habebat armatisrcotra potetig cupidos manus moue nepos.&c.
p  ‘ bat.CTrans dume quoq; fymon qu/dam ex regalibus ferufs pulchritudine fimul & vaftitate corpo, Symon herodis
ris froctus.impofito fibi dyademate cu latronibus quos congregauerat ipfe circuiens/& apud hieri# leruus impoffta
chonta regia/& multa alfa magnifica diuerforia igni corropit/facile fibi predam ex  incedio coparans/ fibi dyademate
Omnefq; habitationes in quibus aliquid crat decoris concremaffejnifi gratus legionu redor ex tra'rregina in hieri #
chonc fagittarios.iteq; febaftenoru pugnaciifimos ducens properaffent occurrereVbi peditu quidem co igni corrupit
in pugna muki cofiimpti funt.Ipfeaute fymonec5pendioprpuenitarduaval!efugiente;5lex trafuer Gratus fymone
fo percuffum in vertice deiecit.Inceff funt aute Si  qu?cuq; iordani proxirr.e fuerunt fedes regie apud fugiete occidit,
betharantes alias Betharamathe quorudam alioru manu coflata ex locis vlterioribus. CLTuc etiam
paftor quidacui notne erat artonges regnu affe&arc aufus eft.Q_uod vt fperaret in corporis animyq;
fiducia morte cotentecis ipulfis eftfac preterea fratru fibifimiliu roborefqucru fingulis tanq dudbus Artoges paftor
SL  fatrapis attributa manu armatoru ad incurfus vtebatur.Ipfeaute veluii rex maiora negocia procu//regnu aufus eft
rabat. Et tune quidefibi etiam coronam irnpofuit.No paruo autem poft tepore cum fratribus fuis va affedare.

5  ftandoterritoria:&occidendoprfcipueromanos|itemqjregios perieuerauit/cu neq,-iudeoru quxiq Bellum paftoris
effugeret;quilucru ferens a!iquod veniffetin manus. Aufi funt aute apud Amathuntam cotnparatu cotraRomanos
romanorii agmen obfidere:qui frumenta cohorti atq; atma portabat. Vbi arrium quidem centurion Si  regios milites
nem/ 8 £ quadragtnta fortiiTimos iaculis confixere.Cf terivero in periculo conftituti fimilia fuftinendifArius centu rio,
auxi!io grad qui cum febaftenis aduenit elapfi fut.CMultis in hunc modu cotra indigenayitemq; a#
lienigenas per omne bellum geftisfpoft aliquod tepus tres exhis coprphenfi funtynatu quidema xu
mus ab archelaofduo vero qui etate fequ§ batur in manus grati ac ptolomei delati.Na quartus arche
lao padione coceffitffed hic eos pofteafinis fecutus eft.Tucautelatrocinalibello cunda infiamabat Varus a cet*

3 ntt.lt. iudeam-CVarus auteacceptisfabini Si  principu litteris:toticohortimetuesppem his ferre propera ptis fabini litte#
jrtm.ca- bat.Itaq; cuduabus reliquis cohortibus/Š quatuor alijs equitu in ptolomaida,pfedus/eaderegu atq; ris magnu con#
ptf. ruti optimatu auxilia couenire iulfit. Ad h^c a berithijs etia cu per eoru trafiret oppidu millf Si  quingen# gregas exercitu
tosaccepit armatos .Vbi vero in ptolomaide tam cpteca manus auxilioriyq propter herodis iimicitias veniti iudea cui
arethasrexarabu/nocuexiguonumeroequitu Dedituq;peruenitiftatim exercitusparte ingalileam berithij & are#
quf ptolomaidi propinqutor erat dirigit/amico fuo gaio his redore pr£epofito.Q.unnox & aduerfus thas dederunt

iugauit. Varus aute ipfe cu oi exercitu famaria potitusfciuitate quide abft.nuit:q. inter alioru turbas ni Sephoris Cfui #
ptt.jmu cM ea mouiffe deprfhedit.CCaflris aute ad vicu pofitis qui appellaturaru ptolomei pofTelTione tas cobufta in#

quos ierat oes in fuga vettitf& fephort dukate capta ipfam quide incedit|icolas vero eius feruitio fub^ fubfidium.

i-- - J' --— * r-r t——♦ j/jv ui uuj

t oiajhec prede barharoru quidq obftabat.fnExufta eft aut emaus alias emaus iuflu vari nece ptus.
ari|/cfteroruq; indigne feretis .habitoribus eius fuga difperfis. Hic progreffus ad hierofolymacu exer Emaus incendt
citu:folo vifu uideoru caftra difiecit.Et alij quide per agros abire fugietes:qui vero intra ciuitate de» tur a varo,
geblt fufcepto eo feditionts caufasi alios coferebat.nihi! quidefe pcemtus mouiffe dicentesffed pro« Aduenietevaro

7t***W \

didit:maxime vero nocetiu ,ppe ad duo milia crucifixit.Č Adhuc aut circa idumeam fupereffe arma- us 8 £ cu grato ru'
toru dece milia nuciatOi,cofeftim arabas domu abire iubet/q> eos no auxiliatiu more vti militiarfed ,p fus& romanaco
fualibidme.ft fupragipfe velletagros vaftare profpexitduisaut comitatusagminibusi aduerfari# horsobuiamve
os pperabat.Veru illp  fe.vato prtufg in manus venireturiadabi cofilio tradiderut.Varus aute multi. nerunt fabinoa
tudini venia data,'duceseiusintertogadosmifit ad cffate.Atillecumignouiffetcfteris^nonullos re liapteabfcedete

D.f.



/ t  M^n#vat

»li.rjj

Pitan,

iC8t.li,

" a

i-l

11

JLtbetfecuttDtts 3ofep$3u&$t

Varu s iudeoru' gfscognStos.crafit enimquidam inter cos herodis propinquifuppl:'a'o fubtugari precepit q> omni#
inulritudini da,> no contra fuum regem arma accoepiffent.Varus autem hoc modo rebus apud hierofolymam compo D
ta verna duces i fitis/eademq; cohorte que dudum in prgfidio ciuitatis fuerat relida ib^ndochiam redijt.
terrogados m:'# CLeganone iudeorum Romg fuper odo mili^ius fug gentis liberum petentium tranfmiflajeon
mkatel arequt uocaturaegiareconfilium intemploapolinisadiaradtsoperibus_p.vornaia/vbi iudeorummultitudo
regis,ppinquos aderatjSt e caritraarchelaicum amteis-inter quos philippusfrat^ejiduabus a vato excaufis miiTusipri#
quia contra fuu inum vero iudei iubente cgfare herodem locuti eius facinora adduxerunt/fleinde contra;archelaum
regem arma coe ipfmn excede triummilium iudeorum vt certus herodis filius probaretur regni accufat furnpfiffe prg
piffent fuppli <■  mordia.petunt itaq; iudei patriam fuam Syrig coniug ij&  per romanos iudices gubernari.Nicholaus
cijs adegit, vero purgatis cotra reges obiedis criminibus/iudeorum arguit natioocm/cf far igitur auditis partibus

mediam regni parte archelao dedit/tetrarcham appellans ipfum/etiam regem fde d/gnu prgbat poli#
dtusfre'iquS  vero dimidia in duas diuidens tetrarchias philippo dedit/& an ti pg/lega tuq; Salome am
pliatu cofumauiifduafq; herodis filias virgines filijs Ferorg defponfauit.Et herodis facultates fideli
ter dtftribuens^pauca viliffima ptopter defunčti honorem fibi retinuit. Capitulum quintum.

B Ome aute ardielao a!ia rurfus cu iudeis coflata eft/qui ante feditione permtflu vari legati ex
ierut ius getis fug liberu pef ituri. Erant aute numero quinquaginta qui venerataftatibusvna
ex po pulo qui romg degeret odo milibus iudeoru. CIfaq; couocato a cf fare optimatu ro#
inilia ius iug ge manoru amicoru cofilio in palatini appoilinis teplo/quod priuatu erat ipfius cdificium ammirandis triap,
tis libei^petetiu operibusexornat^multitudoquideiudeorucoftitit cu legattycontraq; Archelaus cu amicis/cogna#
toru aute amid ab vtraq; parte feereti aderat.Na St  cu archelao ftate propter odiu atq; inuidta recufa
bantf8C cu accufatoribus cofpici pudorc cgfaris prohibebantur.Inter quos erat etiam philippus arche
lai frater beniuolo animo/duabus ex caufis prg mtffus avaro^t & archelao fubueniret/& fi regnu hero
dis nepotibus eius diftribui placuifietfcarte aliqua mereretur.Iuffit aute accufatores exponere qug na
cotra leges fecflTet herodes.Primu/non fe rege/fed oim qui v(q fuiifent tyrannoru ctudeliffimu tolle«
raile.dicebat.Deindc multis abeo trucidatis ea pertuliffe qugfti funtVt beatiores mortui putarentur. E
iudei iubete Cg Non em foiu tormentis eu laceraffe corpora fubiedoru:fed etia genti fug ciuitatibus deforma)f,exte
( sp MU+rS  j- are  pjimiJ C on# ras ornaui(Te:populifqj alienisiudeg fanguinecondonaffe.Pro antiqua vero fcelicitate ac patri js legi
tra herodem lo bus/nationem fua tantae geftate fimul ab eo atq; iniquitate repletam prorfu^vt plures ex herode cla
quentes eius ad des paucis annis fufhnuerint/g omni eno maiores fuvpoftg ex babilone difceffere perpeffi funt:xerfe
ducunt facino# tune regnante ad difcordias cocitatt. Veram fe ad hanc mediocritate 8f aduerfe fortung cofuetudine
ta. 8Cc. proceiM^vt etiam fucceffione voluntaria acerbiffime feritatis fubiretfqui & archelau tanti tyranni fi

Im patre mortuo rege appellaflent nichil morati/8£ vne^eum eoIuxiffetmorte herodis/acpro eiusfuc^
ceffore vota celebraiTent.Illu aut/quafi metueret ne no certus eius fi’liusvidereturfexcede triu milium
Cottaarchelau c * u ’^ regnifumpfilTe primordia:& quiaprincipatu meruitltotimmolalfe deo hoim viclirnas.tot fcllo
quiexcede triu dieteplumcadaueribusipleuiffe.Redeigitureosquidetantismalisfupereffent aliquandorefpexif
mihu iudeorum fecaiamitatesfuas/& beililegecupere vulneribus excipiendis ora prebere:3tq ab romanis prccariVt
vt certus hcero« Mic§  re!iquias mifericordia dignas exiftimaret:ne ve quod ex ea natione reftaret^His obijceret a qui
dis filrits videre-bus crudeliffirne Iacerabaturifed patriafua coiungi fyriefinibus ac periudices romanos amminiftra#
tur regni fuplit M decerneret.Hoc em modo probatufcireiudeosfquinucvelutiturbulentiac beili cupidirepr^hen#
primordia, jduntur moderatisredoribus.obedire. Iudeoru quide accufatio eiufmodi petitione coclufa eft. CCu

aut futrex’IIet cotra Nicholaus primu criminibus qu§ in reges erant propofita diifolutis natione coe
Nicbolaus pur# P jt  arguere/quia neq; gubemarifacilis effet natura.que regtbus vix pareret. Vna vero etia propiquos -
gatiserimimbus archelaikjui fead accufatorescotulerantinfimulabat.<£Sed tu quide partibuseffar auditis couentu
cotca reges obte dkimit.Pauds autdiebus poft media regni parte fub Tetrarchie noie dedioarchelac/ etia rege fi fe di fima

— n — .L J*. _ Jim« J«? i  J ... J C' a.  j.  i  • * (fr n? h

,  ---- 'J— ------ ----

ferat trans ffumen regio & galilea quaru duceta talenta reddituserat.Batonea aliasBathaneavero.
St traco &auranitis &qu§dapartesdomuszenoniscircaiania vieumphiiippodeftinatefunt:qufta
e}-  lentoru centu redditus miniftrabat.Archelačvero enarthia idumeato?mq; iudeam & famariamha be
' /c/vijat/quarta tributoru parte leuata £>  munere quia non cu c^teris rebel!affe:ac ciuitates quibus iperaret

eitradiqfunt firatonis pirgus,&febafte. 8t  IoppeSK hierofolyma.Ceteras aut gdzaiSt  fadaraISHippo
a!iasJdypion regno auulfas fyrfe cgfar adiecit,Erat autredditus archelai:fexceta ta ! eta.?fQ_uin S fa

^ c >o D

anfm %o n

^•1'uudo

a J rchela Um
u ^Pli(Tepte

"•Nicholaus

lltls P3ttibus

‘Pfcb^tpoij,

|ii>aiomcam

ultates fideli
lm quintum.
ari legati cx kili,
'fHtibusvna ^
'Pfimatiiro, g}
immirandis 1,%
iicis/cogna,
aidiarecufa
ppusnrchc
regnu hero
nere qupna
iffimu tolIe<>
putatentut. E
fotmaijmte
icpattijslegi
cxi\etodccla
dli funt:xerfe
f cofuctudme
inti tvranrafi'
icpro cinstaci)
ierrmmilium
irnas.totfeilo
indo rclpexif
nisprfcariVt
bi jcerčc a qui
; ammimftra/
idi reprelien#
ula eft. CC3
s natione ca
na propiquos
iditis couenta p^n
t^tegefifedig"
duobulq;2'il s (( ^,|
luius part/ce// f
uthancaveif'

u tcfunt:q u f fl

umaramli*

ouibuJipfS

SSSj

ŠiO*XW l

meto relifta foluiffetiduas eius filias virgines extnfecus quingetis nnlibus pcci;ni ?  donauit:eafq;nu# herodes bero#
ptufetorefilifscollocauit.CDiuifo aut herodis patrimomo/fetia fibi rclidas ab co facultatcs ad milic naiitates h

talenta ijidem diftribuit/exceptis fuo nomim quibufdam rebus viliffimis ptopter honorem defunčii. er 1  ““jui

CIudeus quida iuuenis alexandro quem herodes occiderat fimillimus fpe fallendi Roma venies/ j* P auca  vililii *
mentitus eftaIexandrurryfociuhabens mdeu oes regni aftus congnofcenteihic a Iudeis multis mu# prop er no#
neribus donatus quafi rex a paternis amids deducereturftataq; multos clemetia coeperat/vtiilu fclla norem deruntti
portaret/& regale obfcquiu proprijs fumptibus exhiberet.C?far vero alexadri vultum optime cogno 1101  retinuit,
fcens :celadu quendam vtadolefcente adducatm/fit/quo colpečto ftatimcoic&ura perfong cogno#

fum vtriq; ad c?fare legatos mittutfqu/ in exilium pellitur in viennafhfcem priufg vccatur fomniu vi
derat/quod fymo efleus expones dixit/variasreru mutationes expertu fore morituru. Glafira quoqj
eius vxor archeiai capadocif regis fi'!:a/qup prius alexadro eius fratri vxor fuerat vifionem vidit/qua
expofita vix biduu ruperiiixitfmortuo itaq;archelao copiniusac?fare miffas eft regere iudea tucpro
uincia faftam.Symo vero galileus iudeos cg fari tributa prohibebat foluere. Capitulum fextum

£  U Nterea quida iuuenis nationeiucleus apud alique libertinu romanu \  fydomoru opido edu j U( j cus

čaj || catusrillu feformat fimilitudine queherodes necaueratalexadru effemetibus.fal!ediq; fpe uenI - s a ^ xan ^ T {
pitoni. roma venit.Huius autefadnorishabebatforiuquendaiudeufecuoes regni aftus optime p erempt0  j7 m ili

It- fc/enfe :3  quo inftrucftu^affirmabat eoru fe mifericordia^ fui atq;ariftoboli oeddendi caufa miffi fue J TIUS m g t j £us a
w * rantffimilibus corporibus fubditi^morti effe fubreptos.Deniq; his multos iam iudeos fefellerat in ere j cx g c j t Q f pc  f a J

ta degetesfec liberaliter illic acceptus.meluq; inde trafn?iffus,ibi<j apliore qufftu cumulatus etia ho, ^ rom g veni£
fpites fuos magna veriffmilitudine roma fecu nauigare pellexerat. Erat podremo delat^ i dt^archia/ | ia p,g s  ,' U( 4 e Q
mu!tifq; muenbus a iudeis eius loči donatus quafi rex a paternis amicis deducebatur. Ad hoc eni fi'# c  . u! „ pmnes re ^
dei,pcefferatform?fimiliudo;vtqui alexadru iilu videra^plancqjnoucrat:hnnc eu effe vitarlfclgitur
oes etiam rome iudei vifendi eius ftudio circufufi properabat:8i infinita multitudo peroicoru angu, mefcie

B

ftias quocuq; ierebatur coueniebat.Tanta naq; clemetia mulros ceperatVt iilu fella portaretiac regale c e f ata ] ex o* n d r i
obfequiu proprijs ei fuptibus'exhiberet. C Sed cefar a!exadri vultuoptime fcies/acculatus eni apud Jug
eu fuerat ab herode(&fi' prius q videret hoiem fallacia ffmilitudinis anrmaduerterat/Hilariori tamen g no f c gs ^reladu
animi fpefno nihil indulgedu putauitf& celadu alias Ladu cueda qui alesadru cognofceretmifft vt ® .

adolefcente ad fe adduceret.Q,ui lilo cofpedoiftati perfone differetia coicdura deprp hendit,Maxi'e j  j ^

autvbi corporis eius duricia/8c feruile forma c6fiderauit'intellexit oniecometu^fatis aut comotus eft d- UQ LC ~r  g
- didorueiusaudacia De ariftobolo aute percudatibus faluu quideeffe iilu comemcrabat/cofulto ve « C< j )  P

rono adeffe:quia apud cyprum degeret cauedo infidias.Minus eni circuuenfti fe poffe difiudos fta A  ^ ‘  ^ er on
q;ladus quide ab-alijs ei feparato/vita dixit a cefare primu fore/fi tant^ fraudis prodidiffet audore.Id ^ r . n  l ■  n 'I C
aute fe faduru ilie pollidtus ad cf fare fequiturj& iudeuidicatiqui formp fug fimilitudine abufus effet ® L “ co ,'J L
adqu|ftu.Tataenidonaeu exciuitatibusfingulisabftuliffedocuit/quata viuus glexader accepiffet. e ^ r! 0

Rifitthrs cffar:& falfu quide alexadrti ,ppterhabitudine corporis remigunuero inferuitffuafore vero '

3tut.lt. eius interfici iuffit.Meliefibus aliasjMeli|'saute fuptuSdetrimetu ameti^ precio fati s effet iudicauit. - ‘J.
j-ou. ca' Enarchia alias tetrarchia vero fufcepta memordifcordif fuperioris archelaus/no folu iudeis/fed etia 1  . r ‘J u  . a ~ .
p.iu.vu famariefibus crudeliter abuius eft.Nonoq; pticipibus ano legatis cotra fe ab vtri(qi ad crefare miffis: re
^es u' *pf e  quidei exiliu pellitur iviena gallie ciuitateiifimomu vero eius thefauris cpfaris adiudicat,Q.ue f< j rlcl  . uun h :
’ ' quide priufqeuocaretur ad cefare hm6ifoniuvidiffec6mcmorauit.Noueariftasplenas&maximas al _ ex ^ ndn V ren ^

Cgf. li. a  bobus^comedi (oniaucrat.Accitos deide vate^caldeorfiq; nonnul!os:quidnail'o putarent indicari f. u
u.ra.i«. fčnio cofu!ucrat.Al!|s aute aliterinterprftantibus.Symo quidam effeus genere. dixerat ariftas anos w p- -° C Cl !L °
C arbitiarifbouefq;ren!mmutationes^eoquodagrosarandoverteretacmutaret.Ideoq 5 regnaturuillft nmi erprf a ur
qu/de effe totannos/q> fignificaret numerus ariftarum.Varias aute rerum mutationes expertum ette/^  .« nn .- u
moriteru.Hifq;auditisquinq;diebuspoftideaichelausadcaufadicedaefteuocatus. CTDignu aute iomni , u 5 nj
memoria duxi etiam coniugis eius glaftrg lonium archeiai filie capadocum regis referre.Q.uam cum > is arcn  ,J
AIexander prius habuiffet vxotem frater huius de quoloquimur herodis regis filius^ quo il!e inter P 1 ^^

2wUi. feftus eft ficutiam defignammus poft iliiusmortemdube alias lobato regi libif nuptamfeoq; defun^ x n r r 1 “ u
pit.mt ^ omum  reuerfam/domiq;apud patrem in viduitatedegentem enarches archelaus vbi cofpexit VXOr hulus
Kfgt.ii. 3< i boe amoris fuccenfus eft/vt eam ftatimrepudiata coiuge fua mariannefibi copularet. H ec igitur
it.ta,iu breui tempore poftq in iudeam redijt/videre vifaeftinftante fibi alexandrum dicere.Satiffuerat tibi
libieum matrimoniumffed tu illo noncontentaturfusad meos pcenates reueiteris auidiffma vin

D.i

JLib et fecuttUttS 3oiep!j 1 3«Uei

Glafira espofiV fertijAjuodg; grauins eft meifratris iun&amatrfmonia.Et quidem non diuimulato cotumcliam teq ;
to fomnio fiati iicet tnuita recuperabo. CAtq; hoc expofito fomnio vix biduu fuperuixit. Igttur archelai fimbusm D
moritur. jouindacircufcriptisfocreator equitu apudromanos copinius miffus eft ea fibi a cffare ptatc madata; ami 'l

hoc dtfceptate galileus ftda fymo noie defediois argucbaf qd indigenas icreparet fi tributu romanis
pedere patcreturdnofq; poft: deu ferrc mortales .Erat em proprie feftc f ophifta nulla in rc fimilis alijs <■ gt ^'
CAEGESIPPVSpoft hachiftorialibro.ij.ca.iiij.ponit famotii ludibrtu paulinp romanj vxotis Poslu,
pudicifiime faturnini 8c  Mudicmeriti equeftrise/us amore fuccefyquod hicomifit. iofephus repcte
CAddido. re.fed ad iogu^fequitur illud libro decimo cdauo Anticjtatu caplb iex,to. Aegefippus iniop ibide dc

pilatijmalida q xpm morti adiudicauii/de quo Iofephus libro eodecapl’is.iiif.v.vi|.Etia & herodisan
tipe adulteriu SC  ctudelitate ponit q iohane baptifta occidi fecit/de quibus Iofephus libro eode.ca,ix.

CTriaapud iudeos philolophoru genera Effeorum fcilicet pharifeorum 8C  faduceoru/Efleotum
enim maximg funt laudisreligioqj prfcipua/nuptias cotcmnunt^no quia humani generis fuccsfiione
,yvii ^vvvv^. cenfeant perimčdam: fed quia cauendam feminarum inteperantiam putant/nullam earumvni virofi
dem fefuarecredetes/diuitiascotemnunt/omniaq; apud eos iunt comun/a|Squa!ore corporis decore
putant/dumodo femper fint in vefte candida. Comuntum rerum indiuifos habentprocuratores/ne
q; !ocu certum habente^aduenientibus fup fcdf profefforibus quicquid habent proprifiime exhibet j
neq; quicq cu peregrinantur portant/prfter armacotra latrones.In qua!ibet ciuitate fpccialis hofpitu
curator conftituitur.Veftimeta autq/au t calchcos/nunq mutant/nifi vetuftate confumantur/jpermuta#
tio in eos non mercatura exercetur,Prectpue circa deum religiofi/nibil prophani ante folis ortum lo<
quutur.Hora quinta in vnum cogregati)lintheis prgcindicorpus frigrdis aquis abluunt/Sacerdos cu
bum oratione prfuenit^ poft prandium datoremvidus deuinlaudibus canunt/ Sacris depofitis ve
fhbus ad opera redeunt^euerfiq; fimiliter cum hofpitibuscenany!n duobus funt fui iuris/fcilicet fnb
uenire dtgnis;8£ indigentibus.Sed cognatis aliquid dar^finacuratoribus eftinterd:du.Maximi funt
iracundif modetatores. Studiofi funt circa veterum fcripta/maxime qu$ aie & corpori expediant eli
gentes/hi autealios fecum no facile tecipiunt.primo pet annum differentes extrinfecus comoratifde* p
indepoftcotincntifoftenjEione duobus annis moreš.pbanturjprius aute q coemincipiat habereci* ‘
bu/magnts adiurat fe execrati5ibu^primu qde fecuturu deu/d cide circa hoies ietuare iufticiaheq; fpo
te cuiqnočete; iniquos oes odijffe/oibus fide feruare/maxime pricipibus. Neq; abfq; dei volutate ad
priči pat us accedere potentia.Et fi quis pr^fit/nung abuti ptatefneq; virsbus ptatisffed neq; vefte aut
ambitiofo ornatu reliquis eminerefveritatČ dtligerejfaiam pura ab iniuftis feruarccbpendijsffugere/a
trocinia/depr?hefosveroi peecatis a fuacogregationedepel!ut/6c quadoq;morte cofumutunNomi
nus q ciuitatu cogregati iudicia faciut.Sabbato vette no purgat/aiffs aut diebus fouea dolabra facien
tcsfdimilTavoce cotegeces/ne fclj diuino fpledori iniuria faciac i eade fouea avetris onere kuStfi te rra
t cducut/difcernuf aut iter fe fcdm fufceptf abftinetif tpa i ordines qtiior.Logiffime viuut,ppter fim#
plicitate vidus.Eorii aut maxiacoftatia i romano bello .pbata eft/q gaudetes quf q;ne legiilatore ofi
feieret fuppiicia ppeifi iut.Corpa dicut cortuptibiliajaiasvero imortales corporibus qfi carceribus im
plicatasfbona^j aiaru iocavltra occeanu ponut amccna & dcleftabiiia.Maiaruveropcellofa loca & In
bema plena gemitibus.Inter eos a'iq futura ceftKTimepnuciat. Aliiideft e ftertoru coilegiu ab a!io folu
1 mrtmonif opione differes^ic ei caftiffime mrimoniovtuf:nuq ad pg late acccdetesiK eos q cotinua
tenet cotinetia danat dicetes|fi i eade oes velintire fniamViefefturu coiefti genushuanuiHiiatifeo^ fe
<fta ccrtiore legaliu rituu noticia,pft'tet/&fatofdeoq;vniuerfadeputas.Aiain oemicorruptaelTeiaiasbo
* noru trafirei alta corpa/iproboru autitetminabili lupplitio cruciari affirmat.fiaducei aut fatu negant>

SC  deu extra oem mali f patrationeifpedioneq;coftituut/aiaru aut gnalite^vel fuppiicia dcnegantjve!
honorcs f pharifei fot fotialcs Saduceoru vero inhumana eft conuerfatio. Capitulum feptimum,

e  Tem tria futapud iudeos gna philofophif. Horu em vnu pharifei ( pfitetur. Alteru feduce/
Tertiu veto qd etia ,pbabilius habef effei colut-gete qde iudei^erS iter fe muto amote iudif
fimV&gpr^terceteros voIuptatesqdequafimaiefi'ci3vitare^cotinet!averoferuareneq,cti r»w*td
deos genera. ^ piditati fuccumberevirtutemaximaduceret.Itaq;nuptiasquice faftidtut/alienos verofiliosduad/ F
Nupttas conte# hucmoiles fut eruditioni traditos p  cognatis habeteslfuis moribus diligeter iftiruutfno qui?. coniugia
nunt effe.Nota ve! huani gnis fuccelTtone cefeat pimed^fed qa caueda putat iteperatta feminarfunulla earit vni  vito
caulam. fide !eruarecredetes.Q_ui SC  diuitiaru cbte ptores funt: reruq; apd eos comunicatio amiratiom habef J

J)iuittatum con Neq; iuenias alteri alteru opuletia pftare,legeq; fibi dixei ut/vt q difciplina fua fedart vellent.bona co
temptoresefiei. tutbernio publicarec.Ita em fore/hevel pauptatis huilitas/vel diuitiaru dignitasapparerefcfedgmixtis
Oia cola effeis. facu.tatibufveluti iterfres vnu efle oim patrimoniu. Probro autducut oleuj« fi quis!ve! inuirns vn*
dus fueritfmudiajs corpus abfterget,qm fqualore decore putar.t:dQmodo ieper invefte fint cadida.

SDe JitDafco beUo-

JFo mii-

. CDsJignatos autem eommunium rerum procuratores habent:8č ad vfushominum fingulos indiuu  Indiuifos Imt
A fos.CNon eft autem illisvna ciuitas certaifed infingulas multa domicilia tranfferunt/& aliunde ad# comuniu reru
uenientibus fe<9:? fu? profcfforibus quicquid habentpromptum exhibent quafi propr um. Deniq,- procuratores,
tamq confuetiffimi ad eos ingrcdiuntunquos nung ante videmntHinc eft <j> cum pcregrinanf/pro#
pterlatroeiniatantum armantur:neq; pretereaquicg ferunt-GIn fingulis autem ciuitatibuscx eode Iti qualibetciai
collegio fpecialis curator hofpitum conftituitui/qui eorutn veftimenta c?teraq; vfui necefiaria tueaf. tate fpicialis cu
CAmidus autem cultufq 5 Corporis omnibus pueris in metu 8t  fubcura magiftriagentibus: par eft. ratorhoftiu,

Nec vero veftitum fiue calceos mutantiniff automnino confciffis prioribusiaut longi teporis vfu co#
fumptis.CNihil autem inter fe merčantu^autvenduntded egenti quifq; quod habeat pr? ben^refert
ab eo quod ipfe non habeat.Quamnis etiam fine permutatione cundis libera fit facultas a quibus1i#
buerit:accipiendi quod opus fit.CPr?cipue circa deum religiofi' funt. Namq; ante folis ortum nichil Circa deu reli#
prophani loquunturjfed ei patria qu?dam vota celcbrant:quafi vt orianfcpr?cantes^ieinde ad(quas giofi
finguli noucrmtjartes a curatoribus dimittuntur.Cumg; vfq; ad horam quintam ftudiofefuerint ope Hora qumta in
ratirrurfus in vnum eogreganf:lintbeifq; precin&i velaminibus ita corpus aquis firigidis abiuunt/atq; vnu cogreganč
bac luftratione fada in ea feereta coeunt: quo neminem alterius fedae hominem afpirare conceffum lintheis pcindi
eft. Ipfiq; purificati. velut in fandum quoddam templu in cenaeulu veniunt.Q,uibus ibi cumfjlcntio corpus frigidis
refldentibus/piftor quidem panes ordinq/vnum autemvafculum ex vno pulmento fingulis cocus ap# aquis abluetes,
ponit.Deinde voce cibum facerdos anteuenit:neq; guftare quemg fas eftmifi prius deo celebref ora#
tio.Poft finem quoq; prandi j vota repetunt.Nam &  cum mcipiunt/& cum definut:quafi datorem vi
dus deumlaudibuscanunt.CTunc veluti facrisillis depofitis veftimentis vfq; poft meridiead ope# Sacris depoff#
ra fe conferuntfReuerfiq; inde fimiliter čenant: confidentibus etiam bofpitibus/fiquo$ fortaffe in# tis veftibus ad
teruenifferepermt.Neq; veroclamorvngtedum illudfneq;tumultusinquietat:cum etiamloquendi oparedeunt re
ordinemaliusalif cedat:eorumq$ filentiumextra tedum conftitutisarchanum quoddam videa? hor/uerfiq; fiir ce#
ribile.Cuius quidemrei perpetua fobtietas caufa efl/quoq; apud eos edendiac potandimodus fatu# nat cum hofti#
ritate definitur. f£.?ed quamuis aliquarum rerum nibil fine precepto faciunt curatoris/in his tamen bus.
duobus hoc eft in adiuuandcy8£ miferando fui iuris funt.Nara & fubuenire dignis cu opus eft fuo ar# [n duobas funt
bitrio cuiq; licetfatq; indigcnttbus alimenta porrigere.CSane cognatis donare aliquid fine curatori# f ur i s  f c?  faj,,

bus interdidum eft.Gide iracundi? moderatores iufti funtiindignationecohibent: fidemtuenžpa# U enire dignis
R  riobfecundant& omnc quod dixerintiure iurandofortius habent lpfura/iufiuradum quafi pemirio at® idigetibus
B  deterius vitant.Iam enim mendatio condemnatum arbitranf.cui fine deo non creditur.GSummum alimeta porrige
autem ftudium veterum fcriptis adhibentea nmimeinde qu? anim? & corpori expediant eligetes. re fed cognatis
Hinc illis morborumqj remedia ftirpesmedicas^juamqj vim propriam finguli lapides habeat Jima# dara aligdfine )£■*

tibus conquiruntur. GSed? veto fug ftudiofis non ftatim cum eis vna coIledio|fed per annum inte# curatoribus eft S

grum extrinfecus commoranti cuic^ eunde vidus ordinem tribuuntjdolabram quoq;|&quod prfdi# interdidum.
dumeftperiozoma& albam veftem ttadentes. Cum vero proceffutemporisexperimetumcontine# Q.d non facile
ti? dederitiaccedit etiam ad cotnmunem cibum & purioribus obcartificat!onemfcilicetaquisparti# alios fecu reci#
cipat:neqj tamen in conuentu aflumitur.Poft oftenfionem quippe cotinenti? duobus alijs annis mo piut fed diffcrt
res eius probantur.Cumq; dignusapparuit.tunc demum in confortiumafliimitur.GPrius vero q  in# prio p annu dei
cipiat comunem habete cibupnagnis execrationibus adiurat fe primum quide fecuturu deum^dein# de per duos.
ceps quoq; erga homines feruareiuftitiami& neq; propria fponte nocere cuiq/neq; pr?cepto obeffe. Modus tjfiten
quinimmo iniquos oes odifTebt collaborare iuftiti? femper fedatoribus:fidem omnibus feruare^ma# di effenow val# •
ximevero ptincipibus-GNetj enim abf^ voluntate dei cuigcofentirepoflead principatus poten# denotadus. - V
tiamaccedete.Si vero ipfe cgteris pr?fitftiumq abuti/numq abufurum viribus poteftatis ad cotumc# Ouoad princi
liam fubdito^ffed neqj vefte/aut atnbiciofoaliquo ornatu reliquis eminer^Veritate femper diligere: patu aftumunt
c  8C  habere ppofitumiouincerementientes.Manus vero afuturo 8C  animam puram abiniuftis ferua K q uo affupti
recopendijs/& neq;aliquid demiftenisconfecratiscelare^neq;prophaniseorumqufppiampublica fedebeathere
tej etiam  fi in retanta quippia morte compellaf.Super h ase autem addunthihil fe de dogmatibus ali# e rga fubditos.
quid qu? lpfi lufceperint tradere:fugere autem latrocrma/& conferuatum in fimiliter dogmatis fui li# Punitio \  delin#
bros/angelommq;,nomina.his quidem execratiombus exploranu& quafi pr?muniunt accedentes. nuetes grauis,
CDeprfhefos vero in peccatis a fua congregatione depellunt/& ffčjtiis taliterfuerit condenatSskife H
rabili morte p!?rumq; cofumitur.Illis quidemiurametis aeribus obligatus/neq; capereab alijs oblatu
cibum poteft.Herbas vero pecudu more decerpens/8C farne exefa mebra corrumpunf. Obqd etiam
plurimos pl?rumq; mifetati/« extremu agentes fpiritum receperunt^ufficietem efie pro peccatis eo#
rum que vfq; ad morteduxerit pasna fuiffe cenfentes. Gin iudicifs vero funt diligetilTimi atq; iuftiffi
mi.Difceptant autem non minulg centum m vnum coa&i.Quod aute ab his decretum fuetitimmo

D.iij,

Ufijet fccimcus 3ofept»t 3uOeb

estra blifphc bile manet.C Veneratio quoq; apud eos Iegifcrimagna poft deumeftnta vt ffquisea Mafphemaue#
m v; Iegifcri. t it morte damnef.tfSenibus veroobedire Sc  plunmotumquoruq;detreto .pbabilearbitranf officifir

Sa^batos vctre DcnicK cutn fi mul dccem ^cdcrintfnullus vnus noucnt loquitur inuitis•Expuerc cjuocj; i  mednim co#
no purgant. rumivelin dextetam partemfui qtiifq>deuitat.CSabbarisquoq;operat!onemcotigifleoninibusHi#
Modu? purga# deis diligentius cauen*-neq; folum cibos fibi prid/e prfparantfne videlicet illodie ignem accendant.
di vetrem alijs,- Sed ne® vas aliquod tranfponereprgfumunt/immonec aluum purgat. CAlijs autem diebusfodiut
diebus. f foueamvno/verbigratia/pedealtamtumilledolabrafquamtradinuperaccedenribusdiximus/de#
Diftinčrio efleo ve ft e diligentiflime fefe contegente^re fcilicet fplendori diuino iniutiamfacidnt/in eademfo#

rafcdm abftine uea  ab onereventris leuantunac deinceps quamefFoderam terramreducuntjidq; ipfum faciuntilo#
tie tpainquat# ds fecretiflimus. Et nempe cum fit purgatio ifta naturaIis(nihiIominusramenfoIemnemhabent:vt
tucr ordines, fouafi ab immunditia diluantur.CDifcernuntur autem inter fe fecundum fufcept? abftineti? tempo
Madaeoat co^a in ordinesquattuor.Tatumq; hi quiminoresfuntinferiores precedertibuseftimanhvt fi aliquos
ftetia \  bello ro#j e0 rum contigerint/qua(T a contfadu alienigen? diluantur. €E Viuunt aute q longiffimedta vt piurimi
mano pbata el  e orum vfqj ad centenarium ptbferanf etatem:,ppter fimpliatatem fcilicet viflus. Quod eisnimrtum
a gaudltes qu§ accedereputoipropter mftitutionem bene in omnibus ordinatam.Suntaute etiam aduerfo^ crucia#
q-^ne le»i(lato/' t us.Siquidem vincut firmstate confili). Mortem verofi cum decore obeunda fi^iudicant etia immot
te offenderent; talitate meliorem.CPr° d i dit aut « corum in omnibus  negocifs animosibellum quod geftum eftcum
fupplitia ppeifi romams.Tunc fiquidem per artuum čonfra&iones & ignes aeper tormenta omnigena tranfeuntes:
funt v t videlicet vel in legiflatoris iniutiam aliquid loquerenf^rel ciboru quippiamfquos non folent)ede#

Dicut corpa cor ten t ad neutrum borum potuere compelli/fed neq; deprj cari/tortores fuos au t inter ipfa flere fuppli#.
ruptibilia aias dadn medijs quinimmo cruciatibus fubridentesf« ris(quitormentaadmoueram; illudcntes coftan
vero imortales tes  animas cum quadam hilaritate reddebant fcilicet quafi qui eas effent denuo recepturi. fE Opinio
« ppetuas cor# QU ip pe apud eos firmata confiftitf corruptibilia quidem efle cotpora: materiamq; eorum no efle per#
nonbuseificar# petuLn animasautem immortalesfemper manaejSC de £therefubtiliffur.ocomeantes quaficarce#
cenbus implica „bus ita cotporibus implicari/velot quafi illecebra naturalis attraxerit.Cum veto fuerinta catnalibus
tas &c. releuate v tculistauafi de feruitute logiflima liberata$ta eas lllico letati fublimeq; ferri. Et bonos qui#

Locusbonaruj dem continentes in hoc grecorum fententijs pronunciant vitra occeanum degerefvbi ds repofita p#
ai** Locus ma f rU itio.Ill'c quippe efle tegione quae nec imbnbus/neq; niuibus/necj eftibus aggrauetur Sed qua oc# E
larif animatum cean o oriens Zephiruslfc leuiterafpiransamenet/Malis autem annnabus procellofalocal« hiberna
O pinio grecoip delegantfplena gemitibus exercenda$r fine fine penarum. CEVident autem michi fecundum hac ip#
de locis aiarum fammtelligentiam grfci quoq; fortibus fuis(quosheroas Sc  femideosvocauerunt)beatoru infulasfe#
hetoum femi cueftraffefimproborum aut animabus locum apud inferos impiorufin quo etiam crudari quofda co
deoru atmipio mentati funt»Sifyphos videlicet & tataios & lxiuoas 8 (  ticios.Principio quidemimmort3les etteznu
ta  ppreradhorijnantes ob adhortationem vtiq; virtutisfdehortationem^ ncquitif.Bonos quippefieri m huius vitg
tatione virtutis c 6uerfationem meliores per fpem etiam poft lucern redhibendorumumptoborum autem impetu re#
Kncotiedehor tardateeftimantium|qm 8c fi m huiusfpacio latuerunpPoft obitumtn immortaliafinttormetapaf#
totioiie* v -f U ri CHecfuntergoouf effenide diuimtate animf phylofophantur4>laneillecebramhisquifemel

Imer eos aliqui deotum fapientiam guftauerint reponentes.Sunt autem in eis qui etiam futuranofleproimttant: fa#
futura certiffie cr!s v idel«cetlibris 8C varijs faniftificutiombusVpphetarum^diais a primis etatibus adherentes|Ra#
-pnunciant. to autem accidit vt pr^didionis eorum frufltauo coniequat. <][Eft autem efler.orum etiam alteru col

Almd eflenoijr legiumicibos quidem SC  moreš lcgumq; fimilia cum prioribus habens:diftat vero opinione comugif.
collegiu ab alio rfrMaximam fiquidem v:t$ hominu partem lucceffione fcilicetamputafeieos qui abftineant nuptij«
folu i opinione arbitrantur.fiuippe fi m eademomnesvelintirefententiamidefefturum confeftim genushumanfl
corngij differes forc Nichilommus tamencumtantaipfimoderationeconueniunt:vtpertrienniumexplotetvalitu#
hi et caftiffime dmem feminarum.Et fi conftanti purgatione apparuerint idone f  partu ita cas matrimonia afcifcut.
vtunf mrimoio Nemo tn eorum cu pregnance concumbit: vt oftendant quia non voluptatis nuptiasffed caufa ime#
nund ad pgna# nntliberorum.Lauamibusautemfcmmisita vtvms perizomatum ineftamiftusiTalcsmoreš huins F
tes accedetes« colledionis.CPuoautepriorum quafi ordmes funtex quibus pharifei dicunf;qui cettiotemlegalni Anti li,
eos q continua t i t uumnoticiaprofitenf. £t hi primnm dogma habcntfvt marmene fcilicetfato 8 i  deo vniuerfade# ij.caa.
tenec cotinetia pu tant. Et quidem vel agere quae iufta funt/vel negligerc//ecundu^naiore partem efle in homimbu*
dana t. nota eo# profitentur adiuuarc/tum in fingulis/& marmene/Amma aut onine qiudem incorruptam efle: trafire
rucaulam. autein aliacorporalolas 0011092umproboruautemterminabilifupplicio cruciari. C^3i:ceipon° An.li.

Saduccoru mo (d eft fcdacolledio marmene ommfaria negat.K deu extra oemmali patratione iofpeiftioneq; coiU# ^ ^
tes 6 C  herefis tuut.Aiuntaute eleftioni hominum vel bonu vel tnalam efle propofituiry SC  fecundum voluntatem
de his vide, propriam alterutru vnumqueqj coiungi.Animara autgeneralitet vel fupplicia denegat^elhonotes.

1  “Jtinfe, ‘
'™»wilo,
, ia bcnt:vt

' lcri ? tempo
' t fi al:qu 0s
‘‘ vt plunmi
1  ,i;  >i’m.ium
tloife crucia,
fttiaitnmof
tl,f ttcftcu m
T ‘tnfeuntes:
lolent^ede#
tocfuppfo

ntescoftan

•COpinjo

noefleper/

luaficarce/

icarnalibus

; bonos qui/
itepofitap#
rSedquaoo E
caifc hiberna
ndumhacijv
oruinfulasfo
um  quol'daco
rt.i!fjelTc2ni(
im f)uiusvit{
rmimpeture*
ttormetapaf/
ihisquiTemel

roiniruntifa'

hmntesiRa/

i.imaltctucol

loneconiugij*

meantnuptij*

cnushunianfi

x ploictvato

nomaafcifcut*

(edcaufai^

cmottsbui |!, t

. ttotemlegf^’

. oV niucrf^ l3 ' ca "

Lndfc«®* r

SDcIiiBaUobello 5Fo*rjcv>«i*

Et pharifci quidem todabilesrK qui ftudeant fe mutuadilEaionfeomplefti.raduceivero 81 intet k f' fJjSj' J'

A fig  moribus difcrepantes:8£ conuerfatio eotum ita circa participcs vt erga exteros mhuma na, Hae ^

funt qug dc iudeorum philofophis dicenda repcriinunc ad inccptum reuertar. conuerfato

Cludea prouincia fada herodesAntipas SC  philippustetrarchiasregebant/Augufto autem impe conueruno.
r atotcmortuo/anno imperij.lvij.Tyberius Iulig filtusimperium fufcepit.Philippus vero Cefareamci
uitatem condidipSC Iuliadem,Ty berias quoq; ab herode in Galilea conftruda eft. Pilatus autem pro
curatorin Iudeam a Tyberio miffiis imagines node contra Iudeorum ritum inHierufalem intdit/
vnde Iudeorum maximus fuit tumultus.Qui quinq; diebus SC  totidem nodibus continuis proni cir/
ca pylati domum corruentes fteterunt immobiles/parati potius mortem fuftinere^cotra leges patri/
asCefatis recipere imagines.Py!atus infuper ex thefauris tempi/ aqup dudum in hierijfalem coftrue
remaximam commouit in populo turbationem SC  cede m. Agrippas herodis tetrarchaaccufatorRo
mam venit ad Tyberium/quo accufationem non fufcipiente/refidens tamen Romg familiaritatem
inuenit cum Gaio Germanici filio.Q,ui cum tnter epulasGaium in breui'Tyberio mortuo jomnium
dominum defideraffer&ccufatbr Sc  mcarcereinduditur. QuemGaiusTyberio annoimperij'. xxij.
mortuo imperator abfoluit a vinculis:& philippt defundi tetr^rchiam ei tradens regem appellauit.

Vnde herodias Antipam incitat/vt rex ficut Agrippanominet romam adire.Sed hica Gaio propter
auariciam inerepatus/fugit in hifpanianycum quo herodias difceffit. Capitu!um odauum.

Egnoarchelai in ordineiam prouinci?decedente:reliquiid eft philippus SC  herodes quico judea prouida
pttu. u. gnominatur antipas tetrarchias fuas regebant. CSalomeenim moriens/iulie augufti coniu f a fta Herodes

^fgc.u. JL-E  gi regionem quam rexerat/& iamniam/& in phafelide palmeta teftamento re!iquit. {[pela*  atipas SC  philip
lucs.m t 0  autem ad tyberium iulif filium romano imperio poli mortem fcilicet auguftiqui prefuit rebus an pus regebant te
ms feptem Sc  quinquaginta menfibus fex duobus diebus manentes in tetrarchtfs fuis herodes iciln  trarchias.
cet Si  philippus.fTHic quidem iuxta fontes ipfos de quibus'iordanisfiumen excrituriin paniada Philippuscefa/
condidit ciuitatemfouam cgfaream vocitauit/aliaq; in inferiore gaulanite quam inliadam nomina* reaciuitatecodi
... uit.([Herodes vero in galilea tyberiad#m|in perea autem cognomine iu!ic,f[MilTus autem a tyte/ ditft iuliada.&c
S‘”a rio in iudeam pilatus qui curandam acceperat regionem.-node intempefta opertas in hierofolima in Xyberias ab he
[itttimi tulit imagines Cefaris/.Qu£ res poft triduum grandem iter iudeos fufcitauit tumultum;Nam qui ad/ ro de in galilea.
tfge. U. erant ftupore permott funt:quafi iam prophanatas leges fuas viderent, Nullum enim ras efle dicunt Maxima iudeo
ca 'o collocari in vrbe fimulachrum. Ad qu^relam autem eorum qui t ciuitate erantifubito etiam de agris r jj coilantia qui
c  multitudo conffuxit.fEF.untes autem illi co Casfaream ad pilatumiintentiflime deprgcabantur vt ab qujq ;  diebus co
hierofolimis aufetrentur ymagines.&eisiura patriaferuarentur. Pylato autem fupplicantibus abnuez/tinuis ft notti /
te circa domum eius proni corruerunt: SC  immobiles quinq; continuis diebus nod;bufq; manferunt. bus.pni circado
Poft autem pilatus tribunal afcendens ftudio magno couocat multitudinem iudcoruni/quafi qui eis mg pjJati corrue
vcllct dare refponfumfcum fubito milites accepto iigno fic enim iam fuerant preparat^/circuftet^runt tes fteterut imo
iudeos.Circundataq;tripliciacie iudei quidem ftuporis erant pleniVidentes inlperatam rerum facie/biles quiq; mor
Tune pilatus denuncians trucidaturu fe omnes nifi imagines Cffaris fufcepiffent: innuit militibus vt te parativoluert
educerent gladios.Iudei autem ex vno confilio omnes fubito corruerunt.&ceruices nudatas ad excu  potius fuftinere
piendosidus pararunt vociferantes vniuerfos fe interfici magis vel!^q legem prophanari.fTTuc pi g contra fuas le
latus circa religionem fludium populi demiratus confeftim de hierofolimis ftatuas iuffit auferri/Deb ges etefaris ima
de vero conturbationem alteram commouebat.Eftapudeo&iacertbefaurus-guamCctbanamnomi gines fufcipere.
nant.Hunc in dedudionemaquarum iuflitexpendere.Erat autem inducendaaquaabftadijstrece/ Agrippas hero
C tis.Ob hoc itaq; vulgi oriebantur querelf jita vt etiam py!ati qui hierofolimam venerat cum clamore dis tetrarchgac
circudarent tribunal, lile autem prfiuiderat fiquide eoruj tnmultu populo permifeuit armatos milites/ cufator roma ve
qui tune effent veftibus priuatoru indutiipr§cepitq; vt gladijs quide non vterentur/fuftibus autaccla nies ad tyberiu
mantes fenrent.Sicq; copofitis rebus dat SC  attribunali fignu.Cofeftiq; cedebatur iudei.Q_uoru mul quo no fufcipie
jtnti.li. ti quide plagislmulti vero feinuice trucidantesiin fuga contritione mifera per/erunt. <[Tunc ad cala, teaccufationem
rnf r ra m ! tat ^ nterfei ^ or 5 ftupens multitudo conticuit:atq; ob hoc accufator herodis tettarchf agrippas fq refldes romgfa
rij,rti:! fu,t fl,ius  ariftoboli|quem pater herodes interfecitjadityberiu venit. lilo autnon fufpiciente accufatio miliaritatebun c
nem/refidens rom| ad aliquoru quide potentiu noticias ambiebat^naximis autecolebat officifs ger/ cu gaio germa/
manici filium Gaiu cum adhuc effet priuatus.fEt quodam dieinter copiofum epularum apparatum niči filioqui cu
quibus eum demerebatur/ad vltimum extefis manibus coepitdeum aperteprecarj/celeritenllum mor iter epulas gaiu,
teli. tuo tyberio dominum cundoru videre.Hoc cu quidam defamiliaribus eius tyberio nuciaffet: ftatim in breui mortuo
rtfl.ta cocludiiuffitagrippa.Qui&fubgradierunavfq;admortetiberijincarcerepermefesfextenebatur/tyberio cudoru
tWn>! CSed defudoeo poftregnu annoru duorii SC  vigitifdieru triu fuccede s in iperiu gaius c?far abfoluit dnm defiderat,
agrippa viculis/fif tetrarchia philippi;ia em ifte deceflerat ei tradidit^egeqi appellauit. Cu veniffet in &c.

D.iiij.

%fb  er Cecunbtts 3ofepljf 3«5d

Herodfas hero regnu agrippasiherodis tetrarehf cupiditates pcr inuidia fufcitauit.Irritabat aute en maxim§  m fpcm
deantfpa ititat rege^Herodiasvxorexprobransei(ocordiam/Rdicens/quiaperid quodnolueratadcefaremnauic D
vt regnu ficut a gare careret poteftate maiore.Nam cum Agrippam ex ptiuato regem feciflet: quomodo dubitaret il
grippa recipiat iumextetrarchaeodemhonoredonare.His addudusherodes venit adgaium.Aquo ob auariciam
roma adire led vehementer increpatusiad hifpaniam fugit.fecutus quippe fuerat accufator agrippas cui etia tetrar#
hic a gaio pro * chiam illius gaius adiecit.Atq; ita herode^ quide hifpaniam peregrinateffecum etiam vxor< difcefiit.
ptcr auaucia in  tsTGaiiis fortuna abufus/deum fe puta?vultq; vocarj/R multos nobiles Romp interfeci^petroni,

crepatus fugiti usquoq$abipfoin iudeamvtftatuametusintemplo collocaretmiffus venitinPtolomaidam galilej
hilpaniam, Rc, ciuitatem/cuius fitus defcr/ptionem hic cognofce^vbi ludeis cum muheribus (upplicantibusfetuas
i  re!iquitj/iudeis enim nuliibi nec dei quid habere licet f>muIachrum/quorum pacatus petronius legein

approbauit/quorum quoq; ammiratus conftantiamfqui pro conferuatione legis paratiffimi erant ad
mortem/Agrorumq; dimittebantculturam ad Gatum proponit refcribere etiam pro eis animam of<
ferens.Gaius autem pctronij iitteras recipiensfindignatus R mortem ei comminatus refcripfiVprius
tamen Ga ij mortem fciuic/g refcripta receperit. Capitulum nonum.

■-%, ^j us vcrQ C gf ar ln  tantum contumeliofe abufus eft fortunaivt etiam fe R deum putaret R
s!li vclletvccari.Patriam quoq;fuammultorumnobilium cede truncauit. <£Extendftautem

k Jjjimpictatem fuam etiam in iudeam. petronium deniq; cum exercttu hierofolimam direxit i £gt, h,

a^M^ jpredpiens vt in temp!o ftatuaseius locaret.Quas nifi fufci petent iudeiicotradicentes qui M,»

f[Gayusabu'#
fus fortuna deu
fe putat SC vult

nobde^Romse dem ex~ his interficeret. reliquam vero multitudinem captiuarct. Permouebat autem hoc prefedo

interfecit, ' deum.Et petronius quidem cum tribuscohortibu^multifqj de Syriaauxiliatoribusproperabatin iu

deam de antiochia.Iudeorum vetoquidam non credebant farne pr^Iium nuncianti.Q_ui vero črede*
Ptolomatdis cu  bantmichilde refiftendo poterantcomminifci.Celeriterautem omnes peruadit mcetusmam iam pto "
uitatis fitus SC l° m aidam peruenerat cxercitus.CEftautem ciuitas galilef littore in magno compofita.Circudatur
defcriptio. autem montibus ab oricntali plaga per fexaginta ftadiaidifparatis.Sed ad galiieam pertinentibus. a
^ * meridiano autem carmeio qui abeft ftadijs centum vigintMeptent^ronali quoq; monte qui eft altif*

fi'mus|quem vocant etiam incolpfcalam tyriorum SC hic autem diftat ftadijs centum. C Ab ca autem
SeDukhru me <■  vr ' jC a  duobus ftadijs prfterlabitur ffuuiolus quem vocat beleum/exiguus prorfus)cui prope eft

monis amiratio fepulchrum memonis habens iuxta fe centum ferecubitorum fpacium continentermfed ammiratio#
ne dip niftimum ne  digniflimum. Eft autem fpecies vallis rotund^vitream emittens harenam. Quam cum exhaufe< E
IfHarSa vitrea nnt uaues  panter accedentes.locus idem rurius impletur.Ventifiquidem quafi edita opera cor
oue fi in margi# ue ^ unt *"‘ c  decircunftantibus fuperctlijs harenam iftam vtiq; communem. Locus autem metallicus
U  ne loči iada fue ft atim  metalla in vitrum quod fufcccperit mutat.Mirabilius quoq; michi illud videturfquoniam iam
rit in comunem conuerf ? hatenp in vitrum/qiigamq; pars fupermarginesloci ipfiusfuerit iada/in communem hate
conuertitur. R3m  d enu oeonuertitur Jgitur quidemloči illius tališ natura eft. $TIudei autem cum mulieribus &

ludeis cum mu ^1* c0 ^ e di in campum vbi eft ptolomais fita: petronio fupplicabant.principio propterpatrias leges:
lieribusin ptolo ^‘ emce P s vet0 e ^ am  P ro f uo ftatu.Illeauteobmultitudiniprpcandum/SCprccuminficxus:exerc/tum
maide fupplica q u *^ ern  ^ ftatuas in pto!omaiderdiquit.<rErocedens autem in galileamR couocansin tyberiadem 2nrt.li.
tibus ftatuasre^ tam  P°P u ‘ urn  iudeorumjg oes eorum nobiles.SCvim tomani exercitus c<xpitcxponere.& minas.Cp*
licuiic Rc. farisihis addens quoniam & contumeiiofa eflet fupplicatio iudeorum/cum omnes fiquidem gentes ^ ' l "
Petronius ad iu ft 11 ? P nrc f en t imperio romano in fuis vrbibus inter reliquos deos imagines quoq; cffaris locauiffent j
deos " foli iudetiftud abnuerent Hoc fiquidem quafi ab imperio deficere efiet/etiam cum iniuria prefiden#

ludeis nuliibi li t,s ^'‘ ,s vero contra  h?c legem morefq; patrios allegantibus.Et qui nec dei quidem fimulachrum.Ne
cet habere firou ^ um  ' 10 ’" s nec  Murn in temp!o.Sed neq; in prophano aliquo totius regionis loco fas fibi eilet locate.
lachrum. arripies diduin petronius refponditSed R michi dni mei feruanda Iex eft. Si ea quippe trafgrediar
vobis parcam-.iufteanimaduerfionefubibo. Impugnabitfanevos no pefroniusiSed Rilleaquofum
Pacatus petro *  ^teftus.Siquidem Si  ego vos cogo implere^quf iuifa funt. Ad hcc tota multitudo fucclamauit vnanb
niusiudeoruap n ' 1 ' ter:ante kgistemerationemlibenteroemlubirepernic/e. Sedatoaute eoru clamorepetroniusait.
orobatlegem/ Eugnare erg°iquitaduerfum cefareeftis parati.Rnderunt iudeipro ccfarequide R populoromano p
^ b ~ '  per fingulos dies nobis vfus eft offerre facrificia.Si aut in teplo imagines eftimet collocandasidebere
Iudeorum pru «  cum tota . m ,u ^ eor 5 gentem primitus immolare.Prf bere quippp fe iugulo cum mulieribus R paruu/
densrefponfio, c ‘ £ l u ‘‘ ter ^ cere vrriuiffet.Adhfcautemammiratiopetroniumiferatioq;peruaditiintuentemRi n*

“  ’ fuperabi!cmreligionevirorum:Rtantum vulgusad mortem conftanterparatum.Ettunequidemin

fedis omnibus recefterunt.Pofttriduum autem deinceps fummates eorum priuatim ffcrtimq; com>
pel!ans.popu!umquoq5publiceal!oquens.tumquaficonfulens ammonebat. interdum etiam mina#
batur;extollens R virtutem romanamfR indignationem cefaris j  inter h ec etiam fuam necelCtate cul

2>t3ut)3(co bello- jf o .trije.

A effent exequenda preče pta. Sed illis ad nullahorum experimenta credentibus:cum videret etiam fs /
mentem regionis intercipi.ipfum quidem anni tempus erat.f£ quinquagintapene continuis diebus
multitudo m vrbe ociofa morabatur. ad vltimum conuocatisomnibus ait fe etiam periculofam tem
velleaggredj/autenim deo cooperante placabo cf farem/ac vobilcum faluabor lil enteriaut illlum in
vltionem irritaber: pro tanta magnitudine impendens anitnam meam/Atq; ita dinuffis turbis/tnub
ta pto eo vota facientibus antiochiaad ptholomaida reuocauit exercitum/atq; iliincconfeftim mifit Eras pefronij^
ad cefarem refcrensj&quo apparatu m iudeam irruiflet®£ q> tota gens fupplicaffet.Quibus fi abriu gamsrecipi s t#
endu putaret:no(Tet cum viris etia prouinciam effe perimeda.fSeruare fiquide ipfos legem patriam: dignatusei mor
Bi  nouis preceptis vehemeter obfiftere. His epiftolis refponditgaius immodice cominans petronio te commatus re
StttUJ. ntortem.quoniaiuflionum fuarum fegnis executorfuiffet.Sed feriptoru talium veftores pertres con fcripfit ei  q pr/«»
tinuos menfes cctigit aduerfa tempeftate retineri.Ali) autem exitum gaij'cgfaris nuciantes: profpe# tisgaq morte fet
re nauigauerut. Deniq; ante feptem 8i  viginti dies epiftolas petronius accepi^finem cgfaris iudican u,t  9 kripta te*
tes;qilli peruenirent/qui corrdnantia fenpta portabant. ceperit

flTGaioimperij anno tertic^CIaudius ad imperium ab exercitu rapitur/fenatu contradice#
t^qui bellum contra ipfum propter Gaij immanitate agere decreuit/Agrippa vero a Claudio ad fe#
natum miffu^imperatoris benignam voluntate declarauit.Et itetum accepto patrum refponfo mit#
titur ad fenatum/qui vno milite edufto gladio inducente venit ad Claudiqm<(quem pacato militum
impetu honorifice Claudius recepit in caftris. Tune quoq$ Agrippe patfdnum regnum confirmauit
imperator/multa aha condonansf& donationem ipfam patribus precepit vt ipfam tabulis incifam ca//
pitolto col ccarent/& fratrem Haerodem fimiliter muneribus honorauit.iAgrippg autem magnificen /;
tia in conftručtione murorum hierufalcm ciaruitfcuius tres fili£/& filius vnus ex Cypri vxore erant,

Ipfo autem mortuo regnum Claudius redegit in prouinciam. Et.Cufpius fadus jtcurator miffus eft /
port quem Tyberius.Hgrode vero caJchidis rege mortuo duos habente filios de Betonicefii  de pri#
m a Marianne AriftoholumfAIexandri autem poftert in maiori regnauerunt atmenia.

Capitulum decimum,

Inti.ln Aio per dolunt interempto qui regnauerat annis tribus menfibus fexiapit in re# Gafo dolofe fn#

gno ab eo exercitu qui rome erat Claudius .Senatiis autem referetibus cofulibus terepto anno i#
lgnatio Sergio Satranillo alias Saturnillo Bi  pomponio fecudo mandat tribus vr/perij tert/oClau
banis Iegionibus vt effent prgfidio dukati. & ipfe frequens in capitoliu deuenit: dius rapif ab ex
quia propterimanitateGaij bellum agi cum Claudio dccemeba^voles impenu ercitu adimpe#
adoptimates reducereiaut ficut olim fuerat ad regenGumdigniffimplegerentur. riu cotradtcete ’
C Accidit aute vt agrippas adueniret<quem cu Bi  fenatus in confiliu & in caftra Senatu qui bel#
Claudius euocaffet.vt fcilicet eo ftrenuo adiutore|tn quibus res pofceret vteref: vides Agrippa Ciau lu cotra Claudi
dium iam effe opibus cg farem ad eu perrexit.Quem ille illico legata ad fenatum mifit indicame fuu um .ppter Gaij
propofitum:quonia primo quidem inuitus ab exerdtu raptus fivBC  iniquu effe fi militum ergaftudia immanitatem a
tam religiofa defereret: immo iam tuta aliter fuam no effe fortuna. lam em ad inuidiam fatis foreq> gere decreuit.
lit in regnum vocatus.Deinde amminiftratu ire paratum effe in rempub!ica/non vt aliquis tyrannus/
fed vt preful benignus. Sufficere fibi quippe honorem nomtnisfde fingulis autem negoci js comune
omniu (tare fententiam. Nam & fi natura no effet modeftus. locuples tamen moderande potdlatis
exemp!um Gaij morteeffe propofitu.Q.uf cumdetuliffet Agrippas: refponditcutia/quafiqugexer//Rn(To fenatus
citui K bonis confilijs fidere^nolle fubire voluntaria feruitutem.CSed accepto patru refponfcjciau Claudius iteru
dius rutfus mifit agrippam nuciantem eis/quonia non poffet adduci vt eos prodere^quoru confeffu Agrippa ad fe#
in impenu effet accitus.Inuitum fe autem inituru effe pugna aduerfum eos/cu quibus confiigere mi# natu mifit.
nimeve i!etProindeeligendum effeextraciuitatelocum tn quo cofiigerent.Neq;onim fandtum effe Notanda fnia.
propter illorum peruerfitate patriam ciuilicedefedari.At Agrippa quidem ifta fenatui nunciauit. Senatusadclau
Cd n ter bec aute vnus de his militibus qui cum patribus eran^educes gladm/comilitones inquit quv/dium vadit,
bus pturbati caufis patricidia perpetrare cupimus|& cocurrere aduerfum propinquos noltros Clau#

G diumfecutos:maximecumhabeamusimperatorequeminnullo culpare poffimus^ adquemcum
iuftis magis allegationibus/qcum armis egredi debeamus. Hec dicens per; media egreffus eft curia:
omnibus fe militibus cofecutis.Hoc exemplo optimates,deferti: in magno mcetu effe cceperunt. Ac
detceps videntes fibiauerfionem tutam non effeliter fecuti militum ad claudium tranfierunt. Recut
rebant autem eis promurisnudatosgladios ferentesihi qui fortune regis ambitiofius adulabantur.

Et pene accidit vt pregreffi quinq; interficerentur ante fcilicet^ militum impetu Cgfar agnofceret:
nifi precurrens agrippas imminentis ei facinoris periculum nunciaffet:quonia nifi cohercuiffet exer#
citum iam in fanguinem ciuium furentem:^ confeftim amiffurus effet omnes per quos confpicuura

TUbtt  &eautDUe3ofepl)i 3ufiri

Claudius paca# eflet imperiurti.fieretq; folitudinis imperator. CHaec audiens Claudins cotimltinipeim rtiilitum:
to militu ipetu fufcepit autemin caftris aduenientem fenatum:8£ indulgenti honore comp!exus egreffus cum patri D
recepitfenatu buscofeftim obtulit deo vidimasfvt mos eft pro imperiofuppficari.fE Agrippam quoq; ^ttnus mu# * nti.lt.
Claudius agrip neratur tegtio patrio omnia adijciens ei etiam illa qug auguftus herodi donauerat. Trachonitidem '“' tap '
p? regrm confir fcilicet SC  auranitidem:prgter bec autem a!iud quoq; regnum quod Iyfanig vocabatur. F t populo q#
mauit paterhu dem donatione hanc per edidum indicauit: patribus autem prgcepit vt incifam ereis tabulis in capi
SC multa alia do tolio colIocarent.CD° nat  autem etiam fratrem fuum hgrodem/qut gener eiufdem erat Beronici iu*
nauit donatio* dus regine calchidis.COpinione autem celerius agrippg dati regni cefus maximus affluebat. Q.ua r nti.it.
ne patribus pcc fane pecunia ille no n in rebus abutebatur exiguis:fed tafem murum hierofolimis cireumdare ccepit: .»'Uit,
pit vt ictfam ta# qualem fi potutffet abfolui.iefficacem prorfus obfidionem romanis oppugnatibus efferiffet. Sed an#
bulis capitolio teq impleret opus deceffitin cgfarea. CCRegnatiit autem annis tribus ante quoq; cum tetrarchia te# ?nti,i(,
collocaret &fra geretialifs tribus annis tenuerat poteftatem Reliquit vero filias quidem tres de cypro natasberoni? ir,ca,t
trem herode fi# cem mariannem ac drufiliam.Filium autem ex eadem ipfa coniuge nomine agrippam qui no nimts ŽHtUt,
militer muneri# paruuius erat{£Tunc daudiusregnum eius in prouinciam redegit. in cum s procurationemiffus eft w,ta t
bus donauit. Cufptus fadus.Poft hunc autem tyberium alexandrunyQut nichil de confuetudine patria tmmuta
Hftodesrexcal tes.genteminpacetenuere. CFoft hf c vero 6chftodesqui regnabat in caichide deceffit .relinques 3mi.it.
chidis mori!du deforore quidem fua beronice fiiios fuos duos bernicianum & hyrcanum. de prtore aute marianne
os hns fiiios SC  ariftobo!um.cuius frater mortuus fuerat ariftobolus prtuatus teltda filia lotapata.^Hi quidcm erat
Agrippanepos ficut fupra dixi Iibcri ar«TtoboIi:qui fuerat hrrodis filius: Ariftoboius autem Sc  a!exander nati fuerat
rex fuccedit. hgrodi de mariane quos ipfe parens interfecit.ftAIexandri autem pofteri in maiore armenia regna jfnti.li,

Cumausiudeg uerunt. fffPoftobitum autem herodis quiregnauitiri chalehideagrippam ffiium agrippg claudius K.um
procurator fub in auunculi fui regno conftituit/Alterius autem prouincie fufcepit curam poft alexadrum o
quo tumultus

cceperut.&c.

......  _ . cumanus 3 ^.

fub quo oriri ceperunt tumultus/Et denuo iudeos calamitas comprghendit. ? t.c.mt

C Agrippam Agrippg filium claudius auunculi fui regno conftituit/KCumanum iudegpro H
cnratore fub quo tumultus cceperunt-feditionis vero oecafio ruit miies quidam pofteriora denudas. 2 aiti.ii,
Trfgintaq; iudeorum milia ex mutua conculcatione occifa funt. Stephanus quoq; Cgfaris a latroni# T '^
bus expoliatus efty ludea quoq; milite faerg legis libros comburente ad Camanum concurritfcetens
militis punitionem;quimilitem ad fupplicium iullit adduci.Seditio infuper inter Galtleos SC  Samari
tas Galileo ad feftiuitatem afcendente occifo orituy& [udei relida fo!emnitatet& Cumanoiuftictam
negligente in Samatiam irhpetum Eleazaro SC  Alex 3 ndro dudbus fecerunt: SC  nrnimam facientes
cedem vicos inftamauerunt. Cumanus vero cum exercitu his qui vaftabantur auxiltum ferens plu#
res occidty& alijs veniam precantibus amscis codonauit/Samaritg autem Q_tiadrato fyrig prgfidtiu
deosde ptiore violentia accufant/Iudei veto feipfos excufabant. Q_uadratus itaq; feditionis audo#
res crucifixitf 8 C in Lydda.xviif.iudeos a Samaritis accufatos 1 'ecuri percuffit:& pontiffcem facerdotft
aliorumq; iudeorum nobiles|fimil!ter q^Samarftatum principes romam miflt ad Cariarem.Claudius
vero Agrippg precibus Samaritarum nobiles iuffit interficijCumanum exu!ar ifSC  ederem mortc mul
dandum remifit hierufalem.Fcclbc iudeg prgfes deftinaturj& Agrippg audum eft regnum^

Capitulum vndecimum.

n r  <f d' • ^^’£° nuen, ' ente  ft UI PP e  naultftudinc ad diern feftum azimorum in hierofolimam legione ro# p
Occalio ileditio f  ^^^mana ftante fuper portieum templt milites fempercuftodiebant feftos dies: ne quid con#
ms rmlcs turpi# b ^^^ ucn icntes populi nouare auderent. #£Vnus ergo e militibus redudis turpiter veftimentis
ter pofteriora o /  ^^^Jinclinans pofteriora fua obuertit ad faciem iudeorum: SC  ad hunc habitum vocem emit #
ftendens. tcns  firm[ em  fucclamauit. Ob quod fadum tota ccepit multitudo conqueri' ita vt circumftarent cu#
manum ad fupplicium militem depofcetes. Ex his autem inconfulti iuuenes/& quafi natura apti ad
feditiones mouendasan litem grauiffimam profiliebant/hi continuo quippe faxa rapientes:percutie
bant milites. Tune cumanus veritus ne totius in eum vulgi impetus fieret- plures euocauit armatos.

Q.ui cum effent porticibus immifli/metus grauis icidit iudeis. Štatimq; in fugam verfi relido templo
Triginta iudeo# refugere cceperunt.Tanta autem per egreffus de conftipatione obtricio fada eft:vt cSculcatione mu
ru milia ex con# tua fuper triginta hominum milia confumpta fint.Fada eft autem vmuerfg gemi luduofa feftiuftas
culcatione mu# SC  plandus perdomosfingulasperfonabat. CSuccefftautem huiccalamitarilatrocinantiutumui^ 3 jatt. 1 t.
tua occifa iut in tus.Iuxta betboro quippecirca afcenfum puhlicam ftephanus quidem feruus esefaris fuppelledilem
feftp azimo^. quandam vehebat:qug ab irruentibusdifcerpta lattombus eft.^Cumanus autem ad inquifitione mit
tens eos qui in proximis vicis veniffsnt^vindos ad fe adduci iufftrdenuncians vt coquifitos latrones
in vincula coijcerent. Q,ua occafione quidqm militum in vico alto libros faerg legis offerifos difcicUt.
atq; combuflit. Iudei anteni quafi totam religtonem inffammatam viderent/ vudiqj conffuxerunt.

velu£  t,

,iecoti« u

finee^

demfft'

addu*' 1

Siccye°

tem mul
concutn

proptet

fererenti

ferimcu

An.ii'-

10.C.+- f' 3Ctcf0
an.li.xo tebant-J
capi.fi. netunt]
e t^ mr
gipi.fi. quider
g poftea
dratus
ligenti
tatiini
rum d
cemfa
nauit a
celleri
C His
morur
tionibi
defem
eotun
to(oly
fcelice
Antili. «tA
xo, ca 6 foelici
C Štet

fuu\

Arill

fid^j

P«g

ponti

ftorej

tudin

šaftip

J ho n'tidem*«hJ

Apolon, «•.
, ul ' s '»api

“ebat.Ona

?ss : a

i u, nonimis ^
ic mifTus cft ^
fria immuta
|t.relinques 3* &
c  mariannc tu*
mdcm erat
nafi fuerat
cnn regna mi
? claudtas M.uiii
icimaims 3^

^•wi«

iude^pro »
idenudas. Snft.lt
tsalattoni«
unitlpetens
k  K Samari
noiuftidara
amfacientes
nfeTcnspb
rif prf (ldiiu
tiorus aufto»
m faccrdota
mCIaudius
nmortemul

inv

De ipftMco bello* tfolto« xxx*

, velutmachinamentoaIiquoitainfuperftitionis atttadi omnesadvnaraeuocationemadCu manij M
“ Csefaream concurrunt pr^cantes] vt qui milituni jtt tantam contumeliam deo legiq;eiusmtulifletno .‘'5® baorigle#
re!iijqueret eum impunitum. Ad h$c enim lile videbat multitudinem nequaq quieturanynifi aliqua g,s l!bros cobu '
effetfatiffadionefedata:adiudicatum militein per medium populumad fuppliciumiufiitadduci. rGn retotauidea
An.lib. Sicqj iudei placatis animisrecelTerunt.CDenuo autemgalileorum SC  famaritanorum conflnftus ex# 3 < “ uni3n “ c0 *
jo.ca.f oritur.ln vico cmmfquemgcnima vocantjqui eftinmagno famariae campo fitus: quidam galileus c ! irntmi Ite  P e '
de numero tudeorum ad feftiuitatem afcendens interficitur. Ad quod fadum multi ex galilea regio tctes ncn relin '
ne concurreruntivtcum famanriscoffigerent. Horum autem nobiliores conueneruntad cumamim < l UCr ^i m P 3ni  *
rogantes vt anteq grauis calaniitas oriretur tranfiret in galileam.E t in eos qui audores eflent homi« tl j.3 L . 3d U P'
cidif vindbcaretfCumanus vero his iiegoci|'s(qu$ habebatin manibusfpoftpones illorum petitiones P llcm 1H “‘t ad#
fine effedu precatores remifit.CNunciato igitur hon icidio  hierofolymj(am:omnis multitudocom dl!CI *
mota eft. At rclida diei folemnitate in famariam vulgus impetum fecit fine duce vilo: nec c»iq pr/n#
cipfum Iti onim retinenti acquiefcens.Latrocinioautcmeonim 8C tumultui quidam dynei filius elea j lldGI < rc hda fo
zarus SC alexander prferat:qui in grabathene regionis conterminos irruentes promifeua edidere ce# lGrnnit3 te & Cu
demjA mtllius etaris exitio temperantes.Vicos autem inffammaueruntfCumanus aute hjcaudiens m3r ?° jufliaafn
adduxitlecum vnam f quitum alam qu§ vocatur febaftenorum:vtauxilio his qui vaftabantur effet. nc gbgete)in Sa
Sicqj eomm multos qui eleazarura erantfecuti coraprfhendittplures quoq; interfecit/ad reliqua au« J nar,a  impetuj
tem multitudinem qug in vaftandos famaritanorum fines irruerat/Principes gentis dehierofoIymis ‘ ec l* u ? t e ‘ eaza
concurrcrunt:operriqjcilicifs/F.tafperfiscinerecapitibusprecabanturvtabinceptodefinerent:nec *° ^ a * cxandro
propterexercendamin famaritas vltionem ad hierofolymeperniciemRomanos commouerennmi« duc . 3S  v ma#
fererentur autem patrif fudatqj templi/fxa'oriimq;^5c comugum propriarum:neq; omnia pariter in di x l ma  ‘ JcietGS ce
ferimen adducerent^neq; c o vmus galilei vindidam cunda difperderent. His acquiefcentes iudei: oe v,c ° s lf inam
Andi. a negocio recdferunt.CT^ulti autem per idem tempus in latrocinia confpirabant; ficut folemfclen m3Uc jdt.Cuma
ao,c.+. tia crefcere rebus quietisfperq; omnem regione agebantur rapinf :& audaces quiq; vi m reliquis aife nus ( aut cxer/
an.li 10  rebant.f[Tunc famaritarum primatesad quadratumquifyriam prouincia procurabat, Tyrum ve c ‘ tu  vafta
ctpLG,  nerunt jvindican de his qui regionem eorum depredatifiierant: poftulantes. Prefto autem fuerant banf; auxil:u fe
e-je.li.t etiam nobiles iudeorum. & Ionatas filius ananif princeps facerdotu obieda diluens.allegabat initiu rens  P^ res occ f
mpi,6.  quidem tuinultus famaritas fui(Te/qui primi homicidium perpetraflent: caufam tamen calamitatum dlt  b(s venia
B poftea fecuturam pr?buifle Cumanum:quiinterprincipiaaudorescedisnoluifletvlcifci.Tuncqua (P rec 3tibusami
dratus vtranq- partem interim diftulit dicens. Q.uoniam cum ad ipfas regiones veniffetflngula di« CIS / c° n d°nauit
ligenterinquireret.Deinceps veroprocedensc?iaream:eosomnes quosCumanusvindosrelique« Q. u 5 <lratus fe#
tanin crucem fufiulit.<T Inde cum liddam venifiet; de vno audiuit famaritanorum qufrelas;8C iudeo dlt ' dls au dores
rum decem & odo viros quos cognouit pugn^ fuiffe participes fecuri percuffir, Duos autemSponrifi < cruc ’® x,t  ®
cem facerdotum Iona tam f& Ananiameiufcp filium ananum SC  nonullos alios iudeos nobiles defti« I-idda.xviij.iu#
nauitad cffare^mrfimiliter autem K famaritarum nobiliifimos quofq;: preccepit quoqj Cumano & deos  a Samari#
celleri tribuno Romamnauigare: reddituros claudio rationem pro his qua- in regione gefliffent. tIS acG ufatos fe#

C His ita compofitisia lidda afcendebat hierofolymam. Et mueniens multitudinem fefiiuitate azi# percufTit 8C
morum celebrantemifine vilaconturbationearticchiamredijt.(TRomf autemcffar auditisallega podficem facet
tionibus cumant 8£ famaritarum/ ad.^rat autem etiam agrippas iudeorum caufam magna intentione dof d & alios iu
defendcns;fiqi.idcm & Cumar.ummultipotentium^derant^ronunciansaduerfus famaritas^Tres dcos  nobilesfi#
eorum nobiliifimos iuflit interfici.Cumanum autem iuffit vrbe difcedere.Cellerem vero vindu hie# m, bter & Sama
rofolytnam mittens iudeis ad fupplicium tradidit: vt per vrbem tradus capite cederetur.Cf Poft hf c r ' tar “ pnneipes
fcelicem pallatisfratrem deftinauit ad iudeos:qui & eorum prouinciam cum famaria & galilea cura# romam  'nifit ad
Anti.Ii. ret-Agrippam vero de calchidein regnum maius tranllulit: tradens ei illam quoq; prouinciam qu* Cffarenk
zo.ca-6 f Qsl:c * s  fuiffet. Etat autem iila trachonitidisj& Batanea & Gaulamtis. Addidit etiam regnum lyfanie/

C ^ tettarchiam quam varus rexerat.

_ ffClaudio anno imperij fui.xiii j.mortuo Nero fuccelfit in impetio/qui immapiflimus fratrem
fuuVx° r eq;/gc matre interfecitiK ad vltimum hyftrionum opera peruenit. Hit armeniam minorem
vf!, , 2, ! ’? rod isfiliodedit:6£ Agripp?regnoquattuoraddiditvtbes.&reliqua ludecfcelicipre
fid^qui fcleazarum latronum principem romam mifit:aliofqj latrones crucifixit. Sed his latronibus
pnrgata regione|Sicari| die claro in nsediaciuitate homines interficiebat. Primufo; ab illis Ionathas
pontifexocciluseftfhisenimniaximaIatrocmandierat temeritas : arfq;latendi).Tunequoq;Sedu#
dores qnidem hypocrit ?  minusciuitatem vexau.iqfycari| / hi| enimpopulum feducenteTin foli#
tudines figna deum promittentes oftendere ducebant« occidebat?quos fcelix interfecit. Egyptius
mfiiper pfeudo propheta.tri£inta nullia hominum ducens in montem oliuarum voluit(depulfo Ro#

Hiber S»ecunSu33oCepl)t3ii?iet l

manorum prgfidiojpopulo d ominari/fedfipfo cum pauciš fugiente)mult! a Fcdiee comprehenfiin
vinculistraditi funt/Q.uidam 8£popu!o afflidtionem inducentesmortem hisfqut Romano populo D
voluiffent obedire)comminabantur.Seditio iterum circa c?farearninter Syros k  Iudeospro ciuilita
tis £quitate. Fcelix autemfdato edi&o vt contumaces ab vrbe difcederent,multos non parentes in<
tetfecit.Poftea vero non pacata feditione vtriufqj partis nobiles mifit ad Neronera : huic feftus fuc«
ceffit/poft quem Albinusiniquiffimus latronibus fauens^eius eniminiuftiria St auariciafqui4atron5
quan' princeps erat jfeditioforum creuit audad^Indigni enim offidjs  hcnorabantur/quod futurg ca
ptimtatis maximum fuit feminarium.

CCapitulum duodecimum,

Pfeautecgfarperannostredecimmenfesododiestriglnta. Amminiftrato imperio ^ n(; ,
romaito deceffifcfuccefforem regni Nerone relinquens: que fuadelis Aggrippinf vxo xx  '
ris  fuf,inimperiucoaptauerat. Et quide cum legitimu haberet filiutn bntanntcumex £'
mefalina natu priore fcilicet coniuge.&oftaniam filiam/qtia /pfe priliigno collocarat
Neroniifufceperat autem ex agrijppina antoniam,<£ At Nero quidem queadmodum ^ '
per magnitudine foelicitatis Si  opuj abufus fit fortuna: 8t qualiter fratre ruu atq; vxo#
fratre fuu vxorl renimatremq; interfeceri^poft quos in omnes proximosimmanitatem fuam couerterit atq; ad viti#
q; & matrern in mu m per amentiatn ad hyftrionum opera/fcoenamq; peruenerit:quoniam fcio effe 8t narratione mo
terfecit Sic.  leftumftacitus prf terire melius puto. C Couertar aute ad narrada quf ab eo aduerfum iudeos gefla antjjJi,

Nero armenfat funt.Minorem igiturarmeniam regendam Ariftobolo Hsrodis filio. Regno autem Agrippte quat# xx,cv!,
minore Arifto# tuor vrbes addiditcum agtisad fingulas pertinentibus-.in iudea fcilicet regione Abelam & luliadamj
bolo herodis fi, ni galileaautem Taricheara 8C Tyberiadam.Reliqua aut iudes fceliei proeurada dedft. C Hic prin# ^

lio 8£ aggripna; cipemlattonu eleazarum qui per annos vigintt regione fuer/t depdatu«« AIiofq; multos cu eo ccepit) 20 c  V
K  vindofq;Romamdirexit.Aliofqjquosinmicemfuttulitlatronum., Veiincommunioncf ’ ’

A/11 ic^l

Claudio annoi
perij fui.xiiii.
mortuoNero
fuccelTit.
Facinorofa Ne#
ronis imaitas q

fasii’ te . r .

dem diu"
^ ff rial'
litum čuti
acvi ntU' 1
iiiitno m- 1
precepi
pioeoM
nobilesv

bitrarenti

fecutuslž

&JU.0 ^

ca-b« 1,  ciuiubus

maa e g (
qui a pri'

intt-ii

lumqun

regno quattuor vincroiq; K.omainairexn;.runm/j quu»m mitoniuuuuiirttroiuiin^ vcuncommumone fceleris de# e „ e ;:,
q  i Brv vrbes addit 8C  pr?henfotum popularium/fuit pene multitudoinniiraerabibilis.CSic autem regione purgataialiud

jj,c,wii resrenot

£8.iui gitioncr
capMti  /at/s gau
cumdatt

E

rel qua ludee fe genus latrocinantium in hierolblymrs oriebatur(Hi autem fycanj vocabanturjdie claro & in media
lici q Eleazaruj ciuitatepafTim quoq;interficientes.Potiffimumvero diebus folemnitate feftiuis/ fmmifcebatur vub
latronu princi # g 0; & fi cas  fub vefte geftantes.his diuerfos quofq; interft'ciebat:ac deinceps collapfis hominibus illi
pem Roma mi# mterrcltquos de fcelere querebantur.Q.ua fraude extra fufpitionem manehant:diuq 5  latuerut.C[Pri
fit aliofa; latro# raus  'g Itur a b eis Ionatas pontifex interficitur. Poft hunc autem plurimi quotidie cedebantur: atqj
nes crurifixit* ipfis calamitatibus moleftiof timor ciuitatein pr^mebat. Sicut enim in medio bello per fingula mo#
Ionathas ponti menta  omnes mortem openebantur.Circumfpiciebat autem eminus quofq; appropiates. neq; aisi#
fex a fycarijs oc fuis fidere poteranf.dum tamen in medifs fufpicionibus atqp cuftodifs nichilominus interficieba* .

c il us>  tur.Tanta erat latrocinantium temeritas: Si  ars quedam latendiJE A d h f c autem etiam alia msloru ™ 1,u ‘

Arslatrocinan# fada collečtio eft.cede quidem abftmendum.fed confilifs magisimpiorum.Q.upparsnonminusq i 0 0 ' 6
tiu latendi, ficariorum faelicitatem vrb is ltatumq; corripit. Sedudores quoq; homines Si  circuuentores fub fpe#

Sedudores &  eierehgionis nouisrebus ftudendis vulguminfanire fecerunt.Nam egrediebanturin folitudines pro
hipocntas ppfj mittentes deu figna eis oftenfurumlibertatis. Contra quos fcelix('videbantur quippe femina defe# Eg.U,

ptioncm
autem q
gofficijs;
D  tercept;

e d  M.

fp^rget


.pmittetes deuj enet^rophfteopinionem fibiarrogans triginta fermemilia homirium congregauit/quos
figna oftenfuru tIone  deceperat J8C  circumducens eos de folitudine in montem qui vocatur oliuarum.Inde in hierofo
occidit fcelix* lymam nitebatur afcend^e:depulfofq; romanorum prf fidio in populares exccre dominatione. Vte*

baturautem ftipatoribus qui ad id facmusconuenerant.Preuidit fane eius impetum foelix:& occur#
rens cum romanis armatis quos etiam iudeorumreliqua mulritudo iuuabat;inijtconflidu. Et «gy#
Quida afflidio P t!US  q l «dem cum paucis fugit, plurimi autem qui cum eo fueranttcomprehenfi vinculis traditi funt L
nem ppfo comi feliqua multitudo in regioes proprias difperfa cit. fFComprelfis porro his/etiam ficut febres in egro
nabanf his q ro corporefurfus parsaltera tumefcebat.Vagi enim quidam 8£latrones colledi multis afftidionemin#
mano principa duccbantic* quafi ad hbertatem vocabant mortetn apertiffimamcomminantes his qui romanorum
tu voluiffent principatui obe .tire voluiffent.Vtvelreludantes auerterent eos qni ferrent fpontaneam feruitutem,

obedire, Difptrfi ergo per totam regionem diripiebant quorumq; potentium domos|eofq; infuper trucida#

Seditio circa ce bai.tjflnflammabant etia agrosjita yt defperatione eorum totaiudea protinus impleretur.Et h?cqui
farea inter fyros ^ črn  P u E nam  diem grauius augebatur. C Alterautem tumultus ortus eft circa Cfiaream inter 1"' 10
SC iudeos ,p m#'  deos fcilicet qui ibi permixti habitaband& fyrjas feditione commota. Hi fiquidem pefcebat vteotu e ^ e j U)
tate ciuilitatis, fi e c et  ciuitas ludeum eius fuiffe conditorem dicentes.Erat autem tex h?rodes .Emuli vero condito« £  ^

rem quidem confitebantur iudeumlpfara vero ciuitatem fuiffe gentilium vindicabant,Neqjenim

Xnrt.ii

tj* Bi;

C-.tf

narum
v ero irr
Gtllidio
totasfif


<St> „

r, s „,t»P«loO

5“j5£

** Ul ^atron6

ta

,rn pfrio

’ ln fvxo

Umex  Ep?’
'čarat ? !

mt

XO(

> a*t,

£>e3uMico Mo. jfo-tjcrfi

A illidlatuas H  phana pode conftitui: fi ad tudeos eam conditor pertinere volufiTc. ob has argo cau.
fas inter fe popalus vterq; iurgabat.Procedebat autem vfq; ad arma contentio. & quotid/e audaces
quiq; ad cofligenda oarCes alterutru profiliebant. Neq; enim iudeorum feniores cobibere fumultus
gemisfugpoteranti&grjecisturpilTimu videbatur iudeis fnfcrioresVideri.Prgftabant autem hijqui
dem diuitifs 8i  corporumTuribus.Gred vero auxi!io militutn.Magria figuidč pats Romanj manus Ivdei  ditforeS
defyriail!ofiierafltcongregata:&quaficognatiad auxiliandum crant parati fyris.Prgfečh aute mi grjci miku au,
litumcurabantcomprimere tumultum &pugnaces qnofq; comprehendentcs taureis vicifcebantur xiiiofortiores,
acvincu!is,Neq;tamcnfupp!icia comprjhenforum lmpedimentum/aut reliquis timorem inferebat/
immomagishocipfoin feditionisirritabantur augmentum. (£  Tum d emu m f'oelixminadedifto FoeIix dato edu
precepit contumaces quofq; vrbe difcederc. non parentium aurem immiflis militibus intcrfecit non dto vt cdtuma#
paucosfquorum etiam fubftantig direptae funt. CTJJoft bje quoq;cum videret feditionem manere: ces vrbe reče ^
nobiles vtriufq: partis eJegitlSC  fufcepta legatione mifit ad Neronem pro his que fibi competere ar# deret multosno
Jttt .V. bitrarentur afturos.^Succeffit autem feftus:& hos qui maximeinfeftabant prouinciam ioheite per paretiu ucrfecit
.^ii) fecutuslatronum plur/mos comprehendic|atqi interfecit )Verum JkccdIbrJwHw albinus non eodem poftea vero no
ffg.U.i) morenegocijsprefuft. Neq; enimfuit ma'ignitatis fpecies quainille pretericrat. Deniq; noncaufis pacata feditioe
ciuilibusf^rg.batur/ŽOfirfptebat fubftantias fingulorum.neq;folum tributorum additamentis in co# vtriufq;ptis no#
mune gen tem grauabat: fed etiam quos ob latrocinia vel decurioes ciuitatum comprehederunt. vel biles mifit ad
qui a prioribus indicibus in cuftodifs erat reli&i.accepta a cognatis eorum pecunia liberauit.Sf is fo# neronem.
ltm.lt. lnmquino n  dedifieriSn carceribiis/quafi ngggntiflimus remanebat. C Per idem tempus quoq$ qui Albini iiufticia
rr.c.uai res renouarecupiebat in hierofolimis crefdt audacia; ex quibusfanequi erantopulenti albinum lar & auar/cia fedt#
Ca.fid g/rioneredimebant. vt cis tumultum mouentibus non indignatetur. Pars autem popu!aris/qui non tieforum ere uit
rap.Vig y at , s  q U ietj /albini/partibus tungeb3tur.Vnufquiiq; ergo improborum cohorte propria dr  audacia S: »pfe

cumdatus.Ipfequidem quafi princeps latronu & tyrannus eminebat. ftipatoribus vero fuis ad dire# quafi ptietps la
ptionemmediocrum abutebacur. Ita fiebat vt hiquidem quorumvaftabanturdomustacerent.ini tronuerat.
autem qui extraincommodum ftetiffentimcetu ne fimil.a paterentur qujrelis deterrebanf/Immo & Indigni officijs
g officijsambiebanteos quosconftabatdignosefl'efupp!icijs.Incommuneautem omniumfueratin# honorabantq3
tercepta fidudaf& erat tuncmultiplex dominatiofSi femina captiuitatis futurj iam abillotempore fustfemiatiofu#
fp^rgebantur. tllr ? captiuita#

CCeftius Florus Albini fucceffor peffimus (Albinum pet fui comparationem optimum fecit vi
deri.Iudei namq; propter eius maliciam patrias fedes relinquentes fugiebant.Ceftio qucq; gallo Sy<>
rij .pcuratore hierofolimam veniente/occurrens illt multitudo illum deprecabatur vt fforuin eijceret.

Hic enim vt iudei a romano recederent imperio fedulo in dies augebat calamitates.Fxordiu n 2 mq;
iudaici fcelli anno Neronis duodecimo:& Agrippe regni decimofepf imo menfe Mayo fumptum eft.

Iudei namq; fynagoga in cj farea habentes prope agrum gentilis/quemvolentibus emere iudeis/dns
agri vendere recufauit.-fed ibi tabernas edificauit|quod maxmia feditionis caufa fuitidie namq; fab#
bati Cjfarienfiiuxta fynagogam alites imolar.te/ludei ira accenfi maximu fecerunttumultu. quem
locundo fedare volenti/Cjfarienfiu preiTo vtolentia iudei libros legis ftatim rapientes in Narbatba
fece(Terunt:8i eoru primates ad Floru in Sebaftem conqucrentes venerunt/quos compreh fos iufiit
vinciri.Florus quoq; omnimode belium inflamans decem & feptem talenta de faero theiauro pro cg
fare petit auferri-.vnde cSrnotus poptilus in eu maledida iaciebatihic itaq; cu exercitu venies hieru#
fale cum tn Cefaream pacificarc debuifletjtimorem cocuffit populolei obuiam vteius leniret impe#
tujvenienti bueq; difcederc precepit. Poftridie vero conuenietibus omnibus iudeis fedens pro trii u
nalt eos qui in eum maledifta dixerant iubet,pducere.Q.uiq; iudeis humillime venia petentibus fo#
ru venaliu rerum deftruere:& fibi obuios militibus iubet trucidare.Multofq;nobilium iudcoRvcrbe
ribus laniatos crucifixit. Sexcenti namq; ti  triginta vno die in hierufale per Florum funt mterempti.

Capitulum tcrtiumdecintum.

Vmfane eiufmodimorumfuilfctalbinus:tamenfuccedenseiCefl/usflorusoptimueum Cdihis  florus
per comparationem fui fecit videriUle fiquidemp!uraocculte 84 cum fraude nocueratice# fucceffor Alb o
ftiusveroiniquitates fuas in vniucrfam gentem tam palam quafigloriareturexercuit:ac peffimus Albi«.

_ velut non ad regendam prouinciamyfed ad penas damnatorum carnifex mi(Tus^eq; rapi# nu p coparatio#

narumvllummorem(neq; afflitftionum pretermifit. In miferip autem crudeliffimus erat: in turpibus ne optimu fecit
vero impudentiiTimus. Neq; enim quis illo^amglius offenditfallacia veritatemmeq; commentus eft videti,
callidiores nocendi vias. Huic ffquidemvirium illatis difpendifs iuera querereexiguu vifum eft^fed p

totas fimul difpoliabat vrbcs;& labes populiš inferebat,non folum voce per totam regionem edicens
liber um effe omnibus latrocmariidum ipfe prgdarum acciperct portionem. CDeniqj ob illius auari#

Hibet S>ectt!rtitt83ofepS)f SuDei

Proptcr Flori dam contigit  Jotam penedeferi regionemuta vt plurimi fedes patriasrelinquenfes ad ex{erttas proj
maliciam tu de uincias commigrarent.Donecautem m fyria ceftius gallus prouinciam regebat:neq; aufus auifpiam D
patrias fedes re iudeotum eft aduerfum florum ad eum mittere legatos/ Cum vero inftante azimorum folemmtate/
linquentes fugi ipfe hierofoIymam venifiet. occurrens mu!titudo/quae tncies centenorum miliunr fuit pr^cabanturi
ebant. vt gentis fu? calamitatibus fubueniret:& peftem iliam prouindg florum vt eijcerept clamitabfF.Qui

tamen cum fub populi ore efletjSC gallo afTifteret/non folum nichil mouebatur fScd voces illas etiam
deridebat.Ceftius tamen compefcens impetum populi/gC edicens q> deinceps placadore eis florum
redderet.egreffus eft antiochiam.Deduxit autem eum vfq; ad celaream fforus eludens mendacijs/&
iudeorum genti bellum fedulo comminifcens:quo fcilicet folo iniquitates fuas occultuin iri pofle crc*
debat.Pace fiquidem permanetefhabiturum fe apud cefarem accufatores iudeos: verurn fi defedio*
nem negociatus fuifietfmaiore vtiq; malo abdicendam a feelTe inuidiam peccatorum minorum. Igi 3®,^
tur vt gens a romano abrumperetur imperioifedulo in diem augebat calamitates. f[Per idem tepus M-ta.a
apud neronem cffadenfes gentiles vedores extitere: decretum iftud conteftantes Iitteras attulerut.
Exordiu Iudai* PerqjhocbeIloiudaico dabaturexordiumduodecimo fcilicet anno regni nerpgjs: feptimo decimo
ci bellranno du autem regni agrippp menfergaio Ad magnitudinem autem exciratoruin efe eomaloru/nequaq ido n
odecimo Neto* neas caufas habuiffe depr^ficnditur.(CIn cefarea fiquidem habitantes iudei habebant fynagoga £*
nis imperij &re peagtum cuiuseratdominusgentiIisquidamc?farienfis:& ffequenterquidemegerantvtadeorum
gni Agripp? de ius ilia pofteffio iungeretur/multis partibus maius prfcium/q res meruetat offerentes. Dominus ati*
cimofeptlo me* temloGinon folum preces defpexiflecontentus;fedadmaiore doloremedificauitinlocotabernas/
fe Maio: ita vt anguftum eis tranfitum SC  prorfus coartatum relinqueret. Primum igitur feruedores aliqui iu*

uenu profilientes edificationem vetabant. Cum vero florus hos cohibendo prohiberet: non haben*
tes iudeorum nobiles quid arerent/inter quos eratiohannes telonesanfiedunt fleru oblatione odo
talentotumjvt edificationem vetarec. Ule autem ob accipiendum tantummodo rem/ promittens fe
cunda fadurum.accepta pecunia ftatim a cefarea cgreffus eft.venitq in febafte feditioni tribues fa*
Die.fabbati cultatem:quafi'qui pugnp fpacium iudeorum fummatibus alias primatibus vendidiflct.f[Sequenti ]•

farižfi iuxta Sy* autem] die qu?apud iudeos fabbatu eft/eum plebs ad fynagogam coifiet.feditiofus quidam cffarie*
nagoga alites i*  fis vas famium ante eorum ingreffus ponens .alites immolabat. Hoc fadurn iudeos incohercibiliter
molantej iudei accendit.Et legem fuam quippecontumeliam pertulifle.& locum ipfum dicebant fuiflepollutum.
ira accefimaxu Pars autem iudeoru qug erat conftantior atq; moderatior denuo iudicibus efle conquerendu rebat /
mu fecerunt tu* Seditiofi autem & iuuentute turgentesiudei effundebantur in litem .Stabant autem ad confligedum
multu/ que iocu parati etiam cffarienfium tumultuofiores:Ex confilio quippediredus fuerat qui pro fynagogpfori*
do fedare voleti bus immolaret.Sicq;continuo eftpngra commifla. Interueniens autem locundus qui ad prohiben*
c§ farienfiu vio* dum erat relidus prf fedus equ:ti <mivzv"nd  quidem <  quod fuerat poiitum j iufiit auferrii Sc  tu mu!*
lentia preflo iu* tum fedare pergebat.Cum veto fuper ..seflet  pre cgfarienfiumviolentiaaudei ftatim libros legisra
dei ftati legis li* pientes feceflerunt in Narbatha:Regio qucdam eorum hoc nomine appeliabatur: direptaa cefarea
bros rapseces fe ftadijs fexag;nta/Pr!tnates autem eorum duodecim cum iohannein febafte ad florum venerunt.de
cefferut in Nar* his qug acciderant conquerentesi& vt auiilio effet rogabant<quauis reuerenterf& ture eum de odo
batha SC  eorum talentis ammonentes.Ille vero illico comprf henfes eos vinciri iuflitiarguens cur leges de ep farea au*
primates ad flo ferre aufi fuiftent.Pro hoc fibi apudhierofolimitas grauiflima iurgia nafcebantur.verutamen adhuc
ru in Sebafte ve indignationem fuam frenabant.CCFIorus vero quafi ad hoc operam fuam locaffet vt bellum inflam*
nerut coqueren maretAnifit ad faerum thefaurum vt inde decem SC  feptem talenta auferrentur: quafi eam pecuntam
tes quos coprf * impenfa cpfaris fiagitaret. Tune vero ftatim inuafit populum muka confufio;cocurrentes ad templfi
henfos vinciri maximis vccibus nomen cefar/sappellabantivtatyrannideflori liberarenturorantes.C^uidaautem F
^uffit, feditioforum in fiorum iaciebant maledida vitima'& caniftrum circurr.ferentesfftipem eius nomine

Florus cu exer* poftulabant'quafi irops SC  miferrimus talibus indigeret auxilijs.His autem omnibus nichil eft a cu*
citu hierfm ve* piditatedeterritus.Sed multomagis ad deprfdandum eft irritatus. Deniq; cum debuerat cefarea
nit cu tn cgfarea venfens ignem beili Ulic  nafeentis extinguerq/caufalq; tumultuurn fubmouere.pro quo etiam merce*
debuiflet pacifi dem padus acceperat:cum tamen exercitu equitum atq; peditum hierofolimam contenditVt roma
čare tiore ppfo nis 3 rmis ad qup volebat vteretur:ac dmore 8C minis vrbern nudaret.Tunc populus vel lenire duši*
cocutiens. Cui petum volens oburam militibus proceflit.cum folitis vtiq; fauoribus/&Florum honorareofficifs pa*
ppfs obuia veni ratus. Illevero prfmittens cum equ/tibus quinquaginta centurionemnominecapitonemdifcedere
ens vt eius leni* eos iuflit.neq; eum in quem tam gr.auia maledida ieciffent.fatfo honore denuo deluderent, Oporte*
ret ipetu & eum re quiope eosj fi viri funt' fortes animoq; conftantes: etiam in prefentem effundere contumeliasmec
paratus honora folum eos in verbis; fed etiam in armis amorem libertatis oftendere. CFbs didis: exterrita multitu*
re iubet difcede do^fimul etiam equitibus*qui cum capitone venerantin mediiim vulgus irruemibus diffugeruntian*

SDeJuDfiico beUo- f o.tjrtf,

A te qua'florumfalutarcntdutmilitibusofficiaconfueta redderem. DiTcedentcsigrturin dornoscum rcfed& m/n-s
metu atq; humilttate peruigile duxere nodem.ffFlorus autem tune quide deguit in rcgia.poftrtdie fugere coadn;
vero aduerfum cos extručto tribunali fublimius refedit.Conuenietefq; facerdotu pr/ncipes 8c ciuita# e ft & node du#
tis vniuerfa nobiiitasalliterut tribunali. His precepit fiorus vt omnes qui maledida in cum fuccla# X!t  Ppi' multiiu
maffent ptinusdederent.edicens inipfosefiefnifi reos produxerint,)vindicandum.Ad hecrefpon# puigdem.
dent iudei.populu qutdcm pacifica qu jqj fenrire. illis vero qui errauiflentin verb/s veniamcoferen ^ etut  iudei ve#
dam pollulabant. Intantamfiquidem mult/tudinem nrchil elTe mirandum offendi a!iquos temera# niam.&c.
riosiS: per jtatem infpicientes. ElTe aurem impoflibile eorum quidcliquerintdifcrimen agitariicum
& fingulos nimirum pceniteat: SC  per timorem finf ad negandum parati/debere tamen illum fi con#
fuleretgentis quieti.& velletromanoimperio feruare vrbem/magis propter multos inoxios dare ve
niam ctiam paucis de!inquetibus: g propter pducos improbos perturbare multitudinem tantam bo//
norum. CC Ad hec vero ille magna indignatione inffatnmatusimilitibus exclamauit vt forum rcrum FI° rl, s militibus
venaliu quod erat in fuperiore parte cimtatis diriperent^c paffim obuios trucidarentdlli vero ad iu# f° rUm  venah«
eri fui cupiditatem additaaudoritateredoris/non folum Jllum diripuerut locum in quem fuerutim* rerudiripere sc
miflnfed vniuerf 3 s infilientes domos interficiebant habitafores. Fuga autem erat per angiporta om/Obuios trucida#
nia: 8C cedes eorum qui comprjhendebatur. CPireptionis quoq; fpecies nulla prjteriebatur. Mu L re  iubet.
tosaute nobiliuin etiam coprehendentesadduxerutadFlorum,quos ille verberibuslaniatosiin cru
cem fudulit.CDen!q;oinnis numerusillointerfedoru diecum paruulis 8C mulieribus ( 'neq; enimvei Sexceti SC trigu
ladentibus pepceranpfuit fexcenti & triginta. Grauiorem autem faciebatcalamitatem videri noui# ta vno  die p fio
tas romanj ca!amitatis.Q_uod enim nemo vnq prius tune Fiorus aufus eftivt viros fci licet equeftris r3m m  hieruia#
ordinis pro tribunali fiagellis cederet.ac patibulis atfigeret,Q.uorum Si  fi origo ludea;tamen Roma ^ occ ‘fi.
na dignitas erat.

CH1C IOSEPHVS Antiquitatum Iibros terminauit: concludens libro Si  capitulo vltimisFio# Additio,

rum caufam fui(Te|quia iudei bellum contra romanos affumerent.

rum deprecabaturivt ceffaret a cedeiled neq; interfedoru multitudine. neq$ precatricis n obilitate q#

.j v, euitffedetiam aduerfum reginam efferatus eft. Hfec enim hierofolimam/vt vodita redderet venerat
ca.iiu* m os enim eft his qui pro morbolve! alijs neceffitatibus implicantur orare per triginta dies antecj im#
molent hoftiasfabftinereq; a vino & capillos radere. Quem morem exerces Beronice his diebus na
dipes ante tribunal ftetit deprecans Florumifed nichil obtinuit.Clamante' autem contrš Florum po#
pulum primates iudeorum pacificauerunt. Sicq; multitudine fedata/FIorus dolofe couocatis iudeo#
rum nobilibus petit vt populus obuiam procedat militibus de cjfarea venientibus^Mandatgj Flo#
rus militibus non falutare iudeos obuiantes: fed in eos fi quippiam petulanter fuerint Iocuti/vti ar#
mis. Sacerdotes autem & leuitj faera vafa proferentes populum precabantur/vt templi cuftodirent
honorem (neq; romanos contumelijs incitarentPopuIus itaqj iacerdotum hortatu obuiam militibus
veniens|eos falutat/quibus nichiIrefpondentibus|feditiofifq;quibufdam iudeis contra Florum fuc#
clamantibusjmaxima eft fada iudeorum cedes.

CCapitulum quartumdecimum.

|Fridem tempus rex quidem Agrippa; A!exandriam erat profedus^vt Alexandrum qui Agrippa rege
!pgypUim procurabat miilus a Neroneiiure hofpitisconueniret.Germanamautem fu# abfente betoni#
h  m Beronicem hierofoly mis inuentam/8£ iniquitatem militum videntem grauisipro hoc ce C1US  foror mi
langorinuaferat:& frequeter quidem prjfedos equitum fuorum cuftodefq;corporis mit 1’tu vides inig#
Iftens ad florumiprecabatur vt a cede defineret. lile vero neq; in multitudinem interfedo/* 3 ^ Aoijffmiflis
rtimfneg; in nobilitatem precatricis)fed tanrum in tucra fua quj de rapinis congregarentur afpiciensf nucijs precabaf
ccntempfit annueredmpetus autem militum etiam aduerfum refgpm efferatus ef .Non folum quip vt a cede cefla#
C pe fuboculis eius obuios quofq; mu!dabant/atq,- trucidabant.fed etiam ipfamfnifi confugiffet/in au# tet *
jam interfeciffent/Ibi autem peruigilem nodem cum ir.tenta cuftodia egitiverens vtiq; irruptionem
militum. Venerat autem hierofohmam.vt vota deo folueret.CHis enim qui morbo/vel alijs neceffi# Mos iudeorum
tatibus implicantur)mos eft orare per triginta dies anteq immolent hoftias: abftinere quoqj vino SC  pro neceffrtati#
capillos radere.(luem morem beronice regina illis exercens diebus nudipes etiam ante tribunal fte bus orare p trt#
tit deprecans fiorutn|& preter q> nullo honori habita eft/& etiam de vita fua periclitata eft.jHec aute ginta dies.
fada funtfextodecimo die menfis maij. Poftridie autem conuen/ens multitudo in foru quod erat Clamate ppfm
in fuperiore parte ciuitatisiconffuens magnis ciamoribus de his qui interfedi fueraut/querebantur. cotra doru pači
Potiflimum autem inuidiofe in florum voces erant. Quod veriti primates quoq;i6c pontifices/ diru# ficat primates
ptis veftibus/ Si  yiritim fingulos comprfhendentes-poftulabant vt ab his verbis quorum caufa mala iudeo^.&c.

S-tber &efUtttnts3ofepbi 3ttDei

illa pertu!erant)defl'nerent: neq 5  in maiorem indignatronem florum mouerent Sicq; fedata eft mul«!
Florus dolofe tiudo tam reuerentia precandunyqfpe q> nequaqtn eos vitra florus feuiret. ([Me autem videnstu, D
couocatisiude* rnultum fuiffe comprelfum angcbaturi:8£ dcnuoeum inflammare cupfens:pontifi'ces cum nobilibus
o?« nobilibus pe aduocauit. Itaq; vnum ait argumentom fore,quod nichil vlterius de nouandis rebus populuscogi,
tit vt ppfsobui tare^fiobuiamprocederetmilitibus dec?fareavenientibus.Veniebantautemdu?cohortes.Quicu
am ^pcedat mio conuocafTent populum ad occurrendum^nandat florus centurionibus vt nullam falutationem red*
litibus de C?fa* derent obuiantibus iudeis Ad quod fi offenfi petulanter quidpiam eflent locuti: ftatim in eos vtere*
rea venietibus, tur armis.Pontifices colledam raultittidinem in templo precabantur vt occurrerent romanist ante
&c.  graue incommodum cohortes folemniter falutarent.His hortationibus feditiofi quiq; abnuebant.SC

Sacerdotes & le ob interfedorum dolorem reliqua multitudo iungebatur audacibus. ([Tune vero & omnesfacer*
uit? facravafajp dotes/omnefq; leuit? lacravafa proferentesJornatumq; tem p!ifcy tarifi? etiam/& cantores cum mu*
feretes ppfrn p* fids organis procedebant ante multitudineny8C obnixiffime precabantur vt illum templi.honore cu*
cabatur vt tepli ftoditu n e [Te vellent:neq; ad direptionem vaforum facrorumtomanos contumeiijs incitarent.Erat
cuftodirent ho* autem videre ipfos facerdotum principes fparfis; cinere capitibuv&pedora/dirupt/s veftibus nuda
nore neq$ roma monftrates/nominatim fingulos quofq; nobilium compellere: ac denuo in commune multitudinem
nos icitaret, SCc,  precari: ne ob modicum peccatum patriam fuam p derent his qui direptioni eius inhiarent. jQuam
enim vtilitatem vel militibus cffe deiudeorum falutationetribuendam..velillis queacriderantcor*
reptionermfi in pr?fenti prodere ceflkrent/At contraffi officiofe fufciperentfoIeniterq; venientesau*
ferri floro occafionem pugn?/ipfos vero faluare patriam fuanrac prouidere ne quid vitra quam pero
tulerant experirenturf His addunt/quoniam paucis feditiofis fi tanta multitudo iugatur. quo magis
Sacerdotfi hor* ad pacificum confilium fuam debuerant audoritatem tranfferre. ([Tali hortatu multitudinem infle
tatu ppfs obuia dentes.etiam ipfos feditionis audores quofdam quidcm minis. quofdam autem fui reuerentia mio
venies militibus tigarunt.ac deinceps precedetes cum quiete omni populo fequente militibus obuia prodierfit/iamq;
eosfalutat qbus cominus fadus falutauerunt.illlis autem nichil refpondentibusifeditiofi iudeorum aduerfum florum
nihil rndetibus cu i us  h?c fierent confilifs fucclamauerunt Confeftiracp milites comprehendentes eos cedere fuftio E
feditiofifq; iude bus adorfi funt atq; in fugam verfos perfequentes equites perculcabant. Corruebant autem multio
oru cotra floru qnidem cum a romanis cederentur: plures autem cum fe mutuo propellerent. In ipfis autem portis
fucclamantibus g t auis fada compteflio eft. Sc  vno quoq; pr?uenire altetura cupienteitardior fuga cundis fiebat:co!o
maximafada e labentiumveroeratdurusinteritus,Suffocatoenimconflatumtferidifperibant. &neq;adfepultnra
mdeoru cedes, quanq proximis fuis cognofcendus remanebat/.Irruebant autem paritet milites imoderate,'eos qm
comprehendiflent cedentes,6C per ingreffum qui Bezetham vocatur dettudebantmultitudinemtra
fire cupientesivt antoniam SC  templum obtinerent.Quos etiam florus cofecutus eduxit deregiaeos
qui fecu er ant: St ir. arcem tranfire nitebatur.Frufttatus tamen eft eius impetus,

([Florus (Iudeis romanos faxis per teda obruentibus )  ab vrbe hierofolima recedens^elido
fbi pr?fidio venit C?faream. Q.ui impudenti medacio Iudeos apud Ceftium Gallum accufauit/qw»
bas SC  Beronice e*cufantibusf8C qu? fada fuerant referentibus/Gallus Nepolitanugi tribunum pro
iiiquirenda veritate ad Iudeam mifit:8C ipfe Agripp? circa Iarg.n^m ocr^negs/aa quem etiam iude

orum princi pes Fjoriinhumanitatem conuenerunt caufas itineris inJicat/Agrippas autem licet Fioo
mm increparetjinuedionem fuam in iudeosjkjuorum maxime miferebatur volens eorum frenare mo
tus tranftulitfPopulus vero Agripp? SC  Ncapolitano cum lachrymis venien/es hos vt genti confule*
rent depr?cabatur.Neapolitanusitaq; Agripp? fuafu ciuitatem ingreditur/qui populi iudeorum co*
uerfationem SC  mafuetudinem cognofcens redi/t ad Ceftium.vulgus vero regem precabatur aduero
fus Florum legatos mittere ad Neronem;quod Agrippa prudenterFlorum accufare imperator! inui F
diofumputauit. defpicere veroludeos inbellocommotosnon expedire cernebat. Igituraduocat3
concione Agrippa in ifto'pr?fente Beronice forore in domo Afamoneoru orationem habuit.

Capitulum quintumdecimum.

Onuerfus quipge aduerfum eos populus repugnauit:8C per teda cuadentes obruebantft
xis romanos.C[ui cumfuperne fagittis verientibusvincetetur^iecpoflentdefenderemul
titudinem qu? per anguftos aitabatur ing« ffus/ad reliquum fe exercitum qui erat in &

.  _ giareceperunt ([SeditiofiautemverentesnefuperueniensdenuoFlotustemplumoccu

Florus ab' vrbe paret per antoniamfex templo afcendentes potticus a templo per Antoniam continentes inteicideo
hierofolima reo runt:quatenus auaticiam floridefperatione compefceret. Namcumdiuinis inhiaretthefauris/ptofi;
cedes relido ibi hocjin antoniam tranfiredi niteretur.vbi mtercifas porticus vidit: ab impetu quieuit;Et couocatis fa
pfidio venit c?» cerdotum principes/atq; curiam. fe quidem ait vrbe digredi:pr?fidiumtamen apud eos rdinquere
iaream. quantu ipfi voluiffent. Ad h?c illis refpodentibus nichil nouandum fore/fi vnam tantum relinquetet

Iudei contra ro
manos faxis p«
teda obruebat.

De 3ttl>atco beKo. fomUt-

j\ apud eos cohortem.dum non illam (que cum eiuibus pauloante confffcetit) ob ea fi'qmdem qus
pertulerunt populum illis militibus infeftum effe/cohorte ficutprgcabantur mutatarcum reliqua ma*
nu cgfaream regrefliis eft-CAliud autem denuo pugng confilium comminifccns retulit ad Ceftium/pj orus  ; u j eos
& iudeos defeftionis commmatus eftlimpudenti mendaciodllos perpetraffg dfcens qugcuq; eos pen* j pU( jg t j menda
tuiiffe conftabatinec fane principes bierofolimorum que gcfta fuerat tacucrunt/Sed 8C ipft SC  beroni/ c - Q accu f at ap g
ce ad ceftium de his quf in vrbe egerantretulerunt. lile autem fufceptis litteris partis vtriufq$ gd fa *  ce qjg gallfi f e( j
do opus effetcum principibus deliberabat. Et quibufdam quidem videbat cum exercitu in iudeain ■ q g^bcronice
debete ceftium tre. SC  aut vindicare defedionem (fi fuerit admifia j  aut magis fidos redderet mdeos. fe-  excu(an
eorumq; accolas.Ipfi tamen magis placuit aliquem de fuis prgire:qui SC  negocia Sc  confilia iudeorum tes  q Ua ,
poffet;ei fideliter nmciate.<£Dhexit,ergo  tribunum neapolitanu,Qui ab alexandna reuerteti agrip/ funt H retu j eT 0 t>
pf cirčalamniamoccurres.vela quofuiffetdiredus/velquasobcaufasindicat. CQ.uoq5loci etiam Ccftius ne  *
iudeorum pontificesf SC  reliqui quiq;nobilesfeorumq;curiaadefle curausrant:vt fcilicetcircaregem j itan g tn j 3l] ^g
officia nouarent.Poftea vero q illum congrua fpnanitate coluerunt.eonquefti funt g potueruntfle ~ f n quifedave
, biliterdecalamitatibus.pprijs. SC inhumanitatlJmexplicaueruntflori .CQ. u 0 m licetargueretagrip# ^tatead iude!
fg e *pas^tamen  vtducisaudoritaticompetebatinuedionemfuaminiudeostranftulit.quorummaxime m ^ t  ^

^P 1 ' 9 * miferabatur.volens fcilicet  eorumfrenaremotus jvtpet  hoc ipfum q>  viderenf nichil iniurigperpeffi. g rlpp£ g occur#
ab vltionis definerent appetitu: Ad hgc ergo quicuq; egregif erant, SC  ,ppter fua prg dia defiderabant X es(ad que etia
quietem. intelligebat regis redargutionem effe plenam benignitatis Populus autem hierofolimomm j uc j e ora princi
iexagintaftadijs obuius £greifus:officiofeagnppam Si  neapolitanum fufcepit.Lamentabanftnin# pes  q or j mhQa
terfedoscoiugesmulieresQ_uarumpIagoribusreliquusquoq;populusadlameta couerfus pcaba? nitate explica*
Agrippa vt genti confuleret. {[Succlamabant etia neapolitano vt ingrederef vrbem: videretq; quae tes  couenerut,
eircnt a ftoro gefta. Et ita oftendebant forum quidem defertum/domofq; vaftatas. Deinceps vero p p p p s  Aprippaš
Agrippam fuaferunt Neapolitano.vt is cum vno tantum famulo vfq; ad lyloam totam circuiret ciuu %  neapolitano
tatem:quatenus ipfis cognofceret oculis: iudeos quide omnibus alijs parate romanisjfoli autem FIo/ 0 buia cu ladbri
ro aduerfari propter magnitudine in eos erudelitatis .CM e  igicur cum circuiffet vrbe; & manfuetudk m { s  venientes
nis populi fufficiens documentum tencretiafcendit in teplum; quo etiam multitudinem conuocauft/( Vt  geti cofule#
B Et cum plurimis verbis fidem eorum drča romanos collaudaffet|hiulta etiam ad conuerfationem pa retjdepcabaf;
cis hortatus.adorauit deumfeiufq; fanfta in eo tamen coniiftens in quo licebatiper religionem loco. Neapolitanus
Sicqj ad ceftium regreffuseft, ®Vulgus autem iudeorum ad regem/ponrificetq; conuerfus/petebat/ pp ft iudeorum
vt legati aduerfum florum ad Neronem mitterer,tur neq; de tanta cede tacentes fufpitionem fug de> couerfatione8C
fečtionis pbcrent-Vifumiri quippe eos ptincipes capiendorum armorum fuiflemifi puenientes ofte manfuetudine
diflent illum effe qui dediffet exordium.Conftabat autem non effe multitudinem quieturanyff lega< cognofcens te*
tionemahquisimpediffet. Ad hsec agrippa ordinari quidem legatos qui fforumaccufarent inuidio*  a d Ceftiu*
Sge.li.i P u tabat:defpicere autem iudeos in bello eommotos,ineq; fibi expedire ccrnebat. Aduocata igit  Prudetiaagrip

:af r ? 3, codone Agrippa in Xyftum & fuggeftum conftituens germanam fuam Beronicem in Afamoneoru p p (
domo(caftquidemXyftoiniminebatcontrafuperiorempartemvrbis,namXyftotemplumeratpo h  *
te coniundumjeiufrnodi orationem habuit.

COratio regis Agtippf populu iudeo^ /ad quietem pacienti! SC  pacem adhortantis; hic enim ota*
tionem diuidens/exiguam belil materi! oftendit:colendamq; poteftatem / SC  non cxafperandam am*
monet.N’ihilenimfinquit y itaplagascohercetficutpacientia/tjuq pudorcm indicit violantibus. Mo*
tum enim bellum difficile fine magnis calamitatibus fuftmere/gC amouere, Q_ui vero femel fubiSEis
eft;K deinceps defi'citicontumax feruus magis g libertatis amator appellat.Eos ergo romanis parere
hortaf/quia eorum parentes Si  regespecunia/corporibus Si  animis meliores primi paruerunt.Exem
C pla ctiamadducit/quia etiam fortiffimi populi romanis funt fubditi. Atheniefes fqui Xcrxen fupera
ueruntjferuiunt Romanis.Lacedemonif/Macedones/ Britanniain acceffibilis Romanis eft fubiuga
ta/qumgetf afigciuitates/Henyochi/Colchi/Taiirorumgentes;Bofphorani/Meothice gentes/Bythi

nia/Capadocia/ Pamphilia/Lidia/Traces/llliri j/Dalmatg/Galli (quos natura multis cinxit munimen
tis/Alpibus ^ Occeano quiqi odogmta anms pugnauetunt;fačti funt tributanj Romanis qui plura
rortunag bellisobtinuerunt.Hiberosaurum apud eosnafcens aromanorumieruitute non potuit \u
berare/Lufitam/Armenia/K vitraHgrculis columnas arma protulerunt romani.Pitenofq; mo ter fug
ditiom fubiugarut/Germani fortesfquo^ Rhenus terminus eftjRomanis fubditi funt,Britanm quo^
qj(quorum Occeanus muruseft)Patthieti!bellicofiflimiobfidesmittutromanis Oes aute fub fole
mcoletes romanoru veneranf armaCattbago infuper fub fcipione corruit/Cvrenei/Marmoride/Syr
tes tembiles/Nafamones/Mauri/Numide/ Aethiopes,Romanoru vidi fuerut armis. Agrippa infuP
viana,Exepuiudeis de romanoru poteria adduces. ?g yptu fcilicet cu vicinis ,puincij S (quor 5  termi#

5UbetS>ecttt»6tt83ofep!}iwDef.

nos incortteabites &  munitionc? ponft)mouet in fliper Agrippa iudeos a bello deflftefe quia nuUam ^
cotra rotnanos habebunt auxiliu;bellu quoq; gcrete iudeora religionipbat eflecontrariufutura qu<*»
fupcr omnes iudeos in quac5qp manentes ciuitate pr ?dixit calamitatera: miferatione qučqp duftatis
templi/ 8£ fanftorum pr?ponit:{?cq; orationCm cumlachrimis prffente forore terminauitludris veto
refpondentibus no aduerfus rotnanos fed aduerfus Floram bella vellent rnouere. Agrippa ihquit
opera veftratalia funt qualiaaduerfunyRcmanospugnantium:tnouetq; eos porticus reparare cobu
ftas/& negataprius folueretributa:Cuiacquieuerunt. {TCapitulum fextumdedtnum.

Oro Agrippae

rteoru^ crnie'' ^ us c ^ em>  Superuacu aguippe-devtilibus oratio eft/qu5do omniu habitatčru cofpirat ad

tem & oad"t 5 deteriora confenfus. Q,m vero aliquos quidem ftas malomm belit nefdos fadt/qiiofdam

,, ? , Ie 3  veroinconfiderata fpes libertatisAionullos vero auariria fuccendit: 8C  in confufione rerum capiendil

t n , r ‘ s no '  de inferioribus lucrum/quemadmodu ipfi ab hoc corrigan? errore|fi£ non pet  paueorura improba co
* Ilira etiam boni defi'piantfexiftimaui oportere vt omnibus vobis in vnum coa&is ea exponerem qug

arhifror expedire.Perftrepat aute nemoifi non ea audierit/qug ipitus fert libido/His fiquidequi funt
p, ad defečtionem irreuocabiliter indtatulicebit etiampoft meos monitus in priftina manere volunta#

IN0t3 * te.Mea aute etiam ad illosfqui audirecupiuntjintercipiet oratiomifi ab omnibus vobis filentiu prj#

O' ' d fc beatur.Nouiquxdem/qmmulti8£iniuriasprocurantiumpmndas/8£prfconialibertatisquafitragice
Uroms ornoet j jjf e q U3ntur ,Eg 0  autem priuicj difeutiam qui fitis/& cotra quos pugnam fufcipere tentetis.primum
omiiio, (eparabo caufas quas connexas putatis.Si enim violatores veftros cupitis vldfci:cur libertatem m a#

Ignalaudeiiiftulitisf Si vero iftudipfum feruire intolerabile d.uritis/fuperftna eft aduerfum re&ores
_ , iquerel3,EtiIlisfiquide velmoderatiffirneagentibus/nichilommuseritturpe feruire.CConfiderate

Evicua beLo^ ' autem  jnf n gillatxm;& videte q esigua fxt materia bellorum. Et primum quidem ipfa redornm coni?# _
r3Sa*«fa« fe derandafuntcrimiria.CgleteJiquidžnL oiT i ci| , s:no r i  e v af pe rareoporr er inrgifspnt pflatetn, Cumvero E
_ ea  f " . “ modicorum peccatorum exprobrationes maximas facitisiaduerfum vos profe&o eos quibus inferns
no exa peraaa con t um eliasirritatis.ReImquentes quippe8c quod antea clanculo/8c cum quadamverecundta noče
Facietia piagas bantfpalamvno confidenterq; populahuntur.Nichil autem ita plagas cohercetjvt pacientia:& viola
conercet pu# torum q U f es v iolantibus indicit pudorem.Facit autem eos(qui a romanis in prouincias diriguuntur )
oremdidtvio e {f e g r3Uiter  mo!eftos.Nontamenetiam romani omnes violantvos^neqjipfecaefat(aduerfus.quem
etious, pugnare vultis)Neq; ex prgcepto illorum improbus ad vos quiig venit/neq; poiTunt rili(quf in or/en

tegerunt irjpoftti in occidente confpicere.Sed neq; faesle ea(qug hic fiuntj illicaudiuntur. Eftaute
importuni!limu:&propter exiguas caufas cum tantis.či eafde quibus qufrimur)nefdetibns/velleco
fligcre»Equide noftrorum criminum cito erit fututa correftio.Neqj enim vnus idem prouincif fem#
pet curam tenebit; & fucceffores eius credibiie eft modeftiores futuros: Motum autem bellum femel
M?tu bella dif neq; deponere facile eft abfq; magnis calamitatibus: neq; fuftinere, Libertatis vero dona fidenti#
ficile e fine tna bus: prouidendum atq; certandum eftrvt principio eanon careat. Molefta eft enim nouitas temini*
gnis calamitati tis^uamfne vtiq; fubeas;iuftum fufcipi certamen videf.Q.ui vero femel fubiedus ed/SC deinceps de
bus deponere fid contumaxfmagis feruusiqamator libertatis oftenditur. Tuncigituroportuit omnia agerene fufet
• , perentur romani cu in prouineiam Pompeius intraret. Maiores vero veftriieorumq; reges pecunia ^

Inducitiudeos corporibusanimis multum vobis meliores/Exiguepartt virtu tis romanj obfiftere nequiuerunt. Vos
parere romais autem qui hfteditariam obedientiam fufcepiftis/rebus aute omnibus ab illis qui primi paruerunt q e o c,in '
gaparenteseo longiflimeinferioreseftisi&contraomneromanuregnumobfifterepoiTearbitraminifCEt athenie C3 P 1 ^'
ru primi parne fes qutdem ( quiobgr§corumlibertate quonda patriam fuam ignibustradiderut) qui fuperbiffimum
njnt. lllura Xerxen per terramnauiganterqpermare vero ambulante:& cuius daffemnon caperetampli>

Exepla addu# tndo pelagiilatiorem autem Europa exercitu duceret'hunc inqua cum vna naui fugientem gloriofif
cit Agrippa fj me  perfecuti funt.Circa paruara autem falaminatp/qui tantas opes afi?confregere y nunc tamen (ev

et:a rortrllimi uiunt romanis:& illam regiam gr $ci§  ciuitatem amminiftrant Italig iuffiones, dLacedemonii quoq;
ppri iabditt fut poft Termophylas/gc Plateas/& Egvfilaum afiam perferutatumeofde dnosvenerantur. ftMacedo

,, c  ----„-...atifttfi'duciafubnixe:cefteri:ttamen8Cobediunt. yosautem ca pi,9,

Maccijones, foli feruire dedignatnmi his quibus videtis vniuerfaefie fubiefta.Cui militif fquibus confidentes ar

misf Vbi eft clalfis vdira quf puagetur romanc^ mariaf Vbi autem(qui expefispoflint fufficere)the
faurifCotra ?gyptios forte aiitarabasexiftimatisvos bellum mouerefNon circumipicitis romanom

€3t.

u.ca,

3>e1u6aicobeUo , fo-miUf.

Illotum autem virtus per totum otbem inuida perčutrit.immo ctia hoc orbe plus aliquid qU§IIeruntyRomanoru vir,
Neq; enim fufficit eis ad orientem quidem totus eufratesiad feptemtrionem vero Iftermeq; in men. tus uiitta pcr ot
dietenus folitudine libieperfcrutataine inoccidentem gadyraaiias Gades/Ted vltraocceanum alium be percutri.Kc.
qu?fieruntorbem:8£ vfq; ad britannias inacceffas prius arma& exercitum tranftuler;mt.Quid ergo' 1  Britanma roma
Vos ne ditiores gallisfFordores germanisiprudentioresgrecis;' Poftremo plures eftis omfnibus in to ms lubiugata,
to orbe degenhbus.' , Q.u? vos fiducia aduerfum romanos erigitd Sed dicit aliquis. Seruire moleftiifi,
mum eft. At quantomagis grecis qui vniuerfis fub fole habitantibus videbantur nobilitate preftarefcf
tam latam quondam promnciam poflidentes.nunc bis ternis fafcibus romanorum obedmt-fParibus
aut:m macedones obfequuntur:qui certe multo vobisiuftiusdeberentlibertatem tueri.Quid autem Q.umgentfaiie
quingent?afi?ciuitates,''Nunquid non abfq;vilo prffidio vmtantumodo redori parent^ fafcibus clul * a *® s roma '
cofulis oblecunturfQ.uid atitem pergam enumerare henyochos/& colchos /6c  taurorugetem^bofpho >»bditg. ^

ranos quoq; |8C habitantes circa ponti littora nationesfmeothicafqj gentes apud quas nimirum olim Meorhic? getes
neq; domefticus aliquis dns nalcebaturTNunc vero militum fubifciuntur tantu tribus milibus:& qua quodaime dno
draginta naues longe innauigabile prius mare in pace cuftodiunt.Quanta autem bitbynia /& capado Bithyma.
ciai& pamphilioru genusLydi quoq;/8d Cilires prolibertatedicere valerent./Tamen nune fine armis Capadocia,
tributa pendunt.Q.uid autetraceyquinq; diebus quidem inlatumifeptem autein longum comeabi,£ ;3 mphuia.
lem prouinciam poffidentes/afperioreq; multo q veftra eft. ac rnultis partibus fordore.a!dflimoq; ge, M' 3 . 13 *
lu eos qui /rruerent retardante/Duobus milibus romanorum in prf fidio manetibus obfecuntur. L’oft
hos illirij  vfq; ad dalmatia/8C hiftriotenus incolentes.duabus tantu legionibus obediuntfcu quibus&
ipfiimpetus compefcunt dacoru lpfiquoq;dalmatp/quiiam multa pro libertateconati fut.fepiufq; ~, a |j nat £*
captiturfum cum maioribus opibus rebedarut: nune fub vna romanoru legioneaguntquietem. Ve, (jalI ‘ ft uos natu
rumtamen fi aliquos mdgnf cauff ad defedione incitare deberetigallos potiffimu oporteret affurge ra mu tis cmxlt
reiquos videlicettantis munimetis natura cinxiffet,ab orientali plaga alpiu montibus:ab occidete ve, munimentis ro,
roocceano.Sedtalimunitionegaudentes.trecentis8£quindecirngentibusnumerofi/fontesautem^t m^nistnbutarij
itadixerim(fceIicitatisdomefticf habentes oibufq; bonis totum pceneorbe irrigantesjferunt nichilo, 2 ,2 inta tam _ e
minus vedigales efle romanoru|ac fcelicitate fuam in eorufoelicitate reponereddq; fane ipfum no per P ll g nau p’ c

aiorutn mollicies|hec propter ignobilitatem parentujtjuippe qui odoginta anos pro libertate pugna K-dvomamjtlu,
uerunt.Sed romanoru ammirati funt/Horruerutq; cum virtute fortuna/qua illi plura fgpe obtinuer^q | a  ™ tuna  9 be *
bellis. ltenigd ub mille 8C  ducetis militibus feruiuntia quibus pene plures habuerant ciuitates;Neq;ht Jf? °btinuerunt.
beris nafcens in agris,aurum ad gerenda pro libertate bellafuffecit:neq 5  tantu per terrarum marifq; Hybericu auru,
fpacia romanis diremptf gentes Iufitani fcilicet cantabroru armenia/nec vicinus occeanusetiam ac, ^ U ltan1,
colis fuisfragoreterribilis iatis fuitviucentibusromanis.Sedvltracolumnasherculisprotulerunt8C E, Item m ° ntes '
i pfas nubes pitenorum montiumegreffi vertices ditioni fuefubdiderut romani. Atq;ita pugnaribus pf rm 3!JJ ’ 0rt:es
gentibu^tantoqjK't dix(f(pacio direptisdegioin pr§fidio vnafatis eft.Q,uis veftrum non audiuitmul fp lrItu smaiorcs
titud nem gcrmanlrumvVirtutem quoq; & magnitudmes corporun^vt arbitror/fepe vidiftis.Siquide corponbus na,
vbiq; romani earum gendu captiuos habent.Sedliliquidem ita ingentem fpacijs regionem incolen, rom ams

tes.fpiritusautem maiores corporibus geretes:8C animarn qurdem contemtricem mortisundignatio, ^bditi.
nes autem vehemendores ferismuc autem limitem rhenum habet & odo romanorum legionibus do '■ ienus  “ uuu * s
mantur & feruiunt quidem qui capti funt:reliqua autem gens eorum vniuerfa falutem in fugalnon in termin usgerma
armis reponit.Conflderate autem etiam britannorum muros.qui hierofolimorum confiditis muris. norl i rn '

, llludfiquidem circumdaturocceano:& pene non minorg nofter orbis eft. habitantes romani naui, ,B rltanorurn mu
' gantes redegerunt indicionem fuam:quatuorq; Iegiones tantgmultitudinis infulam tuentur.Et quid J’ 0C ^ :ean H s,  rf
opus eft plura dicere?quando etiam parthi bellicofiflimu genus tantis prius populiš imperantes.eda ~ >art iCO 1
magnis opibus drcumdad/obfidestamen mittunt romams. Eftq;cernes;efub fpecie pacis feruietein fi m *°bndesmit
in italia prfcipuam orientis nobilitatem.Vniuerfis pene qui fub fole incolunt romanorum arma ve, tunt  J omanis V-
nerantibu^vos foli bellum geretis?Neqj cartaginenfium confiderabids fi'nenyqui magno illo hanni, Carthaginenim
bale gloriantes/& nobilitate phoenicum ftirpe venientes tamen fub Scipionis dextera corruerut.Sed " nts  ‘ cl P loe
neq; Cyrenei lacedemone oriundi.neq; Marmoridarum genus vfq; addapfidein pro’etum/neq; ter Cy renei >
ribiles etiam audientibus Syrtes^Nafamones quoq; 8C  Mauri 8C  innumerabilis multitudo Numida^j Marmoride.
aiias Nomadu virtutes ipediere romanas:fed tertiam parte orbis terraru|cuius neq; numerare quide by r ^ s  f ernb,ies
nationesfacileei^quffcilicetabathlanticomari &columnis herculisvfq; adrubrummare infinitas rvaia r ^ loncs
numero/8f locis gth/opes corinet.totam tamen fufceperitarmis:& pr^terfruges annuas quibus roma ^aun. Noma ,
nammultitudinem odo menfibus pafcut/alia quoq; vedigalia pendunt/expenfas quoq; deuotiflimi des Jiue Murni,
imperio miniftrant.nichil de his quf iubentunficut vos,'  contumeliofum putantes. Vna quidem illis de,Aethiopes,
tantum legio commoratur.CSed quid opus eft longe petitis esemplis potentiam explicare Roma,

afijetrecuntitt83oCep!)t3utiet

Exemp!a iude/ n3mfcum cam poflitis d e vidna vobis ?gypto dtligenter infpicere. H?c autem cum vfq; ad ?thfopes h

is vidna dc po» porrigatur’opulentamq; arabiam.contigua quoq; fi^Iadie^tnnquaginta 8£ fcptingeties aiias feptin D
tentiaRomano gentaccntena milia incolarumhabens pr?ter a!exandrihorum plebem/tamenvedigalia quorum ma «BM', j
rum fgyptus ro gnitudinem de cenfu fingulorum capitum eftimari licctdeuodlTime penditans romanorum non de, u,tw '
manis tributa , dignatur imperium.Et certe q magnum ftimulum defedionts liabens alexandriam fcilicet/multitudi
ria cum vidnis ne diuitifs 6C  abundantermmagnitudine quoq; non impareni/Habet fiquidem in longitudine ftadia
prouincijs, Sle ♦ trigintaan latitudine non minus q decem jTributorum vero multo amplius per mefes fingulos infett:

q vos toto anno penditis.& pr? ter pecuniam quatuor menfium romanj piebi aunona amminiftrapt >
Aegfpti termini Munitur autem vndiq; aut incommeabili folitudineiaut importuofo mari;aut fluminibus/aut filuofis
Smunitiones, paludibus.Quorum tamen omnium nichi!rorhanafortuna fortius fuir.Du? autem legiones duita,
tiinfidentes:profuncfama:gyptumcumillanobi!ftate macedonum frenant, Q_uosigitur-diibellade
Nullus cotra ro folitudtnibus aliquibus focios a(Tumetis?St quidem omnes qui in orbe habitabili degunt romani funt:
maosiudeis da nifi forte quis veftrum fpes fuas vitra eufraten porriget|& adiabenorum regionem gentilesfuos efti,
bit auxilium, m at adiutores. Porto ilii nec propter irrationabilem caufam tanto fe bello im plicabutipec fi tarn pro

brofo operi afienfum darent:parthus tamen fineret.Eft fiquidem ei cura tuend? cum rorn3nf$ amid
ti?:8£ arbitrabitur fcedus e (Te temcratum:fi qui de his qui fubiedi funt e/us imperio aduerfum roma
nos in bella procedant-Supereft igitur vt ad diuinum confugiatur auxilium. Verum Sl boe  apud Ro
(Jibellumgere rna nng  ^  jfo' ni * H pcl qnLpp^impof&MeclTcEirueerfflm tale confiflm«. ([Confiderate autem quem,
re fit cotraiude admodum h?cipfa erga religfonem immoderatio/etiam ficum longe inferioribus bellum geratis: ta,
oru religione er m cn ad difpenfandum vobis fit difficillima:atq; eadem tranfgrediendo offendatis deufper que eum
go magis cotra auxiliaturu putatis.Si enim fabbatorum confuetudine ft  ad nullum adu moueamini facile profedo
•hriftianorum capiemini.Sic quippemaiores veftri experti funthos diesmaximepopeio ad beilumdeftinante: in
profeffionem. ^ q U jbus fcilicet hif qui oppugnabatur ocia gerebant.Trafgredientes aute in bello legem patria: nefe/o
Notanda fente propter quidinreliquu dimicetis.Vnafiquidenuc nobis intetio eftjne quid de patria inftitutionefol
vs fe C ontra xpia, uatur.Q.uemadmodu autem aduocabitis adiutorfjp dnmffi cultu ei debitu fponte violetis?Aifumunt

sin  o* principes q aute quiq; bcllutvel diuiti? virtuti.vel humanis operibus cofidentes.Cum vero vtraq;h?c quantu ad
cv contra feiuicem ipfam pertinetconfequentiam deferuntu^in manifeftam vtiejj captiuitatem volentes pugnare profi, E

bella gerunt. liunt.Q.uid aute prohibet proprifs manibus filios veftro^coiugefq;laniare;8£ hanc pulcherrima infla ©*•••■

mare patriamTErumpentes fiquidem in erroremducrabiminivel ignominiam fu peratoru.Bonu efEo
amiefjbonum eft cum adhuc ftat nauis in portu precauere tempeftatem futuram:& non eo tempore
quoinmedias irrueris procellas trepidare.Hi fiquidem quiimprouifa mala inciderint: fuperdl vt
vel digni miferatione videantur. Q,ui vero fe in apertum diferimen inieccrit/etiam exprobrationibus
oneretur: nififorte aliquis veftrum eftimet/fecundum pada conffidum ire/Romanos autem poftčjvi
cerintmediocriter vobifeum aduros: &  non cxemp!oa!tarum pentium facramhanc vrbeminfiama,
Pr?dixit futura turos:interfeduros autem vniuerfum veftrum genus.Neq; enim qui fuperfueritis armisvfg locu fug?
caiamitatem fu habebitis:vniucrfis fcilicetgentibus ve! iamhabentibus romanos dominos/vel habere metuentrbus
per oms iudeos Periculum autem non in vos folum manebit/Sed etiam in reliquis c/uitatibus babitantes iudeos.Ne
in quacunq; ma q, enim eft in toto orbe populus in quo non veftra fit portio.Q_uos certe omnes; vobis rebellantibu s)
netes citate. Sle.  [cede crudeliffima diuerfi quoq{ conficient/& propter paucorurn virorum parua confilia/vniuerfe vr,
Miferatione fi,tbes iudaico fanguine redundabuntananet autemveniaeos qui talia putauerunt aiias patrauerunt^

l(y  m  n l  m iv« ,,1/»//» C i  fin W/*a  d /-» Im IMI l m fit O

fint nimirum veftro vicio congregati.Si vero eadem exequi fuperfederin^cofiderateqimpium fitad
uerfum tam benignos arma mouifie.C[Subcatautem vos miferatio:8Cfi non filiorumveftrorumatq;
coniugum:fa!tem iftius ciuitatistau? mater vrbium vrft.regionis vocatur, parcite m os ibus faeris^ar,

ritevencrahi!ihrisarii>i«<r^mnlninn; vnh/e/V fanfl-a lanrfnrn Oriiai-^ V^n: pnim vlterins vidorps Ro

lioru 5C cltatis te
pli Sl  fandoruj

rexagrippa mo ^ . . - „

net iudeos a b.l cite venerabilibus aditis:templumq; vobis Sl  fanda fandoru (eriiate.i\eq; enim vlterius vidores Ro
lo defiftere, mani his abftinebunt:quibus primo parcente^nuliam receperunt grstiam.Protettor autem ego qu/,
Agrippa aftate dem fanda veftra/facrofqjangelosdei.patriamq;communem:quoniamnichileorumconfilioru/i]B? r
forore oratione vobis videretexpedire f«btraxerim. Vos autem decernentes que oportet mecum in pacedegetis.Si ( -
cam lachrymis vero protuleritis iras:abfq; me periculis fubdemini. His didis aftante etra fororelachrimauifcftinul
terminauit. t^m de eorum impetu Iachtimis infregit.f[SuccIamabant autem non fe aduerfum romanosded ad,
Agrippamouet uerfum ftorum ob ea qu? pertultffent pugnam gererc. Ad quos rex agrippa.fed opera' inquit; veli  ra
iudeos porticus talia funt:qualia aduerfum romanos pugnantium Neq; enim Caefari vedigal dediftisj& antonianas
coftruere 8l  tri, porticus incendtftis^ Sopietis autem caufam defedionis/fi & porticus denuo coftruatisift: tributated
buta reddere c? dere maturetis.Neq; enim flori hoc prgfidium eft.aut pecuniam floro dabitis. His confultis populus
fari cui acquie, acquieuit.& cum rege & beronice afcendentes in teplu porticus edificare adorfi funt. Per vicos aute
uerunt, Sl  regiones principes quinq; decurionefej difperfi vedigal colIigebanf/celeriterq\xl. talent^ tantum

■g

enimi

fgj.li

£ ge. It.
iiaaj5.]c

Sc luttalcobello $Htp

.... re!iqu6 eratredafta funt.Ecbellj quidcm imminentis minas co Umcagrippaamotc copefcupr.

CAgrippam populumFloro obediremonentemmultitudoaccenfaeumaffecerunt contumelifs
vrbe etjcientesan eum etiam nonnullis faxa iacientibus: ipfe difceflit in regnum; Sedmofi quoq;iu#
dei quidem in MaiTada caftellum irruentespmnes Romanos interfeccrunt.Elcazarus quoq; milim
dux prohibet/ne munus aut hoftia a romatlis fufcipiatur:hoftieq; cpfaris reieft? funt.Seditiofos ve#
to  de temeritate & obSationum refutatione nobiles & potentes ante porta auteam redargueruntfqui
feditionem pacificare non valences ad Florum legatos mittunt/& Agrippam/vt eum exercituvenien
tes feditiofos opprimerent. Agrippas autem Floro yt  beiium inflammaret nichil refpondentqpopu#
lo mittit auxilium. ’ Capitulum feptimumdecimum. Agrippapopu#

ilEinceps vero populo perfuadere tentabat vt pareret Floroidonecei luccefToracela# iq  obedire FIo#

!  re mitteretur.Ad quam oratione accenfa multitudc^neca verborn in regem cotume# ro  mouete mu!#

; lijs teperauinfed protinus eum vrbepepulerunt.Aufiq? nonnulli funt feditioforu etia t;tudo'acce!a eu
| faxa in eum iaccre.Rex aute videns tumultuantiii irreuocabilem impetumy& coque# cotumelijs ai fe
rens q> cotumelijs efiet arTeftusf& principes quidem eorum vna cu ahjs potentibus C erut eijcientes
_____ mifit  ad Floru cjfarea.vtipfeexeis elrgeret qui de tota regione večtigal exigeret;ipfe vrbe ieu etia no

vero difceflit in regnu. tTPer idem tempus quidam eorum qui maxime belia mouebant congregati nullis faxa iacie
irruebant in quodda prgfidiu quod vocatur MafTada/K occulte eo peruerfo romanos omesinterfece tibus ipfe difcef
runt/a!ios autem de fuis pofuerur.t cuftodes .Cin templo quoq; hierofolimoru F.leazarus quidam fi ilt'in regnum,
lius ananiepontificssiuueraisaudaciflumus duxiI!otemporemiiitu perfuafit his qui facrificifs mini# Eleazarus dux
ftrabant/vt nuilius munus authoftia quinon cfletdeiudeorum gente fufciperetur.Id autem erat ro# militum ,phibet
mani belit feminarium atq; materia.Reiecit fiquidem hoftias cefatis/quf pro romano populo offerri nea romais mn
folit?erant.Plurimu aute luperhoc pontific!busa!if!q;noH!ibus deprecannbus/vtnopretetirenteu nus aut hoftia
® more quofupplicabaturproregibus.nihiltn acquieueriit/no paru quiciem fibi/8f fujmultitudini con fufcipiatur,
fidentes. Robar fiquide ome rziGOuare cupientiu eoru voluntates iuuabat Maxime autem afpicie# Seditiofi a pon
bantinEleazarum:qui peridem tempus/vt diximus|princeps erat. CConuenicntes igiturpotentes tificibus Bi iiobi Yt,p ° c ' /ASct
quiq; eum pontificibus &phariieoru nobiliflfimis:&videntey§ grauibusmalis pergerent fubijcereci ltflimis phatife#
uitatem: decreuerunt feditioforu animos experiri/&ante portam qug aurea vccatur aduocates con# oruj ante porta yW».
cionerr^erat autem in interiore parte tepli polita. qug refpicit ad folis exortUmjac primo quidam mut^ufeam argunn
ta de temeraria eoru defedione coqtiefti & q> tam breuiter bellu patrif comouerent. ff Deinceps irra tur de temerita#
tionabilitatem cauff ipfius arguebantidičetes maiores eorum quidem crnafle templu ex magna par te & de refuta #
te de muneribus gentium/femperq; eorum qui foris effent populorum munera fufcepifle/& no folum tioncoblationS
non prohibuifle aIiquoru hoftias/id liquidemeffetimpijfamum|(ed etiameas quqinfererentur/pet# gentiliutn, 8Cc,
manerent-qq^ ad tempus vfq; prgfens^eoru oblationes in temp.i cultibus collocr-ite: at nune eos qui
romana arma irritarer.t.S: defponderent eorum bellainouum ftatuere morem re!igioni^atq; cu peri#
culis etiam ream impietatis facere ciuitatem videri:fiquidem ea fitfi qua preterfoios iudeos nullus al#
terimmo!etexternus(neq;ad orandulTnaturaccedere. Rt fiaiiide civca vnius alieuius pduati perfo#
nam !exferretur eiufmodi.poffitnimiruiure nos inhumanitatisarguere/Nunc aute defpiciutur roma//

^ lerius refipifcentes reddiderint hoftias.ac priulg ad eos in quorum cpntumeliamid tentatum eft hu#

C iusaufusfarnaperueniat.Simulautemiftadicentes:producebantin medium fcientiflimos moram
patemorumfacerdotesquofqj narraturos^juoniam omnes eoru maiores exteraru gentiu femperfa//
crificia fufcepiffent. Attendebat autem nemo res nouarecupientium his que dicebantur/fed neq; pro/

?uca!x.  cedebant ' n mediumaltarisminiflribelil materiampreparantes.CVidentcsigiturnobilcsquiq;fe jSTobtles feditio
‘ ditionemeo iamproceffiffevt eorum non poiritaudoritatPccmpefci.&romanorumarmatorum pcv nem  p  acificare
rrculum fe primos efle menfuros alias manfuros/i'nquantum poterant confulentes^amoliri caufas pa# nonvalentesle#
rabant.& legatos quidem alios ad Florum miferunt/ouorum erat pt inceps filius Ananif fymon/alios gatos m ;f Crun t
autem ad Agrippam finter quos nobiliffimi Saulus ajias Scibus SC  amipas & cuftobarns erant )  qui florum & a#

etiam regem propinquitate tangebant.Praecabantur autem vtrumq;fvt eum esercitu afcenderent in grippa vt cu ex#
ciuitatem & feditionem opprimerent ptiufčj ea intolkrabilis fieret, Et Floro malum iftud quafi bo# | rC ; tu  feditione
nus nuncius fuit.vo!enfq; inftammare be!!um. nichil refpondit legatis. Agrippas autem pariter vtrif/ 0 pp t i meten£i
q; parcens fcilicet deffcientibu^vel his aduerfum quos bellurn mouebaf/ vo!enfq; Bi  Romanis con#
feruare iudeos & iudeis templum atq; patriam-.ad h ase autem nec fibi conducere talem conturbatio«/
nem fciens/mifit in auxilium populo equites duo milia auranites fcilicet Bi  hataneos Bi  trachonitas,

Cum his autem erat prtefedus equitt;m darius;dux veto agminis philippus Iachimi filius,

E.uj.

r

m

m

■h

HibetfecHnbus3ofepljt3ut)et

fCHis crgo venietibus ois multitudo qu$ pacem optabat prcliu contrS fedit/ofos feptem diebus
gefferut/maxima ibi vtriufq; partis fada cede.Deinde'quo adueniete feftiuitate qug xylophorias ciici D
turjin qua mos eft oibus gtandem lignorum materiam pro nutriendo igni in templo cogregarividis
regijs militibus domos mulras feditiofi inflamarunt:# archiuovt creditorum perirent cotra debitores
documenta igne intulerut.Fugientibus igitur nobilibus quidem eoi u Sc  pontificu ir doacis latuerut/
Q.uintodecimo Augufti incenfa Antonia/&oibusobfeffis /nterfedis regina feditiofi accedunt obfi#
dentes.fitq; cotinuus confiidus.Manaimus quoq; rethor armatis quibufdam latronibus feditionis fa
tdus eft;quem regij deprf cantes/ipfo permittente recedu^prf ter romanos qui in turres regias aufuge
runt.Stratopedu Manaimi milites incenderunt. Ananias quoq; potifex iatens a latronibus captus cu
Preliu contra fe Ezechia fratre intetftcitur.Manaimus enim erat intollerabilis tyrannus. Capitulu odauudecimum.

_ . . ^ __ » __ i ____- _ _ . _. C.' '1_ f>,  ...... r _1.:., v . . 1

ditiofosfeptem
diebus vbi ma#
xima cedesvtrt
ufq; partis.

isergovenientibus:optimatesquiq;Cum pontificibus & omni multitudinequf optabat £§cfip;
jquietem fuperiorem occupant ciuitatem.Inferiorem fiquidem & templum: feditioforum
jmanus tenebat.Miililibus igitur & fundisindefinenter vrebantur:& continua eratemiffio
(fagfttarum ex vtraq; fcilicet parte.Erat autem quando ex infidi js procurrentes ofiominus

n. -rt-L—r.:_. _ _ ni a  . t - • i

Feftiuitas xy!o# dimtcabant.Preftabant autem audacia feditiofi: belli vero fcientia regij pollebat.At his quidem erat
photie qn fcili# propofitum templfmbrime obtinere:prophanatorefq; eius expellere: feditiofis qui cu eleazaro age#
cet maxia ligr.o bant: Vt pteter ea qu£ obtinebant/fetiam fuperiorem inuaderent vrbem.ff Pcr feptem igitur dies gra g !t  i.
sum materiaad uisvttiuicp partis cedes fiebatf SC  neutri de eo quem tenueratloco depellebatur.Deincepsvero ea ad tun.
nutriedu ignem uenienteiefliuitate qu£xylophoriasdicitur/in quamos eft omnibus grandem lignorum materiam
i  teplo debet co conuehere ad templum quatenus nune] ignis efca deficiat/femper em inextiguibilis perfeuerat quof
gregari vidiš re dam quidemeurateligionis exclufit/inter firmiorem autem vulgum multiirrumpentes ficariorum/fic
gijs feditiofi do enim vocant latrones gladios in finibus gerentesjaudaeiflime vtebantur opera que adorti erant, Re#

«ios multas ifla gi j autem audacia K multitudine vincebantur.lta fuperiore ciuitate ceiTerunt.cum ifU protinus irrue
marunt Sc  archi tes ananie pontificisdomu/& agrippf:ac Beronices palacium inflammauerunt. Poft quod ignem ar# Ei
noigneravtom chiuointulerunt.volentesoiacreditorum documetadifperdere/neetiamyndecreditf pecuni^ ratio
7"" e  nlum credjiČoru pateret.atq;ois ad eos debitorum fe iungeret multitudq& aduerfum locupleteyquafi matu Iibertatis
periret docume haberejfitinfurgendiliberam facultatem.Fugientibusergo cartaru publicaru cuftodibusjignem edi#
ta intulerut.&c. businiecerut.Atq;itamcefiiscxuitatibHsnerui^hoftibusirruebat.Q.uolocopotificuatq;nobiliu qui
Nobiliu qda SC  dam in cloacis latuerunt,quidam vero cum regijs in fuperiorem regiam confugerunt/pcrtas celeriter
potiScu in cloa obferantes.Inter quosananias pontifex Sc  ezechias frater eius erant;& illi quos apud. agrippam vfos
cis  latuerunt. iegatione diximus.Tuc ergo v/doria quidem 8C inflamationecontcnticeffauerut.CPoftridseautem ®gt.li.

Q,uintodecimo quintodecimo fcilicet die augufti menfis fecerunt impetum in antoniaf&omnes in eo ptf fidio agen **
augufti antonia tes perbiduum obfeilos caperunt atqi interfeceru^prffidiumq; incenderunt.Poftea verotranfierut
incenfa & omni in regiam ad quamconfugerant agripp? mi!ites:8C m quatuor partes agmen fuum diuidentes muros
bus obfelTis in# molliebantur.Eorum vetoqui intus erant erumpere nullus audebat:proptermultitudinem oppugna"
terfedis regia fe tium.Diftribuit autem multitudo ptopugnacula: SC  turres fubeuntes interficiebant; SC  frequcnter om
<ditiofiaccedunt nino latrones fub muris cadebant. Nec die autem coftidu^nec node ceflabat/feditiofis videlicet efti "
obfidentes. &c, mantibus in defperationem cogi eosjqui in prefidio erant propter inopiam vidus.regijs vero čreden
Continuus con tibus oppugnatores fuos ceffuros labori.In his autem erat Manaimus alias Magneuiusquidam de ff
fiidus. li js iudf galilei caliidiffirnus rethorjqui etiam quondam fub cyrinc exprobrauerat iudeis:quonia poft

Manaimus re * deum fubijceremur romanis.Is ergo affumptis quibufdam nobilium/perr'Xit in maffadajvbi armame
thor armatisqua tarium herodis regis era<jfeoq$ perrupto/populares ralios. quoq; latrones diligeter armauit/ Hijfq; vtes
bufdam latroni ftipatoribus ve!utirexhierofolimareuettitur. fadufq; princeps feditionis oppugnationem difpone#
bus hierufale re bat, Machinamentom autem inopiaerat:& nec poterant palam fuffodere muros fupetne hoftibus te-
uerfus feditiois jla iacientibus.Funiculum igiturlongeceptum fub vnam turrim agentes fufpenderunt materif fubie# ^
princeps fadusjda:ac poftea in fuftinentialigna ignem immiteres egrefli (unr^ Sicq; fubteibus exuftis turris quideex
eft.&c. C teplo emota eft:alter aute“murusintus edifteatus apparuit/Regij quippe mollitiones eoru prefentien

Regijs manai # tes fore etra de concuffione turris alium fibi murum celerius edificarut.lnter hf c autem hi quidem qu/ (|

mn vt difcedere oppugnabantfft ftatim fe viduros credebanttu vidiffent alium muru ftuporedefedi funt. Regijta* t .

iicear d c pričati men ad manaimulaliofq; feditionis ptincipes mittebant prfcates^vt eisdifcedere liceret: id eft regijs
bus coceditur& ieiufq regionts reliquis.Q_uod cu annuiffet manaimus protinus difcefterut.Romanos aut qui foliteli
recedut folisma (čtrf erat grad s animi oceupauit defedus Neq; em cotra tanta multitudine paresera^&prf čari vtlice
tientibus roma« ret exire ignominia putabat.Dereliquetes igitur inferiore locu qui ftratopedos alias ftratopedovcca

nis q i turres re# batur/quippequafi capi faciles in turres regias c6fugeiut:quamvnaappelIabaturhyfpicosaliaspha

gias fiigerunt, felus;tertia mariane.Ht vero qui cu manaimo erat protinus in ca irruetesloca dequibus milites fuge#


SDeSutsatobeUo

5fo*iCjrt){.

rantffi quos eorum comprfhendertint trutidanfesomnemreliquum apparatum diripientes; fttato# .

pedumincenderunt.Hascigitur ada funt fexto die menfis fepteinbrfs.(ESequenti autcm dic ponti# btratopedn m
fex Anania circa euripidos regie domus lat ms capitur/& a latronibus interficitur cum ezechia fratre/ naimimiutes m
Circumfedentes autem etiam turres feditiofi cuftodiebant ne quis militum poflet effugere. Manai# cenderunt fex »
mum autem munitorum locorum deftrudiq/& pontifids Ananigmors incrudelitatcm erexit; SL  toleptcmbris,
neminem parem fibi in negocijs arbitrans/intollerabilis erat tyrannus.

CDuode focijs Eleazari contra Manaimum infurrexerunt i pfum regem efle non premittentes'8£
tacentibushisqui circa Eleazarum erant/populus faxarapiens interfedt Sophiftam/ SC  Manaimum
fugientemcaptentes multis fupplicijs cum tyrannidis adiutore Abfamone^ multis fupplicijs interfe#
cerunt.Metiiius autem romanorum prffedus / & reliqui ad Eleazarum mittentes depr?cabantur vi#
ta falua SC  armis relidis poffe recedere.quos feditiofi ludei fine armis difcedentes dolofe contra pa«
ftiones interfecerunt/pr?ter Mutilium fe circumcidi SC  Iudaizare promittentem.Iudeorum autem ca
ptiuitatisexcidtum probabatur:quibus etiam diuina indignatio proptervrbis facinora imminebat.

Cgfarienfes quoq; quafi excelfi quadam prouidentia die fabbato omnes Iudeos occiderunt.Iudeifqj
euacuatur Cefarea.Et poft Cpfarienfem plagam efferata gens iudeorum/Syrorum vicos Sc vidna  Io
ca vaftauerunt.Maximaq$ fuit virorum vtriufq; partis cedes. Omnis quoq; ciuitas in binos diuideba</
tur exercitus/diefq; in fanguine: nodes vero in formidine tranfigebantur.Manfuetiq; ad occaffonern
auaricia prouocabantur:& ciuitates cadaueribus replebantur. Capitulum nonumdedmum.

B

Nfurrexerunt autem duo de focijs eleazari/Et mutuo co!locuti/quia non deceret a ro#
manisdefideriolibertatisrecedentes/eandempopularifuoprodere/dominumq;ferrq ^^coritra ma

SC fi non violentunytamen feipfis Iiumiliorem Nam fi oporteat cundis a!iquem prf#

efli^guis magis alium q illum deceret. Atq; ita padiadoriuntur eu in templo^arrogan naimuno cnt ^ f
ter enim adoraturus acceflerat regali habitu indutus:8i dudiofos fui in armis habebay eum rc S em e,lc
IL'Cum igitur hij qui circa eleazarum erant in illum profiIuiflentfre!iquus quoq; populus
infprfpririnnhiOam/pfl-imnnfesnnnniam Mn neremnto tnta fed/tinfnlueretur.Pauluhim "i- ij0 P !l, ita 13#


rapiens faxa interfedt iophiftanyeftimantes quoniam i!i o perempto tota feditiofolueretur.Paululum ,
autemftipatoresmanaimirefiftentesjpoftg viderunttotamaduerfumfe multitudinemirruerefquis XIsa  P°P ul0  m
quo potuit)diffugere.Et cedes quidem erat eorum qui coprphenfifunt:perfcrutatio autem latentium tetlicitur «
fequebatur.Pauci ex eis latentes in mafladam profugerunt.Cum quibus SC  eleazarus filius Iayri pro#
pinquus genere manaimo|qui etiam poftea in mafladam tyrannidem egit.Ipfum autem manaimum
cum confugiflet in locum qui athians alias Ophlan vocatur/btq; ibi humiliter deliteiceret capietes ex __ .,
traxerunt in publicum .multifq; fupplicijs affligentes interfeceruntifimiliter autem fub eo agentes pri Manaimus m #
cipes/prfcipuumq;tyrannidiseiusadiutoremabfamonaliasafafolomonnomine.Etpopulusquidem/ 7 tcr  ^7*

Cgc. f./ficut dixjdn his adiutor fuit.fufpicans aliquam totius feditionis corredionemfuturam.Hi vero non r3n ^dis adiu#
iljap.?:. 0 b comprimendam pugnam|fed vt cum maiore licentia bcllum agerent.interfecerut manaimum. De tor  Abfamon,
niq; cum populus multum precaretur/vt oppugnationem militum relaxarenf.vehementiusinfiftebit/
doneč vlterius refiftere non valentesjiMutilius alias Metilius fcilice^hic enim erat romanorum prf fev .

dus/& reliqui mittunt ad eleazarum prfcantes.vt folaseorum pacifceretur animas:arma autemft m _ us

. liqua queq; haberent.ipfis tradentibus fumerent.qui pr?cationem illico rapientesiremittunt ad eos n °tu praefedus
gutionemaliasGorionemNicomedisfilium^&ananiam Saduci/&iudamionathf eis dexteras SL fa# ^reliqui mirte#

u. ca

cramentum daturos^qmbus adis deducebat milites Mutilius. ([Sed quamdiu Romani arma retine#

2 bantnemo aduerfus eos feditioforumfraudis aliquid molitus eft.Pofteavero q fecundum padiones tum  deprpcan#
omnes fcuta g!adiofq; pofuerunt:neq; quicq iufpicantes difcedebant: fado in eos impetu ftipatores tu r vita falua
eleazari comprphenfos trticidabant:neq; refiftentes/neq,- fupplicantes.folas autem padiones SC  iura# P°^ e rec . e ^ ere
menta que dederant inciamantes.Et hi quidemita crudeliter interfedi funt pfpterMutilium. Hune arm ‘ s  tebdis.
enim deprpcantem/& vfq; ad circuncifionem iudaizare fe promittentem: tantummodo feruauerunt.

Detrimentum autem Romanis quidemeratleue.De potentidfiquidem amp!iffima:pauci fueruntin
terempti. ([Iudeoriim autem captiuitatis illud exitium probabatur.Vsdentes autem graueš iam cau#Maxima iudeo
fas ftare bellorum:vrbem autem tali facinore fuifle refperfam ex quo nimirum diuina indignatio im# ril defolatio gra
minebat/etiam fi a romanis nulla vltio timereturjlugebat publicefgf auitatis iufticia prpmebatur. Vnuf/ues caufas belil
quifqt autem mediocrum|quafi pro feditiofis caufas reddituruslturbabatur. Siquidem fabbato illa ce# caufa videtium
dem contigerat perpetrari:in quo fcilicet die propter religionem a fandis operibus quoq; agunt quie quibus etia di#
<£SMi, tem.([Eadem autem die eademq; horarfquafi ex aliqua celefti prouidentia cpfarienfesquoq;iude# uinaindignatio
tt.ca,xx. os apud fe habitantes trucidaueruntiita vt vno tem pore fuper.xx.milia hominum cederentur;vt cu# propter vrbisfa
dis iudeis vacuata cpfarea remaneret.Nam SC  hos quieffugerant comprphendens ftorus: vindos in cinora immine

idei fyrorum vi# bat,8fc.

E.ivp

/

T

JKbetfecun6uE3ofepI)i3uDet

Efferatages iu# eos|eifq; contitienies rurales protinus vaftauerunt id eft philadelphiamift gcbdeonften alias gebonf#
deorum Syroru tim Sl gefaranv& pellany8f fcytopo!im.deinceps vero irruerunt in Gazara alias Gadara / Slin  [open/ D
vicos Kalia lo# Slin  Gaulanitiden/ftaliaqu?dam fubtuentesloca-.alia vero inflammantes etiam in CedafamTyrio#
ca vaftauerunt. rum alias Tyrum/8£ Ptolomaidam:Gabam quoq;/C§fareamq* tendebant. Obftitit autem eorum in#
curfui neq; Šebarte neq; Afcalon.Sed his quoq; inflammat/s Anthedona & Gazam euerteruht. Mul
ta autem drča fines harum ciuitatum diripiebantuiyvici fcilicet 81  agri/eorum qui capiebantur viro»
rumimmenfacedesfiebatNeq 5 tamenfyriminorem numeromultitudinemde iudeorum gente va>

Ots ciuitas in bi ftabanUed etiam eos qui in ciuitatibus erant comprghenfos difperdebantfnon folum ob vetus odiu
nosdiuidebatur f e d vtdifcrimen imminens pr^uenirent.Grauis ergo conturbatio totam Syriam peruaferat: SC otn ®8Mi.
exercitus diefq; nisciuitasin binosdiuidebaturexercitus.Vnaq;alterutrisfalus erat/fianticipaffent alteroscede fa« l, ‘ cs ' n -
in ianguine no# cl ' en da.Etdies quidem ducebantur in fanguinemodes autem moleftiores formido faciebat. Namli
des in formidi# cet v iderentur ammolliri iudeositamen etiam de alijs gentibus iudaifantes cogebantur habere fufpe
ne tranfigebant & 0 s.Etper hocipfum quod in eis videbatur ambiguum(neq; temere eos placebatinterfici: &  rurfus
Mafueti etia ad p er  fpfam religionis commixtionem quafi pcenitus externos timebant.Prouocabapt autem ad cedes
oceifione,pcuta diuerforum|etiam illos qui prius fuerant manfueti/iauaricia fiquidem fubftantias c? forum pzffim d u
baEauaricia.&c r ipiebant:8£quafividores eorum praedam quos trucidauerunt in domos aliastranffcrebant. Glorij
Cadaueribus ci f lor au tem erat qui pluracollegiflet: quafi fcilicet plures virtutefuperafTet.Eratautem cernere ciui#
uitatesplene e# tatcs  picnas cadaueribus infepultis.Kinhumatos palTim iacere cutn paruulis fenes; feminas autem
sant.dCc. nC q. verecundia contedas.Et omnis quidem prouincia plena eratinenarrabilium calamitatum.ma >
ior his autem moetus audendorum malorumipfis;queadaerant,facinoribusimminebaptf&ha&e#
nus quidem iudeis aduerfum alienigenas conffidus erat.

[udei Scytopolim inuadentesihabitantes ibi Iudeos experti funt hoftes. hi namq; confangui#
neitatem vtilitati proprig poftponentes/aduerfus Iudeos cum gentibus dimicabant,Scy topolite vero
fufpedos habentes ludeo^cum illis padum firmauerunt duobus diebus quiefcentes: fed tertia no# -p
de Iudei expIoratores inuadunt dormientes: & incautos ocriderunt gentilium fcilicet.xiij/mili<y fub# h
ftantias eorum ditipientes. Symon autem iudeus Sauli nobilis viri filius/ fortitudine corporis & ani#
mi audacia ftrennuiffimus / vtrifq; a d fug gentis incommodum abufus eft.vnde Iudeis Scytopolitgvn
diq; circumfufis penitentiacommotus:quiatanta contra genus fuum perpetraueratmala.gladium e#
ducens primo fenefcentem patrem enfe penetrauitipoft quem matrem interfecit. deinde vxori & fi#
lijs intulit ferrum/quibus omnibus mortuis cefis fuperftans feipfum interemit/Iudeorum quoq;pro#

Iudei Scytopoli pter Scytopolitarum cedem a ciuitatibus in quibus habitabant clades/ecuta eft: duo namq; milia&C
iuadetes iudeos quingentos afcalonitg peremerunt/ptolomais duo milia interfecit. vixerunt quoq non paucos Tyrij
ibi habitates ex hippenei Sl  Gadari. Antiocheniver<y6£ Sydonei/&Appamei/foIi Iudeis cohabitatoribus pepercerut)
perti fut hoftes Cerafeni quoq; Iudeis mifericordes fuerunt/heq^ in eos qui apud fe manere delegerunt quicq geffe#
hi cofanguinita te-.Sl  egredi volentes vfq; ad fines deduxerunt. Capitulum vigefimum

temproprievti# *■ m—  Ncutrentes autem in feytopoleos fines:etiain illos iudeos qui illic habitabant. experti funt ^ (i _
litati poftpone# M hoftes.Hi autem cum fcytopolis confpirantes/gc confanguinitatem vtilitati proprig poftpo ,j

tes aduerfus iu# (H™ —nentesfaduerfum iudeos cum gentilibus dimicabant. Sufpeda tamen eorumfuit ipfa belli
deos cum getili auiditas.Deniq; fcitopolitg veritiine ciuitatem node adureret:& magna fua calamitate ciuibus excu#
bus dimicabant farentdefedionem/edixerunt eisjvt fivellentinter eos firmareconfenfum/8Ccirca'alienigenas often#
Scytopolitf ve# dere fidemitranfirentcum oibus filijs fuis in proxiraelocum paludis. Quibus qugfuerat iuila fine fu
ro hntes fufpe # fpitione facientibus:diebus quidem fecutis duobus quieuerunt fcitopolite.Tertia vero node explcra )>
dos cu? illis pa# toresialios incautos :alios vero dormientes inuaduntifubito oes interficiunt: qui fuerunt numero tre#
dft firmauerunt decim milia. Poftg eorum cundam fubftantia diripuerunt.Dignu autem etiam videtur Symonis in# &■ U<
g£ duobus qde tcritum enarrare. Hic enim Sauli cuiufdam non ignobilisviri filius erat/Fortitudine quoq; corporisK
diebus quicue# audacia animi infigniflimus:quibus vtrifq; ad incommodum fup gentis abufus eft. Multos fiquidem
runt tertia vero iudeorum appropiantes fcitopolim quotidie obtruncabat/& frequenter integros cuneos fudit:fuga# ^

.11  node iudei ex# uit&Vt totius aciei mora & momentum folus exifteret.Compr§hedit autem eum digna ciuili inter#

’ ploratores inua fedione pcena.Nam cum fdtopolitp circumfufi ellent iudeis: & in paludem praecipitesagerentjedu#
dut dormientes censffymon gladium in nuilum quidem hoftium impetum fecit/Nichtlfe ftquidem in tanta multitn#
gticautos Sl o  c# dine promoturum videbatfexclamans autem miferabiliter digna/'inquit) ieitopolitp his qup geffipa#
ciderunt gentili tioif :quippe qui tam multa cedeciuium meorum benignitati ere a vos noftrp ffdem feci/ Oigneenim
um.xiii.milia.8žtlobtaexteragensinfidaeft:quiinnoftriimgermstataimpietatedebquimtts. Morior ergo^phanus
eorum diripue# pri js manibus; neq; erh dignueft hoftibus fubiacere.Ifte aute ipfe finis;8£ michi fcceleris digna pce

tuntfubftantia. na;& virtutisidoneudecuserftvtnemofcilicethoftiudemeo intentuglorietur:neq;inlu!tetcadeti.

SDe3ut>8(co bello.

fo.jtjcjMj.

A H?c diccns/miferantibus fimul ac furentibus oculis circumfpicit omhcrn familiam fuam, Erant au* Miferada fymo
tem ei vxor& filij. 0 £ proue&i in fene&ute parentes.^Illeigitur primum quidem patrem retrahens a nfs facmora prt
Cffarte:& eum fuperftans enfe penetrauic.Poft quem non fane iam inuitam matrem fuam interfecit,mo patrem enfe
Super hos autem coniugi 8 C filijs intulit ferru/finguhs horum fane pceneoccurrentibus gladio: & ho penetrauit dein
ftes pr?uenirecupientibus.Cumvero omnem fuam neceffitudinem trucidaffeticefis fupčrftans cx/ dematrefuaim
(fg,!u'l tenditjvt neminem poffit !atere:& totum in vifera fua enfem dimerfit.CDignus quidem mifetatio/ terfecit poftea
ispi.n* neiuucnis propterrobur corporis atq;animi firmitatem: ceterum quatum ad fidem quam alienige/ coiugi & filijs u
nis pr?ftitit/digno fine confumptus.C Ad cedem autem qu? in fythopoli fačta eft/reliqu? quoq; vr< tulit fcrru qbus
bes iudeis apud fehabitatibus irruebant:# duo milia quingentos afcalonit?/pfholomais autem duo oibus mortuisfei
! milia interfedt. Vicerunt quoq; non paucos tyrij':multos quidem trucidauerut. plures autem eorum ipfumiterfedt
* vindos cuftodijs tradidere.Hipenei quoq; & gadari fimiliter audaciffimos quidem amo!ieban£ter/ ■. v£r ixun j}£j...
ribiles autem follicite obferuant,ReIiqu? quoq; vrbes aduerfumliudeos fingul?/prout habebantvel
timore vel odio rnouebantur.ffSoIi autem Antiocheni & Sydoni 8  Appamei fuis cohabitatoribus Antiocheni 8 i
pepercerut:& neq;interfi'cere quemqua iudeorum:neq; vinculis tradiderut.Forte autem 8i  propter Sydonij'&ap/
multitudine fuatn defpexerunt eoru fi qui motus fuiffent,Michi autem videntur magis erga eos mi pamei foli iude/
(g 3 .li.ij feratione moh/quos vtiq; nichil moliri videbant. Cerafeni aute neq; in eos qui apud femanere dele 15  pepcerunt co
capt.itt. gerunt/quicq geffere mali.& egredi voIentes/vfq; ad fines fuos doduxerunr. • habitatoribus

CAHGES1PPVS. cap xij.Ii.if.ponitcalamitatisiudaic?caufam| 8 iipfos iudeos dicitfcele/
rum fuorum luere fupplicia: qui poftg dominuIefum crudfi'xerantdiuinoru arbitrum/poftea etiam Additio.
difdpulos perfequebatur.Teftimoniumq 5 lofephi devirtutibuslefupaffione & refurre&ioneeius
contra iudeos adducit.Si enim (inquit Aegefippusjnobis non credunt iudeiVel fuis credant.hoc di
cit  Iofephus quem ipfi maximu putantjgc tamen in eo ipfo cp veru locutus eft/ita mente deuius fuitf
vtnecfermonibus fuis crederet.&c.Infuper morte iohanis baptift? comemoratfpropter qufvt diet
Iofephus(iufte h?rodes exercitum amifit.accufat etiam ibidem Iudeos/quia apud eos fummi ius fa/
cerdotif iterierat/aut iudei v auaricia interceptum/aut pottorum infolentia/qui licerc(quod vellent ius
putabant.Et ipfe cap.xiij'. ibidem rccapitulat facerdotij ortum/& ordinem ex Aaron/ & per Antio/

B  chum ipfius facerdotij turbationem: fimiliterq; per H?rodemjqut ignobiles in facerdotio conftituit /
h?c Iofephus ponit Antiquf, libro,xx, ca.odauo, omnium pontificum ab Aaron vfqj ad belli finem
manifeftansfucceffioncm. a

C Agrippa abfente/relidoq; fuper negocia fua vari/pernfcies maxima aduerfus iudeos exci/
tatur/vams namq; feptuaginta nobiles iudeorum qui ad Agrippam pr?fidi j gratia venerant in itine
re ocddit /8  hunc Agrippa a procurada regione femouit.Cyprius autem caftellum a feditiofis captu
eft f 8 £ Macherunta romanis relida/Alexandrinorum quoq; contra Iudeos/quos A!exander ibi cum
honore voluerat habitareferta eft feditiofcuius čaufa fuit/,Nam Alexaridrini couenientes iudeos in
concione exp!oratores eife/& hoftes clamauerunt^ manus in eos inferentes/ipfofcp concremari vole«
bant/Tyberiumq; A!exandrum ctuitatis principemtantumfacinus prohibetem irridebant: paffim
autem fine etatis aut fexus mifericordia iudeis eorum edes Romani comburetesjfubftštias deripie#
bant.Et quinquaginta iudeorum milia Alexandrif occifa funt/neq(ibi remafiffent reliqui^nifi Aie*
xander mifertus Romanos iuflit abfcedere. Capitulum vigefimum ptirnum.

Xcitata autem in regno agrippg aduerfum iudeos pernicies/Ipfe quidem perrexerat Perničies aduei
jad Ceftium gallum antiochiam frelido fuper negocia fua quodam ex focijs nomine fus iudeos in re
ivaroiflemo vato regi genere propinquoj Venerut autem ad eum de bathanea regio gno agrippa ip<
ne feptuaginta numero viri et nobilitate S prudentia ciuium fuorum pftantiffimi/po fo abfente exci/
fcendi pr^fidij gratia/vt fi qui fcilicet apud eos quoq; motus fierent/haberent idone* tata.
am per quam poflent infurgetes quofq 5  coprimere.Hosvarus quofda armatos de re/ Varus.!xx. tude
gijs prf mittens interfecit in itinere omnes. Aufus eft autem tale fadnus preterconfilium agrippe: 8 C oru nobiles qui
propter nimiam auariciam impie;in gentiles fuos agerefaon recufans regnum omne corrupit: perfe/ ad agrippa pr?/
uerans icilicetpoft tale principium in totum genusexercereiniquitatem. doneč difcuffis agrippa re/fidij gratiavene
busjanimaduerterequidem in varum veritus eft propter iniquitatem Sceni/procurandaltamen eum rat/ in itinere pc
q  regioneiummomt. C.Seditiofi autem comprfhedentes pr?fidiuquod appellatur cyprus imminens cidit fed hucA/
mbus tvencontinis:cuuodesquideminterfecerunt: munimentaautemdeftruxerunt. Pereofdem agrippa aregio
tan' 1 * 1 * etiam r mma cheruntemultitudoiudeorumperfuadebat inpr?fidioreliftisromanisdeferereca/ ne ccurandafe

‘ _ c ‘' urn ( e, lq; tradere.Illi autem qui rogabantur cogi metuentes padi funt cum eis diflelTione fuam. mouit.
accipientesfidem traduntpr?fidium.Quod diligentibus cceperunt macheriaecuftodijsobtinere.

II In alexandna aute femper quide erat incolis aduerfum iudeos feditio iam ab illo tempore ex quo

%\Ut  StfCtttttiusjSofep&t 3ube(

Alcsandrinoru ftrennuus alesander confra egyptios vfus iudeis premium focietatfs tradidit eis^ & habitandi apud
cotraiudcos fe# a!exandriam facultatem: SC  fus vrbis ?qua!e cum gentibus. Petmancbat autem eis honor ifte apud D
ditio quos Ale# fucceffores quofq; alexandri.Deniq; SC  in parte ciuitatis locum eis ptoprium dcputauernt.^uatenus
xader cu hono# haberentcoucrfationem pet omnia mundiorcmiacomunione fdlicetgentium fequeftratam. Preftt
re ibi voluerat terunt eis vt etia macedones appellaretur.Deinceps vero cum in poffeitione romanoru ?gyptus ve«
habitare.&c. niffet:neq; cffar primus^neq; poft eum quilq honores quos a!exander decreuerat minuit.Conflidus

autem eorum pcene continuus aduerfum gtfcos era^& iudicibus multis ex vttaq; parte quotidielu#
crum reuehetibus feditio accedebatur.Tunc vero cum Sc  apud alios turbata res effet:i!iic magis exar#
Caufa feditiois fit tumultus.Nam cum alexandrini in  cocionem veniffentfvt ordinarent pro certis negocifs legatio#
quia iudeis c5# nem ad Neronem feredam;cocurrerunt in  amphiteatrum permixti gregis plurimi iudeorum. Q_uos
uenietibus i co# cum vidiffent emuli/ex temploclamare cceperuntiudeos hoftes Si  exploratoreseffe. Ac deincepsin#
cione cu Alexa# filientss/intulerut eifdem manus.Et reliqui quidem fugientes diifipati funt.Tres autem ex his viros
drinis/ Alexan/ comprfbedentes trahebant:quafi viuos incenfuri. Commota eft autem omnis terra iudeorum ad vi
drini Iudeos ho tionem ferendam.Et primum quidem grpcos iaciebant. poftea vero etiam facibus rapt/s in amphi#
ftes explorato# teatrum impetum fecerunt: cominantes quia inipfo loco tantum fimul populil concremarent Sc  pce
res ee clamaue# ne minas impleflent rebusmifi iras eorum comprefliffet tyberius alexader princeps ciuitatis.Necta# IM 4
rut manus i  eos men ipfe cohercendi principium ab armis fumpfit/fed nobiles eorum quofqs fummittens hortabatur “i ’ 11
inferentes. vt defineret:neq; aduerfum fe miliciam romanam cSmouerent.Seditiofi autem benignam deprgca#

tionem ridetes.t /beriumcontumelij'sappetebant.Q.ui poftq viditabfq; magna calamitatetumultu -
ofos non poffe compefci.immifit in eos duas romanoru legiones;que in ciuitate erantjcum his  alios
quinq; milia milites cafu ad iudeorum interitum delybia venientes.prfcepitq;f\'t non folum interfi#
cerentiSed etia fubftantias eorum diriperent/Domofq; inflammarent. Qui protinus cocurrentes in
locum qiii vocatur delta/illo quippe erat multitudo iudeorum colleda/ exequebant ftrennue iuiTio#
Paffim itereptis nesfnecfanefine cruentav dorih Colledi quippe in vnu iudei-St eos qui de fuis optime armati erat ~
etatis aut fexus ante reliquam multitudine ftatuentes:aliquamdiu reftiterunt.poftq vero in fugam inclinati funt pžf# *
mia iudeis eoru fimtrucidabanf: 8 t erat eorum grandis interitus:tamen qup fibi mandata fuerant exequutur.CogIo#
edes romani co bati enim iudei/his quos melius habebant armatos in fronte pofitis aliquamdiu quidem reftiteriit.fe
burebant SC  fub mel in fugam verfi madabantur.Nec vnus erat exitij modus:cum alij fub diuqfatq in campo depre#
ftatias diripie# henderetur.in edes autem alij' concluderenf. 8 C eas quoq; romani incenderent/vna etiam diripien#
bant. do qu£ in his reperiffent:neq; illos aut infantium mifericordia/aut reuerentia fenedutis mouer et.fed

Quinquaginta in omnes etates pari cede deieuirent Vnde totus locus fanguine redundabat.Quinquaginta vero co
iudeorum milia gefta funt milia mcrtuorum/nec tamen faitem reliquie remanfiffent/ nifi prius ad preccs fe conttilif #
alexadrie occifa fentjeorumq; mifertus alexander romanos iuffiffet abfcedere. Sed lili quidem quibus erat cofuetum
neq; ibi reliquig obedire preceptis/ primo eius nutujiecibus pepercerut/PopuIares autem A!exandriui propterodij
remafiflent nifi magnitudinem/difficulter ab incepto reuocabantur: vixq; corporibus diftrahebantur. Apud Alexan
alexader mifer# driam quidem tališ cafus euenit.

tus romanos iuf CICeftius gallus Syri£ redor cum quo Agrippa & principes aderant maximo cum exerci#

fiffetabfcedere* tu contra iudeos veniensZabulonciuitatemditilTimamccepit/quacaptafugientibufq;ciuibus/mi#
Iitibus diripiendam conceftitift oppidum SC  circumadiacetes vicos incendit.iudei aute rccedente ce
ftio duo milia Syrorum occiderunt.Ceftius vero prgmiflfa exercitus parte in  Ioppem militibus oppi#
dum precepit cuftodire:qua tamencapta/eam incendunt:odo milibus SC  quingetis habitatom occi#
fis( 8 £ vicinam Caefareg cum vicis ignidederunt, Ceftius vero GaUumduodect.ng legionis dudorem
eum exercitu mittit in galileamijuem Sephoris ciuitas & alicc ciuitatcs receoerun^recedentibus fe#
ditiofis in montem quos Gallus perfecutus eft Sc  ipfis vidiš recedit in Cgfaream.Ceftius qtioqj cum p
exercitu reuerfus in Antipatridem/ quam cum vicis incendit/ deinde lyddam viris vacuam propter
fcenophegiorum feftum inueniens/ex vtroqj oppido quiquaginta occifis/ procedens in Gabaopo#
fuit caftra.Iudei vero bellumciuitati cognofcentes propinquum/ omiffis folemnifs ad arma cum im/
petu properaruntf& Romanorum occifi funt quingenti/& qiunderim milites/iudeorqvero folum vi/
ginti/Romanis itaqj fugientibus Ceftius triduo in agris morabatur/Agnppa vero Romanos a penini
lo non tutos profpiciensjfiudeosverbis/vt a bello deftiterent/experin decreuit:venia atq;fcederecum
Romanis promiffus Iegatos mifit:quorum vnum occiderutjaltero vulnerato fugiente.Ceftius autem
omni armato exercitu iudeos in fugam conuertit/& vfq; in hierufalem perfecutus caftra in Scopo po
fuit 8 £.xii|.odobriš die exercitu introduxit in oppidumftunc quoq; BezetaCenophol/s SC  forum da/
con incenfa funtf 8 £ ceftius tune vrbem poffedifletffed a quibufdam a floro pecunia corruptis eft im/
peditus, Capitulum vigefimum fecundum.


00 e

eratinj

niie coducor*

galdecci« 1 ^
.. 5i t .Cumq; ot
fe 11 ;' 1  r erfi ple n3rn

•** i?««

incendif.de

etiam c> tcun
prgeipue bei

fj.li.it ferant/irruuf

»jmtt' ipfe quide n
dilvtoppii ' 1

q ceterorum
peni facillim
pararent.Ag
autem numt
nabartenem
multitudine
tW ' ' fit ceftius ga
g expugnand
huiufq; ptu
ingalilefir
duftabate:
resgducei
ture vidon
poterantir
Gallus qui<
C 5 . 1 i.i' bat.Ceftiui
ruiiu* dinemiude
pnufq m m
vicis circun
uitatemoff
tat,Q,uinqi
« fotone
t8.fim, d, 1 s  qumqi
rum foiemi
moreprofi
apud iude
C racin p t? li
prumpere
ierat equi
fet esercit

tene p
usfqm' ;
dei ad c
filius

«.)titn.



''■»alfe

■.,,, 1  tcit (

m.i : W “'' Qo mnt

'  ^ SeXat>

' ’»> ,IdS? ,k WB»

f ''' lufCrn exhS P v2

'': rrJll ^umadv!

'. iirJ P t,s  'namphi,
Tcnt& pci

n?m«. U, T S,Neclfc ^
; 1 ,ttt ns/]ortabatur%

‘ ^n.gnamdep a

•i CJ Jmiraretiim u ltu>

>'frant cum h/s al/os
1'inoofolum/nterff,

: nus  cocurrentes/n
flrcnnueiull/o^

■ > time atmati emt

'-matifuntpžf,^

1 C\cqUUtUt.C6glo»

■ c t  u i d cm tcftitetiat.fj
11 !; incampodeprf/
t vnaetiamditipi»

* >tatumoueretiijf ...

vctoco™

... .■ prrccsfe contiš*
i,: iisfrafcofuetura
ojiidriuipropterodl)

: ;.;r, ApudAIcx31l

• • .i\iniocumexCfC/V
f*)tiburq; ciuibus; mxV

'ci Jute reccdcntecc
-emmilitibusoppk
,ais  habitatom occu

*c:ci!ionisduftorcm
^jjrcccdcntibus fo

...uvacuamptop^
Mens inGabaof

il.^nncu^

.,vcro!^.;

' ‘ ‘ .L„ osip 010
^'"rrlaJef 10

■  v-000?°

2S2&**?

(fg.lt.ti

(S.Xtllt.

<£g, lt.it
(a^tiili

(ffg.lt.tt

ta.jcttti«

B

eg.it.ti

tijttltt*

eg.lt.ii

f P..CUU.

(S.jtiiti.

2E>e3ut)fiico bello. fo.rjmmf.

Eftiovero iam quiefcendum effenoti vldebatur tnfenfis vbiq; fudets: fed duodeclrr.a ve,- Ceft/us fyne te
to  legioneIntegra ex antiochla fecu ducens.gC ex reliquis bina milta eleda peditu/& qua dor ca  maximo
tuoralascquitGitnfupregumauxiliahoceftantiochl?duomiIlaequitiy&peditutrtami cxercitu contra
IiagCfagittariosoes.agrippaverotantude pedltfi/&eqtumille.cu. (i  ceftius fequ?ret qua# ludeos venit m
tuoTmilibus comitatus/quoru tertla pars equltu erat.p!urefq; faglttarlf ptolamaida^greffus eft.Plu-Zabulon.
ml auteex ciultatibus auxi!io couenerutiperltia quidem militlbus lnferiores:quod vero fcienti? de#
erat In ludeos odio|itcmq; alacrltate lupplentes. Aderatautem ipfequoq; Agrlppa ceftto.& eorum Agrippa SC  pri«.
que edducerent fimul/& itinerls prlncip^s.Ibl tum adhuc tanta exerclcus parte ceftius In valldtffl rr,3 clpes Itmeris cu
galilec duitate cotendit Zabulo qu? appellat Androf& ab ludeorum finlbus Ptholomalda dlicer* ceftlo,
nit Cumq; offendiffet eam clulbus deftituta. In montes enim multitudo refugerat/omnlgenu autem Ceftius capfa
rerfi plenamullas qutdem militlbus dlrlpiendas coceflir.Ipfum vero oppidum §uls ammiratus effet zabulondltiflr#
eius pulchrltudtne/quippe domos habebat fimilitet vt apud tyrum/& fydona;& berytum/edificatas trta fugietibusd
incenditideinde curfim temtorio peragrato quicquld inueniffet obutam depopulatus eftjnfamatls uibus militlbus
etiamcircumeampofitlsvlcls.inptholomaidaregreffuseft. Syrlsauteadhucpr?delnhiantibusf& dlrl pleda cocef
precipue berithi/s.recepta iudei nduda/ceftium enim receftiffe cognouerat/repete in eos qul rema* fit SC  oppidu in
ferant/lrruunt:'# prope ad duo mtlia morte conlumunt. CCeftius autem ex ptholomatda reuerfus cedjt SC  circuad
ipfe quidemc?faream peruenlt/in Ioppamvero partem premlfit exercitus cum prcceptls huiufmo* iacetes vlcos
dilvt oppidum ctiftodirent/fieopotirt potuiftenti aut fi oppidani impetum prffenfiflent^tam fuum Iudei Cefto re*
q efterorum mllltum prfftolarentur aduentum. lllorum igitur allj mari ali) terra profečfr.vtrinq; lo« cedete duo mi«>
pem fadllime captunt.ita vt ne fug? quldem habitatores copiam repertrent. ne dum fe ad puguam lia Syroru occib
pararent,Aggreffiautecunftosfnterfiduntcumfamilijs:direptamq;duitateincendut.Interfed:oru derunt.
autem numerus odo milia quadrtngentt fuerunt.Similtter vero & lnfimtima cefare? nabathite allas
nabartenem non paucos dlrex(t equites:qui SC  partem finiu vindicauerut; magnamq; indigenarum
muItitudineperemcrunt:direptifq;patrimoni|'setiamvicosigni dederunt. ^Tlngalileam quoq;mi Ceftius galhmr
fit ceftius gallum dudorem duodecimae leglonls. elq; tantam militum manu attrlbuit quantu gentl duodecim? legf
expugnande fufficere pode credebat'8C eu validiftima galile? ciuitasfephoris cum fauore fufcepit: onlsdudore cu
hulufq; prudens cofillum fecuteciuitatcs ali? qulefcebat. Q.ui fedltlonibus SC Imdhijs  opera dabac^exerdtu mittlt i
in galile? monte vndlq; mediu receflerutlqul eft cotra fephort SC  vocat aflamonbduerfus eos gallus galilea que Se#
dudabat exercltu.il!l aut qdiu fuglores erant facileromanos ad fe afcendetes vlcifcebanf:exlus plu phoris clultas 8£
res q ducentos interfecerunt.Vbi eos quldem viderunt circumados itinere ad celfiora .pgrefibs/ma ali? cluitates re«.
ture vldorlam conceflerunt/& neq; pugnam minus armatt ferebant neq;/ft terga dedlftent equitum ceperut rccede#
poterant manus effugereiadeo vt pauci lods delitefcerent: ampltus vero q duo milta truddarentur. tibus fedltiofis it
Gallus quidem cum nlchil ia tentare nouitat.s apud galileam vlderet; Csfarea cum exerdtu remea monte quos gal
bat.Ceftius vero cum omnl manu reuerfus In antlpatridam perrexit: cognitoq; non paruam multltu lus pfequutus e
dlnemtudeorum in turrim / qu?affeci vocatur,e(Tecoiledam:qul & hlscogrederentur pr?mifit.Sed quibus vidiš re#
priulčj in manus venirent/ludei metu difperfi funt: eorumq; caftra lam delblata milites adortu cum cefflt In cefatea
vicis clrcumpofitls Incenderunt Ex antlpatride autem ceftius in Lydda profedus: vaeuam virls ci#
ultatem offendlt.Nam propter fc?nophegiorum dies feftos in hlerofolimisomnis populus afeeodo/
rat.Qulnquaglnta vero 'quos tbl compr?hendit ex vtroq; optdo ocdfts. vlterlus procedebat. Perq;
bethoron profedus in quodam loco cui nomen eft igabao caftra ponit.dlftante abhlerofotymis fta« Iudei bellu etui#
dijs quinquaglnta.C.‘Iudel vero cum iam duttati proplnquare bellum videtent fomiffis feftoru die# tati,ppinquu co
rum folemnifs) ad arina properabant. fatifq? frcett multitudlne.lncompofiti ad puguam/& cutn c!a* gnofcetes omif/
more profillebant: no dierum quidem feptem habita rationeferlatorum.Erat enim fabbatum quod fis folenljs adur
apudiudeos religlonemax!inecurabatur. Idem autem furorqui eos ab obfequlo pietatis amoue# ma ^perauerut
rat.ln pr?llo quoq; fupetiores etfecIt.Tanto namq; impetu romanos aggreffi funt. vt eorum SC aciem cu impetu SC  ro
prumperent|vt3q; aperta cedlbus in medlo ruerent.ac nlfi el militum part! qu? needum locum aml# manotu occifi
letat  equltes exercitati fubueniffent/ qulq;non fatls defecerant pedites/in perlculo totus ceftij fulf# funt gngentt SC
fet  exercitus.Interfedi funt autem quingeti SC  qulndeclm romani milites ( iex qulbus quadrlngeti pe# quldecimilites
dltes/c?terl equites erant.Iudel vero vigintl duo quorum fortliTimi videbantur monobazi regis adla ludeoru vero ft>
beneproplnqul Monobazus SC  cenedeus:&pofteahos parayta allas paraytesnlger.&:fyla babllonl lum vlgtntj,
usfqulad ludeos fub agrippa rege tranffugeran^/cul pridem militabant. A fronte quidem repulfi iu# Vidoria ludeo#
del ad clultatem reuertebant. Romanos autem ad Bethoron aleendentes gyare allas gyore Šymon ru romanls fugi
fillus lnuadltfmu!tofq; poftremi agminis coaftores laniauitiac multa carra cum farcinis capta In etui# entibus& ceftio
tatem reduxtt.Ceftlovero in agris trlduo commorate Iudei lods fuperloribus occupatls obieruabant trlduo In agris
eius tranfitum,Neq; ceffaturos eos certum eratlfi Romani proficifcl cceplfleut.f£Itaa; t« agrippa cu comorante.

t

Slike £>ecttttttt$3ofe$i 3Iu6c(

Agtippa roma# infinita hoftuim multitudine nlčmtes amp!exa/ne romanos quidem a periculo tutos effe perfpiceret
nos a p iculo no verbis iudcos expcrtri decreuitfvel omnes fibi parituros extfttmans vt bello defifterent: vel fiqui ad# D
tutos pfpiriens uerfarentur feuocandos eos qui ab eorum fententia difcreparent. Mifit igitur ex comitibus fuis lot#
iudeos verbis cium alias borceum vel porcatum 8i  pheebum quos illis fdebat effe notiflimosjvt a ceftio foedus ami
vt bello defifte# citig.certamq; pro peccatis a populo Romano veniam pollicerentur fi proieftis armis fecum fenti#
ret expiri decre# re voluiffentverum feditiofi mcetu ne cunda multitudo fpe fecuritatis ad agrfppam fefe conferret.
uit 8C venia atq; legatos obtrucare ftatuerunt.Et phcebu priufij verbum faceret peremerutmam porcatus vulneratus
foedere cu roma effugit.Populares aut id fadum indigne ferentes cedendo fuftibus atqj lapidibus in oppidum com#
nis pmiffis lega pulerunt. <£Ceftius vero quia inteftina eorum difcordia oportunum ad irruendum tempus inuenit/
tos mifit ad iu#^ totum in eos duxit exercitum:inq; fugam verfos vfq;ad hierofolymam profecutus eft.Caftris autem
deos quotuvnu inloco pofitis qui appellatur fcopos interuallo feptem ftadioru a ciuitate difcedens nichil pertriduu
ocdderut altero aduerfus oppidum conabaturffperans fortaffe intus degentes aliquid remiffuros.In vicos autem dr#
fugiente vulne# ca ciuitatem non paruarti militum manum ad rapienda frumenta dimifit. CQ. ua rto autem die qui f
rato. tricefimus erat menfis odobriš ordinatum in oppidum introduxit exercitum.Populus quidem a fe#

Decimo tertio ditiofis cuftodiebatur. Ipfi autem difciplina Romanorum territi exterioribus ceffere partibus ciuita#
odobriš eserci# tis.8£ in partem interioremftemplumq; refugerunt. Ceftius vero tranfgreffus pedeftham alias Beze# gji,
tu itroduxit i op than qug fic vocatur 8C cenopolim, S forum quod appellatur dacon incendit. Deinde cum ad fuperi
pidum Ceftius orem ciuitatem veniffstf prope aulam regiam caftra pofuit:8C fi tune voluiffet intra muros violenter ir
tune vrbepoffe rumperefciuitatem illico poffediffet.belIoq; finem dediffet. Sed propofituscaftristyranusprifcus &
diffet fed qbu(# plures equitum magiftri a floro pecunia corruptifconatum eius auerterutiKiudeos intollerandis re#
da a floro pecu# pleri dadibus contigit,

nia corruptis eft fTlnterea plurimi popularium nobiliffimi Anano Ceft/um vocare perfuaferunt/& per portas
impeditus ei aperirefquo cognito Ananus de muro cum ceteris deijcitur.Tunc quoq; Romani magnu fecerunt
circa muros conatum/fed telorum multitudine repulfi recefferunt. Iamq; multi de ciuitate veluti con •>
tinuo caperent/diffugeraut. Seditiofis qtioq;cadentibus populus alaerior efficiebatur/vt ceftio por#
tas aperirent: qui fi perfeueraffet ciuitatem obtinuiffet/Latrones vero Ceftio inopinate fugier.te ali#
quos equitum Kjpeditum peremeruntihfc enim recedente muka a iudei? paffus eft pericula/Ipfe cm E
rnilitibus qugfugg eratimpedimento/vt mulos & afinos & huiufmodi amputari precepit. Hcsaute
fugientes Iudei infequuntur. 8C  nifi nox veniffet/Romanoru periffet exercitus. Interempti veto fue#
runt quadringenti romanorum/alijs fugientibus Kmachinas Karma  relinquentibusiqugredeunfts
iudei afportarunt/K mortuos fpoliantes prgdam qug remanferat coiiegerunt: reuerfiq; cum hymnis
funt in hierufalem paucis fuorurnoccifis. Romanorum vero quinq; mibbus. Ceftius autem Saulum
8C cgteros ad Neronem miferiam indicaturos mifit/K belli caufam in florum diriuaturo^Damafceni
cognita Romanorum cede/decem milia iudeoriim mulieribus que fere omnes iudaicg erant religio#
nis/celantes occiderunt. Capitulum vigefimum tertium.

ijNterea plurimi populariu notiffimi Ananig alias Anano ionatg filio perfuafi/ Ceftiu
| quafi portas ei patefaduri vocabant.llle autem & ire faftidiensfK q> non fatis ei ere# ' ’

j dendu putaret.tam diu id neglexit: doneč proditionccompertaffeditiofi ananfi qui#
dem cum ceteris de muro deiedis lapidibus feriendo in domos fuas refugere coge#

! runt.ipfi vero per turres difpofiti muru tentatibus repugnabant.Per dies quide quin
l qj Romanis vndicp conantibusinexplicabiliserat impetus; fexto aute die ceftius cu

Ananus pluri#
misfibipfuade
tibus ceftiu vo#
cabatvt ei por#
tas apiret. quo
cognito de mu#

rodei|citcu če# plurimis htfdemq; fagittarifs a feptentrionali tradu templum aggreditur iudeis ex pordeti refiftenti p
teris bus.C^ui repente quidem Romanos ad muru adeuntes auerterunt:podremo autem repulfi telorum

Conatus roma# multitudine recefferunt.Itaqj Romanoru qui anteibant fcutis fuis muro fixis alias nixts/& qui eos fe#
nora intrare vr# qugban? ahfsfac per ordtnem fimiliter altjs fupadiundis:quam fic ipfi appellant teftitudine cotexue
bem. runt.Vndefagittgineam ddatgirritgdilabebanturK fineahquanoxamilitesmceniafuffodiebaWe

pliq; portas incendere moliebantur. Vehemens autem feditiofos ftupor inuaferat. Itaq; multi ex c/#
Seditiofis cade uitate ditfugiebantiveluti continuo caperentur. CLHis autem populus alaerior efficiebatur.K quaiv
tibus iudeorum tbm nequiffimi cadebantitanto vt ipfi portas aperirent:ceftiumq; tanq de fe optime meritum redP«
prfs alaerior ef rent appropinquabant.Et profedofi paululum in obfidionepfeueraffs^fftatim ciuitatem obrinui/Tet
ficiebatur vt ce Sed čredo iam tune infeftus peflimis deus/eiufq; fanda/illo die finem bello dar/ ,ph!buerut.ž[D?ii^ fg.tii;
ftio portas ape# q; ceftius neq; animis populi:neq; obfefforum defperatione perfpeda/repente milirem reuocat.K,fi» ta b
rirent qui fi pfe# ne vila fpei repulfa inconfulte nimis ac iniufte difceflitlnopinata vero eius fugaiiatronum fiduciam
ueraffet ciuitate recteauit.Infecutiq; nouiffimos aliquos cquitum/peditumq; peremerunt. C[Et tune quidem ceftius
obtinuiffet, Kc. in cafttis qug apud fcapon munierat/tentendit, Altero autem die vlterius recedendo magis hoftes.p

&

• :, '' Crit  vch] fpicetct
/ ' ""‘busfui, 1 ^’ D

r )t  ^felTtt

j VpJm fef e
^n.noDn,7 neratu s

sa§?&

^5? lper “5

■ - 11 ' suidcm afe,’

y fi^^Beze^

. ‘ fUfn  3d fupeti %,

•fJmurosviolenteric

•''‘fmnuspr/rcu^

^OTintoIIcrandisre,

11  '■'it^perportas
11 n: !T1 >tgnu fecerunt
«* 'uiute vcluticon"

' uurivtceftiopor*

1  '..ttefugienteali.

' 1  1 pfncula/lpfecm H
ati precepit. Hosaute
> Intntmptivefofii®
r ^ t ibus /quf redeuntes
rc er!:q;cum hymnis
; m autem Saulum

• r.  irurovDamalceni
>!; 1 jief eianr rcJigto#

tr'i

tAq> non fatisei ere*

..v • : :iofi anatmqui*
oi us rftugerccoge/

• , ,*r i l :esqutdeq u * n
,o jutedieceftiuscfi

Mpoctica f

•m repulfi tclorum

h,itf*u*q l " c0S ^

nuertmulmccog

.MurniJl uffCcbJ

<S*»K

’ v  "°lfVdt etui  j
■ r' ,ufTI Stfo ' m  \

•' * fl S>

w cci " shoft«

fg.lt.ti

tsp.tto,

£g.lt4

rap.jctt.

B

£g.lt4

tapeto.

C

fg.i>4

cap.^pt

tap.jtto,

•- ol

U)c3Iutišico belio. fo.rjcrfr. A x,

uocauit:tamq; poftremis appofiti multos necabant/§ vtraq$jtt’netfs parte vallata in tranfuerfos tela Ceflto vlterius j
iadabant.8č neq; in eos fe retorquere a quibus tergo faudaban?nouiiTimi audebant: quandam infi recedere muita
nitam multitudine infequi exiftimantes:& a lateribus .inftantiu vim repellere minimc fuffidebant/ iudeis paffuseft
cumipfi quidcm graucs effent/ordtnemq; interrumpcrc formidarent.vidercnt aute iudeos leues ad pericula.
excurrendu faciles effe.Vnde eueniebat vt muita mala pateren?;cum nichil contra inimicis noceret.

Tota igiturvia petculfi deic&iq; agmine fternebant doneč multis occifts in quibus erat prifeus fext£
legionis dux.& Ionginus chyliarchus/& Emilius iocundus aule prgfečtus vix in Gabao peruenerunt f
vbi caftra prius pofuerant multis inftrumentis amifiis.Sic aute ceftius biduum commoratusf inops
confilif quid agetet/eum tertio die maiorem vidiffet hoftium numet unv& omtiium circum loca ple*
na iudeis tarditatem fibi offutffc cognouit/Bi fi adhuc ibi maneret pluribus fe inimicis vfututn. ltaq; Ceftius oia mili
pro copendio fag? cunda qu$ militibus ipedimento erat amputari pcipi^occififq; tune muliš atq; a* tibus qup fuga;
finis aliffq; iumentis/pter tila que fagittas SC  machinamentaferrent. H?c enim velut vfut futura fer* impedime*

uabat / maxime quiatimebat ne iudeis cotra fe capta ,pdeffent. bethoron verfus antecedebat exerci to  aniputari prg
tfi,Et iudei Iatioribus quid(  locis minus inftabant:contraftis veto in anguftias atq defcenfus qui dif cepit.
ceffilTent ab exercitu .phibebant. Alij poftremo fuper agmen impingere.fufaq; omnis multitudo per
itineris iuga militem fagittis operui^vbi etiam peditibus quo pačto fibimet fubueniret hefitantibus/
equitum periculu promptius erat. Nec enim ordinate viam fuam petfequi poterant obftatibus iacu/// .

lis.8t necotra hoftes irentardui afcenfus .phibebantequitantibus tnuif. Sed iaculatoribus autemte
nebanf rupes ac valles in quas deiefti qui aberraflent confumebanf: nul!ufq;locus aut fugiendj^ut /

vlcifcendiratione habebat.Itaq;incerti quid agerent ad vlulatus quos defperati folent fietufejj cori*
uerii funt:quibus refonabat iudeorum exhortatio cum clamore letantium/pariter atq;feuient;u.To/
tufq;penequiobfcffusfuitexercitus periflet:nifinoxadueuiffet.Q,ua romani quidem in bethoron (

confugerunt. iudei vero obfeffis circum omnibus locis eorum tranfitus cuftodiebant. Deniqj vbi Romanoru nifl v
ceftius aperto itinere defperato iam de fuga cogitabat/ledos prope ad quadringentos omnium for noxveniffet pe# 'ff
tiffimos milites tedorum faftigifs impofuit.Hifq; prgcepit vigilum qui in caftris excubaret figna cla# cxercitus

mare|vt eo modo iudei omnem illic militum numerum manere arbitraref Ipfe aute cum cetetis ocicv/fc^ fug 11  q l| č pe
fe vfq; ad triginta ftadia progreditur.vnde mane iudei cum locum in quo romani tetenderant defo« fequuf iudei g{
latum vidifient/ in quadringentos a quibus decepti fuerant concurrerunt: Si  illos quidem fine mora quadringentos
iaculis confecerunt.Mox autem Ceftium perfequi properabant/Sed ille cum node non patuum itn alijs vlterius f iu
netiš  fpacium peregiffet/die quidem vehementius fugiebat, adeo vtmcetu perculfi milites machias gtČttbus occide
fiue tormenta muralia/itemq; balifta*/multaq; alia inftrumenta relinquerent/quibus tune ablatis itu  tURt - __
dei rurfus contra illos qui ea re!iquerant/vfi lunt.lnfequendo autem Romanos.antipatridam vene^ Redefites iudei
runt.Deinde cum eos aflequi non potuiflent/inde redeuntes/& machinas feefi afportarfit;mortuofq; machinasafpoc
fpoliaruntjR prgdam qugremanfetat collegerunt & pceana canentes in metropolimremearuntfuis tant &mcrtuos
quidem paucis amiflisfRomanotum autem auxiliorum quinq; milibus ac trecenti^itemqt nongen# fpoliates prgda
tis & odoginta equitibus interemptis, Hgc quide nouebtis menfis odauo diegefta funt anno duo* q^ercmaniera£
decimo principatus neronis.CPoft ceftij' vero cafus aduerfos/multi nobilium iudeorum tange na* c °H e gerutrede*
uf pellumitura ex ciuitate enatabant. Deniq; cuftobarus Si  faulus vna cum philippo loachini nlio g untes cu hym*
princeps erat exercitus regis Asrippce/inde dilapfv ad Ceftium tranffugerunt. Q_ui vero cum hfs in nis  ‘ n hierufale
aularegiafueratobfeffusantipasfuga defpeda/quemadmodu a feditiofisperemptus finalias indn paucis iuo^in^
cabimus.Ceftius autem faulum & cgteros ad Neronem in achaiam mifit/& propriam ncceffitate in* ‘eremptis roma
dicaturos:&belil caufas deriuaturos in ffotum^Sperauit autem Si  iram in illum excitatum iri ;Si  fua norR ver0  3 n Q?
pericula fummouenda.<[Tunc autem damafceni cede Romanorum cognita/iudeos apud fe de  gen ml * 1 ^ lls *
te s perfmete ftuduerunt.Et cum eos in publicis termi|iis colledos haberent^iamcg hi dolu propter ^ )3ma ^ cen ^ ce*.
fufpitiones meditabanf|faci!e quidem fui conatus fore exitum putabant. Verebatur autem mulieres de tomanotuco
fuastomnes ferfe  prgter paucas iudaicas religionis deceptas. Q.uare magna cura his ftjitress celandi 8 niE , a  * R deoruin
quia agerentiiudeorum autem decem milia quippe vt in angufto loco atq; omnes inermes aggreffi ^ ec ' m ‘^ a cc * a< *
vna hora;flne mcetu iugulauerunt. * tesamul/eribusr

<[Iude! autem qui Ceftiumfugauerant in hierufalemreuerfiRomanos quos ibi inuene* ft u ? fcre^oesiu*
runt fibi vi Si  blandicifs fociantes Si  in templo cogregati plures beliš duces elegerunt lofephuro Ga* daicf erat religs
monis filium Si  Ananum. Eleazatus vero quem propter fuperbiam & tyranhidem/licet diues effet; oaisjoccidemt.
rebus non pofueruntipaulatim ambttione 8i  aftutia fua fit populo vt ei in omnibus pareret duces hi/
fuerunt/Iefus/fl: Eleazatusi Iofephus filius Symonisi Manaftes/ lohannes effeus/& Iohannes Ana*
niffilius/&Iofephus/Mathif/Iofephusautem cum in gallleam veniffetindigenasfibiconciliati ftu*
duitexillis prgfecitregionibus feptnaginta’prudenrifiimosfeptemq; minorumlitium ordinauitau*

fudet q Ceftiu
fugauerut hieru
falem reuerfi ro
manos quos ibi
inuenerut fibivi
& bladicifs foci«

Hibct S)ecmtims3ofepI)t luSef

ditores gicapitales caufas ad fe r eferre.Loca quoq; contrd vcnturos Romanos muuiutt Soliš autem
Sophoncis ciuitatem fuam munire(quoniam pecuniofos videret K  beflicofosj permifit Iofephus in« D
fuper e galilea qu? duplex eft fuper centu milia colledis militibus il!os in militia inftruxit: k  plures
pr?fecitagminibus.monet etiam milites a confuetis delidis fcilicet furtis & rapinis abftinere & bona
confcientiam habere qua optime bella amminiftranf.Namera tur autem Iofephi exercitas eiufq;po
niturordinatio Iofepho itaq; hoc modo galiieam amminiftrante Iohannes quida patri? infidiator
nequitia omniu nobiliflfimus primu Iatro foiitarius quadringetis animi magnitudine & corporis habi
tudine bellorumq; peritia preftantibus fibi affociatis galiieam eft depopnlatusSc hic callidiflima frau
de ditatus Iofephi medio niulta contra eum confi'xit & q> res galile? romanis prodere difpofuerat.

CCapitulum vlgefimum quartum.

Vi vero Ceftium fugauerat in hierofolimam reuerfi quos adhuc Romano^ ftudio
fos inueniffent.partim vi partim etiam blandicijs fibi focxabant:5cin templu cogre -’ 1,ll:
j ^ gati plures bellum duces eligendos effe cenfebat.Declaratus eft igif Iofephus curio
nis alias Gorionis filius & pontifex ananus omnia qu? in ciuitategerenda effent u
peraturos:maximeq; vt ciu tatis muros exieret. f[Filium namq; fymonis Elcaza$:
quis romanom pr?dam 8i ereptas ceftio pecunias. 8C  infup his plurima etia ex the

antes plures bel fauris pubiicis in poteftate habereti tamen nullis neceffitatibus prepofuerut: qtiia 8C  ipfum tyranidis
li duces elegeft fuperbia ferri viderent.eiufq; ftudiofos fiue imitatores fatellitu more vetfari:verum paulatim Eleaza
iofephu fcilicet tus  ambitione pecuni? itemq; aftutia perfuafit populo:vt in omnibus fibi pareret. ([ In  Idumeam
8i  ananum, vero'quos mitterentjalios militum duces optarunt lefum filium Affapha. alias Sapha vnum ex po

tificibus Eleazaru pontificis filium. Nigro autem madauerunt qui tune Idumeam regebat ex regio« p
Iofephus in hie ne  trans iordanem pofita genus ducens vnde peraytes cognominabat ducibus obtemperare.ClSed
ricote 8C  manaf ne alias quide regiones omittendas putabant Namq; in hiericonta Iofephus fiiiusiSymonis:& trans
fes gtiohanesel fliimen eufraten manaffesTaphna.& Iohannes effeus Toparchias amminiftraturi direčli funt.Hinc
feus & iohanes autem Lydda 8C  ioppe etiam erant addit? & Emaus Gophnitic? autem & aerabatine alias Acraba
anaiefilius &  io teneregionibus Iohannes Anani? filiusredor defignatus eft & vtriufq; galile? Iofephus Mathi? fi«
feplius mathi?. lius.Cuiusauie aminiftrationi iunda erat & gamala munitiifima ciuitatum qu? ibifuerunt, Aliorum ^ ^
Iofephus gali« quidem redoru pro alaeritate & prudentia fua quifq; res fibi creditas aminiftrabat. Clofepus alias tir,c,uu
le? cuftos Jdige iofephus autem cum in galiieam vemffet. primum cure habuit tndigenarum fibi confiliare beniuo«
nas fibi cocilia« lentianrmultafcier s confici poffe.licet in alijs peccauiffet .Deinde confiderato quia potetifiimos gt
te  ftuduit & ex dem amicos haberet fi eos participes peteftatis feciffet omnem vero multitudinem.fibi p!eraq;p«
illis pfecit regio jndigenas & confuetos fieri pr?ciperet. feptuaginta de fenioribus eius gentis prudentiff mos elegit;
nibus leptnagi« ecfq; redores tonus galile? conftituit: feptem vero per fingulas ciuitates minorum htium iudices or«
taprudet ffimos dinareimaiora negocia caufafq; capitales ad fe referre iuffit. Nam feptuagita difpofitos per ciuitates
& lepte minoru q l]0  iure inter fe vterentur etiam qucmadmodu extrinfecus vfi effent animaduertit.Certufq; in gali«
litru ordtauit au j c g t omanos effe venturos opottuna loca muro cingebat.hoc eft Iotapata & berfabe & feloym. alias
ditores 8c  capi« f e lanym necnon &  caferetho alias perthico lapha & fychophetmotem cui nomen eft ytabirio & Ta
tales caufas ad ršcheas & tyberiada.Ad h?c autem circa genezaret lacum fpeluncas ineaqu?infenor galilea voca«
fereferre & loca batur muniuit.Superioris autem galile? achabaro & petram qu? fic dicitur & iamnia & mero. In gau
edtraveturos ro [anitidc vero feieuciam 8£  Sogemaim k  gamala munitionein circundedit. <E Soliš autem fephori«
manos muniuit r ftis permifit vt murum fibimet ipfis fabricarerst:quia eos pecuniofos effe & ad bellum promptos etia
fine precepto videret.Similiter aute etiam gyfcalani iofephi iuffis fuper fe muro cinxit iohannes leui
tofephus fupra fi!ius.C?teris autecaftellis omnibus ipfeiolephusintereratiubendo fimulatq;opemferendo,CQ. ul  F
cetu milia e gali gc exercitum e galilea fupra centutn milia virorum comparauit; quos omnes vndiq; colledis armis
lea coiledis mi« veteribus inflruebat, (TDeinde hoc maxime reputans Romanoru inuidam effe virtutem.q> edido
tibus eos in ar« effent obaudientes redoribus fuis &  armorum exercitationi operam derent. dodrinam quidem vt«

mmu pricipes. dinatis alios decadarchis: alios chiliarchis fubdidit & infup his redores maioru reru laminiftratores
Docet milites ^ ([Docebat oes fignoi^ difcipIinas:8C prouocadones reuocationefg; buccinaru 8C  prindpia cornuum
bdloi£exeratiu gecircudud ones:8£ quemadmodu oporteretlaboratibus fuccurrere fortiores etia cu defatigatis pat
tiri picula:qupq; ad fortitudine animi corporifq; tolerantia ptineret ilh tuebar.Maxime vero eos eru«
diebat ad bellum vfq;quaqj tomanoru referens difciplinam 8C  q? cum viris effent pr?liaturf qui 8£iviti
bus corporis & animi obftinatione totu pene orbem terr? fuperaret.;His addidit quo pado belil tem
pore fuis effent paritur i  preceptis. lam nune periculum foret nifi confuetis delidis hoc eft furtis; to


■•SS*

• f-ip.r^p 0

1  nrW/' ? lnfid,a to t

. , e»hp f  n° ris ha bi
iM-TT^nKifiaa
L  ^‘•polucrat.

'  KOfr >-Jnoiji ftu^io %

i ^"femplucogte^i
‘olephuscurio
' Kffendacffenii,
Ijvmonis Eleazaj)*
P'iirimaetiae.\the

I  &  ipfum tyranidis
m fxiulatimEleaz3
;  Crin/dumeam
'•'pha vmimexpo

II  rcgebat ex reg/o# p
' nperare.CSed '

•\Svmonis:&trans
‘tHiireftifunt.Hinc
atme alias Actaba
!>tcphusMatlii$fh
ibifurtunt. Aliotum
Vat i'lofepus alias a u /
ibi conliliarebenro
^ 4 u! 3 potetidimos^

‘ r om.fibiplcraq;pct
n ('rrindmoselegit;

■ ■i inum jtidiccs on

i.oflospcrduitm

ant C<Ttufq;ingali'
r-cduabir io&Tz

iTOfgalilcavoca#

mrvi A mero. Ingiu
v , autem leph 0I >'
ini promptos etia

,-inxitiohannesleui

..fiit ffrcndo.CO. 111  ^

• .collefti*®”!

r< V ittutem.$^

vhmamciuideni^

^notTecoting^ 10

:.',tuniEfnn^

:  ' I veroV'.

ssSSr

Iie3ttt)atcobel!o.


tfOCinijS SC <»vmuwjuwa|.*iv«i (tvvjj ---- - - ——

A proprium queftum putarent.llla enim bella oprime atnmimftrsri:quorum mijites bonam confcicri*
tiam gererent. Qui vero per fe prauifuiflent: hisnon folutn inimicos Sed etiamdeum hofte futuru
Multa in hunc modum ammouendo pet feuerabat.Et iara quidem quantura prflio parata eflet con
fiatum erat Nam fcptuaginta pedituramilia &  trecetos quadraginta cquites.ac pr?ter hoc etia mer*
cennarios quibus maxtme frcetus erat habebat quattuor milia qufngetos:necrion SC  fexcentos circa
feele&os cuftodes corporisatqjfate!lites.Exceptis autem mercennari js facile ceteri militesaciuita
tibus alebantur.Namq; fingulf (quas enuraerauimusjcum mediam fui partem mitterSt in  militiam , _

reliquos ad parandum eis  viftutn tenebant: vt pars armis pars faciadi operiš dirimetur.R armad fe Exetčius Iofg >
curitatemrependerent fuggerentibus commeatum.?!Iofepho autem hoc modo antminiftrante ga P« 1  numerus*
lileam;infurrexit auideminfidiator patrig a Gyfcala ortus leui filius nomine lohannes.callidiflimus
h el?  ac dolis prfditusiSC nequitia quidem nobilifiiraus omnium.Antea vero pauper Si  aliquatuiuffl ma* Iohanes prij in
i ic ie f u?  impedimentum palTus inopia. Facile mentiri paratus mirufq; ffdem adhibere mendatio SC  fidiator negtia
qui fallaciam virtutem putaret,eaq;aduerfusamicifliraosvteretur;fimulator humani taris.R fpelu* omniu nobiliiTi
eri appetentiflimus cedium:qui femper quidem immoderata cocupiuiflefcfpem vero leuioribus nia muslatro prim®
leficijs aluiilet.Latro enim erat fui moriš ac folitarius.Deinde coroitatum inuenit audatff .primo qui folitanus (qua*
demparuum ampliorem autem ptoficiens, Cure autem habebat neminem ignarum afei (cere. Sed drigentis animi
(qui Sc  habitudinecorporis.S: animi magnitudine.bellatorumq; peritia prteftarentjhos eligebatdo magmtudine SC
n ec quadrigentorum viromm cateruam congregauit quorum plures ex tyriotu finibus SC  vicis erat. cor P !s  hitudme
Ifqp omnem galileam depopulabatur ,8C  multos futuri belit mcetu fufpenfos Iacerabat.Hunc fibi iam P l ^ a< E beloruj

B dudum regendi milites cupientem SC  maiota defiderantem diu pecuni? retardabat inopia.Cum au P^atibus fibi at
tem videret Iofephum fua viuacitate letari perfuadet ei primum vt fabricandi muri patri* follicitu* loaatisjgaliless
dinem committeret.ln quareraagnos alocupletibus qu§ftus fecit.Deinde callidiffima fraudecona* ae P°pulatus,
polita velut oleo q> non agentibus fuis tra«9:atum elTet, Vri cauerent omnes apud Syriam iudei, vt . (  ,
ad confinia oleum mitteret depofcit,nuramoq; tyrio( qui quattuor atricos faceretjemptis quattuor jon^nes ditatus
amphoris.eodem precio amphor§ dimidium veniindabat. Cumq; galilea ferax eflet olei maximeqj medio

iilo tempore magna vbertate redundaret.in ea loca vbi erat penuria folus multumq$ mittendo infi* cont:ra  ’P m .
nitam fummam pecunif cogregauit Q.ui mox in eum verfus eft qui fibi hoc beneffcium pr*fliti(Tet. eiu ® P erill f icm
Deniq; exiftimans Iofephum difpofuifferečtorem eflegalilef futurufquibus praeeratjlatronibus im* mu «acqnnxitt
perauitprsedas vehementius exercere.quam multis rebus nouis pereas regiones excitatis aut/nfl*
dijs alieubi redorem perimeret fieubi ferret auxilium;aut fi Iatrocinia negligeret .: ob hoc eum apud
fndigenasaccufaret. lamdudum autem rumores diffipauerat q; res galileg lofephus romanis prode
te cogitaret:multaq; in hunc modum ad eius perniciem compar abat.

<£Tuncitaq; quidem damaricarum vici cuftodes ptholomeum Agripp® SC  Beronices procurato*
tem agrefli multa ab eo abftulerunt quam praedam occulte non valentes amminifttare ad Meph3
cčportauerunt qui(reprf henfa eom violentiajiuffit reftituere dominis vridejindlgnari raptores iofe*
phum proditorem accufauerunt. Vnde contra eum eentum milia armatoriim infurrexerunt. Multi*
tudoqj apud Taricheas cogregata ipfum concremari debere proditotem aedamabat omnibus ptei

c  quattuor iofephifugietibusamicis.lofephus vero taricheas pacificauit rapinam Ipfam in vrbis fug
fortificatione referuefle aflerens expendedam vnde orta inter Taricheas R Tyberienfes diffentione
lofephus eos inetepat.lofephus autem^duobus|in eummilibus armatorutn infurgentibusjeoru prirt
cipes voeat vt fecum ociofe colloquerentur.Q.uos verberibus cruentatos patefaciehs caeteros terro*

Eg.li.5.

Hic enim fimulato morbo Tyberienfes contra Iofephum curat corrumpere. Sed Syla SC  infidias re*
fcnbente propere venit in Tyberiadem. Q.uem congregatis Ty berienfibus m amphiteatro iohanes
iuflit interfici.Clamante vero populo afcendens nauiculam difceflit fuis maridans miliobus vt par*
ceret mfldiatonbus.lohannes autem(omnibus propter infidias in eum irruentibusjfugit 8c  cmnes
galilei ad iofephum aduerfus iohannem confiuebant.Et preconUm Voce ftatim ad iofephu tria mt
lia(dimifl"o iohannejreuocata funt. . Capitulum vigefimumquintum.

jTa<jillo tepete cu(quida ex vico damaritaru inmagno capo cuftodiasagetes ptho*
Iomeum agrippg SC  beronices procuratore aggreffi omnes(quas ferebamur/aremas
abftuliflentfin quibuserant no paucfveftes preciofe plurimoq 5 argente 3  pOcula Sc
fecenti aurei:neq; hanc prf da occulte aminiftrarepotuiflent.Oninia taricheas ad Io*
fephum coportarunt. lile aute reprf henfa violentia qua regi/s intuliflent) reponi res
|/ablatas apud alique eiusciuitatis potentiffimuiubet: paratus eas dnis oportune re*

met

I

Hiberžsccantms lofepfei ittCei.

tc nam cotetes mittere.Vnde max{mum ei pcriculum comparatum eft ,Namq raptores earum &(quia nullam p tx
sminiftrare ad d? parteraaccepiffet,egre fcrer.tes &  profpicientes q> Iofephus cogitaueratlabore fuumregibus co D
iofenhu cooor/ donare.per vicos ncdu dicurrunt:omnibufq; indicant lofephum prodidiffe.Eodem tumultu ciuita#
tarunt nukeotu tesproximasrepleuerunt adeo vtcentumarmatorum milia contra lofephum prima luce corrcurre#
re-rehenfavio/ rent.Deniq,-multitudo in circo apud Taricheas congregataplurimapcriracundiam clamabatpar.
letialiufft refti/ tim deponi partimconcremari vociferens proditorem. Pl?rofq; incitabat Iohannes & cum eofili Us
tuer-dhisvnin Samphi®Iefusqui tunC magiftrami prjeerattyberiadis. lofephi quidem amiei & Satellites tants
dPnari rapto/ multitudinis in curfu petterriti omnes prarterquattuordiffugienmt.Ipfeveradormiensprope(cum
resiofephu pro iamignisadmouerctur)exurgens: &mouentibus eum quattucriqui remanferant)neqj folitudine
ditoreaccufant. fa a ne fl ;  ill° rum fn 11 !contrafe vcnerat;copi|'sperturbatus.in confpedu eotum profilitfvefte decifia
* infufor capitepuluere:auerfifq; poft tergum man: bus fuceq; ceruici gladio annixo).Hec autemami,
Iofephus. citiores ei raaxime taricheas ad mifericordiam commouerant.Ruftica vero plebs BC  fi'nitimorufqui#

” * bus moleftior videbatur)non fine maledidis eumiubebant publicas proferre pecur ias.& fada pro#

ditionisfateri.Naraexhabitueumopmabatur nichil eorum(dequibus natafuerat fufpitiojpceni/

I fp hi verba tus  negaturum:& impetrand? veni? caufafecifle omia qu§ mifericordiamprouocarat.Ad iILus  ifta
ad taricheatas humilitas confilium prcefiruebat 8 C  contra fe indignantes arte circumueniens vt fuper hisfvndeira#
contra raptores fcerenturjinter fe ipfi difcordarent omnia confeffus eft.Deindef fibi loquendi facultate concefla;ego
& accufatores. uiquit has pecunias necp Agrippa; remittere cogitabam:neq;m propria lucra conuertere. Abfit em
Vt amicum putem vnq( qui vobis fit inimicusjaut queftum ex re capiam qu$ vos communiter lede/
ret.Sed quia videbamotaricheate maximeduitatem veftraramunitionis egere.ft ad extrueda mce
nia minus habere pecuni e:timebamq; tyberienfium popuium aliafq; ciuitatesfraptis pecuni jsjinht/
antes.Pedetentim eas retinere decreur.vt vos muro circundarena, Si hocnon videtur:profero(qua:
ablata funt;K diripienda propono.Sin rede confului;bene de vobis meritu coercetis.H^c tarichea
Seditio inter ty te  q u ^em ab eo dida cum fauore receperunt.CTyberienfes vero cu ali js deprauando:infuper‘etia £
beriefes & tari/ minitabantur.Vtricp autemfrelido iofepho)inter felitigabant.Ille autem frcetus iam fibi eonfentien/
cheas lofepho tibus(erant enimprope ad quadraginta milia taracheat? jcummultitudineliberiusloquebatur.t»ul/
ipfo« -ncrepati/ tum in eorum temeritateminuedus:ex prfienti quide pecunia tarichea ait lefe munienda.Cure aut
^ us  *  fibi fore firailiter vt etiatn cftete fint duitates tutf.Nec enim pecunias defore fi concordare velintiri

ioienbt s'duo / cos  vnde parand? funt.vt non in eum moueantur qui parat. <ptaqi dum illa multitudof qux dccc*
bus atmatorum P ta faerat)quamuisirata recedebap.duo vero armatorum milia impetumin eum fecere cuq; fe lile
milibtis in  eum tedo an terecepifiet:inftabateiminitantes.Iterumautemiofephusinhosquoq 5 alterafraudevtitut
impetu facienti Cumqj adfaftigiumculminis euafiffetfcompreiTo dextera ftrepitu)nefdtefeait quid peteretfibipt§
bus) vocat ad fe ftari: voces enim fe non exaudire confufas .Omnia vero que iuberent effe fadurum fi aliquos intto/
nobiliores eoru nufiffent qui fecum ociofe colloquerentur.His auditisillico nobiliores cummagiftratibus ad eum in
vtfecum ociofe grediutur.Quosilleinediupartesindudusdaufaianuatadiu verberauit:quoadufq;eoruinteftina
colloauetentur nu d ata  funt.Circunftabat autem interim populus exiftimans eos ,plixis ailegationibus cocertare:cu
auos cruetatos f u bit° iofephus foribus patefadisctuentos eos dimifit. Vnde tato terrorefa minabaturjafFedi funt
verberibus pate vt ' proiedis armisjaufugerant.obhoc iohannis etia atq; etiam crefcebat inuldia. aliafq; mhilominus
faciens ceteros infidiasiofephomoliebatur.Morboq; fiipulato per epiftolam pofiuiauit.vt fibi medicinse gratiaty/
terrore i fugam berienfibus aquis calidis vti permitteret.Iofephus auteminodumei fufpedus etatinfidiator)ad prg
(piedis annis) ^dos ciiutatis hiteras fecit:vt hofpiciuin &vtenfilia rohanni prfberent.Q,uibusillepotitus biduo
couertit vne io. poft.cuiusrei cauia venerat agebat:& his fraude circuuentis.alijs vero pecunia corruptis vt iofephu
crefcente inui / defoeret  perfuafit.His aute cognitis fyla('quem iofephus cuftodig praepofuetat.propete de infidifs p
dsa alias molie# e * icr ^P^ It  Atq;illeacceptaepiftolanoduq;itincrematurato)maturinusad tybertiademperuenit.& r
batur infidias, c?teraquidem multitudo obuiam ei proceffit. Iohannes autem quauis eum contra fe venturum efle
fufpicaretur:tamen('diredoquodamcxnunci]sinfirmitatefimulataquodledulo detinercturjobfe#
quijs fefe defuiflie mandauit.Tybericnfibus autea lofepho in amphiteatri ftudium congregatis vtid
eos qu§ fibi feripta fuerant alloqueretur milfis armatis iohannes iuflit eum interffei. Q,uos cum iam
nudare gladios profpexiiTet populus exc!amauit. Atq; ita couerlus ad eius vocem iofephus vbi ferru
propeiugulo fuo imminere piofpexitin littus diffiluit ex.tumulo excelfo cubiris fex in quo verbafa
ciens cumpopulo fieterat:a(ceniaq indenauicula cum duobus fatellitibus fuisfquce illic applicue/
ratjin medium lacum refugit. Milites vero eius raptis Ulico armis contra infidiatores irruebat. Mox
autem veritus iofephus ne bello inteftino concitato propter paucorum inuidiam ciuitas confume/
reiur.Nuncium fuis mifit qui eos moueret yt proprif tantum faluti c>fulerent.neqj veto quemq vel
occiderentyelarguerentnoxiorum,8£illiquidem didoparentes conquieuerunt CQ. U » veroarcu

S>e1«tfaft0bello JFo«jtlf*

ciuftate pet  agtos habitabat auditis infidifs 8C  quis carum fabricator clfct contra iohanneveniebant. loh.fugit oibus
A Sed ille prius in gyfca!a patriam fuam fuga receptus eft. At galilei totis iam ciuitatibus ad iofephum ^>ptet ifidias co
conftuebant & cu multa cffent armatotu milia congregata qui fe aduerfus iohanne comunem infidi £ra cuin irrue nti
atorem adeffe c!amabant:vnaq; cum 20  ciuitatem qug ilium fufcepiffet ignibus tradituros.Ad ea io« bus  omnefq 5  ga
fephus probare quidem fe eoru beniuolentiam.impetum autem cohibendum efledicebat.prudentig »jfi ad iofephu
magisinimicos vincere cupiens q perimere.His veto qui de flngulis ciuitatibus rebeliaflen t cuioha cofluebant ad«
ne noiatim excepris.quippe alaeri animo fuos quifq; popuios indicabat preconum voce den uciabat uerfus ioha SCc,
intra quinq; dies eotum quiiohannem non reliquiffent patrimontadiripienda domofq; cum familijs Praeconu? voce
exurendas.£t tria quidem miliaftatim ab eoreuocauit:qui profugi ante pedes eius arma proiecerut ft at ‘ tria  milia 3
([flohannes cum mille Syris iterum Iofepho infidias parans;eum deproditione accufat hierofoIy I°han,reuocata
mis quodnegligente popuio magiftratus dam iohanne pecunias vt congregatis mercennarijs bel« ‘ unta diofephu
lum gerat contta iofephum miferunt. Et quatuor ciuitates ftatim miffis quibufdam vt a Iofepho mul
titudinis auerterent beniuolentiamad inimicos tranfierunt quascontinuo finearmis recepit&ca«
ptos quatuor duces remifit ad hierufalem.Iohanne timore in Afcalone latente. Tyberias iterum re«
bellauit fimiliter Sc  Tarichef dolo autem qui fe deieruerant circumuenire cogitauit.Hic enim ne co«
filium proderenir claufis Tarichearum portis nauigatad Tyberiadem cum feptem fcaphis.AIijs au«
tem longius relidis erant ducente SC  triginta.Qui poftqTybetienfes minis 8 L  exprobrationibus inere
pauitdecem Tybedenfium potentiffirnos in vnam nauiculam recepit:deide aiios quinquaginta no
biliiTimos.vocauit demum nouis accufationibiis excogitatis aiios infuper & aiios foederis obtentu e«
uocat SC  captiuos ducit omnes curia!es;Tarichea.CIytus vero cuius ambas manus lofephus iuflerac
abfcindi ipfo togante vt vna fibi referuatur fibi Ieuam truncauit;hoc modo iofephus Tyberiadem fi«
bi fociauit:Saphorimquoq; militibus predan permifit&omniainde coIIeda:Sepheritis dedit popu«
laribus.Iudeiitaq;abinteftinisdifienfionibusquiefcentes aduerfus Roman os inftruebantur in ar«
mis.vniuerfaq;erantplenatumultus ftatufq;iam periturasciuitatiserat antečj Romani venirent.Sy
mon quoq; ad rapinas conuerfus fugatur ab Anano, CCapitulum vigeitmumfextum.

B m  «liquis autem prope mille firis fugitiuis traftulit fe iterum in  occultas infidias ex aper

F^^Mtisacpernunciosin hierofo!yma clam direftos iofephum accufabat q> magnum exercitu loh. ca mille Sy
P ffiIlfcollegiflet:iamq; nifi' preueniat ni Tyrannus’metropoIeos venturus eilet. Verutn ea popu« r£s ££ &r5 infidias
f ^^^g lus quidem prffciens negligebat: libere autem potentes nonnullifq; magiftratuum dam P atans  iofephu
pecuniasad cdparandos mercenariosmilitesiohanimifetutvtpereosbellucuiofephogereretDe accu!a£  hietofo
cretuq; inter fe coceperunt:q> idem iofephus militum amminiftratione dicederet.Tamen idifatis efle Iy>pr6ditorefqd
credebant ideoq; duo milia SC  quingentos armatos. Sc  quatuor miferut nobilesviros vite petitos filia popuio neglige
iofandru Sc  anamafaduci.& fymone 8C  iudam ionathi fiiios oes eloquentia validiflfimos vt eoru fcili te j magiftratus
cet munitu auerteretur a Iofepho beniuolentia multitudinis 8C  fiquide ipfe fpote fua veniret patere« c ^ a  pecuias ioh.
tur eu ratione reddere cotenderet: velut hofte vteretur. Arniči aute iofepho milite quide ad eum ven v£  mercennarijs
turu efle preferipferut caufam vero no indicauerut:qm feeretu fuerat inimicorueius cofiliu.Vnde fa« bellum cotra io
ftu eft vt quia prf cauere no potuit:quatuor ftati ciuitates ad inimicos trafieret:hoc eft fephotis 8C  ga fephum gereret
bra:8£ gyfcala:tyberias quas tn cotinuo fine armis recepit.Captos aute cofilijs quatuor duces arma« miferunt.
toruq; fortiffimos remifit ad hierufale cotra quos populus haud mediocri indignatione commotus.&I Q,uatuor ciuita
ipfos SC  a quibus prf mifli fuerant interfeciffet nifi ante fugiffent. Iohanne vero ia intra muros afcalo £ es ftatt quia io«
€ 0 t li. lofephuimorcuftodiebat&paucisdiebus poftiterutyberiasrebelIauit,habitatoribuseiusAgrippa fephus coriliu}
iij.ta.io imploratibus rege.Et cu ille coftituto die ad eos no veniflet:pauciq; romani equites ibi tn coparuif« contra fe fa&uj
fent a iofepho alienati funt. Hifq; apud tancheas cognitis ftati defeftio coftituta eft.Cu vero cučtos praecmere non
iofephus mififfet milites frumetatu neq; folus egredi contra deftitutores neqj fe continere patiebatur P o£ uit trafierut
^  metues ne duipfe tardaret anteciuitate regij'trafgrederetur.nec em pofterodieobftatefabbato quic adlimicos quas
§facere poterat.Dolo autequi fe deferueratcircuuenirecogirabat.Et portas quidetarichearuclaudt tamen cotinuo
iuftit ne quis confiliu fuu illis prodetet cotra quos fufcipiebatur. Oibus aute fcaphis quas i lacu repe recepit fine ar «
rit cogregatisducete aute SC  triglta fuerut quaterniq; nautf no aplius fingulis inerat mature ad tybe« misS captos q«
riade nauigat.C5q; tacito ab ea diftaret fpacio vt facile videti no poftet manibus fcaphis in falo reli« £ uor duces remi
žtis fepte ipfe folus inermes fatellites feeu habes ,ppius vt cofpiceretut acceffit.Q_ue cu inimici adhuc fi £  hiifm, &c
maledtcetes ei ex m uro c6fpexiffent:metu perterriti SC  fcaphas armatoru efle plenas exiftimates ar«
ma proij'ciut:manufq 5  fupplices agitates vt ciuitati parceret prfcabantur.Iofephus aute poftg multis
eos minis atq; exprobrationibus caftigauit primu $ bello cotra pplm romanu fufcepto inteftinis dif IofephusTybe«
fenfionibus vires fuas aute cofumeretinimicoruq; vota coplerent: deinde fecuritatis fuf curatore rienfes mcrepaj

de medio tollere properaret.ciuitatemq; non erubefcerent fibi claudere qui eam muro cinxiflet non

Fj.

■

/ IIM

-

E-tbet 5 C?c(ms 3 oCep!jt 3 uDc(

Dece tyberien# repudiaturum fe a it fi qui fibi fatiffacerent: quibufq; interucnicntibus amidtiam cum cfuitate firma,
fes ad fevenien ret. Itaq; ftatim ad eum decem tyberienfium potentiflimi tetenderunt.His autem in vna receptis na D
tes Iofephus in uiculam pifcatoriam.&procu! abdutis alios quinquaglta curiales maxime notiflimos venire iuflitve
vnanauiculatn lutilli quoq; fidem fibi prebere deberct.Deindenouasaecufatioes ahas caufationes excogitas alios
cecepit deide a infuper atq; alios obtentu fcederis euocabat: SC gubernatoribus nauium repletaruj mature taticheas
lios quinquagi# vt recurrerentimperabat quofq; adduxiiTent in carcerem collocarenfc doneč omnem curiam qu£ fex
ta nobilifiimos centos habebant yiros duoq; milia popularium compr^henfam itaricheas fcaphis abduxit.Rehquis ffgc.t
venire iuffitde# autem Vociferantibus clytum quandem ciTe maxime deFedfciottisau&orem iramq; ipfius pcenaillius u ^it
mu nouisac cu# prgeantibuo faciare-NulIum quidem iofephus volebat occidere: fuorum vero fatellitum quendam.
fationibus exco Lenyn egredi iuffit qui clyti manus abfcideret. Cum vero his prf timore folum fe globo inimicorum
gitatis alios ifu# commiffurum negaret eaq;caufa indignari ftantem in fcapha iofephum clitus videret ipfumq; velle
per alios obtetu defcendere ac de fe fupplicium fumere vt faltem fibi vnam manum concederet rogabat neq; abnue,
fcederit euocas tc hoc lofepho dum modo alteram fibimet clitus ipfe prgfcideret.Edu&o ille dextra gladio leua fibi
8C captiuos cau# truncauit.Tantus eum timor iofephi inuaferat.Ita tune iofephusvacuis fcaphis 8C fatellitibus feptent
teducit tariche populocaptorurfustyberiadem fibifociauit. CPaucis diebus poft cum etiam fephorim defecilTe
as oes curiales. inter alias reperiffet militibus ea deprgdari permifit omniaq; indc colleda popularibus dedit fephott
Sephorim mili# tis.Nam SC captos rapinarum damno corrigere vo!uit:8c redibitione rerum rurfus eos ad beniuolen#
tibus pmifit de# tiam reuocareHa&enus apud galileam motus erat.Iamq; ab inteftinis diffenfionibus quiefcetes ad#
pdari SC ota in# uerfus romanos inftruebantur. Hierofolymis autem ananus pontifex & potentiores qui non cum ro
de colleda de # manorum parte fentirentmuros inftaurare properabant multaq; bellica inftrumeta. perq; omne op
dit popularibus pidum fagittg aliaq; arma fabricabantur.Exercitationibus autem omnis manus iuuenum operanda p
fephoritis. bant:erantqj vniuerfa plena tumultus magnaq; trifticia mediocres occupauerat multim futuras cla#

' * -rt #•#«•« gmmm  rtrt AAm —_# ^ ' j _ f |

SZ.muUus des profpiaentes fletum cohibere non poterant:infeftaq; pacem cupi entibus omniavidebantur. bd

SnRomani li autem incentoribus qu ?  «illis placerent extempor e fi n gebantu f ftatufq i iam mm quafiper.Uir?a
KateqK°man _ flr.dtiA-JnH.rr. d.,^m anMrth, ti»11< fn.r to

veniret ftatus e# uitatis erat anteq romani venirent. Anano autem autem apparatu belit cura fuit negligere Sc  ftudio
rat piturp vrbis. forum quos emulatores vocabant amentia ad vtiliora conuertere.Qui tame vidus eft & quis illius fl
Symon ad rapi nis fuerit in pofterioribus explanabimus.At in aerabiathena toparchia gyore filius Symon multis
nas couerfus fu nouarum rerum cupidis congregatis ad rapinas conuerfus non folum domos locupletum perturba#
^atur ab anano battverum etiam corpora verbetibus conficiebat.Iamq; tum certum erat incipiens tyrannidem.Aba
nano autem mtflis aduerfusleum militibus magiftratuu ad latrones qui erant magade cum hfs quos
habebat erFugit.Ibiq; manens doneč ananus 8 C  ali/ eius inimici perempti funt Idumeam cum ceter/s
populabatur adeo vt magtftratus eius gentis propter cedium multitudinem ad prgdarum afiiduita#
tem colledo milite vicos prefidifs tuerentur.F t Idumeg quidem res ita fe habebant.

CExplici't Liber Secundus
Clncipit Ltbet Tertius De ludaico bello.

^Nerocognitis in iudea rebusgeftis fuperbiam fimulanstducis negligentiam accufabat.&vefpa
fianum cuius in militig exercitio maxima erat ftrennuitas ad regendos exercitus mittit 1 fyria.qui ex
Achaia protinus Titu filtum milit in AIexandria legiones SC  auxilia congregaturum. Capitu.primu

Nerofcognitisi
iudea geftis re#
busjfuperbiafi#
mulasducisne#
gligetiam accu#
fabat.&c.
Vefpafianusfo#
15  aptus ad bel#
lucotra iudeos
agedviriarmis
exercitatus qqj
hefperia romao

ir

etia indignabatur:magifq; ducis negligedqq virtute hofttu/qu£ cotinge
rat fada eile dicebattdfcere reputas propter imperij podus triftiora con
tenere,Videriq; malis olbusfuperiorem animugerere.Veruntamecuris
arguebatur metis eius perturbatio cu deliberaret|cuinam comotum co#
mitterealias crederet oriente.qui vna Sc  iudeos rebellantes vlcifceretur f
proximafq; his nationes fimili modo correptas ante caperet.Inuemtli#
bi folu vefpafianu his neceffitatibus parem. SC  qui‘ tanti belil fufiapera

* tfs?

ge"» Msa ; t )

(lolistimcRoi

fadisnamq;r

gnamijuefiti

dionecatus el
([lud(
cumexerdtu
verdperfedv
fuftbiliter viS
terisfaucijs c
tibusjafcalor

r  fugientibusi

^  giss

f.Uii

Eron 2  afitvbi res apud iudea no^jfpere geftas accepitjlates quide/quod
' neceffe fuit/cu timore ftupor^ inuafit. Aperte aut fuperbiS fimulas vitro ^“3 •
«*tia fnrltcmahaturimacnfn: dnris neol/dpt/afo virtuteholliu/auecotinge

fyla babilot
difs.Vnaet
lili quidem

g niusveron

dinemveri
gredi tefrei
teminordi
gerisftnu 1
tumpnma
dentesliitr
qui fuit plu
profternere
infinitos pe
opprtmeba
mani vero h
Etilltsquid
Romanisai

tuS. Bnapert

' Vas.C ? ter
lis dicitu
iudeotur
Et coinc
illtciebai

i'

ptertm
pofurfle
C 'femfuf
Snimffa

fjlj? cm' non

diu ten.

I '®ni qu
^dirnifi
^infpet

V



vSS 8 ' -

" s vrr pt,s nan

,jn, < ^SuSf 01

■ f^Obo.n ^

w ,nini 'cotun,

r ; r w £ m W

i  ^Q> nbnuk

‘ ^i.olcuaS
J tCi!tibus feptem

""'ftmdefS
^•»nbtisdcdufephoti
' s  - 1 1  benruolen* fl
■ • us quiefcetes ad«

:  ' !f< qumonamito

■ !;fJi  Promile op

»»tnam operanda-
lf :::i  «<J fitturascfa/
icbantur.bel
»Bnaiifipertturecf
• :  ncghgete&ftudio

■ 'td&quisi\Husft
c *■ u.s Symon multis
' cupletumpcttutba/

iri'n tyrannidcrn.Aba
magide cumhfsp
1 ^nie.un cumceteris
,! pffdarum alliduitai
<him.

SDeJtiDfifco bello.

fo-Kuir-


cTg.iifl
capi.; t,

Iudeimfperata

B

<p. i.tii
ta,im.

c s.i. ta
c K  .im.

quidem fili am fuum dirigit A!exandriam/vtinde quinta^tcmq;deci'mam legionem moueretfipfeve Vefpafia'nusex
ro tranfmiffus helelfpontum terreno itinere  Syriam peruenitfibiq; Romanas vires/multaq; a vicinis acfiaia rito filifi
gentibnsauxiliacongregauit. niit falexadna /

CAEGESiPPVScircum hunclocum Librofuo.ii/.ca,i/.loquitur de Petro & Paulo apo/ legioes & auxf»
ftolis tune Rome degentibus/qui Neronem Symonis magi dolis deceptum aduerfu gabuerut/pate«. K* congregatii/ >
fačtfs namq; magici malefici|s/eoq; a volatu corruente mortuo/Ncro dolens tanti caftum amid indi rum > s/»«r
gnatusquefi'tis caufisčhriftianosperfequiiuffib&captisPetro&Pauloapoftolisalter cruce<altergla
dionebatuseft. ,

([Iudei infperata fcelicitate contra ceft/umelati Afchalonem fibf duitatem femper inuifam
cum exercitu inuaduttres duces Nigrum peraitam Sylam & lohannem efleum habetes anthonius
verd perfeftus hos ab vrbis ingreffu fortiter refrenauit qui plus indignationi g con filto ttibuentes co
fufibiliter vidi fuerunt eorumq; perempti funt decem milia cum duobus ducibus Iohanne & Sy!a cg
teris fauci/s cum nigro fugtentibus Quiq; tanta cede eorum incitata audacia iterumfcongregatis vi/
ribus jafcalonem inuadentes fine belil peritia viftifuerunt odoq; eorum occifa milia ali/s cum Nigro
fugientibus in turr/m quamAntonius iufiit inflammari Niger veto in fpecu triduo feruatus fe ad fe/
pulturam querentibus oftendit. Capitulum fecundum.

;Tiudei poft malacefti/ pugna infperata fcelicitate fublati/aimoru impetus cobibe* ,■ .. . - .

renonpoterant:fedtanq fortunnaeosexagitantepartiti beliti vlterius ,pcedebant 1  a e elatl
(Deniq; ei quata fuitfmagnu pugnaciffima cogregatajafcalone petierutf Ea ciuitas f
[ antiqua feptingetoru SCviginti ftadioru fpacio ab hierofohmis diftans/& iudeis ib  j Jj 0 1S  , le £
periuifa.Qug res fecitivtetiam tune primis eorum incurfibus ,pprior videref.Tres : , ™ j IUIta '

_ ___ aut viros agreffiois duces hebal/8£ corporibus'# prudetia pftatiffimosnigru paita& n dunt *

fyla babi!onifi/8: iohane effeu/Afcalon ei validifiimo quidem muro cinda fu it: fed vacua pene prefi' /a, . . ,

difs. Vna emn cohors eam peditum/& vna equitum alta tuebatur:quibus prf fedus erat antonius. „ °” IUS  j?.
lih quidem multa ira velocius itinere perado/quoniam ex propinquo venirent prefto erant. Anto/ r^ os v , !lls i‘° rtl
nius vero nec enim eorum fore impetum nefciebat:equites iam ex ciuitate eduxerat:8C neqj multitu/ | ude °s a bvr
dinemveritus/Velaudaciam primashoftium coitionesfortiterfuftinuit:murumq; properantes ag/ ? ”^ ellu te '
gredi refrenauit.Itaq; iudei quiq; cum peritioribusimperiti)8£ pedites cum equitibus.Cum ftipatis au 7
teminordinati'Ieuiterq:armaticuminftrudis plufq;indignationi q  confilio tribuentes.Cum mori/ * or , atusiu '
geris H  nutu redoris omnia facientibus dimicaturi: facilis erataduerfarijs labor. Nam vt femet eo °  ruexercitus
rum prim« ab equitibus turbatf funt acies fugam petunt:8C murumverfus a tergo fevrgentibus inče ■^'gnaMoni

dentes iuimetipfi hoftes erant:donec omnes incurfibus equitum’vidi pet totficapum difperfi funt: P U J^ -I'r??
qui fuit plurimis totufq; liabilis equitantibus. Q.uod quidem romanos iuuit vtmagna cede iudeos ^ ie[cs coruliDi
profternerent.Nam & fugientes prceuertendo torquebant8C quos occupaffent curriculo trenffigedo ltct Vlttl
infinitos peremerunt. Ali/vero alios quocumq;fevertifient circundatos exagitantes: facile iaculis
opprimebant.Et iudeis quidem propria muItitudoperdefperationemfalutisfolitudovidebatur.ro
mani vero licet bello pauci efient:rebus tamen feccundisanimatietiamfuperfiuerefiduividebantur
Et illis quidem res aduerfasfuperare certantibus dum cit o pudet fugere mutariq; fortunam fperant.

Romanis autem in his qu? profpere agerent minime laborantibusad maiorem vfq diei partem pu Der z Dt jj u j eorti
gna pertračta eft doneč iudeorum quidem perempti funt decem milia duoq; duces.Iohannes 8C  Si/ jecerniliacum
las.Cf teti vero 8i  pleriq; fauci/cum nigro/qui vnus reftabat ex ducibus;in ciuitatemldumee/quf cal <j uo jj US  ^ ucu
lis dicituriconfugerunt.Nonnulli etiam tune Romanorum in illo prselio vulnerati funt. ([Sed non ^ us  r 0 ha ne &fi
iudeorum fpiritus tanta clade fedatus eft.Multoqjmagis dolor eorum incitauitaudaciam. j a  r eter i s f aucIls

Et coinctdantes quantum ante pedesjnortuorumiacerent priilinis foeliciter geftis ad plagam altera CUI ^ ■ f  *
i!liciebanturDeniq;paruo tepore intermiiTo/quod'ne curandis quidem vulneribus fatis elfet/ciinftif/ entI h U s ' ®
q; aggeratis vitibus'maiorecum indignatione multoq, pluresafcalonem recurrebant:eadem fe pro#
pter’:mperitiam'adaliabe!lnnitia comitantefortuna.Etenimcum!intomiis / qua tranfituri fuerant/

«p.m.

a nimffadnoribus demoftratis/& qm hoftes inftarent in turri.quada tutiffima copellutur alieuiusvid
cui nomeBadezelalsBezedel/Antonius vero fuis/ne vi'moraš circu turni qu$ ,inexpugnabilis eet/
diu tenerent.vel ducehoftiu fortiffimuviuutrelinqueret/Kigneimurofupponut:ttirrifqj inftamata ro
mani quidc exu!tates recednt quafi etia Nigro conlupto.IUe aute in caftelli fpecus itimu ex turri fal
tu dimiflus euafit triduoq; poft/foci/s cu ffetu eumad fepulturfi inueftigantibus/fefe oftendit:!gaudio
g, infperato repleuit omnes iudeos tamg dei prouidentia dux eis in pofterum referuatus.

i

Etbet 'EerfmsIMeplnJtitiei

CSCITOPOLIS A ROMANISrecipit pra?fidium#

Vefpafianus Antiochiam Syri£e metropolim Si  tercium iteromnesf quq in Romano fant D
twbe)locum tenente exercitum duxit cut -Agrippa8£ Sephorits occurrerunt quibuspofcentibus equi
tum & peditum dedit munitiones/Sephoris enimmaxima cft galilef duitas / Due autem funt gali,
leg fuperior & inferiorquarum fitus dimenfio&ciuitates defcribuntur Galilcafemper prriculis te,
llitit galilei enim pugnaces funt ab infancia Galilea quoq; fertilis Si  populofa vt breuiffimus vicus ha
beat fuper quindeciin milta colonorum Galilea varijs arboribus confita abundeq; irrigatur.Šamana
quoq; inter iudeam & Galileam/qug natura a ludea nihil difcrepat/Ambg enim fertiles earumq;pe
cota pratter a ias la&is abundant vtraqj vtris referta Samarig aut fitus & dimefio defcribuntur.iudea

quoq;iin cuius medio dl duitas hierulale qug a nonnllis vmbilicus terrg appellatur/vndecim fortes
quaru pria hieiimregnu eft.diutditur huius defcriptionem 8i  dimenfionem hic inuenies.

Vefpafianus an
tiochia fyrig me
troli Si  friujiter
oes/quelroma<s
no orbefutiocu

tenete exercituj
duxit cui agrip#
pa gtfephoritje
occurrerunt qut
bus dedit eg tuj
6C  peditum mu
nitionem.
Duplicis galileg
iitus Si  defcrip#
tio.

Carmelus mos.
Hyppeon.
Samaria Scito#
polis, Hyppeng
Gadara.
Galilea inferior
Galilea fuperiot
Galilea feg belli
periculis reftitit
pugnacesgalilei
galileg fertilitas
Galilea ppfofa.
vtbreuiffimusvi
cusheatlupra
xv.mil. colooru
Galileavarijsar
boribus concita
Galilea abunde

irrigata.

Galilej longitu
do Si  letitudo.
Saarig qug iter

Capitulum tertium

T Vefpafianus antiochie cxercitu duces/qug Syrfe metropolis eft/magnitudineji ( lt  ,■
mul aliaq;faslicitate fine dubio temu inter oes/que i  romano orbe funt/locum ob. ik t,'
tines vbi etia aduetu fuo rege agrippa cu omni manu propria otfenderat prgftolati
ad ptholoma»de properabatln hac autemciuitate occurrerut ei fephorim ciues op
pidu galileg coletes.foli mete pacata qui'ta fug falutis .puidetia foliciti' q romanom
_______ Iviriugnarietia/priufq Vefpafianus veniret/Ceftio gallo fidedederant dextrafqiu

xerant & prsefidiu irulitare fufceperat.ltaq; Si  benigniffime duce lufcepto alacri animo etia cotra gen
tfies fuos auxilia promiferant.Quibus interim Vefpafianus tutioniscaufapoicentibusequitum pe
ditumq; tantum numerum tradidit quantum obftare poffe arbitrabatur incurfibusifi quid iudei co#
moueretutaffent. Non enimminimueffevidebaturfuturibelli periculum aufetri ciuitatem fepho# :
rim Galileg maximam Si  in loco conditam tutiffimo totiufq; gentis futuram praefidio. CDu? fut

autem Galileg/qugfuperior Si  inferior appelIantur(Eafq; pf cenice & Syriacingunt. Difcernit vero
ab occidente Ptholomais territorij fui finibus quondam & galileorum nune autem mons tyriorum
carmelus cui conmnftaGabaa duitas Hypeon.hoceftequitum ; qu£eficappellaturiexeocpequi# r
tesab Herode rege dimiffi coloni eo deducebantameridieautemSamaritisfcytopolis v(q; ad fin# r '
men iordanem ab oriente vero loppaalias Hyppene Si  gaddaris.Sed & gaulanitide diffinitur: qus
etiamregni Agrippie fines funt.Septentrionalis autem traftus eius. Tyroitemq;tynorum finibus
terminatur.C Inferioris quoqs galileg fines q longi funt ex tyberiade vfq; ad zabuion cui vicina eft
inlocismaritmis Ptholomefiuciuitas propaganturlatittidmeaute patent ex vico Zalochy’. alias
Zaloch qui in magno campo fitus eft vfq; ad berfaben. Vnde etiam fuperioris galilea; latitudo inči/
pit vfq; ad bacavicum qui terram dirimit tyriorum.Longttudo vero eius a Thella vico iordani 'pro#
ximo vfq; ad berothe tenditur. C Sed cum tanta funt vtra:q; magnitudine tantifq; alienis gentibus
cindgdemper tamen oibus belli periculis refti erunt. Nam & pugnaces funt ab infantia galilei Si  om
ni tem pore plurimi:Req;formidovnq 'vicos eorumautpoenuriaregionesillasoccupauit quoniam
totfopimf Si  fertiles funt omniumq;generum arboribus confiteivt etiam minime agricolandi ihu
diofos vbertate fui prouocent Deniq; exculte funtab icolis totg:nec pars vila eft earum ociofa. Cum
Si  ciuitatesibi crebre funt & vbiq? multitudine vicorum propter opulentiam populofa vt qui fit brc#
uiffimus ! fupraquindecimmllia colonorum habeat:prorfusvtifiquis etiam magnitudine rninotem
galileamdixeritq trans ffumeregionem:viribustameneampertulerit:Hecenirn omnis eft in ope#
re afiidueq;fru<ftuum ferax vt illa qu? trans ftumen eft licet multo maior fit plfraq; tame afpera atqj
deferta eft;& nutriendis fručtibus manfuetis inhabilis.Gaiileg vero mollicies Si  ingenium fruiftuo/
fumcamposhabetcumvari(sarboribusconfitos;tuncmaximeoliuetis& vineis & palmetis excul<
tos.Cfirigatur autem abunde montanistorrentibusautfontibusaqufperennis.Q.uotiens illi (yrio p
eftuante defecerint.Et Iongitudo quidem eius a macheronte in pellamdatitudo vero a phifodelpfi/a
vfq;adk»rdanem.Etpellaquidem('quamfupra diximus/feptemtrionalis eius traftusiocciduusv^
ro iordanis meridiana autem moabites regio terminal. Ab oriente autem arabia felbonitide. necnon
Si  philadelphia iteq; gerafidis clauditur-fE^amariefis autregro iudea quidem Si  galilea fita eft' 'j

pieseni avico in planicie pofito cui noinen eft gennaye alias Geneai actabathena definitToparchia u|.c.
led natura nichilab iudea difcrepat.Na6£vtrfq;m6tuofg funt 8£ campeftres agroq; colendo moiies

iudea&galileafi

taeftfitus&de , 4 , , r  - 0  ,

feriptio que na# atq? opimg:necnon& arboribus p!enebomifq^ ta filueftnbus qua manfuetis abundant.eo q> lint na#
tura iudea nihil ‘ j,..  - «#«niai

diferepat ambe
fertiles. Sic,

^ ....—dutem  pereds muitimoais dcju^ lunt uoiimj;  gMuiiuw ,

pter alias earu pecora lačlis abudat:quodq; maximu virtutis atq; opulenti^ fpecime efi vtraq vm^
referta e.Hisaut finitimus eanaathat afs Amathvicusq etia borreas appellatur/iuaeg limes a fep ie

frf.li* tat  c «! 1,0 eiaS  e!

c Invn fS«fi

SSgS

tiaia.n-i. , r
danisvfq; a ‘
^nuiadiu^'
De iudea q ul(
<[loiep

inuentusSepI
les adferuitut
čuinexefC' w '

n 0 sty fonu !

ois.-Eauriatur
tio namqi corli

quoq,*muItitu«

l/seilfabetna«

nibuccinfemi
vtfummus'fig
militesinftruit
ficas fetunt fn
B portant vt pai
acceditffemp
0  fedmtnimfn

commodis Ic

.depredalant

^.'i.iij lofephus qmi
°P*vij hleis defiften
vi&fuafuinf
as indignefe
fimdltipirnti

infertentimb
quifqexpers
L  lofephusnu
Ctciusq{p e
^ l,H l dioloaj y|u5

^ busiJ

ritetiain/qi

tes.Q^uibus
tum. Dec.
pedites; & c
CAnt/ochu
bue runt.Cur

tummai

ior p
litum

V

'■ '.ri domino \j

\H.t lutmlurvt <$&,

•x  cmper pnicuUs « (
vtVmuttmuisvioKk
Vy.m\ptut.Sw«ta
n\Hni\««atumtt

De 3 u 88 (co bello-

fo-tKaf.


1( fpe

‘'^»buntur.iudea

flVndcrin
^^•niifnies,


fti

*ero  J philoaeipim

1  trJ chu:ocadi/usy^

■'U lelbonitide.necm
A' piildliadloci g^n
n .i dcfmitTopsidn ul,c,bt

i.-m.j; cdaido molles

■'uiuljjueoflint  na#
gtiminis copti:
i^ramed}  vtrag; vi«s
::ur mef limesi fcpte

magnitudine.d«,...
oorbcIum/locumob.C'
I ortcnderat pr^ftolari

fifcphorimciues op
•* loliciti' g romanora
Ifdcrjnt dcxtrafq;ni
•Mimo etiacotra gen
ccnttbusequitum pe
bus:H quid iudci co<
mm  ciuitatem fepho#
rhdio. CDufftt"
'pum. Difceimt vero
uttm mons tytiorum
pt Vjuui  exeo<jequb r
cvtopo\isv{qa<lfliu '
ar.inde dvfhnitut: quse

fmq;tvnotum finibus
ubukincui vicina dl
, vko  Zalochy.w

, pobk.r latitudo inc\*
v ICO iordani'pt°'
nnits alienis gcnnbus

binun03g3hIei«ora

ttoccupautt quoniam
i' me agricofandi

rt r.irumociofa-Cum

., r utoUVtqu»fttbtC#

Sr**:

A trione.Meridiana vero pars eius fi in  longitudine medtareadiacenti vico arabum finibus termina#

Ege,H.  tur cui nome iordane.CEtiudef latitudo ex iordanefluminevfq;adiopenexplicatur. Media ve# Iudep latitudoI
ii\x< V) to  duitas eius efthierofo!imaVndequidemnonfinerationevmbilicum eius terrp idopidum voca# cuiusmedioeci
uerunt.Sed nec maritimfs quidem iudea delici js caret-.a ptholomaida vfq; locis extenta maritimis uitas hierfj quf
Cin vndecimautem fortes diuifaeft.Quarum primaeftregnum quodobtinet hieroioltmcrum ci# anonullis vmbi
uitas:pr§c^teris interomnes accolas eminens veluti caput in  corpore:Alijs quoq; poft hanctophar licustetrf appel
thi? funt diftribute.Cophna eft fecunda& pofteaaccabatam deinde ta phna alias Thanna&lydda latur.
itemq; amtneus alias Ammaus SC  pelle SC  Idurnea# agada alias egade SC  herodium SC  hiericus poft
quas lamnia Sc loppefinitimis prpfunt SC  pr?ter hancgamaliticagcgaulanitis & bachanea SC  traconi
tidis:quf etiam regni agripp? funt partes.Eademvero terra incipiens ex monte libano SC  fotibus ior
danisvfq;'ad tyberiadi proximumIacumlatitudinepanditurEx vicoautemfqui appellatur Arphas
Si  qui adiuliada oppidum longitudine tendrtifthabitatur ab incolis iudeis Sc  vna fyrifq; permixtis.

De iudea quidem SC  quibus efiet cinda regionibus q maxfme potui breuiter expofui.

CIof e phus contra fephorim impetum faciens magnumin Iudea bellum accendit infirmfor:
intientus Sephor/tis .-Romani namq; continue agros depopu!atur:& interfedis pugnantibus imbel#
les adferuitutem redigebant.Gah!eaq;tunc igne plena erat & fanguine. Tytus vero de Alexandria
čum exercituveniens patrem in ptholomaide inuenit.Rcmanorum autem exercituum fub vefpafia#
no&Tytonumerus&ordodeclaratur. Antiochiqucq;&Agrippf&Soemi&:Malchi arabie re#
gis:Laudarur Romanorum prudentia qui feruos in milina etiam pacis tempore inftrtiebant,Medita
ti  o namcp eorum nichi! a contentione differt.Camporum vbi caftra ponebant defcriptio: Fatromm
quoq; multitudo exercitum fequebatur. Machinf q; eorum in promptu funt porfp in caftris vici & ta
lis eit rabetnaculorum ordinatio vt repentina videatut efie ciuitas ibi locus cenae SC  prandif atq; fom
ni buccin? enim tempus vigilandi figniffcantdormiendi.Sicq; ad inuicem principes ordinanturf
vtfummusTignum donat SC  prpcepta fubiedis proferenda.Tubf quoqj fonusquid agere debeant
mi!itesinftruir,Caftraq; recedentes incendunt ordinateq; incedunt & recedunt pedites vtroq; latere
ficas ferunt finiftra ta men longioredextra pedites vero duces cuftodes cum armis viaticum tridui
® portant vt parum intcrfit inter onufta iumenta& pedites Equ.tum vide arma Agmen autem cui fors
acceditffemper antecedit.Omnia enim colultefaciuntideo raro peccant legisnon folum delertioes
fed minimg negligentif capite pleduntur Termini infuper Romani imperij ponuntur.

C Capitulum quattum;

Vod autem vefpafianusmileratauxi!iumiepboritis.hoceuequitesmi!Ie.fexq; milia pe» Exercitnsvefpa
- ’  ditumf placido eos regente Chiliarcho caftris in magno campo pofitis bifariam diuidun# fiaiordo i fepho
tur;& pedites cuidcm in ciuitateiofius tucnde caufa:equi(atus vero in caftello degebat rigmEum iofe
Vtu'^autem afiidueprodeundogc c/rca eam regionem loca‘omnia curfando magnis in# phum& focios
tommodis lofephum : eiufq; focios quamuis quietos afficiebant : SC  praterea ciuitates extrinfecus vexabant.
depredatanturquorumq; conafusfi quando excurrendihabuiffent fiduciaum repellebant. C Sed Iofephus cotra
egfi.iij' Iofephus quidem aduerfuš ciuitatem impetum fecit fperans eam pode capere:quam ipfe anteq a ga fephorl Ipetu
cap.vij hleis defifteret ita muris cinxerat:vt Romanis qtioq; efiet inuida.Vnde etiam de fpe decidit:  cum SC  facies magnuin
vi Sc  fuafu infitmior fephoritis fuiflet inuentus. Magifq; in iudea bellum accendit. oRmanis infidi# iudeabellu sccS
as indigneferentibus&propterea nec dienec nodteabagrorum depopulatione ct fiantibus fed paf dit ifirm/or uie
fimdiripientibusquicquidretuminhis reperiflent.Q.uitamen cum J mortem pugnantibus femper tus fophoritis
inferrentimbellesadferuitfumcapiebant.jCIgnisvero &fanguisgalileam totam repleuerat: Neq; Tytuscit/us ex
quifq expers eius acerbitatis aut ciadis erat vna falutis fpem habebant in ciuitatibus fugienies, quas a(exadria cfi ex
C Iofephus murorum ambitucommunierat.f[Tytus t autem Alexandriamtranmifius ex Achaya. erdtuvenies na
Cicius  q fperabat per hyemer mamim quidem militum cuiuskaufadiredus fuerat/fufcepit compe treiptholomai#
eg.li.iij diolbq;vlusitinere.matureadPtholomaidamperuenit.Cumq;ibipatremfuum reperifiet. Duo# deinuedt
«.v»j. bus qu® ille fecum habebat agminibusiErantautem, nobilifiim^ quinta &  decima legiones i  lun# Antiochi aerip
xit etiam/quam ipf§ ab duxir / quintamdecimam.Eas autem fequebantur etia decem SC  odo cohor pe& Soem; ex#
tes.Q.uibus acceflerunt ex Caefarea quinq;.vnaq;que a!a equitum-,alg quinq; Syroram itidem equt ercitus&malchi"
tum. Decem autem cohortum fingulp mille pedites habebant. In cajferis vero tredecim fecenti# A 1

pedites: SC  centeni viceni equites erant. Satis autem Auxiliorum etiam a regibus congregatum eft fa b/*regis.
CAntiochus enim:& Agrippa &Soemus bina milia peditum. Et Sagittarios equites mille pne#
buerunt.Cum Arabije quoqfrex malchus prcetermilia quinq; peditum equites mille mififietquo#
rum maior pars erant; Saglttaripvttotamanuscomputata cum regijs decem milia circiter pedi#
tum equitum colligeret: pr*ter colones / qui plurimi fequebatur/&meditationi bellice afiueti niht l

F.iii.

eglidij
ca. vij

Hibet 3Eetffti63ofepf)i3ut>ei

z  pugnacifTimis aberant/cp tempore quidem pads dominorum exercitationibus intereflent belli
autem pencula cum ipfis experirentur.8£ ncq,- pcritia neq; viribus a quoq nifi'a dominfs vlnceretur. D
Laudafromaoc gr Q aa  q uidem in re rurnis ammirandam qui exiftimauerit Roraanorum prouidentiam ita fetuos
rn prudetia qui inftituentiumivt non Totom vic? minifterio,<Sed etiam belil neceffitacibus vtiles line. Quodfiquis
feruosin militia eorum aliam quoq; refpexerit militi? difciplinam profedo cognofcet tantum eos impertum non fot
Iftruebat etiam tun? munereiied propria virtute quefifle.Armis enim vti non exbello ceperunt. neq; folum / fine«
pads tempore, cede fitfmanus mouent cum in pads odo ceffauer/ntifed veluti armis natura coherentes nullas ex
Roano^med n  erdtationis inducias nec tem pora pradiolantur. Meditarones autem eorum nihil a vera conten«
tationodifferta tionedifcrepantifed in dies fingulos militum quiTqj omnibus armis tamq in procindu pofitus ex»

V era cotetione, ercertur: quo etiam facillime prselia tolerant. Necenim vel ordo negledos eos a confueta difpofitio
Romani maxie ne difpergit:neq; mcetus aut fumptus remouet: aut Iaffitudo.Vnde fequiturvt femper fuperentquo
in militia cxerd nonitidemconfirmatosinuenerint. Nec erraueritfiquis eorum meditationes conffidus effe dixe,
tati; rit fine languine:contraq; prelia meditationes effecum fanguine.Nec enim curfu capi funt hoftibus

Capo^r vbi ca* factlesifed quocunq;inhoftiiemterram irruperunt ante caftrorum munitionem nung prtelium fu,
ftra meta? roa« munt. Qu?quidemnon leui operaeneq;in ?quoloco eriguntmecomnes inordinate defcribunt:
nidefcriptio fed/fiquidem inequale folum fuerit/contemplantur. Cluattuor vero angulis eorum dimenfio deli«

Fabro^- mftitu« gnantur. Nam &  fabrorum multitudo & ferramentorum copia/quse vfus extrudionis popofcerit/ fe«
do Romanoru quuntur exercitum.Et interior quidem caftrorumpars tabemaculis diftribuitur ambitus autem eo»
fecuufexerdtu run\extrinfecus muri fac em prscfert. Ordinatis etiam turribus pari fpacio difpofitis. Quarum in«
machineroano terualla teliš atq;baliftis aliffq;machinisfaxa intorqueniibus . Omnibufq; inftrumentis mifllli«
ruiproptu funt um complent.Vt cunda fcilicet iaculorum gjenera in promptufint.Exomni autem muri partequat
ouattuor vottx  tuor portas edificantitam iumentis aditu faciles quam ipfis fi quis vrgeat intro currentibus Iatas.In
Vici in cailris, tus aut caftra vid fpaeijs interpofirfs ditimunt:mediaqp tedorum tabernacula co!locant.& inter hasc
Tabernaculoru ducismaxime diuu tempio fimillimum prorfusvt quafi repentinaciuitas qusedam exiftat. Forume^
ordiatio vt vide 8topificumftationes, Et fedes militum primatibusordinumq5principifcusvbiifiquafit inter alios
atur ciuitas* ambiguitas / indicent, Ipfe vero ambitus & omnia qus in eo funt multitudine fimul: & fcientia fa c

bricantium opinione citius communitur . Quia / fi res vrgeat/fofla extrinfecus cingitur deptaef« "
fa cubitis quattuor,pariq 5  fpacio lata Armis autemfepti per contubernia cum decore atqj ocio in ten«
torijs agunt.Omnia qu:e ab his ordinate etiam alia cauteq; per contubernia expetiuntut ve'uti fi lin
gno aqua ve opus fit aut frumento.Hic enim cenav el pran dium cum voluerit m pote fiate cuiufq eft
Locus ceneora Simul autem fomnus eft omnibus, 6£ excubias &vigilandi tempora buerin? fignificant. neq; enim
, . a, | omnl qnte omnino quicq quod fine edtto geratur. C Mane autem principesquidcm ad centutiones illive
,, r o ad Chyliarchum conueniunt falutatum. Cum quibus ad fummum omnium ducem vniuerfi ordi«

5 fndou num principes. Ule autem his fignum dat aliaq; ex more precepta: proferenda fubfedis.Q.i;? qui«
'o ?-  p f  dem etiam cum in ade funt agentes dtius parent: vt fi res exigat incurfibus eius: itemq; reuocafio
^nudabat&Bce n *^ us vn ‘ uetPl  P arl 'ter obfecundet. C Cum autemcaftris egrediendum eft: tuba indiciu  facit nemo

6 n oferenda q> oetofus eft fedvel folo nutu moniti tabernacula cofigunt :omniaq;ad profedionem infiruutDe
P ,. P L 4  indeiterumtubavtfint parati fignificat.llliautem/cummulos & iumenta farcinis ornauerintvelut in
Caftra receden curfi '‘ certam ' ne  fignum expedant. Caftra vero incendunt:8£ fibi alia muniie fit fadle:& ne qua«
tesincedut " do hoftibuseadem vfuifint.Attamen tertio quoq;tubjefignoindicantvtexeatur vrgendo aliqua
Modus recede« ex  caufa morantes.ne quis ordinem deferat dextraqj ducis prečo aftans ter/ fi ad bellum parati fint
di& incededi *  vocepatriapercundatur.Illiq; totiens alaeri & magna voce paratos efte refpondent interroganteqj
Deditesvtroa la P r ? ucn ' unt  ^ niarcio quidem repleti fpiritu cum clamore dextras erigunt. Deinde ociofe8t cum om
tere ficas ferutfi ni  rf ecorC, P ro g fe dientes ambulant: fuum quifq; ordinem velut in bello cuftodiens. C Pedites aute
niftra loneiore 11 toracI * 3US  ® galileis fepti 8C ex vtroqplatereficasferentes.Leuusautem gladius multodllongior cu p
dextra °  dexter meniuram palma: non excedat. Q_ui vero ducem ftipant ledi pedesfcuta&lanceasporrat
Eauiturn arma cetera manus  haftas & clipeoslongos feramq; 8C  corbem & farculam :8£ fecurim. Necnon habenam

” & falcem 8C  catenam triduiq;viaticumvt parum interfit inter onufta iumenta 8£ pedites. C Equin<’

bus autem ad dexteram gladius longior eft &  contusin manu:tranfuerfufq; ad equi latus clipenster
naq; fuper pharetramvel amplius dependent lata cufpideiacula:nihil ab haftis magnitudme diffe«
letia.Caffidasvero 8C  toracbas peditibus fimiles hnt nul!oq; armoru genere diferepat & in his equi
tu ledi q circu duce moratur.ff Agme aut femper cui forte id obtigerit antecedit.Talia quidem(unt
Agmen femper RomanoruitineraS mafi6es:itemq;armorumvarietasNihilveronecinpiijs in confultu aut fubi«
cui fors accidit/ tum agunt.fed omnia femper fecuntur fada fentetia opufq; ahibetur ante decretis. Vn auc minime
antecedit. peccatiaut fi peccauerunt facilis eft črtaticorredto,Fortun? aute fucceffibus meliores cofilioru etia

aDe3UtJ«UC0 beifo*


ca.vnj

A fi aliter fuccefferint'arbitrantur euentus quafi bonum quidem fortuitiiniilliciat vt diuina proufden#
tianon efb ctedatur qu? vero ante cogitata fuerintfetiam fi aduerfus cafus exceperitjbeneiam medi
tatos cxsbeant ad cauendum-.ne idem rurfus eueniat.Et bonorum quidem fortuitorum no is audor
fitfcui cotigerintitriftiu tofu vero qd inoxis aceiderit/faltem qd redum cofiiiu caeperit videatur effe
folatioC Armotum quidem cxercitatione comparant; vt non modocorpora fed animi quoq; milu
tumfortioresfint.Maiorautemilliseftex timorediligentia. Iamq;legisapud eos non defertores legisnoioiua
folum verumetiamminime negligenti?capftalesfuntducefq;magisqlegesipieterribiles.iamq;bo ternoes leamt
nos honorandoredimuntme in coherfendis noxifs fint crudeles.Tanto autem obfequio redoribus nim^rieguget |
paret8£vt in pace ornamento fint & in acic corpus vnum totius confpidatur exercitus. C Sic eo* ca PJ £e  plectunt
rum copulati funt ordines ita circum duces funt mobiles. 8C acutis auribus ad precepta oculifq> ad fi omiatio mmtu»
gna,8£ ad opera manibus. Vnde facere quidem femper ftrennui funt pati vero tardiffimi.Nec e vbi
prseliantes aut multitudinem hoftium aut confiliafenfere ducumiaut ditficultatem regiouum . Sed
ne fortuns quidem iuccubuerunt.Nam 8C  eam certiorem effe putant vidoriam. Q.uorum igitur
adus ex confilijs ifipiut deliberates. adeo ftrenuus paret exercitus Quid miru fi' eufrates aboriete8£ _ ,,

occeanus ab occidente.itemq; a meridiano tradulybi? fertiliffima regio a feptentrione rhenus & hy Roani ipij fmf.
fter funt imperij limites cum minorem effe poffidentibus poffeffionem rede quis dixerit.$E Hxc  er ca ,ppfquaap3
go profecutus fum non tam propofito laudandiRomanos § folacio deuidorum. 8C  vt nouarum re* pdixerit audoi
rum’cupidos deterrerem.Fortaffe autem ad experientiam proderunt bonarum artium ftudiofis: to*  de romanis,
man"? inftituta militie nefcientibus.Redeo tamenvnde digreffus fum.

CGALILEA a Romanisinuaditur.

CVefpafianocum tyto filio in pthoiomaide excitu ordinate placidus ab eis miffus galileam in
uadit maximainterepta multitudinedeinde in Iotapataimpetu facitque iothapata cogreffi recipiV
unt &  eius exerdm fepte occifis mu!tifq; fauciatisi fuga vertert vefpafianus vero ordiato exercitu ex
pthoiomaide .pficiici? in galilea auxiliatores quoq;/qui leuius ar m ati effet/&fagittarios perire iuffit
ad repetinos incurfus hoftiu cohibendos &c Q_ui in finibus galile? caftra moetatus milites vna cohi
B bebat ordinadoexercitu & galileoru expedado penitetia Iofephus vero ,ppefephoricaftra pofuitf?
ang hoftes oino cofpiceret fuis fugietibus ipe ca  paucis relidis fugit i  tyberiade vefpafianus at gada
refiu ciuitate prio ipetu capit 8C  cudis et puberibus occifis/ipfa cu vicis  icendit iofephus itaq; magis
moti eliges q patria ,pdere hierofolimis fideliter de rebus ingalilea geftis refcribit vt/fi fcedus cu Ro
manis placeret/cito madaret:aut fi belladu dtgnu effet mitteret eyercitu Vefpafianus aut Iotapata ex*
cidere cupies/qui motuofu iter afperuq; coequaretimffit.

CCapitulum quintum.

IX.

m  Efpafianus quidevna cu filio fuo tito in ptolomaide inter/m degesordinabat exerci \ , pa } at !°
g tu. At vero galilea perfuaferat pladdus.vbimaximam eorumf quos comprehendif 1,1,0 ‘V™ 1  P £n °
i fet multitudine interemit.Hec aute fuit galileoru imbellior turba aimifq; deficiespu ‘omaiee exerc«
gnaciffimos aut vidit feper iciuitates cofugere quas Iofephus comunierat in ioto*  ° r  . "f'

jpata/qu?omniututiffimaerat/impetuvertit:exiftimansearepentinoagreffucaptu . c !- siuaae |f^
| iri magnaqj8c fibi ex ea re apudalios redores gloriacoparada&illis commodum ad 1  ilca maxirna ite
= reliquamaturius explicada.quafimetuceffuris alifsciuitatibus/fiqu?validiffimaef
fetoccupata vidiffet.-Mftu tn opinione deceptus eft.Iotapateni enim / cum eius impetum prffefiffet ^u--Lrf P rit
P f 0P e  ciuitatem aduenientem excipiunt^congreffi^ cum romanis ex improuifo plurimi & ad pugna q„g jmhapatei

' 8C  eius

tg.li.ii/

ca,vj.

ferunt feptifq; vndiq; corporibus leuiter fuerant vulnerati cum iudei quoq; magis eminus iaculari.

g manus conferere iermes cum armatis confiderent. Ex ipfis autem iudeis tres ceciderutmaucis p f 1  -

terea iauciatis.Placidustamenq?impetuciuiumlanguidiorinuentuseffetauffugit. |£ Vefpafianus uFJu~l*rthi*

vero lpte gauleam cupiens inuadere ex pthoiomaide proficifcituriordinato militumitinere/ficut ro. t ecathotar  *

mam confueuerunti Auxiliatores enim quileuius armati effent/itemqj fagittarios preire iuffit ad te*

pentinos incurfus hoftium cohibendos:& vt fufpedas atq;oportunas filuas infidi/s fcrutarentur Cu

quibus erat etiam romanorum armata portio equites peditefc^.Eos aiitfequebaturde fingulis hec

athontarchijs dem equites 8C  pedites armaturam fuam ferentes: menfurafq; caftrorum. Poft hos

ftratores viarum ibant qui aggeris maligna corrigerent.de deuia complanarentffiluafm obftates pre Stratores viarS

ciderent:neperplexitinerefatigareturexercitus.Deindefuasitem^fubiedorumfibi tedorumfar, vefpafiailocus

onas Sctuitioniscaula multos.cum Shis equites ordinauit. Poftquos ipfe veniebat. ledos ped^ inexercitu 8(az
s eqmtefq; necnon 8C  lanceanos fecum ducens ;equituraq; pr?terea fuorum agmine comitatus. ftodia

F.iiij.

%ibtt  £et(mel!ofepl)t3tiCei

Macfnnatij,

Chiliarchi.

Dc flngulis actem turnus proprios ccntum H  viginti equites deputatos habebat. Hos fequcbantut D
qui expugnundis ciuitatibus machinas & cjtera tormenta portarent. Deinde redores itemq; prjfe,
dicohortibuschiliarchiftipatiledismilitibus.&pofthos dtcumaqui ! am figna a!ia / quas omnibus
apud Romanos agminibus prjeft/ q> & vniuerfarum auium regnum hahet 8C  vabidifTima/ Itaqj
illam & principatus infigne putant omniq$ vidoriri j quofcunq; bello petierintSacras vero fignorum
effigfes itidem fequcbantur eoruidnes & poft eosacies in latitudinc fenis digefta militibus hifq ad/
Aglaauifi regia hercbatex more quidam cthacontarchus difciplmasatq;ordine cuftosSerui autem finguloru agmi
romanom fignu num cindi cum peditibus erant muliš alijfqj iumentisaduehentesmilitumfarcinas. Omnium vero
Sacrgfigno effi agminum poftremaeratcentenariamultitudo eamq; armorumcoadoresfequebanturarmad pe<
gies.cornictnes. dites.equitumq; non pauci.Itaq,- perado itinere vefpafianuscum omni exercitu ad fines galilej pue
Serui agminum nit:ibiq; pofitiscaftris quamuispromptos ad bellum milites continebat vna & oftendendo exerci>
aduehementes tum/quialiasquohoftesmeetupercelletet/fpaciumq;idulgendopcenitudinis/fiquis ante prslium
nulitu fardmas, voluntatem mutaret/Nihilominus autem murorum inftruebat obfidium Ita q;multos quidme rebel
Iiones fugere velfolus fecit ducis afpectusmcetumvero vniuerfis incullit. Iofepbus enim eiufq fo.
cif quinonIongea Sephorym caftra pofuerant. Vbi bellumappropinquarecognouerunt. Etiamtgl;
iamqj romanos fecum prselio congreffurosmon modo ante pugnam.Sed anteg hoftes omnino com c,v.,
fpicerent fuga difiedi funt. Cu paucis autem relidis iofephus vbi fe aimaduertit neqj ad excipiedos it,
hoftes fuffidentem manum habere iudeorum animosconfidiffe ac fi fides his haberetur.p!erofq; li
benter ad hoftes defedum ire.iam cum quidem omni bello quiafcebat:quam iongiffime autem peri
culis abefle decreuit:abdudifq;/qui fecum remanierant/intybetiadaconfugit.C Vefpafianus autej tlij,
gadarenfium ciuitatem aggreflus primo impetu capit.q> eam pugnaci multitudine vacuam reperif« c.vuj.
fed.Deinde hinc tranfgreflus interius cundos etiam puberes interficif.cum Romanos odiogentis & ix,
cladis memoria/quam petulerat Ceftius/nullius etatis mifericordia comoueret.Incendit autem non r.
Gadartl ciuitas, folum ciuitatem.Sed etiam omnes circum vicos &municipia qtasdam poenitus defolata nonnulla
prioipetueuet/ vero quorum babitatores ipfecoepiffet.CTIofephus autem/quam tuitionis coaptauerat ciuitatem/

'  Ipfe mcetu repleuit.Nam tyberienfes nunq eum nifi de omni bello defperaffetifugam in verfum ire

Vefpafianus ga credebant.Neq; in hoc eos volnntatis eius fallebat opinio.videbat enim res rudeorum quor(um eua
darefiu ciuitate derent vnamq illos viam falutis habere fi propofitum mulauiffent.Ipfe vero/ quamus fibi fperarec
prieipetu capit aRomanis veniamtribuendam/mori tamen fepevoluillet.g/ proditapatriaicumdedecoreamrai
Kcudiset pube ftrationis fibi credite apud illos fcelicitet agere a quibusfueratmiffus.Decreuitigitur hierofolimam EJjii,
nbusoccifis ciui primatibusquemadmodumfefe haberentes cum fideperfcribere/ne vel nimis extol!endo viresho/ cap,«
tatecumvicisin ftiumtimiditatis poftmodum arguereturivel minus aliquidnuciandofortafieccepti. etiam pceni/
cendit. tenteslad ferociam reuocaret/atq;/fi fceduseis placeret/cito referiberenfraut fibellandum eflet dignu

lofephusaiofot contraRomanosexercitum mitterent. lile quide/hacepl’a fcripta/maturedirigitquiin hierofohma
tis mori magis e btterasferret. C Vefpafianus aut iotapatam exfdnderecupiensjnaineaplurimoshoftiurefugifleco
liges q patna p gnouerat/8C praeterea validiflimu hoc eorum efle receptaculu/prnemittit pedites en equitibusqui,m6
dere fideliter re tan “ itercoequarent.faxis afperu ac peditibus quoq; difficileiomnino vero equitibus inimicuEthoc
fcripfithierofoli quidem qua triduo fecere/quod iuffum eftilataqaperuerunt exercitui viam.
mamvt fifoedus CIOTHAP ATH A Galilej ciuitas vigefimo primo Maij a vefpafiano obfefla eft& qua

placeret refere# dragefimofeptimo/qui & Kalendarumlu!ij/expugnata.

beret cito aut ;fi C Iofephus in lotopajam ex Tyberiadeveniens abiedorum fpiritus erigit quod Vefpafianus

belladu eflet ču  cognofcens/hoc quodamtranffugaeinunciante/placidum ftatim mifittciuifatemq; iubet citcumual/
gnumitteret ex lare quem fequenti die cum toto exercitu fecutuseft quem videntesRomaniperturbatur.fed eares
srcituin. ‘ in falutis defperationem fecit audaciores. Iofephus namq; contra iudeos magnum fecit 8C quantum
Iudeos defperatio tantum Romanos pudor incendebat multis hinc & inde occifis & fauciatis. lota/
patani vero/Romanis diebus quinq; ab aggreffioenonceffantibus/hoftiumvires nonformidaban/ f
Vefpafianus autem Si  cum natura loči fimuf & iudeorum audacia certandum putans / aduocatis re/
doribus/ aggregercm /qua partemurus faciliseratacceflui/fieri mandauit quibus iudei operanribus
maximum faciebant impedimentumifed contra eos machinas iuffit applicari.iofephusquoq; eredo
aggere/conuocatis fabris/murum iubet altius extolli 6£ contra iacula bouum coria fudibusextedi mu
rulq; ad viginti cubitorum altitudinem eit eredus — b,  ' ul

si-«?


lofephu veniffe
I iotapata quod
tranffuga vefpa
nonuciate ftati

Capitulum fextum.

^ di0UU m

Ob eandem«

oinnes I u(le

pcinbellonv

deml° as [ u

ca  cnabilis Er3t
filuit omnefe

dacia patran'

fperatiotanfi

ceiracundiaf'

f omanorumi

tHeptemSU

roq;fortiusrel
pugnacioresi
Itaqsperdies
»H,?, gebantur.mu

1«. ficultas opp"
partlbusvndi
g afpeftusanti
tis montis ed
fa dlet in ho
anullo potei
ci fimulcerta
catifq;rcdor
rtisfac/Iisera
tibusexcilis;i
da iacula def
tem vel mino
liseruentesili
At iudei lupe

eg.li^cetmmimep

cap.xi Tunc igitur\

taa\iasfexag

ptocutteban
quae non fol

tuni enim f;
tUr.Neg/tar

num

-tegmit
fipabat.val!

commod/c;

preberent/a

Vin to autem die/qui mai| menfisvicefimus& primus erat: prior. Iofephus in Iotapata ca P'“'
ex Tyberiade venit:abiedofq iudeorum fpiritus erigit.Cum vero tranfitum eius velpafi'
iano quida tranffuga nunciaflet, vtq mox ciuitate peteret incitaret.veluti cu ea tota iudea
.cape« poffet/ff iofephu fubiugaiTet/hoc ille nuncio proxima fcelicitate percepto dei ^> ul

JTErečfoai,
Iofephus nh

Cumilli
u»ei:

-iam

»uitSu,

‘P«rent/qi

SDelutsatso belic

JTotflt).

cg.li.?.

ca.ix,

ca,ix.

B

eg-li-3.

cap, xi

dentia Faftu m ratus ,vt qui hoftium prudentiffimusvidereturvltro fe etiam in čuftodiam traderetvo
luntariam/ftatim quidem cum equitibus milic plači ium mittit:vnaq; decutionem primutm ebuciuj
tam manucj prudentiavirum infignem circumuaflare ciuitatem iuffit.necclam inde Iofephus elabe
retur.Poftero autem dic cunfta manu comitatus ipfc confequitur:& poft meridiem vfq; afto itine#
tc ad Iotapatam peruenit,abduftoq; in feptemtrionalem eius pattem exercitu:in quondam tumulo
caltra ponit diftate ab oppido ftadijs feptem.Cofulto autem g maxime confpici ab hoftibus affe#
ftabat.vtvifo attoniti turbarcntur.Q.uod etiam faftum eft.Eofq; tantus ftupor inuafit :vt muros e*
gredi nullus audetet.Atromanosquotidieambulandofatigatosciuitatemaggredi ftatim piguit.
Ob eandem caufam duplici a de circumdato oppido tertio extrinfecus agrnen equitum pofuerunt
omnes Iudeis exitus obftruentes. Sed ea res tllos in falutis defperationem audaciores eflfccit qp
pe inbello nichil eft neceffitate pugnacius.Itaqj poftridie impetu in  muros fafto; iudei primo qui#
dem locis fuis manentes/Romanis caftra ante muros habentibus/refiftebant.Pofteavero quam ve
fpafianus fagittarios & fundibulares alias fundibulatores omnemq; iaculorum multitudinem adhi#
bitam miffilibus in eosvti permifit,atq; ipfe cum peditibus in aduerfum collem/vade murus inexpu
gnabilis erat/niti caepitaunc ciuitati metuens Iofephus 8C cum eo cunfta iudeorum multitudo pro#
filuit omnefq; in romanos pari ter irruentes procul a muris eos deterrue runt multa manu fimul k au
dacia patrando facinora neq; minora tam en patiebantur q faciebant.Nam quantum ipos falutis de
fperatio tantum pudor incendebatroipanos.Ethos quidem peritia cum fortitudinedllos autem du
ceiracundiaferocitas armabat.Deniqs cum toto die pugnatum futHet.pradium nox dirimit. In quo
romanorum plurimis fauciatis tredectm interfefti funt.Iudeorum autem cum fexenti effentvulnera
ti .feptem &decem ceciderunt:nichi!oq; minus poftridieromanis iterum irruentibus occurrut mul#
toq; fortius reftiterunt.ex eo ftduciam nafti.q> eos pridie prteter fpem fuftinuerant. Sed eos quoq;
pugnaciores reperti funt ep eorum iracundiam pudor incenderativinci credentium nifi citoviciflet.
Itaq$ per dtes quinq; romanis minime ab aggreffione ceffantibus.etiam lotapatanorum excurfus au
gebantur.muriq; fortius oppugnabantur:& neq; iudeivires hoftium formidabant neq; romanos dif
ficultasoppidicapiendi lafiabat. ClEtenimlotapata paulominusinrupeseft tota.exalifsquidem
partibus vndiq; vallibus immenfis prscepsivt earum altitudinem oculis deprehendere cupientium
afpeftusantedeficiat. Abvnavero tantum borec parte adiri poteftvbi per tranfuerfum lacus define
tis montis edifrcata eft.Q_uodquidem ipfum Iofephus muro ciuitatis fuerat amt»Iexus quo inaccef#
fa eflet in hoftibus fuperiora cacumina. Alijsverocircum montibus tefta/priufg in eam perueniret/
a nullo poterat confpici,lotapata autem ficerat communita.CCVelpafianus autem &cum natura lo
ci fimul certandum putans SC  cum audacia iudeorum incipere obfidionem alaeriter ftuduit, Aduo#
catifq; reftoribus fibi fubditis de agreflu deliberabant. Cumq; aggerem ! fteri plaeuiffet/g parte mu#
rus facilis erat acceflui/totum ad comparandam materiam milit exercitum.Oppidoq; propings m5
tibus exciiis;magnaq; vilignorum & Iapidum congregata:fcutifqj minoribus fiue ancillibus ad vita
daiaculadefuper miffa pervaliesdifpofitis/fub eorum defenfione aggerem conftruebant.nullaau
tem ve! minora noxa telorum quae de muro iacerentur. His autem alif terrain ex propinquis tumu
lis eruentesifine intermifiione fuppeditabant.Cunftifq;trifariam diftributisinullus erat ociofus.

At iudei fuper eorum tegmina faxa ingentia.& omne telorum genus curabant immittere. Quasli#
cet minime penetrarent;magnus tamen ftrepitusgihorribile impedimentum erant operantibus.
Tune igitur Vefpafianus machinis milfilium circumpofitis/erant autem omnes centum quinquagin
ta alias fexaginta#in eos/qui fuper miirum aftarent/iuITit tela contendit. Simulqjex baftilis lancete
procurtebant faxaq; tormentis ingentia mittebantur.ignifq 5  SC  fagittarum frequentiffima multitudo
quas non folum murum fed etiam to:u intra iaftum earum ipacium iudeis inacceflum fecerut. Ara#
bum enim fagittariom manus SC  iacu!atores.itemq; fundibulatores omnes &maching teliš operaba
tur.Neq; tamen his iudei/ne defupervlcifcerenturiquieti erat fed excurrendo per cuneos more latro
num tegmina operantium diffipabant.nudatofg; feriebant; vel/fi quatido illi ceffifient/aggerem dif#
fipabat. vallorumqj munimenta cum ancillibus igni tradebant.donec Vefpafianus cognito huius I#
commodi caufam ex diftributioneoperum contigifle.q> interiefta fpacis iudeis locum aggrediendi
preberent/adunauit tegmina.Coniunftifq;viribus panter obreptiones hoftium prg pedit? funt.
C£reftoautezpromemodumaggere.pauloq; minus asquatopropugnaculis indignum effe ratus
Iofephus nichilcotra moliri/quod oppido faluti foret/conuocat fabros. murum altius iubet extolli.
Cum illi iam mulfis obftantibus iaculis minime edificare poffe firmarent.hanc eis defenfionem e x
cogitauit.Sudibus fi'xis per eos bonum coria extendi prjcepit/qu£ miffos tormentis lapides finuat a
lulciperent/quibufq; repulfa tela esteta di!aberetur/SC ignis humore IanguefceretjHis autem fabro*

placidu? miftit.
SC  citcuuaiiarc
iubet citate Sc  fe
queti die cutoto
exercitu fegtur.

iudeivifo roma#
noru exercitu/p
tur ban tur. 8Cc.
Nihili bello pit
gnatiusneceffi#
tatc.

iofephus maxf#
mu cotra roma#
nosipetufecitg
tu ei difgatio m
deos tm pudor
romaos icende#
bat mfdsexvtra
q; parte faucia#
tis Sioccifis.
Q.uinqj diebus
romaisab agref
fioe no ceflanti
bus iotapatani
hoftiuvires non
formidabat SCc,

Vefpafiani cofi
Iiu ap  cu loči na
tura pugnanduj
lic agger e/g pte
murus facilis e#
ratacceftui/fieri
mandauit iudei
vero horribile
operatibus Ipe#
dimetu facieba t
cotra quos ma
chinasiuffitap*
plicaru

iudeorum dili#
getia in ipedie#
do romanos.

iofephus erefto
aggere muruai
couocatisfabris
iubet altius[ex#
tolli&cotra iacu
la bau coria fu#

Vefpafiannsho
ftiuj audada SC
callidftate frrita
tusdcateobfide
re ftatuit vt ret
ruinopia coge#
recur reddete.

Iudei frumenti

fUbertectmsJofepijOu ti ti

appoiltisulli murum die noduq;:operando adviginti cubitorum altitudinem erexerunt crebris ctia D
dibus extedt & turribus in eoconftm&is.pinnis q;validiffimis aptatis.Q_ue quidem res roman/s iam intra ciuitatcj
mutusad.xv*cu fe effe credentibus magnum fomnium comparauititam loiephi mollitione q oppidanorum obftina
bitom altitudi# tione perterritis.

nem eft erečtus ČVefpafianus hoftiu audacia 8C calliditate /rritatus ciuitate obfidere ftatuit vtrerum inopia

ea reddere cogerentur dudeivero frumenti copia hntes falis SC  poenuria pacicbatur.Ideo iofephuspo
tus menfura miniftrabat quod eis ampliore moutbat cupiditate.fpfeaut caute veftimentaaquis di#
uerf a p muros fufpedere iuffit ex quo romanis meror fimul & timor fuit cu tatu aque vidt rent eos lu
dibrio cofumere quos potu indigerecredebat.Dux itaq; belli quia pcenuria ciuitate capereno pof#
fetiteru arma paratdofephus aut.pvidualibus habendispquandadeuiamva!levicinis itideisnun#
etos mifit mandas eoru terga fub canum fimilitudme regivelleribusilofephusvero tuc cum obtimati
bus de fuga tradabat multa allegas ad fui tuitione.ipfe tamef pueris fenibus SC  mulieribus cu infata
lis pedes eius ftendo aplexiseu pcantibusjcoi ciuitatis armatus defperatioemanere ftatuit,Qui Si
■*. tuc tnagnu cotra romanos fecitipetu.Vridevefpafianus milittbus cofufis fugereq; paratis impetum
pcepit declinare nichil defperatisfortiuseffeaffirmans. CCapitulum feptimum,

sT Vefpafianus SC  caliiditate cofilij SC  hoftiu audacia magis irritabaturquefrece<i eg,L;,
pta ex munitione fiducia jromanosvltro incurfabatinq,-diesfingulos pliacater t  cap, L
i uatim.&cuiufcuq; modi latrocinaies do!i;&eoru qug/cafus obruliffet rapingalio
lru/a!tor5q;incediafiebat:donecvefp3fianus/retenroapugnamilitefftatuitobfi#

] dere duitatemivteam vfui neceffariorum paerieria caperet.Aut eni coados ino
pia fibi fuppltcaturosiaut fi' ad fi'nemvfq; in eade pertinacia durauiffent farne, co
I fumedos eius hab/tatores putabat:muItoq;facilioris pugnte fore fi poft interual#
lu m rurfus anxius incubuiffet.Itaq; omnes eorum exitus afferuari precepit. tfllli autem frumeti q#
dem aliarumq; omnium rerum intus habebant copiam pr§terfalem.Aqu§vero pcenuria /quia neq; E,
luciei rrumenci ^ ons erat  j ntra c j U itate:8C ymhte contentis eius habitatoribus rara eft in illo contradu eftiuis menfi#
hntes copiaj ia bus  p] uuta/ Q^ uo  tepore obfeffi etiam hocvehementius afficiebantur quod arenti alias arcendte fiti
lis SC  aqug pa te p uerat cxc0 g[ ta  tum:quodq; fieri acvelut omnes aqug iam defeciftet egre ferebant. IT lofephus enij
batur poenuria. cum  ciuitatemvidere£abundareali)s rcbus.fortefq; animoviroseffe:quolongioremromanisobfi
lofephus ciub dionem faceret q fperabatiiam cum potus menfuram ciuibus miniftrabat.Illis aute coferuari quens
bus potus mefu poenuria grauius effe videbatur:amplioremq; cupiditatem mouebat ius bibendi liberum non babe
ra miftrabat qd rentiac velut ad extremam fitim peruentum effetlabori cedebant.Hoc autem modo affedos roma#
eis apliore mo# noslaterenon poterat/quieos exaduerfocolIetranfmurum invnum confluere locum SC aquremen eg.Ii.?«
uebat cupidita# furatafpicere profpedabant/quo etiam baliftarum peruenientibus teliš plurimos occidebant. <£Ve cap,x.
tem. fpafianus qde no multo poft/exhauftis puteis/ipfa fibi neceffitate traditu ir i ciuitatem fperabat. Io#

lofephus caute fephus autvt hacvt eius fpe frageret iuflit quaplurimos p murorum pinnas dimerfa vndis atqj humi
veftimetaaqsdi da veftimenta fufpendere vt omnes repente aqua perfluerent ex quo meror fiinu! romanis ac timor
merfa p muros eraticum tautum aqugviderent eos ludibrio confumere quos potu indigere credebant. C Deniq;
fufpedere flueti dux belli etiam ipfe/quia pcenuria ciuitatem pode capere defaeraffer/iterum confilium ad vimatq;
bus vndis iuffit armaconuertit/iudeis quoq; id inaxime cupientibus/namq; nec fe necciuitatem faluam fore črede
exquo romanis bant/ plufg farne & fiti periret/mortem bello optabant.(TIofcphus tamen propter hoc etiam aliud
timor fuit.8£c. confilium/quo fibi copia pararetur psr quandam vellem deuiam proptereaq; minus curiofehabita}
acuftodibus/excogftau!t.Mittendoenim perocciduaseius partes litteras ad/quosvellet/iudeosex f
tra ciuitatem degentes ab his omniavfui neceffaria. SC  qu§ in ciuitatem defecerant accipicbat man#
dato commeantibus vt pherumq; ad excubiasreperent tergavelleribus tečli quo fiqut eos noftevi/
diffet canum fimilitudinefalleretur.ldq; faditatum eftidonec eius fraudem vigtles fenferut. valleq;
cinxerunt.|TItaq; tune lofephus tson diu ciuitatem fuftinerepoffeprofpiciens iitamq; falutem parit
lofepho cu opti fiveliet remanere/defperanstcum optimatibus defuga tradabat. Verum id populus fenfit SC circutn
matibus dc fu. eum fufus/ne fefe negligeret/precabatur in quo folo recumberent.Ipfum enim laluti effe ciuitatisre#
gatraftateppfs manentemivelutomnts eiuscaufaalaerieffentanimocertatun'.Quodfietiacapiantureundemfo#
ea manere pre# K  folacio.Decere aut i!Iu neq; rnimicos fugere:neqjamicos deferereaut quafi ex naui tepeftate op#
cabatur. preffa diffiliri qui ad eam tranqui!lo mariveniffet.lpfum enim magis demerfurum effe ciuitatem cu

tam nemo audebit hoftibus repugnare fi difceffiffet eniconffderent.Iofephus autem quod fibi caue
lofephus ad po re£  occultans illorum commodo fe exitum parare dicebat.Nam intra ciuitatem manendo neq; fet#
pulum, u atis grande aliquid fe profuturum 8c fi caperenturvna cum h/s effe fruftra periturum tobfidioneve

ro liberatus extrifecus eis magno emolumeto fore.Mature eni congregatis ex territorto galileis alfo

eg.li,*.

capi.:.

B

eg.fi*

capi.*..

SDelEuDafcoMlo 5Fo.jcluf-

bdlo romatios ab eorum ciuitate reuocaturum.Nunc autem nonvidere quid apud eos refidens vtf*
litatis afferret nifi q>  romanos ad obfidionem magis incitaretvt fe caoere magni penderent:quem f!

fugiflecognouiffentmultumeffentdeobfidionisimpeturemiffuri.Nonflexit his populu iofephus

fed hoc le circumfiftere magis incendit.<][Deniq; pueri št  fenes itemq; mulierculg cu mfantibus fie Pueri fenes Št
tes ad pedes eius accendebant. Eumq; omnes complexi tenebant 8£vt fortung focius fibi remane« mulierculf cu u
ret cuvlulatibuslupplicabatnoiuidiafalutiseius/quatumegoarbitror/fedproprie.Nichil enim ma fltibus pedesio
li remanente lofepho exiftimabant elTe paffuros.llle autem fi  quidem paruiffethec preces ee ratus fcphi fletes aple
cuftodiamvcto/fi pervimcogeretur/multum enim ex intentionedifceffusetiamquerelarum mile# xi eumanerep*
riamfregerat.temanereftatuit.communiqj defperationeciuitatis amatus& nune tempu s ee dices cabantut.&e.
pugnam incipere cum fpes nulla falutis e It puichrum vitam pacifci pto Iaude.ac forti a!iquo patra«,
to facinore in memoria pofteritatis occumbereiad opera fe couertit:cuj pugnacifTimis egreffus difie Iofephi eotraro
dis cuftodibusvfqj ad romanorum caftra excurrebat:&nune pelles aggeribus impofitasfub quibus maos maximus
tendebant difcerpere:nunc operibus ignem immittere.pofteroq; diefimiliter ac tectio.št per aliquot impetus.
dies ac nodes bellando non laborabat.CSedvefpafianus/romanos his excurfibus male affedos a« Vefpafianusmi
fpicies/n a št terga dare iudeis pjutabat/ St  fugientes infequi armorum pondere tardabantur/cu iudei litibufvioletiaio
femper aliquid agentes priuig paterentur in ciuitatem tefugerent/armatis imperat/ vt eoru impjtu fephi cofufi&fu
declinarent/nevelcum hominibus mortis auidismanumconfererent.Nichilenim effefortiusdefpe gere patisiudeo
ratisireftringi autem illorum impetus fi propofitocareant:quafi flammam fi materiam no inueniat ru ipetu declia«
adhocoportere romanos cautius quererevidoriaagend? poffeflionis caufamon ex neceffitate bel reiperat dicens
lantes.Per fagittarios autem arabum št  fyri£ fundibulares;per qu? faxa tormentis emiffa: plerumq; nihilfortius de*
repellcbat iudeos.Nulla enim telorum machina quiefcebat.llli autem his quidem male acceptis ce fperatis.
debantverum emmusmiffa intra iadum fubeuntes feuius Romanis inilabanticum neq; corporine
anime parcerent fed pervimvtrimcp pugnarent/fuoru quifq; laboratibus fubuenietes.

<£ Vefpafianus/murfs aggeribus fere gquatis/arietem ciuitati precepit applicari. Aries eni bel*
lica machina eftimpetuofa cuius hic ponitur defcriptio.Iofephusvero/concuffis arietis idu m ceni«
bus clamanteq; populo/faccos paleis repletos contra arietis impetum dimitti iuffit.Romanivero co
tis falces ligauerunt quibus faccos inciderent.Sed iofephus ignis auxilium applicans.Romanorum
machinas pelfumdedit.Et eleazarus iudeis eleuato faxo Št  dimiffofregitarietem: fed tande fagittis
confi'xus interi jt.Pofthunc duo fortiffimifraeres fuper Romanos profilientes illos in fugam verte«
runt.Iofephus quoq; igne machinas obruebat.Vefpafianoautem in planta fagittavulnerato turba«
ti.Romani ad eu cocurrunt:8t primus Tytus times patri.Sed ipevulneris dolore bellu in Iudeos feui
usincitaukdudeisvalidiflimerepugnatibus.Arietis aut .phatur violentia ex his quf illa node conti
gerunt.Caputnamqj cuiufda pcuffi auulfum efteiufq;ad tertiuftadiuveluti funda excu(Ta e calua*
ria.Muri quoq;abitus fanguine plenierant št  cadauenbus.Maximaq; ibifuit cedes: muros tamen
machinarum idibus corruentes.Iotopateni munierunt.

CCapitulum odauum«

GiturVefpafianusvltrofeexiftimanslongitudinetemporishofi:iumq 5  fncurfibus obfide vefpafianusmo
ri.cum propeiammurisapgere s £equarentur:arietemadmouere precepit. CEftautem ris aggeribus fe
, aries immenfa materia malo nauis a(Timilis:cuius fummum grauiferro folidatum eft in reequati* arie*
arietis effigiem fabricatum/vnde etiam nomen accepit/ Dependet autem funibus medi« tepcepitciuita*
us ex ttabe alia velut ex trutina palis vtrimq; fultus bene fundatis.Retrorfumj autem magnaviroru$ ti applicari«
multitudine repuffus.hifdemq$ fimul rurfus impellentibus milfus in fronte prominenteferro mcenia
, percutit. Neceftvllatam validaturr s autmurorumambitus adeolatus vt f&fipriores idusfor*

' titer fuftinuetit/affiduos vincat Ad huius periculum rei duci romano tranfire placuit, vi capereop*
pidum preparati/quoniam perniciofa videbatur obfidio/iudeis minime quiefcentibus,Itaqj Roma
ni quidem baliftis .cfeterifq; miffilium machinis vt facilius ferirentur/qui de muris obftare tentaf*
fent/proprius adhibitis vtebantur neq; fagittarij acfundibulares longius aberant.Cum ergo ea cau
fa nemo auderet muros afcendere.idfiarietem applicabant gradibus defuper itemq; pellibus fe« Iofephus cocuf
ptum tam pro fui defenfione q machinfe. Et primo quidem idu mcenia concuffa funt damor/ ve« fis arietis ictu
roopidanorumvelutiamcaptidTentmaximus fadus. Iofephus autem eUndem locum ffpeferfri. menibus clama
neq; multopoft murum difturbatumiri profpiciens.quo commentovim machinf paulatim falleret teqj populo.
excogitauit.Saccosenimpaleisco: fertos/qua femper impetum arietis ferriViderent: dimitti iuffit Saccospaleisre
ex muro.vt eo modo fcilicet idus erraret/aut etiam exceptavulnera laxitas fruftraretur.Q,U 3 e quide pletos contra a«,
res multum romanis mor? attulit.Nam quocunq; hij machinamconuertiffenticontra illi qui fupra rietis impetum
murum ftabant palearum traducentes faccos idibus fupponebant nichil^ muros repercuifioe lede iuffit dimitti

H<bettec!tua3orcpl}i3utiei

- . bant doneč etiam romanis aduerfus hoc altud machinati funt.Proeeres enim contis  exhibitfs:in his
fomr vero coro fummis fa!ces qulbus 'f accos  abfriderent alligarunt.CCum autem hoc modo efficax arietis opus ex cge.li
talcessligauer q t j t ifletacmurusiquiarecenseratedificatus/idibuscederet:quodreiiqHumerat Iofephus ciufq;fo/ cap,,,
bus faccosicuie ^ ^ aux j|, um contulerunt:accenfumq; totum/quod aridg fuitmaterigitribusexIocispari/

i ent.Rc. tcr  i n f; ammarUn t,vnaq; machinas R pro pugnacula romanorum R aggerens concremarut.Ulivero
non fine malo fubuemebantiaudacia fimul eorum territfR ne adiumento effent flamis proruetibus
impediti:qug aridum nadg fomitemiR prgterea bitumen ac picem.necnon etiam fulphur opinioe
citiusvolitabant operaq;romanorummultolsborecuratavnius horsefpacio peffunderant. CHic Eg e |
etiamvir quidamiudeus pdicatioe dignus acmemoria iucntus eft Samei filius.Eleazarus/cui Salib jj|' c
Eleazarus uide alias Saab galileg patriafuit/Is enim faxumingens alte fublatumtanta vi exmurodimifitfuperarie
useleuato faxo temivt maching caput abruperet;idq; ex medtjs hoftibus faltu adeosdelatusdeferretnul!oq; mce/

SC  dimitTo fr^pir tu  reportaret ad murum.Poftremo/tang fignum quo tela mitterent hoftihus pofitus nudo corporei
ariete f?tadeiL q u ‘ n£ 15fagittarum vuineribusfixusert.Earumcpnullarefpedavbimurumafcendit/vndeiam videz
cittis fixus,&c. r ' a ' J  omnibus potcrateius audacia/ibf conftitit contradufq;dolore plagarum cum ariete decidit.

® {£Pofl; huncfortiffimiextiteruntduofratresNetirasRphilippus devico romygalileg.Qui cum fu E» t

Duorumfratru? P erm,Iltes  decimselegionis profiluiflent tanto impetuviq; tranfgrefli funt. vt R aciem romanorum
audacia a fuoer ptorumperent.quofq; aduerfum ierant omnes in fugam verterent. *£ Prseter hos autem iofephus
Romaos cffie q U0C I? & caztera multitudo raptis ignibus machinas SC  refugia cum operibus quintae itemq; decimse
tes  .jj os  eiufq; terga dederat legionis incendunt.Cgteri autem qui mox confueti funt Sc  infinimenra Som/

nas obruebat.

fagitta perculfam leuitervu!nerat:quoniam teli fpario defeciflet.Maximam tune id perturbationem
romanis fecit.His enimfqui prope aderantjvifo fanguine perterritis.per omnem farna currente ex»
ercitum.relidaq; obfidione plgriq,- cum ftupote atq;formidme ad ducem belli cucurrebant: Sc  ante
oes titus aderatmetuens patri .Vnde contigitvt R benfuolentia rircaredorem Sc  filij perturbatio co p
funderet multitudinem.Facile tune pater SC  timore fiiiuniiR perturbationeliberauit exercitum. Su» ■
perato enim dolorevulneris SC  ab omnibus qui fui caufa pertimuerunt confpici ftudens bellum i iu/
r  p deosieuiusincitauit.NaveIutvltorquifqjimperatorisomnepericulumadirecupiebatRclarr.orea/
Vefpananusi iu j- us a  j um adhorantesmurumpetebant. tolephusautem cumfocijsilicet affiduisbaliftaru itemg;
patovulnensdo tormentorurn  jftibus caderent nequaq tarnen deterebantur a muro.Sed &flammis Sc  ferro SC faxis
lore/ oe.iu i mde ^ a pp etcbant qu f arietem protedi palmis impellcrent.Nichil autem aut parum profidebant.cum
osfeuius mcita intermiiTione procumberent in confpedu hoftium politi .quosipficStravidere non poflet.Nii
. sc fuis ignibus co!Iucentes/tanq fi dies effet/certum erat hoftibus fignum/quo tela dirigeret/machi/

, , e EI J § ^3 | IOV - , ’ nifq; procul non apparentibus milfilia cauere non poterant.Ergo propteteano tam babftarum čj ia
udillia ludeoun cu ] or u mV j mu iti fimul confringebanturalias tranlfigebatur miiTaq- machinis faxa 8C  muroru pinas

auferebant: R frangebant angulos turrium. Virorum autem nulli tam fortfter conftipati erant. vt non .,

vfq; ad extremam aciem faxa magnitndine acviolentia fternerentur. CSciet aut aliquis huius ma/ e ?"
chmgvis quantum valeat ex his qug illa node cotigerunt.in muro cuiufdam ex circunftantibus Io/
fepho faxo percufli caput auulfum efheiufqj ad tercium fiadi um veluti funda excuffa caluaria. inter
. . . diu quoqj pregnantis feming tranfiedo atias fedovtero ad dimiduum fiadiu infans abadus e.Ta/

Arietis vioietia ta torm entovis erat.Ergo machinis terribilior eratipetus.R miffifiu firepitus.Crebro ant mortui ca
probatur. niortuos deifcerent fonabant.Racetbiffimus quide intus excitabatur mulieru clamot alias tumultus

extrinfe cos autem occumbentium gemitus concrepabat.Totiufq; muri ambitus ad que? pugnaba/

,. f.  tur fanguine perfiuebat.Iamqjafcendipoteratcongefi:ionecadauerum,Montibusautemrelonanti r
Mu« a i us a bus mu j £o  ampliushis horror ex clamoribus afcendebatmec quicg il!i nodi defuit:quodvel auribus
gume o lent ca ve j ocu j !s  terrorem pofiet incutere.fCPiurimi quidem pro iotapata decertantes fortiter cecidertint)
daueribus. c. pj ur t m i fauciatifuntRtamenvixcirca matutinasvigiiiasmurus affiduis idibtismachinarum ceffit-

... Tumqiil!iquidemcorporibusatq;armisfepti:eampartem/qugdeiedafueratipriuigromauipotes

Maxia notapa a pp 0nerC ntmunierunt.

ta cedes muroi/ ^Vefpafianus reerefito exercituipfum manead occupandam ciuitatem ordinat: quo cog  nlto

mac ainarum { 0 f e p| lUS  etiam fuum ordinauit.fatigatos R fenesverfusintegrum murum collocans.In collapia ve/
ldtbus cormen r0  p ar£eya ;idifiimos/in quibus Ripfe fuit/collocauit ipfofq;ad certamen pro patrig tuitioneincitatj
te.> mumerunt. yu!gus autem ociofum pueriR mulieresivifoRomanorum exercitu/quaficaptaciiiitate/vlulatuco
fonuerunt. Sed iofephus mulieres/ne fuos effeminarent viros/intra domos inclufit itacere iuif^ s
vnde Iofephi iocij pr^ceptorum memores audaciores fadi funt.Iofephus quoq; his reru anguftij s

t>e3 l utmfcobeUo


A confilio necelTitatis adhibitoiRotnanos feruenti oleo defuper infufo impugnare iubet.quod fub ar#
matura fIuenscorpusexurebat:necincendij fuga erat.Sed neq; Romanis virtus in aduerfis rebus
ne® ludeis prudentia defuit.Iudei namq; pontiu Romanoru tabulata fceno greco decočfco profun#
dentes eorum progreflum deceperunt.Vndevefpafianus milites muha in hoc bello mala pepeflos
reuocatquorumnonpaucisobtruncatisperplures funtvulneratiidiexx.menfislunijEt tres turtes
ferto circundatas iaculatoribus SC  fagittarifs plenasfuper aggeres erigi iubet Sc  hij /qui intra etanr/
muri defenfionem coadi funt deferere.

CCapitulum nonum,

Ane autcm Vefpafianus ad occupandam duitatem iam ducebat exercitum ex nočturno Vefpafiant« re
I I I labore paululum recreatum idemq;cupiens decouulfa muri parte alios ,ppugnatores ad/ creato exercitu
#XA-£~ducere.equifum quidem fortiflimos equis difpofitos triphariam collocat. vt tečti arrnis »p? adoccupan
dirutum latus vndiq; obfiderent:cun&ofq; prae manibus ferrent quod fi pontes ad moneri ccepif* da citate ordiat,
fentiipfi priores introirent.Poil illos autem peditesvalidiflimosordinauit.RcIiquamvero equitum
multitudmem fecundum muri fpacium per montana loca diftendit ne quis fugiens excidium ciui#
tatis lateret Peinde qui hos fequerentur conftituitfagittarios paratas fagittas habere iuffos fundi#
bulares quoq; fimiliter SC  appofitis machinis alifs autem integris muri partibus fcalas applicare p.
cepit, vt qui eos prohibere teta (Tet deie&ae partis defenfionem relinqueret: cieteri olbus fimul teliš j 0 f e nf, us  cogni
opprefliviolentia irrumpentium cederent.Clofephus autem/hoc confilio cogmto/per murum qui tQ v efpaiiani co
dem integrum laborefatigatos itemq; fenes difpofuit quafiledi non poffent .In partevero collapfa p u g or( j, nat

validum 8Cpotenti(Timumquemqjfenofq;anteomnesvirosin quibus &ipfe fuit:adpicula fubeu^ exerClt Q fattga*
da fortitus eft.Hifq; precepu vt agminum vlulatibus/ne mcetu quaterentur/aures obftruetent, con# tos  ^  f encs  y Ct
trafagittarumveromultitudinemcommuniti protegerentur defuperfcutis;paulatimq;recederent. f us mur u Inte#
doneč fagittari|s pharetras exinanirent.Sivero pontes a romanisapponerentur ipfos profilire man - collocas SCc,

dauit:atq; hoftibus perfuafit SC  eorum mftrumentisrefiftere.Vnuqueq; vero ita certare debere non 6
quaficonleruandam tueretur fed quafi perditam iam patriam vindicaret:atq;oculis luis propone/
re mačtari fenes ac liberos contugefq; fuas propemodum ab hoftibus capi:vimq 5  futuras clad s iam y,f 0 rom anor5
B nuj collefta in audores eius eflfuderent.Ita quide invtrog;difpofuit.CICiuitatis autem vulgus ocio exercItlJ 0C / 0 f u ,
fum mulietes ac pueri/poftg oppidu triplici acievidere circumdatum/nullus enim ad pugna tranfla vu ]„ us  p uer j ac
tus fuerata cuftodifs.ftridilq; gladifs ad partem muri deieftam hoftes inftare.armifq 5  montana lo< mu |j ercs f  qua jj
ca omnia defupercollucere:atq; arabum quendam fagitrarijste!a fuggere/tuc extremo vlulatu/qua c3 p ta Vr jj e J v j u ,
ficaptavrbe/confonueruntmonvt impendere mala fed vt adeffe iam crederes.Q.uate mulieres Iofe | atu c 5fonuerut
phus/ne mifericordia fuorum animos effeminarent/intra domos cum interminationeconcluditfile ^ fofephus mu#
re iuflas.ipfe ad partem muri quse fibi obtigerat tranfijt.Et pontes quidem applicantibus animum ]j erCi(/ne  j- uos c £
no intedit fed cu fpeculabaturimpetu fagittarum.Simul autem ac tubicinesvniuerforum agminum feminaretviros;
congregati funt.&grauiter infremuit exercitus.Signoq; dato miflfis vndiq; fagittis obfcurari Iux cce ; tra  ^omos idu#
pit.Iofephi focij memores prsceptorum SC  aduerfus clamorem obftru&is auribus: SC  contrafagitta ditfilere iuffas *
rumvulnera corporibus communitis/cum admouerentu r pontium machins/ipfi eas curfu iSC  ante# Judcoru auda# 1
q hoftes pedem in hts ponerent/occupant eofq; afcenderenitentes pradio deterrebant varia ma# c j a g,y  rtus>  *'
nuum itemq;animi facinora demonftrantes:& ne vel in extremis calamitatibus deteriores illi vide#
rentut qui fine periculo contra fe fortis e(Te curabatinec prius a romanis diuellebantur cjvel eaderet
gctips velocciderent,Q,ui Romanis defilientibus coflidtu iam liberi facillime tela dirigebat.ftaq; iude#
ca rd*’ 5  ‘ s  P Cr P etu0 dimicantibus cu nec;vnmutarent.ppugnatores haberet dcfeffis aut aftidue fubftitueret
proq;hisiquosvioletiarepuli(Tet/alij fuccederetinuicemfeadhortarilateracopulant.protediq;Ro
mani defuper longioribus fcutis in expugnabilis globus effečti funt.totaq; acievelut vno corpore re Fofephus ferue# ,——..
pellendoiudeosinmuroiam pedem ponebant:eumIofephushisrerumangufti|s confilio necefii/ ti oleo fupifufo .

tatisadhibito/miraeft enimhominisnatura machinis excogitandis cum defperatione ftimulatur/ romanos impu# ‘ ■
feruenti oleo fuperfundi miiites iubet:fcutorum coniundione defenfos.Id 2 ut iudei mu ti qui SC  pa# gnare iubet SCc,
ratumhaherent.SCplurimumcito romanis infundunt.ipfisautem lacunis in eosmiffis calore bullie
tibus.H^cres ardentium romanorum aciem diflipauit:& cum dolore feutffimo deuoluebatur a mu Oleu fub arma<*

~  ro.Siquidemfacileavert:ceadpedesvfq;liib armaturaoleum pertotumcorpusfluebat:camemq; turafluestotum
non fecus ac flamma depafcebatur quod natufa facile calefceret: feroq; pro fui pinguedine refrige# corpufexurebat
fceret.Toracibus autem SC  galileis illigatis.incendij fuga non erat.Nunc autem falientes nune incur nec incendij fu#

Cgt.ii. nat* dolore de pontibus decidebantiad fuos autem contra nitentes tuto recedere non poterant:quo ga erat.&c.
ii).t.ti|' niam facile abinfequentibus capiebantut.CSed neq; romanisvirtus in rehus aduerfis: nec iudeis Romanoru vir#
prudentiadefuit.Romani enimlicet oleoperfufimirabilia patividerentuntamen in eos / qui perfu# tus;

/

Iudetromaoru?
;pgreffu decepe
tat pontiutabu
lata ca feno gr?
co decodo pfu
dentes.&c.
Vefpafianus mi
lites malta mala
inhocplioppef
fos reuocat quo
tu no paucis ob
truncatis plures
funt vulncrati
die.xx.menfis,
luni/.

Vefpafianus ad
lapha citate lo*
tapat? vicina in
ibiefcete ,ppter
iotapatenotum
reffftentiam.
Traianu? mittit
cum exercitu.

Deusgalileoruj
populu a mce/ii
bus proprijs ex
clufu hoftibus’«
Romanis dedit
adinterita.&c,

Traianus/duo#
ded milibus o c
cifls ipugnatori
busvacua repu#
tasiperatori ex#
cidiu referuauit
qui.Tytu cuex#
etcitumi/it,

!UbettettiUB3ofepIjl3uDd

derant)ferebantur:prccedentem quifq; incutfando tanq ipfe impetum rctardaret.Iudei vero .pgref 0
fum eorum dolo altero deceperunticum foeno gr?co decodo pontium tabulata perfudetat.Q]uibus
illi tetrahebantut delabentes-.vt neq; fugientiam quifq neq? aggtedientium firmo poffet eniti vefti,
gio:fed alij quidem reiupinati pet ipfas pontium tabulas calcaretur multi vero fuper aggeres deijce
rentur.Et'qut cecidiffentja iudeis feriebantur qui /romanis defilientibus/conflidu iam liberi fatilli,
me tela dirigebant.CCum autem multa mala milites in hoc perpeti pr?lio duxvideret poft meridi
ans eos horas a pugna teuocat:quorum non paucis obtruncatisiplures funt vulnerati. Ex lotapata
vero fexvitis mortuis;plufq trecenti faucij tranflati lunf.hoc autem modo pugnatuin eft.iunij mefis
dievicefimo. CAe vefpaiianus eorum caufa/qu?acriderant/confolatus exercitumpoftčj iravidet
acccnfum neq; tam exhortationem q opus depofcere.aggeres quidem alttus tollit. tres vero turres
quinquagenum pedum in excelfum iubet erigi ferrovndiq; tedas.vt 8C  pondere ftabiles effent neq;
ignibus expugnarentur:eafq; fuper aggeres collocatiiaculatoribus & fagittarijs iceqs leuioribus mil#
filiummachinisplenasftmdibulariumq;fortiffimis.Quicumnon confpicerentur propter altitudi#
nem tutrium & loricas .ipfivero / qui fuper murum aftarent/facillime cernerent telifq; appeterent:cu
illi neq; avettice venientes fagittas facile declinare neq;vlcifci poffent quos nonviderent altitudine
quidem turrium librata manu iacula fuperante.ferro autem quo erant fept? flammis obftate ob h?c
igitur defenfionem muri deferunt.magifq; aggtedi tentantibus occurrebant. Ft Iotapateni qqidem
itarefiftebant.quamuis multi in di es fingulos occumberent:neq; cotra mali quicq hoftibus faceret
quod eos fine periculo prohiberenonpoterant.

H  CIAPHA C1VITAS obfidetur a Romanis & capitur omnibus ciuibus occifis.

C Vefpafianus ad Iapham ciuitatem Iotapat?vicinam & ,ppter Iotapatenotu refiftetia info#
lente Traianu cia exercitu mittit.Iaph? itaqj /initio bello/ciues fugietes romani fequuntur.hos enim E,
deusamcenibus ,pprijsexc!ufos hoftibus Romanis dedit ad interitu. Multi naq; fociom gladijs traf
figebatur 'ifinitis a romanis intereptis:8C pterhoftile maetvi meftica^ditio eotu aios fragehat: vnde
Traianus/xif.milibusoccifis/pugnatoribusvacuaexiftimas iperatori ciuitatis referuauit excidiu?:q
Tytu cu exercitu milit quo veniete cu focijs 8f ciuitate obtineteveliemes comittitur pugna-.etia femi
nis de tedistela iacietibus.Tadevsro nullusvitilis fexus gladiu euafit.Infates aut cumulieribus fer#
uitio macipati lut intetepti qde in ciuitate ^ndecim milia captiui aut duo milia cetum & triginta,

CCapitulum decimum,

.__ _Is autem diebus Vefpafianus ad finitimam quandam Iotapat? ciuitatem euo atos

cui nome eftIaph?alias Epha nouas res aifcdantem,8C propterea/ q? iotapatenos
praster fpem reftitiffe audierat infolefcentemimittit eo traianum decimae legionis te
dorem.datis ei duobus peditum milibus:& equitibus mille.Iile autem cum oppidu
contra expugnationem munitiflimum reperiffet nam pnetcr natutam /qua tutum fgt,li
'erat/8tmuroduplicicingebaturhabitatores vetoeiusvidiffet paratos ad pugnam
fibi obuios proceffiffe.prselium cum hiscommittit:eofq;paulifper reludatos infu#
gam vertit. Q_uos veftigijsconfecuti romani ,exteriorismuri ambitumquo cunfugerant cum ip#
fis irrumpunt. Secundum autem murum petentibus ciuesfui claufere ciuitatem mcetu fcilicetne
cum his rurfus hoftes intrarent. CProfedo autem deus galileorum clades romanis donabat:
quietiam tune ciuitatis eius vniuerfumpopulumexcIufum mcenibus proprifsad intetitum hofti#
bus dedit auidiflimis cedium. Multi enim ruentes fimul ad portasmultumqi nominatim prs#
pofitos his clamantes.inter ipfas precesimmoriebantur:quibusvnum murum hoftes alterum ciues
clauferant:& inter medios coadi murorum ambitus.Muldquidemfociorumfuorum gladijs tranf#' ' “
finebanturunfiniti vero a romanis interficiebantur.necveladvlcifcendumquidem recepta fiduria p
Nam pr?ter hoftilem mcetumietiain domeftica proditio eorum animos fregerat.Deniq 5  morieban# 1
tur non romanos fed iudeos execrando: omnes qui interierunt numero hominum duodecim mil /a.
Vnde traianus vacuam efte ciuitatem pugnatoribus reputans: 8£ fi qui adhuc intus effent nihil eos
aufuros exiftiinans pr? timore imperatori excidium referuauit.Miffifq; nuncijs ad Vefpafianum pt
titvtfiliumfuumTytumdirigeretfinem vidori#e impofiturum, [lle autemlaboris aliquid fuperefi
fe ratus cum milite filium mifitjhoceft quingentis equitibus 8£ pedibus milIe.Q.ui mature ad cini*
tatem profedus fic ordinauit exereitum. vt in leno quidem latere traianum conftitueret ipft veto in
dextrum obfidioni pr?effet itaq militibus fcalas muro vndiq; applicatibus/cum paulifper galilei ob#
ftitiffent/cotinuo moeniareliqiierunt.Titus vero eiufq;'comites faltu dimiffi mature ciuitate obtinue#
runt.Tumq; vehemens cum his qui fe intus congregaueruut pugna commiffa eft.Nunc per angufta
viarum tuenfibus valiftifiimis;nunc ferainis ex tedorura ( culminibus qu? forte inuenerunt telaiada

lil.



poflfct

c 'Q.Uibi

SDeluDafcobello

fo-rltuff.

%

<f,cra €g?“ lyefti *

Irk. I »

«%ll,

•» 3 GS*

■^.rcfttn ° tapata

G!<t Videt

■res veto

turres

'jl«uiotibus n ijj (

. ! r pf0 P tc t altitudj,
;I : -*PI>«terent;cu
■' 1  lerent altitudine

^msobltatcobh«

“^pJtcm^uideni
1  1 ,l °ltibus facetet

us occifu,
"orurefirt&afofo,

'''l uu ntur.liosemm E,

I diotu gladi,s traf '

• ^ tragehat: vnde
c.ftuautt excidiuv.q
: tv.r pugna-.ctiatemi

i.it cu mulictibus fer#
»cčtumgctriginta.

t ciuiutcmeuocito
'ifru <j> lotapaiencs
-i dfCJinx* leg/onii te
<• juremeum oppiau
rutaum /qua tutum 01
pjrJtos ad pugnara’' 1 ^
,<r reludatos akt  1
juntugerant cumipt
itcin moetu fcilicetne
tomanis donabat:

, id intciitum hoftit
n i; nominatimptse „
i. r\n  altetum cuies,^
•a num gladifs tranfe
<ftn recepta fidofli p
,' r  lxniq; moriei, f

n tnduodedmnJg
, t  xe(Tetitnih^

. ■' j

pS.U.5

«SC. It,
'ilc.jcr.it
5f.CH

tibns. Et hoc quidem modo vfq; ad fcxtam horam feftinare conflidum. Affumptis autem bellatorf#
A bus cetera multitudo: 8i fubdiuo SC  per domosTenes paritet ac iuuenes maftabanr. Deniq; vfrilis fex
us preter infantes nullus remanfit:qui eum mulieribus funt abdu&i feruitio. Interemptorum quidem
in ciuitate 8£ in primo congteffu numerus fuit quindecim mifia: captiuorum autem duo milia SC  cen#
tum triginta.Hfc galtleis clades contigit:quinto SC  vicefimo die menfis luni/.

CSAMARIAobfidetur.xxvi/.diemenfis iunij'.

CHIC AEGESIPP VS capitu ,xiii/.allegat Samaritaiiam mulierem de mote Garizim chriftum
interrogaffe.Iohannis.iii/. Et ponit verutn modum orandi non in hierufalem ter in anno nec in mon

te.Sedfemperinomniloco. ,

CSamaritf m monte Garizim congregati beli mmas nabere videbantur ad quos debellandos.
Vefpafianus cerealem quinte legionis redorem cum exercitu mifit:qui montis racbces vndiq; milite
circumdedit eum tota node čuftodiuit SC  tune multis fiti morientibus plures ad romanos tranffuge#
tunt; quos Ceriales fecum affumens montem afcendit SC  alios primum eos rogans vt faluf fiant: pro
iedis armis recufantes vero oeddit. Erant autem vndecim milia SC  fexcenti. His itaq; calamitatibus
famarite vil funt. Capitulum vndecimum.

Ed ne famarit?quidemžlieni a calamitatibus remanferunt. Hinamq; in monte Garizim
qui eft illis fandiffimus congregati locis fuis expedabant. Belli autem minas eorum con#
uentus acfpeciem habere videbatur.nec faltem vicinorum malis corrigebantunfed incon

_fulta fuaru viriu ifirmitatefecudis Romanoru rebus exuti. prona in tumultu volutatepen#

debant. Vefpafiano autem placebat motus ante capereeorumq$ impetus prfuenire Nam & fi pr§fi#
di/s tora famaritica regio cinda erat SC  tatnen eorum multitudo qui coierant SC  confpiratio timeba#
tur.Eaq; caufa cerealem quint£ legionis redorem cum fecentis equitibus tribufq; peditum milibus
mittit. lile autem quidem ad montem accedere pr?Iioq; congredi neqiag tutum eife duxit q> hoftes
plurimi defuper effentanilite vero circumuallatis vndiqj montis radicibus tota eos die cuftodiebat.
CEuenit autem aquf tune indigentibus famaritis: etiam graues accendi eftus.Erat enimtempus
g eftatis.necp fe rebus neceffari/s vulgus inrus traxerat.jadeo vt nonnulli quidem vno die fiti moreren
tur.Multi vero eiufmodi morti feruitium prfferentes:ad romanos traniFugerunt.Ex quibus cognito
cerealis illos etiam qui adhuc perfeuerarent malis|infradosaffumens montem afcenditiS rireum ho
ftes exercitu conftituto:primum eos a dextera parte hortabaturatqj vt falui effe malent rogabat fi ar
ma proieciilent tutos fore promittens.Denicj quia perfuadere non poffefcaggreffus eos omnes occi#
dit.CErant autem vndecim milia & fecenti.Hazc iunij,menfis vicefimo SC  feptimo diegefta funt.at
q; his calamitatibus famaritj vfi funt. •*

dlotapatenis diu durantibus atq,- prpter fpem aduerfa tolerantibus Romani quadragefimo fepti
mo autfecundum Aegefipum quadragefimoodauo/ fupra murorum altirudinem aggeres eleuaue#
runt &tunc quidam profugus ciuium paucitatem8£ infirmitatem. Vefpafiano nunciauit: quos facile
capi poffe dolo diccbat in fomno quem tamen fufpedum fecit obferuari. lotapatenus enim quidam
captus fuerat.qui potius mortem elegit g quid in vrbeageretur diceret. Tytus autem ptimus cum Sa
bino admuros Iotapate incedensinterfedis vigili/s ciuitatem ingreditur SC  efteris prfbuitingreffum
vnde romani malorum in obfidionereceptorummemoresnemini parcebanr.Etrotapatenorummul
ti ne aromanis occiderentur in extrema ciuitatis congregatnfemetipfos interimebant. Antonius au#
temromanus a iudeo qui fugeratin fpeluncam dolofeinteremptus eft. Qefq$ ciues a romanis prjter
feminas & infantes occifi funt Numerus autem occiforum quadraginta milia.excidij tempore.Capti
r  uorum veromilleducenti. Vefpafianus quoq;ciuitatem SC caftella incendit.Capitulum duodecimu.

I Otapatenisaute diu duratibus:& preteč fpem aduerfa toleratibusquadragefimo quide ac
feptimo dieiromanortim aggeres fupra murorum altitudinem funt elati. Quidam vero ad
vefpafianum eodem die profugus venit paucitatem ciuium SC  infirmitatem fimul enunci#
ans q>q; diuturnis vigili/s Si  aifiduis pncli/sconfumpti minime quidem vlterius vim ferre poffentive
rum dolo caperenturfiquisinftaret.Circaextremamnamq; vigiliam quando & malorum requiem
habere viderentur SC maxime defatigatoscuftodes matutinus fomnus occupat eos dormire diccbat
eademqj hora inuadendos efie fuadebat. Vefpafiano autem quia fidem noffet inter fe iudeoru qua
tacj fuperb/a pcenas contemnerent tranffugaiufpečtus erat. Nam & antea quidam ex iotapata ca#
ptusomne tormentorum genus fortiter pertulit:8C cum ne ftammis quidem coaftus quid intus agere
tur exqu/rentibus hoftibus prodidiifet mortem deridens cruafixus eft. Fidere tune proditori conie#
ftuta faciebat Sc  fortaffe quidem illum vera dicereapfe tamen ex eius fallacia nihil magnum fibi exi#
ftimans elfe metuendum aiTeruari hominem iuffit:8C adoccupandant ciuitatem parabat exercitum.

Numerus occi#
fo^&captiuo^f

Additk),

Samaritffnmo
te Garizicogre#
gati belil minas
hrevidebantur.

Vefpafianus ce
reale adfamariS
ca exercitu mi#
fitgmotevndi#
q;e:us milite cit
cuualla tis radict
bus tota node
cuftodiuit6( tue
mftis fiti morie#
tibus plures ad
romanos traffu
gert quos cena
lis fecu affumes
mote afcedit SC
alios primu eos
rogans/ vt falui
fiat proiedis ar
misj recufantes
omnes oeddit,

Egc.dicit. viif,
Aggeribus Ro#
manorufupmu
roru altitudine
elatis^pfugusg#
daciuiu pauct#
tate &ifirmita#
tevefpafiao nfi#
ciauit;quosfaci
le capi poffe do
lodicebatifom
noquefufpedfi
obferuari fecit,
&c.

Etbet £ettws3ofep^t 3uoe(

Tytus ptimus f£Hora fgitur qu§ fnetit  indicata oeiofe ibat ad muros: primufq; incedebat Tyfus cum vno ex chv<
cu Sabio ad mu liarchis domino Sabino:paucis cx quintadecima legione comitacus.Interfedts autem vfgilibus in d D
sos lotapatg ice uitatem ingrediuntur: & poli: cos fextus quidem caluarus cerealis chyliatchus Sc  placidus fubiedos * 3 ;
desi iterfedis vi fibi milites introducebant. Arce vero occupata cum hoftes in medio oppido verfarentur iamq; p j a ,
gilijs dukate in ne dies effet ne dum tum quidem illi qui capti tenerentur adhuc excidium fentiebant muito labore
gredi? SC  cfteris fomnoq; pariter diffoluti: 8 c fi quis euigilalTet nebula vifus eius hebetante (qug cafu tune plurima f e
viam prgbuit. circa oppidum fuderat)donec totus irrupit exercitus foloqj malorum periculo excitati funtimorietef#
Morietes fe de# q; demum fe perifffe crediderunt.fJRomanos autem memores quid obfidionis tempore pertuliflent
mu periffe čredi neq; parcendi cuiq; neq; miferandi quemq tangebat curarfed ex arce:p!ebem ad prona compulfam
derunt. fadllime trucidabant: vbi loči difficultas pugnacibus negaret copiam refiftendi. Viarum namq; angu

Muki iotapate# ftijs pršili aeper decliuia dilabentes fluente defuper bello obtegebantur, C Id multos etiam qui ar,
noru ne a roma c a iofephum ledi erantvt manibus proprifs liberarentur incitauit.Nam cum feviderent romanorum
nis occidetef in neminem poffe occidere ne romanorum manibus oppeterentur preuenerunt SC  in extrema parte ti.
extrema ciuifa# uitatiscongregatifemetinterfecerunt« Q,uicumq; tamen vigilum primi captžm ciuitatem fenferant
tis cogregaci fe# in quandam turrim feptemtrionalem fuga recoepti aliquamdiu quidem reftkerunt deinde circumclu
metipfos intere fihoftium multitudine fero dextras demiferunt: hifq;inftantibus mortem fuam fquo animoprfbue
merut. rune. ^7 PotuiiTent autem in cruento romani obfidionis fine gloriarinifi vnusexipfo excidio cecidif £  . ‘

Amoniusroma fetetachontarcusantoniusperemptusinfidijs.Nam quidemex hisqui ad fpeluncas confugerant
nus a iudeo qui erant 3u tem plurimirogauit antonium dexteram fibi porrigere ad fidem falutis ac prefidium:qgo m
in fpeiuncafuge tus a lcenderet.Cumq; is manum porrexiffet: incautefuper illehafta pr^uentum fub’inguinepertu#
tatdolo interfe ]itftatimq; confmt, CCblo die quidem immaniiTimam multitudinem peremerunt romani.Pofteave p
dus eft. r0  fccutis diebus lcrutando iatebras per cuneos SC  fpeluncas omnem vlcifcebantur etatem prf ter in, “

fantes ac feminas.Itaq; captiui quidem mille ducenti congregati funt. Quadraginta vero milia con#
Vefpafianus cu  num eratafunt.exddij tempore pugnifq;fuperiorfbus mortuorum. <£At vefpafianus dukate ipfam
uitate Sc  caftella exc ^it  iubet: caftellaq; adhuc eius omnia exurft.Iotapata quidem ita deuida eft terciodecimo anno
oia exuriiuffk, jmperif neronis kalendarum iuliarum die.

f£Romanis autem iofephum inter mortuos qu§rentibus ipfe in puteo dimiffus vbi quadragin<
ta infignes viros latitantes inuenithccultat die: node vero afcendens vigilias explorabafvtfugeret
fed tercio die per quandam mulierem indicatus e(Vquemvefpafianus miffis duobus chiliarchis pau
lino Sc  Gallicano fubpacis foedere vocauit/ fed tune timens minime paruit. Tertium quoq; C hiliat,
chum Nichanorem.Icfepho notutn atq; olim confuetum SC  amieum direxit. Q.ui illi romanotum er
ga vidos manfuetudinem oftenditlfuadetq; vt adjducem lecurus veniaj*k.Quo poft Nichanorisvet
ba hefitante/mihtes fpeluneg ignem voluerunt fummitterefed eos retinuit beili dudor,Iofephus au
tem nodurna reminifcens fomnia futuras iudeorum cognouit clades/Is enim in interprftandis fom*
nijs eratidoneus,&cognofcens prophetarum librosdeo prfces obtulitiEtnichanori c 6 fenfit.Quod
Romani iofeV qui vna confugerantIudeorum:poftq Iofephum rogantibus cedere cognoueruntfvniuerficlamaue#
phufiter mortu# runt/ipfumq; mori potius q feruitutem patiexhortabantur: SC  ipfum vt proditorem occidere mina#
osqu?rebant. bantur. Capitulum tertiumdecimum

Iofephus in pu# Omani vero Iofephum requirentes& proprig indignationis caufai & quod imperatori ope ^

teo dimiffus vbi repr?cium videbatur captus enim maximapars beili effet/mortuos itaqj abditos rimaban# i t,::.

xl. ifignes viros oia—® tur.CHle autem in excidio alias exitio ciuitatis fortunae quodam vfus auxiiio/pcr medios fe
latitates inuenit hoftes furripuit/8£ in quendam profundum puteum faltu dimiffus e^cui amplum fpecus adiudum
occultabat die erat Iateri?quod fupra ferutantes videre non poffent.Vbi quadraginta quidem infignes viros latitan
node vero afce tes offendit:rerumq; vtilium apparatum, cui non paucis diebus fufficeret. Hoftibus autem omnia
dens vigilias ex complexis/inter diu quidam fe occultabat. node vero afcendens vigilias exp!orabat vtfugeret.Cu^ F
plorabatvt fuge q; omnia ipfius vndiq 5  caufa maxime cuftodirentur. neq; fallendi fpes dieten fpeluncam iterumde
ret fedtertio die fcendeba^biduumq; ibi delituit.tertio vero capta quadam muliere quy cum ipfis fuerat idicatus eft.
p quada mulie# CTumq; Vefpafianus propereduos ChyIiarchos pauiinum &Ga!licanum iuffos pacem darelojb
te  indicatus eft: phOjSC bene hortari eum vt afcenderetmittit.Q J uibus tameniile rogantibus poftčj ad fe veneruntn#
quevefpafianus demq; pro falutc dantibus minime paruit. Ex hic enim magis quf pati meritus effet qui plurima co#
miffis duobus mififfet/qua ex naturah manfuetudtne rogantium fufpitione coliigens velut ad poenam euocaretur u
chiliarchis fub mebat.donec Vefpafianus tertium quoq; Chyliarchum Nichanorcm iofepho notum atqs olim con*
pacis foederevo fuetum direxit. Is autem q dulce in eos romanorum ingenium effet/quos femel fubiugaffent refetes
cat fed tuc mini q»q,- ipfe iofephus virtutis fuf caufa magis ammirabilis q inuifus ducibus haberetu^effetq; impera*
me paruit times tori ftudium non eiith ad fupplicium ducetefquod etiam fine deditione fibi licctet  exigere ,fed con

SDelucaftoMlo


A feraare potius viru fortem hifq; addebat $ nec Vefpafianus/fiquid dolo moliretur/amicum ad eurri
mitteretvtreoptima pefiimamhoeeft perfidiam pretexeretamicitia:neq; femetipfum illi /vt amicu
falleret optempcratum fuifle, C Vcrumiofepho eriam poft Nichanoris dieta hefitate milites quide
trati fpelunce ignem fummittere properabant: fed retinebat eos belil dudor viuum Iofephum ca#
pere plurimi pendens. CNichanore autem vehementerinftantef vbi etiam hoftilis multitudi* Militesiofepho
nis minas compcrit lofephusj nodurna fomnia reminifeitur: quibus ei deus Sc  futuras fudeorum poft nichanoris
clades; SC  quae Romanis efient euentura principibus indicafiet. Eratautem interpretandis quoq; vet ba hefirante
fomnijs ydoneus: SC  conie&are/qua; ambigue diuinicus dicerentui|fciebat.Quin SC  faeros prophe< fpejficc jan e vo
taram Iibros nouerat:q> SC  ipiefacerdos efiet :SC  parentibus faccrdotibus procreatus. lila igitur ho# i unt  (gmittere,
ra quafi deo plcnus: SC  recentium fomniorum t  quae viderat / horrenda fimulachra mente comple#
xus / occultas deo preces offertf&quiaiudeorum/inquit/labefačtari tibi res creator placuit: fortuna 0 r 5 tio iofehi ad
vero ad Romanos tota migrauit.animamq; meam /quje futura pr?diceret/elegifti •j gfiginVlg  manus deum.
fpote romanL&vmo'Teftorautem g; non proditor.-fed tuus minifter ad eos ibo.Simul his dičtis ni
eg.li.?. chanori confent/ebat.CC Verum qui vna confugerant iudeorum:poftq intellexerunt Iofephum roga
ca.xyi* tibus cedere^niuerfi circumftantes clam^batgerteplurimum ingemifcere patrias leges.Vbi futqu? Qro iudeo^r cu

fedo opinione fortitudinis habeba^falfamq; pruden ti?:fi falutem apud eos fperasfcu quibus ita di# r j 5  f er uitute pa
micafti. Autetiam fi hfccerta fii/ab illistamen feruaricupis.Sed quamuis teromanorumfortunatui t j ex ortatiuipm
obliuione perfuderi^t nos tamen patri? glori? confulentes SC  dexteram tibi&gladiu comodabimus/^. vt  ^ditorem
Tu vero fiquide fponte moriare.dux iudeoru.fi vero inuitus/.pditor morieris,Vix haec elocuti fut: Si  occ idere minaf.
in tentatis ei gladijs occidedu illi cominabanturifi romanis pareret. Aeg.i iftaorone

CTimens igitur impetu lofephus eos refrenare SC  tradare argumentis phtlofophi? ccepit/qui m ft a  adducit [a »
bus multis modis nemini liceret feipfu occidere probat^jualiterq; pro libertate fiPlaudabilejmori ma tiq U ogi exepla 4
nifeftat:multaq; ad^oc’addudt'exemp!aNauforem enimjtimidum vocat qui tempeftatem metues
g ante vim turbinis nauim fponte fubmergit:Nul!um'quoq;animalfeipfumocc:dit.Cum enim adeo
anima habeamusdepofitari^&efie ab eo accepimus/ideo vtjeffe definamus illi reddedu eft/pcenas
quoq;fe necatiu adducit. Apud enimiudeos qui feipfos necabantinfepulti manebantbu etia hofti#
f  ji (  j, um corpora fepeliebatur. A pud alios vero dexteras abfcindebatur. Capitulu quartudecimunv/

8 ' ' * [«r««««oi»|j| mens  jgiturimpetum Iofephu^ft dei.preceptorum ratus/fiea non enunciaffet morte pr? qj 0  fo.ad focu
luentu^brgumentis eos philofophiaz neceilario tračtare incipit.CEt quid enim tatopere- ^ ~ n '

jinquito focij propri?necis autdi fumusi'Autcur inter fe amicfffimas res corpus,& animaj ^linihfeipm oc
(in dilfiefione vocamusfMufatum me effe quifpiam dicet?Sed romani hoc fciut optimum rMereee hac o

ca»!7

e?in bello mori-fed lege belli hoc eft a vidpribus trucidari.Proinde fiquidem romanom ferrum de# ra . pli x t or e fadt
precor/veremeogladiq ? meaq;manufurndignus.Sin illihofti fuo parcendu putant. quanto iuftius mu j £a v j tra no#
nofmettpfi nobis pepcerimus.Q,uippe ftolidum eft ea circa nos admitter^pro quibus ab illis diffen p 0nenS ' »jr, U/j^s,

fimus.CPuIchrum enim eft pro libertate mori/S ipfefateoi/pugnando tamen Sc  illorum manibus: Timi j us qu i s d/
qui eam preripuerint.Nunc autem neq;pr?lio nobis obftant:neq; nos interficiut(£Wde aut timidus cen( j USt
habendus eftqui mori non vult cum opus efi/& qui vult cu non oportet.fTPrasterea quis nos mae# c - tra  fuiporum
tusprohibet ad romanos afcendere-Nempe mortis/Ergo ea/queab hoftibus dubie fufceptaformi# occ jf or ij aurea
dinfeftieamcertaipfi^obis irrogabimus?^Veruferuitutemdicetaliqu/s/valde quide nune liberi ^^ a
fumusiat viri fortis eft femet occidere/Immo vero ignauiffimi quatumopinor.Nam SC  gubernatore jyj u ]] ur n aial it*

„  timidiffimum putoqui tempeftatem metuens.ante vim turbinis nauim fponte fubmergit. C Q.uin j p f um occ idir.

^ etiam propria manu perire communi omnium animalium natura difcrepat:eoq modo in creatorem ^ eo  acc cpi#
noftrum deufccelusadmittitur.Nullueft enim animal q3 exinduftriaVelperfe moriatut'Siquidem ' muse ^ cyte f

ducimusiSC quosifidiatoresputamuspcenaperfequimui/deu verolindigneferreno arbitramini cu i^eddždfieft.^
domu eius homo defpiciat.Ab illo elaccepimus vt efiemu^urfumq; vt eflfe defineremus:illi red den j) e p 0 fttaria ha#
dum eft.Corpora quidem'cundis mortaliafat:excaducamateriafabricata:animaverofemper im# mus an j mam ,
mortalis eftdeig; particula in corporibus collocata.<£Si quis ergo depofitu hominis (urripueric aut
male tra&aucrit/peffimus ftatim ac perfidiofus habetur.Si dei depofitu ex'proprio corpore qui:s eie
cerit eum fe latuifie/quem leferit/exiftimabit. ;5  C[Et feruos quidem fugitiuos vlcifci iuftum credlitur^
quainuis neq dominos fugerint. Ipfi vero deum fugienfes SC  optimum dominum. impie fa cere
non videbimur?An ignoratis g?  eorum qui natur? legevita exeunt: acce ptumq; ab eo debitu folluut /
cumidqui deditrecuperarevoluerit,;perpetua laus domusq; aefamiliaftabiles funt .Pure auitem

G.j.

1

_ & q'.i§ itittocantes exaudfatttur animg retinent locu i cglo adeptg fan&iifimu atq; in decurfum volu? D
Pcenc fefetteca tibus feculis cafta corpora iubentur incolere;quorum vero manus in fefpfosinfanierint:eoi^ animas eec,
tium, ortus tenebrofiorfufcipietipater aut illarum deus au&ores imune per nepotes vlciTcitur,Hinc8cdeo cap r

apSiudeos qfe inuifumeft:8£a fapiedllimolegisnoftr£coditorecohercetur.<EDeniq; fiquifeocdderint.apudnos *
ipos occidebat q U ide vfq;ad occafu ifepultos.eos abijci decretum efcu cmm  hoftes fepeliri fas efle ducamus, Apd
slepici manebat aif 0 s ant etia dexterf iubei.tur abfcindi ciufmodi mortuorum que in ipfos armatf fun^quadovtcor
caet ap3 alios pus ab anima/ita manu a corpore alienam effe cxiftimarent.C]iVchm eft igitur o focij iufta fetire
dextercabfcide n eq$ humaniscladibus addere vt creatorem omniu impietateIcdamus.Si falui effevolumusifalui fu
bantur. mus.Nec ei falus apud cos ignobiiis eft ; quibus tatisvirtufe operibus demoftrauimus.Si mori placet

Salus optanda ab his occidi pulchru zVtfa  nos cceperut.No ego migtabo in hoftiu locu^t ipfe mei ^ditor fia.Mu!*
to ei ftolidior furn^j qui ad vitro hoftes profugiut.Siquide illi falutis caufa id faciutiegovžro iteritus
SC  quidem mei.Rbmanom tame inffdias votis expeto nam fi me hi poft iunčlas dexteras petimant
magno aio paratoq; moriarimendacij' perfidia pro vidori? folatio meču afferens. Multa quidem in
hunc modu [ofephus vteedepropria focios dehortareturdicebat.

dlofephus aut focios ad feparatione quaia dudu fe mori deuouerantVeuoeare non potuit Sed
Ipft concitati alius altu cu gladifs accurrentes ignauia exprobrabat.Ipfevero qm mori decretu*eft:fot
ti morte committere fuadebat.Hic ei Sc  Romanoru Sc  domeftico liberatus bello ad vefpafianu pni
— -chanore eft addudus:quem omnesviderecupientes/quida hoftem interffciendu acclametes: alijfa
7» n/fe u-čo-uh-  $a cius reputantesitnitattere obftupeflebant.Omnis vero qui nomtni eius irafcebantur vifo eo mi
tioresreddebantur/Tytus autem vifo Iofepho ingenita animt manfuetudine mirabatur nihil hum3
narum rerum firmum putanstvefpafianus vero quafi ad imperatorem miffurus eum iubercuftodtri
Que hoc cognito lofephus feorfum cum filio SC  duobus armcis vocas fe maioru nuncium fore fibi
dtxitjfuturumq; SC  filium prgdixft imperatorenyquod licet non tuc tamen paulattm credidit.Vefpa* p
v fianus maxime cum de Icfepho captiuos interrogaftet.Non tamen cuftodianecvincula temifi^licet

veftimentis SC  muneribus eum donaret.Tytus quoq; ei magnum faciebat honorem.

Capitulum quintumdccimum. ,

Lli autem obftrudis aut ibusdefperationequaiamfe dudummorideuouerat codta
tur:& alius aliu cu gladijs aceurretes ignauia exprobabat6£quafi eu percuffurus mox C  ^ °
quifq; adoriebatur.Ilie aute cum aliu nominatim vocaretfaltum vultu ducis intueref;
alterius dextera apprehederet altu prfeibus exoratet:varia mentis affcdioe vt/ta/i'
neceffitate diftrados ferru oim a cede fua .phibebatino fecus vt fere beftif circuduf?
ad eu femper qui fe contigerit ora conuertens.Illorum qui ducem fn extrema quoq;
dade reuerendu putarent debilitantur dexterf ;gladtiq; manibus elabebantur.Multi fpote ca  eima
nus afferrentiframeas dimittehant,$TIofepho autem nonjdefuit in ea defperat/one confiiiuifed froc
lofephusfort! fo tus  d e i prouidentia falutem in periculum emittit.Et quoniam mori decretum eft inquit/agite  cedes
ciis morte comi m utuas fortiamu^gc cui obtigerit manu fequentis occumbat,'atq; ita omnium fortuna perabu!etneq;
terefuadebat, f ua  destera qutfq; fubiaceat.lniuftum eft enim ceteris interemptis ex altjs quemq fi penituerit faluu
effe.Vifum eft vera dicere.Et quod perfuafit agttunfors cuiq; obtigiftparatam ei qui fequeretur nece
fuam pr?bebat quaff ettam mox duce morituro Cum Iofephotenim perireivita dulcius eftimabant.
Remanfitfautem ipfe cum altero fiue fortuna diet' oporteatifiue dei prouidentia,ConfuItoq; profpi^ p
cienstne vel forte grauaretur: vel fi nouiffimusfeceffiffet gentis cede polluereturiilli quoq; fide inter
* r o 1 vef afi v ‘ ue t £ t perfuafit,lile hoc modo Si  romanoru Si  domeftico fcelio liberatus:ad vefpafianu p

lole.aa V p 1 n i c hanorem ducebatur.Omnes autem romani vifendi eius gratia occurrebat.& cum fe circa ducem
n 5 prgmeret multitudo varii,tumultuserant.his exultanttbus q>captus efletialifs minitantibusmonu!/ K //

tC '^ U prnDiebat lisautem  pr°piuseum viderecertantibus.Er,qui!ongiusquidem aberant hoftem interficiendum ^,,3
afiiof(> e ff ec ' ama ^ ant - c t ui  vero propius erantfačla eius reputantesimutationem cbftupefcebant.Reftoru
Oes qut s autem nemo futt qui non licet trafceretudnomint eius Viri afpedu mitior fačfus eft.Tytum veropre
phinot ir a ter a i, os  & f ortIS  Iofephi.animusin calamitatibus:8i mifericordia eius etatis capiebat. qual/fq; pri •
turtpovt ^ 1 demfutlTetinpr^lijs re!ninifcentem:&qualisnuncfitinhoftiummanibuspofitusintuentem. Iu*
r ! r  u . n -5. bebat intflligere quanta effetfortunf potentia:qc^ velut belli momentum 1 humanarum autem rt«
Velpauani cju rum nichil firmumatq;perpetuum . Q,uammultosetiamtuncita:vtfentiebatipfe vt Iofephum
adipatore rnil/ m jf er arentur alfecit: plurimaq; falutis eius pars extititapud patrem. Vefpafianustamen quar

mruseum tubet m ,ff urus  eum Caefari: VtcautiiTime cuftodtreturpreccepit. Q.uoaudito lofephus aliqutdei
cultoatrt, fo!t fe dicere velle ait. Summotifq; ab illo omnibus alifs prteter filium Tytum ac duos amicos.

Tuquideminquit Vefpafiane taiuum hocputas: Iofephum te hahere captiuum. C Ego autem

lofephusfocios
no potuit a de*
fgatioereuocar
qnfeipos occi*
derent«

®e3uDS(co belto f o,l.

A maiorura ad te nuncius venio prpmtffus a deo vtiudeorumregem viderem:& quemadmodutn ex* Iofephusvefpa
ercitum duces mori deceret Adneronem mcmitds.Quiditaquafi quineroni vfq;ad te fucceffuri fianofeorfu ca
funt maneant.Tu c?fat vefpafianefc imperator atqj hic filiustuus nunc:me autem colligatum ardius hlio loques euj
tibi afferuato.Nam dominus quidern non mei folum es tu cpfar/verumefiam terrg marifq; ac totius pdixit ipatore?
hominumgeneris.Me autem ad maiorem pcenam cuftodiri oportet fi ex tempore aut fubito in do* a jilm iuu Mcet
minum ifta conffngo.CHis didis vefpafianus ftatina quidem fidem non his haberevidebatureaq; no tuctame ve
Iofephum exiftimabat falutis gratia comminifci.Paulatim vero ad credendum impellabatur iam* fpafianuspaula
pridem illum excitatum ad imperiumideo fceptra multis pr?monftrante portentis.Sed SC in  a!ijsve tim credtdit. SC,

Vim/«U1MWUW liUUlVV« »-—j- ' -  J/--- {■ - -4 -A

diuinaiTet;vt'a fe iram depelleret lofephus iotapatenis ait fe predixifte q>  poft dic feptimuSt quadra
g.l.j. gefimu eos manerct exitiuq>q;ipfumromani viuu eflent in caftodia retenturi.CHpc in fecreto qu?

;a ,t6, fita, vefpafianus vbi vera eife co perit a captiuis etia qu? de fe dixiffet credibilia cceperat'exiftimare/
fed neqj cuftodia iofephophec vicula remittebatveilimetis aut ali|f(j muneribus eu donarebenigniffi
me hum 3 niftim 2 qjfouere non definebatfmagnamhonori eius Tyto operam comodante.

CCAESARHA iudea? ciuitas Vefpafianu humaniflime rccospit. _ Vefpafianuseu

<£ Vefpafianus cu exercitu de ptholomaide puenit Cpfarea iude? ciuitate maxima que:cu exer exercitu puenit
citu ciues cu fauore fufcipiut;multiq; tuccu clamore precabanturivt de iofepho fumeret fuppliciu fj de ptholornauj
illa repetitione velut ab incofulta multitudine oblatanihil rndedo diflbluit.Etlegionu duas apud ce cpfareamde? ci
faream pofuirialias quoq; duas mifit in Scytopo!im. Capitulum,xvi. uitate maxnr,a

Varto aut die m enfis iulii Vefpafianus i  ptholomaide rcuerfusdndei loca maritima ctefa* q ue ciues « ex
ream peruenit iude? ciuitate maxima & qu? maiore incolaru parte erpcos haberet. Igitur ercitucu fauore
SC  exercitu&redorem indigene oi fauore ac benignitate fufcipiutiaffedu quide quo roma fufcipiut multi

.. nos diligerent plus at illo^ g excifi fuerat odio. Vri etia mfti fimul vt de iofephofuppliciu flituc cu dama

fumeret;cu clamore pc^batur. Vefpafianus aut de ifta quide repetitione velut ab inconfulta multitu pcabat vt de

dine oblata nichil rndedo diffoluit.Legionu vero duas quide hiematuapud c?farea pofuit.q3 opor iolepho fume*
tuna videret dtate.Decima vero SC  quitafcytopoli mififne totius exercitus moleftia c?farea pmeret rCt  fupphcm ta
B Erat at illa quoqj aprica p hieme quatu eftatis caloribus eftuofa-.vt in planicie fita atq; maritima, cebat&legiono

CdOPVAE fecundo a Romanis obfidetur:8£ capitur. duas apo cefa#

CQ.uidam ex iudeis profugi ioppen fibi reeeptaculum renouat:& piraticis nauibus fabricatis pluri re ^ pofuit aliai#
mos per mare latrociniis vexabant;ad qua Vefpafianus mifit exercitum quod cognofcentes ciuitatis q>' duas mifit fes
habitatores terr/ti naues fuga petierat.Ioppg hic ponif deferiptio maxima ioppenoru fuit i mari ftta topolitn*
gesqaRomanoru.8Cventotuvioletia pelluturacitate.Quattuoreimilia&ducetacadaueraama
ri .piedadoppf itaq;breui tepore a romanis excifa eft.lbiq; vefpafianus munifionem dimifit Hie*
rofolimit§aut audito iotapate excidio tnftabanf maxime de iofepho quem farna mortuum nun* Q.uid3 ex fude
ciauerat fed cognito g>adhuc viueretira in eum concitantut:& eius odio magis contra romanosex ,s  »pfng' ioppe
acerbantur. Capitulumfepthnumdecimum. fibireceptaculu

Vm bare agiitur:collcdi no exigua mltitudo qvel ab hoftibus feditioe defecerat v^ ciui tenouarSpirati
;tatibus euerfis effugerat.loppa receptacuio fibi renouant quam antea vaflauerat ceftius c ' s  nauibus fa*
tg.l.?. & quia tetra qna vaftabatarcebanturmigranduin mare fefuerut:Atpyraticisnauibus fa bricatis plurios

a,io. bricatis in fyria 8i  phcenice itemq; i a;gyptu cumeates plurimos latrociuiis prfdabantur: P marevexabat

omnibufq;nauigiis imuu faciebatillaru partiu pelagusSed vefpafianus cognito quid conftituiffent ’°PP CS  f ltus  &
equites in ioppe necno & pedites mifit.Hiq; no&e  in ciuitate qu§ in cuftodia erat ingreffi fut. Eius deferiptio.
aut habitatores poftq irruptione prf feferant ne tri romanos arcerent matu deterriti naues fuga pe* Andromada:
rierSt SC in his vitra cotiguu fagittf (paciu pernočlauerut.Cu vero Ioppa natura efliet iportuofa naqj t
'g.li.j. afperu cfteraq; arduu littus definit ac fumis vtriq; cornibus leuiterincuruuq;vaftf rupes fuperfunt,
sa.zc. ^ ingetibus .pcellispelagus turbat nifi etia nuc adromedf cathenarufignis extatibus fabulsveteris Mtlamborius, 1
fides oftenditur.Aduerfus ataqui!o feries littora (umos in obiedas cautesfludus alfligiteoq; modo Waxi. iopeorfl
C folIicitudineintutiore,efficitftatione.ineo falofluduatibusioppenisprimaluceviolentus que illac im^riclades g
nati/gates melaboriu vocauit flatus incubit.Et alias quide naues inter fe aliasvero collifit in fcopulos ® roanorfi&ve
Multp aut cu magna i aduerfo eftu niteretur ad pelagus,na & littus faxis infeftu Bi  hoftesln eo cofti iomvioleria cu
tutos timebat fublato in fublime gurgite mergebaturdC neq;fugpvfpia locusjerat neqs manetibus fpes pellutur,

falutis:cum 8C  mari ventorum & ciuitate romanorum violeritia'pel!erentur.Itaq;multi vlulatus colli
fis nauibus audiebanturigf multi crepitus jradis. loppenorum autem pars fludibus obrutitpars nau
fragiis im pJicatimoriebantur.NonnulIiauteferrofeinterficientes velut facius effet mori'prfuenie#

G,ii.

Hibertetffas Jofepfci 3u teci

bant plorlmi autem euefti fiu&ibus fcopulis carpebantur:vt S pclagus fanguine redundarcnt&om &
£Juatuor mflia nisoramaritimacadauctibusoppleretur;cumetiamadlittusappulfosineoftamesromanimiiitcs
duceta cadaue# trucidarent.Proiečtorum autem corpora quattuor miliaducenta fuerunt.Ua captamvello prplioci U ;
ta proie&orum tatem romanifunditus eruut.Ioppa quide hoc modo breuitemporebis a romanis excifa Vef

pafianus autem ne rurlus eo pyratp confluerent caftris in arce munitis ibi cum peditibus paucisequ|
tatumrcliquit:vthi quidem locis fuismanenteseadem caftra defenderent. equites vcrocein drča
territorlum peragrantes affines loppe vicos 8t municipiafimui eximcrenr,!lli quidč preceptis obe«
Hierofolimite ( dientesiin dies fingulos incurfandoexcindebanttotasregiones arqj vaftabant.^ Vbi vero apd hit,*g : h.
auditoiotapatg rofolimam cafus [otapatg nunciatus eft prim oquidem plurimi & pro magnitudine culami tatis& q cap,:,
excidio triftaba nemo qui fe vidiffe diceret qup iadabantur aduenerat non credebanr.Nec enim vel nuncius aliquis
tur maxime de faperfueratifed ipfa per fe farna excidium prfdicabat.Natura ve!ox triftium nuncia indepaulati pet
morce iofephi finitimos veritas ambulabat:8£ apud.omnes ambiguitate certior habebaturCum etiam rebus gcftij
que farna 'mor* plura qu? fačta non erant effiugebantur 8C  in excidio ciuitatis peremptus effe dicebatur iofephus;
tuumnudaba\ q U £ t es maximo (udu repleuit hierofolimam:8£per fingulas domos itemq$ cognitiones amifforum
qmfq; lugebatur a fuis: lučfcus vero duds publicus erat . Et hi quidem hofpites.alij propinquos
amicosalif nonnulli etiam fratres flebant: Iofephum autem vniuerfi: a deo vt ptr dies triginta nun
q lamenta in duitate eeffarent: magna mercede conducerentur tubicines veniarum. {[Tempo# e E I
Hierofolimit? r e autem veritate reuelata vbi de iotapata quidem vt res habebat fidum vero q> de lofephi morte °P' : '
cognito iofe vulgabatur: eumqj viuere 8C  cum romanis effe compertum eft. Ac fupra captiui fortunam a dud#
phus viueret in bus honorariitanta in cum viuum iracudiam:qua ta prius cum mortuu crederent beniuolentiž con#
eu concitantur ccperunt. Et ab alijs quidem ignauie.apud alios proditionis arguebatur.Totaq; in eum ciuitas p!e
na erat mdignationeatq;coutcijs. Vitro autem hisviilneribusexcitabantur.magifq;accedebaturre#
bus aduerfisiSC oifenfio qu? prudentibus ne fimilia perferant cautionis8c cuftodip caulam prpbet il
los ad alias calamitatestang ftimulus indtabat:maloruqjfemperincipiebatex fineprindpium.De#
Odto iofephf niqj maiore in tomanos impetu ferebanturvelut in iofephum paritet vindicaturi. Hierofolimoutm _
mag iscotraro qmdem habitatores,eiufmodi turbis agitabantur.
manos Icitabat C~TYBERIAS fe redditRomanis.

CVefpaffanus Agripp? regi roganthvt regnu vifitaret annuens venit in Cffarea philippi. Qui
cognito cp Tyberias:& taricheas qug amb? agrippf regno pertinebat vellentrebellare. Tytu Cefa#
tea mittit/vt inde militemitranfduceret Scytopolim.Tyberiadi vicinam quo cum ibi veniffet fflium
preftolabatur:&deinde caftrametatus'in Enabris Valeriu mittitTyheriade.vt ad pacem eaminuita
Tet.Sedfeditiofl qutdecutus iefus princeps erat contra valeriu occurruntqui cfi focijs relidis equis
pedes refugit quos iefus reduxit in oppidu.Q.uod feniotes veriti ad Vefpafiani genua fuppliciter ac
cedentes veniam precantur:8C obtinent.Iefu cum focifs fagiente Taricheas. Velpafianus vero miffo
Traiano an ppfi muItitudo,pace} quereret fcifcitaturo eoqj benigniffime& eu honore ab eis recepto
exjmeridiano latete muri partem dirui.ČC ingreftii fic iuflit dilatari: & eam in gratia regis edixit ci  ufqt
caufa murts pepercit. Capitulum odauumdedmum,

Efpafianusatviiedt ftudio regnu Agrippf naq; ipe rex inuirabat redore cu exer ,,
Vefpaffanusl# fosili McitufimfdomeftidsdiuirifspatusacdpereacgeosfgrasgtesMgnl compefccre. k  _
grippf regi ro# motiš exc$fareamaritimacaftnsi eaquephilippi appellaf cefarea demigrauit. C "F'

gatianuesveni t Ibiq; p dies viginti milite recreato:ipe quoq; geftasj re?y gras deo referes. i epulis

l cffareap hillip erat.CPoftq vero tyberiada q da nouas res cupere ac rebellare taricheas audtuil

^ regnu at agrippf vtraq;ptinebacdecretoap3eosvndiq;iudeosexddereopoi

Vefpafianusto tunu ee crediditaduerfus eos exercitq ducere fifvtagrippe hofpitiovicerepedret

gnito q> tyberi# ptati eius citatibus creditis.Igf ftliu fuu tytu i cefarea vt in milite fcytopo!i tržlduceret miu:t hfcat ci
as &jaricheas uitas dece ciuitatu maxia:8£ tyberiadi vicina e Quo cu ipe veniffet ibi filiu pftolabaf.Dein cu tribus ^
quf abe regno vitra legioibus ,pgreffus ad tricefimu a tyberiade ftadiu in qtiada manfione cofpicua rebellatibuscui
agrippeptiebat nome eft Enabris afias Senabris caftra ponit, Atq; hinc decatharcu valerinu cu equitibus quadragi
vellet rebejlare tadirigit:quipatefi'cofermoneoppidanos alloqueretur&ad fideiuitaret.Audieratei q> pacepopu
tytucefarea mit lus defideraret a nonullis aut’ad bellu eu cogetibus fed/tione patereturitaq; valerinusvbimuris ap#
titvtide milite} propiquauit 8£ ipe deequo diffiluitSf fuos comites ide facere intimne lacefcedi pli f  ca veniti« potius
trafduceret fcy# videref.Sed priufq verbu faceret armati excurrt i eu teditiofi qui erat vahdiores rečtore quoda noie 8 1
topolint, IefuTobif alias Saphari filio latrocinalis agminis priči pc.Valerinus at neq; prfter madata ducis pic c  ^
lio cogredi tutum ratus etiam ft' fide viftoria certus effet:pugnamq; pericuioiam fore fi cum multia
pauci 8C  cum inftrudis imparati confligerent inoptnata iudeorum obftupefadus audada

S>e3u&8icobeUo 3fo4f*

a  ipfe pcdcs refugit;8Cquinq; alif fimiliter relidis equis.QuosIefus eiufq; (octj  veluti pugna non iti
A fidifs captos \f  ti inoppidum adduxerunt Id autem fadum veriti fcniores 8Cqui pr^ftare populo vi#
debanturin romanotum caftra profugiunt. Adhibitoq; fibi rege ad Vefpafiani genua fuppliciter ad
cedunt.nc fe defpiccret obfecrantes neuciquas paucorum effet / totius ciuitatis exiftimaret infania:
feu populo parccrct/qui romanisfempefamica fentiret/magifq5Vultum'iretdefedionis au&orescjut
busipfiolimadfcedus veniteproperantesnunevfq;neidfacerent afferuati fuiffenthis eorum pci«
bus qq toti ciuitati pr$terequorum rapinaminfanfuserat indulfit Nam &agrippa videbat eiusop . . -

pidi caufa trepidate CFide aut pet eos populo datauefus eiufqj foci/ tutu fibi non effe tati apud ty#
beriada cofiftete ad taricheas cofugiut.ff Poftetocpdie Vefpafianus i arcem jpmifit cum equiribus wnc neas tugiui
traianum qui multitudinemfan oescuperantjpace experiref.cognitoautem populum eadra fentiree
fimplidtet ad ciuitateducebatexercitu.ini autem portis eius patefadis cumlaudationibus obuiant
prodeuntfalutis datorem ac bene meritum acclamantesicumvero militem angufti aditus remorare
tur murorum partem dirui Vefpafianus ex meridiano latere iuffit:eoq; pado dilatauit ingreffum. Vt
pr?da tamen Sc  inniri/s abft/nerent in gratiam regis edixit.eiufq; caufa muris peperdt: fpondetibus
habitatoribus eius poft h?c cum re!iquis fore concordes alijfq; modis malis affedatam ciuitatem ex
difienfione reereauit.

CTARICHEAS CIVITAS Galilej obfidež a Romanis & capitur a Tyfo.
f£ Vefpafianus Taricheas ,pfidfcens SC  ipfam ciuitatem munitam effe cognofcens caftra pofuit
hanc enim vndiq; muro validiftimo lofephus cinxerat/eiufq; Scaphas plurimas in lacu Genefar ha#
bebant.vt in easffi terreftri vincerentur pr?Iio;refugeret.Iefus autem eiufq; foci/contrk romanu im#
petum facientesfpartemuri diffipatajad fuosrefugiunt/coadiq; naues afcendunt. Vefpafianus vero
fcognita eoru multitudine filiu cum exercitu mittit/qui patriopus effe maioribus auxi!ij's mandauit.
g Tytus autemfpriufg fubfidia venirent militesad bellumincitat.Iudeos incompofitos effe Rbellorfi
imperitos:vulgufq; potius q exercitu dicitappelIandos/neq; in multitudine virorumeffe mahifeftat
vidoria. vnde alaeres eius hortatu fadi milites miffa auxilia egreferebant.Tytu itaq; primum in ho#
ftes pergentemalijfecutifunt:multiq;tuncftieruntinterempti;aIifsinoppidufugientibus.Tucquo
q; inter Taricheas maxia orta eft difientio:indigenis enim bellu no placebatraduenf vero qui plures
erant bellu incitauerant.Titum autem ciuitatem ingreffum nullus prohibere aufus eft. Ieifu cu fodfs
ad agros fugiente/plurimaq; per ciuitatem fada eft hominum cedes aduenaru SC  indigenarfi fed i#
teremptis nocentibus.Tytus miferatus indigenas ab intermitione quieuit. Vefpafianus autem audi#
ta vidoria fiiij tetus ftatim circundari ciuitatem cudodibus iuffit/ SC  naues aduerfus eos qui a d'lacu
fugerant fecit fabricari. Capitulum nonumdecimum.

U Ui  g“ 2 “*^Einde ab ea digreffus inter ipfam SC  taricheas caftra pofuit muroq; fifrmauft belli fibi mo#

’ ’ jr||2§yas illic forte profpiciens:q> ois turbarum cupies multitudo in taricheas cofiueret munitio# Vefpafianus ta#
C3ZJ * t jne f rceta  ciuitatis: Sc  lacu qui genefar ab indigenis appellatur.Et enim ciuitatem itaytty# richeas profici#

^^^ berias fub mote pofitam qua lacu non abluebatur vndiq; muro validiffimo/fed minore tu*  fcescaftra pofu#
men q tyberiade lofephus cinxerat. Na illa quidem in principio defedionis pecuniaru itemq;viriu it fcies  citate bn
copia comunieratTaricheis vero Iargitatis eius reliqui® ,pfecerunt.<£Scaphas aute plurimas in la# effe munitam.
cu paratas habebat; vt in eas videlicetffi terreftri praetio vincerenfjrefugeret: fimulq-ad naualebel# fcaph? plurimg
lu fi opus effet inftrudas.Romanis aut caftra munientibus Iefus eiufq; foci/ neq; multitudine hoftiu in littorce*
neq; difciplina militic pterriti curfu i eos irruut primoq? ipetu dijedismuri fabricatoribus ac pte aliq Iefus eiufq;foci/
edifidj diffipata vbt armatoscogregati videiut antegmali aliquid paterenf ad fuos refugiunt.Eofq; cotra toanos i*
infecuti romanirad nauigia copulerunt.Et illi quide ta jrnedi vnde romanos contingeremiffilibus petu facietes p#
poffent anchoras iaciuti& ficut acies affolent denfatis inter fe nauibus aduerfus hoftes \  terra cofti temuri diffipa#
tutos nauali plio decertabat. |£ Audito aut Vefpafianus magnanimitate eoru multitudine in,pxia ta ad fuos refu#
ciuitatis planitif cogregataifiliu fuu cu fecentisequitibuslediseo mittit.Q.uicuinfinitumhoftium gifitcoadiq;na
tg.li.iij numeru reperiffetipatti quide maioribusauxilijs opus effe madauit. Ipfe vero equitu plerofij etiam ues afcendunt,
c xxiiij priufg fubfidia venirent alaeres effe videns cum nonulli eoi^ iudeogr multitudine fotmidarent vn

exaudiri poffetcoftitit.Et o Romani ait pulehtu eft:naq;in principio fetmonis ammonere vos gc^ OratioTyti ad
neris noftri qui cuquibuspugnaturi fumus fciatis.Nraseimanus nemo vnq toto otbe hoftis vllus milites.
euafit.Iudei vero etra vt pro his aliquit dicamus ad hoc vfq; tps vidi no defatigantur. Itaq; oportet Iudei rcopofiti
illisin aduerfis rebus coftanter dimitatibus etianos ifecudis pfeuerantius laborare*Aptaquidefro be!Ioruq? ,piti
te vobis plurimu alacritatisineffecofpicies gaudeoivereor autrne cui vrm tata timore multitudo ho vulgus potiusg
ftiu lateter icutiat.Iteru igif quifquis cogitet qua!is vel cu quibus decertabit qdq iudei licet fatis fint exercitus appel
audaces morteq; cotenant.incopofiti tii belicruq iperiti funt;& vulgus potius rede g exercitus ap# landi.

G.iij,

I

fLibet tecttus 3ofepljt 3u Set

pdladi de nfavcro pcritia atq; ordinatioe referre quid opus eft^Nepe idcirco foli atmis cxcrceniut n
pacts etia tepore^t ne bello nos ca  hoftibus numero coferamus.Na qd eratppetug militiaecommo U
dum fi pares cum rudibus congrediamur.Quin eti am teputarc q> armati eum inermibus 8£ equites
cum peditibus;& ducis cofilto turi cum vagis neq; redorcm habentibus decertabiris:q>$vos hej p
virtutes multo plurcs effidant multum autemvicia de hoftium numero detrahantnec fola hominfi
Mulritudohoij mulritudofquamuts pagnaciifimi fuerintjin bello obrinct.fed etiam fivel in paucis fit fortitudo.Hi ,
in bello vidom  enim & ordinati faciles funt & fibimet fubuenire,Numeroff autem copig plus incommodi ex femet ^,
no obrinet, jpfis g ex hoftibus capiunt,Itaqiudeos audacia 8i ferocitas & defperatio mentis & feuitia ducunt Q,1+

qute rebus fecundis aliquantuvaletminimisvero offenfionibus extinguntur.Vos autemvirtus regit
U  morigeravoluntas;itemq; fortitudo qnae & in proipera fortunaviget nec ad finemvfq; in aduetfa


! JSS"

f-sa

<££5

ii pericula fuilinentf quid eft nobis inciita farna prg ftantius i  8C ne  poft orbis terrg imperium videa«
mur hoftium aduerfariorum loco iudeos habere.Propterea confiderate:q> paciendi alicuius intole
tabilis mali mcetus eft.Multos enim eos in proximo adiutores habemus.Rapere aut vidoria poffit
mus.& quos a patre mitri fperamus auxilio conuenit antecapere vt&maior fit & fociu non habeat
virtutis effedus.Et quidem puto nune de me a patre meovobifeum pariter iudicium fieri. Siquide
tile rebus ante gloriofegeftisdignus:fuit ego vero eius fumfiliusvos autem milites me:, Nam čC ilLt
vincere confuetum eft.&ego reuerti ad eum non perpetiarvi<9:us.Quo padoautemvos no pudue«
rit duceveftro periculis occurrente fuperare'' Appetam enim pericula mihi credite:primufq; i hoftes
irrumpam.Ngmo autem veftruma me difceiTeritperfuafumhabes impetum noftrum fuftetariope
diuina & manifefte prffumite q» multo plus permixti hoftibus efficiemus q fi extrinfecus pugnare
mus.CP°ftq ritushgcprofecutus eft dimnaquedam alaeritas militibus incidtt;& quia traianu ad#
Alacres Tytimi uenire cum trecentis equitibus ante prglium contigittegre ferebantuntamg minueretur focietatevi* j
lites eius horta« dtoria.Mifitautemvefpafianus fylone Bi  antonium cum duobus milibus (agittariorum. vt occupa*

ptfhenfuiTi

tepecatimm^

Iacum cernei
Sex miri 3  q u
te fidens8Cq'

rum mortisi
inciuitatem

betiuuenum

q; donauerai

tu SC  auxilia mif t0  monte'qui ex aduerfo erat oppidojmurorum propugnatores repellerdnt.Et ab illis quide? ita vt i
fa ggre ferebant p t eceptumfueratc;rcumuenrifuntexea partefubueniretentantes, |£ Tytus aut primus perrexit
tytus primus co c itato equo in hoftesj# poft eum cgtertcum clamore per tantum fpacium fufi quantum aduerfa a« t ‘‘

tra hoftes alijs des occupauerat:vndeetia multo plures q erant apparueruntludeivero licet incurfu eotum Bi  difci
fequentibus« plina conterriti:paulifper quidem primo fuftinuere congreffus.Percufti autej conris equoruq; impe

tu deturbati conculcabantur:atq; ita multis paffim peremptis difperguntur 8C  in ciuitatemf vt qu/Tqj
Tyti fttenuitas, velocitatis habebatjeffugiut-dTitus autem aliquos a tergo inftans alios per tranfitum occidebat:

nonullos curfu ante capies tdu ora tranfuerberabanmultos aute alium fuper aliurn lapfOs inuoluts
Diileftotter tari configebat;omnefq; ad mcenia confugientes prgueniens detorouebat ad campum;donec vimulti
cheatas qa indi tudints elapfi in opidum confugerunt.CExcepit autem illos acerbadiflenfio. Nam quaind/genis
genis belin non &ffortunarum fuarum Bc  riuitatis gratia 8C  ablinitio bellum geftum maximefq? male pugnatum ftie«
placebat adue« r at;no placebatrfed populus aduenarum qui plurimusefletjvim adhibebatVinterfe difcordantiu
n?vero qpfes clamor eratveluti arma tam caperet.Q_uibus auditisfnec enimprocul a muris aberatjtitus exclamj!t i
erantbellu fcita Hoctempuseftquidmoramurcommilitones^Deonobisdedenteiudeosfufcipitevidoriamnoau
uerant. ditis clamnres.Qui manus noftras euafere difcordantfHabemus ciuitatem fi modo properemus.

V eruntamen cumvelocitate animis opus eft.nichil enim magnum effici fine periculo confueuit. No
folum autem hoftium concordiamfquoscito neceflitas in graciam reuocabitj fed etiam noftrorum
Tyto cmitate in  auxilia prfuenire debemusvt prftervidoriam qua tantas copias pauci fuperamus etiam ciuitate fo»
grediete .phibe 1 j pociamur.Simul his dičtis incendit equum.atq; ad Iacum decurrit.S per eum propere in ciuitate?
te aufus eft 8C ie  ingreditur.Quem c^teri confecuti funt.Pauor autem eius audacis? murorum defenfores inuafit. Ec
fus cum focifsef pugnare quidemvel prohibere venientem nemo fuftinpit.Relidisvero excubijs: Ihefus quidem ca  F
fugit in agros, , (ocijs fuis in agros effugit. Alij vero decurrentes ad lacumdn manus hoftium contravenientium inči
debant.MaSabantur autem alif cum fcaphas afcenderent:itemq; alij cum tam proue&as natando
a(Tequt conarentur.Plurimaq; per ciuitatem agebatur hominum cedes. Aduenarum quidem refilje
Vefpaiianus! c*  tium qui non effugi(Tent:indigenarum vero fine pugna quoniam fpes eorum foederis S confcicntia
tus de filijvieto { q> belli confilium non habuerantp ^liojdeterrebatidonec titus nocentibus interemptis miferatus

indigenas ab intern icionerequieuit. At qui in Iacum confugerant vbi captam ciuitatem videtunt q I

longiffime ab hoftibus recefferunt.(£Tytusvero miffis equitibusresgeftas patri nunciauit.Q.uibus eg.lir r

file compertistpneceffefuit&filijvirtuteadmodumlf tus&facinoriscIaritudinemaxima enim bel ca.i) t

Ii parsvidebaturexempta cum quidem ftatimcircundati ciuitatem niftodibus iuffit ne quisex ea»
dem fubtetfugeret neq; a cedibus temperaret, CEoftero autem die cum defcendifletad Iacum;ta

B  fribustafpec
iuhuctettac
muvkefimv
eee.U lacusrot^fp
ci  17  betans.ČC
dis philippe
vnan natri
magnlficen
lacupalude
eg.l.t, cumediutri
ca,iy  rapteditma
platis cofue;
goribusgaui
molliordefti

inter fe repu
Non enim fi

modotegm
fpacio fenef
C 'ndige appe
generatpifc
eg,!,j, extenditur ;
ca.i8, df/sratibus
Hit autem n
Io patriaco
pauc/fingn
raf es nam'g
minus eti 3n

cteb rosfoni .

Kiiacceder

”‘>«'-ceaer

to sautvuin

tlcmniiiu.

^ vuin
n °«nmio So

C 5 P«afuftuli

i 01  -"mis fj.

' ' :rr, Tllbu S fe COnilt >0 U

5 >fiE 2 gii

££***

.^^SSk

,: t ‘; u,t ^otiap 0 |

injl 1 tir n  habea '

••' :, ficri.S:qajdJ

.;, ltfwnci 'Nam&ii!i

uffTDvosnopudue,

' [  : r fI, ufq;ihoftes
r 1  T-jmiu/iefariope
pugnare

jtjufraianu ad#

Uta

’ nueraur Todctatev/^ p
"■ "um.vtoccupap
' 'ibisquidei itavt e  ,

' ptimuspcttexit J/j
4 'jantum »duetfaa^
t Hurtucotum&difci

■ mm equoruqjimp«
k m cuitatemfvt ijaiig
fr lunlinin) occfdebat;

• Li.m ljpfos  inuoluts

cJmpcm;doflfC VJfflultl

gt> Vi.it qua mdfgenis
i.aulepugnatumfaej

■ s nitrit dikotdantia

■, /vrat tituserclam« /

. ptcvifloriamnoau
s" rrodo ptopcremus.^

t  rynoiloconfucuit.No

^ Ifd ctiam nofttorum
^ imu scoam ciuitate for

m  propcre in ciuitatc;

jnuaft-®
, v Ihelus quideniffl i

^umq ulJfn,rf
crdffl*«*

&

'* 1 V>

. J^^isetea*

3 De 3 utm(co bello 5 Fo 4 ff

A tcs aducrfus illos qtit eo refugeranffabricare iuffit:qu? tara materiarumcopia § attificum multitudi

ne mature context? funt. _ Nauesaduetfuf

CGenefa lacus a continente terra Fic a ppel!atus.xJ,ftadiis latitudinis & centimi logitudinfs: fe# eos gad lacufu
aindum vero Aege.centu quadraginta extenditur:cuius aquajdulcis eft & potabilis. Variaq; in eo gerant fecit fa#
- "  —bricare*

medius fecaturtfluuio Iordane cuius ortus phiaia eft S non panius quod a philippote tetrarcha de#
pt?henfum eft qui miflis in phialem paleis inuenit eas apud pauium redditas. Ad generafa lacu eiuf
dem nominis terr? protendirurmatura fimul & pulchritudine amirabilis vberrima arboribus aereqj
teperatiffima.Hos ergo qui iniacum fugerant nauali bello Vefpafianus perfequitur.quorum b' fi a#
liqualiter reftitebant variustamen fuit interitus mixtmnq;fanguine a cadaueribus plenum totutn
lacum cernerestnullus enim faluus euafit:pofteaq; maxima peftis ex cadaueribus regioneoppreffit
Sex milia quingenti in ifta nauali bello perierunt, Vefpafianus autem pro tribunali apud Taricheas

refidens8c quid de fuperftitibus agedum ftt deliberanstaduenas falute indigenos indicat.fed de eo#
rum mortis qualitate cogitabat.quos folo Tyberiadis itinere exire permittes.eos Romani fecuti fut
in ciuitatem reducentes ii!ofq inclufos in amphiteatro vefpafianus feniores cu ibecillibus occidit iu
bet iuuenum vero validiflimos ad neronem mifit fex milia ceteram vero multitudinem vedidit aliof

q;donaueratagrippg. Capitulum vicefimum. . ?

i^spafiOT;Acus genefar quide alterra cotinžtiappellatur:quadraginta vero ftadiis i  latitudi
^ ^ ne pares cetuq; in logitudine aqua dulcis eft atq; potabilis.Paluftri enim craffitudine

f tenuiores habet latices.& vndiq; in littora Si  arenas definens purus eft at prgter h?c Genefar a con#
ilteperatus ad hauriedut&fluuio quide fiue fonte lenionSemper enim frigidior^g la# tinete terra ap#
cus diffufio patitur manet:eftiuifq; noftibus eius aqu? fub diuo ,pflate:nequacj efti# pella?.xl.ftadiff

__fbus cedut Id eifacereidtgenis moriš e,Variaq;fot,in eo pifciugna abalteriusloči pi latitudinis 8Cce

B fcibus ta fpecie § faporedifcreta.C]Mediufq; fecaf fluuio iordae cuius fos effe videi  paniunoie aut tulogitudinisfe
iu huc terra coditus ex eo lacu q vocatur phiaia.H^c aut eft qua in trachonitida afceditur ad cetefi* čudu f ge.cetuq
mu vicefimu ftadiu cefareg no long/us in dextro itineris latere Et ^oprieex rotuditate phyala dicit dragita iordais
ege.l.j lacusrotf fpeciemprgferens.Semperautemintereiuslabracohibeturvodavnqdeffciensvel exu# ortus phiaia8C
ca, 17  berans,(£Cumq; interim hoceiTet iordanis pritrcipium nefciretura tetrarcha quondam trachoniti# nomle Panius«
dis philippo deprehenfum eft.Is namq; miffis in phialem paleistinuenit eos apud panium redditas Phiaia.^
vn an nafci fluuius credebaf CNaturalis quidem pulchritudo panif regis opibus8i: agrippe diuiti/s Experietia phi
magmficentius accurata eft.CManifeftu atflume iordanis ex hoc atro icipies Senechonnidis qde Uppi tetrarch?
lacu paludes fecat Si  margines. Cetu at viginti aliis pteritis ftadiis pofl Oppidu luliada genefara l a# de iordanis pri
e „ t I. cu mediu trafmefus.deinde mfra fohtudine in affaltide lacu exi ft ad generafa vero lacu eiufd nois te r cipio& ortu
ca,i~  ra ptedif matura fimulflC pulchritudine amirabilis nulluipfa pro libertate fui negat arbuftu: totamq; Genefarlacusa
platiscofueuerecultores.Celivero teperiesetiadiuerfisaptifftmaeft,Nuces eiquearboru maxime genefara tetra:
goribusgaudetifiniteflarefeGt.Ibietpalmfqsnutritca!oreftiuushasiuxt3ficus&olefqbus aura qufvberria eft
mollior deftiata eft vf natur? magnificentia hanc effe quis dixerit vim adhibentis vtivnu conueniat ar bot ibus 8i  ae
inter fe repugnantia.anniq; temporum contentioe bona veluf iingula peculiari ftudio terr? fauetet ris temperie
Non enim folum nutrit pr?te opinionem poma varia.fed etiam feruat egregia quidem Si  quondam Nuces. Palm?
modotegnantia.Vuas 8Ccarices fine intermiffione dece menffbus fuggerit,c?teros vero frudus ani Ficus. Ole?.
fpacio fenefcentes,Nam pr?ter aeris lenitatem Si  fonte quoq; irrigatur vberrimo qui capharnau ab Poma varia
£  indige appellatur.Cum nonulli venam effe nili fluminis opinantur: q> fimiles coracino ficut lacus Vu?
generat pifces. CLongitudo autem regionis?quaac littora cognominis lacu triginta ftadiis Carices.

eg.l.j. exten ditur:8Clatitudo viginti. Horum quidem natura huiufmodi eft. Vefpafianus autem pr?fe# Capharnau fos

ca. ig, &is«tibus,impofita(g manu militum quanta in eos qui in lacu effugerant fatis effet vnaprouehitur Coracinus
lili autem neq; compulfi ad terram euadendi facultatem habeant infe&is omnibus:neqj nauali bel vefpafianusbel
lo patria condicione pugnandi Nam SC  fchaph? paru? atq; piratic? aduerfus rates infirin? erat & cu j° nauali cotra
paucifingulisvehetentur.cun(9:isinftantibusromamsappropinquaremetuebat. Verutamen circu iHos quii lacu
rates nauigando nonunq etiam prope accedendo lapidibus romanos eminus appetebant. Aut co# fugert pfequif,
minusetiam irritandoferiebant.Aliisautemiplls vtroq;monocebatur.Necem faxis quicq pr?ter Refiftetia iude

/'HUhfrtC’ _*_1. _ C. .__ ‘  — /U Oflldjp

•.rtQ ul5 ' »
“ ,ri '


tos aut vulnera iferre tetantiu g plus cotigi poflet alios difiliedo t  fcaphas romani gladiis traffigebat
nonnullos cocurrentibus inter fe ratibus i  medio dephe fis cu dauiailis capiebat.Sumcrforu aut qui
capita fuftuliffent aut fagittis pr?ueniebatur:aut ratibus occultabauturEt fi defperatione;copulfi ini

G,mi


Htbet qt«tf tt83ofepbt 3a6ef

Vatfus fudeoru m ; c ;  3 nnatare fcentaflent eis  manus vel cepita truncabantur Plurimus q$ paflim ac varit« etat interi# D
interuus tus eoru doneč in fugam verfi c?teri terre appulfi funtidrcumclufis nauiculis fuis.Effufi autem mul#

, cns fagiifne t j q U j^ e m in ipfo la:u teliš configebaturmultos vero in terra egrefibs peremerunt romani. Mixtum
n)txtus plenuf# autem  fanguine plenumog de cadaneribus cerneres totum Iacum.nullus enim faluus etiafit. C Acer
cadaneribus b us  autem in fecutis diebus odor illam regionem oppreflit &  facies.nam Iittora quidem naufragijs
S ex milia quin (j mu j plena erant St  corporibus tumidis.Calefcentes autem St  tabefadi mortui cceli tradum cortum
genti in ifto na pebant:vtnon iudeis folus cafus ille miferabilis videretur verumetiam fetoribus ipfis effet iuifuslftc
ualibello piert, q U j(j cm  iHius pr?!if naualis exitus fuit.CfPcrierunt cum his qui pridem in citate ceciderant:fex mi#
lia 8Cquingenti.CAt vcfpafianus pugra perada pro tribunali apua taricheas refidens aduena po
pulum abidigenis decernebat qui audor bedi extiriffe videbatur SC  an hi quoq; fetuandi eifent cum |

redoribus deliberabat.Tunc autem affirmantibus eorum liberationem detrimcnto fututam nec e« cap,:,
dimiffos polTe quiefccre homines qui 8C  patnjs carerent. vimq;adhibereacbe!lumhisetiamin
f  ferrepoffentadquosconfugtffenr:vefpafianusfa!utequideindignoseosefle:c6traq;feruatoresfu#

Veipauam deli os noucr ateuafuros.Sed de mottis eorum qualitatecogitabatmam fi' hi  occfderenturnon perpeffu#
beratio de mor ros  f u fptcabatur indigenas tot apudTe fupplices obtrurcari.fideq; interpofita ded/tis’vim pigebat af
te aduenarum. f err e : Verum ab amicis fuperabatur.nihil injiudeos poffe committi dicentibusquodqvtile dlethone
Vcfpafianus iU  ^ebcret pr?ponere;cum vtrumq; obtinerenon pofitt.lndubitatafibiconceffalicentiaifolocositi
los iolo 1  itinere nere  qd t yberiada duceret exire permifit.Cumq;illi facilehis qu$ cupierantcredidiifenr St  qua iuflu
tyb3riadis ext# fuerat com itati neq; pecunifs fuis quicq metuentes abirent totam quidem ad tyberiadamvfq; viam
te pmifitquosa toman j nc  q U j s  euitaret occupauerunt eofqj in dukate  conclufos mox infecutusvefpafianus omne*
beutesroam fe f a  amphiteatri ftadio conllituitrSC feniores quidem cum imbecilhbus qui mil e duceuti erant iuffit
cun iutreduce# occ jdi.Iuuenum autem validiflimos fex miiiaIedos ad hyftmon alias hyftonimu Neroni tranfmifit
tes i citate quos ^ teram vcto  multitudinem triginta milia St  quadringetos vendidit preter alios quos Agrippf do H
vefpafianusoef nauer at.Nam his qui ex eius regno cffent facere quod vellet ipfe permifit. Verum 6C iftos rex vendi
raphiteatro co dit.R.eliquum tamen vulgus qni erantex Trachonite St  Gaulanite St  loppem plurcfq; ex Gadarite
ftitues& ienio# f e 4 ltlt i 0 ii at qj fugitiui SC  auibus pro pace bella conciiiarentcapti iutfexto idus fepte bris die.
res cu imbecilli C£xp!icit liber Tertius.

bus iubet occi# CIncipit 1 ber Q.uartus,

diitiuenuat va |£GAMALA CIV1TAS tegionis Gaulanitidis a  VefpalTano obfidetur,xxi, Septembris«

lidifTimo fex mi xxiiif .Odobriš exdfa. b

namilita! ne# ([{otapatenis vidiš reliqui iudei fefe romanfs dederubprfter Gamala St  G fcala &qui montž
ronecfteravero Y a jj erium  occupauerant,Gamala enim a cameli fimilitudine nomen balet Agrippp no fubie&alo
eorum difficultate froeta huius f;tum8( defcript;orem habes quf licetex natura iexpugnabilis eilet
ditcc aiios do 1 # g| tamen  iofephus muris cinxerar hfcei fepte mcnfibns obieffa Agripp?refiiterat.Ad qua vefpafi
uerat agrippf. anus ven j etls  excubias vbi potuitcollocauit eaq; obfedit Agrippaq; tuc lapide pcuffo roma i  machi
nas cotra ciuitatem admouerunt.Chares quoq.; St,  Iofephus oppidanoru potentiflimi aimatu exer#
citu ordinauetut ipfum ad belium inritates quicotra romanora impetn multum repugnauernt: mjil
tofq;romanoru difficultate iocorum & anguftia oppreffos intrefecerunteofq; fugere coegerut. Ro#
manorumq; ibidem fuitplurimacedesalijs fugientibus:vnde Vafpafianus cum paucis reliftosin
gamala neq; tutum fugere neq; honeflu iudicans vim hoftiu in montis vertice fuftinuiticuius animi p
obftinationem Gamalenfes diuinaindicates impetu remiferunt.Ebutius tum romanoru fortidimus
ibi eft interfedus Gallus vero cum decem milibus in domo latens cognito populi cofilio quta Synis
erat omnibus madatis faluus cum fuis ad romanos euafit.Gamalenfes autem precedente elativifto
ria qui & fiomnino a falute defperabant fortiter tamen refiftebant difturbatus tamen murorum pri
bus ciues petdeuiasvalles &doacasdiffugiebant.multosquoq;inopiaconfumebatcufolis pugnž
tibus alimentacongrecabantur. Capitulum ptimum.

VICVNq; aur iudeflotapat/s excifis a romanis defeceratffii fe ad eospofto Ttrf'
cheat? fuperati funt appiicabant Omniaq; romani caftella St  ciuitates cceperatpt?
ter Gyfcala H  qui montem Tabiriu alias Itaberiu occupauerStCu his autrebeliaue
rat Gamala ctuiras contra tarycheas pofita fuplacum que ad fines ptinebatAgtip

p?itemq;fotanymaliasSogane St feleutia.Et heequideGaulanit!Qisregionisetat j ^
ambf S°tanym fupiorisptis cui nome eftGaulana St inferioris gamala.Selaitiave ^ ; (
ro ad lacu femetoli trigita Iacu& leptuagita itadijs iogu paluoeiq;iuas ad Daphne vfqj tedeteQ.ua;
i egio alias fit deliciofa:tamen fontes habet qui muiot e que lic appeilant lordanem alentes fub touis

Exdfts fotopa#
tenis rehquiiu#
dei fe roanisde
derutpter que
da? caftella hic
nominata Ste,
Daphne


f

I  *wn ««&.<[**,

II  qw>iem nmfn^j

•’■ i tn&um conum

'■t cfci»Jetant:(ex mu

^itfidtnsaduenapo
'1  ftuanditllent ornimi]
rnto hitutam nece«ap,i
< bekimhis etiam in
cdtraq,ieruatotesfu*
fttnturnon petpeffu«

1 cd i ti s*>' i m pi srebat a£
iodq;vtile ellethone

llihcentia.loloeositl

viidilTcnt & qua iuKu

*bttiadamvlq;viam
ivctpafianus omne*
duett.ti etant iuffit
iu Nttonittanfmifi 1

ptutcfcp ex i
Meptčbnsd

tur xxi. Sep tcmbtfsdf

fr C <cabfr<]ufmoiit{

A v r > r f f no I ub/eda 1»

-■ rifugnabilis filet
wjnar.Adqulverpali
"alfo romaimachi
- • ffmi aimsru exer/

.. -c. ugnauetnt: mfil

, tr« coegerut. R°#

, spitaš relidos in
, ^nuircuiusaninot p
.. , jnCH ufortllIimus
^ lf oltlioqoiaSyf
V^codenteelativifc
_ (;J mfnniuroruinpB
n<tatcul°‘ is  P 11 ^

t*

‘ i I

... I®* 1 , -ahH *


SD eJufcaUcleHo  3Fo4ftf

A tcmplo aureo in maioretn deducunt.Sotanvm quidetn ac feleutiam cofentcs.fn princrpio defed/c#

nis.Agrfppa fibi fcedere fcciauerat.CGamalavero ei  non eedebat ftceta locotum difficultate: amo  £j ama | a a carr){ *
plius tj lotapata.Iugum namq; afperumex aito montededudumunediam ceruicem erigif. E t vbl j 5  fvfsirvsciie nem g
fupereminet.in longitudinem tenditur tantum contra decliue quantum a tergo vtcameh fimilitudi gsrippe non

nem prf ferat.vnde nomen etiam diuritinifi q> expreflam vocabuli fignificstionem indigenf fema« fubieda Iccoru
renon poflunt SC  a fronte quidem aclateribus Invailes inuias 'dnditur.poft vero quam de mote pe# ^ifficultace fice#
det pauiulum difficultate refuglt.Verum Si  hanc qtioq; partem per obliquuni exciia foSTa deuiam m t , eiusdefcef pto
digene fecerant. <[D orri « s  vero crebre Sc  vicilfim perprona erant edificate.mmioq; precipinc ca# domoreedifida
furisfimiles.Ciuitas intrafedecurrebatin meridian vergens:&suftra!is verocolifs&immenlaedi A
rus altttudine vfum ards fine muro ciuitati prfbebat:rupifq; fuperiorad profundam pertinens vaile Q wtas  j ?  \ ex p U
cgl-4- Fons autem intra muroseratin quem oppiduin deftnebat.Q,uamuis autem natura inexpugnabflis gnabilis exnam
ct 18  . eflet ciuttasitamen etiam lofephus cum muro eam cingeret foflis Si  cuniculis reddidit ffrmiore eios e ff e  ea ]c , (e

autemhabitatoresnatura quidem loči confrdentiores erar.tčj fotapateni.Sed muito pauciores mi# p*j ius mu t0  citu
nufq; pugnaces-fitufq; fraeti difficultate piures efle hoftes non putabant.Nam plena erat ciuitasrml’ xerat>
tis in eam'q> effet munitiifima confugientibus.Vnde ab Agrippa quoq; praemlfTis ad obfidionem Vcfpafianus ad
perfeptem noenles reflfterat-CIVefpafianus autem profedus ex amatuntidem afs amatutef vbipro oatnalaveniens
tyberiade caftrapofueratjamathus autem fiqutsnomeninterpreteturaquecahdeVocanttfr.vbiem excubiasvbipo
ciufmodifonseftfana: <iiscnrporumvic!sydoneus gamalapeiuenit Et totam quidem ciuitatem tuitcoliocauuK
itavt diximus pofita cuftodia circumuallere nequibat.Quavero fieri pcifet ex cubias collocat mon obfedit.
e >.l4 tcmq; occupat fuperiorem.In quo militescaflris itavtafibletmurodreumdatts: opus aggerum po#
c ipu. ftremo aggrediuntur.Et a parte quidcm orientis lunarno fliper ciuitatem !oco turriseratvbi Si  quin#

tadcc/m a legio necnon & quinta contra mediam ciuitatem operabantutfoffas autem decima reple Aptinpalapide
uitacval!es.((EEtinterhec AgrippamregemcumaccefiifTetadmuros eoiuq;defenforibusdetradi p C u<Xo r 6ani ira
B tionelooui tentaret fundibularium quidem ad dextrumcubitum!apide percutit.F.ti!lequidem pro ^ mot i ma chi/
pterea familiaribus fuis circumfepttis efl.Romaros autem ira f mu! & cb regem furq; treetus ad ob# nas * c 5traciuita
fidionemprotinus incitauitnullumiudeos crudelitatis modumin abeni^enas atq; hoftes prseter # .g aDplicarunt.
eg. 14 - miffumuecredentcs.qui circagentiierofuum&torum quf ipfssconducetent fuaforem .tf.mima# ™
ca,i7 nesfuiffent.Aggeribus autem manus multitudine cperi!q; confuetud/ne cito pfečfis machinas ap* Chares&iofe#
plicabant, <£Charesautem & lofephusnamq;ipfterant oppidanoiumpotentiffiroiatmatos cut phusopoidano
dem bcetmoetu perculfos ordin«mmmt:&quarr.q non diu obfidionem pofTefuftinete atbitrtbanf Jg notetifltniiat
quibus aqua itemq; alta vfui neceffaria non fufficerent adhortati tareen ecs ad mcenia produxetut mat g or diauert
Si  pauii per quidem machinas admducntibus repugnabat.Bahlt/s autemtoimemifq; perculfi; irop cxerclt jj eosici#
eg.!.^ pidum tcccilerunt. Cft ? q; Roinrnitnfcus ex locis aggteffi munmi arietibus quatiunt: Aqua deie# tates ac j b e lia
e api.t ftus fuerat inffifimagno cum armorum ftrepitu artubarum fono/ipfi qucq;infupetvlulantes cu op ^ , ;v ^ v

pidanfs confligebant.IIli autem ad primos aditus interim pertinaces Rcmanos nevltta piogredete
tur obftabant.Caeterum vi mulcitudinis (iiperati:vndiq;ad exce!fa ciuttatis !oca confugiunt.Deinde
reuertentes inftantibus fibi hoftibus ineumbuntfeofq;impigendo per dediuia Iccoiutn difficultate
atqj anguftia oppr^ffos intetficiebant.Romani autem cum neq; averticeimmmentibus repugnarčt
neq; in partem aliouam euaderepofient:prenos eosvrgentibus focijs in demos hoft/i m j lar.o con
tiguasrefugiebant.Sed heq repletf labebantur quod pondus fuftinere nen poterant.vn?q; deit dfa
multasinferioresitemtjillealiasdeturbant Ea res plurfmos Romanorfi morteconinmpfif.Incctti
C enim quid facerentquamq fubfidere rečiavicebai.t tamen eo conuolabar»t;atq; ita multi o.uide tm  RoanotfimaxfS
nis opprimebanturnon pauciverofubterfugientes parte corporfs occupabantur plurimi' autem pu! cedesin gamala
uere fuffocati mcrietantur.Sed ea gamalenfes pro fe fieriexiftunab:nt:propri?q; neen n eda ne< v ”reiig fugete
gligentes magis inftabant.hoftefq; inteda fua quamuis labentesfuftentandoccmpelitbsnt. Q.ui coa< ^ mnt.
vero perangiiftosviarumcliuos cecidiffenteos telii de fuper raiflis inteifieiefcam & tuinf quidam la
pidum copismsferrumveroeishoftes mortui dabant.Celorum enim p adios rufettntes: his cona
femineeesvtebanf.Multis iam procumbentibus redisrfemet indeproijciedo mortehant.Tctgacj; i a
tibus nec fuga quidem faciliserat.Viamm nsmqt ignorantia ftcaliginepulucris alius alii m r č co#
gnofcentes pererrabant:& circafefternebantur.Sedilliqtifdem vixrepertoexi{u:aboppidonecefVefoali’3nus eft
8g.l,4» ferunt.(T Vefpafianus autem qui latorantibus femper interfuit feuiflimo do'ote perculius cum fn* paucis i garnaia '
oagi,t. per militem ruere ciuftatemvideret proprlf tuitionis oblitus c!am paulatimfuperioreoppiro locum r diet us fugete
prendit. Ibiq; intermedia periculacumpaucisomninorelinquitur Nec enim aderat tune d  filius neq;tuturnjieq^
Tytus ad mucianum pridem miffus in Syriam Et dare quidem tergatneq; turu m neq; honeftum ft honeftu tudicaa
bi putabahR erum autem quas an adolefcentia gefferat ac proprf fc vittuti s raeoria quafi deo teple


Etbet qttarfa03o(W 3ufitJ

vi hoftifnverti tas  foejosqutctim eo eratii condenfari iubetaffiuentemg; hoftiumvim tandtu inverticefuftinuit ; & L)
ce fuitinuit cuf  virorum negftelorum muititudine reformidatis manebat; doneč eiusanimi obftinationej ho
ms ai obftlatio “ es  dtuinam effe reputantes impetum remiferunt.Iliis autem ta inftrmius oppugnantibus ipe pede
ne hoftes dina tcfetens no prius terga oftendit:quatn extra muros cgrefTtis eft.Plurtmi quidem romani mihtesi ea
ee putantes ipe P u gna deci<ieft:&inter eos Ebutius afs batius decadarchusvir n5 eo tih pliofquo perij t )  fed vbiq;

£umremiferunt a ntea fortiiiimus comprobatus.quiiq$ tudeos malis plurimis affeciffet.Cln ea turba gallus nomine
Gaiius cu dece quidam etacontarcus cum decem miiitibus deprghenfustin aliqua domo !atnit.Eius autem habita
rnilitibus in do toribusfdum cenarent)quod in romanos fuiiTet confilium populi fui inter fe fabulantibusjhoc audi#
mo lates cogni to nam SC  ipfe fvrus erat SC  hi quos fecum habebatjnode illos aggreditur: omibufq; madatis ad ro
to ppfi confilio manos cum miiitibus faluus euafit.$£Vefpafianus autem merere aduerfis cafibus exercitum vides eg,|,^
ga fyrus erat oi (q?q? nullam interim tantam experti fuerat cladem huiuftj rei magis eos pudere q> folum ducem in cap, 2 ,
busmadatisad periculis reliquiffent confolados putabatide fe quide nihil dices ne quevel initiocuipaifevidere? op
romanos cufu« portere autem ammonens qug communia forentferrematuram belli cogitantes q>q; nuiq eueniat
is fa!uus euafic. Ane cruoreyidoria;iterumqg habeatfortuna regreilum.Multis tune iadeorum mtiibus itertedis exi
Nullibi fine cru guam fe ftipem inimtcf pependiffe Fortun? atq; vt iadantium eiTe nimis fecudis rebus ifolelcere ita
orevidoria. effe ignauorum in offenfiombus trepidare.Velox enim eft inquit in vtrumq; mutatio : SC  ille vir for#

Notada fetetia tis habetur cuius fobrius erit animus in rebus quoqj mfoehcitet geftts :vt idem fcilicet maneat rediš
confilijs peccata reftitues quamq ea qu? nune acciderunt neq; moliiciaveftra neg; iudeorumvirtus
effedt.Nam SC  illis pugng meliorts SC  nobis deterioris caufa fuit difficultas locoru.Q.ua in re nimiu
quis repr?hederit alaeritatis veffrp cemerttatem.Nam cum hoftes in excelfiora refugiffent manus
coritinere debutftis.neqj in fummovertice conftituta fequi pericula.Sed capta iferiort ciuitate pau#
latim eos qui refttgerantad tudoremvobis pugnam SC  ftabilem reuocare.Nunc autem immoderata
feftmacionevinceradi.čf id tncaute fuerit non curafris.lnconfultus autem Sc fudbundus impetus bel H
It a romanis alienus eft:qut cunda ordine peridaq; conficimus;barbarifqgconue liens eft 8C quo tu#
det maxtme poffidentur.Optjrtet autem nosad proprtamvirtutem recurrere:atq;indigneotfenfio
nis irafet potius q maerere.Optimuj autem quifq; de fua manu foiacturn querit.lta enim net;vt 8ča#
Gamaletes ea mtcosvldfcamur Sc  in eos a qutbus perempti (ut vindicemur.Ipfe autem itavt nune feci experiarat
ti pcedeteviao g. nos  p U gnandi prius ad bella pergere;&nouiffimus inde difcedere.Illequidem his didis: reerea#
riaqui8Cfiomo um emdtum.C At gamalenfes oene geftarc pault fp’r antmos erexerunt:qu? nullaratione tmgni egi p.
a falutedefpera fj CC q. peouenerat.Mox autem reputantes ablatam fibi effe fcederis fpem cpq; minime poffent effu# capi,
liant tn rorttter g ete  j am  enim vidus eis defecerat vehementer dolebant animafq; remiferant me tamen quatenus
refiftebant. valebat falute fua negligebat. Sed ta difturbatas partes muri qui erat Fortiffimi qua itegras cceteri am

Inopia multos pj cx £ cuftodiebant,Romanis autem conftruentibus aggeres iterumq; tentantibus irruptionem mul
cofumtbat cm  jj ex c j u jtate pervailes deuiasquta nulli cuftodes erant SC  per cloacas diffugiebant.Eos vero mcetu
folis pugnantu ne c3 peren? ibi remanferant.mopia confumebat.Solis enimvndic^ alimeta qui pugnare poffent co#
bus alimeta co< gerebantur.Sed illi quidem in huiufmodi cladibus perdurabant.
gregabatur,, CITABERIVSMONS A Romanis obfidetur.

<nitaberii'tnontisfftus:8f defcriptiovbifola pluuialis aqua adquem multiconfugerant ad
uerfus quos:Vefpafianus placidum cum exercitu mifit qui caute fpevenif SC foederis eos alliciebat.
tade tamecepto a iudeis pr^lto fimulat fugam -SC  poftq infequentes ad magnam campi planictem p
iexit in eos exercitum refiexit.pluribufq; interfedis multitudinem cohercet abafcenlu. CCalamitas F
quoq; tune in Gamala calamitas fugientibus fortiflimis SC  imbeilibus inopia 8C famae confuptis dic
quoq;.xxii'.odobristribusnitlttibusnodetumefFodietibus SC cauetibusilla maxiodecidens ionitu
cuftodes o c cidit a!iofq; turbatos fugientes Romani ttucidabant.Chares quoq; egrotus tanti terro#
re fonitus mortuus eft.Ty tus itaq; Gamalam ingreffus multts ad atcem fugientibus alios trucidabat
vbiq; autem inffnitus morientium gemitus:8£ effufus ctuot totum oppidum diluebat.In eosvero qu/
in arcem dtffugerant.Vefpaftanus ducit exercitum ad quorum interritum turbo.Romanoru tela co#
tra fe ferebat SC  fuos a Romanis repellebat vade iudeorum multi feipfos precipitabant. Q,uinij eni
milia precipitio occifa:8C a Romanis interempta quattuor miliamullus namqj prgter duas mulieres
euafit neq; infantibus pepercerunt.

CCapitulum fecundum*

Itaberij montis Efpaftanus autem inter curas obfidionis fubfciciuum opus aggreditur aduerfus eos qui eg f+

defcrtptio SC(u M  1| montem Itabiriumoccupauerantintercampummagnumgc fcitopoiim iitum, Cuius cap-^
tusvbi fola ag altttudo qnidem triginta ftadijs furgens; feptemtrionali tradu inacceffa eft. In vertice

pluuialis, autem viginti ftadiorum planicies patet tota muro circumdata.Hunc autem tantum ambitum

SPeluMico bcllo jpo.Krtf.

A quadraginta diebus ediffcauerat Iofephus 8c alias ci materias & aquas fliggerentibus locis infcrforiVefpafianus co
bus Sola enim pluuialem aqua incolg habebant.Magna crgo in eo multitudine congrcgataVefpafia tra illos motem
nus plaridum cum feccntis equitibus dirigit.Huic autem lubeundi quidcm montis rano ‘nulla erat itaberiu cccupa
multos autem fcederls ac venig fpe hortabatur ad pacem:& defcendebantad euin ipfi quoq; infidi uerat placidum
as molictes .Nam gc placidus eo ftudio mitiffime cum his loquebaturvt eos in planicem ceperet lili mittit cu exerci«
q; tanq didis obedientes ad eum veniebant:vt'incautum aggrederentur.Vicit autem aflucia plači«! tu qui caute eos
di.Cceptoenimaiudeis pr^lio affimulat fugam.Et poftq infequentes ad magnam partem capi pel fpevenig Sc  fce/
Jexit refledit in eos equttum manus plurimifq; in terga verfis aliquos interficit.femotam vero multi deris alliciebat
tudinem ceteram ab abfcenfu coherceret.Itaq;alii quidem Itaberio relido.in hierofolimam refugie tade tn ceptoa
bant indigenj autem flde accepta q> eis aqua defecerat 8C fe g£ monteplacidotradiderutC Apud iudeis plio limu
gamalam vero degentiam audaciffimiquiq;fugadifperlilatebantimbelles autem farne corrumpe lat fuga &poftq
cgd-4- banturAt vero pugnantium manus obfidionem fuftinebantidonec fecundo & vicefimo die mefis ,fequentes ma<
capi.J* odobriš euenit vt tres ex quintadecima legione milites circa matutinas vigilias editiffimam pre ce< gnacampi ptej>
teristurrim quy in fua parte fucrat fubirent camq; occuite fuffoderent.cum appofiti ei cuftodesne# lexiti ecsexerci
q ;  adeutes eos nox enim erat nec poftg adire fenfiffent, Idem autem milites cauendo ne ftrepitu s fi tu reflexit plurv
cret quinq; faxis dutiifimis euolutis refiliunt;fubitoq 5  turris magno cum fonitu decidit vnaq; cufto# bufq;iterfedis
des precipitantur.At vero'qui per alias cuftodias erant perturbati fugiebat multofq; euadere aufos multitudine co/
peremerunt Romani.Interquos etiam iofen fuper dirutam muri partem quidam iaculo percuffum hercetab afcen
interffeit. Intus autem in ciuitate degentibus fono concuffis multus erat pauor af q; difeurfus tang fu.
omnes effent hoftesingrcffi.Turrcq;glares alias chares egrotus &iacer,s defeciticum timoris magni Tytusvrbe Ga#
tudo morbum eius plurimum iuuiflet ad mortem.<[Romani tamen prioris peccati memores: vfq; malaitroiuit cu
a vicefimam gc tertiam die iupradidi menfis in oppidi.m nen ingreffi funt. C Tifus autem aderati exercitu que m?
dignatione vulneris quod Romanos fe abfente percufferat ducentes equitibus prjter pedites ledis tis ad argefugie
ociofe in ciuitatem introiuit:eoq. pretergreffovbivigiles quidem fenferut.ad arma cum clamore pro tibus Slios trud
perabant.Connito autem etiamingreffu intus conftituti eius.alij raptis liberis trahentes etiam con dabat.
iuges cum vlulatu atq; exclamationibus in arcem refugiebant: alij tito occurrentes fine intermiffioe Infinitus morie
B trucidabantur.Q.ui vero prohibiti effent in arcem recurrere nefcij quid facerent Romanorum prsefi tiu gemitus&ef
dijs incidebant.Vbiq; autem erat infinitus morientium gemitus:perq; prona Ioca effiifus crtior totu fufus cruor totu
oppidum diluebat.In eos autem qui arcem occupauerant omnem Veipafianus induxit exercitum opfdu diluebat.
Erat autem faxofus gf acceffu difficilimus vertex in immenfum editus.gt vndiq; circum hoftiu mul/ Turbo roano.te
titudines preces.Vnde Romanos fe adeutes alio telis:# prfterea faxis deuolutis vlcifcebanrur iudei la cotra iudeos
cum ipfos in excelfo loco pofitos nullg fagittf contingerent.C Verum ad eorum interitum diuro mu ferens 8f iporuj
- nere turbo exoritur Romanorum quidem tella in eos ferens ipforum autem a Romanis repellensgC a Ro.repellens,

obliqua traduces; vt neq; in prgruptis confiftere propter violen tiam flatus poffent cum nihileffetim
mobile:neq; hoftes ad fe accedentes videre.Itaq; fupergreffi Romani eos circumueniunt& alios qui
dem repugnantes ante capiebant alios cum manus apponerent:in omnes autem vehementius feuie
bat illorum memoria quos inprimo aggreffu perdiderant.Multi autem vndiq circum conclufi de#
fperatione falutis filios & coniuges 8C  femetipfos in vallem precipires dabant qugfub arce in profun
dum patebat.Euenit autem vt ipforum in fe qui capti fuerant immanitatedenior exifteret iracundia Quiq; milia eo#
eg.l. 4- Romanoru. Ab his enim quattuor milia perepta funt q vero fe pcipitaf t quiq; milia funt reperti neq; ru § fe pc/pita#
capi.j. quifq pr§ter duas mulieres faluus euafit qiif forores erant philippi filie quamuis philippus Ioach n  ret Si  quattuor
mo genitus effet infigni viro 8C  qui fub Agrippž rege Stratarches fueratSeruat? autem fut q> excidij milia roanis oc
t jmpore Romanorum impetum latueruntNec enim vel infantibus pepercerunt quorum multos fin cilo^ nulluspre
guli raptoex arce proieceruntGamalaquidemhoc modo excifaefttertio& in vicefimo die menfi ter duas mulie#
odobriš quf vicefimo & primo die menfis feptembris cepetat rebellate. res euafit nec u

CG1SCALA galilae oppidum a Tyto'oppugnatur. fatibus pepccrt,

CGifcala galile? oppidum cuius ciuium multitudo quia agricolj erant pacem capiebat: fed ad
C defenfionem eiusdohanneS quidem fallax 8C veneficus impellebat contra quam Vefpafianus Tytu
mifitcum exercitu:alios aut exercitusad Caefaream gC Scitopoli vuxit recreandos,& de obfidenda
hierufalem erat folidtus.Tytus aute iam fe cedibus faciatusGifcalenos finecede voluit habere quos
hortatur vt fefe fine armis reddant.Iohannes verocum popularium nemo nedum refpodeteifed ne
q;murum obftantibus latronibusaufuseftafcendereTytorefponditconditionesampledi velfe d-
cens.Sed Tytum fub diei folemnis prolongatione in qua q> ficufnon licet arma mouere: ita nec de 1
paceconuenire affirmatfaIIereconabatur,Iohannesitaq;nodequibufdafegnioribus famulis mu/
lieribus & pueris eum fequentibus fugithierufalem;fed remanentiiun in.via qui eum fuerant fecuti«


Jllber terttue 3ofepl)t 3u 6c<

afrox fuit fletus 8f intcritus Manc itaq; fadoTyto aducnicnti populus ciuitatis portas apetit & eum D
1 iberatore vocas recipidlohanes fugam ipfi manifeftat. Qui xtaqj preče populi rogatu exercitus pte
(vt ipfum perfequeretur(dirigit;fed eum occupare non valentes duo milia vna fugietium intereme/

> runt:duoq; fere milia mulierum 8i  puerorum reduxerunt.Tytus quoq$ ciuitatem ingreffus muti par
tem potteffionis iute rumpere precepit & noxiu melius relinquere impunitu qua immeritum perde/
GifcalaGaltleae reindicans precepit ciuitati. Capitulum tertium.

oppiducuiusmf Amq;folumgyfcala municipiumgalilef reftabat indomitucuius multitudo pacis ftudio eg,| (l

titudociuiujga |$| tenebatur q> erant plfriq;agricolf:fpemq ;  liiam femperin frudibus collocauerat. No pat cap (l
agrtcolf pacem -kM  ifejg uf autem manus iatrocinali permixtione corrupti:quo morbo etiam nonulli ciuium labo*
querebatfed ad I bžO-SS  rabant-Hos autem ad defenfionem impellebatatq; cor.flabat leni cuiufdam filius iohan*
defefione ipelle nes homo veneficus 8C  fallaxvariufq; moribus & immoderata fperare:promptus miroq modo quat
bat iohes fallax fperaflet efficiens:atq 5  omnibus iam cognitus q> alfedand? fibi potentif caufa bellum amaret.Huic
8C  venificus. etiam apud gyfcala fediciofotum turba patebat.quorum caufa populus eda legatios fortaflede tra«

Tytum milit Ve diet one miflurns;Romanorum tamen congreflum in parte belli prfftolabatur.CAt Vefpafianus co
fpafianus cotra tra hos quidem titum eum equitibus mille decimam vero legionem circa fcitopolim mittit.Cum re*
gifcala cu exerci liquis autem duabus Cffaream ipfe regreditur. dandam his ex labore continuo requiem putans ex e g,^
tu alios at exer/ ciuitatum copifs eorum corpora itemq; animos ad futura certamina eftimans efle refouendos. Nec ca n' *
citus reereados enim fibi exiguum laborem fuperefle de hierofolimis praeuidebat.quje & regalis eflet ciuitas:& cun
mittit čefaream djnationi prfftaret.His autem quiexbellofugiiTentineam confluentibus: etiam naturalismuni/
&Scytopolim& tio.Itemq;murorum eiusconftrudionon minimam ei follicitudinem comparabaticumvirorum fpi«
de hierufale ob ritum SC  audaciam fine muris quoq; inexpugnabilem efle cogitaret:ob eamq re militesvelut athle/
fidedaerat idili/ tas ante cettamina oportere curari. CTyto autem ciuitasgyfcala equitandoenimad eamaccefle/
citus. rat aggreffione capi facilis videbatur. Sciens tamen q> ea vi capta a militibus paflim populus abfu/

tytus ad gyfcal$ mererur namq; faciatus erat ipfe iam cedibus: miferans multitudinem etiam nullo difetimine co no j;
ciues obfeflosvt centibus interimere padione magis fubire ciuitatem volebat. Itaq; pleniš hominum muris quorum
cedebat fine ar/ pl?riqj perdite fadioniš erant mirari fe ait quo nam ftceti prffidio cundis iam ciuitatibus captisilli
mis, foli romanorum arm a operirenf cu viderent multo quidem munitiora oppida vno impetu fuifle fub

uerfaalias fubmerfa fecuros autem fortunisfuis podri qui romanorum dextris credidiflent. Quas
quidem edam nune illis ait fe porrigere neq; ob infolentiam fuccenfere;quia fpem libertatis ignofce/
dam putaret.Non tamen etiam fiquis impoffibilia vellet perfeueraret. Quod fididis humaniflimis
non paruiflent fidemq; dextris habuifient. expertum tri arma crudelia iamiam cognituros efle moe/
nia fua ludum fore machinis romanorum qui diffidentes foli ex galileis fefe oftentarent arrogantes e „
Neo popularifi efle captiuos.(£His didisipopularium quidem nemo non modo refpondere; fed ne ad murum qui
aufus eft nedu demlicuitafcendere quia totum latrones prfuenerant & cuftodes erant pords appofitt/ ne quis vel *
refpondere fed ad fcedus prodiret.aut equitum quemq in ciuitate reciperet. Clohannes autem 8C  ipfe ampledfco
neq; muru afce/ diciones ait.ita aut perfuafurum. aut neceflitatem remittentibus adhibiturum illum tune diem iudeo
dere obftadbus rum legi oportere concedi quoniam ficut arma mouere ita etiam dejpace conuenire nefas haberet.
latronibus Nam Ž romanos fcire quod ab omni ceffarent opere dierum feptem circuitu.Quam fi temeraflent

non minus cjtus q qui agerent piaculum commifluros:ipfumq; titum nuilum fibi ex mora efle ftipe#
dium formidandum. Q.uod enim vniusnodis fpacium propter fugf cofilium cceperit prf fertim cu
id obferuare circumfidentem nemo prohibeat.Sibi autem efle magnum Iucrum nulla in redefpice/
repatrios moreš 8C  illum decerequt pacem no fperantibus indulgeret:leges quoc$ feruare feruatis, p
^ CHis Titum lohannes fallere conabatur non tantum pro feptimi diei religione: quantum pio fua
lohis dolusg tn falute follicitus.Ferebatur autem ne ftatim capta ciuitate folus deftitueretur:qui totam i’node ac fu/
cotra euverfuse ga vita- fpem collocaflet. Verum profedo dei nutu in excidium hierofolimorum lohannem faluutn
Diffa Tyriorum efle cupientis fadum ei> vtnon folum induciarum caufationem Tytus admitteret verumetiam i fu/

Iohes node cu pertori parte aboppido caftraponeretaddiffamaliascydiflemquidem qutmediterraneusTyrio/
qbufd fegniori/ rum vicus validiflimus erat galileis femper exofus. CENode autem lohannes eum nullas Romano e g j ^
busfamulis mu rum circa oppidumvideretexcubias arreptoitinerenon folumhisquos circafehabebatarmatos: ca p )+
lieridusgt pue/ fed etiam fegnioribus plurimis eumfamulisabdudis in hietofolimam fugiebat. Sed vfq;ad vice/
ris fequetibusfu fimum quidem ftadium fieri pofle videbatur • Vt mulieres ac pueros aliamtj multitudinem fecura
git i hiericn fed duceret homo quem captiuitatis nempe 8£ falutis moetus vrgeret,Vltraq; vero/eo procedentei relin
remanedu i  via quebantur: Koriebatur atrox remanentium fletus,Q.uantoenimquifq;proculafuis aberatitanto fe
atrox erat fletus ^ppi orem hoftibus credebat.Iamq; afFore qui fe caperent exiftimates neceflaria pauitabat 8i  ad ftre
SC  interirus, pitum qucm ipforum curfus faciebat afltdue refpedabat veluti inftatibus quos fugiffent Mfti fimui^

1

♦

®e3ut>i!ico bello fo-lte

£ rucbant.Sc clrcavtam plurimas cettamen preccdentfu conterebat.Miferabile autem feminatutn & t
fantium er3tcxiciuin aut fi quamvoceia&arent:nonmiliivir03 aut propinquosvt feoperirentur ora
bant.Sed & lohannis exhoctatio fupcrabatvt feipfosferuarcntinc!amantis:eoq 5  confugerentvnde
remanentibus etiam fi raperentur penas a Romanis petcrent.Multitudo quidem eorum qui fuge#
rantvtcuiq;viriumfuitdto difperfaeft. 0 [ Luče  vero fada Tytusadmurosadcratfcederiscauia
P°P U - US  autem portis ei patefačtis cum coniugibus adeuntcs tanq bene meritum SC  qui cuftodia d
uitatem libcraffet laudibus prgdicabantfimulq; lohannis fugam fignificantes.vt&fibiparceret ob#
fecrabant:&eos qui exnouarum rcruin cupidis reliqui effent vldfceretur. lile autem preče populi
pcftnlatus equ!tum partem vt iohannem perfequereturdirigit.Sed cum quidem ocčupare nequiue
runt:quia antegvenirentin hierofolimam fefereceperat. t-TVna verofugientium propc ad duo mi#
lia perimunfMulieres autem acpueros paulominus quam tria milia drcum ačtos redticunt. Titus
»St indigne ferebat non ftntim a fohanne penas fraudis exactas . €£Iratcvereanimoq» fpe ded
derat fatis ee ad fo!aciu;putas captiuorii.& qui truddati fuerant multiiudinem in oppidum cu fauo
reingreditu.Iuffilcp militibusjrninimam muri partem iure poffeffionis abrumpere mir.itando ma#
gis g puniendo reprf mebat perturbata: ciuitatis au&ores.CMultos enim propter pdia domeftica
vel ptoprias inimfcidas ddafores innocentip fore credebat.fi dsgnos pcena difcemeret: melius no#
xium q; relinqueret mostu fufpenfumig immeritum quaq cum eo perdere ratius alias gratius exifti#
mabat.Iilu eni fortaffis etiam modefticrem futurum vel ničetu fupplicipvel cj? erubefcetet prf tetito#
rum criminumveniam.Sine caufaveromorientium.pcenas nullo modocorrigi poffe.Pratfidijs inči
uitatem circumdedit.quee tam nouarufnterum ftudiofos compefcerent.g pro pace fentientesquod
fibi relidum erant maiori fiducia fiimarent.Galileaquidem tota pofig multo fudore Romano* ex
eicuithocmodofubada eft.

CHI.EROSOLIMITANI exdd/j initium.
ohanne hierufale ingrcffo oes(quid agerent Romani,pcundantwr:qui non vi romanorum
fed.fpontdvt cautione loco pugnaretjveniffe dicebat SC  pro metropolivere piclitari. Auditis vero
(quf capti pertuIerat>hierofolima turbabatur.Iohannes autem pelTimus mendax Romanoru vires
paruifaciensadbeliunt hierufaletn incitabatiafferens quod numqctiafialashaberent;maenia traf
B grederentur vnde luuenum corrupta multitudine eius mendacijs fenes ac prudentes futura profpi
ci enteslugebant.  CCapttulum quartum.

g«^P&|jPud hierofolimamvero ad lohanis itroitu populus ois erat effufus:8£ drcalTngulos
eg.l.-b quivnacofageratnumerofaturbacolledi:quas forisclades expertieffent pcunda

cap,6. |?w^^|^banf.Iilor5autferuensquidemadhucatqjinterruptus anhelitus neceflitate %ni#
fcabat. Venim tamen in malis quoq; fibi arrogabant no romanoru vim fetentes
^ t$3 ^ fponteveniflevtcuhis ex cautiore loco pugnaret.Incofultoru eni atqp inutiliu) ee

holm incaute,p gyfca!is SC  inualidis munidpijs pcriditari.cu armavigor&j; oporte
at pro metropoli fufcipere atq;feruare.Signifi'cando tamen excidium gyfcalorum etiam quamdice
bant honeftam difcefiionem iuamvt primi fugam effe intelligerent prodiderunt.Auditis autem qu?
captiuipertulerantnon mediocris pertutbatio populum tcnuit:magmimq; id effe argumeti proprij'
reputabant exctdi|. At iohannes qui eorum quidem caufa quos reliquerat fugientes minus erube#
fcebatffingulos autcircuiens fpebelkim incitabatiinfumitatem romanorum afferens propiiafq;vi#
res exto!lens Sc  iperitoru infcientia ca cauillatione decipiens.quod etiam fi penas fumeret r,uq hie#
rofolimorum mcenia tranfgrederentur romani qui pro galileorum vicis tanta mala pertuliffent; atqp
in eorum vicismachinas attriuiffent.His eius diftis magna quidem corrumpebatur iuuenuj manus
prudentforu aut ac feniorum nemo erat.qui non futura profpfciensvelut iam pdita ciuitate lugeret.
Et  populus quidem inea confufione tune etat.CEtvero perterritum raanus agreftium.antefedirio
nem quf hierofolimis orta eft difcordari iam ceperat.

fCIAMNIA ET AZOTVS Ciuitates aRomaniscaptf.

CTyto aGyfcalisGaefareamvenicnreVefpartanusaCefareal3mni3m SC  A 20 tum .pfedus
C vtrumqpfubegitrmpofitisilliccuftodijs.CSingulas autemciuitatestumultusbellumc^ intcftiniiex
agitabat vbiq; prfdationes & latrociuia. Nichilq? audelitatis.iudei inter fe omittebant. Cuftodes
enimciuitatumomnes rapinis erant dediti. Omnefq;fine obferu3tione in ciuitate tecipiebantur
vnde iners multitudo hierufalem habitans feditionein: & farnem comparauit latronefq;ex agris
tranfgreffi in ciuitate mulrofeniores.Cedes namq; iam in luce SC  manifefte fiebat etiam nobiliflimo
tum. Antipas enim publicoru thefaurorum cuftos & ali) nobiliffimi cuftodif funttraditi.deindeim#
polito eis proditionis ctmun« occiduntur Tanta quoqj eorum fuit infolentia yt  pro atbitfio ponti#

Tytomanef<ft5
ad muros acce#
deti pplu? pot
tas appit SC  eu)
ckatisiiberato#
resvocasrecipit
Sc  lchis fuga ei
manifefiat.

Tytus citate in#
grcffusiurepof
feffiois muri p#
teprecipitabrfl
pere*

Iohaneingreffo
hierFj oes quid
ageret Romani
pcučtabaf q no
toano^fj fpote
vt cautiore loco
pugnaretvenif#
fe dicebat SCjj
metropoli peti#
clxtariycllc*

Jltbet tettius Joteplji 3u bei

ficesfabrogatis famflijs)defignttentur St  impios atq; incognitosfvt fuoru facmoru habercnt focios) n
inftituebant. ' f[Capitu!umquintum.

anus iania St a# g fefcedcrefodaucrant.CSingulas aut ciuitatestumultus bellucp inteftinu exagi#

zotum ,pfe$as Mm!  p|j|| tabat;quantuq; a Romanis refpiraffentin feipos manusvertebat cu intcr armato#
vtruq 5  fubsgiti resbellieffetacpads cupidosfeua cotentioduduqjcocordiu gtinada primointra

pofitis ibi ptgfi domos afcenderefdeindcinterfe amiciflimi ppfi deffidetent & ad fifiavoletesgfqj

dijs. coueniesiaperte ia coada multitudine repugnaret.Itaq; diffenfioes quide apud oms etat nouitatis

Prgdatioes&la armoruq; cu pleteš fenibus ac fobtljs iuuentute ac audada pftabant.CLPdmo aut indigenaru fingu
trodnla, it predati cceperufcdeinde ex copofito couertis cuneis p territoriu !atrocinabanf:vt qd ad ctudelita

Nihil ctudelita te atq; iniufticia fpedat nihil a Romanis gentiles abeflent atqj Ipfis qul faftarenf lllatu a Romanis
tis ludel iter fe# excidium leulusvldetef.Cluitatuvero cuftodes partim qula de fatlgate pigeret.parti odio natlonis
ipfos ommittč# aut nulli aut mlnlmlerat male affedis auxillo.donec raplnaru focietate vndlq; cogregad collegloto
bant, latroclnallum ptinclpes atq; In agmen conflati hterofolimis irrepferunt.qup Ciuitas a nulloregeba*

Clultas a nullo tur.8£ In ore pa trio gentiles omnes fine obferuatione reclplebatitunc preclpue cundis exlftlmantu
tegebaf 8C oms bas vnluetfos qui fupet influetent adlumento ex beniuolentia venite Q,ug quldem res etia fine dif#
gentiles fiue ob fenfione poftea ciuitatem pedundeditieo q iners Si  inutilia multitudof quas pugnacibus fufficere
feruationered# pofTent(alimenta cSnfumpfit:hifq; pr^terbellum etiam feditione fameq; comparauit. Alij latrones
piebat. ex agris eo tranfgrefft ac multo feuiores quos intus inuenere fodetati nullum atrox facinus itermit#

latroes ex agris tebanfcNec enim rapinis 8C  expoliationibus metiebantur audatiam.Sed vfq; ad cedes ruing fiebat
feuiores i citate non clam fiue per nodem aut quof!ibet homines:verum luce palam nobiliffimos quofq; adoriedo,
Cedes & rum? CNam primum antipa regij generisvirum &ciuium adeo potentiffimu vt etiam publicos thefau# e „.
mcifefte fiebat ros fidei fu§ permiiTos haberet compr^henfium cuftodif tradiderunt.Poft hunc etiam leuia quen# c j^’
&iluce &hoim daminfignemvirum.& foryam alias phoras filium rageti alias Raguelis & tpfum tagetum regalis ‘‘
et nobiliifiotu. fimilitetvtrumq; familif.omnefep pr^terea qui pteftare alijsvidebantur.Grauis autem mcetus popu
lumpofiidebat ČCvelut occupataduitatefalutempropriamquifq3Curabat.IlIiautem daufotuvin#
culis non fuerunt contenti:neq; tutum arbitrabanturea potentia vitos diutius cuftodire.Nam SCip
Iohes doreadts fos 8£ domos eotum non paucis viris frequentari ac per hoc advldfcendum effe idoneos St  prste# p
rea rebellaturum fortaffe populum iniquitate commotum.Decreto igitur eos ocadi mittunt quan# n
dam de fuo numeto iohannem ad cedes proptiffimum('qui lingua patria doreadis fflius dicebaturj
eumq; ali j decem atmati gladi js fecuti ad carcerem.ibi quos comprfhenderant interficiunt.

Tatafuit eo^i fEFingebant autem huius immaniflimivt aflblent huiufmodi facere homines fceleris caufam cnm
foletiavt et arbi romanis eos de traditione cmitatis collocutos fuifle communifcp fe Iibertat/s proditores mteremifle ,

trto et potificu} dicebant ptorfus vt audacia fua tar.g feruateres ciuitatis ac bene de ea meritigloriatentur. e ^-‘

defignatio ab *  Euenit autem populum quidem ad hoc humilitatisacformidinisiillos vero infolentia progredi vt
togatis familijs in eoru e (Tet arbitrio etiam pontifieum defignatio.Deniq; farnih' js abrogatisvn p fuccefltone ponti#
fcognitos 8C  ig# ces creabaturdn cognitos atq; ignobiles coftituebant:vtimpioru fac/noru focios haberent. Nam q
nobiles confti# fupra meritu fumos honores adepti eran.his obediebat necefiario qui fibi eos pftiterant. quonia SC
tuebatvt ipioru dignitate pr^ditos varifs machinis fi'<5tifq; fermonibus comittebat.oportunltatefibi ex eorum qui fe
facinoru focios prohibere poterant cotentioe captantes doneč hominu perfecutione faciati in diuinitatem contu#
haberent# melias tranfiulerunt pedibufq; pollutis in fandum locum introire ceperunt,

fClam vero contra eos populoconcitato Anano pontiffce euo maximo:&fapientiffimo au
dore.Hij' enim templum aduerfus populi turbam caftellum ac Tyrannidis domicilium fibi fecernt.
Acerbis etiam malis admifcebatur cauillatio.qua forte pontffices creare conati funt.Phannias nam
q;ignotans Komninoiutilis fotteirriforieadfacerdotiumaiTumitur quod eseteri facerdoteslegem
ludibrio videri habenteš lachrimabantur populum itaq; contra legis gdibertatis corruptoitsfhi eni
feipfos zelotas vocabant vti bonarum profeflionum emuli eflent)infurgere exhortabantur. Ananus
enim congregatopopulocundifq;tanta mala indignantibus ftans inter eos flens morife cupere
dicebat cum faera locavideret fceieratorum pedibus frequentari.Hic enim lamentabilioratione po
pulum monet q primum eos inuadant quia quottidie eorum augetur numerus cum iniquiflimus qf
qj a d fibi fimiles profugiat,

CCapitulum fextum,

cap

' ; ll  « w2>

;5!

rrnf Z^k
rc J??*«*

| ^ °d |0  nationu
.' rt '‘’ Jtlc ol!egioi5

^; Jnu,, ° 4 b!

vtl * ^illimanti,
n rw «‘afinedif,

•^uabus futficejj

J 'Juu. Alij lafrones
l ' 0x  I Januš itermit«
viccviesruinfffebat
01  quo!q; adonedo,

*»t»  pubJicos t[iefau, s j
' cctu *n lema qucn,
- n ' tipttum regalis 1
'Ji.ttmmcetuspopu
iiuttro dauforu vin,
arftodirt.Nam&ip
i»!oneos& prale, p
<cHhmittuntquan, ■

.. na diccbatui)
m tntftfiriunt.

, er Ictti aufamcnnt
jrodiioreimttieniilfej j.

■' r ’ ,nuur ' &
r, c ntu pfOgrfal Vt

■]  p fucceuioneponc>

* lubetent. Naroij
,  • -icrrjnt. quoniaK

'-ifxfOfumqiu^

^lantfatffO contu^

Delutiaifobello

.fa.ltit.

* (jpientiHimo 31 '

Im**

l'}unnJi (,l3,!l

f

Kfl

!£1«2S

' ‘  P cie

Amveto contra eos populo concitato namqj audor erat. AnStius euo maximus pont»’ff* Ananus potiti
r  eum*itemq; fapientifiimus & quifoitallis ciuitatemconferuailet fiinfidiatorfi mamiš po* fex fapientiufr
^ tusileteffugereiiili temp!um def aduerfus populi turbam cafteSium ac profugium fibi fe* mus,

, ;fcere:quod pro domicilio tytannidis habebant.Acerbis autemmalis ad milcebatur etiaj
cauiiiatio:quce pra: carteris eorum erat dolori.Tentando enim quanto mcetu populus teneref.-fuaf* Cauillatiomala
qjviresexplorandofortepontificescreare conatiftmticum hisvtdiximusex famili/s fuccefliode qcautefortepo
beretur.Huicautem fraudi mos antiquus obtendebatur.Nam & oiim forte pontificatum deferrifo tificcs creare
litom fuiffe dicebant.Re autemvera legere degenerem erat abrogatio ffrmioris abfq; his ad poten conati funt*
tiam:qui fibi defignandorum magiftratuum licentiam compararent,[taq;vna faeratarum tribuum
accita qu£eemachimappellatur pontificem fortiebantur.Cafuq 5  locos exijthomini per quem ma*
xima eorum iniquitas demonftrata eft.Phannias alias phanis quidem filius.Samuelis exvico Ara
thafapathafy alias Aphtha non foluin non ex pontifiicibus ortoifed operte quid elTet pontificatus
propter rufticitatem penitus nefcienti.Peniq; inuitum eum rure obftratum vt in fcena fieri folet a* pj ian { sv i r 0 mo
eg.L* liena ornauere perfonaindutumq; faeravefte quid facere deberet inftituebant !udumq; Sc  iocu ef* Hjtijisgc ionoras
cap.vi* fe tantum nefas arbitrabantur.Caeteri quidem facerdotes procul expedantesIudibrio lege haberi f otte  , tr ff or ie
lachtimasvix tenebat:honorefq; faeroru folui grauiter igemebat. CPpfe aut hac eoru audatia non ad  f acer dotiuj

qn libertati corruptoresvltu irent:fdmq; locu ab hoibus fceleratis purgate jjperaret, Potifices etia p g i Ut jibrio ha*
probatifliimr gamala quide filius ihefu aut ananus Anani ftlius populum frequenter in cetibus ex< ^erividentes la
probrando eiusfegniciae contra zelotas excitauerunt Ita enim feipfivocabant vti bonatum profef* cr i m abantur. *
fionumemuluacnon qui peffimam facinorum immanitatem fuperalTent.fEl^q; in concionepopu 'Ztlote  curvo*
lo  congregato cundifqj indignantibus occupationes fandorum itemq; rapinis SC  cedibus nonduj c ati.AnanuscS
eg.ld autem promptis advlcifcendum propterea q» inexpugnabiles id enim eratverum zelota putaban p repato  p 0 pp 0
cap,yi. tur  ft ans  inter eos ananus medius & ad Jegem refpedans cu lachrimis oppleffet oculos magis mi* cučtifcn idigna*
v  chi ait mori fatis eft antiq dci domiciiiuvidea tantis refertum doloribus.-atq 5  inacceflfa SC  fanda loca p^us tata mala

fceleratorum frequentari pedibus.Verum facerdotali vefte amidus & fandiffimum venerabilium ft.j s  j tCt eos flg 3
g noim onus ferensviuo atq; animg amorgteneor :nec pro fenedutequidem meam morte fuftinens mor ; cu „ e  f e  ^
gloriofam.Igif folus ibo:&tanq infolitudine animain meam folamdabo pro deo.Na quid opusvi cebatcuviderec
uere in populo clades fuas minime fencientef SC  apud quos malorum prgfentium defenfio interi/ti' f actJ , j oca  f ce ! e<(
Siquidem rapti patimini acverberati recitetis.gCne gemitu quidem aperto quifq profequiturinter racor Qpedibus
emptos.O acerba cominationefO.uid de tyranis querorfNunquid nonavobisveftra pacientia nu f r equetari nota
triti funti'Nunquid non defpedis qui mecum ierant cum adhuc pauci eiTent vos dum tacetis plu* e j Us 0 f 0n g que
res eos feccftis.atq; illis armatis quiefcetes invofmetarma vertiftisfeum primos eoru conatus opor Jcfiet citatis 8£
tui(Tetinfringi.quando cognatos conuicijs appctebant.Vos autem negligendo ad deprsedationem t gpjj (jefolatio^
noxios irritaftis:quiavaftatis aomibus nullaratto ducebatur.Itarj iam dominos ipfos rapiebat;eifq; nem>
cum permediam ciuitatem traherentur nemo erat auxiIio,Illi autem avobis proditos etiam viculrs
affecerunt.Non dico quanto SC  quales.Sed quot accufatos.indenatosvindos nullus adiuuit. Refta
bat autem eofdemvidere trucidare.Hoc etiamvidimus velutiesgregemutorum animalium quse
pcipue ducif hoftia nevoce qde eoru quifq emilit nec dum dextera mouit. Padem ini fibi paciemi*
ni fanda etiam conculcari videntesfCumq; omnes audacig gratos nefarifs hominibus fubifceritis
eorum prellantiam reucremini.Tunc enim profedo ad maiora procederent:fiquid maius quod e*
uerterentinuenirent.Teneturquidemmunit!ffimusciuitatis locus nune autem phanum appellaf,

^ velut arcis arx qufdam fiue caftellum.Tanta igitur contra vos tyranide munita & inimicis fuperver Pfianu tepluve
° tičem pofitisvidetis quid cogitatisf Aut quibusveilras fententiasapplicabitisf Anromanosexpe* lutarx fiue ca*
datisivt fandisveftris opitulen tur.d ta quidem fe noftre ciuitatis res habent:eoq; iam calamitatum ftellum.
ventum eft:vt mifereatur noftri etiam hoftis;Nonexurgitisolaboriofi:refpedifq;vulneribusvefl:ris
quod etiam feras beftias facerevidemus.vltum ibitis non fuas quifq; recordabitur clades.vt an ocu
los pofitis que pertulerit advltionem animos acuetisfPerijt apudvos non fallor affedionum omni* Qtapd eos no
um carifiima SC  maxime naturalis cupiditas Irbertatis feruitutis autem ac dominorum amantes fa* fitcura liberta*
ftifumus;tanq fubiugari a maioribus didicerimus. Atq; illi quidcm multa SC  maxima bella vtinli* tis tata bel*
bertate viuerent pertulerunt nec aut aegiptiorum aut medoruim potentiae ceffere-.dum modo ne fa* la preš fuftiuert
cerentqueiuberentur.Etquidopuseffedemaioribus Ioqui.Hocipfumbellum quodnunccuRo* ,pqetexpedaf
e g l. 4" manis gerimus vtrum commode an cStra in commode ,non palam quid habet cauf? nifi Iibertatem romaoru beiluJ
«.v/. Ergo qui dominis totius feruire non patimur gentiles noftros fetiraus tyrannos,quaq externis obe

Hibe c fltt«fus3ofepl)i3«tiei

dicntes ad fortuna femc! id rcferunt cuiusfniuriavidi funt &vero peffimis fuoru cedere ignauorum D
eft.SC cupientium feruiedi.C Ad h?c aut qa Romanom mentio fada efbnonvos celabo quid du lo
quor interuenerit.mentemq; retraxerit. Q,uod etiam fiabillis capti fuerimus abfitautem didihu#
ius periculum nichil acerbius experiemur q iftt nos affecerunt :quo aut pado non lachrimts dignutn
Si ia  arosfnis ca S* dlptum quide in teplo donaria cernere/gentiliumvero fpolia qui nobilitatem huius maxime oim
pti edet nihil a# ciuitatis compilauerunt.eofq; viros trucidatos videri quibus etiam illi poft vidoriam temperaffent!'
cerbiusabhisex & Romanos quidem nunčj tranfgredi aulos effelimitem phanorum.aut facratg quicq confuetudi.
petiti q nune ab n > s  pr^terire/fandorum autem ambitum quamuis procul afpedum perhorrefcere:quofdamveroin
tftis. SCc,  his locts natos ac fub noftris moribus educatos SC qui iudeivocarentur inter media fanda de ambu

lare manfbus adhucfuis gentili cede ca!entibus.''Q.uis igitur extetnum belium metuat ex compatio
ne domeftici/Multo nobis equior eft inimicus.Nain fi  propria rebus fint aptanda vocabula fortaf«.
fe reperientur legum quidem nobis confirmatores fuiile romanos.hoftes vero intus habere venim
hos infidiatoreslibertatis exitiodebereneq;facinoribus eorum dignum poide excogitari fuppliciu.

C Certum eft idemq; omnibusvobis SC  ante orationem meam effe perfuafum; atq; ipfis vos rebus
Monetq primu ft uas  P^rtirliftis in eos e(Te commotos.Pleriq; autem fortaffe mult/tudinem eorn atq; audacia refot
eosiuadere qa m *dat:& prsterea q>  in Iocofuperiorecofiftunt.Sed h?cvtveftranegiigentia conflata funt: itanune
quotidie eoruj ma g ls  proficient fi moriamur.Na SC  numerus eorum in dies fingulos al/tur eo q>  iniquiffimus qui(q;
nuerus augetur adfimiles profugiat SC  audaciam plus accetidit.cp nullum ad huc eis impedimentum interuenit.lo,
Inigffimus qfq; coq; fuperiorevtuntur.Et quidem cum apparatuhistempusdemus.Quodfiaduerfus eos ne čepe
ad fibi filens p# rimusihumiliores erunt.Michi crediteiconfcienti? celfioris loči beneficiumratio perdet.Fortaife au<
fugit, * tem dei fpraeta maieftas in ipos tela retorfer/t:fuifq; miffilibus impij confumentur. Videant nos tan.

tummodo SC  deiedi funt:quamq pulehrum eft vt etiam fi quod periculum immineat pro faeris ianu H
Pulcru p  faeris IS  tnoriamurjac fi no ,p liberis &. coniugibus pro deo tamen eiufq; fandisanimam profundamus,

& deo mori. Praebebo autem manum atqj fententiam;S£ neq; confiliumvobis vllum deerit ad cautione :neqj me

corpori meo parcerevideritis.

C Anano contra zelotas populum ad hortante qui licet adfubeunda pericula feipfum proptu
exhibebat Anano itaq; exercitum ordinate Zelot? cundis eius cognitis conatibus in eum commo#
uetur SC  profilientes nemim' obuio parcebant fuitq; exvtraq; parte cedes maxima & fauciatis pop u#
laribusad domos reportatas Zelotarum quifq; lefus ad templum portabanturfarni humum cruo*
re prgfundentesvnde latronibus femper conualefcentibus populares irafcebantur. Ananus verocu
focijs inclufos in templo Zelotas obfeditifed faeris portis manus noluit apponere.&ne templo bel#
lum inferrevideref fex fcere milia armatoru cuftodes in porticibus collocatdobannes aute gyfcalen
fis oibus /ftis exici \  caufa fuit. hic eni dolis plenus fimulas fe qu? populusvellet fentire oe Anani SC
fuoru cofiliu Zelotis .pditiofeindicabat &imoderads obfequifs intetioneocultabat. maximus eni
\erat adulator SC  no accitus archanoru aflfiduus ,pditor.& fufpedus habebaf.Ois aute ab eo tollif fu#
lpitio ipfo fideiitatis SC  beniuoled? date faeramenta SC  cu fuis cofilijs adhetcbatlegatufqj mittif ad
zeJotas.qbus feereta reuelat multa etia čomifcendo medacia Ananug ad Vefpafianu mifiife accu*
fatve operet capere ciuitate Sc  crudeiitatis arguebat. CCapitulum fept/mum.

Ananus contra ananus contra zelotas populum hortabatur non quidem nefciens iam expugnari F

zelotas populu pofie propter muldtudinem ac iuuentutem animorumq; perdnaciam multoq; ma

hortatuse ficqf jg P|||l [ i gis propter confcientiam commifforum nec enimconceifumiri extremam veniam
q; ad fubeunda g fllhisqute perpetrauerant fperabant:verum tamen guiduisperped preftabilius exifti/

piema ^>tnptuj || ^£^|gjmans:q in tanta rerum perturbatione cohibere. Populus autem duci fe clamabatin
cxhibebat.8Cc._. I^ ^^m^^ ieos contra quos rogabatur SC  ad fubeunda pericula quifq; prom p tu s erat.

Anano ordina# ([[Sed dum ananus magis idoneos difcerneret atq; ordinaret ad prtsliumzelotte cundis eius cot
te exercitu ze^ tibus cognitis/certos enim qui omnia fibi nunciarent; habebant )  in pondficem commouentur ac cap.u
lot? cudis eius modo per cuneos fimul vniuerfi profiliunt; neq; obuio cuig parcebatur. Cito autem ananue po#
cognitis conati pulum congregauit multitudine quidem fuperiorumiatmis vero conftipafi non erant zelotes infe#
bus in eu como r i or es. Alacritas vero quod deerat in vtrifq; fupplebat. Nam SC  ciues atmis iram conceperant
uenfSfpfilietes fordorem:&qui de templo exierant quamuis multitudine maiorem audadam. Quippe illi qut#
nemini obuio dem habitare fe inciuitate minime poffe arbitrabantut: nifi zelotas extmerans. Hi vero nifi vince
parcebant. rent nullum fefubituros effe fupplicium. Manus autem conferere,pro ducibus obedientes moti#
bus animorum. Et ptimo quidem in ciuitate ac pro templo eminus miffis lapidibus femel inuicem
appetebant.fivero aliqua pars tergavertiffetvidores gladqsvtebantur.Cumq; plurimi fauciarentur ,
multg cedesvtrobiqj fiebant.Et populares quidem i domos referebatur a fuis zelotatuvero quicuq;:

>C|

p

■“nnietuat evr«

SkUSiiS***

nISJKSm

iplisvosrebm
' ' : !r ‘ I- refot

JSSrtr***

t^ujjrimasg*
jy°?fa fernerir4
•i JuUctlus cosnecepe
^perdct.Foftafleap,
*** Ur  Vide.intnos tan<
^ineatprofacr/sianuE
* n wni profundamus,
ttt aj cautione ine^me

pfi ’:U feipfum propfu
^unbusincumcommo/

'i v.ma fv lanctatispopft
tru-n ucriihumumfli®
t'  ar tur. Ananujrfrocu
; •■frr.ftneffmplobtl*
ta jiinr 5 aut?gy(caleu
Or m! rcoo AnaniK
mavimos cm
■ ( tjutf  jbfotolliffat
r -pjrufcpmittiJad
\ ■ .,! .inu miliffeac®
n <imutn. , s

nc<x™tMC*pup ]itt
nji  immuItoq;ni3
.. , rvfrmam ven®

d-:. inuW*

J,Ulij

• • eundis (M  ca p,ix
....

■ r

- :

' rf ,din“ ,cem
v : ■ .i-tto?« 101 ’"

2)e3ttt>aico bello

jFoluft*

vulneratus fuiiTet in tcmplum afcendebat facram humum ctuote penundens vt folo eorum fangtue
£ violatamreligionemrede quis dixerit.Semper quidcmIatrones excurrendoin congrcflibus conua
lebant.Irati vero popularesf proficiente quottidie numero fuo)cum defides incteparet quiq; a tergo
fequebantur non aperiando fugientibus viam inuitos eos tepugnare compellerent: vnluerlos quide

(uosconuertunt.IlIisautemfquivimferrenonpoterant,)paulatimadtemplumrecedentibus:irrupit gne

vnacum focifsananus.Vnde faftumeftvteosfq>ambitucxteriorecaruiffent)mcetus inuaderetiio y n  tur bellute#
q; in murum interiorem fuga recepti mature ianuas occluderet.Verum anano portis quidem facris dcn  , jex
manus afferre non placebafchoftibus quoq; defuper telatorquentibusnefaseffeexiftimans etia fi P 1 ^ 11  tjcI - #
viciflet non lufttatum prius populum introducere. Ex omni autem fuorum multitudine fex fere ar# J™ 113  . ,P’
matorum milia forritustcuftodes in porticibus collocatHic autem qui fuccederent in excubijs alios bns c0
per ordinem ponit.Muiti autem honeftorumabobtimatibusad id eleditmercedecodudos paupe . - neS2V fcaie
res vice fua prgfidijs deftinabant.CF» autem iftis omnibus exicij caufaiohanes(quemex gyfcalis j.,*., °<j cnus
effugiffeprfdiximus / )Isenimdolisplenus8Cacerbiffimamdominationiscupiditatcmmentecircum ' f 1sa  £^ tite

eee.l4- ferens iam dudum rebuscommunibus infidias moliebatur.ltaq$tune eadem ( qu? populus; fentite limu  j usyc i
JL , 5  fefimulansaderat anano tam diebus cum proceribuscapienti confiliumrčj nodibus peragratt cufto p f ananI

*  * dias.omniaq 5  feeretazelotisrer unciabat;nullumq; populi confilium no priuiqcaperetur inimici fci* *”° u i, C ofilra
ebant eius indicio.Immoderatis vero & ananum »populi principesplacabat obfeqnifs:nein a!iqua K ?°? -a^abat
fufpicioneveniret 8C  atfedans.Sed hcc eius honorificentiain contrarium vertebatur.C Eratenim gf immo deratis
exadu|ationu varietate fufpedior eoq; ipfo q> etiam non accitus affiduus erat archanotum proditor . ,j ntcn

eg,1.4- habebatur.Etenimprofpiciebat Ananusomnes quiadfeconcurrerentintelligere,qaqu? lohanes t 0n s 0cu jtabat
cap, 6  faceret fufpicionem nunciattoms habebant.Summouere afitilium n5 erat facile:neq; pofTibileq» ma 11
lian  pramaleret.Ac prfterhoc multoru non ignobilium qui fummis rebus adhibebantur.patrocinio _
fuccindus erat. Vifum eft igitur ab eo faeramentu beniuolentif caufa peti nihilq; dubitans& fidem bacr  af , nc
fe populo fetuaturum iurauit. & neq; fadu eius inimicis v)Ium neq; confilium proditurum vnaq; de ' tatl * . eo
ponendis rebellibus & manu & voluntate operam coIlaturu.Iraq; Ananus eiufq; fodf (quoniam iu *  dant ' '..v  ^
g rato crediderunt>ui!aqjiamiuipitioncluiseum confil;jsarihibebar.Mox<jabhifdeetiamc6cordif »“'P 110  . 9

caufa legatus intromittitur ad zelotas.Cur?namq} habebantne phanumculpafuapolluereturneue e JjiT:. !e  ‘ tia r
quifqin eoprocuberetiudeotu.lileautfquafiZelotis acnoncontraprobeniuolenttaiurauiffetegre adbl  . % a< j

fua ad eosjmedius conftitit & lf pe quldem fe lllotum cafa in magno periculo fuifie dixit;ne quid fe * "V s  ^

cretoturn ignorarent quf in eos Ananus cum focifs cogitaffet.Nunc autingenseum ipfis omnibus ze ° e i, e | a bat
|, fubituru eife diferime mfi' diuinum quoddam pratfto fuerit adiumentu.Nihil enim iam morari ana# cre , V
rac vi nl,m 'Scd perluafiiTe quidem populo ad Vefpafianu legatos mitterevt ad capienda ciuitate q primu j ci3 *

venireproperaret.Indixifieaut luftrationem poftero die vtfimulatareligione intromjffi veletiamvi
prfclio manus confererentife autem non videre quamdiu aut cuftodias fuftineant.aut cu tata manu *° . s
acie congrederentur. Ad bacaddebat q>  ipie dei prouidentia trafadionis effet caufa legatus.Hfcei dacia ’
fpe ananum his proponere:q;nihil fufpicantes eos fubito aggrederetur.Itaq; oportere fi quis hsiben
dam rationem vit^duceretaut cuftodibus fupplicaretaut foris altquod prtefidium petere Q.uod ati
tem fi vidi eilect veniae fpes foueret immemoresefie audacie fux  credere aut fimul ac faftores peni
tuerit amiflorum in gratjam ftatim eos qui perpeffi funtredditurostfed noxizm quidem f?pe inuiil
etiam in penitudinem fieritlefis autem iram in licetia feuiorem.Imminere autem iilis ait interfefto#
rum amicos atq; cognatos tantumq; prodiftolutislegibus ac iudicifs indignatione flagitantem vbi
etiam fiqua pars mifericcrs fuerit maior etiam irafcetium turba celabrt.Salia quide mvariabat ioba»
nes tertorem iniicies multitudtnts extremum vero auxi!ium aperte qutde indicare quod diceret no
audebatddumeos autem figruficabat.vt aut prmcipes.Zelotarum priuatim etiam commoueret era
delitatis Ananu arguebat ipfis eum maximeminitari confirmans.

G  C begati a Zelotis ad Idumeos pro auxilio mittuntut quiaf vt /ohannes ffnxerat) Ananu Ro#

manis dicebant velle tradere ciuitatem.Idumeojn enim natio admotus eft.facilis terumq; leta muta
tionibus atqj ad armapromptiffima.Congregati itaq; ptope ad viginti miha cum quattuor ducibus
veniut hierulalem. Ananus autem'' cognita legatione & ad uentu idumeorumjportas eis claufit: mu
rifq 5  cuftodesappofuit atq,- verbis cčcordiam voluit (uadere.Stans ergoinaduerfaturri poft ananu
Iefus pontfiicum euo longiffimus ad ldumeos.orationehabuit ipfofg; perdttiffimishominibus co#
tra iuftos auxilium vellent dare y increpando & poft multa illos vt contra tyrannos suxt!ium ferart
exorat eorum mamfeftans tyrannidcm templumtjf quod omnibus eft venerabile;propbanaiTe aceu
fat.Committtit quoq ? - depofitis armis dediteordi/s iudicare;aut fi non velintneutn fauentes part. p
catu recedant, Capitulumodauum.

Hj*

3Ubet(iumtus3ofepl)Outef

Mittutazelotfs

legati adi«

lueof

pauxi!i°3 a (, vt
firmrat iohesj
anani d*cebant
ciuitate fčanis
iradete«

Rat ant eleazarus Symonis filiusfq etia ptcr ali js fdoneus eevidebaf &re
de cofulereK qu§ cofuluiffet efficeretjiteq; zacharias filius aphetali alias D
phalect vterq 5  a facerdotibus genus ducetesHi pter c6mues(et priuacisl eg.l.^
termiatioibus cognitiscpq;ananr fadio potetie fibi coparade caroanos c.xxyi
accerceret.na &hoc iohanes affixerat diu qd ageret dubitabat agufti tgis
feftiatioe coclufi.Popuiu el haud mfto poft eos aggred i paratu ee cogita
bat:exfnivero fubfidtf facultateifidiaru fibiceleritateprepta priusforevt
oia pateref :quavtlaaxiItoru qiq tfta cognofcetet aduocari tn placuit idue
os(Tcripta biyuit gptfto!a)q^circumeto ppfojananusvellet roanis metro
poli .pdpre.lpt at .plibertate difitdetes i teplo cuftodiref minimagj tpis fa
SSilute fibi ,pmttteret:ac nifi mature fubueniret ipos qdeananoatq; iimicij
ac vero ciuitate romanis illico fubrugada.Et plyraq; nficrfs ad redores idumeoru refereda madabat.

Ad hoc etia ledi funt viri ftrenui: & dicedi peritiflimi & ad pfuaded u fatis idonei: q?q; his rebus effet
. vtilius pedu velocitate pryftates JSJa idumeos cofeftr partturos certu erat qd turbaru cupies 8i  inčo#
Idumeo^natio e flet ^ig {egq; a( \  n>Qtus Facilis atq; difpefa.& reru mucatioibus !fta iminifq; petetiu bladicijs
ad motusfacrlrs a( j arm j s  ptoptiffima;& velut ad feftora quada folenitate fit ad plia ,pperas.CeIeritaieat nucij'exige
SC teta  |mutatio gg t atf .. ^ Is n ,hj| deerat aIacrrtatis.Vterq; at vocabaf ananias.Iaa; redores aderat tdumeoru.l Hi aat Pcr  1 »

nikno loM Pi  ad /V_. f r. _____J: _r-_ j - __. 1 » i._

nibus leta Si  ad (j mu i epiftola madatiiqj attoniti:qu afi furibudi circucurfare gete ac militi! denuciare cceperut. Itaqj cxxy j
arma ptomptif mox g( dido citius multitudo couenerat oefqp p  libertate metropoleos rapiebat. (TCogregati af,ppe '

fi m3 » ad vigiti milia cu ducibus quattuor hierofolima veniut.hoc eft iohatie& iacobo iofyp afs Sole filio.

Idumeo^vigiti Etpterea Symone Cazig afs Thecni filio Kphinea Cufoth afs Ciufot filio.^Ananu at .pfedio le#

tnilia cu qttuor g 2 t or u jtemq; vigiles eius non !atuit:necno SC  ipetus idumeoru.Hoc ei žntc cognito portas eis clau#
ducibus veniut mutis cuftodes appofuit.Non tn ei viiu eft bello cfi his cogrediifed verbis ante eispfuadere co

hierufalem, -cordia.CSt^ns ergo in aduerfa turri poft ananu Iefus pontificu euo logiffimus.cu multe inquit &va C g ( ^

rig turbe tenuerint cittaeiin nullu re miranda fic fortuna eft.vt in eo $ peffimis etiam inopinata co# c B xxV j
oro Iefus ex tur fpj r ant.Etenl per ditiflimis hominibus auxi!io cčtra nos tarita cu alacritate veniftis quanta nec i bar
ri idumeoru in# barps(aduocante vos metropoli)vemre decuiffet.Et fiquide videre confentione veftram fimilem ee £
crepatorta« hiS hoibusqui vos rogauerut non eftimare im peta capere rationem.Nihil em gqug ac moru cogna#

ti o  concordiam firmat. Nune ergo illi fiquis eorum fingulos explorauerit.mille mortibus drgni repe#
tirentur.Nam ludibria Si  pugnamenta totiusruftice plebis luxu abfumptis patrocinijs fuis poftq in
vicis Si  ciuitatibus proximfs audacratn exercuerunt:poftremo in faeram ciuitatem clam influxere vt
latrones foIumq; religiofum immanitate fceieru polluerunt eofq; videas inter fanda fine mcetu ebri#
os Si  auiditate vetfs peremptoru fpolia confumentes.Veftra vero multitudo armatorumq; tališ or#
natus eft;qualem deceret effet fi publico vos cofilio metro polis inuitaret in alienigenas laturos auxi#
lia.Q.uid igitur hoc effe quis dixerit nifi forte iniuria cu pro nequiiTimis coueniffe integre nat/on/sve
ftrg arma videat confpiraffedam dudu reperire nequeo quidnam fuerit.quod vos tam cito comoue
Cotrafalfosac# rit.Nec.enfm fine magna fieri potuifiet.vt arma prolatronibusaduerfuseognatu populu caperetis
cufatCMCs, Romanos audiftis Si  proditione His aute quidam noftru nune obftrepebat liberande metropole

os caufa veniffe dicentes,Vnde mirati fumus pretet alia noxioru tale comentum.Viros enim natura p
libertatis amatores eoq; maximecuextremishoftrbuspugnare paratiiTimosalitercotra nos eifera
te no poterant q vaftata libertatis proditione mentita fed eni cofidcrarevos opportet quivos infimu
lauerint:fidemq; in nos veritatis ex rebus cotbus no ex fido fermone col!igere.Q,uid ei poffe nfic de
mu nos dederimus roanis cuab initio lieuerit aut ab his non deficere.aut qui defecimus cito ven/re
Mors glorfofa i graj priufg circa nos oia vaftaref .Naq? ia ne volentibus quide vobis tranfadio facilis exu 8£ (upbos
captiui potior eos eifecerit galileafub iugu’mifia morteqp grauiore afferant turp^itudine appropinquantes.Placete
vita. quide q’inme eft:pace morti ante pono.Semel aut bello appetitis poftq pugna comiffa eft giorioia gg.i ^

mortem vita captiui exiftimo potiorem.Sed vtrum nos populiprincipes aiunt clam mififfe aliquem c xxv /
ad Romanos an etiam totum populum comuni fuffragio.Siquidem nobis dicant quos am/cos mile
r imus qui ferui fuerint proditionis miniftri.Cum iret aliquis depr^henfus eft.Rediens captus cit.

Litteras nadi funt.Q.uemadmodu autem tatam ciuium multitu dine? lateremus: cum quibus omni
hora verfaremur.Paucis etiam at^htsinclufis qui de teplo ne in ciuitate quidem;prodirepoflet quo
pado funtcognita:qug occufte extra ciuitate fierent:an verono cognouerut qn auforupene redde
dg fut doneč aut fine mcetu fuerunt.neminem noftrum proditorem fufpicabatur.Sin ad populu cau
fam referunt;publicu habuit nempe confiliu nemo aberat contioni:ideo<j manifeftior ad vos nucio
citius farna ptopciaffet.Q,uid opus erat legatos mittereicum certa nobis effet de tranfadioe fentetra

h

*<$!%»S
S0&

f^LreP

&£si

orU eorum m'

te fanie( flS

adpt° f “? lu , ,n

„erabiUsquicy3b

a pudnosprf^ n

puliš Kciuita^

faarelTct opm r, : ; '
au xil ionosaduc.

eesteuettndi^i' 11

diogitohofa* 1

diogttanv"'-

ha bebunteommo

tninibusnonaccu\

Si vero m

gfatiam.Si vero m
busnecnoftriscli
g cum romanis quc
D  tueri metropolim
uidi'fuerint vindi
nichil vobis gratu
Hfcquidem rhef
Clndignitas
fudeis indignatro
& Romanos fbrt.
claratferreZfloti
idumeoru multiti
teceflit.itaq;idun
Spudomnescem

tg 4  Mumeisattfopid
capi.3 clu ieruntfubucnj|

h:

turribusali 0 qu5 f C

ceseosdifcordta

'gnominatione.i

ptatduftifis.Vai,

^parati/mus vt

|S«'" on, ub„,

:j“'scauin at , (

^ludetibusatj


,5 Plofq UO d"

^noaavot

I

*%kT*<*

®»£

'^‘nplaoiK,^

<*hZ' 6 2 > »*

l4 . mimacjtpisij

• J*?** ,imi «

' madabai,
fl  /J’9’ his rebus tk
i, ' j m cupifs ftkicoi ,
;' T- Poroti bladidjs !
frttateat nudjexige
tštidumeotu.lUiait ,
.urccccpeTUt.Ita® c Vi
1  C Cogrcpatiatppc“
"oivf als Sofe filio,
Anand at .pfcdio le«
*’n«opottaseis dau«

' tempfuadeteco
umulKmquit&va { ,|J
»etiatn Inopinataco« ca yj I
mn\is quantanecibat
tf \ ritram Hmilemeej?

ac moru cognh
t  nuHnbujdigtiirtpf'
isnvimijfuispoliiill
!i!fmdammfta«vt

din^jfinemcrtuebiK
jrrJtOfUflUf tab M*
kt^fnasUturosaufl«

rft«Cgrf^ r,onisve

-^Ht.imcito comoti«
^(•opulucapctctiJ

• -e metropole
. _ Viros enim natura f

^eicottanosefca

-«tct (&**!*£

,eg.U,

.•* n,;i &?cy
■""Sf” 1

SDc 3unateo bello


>J5

orti

idi*l
p°
ipo

TJo et edde
^rLtiocio

fr  Et quid defignatum fit dicant. Sed he quide male perfturorum 84  inftantes penas euftare cupienfi#

um caufatiopeš funt:Cum etiam fi ciuitatem manentem prodi fors afferret.ideoq; ipfos qui nos eri fefus idumeos
minantur aufuros quoq; audacig vnum malum decem videretur prodicio.<[Vos'aut oportet( quia rogat auxiliutn
femelcum armis adeftisjprimum('quod eftiuftiffimumjadiuuare metropolim 8(vnanobifcumtyra cotra tyrannos
nos eximere per quos iudicia diffoluta funt:qui calcatis legibus hira fuis gladifs permiferunt.Deniq; ferant eorumty
nobiles viros non incufatos ex medio raptosforo primum vinculis cruciaruntideindenon voce ne# rannidem ma#
q; pr^ce eorum morati ned dederunt. Licet autem vobis non belli legi introgreffihoru videre arga nifeftauit.
mentum quf dixit defolatas domos rapinis:coniuges in vefte lugubri ac familias peremptorumiac -
p totam ciuitatem vlulatus# fletus.Nullus enim no expertus eft perfecutionem impioru:qui ad hoc
infanie proruperunt vt latrocinalem audacia non folum ex agris atq; alifs ciuitatibus in bane qu£&
caput & facies gentis eft fed in phanum etiam ex duhate tranfffcrrent,Deniq; hoc fibi ad excurfus&
ad profugium elegeruntifqj fifc«s’illis eft eorum qup in nos comparatur.K locus toti orbi terrf ve# q,  pphanaue
nerabilisquiq>ab vniuerfis alienigenis ab extremo limite vndiq; venietibus honoratur:per hasqu§ t |p|g qu0(J
apud nos prfternata funt beftip conculcatur. Exutis autem rebus defperatis. populos commiti po# Q j( 5lis  g vc „ eta#
puliš & ciuitatibus ciuitates.gentefq; in fua vifcera dele&um habereicunrdebueritisfvt dixi) quod
fadi eflet optimum ac deceret nobiteum nocentes extmere.atq; hac ipfam fallaciam vltumire quod
auxilionosaduocareaufifunt:quos metuerevindices debu!flent.Q.uod (i etufmodi hominum pre
ees reuerendas putatis:attamen licetvobisarmisldepofitis cognatorum habitu introireduitateime q  orn mittft eis
dioq; iter hoftes auxi!iatores fufcepto nomineide noftris difcordifs iudicare.Quamq reputate quid HcDofitis armis
habebunt commodi cum de manifeftis ac de tantis criminibus apud vos caufam diduri funt:q ho# difcordiis iu

minibus non accufatis neverbum quidem facere permiferunt,Ferant igiturhančex noftro aduetu jj carc aut  p „5
gratiam.Si vero neq; nobifeum indignari neq; iudicare vultisitertium reftat nec relidis'vtrifq; parti vc jj nt neutr j
bus nec noftris cladibus infultetismec cum infidiatoribus metropoleos maneatis.Nam& fimaxime qentes  ^

g aimromanisquemqnoftri3mfufpicamini collocutumiobferuare vobis itineralicet tumq; demum CC( j ant "
tuert metropolim cum fadum aliquid eiufmodi patueritqua!e delatum eft:& in audores eius flco# *
nidi>fuerint vindicare.Non enim vos prfuenienthoftes iuxta ciuitatem ftdibus pofitis.Sin horum
nichil vobis gratum aut mediocre videtur portarum clauftra miremini:quatenus arma portabitis,

Hpcquidem ihefus !oquebatur.

CIndignitas idumcisf quia peratum non inuenifTent !ntroitum)Symonvnns eorum refpondet
iudeis indignationem contra pontiftces oftendens qui comunem omnibus ciuitatem fibi clauferint
fiCRomanos fortaffe coronatis portis parati fmt rectpere.Hic enim poft multas inerepationea fedc#
claratfetreZelotfs auxiliu BC  dei domiciliu velle defedete atq5 pro patria ,ppugnare:hi's quoq; didis
idumeoru multitudo clamoce concelit. vnde Iefus triftis dupld bello oppugnatamvidens ciuitatem
teceflit.itaqj idumei prope muru tabernacula poftierunt.Tantaq; node illa horreda fuit tepeftas vt
apud omnes certum erat hominum mundi txitto ftatum e(Te turbatumquod maximu fuit portetid
. idumeis atq; opidanis vnam aiferens opinionem Zelote aut folliciti congregato cofilio idumeisco

j $ cluferunt fubuenire feratamq; portam aperientes idumeos introducut. Capitulum nonum. Idumeis mdO '
ca F ’ (e^msmm-^Darneoru  afnnequaq multitudo animu attendebatiardens ifacundiafq> no paratu gnatisfquia in#
jhabuiflet introituj,pq;armis iter fe duces indignabanteaptiuitate effe exiftimates;fi troitu paratum
j eaquibufdaiubetibusdepofuiffetVnusautducu Sym 5 filiusCažip afsCathla vix noninueniffent
|placato fuoru tumultu ftas in eo loco vri exaudiri a potiffeibus poffer.No ia mirati fe Symo (vnuseo
I faitjfi libertatis ^  pugnatores i teplo cuftodiereficluficuillicudegett comune c!au rum refpondet
^ feritcitate.Et roanosqde fortaffe coronatis et portis recipe fintpati.Idumeos at ex
turribus alloquaf captaq? iubeat p  libertate arma .piicerg cognatifq; no credetes cuftodia citatis iudf
ces eos difcordiaru fiert vel let ;8i alios accufandoq> indemnatos ciues occideretapfi totam damnet
fgnominatione.Deniq;(ait)vrbem omnibus alienigenis religionis caufa patentemmunc domeftiefs
praecluftifis, Valde enim cotra vos feftinabamus & ad gerendu cum gentilibus bellum: qui ob hoc
^parauimus vt vos feruaremus liberos Nepe talia vos etia hi/ quos obfidetis leferut taq verifimiles
vt fufpiciois in illis queq; coiligitis.Deinde qui'reipublic? defenforeS intus i  cuftodia tenetes genere
cuiundiifimis gentibus fimul vniuerfis ciuitate perclufa tyrannide perferre dicttis.cu iam contume#
liofis non iubeatis obtemperare preceptis nomeq; potentip alifs qui vos tyrannos patiuntur annedi
tis:quiscauillatione vri fermonis tulerit cu res repugnatiuivideat exomni vobis etiam niicidumeos
excludetibus d tate.naq; ipffnos a patrifs faeris arcetistrede quis eos incufauerit qui cuftodiuntur in
teplof quod cum aufi eflent plečtere ^dirores quos viros nobiles innocetes pro focietate facinorisdi
ditatistnon a vobis incepermt;fummaq; proditionis membra preciderint. Sed licet illi moliores g

H tif*

1

%ibtt  cjuatfasSofepijOutieS

lefus triftis du#
piki bclto op#
pugnata vides
duitate receffrt

Idumei propc
murum taber#
naculu pofuerc

Zclotaru cofi#
liu$ cogtegatu
vt idumeis fub
uenirent.

želote feratam
porcaaperiut&
idumeosintro#
ducunt,

Čaftbdibus oc
afisois miti tu#
do ad clamore
fufcitaf&rap#
tis armis ad vi#
cifcedd pt°pe#
rabat.

congreffus idu
meorurn,

fes pofcebat inuenti funfcnos tamen domicilnim deiferuabimus Idumei & pro communt patria
pugnabimus:tamq; fotis irruentcs g intus infidiantes hoftesparitervlcifcemur.Hic autemmanebi
mas pro muris armati:donec aut romani vos afpiciendo hberent:aut ipfi recuperata libertatis cura
mittemini:His didtis ydumeorum quidem multitudo clamorc confenfitidlefus autem triftis tecef
fit cum ncc Idumeos quicq fcntirc moderatum:& duplici bello oppugnari ciuitatem videret.Qyip
peneč Idumeorum tumor S fpiritus quiefcebat indigneferentium contumeliam q» effent ciuitati,p eg.l,^
hibiti:8c q>  zelotarum vites efie firmas crediderant erubefcentium poftq n/chi! eos fibiatudliarf pol' cap!?,
fe viderunt vt iam veniffe peniteret.Pudor autem nulla re pcenitus geftaredeundi penitndinemfa
perabat.Itaq; ibidem prope murum temere tabernaculis pofitisrmanedum efie ftatuerutfT Infimta
vero hiems node illa ventiq; violentia cuimbribus orti funt:&crebra fu!gura:ihorrendaq; tonitma
concuffžeq; terrf vaftimugitus.Certumq; apudomnes erat hominumexicio mundi fiatu efie turba#
tum:neqj parum quid rcrum hfc figna pottendere:vna vero Idumeis SC  opidanis erat opinio: his
quide irafci deu militip caufa exiftimantibus neq; fe poffeeuadere.fi aduerfus metropolim arma mo
uiffentranano autem eiufq; focijs etiam fine praelio viciffe deumq; bellum pro fe aminiftrare čreden
tibus.Sed profedo falfi erant interprattes futurorum & qup fui paffuri effent cotra hoftes fore diuia
bant.Verum Idumei cateruatim denfatis corporibus inuicem fefefouebant fcutifq,-conrext/s prote
di capita minus pluuia lebebantur.Zelotg vero magis illoru čj fuo periculo cruciabantur: colledi*^
deliberabant.fi quam illis recipere fubfidij machinam poffent,Horum autem ardentioribusvideb*
tur vi armorum cuftodes inuadere:atq; ita in ciuitatem impetu fado palam portas auxiliatoribus a
perire.Nam 8 cuftodes ex improuifo & q>  plures inermes acbelli inexpertes effent fadle turbatum
iri:& multitudinem ciuium difficulter collogi poffe quoniam domi quifq propter hyemem contine#
retur.Q,uin& fi periculu aliquod interuenerit:quibus fubuenire qnegligere tor copias fui caufa tur#
piter perituras. At qui prudetiores erant vim quidem adhibeti difuadebant.Non enim fui tantu cu
ftodes ampliareifed etiam ciuitatis muruvidebat propter Idumeos diligetius cuftpdire&vhiq; adef
fe ananuoibus horis iuuifere cufiodias exiftiinabant.Sed hocalifsnodibus ita habuerat.Ille vero
non fua defidia requieuerat:fed vt ipfe SC  cuftodum manus fato inrerirent.Namq; iam node proue
da SC  algente hyeme cuftodes in porticu difpofitos opprimit fomnus:Accedit Zelotis fubito confi
lium vt feris templo factatis portarumvedes fecarent. AfTuit aut illisfne exaudiretur crepitus) vetoru
Tonus SC  crebra tonitrua phanoq; egrefft ad muru clanculo veniut;feratamq; portafque ad idumeos
eratjaperiutjilli aut primo anariu conari aliquid fufpicati:vnufquifq; dextera ad gladiu quafi bellatu
ri applicant mature.Deinde(his qui ad fe venerat agnitis)introibant. Qui quide fi tuc manus i  ciui#
tatevertf re voluiffent nihil obftabat quo minus fimul totus populus interiret tata ira ferebanf. Vetu
Zelotas prio exmierecuftodiafeftinabat illisquoq; multfisprecatibus q eos receperanc ne defpice#
ret malis obfeffos quoru gratia venerat.ne ve his acerbius periculu fportaret captis eni cuftodibusfa
ciliorem ipfis in ciuitate fore impetu.Sedjfi feme! eos concitaffent.iam illos cotineri non poffe cu fi
fenferint cdgregabut SC  pet afcenfu nitentibus fe opponet.Idem fibi Idumeis vifum cft.

d Zelote IdumeiVingreffis mixti in cuftodes irruerut;quibus occifis ois multitudo ad clamore
fufcitur SC  raptis armis ad vlcifcendu properabat primum quidemfolos Zelotas a!iquid conari fufpi
cans'quafi eos fuperaturi numero cofidebat.Sed Zelotis Idumeoru clamore geminantibus magifq*
horribiles oim voces faciebat tempeftas. Nemini aut Idumei crudeiiffimi parcebat neq; fugiedi ade
rat Iocus neq; fpes fuit falutis.Oftogita aut milia Si  quingenti illanočtefuerutacafijpotiftces quoq; p
Ananu&iefuocciderutinfcpulcosdimittentesconrraiudeorum moreš qui etiam crucifisos ad fo#
lis occafum deponunt SC  fgpeliunt.Mors enim Anani ciuitatis excidij principium fuit. Etat eni vir
laudabilisiuftiffimus qui commodis propri|s communes anteponebat vtilitates. lefus quoq; cxte/
ris virtute praeft ans illo guidem comparatione inferior. Capitulum decimum, __ eg.I.£

Amq; in teploper ciuitatem fubibant.cufufpeffzeloteaduentu eoru prseftolarent, ca ,
Deniq; his ingreffis etiam ipfi cofideter ex iteriore phano arogreffi funt mixtfqi Idu
meis in cuftodes irruerunt.Cefis aut nonnullisfquos femnus oprefferat) omnis mul
titudo ad clamorem vigilantium fufcitata eft.Raptifq; armis ad vlcifcendum non fi
neftupore propciabat.Ac primu quidezelotas folos conarialiquid fufpicatesquafi
eo^ fuperaturi numero cofidebet.Vbi autem foris alios citcufundi v/derut Idumeos

A

p atce Ltvti n,r
&  ’sl.Uus  auK’" '

SSS5?;

dcmfeP««;
timq; conl *J,

tiauv.nuntc
etiam i”^' 1

fuffixosad |0

x ero excid , |C

feauopoim ' 1

faudab/Iis atq
neinfimisam
at1t 1 pp fl * sc01

expugtatumir

dicaananoad

ipedietcsbcll
lefus illo quid
flamifq;fanft
lo antefaetis
g commeantib
yiros ipiam 1

cap.6>

(TAnan
madabantn
fleteneq;mc
quoq;illuftrc
Viros fallo a<
Igitutomnes
lotfduoillui
itaq;iampa
mantfeftaun
tuntpattici;
tiaquiinfoi
autem liber
cifetandoo
romoriens
fo mortis o

irrupiffe fenfurut als ceferut.Et maior quide i pars eoru armis paritet fcutiiq; depofitisiquefiibuscrat

bant.alij cladem ciuitatis habitatoribusnuciabat.Illoru autem auxiIio venire nullus audebat cognt
jo idumeos irrupiffeded ipfi quoq; irrita vocifetates cumfletibus tefpodebat8£ plutimifq mfieru Tu

I

I


,2?.«

: r? 'H|jb ft J 5 r niane bi

»C*


„  -"'Oto

2S fil **SRS

*' ;  ' 1  i r:  'ti’d:ncni!u
' ,v i ' b, um'it|T \nfin ira

J  hontndatj tonit«,

mundiftatutlTetu^
daim ttatopinio:
mmopolunatmaraa

f  imimrtiarectedcn

»'tiihoftcs fotediuia
uniq;con:cxtis prots
jaabantur:colledi(5
irdfntioribusvidebt
ortii auxtliatoribusa j
cffer.t taci le turbatum
<n livcmemcontinc#
rcopiasluicaulatur#
.orieromluitantn cu g
c  ,t\o<\wcKvbiqtadt(
tuhibv>«tat.\l\c veto

BT^ramnofteptoue

•. Z c'.oos iubtto confi
^irttut ct« pntusjvetora

cufid iduuKos

* i r,rtcmanat®b

' tiuH j(neb3r.t.VM

rav( t»rx  ned«ff>i«»

cuftodibusfa
apoffecufl

ioni

MvJoidchmic

conanfuipl

■inilmnag^

tntffugtediade

>‘;thceiquoq; p
ctuafaos aJ fo/

h  r. J : rJt eoirit
rmquotfoe»

rxMttf»9i

'ant nategi i'

OfIUItf


;fCUl

(I

iaft

'*&&***
*■  iptotege
rt cogni
ibetu’^

P

Itb

DejuDSlco bello fo-Kji.

A (citabatur vlulatus.fi quaudo cuftodum qutfpiam pericutum incidiffet. Cum & zelotae Idumeoru
clamorcm geminabant magifq; hortibiles faciebat tempeftas omnium voces.Ncmini aute Idumei
patcere q? natura crudeliffimi ad cedcs erant & hieme grauiter affictcbantur propterca his qui fe,ex
cluferant vt inimicis vtebantur tam fupplicantibus q rcpugnantibus infanfi multos etiam cognatio#
eg,I^. nem referentes alias rccordantes vtq; commune phanum refcreantur orantes gladi j s tranffigebanf
cap^, Nullus autcm fugiendi locus:neqj fpcs eratfalutis,CompuIfiautem circa femagis vi opprefli lania#
bantuncum rcccdendi fpacium non dareturnec interfedores a cedibus temperarent incerti aut qd
agerent in ciuitatcm fe prgcipitabant miferiivt mihi videtur eo quod fugiebant voluntarkim fubeu#
tes exicium doneč templum exterius fanguine redundauit: Odo autem milia q uingentos mortuo#
os dies inuenit. CNcc nune his ydumeorum ira fadata efhled verfis in ciuitatem manibus omnes
domos diripiebant qugcunq; fortutu inueniffent morti dabant.Et cxte  rg quidem multitudinis ce#
demfuperuacuam effe ducebant.CEEontifices autem perueftigabant & inillos plgriqj ferebanf flta#
timq; comprehenfos obtruncabantiaftantes fuper eorum cadauera nune Anano populi beniuolen
tianv.nunc Iefu qug de muro dixerat exprobrabant. Ad hoc autem impietatis progrefli funt vt eos
etiam infepultos abijcerent cum praefertim iudeis tantafepu’turae cura fit vt eos etiam iudicio cruci
fuffixos ad folis occafum deponant atq; fepeliant. <£Et quidem non errauerint fi anani mortem dl
xero excidij ciuitatisftiiffe principium SC  ex i!lo die muros euerfos;remq; puhlicam iudeorum perif#
fe quo pontiffcem redoremq$ falutis fug iugulatum in media ciuitate viderunt .<£Erat en iSC  afs vir
laudabilis atq iuftifiimus:8t prgter nobilitatis ac dignitatis SC  honoris quo erat prgditus amplitudi#
ne inffmis amabat gquati libertatis autmaxfme fautorerat SC  qui populi affedaret iperiu.Comodis
aut .ppriis comunesfemp vtilitates ante ponebat.fup oio pači ftudes.Sciebateniromanos no poffe
expugratumiri:ac .pfpiciebat vt fi pauci viriliter neguiffent iudei veliimici fuperaffettvtaut breuiter
dica anano adtrafadione veniffent.Miruseieratdicere:mirus populiš perfuadere qugve!letIavero
ipedietes bellantefq fuqegerat.Plurimu aut moliri fub tali duce attuliffet roanis.f£ Adiudus et erat
lefus lilo quide coparationeiferior.Sed cgteris prgftas vt pote quideotaq violatam ciuitate perire
flanfffcp fanda purgari vellet cofulto defenfores eoru Sc  qui ea cariffima duceret aputaffet.Itaq; pau#
lo ante faeris veftimentis amidosiac toto orbe celeberrime religionis audores quiq; vndiqj ciuitate
B commeantibus venerabiles habebanturiiacere nudos pra;da canibusjac feris videres, Q_uos quide
viros iplam putogemuifie virtutemitantum licuifievicijs flentem.

|£ Explicit Liber quartus.
eg.l.^ CIndpit Liber quintus.

cap,g* C Anano & Iefu occifis Zelotg cum idumeis paffim plebem quafi mirabiliu animalium gregej

madabant nemini parcentes fed ante mortem eos verberibus afficiebant SC  totmetis: Nullufq; pala
flere neq; mortuos audebat fgpelire duodecim milia nobilium crudeliter fuerunt occifa.Zacharium
quoq;illuftrem virumimprobisinimieum Sc probisamieumproditioniscrimine apud feptuaginta
Viros falfo accufant.Q.ui obieda fibi crimina diluit:8C contra Zelotas eorum manifeftat iniquitates
Igitur omnes feptuaginta iudices pro Zacharia mori maluerunt:q cotra eum ferre fententia.Sedze
lotg duo illum in templo occidentes in vallem proifciut atq a templo expu!erunt iudices. Idumeos
itaq; iam pcenitet veniffe ueq; his gefta placebant.Q.uibus zelotaru quidem feereto omnia zelotaru
manifeftauit facinora.vnde ipfimaiorum vitantes focietatem quorum non fponte:fed decepti fue#
runt participes in domos folutis cuftodijs recedunt.Sed ipfis recedentibus zelotarum creuit infolen#
tiaquiinfortes viros & infignes cedibus feuiebant omnemq; volebant delere nobilitatem:Goryon
autem libertatis amator cum multis alijs occifus eft.Niger quoq; vir in bellis ftrenuus cicatrices vo#
ciferando oftendens extra portam dudus occiditnr ipfiq; fupplicante fepultura denegatur. Ipfe ve#
ro moriens.Romanos vltores famemq; atq;peftilentiam contra impiosimprecatus e. Omnibus cer
te mortis occafio excogitabatur.Soliq; ignobiles SC  fortuna humiles mortem euafere,

Capitulum Primum.

NANO quidem Sc  Iefu eiufmodi filiuseuenitpofi illosvero tazelotg q Idumef
paffim plebem quafinefandorm ’animlium gregem irruendo maetabant Et vul
gus quidam in quouis loco deprehenfum necabatuncorrptos aute nobiles ado#
lecetes vindos in carcerem concludebant fpe nonnullos eorum fibi poffe focia#
re nece dilata.Verum haec nullum mouebant fed cundi mortem prgoptauerunt:
dum modo ne aduerfus patriam communern nequiffime confpirarent. Seuiffi#
me tamen ante cedem verbera fuftinebant; exulcerati plagis atq; tormentis.
Cuqg iacorpus nofufficetetctuciatibusitandegladium merebanf. Q.u os autem

H,lij.

Idume/crudelif
fiminlliipcebat
neq; fugtedi lo#
cuserat.neq;fa
lutis fpes.

Odogita milili
SC  quingeti mor
tuiillanode

Mors anani c i#
uitatis excidif
pricipiu.Anani
laudes q comu
nes anponebat
vtilitates.&c.

- Icfus laudes

3Ubet qutnfU63ofepl)i3ut!Ci

Nullus pa/a fle dieccepiffenfceos im cuftodiam node dueebant.Extradofq; <nde fiquos mori contigiffet abiciebitit D
te  audebatne« vt vindis alijs locus effet.Tantus autem populus pauor occupauerar atq;formido,vtnefieie quide
<3? fepelire mor palam quifq fiue fepelire proprium funus auderetifed erant occulte ctiam clauforum lachrimei&ne/
tuos SCc.  quis inimicorum audiret circunfpedantes gemcbant:pana namq; ha»c fqug IugebanturJ etiam qui
luxiffent iHa paciebantur:Exiguam vero node fullatam manibus terra corporibus inicebant:& non
Duodeci’ milia nunq die fiquis fui&t audacior.CEDuodecfm autem milia hoc modo nobilium perieruntllli autetn
nobiliu crudeli cedes exofi;nulIo pudore 8i vim iudicij SC cognitionis cauiilando fmitabantur. Čbaq; cum illuftriu
ter occifa. quendam zachariam baris alias baruchi filium interficere decreuiffentf irritabantur enim q> r;equtf#
fimis inimicuseratnimis SC  probis amicus) itemq; locuples f vt non folum fortunarum dus direprio-,
nem fperarentffed etiam remotummlvirum ad fibi adijciedos potentes feptuaginta plebeiorum ho eg .14
neiliitimos ex precepto conuocant iudicium fpecie populi prg ferentes & apud eos zachariam(qua» «p,/ 3
firesromanis proderet;accufant quodq;ad Vefpafianum proditionis caufa mififfet fed neq; argu,
mentum neq; vila probatio criminis erat.Ipfi autem mififfe dfxerunt:8c hoč haberi pro fide veritatis
Zaeharias ob/ volebant.zacharias tamenfvbi nullam fpem falutis fibi relidam effe viditjper infidias non i iudiciu.
ieda fibi crimi f e <j j n  carcerem dudo vitg fug defperationem libertate non priuauit. fed exorfus veri quidem fimi/
na diluit SC  con Htudinem obiedorum derifit SC  illata fibi crimina breuiter diluit.In accufatores autem ratione couer
tra zelotaseoife f 3 0 mnes eorum iniquitates per ordinem .pfecutus eft multaq$ de perturbatione rerum coquerebaf
iniquitates ma zelot® vero obftrepentes vix a gladijs teperabant fpeciem cauilIationemq; iudicij vfqs ad fine per/ c g<l>
nifeftat SCc.  manere cupientes:3£ praeter hoc iudices experiri an periculi liti teporeiufticig memores forent. Igif cap*i 0

, omnes feptuaginta ,p eo fententiam ferunt SC  pro ipfo mori q fibi aferibi eius interitum maluerunt;
Omes.lxx.iudt m 0 a Q t  abfoluto Zelotarum clamor tollitur; 8i vniuerfi quidem iudicibus irafcebanf: qui fimulatio/
ees p zacharia n g dafe fibi poteftatis nonintel!exerut.Duovero ex audaciffimis aggrelfi Zacariain medlo templo
maluerut mori i n terficiunt:8£ illudendo.Habes inquiut SC  a nobis de abfolutione fententiam certiorem:euq; ftatim H
qcotra eu fer/ ,’ n  fubiedam vallem de templo proijqiunt, Iudices autem cotumelie caufa auerfis gladijs feneces te/
re fententiam. pif ambitu pepulemnt. Cedi autem eorum pepercerat:vt difiedi per ciuitatem nuncij apud omnes
fierent fetuitutis. CE Idumeos autem iam veniffe penitebat neq; his gefta p!acebat.Q_uibus colledis
Zelotarum quidem feereto indieg bat vniuerfa: Sc  qugcumq;f In qut eos aduocauerant fcelerata fectf
Idutbeos iape fentjomnia demoftrabat: arma qutdemeos ccepifledicesquafiRomanisapotificibus metropolis
nitetvenifie ne ^deretur reperiffe autem nullum .pditionis indiciunvillos vero qui tutari eam fimularent:# belliau
q; his gefta pla f 0S  facinoraifSC tyrannidis ab initio quidem prohibendo fuiffe, Verumfquia femel in focietatem inte/
tebant_quibus ffcfnf cediš incidiffrntjfine delidis adhibendu/neq; vires omnibus fuggerandas morem patrium de
zelotaru qd (e*  ft I uentibus.Nam 8C fiqut grauiter ferrent portas fibi atep aditu in oppidu effe pelufum penas ab his
creta maifefta* q U j prohibuerant effe repetitas8£ ananum quidem peremptum:vna vero node totum populum pee
uit SCc.  ne confumptum:Q,uarutn rerum multos qutdem fuorum paenitere fentirentieorum autem viderent

a quibus effet rogati crudeiitatem immenfamme ipfos quidem per quos falui erant erubefcentium,

_ In oculis autem auxi!iatorum pefiima facinora comittere: tIlorumq; iniurias Idumeisimputari:qua/
Idumeimalotu tenus ea non prohibeant.neq$ ab his feparentur.Debere igiturf qm de proditione qu? dida funt ca
focietate vitan lunia fuiffe patuiffetjnullufq; Romanoru impetus timeretur aduerfus ciuitatem vero inexpugnabi/
tes(quoru non ]i s e ffet potentia corroborata itlos domu recedere maloruq; focietatem vitando cunda diluere flagi/
fpotefeddece/ c ia quorum non fponteifeddeceptiparticipesextitiffent perfuafumefl Idumeis.CEtprimumeos cgj.^
pti gticipes fue (qut erant in cuftodijsjfoluunt prope ad duo milia populariu.Satimq; relidaciuitate:ad Symone ve cap.io
»ut ;i domos re_ niut de quo paulopoft c6memorabimus.Deinde domum ex hierofol/mis abierut. (£ Euenit au t eo/ F
cedunt foiutis ru m difceffum vtrifq; inopinatum pariter viderc.Nam SC  populusnefcius pcep.itudinis paululu'fidu/
cuftodijs SCc.  cia reereatus eft.velut inimicis leuatus:8c Zelotaru creuit inlolentia quafi non auxili j's caru;ffet: fed
Zelotaru teče/ ex his effent liberatfquorum pudore aereuerentia criminibus temperabant.Deniq; ia nulla erat fa/
dentious Idu/ cinos^ mora neq; cundatioifed feftinatis quide cofilifs in rebus fingulisvtebant:quf vero placuiflet:
tnejs creuit in/ ipfa cogitatione citius pagebant.Maxime aut in viros fortes atq; infignes cedibus feuiebaticuinui/
foletia q maxia dia nobilitate abfumeret mcetu virtutu vnaq;cautione putaret nullu optimatu fupeffe. C l f3  oecifus
i fortes viros K eft SC  cumultis alijs Gorion^als Gorgo dignitatefimul SC  genere pftans Sc  folus ats plus poife popu
infignes cedi/ ]fi gaudes plenufq; fpu libertatis amator.vt nullus alius iudeorfique tnlibertas ptet virtutes afs pdi/
bus feuiebant dit.Sed neq; p abdita quide Niger eorumanuseffugit:belIis curomanisgeftisvirftrennuuscopro
oemcp volebat batus.Q.ui etiam vociferas ff pe & cicatrices olledens:p media ciuitate trahebaf.Dudus vero extra eg.1.4-
delere nobilita portas''defperata iam falute ne fepultura carerer.fuppicabat) lili aut prius interminati <$  humu ei( q cap. io
fstu. defideraret)conceffuri non effent:mox etia morte intulerunt. Qni tamenfcu occidereturjRomanos

eis vltotes imprgeatns eft fameq; prgter bellu ac peftilentiam SC  ad hoc omnia ipforum mutuas ma/

h nus:Eaq;vniuei

quam primum (
[uimetusleuaui
alijcpiamdudu
e d4- tempore caufas
Jp,io (equentes pro i

neq;euafitquil

/ CVefpafu
Im effe vtfefc
batmoxq;q vi
eum veniente
redimentibus
cifis denegarc
‘^raotami

ftotiacodonat
oporteretema

g inteftina rabic
fieri vilioremM
dit nec enim n

Simulautdun

ftumiri.Pi*t c
armis conftruc
renti bus nocitt
captosatficcre
fiuefaftiadgl'
tefta ratione d
litum conienu.
eg.\V tumvenicban
cap,xij tut.htf\quisil

Quitameneii
batigiturpecv
gregantutinn
Namq iepult
rant.vtneq;ii
natur® iurad
lemortuos pt
nebatjfupphc
C nulla tam bon
quimiferanda
autem excedei
f gH.'ucuftodifs:coi
•apjcij^ahillis vis h
Wtstamq qi
“^tamaiorfi,

I

I

JtfiSSjjU

qnide

P»tip

"njnt.i

■ ■f'in 1 m.... ( ^ t,e W

■ft
«111

*£©•*
3 Sg** %*u

m<ir « m ««?"*«

Prohdeventaiis
. , U1000  i mdicifi.

1 Vf * HOfdemfini

^rarionecouei
f rrnini coqueteba{
*°>vi<p adnnžpa t egi
’ :r ' fl, ri'nt. Igijcaji
maloerunt;
r  'Jnf qui fimulat/o#
J n*tn medlo templo
" 'ffm ciicf ftatim H
' »v••iiiiifcri«cste>
n n 'inoj apud omnes
' v  t Q.uibus collcdij
1 iftjnt faleratafecif
'■'\ibut mctropolis
'UiLufnt&belliau
'"f’m loactateminte#
i' "vinn parrium de
. um p^nas abhts
!* Kvurnpopulumpa
r».mi ii Jutfrn viderent

trtni erubifcentium,

{a nump<it3ri:(]u3/
HHquc diAaluntca

orpugnabi#

3 rurv^a dilu«r« flagiV
r. Cl : 'P f,mum . e0S S 1

., ; jK.idSymonevef 3 r

t  f ucmtauteo/ ^

^ llt0 pmy»

“ .A d nulla
, ( sftopU^ ;

,\ S

I

! 3 S*S

" l r r^ t0

tv**!  RomJnos

,.U

DeJttHaico bello jfo-lp.

A nus:Eaq; vnmerfa conffrmauit aduerfus fmpios dices:8C  qucd fuftiffimum eft effecitivt audada fua
quam primum exper/temur inter fe diffidentes.Niger quidem occifus.quod habebat de oppreffioe
fui metus leuauit.CPars autem plebis nulla erar.cui non ad interitum excogitabatur occafio. Naq>
ah j <p iam dudum alijs ciuibus reftitiffent interftciebanturf qui vero nichil offendetentjfubitas pads Omnibus mor#
eg.I*4“ tempore caufas excipiebant:&qui omninolibere eos non adiffent pro contemptoribus.quivero ob tis occafio exco
c ap,io fequentes pro infidiatoribus habebantur vnaq; maximorum criminu 8C  mediocru poena mors erat gttabatur. Soli
neq; euafit quilg nifi aut ex ignobilitate aut Fortuna perhumilis. ignobiles & for

CVefpafianus(Romanis ducibus ipfum contra difcordes [udeos bellu ageret incitatibus) me# tuna huilesmoi
lius effe vt fefe paulatim domeftica fedicione confumeretrefpondit.Cui militum rečtoces confentie temeuafere
batmoxq; q vtileeiusfuiffetconfilium apparuit.Indies namq;multi iudeorum zelotas fugientesad
eum venientesfugatamendifficilisq> omnes exitus obfidebatuncuftodibus diuitibus quoq; fuga
tedimentibus foli pauperes iugulabantur zelota: quoqs ad hoc crudelitatis deuiarum vt omnibus oc
cifis denegarent fepulturam.Sepulti namq fortunaffimicruciatus comparatione eftimabantur.Tuc
itaq; captam iri duitatem Si  facra exurenda fore commune erat prouerbium. Capitulu.ij,

ege,l4- i , -jrj -—n Troanioes quidealifducetesadciuitateaiositedebathoftiudiffefione

cao, xi lucru fibi e(Te cefetes SC  vefpafianufpenes que fume ret ptas erat icitabat

diuinf ,puid etif firmates auxi!io i (emet hoftes effe couetfos, Verutn ve vefpafianusfro
lox effe rnometu 8C iudeos cito i cocordia rediturosiaut iteftinis malis de manis ducibus
feffos aut redaftos i penitudine.Ad quos vefpafianus ait plurimu eosqd ipm vt cotra iu
fieri coueniat ignorare taq i theatro cupietes quant5 armis ac manibus deos difcordes
poffetoftetarepodus cupiculoquafeculpiqdet effevtilereputdtcs.na bellum ageret!
fi ftati citate aggrederefapos caufa hoftibusfore cocordif ac vires eoru citatibusj refpo
etnucvigetesifepuocaturos.Sinogief paucioribushocacmoderatio# dit melius effe
ribus his vfuros domeftica feditioe cofuptis.Deu naqj melius § ipfosdi* vt paulatim fei
fponere q fine labore iudeos Roanis traderet:nulloqj piculo exercitui vi uice domeftica

čtoria codonaret.Proin manibus ^»prifs intereutibus inimicis maxioq; malo hoc e fedicioe turbatis feditione confu
oportere fe magis periculorum fpečtatores effe debereig cum hominibus mortem appetentibus.atq; merent.

B tnteftina rabie infanientibus manu confligere. Si quis autem putauerif vidorif glonam fine praslio
fieri viliorem:fciatfinquitjarmorum;n ceno exitu commodius effe commode perficere quod imen#
dit nec enim manu pneclaris effe minus lau dabiles:qui paria gefferint moderatione atq; prudentia Aege.hic addu
Simul aut dum hoftes imminuereturieiiammilites ex!aboribus affiduisreereatos valentiores du# citexepludefa
dumin.Piatereanonideffetempusidmatureoccupandavideaturvidorif claritudo. Nec enim bioqmagisha
armis conftruendis aut muris vel auxilifs congredandis iudeosoperam dare atq; ideo moreš diffe* nibaleJregit cu
renti bus nociturasffed bello domeftico ac diffcnfione tumidos miferabiliora quottidie pati'q if i eos dado q prelian
captos affleerent intromifli.proinde fiquis ftudioieconfideret finendos effe qui femet abfumerent. do Ite de fcipio
fiuefadi ad glodam clariorem nequaq manus inteftino morbolaborantibus afferendas.Si quidem bus qaffrica fu
teda ratione diceturmon ipforum ied difcordif fuiffe.Hec Vefpafianus.<£Eiq;dicend redores mi# begerunt.
litum confenriebant .Moxq; apparuit § vtile eius fuiffet confilium.Namq; in dies fingulos multi ad
eg.14- cum veniebant fugiendo Zelotas.Erat autem fuga difficilis:^ omnes exitus cuftodibus obfideba# Zelotaru ima#

cap, xij tur.Etfiquisibiqualibetexcaufadepraehenfusfuiffetveutadromanosirecupetet interffciebatur nitas fepuhura

Quitameneiusdediffetpecuniamfaluusabibat.Etqutnondabatfolusproditorhabebatur.Refta occifisomibus
bat igitur pecuniofis fugam redimentibusifolos pauperes ingulari.Mortui vero per omnes vias c6 denegantium,
gregantur innumeri;multiq; etiam tranfi ugerecupientium rurfus in ciuitate perire prteoptabant.

Namq fepultur^ fpe inpattia mori tollerabilius videbatur.<ElHi autem ad hoc crudelitatis deuia#
rant.vtneq;intusneq;peritinera occifis humum concederetiSed veluti cum patrifs legibus etiam
natura; iura difturbare pepigiffent.fuaq; in homines iniufticia dtuinitatem quoq; polluere ita fu b fo
, lemortuos putrefcerereliquerunt.Sepeiientibusautemfuorum funeraiidemfquod tranffugis immi Sepuftifortuna
nebatjfuppliciummortis.Statimq;fepulturaindigebat:quihancalteriprfftitiffet.Etvtbreuiterdica
C nulla tam bona quam mifeticordia perierat in illis cladibus'mentis affedio.Hifq; irritabantur noxif 1 1

qui miferandam inuidiffent a viuis in mortuos a mortuis in viuos itacundiam tranfferentes Modu
autem excedente mcetu fuperftitibus mortui velut adepti requiem beatiores videbantur.Et qui erat
tg.l<V* incuftodijsicomparatione fui cruciatus infepultos quoq; fortunatlffim cs demonftrabat. Omne qui
cap,xij &  a b illis vis hominum culcabatur alias calcabatur.Ridebatur etiam diuinitas prophetatum: q re#
fponfis tamq quam vulgaribus fabulis illudebant.Cum vero multa cotempfiffent devirtute acvicijs
ftatuta maioru etia qug in patria olini prf dtda fueratveta effe exitu „pbauetutC V etus ei ^da fermo

H.iuj»

Iohannes tyra#
nidem affedas
pate ca Emili#
bus here hono
rededecus ipu
tabat& paula#
ti fibi mftosmo
res mcetu aut
gra adiuxitmiV
tofq; fatelites
habebat.
Seditiointerze
lotas.

trip!exmaxtmu
t ciuitate mala.
Ty raniš feditio
€£bellaquoru;
belluleuiuserat
popularibus q
relidispatrijsfe
dibusad aleige
nas fugiebant.f,
Azimo^fefticf
Mulieres ac pu
erosifagadefi
cietes feptigen#
tos lterfecert &
vic os oesvafta
ueft'mi'tiTq; ad
eo s  viris perdi#
tis confugienti
bus ybiqr latro
nescogregabat
Ois iudea latro
cinijs&feditio#
ne perturbata,
Vefpafianusro
gatus agbufda
treffugis vt ab
his calamitati#
bus'pfiam libe#
tarctpropiusve
nit veiut hieru#
tuialemobfeffu
rus.

8 '

ftiberctttinlusJofepljOutiei

fereb&tur tacdemncraitiUe captam iti fan<ftaquoq; fiamiscxuteda cfle cu lege belil’ fcditfo fiiiflčt ex ;
orta:phanumq; dei proprif manus ante violaffent,Quibus zelotgnihil de eorum fide dubitatcs;mi
niftrosfepraebuerant.

Clohannes tyrannidem affedans parem cufimilibus habere honorem dedecus reputabatqui
paulatim fibi multos nequiores mcetu aiitgratia affocians multos habebat fatellites. Seditioq; tune
oritur inter zelotas. Atq; tune triplici maximo malo ciuitas Iaborabat,Tyrannide Seditione & bellu
quorumleuiusbellumeratpopularibusquipatrijsfedibusrelidis adalienigenas fugiebat, Quar«
tum pretetea commotum eft bellum maflada namq; caftellum validum ficcatij;Romanu exercitum
videntes ociofum & inter fe Iudeos difcordes die azimorum occuparunt. Et mulieres ac pueros in«
fuga deficientes feptingentos mterfecerunt:vicofq; circa caftellum vaftauerunt vbiq; etiam ( multis
ad eos perditis viris confugientibus;latrones congregabantur.Omnifq 5  Iudea latrocinifs & feditio#
ne erat perturbata.Vnde vefpafianusa quibus tranffugis(vtpatriam hiccalamitatibus liber arct.ro
atus venit propius quafi hierufalem effet obfeffurus. Capituluin tertium,

T iohannes iam dudum tyramdem affedasiparem cu fimilibus honore babere de
decus exiftimabat.Paulatimq;fibi nequiores adiugesiab eoruaffedioe feparabaf
Semper autem aliorum decretis non obediendo:fuaq; iubedo imperiofius:qj folus
dnan cuperet non iatebat.Eicp focianf nonnulli mcetu:alij gratia mirus ei erat ora
tioe atq; fallao'a perfuadere:que vellet multivero propterea q>  fibi tutum effe duce ca P ,li
batprioru delidorucaufas vni potius aferibi qomnibus.Ad haecquia manu ftre#
nuus erat & bonus cofilio fatellites no paucos hebat & fi magna pars vi cotrarif fa
dioxsreliquerat,apd quosetliuornonibil va!ebat:graue putates vt pauloan pari fuccuberet.plus at
mcetus eos ne fub vnius ptate viueret exagitabat.Nec ei facile fperabat eu it femel obtinuiffet;deijci
poffc:occafioneq; in fehabituru timebat q>  in pričipio reftitiffet.Proide quifq; bello quiduis pati de
creuerat:q fpote feruies macipij' loco perire.CEHis quidcm feditio diuiditur: SC iohannes in contraria
diffentientibus parte regnabat.Sed inter ipfos quidem munitaerant omnia cuftodibus nihil autem ®
parum agebatut ft quando armis praelium lacefcebant.in populum vero maxime contentionem fu#
fceperunt;g£ quis maiorem prgdam caperet vtrimq; certabant.Cum tamen ciuitas trium malorum i
gentiumtempeftatelaboraret.Hoc eft belit dominationis.itemqifeditionis:eorumcomparatioebel e 8'}^
lum popularibus mediocrius videbat.Deniq; relidis fedibus patrijs ad alienigenas profugiebat. Et ca P 1 ^

Romanorum benefi'ciofalutemfquam inter fuosdefperauerant;affequebanturCEQ. ua t tl J m  praete#

rea bellum commotum eft gentis exitio,CHaud procul ab bierofolimis caftellum erat validiflimu?
reponend is opibus ad mometa belit tutadifq; corpibus ab atigs tegibus edificatu^d maflada dice#
bafjid occupaueratfč} appellaf fycarij)q> a rapinisaplioribus timorecotinebaf.Hi cSRoanoru exer ca P''’
citu’ociofu videref.apud hietofolima vero iudeos dominatione atq; difcordia feceftiiTe maiora fa#
etnora aggrediuntur. Di eq; fe ftoazimotunPgui apud hfbreos ad memoria falutis quo ex ygyptio#
rum feruitio liberati in terram patria deuenerut)foIemnitercelebratur.node deceptisfqui ibi erantj
appofitimuniciptum quoddam>galaadin nomine perfuafere vbi pugna quidem iudeos ante praeue
tos atq; difperfos q arma caperent fiueconcurrerent ciuitate pepulerut.Eos vero qui in fuga defecif
fent mulieres videlicet ac pueros feptingentos interfecerunt:edibufq;deindecomptlatis frudus quo
q;iam maturos depopulati in maflada portauerut.8cil!iquidemomnescircum caftellum vicos tota
qj tegionem populabantur non paruo vndigj petditorum ad eos numero in dies fingulos confluen#
te.Simul autem concitati funt per fingulos iude§ tradatus in latrocinia:que interim quiefcebant. At
veiut in corporelfi quado pricipale mebrutumor afficitomnia pariter egrotare neceffe,eft ita propter ^
ciuifatis tumultum atq; difcordiam.etiam qui foris erantnequiffimi prfdarum inuenere licentiam:
fi'uguliq; vicis proprijs dilaceratis.deinde in folitudinem recedebant. Congregati autem Sc per colle#
gia coniurantes exercitu quidem pauciores.plures vero q latrocinalis confpiratio in templa A oppi
da ferebantur. & fequebatur quide vt in bello fieri folet ab his eos malis affici quos petijlTent. Veruj
prreueniebatur vltio mox cum latrones a prarda refugerent nullaq; pars erat iudese qu?non vna cu
hierofolimis praEcellentiffima ciuitate interiret. ([Ha>c Vefpafiano a tranffugis indicabantur. Nam
licet;omnes exitus a feditiofis cuftodirentur.& quoquo modo quis ad eos accefiiffet interficeretur: ^
tamen erant,quiad romanosclam profugerentlducemq; Romanorum opem,ferre ciuitati Areferua
re populi ! reliquias hortarentur.Multos enim q>  bene Romanis vellent perifte multos aut in pericu ca.i4*
lo dicebant efte fuperftites.UIe aut iam tum miierans eorum calamitates propius ad eos veiut hiero
folimam obfeffurus accedi re autem vera vt ciuitatem obfidione liberaret.fpe autem ante teliqua fu
bigendi nu!!umq; impedimentum obfidioni extrinfecus relinquendi.

5fo-lri*

n  >r ditir

'qui

. ^ ajh  ' t,0 3iunc

k 5 Jt '

vt CpucTOs <n»

■ cu, us libcratctto
''atcrtnim,

'^'^tčhabcfcde
' 1 a, °€ Icparabaf
’^F*Ttof,us:q ; io!| ls
:  ' ^ frjt ota e ?: :
■’ ,l| tumefledi)ce%'

«quia manu (he>
Mf»nWcotfari ? fii

■ * i.ccubcrčf.p/usat

• pbcinuiffefcdeijd

t .!o qu>duis pati de
banncsmcontraria
1  iiUismhilautem^
'.ccontcntionemfu#
ustuummalorumi
jm compaiatioehcl v
rui profugicbat. Et C V
|'Qiurtmii prste#

- er at validiflimuj ,

! m.illada dicofj
|: ..‘iRoanoruexer c3 f ,!

■ r.i ife maiora fa#
aaquo « fgypti°'
, f p(is quiibi eraflfj

’,: l v>.intepr<™č

, n  fuga dcfecif
m^Utis tničtus quo

• f  umvicos tota

;;;,^iosconfi^

ritm^ndcebanf-Alj.

'nttt  l,ccnt T
"‘nttntP***!

-

. ,' t |Hp Ct CU

jg.I*4-
ca.i -V

SDe 3 ul)Sžco beUo

CG ADARA VESPASI ANO ab optimatibus trad/ta.

CGadatam vefpafianus.iii j.die martij optimatu rogatufignoratibus feditiofisjingrcdif dole
fumq; ciuitatis principe cdpr^henfum intet fitciunt;nimiaq; iracudia mortuoverberato extra ciuitate
fugiunt.Gadarefes quoq; contta fugitiuos avefpafiano recipint prefidia.Qui( miffo placido contra
eos qui de Gadara fugerantjeum cetero exercitu in Cflaream regredif.F ugitiui vero aduerfus p!a#
cidum impetum facientes coadifmultis intefedis fi( fauciatisJfugeruntvidorqs placidus vieum obt
nuit quifdomibus diffipatis a militus;igni efb traditus.Fugientes autem numero audi hiericonta fei
cefferuntibiq;falutisfpem ponentisplacidusinfequiturvfq;lordanemomnesquos occupaflet in##
terficiens: Tredecimq; iuxta lordanem (cum locus effet fuge^ccidunturalijs in fluuium fe vitro
proifcientibus ftcaptiuorum fere duo milia ducentem cum maxima prfda adducutur. Alphaltidis
lacus 8£ iotdanis repleti funteadaueribus AbiIa/IuIias;Befemoth cumvicinis vicis romano fubdunf
imperio.Deindefugientes per lacum milite fcaphis impofito fubadi funt,

.. . CCapfmlum.juartum. Vefpaflamsfn)

jVmigiturveniffet in gadara trans amniane ahas ammenfesregionis metropolim validiffi j. riiarrii eada
mamimenfis martij quarta die ciuitatem ingreditur. lam enim optimates {ignorantibus (optimatibus
fedicioiisjlegatos ad eum de tradirione miferat tam pacis defiderio quam fuis patrimo# I 0 L a ntib U s fedi

_|nij's metuentes.Multi enim apud gadaram iocupletes habitabant quorum legatione ini# t - • nor ^

mici nefciebantnifi q>vefpafianoappropinquanteid cognouerunt.Etciuitatemquidem fe retine # tibusjigreditur.
re poffe difperabant q> inteflinis inimtcis numero inferiores erant:neq; procul abefTe videbat a ciui ^

te  romanos.Sivero fugere decreuiifentfine fanguineid facere nullaq; a noxijs pena repetitanon ho j) 0 | e f us c [ ta t,' g
neftum fibi putabant. fritaqj doleiu coprf henfuf namq; is non dignitate folum ac nobilitate ciui ta, - , - m  •

tis princepshabebat fed etia legationisaudor erat)interft'ciunt nimiaq 5  iracundia mortuo verbera# *. 1S  ocejdit aui
to:extra ciuitate dilapfi iut.Iavero .ppius accedete roano exercitu gadarefiu ppfsvefpafiano cu lau« mor tuoverbera
. dibus i citaterecepto fidei dextras ab eo accepit;cqtu SC  peditu piidia cotra fugitiuo^ excurfus.mu tQ  f„ e j unt

^  ros em priufq peteret id romani ipi deflruxerar;vt eo f:bi fides effet quod pacem diligerent fi belluj °

ca P'^ gerere neevolentes quide poffeviderentur.C Vefpafianus autem(mi{fo placido cu equitibus ac tri# vefcafianusmif
bus milibus peditum aduerfus eos qui ex Gadaris fugerantjipfecum cgterismilitem copijs c^farea D | ac ^ 0 c 5 tra
regreditur.Et fugitiui poftg repente equites a tergo infequentesviderunt priuiq in manusvenirent eQ p  t , ac j at ^

invieum quendam^cui nomen cftbethenabryn)ferecceperunt:vbi repertanon paucorum iuuenum f U2 erat cQ čete#
roultitudinehifq;partiminuolentibuspartiminarmatis:fpecietenuscontraplacidum ciufq;milites r0 exercitucefa
profiliunt.HIi autem primo impetu pauiulum receiferunt eafimulartevteosa murolongiusprouo# reereditur.
carent Deinde ioco oportuno circundatos teliš agentes eminus fauciabant. Itaq; fugientes quidem “
ab equitibus prfueniebantur iudei.quivero manus conferuiffent a peditibuscorruebant nichilplus
audacia demonftrantes.Condenfos enim aggrediendo romanos armisnonfecusac mutos feptos
ipfi quidem teliš aditumnon inueniebant:neq; fufficiebant aciem rumpere illorum autem tranffige
bantur fagittis & immaniifimis feris aflimiles lrruebantvltro inferru:&decidebantalif gladijs ora g#
cuffi.alij' ab equitibus diffipati:quoniam cura erat placido curfum eorum avico intercludere.affidue
q; pretercurrens ea parte cedentefq; refledens vna etiam libratis fagittarum idibus vtebatur. Hifqj
proximos interfi'riebat:mcetu vero longe fugientes reuocabat:donec videlicet lapii' qui fortioreserat
ad muroseffugerunr.Eius autem cuftodes quidagerentnefciebant.Necenimexcludi gaderenfes
fuo^r caufa patiebantur:& fi eos recepiflentivna cum his feperiturosvidebant.Q,uod etiam cotigit.

Illis autem ad muros compulfisrpcene quidem romanorum equites cum his irrupere.Portis aute an
te pracclufis admoto milite placidus primo meridiem viq; acerrimocertamine muro paritet ac vico Placidi vidoria
potitus eft;Ibiq;cum vulgus quidem iners occidebatur fortiores vero fugam petebant: domus vero
a militibus diripiebantur,& vicus igni traditus eft.Q_ui auteminde euaferant.totam fecum illam re# Vicusigni tradr
gionem ad fugam incitarunt:&excollendo proprias calamitates in maius totumq; romanum exer# tus.
citum aduentare dicendo mcetu omnesvndiq;commouerunt. CPIurimo autem numero audi in Fugientes audi
hierichontafeceffetunt. Hasc enim etiam tune eorum fpem falutis fouebat:q> effet valida & popu# nueroi hierico#
lofa. Placidusvero equitibus fimul rebufq;anteprofpere geftisfrcetus eos infequebatur: Si  vfq> ad ta feceffeft ibifa
lordanem quidem femperquos occupaffet morti dabat.Omnemvero multitndinem ad flumen co# Iutis fpe ponen#
adam fluminis ipetu prohibitos q> audum ymbnbus vadumtranfirenon poterantiaperto prtelio tes:placidus ife
aggreditur.ltaq; neceffitas eos ad pugnam compulit:q> fugelocum non haberent.Prf tentiq; ad ri# quif vfq; iorda#
p?’longitudinem tela equituin & excurfus excipiebant:a quibus multi percuffi in fluuium ceciderut ne oes quos oc#
Na qui manibus eorum interireitredecim milia fuerunt.Alij cuvim fuftinere non poffentriniordane cupaffet interfi'#
fpote defilierunt, Erat aut numetus infi'n<tus,&pr gterea capti ffit prope ad duo milia ducenti;cn p# ciens,

B

jUbet fltitattts 3 ofepbi 3 u Dei

Afphaltidis la#
cus & iordanis
cadaueribusple
ni.gfc.

Audito q> Ga#
ladaaNerone
defectlfetvefpa
fianus ad bellu

icitatvt orietis
ptes placaret SC
p oppida atq;
vic os coilocat
(obftante hye#
mejpreefidia SC
(qugvaftatafue
ram;reftaurat.
Decemiliaviro
rum captis duo
bus vicis idu#
meg occidutur
& mille captuu

da maxima ouium SC  dfinorum itemq; camelorum & boum. (Eludeis quidem hoc vulnus inflidum r>
quauis pamfupioribus maius tn feipovifuemo folu q> ea totaregione(qua alias qua fugerat^cedis
repleuerat et <%  referf iordais mortuis puius no erat. 0£ afphaltidis afs afphaltius quoq;lacus reple ee .
tus eratcadaueribus:qugg mftafluia deuolutafut.CPlacidus aut fcdafortunavfus Ivicos ,pxios & c j[j'*
municipia cotedit:captifq; abila&iuliade SC Befemoth oibusad lacu afphaitidevfq;idumeos extraf e  V' 5
fugisvbiq;collocat.([D e in milite fcafis ipoftto eos(qui in lacu refugera/ubegit: 8C  tras ftuuiu quide
circa regio romanis ceffit:vbiq; oiavfq; ad macherunta deui&a funt. P' 15

4£LYDDA ETIAMN1A ciuitates fefe Romanis tradiderunt,
CVefpafianus(audito cjGalaciaa Neronedefeciffetjad bellu incitaf vt orientis placaretg#
tes atq; p oppida SCvicos obftate hyeme coilocat prgfidia &fqugvaftata fuerat;reftaurat,Q_ui i An*
tipatridamveniens ciuitateq> copofita recedesvaftado Sc  inflammando. omnefq,- fubuertedo Topar
chias circu Taphna in lyddam Sc  laniamvenit deindc Amathunta decemqj miliaviroru(captisduo
busvicisjocciduntur SC  mille capriui. Capitulum quintum,

Vm hgc agunf ;motus circa galacia nunciatur:&iudex vna cu optima
tibus idigena^? a Nerone defeciflet;de qbus diligetius alibi fcriptum eft.
Vefpafianuvero ad impetu belli qug nuciata funt incitarunt.iam tucfu#
tura bella ciuilia tottufq; iperij pericula j>fpiciente:cu fi partes orietis an ee  j
te placaffet minus Italif metuenduexiftimaret.Obftateaut hyeme per
fubaftos interimvicos atq; oppidapfidia collocabat.Dechadarchos ant *
ciuitatibus appones multaietia eoru(qugvaftata fuerantjinftaurabat.Pri
us tn comitatus militu copijsfquas cgfarea adduxerat)i antipatrida veit, £
ibiq; p biduu ciuitate copofita.tertio dievaftado inflamando, oefq; fub#
uertendo circu taphna toparchiasan Lydda Sc  laniam ,pcedebat.Et cuj
fefe vtraqi tradidiffet coftitutis illic habitatoribus idoneis: in amathunta e „ | *

Vefpafianohie
ricotaaduenieti
Traianusoccur
ritcudisfubior
danemdeuidis
Hiericontis ft*
tus defcriptio
SCdimenfio

lida legione cum cgtera manu Belthon alias Bethbeptephon toparchiam proficifcif: eaq SC  vidna
regione itemq; circum Idumeam igne confumptis.caftella quidem Iocis oportunis muniuit.
CCaptifq duobus vicis in medla idumea pofitis hoc eft Begabry alias Batarim SC  Caphartopham
plusq dece milia holm pemit. prope aut ad mille capit.Exadaq;Inde multitudineno parua milita
fiioru parte ibi conftituit;qui omnia montana Ioca incurfando vaftaban t.Ipfe autem cum reliquo ex
ercitu in laniam redij t: vnde per Samaritiden ac prgter Neapolim(qug dicebaturabindigenis Na#
borta alias Nabartha)fecundo Iunif menfis die in coream defcendit.

CHIER1CO A ROMANIS obfidetur/multif^ fugientibus in montana Hie#
rufalem reliqui perimuntur.

CVefpafiano aduenienti hiericota Traianusoccurrit cudis fub lordane deuidis.Sed ex hie
riconte ante eius aduentum hierufalem in montana diffugerant. Non pauci autem(qui remanferat
occiduntur.Hiericontis iitus gtdimenfio Afphaltides SC  Tyberienfeslacus natura contrari/ Afphal
tides falfus Sc  Tyberienfts dulcis.Fons iuxta veterem ciuitatem hierico hominibus a!iquando Sc  fru
dibus peftilens per helifeumvero(fale impofito jfecundiffimus atq; faluberrimus eft effedus. Ampli
us autem qc§teri fontes fpacium rigat optimos paradifos educatibi palmg mellifluf Opobalfamus
Mirobalfamus Si  qu§ funt cariffima ibi generanturcuius rei  caufa eft aquarum vis Sc  aeris. Afphalti
des autem falfus Iacus eft fterilis velociiTimustNec quis ibi facile iungi poteft etiam ex induftria qd p
(vtesperieturjvefpafianusfiado ibi homiejiacumviderevoluit.M/rabilis quoq; coloris & terrf mu
tatioiBitimen infuper medendis corporibustnuenitur hie Iacus Sodomiticg terrfvicinus 4 Q.uf hab/
tatorum impietatefulminibus conflagratafuitvbiadhucdiuini ignis reliqui§videnturatq in fru &i
buscineres,

CCapitulum fextum.

Ofitis autem ibi caftris.poftridie in hierichontam peruenit. In qua vnus tedotum ttaianus
quem lccis vlterioribus ducebst militem iungit cundis fub iordanem deuidis.

CCSed ex  hterichonte quidem multitudo ante romanorum aduentum in aduerfam h/erofo

fr  ||j[ilS aat£n !,faoP<

peruenit,Occupatifq; ad metropolim eorum omnibus fuis caftra muro circundat.quintaq; in his re# i

limis montanam regionem ditfugerat.Non pauci autem qui remanfere perimuntur. Defolatam ve#
ro offenderant ciuitatem. fECuiin planicie fitus nudus mons ac fterilis imminet: idemq; longiffi#
mus.A feptentrionali enim regionevfeg ad fcytopoIitanos agros:a mertdianaverovfq;ad terra fodo c
miticam SC  affaltiden lacum terminus exteditur.Non totus autem inequalis eft :8C quod nihil gignit
non habitatur.Huic adiacet circa iordane alius mons incipiens a iuliada a feptetrionali regioneipro#

fer  ,S< iabr3V '

£atUf J'n#VCtO Cf1

<if l5  na«

gitybet' i nr j

temp °SeIo P r^ r

?«etn fcatunf ns

14. minarumrar tus
rontrafa'u bctr,r

& ' 11  fneratatqffijc« ;

pettus erat 'fp •

iem!ag< lianifi „
dem: fontiq; in,n

tum vcn as 3 F fr,r

s fucceftionrm pi

nerent.Adbasr
aifahis«atorbi
ranta potentia d

rama pultih.« -

largius abutuntur
ten fontesfpaciui
. AnHmos 3

B  meat. Optimos a
poteqnominibu
alio melle deterit
ftudnsibinafcer
ritnon crrabit vb
facile toto orbe r<
videtureileaqua
autem fingula fir
4  vt nihil facili pro«
tutamq; aeri con
tem cceli temperi
hierofolimis cent
limafpaciu delen
.:lTo tum aefterilem .*>

caniS tum  acfterUemS
to afphaltidis nn,

to afphaltidis qui
tpsgtauiiTimafi
poteft, Deniq;\

‘ e potelt,Deniq;\
pofttetgamanib
. mirabilis eft

^ n ?c mirabilis eft
ta refplendet.Mt
tudinetautisfm,

duod apo#n„„.

»Mumerautisfin,
q u °d a ggeft um
brcphcatafcafa
vtilenon modo

[ cct ^CHul Us

b «i S vfq ja< i Ara

n

,,'^nusir

■ ' iui f “W Z7  D

"*V

^Iscus'

■ • ■ C 'As

Steple

••ssSsi

US * v *COj

'Udu

culi

'! lub ^fttfdoTopj.
,Uj <*viiort;capcis^

, u,f * vn ari 5 optin 1J
‘‘ J,lt,,fc riptumeft,
'Uianmtian) tficfii*
aj j' pJrtcs orietis an
hyemepet
1!  l cchadarchos aut
tnftaurabat.Pri
, 4 t' antipatrirfa veit,
vfimando, oelq;fub*
J  ' ,pcedebat.Etcuj
''ivmamathunta
• *i v*'nuq;inhisre*
ftc .it eacj;&vicina
urni mumuit,
v. rv Ciphartopham
. !nc no parna militu
iwtfTUCumrdiquoex
oju  ^bindigenis Na#

tajil

E

$

cajn

■runi Hib

r/JfljiJia.Scdahie
j • • ■ v ;ui rcmanlerat
■ \  . intrJflj Afpbal
, uandoftfru
, f  ft cfforhis. Ampli

abalfamus
s.Mphalti
duftri3 qčf f
i  trn? mu

a:\nm

nit

I g

jrntr^

^vdatimv?

**  Ul-# oj*

S)e3uHa(tobello fc4jržf,

A Ifxus autcm in merfdie vfq; in  bacra que petta diftcrminat arabie ciuitafem,<£In hoceft etiam(qui Ferreus mons.
ferreus mons appellarjad moabitide vfq>logus inter duos aut montes regio (qu£ magnus capus vo Magnus capu 9
caturja genabravico ad lacu affalttde vfq;patens.Habetdocentom & trfginta ftadiotu longitudinei regio.
latitudine vero centu ftviginti mediufq;abiordanediuiditur. C"Sutautillicduo lacus afphaltides
fttyberienfis naturac6traffj.Naq;alterfalfusacfterilis:tyberienfis vero dulcis ac fcecudus. Eftafq; Afphaltides SC
tempere illa planicies ardore lolis incenditur & vicus opprimftur. aeris traflu omnibus circum agris tyberiefis lacus
difpar pter iordane. Vnleuenit vtpalmf qup in  ripis funt magfs floreant.fi: fertilioresfint minus aute naturatotrariiaf
que longetemotf funt.C-Ad ipfam hierico largiffimus fons eft.r/gandi(q; arilis vberrimus. iuxta ve phaltides falus
terem fcaturiens ciuitatem (quamlefusnaue filius h|bteoriim dudor primom icananeorum bello Tyberienfisdul
tetrampo(Tedetat ; Huncfontemaliquandoferuntnonfolumterrgatq;l/gnorum frudus:fedetiafoe cis.Fosiuxtave
eg.1,4- minarumpartus obtunderefolitum. cundaq; patiter morbo ac pefte cotrumpere poftea mafueuifle tere ciuitatem,
ca. 17  contra faluberrimum acfcecundiffimum effe fadum ab helifeb ijuodam propheta: qui he!y^ nbtus Hierico aliqn
fuerat atejj fuccefferat. Receptus enim hofpitio ab hiericontis habitatoribusq> humaniores eos ex/ hoibus &frud//
pertus erat :ipfos SC  omnem regionem illam perpetua gratia remuneratus eft. Progreffufq; ad fon*  bus peftiles pet
tem Iagenam fidilem falis plenam »n profiuentem z quam mifit.Iuxtadeindead Cflum dexteraten/ helifeuverofale
dens:fontiq; immergens blanda libamina;ipfum quide precabaf vt fluenta lenire: ac dulciores aqua ipofito fecudiffi
tum venas aperiretideum vero vt fcecundionbus auris temperaret orabat:tamq; vbertatem frudufi rnus ac faluber*
§ fucceffionem prolis daretindigenis. nec eorum filicrum genitricts aqua deficeret quo ad iufti ma rimus fadusvt
nerent. Ad has preces ex difciplina mambus quoq; multa operatus fontem immutauit. F-t qui ante hr.iiij Regfi ča*
caufa his erat orbitatis ac famis:idem vidus ac fcecunditatis audor fadus eft.Deniq; rigationis eius pitu.i/,
tanta potentia eft:vt fi tetigerit modo terram.fapidior fit aquis dieu perfeuerantibuš. Vnde qui co
largius abutuntur exiguum emolumentum habent:qui vero partium plurimum.Amplius tameg cx  Natura fontft
ten fontesfpacium rigat.At feptuaginta quidem ftadijs Iongam: triginta autem latam planiiriemp/ mutata,
g meatjOptimos autem in eos paradifos acdenfiilimos educat palmarumq 5  irriguarum genera tl ial»

pote qnominibus varia. quarum pinguiffimf ca’cibus preffg plurimum mellis emittunt, non multu Optimi ibidetn
alio melle detertus:quaq Sc  mellis altrix eft illa regio. SC  opobalfami ferax;qui omnium čariflimus eft paradift.
frudns ibi nafcentium.ltemq; cyprum mirobalfamum gignit v t qui diuinum effe illum tradum difce palme melliflof
rit non errabit vbi & larga Sc  opima generantur qu§ funt cariifima. Sed nec i alifs ei frudibus aliijua Opobalfamus.
facile toto orbe regio certaueritiadeo multiplicatum quod fatum fuerit reddit. Cuius rei caufa mithi Mirobalfamus,
Videtur effe aquarum vis lanta SC  aeris calor;cum bic prouocet quae nata fuerit atq; diffuhdat: liquor A quarumvis St
autem fingula firmis radicibus ftringat virefq; fuggerat eftiuo tempore: quo fic perufta eft illa regio. seris.

0  vt nihil facili procedat ac pullulet Aqua tame fi ante folis ortum hauriatur.aura fpecie refrigefeitma# Teperata regio
tutamq; aeri contrariam fumit.Hieme vero contepefcit:eaq; merfis mitiffima efficitur.Tanta eft au/ Hierico a hierii
tem coeli temperfesivt quo tempore iudea ningitilino illic tamen indigen f veftiuntur. Diftat aute ab falem diftantia
hierofol!miscentuquinquagintaftadijs.Et abiordaneftadifsquadrag;ta:totuq; habet adhierofo &Iordane.

_ 1  lima fpaciu defertu atq; falfofumiad iordanevero SC  lacu afphaltiden licet humilius $que tame incul Afphaltidis ha

c | d jS  tum ac ft CrI l cm Seddehiericoqfitfortunatiffimafatisdidum.<[Commembrat!oheautedignupu tutafaifus e la >
F’ to afphaltidis quoq; naturam exponere:is enim (alfus quidem ac fteriiis eft.nimia vero ieuitate etiaj cus fterilis atve

qu?grauiffima funt in eumiada referuntur.Demergi autem quis in ptofundummec induftria fari* lociffimusnecq
le poteft.Deniq;vefpafianus qui eius vifendi caufa illucvenerat:iuffit quofda natandi nefcios iudis ibi facile rnergi
poft terga manibus in altum proicuft euenitomnes tamqin fpe rurfum reuulfos defupcrfluitare.Ad etia ex tduftria
b? c  mirabilis eft coloris atq; mutatio terrg qug in fingulos dies fuperfiriemvertit:& folis radij s varia poteft qdvefpa
ta refplendet.Multis autem Iocis vomit nigras bitumis g!ebastqug fUpervndsm Sc  habitu SC  magni/ fianus experie/
tudine tauris fine capitibas affimiles natant. Ad eas autem cum lacus exercitatores accefferint nadi tia cognouit.
quod aggeftum eft ad naues trahunt:& quod lentum eft repletas eas abrumpere nequeunt fed qua Bitumen mede/
fi replicata fcafa peudet a cumuloidonec menftrtio mulierum fanguine atqj vrina foluatur. Eft aute dis vtilecorporl
vtilenon modoad compagmes nauium:fed ad corporum etiam curationem multis remedijsadmi/ bus.
fcetur.CCHuius lacus longitudo eft quingentorum & odoginta ftadiorum qui Azoatrum alias Zo/ Sodbmtiica ter
batisviq;ad Arabiam tenditur.Latitudovero cetum quinquagintaftadifs patet. quf fodomitief ter ta hitatoru ipie
tjvicina eft.olim quidem tam frudtbus q fubftantia ciuitatum fortunata:nunc autem exufta omnis tate fuiminibus
JC.1.4» at< ? ^ a ^ Itatorum  impietate fuiminibus conflagraffe memoratur.Deniq; adhuc in ea re!iquias ditii/ conflagrata vt
cap, n ’  ^ is  ^ °PP/dorum q(unqjvidere licet ymagines & regnafcentes in frudibus cineres, Q,ui colore hf.Gen.ca. xixi
5  quide funt Iolij fimiles:carpentium vero manibus infumum diffoluuntur SC  cinerem.Terrg iiquidem Sc  Antiq.li.j.ca,
iodomitf fabula eiufmodi fidem habetex faeie* xix,ybi adhuc

i

%<Ut  tettms 3otep^3utei

dini fgtiis relief
viden! atq;ifru
dibus cinetes,

Vefpafianus col
locatisapd hie#

tico pfidifs mit#
tit aniu ca exer#

citu adGereiaq
capta citate mil
le iuuenes iterfe
cit 8£familiasdu
cit captiuas boa
q; predati militi
busgmifit domt
bus quoq; inče#
lis ,pxios peti|t
vicos SC  vaftauit
ola circuhierufa
lem,8Cc.

IJGERES A capitur aRomanis,

C Vefpafianusfcollocatis apud hiericota ptf fidij sj Anniu cu exercitu mittit adGerefaf d| capta
citate jmille iuuenes intetfecitSc  familias ducit captiuas bonaq; miiitibus predati permifitidomibus
quoq; incenfls proximos petijtvicos.&vaftauit omnia circa hierufalem.Neronisvero occifi anno u
perij t.xiij.Vefpafianoparanti fe .pficifci hierufalem interitus nunciatur.Hicenimfeipfu fugies occi
dit.Cui Galba imperator fuccedens occiditur:8£ Otho declaratur imperator qui bellum fecit contra
vitellium. Vefpafianus aut a Galba mandatum expedans militiam differebat mifit Tytu;Qui Gal
bam menfe feptimo totidemq diebus cognofcens fuifle occifum redijt ad patrem.

(ECapitulum feptimum,

T Vefpafianus hierofolimo^ habitatores muniri cupiesvndiq$ apud hierico& au
uilla caftellis etedisvtrobiq; auxiliatoru paritet ac romanom pfidia collocat.Mit#
tit.aut gerafio luciu Anniu; eqtatus ei parte multifq; peditibus attributis,Qui pri#
mo aggreffu citate capta mille iuuenCPq ne fugerent puenti eratjinterfteit: famili#
as captiuas ducitibona miiitibus pdari gmittit.Incefis deniq,- domibus ,pximos vi
cos.Erat aut fuga potetiu:8C interitus infirmoru; qdq; occupatu fu/fletflamisdaba

_* I_i- ^ -JI I t-  -- -'1!

eg.l.j.
cap,2,

Vefp 3 fianusmiV
litiam differebat
expedas a Gal#
bamadatum mi
fitqTytum,

Audita morte#
galbf Tytus ad
patrem redijt,

Nouum bellum
hierfrn g Simo#
nem Gyore fi'#
liu&iohej hicab
aerabatea pftus

tur.Oibufqj ta montanis locis q tota planicie bello oppreffis apud hierofolima degentes exeudi co
piam non habebanticum tranffugere quidem cupietes a zelotis afleruarenturieosvero qui etia tune c &’ '• 1
a romanis diffidebantvndiq; ciuitatevallata cohiberet exercitus.c;Vefpafiano autem cpfareamre ca P' 21
uerfo SC  in omnibus copijs inipfam hierofolimam proficifci paranti.nunciatur peremptus neroicum
per annos tredecim & odo dies imperaffet.De quo referre quemadmodum dehoneftarit imperiuj
nequiflimis hominibus.Nimpidyo SC  tygillino SC  indigniffimis libertorum permiffa republica. q><n
eorum captusinfidijs ab omnibus feruatoribus deftitutus cum quattuorlibertis fifdelibus; fuburba
num fugerit ibiq; femet occiderit:8C q> multopoft tempore qui eum depofuerant pcenas dederit.-bel
Iumq; per glaciam quo gado defierit. SC  $Galba creatus imperator romam redierit ad hifpania. SC
quemadmodum incufatus a miiitibus tanq humtlioris elTet animi in medio foro necatus fit. SC otho v
declaratus fit imperator:eiufq; militum invitelli/ duces SC  exerdtum congreffusnecnonvitellij tur# *
bas SC  circa capitolium pugnam & quemadmodum vel antonius primus & Mutianus vitellium in#
terfecerint vel germanorum agmina bellum ciuile fedauerint:ha;c omnia recufaui narrare:confidens
quod SC  multis grfcorum itemq5romanorum:8£ a cundis copiofe perferipta funt.Ordinis alias o rdu
nes autem rerumlcontinuandi gratia.acrne intercifa pendeatlhiftoriajfummatim fingula defignabo
<£Igitur Vefpafianus primo quidem in Hierofolimam militiam differebat.expedans quonam ver#
getet imperium poli neronem Deniq vbi galbara imperare cognouitmichil conari decreuerat prius
g ille quoq ad fe de bello aliquid fcriberet.Mittit autem ad eum titum filium fuum »falutatu fimul
fifvt mandata de iudeis acciperet.Ob eafdem caufas etiam rex agrippa nauigauit a d galbam.Š? du
achaim(q> hiems eratjlongis nauibus preteruehuntur.fnterfidt galbam contigit fepte menfibuspoft
totidem diebus.Deinde otho fufcepitimperium:ac tres menfes rempublica procurauit.CAgrippa
quidem nihil mutatione deterritusirotnam pergere ftatuit, Tytus verodiuinoquodam impulfu ex
achaia ad fyriam nauigat:# mature inde cffaream venit ad patrem.Sufpenfi autem de oibus quafi
nutante imperio romano iudeorum militiam negligebant.Patrig quoq metuentes aggredi alienige e %.
nas importunumarbitabantur. ca P*‘ I

CNouum bellu in hierufalem per Symonem Gyor? filium SC  lohannem ortum;hic enim pro#
pter iniquitates fuas ab Acrabatena pulfus dominandi cupidus omnes nequiiTimos congregans mo
tana iam diripiebat terribilifq; pluribus timori erat:8C illi popularium multi tanej regi parebant. H/c
enim Ayam vieum ad fui tuitionem muro cinxit SC  pro caftello habuit. Ipfe quoq; zelotas contra fe#
cum armis egredientes pluribus occifis alios in fugam conuertit.Hic etiam contra Idumeos bellum
geffit SC  pertotumdiem detrado bel!ovtriq ?quales recefferunt.Fleazarus autem aSymonemilfus p
ad hgrodi cuftodes de traditione eis prolocutus fugg non reperiens locum in vallem fe deiedr&ila t
tim mortuus eft.lacobusvero idumeus proditor Symonis copias exploraturus veniens patriam ipfi
tradere pollicetur. Q,ui ad Idumeos reuerfus Symonts exercitum multiplici numero mentiebatur
SC  fine bello Symoni mouebat tradere priči patu. lacobo quoq in coflidu ad Symonecouerfovni#
uerfaturbaturmultitudo cundis fine ordinerecedentibus. Capitulum odauum.

Nterea tamen in hierofolimam bellum aliud excitatur.Erat fymo gyorf filius patriagera ■ -

fenus/etateiuuenisifed caliditate Iohanne pofterioria quo iam pridemciuitas poffideba C3 P* 1!
tunviribus aut corporis audaciaq; prf ilantior. Ob quam ex acrabatena quoq; toparchia
cuius redor erat pulfus a pontiflce Anano ad latrones peruenerat. qui maffadam occu

moscogtegmt

(ocijsmdebate

višem SC pfp*

. pulariutačj reg

U/,4- idmea.([Vici
ja,n, lavalleadt(qw
iuenit:atq; bis
legla diuerfeb:
lotpacpuenirc
ritxomi(Toq;p
tg.1,4 ■ deterref.Prius
;ap,z} perabat.Idumi
aut qutfua fetu
pdolabmr-At
fequideinayar
eorti fines petci
(qdno loge ah
rafufceperunti
B fiquebanturdi
demfiatim ho
[ ,0c °ngtedere
jap,:} ousvnuseted
tun colledus <
tonacceptafid
"shuaniffime
nis exercitum

' A '— ■» c

gterritisvt fyin
ages8tSymor
^ ptopiquatctei
^ vniuerla multit
CSym
jegyptiaca Mt
masimaatbor
(gemadmodu
Zelot? bis im
infundebat in
tiZelot?vxo:


::: |i D

- iCS««*

"f , 0  ^ ' ° m 'bs

te c.. annoi,

:  “SesocJ
miil-TjT 0 * conS

i 'pud liietico&jj
P-ducollocaj^

' " ft,buI «%ip,i,
] 1  lntf ffiat:taiinii (

0 f >'irHis i pxi ra osvi
m| fctflamisdaba
lf Rtntes excudico

°' v ‘‘roqul ena tune T 1
»Jutemcflareamre^ 11

'■frmpftjsnero:cum

;  ''nribrit imperiuj
w| k rcpublica. g>q>

* fidelibus; luburba
it pcmas dedetitibel j
dinu ad hifpania. 8
roneatusfit.ftothop
j»  rtccnon vitelli) tur/' j
lutunmviteUium in,
iuinjitareconfidens
.ni Ordmis alias ordi/
mi finguladefignabo
;>cviam quonamvti>
r*undecreueratpriu9
... rn flcfalntJfu fimul

;i..'tjdgalbam.&du

; . c^emerifibuspoft
mit (EAgr/ppa
Gam impuKu ex
i .:f:idcoibusquafi jj

c. :r. ^’ ilcnI S c ^p,.;

^.m.hicenimpro/

^,icongteg^ s ®

oarebanl.^'

iKPP'

■totas

contrafo
' rt,J  Mutneoslellun
‘ - :r,n  i^monemšs

[a **fcr 77  itdeieat&ia ^

■ c: mpmmpS

rut .tj  inennebtiut
•  .v TVMidutrfo vnit

. /

mAtMitm  /

,'Wi’ f !. usp3tri3gera

■ . .::Jspo(Ttdeba a F

..\xrrjguoq-top 3 rchi 3

■'UUJm occu

S)e1uba(eobeUo

A parauerUc.Is aut primo §de fta fufpedus erat.vt eu iferius cafteliu cu mulieribusfguas feefi adduxe ,ppter neg fatui
rat)trafire pmitteretupi excelfius icoletes.Rurfus aut ,ppter neceflitudine motu fidelis eevidebatur. it& moreš eiu9«
Na SC  dudor erat pdaru exeutibus:8c cuipis territoriu mafladppopulabatinec tn eos ad maiora ex#
hortada metuebat, Domtnadi eni cupidus magnoruq; appetes q>  morte anani coperit i motana !o Symon dnancK
ca difcedit audonvocatis eotjr feruis libertate .pmiffaitegj Ifberis pmio cudos( g vbiq; fucrat)ncgffi cupidus oes n®
mos c6gregauit.Iavalidoc6ffatocolIegio:m6tanosvicos diripiebat.Semp autaccedetibus pluribus gflimos congre
focifs audebatetiain huiliora Iocadefcedere:8C ciuitatibus quoq,-ia terribilis erat: mu!tofq; potetiu gas motanos ia
vis eius SC  .pfga fada follicitabat.Nec ia feruosr tm fiue latronu exerritus erat.Sed multoru etia po diripiebat tetri#
pulariu tag regi parebat obfequiu.Excurfus aut agebaf ad aerabatena toparchia SC  in maiore vfq; bilis q; pluribus
eg.lt 4- idumea.CVicu emfcui nomee Aya alias Aiacusjmuro aplexus ad tuitione fui p  cafteilo habebat. tiori erat mftiqj
ea.it # lnvalleaut(qufappellaf fagarata alias pharajoccultas quidedilatauitfpelucas:muItasveropalatas popularesei ta#
iuenit:atq;hts coditoru pde rcceptaculis vtebaf.Q,ui K direptos frudus Ulic reponebatmultacp col gregi parebant
legia diuerfebant:neq; dubitaba? q> in hierofolimis copifs Sc  apparatu ( p!uderet.Vnifidias veritize
lotpacpuenireeu(quicotrafecrefceret)cupietes.p!eriq; cuarmis egreuiutur.His autfymon occur Zelote cotrafy
rit:comiflbq;p!io multos occidit;8c reliquos copellitin opidu.Noduautviribusfrcetus:ab obfidione mone ca  armis
eg.1.4 detertef.Priusauc ydumearubiugare conatus e,^ltaq;cuvigiti milibus armatoru ad fines eius £,  egrediunfgbus
cap.zj perabat.Idumeoru aut principes maturefex agris quiq; fete milibus pugnatiu cogregatis )pluribus ipe occurresplu
aut qui fua feruaretdomi relidis^ppter fycarioru q malTadfverfabaturincurfus )  fymone in finibus rimos oecidit ra
pftolabatur. At ibi coflidu habito.-acp to tu die detrado pIio:neq;vidor neq; vidus abfce(fit.Et ip< liqs fugietibus*
fe  qu ide in ayamvicu.Idumeivero domu regreffi fut.CNo aut multo poft fymo cu maioribus copifs
eoru fines petebat:caftriTq; i guodavicoC cui nome theoce alias Techtif )pofitis:ad cuftodes hf rodif
(qd no loge aberat a focifs fuisjeleazarf: mifit: vt cailellu fibi traderat perfuafuruQ.ue quide fine mo Eleazarus a fy#
rafufceperuntcuftodescaufpnefc fcurveniffet.Moxautde traditione,p!ocutuftridisgladifs per# monemififusad
B fequebanturdonečfugflocumnonreperiensdemuro in fubiedamvallemfefedeiecit.Etillequfi hacrodif cufto#
dem ftatim hoc modo moritur.f[Idumeis aut iamvires Symonisformidantibus placuit priufg prf des qbus de tra
eg.l.^ bo congrederentur explorare hoftium copias.Huic aut fe in mimfttum obtulit parato animo laco< ditioe,plocutus
tap.i J bus vnus eredoribus cogitas proditionem.Deniq; profedus ab alutof in hoc enim vic o tuc idumeo fugflocu no re
rum colledus erat exercitus)ad fymonem venit:primumqj fe patriam fuam traditurum effe pafcifci# periesivalle fefe
turaccepta fide q>  femper ei cariflimus foret.Mox etiam de tota Idumea operam pollicet.Ob quas deiecit SCftatitn
res huaniflimeapd Symone cenatus.c!ariiTimifq; ^miifis animatusvbi ad fuosredift primo.Symo# mortuus eft.
nis exercitu multiplici nuero metiebaf ee maiore dein redoribus etia paulattq; mftitudinevniuerfa
gterritisvt fymone reciperet fuadebateiqfine pugna reru oim pmitteret pricipatu. Simul aute hoc l3cobo ad Sy#
ages 8iSymoneipmp nucioseuocabatdiiiedurufepo!licituIdumeos:qdetiapftitit.Namcuiaap mone recedete
q  propiquaretexercitus,Equuprimusincendit:&cumfocifscorruptioiseffugit.Pauor aute occupat vniuerfa rr.fcitu
vniuerfamultitudine.Acpriu(qimanusveniref:domugfq;fuamfo!utiordinerecefferunt. do turbat reuer

CSymonfinefanguine Idumeam introiuit. Chebron q 5 ciuitatem obtinuit. quam indigenae tetibus olbus fi#
aegyptiaca Memphy te antiquiorem dfcunt:& Abraham ibi fuifle domicilium. Therebintus quoq; ne ordine.SCc«
maxima arbor fexto ab oppido ftadio cernitur ab initio mundi creata/nunc vfq; durare.Symon aut
^emadmodum poft Iocuftas fiiua cerni foletfrondibus fpoliata: fic etiam Idumeamvaftauit:vnde
Zelotp his incitatifinfidifs peritineraco!Iocatisvxorem eiuscapiut.vndeinquos reperiffet infania
infundebat in hoc folu a feris diftas/gp mortuoru nonvefceref corporibus quare eius ferocitate terrf
ti Zelotg vxorem remittunt,

CCapitulum nonum.

Ymon pratter opinionem fine fanguine in Idumeam introiuit prfmum#
q;aggre(Tuseximprouifochebronmunicipiumcapit in quo maxima
prasda potitus eft:mu!tofq; frudus diripuit.$[Chebron autem indige# Symo fine fan#
naeferuntnon eius tetre modociuitatum;verum etiam egyptia Mem# guine Idumea?
phyre antiquiorem.Deniq; duo milia trecenti eius connumerantur an# introiuit SC  Che
ni: Hoc autem fabula eft. Abraham quoq; parenti iudeorum fuifle do# bron obtinuit. ■
micilium poftea g me fopotamice fedes reliquit eiufq; pofteros hinc ad Therebynthus
asgyptum effe profedos. Q.uorum etiam nune monumenta extant in atbor maxia ab
eadem ciuitate:peroptimo marmore iiberaliter fabricata. »fcio mudi crea#

CCtrnitur autem fexto aboppido ftadio arbor maxima therebyntus„ ta ibi tune dura
Eamq; memorant ab initio mundi creatam nuncvfq; durare.CHincto bat*
tam Symon paruadit Idumeam non modo vicos eius SC  ciuitates depo

Htbec qutnfus3oCep^i 3tifte(

pulando.fedterritoria etiam excitando.Nam pr£teratmatosquadraginta eum miliafequebaturvt D
his necvidui quidem necelTaria fatis eifent, Ad has autem neceffitatesaccedebateiuscrudelitas:8£

Simois crudcli pet iracundia:qua magisvaftare contigit Idumeam. Et quemadmodum poft locuftas filuas četni fo
tas in vaftando let frondibus (po!iata:fic etiam quafymonis tranfire exercitus.a tergo folitudine relinquebatAt alta
ldumeaitcutlo quidem comburendotalia diruendo SC  quicquid inciuitatevelinagris natum eft coteredo calcibus
cuftafrondibus aut depofcendo delcbant:perq; terram cultam iter agendo faciebanteam fterilem prorfus:vt ne fi# eg.l.q,
fpoliatarbores. gnu quidevaftatis relinqueretur:quod aIiquando fuiflent. ornnia rurfus zelotas incitauerut. cap,;}

&c« Et apert 2  quidein bello confligere pertimueruntanfidijs vero per itinera collocatisvxorem fymonis

Zelotf(ifidijsp rapiunt eorumq; prftereafquos habebatin obfequiojplurimos.Deindetanq ipfum fymonem ccepif
itioera colloca# fent exultates in ciuitatem recedunt.Contiuo namq; (perabant armis eum depofitisprovxorefibi
tis)vxore fymo fupphcaturum.lllum autem non miaifed ira coiugifs raptf peruaferat.Cuq? ad muros hierofolimo#
niscapiunt. _ nimveniffet:vtfera fauciaqu£ percuiroresprenderenequiuiiTetita in  quos reperifletinfundebatin
Infania fymois f;niam.Deniq;olerum farmetoruq; caufaprogreffos adportam inerines paritet feniores correptos
Crudelitas fy # verberabat ad necevt anim? indignatione folum id abeffevideretur q> non etiam corporibusvcfce#
monis i  hoc fo# r ctur mortuorum.Multos autem abicifis manibus dimittebat in ciuitatemvna per terrefaciens ini#
lu aferis diftan micos SC  populum reuocare cupiens a nocentibus hifq; mandaueratvt dicerent.q? iuraret fymong
tis q>  mortuoru deum qui cunda regeret nifi cito fibi redderet c5iugem fuamvt muro prjcu pto omnibus in ciuitate
no vefcere! cot degentibus fimilitervteretur neq; cuiq etati parceret aut ab innocentibus difcerneret noxios,donec eg,'.^
poribus. his eius mandatis non modo popuius led etiam zelot£ mcetu perculii remiferut ei mulierem atq; ita cap,;5
Zelotf tcrriti delinitus paulifper ab alTidua cede requieuit.<£Non folum autem per iudeam erat feditio bellumq;
Symois feroči/ ciuileveruetiam per italiam.In medio namq; romanorum foro Galba perempto icreatus otho ipe#
tatevxoreremit tator cumviteilio imperate pugnabatfquem germ3norum tut.c manus elegerat;Habito aute apud

telli) milites multis tructdatis.Et aduerfe partis auditavidoria otho apud brixellum femetipm o&>
cidit:poftq biduum trelq; menfes imperium tenuit,

CCOPHNITi A ET ACR ABATENA atq; BETHELANETT.PHEM
C APHETR ANVM CAR AB1NET CHEBRON: Idumeg ciuitates 8C mu
nicipia a Vefpafiano 8C Cereaie capiuntur.

CVefpafianus r :ftantes [dume? partes accepit Cophnitiam acrabatena Bethelam & EphS
Cerealis eum exercitu ad fuperiorem miiTus Idumeam Capheranum/Carabin/& Chcbronvaftatft
comburit.Vi autem in chebron intromilfus hominum multitudinem(quam inuenit, cu pauperibus
peruenit,Symon autem ludef perfecutus reliquias plf rofqj hierofolimam confugerecopulit &eius
obfeiTo muro operariorum ex agris venientem multitudinem interfecit.Ipfe quoq;foris popih erat
Romani* terribilior intusvero zelotesvtrifq; feniores.Quos etiam galilei nouis inuentis & fadioni
bus corruperunt.Cui iohannes ex potentiafquam a galileis acceperat)vicem referens omnes j>mit
tit prazdationes SC  qu§cunq;veIIent.Cedes namq;virorum SCfeminarum iniurif pro ludo habeban*
tur.Sentina enim iniquitatis SC  iibtdims hierufale erat SC  ludea eofq; qutlohanne fugiffent recipie#
bat.Symon pngnaq; rad i eft inter zelotas 8C  Symonem. Vnde ludei hierofolimitf f cogregato coci#
liojiohane deijcere SC  Sy none recipere ftatuerur.SC miilo eum quibufda mathia potifice eu in ciui
tatevt dominu SC  defenfare recepetut.Q,ui oibus fefe eque hofte manifeftauit ipfeqjauxiliante po#
pulo templu ingreditur; v bi inter eften zelote quattuor turres fabricauerat fortiffimas,

penore idumeg

miifus mfita ca# rabin diciturjadmoto milite obftdebat muro fatis validocindum diurius autem ibi femoraturum
pit municipia. fperanti fubito portas aperuetut SC  eum precibus adeuntes fe ei tradiderunt. f[  Q,uibus fubiugatis
cheoru captace Cerealisin chebron alteram ciuitatem antiquiflimam tenditifitavtdtximus inmontams locis haud
real’ exurit pau procul ab hierofolimis. Vi autem intromiffus in eam rcliqnam multitudinem'quam ibi offendit)cum
peribus ocafis. pauperibus peremitjoppidumvero ipfum exurit,Ommbufct tam captis prgter.caftellum hsetodiutn

tunt.

brebraieum galatig prflio cumvalente 8i  cynnavite!lif ducibus primo die otho fuperauit Altero vi« H

CCapitulum decimum.

vefpafianusidu
me f partes re#
ftaces accepit.

Cerealis ad fu#

Saš?

£sg>

S2S

COf ponbusvcfc C<

ini '

'* ,u L rJ f«fymonn
^‘bm/nciuita,;

.. rf ' [^foidonec
*2 f nulieretnatqjjtac|!;
** W*W bcllum®

‘ ’ ^itus otho ip&

1  'Sito anteapud

' '-'»'f-iuit Aleero VU B
lt *‘ U!n  lemetipmoo

F.PHF.M

AttiBCmu

'nhtlim&Ephi
tChebrooratoS
m. oi pauptiibus
ffrfcopulit&tius
fo<ts popJo erat
.e:ms &  fadioni
rtniomnes fmit
ro uilo habrMn#

rutjifleu ttapje*

' ajgtCgUOCOCU
-rnceeuinciui
•.{.joiiliantepo/

A

ege.14;
cap. 2  J

cg.t.4 -
cap. is
B

-li¬
ca,zj,

t>e 3 tms(co belio foimj.

Si  maffada.ft machetunta qu? a latronibus tenebanhfola iam hierofolima romanis ante oculos erat
quf expugnandareftabat.CSymon autemvbivxorem fuam a zelotis recepit ad reliquias iudc? re/
gionis tendit perfequendas 8Cvndiq; circumada natione hierofolimam compulit p!erofq; confuge#
re;cum ipfe quoq; ad eam fequeretur.Deinde muro eius obfcffo operariorum cx agris adeunte mul*
titudinem cum ccpiffct interficiebat.ClEratq; populo foris fymon romanis terribilior: intus zelota;
vtrifqsfeuiores.Quos etiamgaliieinouis inuentis&audaciafadionum corrumpunt.Nam gciohan
tiem ad potentiam ipfi prouexerant,&iohannes ds  ex potcntiafquam fibi comparaueratjvicern re
fetenstomnia qu§ defiderarentvt facerent permittebat.Infaciabilis autem rapinatum cupiditas: do#
Riorumq locupletiura perfcrutatio.Cedcs autemvirorum Si  fceminarum iniuri? pro ludo habeban#
tur:prfdaraq; cum fanguine deuorantes fine aliquo metu poli lactetatem muliebri libidine calefce#
bat.Coptiq;crmesacfcem!narumveftemdutilociq;vnguentis:8Cvtf6rma placetet oculos illiri non
folum ornatum fed impudicitiam quoq; mulierum imftabantur Si  in obfcenitate nimia nefarios coi#
tus exigentes vt in lupanat verfabatur;& ciuitatem totam impuris factnoribus propbanabant. Efte
minantcs autemvultum dexteras ad cedem promptas habebant:delicatoq; inceffu enumerati fubi»
ta incurfioe bellatores f¥ebat;8£ de paludamentisverficuloribus edudis gladijs cafu obuiostranfuer
berabant.Eos autem qui fohannem fugiffent exdpiebat feufor icedibus fymo.Quiq; inteftinu eua#
fiflfet tyrannum ab eofqui prope erat)occidebatur.Omnis autem fug? via tianfire cupientibus ad to
tnanos.abfctfa eratJnteriohannis autem copias quantum erat idumeoru diffidebant: feparatiq; ad
alifs aduerlu tyrannu ta liuore potentif .q odo crudelitatis eius armantur.Deinde pugna congreffi;
multos zelotarum perimuntcf terofq; in aulam regiam compellunt:quam Graptf edificauerat.Hasc
autem fuerat cognata,Syz? regis adiabenorum vnavero inuperunt iudei:atq; inde zelotis i  phanu
pulfis [ohannis pecunias predabantur.ln aula enim fupradida & ipfe degebat: 8i  tytannidis fpolia
depofuerat.lnter hgc autem zelotarum qui per ciuitatem difperfi erant ad iilos qui in templu refu»
gerant congregati funt eofq; iohannes aduerfus populum & idumeos deducere cogitabat. Iftis au f
non tam im pet us eorum metuenduseratcum pugna pluspo(Tent:q confidentiane de templo nod g
furriperent,feq; paritet occiderent:atq; oppidum concremarent.CItaq colledi cum pontiftcibusd e
liberabantquonam pado impetum prfcauerentifed profedo deus fententias eorum ideterius ver
tit 8i  interitu acerbius excogitabat falutis rernediam.Namvt iohannem dei jcerent fymonem recipe*
te  ftatuerut Si  cu precibus alterum fibi tyrannum imponere.ltaq; decreto obtemperatur.MifTo ma#
rhia pontifice rogant fymonetnvtad fe introiret.quem fepe timuerunt. Cum his autem precatotes#
erant etiam qui zelotas ex hicrofolimis fugerantsdomus quifq; fug defiderio ac fortunarum. Ule au#
tem nimis fuperbe domfnum fe fore pollicitusveluti ciuitatem liberaturus ingredituneum falutis eu
datorem acdefenforem fui clamor populi defignaret, CVbivero cum fuis copijs introiuit;moxde
propria potentia delibetabat.Nec minus eos( a quibus rogatus erut.(q eos contra quos fuerat aduo
catus;inimicos putdbat.Iobannes autem cum multitudine ze'otarum templo exire ^bibitus ( amif#
fis etiam qug in ciuitate habebat)ftatim enim res eorum fymon cum focijs diripiebat)falutem ia de#
fperabat.Templum tamen adiuuante populo fymon egredituriilli autem in porticibus perq; propu
gnacula ftantes impetum repelIebant.Multiq; a fymonis parte oppetebant multifaucif referebantur
quoniam zelotf ad dextetam fuperiores erant eoq; idu impenetrabiles habebantur 8i  quamuis lo#
cq plus polfent turres tn quattuor maximas fabricauerunt. vt ex alto videlicet miffilia torquerent.
Vnam ad otientalem angulum & feptentrionalem alteram fuperxixtum tertiam in angulo /aliocon
tta ciuitatem inferiotem quartavero turris fupra verticem paftophoriorum condita erat( Vbi moriš e
vnumdefacerdotibus aftantempoftmertdiemquofeptimus quifq- dies inciperet tuba fignificare
rurfufq;vefperi $ defi‘neret:nunc ferias populo:nuc vt opus faciatdenunciantemj Per turres autem
difpofuere baliftras faxorumq; tormenta Si  fagittarios Si  fundarum fcientes.Itaq; cum fymo pigrius
ad impetus mouebatur.cum fuo^t plgritjmollefcebant.amplioribus tn copijs frcetus .ppius acccde
bat.Machinarum enim miffilia delata longius multos pugnantium perimebant.

CVitellio getmano iperif redore cu exercitu ltaliamvaftante: Vefpafianus alijs vacare bel
lisfeum patriavaftaretur)indignabatur.hocq; ferre non poterat cogitatione dubius. Milites quocp
romani in iudea degentes contra romanos murmurabant quia fpe quffius creabant imperatores re
lidofqui apud eos erat)imperiodigniore eius probitatem:& laudes fuperextollentes:Nulluq; in Ve
fpafiano creando fore certamen arbitrantur. Non enim fenatum populum ve romanum .Vitellijlibi#
dines pro Vefpafiani pudicitia perpeffuros ne pto bono imperatorecrudelifiimumtyrannum opta#
turos.Ergofi peritie fenedutisdebeaturimperium Vefpafianum.Si autem ado/efcentiae viribus.
Tytum dicunt dignum ipfum itaq Vefpafianum militesimpetatorem nominantes rogant pericli^

Sym5 iudefte#
lioas pfecutus
pIgro(q;hierofo
lima confugere
cu pulit &eius
obfefiomuroo#
parioi^ ex agris
veniete mulfitu
dine iterf ecit  ip
feq; foris poplo
romanis terribi
lior/intuszelote
Vtrifq femores.

Seuior iohane
fymon.

Pugna Iterzelo
tas Si  Symone,

Tudei hierofoliV
mitecogregato
cocilioiohanne
ftatuerut deifce
re & Symonem
recipemifioq5
mathiapotifice
cu alijseu iciui
tatevtdnj&de
fefore recepert.

quattuor turres
zelota fabrica#
uerant.
Paftophorius,

fLtber cirnn £us 3ofept)< 3u Cct

Vitelho germa#
nolperif redo*
recuinexercitu

tanti fubueniat impetio fed imperare nolenti:&recufanti magis inftant etfam cu gladi js morte enim n
minantur quod(cum minime potuiffent perfuadere;acCeptauit.ipfevero egyptu(eum fotret magna °
impcnf partem effejpriuig militum hortatuRomam peteretjres Alexandrtnasordinauit. Aegyptj
delcribitur fitus cuius pelagus portubus caret prjter A!exandrtnum qui aditu difficillimus ed:& pe,
riculofus.ldeoturrismaximain infulaigneiucensnauigantibusnauium appitcandarum diffitulta,
tem oftendit.Vefpafianus tgitur A!exandrinarum rerum cupidus propter imperij firmitatem litte#
ras Tyberio Alexandro fgypti/8C Alexandr/g redori mitttttudicans militum alacritatem quodq;ip
fe quod neceffe fuit fufcepto ptincipatus munere opetam atq; adiumentum eius affumetet Quod
Alexanderfecit, CCCapitulumvndecimum. ,

*^*~*=»  Er idem tempus romanos quoq; feniora mala drcumuenerant. Aderat enim ex germania. ^

Vitelliuscum exercitualiam pr^tereatngentemmultitudinem fecumtrahens :Si  cumeutu w<v

s/deftinata fpaua militts con capereat.totamvrbem pro caftris habebat omnemqp domu ten
itaiia rapinišrva p' euit  armatis lili autem confpedis romanorum diuiti js oculis infuetis SC  auri argentiq; ftupore p«
ftate Vefpa fia# fulivix cupidinem continebant.adeovt in rapinas fe conuerterent SC  eos qui obftare conarentur oc»
nus ali js vacare dderent.Et in Itaiia quidem ita res erant Vefpafianus autem podq Hierofolimis proxima depopu
bellis cu priava I atus  id Cgfaream reuertebatur audiuit romanoru tumultus: SC  Vitellium principem. Hoc autem \u
ftareftdignatus cet  Ipfe imperium pati ficut bene imperare noflet ad indignationem perdudus eft:dominumq; de
hocferre no po dignabatur eum.quiveiuti defertum inuafiffet imperium.Dolore autem faudus cfDciatum ferre non .
teratcogitatioe poterat:neq;aIijs vacarebellis cum patriavaftaretur.Verumtamen quantum ira impellebatur advb
dubius, cifcendum;tantum longinquitatiscogitationereprimebatur.Multa enim fortunam poiTenoua face C !wv l

re priuig ad Italiam praefertim hiemis tem pore ipfe tranfiret.Plufg tam crefcentem iracundiam co*
Milites romani hibebat.CR:doresautcmcum militibus conuenientesaperteiam demutatione tradabant:8£cuj
tiudea degetes '*ndignationevociferantestncufabanttomaeconfl:itutosmiIitesvtindeIiti|sagentes:quinefamam p
contra romaos q u ‘dem bellifuftineant:qutbus libueratdecernere principatum:& quteftus imperatores creare. Se
murmurat quia autcm  tot laboribus ex adis fub Galeis fenefcentes alijs condonare poteftatem:cum apud fe babe#
fpe aueftus- ipe ant  dignioremimperio.Cui fi hanc;amiferint:quamiuftioremvel quando referent erga fe beniuole
ratores creabac ttX  gtatiam.Tanto autemvefpafianura q vitellium iuftius eflfe principem fieri; quantoillis qui eum
relido (q apud declaraffent.Ipfi prfdarenr.Non enim fe minora pertuliiTe bella q qui ex germania veniflentneqil
eos eratj impe<= * 1S  d u ‘ tyrannum iude deducerent in armis deteriores e(Te. Nullum autem in creando vefpafianofo

riodigniore,

re certamen.Non enim fenatum populumue romanumvitelli j libidines provefpafiani pudicicia pet
peffurosmec pro bono imperatore crudeliflimum tyrannum autfilium pro parte principem optatu*
turos.Maximum enim pacistutamen veram in imperatore prasftantiam. Ergo ftue perfcias fene#
dutis debeatur imperium habere fane vefpafianum fiue adolefcenttg viribus ritum cum ex ambo#
rum etate quod erit commodum temperabitur. Non folum autem fe mtniftraturos dedarati impe#
rij vires qui tres legiones regumq; habentes auxilta conferuaflent omnia ab oriente vfq; ad europa
vitellij timoribus feparata fedetiam quieffentin itaiia propugnatores vefpafiant fratrem atq,- alte;

TUTtes vefoafi rum  filiunt quorum alteri multosdignitateprteditos iuuenesiociatum iti fperarent alterivero etiam c,xxv l
a ' r Datorem vrl3is e ^ et  prcmiffa cuftodia qtiae pars ad imperij principia non parum valeret. Podremo fi ipfi
n nU  natesro5?a ce ^ 3r i nt  fenatum efle fortalle declaraturum principem quem conferuatores milites de honedarent
bdt^t oiditanti Hascprimopercuneosmi/itesloquebantur. ([Deindecongrcgatifeq;inuicem adhortativefpafia
- ^ dibueni *  num  ^ m P e ratorem nuncupant eumq;fvt in periculo conditutum imperium conferuaretjorabant,

P l.  lili autem oltm quidem rerum omnium cura fuit nequaq vero imperare volebat. Dignum quidem

re no'etiSCreai' ^' s ex ‘^' mans: P r,u ate autem vitce fecuritatem clarioris Fortuna; pertculis anteponens.Recufan ~^ xxV

r-  . -n- ti autem redores magis indabant:& circumfufi milites cum gladijs mortem ei minabanturimfiviue b
‘ K g a  re velletvtdignused. Diutamenre!udatusquodrennuebacimperiumpodremo(cum his)quife

rn jl/uhcuiicu  rviuudiuo ijuuuiciiuuvuvu impuiuni ^

diis ei  morem" ^ e! t8 natunt ^ minim e perfuadere potuiffet;accepit. CMuciano autem c^tertfq; redotibusi'quf ad
s 1  imperium eum inuitaueranrj&alio exercitu vociferante \t fein omneshoftes duceret:priusresa/e/

Ae^voti defcri xan< * r ‘ nas  pr°curandas putautt fciens aegyptum plurimam eiTe parte m imperij propter flumen ta>
otio P r ‘ am funa ‘ onem:ea q: fi potitus edetvi quoq;'fi praedaret:vitellium deiciendum fperabat.Nec enim

Catharadc ntli P Cr P el fi ,ru ' n  populum farne oppreffum fimul etiam duas legiones(quf apud a!exandria degerent/
fibi cupiabat adiungere.Cogitabat enim etiam propugnaculofibi foreillam regionem adueriusin*
certa fortune-C Nam SC  terradiff/cilis acceffuq;mari importuofa ed SC  aboccidentequ l demarida j
lybtam habetobiedam a meridievero limitem qut fyenem ab ethiop!adirimit:n 3 uibufquuias.Ntit
fluminis cataradas. ltemq;ab oriente mare rubrumiad codron aiias copron ciuitatem v(q; difrufum
Septentrtonale vero munimentum habet terratn yfq;ad fyriam; Sc  quod dicitut fgiptiura pelagus

sgs

A  S3S5

ft e ait ur ^ 1CU .J

^  , c mtnaxitTiam

latern apP llc JJ

culofum & P ct
auetamq u ? d

digenisintou

-iimeratcup«

dieemsi»^“

,, ,um etat cup'
gialexandri3'
^ fceptomun« 1

fiianl Rmulleg

fceptomu'^'

jianifimulle?

auitemlibenfd

nifofibipoM
isueraf.
fiVcfpw J

coronas  gratul
gnofcens/muli
procuranteTj

la non foluta it
liochiamMui
g reproperanti
D  tautt Kconuc
tranfire.Q.uei
lio,tranfmtttai
minabaturjpi
lia SC  ducentt
Cicinnus folu

tut-CVefpafi
fuind/slegai
Affuitautred
eg.1,4. ,etl “cians,([
ca.iS, tis c °gitare c

poteftatemc

C  fibteontiger
tatappeiia t ,
to qjmucian
Jsejtpugn^
demanteai

•nhoneJhim
'54 ?| ,0 cohab

Jffiftovep
& nec, ni

^ Šentvid,

liis

dixct

J: v> D

>S5e

Stot

,, 0 nuienujd 0m ^

'• lf tconarenturoc,
mi >proximadepop tt
^P® 0 * Hocamcmli,

u» eft.dominmiujjde

■‘CTTJciatuinfenenon
tj  »mpcllcbatut advl,W
J!um polk noua face
!fm iracundiamco>

' f tradabantr&cuj
^n:n.qui nefamam.
’,<ii!or«s črtate, Sr

■ " .m apud (ebabo
km  trpa fe beniuole

q.;iiuoiIhsqui m
rtiuma venilTentntijil

■ .rrando vcfpafianofo
r pjfianipudldoJ/*!
ure pnncipemoptJIfo
r,y  r-uc penasto

. i: r-.iTicufnncarabo*
j 0uroi  dedarati impt*

• mfert^adeuropa ,
jr:fr.itre»nafq;altc> H
.  ,. r( , t fTivefoefiam W|
1’ofttemo /I ipli

i |'.oncllarcnt

idJiOftativcfpafia

«u.i« o« 1 ** alf

De 3uoaico belto

iFoapj.

Ktm K

(Ort

‘ / i

, Y

■ " ::,i  a

' i thirf" 0 '
rtinpot*"

retJ

Vec^ m

■


rida?

A

eg*I* 4 -

cap,:7

eg.1.4-

toium portubus eates.Hoc quidcm modo 5  giptus ex omni latece tuta eft.CInter pelufium veto SC
fyenem per duo milia ftadiorum porrigitur. Ex plyntine autem ad pelufiu; nauigium ftadiorum eft
trium milium SC  fexcentorum.Nylus autem ad elephantinem vfqs opidum nauibus afceditur. Naqj
vlterius progredi vt fupradtximus catarada non finunt. C^ ottus  autem alexandrinus etiam in pa#
ee nauibus aditu difficilis eft.nam & oftium per anguftum habet,faxifqj latetibus a dire&o cutfu de
fleditur.& Ieua quidem pars manufrad/s brachijs cigitunad dexteram vero forasabieda infuiatur#
remmaximam fuftinetadtrecenta vfq; ftadianauigantibusignelucentemvt glongiffime difficuU
tatem applicandarum nauium praacauerent. Circum autem hancinfulam opere inftrudo ingentes
mutifunt;quibus afflidum pelagus SC  auerfis obicibus fradum fadt afperiorem meatum: eoq; perf#
culofijm Si  per anguftum adftum. Intus tam portus ipfe tutiflimus eft & triginta ftadijs magnus: in
que tam qug defunt illi terr? ad beatitudinem de vehutur q quae fuperant ex bonis domefticis SC  in#
digenis in totam orbem diuifa exportantur.<EItaq; non fineratione vefpafianus alexandriarum re#
rum erat cupidus ad totius imperij ftrmamentum.Proide ftatim ad tyberium alexadrum(qui fgiptu
čap.zS 8C alexandriamregebatjlitterasdeditindicans militumalacritatem quodqjipfequodneceffefuitsfu
**  fcepto munereprincipatus operam atq; adiumentum eiusalfumeret.f£Alexander autemfvt vefpa
liani fimullegitepiftolamj promptoanimo & legiones eius facramentorogauit SC  populum. Vtriq;
autem libentiffime paruerunfcvirtutemviri ex proxima amminiftratione fcientes.Et ille quidem per
miffa fibi poteftate omnia quj imperij fui vfus exigeret,aduentui quoqj principis neceffaria iam pa#
»auerat.

([Vefpafianu imperatorem in orfente citius farna nuciante/Iegationes e Tyria a!ij'fq; prouincijs
eoronas gratu!atoriaq; decreta ipfi afferebant. Qui diuina prouidentia imperium fibi contigiife co#
g,nofcens/muItaq? prpcedentia figna:& Iofephididarecordaturqueadfevocatum foluiiubet. Sed
procurante Tyberiofvt a probro fimu !/Sc  a vinculis folueretur vtq; motiš erat apud eos)  eius vincu#
la non foluta fed fradafiierunt,Vefpafianus vero dato legatis refpofo:&ordinatis rebus venies An#
tiochiam Mutianum cum multis copijs mifit in Italiam. Antonioautem bellum cotra Vitellium age#
g re properanti Cecinnus a Vitellio miffus venit obuiam:qui vifo Antonij exercitu de proditione cogi
tauit & conuocatis militibus rebus Vitellij detrahens laudabat Vefpafianum eos ad ipfum fuadens
tranfire.Quem milites vitel!ium(fi viciflet)timentes occidere voluerunt/fed impediti vinduin Vitel
!io ( tranfmittandum habebantRomanos vero Cremonem fugientes Anthonius (qui primus cogno
minabaturjprfueniens multos peremit:&oppidum aggreflus militibus permifit prfdari.Trigita ml
lia 8 £ ducenti Vitellij exercitus funt extindi.Antonius quoq; quatuor milia Si  quingentos araifit. Et
Cicinnus folutus geftarum rerum: Ad vefpafianum nuncius dirigitur.

CCapitulum duodecimum.

Pinione vero citius declaratum in oriente vefpafianum imperatorem vbiq; farna nuncia#
uit Si  vniuerfg quidem ciuitates feftos dies habebant.nuncijq; pro eo leticiam fimul 8i  fa#
crificia celebrabant. Agmina vero apud Mefyam pannoniamq; degentia(qu$ propter vi

__tellij audacia pauloante fuerantconcitata>'ufiurandum vefpafiano maiore gaudio pbue#

tut.(][ Vefpafianus aut cffarea reuerfus berithu venerat.vbi ntultf quide e fyria:multae vero ab alijs
j>uinci/s legationes obuia aderat.coronasei & gratulatoria decreta a fingulis ciuitatibus offerentes.
Affuit autredor etia .puincif mucianus.-populo^ alacritatem iurataq; per ipm principe facramenta
j ±.  ,en ucians.Clbiq> aute ve r pafiani votis obfecudante fortuna rebufq; ad eu plurima ex parteinclina
g tis cogitare ccepit q> no fine dei prouidetia fumpfiffet imperiumrfed iufta qu?dam fati ratio ad eius
poteftatem circumduxiffet rerum omnium principatum. Recordatus etia figna talia multa eni vbiq;
c  fibi contigerant imperium pr§monftrantia:S Iofephi prgdida: quibus eum viuo Nerone aufus fue#
^ rat appellare imperatorem. Ammirabatur etiam virum quem ad huc habebat in vinculis. Aduoca#
toq; muciano cum amicis Si  redoribus alijs ptimum q ftrenuus fuiftet Iofephus:quantum in Iotopa
tisexpugnandis propter eum laboraffet exponit.'Deinde vatidnationes eius quas ipfe timoris qui#
dem antea fufpicaretureffefiigmenta tepus autem diuinas fuifle.ac rerum exitus probauiffet,Tucqp
inhoneftum effe vt qui fibi auguriaffet imperium vocifq; dei minifter ac nucius extitiffet adhuc cap
e  . tiui loco haberetur.fortunaq fuftineret Si  aduerfam, Vocatumq; ad fe Iofepbsm folui iubet.Hoc_aut

Jk* * fado ali j quide redores ex ea gra qua alienigenf retuliffetipclara etia de fe fperada effe arbitrabatur
'Jtpas «- TytU s verofq cu patreaderatjiuftum eft inqt pater vna cu ferro etia probro Iofephu folui.Erit au
te(taq nec initiovidus fit;fi no diffoluerimus fed idderimuscathenas.Naq; id agi folet i his qno te#
de fueritvidi.Eade vefpafiano placebat.Et qda iteruenies fecuri cathenas abrupit Iofephus qde p
his quf dixeratpmio famgdonatus SC  de futuris dignus(cui ia cretfendu effet)habebatur.CVefpa»

4

Aegyptf0 pela
gus pornibus
cares.

Alexandrinus
portus nauibus
difficilis aditu
defcribitut#

Vefpafianus a#

!exadria^ rem
cupidus^pter
impff;firmitate
lrasTyberio a«
Iexadro milit

8 Cc,

' 4

Vefpafianus iti
onete citius ipe
rator farna nun
datuscundis
gaudentibus SS
ei  fauentibus,

Vefpafianus i#
periu fibi diuia
prouidentia co
gnofcit multaqj
figna fibi conti
giffe Iofephi
dida recordaf,

Iofephura folui
iubet«


JUber5iiutottt63otep^t3n6e<

Vefpadanus re
fponfo dato le#
gatioibus&re#
bus ordinatis
venit antiochia
&Mutianumit
tirinltallacum
multis copifs. ;
Cremona,
Cecimius anto
nij vifo exerci,
tucogitat de^>
ditione S L  couo
catis militibus
viteilijrebusde
tržncs vefpafia
num laudabat
eofqjad anto#
niu itraftre fua#
debat.

Romani fugifit
Ctemonem led
eos antoniusg
primus cogno#
minabafj pue#
nies multos pe#
semit 8 C oppi*
dum aggreflus
militibus pdari
per mifit.

SabfnosVefpa
fiani frater An#
tonij vidoriare
creatus

Roniecapftoli#
umoccupatcui
multinobiltum
fociaf ec  domi#
cianus fecuco#
tra quos Vitel#
liusmaau milit
tu m mifit.
Mortuorum fu
pra quiquagna
milia namera#
ta funt

flanusautemfrefponfolcgationibus reddito)iufleq;:&pro meritis adminiftraffonibus' ordinatls An Ca ,j A
tiochiam venit: & quo nam primu tenderet cogitans Alexandrino itfnere prf ftabilius effe dlxit(quf <^5,
rom? agerentur)curare.A!exandrtam enim ftabilem effe romanasaute res a vitellio perturbari.Mit# "
tit igitur in italiam mutiamtm cu multis equitum peditumep copij s.Qui tamen propter hyemis afpe
ritatem veritus nauigare:per capadocias S frigias duxit exercitu. <[ Inter hec autem Antonius pri# ej , 1,
musfadduda legtone)tertia ex hisfquj'apud mefyam morabantur)illam enim regebat prouinciam: J’, j*
bellum oerere cum vitellio properabat, Vitellius autem,cum irt3gna manu cecmnum alias cecinnam
comminium obutam ei mittit.Is autem romam profedus cj prim um c/rca cremonam gallacif Anto#
nium confequitur(qut confinis italip ciuitas eftj Ibiq; hoftium cofpeda ordinatione ac multitudine
prflio quidem congredi non audebat: difceffum autem periculofum reputans de proditionelibera#
bat. Conuocatis autem etacontarchis fibi fubditis & chiliarchis vttranfirenc ad Antonium fuade,
bativitellif quidem rebus detrahens vefpafiani autem vires exto!!ens & alterum nomen tantum im,
perijialterum virtutem habete commemorans.Ipfis quoq; melius effe fi id gratum faciant quod ne,
cede eft.cuq; fe multitudine fuperatumiri fciant: voluntate periculum prfuenire. Nam vefpafianura
quidem idpneum effeetiam fine i pfis ad reliqua vindfcandaivitellium vero nec cum ipfis quide pr$
fentia pode feruare, £[Mulia in bunc modum^quod volmtjperfuafitiKcum milite tranffugitad An .
tontum.Eadem vero node mtlites poenitudo fimul acmcctus eiusffiviriffctja quo midi fuerant oc#
cupantt:edudifq; gladijs cecinmim obtruncare vo!uerunt,Feciffentq; nifi his aduoluti chiliarchi fup
plicadent.Q.uamobrem cede quidem fe abftinuerunt vindum autemquafi proditorem vitellio ttaf
mittendum habebant.His auditisjprimus continuo Antonius fuos mouet eofqj cum armis defedo,
res ducit.llliautem inftrudiad pr§Iiumpaulifperquidem reftiterunt. Mox autem Ioco pulfiroma,
ni cremonam fugerunt.Antonuiš autem comitatus equitibus cutfum eorum peruertit 8 C  poft ciuita,
tem ctrcumclufam pieramc; multitudinem peremitiaggreffus autem reliquos oppidum militibus p,
dati petmifit.In quo muki quidem hofpites mercatores.multi vero indigen? perierunt.totufg; vitel,
lij exerdtus virorum trigintamilia &duccnti.Quin& antoniuseoifefquos demcfyaadduxerat)qua
tuot milia & quingentos amittit. Solutum aut vinculis cecinnu geftaru tefy  nuncium ad vefpafianu ?
dirigit.Qui ad eu intromidus & collaudatus eft: & proditoris dedecus infperatis ptcxit honoribus.

CSabinus Vefpafiani frater Antonij reereatus vidoria Romp capitolium occupat:cui nobilium
multi fociantur:& Domicianus fecum cotra quos vitellius militum mifit exercitum. Sabinus vero ad
vitellium dudusfdomiciano cum multis nobilibus cuadente jocciditur: reliquaq; multitudo Isaiatur
ec  templum tncenditur. Antonium autem cum exercituvenientem: Vitelli/ milites escipiunt qui(tti#
no intra vrbem commido pr?lio)omnes interierunt.Et vitellius ebrius de palacio procedens a popu
lo in medla vrbe oftauo imperij menfe iugulatur Mortuotumq; fupra quinquaginta milia numerata
funt.Mutianus quoqj Romam ingredus multosf qui vitellio confenfetunt)occidit:S domicianu vf(j
ad patrts aduentum populo redorem infinuauit & fic vefpafianus a populo cum leticia imperator
eft conffrmatus. Q.ui in alesandria gefta rome cognouit BC  ad eum ex toto orbe legati venientes cfi
gratulationibus totam vrbe repleuerut/hic romam pparans proficifd: Ty tu ad hierofolimam 'ibera#
dum dirigit cuiusiter atq; manfiones hic inferibuntur.

Capitulum tertiumdecimum.

Omg autem Sabfnusf vbi antonium appropinquare cognouit) flducia reereatus eft.Col# egd. 4 *
ledifep vigilum militum agminibus:node occupat capitolium.Luce vero fada multi ei no cap .}u
bilium fociatt funt domicianus fratris filius pars ingens optined^vidorie. Sed Vitellius
de primo quidem minus curabat.His aute iratus qui cum fabino defecerat 8C nobilium fan

guinem pro ingenita crudelitate dtiesiimmittit capitoliofquam fecum adduxerat) militum manum.
Vbi multa ab hisf itemq; ab il!isqui templu tenebant Jpugnantibus audadter admida funt.Podremo F
autem germanifep multitudine fuperabant; collem obtinuerunt. Et domicianus quidem cum mul#

•,#%*!*# v*<m# a , imu. j ' _ \!  _ —— r —___ _« _ A  ^ a _ » ^»f c  —J m  f^#

matur.

cendunt.CTuq; __JHHHPRHPBHHJHRU

mido intra vrbe plio oes interierut.Procedit ant ebrius de palatio vitellius:8f (vt adoletji extremis 16
giore luxu prodige menfg refertus, Tradus aut p ppiVn varioq; verbetugne dehoneftatus iti media
vrbeiugulatunodomenfesacdiesquinq;potitusimpio.Que fiviuere diutius cotigidet.vtopinor
eius luxurie minime fufficere poturffet imperiu. Alioru vero mortuorufupra qutquagita milia nuroe# eg*li.>
tata funt.Hec quide gefta funt die tertia meffs odobris.CPoftero aut die mucianus cu exercitu to# cx  ,}*
ma ingreditur.« antonij militibus a oede repreffis:adhuc enim hofpitia.perfcrutando K Viteliij mi.

trffar/amdtuisa cl

fuitiSedltiofni'

o johannem.fibt pt

bitum:8C lohanm
•cedibustotump
Iohanne etat inf

nus rabidi efterc
atria tepli proflui
foetj ebrij fereb.1

eratauxilio.Ioli:
debatJbidem ill
q;virmmneruos
crematoij omni
fcetaretur malis
ieuerentianeq;r

fte aut vera fel
»‘fcupfditate;
ne potetid;mis
zel °t?non exr
a ' ma ponunf,]
teb «nichili m

2Dc 3 uD  a(co bello JFo4jCb p

AIites:&ex populo plurimos qui cum illo fenferantoccidebant Cxamfnatfoiiis diligentiam iracund/že *

prguenientes domicianum produ&um populo rečtoreni infinuat vfq; ad patris aduentumPopulus
autcm iam timore liberatus vefpafianum 'imperatorem ptg dicat:fimulq; illum confirmatum: St  vitel
g g, 1 , 4 - Hum effc deiednm feftaicticia celebrabat.CCum autem.vefpafiamis alexandriam veniffet geftaef
cap rom ? tiuciata funt St  legatici ex toto orbe gratulates affuerunt.Cumq; inaxima poli romam ciuitas Vefpafianus in

effet anguftior multitudini probabatur.Firmato autem iam totius orbis imperio rebufq$ populo ro> a icxadria gefta
mano prgter fpem conferuatis:vefpafianus in iudeg teliquias intendit animum & ipfe quide exada rom g CO gnouit
hyeme romam proficifci parabat:refqj alexandriam maturefcomponere propetabatifilium verotytn jegatis ex toto
cumexternfscopijsadliberandamhierofoIimamdirtgit,Quiterreno itinere NycopoIim vfq; pro> orbe cum  „ ra ,
greffus ab alesandrina ciuitate viginti ftadiorum interuallo diftantem inde militem nauibus longis miationibus to
imponit.Hifq; nylo fluminepoftmenfiumtradumThoninvfq;deuehitur. Hic autem egreffus in t 5  duitatč ipleti
tetramiapud taphnyn alias thanyn ciuitatcm diuertit.Vnde fecunda ei manfio fuit ciuitas heraclea t j bu s  Ste.

St  pelufium tertia.Hic autem milite per biduum recreatoitertio die pelufij fines tranfijt.vnamg; ma \ tet  tyti&marw
fionem profedus per follitudines, ad cafli/ iouis templum caftra pofuit.Pofteroq; die apud oftrachy fi 0 nes reuerten
nemCqu? manfio eft aqug inopsjob quam caufam aduenticia vtuntur indigeng.Hinc apud tinocho ds  j n  hierufale.
ram alias Rinochuriam requiefcit.Et inde progrefius in quartam manfionem iaphyam venit (qug '

prima occurrit fyri£)duitate.Gazg vero quintg mafionis caftra fufcepit8C poftea afcalone afq; hic ia
niam deinde ioppam Si  ex ioppa cefaream peruenitideereto apud fe alias militu copias cogregare

f[F-xpltdtIiber ouintus.

Cfncipit liber Sextus.

CTyto adhuc in Alexandria cum patre imperium difponente:feditio Hierofolimis auda
trifarfamdiuifa eft Icilicet Zelotaruin Iohannts St  Symoius. Zelotarum enim dnatiocaufa excidif
fuit:Seditioq 3  in feditione fuit.Elezarus namqj(qui ab initioZelotas a populo i templum feparauit:
g iohannem,fibi prfferri indignatus alios fibicontra ipfum fociat interioremq*, templi occupat am/
bitum:8f Iohannes loco inferiori exiftens hoftes habebat a vertice.Templumq; crebri mifliliu iadu
- cedibus totum polIuebatur.Symon vero fuperiorem ciuitatis partem & inferioris plurimam retines
Iohanne erat inferionlohani itaq; medio duplex parabatur bellurmAd omne quippe impietatis ge
nus rabidi efferebantur.facrificantesq$ Si  adorantes inferfidebat.Stanumq? fanguinis occiforn per
atria tepfi profluebat.vnde maximum erat ciuitatis lamentum.Eleazarus itaq; contra lohannem St
focij ebrij ferebantur qui etiam/& foci/ in Symonemrebellabant.cui et/am contra feditiofos ciuitas
erat auxilio.Iohannes autem quandoq> fugtente fymone plenas vtenfilium8£ ftumenti edes inčem
debat.Ibidem illo regrediente Symon agebatomniaq; ad ciuitatis obfidionem preparata fuaru quo
qj virium neruos abfcidcrunt.CombuftiTq; drča templum omnibus ciuitas area pugng fada eft con
crematoq 5 omnifrumento farne fibicomparaueruntpopulus autem^vtexrerno bello domefticis \u
berareturmalisjproromanis vota faciebant.Tunc enim maximaiudeorum erat ifcelicitas neq; viui

reuerentia neg; mortuis dabatut fepultura.

Capitulum Primum.

Tytoadhuc ia

eg.1.5.

capi.n

Ytus quide ad eu modu que pdiximus emefavltra aegypto ad fyriavfq; ^jjj X Q
folitudine cgfareavenerat.Ibi ei exerdtu decreuerat ordinaje-HIo at ad n g te ,f cdltlo  f {e
huc ap3 alexadria vna cu patre iperiu(qd nuper ei.deus pmifera_t(difpo rofo j imis aučt3
nete cotigit et feditione que apud hierofolima erat auda tnfaria diuidi tt ;c ar!am d j #

&aliomparteialteraverti.Quodvtimalisoptimuqsdixeritfaftuq; . fcil)CC£ , zelo
iufticif.Na zelotaru quide i populudnatio(qu? auftot fuit excidifdui. - ioh - n ' is  %
tatis)vn coeperit«p quoscreuerit diligeterfuperius e dedaratuHacat -.
no errauerit§fpia dicesfeditioeefTefafta.acvelutirabida fera exter, X * rqab
naru poenuria in fua vifcera feuire folet fic Eleazarus Symonis filiusfg , c j otas a
& ab initio zelotas a ppi’o t teplu fperauera)velut idfgnari fimfas ob ea , oin t g pK j

(qu? idies fingulos iohanes'auderet)cu ne ipe qde a cedibus gefceret v F
(re  aut vera fefe pofteriori ryrano fubiedum’e(Te minime feresjfumtng rei defiderio proprifq; poten ^ atus  i 0 [ l3n č
tfe cupiditate ab ali/s defecit afeitie etiam iuda chelie alias chelicf filto8£ ezenonis afs ezeronis fymo . pt pf erd a j^

nepotetiffimisiprgterquosetiaezechiaschobarialiaschobatifiiiusnonignobilts.Horum fingulos os gy c - £ra
zelotg non exigui feguebantur occupatoq; interiore templi ambitu fuperius portas iti  faeris foribus ^ [a< , ^ , ntcdo
arma ponunt.Ethabitare quidemfuis fe neceffarifs confidebantifacrarum enim rerum copia luppe rem £emp i a am

tebat.nichi! imptum exiftimantibus . Paucitati vero fuorum timentes:plgrumq; inlocis futs ----- bitumoccupat<
manebant.CI°hannes ant quatito fuperioreratv/rorum multitudinetanto loco fuperabatur. Ho* v

ftefqj habens a vertice ne<j fine mcetu conabatur incurfus & prg itacudia ceffare no potetat,;

,Plus It

ILibet ^ecfus3ofepbt3uGef

Teplu cedibus mali pcrfercns g Eleazari partem afficiensitamen non remittebat. Crebri aute fiebant impetus mif, D
pollutum. filium iadtu totumq; polluebatur cedibus templum. f[Filius autem gyorf Symon (quem rebus de#

Symon fupiore fperatis inuitatum vitro fibi tyrarmum fpe auxtli j populus intraduxerat)& fuperiorein ciuitatem re#
ciuitatis parte tinens SC  inferioris partem plurimam animofus iam iohanne eiufqj focios adoriebatur:quafi qui it,

8C  inferioris plu fuper impugnaretut Subie&us autem illorum manibus erat ficut 8C il!i fuperiorum. Ad iobanne eue
rimam retinens niebat duplex beilum preferentem ledi pariter ac !edereQ.uantoq; tamen vincebatur eo q>  eleazaro
erat effet humilior tanto plus habebatur fymone celfior conftitutus: cum inferiores aggreflus etiam fola

Iohanne lferior manu fine labore prohiberet:defuper vero ex phano iaculantes machinis deterrerent.Q_uippe bali/
Iohaniitaq; me ftis & non paucisianceis vtebaturfaxorumq; tormentis.Q.uibus non folu bellantes vlci!cebatur:fed
dio duplex bel# multos etiam facra celebrantium perimebant. Q_uamq enim ad omnc impietatis genus rabidi fere# egJi.j
lu parabat, bantur:tn eos qui facrificare cuperent recipiebat:cum fufpitione quidcm atq; cuftodibus indigenas cap i.

perfcrutando.hofpites enim etiam qui exoraffent eorum crudelitatem poftexituri fubfcidua feditio
Maximacrude nis opera confumebantur. Miflilia namq; machinarum vi ad aram vfq;tempiumq; delataiin facer/
litas, dotes & facra celebrantes cadebant. Ac multi qui properantes ab vltimis finibus terrac ad fančhffi#

mum locum vemffentianteeas hoftias procubuerut: aramq; vniuerfis grecis 8C  barbaris adorandam
fuo fanguineimbuerunt.Indigenis autem mortuis alienigen? SC  facerdotibus prophani eommifceba
Lamenta^bie tur:perq5atriadiuinaftannumfeceratdiuerforum cadauerumfanguis.|IQ.uidtatumpafTaesomi/ eg.lt.?
fulalem vide in ferrima ciuitas a romanis quituainteftinafcelera purgaturt flammis introirenti' lam enim dei locus capa,
Aege.Ii.v.ca.ij. no eras. / neq; pmanere poteras domefticoru funeru fačta fepulchru & quf phanu ciuilibellotumulu
SC ibimultano# coftitueras^Poteris aut denuo fieri fivnq vaftatoretui deu placaueris.Sedeni^uf dolet)reprimcn
tada inuenies da funt lege fcribedi q? n5 domeftici lučtus fed exponedaru reru hoc tepus eft:Perfequar aute cetera
de pterita foeli# facinora ieditionis.f^Ergofdiuifis trifarie infidiatoribus/F.leazarus quide eiufq; fociffqui facras pri eg.li.?
citate ciuitatis nntias coleruabantjin iohannem ebrij ferebantur.Q,ui vero huic parerent: plebe diripientes in Sy cap.i
& populU monerebellabat:cu ipfi quoq; Symoni cotra diuerff partis feditiofos adiumento ciuitas effet. Si qit
tgitur ex vtraq; parte appetebatur iohannes abuertebat focios fuos:& deciuitate quidem fubeuntts
miffis ex porticibus teliš deitemplo vero iaculantes machinis vlcifcebantur.Q_uoties autem defuper E
Iohannes qnq inftantium moleftia caruiffet:frequenter eniebrietate 8C labore ceffabantdibentius in Symoneemfq;
fugiete Symon focios cum pluribus irruebat Semper autem quatum ciuitate pepu liffet in fugam verfos edes frurae#
edes vtefiliu 8C ti plenas omniumq; vtenfiiium i'nccndebat.Idemq;hoc illoregrediete Symon infecutus agebative/
frumeti plenasj luticonfulto pro romanis omnia corrumperent qug ad obfidionem ciuitatis erant prf parata fuarfiq;
Incendebat ide viriuin neruos abfciderent.{][Deniq; contigit vna exuri omnia citca templum SC  inter proprias;acies
Illo r egrediente folitudinem atq aream.pugne fieri ciuitatem.Cocremari autem paulominus omnia frumentu quod
fymon agebat non paucis annis fufficere potuiffetobfeffis.Deniq; farnecapti funt qua minime quiuiffent. nifi eam
ormaq; adobfi quidemfibimet ipfi comparauiffent.Vndiq; autem infidiatoribus & confinibus oppugnantibus ciui
dione ciuitatis tatemmedius populus velutaliquod magnumcorpuslacerabatur. Senes veroac mulierculf intefti
p parata ftiaru nis malis attonitp pro romanis vota faciebant. exremumq; beilum quo domefticis malis liberaretur
quoq; viriu ner expedabat.Grauis autem mcetus ac fcediffimus terror occupauerat: Sc  neq. confilij capiendi tepus
uos abfciderut. erat vt voluntatem mutarentneq; pačtionis aut fugf fpes capientibus.Etenim cuftodiebanturomia
Maxia ludeoru diffidentelq; latronura principes quofcuq; romanis pacatos effe vel tranffugere ad eos velle fentiret
infoelicitas. quafi communes hofiesinterficiebant lolumq; in occidendis vita dignisconcordes erant. Et pugna

tium quidem noile dicqj perpetuus clamor audiebatur: fed mcetu acerbiores erant lugentium qus/
Neq;viuisreue ftus.Et affiduasquidemlamentationiscaufasca!amitatesprebebant.TimorautemincIudcbatvlu#
tetianeq; mor# latus:atqj obmutefccnte dolore pfeformidmetaciro gemitucruciabantur.Neq;iamaut reuerentia
tuis fepultura viuis apuddomefticoserat:neq;curafepulturae mortuis habebaturquorumamboru!hfc caufaerat r
dabaf, q> de fequifq; fperabat In omni re animos remiferant qui cum leditiofis non erat:veluticotinuo mo

dis omnibus morituri.

CTanta erat fedicioforu crudelitas vt mortuoru conculcarent cadauera.Iohanncs quoq; factis
materi js ad bellica conficienda inihumenta abutebatun deus vero labore eius inutile demoftrauit.
Tytus autem exercitumcolligens legiones SC  fubfidia c^faream profeftuseft: procedenteverotyta
in hofiilem terram antecedebat regiaomniaq; auxilia valde enim ordinatus erat eius exercitus. Ipfe
autemfquia populum iudeorum latronibus oppreffum pacem defiderareaudieratjGaphnam coru
animos expIoraturus ingreffus maximum inuafit peri culam.diuinitus namq; fcum effet fine armisj
a miffilibus in eum iaftis eft prgferuatus SC  duobus tarna foci js interfeftis ad fuos faluus euafit.Q.ui
ia fcopos loco.vn ciuitas & templi magnitudo videri poterat diucrfis in ločiš caffta munitiiuffU.

C[Capitulum fecundura.

Cl

■

" :  r >t'o s ^ f

>fc D

Adjgg*.

f ' v,,u rcO(j e ^ e

* '»Vrr(T,,,:* C3z3 tO

f '’<Tcnr o Ctlamfo| 3

.. '^'Cebaturifjj

: ;4 s,nd, s4,

'"S. 0 ««® p

u  J ' <zc ' a t3:in facei,

';' tfrr ^ 3 d fanft 15 ,

rDJrf * ^dorandam,

'. (' -""cofnmifce^

t | JtlJ,n pairaesotnUi|

^^nrnmdcioci

■»auiiibcliotumula
^ qu(do!t't r ep r i mcn
1  CT,c quarauteceteta
v  -i quilacrasptitji;
p*be dinpientes faSfc|i
' c.uttas cfTct. Si qii
: i f«q'iidemfubeumts
>iuotife autem defuper E
rr.esu« in Svmone eiufip
t'  ’’ vofosedfsftunič/

iniccutus agcbatcf/

■« j  r* preparata fuarf$

■ H  rtrr proprusm
s ■ r j burnemu quod
r-K  (juimfenr. niti  eam

Icifpptjgnannbusciui

~ - moltercu/f/ntelli

r: i ”j!u ItberJretui

tr si capkndi tepu*

-t - idcojvdkftntitft

*t%  trant. Etpugtia
J  :ilu«nn’ u mq' J ®
.udtbatvlll'
‘•im  ,iut r«uerenr/J

V,, T ;,-hfC caoftfl^ ^

l^jtvduoconnuo^

23554

..  .o«***?

• -"oafit-a®

3De3ubafcobeUo



eg.li.S
cap,j.

B

eg.lid\
cap,j*

5 . 11,5
cap, 5 »

aliquid in fe perniciofum excogitatcs: & quid vifumfuiffetfine miferationefacie tu cadauera co
tes: nulla cediš aut ctudelitat/s viam ptermiferut: adeo vt etiam facris materi js ad culcariu ex mo*
confcieda bellica inftumenta lohanes abuteretur. Nam cuolim fulcire teplum potuis audaciam

, , ,  _pulo itemq; pontificibus p!acuiffet.idq;viginti cubitis altius edificare rex quidem capientiS.

agrippa a monte libano captas ei rei materias maximis fumptibus Si  labote deuexit:hoc eft ligna fu  Iohaanes facris
mul 8C magnitudine 8i  direda ,pceritate fpedabilia.Interuentu autbelli opjre interruptodohannes matetijsad co#
his fečtis q> fufficere logitudinem reperititurres edificauit 8C  aduerfus eos coftituit qui de fuper 3 te# ficienda bellica
plo pugnarant.Poft muri ambitu cotra exedram occidentale admotis qua folum poterattcp aliae par inftrumeta abu
tes ratibus ex longu quo fuerat occupate.Et ille quide fabricatis ex impietate machinis fubadumiri tebatur.
fperauit hoftes.Deus vero Iabore eius inutilem demonftrauit: & priuf g in his quemq poneret roma Exerdtus Tyti
nos adduxit. CEtenim ty tusfpoftgi parte quidem ad fe collegit exercitus: ali j veto  vt ad hierofoli# legioefqj St  fuh
ma cocurrerent fcribit)cgfarea profedus eft.Erant aut tres legiones quf pridem fub eius patreiudea fidia.
veftauerant:8£ duodecima qug olim cu ceftio male pugnauerat,Q_ugq; licet g id fortitudine effetjin#
fignisituc tn etiam eorum memoriaqug pertuleratalacrius ad vindidam pperabat, Harumquide
quintam legionem milit occurrere fibi per emans alias Ammas decimam vero per hierichonta afce
deredpfe autem cum cgteris regreffus eft quos regum quoq; fubfidia plura quam dudum multiq; fy
ti  auxiIiatores comitabantur.Suppletum eft autem quatuor legionum quantum vefpafianus eledu
cum mutiano miferat in italiam:ex his qui cum tyto accefferant.Duo namq; milia de alexadrino[ex#
ercituleda,triaveromiliaexeufrate eumfequebantur &amicorumfpedatiffimusbeniuolentia fi# _ , . .. .

mulatq;prudentiatyberiusalexander('quianteaquidemfgiprumamminiftraueratjtuncautemdi T - '”, rI  .
gnus qui exercitum regeret propterea iudicatus q> primus incipienti fuit hofpes imperiogc cum fide ^ et  <lux exercl ‘'
clariffima incert? fortung fociatus eft.ideq; etiam confultor in vfus beliicos gtateac peritia precipuus "J 8 ’
aderat.CProgredientem vero in hoftilem terra titum antecedebant regia omniaq; auxilia: poft eos J™ 0 CXCr ^ ,tu *
viatu ftratores caftrorumqj metatores deide redotes farcin^ atq; armatiipoft hos ipfe tytus 8C  alios rc § r . e “ ief *
ledus habens & flgniferos.Q,uorum agmen equites fequebantur,Heviro ante machinas ibant & fe tes  hlftoiollina
cundum illos vna cum eledis chiliarchi & prgfedi cum cohortibus.Poft autem circum aquila (igna
8d ante figna tubicines,Deinde acies fenum virorum ordinibus dilaratajferuile autem vulgus a tergo
cuiufij agminis Si  ante hos farcing.Omnium vero mercennarif nouiflfimi:eorumq; cuftodes coado# |

res armorum.Prgcedens autem decenter exercitus: ita vt mos eft romanis infiftunt. Nam Gophna
alias Gofna per famaritiden venit qug Si  prius ab eius patre fuerat occupata:8C tune prefidijs teneba
tur.Ibi autem moratus eft vnam vefperam:mane inde proficifcitur. Petadaq; die in mafione caftra
ponit in locofquemiudei fermone patrio achato naulona alias Aulanam id ruborum vallem; vod# jy tlls  ppf m  fo
tantjiuxta vieum quendam gabath faul nominefquod fignificat vallem faul) diftantemab hierofo# ( j eorum  i atron |
limis ftadifs fere triginta. CHinc fecentis prope ledis equitibus comitatus perrexit i  ciuitatem q tu# |j US  'opprefTunj
ta effet iudeorumgs animos exploraturus:fi fortefe confpedo fpriufq in manus venireturj maetu ce# auieratdeiide
derent, Audierat enim^uod erat verum) a fediciofis Si  laironibus opprelTum populum defiderare rare p acem 8C
quidem paceifed $ rebellantibus infirmior effet nibil conari,Q,uamdiu quidem mane g viamfqug G a pj in a explo
ad muros duceretjequitabat;nemo ante portas apparuit.Vbi vero itinere ad turrim faxeam declina ta turus iudeogt
to tranuerfum agmen equitum duxit infiniti fubito profiliuntfqup muliebres turres vocanturj8t per a j: OS  mgreffus
eande(qu?contra monumentum helenf porta eft) egreffi equitatum intercidunt at<^ alios quidem m aximu euafit
etia tune via curates ne cum hisfqui diuertebantjfefe iungerent a frote appoiiti phibuerunt. Tytum periculum,
vero cu paucis feparant.Ille aute vitra quidem minus progredi poterat a muro enicunda foffis pate *
bant Si  tranfuerfi erant hoftes mu!tifq; maceri|s’impedita. Ad fuos autem in aggere coftitutos incut
fus intercedente hoftilfmanu defperabatur.Quoru plfriq; imgatoris periculum nefciebat fed exifti# ?

mates eum fecu reuertitipfi etiamfugiebant. Tytus autem in fua tanrumfortitudinefitam effe,pfpi#
cies fpe falutis fledit equu:&^vt fe fequerenf;cu clamore comites adhortatus:in medios hoftes irruit
vi ad fuos tranfire feftinans, Q_uo tempore quidem maxime intelligi potuit:8£ bellimomenta Si  im# Tytus dinftus
peratorum pericula deu curare.Tot enim aduerfus tytum miffilibus iadis cum neq; galea neq; tora# amiffilibus(ca
cefeptus effet.non bellator enim fedexpioratorCvt dixi)procefferat.nullum in eius corpus delata eft eet fine armisjl
fed tanq(ne eum ferirent)ex induftria mitterentur omnia pr^teruoIabant.Gladio vero femper a late prgferuatus,
ribus inftantes dirimens multofq; ante ora fubuertens fuper cadentes agebat equum.IIlorum autem
clamor erat propter audaciam cacfaris (vt eum aggrederenturjexhortatio fugaq; 8C difceffio repen#
lina quocumq; diuerteret curfura, CHuic autem fe periculi participes cum a tergo S a laterijtus fo#

Mij,

t

%ibtt  £>ertus 3 ofepl)f 3 BDd

Mons oliuar 5
Vallis cedron,

fduobus derentur adiunxerant. Vna enim etat vnicuig; fpes falutis viam cu rito patefecere priufij circumne« D
tiftfocijs inter« dusopptimetur. DenfcgQUoexnimis gtinacibusaltetcum eqno petcuffuseft alteroverodeiefto eg.Ii.5
fedis)cureliqs atqj occifo equus etus abdudus eft. Titus vero in eaftra cum efteris falnus euaftt.Iudeis quidem q> ca§.j,'
ad fuos faluus aggreflione prima fuperiores fuerant inconfulta fpes animos extol!it ; magnaqj his in poftetum ftuu
eualfo ciam momentum temporaneum comparauit. dC^far žutemfpoftq ex emaus agmen nočte fibi fo« eg,'i,;

Tytus i  Scopos ciatum eftjluce inde digreffus ad locumfqui fcopos appellatur} accedit vnde iam & ciuitas (C  dara cap, 4,
loco vri eitas SC  tem pit magnitudo confpici poterat;qua parte feptemtrionalem regione continens ciuitas humilior
tepli magnitu« tradus prope fcopos nominatus eft diftans a ciuitate feptem ftsdijs.Ibiq; duabus legionibus ffmul
do videti pote,* quint£ vero legion i te trorfum ftadijs tribus eaftra muniri iubet. Labore namq; nodurni itineris qt«
ret eaftra muni tritos raihtes progredivifura eft:vt fine fortitudinemurum extruerent.CMox autem cepto edificio
si  iubet diucrfis decima vero legio per hierichontas aderat a vefpafiano poccupata:vbi qufdam pars atmatorum in
in locis. prffidio fiierat collocata.His autem pieceptum erat fexto ab hierofolimis ftadio eaftra ponere:qua
parte mons(qui appellatur Oliuarumjcontra ciuitate ab oriente fitus eft a!taq; interiacente valle di«
fceretur: cui nomen eft cedron;

CDiffenfio interiorf bello foris intetueniente)refrenatur:feditiofiq; contra romanosfinita cocot
dia^vniuntut & contra romanos in valle Cedron impetum facientes legionem turbarunt eam fuga«
tes.Scd Tytusin auxilium legioni venies multos interemit Iudeorum a!iofq; in fuga conuertit.Ty«
to vero milites ad edificanduns mittenteriudei hoc fuga eftimabatded fpeculatore fignum date fre«
quentiflima mulritudo mašimo impetu profiluit vt nemo eam fuftinere aufus eft.Et romanorum ag
men continuo diffipatum eft:8c pulfi in monte refugiunt. Tytus autem cum paucis relidus iudeor&
furori cedere togatus honorem faluti antepones hoftes impugnauit Si  turbauit.Sed iteru turbati ro«
mani difpergunf :fupplicantes iudeorum non poffe ferre impetum 8 C  ali js quidem fugientibus;Tyt 3
fagifleeftimabantJpfum vero quidam in medio verfari bello cernentes cunčtis eius periculumnun
eiarunt cu clamore K pudore a fuga reuocari contra Iudeos frruerunt. Ty tus itaq; bis legionem a pe
ticulo liberauit. CCCapitulum terrium.

Ntra ciuitate vero fine requie conff igenriu diflenfionem tune primum fubito ingens
bellnm foris interueniens refrenauit & cum ftupore fediciofi romanoru eaftra infpe« eg,Ii.h
dantes trifaria diftributa mala inter fe inire cocordiam rationemq; inuicem rcquire, cap.
bant quidnam expedarent quidue perpeffitres muros contra vitam fuam pateretur
opponi be!loq; tanta fe fundente iicentia tamg fpedatores bonoru operum fibrij;vti E
lium refiderent mcenibus claufis remiffifgj armis ac mantbus in nos metipfos gfečio

Diffenfiointe*
lior (bello foris
interueniete)re
freaf & feditiofi
cotra romanos
(initaeoeordiaj
vniuntur.

Iudei cotra
manos in valle

exclamat aliquis tantummodo fortes fumus romanorum aut lucro ex noftra (edicione  fine fanguine
to« oppidum cedet.His alios atq; alios congregantes exhortabantur:raprifqj armis fubito in  leg/one de
alle cima ruunt perqj vallem fado impetu cum ingenti clamore mutum edincantes romanos aggrediun
cedron impetu turllli autem in opera diftributi armis ob eam caufam pleriq; depefitis nec enim excurfum iudeos
facietes legione aufutos eflie credebant Si  fi maxime vellent animos eorum fedicione diftradumiri arbitrabantur p«
turbauerunt ea tet opinionem perturbati funt. Atcp opere quifqg derelidoiconfeftimaii/ recedereimulti autem ad at

Jugantes«

J,f. 'Sc *«” 1 " 1

" s&sss
jssrf

is?

loimp eratoie

nunci 3 uCrUflt '

totis VtribtJS i n

inpedem^

I coaib f° nt *
iubet:ipf ev£ ^
fequ/on<f m *

£ 2' ';’ u it atq) |taca
ca. 4 -* ^£ x tranf'

foliannisinftn
ftibus armati a

fuerattriperttt;

exetcitu copla
decipere iplol
B  nabantaggtf

portascurrem

tus vero iratu

.m 4 ^ ^ |

tus veru nai
infaini? eft.(

ma properates priuf q fe in hoftes corrigerent feriebantur.Plures aute iudei femper adifdebanf eoru
frceti vidoria qui precefferant & q> cum pauci eitent mu!tip!ex numerus Si  fibi8w hoftibus videban
tur quia fecunda fortuna vtereuf .Romani autem maxime ordinari confueri & cum decore atq; pce«
ptis beilu gerere fcientes ex perturbatione trepidabant* Vri tuc quoq; prjuenti aggrefllone cedebfr,

Si quando tame fefe conuerteret ab infequentibus occupati & a curfu reprimebant iudeos:SC ob;im«
w  petu minus cauriusfauciabar.Seper vero excurfioneg!(fcentemagifq; turbati:poftremocaftrispuifl tgMJ*
Tytus! auxiliu funt.Totag; legio tune in periculu ventura fuiffe videbatur: nifiihocfibi nunciatoj mature Tyrus ds
legionisvenies tulifiec auxiliu:multifq5 inerepans ignauia SC  fuos a fuga rcuoeaffat. !udeifq; a latere ipe cu hisirrues
multos iudeo^i quos drča fe habebat eledos.multos quide oeddiffetipluresjaut fauciafTet: oes autem in fugam ver« E
interemit 8£ ali« tiffet:atqj invalle precipites compuliffet.Illi aut in prono loco multa mala perpelfi poftg in aduerfam
os couerrit i fu« partem euaferunt.Fiedunt fe iterum;& valle intercedente cum tomanis dimicabant.Igitur ad medi
gami um die ita bellatum eft.fTPaulo autem poft meridiem tytus his (qui fecum erantjin fubfidio collo«

caris alijfcj de cohorti bus aduerfus excurrentes oppofitis.re!iquu agmen ad murum i fummotis edi«
Tytuscu pau« ficandumremifit.Iudeisautemfugahoceffe videbatur. C 5 q;fpeculator(queminmuropofuerant)
as relidus ce« amidu agitato fignu dediffet;frequentifiima mulritudo tanto impetu profiluit. vt eoru curfus imanif cg.li.f
dere iudeorum fimis beftifs effet alfimilis,Dcniq; in aduerfa acie ftantium nemo impetum fuftinuit:fed tamq maclii cap, f,
furori ab ami« na gculfum agmen continuo diffipatum eft:pulfiqj in montem refugiunt.in  afcenfu autem medio
ds rogatur, Ty tus cum paucis relidus eft: multurngi amicis monetibus qu/ pro iroperatoris rcuercnua conta p to


Em:
infta
iude
pieb

das infidias vf
tiq; induftria 1
temveftimem
C ttatfcumalier
met folis infid
diffilientespn
lati & circum
occifotumini
fidiatorem al
■ jpagnainnoc
ap.j, n autem inte
CSeditioqt
eaftra propii
tesq UOs  lati:

compianare.

^ °Ppofit:
tUm 'Saxorun
e S'U, 3ll He r odi s "

«P.6. p ls  de niq T
l^uhebms

impt

Iti

\ \u V^qu\imqi<M

. m$oftWK&W \

„\ i^m«n t\oft.tWc\^n* t?Si\
< un\ ti du**” *’

aUii
> tx>d

58‘onibtispj

„„ IUrf,l «Hn^ 3f
JI* a »matoi

,,n -Jnimjj

i^ner«;.

,fr, a«wc valiti

'n/ta cocot

f  AA I* .

nos

“runrramfu^

/* cor uertit.Ty (

1  piumdatefre,
t romanorum a#

''eiiftusiudcori
^ itcru tutbariro/
fugientibus;Tytj
periculumnun
■ n legtonetnape

-n fubtto ingcns 1
notucaibainfpf/^tt j
. snuicrm rrqoto djvf :
m iuampatrrmir
opoton/ib^vtiB
i rjioiplos  ^pfefto
oc fin; Ongvinc
.lolnkgionedc
Mios aggrcdiun
Kuriiun iudeos
irbitrabantorp*

l,:o  ?utem ad ar
uliickbanfeorfi
artibui vidrban
!fox«atqj pcc/
rdlontctdeb^
uieosiJf#*

SDeJttDSfco belfo

5 Fo-lW«.

■vnj jiiiV'*'  k
iiiitH
utffl  F

mt)

,anit egw
nclii capif

A periodo perduraueruntivt morte appetetibus ludcis cederetvneq; pro his in difcrimen veniret quos _

e g ,l,f, anteipfum faluos non efte oportcret fed potius Fortunam fuam reputaret: q? non militis officio fun# Tytus accus p*
ca p,4- geretur: vernni H  beli/ & orbis terre dorninus eftetine iti fugam verti videretur in quo omnia nitere# pones faluti ho
tur.Hf c autcm ne'audiret fimulans'& ad fc recurrentibus obftabat eofq; in orc feriens cum vi obtme ftes ipugnauit
rentur occtdebat:& in galeam repenteincumbens multitudinem rcpellebat.Illi autem SC  viribus eius & turbauit ac.

8C obftinatione perterriti pcrterriti ne tum qurdem in ciuitatem fugerunt. Sed in vtrumq; iatus ab eo
declinantesirurfum fugientes infequebant.Quos tamenaggrelTus a Iatere: ipforum quidem impetu
pr^pediebat.CEDam hfc autem aguntur Si  ulos qui fuperiora caftra muniebantfvbi fugere inferio# Turpati roma#
res videruntjmcetus ac turbajoccupat.totumq; agmen difpergif fupplicantium excut fum quidem iu n ' dftpgunf lup
deorum fuftinere non pofle.Tytum vero in fugam verfum nec enim illo manete vnčj alios fugitiuos P.'' ca i es  iudeo#
fuiffe: 8C  tanq larualicircundati terrore afius alio ferebantur.donec quidam cum in medio verfaribel# ra  ”° P_°“ e  , T *
loimperatoremvidilfentplurimumetuentes! vniuerfoagmini uorumpericulumeiuscumclamore Te  ‘P ctu ^ a ''i s
nunciauerunt, Itaq; pudore reuocati: Si  fuga maius aliquid fibi exprobrates q> c^farem deferuiffent fugietitus Ty#
totis viribus in mdeos vtebantur.'8i femel ad defcenfum tranfuerfi vrgebant eos in decliuia. lili aute tum fugille eftt
in pedem recedentes pugnabant.Cumq; romani pofient plus eo q>  fuperiores erantiin vallem omes ma p at le ^
coadi funt.Tytus autem contra fe pofitis imminebati&legionem quidem ad muri fabricam redire trncd:to ver

iubetiipfe vero cum hifdem quibus antea refiftendo hoftes arcebat.(£Itaq;ffi me nihil addente ob# ' arl VIC * en
eg.l.f. f 2 quio neq; inuidia detrahente verum dicereoportetJipfe cffarbis totamlegionem periculo libera# tcs 01 ‘ >us  ! u ' s
c3  1 * uit atq; ita caftra muniendi copiam inilitibus prf buit. ptculum cu cla#

#CJBxtraneO(remiirobelloiteruminteftfnuoritur:infeftoazimoruinterIohanne& Eleaza^r.Et tnorenuciarut,
fobannis inftručh milites templi occupandi gratia arma fub vefte portabant qui ingrefii abiečtis ve# ® pudore a ru#
ftibus armati apparuerunt.tucq; maxima:&varia cedes fada eftin templo.Seditio quoqjfqu? prius 8 arC vocati co*
fuerat tripertita in duas partes redigitur.Tytus’autem caftra ,ppius ciuitatem tranffeire volens miffo tra ,u deos nrue
exetcitu coplanare vfq;’ad muros iubet fpacium. Iudei veroromanos fub pacis fimulatione volunt runt *
decipere ipiofq; fingunt velle introducere quorum romani calliditatem no cognolcentes opus fefti#
g nabant aggredi.Sed Tyto fufpeda eratmutatio qui milites nianerepccepit: quida vero romani ad
portas currentes interficiebantur alijs vu!neratis.Iudeiq; romanos vituperabatfraude pel!edos.Ty#
tus vero iratus milites .ppter inobedientiam redarguit apud quod etiam vincere fine ducis pcepto
infami? eft,C6militonibusautproinobedientibusintercedentibusTytusindulget.

CCapitulum quartum.

Emiffo autem paulominus bello extraneo iterum inteftinum fedicio fufcitauit.Azimoruq; Extraneoremif
inftanre die (qui eft apnlis menfis quartufdecimusjhoc enim fe primum temporeopinanf f 0  bdlloiterfi in
iudei ab ?gyptijs efte liberatos eleazarus quidem cum focifs portam fubapenes introire cu teftinu orif i fe#
piebatex populoquitemplum adorarecuperent. Iohannes autem die feftoad protegen# ftoazimoruin#
das infidias vfuseft Si  fuorum quofdam ignotiores armis fub vefte latentibus inftrudos quoru plf# ter  lohanem 84
tiq? induftria ingreffi erant occulteinter alios phani occupadi gratia fumnutit. lili autem poftg intra Eleazarum*
rent veftimentis abiedis armati fubito aparuerunt. Magna ftatim turba circa tempom ac tumultus
eratfcum alienus quidem a feditione populus omnibus fine difcrimine imputarer) zelotte vero fibi# ^

met folis infidias comparatas. Verum higuidemfrelida portarum cuftodi3j& alijex propugnaculis
diftilientes priufg manum confererentin templi cloacSs confugerut. Populares autem ad aram de#
lati & circum templum appulfi conculcabanturcum Iignis palfim feroq; cederentur.Multos autem , n „
occiforum inimici priuato odio quafi diuerfa fadionis focios interficiebat.Et quicumq; ante hec in# Maxima tuc »
fidiatorem aliquem-offenderat:tunc agnitus quafi zelotes ducebantur ad cedem.Sed qui atrocitate var,a ce dcsite
magna innocentes efficerent.inducias conceffere nocentibus:progteflbfq;excloacisdimiferunt.Ip# P^°*
ff autem interius templum Si  omnes eius apparatustenentes confidentius oppugnabat Symonem.

CTSeditio quidem hoc modofgu^tripertita pridem fueratjin duas partes redigitur.^£Tytusautem Scdhioqu£pti
caftra propius ciuitatem irafferre cupiens de fcopo contra excurfusquidemlečtos equitesacpedi# ustriptitafue#
tes quos fatis efte arbitrabatur. alium vero exercitum iuflit totum quod erSt vfq; ad muros fpacium rat . in  P te *
complanare.Cunftis igitur materifs ac fepibusdirutis quibus ortos ac lucos incoie premunierat om# teaigitur.
niq,- oppofita quamuis manfueta filua excifa repletum eft quicquid eratcauum & vallibus impedi# * u “ cl  romanos
tum.Saxorum autem eminentiffimus ferro truncatishumiliorem totum illum tradumafcopo vfq; mbpacis fimu#
eg.'!,?. 3d Herodis monumenta feceruntiferpentium ftagnum continentia qu? Colymbertha vocabatur. latioevolfitde#
cap.6, CHis deniq; diebus Iudei Romanis huiufcemodi infidias parauerunt Seditioforum audaciflimi ex cipere aroma#
ttamuliebres (qugficappellanturjprogteirtturresfimulatoq;^paciseos ftudioftpepuliffenteo q>  ” 0s  nngutitro#
timerant impetum romanorum ibidem verfabantur;& alter fubaltero vitabundilatebant. Ali/ ve# o^cere velle*

tg.1.5*
cap.y.
eg.lid
cap, 6

I

%m  ©ctfttsSofepbOtJtid

Milite« Roafti

so pet maros difpofiti populuttvj effe fimnlantes clamore pacem implorabant foedofqp pofeebant: 0
portafqj fe patefaduros effe pollicentcs muitabant roman os.Hec autem vociferantes vna St  contra
illos velut a portis eos abfgetent lapides iadebant illi perrumpere aditus velle fimulabat: 8C ciuibus
fupplicare.Cumq 5  ad tomanos frc fepiffime conarenturireuerfi perturbatis fimiles videbantur: Vese
hic eotum calliditas apud milites quidem fide non carebat fed tan§ bos quidem in manibus habe,
rent paratos ad fupplicium illos vero ciuitatem fibi apperituros fperarent: opus aggredi feftinabat.
calliditatenon Xyto autemfufpeda etatmutatio;q> rationcmnon haberet'Pridienamq; ptouocatos eos ad padio eg.li.v,
cognofcentes nem  per Iofephura nichil mediocre fentire cognouerat. Etiam nune igitur milites manere loco fuo cap vj'
opus feftinabat precepit.CI am  vero quidem operibus appofitiiraptis armis ad portas excurrere cceperunt. Hic au»
aggredi fed Ty tem qui expulfi videbantur.primocedebant. Deinde vbi adturres portte propinquabant:curfu eos
tč fufpeda erat cireumueniunt SC a tergo perfequebantur.Qui vero in muro ftabant.lapidum his multitudinem om
mutatio io mili nigenumq; telorum fimulinfunduntiadeo vt multos quidem necarent plurimos vero faucižret.Nec
tes manere pr? enim facile erat a muro diffugere alijs retro violenter inftantibus: SC  pr?ter boe pudor quia rečtores
cepit. peccauetant:itemq 5  metus in delido perfeuerare fuadebat.Q,uamobre hoftes diu decernentes mul

tis vulneribus aecepeis neqj paucioribus redditis poftremo eos a quibus circumuenti fuerant reppu
Helen? monu# ierunt.Quos tamen recedentes vfq;ad helen? monumentum iudei vrgendo iaculis fequebanf.De/ eg.li.ji
menturn. j n d e  illi quidem infolenter fortun? maledicentes SC  tomanos vituperabant fraude pelledos: fcutaq; cap.vj

alte fublata ctifpantes tripudiabant.8C cum leticia vodferabantur. CMilites aute interminatio prin«
Tytus iratus mi c (p U m SC  cffar iratus huiufmodi oratione corripuit .Iudei quidem(quos fola regit defperatiojomnia eg.li.v
lites .ppter eo^ cum  deliberationefaciuntatq;prudetia fraudes SC  infidias componendo eorumq;dolos fortuna p/ cap.vij
in obedietiare/ fequitur:cp funt morigeri fibiq; inuicem beniuoli ac fideles. Romani vero (quibus ob difciplinam SC
darguit. confuetudinem obediendi redoribus fortuna famulatur) nune contrario peccant: SC  intemperantia
manuum debellatur cp omnium eft peffimum.prgfente c? fare fine redore dimicantes.Certe(mquit)
plurimum ingemifcent milici? leges.plurimum patericum boe vulnus audierit.Ille quidem cum bel/
lando fenuerit nunq ifto modo peccauit.leges autem fi cum in eos(qui minimum quid alias al/quid
prfter ordinem mouerint)morte vindicent nune totum deferuiffe exercitum videant. Modo autem
fcituros effe(aitjqui arroganter egerint:q> apud romanos vincere etia fine pcepto ducis in farni? eft.
j\p3  romanos <£H?c Tytus cum indignatione ad redores prolocutusfcertus erat cp alias quia lege in omnes erat eg.li.v.
vieere fine pce vfurus.Ethi quidemabierunt:quafiiamiamqj iufte morituri.CECircunfufavero agmina Tytum pro cap.vij
pto ducis infa/ commilitonibus obfecrabant paucorumg; temeritatem condonari cundorum obedienti? prpcaban

uidd

Sepb‘

^ peUatof -

Ja uita s3Ut

febebatmu*

$ SfiBS

Cupioi c‘ ulta<
a dauidq u °'

autemforujj

uifus.Verur

C oniuttg“ cl

peremlne^

dirimifabi " 1
autem dno c
teadirepo«

(apetcolle™

I eeliff* firmi/Iimefr

'cap, 10  ptibusdeuot

mig eft*

tur.Emendaturos enim peccatum pr?fens futur? compenfatione virtutis.Placatus eft itacp  c?far vti. E
litate fimul ac precibus.Namqjvnius hominis animaduerfionem vfq> ad fadum promouendum pu
tabat:multitudinis vero vfqs ad veniam.

CHIERVSALEM obfideturcuius iitus edificiamurorug; SC turriumun/t/o SC  templi regioq;

aule ornatus 8C ftrudura deferibuntur.

CTytus militibusreconfiliatus coaequato eiuitatis;fnterualIoexerdtum'ordmauit:drca hieruftu
lem qu? trino circundata eft muro/nifi in vallibus ipfaq; eft/fuprž duos colles quoru fuperior cafteb
lum Dauidi&inferior didus eft Acra.Collis vero tertius lata diuifus valle:quam Affamoneiaggeri/
bus repleuerunt vt templo coniungeret ciuitatem. vallis autem vfq; ad Syloan Tyropeon eft appel/
lata Foris etiam duo erant colles.Murorum autem ciuitatis fqup plurimorum regum opibus vndiqg
tnunita erat)defcriptio SC dimenfio hic ponitur.primus enim murus vetuftiffimus dicebatur. Agrip/
pa autem a Claudio prohibitus muros non perfecit.Turres autem mcenibusfupereminebant.pr/m/
enim muri vigintierat turres.Terti/ nonaginta/medij quatuordedm/8C antiqui quinquaginta, Cum
enim tertius murus totus effet ammirabis/ammirabilior tame in muro Turris fephina furgebat q par
te  Tytus eaftra pofuit.Herodes tres turres trium amicorum nomine edificauit Hy ppicos /Phafellus/ p
Mariannes SC  turris qu? c?teris magnificentiora / 8C ornatiora fuftinebat diuetforia, has turres antu
quus murus excelIentiori loco conditus*eft lapidibus mirabilis magnitudinis conftrudus cot/nebat,
TVtusmilitibus ,, , CCapitulum quintum.

t eedfiliatus coe fi u 'dem reconfiliatus eft.multa monens vt poft h?c prudentius agerenfcipfe vero

ouato ciuitatis * Wš  | <l uema ^ mo dum iudeorum infidiasvlcifceretur cogitabat.Interuallo autemfquodvfq ad C g,li.V,
Iteruallo exerei 1 1 muros  duitatis eratjper quatriduum coasquato farcinas atq; aliam multitudinem cupies ca ,viij,

t5 ordinauit cir totam traducere/militum validiffimos a feptemtrionali tradu in occiduum feptenos pet

ca'ciuitatem ordinem contra murum pr?tendit;altius valle depreffa.Peditibus autem in fronte ac poft eos‘equi/

■ * * bbus acie terna difpofitis cum finguli ordine feptenos haberent femoti ftabSt-fagittarij.F xcurfibus

autem iudeorutato agmini circudufis;tmpedimeta tria legionfi.itegj alia multitudo fine timore tih

tos)  pertinen

aboccidcntc

indefuprafe
lomoniseft.
tur.CSecur
autemfuera
B afcendebat.
indeadfepl
site regis fili
Ira fullonls q
citurjddine;
omntsnuda
nali regioni
collebatur^ci
fimis fepara
facilis fit & r

minataefta
dtut ciuitas
pa: mutum
tiamextrud
ftisabopet
vigintieubi
dcmoucri.l
b'afquiedil
dio fabrfca
bebantur.t

r Sr esV/gir

^ “ficutipfc
te n'or.Poft
3( l u arumqi
tet ‘ U| sqiiid

'j® lnta  tri bi

i?aturr, s

2>e3ut)8fco betlo Jfoljcijc.

^ fijt.Ipfequidetitus cu $pe  duobus ftadijs abeffctmuroiadangellietus parte cotra turtim fqu£e ap#g
pcllatur Sephomos afs Sephinajcaftra ponit.Ad qua muri abitus ex agloneptines ffcdif ad occid
te. Alteravero ps exercitus ea tumverfusi^ug appellaf hyppicos)muro circudafcduu ftadiorfi fpaci#
tem fitr a ciuitate defcendes.Decima aute legio in  oleonos als olionaru mote(vbi erat)manebat.

CCiuitasautem trsnomurocircudata eratnifi quavalIibusinvijscingebatur;Exeanaq;partevnu HierufaledefctS
egJ*?« habebat muri ambitum. Et ipfa quidem fupraduos colles eratcondita cotrarijs frotibus femet afpi pt j 0  ~ u{e tTino
c.9<*°‘ cientes interueniente valle difcretosiin quam domusceleberrim^ definebant.Colliuvero alter quos circudata e mu
fupior ciuitas fedet)mn!to eft exceIfior &in ,plixitatc dire&ioradeo vt quonia tutum erat caftellurh/ 10 £n va ^

a dauid quodam regevocaretur.Is parte falomonis fuerat qui primus templu edificauerat. A nobis t us>
autem forumfuperius fabricatum eft. Alterverofqui appellaturacrajft inferiorem fuftinet ciuitatem c 0 ]j, s  fuperiot
Tndicpdecliuis eft.Contrahunc aut tertius collis erat natura humilior q achra& alta latavallean di du £ us  g caftel
uifus. Venim poft ea tempeftatefqua affamonei regnabat)8£vallem aggeribus repIeuerunt/Vt teplo j utn  dauid.
coniungcrent duitatem/SC  achre altitudinem cefam humiliorem fecerantvt ex ea quoq; phana fu Coliis tertius la
peremines cerneref.Valiis autfqug tyropeo appellatur / )qu3 parte diximus fuperiorisciuitatis collem t3 va |[ e  d, U iius
dirimijab inferiore vfq? ad fyloam percinet.lta enim'qui dulcis eft ac plutimusjvocabamus. CFods q Uam>
autem duo ciuitatis colles profundis vallibus cingebantuc &vtriq; obftantibus rupibus nulla ex pat Affamonei afo
te adire poterat.CTriumvero murorum vetuftiffimus quidem propter valles imminetemq; his de afamonei agge
fuper collemfin quo erat conditus/acile capi non poterat-CAd hoc autem q> loco pr«ftabat.Etia r ,t, us tC pleueft
firmiflimeftru&us erat dauid Bi  Salomonis aliorumcp interea regura largiffimis impenfis operi fuin vt t gp| 0 c §iuge
cap*to ptibusdeuotis.Hicveroparte incipiensaturrifcuinomen efthyppico)8CadIocum(qui didturxix# rent  ciuicatem.
tus)pertinensdeindecurifconiunčhisinocciduam templi porticum definebat. Parte vero altera pj urI ' 0r u regu}
ab occidente ex eo de loco du&us per eumfquivocatur bethifo defcendens in effenorum porta de# 0 pibus vndiqt
inde fupra fontem fyloam in meridiem ftexus atq; inde rurfum in orientem verfus qua ftagnum fa# munita eta£ciU |
iomonis eft.8C vfq? ad locum pertir ens^uem ophlanvocantjcum orientali porticutempli coniungi tas<
tur.CSecundus autem murus ex porta quidem habebat initiumfquam genetha appellabant )Hxc
autemfuerant muri prioris.Septentnonalemvero tantummodo tračhim ambiens:vfq ad antoniam gc3us muru«

B afcendebat.CTertio muroturris hyppicos principium dabatvnde adBeroe tradumpertinens.de *

inde ad fephinam turrim veniens contra monumentum helenf(qu? ad Iabenorum regin* fuerat a Tertiusmutt r^o
zite regis fi!ia;8( fpeluncas regias inlongum dudus a turti quidem in angulo polita fledebatur con
tra fullonis quod dicitur monumentum.cum veter^ autem ambitu iundus in cedronavallef quf fic di
citurjdefinebat.Hocmuro etiam partem ciuitatis(quam ipfe addiderat Agrippa,)cinxerat :cum eet
omnis nuda ante.Exuberans enim multitudinem paulatim extra mcenia ferpebat templi feptentrio
naliregioni colli proximaciuitatiadiundanon paululumproceiIerant. <EQ. u i & quartus collis id ,
collebaturkui nomen eft Abyfade alias Bezethajfitus quideroex aduerfo antonig foilis autem altif
fimis feparatus qu* inauftria dudse funt ne Antonij fundamentis: colli adherentibus Bi  acceffui Q. ua *i us coUl *
fadlis lit Bi  minus editus.Vnde etiam folT? a!titudo:pluiimum turribus celfitudinis adiftiebat. No#
minata eft autem pars addita ciuitativoci indigena Zebetena alfas Bezetha quod grf co fermoe di#
dtur ciuitas noua.Eius autpartes incolis protegi defiderantibus:paterhuiuseode nomine Agrip#
pa: murum quidem itafvt pr*diximusjinchoaratiVeritus autem claudium Cgfarem nemagnifice#
tiam extrudionis ad nouatum retum ac difcordif fufpitionem traheretfundamentis tantumodo ia# Agripparnarof
disab operedeftitit.Nec enim expugnabilis effet ciuitas:fi perfeciffet murosvt caperat. Saxa enim a  daudio,phibi
viginticubitis longa Bi  decem lata contexebatur;qu£ neq; ferro facile fuffodipoffent:neq;machinis tus non per f e#
demoueri.Hifq; murus dilatabatur.Profedo autem altitudinis quoq; plus habuiflet.fi cius murifice ‘

tia^iui edificium aggreffus eratjnon fuiflet inhibita.Rurfus autem idem murus etiam iudeoru ftu#
dio rabricatusiadviginticubitos aeuit.Et murus quidem binis cubitis:pro piignaculavero trinis ha Tnrrium defcti
bebantur.totaq; altitudo eius advigfnti quinq; cubitos erigebatur. CMurum antemfupereminebat t|[o  & ftrudu#
turresviginti quidem cubitisin altitudinem.viginti vero in longitudinem quadratisangults ftrudgi
C Si  ffcut ipfe  murus plense ac folid*. Pr sterea fhudura & pulchritudo faxorum nihil erat templo de

tetior.Poftaltitudinemveroturriumfolidumviginticubitiselatamcelle defuper & cenacula erant - —

aquarumqj pluuialum receptacula:& tortofilatiq; fingulorum afcenfus.Eiufmodi turres nonaginta Turrestertijimi
tertius quidem murus habebatiearum autem interualla cubitos ducentenos.Mediusvero murus in ri nonagita me
eg.li.9. ouattuordedm turres: antiquus in quinquaginta diuifi erant. Orne autem ciuitatis fn gyro fpaciu di j quattuorde
cap.io ttiginta tribus ftadijs finiebatur.Cum autem totusammirabilis effet tertius murus ammirabiliorfe cim & antiqui
pliina turris ad feptentrionemocddentemqjfurgebatin angulo:qua pteTytus caftrapofuerat,Ex qm'nquaginta,
«inam q per feptuaginta cubi tos edita fole ora arabiiia ptofpici poterat Bi  vfq? a d tnareiitecp ad vi#

Hgrodes trcs
turres noie trm
amicorumedi#
ticauit. ,
Hypp|cos tur#
r.sddcriptio,

Phafallus fris.

Mariannes tur
risftruduraqug
cpterismagniff
cetiora Si  orna#
toriadiuerforia
fuftinebat.
Inatiquomuro
pdidotris erat
qui excelfori e#
rat !oco.
Lapidu mtrabi
lis magnitudo
&cdpago.8<c.
c\-

Regtteaulgma
gnifica defcri #
ptio SC  mirabi#
lis ftrudura.

Infidiatores ite
ftkii ora fllmis
confumpferut.
Templi fjtus Si
defcr.ptioj

Tlplufalomoe

cdificatu.

JS-ftset ®JtfU5loCep!)iIat)d

tima finfum hebreorum.Erat autem odo angulis.Cdtra cam turris hyppicos & fuxta du?fquas te* p.
H^rodesin antiquomuro edificaueratjqupq,- magnitudinefiue pulcbntudineacfi'rmitate(quae to# u
toeffentorfcejprdtabant.Nam pr^ter naturalem animi Iibertatem rex pro amore ciuitatis operum
excellentiamproprij'saffedibus indulgebat;perfonifq; tribus cariflimis quorum nominibusturresap
pellauit fratri 3C  amico & coniugi memoriam dedicandoalli quide;n vt dixi amoris caufa perempte i
his autem bcllo amicis cum fortiter decertaffent. |£Hyppicos quidem turris amici vocabulo dida
quattuor angulis erat. Singuteautem &viginti &quinq; cubitos in latitudine.itemq; logitudine ha
bebant ,SC  exce!fe triginta cubitoserant:nufq manes.Supta foiiditatem vero iaxifq; adunatam coni
paginem puteusvigiti cubitos altus erat ymbribus excipiendis.Superhunc autem duplici tedo do#
musviginti auiq; cubitis alta in quavaria mebra diuifa & defup ea ming gdem binis SC  ptopugnacu#
lavero ternis cubitis ambiebant.8 omnis altitudo ad odoginta qu/nqj cubitos numeratur.
CSecundavero turrisf quam fratris nomine phafelon appe!lauerat)sque lata fuic longa cubitis qua
dragenis.Per totidem autem cubitos in pilg modum fada SC  folida eius altitudo furgebat SC  fug bac
decem cubitis edita porticus erat.extruda brachijs,itemq; propugnaculis feptajn medio vero porti
cus fupereminens alia turris ftabat in membra magnifica Si  balneas.ne quid regalis vfus ei videref
deeife.In fummo autem propugnaculis minifq; eratornara cum omnis eius celfitudo prope ad nona
gin ta cubitos tol!eretur:8C fpecie quidemvidebatur affimilis fari al's pharie tumYquaealexandriana#
uigantibus igti em procu! oftendit;ambitu vero ampliore dilabatur.Tunc autem Tyrannicum domi
cilium exhibebat alias exiftebat Symonis.CTertiavero turris mariamnes(fic enim reginavocabatj
vfqj adviginti cubitos fada pervigmti alios patens inIatitudinem tendebatur:8C magniffcentiora cg
terifq; ornatiora diuerforia fuftinebat,cum id proprium feq; dignum efle rexputauiflet.vt vxoris no
mine appellata turris plus haberet pulchritudinis q qugvfroru nominibus vocitatg funt ficut illa mu
nitiot eftfcui nomen femina dederat)cuius omnis altitudo per quinquaginta quinq; cubitos erigeba
tur.Sed quamqtres turres tantg magnitudinis erant exloco tamen quo erant fitg multo videbantur
efle maiores.Nam ipfe antiquus murusfin quo erant)excelfiori loco fuerat conditus: SC  ipfius collis
vellut quidam vertex altius prope ad triginta cubitos eminebat fupra quem turres pofitg multu fub E
limitatis fumpferant.Mitabilis autem fuit etiamlapidum magnitudo.Nec enim ex vulgaribus faxis
aut qug homines ferte pofientiverum fedo marmore candido Sc  fingulis per triginta cubitos longis
lat(fqj per decem ac per quinq; altis erant edificatg .Dug it  a inter fe copulata erant vt fingulg turres
fingula faxa viderentur.Sic autem manibus artificum in faciem angu!ofq; formata:vtnufq iunduta
compaginis appareret.

CR-egi?aul? magnifica difcr/ptiomirabilifq; ftruduta oim narratioepftantior qugequa#
liambitu turribus ornatiflimis &viroru receptaculus ambiebaf extra,fed oxa inteftinnfidiatoresfla#
mis cofumpfcrut.Tepli quoq; a Salomoe edificati defcribif.magnificetia populiq; ad ediffciu Jibera
lis deuotio,Ipfius infup tepli dimefio diuifioportg atq; promulieribus adorandu: locus Si  ingreflus
defignanf,Q.dq- fuerit Sdfh Si  facrofdm phanfi oftedif fitiguloruq; i ftrudura.Ornatusv bi &quat#
tuor coiores fcilicet hiadnti cocci purpuri Si  biffi quattuor fignificates elementa ponebantur,

CCapitulum fextum.

Ts autem feptemtrionali parte pofitis intus aularegia coiugefcatur; narratioe ot pr*#
ftatior.Nec emvel rhagnificeria vel ftrudura operiš aliquaex parte fuperabaf ded to
taqiiidemurog triginta cubitos edita cinda erat.Equa!i ambitu turribus ornatifti#
mis ambiebaf;ireq,viroru receptaculis &cenaculiscetuledorucapacibus in ea Ine#
narrabilis aut fuit iaxot uvarietas colledis ibt plurimis quevbi rata videban? Si  faft/#

_g ,a  .pceritate fimu! trabm & ornamente^ claritudine mirabilia. Mebro^ autalt/tu#

do Si  tnumerf fpecies ediffcif.pff raq; oia lupeliedilis cu pleraq; in fingulis ex auro effent atqjargeji F
to ad hfc mite porticus alia p aha in circulu flexecolunf q; in fingulis & qu^iter eas fubdiuo patebat
fpacia cu e!!entvtfq$vmdarijs filiufq;van'atacu ,p!ixas ambulationes habebant altis euripis cindas
cifternisvbiq; fignorum eneorum pleniš quibus aqua effundebaturimultf q; turres manfuctarum
crciim latices columbarum.Sed enim nerjpro merico exponi regia!'qualis fuerit)poteft.Habetme#
moria cruciatum referetis:quantas res latrocinalisftamma confumpferit.Naec enim hxcaromanis
incenfa luntfcdabinfidiatoribusinteftinisvt fupra memorauimusinprincipio diiTenilonis. Etab
atonia qdcm omnia corripuit ignis tranfi jr autem in regiam triumqt turrium tedacorripuit. <[Pha#
ntim autem conditum erat ita/vt dixiXupraclarifiimumcolIem:& initioquidcvixteinploatq;arcae
fuiticiebat iacens in eo iummo planicics q> vndiq,- preceps erat atq; decliuis, Cum aute tex lalotr.o eg*n u
i qui etiam templum edmeaueratjmuto eius pattem ab oriente cinxiffet;vna porticus aggeti eft itn#

'‘ tc  SU&to, D

., stu n«jp
>• ^, pttt, «pte,

■ , T „ ^ Jbu >odida
K l’ "g»tudine h a
1  1 Jduoatanuon,

' ' ll -upl:citeao(lo (

' *c F*opugnacfc

, u  * *°ri^4 cubttis qua
Murpcbat&ftjphac
’■ n ,t,f dio veto pora
f ‘. J  !i\ lus ei videttf
(Ui.opropeadnona

■ x  J.'cxandriana#
m Tvranmcuni dom!
^tmrfginavocabat)

** nu.-tiificentiora c$

<-»u ilet.vtvxotisno
' '' • t: a.tlilair.ii
"*$ cubitos erigeba
if muhovidtbamur
< 'IS. bi  ipfiuscollis
••<•> pohtf muhulubE
*r r * vrtlpanbus laxis
n,- 'ta cubitos longis
rimi fingulfmnes
—: j ^tnulijiunifhfl

, • l jr nor <juff<]U3/
: ,i(/jdtftoresfla;

-W j.?  rjiHcm/ibera

■ 'loftu ti
uponcfcmmr.

, . rirratiof oi pr»

' ,. f  upcrabat.ied to
„ . r .^u$ ornatili"

-3lf a


|f»

Ciflf

-■jrl

■ 'Z^'

- t >  .jroma nlS
<•* -;2&*

10 ^

'S' CP « >

SPeJuuaicobeUo ^o-lpc.

A pofftai&raanebat exa!ijs partibus nudum.Quod afeculis pofterioribus femperaliquid aggetisae
curaulantc populoicop quatus collis latior erfedus eft.Perrupto autcm feptemttionali quoqj muro »

»antum affumpferunt fpacium quantum poftea totius phani ambitus incluferat.Triplici autcm mu

ro colle circuindato fpe ma?is opus inftrudum in quo longa fccula cofumpta funt:omnefq; thefau

ri facri quos toto orte miffa deo munera repleuerantftam iuperiore ambitu quam infctiotc tcmplo

edifi'catis,Cuius(q3humi!imufuit)trecentenis cubitismun/erant.Inquibufdamvero!ocispluribus

non tamen omnis multitudo fundamentorum viden' potcrat multum vallibus obrutis vt anguftas

Vi'as oppidi cofquaret.Saxa vero quadragenum cubitorum magnitudinis erant,Nam & pecunia# liberalitasppnl

1 5 copia SC  populi largitas:maiora didu conabatur.Quodq; numq poffeperfici fperabatur diutut tcpltedtficauoe

nitate ac perfeuerantia explicabi!evidebatur.Tantis autem fundamentis digna erant opera impofi

ta.Dupplices porticusomnes quas columng fuftinebant:quinis 8Cvicenis cubitis altas de fingulis

faxis SC marmorecandido!aqueariacedrinaprotegebant.Quorunaturalis magnificentia li#Naturalitmor#

gnorafili erant aptfq,'Coherebat:ogepredum fpedatibus exibebat.nulloq; aut pidoris aut fculpto/ naba! magnifi#

ris opereextrinfecus ornabantur.Late autem per triginta cubitos era nt.Omnifq; girus eorum me, cetianon pida

fura ftadiorum cumantoniaconcludebatur.Totum autem Tub diuofpaciumvariebaturomniuqut ris aut Iculpto#

dem generu lapidibus ftratum.Qua vero ad fecundu templum ibaturcancellis fcoeptum faxeis ad tis.&c.

^.li.5 tres cubitos altis:nimiumq$ grato opere fadis.vbi fquis difpofitginteruallis ftabant Iegem caftimo Duotempla.
Wg. 9  * n fp prf ponentes alif grfcis litteris alig latinis in fandum locum tranfire alienigenas non debete. Saduin phana
Sdm emvocabatur aherum phanum SL  quattuordecim gradibus afcendebatuna primo quadratu
qui furfum erat 8i  proprio muro circumdatum.Cuius exterior celfitudo quamuis quadragmta cubi
tis furgeret tamen gradibus tegebatur.Jnterior autemviginti quinq; cubitis erat quem in altiori loo
co per gradus edificata non tota pars interior cernebatur colle obteda.Poftq; quattuordecim aute
gradus fpacium eratvfq;ad murum trecentis cubitis planum.Hincrurfum ali j quinq; gradus 8C  fca
If ad portas ducebantia feptemtrione qde SC  a meridieodo;quaterna: vtrimq; videlicetidus vero Locus mulieri#
B exoriente.Neceffario namqj proprius locusreligionis caufa mulieribusdeftinatus muro difcerneba bus deiliatusCC
tur altera quoqj parteopus eevidebaf.Cotra primuvcro fecreta erat exalijs regioibusvnapteme/ portf qbus lice
tidiana&vna feptetrionalis qbus ad mulieres itroiebat. Per alias d trafite mulieribus no licebat.Sj Dat eis ltrate SC
nec fua portam interiedum murum tranfgredi permittebatut.Patcbat alias latebat autem locus iU  quibus non.
le panter indigenis SC  hofpitibus feminisireligionis caufavenietibus.Occiduavero pars nullam por Ornatus tepli,
tam habebatifed perpetuus ibi murus erat extrudus. Inter portas autem porticus a muro intro pro/
pe ad thefauros aduerff magnis ac puleherrimis columnis fuftinebantur. Erant autem fimp!iccs:ac
pretet magnitudinem nulla re abinferioribus aberant.Pottarum autem alfe quidem auto Si  argeto
vndiq; tedf erac:iteqj poftes aefrontes.Vnavero extratemplum fre corinthio,qu£e multo argento t
clufas SC  inauratas honorefuperabat.Et bins quidem fores in fingulis ianuis erant ttičenis cubitis
ialrse quiais denis etiam Iate.Poft introitum verovbi latiores fiiebant tricenis vtrimqj cubitis exedras
habebatexemplo quidemturriumlatas &  longasifupravero aviginti celfas.Singulas autem duo#
dedmeolumnf cubitorum groflitudine fuftinebat:5. SC  aliarum quidem portarum magnitudo par* Porta te^ffttnac
fuit.Q,ue verofupra corinthia pofit§ erant quo mulieres coueniebatiab oriente apperiebanf.^Por ior,
ta templi fine dubio maior erat quinquaginta en im  cubitis furgens quadraginta cubitoru fores ha#
behat:ornatumq; m3gnifi'centiorem quoniam craffioreargento atq; auroveiliebatur.Q.uod quidej Gradus qndeCI
portis nomen infuderat tyberi| pater Alexander.Gradus autem qutndccim amuro(qui mulieres fe
gregabat)ad maiorem portam ducebat.Namq; illis qui ad slias portas dirfgerent inter quinq; gra# Sacro fanduot
dibus erantbreuiores.Člp^umvero templum in medio pofitumhoceft phanum faetofandum vn# phanum,
decfm gradibus afcendebatur. Eta fronte qutdem altitudo etus Sclatitudo centenos cubitos hebat
C pasne autem quadtaginta cubitis anguflior erat, Aditus enim veluti quibuidam humetis vtnmq; \i
centim cubitorum producebatur.Primavero eius porta feptuaginta, cubitis alta erat &viginti quir.cp
lata neq; fores habebat.Crdi enim fecreta interclufa erat fignifi’cabat.Erantq; totf frotes inauratg
Ac f prima edes omnis perlucebat extrinfecus aurocp circumphani portam fplendida cunfta cemen
tibus occurrebant.Cum autem interior eius pars duplici tedo fulgeret adiacens ei prima porta pate
bat :n altitudine &  perpetuapq? nonaginta cubitos tollebatur cum longa quadraginta cubitis effes
autviginti tranfuefa.Ipfiusvero edes tota inaurata eratvt dixi SC  circurn eam faxeus paries. Pefupet
eg.lid. autem habebat aureos pampinosvnde racemi ftatura hominis dependebat SC  q? duplex tedu erat
capi.ji templi esteriore humilius videbatur 8C  fores habebat aureas quinquaginta SC  quinq; cubitis altas fe
cecim vero latas.Etadhecaulacumlongitudinepari hoc eftvelum babiloniumiacindo f<byfic3C
eocco Si  purpuravariatum mirabili opere fačium neq.; omationis inopia coloru permixtionetn (ei

%ibet  £>cr(its3ofepl)( 3u6ei

Q,uattuor ele# velutomnfum temm ymaginem prfferens^Cocco autemvidebatur ignem imitari Si  byffo tetram & D
meta i p3 colo# hfacindo aeram ac mare purpura.His quidem coloris fimilibus byffo ac purpura natiuitatem quo#
Mbusfignificata niatnbyflum quidem tetra mare autem purpuramgignit. Eratq; inčo pet feriptaomnis celi tatio
praeter figna.

CPIanicies autem templum etat  cuius dfmenfio fecundum altu/Iongu/8f latu defetibitur,

In tpfo quoq; teplo tria mirabilia&pdicanda opera etat cadelabru/menfa/8c turribulum.Septemlu
cernae in candelabro feptem errantes ftellas denotabant.Et duodecim panes in menfa anni curticu
lum pet duodeci figna defignabat.TurribuIu quoq; pertredecimodores oia ee det manifeftabant,
Aureis quoq;verubus acutiflimis ne ab auibus polueretur teplu prgferuabatur. Viri aut per oms qut
oiacaftinon effentabinteriotiaulaprohibebatur.Ceciquoq;de facetdotali ttibu plebeisvtebatur
veftibus pattes tugeneris confequebanf .Pontifex aut cu ipfis facerdotibus non femp: fed diebus <j
bufcumq; feptimis Si  pet fingulos menfes kalendis vel quando agebat annua folemnitas afcedebat
eius defcribifveftimentu 8i fignificatio notanda.So!us aut atq,- in anno femel intrabat quo die cun#
dos ieiunate mos erat.Iudeis Antonia quoq; tutris ab Hyrode edificati in angula duaro potticuuj
prioris templi fita etat Hf rodiš maxtmam demonfttas magnificentiam.

CCCapitulum feptimum.

Ntrogreffos aut in templu planicies excipiebat:cuius altitudo fexaginta quide cubi#
tis’etat 8C longitudo totideracIatitudoviginti.Rurfus aut fexaginta cubitis diuifi etat
8i ptima qutde pars a fexaginta cubitos anulfa^Hsctriamirabilia &  prgdicada o#
pera cudis hominibushabebat.Cadelabru 8i  mefem & turribulu.CSeptemvetolu
cerng ftellas errates fignificabat.Tot eni ab iplo cadelabro diuidebanf. C Duodeci
veto panes in mefa pčfiti fignoru circulu atq$ annu.f[Turribulu autp tredecim odo

Planicies an te#
plum.

Tria mirabiliai
teplo cadelabrfi
mefa8Ctuttibfm

rurtt u u p.xup res  ^ us r epleba? ex mari 8C  in hofpito & in habitabili:defignabat oia dei effe deoqfferuire.|j£Inti
deifieniftcabar mavcr0 tcm P , ‘ parsvigiti cubitoru erat.Difcernebafautem fimiliter vero abexteriore:nichilqj ptor#
Sandum fandi fus ln ca  P ofitum *inacceffaveto & tnuoluta gCinuifibilis omnibus habebaf:fandiq;fandumvocaba E
Latera i  fe io' tur *CCirca latera veto infetiotis templimulta erantmembra peruia triplici tedo fufpeia8C abvtra
tistem 1' f  *  q> ,atlls a d eam  introitus a porta patebat.Defuper autem parseademmembranonhabebatquomi
P *’ nus erat anguftioncelfior aut quadragtnta cubitis necita vtinferior ambiciofa,Colligitut enim qua

draginta cubitos omnis celfitudoicum in (olo cetum cubitos habebat.Extetiorvero facies nichilqd
animus autoculi mirarenturnonhabebat.Cruftis enivndiq 5  grauiffimis aureis teda vitra primos
Ortus igneo fplendore lucebat:vt cum intuerentur contendentium ocuii quafi folis radi/s auerterent
Hofpitibus quidem adeuntibus procubmonti niueo fimilis videbatur.Namvbi de auratum no etat
templum candidiflimum erat.ln fommo autem aureisvetubus horrebat acutiffimisme ad infide  nti#
Auteisvetubus t, us  auibus pollueretur Nonnullorum autem faxotum eius longitudo quadtaginta quinq; cubitis
teplumacutiffis er at altitudo quin<^ 8i  latitudo fex. Ara vero pro temploquindecimcubitis alta lata vero 8i Ionga
ne ab auibus cubitisquadragenis,Quadrataq 5 ftasveluticornutis angulis eminebat:8c ameridieafcenfusin eam
polluetet i fum# clemeter arduus refupinabat fine ferro autem conftruda erat necvnq eam ferrum tetigebat, Tepluj
mopferuabaf. autem aramq; cingebat ex puleherrimo faxo!oricagratiiTimavfq; ad cubitum furgens qug populum
A meridie afce* a  facerdotibus fegregabat.Gonozutus alias Gonortheos hoc eft femine ffuetes iteq; leprofos. Hos
fus in aream. gc tota ciuitas arcebat; 8C  feminis menftrua foluentibus claufa erat, Prtedidum autem limitem ne plu

Viti g oia no ca r j s  qm'dem mulietibus tranfgredi permittebatur. Viri autem qui non per omnia cafti fuiflent ab inte
ftiabiterioreau rrore aula;8c qui puri effent a facerdotibus prohibebantur.Q.ui vero ex origine facerdotu genus du
la ^phibiti. centesfcecitatis caufa munere non fungebanturjeum in columibus intra hmemaderant partefq ge “
Ceci de gne fa# neris confequebantur.Veftibus tamenvtebaturplebijs:quoniam facetdotali folus qui faera celebrat
cerdotali plebe amiciebatur.Ad altarevero temp!umq," accedebat carentes omni vitio facerdotesvefte quidem am/
isvtebanturve# dibylTina,maximeverometoabftinetesacfobri|.re!igtonismcetu:nequid resdiuinasfaciendopec

, carent,ClPontifex autem cum ipfis non tamen femper afcendebat fed diebus quibufq; feptimis & cgdi.

PStincis hitus per (ingulos menfes kalendis vel fi quado patria feftiuitas atqj annua ab omni populo agebaf & fa# cap.ti
gc qn teplum gc crificabatvelamine precindus eoq; tedus femora vfq; ad genitalia.Lintheumvero habens intrinfe#
quo igrediebaf cus dimiffumq; ad pedes hiacindinu de fuper indumentu rotudu exquo fimbtig pedebant alterius
Tintinabula 8C aurea titinabula ma!aq; granata fuftinentes. Tintinabulis qde tonitrua.malisverofulguradefignati#
mala qutd inve bus.Pedoris aut tegmetu vitty cingebat quinq;variaty coloribus.hoc eft aun 8i  purpurati cocci byf#
fte pontificu fi# fo 8c hiacindi quibus etiamvela templi diximus eftecontexa.Hifdem authabebatetiam clamidem
gniitcabant, teperataiin qua plus auri erat.Habitus quide indumento toraci fimilisvidebatur auabus aut aureis
fibulis afpidum fpecie vinciebatur quibus inclufi erant optimi maximiqj fardonij alias lardonices

' 'S-ss

c < f , larm,c unic u

• • T 3n *ftaW

' U '* ls vtebi,

■ led diebusrt

:": ;::i3 ^icčddj

^•JhJtquo < iicai n<

i- •* j 4 uaru potticuuj

vagina qiiidtcub i(

*'’• ^ prfdicadao/
C^ptemvtfoiu
•^•CDuoded
• -it p tredeamodo
*!d\jjietmre.([[nti,
itrnorctnichfl^ptoi,
indumvoabaE
f-‘tuiulp<ia&abvtra

:  .:c:',!taior])i
i - s^itur enimqua

' ’ - iMiichiliji!

1 1 uvlj vitra primos
i «radi/s auerteren!

■ 'fiufJtumnoctat
msncadinlidento
!Ui qutnq; cubitis

: a vero St

■ iif.uccnfus in eam
j:r tengebat. Teplu}

, n . n>  quf populura

iifj; leptofo^  Hos
reinnepto
i -jtifuilfentabffltf
''•t.lotugen^«

■ 1  fr int

, u i#

:iW 01

3De3ttaafcobello

fo.ijtrf.

, r

jS5*?j

''  »ta« 1 ®

;don« 6S

, ilOi

A deferipta tribunum get/s iudee nomina prgferentes.Ex alteravero parte duodecim pedebant alij la
pides in quattuor partes terni diuifthoc eft Sardius lopazius Simaragdus Anthrax Iafpis Saphf*
rus Achates Ametiftus.Ligirius aliasLigur!usOnix.BerillusCrifolitus.Quorufingulis fingula ite
ru cognomina feripta erant Caput autem byffinus thyaras tegebat hiacindis coronatis Si  circa ea
alia corona erat aurea feripta ferens faeras litteras quf funt quattuor elementa vocalia.Ea quide ve
fte poft tempus minus autem ambiciofavtebaturfi quando addita introibat.Solus autem atq;in an g 0 j as  & f eme li
no femel intrabat quo diecundos deo ieiunare mos erat.CDe ciuitate quidem Si  templo ac moti*  tra ^ at quo
bus Si  legibusiterum diligentius referemus.Non eni pauca fuper his exponenda funt.Sed antonta cundos ieiuna#
in angulo quidem duarum porticuum fita erat prioris templi:qug ad occidentem feptemtrioneq; ex f c mos erat>
pedarent.In faxo autem faeratextruda quinquaginta cubitisalto:8vndiq; prerupto,Quod opus ^ nton j x  turris
Hgrodisfuitregisvbimaximeingemj magnificentiamdemonftrauit Primumenimarad/cibusfa Herode e*
xum ipfum leuatis cruftris obtegebatur:quo 8C  decus adderetoperi:8C facile dilaberentur:qui vel a *  ,jifi cata  deferu
fcederevel defcedere tetauiffent.Deinde an prioris turris edificium:murus erat cubitis tribus. Intra p t j 0<
hunc autem omne fpacium Antonig in quadraginta cubitis erigebatur.Intus autem regi* latitudu ^ *
nem ac deferiptionem habebat diuifara in omnemvfum habitationu Si  genera Si  fpecies id eft atria
8£ balneas &au!as caftris aptiffimas;vt quatum advfum neceffariu pertinet ciuitasvideretur.magni
ficentiavero palacium.fnftarvero turris toto habitu formata quattuor ali js per angulos turribus cin«*
gebatur.Q,uarum cgtere quidem fexaginta cubitoserantaItg(qugveroad meridianumorietalemqj
angulum fita eratjfeptuaginta cubitis eminebativt ex ea totum templum videti  poffet.Quavero ca
porticibus iungebaturvtrimq; defcenfus habebatvnde cuftodes comeabant femper namqs in eaRo
mani milites prefidebant: Si  cum armis circapofiti cuftodes ne quid populus feftis diebus noui com
mitteret obferuabant.Caftrum enim eratimpofitum oppido quidem templum templo vero atonia
In hac autem porti cu cuftodes erant:& fuperioris ciuitatis aliud caftellum regia Hf rodiš erat.Beze#
g tha autem collis itavt dixi ab antonia feparabatur.Qui cum omnium effet altiffimus etiam parti no
ug ciuitatis coniungebaturtemploq;afeptemtrionalifolusobftabat.Deciuitate quidem ac mutis
eius itetum feribere plenius cunda cupiens in prgfentia fatis dixi.

CAEGESIPPVSLibro.v.ca.x.dicitquendam Cananeoru potetehierofolimavrbecodi
di(Te.qui patrio nominerex iuftusvocabatur,quam primo Solymavocauit poftea templumaddidit Addffio*
vnde hierofolima dida eft.Dauid primusvir hebreus cananeos expulitconftituitfuos qui in ea do*
mum regiam fi fecit: voluit Bi  templu condereffed prohibitus oraculo Salomonem heredem reliquit
qui templum edificauit SC  adornauit de hoc lofephus AntiquiXiber.viij.ca.iij.iiij.v.vj.lbidem infu
per Aegefi ppus mate rig templi diuerfitate moralizat non ociola inquit materia tantg diuerfitatis (f
cuius fpecies materiam rerum latentium fignificaret eius q>  effet templum qui celo & aeri/mari&tet
rg quafi creator elementorum dominaretur:atq; folus regeret SC  gubernaret & poftea fubdit.deniq;
princeps focerdota hcEc.iiif.indumento fuo exprimete confueuerat quandomaxima celebritas erat
feftorum dierum quafi totum mundum indueret:vt pro populo fupplicaretur in eius figuram quive
turus erat princeps facerdofum iefus.qui tolleret peccata mundi.Femora princeps Iinteo iterius ope
rimento regebat eo q> prg cgteris in facerdote ff des mentis queritur 8i  corporis caftimonia. qugfuc#
cingete debeat carnis inteperantiaiduo erattabernacula faera Si  paulopoft in illud interius quod (e*
cundum appellabatur femel introibat tantum princeps facerdotum non fine fanguine quej offerret
£  fe K populi diledo hoc fignificate fpu fdoventuru Iefum.quivere folus intraret iteriora diuinorfi
^ penetralia faeramentorum Si  archana fubffantite celeftis qug noffet oia folus quoq; patri fanguine
^ fuo totum mundum reconciliaret vt celeftium & terreftriu miferetur.deniq; poftq venit pacificauit
omnia per fanguine crucis fux qug velutin celovel in terra funt.<EIntusThymiam atherium intus
menfa intus lucerna Thymiamatheriu ^ ita ad deu patrem ficut Incenfum dirigatur maximi facer*
dotis oratio menfa ep in ea paffio Chrifti fit Si  mifteria faeramentorum.vnde S Dauid diete parafti t
cofpedu meo menfa cuiusvelut duodecim panes duodeci apoftoli funt teftes paffionis ac refurredi
onis eius.Iucerna qug fuper candelabtum ponitur ante fub modio etat id eft fub legis menfura nune
eftin gfg plcnitudine frequens heptamicho lumett effundens eo q> fpus facdus feptem maximara
gratiaruvirtutibus dei templu illuminet.Trinitatis igitut cognitio intertoribus erat templi qug dice *
batut fandaruvbi repofita quonda Aaron virga floruit cp facerdotaiis gtatia in Chrifto amplius ef*
fet operatura poft morte qua mundu redemit. Ante templu erant.xiiij.gradus per quos Ezechite te*
gisvmbra afcenderat fignificans eivitg finem futurumffed oraculo monitus orauit 6 C  meruit mortis
dilationem hoc ind/cio q> hifdem gradibus fol refunderetut qui fignificaret tot numero annorum co
‘neatum eivitie refufum.Hgc ib i Aegefippus.

(S

Symoe&Iohei
terfediffidenti«
bus eos  diutfa
citas fequebat.

Para citasaSy«

3Libet £MfuB3ofepl)t3u6e( j

CSymohe& rohanneinterfe diffidetibusdiuifa ciuitas eosfequebatur.Tenet>at aute Sy<D
mon fuperiore ciuitatem 8C murum maiorem vfq; cedron.Iohanes vero teplu & circa templum l 0 ca
nichii iudei a Romanis penis paffi funt § ipfi fe tradauerant ledino namq; ciuitatem 8L  Romani fe«
ditionem cceperunt. CLCapitulum a&auum.

| Vgnaciflima quidem maxfmeq; difTentiens multitudo circa Symonem erathominum
®>decem milia praeter /dumeos,Q.uinquagintavero decem milium duces quibusipe qua e g-1i.y
fi omnium rerum dominus pr§erat.Idumei autem qui erat eius partium cum effent n« cap,g,
mero quinq;milia decem duceshabebant.HorumprincipesvidebanturlofifaliasSo«
fe Iacobus SL  Eazif alias Cathlp filius bvmo.Iohes ant qui tepla occupauerat fex arma
toru habebat milia quos viginti duces regebant tune autem illi accefferant etiam Zelotarum depofi
tis difcordi/s duo milia quadringeti alias trecenti qui Bleazaro que ante habuerat & Symone Iayri
filio ducibusvtebantur.His autemvtdiximusbelluminter fegerentibus populus erat prpmium &
plebis pars quf non eadem qu? illi comitteret abvtrifq; diripiebatur. CTenebat autem Symon qui
dem fuperiorem ciuitatem murumqjmaioremvfq;ad cedron:8C antiquioris muri quantum a Sy’oa
mone occupata flečlitur ad drientem &vfq; ad Monobazi aulam defcendit.Is autem rex eft adiabeng gentisvltra eu
v  frate habitantis.Tenebat etiam mortem aere qu§ infetior eft ciuitas;vfqj ad helenf regiam qug Mo
Pars cltatis a io n °bazi fuerat mater.C lohanesvero templo SL  circum templum aliquatenus incenfis omnibus iteq; cap.$,
liane occupata, ^P Wa  &valle(quf cedron appellatur)« alijs qu$ interiacebant:mediuj bello quod inter fe gerebat
^ fpacium aperuerunt.Nec enim caftris Romanorum prope muro pofitis intra ciuitatem fedicio quie
Nthil iudei a ro fcebatifed ad primu eoru impetu paulifper fanitate recepta:ad morbu mox priftinu redierut Ruriu
manis peiuspaf 9? difereti pro fua quifq; parte pugnabant:omniafaciendo quf obfidentes optarent.Nicbil em pe, ca P >s >
fi iut q ipi fe tra ,us a  R° manIS  paffi funt q fe ipfi tradarunt neq; prg illis ciuitas aliquid noup calamitatis experta e.
darunt.&c. Sed illa quidem grauiores cafus pertulit:priuiq fubuerteretur.Quivero eam debellarant: maius ali«

Seditio citatem perfecerunt.Dico enim q> feditio quide ciuitate.romani verofeditionem cceperunt:qugmulto

roanivero fedi« erat  mcenibus tutior.Etres quidem aduetfas fuis iufticiamvero rede quis Romanis afcriberetitel, E
I , ouž c ep£M c>< 8 e, au , £ ,n q uodd,cscu, qi ^ sALEMaT)BobwM ^

(ETytus circuies duitate qua muros aggrederef explorat & confideratfs focis ad lohanms
pontififcis tumuluadoriendamefieordinauitobfidione.Nicarone autem Tyti amicopropius cum
Iofepho(vt pacem fuaderet)appropinquante fagitta procuffo iratus Caefar in obfidionem exdtatur
& fuburbana militibus vaftare permittens aggeres tripertito exerdtu conftrui iubet:vtrumq; Roma
norum .fcilicet SL  iudeorum maxima fuit diligentia SL  iudei aggeres extruere Romanos impediebat
Propius tamen difpofitis machinis.Tytus murum ex tribus partibus iubet pulfari vnde feditiofosin
uafit ttmor qui odiorum obliti invnum coeunt contra romanos.Tytus quoq; Temper laborantibusp«
ftabat auxilium 8C  iudeorum audadam difciplina vindicebat Romanorum.Etgrauiilima circa ma«
tytus dreuies ci cliinas commifta pugna multae interficiuntur quas Altxandrini promptiffime ab incendio prpferua
uitate cofidcr. 1 « uetunt.Tytus autem potentiffimiscomitatus in hoftes irruens duodedmperemit reliquis conuer«
tis iods onima« fis in fugam SC  captiuum iudeumadaliorumterroremiuffitcrucifigijohannes quoq Idumeorum
uit ad iohis pon dux percuffus fagitta perij.

ttficis tumulum ^Capitulum nonum. _ «

adoriada ee ob ■ra™'V" Eruntamen his intra duitate ita fe habentibus.Tytus cu eledis equibus forfs ctrcu iens <j
fidionem. &c. _ Ig 1 muros aggrederef expIorabat,Hefitantiaut<£ nec abea parte quayalles erat pedibusad
Nichanor titi ai ire poterat.&ab alio latere prior murus inftrumetis fiue machinis firmior videbaf.placu/t

cusfcum jipius ad Iohanis potificis monumetUi HfC em tmmodo 8C  primis huilior erat nec fedo muro coiungebaf;
vnacu iofepho inuadere.Negleda eni fuerat munitio.tp no fatis noua ciuitas frequetaba?.Sed interitu murum fad ^
accedes pacem lis aditusjlleeratp que fuperiore duitate.& per antonia teplu capi pode cogitabat.CHarceocollu«
fuadere tetaret; ftrate qde ex amicis eius nichanor ad hume^t leuu fagitta pcutitur.cu .pptusvna cu iofepho accceffif
fagittagcutifvn fct;paceqj i muro ftatibus dicedt eni peritus erat fuadere tentaret.Vnde cognitis eoru conatiBus cx*
iratus c§far i ob farex eo q> nec ad falute fe hortantibus abftinuerut excitaf in obfidtonem:fimuIq; fuburbana militi«
fidtone excitaf; bus vaftare permittit. Co!ledaq; omni maccria iubetaggeres conftrui.Tripetito autem exercitu ad
Kfuburbanami opata medios inaggeribusiaculatores &fagittarios conftituebat: 8C ante bos baliftas aliafq; ma«
litibusvaftare p chinas atq; tormenta quibas 8c excurfus hoftium in opera prohiberet SL  qui ex muris obflare tenta«
mittit8fiubet ag rcnt.Cffis autem arboribus.momento fuburbana fpoliata funtColledis autem lignis in aggetes cu
getes co ftrui tri totus operi intetus effet exercitus nec iudei fegnes erant Populus quidem in rapinis 8C cedibus con
gtito exercitu, ftitutus fiduciam tune habebat(^ refpiraturus efTetjillis aduetfus hoftes diftradis exiftimas pena«

ciui—
mune'
... omnia

Lo

:


’ Tfr fbat

PSES*«.

jSS^Ss*

n • zS r " ] "»

„ ‘ uton s Vmonqia

»!£»*

,, . fn f f^ntisvitneu

. ' ■ :r ‘ >:Jm queMotf!

rfu m  ' , 1 * omn, boiiiei i Of! l
., ■' " l:;rfT lc pfrebat

tffn  fedidoqa«

. < »triu Nich,I empe,^
?”!* a tis  »pettaf,

' r  nuiusali,

fivnjfirtjujnujiio

■ - jfoibcmiteL'^

SDe 3 uDft(co beUo

fo-fecfi.

'rjf<  'ocisadlohanms
T*n amKopropuscam
diooemacitaiuf
..‘rt vfrtimq;Roma
- K ominoi impdiebat
rutwvnd*<Mitfofosin
i r-:rr .ihorantibusp*

’ 1  rftuiilimadrcama/

-*i’:'\fndioprfferua

,. :  rfliooij conoer^

;v  m  v ,q; Idumeoium

( nfrcsfjtbdtd^jai

V,  i’fi er.it pedibu^

‘ ttnotvitariM
.LMmtoco&trri

■ 1

“ »£>«*

-• “ :. :^bus con,

fe ab noxfs repetituram:fi Romani fuperalTent.Iohannes autem'quamnfs fnexternos foc/j fui irrae
re properaflent)maetu tn Symonis manebat.Vcru Symon quiefcebat.Proximus enim erat obfidio
ni miflilibus per mirnim difpofiris.q»f pridem Roman/s abftulerat cum pr^fidium/cjtiod apud An#
toniamfticratjcoepit.Sed horu pofifeflio propter imperitiam v plf rifq; non erat vtilis.pauci aute a traO
fugis do&i malevtebantur inftrumetis.Sed cum lapfdtbus &  fagittis militibus aggerem iacientibus
imminebant;perq;cuneos excarrentes:manusetiam conferebant. Operantes autem minorafeuta
fupetvallu expofita protegebat oibufq; agminibus cotra excurfus erant machinfcoparatg mirabiles
precipuevero dectmj legioni.Baliftevehemetiores SC  tormenta faxoru quibus non folu irruetes fed
etiam fuper mura ftantes euertebatur. Nam SC  fingula faxa taleti pondus £quabat &v!tra modu fta#
dij torquebanf. lftusaufc nonfolum primiVquos ofrendiiret ;fed a!iquando pofterioribus quoq;in#
tolerabilis erat.Iudei primo quidem cauebant a laptdibus q> erant candidinec tantumfonoac fre#

eg.Ii.f*

esp.io

B

<ap,to


ien^

prgdicebant quanto impelleretur machina faxumq; ferr etur;pattia lingua clamantes filius venit.lta
prfdicebant in'quosveniret atq; antevitabant: SC  hinceueniebat vt illis declinatibus lapis irritus
intercideret.Proinde coritta romani excogitant atramento dccolorare lapides.Tunc enim mifli no
fimiliter incertos idus habebant.multofq; fimulvnius impetu corrumpebant.Sed ne male quide af#
fedi iudei aggeris extruendi romants copiam dabant:ommveroeos molitione atq; audacia die no#
duq; prohfbebant.Perfe&is autem operibus plumbo Sc  ligno 8c  aggetibus iado fabri quoderatad
murum fpacium metiuntur.Nec iam aliquid fieri poterat quoniam defupet iaculis petebatur. Cuqj
pares interuallo arietes inuenifient.applicant eos.CPioptuftj difpofitis machinis.tytus (ue ex mu#
to arietes  prohiberentur)ex tribus partibus murum pulfariiubet. C Sonitu autemcircumfttepente
duitatem  clamor ingens ciuium fublatus eft.Itemq$ fediciofos pauor inuafitEt quia periculum con
mune vtrifq;videbatur communiter iam repugnare cogitabant: vociferantibus inter fe difcordibus q>
omniapro commoditatehoftiumfacerentcumfinonperpetuamfibidifcordiam deusprasbeat fal#
tem in pr^fentia contra romanos oporteat confpirare.Symon autem precone nriffo volentibus ex te
plo ad murum egrediendt copiam fecie idcmq; etiam ft minus crederet:iohannes quoq; permifitJlli
autem obliti odiorum ac difcordiarum fuarum invnum corpus coeunt muruqj amplexi faces inde q
plurimas iaciebant contra machinas tomanorum contrat^ impulfores arietum eofq; fineinretmiffio
netelispetebant.Audadffimiverocateruatim profilientes machinarum tegmiua diffipabant hifq;
appofitts irruentes;peritia quidem pauca plura vero audacia perficiebant. Semper autem etat adiu
mentolaborantibus ipfetytus & iuxta vtrafq; machinas equitibus acfagittarijs ordinatis ignem qui
demferentesprohibebantiaculantesveroaturribus reprimebantnocendi tempus anetibus facies
SC tamen murus iftibus non cedebat nifi quintse decim* legionis aries commouit angulumturris
murus autem ftabat incolumis.Nec enim ftatim cum turri periculum fentit:quae multo altius emine
bat:nul!amq; parte muri fecum trahere poterat in rurnam. (£Cum autem ab excurfibus paululu qc#
uiflent obferuato Romanos per opera Sc caftra difperfos q> labore&fomudine iudeos dekcffuTe ar
bitrarentur excurrunt omnes(qua turrls erat hyppicus)porta latenter.ignemq; operibus inijciutvf#
q;ad caftrorum quoq; munimenta in Romanos animati procedebant.Horum autem periculo ma#
ture 8C qui erant propius excitati funt:8£ qui procul aberant conuenerunt.Romanorum vero dlfdplt
navincebat audatiam tudeorum SC  quos prius otfenderant in fugam verfisialijs qui colligerenturm
Rabant.Grauts autem machinas pugna commiifa eft illis incendere his incendium prohibere ccrta
tibus:incertufq; clamor vtrimq; tollebatur ac multi^ui in fronte fteterant)cectderunt* Sed iudei con
fidentia fuperiores erant ignifq; opera tetigerat:incenfaq; omnia cum inftrumetis pcenitus eilent ni <
fi ledi  de A!exandria reftftiffent:plfriq; prgter opinionem fuivitiliter dimicantes. nam gloriofiiSme
in hocprazlioprflati funt doneč imperator equitufn potentilfimis comitatus inhoftes irruit SC  tpfe
quidem duodecim repugnatores peremit mcetu autem cladis eorum caetera multitudinein fuga vet
fa oes i dukate  copulit eoq;modo aggeres liberauit incedio.CIn hac aut pugna vnu ex iudeis viuu
capicontig!t:euq; Tytus cruci fuffrgi promuris iuffit fi forte reltqvel hocfpe<3:acu!o territi cocideret.
<[Poft eius difceffum etia dux idumeoi^ lohanes du ante muros cum noto mi!iteloquif a quodam
Arabe pedus fagitta percuffus cotinuo perijt.magnaq; & iudeis ludu reliquit:& fediciofis moerore
Nam SC  manu promptus eratft fapientia pobilis.

([Nodevcro  Romanus exerdtusvna turrium nulla hoftiuvi lapfa eius fonitusterritus eft
fufpicantibus fingulis iudeos caftra inuafifle.fed Tyto td  caufam indicante quieuit tumultus 8 1  co#
tra iudeos machinas admouerunt.Muroq; Nycontafrado illius propugnacula fecuri reliquerut:qa
. - - •• - muripartej

Mirabiles ma#
chin& SC  bali#
ftif. &'c.

Taleti pondus*

rSani atrameto
decolatantlapt
des,

Tytusex tribus
ptibus mu^pul
tari iubetvntior
feditiofos iuaftt

SeditiofiobM
odio^gedifeor
dtaruivnficor«
puscoeuntcon
tra romanos«
Tytus fep labo#
ratibns auxiiiu?
ptaeftabat*

Audaccsfu deU

Iudeo^taudad
am dilciphnavi
cebat Roanor«

A!exadrinipr5
ptifliie machias
roano^abicen
dio pieruaueft

Tytuscaptiuu?
iudeuadaliotS
terrore crucifig?
iuiiit*

JUbte &etus 3otepl)f 3utie(

difUeruttt.Et Tytus ordinato esercitu expugnationem ingreditur.Iudeis fortiter refiftentibus.lohi,
ncs quoq; 8£ Symo fibiloca dimiferunt cuftodienda.Iudei ramen impertri romanorum pentiav/nce D
bantur,Sed in murali cert aminevincebant romanos aute fortuna St  fdaaudeos vero audada iufteta
bat pernodates aut in armis prima luce etat parati,Symo quoq; fuos mcetu vrgcbat.Romanos aut
vincedi cofuetudo Si  pudor hortabaf advittute Si  tytus vbiqj pr?fens teftis militi?. Longinus autej
Roanos in medios irruens hoftes duos peremitfortiffimos Št  ad fuos redi jt.Cuiusfaluticgfarconfa

- - lenstemerarios refrenabat impetus. CCapitulum dedmum,

Odeverofecutae icredibilis_tumultus Roanis fcidit. Na ca tres tutres eg.n«
IperatorTytus qnqtiagenu cubitogt conftrui pcepiffetvt his p aggeres J;
fingulos pofids hic hoftes in muro ftates i fuga facilmsvertetet.vna ea^ ^'
fpote fua node i tepeftalapfa e.lngetivero fonitufado mcetus occupa*
uit exerdtu.Conari em iudeos aliqd fufpicad ad arma cocurrebat: eaqj
returbailegioibusactumultuserat. Cumqjnemo quid accediffet te*
ferre poffetidju queru!i alius aliud opinabahnullifep iteruenientibus ho
ftibus femetipos timebat.Signug; diligetera ,pximis finguli reqrebant
taq Idumei caftra ia poffideret larualiqj terrore capti videbaf :donec Ty
tus cognitis(qu?res era tj vetu cudisidicari iuffit.Tandeq; tumultuseo
tumultus coqe n Q cl ' 0 c 5 q e uit.Cludei qdecgtera fortiterfuftinetes male turribus atfedi fut.Machinis enim leuiotf
uit.Machinaru j j{js  ^ a  j acu iatorbus 0t fagittatijs faxoruq; tormetis fde feriebaf.Sj neqj haru ?quarc ipi poterat cel „

leuioruj ipetus fitudin g & turres ex ddedi fpesno erat.Cuqj euertit .ppter grauitate neqj fuccedi .ppterea ferrote gLj

cotra iudeos. gcban?  facile poffetvltra iaftuvero tela fugtetes arietu ipetus novitabat.Q.ui fneitermiffioeferien* *

tes:paulad aliqd ,pfi'ciebat.Cl ta< F muro ’ a  cedeteariedma'gnoRomanoru(queiudeiNyc6*avoca
Muro nyconta bat > <j> oiaviceret quauis & ante defeffi erat pugna 8tyigilijs cu loge ab oppid o pnodatet tn etia ne*
machinis frado gijg en tj a ve i q,  m ale confulerefcmugj fibi fuperuacuu ee credetes qbus alia duo nunimeta fupeffent £
iudei murtipfi# laiTaticj; plurimi recefferut.CCu aut Romani quia primu mutu Nycotas pruperat afcediffennad fe*
us teliquert pro ggjg G g s  fafoi  relidis cuftodijs refugetut Portis aut Romani qua trafierut patefadis:exercitu recce
pugnacula fecu p Ct qt,Et hi qde hoc modo potiti muro die qntodecimo maif parte efus tirnima diruut ad feptetrio
ri qa alia duo fu na |g c { u jtacis regione:qua ante ceftiusvaftauerat. <£Tytus autf notato aflyrioru cafttu eftjmilitem C p| v
pereffent muni traffertfoccuparo omi qd inter cedrona fuerat fpacioj& vitra iadum fagittp a fecundo muno fepara* ca XI .
meta vn Si  roa* t U s:expugnationem ftatim aggreCfus eft.Tunc igitur pattitt murum iudei fortiterreftitetunt.EtIoha
m ea pte igreffi ncs  q U i<j em e jufq; focif ab Antonia 8t feptemtrionali potticu tempji ad AIexandri monumenthpu*
fur,xv. diemaij gnabant.Symonisautem manus iuxta monumentumdohannis aditum clauferantvf<j‘ad porta qua
maximamuri p j n  hyppicum turrim aquainducebatur.Spe autem profilientes eportiscomfnus dimicabant.Fuga
tem diruentes. a mur j s CO nflidu Romanorum quidem difciplina propter imperitiavincebantur :in murali aute

Iudei ipiti roa# C ertamine fuperabant.Eos autem fortuna ac fcientiaiiudcos vero etiam audada (quam timorale*
noru difciplina retjfuftetabat q»q; natura etat i calamitatibus duri. Ad hec aut St  iflis fuberat fpes falutis & Roanis
vicebaf ij imu# cit?vidori?.Neutros aQt laflitudo fatigabat fed aggrefliones murorumq oppugnationes excutfus
rali certamie fu cre b r j p Cr CU neos diebus totis agebantur Nullaq; pr?liorum fpes aberat cum a prima luce inripien#
pabat Roanos tiaytrifq; in fomnis St  diegrauior nox dirimeret his quidem occupatumiri murum continuo metue p
ei fortua Si  fcia tibus illis vero ne iudei caftra peruaderentltags in armis pernoftantes prima luc? vtriq; pugn? pa* e .j ir
iudeos vero au# rat  j erant.Et iudei quidem certabant quis effet promptiot ad perieuiu, g? eo  modo gratia emineret ca ^
dacia luftenta# a ducibus fuis.Maxitnevero Symouis eos mcetus ac reuerentia commouebat.eog; modo illum fin*
bat.6tc. g U i(; fubiedotum colebant.vt ad femet quoq; interficiendos parati effent.Si hoc ille iuftiffet, Roma*

Symo fuos mos nos au t cra  advittutem hortabatur confuetudo vincendi 8C quiavinci no affucuerant crebxq; militi?
tuvrgebat.8tc» cxercitationefq perpetu? 8£ tmperi| magnitudo ante omniavero Ty tus fempervbiq; praefens. Nam
Roanos vicedi g£interia(fpeaanteatq;opitulante C?fate)grauiffimumfacinusvidebatur.8ieiqui benedecertaiist ^ y
cofuetudo 8£pu t e ftis aderat qui rependeret primum, Pr?terea frudus erativel cognofci folum ptincipivirum fortem ^
dor hortabatur Idcirco multorum malorum rebus alaerftas demonftratacft. CDeniq; iftifipfis diebus validmtma
advirtuteTytuf iudeorum acie inftručta pro mcenibus teIifq;vtrimq;miflis.quidamlonginus de numeroequituj ex
<5 vbiq; lep pns ac i e  Romana progreflus.in mediani iudeorum aciem irruit. Hifq; deiedis hoc iinpetu ducs rorti
teftis militi? Sic  fioios peremit;vnius obuiam tendentis ore percuffo alterius eodem telo quod prioti extraxerat trat#
fi'xo latere fagientis:8c ex medijs hoftibus ad fuos prtmos occurrit.Ille quidem ob virtutem infigms
erat-emuli autem eius fortitudinis multi extiterunt. Et iudei quidem negligentes quid patCTOTtur ta
tummodo qualiter afficerent confiderabant: morfq; his leuiffima ducebatut'.fi qui (iritcnccto ho#
fte)cecidifIent,CTytus aute no minus faluti militis qvi<3:orig cofulebat & temeratios ipetus delpa#

Roanus exerci
tusvna turrium
nullavihoftiuj
lapfaeius foni#
tu territus e fu#
fpicatibusfingu
lis iudeos caftra
iuaftffefedtyto
tei cam idicate


ss-s

S5SS

diosfing^;

IoCeph^ 11 "

cumadearr

a tus8fn>f^
ieosvfas 6 ' 1
miri aditum
mnefq; fuf<Fe
itfpiritus^f
tanheoruo^

aefagittariosa

ad foedus velle
fidem pacis eri
8 mularentc?tei
ambigentibu*.
Vt dum vacut
peratoriRoma
temv«lath?cr
ig,lij mnt.tytusvet
tap.ij ftumeffetjvid«
rea Caftorem
iniqua f« perpi
ftoridexteram
&amtcosqufv
^inuitanteCa
to finu cucurrif
altetum vao n
am inbello no

hemetniusvtj

•Jiinasineiofd

C fe ignibusttai
VW. Fugatiiijindf
^anpvendit
dehant.Enim
»affetrnullum
tatumif/ipera,
We bat:infidi 3
t^hendebanr,
dabat-

aparatu«, i :

t

jljjSSSm

' -V.Lon gin >

. ( - U! ^fa!utS Jllt{ !

i ^iu: un , (J J a, %

^ ^•“vcrteret vn^ fe * C3 P

■fiEJSE*

1»'d ineifei
/ > if ^uen ien ttbuib
[' finguli ic^ttbant
lJ . fividtbžbdoKcTt
1 J' i,u '^V  »imultuseo
MJfliimscnimbioif
1  pi potmtcel
•■' '• r tCri ’‘itcnote
■ 1  »ciiCTmiiriocfeim
">• v,-e «udeiNycotavo£3
; ^ o pnoftatinfictiaiiei
riunimeta fupeffent £

, oitalctdilTent;adfe/
t pJtrti.'u$;cxcTdtute(Ct
uiTnl dtniot ad frptčtito
«'mxuc.ifi tu cit miiitcm ^
:t?atcnjtvJomu»fepafl»^
' ffffttfftitenmtEtfoha
\ oir» J rimonnmentfipn#
;urrjr:Hiy'adpoftaqua
■r**."■..».iunicabant.FugJ
-.f 1  ;:.ur inmuraiiaute

, .- v a  ijuam nmoral«>
Roanis

, .^(jtutiooes cxcurlus
r ;,,rma lucemripien'
<hb(>„!ti  condnuo metuep

^0 <wwO f

t>e 3 ut>a<co bello

lo-lrrtil.

$

etan* etniner^OJf,

b .

M hO

nodoiUam

Mtt.

SnuciJnt

crfb*<?

■mM]

vri® 5 ’

M

■ c

, , * ' "Linfig 1 ";

«<" «* oW W


,***■

eg.li.?*

cap.i;

r.li.ft

{fonem dteensfolam vero effe Virtutem fiquid prudenter $C mu  te fine proprio incommodo fortitef
faceret fn ea potfus re qu j periculum non haberet viros effe prjcipiebat.

CCaftor fudeus fubdolusfAriete medij turri feptemtrionali applieato) rtiiferabili voce Tytum
fibi parcere precabatar. Cai pro limplicitate fua credulus Machinarum impetu refrenato quid vel#
let permittit eloqui.hic autem faedus velle fnire fimulans ft'ngit<j quofdam focios pacem querere 8£
quofdam non.Illis autem fuper hoc ambigentibusiceffante quoqp expugnatione Symonem madat
Vt rebus confuiat vrgentibus SC  ffmul contradfcetes focios rogare videbatur. qui in torachasnudos
gladfos fingentes velut interfedi cadebant quod Cjfar SC  focij videntes obftupuerunt calamitati«^
eorum miferabanf .Caftor autem ad natem fagitta percuffusiimperatori conquerif. Cuifiubente Ty
to)Iofephus nihil de eo boni fufpicans dexteram porrfgere noluit amicos etia prohibuit Eneas ve#
ro cum ad eum vocantem St  aliquid de finu promittentem „pperaret pasne faxo ab illo dimiffo p*
ftratus žfcrailes quidem propinquus eft vuIneratus.quo cognito Tytus iracundia vehemerius cotra
Iudeos vfuseft.Tytus vero capto rauro fugatifq; iudeis intro cummille armatis tranfit SC  eos exora#

»um tri adttum non dilatauit nec occidi permifit. Romanorum aute'multi inclufi a Iudeis truddanf
omnefq; fuiffent perempti nifi' ds  Tytus opem dediffet.Sed a muro pulff funt.Oppidanfc itaq; ete
uit fpiritus SC  fecundis rebus fadi amentes fe no poffe vinci arbitratur. Sed deus eocum(quia iniqui
erantjeoru offidebat fententijs neq; in quo erant cernere poterant periculum; Čaftor iudeus

CCapitulum vndedmum. fubdolus (Arie

Ta qj a feptemtrionali parte medij turri applicat arietem ih qua Iudeus qlifdamver# te medi j tu rri i
futus ac fubdolus Caftor nomine cQ decem alijs fuis militibus delituerat fagatis cas# feptetrionaii p#
teris formidine fagittarum.Hi pauidifeumfub toracibus aliquandiu quieuiffent)co teapplicatojmt
cuffaturri furgunt: extenfifq;manibus Caftor veluti fupplex Csfarem implorabat. ferabili voce ty
Et voce mffeabilfvt fibi parceretobteftabatur.CuiTytuspro fimplicitatefuacre# tu fibipcerede
dulus iamjudeos exiftimans belli penitere, Arietes quide impulfione ceffare iubet: precaf cui Ty>
ac fagittarios a fupplicibus ^»hibet.Caftori vero quid vellet eIoqui pmittit,Cumqjille fe refpondiffet tus p  fimplici*
ad foedus velle de(cendere;Tytus gratulari fe ait fi omnes eadem fentire voluillent paratoq; animo tate fuacredu*
fidem pads edam ciuitati daturum.Sed cn iflis decem Caftorisforijs quinq; iddem fupplices effe fu  lus machinaru
B mularentcjterinunq feRomanis feruitaros clamabltfdum mori liberis Iiceat.Diuqji!lisfuper hoc ipetu reftenato
ambigenribus.ceffabat espugnatio.Caftor autem fnterea Symonem per fnternuntios ammonebat. qd vellet e!oq
Vt dum vacuom tempus effetde rebus vrgentibus confilium capere paulatim enim fe illudereim/ pmittit Q.ui fce
peratori Romano.Simul autem hoc agens ad pacem rogare contradicentes focios videbatur.IUi au dus velle mire
tem velut hje referentes in Thotachas nudos ftruxere gladios.Hifq; percuflis velut interfečh' cecide fimulas fingitq5
tg  ,lfi? runt.Tytus vero eiufqs focij fubftupuere tanta eorum pertinaciaicum ex inferiori loco(quid vere fa quofda focTos
tap, j? eftum effct)videre non potuiffent.Mirabanturq; fimul audaciam SC  calamitari miferabantur.CInte^ velle pace quof
rea Caftorem ad natem quidam fagitta percudt. Tum illetelumextra< 3 :umimpefatori oftendens da no^Illis fup
iniqua fe perperi querebatur.At Tytus incaufato qui hoc miferat aftantem Iefephum dirigit vt Ca# hoc abigetibus
ftoridexteraraporrigeret. Verumis neq; feiturumnichilenimfanumfupplices Cogitarerefpondit: ceflateq; expa»
SC  amtcos quivoluerunt ire prohibuit.Cum vero quidam Eneas ex profugis iturum fe dixiffet ad eu gnatioe; Symo
SlinuitanteCaftore vtetiamferret in quoargetum aliquid fufdperetad hoc cum ille ftudiofeaper# ne madat vt vr
to fina cucarriffetille fuper eum faxum dimifit SC  ipfum quidem quem precauerat ferirenon potuit gedbus cofulat
altetum vero railitem qm' aderat vulnerauit. Cjfar autem fallaciam reputans intellexit mifericotdi# rebus S fimul
am in bello nocere.Minufqj dedpi calliditatefeuiciam Sc  arieds impulfionibus iracundia fraudis ve cotradicetes fo
hemendasvtebatm.Caftor autem eiufq; focij turrim idibus iam cadentem incenduntiper qu® fla# cios rogare vi#
mlnas in eiufdem miffi cuniculis iterum magni animi opinionem apud Romanos habuerunt; tan^ debaf q i tora#
C fe ignibnstradidiffent. CTCapitaute hac parte murum Tytus die quinto poftg primum cceperat. chas nudos fi#
FtJgatifc^indeiudeisinfro'cum ledismilletranfijt (quos circafc habebat; armatis vbi noua cmitas gentes gladios
<9,14. ftlanjvenditores erant fabrtq;erari/ veftiumqj mercatus:Si ad murum anguftjviaetranfuerfe ten# Velut interfedi
debant.Enimuero fi ftatim vel muri difturbaffet maximam partem vel (quj cceperat belli lege; va# cedderunt qd
ftaffetinullum čredo damnum vidorij fuiffet admistum. Nuneautem Iudeos male tradando exo# Tytus vides 8C
ratumiri fperans cum liceretcapere facilem difceffiont aditum non dilatauit. Hjc enim in quibus co focij obftupue#
ftilebatiinfidiatores ibi putabat.Deniq; poftq ingreffus eft: neqj occidi quemq permifit eotu qui co# runt calamitati
ptfhcndebantur,neq; domos incendi:Sed tam fedidofis (fi pugnare vellent; fine populi detrimeto qj miferabafur.
eopiamdabat:qipfi populofortunas propriasferedditurumeffepollicebatur.PIunminamq,-pete# SCc.
bant fibi eiuitatem feruari templum vero duitati..At vero populum quidem adea(quj hortabatur) Tyti'clementja
ante paratum habebat.Bellicofis autem p  inertiadurabatur humanitas; Tytumq; inbellianimo cp & humanitas#

Kj.

/

I


fltbct ^eteao3ofept)i 3uttei

častečam.tiuftatem capcre non poffet.Has pr?ponere conditiones putabant.Mortem popttfodena D
eiantes & fi verbum quifq dc traditione feciffet, pacem ve nominaffet mox cum intetficiendum effe
nunciantes,Romani s qui introierant ali j per viartim anguftias obftabantialij ex cdibus: ali/ murum
per fuperiores portas ?greffi:'pugnare cceperunt.Q,ufbus rebus perturbati cuftodes ex murofefe d{
Roanoru mu j, miferunt re!idifq; tutribus in caftra reccfferut. Clamorautem audiebaturmilitum infra ciuitatem $
ti j duitate tc!u ab hoftibus cingcrentur.foris autem degentium claufis contubernalibus moetuentium.Crcfcente;au
fi a iudeis truci tem numero iudeorum 8£ propter Iocorum peritiam viarumcj? fdentiam pr?ualente. malti Romano
dan? oefq;pem mm trucidabantur:& ab incumbentibus pelieban? cum magis necefiitaterefifterent.Necenim mul
pti fuiffent nifC tis fugicndi copia fimul per anguftias muri patebat.Omnefqj pcene'Cqui tranfierat) perepti fuiffent:
eis tytus opem nifi Tytus eis opem tulilfet.Difpofitis eum perfumma viarum fagittadjs Svbipluseratmultitudi*
tuliffet, nis aftans miflilibus hoftes abigebat:& cum eo domicius fabinus vir bonus etiam in lilo prflio conv

probatus.Durauitq; tam diu fagittis eos prohibens irrucre doneč omnes milites recefferunt.Roma,
ni quidem ita fccundo muro potiti.ad extremum puli! funt. Oppidanis vero(qui pugnaces erat) fpl
Roinia muro ritus creuit ji fecundis rebus amentes erant neq; Romanos aufuros effe ad ciuitatem accedere fu*
pulfi Deus m*  fpicantes:neq; fe vinci poffe fi ad prglium proceffiffent.Nam(quia fnfqui erantjofficlebat eorum fen
deoru qa iniq tentijs deus gi neq; Romanorum vim multo maiorem illa quas pulfa fuerat fuperefle cernebatmeij
erantotficiebat farnem iamiamq; ferpentem.Adhuc enim malispublicisalebantur.-8ifanguinemciuitatislibabant,
fni|'s nem niču# Propter bonos autem continebatur exitium & pcenuria vidus jam multi defecerant. Populi tamen
lu i  quo erat po interitum fediciofi pro velamine fui dicebanp 8i lolos eosfqui pacem non probarent) faluos effe cu#
terant cernere piebant quiq; viuere contra Romanos optarcnt contrariam vero multitudinem velut onus quodda

A

afit*




m

Sc,

confumigratulabantur.Et ita  quidem circa fuos affedi erant.Romanos autem (<%  iterum duitatem egi?
ingfedi conabantur)armati prohibuerunt difiedis muri partibus obiedu corporum permunitis acg ca, 14.
triduum fuftinuere fprtiter dimicantes.

CTytus iterum muro potitus prgfidia per turres meridiana parte coIIocauit:qui judeorum con
uerfionem expedans in confpicuo hoftibus loca pecuniam militibus iuffit diftribui S exereitus ordi
nem armorum quoq; pulchritudinem oftendebat.Et forte fediciofi ad iiiam fpeciem animosmutaf E
fent nifi malorum immanitate(quam in populum comm/feratjveniam a Romanis defperaffent.Ty*
tu^autem diuifo bifariam exerdtu templum per Antoniam capere cogitauit in vtraqp parte aggeru
bus eleuatts.iudei vero Symonifq;focif S Iohanisat$ Zelot? impediebant. Cefarita^ipfos ad pe
nitudinem fuadere non ceffabat: fed S oratione armis quandoqj efficatiore per Iofephum rogabat
ad pacem Qui mUros vndiq; circuiens vnde poffetaudiri eos vt vlterius romanis non refiftantob#
nixeexorabatdicensnaturalemlegempotentioribus cedere iubere,Optimumq;anteintol!erabile
mutare fenteritiam K falutare fequi confilium.Sed illum talia monentem multi conuidjs afficientes
etiam tela in eum iaciebant,

CCapitulum duodecimum.

Varto autem die Tytum vehementius aggreffum nequaq ferre potueruntded vi eo
ad i rurfum quo antearefugerut.IHe aut denuo muro potitus totl quidem feptetrio
najem eius partem ftatimdepofuitan meridiana vero p turres prsefidia collocauit,
CIamq; tertium murum aggredt cogitauit. Videbat aut breuiffimi teporis eiusobfl
dio:fpaciumq; confilij fedfctofis effe dandum:,fiquid dillurbatione fecudi muri aut
famis ničetu dimitterent Nec enim diutius prgdas eis poffe fufficere S ipfe ocio co*
Tytusexpedat m °d® vtebar.Nam cum dics adueniffet quo militibus oportcbat alimenta diftribuiincofpicuoho/ F
iudeoru couer# ft'kus l°co dudis iuffit ordinato exercitu pecuniam fingulis numerare.IIhs autprolatis armis ex in*
fione S i cofpi^ u0 ^ 1Cris  & vaginis fepticp pcedunt equitibus ornatos equos ducentibusj!ocaq; fuburbana per mul
cuo hoftibuslo tum  fp ac ‘ urn  ^uro argentoq; lucebant.lllo autem fpedaculo nichil aut fuis iocudiusiaut horribiUus
co pecunia mili hoftibus videbaf.Spedantibus enim S vetera plena erant mcenia S feptrionalis regio. Q,um
tibus iuffit du  H* os r£ f ertas  intuentibus cerneres nullaq5 ciuitatis parte qua non infufa multitudo tegebat
ftribui, qu(s audaciffimos cceperatomnem fimulexercitum armorumq;pulchritudinemconfpicičm s  ^ ot  (

fediciofi no dinationem virotu.Etfcftaireadillamfpeciemfediciofianimosmutauiffent nifimalornimmamta tg-U-
lut mutati hoc t® ' n  Ppl’ m  c6mifen>nt danda fibi a Roanis veniadefperaffent.Imminetc autffi dcfeciffcM  mor ca,xx.
fuit exeoru imo tc  f u PP'; Ci i ; belio meri pftabilius effe ducebSt.pualebat etiafatu q>'innocetescu nocentibusciuitate
tnamtate q

Q_uintodte'pb
ni? in Aege,

: j n  cufediriofispiredecreuerat.Q,uatriduopfingulaslepfonesalimentacofccutifunt.Quintoautdtt
ppfm commife ^ °‘ 3  ^y tus  ^ ac ‘ cns n ‘h>l iudecs pacata cogitare fenfiffet. bifaria diuifo exerc/tu Antoniam verlus
Slohannis monumentum aggeres inchoauit ifta parte fuperiore ciuitatem captumiri cogitans;tx p
Antonia teplu.Nacj hoc nifi ccepiffet nec oppidu Qde nitu etat obtinete.ln ytraq aut pte duo agge

tant,

SVsS

poffetfacihusm«

Lenisdut' ores ’

a|hoccohi b « r ;

nuinpo tlusVI '

^rescognofcer-

licet pukfirnrniN

^imultotempo:

rt Debete autem
Sanoseffu#*
n amdeumq'P a '
jnamlegcm taml

f / 3 mapudquosn
poribus S ali js lu
perpefft fuiffent t;
tem etiam fi mut
mesteneat ciuita

B isIam&fiRo mJ
de/s tamen in ex

q;arma caperen
tollerabiiein cals

geflarum caufa I
inimperio manli
mi!ris:neq; delct
re-Necenim cuii
gati paruerunt B
utsperrumpitut;
multi in murum:

C Iofephus
motans opera al
gentis armis feni
chaa ptnliftiim

enimohoginta
non armis Ubere

^ Pugnantesveu
ciuitatem dam:
/nterficere.lfrai
tx  'mpictate fi
£ ff &d/repta:d
ta.Fruftra q U0(

m 3 «i fimif 13 f lc

Q. ui q;ergaiud

e 8 es  manere in

e ' us 3 duenrum
Plenim.

črtati

mtu
,Ur  etui tat 1

'.,-  { ' f

T'Z^Sfi£

-,  ^ Len >u|

* v, ‘ !  ■• jzt**
ri*^S 5

’»•* '•‘.cfbatel?

!| 22 *« 5*»4

■ ‘ Jnt  Popoiuniei

/' ' irfn ‘ faluoseffecu,
-*n'^ vrlu:onujquodda

a>eJtt&at’co foelio

fototitt*

•• ■••npfmianitisa(p ft ,|

' '  v^^coramc...

•  ^ ?u H  afrotujoil
m mojmiralE
' •*' J "i* d« p*ra(Tent.Ty»

» .•-nvfrj(jpirtiaggeii/
i' ■ rjriu^ipfoiadpe
fphum rogatot
■ -n tnon rdiftaniolv
irtemtollftabile
uooutajjaififlralrt

laerotuftdviffl
q uidcm lepteaio
itldlacollocau/t.
lt t potiš eiusobfi
ii itoidi muri ant
^jjipfeocioccv
nincofpi« 10 ^
Vitisanni*®,


fiim« ca, H

&

5 >*

t «duo^ e

CM*

eg,!i.?<

cap.ij

B

A tes erigebantur a fingulis agminibus finguli. Et iuxta monumentum quideni operantes a iudeis 81
*g.l.5. Svmonis locijs infeftantibus prohibebantur: ad Antoniain vero a Iahannis focijs cum multitudine
zelotarum inonTolum q>  de loco fuperiore pugnabant verumetiam q>  machtnis tam vti dtdicerant.
Paulatim enim vfus quotid<anus aluit peritiam. Habebant autem baliftas trecentas & quadraginta
tormentafaxorum:qU!bus difficilforem aggerum extrudionem romanis efficiebant.Tytus autem fi*
bi 8C  faluam fore fortunam fciens &  perituram eflfe ciuitatem vnaobfidioni vehementer inftabat nec
penitudinem iudeis fuadere ceffabat. CofiIiumq; fadis admifcens & orationem fepe armis efficacio
r em cognofcensitam ipfos vt feruari afs faluari vellent rogabat tradita fibi ciuitate qug iain capta yi
deretur:quam & lofephum aliegabat patria Itngua verba fadurum fperans’eos hominis gentilis mo
nitualiquid remiiTuros. Ita Iofephus murum circuiensfimulq;extra tcliiaftumftansvnde exaudiri
poffet facilius multis orabat vt fibi ac populo parcerent templo ac patrif neue contra hoc fierent alfe
nigenis duriores.Romanosenimfanda reuereri ca quibus nulla fibi focietas effet;manufq; fuas vfq;
ad hoc cohibere.Ipfos vero in his edodos qui conferuari poffent fponte ad eorum interitum mere,
Quin potius viderentmuros concidiffefi'rmiores;excifis veroinfirmiorem fupereffe. Romanoruq;
vtres cognofcerent fuftinere non poffe: hifq; feruire non effe nouum neq; in expertum indies, Nam
licet pulehrum fit pro libertate pugnare:tamen id in principio decere fieri.Semel autem fubdttum 8£
qut multo tempore paruiffet imperio excuti ac malte mortis cupidum non libertatis amatorem vide
ri.Debere autem dedignari dominos humilioresmon in quorum poteftate funtomnia.Na quidRo
manos effugiffeinifi q> propter eftus autfrigora effet inutile.Immo vero tranfire ad eos vndiq;form
nam deumq; per fingulas nationes ducentum impertum tune effe in italia. Hanc autem validiflu
mam legem tam feris beftifs q hominibus effe prffinitam potetioribus cedereapud eofqj effe vido
riamapudquosroburfueritarmorum.Idcirco etiammaiores eorum quamqmultu 8C  animis Sl cou
poribus SC  alijs fubfidijs meliores erant celliffe Romanis.Ouodfnifideum fciffent illis fauere (nunq
perpeffi fuiffent ipfos vero cocidentes adhuc refiftere cum ex magna parte capta fit ciuitasiciues au
tem etiam fi mutos integros haberent excidio pariter affedi funt. Nec enim iateret romSnos q> fa*
mes teneat ciuitatem & modo quidem confumi populum cottnuo vero etiam bellatores interituros.
Nam & fi Romani defierint;& ab obfidione ceffauerint neq; ciuitatem ftridis gladifs irruperintiiuo
deis tamen in expugnabile beilum intus affidere q>  fingulis horis aleretur nifi fortecotrafamej quo
q; arma caperentacdimicarent;foIiqiCIadesetiam fuperarent. Hisaddebatoptimum effe ante in#
tollerabiieincaiamitatemmutarefententiamdumliceret falutare confibum fequi. Nec enim antea
geftarum caufa fuccenfere Romanosinifi ad finem vfq; infdentes ipfi fuiffent,Natura enim eos effe
in imperio manfuetos atq; iracundif ptf ferre quod vtrle eft. Vtile autem putare neq; ciuitatemvacua
muris:neq; defertam habere prouintiam.Idcirco nune imperatorem velie cum his dexteram iunge*
re-Nec entmcuiq falutem daturum fi vt coeperit ciuitatem prffertim quinecextremts eicladibusro
gati paruerunt Breui autem murum quoq; tertium captumirt prioresqui capti funt fidefacere.Q_ua#
uis perrumpi tutamina non potuerunt farnem pro Romanis pugnaturam. His monetem lofephum
umiti in murum ftantes vituperabantmulti vero conuicifs nonnulli etiam iaculis appetebant*

(JE Iofephus enim vt eos flederent antiquorum patrum adducit hiftorias: eorum diuina teme#
morans opera abrahg orantt deum intadam vxorem pharao Nechas remifit.Ifrael quoqj quadrin#
gentis annis feruiuit in fgipto r ec fearmis defendit. Sed femetipfum deo commendauit. Rapta au
cha a phtliftiim dei medio fine armis eft reftituta.Diuina fuit Sennacherib cedes Si  exercitus centa
enim odoginta quinq; milta diutnitus fuerunt occifa.Septuaginta annis Ifrael in babilone captiuus
non Srmis liberatus eft, Sed a foiodeo. Antiqui autem iudei fine armis deovolente hoftes fuperabSt
Pugtiantes vero de fpe femper cectderunt.Sedechias autem SC  populus fuus hieremiam captam iri
ciuitatem clamantem non occiderunt. Idcirco vos illis peiores eftis qui bonorum fuaforem queritt3
interficere.Ifrael fub Antiochocaptiuatuseft plurimis eorum propter peccata occifis, Iudei quoq 5
ex impietate fua romanis fadi funt fubiedi.Hgrodiš tempore ciuitas propter populi peccata capta
eft Sc  direpta.deo inquit humanis viribus fprftis omnta funt committedaieorum rememoratpecca#
ta.Fruftra quoq; iudeo« dei auxilium in qnem tantaconcluferunt mala dicit fperare.Neq; enim Ro#
mani fimilta ficut Affyrtf malo commiferunt.Sed quod parentes veftri foluerunt petiuit tributum.
Q,uiq;ergaiudeos femper liberales cocedunteni liberas familias effe & poffefftones tenere faerafi^
leges rnanere intadas.Ante Tyti aduentum aruerant fontes SC  aquf vendebatur: nune autem poit
eius aduenrum abundantiffime profluunt quod prodigiumoftenfum eft in babilonicacaptiuitate.
Deus enim intuetur occulta qui čonfeffis SC  pcenitantibus eft placabilis.Eos Iofephus ad penitentia
hortatur ciaitatis tam dirutf pudore atq; templi ( pu!chritudine. Familiarum^ mouetmiferari bello

K.ij

Vfus quotidia#
nus alitperitia.
Tytus Iudeos
ad pcenitudinl
fuadere no cef#
fabat fed Sc  ora
tioe armis qnqj
efficatiore p lo#
fephuad pači
rogauit.

Lexnaturato
potetioribus c$
dere iubet

Optimu afi (h*
tollerabiieeala#
mitatemutare
fntam &’fequi
falutare cofiliu*

lofephum talfa
monetem iudei
iniurijsaffecc#
tut Sit,

D

gfbet ©ejcr«B3ofcpW3«6e<

ant farne cito perifararum meminitq; matris confugis 8 i  familie.

^Capitulura tertiumdecimum.

cg.Ii,f,

L!eautem cunimanifeftiseoscalamftatibusmfnime flc&eret.adgentifestranfi{thy ca,xy
ftoriasomiferi vociferas veftrorum alias virorumq;auxiliatorumq;immemores.ar» xvj.
mis SC  manibus cum romanis bellum geritis quafi quem alium fic vicerimus.Quan« gc,c,x(j
do autem non deus omnium conditor iudeorum defcnfor eft(ifi ledantur)Non tefpi, anti.li.{
cietis vndc progrefifi pugnatis; quantumq,’ auxi!iatorem violaftis. Non recordamini ca,xvj,

__opera diuina parentum atq; bunc fandum locum quanta bclia nobis aIiquandope« an.Ij.ij,

u;na antiquu^: ren ut.Ego quidemfa< 9 :adei narare aurtbus indignis Iiorcfco fcd tamenaudite:vtcognofcatis r,o fo ca.?,5,
pareiu opera. IumvosRomanisifedetia dco refiftere.Nechias alias Nechans qui tune eratrex scgiptiotumficesj 10,n,
Abrahg oranti pharao vocabaturjcum infinita manu defcedit.reginaq; faram materni noftri generis rapuit. Quid ge.ca.f
ceu imadavxo jgit-ar eius vir Abraham proauus nofter{Armis čredo vitus eft iniuriam. At quin trecetcs deccra 8t 4.6.
reremifitpha«( odo prafe&os habebat quorum fingulisinfinitamultitudo parebat. An ipfe quidem cuicfcercma. exoc.j
*ao nechas« luit abfente deofPuras autem manus ad hnc locum tedens^uem vos polluiftisjinuidum fibi auxf« ij.iij iiij

liatorem ad militiam legit. Nonne fecuta alias fecuda vefpera tncorrupta quidem regina temiffaeft cx,c,7,

^ ad maritumf Adorans autem(quem vos gentili cede cruentaftis>ctremensinofiuruisfomnijsegy< 8.9,10,
Iftael quadrlge p t j us  exagitatus aufugitaurog; Si  argento amantiffimos donadonauit hebrecs.CDicam trar. fiata ege.Ii.v
m  inss feruiuit maiogj noftrorum in ?gyptum domicilia qui cum per annos quadragentos Tytanis ac regibus alie« ca, xvj,
i  ssgypto nec fe nIS  fabiaceret armifq; ac manibus vlcifd poffentftemetipfos potius deo permifere. Q.uis nefeit egy, j,te,ca,
armis defendit p^mrepletamomnigenereferpetiumomnicpmorbocorruptam; 1 Quis terrainftru&uofami' Quis iiij.v.vj
fed femetipm Nyli defedionem & continuas decem pfagasiEt ad hocparentes noftroscum prsefidio ineruentos vi/,
deo comific. gc fine periculo deduci:quos deus fibi facerdotes ducebat. C Sed ab affiri js raptam nobis fandum an.!Lv.

Rapta archa a congemutt archam paleftina 8C dagon fimul egrum gemuit & totagens que rapuerat.Corruptis ve< c,ix.&
philiftiim fed rooccultisjcorpotumacper ea vifceribuscumciboexhauftiscymbalorumactympanorumfonoma li.vj.cj
dei medio fine nibus noxijs reportauerunt fandum placationibus expiantes. Deus erat qui h?c pareniibus neftris E
armis reftituta. femper amminiftrabat propterea q> omiffis armis manibus eius fe iudicio permiferunt.^[Rex aiTyn iii/.re.c,
Dia cedes fenaf tiorum Sennacheryb('cum totam ducens Afyam ad hanc vrbem caftra pofuiffet)manibus no huma sviij,
cherib Si  fui ex nis cecidit.Nam ab armis quiefcentes in votis crant, 8i  angelus dei vna node tnfimtum deleuit exer xix,
ercitus, _ citus Poftetoq;die excitatus afiytius ceturn odoginta quinq; milia reperit mortuorumi atq;ita cum An,!.x.
Cetum odogb reliquis hebr?os inermes nec perfequentesfugtebat.CIScitis etiam in babilone feruitium vbi pet ati cap./,
ta quiuq5 milia nos feptuaginta populus exulans no ante libertatem reccepit q dominus etiam donaret qui eos eti« \  te,c..
diuiaims fine am perfecutus eft.Iterum auxiliatori fuo facerdotum more ferutebant.|[ Brcuiterdicaminullum eft I
armis occiia. operepr?cium quod žrmis parentes noftri perfecerunt aut non fine armis dona permifia pofeftate An.l.x. "
iudeiantiquifi impetrarunt.Doini autem manentesvtplacebatiudidfuperabantpugnates vero femper de fpede ca.viij.
ne armis deo ciderunt. Nam vbi rege Babilontorum oppidum obfidente fedechias rex nofter confra prf d/catio^ eg.li-b

voletes hoftes^ nem hieremi? cum eo congreffus eft: tam ipfe captus eft q cum templo >  citiitatem vidit excind/. At ca,xv(. ,
iugabar pugna quin videte quanto ille rex veftris ducibus eiufqt populus vobis erat mediocrior. deniq;hieremtam j mac. I
tesvero femper vociferantem inuifos eile eos deo propter delida qug in eum commifcrantcaptumiri autem nifi tra t.t,?^ A
defpececideft. derent ctuitatem ndq: rex neq; populus interfecit.Sed vos (vtintusgefta pr?termittam / )neqdigne an.l xij |J
poff:m iniquitates veftras exponere mefqui vobis falutem fuadeamjquerimini telifq; appetitis irati c3.x.xj.
q>  vos veftrotu comonefaeto peccatorummec dieieatolleratisquorumquotidie'fa<fta committitis. xi/.

Ifrael pprs fub f£ldem tune fuiVcum Antiocho)qui Epipbanes didus eftrobfidenteciuitatem multis modiseffen b. 1 .] c \
antiocho capti^ fadiuinitatejmaioresnoftri cum armis ptogreffi:ipfiquidem in pugna perempti: oppidum veto zb  F
uatusplurimis hoftibus direptum eft fandumq; pertriennium iexq; menfes pcenitus defolatum eft.Etquid p/ur/«an./xti/
eoru ,ppter pe# busopus eft^fTlpfos Romanos quis contta iudeorum gentes ad militiam prouocauit.'' Nonne in« c xV /”
cata occifis. digenarum impietas vodeferuireccepimusfNonne a fedicionemaiorum quado Ariftoboli & Hyr>  !> x "'b,

cani furor.& inter eos cotentio pcmpeium intulit ciuitati:& Romanis deus indignoslifcertate Ivkie*  c.f ijni¬
čit deniqtres menfes obceiTiquaqnibi!fqualeVos in fanftuIegcfq;;deliqucrat:&'rnaioribiis 3 b bel« an.l.i +
Cioftas tepete lumfubfidtjs vtebanffefe tradiderunt Antigoni aut filij AtiftoboIinefcimus.exitum quoregnficfc« ca.xv/.
herodis ^ipter tinete deus iteru captiuifate perfequebaf popuium deliquentes'4£At bfrodes quideanfipatrifilius an.l i +
populi pčta a.t  fofiu &Romanufadduxitexerritu. Circudati vero per trcsmcnfese>bfidebanf doneč capt/peccalo« ca.t? »
pto eft SC  dire* ra fuo^ fupplicia pepederut:direptaq; eft ab hoftibus ciuitas. Ita nucj geti atma data funt oppugna li.xv.c.
pta. tioni vero line dubiocoheretex!dum.Oportet ergofvt cp/norj/acriIt ci / cilcilores iudicifildc oitus eg.d-v•

deopmittere manufq tune hflanas cotemnere cum a fuperno fibi iudicenon rccedut Vos aut quld d- x '

lofephusvt eos
iiečleret atiquo
ra patru addu«
cithiftorias,
Rememorat dt


,infldi asaq ’
' ainl Lplum

v« ot 3on0

pi

eX tam

eipin

n umi« un,e>

fl




uodp a

uitate 111 neC l

tencte.facra;

re qualisi tltl

n oaeq» ac<


:nadig nC

attulit:q u ° F

ciuitati app r

< Verpafianus
ca P ’ 1  fontes

gcfyloam& (

itn  hoftibus 1

uif Shutus
bilonius rex
norjnihtlturi

hifq? nune a

meftieosod

R  niaqu§tace

■ dmmelKlti

certamen h
falutisviafi
vos patri? i;
dum:quale

eg.li.5*
cap. id

effe defidet
vetislumin
lij.coniuges
bitur mihiri
qui(qh?cfi
quo(jmori

CAE

eomm
ftSec
dospropti
tumimpei
frutnenta
bendi aut
putarentu
nebaturft
in fam
gtedieban
»atioifed t
gitat&p ai
n em(tbiq;
^taperp,

SDeSutmfcobeUo

fo.fttt).

'^V

■ssasS.

»3


on

*^» 5 S 2 ?S

* *’* tw-u;m •••,,>

ZT**&w

^/m^cicctcna,;,

c I i£ unftu *^

' * 1  ! '- 3 n>tnr.(laiaejii I

•'- >>cicgibaiba^

Q U!S rf(atf|y, j.,e, a

*”«y fafQi 8 ii|l
npt*fidw inoucrtos vif,
ipttronohs 1'arftum »n-lv,
•pimtComjpdsttrMii
'im par orum Ionoma li,ij,tj
"fcprtntihisnclitisf.

”■ cninr fRexalIyiii|Wi
f! numbusnohumara,.

■ •■:■ :Lmdt!niitexn»
otum:Stq;iracum Alft
c (v.  ritmvbiptiJn^
ndonvctcjui eoscti* 4* 1
•frdicjm millumeft^
n petni Ih  poteftate JW»
rro onpfriJcIpcdcfl*
r ■  rfri prfdicttio*

^Snd/.At«

- ('fr.Kfliicrcmiam p

,rn auttmmfitia ^

& < i «f d, g nea !

»!

sssggd


M iir¥ ni

-•**£**.

40

čdcoitf e » J(

A*ea hisftpiselegfs conditorbenedtbutjegiftiVOuid^uod isexectatus eft)pt{termififtis{' Q.uanfu«n *
illos qui cito perieritt impietate fuperaftisjno occulta dedgnati alias dedignates pezeat?- hoc eft fut
ta infidias atq; adultetium rapinis cedibufq; certaftis ncuafq; maleficiorum excogftaftfs vias.Sdm Rememorateo
vero templum fadum eft omnium receptaculum Sc  indigenarum manibus poilutum eft qucd roma rn peccata.
ni ex tam longinquo adorabantimulta per legem noftram de fuis moribus derogantes Deinde poft
h?c in quem!fuiftis impiphune auxi!iatorem iperaftist 1  Valde qd'Azm  iufti eftis fupplices purifgj rna Fruftra dei (in*
nibus adiutorem veftrum rogadsfTalibus rex nofter prfdbus aduerkmi  3fiyrium fupplfcauit cu ma q U g tata edini*
gnum illum exercitum deus vnanode proftrauitfSimilia vero affyri/s romani committunt:vt etiam ferut mala)in<»
fimilem vltionem fperetis^Nam iile quidemfa rege noftro accepta pecunia vt ^aftitati parceretj eh  dei auxiliufpe*
uitatis negledo iureiurando ad incendium templi eefcendit: Romani autem folemne pofcunttribu r ant.
tumquodparentes noftrieorum penfitabantparentibus Si  fi hocimpetrauerintneq; populates ci*
uitatem neq$ fanda omnino tangut.Concedunt autem vobisfamilias liberas &poffefliones veftras
tenereffaeras Iegesfaluas manere patiunturdnfania eft profedo fperare deum talem circa iuftos fo Romano^ libe
re qualis iniuftis apparuitnam prafterrim qui ftatim vlcifci nouerit en oportet deniq;affyrios prima ralitas ergaitu]
node qua caftra ciuitati admouerant fregit.Quod fi Sc  veftram progeniem liberaret.romanos vero deos.
pcena dignos iud/caret confeftim eis illo tempore ficut affyris irafceretur quo genti manus popeius Notada feteda.
attulit:quo poft illum Sofius afcendit;quo galileam vefpafianus excidit: poftremonunc cum Tytus
ee.li .5  ciuitati appropinquaret.Sed neq; magnus neq; fofius quic§ paffi funt &*duitatemv/doria cceperut
cap.i^ Vefpafianus autem ex bello(quod nobifeum geffit)etiam imperium adeptus eft.Nam tito’ quidem
' ^ etiam fontes nune vberiores profluunt qui prius vobis aruerant. deniq; ante huius aduentum fcitis

Si  fyloam Si  omnes extra ciuitatem fontes adeo defeciffe vt ad vtrumq; aqua mercaretur.Nunc aute » - « a
ita boftibus noftris largi funt vt non modo ipfis Si  iumentis ipforum Jed hortis quoq; fuffidant.de« t - J  aruerat
ntq; Si  huius prodigij Si  ante periculum fadum eft in excidio ciuitatis quando fupra memoratus ba - a  ^ v |debanS
bilonius rex cum exercitu aduenit;qui SC  captam ciuitatem incendit Si  templum. Quamuis(vt opi# ^. « a t,jx

norjnihil tune illifquantumvos impie nuncJcomififtent.Itaq; fandis relidis deum fugiffe putauerim ^ ..

hifq; nune adeffe cum quibus geritis bellum.An bonus quidetji vir domu ffagiciofam fugiet ac do^ -g fadi eft ica
meftieos oderitMeum vero malis veftris inherere arbitramini qut etia occulta confpicit. Sc  audit om p t j u j ta£ g [, a h;j a
g nia qu£ tacentur.Q,uod autem apud vos tacetur quid ve celatur. quid non etiam planu inimicis fa*

dum eftdniquitates enim veftrf velut in  promptu neminem latent: inq; dies fingulos quis peior fit j^ cus  / nt „ etag
certamen habetis.-at^ ita nequiciam Sc  virtutem demonftrare contendentis.Verutamen eft reliqua occu | £a
falutis via fi velitis SC  diuinitas confeffis ac penitentibus folet effe placabilis. Arma proijcite. Pudeat .*

vos patrig iam dirutg.Conuertite oculos SC  afpidte eiusfquam proditis)pulchritudinem quale oppi £ )SI]S c 5f e pQ- s gg
dum:quale templum.cjmultarum gentium munera.Q.uis hxc  in ftarnmas adducit' l Q.uid h?ciano .. v-,.., -

effe defideratfEt quid eft hoc faluumieffe debeat dignius.^O duri SC  lapidibus ftolidiores fi hjeno placabilis
verisluminibus cernitisjfaltem familiarum veftrarum miferemini.Verfentur in confpedu cuiufij fi« jvf onet3( i Dcn -
, lij.coniuges SC  parentes.quos paulopoft aut bellum aut abfumpferit.Sdo qufa vna cum his periclita tentlam  ” 1
bitur miht mater SC  coniunx SC  familia non ignobilis.domufq; olim clariffima Si  fortaffe propterame f-Jortafmf *
ca P ’ 16  quifq h?c fuaderecrediderit.Interficite i!los:accipxte mercedem falutis veftrg Cangujnem meum.Ipe fa mi iia r g bciSL
quoq; mori paratus fum.fi poft me refipifdtis, aut  f amg cj .

CAEGESIPPVS prolixioremponitIofephiorationemvideeamcap,xv.&.xv/.&ibfmulta meminitmfis*
commemoranda inuenies. coiueis & fama

CSeditiofis obftinatis populus ad fugiendum commotus eft SC  venundatis pcffeflibnibus foli« j ( - p ® m
dospropterlatrones tranfglutiebant.&hos humaniffime reperiebat quoru Iohannes & Symon exi«
tum impediebant:quos cum defperatio vrgebat.Maximaq;tuncerat famesnul!aq;inueni<bantur. 0  4

frumenta feditiofiq; itrumpentes domos fautabantur verberantesfff quid reperiffent )negantes ha*
bendi autem argumenta erant miferorum corpora cum ea qug folidis viribus ftarent abundare cibo
putarentur.ditiores quo(j totem fubftantiam vno frumento modiopermutabant. Mefa nullibi po*
nebatur fed omnes ineodum cibum diripiebat. Fames fuper omnes clades & quod reueretia digna
eft in farne negligitur. Matres cibum infantibus ex ore capiebant. Claufas domos ruptis foribus in*
grediebantur.# iam contufum cibum ex gutture ftrangulat/s faucibus reuocabant.Nulla erat mife*
rado:fed pro rapiendis alimentis acerbiflimi ex cogitabantur cruciatus horreda namq? fetnes exco*
gitat SC  patitur diuefq; grauiora patieban? q paupefes.Q.uemq; Symon expi!affet mittebatad loba
nem fibiq; populi fangumem propinabant SC  vtriufq; fcelsru erat concordia Nulla certe vnq ciuitas
tantaperpeffa eft ne<$ vila natio ferodorem habuit maIidam,Sibiqg ipfis maledicentes.conuida d»

K.iij.

&bet S»eiC(tts 3 orepl)Ou 5 ci

D

Sedfciofis abfli
natis ppfs ad
fugiedu como*
tus eft & poffcf
fiontbus ventu
datis folidos ,p

cebant, Ciuitatem ipfi eucrtcntcs Rormnos bane vičtoriam triftemj coegerunt habete*

CCapitulul7.quartumdecimum.

f ; Ec Iofcpho vociferante ctlachrimis fediciofi qutdeneq; fiexerunt animosneq;e{l; eg.li.t
tutam fibi murationem fon; iudicauerunt.Populus vero ad pfugiendum commotus «,17,
Et alijquide (poffeffiomius alijTq; rebus clariffimis exiguo pcio venudatis) folisdo
quide(neIatronos sfcprehenderunt) tranfglutiebant. Cimi vero ac Romanos elapft
fui(Ient.exorerato vetre habebat vfui neceffaria. Tytus anteni plfroig; pagros qiio
velletquifq;pergere dimirtebaf.Idq; magiscos ad profugium hortabaturq> ititcfti*
pter latrčes traf n is malis carcbant.Romanis no feruire.CIobannes autem & Symon cu focijsfne h,is magis pateret egJij
glutiebat & hos exitus.q ve Romanisfaditus obftruebat.& quive! vmbramfufpicionis dediffe continuo necabatur. «,17
Tytus recipie* Ditioribus quidem etiam manere ficut .pfugere per caufa erat pereundi Nam quafi tranlfugereyo*
bat humanitus luiffet p pter patrimoniu quifq; occidebatur. CCum farne autem crefcebat defperatio feditioforu &
gfc. tndiesfingulos vtruq; malimi amplius accendebat.Et palam quideni nui!a erant frumemairiupen e gJI/,

Fames dira, tes autem ferutaban* domos & fiquidem reperifTent a!iquid eosfqui negauerat) verberabat. Si vero «[>,1-,

nihiUnueniffent guafidiligentiusceiauiffenttormentisitidem afficiebant-Habendi autem argume
Miferi corpora to erantcorpora miferorum cu eaquefoli.lis virifcus ftarens abundareciboputarenfur. Rabidiaute
yaiida habetes iam tranfiebanf necrationiseffe videbaf ftatim farne morituros occidere.Multi vero fuam fubftan*
abundarecibo tiamclamvnofrumentimodioqui ditioreseffentitemq5pauperesordeipermutarunt.Inclufp dem
putabanl. de intimis aditum tedts fumma quidem pceniiria infeftum tritieum comedebant panem ali] confb

TVienfa nullibi ciebSt vt neccffitas mcetufve monuiffet. Etmenfa quidem nu(q apponebaf fed irsco&um ribu igni eglj
poneban? fed fubtrahentes diripiebant.Miferabilis autem erat vidus dignumq; iachrimis fpedaculum cum pote ca.ig.
oes ineodn ci# ttores quidem plus habcrentdnfirmiorcs autem iniuriam deplorarent quippe cum fames fuper om*
bu diripiebat. nes clades haberebNiciii! enim lic perdit hominem vt pudor.Nam qutcqui'd reuereda dignum eft:
Matres cibd in in farne negligitur. Leniq; vxores viris & lilij parenttbus &( quod eft miferrimum) matres cibum in*
fantibus ex ore fantibus ex ipfo ore rapiebant & inarcefcetibus clariffimis nemo parcebat:quin vitg guttas auferret,
rapiebat 8fc. Edentes vero talia non latebant fed vbiq; aderant qui ifta diriperent. Nam fteubi claufam domum

Claufas domos vidiffent eos qui erant intus cibum capere hoc fufpicaban? indicio. Statimq;'ruptis foribus irruebaf E
ruptis foribus 'u  yidumq; iam contufum dentibus ex gutture posne reuocabant ipfis faucibus ftrangulatis.Pu1i?ban
grediebaf Si  ia tur autem fenes ne cibum defenderent lacerabantur mulieres ea qup haberent in manibus occukd*
cotufam cibum tes nyllaq; miferatione vel cani capitis vel infantig fed abftrados pueros & ex buccella pendetes Im
ex gutture ftra* mo alhdebant.Siquis autem incurrentes anteueniffetquodq;rapturi fuertnt deuoral!et:tan<j cff nt
gulatis fauci*_ iefi cruetiores erant acerbiffimos autem crueiatus excogitabatidummodo alimenta reper/ret nuc ob*
bus reuocabat. ftruentesgenitalium vias nune virgis acutis pondices tranffigendo. Horrendaq; etiam auditu quis c S^v
6Ce. paciebaf in vnius panis confeffionem gi'vt pugnum vnum fadng abditum indicaret. Tortores aute ca.i

necefuriebant.Minus enim crudele videret.quod neceffitas fperaret. Exercemes autem domenam
Horredafames fuam fexq; dierum fibi viatica prf parentes.Hifq; occurrentis qui per romanorum cuftodias agreftis
excogitabat SC  oleris herbarumqj gratta coiligendarum nofte reperiflent.Cum tam fe hoftes euafifle credebanqua:
paciebaf Sic, attuliflent eripiebant. Muitumqp fupplicantibus Si  horribiledet nomen implorantibus: vt aliqna par*

tem fibiconcederent eorum quae cum periculo fibi colligiffent.-nihil pcenitus dabat.Gratumq; vide*
batur fi fpoliati non perirent.Hfc quidem humiliores a fatellitibus patiebantur honorari vero ac di*
uitesadTyrannos perducebatur. Q,uorumali| tnfidtatum falfo 3ccufattoccidcbantur;alijq?Rpma
nis proderentciuitatem.Et plfrumq; delator fubornatus:aiebat q* fugere voiuiflent.Si vero que Sy
Diuites grauio* m °n expilaffet ad Iohannem remittebatur:S quem lohannes fpoliaflet eu 5 ymon!exdpiebatfibiq;
ra patiebanf q inuicem propinabant fanguinem popularium: miferorumq; cadauera parciebantur. Et dominandi p
pauperes, quidem caufa erat in vtrumqj dtflenftoifcelerum vero cocordia.Nam qui ex alienis malis partem al*

teri fibitotumvindicans nondediiTetnequiffimus videbatur.Et qui non accepiflet velut boni al/cu
Nulla vnq cini* i° s  damno do!ebat'q> crudelitas parte caruiiTet.CSigillatim quidem iniquitates eorum non potero
tastata gpelTa eiplanere.V c hodbreuiter dicam.neq; aliatn ciuitatem vnq talia perpeffam effe puto:neq; vilam »a C g
eftne<5 vda na tionem poft hominum memoriam maliciaferociorem fuiile. Poftremo etiam gentihefcrteorumma ca ',5.
rto fetociore vn lcdieebant yt minus impijviderentur in alienos, Verumtamen cp eran tSi  feruos fe ; & conuenas S de
5  habuit tnali* g ener ‘ s  g^ tiS  obortionis effe cofeffi funt.f[Deniq:ciuitate ipfi euerterSt.R Romanos lauitos bactrl
ciam« ftemadmittere vičioriam coegerunt.tardiufq; venientem in templum igne pceie traseiunt. Deniq;

cum hi faperiorem ciuitatem arderevidiffent neq; doluerunt neq; illachrimauerunt: fed apud Ro*

manos qui hsec paterentut inuenti funt,Verum que pet tertitorium gefta funt pofteseum rerutn do
cumentts dicemus, ‘ 4 >

a:

|,eS ircaptiu° fU

ssSs

centes.^ j

macedonib

dl

#5

cap®

;YtO
V«‘

di.l

vjecclam enir

bustelinquerc

teftabat tanija

egAi .5  f«PP lici >'2

cap,18 nibusef J
^ ta stcuni ffidtes

jjonprohibtiit

tes autem diat
piffient etiamq
B demouerentu
gatumenim i-
patetentur(qt
egji.s .cesnoncaptit
cap,18 inhtbuit.Fuei
ab hoftibus n
etiam manus
viderenf pro
tis fed lucrar«
patticipemn
aion. malto pc
ieccmtemnei
fefp, trate poi
plum hoc me
tes onanibus
uidis admife
ca,xix, armatosfea
C tts&pauloi
«netihabeb:
nisfubiedi
s ille quo

eotucviger
latar nature

hocfubrifif:

ttnpetumfe

it

adolelbcnti

tabant&ad

cupientibus

choati.vixn

vix n

w ftifunt&'

iiumfta]

>gni

\

MI


D

■ ’ ' n '°% P)1

'7:^^

SS;S"

1  * rr >--* f, ’ ' 1ltlo lort|[

• ••■S*H

, "^Sivetodu,
3utc margu^j '

• , .: .; uX 7«®aMign(«jl

.‘^hmnfepn*
,fUfrrrrJ  dpaoni
T**® m7frf s abumin,

7  “ r ’ r " ruftasauforrti.

^ -•* c.’Julamdomura

5 (onbus irruckv b
• ' '• MjutekPuIlab
.Vifn-n "unibasocfulii
^  .rl 'Jpendrteslm

"' ' *f-  ^JiIrtflngdTcnt
■ i.mcri  j rfptvihmcobi
i ~t*  •• j. ffjniaud/ftHjiiis C Ž’ !,!
i * n rrr. rorforenute cte

• r;n J.tffndcmeaam
trcr. ■■  :,>duf agreills
,»c r-n i(tatdebft:qi!£

:  • • .,< stal/qua par#

;  u  j: i i:Jtuniq;vidc#
j,*? ■ v ni vero acdi/

, jii|$RonU

f :  iijvcro tjuc

, T  o ipiebstlittf?’

, rM1  ftdominant
V.mtoP«**

,  • rt vci-* b°m^

' • - ^ r

' . ftV

• ..U^ 3  AiS’

r ; -"«0

\ ■ ,A

. * , 0 . 1 OS^

■ ■' ;S 3

De luUaUobello

tfO’IWW.

A! CTytns exeuntibus ad alimenta iuffit tendi infidias fames veto ad exeundu teddebat audacio
res.Romani autem(cum iudeos mortern videbant contenerejfu ppliciorum angebant gencra & om
nes captos poft verbera crucifigcbant. vnde crucibus fpacio deficiente & corporibus cruci minime
.ppter captiuorum multitudinem fuifictebar.t.Sedneq;ea clademouebanf.Iudei aute ab hoftibus
illatam famts comparationeefttmabat requiem multos infupercaptiuorum. Tytus incifis manibus
ad Symonem:8C Iohannemfvt cos ad dedidonem commoueretjremittebat.Sed ipfi Cazfari maledi#
centesmortem feruituti prfferre clamabant,<[ Antiochusitaqjfquem Aege.Commageni filium vo
cat)miratus q> Romani muros non afcendant qui(ridente Tyto & laborem dicente commune) cum
macedonibus in murum impetum fecit;8Cmultis cx fuis interfedis alij fauciati recefferunt.

([Capitulum quintumdecimum.

eg.li.f* (gg2 ! ®B*g Yto autcm aggeris quidem profidebant:quamuis amuro male milites afficerentur. Parte Tytus exeunti#
capa 3  i $*§ gfl vero equitatus d/reda iuffit per valles ad alimenta comportanda exeuntibus infidias ten bus ad alimeta
fM  Rjf| di. Erant autem in his nonnulli etiam pugnatores.quibus iain minime praeda fufficeret. tcndt iuffit infl#
Maiorvero pars pauperes ex populo quos q>fugere deterrebat p  affedibus fuis mcetus. ^‘ as *

Nec clam enim feditiofis poffe fieri fperabant vt cum coniugibus acliberis diffugerent.eofq; latroni Fames ad_exeu
busrelinquere non patiebaeur vice fuaiugulandos.Audaciores autem faciebatad exeundu fames: de faciebat au#
reftabat iam latitantes egredi SC  ad hoftibus capi. Deprf henfi autem neceffitate repugnabat mcetu daciores.
eg.li.5 fupplici/incogruumq5 videbanf fuppHcare.Poft pugnamitaq; verberati Si  ante mortern modis om RoanifiudeosJ'
cap.18 nibus excruciad,contra murum cruci fuifigebantur. Tyto quidem miferabilis videbatur ifta calami# mortis cote#
tasicum indies fingulos quingenti.nonumq etiam plures caperetitur.fed neq; captos dimittere tutu ptoresvidsbat)
erat.Tatamq5afferuaremu!titudinemcufl:odum videbatur effe :uftodiam.Maxime veto propterea fupplicioru au#
non prohibuit Tytus eos exiftimans eo facile remiffuros tanq fimilia paffurosnifi fe dedifient.Mili/ gebatgenera SC
tes autem diuerfis modis fuffigebant.ira SC  odio & ludibrij caufa:& propter multitudincm quam cce °es captos poft
piffentetiamq^ fpacium crucibus deerat.K corporibus cruces.Sediciofis vero tatum defuit vt ea cla# verbera^crucifli
B de mouerentur quod eius Si  in contrarium ceffit ad deterrendam reiiquam multitudinem. Tranffu,« gebat vfij cruci#
garum enim famiiiaribus ad murum traftis &t(fi  qui erant popufariumjproniores ad pacem:& qu?e bus fpacio deft’
paterentur(qui ad Romanos confugerantydemonftrabant Si  qui comprfhenfi tenebatur eos fuppli c >etc 8C corpori
eg.!i.y ces non captiuos effe ducebant. Ea res multos profugere cuptentium (doneč verum cognofceretur )  bus n 5  fufficie#
cap,i8 tnhibuit.Fueruntautem quiftatimdi!apfi funt velut adcertum f upplicium properantes. Ilbtam eni bbus crucibus
ab hoftibus mortern comparatione famis requiem effe ducebat. CCMultis autem captiuorum Tytus .PP £er  captoru
etiam manus abfcidi iuffit:eofq; ad Iohannem SC  Symonem intromifit; vt propter calamitatem nec multitudinem.
viderenf profugi nec crederenfifaite nune definerent ammonesne ve copellerentad cxcidiu ciuita Tytus captiuo«
tisfedlucrarenfinexttemis voluntate mutata 8£ proprias animas SC  patriam tatam Si  teplumeuius rti multos icifis
participem non habebant. Simul autem aggeres circuiiido operantes vrgebat: veltiti faciens verba manibus ad Sy
non malto poft fecutura.Aa h fc  in muro ftantes Si  ipfi Cf fari Si  patri eius ma!edicebarit:mortemq; mone SC Iohan
sfecontemnere clamabant. eamq5 feruituti rede pr$ferre. Multi Vero mala in Romanos facere dum ne(vt cos ad de
fe fptrare potuerintmec patriam čutare nec templum vt ipfe diceret perituros mundumqj deo tem^ ditione como#
plum hocmelius effefaluatumq;iti huncabeffequiincolcretquemipfiquoq:auxiliatoremhaben» ueret) m ifitfed
tes  onanibus interminationibus illufores eos quibusfada no aderentudfinem enim dei effe talia cot  cgfari male j ice
egji.v uid|s admifcentes vociferabantur. CEtinterhaecantiochus quoq; aderatepiphanes multos alios tes morte ferun
ca,xix, atnsat os fecum ducens SC pr^terea caterua ftipatus(qui macedones appel!abantur)omnes etate pa ‘uti pferre cla#

* C res SC paulomagis proceres adolefcentuli more macedonum inftrudi armis 8C eruditi:vnde etia no«, mabat SCc.
men habebant.Pl$riq; tamen famam gentis fquare non poterant.Omniumenim regumfqui roma#

■tiis fubiedi erantjfcelidffimum commagenumfieri contigit,priufq fortuna mutaretur.Oftendit au# Nullus ati mor
tem iile quoq; i feneda etatemullum ante mortern beatum dici oportere Cf terum filius eius (adhuc te beatus.
eo tuc vigente)prffens:fe mirariaiebat quid nam effet q> romanos adire muros pigeret.Erat eni bel Tytoridente Si
Jatar naturaq; promptiffimus:tantufq; viribus vt non multum peccaret audacia, Cum veto tytus ad tabore comune
~ - hoc fubrififfet laboremq; communem effe dixiffet.ficut erat antiochus cum macedonibus in mururn dicente Antio#
impetum fecit.Et ipfe quidem pro viribus fuis ac peritia cauebat tela iudeorum fagittis eos appetes ehus cu mace#^
adolelcentuli autem omnes prseter paucos attriti funt, Nam pudorepromiffionis diutius pugna cer# donibusi muru
tabant SC ad extremum multi faucif recefferunt: hoc reputantes q> etiam viris macedonibus vincere ipetu recitSC mf
egJjLv cupientibus fortuna effet opus Alexandri:Romanisautem duodecimodie menfis maij aggeres in# tis ex fuis iterfe
ca.xx. choati. vix nono Sc vicefimo perfedi funt cum totos dies feptem laboraffentungentes enim quatuor dis ali{ faue j re
iadi funt SC vnus quidem(qui erat ad antoniamja quintadecima legione fuerat extrudus cotra me# celierunt.
dium ftagnum quod ftruchyum yocatur alter veroa duodecima viginti cubitis dtftans.Dedma \e>

K.iiij,

Htbet ž>titus3ofepty3u6ef

to legio qu? fupra fttemoratis pr?ftabat in feptemtrionali parte opus erexerat vbi ftagnum eft quod D
appellatur amygdalon Aduc autem quintadecfma legio tnginta defcendentem cubitfs aggerem fe#
dt:ad potificis monumentum.

CIohancs fcditfonum prfnccps fgncm pcr cuniculos appofito-. Romanom™ diruic aggeres quo
rum fpcs repentini cafus timorerefrixit.Symon quoq; alios aggexes : aggrcdiens cum focifs fuisRo#
fnanorum incendit machinas.Tuc tame ambortim iudeorumfcilicet:8t Romanorum maximusfuit
conftidus.Et Romanis defperatisa d caftra aiicedentibus iudci magis inftabant fibi exciuitatead#
uenientibus adiumentisi&ad Romanorum caftra cum cuftodifs dimscaturi properauerut & eaob#
fiderunt.Sandio enim apud Romanos eft pto caftrorum cuftodijs ne qualibet ex caufa a caftris re#
cedant.Tytus autem, /  militibas ;quia obcefTorum patreniur fortunam qui ptius hoftium murosob#
liderentfinerepatis)hoftes alatere cum militi dus circuuenit;&ita puiu/s oculo 8clamor auresexu,
perabat \t <mixta acicjamicus ab inimico minime difcerni potuiflet.Romani tamen Cffaris prffen#
tiafortiores totamiudeorum multitudinemfnifi fe in ciuitatem reccepifletjexterminauifient ipfive*
ro folutis machinis captum iri ciuitatemdefperabat: & varium fuper boe deliberaturconfilium qui,
bufdam milite tnuros aggrediendos dicentibus:quibufdam nouos aggeres conftruendos alifs vero
cp fit famei relinquenda videbatur. Tytus vcro(quoniamtemporis iongitudofinquit;ffpe vidotia:
gloriam diininuit)ciuitatem omni celeritate.& cautione muto yndiq; cingi ordinauit Si  omnes clau#
di exitus dicens magnum opus fine labore perfici non pode.

dCapituium fextumdecimum.

Am veto admotis aggeribus lobanes fuffoffa intus tetra vfq> ad aggeres Antoniam eg,fi. (
verfus: difpofitis per cumculum fudibus opera fufpendit: i!lataq; filua piceac bitu«. ca,xx.
mine oblita ignem immitit.Succenfis autem fulcimetis foffa repete fubfedit: cumq;
magno fomm in ea aggeres deciderut. At pr/mo quidem cum puluere fumus ex ab
to excitatus eft cum ignem ruina coduderet.Perefa vero materia qua ptaemebatur:
ftamma iamcIariorapparebat.AtRomanos repetini quidem fadt ftuporoccupat:
molitionem vero iudeoru ?gre ferebant:iatnq; fe viciffe credentium & fpes eorum ca (Ta reftixit:8C in
Romani agge# pofteru fubaenire aduetfus ignem minus vtrle videbahetia fi effet cxtindus femel aggeribus deuo#
ribus ignediru tatis. fiEBtduo vero poli etiaaliosaggeresSymoncu focifs aggrediturfllla enim parte Romani ad, eg.li.v
ptts timorere# motiš arietibus iam concutere murum cceperantjTepheus autem qui dum ex garfi ortus ciuitatega caxt
pentint i cafus li!e$.& Megaftarius alias Megaflarus ex regalibus famulis alias familifs mariamnes cumq; his adia#
fpes eoru refri# benus quidn filtus nabatei nomen habens ex fortuna Egyras(cuius eftieterprftatio claudus) raptis
»itSCe, facibusin machinas euolarunt.Hifq;viris neq; audacioresin tllo bello ex ea ciuitate apparuerutne#

q; magis horrendi.Nam velut in amicosfnon vtin agmen bolim eseurrerentjnihi! cundati funtaut
fuftiteruntifed pcr medios inimicos fado impetu machinas incenderunt.Adi autem miffibus.8gla
difs vndiq; truci non prius a periodo demoti funtq ignis tnftrumenta corriperet. Sublata vero iam
ftamma; Romani quidem concurrentes e caftris auxilio properabant.Iudei vero ex muro eos prohi#

. . bebant manufq; cum his concerebant qui flammas conarentur extinguere;propri|'s corporibus nul#

Congteffaa tu# Jo modo parcentes.E t illi quidem arietes igni fubtrahere cu eorum tegmina cremarentur.iudei vero p
deoru toanoru e tiam p flammas eos retinere certabant.K quauisferuens nati eflent ferru tamen arietes no amifere.
maximus. Hinc aut injaggeres ftamma tranfift.8 auxihantes preueniebatircedium. CItaq; Romani ftamma

Roanis defpe# ei r cumdati(quoniamferuari pofleopera defperauerutjin caftradifcedfit. ludei vero magisinftabat e gj/ >7
tatis ad caftra cu Temper eoi^ crefceret riumcrus cx cinitate acced entibtis adiumentis minufq; cautos haberent im ca xx ,
difcedetibus m petus froeti vičloria ProgrelTi aut vfqj ad munimenta caftrorum cum eoru cultodibus p!io dimica#
dei magis infta bant.Eft ergo qupda pro caftris p vices ftantium armatorurn 8i  acerbiffima in eos romanorum fan#
bat fibi ex ciui# ftfo vt(qui loco de qualibet caula cefliflet)occideretur.Hi penali exitio gloriofa morte plata fteterot
tateaccederm« fortiter.eorumq;ne«eilitate fimul ac pudore plurimi fugientiumredierut. Ba!iftifq; in muro difpo/b
bus adiumetis tis ex ciuitate accedentem multitudinem prohibebat nichil pro cautione fiue tutamine fuorum ccr/
fc ad Romano pomm .puidentem.Nam quofcumq; obuios habuiflent cum his congrediebantur iudei &  in (picu*
tu caftra cu cu# la irruentes in caute ipfis corporibus inimicos feriebant. Sed neq; hi ačtis magis q fiducia fuperabat
ftodijs .ppera# Et romani plus audarif q q> male tradarentur cedebant.CIamvero Tytus aderat ab antonia^uo
tunt dimicaturi feceflerat;!ocum alifs aggeribus profpiciens multumq; inerepatis militibus fi cu hoftium muros ob#
quf obfederut tinebant in fuis periclitarentur S velut ex carcere cotra fe dimiftis iudeis obfefforum pateretur ipfi
Sc« fortunam:ipfe cum eledis militibus hoftes alatere circumuenit.llli autem cumin ora ferirentur con#

tra cum conuerfi durabant.Mixta vero acie:puluis:quidem luminaiclamor vero aurese.xiiperabant.

Neq; autem amieum quifqinter cognofcere poterat aut inimieumi Iudeis autein non ta vinu fidu#

lobeslfeditio#'
nis pricepsigne
p cuniculos ap
pofito aggeres
diruit.


2t>e1utiafcobeHo

^0-ItJC.lJlt. ' !

^cunu


'"«01 Cio ^

■ •ntjuih r4
-ttii.J' Jlaa aftns re>

***£&*«*

tre.l$ ins P*t

n^fHOOsalijsvcii

* I,.. ' 1  **JfP*'Tdotlj

'-iust iomnoclsa,

■ Antonimi jjj,

< 1  - u * pice ac Kul

Itib fdit;cumqj

"■ ;;fT <fumuso)|/
frTtJ ^ u * ptserocbatDr. i
1  rtupor oceupat
-n caiT j irfmir&oi
'"' ( ! J jt£tTibti5deno l

■"■ Mttc Rcnuniaitjli
r*(i ofnaotntattjaiia
;T ■•■•« amHjhisadifc
'rjrocbudus rJptis
: fr Ipparufiutno
ri :'for^Jtiluntaut
t- :rr i nv.ilibus.&gla
':(t SublJtavooiani

r \ muro roj prohu
^ijicofponbusn^
iittmjfJuddvooF

<•!;: -tonojmiicrti

• • rnumflamna

, '.jpsinflatt*!*

j beraitim aa

,«,oaiM0
..  ,,<• plati
, , n mutodi/^

.

, ,,

'P 11

^lurcofl'

, * < %r< r ab* nt -

A cia.quantutn falutis deiperattone perfeuerantibus.etiam romanos pudor animoru Sc  glorij; & pfen^
tia periclttantis cefarisreddidit fortiores,Itaq; putauere eos ad extrcmum nimfa foerocitate animoto
veltotam multitadinem fudeorum fuiffe rapcuros.nift pr^nento pugne momento incittitatem fe rC
cepiffent.Corruptis aggeribus romani fomnk>tenebanturquiUlabore iammagnum alfas Iongu m
vna hora perdfdcrunt SC  multi quidcm folutis mahinis captumirf etuitatem tam defperabat. (TT7' Confiffu vanu|
gg.li.ft  tusvero cum ducibus quid fieret de!ibetabat.Et catlidiortbus quidcm placcbat omm adrnoto mil^ qd agendu iag
ca6.ii tevi muros expetiri.Vfq; adhuc eni iudeos cu exerctf uspte dimicaffevniuerfi veromilitis impetum grediendi muri
minime poffe tolerate.verum fagittis effe obruendos.Prudentiores rurfus aggeres fieri luadebant. milite an agge#
Alij 8C fine aggeribus obfideri greffus eorum tantummodo obferuantes (ac ne vičfcus(intro ferretur) rescoftruedt an
monebant;« etuitatemfameireltnquere:neq;cum hoftemanu conffigere nec enim expugnari eoru ciuitasfamei fit
confidentiam poffe(quibus optatum eft ferro procumberejvel etiam fine hoc tnterficere:qup feuior relinquenda.
eg.U.5 e ft eupiditas.lpfiautem Tyto cffariquidem ptorfus oefari tanto cum exercituhoneftum nonvide# Opinio tyti de
ca5,'i i batur:3C pugnate cum hi sfuperuacuum(qut femeripfos perdituri eflent; Aggeres autem facere ope. mon capiedi ci
**  rofum iudicabat impendiotp poenurtaiegreffusvero obferuati ciuitatis operofius.Nec enim ctrcuda uitatem.

ri eamproptermagnitudindocorumq;difficult3tem abexercitu poffe;« prgtereaad excutfus in#
cautum contra manifeftamvero obferuationem occultasvias cogitaturos iudeos: ta neceffitate q lo#
corum fcientia.Siquid autem clam effetallatumidiutius obfidionem trahendam.Verendumq 5  nevi Logitudo tpis
člorif gloriam diminuattemporis longitudo.Hanc enim cunda quidem cffici poffe fed celeritatem fepe vidoris
ante gloriam duci debere.Tamen fi cautionevtivellet SC  celeritate totam muro cingere ciuitatem. gl'iaj diminuit.
Hoc enim modoomnes exttus poffe percludi:« iudeos aut omnibus modis falute defperata ctuita# Magnu opus fi
tem tradituros:aut famevidos facillime effe caprendos.Ahter enim non poffe fe quiefcere. Verum nelabore gfice
SC  aggeres curaturum effe cum infirmiores habeat qui prohibent. Q_uod fi cuiq; magnum opus & te poteft nemo
fnextricabi!evidcaf eum confidetate debere neq; paruum opus romanos decetet facere SC  fine la
bore magnum quid perff cere ne deo quidem fadle fit.

([Romani militesf tub en te Tyto exercitum in opera diftfiboOomnts duftatis ambttu inter
fe partiti placere ordinate properabant:« murum circa ciuitatem cum caftelifs triduofquod proptd
celeritatem fidevideturcarere)compIeuerunt SC  cuftodibus percaffella collocatisvigilias ordinauit:

»vigiles inter fe fomnos fortiebantur.Salutis autem cum exeundi facultate iudeis ablata eff & cun
daiamfames totasdomos aefamilias deuaftabar.vbiq;em farne moriebanf.Multi mortuos fepeli
«ntes fug illos moriebatur,mu!riqiviui ad fepulchra properabant latrones aut mortuo^ detrahetes
cumrifu egredtebantut;8L gladios fuos in adhucfpirantesexperiendi gratia tranfuerberabant/mor*
tuotumcp plurima cadauera per muros prfdpitabant:quf vidensTytus ingemuit deumq; teftatus e:
hoc fadum fuum non effe.Romani infuper feditiofos farne fcientes cruciari Igtabantur eis frumento
rum copias oftendebant fua facietateeorum farnem incendentes.Tytusvero reliquias populi SC  qd
fupereft faluate cupiens nouos aggeres coffruebat:« raiferatus eos ad deditionem incitabat f? eis
perierat poenitudo qui etiam mortuam plebem quafi canes lacerabant.Symon aut Mathm ex poti
ficibusvnu ppfo fidelemcu tribus fi!ifs(quartus eaimtam fugeratjperemit.Hinc em crudelis Symo
togarivt ante filios occidere tur negauit fed nouiffimu interffci tuflit fepulturamq; fibi rcnuit,

CCapitulumfeptimumdecimum.

|Tsdidisduceshortatusaubeteos exercituinopera diftribuere.Diuinusautquidam CX ^ C1 5 •

limnetus militibus incidit.amhttnn: nartfrinn fnln ri»fl-nr<»o /nro. U,,*.?, iA& etiam or# ,n  diitriDUi

B

dines SC  miles quide decadarchoidecadarchus autem etacontarcho: ifqj chyliarcho iubžte 01S abitu
placere pperabatChyliarcho 9 :vero oftentatio ad ducesvfq; pertinebat :ducfi vero pciti placere p#
certaminacefaripfedi|'udicabat.Indiesem finguloscircutens opusfepiffimeifpicie pabatordiate«
5_bat,Coeptu em a caffris affirio^ vbi ipe tedebatiad inferiote fcenopolt muru duxit. ^ u [ u c 'I c f I ata .
Hincp cedrone ad oliuarumonte reuertens a meridie montecoplediturvfm ad faxum(quod pcry# Gu  caffeilistrt
fterconosvocaf;eiq; proximu collem qut fupervallem iminet fy!oam SC  tnde ad occtd enre ffexo edifi duocopleuerttt
cio advallcm fontis defceditiHincfubiens ad anani potificis monumentum circumdato monte vbi
eaftra pompeius habueratiad feptentrionalem redit regionem, Cumq; procefliffet ad vici parte fcut
nomen ,eftcrebynthonicus)pufiUum hfrodiš monimentum ab oriente daufum caftris futs coniun#
x/t:vnde coeperat.Murus quidem vno mfnus quadraginta ftadijs erat, Adhuc autem foris caftella
tridectm edtffcata funt:eorumq; fytus denis ftadifs numerabatur. Tetumautemtriduo opus con#
ftručlum eft-.vt id quidem c'ignum menfibus videreturiceleritas vero fide careret. ([Muro circum#
elufa ctuitate per caftella cuftodibus collatis primam quidemvigilia<n notftts ipfe cireuiens expIora cuftodibusp ca
bat,Secundamyero a!exandro p?rmiferat,Terttamq; ofattgit agminum ducibus fomnos autem vi# ftellaeollocatis

Hitet §>t*fti63ofepl)f3uDef

vigilias ordina
uit &vigiles fo,
nos intcr fefor*
tiebantur.

Multi mortuos
fepelietesfupil

los moriebaf SC
multi viui adfc
pulchta prope#
rabant.SCc.

Mortuo^ čada
ueraexmuro ( p

iedafvallesTy

tusvidens/nge

muitdeutefta*

tusfačtam illd

notj effefuum,
Tytusreliquias
ppft miferatus
&q<Jfupeft p*
perabat Iibera«
recoftruedono
uosaggarcsma
ximoculabore
& icttando  eos
ad deditionem
fed  illis pcenitu
dopieratgetia
moftuam plebe
quaft' ca nem la
cerabanfc&c,.

Ananias ponti
fex occdiiSCcu
his quindccim
clariorcs.
Additio.

giles intcr fe fortiabantur totaq; node per ca ftellorum fpacia circuibant. Chideis autcm cum cxeu«
di facultate omnis ctiamfpes falutis ademptaeft,Cudaq;ia fames totas domos ac familiasdepaf
cebatur.Et tedaq; quidcm plena crant mulienbus exanimatis atq infanubus viarum angufta feni*
bus mortuisiAdolefcentes autem autvirgines turgidivelut vmbtgmortuorum per publicumvoiuta
bant 6Cvbifque cafus occupaucrat jdecidebant.Sepelire autcm funera fua neq potcrant prflabore:
Sc  eos quibus aliqua vis fupcrerat p/gebant SC  ,pptcr multitudine mortuoru:&q> deipfis eratincer.
tu.Denim fug cos quos fcpelicrant multi moriebanturimulti autem ad fepulchra(priufq fati diesve
niretj&viui properabant.Neq}h»dus in illis calamitatibus neq; ftetus erat:fed farne fuperabanf af«
fedus.Siccis aut oculis SC  corruptis oribus qui tardius morerentur cos qui ante fe rcquiefccrct tue«
bantur. Altumvcro filentium ciuitatcm p!enaq; mortuis nox conprf henderat & latrones his acetbi
orcs.Domus enim tantum fepulehra er ant. A cadauera fpoIiabant.ve!aminaqj corporibus detrahe«
tes cum rifu egredicbantur.Hifq; gladiorum muerones propinabant:nonnullofq; iacentium adhuc
fpirantes ferro experiedi caufa tranfuerberabant.Si quis autem manum rogaflet aut ferrum fibi cora
modari(quo farnem euadcret)fuperbifflme negligebatur. Animas vero efflantium quifqin morte
tepla obrutibus intucbarur cu viuos relinqueret fediciofos.llli aute primo quide fumptu puhlicom
bebant mortuos fepeliri:cu odore ferte non poifent.Deindc q> non fufflciebantin valles eos exmu
ropripitabant.Quas circuiestytus.vbiplenascadaueraviditaltaq;fanietabefadiscorporibus de«
fluente ingemuit SC  cxtefis manibus deu teftabatur fačfu illud fuu no efle.Ciuitas quide ita erat affe
da.CERoaniverofcu nemo ia feditioforu auderet excurrere na etia mceror eos famefq; tagebat;dr«
es letos agebat frameti aliatuq; tetu neceffariara hntes copia de fyria ,pximifq 5  .puici js. Multi aute
iuxta murum aftantes magnamq; alimentorum abundantiam demonftrantes facietatefui farne ho
ftium fncendebant,Seditiofis autem nichilo magis calamitatecedetibus Tytus reliquas populi mi
feratus SC  properans faltem hoc liberare quod fupereft iterum aggeres inchoabat: quamuis difficul
tet materiam reperiret.Oranes enim ciuitati proximas filuas opera prima confumpferant, Exnoi la
gefimovero ftadio milites alias congerebant ad antonia: 8C  ex quattuor partibus maiores prioribtus
aggeres ftruebantur, C?far autem agmina circuiens atq; opus vrgensfq> in manibus eos haberetjla
tronibus oftendebat.Sed illis pcenitudo pl ane perierat.fic animis a corporibus feparati.vtrifq velud
alicnisvtebantur.Nec enim vel animas affedio manfueta: vel corpora dolor tangebat.Qui etia mor
tuam plebem quafi canes !acerabant:replebantq; languentibus carcerem.<£Deniq; SymonMathia
quidem(per quem obtinuerat ciuitatemjin cruciatum peremit.Boethi filius erat ex pontificibus po
pulo maxime fidelis SC  carus Is(cum a zelotis male populus tradaretur)quibus iam Iohannes accef
feratvt adiutorem fymonem reciperet populo perfuafit.nulla cum eo prius habita padione aut ma«
le'aliquid metuens Ingreffas autem illef poftq obtinuitciuitatem jinimieum eum a»qj vt alios efle di«
cebat.qui pro feconfilium dederatveluthoc fimplicitate fuafiffet.Produdumenim SC  accufatum <j
aim romanis lentiret morte damnauit ne purgationis quidem facultate ei concefla cum tribus filijs
fuis.Q,uattus enim ad Tytum ante profugerat.Prius autem fe occidi q filios obfecrantem: atq; fjanc
pro illa q> ei ciuitatem aperuiffet gratiam poftuiantem.vt augeret eius dolore m nouiiTimum luflit in
terficidtle quidem fupra c?los in confpedu fuo filios iugulatur.coram romanis produdus. Ita enim
Symon anano Magali alias Bagadati filio prjceperat qui erat fatellitum eius crudeliflimus cauilla«
tus fiquideum iuuaret ad quos exirevoluiflet.Corporavero fepelire prohibuit. UToft hos ananias
quida potifex filius Mafambali alias Mafbali nobilis Sc  icribacurig vir fortis ex Ammaus genus du«
eens 8Ccum hisquindecim ex populoclariores necantur.

CAEGESIPPVS lib.v.capi.xxii|.ponitorationem Matbif ad filios pcenitentis Symflnem
introduxiffe SC  fe accufantis q> hoflem eis iduxiffct 8C carnificesvideatur illa oratio quia muha con
tinet deflenda fSc notanda.

CCIofephi indufoin ciuitate patri nullus fub pcena mortis audebat loqui.Iudas itaqj tantavi«
dens cradeliratem fignum Romanis de turri fecit quafi eis volens tradere ciuitatem;quem tamlno
credebant aliquia!i( propter fuperbiamcontemnebant.Symonvero illum cum cuftodibus perimes
mortuorum.Tytovidcnte corpora proiecit lofephusfnec enim rogare ceffabatjmuros circuiens Japi
devulneratur 8C(  nifi cffa;qui eum protegeret(mifi{Tet jcaptus fuiffet a iudeis quo audito eius mater
tanq mortuum lugebat in carcere.Sed cito curatus populum rogabat ad fidem :vnde multiveniebat
ad Romanos qui inedia turgidivacua replentes corpora moriebantur defuetis edendi offici)s.Q.uo
dam autem ex ffmoventris coIligente:& a Syris comprehcnfo farna totis percrebruitcaflrfs q» iudci
tranffug? auro plenivenirens quos f yt i SC  Arabcs euifccrabatvnaq; node duorum mflium patefada
funtvifccra.Tytus autem haccognitaiiuftida nifi maxima fuiflet multitudo omnesiterfeciiIet.Hos

D

eg.Ii.l

ca,xr

JI rufomulmm !n
pnitauaiictioa
mfecrllej-usr
donadi(iraxit
peritunMann

aprilisvfq; kale

nimepotellco;

boum firnoSč!

eg J. ?
a.aj,

eg.tv

C.XXl(.

egti.r

j--

O^uandovcij

to poetieinW

ne Scapudro

jSlihilaufemf

fjdjcmariecf

dereturJptev

conteneban:.:

([Intercaven
citer  occupat:

rum.CfoicF
tuscadit.Exc
tg.li.f fifiet qui eun'
cap. 2 ? telltges.Sedii
B tem hic nune
cuius fi'duci .1
fuumadcuft
eg.It.^ adanc/ilasfu
c U+ quoi'epeIiri f
cit.Cito en in
ris pcenas da
egi?, inciditetusa
cap.:? buspgredif
na periequci
facictatcm ,a
plentes corp

eg.ti .5  q;cibumdel
ca,i^ Q.uidamen
tesautem(v
tg.lt. v  fifoeratinci
a,xxv fiaeartepe r

tem multitu

°re,m conti

fittia COgn;

fetnox(oni
cibusitemo
tUs d/cebac
[ cef «auro:

^svrercnf,,


tl

... ‘ U Pf'UfqS t >

ŽsflSte st

1

‘ J  SSJUtfr*,.

r "j'"™'1“%^

S®*

/“'corponbusde,

;*•''•« qui(li t iae f 3( 3 |f {

; %kdi/
, l , 'Mu!tiaute

( # k . i' . g  V< *W 41 ]

!^ f * ne Mpfyi

f * 1

' rf,l ‘l UJl  populi mi
ri ' S^muisdictl,,.,
^"f fcuntF^noiiar
*'■ ' i 'Tttpnctib.r 2 '

1  ”ii»fQjfgbcrttj|a

!  -^ 0.11101311101

I ■ '■ - f .^vmonMathia
'' »• .'•'ntifiabus po
nnloftfonrsacafjgif

iissa pitionfautma/jjj,,

>■ w vtaJios ttte&u
mtmmk  jcoilitumj
txx U  t-um/iibusfi!i|s

■ - .  fimummflitm

- i jdat.lt) enim

:iu< eiutlh"

( i  ,-Moianania*

a  A*,:u:iig«usdu/

CJ#

, , r  f<T.tisSym® ,enl

, i ,jmuluc^f
... \^ninqn^

• vj.boip^
r  „ 0 **

a #3

A vero multam increpauft mortis penetn tafta agentibus interminatusifeč! orane fupplidum con tern


eg.li. 5 .

cap.ij

eg.lia*

cap,*?

dona diftraxit.Tune quoqjhierufaIem Sodoma peior hiatu terrg(fivenire Romani tardaffent) crat
peritura Mannetus autem ad Ty tam veniens centu m quindecim miiia retulit elata cadauera a,xiit j
apri!isvfq; kalen.iulias.omma autfm mortuoru fecenta miiia portis eucda.aliorumvero numeus mi
nime potefi comprfhendi. Modium quoq; frumenti talentovendebaEfudei etiam rimantes vete rt
boumfirno&ftercoiibusvtiprodbofunt coadi. _ _ Capitulum odauudecimum. ^

pfepliivcro patrem conclufum aflmi 3 bact.Miflbq; precone denuciat ne qs in ciui , l 0 lc P ti ! I f a
1  tatedegetiuveJcolloquerefcu eovcl invnuveniret mcetu .pditionis .ppofito & eos Ult ? tc C0 ”, C  g
(qtiihfc čutilo deflerent ante queftionem)perimebat.$nfta vides qda ludss fflius null “ s3u “ ebat

J«. J ».Mita itrmnnic (  nni fit**r 7  fiNi ali £»a rtAi+tn  J.' -L lO« luD Pwil 4

cludivnusexmimeroprefcctorn ivmonis (quiturrifibiabeo credita cufiodiebat) ^ ^ P ® 113

c_ ...rr. ....J- „,:o J., AMi~.JL~r.~HZ --- ' tnOrtl$,


«*^!np3tt^ a

SSK 5  2(5

Quandove fpcm falutis habemus feruantes peffimo fidemfEcceiam fames oppugnatiromani ve/
ro poene intus funt,Symon autem bene quocg meritisinfidelis efi:moe£ufq$ fibi etiam apud enm pce
ne SC  apud romanos certa fcederis dextera,Ergo agc tršdito muro: & nofmct feruemus SC  duttatem
Nihilautem grauefymon padetur.fi cumdefe fperauerit citiuspcenas pendat.Hisvbi decem aflen
fi futimane cpteros quos fubiedos habebat per diuerfum dimittitine quid coru qu<; cogitauerat ,p/
cieretuf Jpfevero de turre drča horam tertiam romanos inuocab at.Iiiorum autem ali/ per fuperbiaj c vm 5 Tudaaa
contenebant.alij non credcbant.alios etiam pigebatveiut mox capturos ciuitatem nullo pericuio, cu q 0 dibust4sw
CIntereavero cum Tytus ad murum cum armatis acccdcre ttante re fymon cognouit turrimq; velo ris p ^ m g s cor gs
citer occupat:romanifq; infpedantibiis cuftodes percmit 6C per murum protecit corpora mortuo^ ši^cit mottuo#
rum.fEibiq? circuiens lofepliusfnec enim rogare ceffabat) caput lapide vulneratur/ftatimq; antonb ^ j-vto  vidfe«
tus cadit.Excurfus autem ad cius cafiirn fadus eit iudeoru/arrepturq,- effet in ciuitatem nifi cf far mi %  r0I n;mi's,
eg.li .S  fiffet qui eum protegcrent.lilis autem pugnantibus Iofephus quidem tollitur nihil quod agjeref in/
capd? telliges.Seditiofiverotanqinterfedo quemmaximecupiebantcum leticia conclamarunt. Dicif au/ Lametatio m#
B tem hic nuncius per ciuitatem ex quo refiduam multitudinem tnoeror tenuitvere periffe credentem tc j s  iofephi ira ■
cuius fiducia profagere cogitabant CAudito autem lofephi mater in carcere mortuum effe filium carcere  mudita’
fuum ad cufcodes quidem ex Iotapatis hoc ait certe fe credere nec enimviuo potiriSccreto aut ilens morte;vid^S

eg.li.V ad anciilas huncinqait fecunditatis reccepiffe fefrudum q> ne fepelire quidcm filium fibi Ikuiflfeta Aeg.lt. v, c.z  v.«
ca, 14- quo fepeltri faperaffet.CVerum nec illam quidem mendacium diuttus cruciautt:neqj fatrones refe/ Curatiisiofe.1
cit.Cito enim curatovulnereIofephusrefiputt ( p >reiTufq;c!amabatillos quidenon mukopoilvulne t0 gabat
ris poenas daturos.PpEn autrurfum ad fide rogabat.vn populo quide fiduciaifeditiofisvero ilupor ppi’,n ad fiden-s
eg.li,incidit  eius afpedu.Profugoru aut ali/ fiati muro neceffitate defiliebat^li/ velut ad pugna ca lapidi/ yn malti roma#
cap,i> bus ^>gredifimulates:mox ad romanos fugiebant CE^ 05  aut feuiorea^qua intus pertulerant jfortu nos  f U c»ieban^
na perfequebatur: SC  farne quam domi re!iquerantvelociorem apud romanos tnueniebat ad exitiu? r n .-j e j [ediatur/
facictatem .aderant namqj inftati ex inedia;veluti morbointercutisaqueturgidi.Deindevacuatare aidivačuatat®
plentes corpora dirupebantur.nifi qui perite defideria cohibuifientipaulatim cohibuiffentipaulatim pjgtcs corpora.
cv.fi. 5  q; cibum defueto corpori obtuliffent.C Verum Sc  eoš qui hoc modo feruarentnr alta plaga fufcipit: monebatur de#
Q.uidam enitnapud fyros ex traffugis deprfhenditur.e ffmo ventris aurcos colligens.Tranfglutien r aetls  et jedi
tes autem(vt fupra dixtmus je o  conueniebant quos cumfios feditiofi fcrutabantur:8f maximavis au
eg.J/.v ri fueratin ciuitate.Deniq; duodecim atticiscomparabantfquod anteviginti quinq; valebatjVerum
ca,xxv h 3c pervnum  deteda totis caftris farna percrebuit:q> auro tranffugf plenivenirent.Arabumau y aan0( q c
tem multitudo SC  fyrt fciffisventribus fupplicium minitabantur.Et hac ergo clade nullam čredofeui
orem contigiffemdets.Vnadeniq;node duorum militum patefada funtvifcera.Et hacTyfusinfu/ fa^avdcerS. '
ftitia cognita pcene circumfufo equitatu iuffiffet audotes iaculis appeti nifi magna multitudo fiuif/ 1
. fet nox!oriim;muIcoq; plures puntendi q qui fuerant interempti.conuocatis autem auxtIiatorum du
C cibus <temq; agmtnpm romanorumfnam etiam militum quofdam hfc tangcbat inuidia) vtriftj ira

tus dtcebat n qui militum fuorum h ec committerent lucri caufa incerti ne arma propria qui(q erube
fceret auro argentoq; fada.Atabes autem ac Syri quidem primo in alteno bello ture fuo calamitatt/
bpsvterenf.deinde crudelitate in cedtbus SC  in tudeis odia romanis afcriberent.Necenim quofdatB
eorum milites iofamiam parttcipare.Et his quidetn mortem lterminatus eft:fiquis in eadem poftea Auarfda coli s
cg.If.v tepertusfuifietaudacia.Adlegionesautem litterasdeditvtfufpedosinuefiigarent atq;adferefer# tenitorane ftsg
c.xxy, tent,^Veram profedo auaricia cor.temnit omne fupplicium;feuifqi hominibus lucrandi amor ia*  plicaunra*

i

, %tba  ^epf ; mus3orcp!)i InM

nate« eftNaHa^omninoealamitasipIushabedi cupidini coparatur Jmmo vero h?calfos & meru D
nabemž mcetu lubiungifDeus ant qui danauerat populu oemviam falutis ad interituverterat.

Ocenite gptzt  CD«nfqj id(quod cu pceria an interdiserat Cffaf|occu!te m pfugosadmittebaf.Et fi qs traffugif eg.Ii,^
egfaris interdi# fet cirč&fpe&antes ne quis romanoRvideret eos fcindebdt &e%viiceribus nefersfi qufftu trahebat. ca.: ^
dum traffugas In pauds aut reperieba£: 8 £ pIfrofq;fola fpes cofumebat.Hic aut cafus multos tranffugaru feduxit.
fpe quc(lus cui CIohanes autfvbi ra p: n e ex ppfo defaerutiad facrilegiu fefe couertit multaq; donaria tepli retines
fcerebat. lohes multaqjvafadiuinf rei minifterioneceffaria crateras k  iance« & mefasjvrceolis gdeabftinuit^uos egJi ,5
. .faerilegus mul# 3uguftuseiufq;vxormiferatjRomanoRqde iperatoreshonorauerutfemp tep!u atq; otnaUerunt; ca,4
Ari+osetz  tepli donaria tune aut iudeiš etia alienigenarfi dona diftrahebat.C Ad forios ant dicebat fine moetu diuinis ab»
UA'»y%  8  vafa rapinis uti debetefq  pro deoqui p teplo militarent*x ipfo aii.,pptereaq; faeruvinu & oleufquod facetdotes
esppfo defic/e facrifiicijsreferuabantjtutn erateffudiffe & illis finehonorevngebanČ & potabat-CNoequidem te
tibus retinuitSC cufauerim dicere que dolot iubet.Pnto ii romani cotra nosios venire tardaffet.aut hiatu terr? deuo
alienigenarum randa effe ciuitateiaut diluuio peritur^aut fu!gur$aut fodomitana incedia pafiura. Multo em ma»
dona diftraxit, gis impia pgeniem tu!it.q qui alias qug illa ptnierant,Den:q; cu eoru ptinacia defperata.totus ppfs

interift.Vtquidopuse fingillatim narrare cladesfCHac em Manetus alias Manneus lazari filius eg,^,
ManetusadTy trafgreffus ad titup vnam portafqu£ fibi črednaf«erat)cen£u & quindeci milia & odogita dixitela cap.ii
tu trafgreffusce ta cadauetaexquo diecaftrappe ciuitate pofita funtex quarfodecimo die niefis apri!isvfq;ad ka
tu gnderi miiia lendas iulias.Hfc aut imenia eft multitudo.Nee tn ve! ipfe fuit appofitus portgied puhlica merce<

&  odogita ela# de diuides mortuos ex neceffitate numerabat.Cf teros em ppinqui fepeliebant.Sepulturavero fuit
ta cadaueta a elatos ex  oppido ptoifcere.Poft huc aut nobiles p fugi oia mottuotu fecenta milia portis eueda trn cg.lid
siiip dieaprilis ciabantialioruveronumeru minimepoflecoprgheridlCumautpauperes ferendo non iufficeret 8 C ca.i
vfq; kaf. iulias. congefta cadauera in maximis edibus eifent coc uia.&frumeri quidem modium taiento veniffe,
Modiu frumett Pod autem vbi muro cinda ciuitate ne hetbas quide Iegere ia licetet.ad hoc neceffstatis quofdam
taietovedituiu fuiffecopulfosvtcloacas rimarenffcoumq;veterem finfurn alimentum liaberent; feftercusindecol H
dei eloacas ri / ledu(quod neevifu quide tolerabile fuerat)cibus erat. H?c romani quide audientes miferati funtife#
tnates bofivete diciofos autem nevidentes quide penitebatifed patiebaturvfq» ad ea progtedi.Fatum eturn eosred
didetat cecos,quodiam &ipfis etat 8c  ciuitatf.

C Explicit Liber Sextus. .5

C“Incipit Liber Septimns.

CD EIVD AICO bello libet Septimus incipitdn grecis autem cod/cibus hic ineipit  fextas alt#
tet enim hoc opus grgci qlatini patiuntur.Naq 5 ipfiprimu fecundu:* tertiu ficutnosinc/piut:quat
tuvero 8 £quintu fimuliungut:quartudicetes:S quinrucoputantque nos fextu.feptimfi veroindu#
as diuidut partesfprimam parte fextum iibru appellates 8i  feptimu incipiunt in fecunda parte quas
eft.ca.xiiif.ii'cut ibidem inuenietur.

CSeditioforuira aduerfismagisaccefaHierufalecIadesin peius ^cedeb 3 nt:multitudoq? ca#
daueru peftem emittebat.Ipfiq;non fpevidorieadbellu ied defperatioe mouebant deu exprobra#
tesp tredecimiliaicircuituHierufalemfdicit.Aegefip.)vaftahunuismiferabi!isqi erat ten 1 ? faeres*
Bellu naq; loči deleuit pulchritudine.Reparatis itaq;vtrffq; timor.Roani naq iudeosi' qui calamita#
tibusalebanf)inexpugnabiles arbitrabantur.ioiianesvero aggeresincendereconatus (pe eft dcce#
ptus quia maximain ipfis cuftodiedis erat diligetia.Kalendis aut luiij te tata eftexpugnatio: 8 i reče#

#i drt i\i  a o  in rt rti o li.  rt rt m a  rt m ■«1 < —. a. «1 4» »  ^ ~ * fT *_—  a.   1  **. .. — iT*.^ ^ T ^ ^ ^ ^

rifico Si  fterco#
dbusvti ,p cibo
eoadifunt.

q; vtrifq;requie dabat.Murusvero ea parte qualohanes fuifoderat aggetesvolens incedete cecidit
gaudentibus romanis;fed nouo intus a Iohanne edificato muro Romani timent afcenderft

SeditiofotS ira
magis aduerfis
accefa hierufa#
lem cladesipe
ius pcedebant
snultitudoq; ca
datieru peftem
emittebat.^c.

CCapitulum Pnmum.

LADES quidem Hierofolimorum in peius quotidie procedebant. tg  H.V
Cumq; & feditioft magis accenderentur: poftg populum fames ipfofq; ca ( -6»
iam poffederat.Q.uin & multitudo congeftorum in ciuitate cadauerum
8£viftijiorrenda eranodoremcp peftifetum emittebat cum excurfus ctiam
'pugnatium moratetur.Nam veluti pet aciem rčuerent plurima ced« ex<*
ercitata conculcate mortuos cogebantut & qui fuper eos pedem ponetet
| n eq; feparabantur necp horrebantinec ialtem fibi augurio fore putabant
| contumeliam mortuorum.Gentiliautem necc polutidcxteras ad ester#

I ; n ^ m  bedum pr? parabant tang exprobrnntes deof vt mihividetJr;iupplt#
y c, l tarditadem.Non enim ipevi&orig maior pars eorumded cefpera#

r **Tvtuvtntnv

tv.tu^nufeton,

'.onnuttplut©^

V qdt abftm\i\t^ t ^,

'u Atq otmutmv, (jv

< nxm Akmis&

<u c^uodfactiA««

■ V \o tqu\Atttt
luthutu untftta

' ti MuUotrasji

\r  . trAmotus^
UrnnataanSki^v
\ ,dofjntoto<^\

's apri'isvi^i4U
uApubkamtKfc
: >tpu\wri\'W>M

.;yotMtut2n®t^
u l .o non \uita«dkA
-n ticmovtnffit,
tC fflnnsquo\4am
•t jcftnciHmAttol"

\  ixura aufn tosid

' 'fncphfatmlii
;rxM/ndpiDt:quat
rpomii vfromdu*
(.jnJj pjrfequas

”f rru'tinii}oq;Oi
jnf d tu txprobi3>
j. frJitfrrf hcits>

•M  qulC 3 l 3 mit 3 '
;::.slpeeMec& ^

tptjputio:Kr«^

iiffiiktitibus nos f

Miicidtreceatt

jicfndff* 1

^.-rj ebrt' %  ' i,V

Z***

^(fOfO nCtCt

S?ad«2

w  ntjlupP I

' ‘ . „Aa

2Dc3ttuii’co beilo

fotelj


»IM

cet?«*

A tione falatis foerodus tfiouebatur.CR-omanf aure qu3uis plurimu in congreganda mareria labora# T U( jci n5 fpevi/
gg.l.f. rent:tn interviginti &vnum diem aggeres crexerunt attonfis oibus ad nonaginta vfq; ftadia circum ^. or j e f, fofoe*
Ci t i6>  oppidu loris.Eratafitmiferabilisterrf facies,NaCqug anteaarboribus&paradifisornatafucrat)ea rat , 5 ead bellu
tuncdeferta precifisvndiq; ne moribuscernebatur.necvllus qui pridem iudeam v/derat ahenigena m0 uebanf deu
& luburbana pulcherrima ciuitatis(cu eius folitudinem tiincvideretjcontmerelachrimas poterat vel C xprobrantes.
non gemcre mutationcm quantum prifting derogaflet.Omnia naq; infignia pulchritudinis bellu de v
leuerat.Nec fiquis fubito aduenifiet(qui locum prius fcieratjeu cognofceretded prgfens quereret cit  g e j|^ i oc i de!e<»
uitatem.fTRomaniS autem aciudeis fmituraopus aggerum parfaciebattimorisinicium.Namq;hi u j t  pulchritudi
(nifi eos quoqj cxurerentjcaptumiriciuitatem putabant romani autforraffe nec voluntatem fibi fo« ncm>
cg.li.l". re illis inccnfis.Nam & materiadefecerat Sc labori corpora quidem milftum crebris autem offenfio# Aggeribus re#
ca, 17 nibus ceffcrant. Verum c/uitatis cladibus triftius romani q ciucs inea degentes afficiebantur.Ad ma p£is vtria; iu#
la enim;que hinc accedebantjetia pugnatoribus nihilo fenioiibus vtebantur.Sed eoru fpes frange* & romani ti
batur cum aggeres infidijs machinaefine foliditate muri.manus vero confii&us audaciarepugnadu m ent.&c.
fuperaretur& pnecipae <£ cum feditione farnem ac bello totq; maks prseftantiores iudeorum fpir u  Perplexitasro#
tusanimosinuenfrent.virorumquideminexpugnabiIeselTe impctus arbitrabantur inuiftam vero man0J ^ icxpuo
animorum magnitudinem quf calamitatibus aleretur.NI qs eos in fecundis rebus fuftineat qui ma gnabilesiudeof
lis advirtutem fndtarentur.illi quidem proptereacautiuscuftodias prfparabant.Clohannis autem arbitraciu q ca#
fačtio apud Antoniam fimul SC  quf futuratimebantur fimurus forte difcifceretur alias dififceretur Jamitatibus: ale
cauebat; Sc anteq arietes admouerentur operibus inftabatmifiquiaconatus eorum irritus fieret. bantur.

Egr effifq;  cum facibus aggerem-.fpe decepta remearunt.Nam primum ne concordare quidemvide# jobes cu fuis ag
batur eorum confilium.paulatim SC  perinterualla Sc  cunčtanter non fine moetu profilientium: neqj g Cres  incende#
rudeoru morevtbreuiter dicam.Deerantenim'que propriagentis ellent audaciajcurfus SC  ornnium re CO natus fpe
fimulipetusi&vt fine olfenfione recederetit languidiores progreffi q folebantetiam romanos folito decipitur,
promptiores offendere,Q.ui corporibus quidem atqj armis ita vndiq; aggeres fepferantivt nufq adi
tum igni relinquerent.Animumvero ita confirmauerunt.ne quis loco(anteq occumberet jmouereo
tur.Namprgteromnfumretumdeiperatione etiam fiillud opus eflet exuilum acerbiflimus pudor Diligetia roma
miittes occupauerat.Sf aut calliditati virtus cederet.aut arma temerltati:aiit peritia multitudini .aut nor ^; cuftodie
° iudeis romani.Simu! autem miffiliacum illisfaciabant.In profilientes delata: 8£fqui cecidilTetjpofte dis aggeribus,
r/ores impediebat.ac periculum antecedentis mekores eos cffidebat.O^uivero intra teli iačlum ve#
nire properaflfent ali) difciplina hoftiu 8£denfi'tate perterriti:ali/ confixt haftis retrocedebant: SC  ad
extremumalius akam tiiniditatis arguentes.re infeita reuertebantur.kaiendis autem Iulias tentata
fueratexpugnatio,dIudeis aut inde digreffisaomani machinas admouerut.Q,uiCcum ab Antonia kaledis Iulij te#
faxis atqj igniferroq; peterenturjSC quodcuiTKj hoftibus telum ncceffitas obtulillet licet mcembus t ata  expugna#
multum /udei confiderent machinafq; conternnerent tamaneas applicare prohibebant romanos, tio.
e 8  lili autem iudeis ftudium effe ratione murorum ne infirmitate antonia Iederetur SC  fragilibus ea fun Rčani iudeisre
a ' 17  damentis fufpicantes contra certabant Nec tamen quod feriebatur iftibus obediebat Sed ipfi qde cedentibus ma
crebris in femiffilibus tafbtscum nulks periculis defupervenientibus laxarentur:arietum opusvrge chinasapplicat
bant.CumveroinferioreselTentaclapidibasfrangerenturialijsfcutisfupercorporaconcamerat/sfu qbusiudei om
damenta manibus 6Cvedibus rutFodiebant.Itaq;faxisquatiturobftinato labore confciffis,Q_uiete? nimode refifte
vtrifcp noxattulit:6c in eamutus arietibus labefadatus ex qua parte prioribus lohanes aggeribus in bant, &c.
fidiando murum fuffoderat.fubfidente cuniculo repente labitur patum pr§ter Ipem muriq; SC  animi Nox vcrifq; qe#
affedi funt.Nam iudei quidem / quibus idemmemoriae(Te oportebat q> ruina preterfpenon acci# tem dedit,
dat,6C aduerfus eam prečami non fiuerat:tanq menfura efietantoniajconfidebant.Romanoru aute) Nouo a iohane
inopinatamleticiamexfcoe!erifubuerfionenatam:confpedusaliusmurus / quem intrinfecuslohan edificato intus
C nes edificauerat)cito reftrinxit.Verumtamen priorfacilioriinpetusvidebatur.Tuncenim &afcenfu muro Romani
perruinas promptiorem:& Antoniameilefatis infirmforem.murum vero qui reces erat cito deftrui timetafcedere,
pofie arbitrabantur,Nemo tamen eumaudebat afcendere. Qui primus idtentauiffet certiffimumi
eflet exitium.

fETytus promi{fis('ex quibus perlculorum obliuio SC  mortts conteptus nafcutur)atq; exhor#
tat/one commilitones ad afcendendum murum incitabat,Exhortat!one('inquit)opus eft mfolis re#
bus ambiguis,Pu!chrumq;cum laude mori.Romanos iruper^uibus in pacebella difcere confueta
efi)in bellisvincere affirmat eflfe folitos,Multipliciter qucq;fniudeos dei iram ofiendit: SC  mortuo#
rum bello laudes extolkt quorum animf imet fydera collocantur.mortuorum vero morbo fubterra#
neis tenebris fine memoria operiuntunmors infuper ferro leuior eft q morbo Magnaq; nimis maxi#
mis in periculis fpes falutis inuenitur.Talia itaq; Tyto dicente prgmiaq; rem aggredienti pollicent®

PromifTisgicu*
lotu obliuio &
mortis contem
ptusnafcitur.
Fxhortatioifo
lis rebus ambi#
guis.

Pulchrucu lau
de mori.

Roanisin pace

jUbet ©ep}tmtt83ofej)l)(3«6e<

Sabinus Svrus manu fortis(Hcet corporis habituexilis effet )heroicaamma in macro corporeba^es D
nrimusfaliis pcriculum time«bbus;fe ipfi alacri animo obtulit: & armatus maxia virtute audacia mu
rum afcendens rummitatem(f u g at ‘ s  hoftibusjpredidit.Cui fortuna prf Claris iuida facinoribus ad*
ueria fuit.Hic enim [apidisoff‘ one ^ a pf us  eft/quemreuertentes.Iudeifolum iacentem inuenientes:
ex omni parte iaculis petunt fed multos hoftes faudauit.Tandevero fagittis eft obrutus.Tres exvn
decimfaui eum fuerant fecutOlapidibusnecati iuntialijs očto fauciatis qui in caftrarelati funt; haec
tejtio mcnfis lulij gefta fuere* . - CCapitulum fecundum.

morte folere cotenbinvnu cogregatos fortiffimos experiebaf dicens.

Cl  O comilitones hortari quidead ea(qup periculu no afferut )  apte & eg.ff.ft
ipfis a rogan?:& qui eos rogat ignauif reprg henfione parit. Exhorta< cap.is
tione aut opus eft:in folis rebus ambiguis,Qufppe illa p fe quemq; ag
gere dignu eft.Itaq; difficile vobis efle in murfi afcenfum ipfe .pfiteor.

0.3 ante vel maxime oporteat glorij cupidos pugnare difficilimis re»
bus:pulchruq; fit cu laude mori nec erit in fru&uofu q primi fortitec
fecerit ,pfequar.Primu quidevos illud hortef q> nonullos fortaile de*
terreat iudeoru patiens animus.Sc in aduerfis rebus dura coftatia.Ro*

bella difcere SCi  Tcoft^tumeftjaiude^Mn 4 1 • r niuucs^jous. m pace oena uueere.in oei o aut Vince#

Mo confaeto olfSs

-n. : m ur auMuo.j.\aq, orrenonis m . ?  mdaice deipatioes fut.Ilioru aut ciadesfauote dei.nrifi* virtutibus

Ira Aeii  indcns ae fc .ut.Etem feditiofaraes obfidio murorucjj fine machinis cafus qdfit alidd lillosira dei noftrum
multinliVicer o*  adiuroetu.Igif no folu dete r ioribus iferioresviderfifed etia diuinu piidiu pderevobis non conuenit.
ftenditur Q - u0  P a “° aut ?° tur P e videaf.Iudeos qde( qbus no magni pudoris e vici q feruire didicerintjquo
* minus in pofteru patianf morte cotenere atq; invos medtos frequeter escurrere nec vi&orig fpe fcd

oftetafionis;vos aut totius pcene terrg marifq$vi&ores qbus novincere ,pbo habcf ociofos cedctes:
ne femei quide in hoftes aliqd audaciter exptos farne ac fortuna cu his armis operiri: maxime cum

Mn tu b l!o no ^' s  pl en 'fl* rn 2 repromittit.Et ego quide ptermiiTa rmc eorp  laude 7 qui bcllo cerideiut,&imortaLv
]Vl r oqt Deuo tate q martiofurore.pftratifunt ; exmorbomortepacis ipealiter fentietibusiprecaborquoruanima p,
1 u esquorum c - cor p 0re fepulturadanetur.Qutsemvirorufortiunefcitanimasinacieferrocorporibus abfolu
dTT 6  'n tas  P url ^ imum  elementum gther hofpitio receptas intet fydera collocat'' manefq; fe bonos 8c  .ppici

Mo tu ° C nt ' os  he roes Videndos offerunt pofteris fuis^Ouasvero morbuscorporis tabefq;confumpferitfetiam fi
bo 2 le  fi^hT°a max ' mc  P r °bfis ac piaculis purgate fintjfubterranee tenebrg operiut a!taq; obliuiofufceperit & con
neis teneb isVi P ot ' s  ®vitf SC  meinorie fine circumfcriptas.Ouod ( fi neceffaria mors homini fato decreta eftj

ne memoria o 3< ^ ^ 0C autem omn ^ um  eft morbo leuius ferri minifterium: cui non videatur ignauum negare vfuf:

oeriuntur *  ft u °d debito redditurus fit.Et hgc quidemveluti feruare nequeant qui conati fuerint profecutus fu?
Salutisfoesma ^ autem  Slutiš fpes inmaximis quoq; periculis quiviri!em animumgerunt.Primum enim (quod
pnanimls maxi P ater Jince(Tu defnde totum^uod edificatu eftjfacillime diffolui poteft, Vofq; plures hoc o*
mis etia oiculis P us a 8g re ^‘ ent es alius ali j pro adhortatione atqj fubfidio fiet:veftraq; obftinatio in breui aios hofti
*  um franget. At fortaile nobis fi eam modo cceperimusiincruenta res effidefur. Etenim afcendetues

Premia nolicef fi u '^ cm;vos  P r °hibere fcilicet conabuntur.Si vero dam vel etiam pervimaliquid egerimus femei
re as??redient/ fi uamu * s  pnucos non fuftinebunt.Me autem profefto pudeat nifi eum/"qui primus hoc incipiet jiui
1  dendum remunerationibus fecero:&quivixeritquidem fimilibus prgfit:beatiflima veto praemia le*  p
Sabinus fyru* quantur occifo.fTTalia dicenteTytofc§tera quidem multitudo periculi magnitudinem timu/t; eo>
manu 8i  animo rumvero vnus 'qui in cohortibus militarent)Sabinus quidam gencre fyrus vir & manu fimui &anu  cg.li.5.
fortis flicet hitu mo fortis apparuitdicet fi qufs eum antevidifiet quantum exhabitu corporis.nefpccie quidemmb ca.ij.
corpis exilis el«  lite efle credidifTet.Erat enim colorc nigro:exilis habitudine.Sed antma caedam heroica in macro
fet)anima h ero corpore atq; anguftioreviribus fuis fiabitabat.Cum primus itaq; furrexiffet:dedo me(inquitj tibi  a,a
ica i macro co** eri  animo cgfar; &  ante omnes in murum afcende;atq; opto quidemvtvlres acvoluntatem meam le
pore hns pmu s  quatur fortuna tua,Q,uod fi ceptu cafus inuideritifdto me non prceter fpem q>  res aliter celkr rtuj $

(alifs timetibu s  ^ 1C  decreuerim pro te moriturum.^His dirftis & fcutum capiti leua manu prf tendens.ftriar.cj; oex
piculu)Tyto a# tcra  g^dio.circa horam diet fextam murum petebat.Sequebantur autem illuex ahjs qui foli eiusvir#

|3cri oio obtulit tutl emil5i el ^ e  cupiebant.vndecjmviri.Multo autem omnes antecedeba£ diuino quoda impetu

rt

■'

t*WTl[ ff J ° tlb Us Jd,

"^«55

*UrtS»» j.

In«,, 1 *...

*

‘hoti

*Xm


'm.Y.xho

L '-miuaj j

hMpij

- -5

‘ ! 11  ^ pfimi fottijft

;rJc6(h*tia,R 0 ,
^t.mbfHo aot vince*

• ' ' ‘iftumdrinita,
f '  fl  vtrtutibuj

i ‘ <f3 dci noftto^
• fTX ‘' -'<* nooconucnit.

, ' - rt didicfnnt,qti 3

* tc v.dorff fpefcd

• ‘ rf oaofos ccdctes;

. fr rrnuiimecum

<  »r.maujaiiNaS
: u icrderertSoria

■'f^ijorujniniap,

Ttro  cocpoTihus abfola
jr/ j i-bonos R.ppici
: mpfent  enamli

uiepent &cor<

m‘Mdcattacft)

, negirt  vAji:

V jfOlCCUtUSllij

•.:mmimfquod
. nbffuiaiosholM

5&**S

1  f  ^oimus fe^;

SsSs«

'" .. H jai0 fct,i9<

* ■; '“15 1 fldU® 0

( uhiul^


,in$ d£5 ‘

ijoHcittS^

•©elutiafco bello

fo.irjcr.

A citata* cam de muto cuftodes faculfs eum (t  fagittfs vndiq; infinitis appeterent atq; in eu ingentia
faxa deuoluerent qui nonnullos dcvndccim deceperunt.Sabinus autem miffilibus occurres Iicet ob
ftrucrctur fagittfs non antc tamcn itnpetum cohibuit q fumma mitri prcndcret hoftefq; in fugaver«
teret.Vir ibus enim eius atq; animi pertinacia perterriti.pI?rofq,* afcendiiferati non fteterunt. Qua
in re Fortunam quisfvelutivirtutibus inuideat femperq; preclaris facinoribus ofncfat)icufaueritfSi<J Surnitate mati
dem hicvir neq; ab incepto errauit:8£ offenfione lapidis cum maxfmo fuper eum ftrepitu pronus de prendidit hofti
cidit. Vnde fadu eftvt iudei reuerfi vbi folum SC  iacentemvideruntieu ex oi parte iaculis peteržt.Il« busfugatfs.
e g,US*  le genibus nuxu & fcuto protedusiprimo quidem v!cifcebaturhoftes,mu!tosq; ad fe pperates fau « SabinusofFeiTo
c a.i 9 , ctauit.Vulne^ž aut multitudine remifit dexteram,Et ad extremuf pr:ulq anima redderet fagittfs e ob ne lapidis lap«
rutns.Vir dignus £  fortitudine qui meliori Fortuna vterct pro menfura vero coepti facfnorfs cedit, fus e que reuer«
Ex c?teris aut tres paene fam fumma tenentes obtriti lapidibus perierunt:& odo fauciati detraditgf fi Iudei folu ia*
in caftra relati funt.H?c quidem tettio  d it  meniis lulif gefta funt. čete iuenientes

CQ.uida ex aggerum cuftodibus hora nodis nona( Aege.didt quinta)«d Antbniam p rab cx  oi pteiaculisi
nas accedentesfprimiscuftodibus interfedis:&ceteris fugicntibusjmurum obtfnuerunt tuba iignu petut fj multos
dari prfdpientes.Audito itaq; fono tab? C?far cum armato exerctta afcendit:fed iudei per fubter# hoftesfauciauit
taneos obuiamvenerunt.validiiTimaq 5  tune fada eft i aditu templi pugna folis enfibus permixtisq; tadevero fagit«
propterločianguftiasviris/& a nona nodis horavfq; ad feptimam bello protelato.Romania obtine ti* eft obrutus*
re Antonia fatiftuit.Iulianusverofque armis infignem Iofephusviru cognofcens teftaF; Roanos vi *
dens fuperarf irruit in hoftes:& iavincentes Iudeosvfq; ad templu pfecutus eft multos f nterficles.Ip
lavero fata(qu? abhoievitari no poffunt)pfequebantur.Hic enim calceos habes acutos elidittmub
tosq;iacens occidit hoftes.Nimtusq; dolor C?farč tenuittato ferrino poflfe auxiliu.diu em cu mot
teludatus magna fui glotia non folu apud Romanos/fed apud hoftes relida.Iudei igitur Romao*
in fugaverfos in Antonia concludut.Tytusvero eius fudamenta iuber diruere:& Iofepho vocatode
eimafeptima Iulij lohani mandat q>  fi ^svellet pugnare ad belin progredi liceat.datcg faeta celebra#
g di^fuerant em pcenurfaviroruobmiffajpoteftate.Iofephusitaqg hebra/co fermone TytimSdata dif#
feruit multumfvt patri? & templo parcant)rogatus.Cui tyrannus conuicia fnferens nunq flbi metuS
dum excidium quoniam dei ciuitas eifet.Sed iofephus eum criminatur ab illo auxiliu querere i qui
tantam commffit impietatem.Ipfum tamenad penitentiam inuftat.leconfam adducensin exempla
qui cum cognatione fuavoluntariafuftinuitcaptiuitatein.laudaturqj a iudeis: promittit quotj illi a
romanisveniamt&falleganie pphetas quiduttatis excidium pr?dixerantjvox ftngultibus interni/
pta eft;Q.uibus iohanes St  focij magis irritatis fpfum caperevoluerunt, <.

CCapitulum tertium.

„ tj  . Iduoautem poftvlginti de namero cxcubantium peraggeresmilitumcongtegati fignife#

caB io fi—C rum ord,nis ful,&duos q uofd3m exaIa equitum St  tubirinem vnum ad fe vocant. nonaq; Q.aidJexagge
nodis hora perrufnasadantoniam odoie procedunt.Occiiis euttm primi« cuftodibus ruj cuftodibui
fomno oppreffis murum obtinentiac buccina fignurn dari pradpiunr. Q.uocasteri quidemvigiias hora nodis no
fubito ex fufcitantur: & fugiut priufg multitudinemfqu? murum afcenderat) cernerfnt. Nam 8C ti» nafAege.didt
mor illis:& Tuba ymaginem quandamvt magnus numerus hoftium afcendiffe crederetur oftendit. qnta)p ruma«
CCaefar autem audito iigno propere armat exercitum:&cum ducibus primus ledorum cm ma co ad Antonia ac
mitatusafcendit. Cum autem iudei adtempluminterius confugiiTant. Ipfi quoqj per cuniculum eedetesiprimi«
irruperunt:quem Iohannes aduerfus romanoram aggeresapperuerat. difpofirim amborum aemb cuftodibus itee

- r-i - ...-•- - —’ - 1 -L—- f. -— --I-. — 1 —,•--j? t. r,, _

eg.l«.^. Sjquidem cxcidi j finem putabantlocum fandum penctraffe romanos quod 8C hi* vidorifae princi/ fugietibu«)ma/
cap.5 0  pj um  fuft.Ad ipfum autem aditum valfdiifimapugnacommittiturihis qufdemtemplum vi occupa tuobtinuert; tu
_ re certantibus.iudeis vero antoniam verfus eos repellentibus. Et fagfttsc quidem at$ haftae vtrif/ ba fignurn dari
- q; inutiles erantiftridis autem enfibus dimicabant. Neqj conflidu difcerni poterat ex qua parte qf prseeipientes. j
pugnaret permixtis viris St  propter anguftias permutatis ; cum fitvocis intelledum magnitudo co Validiifima pu
funderet:multaq; mors effet vtrumq;:armaq^ fimul 8C cadauera iacentium conculcata Mgerent pras gna I aditu tem
liantes. Sem pcr autem(fi bellum fluens grauafiet alteram partem)potiorum exhortatfo tt  inFerioru pli folis enfibus
conqueftio nafcebatur. Ncq;fugseaut perfecutioni locuseratifed propinqua: commutationeccon pmixtfsq; pro«
fligentium Si  indinationes permixta: fiebant exercitus,Q.ui vero inter primos ftetiffentaut occiden pter anguftias
di aut moriendi habebant necefiitatem:q> refugere non dabatur. Nam St  pofteriores vtriufif partis viris. die,
in frontem fuos vrgebantnullumq5 inter dimicantes bello vacuuminteruallum teliquerat. C Cum
autem iudeorum animi romanoram peritiamvincerent iamqp omnino tota acies pelleretur ex nona
enim Itora nodis ad feptimam vfqg diei pugnabant.Hi quidem fijnul omnes exddi/ periculum pto

num fediriofi tam Iohannis q etiam fymonis arcebat eos fumma vi atq; alaeritate repugnandt. fedis ceterifq;

X


H<bet&fptumt83ofep&t3uDei

nutrimentovfrtutfs habeutes.Romaniver@cxerdtu3partem nondum enim afcenderant agmfna il D
‘ ltfq; fpes pugnantjum nitebatur fatfs effe vffim eft impr? fentiarum antoniam obtinere. C lalianus eg,[i(
IuHanus(qucm vero quidarrfhecatontarchus exbiu'nia non ignobiiisf quem in lilo armatorum perttia SCviribua cor sap,:
armis ifigne io« poris & anirnt fpiritu omnlum fortiffimum ipfe cognoufvbi romanos iam cedere & male repugna«
fephusviru co*  re conlpexit ,pptertitum aute(qui apud antoniamftabatjfubito profiIijt:iamq;vincentes iudeos fo«
gnofces tefta?) lus ad interioremvfq> templi angulum perfccutus eft.Fugiebatautemvniuerfamultftudo: neq vim
Roarios fupari eius necp audadam homfnis effe opinantes.Etfile per medios ruens:quo alium alio difiecerat p ip,
videsirruit t ho f 0 s quem occupaffet interffdebat.Eaq* fade uichil cf fari ant mirabilius ant alijs horribiliusvifuelt.
ftes 8C iavfcetes Verum & ipfum profedo fata perfequ?bant«r:qu? ab homfne vitarf non poffunt.Cakeos naqha#
iudeos vfq; ad bens creberrimis atq; acutisfvt cgten folent militesjclaufs fixos dum ffrato faxeis ctuftisfolo curre«
teplu pfecutus retIabitur;magnoq;cumarmorumfono deiedusintergumfugientes reduxit.Etromanornmquide
e multos interfi clamor ex antonia fublatus eft.faluti eius metuenttum.Iudei vero ctrcumfufi multi fimul giadijs&ha
etens, ftis vndigj feriebant.llle autem mukam quidem ferrivim fcuto excipiebat,Sepe antem conatus eti«

,r  gerepercutientiummultitudinereuolutuseft.Etiacenstamengladiomultos percutit.Necemcito
peremptus eft:qaonfam galea & thorace omnia membra ned oportnna fceptus erat.Naq> diu cer«
uicem contraxerat;donec confciffis eius alijs membris remifitviresicumnemo auderet ti  fuccurre«
re.Nimius autem dolor cefarem tenuitvbi tant? fortitudinisvirum in confpedutant? multitudinisvi
Dolet c? far illi dtc ocddi. Ec q> fe locus quideminterdudebatauxtliumfertecupientemaIios autem cum poffent
auxiliuno ferri mcetusimpediebat.Iuliamisquidemdiucummorteludatuscumnonpaucos interfedorum fuoru
Iudeiroanos in faucios reliquiffet:egre premiturimagna fui gloria non tantum apud romanos 8Cc?faremtvernapud
fugaverfos i  An hoftes quoq; relifta.Cludeivero etiam tportui rapto corpore romanos in fugam vetfos in  antonia?
tonia codudut conclufere.Fortiter autem ineo prflio decertarunt alexas quidem & Ciphtheo alias Cittheo 8iex
agmine Iohannlsex parteveto fymonis malicheus alias Melchius fit meritonis fflius iudas: fif iofus
Tytus Antoni? alias Sofa fflius iacobi duces ydumeorum.Zelotarumvero duo fratres atfymon 8i  iudas, CTytus E
fundameta di« autem militibus fuis imperat antoni? fundamenta diruere fadlemq; afcenfum cundo exerc(tui pr?« eg.li,f
tuere iubet, parare.<£Ipfevero Iofephoadfevocato namqj audterateo die(quieratmenfis iulif feptimus ded« cap.jj !

mus)diuinam obferuantiam(qu? endelechyfmoys vocaturjvirorum poenuria defuiffe eaq re nimis
populum dolore iterum lohanni dici pr?cipit qu? ante mandauerat q« etiam fiquis eura pugnandf
De poteftate fa feuus amor teneret.cum qua placeret ei multitudine ad bellum progredi licerettdummodo non vna
era itermifla ee fecura 8C  ciuitas interiret flmul 8d templum.Tamen 8C  locumvioiare defineretmeve in deu nefasad«
lebrandi. mitterst.Poteftatem autem haberet(fivellet)facra intermifla celebrare:per iudeos qnos ipfe delegif

Iolephus he« fet.Itacp lofephusfne foli iobannt h?c intimarentur)fed etiam plurimis vnde audirt poterat coftitit:
braico fermone ft mandata c?faris hcbraico fermone differuit.Multum autem ab his quo patri? parceret precabaf
tytimidata dif ignemcpdepellerent iamtemplo contiguum.&deo vota redderentconfueta.Hrs didis populustri«
feruit malta (vt  ftitia ffmul 8i  filentio tegebatur, Multis autem conuicijs tyrannus iofepho cum execratiombus lace
pri? 8C teplo p« rato podremo addidit nunq fibi exddium elfemetuendum.quoniam dei effet duitas.Arqj cum ex
eeretjde^catus clamatione fanevero inquit lofephos eam puram deo conferuaftiiinuiolatacg fanda manferut-' nec
euityranuscon ineum cuiusfperasauxiIiumquicqimpiedeliquiftit , Sedfolcmniafacra confequitur^ Ft fi quide ti*
uicia dixit.&e. bi quifq quotidianum cibumauferatimpium eumhoftem putabis^Deumvero quem perpetua reli
gionepriuauen' 5 ;beIli auxilio fperas futurufEt romanis quidem peccata imputas:qut veftras leges
etiam nune tuentur:qu? ipfe intercidifti faera deo reddi compelIunt.Q.uis non inopinate mutatioi*

Inuitat iohane caulam  gemat acdefkatduitatem.cum alieni quidemhoffefq; impietatemtuamcorrigantituvero
ad nenitetiž le# ‘ u ^ eus  * »nter leges educatus.illis quoq* in has feuior inueniaris.Atqui Iohannes etiam quide par« e ^,//. f
ehotiia reeem i n ‘ icre  non eft turpe in rebus extremis,bonorumq; tibi exemplum patriam feruare cupien W p.j* (

exmadducesq propofitumeft Iechoniasrexiudeoramqui(quondambabilonioregebellum fibi inferente/pon p ,
cii comarione tc  priuig ciuitatem caperet exceffit:8fcumcognationefuavolutatiaracapduitatemfuftinuit,nefi?c

fuavolutariaca f an< 3 ;3 h 0 ft‘t ,us P ro ff«ct:deiqpdomumrideretexuri.obhocfacraiudeorumcommemorationel3u«

otiuitatem fu/ datur: e0q ? raeraona ttanfmiffa perfeculafempernouamimmortalitatem pofteris tradidit. Bonunt
ftineus lauda, l° hannes  exemplar:&ff periculum prefto fit.Egoautemveniam quoq? tibi a romanis fpondeo. Da
tur a mdeis. memineris q> non gentilis moneam:« iudeisifta promittamfpedariqp oporteat. qai fitvidor« vn«

de confilium. Abfft enimvng ita captiuumviuereivt aut genus aut leges patrias obliuifcar. Rarlum
AHegat rohe« ir, dignar(s 8f clamas:michiq; maledicis.Etiam acerbiora mereor.quih?c aduerfusfata fuadeo deiq;
tasacitarisndi i cn£entfa  condemnatos feruare con ten do.Q,uis ignorarferiptaveterum prophetarum:&:r<! f P 0 '' lltn
xeruntfexcidiu. im P cntlens  tniferrfm?ciuitatif lam tune enim eius exddium pr?dixemnt.cum quis homicidiu gen« g- • }

' tile coepiffet; veftrorum autem cadauerum non ciuitas tanturaffed etiam templutnoe repletumeit.

525 #i * 5 Ss?

s &gsas

SS^S

is 5 !!?SSS

§ 53&3

t  (  ‘' Jiu cer,

. . *" :ffftc '!u Cairre ,
•- 4;::r r fTiuirirudinii
Juf *™ ram pod,

*” fuc

^fiJftnrverua™
mfosmantoni
' c ' 1  citt/,co a

' iudas. &iof

'->->n8Cradis. ^Tjrti

*  i^cundoererdtuipri
v  m.fjftpdmusdec

• • i 'tfutifeeacpremm
(tim eura pognani
crrtt  rkrnroodo nonyn
*m nore m deu nefasad
i»i.i!f.'«qaosipfedel«gi
v : u. itfi pomat cofe

irr f pircfrtt preaba!

/tu  H»* didu popuIustriV
, curoafaJnonibusto
n ftirtduitii.AtcjjCt

*

iodi inanltri

FtfiquJ'

■r-!<q«uf
rrfrO qi*»i
ttrtJftMjtii

j«*fluctn [*q <fu
rtllrH I
muta

, r  n  rwp<naft
- : - .*«*
qnw

1 cru.ire^

40*0 fc£|

■ ^

lUlf ®

| JUl***'

*’ r ' ^.^P°

rr%'

>«r*

DeJtiD s ico bclfo Solmi*

A Deus plane deus ipfe ca  romanis igne fibi luftrationis infert totqj fceler 5  plena exfmit ciuitate.H?c Iofephi vox fia
cg.lid lofepho cu fletu SC  lachrimis ;pfequete vox eius fingukibus interrupta eft SC  romani quide miferati gultibus inter#
cap.^ dobreamiraci funtJohes aut emfqjfo cij  magis cotra romanositritabanhillfiquoq; capere cupietes. rupta,

CAEGESIPPVS libro, v.cap.xxxfif.hoc excidium pro iniufta chrifti morte fuiffe ponit.vrge* Addltio«
bat(ihquitjdeus iamdadum perfidas mentes vrgere ex quo impio fe patricidio comaculatum Chri#
ftum Iefum crudfigetes hic eft ille cuius raors iudeorfi excidium eft.Natus ex maria qui ad fuos ve#
nit SC  fui eura non receperunt.Quando enim fuos non occtdernnt IudeidNonne filiura Saul fui oc#
eidetutfNabutb .ppheta a fuis vt/q$lapidatus eft.Iudea fuit Hiezababel quas iuflit iudeis feniorefep
pceptum executi funt. Iudeis Achab qui caufa mortis fadus eft.Quanti ali/ a ciuibus ciues pempti?

Ettn dtuintegra ciuitas remanfit SCfi  dirutaababilonifspoft annos innumerabiles; fed reparata
pofta hoc eft fuprgmum excidium poft quod irrepatabile templura quia auerterunt fceleribus fuis
pr?fulem templi reparationis arbitrum. h?c Aegefippus,

CMulti Iudeorum nobiles Iofephi oratione commmoti capta oportunitate confugetunt ad to#
manos.in quibus erant pontifices SC  pontificium filif quos Ty tus humaniftime fufdpiens in Goph#
nam feeuros pmifit habitare.cuiq; etiam poffeffiones pacato bello reddere eft poliicitus. His autem
in duitate non vifis tumor illos a Romanis ocdfos dicebat vt c?teri a fuga terreretur; fed bos Tytus
a Gophna reuocatos populo demonftrauit qui lachrimis atq; vlulatu feditiofos vt Romanos in dui#
tate fufdperentpatriamq; libetarentlrogabant. Romani autem templum cu honorerefpiciebat ado
rantes:Tytufq; iterum ihefum eiufq; focios inerepat q? templum polluerunt polliceturq; per patrios 1

ipfumffi fe dedantjimpolutum permanere quibus fermonibuslatrones infuperbiam extollebantur. }

Id drčo Tytus corra eos inuitus tn bellum ordinat SC  exercitui cgreale ppofito duce rogatus ab ami#
ds manet in antonia. Progreffi itaq; hora nodis nona contra cuftodes quos pterfpem inuenerunt
vigilantes manus conferuerunt SC  multi iudeorum ^>pter nodem SC  vocum confufionem fuis velut
hoftibus vtebatUnRomanis inter fe datorum fignorum recordantibus.Romani vero prfmif fpe pu
gnabantdudcorum aftt $ teplo SC  proprio cuiuflibet timerent periculo augebatur audada & quali
theatricum bellum a nona nodis vfqj diei quintam continuatum eft.Et romanorum reliqua manus
fubuerfis Antoni? fundamentis latam viam vfq; ad teplum §patauit: SC  aggeres inchoauit maximo
B labore ppter materi? poenuriam SC  habendi difficultatem.Tytus quoq5 equogr cuftodi? .ppter latro
nes commifit.Iudei namqj pafcentes equos dum ligna romani colligerentgcuneos erumpentesra
piebant, ([Capitulum quartum.

eg, lij Obilium aut plurimos comouit eius oro SC  nonulli quide fedicioforum cuftodias formida Multi JudeorS

ca, 3 4. g 1  tes loc/s fuis manebat ia tune certi de fuo paritet 8c ciuitatis excidio.Fuerut afit qui capto or one Iofephi
-.A-, E  difceflfionis tepore ad romanos cofugierut: in qbus erant potifices Iofippus Sc  ihefus filif comoti funt SC'
veto  potificu tres quide hyfmahelis(cui apud cyrene fueratcapud abfciffumj&mathie quatuor al# ad romanos ca
tetius veto mathi? vnus qui poft interitu pris aufugeratque Symon gyoreca tribus filijs vt fupradi pta opottunita
dum eft interemit.Multi aut nobiles cu potifidbus defecerut:Eofq; impator cu p alta humane fufce te cofugerut in
pititu fciens alienis moribus illicverfari moleftu efle in Gophna milit vt ibi maneret intetim munitas qbus erant po#
etiam poffeflifones cuiq; pado bello reddituru efTepollicitus.IIli qtiideindeftinatu municipiuleticu tificcs SC potifl
omni cautione difcedutHis aut in duitate no vifis tumor a fedidofis iteru diffipatus' alias diffama cu filif, t>
tus eft romani traffugas occ/diffenf.vt hoc mcetu videlicet a fuga re!iquos deterreret.Et paulifper q# Rumor tranffti
de calliditas eo^r ficut antea valuit,Timor eni ,pfugere cupietes inhibuit. Rurfus aut poftq eos Ty# gas a roanis oc
tus reuocatos a Gophna cu lofepho mutu dreuire SC  pplo cofpici iuflit multi ad romanos fugiebat. cifos dicebat vt
In vnu vero cogregati SC  an romanos ftantes cu lachrimis atq vlulatu fediciofos rogabant vt primo c?teri a fuga tet
qde paucos in duitate romanos fufdperent patriaq; feruarent.Si hoc difpJiceret falte dephano certi rerenf fed reuo
c.]  -IJ, exiret tepluq^ fibi liberarent.Nec eniaufuros fine maxtma neceffitate romanos igne fandis imittere. catos agophna
ca,3>. Hisiili magisaduerfabanf.Mu!tiq; l traffugasvociferaticouitia fuprafacrasportasiacula Sc baliftas Tytus ppfo de
C necno SC  faxoru difpcmere tormeca vt omne quide drča  phanfi fpaciu multitudine mortuoru fepul# mofttauit q SC
ero teplum vero ipm caftelio fimile videret.ln loca vero fanda SC  in acceffa cu armis adhuc SC  mani fediciofos roga
busgetili cedecalentibusinfiliebant:&adhanc,pcefleruntlegisiniaria vt qua mdeos indignatione bant &c.
oporteret exercere fi h ?c romani comitterer:8£ tunei iudeos .ppria faera temerates vterenf.Romano
rum militu nemo tn fuit qui non cu honore templu afpiceret atq; adoraret latronefq; optaret anteq Tytus iteru io#
eg,li,y intollerandu malfi cotjngeret pceniteret.CTytus aut doles eorp  inuice iteru iobem eiufq; focios in# hane eiufq$fo#
c.;„37, crepabat dices None vos o fceleratillimi cacello fanda loca |>texiftist l No Iris gr?cis ac noftris inči# cios icrepat
fastabulas coftruift/s^gbuš rte fepta cuiq tranfgredi liceret edicitfNo eos qui tranfiffent ijfuis roma# teplu polluent,
nus quis cffet necare gmifimus.Q,uid ign nuc in eo etia mortuos coculcatis o nocentifiimi i  Aut cur

L.f,

BUbet 2Deptfm'4s3oftp$3a&t<

tSplum & extemi 8i  getilis fanguinis cofufione polluiftis. Teilor ego patrios deoe 6i  fiquis vnqhuc
PoHicef fe tem# loeum an refpexit:nunc eni nemine credo.Itemq; teftor Sc  exercitum meum & iudeos(qui apud me
p!o impollutu fant)K vosipfosicj non ego vos h§c  vio!arecompellam.Quin 8C  fiiocum acies vramutauerfanecp
gmanere. accedctad fan&aquifpiam romanorum;neqgquifg /n eiusčontumeliam fadet. Seruabo afitvobis
.Latroes hmoi etiam teplum nolentibus.CHfc lofepho intetnunc :e principis di#a:latrones ac tyranni Cxiftima eg,I/, ?
fermonibus in tes no beniuolentia fed timiditate huiufmodi fetmones fieri in fuperbiam to!Iebanf.CTytus autem ca, #
fapbia tollebat qui neqj feipfos miferari eos neq* teplo parcerepfpiciebat rurfus bellurn gerere decreuit inuitus,S»d '
15 *Ty tus cotra vniuerfum quidem his militem cp iocus eum no caperet inferre no poterat. Tricenis aute de fingtu p
eosbellu iuitus lis certturijsviris fortiffimislečtis etia chyliarchis-fingulis millenosattribuit.Hifq; duceppoflto egtea
ordinat Si  exer ti hora nočtis nona iubet in cuilodias impetu fieri. Cum aut ipfe quocp in armis effet vnaqj defcen#
citui c?rea!t du dere ftatuiffetiamici eum .ppter peticuli magnitudinem ducuq didaretinuerunt. Plus emm operiš
ceppoiitoroga eum in 3ntonia fedentem q militum certamina fačturam efledirexerunt; K q fipericulum fabiffet,
tus ab amicis Omnes enim fore fub očulis i mperatoris; optimos bellatores his dičfcis paruit. Deinde ob hoc folum
manet in Anto fe remanere locutus ad milites vt de eorum virtute iudicaret:ne aut fortis quifq idonatus ab?ret aut
nia, contra impunitus ignauus lateretifed omniu infpedor ac teftis fierettpfe qui Si  vlcifcendi & remu#

nerandi dfis effetjillos quide ad aciem,hora qua fupra memoratum eft dimifit.Progreffus aut ad fpe
Congreffus ho luncam de antonia:quid foret expečfcabat,Veram qui miffi fuerantmon ita vt fperauerant fomno op
ra nona nodis preffos inuenere Cuftodes fedfccdtatis cum clamorerconfeftim manus confereerunt excubitoru in«
cotra cuftodes tus.Mane autem cgtericateruatim excurrere. Itaq; primoram quidem impetu excipiebant romani:
quo$pter fpem qui aut illos fequebanf in agmen .pprium incideMt multiq; fuis velut hoftibus vtebanf, Vocis naq$
vigilantes inue agnitionem confufus partim clamor.oculorum fingulis noxaaemerat: cum pterea quofda furorce#
neruntt cos SC  alios iracundia:timor alios efff ceret.Idcirco obuium quemq 5  fine difcretione feriebant.Roma
nis quidem fcutoru coiun&ione feptis:perqj globos .pfilientibus ignoratio minus nocebat figni em
fui quifq; meminerat.Iudei veto difiedi tam impetum q receffus temete facietes:fepe ymag:nem in
ter fe hoftium alius ali/demonftrabanucum retiertentem fuum quifq> per lenebtas quafi romanum
aggfedientemexciperet.Deniq 3  pluresa fuis q ab hoftibus fauciati fant doneč ortodievifuiampu E
Romani Bmif 8 na  difcemeretur; S in acte ftites ordine fagittis atq 3  vltionibus ageretur^Neutri vero cedebat neq;
foe Dusnabant tabore fatigabantur.Sed romani quidem & figillatim ftmulti fimul in cofpedu imperatoris de vin
ludeoKveroa? tutc  certabant. lllumq; diem fibiquifq; promotionis putabatinitifi forefi fortiter dimicaffet.ludeis
teolo tfmerent autem  ® propriu cuiufq; periculum & cp templometuerent miniftrabat audaciam:q>q; tytanusftas
suaebaf audao b° s  rogaretalios verberaret Kadpugnandumintermfnationibusincitaret.Cominusautem plet 6 qj
cia 8 C cpriocu P u g n3£ 5 eft.Sed dto SCbreui momento prflia mutabantur.Neutra enim pars pro!ixu fuge fpadum
iuflibet piculo. ve ^ pdfecutionis habebat.Pro fuorum aut euentu Si  ex antonia tumultus erat k cofiderefaperantb
Bellu theatricfi ^ us  ^ ^ are  ^ f u g® rcnt  acclamantiu.Eratq; veluti quoddam belli theatrum.Nec gnim vel Tytu vet
a nona nodis a ^ os < l ut vna ctant  fi u ’ c 9 cot 5 q«f io pugna gerebantur latebat.Poftremo hora nona nod/s coepto
vfcr ad nitintS P^° q u * nta  die foluti funticum neutri eo loco vnde pugna inierantcerta faga celTiirent: vcru media
did. ^ * in ancipiti plio vidoriam reliquiffent. Romanoru quidem plutimi nobiliter decertarunt. ludeorum
Reliaua roma# q u ^ em  P 3rtIS  fymonis Iudas marthiothy alias Mareoti filius Sc  fymo ofy?.Idumeoru vero iacobus
noram manus ^ *V mon  Alter caythe alias Acathele filius iacobus aut iofyf alias Sofe filius,De Iohanis aute fccijs
fubuctfis Anto Ge£ b eus  & alexas,Dezelotis aute iymonfiliustharigealias iayri.-C[Etromanorumreliqua manus eg.li.v
nie fundamen# ^ < * le  f e P tim o fabuerfis antonif fundamentisj latam via vfqj ad templu compofait. Admotacj; muro ca, 37 .
tiskata via vfq- a S mina:mox  Sggeres inchoabant. Vntim cotra intenoris templi angulu qui ad feptetrionem occide
adteplu ppara temc f’ ex P c dabat:alteru contraexedra ad aquilonis partem inter duas portas edificatu. Alioruau/
uit SC  aggeres tcm  ^ uor " ! vn “ contra porra ocddentalem tepli exterioris: alteru ab aquilone,Magno tatnenopus
inchoarfit ma# cum Iaf,orC ac mifer >l s  proffciebaticu materias feceotefimo vfq; ftadio deportarent. Interdu auteex
simo labore .v*  * n fidi|'s ledebanturicum ipfi quide propter vincendi facultate minime cauerentiudeis vero proptet
pterpcenuriam defperationc falutis audacioribusvterenf.Nonuiii enim equitufquotiens ad lignafiuefcenficollige
-materi® & ditfi dum exiirent)imereadu h?cfacerenteq uos fuos frcenis exutos pafd finebat.quosiudci percuneos
cultare habedi, l rQ P cnfc f ra pi e bant.Itaq; cu id crebro fieret:cf far exiftimas(qd erat veram; negligetia fuoru magis
Tvtus eauorfi 3 lu deoru virtute rapinascotingereitrifli animaduerffonecgteros adequoru cuftodiareuocareita
cuftod’e ca:re„ tu,t  ^ no< ^ m ^ ,te fqu! equu pdiderat)morte danato: eo moetu equos fuos cfteris conferuamt, Nunq
ros ppter fatro ' eni eos  poft hoc in parcua d,mitte bat.Sed tanq natura his conexi ad neceflltatem egrediebant. m
nsscomifit qfa‘ie<"'temp!um oppugnabant:aggerefq ;  erigebant. , _ ,,

fTSediciofi aut( vrgete farne defici5tibufq; rapinis ;itl predfaveuerut R.omanorG;impetn facietes
& ex vtraq? fortiter pugnatum eft.Pedanius vero ftigietibus iudeis ynu iuuenera tata coprehenfum

I

rfŽSS

m t*&rr.T

go*

:(V

i HlOtU

..Jliit’ 1 '".?

reft*

.  r ,ctnf 3 £ižtes
*

S%š$

-- 5 tgy«

, u  ,-  ndeob ^roC

‘J vč! ma J ym »*
Jr

4  ^fTmaiitadfM
.^ucrantfomnoon
^^fetcubitomu,;

“ fTa pebant romani;
'vtcbanf, Voc/srab
^{^tjoooiai furorco
•" ' ,1 e ftricbant.Rooij
"•'nocebat ligniti
"f''cpcvmagiMemin
1  * tf ' f bri* quafi romanum
i>rr *<  ortodlerifu/ampuE
sNoitrtvrocf debat ncij
;<‘b.Mmperatorisdfvir#
i len ter iiimicalTrt. Iudds
■ ;■ r.!f;i:s/his
i 'Oi.-Lisjutfmplcrfi^

, injVnufupefparium
«*An 5 ffJfrflup«anti/
Srt ;r.:mvfl Tytu ve!

>' tinoamod/jcaspto
^KttliHfrrt. vf ril medli
rdfcrrtlrtjnt, luJeorum
, j i itm  veroiacobas

ut; <t  |oh*nis#ntefoci|s

trn

;  Admont muror#

,. ^(rtnootmocciiif

»* ^ nll l i^uneo*

2De3uD8(cobel!o

JFo-toft.

I

A maxlme militi? monftrata peritiaportauitad Tytum qul eius(qulcaperat) vires ammiratuscapttl
fupplicio iuffit affict templiqj folicitus oppugnatione aggercs mature fieri perurgebat. ludei timen#
tes porticum(qu? anioni? iungebaf;incenderunt manibufq; fuis inpedium fandis appofuerunt.Ipft
quoq; biduo poft Romanis pomcuminfiammantibusfcum debesent prohibere incendium)culmen
abifciunt.Tuncetialonathesludeus corpore breuis Si  vultu defpicabilis romanos ad fingulare,p#
uocat certamen.multis in eos prolatis iniuri/s.Contra quein quidam fuperbus e romanis Pudes no
mlnefmultisdedignantibus ali/ fufpicantibusjbello congrediensfufusinterramoccifuseft.Q_uida
vero-prifcus iačtantem lonathem fagitta tranffi'xitqui dolore in vertiginemtortus fupra corpus ho
ftis incubuit.Et belil fcelicitatemtj velox vltio fequitur oftendit. Verum xxvi/.Iuli/ die dolum exco#
gitant ludei :qui templi fummitate aridis Iignis 8 i  fulphure ac bitumine replentes fingut fugam.qua
te multi romanorum incauti Sc  temerati/ templu afcendentes fubmiffo per iudeos igne fuccenfi funt
quorum mifericordia Tytus flicetmorientibus indignaref) commotus eft.hocqp(cum nemo incen#
dium poffet prohiberejpereuntibus fadum fuit folatiu m.Longufq; Romanus(qui incedium euafe«
rat)rogatus a iudeis promiiraqj fecuritate vt defcenderet feipfum(orante Cornelio fratre ne romana
dehonefter militiam /ublatoq; alterius gladiof vtrifq; videtibus agminibusjoccidit. Artorius autem
calliditate ab incendio liberatus eft. qui(loci contubernali fuo promiffa h?reditate fi eum acciperet)
in eum fe proi/cies euafit SC  lutius pondere oppreffus conftratoq; lapidibus folo allifus cotinuojmo
ritur.Eti n pofter um Romani caunoresfadi funt dolis Iudeorum. CCapitulum quintum. Sediciofi(fame

vero die poft eorum afcenfum multi fedicioforumfcp rapin? defecerat & fa vr 2 žte & diftcie
vrgebat)cogregatt in pfidia romano^t qu? heleonamalias Oliuarum motem ra P* nis vi
W.$W$M wetias  c °M° cata  erant;circa vndecima diei hora impetu faciunt.Sperabat eni pri# P* lc “ a  venerut
mo quide inopinatosideinde curadi corporis caufa quiefcetes facile dec/pi pode. ^ orna poruiipe
Verufcognito illoru conatuj romani SC  de .ppri/s cuftodi/s celeriter collečtiiobfta# tu tac ‘«es Sc  ex
bateis mutu tranfcendere ac perrupere violeterarnbitu conatis.coflato autvehe# vtta< JP te  ? ni '
menti plio muka quide 6£ alia ab vtraq; parte fortitergefta funr:cu romanis pter fortitudine belladi P u ^ na£a e «
etiam peritiauudei vero immoderato impetu & effrenatis animis vterenfDu aut his erat pudor illis “damusfugie
neceffitas.Na 8C amittere iudeos veluti Iaqueis irreticos romani turpifftmu videbah SC  illi vnam fpe Iudei „ s

falutisffi murum vi perrupere potuiffentj habebant. Ibi tum quida ex ala equitu pedanius noiefiu# vnuiuuene ta# 4
deis in fuga verfis)atq; in valle coadis equo in aduerfum monte alatere citato pteruečtus rapic vnu ° c0 P r ?heiium
ex hoftibus fuga petentibus iuuenem SC graue corpore SC  atmis vndiq; feptu talo coprghenfum tm-JP?* ma ,n *‘ 1£, S
fe inclinauit equo currente tantaq;vim dexter? iteq; c?teri corporis SC  equeftris penti? demoftrau/t. m 5 ) ^ r3t . a  P ltia
Ifte quide quafi manus a!iquod rapuiffet:captiuu feres ad cefarč venit.Tytus aut vires eius fqui cce ad T y tu  P orta '
peratjammfratus eft Si  captCfquiamuruaggredi tentauerat/upplfcioafficiiullitigcipfetepli oppu uicqeiusq coe/
gnationem curabat vtqp aggeres mature fierent perurgebat. Introq; iudeis aduerfis pr?Ii/s male tra# P Cra£ Vlres ad "
datis tumefcente paulatim bello & in tepli ferpente pnicie ficut in putrefado corpore ad fola mebra ca P £ “ ■

pefte occupata puenientes ne vite tius ,pcederet ablbidebant.Porticus eni parte qu? ab*aquilone in > u Ppl*do amc* .
cccidente ptinens antonie iungebat incefa:deinde ad vigtnti fere cubitos abruperunt imilTo fandis ,u “ l£ le P ll( 3 / °P
incedio munibusfuis.Biduo aut poft /dus pdidi mefis vicefimo SC  quarto die romani pordcfi infta# pugnationecu^
marent SC  vfq; ad quintndecimum cubitu igne .pgreflo iudei fimtliter culmen abictunt neq; omnino ras a S§ eres ma
tecedenfes ab operibus SL  antoni? continentia dirimentes cu Heereteis ac deberent mcendiu .phibe £ure  nerigurge
re.Itaq;immiffoigne;curfumeis ociofi fua vtilitate metiebanf.Circa tepla aute nung plia ceffaue “*•
runt.Sedfreques erat paulatim contra fe excurrencin bellum. <£Hifdem aut diebusquida ex iudeis f or,a£ h es  Jude*
vir Sc corpore breuis & vifu defpicabilistaq;genere q rebus alifs viliflimus lonathesnomine ,pgref/ us cor P ore  bre#
fus ad iohanis pontificis monumentufcum alia multa fugbe ad romanos .plocutus eft)tu quein for J 118  ^ vu * tu dC/
tilTimum haberet ad fingulare phum .puocauit.At qui cotra fteterant:multi quidem dedignabanf. ipicabilis Roa#
Erant autem inter eos(vta(To!et)etiam qui timerent.Q.uofdam vero non inconfufa monebat ratio: nos ad  fingula#
eummortiscupidonondebereconfligere.NaquidelalutefuadefperaiTenteos neq;cautosipetus tecertamepro/
neq; deu habere placabile: 8c eum his in diferimen venire quos neq; vincere magnum fit'& vinci cu uocat  multis in
dehoneftamento periculofum:non fortitudinis fed fcerocitatis videri.Cu aute nemo diu procederet ec J s  ^latis coui
multaq;iudeus eoru timiditatr illuderetferat enirn arrogantiifimus^uidatn fuperbus e romanis no ^l s * __
mine pudens ex ala equitu verba & infolentiam eius exofus fortafle autem etiam corporis breuitate " u des roanus
fublatus incofulte |>filuit:8£ efteris comiffa cujeo pugna fuper fuitifed a fortuna proditus eft Laben incolulte Iona#
tem enim lonathes interfecit deinde pede fupra mortuu polito leua fcutu:dexteraq; cruentu gladiu £a  bello congre
chorufcabat.armifq; cu froemitn coni (lis In exercitu Si  iaceti infultas fpedates romanos inerepabat d jes fufas ; tet«
doneč eu tripudiante Si  vana iaciante qulde prifeus centurlo fagitta tranffixlt.Eoqj fado & tudeo# « occifus

L ,ij.

tgAM

ca.j7

B

egII- 5 .

ca.38.

eg-l.S'.
ca, jS

fLibct £>tp«imis3o(ep&t3utie<

tam & romanorum clamot varius exdtatus eft.llle aut dolore in  vert/gine tortiis fupra corpus hoftis eg.li,?

Do!us fudeoru incubuit:belliqjfceiiritatem rcjtionecarcnte q velox vltio fequerct oftendit.Sediciofi vero templum ca,8 +

qui fumitatete tenentes:apertequide Sc  quotidiemiiitibus in aggeribus pofais repugnabant.CE Vicefimoautelep, eg.li.v

pli aridis lignis tirno die prgdi&i menfis huiufmodi dolu excogitat.Ocridenta!is porticus fpadu fquod inter culme ca,+5

Si fulphure ac ac trabes etat vacuu/iluis aridis iteq; fulphure a c bitumine repleueruntideinde velut oppreffi cede,

bitumine teple bant,Quare multi quidetemerarij fugientibusinftabant SC  in porticu afcenderefcalis pofitis niteba D

tes fingut fuga, tur.Qut vere prudentiores erant.nullafug£ cam iudeis fuiffe cogitantes lods fuis manebant.Verum

° porticu repleta his qui afcenderat.igne immittunt iudei;excitata vndiq;flama fubito roanos &(quf

extra periculu fteteruntjingens ftupor inuafit SC  defperatio^uos incedm caeperat)occupauit. Flam

mis eni cin&i femetipfos in oppidu ali/ vero in hoftes pdpitabat multi fpe falutis defilietes i  puteos

Mifericordiaty debilitabantur.Alios du conanfpueniebat incendium ali/fiamam ferro antecedebant. Statim veto

timorieniibus gc alios fugientes ignis copr^hendebat plurimu peruagatus.Cffare vero(licet morietibus indignate

etat folacium, t ur:q? iniuffi porticu afcenderent-fmifericordia tamen eorum tetigit.Cuq; nemo prohibere pofiet in,

ceridiuihoc etat folatio tamen pereuntibus quiavidebant eius dolorep ro quo ipfi animam perderet:

Vociferans eni Si  ante alios profiliens comites fuos q polTent auxsliu ferre obfecrans cernebaf:eiufq;

voce SL  affečtione quifq; velut aliqua pdarillimam fepulturafecumaufetens moriebatur. Nonnulli

tatnen receptiin parte porticus Iatiore fiammarum quide periculu euaferuntipoftremo aute vniuerli

TL' us Roma ceciderut obfeffi a iudeis cam diu faud/reftitiffent.CPoft omnes aut quide iuuenis nomine logyfto eg.li,y,

nus°luuenis d *  alias Longus huic ornamentu fuit calamitati. Etguis figillatim dtgni effent memoria qui perierunt «,+q

/n endiu euafe omnium tamen fortiflimus demonftratus eft.-quem iudei quidefq> & fortis effet SCq>ea  interficere

1  Ji a  ^ CU piebant ; ad fe defcendere promiffa fide hortabanf.Frater vero eius corneltus ex altera ptefne g!o

deis jomiffa fe, riam fuS romanorucp militiam dehoneftaretjorabat.cui magis obteperautt.Sublatoq; alterius gladio

7, ,■'P  vt a b vtrifa; agminibus cerneref femetipfum occidit.ftEoru autem (quos ignisobfederat) argorius E

curuaKcvt uu# ▼ , . i  ^ —;--j -r—-

cendeiet feipm aliasArtoriusquidacalliditateferuatus eft.Appellatoenimclaravocelucioquodamcomilitone Sc
contubernali fuoihf rede te(inquit jrelinquo totius patrimoni/ mei fi me exceperis.Cum aute illeoto

fis morte minantibus oftedens eos horrore repleuit atq; demetiaqui tremetes ac timidi exieint. Au
dna vero tari fceleris farna bcati mortuifpriufg audilTet id aut vidiflent)dicebanf.Tytus aut cognito
facinore deu, deprecaf fuper hocfe excufans;feq;iudeis pacem plut tes affirmat obtulifle.Tmqj iceltis

pfedis aggetibus ad exedra occidentale arietes iuffit applicari/ed'nihil pficientibus 8C cu fcalis a fce
dere tetatibus maxinta eoru fada eftcedes ,  vn cfteri fociorfi clade pterriti difcedebat fediciofis fort/
■ter pugnatibus.Tytusaut(cuvideretalienis & teplo cu dano 5Cnecefuo^)ignem portisfubi/diuifit
ad que Ananus Sc  Archelaus p fugi ca venig aduenerutquos prioqfineceflitateno volutateveni/Te
no efle falute dignos dicebat(fide tn iracudia cohibetejeos dimifit,liquefafto itaq;'portaru žrgcto ci
Farne peutfu in 40  eftpemine ludeora igne conato neqj aufo extinguete. Capitulum (extum.

finitamultifn. vero  ^ Ul  P et ciu,ta te farne cortupebanfiinfinita multitudo moriebaf.fnenar/

do& n ciboa^ rabilcstaijtem dadeseuetifebant.lndeis autem fingulos/fi vd vnq a!tquid cibi appa

mictiluni iter fe : tu ‘f^ e ^ *{]'£? gerebat:&amiciffimi inter fe ad manus feuiebantimiferis diripietes

^ j.aniing vi 3 ticfi,nd€s aut pcenurig nec morietibus habcbaf:fcd ctifi quos  vidctit tefpi#
|rarefcrutabanf latronesne que forte cibu iiueoccultas quifpiamoretet/Ipfos autem

feuiebanr,

* esS*

»-s?«

bi “S«tW ,E

0 s “ b lmeb»

lio fratre ne Ro pto aninio accutriffet.8£ ipfc quide qui fein eum proiccerat vixitiucu;s vero pondereopprf lftjs.Co#
mana dehone* ftratoq;lapidibus folo allifus continuomoritur. Eacalamitaspaulifperquideromanistrifticiatnc6,
ftet militia oc, parauit.ln pofterum tn eos cautiores effecit SC  diuerfts iudeoruinfidias iuuit:quibus pleruq; loca mo
cidit Cautiores tefm hoim nefcientes ledebanf.CF-xufta eft vero porticus ad turrim vfqj Iohannisg ipfe belii tem, eg.li,y,
j o( i erfiroma#  pore(quod cu fymone gerebat;fupra poteftatesfqu?in xixtum duceret)edificauerat.Re!iq«um ve, ca,+o
ni dolis iudeo, ro iudeifquoniam cofumpti fuerant qui afcenderant.abfciderunt.Poftero autem die romani qucq;
ru fadi funt porticum qu? in bore? parte fuit ad orientalem vfq; totam incendunticontinente angulos eius^uf eg,li,y,
Porticus incen, appellaturcedronus alias Cedronj fupra vallem edificata vndeetiaprofunda etat eius 8 C  hombilis ca t + 0
dunf altitudo.CECirca templum quidem ita res fe habebant.

^[Iniin ita in ciuitatc pereutiu farne erat multitudo Sc  pro cibo amiciffimi inter fe feuiebat.Fame
cuoq5 rabidi vt canes domos defperatioe bis ac ter eode'.memento'inquietabat. Detibus oia et/a for,
didiffiina fubigebat neceftitas.calciameta atq; fcutoru coria comedebat. fcenu qd caro emebaf peto.
#THorredu quoq; tuc fadu eft.maria qu$ da eleazari filia iudea nobilis SC  diues a tyranis fibi fublatis

1  .i.nn .*_»  * ..i  iA^r-3. rr  -r ..ti - ..i- L-,t c -a,:—

n«*

$ gs::«

nc elea2a :‘S

nobiUscaaUa

demtytannM

iutn(«fi allfl1
m ulietindig n
tius irritaba

dolaborabat.

lisittep^jf

rebus aducrii
in belio fan
guenit feruitu
y/tg fabula qu
rnediu čofnem
doris odote c
illlstefetuaffe
ditiguetut.A 1
lofitisautfa
Ci

1 U lina hh»>

repudiatisej

f . ||,y hocfoluinui
cUi  ^ f< ® ante u °

g fames
intenffenr.d

J ;; Iudeis pacen
tem pro con.
pri/s manibu
gnillimos. V
inorbetetrf
nvodialtmen
tionemhoft
eg.lj,  pertuliffent:.
ca, 4-j au gufticum
C arie tesiu(Tn
chil omnin
Septetrion
des euolue
fttutnentor
uenientinc
pepcipitabs

;; /SSftjJ

,, ''"»»au,?* 1 «)

: '«<.«21 J*

SgSSSŠ*

■ai<Sp*A

«n»o«Zv rat,m vtn

■ nJSSSS^

joipi-h,. “"M«*

.**££«*,
r< tTfm 0 3tiiev nnjft (j

kSSSfe! 1 *

fl  ® 9  «5 uuerficetc *

* ; s J* r *weni!te neglo

^^aiicimsgijdjo

' ' ■ fJe « ai^oriui E
' Ki j  n comtlitonc &
f  <r< Cum aute iUrmo
• ^crtopprf(fijs.Co»
roruniiiMhciamco,
.juSjipJerualoamo
inniitjipffbtUitenbeglf,
RcMntRdlqami6 ftf

»tttd iiit  romani (jUOijj

mm!  KguJos cfasita Cglf,
j nitetusAhombiUscij;

-m lir (mkbat,  Farne
;  I Vcbus oia etia tort
dijroemtbafjjc/o.

. j;, • i:"< | !'i lublatis
! jmc ft iracudia in/

,if’i partr qua Icdicio
ac timuli rxt«nt. Au
H Tytwautc°gniw
,^<uliflc.Tin®fc £ ^

. Attotoiahpf,

l u b**&& a £

*W>

ffi>e3ttt$tco bello

ifo-fejttt*

1  purtai
fo' nulommi
f iftMirpetoci
ipmiet/amm,

)mmtii!nemu

jtt/miabfappi

mšmdiriptetes

ga nitrit reipu
milpfosiutm

eg.Ii ; y
ca.xl).
eg..I U?
C3,xl J,

eg.lfi?
ca, 4*

B

eg.Ii.T.
ca .+2

eg J,?,
ca, 4?
C

fpcs egeftatevi&ushfantesveluti’canes rabidosdedpiebat:&impingentesin hoftia tangebrij fere Famcrabidi vt
banf:eafdemq; domos bis ac ter eodemometo defperatione inquietabant.Omniaq>detibus neceiTi canes domos
tas fubigebat.Et ea colligentes qug nullufguis fordidiffimurn) mutorum animaliu non horreretco# defperatioe bis
medere patiebanturDeniq; nec cingulis aut calciamentis abftinuerunt:coriaq; fcutis detrada made ac ter eode mo
bant.Q_uin etiam fceti veteris laceramenta vidni habebantur.Cuius nonulli exiguu podus:quatuor meto inquieta#
attids venundabant-CEt quod opus eft famis improbitate ex rebus anima carentibus demoftrare. bant.
CFadum enim relaturus fumneq;apud gr?cos.neq;apud barbaros cognitu: Si  didu quide horren Horrendum fa
duaudituveroincredibiIe,Itaq;Iibenterbanccalamitatemtntermitteremnementirimepoft futuri cinus.
homines eftimarent nffi teftes multos habere 8i  fortafle aliqua patrie referre gratia par eius ea diffe
res quora fada perpefTa eft.Mulierqu?da ex plebetranfiordanem habitantiu incolarumarianomic Maria
neeleazari filiadevico BathezobraaliasBathecorquodfigdifi'catdomushyfopigenereacdiuit!js filia Iudea no#
nobilis ca a!ia multitudine fugiens in hierofolima recepta cu c? leris obfidebat. Huius alia bona qui# bilis&^diues fub
dem tyranni diripuerunt:qupexttafiamnanis locis in oppiducomportauerat.Reliquias vero codito latis fibi a tyra#
rum (SC  fi alimenta reperiftentj irrupentes doma eius quotidie fatellites auferebant. Grauiter autem nis raptoresma
mulier indignabaf proptereaqjfepiftimeraptoribus maledicens 8C  iinprecans eos contra feVebeme Iedicens incira#
tius irritabat ca neq; iratus neq; miferans eam quifg veiietinterficere.Sed viduquidem alijs paran bat mori vole#
do laborabat. Vndiq$ aute adempta erat et iam etia reperiendi facultas:famefq; vifceribus Si  medu!# bat fed percuf
lis irrepferatiplus vero g fames iracundia fuccendebat.fi Igitur impetu animi ac neceffitate impulia forem no inue
rebus aduerfis contra natura excitater.RaptoqjfTlio('quemladentehabebatjmiferumtefaitjinfans niebat, !
in bello 8C  farne SC  feditioneicui referuauerot' Apud romanos etia fi vixeris feruiturus es: fames aute
puenit feruitutefHis vero fedidofi feuiorcs funt.Efto igitur mihi cibus,& fediciofis furia^8C humane Occidit filium
vit?fabula qu? fola deeft calamitatibus iudeorum,Et hocfimul dicens occidit filium fuuin:coduq; codu^mediu
mediucomeditadopertuaatreIiquureferuauit.Ecceauteaderant fedidofi  ^contaminatiiTimini# comedit parte
doris odore capti morte ei ftatim(nifi quod paraflet oftenderetjminabanf. lila vero partem fe bona reliquam refer#
illis referualTe refpodens aperit filij reliquias.ll!os aute cofeftim horror ccepitatq; demetiavifuq; ipo uans qua fmor#
diriguerut. At mulier Et meus hic inquit vere ft!ms:SC facinus meu,Comedite:na Sc  ego comednNa te feditiofis mi
lo fitis aut faemina moliioresiaut matre mifericordiores.Q,uod fi vos pietate colitis 8£ mea lacrifHa nandbus often
repudiatis ego quide comedi>eliquum eius me manebit.Poft h?c illi quidem trementes exierunt ad dens eos horro
hocfoluinuidi:vixq;hunc cibumatricefferunt.CMox autrepletaefteofceleretotaciuitas/&vnuf te repleuuatqj
quif<^ ante oculos fibi clade illa preponens tang hoc ipfeadraififlet horrebat. Aboibus aute(quos dementia,
fames vrgebatjpperabant ad morte. Et beati appellabanf qui priufg id audirent^iue confpicerent
interiffent.CCito etia romanis nunciata eft illa calamitas»eoruq; ali j' non credebant,,ali| iniferabant/ Tytus cognitio
Multos aut vehementius eius gentis odiu ccepit. Caefar autem fuper hoc deumplacaba^fe quidem facinore deum
Iudeis pacem obtuliife.eifq; liberam propofuifle omniumobliuionem qugcuq; commiferant/illosau deprecat fe iup
tem proconcordiafeditionem. ; bellumpropace-propietateatq;opulentiafarnemoptafle.Etqui,p, hoc excufasjq>
prifs manibus temp!um(quod eis ipfe feruaffetjincendere cceperantfiuiufmodi alimentis eos efle di Iudeis paceob#
gniftimos. Verumtamen fcelus huius nefandi vi&us ruina fefe patria cooperturumfneq reličturum tuhflet &c,vide
in orbe terr? vt fol infpiciat ciuitatem in qua matres fic vlcifceretunante matres autem patribus eiulV in A ege. mulra
modi alimenta deberiqui nec poft huiufmodi clades arma deponerent. Simul h?c dicens: defpera# memoranda. ^
tionem hoftium reputabat.Nec enim eos iam fanammentem recepturos exiftimabat?qui cunda ia
pertulillent:quibusanteg ea pa teren tur mu tare iententiam fperabantur. (£Odauo autem die mefis Tytus gfedis
augufti cum du? legione« aggeres perfeciftentad exedram occidetalem exterioris templiadmoueri aggeribus‘ad
arietesiufliccumdiebusante fex('quifirmiflimuserataries)parietemfineintermiirionepulfandoni exedraocciden
chil omnino profeciflet.Verum Sc  huius Si  castetorum magnitudinemftrudura lapidum fuperabat. tale arietes iuf#
Septetrionalis autem porte alij fundamenta fuffodiebant:multumq;fatigatiexteriores tantumlapi# fit applicari fed
des euoluere potuerunt.Ah interioribus autem porta fuftinebatur.Tamq; diu manferunt.donec in., nihil proficien#
ftrumentorum&vedium conatibus defperatis romani fcalas porticibus applicarunt.Iudei vero pr? tes SC  cu fcalis
uenienti ne’eos fubire prohiberent:cum his congreffi dimicabant.Et alios quidemretro dcpellantes,tentates afcen#
pr?cipitabanbalios accedentes fubfidio trucidabantMuItos de fcalis egredientes.priufgfe de fcutis dere multi o cci
obtegerent.ferientes gladifs pr?ueniebant,NonnulIas autem fcalas armatorum plenas in latus incli# duntur Roma#
nantes deijciebant.CVnderomanorumquoq; non parua cedes fequebatur.Alij fignis ablatis pro norum/Magna
his decertabant:rapinam eorum grauiflim?fore turpitudini ducentesipoftremo aute iudei Si  fignis cedes romano#
potiuntur:6C eos^quf vna cum his afcenderantjinterficiunt.Csteri vero intereutium clade perterriti rum,
difcedebat/Romanorum quidem nemo non a!iquo opere fado procubuit. Sedicioforum autem qui
ptioribus pr?lijs etiam tune fortiterpugnauerunt: Si  prgtetea eleazarus fratris fymonis Tyranni fi'#

L.iij,

M.

Eibet ž(p(imH83ofep[)f3ucci

Tytusigne pot Iius,<LTytusautem(eum videret fealienis & templo cumdamno & necemifitum parcer e)igne por' egJi,y,
tis tepli ;{ubija tis  fubijci iuffitdnter h $c  autem ad eum profugi veniut ananus ex emaus lymonis fatelles crudelifli ca, J
iiiflitadquem mus^& archelaus filius magodati idcirco fperantes veniam q>  iudeos vidotes reIiquerant.Tytus au D
Ananus SC  Ar# tem vt hanc eotu in iudeos crudelitatem audiuit obttuncare decreuit.Dicebat eni eos neceffitate no
chelaus ,pfiigi vo!untate'venifie ( nec falute eife dignos incefam ipforfi ca patriamdeierentes Verutamen cohibuit
ca vnise veniut. fracundiafides eofq 5  dtmifit: fed no eoloco habendos quo etiaalios credidit. lam veto portismili, tg.Ii.J
Liquefadopor tesigneadmoueratiIiquefadoargentocitolignu flam^abfumferant:cu fubito audas ,pximas inde «'4},

“ " -«io»a  fimnj 'Jnimi>Aw il..

ncmine Iudeo* abfumerenf do!etes,fa!te vt qd reltquu effet faluu haberent animu coiligebat.Ulo quide die Sc  qu$ (e,
ru igne conato’ čuta eft node:ctefccbat incendiu, Paulatim eni/nec prius fimul vndiq; inflamari porticus potuetut,
neq;aufoextin CTEMPLl incendiumnouiffimum.

(rTytus autemincediumiubet rcftringere Sc  deteplo(quid agendu effetjcouocatfs principibus

guere.

in

Tytusincediu
iuffitreftrigere
SC  de teplo fqd
agedu effepco*
uocatis pticipb

fi aut bello obtineret ignibus confumendu-Tyti vero fententia fuit pro bominibus non effe vlcifcen
dum in anima carentibus,neq; tm incenfurum opus quod etiam imperij effet ornamentujSed itera
Iudeorum atq; torna reftrifto igne conflidus^ Tyco ferente auxiliu ludeifpleriftg intetfedis jfugie*
runt & in teplo concludunf/quod die decima Augufti quo a babilonioru rege fuetat concrematum
eodemeuolutis teporibus a Romanis paffum eft incendiU/Nam quida Romanus miles no expeda
toedidoignemg feneftram aurea( Aegefippus vocat portajimmifitin tep‘ l um.Tytu’vero extingui
iubet incendtum fed prg nimio clamore vox eius no auditurNeq; fignum aut preceptum fira ducej E
milites attendebankUnmo non audire firnulabantSC quifq; ignemhortabaf immittetejK vbiq; fit g
hierufalem Tytus itaq; ir.fanientiu militumcontinete impetu non volensfiama dominanteteplutn
ingreffus eft/& quicquid illicetat afpiciens mirabaf opus:militefq,- rogabat vt igne(nondu eni flam,
ma interiora penetrauerat)iubet reftringere.Illorum vetofuror^beliiqj impetuss&iudeotu odia cgfa
tis reuerentia f & prohibentis metum fupetabant. ^Capitulum leptimum.

ttOftremo autem die tytus partem milita iuffit incendiu reftringere: perq; proxima por* eg.li.v
”tis loca via ftetnete,vt facilior agminibus efletafcenfusiredores ad fe couocat;fexq; col  ca.4}
jledis qui erant proceres;tyberio alexandto totius milittg pfedo;& fexto cereaii qumte
jlegionis ppofitofft largio Ifpido decim^gt tyto frigio quintgdecimg;cu qu*ibus eratetia

uuLituM uu ,, «. _-_fronto ac ternius magiftcr duarualexandrinarum legionu:&marcusantonius,lu!ianus

bus cdfilfipetit procurator iudeg (Cogregatifq; pterea chiliatchis & procuratoribus confilium dej  templo propoUm.

O uida cofetua Alifs quidem videbat lege belit vtendum effepunq enim iudeos a nouis rebus poffe definere teplo
du dumodo ip tnanente quo omnes vbiciiq; effent colligerent.NonnuIH autem monebantfvt fi templu reliquiflent
fum iudei reliof ‘ U< ^ CI jne 1 ; arm ‘ s  P r0 eo  qui(q certate coferuandu effe fuadebant.Si vero id pugna obtinuiffent>/gni*
fent fi aut bello ^ us  cofumendurrwquonia caftellu ižm videret effe non templum# piaculum non ipfe^erum illi qui
obtineref ignio id fiericoegerec6mitterent.Tyto autem nec fi ftantes dimicarentiudei pro bominibus anima alias
bus cofumedfi. an ' mo  carentibus vlcifcendum effe dicentqneq; fe vnq ratum opus incenfuruin,i£menim romano«
rumfotehoc danum ficut ornametum quoq; fore imperij fi remaneret.lamcerti quid vellefcaccedut
Itetu coflidus a< ^ e ‘ us  fententia fronto Sc  a!exader Sc  cf reaiis.Tunc quide cofilium dimifitfiuffifq; miiitibus requief>
ludeoru 8 C Ro* cete  ne cnon SC  ducibus vt ,his in procindu validioribusvtere?,viamq5 fternere per ruinasjedis ex co
manoru iteftri# hortibus imperat;igneq; teftringere.IHo qm'de die iudeos !abor,itemq; timor ab impetu cotinuit.Po
dio tene. ft cr0 aat  colledis viribus SC  recepta fiducia g orientale porta contra tepli exterioris cuftodes fecuda

Iudei i teplo co ^ ota  pcurrunt.llli aut ptima quide concione fortiter exceperiit.Septiq; feutis a fronte murtl a cie P

cluftfunt. codefainclinanf.Cettuauteos erat non diu duraturos:q> SC  multitudine infeftantiu/č£animisvince

Die dedo Aiw re nf C?fara 5 t’priu(qvertereturacies,napugnatuexantoniagfpedabat:cuequitibus!edisvenitau
eufti quo a ba» xi!io.]mpeta vero eius no fuftinuereiudeiifed primis interfed!s/p!eriq; fugam petut. Etcedentibus
bilonioru rege quideromanis:reuertetes inftabat.Cu aute fe illiretorfiffent/iteru refug-'bantydonec circa hora quin
-fuerat cocrema t3m lud 5 ‘ vi  coadi teplo intertori coclufi funt.Tytus aut difcefftt in antonia decretdpoftridie

tu teplu eifdem mane ca omnl ex &cttu  aggredt tep!timq; obfidere.Sed id plane dei fentetia iamdudum igne dam*  e g.li.v
euolutistepori* natJcra f Euo!utifq;teporibus aderatfatalis dies''quieratdecimusmefisaugufi:0 ( l uoet!a Pi ir I} oatC ca,4rj
bus a romanis E e  babilonioru fuerat cocrematu. Ex edibus autem caufam/8C principu fupfit incendiu. cu pau»

paffu eftincen<> ^P er  fe^* CI °fi quieuiffent:romanosrurfum aggrediunf;Cuftoduq; templi cum ignem#

diura. tcttor ' s  P hani  tcftingentibus pugna comittitur. Hiqj iudeis in fugam verfis: vfq; ad templu tranfie#

»unMEHfe itaqj tune militum quidam non expedato cuiufg edido. Neq; tamii faetnus vetius fed

r

■■ "'"‘‘O

22».38«^
: ■

kt, co l?°

*>iuAj. ^‘Hili, w

■^k

'  IS?

^ln' n0f: * V ” i:! H

,lrT ' fn |>l'S«di[eij

, fugj^

cut(0; vranja,

1  - :n - * vru vtio fxtingtii
' •"» iraducej J
!|ff tS£ vbiq;fiip
tu  ‘•'•■fnfRartecepliini
rt  noodoeniflanv
*"■  ■'•Aiudroriioducffa

■‘ ’■ col ai|

" t\:s  <.rrraiiquinrs
-f .uquitx)$eratttia
; -urijniuiluliags
xt tr-iplo ptopoipt,
Skir-' :c  jdinrreteplo
»i tc  ::rf/iquiffent
-1  r unuiHenugait
. -\eimiUiqui
hus arama alias
u  ntmmromano#

.. vclletaccedut
u-ftibus requiefo
/ ■.iijfdisextf

• cotmuit.Po
/rulVodrs

* ..'“utori*/

'« bJVOMt®

;  - 1 ** '•

d3rn/ gg.li.v
i - * *,,,j;Yrrn° ate  ca .+5
/• \jcup au '

* 1!V  - niignc' 11 '

^'UyOlOS! led

SDeJttDSfco bello

5 Fo.tari fj.

A dimno quodam fflotus impetua contubernali fuo {uftollitur,8£ cx ardenti materia raptum ignem in Q_uida Roma#
fencftram infcrit aureamdnde membra citca teplum edificata de feptentr/onali regione aditus crat^noru miles non
Flamma vero excitata iudeorum quidem calamitati d/gnus clamot exurgit: 8i  ad vlcifcendum pro# expedato cdi#
perabat.Neq; vite i?.m parcendum effe ratyneq; viribus teinperandum.eo amiffo cuius gratia cautiffdo igne p fene
eg.Ii.Vj firni videbantur. Mature autem quidam hoc tito nudat.& ille/namq; cafu in tabernaculo requiefcec ftraaureaqua
ca.-i-?« bat flcut a prglio redierat.exi!it;templumq; curt/culo petit prohibitutns inccndium;omnefq; pofteu Aegefippusvo
duces & bos agmina perterrita fequebantu r.CIamor autem ac tumuitus erat:tanto exercitu fine or# cat portajimifit
dine concitato. Cgfar autem voce fimul^cdextera pugnatibus figr.odato ignem iubebatextingui intemplum,
fed neq; vox etus exaudiebatur cp aures eorum maiot clamot obftrueretj nutumq; dextergnon atte
debant; cum alios bellum/alios ira diftraheret.lntro currentium vero agminum impetum non preče#
ptameq; interminatio continebant Sed quo furor eos duceret fequebatut. Ad ipfos autem introitus Simulat.no au#
cbftrufi multi quidemfefeinuicem concu!cabant;multi vero ardentibus adhuc & fumentibus porti# dire pceptaTv
cumincendentes ruinis Iiuorequidem vtebantur. Cum vero ad templum acceffiffent edidaquide ti fed qfq igne
cffarts non audire fimulabant.Precedentem quifq;vt ignem immitteret hortabatur, Sediciofis aute imittere hortaf
iam fubeundi quidem nulla fpes erat: fed fuga 8i cedes omnia poffidebat/hiagna vero populi multi#
tudo inualida 8C inermis'vbicumq; occupati fuerant interfi'ciebantur:& circum aram quidera ingens Tytus ifanietiu
mortuorum numerus congregabatur. Per gradus vero templi 8C fanguis multtis profluebat: & eoru militu ipetu co
corpora qui fupra cedderant dilabebantur.CCg far autemfvbi nempe impetum infanientium mili# rinete no vales
eg, Ii, S tam  eontinere^porerat/gC flamma dominabaturjintro cum redoribus ingreffus & fandum templi/ 8C  ftama* domina#
e,+q. quicquid illic erat afpexit:ea quidem qug apud alienigenas erant farnamelioraipompa vero & opi# te tepluigreffus
ntone domeftica non minora.Cum autem flamma nodum ex vila parte adinteriora penetraffet nec eft & quicqd il#
membra qugeirca templtim erant depafceretur(quod erat verum)exiftimas ad huc illud opus,poffe lic erat afpiciea
feruari SC  ipfe profiluit?militefq; rogate (vtignemreftingerentj conabatur;^ liberalem hpcathontar# mirabaf opus»
chum de ftipatoribus ifuis fufte mulAatos;(qui non obedilTenpiuifit arcere. Illorum autem furor bel
liq 5  impetus'quidam vehementior f iudeorumq odia/& cpfaris reuerentiam/& prohibetis mcetum iu#
perabant.Plerofq; autem prgdarumfpes incitabat/fufpicantes intus omnia pecunia effe referta:quo
g niam fores aurofa&as confpicerent.Prfterca quidammiles ex his quiintraueranteumetefarad in#
hibendum tncendium cucurriffetiignem iamcardinibus portg fubiecerat,Tumq fubito poftqftam
ma intus apparuit|8£ duces cum cpfare difcedebant,& ftantes extra fuccendere nemo .phibebat.

CTepiplum itaqs inuito Cpfare exuritur,hoc multum defledum opus quidem omniumf qup au#
diuimusfaut vidimus maxime ammirabile in exftrudione/magnitudineiin magnificentip gloria ma
ximunVtame ex fado capiet folatiumq> vtanimalibus itaoperibusIocifq fatu fitineluftabile alias
ineuitabile.Menfe namq Si die  eifdem qutbus primu templum a babilonijs: fed a romanis eft inče#
fum. A prima conftrmftione templi per Salomoncmvfq; ad hoc excidium mille centum triginta an#
ni menfes fepte Si  dies quindecimf& a pofteriore trecenti Si  triginta noue anni quadraginta quinqp
diebus.Rapiebantur omnia infi'nitaqg/fine etatis aut fexus diferetione fiebat cedes,Clamor hornbi
lis Si  ingentiffimus & tumuitus: fed tumultum cladesacerbiores fanguis igne largior: plurefq; erant
interfedi^ tnterfedores omnifq; terra plena cadaueribus. Duo quoq; ex nobihbus (cu ad romanos
tranfeundo feruari poffenifaut comunem cum cfteris durate fortunam) femetipfos in igne eiecerut i
omnia romani cum templo SC  Gozophilacium SC  iudeorum diuitias incenderunt. Sex fere mtlia p#
mifcue multitudiniseum porticu ad quemconfugerant incenduntur. His enim ca interitus pfeudo
propheta qui populo pdicauit deum Iudeos iuberein templum afcendere falutis figna accepturos,
c  Tune quoqj lubornati a Tyrannis prophetf jpopulo dei auxilium debere expedare denunciabant,

fT  Caoitulum odauum.

tJCapitulur

fiEmplu quidem hoc modo inuito cgfare exuritur. Sed hoc quis multn quis deflendu putet

jvt opus oim (qu? audiuimus aut vidimus,: maxime ammirabile,ta exftrudionis genere,q Teplum* inuito
imagnitudinis iteq; munificentif in finguiis rebus 8i  gloria quf de fandis habebahmaxi# cgfare exurif.
I mfi tn ex fado capiet foIaciu:q> vt aialibusita operibu^locifqj fatu fit ineludabile.Mirabi'
turautTrTeo etiam circuadi temporis fidem Nam Bi  menfemfvt didum eftjeundem & diem ferua# Mefe & die eif#
uit quo primu a babilonis teplum erat incenfum.Et a prima ftrudione tepli(qua falomo rex inchoa. de qbus primu
uerat fecundo anno principis Velpafianijmillecetum triginta colligunf anni Si  feptemefes ac dies teplu a baojlo#
quindecim vfq; ad hoc excidiu qd euenit.A pofterioreverofquafecundo annocyrtregis aggeus fe nij's fecundu m
ceratjvfq;ad excidiu / q3 vefpafiano imperate fuftinuit ciuitas janni trecenti & triginta noue S dies Romanis eit i#
quadraginta quinq;. ([Cu templuauteincenderetetiam quicquid inmanufortuitu veniffetrapie# cenfum*
battfcedes  erat'infinita deprghenforupec ada fuit etatis miferatiojaut reueretia caftitatis. Sed Si

Juuij*

Htber ^cpttmus 3lofep$ 3ubet

meti  K fehes gffacriac ptophani fimfiiterinterficiebantur!atq; omne genus hominum belit calami, D

mitu OlCuniDCnUUIlI'tUHi.lvpMU«nv» i ^ vv»..^ M iv*vuwiv|) v^viu

tam quis crcdcrct ardere ciuitatem?IUo autem clamore nichil maius neq; horribilius excogitari po,
"'lamorliorribi teft.Nam romanorum agminum frcemituserap&fedicioforum ferto tgniqj clauforum clamot inges
r «ineentilfi tollaba?: 8C populi furfumdeprfhen.fi ad hoftes fugacumclamoreacprocalamitateconqueftio.In
lisec g *  col j cautem  conftiturisietiammultitudooppidicofonabat.Nam vero multi farne marcidi 8i in mor
mus ’ tem poene luminibus claufis poftej ignem templi viderutiin queftus interim vires clamoremq; teče,

peruntRefonabat 8C  trans fluuium regio.Sc montes circupofiti grauiorem impetum faciebant 8ttn
r , , t  « erant clades acerbiores tumultuum.Namcollem quidem(in quo templumerat)euellt radicitusquis
' acerbib es putaretftavndiq; bel!i plenus videbat 8C fanguis igne largior plurefep interfedi irifledoribus omifeji
i s  la Jior terracadauertbustegebaf H fupracorporamortuorugradientesmilitescurfumfugientiufequeban
J an | u  . r ? ^  tur.^tLatrocinalis qu(demmultitudotandem pulfis romanis in exterius'templum & inderiuitatem
ant interfedi 5 euaditjpopuli autem(quod fuit reliquimijin extedorem portieumeonfugerut. Sacerdotumaute iu,
fterfedores om deorum nonnulli quidem primu iuribusitemcp fedilibus fuisfqug ex plumbofada erantjauulfk in
1  ifa- terra ole, romanos promiffilibus vtebanffdetndefcum nichil proficetentjignifcp in eos euomerefan parietem
naoadaueribus fecedentes odo cubitis latum ibi manebantiDuo tamen exnobilibus (cumad romanos tranfeundo
feruari poffentjauteommunem cumcf teris durarefortunJLfemetipfos in ignem eiecerunt/8i cum te,
plo concremati funt.Mey tus filius belge & lofippus daree alias dalef .CRomani autem fruftra fe
circa templum edificijs parcere iudicabantfcum ipfum templum arderet)oimia fimulincenduntK
quicquid ex porticibus reliquum erat 6C  portas prf ter vnam ex parte orientali/gc alteram ex meridia
a  naquauis eas quoq; pofteafunditus euetterunt,Quinetiam arculasrque gazophilacia vocanturjln,
g S  cenduntun quibuseratmagna vis pecunif/ac plurimum veftiumaliaq; lubftancia:& vt breuitet dica
■ iudeorum omnes congeflf diuitff:cp opulentiflimus quifq$ illuc totas domos exhauferant.<I Vene, g
runt etiamfuper eairb quf refiabatj vnam portieum extra templum quo confugerant ex populomu
lierculf itemqj pueri & ptemifeue multitudinis prope ad fex hominum milia.Sed priuftj cf far quicq
de hisdecerncretvel ducibus imperatetrita flagrantes milites fuccendunt poiticu-Hic quoq; contigft
vtalif cumfe ex flarnma precipitarent morerentunalios ipfa cotrumperetex tanto numero nemofer
uatus eft.CLHis caufa interius pfeudo prophetaquidam vir fuitqui eo die predicauerathis quierat
in ciuitateq> eos in teplum afcenderefigna falutisaccepturos deus mberet.Multi enrmatyfanis tac
fubornati prophetf populo denunciabant vt expedarent auxilium dei quo propterea minus profu, c _
gerent8ieosqui fupra timorem &cuftodiam fierent fpes retineret. Cito  autem in aduerfis homini 6 .
perfuadetur:quod fi etiam raalorum inftatium libetationem polliceatut qut fallit neceffario eo quia
patftur fpei totus effiritur.

€[Prodigia Iudeis oflenfa funt fututam fuarn & ciuitatis calamitate fignificltfa qute ab imper/tis
bouum augurium a fapientibus vero in contrarium interprf tabanf.Cometes fuper ciuitatem gladio
gc igni fimilis p anmtmpfeuerauit-Nona hota nodis circa templum tatumlumen odauo die azimo
rum effulfit vt ciarus dies putaretur.Bosfcum ad hoftiam ducerefjagnum in medio phano peperit,
Orfentalis enim porf a grautflima^uf vix a,xiij.hominibus claudebatur)fponte aperta eft. Larualis
ymago vifa eftfcurrus ante folis occafilm Sc  armate acies in nubibus apparuerurt.Voxin fefto pen,
tecoftes (Migremus hine jaudita eft.fefus Anantf filius plebeius ante beliu in plena pace annis qua

Romani oia fi,
mul cutemplo
tncendeut.
Gazophilaciu
fncedtt & omes
Iudeci^ diuitif
Sex fere ^jmif,
cuemultitudi,
nis mtliahoim
cu porticu ad q
cofugerat inče,
duntur.
Perfuaffo homi
ni i aduerfis fa,
cilts.

Prodigia.
Cometes fuper
ciuitate gladio
fimilis p annfi
gfeuerauit,

gulosidiis trifle pfagiumrefpondehat T^t fpivp dU  ° Ud 1 ^ eratu *7 ie ^> ,a “ 7r,niiKUS Clt  uuuu,

voce raucrorfuitSed fupra murum rirnumJt * rtlcn ^ us < l ulnc 5 continuo slamens neq; -
addidiffet ve &michi.lapide mifib flath !! c,u,tatI  ® tcmplocalamitabat.Etcum ad extremum F
teplum quadratumeflet facris erat erItUra]r > q u °q; cum templo ciuitatem cu

teris inuentumf$ eo tempore auidam ! em Scd  ^ eptI Iudef  ^P tera liquod etiam faeris lit,

male intelligentes hocdicebam amh< m  corHm  8 encte or bis ter tx  effet habiturus imperium quod

W§®<$  crcdeLnt Sed vdur 01 fUtUram  P f0n ^^ntibus ne q;  attendebant animone,

isŠJj iauerum/modo cum fupra ciiiirai^r^ 1  °i° l0S habcntcs 1 aut a mmas edida dei  diflimu, ca,x fl

cometes.modo cum ante defedionem nrfSJI? 5  8Wi°ffmfle: & perannum perfeuerauit

nieste (cdauus autem dies erat aprilis ininfi?, r,n«r? tUS ad i km  fefti mazimomm populo epue

inns menlis; nona horanedurna c/rcum atamiitcmq; templum

** *

- **<&*

' '''daJL*" 1 ^

11 r ' :f ’irad,w nt ^

V v

‘ !f  ^^kia

l^^^ndo
' ' •*:.!*,

2r£5^ h **f»

^"^ItfnuJmcenJmitft
• imetij

ri:  r * - .»cta vocamuf in,

'■ '--'-i  ^»ibieuitttdtf

—»OfjUtif Ttnt.gVtlKi;;
'** . fMrtcx populoma

• i 5<J r’ : -ujfffjfquicj

. • H»cquo^contigit

etUHttnsmtroncmofet

• ' j..ajthuquiml
v  o rn.Tn^yramsfDC

r  ;trm minus profo „j,
mm miduttfo  homlni ^
a :*-r nrccJarro eo quia ’

gjj* hnperfOS

/r, jrritrmglad/o

, i-  ^Ijuodie ritno
- -ir.iro pblDO p<ptttf.

... rf:,Lmialis

>«- -.vnj race ami« fl 0 *
rctevc

r-.iei^ Vramo ad/?^

7  . t t',vn

■■r

:oi

■'' * ,,  egj.f

* ■ s ° -rtiT.o^'ca,sr

/.v.*?*
^ m r F (I W t ®

M


3>e3utiaieobetlo

A fantom lomen cffulflt. vt clariflimos dies efie putaretor/& hoc vfq; ad dimidiam permanfit horam,

0.11? imperitts quidem horom aogurium cfie vfdebantur, faerorum vero periris priufq euentret fta*
tim difodicatom eft.f][Eodemqp die fefto. etiam bosfeum ad hoftiom duceretur) agnum in medto Bos in medio te
Phano peperit.COrientalis autem porta templifeum eiTet enea: atq; grauiflima SC  poft meridie vix pli agnum pepe
a viginti hominibus clauderetur: ferifq? ferro vindis obferuareturpeflulofq; altos haberet in faxeum rit.
limen demiffos vno perpetuo lapide fabncaturrvvifa eft nodis hora fexta fponte patefcere. His aot
curriculo per cuftodes templimagiftratui nunciatis: aicendit ille vixq- eam potuit claudere, (£Veru Expofitfo pro*
8i  hociterum ignaris quidem fignumoptimum videbatur. deum namq; bonorum fibi portamape* digt j varia.
ruifle d/cebant. prudentiores vero templi tutamen fponte fua diffolutum iri/cogi tabant, 8C hoftiu do*
mam effe portas aperiri/olitudinem vero iJlo oftento fignificari inter fe pronunciahant-CEPoft dies Larualis irnago
autem feftos in diebus paucis vicefimo 8i  primo die menfis Maij larualis quedam ymago vifa eft fi vifa eft,
dem fuperans.Monftrum autem fquod didurus funt) etiam his eft cognitum quividerunt. &qu®
fecute funt clades dignf prsefagijs extitetunt.Namq 5  ante folts occafum vib' funt per mane ferrei cur Curtus ante fo?
rus totis regionibus: Si  armate acies tranfeuntes nubila SC  duitatibus circufuf?. C F eft o autem (qd occafu Sarma*
pentecoften vocant) node facerdotes intimum templum more fuo ad diuinasrescelebradas ingref tf acies innubi*
fi.primum quidem motum quendam ftrepitumq; fenferunt poftea vero fubitam vocem audire qute bus appuerunf.
eg.li.Vi dtceretiMigrenus hinc. CQuid aut his horribilius fuitc' lefus quidem filius Anani? plebeius 8£ ru* Iefusananif fi*
ca,+5 ft/cus quad«'ennium('priufq bellum gereretur)in iumma ciuitatis pace atq; opulentta (cum ad feftuj lius plebeius an
diem veniflet)quo attegyas in honore det componiintemplo abhominibus mos efqrepsntc exda* bellumanis.iii/,
mare ccepit, Vox ab orientejVOx ab occidente. vox a quattuor ventis. vox in hierufalem &  templum^ die fefto exc!a*
vox in maritos nouos nouafq; nuptas. voxin omne hunc popuIum.atq; hoc interdiu noduq; p om, mas futurupdi*
nes ciuitatisvicos c^ilamitans circuibat.Nonulli aut virorum infignium aduerfum ompe indignefere, xit excidium.
tescorripiunthomtnemultifq; verberibus afficiunt.IIle autemneq;pro fe/neqj adeos quife mulda* Verberibus affe
bat fecretoquicqIocutus:eademqueprius voeiferans perfeuerabat.Magiftratus autemrati(qderat dus eaqu?pus
verum) magis dtuinum elTe homtnis motum. ducunt eum ad Romanorum prtefedum. Vbi plagis vociferansperfe
ad oiTa laceratur.negp fupp!ex quicq fuit qeq; illachrimauit. Sed vt poterat inclinans masime ffeb u  uerabat.
liter vocem ad fingulos idus refpondebat. Ve ve hierofolimis/Albino autem interroganti (namq is Pr?fedo roano
eratiprsfedus )  quis eflet jvel  vnde ortus aut cur ifta diceret nihil retulit/Non prius autem ceflauit !u* ru pfentatus SC
B dus mtfer? ciuttatis donec eu Albinus furere iudicatu diraifit. Ille aute vfq; ad belit tepus neq; adi* plagisvfq; ad of
bat quemq ciuiam nec quemq vidi. r Sed quotidie velut orationem quandam meditatus: veve hiero fafateratus neq;
folimis quere batur.Sed nec imprecatus eft cuiq feum in dies fingulos multaretur )  nec vidurn offere/ lachtimauitifed
tibus benedicebat. Sola vero eius refponfio ad omnes erattrifte prajfagium. Maxime autem feftts adllgulos idus
diebus voctferebatur: idqp per annos fepte 8£ quinq; rnsnfes cotinuos faciens neqs voce raucior fuit ve ve hfeffj re*
neq}laborauit/donecobfid!ontstemporeipfa teptofpedaaugutifstequteuit. Supramurumenim fpondebat. SCc.
cireuienst iterum ve ve ciuitatiK phano acpopulovocemagnaclamabat. C um atitem ad extremu Septemanis SC
addMifietve etia mihidapis tormentomilfus eum ftatim peremtt animamqj adhucilla omnia lugen mefibm, v. coti
eg. li.V tem ditnifit. f£Hxc  fi quts reputet perfedo inueniet deum qutdcmhominibus confulere. modif^ nue damans ne
ca,4-5. omnibus prsmonftrare quefint eorum generi falutarta: ipfos autem ob dcmentiamfuammalis vo* q; voce raucior
luntarijs interire. quando quidem & iudet poft Antoniam captamquadratumfecerant PhSnumcu fuit fed etia fup
in faeris Itbris fettptum haberent captum tri ciuitatemac templum^ Si phanumquattuor angulis ef* muru ve ve ciui
fet effedum. CESed q tnaxime eos ad bellum ex dtauerat^refpofum quod erat ambiguum itidem in ta ti K phano da
eg.li •V, faetis librts inuentum; $ eo tempore quidam eflet ex eorum finibus orbis terre habiturus imperium/ mitabat Si t  eap
ca. 4* 5« Id enim illi quidem quafi proximum acceperunt. mu!tiq; fapientes interpretatioe decepti funt. Hoc voce lapide per
autem plane refponfo Vefpafianidefignabatur imperium :quiapud iudeam creatus eft imperator, cuflusmtfit fpi*
Sed etiam homines fatum videre non poflunt: etiam fi prouiderint, CE At vero hi fignorum qua 2 da. ritum.

C profua libidincinterpraetati funtaliacontempieruntdonečpatrtasexcidto.iuaq; pernicieeorumini Deceptiiudei^

quitasconfutata«ft, pter aliqd in la

CAF.GESIPPVS libro quinto.ca.xlv. portf orientalis apertioneminter cetera dixftfigni cris iuetu q>eo
čareexiretcultusintrotret vaftitaseuacuereturcelebrita^faaificiumdeftrtteretur. Quo<Jetiam tpeqdeexeori|
(anteq Chriftumlefumcrudfixiffent) liquidofigntfi'catumlediodocet.Etibidein finecapifuli de* gne orbis tene
futuro ex eorum genere orbis imperatore diett prudentiores hoc ad dominum Iefum referre qui eo^ eflet hiturus tpi
in terris fecudum čarnem genitus ex Maria regnumfuum per vnfuerfa terrarum fpacia dtfFudit, h?c um qa male ite!
Aegetippus , llgetaSmbigud

CRomamVpofitis in templo fignis) Ty tum imperatorem declarant Tune quoq; auri pon* dicebant,
dus propter prsdg abundantiain dimtdto qrecio in Syria eftimatum eftjfuer quoqj a Romanis te* Addiiio

jUbet žep{ntHi83orepty3u6ei

ccpta dexterabfbft80 lagenam plenam ad fuos teportans ipfos decepit. Sacerdotes autem farne pfr D
(osdenegata veni a; Tytusadfupplfcium duciiubetdecereinquiens cu templofacerdotesintetire,

5'ytannos veto ipfe humaniflimus orantes ad colloquiumtecipit dato militibus edido vt iracundia
g c  fagittas contineant quos veniam petentes de fuis impietatibus increpauic eorum ingratitudinem
erga Romanos 8C  Romanorum humanitatem allegans. Nihilominus ramen fi atma volunt depone
ce vitam eis indulget / Ipfi vero exeundi perut facuitatem cum familia: fed a Romanis fidem accipe#
re/dicunt fe iuraffe nuq accepturos. Capitulum decimum.

Romani (ffgflis Omani qutdem (poftg fedicfofi ad ciuitatem cofugerunt tempio icemq; omnibus circun* eg,li, v

locis ardentibus )  figna in Phano tepofuetunt contra porta orientalem. Hicqj (facrificio ce 0345
lebrato)maximiscum clamoribus declarant Tyrumimperaitorem. Vfq>a deo vero pr®,

__  ! da faciati funt milites vniuerfivt in Syria dimidio(q pridem fuerat; precio pondus auri ve

mlfet alias veniret. <£Ex his autem facerdotibusO quiintempli pariete perdurauerantjpuer fiti eg.lf.5

pofitis in teplo;
Tytu declarant
imperatore
Puen dolus qui

a romanis rec t*  cns  a Romanis cuftodibus pace petebat-fitirruj; fatebatur.Sed vbi illico etatis qua neceffitatis mife, «4 5
pta dextera bic raitbne perrnod dextramdederuntei:& ipfe bibit:8c quamfecumattuleratlagenarepleta furfure
bitat<jlagenaj fufgensabiit ad fuos.Nec euquifqua cuftodu confegui va!uit;fed eius perfidiemaledicebat, Iileaut
plenam ad iuos n/hil pretf r placita feciffe dicebat, Dextra enim fibi data no vt apud ipfos remaneret fed vt tantum
rediens reporta defcenderet:atq; vtaquamrectperet.Q.uod cumfecerit in fide manfifie.Aftuciam quidamproptet «g4v
uit. j etatemmaximepueri(quidecepti fuerant;mirabantur.CQ.uinto verodiefacerdotes farneoppref. «45
fi defcendunt&a cuftodibus ad Tytum perdudi vt falutem fibi cocederet orabant.llle autemvenif
tempus prfterifie fatusfperifle vero id cuius eos gratia merito coferuaffetrDecere ant facerdotes inte E
rire cu teplo duci homines ad fupplicium iubet! <[Sed Tyranni cum focij's(quoniam bello vnd:q;te eg.D.v
Tytus humanif nebanturjcircumdatis autem nunq etat fugerecopia/Tyrum adcoiloquia prouocant.illeaute pro 034-7
fimus tyrannos humanitatenaturali feptem^ppidum fcruarecupieos/80 amicis praeterea fuadentibus/latrones eni
orates ad collo/ iam moderatiores fados efiearbitrabantur: in parte occidua tepli exteriorys confiftit. Haec enim fu.
quium recoepit per xixtumerant porteac pons qui ciuitatem fuperioremtempioiungebat. Hifq; tuncTyrannusin
dato m iitibus e terueniebat ad Ty tum. ac multi militum vtrimqj denfi aftabant: iudei quidem circum Symonem &
dido vt iracum lohannem fufpenfi venig fpe.Romani vero ad Cgfare fpecuiandi Audio quaiiter eos fufciperetEdf
diamgc fagittas do autem dato militibus Tytus;,&iracundiam & fagittas continerent/adhibitoq; interprete quo ar ,-
contineant. gumento fuperior oftendetatur: prior alloqui ccepitdEtiam ne faturati eftis patrig malis o viri: quu  eg*K>V

OroadTyti ab busnetj virtutis noftrg;tiec infinnitatis proprig eontuitus venit in mente . fed inconfulto impetuac <a+7
feditiofis venia furo te petdidiftis  populu nveiuitatem-actempium: i pfi quoq;iufte perituri.O uiprimumguide coft
petentes icrepa q Pompeius vosfortiterčfeEellauerat nouai res‘affedarenon deftitiftis. Deinde etiam apertu bel#
toria, lumcontra Romanum populum esuiliftisf Vtrumne multitudine frost;? An q> parua manus vobis

Romani exercitus fatis reftititj' Auxiliatorum fideTEt qug gens imperio noftro libera /udeos prf Ro
manis optaretf Sed viribus corporumf Atqui fcitis nobis feruire germanos. ffrmitate murorum.'' Et
qui maior occeano murusiatq; obftaculum. quo fippti britani adorant arma Romanorumf Animoru
obftinatione vel aftutia ducumf Atquin etiamcartaginenfes captos effe noueratisf Itaq; vos cotra
Hfianitas Roa# Romanos ipforu exitauit humanitas. qui primum vobis & terram dedimus poflidendam. & getiles
noru erga iude. tmpofuimus reges. Deinde leges faruauimus patrias. gc viuere vos non foium difcretos: fed cu alifs
etiam veftra voluntate conce{Timusquod q,-'maximum eft tributum caperedei nomie ac donaria col
ligere permifimus eaq; offerentes neq;monuimus neq; .phibuimusvt hoftes nobis efficeremini db
ludeo^ igrati tu tioreanoftraq; vos pecunia contra nos inftrueretisfErgo tantis bonis affedi facietatem in eos(q vo
do erga roanos Eis h?c pr^ftiterant) extu!ift(S/60 initium ferpentum virus bladientibus infudiftis. Efto Neronis ne P
gligentiamcontenfiftis 8c  veluti raptum aligucd membrum alias membrorum fiue cotradum alias
male quieti in maiore vito detedi eftis, 80 ad fpes improbas etiam cupiditates immo dicas explica/
llis. Venit pater meus ad patriam veftram (non vt pcenas a vobis ob ea que inceftium commtfemis
AHegat vefpafi exigeret)fed monitis emendaret.Deniq; cum deberet(fi depopulande nationis caufa veniflet.ft/rpe cg.li.v
ant huanitatem veftram petereatq; bane delere ciuitatem galileam 8C circa eam loca vaftare maluit. vt pen itedt  vo C a 4 7
bis prasftaret inducias :Sed h gc eiue humanitas infirmitas videbatun noftraq; lenitatf aluiftis auda
ciam.Et nerone mortuo fecifti© (quod neguiffimi folet) & ex inteftinis veftris diffenfionibus fiducia
prf fumpfiftis.megjac patre meo digreffis adegyptum ad ftruendum bellumtepus illud vtile  puta#
uift<s:neq5Vos puduit perturbare principes declaratos:quos etiam duces humanlllimos fueratis ex*
perti.Deniq;(vbi ad nos cofugit imperiurn) 80,'omnibus in eo acquiefcentibus: per legatos aute gra.
tulantibus exteris nationibus. iterumhoftes iudei.Et Iegationes quidem avobis trans euffratenyfq;
ad nouarum rerum gratia miflg: mutorma autem noui ambitus reparabantur: fedicio yeto}Ty tano#

I



2)e3uti8fco belio

iFolsrrtoi.

'ninan

m

****^

S53S^

rtess*

***»** &

2?*™ "t*n tai,/-,

"»■^ MAh, J

irnunott ftduuntum

^domfarteop^i;

' ***■»"!• Ule
^mintiiceniotemef
tfqpanum belio
> fOK iean.Hleautepo g t ‘
^otnbus/lfcotismi
f r  (k H*comfc
* tune Tnanr«

'SvmonmE
> itrreoi)ufapertt£(il
' * ; ■i'mpffteqiwaij
< r jft (rTuksonn.’i|ui«P
*  ne rtfulro inpftok aJ t'

;. .T>m;mqukifFoft

■ .-r rr#m3perftibel«

(, - >■  rTrsjjnunusvobis

!rrJ nuleosprf Ro
, - • m  (e mitro rum.'' El

■ ,*u' 'ti;m/AnnnofO

; ves cotra
- rru'.imKgeriles

J^jfeetoMrdeualijs

.-.ndonariHoI

fcfc*O wnmWS  Sflf

eg.li.v

tenod

••■.tn

jasfift!

m f!

V”

- . Y

■ * " Sepn‘ a '

• 'U-t-***

«>»«*»

rumq; contentio SC beilum inteftinum qu$fola huiufccmodinequiffimos decentJuffus ego abinui Ojtmn fuft hu
to patremandatis triftibus ad ciuitatemvenig letabat cognito populu de paceffentirc ante belluvos mantis tytus in
rogabam defiftere,Pugnantibus ali'quandiu parcebadpontead me venientibusdcxtras dedi.ffdem belioallegat,
feruaui confugientibus.multoscaptfuosmiferatus lum verbenbus vrgentes beilum cohercubmuris
veftris machinas inuitus admounfemp Cfdis veftrc cupidos milites continui. Quotiens vici todens
ea,£?♦ vos ad pacem tanq viftus prouocaui.Cum prope ad templum acceffiffemconlufto iterum belli le#
gesoblitus fumparcerevos propriis fanftis orabatempIumq;feruaredatavosexeudicopia& fide
lalutis: vel etiam pugnarealio tempore fivclletis in alfo loco facultates pnebtsi.Ifta omniqtempluq;
veftris manibus incendiftis.Deinde fcceleratiffimbnunc me ad co!loquium prouocatis quid Vt tale
feruetis quale perijt.Quavofmetipfos falute d/gnos effe poft templi excfdium iudicatisi' Quin etia
nune armati ftatis.ft necin extremts fupplices aiTimilatisdO miTeri quefiduria:Nonn<> p opulil vc#
ft er examlnatus eilfTemplum vero peri(td Michiq; fubdita eiiduitasfln manibus autem meis habe
tis animasveftrasTEttamen arbitramini mortem fortitudinis effe gloriamdNon contedam cumper Tytus fi arma
tinacia veftra/Proiedis autem armis y traditifq; corporibus vitam vobis indulgeo SC  ficut in priuata V eiit deponere
domo dominus mitis vltus grauiora mi hi etetera feruo.C Ad h?c illi refpondent fidem quidem fe vitam eis indul
ab eo minime poffe accipere.Nam iuraffe nunq id effe fafturos.Exeudivero per munittoes qua mu gct.
rum fepferat cum coniugibu^ac liberis facultatera petebant.lturos enim fe in folitudinenypfiq; op# Seditiofi exeu#
pidumreliduros. dicufamiliape

CTytus feditioforum iratus refponfione/militibus ciuitatem permifit infiamare.qu? mortuis tut facultatem
eratplena.EtTytus quisiratusconfugientesrecoepit,Seditiofi vero adregiam domum fugientes dicentesfefide
Romanos pelluntSC popularium odo milia cumfere quadringentis occidentes pecuniam diripue# aromanisiuraf
rapduofq 5  Romanos mtlitesviuos eapientesfvno trucidatoja^tercuidam puniendus traditur, & ad fe nuq acceptu
fuos fugit<juemTytus quiaviuuscaptus fuiffetablatis armis pepulit ab aci?.Romaniitaq; fugien# ros*
g tibus latronibus igni omriia tradiderut.Hij enim feditioft alaerivultu mortem expe&abat, lofcphus
veto pro rellquis ciuitatis obferuando laborabat.Mortui canibus pro!jciebantur.omniaqj loca cad%
ueribuserantplena.Omnepereudigenusfarne Ieuius:vltima!taqj latronum fpes in cioacis latere,

Tune enim mortuorum eadauera(niiiexcidio fuiffent preuentijmanducaffent. Tytus autem. xx.
die Augufti ad capiendum fuperiorem ciuitatem aggeres fieri iubetfadquem Idumeimiffis legatis
pacem rogant.quibus vitam pollicitus legatos remifi^quo cognitOjiSymon illos occidi^K duces eo«.
rum in cuftodia tenuit.fdumeorum piures fugientes a Romanis fufcipiuntuj^juos paruo precio(cn
pauci effent emptores ;vendebant,Ft.xl.milia Idumeorum feruata funt. Tytus feditiofo

Capitulumvndecimum. rum refponfio#

OcTytus vehementeriratus q» in forte ca pt or ti coibtuti:victorum fibi codititioes pone ne iratus.
rent;declarariquidemhisiuffitvoce preconis vt vlterius adfe profugerent: neue ftdem Tytusmtiitibus
fperarent.Nullienimeffeparcendum.Cunftis autem viribusdimicarent.quatucunq; pof ciuitatem per#
fent faluti fu® confulerent.Iam enim fe omnia iure belli gcfturum.Militihusau tem dirip^ mifit inflamare
Ve ciuitatem at q; indamare pertnifit -Hli autem ipfo quidem die nihil egerunt-.pofterio autem die ar# Tytus gutsira#
chiu78c A^nra. & curia qui voca~tur7Ephyaafs Ephiafuccenderunt.Et progrediebaturignisvfq; ad tus tamen con#
Helen? regi! quf in media erat achrainec minus ciuitatis mortuis p!en£.<j[Eo<?em die leza aliasZa fugietes recgpit
r? tegis fili] SC  fratres.Cumq; hts multi nobiles ex populo congregati(vt fidem fibfdaretjCffari lup# Seditiofi ad do
plicaruntJIli autem quamq casteris omnibus iratus erat moreš tamen non mutauit: fed eos fufceptt. mumregia con
e  j - Ettuncqutdem omnesincuftodiahabebat:regisautemfiliosac propinquos poftcavincios Roma fugientes roma
c |" ’ * perduxit:fidemobfidium pryftaturos.t[Seditiofi autcad domfnuprofediregiamfibi q>tutaerat nos pellunt SC
multi facultates fuas oppofuerant/& Romanos hinc pellunt. SC  omnibus popularibus(qui eo confu# populariuodo
^ gerant) prope adofto milia 8C quadringentis occifis.pecuniam etia diripuerunt.Viuos autem duos fere milia curri
milites Romanos cceperunt vnumequitem:alterumpeditem. Etpeditemqnide interfe&uper om# gdringetis occi
nem traxere ciuitatem.velut vno corpore oinnes Romanos vIcicerentur.Fquesvero quidam his (p dences pecunia
faluti foretfuadere pollicitus:deducituradSymonem.Cumq;ibiqua3diceret nihil haberet. Ardaoi dinpuerunt du
alias Arda!gcuidamexnumeroducumtraditurpuniendus,Isergo reuinctis eum poft terga mani# osroanos mili#
bus SC  ceruice atq; oculis in confpečtu Romanorum velut capite cefurus perdtmt.verum lile 1 "du gla tes ceperunt vi
dium Iudeus educeretjad Romanos refugit. Hune Tytus ab hoftibus elfet lapfus non eft paffus uos quo^vno

quidem occideredndignumvero Romanorum militemiudicauit,quiaviuus fuerat captus.Et armis trucidato alter
ablatis eum agmine pepu!it.Q.ue res prudenti viro grautor effe morte videbatur. CPoftero autem verocuidpunie
di:Romani(verfis in fugam ex inferiore ciuitate latronibusjomnia Syloam vfq; igne rradiderut.Et dus rraditusre*
oppidum guidera gratulabantur abfumiirapinisvero arebat qtn latrones exlnamtis prius omibus adroanos

eg.Iiif

e.4-7.


JUbet ž>eptfttms3ofepf>i3uliei

Audacia 8£ob# | n  f U p er j orem  ciuitatem tecedcbant. Erat namqt illis malotum quidem nulla penitudoiarrogantia D
fti natfo feditio^ au  tetami in rebus feeundis-Denj^^dea^iuitajemlgtis^uItibiis alpicientes machri voto mottem
forumorte ala# ^ ev ^fY* rt >  m>#>hant: quod perempto populottncenfo templo/flagtante opp ido t  nichil eflent hofti,

» eri vultu expe# ^ us  tgft&mjSed tamen iofephus in extremis eos rebus pro reliquifs ciuitatis obfecrandolaborabat
datumi Sed multa quidcm pro eotum crudelitate atq impietate locutus, multavero pro falute adhortatus

nihil amplius q elufus efbq> neq; fe tradere propter iufiurandum patiebantur:neq; pugnare cum
Mortuos cani# R oman ,- s ex  gquo iam potera^veluti cuftodia circumuallati:cedifq; infuper cofuetudo dexteras com
bus proijdebat moue b at .^Difperfiautem per ciuitatem per ruinaslatitabantprofugereparatiinfidiates, Multiau
omne peudige tcm ca piebantur:omnefq; interficiebantur.Nam propter mediamfugere non valebantimortuos au
nus farne kun  tem can jb us  ^ifdebatit.Omne autem pereundi genus farne leuiusvidebatur asdeo vt ad Romanos
us : . q U oqj fine licentia defperata mifericordia tamen fugerent/atq- in feditiofos cede non ceffantes fpoti

Ora cadaueri# te  i nce derent.nullufq; in ciuittate locusvacr: rs erat.Sed čuda mortuos habebant quos fames aut la
bus plena. trones confeceranty8£ cadaueribus eorum plena erant omnia qug alimentorum penuria velfed itioe

Vitima fpes la# p er j eran t,Tyrannos autemfouebatfadionemq latronumfpes Wm3;quifaincloacis (quo fugiflentj
tronunucloads m j n j me  inueniri poffe arbitrabantur:fed perado excidio poft romanorum digreffum prodire ac fu#
latere. _ cogitabant.Id autemjplane illis erat fomnium^ec enim vel deun^velj Romanos fuerant latita

Mortuoru cot*  tur j.Xunc qutdem fubterraneis froeti plura q Romani concremabant: 8£ q incedia fugientes in cuni#
pora tnandu# cu | os  defcendiffent>eos improbe necabant itemq; fpoliabant.Qui etiam cibum fieubi repepilent co
C -a  ’ XC * cretum fanguineicapientes deuorabant.Erat autem illis iam inter fe rapinarum caufa bellueofq; pu#
dio fuiflent pre tau en nifi excidio prasuenti elTen^nimia crudelitate mortuoruq; corpora deguftaturos fuiffe.CCCae# eg.li,;
uenti. fariautem fieri non poffe profpiciens vt fine ageribus fuperiorem caperet ciuitatem.in praerupto vn# ca.^8

diqp loco fitamdiftribuitoperibusmilitemviceffmodiemenfis Augufti.Erat enim tranfuedio im#
pendiorumdiificilis omnibus circum ciuitatem(vt dictumeft;vfq;[ad centefimum ftadiumin prio#

, . _ rum aggerum conftrudione detonfis.Quattuor quidem legionum opus in occidentali parte ciuita#
Idumei miilis t| - g contta au i am re giam erigttur: auxiliatorum vero manus 8C  cgtera multitudo xixtum verfus ac po E
adTytu Iegatio t em  g£ Symonis turrim quam cum Iohanne bellum gerens pro caflello fibi edificauerat. CHis die# eg.li.v
pacem rogant, ^us autem Idumeorums duces clam congregatij confiltumde fui traditione 'ceperuntfmiftifq; ad Ty ca,+8
Tytum legatis tum quinq; viris vt dexteram fibi daretjprecabantur.llle autem Tyrannos quoq;fperas effe celluros
pace rogant. i(j ume f s  extradis<Q.uoniam belli maxima parsvidebantunfero quidam veruntamen vitam hispol
Tytus legatos ii c ft U s,legatos remifit.Difcelfu parantibus Symon prasfenfit Et eos qut adTytumperrexerant quin#
nis vitam polit# vl - tos  q at i m  occidibDucesverofquorum nobiliffimus erat Ioffas filius Iacobus j  correptos in cufto
citus remifit qd ^ !am C 5 ,'|' C | C . ncc  multitudinem Idumeorum abdudis redoribus quid ageret nefdentem fine cufto#
cognolcens by d^habebat.Sed diligentioribus eam cuftodijs ampledabatur.8£(tamen cuftodes' profugientibus
moi llos occidit 0 j J fi ;are n on poterant.Q.uamuis enim multi necarentur;plures'tamen erant qui fugerant.Omnes au
fe. duce 1  cufto# tem  f u f c ipi e t, an tur a romani^ Tytus nimialenitatg priora precepta neglexeratapfiq; milites iam
atam tenmtac. i ucr i & fodetate cedibus temperabant.Sola enim relida plebe aliuavulgus cum contug/bus
aeliberts paruo quemq; precio venundabant:Cum multi autem diftraherentur.& [emptores pauci
eflet.quamqvoce preconis edixeratnequis folus tranifugeretvt eo.modo familias fuas feducerenb.
tamen hos quoq rčfcipiebat:appofttis qui ab kis  fecernerent.fi quis dignus fupplicio videref.Et infi
nita quidem multitudo venit,ex populo veroferuati funt plu(q milia quadraginta quos imperator
(quomodo cuitj gratus erat )  dimi fit.

CHIERVSALFM finale excidium.

fEIcfus facerdos Vafa & candelabra de templo atq; pontifieum indumenta pro fuga Tyto de# F
dit.phinef s quoq; Gazophtlacij cuftos depr^henfus omnia ipfi oftendtt:8c veniam obtinuit. Roma
nis autem machtnas feptiina die feptembris admonentibus fedicioforum multi defperati fe in cloa,
cas dimiferunt:& alij reftiterunt.'Sed|parte murt fubrupta timentesffponte de turribus d efceJentes
femetipfos tuitionepriuauerunt.vn Romani muris potiti figna in turribus collocantes vidotiacum
Ieticia celebrarunt:&nouiffimtimmuru fine fanguinelhabuerunt. Combuftaqt eft hierufaleodauo
Iefus facerdos ^ ,€  ^ e P £eni ' :)r ’ s, T^ tus autem ciuitatem ingreffus’munittones ipftus Si  turrium ^jfpiciens miratus eft
vafa Si  candela ^ eu,n  ^ munitionibus iudeos extraxilTe/\'indofq; a Tyrannis relaxauit. «

brade teolo Si _. . CCapitulumduodectmum.

Q.uadraginta
utilia Idumeo#
tumferuata.

pontificu indu
menta tyto pro
fugadedit

B ajb autem  diebus etiatn faccrdotumaIiquis ftiius Thebuti nomine Iefus faccepta fide falu# CU(  ^
j tis a Caefare.vt de faeris donarijs qu^da traderet)egreditur:ac tradit ex Phani pariete ca#
Ijdeiabra duo/his quein teplo pofita erant fimilia(meufafq; 8i  crateras 8C  paterasiomnia ex
lauro folido & gtauiffimo fsfta.Tradidit etiam vela 8C  pontifieum indumenta cn gemmis

'p«t

'*Udo

Utr

m

i ■ »Z
- ’ r,, » roeSj?*

**  : *'..diotcs ^f S , COni

• 1  1n °itucs a,.

*•  f!) vta d D ft  811

^J?M 5 »famesaE
.JL^velJčdte

v Mumosfucraiulatita
*'■'*  ,u g*«mwrncani,

■fi^tcpoAntco

■ ^ CJUU bdbtof^

' i:  -' '■•• *c-Cu,egi

■•■•"^pUTUptOVfl/Cl!!

*« cn n tranfucčbo im»

:  '- :t ' thdmminpnoi

■ .ioiuj partecima
> uumvfrlusacpoii

*McaMotCHii4i|l?

frffli« milliiifadlimi
. '»j file cdluros

r -u mviumhispol
pmacrant quin#

.1  , vrcpfos iflcufio
t  r <T(fni/ineai(lo/
:.\Y> profugicntibus

■. Otfincs 3ii

urtripfitf milita IM
cum comugibus
; ;,hCS  p.lUCl

atMtm  leducerenft
\idcrct.Et mn
* as _ rtJ  quos impct 3 t° r

s m

a «ofug3Tvfo^f

tj-n  abtinuit. K^ 3

.

T

cg.lt'
cmm

■ .., e teca<

31IC

: n ‘_Hom nijeX

, .< lociiu^ 3

ŠDe^uftaitsbello tfo-Itjciinf.

A &vafa multa faerifieio compatata.CQ.mn edam cuftos facr£ peeunig comprashenfus Phyne£siio Phinees gazo#
mineveftes & flngulafacerdotum oftendit:mu!tamq; purpuram Si  coccam (qugadvfum catapetif# philacij cuftos
matis repofitamferuabatur)cum quibus aliquantum eymiani erat caffi£.pigmentorumq; alioi^ mul dephenfus oia
titudo, qufbtis commixta deo in dies fingulos adolebant.Tradita funt autem ab eo &ex ali/s opibus oftedit K venia
multa-.SC facra ornamenta non pauca.Q_uomm ei gratia licet vi captoiVt tranffuge tamen data Zve,  obtinuit.
nia.<£Iamvero perfedis aggeribus feptembris menfis die feptimo 1 'qui erat cepto opere odauus Si  Roanimaclvaf
decimus dies)Romani quidem machinas admouebat.Seditloforum autem alij(qui ciuitate defpe# admouertit. vij
tauerant;murisre!idis iachram rediebantiali/ in cloacas fefedimitteban^multivero difpofitivlcifce duefeptebris SC
bantureos qui arietes applicarant.Et hos autem fuperabantmultitudineacvirtute Romani quod# feditioforp miii
q; maxtmum eftlseti meftos/atqj iam debiles.Cum autem pars effet aliqua muri fubruta nonnullg# defpatife icloa
q;turresarietibuspulfatfceffiffentiftadm quidempropugnatoresearumdiffugiunt.Timolaut etia casdimiferut a
Tyrannos neceffitate maior inuadit.Nam SC  priufg tranfgrcderentur hoftes/torpore tenebantur &d’J refiftut.8Cc.
ad fugiendum fufpenfi erant.Videns autem paulo ante fuperbos &  fadis impijs arrogantesftunc ita Parte muri fub
humiles effe ac tremere^vt miferanda effetquaq nequiflimisitata mutatio.Conati funt quidem ant# rupta tiraentty
bitu Si  muro quo rnoenia cingebanturinuafioatq; perrupto cuftodes pellere atq; aggredi/ Cum ve# tanni*
to quos antea fideles habuetant nufq viderent.fugiebant enim quo quemq neceffitas impuliffet/ad/
euntes aut alif forum ab occidete murum euerfum effe nunciarent.alij fubiffe4lomanos,atq; appro
pinquare fefe querentes,ali|Vero etiaviderehoffes in turribusaffirmarent^noctu fallente confpedu
in ora proftran pro fua dementia querebantur:acveluti fuccifi ncruos qua fugerent hefitabant. Vn#
devel maxime quis Kvirtutem dei perfpexerit contra iniuftos;8C fortunam Romanorum.Tyranni q _
demfemetipfostuitionepriuarunt.acfpontedeturribusdefcendere/vndenuqvi.folaveropoterant ±yrmi(emetip
farne capi.Romani autem qui tantum in murisinferioribuslaborauerant.eos nuncquosinftrume# ^ os  tuiti6e‘pua
tis non potuiffentffortun a cceperunt.Omnibus enim machinis tres turres validiores erat:de quibus * es  fP° tc
fupra memorauimus,Relidisitaq; hisve! quod eftverius deinutuinhis depr^henfficonfeftim qui# deruntde turri
_ dem ad vallem intra Syloam cofugiunt.Rurfum autem vbi paululum a matu refpfrauerunt;muniti ‘ JUs *
c  onem qua murus erat accinčbus ex ea parte petierunt.Vff autem infirmiore audacia g neeeffitate/i5
Cnimvires eomrnilabormcetus 8i calamitas fregeranta cuftodibus retrudutur:& pet diuerfa difiedi
in cloacis delitefcunt.<ER- oman ivero muris potitifigna in turribus pofuerunt:#cu plaufu atq; Isti#
ciavidoriam cantu celebrabant:q» ptincipio finem bellimulto fenferant leuiotem. Deniq; fine fan#
guine murum nadi nouiffimum non effe credebant.Cumq; nullum reludantem viderent; procerto Romani muris
mirabantur.In anguftias enim viarum ftridis gladifs fufi. & quos ccepiffent interficiebant nullo di# potici figna itur
fcrimine:domofqj totas cu omnibus qui eo confugerantigni tradebant.Multas vero vaftantes quas ribus collocatef
praede caufa penetraffentiintegras mortuorum familias: & plena mortuis teda quas fames effecerat vidorid cu leti*
offendebant/fpfum deinde horrentes afpedumvacuis manibus egrediebanturmec tamen eo modo cta celebraft gg
perempto miferabantur,Non autem idemcircaviuos paciebantunfed vnumquemq; obuium tranf# nouiffimu mu#
ftfgendo.Et anguftaviarum cadauertbus obfttuxerunt:totamq;ciuitatem fanguinediluerunt.vt plg rum fine fagui#
racpincifotum cedesextingueret.Etoccidentesquidevefperedefinebat,nodeverocrefcebatignis. ne habuerunr.
Atdentibus autem hierofolimitis i!luxit dies feptembris menfis odauus ciuitati.totclades (cumob Cobuftahierfj
fideretur;experte/quodbanis fuis(exquo fiieratcondita)inuidendafimanfiffet.NuUa tamerealia od3uodiefep#
tantisin foelicitatibusdigna/nifiq> talem progeniem quafubuerfaeft edidit. Clntro autem Tytus tembris.
ingreffu K alias ciuitatis munitiones ac turrium cautes miratus eft:quas Tyranni per dementiam de Tytus ciuitate t
feruerant.Confpeda deniq;fclida eoruma!titudine.itemq magnitudine.fubtiliqlapidum compa# greffusipfius
gine fingulorum|qufetumq; paterentvel quantu erigerenturdeo(inquit)planeadiuuante pugnaui# munitiones SC
musf&deuserat qut detraxit abiftis munimentis iudeos.Namq;hominumanusautmachinae qd turriu pfpicies
ad iftasvalerentcTunc qutdem multa eiufmodicumamicis collocutus eft.Q.uosyero a Tytaoisvin miratus dixit
dos in caftellis inuenit relaxauit. deu iudeos ab

<CTytus omnibus ciuitatis mcenibus fubuerfis turres propter memoriam fbrtungfute religt iftis munitioni#
Etfolos armatosquimanusopponerentfreliquafaluamultitudine)iubetinterficivegetosvero g£ busggnohoiej
vtiliores coados in templu conciufit appolitis cuftodibus. Et fronto prf pofitus latrones ab alijs de# extraxiffe,
cernens occtdebat,iuuenesvero formofos corpore feruabat.& feptem miliavindos milit in *gyptu?
plurefq 5  Tytusvendidit:8g multos fpedacuiis ferro S befti/s confumendos diftribuitX>uodecim mi
Iža eo tempore farne perierunt.Captiuorumvero nongenta feptem milia. Et cfforum per omne tem
pus obfidionis decies centena mtlia.vnde tantg multitudinisciuiumin hierufalem argumentum fu#
mitur ex numerattone fada tempore Florilinuenti quoq; tune plufq duo,milia aui fe mutuis vulne#

«bus interfecerunt.Iohannes quoq; farne tabidus capitur.Similiter 8(,Sym6 qui triumpho feruatus

■h«

Tytusoibuscf#
uitatis fubuer# (
fismcenibustur I

jLiber ®eptmms3otepl)i3tU)d

eft.Iohanne ppetui s datovnicults.Hieruiale igitur anno fcdo imperij Vefpafiani d ic  odauafeptem# D
bris(prius qnquies captanunc veto vaftatajPrimusvrbis conditor rexiuftus Hierofolima(qu? ptius
Solimavocabatur)appellautyquamq; Dauid pulfis Cananeis primus habitauit*qu? pofteaaBabilo
nijs quadringentefimo fexagefimo feptio anno menfe fexto euerfa eft.Et a Dauid vfq> ad id quod
Tytus fecit excidiu anni mille centu fepuaginta fepte.

CCapitulu terrium decimum.

Vm aatem alia cfuitatis deleretmurofqj fubuerteret.eas turres fortunefug monimentuni
reliquit:qua commilitantehis potitus fuifleriqug capinon potuiffent.qutaergo milit« in#

•j 3 » terfidendolaborabantfmagnacgadhucextabatmultitudofupetftitumjiolosquidemat#

«n memoria re# matos Ctefat SC  qui manus opponerent iubet interfici:reliquavero multitudinem faluarn

bquit, effe.Illi autem cum hisfquos occidi mandatum fuerat jetiam lenes ac debiles truddabant. '^egetos

Frontoprgpofi autem atq;vri!iores coados in templum in deftinatum mulieribus ambitum concluferunt£uftodes
tus latrones ab autem his Cariar appofutt.vnum ex libertis SC  ex amicis fuis Frotonem:qui fottunam quam meritus
alifs decemens effet quifq? decemeret.llle autem feditiofos quidem omnes atq; latrones cum alius ab alioindicare#
occidebat, tur occidebatduuenes autem ledos qui procero atq; formofo effent corpote triumpho feruabat, Ex

t efiduavero multitudine feptem milia maiotes anms vindos mifit ad g gyptum: opetibus deputan#
Duodedmilia dos.Plurimos autemper prouinciasTytusdiftribuit in fpedaculisferro SC  beftijs confumendos,<| eg.lij
eo tpe farne pe V ero infra fextum SC  decimum annuin etatis agerentvendiderunt. CHifdem autem diebus quibus ca,jo,
rierunt. _ fecernebantur a frontonemortui funt farne duodecimmilia/quibuspartimodiocuftodumcibusnu
Captiuo« nue# praebebatur:partimq;vidus ipfi faftidiotenebantur.Eratautem pro multitudine hominumfrumen
rus nongeta fe# ti pcenuria.Et captiuorum quidem omnium numerus qui toto bello compraehenfifuntnongentora
ptem milia. & feptem milium colledus eftihoftium vero per omne tempus obfidionis decies centena miiia.Ho

Peftifera lues rum plžeriq; gentiles fueruntfed non indigenas. A totis ei regionibus ad Azimorum diem feftu con
Fames. gregati.belloqj fubfto circumfuii funtivt primo quidem illis peftifera lues ex loči anguftia nafceref; E
deinde in ciuitate fames. autem caperet multitudinem tantam hominum ciuitas:certum erat ex
his qui fub Ceftio fuerant.Enumeratis enim tune viris ciuitatisiflorus Neroni fignificare cupies con
Contubernium temnenti nationem/a pontificibus petijt(vt fi quomodo po(Tent)mu!titudinem numerarent.llli aute
decem homies, C um dies feftus adefietf qui pafca vocatur’quando a nona quidem horavfq; ad vndecimam hoftia s
continet. cedunt.per fingula autem quafi contubernia non pauciorUm g decem homines fiunt.folum ei epu#

I  lati non licetimulti etiamvicini conueniuntihoftiarum quidem ducenta SC quinquaginta fex miliaK
quingenta numerabant.Fiunt autemvt denos epulatores p fingulas imputemus vices cetibus(quos
Coneticos alias Gonorrheos vocant;neq; mulierimus menftruo cruore polJutis:neq;alijsinquinatis
participare facrificia permittebatur.Sed nec alienis quidemmifi qui religionis caufaveniffent. Ma#
Numerus pem? navero  h? c mi *ltitucIo ab extraneis congregabatur.Tunc tamenvelutin carcerem tota gens fato co
ptoru oe$ hua# c ' u ^ a  eft.Et fartahominibus ciuitas bello obfidebatur.Itaq 5  fuperat omnem humanam SC  diuinitus
na pefte fupar, peftem numerus peremptorum buos partim palam occiderunt.partim cceperunt Romani.

Inuenti plula' Rimantes enim cloacas SC  fepulehra eruentes:quos offendifTent occidebant. Iuuenti funt autem ibi
duo milia qui ft U0< F plufg duo milia/quorum alij manu fua: plures autem mutuis fevulneribus interfecerantcum
fe mutuisvulne ^ ames  alioscorrupiffet.Soeuus autem odor corporum introeuntibus occurrebatadeo vtftatim mul# g
ribus interfece 11 rece derent:alij pluris habendi cupidineicongeftacadauera calcantes feimmergerant Multf naq;
runt.&c. opesincuniculis inueniebantur.nefal^omnemviamlucrifaciebat.Seduccbaturautem muiti quos
Tyrannivinxerant.Nec enimvel io extremis a crudelitate ceffauerant. Vitus autem eftvtrumq$ deus
Iohes farne ta# 1  1 obannes quidem oppraeffus farne cum fratribus in cloac/sf qua ff pe defpexit; a Romais

bidus capi? fift dexterarn fibf dari praecatus eft.Symorivero multavi cum neceflitateludatus. Sicut infra definabi#

SC  Svmo q triu mus  i e meripfumtradidit.Seruatus eft autemalter quidem triumpho'[olfannes autemvinculisfcra#
pho feruatus e P ltcrn is.CRomanivero extremas oppidi partes incendunt murofq; fubuertunt.glta quidem hie# eg  y y
Iohaneppetuis rofolimacapta eftfecundoanno principatus Vefpafianifeptembris meniisodauo die; quiquicsau cap  ^ 0
.T0;  ^r*dktovincW. tcm  P tI ’ us  <»pta ; tunciterumvaftata e^Egyptiorum qmdem rex Azocheus:« poft eum Antiochus
7/«,^ / PnmuiVfbisčo^ 6 ' 0 ^ 2 P 01 ®? 61 ’ 1 ! 8 /®pofthoscumHaerodes SC fofiuscaptumoppidumferuauerut.Anteaverorex
ditor rex iuftus Babiloniorumeo potitus excidit poftannosexquo edificatum eft mille trecentos fexaginta «me

vocatus, ^ fes odo 8£ dies fex.CPnmus autem conditor eius fuerat Chananeorumpotentiflimusqui pria lin#

gua iuftus rex appellatus eft. Erat quippetališideoq; Sc  facerdotium deo primus exhibuit;Phano
primum edificato hierofolimam duicatemvocauit cum ante folima vocaretur. Chananeorum qui#
dem populo rex iudeorum Dauid pulfocolendam fuo populotradidit. Er quadringentefimo lexa#
gefimo feptimo anno poft hac menfe festo a Babilonijs euerfa eft. A rege aute Dauid q primus iu#


“Mi


“fportt

^,1

^p.m s


k quo 4

**%
t' '

.Jafe

J'-,  cumcudo^
^ ‘'"^ramtntui
!U‘ ab iiioindica^
™"*pbofenubat,Ej
n :  °P fT 'bus dcputan,
s bc, * , 1» conlunu
m  a utcm dicbus
»odiocufloduiB
r “ • ■'•« horainumfntttien

•■"‘tnongfntom

1  Jene* cen tena milia.Ho
^■onmiclteinfeMcoii
f 1  '*'■'■  Jn^iiba nafceteftE
>*'"■ ciuaicfnuractatR
.' " .ivaipiescon
utncrirem.’”'

(BL

id ^ ndrcimarnhoftia
•c. • untjolumeiepu*

ujprn fci
t s . o crtibus. qao»

. f,j j  i|5inquinatij
. i. jvtnilfent. Ms<

rntcugautoo®
-.-j-nH  J/umifus
f Y(untRoni3Jii>

„05.1 funtautemibi

avantcum

■Y to vt formul# f

;  Multf naq?

b* jucetnmiiiti quo*
r en vtrurn<5 deti*

c  . t »aha dcii^

»!*£ ,,

s?

1

' C %^S.

i rt c
itjt

■■ « 0 »*'

SDeluDatobeifo

A deus in ca rcgn3mtivf<$ ad id(quod Tytusfectt exei'dmm annl mllle ceatum feptuaginta fcpte.Sed EpyIogas tenj
enim neq; andqtas ; neq; ingentes diuitif :neq 5  totum per orbe tertf diffufa natiomec magna religio# P* 0 ^ fubuerii®
nis gloria quicq iuuit quo minus peritet.Tališ quide finis hierofolimom obfidiois fuit. n ‘ s  hierufalein

CTytus templum ac ciuitatem funditus etuere iubet relidis Phafelo/Hyppico/&Mariane
turtibus in memoria Roman§ fortitudinis;ciuitatemq; fecit complanare.Ipfe quoq;omnibus belit g#
tibus amminiftratis laudare exercitumcupiebat:& prfmia perfoltiere debita.eortsmitaqs obedien#
tiž fortitudinem laudat atq; magnanimitatem vidoriofifq; coronas nominatim imponeb« &vniuf#
cuiufq; ordine mutauit in meltus.Et fic oibus fecundu merita donatis facrificia celebrauit ft duas le#
giones fibi tetines cfteras ordinauit.Et in C§ farea maritima tranfiens captfuos obferuati iuflit; dein
de adCffaream Phtlippiveniens oia ibi fpedaculoru genera celebraui^vbi multi captiui cofumpti
funt:Modus auc quo Symon eaptus eft defcribitur.qui in cloaca cum focifs euadere cupiens cum fo
cifs fodiebat:fed nullo fibi euadendi exitu candidavefte tndutusvt terrore faceret videntibus captus
eft Kvindus a Terentio euftoditur.Ipfe enim diuinavltione propter fua crudelitate fponte fe hofti#
bus in fuppliciu tradidit,nequitiaenimiram dei non poteft effugere.Magna itaq; feditioforu multi
tudoincioadsreperta eft.Symon aut Tyto oblatus eitvindus^ue triumpho Romf feruariprtece#
pit.Duovero milia cum quingentis in fpedaculis ferro & beftijs in Cf farea maritima conffipta funt/

Deindevenit Tytus in Beritumvbi diu moratus clariffima ferit fpedacula,

C Capitulum quartum decimum.

n® Oft q veto Sd occfdcret/quid ve ra peret non habebat exetcltus. q> iratis anfmis oia de-/

| lerantfnec enim parcendo fi eflet quod agerent abftinuiffcntiiubet eos Cf far totam
® * |ditus iam eruere cinitate a c teplumirelidis quidem turribus qug prpter alias eminf K3 »

|Phafe!o/& Hyppi^o/& Mariamne.muriqj tantb quantb ciuitatem ab oeddente cir.

emmebat

einge. cuatemfudims

_rba^idquldevtefretcaftrumvelcuftodifcaufatelinquendisftutres autemvtpoileris in*  ® r “ ere  ! u _, . re

dicarentqualemciuitatem/quauemunitiffimamRomanorumvirtusobtinuiffet.Aliumverototuam J*” 11 * P
„ bitum ciuitatis ita coplanauete diruetes;vtfqui ad ea acceflifien^habitatS aliquando efle vix čreden h yPP‘ C0:

** tent.Hicqdemfiniseoi^dementiefquinouasresmouereteptauerutjhierofolimisfuit clariffimaed ria „ rie ,jn rl . us  *
uitati:&apud oes homines pržedtcatiilimf.Ccefar autem praefidioquidem illts ftatuitreltnquere de ”? ° r ', .
cimam legtonem:nonullafqpa!asequitumacpeditumcuneos.<COmnibus autbellipattibus . et ^

niftratis.&Iaudarevniuerfumcuptebatexercitumprorebusfortitergefti»gCdebitaviris fortibusp# "fL* ^ aa
tnta perfoluere.Compofito autem in  medlo ante hcec caflris magno tribunali/ftans in eocum pto* J®'* * .....
cerum eminentiflfimis:vnde ab orani milite poffet audiri.magnam illis aitfe habere gratiam pro be* P* _ .

nluole ntia gua erga fevtendo perfeueraffent.laudabat aut $ per omnia bella morigetf fuiffen^cpg,; .! ^ ,

prfliando fortitudinem in multis magifqj per/culis demonftraftent patrif pet fe amplificantes impe# ^ . eotutn

tiunyomnibufq; planum facientes hominibus/quia neqj hoftium muItitudo.neqs minutionesregio# 0 { 3 e j lent i|f 0r#
num.neqj magnitudines ciuitatum.vel audacia in cofulta;& imanitates effugers aduerfantiupofTmt tfW( jj n g ^ ma#
vnqRomanorumeffiugetevirtutem/quamuis in multis rebus aliqui fottunam opitulatem habuerit«aanimitaecm«
Bonum autem ait ilios etiam bello finem imponer^uod 8 C  multo tempore geftum fit.Nec et optaf ®
fehismelius quicq cum id ingrederenf.Hoc autem pulehtius atq; praecjariusfgp duces Romani .

curatotes impetifab his declaratos ac pt^mtifos in imperium libentercundi fufcipiunt; & his quje
ipfi decteuere manendum putantiagentes his gratias qui legiffent.Mirari autem fe eos ac diHgete)
oes^p nemo vitibus alaeritatem habuit tardioren.Et illis tamen qui pro maiore vi clarius decertaf
fent.vitamq;fuam condeeoraffent fortibusfadis.8£milittam fuam re benegefta nobiliorem fedflet
dixit fe K honores SC  prfmia redditurumtnec vllum eoru qui plus aliolaborare voluiffent iufta vicif/Prseirtla cuiltbj
Etudine cariturum.Magnamq; fibi huius rei fore diligentiam:q> magis vellet honorare virtutes co^tpollicentur,
rum qui militif foetj fuiffenbq peccata punire.Confeftim ergo iufftteos quorum partes funt indica#
re quos nam fcirent fortiter aliquid in bello fedile:8£ nominatim fingulos appellans prefetes collau# Magi 3  virtutej
dabat qtiaft qui domefticis rede geftis nimium !etaretur:& coronas eis aureas imponeba^8£torques/hou° rare  9 P ec
longafq? haftas/K ltgna ex argentofada donabat;8ivniufcuiufq; ordinem mutabattnmdiusQ.uini cata punire.

&  ex manubijs auru atq; argentum:item<jveiftesfaliamq; predam largiter diftribuebat.C Omnibus Cf far oibu s (e#
autem ita donatisvt quifqj fe meritutn prebueratvotifqjcumvntuerfo exercitufadis magno fauore cudum merita
defcendft:vertitqj ad faera ptovidoria celebrada.Magnaq 5  aflante boum maltitudine drča aras im donatis facrifi#
molatos omnes exercituideditadepulas.Ipfeveroeum honoratis pet triduum ada leticiadVIilites cia celebrauit,
uuidem alios quandoq; conueniFet dimittit. Hierofolimonim autem cuftodiamdecima:!egioi ae Exercitum or#
dit.neq 5  ad cufratem qui pridem ibi fuerant miiit.duodecime legionis memor q Ceftio duce iudeis dinat.
coceffeiat.totani qu(de illa de Syria pepulit,Erat ei olx apd Raphaneas alias Raphaneos;ad mdite

g,ibet Sepftmu63ofep^3«6e<

Duas legioesfi autem(quf ficvocafjmtfiDhaec ad cufratcm in confinto Armenif & Capadoci? lita eft.Duasveio eG g
bi retinuit. obfequi fatiseffe duxit doneč ad ?gyptum perueniret quintam 8£ decimam legionem.CEDeinde fi,-

Manubia« mfbi ad maritima Caefaream cum exercitu eonueniffet:in eam manubiarum multitudinem repofuit;ca
titudine capti, ptiuofq; ibi afieruari iuffit:q> ad Italiam nauigare tempus hienais prohibebat-CP« idem vero tem,
uos in Csefarea pusfquo| Tytus Cffar obfidionis caufaapud hierofolimam commorabafjafcenfa nauionerariaye
repoluit. fpafianus Alexandria Rodum tranfmifit.Hincautemvedustriremibus poftg omnes quas pretena

1  uigauit ciuitares muafit.&ab his cum votis exceptus in Gredam & Yonia tranfi jt. Egreffus deinde

tytasex cefarea Certyra alias Corcyra in Iaphiani alias fapigia* delatas eftivnde iam tetra iter agebat.CTytus au,
maritima I cefa tem ex maritima Cffareareuerfus in Ca:fareamfque Philippivoca?)aduenit:diuq;ibi commoraba, eg,^
rea philippi ad turoroniacelebrans genera fpedaculornm,Muitiq;in ea captiuiconfumpti funt:alif/beftijs obiefti cip,
ueniens oia ibi a!ij ctfrufatim coadi more hoftium interfe depugnare.CHic etiam Symonem minorem Gyore film
ena fpedaculo comperit hocmodo effe comprfhenfum.Ifte Symon(cum hierofolima obfiderefjin fuperiore ciuita
tum ceiebrauit K conftitutus poftg muros ingreflus exercitus totamvaftare cacperat ciuitatem: tune fidiffimis ami,
vbi mfti captiui corum afeitis. 8£ lapidarijs cum ferramentis eorum operi necefiarifs; & alimentis ( qu? multis diebus
cofumpti funt. fufficere poffent)vna cumillisomnibus inaliguam occultiorem cloacamfefe dimittit:8£ quoad fof,

*  fa patebadt ilia progrediebantur^Vbivero foliditas obftitiffet.eam fuffodiebant fpe poffevlterius pro

greiTu toto emergere atqj ita feruari.Sed hanc expedationemveram no efle:rei periculum refellebat;
vix enim paululu foffores proceflerant.iag; alimenta( guis parce his vterenturjeis deficiebat.Et nue
igitur SymonveIut ftupore poffet Romans fallere albis tunids / innexaq 5  fibula ac clamide purpurea
» , .. indutus ad illum ipfum locum ex terra editusvbi templum antea fuerat apparuit. Ac primo quidem

S ^a!irdi exitu) °kft u P ucre f < l u ' eumviderunt)fuifq;lodsmanebant.Deniq$propiuscumacce(Tdfen^quis effetpca,
e ~d'di  efte in f unt -Et id quidem Symon non dicebatiiubebat autem ad le ducemvocari.Statimg,- accerfitus

* a ld v  g ab hisfqui ad eum cucurrerantjvenit terentius rufusfnaituj is redor militif relidus erat; Omm vero
uendeface et ab  eoveritate comperta ipfum quidemvindum cuftodiebat.Cf fari autem quemadmodumefietco E
af icietibus ca P r ?henfusindicauit.Symonem quidem invltionem crudelitatis(quamin ciues fuos amare ac tiran,

* )l - eft a orna nlce  ^ ecerat ^ n  P ote ftate hoftium|quibus maxime erat inuifus ita deus pofuitpon in fubditum eora
nis & vindus a man ‘ bus, fed f ua  fponte ad fupplidum addudum:propterea q> plurimos ipfe crudeliter interemerat
Te entio cufto criminationibus infimulatos defedionis fcilicet ad Romanos2\Iecenim poteft iram dei eifu,

.. r  gete nequitia.necinualida res eft iufticia.Sed quando fui temerffores vlcifcitur:# grauiorem penaj

-Mea^iai ar dei ‘ n g crlt criminofis.cum iamfeliberatoseffecrediderint.eo q»ftatim nonluerecommiffa,Id etiam^ e g.[i
eifuM eno oo Symon dididt.poftg in iras incidit Romanotum.lIIius autem afcenfus a terra magnam etiam fediti
teft r n  oforum multitudinem his quidem diebus fecitin cloacisdeprfhendr.CCffari autem maritimam

Svmo T to vi Cffaream reuetfovindus Symo oblatus eft :6C illum quidem triumphof quem Romg adurus erat)
dus ablaruseft ^ etuar ' autem moratus fratrisfuinatalem diem clariflimecelebrat:multam partem danato,

oue tnuoho ro rum bonor( e ‘ us  attribuens^Numerus enim eorum qui cum beft fs depugnarut:qu/q; ignibus aema
me iulTit feruari^ unt ‘ ® ^ nter  digladiphtes perietut duo milia gngentos exceffit.Oia tamevidebaturfifc HfcRo,

B -rvtuciuitas manis ^‘ cctm *H 2 ™odisilItcofumerenf)minuseffefuppIia/.CPofteaCffarberytuvenit.Hfcautd
D'icenicisvbi tv U * ta * P bocn ^ as  pfouinci{/coloniaRomanoiir.8f inhacquoqg diutius comoratus eftimaiote vfus

iu moratuf c ^ ritu ^ nc c,rca  natale patris diem^am magnificentia fpedaculoru.g fumptibus alifs excogitatis:cu
etiaVcIarilTima et * am  “P 1 * 001 ® multitudo eode^uo antea^modo piret.
leeit fpedarfa, ■ j CIudeorum gens totius orbis iridigenis afieminata precipue apud Antiochiam:vbi poft

uitias maximum erat •dium.Et hos Antiochus quidem inuidus accufatvna node ftatuiffe ciuitate
concremare:&quofdem tradiditquospopuIusiubetconcremari.Antiochusquoqjipfos pagan/za
tccogitfabbatiprohibensfolenitatemigC omnes recufantescaptis a Romano duce militibus pete*
mit.iteru ipfe illis quadratum forum concremaffe accufat.fed hos quidem iuuenis fada inqui/Tfione <;

t|^^^^^^ft^|dit Sc  incendiarios cognouit. CCapitulum quintu decimum. cap.5z

. j Nuenit autem peridem tempus iudeos^ui apud Antiochiam reiiqui erat)quiap ua

acerba &  exciofa pericula perpeti concitata in eos Antiochefium riuitate/tapptet
criminationes illatas eis in pfentiag ptoptetea qu§ fuerantnon multo ante comif,
fa.De gbus neceflariu mihividetur pauca ptfdicere vtetta ea qu? poftea ge^ 3  ‘ l3t
cofequeti narratioe referamusJudeo^r naq; gens multu gde totius orbis indigems
i  affeminata eft.plurimu autem Syris in ciuitate permixtaprfcipue apud antiochia
verfabatur propter magnitudinemciuitatis.Maximevero his 1 iberam domicili/facultate teges qui
poft Antiochum fuerant prjbuetunt.Nam^ Antiochus quidem qui jpiphanes didus eftvaftatis


!

7*t

<v

" lf ^cS Vcioeii

3De 3wDatco betfo.

Jio.l.OTtr*

*ci*i52S

Jr *m
'Metj,

« Q«n.^

»HM
... ^

•«

*itlw

'*««»i^?ll r ii s deind e
r Vtii«aii,

«5g!itii»

coi

>mif'

lLb*

(jpr;

/-od tf“°

*r .

£25®

N. - , o

ssggsf

, ,-'*£&***
f „./“P^culurnftftiiL

f, »defiaebai.Etnij c

•^^damidtpurpo«,

‘ :  Ac pnmoqBiden,

*®[«“U*n^midBpa

4,1  ^flnvj jccfrfni

*^ n  >* u, cn* Omsirm

** S^^^naodumcifctcoj

luoi jmarejctitaii/

• ttoci tn Iiibdifumcoij
1 oudditrr mifreni«!

*  °**» fxxfi’{ na« do c&

~’f ApauiocenptM}
WTf rocimrfh. (d em[  |!

■: "jjfnj/B ftamffdirifl !,
j  -jjiem mjritinm
+ jtm K oai f adutu  trat)
te mn  aro pirtem  danilo/

■ j .: .-^ifipubusaml

• ■t:-.i:i:rhfcHfcRot
. «»tuvoutHfcanfd
.Vno/inu tlfnuiort vfus
, f <:uiikjJCxcogitarii:cij f

, i \nttochiam:vbi'polf
l  AnftodKnfififP«*
jn  fijtuilk dw®*

..onoaip^p^

, niilmbuff®*

. ,n. ,<W l

.».>!,iU»

,ft hifrofoliniis templum fpoliauit.Q_ui vero poft eumregnum aflecuti funt.qu!cquid eneum m dona/
ri|'s fuxt hoc iudeis apud Antiochiam degentibus reddiderunt.eorum finagoga dedicandum. Con/
cefferuntq; vt pari CHm graecis iure ciuitatis vterentur, Afecutis quoq; pollea regibus eodem modo
tra&ari.Et profecerunt multitudine SC  extru<dione itemq; magnificetia munerum templum clarius
rediderunt.Semperq;religione fibi foriantes magnam pacanorum multitudmem: etiam illosquo/
dammodo fui partem fecerunt.Quo tempore autem bellum fuerat conclamatum:& recens in Syria OdiumiudeoRr
Vefpafianus delatus eftnauigio.ludeorum vero odium apud omnes pullulabat.tunc vnus eoru An apud oes,ppter
tiochusquidamplurimumpatriscaufahonorabilis(erat:enimprincepsapud A nriochiam iudeoru) diuitias.
cum Antiochenfium populus concionaretur in theatro progreffus in medium patrem fuum 8C c$te*  Antiochus inui
ros deferebat inlimulans eos quod vna nodetotamciuitatem incendere ftatuiflent:& veluti gefto/ dusiudeosfalfo
rum participes quofdam hofpites iudg os t radidit.His autem auditis populus iam cohibere non po/ abcufatvna no/
terat. Sedineosquitraditi fuerantignem iuffit afferriftatimq? omnes in teatroconeremati funt in deftatuiffetota
muititudine vero ludeorum .pperabat irruere:fi eos celeriter viti efiet patriam fuam feruatumiri exi/ vrbem cocrcma
ftimantes, Antiochus autem iracundiam magis accedere mutato quidem voluntatis argumeto q>q; te SC  quos ppls
iudeorura moreš odiflet exhibere fe ctedens.fi paganorumritu facrifi'caret.Idemq; iuflit etiam c?te/ mffit edereraart
ros facere compelli.Renuendo enim manifeftos foreinfidiatores.Huius autem reipericulo ab An/
tiochenfibus fado pauci quidem confenferutsalifs vero qui noluerunt perempti funt. Antiochus ve
roacceptisaRomanoruducemilitibusfeuusinftabat riuibusfuisnequaq eosdie feptimoabope/
re cefrate permittens.fed omnia cogens facere que diebus agerentalijs,Taq; validam neceflitate im Antiochusiteijs
pofuit.no modo apud Antiochiam vt feptimi diei ferip foluerenf Sed hoc exordio in efteris quoqg i U£ }eos quadra/
cg.li.v* ciuitatibus ad breue tempus fimiliter fieret- CEIudeis autem apud Antiochiam tune eiufmodi mala tu concremaffe
53 ,yz. perpelfisjaltera denuo calamitas accidit. De qua narrare conati:bec quoq; perfecuri fumus, Na quia accufauit
B quadratum forum exuri contigit.&archiua moniinentorumq 5  receptacula publicorum.itemq; baff/
licas,vix<^ ignis inhibitus eft fuper omnem ciuitatem magnanimis viuens:huius fafti Antiohus iu/
deos accufat ad Antiochenfes quos fcihcet fi his infefti antea non fuiffent. recenti tamen ex incen/ *

diotumultufacilecalumniamperpuliffetmultomagisex anteaftis fidem nabere fuis didtis perfua/
fit.vtpcenefevidiffeignem ab ludeis inijci arbitrarentur: & tanq furore correpti magnocumardo/
re cun&i qui accufabanf aduerfus eos impetum facerent.Vix aurem motus eorum potuit reprimere c^uida iuuenis
collega adhuc iuuenis legatus poftulas fibi pennitti referre ad Cgfaremgefta Redoremnamq; Sy/ fadainqfitione
rif Cefennium prifeum iampridem Vefpafianus eo miferatmondum autem ille peruenerat. Habita iudeos imunes
vero diligenti quf ftione collega reperit veritatem SC  eorum iudeonun quid e quos Antiochus 'accu/ oftenditft inče,
fauerat nemo confcius fuit.omne autem facinus admiferunt homines quidem noceciflfimi neceffita, diarios cogno /
te debitorum rati $ fi' forum SC  feripta publica concrema(fent:exadione liberarentur Judei quidem uit
pro fufpenfis confulatione criminationibus futura expedantes magno tnnorefluduabant.

Crytusallato fibi a patre nunciofciuitipfumvniuerfis Italig ciuitatibus fuiffe defiderabiie: ma
ximocp honore Romg receptum maximanaq 5  fuit populi leticia in eius aduetu.Sed germani SC  Ga/
latg Vefpafiano adhuc in Alexandriam exiftente defecerant quo cognito.ipfe litteris miffis ventiliu
cgrealem cofulem facit iuffitq; ad regendas .pficifci britannias. qui audita Germanorum rebeliione Tytusa r /a!o ffd
eos inuadit.quos domicianus dux exercitus priftino fubiecit lugo.Sermatf vero qui 8C;Scy£he didi a  p atren g_- 7/
funt.cugermanis coferant:& in romanos impetum facientes hyftrum tranfgreffipluresocciderunt, _ ° ^

gtFronteium Agrippam vaftatis vndiqj regionibus. Sed hoc Rubrius Gallus a Vefpafiano nuifus uerfis iraife dui
debellauit;g< multos occiditalijs fugientibus. Capitulum festudecimum. tatibus p lendfi

Ytus autem C?far a patre fibi allato nucio %  vniuerlis quidem Italie ciuitatibus defidera <j e f lc j er alis & *
bilis perueniffetmaxie vero q>vrbs euromafummacudlacritate &claritudinefufcepifiet nrj J/ U) , 0
in maxima leticiam voluntatecj tranflatus eft curis de eoita vt fibi erat fuauiffimumlibe/ ts  fliifTet receo #
______ ratus Vefpafianu.enim etia longe quidem ebfentem omnes homines Italias voluntatibus £ us

vt pfentem colebant:expeftationem fuam $ nimis eu venire cupiebant pro eis aduentu dueentes.

SC  orani habentes neceffite liberam erga illum beniuolentiam. Nam a fenatus memor calamitatum
qug mutationeprincipum contigiffentoptatum.erat fufcipere fenedutis honorebellicoruq; gefto gs
maturitate declaratum:cuius praefentiam fdebant foli fubiedrorum faluti commodaturam.Et popu/
lus quidem malis inteftinis follicitus magis eum venire cupiebat. tune fe calamitatibus quidem pro
cetto abfoluendu efle confidens anteq vero libertate cum opulentia receptummi^cipue pars milita
ris ad eu refpiciebat.Hic’enim maxime per eum belloru patratoru nouerant magmtudme Jmperitia
veto alio§r ducum experti atq; .gnauia:magna quidem fe optabant turpitudine liberari.euvero qui
fe 8c feruare SC  honeftare folus poffet recipere precabanf. Dum veto hac beniuolentia diligeretut ab

Mj.


Etbet fep(int«0 3ofep^i 3ut>ef

Quaf 0  honore omnibus-.honore quide a pcipuis viris vlterius expedare intolerabile videbaf. Sed eum § 15gtff ime  n
vefpafian’ fue, ab vrbe Roma cpuenire ante .pperabant.Nec tune qui(q eius moraš conueniendi ferebatifed ita fi,
rit Rome recoe mul omnes effimdebanf: St vniuerfisfacilius St proptius ireq manere videbaf:vt etiamciuitas ipfa
ptus, tuneprimu intra feiocundam fentiret hominu caritatem. Erant autempaudores abeutibus temane

tes.Vbi vero eum appropinquare nunciatum eft,qq; manfuete fingulos fufcepiffet qui preceflerant
indicateftomnisiam reliqua multitudo p vias eum comugibus ac liberis pftolabah St quo tranfiens
Lcticia ppii' in adueniffet videndi eius voluntate vultu!q; eius lenitateinoim generuvocibus ,pfequebanf beneme
aduentu Vefpa ritum St falutisdatorefolumq;dignum Romg principanappellantes.Totavero ciuitas veluti tem,
liani, ' plum fertis atq; odoribus plcena.cum aut vix p circumftantiu multitudine in palacifivenire potuiffet
ipfequidepcenatibusdi|s aduentusfuigratulatorta facracelebrabat. Vertunt autfead fpulastur,
pq; tribus St genera 8t vidna couiuia exercetes deo libabantrSt ab eo pcabanf ipm Vefpafianum
gplurimu teporisin Romano imperio gfeuerare.St filijs eius St qui ex his nafceren? feruare mexpu
gnabile pucipatu.Vrbs quide Romana Vefpafiano ita fufcepto ftatimmaxima foelicitate crefcebat,
Cermanoru & C Ante h?c vero tepora quibus Vefpafianus quide apud Alexandria erat. Tytus vero hierofolimj
salatarum defe  obfidebat magna pars germanoru ad defedione mota eft. Quibus etiam galatarum ,pximi cofpira,
S- vefoafiano tcs ma g nam  fp® contuIerant.q> etiam Romano^ dominio liberarenf .Germanos aute deficere velle
exiftereadhuc b e U um< 3i mferre fuftulit primu natura bonis confilijs vacua paruatj fpe appetes periculorum dein#
in alexandria odium principu qm foli fciuntprg efteris getem fuam vi coadam feruire Romanos. Nfecno equi

Ca defedioni ■ dem maximam tepus eis fiduciam dedit.Nam cu viderent Romanove imperium crebris imperatorji F
* mutationibus inteftma leditionc turbari;omneq; hisTubditam orbis terr^partem pendere acnutare
cognofcerent.hocfibi optimutepus exilloijjaduerfistebusatq;difcordijsoblatu.efle putaueriit,Id
creor? muran, autem c 5filium dabant St bac eos fpe decipiebant Daficus al’s Claflicus quida St Baylus afs Vitillus
nes lmgatogr. ex cor g p 0 tetiffimis.qui olim quidem res nouas cupiebant tempore aute addudi fententiam fua p,
diderunt. Iaq; alaeriter affedg nuftitudinis periculum faduri erant.Verum maxima parte germano
VefoalTan 9  Iris ru,n  defedione pollicita cgtens fortaffe no diffenjientibus veluti quada diuina .puidentiaVefpafia,
miffisvetiliu co nUs a< * ventilium cgrealem(quipridem germaniarexerat) lras mittit: quibus eu cofulem dechrauit;
fule facit {uff ta- britannias amminiftrandas .pficifci. Ule igif quo iuffus fuerat abiens audita rebellatione

ad reeeda brM  eos  iamcogregatos inuaciit ordinataacie magnu in cofiidu numeru peremitidepofi/

nia cficifci ui  ,a< ® ament * a a d fobrietatem coegit.Sed gcito ad loca ille perueruffetibaud multo poft erant fuppb
aud^a rebella * c ‘ a  Na vt primu defedionis eoru nucius allatus eft Roma domicianus cf far hoc audito (non

tioe germ'tioite ^ ICUC a ^ ter  f° rta ^ e in >^ 3 e tate feeiflfet na omnino adolefces erat;tanta rei magnitudine fufcipere
cos muadit# ^ tra< ^ auit ‘S c d a prehabensingenitafortitudine St fupra etate exefcitatusillicotedebat in batbaros
Sarmatetoui & ^ aut ^ expeditionis farna gculfiiei fepmiferant. luchi u hoc ex timore mas imu nzdi  vt fine vila cla
fevthe dičti fot) d £  ptiftmo iugo fubijcerenf.Omnibus ergocirca galatiafvtopcrtuit)ordinatus.ne rurfus vnq facile
cCgcrmanis in  tur ^ aren ^domic;anusclamsatq;infignisetatefuperantibusfadiskpatriudecusafferetibus:Ro»
defed ionž c6fe mam re i re ^-  m  fupra dida vero germano^ defedione hifde diebus etia Sarmata^ afs Scy

tiut 8t i tčanos  l h ar 5 couemtaudacia.Na^qui appciiant fcytha^jfarmathf max ma multitudo clatranfgrefliflume
facientes Fpetfi S  violenri atq; feuiffmi ,ppter inopinatu impetu multos quide Romanoru(quos in pfidijs offe
hvftrutraforefTi de^cmterficiuntiStcofularevitum feniore popeium afsfronceifi agrippa(quifortiterhis obuiuspu
eoru plures oc S nauerat i occ idut , s pximafq; tegior.es totas feriedo atq; ducedo cmiafquf incendiiTent.puagabanf.
cidut k cofula* ^ e ^P 3 fi anus  hocfado St vaftitate Mefyg cognita.rubriu gallu dirigit.poena larmatis impofiturum.

1  *  A quo multi quide in plifs trucidatifunt.quivero falui eflepotuerunt.domu refugerat.Hoc aut bel

lo magifter militu definito: etia futun teporis cautioni c6fuluit.Pluribus em‘8t matoribus pfidijs lo/
ca circodeditivt oino barbaris effet ipoflibilis trafitus.In Mefya quide bellu eaceleritate dilcretu eif. p
CTytus vbiq;magnific€ntiflmacelebrans fpedaculacaptiuis Iudeis adoftentationemcladis

abutebaf. Hie enim itinere fluuiufqui Is didus eft.8t fafc batinus ,ppter peculiare miraculfl;appeil^

Gallus a Velpe tum C ognouit.Hinc Antiochenles obuia venenmt depcantes.vt mdeos a ciuitate expelleret; fed ib
fianomiffus de j os n 5 audit.Ipfe quoq; aureamcorona apartho^rege miffamfufcipies lnEuphrateremeauitAn
bellauit mu« is'  tiochia vbi iterum iudeos expelli petentibus Antiochius refpondit eoru patriam penffe.nullug; iam
eoru intetfedis locum(qui eos reciperet;reftare:fed eneas tabulas fuorum priuiegiorum eis pmifit esimere.Cu aut
& alijs fugienti file ad hierofoiimam vemffet triftemq; folitudine.g tune videbat antiqu§ ciuitatis claritudini čopa,
bas, raret mifertus eft.ciuitatis excidium multum impeans feditionis audoribus. Deinde in Alexadnam

pueniens curat nauigare in Italiam: 8t legiones iuas p ciuitates diftnbuit, Captiuorum autem duces
Symonem;0f lohannem feptingcntofq; alios in Italiam portari pcepit,

Capitulum feptimum decimum.

te froteiuagtip
pavaftatisvn/
di<$ regienibus
fed bos rubrius

l

^aii

• ■ i( ,; : ;\ qilot % 1
■

■■

r^.

»s sagg
• ... ^
,- k  ™ i f rntu }nand(i )

S?«s !

JUHEJ-*®' puraucruUd

^itBirb^VinUts
^■muiam(ua f(
,,n ‘ l  .rufurtcgenraHo
1  *u  fu^ouavtfpaj],

* ■ <-  •-’’ uJondediiaiiii!
' u --.a rtbtflaticra
'*f "j pcmntt:depo&

:  ‘ .tu poft oantfiippL
. t  ai.fUf.‘oc3oditofnon

v’ f iiilapmde/

:<Jihuinbaitaos
■•...ir.,  r^mfinevllacla
•.n-je.*jx  [urius vn Q ftflls
, jAuJftnrtibiis;Rfc
i rrjNMirUMflraftScj
. ii'.i".lpr(Fifluni8
r . , C4  ;o»tnpf#°®

vm  :nhisobuiuspu

''. ” t puapsbaJif*

‘ r^ui-j impofitumiB*
rjnbt HocauiW

E!2£» v**

r<

•• .. e ix&r
...  '•"

. >

c.. psa*

\+V**0&*

"vCS?«

kUAi

2De3ttt)#fo) bello

fQ’%€>

ca.5 1 *

Rir.ccps vero Tytusaliquadiuquidem bctyticomoraba?.itavt<J/xi'mus Indeautemre
uerfus.& per omnesf quas obiret)Syrif ciuitates magnificentiffiina celebrans fpeda cu,
la iudecrum captiuisad oftentationemcladis eotum abutebaf.Cbntigitaute in itinere
ftuuiuHi cognitione digniffirnu. Is futt mediiis inter archiam SC  taphaneas Agrippe re,
__ gni ciuitates.Habet aut quoddam peculiare miracuium.Nam cum fit qn ftuit plurimus

neq; meatu fegnis tn interpofitis fcx diebus a fontibus defidens ficcum exbibet locum videre, Detn
de quafi nulla mutatione fada.feptimo die fimilis exorif;atq$ huc ordine pro certo fempcr eu lema
te  copertum eft.Vnde etiam fabbaticus appellatus eft a facro ludeorum feptimo die Cie  nominatus,
CCiuitatis aut Antiochenfium populus qm Tytumaduentate cognouit manerequide intra mce,
nia pr? gaudio no patiebat.Oes aute obuia ei pergere,pperabant SC  vfq> ad tricefimu SC  eoamphus

n.., j;.,™ Ct>A  fcmirii *ru  niiPris rii  rn',!iT.

Ty‘usvb;q;mŠ
gnificentiffima
celebras fpeda
cula iudeorum
captiuisad ofte
tationemcladis
abutebatur.
Antiochefes ty
to obuta ciuita
teexierut»

Ive

fadurus effetiudeis magno SC  atroci mcetu tenebaf. Sleč enim comoratus ( eft Antiochi? Tytus.Sed
cottnuo a Zeugma eufraten verfus iter cotendit.Quo miffl etia ab rege parthorum venerunt aurea
ei ferentes corona cp/iudeos vici{Tet,Eaqi fufcepta etiam couiuium cxhibuit regis miffis atq; ita An
tiochiam remeauit. Caria vero 8C  populo Antiochenfi multu petetibus vt in theatru veniret vbi eu
ois inultitudo preftolaba! humaniffime paruit.Rurfas aut hifdem fortiter inftatibus SC  crebro poftu
Jantibus expelli ciuitate iudeos ingeniofe refponditipatria eorum dices quo expe!lendi fuerant inte«.
rifle nulluq; iam e [Te locu qui eos reciperet, Vn ad alia petitione fefe couertunt Antiochefes: q?  prio
rem ipetrare non potuerunt.Eneas eni tabulas eum pcaban? eximere.quibus incifa efient priuilegia
iudeo^.Sed necid quide Tytus annuit.Veru in eodeftata relidis oibus (quf habebat apud A mio,
g chiamiudeOad?gyptumindedifceffit.Iterautagendocaad hierofolimaveniffet tnftcma; folitudi
ne,'g tune videbat;antique eiuitatis claritudini copararetidifiedorum opera magnitudine SL  vetere
pulehritudme recordatus mtferebat excidia ciuitatis.n6(flcat alius feciffet; exultans q> tale ac tanta
funditus excidiffet.Veni multij imprecans feditionis audoribus Si  qui hac ei pasna inferre coggiffet:
ita certus erat q? nugvittute fuavolaiflet punito^e calamitatibus clarefcere:exmag«is eni diuitijs no
tninima pars in ruinis adhuc inueniebat.Q.U?de eni eruebat Roma plura vero captiuis indicantibus
auferebat autu atq argenta aliaq; inftrumeta pciofiffima qu^ dni propterinccrti belii fortunf,terras
codiderat.CTytus aut ppofitum iter ad ?gyptu tendes emefa velociter folitud/ne puenit AIbxan^
dria',Decretoq;ad Italia nauigarecu fe dne legioes comitarent vtramq; / vn venerat; rurfum remifit
quinta quide in Mefiam quinta vero decima in pannonia.Captiuorum autem duces Symon«b& lo,
hanne SC  alios feptingetos numero viros eledos ta magnitudine corporum q pulehritudine pfian,
tes illico ad Italiam portari pcepit cupiens eos Sc  in triumpho pterducere,

CTYTO Romam reuertente maximuscelebratus efttriumphas.

^£Ty to Romam aduenienti pater cum ciuiummultitudineobuiam venit cumaxima Ietidaom
ties domosexierunt popam vifuri;8i triumphura.Verpa{i'anus:& Tytus labro coronati patriaqj pur
purea vede amidi tranfeunt quos fenatus in odauianis ambulationibus pparato tribunali pftolaba
tur.Militefq; inermes erat in fericaSveftehureis coronati. Vefpafianus autemfipfo SC  Tyto folenia ce,
Iebrante)milites breuiter ailocutus illos ad prandiu(quod his ex more ab imperatore parari foletjds«
mittit.Ipfeq;adtriuphoriimreceffit.ineifabiliaautemeranttriumphopparata. Aurum argentum/8f
ebar in omni genere fpecierum SC  operum.Gemmf multf Si  clariflimf. Simulachra deoru pciofiffi,
^ maferebaniianimaliaq; diuerfisornametisinduta ( ppriis.Triumphatorcsquoq;abaIifsdifcretimž/
rabiiis ornamentoru magnifTcentia culti erant.infuperq; captiuoru vulgus ornatum erat.Machinf q^
portabanf .belii autem deferiptio Sc  belloru euetus quos iudei pafliTum pfentialiter p fingula pegraa
ta oftendebant.Otnamer.ta etiam & templo alata portabanf.fed mutatumerat candelabra a iudeo
rum c6fuetudine.lexautemiudeorumnouiftimafpoIiorumferebat.deindetranfibant plunmivida
r:'e portantes fimulachra omnia auro Sc  eborefada poft quf Vefpafianus prior ibat:& Tytus fequ&>
bat.Et domicianus adhuc equitabat ornatus puIcherrimi.Pomp^ autem finis fuit capitolini iouis te
pinm quo conftiterunt SC  antiquo Romanorummore,Symon Gyorashoftiumdux inter coptiuos in
popam tradudus laqueoq 5  circudatus per publieum trahebahcuius quidem poftq vitg finem nun«
datum eft hoftiasinchoarunt: Si  his fecudo celebratis in palacium recefferunt. hanc quoq; die vrbi
Romana finem malorum ciuiJium Sc  pro fcelicitate fpei bong principium celebrauit,

CCapitulum odauum decimum.

M*ij.

Depcates vt iu,
deos expelleret
ciuitate Tytus
no audit.

Tytus aurea co
ronaapattora
regemifia fufci
pies i  euphrate
remeauit Anti#
ochiam.

Tytl htTetn re,
deatis pietas SC
mifeticordia fu
perilla excifa q
[edidofis ipre,
casvirtute,fua
punftorumeala
mitatibus nole,
bat clarefcete.
Captiaoru du,
ces Symone SC
Iohem U  alios
feptigetasUta#
ha port§jt |ce#
pit.

‘ g,tbet$>eptim«03ofeplrt3uDd

Tvtoaduenieti eraiEiaaa Vero naufgatione pro voto fimileter quidemRdma in co fufcipiendo erat afoa 3  & D
Roma pater cu I © ]excurfus exhibuitebquos patri.Ciaritudine vero Tyto pateraddidit. qui venit obuia eu mq .

ciuiu multitudi «^fufeepit.Mu!titudiniauteciuiumdiuinaquandamleticiafuggerebat : cpvidebatinvnumtre1

ne obuia venit coueniffe. Non multis ah diebus pod vnu comunem triumphu ob res geftas agere datuerunt. q u is
makiacu Icticia vtrifq? fenatus pprium decrcuiilet.CTrfdifto aute die^quo futura erat popavidorif)nemoextam
Modus exeudi infinitaciuitatis muitftudine domi temanfit.Omnes aute cufT^pdiffler.tlocavbitrii ftarepotuiffent
ab triuphum 8C pueneruntquatus fpcčtandi modus fufficeretiimperatoribus coceffo neceffario ttanfitu.CudaVeto
ordoVefpafia* partemilitariari lucemp turmas atq; ordines prfgreifa cum redoribus fuis&circa hoftiacoftituta
nus SC tvtuslau non palacij fuperioris:fed ,ppeIfidis templuibienim principesnodeillarequiefcebantprima iaau*
ro coronati pa* tora incipiente .pcedunt.Vefpafianus g£Tytus lauto quide coronati-amidi vero.patrta vede putpu
triaa; vede pur rea:8cad odouianas ambulationes tranfeuntaBtenim fenatus SC  ducum ^ceres Sc  honorati eqnites
pura amidi tra eoijz prfdo!aban?aduentum Tribunalauteanteporticusfadumerat;fellgq;m eo|patatf eburnef,
Ibut ouosifcna* Quocu afcendi(Ient:cojfederunt,Stabrr!q; partis eosmilitaris fauor excepit:multis virtuturateftimo
tus i odonianis ntjs pdicans.Uli autem inetmes crant i vede fertca:laureis coronati.Prgceptis aut laudtbus eo# Ve»
Sbulationibus pafianusfcu diceie adhuc velientjfilencif fignu dcdinmagna oim quiete fada furrexit SC  amidu ma
pparato tribu* gna partecapitis adoptusfo!eniavo:ace!ebrauit.Ideq;Tytusfecit,Perfedts aatvotis Vefpafianusi
nali p dolabanf coe oes bteuiter allocutus milites quidč ad prandiumf quod hij ex more ab imperatore parati foletj
Porta trifiphi. dimittit.ipfe vero ad porta receffit que ab eofq> per tllam femper triumphoru Pompa ducifj nometi
' F  accepit.Vbi Sc  cibfi prius capiebant& triupbaiibus veflibus amidi ad portam dijs collocatiscgfa ho

Incfifabilia triu* ft' a  inter fpedacula tranfeutes triumphu ducebant:vt muititudini facilior preberef afpedus. ftPro g
pho p-arata. merito aute narrarhnultitudo illotu ipedacuJoru magnificetia no poted in oibus qu? qulfq excogi*
^ '  tauerft velartiumfadis.vel diuitiaruopibus ve! naturf nouitate. Na poene qufcuq; hoibus quivfq

Ar^etu/auru Sc  fuIIt  fottunatispaulatimqugdta fui talifahamirabilia atq;magniffca hfcvniuerfailladieRomani
ebur i cr?.i gnei < m P eri l magnitudine ^bauerunt*Etenim argeti auriqi necno SC eboris in omnigenete fpecierfifiue
fpederu& ope operamuititudinenovtip6p3mferrecerneres.Sedfiqutsdixeritoiafluere SC aliasquide vefteses
rum F  riffimi ger.eris purputa portari,alias dtligentiffima piduravarietas arte Babiionica.Gemmp aute da*
Gerns dariifi* & tSmuItp.aliecotcnis aureis.alie fpeciebus.aiip formate incluff tradudp funt vt appareretfra

me EC  muke. ^ ra  nos eotum vnq aiias vfq vera eifealigd fufpicari. CFerebanf aut fimulachrorum figillafqu$ ilii

Simfaclira^leo deos habebat;&magnitudine mirabili.& atte no defundor/j fada horuq; nfhil no ex pciofa mate#
tu  pcioMma ria.O uin SC  antmaJiu diuerfa genera < pducebanf. ( pprij's otnametis induta.Erataut qupflnguiaetia
feiebanf. portret magna hominu mulntudo purpureisvcftibus atq;inaufatis omata.Ipfletiafquiad popara

DCrmphatotes fuerancjab alia torba diicteti.pcipua^mitabiii ornamentommagraficetiacultierant.Infuper hišne
ab aids diicreti. captiuoro quidem vuigus mornatu vidcres.b'ed varietas Sc  puichritudo v^difi natura ex fat/gatiSe
Maciiie porta* corporu deformitate oculis fubtrahebat.Maxime aut dupor erat machinatui^up portabanfjfiuepe
banf. gmatu fabncatio.pro cuius magnitudine timendu viribus portantiu occurretes putabat.Multa enim

Beltidiefcriitio in  temu nidu/quartuq; furgebat & magnificetia fabrice cu ammiratione deledabat.multis aurata ve
& b^iiu * eue^ ^ IC c * rc ndatis cum auru prteteiea acq; ebur oibus eiiet affixum,CMu!tis aut imitationibus bella ali*
tus auosLdet tCt m  a ‘ !S  diuifumcertamfuifaete aemodrabat. Eratenimcernerevadari quidemfortunatiflimam
oaif funt oibus 'tetram.rotas vero interfici acies hodiu.& altes fugere alios captiuos duci murofq,- excelletes magni*
Dietiahterode* tudinemachinisdirm:&caftelloru excindi‘munimina &populofarumciuitatu maeniadidurbari,-e3C
' Ibaf, erctuq; intramuros infundi cedifq; omnia loca plena.8: eoru quimanu refidereno poteritpreces

ignemq; tepi is immiffum ediumqi luper dominos pod multam vaftatione euerfionis atq; omnis
triditig čefiuentis nen araaculte neq; ad hominu vel pecoru potum.fed per terram ex omni p te fla
Peema machi* gtantem.Hfc enim iudet belio paffas effe ipli experti funt. Ars aut 8t cofedornm opetu magnitudo
rai oltarne  col noicientibus adhuc fieti  tangpfentibusodedebant.ffEratautempiTngulapegmacaptf ciuitaris F
locatuenificat. ^ ux , * ia vt ca ptus fueratford natus.multe aut nauesfequebant.Spoliavero alia: 8tala quidepaffim
1  o ferebanEEminabat sure duces eorumque apud hierofolimamin tep!o teperta funtmefaaureapo*

< can( r e  d er: s taleči magm&candelabru quidem iimiliter auro fadu. Sed oper e comutato ab vlus noiki co
v M  fuetudine.Nam media qutdcm coluna bafi herebattenues aute ab eo canulf pducebanfur.ad fiini*

litudmemfiicinulas:& {ummumqu 2 eq i  in Ucinij  fpeciem fabncat?. Erantaute numerofepte feptimi
dies qui apudiudeosed indicaniesbcrrore.<EPod hfc aute portabaf lex HideorunouifTima fpoko
ru.CDefndetranfibat plurimi vidtorip Emulschra pertates oia ex auro Sc  eborefedta.Poft que Ve*
ipafianus prior ibat;& Tytus deindelequeb 2 f.Domicianusaut adhuc equitabat ipcquoq; ornatua
paLcherrime.dignft fpedari exhibes equu. $£Popg aut finis fuit capitoliu iours teplu.quof poftqvetU
eft;c6diterut.Etat enjvcčtus mos patrius operni.doneč ducis hodiu mortl quifpia nuciaiet. Is etat

iabrun.,

I.cx iudeorum
nouifiima ipo*

33De3ttD$i'co beilo

5ymon Gyor« tunefnter captiuos in Pompam tradudus,Laqueo verocircumdatus perpublicum SymonGyor$
trahebatuneum eumflmul cederent *jui ducebat.Lex autem Romanis eft ibi necare ctiminum reos iter captiuos »n
mortedamnatos.Poftčji igituc eumfinemvitf habeie nunciatnm eftybmniumq;fauor fecutuseft tuc popatradudus
hoftias inchoarunt.Hifq$ omne fecundo per vota folemnia celebrafis in palaciu recefferuntEt alios J 3t Hčo ‘ n  P°P a
quidem ipfi fpulis exceperunt:alijs autem omnibus fnfttudti erant domi conuiuiorum apparatus. iter.edus eft.
(£Hunc autem diemvrbs Romana celebrabat.vidorif quidem in hoftes gratuIatorium;finemvero Dies celebris ra
malorum ciuiliura;8( fpei bonf pro fcelidtate principum. manis,

CCPACl tempum Vefpafianus ediffcauit.

{[Vefpafianus peradis triumphis templum pači edificauit:magmXq: donauit munetibus 8i !  ea
que in templo fuetant iudeorum ibidem repofuitlegem vero iudeorum. & purpurea penetraliu vela
in palatto condita feruari precepit. CCapitulumnonumdecimum.

- iOft triumphos vero Sc  Romani imperij fitmiflimum ftatum, Vefpafianus pači templum V efpafianus p#

edificaredecreuit:Itaqsmirace!eritate.8C quf omnium cogitationemfuperareteffedum sdis triuphiste
eft Magnaenimdiuitiarumlargitate vfusinfuperpfedis id pidur?ac figmentoru ope> pl um  P aci  edifi
nbus exornauit.Omnia namq; inillud Phanum colleda ac depofita funt quoru vifando cau!t  niagnis
w>'  p — „Ti r^ rIim ftud/optotum orbem qui antenos fuerunt vagabanf. Quomodo aliud apud alios donauitraune#
fitum effet videre cupientes.Hic autem repofuit etiam quf iudeorum fuerant inftrumeta hifq; fe ma r ‘bus SL  ea quas
cnifice ferens.legem vero illorum SC  penetralium vela purpurea in palatio condita feruari precepit ‘ n  teplo fuerant
CHERODIVM & Machetus a Ludo Baffo obfidetur & capitur. tudeoru ibi

|[ Lucius Baffus miffus in Iudeam legatus caftellum Hfrodiu ab incolentibus fihtforiauit SC  mi p°ruit»

I/tarimanu colleda legionedecima bellum inferre Macherontis ftatuit. Valde enimneceffarium ca#
ftellum excindividebaf nemultos fuimunimtne ad defedione inuitaret. Mam falutis fpe habitatori#
bus.& aggredietibus hefirationem (C  formidinem natura Ioci:&muro circudante prgftabat. Mache#
rus vero altiffimo vertice fupereminebat.Ea namqj loči perfpeda natura Alexander primitus caftel
« ktn muniuit.vbi hf rodes poft Hftodium edificauit. propter Arabum v/cinitatemultafqj contra ob
15  fidionem fecerat munitiones:# inexpugnabile reddiderat.Ruta quoqj mirabilis magnitudinis ibi te
pore Hgrodis perfeuerabat:vbi SC  in valle a parte feptemtrionali dida.Barbas radix eiufdem nomi#
nis erat fiammg fimilis mirabilis virtutis.fed eam euellere difficillimum erat fine euelletis morte. h ec
enim demones abigebatlbi quoq; aquarum calidarum fontes fapore diuerfi fcaturiebant.multi.etia '
frigidide aqug»Sed ex vna fpelunca quafi ex duabus mammis duo emanant fontes alter calidus: SC
alius frigidus, qui mixti lauacrum prgbent medicinale. 8c  fuauiflimum metallum quoq fulphur Sc  alu
men tnuentunf.Baifo itaq$ caftellum obfidente tnaximus fiteonffidus. Sed res qu£edam inopinata
tradedi caftellum impofuit iudeis neceffitatem,Eleazarus fciltcet vnus obfefforum iuuenis Sc  aud0x.

Q,ui fquoda die difereta pugna ex vtraqj parte)omnes defpiciens extra portam remafit Sc  muro fta
tes alloquebaE fed illfi(capta oportunitatej quida ggyptius captum ad romanom caftra duxit ipmq;
nudum verberibus cedi fecit qd vehementer iudeos cofudit 8C  caftellu romanis olferunt reddito fibi
eleazaro.quo cognito multi inferioris ciuitatis fugiunt ali/s occifis.muliertbus vero SC  pueris in ferui#
tiummancipatis, CCapitulumvigefimum.

|N iudeam vero legatus miffus Lucius Baffus fofcepto a c§ realivitellino mtlitu magiftro.ca Lucius Baffug
I ftellu quidcmhf rodiumab ineoietibus fibi fociauit. Poft aut omni manu militari collečta miffus in iudel
j imulti aut in partes diuifieratj&legionededma:bel!u inferre Macherontis ftatuiVValde, /egatus hfro#

£ enineceffariu videbaf id excindicafteilu:ne multos fuimuniminead defedione inuitaret diufibifociautf

Nam Si  ialutts fpe habitatoribus certa;& aggredientibns heiitatione atq; formidine natura loči pfta# Herodi caftelli]
remaximepoterat.Namipm cpmurocindu eft faxofus eft collisin proceracelfitudine furges; vt ob fitus deteti*
hocetia capi dfficilis videiefcScd ne  vel ac cedi eo poffeexcogitarat: qup vallibus eu ex omni parte ptio,
vallauerat:qua 9 J altitudo oculis coprf bendi no poffet;quafq;nec tranfire erat facile nec aggeftu vila
ronecopleri poiTibi!e.Naeaqu§ ad oeddetefedaeratvallis fexagintaftadijs diftendifvfi afphaltio Macherusin
des lacus ei limite facit.Ex hoc vero tradu ipfe Machetus altiffimo verticefupeminet. A feptetrioe mote.
aut SC  meridie valles magnitudine quide fupradtda cinguntifimiliter vero funt inextricabiles Ad co Alexaderprint|
natu aut eius val!is(que ab oriete eft)altitudo no minor centu cubitis inuenif.mote vero’ex aduetfo tus caftellu mu
Macheroti pofito termina!.Ea loči natura pfpeda rex a!exader primitus caftellu eomuniu(t:q> poft# niuit vbi poft
ea gabinius bello cu  ariftobolo gefto depofuit.Herodi aut regnati oibus lo ds  dignior cura viia ei^fgC hfrodes hf ro#
coftrudione tutiffima ,ppter arabii pcipue viemitate. Naq; oportune fitus eft eorfiq; fines expedas. diu edificauit
Magnfi ergo Iocum muro amp!exusacturribusciinta£eillic fecit incolis vn in arcemipfamferebant ; ppter arabu ya
afcenfum,Q.uin <X rurfumdrca ipmverticemmuru edificauerat,turrefq; inanguliscetumfexaginta cinitatem.

M.iij.

Muniriooesfif
rodijcotra ob#
fidionem,

Ruta mirabilis
magnitudinis a
tpehfrOdis tuc
gteuerans.
Baaras radfx
fianif fifis mira
biiis virtutis

Q.iio fine pen'#
culoeuelli po#,
teft,

Abigitdemoes

Aquatum cali#
daijt  fotesfapo
rediuerfi.
Aquffrigidg.

Metalla ibide
fulphur & aiu#

ITKO.

Obfidet baffus
hfrodiu R ciut
latern,

Conffidus,

%iUi  3ofep!)0itDef

cubftis etexerat.Tn rnedfo ambitu regfam ftruxcrat;magn!tudine firnul habitationum fe pulchrfctidj D
ne locupletam.Mulras vero cifternas recipiedis aquts habundeq? fuppeditandis iocfs maximeido#
neis fecerat.veludcum natura certaret: vt illa fitu led inexpugnabile feceratdpe munitionibus ma
nu inftrudis fuperaretlnfuper his enim R lagittarum multitudine machinarumq; repofuit & omne

apparatuexcogitauit:quihabitatoribuspofiem3gneobfidionispfiareconteptum.CEratautemin

i pfa regia ruta mttabilis magnitudine, Nullo enim cat/ce ve! ceifitudine ve! magnitudine vincebaf,
Fereblt aute eam ex hetodis temporibus perfeueraffe:manfifietq? vlterius ,pfedo fed ab Iudeis (qu|
locum coeperant)excifa eft.Vallis aufem qua ciuitas a parte feptemtrionaii cingtt quidem locus Ba#

Eleazarus au#
dacia fcrox,

Eleazaritem«#
ritasquerufus
in caftrum
Romanom tra#
duxitipfumqj
dus nuduver#
beribus cedi fe
cit qdiudeos
coafuaic,

re.Circa vcfperam vero velut iubare fulgutans .accedentibus eamq; euellere cupientibus.factlis non
efbfed tam diu refagit.nec prius manet:q fiqufsvrinam muliebrem vel menftruum fanguinem fupet
cam fuderit.Q. uinet,amtunc  E q u,s eam  tetigit mors certa eftmifi forteilla ipfam radice ferat de ma
nu pedentem.Capi? alio quoq; modo fine pericuio. qui tališ eft. Totam eam drciifodtmt/ita vtmini
mum ex radice terra fit coditumideinde religant ab ea canem. Illoq; fequi eum a quo religatus eft p#
peranteradix quidemfadleeuellitur:canis verocotinuo morit.tang eius vice tradrtus qui herbafu«
rat ablaturus.Nullus enim poftea accipientibus moetus eft. Tantis autem perfculis propter vna vim
capi eamoperepredum eft.Nam qu* vocantur demonia peffimorumhominu fpiritus. viuis immei//
faeofq; necantia quibusfubuentumnon fueritfhascrito fetiamfi tatummodo offeratur egrotat, bus j
abigit.Fluut autem ex eo !oco aquarum fontesetiam calidarum multum inter fe fapore diuetfi.Alij g
namq; amarflfuntialijs nihil dulcedinis deeft Muki autem frigfdg aqueortus non fo!um in humilio
ribus locis fontes alternos habentded quod amplius quis miretur in proximo.Etenim quaedam fpe
Junca cernitur non quidem alte caua:faxo autem eminente protefta.Super boe autem dup maming
inter fe paululum diftanteseminen^fR altera quidem frigidiff mumfontenya!tera calidiffiraumfun#
dit.Q.ui *nixti lauachrum fuauiflimum pr£ebenf.multifq; morbis ac vkijs  ia!utare:maxime veronet#
uorumeutationi conueniens.Habetq; idem locus mcetalla fulphuris R aluminis.<[BalTus auterr^o
templatus vndiq> regionem valle orientali repletam expugnationem aggred i ftatuit. opuiq; inchoa
uit properans aggetem q plurimum exto!lere:faciiemq; pereumfacereobfidioncm.‘O ul  vet« intus
fuerant deprphenfi ab externis fegiegati iudei.ilto quidem copgere inanevlgus efieexiftimantesin#
feriorem obferuareciuitatem.acperiaculapriores excipere. Superiusvetocaftellum ipfioccupat«
tenebant/R proptermunitionis ffrmamentunuR vt faluti fupconfulerent, Impetraturos enim ie ve#
niam opinabantunfi IocumtradidiiTent Romanis.Prius autem volebant fpem dcclinandteobfidio#
nis experiendo conutncere ideoq; in dies fingulos alaeri animo excurfus habebanl R cum his quos
forsobtulifietconfertisman'busmu!t/quidemmoriebantur:iT!u!tofq;Romanosinterfidebam.Sem
pet autem vttifq; plus ex tempotevidoria captabatur.Iudeis quidemfiincautiofesaggrederentur.
In aggere autem pofitisifi improuifum excurfum eorum bene fepti armis exriperent. Sed non is era
fin is obfidionisfuturus C Res autem qugdam formitu gefta inopinatžncaftelli tradendi neceffi  ta#
tem Iudeis impofueratiinter obfefibsiuuents fed audacia ferox Rmariu ftrenuus nomine eleazarus*
Is aute fuerat k i  excurfibus nobismultos aggredi:aggreffumq; ( phibeie obfecras alias obferuas ena
in plijsfcmper grauiterq; Romanos afficies/iaudacia<jfua focios ,pfequens impetu c,uide his facile
peticuloautemvacuu difceffumerficiebat; nouiilimusrecedendo(Itaq; difereto quodamdie pugna
ex vtrsq; parte^pgrefTaipfe tanq defpiciensomnesexiftimans neminem tunchoftiumpt 5 iiuinex#
cepturum extra portam remanfit.R in muro ftantes alloquebaf;tutamcn illis addes.Hanc aut opor#
tunitatemvidit quidaex Romano^ caftris pgyptius nomine rufus.R^uod n cino fperaftetjimpeta
fado cfl ipfts eum armis tepente correptu.cu hoc vifo in muro ftantes ftupor teneret in caftrum R<*
mar.oRj traduxit. Potiq vero dux nudumeum precepit extendi & in apetto confiitutum vt exciwtf p
te  eonfpiceref verberibus cedt.vehemeter cafus adoiefcentis iudeos cofudit. Vniuerfaq; ciuitas in#
fletu erat & queftibus;vnius viri clade percuffa.Id vbi Bsffusanim : duettit;c6filiorumsc!uerfiis!io #
(les hoc principiu fumpfit.eoruq; miferationem augetecupies quatenus coafti eius falutecaileiU
tiadittonemfacerentquodfperau»adeptus ell. Na ipfe qu:c i .e ve!ut mox eleazam fufpeiuruscriice
defigi iuflit.Ea veroconfpečta maior caftellanos dolor inuafit.R vlulado quereban? ihtolersbik^t
efibcaismitate vociferantes.Tuncigif eos orabat eleazarus ne vel fedefpicerentmortemiicrninain
fubiturujfib:q-, ipfts fa!utepberent:poft quem omnes iamfubadi Romanoru viribus aefortun? co#
eedeiet.llli aut 8i  eius ieimone fradi/& q, i ntus pr0  eomultum precabanfrex magna enim « P°P^
lofa propinquitategemis ducebat)contra ingeniumfuummifericordia vidi funt.Etquibufdamce#
leriter miffis colioquebant caftelli facere traditioneipecetes reddito fibi Eleazaiofinsmoetuduiuttt /

J 4 :«,

- n ; r : « 0 ^

■

■;'53

■ hn!  avt*

.'  .'^hctbjj

l ' u  P^vuavn,
.; ,:ru  vvusnnod.

0  ‘ J ‘^diuo(i.Aj| ?B

•' ! n f nqu*daniipe
‘' lu 'ffliduf namig
,Ar  ^a-idrfliamb
^^'■nrnmjevtioM/

•I - •.•jJutertf
• "■<topu:q; ffld«
r  i' 'QwvcrointB

. : ::.i: CslUi

- : : umipfioccupats
:• ruoscnim le ve*

r-  : f .rundieoblidio/

; . ; I^JUinhlSUUM

; :i •mr.Mbint.Sctn
t  ■ 1 i^picd«cntUTi

,y<r rt. Scdnon is cti

^ ■.■ilr-iinccditv
m , ■ nedeszaruSt
• »aasoblMVt«*
"V-.uidi hisfjci!«

.. ,:.midJC pugn»

-i :-mptf‘ !UinCJ£/

, HincaStop

-,-o

. .<! rndfa® J,

; '. ; ;.tv

*J£S*

*■' J  - orn , - 3 I rt

•- ^>? co :
, r! ,, :> popU.

- , i'Aa^ ce ',

■

SDeJttD&tco bello Jfo^cu

A Cum autem his  affcnfus effet dux Romanorummultitudo ciuitatis inferioris inita feparatim cnm Iu
deis cognita padione ipficla node aufugere ftatuerut.Cuvero pottas aperuiffentiah his(q deditio
nem promiferantjad Baffum nuncius venit.fmeinuidia falutis eoru.fiue formidine eoru fugf caufas
ipfi preftarentSed fortifiimi quidefugientiu qui precdlerant euaferut:reliquoru autem viti quidem
mille feptingenti perempti funt.mulierculg veto 6i  pueti in^eruitium ducti£ponfioncs aut cum his
quicaftellum dederunt habitas Baffus coferuandas efferatus 8c  ipfos dimifit;& Eleazaru teddidir.

CIARDES(qui 8i  Saltusdidusfobfidetura Baffo.

CBaffusIardem obfidens equitibuslocumcingit &neinde fugerentfiluam fcindi iubet
magnoq; belli fado conflidu tiullusiudeorum euafisex Romanis duodecimtantummodooccifis
8i  Iudas Gyati filius dux de Hietofolima fugiens aduerfus eft in cloacis. Eoq; tempore Caefar libe«
rio Iudeae ptocutatori fcripfit vr omnem terram iudeorum vendat propria; 8i  patriam fuam fetuans ♦
Etfolisodingentisrelidisiudeis-Maffada adinhabitandamdedit.iuffitq; fingulis annis fingulis
Binas in capitolium defFerte dragmas.CAnthiocum autem apud Casfarem:& filios Cenfenius ac *
cufauit quo commagenem cruitate ingreffo. Anthiocus cum vxore Si  liberis fe purgare volens exijt .

Et ipfo cum vxore SC  filiabus fugientem in Cecilio filij eius Romanis reftiterunt Si  milites eius tranf
ferunt ad Romanos.lpfeautemvindus mittitur.Romam Sed eum Vefpafianus folui iubet magnos
ei redditus contribuens.CA.lani iuxta Tanaymfluuiumdegentes Mediam inuadentes depopulan
tur pacoro rege medorum fugiente. Armeniamqj rege captovaftant.

CCapitulum vigefimu primum. BaiTus' iarden

]JIs aut adminiftratis in faltu^uiappellaf Iarden jducere properabat exercitum. Muli eni obfides equitu
jjiliuc congregati ee nunciabanf,qui pride tepore obfidionisex hierofolimis & macherote bus locucigit.J
Ijprofugerant Ego cuad Iocuveniffct neq; falfufuiffe nunciu reperiffetiprimo quidemoem Iubet filua fridi
jlocu equitibus cingit vt fi quis iudeoru conatus fuiffet euadete fugiedi p equites copia no Coflidus belit,
habetet.Perdites aut iuffit fcindere filua ne inde fugerent.Hoc mo ad neceffitate addudi funt aliqd
fortiter faciediveluti ex audaci certamine fortafle fuga etia reperturi Itaq 5 TimuI vniuerfi Si  cu damo
re impetu fado in eos a quibus accindi fuerant irtuut.Illi aut fortiter eos excupiebant. Multuq; his Judeo^ i iHo p#
g audaciailloscotentionevfis diu quide preliu tradu eft. No aute fimilis euenit finis pugng certanti lionulluseuafit
bus,Nam romanotu quide duodecim tm cantigit occubere neq; multos fauciari: iudeorum vero ex cx roanis tantu
lilo pr?lio nullus euafit.Sed cum effentnon pauciores ttibus milibus proftrati funt omnes: eorumqj in odo duodect
dux Iudas Gyari filius de quo fupramemorauimus ordini cuida propofitus(cu hierofolimis ob« occifis

fiderefjquibus dimerfus erat cloacis latenter efFugit. CEode veto tepore c$ far etia ad liberiu maxi« Cefar' libetio p
mu fcribitfetat aut pcurator;vt omne terra venderet iudeo^j. Neq;eniciuitatein ea codidit: ppria curatoti iudeje
fetuans.8e patria fuam.Solis vero odingentisUlic relidis.locudedit queinco!etentqui vocaf maffa« feribit vt omne
da Diftat aut ad hierofolimis triginta ftadijs.Stipediu veto vbicfiq; degeret iudeis indixit;Bmas dra iudeo^? terram
gmas fingulis annis deferre in capitoliu iufiit:ita vt an hf c hierofolimoru teplo pendebat. Et res qde vendat.
iudeo^ in tepore hunc flatum habebant.([Iavero(quarto annoVefpafiano amminiftrate imperiu; Antiochus Si fi
cotigit comagine regem Antiochu in maximas clades cum tota domo incurrere.ex caufa huiufmo« comagines

di.Čefenius alias Ceffenius Petrus als Perusfqui tuc Syria redor amminiftrabat)fiueteueraifiue ,p <  rC x apud Cyfa«
pter inimicitias Antiochi.certu eni no valdepatefadu eft Irasad Cffarem mifit Antiochu dicens de« re m accufatura
ficere ab Romanis cu epiph anio filio decreuiffe padis habitis cu rege parthoi^ ,ppteraq; debere ll« cefenio,
los an capere.ne fi priores nouas res adorfi effent totu Romanotu imperiu bello pturbaret. Non erat
aut Cefar hmoi ad feplatum nunciu negledurus.Navicinitas regu maiore negocium prouidetia di« Samofaciuitas
gnu eife faciebat.Samofata eni comagene maxima ciuitas iuxtaeufratenfita eft.vteffet patthis eo
C naqjidcogitauerut.facilimustranfitus.tutumautreceptaculu.fideigifhabitafibiPetrus&potefta« Ceffenius igref
te permiffa vt ageret quod expedire videref negligedum no putauit.Subito autfAntiocho eiufq; fo« fus citate Coma
ci/s nihil opinatibus)in comagena ingteffus eft.ex legionibns quide fexta duces:& infuper quofdam genum*
cuneos alafq,- equitu.Habebat aut auxiiio reges terrf fqug Caldaica alias Caleidica vocafj Ariftobo«

Iu eiufq; fratrem Mafadamu alias Soenu.inttoitus aute illis erat fine certamine q> nemo indigenaru Antiochus cu
valebat manus opponere. Antiochus aute infperatopculfusnucio.bellu quide cotra Romanos nec vxore SC  liberis
cogitatione cocepit.Decreuit aut toto regno i quo erat tradu relido cu coiuge ac liberis egredi. hoc fe purgare vo«
fe romanis puru ab ea fufpicione qug fibi ingeref .pbaturu efferatus. Progreffulq; deciuitatecetum les exit.
viginti ,ppemodu ftadijsiin capo tabernaculu ponit.Petrusveroin Samofataqui eacapefceretmit« Antiochi filif
tit:Sč p eos cmitatetenebat.Ipfeverocualio milite in Antiochu iretendebat. Non tnrex velipfane roanis in bello
cedita te addudus eft aduerfumRoanos a!/quid bellicu gerere.Sed fortunam fuam queftus quiduis refiftunt,
pati fuftinebat, Adolefcentibus aut bellicj peritis fuigj corporis pftantibus filijs eius no erat facile in

M -iiif.

3LlbeE£epčtmt!s 3ofepty3!tiDef

calamitatc ffnepugna durare.Itaq; advirtutem feconferuntfpiphanes & callenfcus.Vehemetlau* o
Antiocho Cim tem pugna p totam diem habita in figni fortitudine demonftrati funt nullaqj fuarum partevirium
yxore SC  fiiia* diminuta dilcedunt Antiocho vero neq; pugna quidcm hcc modo pera&amanere domi tolmbile
busf ugiete \  ci* videbaf.Sed abdufta coiugccu filiabus in ciliciam fiigit.Atq; hoc fado fuorum militum animos fre#
lici a ti  Utes fui’ git.Nam velut defperato ab eo tegno defecerut.Et ad Romanos fe tranftulerunt.Omntuq; eratdc*
adto nanos fe fperatio.Ergo priufij pcnirns deftituerenf auxi!«js fpiphani cum casteris ieruare fc ex hofttbusetat
tralfernut. neceffarium.Fiuntq;omnes equiteš dccem qui cu his trafgrefli funt flumen eufraten, Hinciamfine
mcetu pfečki  cum adBollogeffenpanhorum rcgcm veniffent: no quafi fugitiui defpedi funt fedad
Antiochu* [vin huc priftinam fortunatn retinentes omni honore digni habiti funt.Antiochus vetovbi Tharfumct*
flus roma mit* liti?e venit miffo Herabonrarcho Petfus huncium Rom5 tranfmifit Vefpafianus autem itaregem ad
queyefpafia fe deduci n 6  paffus eft dignum effe ratus veteris amicitif habere rarione: qua belli occaflone fr.exo*
nus folut iubet rabilem iracudiamobferuare.Itaq; iubet ei iter agenti aufem'vinarla: intermiffaq} interimRomam
anagnolqj red* piečtione  apud lacedemoniam degere. Magnos vero ei pecuniac redditus pbct. vt no copiofemo*
ditus ei dedit do.Sed etiam regie vnftumhabcret.His fpiphanes SC  cfteri cognitis qUi patri antea memebantma
gna cura SC  extricabili animos re!axarut & ipfi quoqj fpe recocilfande cum Cf fare gratif'coceperat;
cumetiaBologeffus de his fcripfifiet ad Cffarem. Nec enim quis fceliciter agerent extra Romanum
viuerepaciebanf imperium. Et cum Cf far his manfuere facuttatem dediffet;Romam venerunt. Pa
Alanf :fuxtaTa treautemad eos ex iacedemone ftatim aduečto cu omni honore his haberefcibi manferunt.{£Ala ^ 4 ,
navmiftuum de norum autem natio q> quidem fcitf funt iuxta flumen Tanaya K Meotidas Paludes fedes haben* a p ,
cetes media de tesfiam quodam loco memorauhnus^Hts vero temporibus inito confilio vt tetram mediam: SC vite
populanf, riuspdandt caufa peruaderent cum rege hyrcanorum coIIoquunf.Namq; his eft iilius tranfittis do*

v r  * minusquem rex Alexander itafeceratvt portis ferreis clauderef. Aditu autem fibi pbito vniuerfi m,

Pachorus tex M fufptcantibus mediš incumbunt eorumq; fines populofos omnigenuq; pecorum plenos diripie*
bant.cumrefifterenulIusauderet.Kamqui regnum eius terr? obtmebatpachorus moem perculfus
indificiliora locarefugiens,c£temquidem omnibus cefferat.Vix autem abillis coniugemacconcu g
binas fuas captas centum datis talentis redemerat. Summa ergo facultate fiue pugna pdabundn K
vfq> ad Armeniam vaftantes omnia pcelTerunt. Eis autem rex Tyriades ahas Thiridates erat. Q.uf
cum his obuiusplia conflixiffet no multum ab fuit quo vmus iila acie caperef, Procul enim qtttdam
miffo eum Iaqueo drcudatum tračhirus erat nifi celeriter gladio rupiffet laqueum:atq; /tafugiffet.IlU
Alani armenfa autem pugnandomuitomagis efFerati.terram quidem depopulati funtimagnam verahominuraoi
raftat rege ca* *iiudinem aliam ducemes pdam ex vtroqj regno ad fuanirium domicilia redierunt.

pto.

IPIaums fmor*
tuoiiudeabaf*
foj& in amini*
ftratione fucce
desmaffadaca

CMASSAl  A aEiauio obfidetur,

CFIauiusSiluiusfmottuo iniudea bafloj 8 ( in amminiftratione fuccedens  maffadam eaflellum
fortifTimumf quod ficcarif(qiiotum Eleazanisprincepserat;occupauerantjobfedit.Fuit enim tepuj
illud apud iudeos omnium mahcig generiimfoecundifRlnum. Siccari /enim  primo iniquitatis aufto
t es.quos vero lohannes moderatibres moftrauit. K SymonGyore pelTimus horu ftiror is  emuli ftie*
runt I dumei fceleratiffimi.Tunc quoq; id hominum genusfqui Zeiotf diifbi funt; v/giut qui ex bono
rum emulatione nomen fibi imponetes omne malicif facinus im/tati funt,Sed in eos cunčia quf na
tura hominfspdflit ferre fuppliciadiuina voiuntate pnr-ritis cogdla funt. Venit itaqj Romanorura
dux contra Eieazarum SC  ficcarios Maffadam occupatcs:& ne quis fugeret eos circudedit ibiq^ nul*

!us fons nafoebaf. <£Capitulumvigdimum fecundum.

Pud iudeam veto mortuo BaffoFIauius Siluittsin amminiftratione fuccedftiKalia
qu'da terram belk) ftibaftain videns.vttum autem adhuc rebelle fupereffecaftello
omni quf i lllis locis haFebaf riianu colleda aduerfus id militemmouitJSJomen eli ^
autcafteilomaffada.Princcps vero ficcariorumfa quibi s fuetat ocaipatfij era tvit ^

ludf quiro paucts iudeispfuaferatfvtanteiigtiifi 11

ppotens Eleazarus ex origine iud^ qui.._ r -- f -,.

. .„,.„ , nv .. cauimus (/ ne ( pfe(Tioncmfacetent:qn cčforcyrimus in iudeadiredus eft.Tuc enim

ftellum obfedtt ^ cc3r ‘f vocauemnt qui Romanis obedientes čfie vel!et.omniq; mo his quafi*hoftibus vtebanfiidir**
cuius princeps P ien< ?° ^ cireuagendo eorum bona ignem veto eotum domibus inif ciado. Nihil enim  eo*

ferat Eleazarus a ^ r a  ' etl ‘ 8 en,s  differre dicebant.Q;ui pugna etiam petendam iudeorum libertate tanta ignauia pdi»
iudeust, diffentmagifq;feoptare ffRomanisleruitium fpopondiffent.Erat aute idplaneaccufatio altes cau

fatio SC  crudelitatis atq; auaricif dicebaf obtentu manifefto aute rebus effedum eft. Nam ide illi de
fectionis focij fuemnt.ft bellumcum Romanis comuniter fufceperunt.Caufa autem peior illorumin
eos fafta eft: & cum men tita eorum pidem refelleretur oecafio peius tračtabat eos qui nequitif fux
toftis affertionibus eaprobraret, Fuit eni tempusiltud quodamodo apud iudeos omnium genenun


®e3uba(«ot)el(o

fa-tcttj

^ malidf fcec5di'fflmuvtnmiaopusmteim!ttere[urinteaiificHqm3CxeogitadoiirigcrCTo!uiffet.H3 Tepusofm ge,
beret quo magis nouum aliquid inuenfretita SC  priuatim SC  comuniter oinnesvnu erant SC  exfupera heru malicij a#
te  alius alium tam impietate q proximos iniquitate certabant.Potentes qui'de multitudine male tra pud Iudeos fce
dando multitudovero ad mteritu potentiu properando illis enim erat dominandi cupiditas his au eundiflimuin.
temvim fariendi bonaqj locupletu diripiendi.Primo quidem ficcarif fuerunt iniquitatis in ,ppiquos Siccarij prio inf
&  crudelitatis au&ores nullus necverbo indi&o ad iniurid necg fado intemperato ad eorum exitiu gtat/s audores
quibus infidiarentur prgtermiflo pcenftus.CVerum 8C  hos Iohannes moderatiotesefledemonftta Iohannespeiot
utt.Nonfolumenim omnes interficiebat qui neceiTaria Sc  pro futura fuaderent tančj inimiciflimos
eiufcpmodiriues tradans.Sed etiam patriam malis plurimis cumulauit:qualiafadurus fuerat qui . *

deum quoq; iam eflet aufus impietate contenere.Nam Sc  menfa nefaria vefcebatur S legitimam pa Symon Gvore
triamq exterminauerat caftimonia vt etiam fit minime miru fi manfuetudinis comunione minime peifimus. 7
feruauit hominibus:qui dri pietate furore contepferat, CRurfus igitur fymon gyore quid tnali no co
mifitfO.uave liberorum corporum iniuria temperarunt:qui eum creauerant tyrannum'' Q_uave eos
amicitia qu£ve cognatio ad quotidianas cedes non ferociores efferiti?Naq; alienos quide male tra# Idumei fcelera#
dare meritis nequici? opus efle arbitrabantur:c!atiflimamvero gloria parere crudelitatem in familia tiflimi.
fiflimos exiftimabant.CHorum furoris etnult etiam Idumei fuerunt illi autem fceleratiifimi perem# Zelote fecino/
ptis pontiffcibus ne qua pars conferuaretur pietatis in deum totum quicquid ex ciuitatis fade fuper* rofiffimi q fibi
erat abfc!derunt:fummamq; per omma iniufticia induxerunt.In qua illud hominum genusfqui zelo nome exbono#
tf appellati funt)viguit:qut nomen fadis verum probauerunt.Omne eni malicip facinus imitati fut r fi emulatioe u
nullo inemulato'quod antecomiflum memoria tradidit)pr£termi(To:quauis nomen ex bonoru emu pofuerunt.
lationeimpofuiflent qui eos quos lederent propter effera fui naturam cauillado fallebant;qut malo# Čuda i eos (up
rum qu? maxima eflent bona ducebant.Itatp debitum vitf finem inuenerut merita iliis oibus pcena plicioru gna di#
deivoluntate decreta. Cunda enimfqu g natura hominis pofli ferre/upplicia in eosvfq; ad extremu uinavolutate p
tenninumvitg congefta funt quaevari js perempti cruciatibus pertulerunt.Verum fortafle dixerit ali# meritis funt co#
•V« quis minora eos q comifere perpeffos, Verum his quod iufte ea paterentur hgrebat de illis aute qut gefta.

1}  in eorum crudelitatem inciderunt non eft huius temporis pro merito conqugri CRurfum igitur ad FIaui us , contra
eanarritionis parte redeo;vnde dtgreflus fum.C Venit enim duxromanorum contra eleazarum 8C elcaza»8c ficea
< r qui cu eomaffadam tenebat)fycarios exercitu ducens ;Sc  fines quidemftatim oes obtinutoprgfidijs r j 0s  oceupates
B ybiq;Iocis oportuniflimiscollocatis.Caftellu autmurocircudeditnequis obfefloru fugiendt facul# maflada quos
catem haberet:vtq; cuftodes perfeueraflent.[pfevero caftris locu occupat ad obfidionemquideido circundedit na
neum quem dele^eratquaparterupes caftelli monti proximo applicabantuticgteru difficilem ad eo qui s fuDcret.
piasvtenfilium Non folum eni comeatus ex long ; nquo & cum labore iudeoru maximo portabat:q# nu j^ g  f 0 ’ nSj

bus hgcfuerat cura mandata:verumetiam potus aliunde in caftris deduceb:.tur;quoniamin eoloco *

nullus fons proximus nafcebatur.

CSiluius mafladg caftelli obfidione aggreflus eft maxto fabore ,ppter caftelli munftionem
& fitu.Vndiq; eni obrutis atq; altisvallibusoibus animaltbus inacccflibilis cindu erat.Erat enim itet
vnu quod coluberex anguftia crebrifq; ftexibus capta fimilitudine appe latu.Hoc aut caftellu pnus
a Ionathe potificecdificatu:qd hgrodes poftea magno ftudio p gyru muro cinxit 8c  viginti feptem
turres & regia inter mcenia edificauit 8Cvertice(ca  eflet foccudusjrex culturf deftinauit,Ibiq; balnea
ruvariaerat coftrudio:magniq? in fcopulis putei circa regia SC  turres.Intus aute munitio &  alimenta
qu$ centu annis ^pter loči natura manebant tncorrupta.Inuenta infup p  deci miiibusvirorii arma,

Illud em caftellu hfrodes ad refugiu duplex fufpicatus pertculum fibi prgparauit: fcilicet a iudeis SC
max!mu aeleopatravnus eni locus tantu aptus obfidionivbt Siluius machinas iuflit applicarircui fie
carij multu teftiterunt:fed S muru igne capere tentauit multis intus iadis faribus,

CCapitulum vigefimumtertium.

Is antedifpofitisSiluius obfidione aggreflus e masime moliš aclaboris egete:;pp<*r
caftelli munitione.Cui naturahmoi eft.Saxu gyro no exiguu &exceliu 15gitudinevn Manadf eafte!
diq; abruptis atq; altisvallibus cingif SC  ex iujfibili fubter fudo habes fcopnlos;ipfeq; W ^ fus  <Jcfcrip#

, oim funt aialiu grcffibus inaccelT^nifi ^ duobus modis idefaxu in difficile explicaf tio8C munitio.
acceflu alias afcefu.Eft autvnu iter ablacu afphaJtidead folis ortu &alteru aboccide Valles oibus a#
.... .  ! tefaciliusambulari.Vocaturautevnumcoluberexanguftiacrebrifq;flexibus capta nimalibusmac

fimilitudt’ne.Q.uf enim prominetrupes frangitunac fepeinfefereuertenspaulatimmriu ,pducitur erilibiles.
vixq;ilIo itineregtadies promouet pedem.Namq:imitanti veftigiomecefleeft pede alteronfti. Eft
autcerta pernities. Altitudoeni rupium vtrimq; dehifcitqughorrorequeuisaudaciflimumterrere Coluber iter,

podit,Per haiufmodiyia cu ttigita ftadios afcendens g? reftatverticis eit nonincautu finem coadi

Maffada caftcl

IG prius a Iona#

thepotificeedi

ficatu quod po

ftea.hserodes

magnoftudio

muro p gyru cu

x’t.xxvij.turres

Inverticeculfa.

Regiaedificata

Balnea.

Magniputeiin

kopulis,

Muitiocaftelli
itus& alimeta.

Alimeta centu?
anis,ppternatu
ralociicortupta
Armaprodece
miltbus virotfi.
h f iodes hoc ca
ftellufibiad re#
fugifigauitdu#
plex gtcuiu fu#
fpicatus fcilicet
aiude*s8Cregi#
na cleopatraj
Antoniusfatuo
amore captus
eleopatrse.
Vnus tm locus
obfidioi aptus.

Machiasappli

eamubet.

Refiftetia ficca
riorum.

Stluiusignemu
tu  ca pete renta
uit iačtis intus
muitis facibus.

iUbctStpttmus3ofept)t3u®et

ledvthabeatin fumtno placfde.Irt hacprimuscuide lonathes po tifex caftellu edifi'cauit:&appe!« D
lauit maffada.Poft aut h?rodi regi magno ftudioloci fait eius conftru&io.Nam 8C  murum pet omne
eius gyru erexit ftadiorn fpacio iexaginta ex candido lapide fadu gč pet duodecim altu:latuq; oft 0
cubids:&viginti iepte turres qutnquagenis cubitis in eo ftabantexquibusaditus mebtajper omne
murum intus edtfi'cata.Rex enimvertice q? efietfcecundus omniq; planicie mollior culturp deftina,
ueratvt fi quando externorum alimentorum poenuria contigifietine hac quidem laborarent qui f a ,
Iutem fua caftello credidiflent.Quin SC  regtam fibi ediffcauerat ab occidentalis partis afcenfu tnter
mcenia quidemards pofitamvergentem aut ad reptentrioneni. R egi e vero murus eratmanus celil,
tudine ac firmiffimas quatuor fexagenum cubiiorum in angulis turres habebat.Mebtoru aut intus:

SC  porticum itemcp balnearumvaria ac fumptuofa conftrudio colunis quidem & fingulartbus faxis

tacala Sc  Curfum SC  drča regtam SC  ante turres multos magnofq; puteos t  fcopulis exciderat cuftodes
aquaru tantu molitus abundantia:quanta( qui fontibusvterenrur)haberent.Foffum vero iter ex re«
gia inarcem fumma ducebat quam nemo foris cernebat.Sed nemanifefte quidevi? facilefuivfum
prebere hoftibus poterat.Nam ortentalis quide natura eft inacceffavt fupra memorauimus:occide
talem vero magna in angufto pofita turri perclufit qug non minore mille cubitoru fpacio ab arce di
ftaret:quam neq; tranfire pofle neq; capt facilevidebaturtin extricabilis aut quauis liceter ambulan,
tibus fuerat fabricata.CIta quidem aduerfus hoftiles impetus natura fimul SC  manu caftellu comi«
nutum.lntus auterepofiti apparatusmagis SC  diuturnitate SC  opulentia mirare.Nam& frumentum ^
plurtmu erat conditum SC  quod in longfi tepus fufficere poffet; vinumq; multum SC  oleum.Super aut
cuiufq; leguminis fruftus:8c palma: coaceruatae.Cučtaq; reperit eleazarusi'caftello per dolu cu ficca
riisoccupatojmatura nichilqs recens depofitis detertora:quaqfere ex quo apparata funt( cum exci«
dium a romanisilIatum)centum annoru tempus agebatur quin etiam romani fruftum reliqutas icor
teptaš offenderunt.Si quis autem caufam dinturnitatis auram effe exiftimet non errauer/t.cp altitu,
dine ab omni terrena SC  fceculeta permixtione fitmera.CInuenta eft auteomnigenu quoq; armo?s
multitudo ab regeconditaquce dece milibus vtroru fuffkerent.ferrumq; infedumnecno er/s & ! plu
bi materia ouippe vt magnts de caufis fadu efife crederes apparatum. Aiunt enim herode idipfum
caftellu fibi ad refugiu parauifTe duplex periculum fufpicante vnu quide abiudeorum populo ne fe
depofito illos qui ante fuerant reges ad pricipatu reducerent:aIterfivero maius atq; atrocius ab regi#
na aegypti cleopatra.Hsc eni fuam fententia non celabat.Sed cum antonio pe verba faciebat po#
ftulans hf rodem interfici fibi autan obfecrans iudeorum regnu donari SC  tnagis quis mira ref nodft
eius imperio antoniu patuiffe male amori eius mancipatum qua non dominaturam fparet. Propter
eiufmodi mcetus hfrodes condito maffadaanextremu belit contra iudeos opus roman/sreliquit.
^Nam quiaforis iam omnelocummurocinxerat dux romanoru(ficut fupra dix;mus)acne  quisef
fugeretdtltgenttflimeprocuraueratincipit obfidione/vnotamenrepertoloco qut'3ggerum iadum
pofiet excipere Na poft eam turrim qup iter ab occtdente quod ad regta fummuq; monrem duceret
percludebateratquaedaeminentia faxivaftiorIatitudinemuhuq;proue(9:a.celfitudinea2tmafladaj
trecentis cubitis inferiorfqua lacem alias leutice appellabantjHacigitur Siluiusvt afcendtt ac tenuit:
aggereapportareiuffitexercitum.IlHsautem alacrt animo SC  magna manu operantibus: folidusad F
ducetos cubitos eredus eft cumulus.Verum neq firma neq; fuffidens machinis feredis h xc  mefuta
videbatur, Sed fuper cu tribunal confttudts faxis ingetibus fadum eft a!tum::temq; latu cubitis qui«
quaginta. Erat autem alia fabrica machinaru illis affimilisfquas primo quidevefpafianus ad obfidio
nes pofteavero tytus excogitauerat ;turrifq; fexagita cubitis effeda eft:tota ferro cofepta. Vndemu/
tis baliftaru tormentoruq; iaculis romani cito eos repulerunt qui de muro pugnabant SC  caput erexe
re prohibuerunt.Simul autem ingeti atietefabricato Siluius crebro muru pulfart iubet:acvix qu idej
tamen detecitaliquameiusparteminterruptam.Citoautempreuenereficcarijmurointus aiteroco
iiituto:qui nc machinisquide fimile aliquid pateretur.Moliisenim adhucerat:8C ipctus Ia>'arev r /o.'e
tiam poterat.Hoc aut modo coftrudas trabes proceritatemagnas SC  qug fedf funt cotinetes compo
fuetuntHarum autem ordines erant duo fites tantuqj diftantes quatumeffetmuri latiti:do;& intcr
eos abo replebat aggeris fpaciu nevero crefcetetumulo terra diffluetetialifs trafuerfis trabibus quas
in longitudincm pofuerantcolltgabat.Eratergoillud quideopusedifi’cio fimile:fed qu« cededoire
rebanf machina^ tdus euanefcebar:lutoq; fubfidete ftridore fabricam faciebat. C Vbt ho c  Siluius ^
cofiderauit igni magismuru captumirt putas tnultas quideardetes militibus facesitro iaculari pr?#
cepitmurtis aut quippevt magna ex partelignis extrudus igne cifo comprehendit&vfq; ad imuiui
laxitate calefadus ingeti ffama colluxit.Incipiente quidem adhuc incendto.fpitans aquilo tomams


f •.!.


**

a fccn|,

u

to*

qoi(a,

>«35?*

fcf

UtllS:

WiKN

C*'<
! 55?*

mrecno ens&pla
■n hoodf idipfum
- r :.m popu'onefe
: - ; trooasibrtgi
'aba facicbatpo
' rn?rJrcfnodil
j"i pJ/cf.Propter
vninisrriiquit.
r”uv Jcncqtiisef
j pufrom iadiffl
■".Mfonducetct
j icaufmaflads
i  ornlitactenuif:
-:ibus;tolidusad F
Tfdishflrcmefuia
j|nfifuhitisqui<

!  musadobfi®
fprj.Vndcm«/

r.(K<ap* l,0 f
.. - irt'«<P?

mtu>

i\B


: ■  ...ivfl-mtcr
;$«**£
ScS«^ i

SEZrfsS

-ioto^anis

,, P? 00 **««

“^ftambuian,

, ™* ln "W

• "• f wi.Supe,a5(
'J^doiu cii|i £a
^ Jlunf  o«nfxd/

n  mauent; jaidtj

3De lutiafeo betlo iti ?;

A erat fiorribif/s.Auertes em defup in eos flamas abigebat K pcefic maciitnasvcJuti coflagraturas /am
defperauerit. Demde flarn mutatoveluti diuina ,puidetia excitatus auftet tnultaq;vi contra obnius
eas referens muro appulit:iaq; totus ardebat ex a!to.

d Eleazarusnullufalutis modu excogitas oes fibiipfi morte irerrchortatus eft.Hic eum ex*
hortariua adfocios habuitoronevt cobuftavrbe feiplos interficiat magis q feruituti roanora fubi/cia
tur Nichiifingtjcaftelli inexpugnabilis natura neq; alimetoru copiaautarmorumultitudo fine deo
;pdeft ad falute.Primo eni caftellu ČC  paecunfas exurere monet Sc  alimeta relinqucre fo!a ,pvolunta«
tiasmortis teftimonio, Cui quida cofentiebat ali/ morte refugietes lachrimis voluntate fignificabant«
Q.uos cuvidiflet Eleazarus formidine frangi orone reiterat multo repietus f piritu animae fmortalita
te oftendensviuere enim aitcalamitas eft Sc  mors animabus prpftat libertatem :animf enim morta*

eg.If.v.

*ap, f J

eg.fi. v.
ca ,54-

nusffe. Arguit etiam romanos nonvirtute iudeosviciffe SC in  diuerfis loeis ludeorfi cedes comraemo
tat,Sed & romanom adduc crudelitatera predixitq; ab ipfis inferenda fupphcia.

dCapitulumVigefimum quartum,

Omani quidem cum deivterentur auxilio,ad caftra lasti digredfeban? dmeto hoftes luce

)  fef  ru etude igne co !umptu:al<uyevo nullu falutis modu neq;v!rfutisexcogitans.Sedhis(qug
romam fibi liberifq;fuis&coiugibus fadurielTentflViciiTenf anteoculos pofitis deoimmorte cofi
lium ccepit.Jdq; ex prasfentibus foruflimu ratus:validioribus amicis focsjsvefperi cčgregatis talibus
eosverbis ad facinus inuitabae.fTCu oiimvobis dec retu fit viri fortes neq;romanis neq;ali(cuiq fer
uirenifideods enimfoius eftverusaciufhisoim deus^eccetempus adeftn? fadisvefirospbareani

8C  nouiffimi cu his gerimus bellum,Puto autem & bane nobis adeo gratiam datavt libere ac bn pob
fimus mori.quod ahjs non euenit prfter fpepauperfatis.Nobis autemcertu eftorto diefuturu exci
diu.Libera eft aut ftrennue morris codicio cum affedibus.Nec enim prohibere id hoftes poflut qui
profečlo nos optantviuos abduccre:neq; nos illos ia poffumus fuperare pugnaudo.Na fortafiequn
de ab inicio ftatim oportuit quando libertate defendere cupientibus osa SC  a nobis ipfis acerba peio
taq; ab hoftibus eueniebant dedeivoluntate coifcere:X fdre amica ei quodam iudeoru natso da

deu nulliufq; culpas particeps furfiemus;qui a!ios quoq; docuimus,ltaq;videtis queadmodu nosva#
na espeftafle redarguitifortiore infperatis rebus maloru neceftitate nobis flata.Nec enim quicq no
bis caftelli natura inexpugnabilis profuit ad ialuteded alimencoru copia led armorum multitudir.em
aliuq; habentes abundanriffimu apparatum ipfomanifeftiffime deo fpem falutis auferete pdidimus
Ignis aut qui ferebatur in hofiesan edificatum a nobis misru non fponte reuerfus eft, Sed hec multo
tum ira funt crimintim qug furore capti contra gentiles aufi fumussptb quibtfs qugfo neromanis ini
miciifiinfs pceuas.Sed per nos ipfos deo prp ftemus.lfte autem iliss moderasiores funt.mor/etur eni

^ 1  ~ 1  *  _ _ Vtf _ -  ^ _ Sl.. . A. .Aa/v  fV ^ Ou f n trn J *■%  ^ V t'. M /t *** n ** S-A  M  ... \-v

C8J4- Metebunt enim romani certe fciosfi neqj corpora noftra tenuerint/copendiopscarut rint.Alimenta
fo!a relinquamus hpc eniteftimonio mortuis a>  non pcenuriavifti fumus fed iiavt ab inicio  ftr.:-,je,a
musmortemprptulimusieruituti.CHfc dicebateleazarusifed nor. in eunde mod.aprffentiu fente
ci$cogruebat fed ali j quide ei obedire properabant Sc  quafivohintace replebiliur pulchrl ee morte
cxtftimStes.Q_uivero msliores erant coniugu ac famularu faaru mlferico-diavei etia proprius quem^

C

muit ne etiam illos qui fortiter dida perceperunt fecu cifeminarčt: flentes /pfi ac depiorates ergo <
Iiortationem non intermifitded eredior multoq; repletus fpiritu clariorem dei immoitaiitate anim®
oratione icipit.C~M3gnaq;vfus exdam3ti6elachrimanies attentiusexpedens plurimi iquit opinio
ne deceptus fum qui putareviros fortes pro libertate cettantes benemalle mori qviuere. Vos autem

Iliri morte timetis;cu oportoret vos fuper hoc neg; cundari neq expedarc momtorem, Olim enim

Eleazarus nuf?
lu falutis modu
ex cogitas oms
fibijpfimortem
iferre hottatus
eft.

Oratio eleazarl
ad fodosexhoK
tatiua vt cobu*
ftavrb:feiposr
terficiatmagisq
feruituti fubifci
ant Videiasge*
li.v.ca.pcnultio
ifta orone q ibf
queda epilogu,
deploracoishie
rufaiem ponit.

Nihil caftelli iti
expugnabif na
tura neq; alime
toru copia neqj
armo^rmultitu
do prodeft fine
deo ad falutem

Prio caftellu 8S
pecfilas monet
exurere8talime
ta re'tquerefo!a
r>vo!utar%mot
tis teftimonio.

Eleazarus ex>
hortationereite
ratmftofpure#
pletus aie imot
talitate ondens


%fb  ct ž<p(im«63ofcpl)i3u®d

Vfaere hoibus & a primo fiati fenfu nos erudftos facr? ac patri? orationis matorug; noflroram fadis & animis con &
calamitas efl SC  firmado perfeuerabat quQdviuere hoibus eft no mori calamitas.Na mors quide iibertate aiabus p r?
raors aniabus fiat ad propriu puruq; locu eas dimittit accedere ab oi clade fututas intadas.Donec ant corpe mo T ,
Mat Iibertate?. taliiund? funtvnag malis dus implentur(quod 8£verifimile dicitur)mortuf funr.Diuina enimcum
Anime mortali mortali focietasturpis eft.Multu quide poteft animaetiam iunda cumccrpore.Inftrumeniu enif u<
corpuu&emor um facit latenter id mouens SCvltra mortale naturam geftis producens. V erutame cum podere q Uo
tuje funt, V  in terra detrahitur quodcp ab ea pcndet abfoluta propriu locum receperit:tunc beata &vndiq; ij^

ram participat fortitudine;# humanis oculis yt ipfe deus inuifibilis manens.Nec enim cu eft i n C0(
pore confpicitur nam SC  accedttocculte neq; rutfus cu receditvidetur.Vnam quide habens incorru
ptam ipfam naturam corpori aut caufam prgbens mutationis.Nam quod anima tetigerit hocviuit
atq;viget.Vndevero digrf ffum fiierit hocmarcidu morif ;tantu imortalitatis ei fuperat huius oratio
nis argumentuvobis fit certiffimu fomnus in quo animg in fe colledg nu(q eas corpore diftrahente
iocundiffimam agunt quietem.Cum deovero g  cognatioe degentesvbicjj aflunt ac multafuturap,
dicunt.Cur igitur morte timere conueniat qui foni diligrmus requiemf 8C  qqem admodum no fit a«
mentiffimum breuitatevit? fequentis fibimet inuidere perpetua(Oportebat quide nos domefticai,
flitutione meditatosiali js exemplo effe proptf volutatis ad mortem.Na fi ab alienigenis etiam rei ff,
des petenda fit indoruvideamns fapientes:qui philofophiam profitentur. Ifti enim cum fint viri bo
Indpotbfanien« nevite quidetempusveluti quodda neceffartum naturgmunusinuitifuftinent iproperant ant hoies
. - S n- corporibus foluere:nulIoqvrgente neq; exagitante malo propter immortalis conuerfationis defide*

, , - * t  * riumalifs quidem prgdicunt (e effeabituros.Neceft qui prohibebat quifq fed omes eosfortunatilfi

nlr f iUfuft/ mos appellantes ad familiares quifq; fuos litteras mittunt:ita certamveramgj animis effe inter fe co
Sa t fuetudine crediderunt.Alij autem cum mandata perceperintigni traditi corporibus gfvtimaculata
neDant. p Uta q 5  anima fecernaturjpaulatim moriuntur.Facilius enim ad morte illos amiciifimi profecuntui!|

quam cgterorum hoim quiiq fuos ciues in loginquam peregnnatione ituros.Et fe quidem ipfos da
ffentiillos autem beatos dicut q> imortalitatis ordine tam reci piat.No ergo nos pudebitfi deteriusj
Indis fapiamusfpropriagjignauialeges patrias(quaa oibus hoibus emulandae videnfjinhonefteda
fpiciamus.Quamq 8£ficontrario nos a principioinftituiffeteruditio q> fummu bonum eft hoibus
viuereitnori aut calamitasiattamen tempus nos adhortaturea bono antmo SC  facile tolerare dei vo,
luntate SC  neceffario morituros.OIim er.imfquantum apparet;contra omne iudeorum genus bocda
cretum deus pofuitvtvita catetemus:qui non ea etamus(quemadmodu oportebat jvfui Necaufum
enim vobifmetipfis afcribite:neve roma nis gratificamint q> nos eonim beilum omnes abfumpferit.
Non enimviribus illorum bgc accideruntifed caufa fortiorveniens tiiis prgftitit:vt vincerevtderenf,
Q.3no rožno^s Quft, us  enim armis romanorumpereptifuntqui cgfareamincolebantiudci/Acnedefeduros qui*
virtute vidilut (jem ab illis dum diem feptimum celebrarent.aggrgfla cgfarienfiummultitudoneq- magnus refere
iudei arguit ele tes cu mconiugibus ac liberis madauerunt necvei ipfos erubuere romanos qui non tanrum mo ho*
azarus, ftes quia defeceramus putabant.Sed dicet aliquis cgfarienfibus femp cum fug ciuitatis iudeis fuifla

De Casfarienfl# f cor diamtempufq;nadosvetus odiumexfaturaiFe alias exupetafferQ.uid ergo de fcito politanis

bus. dicemusfNobifcum enim illi propter grgcos beilum gerere aufi funt ac non cum propinquj's noflris

De Scitopolita t0man0 svlcifci.Multu igitur hisfides illorum acbeniuolentiaprofuit.Annonabipfiscum totis fa* p
nis, mtiij acerbifftme trucidati funtf An pro auxilifs eis gratias reddideredNa qup illosanobispat/ pro*

, , hibuerunt hfc paffi funtvelut ea ipfi comitterevoluiffenr.Longum fit nune fivdi feparatim de ftngu

Sytia iudeis fni [ ls  dicere,Hoftis enim q> fyrig duitatum nulla eft qugnon Iudeos apud fe habentes occiderit nobis
tnica. quamtomanfs inimicosvbi etiam damafceni cum ne caufam quidetn probaltlem fingere potuiffent

De c xde  iudeo ciuitatem fua cedenefaria repleuerunt;decem 8C odomilibus iudeorum cu coiugibus ac famili/s in
rum apud da*i gulatis.Eorumautmultitudineplagisin fgipto pereptorumfexaginta miliu numetumaudiebami/J
mafeum, excedere.Il!i qde fortaffe in aliena terra cum riullu inueniffent hoftibus aduerfariu ita lut inoitnioni

Sexagita milia nibus aut quidomi cum romanis beilum fufciperenihiladerat.eoruq; fpemtotam poffent prebere
i?gyptoocdfa, vidorije.Arma enim 8fmuti SC cafte!lor&inexpugnabiles fabricse atq; intertiti fpiritus ad_ per/oila

hoftibus fuccubueruntivelut iilorumnobilioris caufa vtdorije non ad eotu falutetn a quibus infttu#
da fuerant apparata fint.Et in prelio auide mortuos fortunatos exiftimari oportet repugnantes em

ex

Addudt Ro3, .uh  muii ,^uuiuau| a* . .1

nogscmdelitate cruati ©bierunt alias perierunt, Alij fcerocifdmis beftijs ad 1'ecundum eo^ cibumviui fetuati funt, t »


■D:

1u *na

>i:|

■

’' fcurn p6dcie!

^'^vndiJJ

LCn " ncj »*ftta

5 Ss
T^iS

Porcdiftui^

'^mDo&.
• cno ^domcft 1C3i)
"^mscMnuejt
'umamT

- ;;, i:::oi3

■■'■^conisddide,

«OtSM

'' '*v»inuaiJjt|
'■■ • ™ profea%|

»;aUanipfosj(
■•.'tbttli dactiiBj

*d«tf,inhoneftcis
onujn cft hoibus

nolfnieddro

rjmgcnushoeda
: v-i \ccaufuffl
: .s abfumplerit.

! \  ilk'CrCVKl(tQlfi
rjcdrtcdutosip
nugnusimt
tiaram mo ho*
uts ludeisfuiffe
jc lato politanii
(jr mquis noftu
,-^cum totisfaj
: robu pati pro/
jtitimdcflngo
ttoddčdto#
'.. :V cTcponjifi® (
■-u>acfin#^

■;

'  ’'", i pctiofa

kllUDtd ,a( ?
Liiiftj«
p, \rtjntes^

•-Lnon^

^tetibuJ?

[jv«

aoioot.^

2>e3fuHatroiiello

A lorum quidemm{fcfrimi habendi funt quia adhucvfufitqui f^pcmotte optantcs non accfpiSt.Vbi

eft autem il!a magna ciuitasf Autvbi qug totius getis iude§ metropolis futti' Tantis quide murorum Earr.etatio ht&
feptismunitiffima totvero antemuros caftellis turriuq; oblediš moenlbus tuta belliq;apparatu vix tufalem.
captens tot autviroru pofiidens pro fe dimicantiu multitudinem:quid nobis fada eftf Que deu in#
cola haberecredebaturradicitusexfundamenris erepta eft:folaq; monumenta dus reftanteorug#
eg.Ii.V. fcus exctfa eft impofita reiiquijs caftra.Senesvero fnfcelices ad cineres tepli affidcnt.S pauc? mulie#

63.54* res ad turpifliina pudoris iniuria ab hoftibus referuate.Hgc fecum reputans quifg noftru afpicete fo
ledurabit/etia fiviuerefineper/culo pofTit.Q.uis inimicus adeo patrig^uis tamibellis autpcus ani
mg :vt eum non peniteat hucufgj vi^iffe^Atcpvtina oes fuilTemus momriipriufgillam facra ciuitatem
hoftiu manibusvideremus exddi priufg templu fandum tanta impietate funditus erui. Sed quonia
fpesnonfttenuanosil!exitquafifortepotenmuspro ea hoftesvlcifeinuncaut euanuit.Hacfolos
»n neceffitate dereliquit Mori bene properemus noftri metipfi mffereamur & coniugu Iiberoruq;(du ^  m0ft £ nat |
nobis licet ja nobis ipfis mffericordia capere, Ad morte namq; ipfi nati fumus & ex nobis genuimus f uraus
eamq; fugere ne fortunatifiimi quide poffunt.Iniuriavero ac feruitus eft videre coniuges ad turpitu
dine dud cum liberis.Non eft malum hominibus ex nature neceffitate profedum.Sed hec fua timi*
ditate proferuntujui ante mori cu licuit nokiemnt.Nos afit multum frceti fortitudine a romanis defe
cimus:& poftremo nune illis ad falute nos hortantibus non paruimus.Cui igitur non eft eorum ira#
cundia manifefta :fi nosviuos fubiugare potuerintfMiferandi quid e adolcfcentes erunt:quorum vij
»es corporis ad multos fufficient cruciatus.Miferandi et/am prouediores:quoru etas dadesferre no pj-e^icu fuppM
poterit.Videbitaliusconiugeaducialiusmanibusreumčbsvocefilijpatremimplorantisexaudiet. c j aa Roanisirs
Sed dum liberi funt S gladios habent:pu!chru minifteriu nobis prpbeant, Expertes feruitutis hofti> fg r enda 5
um moriamur liberi:c6 filijs S coiugibusvita decedamus.H^c nobis leges predpiunt hf c noscoiu/
ges & filij deprecantur eorum neceffitate deus miiit.His contraria romanivo!unt:8£ ne qs noftru an
te excidiu pereat timent.Feftinemus igitur eis properata potiendi noftrivoluntate: ftuporem metis
amminiftrationemq 5  fi audacite relinquere.

CJudei itacp Eleazari or one accenii feipfosinterfecerutifeftfnantesvtihoftis pueniretur.

Yniuerfaq; bona cocremat,Sorteq; decc oim pcufforibus elečtis oes parato animo fe madados pbe#
bar.Et oibus ocdfis illis decefortis lege in fua morte ftatuerfit ;Sic demq; offubus occifisvnusnouiffi
B mus circufpeda multitudine mortuoru neqs forte fupeffetvbi oes pereptoscognouitregia incefa gla
dio traffiges occubuit.Latuer6t tn dup mulieres altera Eleazari cognata cii quiq; pueris in cuniculis
aqup oibus ali js pemptis qui erlt cu mulieribus & puu! is r.ogeti ČC  fesagita nuero decimaquita aptl
lis.Roant vero manefcalis muros aggredietes nemine hoftiu iuenerutied mulieres arietis idu pulfg
ex cloacisexierat revt erat /ndicantes mtrantibus Roanis mortis conteptu.Et pačto excidio Siluius
cuexercitu recedit in cgfarea Totaq; fic Iudea bello fubuerfabft.Q.uida afit iudeoru traffuge in Ale
xandria libertate defedereconati fut.Iudeig; aduerfis ficcarios Roanis fatifacietes ipetu facietes fex
centos fiati cceperut BC  ali j redadi fut.C^uoru maxia fuit durida oibus amiranda nullo eni tormecora
genere(vt Cf farea dominu appellaret^cogi potuerfit,Maximevero pueroru neceoruquifq vtdomi
num cgfare nominare comotus eft. CCapitulu v/gefimu fextura.

■slDhuc eum orarecupiente omnes interpellabant 8C  effrenato quodamtmpetu pleni Eleazari orotte
j ad opus incitabanf .Acveluti clarius exagitati alius aliu capere cupiebat:hoc fpecio accefiiudei feip
men effe fortitudinis rediq,- confilium esiftimates ne quis extremus remanerevide fos iterfecef t fe
■ tetar.Taneus eos ad coiugum 8C fflioru S ptopri® cediš amor iuafit. Sed nec id q3 ftinantesvt ho*
'i  aliquis putauerit cum facinus accederet obtufi funtverum eam feruauere fentcntia ftispuenuetur,
E quamcumdidaperciperenthabuerunt.Proprium quidemearumq 5  affedum reti
"nentibus cundis rationivero cedetibus quia iam optimeHiijs confuluiffent. Simul
C enimvalevxoribuscumamplexudicebantacliberosgtemijscaptosextremumlachrimantes ofcu<
labantur.Et fimul quide manibus alienis tuffa peragetibusvoletes eos cofidebat maloru que fubdi#
ti hoftibus paffuri fuerantcogitatione habentes pro folacio necefficaris ad cedem. Deniq; nemo hac
audaciaminorinuentus eft.Cundos autem coniundiffimostranfffxerunt.Miferi quibusid nemo
fe fuit/quibus filios acq; vxores ocčtdere maloru omniumvidebatur effe IeuiflimH.lgitur neq; horum
iam fadorum dolorem tolerantes 8C  interfedos lefum exiftimantes fi vel breuiffiimum ei tempus (u*
perviuerent:citoquidevniuerfisbonisinvnu cogeftisigneiuijctunt.Sorteveroexnumero fuo dece
kdtsomnium percufforibuscumvniuerfietiapropterconiugesac liberos proftratos compofitieof y n f UCt .f a  bona
qjcomplexi manibus eum communicaffent parato animnferaadandos prebebant infoeliciflimum concrcmant ‘
fflud exhibentibus tninifteriu.lfti aut intrepide cundis occiffs eande fortis legem in fua quoq; mor#

*7

/

Ufoet Sxpfinu»B3ofep!)t3»6e*

it  ftatuenmtvt cui contigiffetnoueperemptis fupereffe lemet fupcreosocdderet. Ita oes fifei cofi* £,
Oibus occifis debant:q> neq; in audendo neq; in fuftincndo facinore pr?ftaret alius alif. Et ad extremu esteti quj
vnus nouiffi* defc ncci fuppofuerunt.Vnus veto atq; nouilfimus crimir.u circufpedamultitudine mortuorumne
mus citcumfpe quis forte in multa cede fupeffet qui fu| manus egeret: v bi cognouit oes peremptosigneimittitre#
da multitudine gigvehemeti veto manu toto per fetrafadogladioiuxta fuos affedus occubuit.Et iili qdepetietfit e .|
mortuoutvbico nuila credentes animamex nuero fuoromanisfubditareliquiffe. CCLatuit aute vnamulier fentor i''
enouit oes per# alia qu?da eleazari cognata plurimum fapientia dodrinaq;muIieribus prfftans &qumq;pueripe t  f
fptos icenfa te# cuniculos qui aquam fub tetra potui dicebant abditi cu ali j cedibus occupatas mentes habetent qui
gia gladio tranf erant nongentt nuero & fexaginta cu mulieribos fimul ac pueris, Hfc aut calamitas ada eft aprilis
figes occubuit. menfis quitodecimo die.CRomani aut adhuc pugna expedantes mane defiftnnt 8C ab aggeribus
Hic cegeftppus fcalaru pontibus iundis muros aggrediebantur Cum'vero hoftiu cerneret nemine: fed vndiqvetlfi
hiftoriam finit. acerbam follitudtnem ignemq; intus atq filentium quid fadu eflet coif cere non poterant & ad ex*
Roani mae mu tremum velut impellentes idu arietis vlulatum fi quida forte prouocarent dederat.Clamore autem
rosfcaiis aggre fenfere mulieres k  ex cloacis emerff fadu romanisvt erat indicarunt altera eatu quemadmodu dt*
dietes nemine da vel gefta fuiffent oia manifefte narrate no tamen romani fae/Ieverbis abducebatur aufimagnitu
hoftiu iuenerut dinemverifimile non credentes.Ignemvero exttnguere conati funt :perq; hancvia fedates cito in te
l'j mulieres arie giam peruenerunt.Confpedaqj multitudine mortuoru nonvt in hoftibus gauifl' funt fed cofilij fot
tis idu pulfe ex titudine 8C  obftmatu in tanto numero rebus ipfis conteptum mortis ammirabantur. C Huiufmodi
doacis exierut autem perado excidio:ineaftel!o quidem prffidiu dux reIiquit.ipfevero cum exercitu cffatea  pro* j
remvt erat indi fedus eft.Nec enim quifq in illis regionibus fuper erat hoftium:fed iam tora iudea belli fueratlogin
carunt. quitate fubuerfa multifq fuoru etia procul incolentibus fenfim pturbationis ac pericuhl exhibuerat

0 uida iudeo^ CNa Si dren  alexandria fgypti cmitate poftea contigit multos iudeoru gire.His eni qui exfadione

1 Alexadna egy fiecarioru illic eflfugere potueruntino fatis erat faluos effe. Veru & illic nouas res conabaturvt iiberta

pri tranffugae li tera  defenderent:& romanos quide nthil fe meliores putarenrideum vero folu dominu dicerent. Cu
bertate conaba autem quidam his iudeoru non ignobiles aduerfarentur illos quide madauere aliosvero inftabant "***
tur defendetq» defenfione eos rogantes.Eoru autemvidentes confidentia principes feniorumaam cohibere tu*

tum fibi non effe arbitrabantur/fed congtegatis omnibus in concione iudeis fiecarioru temeritatem
publicabantillosomniummalorumcaufameffedemonftrantes & nune atebant eos q? neefifugif
ludei aggrjeffi fent  certam fpem falutis habeteviderentur.A tomanis enim cognitis ftarim effe penturos proprias
mftoipetu fic# calamitates explete.Ipfis autem qutnu!Iiusfuiffenteorudelidi participes:cauendu effeab eoruexi
catiosfexcetos tio.Et multitudine precabantur vtilloru caufa romanis ipforu traditione fatiffacetent.His didispto
ftati ccepert.&c fp e< ^ a  pcriculi magnttudine pamerut:multoq; impetu ficcarios aggrfffi cotrupuetut. Q.uoru fecett
tiquidemftatim captifunt.Q.uiveroin?gyptumoc thebas^uginillotraducrantjelapfifunt non
multo poft coptf henfi redadi funt.Q,uotum non eft qui duritiamfilueconfidentia fiuept/naciavo
luntatis dicenda fit non obftupefcat. Omni enim genere tormentoru &vexatione corpotu in eos ex
Pueroru maxia <°S‘ tata  hoevnum tantumodo vt c^fatem dominum faterentur nemo ceffit neq,- dicere velle vi#

pertinada, ^ us  ^ ^ omnes  iEe neceflitatesvalidiorem fententia confetuauerunt tanq brutis corporibus non

animis:etiam ctuciatus igneq; fufdperent,MaximeveropuerotC etasmiraculo foedantrum fuit.
Necenimveleotum qui{^ comotus eftvt dominum cgfatem nominaret/vfq adeo corporu infirmi ^
tatem visaudacif fuperabat.

C Eupus Alexandti? redor inqutetu iudeoru drča res  nouas imperatoti tetulit.qui vetitus
ne invnu turfus cogregarcntur.templu iudeotu precepit defttuere.Onias effi fymonis filiusvnus ex
potificibus concedente ptholomeo ptope Nemphi difiimileveto hierofolimitano fed turti fimilem
edjficauitOrnatus quoq tepli pter candeiabru fimilis erat.Hie enim Onias no bonavoluntate tem
plu hoc coftruxk:fed hieroiolimitanoru odio qd ante nongetis fepttiaginta annis Efayas propheta
pdixerat»Lupus itaq; ablatts quibufda donanjs templu claufit quo mottuo paulinus eius fucceifor
nichil in eo reltquit nec diuini cultus pmifitveftigium.Tepus autvfq> ad templu clauiu a conditione
^4 xetžt anni trecent i quinquagintattes> fECapitulum vigefimum fextum.

,Vpus tune alexandria redoramminifttabat;5c de hoc moetu ad cgfarevelodter tetaUt.n
|Ie autem inquietum iudeotu circa res nouas Audio effe cauendumexiilimans:acventu s

ne invnum turfus congregatentur Si  quolda fibi adiungat :precipit lupo vt templum tu#

LupustficAIe#
xandriže redor
oia cx{ariiadu

deorfi^nr^«v> d™ eftin^pto^&obhanccaufacoliccepit&nomenaccepit.COniasfyinonisfiliusvnus<
deftruerp ^ Ronfificibus ex hietofolimis fugiensranriocho rege fyrif cum iudeis bellum getente )  alcxandriam li.i.c
vsmt &a ptholomeo fulceptus lmmaniflime;propterea g* antiochoeratiimicusaitfegente iudeoiu

jdeoruf quod cffet aouHnmr^ ^ “X* -j—-,

ewnto:aue & oh hnnr r*J~  a / 3s t * ian,s /qu?ficappellatur''ciuitateJdefltuerer.Hfc au# Ani}

-—^^«.oof„ m nnkfiliusvnusexc.i.fu.

" a  ta Alt,

;  :PlC %A

la, V ' !t 'S>
**' n ** 2 §*

..KS**

*wT:" av tai(

: ■ '

"Sr«**

- i^gs
.’■■=■ £»*

«**£«**

'*<■ ''•"nnctnir. a, 1 ''

g**JS 2 *S

*l 25 M!**

■ ■ 1  ' '^Giointt

1 *' Ju ' 11 ! *m kdcofilijfo,

'■ :f  CHuiulniodi

* -'Tcu]ncthibuciai
* P'”' H 'fr - ! quiesfafttone
' 4  "li-mirvtlibeita
'* ’ "TtiniidiccTcnt.CS
•*»?;- »v i  ■mcroinftabaiit'

4  • .*m lamcoluboctu,

■■■ ■ orutcmoitaiffl

'«•■ i necfifugif

■ - "■ peni Uroš ptoptiss
^sudfvabcoifiai

.:n Hisdidfcptt

■ Q,uora(ecen

*tU<nei  /jp/i liininoti

*. n. pjHutptmtean

M ,.• -.'-vpoffiAicoso
:  AfifotreveM

;; , ' >c  'rponbus non

iimiirnr

... .-r rrtulit qu» vct

.. ,:uusvnu:

»toltum H®

&>e ittftafco belic*

A cjiis auxilio focfatutum. fi di&is fuis obteperaffet. Cum autem res ea(qug poflet fieti)  promififiet rb
gauic vtmal ; qua žegvptiparteteplum fibi edificarepermitteret & more patrio deu coleredtaenim
ec Antiochumagisodiofum < iudeis(quiteplu apud hierofolima vaftauiffet) ipfiq;beniuolentiores Onyasptho!o#
foreeosmuItofq; ad eos regionis diligentiacolligen^os. Paridc his ptholomeus cuiq$ locum dedit meococedente
centuin 8C odogintaftadijs memphidiftantem.Heliopolitanus autem lile tradus;dicitur.Vbi caftel tepla ,ppe Me#
io fabricato onyas templu quiderrt diffimiie ab;eo quod eft hierofolymis:turrim autem fimile inftru phi? edififcauit
xit ingentibus faxis fekaginta cubitis eredam. Aree autem fabricam fecundu patriam imitatus eft SC  diffimiie hiero#
donarijs fimiliter cxornauit: preter candelabri confedionem Candelabra enim non fecit: fed infor# fqlimi.8C turnih
matu aute lignum tanq iubaris mluce radiente deaurea cathena fufpendit.Totu vero drča templu fimilem
fpaciumftiudolaterecircudeditfaxeasportashabcnte. Conceffit aute rex etia multu agrfmodum Onyas no boa
ac pccunie redditus vt facerdotibus eflet copia ad multa qug dei cultus defideraret. C Non tantu volutate teplu?
hsec onyaš fana voluntate faciebat. fed erat ei contetio cum iudeis apu d hierofolimam degenti bus coftuxit fedhie
propter fugas memore iracundia. Et hoc templo ediftcato arbitraba? ad id (e omneab hicrofolimis rofolimitanorfi
multitudine reuocaturum.Fuerat aute olim qugdam pr^ediftio annis nongentis feptuaginta Ifayas
q;predixerat huius templi futurain aegipto abiudeo viroconftrudionem, Teplum quxde ita fuerat Eupusablatisq

B edificatum. IfLupus aure redor alex?.ndtif fufceptis literis imperatorisf cum ad templum venillet) bufdl donariis
nonniflis ablatis dpnanjs templu claudit. Poftmodum lupo mortuo polinus (qui dus poteftate fuc teplmn claudit
ce(Titjneqj donariorum ! quicq reliquitfvehementer enim iacerdotibus interminatus eft nifi oia ,ptu quo mor. pau#
liffet)neq;religioniscaufaadtempluaccederecupientesadrmfit. fed daufisforibusitaprorfusina bnus efus fuc#
celfum fecit vt ne veftigium quidem diuini cultus in eo loco refideret. Tempus aute fluxerat dufuj ce ^or nihil’ i eo
templum ex quo fuerat conditumanm frecenti quinquagita tres, tdiqt nec diui/

<flcnathes ex iudeis vir nequiilimus imperitorum multos fibi focians pduxit in folitudine que 111  cultus permt
cyrenefiu Iudeorum preftantiores catulo’prefedo accufant qui miffis millitibus facile eos conprehe ^ veftigifi
dit inennes SC  multis eoru occifi fugit ionathes:fed quyfitus adducitad catulu.Qui catuloimpieta
tis prebens occafione iudeoru locupletiffimos falfo confili/ auctores fuifle acculat Vnde cauulus im#
piiffimus alexadru^que diu odio habueratjcum vxore occrdit: deinde tria milia virom (qui diuites
erant)trucidauit. Catulus quocp vt eius lateret iniufticia accufationem etiamcotra probatiffimos iu#
deorum apud alexandria & Romf degetium quoru lofephus qui hgc fcripfit vnus ferat per ionathe
confixit vefpafianus vero veritate ftifpicatus illos Tyti ftudio liberauit SC  ionathem prius verberatS

ftis mortuus eft. Capitulum vigeiimum feptimum

i Vdacia vero ficcariorum veluti morbus quide etia eafqup circa cyrene erant)op#
f pida cotigerat.Elapius em ad eos ionathes homo nequiffimus Sc  arte gynefcia#
i rius alias textor no paucis ipitoijv vt fe attederet pfuafit perduxitq; infolitudies
I cu fig na & vmbraru ymagines fe polltceref oftendere.Et alios qde hec agedo at#
q; falledolatebat dignitate vero pftantes cyrenefiu iudeoru appatu eius SC perfe
! dione pentapolitane libig redori catulo pnunciat. lile aut equitibus ac pedibus
. miffis inermes facilecoprehedit SC  magna quide pars manibus interiit Nonnulli
aut viui capti ad catulu perdudi funt. audor vero cofilij Ionathes quide potuit effugere: multuvero
ac diligeter g oes regiones qUf fitus incidit addudufq; ad catulu fibi qde mora pcene mohebaf. Ca#
t uius aut iniquitatis pbuit occafione.Na ipe quide locupletiffimos iudeoru falfo infimulas audores
fibi huius cofilij fuilfe dicebat. Catulus autcriminationes alacri aio fufdpiebat req delata multimo
de cumulabat tragicis etia verbis exaggeras vt SC ipe quodda belin iudaicu patraftevideref Q.uodq{
hccatrocius eft prfter credcndi facihtate etia dudor alias dodor eratcaluniandificcarios. Deniq;
cum iuffiffet iudeotum aliquem a!exandrum nominare(cui iom dudum infenfus odiu publicauerat;
£ tiam vxore eius Benicie alias Beronce criminationibus implicata hos quidem priores occiditsdei
C deOmnes pecuniaru.mcopiiseximiostriafimulvirotummiliatiucidauit8Chasc feairefacerearbi#
tsrbaf qd eoru patrimoniareddiribus cflaris fociebat. CNec vero vel alibidegentiu quifq iudeoru
eiUsinitifticia confutaret etiamlongius mendacium propagauit.Ad Ionathf nonnullx(<j aliis qui cu
eo comprelienfi fuerat perfuadet nouaru rerum accufationem viris inferre probatiffimis iudeorum:
spud alexandriam SC rome degentium. Hoium autem quiperinfidias accufati funt vnus erat lofe#
phus (qui hfc fcripfit )Non tamen catulo fadio ita( vt fperauerat)acceffit. Nam romam quidem ve#
nit Ionathe casterofg; vindos add ucens. Finemq; arbitrabatut effe queftionis apud fe ac per illu co
fiatam calumma. vefpafianus aute rem ftifpicatus veritatem inquirebat cognitione non mre accufa#
tionem hcmimbus illatam.Illos quide tyti ftudio’crimimbus foluit merita vero peenam m ionathem

lanathesexiu#
deis virnequif#
fimus multos i#
perito^t fibi fo#
cians pduxit m
folitudmes SCe.

Ionathes(catu#
lainiquitatis p
bete occafione)
iudoj^ locuple#
tiffimosfalfoco
fili j audores ač
cuf.it. SCc,
Catulus accufa
tioneetiacotra
^»batiffimosiu#
deoru(quorum
lofephus vnus
fiiit) vt ;eius iiu
fticiaiateretper
lanathe.cofisit

fifoet &cpttmas3orepb< 3utie{

Fonathes vetbc ftatuit .Priusenim verberatus.viuus exuftus eft.Catulo autem tune quidem propterjeuitatem pin
ratus viuus co*  cjpum obtigitme quid amplius reprghefioms experiretur. Non multo autem poft multiplid morb 0
buritur. g mfanabiu corteptus acerbiffime li beratus eft.Non corporis tantum fuftinens crudatuifed etat ei
Catulus ob iiu* ma i or  a n imi morbus 8£ grauior.Terroribus en- expauefcebat.8£ crebro videbat fibi inftates vmbras
fticia tembiiiter eotum ( q U0S  peremerat ) 8i clamitabat:cumq; fe tenere no poffet exiliebat ftratis tanq tormentis fibi
morbovexius& & flammis adhibitis. Hoc autem fempermultumprofidete malo extifq;deftuentibusae inteftinis
iteftinis exhau# exa uftis ita eft mortuus nulla te alia,magis diuine faftus indidutnčj (p nequiflimos vlcifcatur.
itis mortuus eft ^Hic nobis fifnis eft hyftorije qua pmifimus nos cn omi veritate traditurosicognofcere cupietibus
Conriufio opis q U emadmodum hoc bellum a romamsita geftum eft cum iudeis.Et qualiter quidera fit expofitum
veritatis tetti lefturis vt dicant relinquatur.De veritate autenfconfidenter dicere non ptgebit cp eam fola perom
monium nia(qug fcripfijhabuenm conieduram, g

<£Exaratumhabes(le&or optime)ffaiuumIofepha hyftoricum ifluftrifi.
fimum de bello Iudaico per veneabilem Ruffmu pr$fbytern de gr^co in
latinum tradudum. Antehac qdem mendofe iprfflunrac ifimtis ferme
locis deprauatu.Nuc vero per grauiffimum atep .pfundiflimu theologif
dodoremmec no ptofefforem magiftrum Roberta Goullet no fine mul
ta lucubratione ingentiq; labore in ftatum fuu priftinumreftitutus/excul
tus/ 8£ vbiq; emendatus.adied(s fingulorum capitum copendiofis argu
mentis cum annotatiuculis p q vtilitibus in margine collocatis :nec non
cum concordantijs ad libros eiufde de Antiquitatibus SC  ad Aegefion-'
*’ deesddio hietofolimuano.

Mmmciuguu  \ci tni ^

'■ u  \Ct» \nftkttvnijas

*  v a v unq toroma

% V ft rvubus a: mttSttna

# ,;-\\mwx\Gtcatw.

--h  ttj^noknt Gi^ttfeta

. »n q. Vraftl cxpof\tan
. . wjcbt w*<*

B

5 fo.rcw<.

— :, . . r . -... ,- ... . Jbfttettžl

contraGr^cos Manethoncm Appioneqj & alios ggyptios cofcriptiofqua nouiflima poft
omnia opera ediditjln duos fubdiuides iibrosf quo^ Primus fpecialitercotraGre
cos 8C  Mčnethone &  Secudus cotra Appione intitularurjnouiter impreffa
atq; percapitula(hucufq;no jggregie diftinda adiedis ftngulorum
capito argumentis cu annotatiucufispcrcj vtilibus Pcr sttzi
uiffimum atq; .pfundiflimu theologiae pfeffore  ma#
giftrii Robertu Goullet hiefumit exordium,

Liber primus.

Clofephus qui antiquitatum libros quinq;miIiaannorum tepus co tinentes grteco confcriofft fer
moneJudeo^j genus vetuftiffiftuim probare conaf:& iudeos accufat medado omnia vrecorft noua
effe 8C  apud eos iuniore hiftorif diligentia fuifle.fed apud ?gyptios Caldeos &  phcenices afferit anti
quiffima.Hif eni teperatas habitates regiones diligeter fua fada cofcripfere.Gr^ci aut litteraa vfum
fero habuerutapud quos Homeri poema vetuftiffimu eft. Troianis eni rebus (vbi tot annis militatu
eft)modernaru littera* no fuit vfus.Grfco* quoq; primi philofophi caideoru fuerfit difcipuli. STub
la eni eft illis firma fcientia,ied folu ferupulofa opintO/& ex eifde rebus inter iplos cotrariacuius erro
ris duas affignat caufas<juia fcilicet eis ab initio ftudiu no fuitpublicas de his que Temper agunf p,
ferre cofcriptiones& laudis maxime fuerunt cupidi. Capitulumprimum. * *

VFF1CIE NTER vt arbifror & per libros ant/qu:tatu opulentiftime vi# ludoa penus
rom Epaphrodite legetibus eosaperui denoftrogenere iudeoruauia vetuftiffimu.
i ts-a* v'«!^ vetullifTimu 5ft^pttmacofcientia ppriamhabutyquina*.miliaenim Grecofermoe
i 'f fcfi h , ft° dam  cotinente ex noftris faeris Iibris grjco fermoe feripd libri anti

cofcnpii.CQuoniam vero multos video rcfpicientes blafphemia quo/ quitatu tepus
rundaminianeplatem 8£eaqugamedeantiquitatecofcriptafuntnon quinq;miliaan
credetesputates mendaciu noftru fitgenus/ eo qdnulla memoria apud noru cotines,
Gr^corum nobiIes,Hiftoriographos digni fut habiti noftri maiores.Pro
otbus hts arbitratus fum oportere me breuiter hfedida cofcribere-gC de-
rogantiu quide vefanum fpotaneuq; inerepare mendaciu. aliorum vero
ignorantia pariter emedare^nmerfofgp de n odra antiquitate eui fcilicet
veritate ampledun? edocere. Vtar aute in meis didis teftibus eis črni de

C -' J - J1    r -—»-•— Llvfci_J. .


omnt antiqtate apud grgcos fide digni funt iudicadi. eos aute qut blafpheme de nobis atqj falaciter
cofct/pfere aliquag femetipfos cofida indubitater oftenda. Conabor etiam caufas exponere ppter
quas no mu!ti in Grgcis hiftorijs getis noftr§ fecere memoriainecno & eos quide nobis nequaq feti*
bere voluerunt nefcietibus aut nelcire fimulatibus indicabo. |£Primitus ttaq; fatis admiror eos qui
exiftimat oportere de rebus antiquisGrfcis tantumodo fide babere&ab eis cofulendaefle veri ta*
tis integritate.Nobis aut & alifs hoibus non effe credendu.Sed ego omnia in his contrarta video co ? r ? co ^’ no

tigiffe.tluapropter decer no varias opiniones infpicerefedex ipffs rebus iufticiamponderare.Om ua8£ a P»d eos
nia ftquidem Grecorum noua heri(vt ita dicam )nuper fada cognoui.Et hfc fabricas riuitatu.&ad* ,un ' or  ,
tn'.'entionesartiumfconferiptionesq;legum,cundarum<jrerum{uniorapud'eosefthiftorigdiligen r '? < ‘ lll ? ecia *
tia confcribcnda. Apud egvptios autem atq; Chaldeos &  phcenicas/ defino eni nos illis connumera •^ e 5 1 P ti l c3l _dei
re ftcutipfifatenf/res gefte antiquiflimam &  pmanentem habent memorif traditione. Nam & locis P :iQenices l fP e
oesinhabitantqufnequaqaeriscorruptionifubiaceat.Etmultampuidentiam habuere/vtnihilho raca . ia “‘ tates
rum que apud eos agunf fine inemoria ltnquerent/ fed in publicis cofcripttonibus femper a viris fa« rc g loe ^diiigen
ptentiffunis dicerenf.Grecorum vero regionem innumerg corruptiones inuafere/reru memoria dele * et lua co

tes.Q.ui aut nouas coftituentes couerfattones omniu fe prgeffe credidere, Sciat quia etia fero 8C vtx  lcrI P erlult *

-— — d-•*.. ?■- iti -— A-i  —_.nr;— z.  ..i*. — i_ s  f _ . r _ ? -i /*»

neq; ir» templis, neq$ in publicts anathematibus/qn (

Poftea multa queftio atq; cotent/o fada eft / vtru Iris vfi fut. E t magis veritas obtimiiteoq> vfusmo . . • '

dv-rtiariun Ifarum iliisfuiffet incognitus.^£Coftat aut qm apud grecos nulla inuenitabfolutecofcnV ^®ianjs mo#
ptto poemate Homeri vetuftior. Et hunc etiam poft bella Tro/ana fuiffe manifeftu eft.Et ante neq; d ? nat » Karuni
hunc Iris iuiun poema re!/quiffe fed cantibus memoria referuatu poftea fuiffe copofitumfif poterea hutvius.

maltam in eo confpexi  diffbnantia.Qui au/ehiftorias apud eos confcriberetentauere.i.hi qui circa Hoi ^ Crl P 0 ema
f.admum Mdlefmm SC  acufilaum argiuum 8C  poft hunc quicunq; ahj fuifferefemnf.Pauluium tem a P ud S r ? co s ve
pas pficcam apud Hdi^nicum militia  ^ceffere, CSed eos etiaom de celeftibus 6C  diuinis primitus

N.j,

Hlbet pnnw83ofepW 3fut>ei Deaiittcttrtfate,

pnuoiopmcuiu  Kymiumin,ii«iMw.»--- T , - _ ‘ _ V?." 0 '? , ;r.J—---; u.wiur

dco» « eevpti ita vix ea credant ab fllis fuiffetofcripta.Ouomodo ergo no eft lrrationabi.e/vt tah fadu vcgetcnf,
wu fUer&t dilfci Gred tang foli fdant vctera/« veritatem eoru fub fcrupulofitate dc amiquis non ab ipfis eofcripto,
puli. ribus fadliime difcant quia neq; fitmiter fcfentes aliquid confcripfere/fed vnufquifq; opinatus eft

Apd grecos no hoc fluduit explarate,Vn etia libris fuis alterutros arguimt;& valde cotraria cx rebus rifdem no pi,
eft firma fcien/ get edicere.CSed ego videbor nepotiorlbus efie fuperfluus.fi exp!anare voluero/gris quidemlocf s
tia fed folu feru Hellanicus ab acufilaodegeneaiogijs difcrepat/R in quantisHerodotu ccrttgit acufilaus. Aut quo
pulofa opinio modo Ephorus quidem Helianicu in plurimis oftendit efiemendacem.Ephorum veroTimeus/Ti,
6L  ex eifdem re/ meum qui poft illum fuere.Herodotnm vero cundi/fed neq; de fingulis cu antiocho & Philifto aut
bus inter ipfos Gallia Timens concordare dignarus eft. CNeq; rurfus de atticis hi qui attidas cofcripferantaut de
contraria argolictsqui de argis hiftoriam .ptulcre/altemtros confecuti funt.Et quid oportet dicere de cmitatt-

Varia argornm bi s breuibufq; rebus qn de militia Perfica St  his qu? ineafuntgefta/tantum viri .pbatiffimi difcor,
hiftoria? narra# dalfe nofeunf .In multis autem etiam Thucydides tang fallax accufažlicet ferupulentiflima fecundu
lio K Atticoru. fe hiftoriam confcripfifle videaf.CCauf? vero huius dilfonanti? muk? forfam a ali? qu?rere volen
tibus apparebunt.Egovero dtiabus quas didurus fum maximam huius fumma diuerfitatis afaibo.
Duas caufasdi Et quidemprimumdico eatnquemihi.ppriorellevidef.Id efteo^abinitiono fueritftudifiapiid
uerfitatis inter Grecos publicas de his qu? temper agunj proferre confcriptiones.Hocetenfm pcipu? a errorem S r
grecos affignat poteftatemmentiendipofterts vetus aliquid volentibus fcriptitarecoceffir, Non enim foiummodo
prfina, 6  apud alios grgeos puhlica confcriptio eft neg!e&a,Sed neq; apud ipfos athenienfes quos terrigenas
*  cffe diciint/ difciplin?q: cultores aliquid huiufmodi rcperif.SedpubIicarumIitterarumantiquiffimas

elTe dicunt leges qu? a Lracone eis ex Phcenicibus funt confcript? ante modieum tempus tyranidis
Pififtrati.De areadibus autem in antiquitategloriantibus quid oportet dicii' Vix eni ifti a poftea lit.
teris eruditi 1'unt.Cum ergo confcriptio nulla pponeref qu§ & dilcere volentibus edoceret a mentiž
tes argueretmulta inter alterutros cofcriptores difcordia generata eft. Quoniam qui ad pferibenda
1L d ‘seuoldi fe pr?parafcar.t non ftudii m veritatis exhibuerunt. Liceth?c promiflio iemper habetur in promptu
tauaiscupia« f C( jverborum magis habere .plationem maxima.Etqueadmodumlaudari fe io hoc fuper alios jfti
tnarent ad hoc potius femetip los aptabant. Aliqui vero ad fabulas funt conuerfi. Aliqui aut ad g»/
tiamautciuitatelaudantes/utreges.AItj femetipfos acaccufandascaufas.autcdfcriptorestradide
re.In hoc fe forte pbabiles fftimantes/& omnino hoc agentes quod hiftorf? nimis aduerfum eft. Ve
fiquidem hiftori? mdicium eum/fi eifdem rebus omnes eadem dkant at^confcribant. Hivco
cumqu?damaliter confcriberent g aliptunc feputabantomniu veratiores oftendi*Q.uapropter cau
fes quidem verborum SC  calliditatis eorum cederenos gr?cis oportet »Non autem de antigua hifto#
tif  veritate SC maximederebus gprif  vniufcuiufg;prouinci?.

-ti.'"*!— .^ (

trž&Sčzp,  Vonia vero ?gyptips SC  Babilonips ex logiifimis olim teporibuscirca cofcriptionesci igi-
fuit/qn facercotibus erat iniunčfu SL  circa eas ipfi philofophabanf. Caldfi vero apu
fv(^;j| Baby! on i o s ! '& gui^pcipucGreas iiumixti vfifuntphoenkislriscirca difpeialionesvi x

Aegypti( 8t  Ba
bilonif antfqui
eirca cofcriptio

nesdiligetifllmi ,  -- -r  VVUJVUUHt vvu »MVVUMV4 11WV |/M V « r   r -

ludei etiam fo^ nitoribusquia eande qua prf didi habuerunt in conkriptiombus follicitudine definodiceie  etia po
tiore potificibus Si  .pphetis hoci>nperates.Etquia vfq; aflnoftra teporaeu multaintegritate lerua
-. tum eftjfi oportet auderitis etiam feruabif.Conabor breuiter edocete non enim folumodo ab rnmo
jpbatiffimos viros 8 £inde'p|acationepp 3 ratos ad h?c exerceda conftituerunt. Sed quatenus cuam
jgenus __ _^r^raOtUn^Dl

turus

Vn apnd Iudeosmulta integrirate feruatum eft: facerdotum nuptias fecudueorum antiqua Jineam
coprobare;quonHn fucceflio duobus milibus durauit[annis. Certiffirna quoq; eft iudeorum confai«
ptio ,ppter diuinam infpirationem:librorumq; ordine qui folu funt viginti duo omne tempus cople«
dentes quorum quinq; Moyfes/& alios vfij ad Artaxerxe fančti^>phet? cofctipferunt Multi itai^
Iudeorum .ppterlegisconferuationem muitapaffifunt rormenta. Sed gr^corum nullus ppter ftiam
<juicg paffus eft cum ex confcribcntium pendeat voiuRte.Multaquoq; in defenbendo ludaica bel/
la gt^ci mentiti funt. lofephus vero quiaomnibus mteifuit dux galileorumvera confcnplit hiftori* p
■8 imperatores'quibus libros obtufit ;teftes ^pducit.Libros autantiquitatu ex faetis voluminibusdi/
cit fe fiufle intantatum:belii vero hiftoriam(autquia multarum operationu operator fuit(3ut infpc*
ktorTveraciter confcr ipfi ffe. ^TCapitulum fecundum.

^v*ow!°
': r-LjSf 6 ?'^

«V, jmK' Tlm *Ni

KSiSiP**

4 .. -* VT^^fcfei

' -:  ^-i::aaii

^JP^P-UfaJ,
N  • • r " : ^ lo.ummodo®

; * r *'-*'nui (juojtttrigBnu
'  mff wpwtvtinijis

ni<  ' »fniribipofleai,

' 1 >5rum  <^i id pfaibtndi
** : -itxTur«prompeu

**l*r «  n hoc fupcraboiffil,
*  o« « -\L'quiai{adp
- • ‘ <rrpftwJWiiiJ«

■ • - . '..a umdl.Vc
, t * j  .ockTihjntHivoo

Mrrt ,-drrvi; ^2, u jproptocau

\m ±jan  dc xnxiqu3 hifto/

*,!';„TUrO COttfcriptioM'

. - ,ti  nnquiJineaffl
^  jeoatnconfaii
\ . tcmpuscčplto

..,.. rJ . Milimi

... ,V - <?**»*

^*T^^0k|o  ludaic 3
*V^iV>ricnpfltff

* r ‘


.0*


pl*



t.aete**

Petha

teiicus

Oift'

Centra gtecos $ inanetljsue Cgpptiunt 3fo.jcc'otlt.

antigusmlinčam 8C  multis teftibusapprobare. Quod (cilicet agimusnonfoluinipfaiud?a/ fed vbi Sacerdotunu#
A cuq; noftri generis coftitutio reperit/etiam ibi integritas ifta fematcircanuptias facerdotu/hoceft pti?fcdm anti#
in ?gypto & Baby!oni:y& quocuq; terraru orbequilibetdefacerdotumgenere funtdifperfi. Mittut qua iud? 09 s 1 u
enim in Hiero£olym5 confcribentes a patre nomen nups?$ anu'quorura progenitotum qujcuqj hu nea teftibus vbi
rus reiteftimonia pt?buereiSt aute bclla proueniat/icutiam erebro fadum dlDumanthtochus Ep iV qs coprobanf,
phanies ad noftram veniffet regionem,&Pompeius Magnus & QuintiliusVarus& pcipue noftris
gefta temponbus/tunc hi qui de faeerdotibus iuperfuntex antiquis litteris iterumnouacoficiut St
probant mulieres qu? relinquunf. Non enim ad captiuas acceduntialienrgenaru confortia formidan
les.Iudicium vero intcgritatis hocmaximumeft,quia ponfices apud nos a duobus milibus annis de^
nominati fiiija patreconfcriptifunt. Hisautem quiprredičti funt,fiquid pr?uaricent, interdicitur ne p- .« - r ?
vel ad altare aecedat,vel alia fan&ificatione funganf, <£Re&efiquidem,potiusauteneceflaric.cum r ° a 'd!bu ■
neq;eonfcribendi poteftas omnibus data^ieq; alia fit in difcretione difcordia* Sed folumodo ,pph? - 1 ? 3  - . JJ 1
tis ; antiquiffima quide Si  veterrima fecundum infpiratione fa&a a deo cognoicetibus. Alia vero (ecu i 1  , nts  ‘P a
du feficuti funt fadi palam c6fcribentibus,infimn libri non funt apud nosdifcordantes& fiMmetre, ~ lQC< ^"
pugnantes/fed folummodo duo &.xx.hbri habentestemporistotius c6feriptionem/quorumiuftefi V ertI im ‘. ,lu .
desadmittit.CHorum ergo quinc^ quide funt Moyfe qui natiuitates continent/ & humane gene# ®° mm co || rl '
ration/s traditione habent vfq; ad rius morte. Koc tepus de tribus milli bus annis paululu mirni s eft P- ^ teT . iu i

Moyfl morte vero Moyfeos vfq 5  ad artaxerxepfarum regem qui fuft poft Xer>:em,pphete poft Moy Z  j 51 ^, 1 ,° > ne

fen;&quefecundumeos funtg^fta confcripleruntin.xiij.libns.Reliqut vero.iiij.hymnosin deun>& - r r  J 0 *
vitae human? nofcunf pignora continere.CAb artaxerxe vero vfq; ad noftru tepus ftngula quidem j v J an
confaipta/non tamen priori fimili fidefunt habitaeo g;non fiierit certafucceffio pphetaruni. Pa# comcEčtantea
lam namq cftipfis operibusqucmadmodum nos proprifs litteris credimus/tanto namq; feculo iam ^ ^ , .

B pterito neq; adifcere quicq aliquis ,nec auferre.nec tranffonnare pfumpfit.COmnibus enim infertu V ^
eftmox 8C prima generationeiudgis h?cdiuinadogmata nominare/8£ i his vticjpermanere. Et ( p# . * Z, \

pterea fi oporteat mori libenter.Iam itaqj multi captiuprum frequenter tormentis atfedi lunt/& mor taxerx g ’ , i. *
tes varias m theatris fuftinuerene vllum verbum contra legesadmitteretaut coicnptioneshabitas
violarent.Q_ui grscorum ?Jiqutd tale perpeifus eftf quando neq; fortuita fuftinerel?fionemvolunt, jf, ,. r  ? r  j
licet omnia apud eos feripta deftruantur. Verba enim h?c effe putant fecundu confcribentium volu# i u d eo £ mft 1
; . rates expofita.Et hoc iufteetiamde antiquis fapiuntquoniam a!iquos nunequoqj vident pfumen# ^f,, a  1 3

tesde his rebus confcribere/quibus ne<p ipfi interfuereneq; crederefcientibus acquiefcut.CD^niq; nu j.. ^ r ~

de bello quod apud nos contigit nuper quidam htftorias cofcribentes ediderunt.Du neqj ad ea loca , PJ?

venerint/neq’ inproximorerumgeftammfuerit.Sed exauditu qu?dam pauca coponetes impude# p x  cofetib^ttk
terfemeripfos videntur hiftorie norrune iaditare.Egovero SC  ex omni beilogc qu?ibiparticulariter vo j H , uate " 1U
gefta funt veram deferiptiorie "feci.dum ipfe rebus omnibus interfuerim,Dux etenim apud nos Gali L ‘ r

Icorumeram/donecfuitdefendendifacultas. Contigit autem vt caperet aromanis/8£ habentes me de«nedanoico'
Vefpafianus 8£  Titusin cuftodiavniuerfa lemperinfpicerefaciebant/primo quidem vinčluspoftea f cr j otl 5 e
vero folutuscuin Tito abalexandria ,ppterobfenionemHierofoIymonim direčtusfum^eo tempore rs ^ e  j lK j aico
nichil eft geftiun quod meam potuiffet latere noticiam.Nam videntes Romanom exercitumvniuer f  ‘jg e yeT(}  j

iafub diiigentia defaibebam.Et ea qu? nunciabanturab his qui femetiplos tradebat/ego folu;inte qa  , nter#

grhis inteliigens difponebam. Deinde Rom? tempus vacationis habens-omni iam negocio prepara JX  ^

tovfus aliquibus cooperantibus mihi propter eloquentiam gr?camrerum eruditionem exhibui.Ta Jonicri*

taqjraicbi fecuritas affuitveritatis vtprimos omniumimperatores belli, Vefpafianuin & Titum te# nf-thiitorriful
ftes nonexpofcerem.Primura namq; illis obtuli Hbros/8£ poft illos multis quidem Romanomm qui *. rjoffcc^otio# ?
bellisjinterfuereiplurimis vero noftrorum eos etiam venundaui/qui gr?ca fapientia videbantur im# rienarrat fortu#
buti qiiOtumoft lulius archelaus, Herodes lioneftilTimusfgt ipfeadmirabilis rex agrippa.Ifti fiquide n | ^  ou g cum < ’
vniuerfiteftimoninmperhibuere/quiaveritatemdiligensexcolui;non reperiemus forfitan aut tace; (jnigetialoia x>*
^ fiquid geftorumperignorantiamjaut pergratiam commut 2 ui / autpr?temufi.CQ. l “damveropraui rede^u

h omines  derogare me? hiftori? funt conati,tanq in fcolis adolefccntiumpropofitumexercentes/SC j[ cr ,n £IS  j c q|j a;
accufarionis inlpirat? atqj detraeftionis facientes opus/cum oporteat iliud fciriquia quod conuenit ver ' aat , s  j per ^
promirtememalijsrerumverariutradttionemdpfumpriushgcnoffecertiffime,autrebus geftisad# t oresqbafbmi
herendoaut ab fcientibus confulendo. Q,uod egopr?cipuecirca vtruq; me čredofecifle negodunv[jbrosobtunt &
AntigmtarisBamg; liferosificuti dixfex voiumimbus iacris interpretatus fumeu effem genere facer# mu | tosa [j 05  aj j
dns SCparticiparem illarum fapientiamlitterarii. Hiftoriamvero belli confctipfi multarum quidem ^ uc!£  ^
adionum ipe operator^piurimoru vero infpedor exiftens A omnino eorum qu? didr. ve! gefta funt c  - £r3 ei ^ u j os
mililignorans,Q.uoraodoergo nonprocacesquilibetexiftimabit eosqui aduerfcm me nitunf de # uos

N.ip

3Libet pitmus 3ofsplji 3aDef SDeatitifiuffate*

veritate contendere.^Oui lfcet imperatotum cemmenta fegiffe dicuntur/no tamen noftroium repu,

Intetioau&o,
tis ihoc opere,,

fbho^uUma confcriptoribusgrgcis.Deindeteftimoniaantfquiiatisexalionimlitterisexhibebo/&eosqui noftro
ti ab omibus fe blafphemst generi valde ipfi rarione blafphemare moftrabo.&Nos igitut necj; regtone matitimam

gnantium rebus interh ere.

CIofephus aduerfus grgcos difputat qin mdeotum rotiellam dieunt conuerfationem.eo <j> de i!,
lis(vt dicuntjniehil incoium cofcriprionibus reperiatur huius caufamai!tgnat.Iudeotumenimcon#
uerfatio procul amari ab omnibus femoraeft populiš: quare bij no fuerut cogniti flcut alif nationes
quo mercimonifs alifs cognitse fuetunt,vt phoenices & ^gyptij.habifantes cmmprocul a mati multis
temponbus igfcorati funt vt Romani quoium farna fero venit ad Grfcos/loci enim diftatiacaufa eft
ignoranti? Grfd autemfu? antiquitatis vicfnas adducunt regiones.Jofephus veroegyptios &  phce
nices inimicos pro fq& primum Manethonem fgypt:'um producitteftem ( quiiudedtumitifgiptum
ingteffum Si  exiium defcribifpaftores ipfos appellans Si  quandoq; captiuos, Antiquis enim ludeo,
i um pgenitoribus pafcere mos eratqui pafcualem habentes vitem paftorcs appellab?.n?.Qu!q; lo,
feph regi fe captiuum dixitideo captiui lunt vocitati.Iteratum infuper Manethonfs adducit teftimo
«ium,/qui populi paftommegreffum de ?gypto hib Themufe tegein hiemfalem delcribens,eonim
antiquiiate manifeftat/SC eos irecentis quadraginta tribus annis f gyptu habitaile anteg danaus ve,
niffetad Argos. _ Capitulumtertium,

E rebus itaq; neceflariam fed defctiptior,e,fignificate volens facultate eotum qui hiftoria
(cribere copromittunt. Et fufficienter,ficuti teor.pala fadfit,quta cofcriptio reru apud Bar,
baros pctms folenior g apud Grecos eft, Volo paululu ptimitus difputare aduerfus eos p
qui corendnnt nouelle eife noftra c6uerfat:onqeo q> nihil de nobis,vt aiunt illbdi&ufita n

d ficut alic ena, P r ? c ‘P ue  «<tca filionim nutrimeta ftudetesiegug; cuftodia,& traditione pietatis totius opus vit? ne,
tioes vtphceni ce ^- lri Q iudicamus.Cuadfit igititrhic quepdičfa futcouerfationi ncftrf etia vita remorior.Nihilfuic
cesomercimo, ‘ na ntiquisteporibusquodfaceret nobispermixtionegr?cor&ficutargipti jsmercimoniaqu?abeis
nia & egyptij f^ekmtur & ad eos turfus introducunf. Et iterum habitatoribus Phcenici? maritimse ftudeotibus
1  circacontradus atq: negocia amorepccunif requifita/Sed reqj!atrociniaficut quidamalij/vacuare
aut amplms habere concupifcentes patres noftri ad belia conuerfi funt licet regio noftra muitarailia
virorum fortium poffideret.Phoen/ces ergo propter negocia ad Grecouim prouinciam nauigates re,
pente funt agniti/S per iilos cegvptip Si  cmnes a quibus ad Grgcos honore deuehebanr immefama,
ria profcindetes.Medi vero poftea atq Perfe palam in af7aregnauerunt/& v% adaltera epirn Per,

&c.

Medi,

Perf?

Thraces,

gioes teftes fue n0 ^ TIS  voluminibus de eis fit aliquid dfftum.None omnino deridebat caufas huiufmodi a mepba,
arigtatisaddu, vicingregionis adducantanriquitatis fug.Igirur ergohocconabor efficere.AegyptijsK

Coni

, , „ 1 'chift° rl3n

?sV rati0n '

f Si*sž

tc ro ctuJtaTiScr

mevfif untal

SSSj

tioscmq;<P ul

tale*P ! P x!C ' 1

n iesautemin

a PP c

phvt^locf
tiuHic anterr:
extrani

aut rcgn*» uu  ■■
fibus feptem.L

omtiesafesno!

tesfempcr ^ 111
hocelfregesp;
bvefos resfecimdumf
eosarabaseiie
g uetfos captiuo:
fertur captiuos
erco auospdi:

coiibus lenora cogniti fadi funt, <T Olivero fuperius Iiabitabant Si  proail a mar/ multis funt teporibus ignorati. ^
u funt vt roma, Et hoc apparet etia arca Europam contigiffe quando de Romanorum ciuitatc tam Jongo tempere ^
ni nuoRj farna adeptapoteftate,tantafq;caufes belli c6ficiete.Neq Herodotusneq;Thucydides/nec vllus quifuit
fero venit ad c “ fecit a ^ c , uam  mentione.Sed fero tandem & vix ad grgeos pomit eoru farna peruenire. CEe

grecos, Galathis enim & Hiberijs fic ignorauere bi quipufaiitur (ubtiliiTimi confcriptGres/quo^ eft Epho,

Gaiatheg. rusvt vna  ciuitatem efle arbitraretur Hiberas,Q.ui tanta partem Hefperig terrg nofeuntur inhabita p

Hiberii. * re, ^ t ne< 3? mores  eotum qui fiunt apud eos,vei qui dicuntur,tang fic  vtentibus referre praefumunt,

Caufa vero ignorant/g veritatis eft eo cp procul abefient. Vt autem falfa confaiberenteocp vellet v/,

Ca ignoratie Io < ^ er ‘ a bquid smplius ab alijs reruliffe. <[ Q_uomodo ergo mirari decet fi neq; noftra ges plurimis erar
cidutantia, certaneq; ad feribendu de fe aliqua dedit occafionem,« ita conftimta procu!_amari,& ita couerfide

Gredvicinasre bberans.Poneigitur nosargumento vti vellegrgcoru qu?a nd eftgenus eoiu antiquueog> 'neq;in

-* . - noftrisvoluminibiis

gumtosaliasi
clufos autem i
Manethondu
fionemmuniti
tumquidem e
nimmurisexc

tP<z  nTin

rummunsexc
tes quo vellent
fionibusnonr

alTvrinnun nnt

a!Tyriofum pot
ficaffeiqugtan

furaegvptios & Phoenicibuspcipue teftibusvtarreum nullus eotum pomerit tang falfum accufare teftimonftim.Et
plicemc s ini, v *^ 2tur max,me c ‘ fca nosfnimici in communi quidemomnes jegyptif f 8t Phoenicum vero riri) L5e
mkosiofeuhus Chaldeis autem nequag hoc dicere potero:quoniam & generis noftri principes coftitu« fuohS p*
fue atigtatis te, P terco 2 natlon2  ‘ n  cofcriptionibus luismeminere iudgoruCu vero fidem de his pbuero: S blafphe ^ or:

mias faifas oftendero tunc etia Grgco^ confcriptores memorabo/ qui iudgorumfecererriemoriam^j - g,
vt neq; huiufmodi occafio relinquat in iudeis nobis faciende contlnonis. ([Inchoabo aut ptimitus
a litteris ggyptiorum quas non arbitrantur commendare que noftra funt.Manethon itaq ger.ere vi
ri fgygtiommgrgca dilciplina participarus ficuti pa!a eftiicripfit enim yocehelladicapatemg reli,

ncaiieique tan
v quoda libro g£
libtis captiuos'
eualembaben
quoniamptog
pofteriuseuof
Mone CNuncauth
.jn thonis circa o

%« ftotomadhie
f^hi 11, |>&defunft
Ns, 'fnenfibus,ix,j

ifesaaduat,

Contrs gtecos ? manet&on? «gppttom fo.jccfic.

gioms hiftoriam,ex facris ficut ait ipfe i n terpretatus libris,frequenter arguit Herodotum in f gypda*

Mone ds ignoratione mendta.Tpfe qnide Manethon in fecudo ?gypdaco^ hfCjde nobisfcripfit.Pona ve Teftimonium
ton io etia fermonu cius tanij teftimonij iure .platam honorabile nomen,fub hoc nefdo quomodo deus Manethonis g*

A infpirauit,8C pter fpem cx partibus orientalis homines genere ignobiles adepta ffducia in prouincia gypd) de iudeo
caftra metati iunt.Et facile ac fine bel!o eam potenterq; cceperant,8C principes eius aliigantes de c? rum antiqtate,
tero ciuitatis crudeli ter incendere,8C deorum tepla vertere. Circa omnes vero prouindales inimidffi
me vfi funt,alios quide periraentes,a!iorum vero Sc filios SC  coniuges ad feruitia redigentes/nouiffi*
me vero Si  vnum regem ex (e fecerecut nomen eratSualitisftiicinmenfidem venies iuperiore tnfe* Sualitis,
riosemq; .puinciam diuides caftra in oportunis relinquens Iocis,Maxime etil partes muniuit orien*
tales ^>fp:ciens.quonia Aflyr/j aliqiiando plus valentes erant defideraturi regnu eu inuadere.Inue*
nies autem in Nomoto fuati duitatem opportuniflima pofitam quidem ad orientem/Buliaftitis flu* Buliaftris dui*
minifq; appdlabana quadam antiqua th eologia Euaris, Hac fabricatus eft Si  muris maximis comu tas.
niuitfcollocans ibi multitudinem armatorum Vfqs ad ducenta quadraginta milia virogj ea cuftodie* Sefos č[d fignb
tmfHic aute miffis tepore veniebat ta vt frumenta meteret/8C mercedes exo!ueret,qua vt armatos p> ficar,
terrore extraneoru diiigeter exdtaret.Qui cu regnalTet decemnoue anis vita priuatus eft. Poft hfic
aut regnauit alter quattuor 8c.x!,annis Beon npmine.Poft que alter apachas fex 8C,xxx,annis Si  me
fibus feptem.Deinde 8C apofis vnu 8C fexaginta Si  Samnas quinquaginta SC  menfe vno.Poft autem
omnes afes noue &xI.8Cmenfibus duobus.Et ifti quidem fex apud eosfuere primi reges debellan-
tesfemper&max?meggypti radicem amputare cupietes. Vocabaf autem omnegenus eoru Sefos
hoc eft reges paftores/Se enim facrarum linguamm regeiri fignificat. Sos vero’paftorem fiue pafto*
hyefos res fecundum fermone communis e!oqui J-8C tantum copofltum inuenit. Hyefos quidam vero dicut
eos arabas effe.In alijs aute exemp!aribus non reges figniffcari coperi per appellation^Hic fed e di*

B uerfos captiuosdeclararineq;paftores.Hicemmrurfuspgyptiaca lingua 8C hac qn pingui fono ,p*
fertut čaptiuos agtos fignificat/ Si  hoc podus verifimile mihi videfiSi  hiftorias adqug couenies.Hos
ergo quos pdisirnus reges iSC  eos qui paftores vocabanf/ Si  qui ex eis fuereobtinuifle aegyptum ait
annis vndedm/ 8C quingetis.dlPoft hgcautregumthebaidis 8Calteris ggypti fačtam didtfuperpa* Regnfi thebai*
ftores inuafionem Si  bellum maximum Si  logguum eis iliatum.Sub rege vero cui nomen erat aliftra ^js aliffraeutos
gunatos alias Aliffragmathefeos vidos dicit paftores/& altera quide vniuerfam ggyptu pdidiffe.In* rex  paftores vi*
clufos autem in locuhabente menfuraterrg vlnaru vndedm miliu.Cui|loco nomen eftauariHunc ^ os  j c [ u jj c £ ^
Manethondicit omne m3ximo muro atq; robuftiffimo circudidifte paftores quatenus Si  oem poffef co  vndecim n«
fionem munita haberent fimul Si  pdatn fuam. Filium vero alifiragmathofeos Themufis dicit.Cona j ^  y ] na _ ^ i( q. 0
tum quidem eos per obfeffionem capere Si  fordter cum quadringentis.lxxx.milibus armatorum eo ^ nar j ^hemiu
rum muris excubuiffe.Cum vero obfeflionem defperafler/pada cum eis feciffe vt ?gyptumrelinque rex  - gyptus

tes quo velientinnoxi) omnes abirentJilos vero bis pjmiffiones impetrads cu omni domo SC  poffef* <j e egV pf 0  |uj e
fionibus non minus ducenta.xl.mi!ia numero ex pgypto p defertum in Syria iter egifte Si  metuetes os  ^ pa ft 0#
a!Tyriorumpotentiam/tuncenim illi afiam obtinebant in terra qu§nuciudea vocitatur ciuitate pdi* re sappellantur
ficaffe/qu^ tantis rrulibus homiriu fuif;cercpotuiflet/earaq'Hierofolymam vocitafle. C[to alio vero
, quoda libro egyptiacorum Manethon hanc ipam gente/id eft qui vocabanf paftores in faeris fuorii i u ^ e (  a *uare a
ltbriscapduos aferiptos rečliffime dixir.Na ar.dquis progenitoribus noftris pafcere mos erat/& paf* mane thone pa
cualemhabentes vitamvocabanturitapaftores,Sed&captiuinonirrationabiliterabfgypdjsfunt p tores
quoniam progenitor nofter Iofeph dixit ad regem £gypdorum fe effe captiuu Si  fratres in £egyptfi %  captiui.
poftenus euocauit rege pr$ cipiente.Sed de his quidem in alijs examinadonem fubtilius faciemus, v

Mone CNunc authutus antiquitatis ,pducam teftas £gyptfbs ruffumqj quomodo fehabeat verbaMane jvianethois ite
ton  thonis circa ordinem ceporum aperte delcriba fic enim ait. Poftq egreffus eft ex ?gypto populus pa rat {j ttftimoniu
figy* ft° rum  bierofolymam/ expu!for eorum rex Themufis regnauit poft hasc annis.xxv. k  menfibus a ntiquitat«

ptiuhi ,!1 !' ^ ^ e ^ ul( ^ us  eft.AiTumpfit regnum filius Chrebron annis.xiij. huius aut amenofis annis.xxj. SC  ju^eorum,
ftorio* rnenfibus.ix.Mifris autem,xij,8£ menfibusnouem.Mifranthufis,xxv.8£ menfibus decem.Etmufis
,> [a , autem nouem Si  mefibus odo. Amenofis vero.xxx.& manfibus.x.Orus.xxx.fex & menfibus quiq;
uhus ^ uius aut ® acenchies.xif.8c menfe vno.Rathotis vero frater noue.acencheridis aute duodedm

men fes, H  j. Armes vero.iiij.8C menfe vno, Armefis aute vnu 8C mefes.iiij.;Atmefifmianus vero fesa*
q  ginta fex di  menfes.ij. Amenofis.xix.8c menfes fex.Sed hoffis aute equgftrem 8C nauale virtute Iha*
bens fratrem quidem arme procuratorem asgypti coftituit/ 8C omne d alia regalem cotulit poteftate
tantummodo aut diademate vti ,phibuit 8C ne reginam matrem filiorum opprimqret imperauit Si  vt
abftineretetiamab alijslegalibus concubinisJpfe vero ad Cypra8CPhanicum 8C rurfuscontraaG>
fynos atqs Medos caftrametatus vniuerfos quidem alios ferro alios fine bello terrore magno virtu*

N.iij,

I

Cethosprius
voeataeft jgy*
ptus,

ludei a fig da«
naus ad Argos
accederet trece
tfs & nonaglta
tribus anis ?gy
ptuhabitatut*

Teftimonium
phcenicu p an
tigcate iudeo^
apudquosme«
moria habc? de
coftruftione te
pita Salomone
annis cetu qua
dragitatresan#
teq tyrij cartha
gine, fabricaue«
te.

Er g Salomonis
apdTyriosfer«
uare.

Teftimoniudi«
onis hillorici p
iciejtate iudeo«
ra adduc/thic
enimutua farni
Ua citate SC ami«
citiam.

Itani j SC  Salo«
monts defcribit
Teftimoniutne
nadtipantiqui
tatc iudeo:um.

Htbet pjmtus 3ofep$ 3tttid SDeattficitftf ate*

tfcfibfmiet fubiugauit.His vero fcelicitatibus eleuatuseofidentius incedebatorienfalesvtbm« p, n
utnciasfubuertendo;multcq; tempere procedenteatmesqui in fgypto fueiat detelidusomniaco# D
traria quf eu frater agere monuerar fine tirnore faciefcat. Nam Sc  teginam violčter abiedt/gc alijs co»
cubinis fine parcitate iugiter mifcefca? ab stnicis vtebaf &  diadcmate Sc  rebellabat fratri. Is

veroqui coftitutus etat fnper facra egyptia fcribens libru. Sed hcffi ditexit & cCdafigmficas &q 3
tebellaret ei fuus frater armes.Q_ui repentead Pelufium deft/nauit &  pptiumtenutt regmt Pretim#
cia vero vocata eft ex eius nomme fgyptus.Dicit enim quia Cetbos aegyptus vocabatur Atmesau«
tem frater eius Danaus.Hpe quidetn Manethon. |£In pala,vero eft f rgdi&is annis temporecoputa
toquia hi qui vocaban? paftores id eft noftri pgenitoresexargypto liberati antettes fitnonaginta
atq; trecentos annos hauc puinciam inhabitauere q Danaus ad argos accederet licet hunc antiquif«
firnurn argiui effe cofidant.CDuas , g' tUr tes  Manethon maximaspro nobls pgypt/js littetis ptefta
tuseftprimaquide quia aliude ad £egyptu. Deinde greffus eorj* exinde ita teporibusantiquitTiinii
vt pene mille annis beliti pcedat Iliacu In his aute in gbus Manethon non fgypti littetis fed ficutip#
fe confeffus eft ex fabulis quotundam fine nomine quodam adiedo poftea particulariter hf c redar ^
guatn oftendens ea fine venfimilitudine effe mendacia,

CIofephus pro fuf gentis pbsda antiquitate phcenicum producit teftimoniu: quibus in memo
riafuittempli a Salomone conftruftio anteq Tirij Carthaginemcoftruerent apud qnos litterg Salo
monis ad Iraniumfqui inbiblia hiram eft appellatusjferuantur dyonemq; apud eos famatum hifto#
ricum adductt teftem qui mutuam Salomonis SC  Ironij familiaritatem & amicit/amdefcribit.lnfupet
& Manandru Ephefium qut fingulorum regum confcripff t adus ab Iranio enim vfq; ad didone ce«
tum quinquaginta quinq; anni SC  menfes odo SC  ab pdificatione templi vfq> ad coftrudionem Car#
thaginis centurn quadraginta rres anni 8£ menfes odo.Caldg orum etiam hiftoriamfqup multum cu
faeris concordat'voIuminibus)producit.verba Bcrofi allegans qui de dtluuio homfnumqj corruptio
ne archa & de Noe generatione vfqj ad Nabunaffarum hiftorias fcripfit.Nabuchodonofor quoq|in
cdftrudione Babylonif magnificenta ponit qtia poftea cyrus vidor coprebedit. Capitulu quattu.

Ed volo ab iftis rurfus migrare ad ea qup apud Phcenicas de noftro genete confcripta H
$ eorum teftimonio declarata funt.Itaq; apud Tyrios multotum annorum pupkef Iitterf &

confcriptiones diligentiffimc cuftoditf ex his qu§ apud eos fada Si  inuicem gefta nofefi#
tur qug tamen memoriadignafunt. Inter hžecergo confcriptum eftquia in  hierofolimii
fdiflcatum eft teplum a Salomone rege anteannos pene.c.xliij. Si  menfes odo q Tyrij Carthagine
carchedonem fabricauere.Defcripta vero eft apud illos coftrudio tepli noftri.Iranius en/m Tytioru Irani
rex amteus erat regis noftri Salomonis paternis amicitijs ei deuindus. Is ergo muniffcentiam fua ex us 3?
hibens ad claritatem fabrieg prf buit Salomoni auri quide.xx.&centum talenta mc/denfq;pulcherri duši
ma filtiam in moto qut Libanus nucupatur ad camera deftinauit ei.Q.ue redonauit qutde Salomon hyran
alijs quidem multis rebus fed etia terra Galilej regionis quf Žabulon vocaf.Prgcipue autem eos'ad (

amicitiasfapientfg concupifcentfaconuocauitpropofitionesenim foluendaealterutris d/rigebat & 8
meliorinhis Salomon erat & in alijs fapientiorapparebat.Hademp vero feruanf apud Tyrios epi an.li.t
ftol£emultfquas illi feripfere adinuice pro qua re liber eft a me compofitus litterarum aTyris dire, cap i
datum vn etiam tefte ^)duca Bioneqa apud Phcenicu hiftorias integerrfme approbatus eft,<£Igi| D/o h
in Phoenicishiftoricis hocmodo feribit. Abibalo moriete filins eius Iranius regnauit bic ptes orien# P™
talescitiitads ampliauit SC  vrbe potioremfecit Si  01ympij iouis teinpluindeftruens ten? cofquans pto
locu tnediu mcenibus vrbis ad/unxit SC  aureis anathematibus exornauit. Afcendens aute in Libana ccs m
filuas incidit ad teploru § dificationcm.Regem vero Hierofo!ymoru Salomone mififfe d/cunt ad k*  “
nium quf dam fnigmata SC  popofeiffe ab eo folutione adijciens vt qui non ! poffet difcemerepecun/a ^ c | 1 *'
foluenti petfolueret, Confeffumq; Iranium non fe poffe perfoluere propofitas qutcftiones &mult 2 s
pro expenfisfaciendis pecunias condemnatum.Deinde addfmonumquenda virumTyr/um fF°' j, 0T ' c
fitas foluiffe qugftiones ipfumq; alias propofuiffe quas fi non foluetet Salomon multas rurfus pecii« -ph&
nias Iranio regi coferret.Dion igitur hoc modo de prjdidis teftimonium phibuit n ob/s, (T&d P 0 ^ ,

huc producam quoq; Menandru Ephefium. Is enim finguloru regu adus cofcripfit apud gr?co s  K
Barbaros ftudens ex prouincialibus vniufcuiufqj loči Iitter/s h/ftorif ventate parderc. Scr/bens ent
de his qui Tyro regnauere Sc  deinde veniens ad Iranium Rege fic ait.Moriente vero abibalo fuccet«
fit in eius regno filius eius Iranfus qui vixit annis.xxxiij.hic ftatuit locu valdelatiiHmu aureamcp co
lunam iouis in templo repofuit SC  ad filuam lignoru proficifcens abfcidit de monte;qmLibanus ap«
peilaturjligna cedrina ad t gmina facienda tempIoru.Defouenf^ antiqutora templa fanum «difica
uit Herculis.Fecit eredione mefe Peritio caftraqj raouitaduerfus Tyticeos miminetiibutatedden«

&

IM


' ’’ l '*4:

:

“ : !  ^^teaeSalo
• -n-dacnklofuK,

** v^jddHoiS

, 1 1  u’iin*3iooemCan
*■*! .■ -T:im quj mulimo
rrttr ujtkji  conupdo
^ N4udwkaoHtfH^i
' 1 :.  Cjpmi! 6 qiaii,
'rofmatcoolcaptaK
■ n  .m.r.jTjp»ipi(cjlitiei{S
. ■ j • . ,\ inuctmgcflamla
y,r-  <•!': cuii Ir hictofollmii
ittn y. i urtliaglne

, ,*■ Umu:  im/mTytioiP

.. - r ~-r^mifnliiM®
rti  r^-ifni^pukhem^
. - «. Salomon «! 1

«*;

fevd; urutrbdirigeb^® ,
r  . , ^dTrnosepI

- rn aTyrisdJrfi'

t

00— w

kfjttu Krtj;

' S

■

- V

-


5«

,r***

rSo

i'

- 1  *

Conftipecos i mj«sfi)oii! č'8?i)(to» jfo.ci.

A tes,Q,uos ctiam fubdens fibibet denuo remeauit.Sub hoc fait  abdcmonuspaeriuuen/s qui femper
parabolas fuperabat quas Salomon HieroioIymor:im res deftinabac fupputa? vero tepus ab hoc re
ge vfq; ad coftru&ionem Carchedonis hoc mo.Moriete rranio fucceflit in eius regno Balbazeras ii
IiusQ,ui cum vixiflet annis quadraginta tribus fepteregnauir annis. Poft hunc abdatratus filius cu
vixifler annis viginti regnauit noue hunc filij nutricis eius  quatuor peremere Q,uorn fenior Metufa
ftartus filius Leaftrati regnauit.Q.ui cu vixi(ter annis.xlui|.regnauit annis duodecim Pod hunc fra#
ter eius aftarimus/ & hic viuens annis.iiij'.».I.regnauit annis noue & peremptus eft a fratre peliethe
quifufcipiensregnu menfibus imperamt odo cuyixiflfet annis quinquaginta, Huc peremit Tvroba
lus aftartefacerdosqui cu vixiffet annis quadraginta odo/regnauft annis.xxxif.huic fucceflit Bade#
zodus filius.Q_ui cu vixiffec annis quadragintaquiq$regnauit lex.Huicfucceilbr fačtus eft Mettinus p(g m3 jf 0rt
filius/qui cu vixifiet triginta duobus nouf regnauit annis. Huic fucceffor fuit Pigmaiion qui annos ° n *
egit in fua vita quinquaginta fex ex quibus quadraginta tenuit principalu Huius regni anno fepti# p ,
moforordidoin^biaciuitate fdificauitCarchedona.CIColIigif etiatempusaregnolranivfqjad ah  Vanio vf>  •
fdiffcarfoneCarchedonis annorucetum quinquagitaquinq;»mefiuinodo Quu vero duodecto ", ,, . -

anno huius regni  in Hierofolymis fdificatfi eft tepluniFitab gdificatione tepli vfqgad coftru&ione - - -

B Carchedonis tepus anno95.C.xtii|.mefiu očto.CTeftimonio fiquide phoenicu quid ampiiUs opor# 5, m 3 es
tet  apponif Cernif ipa vetitas fortiter approoata & multo clarius apparet qni pcedit coftrudionem &  ‘ -

tepli pgenitoru noftro^ ad .puinciam hic aduetus.Cu eni eam vniuerfam bello tenuiftent/tunc aut c a  116  e r e io  ' - vi
teplum fdificare ccepere & h?caperte ex Iris facris ena a mein antiquitate manifefta funt. C bjunc ad
itaqjfiintdicedaea qujapudGhaldgosnoicunf effecolcripta(6Cde nobisadhiftoriam iutdelata. ng cart h a ^i n jg
Q.u{ie multa habens concordiacum noftris voluminibus etiam dealijs rebus. Teftis autem horu eft c g tQ n

Berofus vir genere quide Caldfus/notus autem eis qUi doftrin^ eruditioniq; congaudent. Q_uonia ta £re ^ an ,

Beto« de aftrohomia/ 8C de Chaldforu pbitofophia ipfe grascas confcriptiones exp nfuit. C Igitur Berofus (C3 0( ^ 0
fus. antiquiffimus fecumshiftoriasde fado diluuif 8£ hominum ineacorruptione ficutimoseftitacon# c 3 i deo ,'g t£ ^,-
Caldi«* fcripfit.Simul »dearcainquagenerisnoftri pnnceps erutuseft/deueda (cilicet eai fummitatemo tnoniam  *
cus hi# tium Armenior5.Demde feribens eos qui ex Noe progeniti funt/» tempus eorum adifciens vfq; ad B ero f lls de dl[
ftori# Nabunaflarumalias Nabulaffarum peruenit.-Babilomorum » Chaldeoram regem/ K  huius adioes U(Q  p oim cor
cus, expones ait.Q.ueadmodum mifit in ?gyptu ad noftra terram fiiliu finim Nabuchodonofor cum mul rup£I * e  gf arc3

ta potentia/qui dumrebellantes eos muemllet omnes fuo fubiecit impeno/K temp ! u m Hierofo!y# ^iftonas coferi
mis cocremauit/cunduq;generisnoftri populuauferens migrauitinBabylonem.Vnciuitatemcoti flt & Noe
git defolari annis.lxx.vfqs ad CyrumregePerfaru.D<cic autem quia tenuentBabylomus ggyptu Sy n eratlones v , q .
riamphaenicearabiami vniuerfos priores Chaldgoru Babylonioru reges adionibus fuis excejlens. ad  fsjabunaifaJ
<EIpfa vero verba qug Berofus protulit hoc modo dida neceffario ,pferenda funt. Audiens aute pa mm
tereiusNabunaflarus quiafatrapa conftitutusin egypto » Syri;imferiore SPhoenicerebellaret cu Bc ' ofi  .

non valeretiam ipfe laboresferretribuitftlio fuo Nabuchodonofor aetate valenti partemquandam " • ’

exerčitus fuper eum mifit.Nabuchodonofor autemeum Satrapa defertore cogrgffus puinciam que
. ab initio eoru fuerat ad ^>prium reuocauit imperiu.Eode vero teporecotigit patre eius Nabonlaifa
ru cu ggrotaiTet in Babylonia ciuitate defungi qui regnauit annis.xxj. Nabuchodonofor aut no poft
multum tempus mortem patris agnofcens » negocio ggyptiaca difponens reliquam .puincia & ca#
ptiuos iudeorum « Phoenicu atq? Syriorum qui i ggypto fuerant: comendans quibufdam amicis vt
cu magna virtute » reliqua vtilitate deueherentur ad Babylonia ipe cum paucis aggreffus perdefer
tu in Babyloni5 venit reperienfq; cunda a Chaldf is difpefari/ fematuq; regnum ao optimatibiis eo»

C ru Dominus fadus totius paterni principatus/captiuis quide aduententibus precepit habitačulain
oportunifTimis Babyloni? locis edificari. Ipfe vero de belit manubifs lepi im belit»reliqu'a loca mu#
nificentiflimenimis exornans &antiqua ciuitatem » alteram extrinfecus adifciens cogitans quate#
ous nequaq poffent obfidentes ftuuiu conuerterei» ad ciuitatem accedcre. Tres quide interiori ciui ^gniHcentii
tateper dreuitu porticus/tres vero exteriori conftituit.Q,uoru alias ex codo latcre » bitumine alias N. buchodono
vero ex,ipfo laterefecit »largiffime muniens ciuitatem portafqj diuina pulehritudine commenfus fori ^dificijs ba
pergdificauit in paternis regalibus aliam regalia celfitudme illorfi multo valde prgeedentia. Q.uoru byIonig i  citatis,
ornatum exponere valde longiffimum eft. V erutarae fciendum quonia hfc maxima atq; fuperba v !#
tra credulitate rei funt.Perfeda diebus quiuqs» dece.In his ergo regalibus lapideas m' nitioucs cel#
fas § dificauit» afpeftu montibus fimilem reddens etiam ex arboribus vniuerfis plantationes exhi#
baitiFecif qtioqj hortu quod fufpenfibile vocabateoq;eius vxor defideraret huiufmodi qualitatem
nutrita in medi g locis. $£Hxc  itaqj retulit de pr^dido rege » multa fuper htecin libro C haldaiccru
in quo ailpat cofcriptores grg cos quafi vnam arbitratos a Semiramide affyriam Babylonem edifica

N5 eode  Baby
loniaSemirami
de&Nabucho
donofor iaedtfi*
cata.

Berofivcrbaco

tragtgcos.

HUbet p?mtu63ofepW lobei 2Dcatitiq«(tafe*

tam;K mira opera ab illa circa eam fttiffe confttufta falfe confcripfifie dices/ 8C  ipfa quldem Chaldeo
rum confcriptione fidedignam pudori exiftimandum eft/qn cumarchiuis Phcenicumconcordare 0
Videnf t qu§ a Berofo confcripta funr de rege Babi!oniorum.Quoniam St  Syriam vntuerfam Phceni- Bet;
cemillefubuertit.CI n  h' s  q«oq; confonat &Phi!oftratus in hiftorijsdumTyrip meminit obfefiio, coni:
nis Si  Megafthenes in guarto indicorum vbi declarare contendif pdidum regem BabyIonioru Her grm
culem fortitudine & ačhiutn magnitudinc pceflitfe, Dicit enim  cum & maxima Lybip partem Hibe/ phfo,
ria fubuettiffe.Q.u§ vero de templo Hieroiolimorfi relata funt;quia Si  concrematum eft pugnatibus fttatt

Cyrusvi(9torba
by!onia copre<
hendit*

Phaenlcfiteftb

monium.

enim in tertio libro dicit.Nabuchodonoforitaq; pofteainchoauit pdidum murum incidens in lan, fter*'
guoremde vitamigmit/cu regnaflet annis tribus Si quadraginta.Huiusregni dominus efteffe&us Beto[
filius eiusJEt helmaradochus ;ppter iniquitates & Iuxurias pafliis infidias a marito fororis fuf Miri/
glifforis peremtus eft/cum duobusregnaffet annis. Quo derunflo fumens regnu qui ei fecitinfidias
Niriglifforis annis regnauit quatmor.Huius filius Loborofardocfcus principatu quidem tenuit puer
exiftens menfibus noue Infidias vero paflus eo q> nimis appareret malorum efle morum ab amicis
exiindus eft.Hoc itaq pereunte couenientes hi qui fecerant infidias iJJi communiter regnum impo
fuere nabonido cuidam qui erat ex Babylone ex eadem gente. Sub hoc muri circa iiuuium Babylo»
nif ciuitatis ex latere cofto Si  bitumine funt ornati.Cumqj regnum eius eflfet in anno feptimodedmo
coftitutumiegreflus Cyrus experfide cum multa virtute vniuerfam afiam fubuertens impetumfecit E
ad babyloniamvrbem,Sentiens autem nabonidus inuafionem eius/& occurrens cu exercitu fuo atqj
congrfffus pugnavidus ftcurn paucis fugatusinclufus eft inBorfipenfiumciuitate. Cyrus autem
Babyloniam comprf hendens & deliberans exteriores muros deponere ciuitatis/eo q> nimis videre
tur munitaift eflet ad capiendum valde difficilis/reuerfus eft ad Borfipum Nabonidem inftanter|ex
pugnaturus.Nabonide vero obfeflionem non valenteperferre; fed primitus fuppl/cante vfus clemž/
tia Cyr iiSi  dans ei habitaculum in Carcamone/expulit eum a BabyIone. Nabonidus itaqj reliquum
vitf tempus in illa prouinciacouerfatus eft.<[H§c concordant cu noftris. Scriptum namq in eis eft
quiaNabuchodonofor odauodecimo regni lui ano templum noftrum ad defolationem vfqjperdu
xitt8i  ftiit exterminatu annis fepmaginta.Secundo vero anno regni Cyri fundamentis depofitis rur
fus fecundo regni Darij anno perfedum eft.

<£Iterato phcenicum tefhmonio lofephus teftes etiam grfcos producit Si  ptimo Pythagotam
qui(licet nullam reliquit cofcriptioncm)tudeori:m tamen zelatus eft leges:& multas in fuam traftu#
lit philofophiam.Theophrafti Hfrodotiq; & Cyrilli po^te ant!'quiffimi affert teft/monifi.Sed & Cie
archi ariftoteiis difcipuli:qui belli Pthoiomei contra Demetrium meminit, Hfcatcum quoq,- adducit
quileges defcribit Iudeorum quiqj magnitudinem prouinrip Si  pulchritudinematq;riuitatis hienifa
lem circuitu Si  habitantium narrauit multitudinem. Meminit quoq; augurij auis a Moffolano iudeo
occife dicente hpc enim fuamnefdemfalutemftineris falubritatem alijsnonpotuitind/care Ponit
quoqj Agitarchidis verba de iudeoru ciuitate Si  eorum moribus circa fabbati obfemantiam.Hiero/
nimum infuper Antigoni regis amicum .pducit.Piurimi itaq; quia facri lcdioni non incubuerunt Iiu»
deotum c ognouerunt antiguitatem. Capitulum guintum.

Is prolatis adijciam etiam Phcenicum hiftorias non enim pbationumabundantiarelin/ Anfcli.
1 q uenda e ^^ft enim dinumeratio in illis anromm;f:c enim habet fub regeThobalo.Na# x,c.xiij

j  jbuchodonofor obfedit Tyrum annis tribus & decem.Poft hunc regnauit Bahal annis de#
^cem-Poft hunc iudicesconftituti funt/&iudicauere idem.HfcNibalus Nalbafeimefibus ap.j.

duobus. Čhelbifaddei menfibus decem, Abalus pontifex menfibustribus, Mittinus & Geraftratus JBfd.f«
Abdilimi iudices annis fex;inter quos regnauit Balatotus anno vno/quo moriente mittentes euoca ca. j.
uereMeralumexBabyIone/ Si  quattuorregnauitannis. Eoquoq;morienteeuocauerefratrem eius
iromurn qui regnauit annis viginti. Sub hoc Cymsperfaium Iiabuit poteftatem. Q_uapropter 0l _ n ' F
ne tempus eft annotum quinquaginta quaiuor & menfium trium. Septimo fiquidem anno r
Nabuchodonofor ccepit obfidere Tyrum. Quartodecimo 2 utem anno regis Ironij'Cyrusperi arum
tenuit pnncipatum. Cofonant igitur que de templo fcripta funt a Chaldeis/ac Tyris cum littens no
” r <^i5r ^anueftum vero & finecontentionc t eftimonium eft de praedida noftri gen er/s antiquita#
te « hi fiquidcm qui non valde contendunt fuificere iudicio que promiflfa funt Oportet autem non

r  Ti! bUS ba , fbarlC L ,f° n ^pMonibus fed folis grcecis finem habendam effe dicentibus.
fL Ad huc multos exhiberem teftes etiam grrecos fcientes noftrum genus/6f oportuno temporeieo
rum habentium mentionem. Pythagoras igitur Samiuscum fit anriouus ouidemaetatei fapientia
vero a dimna pietate philofophos onuies excel!ens/non folu qu<e noftra funt agnouifie manifeftu

5SSSS

, Re fcrtitaq?

i0  mineCalcil
pcretvtno

aboiblafpl

fiaopimon

tuleretph"
ad quas tta
gibus.A* 1
jheo/ bufdamal

ph## iuramenti
llus. CV« um
niiTecogn
Hero/ «Aegyp‘
dotus. tur hoc ab
tur«Aftl
duntur/5(i
alte« ab alt

tantpalffti
hoc modo<
' B  apud Hells
ro tranfiba
in iolimor
dos habet
q» 8tmont
ideftbitun
itamemim
Clear/ fed fapicni
thus, phorumm
Iudfoitan
longumefl
operepred
cunduinpi
tibusprpce
ferioriSyri:
dosGalam
luda.Nom
tuthomon
folumeloo
fetadealo
qsmultie t i
^ arc humi&
c  autemvok
fiquide m
3bder/ta v ,

Jompola,

jaritervnu,

^b^uod,

<Neman

™t:adi/cie

, yni P<ad(

S S Vba

u »fafr

' \



ton

J 2*25

1  ii ' i 't iSsk

Theo#

phra#

ftus,

Hero#

m

g**»

m

u *

Centra čJtecos ef ntaneft onem egiptium. fo.cif >

A eft/fed etiam zefatusea ex multfs apparet.Et eius quidem confcriptio nulla reperitur.Multi tame d c  Pytfiagorf teftf
T , --'■"rrrfc Pytna eoretuIere(quorum inftgnioreftHermtppusvirtircaomnemhiftorianldiligentiflimus indagator# moiu&laudes
goras, Refertitaq5inprimoPythagorglibro/quiaPythagorasvnoconfabuIatorum fuorum defundo no# cuiuscofcdpto
mine Caldphotegenere Grotoniatedllius animam dieebat fecum degere die noduq; Si  qua praeci# nu " 3  ^uenit mr
peretvt no tranfiret de locovnde afimis onus portaret Si  ab aquafetuleta femetipium abftineret /« ***“ e “ diseruc
ab oiblafphemiarecederet.Deinde fequiturjh?c autem agebat atqj dieebat iudforum SC  Tharlen# todaeoij? leges
fiuopiniones imitatus ac tranfferens.Didturenint quiavereillevirmukaš ludfrumleges in fua traf ' u J“ e  zelatu ?SC
tuleret philofophia. Fuit autem etiam per ciuitates non ignotas o!imqj gens noftra Si  multse natioes mftasi fuatranl
ad quas ttanfit etiam zelum eius habuere.Quod manifeftat Theophraftus in his quf fčripfit de le# j“ c  philofo#

gibus.Ait enimquiaprohibent Tyriorumlegesperegrino faeramento iurare.Interfaeramentum q# phiam,

1  bufdamalijs etiam iuii'urandumquod čorbam appel!aturenumerat/&apud nullum hocinuenitur
iuramentum nifi apud iud?os folos.Quod interprg tatur ex hebraica lingua figniflfcat enim donum,

CVerum neq;Herodotus Haiicornafeusnoftramignorauitgetem.Sedquodammodo eius memi
niile cognofcitur.De colchis enim referens in fecundo libro fic dicit. Soli autem inter omnes Colchi
SC  Aegypti/ & Aethiopesverendaab initio circuncidut/Phcenicesvero « in Syri Paleftina q čofne# Hgrodotl tefU#
dotus, tur hoc ab Aegyptijs didiciffe.Syri aut q circa Thermodontem & Parrhenium fluuium commoran monium.
tur SC  Aftygitones a Colchis dicuntur nuper didicifTe.Hi namq; funt inter homines foli qui circunci
duntur/« iftficut Aegypttj facere videntur.De Aegyptijs aut & Aethiopibus dicere no poffu vtra
alteri ab altes didicere.Dixit ergo Syros qui in paleftina funt cireuncidi.Omnium autem qui habt
tant palfftinm foli iud?i circunciduntur.Q_uodeis angnofcens &Cyril!us antiquus poetameminit
hoc modode gentenoftra dicens,Q_uia caftrametati funtnoftrimaiores cumXerxe perfarum rege vo etem
l.  B apud Hellada; Si  dinumeransvniuerfas getes/nouiffimam noftram pofuft ita dicens. Poftremuve# tefti#

ro tranfibatgenusmirabi!eviftone/linguamquidem/p!eniftimam ope pioferentes.Habitantes aut - —
in foli montibus/vbi palus ampliflima eft iuuenescapi!Iisfubrotunditatcdetonfi'sfuperequos ere# 1
dos habentesvltus/ Si  quafi, fumo ficcatos. Palam ergo eft ficut arbirtor quia noftri meminerit / eo
<jf SC  montes in noftra regione funt conftiuti in quibus habitamus. Et palus quae dicitur Afphaltis
ideft bituminalis.Hf c enim inter omnes palus in Syria!atioratq; maioreft.EtCyril!us quidem cu
ita meminerit ludeos fciffe dignofcitur/que quilibet legerint admirantur Non calumnioii, gr^corum:

Cleat# fed fapientia fumma confpicui.|[CIearchus enimariftotelis difcipulus/« ex pipateticorum philofo ClearchiArifto
chus, phorumnullofecundusinprimolibrodefomnodicit Ariftotelemdodoremfuumdeqnodamviro telišdifeipulite
Iudfo ita referre « ipfi Ariftoteli eudem fermone abfcribitQuod ita cSfcriptum eft, Sed alia quide ftimoniu quid
longum eft dicere,Q.uf non habere potuerant illius admiratione quadam atq- philofophiam occidi etia ipfius e ari#
opereprecium eft referre.Et Hyperochydesveneranf inquit audire defideramus yniuerii. Porro fe# ftotelis,
cundum pr^cepta Ariftotelis inquit rhetorief eius genus primitus trafeamus ne reludemur dedo#
ribus pr?ceptorum.Dic »quit Hyperochides ita fi placet. lile igitur genere,quidem Iudf us erat ex in
feriori Syria.Q.ui funt ex propagine philofophornm indoru:vocanturlvt aiunt philofophi.Apud in#
dos Galani apud Syros autem Iudei nomen accipientes a loco. Locusjenim vbi habitant appellatue
luda.Nomen vero eorum ciuitatis valde difficile eft, Vocant enim ea nomine Hierofolymam,Is igi#
tur homo multos holpicio refpiciens SC  de fuperioribus ad marina defcendens gratiffimus erat non
folum eloquio:fed‘etiam animo.Et tune nobis degentibus apud Afiam quum diuinus homovenif#
fet ad ea loca confabulari ccepit nobifeumjge cum alijs fcholafticis eorum fapientiam tentans,-Cum#
qj muki eruditorum congregarentur tradebat potius aliquid.Habebat hfc ait Ariftoteles apd Cio#
archum/8t fuper hf c multam ac_ mirabilem cotinentiam iud?i|vero in cibis Si  caftitate narrant.Licet
C autemvolentibus hgc ex ipis ledione cognofcerc.Ego enim refugioi p!uf| decet inferere.Clearchus
fi quidem fada digreffioneaim aliud propofitum haberet noftri generis ita meminit.Hecateus aut
abderitavir philofophus fimu!/& circa adiones induftrius cum Alexandro rege nutritus i Si cu  Pto#
lomfo Lagf commoratus non tranfitorieifed deipfis Iudeis confcripfit libmm, Ex quo volo capitu#

Iaritervnum, eorum qug ab eo funt dida percurrere. Sed primitus tempus oftendam Meminit enim
belli quod circa Gaium ab Ptolomgo geftum eft contra Demetrium quod vtiqg contigit. Vndecimo
quidem anno poft mortem Alexandri OIympiadevero feptima 8£ decima atqj centefima ficuti Ca
ftonadijcies ei hanc Oiympiadem dicit-fub hač Ptolomeus Lagusvicit in Gazabello .Demetriu an# Clearchus belli
tigoni qui vocabatur obfe{Tor A!exandrum vero profitentur vniuerfi centefima Sc  quartadecima ptolom§s’ cotra
01ympiadefuiiredcfundu,^Pa!amergoeft:quia&fecundumillumtempus«fubAIexandroge# demetriumme
nus florebat noftrum,dicit igitur Hecatcus:quia poft Gaif bellum Ptolomeus locorum que fut circa minit.
Syriamdominus eft effedus. Etmulti hominumcognofcens manluetudinem Si  clementiam Pto# Cafton

■ ■ 'iŽ

m inr 0 1

^■>hb.c wotti„, Ht , lini[ed ( !
• k,, mta»actoni(uote
r '- -ut-CjriBaJ

' •'' nimimitij
;■’** SiktiHirminilaiKfjts

.-v i ppfcautevjjis^

1  :r.Tnfum(j«mdl
> 'KKirofHm vfi^perdu
• ' ;<TvxtJSdcpoftdsnt

«v o Pythagotam
,- 4  a * j  i m luam tiaftu#

n jAttKR r vMUU.Sed&Cle

^ auiuushierufa
„ ■ : Moliolaioiud«

, e —d«*«

M • .r^nnom.Hieio/

' s . (  ,• rcubucruntlu#


a  *“*!*vF


"

.  upltDtP

Sfbtt prfmH83ofepbt3ttteia>e3tatf<mftatt.

Heratheiteftio lom$icumeoproficifciad Aegyptum&rebuscommunicsrevoluere.Quorumvnusinquiterat D

sr.um. chias pontifex Iud§orum:homo £tate quidam quafi fexaginta & fcx annorum, Dignitatcvero apud

conttibules maximus S ammo fapientiffimusipotentifiimus ad dicendum;& circa caufas ficut nul#
lus alter expertus dicit etiam omnes facerdotes iudasorum qui decada acdpiut:8ivniuerfa in comu«
ni gubernant: drča mille 8£ quingcntos exiftere.Rurfus autem prf diftiviri faciens mentione inquit
bomo hunchonoremgetens Si  aifuetus effe nobifcum affumens aliquosfuorum differentiam čudi
expofuit 8i  habitationcm fuam 8C  conuerfationem quam fcriptam habebat pariter indicauit, Deida
paiam facit Hecateus quales circa Ieges exiftimus & quia omnia fuftinere ne tranfcendamus eas e!i
Ide delegibus gimus: 8C hoc effe optimnm iudicamus .Dicit igif h ec Si  malafppius ab Aftygitoibus audieres &on
iudeorum, nes compulfionum vim pafli a Petcifis regibus Si  Satrapis non poffunt mente mutari fed cum ma#

gna exercitatione de his predpue omnibus refpondere parati funt.Perhibet autem etia indicia for#
lis animi circa leges non parua dicens Alexandro quodamin Babylone conftituto:& voiente Belli
; templum quod corruerat renouare cundifq; mihtibus fimiliter ftercora portare preciptentefolos iu
dfos hoc facerenon fuiffe perpeiTos.fed etiammultas fuftinuiffe plagas.gc detrimentaptuliffe non
modica doneč eis ignofcente rege fecurttas pt§beref.Qui du ad fuicia inquit .ppria reuerfi fuiflent
tepla K altaria fabricataoia deftruxere.Et pro alifs quidemultaiatrapf exoiuere,Proalijsveroveni
amconfecuti funtadciuitatem:quoniamiufticiaapud eosmirabilis eft Sc  quiagensnoftra fuitmul
torum hominum numero copiofa. Sed multa quidem milia noftrorum migrantes in Baby!oniam fe g
prtmitus coIlocauerunt,Non parua etiam morte Alexandri in Aegy ptum & Phcenicem funt tranfla
taipropter ieditionemin Lyriam fa&am.CIdemitacgvir Si  magnitudinem prouincig quam inčo*
Heratheus ma# limus pulchritudinemq; narrauit.Pcene decies trecenta milia inquit mtegra terrarum optimaruvber
gnitudine.puin timgvaldeprouincigpoffiderenofcuntur.Iudegnamgjhuiuseft amplttudints&quaetiam duitate
eie  iudeoru? SC  ipfamHierofolymorumfpadofam:&maximamoIim inhabitamus&virorummultitudine copiofa
pulchritudine necnon SCtempli conftrudione idemiipfe fic refert.bunt autem iudeorum in alijs quidemult$mu#
narrauit & cit # nitiones perprouinciamatq;vici.Vnaverociuitasmunitiffimahabensprecipuecircuitum quinqua
cuit tuc ciuitatif gtnta ftadiorum in qua commorantur hominum circa centum Si  qutnquaginta milia nomine Hicio
hierfm habitan folymaEft autem in ipfamedietate ciuitatis lapidea quadripor£icus centum per circuitum cubito^c
tmmq;multitu# habens etiam duplices iariuas.Quo ara eft quadrangult figuratione compofitaex lapidibus no do
dinem, latis fed col!e<fti$ atqj iacentibusvnum quoq$ latusviginti cubitorum latitudinem habens:a!titudine

vero decem.Et eirca eam maxima fabricavbi altare eft conftitutum Sc  candelabravrraqj aurea duo
talentorum pondus habentia & inextinguibile lumen no&ibus Si  diobus fimulachrumvero aut alb
quod Anathema ibi nequaq eft necvlla plantatio Nullus ibiveluti lucus aut aliquid huiufmodi.Ha
bitani autem in eo 8 i  noftibus 8 i  dies facerdotes quafdam purificationes agentes &  omnimode vib
Hecathe hyfto num non habentes in teplo.CSuper autem quia & cum Alexadri regisfuccefioribuspofteaCaftra
tiči  verba de iu metati funt.Teftatur hoc modo dicens ea qug cognouerit aviro iudaeo in expeditioe conft/tuto. Cu
džeis. iusverba hgc habentia declarantur.Ait enim.Me fiquidem eunte ad marerubrumvna fecutus eft 3

dam cum alijs equgftrurn iudgorum nos deducentium nomineMofloIamusvir efficax animo bella/
tor fuper omnes archarios:6tindubitanterGrjcos 8£ barbarosvaldeprecipuus.Is igitur homo pro#
augurinde aue perantibus multis pariter Si  quodamvate ab ipfos augurium capiente Si  pctentevt cundi ftarent.ln
quam moffola/ terrogauitcurfuftinerentomnes.Oftendentevero eivate auemquemintuebaturaiq; dicente.quafi p
mus iudseus in# quidemexpeditet eisvt fuftinerent omnes fi ftaret auis.Si ergo iurgens anterius euolaret procede#
teremit d/cens rent.Siveropoft tergu iret recedere cundos oportet.Rurfum tacens arcumqp trahens lagittas emi/ir
h?cei falutene & auem gcutiens interemit.Indtgnantibus verovate;8i quibufdamalijs gCmaledicentibus ei,Q,uid
fcies falubritate ^ ur ' £ ' 3 ,n q ui£ m ali dpnonij auem fumentes in manibus.hec enim fuam falutem nefcies de noftro iti
itineris no rotu nete no ^ s  falubritatem potuit indicarefSi enim prffcirefuturavaluiifet in hunclocumnequag ve*
it  alijsindicare. nifTetmetucns ne fagitta a Moffolamo iudfaperiret;ied Si  ad eius teftimonia iam quidem quidcat* *
Agatharchidis F aci ‘ e n amq; eftvolentibus librum ipfum legere SC h$c  apertius inuetiire. fTNon vero me pigebit
teftimonium, Agatarchidem introducere.Licet homo mtnimemajus:& eivifum eft nobis detraxifie. Is enim nar#

rans de Stratonice quemadmodumvenit quidem ex Syria de Macedonia advirum fuum. Demetri

um dere!inquens Seleuco autemvxorem eam ducere nonvolente quid illa fuperabat. Exercitu eius
in 8aby!onia pofito circa Anthiochia bella mouit.Deide quomodo reuerfus eft rex Antiochia capta
in  Seleucia Medila fugiesicum poffet feipfamvelociusinterimerefomno prohib/ta ne faceret :capta
atq; defanftaeft.Hfc ergo prgdicens Agatharchides 8c derogans fuperftitione Stratonices vtitur
indiciogenerisnoftrtprficribens, Quivocanturiudfihabitantomniummunitiffimumciuitatem
quarayocare Hierofolyma prouinciales foient.Hivacare confueti funt feptima die, Si  neqj arma por#

■



"****££>

"C^

' —£!&?•

'•**•**»* »to

^' n ' f nQptuliH e

lt<

'  ---^uneimii

aofcafuit m ,„i

JS^Babv^
» rottito inimatianiij
'•''^Tcf^iomincoi
»'»"••inmoptnianivbei

• •v' & qvjauma*af

~ ! ' --liuiiine copiolj

* ■'• ^uidf multemu*

* - -.'Oim quwquj
■^•r ”-:jj  ncmmeHicii)
f- ;>tt  c: roi itum cubUo^
■• » jptdibusnodo
■^■aibibcosaliitudiite

i.- v, • j  vrrJcp Jureaduo
i «x*Ji?injmviTO»l3li»
, u. :..  huiu/modi.Hi

ijfrrt > & onmmiodfVfr
w .v.-:-,T^u'oteCallta
., . u <- jjnihtuco. Cu

- "v."jlCCUtUSdtj
i  , • ■•• ;ix jnuno belin
t-thomopro/
,,•■ (iarcnt.ln

. %( w**  P t0C ^
Sirtntibusa.

*&'**#£
fV>*J

;>«u i

JSzSSa&v*

loifjf Ag a '
•rf  ths»

€mtu ffittm tt  ntane^ottem egipttitn. ti*

A tare in pr^didis diebus:ncqj terreculturam continere:neq; alterius cuiufpiam curam habere patiun
tur .Sed in templis extendantes manus adorarevfq* advefperam foliti funtdngredienteveto in ciui#
tatem Ptolomjo Lagi cum exercitu & multis hominibus dum cuftodire debuerint ciuitatem ds ftul
ticia obferuantibus prouincia quidem d ominum fufcepit amariflimumXexvero manifefta eft vnaj
natura habere lolemnitatemhuiufmodi autem cafus pr?rer folos illos al/os docuitvniuerfos. Vt tue
ad fomnia 8£ opiniones qu? tradebanturdelegehicconfugiat.Dum circa res neceffarias 8Cro nihiS
valet humana.Hoc qaidem Agatharchidividetur efleridiculum.Eis autem qui h?c examfnant in#
tegrius appaietmagnum;&precipua!audedigniffimumfi SC faluti & patri?quidamcuftodiamle#
gu pietatediujnamproponereconcupifcant.Quiaveronon ignorantes quidamconfcriptorum ge
rj.  tem noftram fed propter quafdam aut alias caufas non f3lnbres memoriam noftri no reliquere.hoe

■ 610  indicium me arbitroreffe pr?didurum,Hierofolymts em qui de fuccefforibui confcripfit hfftoriam
”’7 S  i pf e  quidem tempere quo Hecateus fuit SC  amicus exiftens reges Antigoni Syrig pr?fidebat.verum
nyit°‘ g,  fq ecateus  quidem etiarn librum confcripfit de nobis.Hieronymus autem nequaq noftri in hyfto#
timus. t  - a memin j t  ji Cet  p en e in ipfis locis nutritus eflet in tantumvoluntate hominuna differebant.Alio na
q; placuit ftudium habere memoria dignum. Aliumvero omnino circaveritatem qu?dam paffio cer
niturobfcuraflefuffidur.ttamen adcomprobationemantiquftatisnoftre Aegyptioru SC  Chaldato
rum atq; Phcenicutn Si  fuper illas Grfcorum pariter confcriptioes.|£Adhuc eni fuper ea Theophi#
lusi&Theodorus &Mnafeus SC  Ariftophanes SC  Hermogenes KEuemerus &Cynon g£Zopyrio
(C  raufti quida alff fimubNon enim ergo omnibus libris ineubui/non tranfitorie noftri fecere mentio
nem Piurimi namq; predidoruravirorumveritatem quidem antiquatum caufarum fruftrati fut quia
Ie<ftioni hierf noftroram non ineubuere librorum.Communiter tamen deantiquitace teftati funt.''
qua nunefetrepropofui.Phalereus autem Demetrius 8tfenfor Philon Si  Eupolemus non multum
veritate fruftrati funt/quibus dariveniaradignumeft.Non enim inerateisvt noftras litteras poflet
omni feru pulofitate fequi.

{£[ofephus maledtfta contra genus fuum falfa nititur oftedere quoniam multi propter inui
diam maltciavcrbofam nouitate gtvanam gloriamveritatis hiftorig detrahunt & iud?orum couerfa#
B  tioni.Iudforuenimaduentum in Aegyptum Si regreftum Aegypti) inufdia excecati SC  odio{nega#
K  uerunt.Sed Manethon Iudfos ab ?ggypto abhominatione fuga dilapfos fi'bi ipfi contradicens men
titur pluraq; confingens Moyfem primo Orfafiphas dicitfuifle vocatum Omniaqj ifta mendadara
done impugnat Iofephus. Capitulum fextum.

- | Is ita didisvnum adhuc michi capitulu e relidu ex his quf i pricipfo libri pofuf, Q,ua

|tenus derogatioes Sc  maledida qbusvtunt quidd cotra genus noftru falfas ofteda SC
fcofcriptoribus eoru teftibusvtar qn cofcri bentes hfc cotra femettpfos locuti fut talin
tauiaveromultisalifshoceuenit.ppterquorundavffaniaarbitroritelligereeos qui
[Ivoluerit hyftoriasipfas pcurrere.Qu§daigiturgentiu SC  gfiofifflma^ciuitatu fceda
* renobilitate 8£ couerfationi detrahere tetauere. Theopompus quide Athenienfium
Eacedemoniumvero Pylocrates,H/s aut Tripodem perdurabilem confcribens.Non enimTheopo#
pus hoc fecit ficuti quidam putant etiam.Thebeorum momordit vrbem.Multivero necnon SC  time#
us in hiftorijs de praedidis SC  de alifs blafphemauit.Et hoc precipue faciunt quando glorfofiffimiin
aliqua partecalumnianrur.Quidam propter iuidiam atq maliuolcnlamialifveropropter verbofam
nouitatem memoria fe dtgnos fteri iudicantes SC  apud ftultos quidem nequaq hac fpe fraudantur.
Qutnonfalubrenofcuntur habere iudiciuimultasvero eoru miferias codemnabunt. Blafphemiara
vero in nos ff pe geftarum huiufmodi caufa eft. <£ Volentes Aegyptif preftate aliquibusveritatsm
corrumperetentauere.Etneq aduentum in Aegyptumnoftrorum progenitorum ficuti contigit
funteonfeffi. Nec rurfus egreffum cum veritate dtxeremultafq; caufas odifacinuidif pariter ha#
buere.Principio quide quia in eorum regione noftri progenitores potentes effedi funt Vnde regref
fi ad propria denuo fuere foelices.Deinde horum aduerfitas multas inter eos fecit inimicitias. Intan#
tum differente noftra pietate extra folemnitates illorum quantum dei natura animalibus irration aW
libus fine dubitatione diftinguitur.Communis namq; apud illos ritus eft alios arbitrari deus: feorfu)
non finguli folent diuerfis ea muneribus honorare. Vani ac fatui omes homines Sc  ab iitio vti de his
malis opinionibus confueti.Et propterea nequaq imitari noftram honeftatem de diuina ratione po
tuete.Videntefq 5  multos noftram zelariconuerfationem inuidiam habuere :SCfad tantamfatuitatem
ac pufillanimitatem quidam eo perdudi funt vt non eo pigeret etiara cotra antiquas fuoru feriptio
nesaliqua dicere. Quod cum hoc faciunt fibimet ipfis aduerfus cofcriberepafflonemcgcitatis igno
tauere, In vno tamen &  maamoviroverbum* meum ftatuam quo vfus fum ante paululumnoftr®

Agatarchidis
verbadeiudeo
rti citate SC  mo#
ribus circa fab#
bati obferuatia
qbusimdet.&c

Plurfmlquiafa
crtelcdionioi#
buerutiudeogr
antiquitate no
cognouetunt.

Cauff odf/&i»
uidi? idolatria«
Aegypitonim«

%tbtt  p rftims 3fofep$ 3u fcei SDe 3uttaui'tate*

antiqukatfs tefte.Mancthon ftaq; qui Aegyptiacam hiftoriam ex litterisfacris feinterprsetaturfi pol B
licitus eft prardicens noftros progenitores cum mulris militus in Aegyptu adueniffe incolas fubiu, r " 3nt '
gaffe.Deinde ipfe confeffus eft:quia pofteriori tempors amittentes eara proumciam qua: nuc iudga th ° n '
vocatur obtinuiffent » ? dificates Hierofo!ymam couftruxifient temp!um.Etvfq; ad hoc cofcriptio
nes fecutus eft antiquorum.Deinde pnebens fibimet poteftatem cumviiqvideatur fcribete ea apz
in fabula funt atqj dicuntur incredibiliaverba de iudfis inferuitvolens permittere nobis plebe Aegy
Cotramanetho ptiorura leproforum aliorumq; languentium.Q_uod ffcut ait abhominatione ex Aegypto fuga dila
ne iud^os abho pfi funt Amenophin ena regem adiecit quod eft faliitatis nomen. Et propterea tepus regni eis ne<
miatioe ab fgy quaq diffinire prefumpfir cum aliorum regum omnes annos perfede protulerit.Hinc itaqj quafdam
pto fuga dilap- annedi fabulas pencoblitus qui egreffum paftorum ab Hieroloiyma antequingentosdece &ofto
fos cofugientej annos fadam effe protuierat.Themufis enim erat rex quando egreffi funt.Et ab hoc tempore regu
fibiq;,ppterodi qui poftea fuereanni funf.ccclxxxxiiij.vfcp ad ftatres nomine Sethonem 6£ Hemietum quotumSe
um cotradicete thonem quidem Aegyptum Hermetumveto Daneum denominatum quem expelies inquit. Secho
regnauitannis quinquaginta Si  nouem.Et poft hunc fenior fcilicet Tapfis annis fexagitafex,Ante
tatos igitur annos egieffos ex Aegypfo patres noftros confeffus.Deinde Amenophin adijcies rege
hunccofitetur Si  deorum fuiffecontemplatoremficuc Oforemquendam priorumregum k  implef*
fe defiderium enim nominis facerdotem.ldem Amenophin natu ex patre Papio qui videbatur qua
Medacifi Mae fi diuinaparticipari natura.Et fecimdum hfc fapientiam hanchabere prf fcientiam futuroru.Et du  ^
thonis »fabula xiffe regi huncvniuocum enim quia pofietvidere deos fi' prouinciam a leprofis » alijs maculatis ho 1
que featur iufti minibus purgare coteaderet.In quo Iptatu regem omnes dicit corpore debiles ex Aegypto congre#
nus trogis abre gaffe » feciffe multitudinem numerooduagintamilia.Eofq; ad fediones lapidura in partem Nili
uiator !i.xxxvj. orientalem inififfe ad hoc efie efficiendu fimul »alios Aegyptios quibus hoc erat iniundum fuiffe
vbi loquitur de autem quofdam intcr eos etiam rationabilium facerdotumlepra perfufos ait. Amenophin veroillu
origie iudeo^r. fapientem diuinumq;virum refert timuifie:& circafemetipfum »apud regem deorum Vu!canum:vt
apette fuaderet eisvim fieri fed ieciiTe quoniam auxiliaretur quidam maculatis hominibus:& Aegy
ptumobtmerent tredecimannis.Et hec eum non quidam prffumpfiflfc regi dicerefed ex hishomt
nibus confcriptum.reliquifieIibrum & pet femstipfum Scapud rege SC  propterea regem in anxietate
maximam perueniffe pro iudgis hisverbis hf c refert.His itaq rogatus rex vt ad requiem Si  tutamen
eorum fecerneret duftatem.Defertamvrbem quf tune fuerat paftorum nomine A uarispbui eis.Eft
autem hsc ciuitas fecundum theologiam antiquamva! de precelfa.Porro lili in hanc ingreffi & locu
huneadrefultandum habenfes.Optimumducem fibimet quedam Heliopolitanorum pontiffeum.
Aaifis  ciuitas, Ofaphipha conftituere & huic fe obedire in omnibus iurauerunf/vt illeprimumquidemeislegepo
' fuit/vt neq-deos adorarent/neq; ad faeris animalibus qug ptascipuefeftiuaapud Aegypt/os erant/
fe pcenitus abftinerent/nulliq; copularenturnifi cum fi quibus iufiurandfi habere videbantur. h«c
autem fetitiens Si  aha plura maxime Aegy ptiorum confuetudinibus inimica precepit multo oper«
muros gdificart ciuitatis & ad bella prgpararicontra Amenophin regem.Ipfe vero aifumens fecum
etiam alios facerdotes SC  maculatorum quofdam mifitlegatos ad paftores quividebanf a Thethmu
fe rege depulfi ad hierofolymorumvrbem caufas fuas & aliorum quifimul fuerant exhonorati figni
ficans 8£ pofcens/vt paritet contra Aegyptum caftrametaretur/promifitq; eos fore venturos.Primu
quidemin Auatin progenitorum fuorumprouinciam/» neceffaria populišabundantius exhibenda _

pugnaturosautanopportunotemporem/SCprouinctafadllimefubdituros.Illivero Ifticia cumulati f

omnesa!acritervfq;adducentami!iavirorumpariter funtaggrefTi/8Cnonpoftmultum ad Auarin
vfq;venere Amenophis autem Aegyptiorum rexdumi!lorumaudiffeinuafionem non medioerto
vulneratus eft Dum recordareturquod ei pr<cdixerat Amenophis Papij.Et ptimum quidcm cogrc
gans Aegypticain plebem.Fado confilio eum principibus eorum animalia faera Si  que precipuea
facerdotibus honorabantur ante prjernifit Si  facerdotibus particulariter iuffitvtfimulachra e° rum
caute celarent.Filiumvero Sethonem qui etiam RameiTi aRapfo pattis nomine\'ocabatur.Cu
q; dlet annorum apud fuum commendauit amicum.Ipfevero ttanfiens cum alijs Aegypti/svfq> a  j
trecentamilia virorunibellatoribusvirisoceurrens congreffusnon eft/putans enimfemetipfunico
tra deum pugnare.Poft tergum reuerfusvenit ad Memphin & fumens Apin talia facramox in
thiopiamcumvniuerfisnauibus »rnuititudinevenit Aegyptiotum. Pet gratiamnamq; erat eifubie
ftus Aegyptiorumrexq7fufcipiensetiampopulumvniuerliimprfbuit alimentahommibus ncceU
faria/qug prouinda miniftfabat.Etciuitatesacviros tredecim quatenus eis  quifueratdeduui ^  ^
Mendacia oia nes Aegyptios & in Aethiopia quidem hpc gefta funt.So!ymitg vero defcendentes cumvitis pollu*
ifta & eonfida. tis Aegyptiorum fic peflirae homsnibusvfi funtvt eorum vidona effet nimis pelfima. His qui tur c

CanisatPrecssetmanetbonemegiptfumi fo.ctfj

A corum impietates infpidebantnon folum etentmciuitates &vtcos concremauere facrilegia fadefces
K deorum idola deuaftantes.fed etia ipfa facra animaliaqu§ colebantur cmdeliffimc difcerpferunt.

Perpctratores SC  occiforgs horum faceredotes atq; prophgtas effecogentes quos ctiam expel!ebant
nudos, Dicitur itaqj quia conuerfationes SC  leges eis compofuit.Sacerdos qutdam genere Heltopoli
tis nomine Orfafiphasvocatus ex nomine Ofireos Heliopolitani dei quod dumconuerfus fuiffet ad jVXoyfes primo
hocgenusmutauitnomen: 8 CvocatuseftMoyfes.CQu£vcro Aegyptijdeiudeisproferuthec {ut. f C( j m $ 5 m g^ a
Sed SC  multa breuitatis caufa prstereo.Dicit aut rurfus Manetho quia poftea Amenophis cx*Acgy cem  orfafiphas
pto digreffus eftcummagnavirtute fimul&fiiiuseiusRanfis&ipfeabeasmagmim exercitu. Ec vocatuseft.
congreffi contra paftores atqj poilutosvicerunt vfq; ad Syrig fmcs.Haec equidem SC  huiufmodi M a
nethon confcripfit.$IQm' a vero anilia loquitur deliramenta atq; mentitur aperta ratione moftrabo R5e impugnat
illud primo diftinguens quod poftea alterna gratia referendum eft.Is enim conceflit nobis atq; pro* Manethonem
feffus eft eo ab initio non fuerint Aegypti/genereffed extrinlecusiIIucadueniffem/& Aegyptum mendacem,
obtinuiffent/ SC  ex ea rurfus egrefli funt noftri progenitores quiavero nobis poftea permixti non funt
f gypti| corpore debilirati & qui ex his no fuit Moyfes qui populum eduxit ex egypto: fed ante mul
tas generationes ext/tit per ea qug ipfa dixit conabor oftendere.Primam itaqj caufam pofuit figrne
ti rifibi!em.Rex enim inquit amenophis concupiuitvidere deos/quos putas fi quidem quia apd eos
folemnes erant/Bouem 8i  Hircum 8 £ Crocodilos & Canicaptosvolcbac afpfcere. Celeflem aut quo*
modo poterat/&cur hoc habuit defiderium quiavtiq; SC  prior enim rex alter hosviderat, Ab illo er# Scnenes d/j pg y
go audiens qua!es effet SC  quemadmodum eosvidtffet/noua nequagagebat arre :fed forte fapies e* P“ orum  k° s h* 1
ratillevates perquem hecrex poffeagercconfidebat quodfiitafuiffetquomodoimpoffibilitatisc 6  cus ’
cupifcentiam non prefciuit non euenir quodvo!uit.Proinde quam rationem habere potuit / vt pro* Crocodilus,
pterfemimebriosautleprofosetfnuifibilesefient.Dij irafcuntur enim propter impietates non pro* Di|,ppter ipie#
pter corporum diminutiones.Deindetam multa milia leproforum Si  male habenjiutnvna pene ho* tates  * no  P r °'
raquomodofuitpollibilecongregari;autquomodorexno obediuitvati.I!lenamq; precepit debiles P tcr  *° r P otudl
egyptios exillo deportari.Hic aut eosad feftioneslapidumdeftinauitrangoperarijsindigens SCno  jnmutiones ira
purgare ptouinciamvolens.Ait aat eo q>vates quidem femetipfum peremerit pramidens eoru iram ‘ cuntur *

g g£ qup erant in aegy pto futura 8C  confcriptumIibrumregire!iquit.Proindeab nitio vates etiam fuu
fateritum non prpfciuit/quomodo nune repente regi contradixit volentividere deos q quot fe ipep*

{merefeftinabat.Quod verointer omniaeft ftultiusvideainus. Audiens enimhgc inquit Sede  hitu*
ris iammetuens.Debiles illos ex quibuspgyptum purgare debuerat neaj  tune deprouincia prom*
litifed rogantibus eis ficut ait ciuitatcm dedit dudum a paftoribus habitatom qute vocabatur auaris.

Ad quam congregati principem inquit legere ex facerdotibus Heliopolitanis qui eis expofuitvt ne*

q; deos adorarent.Neq; ab ggyptiac£ feftmitatis animalibus abftinerentifed omnia perimerent atqj

confumerentinulli pcenitus mifcerenturnificumquibusconiuratiefte videbatur Sc  iureiuradomul

titudinem obligatam quatenus in eis legibus perdurarent. Auarin duitatem munitam contra regem

dicit eos bellafumpfiffe. Adiecit autemquiamifit HierofoIymamrogaš illos pro auxilij's exhibedis

SC  daturum Auarin compromittentes qureforet ex Hierofolymis egredientibus exire maioru & ex

eaqua procedens omnem iegyptum obtinercnt.Deinde fubiungtt illos quidemveniffe cum ducen* jvKnetho men

tis milibus armatorum.Regemvero Amenophin £egyptiorum cum non cefiaret repugnandum deo ^ ^ ~ Kt

mox ad AethiopiamrefugTfte SC  Apin cumalijs faeris animalibusdeuexiffetHierofolymisvero inua p U?n3ns , ~

fionefa(fta8Cciuitatesdepopulat3s6itemp!aconaemaire&eqiieftrespcremifferefcrt&nulIa ini* • *

quitateaut opere iniquitat!sabftinuiffe.Q_uodvero conuerfationem&leges eis exhibuit.Sacerdos

inquitcratgenere.HieropolitisnomineArfiphasaliasOrfafiphasvocatus ab appellatione Ofire*

os Heliopolitani dei SC  mutato noie didtus paftea Moyfes.Tertiodedmovero inquit anno Ameno*

phin poftq regnopulfuseft ex Aethiopia profeftum cum multis milibus dicit & congrdTum contra

paftores atq; pollutos habita conflidionevidffe.Et multos interfi'cientemvfq 5  ad fines Syrije perfe*

cutum.In his iterum non inte!lexit fiverifimtlitudine fe mentiri leprofum namq; SC cu  eisait mul ti tu*

do collefta debilium.Licet primitusirafcerenturregi circa fevtiqj talia facienti fccundum prpmoni*

tionemvatis.Tamen cum afečtionelapidum funtegrefti SC  proainctam percepereomnes circa eum

mitio res efredi crededi funt porro fi adhuc & illum odiohabebant feorfum magis infidiari potuif*

fent non circa omnes bellacomittere cum fcilicet plurimi cxiftentes multorum tlitecognationcs ha*

bereat.Proinde etiam fteontra homines pugnauerc decreuere non tsmen contra deos impietatem

gerere prpfumebant nec contraria fuis agere legibus in ctiibus mfcrtpti effe nofeutur. CCOportet ita

q>nqg Manethonigratias agerequoniamhuiusiniquitatis principes dicit. N[on eos qui ex Hiero*

fo!ynta funt egreffiifed illos iposAegyptios effe probat K maximc laccrdotes atqi iufuirandivincu*

EtbctSeamDUE3ofcpl)Otitiei2De3nfifm(ta(c.

Uimiltof). mulcitudinecouenific.Iliud aiicqiiomodo roiiratiortabileeft.Nec ploda bedi pJrc/cipa* “
tus eftded mifere maculatos ad Hierofolyma &ab eisfolacia pofcerent maxima ftulticiano iiloruj
ied hasc fingetisoftendif.Iftenamq$ etia nomcn pofitumciuitati temploru Ipoliatloe pigfumpfite* th0n '
dicere.Et hoc pofteafuiffemutatu.Miranda res quia pofterisquide turpe fuit tale notne 8c ociofum
f5*?atnutatto< Ipfivero qui fundauetevrbem ornare femetipfos etiavocabulo crcdidere.Hic ant fottiflimusvirmul
$ ■,<m  Moyii. ta detraftionisi peritia non intellexir quia Hierofolimi non idevoceIudaicaquod Graecafignificat.
y • er goampliu»quilibetdicefecotfaraendad6tamimprudent€rexpofuuta.Sed quoniam con
pruam iam magnitudinem fufcepit h ie  liber,aliud faciens puncipium.cžeterapraefentis opetis espla
nateteotabo.

CExplidt Liber Primus.

CIncipit Liber Secundus contra Appionem,

Cotittnaarto fe
qiientmadpcs
detiaTaxatAp
pionis fcripta
qug i hoc libro
Vult^probare,

AppiS iudžeos

alexadrinosvo*

catosicrepatdi

gnttatesftjbus

ne eratdignus)

taiummans,

tur adt ptici nonv dens calumniari conetnr eis  qui hasc iuftiifime percepcre CNon enim proptet in# 1
opiarahabitatorumciuitatisquamfturiiofe asmficabat A!exander nolhorum aliqucs ibieollegitr^* 3

fed omnes approbans diligenter exvirtute ac fibi dignosinueniens hoc prfconium noftris exhibait
cum gentemnoftramftuderet non medtocriter honorare.Ait enim Hecateus.Quia proptermalue “ '
tediaeas stgj fidem quam ei  prgbuete Iudgt Šamaciam regtonem adtecit vt eain fine tributis habe* ‘



Clofephus dicenda didis continuans Appionis fcrfpta detra&ion? contra iudeos cotlnes
tla improbat.Hieenimludgos A!exandrinosfuiffevocatosincrepat dignirate(quam impetrare pro
hibitus eft adipifci)calunians.Iud?i enim Herathetteftimonio ,ppter fidem eoru 8i  maniiietudi#
nem ab Alexandro Alexandrig ciuitatis iureciuilitatis honorati lunt. Quibus ena Ptholomeus La
gus eoru fidem:& fortitudinem cognofcens pgyptiacacaftracomifitgubernanda«poft hunc Ptolo# -
meus Philadelphus non folucaptiuos iudfosabfoluit.ied Si  pecuntas eis codonauit Si  leges eis co *
gnofcere defiderans deftinari viros(qui leges ipfas interprgtarentur >ogauit.Teitius quoc$ Ptholo#
meust' quivocatus eft berefa&or ; fortiter Syriam obtinens nondus asgyptiacis pvičtoriafed venies
hieruialem multas hoftfas ludgorum moregrattficauit.Philometor quocp Si  eius vxor Cleopatra re
gnum comifcere mdgis Si  duces militig fuerfit.Onias & Dofitheus iudjei quorn nominibus derogat
Appioncum pottus deberetvenerari quiareg!busfi'de!es fuerunt& eis gratiasagere qmliberaue#
te Alexandtiam.Teftts enim eorn iufticip eft deus.Nam Phyfton Ptholomeus cum aduerfum Onig
exercitu pugnaret omnes iudgos in ciuitate pofitos cu fili js&vxoribus capiens nudos ac vi&os ele
phantis funiecu lacerandos fed conuerfi elephanti regis interemerunt amicos.

CCapttulum Prtmum.

R1ORI gdevolumfne danili memichi Epaphrodite de antiqtate noftra moftratti pha
nicum&Chaldieoru £egyptioruqj litteris iatiffaciensveritati mu!to'q; Grgcoru conlcrf#
ptores adducens.&meatn ediuerfo difputationeaduerfus Manethonem 3( Chetemo#

‘nem Si  alios quofda exhibui.Nunc ant inchoabo reiiquos arguere:qui cotra nos’aliqua

_ confctipfere.lmpulfas enim i um contra A ppionetn reipondere gtammaticum fi tii aflu

mi hoc oportet officium.Horum igitur quse ab eo confcripta funt alia quidem fimilia funt didis a lio
rum:a!iavalde frigida.Plurima vero quondam tantummodo detradionem habentia Si  multa vt ita
dixetim ineruditi probationem tanij ab hominecompofita Sc  moribus praua 8f tctius vitae ius tem
poribus importuna.Q_uiavero multi hominum preplet ftultitiam fuam his potius fermombus capin
tar q fllis qu as muko ftudio confcribuntur. 8£ detogationibus quidem gaudent praeconis vero mor* p
denturnichil horumnouitindočtns.Hlud quoqp quodfeminaridicitquocum iucsei eflent AIexan* a pp,'<j
drini vocati funt fimilis tnfcientif efle. Omnes eten-im qui abcoloniam aliquam dcuocantur & pluti
mum alterutrts genere differunt ab asdificatoribus appeilationcm accipiut.Et quid o^ us eft de alifs
dicere noftrorum enim fpforum hi qui Antiochiam inhabitant Antiocheni nominantut Ius enim d
uium eis dedit conditor Seleucus, bimiliter Si  qui in Ephefo commoranturm Licroniacum cini*
bus exindenatis vniuoci funt. Hjec prasbentibus regni eisper temporafuccelforibus. Ronanorum
vero clementia cundis non paruulum donum appellattoms fuseconceffit Non (oium vifls finguii.
fed etiammaximis gentibus in communi.Hibert deniqj antiqui SC  Tyrrheni Si  Sabini Si  Romani vo
cantur. Ss vero hunc modum aufert commums ciuitatis Appion quiefcat dteens femetipfum A  lexan
drinum.Natus enim in ptofundiflima Aegypto quomodo erat A!exandtinus iureciuilitatis ilcut ip
fe in nobis dicit ablatocumfolis Aegyptijsnuncorbis domini Romani pafticiparicuiuilibct ciuita
tisinterdixiflevtdebantur.Hicautemitarobuftus eftivtdigmtatesquas ip feimpetrare prohibeba*^ j

#qu° dma *S

piutt mifnfl 10

Lentiaml^.

c ;p, to habebantc

cesžcpattumi

demiratdut.f

tes etg°n 0S P :
feftotforttrur«

lauitfcdvcmet
dicauitoman«
mifere Iudfi> S
pioncumdea-
velutldelrtdn'

An.c** fiirrtf perdmonrs

j,cp<  advrbemdeeuN

5.7« (Jlcaredeatq;u.
Ptolomfo Plule
jpfe regnum im
fcepit.Et fldcm
manifcftusapp
B meret omnesrc
tislubicciffetvt

qu§prfparaucr
amicos eius mu!

MIIILUS C1U3 mu

platuscftprohil
Hythaca.Ali(\(
fit&exeisqufi
filtuti eon> a . , r

, CApp
tospotmsdebri
ftlotu quate Alt
mopinionu din
ttem.imaginum
ginetept^fcnru


A,,0s qwdc'^

lili,

le «pta

>cc 0

/cur

°9>'tf3dcre Cu
hoc;

'Seliči?^ 31
^Ppio

Cottfta Uppfcnem alejtantitimmt > t\H

A reiit.fTSimiliaquoq;fapuitpoli AIexandru.etiam Ptolomeus Lagideludeisin A!exandr/a como
An.l. |J  rantibus.Nam segy ptiaca cis caftra commifit. Arbitratus ea fide fimul corum & forritudine confer#
cip.t'  uanda ft inCyrenecredens fe tutiftimercgnaturum & non I ali/s !ibi? ciuitatibus ad ea locapartem
Iudforumhabitandi caufa direxit,CPoft huc aute Ptolomeus qui Philadelphus eft appellatus no
folurn fi qui fuere captiui apud eos noftrorum omnes abfo!uft:fed 8C  pecunias eis f?pius codonauit
& quod maximum eft defiderauit agnofcere noftras leges Si  facrarum fcripturarumvolumina coau
piuit mifitq; rogans deftinariviros qui ei interpr?taueruntlege &vt hec apprime confcriberenf di<>
ligentiam hanc comifit non quibufcunq;viris fed Demetrium Phalereum Si  Andream: 8£ Arifteum
An. Ji. ad h?c implenda coftituit quorum erudiiionem propriarum litterarum Demetrius differebat Ali)ve
i>.csp. to habebant cuftodiam corporis d  us iniuncftam.His ergo hancdtligentiam imperauit. Non em le#
2.J.+* ges Si  patrumnoftrorum philofophiam difcere concupilcet fi hisvtentes defpiceret & no potius val
de miraretur.Q.u? pcene omnes in ordine progenitores eius Macedonum reges ignorauere/haben
tes ergo nos precipuuin familiaritatts affe&um.f£Tertius namq; Ptholomeus qui vocatus eft bene#
faftor fortitur obtinens Syriamvniuerfam no dijs ?gyptiacis provičtoria folenitates gratiffcas irnmo
lauit fcdveniens ad Hierofo!ymamuItas hoftias ficut noftri moriš eftdeo gratificauit digniifimaq;
dicauit ornamentavi&ori?.CPhiIometor autem Ptolomeus Si  eiusvxor Cleopatraomneregnu co
mifere Iud?is Si  duces totius fuere militi? Onias Si  Dofithf us Iud?i quora nominibus derogat Ap#
pion cum debuiffet opera eorum potius mirari & grarias agere quoniam liberauere Alexandria qua
veiutidefenderefe quisconffngit.NamdumrebeIliofurrexifletin Cleopatr? regno Si  periculupef#
A n.c?« perditionis infifteret.Iftorum labore ciuiras inteft/nis pr?!ijs eft erepta. Sed poftea inqt Onias

1 .c^p. advrbem deduxit exercitum paruumcum effetillic Herinus pr?fes Romanoru legatus Quod vt ita
6.7» dicarefte atq;iuftefačtum eft. Ptolomeus enim quicognominatus eft Phyfcon moriente fuo patre
Pto!om?o Philometoreegreffus eft de Cyrenevo!ensreginam Cieopatra expellere &  filios regis vt
j pfe regnum iniufte fibimet applicaret.propter h ?c ergo Onias aduerfus eu belin pro Cieopatra fu#
fcepit.Et ffdem quam habuit circareges nequag neceffitatedefem!t.Teftls autem deus iuftici? eius
manifeftus apparuitNam Phvfcon Ptolomeus eum aduerfum exercitu quideOni?pugnare pr?fu
B meret omnesvero Iudeos in ciuitate pofitos cu filljs Svxoribus capiens nudos atq;vindos elephan
tisfubiedfietvt abeisconculcatideficerenr.Etad hocetiambeftias ipfas inebriaffet in contiarium
que preparauerat euenere.Elephanti enimre!inqueiitesfibi appofitos Iud?os impetu fačto fuper
amicos eiusmultos ex ipfis interemere.Et poft h?c Ptoiom?usquidem afpe&umterribilem conte/
platus eft prohibentem fevt illis noceret homlaibus.Concubinavero fua cariflima quam alij quidej
Hythaca. Alij vero Hyrenem denominans fupplfcante ne tantam impietatem perageret & concef,
fit Si  ex eis qu? egerat vel a&urus erat pcenitentiam egit, Vnde rede hanc dte Iud? i Alexandria co#
ftituti eo aperte a deo falutem promeruere celebrare nolcuntut.

([ Appion omniumealuniator Iudeos propter beliu cotra Ptolomeu Phyftone aceufat cu
eos  potius deberetlaudare:& pro eoru fidelitate cotra ipfum lofephus affert teftimoniu S eiusobie
dioni quare Alexadrinoij'(cu fintalexdri?deosciues no adorauit)rndet.cu etia ipfi ?gyptif lcdmva
tia opinionu diuetfas adorent beftias natur? cotrariasdpfe aut Appion cStra Iud?os incepit feditio
nemdmaginumaut apudalios a Iud?is(his oino etia dei imagines prohtbenfjinftitutionis rei g ima
gine reprffentate c^ufa fuit honoris exhibitio, Capitulum fecundum.

__ Ppiojiaut oimcaiuniatoretia ,ppter beliu aduerfus Phyfcone geftu/Iud?os accu

fare pfumpfit cum eoslaudarecebuerit. ^THisaut ctiavlrim? Cleopatr? regin?
AJcx andrinoru meminit.Veluti nobis improperans qm circa nosfui ignorata SC
no potius illa redarguere ftuduit cui nichll oino iniuftiti? Si  maloru opera defuit
vel circa gnis neceffariosvel circa mantos fuos qui etia dilexerint ea. Velincomu
ni cotra Roanos oes & bnfadores fuos ineratores.Qu? etia fororeArfinoem oc
ciditi teplo nihil fibi nocete.Peremit aut k  fratreifidifs paternofq; deos Si  fepu!«
eha .pgenito^j depopulataeft, Percipiefq; regnu a prio C?fare eius filio 8£ fucceffori rebellate ptum
pfit. Antoniacp  corrgpesamatoris rebus pri? inimicafecit Sinfidelemcitca fuos amicos inftnuit.
Alios quide gne regali fpohas.alios autem demens & ad ma : a gerendacompellesSed quid opottet
amplius dici/cum illum ipfum in nauali certamtne relinquens ideft maritum SC  parente coraunium
filiogr traderecum exereitu a principatu Si affequi effeq coegitfNouKTimevero Alexandriaa C?fa
te capta ad hocvfqjpduda eftvt falem hinc fperare fe iudicaret fi poffet ipfa manu fua Iudeos peri*
ntere eo ep circa omnes crudelis & ifidelis extaret.Putas ne gloriandum nobis non eft fi queadmo«

TeftimoniG h
cateiadducitio
fephusdehono
re iudeis <pptee
C095 fide k  ma#
fuetudineipefo
ab alexadropto
!om?oLagi P to
lom?oPhiladel
phe Si  Ptolo#
mteo energete
arq; Philometo
rePtolomseoSC
Cieopatra vxo>»
te.Sic,

Appio oniaeCC
dofithei iudeo#
ru derogat noi#
bus quo& poti
us deberet imi#
tari qa iideles
regibusfuetunt

CrudeIitasPhy
ftois Ptolam?o
q iudeosnudos
elephatis&be#
ftijsdeditdeno
rados f? couer#
fielephati fuos

iterunereaicos*

Appio Iudaeos
^pter belin co#
tra phyftonem
aeculat cu?es*
debetet lauda#

te*

£(ber ©rcunDUB Jofepbi 3u Det 2>e 3nti (utirate.

Hlos autem nrnimo Cffarevtimur tefteatq; fidei q drča eum contra aegyptfos geffimus ncnoSefe O
lofephus erefa / natu eiufq; dogmatibus SC  epiftolis Caefaris Augufti quibus nramenta comprobantur Has litteras.
ris reftioniovtif Appionemoportebat infpicere SC  fecundum gcnera examinate teftimonia fub Alexandro fda. Et
čontra appione omnibus Ptolomeis Sc  quf a fenatu conftituta funt.Necnon SC  maximts Romanis imperatoribusSi
t> fidelitate iu/ vero germanicus frumentacudis in alexandriacommorantibus mentiri no potuit hoc iudiciumeft
. eorum. SCc,  fterilitatis ac neceffltatis frumentorumnon accufatio iudf orum.Q,uid eni fapianr omnes/imperato

res deiudeis in Alexandria commorantibus palam eft.Nam adminiftratio tritici nihilominus ab eis

OMedioi appi
onis rndet iofe
phusrone affi/
gnansquare iu
daet(cfifmtale,*
xandriniciues)
deosnocolunt
alexadrinorum
Aegyptij bedi«
as naturf cotra
riascolunt.
Appio feditio/
ne incepit cotra
iudfos,

Caafaimagtnft
coftruda^apd
aliosaiudfis <j
bus^hibitueit

flumfnis cuftodia totiufq; cuftodif nequaq his rebus indignos effe indicantes.CSed fuper hocquo
modo ergo inquit fi funt ciues:eofdem deos quos a!exandrini non coluntf cui refpondeo. Q.uorno*
doetiamcuvos fitis f gypti| interalterutros prfliomagno SC  fine fcederedereiigicneconteciitis,An
certe propterea nonvos omnes dicimus f gy ptios' Sc  neq; communiter homines quoniam beftias ad
uerfantes naturf colitis multa diligentia nutrtentes.Cum genus vtiq; noftrorum vnum atq; idem eb
fe videatur. Si autem in vobis f gyptifs tant-f differentif opinionum funt quid m/raris fuper his qui
aliunde in Alexandriam adueneruntr 1  Sin legibusaprincipioconftitutiscirca talia permanfere.ljs
autem feditionis caufas nobis apponit qui fi cumveti tate ob hoc accufat Iudeos in Alexandrip con
ftitutos.Cur omnes nos culpariq; pofitos eo q> nofcamur habere concordiam. Porto enim feditiois
audores quilibet inueniret Appioni fimiles A!exanddnotum fuiffe ctues. Doneč enim grf d fuere SC
Macedones hanc ciuilitatem habentes nullvm fediiionem aduerfus nos gcfiereifed antiquis ceffere E
(olenitatibus Cumveromultitudofgyptiorumcreuiffet inter eospropter confufiones temporu etia
hocopus femper eft additum.Noftrumvero genus permanfit purum.Ipfi igitur moleftif huius fue#
re principatu nequaq populo Macedonfcam habente conftantiam neq; ptudentia grfca: fed cad/s
fcilicet vtentibus malis moribus f gy ptiorum SC  antiquas inimicitias aduerfum nos exercetibus. Edi
uerfo namcgfadumeft quod nobis improperare prf fumunt.Nam cum plurimi eorum non oportu/
neius eius ciuilitatis obtineant peregrinos vocltes eos qui hoc priuilegtumad oes impetraffe nofco
tur.Nam f gyptij's neq; regum quifq videtur ius ciuilitatis fuiffe largitus neq; nune quilibet imperato
tum.Nos autem Alexander qutdem introduc!t.Reges aute auxete.Romanivero iemp cuftodire di/
gnati funt,ltaq; derogarenobis Appion dignatus eft quia impetatorum no ftatuamus imagines ta/
q illis hoc ignorantibus aut defenfione Appionis indigetibus/cu potius debuerit admirari magnant
mitatem medioaitatemq; Romanom Q.m fubiedosnon cogit patria iuratranfcendere.Sed fufcipi
unthonores ficutdare orferentes piu atq; Iegitimu eft.Nonenimhonorisgratiahabent/quiex ne
ceffitate SC violentia conferuntur.Grascis itaq; Sc  alijs quibufda bonu effe creditur imagines inftitue/
te.Deni$ SC  patrfivxorum fi'Iiorumq; figuras depingentes exultant.Quidavero etiam nihil fibi com
petentium fumunt imagines. Ali/vero SC  feruos diligenteshoc fac/unt.Quod ergo miru eft. fi etiam
principibus ac dominis hunc honorem prf buere videanturfPorro aut legiftator no quafi prophetas
Romanorum potentiamnon honorandamifed tanq caufam/neq; deo/neq;hominibusvtilem defpi
ciens,Et qm totius aniimati multo magis dei inanimati probatur inferius interdixit imagines fabrica
ri. Alif autem honotibus poft deum colendos non prohibuitviros bonos quibus nos & imperatores
SC  populum ro. dignitatibus ampliamus.Facimus autem pro eis continua facrififcia SC  non folu quo* g
tidianis diebus ex impenfa communi omruu Iudeoru talia celebramus. Veru cum nullas afs hoitias
ex comuni neq; pro filijs peragamus.Soiis imperatoribus hunc honorem prfcipuum pariter exhibc
mus quem hominum nulli petfoiuimus.Ha;c itaqj corauniter fatiffadio pofita fit aduerfus Appione
pro his qu$ de AIexandtia dida funt.

<0°fephus Appionfs fautores vt poffidontum SC  AppoJonium inerepat qui tempih blafpbe
mates Iudeo aifini caputibidem mentiuntur adorare:8£ Antiochum illud ex auro compofitumfcum
ipm tempih expoliauitJaff/rmant inueniffe contra quos pro templi honeftare/Polybium;l>trabonei
Nicholaum damafcenum/Tymagene/Caftorem/8C Appolodorumteftes producit:qui omnes An/
tiochum auro argeto<^ plenum templum dicunt fpoIiaffe.Neqj ludei afinis honorem neq,- potefta/
tem aliquam dant ficut f gypti j Crocodillis Sc afpidibus quas adorant:Sed faailegu Antiochu excu/
farevolentesmultacotra tepli honore funt mentiri.quo 9 £ Appio prophetafixitipm in teplo ledum
inueniffet 8C iacete hoiem meiaq; multiscibari/s referta illuq; hoiem grfcu iacenteab antiocho liber
tate petiuiffe SCannisfingulisimponit dixiffeiudfos grfcu laginatuoccidere Scimolare SC  exvifceri/
bus guftare Sc in imolatione Grf ci cotra grf cos coiurarein mimic;tias.Sed ad fabula mdet Iofephus
cu iudei no foiu aduerfus grf cos legu difcordiam habeantded aduerfos Kgyptios & plutimas alios
SC tame nihil tale aduerfosylluracomittitur.Nec etia tantis ipdeerum tralibus degeffendalufficeie

Pofli/

donius

ApP°'

lonius,

Contta Uppfonem Cfippttom Jfo.ctj.

A vifcera Infenfati itaqj'non verbisifed'operibus funt arguendi.Tcmpli namq; fntcgr/tas SC  mundicia
in porticum cuftodia manifeftantur atq; maxima circa illud prouidetia cum neq; aliquod vas liceat
portare in templum. Capitulum tertium.

Dmiror autcm effe nos/qui ei huiufmodi formitempbuere/ ideft poflidonifi SC  Ap# Cotra Appiois
ipolonium Molonis/qm accufant qu/dem nos quare nos eofdem deos cu alijs non fautores Sc  tem
colimus Mentientes autem pari ter ;&de noftro templo blafphemias componentes pli blafphemos
incongtuas/ non fe putant impieagere/ dumfit va!deturpiffimumlibrisqualibet Turpiffimum
rone mentiri.Multomagis detemplo apud cun&oshofesnominatotantafandita mentiri,

_j te pollente.ln hoc enim facrario Appion pfumpfit edicere Afini caput collocaffe Iu Appio afini ca

dgos/8£ eum colere/ac dignu facere tanta religione/'& hoc affirmat fiuffe depalatu du Antiochus & put i  teplo men
Epiphanes SC  expo!iaflet temp!u/8£ illud caput inuetum ex auro copofttum multis pecunifs dignu. tif iudgos ado#
Ad hocigif prius quidem. Quonia Aegyptiusvelfialiquidtaleapudnos fuiflenequacjdebuerat tare,
increpare cu non fit deterior afinus ftironibus 8i hircis 8C  alijs qui funt apud eos dij. Deinde quomo
do non inte!!exit operibus increpatus deincredibili fuo mendacioLegibus naq; femper vtimur hif#
dem/in quibus fine fine confiftimus.Et cum vatif cafus noftram ciuitatem ficut etiam alioru vexaue
rint.Et dius a c Pompeius magnus/ac Licmius Craffus/& ad nouiffimum Tytus Casfar/ bello vincen
tes obtinuerunt templum.Nichil huiufmodi ille inuenere/fed puriffimam pietatem de qua nichil no
bis eft apud alios effabiIe.Quia vero Antiochus neq; raftam fecit templi deprgdatione/ fed de ege#
ftate pecuniaru ad hoc accellit cum non effet hoftis / & fliper nos auxiliatores fuos SC  amicos aggref#
fus eft,Nec aliquid dignum derifione illic inuenit. Multi & digni cofcriptores fuper hoc quoq; tefta
Polibi* tur/Polybius Megalopolita/Strabon Capadox/Nicolaus Damafcenas/Timagenes/ Sc  Caftortepo# Teftes dehone
Strabo rum  confaiptor/8£ Apollodorus omnes dicunt pecunifs indigetem Antiochum tranfgreiTum fcede/ ftate tepli q oes
Tima# ra  ludgorum SC  fpoliaffe teplum auroargetoq; plenum, Hgc igitur Appion debuit refpicere/nifi cor Antiochu auro
genes, afiniipfepotiushabuiffet/ SC impudentiamcanis/8Cquiapud ipfos aflbletcoli. Neq; eniextrinfecus argetoq; plenu
Caftor aliaratiocinatione metitus eft.Nos itaq; afinis neq; honorem neq; poteftatem aliquam damus ficut dicut fpoliaffe,
Apolo Aegyptif Crocodilis 8C  afpicibus/quando eos qui ab iftis mordentur SC  a Crocodilis rapiuntur fceli# Aegyptij ado#
dorus. ces/8C  deo digniarbitantur.Sed funt apud nos afini/ quod apud alios fapientes viros onerafibimet rat crocodillos
B impofitafuftinentes.Etlicetadarchasaccedentescomedant autpropofitanon adimpleat multas SC  afpides,
valde plagas accipiunt quippe operibus Si  ad agricultura rebus neceffarijs miniftrantes/fed aut om
nium gurdiffimus fuit Appion ad componendum verba falacia/aut certe ex rebus initia fumes hgc
implere nonvaIuit/quando nulla poteft contra hos blafphemia prouenire.^Alteram vero fabulam Sactilegu Ati#
derogatione noftra plenam de grgcis appofuit/ de quo hoc dicere faterit/quoniam qui de pietate lo# tiochu voletes
qui prgfumunt/oportet eos non ignorare minus effe in mundumper templa tranfire q facerdotibus excufare multa
fcelefta verba confingere.Ifti vero magis ftudere defendere facrilegu regem q iufta Sc  veracia de no metiti fut cotra
ftris SC  detemplo confcribere.Volentes enim Antiocho prgftare Kinfidelitatem ac facrilegum eius tepli honorem
tergere quo circa gentem noftram eft vfus ptopter egeftate pecuniarum detrahetes nobis/etia qux  quoru Appion
infuturis effent mentiti funt.Propheta vero aliorum fačtus eft Appion/8t dixit Antiochum in tem# propheta dixit
plo inueniffe iedum Si  hominem eo iacentem/ SC  propofitam ei menfam maritimis terrenifq;vo!ati# ipm i  templo le
liumdapibusplenam:. SC  obftupuiflet his homo. lllum vero mox adorafferegis ingreffum tanquam ttu inueniffe 8C\
maximum ei folatium prgbiturum/ac procidentem ad eius genua extenfa dextera popofciffe liberta hoiem iacetem
Fabula tem, SC  iubente rege vt cofideret Sc  diceret quis effet vel cur ibidem habitaret vel qug effet caufa cibo appofita mefa,
rum eius.Tunc hominem cum gemitu & lachrymis lamentabiliter fuam ait narraffe neceflitatemTn#
quit effe fegrf cum SC  dum perageretprouiciam propter vitg caufam direptum fe fubito ab alienige
nis hominibus/at(j dedudum adtemplum SC  inclufum illic/ SC  a nullo confpici/ fed aindadapium
prgparatione faginari.Et primum quidem hec fibi inopinabilia beneficia prodidiffe & detuliffe leti
C  ciam.Deinde fufpitionem/poftea ftuporem/acpoftremum confulentem ammiftris ad fe accedenti

bus audfffe legemineffabilemludgorum pro qua nutriebatur/ SC  hoc illis facere fingulis' annis quo# Appfon iudgis
dam temporeconftituto.Et comprghendere quidem Graecumperegrinum/ eumq; annali tempore iponit fingulis
faginare/K dedučlum ad quandam filuam occidere quidem eum hominem eius corpus facrificare annis grgcu oc
fecundum fuas folemnitates/ SC  guftare ex eiusvifceribus Si  iufiurandum facere in immolatione Grg cidere & imola
ci/vtinimicitias contraGraecos haberent.EttuncinquandamfoueareIiquahominispereutis!abij# te Sic,
cere.dei de refert ea disiffe paucos iam dies dsbita fibimet fupereffe atq; rogaffe vt erubefcetes Grg#
corumdeos SC  fuperantes i  fuofanguineinfidiasiudgorum.Demaliseum circuftantibusliberaret.

4£Huiufrnodi ergo fabula no tantu omni tragoedia pleniffima eft/fed etia cmdelt impudetia redun#
dat,No tn a fagilegio priuat Antiochum ficut arbitrati funtqui hgcad illius gratiam cofctipfere.NS

O,f.

lUbet ffC«ttDus3ofep^ 3ulsef 2Dean(iiit)(fate.

enim prffumfitaliquid tale vtad templum accederet/Sed ficauteminuenitnori fpcrans.Fuiter^o D
volutatibus iniquis impius/'S£nichilominus fine deo quantaiuffitmendacij fuperfluitas.queexipa
- a»  fc^ill/mmn eft. Non enim circa folosGreeos difcordta fesmm pffe AionnMti c^a

maximeaduerlus Aegypnos «,ihwuiw> u.i.h«mluh  cuunguanquanau circa nos pe f

regrinarifvt aduerfos folos renouata coiuratione per effuflonem fanguinis egeremus/vel quomodo
poffibile eft vt ad has hoftias oes iudf 1 colIigerentur/& tantis milibus ad guftanda vffcera illa fuffice
rent flcut ait Appionivel cur fnuentum hominem quicumqj fu iti  non enim fuo nomineconfcripfit/
aut quomodo eum in fuam patriam rcx non ctim Pompa deduxit dumpoffet. Hoc faciens ipfeauv
Infenfati novet dem putari pius SC  Grfcorum amator eximius/affumere vero cotra /udforum odium folatia masna

- °~ J  *-- (itn*  0*ilYn nnn Ca. A a.~a»iU„a Aaaat.

funtanmendi tics/ijui viutiwiiLu | muiv-uwuw , invi ,, Y»»*win«i v*H<nMtugivuiviiviuviuu.j^wuuvw»tuut»

Tepli purifica/ integritatem.Q,uattuor enim porticus habuitindrcuitu/# harum fingu'f propriam fecundumlege
tionis itegritas habuere cuftodiam, In exteriorem itaq; ingredi licentiam omnibus etiam alienigenis/mulieres tan#

SC  cuftodiai qt# tummodomeftruatf tranfireprohibebantur.In fecundavero porticu cunčti iudfiingrediebatur eo#
tuorporticibus rumq;coniugescumeffent abomni pollutionemundf .Intertiamafculiiudforummundiexiftetes
SC circa oia pui atq; puriffcati .In quarta autem facerdotes ftolis induti facerdotalibus. In aditum vero foli pricipes
detla maxima, facerdotum propria ftolacircuamufti. Tanta vero eft circa omnia prouident/a pietatis/ vt fecudum E
Tps SC modus quafdam horas facerdotes ingredi conftitutiun fit. Mane etenim aperto templo oportebat facietes
t€piu ingredie# hoftias introire,Et meridie turfus dum clauderent templum.Deniq; ) ne vas aliquod portari Iicet in te
diNonbcebat plum/fed erantin eo folummodo polita altera menfa turibulum candelabrum quf omnia & (n lege
aliqd vas porta confcripta funt.Etenim nihil amplius neq minifteriorum aIiquorum ineffabilium agitur; neq; fntus
ti  in tepiurn. * illaepulatio miniftratur.Hfc enim quf prfdi&a funt habent totius populi teftimonium manifeftum
y  * rationemq; geftorum.Licet enim fint tnbus quattuor facerdotum Si  horum fingulf habent hominu

plufg quinq; milia/ fit tamen obferuatio particularitur per dies certos/ Sc  his tranfadis ali/ fucced en#
tes ad factificia veniunt/ SC  congr gati in templum mediante die precedentibus claues templi & ad
numerum oitiniavafapčtcipiunt nullaq$ ad čibura aut potum attineant in templo delata.Talia naqg
etiam ad altaria offerre prohibitum eibprfter illa qnf ad facriffda prfparantur Quod ergo Appio#
Appion grama nem effedicimusnifi nihil horum examinantemv?rba incredulaprotulifle.Sedturpeeft hiftorias
ticus, °  enim veram notitiam fe proferre grammaticus non promifit. Et fciens templi noftri pietatem hanc

quidem prgtermifit.Hominis'autem grf ci comprfhenfionem finxit:8c pabulum ineffabile Sc  ribo#
opulentiffimam claritatem.Et peruios ingredientes vbi nec nobiliflimos Iudf orumlicet intrare niflt
fuerint facerdotes.HfC ergo peflimaeftimpietas atq mendacium fpontaneum ad eoium fedudio
nem:qui noluemnt difeutere veritatem.

Aliam finxitfabulam Appion Zabidonem dicenslucerniferum afini caput habentem in tem
plum veniflefobftupefcentibus inopinabili vifione Iudfis j &’rutfus Doramvelociter aduenifle quod
falfum aučtor manlfeftat.Qua loca quf non funt feribit SC  ciuitates nefcientes traffert Sc  Iudfos (eo
communes cum ali/s deos non habeat)accufac: SC  ad fe venturam Apollinem Sc  cum ftellis fuper
terram eum ambulare credidiffe.Nullus enim lucernem Vidit neq; ambulanti obuiauft.Ianuarn quo
templi tanta eratquantitatis vt non minus q a ducentis virisclaudebant.Multiqgrfci Iudforum
leges venerati funt quorum quidem permanlerut a!i/s recedentibus nul!ufq; hoc meminit: fed folus
Appion hfc adinuenitJpfe enim nouus ludforum fuit accufator malorum apud aegyptem gefto^t p
ob!ttus.Aegypti/ enim perfes & Macedonibus nihil a famulis differetes Iudfi vero.cxx.annis prin#
cipatum tenuerunt. Appione quoq; irridet qui Alexandrmam beatificat quia fe cooem habere me#
ruit dicens illu oportere teftem efle iui qui aiiu non habet accufanti fe infuper Appion iudeos quia
fuilis non vefcunf carnibus Si  in genitalibus drcumciduntur.refpodet Iofe phus animalium commu
nem omnibus effeimmolationem nec propter hoc mundum( quod expauit Appion)animalibus de
foladum prf ceptaq; ab initio fore dicit deos coleret Sc  diligere fapientiam & hf c maxime adimplet
qui cirnimciduntur Si  porcinis abftment cibis. Appion itaq; fuas ignorans leges de iudgorum legi#
busmentitus eft SC  circumcifuspuirefadus expirauitdoloribus.

Capitulum quartum.

Alfafabula co# ^^Er ea fi qufde mala SC  ineffabilia quf prfdifla funt nobis detraheretentauere,Rurfumqj taq
S^u(T««nne q/lMVtt»ne fakiil/» intvj tcsAa.lRf Pntm iilitm rptnliflp dum bellum iudei contra

fidaab appioe ( l u ? prf aidafunt neb/s detrahere fentauere.Kunumtf

de; JMJP L dijciens fabulf mna fa&a.Et enim illum retuliffe dum bellumiudfi contra

cernifero afini tr fiAi, a  » Eongoq u °dsmtemporein aliaciuitateIudforumqui ea apollinem cole#

tZutlubie trJr^cf^^u T 5 ho ' nmst l°™™dia:ur  Zabidou. Ueindequise^Tipromifiiret tradi#

^ ’ turum  ** eis  Apollinem deum Donenfiumyenturtiqj Uium ad noftrum templum, Si oes alcederet SC

Confta 3ppfonem Cgppfmm 3fo.cp«. a

credidiflent omtiem multitudinem radeorum-Zabido vero Rafte qucddam mseh/namentu ligneu,
fr  Et rircumpofuifte fibi;& m eo tres ordines infferiffe !ucernarum:& ita ambulafle vt procul ftantibus
apparerel quafi ftella per terram iter ages.Porro Iudeos inopinabili vifione obftupuiffe: & lor.ee co
ftitutos tenuiffe filentium.Zabidon vero multa quiete ad templum venifle KJaureu detradftifafini
caput. Ste enim vrbane confcribit: St  rurfus Doram velodter aduenifte. Igi? St  nos dicere peflumus:
quia afinum hoc eft femetipfum Appion grauat St  fac/t ftultir/a Emu! St  mendacifs oneratim.Loca Rfifto ad fabiv
namq; qug non funt confcribit.&ciuitates nefaens trafferr. Idumea entmprouird § noftrg confinis tem.

St  pofita iuxta Gazam & nulla duitas buius Dora nuncupamr.In Phasnice vero iuxta montem Car
inelum Doraduitas appellatur in millo concordans Appionis obIocutionibus.Q_uattuor enim die*
ru itinere procul eft a lud? a, ffCu  r ttaq; rurfus accufat eo q? n 6 babeamus comunes cumalifs deos
fi fic facile credidere patres noftri ad fe venturum Apolhnem St  cum ftellis eum ambulare fuper ter*
ram putauere/Lucernam enim primo nunq videre.Qui Iicet St  tantam St  tal/a concelebrant cande*
labra.Sed nec aliquis d ambulanti per prouindam ex tatis milibus obuiauit. Defolatos etiam viros
cuftodibus comperiti&hoc temporeprglif-Cftera iam re!ifiquo.Ianug vero tempi; a!titudirequide
erant cubitortim fexaginta: latitudine vero vingiti, Omnes deaurate St  pene auro puro confe&e.

Has claudebat non minus quam viri aucenti diebus fingulfs: St  relinquere eas apertas hefandiffimu"
ntmis erat.Fadle eas lucernifer ille appem-fle creditur qui folus etiam habutfle afini caput eftlmaba, tlt3s& _ ornatus
tur.quapropterdub/um eft vtrumhoc caput Zabidon denuo reuocauir. An certe fumens Appion fi uasn °_ m!rlU3
introdux/t in templum vt Antiocbus inuenfret. Vnde in fecundo Appioni alfquam mitiend; daret V -- n  *i n '

occafionem St confcribedumbanirantiumperdeumfadoremccdi&terremartsnullitudfosfa&u, % ^ ,e ^ usc ‘ au
ros alienigeng St  maxfme Grf ds.Oportebat aut menfiente abfolute dicere nulli faduros alienigene ^ bant &c ' .
»magis Aegypti|s,Siceniabimtiopoterateiusfigmetadeiureiuradocogmereab Aegyptifsvtiq? ^ u ‘ £ J8 raeaiU/
nonproptermaiigmtatem fiiamifed propter ca!amitatesexpulfi funt. A Graecis au em plus lpcis q’ deonj eges se *
B ftudijs fumus adiuditita vt nullf inter nos St  illosinimicitif Zelotypig eflenofcun?. Ediuerfo raq; ? era ^. ut '
multos eorumad noftras !egescontigitacceirifle/quomm quid-amperman.fere quidam vero perdu? •“ ,ue “ , y a ;£ 00 jJ
rarenonferentesdenuoreceffere.Hoc tameniufiuradumnunqfequifqaudiflememinitapuduos *[ 3a PP loneme
habitum/fed folus Appion vt videtur audiuit.Ipfe vtiq; compoluitnimisrigitur hfcmaximacompo c ‘ 3cem *
fitio etiam infuturo dicenda Appionis admiratione dtgniffima eft. Q.uarum rcrum hoc affirmat in*
dicium/quia neq;1egibus iuftisvtamur/nec deum colamus vt couenit/& diuerfis getibus fe ruiamus/

St  calamitates q'.;afdem circa ciuitatem fuftineamus cum vtiq; principalis ciuitas Romanorum fit/
cuius ciues foli ab initio  regnare atq; nos feruire confueuerunt.Q,u!s etenim ab horUm magnanimi#
tate fe valeret abftinerer Nullus etenim aliorum poteft d icere fermonem quem Appion Iccutus eft/
quando paucis contigit in principatum continue pr^fidere St non  rurfus ali/s fada mutarior e ferui
re.Plurim? namq; gentes alifs obedire coadte funt. Soli autem Aegyptif eo q>  refugiant ficut aiunt
in eorumprouidentia dif a:q; folacnturmtgrantes in effigies beftiarum. Hor.orem prascipimm inue
neruntvt nullifamularenturhorumqui AfiamEuropamqttcnuere.Quifcilicetvnamdiemext;uo
totius feculi non habuere libertatem neq^ apisd indigenas dominos neq? apud externos Nam que#
admodum eis vfi fint per fenon iemel folummodo fed frequenter vaftantes vrbes templavertentes
amputatos apud eos interficientes deos improperare non ftudeo. Non enim couenit ftultitiam nos
indodi Appionis imitari/qui neq; cafus Athenienfiumneq; Lacedf moniorumanimo fuo cocepit.

Q,uorum alios quidem fortiiTimos/quomm iummi diuerfis virg funtlcalamitatibus fauciati.Dimitto
dirutam Athentenfium arcem templum Ephcefinum & Delphos/ aliaq; multa pro qutbus intulit.
fed potiusinferetibusimproperia.CNouus autem accufator noftrorum Appion inuentus eft: malo
C rum  fu°tumapud £egyptum geftorumprorfus oblitus.Sed Sefoftris eumqucmrefert fabula regem Nouusfudeo^s
fuifle3egypti vt credit excecauit. Verumtamen poffumus SC  nos dicere noftrosregesDauid St  Salo a “ u f ator  &p*
monem:qutmukaš fubdidere gentes.Sed de,his modo fuperfedendu eft.que verocundisnotafut: Piomalo^ apd
Appion modis omnibus ignorauit:quoniamperfis H  poft illos principibus 3 % Macedombus/egy ?gy.P‘* a
ptij quidem feruire nihil differentes a famulis.Nos autem Jiberi confiftentes etiam duitattun in cit*  ob j , ' tus  fouiert
cuitu pofitarum tenuimus principatum annis viginti Si  Centura vfq; ad Pompeium magnu &'dum cn ‘?8YP 'ti  pf ;s
vniuerfi funtexpngnati a Romanis principibus omniufoii propter fidem fuam malotes noftri atu. &,macedoibus
xiiiatores Si  am ici  fuere.Sed queritur qutaviros mirabiles non pr§btiiinus vel vt quorundam artium a  ^ mu lis

imientores St  inter hos enumerat Socratem St  Zenonem Cleantem St  alios huiufmodi. Deii.de qd differetes Iudgi
potuis eft mirandum femetipfum his adiecit & beatificat Alexandriam quiadue talemhabereme. vero tenuerunt
tuit/ ftuod rite fadt. Oportebat enim vt‘ipfe fui teftiseafteret/ quia alijs omnibus fi‘t importunus « P»a3tfxx,antsv
caliidus elTe videbat St  vita yerboq; corruptus,Quapropter rede quilibet Alexadrif codolebit fi [a*

OJf.

3libetf«ctmDtS83ofepl)i Jtrttei SDeanfiattitatc.

©er ifto aliqutd magni fapuwit.Dc vcrls aute qui fuere apud nos titulo nullo laudis inferfores fdunt ft
qui voluerint noftr? antiquitatis libris incubete.Reliqua vero que in accufatione conferipta funt di#
gnu erat forte fine fatiffadione reiinquere:vt ipfc fui potius S alioru Aegyptioru accufator extaret.
Aftoio iudeos CQ.u?titurenim eo animaliaconfiietafacrificemus: SC  no vefcamurcarnibus fuiilis:fed &circu#
de imolatione cifionem genitalium vehemeter irridet. De noftrorum quidem animalium peremptione comunio
aiaiiu &i qa futl nobis eft cum alijs hominibus vniuerfis. Appion autem facrificantes nos redargues increpat imet#
lis'no veicutur iofunucumgenerefit Aegyptius.No enim Grf ris aut Macedonibus aduerfatur. liti enim optant fa
camibus ‘gt de# crificare SC  centum bobus ad facrificia fuis di js SC  facerdotibus vtuntur ad epulas. Quf cum ita fint
ecnitaliu circu# non proptereacontfgitmiuidumanimalibus defo!ari/quod Appion expauit. Qui tamen fifolemni
eifione’accufat tatesAegyptiorum fequerentur quidammundus hominibus ferociffimis aut beili/simpleret: quas
ad que lofeph" ffti iudtcantes deos diligenter enutriunr.Etenim fi quis eu confuleret:quos putaret omnifi Agyptio
rfidetpriode u  rum effe fapientes atqj deicolas facerdotes fine dubio fateretur. Haec enim dno dicuntur fibimet ab
molattfe aiaiiu initio a regibus effe pr?cepta.vt deos colant Sc fapientiamdiligant/quod iliifecereprecipue iudica#
cue^comunis e tur/qui tamen SC  circumcidunmr omnes/& apotcinis abftinent tibis.Sed neg; vllus a!ter Aegyptio
di alits ppfis, tum cum eis dijs facrificare dignofcif .Cf cus igitut futt Appion/quado pro Aegyptijs noilras detra#

■ ' diones componens ilios videtur potius accufarc;qui n5 folu vtunf fok mnitatibus/quas in nobis cul

patifle.Sed etiam alios circucidi docent/ficuti dixit Herodotus. Vnde rede michi  videtur Appion E
propter patrie fu? leges muldam foluiffe blafphemif.Etenim neceffario circumcifus circa gemtalia
vulnera ei fada nihitei circum pferunt & putrečadus magis doloribus expirauir. Oportet enim bn
fapientes in legibus proprijs circa pietatem integre permanere/ SC  aliotum minime permanere. lile
vero fuas quidem leges effugit. De nobis vero mentitus eft. Hic itaq; terminus vitae fuit Apptonis,
Sed 1 « nofter hic iam finem liber acciptet.

C lofephus Apollonium Moionem Sc  Lyftmachum Bc  nonnullos alios reprfhendit qui tam per
fgnorantiam g per infaniam Moyfi legiilatori tang mago derogar.tes leges. lud^orv.m nullius ma#
Jicif nulliufqj virtutis dixemnt cffedodrices.ApolIonij vero difperfa eft accufatio. Hic enim iud?os
aliqn fine deo effe hominibus odiofos appeilat aliquado eis formidinem improperat.aIiqn fuperbii
Impingit ipfofq; barbaris affirmat ftultiores.legiilatorem autem Moyfem fuper cf teros legiflatores
grf cos(apud quos legis nomen non fuit cognitum)extollit laudibus.legiflatores enim Gr^corum fa
laces funt:infin/tfqj funteislegum differenn? fibi inuicem repugnates Moyfes vero deumetemum
omnium gubernatorem legibus fuis colere docuit.Pythagoras quoq; anaxagoras plato SC  Stoici d i*
uinam cognouerunt naturam. Capitulum quintum.

Voniamvero SC  Apollonius Molonis Sc  Lyfimachus/& alijs quidamtara per ignorantia
per infaniam de legiflatore nofiro Moyfe de legibus verbaprotu!ere/nec itma neeve#
ra.Dum lili quidem velutmagoaiq; fallaci derogar.t Leges autemmalitfie apud nos nuI#
liufq; virtutis affirmant effe dodrices. Vo!o breuiter & de omni coderfatione nofira & de

Contraapollo#
riuin Sc  lyfima
chumoyfilegif
latoritagmago
fc  fallaci dero#,
gates dicetes le
gesiudfo^ma
licienulliq; vir#
tutiseffe dodri
ces.

Accufatio apol
ioni) dipia q iu
deos aliqnime
deo ee hoibus
odiofos sppel#
lat:,licneis for
midineiprope#
tat aliqn luper#
bia eis ipigit ip
folq; barbaris
aifunias llultio
res*

particulari ficuti potero proferre fermonem.Reor enim foremanifeftum/quia & ad pietatem altem
trum vniuerfa!emq; clementiam /infuper ad iufticiam labommq; to!erantiam/8t ad contemptu mor
tis optimas leges pofitas habeamus.Rogo tamen leduros vt non cum muidia exequaturhuius ope
ris iedionem.Non enim propofui laudes cofcnbere noftrorum: fed aduerfus eos qui nos piurimum
6c  falaciteraccufaruntiatifadionemhancputo effeiuftiffimam.Proindeaccufarionem Apollonius
non continue ficut Appion inftituitifed dilperfim.Q_uippe ifi aliquando quidem nos fine deo & ho p
minibus odiofos appellet. Aliqn vero formidinem nobis improperatE t ediuerfo rurfus aliqn de p#
fumptione faftum gentis nofltf qu^nf.Dicit autem etiam ftultiores barbaris &  propterea nuliu inue
tum nos folos vite vtltf compenfle/Hf c autem omma manifefte redarguunf dfi vniuerfa contrario q
ab eo funt dida moftranf.Et legibus imperata & a nobis cu omnfintegritate gefta.Si vero coadus
fuero facere mentionem fegu contrariarum apud alios coftitutarum cuius rei culpabiles lili funt qu«
noilras loiemnitates tar.q malas dicere voliereQ,uibus neutrum puto remanere quod dicant: neqj
quiaeas habeamus leges quarum ego capitales & fummas ad inerepandum pofiturus fum xquej
quiapr?cipue in legibus proprijs perduramus. Paulu ergo fumens onus volo prius edicere:qui eorfi
qui fine lege 6C  ordme viuunt .Hi qui ordinis SC  comutiiu legam amatores extiterut:£Sf primi hoc in#
choauemat. rede manfuetudinem noilramq; virtutem pftare dicendi funt. Deniq; co^iatur finguli
eorum geila fua ad anti quitatem referre: v t imitacores aliorum videantur exiftere: SC  non ipff potius
alifs.vt legitima viuere debeant exponer3.His »gitur hunc in modum habentibus virtus legiilatoris
eft memoria confiderare: SC  his qui vfuri funt legibus quas pofuerit fatifface quia rede iunt. Po#
puli yero eft vt iffomaibus qug conftituta funt perduretiSf he<j fcelicitaie procedente noqj calami#

Cottfta 3ppfcnem Cgppttoin

JiO.CSitt,

A tatibus aliquid horum immufet. Dico igitur noftrum legiilatorerii quorumlibet quf mcmoranturle*
giflatorum antiquitate prgcedere,Lygurgus eni SC  Solon SC  Zeleucus Locrenfis & omnes qui apud
grecos mirabiles funt nouelli atq; recentes quantum ad illum eomparati efTe nofcunf. Quando nec
lpfum nomen legis fuiffe olim apud Graecos agnofdtur. Teftis Homeruseft qui nufq in opere fuo
hoc vfus eft nomine.Non enim fecundum legemded indiffinitis fentencijs SC  regumprgceptioibus
populus regebatur.Vndeetiam multo temporepermanfere tantum moribus vtetes;8C non fcripto.
Et multa horum femper fecundum euentum caluum permittentes.Nofter vero legiilator antiquus
exiftens hoc etenim vndiq; manifeftum eft etiam apud eos clarum qui femper contranos loquunf
femetipfum prgbuit optimumprincipem populorum SC  conciliatorem magnum.Sed inftručtionem
totius legis vitae conftringens eis fuafit hanc libeter excipere 8c  firmiflime inclyta icientia cuftodire,
Primitus autem eis magnitudinis opera videamus, lile namq; progenitorum noftrorum rehnquen#
tium Aegyptum SC  ad terram propriamremeantiumimulta milia fumens ex plurimis Sc  impoffibili#
bus rebus cautiffimeliberauit:6Cinaquofameos Sl  multu arenofam oportebaetranfife viam:bellaq;
deuincere:& filios ac vxores pdamqj belli feruare in quibus dux egregius Si  cociliarius fapietiflimus
SC  tutor veraciffimus fuit vniuerforum. Omnem fi quidem multitudinem in femetipfum pendere fa
cit:8£ cum omnia qug vellet perfuaderepoflet innullo horum vindicauic fibimet poteftatem: fed in
quo maximo tempore poteftatem fibimet arrogant SC  Tyrannidem prgfules rerum: & populum fre
quenter plurima iniquitate viuere confuefcunt.In hac ille potetius conftitutus ediuetfo;magis uidi#
cauit agendum pie SC  plurimam exhibere ali/s £equitatem ipfe virtutem prg cipuam fe credens cun#
dos oftendere:8C falutem firmiffimam prebere fequacibus bona voluntate. Et maximis adibus in
fingulis cafibus vfus eft. Quapropter rede iudicabat ducem atqj confiliatorem fe deu haberc SC  pri
mitus fibimet fatiffaciens quia fecundum illius voluntatem vniuerfa gereret atq; tradaret.Credidit
inodis omnibus oporterevt etiam apud plebem hec opinio permaneret. Namq; dumrefpicere fua
vitam credunt:delinquere non prgfumunt.Humfmodi quidemnofterlegiilator fuit non magusino
B fallax ficut derogatores iniufte .pnunciant.fed quales apud Gtascos glonantur PuifTe Minoe Sc  poft
eum legiflatores. Ali j namq; quidam eorum leges pofitas a loue dicebat. Ali/ vero eas in apollinem
SC  vaticinium delphicum referebantifiue pro veritate hoc credentes ieu facile fuadendum iudican#
tes populo.Q_ui vero precipuas leges inftituerit/vel qui iuftifTimededei fitde cognouerint/ licet hoc
ex ipfis legibus fada comparatione confpicere.Iam enim de ipfis tempus eft difputadnfEfgitur in#
finitas quidem particularis gentium atq; legem apud cundos homines differentig funt. Alij fi' quide
Monarchis/alij vero populo poteftatem reipublieg commifere.Nofter vero legiilator niehil horum
intendens:. veluti fi quis hoc dicendo menfuram tranfcendat verbi diuinam rempublicam declara#
uitideo prineipaliter conuerfationemnoftramatq; poteftatem excellenter affignans SC  fatiffaciens
eum cundos infpicere tangi caufam bonorum omnium vniuerfis hominibus exiftentem: SC  qugcuq;
eontigit eos inangufti/s fupplicaffe illius nonlatuiffe volutatem. Neq; quicq eorum qug geffere vel
fi quid aliquis apud femetipfum potuit cogitare vnum vero eum efle moftrauit SC  ingenitumimmu
tabilem per tempus gternum K orani fpeciemortali pulchritudine differentem. Et ipfum nobis no#
mm qualis autem fit fecundum fubftantiam prorfus ignotum. Hxc  itaq; de deo faperent prudetif#
fimi grsecorumquia quide eruditi funt illo vtiq; fciendi preebente principia nune dicere prjetermit#
to;quia non optima SC  congrua dei naturg atqj magnificentig funtvalde teftatur. Pythagoras enim
SC  Anaxagoras SC  PIato:8t poft illos philofophi Stoici SC  pene cundi videntur de diuina fapuiffe na
tura. Sed hi quidem ad breue philofophantes populo fuperftitionera opinfonibus iam confcriptam
veritatem dogmatis proferre timuere Nofter vero legiilator opera prarbens confonis verbis fms no
q  folum his qui cum eo erant fatiffeci. Sed etiam qui ex illis femper erant nafeituri hoc imrautabiliter

Eaudesmoyfi
legiilatoris fi g
cgteros legiila#
tores grgeosa#
pudquos legis
nomenon fuit
cognitu Sle.

culturam dixit: fed huius partes alias effe perfpexit atq$ coftituit.Idem fortitudinem iufticiam SC  m
omnibus riuium concordiam ad alterutros.Cudae namq; adiones SC  ftudia vniuerfiq; fermones ad
diuinam referunf per omnia pietatem. Non enim hoc mexaminatum aut indefinitum vlterius de«*
reliquit.

C£Duo moralis difciplingmodi quorum vnus fermonedodor eft alterexcitatione'morumquos
Moyfes ambos multa diligentia compledif.cgteri vero legiflatores vnum affumentes alte?? relique
runr.ficut Lacedgmoni/ Sc  Cretes moribus enidiebanf non verbis. Athenienfes vero SC  pene omnes
ali/ grgri qug,oportet agi fuis legibus pcipiebant. affuefcere vero ad lige operibus rainime valuerut.
prgcepit autem Moyfes femel in ebdomada relido opere popuhim ad legis auditionem cogregari.
Q,uibus itaqj Iudgus interroqatus facilius legem § nome fuum recitabat.Nullufqj eorum de deo fer#

O.iij.

Grgcorfilegifla
tores failaces,

Infinitaelegum
apd getes diffe
rentig,

Moyfes deum,
eternu oim gui
bernatorempo
fuit.

Pythagoras
Anaxagoras &
Plato SC  Stoici
quo diuina co#
gnouerutnatu#
tam.

Duoraoralisdi
fcipiigmodi ft?
berbo^SCmo^
quos moyfes a#
bos copledit*

ILibct fectmbtis 3ofeptn 3ucei SDe Stalitiuftafe.

moncs audet jpferre contrarios .Nihilcp nouum vel bis quf antiquitus faudaf a funt contrariu fas eft D
itlis cogitare.diumg enim legisjntegritas facerdotibus eft commiffa. nullufq; faučhor eft pricipatus
cuius populi« fit ad pietatem pparatus.Opera aute diuina omnibus funt manifeftavniuftj dei  tem
plum eft vnum hunc placant hoftifs facerdotes quorum primus fecundum genus deo cuftodit lege
de dubif s iudicans K punit lege conuidos. Capitulum fextum.

Vo fi quidem funt totriis difciplinf & moralis inftitutiois modi/ quorum vnus quide
fermone dodor eft. Alter vero exdtatione morum quf cu ita funt quidam legiflaro#
res fentfendi funt difcreti/SC  alterum horum modum fibi placitum aflhmentes alteru
; reliquemnt.Sicuti Lacedfmonij' quidem SC  Cretes moribus erudiebant/non verbis.
fAthenienfes vero & pene omnes ali/ Gred quf quidem oportet agipcipiebant fuis

__ |legibus.Affuefcerevero adhfcoperibusminime valuere.Nofteraute legiflatorhatc

ambo multa diligentia cooptauit.Nam nec exercitat;one monim dimifit non traditas/neq$ legis fer#
mone reIiquitincoptas Sed mox a primo inchoans cibo SC  vnicuiq; dido conuemf te mhil neq; mi*
rumaram efcarum iub poteftate voluntatis vtentium derdiquit. Sed Sc  de cibis quibus conuenit ab#
ftineri/St qui fumendi funt/vel quf digta communis effe videatur.Necnon SC de operibus laborefi#

Pr?eepitMoy< _ _ w

fes femel i ebdo optlmam 8f nečeffariam correptionem monftrauit legem.OuapropTer non femel audireinec fecun#
mada relido o« do vel fgpius.Sed in vnaquaq; feptimana alia opera relinquentes:ad legis auditionem cogregatiip#
pete populu ad cepit vniuerfos camq; perfede condifcere cp fcilicet omnes legiflatores reliquiffe nofcuntur.Et inta
legis auditione tum plunmi hominum porro funt vt feamdum ,pprias viuant quia pene eas ignorant.E t cum pec#
congregari. cauerint tune agnofcunr ab ali/s qusmlegemptobanf efleprfuaricati, Sed etiam viri maxima cum
Quiiibet iude* gloriaSCprindpaliagubernantespfitenturignoratior.em.Satosnaq;fibifariuntaffidere addifpe#
fnterrogatus fa fationemrerunv.6<experinieiitum legis habentium. Noftrorumvero quilibetcumIegcsmterroga#
cilius lege q no tur faciiius q nomen fuum recitat. Vniuerfas quidem mox a primo fenfu eas difcentes m animo ve#
mefuu recitat, lutinfcriptas:8frarfusquidemquiiibettranfgreditur.Impofiibileautcmeumfuppliciudeuitarepec#
cantem.Hocitaqj primum oinniummirabilemconfonantiam nobis inftituit. Namvnamquidem
habere 8C eandem de deo fedam: vita vero ac moribus differre nihil ab inuicera oprimam moribus
Apud tudeos hominum poteft celebrare concordiam. Apud nos etenim folos ncq; de deo quilibet lermones au#
nullus fermoes det alteratns aduerfarios ficut nuilta fimilia apud alios fieri comprobantur.Cum non folum a fortui
de deo audet £> tis quod vifum fuerit vnicuiq; profertur.Sed etiam apud quofdam Philofophorum hoc crebro prf#
ferre aduerfarb fumitur.Quando ali/ quidem totam dei naturam fermonibus perimere tentauere.Ali/vero eius p#
osficut apud uidentiam ab hominibus abftulere,Neq; in ftudi/s vita; a differentia vila cofpidtur/Sed  communia
alios 8Cc* quidem opera omnium apud nos exiftunt. Vnus non de deo fermo cpncors eft afferens likim čada

refpicere.ied etiam de ipfius vitf ftudi/s, Ec quoniam oportet omnia alfa ad terminum diuir. e pida
tis adduciiamulieribus noftris 8ca feruis quilibetauerti.Pro qua reillatas r.obiscalumnias aquibuf
dam cur non exhibeamus viros inuentores nouotumoperum feu verbotum contigit oriri. Ali/ fiqui
dem in nulla re paterna perdurare optimum elfe putant; & precipue tt afgreffoi i bus fapientiae robur
Nihil nouu vel a ®g nant * ^ os  autem ediuerfo vnam effe prudentiam atq; virtutes exiftimamusinihil pcenitus vel
his qu<> antioui ^ acere  v c lcogitare contrarium his qug antiquitus fancita nofeuntur/ quod fcilicet indicium legis eft
tus ianeita funt o Pl“ n0t . ^dere  conftitutf. Nam ea qug nune non habent modum esperimento f$pc  correpta redar
cotrar/u fas eft g u ^ lll ‘-Apud nos autem qui credimus ab initio pofitam legem diuina voluntate nichil aliud pium
iudei#co"itare. 2hancfub integritate refemare.Q.uis etenimeius quicg mouere poteft/aut quid meliusadinue p

v 1  a  W • rJt ve r q U f a {j a j£j S tan j| precellentius ad ftatu reipublief noltrf migtauit/aut que poterit effe melior

- . . atcpiufhorg eaqugdeaquidemprincipemomniumeffec6firmat.Sacerdotibusautčmcommum'

Ii tegn s i ie q ll!C je res  p C! p uas  difpenfarepermittit.Summo vero pontifici aliorumfacerdotumprincipatum co
legis iacer to u  p etenler  miungit^Q_uos ytiq; non dtiiiu/&neq 5  ali/s quibufdam fpontaneis auiditatibus prarcellen#

. * tesf ,Legiflatorad culmen huius hononbpsinftituit,Sed quipq;fapientiavel temperantiaali/s prs*
l\uuus lanenor ^ 2te no fcuntur/eis prccipue culturam diuine placationis comur>xit. Apud hos igitur SC legis Sc  alfo
prmapatus 1 L 0  mm  q U( jiofumIntegra diligentia cuftoditur.Čotemplatoresetenim omnium/atq; iudices  cpntentio
eumspprs lit au num  g  p un it 0rcs  culpabilium facerdotu effe decreti funt. Q.uis ergo principatus quod regnum erit
pietate ppara# j, oc  i an£ ji us ve } q ia  honor deo porius cooptabitur cum orams quidem populus fit pparatus ad pie#
tatemfSummaveto diligentia lacerdotibus fit indidta SC  velut qugdam feftiuitas gubernetur vniucr
fa refpubbca.Cum enim minifteria fuainumeto paucorumdietum alicnigenf cuftodirc nequiuctBt
ca videlicet facriffcia nominantes nos cuip multa delečtatione 8C m  commutahili voluntate foleni#

E

tus.

Cottfraappienem jfaufojes.

fo.tbrti.

dicamus, Primurn quidem de deo eft. Deus habet omnia prefedus fceatiffimus ipfe fibi cudifq; fuffi
ciens principium & medium,8C terminus.Inter oia operibus quidem 8i muneribus clarus,8C torius rti
manifeftus.forma vero & m3gnitudine nobis inenarrabilis Otnnis nanq? materies co parata ad huo
iusimagine licet fit preciofa tame prome cundaq; ars ad illius imitatiois inuentum extra effe artem
cognofcitur nihil {'{mile necp videmusneq; poflumus fufpkarineq; conijcere. Sandu eft videmus

Ppadiuina o U
busnota,

eius o

fecit non manibus neq; laboribus neq; quibufda indiguit fibi cooperantibus; fed lpfo vidente bona
repente fada funt.Bona nune homines conuenit vninerfos fi qui eum que placere exercitatione vir
tutis. CModus eum diuine placationis ifte fandiffimus eft. Vnum templum vnius deicommu#
neomniujn communis dei cundorum. Gratumnamq; Temper eftomne quodfimile eft. Huic
placant quidem facerdotes {emper. Precedit vero iftos primus fecundumgenus qui ante aliosfa#
cerdotes fecrificauit deo cuftodiet leges/ de dubiis iudicabit/puniet lege conuidos. Huic quifquis
non obedit fupplicio fubiacebit tang qui in ipfo deo impiegefferit. Hoftias immolant/no ad crapuo
lamnoftra vel ebrietate attinemes. Haec era non placet deo qu£ res occafio potius iniuriaru fimul Si
B expenfaru eft.Deus em temperacos ordinajofq; & bom generis diligir Si  vtpcipue facrificantes ca/
fte viuamus, bi facriffciis aute p comuni ialute primu opor tet orare Deinde finguli pro femetipis.
Quomodo oes focij fumus & qui hoc confortiu (ure  vit* pponit maxie deo grafiflimueft/fupplica#
tio vero fit ad deu votis ac precibus no vt bona pftet nec enim ipfe fponte cotulit vniuerfis: & vno
depolu it:  fed vt hoc fufcipere valeamus fufcipientefqj fetuemus: purificationes in facnfici|slexde
creuit. Ex oi  excubij excoicatione a muliere fada & alia multa confcribere valdelongifiimum eft.

(£Lex  matrimoniumfiliommprocreandoiumcaufainftituit: vbi mulier viro eftinferior omne
autem aliam prohibethominum permixtionem adulteriumqj fub pena mortis prohibetur:neq$ in fi
liorum natiuiiatibus epulationes aut ebrietatis Occafiones permittit fed ffiios rnbet erudin. Mor#
tuos quoq; iubet fpaliendos honor parentibus poft deum exibendus; Si  qui eos cotriftat eft lapida«
dus. Arbiter munus accipiens morte moriatur mutuans vfuras non accipiat.Recipiendi quoq; in le#
gum communicatione alieni lex erga hoftes docet clementiam. Mors autem in pluribus caufis pce#
na eft tranigrefforibus. Similiter lex eft ineuitabilis in feruis menfuris ponderibus ac de iufta ven#
ditione. ludei itaq; pro legis conferuatione alaeri animo pafii funt mortem,

Capitulnm feptimum

s Viufmodi ergo de deo 8C  eius placatione fermombus eft.Ipfe aute fimul etiam lex eft
j quofda aut nouitlex permixtione per naturam ad cofuge fijtamerfpro filiorumcau#
|(a procrearidorum agatur. Mafculoru vero inmafculos valdeiudicauit inimrcas & te
Ijtanteshotummortedecreuitdignos.Nuberevero iubentnon rcfpicientesad dotem
j neqg violenter arripere fed;neq; dolo vel fallacia fuadere. Difpenfatione vero potius
> fien per eum cuius effe nofcitiir poteftatis & geognitione oportuna.Mulier aut infe#
rior inquit eft viro per oia. Obedit igitur non ad iniuria,fed vt fit fub regimie conftituta. Deus enim
viro poteftate dedit Cum hac ergo coire decet maritu folumodo. Alterius vero experientia habere
nequiffimu.Si quis aute hoc egerit dedmatio nulla mortis neq; vim fieri virgini alteri defponfare ne
q; fifuafetitnupte filios nutrire precepit Vniuerfis autem mi llieribus interdixit vel celare quod ft .tu

Vnu tepla vni#
us dei.

Sacerdotiobe#
diedu glegeco
uiftospugmtet
hcftiisdeu pla
cat,

Lexmatrimo#
ni j.

Mulier viro in/
ferior

Prohibefadul#
teriu fub pasna
mortis


minens. Igitur fiquis ad concubitum corrupt!onemq; tranfierit irtimundus Oportet aute etiam poft
Iegalem cornmbmonem vin mulieris auari, Hoc enim partem anime polluere iudicauit infiata nam
q; corporibus vulneratur. Dum ob hoc fit aliquam propter purificationis caufam talibus imperauit. Lex inffliomm
Sed neq; in filiorum natiuitatibus eonceffit epulationes aggregatiS fieri occafionesebrietacis: fed natiitatibus no
teperatutn effe repente principium iuffitq; litreris erudiri propter leges noffe'progetiiforum adio# ( pmittit epula#
C nes vt immittantur & cum legibus educati neq; tranfgrediantur neq; cogitationem ignorationis ha# tioeslnec ebrie#
berefudicentur.Profpexit autem etiamfuneribus mortuorum beneq;prgciofead foepeliedumce tatis occafioes.
lebrantu exequ>e.Neq; infignium fabrice fepulehtorum fed neceffaria quidem circa prolationem fu fed mbet filios
neris imperauit,domefticos adimplete Omnibus autem viuentibus legitimum effe conftituit vt ali# erudiri
quo moricnte'& concurrant &'gemituslamentationiscffundant. Purificari autemiubet etiam mo# Lexdcmortuis
mefticos funerece;ebrato vt longeprocul fit g fit videatur quis mundus effe cum fecerit homicidiu. fepeliendis
C Parentum honorem poft deum effe conftituit 6i  qui non repenfat eorum gratie fed in qualibet p# Honor paretu
tecontriftat precepit efielapidandum. Iubet etiam omnibus fenioribus'honorem inuenes exibere poft deaet geo
quoniam cundorum fenior deus eft, Nihilpermittit cellebrandum apud amicos non enim amieitig

O.iiij.

JUbec SecunDU63orep!)i3ut):i Deanticiuftate

friflat eft Iapida funt apud eum cul omnia non creauntur.Et licet ali quj inimieitig proueniant:,p dita mes a rara pro ^
dus 8Cc. hibuit.Siquis arbitermunus acccegitimorte muldatur. Defpiciens quod iuftum eft: SC  auxilifj rejs

Arbiter munus offerens.Q_d quiiq non potuit non auferati&aliena non tangat mutuans non accipia vfuras-Hjc &
aceipies morte hismultaiimiliacommumonemcontinentnollroruminteralterutos. C Quomodoautemetiam
meriatur. de domeilica cura circa alienigenas habenda habuerit legiflator referri dignu eft, Videbitur eni oin

Mutuasno acci nibus optime profpexiiTe;deum eoitafentieteneq$ propriacorrumpimus neq;participari rebus^no
piat vfuras ftris volentibus inuidemus.Quicunq; enim volunt fub noftras conuerfari leges accedentes ad ea cfi

Recipiedi in le# mumficentia fufcepitnon genere folummodo fed etiam voluntate vitf putans effe confortium.Eos
gu communica autem qui tranfitorie mifcen folemnitatibus non alia tamen exhibenda conftituit. Idem omnibus p
tioealieni. bendum ignem/aqua/dbum/iteroftederenonfpernerealiqueinfepuItumitifiimeetia cotrahoftes
Circa hoftescle qug funt agenda fantiuit vt neq; terra eorum exuratur. neqj arbores fertiles inddantur, fed etia fpo«
metiam lex do* liari eos’qui in bello ceridere interdixit:'& captiuos profpexit quatenus eorum ammoueatur iniutia:
cet. SC  maxime fceminarura, Sic autem alunos manfuetudinem atq; clemetiam ftuduit edocere vt etiam

de animalibus irrationabilibus non taceret fed horu tantummodo vtilitatem legitimam concedens
ab omni nos alia caufa prohibuit. Qu£cuqj enim veluti fupplicantia oriantur in domibus hoc inter#
dixitoccidi. Sed neq; parentes demq; precepit auferri. Et licet inimica funt aiaha eis tame parcedu
effe fanciuit.Sic vndiq; ea que ad manfuetudine pettinent obleruauit, Dodrinalis quide ficuti  prg#

. didu eft legis vtens & aliarurfus contra tranfgreffores punitionis fine excufatione deffges Damnft

Morsi pluribus nan q. j n  piurimis caufis tranfgrediendum mors eft. Si adulterium comiferit aliquis fuum puelle fe#
caufisposna _ ce rit.Simafculoturpetentamentumprefumpferitautpatiaturfuftineretentatus. Similiteraute eft
de meiunsSpo j ex  j ne uitabilis 6C in feruis fed etiam de menluris vel fi quis de ponderibus dolum fuent operatus SC
deribus de iniufta venditioneac fraude vel fide traxerit alienam rem: aut quodno potuit abftuleritoimodf

funt vindida no qualia apud alios fed ne valde maiora De iniuna vero parentum vel impietate qup

, . fit in deo/licet tentet hoc aliquismoxperibit.Hisitaq;fecundulegemvniuerfamhonortribuif non p

De imuna dei ar genti/non auri ncqj corong capitis: aut cuiufda prsedicande fefliuitatis/fed vnufquifq; teftem ha# ^
SC  parentum bens confcientia fuam valde ,pfidt legiilatore prophetate/ SC  deo fidem condonate fumiffimam his

qui feruaUerunt leges s licet pro eis mori cotingat aliquibus concurrunt alacri ad occafum. Dedit em
deus rurfus ff eri vt vita melior poffit ex mutatione conferri Piget itaqj nune hoc me confcribere: nifi
, . opera effent omnibus manifefta.Q_uoniam muki S(  p!eruq; olim noftroru progemtoru ne vel iermo
Iudei alacn ato ncm  f 0 igjnodo extra lege proferent: oia*paffi funt fuftinere viriliter vel fi honorari contigit apud om
ena morte g  co nes  bomines noftra lege 8C  voluntaria legis confequentiam effe manifefta imbuebat grgeos maiores

padi funt

Plato ai
cosph
bifderepu.con
fcribespenepe#

talefqj,leges multo fgculo fic firmiffime cuftodire omnes arbitror admirari propter frequemes apud
nos fadasmutationes.

CPlato philofophig apud grgeos mirabilis de re pu.conferibens pene parenfuš de deo veram
propter plebis ignorantia dicit non effe fecutfi proferre opinione.Iudeoru aute refpu. amplius duo#
bus milibus annis ante lacedemonios fiuit qui propter retum mutationes, pene fuaru legij obliti funt
ludeis nullo medlo a fuis legibus alienatis; propti enim fempsr fuerunt iude i in obferuadis legibus
quotu mos erat propria cuftodire no aliena acuiare.lnuchit etia [ofephus in poetas qui quantos vo
luerunt deos pofuerunt diuerfis natiuitatibus procreatos alteru fabr u textriceq; dea quofdam ephae
bus alios fenes confingentes. Adulteru quoq; deoru mentiuntur in odo  quoru quidem etrotu cau#
fa fuit veri dei ignorantia 8C  data poetis mentiendi et pidoribus fingendi facultas

Capitulum odauum.

p Eniqp eos qui feribete ptoxime de repu. & legibus tentauere tan§ deinetedibilibus com# p
Ipofitionibus quidam frequenter accufant diccntes. quoniam impoffibilia fumpferint ar*
gumenta. E t alios quidem relinquo philofophos quicuq; huiufmodi negocium in fuis co
leriptionifcus habuere. Plato mirabilis apud grfcos tar.g de honeftate vitf praecedens

ptusdedeove* I S

ra .ppter plebis virtute fermonuj Sc  perfuafione philofophia; cundos excellens ab his qui dicebant peiEmum effe
ignoratia no ee de repu. confcribere illufus & diuulgatus pene peremptus eft.Cum vtiq; qui illius verba cofideraue
lecumgfme o t  rit frequenter & faale reperiet quf etiam confuetudini plurimorum proxima effe nofcunf.Ipfe fiqui
pinione dem Plato confeffus eft quia de deo veram opinionem propter ignorantiam plebis proferre fecuru

iudeoru reipu. non eft.Sed platonis quidem verba vana effe putant Sc  multa poteftate effe compofitas atq; con{criLygur
aplius duobus pta 8C  maximede legiflationeprolata. Lygurgi vero mirantur 8C  fpartani cundicocelebranr quoniagus
milibus auis an illorum legibus plurimo tempore perdurarunt. Ergo hoc manifeftum virtutis inditfum cft m legi#
bus petmanere. Si vero Lacgdemoniorum admirantur illorum tempus affumant fcientes amplius

£ottteaappfonem$fau(C£es. fo,c:y.

A duobus milfbus annis nofttamconftitiflerempublicS SC  fuper h?c fciant quoniam Laccd$mctt:j q< ^džemonfos
demomni fcmpore quo apud fe habuerc libertatem pr?fedevifi funtcuftodifie ieges.Cum vero cfr 9 peene le#

ca eos fad§ funt fortune mutationes pene cundarum icgum obliti funt. Nos autem multis cafibus gu,pptermuta
cuolutis propter regem Afias mutationes neq; in nouiffimis malisvenientes a legibus fumus aliena t (P es re *u obliti
ti nonvocationis necepnlationis caufas feruantes eas quandofi quisconfiderarevoluerit muki am fad§ls  afu#

pliori teftimonio maiores excubias SC  iabores nobis q Lacedemoni/s videbit impoffcos. lili ifquide ,s  kgibus nullo
opcrantes terram & neq; circa artes exercitiu habentes fed ab orhni operatione remifiiores pingues m0( *° akenatis
Sc  corporc pulchri in ciuirare degefcant. Ali/s miniftris in omnibusvit? ncceffari/s rebusvtcntes 8id
bum paratum ab illis accipientes folum opus bonum atq; elemens iudicantes ad faciendum &pat/€
dum quatenus prjualerent aduerfus omnes contra quos bella fufcipcrent quia non neqj boe adipi#
fci potuerut diccrc fuperpono.Non enim fingulis fo!ummodo/fed mukis frequeter eorum fubito le#
gis precepta negliger.tes fcmetipfos cum armis hoftibus tradere.Putas nefft apud nos non dico ta#
ti fed duovel tres agniti funt proditores effedt legum ve! mortem non dico illam facile qug folet pr*
liatibus eu«nire/fed ea quf cu muka corporu afflid/one 8c mu!ta crudelitatevidetur acccdereQuam
vt ego puto quidam pr? oalentes nobis non per odium fubiedis impofuere fi qui funt homines/qui
non tantumodo efle credant peffimum fi agere quicq extra leges fuas vel fermonem apud cos dicc
re c5pe!latur.N T on ramen miraridccetft mortem fortilTime toleramuspro legibus8i vitra alios vni. _ . , ,
uerfos.Non enim que leuia videntur noftris ftudijs ali j  facile pariuntur/hoc eftoperationem cibiqj Ptoptit^dolii#
B fimplicft3te/&v: mi bi fruftra neq; fortuko/quod quifqj defideratvcfcaturiaut bibat aut ad concubi,- ojoruadobfee
tum quem!ibetaccedat aut fplendideveftiatur aut fine nobilitatevacet.Sed illud attendendum eft fi u2n das leges,
gladijsvientes 8C  hoftes ad inuafione fugantes precepta legis circa cibos nequa§ infringimus, No#
b/s /ta q; gr atu eft pptet  hgc legibus obedire BC illis  fortittidinis caufas oftendere CProinde Lyfima
„ chi 8C  Molones SC  qatde huiufmodi ali/ confcr/ptores improbi.Sophift? adolefcentium deceptores ^ os  * u °? oru ?
maois quafi veheraeter nobis prauiff/mis exiftentibus derogarecontendunt.Egonolem de legibus akenis •PP« a
Moien examinatione efficere.Nofter em mos eft propria cuftod/re no aliena potius accufare, Et vt neq; irri re  J?° ^ ena  **
tC3(  dere necj blafphemare debeamus eis qui apud alios putatur dif apette nobis legiflator interdixit,p ‘ !u ‘ arC *

ptetipfamappellatione Deaccufatoribus autem proiediones fuas no icrepare voletibus tacendum
no eft.Cumvtiq; non a nobis nune fermo compofitus eos arguerevideatur fed a mukis probafcilitet £?eta*

»a premiffus,Q_uis igitur eorum qui apud grfcos fapfetia funt mirabiles non redarguit nobilifiimos ^ uatos  ipi vola
poetas & prgeipue !egiflatore$fQuonia huiufmodi iedas de deis ab initio populiš inferuerefDicen ^ cos  P°f ue

tes cos SC  numero quidemquatos ipfivo!uereexa!terutris vero Sc  diuerfis natiuitatibus proereatos. ^^eatos.&c.
Hos autediuidenteslocishabitaculistanqgenerationesanimaliumal/osquidemfub trna aliosin ^abulfpoet^i
mar/ feniores autem eorum in tartarisvindos effe dixere quibufcuq; diftribuere.Coelfi hfs fermone j! c  ^ u ' s  ® :

quidem patrcoperibus autem tyrannum at<j dominum fuperpofuere.Proptetea aduerfus eucofti aorun

tuere infidias pervxorem SC  fratrem 8C  filiara quam ex eius capite fingunt generata vt alkgates eum
appenderent ficut ipfe ille fuumdicitur patrem. H?c iufte accufatione digna conquerŠtur qui fapi?#
tisvirtute prsceliunt.H/c fuper bec diridentes adijciunt.Si deorura alios quidem ephcebos SC  ado#
lefcentes alios autem feniores K barbaros effe credendum eft alios conftitutus fuperantes SC  queda
fabrum aliam vero textrice aliuvero peregrinante cum hominibtis contendentes,Al/os autem cy#
tharizantes aut arcu gaudentes .Deinde inter alterutros feditiones effedas Si  propter homines con#
tentiones conftitutasvt non folum alterutris manus mitterentfed etiam ab omnibes vulnerarl luge# »dakerifi ooe’
rent malaq; perferrent SC  fuper omma eft !uxuriofius fi intemperantia permixtionisvterentur.Q.uo# tementiuneMl
q  modo non erit incongruum amores Sc  concupifcent/as advniuerfos attingere fimul mafeulos Si  ad c |i 0
fceminas Deinde fottiflimus Sc primus eorum pater fedudas afemetipfo impr?gnatafqj mulieres di ce o,RC *
ruptas fubmerfafq; fperneret 8C eos qui ex eo funt nati ncqj liberare poteft.Fados confcriptos neqt
fine Iachrymis eorum perferremortes.Bona funthjc&his aliaconfequentiaideftadulterio in cce#
loviCo 8C[ic impudenter a dijs celebratovt iam ali/ zelare fe poterentur tali palTfone confcripti,Q,uid
enim ali/ faduri non eflent dum neq; fenior atqj rexvaluiffet impetum fuu a mulieru permfst/one t»
tinere. Ali/ vero dum feraientes hominibus 8J nune quidem pdificates caufa mercedis nune vero paf
centes. Alij  autem mahgnorum modo in ferro carcere colIigati-C^ue igitur fapientium talia non acce
dantvt hoc componentes redarguant SC  multam ftukiciam his credentium repraehendant. Alij vero
ad terroretn quendamvel metum necno SC  rabiem atq; fedudionem omnefqp peffimas pafltones St
formam in dei natura fingere prgfumpferf .Et horum quidem nobilioribus edam duitate facrifica#
te fuafere.Si quidem fimulataneceflitate confiftunt vt quofdamdeorumputentbonorum effe lar#
gkores, Alios autem vocant aduerfarios quando eosveluti maligniftimos homines munedbus at<$ -

JUbet Smintius 3ofqsbt 3ucti 2>e

don/s placare eontendunt magnum quoddam mauni fe fufceptu ros ab ds  exiftimantes nifi mereč ®
fgnorantfatve« dem eis ftudiofe prfbuerint.QLu? igitur caula fittantf huius iniquftatis atqj delidh' circa deu.Fgo q
det ca tatg intq demarbitor eo q> n eq; veram deinaturam ab initio eoru legiilatores agnouerint neq; quantu ptfeb
tadsedatapee perepotuere perfečbimfententiadiffinientes reipub.tradidere.Sedvelutaliud quidamprauiffimu
tis atq; pi&ori# reliquerunt dantes poteftatem poet/s fi quidemvt quosvel!ent deos introducerent.HfC omnia pati
bus inentiendi entes rhetoribus aut de republica feriberent 8C  de peregrinis dijs decreta proferrent fed eiiam pido
facaltas. res & gvpfo plafte in hoc apud graicos muham habuere poteftatemvt vmifquifq; formam qua vek

let fecundu modu fuse opinionis exponeret, Alter quidem ex Juto quod veliet fingens Aliusvero pi
gens opiffcis itaq; qui maxime putantur eife pršečipui ebur & autum habentad hoc fuf  fempnoui
tatis argumentu.Proinde apud eos priores quide dij florentes hor.oribus fenuemnt.Sic enim profe
rendu eft. Ali jvero nouicla /nttodudi religione potiunf & tčploru alia quide defolata alia veronu#
per fecundu eoruvoluntatem fdificantur quaproprer SC  arbitrorediuerfo noffemagis indigentqua
lis fačta fit circa deam SC  quomodo ei honor immobili religioneferuetur.

CIofephus Apolonium ftuituvocat dieensvero philofophos de deo cum fude/s concordes in
opinione, Vnde plato Moyfe imitatus naliu poeta in republica dicit recipiendu. Atheniefes veto co
mune oibus fuam ciuitate gloriantes pr?ter iSioije legem de dijs loquentes grauiifime punierunt.So#
crates naq; quta nouu deum referebatveneni poculo mul&atus eft. Anaxagoras quoq;('quta folem)
quem colebat deu athenienfiuinfinfenfatu dicebat)morte danatus eft. Pythagorasetia dubium de
di j s confcripfiffe accufatus nifi fugiffet occidebatur.Scythg fimiliter Anacharfim philofophum itet
emerut quoniam deorumgratcorum pieniffimus ad eosveniife dicebatvanam itaq; aučlor gentiliu
arguit fatuitatem, Capitulumnonum. E

ApolIonuiftul Pollontus fi quide Molonvnusfuit fuiltoiu atq;tumentju.Eos autquivere in gr$ a P°l’°

tumvocat. C0 P hilo!o P IiatifuntnC( l>predidorua!iquid latuitneqjfrigidseallegoria:caufas nm

Veri philofo # ^^ / m^#| i g norauere -Q- ua ? ro P terlS!os  quideiuftefpernerei&circaverldeceteq 5  circadeu molon
phide deolude Mffl  opinione nobis fuere cocordes.Q_d plato refpicies neq; vllu queq poetaru dicit i

h in opinione §|F i||§repub.ee fufcipiendu SC  Homeifc honorabiliteradmonetfanu ei coftituens & vn

cScordes Plato W  gueta fupfund es/ne tefta opinione de deo fabul is forte deftiuerec. Prcctpue na/

moyfeimitatus !q;Plato  nrmlegiilatoreimitatusilicet nullaeruditionem huiufmodi fuis ciuibus
nuliu poeta,i re Ipetraffet/ideft vt oes pfede difcerentleges/vt nefortuite aliqutd extraneoru ciuibus mifcerent fed
publ, dicit teci*  e ^ et  P ura  tefpub.6: in legu cuftodiapduraret.Hotu nihil cogitas Apollonius Molon nosvoluit accu

piendum.

. Athenienfin cofcripfiiTe putabanrur. Q,uod oportet mirari fi circaviros fide dignos talia gefliffe nof
dixitmorte da# cantur  q U [ neq;mulieribus pepercere-CNuncenimfacerdote quenda quoniameum qurda accufa

natus eft.

uit peregrinos colere deo s decretum aduerfus eos qui peregnnu introduceret d eu fupp liciu  mortis
inferebatur.lgitur qui tali legevtebantur paiam eft eo (p alioru non crederent effedeos. Non enim
fi crederet aliquibus in«iderent/quafi quidda maius habentibus.Sic hisvero cedibus congaudentes
Scythas ana# l 1U manis Si  paululudifferentesabeftiisarbitrantur/tsmen fuamyftcriaoportereelTecuftodieda/ SC  Ana#
charfim phiio# ^ nae [ 5 arfimfapietia mirabileScytlig graecis aduenienteinteremerutquoniam videbacur gr?corum charfis
lophum intere deoru ad eosvemile pleniffimus.dMuitos aut apud Perfas quilibetinueniet etiamproeadecaufa

fare qm no recephnus eos qalijs funtopinionibusprgoccupati neq; de deocomunicari paumureis
quia aliavit? cofuetudine degere cu neq, hoc propriu noftru fit fed comune cudoru no modo reijs
fed etiam qui inter grfcoscautiilimi fuifle nofcunt. jLacedaemonij naqj peregrinos etia expellebant
corruptione extra leges exvtroq; metuentes.lliorum igitur citiusfceuicia potenc qui!ibet arguere q
nullt neq' conuerfationis neq;cohabitadonisfu§ participiu exhibebant.Nos aut aliorum quidem res
a tl !»m"fe<! o' Z£ l are non  Snit participarevero aipieres qnx  funt noftra libenter fufcipimiis/quodvtiqi reor indiciu
h 1 ma g nari * m * tat i sat< 3>clementif.Seddefinola deLacedfmonifsamplius difputare,fnAthenienfes Socra#

bUS t" Raba*? ver0  comun e effe fua gloriantur omnibus ciuitatem quomodo de his rebus habuerit A pollontus tes.

S ^ 1  ene  *§ norare 'Ht namqj velverbo folum modo prf ter ilioru legem de di js !oquentes ineuitabiiiter punie

j>ocra s v e*  tunt  (g u j us e tenimrei gratia.Socrates eft mortuus/non enim hoftibus tradidit ciuitate neq; tepla va
m pocu o *  ftauit/fed quia noua iuramenta iurauit & ouodda dsemon'"; fignificans fereferebat iecrium ludes
aatusqui n *  ficufi quidam dicunt.Propter hocveneni poculo morte muicftatus eft .Infuper etiam corrupere iuue anaxa
uu deu re ere# nes  accufatoraiebat SC  conuerfatione patrise Iegefq; contenere.Et focrates quidem ciius Athe# goras,

^ at * nienfis huiufmodi tormenta fufttnuit. Anaxagoras autem Clazomenius fuit.et quia e\iftimantibus F

anaxagoras qa ^ t ] ien f en f 1 b us  fejem e fle deu ille euminfenfatu Si  ignota afferuit /paucorum fententia morte dana
f°; e deu ^ n  rus eft SC  aduerfus Diagora Meliumtalentum decreuerunt.Si quis occideriteum quoniam eo^my Pyfha,
athenie.es cole ^. er j 3  ferebaf.Pythaeoras aut nificito fugiffet coprehenfus ocridere? eo m dubium dedijs goras<

ban tj  inieniatu * ^ v i/-,-.r. rr.. _— — n a  n n,. rt>cc.cft>  nof


»* 11 ?

Veiquom°dJ

lc.nup«W^";

dcniq?g rwim

»ampcoUbMin

([Plui*

ad mortžl « 8 * 1

tet Ioquetes .irp
fuu con« A :V''

prouinciain ob t
legumtalitct api
leges tudicant p
Q_uia igitur logi
legiflatorisnofti
alijsfemper hon
patrite confcrua!
teshumi!itatfq;’
maxima pictate i

Conftaapptonem ifaut c ?es.


tirudine qua in tlplis eoru coctematis habucrflt.Is etia ftudio^ oim imitator exritit.Perficorumvxo nifiimus ad eos

ribusalieniscotumelias fadens fi'liofq;concidens.Apud nosautmors decretacft fi' quisveIirratio# dicebafveniffe,

nabilia mala hoc modo noceat 8£ ab his legibus nos abducere neqj timor potuit prsepotentium po#

teftatu/neq; zelus eorum qui apud aiios honorantur fed neq; fortitudine ideo exercemus vt bella a#

uaricfg caufafufcipiamus fcdvt legu iuraferuemus/& du talla derrimetaIitiefuftineamusfiquosde

legibus moueretecauerinfctunc etiavitravirtutejebellare contendimus &vfqj ad calamitates nouiffi Fatuitate gcnti

maš perduramus .Cur itaq; no zelemus leges/cu eas neg; a Iegiflatoribus fuis fcruatas effevideamus bo recjarguit;

Vel quomodo Lacedgmoni|' no n erant de ipermixta fui couerfatione reprghedi/ SC de defedu pari#

ter nuptiaij; .Vliacivero St Thebei coitu impudente SC extra natura olim mafculos agebat/g£optime

atq;vti!iter Facerefe putabant.ergočurrtipiiomninorebus afficerentetiam fuis !egibusmifcuere;qd

tantum a!iquandova!uii apud Grgcosvt eciam dif's fuis mafculorum concubitum applrcarent. Itaqj

deniq; germanorum nuptias retulere.Hniufmodi fatiffadionem rerum incongruarum Sc extra natu

tam pro libfdine componenteš,

CPlurimi legiflatores malighis hoibus abfolutioes malorum d6derut.Lexvero a Iudgisvfq$
ad morte feruatur.et cumvetuftas terhporisverifflma oim fit probatio.hic concludit lofephus legeirt
Moyfi fup omnes opt/ma qug omnes obligauir fed 8i hic  ipflus legis fecit mentiončvt de eaipuden
ter loqueres arguat SC c n  ipfe leges de fe ferat teftimoniu pie funt bellu #  auaricia nefcietes opus
fuu contra Appiones Sc  Melones terminat mendaces, ffCapitulum decimum.

i Efino nuc de fupplici/s dicere Sc quatasab initio ptgbuetintplUrirtii lagiflatoresab ]Yr a ijW*
folutioes malignis hoibus in adulterio quide pecuniaru in dorruptione aute etia nu 3 D [ ur( ’ m j fe*

; no agitur apud nos qn ,pptcr eas Sc  diuitijs Sc  ciuitatibus &bonis alijs priuati fumus ^ ex a  j U( j e i s  ( er
$Lexafltapudnosferuaturvfqjadmorte.NuI!iusveroiudeorQneq;fi ) pculabeat& Ji mo£

prouinciam ob regem qacerbu fic metuitvltra illum Iegisvideat timere pceptu-Igit fi ,ppter virtute £  **

legum taliter apud eos fumusiconcedant qm potentiffimas leges habemus.Si vero circa prauas nos 1  *

leges iudicant perdurare:quid ipflusiuftismeno parianfmelioresnoncuftodientesopefandionisf y etu (i asto ; sve
Q_uta igitur Ioginquitas teporisveriffirna čredi? omniu effe .pbatio.Hinc ergo teftem facia virtutem ^ _ r0

Iegiflatoris no ftri:opinionis qud il!e de deo cotrad icit. Nam cu fit infinitu tepus fi quis:& cundis , . ..

alijsfemper hominibuszelumfui potius prgbuer ut. Primi quippeGrecoru adfaciem quidem iura ^ C j~

patriae conferuabant.lpfiVaut rebus philofophtas qu? tradatu illajecuti funt,De deo fimilia fapien/ ? 7-

tes humilitat^vitgcomunionefnteralterutrosedocetes.Sed etia populiš olimultus fuit zelus nr» 1  F P 3
maxima pietate culturg nomen eft,Itaq; pietas Grsecoru necvlius quifq barbarus necvna gensvbi fe
ptimang in quavacamus cofuetudo minime difcurrit:atq; ieiunta k  candalabro^ incediaifed etia ci
boruapud nosfoleniaplurimaapudmultOsiugiterobferuareconantur/Infuperimitari ttiž  concor
dia qua nos inter alterutros obtinemuš: SC  reru participari fuaru SC  operu diledione in artibus SC  pdu
ratione neceffitatu habere p legibus.Illud enim mirabilius eft qa prgter ipulfore huius obferuationis j^ ex Qm g s 0 yj
i pfa per fe Iex homines itavaluit obligare $C  queadmodu deus in vniuerfo mundo cofiftit ita lex p cu "1 .
dos abulauit, Vnufqfq; eni fi fuaregione domuq confpicit his qug difcunfreceifauit.Oportetigitur °
cundorum hominum malitiam reprghendere aut enimvolunt nOs ifti aiiena SC  praua iura ante pro
C pria SC  meliora zelari aut certe fi hocnolfit quiefcat nobis per inuidiaaccufatioesigerere.No em Caufaauarele#

cuiuflibet maliuoletia defendimus hac caufa fed nrm honoramus legiflatorč atq credimusquasab ^ cs  i u ^ cot g ,' n
illo .pphgta de deo funt.Deniq; niii' intelligeremus ipfivirtute legu nunq magna fapere fup his tan# P Q  ^
tus populus zelatur.Sed de legibus quide SC  de repu.noftra certiffima feci ratione in his qug de anti “
gtate cofcripfi.Nuc aut eoj^j nemini quantu necdfartu fuit neq; alioru vituperare iura'neq; nra Iau# ‘
dare proponens fed hoc agens vt de nobis iiufte cofcribetes Sc  cotraipfa veritatelipudetifflme cote epy j 0 g US
detes arguere. Arbitror itaq per hac cofcriptione abundater me qug pmifi cop!effe.Deniq; in prin# F *

cipio demoftraui genus accufatoru elfe certiifimu atq; nouu 8C multos veteru in cofcriptionibus fuis ’

memoriam habetiu noftriex illisteftes exhibui.Dixereitaq; Aegyptios fiiiffe proge- Stores noftros
ftoftelu dl quia in ggyptu venerin t aliude.Deinde funtmentiti quoniaexinde ,ppter cladecorporis
fint repulfi SC  apparuit quatu voluntate SC  magnitudine fortitudinis ad propria fui reuerfi. Ali j  vero
tanq nequiffimoviro Iegiflatori noftro derogare cotendunt,Cuiusyirtuti dudu quid ipfepoft illum

ipts teft/moniu
dat q> funt pic
beliči caufg aua
ricignelcientes

Notadafetetia.

Codudft cotra
Appioes&me#
lones medaces,

jLftet Secuntms 3oCepty3uDef t>e Ittticutitaie.

tepusvetolongiffimum pcrhibet teftimoniu.Delegibus autem loqui apliori fermone non fuit opus. D
Ipfenaq;per femetipfas apparuerepig »verilTima habentes intentionem SC  non adhumanumodiu
fed ad retum communione potius inuitantes iniquitatum lnfmicg cultricefqj iufticig fegnicia eft, Et
multas expenfas procul abifcientes fufFdentia SC  araotcm Iaboris erudientes bellum caufa auaricig
nefcietes.Fortes aut $  ie effe populo prgpatantes ad fupplicia retribuenda femper ineuitabiles ver#
bis nequaq drcuueniri poffibiles prgparationes femp operibus exequetes.Hgc enim nos femp ope»
ra manifeftioralitteris exhibemus.Quapropteregoc6fi'desdicoquia multaraatq;melioru rerum
nos potius q alij prgceptores fumus,Quid eni intranfcenftbili pietate melius eft^uid iuftius <j legi
bus obedirei^uid vlterius q in alterutrosvnanimes effefEt neq> in calamitatibus ab inuicem recede
re neqj tempore fcelicitatum per iniurias diferepare fed in bello quidem mortem contemnere in pa«
cevero artibus aut agriculturg vacare K femper 8£vbiq? credere deum refpicere 8C folum omnia gu#
bernareHgc igitur fi quidem apud alios aut fetipta funt primitus aut feruata ffrmiore debemus nos
gratiam illis tanq eorum fafti difdpulivero nequaq primitus extitere.His prgdpue nosvtetes cogno
fdmus & primam eorum inuentionemnoftramfuiffe declaramus. Appiones igitur SC  Molones Sc
quicunq; mendadf derogatione congaudent coniunčti procul abfcedant.Tibi autem Epaphrodite
veritatem maxime diligenti SC  per te fimilia noffe de noftro genere cogitantibus hic Iibellus confcri«
ptus čilo diflofeitut*

r  CDEOGRATIAS,*.

CDIVlHlERONIMIteftimoniumdefcfentia&ingenionoftrilofephi in tra&atu
de viris illuftribus qui inter cgtera dicitur ipfum ob ingeni j' gloriam ftatuam Romae in E

foromeruiffe.Et alibi de eodemaitlofephus antiquitatemludaici populi approbans
duoslibros contra Appionem grammatieum alexandrinum fcripiit,8c tanta feculariu
profert teftimoniavt mihi miraculum fubeat quomodoyir hebrgus ab infantiafaeris lit
teris eruditus cunftam grgeorum bibliotecam euoluerit.

|£Exaratumhabes(eandide ledorjFlauium Iofephumhiftoricum illuftriffimumde Aantiquitati«
bus belIoq; ludaico necnon de antiqua iudaeorum origine per venerabilem Ruffinum
prasfbyterum De graecoinlatinum traduftum.Ante hac quidem mendofasimpraeffum
ae in infinitisfermelocis deprauatu.Nuncvero pet grauiffimum atq; profundiffi«
mu faerg paging Profefforem magiftru Robertu Goullet no fine multa lucubra
tione ingetiq; labore in ftatu fuum priftinum reftitutus excultus 8C  vbiq; ac«
curatiffime emendatus Adiedis fingullorum capitum compendiofis ar«
gumentis cum annotatiunculis perqvtilibus inmargine collocatis
necnon cum concordantij's non folum eorudem librorum inter fe
Sed etiam biblig ggefipp i ac hyftori? fcolaftice vbieuq; ide cu
’ Iofepho pertra&ant.Imprgffus quidem induftria probi viri

Anthonij bonnemerein imprgiloria artepetiflimi acli»
brarij Impenflsvero honeftorumvirorum Ioannis pe
tit 8£ Franfcifcf regnault bibliopolarum Anno do
mini Mtleiuno quingenteftmo decimonono
Kalendis Aprilis*

CFJNIS.

Cž>pecfatifflmo trigntditnocBDommo tttagfato

Ioanni Boeuindn facratiflima theologorum paleflralicenciato:vigiletiffimo<$
ac fapientiffimo Haricurian? domus prouifori:# dominomecnon fanftorum

fuo.fuus humilis difcipulus St  affccla Ioannes Vatellus cum fumma veneratio#
ne foelicitatem.

HN T E R multa illa beneffcia:qu? nobis ab immortali:fummoq; terum om
mum opifice concefla funt. indulgentifTime pater acprouifor digniffime.
Hoc vnum fingularemiht perfpicitunae pr?cellens. Q» vbi diuinus ille ,p#
i metheus:ac vertfiimus plaftes primariu huiufcenoftri humani generis au#
čtorem in campo damafceno ex luteo copegiffet: ignem: St  inextinguibile

_,_Hfupematuralis animi femen e celo rapiens fug celfitudinis ferula:eidem in#

fundens artubus: fandiffimum viuendi munus: St  officium pro immenfa fua: eademq; in
enarrabilivirtute contribuit.Quoquidem vtjcum dignitate fungeref|in ta multiplici mun#
dialis huius freti difcrimine pofitus: fragilitatis fu? cymba dominus duplici remige fufful#
riensdntelle&u St  memoria.ratione infuper dedit inftar fui,Q. u? veluti dux:atq;imagiftra
per ? ftus:& fcopulos ?runofe vit? clauum;ac regtmen difpenfansan tutum ac fecurum fce
licitatis ?tern?. perpetueq; beatitudinis pomtm dirigeret Ipfa fiquidem ratio/ ea viuendi
munus analogia perficit arbitratu meo:qua mens hominem infufa corpori. Neq; eni eum
viuere exi ftimo:qui rationisiaut intellečhts expers:non fecus ac brutum fentit.Quamobre
eum rečte quidem Mantuanus cenfet in ea elegia:qu? cptra amorem infcribitur; hominis
vultu:ac exteriorem eorporis fpecteportendereuntus autem St  mgenium:8C naturam ftoli
diifim? peciidis.Vnde 8£ ceturi minotauriq; biformes a fcriptoribus fabularum funt hmoi
homines appellati:qui partimfenfutrahereufad voluptatis illecebras: partim ratione du
ceretur.Et id genus alij.quorum vit?:ac morum diuerfitas amplifiimum human? in mu#
tum pecus metamorphofeos exhibuit argumentum. Nam quid Scylla Phorci vt aiunt ex
Cretaria nympha filiain monftrum comutata perhibefcnifi propter immoderatu fu? fpur
ciflimelibtdinisvfum &immenfamcoIluuiemfcelerum circummguinamorecanu latran
tium^Q,uid Nydimene m nočtua:nifi q> &’ipfa correpta cecitate mentis (qux  luxuri? co
mes eft Si  filiajpatris comercto fcede: ac turpiter vfaiper tenebras: & indifcretum vicioru
chaos ambulas: veram vit? lucem:atq; pfulgidum virtutis iubar aufugeritt' Sic fuo in faxu
Niabe faftu:nullsq; cedentefuperbia diriguit.Sic St  Tereus in vpuppam aue fcediffimam
verlus eft:honeftatis modumrelinquens:acnatur? dtgnitatem. Hune igif qui viuere: St a
ferali brutorum ingenio feiungi defiderat. fumma ope niti decef.vt eum fe per laborem ac
ftudium pr?ftet:qui vita vitalisfvt ait Ennius )exiftat:& feipfo dignus,Q.uapropter gene#
rofi quidem mihnac veri(vt ita loquar,)homines illi videri folent:qui no fibi folum in ocio
verfati:fed St  ali/s quomm etia caufa fe natos mtelligunt.fua lucubrattone. & opera .pdeffe
cocupiunt.ldq; ftudent pro viribus:&contendunt efficere:quod eos imprimis & exornet
& alios adbene.celebnterq; viuedu iuuet/hortetur/gCinftruat. Inftru&is autem exiftat ad
fimilecalcarrexemplarmaximepfuturum:pabulumhoneftatis:&virtutisfomes,Quomi#
nus hi ^jculdubio ferendi funt:qui cutndočhffimi fane:atqj literatiifimi fint:idipfum tame
€c fibi SC deo tališ aučfcori muneris inuidetes:-nolunt in aliorum vtilitatem 8C  vfum repone
requod ex literarum emporio Veluti mercatores referuntifuis laboribus:atqj vigilijs com
paratum. Formidantes videlicet id genus timidulune fi quid apttus operantes in luce det
egregium Cum fcientiainffet vtHahet pnm?ad Corin.odauo Paulus: mani gloriae veto
intum jfcant veluti in deum cuius id totum efhtang exuberantiffimi rerum omniumfontis
quadam animi pufillanimitatc referre poife diffidetes. Ant id quidem nefeltem fibi exin#
de laudem cenfeantur aucupari. Qt fi minus id vt volunt licere illis putandum eft:qui ta#
le poflunt.Tolletur fane pari argumeto in omnt rebene faciendi munus.fceliciterq; meren
di occafio.Q i uodquidem nephadum eft 8C a natur? dignitate longe alienum.Nam fi om#
nes fvt  aitinprimoofficiorumCicerojTrahimuradcognitionisfcientije cupiditatemdn
qua excellere pulehrum: Labi autem St  errare nefeire St  decipi St  tnalu 8£ turpe duetmus:
quid elTe nobis vng poteft magis operepr?cium:g fivererum&eorumilluftriumfeiftati
veftigia.nonnihil operemur in vit? officio:quod nequag nobifeum intereat: fed loge qui#

Aa./,

Prothoplafti

hotsformatio,

Vit? donum fi#
bi datum;

Vitsedux ratio,

CurjScyllaim5
ftru verfaeft,

Nydimenein
nočluam,
Niobeifaxum,
Terc' in vpup#
pam.

Veri notes q H#
bi St  alijs slutit

Sibideoq;iuidi
quiqdfciut: te#
netfecretum,

BnmeredioccS

fione ( ppterv ai
naglonandee
fugiedam.
Infcietia excel#
lerepuichrum.

Taoeij qnego dempoftfata manens:&'traftffufumadpofterosinoftriolimtam ocij §negocifrationem
cifiCoftitaenda conftituadvt oportere voluitCato Cenforius:8i perpehium diuingerganoslargitads cx*
cffe KUtonem. let monimentu.Q,uaIe eft illitd fandifiimi patris Hieronymi ta mu!tiplex tanq$ omnifarta

D<mu det Caen nis:quod gtas hominis non Juffirit legere. Horum igitur exemp!o viri huiufmodi fibi folis

filendo pmi ne me prouifor extitit impudens ad hac diem noftrorum hominu inerda: Q.uorum ne vllus
gjodocorrupi. quideinfquod fateripudetjadhuc inuentus eft inter eos recept us:quiliteris inuigilaffe: SC
(vt ita dixerioi)plus olei q vini cofumpIMe videanf. Prgterg paud admodum tui fimiles:
SC  cogtand De qtiorum fcelid gregeiacnumeto infigms lllcSC  egregius ocridug noftrg re#
gionis fplendor ac decus eximium:Robertus Goullet facraru literat digniflimus antilles
Cultor Si  gloria ac in eildem .pfdTor emeritus tug Haticuriang domus oAareviTHffjtcn KctvXHM*:ac  eiufdem
dihgedffimus inftitutonim cuftos &  affertor. Qui vt eft omniu virtutu corona percelebris;
Roberti Gouk acmagnoingenio fummaq; erudmone plenus in hac(vt fds) Parrhifienfi acadeinia con#
H ^lice ppofi fpicuumiaradudu nomemacfamam gpetuam eft adeptus: fuo pfertim condonandi offi*
ti operiš elima# cioiin quo ipfe quidem: fi per ociii licet affidue huius vrbis dues duldflimo inftrudionis
tonsiequetifq; dboreficit SC  fpiritualisverbi femmelocupletat.Vnde quatu audoritatis SC  glorij fit apud
audoris laus& ipfos cofecutus; Mufonianof vtita dixerim)filentio comodius poteft:qverbis indica«. Ac
comedatio. cedit ad hgc fumnta rerum inquifmo:&diligentia qua vfus eft maxima in hac facratiffimf

Flauij Iofephioperisrecogniti6e,Q,uod equidem vel nimia vetuftate;vel patmm noftro/
rum negligentia apud nos perierat, Incubens igif vir vtiq; impigerrimus in ta liberale taq;
laudabilemunusf quo no folu viuos fibi codliat. fed mortuu quoq; reddifobftridu bene*
ficio fempiternojab omni deprauationis:acmendarumlabe:vel abinteritu potius vendi#
tofephivtflitas« cauit.Non parum quide arbitratus afferre voluptatis:& comodiicum his omnibus.qui re#

* * rumgeftarumledione gaudent;& humanitads fcientiasabundepfedgq; defyderent adi

pifcutum his pfertim :qui paulo altius euolantes ad facrarum litterarum cogmtionem: fa#
namqs;8c redamintelligentiamac fummi illius bonFqui deus eftjconteplationem \xoxu
Talmuth/vetus *™ us  afpirarecontendunt.Q,uippeq» ipfumopus tam inmenfum:tamq;vtiIeadeacom
teftamentura, P^ ura V13m  P r ?bet SC  aditum qug.velm Talmuth: hoc eft facra veteris teftamenti pagina
minus quidem expreila funtivel ab ipfis iudgis noftrg legts orthodoxg g fecutoribus acev
timisirateniuntur deprauata,Qj fi veutasex hofteclarionfi fides a Chriftiangprofeffio#
Sofeohi hifto# n * s  i n i ,TUC0  f^ftaicertior eluceicat:quid tam pr?fens:tanq; neceffanu eft contra [udeorum
ria ad cofutada ^ am  pug^atibus q fandiffimis eifdemq; approbadffimis huiufce fui Iofephi fcripds SC
fudeosg fedam fuasinrefellendo confirmare rationesiC^uinnimo Si  id vel ipenfenos ad cognof#

SDprime codu,< cendg huiufmodi Iudaicf hiftorig ftudium debet inducere:q> ea nullamneq; nobiliorem:

neq; fidelioremded neq; cofummatiorem e(Te tum in grgcis.tum in Iatinis fads ac fuper co
pertum eft.Q.uippe qug vel a prima hominis cr?arione qua nedum ali) hiftonographr.ve
Oibus ta etecis  rum et &  ‘P fe  Anftotelcs omnium: qui SC  grgce & latine philofophati funt farile princeps
a latmis and/: ig norail it;quicquid in terra fanda tam cum romanis: q cu exteris geftum faduq; eft viq;
cuior. * a< ^ ^ cc ‘ mum  auuum Neroms imperij condneat,Q.uo neq; iucundius vng neq; expedbi#

^ * Iiusquicqriobiseirepoteft:qmChriftianamfi , dem l pfeffi;verumdeumagnofrimus.Qui

tam Si  fi ludeos filij dei:ac eius faao fandg ctucis ppefuos boftes;pio iuftoq; odio profe#
O ueadcaadie q u3mur! h° mnitamcn  fcelix olim imperium:fuorumq; fandiflimo^patrum farna acme
čbt conlet ac tv mQr ’ am cum  veneratione recolimus Huius igif frequens ffaui ang hiftorig recordatio. qua
ficiunt * ** tam  omtl! ^ us  ^ 3Battira comodi nemo eft qui ambiguat: efrnat g p ferrim 8C ab eode ma#
Omiffaalofe^ annuo laborerccognitgdiftxndgq;luculenterquibufdamvelutiparergis.fed

oho deni«- Ms ^ luem c ^ e  plunmutn videbunf ;adicdis infuper ad fingula eapita non inutilibus ep v

locis iddiia ex  tom3 ^ s,< l u ? fubiedam vniufcuiufq; materiam prime fronte exhibeant, Et fi qua forte lo*
R h 5 f rn un Y fephus'omiferat?K omiferat quidem plunmaitamin libris de anriquitadbus/ q ineis/ qui
ca h ; fto a & ie ^ u ^ a * c0  confcripb funt/ille fuppleuit ex Biblia/ Scolaftica hiftoria/ SC  Aegefippo/

* n »  ae conc jj£ au itq; inuicem vbi eflentdiffidentesiatq- ita repercuftit omneopus/vt quod imper
S PP°* fedum prope/ac mancu prius erat/ nuc qmdem abfoludffimum yideafi Si  mtegerrimum*

Sed nequid lile de fpacio:curriculoq; fug ftudioff confuetudinis nequaq defledens. intentatum re
Iinqueret:quod & fuf facultati:aliorumq; ftudio:atq; exercitationi congrueretapparatum: compen
diofifftma vninerfi operiš epitomata,compluraq; ad totius hi ftorig integritatem ex ethnicis fupple
mentacongefiit:infequens opufculu quod cum e(Tetex quattuor pfertim c6ffatum,Iofepho:teftao
mcnto veteriifcholaftica hiftoria.rede quide:ac fcite f>ova/tapTer hoc eft ex quattuor vnum appel*
Iauit.Quod fua celcbre infutiirum reddet vtilitas.Tanti igitur audorem muneris maxima quidem
beniuolentia:maximoqj honore profequi cum omnes debemus: tum patria.cuius dudu:8c benefiV
cio:qug penitus ad hanc diem fuerat emortua.nunc viuereincipiet. Et hoc tuum collegium: cuitis
fauore SC  gratia hfc qtulacumq; fum pr§fatus:elucebit in pofterum.

Sed ne forte meg pariant ribi tcedia nugx:

Raptaq; de tepido tantula dona finu.
lam Audio (e Vale multos prouifor in annos:

Atq; ita Vatelli fis memor vfq$tui.

FIN IS.

libiomm biblicet Diflmcno canomro?nan5canomcis.

.^fess=ita^ffaacK=aB=c-«,

canonici vero liue apocryphi ideo dicunf quia nefcitur quo tepore quibufve audonbus fint editi. fint 8C  qui non

Q.uia ramen valde vtiles lunt mchilqj m eis quod canonicis obuiet inuenituridcirco eos ecclefia le canonici.

git & ad morum mformationem recipir.Eorum tn audoritas ad .pbandum eaquže veniunt mdu!

bmm am ad confirmanda ecclefiafticoru dogmata audorirate fecundu Hierommu in prolog st

per.bbros Iudich SC  Salomoms no reputafidonea. At vero canomci tant ?  funt audontL JauE

qu.d ibi continef.verum habet firmiter8C difcufle.vnde de his Augufti.ad Hieronimu fcnbifigo

credendu folis eis icriptoribu^qui canonici appelhnfjdidici hunc timorem honoremq; deferre vt

nullum eorum icnbendo erraffe fimuffime teneam. at fi aliquid in eis offendero qd videaf contrZ  Auguftinus,

rimn vericati nichil aliud exiftime q mendofum effecodicem vel non efie affecutum interprete qd

didum eft vel mimmeintellexiffenon ambigam.Alios autem ita lego vtgtalibet fanditafedodri

na ve polieatno m ideo verum pute quia ipfi ita fenfetunt.fed qma michi per illos audores cano,

nicos vel probabilesrationes q> a vero no n abhorreat perfuadere potuerunt.c:Sunt igif vetens te

ftamenti( vt beatus Hierommus in .phcmio galeatoi' qui eft regumjdiftinde explicat)libri canonici

xxij.ad nume r um.xxi/.lKerarum hebreorum.Q_ui omnes ab hebreisin trespartes diuidunf ftilicet

mlegemid&qmnqjlibros;Moyfnnprophetasodo;& Agiographa noucm,

Canctuc* utgtattmio*

CEibri Agiographi qui(cu nohaberentemi

CEibti legales fcilicet Moyli.Pentatheucus
contmens quinq; qui funt.

Genefis.f.

Exodus.if.

Leuiticus.il/,

Numeti.iii/.

Deuteronimium.v.

<£ Libri prophetiales odo funt principales
quorumprimus,

Iofuf.j,

ludicum cum Ruth.i/.

SamueFid eft primus 8Cif.Regum.iij.
IVIalachim id eft.iij.8C,iiif.Regum,iuf<
Efaias.v.

Hieremias cum Threuis.v/.

Ezechiel.vif.

Duodecim prophet? minores quorum noml
na infra fcribuntur, vii j.

nentia prg cfteris iecudum quam agnomina*
renturjdicunf comuni, nomine Agyogtaphi.
id eft fandommfcripta,
lob primus.

Pfalterium.if.

Prouerbia Salomonis.iif.

Ecclefiaftes eiufdem.iiif.

Canticum canticorum eiufdem.v.

Daniel.vf.j
Paralipomenon vi/.

Efdras cumNeemia.vii/.

Hefter.ix.

(EOmniu ifiorum librorum nofter Iofephus
tangit hiftorias (dempto lob de reliquis vero
veteris teftamenti libris tacet pr£terq de Ma
chabeis de quotum primo ponit hiftoriaqa
quicquid extra hos eft (vt dicit Hierommus)
inter apocrypha eft ponendum.

Aa.if.

CAlij libri funt qUinon funt irt eanone quos tamen ecdefiareripitmterquos funt aliqui maioris
au&oritatis;aliqui mirioris.Nam Thobias ludich Si  Machabeorum libri Sapieri? quoq; liber & ec#
clefiafticus valdeabpmnibus probatur fecundo ita Augufti. libro de dočtrina chriftiana tres tu*
petiotes numerat inter canonicos SC  de fapietia atq> ecclefiaftico dicit rneruiffe illos recipi in  aučto
ritatem« inter propheticos debere numerari.Et de libris machabeorum libro.xvrif.de ciuitate dei
loquens de libris Efdre dicit quis foebrei no habeat eos pro canomcis eos tamen ecclefia pro ca
noniris habe; proptet quorudam martyrum vehementes pafliones.<£Minoris autem au&oritatis
funt BaruthiTertius Si  quartus Efdre.quos hiero.in prologo fomnia appellat.

JLMi  Sfpottipljtfepfcm.

Tertius 8C.iiij,Efdrg.{, Ecclefiafticus a Iefu Syrach gditus.v.

Thobias.if. Baruch.v/.

ludich.il/* Machabeorum libet in duos diuifus.vlf,

Sapientif liber a philone fcriptus.irif« <£Hos libros Ruffinus vocat eccleiiafticos,

otturium Itbiozn tiefetts teftamenft ct numettrs capftit

lorum qui fecundum alios diuiduntur in Legales Hiftoriales Sapientiales 8i  Prophetiales,

<£Legales penthateucus Moyfi‘,

Genefis habet capitula.1.

Exodus continet capitula,xl.

Leuiticus capitu'a.xxvij.

Numerorura capitula.xxxvf'»
Deuteronomium capitula. xxxiitf,
^Hiftoriales libri funt vndecim pricipales Si
fub driufif nouem Si decem.

H[lo!ue continet capitula.xxiri/»

Iudicum capitula. xxj.

Ruth capitula.iiij.

CRegum libri quattuor quorum
Primus continet capitula.xxxj.

Secundus habet capitula. xxiiij«

Tertius tenetcapitula.xxif.

Q.uartus compleditur capitula, xxy, ^

ffParalipomenon libri duo.

Primus habet capitula.xxx,

Secundus capitula, xxxvi.

Oratio Manaffes capitulum vnicum,

C Eldre SC Neetni x libri quattuor,

Primus habet capitula,x,

Secundus qui Neemias capitula.xiii,

Tertius capitula.ix,

O.uartus capitula .x vi.

Thobias continet capitula, vin  ,
ludich capitula.xvi.

Hefter capitula, xvi,
lob habetc3pitula.xlii.'

CMachabeorum libri duo qui i  fincVeteris
teftamenti ponuntur,

Primus continet capitula.xvi,

Secundus habet capitula.xv,
<£Sapicntiales libri quinqj
Prouerbia Salomonis cipitula.xxxi,
Ecclefi ftes habet capitula.xii.

Cantica canocotum capitula. viii,
Sapienria capitula.ix.

Ecclefiafticus capitula.lv,

Oratio Salomoniscapitulum vnicum,
CiProphetiales libri.xixi
Pfaltermm continens pfalterios.cl.
Efaias habet capitula.lxyi.

Hieremias capitulaJij,

Threnomm liber cu orationc capitula.v,
Baruch cum epiftola capitula. vi.
Ezechiel capitula.xlviii,

Daniel capitula.xii;i,

<£Duodecim prophetf quorum primus
Ofe<e.i.l labet capitula.xiiu.
Iohd.ii.capituIa.hi,

Amos,iri.capitula.ix.
Abdias.iiii.capitulum vnicum
lonas.v.cupitula.iiii.
Micheas.vi.capitula.vii.
Naum,vii.capitula.iri.

Abachuc.viri.cum orat ione capitula.rii,

Sophonias.ix.capitula.iii,

Aggeus.x.capitula.ii.

Zacharias xi.capitula xiiii,

Malachias xu,capitula iiiii

<£ln veteri teftamento funt totales Iibri.xxiiii.parriales autem S fub duuii xlihi\Numerus autem
capitulonim comprehenfis pfalmis pro capitulis, M.C.j,

Biblia

HilUco.

ca.M. 3 - 4 -

(.6.7-8

9.10.11.

c,11.13.14-

ca.if.iff.
17.18.19-

10.11.11.
13.14--
ca.if.iff.
17.i8.2-9

capitu, 30

cap.31.32*

33 * 34 -*

capi.35.

ca.3f.3ff.

cap:'.3ff.

ca.37.38*

ca.38.

c.39.40.

«- 37 *

capi.37.

ca.36.

capi,4i.

capitu.i.

capi.M*

f!aut( 3orepl)U)i(toifci iU«(lc((Timt oe anffcjuttatibtis

belloq3ludaico:nccnondeantiqua iudeorumoriginebreuiufcula# perq vtiliaepitomata
rečno aditiones biblig & hyftorig fcolafticaeatcj; Aegefipp.locis congruis ad ipm lofephu
aecufatiffime a grauiflimo atq; .pfundiflimo theologig dodore necno .pfeffore magiftro Ro
berto Goullet appofitg 86  colledg :quod quidem opus compendiofum Tetramonon merito
poteft appellari,

©iftojia Venere-

CDe creatfone cadi 86  terrg 86  dc operibus fex dierum # requie diei feptimi.ca.f.fo.if.pa.if.

CDe pfalmatione prothoplaftorum 86  de plantatione paradifi 86  de introdudione adse #
eu§ inipfum capuf,folio.if.pagina.if.

ca CD®prxcep-odatoadg 86 eufptoplaftis 86  eoramtranfgreflione 86 eicdionede.paradifo

cap.uj.fo.u|.pa.j.

cao/tu 4 CDe humani generis ppagarione 1 Cain 86  Abel filiabus de interfedioe Abel p Cain# de
" ’ pcena q muldatus eft Cain 86  de duabus colunis Iateritia 86  lapidea 1 quibus cofcripferut fi*

lij Adam orane diftiplina rcoeleftra  quam per fe adinuenerunt. Ca,uif.fo.iif .pag.f*

. Cfn biblia capitulo quinto recapitulatur hominis generatio &ponifmors Ad? Seth 86  filio Additio

^ * rum eius vfqj Noe# numerus annorum vitze illorum,

ca, <6,7.8* inundatione diluuif fuper terram 86  vbi Noe faluatus eft cum generatione fua per ar*

cham cap.v.fo.ii|.pa,i|.

CAb Adam vfq; ad diluuium fecundumEufebiumfuntannibis milleducentiquadragin* Eufebius
ta duo Seaindura hcbrgorum numerum mille fexcenti quinquaginta fex.

capitu.8* CNoe poft diluuium oblatiš domino hoftijs orat nullam talem aquarum inundatione vite
rms iuduci fuper terram Ca.vf.fo.iiij. pa. j.

capitu.9 CDeus annuit precibus Noe 86  animalium carnes vfum cocedit homini arcum pluuialem
defignansei inteftimoniumfcederis Capi.vij .fo.iiii.pa.ii.

ca.9.10. CDe morte Noe & de filijs eius capitulo.viii .folio.iiii.pagi Ji.

capitu.n. C De Nebroth filio Cha & de gdificatione terris 86  de difcordia diuerlaij- liguai^. c.ix,f.iiii,
pa.if.

capitu.n. C De difperlione getlum in vniuerfas terras poft £ dificationem turris ca.x.fo, v.pagiu,,

CMagi.hifto. hic ponit duo incidentia primum de bello Nembrothidepatre Nini qui pa* ^ nC! ^ Cni
tre mortuo totam obtinuit aflyriam 86  ciuitatem i qua caput regni erat itinere trium dierum
ampliauit 86  a fuo nomine Niniuem vocauit. Aliud incidens eft de morte ipfius belli 86  ido
lorum ortu per Ninum qui mortuo patre in folatium patris imaginem fibi fecitcui tatam ex*
hibeatreuerentiam vt quibuflibet reisad euinconfugientibusparceret.-

capitu.io CDe filifsftaphet filif Noe:# de gentibus qu£ per eosinftitutg funt. Ca.xj'. fo.v.pa.j'.

capitu, 10 CDe filijs Cham filif Noe:# de gentibus per eos inftitutis, Ca,xif. fo.v. pa.j',

I capi-9. CNoe Inebriatus nudatus irrifusiirriforem filium maledidioni fubdit: fratribus eius male*
didum patris etfugientibus.Ca.xiij, fo.v. pa,if.

capitu,n*

CDe filijs Sem filif Noe feu de gentibus
Fo.v.pagina.if,

per ipfos inftitutis:# de ortu Abrahze, Capi.xiiii*

Aa.iij,

^Eeftamsncn ejc 3 ofep^obfbUa

Ilt&tfrafcan fectmduni pceptum domini de chaldea migrat l  chananea,«ap.xv.fo,V-pa.l|, f a S,, ll* 111 ®.

I, * *''Tit

0

B ibH 3  ^

cap’ 01 ' ir

C

iTAbrahamfčamcopprlmentechsnaneam) ? gyptumingrediturvbi dignus« clarus habe capi,iz,i$ capi.44
o« difciplinamarilraeticj ftaftrologif contradensfgypt;js:a quibusiterumregreffusi cha {47,

naneam:partitur terram cum Loth cognatofuo.Capi.xvj.Fo.vj.pagma.j.

ip^ 7 *-

CSodomitg eongrcffi cum affyrijs prf lio vinainf, vida captiui abducunf cum quibus Lotil can/ « 4 . L „
captiuus abducirur,Capi,xvi) .folio, vf.pagina.f. M  capi,14. 1 capi, 45,

AbrahamirruensinafTyriosLoth 8C captiuos fodemitarumeripuitcui regrcfiooccumt ca.ii-.tf Jcaoi. 4-6

- • .v-_ Qt  ^1.1 .r. j  * _---__ _nr_ ? - /  n . t *' u *

rex fodomitanim & mekhifedecb rex folimorum deidefaccepto promiffo diuino de pofte/ -
riiatcjgcnuit Ifmael ipfeq; drcumcffus eft prgcipiente domino & Ifmael totaqj domusems, ’' 7
Capinilo.xviij.fo.vj.pagina.ij.

Inddens. (£Magi .hiftoriarum de hac vi&oria dicit fecund 5 antiquos iubileu mitiu habuifie pro hac
remiffione captiuoru Iubel eni remiffio vel initium Inde iubileus remifliuus vel mitians.Ob
boe autcrmnftitutus eft qumquagefimus quia tune erat Loth(vt dicunt quidamj quinqua/
ginta annorum vide ibi alias caufas,

fj[De Abraham quomodo'tres angelos fufcepitaquibusaudiiut SSatam filiumparittita caa§a9»
& fedomitarum eucrfionem: & de Loth qui & ipfe fufcepit angelos hofpitio & de euerffo/

»e Sodomorura fimulq; de etuptioe Loth cum tota domo eius & quomodo vxor Loth co/
nerfa eft in ftatuam falis: cum refpicit ciuitatem pereuntem & de comixtione filiarum cum
patre,Capi.xix.folio.vi|.pagin3.j.

4 -S. 4 - 9 .

fo,-

ItV’
7 S- 79 -
J0.8I.S 1 '
ij.

cap.47'

<EQuomodo Abraham migrauit in Gcrara & Abimalech adamauit Saram vxoreabrahae

fed correptus a"domino reddidit eam lpfi intadam Si  de natiuitate Yfaac.Ca.xx.fo v*j.pa.j. caao.zi.

ca.fi.fu,

fM4,

flpi.>7°

capt.76

ea.ff.fff,

CQ,uomodo Abraham monente Sara: gf praecipiente domino emifit a fe Agar cum filio eapi.n, j ^ ?(S
|fmaele,Capi.xxjVfolio.xii.pagina.ii. P ^

C Abraham accepit mandatum a domino de Immolatione ffaac. Ca.xxii. fo, vii.pad j, capi.ii.  ! capi 6  s

(

ca.i7’ 18 '

1

<

r

i

li!

CJ

b<

vi

ef

te

capita.jf.

Propheta ^Abraham primus omniumfvt dicit Eufebius)prophf taram vetbum dei quomodo in  fi/
ptimus gura apparaiffet humana vocationem gentium pollicetur qua in noftro tepore fermo chr-fti
Abrahi deduxit ad finem per euangelicam in omnes gentes predicationem,

ca.f 9 .ff 2

C De morte Šarf & ff pultura ipfius poft cums mortem Abraham accepit ceturam vxorem
Capi,xxiii ,fo, viii.pa.i. ca. 2 $. 2 f.

CEQ,uomodo Abraham feruum adfponfandam Rebecam pro filio Yfaac milit mefopota/
imam Si  figr.um qtiod agnita eft & quamfecumvxoreYfaacreduxit.ca.xxiiii.fo.v!n.pa..f. ca.'.4.
CMagift.bifto.hic ponitortumrcgno^i Anno fcilicet vndecimo Abrahf mortuus eft Ni#

Incidens nus cuius vxor Semiramis(vt poft eum regnare polTet pprio filio nupfit Si ex eo  filium fu#

Regno^f fcepit qui BabiloniS ampliauit.Exortu eft regnu aflyrio^ anno.xxv.Saruch proaui abrahg
ortus. fub Belo Si  durauit vfq> ad annft Ozif regis iudg feptimu g annos .M.ccc.vel fccundu alios,

M.cccc.ij.g reges.xxxvii.vfqj ad Sardanapalu qui prius puluinaria adinuenitpoft que tran
ftatum eft regnu ad Medos. CR-cgnu Sicinio^ ab anno.xxiiii.Nacoraui Abrahae ortu eft
fub Eugialo SC  durauit vfqj annu.xvii.Heli facerdotis & iudicis Ifrael per annos nogetos &
feptuagintavnu g reges.xxxi.vfqj ad Zeuzipu poft que iudicauerunt.Siconiamfacerdotes
charmi.ad Abraha vero iam fuerat.xv.diuaftitif .diuaftia fumma poteftatč fgvptij dicunt a
natiuitate Abrahf diuaftia,xvi .obtinuerut thebci.xvii.paftores reges ficvocan decima ofta
uamthebei vel Thiopolitani q SCpharaones g reges.xvi.Variate quoq; funt dmaftie de ge/
neribus quorudam regum ad alia ff pe tranfeuntes vfq; ad cabifam filiu Cin fub quo primo
perlf imperauerunt ?gypto hf c ibi.

C Abraham moritur SC  fepelif in h  bron cum fara coniuge fua. Ca.xxv. fo.viii.paai.

capi.zf.

*•«. i K

Hift (co.jBiblia
ca.66.71

^(ločta fco!afttca€gefippo rocifiatmu-

C[ 1 4 CP1 ' U '')

.JH

4 f.

oth

a pU 4 ,


i^PHs,

lmt  ati,?

'!'• '4

Me. 1

50,

o P 4 7 ;

1 ca.51.ji,

».14.

£. 7*74

7 ^ 77 *

73.79-

$0.31.8*<

83,

capi.70.

- 1 ' U10.U,

ho

capi.it,

capi.rz.

capito.jf,

capi.pfr

capi,fiy,

ca.79.6i>

63.64

capi.stf.

BJIO

ea.<?3*7*

capi.S 7

ca.87.90

rapi.89.

cap 1 * 1

capitu.’- f CDe conccptu vel partu Rebec§.8C quomodo Yfaac peregrinatus eft in gerarijs tepore fa#
zf.zj,  mis & cum fenuiffet:& caligarent oculi rius:benedixit Iacob cu putaret fe benedicere Efau,

Capi.xxvi. Fo.vni.pagina.ij.

CMagiftet hyftoriarum eode anno quo nati funt gemini yfaac exortum eft regnu argiuo#
mm fub Inacho patre ifidis primo rege Si  cucurrit vfq; ad duodecimum annum delbore 8C
barach iudicum. Durauit autem vfq; ad vltimum acrifium per reges.xiiij,annos. cccccxliii f,
ali j dicunt.ccccdxiiii.vide ibi tegni tranflationem fub Perfeo,

czatz S. Clacob timens fratrem fugit ad labam in mezopotamiamivbi filias Laba Lyam SC  Rachd
iq  '  „ * accepit vxores cum ancillis earum Bala SL  Zelpha ex  quibus fiiios duodecim genuit & vna
H filiam qu? regreffo Iacob de mezopotamia ad chananea violataefta Sichem filioEmraor

’*'* tegis ficimorumiquare indignati fratres eius totam ciuitatem percufferunt ore gladi/.Capi.
xxvii.folio.viii. pagina.ij.

CMagifter hiftoriarum capi.lxx.eo tempore Phoroneus Inachi filius Niobes pr/mus g T se*
cif leges dedit SC  fub iudice caufas agi inftituit 8C  locum iudici deftmatum a nomine fuo fo<
rum appellauit.Soror fua Ifis in a2gyptum nauigauit Sc  quofdam littcrarum apices .tradidit
fgypti|'s SC  Ifisf quf prius lo dicebaturjab illis eft app e lata: Apis etiant phoronei fiiius^ue
Ifis marimmtradutjf gyptum nauigauit SC  ab §gypri|s deificatus Seraprs eft nominatus £t
capi.lxxvi.His teporibus fačtum eft diluuiumparticulare in Achaia fub Ogigerege qui vr,
bem(qu§ vocamr Adajinnouans Euleufim nominauit.Tunc etiam aptid lacum Triconide
virgoapparuitquem gr^ci Minerua vocant. hfcpluresartesadinuenitquf &p llas didu
eft.Et capi,lxxviii.difcutit caufas de diuerficoloribus virgis SC  fcecibus fecud»m padum in#
ter Labam SC  Iacob.

CMoritur yfaac in Ebron SC  fgpelitur a fili/s fuis cum Rebcca vxoreprius defunda.Capi«
xxviu.folio.ix.pagma.ij,

CEMagifter hyftoriarum. capi.lxxxvi. Eo tempore Promotbeus frater Atlantis primus di*
dus eft feciffe hominesjtum quia de rudibus dodos 'fecit tuin quia legitur feciffe imagines
hominum quas arte quadam ambulare fecit. Inuenit etiam anulum fed ferreum Sc gemma
inclufit vnde Si vngulum vocauit SC  quarto digito quem medicin)! vocant ad ornatumpo«.
ni docuit.Tunc etiam Triptolonus in naui in qua pidus erat dfačho in gr^cia venit & agri#
cultutam ampliauit.Cgres quoq; prgter atandi inftrumenta granum menlurari adinuenies
ideo demetra didaeft,

Jtiaptt iibec fecuntius 3nf muttaffs Jutiatce qut

continet tempus quadringentorum SC  viginti quatuor annorum.

ca.z<.z 6 ,  CQ- uomo ^° Efau Sc  Iacob yfaac filij habitacula diuiferant:# Efau quidem(qui Iacob pri
mogenita vendidit )cai  ex multis vxoribus multi fuerunt filijjldumeam tenuit Iacob autem
chananeam, Capi.j. fo.ix.pa.ij.

• caoi CQ.uomodo Iofeph iunior filiorum Iacobffommjs d demonftrantibus fcelicitatem futu#
ram^inuidiam fuftinuent fratrum, Ca.i/. fo.ix.pa.ii,

ca <9  ^ < ^- uorno ^° idem ipfe bis venditus.Primo a fratribus propter odium quod habebat in eu
Secundo putipharia negodatoribus fadufcp infignis SC  darus quemdomina fua turpitet
amans recufantem eius amplexum accufat eum Si in  carcerem truditur, Cap.iii. fo,x,pa.ti,

■  . ^JJIofcphiisbic omittitquod inbiblia habefcapi.xxxviii.de tuda8£vxorefua exquafi’lios
»P •>»* (ufcipiens heronam fela quorum fuccefliue duos primos coniunxitthamar SC  ambobusmor
t uis tertium jpmifit fecundum Selam Q.ug (cum diu ^miffum vimm expedafiet jviduitatis

' Aa.iiij,

Incidens«

Tnadetia

Phoro#

neus.

Ifis,

Apis.

Diluuium

pticuiare

Minerua.

Incidens-

-JCefcamonon er3ofept>oMWfo

Addftio vcftibtlt depofitis redit in bitno itineris quam'Iudas videns fufpicatus cft cflfc meretrice, &
accedens ad earafdatis anulo & armilla pro arborej illam cognouit ex qua phares & žaram
genuit,Quampofttrcsmen esannundauerunt.IndefuilTefornicatammdicaretqjeamco*
burendam veritate comperta eam abfoluit dicens iuftior meeft.

Biblia


F

IT Dimno lofeph confffus auxilio apud carceris cuftodem gratiam inuenit vbi (auditis form ea.xl.xl/, » caxc '*«I‘
nijsipincernam liberandum fore:& paftorem crucifigendum predixit.atq;regia fomnia ex# t XCI N

ponmsin ggypto genetalis difpenfator conftituitur, cap,im, fo,x.pa.i/.

C3pi,XCIJ.

iTduomodo lofeph triginta ftatis annorum fua prouidentia a Rege& populo fliper om, eapfojl/. -

nes honoratus eft:« nomen nouum promeruit vxoremq,' Affenech duees duosexeafilios cap!.xli/. ca P' lXa 'fl
habuit.Et quomodo fe habuit erga fratres ggyptum pro comparado tritico bina vice defce* xlmi,
dentes.Ca,v.Fo.x/.pagina,ij. j

f

CQuomodo lofeph fratres fuos profequi iubet & cypho in facco Beniamin inuento vt la« capi.xh'ii* ^P 1 * XC V*
tro reducitur.quem fequuntur lugentes eius fratres,ludas quoq; deuota oratione lofeph ad xl iiiL  5  *
mifericordiam cupit multipliciter inclinari fi  ad eius libitum pro Beiamin offerendo.Capitu,
v/. fo,xii.pagina.i.

ITOuomodolofephfeipfumfratribus manifeftateis.omnia cotrafeipfumfacinoraremit/
tensdpfof« cum muneribus ad pattiam ire permittitdaeobcj patrem fuum & omnem eora
amiliam ad feipfum reducerefoelicitatis parte percepturos prgeipit, Ca.vi/. Fo.xiii.pa.j.

Cdnomodo lacob formidanti ad puteum iuramenti fada fit diuina reuelatio vt defcende
tet  in f gyptum qua vifione confidens properat in g gyptum cum filijs & filiorum fili/s quo# capUtvj.

* * . IXCVlIJ f

t • c a. a

rum nomma defetibuntur cuiqp lofeph luda eius aduentum nunciatum in ciuitateheroum
obedientiavenit. Capi.viij. Fo,xii/.Pa.j. *

CIofeph Regi patrem venifle nunriatiCui(quod vellet honore)dari iuffit farne crefeente fo p „ Y  ■ - >

lertia iofeph in tritici diftributione manifeftatur eiuflj clementia in terrarum his a quibus iu cap,xlvij. . r

fte acquefierat pro quinta parte fruduum codonatione probatur.Moritur lacob benedices xlviii.xlix cx h CI J". -

filifs quem lofeph in Hebron fepeliuit vt illi promiferat tademq$ quia mortuus eft lofeph f C1UI *

&fratreseius. Capi.ix.Fo.xii/.Pa,ij.8C.xiii/.pa.j'. Exo,ca./. c

r 1  ’ r  ’ | cvu. cviu.

Additioi f£Iacob centefimo quadtagafimo feptimo etatis fug anno moritur de chrifto phophgtifans Gen,xlix, j ^* ,cxxx )
& de vocationegentium.

JSInmerus CP°ft mortem lofeph hgbrei|ggypti/s feruierunt annis fccundum Eufebium centum qua*
annorum draginta quatuor, Fiutq> omnes anni quos hgbrei fecerunt i  egypto duceti decuno & qui®
a tempore quo iacob cum filijs defcenditirt ggyptum.

JUbii  cjcobl Jticiptt.

CDe inuidia Aegyptiorum cotra filios ifrael maxima H  multiplici eorum opprgflione atqj
prgcepto crudeliiTimo dato obftetriribus denecandis hgbreorummafculis.Capi,x.8C priinu ca P ltu, J*
hyftorig Exodi. Fo,xiiij.pa.j,8{.ij.

CNatiustas Moyfl diuinitus reuelata qui a ffuuio faluatus p Thermuth regis filiam nutrie# capi.i {,
dus hebeg matri( fpretis ab eo ggyptijs nutncibusjcommittitur quemq; ipa regis filia adop/
lantinfilium/ 8£ipfeinfantuIusRegis dyadema interramproiecitvnde inmortispericulo
fuit, Capi.xj, Fo.xiiij.pa.ij.8C.fo.xv.pa.j.

capi,ij,uj.

ui/.

capi,v.

capi.vf.

JUx,x

(l phlX<

Btbb*  (
cap4*
cap* lU, “ u

Ml.tMl

capi.V«-


17.1319

i).i6

ca.iS.19.

P*

«ii4> :

CXU,,CX1U.
odjij cxyi

«.11,17

Si.

capi.xii|

i

15. *

i

„ l ca ' x V.xyi


ca P ux\ii.

»■k

lr *n

ICO.

»I


"* dn/, xoiij, 1

-2^
u,

e

i. api,xlv|YfMi
n

scvaf,

fO

m cap.xlvi|, ca **'-

u xlvm,xlix c,c f ci t
iCiu.aui.

(I .'rt,«,,-

bxo,a,i,  Wcvl '„,

’ CVU,  CVllIi
j cxih'C%tiu

cxuijayi

j capitu.)-

i. cap'4'

M

to

lis

Jt

Cp’i^' U l ,

iiijl

capitVl*

HiftTco

ca pivih
c,yiii,ix,x

Biblia

tittojfa fcolaftica et®geftppocottCtWa(um,

fimregis gfchiopum filiitin duxit yxorem. Ca,xii, fo,xv pa.i.&ii.

cap,ijV |£Moyfes regis Aegyptiorum cognofcens inffdias fugit in Madiam vbi.Raguel (is qu i 8š
Ieltodi&useft)ffliam duxitvxorem.Ca.xiij. fo.xy. pa,ij.

eap.iu.iiii |£Vifo ardenti Rubo Moyfes adeo mandatum recipit de hebraiorumliberatlone eoru dux
futuriis in cuius rei certitudine tria fignafibi funt collata quid diuino cognito nomie petita#
qg focro facultate cum vxore Sephora 8C 1  duobus fi'!ijs tetendit in Aegyptum: cui Aaro fra#
ter nonnullicj; hebrforum nobiles obuiara occurrerunt. qUibus etiam diuina figna oftendit
Ca.xiiii. fo.xvi pa.j.

capi vi d n  biblia ca.vi.deus promittft populum ifrael liberare pet Moyfem Se  narranf generatio. Additicfc

’ 1  tiesRubenSjrmeonžC Leui yfq ad Moy fem & Aaron quorum pater & mater nominatur.

I7J8I9-

ZO.il.ll,

lj,i6

ge ipfo contemnentejhebrfos maiori opprimitlabore: ad que Moyfes fecudos accendens
plagas diuinasminatur quas omnis Aegyptiacus populusexpertus eft. Ipfg autem plaga: verfuspla

iaa,inagcuicx tnitispo« o 3S  Aeev
:.Poftq; fubit grado / poft L c5 M

ca.iS*i9<

jo.

au4- ;

«,15.17

0.

eap.jz.jj,
34-. „

W P

mufca nociuioriftis. Quinta potus ftrauit/veficam fexta cremauit.l'oitq; lupit gtaao / poit coting

brucus dentenephando.N T onatetigitfolem/pruinanecat vitima prole, Ca xv,fo,xyi.pa,ii, tes*

8£ folio,xvii.pa,i.

, , „ #£In biblia ca, xiii.habetUr prgceptum 4e fan&ificatione primo genitorum SC  progreffus fi' Additio#
capt,xii| jiorum ifrael per defertum deportanturq 5  offa lofeph.dominus aute prgcedebateosad ofte
dendum per diem in columna nubis ge  per nodem in columna igms,

CMagifter hiftoriarum dicit <$  qiiidem Aegyptiorum timens Aegytum perituram egreffi
funt vt Cycrops qui ingreffus grasciam vrbem condidit quam vocauit Ačtem qug poftea di
da eft Athene/creditur etiam tuhc ingreffus dyonifius Bachus qui gc  Argos codidit. CD*
citur etiam diluuium fačtum fub ceucalione in Teffalia/ SC  ineendium Tub Phcetonice tepo •
re Moyfi/8C fub eo,herculus Antheum vicit Eriftonius filius vulcani currum/8C JTrofus qua
drigam. primum iunxiffe feruntur AegyptiUs (qu? prius Mefram poft Acreaj Aegypto te#
gefummerfo Aegyptus di&a eft videibi.« Caxx,iiij,

C I1  *  n;HebrforumexitusdeAegypto(pafcaliinftitutofefto) hos Aegyptijinfequuntur Moy/ ^ „

* ’fesquoq 5 murmuranteshebraeosconfolaturipfoq 5  deum orante 8£ virgo Rubrummare p# J" 11 * Me#
cutiente diuiiumeft: hebrfis iiccamviam faciens quibus profpere tranfeuntibusi Aegyptii t>r ? orum

fubmerguntur quorum arma colligentes hymnum concinnunt cum gaudio.Ca,xyi, fo,xyij ^ i
paa.8C.ij, '

Explicit LiberSecundus,

3ncipit liber tertms coatmeitstcmpua; annmum

CMoyfeshebrfosduxitin defertum per Mar (qui8fmarad dicitur)vbi proaquf amaritti
dine munnurantibuscontra Moyfem diuinitus dulcoratur aqua deinde in helim tranfcun.
ca.xy.xyi tespropterterr£efterilitatem:mtetimMoyfem culpanteseumq;iapidare volentes: orante
Moyfe in cibo ortigia diuinitus 8c  mana,quod eis quadraginta durauit annis/ de ccelo repe
riuntur, Ca.f. fo.xyj. pa4,&.ij

capi«xyii. ^Hebr^i in Raphidi propter aquarum penuriam inMoyfemirafcentesex petra abunda
tiflimam diuinitus recipiunt aquam. quiq; ibideni pugnatitibus contra eos*Amalechitis vu
čtoriam manus eleuante m.cceium Moyfe, Iofue belli conftituto duce habuemnt. Caij,
fo,xix, pa,i,8C,ij,

ConfiliuJ

Ietro

Lex data

Additio,

Sacerdos
AarO pri#
musadeo
inftitutus

Inddens,

Additio

Additio

®ettamotioneF3ofepl)Obtblie BiWia  .

CRaguel qui H  Ietro infciblia dicitur Moyfe vxore & filios addueensocurrit i  Ciii confili# c api,xv/. ca.xxZ
um de onete iudicandi fapieribusdiftribuendo dedit quod obleruari Moyfes fecic. Ca.uj.

Fo.xix. pa.ii.

C Moyfes montem Syna afcendens purgatis het racfs nubes eos opernit: tonitruafulmina ca.xix,xx
corrufcatioRefq5 dei pr? fentia iudicantes fuper eos femntur quibus decem dei praecepta in
duabus tabulismanu dei infcripta bona prjdicens adimplentibus manifeftat. Ca. ii:j.

Fo,xx. pa,i.

Cin biblia ca.xxi.xxii.xxiii.ponutur prfcepta iudicialia fdlicet de feruo hebre emptitio de c.xxi',xxu)
filia in famulam vendito de homicidio per calum vel mduftriam pcrcuffioe aut maledičho xxiii
ne prgceptaiudicialia patris/ :ut matris.De furto hominis: de rixa & percufTione hominum
aut prfgnatis mulieris de talioe de boue comupetai de rifterna apertaf de detimis 8C  primi
cijs /deyquitate iudidf 8C afino odietis fubleuado de mifericordia peregrini ide  quietefepti#
mi anni:de tribus folemnitatibus/denon coquendo hedo in bde matris/de angeloprf cede
te/dehoftibus paulatis eiiciendis Si q>  infidebum ttrras polfideredebetdednon eoru deos
colere aut fcedus cum eis in ite.

c.xxxvui,
xxxix.x  l

c.xliijdiii

XXXJ

CMagifter hiftoriarum pont in duobtis indicentibus modum tegendi tabernaculu ex cot
tinis primo fecundum Bed am deinde fecundum lofephum

CVeftium facetdotum principis BC  cpterorum m nonim defcriptio i  Tabernaculum diuifo
intrespartes miftica lliiusfigmficatio. Quidq; duodecitnpanes in menla propčis: qutdq; ca.23.29
candelabrum:&cortinefignificantlineg tunic<e:8c hyadntiuna:fuperhumeralis: rationalis
zonje gemmamm Si  pilei declaratio Ca.vi. fo.xxi.pa.tj.

CDeus facerdotiu dari Aron propter merita precepit cui quattuor erant filij’ de modo quo ca.28.29.
q; quo facerdotes Si  tabernaculum (in quo fponte negligens accenfus eft /  fuerutpunfiicari jo.

& teporequo praedidafueruntfada Bi  quomodo Nadab: & Abiudfratres alienuigneoffe Leuiti.
rentcs concrematifunt. Ca.vij, fo xxii, pa.i/. ca.8.io.

CI°!ephus omitti vituli conflatiIis(tatdante Moyfe in monte) adorationem Si  tabulamm
fradionem:tacetq;ydolatrig punitionemoccafionecuius vigintitriamilia hominumaleui ca. xxxii
tis precipiente Moyfe occifa funt. Et increpato populo iterum moyles deum rogaturus mo
temafcendit'dicens aut dimitteeis hancnoxa;aut finofacis dele me de libro quefcripfifti.

Jxvijj!xxu

ixvixi.

cap.lv.Ivi

ca.yj.y+.
6$.^6

CZ-6}.7l

ca.xy.xy.

CVirtus gemmamm facerdotalis veftis a deo in facrificijs alliftentei &fu!gor gemmarum Numeri
rationalis vidoriamdiuinampugnaturispcrmittens quadongo tempore: ante lofephum capi.vii
ceffauemnt modus quo vehebaturtabernaculum, Ca.viii. fo.xxiii. pa.i.

CIofephus omittit muka qua; in biblia Bi  Hiftoria fcolaftica continent &hicexodi termi ca.xxxiii
nat hidoriam Cominante enim deo ! quia populus dure fit cemicisluxit Si  omatum depo
fuitin monte oreb. Moyfes quoq; tabernaculum tollens tendit extracaftraprocul vbi con#
ueniebat omnis populus pro pace habeda !oquebatur dominus ad Moyfcm facie ad facie cap i
ficut folet Ioqui homo ad amicum fuum fed videre faeiem non permitfit dicens.no cnimvi
de bit me, hotno Si  viuet-CTacet etiam tabularumrenouationem 8i  gloriam vultus Moyfi xxv.

& multorum pneceptoram recapitubtionem atq; ieiuniumipfius quiquadraginta diebus xxyi.
ieiunsuit. CMoyfes quoq; fabbatummadatcullodiri primitiafq; petit: Si  donaria/ SCpcti
pro tabcrnacuio oifert populus, Cl^onitur quoq; opens fanduarij excutio.&plus offe.

« 7 J -74

capitu.ix.

C. 7+-7?*
76.  77.
73 -


\

Bi bIia  rt
xxx'“ bi

JOOCVU'

7

1.3.9,1°*

cap.il

tffc- J

i

ca.r6.8£.

(

capi.xii.

capitu.9, Numeri,

capi|.

eapi,i,2,}]cap.i,i,
n,  ho, ’ 1

»• 19 .

tli
xii


fi ** v ’

lS  X*VI-
tl

Bfbia fcolafttca ct ©gefippo cancflfoftim,

xxxvu J ente populo q fit neceffe prohibetur vitra offerre. fC!Fitquoq;'archa propidatorium cherit

xxxviii bin mefa oandelabrum lucern? cum emun&ori js altare thymy amates oleum fanftificarionis
xxxix Si thymyana.CFit altare holocaufti labium eneum SC atrium cum pertmentis.CFiunt quo

xl, q; ornamenta pont, ficalia e It facerdotalia ficq; perfečto opere henedixit Moyfes. Pr?ce

pitq; dominus tabernaculi erigfet omnia vndionis o!eo inungi 8i cofecrari quod fa&um eft
menf? primo anni fecundi nube taberhacuium operiente qua ipfum deferante filij Ifrael ,p
fildfcebantur per turmas fuas,

$ittoria fUMi  Inctpit.

legibusfaerifidorum Si purgationumdeqj modoolocauftumimmolandi dehoftijs
S  ,7 pro gratiarum ačtione pro peccatis/ de faerifici js pro pauperibus/de facrifido per ignoranc

* 7  tiam peccantis/ 8£ fcienterfecrete tamen/de facrifido principum Si  modo iramilcedče Farme

facnffdjs Ca,ix,fo,xxiij. pa.if.

CMagifterhiftoriarum ponitcapitulo fecundo Leuiti qu?am notanda preambula dicens
qmnq; effe in ifto libro confideranda fcilicet facrificia qu? deo offeruntur:perfon? a quibus Addifid;
offeruntur/tepora quando offeruntur/ioca vbi offeruntur;& cauf?,p quibus offeruntur/vide
ibi fingulorum diftinčtionem.

c. 11.11.1 j.
1 q>,8cc.

[capi j,

cap.i.i

10.

9 *

n

xii

CProhibitio de non immolando fcetum cum matre neq; ante očtauum diem de facriffdfs
publicis Si  quotidianisfabbato duplieandis defacrifiicij ieptimi menfis: & primfs defeftis
eorum, Sandi ficata tribu Leui animalia in hebr?orum cibnm determinat expellit a ciuitate
leprofos Ca,x, fo,xxiij. pa,ij,

CMoyfes hunc libram’& duos precedentes & duos fequentes copofuitifed eos ficut nune Additio *
funt diftindi non diftinxi immo cum ipfe compofuit eos totum opus quafi in vnum corpus
& volumem redegit. Efdras vero qui didus eft feriba S qui totam bioliotbeca a babilonis
reparauit hoc opus in quinq; partitiones diuifit fiue in quinq; libros qui didi funt petatheu
cus.Ncq; poftunt huiusdibri 8 i  aliorum duorum feriatim concordantie ordinati quonia fen*
tenti? non feinuicem fubfecuntur ficut in libris hiftorialibus veruntanien qu? in biblia conti
tinentur fere omnia imphcitelicet non eodein orditie ponit lofephus,

{£De immudicia mulieris puerpere Si mutatione: de probatione vxoris viro / de adulterio
fufpedf/de prohibitis coitibusjde facerdotibus: Si  mulieribus qua ducere ipfis prohibetur/
de publico anno.&debito rcmittendo,Ca.xi (  fo.xxiui, pa.ii,

&iflojw  Etbft j! 5 umero/«m Jnrtpft

CLeges de modo bella exercendi: & numerus hebr?orum a vicefimo annovfq; ad quinqua Additio«
gefimum ad pugnam aptorum demptis leuitis qui ieorium numerantur. Tubedu?argcn*
te? amoyfe fe inftituuntur ad conuocandum populum & mouedum tabernaculum. Pafcha
primo in defertocelebrato veniunt ad locu qui dicitur Eferoth vbi fedirione cotramoyfem
fada conturnicum mulritudo fuperipforum excrcitum delcendit quorum maxima parspro
murmurediuinitus punitamtenit. Ca.xii. fo,xxv. pa.ii

Cin biblia ponitur murmuratio Aaron Si  man? contra Moyfem propter vxorcm eius Ae*
thiopiffamvndemana lepra percuritur: & leptem diebus populo leparatur.;

CQ.uomodo Moyfes hebr?os ad Chananeorum fines duxit vnde duodecim mittens cx*
ploratores qui eorum confiderarent regiones quibus poit quadragita dies reuerfis'terrorecg
populo concuffo decreuerunt Aegyptumrepetere Mcyfe Si  Aaron intereptis. Ca*xii j,.
fo.xxv.pa.ij.

Additio

Additio

Xettamommer Jofepto btblie

C fratus dominus contra murmurantes pr$dixitper Moyfem illos in tetram promiffionis Biblia
non intramros-.fed fiiios corum ipfofq; pcr quadragmta annos in deferto effe morituros ca.14

Ca,xiiij. fo,xxv. pag.ij.

CIofcphus omittitea qvg  dcdmoquinto capitulo ponuntur in biblia , maxime Iapidatfonej ca.i?
colligentis bgna in fabbato SC  de fimbrijs in quattuor angulispalliornm ponendis gihiacu

fhinis vittis,

3ncipil libec cniarttis cotttmens tempns annojutn

^[Hebrei contra Moyfem munnurantes (ipfo nefciente)chananeos armis aggreffi quoruj
mulritudo interficitur: alia turpiter fugiente confilmm dat exercitu procul a chananeis edu c3 P ,XIll l
cere. Ca.j,  fo.xxvj. pa.j,

#£Seditio chore leuitf & plebis ab eo conritatf contra Moyfem: 8C Aaron fratrem pro (a*
cerdotio cui Moyfes excufationis verba,dedit vt cum thuribulis & ignei in craftmuveniant ca P ,xvl
ordinauit vt iterum fciant quem deus.voluerit fugifacerdotio.Ca.ij, fo,xxv/. pa.i/.

|£Moyfesad datha SC  Abyron qiudetribuerantruben(miffisminiftrisvenirerecufantes)

Hiftieo,

18.

cap,19

cap,xx ’

iuit quos(Moyfe orante SC  innocentiam fuam allegantejterra deglutiuit viuos/ignifcp de c§ C3 P 1,16
Io defcendens chore 8Ccum eo concordantes confumpfit: pereuntiumq; thuribula prorei
memoriaiuffitcuftodiri, Ca.u/. fo,xxvn pa.i.

dMoyfes populi tumultum patienterferens tribuum principibus precepit vt finguli tribuu
virgis nomma mfrci berent 8Cillum facerdocium habiturumincuius virga deus fignu ofte/ C3 I 7* , 8
deret inter quos SC  Aaron erat cuius fola virga floruit Si  fronduit Si  amigdalaproduxit quo
vifo Moy fes tribuna Leui prelij s legregauit deo feruituram decimas fruduu & ciuitatu pof/
feffionem affignando, Ca,iiii. fo,xxvij pa.ii

cap .xxij

dlofephus omittit illa qug ’h3bentur capitulo decimoncmo de vaca rufaimmolanda de tu
gente cadauer de vafe fiue opercuio/ SC  aqua expiationis cap.xix

dMoyfes ad idumeg regem legatos mittit viarnfibi foli folum cocedi rogans quod ffbi ne/
gatutn mortua maria lbrore raoy fi fcepditur in fin.qua triginta diebus fleuit populus Si  po/
fteapurgatione populi fletu pro mortuo mftituta ducitur populus per Arabif deiertum in C3 P‘ XX
Archim vbi Aaron moritur(facerdotali exutus vefte) qua £leazarus filius eiusinduitur,

Ca v.fo,xxviij'pa.j

dl°f e phus tacet de eneo ferpente quo populus Ifmcl a percufiione ignitorum fanabatur:

Vide etiam in Hift.fco.cap.xxix.de fcopulis torrentium qui dicuntur in bibliafuifle inclinati c3,21

d Moyfes Seon regem orat viam populo doncc quem negantem boe & exerritum contra
hebrgos parantem bellolaggreditut vbi habita fupet amorreos diuinitus viftona pereptoqj
ipfo rege cum maxima exercitus multitudine. Og quoq; regem fortiffimum oedderunt cu j c3,11
exercitu habita fupereos’maximaprgda. Ca. v/. fol,xxvri/. pa.j

ca.zg.i9

cap, ji

d Adueniente moyfecum hebrgis ad lordanem contra hierico exerritus partem ad terram
madianitarum expoliandum mittit qui cunrcu legatis Balach regis ad prophetam Balaam
veniunt rogantes vt ad maledicendu ifraeliris vellet procedere quod primo faceref deo ,phi capi.zz
bentej recufat deinde fecundo rogatus & promittente deo cum legatis venit Q.ui conturba
tus afina (quia inledebatjviam declinante ipfumq; humana voce de iniufta percuffione ac
cufanteabangelofibi apparenteinetepatur. Ca.vu. fo,xxviii pa.i/.

d Balach rex Balaam deccnter fufpiciens ipfum in montem duxit hebrgorum vifurum ex/
ercau vbi conftručtis fepte aris facrificnfgj paratis ediuerfo ccepit populo benedicere mul/ ca P ~

cap,jz

cap.jj

\

luiid^

ftjbusfo'



capi,xviij

0

:5-

asfu^d
patent
a;' tnbu

?mPI

mudoi


xxiii(J

(Tin

5 7  c.x6.*7 funrrr
;!10.xl fUtrilK

ca. 2 . 0 . 21 »

imaj*

fercniio

&quidi

laterna

Viduaru


KOdi,

eorumi
Ca.x. f

ca. 52 .j 5 : CI 0 ^'
rampe
coccdit

ca.z 5.24
z s

}p .6

C JJ‘J4-. Clofcn
pto vlq
idolis &

CMoy|
^14.5. principi
‘7'8 citcfeor

dilperfic

dantcc

‘ k4\T ln

T  tularur


Amon

dif.dcc

^ecalov


H Oiuncjii

fcolafrtcis et ftgeffppočottcflfažtttn*

0 ,(co  Biblia ta de corum profperitate prf dicendo quiq5(increpante Balach jait nihil fe pofle cotra deivo
luntatem.Sed 2 C fecundo ali js paratis aris pro malediftione benedicit hebrjis eorumq; ho

I ftibusfuturaspaffiones8Ccalamitates prophetauit Ca,viif. fo,xxix. pa./.

^ CBalaaraC cum fine honore te  ge remittente)futura mala hebraeis propter eorum peccata §
c. 33 - 34 * ca V ,l m  dixiteofq;acpeccandumprouocaredocuitquocofilioMadianit?& moabite vtentesfili#
1 as fuad pulchetrimas ad hcbrf orum exertitum mittunt quarum pulchritudme decepti funt
patenas leges trangrediuntur eoruq; deos adorantes cibis vetitis vefcuntur. Samarias quo
q(tribus. Simeon princeps Madianitide duxit vxorem.Q.ucm Moyfe iniuriofe refponden
tem'PIhneas zelo dei accenfus cum Madianitide fuo gladio traffodit multiq; tune Madia,
nitidorum occififunt. Ca.ix. fo,xxix.pa.j.

35

capi .33

£.56.37

3g.59.xl

xli.xlif.

4 - 34 - 4 -

+ 5.^6

47 - 4 -^


C.fO.fZ.

53*

cap.!/.

capa 4  COmittitlofophus narrareprophetiam Balaam de aduetuChriftiquam biblia habet ca, Additio.
xxiii j.fcilicet orietur ftella Iacob SC confurget virga de ifr ael & percutiet duces Moab.

C In biblia fecundo numeratur populus cui diuidenda eft terra quia omnes primi mortui
e.i6,i7 f unt ffibusleuifeorfumnumeratur.quiailliusdominuseftpoffeflioponiturdehereditate „ ,
18,i 9 . fucellioneffliarum, Salphathfuftituinmj; MoyfiIofue SL Moyfe oftendit deus de monte Additioi

cap, 6

SC  quid in petechofte.Et ddtribus folemnitatibus fptembris fcilicet turbarum expiationis SC
tabernaculorum 8C quid in vnaquiq; earum fit offerendum. Additur etiam de votis mullerjj
viduarum nuptaru SC  v ir g inum ' Ifta licet vero eode ordine ponit lofephus in deuteromio,

CAnimatus Moyfes ad madianitarum iteritum ad terram corum exercitum mittit Balaa
' ’  prophetiam probans. Phinegs ducem Conftituens: qui (vidiš SC  fnterfedis Madianitis SC

eorum quinq; regibus )  prgdam ipforum diuidens iacerdotibus Sc  leuitis partem affignat.

Ca,x. fo.xxx, pa.j.

ca,32,3? CI°f ue fucceffore Moyfi'inftifcutotribusGad SC Rubecurndimidiamanaifeamorream ter

rampetuntprolu3fortequosMoyfescrimin3turpofteatamen(eoruiniuftificatapetiti6e) lofue,if;
coceditciuitatesrefugi) affignando. Ca.xj. fo,xxx. pa,j. duxhe#

bneorum

c- 33 ‘ 34 -. C^fephusomittit cap.xxxiii|.habentur/ fcilicet recapitulationem prjeedentium ab Aegy

' pto vfq; ad iordanem fcilicet menfionum filiotum ifrael in deferto SC,de chananciš SC earu Additio,
idolis 8Ctacetlimitationemterrce fandae SCc,

©iftoMa %\  2>ewterottomff 3ttctp&

CMoyfespopulu antemortema!loquens addeimandatorum cuftodiam exhortat & fui
c,3,q..y. prmcipibus obedire monet:pericula(qug palfus eft vtin futuru caueant) comemorado pdi
6,7.8 citq; eoru obprobriofamaterta^rmflionis fine fpe futuri reditusffi a dei madatis deuement
dilberfionem necandofq;iubet hoftes SC aras eorutn deftruere: ficq; feriptu Iegis librum;du
čtante deo ne per ignorantiam declinarent Jpopulo donauit, Ca.xij,fo.xxx.pa.ij.

fTBibliatecapitulat quafi oia praedi&avt puta de populi numeratioe SC  reuerfione ad mo*
ai.i.j (c.! z, 5 . 4 - temamorreorum/deexploratotibus/demurmuratioepopuli/deafcefu in Amalech.recapi
4 . ii6.zq- tulaturetiabnficiapopulopoftlegemdata.prohibetetiadeuspugnarecotra moabitas SC
Amonitas de pugna contra Og regem Bafan delečto eius de forte duarum tribuu SC dum*
dif.dcclarat Moyl.es legis eminentiam prohibetomne fimilitudineadorari recapitulat'qa
decalogi prxccpta breuitet liber ifte eft olno de prgdičtis intertioimediatis recapitulatio,

can

. f£Prsedixit Moyfes vnam faeram ciuitatem fore conftruendam Sc in ea templum ad quod

S  i}J c 3 .ia.i 4 > omnes  ^brgei ter in anno faerificaturi conuemant.ex inercedc meretricis fieu ,phibet faeru«

’ 6 ,Z 4 * ' ' '

^Cctramcnon cjc lofcpljo btblte

ficium S leges in  fefto tabernaculorum fummo facerdotimbet omnibus publicate ftpueros Biblig. Hif,f co
pnmo in lege dei erudiri. fecundo irigiatiarum redditione deo pro benefici/s, Cap. xiij,

Fo,xxx/. Pagmaprima

CMoyfes in vna'qtJ?q; ciuitatefepte priceps effeinfhtuit&iiidices (qui pecuniasaccepife
fepro iufticia conuincantur; expellendi funt ab officiot aliquandoetiamcauff adiacram c,i


•” P"' - 1 * --- Z  V»!o.iy* bHL/,

vrbem demittebantur: oportetinfuper duos e ffe teftes ad minus neq; mulicris aut ferui vali cap,«,' c 6 :
dum eft teftimonium fallufg; teftis talionis pcena eft pugniendus cum diligentia homicida ’ * J  L,

cxpl° ra “

lil 1

cap.ff

«•78

querendus. Q.ualemqjdebeant eligete regem( fi eis regis fuerit amorJdocet cui prohibet tet
rg mutare teiminos. Ca,xiii/. fo,xxxj. pa.i/.

CDe terrae nafcentibus ante quartt mannum aliquid colligereprohibetMoyfes: terramq; C ap.iy
vineis plantatam feminari. bobus quoq; in aranda terra aliud animal iungi 8 t  femina muda deu. zz.
effe iubet Bi  impermixta atq; mmenta metentesinfupermanipulosalendis ggentlbus relin z^,z$,'
qucre: permittitq; tranfeuntes frudibus iatiari truuratumqj fcoum ora dicit non aligada pce
narmaflignans trafgrefforibus, Ca.xy. foxxxif. pa.ij.


cip')' 1 !' toiur^n-'

capa S

CMoyfesfe Aegyptiacaserumnasmemorantededmas docet diftribuere^u^tfntnnr* c Z 9  ^
lierisinyxoresducendashabenti quoq;duas yxoresqualitereammfili/spaternafit diflri, ZZ,ZI '
buenda fubftantia oftendit: vtn;mq; adulterum morte dignum iudicans. qualiqj p cen a di,
gnus fi virginis corruptor oftendit qualiter<p dandus fitilibellus repudij: & de fufcitado ha,
tre mortuofemine, deqj captiuayxoreducenda mentione facit, Ca.xyf, fo,xxxi/. pa./.

(EMoyfes parentes in obedientes filios dccerc monetfqui ficontumaces fuerint) fufpende
dos fententiatjdicens non licerefenerarifratre hebrfo mutuum effe reddandum: qualeq; fit
recipiendum pignus:quomodo quoq; ftreddendum & qui de rebus perditis fitagendum Z >' ZG
oftendit/pcenam percufforum & homicidarumvenenumq$ apud fe reieruantium declarans
bouem quoq; cornu percutientem iubet occidere/puteifq;iacubus tegimem ptopterpencu
lumapponete & depofitumcuftodiendumvt rem facram fanciuit paupenigj non defrauaa
dummercedemneq;illius folutionemprgcipit, Ca,xyi/. fo.xxxii/. pa.i/.

k«

7,8

\ 6 .

cap,u

Siait pro patris iniufticia (dicente Moyfe) odiono efthabendusfilius; itanec patri fili/ c.z 4 -,zo
peccata funt repenfenda leges enimdiuinas nulli mutare licet: fed ab omnibus funtobierua
d? prfcones autem ante arma ad hoftes quomodo mittendi funt:quiq; ad exerritu remitte
di docet iple Moyfes.qui frudiferas arbores pro machmis in obfidione.prohibet abcndi:&
mulierem vinil vti veftimento ficut virum fcemineo / led omnes tebelles ubet interimi ali /s
ad tri buta refignatis preter chananeos qui oes funt extermmandi. Ca.xyii/ fo,xxxn/
Pagina.i/.

10,1

nadene
twqj TC

V. V)

, -crDcf

ca-VfVl cl (ionc
puli COl
dicatur

cap,8 ,9

term O-
eh; Mi

([lofucl
dp,X  tuhiSRK
nancotu

a

ui.it, CIofuc

fjiif

capi.17.

ca.31.zj, ca.13.19

CMoyfes quadragefimo annoconfcriptas leges quas deuteronomi/libri dicunt. Archaq$ jj . z +. j ? 10<
cumtabulis decem prjeceptorum Stabernaculum facerdotibus. traditexhortas populu ad 1

vindidam Amaleehitarum altareq; erigendum prope vrbe Sichimoruverfus ortu folis ordi
nauit. benedidionei'q; SC  maledidioes (quas bonis & malis freqeter dabat; in vtro<p altaris
latere colcripfit.ab omni populo pro legum cuftodia iufiurandUm exigit ytiq5 contra tranf
greffores dei vlcilcantur iniurie. praedixitq; futuras calamitates fuper hebrseos propter eotu
peta hortabaturq; lofue exercitum contra chananeos ducei e mulntudmemq; populoru fiete
confolabatur afcendens cum fenioribus populi inmontem Abarimnube circundatus ab
humanis fublatus eft anno ftatis fuf vigefimo fuper centefimo. Ca.xix. fo.xxxiji/. pa./.

(£Hucufq,- quiqj libri Moyfi cotinent annos termille feptingentostriginta.fecudum feptua
ginta interpretes yt dicit, Eufebius.

ij.i y. 5 »

gibustt

15 , 17.

bubus g

•ii.19.

, CEIofut
ca,stx l tibus qi
inter hc
pr£cqn
femper]

cap, xx, ChM)
raottem

If,j5

f£Explicit liber quartus,

3nciptt lisec auint«B cont mer.s temptts annomtn quaft?l

gentorum.

CRede
ptfiord
c. zz.zj auditae
z^., eiifcak)
pei ceni
etiam t«
Ca,vnj,

CMa«
•iliasnj
his Acg
8 r fcii r
eh. f

tontuin 1

fafTOl

Hift-fco

niicida P'' 9 . !  , C <J. 7 .|
ubettct

555  opl

‘ muda  dfu,/,
lii  'cim,*

mnno cz 9*6
d tihi,
radi,
lofra,

•pa./.

vcndS

:ndum
darans
t peticu
tti.uaa

capji

'-Uti  filij c.24-,20
oblcrui

rimitte

andf#
mi ali/s

IJtUU)

c,i.+d

tap-f . 5

Ifap.7.8

ap •<*.

a. 10,1

12.13:

ap.xu;

ca. 3 U*
ftchaq; 33.1+^ W

piltiad l

alisotdi
j; altaris
nitranf
ttrcotfi
kxufl« tž

datui ab
lUI|.p 3 'j-

antcptua

ca.\ 3 U

bi,17'

«D>f

&ojfa fcolafttca et €gefippo conctHat mu.

©iflopa JUbjt 3 ofiie 3 ttciptt.

n wia CE^ortuo Moyfe lofue fqui a lofepho femp noiatur lefus )  dux hebt^oru ac duhate  hierico
cao i ih  ex pi° ratores  tnittit: quos Raab fublimi ftipula abfcindens a morte liDmutt, vn &  ab ipis da
' to iuramento fola in hierico a morte fuxt prgferuata. Ca./, fol,xxxiii/. pag./.

ca-tf .« 5
17 ’

ca,ii/.uij de iordams profundo extradis proptcr miraculi memorianvPafcha celebrat hebr^i 'iplis ma
V. V j. na deficiente.Sepries ciuitatem circundantibus hebrjis hierico omnino euertitur raaledicun

turcjjreedificatores. Ca.i/. fo.xxxv. pa.j,

■  ([De futto Anathematis in‘hierico per Achar atq; pro illo peccato triginta fex hebrjoru oc#
c .vj.vi) Cl( -- 0ne  - n be j | 0  contra  ciuitatem Adam(qu§ in biblia hay appellaturyorationeq; lefus pro po
puli eonfolatione cui fada reuelatione vt furtum forte perquiratuti quo inuento morti aaiu#
dicatur. Ga,iijf. fo.xxxv. pari/,

cap,8,9 |£Iterum exerdtushebr£orum čontra ciuitatem Adam inftrudus vidoriamliabuit. vn per#
teriti Gabaonitp de longinquovenire finxetunt vt cum hebrgis fcedus iuratent quod & fad 5
e 11: fed (eorumdetedo dolo^publicas feru:tuti mancipatur. Ča.iiij. fo,xxxvi. pa j.

(£lo(ue  Gabaonitas a hietofolimorum rege SC  quattuor vicinis regibus ipfos obfidetibus (di
cap.x uinis m ccelo euerfis fignis )  ipfofq; quir.q; reges in fpelunca latentes occidit: fed Sc  oibus cha#
naneorum interempris regibus prouinciam Iibentiuspolfidebat. Ca.v. fo.xxxvj. pa.j

ca. 11.1 ž  . CIofue Sylo populo cogregato'dei beneficia commemorat qui(triginta Sc  vno debellatis re
^ ^  gibus) tetram promiffam veraciferiubet mefurari SC eftimari quam cumprincipibus tribuum
, , ji nouem tribubus SC  dimidip per fortem diuidit.prius Amorrea per Moyfem alijs duabus tri#

»8*19!* bubus SC dimidifdiftnbuta. Ca.vj. fo,xxxvi. pa.i/.

<£Iofue fenio confedusfleuitis triginta SC  odo SC  in biblia dicitur quadraginta et odo ciuita#
ca.xxj nbus quarum tres erat pro fugacibus diftributis jdiuiff <5 omnino prg da nullum chananeoijs
inter hebrgos iubet reliqui: fed omnes interimi & exercitum in Amorrea conftitutum ad dei
praecepta exliortatur gratias ipfis agendo: quos remittens ad, fortem admonet vt vnaniraes
femper permaneant Ca vi/. fo,xxxvi/< pa.i/.

cao xx. C h 1  biblia ca.xx. Separantur vrbesfugittuotumab ah/sad eas confugiant homicidg SC pod

’ mortem facerdotis lummi reuenantur fugitiui in ciuitatem fuam, AcldiuO

C Redeun l es Rubenitg SC  Gadditg|cum dimidia tribu manalTe ad locum fug fortis altare fu
per iordanis ripam gdificauerut: vnde ab ali/s de ydolatria accufantur'fed miffis legatis eoru
c. 12,13 audita excufationelegitimajpacificantur. SC  Iofue(phinegs fratrumpurgationemreferete;pa
2 4. t  cificaftj immolauit hoftias: qui populum in dei voluntatepermanete admonens decimo fu#
per centefimu anno maximalaude dignus moritur SC  in tribus Effaimjciuitate thamma quo
etiam temporemortuus eft Eleazarus facerdos phinees filio facerdociura fufcipiente.

Ca.vii/. fo.xxxvi/. pa./,

CMagi.hifto.IndiebusIofueEridoniusprimusiunxitquaridgaingrgda:eratquippe apd ,,
aliasnationes CBufiristyrannidemexercuit inhofpites. Ct'bce<”ux SC  cathmus de The# l ncic * et13 -
bis Aegyptiorum in Syriam profedi in regione Tyti SC  Sydonis regnauerunt/fed Cathmo in

tantum fuperftite qui regnauit poft euin hjc ibi in fine hiftorig lofue.

^tftoua 2 -ibit luDtuiitt Jndpit.

ca,ij.

G8t

jCetcammton e* 3ofepl)o btblie

CMoituo Iofue ducafcusfdcoreuelante) tribuiiudadatur eum qua ad pugnandu aflumpta Biblia
efttribusSymonquichanancorumexercitusregem,Adonybezcthcapietes 8 t( amputatisei ca*» : ai ,

manuum & pcdum fummitatibus)vfq; hirofo!yma eaptiuum dixert vbi mortuus eft. Quiq;
plurimas yaftantes duitatesiterra hebton data caleph Sl  flflij Ietto Iuda 8 C  Symeon tribus ciul
tates chananeas in montana 8 C  campeftris coeperunt multumg; bello locupletate recefferunt
arma deponentes. Beniamit? quoq; riues hierufalem contra dei prgceptumfecum & alig tri
bus tributarios recepcrunt, Ca.ix,Fo,xxxyii/. Pa.j.

Raptus CAuarici? Sc odo  vocanribus hebrfis SC  Iucrorum libidinihoftefgj contra deiprffieptum ^,19 ca * :?

vxons le# inter fe permittantibus indignata eft diuiriitas.Seditione nanuj; inter eos orta ratione yxoris 1

uit* leuit? a Beniamitis raptg Sl  violatf quam mottuam in duodecim par tes maritus diuiftt milit

9 a fingulas tribus partem vindidam petens tanti facinoris,Cap,x,F o,xxxyiij. Pa, j.

CTanti fadnoris afpedtu afflidi ftvifu hebrgi itaqj condtati tepente arma fumentes contr a
Gabaonitas volebant irruete. Sed a fenioribus impediti mittunt legatos qui vbi Gabaonitiis
fuperbos & contumacesinuenifle denunciantihebrgorumoim exerdtus mitri?cotraeos qf8l c,io,2i
fi in primo 8C fecundo coflidu fuerunt vidotes) deinde tri fimulata hebrgoru fuga citate exeu
tes ois(prf ter (excentos viros) occifi funt. cu iabitis paucis.Iabitatu refetuatis yirginibus!q uf
poftea fuperftitibus B eniamitis (cotri bulibus hoc permittatibus ;nupferunt,ynde Sl ab'jsyirgt,
nibus per matrimoniu Beniamin teparata eft tribus, Cap, xj.fo,xxxyiij. pag.i/,

^'mus iu CChananei contra hebrazos defides arma parant danitas fugere compellentes: qui vrbem’

dan edificauerunt multafq; perpeffi afflidiones hebrf i primo Affyriorum rege annis odo cap,1,ti
a m* i/ V™  Gthonielem ducem hbetantur. fecundo per Aioth iudicem ab Eglon Moabitarum rege
Incidiria KbetantutI Ca,xij. fo,xxxix. pagi.fj'.

CMagi. hifto. in diebus Othoniel Cadunis regnauit Thebis ex cuius filia Semele natus eft
dyonifius liber pater, f£Bethinia condita eft a phcenice qui phcenidbus quafdam tradit
litteras ad fcribendum verniculum inftituit, vnde Sl  color ille phcenicus didus efttqui poftea
littera mutata punicus vel puniceus didtur. f£Ephira quf nune corinthus didtur a Syfi>
pho condita eft, CMinos filiusEuropg regnauit in Creta.

Cin diebus Aioth Cyrene ciuitas condita eft in lybia Tripholonius Ionga nauiveniens Eleu
fim ibi frumenta diftribuit. CProferpinam rapuit rex moloforum Orchus cuius inges ca
nis Cerbreus Pyrythoum deuorauit qui cum Thefeo ad captum proferpine venerat: fed 81
Thefeum deuoraffet mfi hercules fuperuenies liberaffet. CFrixus & helles infidias nouer
culas euaferunt naui cuius iniigne,fuit aries. Cin dardania regnauit Tros a quo troia codi
tam ferunt, CP er f eus  occidit Gorgonem meretricem qug ob nimiam pulchritudmemfpe
datores fuos mentis impotes reddebat Dyonifius dyanifam condidit Sl  a fuo nomine ea ap#
pellauit.

CI a bin chananeorum regef cuius exercitus duxerat Syfara quem occidit Ialys alias lachel ^4.

Delbora aber vxor) Iiberantur miraculofe hebrgi per delboram prophetiffam Sl  Barach iudicem; qui
^phetif# poftq,annis quadragintaiudicaueratobi|t, Cap,xiij, fo,xxxix. pagi.j,
fa.

Barach.? CinBibliacapituloquintoponiturcanticumdelborg 81  Barach quodeo cecineiunt habita
iudex hoftiumvidoria cap.

Additio'

Gedeon CGedeon hebraeorum iudex ipfos aMadianitis liberat figno fibifdiuinitus dato ad cogno# Ci  <5,7,8
riij.iudex fcendumanimofos Sl  timidos Effrattas contra fejinfurgentesmitigamt. Cap.xiiij.fo.lx,

Incideria pagi.j.

. C Magifter hiftoriarum temporibus'Gedeonis Mercurius inuenit iirigas trahens hoc no#

Incideria men a Siringa vxore Cathini & armonia quas prOpter Zelum armonise a viro fuo recelferut,

Inueniteriam hram hoc modri, reperit eriara concham teftudinis mortug Sl putrefad* cuius

ca,f,

'ca,<?

ca,7

ca,S;

ca,?/

\

Hifto.fco,

capi.?,

Biblia

©ittojta fcoMtca ©gcftppo tScffiattim*

neruuli arentes SC extenfi in ore conch? ad auram tenuem fibilum reddebantrincertum aute
quis fueritifte mercurius vfetum hermes an Trimegeftus philofophus an Mercurius minot
Tres enim leguntur fuiffe fecundum Iofephum.CTyrus condita eft ante templum hierofo«
Iymitanutn annis ducenris quadraginta, CDcdalus aues metallirras quas volare fecit arrifi/
cio fe fpiritu inclufo dicitur fedffe fimulacbra fe mouenta SC  volalTe artifiriolis pennis . C A r
gonautarum hiftoriatuncfačta. Orhpeustunc clarushabitus eft.cuius difcipulus; Mufeus/

Linus magifter herculis daruit Minos creditur legem dediffe cretenfibus SCc.^Hoc tempo nG1 ^ ens '
re chorus inuentus eft in gr^da quod inftrumentum didt Stratus pellem efle cum duabus
cicutis per alteram infpiratur & pet alt eram reddit fonum,

capi.89*

CGedeon poft g annis quadraginta coaftus prindpatum tenuit mortuus eft reli&is feptua . f

capitiup, gintaliberis SC  naturah vno nomen Abimelech qiu omnes fratresfdempto Ionathaj occidit Ab * me '
prindpatum tvrann ice  occupas fed tandem turpi morte obijt. Capitulum qiiintumdedma. Iec i,v ’
Folio quadragefimo. Pagina prirna.

ea.ii.u.ij c.io.jitii, f£hiri\idex  hebrforum pridpatum viginti SC  duobns annis tenuit quos ab Ammonitis Ioi
pc dux prsemiffo voto pro futura vičloria liberauit.Quo mortuo anno principatus fexto m,
dicauit Abfanisquiin biblia annis feptem, poft quemChilon Kpoft Abdon iudicarunt,
Capitu.xvj.Fo.xlj.Pa.].

capi.ro.

capi.io,

C!« biblia poft Abimelech ponitur Thola poft quem lair iudicauit & fic effet feptimus iu*
dex lfrael Si  Thola fextus.

lair.vi,

ludex.

Iope.vii*

Abfanis

viii.

Additio,

capi.io.

ca.if,

iz.

»F

!+•

»r*

CEo tempore Hercules Antheumvicit inpaleftra & Ilium vaftauit. Bellum fmt interLa#
phitas SC  centauros. Priamus Laomedontis filius regnauit in ttoia Androgeus dolathenis
ocdditur.Thefeus in agonem minotaurum occidit.Eo tempore Thefeus rapuit helenam q Inddetia.
rurfus receperum fratreseius SC  Caftor SC  PolluxPhilifti|'s fcribit aciuibusTyrijs Zono ŠC
CarthagineCarthaginemconditam. CarmentisNimphalias latinasinuenit. Eo tempore
Hercules flammis fe iniecitnam in morbum incideret peftilentem.Eo tempore Agamenon
tegriauit Micenis Menelaus Lacedemonif. Et tune Alexander Helenam rapuit bellum de
cemnale furrexit Mennon SC  Amazones priamo tulere fubfidium.Chilonis alias Achilonis
anno tertiocapta eft Troia& ftuxerunt vicp ad primam 01ympiadem anni quadringentt
fex.Tunc enim grgci ceperunt annotare tempora fug vičtorire Anno a captiuitateTroig in#
cepta 0!ympiade deinceps annotauerunt tempora iuxta numerum 01ympiadum. Tldem
Romani fforentes annotauerunt tempora anno ab vrbecondita.vltimo Chriftiani annotat
anno ab incarnationedcinde, Capta Troia Menelaus SC  Helena deuenerutad regem Ae#
gvprij Anno tertio vel quinto captiuitate Troig Eneas regnauit tribus annis i Italia in qua
priusregnauerant Renius Saturnus/picus Faunus Latinus centumquinquaginta annis.

CPaleftinis hebrgi tribulantur quos Sanfon (cuius natiuitas & conditio ab angelo nuncia# Saxon,xj
C.i5, 17*13  ca.ij.rq.,- turmatrijliberauit.quivxoremdephilifteisacceptapropofitoq;problemate8£iulus dolo# iudex,
l 9 ,zo,zi, iy.i6, ‘ fe a mulierecognitaexpofitione paleftinorum vulpibus agros vaftatmilleq; philifteos ma#

xillaafiniocciditvrbifq; gazae portas humeris in montemportat(fontepriuscircapetram
diuinitus perdučtojTandem tamen per dalidam meretricem infatuatus vires amittit abra#
fis comibus.Cuiq;philiftei illudentes oculos eruerunt.Sed crefcenti comadtm ad faui ca*
lumnas reclmaITetedificiumomnedeftruxit multis fecum exrindtis hominibus, Capi.xvi/.
Folio,xlj,Pagma.ij,

CEo tempore Afcanius Albam condidit fecundus rex latinoru.CPalefačtus in libro inere
dibilium rradit vlixem mTrierim CirenorumfugiffeScyllam fpoliaffe, Syrenes quoqjmu#
lieres fuiilequg decipiebantnauigantes,

Incidetia

EpUz,

Cfofephus omitrit explicite hic hiftoriam de michea SC  idolo SC  de adolelcete bethlegmita . ..,.
ca.r7.1s, lacerdotedus atqj defpoliatione ipfiusydoli Micheconfenfiente fuo facerdote, Aaaino.

Bb.f,

%

®eftatnonon er3ofeptjobtblia

Addrtio C A natiufate Moyfi vfqpad mortcm Samfonis fecundum Eufebiumanm tteeettti ttigintu
qum<g aliastrecenti Jitrigintatres.

Biblia

&MotiajUbti  iSutb.

u  .. CHclfpoftSanfonemuidicatcfamcslfraelitaitimprouindamifraafftquamELimelechfer €a.i,z.j, 4 .

ji  ** re non v3 ^ ens  vna 1011111  N 06011  vxotc ,n tcnam  moabitarumtnigrauit vbi pro filifs acceptis
^ U( ^ cx ” vxoribus momuis cft filifij mortui funt Sed Noemi ad patria redeuntcm fequuta eft Ruth
facetdos, Moabiridu nurns qu$ ipflus Noemi cofikonuptaefr.boos quiex ea genuit Obcth patrera
leffepamsDauid, Ca.kvnj. Fo.sli j-Paa j,&Fo.xliijVPa»j,

Hifličjj,«


Bi ^ 3  j

m'«!* 11.

capi.i 4 ,
$apontt
iftu libra
cu libro ia
diaunu

dj©!ftom fLtt»o?u resju Jttciptt ct pumo bffto.pumt.

Enarrata filiorum Hdi malina Samuelis parentes nominantur eiufq; ponitur natiuitas. „
Samuel Cui deus fimiram ifraditaram dadem iudicanit:facerdotiumq; a domo Heli pnudixit aufe#
xi!i ludex tendem bellumqj St a paleftisis contra ifraelitas vbi arca capta Heli filifocddunturcumhe **
»nouiffi« bteorum maxima multaudine;Quodcognofcens Heli de fede ruensmortuus cft.Cap,xix,
mus. Folio.xlnij.Pagina.if.

Inddens* CMagifter Hiftoriarum indiebus Heli fuit tertius rex latinoram Siluius poft; huius filius
* Enef H  Laumif a quo deinceps latini reges Siluij denominati funt. Hune Afcanius herede
reliquir adhue par uulo filio fuo iulia a quo iuliorum familia 6 i  origmem traxit & nomen he#
doni Sli) & iUum receperunt eapulfis poftens neftotis.

'f£ExpIicit Liber quintu*.

jnriptt Htfcet fejetus qut€ontftiet tentpns amtoiti

triginta duorura fub Samuel duodecim anni fub Dauid vigmti.

fCCaptiua areha dedudtur in Azotum 8 £ iuxta dago ydolum collocatur quod ipfam archa
adoians iacebat:vbi pefte inualefeente afehalonite illam receperuntfed ipfis fimiles paffio# ’

nes perdpientibus ad vidnas duitates miferuntfdemum prindpes quinq; tiuitatem palefti* 7 *
norum turban cofilio inito ad hebrfos remittunt quam primo Bethfamitas indecenterreci/
piernes adeo percuffi funt. Q.uod cognofcentes portauerunt eam in Chariariarim in domo
Aminadab colbcames.Capitulu primiun.Folio quadragefimo quarto Paginaprima.

CVincunthebrfipaleftinosmiracula Samuelaeeispromittente&fignis pluribusproban* «
tequifenedute grauatus filijs pnndpatumtradiditquibusmaleofficium exercenribusco» ** ’ 7 ' 8,

queritur populus regem petens cui deus concedit regis iura prg nundans, Capi.ij,Fof, xliii j.

Pagma.ij,


ca.i.tj*

(jpi.lf

RCJJ- ;

,ReJU"l'

j.Re.xv.

capinu*

tapi.iS.

«p!.I 7 .

capi, 7,8.

13 , 18 , 19 ,

CSaul filius Cis patris afrnas querens rex conftituitur.quem eas querendo Samuel dimni, l Rc<9 .
tuscognouit 8 £iniunxitfibiinconuiuioregaliappofitaportione&prfdidoeifignomu, . i.gaf.g
Inddens pj^i^uod cognouit,Sed & forte eledus abfcondit fe publicatatamen eius fuit eleaio lic t
Saulpri* ^, m inu!ti contempferunt,Ca.nj.Fo,xlv.Pa.j.
mus rcx

10

Ifrael, ^Saul contra Naas Anunonitarumregem bellum incepitcrudelem nimis hebrjorum dex j,Reg,ii,

trum oculum eucllentem & contra eum gloriofam vidoriam obtinuit iude manifefte rex ”
inungitur, Capi.iiij'.Fo,xlvjV Pa./,

capi, 3 , 9 .

eapi.10.

Q pi-i 8 .

ROrf‘  (

<1

2

6


R.i 7 .tS i


1

.R.iS .19

R. 19^9  *
n

lc

‘i

fc

i.Reao, f
a
f

I *

1it.2I.JbR, J Ut

C Samuel femnocetemoftendens corampopulodeu grauiter ferre regem petitum diuino j,Rc,xij.

capi, it.

capi,n,


(

fi

n

\

‘■R.ij 24  d
tu

M

C 3 pi,J?.

HiitctaiBMa ©fftoua Ccolaftica CgeRppo coUKafmit.

miraculo oftendit populum ad dei obferuanda mandata admonens. Ca,v. F0.xsxvj.Pa4/.

capitu.iz. j.Re.13, CCSaul contra paleftinos(qui arma a ludeis abftulerart eos omnfno ferio vti interdicentes)

arma parat qui facrificadopeccat vnde SC  accufatus a Samuele cp a fobole regnumrecede#
ret Ionathas tamen eius filius latenter cum armigero ei fignum denotans hoftes aggreditur
quos miraculofe vicit. Capi,v/. Fo.xlv/. pa.i/.

cpi.ij. j.Re,xiii/. CSaultemereiurantemellis fauum guftatIonathas qmYforte fuper eum cadente) iurameri
'  tranfgrefforinuentus per populum liberatus eft amorte quam eius pater eiinfligereppter
iufiurandum voluit, Ca,vijFo,xlvi/.pa,ij.

cap.jj, 1+ uKc,xy,  CSaul contra dei prpceptum Agag Amalichitarum regemfviftoria contra eos habita)ca#
ptiuum recipit SC  inuenta fibi & fuis referuauit contra Samuelis monitionem qui neq; fexui
neq; ftati parcendum deum velle fignificauerat. vnde iratus deus dixit fe pemtuiffe feciffe
Saulemregem.Cuiq; prgdixit Samuel regnum a fe auferendum.quod in eius vede ftrahete
Saulejfigmficatu eft.occiditqj Samuel Agag regem Amalechitamm quem poftea no vidit
SauI,i Capi,vti/. Fo,xlvij.pa.ij.

/.Re.xvf. (T Precep tum Samuelifvt filium lefleiniungatin regem)datur. fed omnibus Ielfe fili/s per# _

quifitis folus Dauid fratrum minimus rexeligitur ad quem fpiritus fan&usfreličto Saule qui .

a maligno fpiritu affligebatur) accefiit qui SC  propheta fadus eft SC  cythara Saulis armiger fa r f* 11  ,

dus vexattonem eiusleuiebat- Ca.ix. Fo,xlvii/.pa,i/. lj.ecpn*

r  ’ musde

CBello cotra philifteos inito Golioathfcuiusftatura SC  arma defcribunf jhebrf os ad duellii
1.R47.13 inu.tat que deu blafphemante Dauid iuuenis cotra oiin eftimatione fine armis diuino cofi'#
fus adiutorio aggredi.euq; funda in terra pftrauit & fuo gladio caput amputauit: vn a ppl’o
laude maxima a virginibus fuper Saul reportauit fa&ufq; eft tuc millenarius.ca.x.fo.xIix,p,j

1.R.18.19 C Saul Dauid filiam dolofe in vxorem darepromittensfipaleftinorumfexcenta abfcindes
capita apportat cui illnd fac;enti defponfatur Michol regis filia.ipfum tamen Saul occidere
cogitat Ionathas manifeftat quem Ionathas apudeumlaudibusextollitvt adclementiam
polfi t promouere Sc  ipfi Dauid yt caueat mala patris voluntatemfecreto manifeftat. Cap.x/,
Folio.xlix.Pagina.ij,

r, f^Habita Dauid philifteorum vidoria in eum creuit Saul odium quemaIigno agftatus fpi#

’ * °  ritu voluit cdfigere fed & in domum fuam fequentem fequenti nofte occidere procurat qui

f Michol patris voluntatem ipfi indicante eumq; per feneftram deponente jfugit ad Samue
lem indicans regis infidias quod audiens Saul armatos trina vice mittit vt Dauid adducant x

qui cum veniflentad Samuelemprophetirumecclefiam inuenientescceperutprophetare
fed SC  Saul in propria veniens prophetauit, Ca.xi/. Fo.I.pa./.

i.Re.zo, CConquerete Dauid de Saulis pfecutioneipfi Ionathg regis filio:fit inter eos fcedus & ami
citia fignumqj dat fonathas pro patris cognofcenda volutate.que etialonatba Dauid excu
f intem paft miurias Saul l.incea voluit occidere: quo fafto manifefta regis inimicitia iona#
thas,'vt ,pmiferat;Dauid manifeftatiftetibus ambobus futura feparatione.Ca,xij .FoJ.pad /,

T D 2 J ^

C Dauid fugies Saul venit inciuitatem Nobe adfacerdoteAbimelech SC  panes ppofitio#
nis liimpfit SC  arma qui ad tribum iuda venies pcipienti fibi Gad propheta fuper quadrin#
gentos fugitiuos fačtus priceps. contra quem Saul arma parat Abimelechq; facerdotem cu
fua p/eme faccufante eum Doechjinterimi iubet:quem ipe Doechalijs recufantibus cu om
ni ^genie interficitlolo Abiathar fugietequipofteaad Dauid reuertif. Ca.xiii/. Fo.l/.pa.j,

• •

cap,u, t.R.zjift- C Vicit Dauid philifteos ceilanos liberans vbi a Saul e obfidetur.Sed eumfugientem defer
tum Ziphin perfequif quem accufauerunt Ziphei:quo^j malitia deuitasfugitad defertum
Maon;deid^( delinato peiiculoj venit in anguftias engadi vbi Dauid Saule pfecutorem fuu
j. Bb.if,

capi. .15.

capi,17,

ca.13.19.

capi.13.

c-9.ii.21.,

Biblij

3Eeftantotton ejc3ofepi)o bfolta

mifericorditer tra&auit cuius folum veftis fummitatem abfcidit cum eum poruiffet octidere
quem verbis pacifiicis iniufte eum perfequi arguens quibus Saul vi&ushoc ipfum fatetur.
ipfumpifdicensfuturumhcbrgorumregem. Ca,xy, Fo.lj.Pa.ij.

CMortuo Samuele qui iufte folus hebrfis.xi|inm's prgfuit 8 C  cum Saul decem & odo mi#
fit Dauid nundos ad Mahal abigail pulcherrimg 8C honeftiffime mulierig virum inhoneftu ,

& ingramm yt  eum falutarent optantes' vt aliquid fua largitate prgberet quibus inhumane J
tefpondes opprobria in Dauid abiecitivnde iratus Dauid ibat contra Nabal ipfum 8C omne
eius poffeflionem exterminare propones fed prudens abigail ipfi cum vidualibns obuiam
venienspacificauit'atq;paulopoftNabalpr£etrifti£ia mortuus Dauid abigail yxorem fibi
affumpfit.Capi.xyj',Fo,lij.pa.i.

^Accufantibus Zipheis Dauid m eo^ fegione'effe:euqsp,rodere .pmittentibus Saul cotra
eum venit cuius donnietiseaftra ingreffus lancea ad caput fix.a Sc  ftratu pro iigno affumes
Dauid neq; alios ipfum fau! occidere pmittens fecSdo mifertus eft faul qui fuam culpam co .'Rg.j, !

gnofcens Dauid gratias egii:fugrenfqj Dauid venit ad Achim Gethregem quiab eocu fuis 4 1

fconorificereceptus moranfqj in ceilla latentet seotra paleftinos infurgens de eorum pravda
viuebat,Ca.xvii.Fo.lii.pa.ii.

CPhilifteisbellum cotra hebrgosparantetbrisamicofqjadauxilium incitantibusiDauidcu j t> Ct »o (
armatis fuis (boe procurante Archirege)contiahcbra*os folatiuprgbere promimtSaulaut ’

(qui phitones S C  yentnloquos a regije expulerat;deo^ibi non refpodente phitoniffam co*
fuht qui animam fufcitans famuelis )proximam merte fuam fuorumq; filiorum prasdicens 8£

Hift.f«,

capi, z j.;

tollit laudibus, iCa,xyiij  .Folio^iij.pagina.j,

ti

capi,14.

capftu.ijr

capi.itf,

capi. 17,

, _j rrj  .j,  1

.([Dauidcum paleftinorum, exerdtu veniens fufpe&us remittitur quomodo morante Arna
leclutaru gens Sichelech vrbe incedunteudepdantesduafq}Vxortsfuas8c eo^qui cu eo
erat aeripietes cn filijs fei captiuitate duxerut. quo delolatus Dauid deu confuluit v;6toriaqj
cotra Amalechobftmuit/eor^pdam SC  hifsquiad farcinasniaferantficut his qui adbellum
jpperauerat fqualiter diftribuit diftribuendf pr§dg legem ftatuens. Ca.xix,^Fo,luij.pa.i,

(£Paleftinis graui pugna dimicatibus cotra hebrgos f2ul rex ab hoftibus fauciatus nc viuus t  Reg.jt.) |
ab hoftibus caperei ab amalechita quoda edudo gladiofipo rogate;interimit in gelboe mo
te fiii jq; eius cu innumera hebt foru raultitudine occifi funt;rcliqu:s fugientibus hebrfis ho#
ftes vero faul SC fflioru mortua corpora exeutes capita qufda truncauerunt corporaq; fuper
mutumciuitats bethfami fulpenderut, viri aut iabes cu omm populo fletes eorum corpora
foepelierut.Ca.xx.Fo.[ini.pa.ii.

dMagifterhiftoriatumin diebusiftis apud latinos quartus rex Siluius eneas regnauit po<
ftnumi filius.Aliatamenhiftoriaponit bilumm latmum vtermum hatrepoilhumi Sc quiii#

Incidens, tum Siluium Eneam, His temponbus quidem Homerum dicuntfuifie dc quo rrmima eft
apud veteres diffonantia.Cratesponiteum ante deicenfum in Peloponenfium vrbe Bradi
darum Criftodenes centefimo anno a captiuitate Ttoif Ariftharchus tempore migrationis
leronise Appollodorus Athenienfis ducentefimo quadragefimo euerfionis llij ali j tnodico
tempore anteq Olimpiades inciperent.

CExplicit Liber fextus,

3nciptt Jltfiec fepttmus qut Continet rentpus annoul

quadraginta.

C©!ftoj!afecunt)i atojiteguin 3ncipit i

CNimdataSaulIsmotEcjDauidnHdsntcinterfedoteuiffitmtcrfid qui Dauid Saul fcpuU

capi,17*

<rt

UK

Al


tapMj-

u

1R.t9.50 capi.ztf,

j i R c M ,, !‘capii7,

capi.17*

&  iJtt

\i,i< 'P 3 *

Hifto.fco,

capi.4-.*

capi, 67

capi',7.8

cap.9.10;

capi,,io,

capi,u,

Bibiia ®f8ojfe fcolafttca et €o;e{ipp3 coaltacttin*

chro SC  [onathe c5fcriplit Epithaphia vngitur in regent atribulanda in Ebronfaui Sauli in
humauerant(laudans cortra quem Abner(Ifbofech rege in manam ordinato )  bellum parat
cui loab SC  fratres occurretesfcouentione tamen inter eos duodecim pugnaturis vias vtroq;
exercitu eligendis) vineunt Ifbofech exerritum Occiditur tamen Abfahel velociffimus curlu
loab frater ab Abner quiindutias petit Si  Ionatha obtinet,Cap,f,Fo,lv.Pa.j,

d  f^Belluminteftinum fftinterhebr?os.Dauidq; pr?ualefcente cxercitu &fili|Sauldeffuen#
t,Ke.j, te  ^ ner  f a picns prodeundo foedere ad Dauid nuncios mittens populum St  tribum Benia

min hortatur vt (Ifbofech dimifTo;tranfeat ad Dauid quibus confentientibus vt promilfam
iufiurandi religionem firmiter venitad David quemfplendideopulentis & prgciofisconui*
ul« s  «er multos dies refecit. Sed  eum recedentem loab amicitias figno perdere timens prir,*
cipatum dolofe interfecit.Cui Dauid grauiffimeflens maledixit eumq ;  fcepelierunt honori#
fice inEbronappofitofcepultur?epythaphioquo Abneramici confolati deDauid paciff#
cantur.qui etiam excufationem fecit coram populo,Capi.ij.Fo.lv.pa jj.

R , jrfffaofech mortuum Abnerdeflespaulopofta fuis dolofe interemptuscaputq; eius ad Da

z ^ . d  rfC p 0rtatur , q^u|  interfedores interfici iubet 8C  interfedi caput inhumari quo fado om,

nes vitro ad Dauid venientes feipfos lili traduntquos grate fulcipiens illis opulentifiima co
uiuia populo vndiq; conuocato preparauit:conuiuarumq 5  in tertia vndione Dauid & regni
confirmatione per lingulas tribus aifignatur numerus.Capitulum.tertium, Folio quinqua#
gefimofexto.Pagina fecunda.

.Re, ftVeniente  Dauid hierufalem lebufei irrident claudos cecos & leprofos fuper muros ciuita

tis coIIocantes.quos tamen vincit inferioremq; pnmo ciuitatem capiens comilitiones horta
turfvt animoliores flnt)muneraq 5  promittit & honores.Cundifq; confcendere feftinantibus
loab omnes pr? uemens arcem Syon accendens militi? principatum obtinuit. Sicq; expul#
fis hiebufeis hierufalem re?dificauit Dauid eam hierofolymam appellans qu? prius folima
vocata eft.ipfiq> confedera? hiram munera mittens &dona.Q.uiqj d eum confuluit per pro,
ph?tam(paleftinis bellum ei parentibus)quos vidoriofe fuperauit.Capitulum quartum,Fo
lio quinquagefimo fexto, Pagina fecunda,

ipconfilioimto de reducenda archa deMomo Aminadab in domo Obededon reponif.cui
propter eambenedixit dominusqua ad fua regalia fecitapportari dauid quemq; ante eam
ftltantem 8i  plaudentsmirrifit michol qu? ex Dauid filiosnon habuit.Deinde Dauid indi-
onum iudicans domibus habitate cedrmis archa defpeda in tabernaculo templum pro eo
voluit ?diffcare,Quod ei deus per Natham prohibuiuSed hodfilio referuatum fore nuci.it
Capi.v.Fo.lvij. Pagina.if.

t.Re.8. ^Paleftinorumnabitavidoriacontra Moabitasbellum parat Dauid quos deuincens eis

mbuta imponit Adrazarumqj Sophine regem. Adadum quoq; Syri? regemfa quo Syri? re
ges Adadi appellati funtfic Aegvptif ptolom?i appellanturjvincit Syri? regionem faciens
fibi tributariam/ aureaq; arma teplo donauit Emathenufqp vido Adrazaro amicitiam Da#
uid‘«confcederationemprocurauit.Fitq; dauid idumeatributaria, Ca.vj. Fo.lviij.pag.j,

z,Re. 9 ', CRecordatus dauid confcederationis ; & amiciti? Ionath? Memphibolech eius filium (cm
SC  Micham fihus eratjconuiuam fuum facit:paternamq; domum 8i  omne poffeffionem co*
donat eiq; gubematorem fibam conftituit Si  famulum. Ca.vij. Fo,lvHj.pa.j,
t,Re,io* .

CDauid ad Ammonitamm regemfeius mortuo patre;pro innouada amicitianuncios mit#
tit quos iniuria afficiens media barb? abfciifa veftiuq; parte ad ipfum remittit: vnde iratus
dauid contra Ammonitas loab eum exercitu mittit quos vincit Si  Syrios qui ad eorum fola
tiu aduenerat.Mefopotami? quoq; cognita vidoria fefe dauid tradunt.ca,tii|.fo.lviij.pa,ij.

z, Rji, it, ip^dulteranteociofo dauid cu Berfabe vxoreVri? ad ocultanduadulterium ipfum Vriam
de pilo reuocativt vxori copulef quod renuitindignum iudicans cu Vxore requiefcere duce
*  Bbji],

Dauid pri
mus rcx
fuper 1 ..
bumiiM i
inungif.

lEefrantotioit ejc 3ofepfto bfbUa

fuo&comilitonibusinter hoftescomotantibus.QuofaaocontriftatusDatii<ladIonatha 3
fcripfit vt Vrias in  Belli periculo ponatut qui litteras portans in bello ab Ammonitis occidrt
fquo occifo )  DauidBerfabe accepit vxorem.Cuius paccatum dcus pcr Natham parabolicj
primo ddnde manifefte redarguit.Cuiq; penitenti & peccatum confitenti deusfacit miferi
£ordia!n,Laneucicentcq; Berfabe5 filio graiuflime contriftatus dauid & eo mortuo triftitiS
depofuitpoftea quoq; ex Berfabe^ natuseft Salomon, Ca.ix.Fo,lix\Pa.j.

CDauid amrnomtasvidoriofiflime fupcrante Rabachciuitatemdepopulauit coronamq;
tegis Aitimonitarum prfdofiffimamtulit quam; Temper de caetero in capite geftabat Dauid z,Reg, 13 J
Q_uo reuerrente in hierufale Thamar filia fua Abfalon foror ab ammon fratre turpiter ama jj Ca,, H 4 *

ta frupor & violentia defioratur: quaq; ftatimodio Ammon perfecutus oprobriofe expulit.

Quod vbi abfalon cognouit eam in domo recipiens t^dem fratrein ammon pro fororis ftu#
pro infidiofeiuffit occidi Dauidq; filif auditamorte moxime triftatus eft. Abfalon quoq; inte
rempto fratre ad matemum auum fugit in Geffur, Ca,x.Fo,lix, Pagina,i/♦

capi,i4,

captif,

C3pi,i6,

CIoab Abfalon reuocare procurante mulierem f tate prouedam ad regemdeftinauit qu*
iub parabola lpfius abfalon a regent ipfe in hierufalem reditet)(cuius csefaries odo diebus z,Re,i4-,
vix tonderi potuiffetjimpetrauit. Sed cum patris faciem videre prohiberitur loab negligen#
ris perfedamcum patre reconfiliatione facere fegetem incendi prgcepit,ficqj tandem reco*
filiatus eftpatri.Ca.xj.Fo.Ix,pagina,j,&,i/*

CReconfiliatus patri abfalon dolofecontrapatremconiurduitnitens patemumregnu vfur
pare.Cui arcbitofes fauebat in malo tuncquoq; audita Abfalon regmvfurpatione fugit Da z,R,i5M<J
uid dehierufalem relidis vxoribus quem fideles miniftri fecuti funt Inter quos Chufi fide#
liiTimis Dauid amicus erat qui ipfius Dauid prgcepto ad Abfalonfvt eius lecreta confidera
‘rerjredijtiSiba quoq;Mceimphibolech femusSylon magiftrufuum feditionis cotra dauid
participem accufat ficq; domini fui hereditatem impetrauit Semei infuper ipfi dauid opro#
bria 8£ iniurias inferebat quas Dauid tulit parienter.Cap,xij.Fo,lx.pa.ij.

C Abfalon ad patris concubinasfhoc Architophel cofiliante)acceffit. Q,ui etiam vt Dauid
patrem interimeret dedit confilium contra quod Chufi Dauid fidelis amicus aliud dedit co z,Re,iy,
filium qiiod('deo facier.tejdcgit Abfalon Architophelquoq;;fuo diffipatoconfilio/eipfiim
fufpenditmittuturq; per facerdotes ad Dauid nunci(quosperfequi iubet Abfalon.Sed ipfi
a via parutnper diuettentes per mulierum in puteo abfconfi falui ad Dauid peruenerunt fe
eretum Abfalon ipfenunciantesqui Iordanemtranfieus venit in caftraciuitatem munitiffi
tnam vbi eft hononfice a berzelao K ali/s ciuibus recepit. Capi.xii j. Fo.!xj, Pa.j.

C Abfalon bellum contra patrem mouentef cuius exereitus militi f  principes amafal confli<
tuitur)Dauid(amicis eius exire in bellu non permittenribusjrogat milites vt puero Abfalon ca.17,

vifio parcar.t fed conualefcente Dauid exercicufugiente Abfalon arbori capillis !ufpenfum
loab ianceatranffodit cuius cadauer deponentes armigeri iplumin foueam proiecerunt po
Tito pro fepulchro lapidum aceruo cotra eius fuperbiam qui marmoream ftatuam iuxta hie#
rufalem ereserat quo mortuo Achimas facerdotis filius vi&oriam(tacens Abfalon mortem,

Dauid nunciauit.Capi,xiiij'Fo,lxij.Pa.j.

t £Nunciante Chufi vidoriam & Abfalon morte Dauid amariilime ffeuit quod loab & exer
cituscognofcentesnon triumphalifccmate: feddolentesquafividiciuitatem funt ingrdli ^Re.17,
fed loab regemingreflusVnortuum Abfalon fientemconfolatuseft publicg vtilitatis caufas 1 9 >

adducens,Quio fado qui aim abfalon fuerantfinito confilio )  redire ad Dauid procurabant
ntiaentesvndiq;ad ipfumlegatos verudantibufqjillisde tribuluda redire vccauit eosper
Sadoch & abiathar facerdotes amafamqj fub abfalon militi je principe reuocauit, Quos ad

capM7*

nis flamen occurrentes pontem fecerunt in iordane:Semei quoq; coram rege proftratus vc
niam obrinunt fed & Dauid omn:busfqui cum offenderant(yeniam dedit Si  abifac hocim
pcdire volentsmincrepauit, Ca : xy t  Fo,lxi/,Pa,ij,

lMa  ©idoiia Ccolatttcacž fpftppo cotfltattmi.

.Re,i9, CMcmphibofechin lugubri tribieu pro habulatione triftis que iniufte fiba eiusfamulus re*
gi accufaueratjobuiam venit fe purgans cui medietatem fubftantig reddi precepit Dauid SC
ipfum Betezel antiquum inrecompenfationem honorumfecummanete itihierufalemexo
ratquorccufante Si  excufanteeius filiumachiraam fecmnretinait. Ca.xvf. Fo.buij.pa,p

CC Dauid in galgala cum media populi per tt  iam reconfiliata veniete feditio mouetur in po
pulo pro redučto rege omnibus tribum iada commiciantibus regem cognatum appellatem
,r,i9,zo, f ef j & p 0 p U ii contra Dauid fedmofo fiba procurante fit rebeilio Dauid quoq; vxoresquas
Abfalon polluerat in aliam domu tranfmigrauit eis neceffaria miniftraripcipiens qui ama#
fan loco Ioab militig principe fecit quem poftea ipfe loab inuidus dolofe interfecit fiba etia
tune in helmacha obfidetur cuius fapiens mulier abfrifum caput per murum proijciens ciui
tatem liberauit,Ca,xvij'.Fodxii j', Pa

CHebr^is farne afffi&is Dauid deum orat cui caufam fcifcitanti dixerut,pphetg morte efle
.Re.ii. gabaonitarum a Saule ocdforum gabaonitis itaq; feptem viros de genere Saul ad fuppli*
ciumpetentibus conceffitDauid.ceffauitqjfames rurlum Dauid contraphilifteosbellum in
eunte Achimon gigas cotra eum fatigatum fecit impetu a quo per Abifai i templo hofte lu
bera? Tune quoq; ipfum Dauid fenio fračtu de cetero ad bellu non accedere ordinatum eft
deindein fecudobello cotra paleftinos auftor vidorie fuit faboch vnus fortiffimo^ Dauid
81  in tertio bello cotra eofdem epham alius fortiffimorum. In quarto autem fema filius Ioab
vičtor fuit qui gigantem fenos digitos in quolibet pede Si  tot in qualibet manu habente oc<*
cidit.vnexpeditusDauida prplijs cantica metna copofuit decar.tandaq,- pro gratiaru ačfcio
ne cum diuerfis organis inftituitideferibun? fortiffimo^ Dauid nomina quarum tres cuma/
ximo periculo inter hoftes aquam de bethlgem apportauerunt.Ca,xviij,Fo.lxiiij,Pa.|',

,Re. 2 4-. (^Numerari populu mandat Dauid Mofayci mandati oblitus qui fibi iratum deum ( decla#
paf,23, ran tibus prophgtisfcognofces orat veniam poftulans qui per Gad .pphgtam triu fupplicio/
rumoptio coceditunfamis fcilicetbelli velpeftisquorumc6munem’regibus gCplebeis pafe
fionem [Dauid elegit peftem qua feuiente ab hora matutina vfq; ad horam prandif hebrgo
rum feptuaginta milia peremit quo Dauid angelum euaginato gladio vidente fuper hietu*
falem petit deum vt ipfe qui peccauit puniatur Sl  cedit dei furor fuper gregem qui nihil deli
querat.Exauditusitaq5 Dauid altare edificauitfaltaris loco aborna quinquagintaficlisco*
paratoj vbi prius Abrah am filium voluit faeri ffcare ibiq; templum poftea fore conftruendu
prophfticeper filium fuam Dauid prgdixit. Ca,xix. Fo,lxiiij.pa.ij.

tetflj Hibpitepm Jncipft.

IpPrgparataper Dauid ad templum conftruendum materia ordinatifq; artificibus &nume
ratis Salomonem film regni fuccefiforem ad virtutes amplexandas exhortatur SC  vt, teplum
deo£dificetfpr£ecepitqjpopuli principibus m huiufmodi conftručfcione filium rauarecoru
ftruftoq templo archam SC  faera vafa lllic mandaait recondere. Ca,xx. Fo,lxy. Pagina.j,

dTempore Dauid Gath Natham Afaph prophetg claruerunt 8C  Abiatfjar potifex hebrgo
tumelarus habetur.

Re.r, CDauid fenio cofe&ufcocilio nito)abifach virgodormiens fecum calefac/ebat qug integra

permanfit, Adoniasitaqj quartus filius Dauid regnum ambiens paternum(Ioab 8C  abiathar
fibi fauentibusjfratres fuos cu fuis fautoribus ad conuiuium vocat iprgtifq; Salomone fratre
Sadoch facerdote Sl  natha ,ppheta:quo cognito Berfabeg regemf' confiliante Natham; pro
regno Salomon impetrandoaggreditur, ad quem etiam .pphetam Natham accedit de fu*
turo rege fermonem faciens quibus iurauit rex Salomonem poft fe regnaturum ipfumqj re#
gio inuento impofitum foras ciuitatem deduci 8C  oleo fančto in ungi in regem prgcepit licq;
reg io  collocato Salomone folio letati funt populi magnam facientes feftiuitatem.Capi,xxj\
Folio.kv.Pagina fecunda*

Bb.iiij.

Peftis fu*
per iirael
ppterp ec
catum da
uid.

Hocnon’
habef ex*
plicitein
biblianec
i hift.fco,

Salomon
rex iuda
lecundo»

Xeftamotiott er 3orepljo btblta BMij

zxiitj. fa# CAudita Salomonis vnSione Adonias SC  qui cumcoetatturbatifunt SC  fugerunt SC  Salo# j,R C g,i»
cerdotes tfionfcognito adonias times altaris comu teneretjvocauit eu fibi pcatum codonas couo#
inftituit catis infuper oibus populi pricipibus facerdotibus SC  leuitis manifeftauit Dauid fe Salomo#

Dauid« tiem filium fuu rege effeciffe.ordinauitqj circa tepli fabrica officiarios/iudicesrianitores / SC  ca

tores & ex domo Eleazari facerdotis fex decim ex domo aute Ithamar odo  ebdomadarios
inftituit 8C  eos(qui de germine Moyfi erantjeminetes precepit honorare diuifit quoq; exer#
citum p duodecim cohortes vnicuiqj cohorti iudicem inftituens. Ca.xxij. Fo.lxvj.pa, j.

CConuocatis in ecclefias principibus ppli SC  ducibus de teplo sediffcando verba facit mo# ?  o e z
netq; filios fuos vt no grauiter ferSt q> Salomone fecerit rege fed eum tang ele&u vt dnm ho *'
norarenthortaturjp Salomone mandata dei cuftodire cui oibus videntibus deferiptione te#
pli SC  coftitutionem tradidit:quamq; fdificatione omnes magno ftudio amplexati funt obla
tiones maximas codonates proftratiq; in terra gratias ipfi Dauid referunt fecundo quoqj Si
Salomonem in regem vnxerunt, Ca,xxiij, Fo.lxvj.Pa, j.

CMonet moriens Dauid Salomonem iufhim effe circa proximos SC pium erga deum fed Si
Mors Da iniquitate loab punire comandatq Berzelai filios inrecopenfatione patns Sc  femei blafphe
ttid, miam decen: er prf ripit vlcifci ficqj mortuus Dauid anno f tatis feptuagefimo laude dignik

fimus SC  a principibus imitandus iepultufqjinhierufalemdiuitias tantasreliqui quatas nul#
lus neq; hebrgorum neqj gentilium rex habuiffe dignofeif quarum diuitiarum tempore Hir#
cani SC  tempore Herodis manifeftum habitum eft teflimomu, Ca,xxiij. Fo,lxvj.pa.i(.

j.Re.z,

Incidens, Clndiebus Dauid Carthagocodita eft vt quidem voluntaCalcedoneTyriovel(vtalij di
cuntja filia eius Didone Prophetauerunt fub eo Natham Gad Si  Afath.Q,uintus latinorum
texSiluius latuius,

CExplicit Liber Septimus,

. Jnclpft Elbec ortatuis SCntscimfalii Cotilmetts (cm

1 '  pus O&oginta fex annorum,

CSalomoni regifmortuo patre)omibus fauetibus Adonias (Berfabcf mediatrice) Abifach p ,
petitvxoremquaminiuftepetentemiracundiamotusrex iubetoccidi (matri fug prius con# 4

ftituto iuxta regem foliojabiathar quoqg facerdotem in exilmm mittit domo Ithamar priua#
ta facerdotio.Ioab quoq;(audita adonig morte^ pterritus fugit ad altare vbi a bananfa iuben
terege)occiditur qui(ocafo loab) princeps milmas conftituitur Sc  Sadochfolusfacerdos fe#
mei quoq$(cui prf ceptum eft in domo manere nec torrentem Cedron tranfnejprfcepti trai#
grefforoccifuseft, Ca, j, Fo,lxvij.Pagina fecunda,

1

CESalomone muris potiotibus Hierufalem edificante Aegyptiorum regis filiam duxit vxc»/ j,Re. $
rem cuiqjin montehebron fačrificanti deus per fomnium apparuitpromittes quiequid vti#
liter vellet peteret optineret cuius petitio exaudita eft Sl  marora fibi .pmifTa funt. Cuius vti#
approbata eft fapientia.'prolato inter mulieres meretrices iudicio eius glona in expenfa#
rum magnitudine raamfeftatur Si  fapientia in cOnfctiptis canricis Si  parabolis necno fcien#
tia ipfius in omnium/arborum/iumentorum/aquatilium/animalium/volatilium/& terreftriu
naturali cognitione,Sed Si  iam incantationum contra df mones ad horainura vtilitatem no
ticia & inftitutione coniurationum oftenfa eft. Ca.ij, Fo,lxvij.Pa.ij.

CHyram Salomoni nuncios mittenti fcripfit Salomon vt pro templi f dificio mitteret artifi« -

ces.Cui refcripfit Hyram fibi in omnibus obfequium miniftraturum promittens cuius volu *’
t  item SC  fauorem Salomon valde laudens in doniš 8C  muneribus recompenfauit:vnde inter
eos hac largitateereuerunt amicitias 8C  Salomonis prudetia in multittidine operianorum SC
ordine(quorumadoriaramagifter eratj apparuit. Ca,iii, Fo.kvii/.Pa.i/.

Hlft.fco.

C. 9 . 10 .11.
U.IJ.I4-

ca.i$'i9*j

20 ,

eapitu

BMa JiMftoifa fcotaftica et €geftppo cottctllafum.

j,Reg .S*  <£Tempore quo aedifičare templum ccepit Salomon defcripto ffundamentorum fpfius dii
fcriptionemfaltitudinem/lat/tudinem/ Si  longitudineminuentes circa quodriginta domus
fuerunt conftrudg,Quodq; templum diuifit Salomon in duas partes duobufq; chetubin ibi
dem collocatis in medio eorum archam collocari prgcepit,Ca,iii j;Fo.lxix.Pa. j,

j ,Re. 67 £ Aurifabtum chiram nomine mifit ad Salomonem rex hytam qui pto ornatu templi duas
columnas ereas mate eneum chantaros Si  altare eneum fecitan templo quoqj menfaru de*
cem milia cum vna autea obtulit rex candelabra decem milia.-aureum altare: vafa vini fufilia
odoginta milia: phialas aureas decem milia. et argentcas duplici numero. crateres auteos
fexaginta milia: argenteos duplici numero AfFerones aureas viginti milia fargetcas duplid
numero. Thuribula aurea viginti |milia: communia aute quinquaginta milia. Stolas facerdo
tales pro pontificibus cuj gemis mille Stolas alias pro faeerdotibusdece milia Stoiasleuitis
ducenta milia coronam vnam. Tubas ducenta milia: inflrumenta muficalia quadraginta
milia; 6C  materiam circa ambituj templi conlhmit ornatffimam, Capi. v.fo.lxix.pa,ii.

j.Re.s.p. C SaIomon'poftq feptem annis templum edificauerit ipfumq; oritauerit: archam introdu*


capinu?,

eapitu, 16

ttpit« vj

feftu/ ipfi quoq; deus fecundo apparuit. exauditaseius orationes denunciant prgdiceq; te*
pli 8C  ciuitatis propter hebrgoru peccata futuri deftrudionem, Ca.vj. fo,lxx.pagi,i, ‘

CColligitur omne tempus a Moyfe 8C egreffu ifrael ex ?gypto vfq; ad gdiffcationem templi
anni quadringenti odoginta. A diluuio v fqj ad Moyfem anni mille quadrmgenti quadra*
ginta duo ab Adam vfq; a diluuiu anni bis mille ducenti quadragita duo. Omnes anni quat
tuor mille centumfexaginta nouem.

donas tn no acceptauit. Sed ab eo quarudaiparabolaru petit expofitione rex hy ra, cuius St
Salomonis memorantur in fuis hiftorijs menender SC  dion. Ca, vii. fo.lxxi,pa,ii.

j .Reg. ’ 9,  Salomo mUniuit ciuitates inter quas Gazer (qua pharao rex filip fu? Salomonisvxori dei)

t.paraf.g erat.Nota vnegypti reges pharones funt appellati Salomo quoq; chananeosfquos prius no
poturunt exterminare hebrpjtribularios fecit principcfq; fuper eos inftituit multofcj naucs
habuit. Ca, viii, fo.k^j. pa.ii.

j.Reg.io, C Audita Salomonis famaregina ?gypti ad fatomonej venit qu? ab eo honoriffce recepta
eius fapientia SC magnifiicentia admirasmunera ei maxima donauit Si  ab eo alia recepit. ab
lataqj funt tuncregipreciofa munera de terra aurea ligna pinea prgciofiffima auriq; talenta
fexceta.lxvi. ex quo ducentas lanceas conftatiit SC  treceta fcuta pofita qug funt in domo fal»
tuš. munera quoq; inuenta vndiq; ad Salomonem apportabantur farna cuius vbiq; promub
gata eius nota ornatum in equis Si  muliš in  argento (quod hierofolimis abundabat ficut la
pides}8£ lncutribus. Ca.ix, fo,lxxii.pa,i.

?.Reg. 11, Clnfatuatus'Salomon pet mulieres(quas cotra moyfl! leges duxerat vxores)coluit earu ydo
* la cui praedititut poft eius mortein injpeccati punitione regni di uifio atq; contra eum Adad
idumeorum rex iilndo fibi Raam cum multitudine latronum bellum moui t. lnfuper Si  hiero
boam(que Salo. fuper tribumiofeph principem coftituit) in eum furrexit cui Achia prophg
ta occilrrens palliu in duodecim partes diuidens fignificauit regni falomonis in duodecim
partes diuifionemquara decem accepturus Vnde elatuspopulo fuafit vt Salomone relidd
regnum contraderet quod cognofcente Salomon coegit eum fugere in fgyptum, Capi,**
. fo. lxxii. padi,

CSadoch/Achias/Salomites/ Sameas'prdpha5t§ fub Solome elaruerunti

Templuj
fepte anis
fdificatu*

Eufebius

Prophgte

3Eetramononejc3ofej)boi>tbl(a Bibl .j

SMtUfto tegm lj£bieo?um »to«

- ... CMoftuo Salomoneannorumnonagintaquataior (quiodogintaregnauit annis)Roboa
Roboa.iii e i us  filius fucceffit in regno(quo tegnante f euocato ab aegypto bieroboam jfeditio in popu
rex iuda, j 0  fuitfipfo Robba fprgto paternorum amicorum confilio SC  fequente iuuenu fentetiamjdu#

„ ra refpondente ftab illo recedit populus Adoramq5 a Roboa miffiis pro populi reuocatione
hieroboa |apidibusmteremptuseft:8£inhierufalemfugiensatribuiuda SC  Beniamin rex conftituif
primus R e Iiqua populi parte bieroboam dominu fuum acceptauit bellumqg mouere roboa contra
rex ifrael, hieorboam prohibitus eft a deo per prophftam Ca,ix,fo.Lxxiii,pa.ii,

Hift,feo,

capiti^,

18 - 19 *

Incidens. |j-j n  <jiebus Salomonis fuit rex fextus latinorum Siluius Alba Siiui/ Eneg filius.

CHieroboam rex ifrael ire in hierufalem timens neq; illuc populu adorationis caufa aken*
dere permittens contra deum preuaricatus SC  duas aureasvitulas totidemq; templa faciens
populumq$ ad ydolatriam incitauit Sl  facerdotes ex omni tribu inftituit altariq; conftrudo J»Reg. ij*
ipfe pontifex fadus facrificium immolauit: que Iada prophgta de ydolatria reprehendit fu
tura predices pcena dato pro rei certitudine iigno ipfiufq; indignantis cotta prophgta ar uit
manus qug tamen pollea ad prophgte preces fanata eft, Capitulum.xij.fo.lxxmi.pa j.

capit.i7,

eapit,i9,

CMalignus fenex falfufcj prophgta timens regio honorepriuari Iada dei prohgtammedo
fe decipiens redire lecuq; prandere coegit Q.uibus pariter epulantibus deus Iada apparuit 5 *^ e S • J 1  ♦
futura fupplicia fibi prgdicens pceneq; qualitatem declarauit cuiq; remeanti in hierufale oc#
curritleo SC  deijciens eum deafinoperemitcuius corpus falfus pr ophasta fgpeliuitfilijsprg
cipiens vt cum eo fepelite. Et regi hieroboam adultoria verba contra boni prophetg moni#
tionem confixit, Ca.Ixiij, fo,xxiiii. pa.j.

capitu* p

Abias ,y. f£Roboam Salomonis filius in fotte iuda SC  Beniamin communitilTimasciuitates coftruxit
rexiuda.ij ad que facerdotes & leuitg & quicuq; eratiufti de populo propnas ciuitates relinquentesin j.Reg.i?«
hierufalem pro adorando deo venerunticui vxores .xviij. ('hiter quas Macha ablalon filia)
fexqua Abia filia habuit;& concubuit triginta fiiijq; .xxviij.8C filig.bc. quiq; exrerum abun
dantiadcpriuatusobfidetur in hierufale a Sefach ggypti rege Q_ua captam ggypti rexfoede
ra non feruans tepluq; expoliauit vbi pro lanceis aureis & clipeis ereis in eodem modo Ro#
boam ipfe reftaurauit.Quo mortuo gtat/s fug anno quinquagefimo(quorum decem SC  odo
regnauit,) filius eius abias in regno fucceffit Ca,xiiij.fo,lxxiiupa,ii,

capitu.}!.

Inci&eti?'  CI !1  diebusRoboamlatinoru.vij. rex fuit Siluius achis fiue Siluius ggyptius. f£Refert he
‘ * rodotus Sufach ggypti rege multas gentes fibi fubiugaffe SC  quafdam fine praho cepifie in#

fubfanatione quaru in ftatuis earum qu§ triuphanti prgfereban? mulierum genitalia in fcul#
pfit fignificans eas euiratas effe. f£Refert quoq; gthiopes Si  phcemces ab azgipti js didi#

ciffe circuncifionem.

capitu ji

CCrefcentibus hieroboam iniquitatibus Abime (qui in biblia diciturabiajfilius eius egrota
Abiasrex u ^* Achias quoq;(quiin bibliaetia abias didus eftjprophgta ipfiusvxoris quemutata ve# 3,Reg. i 4
mdamii, fe  P eEC 8 rinam  fingebat futuram fuper maritu calamitate regmq; fui exterminatione pr*

dixit mandans vt ei denunciet Qui nihi 1  horu cogitans bellu contra A biam filium Roboa?

Afarexra ( maxiino prgparato exercitu jmouit vbiq; maxima hebrg oru cedesnunq finulis cognitafuit
da. v. bo# & belil vidoriam abia obtinuit,Q.ui parno tempore poft hanc vidoriam fuperueniens ano
rtus. regni tertio obijt relidis duobus SC  viginti filijs; filiabus autem decem SC  feptem ex viginti

Nadah fe f e P tsm  Vxoribus.Q > ui in regno filius eius Afa fucceffit,Ca. xv.fo.lxxv. pa.i.

capitu, jo

r ex ifrael C Mortuo Hieroboam rege ifrael anno regni fui vigefimo fecundo regnauit filius eius Na
Baafater# dab folum duobus annis quo mortuo Baafa Mechili filius ome hieroboam genus fecundu?
tius rex. prophetas didum interemit.Tunc quoq,- rex hierofolimorii Afa monbus egregius SC  virtu#
ti^^bus prreclariffimus Aethiopes debellauit(fibi deo vidoritefigno prjebete; quibus deuidis


capi.jt.ji

MU

u,u

boi

>po

du*

*1C

%

ca PIt-h

tfift.fco*

Biblia

Ptftoka fcolafftca et  Cgefippo cettcflfafttm.

pIT in hicrufalemcu pržedaredeuntt Azarias prophjta obiuam venit futura prjdices quoc!
audiens rex BC  populus gautfi funt pra;cepitq; rex per omne prouincia diuma madata fum*
mo ftudio obfetuari, Ca.vxi. fo,lxxv.pa,ii.

CBaafa ifraelregi Symon prophftafqui in biblia Hieu appdlatur) a deo miiTus omne ge«
i.R.if.iS nus fuumpropter peccata extetmin3ndufiore denunciauit. Qu_i obftinatus a malo no quie He!a. itff*
uit! fed exercitu iumpto Ramach obfidebat SC  tegis Afa.puincia volesiuadere fed pereptus rex ilrael*
a cteonebaafa nonhahuittempus pugnadi aduerfus Afa. Quo mortuo fucceffit filius eius Zama#
Hela qume Zamarias fqui in biblia dicif zambrijoccidit & regnauit in ifrael omo delata do rias.v.
mobaafa qua morte audita exercitus Auriregmcčftituit SC  fiigieszamarias feipminregia Auri M.]
d cino concremauit regni die feptimo & diuiftofuit populi in duas partes led occifo Techna Iofaphat
foltis regnauit Auri duodccim anis quo mortuo fucceffit filius eius Acas Sed.& Afa propter rex iuda
iuftitia ac pietate ad longa foeliceq; peruenit fenedute quo mortuo anno regni fui quadra/ vi.bonus*
gefimo fecundo regnadit filius eius lofapfeat. Ca.xvii. fo,lxxvi. pa.i,

Clndiebus Afa^phgtabant Aehia Sameas Si is  qui fueret apud altare Samarij Hieu loe Prophgee
d j azarias qui SC  auanias ciidus eft,

rf  Acab.vii*
rex ifrael*

3x19,17. ^

dua receptus farinam 8C  oleum fibi non deficere prcedmt: eiufq; paulopoft mortuum filiunj
fufcitauit. Ca,xviii, fo,lxxvA'.pa,u

, R  CHebas reuertente Abdiamfaui fermente hiezahel in prophjtias dei centu ocultas paue*.

!.Kge.ig. ratj fibioccurrit'quem ad regem mittit nunciaturum feadefie quo cogniro Achab contra he
liamiratus mox acceffit fed conftans he^as populumin rr.onre carmeli ceiq;falfos prophce
tas petitcongtagari figrojjjp veritatis experimento da to altarcex duodecim lapidibus con

. 'a.  d  i • »..; ' j — ^„1 ~ J  »i*-*, /ono limnnHfae hrtftiac folije ^

Ca,xix, fo,lxxvu. pa.ij'

, p Helias(hiezabel eum occidere volente)timens 'relido ininiftto in berfabej ciuitate) & oras 7

’ * ytmorete? fub Iunipero obdormiuit: &excitatus inuentP cibo concedit A virtutecibi illius HeliaS*

venit ad montem’fyna vbi vox diuina eum non timere led rsuerti pr j cepit. Iuffitq 5  vt hieu
regem fuper ifrael iugat SC  azael fuper fyna helifeumq; vngat proph jtam quod audiens he>
lias ad regem hebreorum eft reuerfus SL  inueniens helifeum arantein fecurn aduxit dilčipu#
lum-Naboth agrum fuutn venundare recufantem Iiizabel (falio eontra euj adbibito teftimo
niojlapidari procurauit quo mortuo Achab vineam rapuitad quem helias ad deo miffus fu
turam peccati pr jdixit punitionem fed ipfo humiliteripenitente dixit deus prophaste diffe#
rendumforeftjpplicium, Ca,xx. fo,lxxyii. pa.it,

CMagrfter hiftoriarum dicit ^ helias no aliter vnxit A zabel nifi pdixit p elifeu eu regej
futuru.Hieu vero ne ipfe nec helileus inuxerut: fed vnus prophetaru miflus ab helifeo. Heli Additio*
feus vero non aliter vndus eft nifi q> pallium fu vm pofu: t lup eu. No eni in lege vngebatuc
nifirex SC facerdos.Nato aut helifeo m galgalis imago de vkulis aureis iungit quo auditoin
hierutalem facerdos ait prcphf ta natus eft in ifrael qui fculptilia eorum dellrueret.

,R egiZO. Adadus fyrie rexf qui in biblia benadalo diciturjad achab in famaria obfeffu? trina mittt

legationem qua terrims achab pro petitione eius paratus erat aquiefcere fi populus contra
dixi(Tetpofteatamen confolatus (propheta vidoriam fibi promittente j esercitum parauit
SC  iyrios vidoriofiffimedebeilaiut fed & fecundo fyros in campeftribus exercitum cotra he
brjos ducentes in  fugaconuertit quorum multitudo maxima iuis curribus impedita extin#
da eft reliquos fugientes muri ciuitatis aphec corruentes occiderunt vidi‘itaq; lyti veniarn
ab hebrgis petentes obtinere Si  adadum regem muneribus donatum (parato inter eos foe#
dere;rem!fit Achab ad quem Miclieas propheta ctuentatus venit S parabolam ptopones

■jCetramononejr^ofepljcbiblia

vtrcxiglioranscontrafcipfumfentenci3mprofcrTe.fedj'pfamcxplic2ntcmptoptictamcon4 4 Re,u,|^^ 0<

fiiius achab claufum in carcete iufiit fcruari.Capi.xxi. Fo lxxviij. Pa.i, 1

<£lofaphathregis’iudavlrtutes quimoyfaicaslegcsper.puinčiammadauitcufl oditi  quiq; j,Rc,ii, L nlt  4 .

a vicinis valdeamatusapaleftinis &arabibustributarecip;ebatcuiusgradiseratexcercitus I

SC  filio fuo lotam vxor erat Gotholia filia achab cui auxilu;m pratftare contra fyros promit>
tens petit dei prophftam confulere (Achab falfis prophetis vi&oriam promittentibus' quo
qufrcnremichcas decarcereedutitur qui cafum & mortem achab prfdixitqucmfedechias
pfeudoprophftafniurijs afficiens; fed Si  eum percutiens conforrauit achab quivnacumIo
japhath contra fyros exertitum duxemnt vbifagitta pcrcuffus exanguisinterijt cuiuscane*
fanguinem lecundum helia: 8C  raichete prophftiam linxerur.Capi,xxij, Fo,lxxix.Pagi 4 ,

Prophete |£Apud hebr^os proph^tabantAbdiasHieu Ozias &MicheasHelias &  Helifcus*

CPfeudo prohphetf prinapales Scdechias St  Eleazar,

CExplicit liber o&auus.

3(ictp!t liber nonus oui contfoet tempus annopim

centumo&oginta vnius,

|0ofaphat reuertentea bello Hieu prophfta inctepauit quia impio regi auxilium prgbuit }.Re,U* lcapit,4i.
Iofaphat q U j tamen a deo v eniam obtinuit circuibat: quoq; omnem prouinciam docens leges moyfl
bonus vri e {f e  feruandas 8t  in vnaquaq; ciuitate iudices conftituens iufticianfillis fummopere miniflra
nam a mo re  p ra e C epit ammonitis &  moabiris aduerius [olaphath bellum paranribus ad deum pto ob
dernis re# t j nen da vidoria orationem fecit quj exaudita eft.Nam fuper hoftes tertorem maximum St
gjbus imi tumu ltum lmmifit deus vt fefe mutuis vulnetibus fnullo penitus euadente;occiderent.

^ rl ' s  , <£ Achab autem fi ius achozias tuc regnauit in ifrael pri Si  hieroboam in ipietate fimillimus

Ochoziaf ^a.i. fo lxxx pa.i. Ieapit.4 0 '

vii).rexif# * *

f ae! ' , fpSub Iofaphath nonus latinorum rex Siluius craptenus decimus Siluius Tyberius a quo

incideria. fl uu ius didus elt Tyberis qui prius Albuladicebaturvndecimus Siluius Agrippa*

©tfiojia lib?t (tuattf ISegHin 3nctpit.

CEanguefcens Ochofias'rex ifraelfqui de folatio ceriderat ocdderat) deum acharon con# 4,R.c, 1 , 2 .1 capihi.u
luluitcuiusnuncijsoccurrens Heliasdeydolatriaincrepens eamhunc langorem praedixit • *

loraj rex non eu afunim ad quem rex tribunu cu quadraginta armaris mifit quos ignis de celo defce
ifrael, ix, dens(' m P eran te helia; confumpfit focundo. iratus rexalium tribunumcum'quinquaginta
mifit qui(orantehelia)cum fuis confumptus eftttertius autem tribunus a rege miffus humi#

Iitate & verborum vrbamtate heliam fecit defcendere eumqp ad rege adduxft cui propter
peccata propmquam mortem nunciauit quo mortuo regnauit frater eius Ioram m malicia fi 4 .Reg.z, I
milisannisduxij. quotge helias in  paradifujcuenoch.traflatuseft. Capi.ij.fb.lxxx.pa,ij. 1

C Omittitur hic aquaru in hierico fale imiffo fanario p helifeu qua fanatione ponit lofehp?

Additio de iudaico bello libro qumto ca,xi.Tacetur etiam irrifio prauorum ab vrfis laceratorum,

CIoramcontramoabitas bellum parašiofaphat in auxiliu vocat: qui peritionifauet fecaq; 4. Rcg*J I f . #
regemidumegduxit. Quibusc6tramoabitas perdefertumidumef tnbusregibus ad bellu
properantibus aqup quoq;pcenuriampatientibus Ioram ad deumclamat in anguftia coftt
tutusquemconfortans iofaphat d iq;proph§tamexeratumrequirensnunciatumeft illihe
lifeum helye difcipulam hic adelfe qui(tribus regibus ad ea de futura malicia confulendum
vcnientibusj propter Iofaphat iuftum refponfum dedit: futuramcp contra Moabitas prg
dixit vidoriam; Moabitte namqs aquam fanguini fimile de ortufolisintorrente refpirietes

Biblia

fcoiaftica et €geftppo concfflafom.

deccpdipfostres regesfeiftuiceittpdemiffeefttriiatf funt conttaqaos egrefti pffdi&oste
ges eorum duitates funt populati. SC  agros Si  defpetatus eorum rex filium primogenitu cle
^.Reg.zi uansfupermurum deo obtulit holocaUftum quo cognito humana compalTione compučh loraj rex
reges mifericordiamhabuerunt. Iofaphatautem paulopoft anno ftatis fexagcfimo: rigni  iuda
Vicefimo quinto defun&us eft -cui iucceffit ioram filius eius. Ga.iij. fo,lxxx. pa, i/.

captiu.v.* 4 *.R« 4 * 6 * CAdus Helifeilaudabiles primo deolei multiplicatione qua'grauata vidua debitiscredw
toribus fatiffecit prgdmt quoq; lora fyrioru$ regem contra ipfum moliti mfidias Q,uo cogni
to Adadus rex contra prophf tas exercitum imttit. qu od miniftto fibi nundante hoftes fg*
nens ieruo fpem habere precepit Si imer  medios hoftes helifeus venies (eorfi obfecatis afpe
dibusyquem qucterent interrogauit: ipfofq; ad Ioram regem in famariam deducens clauiis
ciuitatisianuisorantdeo aperti funt oculi eorum quirefedi faluiremittuntur adpropria,
Caiiij,fo.lxxxi.pa,i.

£3,6-7.9, 4 -,Re, 4 -, COmittitiofephus q >helifeusfummamduitatem ttanfienshofpitcfugfunamitinafeituru ,

fibi prsedixit filium qug concepit 8 i  peperit filium in tempore & hora eadem qua dixerat he
fifeus,Quicreuit led capitis dolore mortuus eft quemoxfufcitauit helifeus. Tacetinfug'^
fam s tempor z  herbis agreftibus dulcoratis miffa farina in oila pauitpopulu. Sad SC  quando
q; ex viginti panibus hordeaceis centum pauit homines>

eapitu. s

eapitu,x,|

‘ „  CO™ tt ' t,n ^ u P er h 1 ft°i'i 5 deNaamaSyroqui ab helifeofanatuseftalepraabhelifco, Et »j,.  ■ ■
T.Rcg.f, Q[ ze i  6 i us  difdpulus quia pro curatione muneta accepit lepra percufliis eft. Aacuno>

yt\y

CAdezer fyrotum rex miraculum pride amiratus metuens helifeum iam nonlateriter: fed

palam loraniimpugnare (hfponcns exercitum contta euj mittit & ipfum in famariaclaufuj p ,

K.,6.7 0 ^f c j it v b£ maxim?. farne vrgente caput afini odoginta argenteis vendebatur matrelq; fuoš , es  ■

. t  ;;t  . filios comedebant.Vnde iratus rex helifeu^quia deum non coplacaretjoccidi mandauitvn 1113X13
tam&poftea penituit SC  veniens helifeus in breui eiboru copiam promittit meredulo quoqj
Cuida princ pi p cena pred;xit.Terroritaq: diuinus contra fy ros immiffus quiconfufi'relidis
meaftns diuitij estra fugerunt. Cumq; leprofiextra duitatem manetes &proptet famisne
ceflitatem ad hoftium caftra venientes lpios fugiffe cognouerunt obicfiis in duitate nuncia
uerunt qui ('miffis exploratonbus; prophete veritatem cognouerunt m ciborum abundatia
SC  inereduli pena:qui conculcatus a turbamortuus eft, Capitulum quitum, Folio,lxxxi,

paginadj.

capitu, '4. Rge, g.

Vt ad aliam peregnnaretur prouinciam monuiffe,


C Affiiftus fengore rex fyrorum fidelem azahel nundum cum muneribus ad helifeum m it*
capit, Xi'jP4-.Reg.3. m  vtfciat fi egritudinis periculumpefieteuitameuiregismortetnfiens helifeusfprfuidente
11  illaqu£ popuius Ifraelpoftmortem regis cffet palfarus jnunciauit 6i azahei famulum poft iU

lum regn affirum qiii ad regem veniens nundaiiit quidej bona fed eura laqueo vincteiis ftra
gulat SC  regine poteftatis obtinmt apice. Capi. vi.Fo.ixxxi|, Pa.if,

CIoram'rex !uerofolira0mtn(mbrtuo Adezer rege (Vrorum)in pace gaudens pOpulum do^
apitai/.- 4 .,Reg,$, cuit ydoiatrizare SC Idumeos a regAo iuda pcrfequitur viemos oecidenš ad que helias ep u
ftollammittens mortem fibi propinquam SC  vituperabilemfignificauit cui vt fibi nunciaue«
rat propheta accidit Si  mortuus regaii priuatus eft fepultura, Ca vij.Fo.lxxxij.Pa.ij,

CLefo Ioram [frael rege in be!!o contra fyros Hieurex ab helifei dildpulo iniungituf ad ex
tapi4.,iy*4.,R. 9)IO  tenninandumdomumachab qui &apopiiloeftconfirmatusquig{Ioramregemac!uitate n
lezrael fugitem accidit  eius corpore in naboth agrumproiedo; fugientem quoq; ochoziam *“ 3£i,x »
vuinerauit Si  niezabel de turri prf dpitari iuffit cuius corpus a canibus eft deuoratum oe(qj
achab filij a famaritanis iubente Hieu decapitati funt fed SC  fratres ochpeig ocdfi fut &pfeu
do ^»phgtis ab eo occifis.Baal templum cocremauit.Ca ,vuj,Fo,lxxxiij.Pagw/.

rex

3£tframotione*3orepbo Mblte BMj

Athalia C Athalia(que anonnullis gotholianuncupatur) genus dauid exterminare cupiesochozif 4, Rc,n,
mr regina, regts filiosfdempto vno Ioas nomine vt rcgnaretjinteremit qui latenter nutritus(Ioade facer
Iuda.ix, dote confiliantearm2q;mimftrante)rex ffibi diademateimpofito) conftituitur. Et athalia

Io;s rex occiditur & g diu vixit Ioade rex ipfe loab populumbenerexitbellummouenteazabeIcon
decimus. ttaifraelitas, hieucontradeum fupeibusmortuuseftcuifucceflitioathamfiiius eius; Ca,ix»

Ioacham foiio,lxxxii/.pa,i,

rex ifrael , f* .

xf,  CIoas rex templum innouare cupies impofitionem leuarea populo mftituitSC leuitas euo# 4, Re,u*

Gazophi ordinauitdoas quoq; rex(mortuo loiaaanuto ec pet omnia bono)dmmf religionis perdidit
Jacium. curam ad.quem miffi prophetf a deo vt Vitam emendaret: fed Zachariam filium ioiadf in
Amafias templo lapfdari fecit % non poftmultumtemporisfpatiumciuitatis obfeffione metuens Sy
rex iuda. rorum templi thefaurum mifit & a miniftris fuis occifus filium fuum amafiam regni dinsifit
xj. fucceflbrem, Ca.x. fo,lxxxiiii. pa.ii,

Intidens,

USub Ioas duodecimus rex latinorum Siluius Aremulus qui prf fidium albanoru inter mo
tes vblnunc Roma oft pofuit Huius fiiius fuit lulius proauus iulij proculi qui cum Romulo
Romam commigrans fundauit. iuliam gentem*

Ioas rex CIoacham Hieu fiiius Si  Azahelfyroruj;rege multapropterpeccatapaffuseftquomortuo 4.^11 14
ifrael,xij, ioas eius fiiius in regno ifrael tempore ioas regis iuda fucceflit qui fuit bonus 8C in nullo pa **
terne naturf confimilis In biblia tamen dicitur 6C fccit quod malum eft in confpeftu domini
Hiroboaj Helffeum in extremis laborantem fiiius ioas vifitauit qui ab eo confolatus futurf vi&otif co
i/.ilra,xii| tra Syro fignum recepitaprophf ta. Mortuo Jtaqj helifeo ad eiuscorporis contra&ummor
tuus fufcitatur. Et mortuo Azachel fiiius eius Abdara in regno fyrie fucefllt ficut Hieroboa
loab patri in regno ifrael.Ca.xi. fo.lxxxv pa./.

4*Re,l4

Amafias rex iudapatris mortem vindicat 8 t  congregatoexercitu vt ifrael regem debella
tet.contra tamen Amalechitasf fuadente prophfta )  bellum mouet quos vincens eorumdece
milia occidit Si totidem  viuos accepit quos de petra in arabia prfripitauit. Vnde contra efi
indignati ilraelitf. Sed vičfcoria eieuatus Amalechitaru deos adorauit quem criminatus eft
prophfta, Ca,xi/, fo,xxxy. pa.i/.

C Amafif 'regis malicia qui bellum contra ioas ifraelitarum regem bellum mouere minatur 4 .Re, 14
fed ioas epiftolam refcribente Amafif milites in bello terror inuadens fiigerecoegit Si  aina#
fiam captiuum ioas murorum hierufalem deftračhs fecum dixit Si  poftea Amafias infidio#

A zanas -  i a ^ s a  f u is’occifus eft cui Ozias qui Si  azarias aut zacharias'did:us eft eius fiiius fuccef#
rex iuda. p Jt  , n re g no  Tucetia Hioroboa in ifrael regnauit annis.xl.deo imuriofus qui tamen ifrael po#

X1 J* pulo bonorum operum fuit occafio. Quiq; ionas prophfta regnum dilatare & Syros vince#

re prophftauit. Ca,xii/. fo,lxxxvpa,i,

CSub Amafias tertiusdecimusrexlatinorum fuit Siluius Auentinus & in eo mote qui nuc
Incides, p ars  y r i 3is  mortuus & fepultus etemum loco dedit vocabulum*

Hift.fco.

capkjj

capitu.rjr

capira.17

cap,13,$

eapit.19,

capitu.19

capit,i 9 *

©iftoualfljtf Sonepiopljete 3ncipit

{[Ionas prophfta a deomiffusad NiniueciuitatemiterecUfatfugiens inioppe Si ( procel/ [o.i.z.j
larum orta tempeftate) in mare proi/citur. quo proiedo ceffauit tempeftas et a cceto deuora
tus poft tres dies 8£ totidem no&es euomitus eft viuus, qui poftea Niniuitis ciuitatis fuf prf
dicauitexcidium Ca.xiii/.fo.lxxxvi. pa.i.

Additio CPtoph^tia Ionf Amathi quemfvthieronymus refert) hebraei filium fuifle mulieris viduf
Ionas g''  Sareptane affirmant quem mortuum helias fufcitauit )  quattuor in biblia continentur capitu
phf ta. lis* Si  inter. vij-minores prophtetas, y. Cuius prophetistale eft argumentum Ionas coluba

v  fcolaffica et ©gsftppo cottcfltatutn.

pukhertima n^ufragio fuo paflionenulommi prsfigurans mundum ad pemtentiam rcuo#
catBC fub nomine Nmiue falutem gentium denunciat.

C Eo temporedecfmus quartus latinorum rex Siluius proca poft quem decimus quintus Incidens
Siluius Amilrns,

CAzarias laudabiliter ra regni prlncipio populum gubemans/ paleftinos Bc  Arabes debel
capit xxij 4-Regu. lauit BC  Ammonitas tnbutanos fecit reparaiutg; c uitatis hierufalem mutos. Sed poftea ela Ioatham
tus facerdotali mdutus ftola incenfum(prohibente facerdotejofferre pr?fumpfit.Vn Bc  lepra rex iuda
percuflus estra ciuitatem habitans mcrtuus cfticui iuccefli t Ioatham filius eius, Capitu,xy. xiii, bon?
fo,lxxxvj'.pa.u

capito.ii

eapitij,

capitu.rj

capitJS'

-J- / - -J’ 1 i fc-’ I i -'taO Mitij JJjjl

4 Ree.K phftia fexagmtafex capitulis ecmpleditur, Huius enim tale eft argumentum Efais in hie*

<  g ‘ 5  rufalem nobili genere crtus eft ibiq; pphftauit fub manafle rege fedus in duas partes occu

buit- Sepultufq; eft fub quercu r ogel iuxta tranfitum aquarum quss olnn ezechias rex  iado Selluj tex
obfiruxerat puluere Zacharia filio Hietoboam regis ifrael dolofe a Sellu occifo ipfe Sellum tfrael.xiiij
diebus triginta folum regnauitquo mcrtuo eiusinterfedor Maraheregnauit pro eo annis Manahe
decem tyrannice fuos gubernanscontribulesquiq;(impofita fuper populum exadione)afly x vi.
riotumtegi milic argenti talenta dedit & ipfo mortuo eius filiusphaceia patris crudelitatem ^haceia
infequens in regno fuccelfit & regni anno fecundomconuiuiodolofeocrifus eft quo tepo/ x vij.
teTeglatpha lazar rex A(Tyriorum ilraelitarum prouincias v aftat 8« Ionatham rex iuda bo# Phaceje
tms vrbem reparauit Bc  pordcus in templo fecit k  vidosbelioAmmnonitas fecit tributarios rex  ifrael
Ga.xyi, fo,lxxxvi. pa.ij, xyiij,

$i(to?ia libri j 2 aum Jnctptf. ’

CPtopfiptra Naum prophetf (qui inter duodedm par uos prophftas in biblia feptimus co
|Na.i,i,j, putatur; deAflyriorumfutura fubuerfione. Ca,xyij.. fo.xxxyii, pa.i.

CArgnmentum propherif Naum qui nationefuit galileus (^u^in bibliatribus capitulis co propfipta
plediturj tale eft Naum confolator orbis interpretatur increpat ciuitate fanguinumK poft Naum
euetftonem illius loquitur.eccefupcrmontespedeseuangelizantispaccm.

CSub Ionatham Olympias prima conftituta eft ab elienfibus Remus Sc  Romulus exmat/ Inddetia.
te BC  Illia,

ca.i4-.15r

capitu.zp

4- Re <  CMortuo Ioatham rege anno etatis.xli. BC  regni .xvi. Acham filius eius  iiregno fucccffit co Acha rex
Zj  g J j traquemreges Syrorum 8C Damafcenorum & ifraelbellummouerunt: Sed (fyriscumpne/ tuda.smi
’ 7'  da multa ad propria reuertentibus) rex iuda exerritu contra ifrael armauit vbi vidus eft m u

litum fuorum ea die centum BC  trigihtamiliaoccifafuntmultiq; captiui dicuntur quos Odi/
da prophf ta libros dimittere monet 8i  regi ifrael contra Acha propter fua peccata pollicetur Ezechias
vidoriam Acham vero a rege affyriornm contra regem ifrael aimliumpetit maximam ei p rex iuda
mittanspecuniam. Q.ui veniens Sirosvicitifraelitasquibusdeuidisperaffyriosachaafiy/ xy.
riorum deo adorauit ffiiumfuum (vt dicitur in biblia) per ignem confecrauit. Q.uo mor/
tuo anno regni.xvi. Ezechias filius eius in regno fucceffit. Tune quoq; oziasfqui ozip dicif)
regnauit in ifrael qug rege interfecit doiofe quem Salmanafao rege affyriorum bellu moue/
te tributarium fecit. Ca.xviii', fo lxxxyii pan.

OSub acham Roma condita eft in montepaleftirio.xi.kalen.Maii agemellis fratribus Re Incidetia.
mo SC  Romulo. &.nf.ano ab vrbe codita Remus occidisur  raftro paftor:;li a Fabio duce Ro/
muli confularibus ludis Sabinp virgines 8C mulieres raptg funt BC  pulehernma virginuj Tha
laoi forte data eft duci Romuli yn qa bn ceflerat ei locus nuptiaruj exide didus e thalamus.

Xetramononep3ofepl)etribWe H  ,

CEzcchias rex iiidaoptimus populumabydol?.tria reuocauit & templuj(quod patereius 4-,Re,i8,
claufcrat) fetitapdrire fclemnitatem azimorum conuocato fuo populo conuocatifqj ifmae# '

litispevlegatos cjuos tamenlfraelitgirriferuntfecit celebraread quamulti detribu Man alfe
zabulon S yfachar pphetaru monitioibus obedietes ad Ezechia reuerfi funt adoraturideuj
hierofolymisvenerunt & faerifirium obtulit Ezechias quod afalomonis tempo re no fuit ex
inbitum quotidianum quoq; inftituens decimas SC  primitias facerdotibus St  teuitis dati prg
cepit.Q i ui&paIeftinosdebeiIauit , Ca,xix, fo xxxvii. pa.i*

V ni  CHis 'temporibus apud hebrgos prophetabant, Ofeg Amos Efaias Naum Ionas Iohel U
Fropnetg Abdias>

Additio, 0j-p fO ph£t:ia Ofeg (qui erat de ttibu ifachar &interminoresprophgtasprimus ordinaturin
V. ep pro q U attuordedm capitulis continetur cui tale prgpomtur argumentum. Ofeg crgbro no

P » a  minat Ephraim Samatiam Iofeph iezabel SL  vxorem fornicariam SC  fomicariois filios Si a #
dulteram cubiculo claufatn mariti multo tempore federe viduam 8t fub vefte lugubriviri ad
fe'redditum’prgftolari.prophetauitautem contra decem tribus pauca deduabus loquens Si
pronunciauit hiftorialiter iudeos in vltimo ad chriftum redituros,

Amos CPropbeta Amos(qui ex opido techne fuitpaftor SC rufticus ruboram moros diftringes p
pheta *  f u ° teftimonio capitu.vi/.vbi dicit Armentarius ego fum vellicans fycomoros) in biblia no#

F  * ‘ uemcapituIiscontinetur.HicSamariaprophgtauitmaxime.decemtnbuspaucadeduobus

interferens quem Amafias facerdos firequenter plagis afflixit SC  finaliter eius filius Ozias ea
veŽe pet tempora tranffiixit poft hpc femiuiuus in terram fuam euedus poil aliquot dies do
lore vulneris expirauit fepultufq; eft cu patnbus fuis inter minores prophetas ponif tertius.

Iohel pro CP r °pbftia iohel de tribu Ruben in biblia tribus cap. compleftitur hic inter minores feca#

Bheta  dus numetatur  & Vt dicit Hieronymus in primo prologo iuper Iohelis prophgtizauit ad tri#

* * bum iuda 8C  hierufalem nullam faciendo mentsonem de decem,Rabi vero Salomon Sc  firm

liter idem Hieronymus in epiftola ad paubnum de ftudio faere feripturg dicit oppofitum
non folumeontta duas tribus fed etiam contra decem vide Nicholaura delyradehoc.

CPfophetia Abdig^ugfiiitdeterra Sichemhabeturin bibliacap.vnico hic inter minores

*  * * prophgtas quartus collocatur eius quoq; prophetigtale prgponitur argumetum Abdias qut

interprgtatur leruus domini perfonat contra g de fanguineum terrenumej; fratre fratris quoq?
lacob femper emulum hafta percutit fpiritali dicunt quidem iftum fub eifdem regibus pro#
phgtafleverius tamen dicitur fecundum hebrgos quod anteeos prophgtauit nam mortuus
cit ante Helifeum.Reli&a namqj vxor eius per confiliu elifei liberata eft a creditoribus oleo
fuperhabundantecuius fepulehrum yfq;hodie in menfeolo elifei SC  lohannis baptiftg in fe#
bafte venerationi habetur.

Tranfm i*  fp Decem tribuumtranfmigratioperSalmanafaraffyriorumregeanno poftexitudeggypto 4-.Re.17.

gratio c e. nogeti quadr3gintafeptecuiustrafmigrati6ismaIoruq;omniuoccaiiofuitfeditio circa Ro

ce tribun j boa nepotem & nepote dauid Si  Hiroboam fada. Cuthei quoq; Šamana in habitantesden
fub Ofeae ad iracundia prouocarunt q fuper eos peftilentiam immifit ad quos de captiuis miffi facerdo
rege .xix. tes dei cultum docuerunt 8 C  ceffauit pcftilentia, Ca.xx. fo.xxxviii. pa.i.

Additio {[Decem tribus gentis iudaicg qug vocabatur ifrael erant in parte famarig euidg a Senache
rib qui SC  Salmanafar vt dicit Eufebius rege Caldeorum tranilati funt in montes medorum
poftqregnatum eft in Samaria annis ducentis Si  quinquaginta

ca

3ttcipff flsbet DecmutBflui continetfcmpHS

annorum ducentorum Si  tnginta menfium fex dierumgj .xy.

Hifto.fco.pbKa
ca.z748* 4-.Re.i3.
Z9. l 9>

Thobie,/.

capi.?*


c 4-.Rc,:o»
Ui,

hiftoria fcolafltcact Cgefippc coitTtatmtt.'

<£ Senacherib m3ximamanu contra Ezechiam bellum mouetfqui acccptis peciini/s) abfre Maxima
permifit fed Rabfacem militiar principe pro hierufalem ciuitate vaftandamittitqui Siriace aflyrioru
loquifmaiorem incutiat hebrfis terroremjrecufat. Quod cognofcens Ezechias contriftatus cedes.
eft fed eum confolatus eft Efaias prophfta prfdicens hoftes fine bello fore vincendos.Vn#
de vna node peftilentig periculo centum odogin ta quinqj miKa de exercitu Senacherib pe
rierunt. Et ipfo Senacherib in templo a fili/s occifo Afarocodas (qui in biblia dicitur Afara#
don)fagientibus fili/s in regno fucceifit. Ca./. Fo.lxxxviij.Pa.ij.

CHiftoria Thobif(qui erat de tribu & ciuitate Neptalim) cotigit anno fexto Ezechi? regis Addirio
vt dicit Nicolaus de lyra quia captiuatus fuit Thobias cum ali/s Mag.autem hiftoriarum in Hiftoria
prologo fuper Thobiam dicit.Quo vero tempore tetminum habuerit non fatis elucetvide, xhobie
tur enim fecundu hiftorfaslram Thobias vixiffe poft excidium hierufalem Sc  incendium te#
pli vtpatetin fuo canrico Thobi§.xiii/,Si auteattenda? terminus vit g Thobicefili/ifuit enim
terminus hiftorif qui 8C  vit? qui Vixit.xcix.anms 8C  circa.xx.annum Io% mortuus eft.Tho#
bias ergo capttuus  Idola fugiebat primitias Si  oblationes deo reddensihic enim vxorem de
fua tribu nomine Anana ducens filiu ex ea Thobiam fufcepit fi'tq; regi Salmanafar gratup*
gens autem in rages ciuitatem Gabello fub cyrographo decem argenri talenta tradidit. Mor
tuo veroirege fucceditfflius eius Senacherib qui Thobiam mortuos ffpelietem vultoccide#
re fed ipfo a fflijs occifo Thobias fubftantia fibi reftituta in domum reuertitur.CPoftea ve*
ro  die Fefto parato prandio parentes 6£ virinos deum timentes miffo filio inuitat: fed inuen#
to iugulato vno filiorum Ifrael & fibl nunci3to relinquens pradium ieiunus corpus in domu
fuam portauit 8i occulte fgpeliuit. Arguitur a ,ppinquis nectamen ab operibus mifericordig
defcitit.plus deum timens g regem.Cum autem quadam diefatigatus obdormiffetiuxtapa
rietem irundinis ftercore cecatus eft quem irridebant amici fed illos & corrigit vxore quoq;
textricemaudituhedibalatude furtofufpicaturqug ineumblafphemig verbamultaprotu
lit ff Vnde ingemifcens Thobias deum orat cum lachymis.Eadem autem die cotigit vt Sar
ra filia Raguelis in Rages ciuitate medorum ab ancilla patris audiret improperium 8i virop
interfedrix appellaretur.Hfc enim feptem viris fuerattradita quos demon A fmodeus o cci*
derat.Tnbus itaq; diebus Si  nodibus no bibens neq; manducans orationem fecit ad dom i*
num & amborum exaudit£ funt preces mi(Tufq; eft Raphael angelus ad curandum eos.

<r Thobias autem mori putans filiurn inftruit de corporis fepultura de matr s honore ac ele
mofinis fecundum iuam facultatem largiendis de fuperbia fornicatione atq; ali/s malis.vita
dis & pecuniam fub cyrographo mutuatam indicat filio qui focium itineris quf rens &Ra# }
phaeleminueniensad patremintroduxit.Et eocomitanteprofedus eft 8C  matre de filij ab#
fentia flentem pater cofolatur.CVeniens autem Thobiasf quem I equebatur canis;iuxta flu
uium Tygris vt Iauaret pedes ecce pifcis magnus exiuit ad deuorandum eam fed abangelo
liberatur tx capere edocetur & cognofcit fellis Siecoris vtihtate angelus quoqj farre nuptia*
rum nunciat landitatem,{[ Venientes igiturdomum Raguelis Sarra cognito quia Thobias t

ille filius effet Thobie cofobrini lacrymatus eft Raguel & vxor Si  fiiia Ipfiq; iuueni Thobig
petente Sarram recufat dare vxorera timens propter pteritum euentum tadem tamen ange
Io procurante confentit Si  acepta carta fcripferuntcoiugium.fCEtcenafada Thobias iecur
pifcis fuper carbones ponit & angelus demonium ligat.Orare autem Thobias tribus nodi#
bus monet Sarram & preparata foffa viui inueti funt vnde Raguel gratias de agit Si  celebra#
to cor uiuio dimidium bonoijs fuorum dat genero reliquam poft obitu fcripto fibi ,pmittes.

Cluit aute angelus in Rages & pecuniam recepit a Gabello qui etiam cum angelo venit ad
Thobiam ei St  vxori benedicens.C[Cotriftatis autefeniore Thobia & matre venit iunior SC
dimiffa Sarra cu familiainmedioirinerede fellepifcislinitoculospatrisquivifumrecepit.
Ettranfadis feptem diebus adueniente Sarraperalios feptem dies cu gaudio epulati funt.

(Lluniore autem Raphaelisbnficiain irincre fibi fadaamboipfi dimidiam bonogj parte
obtulerunt. Q,ui manifeftata veritate ablatus eft ab eis ipfis per tres horas in terra .pftratis,

C Et fenior os fuu bndixit dominum!8c prophf tifauit fub nomine hierufalein.Et completis
annis centum Si  duobus fepultus eft in Niniue In horaautem mortis vocatis filio Si  feptem
nepotibus fuis eis benedixit Si  de Niniue proditione atq; hierufalem reftaurationem ^>phg
tanit  Hfchifto.continetin bibliaadlogum.xiiij capitulis 8Cin hiftoriafcolafticaCa.vnico,
CGratificis pro obtenta vidoria oblatiš hofti/s egrotauit Ezechias de cuius fanitate amici
defperabat, Sed ipfo orate eius esaudft oratio Si \itx  fue anni quindecimadducunt filiufqj

P- J

\

•JCeframonott erSofepbobtblta

promittic dattpro figno folis retrogradationcTegis quoq;babi!oniorum legntos honorifice
Manaffes recipienti thefaurofq; lllis oftendenriEfaiasfuturambabilonicamcaptiuitatemdenunciat.
tcx Iuda Et ipfo mortuo rege oprimo impijffimus Manaffes filius fucceflit in tegno qui iufto^j SC  p/
xv. phftarum fanguineciuitaris hierufalem plateasirrigauit, Ca.i/, Fo.lxxxix,Pa,j,

Indderia. Cin diebus Ezechi?Syracufa &Cathiha in Sicflia conditg funt.CRomulusmilites ex po
pulo fumpfitquafi cxmiile vnum. CCurces qui fub Stario rege SabinorumRomulofaue*
Regnum bant quirites appellauit centum elegit fenes quos appellauit patres. Romulus apud palude
romana, capreg nun§ coparauit, 8i  fuadente Lucio Quirini nomine confecrams eft.Poft Romulum
Tenes prgdidti finguli per quinas dies rempublicamtexerutper annum fere H  dimidium qd
regnum appellatum eft mter tempus.Turic fecundus a Romulo regnauit Numa Pothpilius
qui pdiftos fenes fenatores appellauit hičprimuscogiarium militibus deditimperialemlar^
gitionemin fui promorione J anuarium & Februarium anno addidit fundametacapitoli/fe
cit.CSibilla Erythtea tune claruit.


CBabiloniorum rege exercitum in Iudeam mfttente Manaffes in Babiloniam capriuus du#
Amo rex cit.Cai oranti 8 C penitenti deus peperritQ.uiq; reuerfus in hierufalem diuinum cultum am,
Juda. xyi. pliauit 8 C tepla purgauit murofq; ciuitatis reparauit.Q, uo mortuo fucceflit filius eius Amon
qui a fuis dolofe peremptus eft cuiiis.interfedores populus peremit & eius filiu Iofiam op*
timum regem conftituerunt. (»Ca.ii/, Fo.lxxxix.Pa.ij ,

i.pal'.?j.

4-Re.ai,

ca '5M4v

Indderia* CI« diebus Manaffe Sybila erophila claruit in Samo vnde & Samfa dida eft.CPartheni
Tarčnim codiderunt.Glarcus dechoo infula primus ferri glutinum intra fe excogitauit, Ter
tius RomanorumrexTulius hoftihusqui primus regum romanom purpuro & faftibus vfus
eft 6 t poft longam pacem bella reparauit Albanos vegetes Fidenates vicit adiečto mote ce*
lio ampliauit vrbem Tandem cum domo fua fulmine conflagratur,

CIofias optimeindolis populum ad dei cultum ammottuit čiuitateqj purgans lucot abftul it 4 ,r c , 2  it
Ioflas rex pecuniam quocp eongregariperproumriamiuffitpro templireparatione gtcrateraslibato * *
iuda.xvij, tiaq$ pro templi ornamento fecitconflari. Inuento quoq,- Moyfilibro confulitur Olda pphg
oprimus« tiffa qugpropter regis iufticiam erunas dicitdifferendas fedpoft eiusmortemdiffinita (up/

Olda pro pjia populiš inferenda.Congregatoq; populo faeros moyfi legens libros omnes ad fide fer*
phgtiffa uandamiuramento aftringit & vafa qug ydolis oblata fueruntfecit concremari BC  ydolorum
facerdotesoccidi:celeberrimamq$pafchg folenitateracelebrauit. Ca.iiij. Fo,xcpa.j'.

ca,$4*36

loaeham CNechar £gypriorum rex contra medos bellum paransiter per regnum Iuda petit quod p* . ca.jc.js - ,'

rex iuda hibere volens lofias in occurfum venit & vulneratus rediftin hierufalem quem defunčhiin 4  Re.ij., j—
xvuj. Hieremias lamentabili carmine defleuit futuramq; defcripfit captiuitatem.Similiter &  Eze* 14 ,,

Ezechiel. chiel duos deferibens libros mortuoqj lofta Ioacham filius eius ipfius fucceflit I regnu qui a
Eliachim Nechao ggyptioru rege frater eius Eliachimfquifmutatonomine / )loachimdi(3useftJregnu
Iudarcx habuit fub tributo.Q_uem Nabugodonofor(deuidis fgypti/sjfibi fecittributarium, Capi,v.
xix. Fo.xc.pa.ij.

CHteremias de rribu facerdotali pphg tifare ccepit anno decimo tertio regni lofff &  pphg capi.jf.

Additio tauitvfq* ad euerflonemvrbis quadragintavno annispreter illud teporis quoin fgypto p# Hie.ca.t.

Hieremi. phgtauiti Thanis Cui cu cffetpuerdixit dns ppheta igetibus dedite.Q.ui cu dixiflet.A.A.
pphf t a. A.dne nefcio loqui qa puer ego fum mifitdfis manu fua Bi  tetigit os eius K  ait eccedediver
ba meain ore tuo.Et tune .ppligtauit Bi  ei ondit dnsfignaeuerfiomshietufale qua piica*
bat pphgtia eius contnetm ciblia.lij.capitulisgt lamentationeseius fiuethreni cu oratione
cotinenf quiq;qiubustale pponit argumentu. Etfa<ftueftpoftq in captautate redadus eft
Ifrael Sl  hietuiale deferta eft fedit hieremias pphfta flensS planxitlametarione hac i hrfem
H  amaro animo fufpicans Bi  eiulas dixit Aleph.Q_uomo fedet fola ciuitas' &c. Argumetu ta
le hiero.pr^ponit eius pphgtif Hieremias Anathotides qui eft viculus tribus a hierofolimis
diftans nulibus apud Thanas in ggypto a ppfolapidibusobrutus occubuit.lacet vero in eo
loco fepultus quo dudu pharao rex habitauerat.Et qm poftulatioe fua defugatis ab eodejo
co ferperibus fgyptios a tradu afpidu facit ee fecuros magna eu ibi rehgioe fgyprij venerat.

0

tflftO.fCO,

Incidetia.

<3*39 4*o'

«pi,4-3*

4,Re,zj,

Ccolafltcaet ®geftppo cocfffotttm*

CBaruch ^phgta fuit notarius Hieremig a tepore loachim filij Tofig vt habef Hiere.tricefi« Additio
mo fexto St  deftruda hicrufalem per caldeos cum hieremia defcendi t iggyptum poit inter Baruth £
fedionem Godolig hieremig.xln/.&poftea fcripfit libram fuum vfq; ad illam parte cuius eft phfta.
audor fcj vfq; ad quintum capitulu inclufiue:fextu autcm capitulu fcripfit Sc  non eft audor
fed exemplum epiftolg qua milithieremias ad captiuos i bobiloniamvt annuciaret illis quas
fuerunt lili a deo pcepta. C Pr?ponif aute a hieronimo lllius .pphgtiae tališ pfacio Libet ifte
qui Baruch pnotaf in hebrgo canone non habef fed tm in vulgata editione Similiter SC epu
ftolahieremig,ppteraute noticiamlegenrium hic fcripta funt quia multa de chrifto nouiffi#
mif<^ temporibus indicant, Scripfit aute anno quinto a deftrudione hierufalem p caldeos.

Ezechiei ,pphgta fndudus fuit cu tege loachim in babilonem & ibi cu captiuis .pphgta* Additio.
uit viditccelos apettos SC  viflones magnas multaq; mifteria ac fecretacceleftia referauit. hic Ezechiei
em vt d icit Hiero.^ph gta facerdos fuit ficut hieremias multafq; ( pphgticasvifiones explica ©pheta.
uit aliqn verbis aliqn fenfibilibus fadis vt ad puram liquet h is qui fuu mirabile decurrut vo *
j u men vn expceptodei dormiuit fuper latus fuu finiftrum. trecetis nonagita diebus SCfcep
dormiuitquadraginta diebus fuper latus fuum dextru abfq; conuerlione de latere in latusvt
patet Ezechielis quarto capi.qug ifigna #phf ticg defignabat quia tot annis domus Ifrael fta
ret in captnritate SC  afflidione pro iniquitatibus tuis.Erat hic pphgta viciorum obiurgatot
acerrimus. Vn cum i n babilonia captiuis pdicaret hebrgis eo^ peccata Sc  turpitudines dux
populi occidit illum. Eius autem .pphgtia in biblia confinetur quadraginta odo capitulis &
in hiftoria fcolaftica fex capitulis habetur compendiofe,

$Tln diebus lolig quartus Romano^ rex Aucusmardus Numg nepos ex filia Auentinum
montem SC  laniculum vrbi tradiditfupramarefedeciab vrbemiliaria ciuitatemhoftiacon
didit Oraculo dedonio primum grecia vla eft CQ. u intus romanorum rex tarquinus pnfcus
qui circuj Rome gdificauit muros SC  cloacas Sc  capitolium extruxit ludos romanos inftrtuit
Arion in theatrum a delphino deportatus eft.

$£ loachim tributum babiloriis fpe egyptiaci belli deceptus negat foluere cui Hisremias vz*
q-,R.z4-f nam eius fpem pdixit futuraq;ciuitatis hierufalem captiuitatem .pphgtauit.Micheas quoq$
olimtaliapdixit hieremias vero libra de futuris rebus riuitati SC  teplo &ppfis cofcripfitque
libram pricipes dederunt regi.Qui auditisf que in eo fcribebanfJeum diripuit iuffitq; eoburi
K Hieremia & Barach ad fe pumendos precepit adduci Q.uiq; babiloniorum rege,ppter me
tum fub fcederis iure fufcepit in hierufale SC  frada fide ab eo occidif Sc  coftituto lbidem Ioa
Scrip.hic. cbim filio rege principes captitiinter quos Ezechiei ducunf i  babiloniam.Repente vero ba*

* biloniorumrex formidatusioachim(cuiprirtcipatumtradiderat)patrisnecemvindicaturum
ipfum in hierofolimis obfedit. loachim autem ciuitate volens liberare matre SC  cognatos ob
fides dedit SC  feipfum. Q,uo captiuo i babilone patrifus eius Sedechias rex coftituif qui fuit
fuperbus SC  impio^ fador que Hieremias fepius reprghendebat fed impedienribus adulato
ribusn/ehil .pficiebat.Ezechieiquoqjin babilonia^pphgtauit.Ca.vj.Fo,cx/,Pa.j.

CMicheas Morafbites qui inter minores ,pphgtasfextusponif ,pphgtauit i  Samarin tepo* a  dditio.
ribus ioath^Acha SC  Ezechie regu iuda Cuius .pphgtia i biblia lepte capitulis copledif. Et Micheas
p ponif tale argumentu Micheas de morofrafthi coheres xpi vaftatione annficiatfilig latro* ^phgta,
nis & obfidionem ponit contra eam quia maxillara percuUeritiuditis ifrael.

, CRecedete Sedechiafque feduxerutfal(i ^pphgtg)a babilonioru fcedere iundoq; tegyptifs Prophg#
4 -R* 2 ^* babiloniorege cotra eu caftrametatus eft deuidis pr/mo ggypti/s pdixit tn Hieremiasfutu# tiahiere,
ram captiuitate SC  p perfas liberarione cuius didisfplebeis credeniibus,principes eu vefanu
acclamabat falfo eu(quia babilonia vellet ire;accufantes, Obfeffa itaq; ciuitate quo maxima
mala peftis fcilicet SC  fames hirfem opprimebant Hieremias in lutofo lacu vfq; ad gutturfvt
morte ^pria fuffocaretjeft pofitus que liberauit ?thiops.Ipfeq;(latent er a rege vocatojite*
rum fuadet ciuitate red di babilonijs dimiflus quoq; eft rege pcipiente vt ei nullus malum fa
ciat.Ca.vi|.Fo.xcj.Pa.i/.

c.4r,4.CCapta eft ciuitas hierfm poftg obfcefffciues animo fortes dece SC  odo mefibus a principi
,  ’ busNabugodonoforCapriuufqjSedechiasfugiedoadregemadduciturcuiusamici&filij ciuita

Cc.ij.

loach i q
SC  leconi#
as.xx.tex
iuda.

Sedechf.

xxj.rex.

3£ettamomme]t3ofepl)Ol»bta BMa

tishierfej (videnteillo)occifi funt eiufq;oculi eruci funt & vindus ducff in babilonia vt,pph?tauerant
g natujar hicremias Si  Ezechiel, Epilogus quoq; reru hgbreoi^ 8Cannoru a tepli edificarione egreffu
d a Sc trafo populi de egypto diluuio Si  creatione Adam breuiftime annotatur cu numero Si  ordine po/
migtatio tificum,Ca.vnj'«Fo.xcij.pa.if»

Iudeoru. CAb Adamfecundu Iofephum vfq> adtranfmigratrone babilonis tria milia quingenti ati/

Numerus ni SL  trcdecim menfes fex dies cum dccem. A diluuio mille nogeti quinquaginta fcpte. Ab
annorum egrcffu populi de fgypto mille fexaginta duo mefes fexdief<$ decem.Hebrg i  vero & alijno
tantum computant quomm in fine huius operiš fperaraus ponere opiniones,

CGodolias fuper paupercs & reliquias hebreorum in hierufalem princeps coftitutus hiere 4 Re.if
miam fo luit a carcere potius m deferto habitare g in pricipibus eligente Quiq; fugiriuos hie Hiere,40
rufalem redcutes q humaniftime recepit.Vri diledus ab hebrgis ip fi Ifmaelcm(qui folus de 4*,
tvibu Iuda remaferar) ne rebellaretvoluerut occidere qd recuiauit Godolias qui ab Ifmaele
cum fuis dolofe ocdfus eft fimiliter 8 C  hebr^oij! reliquis Que tri Iobanes 8 i  principe* pfecuri

c.   1  ^ „ J n       r—.il~ -■- ~ri  - 7-

, captiui in babilonia ducunt a Nabug.qui(deuidis ammonms j^gyptios captiuauit vide de
cem tribuum Si  duarum captiuitatum fignata tempora, Ca,ix, Fo,xciij, pa,i/»

Cin diebus fedecbi? fadu eft extremu regni iudeoru 8 i  ordiu babuit quinta ftas cuius an
Indderia, no fecudo fada c ft folis dyfedio qu.a tales milefius pdixerat.Tuc quoq; romanorum fextus,
rex Seruius nobilis capriue filius tres montes vrbi addidit quirinale biminale equilinu foffas
circa muros duxit,cefus romanoru ciuium primus inftituit tande occifus eft a Tarquinio fu/
perbo prifci Tarquinij filioiEo tempore apud grfcos feptefapientes funt appdlari.

CEibrt autem paralipomenon duo funt in quibus principaliter vt dicit Nicolaus de lyra p#
termiffe in libris regu tangunt hiftori$:8£ quia nofter Iofepbus ampliffime ipforum regu pto
fecutus eft hiftorias ea qu§ in paralipomenon cotinenf iam dida iunt.Tale autema Hiero/
nimo p ponitur argumentum Paralipomenon liber inftrumentiveteris epithome tantnsac
tališ eit vt abfqi lilo ftquis frientia fcripturarum fibi voluerit arrogare femetipfum irrideat p
fingula quippe nomma iundurafq; verboijj & ptermiffe in libris regum tangunt Inftoriae 8C
innuinerabiles explicans euangelij queftiones,

ubit SDamtlis Jncipit.

CDanielem Si  contribules ananiam azariam & mifaelemfeo$r rntitatis nomfnibus)de me# capf.r,'
faregis cibos fumere & puincialibus litteris erudiriiubetrex fedilli a getilium cibis abftine/
tes fapietia difciplina Si  corporali fortitudine diuinitus donati funt Danieliq$ fuper cieteros
fomniorumdataeftintelligentia, Ca,x, Fo,xciij. pa.ij.

CSomnum Nabugodonofor obliuifcens (vt eius memotiam Si  interprtetationem habeat) capi,2,
ariolos & magos vocat quos vna omnes perire mbet quod cognofcens Daniel (orarione ad
deum premiiTa; & iomnium recitat 8C eius expofitionem declarat & ariolos & magos almor/
teliberat'.quaauditarex eumadorauitdeifibinomen imponens & torius regni procurato/
rem conftituens, Ca,xj. Fo,xduj. pa j,

CSimulacrum ftatug rex precepit omnibus adorandum quod Daniel Si  contribules no ve/
nerantes apud regem accufantur qui vidi in ignem miffi diuinitus illefi liberantur. Secundu
fomnium Daniel folus interprf tatus eft Nabugodonofor qm feptemannis in deferto cube capi,j,4-.
ftijs habitans demum regnum recepit: quo mortuo filius eius Nabugodonofor (vt Berofus
mcminit)in regno fucceffit poft quemanulmadapacus poft filius Egefarius quo mortuoad
Labadofareum filium tranfijtimperium poft quem Balthafar (qui Nabaor nuncupaturj te*
gnifufcepitgubernacula, Ca,xij. Fo,xcuij, pari/.

CBellu mouete cyropfa^ S dario medo^Iegibus cotra baltafar fupbu deiq; vafa propha/

name tucfibiYifiomanusiparietefcribetismamfeftataeftquiianguftiac6ftitu.nis(voc3tis ^P •>*

Hiftico,

SugTo,

capitu,!;

capi,45,

cap uu

capitua,

cap.j. 4 .y

capi.g.

©sflona fcolafticaet CgeRppo cStfljatmit-

ariolis)torquem SC  tertiaregnipartem ,pmittitexponeti,Qd Danielf cu nullus fciret)rnanife#
fte quid man ethcchel phares fignificarent declarauitqui(qč! .pmiiTumjdonatum ei Sc  non
poft multum tepus(capto Balthafar a cyro pfarum rege; deftruda eft babilonia. Capi,xiij.


capi.9*

Fo..xcv. pa p

capi, 6 .g, <CDaniele .pphfta a rege bonorato &  in media inter fatrapas principal! coftituto cotra euin
ali j inuidia cogitari morte machina? quif .pcuratibus emulis; in leonu lacu deuoradus mirni
fed diuinitus pferuatus eft inimici eiusfjkipiente rege)a leonibus ftatim deuorati funt.Qui#
bus gemptis rex Danielis deu adorauit ipm folu omnipotente pdicans & Daniele pcelfo ho
nore exaltas principe fuoru fecit amicog? qui in media Mafoleu pro fepeliedis pfaru 8 C me#
doru regibus gdificauit queq; lofephus fup ceteros ,pphgtas multipliciter exaltat.Cuqj vifio
ne infufis arietis SC  hirri habuit eius explamatione fapietiflime difieruit.Ca,xiiij',Fo,xcv.p.ij«

ca.tf.to.u ca.7.9.10
li* 11.1 z.

(Tlofephus omittit dehiftoria danielis coteta i biblia primo vifione quatuor aialium fcilicet
leenfvrfi pardi SC  alterius mirabilis habetis detes ferreos SC  cornua dece i  figura quatuor re
gnoip  in ftatua quadriformi hf c vifio habef in biblia.c.vij.Ite tacet orone Danielis ad dnm
de defolatioe hierufale SC  de Gabriele angelo fibi Ioquete 8 £ cofolate de .pmiflione xpi adue
tus poft feptuaginta ebdomadas qui vngef fandus fandoru. Ite tacet vifione qua vidit viru

ca.tj.i4**

«?*

ca.1j.14-.

capi, 15".

de captiuitate SC  dixit $ prius voluit ei nuciare fed fiierat ipeditus a pricipe grscoru qui di #
uerfaba? pricipi pfaro &c.Et pdixit angelus Danieli de regibus pfaijj SC  de Anthichrifto qui
extollet fe cotra dnm 8 Cde couerfione iudeoru SC  refurredione mortuorfi bonoru & maloru
de eminetia SC  claritate dodoru de iudicio dni de libro claufo SC  fignatis fennonibus.
f][ Omittit infuper hiftoriaSufannf vxoris Ioachimqua facerdotes falfo accufanteslapida#
re ,pcurauerut fed cu traheret fufcitauit deus fpiritu pium cui notne erat daniel qui ppfm ad
iudiciu fecit SC  manifeftata veritate ,ppter verboru diffonantia interfecerut eos.Tacet etiam
de ydolo Bel q 3  deftruxit & dracone que interfecit SC  etia de fcda miffione in lacu leonu vbi
abacuk deiudeaprandium apportauit.

{fProphf tia Abacuk de tribu Symeon(qui inter minores odauus poni?) cottnef i biblia in
tribus capitulis SC  ppomt tale argumetu Abacuk ludator fortis SC  rigidus ftat fuper cuftodia
fua & fugit gradu fuper munitione vt xpm in crure coteplef SC  dicat Operuit ccelos gladius
SC  laudis eius plena eft terra Splendor eius vt lux erit cornua in manibus eius ibi abfcondita
eft.fortitudo eius,

CSophonig ,pphf tia qui,ix.inter minores collocaf tribus continefcapitulis &taleponif ar
gumetu Sophonias fpeculator SC  archanoru dei cognitor audtt clamore a porta pifciu SC  eiu
latu a fcda 8 C cotritione a collibus.Incidit quo<j vlulatu habitatoribus pile quia conticuit ois
ppfs Chanaa difperierunt vniuerfi' qui inuoluti erant argeto.Hic erat no folu .pphfta fed de
genere ( pphgtarum& l pphetauitindiebus Iofig regis Iudafilij Amon.

(£Aggeus.x.inter .pphgtas minores .pphastauitad Zorobabeldidu iuda SC  Iefu lofedech
facerdote tepore darij hyftafpis poft captiuitate cuius .pphftia habe? i biblia i duobus capi#
tuliš SC  tale eft argumentu. Aggeus feftinus SC  lftus qui feminauit i lachrimis vt i gaudio me
tet deftrudu tepla ref difi'catdeuq$ patre inducitloquente Adhuc vnu modicu eft SC  ego co
mouebo čelu Si  terra mare SC  arida &mouebo oes  getes SC  defideratusvenietcudis getibus,
f£Zachatias filius Barachif eode tepore quo Aggeus fcj anno fcdoDari/poftgiudei refu#
pferut opus tepli dni SC  ipe eft, xf. inter minores SC  eius ,pphftia cotinet,xiiif.capi’a SC  eft tale
argumentu Zacharias memor dni fui multiplex i  ,pphf tia Ihefum cu veftibus fordidis vefti
tu SL  lapide oculoru fepte cadelabruq; auru cu totide lucernis quot oculis duas quoq; oliuas
a firuftris lampadis cernit SC  a dextris & poft equos rutes varias SC  albos SC  diffipatas quadri
gas ex ephraim SC  equu de hierufale paupere rege vaticinaf & pdicit rege fedente fuper pul
lum afiiif fubiugalis,

CMalachias inter minores ,pphf tas noutffimus poft redita captiuitatis babilonicf prophf
tauit adeos qui de babilone erat reuerfi nondu fdificato teplo nec extruda ciuitate perma#
nebant in priftinis peccatis deum nec amore nec timore venerates.eius jpphftia in biblia in
quatuor capitulis cotinef.Cuipponif tale argumentu.Malachias aperte SC  in fineomnium
jpphftaru dicit de abiedione Ifrael Sfvocationegentiu no eft mihi ait volutas i  vobis dicit

Cc.iij,

Additio.'

Abacuk

.pphgta,

Sopho#

niaspro#

phfta,

Aggeus

fphgta.

Zacarias

4>phfta.

Malachi#

as,pphf,

3Eett8mc!totteic3ofepbob(blia Bm

dnscmcituu & munus no fufripia de manu veftra. Ab oranem fohs vfq; ad occafu j magnn
eft nome raeu in gentibus Si in  cmi loco facrificatur & offertur nomini nieo oblatio munda.

C Eplicit liber decimus,

JlauU3ofepb< ceantiqmfate Uticiptt ltbc*bnbecimusqtri

continet tempus anorum ducentoru quinquaginta trium.

^Eiftcjia libri Cfb je 3ncip<t'

„ CHebreoru populus a babilonica captiuitate anno feptuagefimo per čiru perfaru rege libe 1 ‘dd.i.j

Čiru tcx tataf  g t gpjjreedififcadi & ciuitatis dedit libertate eifq; m huiufmodi rebus auxiliu promifit Hiere. 2 jT
preftare SC  vafa tepli que Niabugodonofor abftulerat reddidit mdeis epiftolaq; ad firie fatra 2,6 '
pas pro ipfis hebreisfvt eos iuuarcnt,dixerit pcenanuj crucifičtonis impedientibus impo* 2 ”P a "*J 5
fuit.Capi.i,Fo,xcvi.Pagi.ij.

,. €In diebus Čiri feptimus rex romanotu Tarquinus fupetbus qui ca, tarquini iunioris qm'

Incidetia. lucretia conuperataregno expulfus cft.hicgenera tormentoruexcogitauitvincula taureas
fiifteslatumiascarceres copedes catenas exilia metalla,C[Cirus cu pcufiiffet crelfi iuxtaflu
uiu ahm gente ludoru bellicofam aftuteredegitin cocordia.Xradidit enifolenitates 8i  ludos
prgcipies eis vtlufibus comeffarionibus Si  aplexibus yacaretquafi beniuoletia eis oftedes SC
eos hoc modo euitauit SC  quos bello no poteratperlibidine expugnauit. Poftea vero tranf*
greffus araxe a regina maffa getaru Thamari(vt dicitluftinus luprio)yictus& occifus e.Que
caput eius precifum in vtrem plenum fanguine .humano proijciens infultado duxit Satia te
fanguine quem fitifti.

Cabifes. CLCuthei(quifamaritte dieti funtjiudeosa tepliregdiffcattone impedietunt ignoranteciro
qui ad bella occupatusexercitucotraMaffagetasduces vitapriuatus eft cuiin regnofilius
cabifesf qui in biblia artaxarxes nficupafjfncceffit ad que(fcribetihus!iamaritanis;tepli opus
rege iubentenouemannosintermiffum eft,Caaj.Fo,xcvj,Pa f ij,

Additfo ® Hiftoria Tu dich poft hiftorias Sufannif beliš SC  draconisfque captiuitatis tepore conrige*

Hifto Ul. runt X e ft uitur  biftoria libri ludich quam omnino omittit lofephus. Hec enim cotigittempo*

* re Cambifis filij čiri fecundum dočtores SC  hiftoriographos de quo conftat g  regnauitpoft
patrem & per confequens poft captiuitatem babxlonica:quia Cyrus dedit licentiam hebreis
redeundi. In hac eni hifto.defcribitur liberatio ppft a pfecutione holophernis que milit  Ca*
byfes(qui hic Nabugodonofot dicifjad oes^puincias SC  regnaoccidentis vičfo Sc  debellato
Arphaxat rege medoru potetiflimo vn fgredieti holoferni Si  oia vaftati citates fevltro tradi
derut dequibus fibicepitauxiliatores Si  ciuitatesipas 8i  deoseorum(ubuertit.Quoaudito
filjf ifrael munitiones preparabat( qui heliachim facerdote monentejcu magna inftantia ad
dnm clamauerut.indignatus itaqj holofernes de gente iuquirit cui Achiorduxfilioru Am*
mon refpondit dicens deum cceli eos defendifie Si  eis contulifte beneficia vn,indignantur
principes 8i  holofernes iratus lpfum duci in Bethuliam iubet vbi nucij ipfum ad arbore liga*
uerunt-Filij vero Ifrael'cognita caufaJeum confolantes foluerunt Si  Ozias eu fufcepit in do*
mu fua oratefq; auxiliu petebat a deo Ifrael.Holofernes aut die altera Bethulia obfidet Si  co*
artati ciues vrbe volut ttadere fed Ozias adhuc quinq- dies poftulat & expcčtare pfuadet SC
fi trafa&is quiq; diebus no veniut auxiliu co fetit citate tradere Aflirijs Quo cogmto ludich
de tribu rube ia anis tribus & mefifcus fex vidua facerdotes qa citate tradere cofeferut arguit
& eos monet orare deu.lpi quoq; facerdotes deu exorare illa rogant que cu Abra citate exi*
tura qd fit faftura .phibet fcutari.Ipa aut oratoria igreflaindues fec licio pofuit cinere fuper
caputSoratione jpppfiliberatioefecit ad dnm & poft oronefe leuas &vnges oibusorna*
meriš fuis ornata facerdotibus biidices cu abra fua exiuit citate & ab exploratonb?inuetadu
citur ad holoferne q ab eius pulcbritudme captus eft Satellitefq; fefe g  ta pulchris mulieri*
bus pugnare hortabanf.Hecftaq; vides holoferne fedentein canopeo profternens eu ado*
rauit qua ferui iubete dno cleuauerut quaqj holofernes cofortas interrogat cam aduetus 8i
verbaadulatorialocjnte atq;placetiaiub3.itroiregCmaere vbieratthefaurieiusfibiq;eibis ( p

Biblia

fcolaftjca et €geftppo coitcfifafttm.

prifs veftt pmittit SC  exeudi ad orone largi? fagao quoq[vt ludich holoferni cofent/at mitif
qu$ ornata veniens bibit & comedit cora co de his qu<? pparatierat ancilla eius ei; vn nimia
ebtietate fopito Holoferne ludich an cilla obferuate ad hoftiu caputprf fcidit & tiuibiis fuis
defert 'llucl SC  obftupefcente Achior h§c a ppl’o bndicitur. Caput autem Holofernis i muro
fufpedit SC  Achior circucidit SC  fačto armoR? ftrepitu A Ili ri / Holoferne excitare voletes mor
tuum inuenetunt:quos fugientes filij Ifrael in ore gladi/ pfeqtfetes fpoli/s eorum ditati funt:
vix ea pet tnginta dies colligentes SC  cu clero veniens pont/fex bndisit ludich quecanticum
cecimt dno qiif vniuerfa vafa Holofernis Sc  canopeu obtulit in anathema obliuionis. ,Hasc
aute caftiffima in viduitate pmanens in domo viri defundi & cetum quinq; annis manfit 8C
dimiffa abia libera fepulta eft cu viro fuo in Bethulia qua luxit omnis ppfs diebus feptem.

CDefunčtocabifedatiushiftafpisafeptefapietibusfqui SC  dni apudperfasnuncupabantj Dariushi
3.Efd.j* rexordinatusadque Zorobabelhebreo^dux venieshonorificereceptus efteiuftjcorpis “ a, P ls \
fitcuftos cui SC ali/s cuftodibus fui corporis poftq .puincialibus prinripibus(Is enim centu SC  ^? rte vu
viginti fepte .puindas habeat i  ditioneJmagnifica fecerat cena,queftiones .ppofuit diffolue n “ ^ ort ‘° r
dasmagnapromittensilliquifueinterrogationifapienterrefponderet ppoiitiseniqueflio» rcx ' 0T ™ 1
nibus prima vtru fortius fit vinu, Secudo vtru rex/tertio vtru mulieres SC  demu an his oibus P 13
fortior fit ver tas pr mus excellei: te vini forttudine difputauit Secudus regis fortitudinema ^uper oia
nifeftauit,Deniq; Zorobabel mulieru oftenfa fortitudinepcedentia pcellere etia begaci re* ven#

gis exeplover.tatefque ppetua eft atq;imortalisjfortiifima fuperoiadeclarauit,ca,ii/.f,xcvij\ tus ’

Pa./.

i. efd. 6 ,  {[Zorobabel fapietior oibus iudicatus maximo apud rege habitus eft honore qui a rege re

j. efd. 4 ". edificadi tepli obtinuit facultate pcipiente oibus rege auxiliu Zorobabel pbeant & oemirh

pefam i facra vefte qua teplo feruiut pnncipes facerdotu Si zlij  facerdotes SC  inftrumetis qui
bus leuitf dno catent de fuo fieri maaato quo fačto Zorobabel agens regi gras reditad co
i,ef 3 .z. tribules regis pcepta manifeftant quos de babiloma adduxit i hierufalef repulfts quibufda a

facerdotali honore qui alienigenas co duxerant vxores / numerat redeutium multitudo. Ca.
iii/.Fo.xcvi/.pa.i/.

{TRomf poft exa<ftos reges primu cofules a bruto efie cceperut 8ivix vfq; ad quintudedmu
lapide roma tenebat imperiu.Miliaria enim terminis lapidu diftingunf SC  no plus tac ,pten# Incidetia.
debaf romanu imperiu q quindecim miliaria Inde tribuni plebis SC  dičlatores 8 C  rurfum co*
fules rempublica rexerut vfq; ad luliu cj fare Pitagoras tfic mortuus eft,Roma ppfs a patris
fada feditione difceffit.

« C Septimo egreflionis a babilonia menfefgdificato altari vbi templum prius fuerat)coiioca

’’ toq: ppfo tabernaculoru feftum celebrat vicinis getibus ipfis hebreis inuifuri vbi oblationes

SC  vota reddentes templi fundameta pofuerunt.quo perfečto facerdotes SC  leuitg folenibus
ornatihabitibus deu laudabattriftestn quianouum a veteri longe in magnificentiadiffere
bat plorabant vincebantq; tubaru fonos k  populi lfticiam facerdotu lametationes ad quos
(audito tubarum clangore Jfamaritani venietes reedificare templum vna cum iudeis Zoro*

| babel &ihefmnperierunt& in comunilaborare. Ca,v, Fo.xcvii/. pa./.

z.efd.d.i C^nterrogatibus ffrig SC  phcenicg principibus qui eis teplum fic fdificare coceffiffet Zoro*

?.eld.5,6, babelprudetiflimfrefp6ditneq; ateplicuftruftionefaggeogC Zacariaanimantibus)iudei n  .. ,

7, ceffaueruntquos famaritaniapud regeaccufauerutfedantiq ioruregiftraimbeteregejinuc ue lc ..

ftigant quibus cocefta iudeis p cirum inuentaref dificadi tepli facultate rex Sifinio SC  princi tem P 1  ,e#
pibus firif Čiri decretu cofirmas relcripfit ne impedianf a tepli coftruftioe quo fepte annis cun
coftručlo eius dedicatio celebraf Si  feftu azimoru accufauerunt iudei famaritas ppter mala
quf ab eis funt ppeffiquo audito rexrefcribit Zorobabel, Ca.v/, Fo,xčvii/.pa.i/*

z.efd.T, dario rege xerxes virtutibus ornatus filius fucceflit ei regno a quo Efdras legifdo

?.eld. 8.9
10,

dierum & hoftias deo obtulit accufatifq,- apud eum facerdotibus fqui tranfgrdli patrias le*
ges alienigenasvxore-; duxeruntjfieuit Si  tranfgrefibres culpans alienigenas abi/cere pcepit
leges quoqj rogatus populo ab ortu vfq; ad mediam diem iegit & flentes populos reauead

Cc.in/,

I

£e(tamotton eyJofcpljo bfoUa abto  ,

pfopria Bi  alaehrimis iufiit ceflare. Ca.vij. Fo.xcix, Pa.if, *

Ind<J2tia» 4£Eotepose  natus eft Socrates.Lapis habes forma caprinam i  Egeu marc de ccrio cccidit, | Capi4(

^tftcjia m.  $eerafe 3nc(pftqtiim tafta

Secundus Efdre dicitur.

CNecrnias ludas captiuus Xcrxis regis pincemafaudita hierofol/moru propter defefhim f

muronimdcfo!atione)ficns ad dcum pro populo orationem fudit. Qjuem trifterea pfpicies ^ ee£0,1  'capf.^
triftitifcaufaminqurritquopri?defolationcm8Cmurorumciuitatis ruinafienscaufamefle l8*9.io,

dicente ftatim rex reedificandi muros facuitatem & ad fatrapas firif c omendaticias litteras 7’8*9* 1

. condonauit qui a babilonia hiemfalem cum multis contribulibus veniens populum (mani#

feftata prius facultate fibi arege obtenia^ad vrbisreedificados muros animatus eft quo au#
dito ammonitf moabitg & famarit® impedire voletes mfidias molliebantur volentžs etiam
Neemiam occiderc fcd conftantes iudei vna manu gladium tenentes alia autem edificates
opus duodecim annis peregerunt quibus ccmpletis Neemias& populus deo facrificauerut
muris itagjreftauraris munifkenriffimusNeemias derundus eft. Ca,vii/. Fo.c.Pa.//.

©ifioitaltbii fteffet Jticipit.

Arthaxar CtCuiusquididuseft Arthaxarxes(inbibliaafiiieruspatrexerxemortuo/uccefTitiregno capi.i.t* 'capi,u,
xes  fub quo pene delata eft gens iudeorum <jui diuitiarum oftentatione prr centum & oftogin * "  1  ^ ’ ’

ta dies parans fuos comproumdales fepte diebus delici/s faginauit in  couiuio quod magni#
ficenriffimu fiut.Regina quoq; mulierum conumium in aula collegit quam rex conuocatam
(vt ad fuumvcniret conuiuiumJ&recufantenVhabito perlarum confilioj abiecit a confortio
Triftem vero de vxoris abceiFu regem amid cofolanf & queri puellas regi puleherrimas fa#
ciunt ex quibus pulehriorera rex aedpiat  vxorem, Ca.ix, Fo,c/. Pa/.

^Congregatis multis puellis: pudla quedam ambobus orbata parenribus apud auuculum eapU* [ capi.i,

mardocheum in babilonia nutrica hefter nomineomnes pulchritudine fuperans ad regem
adduritttrquam tex fuperceteras fibi placentem legitimeduxitvxorem Cuius auunculus
Mardocheus dc babilonia Sufm veniens infidiatores perhefter regi prodidit quod rexan
nalibusfcriplit, Ca,x, Fo.c/. Pad/.

<£Amanapudregem esaltarumomnibusadorantibusMardocheuscontenebat. Vncotra . ,  r eapi.r*'

cum omneiq; mdeos odia exercens Ama eos regi aceuiat genus eoru delen pcurans & ma P j ^ 1  *
datumregium pro ipfis exterminandis vbiq; fecit publicare,Quod cognofces Mardocheus
rupta vefte cinere perfufus ciuitate circuiens cu clamore lamentabaf .Q_uod cu reginf fuiffet
nuciatum ad Mardocheum mittens querittrifticif caufam.Qua cogmta hefter Mardocheu
mukate iudeos ad leiunium triduum monet Sc le  fimiliter facere ptomittit atq; preter legem
adire regem etiam C mori debeat Ca.x/, Fo.c j,  pa,ij.

caol f [cap.r,;

dHdler(Iugubri depofTta vcfte)regali ornata habitu ad rege cum timore veniens (ca  eam *

rex afperius iracudo vuku refpiceret debilitatis mebrisjfuper ancillas collapfa eft qua cofo#
latur res ab ea pelles timoredUa vero refpirans ad couiuiu rege cu Arna ad fe venire fuppli#
cat qd annuit rex & cu efiet inter poculorum Ieticia iuffit rex hefter aperire quid vellet.Et il#
la in pofteru die fe fuum cofilium manifeftare ,pmifit fi turfus ad conuiuiu cu Ama veniret.

Q_uod(annuete regejAma egreffus gaudens q>  folus apud hefter cu rege meruit epulari. Et
vides in aula Mardocheum nimis indignatus eft SC ingreffus vxorem SC amicosvocauit quu
hus SC honore(quo frueref apud regejexpofuit fed SCfibinonplacerevidere Mardocheum
Cui vxor Iignu confuluit parare 8C Mardocheum a rege peterecrucifigendu.Cuius cofilium
laudans pcepit famulis parata Iignu m  atdo coftituens qd ad pcenam Mardochei feruaret.

Capjd/. Fo.cippa.if. f  ^

. CAiTuerus(cura dormire no valeret;annales corara fe iuffit afportari legendura 6C(inuento ca P 1,6 * ^capi.t»

!

tfiMco,

Biblia

fcolaftfca ef €0tm  coitcfltotaiti

Matdocheo qug tcge ab infidiatoribus pr pfemauitnulla habita retnunerarfoe vocafo Ama
fqui prpter folitam horam petiturus Mardocheimortemraamriusprocefferat petitrex con
filium ds honorando fecundurn regis f magnificentiam quoda valde arcgeeharifftmo. Ama
vero putanscofiliii(quod>daret) pro fefuturum optimamdeditfententiadicens dignu efle
dileftu homine glorip meritis honorare 8C eum fuper regis equuregia vefte mdutu aurea tor
que ornatum 8 ( vmi ex regis neceflarijs araicis .pcedere per tata duitate clamante. Sic hono
t abitut quectiq; voluit rex honorare(quo accepto confilio) fulTit rex Aman vt raardocheum
ftbi chariffimumficIionoraret. Quimeftitiapercuflus 8C meteconfiifus exiuitequu(fedete
mat docheo purpura regali veftito SC torque ornacojducens circuit ciuitate praecedete Ama
& prfdicante $  huiufmodi fruitut bonis quemrex amauerit, Q.uo fačto mardocheus ad re
getn ingreditur. Aman autem confufus cumlachryntisad vxorem indomumreuertitur.

Ca,wi/. fo.ci/. pa.ii,

C Aman ad coenam cum regeminuitato Hefter pro iudeorura liberatione regent deprpca?

Aman manifefle accufans qno rex turbatus ortum exiuit a conuiuio SC  (redeunte ipfo) Ama
capitu.i. | cat  y,g 9 , fuper lečium proddenteminueniens reginamdeprpcantem hmoi vifu ntagismcitatus quia
vxoriviolentiam facereconaretur ipfumin cruce (quam Mardocheo paraueratj Sabucada
eunuchohocmanifeftanteftatimiuffit fufpefunt interemi,poffeflionemcuius mardocheus
habuit loco eius regi feruiens.Et fic Hefter iudeoru liberatione f mandato regio vbiq; pro#
mulgato)obtinuit Si  diemfqua Aman iudeos perdere ftatuerat)prpcepit rex folemnizari poe
nam indicens tranfgrefforibus, Sicq; maxima fuit’iudeorum leticia pro Mardochei prorao#
tione‘qui(permittenterege)inimicosfuos interfecerunt, Ca,xiiij. fo.ciij pa.p

CPoft hiftoriam Hefter in biblia ponitur liber lob de quo multi: muka locuti funt: quidam
ei vt ait Ifidorus libro žetimologiagr dixernnt Moy fem fcripfifle j ah j' vrtu ex (jphetis nonulli
vero eunde lob poft plagam lup paffiois fcriptore fuifle affirmant. quibus affenfio lob enim
vt patet in fuo libro de terra huius exemplat pacienti? fuit Sc hiftoria in biblia quadraginta
duobus capitulis cotinef duitate a hiero. pponif argumetu. In terra quide habitaffe lob hu Additio
fitidi in finibus Idumep SC  arabip fcrtur.&erat eiantenome lobab SC accepit vxore arabiffaj
& genuit filiu que vocauit emon, Erat aut ipfe filius quide zarje de efau filijs filius: de raatre
vero fed bofra ita vtfit quintus ab Abraha SC  hi funt reges qui regnauerut in edon in qua SC
ipfe regnauit, Sed primus in ea regnauit Balach filius Beor SC  nome eiufde ciuitatis danaba
Poft Balach aute lobab qui vocatur lob.poft lob aut Bufan qui erat dux themanorft regioč
Et poft illu regnauit Adad filius Badadi qui excidit Madia in capo Moab SC  nomen ciuita*
tis eius Chetheanith.CPok libra lob liber pfalmoru quoru SC  fi plures fint au&ores Dauidi
tame dicif prindpalior. de/nde Salomonis tres hbri fequuntur: fdlicet .puerbia: ecclefiaftes
SC cantfcacanticorum. poft quos liber fapientip quem philo iudeus ex Salomonis fententi js
compilauit. & ecclefiafticus a Iefu firach editus in biblia noftra inueniutur, Hi/ enim omnes
nonhiftoriales,- fed fapientiales appellantur.

eapit

capinu,3

^eaticntmbumetjutiecmttUbtinon ^abentur i'n btblia

fed pro parte in hiftoria fcolafticacontinenturin hiftoria libri de Hefter,

CIoanne facerdote fratre in templo ocddente iudei teplo violato per vagofum Artaxerxis
(qui ochus diftus eftjprmcipcm in feruituterediguntur.Succcdente laddo Iohanni in facer
dotio Manaifes Ifaehant alienigena duxit vxore: vnde iudei indignati eo fcilicet tepore quo
Alexander(patre philippo a panfania dolo intereptojregnu fufcepit darij princeps deuices
manafiem facerdotij dre ! participe SC alienp vxori cohabitanteea iubeant abijcere. Sed eius
focet Sanaballach facerdotif pricipatum K templum m monte Garazim promittit edificatu
mm, Ca,xv.fo,ciiij,pa,i.

CEotempore Gallos Romani fuperuenerunt.Demofthenes SC  Socrates claruerunt. O bijt
plato poft que Seufipp9cenuit achademia. Eo quoqj tpe Manli9torqtus cofulroano^ filiu
fimvirgis čelu fecuri pcuffitqjc 6 traipmcofuhi cuhoftibuspugnauerat/ 8 C tnespugnauerat.

:;"i i;

■

bij;

Templuj
in monte
Garazim

Additio,

Ptholo#
meus So#
ther,

Inddecfa

Xe(ramcncn ejc3oTcpl)o biblta

CDariusfarmaipfo contra Alexandrum patatejvidus fugit ad perfas. captis matre & vxo
te ab Alexandro qui fubiugata Sidone ad ptincipem facerdotum litteras mittens auxilium
petit ab co quo excufante(quia fidei dario dederat facramenta)minatur ei bellum Ad quej
Sanaballach focer Manafle cum odo milibus virorum veniensf defperato dario) amiritiam
procurat.Q,ui annuente AJexandro templu ediffcauit SC  manalfem i bi facetdotuffl principe
c onftituit SC  paulopoft mortuus eft Ca,xyi. fo.ciii/, pa.ij.

CAlexandro contra hiemfalera arma paranti Sc  ipfam obfidere volenti Iaddus facerdotuj
prineeps SC  alt j facerdotes legittmis ornari ftolis obuiamfdeo prg dpiente)proceflerut. Qui
praeter omniutn opinionem padficatus nomen dei Si  facerdotem adorauit. Et interrogatus
a parmenio cur folus facerdotum principemadorauerunt. refpodifie fertur no huc adoraffe:
fed deumcuius facerdotij'prindpatufundus eft. Quiq;ad templum afcendensfacrificauit
SC  multa donauit facerdotibus. Et vifo danielis libro gauifus eft 8C  omnia perita hebrgis q li#
beraliffime largitus eft,Quiq$ ad Sichimam venienti oceurrerut Samariae quoru$ natura eft
iudeos fi profperantur/cognatos appellare. fi autem eos fortuna leferit omnino fpernere Su
chimitis autem alexandro poftulata negat quo mortlio fuccefforibus diuifus eft principatus
Et mortuo iaddo onias filius eius lacerdotium accepit. Ca,xvii.fo.diij. pa M.

CMagifter hiftoriarum Cum venifiet Alexander ad montes cafpios; miferunt ad eum filij
captiuitatis decem tribuum(ex edido enim tenebantur egredi non Hčere)  poftulantes ab eo
egredi licetiam. cuq; quefiui{ret caufam captiuitatis accepit eosapertereceflifle adeoitrael
vitults aureis immolando SC  per ptopbetas dei prfdidum effenon red/iturcs/Tuncrefpon
dit q> artius eos includeret cumq; angufta viarum obftrueret molibus bitumiriaris videns la
boremhumanumnon fufficete/orauitdeum iirael vt opus compleret/& acceflerutadinuice
pr^rupta monrium SC  fadus eft locus immeabiiis.Et vt Magifter lofephum dixiiTe refert/qd
fadurus deuš pro fidelibus[fi tantq,fecit pro infiidelii'Cumq; rediffet Alexander in babiione
fumpto veneno vfum lingue amifit l '&extremamvoluntatemTuamfcriptb expreffitf& noluit
monarchiamfuam in alique trafir^he aliquis par ei in potetia apud pofteros legeretur. duo

Biblia

Hift.fco.
capi, 34 ,

capit4,

»no

tenuitnam quattuor ex his tantum alijs abiedišregnauerunt. Mortuus eft autem trigefimo
fecundo annofcum regnaffet duodecim anms F t dicitur a quibufdam (p duodecim Akxan
drias edificauitpro numero annorum quibus regnauit,

Explicitliber vndecimus,

3ne(pft Itbec D«oDfcmmeqtitcontmet

tempus Annorum centum feptuaginta.

CISTA vfq; ad decimum capitulum non funt in biblia fed partim in hiftoria fcolaftica du
ca finem hiftorig Hefter.

CPmifio AIexandti imperiopoft eius mortem in multos principatus Ptbolomeus Sother
lagi filius Aegyptum poflidens hierufalem dolo fubfacrifici| fpecie die fabbatorum (non re
fiftentibus iudeis) fine’labore capiens crudeliter ibi dominatus eft. 8C  multos iudeos a iudea
captiuos migrauit ad Aegyptum.Tuncq; orta eft contentio pro templo inter iudeos BtSichi
mitas, Ca.i, fo.cv. pa.ij,

CEo tempore Appius claudius Rom? claruit qtri aquas claudias aliascalidas iduxit SC  via
Appiamftrauit. CTheophraftus phtlofophus claruit qui adiuinitateloqui vtait Cicero
nomen accepit. Cenfu Romj agitato inuenta agitato funt ducenta feptuagmta milia Codi#
tae funt a romams Ariminum Sc  Beneuentum.

CMottuo ptholomeo faluatore(qui alfo nomie ptbolomeus fcther didus eft) ptholomeus
philiadelphus eius filius regnum Aegyptiobtinuit; Iibrorum cupidusbibliotecg fuasdetne#

i.mac.1.'

capit.p

capitu.^«

capitu.d.

capitu. 7 -

Hj,
%

't

Hiftotfcoi

.Biblia

£)iftoua CcoMteaet €geftppocoa'lt'a(ttm*

trlum pr§ferit. Quiq$ pro habendis codicibus hfbteis facerdotum principi Eleazaro refcri*
pfit nuncios mittens maximiscummuneribus iudeos quoq;fprocurante Arifteojcaptiuos 1 i
berat militibus(qui eos captiuauerant) prgrio ex stario proprioliberaliffime foluto, Sanxio#
nis infupet iudeoram liberationis exemplum ad manifeftandum pofteris regfam munificen*
tiam decreuit cuftodiri. Ca,ij. fo.cvi. pa,i/,

CDemetrius bibliotecf prariedusregem ptholomcum pro tranfcribendis codicibus hebrfis
adjbibliotecf confummatiotiem monet vtlegiilationem iudaicam(qug adeo videtut fuiiTe
data) figuris hebrafcis confcriptam exponi procuret: non prophanis linguis cu fanfta fit fed
Vt principi facerdotum fcabat quatenus feniores ab vnaquaq; tribu Iegum peritos ad eius ex#
planatione tranfmittat, Q.uod precepit tex fieri dus epi ftalom in hoc capitulo inueniens.Et
eleazari facerdotum principis refponfionemf quf regis rcceptts muneribus quoruj defcriptio
nem potes videre)feniores(qui SC  feptuaginta more facre fcripturg dicuntur licet fuerit fexta
ginta duo;mitrit ad regcm, Ca,iij\ fo.cvj. pa.i,

CEleazarusfreceptis localibus regis)portitores eorum honorans dona regi depottada remi
fit, rex autem {cum feniores veniilent cum voluminibus: in quibus!litteris aureis confcriptre
Jeges continebanturjammiratus maximo dele&atus gaudio ( prorupir in lachrimas; quos ho#
noriffce recipiens(diem aduentus eorum per totum vite tempus celebrem habuit )  sepulari fe
cu fecit 8C hofpitia in arce deputauit vnuqueqp eoijj naturales percun&atus quf ftiones (cm*
te illis fingula refpondentibus jgauifus eft; SC  per duodecim dies lili s inftruxit conuiuium iuf*
fitq;fingulis tria dari talenta SC  ipfis ad deputata diuerforia addudis opus interprftatiois fe*
ptuaginta diebus perfecerunt quod nemo neq; hiftoriographus neq; poeta aufus eft confcri
bere demetrio regiiudicantequaliter Theopophus volens de his'aliquidcofcriberefit plus
triginta diebus mete turbatus.Et Theothecus tragedicus poeta cecus fadus remifit itaq> eos
texcummuneribusmuneraq; per eos facerdotum principi Ca,iiif, fo.cvri. pa.j.

CEo tempore Softratus fatuminalexandriaconfttuxithocfuitvnumdemirabilibusmun
di vt dicit Plinius, Nam farus erat’turris altiffima in littore maris lita non in terra fundataded
fuper cacrosquattuor vitreos polita SC  tlte magnitudinis q> ignis in fummopofitus innode
tota fere ltttus lrradiabat Aratus claruit Argenteus nummus primus in vrbe figuratur. Roma
nos carthaginenfes nauali bello vicetunt Metello confule fugato, Sepulchrum Atati admira
rione in cilicia eft dignum nam in id faxa iadata refiliut.

capitu, $,
capitu. $.

CPoft philadelphu regnauit frater eius ptholomeus Euergetes § ab Aegypti|s Euergetes
didus eft quod refedionem fonat quia poft vaftatam Syriam & Ciliciam SC  partes A fig iter
innumerata fpolia qug ccepit etiam deos eorum quos Cambifes in perfas tranfuexerat,

CEo tempore ennius tarent/nus a catone qug ftore Romam tranflatus eft parco fumptu co
tentus 6C vnius ancilig mini fterio. CE Quadraginta ferme milia gallotu aRomams cefafunt.



cap,9,io»


Nihilde

hoc.

CApud Rhodum collofus magnus terrae motu corruit [magomaxima eratmire magnitudi
nis vt fagitta ad fummum dirigi non valere SC  caputeius tantg magnitudinis q> capere pote#
rat triginta choros grani 8C inferiori parte in pedibus apettura erat vnde homo poterat intra
re SC  afcendere in caput.

CPoft euergetem regnauit filius eius Ptholomeus Philopatet poft quem Ptholomeus epy
p hanes poft quem Pbilometor quem vicit rex Syrig Antiochus: SC  mdeam fibi fubiugauit.
poftquem Seleuchus filius eius maior qui mifit heliodorum in hierufalem ad expoliandum
templum.8Cc»

Chideiab Afire regibus honotem impetrauerunt cum ipfis caftrametati quibus Seleuchus
parem ficut macedonibus fecit honorem. Sed SC  erga eos maxima fuitRomanorum magni#
ficentia: SC  Agrippg beneffcentia. Antiochus autem(vido Scopaduce Ptholomeijeos voles
remunerare fctipfit  ad eos SC  ad ptholomeum pro eorum gratitudme eis  multas promittens


SeptuagI

tainterp#

tes.

Incidetta,

Additio

Euerge#

tes.

Incideria,

Additio,

ICetramomm tjc3ofepbo biblia

Et editum pro ingrediedo in templu prohibens alienigenas ab ingreffu pcr vniuer fu; tiafmi
fit imperium. Scripfit quoq; Antiochus Zeubidi promittendis iudeis a Babilonia in phrigia
Amicitigq; Ptholomei cum Antiocho foedere fnito Antiochus Cleopatrara Ptholomei filia
accepit vxorem.Tunc quoq; iudei a famaritis multafunt paffi, Cap,vili,fo,cix* pa.i.

Biblia

COnias mente paruulus &pecunijs auarus tributa foluerereirecufans Ptholomcum como ,j c
uit ad iramqui legatu? in hierufalem mittens ipfum minabatur.Iofephus veto Thobiaefilius ^ 0Ct
qui auuncuium auaricig accufans ptholomei legatum hofpitio recepit Si  ei munifiea donauit '

numera qui redi ens onig in deuotionem 8c  Iofephi vtilitatem regni nuciauit. lofephus quoqj
poft legatum veniens a ptholomeo falutatus fuper curtum (prgcipiente rege) afcendes onia
excufans fenedutis ratione veniam pro eo petijt & regis conuiuia fadus; emulos habuit ve#
digalia tamen a rege fine fponfore reccepit. Ca,vi.fo,cix. pa.i.

CE° tempore Ariftobolus natione iudeus peripateticus philofophus fcripfit commetarios
Incidetia. explanationum in Moyfem Ptholomeo philomethori.

dlofephus a ptholomeo rege auxiliumrtecipiens redit in Syrium quiafcalonitasrebelles in

Hircanus nrfnriftiia f»Orum VfPfflti trn rt  H atts) fl l hi n oai 11* fimilttor 9 /

ueniens(priotibuseotumvigintitrucidatis)fubiugauit.fimiliter 8C Scitopolitanosficipfe ve# Nihil de
nlrns lofe digalia viginti duobus annis fceliciter colligens ditatuseftfeptemhabes exvnavxoreftlios hoc,

1 A iiviV  *»Mttm

phi.

SL  ex fratris filia quam(permittente fratre) duxit vxorem habuit vnum noraine hircanuj fot*
tem& vfrtuofum, Ca.vii. fo.cix* pa.i/,

C lofephus cognofcere volens quis de fili/s fuis virtutemelior exifteret vnumquemq; dodo
ribus deftinauit imbuendum.fed (ali/s indodis manentibus) hircanus dodus euafit que mit# Nihil de
tens pater viam duorum dierum danfqj ei trecenta boum iuga ad folitudinem feminare lora hoc,
quibus ligaretur celauit|qug non habens hircanus decem iuga occidit Si  operari/s carnes di#
tnuidiafra ftribuens pellefgj inadens retinacula fecit per qug iuga ligauit: quod pater multum laudauit
trii contra eumq;fmaiaribus fratribus recuiantibus) adregem deftinauit contra queminuidetesfratres
hircanu, te gis amicis(vt eum occiderent)fcripferunt, Hircanus vero Alexandriam veniens arconem
increpacem SC  tantamfgtam petebat)pecuniam dare recufantem milit in vinculis. vnde ap3
rege accufatus prudenti refponfione regi fatiffecit SC  a rege Si  regina honorifice eft receptus
latenter centum pueros Si  totidem virgines pr^cio coinparat fuos irriforesin conuiuio confu
dens maximum regi obtulit munus vnde SC  mortem (quam fratres ei parauerant)euafit Si ca
honoreadpatriara redi/tquodfratres cognofcenteseuminterficere etiam fciente patre de#
creuerunt: fed eos vidoriofiffime duobus interfedis & reliquis fiigientibus fuperauit. Capi#
tulum.viii. fo.cx, pa.i,

Hift.fco.

capit, S,

ap/. poft
ifller.n-

ajiitiu-

gibli^

i.m3c «Y f

dciu.bel. t«

d-

capitu,s.

apluA'

(

itnac.1.? .j-

deiu.be/. fl|

libro.i,c.i ,1

capitu 8>1

opita.},

Seleucus CR-Sgnate afiafeleuco(qui fother diduseft)mori? lofephushircanifiliusvirbonusK magna
* nimus quo tempore mortuoauunculoeius onia Symon filius facerdoti/ accepit principatum
cui filius eius:in honore onias fucceffit; ad quem Lacedemoniorum rex fcnpiit fe cum iudeis
eiufdem generis expatre Abraha denuncians. tune quoqj (inter iudeos orta propter filios
Iofephi feditione)pluribus contra hircanum maioribus auxilium ferentibus hircanus trafior
danem(qui locus tirus appellatus eft)turrem fortiffimam %dificauit arabas debellas: fed mor
tuo feleuco frater eius antiochus in regnum fucceffit que timens hircanus feipfum interemit
g£ipfe antiochus fubftantiam habuit,* Ca,ix fo,cx. pa.i/.

tapfj.4-.

egli-c.?.

capituao,

<EStftortap?tmlS4bnmacbaiKO?um3nctplt.

Antioch? Antiochus epiphanes (quibibliailluftriseftappellatus) oniafacerdotedeffundominori I<mac f )tI<
iliufttis, e j us  fj-atri facerdotium cotulit. orta itaq; in populo pro facerdoti/ ptincipatu feditione mene# ^ - u

laus ad antiochum cum fuis difcefit fe Si  fuos offerens (paternislegibusdimiffis) graecorum ^ ‘ ^

moreš obferuare& Antiochus ab Aegiptoreuerfus hierufalem fine cofhducapiensmultos •• *
interemit iudeos 8C diuiti/s templum'8C ornamentis fpoliauit; prohibuitq; quotidianas inv

apH.

tma.4.? ^
loha.io. P
deiu.bel. 1,1
lib.i,c,i,

ti:

cc
ol


capitu. r,
&‘poftbe
fter. ca.it
eg,l:,i,cj.

fiifto.fco,

capitu.n,

capipoft

BMa  ©iftojia fcolafttca et € gefippo co tfliatmtt-

molatfones Ren  8C aediffcato altari porcos immolauit: (C  iudeos idola coegit adorate 82 non
circuncidi. . Ga.x, Fo,cxi. Pa.i,

4£Dmt  Auguftinus ignis facpffdf  qui per feptuaginta annos babilonieg captiuitatfs fub Additio
acjuis vixeratextin&us eft Antiocho vendente facerdotium lafoni.

t.mac. uz  CMaxima Antiochi contraiudeos crudelkas ad quem famarite iudeos fpernentes miferut Matha#

£3piW.I.

fg.lU.C.l.

2»

liefter.n. deiu.bel. templumfuuminmontegarizimgdiffcatujmhonorelouisdedicaripetentes quod annuit thiaseum
lib, x, ca. i. Antiochus quo tempore mathatbias facerdos habitans in modin cuin quinq; fili js fuis reru filijs,Y»
defolotionem deflens 82 ydoKs faeriffcare renuens iudeura quedam ydolatrantem 82 iudiee
interfecit. poftea in folitudinem cum fuis recedens quorum muki in fpeluncis latitantes fab#
batorum die deffendere recufantes concremati funt 82 mathathias alios (qui liberati fuerat )
fibi adherantes etiaj fabbato pugnate docuit raultofq; hoftium peremit,Ca,xi, fo.cxi, pa .ii.

CMathathias fenio confečtus^couocatis filifs fuis)ipfos paternas leges cuftoditeexhortas todas ' ma
r mac.2..jt 5 y moriem  fapienm prgceliente alijs patrem ordinat iudam vero Machabeum militie duce chabeus
dem. bel. q U0 m omio SC eo in modin fepuito iudas fiiius eiusinprineipatufucceditqui cum fraltribus dux,
libro, i.c.i  j^ s  j C g Um tranfgrefforesinterimens tetram omnimacula purificauit 82 Appolonio duce Sa

capu.z.

eg.l.i.c.i.

u

marke cum multis interfečto feron Syrig duce occidit SC  Syros in fuga conuertit quae audies
Antiochus furore commotus exercitum contra iudeos parat SC  Lifyamgubernatione ordi#
nauit.prouinciarum. Ca,xii, fo, cxii,  pa.i,

CEylias contra iudeos exercitum maximummittit cuiiisduces ptholomeum nichanorcm
capitu. z. Ii.ma, j,4 & gorgiam conftituit SC iudafdifpofito fecundumantiquum SC  patrummoremesercitu )  po#
pulum animat ad bellum Si  viftor efficiturfvidiš quoqjinimids) iubetprgdam contemne#
re cum zdhuc pugna cum gorgia fupereflet quo fugiente cum exercitu iudas predam aufe#
rensremeauitadpropria:Ted 82lyfia venienteadiudeamei occurritiudas qui / deoadiuto#
rejvi&or exftitit SC  quinq; hoftium mille occifis Lyfia defperatus fugit, Ca.xiii.fo.cxii. pa.ii,

capi.’3.4-

eg<li,c.j.

cap/t. 4 ~

capitu.y,

ma 4-<  Ciudasfhabita de inimicis vidoriajteplumpurificauit 82 ifludfquod tribus annis deftrudu Puriffca#’
i ha o p ermcn ^ er at; in vališ riouis Si  portis alif fq; multis alijs inftaiirauit 82 (nouo coftručto altari) tiotemplr

loha.io.

deiu.bel,

lib,i,c.i.

inNouembn menfe|dedicationis folenitatemofto diebus celebrandu inftituit S muru atq; V er  iuda$
turres in ciuitatis circuitu conftruxit vicinafgj genteš idumeos fcilicet ammonitas SC  azothos ® dediča,
debellauit SC  Symon frater ad galileorum auxilium veniens hoftes in fugam couertens mul tt0 {ertia *-
tis eoru peremptisaudas quoq/ nabatheis fibi occurrentibus SC  fafta nunciantibus )bethura
coepit omni perempto mafeulo Si  timotheo fugiente caftellum ab obffdione liberauit multis
obfidcntium interfedis, Ca.xiiii.Fo.cxm pa,i,

Cheram( timotheo contra iudam bellum parante) vi&or fuit iudas Sc^miltis mterfe<flis)fc#
i.mac.-i liquos in fugam conuertit SC  cum fuis in iudeam reuerti vellet ciues effron tranfire non per#
mittentes pacmit & in bellis praediftis nullus iudeorum mortuus eft nifi quia Iofephus: 82
Zacharias inde prseceptum contenetes in bello contra gorgiam duo milia fuorum amifetfifc
Iudas autem SC  frater eiusexpugnare non ceflantesebronciuitatemdepriedauit. Gapi.xv*
fo.cxiii. pa.ij,

C Antiochus helimaide ciuitatem ditifllmam oppugnare volens fugere contpellitur 8Cgra# p e nitetia
i.mac.6’. u j detentus infirmitate hoc pati fateturquiaiudeorum gentemaffiixeaatdeumq;illoru con# Antiochi
de m,bel, tempferat. Et moriens philippum amieum fuum regni tutorem: dimiflb filio fuo Antiocho ) - n f rU( ^ uo
lib.i.ca.i. diademate Si anulofecit. Sediuuenis Antiochus (occafionehabitaj iudeosperfecutus eft. ^

Q.ui contra iudam cum Elephantis turtem portentibus SC miiita  niultitudine venit, et Elea
zarus multos circa elephantem perimens 82 elephantem fub ventre ingreflus percuties mot
tali plaga percuffus interi/t. Tune quoq; Bethfaritf territi fe Sc  fua Antiocho dederunt.Qui
muko tempore templum in hierofolimis obfidcns maxima ibi viguit fames, Capim, xv^
fo. cxiii/. pagina,/,

X«tamonon er 3ofepbo biblta

Cl-yfiasdiix 8 t  Antiochus rex(cognito quia philippus creditum fibi imperium velletvfut# i.ma.6.7
pare; pretermiffa obfidione hierofolimis aduerfumphilippumiredecreuerunt. vnde 8 C  pa# z,ma, 14,
cem cum iuda & obfeffis iudeis iurauit. Antiochus quam ato  rumpitmutos per circuitum ci iy,
uitatis deftruens SC  omara facerdotcm(quem fecuj ducebat; occidi SC  achimu^ui Si  Joachi
didus eftjnon leuitam facerdotuj principem ordinauit Si on filius(  patre interfečfo;adhuc
puerulus fugitad ptholomeum.demetnus vero (occifis Antiocho SC  Lyfiajregnum obtinuit
ad quem alchimus K iudeorura multi(dimiffis patrum legibusjconfugeruntiudam Si  fratres
accufantes contra quem miffus a rege Bachides iudeorum plures interfecit '&  ioachim pnn
cipatum volens confirmare inde fautores interfecit; SC  fimiliter iudas Ioachi conientientes
occidebat. Ca,xviu fo,cxiiii. padi.

<£Demetrius nichanorum cum exercitu contra iudam mittit qut facerdotes fibi ruda fub pce i.mac.7,
na mortis tradere coegit: fed contra eum preualuit iudas tantum miJle fecum habens viros 8*9.

SC  (occifonichanorj fugitexercitus fugientefq; occidunturatq;pro huius vidonaapud iu# i.mac.3,
deos feftus dies inftituitur; tune quoq; Ioachim facerdotum princeps templum deftruerevo de iu.bel.
lens deteftabili SC repentinam mortecorreptus eft; quo mortuo facerdotium mde populus lib,i.ca.i.
r  » cotradidrt qui (audita Romanorum contra gallos SC  hifpanos vi&oria ad eos fcribens amid

’ ab tias cum eis  fide firmauit fuper hoc habitato fenatus coiulto rurfus verofnjortuo nichonorej

fa b achi( *es 3  demetrio cum maximo exercitu miffus contra iudeos qui multitudinem timetes

racerdos tentoria re lmquerunt fugientes; fed iudas(paucis fecum manentibus) conftanter pugna cuj
hoitibus vfq; ad folis occafum commifit, SC  multos aduerfariorum interffciens inmedio ho
ftium perculfusinterijt cuius corpusab hoitibus pado fratres eius redimentes fcepelierunt
rnmodin, Ca.xvnj. fo,cxv.pagi.i,

Explicit liber duodecimus,

3ncipitltbet.rtit.qu( conttnet tempusanno?um

očtoginta duorum.

IfMortuo ruda impij  Iegis parne trangreffores iudeos vndiq> vaftabant fed SC  raaxia fames i.mac. 9. “
eos vcxabat. vnde mula macedonesconfugeruntIonathasdux a populoordinatur contra deiu.bel.
lonathas quembachides dolum cogitabat quodcognofcensIohanemfratremadnabutheosarabas li.i.cap.i
duxifrael quf eius tune erant amid mifitquemdolofe filiiamriocciderant.Bachide autem conta lo#
natam fabbato bellura parante vidor  ionathas/multis hoftium interfedis ;iordanem cu fuis
tranfnatauit Sc  bachides multas iudeg ciuitates accepit.Ionathas quoq; SC  bymo lohanis fra
tris mortem vindicantes filios amri in nupti js occiderunt: iterum bachides (tranffugis eu ac
cufanabus jeontra lonatham cum exetdtu mittiturifed vincentem ionatha furorem in tralFa
gos conuertit et eos menti tos occidit pacemqj cum ionatha iuramento firmauit captiuis hic
ŽCinde Iiberatis- Ca.i. fo.cxvi.pa,i

C AIexadro'Antiochi epiphanis filio Syriam afcendente SC  phtolomaidem ciuitatem capie 1 mac, 10,
tedemetrius contra eum auxiliumpetit a ionatha multa fibi promittensquodcognofcens
Alexandetfimilirer adionatham quohabendoab eo auxi!io contra demetrium epiftolam
SC  dona tranfmifit fecerdotiumq; illiconfirmauit: fed SC  epiftolf exemplar demetrij ad iona
tham(qua maxim3m iudeis conferebat libertatem;hic inferitur: pugna autem inter Alexan
drum Si  demetrium commiffa demetrius occiditur poftq annis vndecim regnauit, Cap. ti,

fo,cxvi. pa.ii.

CIOnias onigfacerdotis filius(qui patreiocdfojfugerat Alexandriamamidtiamaim ptho#

_ lomeo philomethore procurauitfepiftola adtegem tranfmiffajtemplum in ?gypto (permit# • *

Templuj tentl [j US re g C  g r egina;fimille hierofolimitano: minus tamen & pauperrimum conftruxit in - • i  ••
i*gypto, A i exan driaveroconuentio8Cfeditio inter famarias K iudeoscorampthoiomeo proteplis
fuis exdtatur SC  fupplicauerunt vt rex eorum altercationes audiens fententiam daret, SC  vi#
dos perirneret. Quod fedt‘quia (Audito Amdronicopro hierofolimitano templo vero 3

tfilUco,

Biblia

$(0oiia fcolaftica ct €gefs'ppo conc&aftntt.

fadeftfce)templumipfum hierofoKmitanum fecundu Moyfi leges fuifle fabricatum dccreuit
fabeum quoqj 8 C theodofeiim interftcientes, Ca.iij, fo.cxvii. pa.i.

capio.il*

i.mae.to

<EAlexander^ occifo demetrio)regnuin Syri? accipiens cleopatram ptholomei filiam^patre
annunciante)duxit vxorem,cunq; nuprif ceicbrarentur lonathas (fcribete Alexandro)ibi p
ueniens honorifice aregibus receptus purpura induitur quemtantoamore Alexander du
lexitvt eu primu fuorum fiberet amicorum. Sed^dcmetrio demetriffilio dccrcta in Syriarr»
nauigante & Alexadt a  conturbante; Appolonius A lexandri dux Ionatha incitans ad bellS
ab eo vincitur. multis quoq; de Appolonij' exercitu interfedis lonathas Azothu H  dagonis
templum concremauit. Quiq; afcalone obfidens ciuitatemf muneribus receptis a dui bus)re
ceffit in hierufalem. Alexander verof audita talf vidotiajlonathaiteraj glorificauit mittes ei
aurea torquem 8 C vt dicitur in biblia phibulam auteam, Ga.iiii.Fo.exvinPa,ii,

c3pitu.ii*

i.mac.n.

CPtholomeus philomethor auxilium Alexandto getiero daturus venit in Syr 'am que oes
ciuitates( AIexandro prfcipiente)honorift'ce fufcipiebat Ionatha tame accufantes lonathas
quoq; ei obuia venit de ioppe.Ptholomeus aut ptholomaide peruenies Alexadti infidij s fe#
re interffcitut: quas cognofcens fili am fua ablatam eius matrimonio demetriovxorem dedit
& cotra eu mimicitias exercuit. In biblia vero dicitur Ptholomeus cogitabat in Alexadm
confilia mala. vndeibide dicit Nicho.de lyra cpcrime ptholomeusfilio impofuit Alexandro
cupiditatedudus. dicit infuper q> lofephus circahiftorias huius libri multa dicit qux  funt
difTona textui Sed falua poftilatoris reuerentia lofephus non cotradic t extui biblij fi bene
intelligatut. AIexander enim videns focerum fuum taliter fuiffe ab omnibus honoratum ti*
mens ne fuum exurparet prinripatum voluit efi inddiofe intoxicare veneno qd per Ammo
nium parauerat ficut exprimit lofephus. Et fimiliter dicitur in biblia. Q,uefiuit enim me o c*
tidere & cognitis talibus infidijs ptholomeus poflea volens vindicarede fuo genero cogita
bat contra eum confilia mala ficut dicitur in biblia. Nec vetuiti eft quod;dicit pofiillator (p
cupiditatedominandi dudus occafionemquefiuitcuj hic diciturperueniensad Antioche*
nosrexabillis gtmilitibus ordinatur: coadufcj; duo fibidiadematafuppofuit vnum Afias
alterum ?gyptf. begninus & iuftus exiftens nec concupifcens aliena. Fledit ergo Antioche
nos Vt demetriuift regem fufcipereht & ipfe cum demetrio contra Alexandrum duxit exer*
citum Vbi ex equo eadem in bello qiiafi mortuus quatfuor diebus iacuit cui Alexadri capufc
ab Arabia žabiilus tranfmiiit: 8 £ paulopoft mortuus eft. CavV.fo.cxyiii.pa.ij,

f£Demetrius'nichanor ptholomei foceti oblitus fraudibus milites (očeti  corrumpree voluit.
capitu. iz i raac.ll. vnde ipfi ab alexandriamconfugerunt.Demettiusaute$ amicitias cum Ionatha faciens ipj
Iz * in facerdotio confirinauit.Contfa quem militesfipfo lllis tempore pacis ftipendia negantej

inimicitias & odiumcocitans.fquocognito; Tnphon Antioehum AlexIdrifiliumprocurat
facereregem. Sed(IonathamaUxilium demetrio pr$bente)hocfierinopotuit.Poftea vero
demetrius;ingtatus bellum minatus eft Ionathe.Qui cum Antiochofcui Triphonlicet ado*
lefcenti diademaimpofuerat)amidtias feeit a quo;faeerdoti j confirmatione H  munera mul
tarecepit, Ca.vi. fo. cxix. pa.i.

e.iz.hift.

«uagelica

<ap.xixj.

!.mac.U, ^lonathas Antiocho contraDemetrium auxilium dare promittens & gažetis ipfi rebellea
de iu.bel, debellat 8 £ demetrij' milites cum quinguaginta focifs fugat (Symone fratre Bethuraj obfide
Iib.z.c .7  tej&vidot teceditin hietufale. Q.ui cu romanis SC  fpardalis amicitias renoiiat ad eos miflis
epiftolis quarumexemplaria hic continentur. func quoqj iudeoru tres eraht Iierefes fcilicee
pharifeorurti feduceorum 8i  affenotum. Ca.vif, fo, cxix. pa.ip

CRurfus (demetrif ducibus bellum patantibus Contra Ioiiathamjhos vincitur lonathas 8C
eapitii.lz. l.mac.iz. Zalbadeos f'Symonefratrecaftramuniente / )Ionathas quoq; 8C Symonfratres (congregato
eg,li.i,c,i de iu-bel. populojmuros templi 8c  ciuitatis renouant. Oemetrius contra Arfacem belluj faciens capti*
’ ” ’ lib,i.ca.z, uusabhoftibuscapitur. QuomortuoTriphonantiochoCcuiustutorerat) infidiasparat86
contra Ionatham qui captiuus in ptholomaide (his qui fecum erant inteffedisjeapitut*
Capiculum.viij. fo,exx. pa.j,

lonathas

facerdos

cofitmafi

3Cettamonotteje3ofepbo biblia

fTTripliotic exercitum contra hierufalem congregantefcapto ronatha)Symotr dux a popu r macu^ I

« S '_ t ;_<*_f/___ C. .id.-.  I ^1)1. .

•"*- t

loconftitutus hierofolimitasconfortatmetuentes&duitatemhierufalem a- 'T'
Symon damnominelortathamamicumadioppemdeftinat Triphonionathamlivatum?’•  t. ,
*“ he. cen S cumexerdmveni.urmdea, q u>doIofe Symoni dudoccurreStaSm
brgorum, redimerejimttere centum talenta cogenti cum duobus filijs ionathe. Et S vir on (licet rfnfl  ' ,C,2 ” + *
fa fciretTriphonis mandatajcouocato populopecunias cumduobus fliirs ad Triohon?

(vt frater liberareturjmifit. Quej Tnphon octidi luffit cuius offa Symon in patria fenol/,,£
magnificentiffimo fuper ediffcato fepulchro; vidiš quoqs vicmmudeorum hoftibus E?
arcem SC  montem hierufalem tri bus annis complanauit, Ca,ix,fo.cxx, pa.i.&.ij.

_ _j- r~  -j mt-   --- r-—■ ——o ► ^ \»vivnvuvvaati , 'tl

. - cleopatrajdememfvxoremreeefferunt. Qux AntiochumfquiSotherdičhiseftjdemetrij , aemtlC ’

lohanesg f ratrem qi c ‘ et  j n  biblia didtur filius) ad fuasnuptias SC  imperium vocat.Quitriphonemfau* 11,I,ca P’ 2 '*
hircanus x  ,j - q  a  gy mone  i m petrato)in bello vincit. Sed Symon ingratus ad iudese prasdicatione Ce*
dictus eit ^ e bemn mittit quein ammofus Symon licet fenex cum filijs fuis deuicit. Occifoautemdolo
iacerdos, fc in conu j uio  Symone Pthaiomeus eius genei (vxore 8C duobus filijs captiuis; Iohane ter t
tium^ui hircanusappellatus eftjoccidi iuffit fed mortispericula euadens facerdotij princi
patum obtinuit. Capi.x. fo,cxxi. pa.i.fiCi/.

d; LIBER Secundus Macabeorum quindedmcapitulacontinetin biblianoftta&multa lma c ,v.
prioris libri continet teftimonia SC  aliqua qu§ in lilo non inueniuntur. Hictamennoneftde Ag

Additio canone:8ddicitlyraeftqugdamabreuiatio cuiufdammagnivoluminisaiafoneCyreneoco ‘
Hiftoria' fcriptibabentisquinq;librospartialesin quibusfadaiudf Machabei SC  fodorueiusdiffiu ,, .j n,'
f d*1 b i fetta&atur SC  hic fuccinde tradatur.Salutant enim hierofolimitg iudeiiudeos ?gyptum ha j 4, v  -
na hab bitantes gratias deo agentes quia(occifo Antiocho in templo Naueg SC  fuis)liberata funt SC
macnaD, ^ e ^ ne  f ac rifici| abfcondito in puteo.Magnifeftum quoq; fadum eft miraculum mutationis
ignis SC  aquf regi perfarum. De archa quoq; Sc  altari indufts a fiieremra prophf ta Sc  de ipis
quinq5.1ibris lafonis in vnum colledis. Prodidit Symon dona templi dei g C  mittitur heliodo
rus vt ea auferat fed facerdotibus SC  populo deum depraecantibus correptus eft,fed per facri
firiuma plagaliberatur.Symone quoq;proditore, Omg facerdote infidiate iafon rege An/
tiochu pro facerdotio corrupuitmuneribus.Sacerdotes quoqjnegledis facrificijs feftinant
ad ludum paleftrg. Iafon aut ad facrificium herculis agetum mittit.Etmiffus Menelaus a la
fone ad‘regem iafone a fecerdotio exclufit quo amoto Lyfimachus frater eius fubceflit SC  in#
terempto Andronico quia facerdotem prius dolofe interfecerat Lyfimachus a populo pro*
pter facrilegia ocdditur. Agitata etia menelai coram rege caufa ipfe menelaus propter pote
tiam auaritia in poteftate permenfit cu potentia crefcente malitia. contingit eatempore per
hierufalem diebusquadragintaequites per aeradifcurretesjviderihabentes ftolasauratas

ca P'-u,t }

eg.li.c,^

capitud * 1

<p non propter locu gente. fed propter gentem deus elegerit locum. Anthiochus autem re*
grediens Antiochiaj prf fedos in iudeareliquit perfecutores Apoloniog; omnes iudeos oc
cidere/mulieres 8t iuuenes vedete iubet.Etiudas(qui in defertumlocu fecefferat) inter ipas
feras vitam cum fuis agebat Mifit infuper rex vt iudei a lege dei compellerentur recedere te
plum predpiens contaminare quod luxuri js SC  comeffationibus impletur.quod videre erat

1  Hn«*Mitri mn1iWi>e M-ifAn hiA« - /*-—*■ " 1

tus quoq; fenex čarnem porcinam manducare compellebatur. fed gloriofiffimam mortem
magis q odibilem vitam compledens voluntarie 8 C  piebat ad fupplicium magifq; qui pote*
rat morte euadere acerba morte interimi eligit g aftantibusfcandalupreftare. Cotingitinfu
per fepte fratres vna cum matre apprshenfos compelli a rege contra fas edere catnes porci
nas qui oes adhortante matre grauia tormeta; fed ipfarn mortem conftanter pro Iegis ;obfer
uantia funt perpelfi SC  nouiffime poft fiilios mater tormentis eft confiimpta.Iudas quoq; ma
chabeus congregatis (qui iniudaifmo permanferant; nicanoteimpium debellauit g fuis in*
terfedis foluj ftigit ad Antiochu, Qui apud per fipolim vidus eft Sc  propter peccata a dno

Iaf;  ® fcotafttca ct ©seftppo cottcflfafom.

peteuflfus §giti penitentiam licet infruduofam SC  mortuus eft quo mortuo .'Iudas tempTum
reccepit SC  tiuitatem SC  inftituta folemnitate purgauit templum .antiochus paternum obti#
nuit regnum 8f Ptholomeus macer veneno vitam finiuit.Gorgia quoq; 8c  Idumeos debella
uerunt iudeis interfedis proditoribus .Tymotheus fuperatus eft SC  miliš interfedis occultas
fe ocdditur.aparuerut quoq; quinqj viri de celo m auxilium vemetes iudeorum qui in hym#
nis Sl  confeftionibus benedicebant dominum qui magna fedt in IfraelXyfias vero negocio
rum regis prepofitus grauiter feres congregato exercitu conatur. Iudeos expugnare 8c facet
dotium fingulis annis venale facere: fed (Machabeis equite in vefte candida diuinitus in au
xilium venientejipfi animis conualuerunt.8£ Lyftas turpiter fugiens querit cum iudeis ami#
citias mittens eis epiftolas.Mifetunt etiam Romani padiones firmantes cum iudeis,Ioppi#
t§ vero dueentos iudeos dolo occiderunt.quos vindicauit iudas & iamnig portum cum na#
uibusfuccendit:#deuidisarabisThymotheumvicit;Siviuuspropterfratrem falutem'di#
mittitur.pugnat iudas cum Gorgia quo fugiente fugam militibus nunciauit SC collečto exer#
citu venit in ciuitatem odollam Sc  fequenti die venit iudas cumfuisvtcorpora proftratoru
tolleret St  cum parentibus poneret in fepulchris &(fub interfedorum tunicis inuentis dona#
ri|'s idolorum quibus lex prohibetvefcijomnibus.manifeftum fadum eft ob hoc caufam eos
corruifle SC  ad preces conuerfi funt.quos oes iudas conferuare fe hortaf fine peccato Si  col#
latione fada duodecim milia dragmas argenti milit bierofolymam offerri pro peccatismor
tuorum facriffcinm bene gtfreligiofe de relurredione cogitans. Iudas autem antiochura eu#
patorem Si  Lyfiam cum eo venire cognofcens quibus Menelaus multafallacia fe comifcuit
fperans principatum.fed antiochus illum diuino nutu ex turri fecit prgcipitari, vidus vero
atiochus SC  fuis ocdfis ptholomaidem iude tradidit ciuitatem & fedt lllitis prouincie ducem
Demetrius aut alchimi inflamatus fugeftione contra iudeos mittit Nicanore qui cu Symone
certat iungitq; pace & foluit iuda C3pere cupies: fed illius iudas effugit' mar.us c6muiaturq?

Nicanor facerdotibus templi deftrudionem vt iuda vindum libi tradant. Razias aute qui#
dem de fenioribus hierufale vir amator ciuitatis delatus eft,Nicanori qui odiu quod habeat
in iudeos volens mamfeftare miffis militibus iuffit eu coprehendereded hic cu lam copra*#
henderetur gladio/e peti jt eliges fe nobiliter mori potius q fubditus fieri peccatoribus & pci
pitans femetipm in turbas cu adhuc fpiraret accenfus ammo furrexit Sc  cu fanguis eius ma
gno fluxu deflueret curfu torba pertrafit Si  ftans fuper petram iam exanguis effedus cople#
xus inteftina fua vtrifq; manibusinupcSs dnatorem vite Si  fpus proiecit fuper turbas .Nica#
nor aut fumma fuperbia elatus blafphemat in deum.Iudas vero fuos no clipeis fed optirais
fermonibus Si  exhortationibus armauit 8c  expofito digno fide fomnio vninerfos letificauit
lili enim aparuerunt Omas hieremias Onia dicete hic eft fratrura amator populi Ifrael SCc*
Hieremias propheta dei Hieremias quoq; dedit ei gladium aureum dicens accipe fandum
gladiu munus a deo in quo deijcies aduerfatios populi Ifrael. quibus exhortati fermonibus
raanibus pugnabat cordibus orantesmaximuiq; illispro tepli fanditatetimor.& fado con# 1

fiidu Nicanor cu triginta quinqj milibus f occiditur cuius iudas caput Sl  manij cu hiunero ab
fcifam perfem hierofoly mam 8i  linguam prgfcifam particulatim auibus dari.

^>eqttenfta mn  fauemtntf ut in  btblm:quta bflrtfe finem

facit hiftoriae Machabeorum.Secudus enim liber non eft hiftoriae profecutio;fcd profe

cutg recapitulatio nec de fequentibus aliquid inuenitur in biblia,

bel, CHyrcanus Symonis filius iudeorum dtix pto patre bellum contra Ptholomeum mouens
amorematris Sl  fratrumcaptiuorum(quos fuper murum obfeffeciuitatis prgcipitaremina#
batur;aliqualiter vidus obfidionisimpetum perannuprotradauit. Vnde apud iudeos per
fepte annos feriatus ohferuatus ficut indiebus.Ptholomeus vero(hircani mre g£ fratribus oc g t ; 0c f ius
cifisj ad zenone Tyrannu fugit in philadelphia Antiocho cotra mdea ano primo hircani bel ; us>
lu mouete obfeffus hircanus in citate^adueniete tabernaculoijj feftojfepte dieijs idutias ,p fe# “
ftopetes ad Antiocho obtinuit cu facrificio magnificetiffimo qd atiochus ipe p legatos mife
rat.y n Antiochus hic pius ficut epiphanes facnlegus didus eft a iudeis,hic ei ad pietate fie#
xus parna couerfatione fub pado reftituit SC  obfidione a citate amouit.hircanus ei apto Da# '

uid!fequlchto(qinter reges fuit ditiflimusjtriapecuniaru milia talita $  tulit equibus SC  pace

Dd.j,

<gi.I.c,7

CS.J.

<g.lx.i,<7

3Ce(tameticn erlofepljobibUa

curn Anthiochofccit&primus iudeoraaluitgegtmos.8cotraparthosanthiocho dcditan Deludai.
xil'3,demettius autem Antiochifuperipfo mortuofucceflltmregno folutus a carcereca.x j. bel. '

f.cxxfp.if,

CHyrcanus{mortuo Antiochoj Syrise duitates inuadit&capit fvidoria^habita contra lia.ca.r,
ehutheostemplum corum inmonteGarizim diruit.vi»dt quoq; id umeos gc ad iufdaimum
conuertit.Hic etiam amicitias cum Romanis rcnouauitad eu fenatusfcnpto tranfmifTo de*
metrio aute contra hyrcanum bellum moucnte Syri'ems maliciam abhorrentes ptliolomcuj
fiftonem de fceleuci genere petunt hab ere regent .Qui demetrium fuperat & fugiente yxoi
eius deopatra recufat recipere.Ca.xij.Fo.cxxij.Pa.ij.

CAlexanderrex(compofitts cumhyrcano amicitijsjab Antiocho demetrij filioocciditur. If.j.ca.z,

Qui Antiochus cum fratre Antiocho ciziccno bellum habes hyrcar;um in pace reliqint qui
Čj plurimis acquxfitis diuitijs contra famariam memor malorum contra manireos fudeoruin
aux:liatores bellum producentes obfidetciuitate prjepofitis filijs fuis ariftobolo SC  antigono
Samarite itaq,-f' farne cogcnte janriochum dzicenum adiutorem vocauit quem vidor anfto/
bolus fuganrt & fecudo vocatus multis militibus perditisfludaico bello collimandro & epi*
tati comiilas.recefiit &  occifo eollmandro epicrates pecunia fedudus citopoli cu vidnis lo
ds prodidit iudeis! iyrcanus qucq; tune totam deftruxit famariam cui diuina de filioru fuo/
rum contra antiochumfačta eft vi&oria, Ca.xiij.Fo.cxxij.Pa.ij.

<£Pace iudeis vbiq; fruentibus deopatra <egypti regina contra ptholomeum latin-m filium jf,i,ca.r.
fuum bellum meuens chelchiam &  anania iudeos exerdtus duces ordinauit. F.t tuc ex pha
rifeoru contra hyrcani profpentate tnuidia feditio inter faduceos 8c phari/eos onf. hyrcano
partefaduceorum fouente.vnde ei a mukitudine fummu odium Si  filijs fuis concitatum eft
Tune enim diuites faduceos & paupens pharifeos fequebantur.hyrcanv s quoq;:cuius laus
eterna manet quia facerdotum pnnceps /populi dux/8dpropheta raoritur poftq populu,xx j.
annis rexit quinqj telinquen8 fiiios.Ca.xuij Fo,cxxii j.Pa.j'.

Ariftobo/ (^Ariftobolushyrcanifilius(patTemoituo)primus poftcaptfuitatediademafibt impofuit li.i,ca.),l
feshvrca. & fratre fuum antiochu(oibus ahjs cu nratre m viculis cotričhsjfimili dignitate cmauit quo
nus nlius accufato a malmolis pr^ceptu dedit rcx vt ad eii cu armis venietes cuftodes ocddeiet mada
diadema Ult q ;  antigono vt fine armis veniret.qm(regmacontraruimmadante)dolofe interfedus eft.
imponi. Quod iudas efifeus propheta predixerat, vnde &  ariftobolus diuina punitus vltionemifera*
biltter interijtpoftq ltureos iudeis fubegit.Ca,xv.Fo.cxxuj.Pa#ij<

Alexsder Salome fque a grecis alexandra dida eft)ariftoboli vxoripfo mortuomariti frattes folues

Jamneus. farnneum( qui alexand? r eft appellatusjregem ordinauit.hic enim in galilea enutritus 6C ge* b',i,ea.j. n "ca* <.5.
nitus patrern hyrcanum nunq viderat vnum eniu ex fratribus{ fufcepto regnojinterfedt*.8C
excrcitum contra Ptholomaiaemducens amicitias cum Ptholomeo limulans eius auxilio
Zoilum fubegit.PthoIomeus quoq?(Alexandri cognita fraudejiudeam cum exercituinua*
diti& iudeos maximacrudelit3te debellauit mulieres enimoccidi Si  laniari d in cacabos po*
ni ad comedendem preccepit.Ca,xvj.Fo,cxxiiij.Pa,j,

CCleopatranauali pcerdtu & pedeftri contra Ptholomeum filium iudeam vaftatem egre/
diturcu:usexercitusducesCelchias ČCananiasPtholomaidemobfedenint.quo teporecel
chias Ptholomeum perfequens moritur.jEt ananias pro iudeis intercedens cleopatram de*
xit.Theodorus quo^ iudeos infperate inuadens decem milta interfedt. quo fado Alexan#
der exercitum iuxta maritima loca duces Raphiam 8C Anchidonamf que poftea Agrippias
eft ab hfrodeappellata)expugnauit.Et Gazds iratus(quoniam Ptholomeum auxihatorem
voeafientjeorum proutetam deprsedauit contra quem AplodotusGazeotum duxexerdtS
ducens multos iudeos intetfedt. Alexander vero quingentos ex primaubus in templo Apo
linisocddit.Ca.xvij.Fo.cxxuij.Pa.ij. ^

Seleuass. ^Mortuo Antiocho Crifpo Seleucus filius eiusregnuj fufcepit 8C  Anthiochu azicenu de/ I « ^

bellauit.poft quem Antiochus filius dus cum Antonio piofdeucuj debeUauit »tributarii* CmU * '

f.

Hifto.fco,

De Mal. ©<fto?fa fcolafttca et €gefippo cSultafimt-

jel, fecit quem indignatus populus in palario incendit E t Antiochus Seleuri frater Clzfcenu ,p

ftrauitcm fuccefTit philippus.ptholomeusquoq; latims demetnum quattum fratrem regcm
conftituit & Antiochus in bello parthorumocciditur. Tune quoq; contra Alexandmm ma#
xima ludeorum feditioorta qui cedrinis virgiseumiaculabantur.ipfe verocotumeliofos oc
ciditinimicitias etiam contra eum zudei fex annis exercuerunt quorum quinquagmta mi*
lia mterfedt,Ca.xvuj •Fo.cxxv,Pa.f,

CIudeidemetnum rogant contra Alexandrumauxilum dare qui cummaxi'mo exercitu Alesader
i,i,ca 4-, veniens omnes Alexandri condudos milites occidit. Sed fugiente Alexandro fex milit us trucida,
iudeorum ad eum coiledis demetrius quidem timore reced lt.irerum quoq; iudei bellu con#
i.i:ca, 4 - tra eum mouentes ab eo vincuntur quorumodingentos potentiffimo fecit crucifigi & libe#
ros vxorefq; eorum ceram ipfis adhuc viuentibus occidi. Vne e humanam excedens vindi#
dam a mdeis trucida eft appellatus.s. Demetrius vero a iudea in beroamdifcedens fratrem
fuum Philippum obfidens capitur & mitridati datur. Anriochus'qui liber nuneupatus eft)

Philippi fraterregnauit in damafco cutus arcem milefis deditPhilippo fed propter eius in
gratitudmem ab eo abftul t & illum A ntiocho fetuauit, Antiochus quoq 5  exercitum contra
iudeam ducens occiditur a rege Arabum.poft quem Arethas regnauit in Syria inferiori.qui
Alexandrum vincens eum padis receffit a iudea. Alexander autemerapulse indulgens.infir
matur Qui mories regine preccepit vtphanfcos honoraret:& eis in gubernatione regni vte
retur mortemq; tacere militibus vfq;quo hierufalem vidor rediret fuumcp cadauer ad volu#
tatem dari militibus,Ca,xix,Fo,cxxv.Pa.ij.

ca, 7 , *■
eg.l,i,c.ir

ca.7.

ca.g,

eg.Li.c.ij,
14-,

,i,ca,4-,y

CE A lexandra mariti mandata perfidens cadauer mariti regniq: gubernationem pharifeo# Alexadra
rum poteftati commendens iram eorum extinxit & amicas fibi parauit, Qua 2  a populo dile re 2 nat *
da hyrcanum facerdotem fecit principem Si  pbarifeis principatum regni comittes eis mul#
titudinem obedire preccepit.Nomen vero regium tantum retinuit. Pharifeis autem rempu,
perturbantibus Alexandri confiharios occidi procurantibus conquerunturpotenriff:mi de
eorum regimine. Ariftobolum quoq; eum exercitu contra Ptholomeum deftinauitqui n/hil
digr.um agentes reuertu tur ad Hierofolymam,htec t/grani contra iudeam venienti eum do
nis legatos mifitlpfa quoq;mfirmante Ariftobolusregnuminuafit quod regine nunciatur Ariftobo#
Et morit Alexadra anno regni fuinono 8 £etatisfeptuagefimotertiomultipIiciterque fexus lus regnu
debilitate nunq faccubui t callida cit c a regni detentionem SC  inimicis fui generis poteftatem inuadit,
tribuens & milerijs regnum poft mortem propter indifpofitionem compleuit gentemtarae
in pace cuftodiuit.Ca,xx,Fo.cxxvj.Pa.j.

CHis temporibus Romae ars rhetorica ccepithaberiedoda a Plotio Gallo. Lucretiuspo# Incidetia.
culo amatorio in furorem verfus per interuala in fanite libro aliquos confaipfit, tandem in#
terferit,

f[Explicit liFer tertiufdecimus.

3ttc<pt'tUbct quartu(t>ecimus quf conftttef

tempus annorum triginta,

CBellum ariftoboli contra hyrcanum fratrem SCfhircani militibus ad fratrem trafeutitibus) ,
li.i,ca,5. pacisconditio.anripaterautemdiuesldumeus^uem tamenNicholaus Damafcenusdicit antl 'pf ;be
iudeumgenerenobiliftirnumfuiffeillisqui a iudeam aBabilone funtreuerfi) Hyrcani ami rodist f r»
cusfuitquiab alexandrotoriusldumeasduxeonftitutus cumarafcis/Gazeis/& afchalomtis hircano,
amicitias facies iudeos cotraariftoboluincitat & Hytcanunatura boiium/ab arifiobolo fra
tre arrogante 8c  facinorofo facitrecedere.Et hyrcanus ad aretham arabum regem veniens(
antipatro ftimulantejcui ciuitates quas pater alexander ab arabis cceperst reddere promit#
titeius auxilio fratrem teporeazimorum obfeditJudei quoq oniam deo amabilem(qui ora
tionepluuiamadeo inficcitate impetraueratjeontra ariftobolum orarevoluit compellere,

Et ipfum naturaliterorante m interfecea ntcuius mortem vltus eftdeus: vehementempio

®etram<m<me*3ofepbt>biM<a teuite|

ceflaminfrudus prouintig mktens eos confumpfit yr.de maxima trftrcj cariftia, Ca.j .Folio,
cxxvi|.Pagina.j,

CPompeius Scauru ab armcenfa ad Syt:am deftinapitad qiehircsni fmiliter & ariftoboli
venietes legati proauxilio quadraginta taleta prcmittebatmagi!q;ariftoboli redpicns pro< ,I,i,c,y,6,
miffa foluit obfidione(quo difcedente)Ariftobolus cotra Aretha & hircanum paraš exerri#
tum vinrit Antipatri fratre occifo fed popeio ad Sy ria veniete ariflobolus ad eu legatos mit
tit & Antipr $  hircar.o legams venies Scauru & Sabiniu pro acceptis pecunijs acctifat. P o#

’ peius ant iudeoru audies difcordias 8 i  vtnufq; partis ratioes ariftobolu de v ioletia crimina#

, . tuseft cos tamen kniter allocutus dimifit fed poftea cotra Ariftobol. »n mandata no curan
• te beUu duxit quo tpe Mitridates veneno a filiocofedo in potho morif.Ca.ij,f,cxxvij.p.i j.

<r AriftoboIo(quas promi ferat propace negante pecunias)p6peiiis ipfum ligatum ponit in
carcere & duitatem obfidet tuncq; trierofolymis de pompeio recipiendo aut eijciendo maxi
ma fuit feditio .Qui tamen pifosiem templi & palacij cuftodcm fecitipfo teplu atqj ciuitate ( .
obfidenteeius militesteplumingredientesoesperemerunt iudeosmagismori eligentesg «d.C,5,7
imperfeda relinquere facrificia maximaq; tune fuit iudeorum cedes.Sed &  popeius tepli pe
, cunias (SC  fi plures eirentjnullatenus pcrmiftfus efttangere.hyrcanoq; dedit faccrdotij' princ.

Hircanus p atum<ul( j e j ita<$ Romanis fafti funt fubditi regnumgjfquod facerdotibus dabaturjfadum*
priceps ia popujare.Et horum malorum caufa hircani Si  ariftoboli diffentio fuit.Ariflobolus quoqj
cerdotu. vin( ^ usroraa c qJ jbcris ducif alexadro filiorunouiilimo euadete, Ca,iij.Fo,cxxvij.pa.j.8f,ij,

C Antipater fcauru petram arabi? ciuitate obfldente farne fotigatu vidualibus fouit & pace
cum aretha rege fecit. Alexandro vero anftoboli captiui filio mdearn inuadete 8 C  hircanum
debeilante Gabinius hircano venit in auxilium 8 c(yičto  Alexandro)dirutas ciuitates preče#
pitrenouan Si  Alexander veniampetens ciuitates Gabinio tradiditeuius materfmarito ti
alijs filijs Rome captiuisjfauebat Romanis.Quinq5 curias Gabinius in iudea inftituit arifto l,i.ca,7.S
bolusauteme Romaiudeamfugiens Alexandriumcaflellum renouareprohibetur .Cuius
exercitus iterum a Romanis vičlus eft &{multisocdfis )Ariftobolus multis confoflus vulne#
ribus cum antigono filio captiuus ad Gabmium ducitur 8 C  iterum Rome ligatus cuftoditur
quo ibidem mortuo fenatus filios ad matrem remifit.Gabinio autem contra parthos exerci#
petharcie tum ducente antipater eius militibus arma&triricum miniftrauit. Tune quoq; in iudea ma#
iniudea, xima orta eft ceditio Alexandro Ariftoboli filio perviolentiam principatumvfurpantequi
tamen vidus a Qabinio decemmilibus fuorum railitum proftratis. Capitulum.iiij. Fo,cxxix
Pagina.j,

Hift.icQ,

>el.

i.i.c- 9* 10

lucaao.

u.c.n.

ais,

Craflus te $£Gabinius(difpofita hierofolymorumciuitate) Romam redijt craflo tradens ducatum qui hb .i.ca.S.
plu depre contra parthos parans exercitum templum(quod fuitditiff.mumj peainijs depopulatuseft
datusvi# quas Pompeius tangere non eft aufus.de diuftijs autemtempli ftrabon datteftimoniunvK
dus eft, ciues eyrense ciuitatis quattuor diuidit in pattes.T.t ibi iudeoru generatio coualuit SC  in xgy
pto craflus vero a parthis vidus eft. fed cafiius e Roma ad Syria fugiens ea a parthicis vindi
eauit in curfionibus qui phytolaum feditionis Ariftoboli liiccefforemfAntipatro,cui quat#
tuorex chipri yxore nlij erant(imitante)captiuauit.Ca.v.Fo,cxxix.Pa.ij.

ca .xif.

e.l i.c,xx,
xxj,

IDPompciani Ariftobolum avinculisfolutuacžefare&in iudeamduabus legionibus’mif#
fum veneno interficerunt.EtSdpio Alesandrum Ariftoboli filium fecuriinteremit Ptholo#
meus quoq; ad Ariftoboli vxorem filium philippionem mittens iubet eain Antigonum cum
Antipr, fa fororibus in AfcaIondeftinare.Mortuo vero popeio Antipater c %fari contra Aegyptumpu
dus ciuis gnant; dedit auxilium,& mdeosAegyptosadeiusamicitiasfiexithoftefq;debellauit atq;
romanus mitridate a morte liberauit.quč<j(nunciante mitridate eius vidoria )  Casiar maxime amauit
SCiud$ p  & eu Romanu fecit ciue bircanoq; facerdoti j confirmauit prindpatu;quos antigono Arifto
curator, boli filius fed fruftta accufante fatiffact antipater accufationibus.Tunc quoq; hircano facer
dotu principe Si  Antipatro iudeo tutore permiffum eft muros ciuitatis reftituere & fenatus
confultum de iudeorum amicitis incapitolioprolatum eft.Sed Si  Athenienfes proamicitijs
adhircanum faipfetunt,Ca,yj,Fo,cxxx,Pa j,

li.i. ca/9.

ca.xij.xiij

aiij.

eg.li j. ca.
xxij. xxiif
xxiiij.xxv

fcolaflica e( ©geftppo cottcflfafuttt.

Deiudai. CHyrcattoremflTo & negligetephafelusprior antipatri filius duxhierofolimis & hetodes
bel. iuuenis fed prudens galileae conftituuntur.Herodes enim ab omnibus amatur quia firiam a

li.i.c.9,10 latrorinij's(latronuezechiaprincipeinterepto)liberauit quemfratereius in gloriaemulatus
eftimitari. Antipater quoq; cum ccepiffet honorari hyrcano tranfgreffus eft fidem. Et iudei
hyrcanu antipatru SC  filios promittetem regere accufant.vnde hyrcanus comotus herodem
vocat ad iudiciu quo coparante cu fuis militibus oes perterriti funt nec aufus eft aliquis eum
accufare. Semeus vero iuftus rege SC  afliftetes criminatur praedicens mala quf fadurus eflet
hf rodes regi Sc  alijs.oes em regno adepto in concilio preter Semeum occidit.hyrcanus aute
herodem abfoluens iudicum indignationem incurnt. Ca. vi/,cxxxj.Pa.j.

It,1,ca,le,

CHircanus herodem inferioris firiae ducem timebat SC  antipater & phafelus eu abello cort
tra hircanum retinuerunt hircanus ad caefarem mittens petit amicitias confirmari. fcribit Io
fephus qualiter Roanoru pricipes cu iudeoru gente padi funt: Si  q> afiae SC  europae reges ftu
diuhabuerutfibifidefociareiudeorudecretu Iulij caefarisdeamicitiacu hircano&iudeis.
quo eriam prohibet pecuuias exigi a iudeis.Ioppenfes quoq; fecit eis tributarios, Capi, vlij',
Fo.cxxxj.Paij'.

CRefcriptum Iulij caefaris pro libertate iudeoru atq; fenatus.mittente quoq; hircano ad do
lobellam legatum afis procofulem qui ei refcribit plenam libertate cocedens vt fabbata pa#
trio more obferuent.Quod fimiliter coceditur eis (ex  decreto Sardimanoru/ Lardientiu/Mt
lefiorum/Pargamenorum/Halicarnafeorum/8{ Ephifeorum,Caix.Fo,cxxxij,pa.j,

CSeditionem per Syria propter amicitias orta Bafliis cecilius popeiaru partiu fautor fextu
ciefareinfidiofeinterfecit.Et Iulius caefar a caflio SC  Bruto occidif anno tertio 8C dimidio fui
imperij.quo mortuo caffius venit in Syriam multas impones exadiones SC  a iudea plufg fe#
ptuagintapecuniarumtalenta.Antipaterautfilijs pecuniaru exadiones colligedas haerodi
fcilicet(quas difficilius exigi putabatjcomifit.vnde SC  hfrodes a caflio Si  marcototius Syriae
dux conftituitur.Quod timens malchus infidiofe antipatrum veneno interfecit cuius morte
filius hfrodes bello tune vindicaffet nifi a phafelo fratre prohibitus fuiffet cui magis placuit
hominem dolo fuperare g ciuilis belli initium facere. Caflius tamen patris mortem mandat
vindicare Si  milenarijsintyro precoepit herodi obedire,Ca.x,Fo.cxxxiij.Pa.j.

CFuerat quidem Romae imperatum a RUmulo fub regibus feptem annis ducentis SC  quat#
tuor poft fub cofulibus res ada annis quadrigentis 8 C  quadraginta quattuor.Obij't aute cx*
far anno etatis fua: quinquagefimo fexto corpufq; eius pro roftris combuftu eft.Statuit aute
populus in foro folidam columnam lapidis numidici viginti prope pedum fuper quam f tu#
mulatus eft que Si  India dida eft.Centefimo autem die ante mortem eius cecidit fulme fup
ftatuameius in foro SC  denomie eius fuper fcnptc.C.littera capitale abrupit.node prfcede#
te die obitus eius feneftr? thalami eius tato cu ftrepitu aptffunt vt exilies a itratis ruitura do
mu eftimaret.Eade die cu iret in capitoliu datas funt et littere iudices mortis iminatis qui du
referentur occifus in manu eius nondu folutg inuetg funt.die fequeti apparuerut tres foles in
oriete q paulatim in vnu red adi funt fignificates <p dnium lucij antonij' Si  marci antonij SC
augufti in monarchia rediret.vel potius quia noticia trini dei & vnius tori orbi futura imrni#
nebat.Bos quoqj aranti locutus eft dicens in breui magis defituros homines g frumenta.

li r ca CMalchus cum furtim ad iudeam reuerti voluiffet caffioq; contra antoniu feftinante prin#

» .ca.11. CI p at Q ftbi v i n di c arequo cognito hgrodes mifit famulu quafi hofpitalia paturumilenariof^
ammonuit contra malehu gladijs exire qui exeuntes per latus ipfum vulneribus cofoderut
Caflio vero de Syria difcedente fcelix contra phafelum cum militibus amatur que hfrodes
ffaret iuuare egritudine prohibetur.Sed vahtudine liberatus cotra malchi fratre exercitu du
xit 8 c  auferes loca quf coprehenderat fub padionis lege eu dimifit. Antigonus quoqj arifto
boli filius cum Syria capit Si  marion tria caftella galileae quibus ab h?rode debellatis hirca#
nus & populus coronis eu honorauit.vido aute, caflio nobiliflimi iudeoru phafelum Si  h as#
rode fratres Antonio accufauerunt fed fruftra:ad que hircanus legatos aurea corona depor
tantes deftinauit pro recupanda iudeorumlibertate quorum iuftas antonius confideras po#
ftulationes ad eos refcripfit& ad tyrios Sydonios 8 i  arabes.Ca*xj',Fo,cxxxiij.Pa,ij,

Dd,iij,

Phafelus
dux hie#
rufale SC
herode
galileae,

Incidetiai

tit.

^eframotton e^offpbo bfoUa „, r

. . . , „ Defadai,

CHfrodem & phafelumfratres Antonms tctrarchas ordinauit eorum^aceufaforesiubet bel.
rorqueri & hfrodi coceffit prindpaturaccufatoribus lpfius interfedis.Pacorus aut parthoru li.t.ca.ji,
regis filius Syna obtinens(X:mafa pbtolcmei filiocu Antigono amiritias compcnentejmu
leqj taleta SL  quingentas muliercs parthis .pmittente Antigono fi principatu tradetct SL hq*
rodem ocdderet Antigono qualitecuq$ regno reftituto maximfiq; contra iudeosparthi pa«
rauerut bellu antigono eos deduccnte.maxima quoq; fraudc SL  lnfidifscotra hfrode SL  fra*
trem vfi funfcfed hgrodesfaudit afratris SL  htrcani c6prehentione;fili§ hircani fuaflone(qua
flbi defponderatjinimiccru euafit mfidias,Qui magnanimusfne ab hoftibus ocdderetur)
feipfum ineteremiffet nifi eumparentes termiffent,Ca,xij.Fo,cxxxii j.Pa.ij,

CHfrodes vidor contra partbos & contra bofles iudeos eo in Ioco vbi iudeos c6fcdit,poft
Herodio C a(regno adempto;ciuitatem cdificauit quam hfrodioj appellauit.parthi ant hierofolymis b-i.ca,
duitatis, &  palacium dcprfdentcsrefq; hfrodts inuaferunt&mariffamexpugnauerutciuitate.Antb *+•
gonus fic per parthos in itidea introdu&us phafelu SL  hircanum vindos habens hircano au
res'' ne itetum facerdotium obtineretjiuffit amputati .Phafelus vero fub inimico perire ama«
riffimum iudicansfcum non haberetmanus folutas ad fe interficiendum)caputfaxo percu
tiens vitam finiuit.hfrodes autemalchumarabu regemultafibidebente accepturusremu#
nerationem perrexit que ipfe malchusf occafione acceptajrecipere t ecufauit.qui tamen poft
ea pcenituit.fed herodes caute cum paucis venit in Aegyptum SL  hinc neq; a cleopatra(que
eum cum venetatione fufcepit)neq$ a tempeftate neq; feditiombus(qug tune in Italia erant)
occupatus Romam fdlinauit,Ca,xii/.Fo.,cxxxy,Pa,tj,

Hfrodes {£Hftodes Romam veniens SL  Antoniofada iudeorum referČsfcogregato fenatujiauda!
rex iudas gtantigonus hoftis accufatur & ab oibus iudse tex creatur prf ter fpem fua cum tm principao
creatur. tum(quiMigenerifacerdotalidebeafjminimepetiturusaduenerat.VetidiusauttuncaRo li.r.ca.13,

manis miffus vt parthos .phiberet vaftarc iudea pecunijs corruptus filone dimifit. hterodes iq.,iy,
vero ab Italia veniens nauigio ptbolomaidem exercitum congregatcontra Antigona qui

Hiftvfco,
ca,to.

e,l,tx Z9,

ca, to.

nis eserdtu properauit Antigono conquerente quia(qd facerdotali generi debebatur )  Idu*
meo & priuato viro datum fuerithf rodiš quoqj exercitui familiares vidlualium abundantia
amminiftrauerunt.Ca,xiiij.Fo,cxxxvj.Paj,

ofiotnis CH^rodesfneodofuseffet)Iofippumfratrecuexercituminfudeamdeftinauitvenfensijpe
f tieiodsf ' n  S a ^ ea  & P°ft contra lattones mittit exerdtum quo tempore filo fimul cu ducibus ad euj
* venit in vidualium per fratre prouidentiam fecit.hfrodes autfcum ad latrones in fpeluncis

latetes feftir,aret)filone ad ventidium tranfmifi t(notetur modus quo latrones de fpeculibus
extraxitjTumc enim latro quide fenex cu feptemfilijs SL  vxorerelidus feipfum(poftqfilios
SL  vxore oeddiffetjinteremit. h frodes itaqi(obtentis latronum fpeluncis Jad famaria cn exer*
citu receffitpholomeo ibidem ducet ordinatoquetn(turbata galiIeajmteremerunt.Mache*
raquoq? bfrodi miffus in auxilium pecunia ab antigonocorruptus.poftea tamen hfrodi re
confiliatur.hf rodes etiam ad Antiochiam vadens dux itineris contra barbaros eos profter«
nit,Vnde propugnator SL  faluator didus eft.Ca.xv.Fo,cxxxvi,Pa it,

C Antonius exerdtum cu ornatu tranfmittit in hf rodiš occurfu in que ei  honoremtribuens
quiabarbaroruminfidios debelIauerat,Sofioq5ipfiauxiliu praeberehjflit.Iofippu quoq;hf
rodiš fratremAntigonusvincenscumexercitucaputeiusindditquodferora.l.talentisrede u ' * ' ‘'
Ferora he mit.hfrodes quoq; rediens ab Antonio viriliter hoftes debellauit.Que etia oes deiamatore
rodiš fr, crediderunt cumfipfo in fuperiore doms exiftentejtedum domue fubito cecidit ft neminie
comprehendit.vidoria quoqjc6tra Antigonu & pampu habita ipfumnuduinbalneo laua
tem.quidara hoftium armati inuaferunt fed eum mmime leferunt.caputqs paxi in fratris vb
tionem ferora mittit hetodi. Ca,x vi.Fo, cxxxvii.Pa.ii.

CHfrodes regni fuo atino tertio hiaufale obfides filia Alexandri filii atiftobili duxit vxore
cui obfeffi iudei maxima fecert refiftetia fepte anis maxia farne 8 c  inopia fatigati capta ita ex

ea.tr.

e,l,i,c,t9,

jo.

ca.if,

eg.I.i,c,3o

re defcendes adfofiipedes ptoddit que nequaq miferatus Antigonu imforie tanq fcemina

C3.12.

egi, he-30

ca.tt

eg.l.i.C'5 1 '

a,iz»

lij .C3,i7

Hifto fo dc  iudai. ;£>tftO£fa fcolafttca et €geftppo coctttatttm*

bel. noramauit.Herodes vero templum SC  res facras prouidebat rapinafq; ciuitatis prohibebat
8C  de fuo munificenter militibus mercedem donauit. Antigonum autem ligatum a fofio Ro#
mam ad Antonimu dudum pecunijs procurat interfici. Hoc quo$ modo affamonei princi#
patus finem habuit,Ca.xvi/.Fo,cxxxvrij.P3.j.

CExplicitliberquartufdecimus,

Jncfptt %iber  qumfuCt>ectmus ciufcontuiet

tempus annorura feptemdecim.

CHerodesfcapta hierufalem fofij auxilio)apud quem polion pbarifeus 8C  fameas difcipu#

' lus honorabantur ciuitatis ornatum abftulit.Et quadraginta priores partis Antigoni extin#
xit quem antigonum Antonius m Antiochiainterfidt .Tune quoq; hircanus apud parthos Ignobilif#
captiuusfhfrode dolofearege procurantejreditad hgrodem. hgrodes quoqj ignobiliflimu finiuheto
ananeloumffprstis nobilibus & maxime iuuene ariftobolo de facerdotali tribujfacerdote des facer#
ferit.indignataitaq> Alexandra filiahircanivxoralexandri filij ariftoboli regis SC  mater ma dotefacit
riane SC  ariftoboli pulcherrimorum molefteferens filijinfamiam fcripfit ad cleopatravtpe#
teret antonio facerdotij principatum filio prarftare.Gellius autem cum ad iudeam veniffetK
ariftoboli Si  Mananne pulcbritudinem vidiflet miratusamborum imagirtes depinxit:& ad
antonium deftinauit quibus infpedis antonius puellamnuptam erubefces petere petitpue
rum tranfmitri ad quem hgrodes excufarionemrefcripfit,Ca.j.Fo.cxxxviij.Pa.ij,

CHftodesfcognito quiaalexandrapro principatu filio dando ad deopatram fcripferat)e3
accufabat SC  fe dolofe excufans quia puero facerdotij principatu non dederat mulieribus fa#
tilfeci 8£ aualo facerdotij dignitate exuto illam ariftobolo dedit.hic incapitulanf tranfgreffo
res circa facerdotu)hgrodes aut cum alexandra timeret ea fecit occulte obferuari qt:e clopa#
trapetitfubfidium,fed eius infidias fabio hgrodimanifeftauitipfequoq; conttaariftobolum
moliens infidias ipfum querebat interficere.ipfum enimfpoftg celebrarione tranfada ; ad af
fluentiam potus coegeret fubmergi procurauit anno etatis.xviij'.quem morcuum maxime ii
mulauit delere SC  rurfus analous facerdotium fufcepit,Ca,ij.Fo,cxxxix.Pa. j.

CAlexandra mali non immemorad deopatram perhgrodis infidias mortuiim filiumferi«
pfit.Qua Antoniummaritumad vindidamincitantehfrodesfatiffacere,iubeturihgrodes
itaq; ad antonium vadens ioftppo regnu & regmrelido regimine Marianeffi quod aban#
tonio paflus fueritjprgctpit occidere, Q. ui mulieru adulationibus emolitus regis fentenriam
eis manifeftauit.Q,ue alexadraffama hgrode occifum referente)ad Romana figna fiexi fecu „
fugere:fed rumori hf rodes contrarias refcripfit litteras. Cui reuertenti ad iudeu.Salome fa# Salome to
ero eius alexandrg Si  Mariane iudicans confiliu iofippu maritu fuu accufat. Mariane quoqj * or
(qua maximehgrodesdiligebat)audiuitaiofippoquodrexmandauerat feeretu ipfimani# “ IS *
feftante rex furibundus ab vxoris amplexibus declinans pene ea interficit Si  iofippum vite
rius ante facie fuam venire no permifit,Alexandra quoq; iulTit referuari, Ca.iij.Fo,cxl.Pa. j*

C Cleopatra natura auara nichiliniuftu pretermittes fratre fuu rege habituru veneno inter#
j, fedt SC  forore ad templuj fugientem faerilega extin xit cuius antonius amore vidus deditei

’ * mukaš ciuitates a quahfrodes reddituscoduxitcuquoipfa ahquidamatoriupafla aut dus , ,

regno potius infidias tetauitcocubere.Qua hgrodes ipfe fibi per luxuria infidias parantem Auancia
cogitauit occidere fed ab amicis fuis rerinetur.Et ei doniš Si  muneribus fariffacies ded uxit cleopatrg
eam ad Aegyptum antonius cp tune armeniam capiens arthabazim cumfijijs fatrapumliga
tura in aegyptura deftinens donansjeos cleopatre.Ca.iiij.Fo.cxl.Pa.ij.

li.i,ca,Z9,

eg.lt.c.iz

eg.l.i.c.ji

li,isca.tg. ^Herodes Arethamarabumregetn tributa fibi negantem pcrfequi deliberauit fed proptes
bellum Romanum diftulit poftea tamen contr&eum bellum parans primo arabes vicit.fecffi
do viciffet nifi Athemon cleopatredux hgrodč Si  mdeos iuafilTet.Hgrodes vero latrocinifs
arabia yexabat,Tuc quoqj ano hf rodiš regni feptio tenemotus maximus in iudeo quo dece

Dd.iiij,

®eftatttMum e*3ofepl)o bfolta fa

homiaam mflia 3  tuinis perempta funt. Arabes avstem cum audirenthoftmm prouinciam bel. ’ '

euerfam nfchil vlterius fibi aduerfum credentes infurgere iudeorum legatos pacent petetes
oceiderunt,Ca,v.Fo,cxlj,Pa.j.

CHerodes iudeosad bellumcontra arabes exhortatureorum perfidiam SC  iniquitates ad* Ii.bca.j8,
ducens.Qu 3  exhortatione animati iudei contra eos arma fumunt iordane trafeuntes SC  vin eg,l ( i,c,ij

cunt.vnde fic vičti  Arabes ad herodem legatos raittunt belil dilTolutionem petentes fed hos
non redpit herodes neq; dona compul(I.Itaq; nimia liti Arabes eorum multl felpfos hofti#
bus tradlderunt. Alij' vero nullatemis decertare valentes In prašilo proftrati funt.Et lic Ara
bespriorem deponentes arrogantlara ceffarunt & herodem fug gentls patronu pronocian*

Ca.vj.Fo,cxlj.Pa,l/<

CHerodes defperatus(Antonio amico a Caefare vldo)tlmebat Casfaremhircanum folum u icigit
de ftirpereglafuperftltem fufpicatus. Alexandra vero fpemin mutatlonemcredes hlrcanu ’ ’ ’
Malcho Arabum regi refcrlbere monet vt eos reciperet ad fe fugičtes»Qui mullebri coa&us
pertinada epiftola dolitheofque amlcu credebatjregi arabum ttadidit depertanda Sed ip*
famdofitheusherodl pdidit.herodes ergofregls arabu recepta eplftola)hircanum vocault
que cora coffllo de pačtls cu malcho mterrogas Interfeclt, Alij aut per infidlas herodls hlrca
m mortem defcribunt.culus laudes gC elus varlas calamltates In hoc capltulo inuemes.Cap,
vlf.Fo ,cxlij'.Pa.j'.

CHerodes ccefare timens 8t Alexandra habens fufpefta omnla ferore fratri commendault
Et rebus ordlnatls ad caefarem properault ad quem(depo lito dlademate)cf terls infignibus
reglfs remanentlbus cautlffiraede amicicijs cum antonio verbafadt:casfarifq;maxlmaaltu* li,c.i9.[zi

tohl|' amico fuppllcans nichil impetrauit.Sed redlens in ludeam cum ampllffirno honore c 5
traria fperantibui timorem Incuftit.Tunc quoq; Alexandra SC  Marlamne in cuftodia afffičtg
Soemum fermonlbus SC  donationlbus flexerunt SC  regls feereta cognouerunt vnde Mariam
nes(Herodeque fibi acciderat SC  honorem a Casfare receptum enarmatejlnter ofeulageme
bat in qua Herodis mater SC  foror lpm ad odlu incitant SC  quld nefandiffimumtunc feciffet
nifi feftlnus ad Caefarem Antonio SC  cleopatra interemptis vocatus fuiffet.Capitu.viij.Folio
cjdij.Pagina.ij.

CHerodcm maximo honore Caefat recipiens quadraginta fatellites gallos deopatre dedit
ei regnumq; fuum amplltauit.Q.ui cum Casfarem vfq; ad Antiochiam fulffet comitatus re„ l,1^,19,u
uertitur in iudeam SC  Mariamnem(quam raaxime diligebat, vocans hecf cuius maxima erat
pudicitiajfpraeto eius concubitu matris 8 C  patris improperabat interna,Quf (Salome inuen
tricejq> regi praeparaflet veneno interitimi accufatur eunucho eam excufante.Soemumvero
herodes propter fufpitonem interum iuffit & in Mariamnam familiaria procurat accufatlo
nem,Quf(procurante Salome SC  Alexandramatremultain eamlnhonefta fimulantejinter
ficitur muliercertegenerofiffima 8£cotinentiflimamfedno modefta. Ca.ix.Fo,cxln/,Pa, ij.

CHerodes(mortua Mariamne)in eius amorera magis accenfus nomen eius fepius inuoca^

e g.l.r,,c ,35

ca,ij

eg.li.i.ca,

3 +. 17 -

ca.i+,2}.

c3.33.37.

J

tibus Alexadra ab herode cuftodias cluitaris .pcurauit auertere.Qua ipfef quoda ea accufan
te)precepit interfici.herodes inq in oibus caufls faftidiofus ad pasna paratior. idcirco amu
cos  neceflarios int eremit,Cultobarum Lifimachu Sc  Antipatru. Cuftobarus enim idumeus
(quem forori maritu deditjpriori iofippo fcilicet occifo)ab vxore au&oritatc ppria repudia*
tus SC  aduerfus herodem de fedirione pro flihjs babf fin quos ipfe herodes inimicitias babe*
batjaccufatus huc Si  oes de genere hircani herodes occidi precepit, Ca.x,Fo.cxliiij',Pa, j.

$fcmacijabeo$mnta facerDo^i ptfncipatu

terminamrfucceffio,

ca, 2 x.;

e,li,i-c-37

*

d. li,

‘Alj.


e g 4 ;qj

Wii)

o

eg.li.ui

3 *.i 7

<3,24-4

U.C.I9AI

e,l.t.c.34-i

« 3 W 7 '

Hifto.fco

Ege.li''!*

ca,#.

ca.i 4 -* 2 - 5 -

cge.li.f®
ca. 3?.

ca.i5»

ege.li.f.

capi.39.

capi, 2 6,

Dtufus

turris.

eg6.fi . 1 »
ca.3?,

T °j a !1 ' cap,2?,

e.li.i'C-37

Detodai. fcolaftfca ef <£geftppo cottcflfafum,

bel. C[Herodes vcterem legem peregrinis ad inuentionibus corrupens:quinquennate cerfameti

li.j.ca.2.0, Casfari coftituit.Theatrum in hierufalem Si  anphiteatrum in campo contra ludeotu moreš

condidit:8C ferarum multitudine congregauitin euidetilTimammorum diffolutionemicotra Sebaftia
quem decem magnanimi viri iudei coniurauerunt: fed accufati conftantes perimuntur fed ciuitas,
accufatorem quidemiudeorum rapientesimembratim dilacerauerunticanibus cadauerap#
ponentes.Herodes autem contra populiaudaciamnon remiflior fed audacior fe le  vndique Cefarea
ftatuitmunire.gC famar.‘a(quam mutatonomine Sebafham appellauitjmuriscircundedit Et ciuitas,

{n loco Strationis turris Cffareamcmitatemconftnmt &Gabam Sebaftem quoqj ad cf fa
t is honorem Cffarem appeIlauit*Ca,xi.Fo.cxliiij.Pa.ij,

Li.f,ca,io |£MaximainIudeana anno regni herodis decimotertiocalamitas.Gelu naq;terrapercuffa
fruffus no dabat 8 C  peftis ciues vexabat hf rodiq; plurima inopif neceffitas immmebat qui
fcSfumptis pecuflijsin ciuitatu conftru&ione)prfciofi(Timis vafis Sc  regio ornatu non pepe
rit vt populo fubueniret.Etffic populoin calamitaribus fubueniens clarum nomen acquifiuie
mutata priori SC  opinione 8 t  infamia.hic enim quinquaginta hominu milia pauit.Quingen
tos quoqp viros pro corporis cuftodia dedit cffariimiranda etiam conftruxit fdificia eis ya#
ri3nominainterponens.Ca.xi|.Focxlv.Pa.i|,

CHfrodesfcu nichil fuf libidini prfponeretjcaptus pulchtitudine filif cuiufda alexandrini u^ roc | !G
li 1,ca,2.0, nom i nc  Emonis quem regia cognatione indignum coenofcens eum g honores euehit SC le,  co r ™*

* fu fabetis filio depofito facerdotij principem fecit & filia eius duxit vsrore.Et caftelln inloco
(Vbiprius Iudeosfcumantigonu profequere?;euiceratjconllruxit:duobus quoq; modispo#
pulumregebattimore ftmagniffcentia. MagniScentiaenim cffarem SC  potetiffimos plača#
bat romanos ciuitateq; in loco ftratonis turris eam cf faream vocans conftruxit 8 c  maximam
turrim a drufo priuigno cf faris eamdrufum appellans.Perfe&a ant ciuitate hfrodes anno re
gni fui duodecimo filios fuos Alexandru St  ariflobolum Roma miflt ad cflarem quos crefar
humaniffime fufcepit das herodi licentia(quemyellet;relinquere fucceflbre,Ca,xrij.Fo.cxly,

Pa.if.

CZenodorus latrocinijs Tracone vexans a Varrone prf fide Cf fari accufatur.Et Hf rodes
a cf fare deputatus latrones opprimes pace in prouincia dedit.Q.ue Zenodorus roma vadit
accufaturus; fed nihil agens reuerfus eft Gadarenfes etiam hfrodem accufantes hos legatos
Agrippa ad eu remifit. Ipfi quoq; GadarenfesC cognita cf faris SC  concilif intentione) timore
afflidi diuerlis fupplfcijs fefeinteremerut .Mortuo quoq; Zenedoro CrefarpoiTefTionis par#
tem’maxima coceffit hfrodi cuius maxima fuit fcelicitas qui cf faris SC  Agrippf amici/s ter#
tius coiungebaf.Tetrarchiamq; pro fratre obtinuit pu!cherrimuq;templum conftituens cf fa
ri deuouit. Etfterilitatis occaflone fubiedis tributoru partemdonauitHerodes quoq;ociu
auferenspcepit fuos femper laboribus occupari Si  captis feuilfima tormeta infereban?.Quf#
qj priuato indutus habitu nofte cu ppto conuerfabat experimentu faciens quid deprincipa
tufuofentirent-CGenus auteifenorum(quod pithagoricavtiturconuerfationejhonorabat Efferteidi
ppter Manemu eiTeumqui futura cognofcens hfrode adhuc puerum tang rege falutans di uinatores
xit eum futur^ rege St  eius pofteriora manu feriens male pro peccatis afferuit finituru.Hfro
des vero cum ia eleuatus vfcp ad regnum fuiffet de tepcre quantu regnaret Manema confu#
luit qui viginti 3 Ctrigintarefpodit;fed fine no addidit. Ca.xiiij. Fo,cxlvj. Pa.j.8C»ij*

CHfrodes anno regni fui decirao odauo maximum deo templu dnllar illius quod a Salo# Tepla  ab
monefueratf diffcatum)coftruereinchoauit SC  ppfVn ad hoc Orationeincitauit & ad eiusco herode.
itruftionem neceffariapparauit SC  decem milia artificesmillefacerdojescementarios &fa#
brilignariosordmauit vbiturrisqua antehfrode reges 8 i  facerdotes generisaffomoniorum Štolam fa
coftruxerant barim denoimnates vbi facerdotalem ftola deponeret quam occaltauit Hfro# cerdotale
des fub fignaculo nec vfum pontificibus fine poteftate permifit. Sed vitellius Sirif procura# a facerdo#
torfpmittente tyberio; ludeoru poteftate reftituit qua tame poilea Caffius loginus prefes Sc  tu faculta
CafpiusmAnthoniaturre que SC  baris didta eft ludeos deponere coegerunt. Pcrado odo te  oculta#
annis teplo leticia populus completus eft. F t rex trecentos boues deo obtulit SC  alij fecudum u tf,
vires fuas.Cumqj ab hfrode templum conlfruereturfne conftrudio impedtretur)de die non
pluitdeno&everoimbresdefcenderunt. Ca. xv. Fo.cxlvij, Pa.j,

CEsplicitliberquintufdecimus* ,

li.t,ca,i 9

to.


Antipris

riuftas

Cvprus

phafellus,

3£eftamottott ep 3ofepbo biblta
3nciptt liber fejctufbectnuis ciut ccntmtt tempns

annorum duodecim.

deiu.be

|£Hfrodesiniquitates prohibere volens legeinftituitad patrie confuftonem 8i confuetudi#
nis folutionem quafures venderentur. Eoq; tempore filios de roma fecum adduxit Alexa ItfM.ca^zi
drum fcj 8C ariftobolum qui ftatim contra Salome inuidiofi pro matris morte vifi funt & cuj
patre commoran recufabant vnde m eos patris odium exarfit quod tamen diffimulans nobi
liffi mas iunxit vxores ber oiiicem fcj Salome filiam ariftobolo & glafiram archelai regis Ca#
padocum filiam alexandro. Tune quoq; marchum agrippa inuitans ad iudeam venire eum
honefte recepit. Q.ui agrippa(immolatisdeo centum bobus;magnifice populu pauit & mul
tisabhfrode donatusmuneribus cumfuisfeftinauitadioniam ad quemmultisnauigatio#
nibus fecundo vemes ab lpfo finope ponrica hononfice eft teceptus Čt  poftulata hf rodiš ar#
bitriocomplebatprouocabaturgjadbenficia. Ca,j, fo.xlviii. pa.i.

Cbidei (h? rodiš medio qui eis nicholaum oratorem dedit) violentias quas patiebanfagrf <-
tis conquefti Agrippe referebant. Conquerituritaq; Nicliolausproiudeis :quia ve&igali# ‘ ra ’
bus grauati diebus feftiuis ad iudicia SC  mercimoniainteligionis contumeliam ttaherentur.
Antipatri quoqj auxiiia olim Romanis data comemorat. Vnde Bi  ipfe a fenatu bor oratus a
uis romanus ordinatus eft Grfci vero(hf c dicente mcholaojnuilam fatier.tes controuerfia j
pro fatilfadione tamen inquilinos mjeu violentiam pet pronindam habitatonbus fecdfe.
Ca.ii.fo.cxlvui. padi,

Hift.fco, 0 oJl °'

capir.ns,

eg^.libr.r.

^  MO

<0*

peiad * 1

bel.

U^j.cap.i

.li.j.ca,

4 0,

U.j.cap-:

Hfrodesfconfirmato iudeonim priuilegio per agrippa j profperonaufgioredijtadpropria, «-
Ouifconuocatoiudecrumconfilio^uf iudeiainafiaoroueniflentenarrauit&quartaficfa# U ' ’ U
lium partem prf teriti anni condonauit.Tunc quoq; domeilica feditio in hftodis familia fuit
N 'm filij eius pro morte matris 8t  imperij ambitionis contra Salomone 8C  ferora mouebanf.

Bi  odium par erat alterutris. modus autemdiflimilisquiafi ijmanifefte quidamdetrahebat
alii autem callide 8 i  fedit ole eos regi accufantes vnde ipfe in adoleicentum deiedionem an
tipatrumante regnum deprauata vxote genitum regno prf ponit quare adolefcentss ipfi(du
pficata eorum tnlbciaj patrem apud amicos tančj iniuftum aceuiabant. Herofles vero anti#
patrum honorans eius matrem dtidum contepta reuocat &  pro eo cf fari feribit ipfumq; fecu
duxit ad agrippam qui timens ne mutatus pater modeftns fratres diligeret: lncitabat patre*
adfratnun odium fedbens patris vereriinteritum, Ca. ni. fo.cxlix,pa.j

ege.l.i.a,

xxxiij.

difto.euJ

capitiuf

4o.

CHfrodes roma proffcifcens filios fecu adduces eos cf fari accufat quia patre voluiffent pe# ,

rimere.Q_ui difficilem patris accufatiombus eftimantes fatiftačhonej tenerrime lachnmabaf *** eg.li j. ca.

Vnde fafti miferarione digni patrem commouerunt ad mifericordiam Bi  alexandet patris ac xxl *’ cap, 53.59

cufationibus prudentiifime (atiffaciens refpondit. Et cf farfaudita rcfponfione )  placatus eft

Si  hfrodes mitigatus Cf!ar vero adolefcentes idto peccafle pronunciauit quia patri cnmi#

nationis dedifTent occafione Si  ipfis fe ad patris pedes proiicere pfuafit quos pater lachrima

biliter eft amplexus reconfiliarione fada antipater fimulat leticiam Cf far autem iterum pote

(latern conceftitquem filiorum vellet fufcefTorem relinquerequo fa&o hfrodes per f ieufim

(quf a!/quando Sebaften dida eftjvbi muento alexadro capadocum rege deconcordia gau

denterediitin iudeam Ca,mi, fo,cx!ix, pa.11. 8cfo.cl, pa.i.

CCffarea ciuitate decenali tepore edificata eiufqj dedicatione maxio ca apparatu in hono#
re quinquenaliscffaris celebrata cui cffareu Iulia vxoremaxialiberalitate direxit apparatu,
Et poft anripatrida ciuitate nomine patris hfrodes edificauitnecno 6£ matrisnomme cypra
v bi fratris nomine phafeium turr! appellant pythiu in Rhodo fumptibus fuis coftruxit. Et
olympiachu certamerefecit hic eni hf rodes 8 i  munificentifGmus fuit 6 i  circa domefticos du
rillimus ferus SC  pietate alienus & vtriufq5 ca fuit Hf rodes enim quahter maioribus adulatur
fibi fimilitera fubdiris ficriexpetebat Interea affiidiiudei perafiasn 8£ Libiaad cf fare lega
tione mittiit qui feribens per puincil eos vri fuis Iegibus pcepit referipti cf faris exemplu hic
habej gCrefcriptiagrippf gtGaijnorbanr, Ca,v. folio.cl, paij,

ca.!?,

I

c

r

c

De iudai
bel.

fcolafttca et fgefippč ccuctafttm.

<EHerodes(fufs confumptis pecunijs)tumulum dauid nodu aper/ens 8c ibi non imentis  pe
cunijs autea vafa SC  ornatum tulft: fed dum diligentiorem faceret inquifitioncm: SC  interius
ingredi ad vmas i quibus dauid SC  Salomonis corpora pofita etattimore perterritis duobus
fuis fatellitibus ftammis abinteriori parteoccurrentibus exuftis. Et pro pinaculo monume>
tum ex candido lapide ante Ianuam magniffcentiflimis coftruxit expenfis. Cuius Nichola?
damafcenus hiftoricusmeminitfed defcefumregis(dumin honeftum hoc fadum cognofce
ret obticuit.Is enim iniquitates eius tacens tantumodo hoc ad eius gloriam pertinebat adula
toru more confcripfit 8c  mult3 c5ft'xtt herodes domefticis malis affligebatur. Salomeq$ Ma*
luj.cap.i 3  r j am ne  fllijs inimica filiatn fua Ariftoboli vxore feducebat vt fui mariti fecretu cognofceret.
ferora quoqj Alexandro hfrode in vxoris amote incidiffe dixit qd ipfe poftea patri magnife
ftauit:vndeiratus herodes ferora criminatur. Et ferora excufas hoc falomone pfuafiffe afir*
mat: quodxpfanegat, Ca,vi- fo.cli. pa.ij.

li.j.cap.z?

Salome omnibus odio habebatur quam h§ rodiš vxores abhorrentes eam ipfi accufabat
Qu® a rege male tradata ad difpen fatoris regis arabu (qui filleus vocabatur j  confenfit nu*
ptias iedjipfe circuncidi recufans abceffit falome ex illo de adulterio a ferora SC  hf rodiš vxoo
ribus accufata. Et maxia in hfrodis familia turbatur SC  diflentio quotidie crefcebat eunuchi
quoq; regis accufati q>  ab alexandro pecunijs effetcotrupti in tortura confeffi funt alexadrQ
contra patre odiumhabere. Sicq; herodis coniurationem timens cuftodias vndiq; muniuit
SC  cur.dos odio habens cotra infontes accrbus fadus eft. Propmqui qtioq; hasrodis feipfos
preuenientes accufabant 8£ rex Andromachum & Gemellum amiciffimos ex fufpitioe eiidt
a palatio]Quoram malorum antipater erat audlor SC  ipfo fuadente herodes tormentis fidelif
flmosalexandriinterrogabatvnde quidam tortusalexandrum proptcr corporis magnitudi
ne SC  alia laudatu dixilTe retulit bona natur® potius officerefdum pater iuideret)extra fihos
accufat patre in venatione perimentes Roma cofugere petituros, Alexandru itaqj fic accu*
fatfiligauit herodes quem alius iuuenis accufatroma mififfe patrem accufaturum SC  venenu
in afchaloneparafle. Herodes igitur in accufationibuscredensfadlisinfamiliafuamaxime
fuittutbatus. Ca.vij. fo, chi. paj.

li.J.ca, z4-

CC Archelaus capadocie res triftis de herodis turbatione pro filia 8C  genero alesandro venit
in iudea SC  filiu patri cofiliauit fimiliter ferora fratri: herodes quoq; roma vadens Tyiu 3  fyrig
;pcuratione archelao fecit amicu SC  ipfo reuertete fatflu eft bella inter ipfum BC  arabas habitat
tes em trachonitidiab eius principatuffama eumortuu vulgatej fubtraxerunt & tranffugas,
Silleus arabie ,pcurator recepit. quos ipe ab arabis poftulas eos reddere negates debellauit.
SC  caftellu(qd repta vocafjeuertit. fed SČ  nacebu arabu duce cu fuis iterfecit.Ca,viii.f.cliu'.p.i,

CCefar iratus(SilIeo herode de vaftatione arabi® Sc  occifione Nacebi inuidiofe accufante)
dura ipfi K grauiafcripfitarabesquoqj herodefurorccffaris humiliatucognofcetes iudeos
affixerut.Vnde turbatus rex perdita cgfaris amicitta qug iam legationes fecundo non fufce/
perat iterum Nicholaum damafcenum ad piacandum Cffarem mittit. Sed interea mortuo
ouado arabum rege dineafqui poft aretha didus eft;atripuit regnum qui muneribus cgfare
pacificare volens Silleum in multis accufat, Ca,ix fo.cliii. pa.ii,

CMaxima baerodis domui turbatio fu puenit Euride laeedemonio viro ^diciofiffimo muf
It.j.ca. taconfingenteft herodianimum odio contrafilium impleuit. Q.ui contraalexandra SC  ari«

2  6,  ftobolumno tantumodo ficut prius accufationes audiebat fed Iicentiam dedit volentibus co

traeos referensdocundus aute SC tyranus oliharodis amiciexpulfialexadrufecuti ab eo ho
norabantur fed poft tormentis vidi ipfum fiiio regi acčufant. Accufatus quoq; princeps ale*
xandritorquef 8£ ftlius eius contra fiiio regis falfa .pfert teftimonialitterafq; i:omjneaiexadri
conffnxit quo fado rex cum in hiericote ; pduxiffet filios &  accufatores eoru multi fup alexa
dru impetu fecerur quos .phibuit rex SC  fihj cuftodietraditi funt. ariftobolus vero ad falome
fororem exiftimans eam calamitati condolere verba facit qug omnia regi reuelans abinuice
diflradiligantur.Tunc quoq; alexander archelao legatum mittente coramde fugainterroga
tur quem glafira ligatum videns ftupefada lachrimatnr.Hgrodes quoq de Archelao fufpu
cionein habens ei reftitit. Ca, x, fo.cliiii, pa.i,

Xeftamotton er3orept)Obib!ia

De ludai,

CNicholaus atifemhfrodislegatus adcffaremipfumhfrodemcffariconfiliareeupiespti bel*

moŠilleumherodis accufatorcmcoramimperatore accufat. Deindemultaprohfrodiš ex# Ii.i.ca.id.
cufarione adduxit: vnde hac oratione promotus cf far & ad Silleum conuerfus furote plenus
eum interrogabat & contra eummortis dedit fententiam hf rodi reconciliatus.Caefar autem
(cum adbuc Areth? eilet iratus Jarabiam hf rodi cogitauit tradere fed(receptis litteris quibus
filios accufabatjprincipatum addere feni K de fuis~ filijs male fentienti non f ftimansprinci#
patum ipfum receptis doniš arethf confirmauit, Ca,xi, fo.cliu/. pa.if.

<£Cf far herodi fcribens ep ei placatus effet & de filijs eius triftis poteftatem ei dedit ( cogre# li,i,ca*2$
gato confilio)ipfos punire. Hf rodes itaq; omnes a cf fare prfter Arcbelaum conftitutos eo#
uocauit coram quibus'filios accufat furore turbatus quo faturnus confularis Sl  tres eius filif
danauit. Iniuftum tamen eos interfici arbitrati funt volunius vero circa patrem iniquos inue
tosjnorte puniendos refpondit Nicholaus autem de roma veniesillosligatosfubcuftodia
coherceri monens patrem ne plus iracundia q modeftia moueatur, Tyro autem miles cum
filio fuo coequino 8C  amico alexandri cum libertate locutus clamat veritatem periffe & iuftu
ciam ab omnibus receffifle. que (Triphone regis tonfore falfo accufante) rex teneri iubet cul
filio Sl  torqueri fed eum liberauit filius fuus, Hf rodes itaqj filios in concione producens eos
in cffarealaqueoperireprfcepit. Ca,xij\ fo.clv. pa.i.

Hiftvfco,

e*U*c4i,

Explicit liber Sextufdecimus.

3tic(pit libetfeptmuifoectmusciut continet ternpus

annorumquattuordecim. v ,%

C Antipater ab omnibus propter fratrum occiiionem odiohabitushf rodišpatrismorte(vt«, „
regnaret) defiderabatomniumaduerfuspatreodialucrisconcitabat. hic ad fingendasami

Filif Ale. c ^ c ' as  callidus & ad diffimulandum omnium credibilis & ad celandum femetipfumfatisaftu
& arifto# tiffimus nutricem tamen fuamdecipere non valebat. lnterea hfrodesfalomefororem Sil#

boli.

Vxores

herodis,

leo arabi propter libidinem coniungi volentej cu alexa fecit inire connubiu.Hf rodes quoq;
ad archelaum rege Glafira filiam cum dote remifit & filioru occiforum fillios nutriebat: etat
alexandro ex glafira duo mares ariftobolo ex beronice tres mares 81  duf puelif. Et maiori fi
ho alexandri filia ferorf defponfatur 8l  filio arifloboli filia antipatri ftprima filia ariftoboli fi
lio antipatri alium vero herodi filio regis ex filia pontificis. Et circa infantulos antipater ea
voluntate qua 8C  circa patres eorum verfabatur, CHfrodes tune vxores nouem habuit ex
quibus multos habuit filios antipatri mater & filia pontificis ex qua Homonius illi filius fuit
duf neptes ex quibus multa ples germmauit Samarea vxor fx qua atipas Archelaus g l  filia
olimpias cleopatrahierofolimites ex qua philippus 8C h?rodespallas ex quaphafelusfedra
8C helpts ex quibus due filif examana Sl  Salome, Ca,i.fo,clvi. pa,i*

<£Hfrodes aduerfustrachonitidas vieum jedificans contra eos zamarim virumiudeum ba if,i,ca,2-7«
bilonium de antiochia euocauit dans ei terram fine tributis ad habitandum. Q.ui Zamaris
bathiram vieum conftituitibi/ & populo repleuit/& cum virtuteviuens mortuus filios reliqt
optimos Iachinium & Heli iachinus fenio confečtus montur filium relmquens philippu for#
tifiimum. Q.ui cum agrippa rege amicicia coniundus militiam eius curabat, Haerodes vero
cundta regni negotia antipatro filio ipfum vtilem credens(cum eius nequitiam nefciret;com
mifit vnde antipater maxima vfus eft aftutia circa feroram 8£ alios quorum medio patrivult
infidari. Krat enim quattuor mulieres ei omnimode fauentes quibus falome omnino cotra
ria erat &  earum cognofcens fa<ftiones regi reuelabat: phatifeos quoq; quorum hae mulieres
confilio inducebantur mul&auit pecunario dano quod fcerore vxor pro eis contulerat. Ideo
vicitudinem referentes hsrodis regni terminum dixerunt 'adeffe Sl  ad fceroram Sl  fuos ven
turum quod cognofcens rex eos fecit interimi & vagona Eunuchum & charum Sl  filios fero
rseq; fratri praecepit vxorem abifcere quod ipfe negat potius 1  velle mori q lila čare afirmans.

Antipatro quoq; Sl  eius matri cumferora Sl  ali/s mulieribus interdicit mifcere,colloquium.

, Ca.if fo.clvi* pa,if.

'pe  iu< 3 21
bel

ilM 1

c.U,c4i,

Hifto,eu|

capitum,


e,l,t,c,4t

«gt.lib.i,T

ajH,44.

j.ca.*8

H.t,ca,i5

t.ca. 29

w,ca 30,

M.«. Ii.1-c3.30,

capit, 44.

^.lib.1,

0pit,4f;

capitu,i 9

Hillo.fU;

?b

C P ; tU.i

‘8.

lib.,.

ca.?/.

1

Hifto.lco,

eiic, 4-i

e.ltvC.4-?.

ege.Iib.t.

»pi.44*

egc.lib.ij
capi. 44 ,

ege.lib.i.

capjt, 44 -

egc.!fb.i.’ i

capit,4f:

Hifto.eua
capinu f.

ege.iib.i.

cap/t.4.?.

Hifto.eua

cap:tu,ig,

Detadai. ©tttojta fcolafticaef Cgcfippo cottlia£unt.

bel. CAnripater fufpe&um patrem habens Sc  timens amicis Romp fcribit vt patri perfuadeaik

11.1. ca,i7. antipatrum celeriter Romam cum muncribus mittere Sc  teftamcntum in c-uo poft fe tegem

declararet antipattum. Q.Uo fačlo pergit &vna fecUttt Silleus arabs quem accufauit coraiti

11.1. ca,2g, Cffare'anripater. Silleusquoq; magnaspolicituseft pecunias cuidam ccrinthio regiscorpo

ris cuftodi vt ipfum interfiriac. Sed hoc ei reuelat fabatus Si  corinthus tormentis examina#
tus omnia manifeftauit. Ferota quoqj in amore comugis pcrmanens ad luam tetrarchiam
abceffit; iureiurando conftringens non prius reuetti q hf rodiš mortem aduerteret: fed eum
hfrodes egritudine laborantem vilitamt  S£ ipfum mortuumin hierufalem detulithonorifice
fepeliendum* Cuius mortis exemplum omnibus rictandum eft qui virtutis vc lunt efle culto
res. Mortuo enim ferora eius filij  ad hf rodem venientes veneno fuifle ocrifum narrant ma#
trem accufantes cuius veritatera herodeinquirente ancilia quf da antipatri matrem omn: um
malorum caufa efie accuilat omnibusitaq; manifeftaris hfrodes cotra feparatas cognouitin
fidias. Capitulura.ii/. fo,clvii. pa,i»

C Anripater Samarites (qui filios regis antipatro curator fiiit) regis iracundiam afcendebaj
U.i,caa9, venenumdicensmorriferumparaffeanripatru Silludanthioplulu*defgyptoattuliffetheo
dionemq; dediffe ferorf hocq; modoad vxoremferorf deuenifie dante marito ad cuftodie
dumi Quoditaeflevxorferorf fatebaturquf(mittente fedetedodeorfum,nonintenjtin#
fidiarummodum declaruuit. Accufata infuper filiapontificis regis vxor repellitur 8 C (patre
fuo printipatu priuatojMathias fubftituitur.Batilus quoq; ex liberis antipatri de Roma ve#
niens aliud venenum attuliffe inuenitur. Tune eriam/antipatro de Roma fcribentejnihil de
his quf in iudea fiebant ei figniffeatum eft: obftante omnium in eum odio & Viarum cufto#
dia. lili tamen herodes fuam celans indignationem referi bit gflitteris lečlis fuorum fuafus co
filio redi/c in iudeam, Cap.tii/, fo,clvii/. pa./,

C Antipattum in apertis malis pofitum non preribus fecundis ficut cum fuiffet egreffus ho#’
h.t .ca, 29 mineš perfequebantur fed aduerfus cum maledidis non prohibebantur excipere.Tuc quoq?

P*  Varus quinrilius hierofolimis aderat abhf rode pro confilio poftulatus quem( Antipatro re#

giam aulamingrediente;iudicem omnium conftituit antipatrum autem repulit fratriddi/ ac
cufans qui tanto malo audito fatigatus vfqs ad craftina abceffit.Pofteraq$ die eouocato con#
cilio vbi vatus'rex Sc  Salome foror&fi qui nuciaturi foret.contra antipatrum que iubens hf#
rodes in medni produci SC  primitus Iaehrimatus .ppter filios ingraritudinejanripamcepit
accufare SC  nicholoum damafcenu regis amicu rogauit vt refidua loqueretur quaecuq> ad de
moftratione caufe redargationeqf,pficerent. Ca,v,Fo,cIvii/.Pa.i/.

11.1. ca 30* CAnripatro/eipfumexcufarenitenteeius verbisaffiftentesmifetabantur hfrodif$anitn$

quafi ad mifericordiam eft inclinatus, Sed nicholaus contra ipfum criminuj probationes ad
ducens ipfius ingratitudinem erga patrem SC  .pdirionem manifeftat; Si  varam iudicem exci
tat contra ipfum fetre fententiam Ca.vj.fo.clix, pa./.

r a  CPl u rimi(qui antea timore tacebant/cementes antipatrum accufationibusodibilem omnia
u, i,ca-jo, contra eum  tunc ( pdebant.Q_ui ( / & fi ad menriendfi,pmptiffimus effet;tame prfdida riegare
* ’ non poterat. Varus autem venenum in mediurn ,pferri vt experiretur qufnam eft vis eius.*:

Et adddus quidammotri adiudicatus bibit/Iubente Varo) SC  ftatim moritut. Hftodes ant
coutinuo antipatrum/Varo recedente in antiochiam)in vinculis ligariiubet SC  Romam mit#
rit ad cf farem. Tune quoq; binc epiftolf Antiphili ad antipatrum mifff inueniuntur: & epi
ftola Agme iudef in feruitio Iubf Cffaris vxoris cincile.Q_iubus vifis obftupcfadus hfrodes
magnitudinem nequitiarum filij  impellebatur: ftatim eum periraere vocatus autem antipa#
ter anriphilum omniii caufam fuifle accufat. Iterumq; mittit Rofrnam ad fiiium accufandum
intimandaq; omnia quf agme in fa&ione fuerat fufhagata, Exetnplari quoq; mifitepiftola
rum. Ca,vij,  folio,clx. pa./,

lib.i.ca.31. CHerodes morbopraegrauatus teftamemtum fcribit mmorifflioregnumtribuensi&Čffar Teftant
Iulif qj cf faris vxori fili/s amicis liberis cf faris fili/s etiam fuis fi!ioruq; fili/s pecunias'& reddi ta hf tod
tas diftribuit. Salomeq; locupletauitipfemorbo exafperatus cu annum agetetfeptuagefimu

delu, fcel,

netas

%tt  tamottott ejt 3ofcpljc btblia

omnia iudeorum fi potuiffet(quia ab eis fe cotemni putabatjdifperdere volebat fudas veto
gC Mathias mdei iuueneseruditiffimi fcientes regem irremediabilitermorhoprfgrauatu po#
pulumregis opera ctčcmncre jncitaucrunt & aquilam aureaj l  quam fupra pottam templi co
ftruxeratcontradei legern) amouenint quosfiubente rege j c’uxregisprofequitur &iudam
SC Mathiam (fugientihus ali/s; captiuos duaitad regem. Quiccnftanterregirefpondentes
paratosprolegisdei conferuationeobtuleruntadquecumq;fupplicia, Quibus ligatis rexIu
deorum ex hiericonte principes vocatcoram illis iuuenes accuians Mathiamq; facerdotetn,
Qui(cum feraelfaccrdotali fungeteturcfficio) recordatus pcedente lolemnitatevxor.i fuit
commixtus propterea quia facerdotio perfungi non potuit. loiepbus eius cognatus vno i!lo
die fimdus e Ib facerdotio.Hunc ergo Mathiam facerdotio prinauit St Azarim vxoris fratrem
promouit. Mathiam autem qni feditionem excitauerat cum lbcijs igni viuum contradidit.

Ca.vnf. fo. clx. paaj.

f[H?rodis amarior morbtisiudeis vrgebat commiiTonim fceterum fupplida deo expetente .

1  ignisintrinfecusccrporioperabaturmcendiumauditasdbiinexplebilis temperineratinte# ■

* ltma vlceribus internis tabida putrefcebant humor liquidus timidos pedes occupabat. Simi
lis quoq; 8 C  circa pubem erat afflidio fed 8C verendaputredinecorruptafcatebantvermibus
Spiritus quoq; incredihilis ere da letigof qu£ fuerat fatis obfcenaj diri fetoris & anheiitus ref«
piratione creperriraa contradus per runda membra fpe tamefalutis inftabat medicos ad uo«
cans quinquagenas quoq; dragmas auri militibus plurimaq; ducibus diftribuensreuerfus m
hiericontem. Q,ui audiens iudeos cum gaudio mortem eius expedantes nobiliores eorum
cSuocauit 8C in ypodromoconcludes Salome Sc Alexeeius vito eos inmorteiuaoedderep
cepit vt omnis iudea mortem inuitam plangeret. Tue hetodi a Roma littere depottate funt
9 ? Agine profacinoribus fuis cflareprjecipicnteestinda fi qui antipatrum in fua voluntate
relinquit puniendu hfrodes pomum parando feipfum occidiflet nift Atiatus nepos fuus ma
num tenuifTet. Antipatrum quoq; magna carceris cuftodi promittentemiubet h^todes occi#
di St fine honore in hircano fepeliri, Capitulum.ix. fo.cki, pa.ij.

(£Hfrodes(mutato priore teftamento)antipam (  quem fibi fuccefibrein in regno defignsue«
rat) tetrarcham facitGalilef regionis archelao vero regnum cotribuit pbilippo filio fuo Gau Li, 1.C.3 r.
lanitide SC Trachonite comifit lamniam &  Azotum forori opes fuas & aliadiftribuens quito
die poft lilij antipatri occifionem mortuus anno vero regni poft antigoni occifionem tricefi
mo quarto SC poft fufceptionem regni a Romanis anno tricefimo feptimo (cuius crudel: taris
prfter ea qug hic de eo enarrantur) maximura dat teftimonium occifio innocentum Quam M  ,
Matheusin euangeiio cap.sj.defcripfit.Quo mortuo Salome 8C AlexacaptiuosCquos rex oc he ’

cidereroandauerat) abioluunt & tpifiolam rcgis militibus promulgsuerimt admonentes
cos fidem feruare. Archelao qui 8C tune rex a militibus proclamatur Harrode: itaq; maximo
cum pompofoapparatu m h f rod 10 fepuito archelaus tranfačhs diebus paterni lu&usfpopu
li fauore procurato jregis nemen fquoufq; a c§ fare patris probetur te ft amer. tum j renuit reci#
perediademaq;recufat8Cpopuliexauditpedtiones Ca,x fo.ckii. pa.p

archelea. CCongregatis plurimis iudeoi^ iuuenibus feditio maxia fft iniudeaifttquoq; demorteMa

fucceffor 1 thieSCdiorumcueoabh?rodeintereptorutumultuofaquereIapetentibusiIlisarchelaomor *

regno, tis iilotu vindičia. Q.uibus archelauspopuli impetuvolesmitigareanuereoibuspetitispoft

eius aroma regreffumpromittit Sedipfis no ceflantibustimes Archelaus neinditerius corj
audaciaproceffiftet armateru cohortej inftituit & cedunf ab equitibus in die fefto azimoru
antipasre circiter triamiliaalijs fugientibus' Deindearchelauscumatreadproximu maredefcendes
gnu peti« Nicholau 8C Ptholomeuu (eca  aifmnens^Salomc quoq; cu eo egreditur; philippo fratri com
turusRo# mendato regni regimine romam nauigauit, SedintereaSabinus c^faris airatorinSyriain
ma vadit, iudeam venit 8C hierufale ingredies arces ab archdai cufrodibus expetun. C Antipas quoq;
herod is filius Salome hortatu romam nauigat cum matre & ptholomeo nicholai fratre regnu
(Hierenorethoreincitante;petiturus. Ca,s/, folio.ckij'. pa.ij. Sc fo.ckiij. pa./.

Hiftdco,

capitu.ij

ege.lib.i,

capi4y.

Hiilo.eui

C3pitU,l5

Hifto.eua

capi.17,

ege.lib.i.

Hifto.eua

capit.is-

Hifto.eua
capinu id

ege.Hbz.;
capini.’,J

Hifto*eua

capitu.i?.

C Applicantibus archelao 8C antipaRoma cognati ab archelao difcedentes odio illius frrita# H.t.ca.zd | c’Ditu 1 !'

limaximeq;libertatem defid cv>ntes romanorumiudices magis quej regespropdos habere

^capit


HiT.fco. Defudai»
Hifto.eua bd,
capitu. < 9

fcolafttca tl  €otef(ppo cottcflMtnt.

cupiebant & antipam magis q Archelaum tcgcm impetrare Iaborabant. Sabfnus quoq; A u
chelaura accufabat cgfarfreceptis hinc Si  inde inftrumentis jconuocat confilium & omnibus
conuocatis de quibus inouerentur edicete promiffum eft ibiq; primum Antipater Salome ff
lius Archelaum regnum ptopria au&oritate vfurpaffe accufat accufationeq; multipliciter p*
batcedeqjindiefefto fa&a maxime exaggerabat accufationibus quoq; teftesproducit Ni#
cholao vero pro Archelao accufationibus refpondente cg far ipfu? Archelau fibi ad oenua p
cideteca honorificentia fu bleuauit eu dignuregno,pnucianscuius mater morbo pgrauata
defungitur, Ca.xi/,fo«clxiij, pa.if.

CVarus autem tuc ad cgfare litteras mittit iudeorum feditiones fignificans. Sabinus quoq}
Ei.i,ea.j. ( r ecedente Varo;manens in Iudea iudeos voluit opprimerecuiusirnprobitatemiudeitepel
lete volentes maximamcirea penthecofte congregauerunt multitudinem:qug in tresdiuifa
eft parte*. Sabinus Itaq; tant.3 multitudinem times ad varum pro habendo auxilio fcribit 8C
(ipfo  Phafelum turrim afcedentem; Romani iudeos euadant maximaq; fit pugna magnaqj
iudeorum multimdo(Romanis porticibus ignem fubmittentibus;erarium infuper templi ro#
mani depredati fuut.Ruffus autem ti  Gratus cum fuis romanis fe fodarant & tune maxuna
iudeorum fuit turbatio-Ca.xiij.Fo.clxiiij'.Pa.ij,

<£Iudas filius ezechias prarpofiti latronum: congregans perditorum vironitn multitudinem
Hifto.eua LU.e.4-* aulam regiam pugnabundusinuafit. Svmon quoq; hgrodis feruus diademacapitsi prgfum
capitu ,io  pfit imponeret: & tex pronunciatus regiam aulam in hieticonte fuccendit. Sed eius milites

rei belltcofe ignari a regijs militibus occidutur.Symone ipfo fugiete cuius caput Gratus abfci/
dit Artonges paftor quattuor frattes habens in regno potentiam aufus eft confpirare qui dia
dema fibi,imponens contra Romanos millites 8fregios bellum parat. Captoq; maiore arche
lai fratre nouiflimus mcerore confečtusfidei patruelis fecommifit.Tuncprofefto iudea latro*
num erat habitatio. Interea varus magnum exercitum congregans venit in iudeam cui Be,
rithif 8C  Arethas rex dederunt fubfidium Scphoris duitas galileg combufta eft Aris 8c  Saff9
(ed ti  Emaus caftellum fuccenla funt. lofephus autem herodis nepos Gratus & Ruffus fi#
militer & RomanifSabino alia parte defcendentejin occurfum vari aduenerunt. Varus vero
(hfs qui feditionemmouerut peremptis)parcit multitudini dočtorefqj feditiofos mittit ad Cg
farem. Capitulum.xinj. fo.c!xv. pa.i.

Ege. la.z f Ei.
capitu,I.

Hifto.eua
capitu. it

GLegati iudeorum fuper očto milia Romg veniurtt petentes fuis legibus viuere fine rege § Archela
t.ca.f« bus’Archelai confanguinei ipfum relinquentes: feereto aduerfus eumconfociebantur. ludei diarcha p
quoq; regnum diffoluendum procurantes argumenta ex hžerodis iniquitate multafumpferut nuciatus
Archelai adducuntmaliciam. Nicholausverohastodemregemcriminibuspurgare latagit Phdippuf
quia pet totum vitg fug tempus non fuit accufatus Archelaumcj excufat Quibus auditis cg, gc  Anti#
far Archelaum non regen pronuciatTed dimidigiudeae regioni diatchamcoftituitpollititus pac tetrat
fe fa&urum regem fi digne exerceat. Alteram vero partem philippo & antipg herodis filijs c hg.
bifariam diuidens diftribuit legataqp hgrodis Salome 8i  ctaseris 8£ confanguineis coufirma#
duabufq; filiabus eius virginibus vitra patris legata largitur munera.Et hasegfar filijs ferore
coniunxit. Cgteraq; hgrodis bona diftribuens vafeula pauca pro regis memoria fibi retinuit",

Cap,xv. fo.ckv/. pa.j.

ege. lib.il
eapitua.
Hifto.eua
capit.ii.

Cfudeus qnidem inuenis Alexandro hgrodis filio interempto fimillimuš qUardam fug geli#
Ut >ca,6  tisaftumensadiutoremdicitfeeflealexandrum a mortepreferuatu?quifmultisfibipecunias
denantibus quafi de regio fanguine dcfcediffetjdiues fačtus Romam ibat 8C  (multis ei tanq
regi obfequentibus plunmos propter fimilimdinem fallebat cumq; iudei propter muterunm
genus plurimum honorabant. Cgfar vero(audito nunciojno etedebat hgrode fdens non fa
čile decipi poffe fed quedam liberum fuum(qui fepte cum illis infantulis fuerat conuerfatus)
mittit vt videret alexandrum qui ficut multimdo fuit deceptus cum tame inter vetum Alex5
drum S fidum diffimilitudo effet casfar fačtum examinat de ariftobolo eum interrogSs & eu
a cgteteris fegregatum deceptionis querit inuentorem quem iuuenis timore compulfus ma#
mfeftat. Et hunc deceptionis fuaforem iubet catfar interfici Si  Alexandrum in rnunero con#
ftituitnautatum Ca ,xvj  fo.clxvi. pa.i/.

ifl f

ii II!


1Ce(ramononen;3ofep^obtoUa ,

C Atehelausffufcepta tetrachia) venit in iudeam 8f Iozarum de pontifi'catu(fubrogato Elea
Arehela# žaro fratrejamouit & archelaide vicum fdiffcauit. Glafiramq; fratris vxorem fibimet nomi« ^ ,

us exul, naliter coniunxit,Iefus quoq? Eleazaro a facerdotio amoto fubftituiturCg far autej (archelau
omni iudeorumfnobilitateaccufante) ipfi indignumfcribereiudicans atchelauj quedem ad
archelaumtctrarchammittit expelledum 8CexuIreligaturin vienam galliarumcuiusfomnu
Iudea fub Syraon effenus exponensrerum mutationem fignificauit, Glafira eius vxor fomnum vidit
Syria qug ftatim (releuato fomnio) moritur CLRegio ita archelai fyrix  difpenfationi coniungi?

quo tempote Cirinus a cgfare in Synam deftinatus cenfura difpoiiturus. Capitulum,xyii, -

fo.ckvi/. pa- 1 ', *

ege.lib.1,

capit, z.j.

Explicit liber feptimufdecitnu s.

Ctccaftoc tempusnams eft3efuBci)rifttt8 Detis

SC  homo anno quadragefimo fecundo Imperij Cgfaris Augufti,

3ttc<pftUbet beefinufoctauus cmt con‘mct

terapus annorumtrigintatrium

Cirinus CCirinus a Syriam cefor a cgfare deftinatus & cum eo copinius in iudeam venit etiam Ci«

rinus in iudeamfqu§ difpenfationi Syrig fuerat adunatajvnum forum deprfciatutus fubfta, I-i.i.ea.g
Copinius tias.iudei veroflicet primitus defcriptionis nomen dirum haberentjfubijciunturtame zora« Euce.z,

^ ro pontifice illis perfuadente fed iudas Gaulonites Sc  pharifeus quidem fibi coniundus mul«

timdini no parere perfuadebant talem defcriptionem integram affirmantes feruitutem & ex Adu.y,
bortationibus ad fuam libertate defenfandam incitabatur .Tune quoq; i n iudea maxima fuit
feditio per illos excitata. Hi enim apud iudeos quartam philofophiam introduxerut cum tn
illis ab initio tres effent philofophiae a patrijs inftitut? derelidg Eflenorum Seduceoru & ter
ra phanfeorum'quorum moreš varij habentur.Pharifei enim futurum iudicium credunt vbi
cunČtos homines propria merita recepturos animafq; immortales fecudum merita aut deme .

Trxplex ritapremiandasautpuniendas. Saduceiveroanimasmortalesexiftimantfimulq; eumeor« G,i*c,7* Hift.eua,
leda iud. pore interne. Effeni autem ad deum cunda redigunt animafqj ponunt immottales SC  remo
ti ab omm',populo facrificia offeruntomniaq; apud eos funt communia Neq; vxores ducunt
neqj feruos habent quorura cibus ffmplex & habitus raundus mortem quoqj conterapnunt
SC  amicorum amifllonetn. Ca.i. fo, ckvni. pa.i.

Hift.eua.

ea.z 5 .z 4 ..

Mr.

CCirirtus(reftitutisarchelaiopibusdefcriptioneq; perfeda)zorarumafacerdotalidepofuit
Hftodes officio^nnanum fubftitues.CCHfrodes quoq; Tetrarcha Sephorim muro circundedit anto«

capi,jr,

Philipp?. jiam c iuitates edifteat. Copinio iudeos regente Samari? in fefto azimorum offa mortuorum
Marcusp i ac ientes templum polluerunt.Cdtaq> Copinio roma reuertenti marcusfucceffit in iudea fub
fesiude?, q U0  Salome h§rodis foror moritur;Iuli?c§faris vxorirelinquensomneToparchiam.C^°ft
Annius 3yj ar cum annius ruffus^fub quo auguftus moritur) cui Tybenus tertius romanorum impera«
rufrus, tor  {iicceffit principatum iudeg recepit poft quem Valerius gracus quitus iudeoru redor effi
Tvberius c i tur<  j s  annanum facerdotio remouens ifmaelem filiumiabim pontificem defignauit & ip?
iij.ipator, multofq; mutauit facerdotes Cayphafq; qui SC  Iofephus diduseftlfub eofundus eft facerdo
Valerius. t io. Hmc pontius Pylatus fucceflor effedus eft h?rodes infuper ad Tyberij honoremciuitate
gracus. gdificauit.Tyberiadem vocans Si  cmera loči fieri feptera dierura habitatione iuftituit,

Pylatus ca.ij. folio.ckviij. pa.ij'.

jel.

£3.).

tiifto.eua

£3.18

ege.Ii.i.
ca.4-
hifto.eua.
»M

[M.


ClPhraates psrthorum imperator infidi js a phraate filio exeocubina Thermafa ithala nata
paratis cooperante raatr.e moritur.Phraates aute zuuenis patncidio SC  infando matris amore
exofus expuifuseraoritur. Q.uo mortuo parthiherodem vocans eisregnaturu} quipropter
crudelitatem eisffufpedis extinguitur. Deinde miffa legatione Bonones tomg obles ad par«
tiiisiraperanduramitritur/ qui manfuetudmem ems fpernentesab imperioiilumdeturbant

iAca.S*

E-uce.ij,


I

ta ^.bei,

S  Ui,

'Q,s

Ui

Hifto.fco.

f

%'

p*H,

M.

a

IH, Liz.a.g
Tb  Luče, z,

in  Aftu.f,

V Dl

u  Li, 1 .& 7 *

egc.I i.t,
ca.?,

hifto.eua
ca,zg.

ege.Ii.r,

ca.4-*

hifto.eua.

ea.29.

ege.Ii.if

ca. 4 .,

Li.uca.S. e2,U»2X

ilub

Pod

era#

rffi

ip?

fdo

c,16' hift. adu

‘ ca.jr7.y8*

hift.adu.
ca.yg.

De iudai. ©tBOife fC 0laUiC3 6t €gERppO iScflfotUttt.

bel, obfidatumiudicates feruitute.Arthabanus quoq;mcdoru rex ab fpfis vocatus venitieui bo

nones occutrens cu exetcita  eum fugat fed n 5  poft multu tepus congregato exercitu cofligit
ca bonore qui vidus fiigit Seleutia.deide ad thefifonte. £t poftea iteratum eft bellum cotra
Arthabanum vbi bonones eaptus Sillano fyri$  pfidi traditur qui (quonia eu rome cognoue#

5*- V* , w — £  ■ — j ■ — — ~     V%,VW», HC^OClij |^||^

titcorredugjqui venies i pambus orietis a Pifone veneno perimif, Ca.fij, fo.dxix. pa j.

<£Pylatus iude? redorfafiumpto de cffarea exercitu;Iegem iudeorum foluere vifus ftatuas
li,ica,g, j n  teraplo coilocauit primus eni cum fignis ciuitatem intrauit prf decefforibus fuis pfidibus
fine fignis mcenia ciuitatis ingreffisiipfe vero iudeorum admiratus fortitudinem quos pro le
galiuracuftodiaad morte paratos videt ymagines de hierofolimis aufferri SC  in c?faream iu
bet .pduci.Sed ex opibus tepli aqug dudum fabricare volens iudeos impedientesmilitibus

cos adorib circuucnire pcepit qui magna multitudine proftrauerut. Ca.iiij. Fo,clxix, Pa,i/

♦

ceftimomuttiDc 3efu Cpjifto tnlgemto Del fftto.

^Teftimonium virtutu lefu xpi qui multos iudeorum Si  multos getiliura fibi adiuxit quiq;
pet  pylatum accufarione iudeorum cruci adiudicatus eft/fcd tertio die refurrexit fecundum
prophetias deeo diuinitusinfpiratas. 8 £ ab eo criftianorum (qiu abipfo nuneupati funt) no#
men SC  genus perfeuerat. Ca.v. folio.clxx, pa j,

CPaulina romana Satumini vxor honefta SC  puleherrima cuius amore mundus equeftris
emeritus diues SC  nobilis eaptus maxima illi pro concubitu ,pmitten.s dona fed eiedus ma#
xima effedus eft morbo que Idaliberta qu§dam ex parentibus lenona aftutiifima fanare cu
piens facerdotes tepli Ifidis pecunia corrumpit qui paulina muliere caftam 8C  fimplicem de#
cipientes fi'nxerunt Anubu aegyptionim deum paulina diligere 8 £ eius thorum appetere qd
libeterilla Koptabiliterfufcepitad amicasgloriandodenunciathoc etiam marito qui grate
jjpter vxoris pudieitiam coceflit.Illa igitur pergente ad teplum cum ipfa cenaffet SC  tempus
quiefcendi veniffet vniuerfa a facerdote claudunf fubftradis lum nibus.Mundus aute intro
latitans venit ad mulierem quem deu exiftimans illa reuerenter recepit & cum ea mundus
pernodens circa vicmiamlucis recelfit.Tertia vero die occurrens mundus dolu detegit pau
linf qup Icifiis veftibusfacinuscognofcensad virum occurrit fadione apperies iniuriam
vlcifciipfumdeprecataeftqui imperator!tyberio cundanunciauit,Quidiligentercaufam
exammans facerdotes cum ida adegit in cruces K teplum funditus euertit ftatuamqg Ifidis
in thiberim iadari pcepit.Mundum vero exilio damnauit. Ca,v|, Fo,dxx. pa./.

Luče. 1 j.

C fudei cuiufdam a patria propter tranfgreflione legis ,pfugi malicia qui vna cum tribus fi'#
bifimilibus fuluia quondi de coetunobiliumdecipietesauri Softriplurimum accipientes
g  ornatu templi vfibus jjprifs aflumpferunt quo cognito Tyberius ^>pter horum quattuor
hominum nequiciam omnes iudeos a roma iubetj excedere. Samareornmquoq; gens tune
turbata eft hos enim caphedon virmendaxperuertit falfis promiffionibusin mote garizim
cogregatis quos afcendetes pylatus occidit. Q.ue Samareorum principes de huiufmodi oc Marfellus

Marcello fubrogato.Sed antig pylatus roma veniret tyberius occubuit. ca.viI,fo.clxx.pa. ij,

fup.Iib.ij’, CVitellius in pafebate hierufalem afcendens iudeis magnifios 8C  liberalis venalium rerum
capi.15', pcium minuitftolaqj pontificis & ornatu eius in teplo fubpontiffcu cuftodiapermifit fecun
dum antiquum morem. rodes nacp SC  eius fiiius archelaus in antonia turre cuftodiri pce#

perat.hic!ofephum cayphacognominatuafacerdotioremouit fubrogato ionathaanng fiV
lio Scribente quo<p tyberio ad vitelliu vtamicitiaaim arthabano coffceretillemagnis mu
neribus fuadet hyberioa« SC  labanor^ regi vt cu arthabano fine vila dilatione pugnarent. At
illis a pugna abftinetibus Scithas partho^z terra vaftant & cotra arthabanu bellu maximum.
faciunt i bi fflio eius interfedo.Q.d audies ty benus vitellio iubet cu arthabano amicitiam fa#

Ee.j,


J

3£eftatnouon erlofepliobfolfa

cere qd St  fa&uffl cft filio eius obfidi tybetio cumuneribus dato cura quo etia iudeuholem btl.

Deiudai,

noie

Hiftdco,

0&P

■ge  iud®
jel-

,i.ca-S-

cge.li.z,
ca4.

pueniente cgfari refcribentejmaxime cotra eniratus ira in animoreferuas, Ca.viij.Fo.clxx.

Pa.i|.&.clxxf.Pa.j.

CEPhili pp o tetrarcha hgrodisfirafrefcuius moreš & ad fubiedos couerfio lauda?)anno,xxij Mathc.
imperij .ty beri j fiue herode mortuo principatum difpenfarioni fyrig comifit tyberius. Tune ca,i4-.
quoq; inter aretba petreum 8C  hgrodem rege:Simulatio maxima fuit quia hgrodes filia are# Mar.ca.6 Hifto.eua
thg habens vxorem hgrodiadem ariftoboli filiam coiugemq;viuentis Philippi fratri s vxore f ca/ j.’>

accepit.t>uodarethgfiliarecogftofcensadpatrernrestteauit&hocinirnicitiarumfuitinter j ■

aretham herode initium atep bellivbi hgrodisexercitusmaximefuitdebilitatus.CSedfunt Ibidetn,'^ Ub.i.c4,
nonulli qui hgrodis vidumexercitum ppter iniuftam lohannis baptiftg morte fuiffe dicut.

Timens enim berodes ne plebs lohannis fantiffitni monitis a regno difcederet fecit eum de
truncari .|[ Vitellius aute cotra aretham(pcipiete tybetio)bellum parat. Varus vero cum h?#
rode hierufalem afcendens hoftias iramolauitionatham a facerdotio remouens quod fratri
eius c5tradidit.Q_uartoqj die poft litterg de ty beri j morte allate funt. Ca,ix. fo,clxx/. pa.ij.

hi!

c#


li.i.ca .5

d Agrippa hgrodes romam venit vt ab imperatore aliqua obtineatpoteftatemhgrodis eni U,z.ca.8,
Agrippa omnis ergo propter eius impietatem circa cetum annos confumpta eftdn quo ad humilita#
hgrodes; tem St  modeltiam humana genus producitur cum illius familig calamitates audierit Epilo#
gus autem generationis illius hic habetur. Ca,x. fo,clxxi/. pa.j.

d Agrippa romg maximam familiaritatem c3 drufo tyberi j' filio St  anthonia eius vxore ha# ,
buit.Qui .pdigus'mortua matrejopes effundens ad magnam peruenit paupertate &(mor# *'
' tuo tyberi j filio)in iudeam redire copulfus eft grauatufq; debitis feipfum Iteremiffet nifi fiiif
‘fet ab vxore prohibitus,Q.ueilli ad hgrodiadem fororem(qua hgrodes tetrarcha vxore ac«
cepetatjferibere fuafit vt ppter confanguineitatem ei vellet in egeftate conftituto ferre au#
!xilium.lllu itaqj herodes&hgrodias euocantes egentes aliquo tepore nutrierunt fed( fibi hg
rodg exprobrante)agtippa exprobrationis impatiens abceifit St  amicitiam cum flacco Syrig
gubernatore procurauit.Qua perditafaccufantc eum fratre)extrema pcenuria circumceptus
fub vfura pecuniam reejpiens a MarSa nauim afcendes & herennium capitonem pollicitis
decipiens alexandriam profugit vbi alexandrum inueniens ab illo quinq; talenta rautuo ac#
cepit. Ca,xj, Fo.clxxu/, Pa,ij,

t.ca.g.

d Agrippa puteolis appulfus ad tyberium feribens ab eo in capreis honorifice receptus fed ^ ca  g t
a capitone accufatus cj> triginta miriades exadores fugiens no foluifletcariaris amifitgram
Ipfe vero ab anthonia triginta mitiades mutuo recipiens debitum foluit 8C  gratiam recupe#
tauit 8t  Gaio cgfaris nepoti coniungi? St  a quodam Samareo centummiriades mutuo reci#
piens debitum anthonig reddidit.Q,ui cum Gaiof mortuo tyberiojdebitum dicerenmperiu
euticheus libertus fflentio verbum tradidit S cu ab agrippa furtim accufaref duftus ad tybe
rium dicitad pifonem verbaqugdam velleenunciaretyberio. Tyberius autem habuiteu in
vincuhsmorefuo vtesquineq; legationes facile redpiebat neq; cito remittebat. Ofi&ciarios
quoqjfuos ) pptervtilitatem fubditorumno mutabatnouos officiariosdicesad furtafit ra#
pinas elfe promptiflunos exemplo vulnerati hominis ad cuius vulnus plurimi edgreganf ad
ducens.Hic eni.xxij'.annis pmanens in iraperio folu duos in iudea habuit difpenfatores vin
čtorurnquoq; 8t non fine caufadeferebatexaminationes, Ca.xij, Fo,clxxiij. Pa.j'.

d Agrippa anthonig njediof'qug apud tyberium pluribus de caufis honorabilis erat) roga# li,i,ca.$,
bat vbeuthicei aduerfum fe difeuteref accufatio quod diu tyberius differt dices q>  fi in exa#
mine datus euticheus vera dixiffe .pbatum fuerit omnis pcena i n agnppam conuertef. Sed
agrippafcum h ec ei ab anthonia dicerenf) magis inftabat 8t  tyberius euthiceu pduci iubet
St  examinari.Q.ui addudus agrippa accufatin examme.Q.d tyberius vetu exiftimas agrip#
pam vifičlum ad carcere mittit qui(cum duceref jfiti  anxius aqua a thaymefto recipies St  p#
mittit li bertatem. Germanus quoq quida nomine agrippg couindus (bubone fuper arboje
(vbi agrippa eratjvmdus confidentejeidem futurum eufortunium auguraf finem quoq p#
dixitvng cumiteruiB bubonem viderit. Ca,xiij, Fo,clxxnj. Pa.ij.

hifto.aSu

ca.J9,

bHi,  atfu.

; hifto.ada a

ica.j:?.

ege.lib i.

ftf.

hifio.adu

[fiffto.aflu

ca-fS.f?.

6o,

lui.a.S’

n, a,9'

hifto.adu
1 ca,6i.



u6i,

f

De iudai.
bel.

ll,z.ca,g,

®tflofta fcolafitcaetiSgefippo cojtoitiim.

CAgrippafpmittente macrone medlo anthonlf )ln vlnculis paululum relaxaf ab amlcls hti
manltet vlfitatus.Tyberio autem febre cortepto tyberlus gemellus Si  Galus germaniri filfus
(culus maxlma funt pconla cuiufqj morte vniuerfi deplcrabant gratia cuius cundoi^ amot
ad fillumGalumpuenitabeuodopfentatur tyberioq;dlis fupplicanti8i figmim peteri (vt
cognofceref qulfnampoft eu effetlmperaturus Jemen demoftratumeft &Gaius (tyberiolu
uene dbls oceupatojprimus fecundu omen ei  pfentatus eft.Cul tyberius augurium deftens
(cum nepotem tyberium potlus imperare voluiffetjlmperi j ex deotum decreto cotribuit po
teftatem tyberium el comendans quod benigne fe fa&urum pmlfit fide tamen quia In im,
perium venlens Ipfum tyberlum luuenem extinxs't. Mortuus eft itaqj tyberius In ira impor,
tabllls &(ad qulcquld cupldltas impuliffetjirreuocabllis poftg fex raenfes g£,xxlj.lmperault
annos, Ca,xllq. Fo.clxxni/, Pa,j,gf.f,

hifto.adu

ll.z.ca,s,

hrft.adu.
ca , 61 ,


C Agrlppa (Marfio tyberij mortemhebreallngua fub hoc firigo mortuus eft leonudante)
gaudio extolllč 8£  centurlof qul agrlppf cuftodledo prf erat)quld vellet letmo ille mterrogas
(audlta tyberij morte)coululum agrippf fedt fed(quodam tyberium vluere d f cen te; turban r  - ,

tus centurio ardlori cuftodla conftrlnglt:fequenti autem dle a Galo eplftolf ad fenatum de e,ams  ," n
morte tyberij SC  ad plfonem pro llberatione agrlppf mittunt.Galus autem magnlficam Ty# £ 2l:0r ' ul f’
berio celebrault fepulturam k  Ipfo dle agrippam voluit abfoluere fed ab anthonla phibltus
eft ne putaref mortem tyberij gratanter aedpere. Ipfum tamen poftea non mulris ptereun,
tlbus dlebus eum vocauit reftltuens In regno SC  p ferrea auream dedlt cathenam. Agrlppa
ftacf (permlttentelmperatore venit In patriam g£ pter omnium fpem rex ab omnibus cerne,
baf. Vnde Hgrodias elus foror commota inuldla hfrodem tetrarchain Agrippse fortunam
manlfeftans romam naulgare eoncitat vtacffare regaicm obtlneatdignitatem qui(licetdiu
recufaffet oclum dlllgens )  romam venit cum hf rodlade quorum Agrlppa Intentlonem co,
gnofces fortunatum llbertura cum munerlbus ad etefarem mittit SC  litteras aduerfus herode
Galus autemfadueniente herode)Agrlppf recepit litteras qulbus accufariones contra'hfro # ^
dem conrineban! Sc  Cf far veras credens tetrarcham Agrlppf regno coniunxit Si  hf rodem e  j
in exlllum lugdunlum expulit hfrodlademq 5 (cul cffar( Agrippe fotorem cognofeens )  opes [, er0( jia #
dederat jomnla abrenuentem fimul cum herode in  exilium damnault omnem fubftantla trti
buens agrlppf. Ca.xv. Fo.clxxv. Pa.j.

ege.llb i.
ca.y.

hifto.actu

ll,z,ca*9»

ca.fij.

CGalus qdlu fe humllem exhibuit faaorem habult omniu fed pcedente tempore eleuatus
humanum pdldlt Intelle&um volens fe dlulnltari efle flmile.Tuc naq; fedltlo inter ludeos &
paganos alesandrlf orta ex vtraq; parte legati ad Galu mlttunt SC  applone ludeos accufan,
te(quia cefarls honore non curarent)llll fimulachra coftituere recufabant quo audlto Galus
phllonem ludeoa> legatum dočhflimumrefpodere paratumes fecretarioiubet excludi  qul
egredlens circumftantes ludeos non furore cul territi hortaf.Galus vero cotra ludeos iratus
petronlum mittit in fyrlam vt firaulachrum fuum erlgat In ternplo hlerufalem. Ad quem liu
del venlentes eum deprf cant ne contra paternas leges fimulachrum erigat In templo Ipfup
illud deneganti ludeorum maxlma multitudo mori p coferuatione legls parata t tvberlade
occurrlt fupplicas vt legem corj pmitteret integram. Ad lllum quoq; ariftobolus agrippf fra
ter ellclas malor a!iqj plutiinl oprimi viri venlunt depcantes vt mulritudlnl parcat quf cultu
ram terrf plegls«onferuatlonenegligebat. Ca.xyj. Fo.clxxvj. Pa j.

fiifto.aSa
ta .6 j. 6 4.

lia.ca.9.

CPacatus petronlus p multltudlne ludeo^ ad Galm pponlt feribere conUocanfq; In tybe
riade magnam multitudmem fe excufat 8Ccosremlttitadculturam.Deusau'tefuamrepen#
te manifeftault pfenriam Sc  adulterium fun in  omnibus fore petronio ingčte tuc pter omniu
fpem defcender.tc pluuia. Et fic petronius deu videns confolatore pro iudeis feribit ad Gam
Agrippa aute ampiius in Gai j crefcens amiciria epulum omniu fuperans diligentia pparauit
cuius magnmcentia cf far volens remunerare in doniš hic  refpondit fibi fua fufficere gs;aria
nec quicq gratia lucrl agere fed petere coadus p omnibus ab imperatore querit ftatuS 1 te,
plo no engi q3 cocelSt Galus ad petronlu fcnbes.Sed refipllcesGalus genus mortis ellgere
petronio refcriblt qma elus cotepfit adiplere madata fed Galus priufq epiftola ad petronlu
venerit mortuus eft. Deus enipetronm remunerauitp fionore que teplo exhlbult qui vblqj
dilečtus SC  fenatorl ordlne SC  qualibet eft dlgnltate honoratus, Ca.xvl|. Fo.clxxvj. pa.lj,

Ee.lj.

Maxima

muenurn

audacia.

5Ceframo«oti er3ofepl)oWb!t<t DeWa

CCMaxima eedes & calamitas iudeorum in Mcfopotamia SC  Babilonia, Duo namq; viriiu« bei.
dei afianeus SC  anuleus gcrmani velaminum nauium operatores' eos corripiente operiš ma«
giftro/ugerut cum armis in vicumdiruprionem ffuminum vccatum ad quos iuuenum mul«
ritudo congregata eft quorum dudores fafti vicinos fecerunt tributarios eofumq; nomen
omnibus erat forniidoIofum.Q,uos babilonif Satrapaf congregato exercitu) cladeftinclega
tos adducere prooirans eos diefabbari inuadit, Sed afineus equorum hinnitus audiens fot
cios arma fumete adhortaf :8C  die fabbaricontra hoftes pugnare quos inuadentes vincut SC
multis obtruncatis alios fugantjlloram autem audita audacia Arthabanus partho^rexeos
videre eupiens per nu)rtcium(dextra 8i Rde  prgftitajvocatEt afineus differens fratre cu mu
neribus mittit. Artabanus vero(adueniente anuleo jcum fratrem audiflfet rimore non venifle
anuleum remittit (vt prgftito iui;amentojff atrem fecurum adducat. Anuleus ergo fratri regis
munificentia perfuadens fecum ad artabanum adduxit quos cum grada recipies afinei mi«
rabat magnanimitatem qui fub breui corporeSC c5 ptepribili tantambabebat fortitudinem
atq; prudentiam. Hos quoqj cummuneribus remittit eis babilonif commedansregionem
prohibuitq; abagadeinne occideret afineu.Qui reuerfus oppida conftitu/t Si  cafteda SC  ora
nem Mefopotamiam per quindecim annos gubernauit, Ca ,xyiij t  folio,cIxxvij, pa.ij,

Hift v fco,

<£Dum fratres tali jpfpcritate fruerčnf conuertan? ad iniurias paternas leges tranfgredietes,
vnde eos mala occupauerunt. Anuleus namq; mulietis pulchritudine decepnis virum eius
occidit SC  eam fibi coniunxit qu§ ad ydolattiam cotraxitanuleu quemfocij fui monentmu«
lierem ydola colentem(bg braico ritu contempto)non debere accipere fed anuleus correčta
tem peremit qui moriens occifori & foci/ permittetibus maIedixit.Plurimi quoq; anulei pec«
catum corripere volentes fratrem magnis vocibus talia pmittentes adeuntincrepantes,Q.ui
crebris accufationibus compulfus fratrem iricrepat & mulierem hortat reI;nquerequod co«
gnofcens mulier illi venenum inter cibos dedit Si  mortuus eft, Anuleus ergo folus esercitum
Jumens contra mitridatem artabani generum bellum mouet SC  omnia pde committit.Dein«
de Mitridates contra anuleum occulte bellu parat(quo cognito)anuleus eos dormientes in«
uaditmultifq 5  interfečbis&alijs fugientibusmitridatemviuumcapiensfuperafinum duxit
quem occidere(hortantibus amicisjrecufat fed remittitad palriam. Cui reuertete vxoreius
(■q>  iudei hominis captiuus fuiifet)exprobrabatipfe contra iudeos arma parat Si  fuperbien«
tem anuleum vmcit. Sed fugiens in filuam peffimo^ multitudinem congregat cum quibus
babilonios inuadit: Sc  ipfi in Neherdam venientes anuleum fibi dari petunt qui capientes
(aditu ei patente januleu Si  quotquot inueniunt obtruncant.Q_uo mortuo Babilonij iudeis
molefti qui in feleuciam cum fuis migrarunt fačtaq; eft maxima iudeotu rufna ex corruptio
ne Babilon!g, vnde eis in Tefifontem fugientibus terrore pmebanf omnibus vkinis fibi for«
midolofis, Ca,xix, Fo,clxxviij. Pa,ij'.

CCExplicitLiber O&auufdecimus,

3ncfpit Iftter nomifoecimus aaicoaffnet temptis

apnorum ofto Sc  menfium fex.

CG^ius non folumiudeosfed etiaminomnes Romanos fubditos imperiofuammanifefta li,j,ca, 9 ,
Morsgaif uitinfaniam maxime circa Romanos fenatores quoip  plutimos (ablataeormn pecunia mor
pditiflimi, te danauit diuinumq 5  honore non folu cum hominibusifed in teplo fe loiiis fratre appellans
vfurpauit'atq; rang deus maris graue putans remis ipfum trafire pontem in medio mari vo«
luit conftruej-e.TepIoi^ quoq; depopulator dicebat pulchras res pulchro i Ioco(queromam
vocabat)foiu debere effe iouem verum olympum romatrafferre voluit. Sed meuiusimpedi«
trit.Nata aute fibi filiam in capitolio gducens Si  fuper fimulachri genua coftituens comune
fibi iouiq; nata duosipres vni ,ple cofirmabat molitus eft etia feruos ad dominoru excitare
accufatione:vn 8c pollicendos (eruis claudiu dnm fuumaccufauir.Etitaq; audacia feruorum
cotta dnos mala fecitin repu.maxima ,p:nde mors gaij legem corrumpentis reipu, maxime
fuit vtilis contra quem omnium erat odium cuiufq; mortem omnes propter eius iniquitates
honeftum opus reputabant Si  maxime farne cupiditas chereara ad eius mortem excitabat.

fiifto.adu
ca ,6j,

Hifto.fco.

'De iudai*
bel.

moii\  Ccolafttcaef Cgeftppocoaitatttm*

Q,ui a Gafo exa&iones colligete conftitutus humilibus parcens 8cde preffis i  pfum ad iraau
diam|>uocauititavt eumdemollirie8C de fecordia criminaret prgnominansingerens illi
iniurias. Ca.j, Fo,clxxx, Pa j.

hifto.a&u

ca,64-* 4

([Chgreas grauiter motus q> per eum homines torquerentar conqugritur elementi 8C Papi
nto de imperatorisinfaniaqug comprimere opportere dicebat cuius clemens confilium ma
nifeftius approbabat.Sed iubebatfacere fed conrinuo mutans fententiam clemens qugcuq$
cepit efferrep plurimos SC chfreasformtdans perrexitad Sabinam libertatisamatoreopus

& licet confanguineus effet Gaio illi tamen .ppter lepidi mortem fufpe&us erat.Chereas ve
ro(cum curiam ingrederefjaugurium audiuit vocem fcilicet prg ci pientem vt intentum perfit
ceret.Qmnes quoq; tune ad tyrannicidium erant parati cbgreas autem nullam moram gere
bat SC  omne tempus oportunum iudicabat 8C  Gaium capitolium(vt ,p ftiia faeriffcaret)afce#
dentemcogitauitpcipitare, Ca,ij. Fo.clxxxj. Pa.j,

li- ^. ca, io,

hift. a&u, CChgreas ad audaciam coniuratos contra Gaium exciatf 8C  armatorum multitudine ad pa
ca.d+t * latium conueniente;petentibufq 5  tribunis(vt moriš erat :)fignum a Gaio. Cui facrificanti au»
* gurium(cruor fcilicet fuper veftem afperng fenatoris afperfus japparuit. Cuius etiam mortej

vatinius fenator prgdixit quem clauditus tacere iuffit duoq; Gaio auguria in fpedaculo ,pue
nerunt SC  Minucianum(vt Chgream confortaret/urgentem Gaius retinuit.Sed ipfe paulu#
lumquiefcens denuo furrexit SC  abijt.Gaiumitaq;ad balneas euntempeedebanteoniurato
res inter quos Chgreas(euaginato gladiojoccurrit SC  ei vehementem plagam non rame mor
talem(nota caufam)intu!it.Q.uem no clamantem fed fugientem Sabinus impulit SC eum ca,
dentemfingulidefcripferunt. Ca.iif, Fo,clxxxij. Pa.ij.

([Gaif occifores populum ftulte principem honorantem timentes a cede per aliam viam re
dierunt 8C  germanieum Gai j' patrem occiderunt. Germanis itaq; (quibus Gaif moreš primo
cognitaeft)mquirentibusinterfedoresafpernas occurrens occifus eft fimiliter Norbanus SC
athenis,Omnibus vero Gaif mors grata erat pter mulieribus SC  infantibus ,ppter fpedacula
SC  feruis;qui eiusauxilio contra dominos habebant accufarionem.Et eum varia fuiffet popu
lorum de Gaio opinio arttntius venalium reruin prečo Gaium mortuum proclamauit m tea#
tro SC  ipfius cognita morte Germani ab ira quieuer::nt. Laudatus quoq; eft Chgreas ( p ope
re SC inquirente populoGaij peremptores Afiaticusvalerius vrinam(inquit)ego quo audito
confules Gaium accufantes populo SC militibus iufferuntad ,ppria remeare paccm nuncian
tes adeife 8C requiem. Ca.iiij. Fo.cIxxxij, Pa.if.SC.clxxxiij.Pa,},

h ’fto adu CConfilio inter milites inito de claudio Gaifpatruo imperatore creando Sentius Saturnius
. ’ i precuperandalibemte8cferuandaorarionemhabuitadpopulum.Piuresitaq;magisfine
c  P 1 * principe q fub tyrannideviuere eligebant.Chgreas vero Lupum tribunum ad interimendu

Gaif vsorem SC filiamfquibufdam hoc crudeleiudicantibnsjmifit.Hasc enimomnium malo
rum caufa fuitpoculumq; ei ad vefaniam tranfformatiuum dederatupfa vero vitro iugulum
occiforipparanteocciditcumfilia, Ca,v. Fo,clxxxiif, Pa.ij.8C,clxxxmj.Pa,j.

linčajo.

‘i.z.ca.to.

([Gaif anno imperij' quarto occifi peffimi moreš quiq; forori pmixtus ciuitatis incurrit odiu
hifto.adu hic orator grgeus SC latinus(quem tyberius fecerat erudiri)fcientia abufus Sc poteftateperue
ca.6j.64-* nit admorte.Claudius autem de teatrofugiens fe in ardtiifimo ceiabat !ocoquem Germani
fug vtilitaticonfulentes Gaif requirentes pemptores latenteminueniunt SC eum gratus time
temconfortans ei datum imperium a dijs figniftcat ipfumq; .ppter corporis debiiitatcm fu
gere non valentem in vehiculo ad palatium portant SC  ,ppter germanici fratns fauoremprin
cipem ftatuere feftinabant.Seditio vero tune populi fuit SC  fenatus hi priftinam appetentes
dignitatem populus autem fenatus auaridamfugiensraptumclaudiumimperatotemeffe
gaudebat.Senatusenimad claudiummittit vt fenatui imperium ,pcomunivtilitate cedat
autimpiuma fenatu accipiat.Sed claudius fenatus cognofcžs arrogatiamad milim SC agrip„
hift.ačtu. pgmftantiamcogirnoncedere. Ca vj. Fo.clxxxriij, Pa.ij.

ca.63.64-, ([Agrippaicopletis Gaif exequijs)venitad claudium quem paratum cedere inueniensim^

E e,lij,

Xefraittcmon et3ofept)Obfl)Ifa

pium monuit defendere & ad fenatum vocarns dirit ,p gloria curif fe mori paratu 6: a fena#
tu ad claudiu miffus latentcr exacuit impaliter refpondere.CIaudius aute exercit5 conuocat *

eo ijj  pcipiens feco pmanendi facramentu cuilibet largi? munera.conuocato vero fenatu cen
tum tm funt oblitifali js fe abfentatxbus)quibus clamor exercitus cogregati eft emiffus impe
ratorem petentia & no a multis iolui rtfmanu principatum diuifiog; fuit maxima inter elige*
tcs & pene fa&a funt homicidia.Cbgrea autem & fodos ad milites verba facere nitetes mul
titado difturbauit 8C(  fenatu defolatojSabinus feipfumiterficere primitus minatus eft q dau
dium facete impatorem.Et quintus pompeius milites fenatui accufansfnifi a claudio fuiffet
pferuatusjfuiffet occifus quem a periculo ereptum fecit fibi cofularem.Claudius vero agrip*
p? monitis fenatum couocauit fententiamq; ptulit in Ch?rea qui(cum ad morte ducerefjlu
pum fodum fietem redarguit mi!itefq; rogauit vt gladiumfquo Gaium occiderat) ad nečem
fuam deportaret;& vna plagamortuus eft. Lupus vero mollius ceruicem pparanspluribus
plagiscrudelitereft gemptus Sabinus aute leipfuminteremit. Capi.vij. Fo.clxxxv.Pa.ij.

Claudius

imgator

iuj.

([Claudius agrippseregnumconfpirauitadijdeshasrodisregnum 8C  lifanif tetrarchaman# y z
tiochiq; regnum cum eo puhlice foedera celebrans.Scditione quoq;‘inter iudeos SC  paganos ' ' *

in alexandria exiftente(mortuo Gaiojiudei fub Claudioft ecepta fiducia) veniut ad bellum,

Claudius enim ?gyptipfe<fto pro iudeis mandauit vt feditionem amoueret edi<ftumq; omni
orbi proiudeo^ libertatedeftinauit. Agrippa autem maximishonoratus doniš a Claudio
maximoq; cum honore SC  imperatoris fauore venit in iudeam vbi hoftias celebras multofq;
nazarenos tondens 8C cathenam auream inftar ferre? qua ligatus fuerat a tyberio i triftis for*
tun? memoriam m templo fufpendit Seophiluin a pontificatu amouens Boethum inftituit
Syllam pfečbum fecit militi?. Ca.viij. Fo.clxxxvj. Pa.ij.

fiifto.eua,

capUj,

([Doritis c?farisfimulachrumin templo ponentibus iudeoruin agrippa exaggeratus venit
ad petronium cotra ipos conqueftus ad quos petronius ipfe pro iudeorum libertate fcripfit
mifitq 5  cefaris cditum.Symone vero canthera a facerdotio priuato Si  iona ann? filio recufan
Marfusfv te  mathias eius frater pontificatum recepit.Etmarfuspetroniofucceflit fylam autem regis
riepfes, ^ agrippepfedum ipfi improperante beneficia a prečtnrarein ouens mi tt it in vincula quem
* ” ’ fmitigata ita) vocauit ad couiuium fed illum venire recu fantem dimifit in carcere. Agrippa «

itaq; muros hierufalem munitiflimos fabricans a claudio perficere ,phibetur.Hic enim agrip * ,C3,1 °'
p? in nullo maiori h?rodx fimilis drča omnes fuit manfuetus.Symonemvero quendam rege
a templilumen ,phibuiffeaccufatumrexeuocatum ftnihil habentem (quod refponderetj
manfuete cum muneribus remifit ad jppria, Ca,ix. Fo,clxxx vij.Pa.i j,

CBerathiosinterc?teros multumrexagrjppahonorauiteistheatrumamphitbeatrumbal <■
neas 6Cporticusconftituens.Q_uicelebratisfpei3:aculisantiochuscommaginenfisrex Kda '
mafcenorum Sanftgeramus SC  contis minoris armenie ad fe venientes in ty beriadem huma
nifTimerecepit. Marfoverovenienti agtippainoccurfumvaditquitotregumconcordiam
SC  amicitiam fufpečtam habens vnumquemq; ad propria mandauitremeare quod agrippa ..
grauiter fetens marfo fadus eft inimicus Elyoneus(mathia eiečto )  facerdos conftituitur, In A “ u ’ *
fuper A grippa in cgfarea ad honorem caslaris fpečtaculum celebrans ftola vndicp argento
contextaindutusffulgenteveftejabadulatoribusdeuseftappellatusfedquia verba nonco .m
pefeuit male fibi aeddit. Videns namq; babilonemalorum caufamintellexit paffionem mor " u ' 11 '
tiferam i corde fufcepit & a c?fareaad regalia deportatus anno etatis quinquagefimo quar
to Si  regm feptimo filiam agrippam nomine 6£ tres fiiias relinquens mortuus eft.In biblia di
Filij agrip citur confumptus a vermibus expirauit. Sylas vero ab ariftione H?rode Si  telchi occiditur.
p? regis, Mortuo itaq; Agrippa cgfarienfes SC  Sebafteni blafphemias in eum exercetes eius filiarum
ftattias deluferunt ad fornicaria loca deferentes immemores ipfius & aui H?rodis (qui illas
fdificauitciuitatesjbeneffciorum Claudius quoq; auditaiagripp? regis mortejregnum filio
dcdiffet nifi a confulibus fuiffet impeditus prefečtum quoq; cufpinum fadum agrippam ho
norans mifit precipiens c?farienfes pro contumelijs cohibere. Ca,x. Fo.clxxxyij,Pa.ij.

Žf.clxxxvii/, Pa,j.

j fiifto.eua.
|ca.68.

fiifto.adu

taas.

A&u.j,

ii-i.ai

([Explicit Liber Nonufdecimus,

HiStoSco,  De iudai«
bel.

capisi,

©tftojta fcolafticaet €geftppo cocfltatum-
Ottciptt Hbet bicefimusciui contmettempus

annorura viginti fex.

CMortuo rege Agrippa claudius deffunčH memoi Caffiu longinum fticceflbrem in fyriam caffius fy
prgfidem mittit. Phadus vero iudeg procurator iudeisindignatus propter philadelphinos fi „ 5 fes  y
occifos feditionis au&ores puniuit. Ptholomeoquoqj latronura principe a phado occiCo lu# phadus

Phadus

Iudeg.

hifto.a&u
eaag,

ege.ii.z,
capi,6,

dea latronibus eft mandata.Caffio autem 8C phado facerdotibus tunicam facerdotalem in
Anthonia reponi prgcipientibus fub romanorum poteftate petunt iudei vt ad claudium le«
gatos mittant vt m eorura maneat poteftate quod eis coeefiu eft datis obfidibus filijs hocq; Herodes
agrippa claudio obtinuit. Et claudius ad phadum refcripfit.Hgrodes vero agrippg regis fra fj aen - Dv '
ter templi poteftatera SC  facerdotium ordinationem a claudio impetrauit SC  chanterio remo s

to Iofephum facerdotemfecit.Capitu.i,Fo.clxxxviij,Pa,i{.

CMonobazus adiabenorumrex fcum raanum fuper ventrem vxoris helenas prggnantis SC
dormietis poneret)vocem audiurt vt manumdeponatnepuerum vexetqua voceturbatus
vxoriauditumnuciauit8£natumfiliuraIazathem vocauitqui apatremultu diledusieifra#
tres aiuidebant qd pater cognofcens timenfg; ne ei aliquod malu actideret eum cura trume larates
ribus ad Abnergiura rege mifit cuius poftea filiam habuit vxorem.Ipm quoqj ia pater fenex tex.
euocauit lili Cairum dedit Iazates vero legibus credes iudeoru circucidi voluit fed eius ma#
ter ,phibuit.Ipfe vero Eleazaroiudeolegemoyfiexplicanti deuotionemanifeftans circucu
dif que SC  eius filios a multis liberauit periculis. Helena quoq; filium regnu videns pacifice Helena
gubernare SC  eife beatumvifitandi hierufalem habuit defiderium cuius aduentus multum mater,
.pfuit ciuitati nam eius medlo ciuitas a farne eft liberata. Ca,ij, Fo.clxxxix. Paj.

C Arthabanus parthonim rex fatrapas inimicos rimens ad lazatem veniens ab eo honori#
fice eft receptus SC  eius medio in  regno eft reftitutus qui beneficiorum non immemor muh
ta ei dona dedit poft paululum vero Arthabanus filio fuo Bardani regnum diuifit qui cotra
romanos pugnaturus a lazate petitauxilium 8C  eidemdeneganti bellu fecit: illum vero rege
parthi extinguentes regnum contradiderunt cui Vologefis fticceifit Monozabafus regis fra#
ter & tota cognatiofreličto paganifmojad iudaifmum conuertun?, Cuius fubditi ad Abiam
arabig regem fcripferunt bellum contra fuum regem mouentes qui contra lazatem bellu fa#
ciensoccifus eftcum plurimis. Vologefis verofadiabenorum jpceribus euminuitatibusjco
tra lazatem bellum mouct &(occafione non inuenta)honores( quos ei pater dederatjrepetit
Iazates autem dei auxilio confidens hoftis expe<ftat aduentum dicens deumcunčhs homi#
nibus effe meliorem 8C terrg pjftratus inuocans eum eft exauditus vologefis namq;(Daro SC
Ifaro .puinciam diripientibus jremeauit. Iazates vero anno etatis quinquagefimo quinto SC
regni vigefimo quarto mori? viginti quattuor filios SC  totidem filias relinquens SC  Monoba
fum regni faciens fucceiTorem.Qui fratris SC  matris ofla hierufalem mifit fepelienda.Ca.iij,
Fo.clxxxix.Pa.ij.

Adu.j’, C[Theodas magus populit iudeoip feducensfemetipfum,pphetam efleafferebatquepha Tyberius
dus .phibuit capite truncatu.Phado aute tyberius alexander inrudea fucceflit qui lacobum iudeg  prg
SC  Syinonem & filios iudg remp.perturbantes occidi fecit Ananias Iofephfucceditinfacer# fes,
dotio SC  tyberio Cumanus mortuo vero herode agrippg regis fratre agrippa iuuenis a clau# Cumanus

U.t,  ca, 10 , dio regnu accepit maxima quoq;(Cumano iudeu regentejfeditio maxima fuit vbi viginti iu iudeg  prg
deo^> milia in fefto azimoru vmus militis luxtiria('qui genitalia fua reuelauitjin turba defece f es  f u b
runt.Etquideexturbafugientesftepharsum cgfarisferuumfpoliaueruntlatrocifmorequo quocepe
audito cumanus milites deftinauit vicinosvicos precipiens diripi SC  vinčtos nobilesadduci r gt tumul
militem quoqj legem Moyfi blafphemantem capite truncari fecit. Ca.iiij. Fo,cxc. Pa, i j. tI ;

l!.z,ca,n.

CSeditionem inter Samaritas Sc  iudeos orta iudei ('cumano pecunifs corrupto Sc iufticiam NumidP
negantejEleazaruin in auxiliu fumentes contra Samaritas bellates omnia diripuerunt quos ndratus.
Numidio quadrato Samantg de violentia accufarut qui feditionem audores crucifisi & Se Syrig prg
cundo Samaritas iudeos accuf3ntes audiens quiaipfi populo a romana fuafiflent poteftate fes,

Ee.iiij,

3Ce(tamonon cp3ofcpljobfeUa

Deiudai.

Fcelix pro Recedere illosoecidi mandauit Sc  ananiam pontificem 8C  ananianum magiftrum roma mi« b e j,
curator Iu fitligatos quos Claudius agrippg pcibusabfoluit 8C  famaritas occidipcepitcannanumq$ mi De felice.
deg. £it in exilium SC  celerem morte muldandum remifit in hierufalem Si  fbelix procurator mfti« Adu,i4.',

tuif Agrippg quoq;auda eft poteftas cuius drufilia foror Aziazo alias Lazito regi circudfo
>  datur aiius nuprias Epyphanes nolens circucidi renuit 8C  manam archelaus accepit vxore
drufilia verof fpreto manto^felici .pcuratori iudeg napfit.Palemon autem Beroniccmf mor«
tuo hgrodejpro diuitijs dušit vxorem fed ipfa virum ,ppter nimietatem coitus reliquit 8i  ma
ria archelaumrepudians nupfit Demetrio, Ca,v. Fo,cxq.Pa.j,

Hiftdco,

Neronis COaudms agripping vxoris veneno interemptus qui MefTalinam vxorem fcpter  Zelum Ij,z.ca,i2,
ifacinora. interfecit Neroni odauiam defponfauerat.Nero autem Britannicum veneno lateter occidit
Agrippa matrem quoq; SL  vxorem multofq; infignes viros aziazo rege amaforu mortuo fucceffit eius
filius, frater 8L  ariftobolus a nerone in armenia eft comiflfus & agrippg parte Tyberiadis tetrarehie

donauit.Iudea quoq; latronibus Si  fediciofis magis plena quos fcelix interfecit SC eleazarum
eorum principem vidum milit in hierufalem.Foelix autem inimicias contra lonatbam facer
dotem habens eo q> melius iudds pfidere monere? eius procurat mortem per latrones gla«
dios fub vefte habentesabfconfos.f CPfeudo ( pphgta ggyptius ludeorum fedudor quorum
multos foelix occidit ipfo ggypto fugiente,Sedirioq; tune fuitinter Syros 8C  ludeos pro equi« 2  *

tate ciuitatis inegfarea quos pfedi compefcuerunt.Ifmaeleq; ab agrippa facerdote inftituto
contemptio mter facerdotes Si  pontifices oriturfacerdotibus inopia morientibus. Ca, v/.

Fo,cxq.Pa.j.8f,cxrij.Pa,j.

bifto.aft u

C3,II0,lII;

ege.lib.t,
capi, 6,

hifto.aa u

ca,69,

Feftus Iu« ^[udeifcelicemfportiofefto fuccefforeilliusdiredoNerom accufant.Berillusquoq;p Sy ] ; I ca
dej pfes, r j s  caefarem contra iudgos orat. Latrones tnfuper ficcarij in isdea populiš in feftinitatibus ’ ’ ’* *
permixri perimebat. Feftus quoq; fuper populos qui decepti fuetant a quoda mago multi«
tudinem deftinauit& fedudorematq fedudos occidit.®' Agrippa autem itixta Teatrom in
palatio aedificiumfabricatuseft SC  iudei parietem exceliumtriclmijregalis &porticus ocd« n  5 ‘
dentalis auferesafpedu conftruxerut.Vnde rex indignatus Si  feftus eisopuspcepit defttue
Albinus re fed iudei ad nerone mittentes gdificiu pmanere obtinuerunt.Iofephfifmaelem cu helchia
iudeg pre obfidet/acerdos inftituif.ClEt Albinusfmortuo fcftojpfedus ordinat in iudea lofeph a fa
fes. * cerdotio priuato A nanusiuniorfubrogafquifaduceusfacobu fratre Iefu Chrifti 8C aliquos n
Mors la« tradidit lapidandos quod ali j grauitet ferentes eum regi & albino accufarunt qui eum de fa«
cobifris cerdotio depofueruntfubrogato Iefu dameifilio. Ca.vij.

Iefu,

C Albinus liccariorumplurimosoccidit. Ananus veto fauorem populi babensalbinum K y ,
pontificem muneribus placans violenter a facerdotibus eius famuli decimas rapiebat vnde 1 ' ' ’
facerdotes egeftate deficiebant Siccari) vero nodu ciuitatem ingredietes fenbam magiftra«
tus Eleazari filium alligantes eduxerunt promittentes illu remifiuros fi' albinus decem viros
Caefarea (q U os vindos habebatjanang medio ex folueret.Cefarea vero Philippi Neronia eft appella
philippi. ta . V n odium aduerfus agrippam ortum eft quia extranea ornaret ciuitate.Iefus aute Gama
Neronia Jfelis filius'priuato damei filiojfacerdotium accepit.vn feditio inter alterutros orta eft.Cufto
eltappel« barusquoq; SL  Sauleumananomaximampopulofaciebantviolent/am.Albinus quoqj(co«
lata, gnito quia fiorus fucceffor fuiffet diredus;car čerem a noxijs purgauit Sc  puinciam impieuit

latrombus.Leuitg aute hymnidici a tege petentes vtlinea vterenf vefte obtinuerut, Omnia
quoqj tuncpaternislegibusconttariaagebanf, Ca.viij. Fo,cxciij. Pa.ij,

Ege.li,:,

ca.7.8.

hift.adu,

ca.112,

hifto.adu
ca.iina,
ege.li,2,

Fiorus Iu« €CCathalogus pontifieum & Epylogus eorum vfq; adbelli finem quoru Aaron primusex fiz.ca.tz,
deg pfes, cuius fanguine defcendentibus facerdotum fohs debebaf Si  ab eo vfq; ad finafumodogita
tres ex quibus in deferto vfq; ad conftrudione tepli tredecim p totam vitam tenentes hono«

Varia po« rem Poftea vero viuentibus fada eft fucceflio.CRei onim publicgvatia fuit gubernatio pri
puli ifrael mo fub populi poteftate Secundo fub vnius principatu SC  tertio fub regibus. f[Ab exitu de
guberna« egypto vfqj ad tepliconftrudionemanni fexcenti SC  tredecim fub.xiij',pontifiabus.$£A Sa
tio, lomone vfq; ad captiuitate Bobilonica anni trecenn fexaginta fex menfes fex SC  dies viginti

Eupatorem fub fedecimpontificibus anni,ccccxiiij,Anthiocus autem 8C  Lyfias Oniam de#

ege.li,z,
ca. 8 ,

hifto.adu

ca,\\6,

pe

jud^

ello.

Egeiip

pur.

Itaabus.

hifto.aftu
ca .66.
ege.lib.z,
capi,4.

Videatur
quottatio
nes addi«
tiones bi,
blie&hy«
fiong Ico,

laftice fu«
frainan,
pitati!«
busia.cao

3d finem,

li.ti.ca.i
n u.14,
16.18.
li,t$,ca.j,

iiue.

I.1.1

'7* 19*10.11,,;


Sife

(l  m

re

r»

c <

' Urn I.,

<x*j* h '"*U

'•»m

acrr

gh«

'urn

iro Adu * 2 4.
•vi.


^•».au,

C3i69,

Ege.lt

«•74 |

hift.al

ca.ui,

| hifto.A
cajni«,

ftrue
kha
i i  is
quoi

.'.C |S«

Ačhuf.

jtnK

li.i»ca.tx

; vndC
piki«

\  VTTOf

i«ipdU

(itmi

Cufto

kt CO*
ipktiK

VrrUi

m 'CX fafrll

Hal KV

iii" “

r X  SJ

lifto.ad«

ca.66,

cge.lib.it

capi.4,

(ge,El,

a.s.

a,\\6<

HiftOtfco,

Egefip«

puc.

h,i.c»i.i.$«

Videatur
quottatio
nes addi«
tiones bi«
blie 6C  hy«
ftorif fco«
laftice fu #
prain an«
tiquitati'«
busi a.cao
ii.lib.vlq;
ad finem.
ZO.liJdu«

fiue«,

De Mal. fcolaftica et €sefippo cottcfKaeum.

jeflo, poncntes facer dotium primo turbauerunt. (Eloaehim mortuo ciuitas fepte annis fuitffn®

pontifice.CHfrodes vero fufcepto regno ignobilibus facerdotale tribuit honorem. Arche#
faus quoq; nullum de Afamonei genere facerdotem fecit fimiliter nec Romani pontifices.
CAb herode vfq; ad deftrudioncm hierufalem per Tyrum fuerant viginti nouem pontifi'#
ces & anni centum &  feptem.Ceftius quoq; florus Albino {uccelTit qui vxoris nialignitate fa
cerdotalis dignitatis adeptus infulas ludeis crudelis (uit & Auazus. Hi eni propter latrones
folemnitates omittebanpfiigientes ipfos.Flori etiam crudelitas & malicia bellum contra Ro
manos coegit afiumere.Ca.ix,Fo,cxciij.Pa.ij,

CConcludit Iofephus opus antiquitatum:ab Adam vfq; ad decimum annum imperij Ne#
ronis:quod opus ipfe teftatur copleuiffeanno (Tecimo tertio imperij  domiciani;&anno jcta#
i tis fuas quinquagefimo lexto.

CFinit Tetramonum fuper viginti  libros antfquitatum lofephi
Iudeitcontinens Epithoraata ipfius lofephi Biblif Hiftorig fco «
lafticg;8c Aegefippi,

Sbm?“ ®pifomafa rraeomrnafcfastpmettfaffttguteittm

capitum feptemlibrorum lofephi iudei  de ludaico be!lo:& concordanrie ad libros eiufdem
lofephi de Aritiqu!tatibus:recnon ad quinqj libros Aegefippi cbriftiari de exridiohietofo
lymitano:appofitis ipfius Aegefiopi additionibus.praefatumreueradum magiftrumnoftr«
Robertum Goullet theologi^ profeflbrem meritiffiinum,

C Contenrione Ir.ter iudcos orta muk: corum ad antiochum Epiphanem felidispaternis
Ii.il.ca,io legibus confugerunt:quimaximo cum exercituveniens ciuitatem ccepit;&miliribus predan
n u.i4*. di d ata ličen ti 3 templum fpeliauit & folemnitates pertres annos fexq;menfes prohibuit vn
I6ig. de porttifex Onias ad Ptbolomum fugfentes templum fimile'hierofolymitano in Aegypto

li,tj.ca.j. fdificauit. Antiochus autem circuncifionem prohibes porcos fecitimmolari. Matathias ve
ro Afamonei filius & facerdos bachidem occiders fugitinmontes; fed indemultis fibifo«
ciatis commiflo pr?lio hofles fuperauit.Moriens autem iudfi  filio ptincipatum dedi t qui an
ttochum vincens teplum purgauit&nouavafaintulit Mortuo quoq; Antiocho filius eius
Antiochus odi j bereš exercituin contraiudeos parat. E t Eleazarus Elephatem ocddes fub
ventre illius intsrijt. Antiochus autem hierufalem obfidens poft paucos dies vtenfilfum pce
nuriacoadusrecedit.£tiudasmulris interfedis hoftibus occubuit & frater eius lohannes,
Ca. j.Deiudaico bello.Fo.ij.Pa j.

Matathi i
as facer«
dos.

Iudas ma
chabeus
dux ifrael

li.ica.5.4
5.6.7«

Clonstbas dux iudeoramfmortuoiudaftatre)Antiochoreconfiliatus:doIofeinterffcitur
a triphone. Sym6 vero viftoria potitus pontifex creatur liberians a Macedonum domina
tione iudeos.cvij.annis.Sed Ptholomei generi fui mfidijs in conuiuio occiditur.Q_ui(capti«
ua vxore Symonis cum duobus filijs)tertium iuniorem filium lohannemfqui hircanus di«
Imj.c. 1. g. ftus eftjvoluit occidereifed paternumhonoremrecipiens bellum parauit cotra Ptholomeu
9.I0.1I.U. matri & fratribus auxiliofuturus Ptho!omei?s vero quotiens ab hircano pr^mereturmatre
■F‘4-. eius & fratres mmurumprodu<Sosverberabat.& precipitareminabatur.vndeadmifericor
diam commotus celTabatlicetmateripfaillum non patcere impio prgcaretur.Hircanus au«
temaperto Dauid fepulchroablatisinde pecunijs Antiochum iudeamvaftantem placauit
primufqjperegrinos aluit.Ciuitates quoq; Syr;e bello inuadit Antiocho cotra rr.cedos bel«
lante:&contra Samari£mmouetexercitum obfidioni prsfedts(filifs/aquibus Antiochus
vid us fugitSamariaq; funditus diruta eft/inuidiam infuper genrilium contra hircanum SC
filiosprofperitasrerumconcitauit.Hircanusautem cuius virtutummaximaeft laus.anno
principatus tricefimo tertio obi jt;quinq; poft fe relinquens filios,Ca,ij,Fo,i j.Pa.i j,

lonathas

duxiudeo

rum.

Symofra»
ter dux ^
potifex.
Hvrcanus

lohannes

.t

DiuifTo ju
deset quu
q; partes,

Xettamonon er 3ofept) o biblta D

C Ariftobolusfpatre mortuo)dyadema primus pod captiuitatem accepit Anrigonum friu tatibus,
trein pari honore honorans ali (s fratribus cum matre vindis, Matre veto farne necata anti# li.ij.cauj,
gonum fratrem inuidorum accufatione confentiente regipa dolofe fecit interimit que iudas 15,17.
efleus propheta prxdixerat prostime moriturum, Ariftobolis quoq; fceleris cogitatione fob
licitus pro fratris 8 C  matris nece annoregni primo mortuus eft quo mortuo vxor fratre eius
alexandrura dtffolutis vinculis regem inftituit: Qui fratrem fuumregnum appetentemocd
dit SC  alterum priuata vita cotetuin fecum habuit.Praelium quoq; cum Ptholomeo latiro ha
buitaquo vi&us eft Si  ab obedo arabum rege.Ca.rij.Fo,uj',Pa.j.

<EMaximumiudeorumcontra Alexandrumodium quorum fexannis qm'nquagi'nta mi# luj.ca.13,
Ha occidit  quiq; demetrtum petiuit contra eum auxiliatorem a quo vidus eft AIexader fed 19,10,
eius crudelitas ad impietatem procedes odingentos captiuos crucifigi fecitiSC  mulieres ea#
rumq;fflios m confpedumatrum necauit. Antiochusvero cumalexandroipfoa domeftu
ds  praehjs ceflante bellum geffit queni virit Alexander qui poft belit requiem morbo corre#
ptus anno regni fui trigefimo feprimo moritur regnum Alexandre vxori relinquens, Ca,iiij,
Folio.iif.Pagina.ij.

* .

CHircanusmaiorfilius Alexandripontifexabalexandra matre declaraturfub cuius tem*
pore pharifei pro libito popuiumrexerunt iudeorum quidyogenem alexandriamidlfimu ..
(cofentiente Alexandra;interfecerunt. hec contra Ptholomeum mittitexercitum. Sed ipfa ! w * ,c3,10
morbo laborante ariftobolus regnum inuafit propter quodillaipfius vxorem cu fiUjs in car# 1,1  ^
cere conclufitJpfa autem mortua anno regni nono/ ariftobolum contra hircanum fratrem
(quem omniura bf  redem reliquerat)bellum mouet.Sed hircani militibus ad fratre trafeutu
tibus pax fub coditione fit inter eos permittatis eorum domibus Antipater autem Idumeus
diues SC  nobilis hircanum regnum tepetere cui arethas rex antipatri medio dataualium 8t
vidu s ariftobolus fugit in hierufalem qui omnino captus effet nifi fcanotus Romanoru dux
foluiflet obfidionem,Q.ut ad eum fratrum millis legatis cum muleribus corruptus eft ab ari#
ftobolo.Ca,v.Fo.iii j ,Pa.i/,

CHircanus Si  Antipater ad Pompeium accedentes multa(vt hircano regnum reftituatur)
allegant. Pompeius autemfauditis illis )  Ariftobolum petit ipfumqj de Aiexandro caftello Ii,i 4 *c.l.j
iubet defcendere qui perterritus pecuniam pompeio promittens eum mitigat,Sed(ipfo no
foluente^iratus pompeius tpfum in cuftodiam collocataq; ciuitate tentat euertere fitcp  tune
hietofolymis feditio de pompeio recedendo aut eijciendo. Ipfe vero ingreffus pifonem pa#
lati a templi cuftode fecit neq; iudei facrificia etiam tempore belil mtermittebant. licet em
laciudeos abomni opere prgcipit fabbatoabftinerepermittittamen perfabbatapugnare.

Primus autem fauftus cornelius ciuitaris muros afcendit vbi facerdotes inter gladios magis
mori q facrificia imperfeda relinquere eligebat itaq; duodecim iudeorum mtlia occifa funt.
Romanorum vero per pauci fedplures fauciati.Ca.vj.Fo.v.Pa.j.

CPompeius cum fuis templum ingreftus cunda contra iudeorum mortem profpexitfcum l l q. ; c,j.4 >
fandura illud archanum ptiusnunq alienisfuiffet detedumjpecunias autem facrasnulla#
tenus tangere permifit.Sed templum purgare fecit SC  faera celebrare foletnnia hircanum p 5
tificem declarans hierufalem vero tributariam fecit Si  ciuitates quas in Syria cceperant mili
tum duci parere iuffit. Ariftobolum captiuum cum familiaffugiente Alexandro;Roma du#
xit Pompeius.Scaurum autem petram arab 15 ciuitatem obfidente hircanus farne fatigatum
fouit per Antipatrum Si  pacein fecit cum arabis, Alexander etiam bellum contra hircanum
faciens Gabiniumrimens fugit vido eius excercitu .Gabinius itaq; fubuerfa ref dificauit cu
uitates &ad ttlexandrummifitcaftellaomniafuxofFereas ditioni.Ca.vii'.Fo.v.Pa.ij'.

CGabinius omnem iudeorum gentem in quinq5Conuentus diuifit/.Ariftobolus autem l )I q., c ,q.,j'
iterumoccupans Alexandrumipfumtentareparare.Etexercitumparat contra Romanos
vbifipfo fugientejqumq; miliaeius exercitus occifa funt. fed ipfe cum antigono filio capitur
& cuftodie traditur filijs matri traditis.Gabinium autem contra parthos bellum parante htr
canus Si  antipater iuuant.Tunc quoq; iudeorum exoritur feditio pro AIexandro Ariftoboli

cgeflppus

li.i,ca,$9

li.i.c.9,10,

u.u,

l’«I.C.U.!{

t 4 .

Lt.c1y.1tf

17.

lu.ea.17.

13.19.

I.1.C491C

n«

Fgeffp*

pus,

Iu.ca.z2 .
V’^5*

li.i.ca.z?.

Z6«2-7»

li.uc&zj,

2S.

li,i.ca,29

j Dekiqu!  t«Wa fcolaftlca et €geflppo concflfaftutt.

tatibus, filio 6£ vlcto almndro dccem fuorum milila occiduntur.Gabfnms quocp hlerufalem reuer,
fus Nathabeos belio fupetat.Craffus veto Gabimo fuccedens teplu pecuni|'s(quas popelus
non tetlgeratffpollauit pro belio cotra parthos qui perijt cum exercltu.poft quem caffus co
mlffusparthosSyriamptoperantesInhlbult. 8 C trlgintamiliaiudeorumadduritinferuitium Iiberiati
Cypris Antipatri vxor quattuor illi genuit filios & fifiam qui maxima habuit cum rege ara* priexcyp
bum &ali|'s potentibus procurault aniidtiam.Ca,viij,Fo,vj.Pa.j*

I,i 4 ,0,6,7 CCaefar Iultus vidor Arillobolum foluens a vmculis eum cum duabus cohortibus m Sy*

' riam milit. Sed hunc Pompeiam veneno intsrfecerunt cuius corpus Antonius polica In fe
galibus monumentls iuffit fcepeliri.Alexander quoq,* elus filius a fdpione fecuri occldltur,
Ptholomeus veto ad Arllloboll vxorem mittens Ahtlgbnum cum forotibus iubet delilna,
te: 8C flbl mrnorem fillam copulans a patre occiditur.quem pater acceplt vxdtem. Antlpater
autemCmortuo Pompeiojcffarl fefe contullt: Si  Ipfi dedit atixilium:qulq; mltridatemllbera, Antipf d
uit quem rex gellarum tellem habuit apud cgfarem & fadus eft ab eo cluf s Romanus & hit uls roan?,
canns pontlfex confifrmatus. Antlgonus vero iplos coram c§fare de patrls Sc  frattls morte ad
cufat cuius accufatlonl vulneta antipater oftendens/atiffecit.Hlrcanus?quoq; ponttffcatu di
gnus a caffare pronundatur 8 C  Antlpater procurator ludef promlffum eft eis fubuerfa reno,
uare mcenla. Antipater autem qui hircanum vides feuiorem phafelum filium propofult h le,
t olblymls 8 £  hf rodem galileat,Ca,ix,Fo.vi.

CEzechlalatro numprindpe cum fuls ab haerde ocdfo, Hatrodes lpfe'a Syrls honoranm

H. i 4 *C 3.7  St  fexto cadarl eft cognltus quem phafelus frater ovirtute certabat fuperare propter hos and

g,io, pater aboibushonorabatur.Vndelnuldiludelhlrcanu denegllgentlaacci!fabat.qul3 And

patrum Si  fillos regere permitteret.Hlrcanus quoq; herodem accufatum( qula prf ter legeni
multos occldit)ad iudidum vocat.Sed eum fextus abfolult. Rurfumquoq;hgrodes accufa,
tus bellum contra hircanum mouiffetnifi pater St  frater ImpedlulfTent. Baffo quoq; fextum
Catfarem dolofe occldente Rome Inteftinum bellum orltur Si  marchus fexto In Syrla Infti,
tultur.Iullo autem a cafflo & bruto anno imperij tertlo oeclfo, Caflius Syrlam occupatma,
gnas Imponens exa<ftlones.culus gratiam hfrodesIn colllgendls exačtiombus promerult 11
llufq; lam contra malichum antlpater reprf ffitffed Ingratus m.illchus ipm dolo querebat In,
terScere.Ca,x,Fo. vl/.Pa.lj.

CHasrodes totlus Syrle f pcurator efflcif fiblq; regnii .pmlttir. vnde Antlpater venenofpro,
lii 4 .Cs o, čarate mallchojocdditur. led hgrodes ipfe patrls mortem vldfcl belio prohlbitus dlffimulas
n,i2, clariffimas celebrauitexequi3s,fedipfumvlcifcicaffius monult.vnde malichumprincipalu
volentem vlndlcare cbylanciYprgfente hircanojinteremerunt fcelixqj contra phafelum mali
chl mortem volens vlndlcare vlncitur.Et antlgonum tune vincit haerodes cul dofasyxor an
tlpatrum filium genuerat.IpU quoq; marlamne filla Alexandri fillj arlftoboll hircanum ex
filla neptlsfecundas vxor lundacrat.lnterfedo autem Cafflo casfar In Itallaire&antonius jn Hattodes
Syrlam dlceffetuntapud quemoptlmates iudeorum hfrodem accufant & fratrem que pe> &  tetrat
cunla herodes placaurt Si  ab Ipfo hgrodes 8c frater tetrardif InftituUnturpunitis eorum ac chf*
cufatoflbus,EtiterummilleIegatostyrummlffbsmdlgnattls antonius eorum multos ocri#
dlt Si  multos vulnerauit fed Si  vlndos interfecit.Ca^j.Fo.vlij.Pa,/,

I. i4,c,I2, CBarzaphane parthos fatrapas poli blennlum cum pacoro parthorum regls fillo Syrlam
„ ’ ’ * obtinete.Lffanlasptholomelmennelfiliusmlbetalenta cum qalngentis mullerlbusrepro #

mlttit vt Antigono regnutn contraderent:&hyrcanum exturbarent:quo perfuafus pacorus
per marltlma.Baržaphanes vero per mediterranea loca coplas ducentes attrlbuta equitum
parte reglo minlftro qui ludeam petens Iudeorum corlfilla exploraturus fuppetlaretur.; An,
tigono cum plerlq; Iudeorum adhereiltes locum qul drlmas diclturoccupatfufls hoftlbus
qul hxerofolymam petentes vfq; ad regiam pergunt.Vbl cum hlrcano Si  phafelo concertan,
tes In fugam verfi ab hgrodls manu in phano concluduturcollatis fexeglnta cuftodlbus per
fdesproxlmas.Quospopulusfratrlbus Infenfusconcremauit,Q.uaderehtefodesfuccen,
l'us cu populos cofllges multos truddat:8Cinftantepenthecoftesfefto plebe adotfusplures
peremlt.lnterea vero pacorus pads arbiter ab antlgono dolofe petltur:que phafelus reccepft

%etramottotujs3ofepbo bšMia

D c ati

hofpitio fcd phafeilus iple St  hircanus infidtofe a partlus capti.hf rodes Marianes fuafu ho# tatibull
ftium euafi't infidias ad Idumeam proficifcens 8£ in  Malfada cotra hoftes vičtoria potius in
memoria predan facmoris arcem munitiffimamcondidit defuo nominehfrodium vocans
cum vero dc Idurnca venienti Iofippus frater obuiam venit. Parthi autem apud hierofoly#
mam in prte dam verfi fugientum domos Si  regiam depnedatilunt. Ca,xij,Folio,viij.Pa.i(,

Si  Folio,ix,Pagina.j.

C Parthi Antigonum iudeorum regem conftituentes hircanum & phafelu vindos tradunt Ii.i4-,ea,i j
verberandos qui hircani auresfne pontifidum quandoq;redpiat)obtrucauit.Pbafelus vero 14 ,
Antigonum virtute pratueniensfcum ne ferri copiam nec liberas haberct manusjfaxo pro
cutiens interift. cum gaudio moriens mortis fuae herodem cognofcens vltorem.Parthi aute
hircanum vin&umducuntinparthiam.lifrodes quoq;fratremadhucviuerecredens vtip
Hasrodes f um  liberet follicitus elt pecuniam mutuare que arabum rex recufat.vnde hf rodes indigna#
rex ab an# ms verfus Aegyptum recedit vbi a cleopatra honorifice receptus eft. Sed regine fprcetis prg
tonio, c ibus 8C  hyemisafperitatemaxima fdificatanaui Romam petit vbi ab Antoniofcui qug fa#
da funtrenunciauitjbenigne eft receptus eumq$tunc regem propofuitfacere iudeorum An
tigonum inimicum cognofcens & conuocato fenatu Antipatri merita pnedicauit.& Htero#
des a fenatu rex creatur cuius regni primo die apud Antonium cenatum eft, Capitu.xii/,
FoIio,ix,Pagina,ij,

C! AntigonusMalTadaobfidensinclufisaquacarentibuspluuiadiuinitusputeosimpleuit. f .
ventidiusautemaRoraanismiiTusvtpatthosaSyriaprohiberet pecunijscorrumpitur; 8i
difcedens Sylonemrelinquitquiab Antigenu mercede fimiliter corrumpitur.Hfrodes ve« 10 *
ro auda virtute Mafiadam ab obfidioe voluit Iiberare/ fed eum impediuit Iofippe hoftilis q
capta. hfrodes ad Maffadam fuos liberaturus properat indigenas varijs modis fibi aflocias
quia MaiTada hierufalem cotra Antigonu proficifcitur & circa eius mcenia fe pro bono po#
puli venifte proclamari iubet feq; de nullo vlmru omnefq; codonare effenfas.quf prodama
rione’exaudiretur ab Antigoni fedatoribus impeditur,tucq; Sylonisreuelata eft corruptio
hf rodes quoq; magiftratus Si  milites orat vt quem a cf fare Antonio & fenatu dedudu ho#
norifice cognouerant no ceferant eofq; pcenuria Iiberare pollicetur q3 Antigonus molil im
pedire.Hfrodesautem decemcohortibusmunitusherichonta pergens vacuum inuenitin
colis.Quingentos tamen cum mulieribus & familijs montium faftigia occupantibus dimi#
fit.Reliquam autem ciuit;atcm Romani expilant.Antigonus vero Sylonis corruptionepar#
temexercitus fufcepit loddis in gratiam. Hf rodes autem Idumeam cumequitibus& pr®#
peditibus commouit cumq; capta fephori milites hyemalibus brumis defatigatos refocillat
& aduerfus latrones anitnum dirigit galileamq; a latronibus purgauit pecunia militibus pro
ftipendi/s diftributa.ferorg quoq fratri minimo fcripfit vt & foro venaliu iuberet muroq ca
ftellum Alexandrium cingeret,Ca,xiiij,Fo,x,Pa.i,

Ventidmsf Antonio athenis diuerfante)Sylonem & hfrodemad expeditionem in par# ,
thos accerfit.hf rodes vero libenter ad ventidium Sylone dimiffo aduerfum latrones in fpe
luncishabitantesmouetexercitumnullufq;latronumhaerodios conferuarevolentifefe de# zo *
deri voluit; fed fenior quidem feptem filiorum pater.ipfos cum vxore ne hf rodi quidem co#
miferanti fefe darent trucidauit fibiq; poftea mortem confciuit. Hatrodes autem fubadis la
tronibus prtefedo ptholomeo in famariamredijt qui ab ijs qui galileam infeftabat trucida
tur.quorum poftea multitudinem interemit hf rodes. Ventidius quoq; Antonij iuflu inter#
ernpto pacoro mille equites & duas cohortes in auxilium raifit hf rodi. Hterodes quoq; ma#
cherg xniquitatem accufaturus properat ad Antoninm qui precibus tamen in gratiam regis
redi).Hf rodes quoq; Samofatham adueniens obfidionem terminauit multis barbaris inter
fedis,Iofippus autem contrafratris iufiumin Antigonum bellummouenscum recentibus
Romanis militibus occidio, Vnde Antigonus vidoriaminime contentus feuit inmoituum
fif caput eius sbfcidit quo ferora.Lofferebat talenta,Ca.xv,Fo.xj,Pa.j,

C Antigoni fautoreshf rodes optimates aquis fubmergcreconantur.Soffus vero Syr/f pre li, t 4.,c,r5.
pofitus captis famofatis ab Antonio auxiliari iubetur, Hacrodi qui apud daphnem fomni/s

5g«%US


Ii.ica p,


I.C3.J0.

EgefiP'

pus,

DeattqUi

tatibus,

fcofafftca ef €geffpt)d čohcfflafttftt

S nunci j s de fratris nece certificatur quiq; propter cafum preter fpem ci accidetifeffl deo ca
fus creditus eft,Romanifq; ab hoftibus teliš &lapidibus fauctatis hprodes ipfe telo vulnerd*
tus eft in latere.Antigono autem pappum in famariam mittete h§rodcs captis municipijs
cefifqs duobus habitatorum milhbus ad copias fuas redit cum muki iudeorum varijs induo
di rationibus adhefetunt qui'qj fraternae cediš recordatione acrius deuitabat & fufis hofti*
bus iugens fit excidium tantaq; cadauarum per vias eratmultitado. vt ctiam vidoribus tran
fitas obftrueretur ftatimq; harodes ad hierofolymam perrex<ifet nifi hyemis afperitas eum
prohibuiflet.Hterodi quoq;balneum ingreiTuro vnico comitate famulo pleriq; hoftes arma
tioccurrunt qui attonitiflicetinermis foretjdiffugerunt. Q_uidam vero pappi(qui lofippum
interemerat;caputobtruncansferorgmittit.Ca,xvj.Fo,xj,Pa.ij.

lhJ.c.30,31,

CHsrrodes autem tranfado hyemis rigore anno regni fui tertio hierofolvmam ^fedus ip*
fam obfidet qui vxorem Alexandri filiam dudurus compofito exercitu Šamariam petit g C
li .i 4 .cn 6  • poft nuptias rediens/ei fofius cum magno exercitu fociatur magnagj fuit vtriufq; partis ob*
li.if.c.i .4  cefTora SC  obfidentiu coftatia.Romanis vero per cuniculos ingredietibus quidam hfrediani
mcenia tranfcendutdeinde folij centuriones.vnde expugr>ata hierofolyma irsaxima fine fe*
xus ptaris ant l od  delidu fada eft ftrages Antigonufq; fe ad folij pedes prouolues ab'eo an
tigono lrriforie vocatus vincitur.Hfrodes vero circa templi cuftodiam prouidus Romanos
a rapinis arcet promittens fe illis de fuo fatiffaduram.Sofius autem autea corona deo dedi*
cata ex hierofolymis rediens Antigonum vidum perduxit Antonio.H^rodes vero duitatiš
ornatum(deficientepecuma) Antonio amore vindo mifit. Q.ui ipfms femina vidus amore
ciuitatesmultas ei donauit:quamq; Harodes placans tributariiimfedeireddidit.Antonius
quoqj Atrabazam tigrani filium captiuum dedit cleopatre.Ca,xvi|.Fo.xij.Pa.j.

li,j,c.Ji Ji

{TCleopatra Hfrodem callide ne cum Antonio vadat impediens vt fibi contra atabes bel*
Jum committatur procuraucontra quem in arabes.vidorem themon cleopatre dux venit.vn
de arabes reereati h^rodis exercitu fugat. Q_uorum tamen herodes ipfe fines incurfionibus
vexit:terrfmotusquoq;maximusin iudeatrigintahominummilia cum infinitis pecoribus
(manente exercitu incolumis joeadit,arabes quocp iudeorum Iegatos interemerunt.Haero*
des vero fuos hoftium aduentu perterritos ad bellum contra ipfos excitat.vnde animati vi*
dores contra arabes extiterutquiq; liti compulfi fcipfostradunt,hf rodes quoq; ab ipfis pa
tronus optatus eft,Ca t xviij.Fo,xiij,Pa.j.

CHaerodes autem vido a Casfare Antonio maxime de falute follicitus ad Caifarem in rho*
' i.C.??q 4  ;li iy,ca.7. dum finedyademate fe Antonij amieum fuiffeprudentiffime declarans a quo human;{Time
I$.iz,ij, receptus iterum rex ab eodem conftituitur.ipfutnq$ catfarem cuntem in Aegyptum reccepit

8C  exercitu illius necefferia mimftrauit. Vndeaudum eft eius regnum.Cffarquoq; quattuor
centu galathas cleopatre fatellites donauit hgrodi.Zenodoro quoq; damafcenos latrocinijs
vexante a terraqj deiedio dominium illius hfrodi donatur S C  Syriae procurator conftituitur
qui a Caefare poft Agrippam Si  ab Aggrippapoft Cadarem vnicediligebatur, Capi,xix,Fo
ljo.xi,j.Pagina.ij.

li.i.caijj’.

fTH^rodes ad fummum foelicitatis euedus gdificia magnificaconftrUxit.hic enim anno re
li«i?.ca.n. gui fui quindecimo templum inftaurauit Antoniamq,- turrim Si  domum regiam conftrtixit
iz. 13.14. & duas edes amicorum nominansvocabulis;Cffareamfcilicet & Agrippiniaaiedificauit SC
lin 6.c,15.  febaftam famarie ciuitatem condidit vbi templum ad honorem cffaris fecit & aliud tetnplu
circa iordanem candido marmore pofuit. ftratonis quoq; turrim renouauit SC  drufim turru
cognominauit theatrum & amphiteatrum fecit quinquenali certanuen in honorem Cffaris
mftituto. Ante donam quoq; ciuitatem reppparans Agrippium vocauit. maxime quoq; pa
rentesdiligens Antipatridam ciuitatem in patris honorem Si  cyprumpro matrismemona
Si  phafelum turrim in fratrisrecordationem gdiffcauit.hgrodium quoq;caftellutn tumuluq;
aftridemfimiliternominatum munificentiffime accurauitanimi quoq;fui magnitudinem
• m plurimis etiam externis ciuitatibus demoftrauit vt apud tripolim K damafeum atq; ptho*
lomaidam publicas balneas necnon apud fudonem SC  damafeum theatra condidit.frumeta
quoq; cunftis mimftrauit egentibus Si  liberalitatem fuam omnibus fecit notum debita atm

Kftodes
a iulio rex
coftituif.

Hfrodes
maxinius
Venator
& bellator

^eitatttottott e* 3ofept) o btblta

De

«iqui

p-ibuta ffpius remittens.bic quoq; cum fummusvenator ellet vno die fcras quadragmtafub tatibus*
C git bellatoi quoq; ftrenuifiimus crat cui fortuna fecunda raro contra votum eius bclli ceffit
euentus.Ca,xx.Fo,xinj.Pa.f.

ftHserodcs dofidc vxore repudiata Mariamnem duxit vxorem.vnde domus eius omnino
tcpleta eft difcordia Namantipatrumcx dofideprimumfilium propter mariamnes filios l.i^.ca.u,
expulita ciuitate.Deinde hircanum Mariamnes auum propter regni fufpitionem peremit. li,iy,ca.z.
Mariamnc enimquin<jhabes filiosduas femmasi&tresmare^ quorum minorRomemoi. 7.3.9,10.
titut tantum herodem odio profequebatur qtum illam ipfe diligebat/eidem fadnora cxpro li.i6,ca.i,
brabat:q«® fcilicct hircano auo feciffet qufq; mfratremariftobolumcommififient. Salome 3,4.,
veto h?rodiš focet in Mariamncm mdignata eam de adulterio accufauit.Vnde turbatus Ro
mam profe&urus ipfam lofippo fororis viro feerete commedabat inrerfi'ciendam.qui (ecxe*
ram Msriamne dedarauit.quo cognito 8C Salome fufpmone con frrmante. Hserod es vtruqj
iuflitoccidiifed hffodis amot mottuammagisexarfitMariamnem.Cuiusfilijpropter ma*
tris nečem patrem habuerant fufpečtum Si  vxores ducentes fcilicet ariftobolus filiamSalo
me 8i Alexander filiam regis capadocum infidias patri patare aceufantur. Vnde in eorum
deiedionem reuocato Antipatro eorum ttifticia eft multiplicata. Antipaterg; in eos calum«
nias multas moliebatur.atq; ipfe regni fucceffor teftamento declaratus matrem a patre fecit
reuocari.quapropter hfrodes Alexandrum Romam fecumducens ipfosapud Cffarem de
confpiratione in patrem accufauit ♦ Qui eloquens patris accufationibus fatiffecit.Verunta#
menc?farfpraztis filiorumaccufationibushgrodemreccepitingratiam &ei quemvelletfi'»
liorumpermittitregni fuccefforemrelinquere. Archelaus autem Alexadri foccr reintegrata
concordia lastus Herodem in eleufa honorifice reccepit.Ca.xxj.Fo.x\\Pa.j.

CH^rodis orario ad populum & ad tres filios quos reges defignat.fed tamen regni honore
tpfis tribuens regnum fibi retinuit gubemandum. Filios autem fpecialiter & fi ad mutuum 1.6i,c4-*6
amorem exhotaueriteisregalia donans veftimenta.ipfos tamen diffentio non relinquit.fed
aftutus antipater odium in fratres celabat.ipfis quidem pro nobilitate generis quicquid ani
mo conciperent verbo manifeftamibus.vndemultifueruntdelatorcsjadolefcetnm didain
crimina conuertentes amicorumq; antipatri & adolefcentuiorum diuerfa erat condirio. An
tipaternamq; fratres patri accufabat.ipfiq; omnes centra fratres fauebant qui in fe delata fa
cinora ignorabant Antipater mfuper contra adolefcentes feroram patruum & Salome amft
tam concitaiut,Ca.xxi).Fo.xv-Pa.if\

CGlaphirg infolentia qu? fefe omnibus propter generis nobilitatem preponens om«es hp j l6  c 6  _
rodiš vxores 8£ fororem defpiciebat confpirationem concitauitin alexandrum qui propter jj ^

vxoris glaphirg fuperbiam SC  contumelias omnibus inuifus erat.Ariftobolus quoq; Salome
iuimicam fibi reddiditflicet foetus eius eratjvvori fu§ frequenter generis humilitatem obi|»
ciens.vnde ipfa iracundiam cohibere nonvalens.hfrodem contra adolefcetes prouocat ad
odium qui ad fe eos euocans rogauit eos fratres deligeret promifia peccatoru venia.illi vero
crimmationura excufationera patri dederunt eumq;placauerunt Sed Salomem Si  feroram
fibiinfenfoscognofcentes timueruntferoraseum totius regni praeterdyademafociuserat
ancille tamen captusamore regale renuit matrimonium cui data eft. venia ipfeq; fororem
SaIomemfq> cum filleo regis  arabu procurator nuberevoluiflet)accufauit.Totatamentepe
ftas contra A lexandrum verfa eft.ennucbi quocp ab Alexandi o corrupti vi tormentoru ale
xandrum accufarunt.Haerodes autem maxime pertetritus vbiq exploratores comittit ma*
ximamq; fi’t eius propinquis tribulatio qui feipfos prguenientes aceufabant crudeliffimufq;
herodesfuitetiam circaamicos.Alexanderautemin vinculis captiuaturmultis eius amicis
truddatis ali|Tq; eum Si  fratrem cp venenumparaffent cotra patrem accufantibus,Ca.xxiij.
Folio.xvj.Pagina.ij.

Cl Alexandcr patris fufpitione nullo modo aboleri poffe arbitratus fatetur infidias &quat/ j t ’ ca  ~

tuorlibris plurimos focios fe habeteprgfcripfit ante omia feroram Sc  Salomem: Archelaus '
autem genero 8C filic timens venit in iudeam quibus|prudentiffime fuccurrit & verbis fefelkt
h jrodetn qui ei libros Alcxandri dedit legedos vnde nadus confili/ fui occafionem in fcro*

Bgcfip#

pus,

fcltC3.4l

Deatiqul;

tatibus,

fcolaftjca et (Sgeffppo cottcflfofttfh*

ram contulit & hffodem paulatim paeificamt.H?rodes itaq;(remi(rain Alexa<froira)excf,
tatus in feroram qui Archelai confilio omnia fatetur fibi impofita atraq; vefte indutus cum
Iachrymis ad pedes prouolutus veniam poftulans cius medio promeruit. Archelaus. autem
h^rodep!acato ferorf iratus Alexandro tandiumanfit filiamqj ab eo diftraftam fccu addu
čturum fitmabat doneč Hasrodem pro adolefcentulo compulit deptarcari reintegratacocot
dia Atchelaum abeuntem hasrodes g l  ynumquemq; amicorum eius pro merito muneribus
donamt.Ca.xxiiijFo.xyij.Pa.j.

j- - CEurideslacon proditifiimus adulator reconcihationem perturbauit Alexandri.regemqj

Ii,i6,ca.lo kationefalfifq;laudibus Si fermoniscalliditate circumuenit qui apudeumantipatri lau<

dator pecunia corruptus erat Si  alexandri qui incaute de patre conquerebatur proditiofiffi# Proditot
mus fuit accufator.alios quoqj antipater contra fratres fubomauit accufatores epiftolam itu  ma&inuii
fupet fiftam ad cuftodem caftelli alexadri| nomine alexadri direfta produxit. vnde hfrodes
torto caftelli pr^pofito filios fcjuis nullu cotra eos validum proferretur documentumjaffer
uari preccepit Si  euridemtotius fceleris fabricatorem qiunquagmta talentis donauit qui ad
Atchelaum capadocias regem vadens & mentiens Alexandro reconfiiiaffe hgrodem ab eo
munera accepit.Sed tandem propter facinora acaefareafugatunhajrodesauteparatiffirnus
ad audienda maledida, Ca,xxv.Fo, xvij.Pa,i j♦

f[Salome foctus Ariftoboli & amitta'' qm ea vt fuf faluti cofuletet eam precabatur)eius mo
„ „ . (  nita regi ptodidit rex itaqj filios vnxit Si  feparatos pccepit affetuari Si  voluminfi atq; olym*

Ju  ^ cajo pium defcriptaferentesiudicia mittit ad cžefarem qui herodi tefcftbens poteftatemfcongre
n,ii, gato conciliojdedit Si  filios punire.Patetetgofcriptis h aerodes & berili conuocato concilio

prariciderunt faturninus fifpedanij legati & ali/ Syrias optimatesprgtet Atchelaum regent
quitegi erat fufpe&us.hžerudes vero filios(quos prouido fatis ccncilio) (ne afiftetes ad mi«
feticordiam impelleretjin iudicium non produxit. Sed eos abfentes quafi pntes accufat obij
ciendo infidias faturninus condemnendos adolefcentes fed non mortem pronunciauit quS
duo legati Si  nonnulii alij' lecuti funt.voluminius vero primus cud:q; poft eu hasrodis fau#
toresnecandosefle adolefcentes indicauit.interea vero tyrovetus miles veritatemHberelo
quutus eft clamitans conculcatam effe iufticiam Si  ventatem perij ffe.quem rex cu filio capi
iufiitaTtipbone tcnforefalfoaccufatumipfeq;m tortura SC militum principescumtonfo#
re lapidum ičlibus interimuntur & filios in febafte milfos iubet effocari:SC in alexandrio cum
alexandro materno auofaspeIiri,Ca.xxvj.Fo,xviij.Pa.j.&ij\

li,r.ca,4*x»

..  fC Antipater ab omnibus propter fratrum occifionem odio habituspetemptctumrimebat

UJ7.C.I*! fviios^erantenimalexandrifilij' duo ex glaphiraTygranes alexadcr. Ariftoboliautem ex be
ronice Salomes filia lilij Hartodes & agripa H  anftobolus fil!eq;Haerodias Si  Mariamnes:
fed glaphiram quidem cum dotefua in cappadociamfinterfcdo alexandro)dimifit & bero
ničem ariftoboli coniugem auunculo and patri nupta dcdit. Antipater veto mcetu opes mul
taspluribuslargiensmagis eratinuifus.Haerodes autem conuocatis propinquis & amicis
aftantibufcj; pupillis lachrymatut eos amantiffimos vocans omnibus coramendat:& maioti
filio alexandri ferore filiam defponfat: K filio antipatn patriam ariftoboli filiam Si  aliam hx
rodi ex filia ponriffcis fibi genito, Antipater autem maliciam circa fratrum filios non potuit
continere.fed fponfaliacailideftuduitdirimereinftantifliime eum pr^cabatur quia numero
faeffetprogeniesnupriaspermutari.Nouemenim herodes vxcreshabebatex quarum (c*
ptem filios fufcoeperat plurimos.vnde herodes audito* antipatro nepotibus timens fponfalia
tefotmauitsntipatri .JNamadnlari o multumvaliutapud haerodemantipater itaq;odium /cfUiar«-
vitare non valens terrore fibi fecuritatem quefiuit cui ferora Si  mulietum confli(ftio(pr*ter
Salomem qug omnia cognofcens eis aduerfabatur,) veluti iam confirmato regi obediebant»
Fingebantquoq; :nterfe(vtregem'decipetet;palam difcordias.Salome vero omnia cogno*
fcens regi nunciatvnde iratus rex maxime contra feroras vxorem quam ei preccepit expel«
lete qui ait !e cititms vita,  q coiuge carituram inccrtus itaqj rex quid ageret antipatro ne ca
ferora dCeiusconiugcinterdicithabare coIloquium,Ca,xxvij.Fo.xix.Pa j\

Lucasi  ^ Antipater Salomes timens obfemationem per amfcos(yt Romam proficifcatur)procurat

I

3Cettamottonejc3orepl)0btblia „... .

. , De atiqm

SC  cum muneribus SC  teflamento vbi ipfe rex erat infcnptus mittitur. Gilleus qucq; qui ma tatibus?
ximum cum atetha tege fuo certamen habebat Romam cum Antipatro certaturus nauiga#
uit:quem fabatus hgrodi accufat corinthum pecunia corrupilTet vt ipfum ccrideiet quod
duo arafc cs fubditi queftioni confeffi funt qui SL  Romam miffi funt.Hsetodes quoq; fratrom
vxorem repudisre recufantcm indignatus cum vsore eiecit  qui ad Tetrarchiam fuam acce#
dens iuratus eft ante H aerodis mortem non reuerti. Hjerodesf fua manifeftata patientiajin#
firmum fratrom vifitauit Rcorpus eius m hierufalem detulit cum honorefepeliendumlu#
dam autem hgrodi fcrorem venčno fuiffe interemptum anunciauerunt SL  pro amatorio mu
iierum arabiam dedifle fyllei conlilio mortiferum.quo tormentis veritatem perquirete qug
dam ancilla Antipatri matrem omnium malorum caufam efle clamat: SL  occultos ferore St
mulierum couuenms detegi cum qua omnes ancillg conueniunt Antipatri fccreta declaran
tes confilia,Ca.xxviij.Fo,xix,Pa,ij,

egeUppus

([Haerodesdofidem Antipatri matrem orani ornatu fpoliatam expulit. hinc ad Antipatro

Samaritam Antipatri procuratore conuertit 8c exillius tormentis comparatnecandi fui cau

fa ex A egvpto Antipatrum venenum petijfie per aliquam antiphili collega idq; feroram ab ^ 7 < e >^

eo  accepifie cui mandaffet A ntipater haerodem occidere, Fetotam veto dodiffe vxori feruan

dum qug ei rege ftatim euocata de tefto fe prgdpitem dedit! fed mortem euadensinfidiaru

modum declarauit Si  feroram dixit fuper fratrisnece penituiffe SL  venenu ab antipatro pa#

latum confumi iuffifle.Antiphilus quoqj veneni delator accufatur. Et Mariamnepontificis

filia maleficiorum confcia accufata.hgrodes eius filius Antipatri fucceflor ateftameto dele#

tuseft.Bacillusquoq$afpidu virus attuleratlitterg quoq;tunc ab Antipatro contraArche#

luro ftPbilippumconfifteapportantur. Nemo autem Antipatro propter eius odium qug

contta eum fiebant in iudea notifi'cauit.quiq; patri de Roma litteras milit cui pater indigna li. t.ca, 4 j,

»onem fimulans refcripfit.audita autem ferorg morte luxit quia maleficiorum amiferat mi# 4.4.,

niftrum timen* ne comprg henderetur venenum,dubius autem antipater fe domum redeat

cui aduenienti maxima fuit follicitudo omnibus eum deuitantibus callide tamen vultu con#

fidentiamfimulabat,Ca,xxix,Fo,xx,Pa,ij.


4£Dolis antipater' qug fug falutis erat inftrumenta jarmatus venit ad regiam vbi amicis eius
a prima ianua reie&is cu miuria ipfe quoqj a patrerepulfus eft cuiqj purgationi fuae crafti# li.t7.ca. p.! j/ a  44
nus dies coram varo indudus eft.vnde mcetu obftupefadus refpodete nichil potuir.Pofle 5,7, ’ *

ro autem die conuacato concilio litterg matris ad antipattum delatg funt in iudicio. Antipa

ter autem ad patris pedes prouoluto Harrodes oranonem ad varum Antipatri accufatoria jj |1| CT j|

gCfuierroris exeufatoriamelegantiflimehabuit:accufabatenim dolos Antipatri Rinfidias

quatum probationes ipfe dolore confufus Nicholao iuffitadducere, Antipater vero feipm

purgare conabatur tempus fuae peregrinationis pro rebus patris dices expendiffe SC varum

alioiq,- commouit ad mifericordiam.Nicholaus autem contra Antipattum ctiminum afldu

xit piobationesmifericordigfpem auferem.veneni quoq; pet ordinem dedit probationes

quo fado varusfcum antipater nichil amplius refponderet q deus teftis eft innocenemeg)

venenum petit idq; morti damnato bibendum pro experimeto dedit SL  eo ftatim qugdam

in feereto locutus gefta incondlio caefari teferibens difceflit,Ca,xxx.Fo.xxj'.Pa.|.

CHgrodes Antipatro vinculis traditoad caefarem nunciosimittit. Tuncquoq;quidam de
feruis Antiphili de Roma venies epiftolas agmes iulig Caefaris vxoris andllg apportauit co ..
tra Salomemquavifaregemfubitcogitatione forte etiaalexader fuiffet falffs epiftolis com 'J'  ‘ 7
prghenfus.Haerodes veto nepraepofitis fatiffacet morboimpeditur. feribittamen de agme
ad Casfatem SC  mutato teflamento ponit pro Anripatto Archelaum regni fuccefforem.Iu#
das autem SL  mathias famatiflimi fophiftg iudaeiaudito regismorbo fabricata regis eontra
leges opera 8C auream aquilaqifquatn rex fupratempli portam collocaueratjdeftruere H  tol
Jere monuerunt quos regis dux captos regi  prgfentat quos omnia confitentes viuos combu
ri precoepit.Reliquos vero carnificibustradiditobtruncandos rex itaq^multiplici agitatus
morbo multum fperabat fanitatemidefperata veto falute milmbus fuis K  reftorit us raultas
donauitpecunias,Ca,xxx|.Fo.xxi/,Pa,j.

ii.x,ca 4-f«


fgefippus

li.i.ca,4-f»

4-5.

li,z.ca.r.

lu.ca.i»

DeAnti, .©fffojia fcoteflicaet egefippo cdmuttnt-

qritabus. fEHftodes morti projdmus nobiliores iudeos iubet in ypodromo cocludi SC Salome forori
fu§ eius (p marito omnesfcum fpm efflauerit) praecoepit occidere v t eum omnfs iudea diem
U7.C.9, mortis fuj illachnmarent. Tune quoq;litterf mortis agmes SC Antipatri condemnationis de
Roma apportan?, Hgrodes autem motbi doloribus vi&us feipfum malum parando cutello
ocddiffetnifiaciabuseiusnepos manumtenuiflet. Anppatrumvero fidudamrepetentem
SC  cuftodibus munerapollicentemfmiffis fatellftibus jhbet  rex occidi: 8C fine honorein Hyr#
cania fcepeliri cuius morte die quinto anno regni poftq Antigona interfecittrigefimo quar#
to:8C anno trigefimofepttmo poftčj rexa Romanis eft declaratus in rebus domeftidsinfceli#
ciflimus mori?.quos mortuo (alo vmdos liberauit.Ptholomeus veroannuli regis cuftos mu
litumconuocatamultitudine regis vokincatem declarans Archelaumregem .pclarnamt.cui
populus & milites congratlrlatis lunt hunc ad fcepeliendum regem operam dederut nihilqj
munificentias eft prgtermiflum maximaqj cum pompa in rodio caftello yt Merat eft(fce

pultus, Ca,xxxi/. Fo.xx{. Pa.ij,

CEsplicit Liber Primus.

CJtmptt JLiber&tctmfcus.

li. 17, ca,n C Archelaus diebus feptem lugendo patrem confumptisepulifq; ferialibus prolixe populo
j j/’ ' exhibits^hicenimmosmultosiudeorumad inopiam redegitjcadidaindutusvefte ,pceffit
ad templum ibi var fs fauoribus exceptis a plebe humaniflime vuigus reccepit nomen qilia
regnumfdonec a cefare fuiilet confirmatumjrecufauit. Tuncq; gauifa multitudomagnis pe
titionibusmente eiustentareccepitquiingratiam populicunftis poftulatis facileannuebat
poft meridie aut fufcitata eft aliquoru p morte iniufta iuuenfpqiii aquila de tepli porta ab#
ftulerant)maxima feditio.quos archelaus verbis magis čj vi fedare volens magiftru militum
mittit rogans vt quiefcerent:fed illu lapidibusgturbarunt.Vnde archelaus diefefto azimoru
necrefceret feditioarmatorumifit cohorte quorum vuigus multoslapidibus ititerfecit vul#
nerato chiliarcho.iudeorum vero m facri ffcifs occupatorfif alijs fugientibusjtriamiliaoccifa
funt. Archelaus audphilippo fratreregni dimilfo ,pcuratore; Roma ca  matre SC  amids iuit:
SC  Salome vnacu filijs.Sabinus vero Syrip .pcurator ,p coferuatione pecuniaru h^rodis ve
nit in iudea que varusinhibuit.ipfe tamenf Archelao Roma pfeftojHierufalem veniensre#
gia tenet & cuftodibus euocatis pecuniaru ratione difcutere conatus eft.Ca,j.Fo,xxii|.Pa.j

o

li i-r ca n C Antipas cum Archelao de regno certabat defendens patrum teftamentufin quo rex fue#
v  '  rat infcriptusjpofteriore firmius fimiliter Romam nauigauit fecum ducens matre; Si  amicos
cum hit eno oratore acerrimo.iudei autem Romanos iudices magis čj rege petebant Sc  Anti
pam q Archelaum.que etiam Sabinus apud cgfarem accufauerat. Anti pa verofcui etia Salo
me fauebat'inultu laudauerat.Cf far itaq; hinc SC  mde acceptis inftrumentis optimates Ro#
manoru vocat ad cocilium vbi Antipater Salome filiusfis eni orator erat accerrimus)accufa
ti  onem ppofuit archelao. Ipm afteres audoritate ,ppna regnu vfurpafle totiufq; or onisvires
in  multitudine eoruqui ab eo drča teplum die felt o azimoru cefi fueratjaftruebat; fecundu
q; Hf rodiš teftamentu non valere pbabatcu tuc fan? mentisthops efiet SC  ad fingulateftes
adhibutt.Nicholaus vero Archelai defenfor ad accufationes refpodes cede in teplo necefla
rio fačtam p docuit.Secundu rationibus confirmauit Hfrodis teftamentu.vn oibus expoft#
tis Cf iar Archelau ad genua fua accedente erexit dignu regno oftedens,mhil vero certu £*
nunciauit. Ca.ij. Fo.xxiiij, Pa,ij.

Ii.r7.ca.13 CCgfarfdimifib concilio; fecum decognitisdeliberans.anteq tn quicq ftatueret mater Ar#
chelai morif Si  varif littere de Syria iudeos defecifle nunciates prolatg funt.varus enim hoc
,p'piciensjabeunte Arclielao RomajHicrufaleafccnditvt feditios cobiberet. Sabiniu naq;
iudeos exaftionibus opprimenteipiorum cotra eum maximamuItitudo'in fefto petecoftes
congregata eftun sres partes diuifa.Vii perterritus vari petit auxilium:ftin phalelum turrim
akidina euafitraaximaq; fačta eft pugna.ludei naqjfieccenfis porticibusjflamacoprfhenfi
coiumebanhaut in hoftes defilientes ab ipfis occidcbanf .ipfi vero audadores fačti cx prfce
denti nece tepliq; theiaurum fpoliationecontra Romanos fadti funt quibus ruffus SC  gratus

f

Additio.

^Ceftamonon ejcaoTep&obtolia

:unt Sabinus tumii
confidebat. Ca,iiij, Fo,xxiiij. Pa,ij,

CMortuo Herode abfeiiteiš Archelao multi regnutft cupierunt vfurparc: duo namq; vete# 11,17,c, 13,

Egefipr ’

fito fibi dyademate regina minhiericonteigheconcremauit.Queratamenfugientem gra#
tus vertice percuflum oecidit.pr^teteaartonges paftor corporis animgcg fidtida confifus &
in fratribus regnum aufus eft affe<ftare,qui contra Romanos SC  regios belin parauin Vatus
autem aceeptis fabinis litteris magnum congregans excertita venit in iudeam aii berfthij:

Si arethas rex dederunt fubfidiu: 8C fephoti capta duitate eam igni cobuflit incolis captiuis.

Arus quoq; vicusdireptnseft.SC Saphusdepopulatus.Emaus etiacaftellu comburitur.ad#
ueniete vero varo hierufalem omnes feditionis caufasin alios conferebant.cui Iofephus ar
chelai cofobrinus Si cum grato ruffus Si Romana cohors obuiamfaliaparte Sabino abfede#
te;venerunt,varus autem(difpertito cxercitujfeditioforum fere duo milia crudfixit:8Cmulti
tudini data venia duces ad Cgfareminterrogandos milit quiregispi:opinquos(quia contra
regem bella mouerant;iuffit interfid, Ca. iiij,  Fo,xxv. Pa.j\

CXegationeiudeorumRomf fuperodo miliaiusfuggentisliberunipetentitimtranfmifla lu7.ca.15 1
conuocatur a cgfare confiliumin templo Appolinus adiurandis operibus exornatar vbi iu#
deo^ multitudo aderat Si ecotra archelai cum arnicis: inter quoš Phihppus frater duabus a
varo ex caufis miffus.pnmum vero iudeifiubentecgfarejhgrodeht allocutidus facinoraad#
<Juxerunt,deinde contra archelaum ipfum ex cede triiim milium iudeoruinfvt certus Hgro#
dis filius ^»barefjregmaccufant fumpfiffepmordia petunt itaq; iudei patriam fuam Syri*
coniungi:8i per Romanos iudices gubernari.Niehoiausverofpurgatis contra reges obiedis
criminibus jiudeorum arguit nationemicgfar igiffauditiš partibusjmediamregni partem At
chelao dedit tetracham appellas.ipfum etiam regem fi fe dignum prgbeat pollicitus reli qua
vero dimidam in duas diuides tetarchias philippo dedit;Si Antippe Iegatumq; Salome ant
pliatura cofirmauit duafq; filias virgines filifs feroirg defponfauit:8i hg rodiš facultates ft de#
liter diftribuens pauca viliffima ,ppter defunčti honore flbi retinuit, Ca.v. Fo.xxv.Pa.ij.

IJludeus quidam iuuenis Alexandro(quem Hgrodes occiderat)fimillimus fpefallendi Ro M,t6,ca.
mam veniensmentitus eft.Aletaridrum focium habens iudeum omnes regm ačlus cogno ^9  { 8 -
fcentem.hic a iudeis multis munenbus donatus quafirex a paternis amicis deducebaf tan# luS*ca,i,
taq; multos clementia cceperat vt illumfellaportarent Si regale obfequium pprijs fumpti#
bus cxhiberent.Cgfar vero alexandri vultum optime cognofcens.celandn quedam(vt ado#
lefcentem adducat )  milit quo confpefto ftatim conie&ura perfong cognouit differetiam: Si
de Ariftobolo ftatre petcun&antibus faluum quidem effe; Si apad cypmm degere comme#
morabat.Cgfar autem(cognita veritate jrifit fraudi ačtorem luflTit interfici:8c fflium Alexan#
drum propter corporis habitudinem remigumnumeto inferuit. Archelao autem tuc iudeis
gi Samaritis contra ipfum.vtriq|ad Cgfarem legatosmittunt qui in esilium pellitur in vien#
nam. Hic enim priufg vocaf foniumvideratquodSymonElTeusexponens dicitvariasre#
rum mutationes expartum fore moriturum. Glaphira quoq; eius vxor Archelai capadociae
regis fiiia fqux prius Alexandroeius fratri vxor fuerat;vifionemviditquaexpofita vixbi#
duumfuperuixit.mortuoitaqj Archelao Copinius a Ctefare miffus eft.regere iudeam tune
prouinciamfačtam,SymonveroGalileus ludeosCgfaritnbutaprohibebatfoluere. Ca,v/.

Fo.xxvj. Pa. j.

CAF.GES 1 PPVS pofthanchiftoriam Lihrofeundo Capituloquartoponitfamofumlu#
dibrium Pauline Romanj vxons pudiciffimg Saturnini 6 i  mudi cmeriti equeftris eins amo
re fuccenfi quod hic omifit Iofephus repetereiScd ad longnm p>fequitur illud; libro decimo
odauo Antiquitatum capitulo fexto: Aegefippus infuper ibidem de pilati malicia qui Chri#
ftummorti adiudicauitdequoIofephus hbroeodemcapitulisquarto quinto feptimo.Etia
gd Hf rodiš Antipeadulterium8icrudeliteremponitqui lohanembaptiftara occidifecitde
quibusIofephus libroeodera, Ca,ix,

lni,ca,i,

K f i,ca,i.j

W.C3,J.

Feefippus DeAntfr
' h  gtabus.

(Tv LA pfovvu

i t ! 3 .C 3 .I. generis fucceflionem cenfeant perimendam: fed quia caucndam fceminarum intemperatia
putant nullam ea^ vni viro fidem feruare čreden tes diuitias contenunt: omniaq; apiid eos
funt communia fqualorem corporis decore putant dumodo femper funt in vede candida co
munium reiv indiuifoshabent I pcuratoresneq;Ioeumcertu habentes aducnientibus fuf fe
de pfeiToribus quicquid habent proptifltme exhibent:neq; quicq cum peregrinanf portat
pter arrna cotra latrones in qualibet duhate  fpecialis hofpitu curator coftitui? .veftimeta aut
H  calceos nunq mutant nifi vetuftate cofumantipermutatio in eos no mercatura exercef p#
cipue circa deum religiofi nihil ,pphaniante folis ortum loquunf.hora quinta in vtiu cogre*
gati lintbeis percindi corpus frigidis aquis abluunt facerdos ribu ofone puenit SC  poft pran
diam datore vidus deu laudibus canuntfacris depofitis veftibus ad opera redeuntreuetfigj
fimiliter cum hofpitibus ccenant.in duobus funt fui iuris fcilicct fubuemre dignis;8C indigen
tibus:fed cognatis aliquid dare fine curatoribus eft interdidu maximi funt iracundif mode#
ratores ftudiofi funt circa veterum fcripta maxime quf anim? SC  corpori expediant eligetes
hi autem alios fe cum non facile recipiunt primo p annum differentes extrinfecus comorari
deindepoft cctinentif oftentionem duobus annis moreš ,pbantur.Priusaute gcomunetn
incipiat habere cibuni magnis adiurat fe execrationibus patrum quide fecuturu deu: deide
circa homfnes feruare iuftidam neqj fponte cuig nocere:iniquos omnes odiffe omnibus flf#
de feruare maxime principibus neqj abfq; deivoluntate ad principatus accedere potentni 8C
fi quis prffitriUng abuti poteftate neq$ viribus poteftatisded neq; vefte aut ambitiofo orna
tu reliquis eminere:veritatem diligere anima pura ab iniuftis feruare copendijs fugere latro#
cima deptf hefos vero in peccatis a fua cogregatione depellut 8 i  qnq; mortecofumunf non
minus q ciuitatu cogregati iudicia faciunt.fabbato vetre non purgat alijs aute diebus fouea
dolabra facietes dimiifa voce cotegentes ne fcilicet diuino fplendori iniuria faciut in eadem
fouea a vetris onere leuanf 8 C  tertam reducut.difcernun? aute inter fe fcdm fufccptg abftinž
tif tepora inordines quattuor.longiffime viuunt .ppter fimplidtatem vidus. E09: aute mao
ximamconftantia in Romano belIo,pbata eft qui gaudentes qu?q; (nelegiflatorem offen#
derent)fupplitia perpeffi funt.corpora dicunt corruptibiliaianimas vero immortales corpo*
ribusquafi carceribusimplicatas. bonarumanimaru Ioca vitra occeanumponut amcena SC
deledabilia.malarum vero ,pce!k)fa loca Si  hiberna plena gemitibus. inter eos ahqui futura
certiflime ,pnunciant.f[Aliud eft eflenoru collegium ab alio folum in matrimonij opinione
differens.hi enim caftriffime matrimonio vtunhnung ad pgnantem accedentes : Et eos qui
continuam tenent continentiam damnant dicentes:fi in eandem omnes velint ire fentettani
defedurum confeftim genus humanum.Pharifeorumfedacertiorem legalium ritum noti#
dam .pfftetur SC  fato deoq; vniuerfa deputans animam omnem incorrupta effe animas bo#
norum traffrein alia corpora. improborum auteminterminabili fupplicio cruciari aifirmat.
([Saducei aute fatum negant Si  deum extra omnem mali patrationem infpedionemqj con
ftituunt, Animarum autem generaliter vel fupplicia denegant vel pbarifeis funt fotiales, Sa#
duceorum vero inhumana eft conuerfatio. Ca.vij. Fo.xxvj', Panj'.

< 0 udeaproumda fada herodes Antipas Sc  philsppus tetrarchias regebant. Auguftoaute
imperatore mortuo anno imperij'.lvij.Tyberius lulie fflius imperiu fufcoepit Philippus vero
I ^ cefercamciuitatemcondidit SC  luhadem.Tyberias quoq;ab herodein galilea coftrudaeft
pyj atus autem  pcurator iniudeam aTyberiomiffusymaginesnodecontraiudeorumntd
4- so.: 1.it j n  hierufalem jntulit.vn iudeorummaximus fuittumu!tus,qui quinq-diebus St totide nodi
> 5 - buscodnuispronicirca pylatidomucorruetesfteteruntimmobjles.paratipotius mortefu#
ftinereq cotra legespatrias Ceiaris recipere ymagines Py!atus infuperex thefauris tempi j
aqu§ duda m hierufale conftruere maxima comouit in populo turbationem Si cede. Agrip
pas Hfrodis tetrarchaaccufator Romam venit ad tyberium('quo accufationem no iufcipie/
tejrefidenstamcn Ramf familiaritatem inuenit cuin Gaio germamd fiho.qui (cu inter epu
lasGaiumin breuif ty beno mortuo) omnium dominum deiideraffetj accufator Si  in carcere
includitur.quem Gaius(Tyberio anno imperj].xxi|.mortuo;i:nperatorabioluit a vinculis:8£
Philippi defundi tetrarchiam ei tradens regem appellauit.vnde Hfrodias Antipam incitat
(vt resficut Agrippa nominet; romam adire: fed hicaGaio ^pterauariciamincrepatusfu#

/

Sti£U 1 'W.

ICefcamonoti er3ofepl)obftKa

git in hyfpaniam eum quo hgrodias diceffit.Capi.vii/.Folio.xxvn/.Pagmavi/.

CGaius fortuna abufus deumfe putatvultq; vocari & multos nobiles Rom$ interfecit. p&> li,is,c,ir ti >
troniusquoq;abipfoiniudeam('vtftatuameiusinteniplocollocaret;miffusvenitin ptolo# '  U ' ,ca '^

maidam galileg ciuitaternicuius fitus defcriptionem hic cognofcens vbifiudeis cum mulieri
fous fuplicatibus jftatuas reliquit iudeis emm nullibi nec dei quide habere licet fymulac!iru
quoru paratus p etroniuslegem approbauit quoru quoq; admiratus coftadam qui ,p cofer#
uationelegis pacatiffimierant ad morte agroruq; dimittebat cukura ad Gaiu pponit refcri#
bere etia pro eisanima offerens.Gams autpetroniflitterasrečipiens indign3tus & morte ei
cominatuš referipfitiprius tanien Ga ij  morte fciuit q refcripta reccepit.Ca.i:S.Fo,xyii/.Pa.i/.

$£Gaio imperij anno tertio Claudius ad imperiu abexerdtu rapitfenatu cotradicete qui I1.19.ca. 6  lii,ca,y,
bellu contraipfu propterGai/ imanitatem agere decreuit. Agr/ppa vero a claudio ad fenatu 7.8.9.10.
miffusimperatorja benignamvoluntatem declarauit.fK iteru acccepto pntrum refponfomit li.ao.ca.4*
titur ad feitatum qui (vno milite aedučfco gladio inducentej venit ad Claudium que pacato
militum impetu honorifice daudiUs reccepit in caftris. Tune quoq; Agrippg patronum re#
gnumeonfirmauft imperator multaalia condonans& donationem ipmpatribus prgccepit
Vt ipfam tabulis incifam capitolio collocarent: Si  fratrem H^rodem fiiniliter muneribus ho#
norauft. Agrippg autem magnificentia in conftručtione murorum hierufalemdaruiteuius
ttes fflif & fikus vnus ex Cypri vxore erant. jpfo autem mortuoregnum claudius redegit in
prouinciam. SC  Cufpius fadus procurator miffus eft poft quem Tybemjs. Herode vero cal#
ridis rege mortuo duos habente filios de beronice SC  de prima Mariamne Ariftobolu, Ale#
xaudri autem poftea in maiori regnauemnt armcenia, Ca,x, Fo,xxix. Pa./.

c Agrippam Agripp? filium Claudius auuncult fui regho coftituit &  Cumanum iudeg p#
ctfratorem fub quo tumultus ccepetunt;feditioms veto oecafio fuitmilesquidam pofteriora “• i0,6a ’4’ li,z,ca,6,
denudanstrigintac^iudeorum miliaexmutuaconculcationeocrifafunt, Stephanus quoq;

Cf laris a latronibus expoliatus eft.iudea quoqj militeffacrg legis libros comburentejad Cu#
manum concurrit petens milites punitionem,qui militem ad fupplidum iuffit adduci.Sedi#
tio infuper inter galileos SC  SamaritasfGalileo ad feftinitate afcendente occifojorit 8 C  iudet
(relida folemnitate Si  cumano iufticiam negligenti;in Samariam impetum Eleazaro Si  Ale
xandro dudbus fecerunt.&maximam faeientes cedem vicos inflammauerut.Cumanus ve#
to cumexerciruhis(qui vaftabantur;auxiliumferens plutes Ocddit;& ali/s veniam peanti#
bus amicisjcondonauit.Samarit? autem quadrato Syrigpt£fidam iudeos de priore violen#
tiaaccufant.iudei vero feipfos excufabant. Q.uadratus itaq; feditionis auftores cruriffxit SC
in lydda.xvii|.iudeos a famaritis accufatos 1 'ecuri percuffit: SC  pontiffce facerdotum alioruq;
ludeorum nobiles fimiliter $ Samaritarum principes Romam mifit ad Casfarem Claudius
vero Agrippf pcibus Samaritarum nobiles iuffit interfici Gumanu expulari 8£ celerem mor#
te muldandumremiiit hierufalemfcdix ludee prgfes dellinatur Si  Agrippg aučtumeft re#
gnum. Ca.x/, Fo.xxix, Pa.i/.

CČlaudio anno Iperi/fui dedmo quarto mortuo; Nero fucceffit in imperio qui immanifli' f

tnus fratrem fuum vxoremq; & matrem interfecit: & ad vltimum hiftrionu opera peruenit b'.io. ca ,6  h.


ant*!'

Vt

tatibu s

jj.io.c-9

Li.z.ca.S.

z.ca,tf.

bicarmceniamrninorem Ariftobolo Hftodis filio dedit:SC Agrippf regno quattuor addidit 7 * 8,
Vtbes 8C reliqua iudeg foelici pr^fidi qui Eleazarum latronum prindpe Romam mifit aliol qj
latronescruc!fi'xit.fed his latronibus purgataregione Siccarij die daro inmedia ciuitate ho#
mineš interficiebant.ptimufq5ab illis lonatas pont;fex occifus eftf his enim maximalatroci#
nandi erat tem sr it as arfq5 latenti )  Tune quoq; fedudores quidam SC  Hypocritse non minus
ciuitatem vexauerc q liccar;/ Hi/enim pop »lum feducentes in folitudines figna deumpro«
nutteiites oftendere ducebant & occidebant.quos fcelix interfecit: Aegyptius infuper pfeu#
tio prophgta triginta milla hominum ducens in morem oliuarum voluitfdepulfo Romano
mmpraefidioj populo dominari.Sed dpfocum paucisfugientejmultia foelicecomprfhenft
Vinculis traditi funt.Q,uidam Si  populo affličlionem iniucetes morte his(qui romano ppfo
voluiffentooedirejcominabanf.Seditioiterucircac^farea inter Syros SC  iudeos ,p ciuilitatis j
eqtate,Foelix aut(dato gdičto vt coturaaces abvrbe difeederet) multos no paretes interfecit. 1

7 * 8 *

t-i.z.ca.s.

Egefip«

pUS.

|U.ca S-

Li,i,ca,$.

X<!

Deantij; fcofaftica et egeftppo cottciteftttn

tatibus, Pollea veronon pacata feditione vtriufq; partis nobiles milit ad nerone.-huic feftus fucceffit
polt qucm albinus iniquiffimus latronibus fauens.elus enim iniufticia & auaricia (qui latro*
num quafi priceps erat/edltioforum creult audacia indigni enim offidjs honorabanf quod
futuras captiuitatls maximumfuit femmarium. Ca.xij. Fo.xxx. Pa,ij,

CCeftius florus albini fucceflor pelTimus albiniu per fui coparationem optimum fecitvide*

Li.io.c-9 ri iudei namcg ppter eins maliciam patnas fedes relinquentes fugiebant.Ceftio quoq; gallo
fyrlg pcuratore hierofolimam veniente occurrens illi multitudo illum deprgcaba? vt florum
eljceret.hic enim(vt iudei aRomano recederent imperioj fedulo i  dies augebat calamltates
exotdiu naq; iudaici belli anno Neronis duodecimo & Agrippg regni decimo feptimo me*
fe mayo fumptum eft iudei namqj fynagogam in caefarea habentes ppe agrum gentilis que
volentibusemere iudeis dominusagri vendererecufauitifed ibi tabernas gdiffcauitq3ma*
xima feditionis caufa fuitidic namq; fabbatl(cgfarienfi' iuxta fynagogam allites immolante)

Iudei ira accenfi maximum fecerunt tumultum quem iocundo fedare volenti csefarienfiutn
prgffo violentia iudei liberos legis ftatimrapientes in natbatha fecefferunt: & eorum prima*
tes ad florum in febaftem conquerentes venerunt quos coprghefos iuflit vinciri.FIorus quo
q; omnimode bellum inftammas decem & feptem talenta de facro thefauro pro cgfare petič
aufFerri. vnde comotus populus in eum maledi&a iaciebat.hic itaq; cu exercitu veniens hie*
rufalem. cum tamen cgfaream paciffcare debulflet timore concuffit populo et obuiafvt eius
feniret impetum Jvenienti queqj difcedere pccepit. poftridie vero couenietibus oibus iudeia
fedes pro tribunali eosfqui in eum maledlčta dixeratjiubet ,pducere.quiq; iudeis humillime
venil petentibus foru venaliu rerum deftruere:& fibi obuios militibus mbet trucidaremul*
tofcj nobilium iudeorum verberibus laniatos crucifixit. Sexceti namq; & triginta yno die in
hierufaiem per florum funt mterempti* Ca,xiij. Fo.xxxj, r Pa.j.

CHIC IOSEPHVS antiquitatumlibros terminauitconcludens Iibro:&capitulo viti* Additio,
mis florum caufam fuiffe quia iudei bellum contra Romanos allumerent.

CBeronicg Agrippaeregls fororfipfo abfente) militum vidensiniquitatem fmiflis nimcifs)
florum deprgcabaf vt ceffaret a cede.fed neq;interfečtorum multitudineneg,-precatncisno
bihtate quieuit.fed etiam aduerfum reginam efferatus eft, hgc enim hierofolimam(vt vota re
deretj venerat-inos enim eft his qui pro morbo vel alijs necelfitatibus implicanf orare p tri*
ginta dies anteg immolant & oftias:abftinereq;a vino 8C  capillos radere.que mortem exer*
cens beronice his diebus nudipes ante tribunal ftetit deprecans floru.fed nihil obtinuit.cla
inante aute contra fioru populum primates iudeorum pacificauerut.ficqs multitudine feda*
ta florus dolole conuocatis iudeoru nobilibus petit vt populus obuiam jpcedat militibus de
cgfarea venietibus mandatq 5  florus militibus no falutare iudeos obuiantesded i  eos(fi quip
piam petulanterfuerint !oquuri;vti armis.facerdotesaute & leuitg facra vafa .pferentes po
pulu pcabanf vt templi cuftoditent honore neq; Romanos cotumelifs incitarent. ppfs itaqj
lacerdotum hortatu obuiam militibus venies eosfalutat quibus nihil refpodentibus feditio
fis q> quibufdam iudeis contra florum fucclamantibus maxima eft fačta iudeorum cedes,

Caxiiij. Fo.xxxij, Pa.if.

CFlotusdudeis Romanis faxis per ccčta obruentibus)ab vrbe hierofolima recedensfreličto
ibi pfidiojvenitcg(aream.qui impudenti mendacio iudeos apud Ceftiu gallu accufauitqui
bus(& beronice ; excufantibus 8i  qug fada fueratreferentibus.gallus neapolitanu tribunu
inquireda veritate ad iudea mifit. 8iipfe Agrippg circa iamma occurresad que etiam iudeo*
rumprincipes flori inhumanitate conuenerut caufas itineris indicat. Agrippas auteflicetflo
rumincreparetjinuečtione fuami iudeos('quorumaximemiferabafjvolenseo 9 : frenaremo
tustranftuiit.populus vero Agrippg & neapolitano cum lachrimis venientes hoc(vt geti co
fuleretjdeprgcabanf neapolitanus itaq; Agrippg fuafu ciuitatem ingredif qui populi iudeo#
rum conuerfationem 8C  manfuetudinem cognolcens redijt ad Ceftium vulgus vero regetn
prgcabac aduerfus florumlegatos nuttere ad Neronem quod Agrippa prudetcr florum ac«
cufareimperatoriinuidiofum putauit.defpicere vero iudeos bello commotos nonexpedire
cernebat igli aduocata cocione Agrippa in lfto pfente beronice forore ui domo afamoneo
rum or. tionemhabuit, Ca.xv» Fo.xxxi|. Pa.ij.

Ff,uj,


®etomonott cjc3ofep^obfl)Ma

<£OratiO rcgis Agrippg ppfm iudecrum ad quiete patientia & pacc m adborfantis. hk eh
rofonem diuidens exigua belli materiam oftendft(colendaq; ptatem SC  no exafperanda am#
monet/nihif eni ( inquit jita plagas cohcrcet ficut patietia qug pudore indicit violentibus mo
tum eni bellu fine magnis calamitatibus fuftinere amouere.g vero femelfubiedus eft SC del*
ceps deficit cotumax feruus magis g libertatis amator appella?:eos ergo Roanis parere hoc
taturquiaeoru paretes SCregespecunia corporibus SC  animismeliores primi paruerut exe#
pla adducit,qiif 3 etiafort!iTimi populi Romanisfuntfubditi.Athenienfes qui Xerxenfupe#
rauerunt feruiunt Romanis/Lacedemonii/Macedones/Britaniamacceflibilis/ Romanis eft
fubiugata/quingeteafigcmitatesihenyochi/colchitatorugetes/bofphorani/meothic£getes/
bythinia/Cappadocia/Paphi!ia/Vidia/Traces/Illiri//Dalmat£/Galli quos natura multis cixit
munimetis Alpibus 8C  Occeano(quiq; očtoginta annts pugnauerat jfačti  funt tributarij Ro#
manis qui plura fortuna q bellis obtinuerunt. Hiberos aurum apud eos nafces a Romanoru
feruitute no potuit liberare/ lufitani ar moenia 8i  vitra Herculis colunas arma .ptulerunf Ro#
mani pitenofq; montes fu? ditionifubiugarut Germamfortes(quorum rhenuš terminus eft)
Romanis fubditi funt britani quoq}(quoru occeanus murus eftjpartbi etia bellicoiilTimi ob#
fides mittut romanis.omnes aute fub fole incoletes romanoru venerant armaicarthago irifu
per fub fctpioe corruit:cyrenei marmoride:Syrtesterribiles:nafamones;m 3 uri:numid? fthio
pes Romanoru vidi fuerut armis Agrippa infuper vicina exepla iudeis de Romanoru pote
tia aducens ?gyptu fcihcetcu vicinis puinci|sfquora terminosincomeabiles SC  munitlonss
ponitjmonet. infuper Agrippa rndeos a bello defiftere quia nullu cotra Romanos habebut
auxilium bellu quoqj gerere iudeoR: religioni pbat efle cotrarium;futura quoq; fliper oes iu
deos in quacuq; manetes ciuitate pdixit calamitate.miferatione quoq; ciuitatis tepli Sc (m
dorum pponit ficcj oronem cu lachrimis pnte forore terminauit iudeis vero mdentibus q>
no aduerfus romanos fed aduerfus flora bblla vellet mouere Agrippa inquit opera vra talia
funt qualia aduerfum romanos pugnantu monetq; eos porticus reparare combuftas 8 C ne#
gataprius folueretributacuiacquieuerunt. Ca.xv/. Fo.xxxiif, Pa.ij,
iEAgtippam ppfm floro obediremonente multitudoaccenfa-.eu afFecerutcotumelijs vrbe
eijcientes.m eu etiam nonnullis faxa iacientibus ipfe difcelfit in regna. feditiofi quoq; iudei
quidein maffada cafteliii irruentes oes romanos interfecerut.Eleažarusquoq; militum dux
jphibet  neminus aut hoftia a Romanis fufcipiaf hoftij <5  cefaris reiedg funt.feditiofos vero
detemeritate & oblationu refutatione nobiles SC  potetesanportamaurearedarguerunt qui
feditione paciitcare no valetes ad floru legatosmittunt.S agrippa vt cu exercitu venietes fe
ditiofos opprimeret. Agrippas aut(ftoro vt bellu inflamaretj nibil rndente populo mittit au
xilium.Ca.xvi/. Fo.xxxv. Pa./.

CHis ergovenietibus omnis mulritudo qug pace optabatpliu cotra feditiofos fepte diebus
geflerut maxima ibi vtriufq; partis čada cede.deinde (quo adueniente feftinitate qu$ xylo#
phoras dicifjin qua mos eft oibus grandem lignoru materia pro nutriendo igni in teplo con
gregati vidiš regi/s militibus domos multas feditiofi inflamarut; 8 £ arcbinofvt creditoru pe#
rirent cotra cotra dcbitores documenta jigne intulerut fugientibus lgitnobilibus quida eorrt
SC  pontificij i cloacis latuerunt quintodecio augufti incenfa antonia: 8 c oibus obfeffis interfe
dis regina feditiofi accedut obfidetes.fitcp cotinuus coftid^.manaimus quoq; rhetor arma#
tis gbufda Iatronibus fecmonis fadus eft.que turres regi/ depeatesf ipo gmittetejrecedut p#
ter romanos qui i turres regias aulfugerut ftrato pedu inanaimi milites incenderar.Ananias
quoq; potifex latens a Iatronibus captus cum E zechia fratre interfici? manaimus enim erait
jntollerabilis tyrannus. Ca.xvii/.Fo.xxxv. Pa .i/.

CJDuode fccijs F.leazari cotra manaimu infurrexer5tipm rege efle no pmittetes SC  (taceti
bus q circa eleazaru eratjppls faxa rapies iterfecit fophifla SC  manaimu fugiete capietes mul
tis fupplici/s cu tytanidis adiutore abiamone multis fupplici/s interfecerutmetilius aut roa#
ncru pfedus eft & reliqui ad eleazaru mittetes depcabantvita falua & armis reiidispoffe re
cedere quos feditiofi iudei fine armis difcedetesdolofe cotra padioes interfecerut pter mu
tiliu fe circucidi & iudaizare pmittete.iudeoru aut captiuitatisexridiu,pbabaf,qbus et diuia
indignatio jsptervrbis facinora iminebat.cf fariefes quoqj q  excelfiquada puidetiadiefab#
bato oes iudeos cccidert iudeifg; euacuaf cf larea ftpoft cf fariefe plaga efferata ges iudeo^
firc^ viccs & vicina locavaftauert maxiaq; fuit vire^- \  triulq; gtis cedes. ois quoq; citas in
binos diuidebat excrcitus diefgji ianguine, nc des yero i formidine trafigeban tmanfuetiq»

atfocdfione auaric/a prouocaban? K ciuitates cadaueribus replebanČ.Ca.xix,Fo,xxxvj.P. (.

CludeiTeitopolim inuadetes habitantes ibi iudeos expcrti funt hoftcs.hi naq; cofanguinei#
tatc vtilitati .pprig poftponetes aduerfus iudeos cu getibus dimicabat.fcitopolitf vero fufpe
dos hntes iudeos cuillis pada firmauerut duobus diebus quiefcetes;fed tertia inorte iudei -
exploratores inuadunt dormietes & incautos occiderut getiliu feiltcet tredeci milia fubftaci
as eoru diripietes fimo at iudeus faul nobilis viri filius fortttudie corpis Si  aimi audacia ftre>
nuiffimusvtrifqj ad fug getis incomodu abufuseft.vndef iudeis fcitopolitf vndiq; circufufis)
pemtencia comotus quia tanta cotra genus fuu perpetraueratmalagladiu fducens primo
fenefcetem patrera enfe penetrauit.poft que matre iterfedt.deide vxori Si  fili js intulit ferru
quibus omnibus mortuis ceffs fuperftans feipfum interemit.Iudeorum quoqj propter frito*
politarum cedem a ciuitatibus(in quibus habitabantjclades fecuta eft,duo naq; railia 8Cqui«>
gentos afcalonitf peremerunt ptolraais duo railia interfedt.vicerunt quoq; non paucos ty
rij hypenei & GadaruAntiacheni vero 8C  Sydonei St  appamei foli iudeis cohabitatores pe
percerunt Gerafeni quoqj iudeis mifericordes fuerunt neq; in eos qui apud fe raancrc dele#
geruntquicq geffere St  egredi volentes vfqj ad fines deduxerunt.Ca,xx,Fo.xxxvj.Pa.i|.

CAEGESIPPVS Ca.xij.li.if.ponitcaIamitatisiudaic?cam& ipfos iudeos didt fceleru Additio.
fuoruraluere fupplicia qui poft q dominura iefum crudfixerant diuinoru arbitrium poftea
etiamdifcipulos perfequebantur. teftimoniuqj Iofephi de virtutibus lefu paffione Si  refurre
dioneeius cotra iudeos addudt.fi enimfinquit 2 egefippusjnobis nocredut iudei vel fuis
credant.hoc didt Iofephus que ipfi maximfi putant. & tamen ita in eo ipfo veru q3 locutus
eft ita mente deuius fuit vt nec fermonibus fuis crederet.infuper mortem loanis baptiftre co
mcmorat .ppter quem vt dici [ofephus iufte hgrodes exerdtum amifi. Accufat etia ibidem
iudeos quia apud eos fumi ius facerdodj interierat aut iudei auarida interceptu aut potio«
rum infolentia qui licere quod vellent ius putabat, St  ipfe.ca.xiij.ibide reeapitulat facerdoti j
ortu SC  ordinem ex aaro Si  p antiochum ipfius facerdodj turbationem fianliterq; per bero#
dem qui ignobiles inTacerdotio conftituit h?c iofephus ponit Antiqui.li. xx.ca.viij. oramu
pontificumab aaron vfque ad belit finem manifeftans fucceffionem.

<L Agrippa abfente relidoqj fuper negocia fua vari pernicies raaxima aduerfus iudeos exci
tatur varus naraq; feptuagintanobiles iudeoru qui ad Agrippa prgfidij gratia venerant in
itinere occidit:&tune Agrippa a procurada regione fe mouit.Cyprius aut caftellu a feditio#
fis captu eft SC  macheronta Romanis rdida. AIexandrinoru quoq; contr3 iudeosf qučs Ale
xader ibi ca  honore voluerat habitarejorta eft feditio cuius caufa fuit na Alexadrim coueni
entes iudeos in contio exploratores eite 8i  hoftes clamauerut manus in eos inferetes ipfoq,-
cocremari volebat Tyberiuq; Alesadrfi tiuitatis pricipe tamen facinus probibete lrridebat
paffimautelTne ftatis aut fexus mla iudeis eoru edes Romani coburetes fubftadas diripie
bant.8f quinquaginta iudeorum milia Alexandri? occifa funt.neq; ibi remanfiffent reliquig
nifi Alexander mifertus Romanos iuffit ab cedete.Ca.xxi.Fo.xxxvij.Pa.i|.

CCeftius gallus Syriereftor cum quo Agrippa Sc  principes aderat maximo cu exercitu c5
tra iudeos veniens Zabulonciuitate ditiffima ccepit quacapta fugietibusciuibusmiiitibus
diripienda conceflit 8 C  oppidu SC  drcu adiacetes vicos inoendit. iudei aute recedente ceftio
duo milia SyrorumocciderUnt.Ceftius vero pmiffa exercitus parte in loppe militibusoppi
dumpccepit cuftodiref qua tanien capta;eamincenduntf odo miiibus Si  quingentis habita
torum occiofis;&: vicina cefareg cum vicis igni dederut.ceftius verogallu duodecimg legio#
nis dudorem cum exercitu mittit in galiieam quem fephoris ciuitas Si  alif ciuitates recepe#
runt recedentibus feditiofis in monte quos gallus pfequutus eft; Si  ipfis vidiš recedit in cgfa
rea.ceftius quoq cum exercitu reuerfus in Ar.tipatrida(que cfi vic;s inceditjdcmde Iyddam
viris vacua .ppter fcenophoegio^ feftu inuenies exvtroq; oppido quinquaginta occifis ,pce
des f gabeo pofuit caftrfi.iudei vero bellu ciuitati cognoicetes I ppinquu(omifiis folenijs; ad
arma cu impetu .pperarunt Romanom occifi funt quingeti Si  quindecim milites. iuUeoium
vero folu viginti.Romanis itaq, fugieribus ceftius triduo m agns morabaf. Agrippa vero ro
manos a periculo no tutos pfpicies  iudeos verbis( vt a bello deftiteret;experiri decremtfve#
nia atqj fcedere cu romanis ^>milfo) legatos mifit quoru vnu occiderut altero vulnerato fu#

3Eetamotton ejt:3ofep!)obftrta

gicritc.CefiiuŠ aute omni armato exercitu iudeos in fugam couertit Sc vfq; m hfetufale peti
fequutus caftra in fcopo pofuit St.xii j. odobriš die exercitu introduxit in o p pidu .tfic quoq$
Bezetacenopholis & foru dacon incenfa funt SC ceftiusmnc vrbe poffediifefcfed aquibufdiS
aftoro pecunia corruptus eft impedirus. Ca.xxif. Fo,xxxvi/. Pad/.

<£Interea plurimi popularium nobiliflimi anano ceftium vocare perfuaferuntur 8C  p profas
ei  aperire quo(cognito j )ananus de muro cum cfteris  deifcitur.Tunc quoq; Romani magnu
feceruntcirca muros conatumded telorummultitudine repulfirecefleruntiamq; multi de ci
uit ate veluti continuocaperetur diffugerant.Seditiofis quoq;cadetibus populiš alacrior el*
fidebatur vt ceftio pottas aperirent qui fi perfeueraflet duitatem obtinuiiTc. Latrones vero
(Ceftio inopinate fugiente) a!iquos equitum SC peditum peremetut.hic enim recededo mul
ta aiudeispaflus eft pericula.ipfeenim militibusfqu£fugf eratimpedimento) vt multos SC
afinos Si huiufmodi amputari pcoepit. hos autem fugientes iudei mfequatur SC nifi vox ve*
niffet Romanorum pehffet exerdtus.interemptivero fuerunt qiiadr'ngenti Rotttanorutn
alifs fugientibus Si machinas 8C arma telinquentibus qii$redeuntes iudei afportauerunt 8C
mortuos fpoliantes prfdam qu £ remanferat collegcrunt reuerfi q; cumhymnisfuntin hiem
falem pauds fuorum occifis.Romanciv vero quinq; milibus. Ceftius autem folum St caete#
ros ad Neronemmiferiamiudicat iros mifit Stbelli caufam in florum diriuapjros damafce«
ni cogmta Romanorum cede decem milia iudeorii mulieribusfqu$ fere omnes iudaicg erat
religionisjcelantes occiderunt. Capi.xxii/. Fo,xxxvii(. Pa.i|,

Cbidd autem qui ceftium fugauerant in hierufalem teuerfi Romanosquosibiinuenerut
fibi vi St blandtcijs fociantes Sc in templo congregati plures belli duces elegenmtiofephum
gamonis filitim SC Ananum. Eleazarus vero (quem proprer fuperbiam 8C tyrannidem (licet
diues effetjrebus non poluerunt paulatim ambitione 8C aftutia fua fft ppft> vt d in omnibus
parerent duces.hij fuerunt lefus 8C Eleazarus Iofephus filius Symonis ManalTesiohannes
effeus.SC lohannes ahantf filius 8C rofephus/matbif .Iofephus autem cum in galileam venif
fetindigenas fibi cociliari ftuduitex illis pfecitregionibus feptuaginta prudetiflimos fepte#
q;mino^litiumordinauit auditores Sc capitales caufas ad fe rsferra. Loca quoq;cotra ven*
turos Romanos muniuit.Solis autem fophoritis duitatem fuam munirefqm pecuniofos vi*
deret SC bellicofos;pm;fi. Iofephus infuper e galileamqu? duplex eft;fuper centu milia'colle#
čtis militibusjillos in militia inftruxit 8C plures pfecit agrrtnibus. mouet etia milite? a cofue#
tis  deltdis fcilicet  furtis SCrapinis abftinere Sc bonamconfcientia habere quaoptime bella
aminiftrarenf. Numeraf aute tofephi exercitus eiufcj ponif ordinati© iofepho ;taq; hocmo
do galileamamminiftrate iohanes quida patriasinfidiator nequit a omniu nobiliiTimus pr i*
mu latro folitariusf quadringetis annfi magnitudine SC corporum habitudine bel!orumq; pe
ritia pftantibus fibi affociatisjgalileam eft depopulatus SC hic calidiffima fraude ditatus lofe
phi medio inultta cotra eum cofixit SC q> res galileg Rotnanis .pderedifpofuerat, Ca,xxiii/.

Fo.xxxix. Pa.ij.

CETunc itaq; quidem damaricarumvicicuftodesPtholoraeum Agrippf 8C beronices pro
euratorem aggreffi multa ab eo abftulerunt qua pdam occulte non valetes amminiftrare ad
Iofephumcomportaueruntqui reprfhenfa eorum violentia iuffit reftitere dominis. Vnde
indignati raptores fofephum pditorem accufauerfinvn contra eu centum miliaarmatorum
tnfurrexenmt:multitudoq 3  apud Tancheas congregata ipfum cocremari debere pditorem
acclamabat omnibus pter quattuor iolephi fugietibus amicis.Iofephus vero Tancheas pad
ficauittapinam ipfum in vrbis fu? fortificationereferuaiTe afierens expendenda.vn orta m*
ter Tartcheas 8i Tyberieniesdiffentione Iofephus eos increpat. Iofephus autem duobus
tn eum milibus armatorum infurgentibusjeorum principesvocat vt fecu occifa colloqueref.
quos verberibus cruetatos patefaciesceteros terrorejpiedis armis couertit in fuga vn ioha*
nescreicete inurdia nouas moliebaf infidias.hic enim fimulato morbo tyberiefes cotra iofe
phu curat cotrupere:Sed Syla eiinfidias refcribete ppere venitin tyberia.que cogregatis ty
beriefibus i amphitcatro lohannes iuffit interfici. Clamate vero populo afcendens nauicula
difcefiit fuis mandas militibus vtparceretinfidiatoribus.Iohannes aute omnibus ,ppter infi
dias in eum ruentibus fugit Sc omnes galilei ad loiephum aduerfus Iohannecofiuetes SC p*
conum voce ftatim ad iofephu tria milia (diraiffo iohanejreuocata funt,Ca,xxv.Fo.xl.Paq.

* ipftojfa fcolafttca et coticiKatain:.

Clohatmes cum mille Syris iterum Iofepho infidias parans eu de proditione accufat hfe*
rofolymis( quod rtegligente populojmagiftratus cla lohane pecumas( vt cogregatis mercen
narifs bellu geratcotra Iofephu;miferut.8i quattnor ciuitates ftatimmiffis qinbufda vt a lo
fepho multitudinis auerteret bcniuolentia ad amicos trafierut qlias cotinuo fine armis reče*
pit 8C c aptos quattuor dudes remifit ad hierufale lohane timore in afcalone lateate tyberias
iteru rebellauit fimiliter & taricheg dolo a£it( qui le deferuetat Jcircuuenire cogitauit.Hic eni
(ne confilifi prodereturfclaufis tanchearu portisjnauigat ad tyberiedem cum fepte fcaphis

tionibusincrepauit:decetyberienfm potentifiimos m vna nauiculara recoepibdeinde alios
quinquagintanob)liffimosvocauit demonfnouis dcculationibus excogitahsjalios infuper
&  alios fcederis obtentu euocat 8 i  captiuos ducitomhes cutiales tarichea. Clytus vero cuius
ambasmanus iofephus iufleratabfcindereipfo rogante vt vria fibireferuatur fimiHter lena
ttuncauitbocmodo iofephus tyberiademfibi fociauit.Sephorim qucq;milinbus predati
permilit & omnia inde colleda fephoritis dedit popularibus.Iudei itaqj ab inteftinis diifeiv
tionibus quiefcentes aduerfus romanos infttuebatur in armis vniuerfaq; erant plena tumul*
tus ftatufq5 iarn periturg duitatis erat antečj romani venitent, Symon quoqj ad rapinas coli
uerfusfugatarabanano.Ca.xxvj.Fo.xli.Paf.

CEplicitliber fecundus.

3m(pit Kbet tetitos D e JtiDafco belto.

jJNerofcognitis in iudea rebus geftis/uperbia fimulans duds negligentiara accufabat, Et

gaturumČa.j.Fo.xlj, Pa, if,

C Aegefippus circum hunclocumlibro fuotertio eapftiilo fecudo!oquitur de petro 8fpaU 4
lo apoftolis tune romf de gentibus qui nerone fymonis magi dolis deceptutn aduerfum hd* Audiji
buerunt. Patefadis nam<j magici maleficifs eoq; a volatu cortuente mortuo ♦ Mero doleriš
tanti cafuin amid indignatus quffitis caufis chriftianosperfequi iuflit. Etcaptis Petro &

Paulo apoftolis alter ctuce alter gladio necatuš eft,

CIudei infperata fcelicitate cotra Ceftfu elašti afcalonem fibi ciuitatetrifemper inuifam ciim
exercitu inuadunt, Tres duces Nigru paraitain fylr m & iofcane effeum habentes. Antonius
vero ptffedus hos ab vrbisingreffu fortiter referuauit qui plus idignationi § cofilio tribue*
tes confufibiliter vidi fuerunt.Eecumq; perempti funt decem milia cum duobus ducibus lo
hanne & fyla cgteris fauci js cum nigro fngientibus.Q,ui tanta cede eoruminritataaudacia
Iterum(congregatis viribus)afcalonem inuadentes fine belli peritia vidi fuerunt odoq; eo*
rum occila milia alijs cum nigro fugientibus in turrim quda antonius iuffitinflamari. Niger
y ero in fpecu triduo feruatus le ad fepultura qugrentibus oftendit.Ca.i }.Fo,xlij,Pa, i j.

CSdTOPOLlS a romanis recipit pt^fidium.

Vefpafianus antiochia fyrie metropolim & tertium interomnes(quf in romano funt or/
be)locum tenentem exercitum duxit. Cui agnppa & fephoritfioccurrut quibiis pofcenttbus
equitum & peditum dedit munitiones.Sephoris enim maxima eft galilef ciuitas. Duf aute
funt galilef fuperior & inferior quaru fitus dimenfio ti  ciuitates defeributur.Galilea femper
peričulis refiftit.galilei eni pugnaces funt ab infantia galilea quoq; fertilis & populofa vt bre
uiffimus vicus habeat fuper quindecim milia colonoru galilea vari js arbonbus confita abun
de^ irrigatur.Samarea quoq; inter iudea & galilea fitafquf natura a iudea nichil diferepat)
Ambe em fertiles earumq; pecora prf ter alias ladis abundant Vtra^ viris referta Sarnarie
autera fitus & dimenfio deferibuntur. Iudea quoq; in cuius medio ell ciuitas bierufalefqug
anonnullis vmbilicusterr?appellatur;in vndecim fortes quaru prima hierufalem regnuns
eft diuiditur huius deferiptionem fit dimenfionera hic inuenies, Ca.ujEo^lipPa.ij.

%

Clofephus eontra fephorim impetu facies magnu mludcabeOu acceditinferior mucntu*
ftphoritis.Romani naq; tac cotinue agros depopulan? Sc  interfedis pugnantibus imbelles
ad feruitute redigebut galileaqj tdc igne plena erat Sc  fanguine.Tytus vero de alexadria cu
exercitu veniespatre in ptholomaide inuenit.Romanoru aut excrcitu fub vefpafiano & tv*
to numerus SC  ordo dedaratur.Antiochi quoq; SC  agrippg SC  fcemi SC  malachi arabif regis,
Laudatur romanoru.prudetia qui feruos in milicia etia pariš tepore inftruebant .Meditatio
naq; eoru nichil a cotcntione ditfcrt.Camporu vbi caftra pon ebat defcriptio fabrorfi quoq;
multitudo cxercitu fequf batur machm eoru m promptu funtportg in caftris vici 8£ tal«
eft tabernaculoru ordinatio vt repentina videatur efle ciuitasabi Iocuš ccene SC  prandij ata;
lomni huccinj cu tepus vigilandi fignificat 8c  dormiedi. Sicq; adinuiceprincipes ordmanf
vt fonus fignu donat SC  prgcepta fubiedis profereda. Tub« quoq; fonus quid agere debeat
milites inftruit.Caftraq; recedetes incendunt ordinateq; ineedut 8C  recedunt pedites vtroq;
latere iiccas ferunt finiftra tamen longiorem dextra. Pedites vero duces cuftodes ca armis
viaticu tridui portant vt paruminterfit inter onufta iumenta 8C  pedites equitum vide arma
Agmen autemfcui fors acceditjfemper antecedit. Omnia enim confulte faciunt'. Ideo raro
peccant legis non folum defertiones ferf minime r.egligentif capite pleduntur. Termini in
fuper romani imperij ponuntur,Ca,iiij.Fo,x!iij,Pa. j,

CG ALILEA a Romanis inuaditur.

(E Vefpafiano cum tyto filio in ptolomaide exercitum ordinante placidus ab eis mifiiis ga*
lileam inuadit maxima interempta multitudine.Deinde in Iotopatam impetum facit quem
iotliapatam congrelfi recipiunt SC  eius exercitum feptem occifis multifcg fauciatis in fugam
verterunt, Vefpafianus verofordinato exercitu ex ptholomaide proficifcitur in galilea.auxi*
liatores quoqjfqui)leuius armatieflent)8£fagittariosprfire iuflit ad repentinosincurfusho*
ftmmcohibedos.Qui in fimbus galileg caftra metatus militisjvna cohibebat ordinado ex*
ercitum SC  galileorum expedando pcenitentiara.Iofephus vero prope fephorim caftra po*
fuit,Sed(anteq hoftesomninocofpicerentjfuis fugientibusipfe cumpaucis relidis fugitm
tyberiadem. Vefpafianus autem gadarenfium ciuitatem primo impetu capit 8C (cundis etia
puberibus occifis Jipfam cum vicis incendit Jofephus itaq; magis mori eligens q patria pro*
dere hierofolymis fideliter de rebus in galilea geftisrefcribit vtffi fcedus eum romanis plače
ret; rito mandarent autffi bellandum dignum eflet)mitterent exercitum.Vefpafianus’autem
iotopatha excidere cupies(q motuofum iter afperuqj cofquaretur)mifit.Ca.y,Fo.xluj ,Pa. j.

(HOTAP ATHA galileg ciuitas vigefimo primo maij'a Vefpafiano ob*

feifa eft.K quadragefimo feptimo(qui eft kalendarum iulij;expugnata,

C lofephus in Iotapatha ex tyberiade veniens abiedorum fpiritus crigit quod vefpafianus
cognofcesfhoc quoda tranffuga ei nunciate)plaridu ftatim mifitriuitate que iubet circuual
lerc quem fequenti die cum toto exerritu fecutus'eft quem videtes romani perturbatur. Sed
ea res in falutis defperatione feciuaudaciores,lofephus naq; cotra romanosmagnum ferit
Sc  quantum iudeos defperatio tantu romanos pudor incendebatjmilitis hinc & inde occifis
SC  fauciatis. lotapatani verofromanisdiebus quinq; abaggreflionenon ceffantibusjhoftiu
vires non formidabant. Vefpafianus autem Si  cum natura loči fimul Si  iudeorum audacia
certandura putansfaduocatis redoribus jaggeremf qua parte mu rus facilis erat acceffujfie*
ri mandauit quibus iudei operantibus maximum fariebant impedimentumiSed eontra eos
machinas iuflit applicari.Iofephus quoq; čredo aggerefconuocatis fabris murumiubet al*
tius extolli SC  eontra iacula boum coria fudibus extendi murufqg ad viginti cubitorum alti*

tudinem eft eredus.Ca.vj,Fo.xliiij.Pa,ij.

C Vefpafianus hoftium audacia SC  calliditate irritatus ciuitatem obfidere ftatuitvt rerum
inopia eam reddere cogerentur.ludei vero frumenti copia habentes falis SC  pcenuria patie*
batur. Ideo lofephus potusmenfurammimftrabatquod eisampliore mouebat cupidira*
tem.Ipfe autem caute veftimeta aquis dimerfa per muros fufpendcre iuflit ex quo romanis
niceror fimul SC  timor fuit cu tantu aqu§ viderent eis  Iudibrio cofumere quos potu mdtgerc

j Li.j.cas.

■Or-

Li.j.ca.?.

foca.j;,

Li.j.ca.io

n.

%


1  frofafftca et&gčfirpocftirfffartiHt

ttždebat dux itaqi belil quiapoemma ciuitatem capercnon polTct iterum arma parat.fGfe;*
phus autem pro vi&ualibUshabcndis per quandam deuiam vallcm vicinis iudeis nuncios
mifitmandan? eorumterga Tub canum fimilitudine tcgi Velleribus. lofephus verotuccum
optimatibus defuga tra&ahat multa allegans ad fui tu: tonem, Iple tamefpueris fenibus SC
mulieribus cum infantulis pedes eius amplexis eum preeantibusjcomuni duitatis arm tus
defperationemanifefteuit Qui & ture magnu contraromanosfecitimpetum. Vncevefpa
fianus militibus confufis fugereq,- paratis fimpetum precoepit dedinare nichil defperatis for#
tiuseffe affirmans Ca,vij.Fo,xly.Pa,ij.

CVefpafianusfmuns aggeribus ferc eqtiah's)arietem duitati precepit appKcarf, Aries e/n?
bellica machina eft impeti o!a cufus bic  pohitur deferiptro. Iofephus verofconcuflisarietis
iftu mceniblis clamantecp popu lo)faccis paleis repletos contra arfetis impetum dimitti iuffit
Romani vero eontis falces ligauerunt quibus faccos intiderentSed iofephus ignisauxiliu$
applicans romanoru machinas peffum dedit.Et eleažatus iudeis eleuato faxo & dimiffofre
git arietem.Sed tandem fagitt/s confixus intenjt.Poft buncdtio fortifiimi fratres fuperro,
manos profilientes illos in fuga verterunt.Iofephus qiioq$ igne machinas bfcruebat. Vefpa#
fiano autem in planta fagitta vulnerato turbati romani ad eum ccncurtunt Sc  primus tytus
timehs patri. Sed ipfe vulneris aolore.bellum in iudeos feuius indtauit iudeis validiffime re
pugnantibus. Arietis autem .pbatur violehtia ex his queilia nodecontigerunt. Čaput n%
curufdam percuffi auulfum eft eitifq;ad tertiumftadiu.veluti fundaexcufa eft caluaria.Mu*
ti  quoq; ambitus fanguinc pleni erant & cadaueribus.Maximaq; ibi fuit cedes muros tame
machinarum i&ibus corruentes iotapatani muhieruRt.Ca,viij.F o.xIvj .Pa.j*

CVefpaffanus reereato exercitu ipfum mane ad occupandam ciuitatem ordinat quo cogni
to iofephus etiam fuuhi ordinauit/fatigatos & fenes veri us integrum mutum collocans .In
collapfa vero parte validiiTimos(in quibus & ipfefuit;colIocauit.Ipiofq; ad certame pro pa#
trif tuitione incitat Vulgusautemociofum pueri & mul-eres vifo romanorum exeixituf qua
ficapta ciuitate)vlulatu confonuerunt.Sed iofephus mulieresfne luos effceminarentviros)
intradomosinclufittacere iuflfas.Vnde ioiephi locij prfceptoru memores audadores fa&i
funt.Iofephus quoq$ his rrru anguftijsconfilioneceflitatis adhibitio rohianos feruenti oleo
defuper infufo impugnae iubet quod flib armatura fluens corpus exurebat nec incendij fu
ga erat.Sed neq; romanis virtus ih aduerfisrebus neq; iudeis prudentiadefuit. ludei naq;
pontium romanorum tabulata froeno greco decočto profimdentes eorum progreffum dece
perut. Vnde vefpafianus milites muita in hocbellomala perpeflos reuocatquorum no pau
cis obtruncatis per plures funt vulnerati die.xx.menfisiunij SC  tres turres ferrocircundatas
iaculatoribus & lagittarijs plenas fuper aggeres engi iubet, Et hi qui intra erant muri defen
fionem coa&i funt deierere.Ca,ix.Fo,xlvi j.Pa.jc

CIA PHA Ciuitas obfidetur a Romsnis & capitur omnibus ciuibiis occifis.

C Vefpafianus ad Iapham ciuitate iotapat? vidne 8c  propter iotapatenorum reiifrahtiam
infolente traianum cu exercitu mittit laphf iraq;(mitio bello)dues fugientes romani fequo#
tur.Hos enimdeus a iroenibuspropnfsexclufoshoilibus romanis deditadinteritfi. M uiti
hamq; fodorum gladifs trmffigebatur infinitis a romanis interemptis & pr^ter hodile mce#
tum domcftica proditio eorum animos fržgebat. Vnde traianusf.xi|.milibus occifis^pugra#
toribus vacuam exiftimans imperatoriciuitatis referuauitexcidium:qui tytUm cum exercitu
mifitquo veniente cum fociis 8C  ciuitatemobtinenre vehemens committtturpugna etiam
fceminis deteftistelaiadentibus.Tandem vero nullus virilis fexus gladium euafit.Infantes
autem cum mulieribus fetuitiomancipati funt.Intcrempti quidem in ciuitate quindecimmi
Iia.Captiui autem duo milia centum 8i  trigmta.Ca.x.Fo.xlvij'.Pa.ij,

CSAMARIA obfidetur.xxvipdie menfis iunij.

CHic Aegefipus ca.xiiij'.allegat famaritana muliere de mote garizim xpm interrogalTe.Io. ^dditio«
4ii/. Et ponit verii modu oradi no in hierufale ter in ano nec in mote fea lemper in omi loco


#eitamonon er3ofcpt)o"o(blta

<£Samarit§ in motite garizim congregati belli minas habete videbantur ad quos debellaa*
dos vefpafianus cf realem quintc legionis redor e cum exercitu rnifit qui montis radices vn#
diq; milite rircundedit eum tota node cuftodiuit SC  tune multis fiti morietibus plures ad ro*
manos tranffugerunt quos Cereales fecum affumens montem afcendit & alios primum eos
rogans vtfalui fiantfproiedis armis)Recufantes vero occidit. Erant autem vndecim milia 8S
fexcenti.His itaqj calamitatibus famaritg vfi funt.Ca,xj,Fo xlviij.Pa.f.

dotapatenis diu durantibus atq; prgter fpem aduerfa tollerantibus romani quadragefimo
feptimo dieaut feeridu aegefippu quadragefimo odauo fupra muro^ altitudinem aggeres
eleuarunt.Et tune quidem profugus cima paucitatem SC infirmitatem vefpafiano nunciauit
quos facile capi poife dolo dicebat in fomno quem tamen fufpedum fecit obferuari lotapa*
tenis cum quidam captusfiieratqui potiusmortem elegit t^juidin vrbe agereturjdiceret.
Tytus aut primus cum (abino ad muros iotapatg incedens(mterfedis vigilijs)ciuitatem in*
greditur SC  cgteris prgbuit ingreffum. Vnde romanimalorum in  obfidiooe receptoru memo*
res nemini parcebant.Et lotapatenorum muki ne a romanis occidcrentur in extrema ciuita#
tis congregati femetipfos interimebant. Antonius autem romanis a iudeor qui fugerat in/pe
luncam)dolofe itereptus eft omnefep ciues a romanis pr^ter fceminas SC  infantes occifi funt
Numerus autem occiforum quadraginta milia excidij tempore. Captiuorum vero mille du*
centi, Vefpafianus quoq;ciuitatem SCcaftella incendit,Ca.xij,Fo.xlviij,Pa,j,

CRomanis autem Iofephum inter mortuos qu§rentibus. Ipfe in puteo dimiffusfvbi auz*
draginta infignes viros latitantes inuemtjoccultat diemode vero afcendens vigilia explora
bat vt fugeret.Sed tertio die per quendam muherem indicatus eft quem vefpafianus miffis
duobus chiliarchis paulino SC  gallicano fub pacis fcedere vocauit:fed tune times minimepa
ruit.Tertium quoq; chiliarchum Nichanore Iofepho notum atq;oIim confuetu SC  amicutn
direxit.QuiiIliromanorumergavidosmanfuetudinem oftendut fuadetq; vt ad ducemfe
cutus veniat,Q.uo poft Nichanoris verba helitante milites fpelunca? ignem volueruntfum*
inittcreifed eos retinuit belli dudor.Iofephus aute nodurna reminifcens fomniafuturas lu,
deorumcognouit clades(Is enimin interprftandis fumnis erat idoneus SC  cognofces ,pphe
taruin librosjdeo preces obtulit.Et Nichanon confenfit quod qui vna confugeruntiudeo^
Poftq iofephu rogatibus cedere cognouerut vniuerfi damauerut ipfumtj mori potius q fer
uitute pari exhortabatur Kipfum Vt proditore oecidere minabatur.Ca.xii j.Fo,xlvii j.Pa.i j.

CETimensigiturimpetumiofephus eosrefrenare fttradare argumentis philofopbif cce*
pit quibus multis modis nemini licere feipfum oecidere ,pbat qualiterqj prolibertate lauda
bile lit mori manifeftat multaq; ad hoc adducit exepla.Nautore enim rimidum vocat qui te
peftatem metuens ante vim turbims nauim fponte fubmergit. Nullu quoq; animal feipfum
occidit.Cum enim a deo anima babeamus defpofitaria & effe ab eo accepimus.Ideo vt effe
definamusillireddendum eft.Pcenas quoq; fe necantiu adducitiapud eum iudeos qui feip
fos necabant infepulti manebant cum etiam hoftium corpora fcepeliebanturiapud alios ve
ro dextre abfcindebantur.Ca.xiiii.Fo.xlix,Pa.i.

Cloiephus autem focios a defperatione qua dudu fe mori deuouerantreuocare no potuit
fed ipfi concitati alius alium cum gladi js accurretes.ignauiam exprobrabant.Ipfe vero quo/
ma mori decretu eft.forti mortemcomitterefuadebat. Hic enim SC  romanoru SC  domeftico
liberatus bello ad vefpafianum per nichanorem eft addudus querriomnes videre cupietes
quidam hoftem interfidendu acclamantes, Alij fada eius reputantes imitationč obftupefce
bant.Omnes vero qui nomini eius irafcebantur vifo eo mitiores reddebatur. Tytus aute vi *
fo iofepho ingenita animi manfuetudine mirabatur nich l humanaru rerum firmum putas
Vefpafianus vero quafi ad impatore miffurus eu iubet cuftodiri.Que hoc cognito lofephus
feorfum cum filio & duobus amicis vocans fe maiorum nunciu fore fibi dixit futurumqj SC
filium prgdixit imperatore quod licet no tune tame paulatim crediditvefpafianus maxime
cum de iofepho captiuos interrogaffet.No tame čudo dia nec vincula remifit licet veftime*
tis SC  munenbus eu donaret.Tytus quoq; ei magnu faciebat honore.Ca,xv.Fo.xlix,Pa,ij,

& CCAE SARE A Iudeg ciuitas vefpafianum humaniffime reccepit,

CVefpafianus ctiffl exercitu de ptholomaide peruemt casfaream ludeg ciuitatefh rtfeximS
quemcura exerdtuduescufauorefufcipiunt:multiq;tunc cumclamore prfcabantur vtde
lofepho fumerent fuppliciu:fed illam repetitionem velut ab omnibus incofulta multitudine
oblatam nichilrefpodendo diffoluit.Et iegionuduas apudCžefare pofuitialias quoq; duas
mifit in fcy topolim.Ca.xy j.Fo L Pa./.

CIOPPAE fecundo a Romanisobfidetur & capitun

CQ.uidem ex iudeis profugi ioppen fibi receptaculu renouant & piraticis nauibus fabrfca#
tis plutimos per mare latrocinijs vexabant:ad qua vefpafianus mifit exetxitum quod cogno
fcentes duitatis habitatores territi naues fuga petierunt.Ioppe hic poni? defcriptio maxima
ioppenoru fuit in mari ftrages q a romanoru & vetoru violetia pellutur a ciuitate.Quattuor
enim milia Si  ducenta cadaucra a matiproieda.Iopp?itaq- breui temporea Romanisexri
faeft ibicp vefpafianus munirionemdimiiTt hierofolymitxautem(audito iotapat« exci#
dio)triftabanturmaxime de iofepho quem farna mortuum nunciauerat. Sed cognito q> ad
huc viueret ira in eum condtantut Si  dus odio contta rot&anos exacerbabantur,Capi,xvi/,

Folio.l.Pagina.f*

CTIBERfAS feredditRomaniSi

ItVefpafianns agtippg regi roganti vt tegnu vifitaret amineus venit in c§ fareaphilipi qui
cognito q> tyberias Si  taricheasfqug ambf agripp^regno pertinebant)ve!JemrebeIJaretyra
cglaream mittit vt iudg militemtranfduceret fcytopolim tyti.eriadi vidnam quo cum ibi ve *
iiiffet fihum pr§ftolabatur 8£ deinde caftra metatus in euabris valenu mittit tyberiade vt ad
pace eum inuitaret.fed feditiofi quidem(cuius iefus princcps eratcontra valerium occurrut
qui cum focijs relidis equis pedes refugit quos iefus reduxit in oppidu quod feniores veri#
ti ad vefpafiani genua fuppliciteraccedentes venia prgcantur 8i obtinent.Iefu cum focijs fu
giente taricheas, Vefpafianus verof miiTo traiano an populi multitudo pacem queretet fcifci
tatur)eoq; bcnigniifime & cum honore ab eisreceptoexmeridiano lateremuripartem di#
šrui: Si  ingrefliun fic iuffit dilatiare 8i  cum in gratiam regis edixit eiufqj caufa muris peperdfe
Capi,xyiij,Fo.f,Pa.i/.

CTARICHEAS ciuitas galile^ obfidetur aromanis&capitura tyto,

^Vefpafianus taricheas profidfcens Si  ipfarit ciuftatem munitam efie cognofcens caftra po
fuit.Hanc enim vndiq; muro validiifimo iofephus drixerat:ciuefq$ fcaphas plurimas in lacu
genefar habebat vtm easffi terreftri prtelio vincerenturjrefugerant. Iefus autem eiufq; focij
contra Romanos impetiim facientesfparte muri diffipata ;ad lbos refugiunt coa&tiq; naues
afcendunt.Vefpafianusverofcognitaeorum multitudinejfiliu cum exerdtu mifit qui patri
opus effe maiofibus auxilij's mandauit.Tytus aute priufg fubftdia veniret milites ad bellum
indtatiudeosincompofitos effe Si  belloru imperitos vulgufq; potius q exercitum didtap#
pellandos;neq;in multitudine virorumeitemanifeftat viftohairi vnde alacreseius hortatu
fa čti milites miffa auxilia egre ferebant.Tytu itaq;iprimu in hoftes pergentem ali) fecuti funt
multiq; tune fuerant interempti alijs in oppidu fugieritibus.Tunc quoq; inter taricheas ma
xima orta eft dilfenrioandigenis enim bella non placebat.Adueng vero(qui plures erat bel
lam mcitauefant.Tytu autem ciuitatem ingreflfum nullus prohibete aiifuš eft iefu cum focijs
ad agros fugiente:plurimaq; per ciuitatefačfca eft hominum cedes aduenarum Si  indigena#
rum.Sed interemprisnocentibus tytusmiferatusindigenasabinterminatione quieuit. Ve#
fpafianus autem audita vičtona filij' ly*tus ftatim circfidari ciuitate cuftodibus iuuit Si  naues
aduerfuse0s(quiadlacumfugerant / )fecitfabricari.Ca.xix.Fo.lj,Pa.j,

CGenefar lacus &  continete tetra fic appellatus.xl.ftadi!s latitudinis Si  centu, longittidinis
‘ fecundum vero Aegefippu centum quadragmta extenditur:cuius aqua dulcis eft Si  potabi
lis variaq; in eo funt pifciu genera ab alterius loči pifcibiis tam fpecie q fapore difeteta Si  vt
aigefippus dicit Preftentiora medius fecano flunio iordane cuius ortus phiala eft & no pan
n x s quod a philippo tettareba depr^hefum eft qui milfis in phialem paleis itjuenit eas apud

fcolaftfca et Cgefippo cotjcflriftttn.

CGifcalia galileg opptdu euius dui a  multitudof quia agricol? erant)paccm cupiebantSed
ad defenfionem eius iohanes quide fallax & veneficus impellebat. Contra que vefpafianus
tyrum mifit cum exercitu:alios aute exercitusad c^faream Sc  fcytopolim duxk rccreandos
Side  obfidentia hierufalem erat follicitus.Tytus autem iam cedibps faciatus gifcalcnos fine
cede voluit habere quos hortat^r vt fefe fine armis reddant. Iohanes vero (cum popularni
nemo neduj refpondete fed neqj muru obftantibus latronibus aufus eft afcenderejtyto re#
fpondit coditiones amplefti velle dicens. Sed tytu fub diei folenis prolongarionef in qua cj>
ficut nonlicetarmamouere itanec depaceconuenireaffirmat)fallereconabatur.[ohanne»
itaq;no<9:e(quibufda fegnioribus famulis mulieribus & pueris eu fequentibus ;fugit hierufa
lem fed remanentiu in via qui enm fuerant fecuti atrox fint fietus SC  interitus, Mane ita<$ fa
do tyto aduenienti populus ciuitatis portas appent SC  eum liberatorč vocans tecipit iohati
nis fugam ipfi' manifeftat. Q.ui itaq; prgee populi rogatus exercitus partem(vtipfum perfe#
querentur)dirigit.Sedeumoccuparenon valentesduo milia vna fugientium interemetunt
duoq fere milia mulierum SC  pueroru reduserunt, Ty tus quoq; ciuitatem ingreffusmuri par
tem poffeffionis iure rumpere preccepit 6t noxjfi melius relinquere impunitum q immeritu
perdereindicanspreccepitduitati.Cartij.Fo.liiij.P&j.&ip

CCHIEROSOLIMITANI exddij  initium>

fflohanne hierufale ingreffo omnes quid agerent romani percundantur qui non vi roma
poru fed fpontefvtcauriore loco pugnaretjveniffedicebat & pro metropoli velle periditarl
Auditis verof quf capti pertuletant)hierofolyma turbatur, lohannes vero pefTirnus mendax
tomanoru viresparuifaciensad bellu hierufakrnincitabat:aflerensq»nunq(etiafiahasha#
berent>mcenia tranfgrederentur.Vndefiuuenu corruptamultitudine eitis raendadjsjfenes
ac prudentes futura profpidentes lugebant,Ca,iii j,Fo,ly,Pa ,p

<[IAMNIA Si  Azotusduitates aromaniscaptj, ;■

CTyto a Gyfcalis cffaream vemente vefpafianus a c$ farea iamniam K azotum profedus
vtrumqj fubegitimpofitis illic cuftodijs. Singlas aute duitates tumultus belic q; inteftinum
exagitabat vbrqj predatlones & latrodnianichiIq 5  crudelitatis iudei inter fe omittebant. Cii
ftodes enim duitatu omnes rapinis erarit dediti:Omnefq; fine obfematione in riuieate teci#
p'iebantur:vnde mers multitudo hierufale habitans feditionem SC  farne compr.rauit. Latro#
nefq ex agris tranfgrefii in eiuitate rnulto feniores.Cedes naq iam in lucern SC  mantfefte fie
bant etiam nobiliffimoru. Antipas enim publicorfi thefaurotum cuftos SC  ali j nobiliffini cu#
ftodif funt traditi ideinde impofito eis proditionis crimine occiduntur. Tantaq; eorum fuie
infolentia vt pro arbitrio pontifices (abrogatis familijs)defigharetur SC  impios atqj incogni#
tos(vt fuorum facinotum haberet fociosJmftituebant.Ca.v.Fojv.Pa.j.&.ij,

tl lam vero contra eos populo condtato Anano pontifice euo maximo Še  fapientiffimo zu*
dore hi enim templu aduetftis populi turbam caftellu ac tyrannidis domicilnim fibi fecetct
acerbis eri 3 m malis admifcebatur cauillatio quaforte pontifices creareconati funtPhanias
namq; ignorans!# omnino inutilis forte irriforie ad facerdotiu affumitur quod cf teri facerdo
tes lege Iudibrio haberi videntes lachrymabanturpopuluitaq; contra legis gflibcrtatis cou
ruptcres.Hi enim feipfos zelotas vocabantfvri bonarum poffefiionu emuli dfent mfurgcre
Exhortabatur ananus em congregato populo cundifq; tanta mala indignantibus ftas inter
eos ftens mori fe cupere dicebat cum faera loca videret fcejeratoru pedibus frequentari.Hic
enim lamentabili orationepopulu monetqprimueosipuadentquia quotidie eoruaugere
tur numerus cum iniqtuffitaus quifq; 3d fibi fimiles pfofugiat,Ca.vi,Fo.ly,Pa,ii»

CAnano contra zelotas populu adhortantequi licetad fubeundapeticulafeipfumpropta
exhibebat. Anano itaq; exercitu ordinantezdotf fcundis eius cognitis conatibusjin eu co »
mouentur SC  profilientes nemini obulo parcebatfuitq; ex vtraq; parte cedes maxima & lati#
ciaris popularibus ad demos deportatas zelotaru quifq; lefus ad templum pertabatur faera
humu cruore profundetes yn latrontbus femper coualefcetibus populares irafcebatur,Ar.a#

inctramononer 3fofcpt)obiblia.

nus vero cum focijs inclufos in teplo zelotas obfeditifed facris portis manus nolmt appone#
re 8£ ne terapio bellum inferre vidsretur fex fere milia armatorfl cuftodes in porticibus collo
catdohanncs aute gyfcalenfis omnibus iftis exitif caufa fuit:hic enim dolis plenus flmulans
fequ? populus vellet fentire oihne anian & fuoru confilium zelotis 'proditiofe iudicabat &
immoderatifi obfequijs intentionem occultabat.Maximus enim erat adulator & non accitus
archanoru affiduus proditor SC fulpedus habebatur, Omnis autem ab eo tollitur fiifpitio.
Ipfe fidelitatis & beniuolenti? dente facramentum SC  eutn fuis confuli/s adhibent legatufqp
mitritur ad zelotas quibus fecreta reuelat multa etiam commifcends medada ananu qui ad
vefpafianum mififfe accufat vt properet capere ciuitatem Si  crudelitatis arguebat.Capi.vi \,
Folio.lvj.Paginai/,

^Legati a zelotis adidumeos proauxiliomittuntur quia vtiohennes fi'nxerat ananum ro
manis dicebant vel le tradere ciuitatem idiuneorum enimnatio ad motus eft facilis rerumqj
!?ta murationibus atqj ad arma promptiffima. Congregati itacj prope ad vigmti milia cum
quattuor ducibus vemut hierufale. Ananus autfcognita legatioe & aduetu idumeoi^portas
eis claufit mur;fq; cuftodes appofuitatq; vrbis concordia voluit fuadere.Stas er go  in aduer
fa tum poft ananumiefus pontificumeuo longiffimis ad idumeos orationehabuitipfosfgp
perditiffimishomimbiiscontra iuftosauxiliumvellent darejincrepando &poft multa illos
vt contra tyrannos auxilmm ferant exorat;eorum manifeftans tyranidem templumq;(quod
omnibus eft venerabile jprophanaffe accufat, Comittit quoq; depofitis aimis de difcordijs
iudicare aut fi non voluit neutri fauetes patri prgcatur recedant.Ca,vii j.Fodvij.Pa.f,

CPIndignatis idumeis(quia paratum non inueni(Ientintroitum)Symon vnus eotumrefpon
detiudeisindignationem contra pontifices oftendenscomune omnibus ciuitate fibi dau#
ferunt & romanos fortaffe coronatis portis parati funtrecipere. Hicenimpoftmultasincre
pationes fe declarat ferre zelotis auxilium &dei domicilni velle defendere atq? £ patria pro
pugnare.His quoq; didis idumeoru multitudo clamore confenfit, Vnde iefus triftis duplici
bello oppugnatam vides ciuitatem receffit.itaq; idumei ptope muru tabernacula pofuerunt
Tantacj; node lila horrenda fuit tempeftas vt apud omnes certum erat hominu mundi ext
tio ftatum eiTe turbatum quod maximum fuit portentiu idumeis atq; oppidanis vnam affe#
rens oppinioncm zelote autem lollicti congregaticonfilio idumeis conclufetunt fubuenire
feratamq; portamaperientes idumeos introducunt.Ca.ix.Fo Jvii/.Pa.j.

|£Zelot? idumeis ingreflismixtiin cuftodes irruutquibusoccilis omnis multitudo ad cla
morem fuftitatur Si  raptis armis ad vlcifcendum properabat.Primum quidem folos Zelo#
tas aliqi!idconarifufpicans quafieosfeparaturi numero cofidebatiSed zelotis idumeorum
clamorem geminantibus magiftj hortibiles omniu voces faciebat tempeftas. Nemini aute
idumei ctudeliftimi parcebat:neqj fugiendi aderat locus neq; fpes fuit falutis. Odoginta au
tem milia & qaingenti Ufa  nodefuerunt occifi.Pontifices quoq; ananum 8tiefum occiderut
mfepultosdimittentescontraiudeorummoresqu! etiam crucifixos adfolis occafumdepo
nunt Si  fepeliunt.Mors etiam anani ciuitatis excedi| principiumfuit. Erat enim vir lauda#
bilisiuftiffunas qui cominodis propri js communes ante ponebat vtilitates. Iefus quoq; cgte
ris virtutem pr?ttansnlloquidem comparationeinferior,Ca,x.Fo;lyiij,Pa»i/,

CExplicit liber quartus.

3tmpjtlt&etqumms>

C Anano 8£ lefu occifis zelot? cu idumeis paffim plebe quafi mirabilium animaliu gregem
madabatnemim patcentes.Sed ante morte eosverberibus afficiebant Si  totmentis nullufq;
palam r eteneq; mortuos audebat fepelire duodecim milia nobilium crudeliter fuerut occi *
ia: zachariu quoq; illuftrem virum improbis inimicu g£ probis amicum proditionis crimine
apud feptuaginta viros fallo accufant Q.ui obieda fibi cnmina diluit H  contra zelotas eoru
ma:iifeftatiniquitates.Igitur oesfeptuaginta iudicespro zacharia morimalueruntg corura

©iftojia fcolattica et CgeOppo ccnctiiafum.

eum fene fententiara: Sed Zelot? duo illam in templo oeddentes in vallera proijdut atg; a
templo expulerunt iudices idumeos itaq; fam pcenitet venilTe neq; his gefta placebant qui#
bus Zelotarura quida feereto omnia Zelotarum manifeftauit fadnora: vnae ipfi malorum
vitantes focietatern(quoruin noa fponte fed decepti fuertint participesjin domos folutis cu
ftodijs tecedunt.Sed ipfis recedentibus Zelotarum cernit infoleria qui in fortes viros Si  in*
lignescedibus feuiebant omnemej; volebantdelere nobiiitatem.Goryon autlibertatis ama#
tor cura multis ali j s occifus eft Niger quoq$ vir in bellis ftrennuus dcatrices vociferando eft
euidens extra porta duftus ocd ditapliq;jupplicand fepultura denegatur.Ipfe vero mories
roraanos vltores famčq; atq; peftilentia cotra impios prgeatus eft. Omnibus certe mortis oc

cafioexcogitabaf.Soliq5ignobiIes &fortunahutniksraortemeuafere, Ca. j, Fo,lix. Pa.j.

CVefpafianusfromanis dudbus ipfum contra difcordes iudeos bellurn agetemcitantibus)
meiius effe vt fefe paulatim domeftica feditione confumeret refpodit cui militu redores co#
fentiebdt moxq$q vrile fuiftet cius confihum apparuit.Iudeis namqj multi /udeorumZelo
tas fugientes ad eum venientes fuga tamen difficilis omnes exitus obfidebantur. Zelote
quoq; ad hoc crudelitatis deuiaruntvt omnibus occiiis denegarent fepultura. Sepulti nam
fortunarifiirni cruciatus comparatione eftimabatur.Tuncitaq;captamiri eiuitatem St  faera
esurendafore commune erat prouerbium. Ca.ij.Fo.lx. Pa.j,

Clohannes tyrannidem affedas paremeum firailihushonore dedecus repntabatqui pau
latim fibi multosnequiotes moetuautira affedans multos habebatfatellites.Sedmoq; tune
oritur mter Zelotas atq; tune triplici mašimo malo ciuitas laborabat. Tyrannide feditione
St  bello quorum leuius beilum erat popularibus qui patri js fedibus reiidis ad alienigenas fu
giebant.Quartutn pr?terea commotu eft belluinmaftada namq; caftellum validutn ficcarif
tomanum exercituin videntes ociofum St  intsr fe iudeos difcordesdie azimoriim occupaue
funt.Et mulieres a c pueros in fuga deficientes feptingentos interfeceruf yirofq;c>rcacaftel#
lum vaftauerunt: vbiqj eriain(mulris ad eos perditis viris eonfugient(bus>latrones congrega
bantur;Omrufq; mdea latrocinijs 8t  ieditioneerat perturbata.Vnde Vefpafianus a quibufda
tranffugis(vt'patriam his calamitatibus liberaret)rogatus venit propius ghierufalemeffet
obfeffuius, Ca.iij. Fo.bc, Pa.ij,

CGADAR. A Veipafiano optimatibus tradita,

^Gadaram Vefpafianus,iiij.diemartijoptimatumrogatu(ignorantibusfeditiofis)ingredi
tur doloftuiujciuitatis prineipem compr?henfum interficxunt;nimiaq 5  iracudia mortuo ver
berato extra eiuitatem fugiunt.Gadarerifesquoqs contra fugitiuosaVefpafiano recipiunt
ptgfidia qui(miffo placido cotra eos qui de gadara fugerantj eum cetero esercitu in c?Area
regreditur.fugiriui vero aduerfus placidumimpetu facientes coačliimuftisinterfedis St  fari
ciatis)fugerunt vi<ftorq; placidus vieum obtinuit qui(do;nibus diflipatis a militibus )  igni eft
traditus, Fugientes aute numero audi hiericonta fecefferunt ibiq; foiutis fpem ponentes pla
cidus infequitur yfq; ad iordanem omnes quos occupallet mterfi[ciens;tredecimq; iuxta ior#
danem (eum locuseffctfugasjoccidunturalijs in fluuiuinfe vitro proijesentibus St  capciuo
rum fere duo milia ducenti eum urnima prgda adduGtintur alphaitidis tecus Si  iordams re
pleti funt cadaueribus Abila lulias Befemoth eum viemis vicis romanio fubduntur imperjo
dtindefugientes pet lacum milite fcaphis irapoiito iubadi funt. Ca .iiij  Fo,lxj,Pa,.j.

CEIDDA 8£lamniaciuitatesfeferqmanis tradiderunt.

•

CVefpafianus faudito g; galacia anerone defec;flet)ad beilum incitatur vt orientis plača#
ret partes atq; per oppida Št  vicos obftante hyeme collocat prgfidia &qu? vaftatafuerant
reftauratqui m antipatrida vemens ciuitateq; eopofitam recedens vaftando SC  inflamando
omnefqj fubuertendo Toparchias circum rapham in Lydda St  lamniam venitrdeinde Ama
thuta decemq;miliaviroru captis duobus viris occidunt St  millecapriui. Ca.v.Fo.lxj.Pa.ij.

CHIERICO aromanis obfidefmultifij fugietibusin motana hierufale reliqui perimunl,

Gg.j.

£;ttamonoft tf  Sofspljo bflitta*

f£Vefpafiano aduenienti hiericonta traianus occurrit cudis fub iordanem deuidis Sed ex
hiericonte ante;eius aducntum hierufalem in montana diffugerantinon pauci autem qui re
manferant occiduntur. hiericontis fitus SC  dimenfio afphaltides Sc  tyber ienfes lacus natura
cotrari j afphaltides falfus SC  tyberienfes dulcis fons iuxta veterera ciuitatem hierico homi,
nibus aln SC  frudibus peftilensiper helifeum vero(fale lmpofitojcundiffirnus atqj faluberrf«*
mus eft effedus, Amplius autem q cgteri fotes fpacium rigat optimos paradifos educat ita

ibi facile iungi poteft etiam ex induftria quod(vt experireturj Vefpafianus(i'ado ibi homiej
lacum videre voluit.Mirabilis quoq; coloris SC  terrg mutatio. Bitumen infuper mededis cot
poribusinuenitur hic lacus fodomiticg terrg vicinus qug habitatorum impietatefulminibus
conflagrata fuit vbi adhuc diuini ignis reliquig videntur atqj in frudicibus cineres, Ca,v j,
Fo,lxj. Pa,i/.

CGERESA capituraromanis,

d V efpafianus ("collocatis apud Hiericonta prgfidijs) Annium cum exerritu mittif ad gete#
fam qui(capta ciuitatejmille iuuenes iterfecit; SC  familias ducitcaptiuas bona^militibus p*
dari permifit: doraibus quoqs iucenfis ,pximos petijt vicos SC  vaftauit omnia circa hierufa#
lemuNeronis vero occifi anno imperij,xiij.Vefpafiano paranti feproficifci hierufalem interi
tus nunciafihic enim feipfum fugiens occidit.Cui galba imperator fuccedens occidif SC  otho
declaraturdmperator qui bellum fecit cotra vitellium. V efpafianus autem a galba mandatu
expedans tailitiam differebat mifit Tytum qui galbammenfe feptimo totidemq; diebus ca
gnofcens fuiife occifumredijtadpatrem. Ca.vii. Fo,xIii. Pa.ij,

dNouum bellum in Hierufalem p Symonemgyore fflium SC  lohanem ortumhic enim g,
pter iniquitates fuas ab aerabatena pulfus dominandi cupidus omnes nequiifimos congre,
gans montana iamdiripiebatterribilifcgpiuribus timorierat& illi populariummulti tanq
regi parebant.Hic enim Ayara vica ad fui tuitionem murodngit SC  pro caftello habuit.Ipfe
quoqj zelotas contra fe cum armis egredientes(pluribus occifisj  aiios in fugam conuertitihic
et am cotra idumeos bellum geflit SC  per totum diem detrado bello vtriqj g quales receflerut
Eleazarusautemafymonemiffusad bgrodis cuftodesde traditione eius prolocutus fugg
non reperiens locum in valiem fe deiecit SC  ftatira mortuus eil.Iacobus vero idumeus ,pdi#
tor fymonis copias exploraturus veniens patriam ipfi tradere pollicetur qui ad iduraeos te*
uerfus fymonis exercitum multipliri numero raentiebatur SC  line bello fymoni monebat tra
dere principatum,lacobo quoq; in conflidu ad fymonemconuerfo vniuerfaturbaturmulri
tudo cundis fineordine recedentibus.Capitu.viij.Folio.lxii j ,Pagina.i,
dSymon fine fanguine idumeam mtroiuit,Chebronq; ciuitate obtinuit qua indigne xgy*
ptiaca raemphy te antiquiorera dicunt SC Abraham ibi fuiffe domieilium,Terebintus quoqj
maxima arbor fexto ab oppido ftadio cernitur ab initio mundi creata nune vfcg durare. Sy*
mon autem queadmodum poftlocuftas fylua cerni folet frodibus fpoliata fic etiaj idumea
vaftauitjvnde Zelotg his incitati infidi js per itinera collocatis vxorem eius capiut. Vnde in
quos,reppenifet infaniara infundebat i  hoc folum a ferisdiftans q>'mortuorutn no vefceref
corporibusquareeiusfcerocitate territi Zelotg vxorem remittunt. Ca,ix. Fo.lxm, Pa.j,

CCOPHNITIA SC  Acrabatena atq;BetheIan SC  Ephe$:Capheranum Carabin &

Chebron Idumeg ciuitates SC municipia a Vefpafiano SC Cgreale capiuntur.

dVefpafianus reftates idumeg partes accepitcophnitiamacrabatenam bethelan 8Cephe
cgrealis cum exercitu ad fuperiorem m.ilus idumeam capherana carabin SC chebron vaftat
SC  comburit.'vi autem in Chebron intromiflus hominum multitudinem quam inueniticum
pauperibus peremit.Symon autem,iudeg perfecutus re!iquias plerofq; hierofolymam cofu#
gerecopulit SC  eius obfeffomuro operanorum exagris venietemmultitudineinterfecit.Ipe
quo qjforis populo eratromanis terribilior, Intus vero Zelotes vtrilej; feniores quos etiam
galilei nouis inuetis SC  fadiombus corruperar.Cui iohanes ex potetia;qua a gahlcis accepe
ratjvitereferes oes ^mittit pdatioes 8C qugcu $vel!et.Cedes na 9 viroru 8C feminai^ iniurig

)

l^lic tfafcotaftfca et ftMppo concffrafam *

pfo ludo habebantur.Sentina enim iniquitatis 8C  libidinis hierufaie erat 6i  iudea eofa; qui
Iohannemfugiffent recipiebat fymo:pugnaq; fada eft inter zelotas & fymone. Vnde ludei
hierofolimite congregato concilio iohannem dijcere 8C Symonem recipere ftatuerunt & mif
fo cum quibufdam mathia pontifice eum in ciuitate vt dnm 8C  deffenforem receperunt.qui
omnibus fefe ?que hoftem magnifeftauit ipfeq; auxiliante populo templum ingreditur.Vbi
^nter c?tera Zelot? quattuor turres fabricauerahtfortiflimas, Ca,x. Fo.buij, pajj,

C Vitellio germano imperij redorc cum exercitu italiam vaftante Vefpafianus ali/s vacarc
bellis cum patria vaftaretur indignabatur.hocqj ferre no poterat cogitatione dubius railftes
qfioq; romani in iudea degentes contra romanos murmurabant quia fpe queftus creabant
impetatores relido(qui apud eos eranrjimperio dignioreeius .pbitatem 8i audes fuper ex#
tol entes multumq; in Vefpafiano creando fore certamen arbitratur.Non enim fenatum po#
pu umve romanum viteliij Iibidines pro Vefpafianipudidtia ppeffurus ne pro bono irape#
ratore crudelifiimum tyrannum optaturos.Ergo fi perici? fenedutis debeatUrimperium Vi
fpafianum. Si autem adolefcenti? viribus Tytum dicunt dignum ipfumq; Vefpafianummi#
lites imperatorem nominantes rogant periclitanti fubueniat imperio.Sed imperare nolenti
U  reculanti magisinftant etiam cum gladi js morte d ihinatur quodcum minime potuiflent
perfuadere acceptauit.Ipfe vero asgyptum('cum fciret magnam imperij partem cffej priufg
militum hortatu romam peterent jres alexadrmas ordinauit. Aegypri defcribiturfitus cuius
pelagus portubus caret pr?teralexandrinum qui aditu difficillimus &  periculolus ideotur#
ris masimaan infula igne lucens nauigandbus nauium applicandarum difficultatetn often#
dft,Vefpafianus igitur alexandrinarum rerum cupidus ,ppter imperij firmitatem litteras ty#
berio Alexandro aegypti 8i  alexandri? redori nuttit  mdicans militum alacritate quodq; ipe

Alexanderfecit, Ca.xj. Fo.lxiiij. Fa./.&.ij.

Vefpafianum imperatorem in oriente citius farna nundanteXegationes e fyria alifq; pro
uincijs coronas gratulatoria decreta ipfi afferebant qui diuina prouidentia imperium flbi d>
tigiffecognofcens multaq; prgcedentia fi'gna;8£ lofephi didarecordaturquemad fe vocatu
folui iubet.Sed procurante tyberio vt a probro fifflul 8£  a vinculis folueretur vtq moriš erat
apud eosieius vincula non foluta fed frada fuerunt, Vefpafianus vero dato legatis refponfo
Si  ordinatis rebus veniens anthiochiam nunciautt cuni multis čopi js mifit in italiam. Anto#
nio autem bellum contra vitellium agere properanti.Cednnus a Vitellio miffus venit obuia
qui vifo Anthoni j eserdtu de proditione agitauit & conuocatis militibus rebus Vitelli j de#
trahenslaudabat Vefpafianum eos adipumiuadenstranfire quem milites Vitellium fi vi#
dfletitimentes occidere voluerunt. Sed impediti vindum Vitellio tranfmittedum habebati
Romanos vero cremonem fugientes anthonius (qui primus cognominabatur) preueniens
multos peremit 8t oppidumaggrdfus militibus pinifit predati.Tnginta milia S ducenti vi#
tellij exercitus funtexaindi.anthoniusquoq 5  quattuor milia & quingetos amifit Si  Cecinus
folutus geftarum rerum ad Vefpafianum nunciusdirigitur. Ca.xij. Fo.lxy» Pa.j.

CSabinus vefpafiani frater anthoni j recreatus vidoria rom? capitolium occupatCui nobi
lium mtilti focianttir.Et domicianusfecum contr3 quos Vitellius militum mifit exercitu Sa#
binus vero ad vitellium dudusrdomiciano cum multis nobilibus euadente; occiditur Reli#
quamultitudo laniatur gCtemplumincenditur.Antonium autem cumexercitu venientem
viteliij milites excipiunt qui(trino intra vrbem oomnjiffo preliojomnes intcrierut Si  vitellius
ebrius de palacio procedens a populp in media vrbe odauo imperi j mehfe iugulatur.Mor#
tuorumq; fupra quinquaginta milia numerata lunt.Mutianus quoq;romamingreffus mul#
tosfqui vitellio confenfenint)occidit',8č domicianum vfq; ad patrisaduentum populoredo
rem infinuauit. Et fic Vefpafianus a populo cum leticia imperator eft conffrmatus qui i ale#
xandriagefta rom?cognouit& ad eum cxtoto orbe legati venientes cum gratulationibus

dirigitcuiusiteratq 5 manfiones hicinferibuntur. Ca,xiij. Fo.bcv. Paaj

<£Explicit Liber quintus6

Gg.ij.

%t(tatnctton ey 3ofepi)0 biblift*

3ncip(t JUbec&ejctus.

CTyt 0  adhuc in alemdria cum patre impium difponente feditiohierofolymis aada trifa^
nam diuifa eft fdlicet Zelotarum lohanis 8c Symonis,Zelota^ eni dnaeio caufa excidij  fuit
feditioq; in feditione fiiit. Eleazarus naqj qui ab initio Zelotas a populo i teplum feparauit
Johanne fibi pferri indignatus alios fibi contra ipm fociat interioremq; tepli occupat ambv
tum 8C lohannes loco inferiori exiftens hoftes habebat a vertice tep!umq; crebro miffiliunj
jadu cedibus totumpolluebaf. Symon vero fuperiorem ciuitatis partem 8t  inferioris pluri.
mam retine* Iohanc erat inferior Iohani itaq; medio duplex parabaf bellum ad oera quippe
impietatis genus rabidi efferebanf facriffcantefq$ SC adorantes interficiebat ftannuqj langui
nis occiforum per atria templi profluebat.Vnde maximu eratduitatis lamentum.Eleazarus
itaq; cotra Iohanne foci j ebrij ferebanf qui etiam 8t  foci j in Symone rebellabant: Cui etiam
contra feditiofos ciuitas erat auxilio.lohannes aute quandoq; fugiente Symone plenas vte#
filium fruraetiincedebatibideilloregrediente Symon agebat omniagj ad ciuitatis obfidiO#
nem pparata fuaruqj viriu neruos abfciderunt cobu(tifq; circa teplum oibus ciuitas area pu
gngfadaeft concrematoqj omnifrumento farne fibi coparauerutpopulus aute (vtexterntf
bello domefticis liberaref malisjpro romanis vota fačiebat.Tuc enim maximaiudeora erat
infcelicitas nec$ viuis reuerentia neq; mortuis dabaf fepultura. Ca.j, Fo,Ixvj, Pa,j,

<[Tanta erat feditioforum crudelitas vt mortuorura cohculcarent cadauera. Iohanes quoqs
faeris materi js ad bellica conffcienda inftramenta abutebaf. Deus vero laborem eius inutile
demonftrauit.Tytus aute exercitum colligens legiones St  fubfidia cgfarea profediiseft.Pro
cedentem vero Tytuirt in hoftilem tetra antecedebant regia omniaqp auxilia valde enim or#
dinatus erat eius exercitus.Ipfe autem quia populum iudeorum latronibus opprefifumpace
defiderareaudieratdaphnaraeorumanimos exploraturus ingrelTus maximueuafft pericu
lum.Diuinitus narnqj cum effet fine armis a miffilibus in eum ladis eft pferuatus Si duobus
tantu focijs interfedis ad, fuos faluus euafit in fcopos loco: vnde ciuitas SC templi magnitudo
videtipoteratdiuerfisinlocis caftrarauniri milit. Ca.ij. Fo.lxvj.Pa.ij.

CDiffentio interior(bello foris interueninte) refrena! feditioff^ contra romanos mita con#
cordiavniuntur8Ccontraromanos invallecedron impetum facienteslegioneraturbarunt
eam fugantes. Sed Ty tus in auxili um legionis veniens multos interemit iudeorum aliofep in
fugam conuerdt,Tyto vero milites ad fdificandum mittente iudei hoc fuga eftimabant Sed
fpeculatore fignum dante frequentiffima multitudo maximo impetu prolilift vt nemo eam
fuftinere aufus eft. Etromanorum agmen continuo diffipatum eft gcpulfi in montem refu#
giunt.Tytus autem cum paucis relidus iudeorum furori cedere rogatus honorem faluti an#
teponens hoftes impugnauit Si  turbauit.Sed iterum turbati romani difpergunturfupplican
tes iudeorum non pofle ferreimpetum 8C alijs quidem fugietibus Tytum fugifle eftimabat.
Ipfumvero quidam in medio verfari bello cernentes cunftis eiuspericulu nunriarunteum
clamore 8c furore a fuga reuocati contra iudeos irruerunt,Tytus itaqj bis legionem a pericu
Joliberauit. Ca,iij, Fo,lxviJ. Pa.ij.

fE Extranco remiflo bello iteruminteftinumoritur [  feftoazimorum inter fohanne SC Elea
zarum Si  lohanis inftrudi milites templi occupandi gratia arma fub vefte portabant qui in#
greffi abiedis veftibus armati apparuerunt tunccj maxima 8C varia cedes fada eft i  templo
Seditio quoq; qug prius fuerat tripertita in duas partes redigitur. Tytus autem caftra pro#
pius ciuitatem tranfferre volens miffo exercitu complanare vfq; ad muros iubet fpacium.Iu
dei vero Romanos fub pacis flmulatione volunt decipere. Ipfofqp fugiunt velleintroducere
quorum romani calliditatem no cognofcentes opus feftinabant aggredi.Sed Tyto fufpeda
erat mutatio qui milites manere pr£cep!t.Q.uidam vero romani ad portas currentes interf!#
ciebantur alijs vulneratis.ludei quoq; Romanos vituperabant fraude pelledos.Tyfus vero
iratus milites propterinobedientiam redarguit apud quos etiam vincere fine ducis praece#
pto infamie eft.Commilitonibus autem pro mobedientibus tytus indulget Capi.iii j. Fo,
hviijt  Pa. j.

^S^Ppus

Ifca.?.!!

Ii.y#cai4i

lif.fl.9*


1  i.s.cf'6.

7*

li.y.ca.

10.

O

Irt'

Ci

$ittoka fcolatttcaet «gef<ppo conctftafum.

CCH1ERV SALEM obfidetur Cuius fitus aediffcia murorumcj & tumum munitio h

templi;regigqj aule ornatus & ftručtura defcribuntur,

<TTytus militibus’rec6filiatus cog quato ciuitatis mteruallo exercitum or dinauit circa hieni
falem qug trmo circudata eft muro niff in vallibus ip!'aqp eft fupra duos colles quorum lupe
rior caftellum Dauid Si  inferior dičtus eft acra collis vero tertius lata diuifus valle quem affa
monei aggeribus repleuerut vt templo coniugerent duitatem. Vallis autevfcp Syloam tyro*
peon eft appellata foris etiam duo erant colles. Murorunri autem dukatihqug plurimoru re
gum opibus vndiqj munita erat defcriptio SC  dimenfio hic ponitur.Primus cum murus vetu
ftiflimus dicebaf.Agrippa autem a claudio prohibitus muros non perfecit. Turres aute mce
nibus fupereminebant.Primi eni muri viginti erant turresiTertij nonagintairaedij quattuor
dedm SC  antiqug quinquaginta. Ca enim  tertius murus totus effet admirabilis adinirabilioc
tamen i  muro turris fephinafurgebat qua parte Tytus caftra pofuit.Hgrodes tres turres triu
amicorum nomine gdiffcauit Hyppicos Phafellus 8< Mariamues turris qug cgteris magnifi
centiora SC  ornatiora fuftinebat diuerforia has turres antiquus murus excellentiori Ioco co#
ditus eftlapidibusmirabilismagnitudinis conftru&us continebat. Ca,y. F^kviij. Pad),

IJReg/f aul^mngnifica defcriptio mirabilifq; ftrudura omnium narrationc prgftatior qug
equali ambitu tutribus ornatiffimis & vitorumreceptaculisambiebatur extta:fed omniain*
teftini infidiatores ftammis confumpferunt Templi quoq; a falomone gdificati difcribif ma
gnificentia populicp ad gdifidaliberalis deuotio.Ipfius infuper templi dimentio diuifio por
ta 2  atq; promulieribus ad orandum Iocus SC  ingrellus defignantur. Quodqs fueritfan&um
SC  facrofan&um profanum oftenditur:fingulorumq; ftručbura.Ornatus ibi SC  quattuor colos>
res fcilieet hyac indi; coc cip  purpurei SC  byffi.quattuor fignificantes elementa ponebantur,

Ca .v/. Fo. lxix, Pa.j.

CPlanides autem templi erant cuius dimenfio fecundum altum/Iongum Sc  latum defcribit
In ipfo quoqj teplo tria mirabiiia /prg dicanda opera eranticandelabrum/ menfa SC  thuribulu
Septera lucerna; in candelabro; feptem errantes ftellas denotabant. Et duodecim panes in
' menfaianni curriculum per duodecim figna defignabant. Thuribulum quoq; per trededm
odores.omniaelTe dei manifeftabar. Aureis quoq; verubus acutiffimis;ne,ab auibus pollue/
retur templum prgferuabatur. Viri autem per omnes qui omma caftra no effent ab interiori
aula prohibebatur. Ced quoq; de facerdotali tribu plebeis vtebatuf veftibusipartes tamen
generis confequebantur.Pontifex autem cumipfis facerdotibus no fempenfed diebus qui*
bulcunq,- feptimis SC  per fingulos menfes kalendis: yel quando agebatur anriua folemnitas
alcendebat.Eius defcribitur veftiraentum 8C  fignififcatio notanda.Solus autem atqj in anno
femel intrabat quo die cunčtos iuuaremos erat iudeis. Antonia quoq; turris ab Hgrodegdi#
ficatur m angula duarum porticuum pnoris templi fita eft Hgrodis rnaximam demonftras
magniffcentiaiiu Ca,vi/. Fo,lxx. pa.ij.

c Aegefippus libro quintocapi. decimo dicit quendam čananeorum potentem hierofoli#
mam vrbem codidiffe quiproattio nomineiuftus vocabatur quam primo folimam vocauit Addftidj
poftea templu addiderunt vnde hierofolima dida eft.Dauid primus vir hebreus cananeos
expulit conftituit fuos qui in ea domum regiam fe fecit voluit SC  templum condere:fed pro#
hibitus oraculo falomonem hgredem reliquit qui tertiplum gdiffcauit; &adorauit de hoc lo
fephus antiquitatumlibro^viijVcapi.iij.iiij.v.vj.ibidem.Infuper Aegefippus materig templi
diuerfitate moralizat.No ociofa inquit materia tantg diuerfitatis Sed cuius fpedes materia
rerum latentium fignificatet eius q> effet templum qui ccelo Sc  aeri marf SC  terrg qua creator
elemetorum dominaretur atq; folus regeret Si  gubernaret SC  poftea fubdit. Deniq; princeps
facerdotum hgc.iiii, indumento fuo exptimere confueuerat quando maxima celebritas erat
feftorum dierum q totum mundum indueret vt pro populo (upplicaretur in eius figura qui
venturus erat princeps facerdotu lefus qui tolleret peccata mundi feniora princeps linthed
interius operiraento tegebat eo q>  prg cgteris in  facerdote fides mentis qugrif SC  ccrporis ca
ftimonia,Q,ug fuccingere debeatcarnisintemperantiaDuo erant tabernacula (acra SC  pau
lopeft in lllud mterius quod fecundu appellabatur femel introibat tantu princeps facerdotu

Ogaifi

Xettamonoii er 3ofepl?o btblra-

»ion fine fanguine quem offerret pro fe Sc  populi dclifto hoc figniffcante fpiritufan&o ven#
turam Iefum qui vere folus intraretinteriora diuinorura penetralia facramentorum SL  archa
na fubftantif cceleftis qu?noflet omnia: folus quoqj patri fanguine fuo totum mundum re,
coniiliaretvtcceleftium SC  terreftrium milereretur. deniq$ poftg venit pacificauitoraniaper
fanguinem aucis fuae quse vclut in caelo vel in tcrra funt. Intus Thvmiamatherium intus
menfaintus lucerna.Thymiamatheriumiquod ita ad deura patrem ficut incenfumdiriga,
tur maximi facerdetis oratio: menfa cp in ea paflio Chrifti fit 8£ mifteria facramentorum.
vnde St Dauid d icit  Paradi h  confpečtu meo mefam.Cuius velutduodecim panes duode,
cim apoftoli funt teftes paflionis ac refurredionis eius:Lucerna qu? fuper candelabrum po
nituran fubmodio eratad eft fub Iegis mefuranunc eft in grati? plenitudine frequeshepta
micho himen effurides eo q> fpiritus fandus feptem masimaru gratiarum virtutibus dci te,
plum illuminet. Trinitatis lgitur cognitio interioribus erat templi que dicebatur fandarum,
vbi repofita quondam Aaron virga floruittpfacerdotalis grada Ichrifto amphus efletope,
ratura poli raortem qua mundum redemitiante tepluin erat.xiiij. gradusper quos Ezechig
regis vmbra afcenderat figmffcas ei vit? finemfuturum: Sed oraculo inomtus orauit &me
ruitmortisdelationemhociudiciocp hifdemgradibusfolrefunderetur qui fignificarettot
nuraero annorum commeatum SC  vit? refufura h?c ibi aegefippus.

(j[Syaione SC  Iohanneinter fe diffidentibus: diuifa ciuitas eos fequ§batur. Tenebat autem
Symon fuperiorem ciuitatem SC  murura maiorem vfqj cedron.Iohannes vero templu SC cit ,
«a templum loca;Nichil iudeis a romanis pems pafli funt q ipfi ce tradauerunt. feditio naqj
ciuitatem SC  romam feditionem ceperunt, Ca.vuj. Fo,lxx. Pa,ij,

CH1ERVSALEM aTytoobiidetur,

f£Tytus circuiens ciuitatem qua muros aggrederetur explorat SC  conftderatis Iocis ad loha
nis potiffcis tumulum adoriendam effe ordinauit obfidionem. Nichanore autem Tyti asu',
co proptus cum Iofephovtpacem fuaderem / )appropinquante fagitta percuffodratus cefar
in obfidionem excitatur SC  fuburbanamilitibus veftare permittens aggeres tripertito exerci
tuconftrui mbet vtrorumq; romanorum fcilicet Si  iudeorum maxima fuit diligetia 8£iudei
aggeres exftuere romanos irapediebant,Propius tamem difpofltis machinis Tytus raurum '
ex tribus partibus iubet pulfari:vnde fediciofos inuaflt timor;quonia odiorum obliti in vnu
coeunt contra Romanos. Tytus quoq; femper laborantibus pr?ftabat auxilium: & ludeoru
audaciam difciplina vincebat Romanorum;Et grauiffima circa machinas commiffa pugna
mult? interficiunturquas Alesandrini promptiffirtie ab incendio preferuauerant.Tytus au,
tem potentiilimas comitatus in hoftes lrruens duodecim peremit:reiiquis couerfis in fugam
&captiuum iudeumad aliorumterrorem militcrucifigi; lohannesquoq;Idumeorum dux
percuffus fagitta perijt, Ca.ix. Fo,lxxij* pa.j.

4C Nočte vero Romanus exercitus vna turrium nulla hoftiumvi lapfa eius fonftu territus eft
fufpicantibus fingulisiudeos caftra inuafiffeifed tyto rei caufam indicante quieuit tumultus
8C  contra iudeos machinas admouerunt: Muroq nyconta fračto iliius propugnacula fecuri
reliquerunt quia alia duo fupereflent munimetia.Romani :taqj ea parte ingrefli quintadeci,
ma die Maij maximam muri partemdiruerunt: Ettytus ordin«oexercitu expugnationem
ingredif iudeis fortiter refiftentibus. lohannes quoqj SC  Symon fi loca dimiferunt cuftodien
da.ludei tamen imperiti romanorum peritia vincebantunfed in murali certaraine vincebat:
Romanos autem fortuna Sc  fcientiadudeos vero audacia fuftentabat: pernodates auteinar
mas prima luce erant parati. Symon quoq; fuos metu vrgebat:Romanos autem vincendi co
fuetudo SC  Pudor hortabatur ad virtutem SC  ty tus vbiqj pr?iens teftis militi?. Loginus aute
tomanus in medios irruens hoftes duos pererait fortiflimos SC  ad fuos redi jt cuius faluti Cg
far confulens temerarios referebatimpetus. Ca.x. Fo. lxxij. pa.|.ij,

CCailor iudeus fubdolusfariete medi? tutri feptetrionali applicato) miferabili voce tytum
fibi parcere prgcabatur. Cui pro firaplicitate fua credulus machinarum impetu refrenato qd
Vellet permittit eloqui. hic autem fcedus velle mire fimulans fingitq; quofdam fociospace
qugtere SC  quofdara nondUis autem fuper hoc ambigentibus cefiente quoq; expugnatione;

j

pus.

H.f.ca.s*.

»f.

' I

^gj,

ii.f.a«'

li.f.ca.if.

16.

ILf-M 1

ib

fflftotfa fcolafttca et €geftp po concittafum

Symonem mandat vt tebus confulat vrgentibus SC  furnit contra dicentes focios rogare vide
baturquuntorachas;nudosgIadiosfi'ngentesvelut interfedi cadebant quodcgfar8£focij
vidcntes obftupuerunt calamitatiq; eorum miferebantur. Caftor aute ad natem fagitta per
cuffus imperatori conqueritur.Cui(iubente tyto)Iofephus nichil de eo boni fufpicans dexte
ram porrigete noluit amicos etiam prohibuit.Eneas vero cum ad eum vorantem SC  aliquid
de ffnu promittentem properaret pene faxo ab illo dimiffo proftratus Sc  miles quidem pro*
pinquus eft vulneratus.Q.uo cognito Tytus iracundia vehementius contra iudeos vfus eft.
Tyto vero captomuro fugatifg; iudeis introcummille armatis tranfit SC  eos exoratum iri
aditum non dilatauit nec occidi permifit. Romanorum autem multi inclufi a iudeis trucida
tur omnefq; fuiflent perempti nifi ds  Ty tus opem dediffetifed a muro pulil funt.Oppidanis
itaq$ creuit fpiritus & fecundis rebus fadi amentes fe non pode vinci arbitrarnim Sed deus
eorum(qufa iniquis erantjeorum officiebatfententijs neq; in quo erant cernerepoterant pe<
riculum. Capi. x|. Fo.lxxiif. Pa.j.

<£Tytus iterummuropotitus prffidia per turres meridiana partecollocauitqui iudeorum
conuerfionem expedans i confpicuo hoftibus loca pecuniam militibus iuffit diftribui SC  ex<>
ercitus ordtnem armorum quoq; pulchritudinem oftendebat, Et forte feditiofi ad illarn fpe#
ciem animos mutaffent nifi malorum immanitatef quam in populum commiferantjveniam
a romanis defperaffent,Tytus autem diuifo bifariam exercitu templura per Antoniam cape
re cogitauit in vtraq; parte aggeribus eleuatis.Iudei vero Symonifq; focij' SC  Iohanis atq; Ze
lotf'impediebant. Cgfar itaq; ipfos ad pcenitudine fuadere non ceffabatfted oratione armis
quadoq; efficatiore per Iofephum rogabatfad pacem;Qui muros vndiq?circuiens vn poffet
aud iri eos vt vlterius romanis non refiftant obnixe exorabat dicens naturalem legem poten
tioribuscedereiubere. Optimumqjanteintolerabilem mutare fententiam SC  falutate fequi
confilium Sed illum talia mouentem multi conuicijs afficietes etiam tela in eum iaciebant.
Capi.xij. FoIi,lxxiij. Pagi.ij,

Gefi.c.ir. CIofephus enim vt eos ftederent antiquorum patrum adducit hiftorias eorum diuinare-*
4-6. memorans opera Abrahg oranti deum intadam vxore Pharao Necbas remifit.lfrael quo<£

Exo.c.t ,z  quadringetis annis feruiuit in ggypto nec ie armis defendit.Sed femetipfum deo comenda*
3.4-.5'.6 > 7 uit.Rapta archa a philiftijm demedio fine atrnis eft reftituta.Diuinafiunt Sennacherib ce#
* i re.ca.4-, des& exercitus centum enim odoginta quinq; milta diuinitus fuerunt occifa. Septuaginta
Anti.lu. annisifraelinbabilone captiuus non armis lioeratus eftfted a folo deo. Antiqui aute iudei
ca.i<5. fine armis deo volente hoftes fuperabant.Pugnantes vero de fpe femper ceciderunt. Sede#

Anti.li.z.' chias autem SC  populus fuus hieremiam captam iri ciuitatem clamantem no occiderunt.Id*
ca.g.9.10. circo vos illis peiores eftis qiu bonoru fuaiorem qugritis interficeie.Ifrael fub Anthiocho ca
n, ptiuatus eft plurtmis eotp  ,ppter peccata occifis.Iudei quoq$ ex impietate fua romanis fadi

anti.li.iz. iuot lubiedi.Hg rodiš tepore ciuitas ,ppter populi peccata capta eft SC  direpta:deo iquit hu«
c.10.11 .o., manis viribus fpretis omnia funt comittenda:eorum rememorat peccata. Fruftra quoq; iu*
š libro.i, deos dei auxilium in quem tanta concluferunt mala dicit fperare. Neqj enim romani fimilia
ca.i. ficutafimjmalo comiferunt.Sed quod parentes veftrifolueruntpetunttributuin:Q.uiq; er/
t.Maeha. ga iudeos femper liberalesjcocedijt enimliberasfamilias efle & polTefliones tenere facrafq,*
ca,1^3,4. leges manere intadas, Ante Tyti aduentuaruerant fontes Si  aqugvendebanf; nune autem
poft eiusjaduentum abundantilTnne ,pfiuuntquodprodigium oftenfum eft inbabilonica
eaptiuitatejdeuseniintuef occultaqui confeflis Si  penitentibus eft placabilis.Eos lofephus
ad penitentiam hortatur ciuitatis iam dirutg atqj templi pulehitudine familiarium quiamo
net miferari bello aut famg dto periturarum memirutq; matris coniugis 8 C  familif. Ca, x« j.
Fo.lxxiiij. Pa.f.SC.ij.

dAegefippus ,plixiorem ponit Iofephiorationemvide eamcapitulo,xv.&.xvj. SC  ibi
multa commemoranda inuenies.

lif.ca.17.

« 8 .

USedittofis obftinatis populus ad fugiendum comotus eft SC  vennudatispofleflionibus fo
lidos jipter latrones tranfglutiebant & hos humanifiime reperiebat quoru lohanes Sc  Symo
exitumimpediebantquos cudefperatio vrgebat.Maximaq;tucerat fames nullaq; inuenie#
banžfrumenta feditiofi^ irrumpetes domos fautabanf verberantes(fiquid reperiffent; ne#

Gg.iiij.

II

. i

| i

i-

i

1

Cetcamonon er 3ofep’io bibUa*

gantes.Habcndum autem argumeto crant miferoru corpora cum ea qug folidis viribus fta*
rent abundarecibo putaretur ditiores quoq; totam fubftantiam vno frumeti tnodio permu#
tabant Menfanullibi ponebaturfed omnes incodum ciburn diripiebat.Fames fuper omnes
clades Si  quod reuerentia dignum eft m farne ncgligif.Matres riba fnfantibus ex orečapie#
bant. Claufas domos ruptis foribus ingrediebant Si  iam cotufumcibum ex gutture ftrangu#
latis faucibus reuocabant.Nullaeratmiferatioifed pro rapiend/s alimentis acerbiflitmi exco#
gitabanf crudatus.Horrenda namq; fames excogitat Si  patitur diuitefqj grauiora patieban£
q pauperes.Q_ueq; Symon expilaflet mittebat ad lohannč (ibicp populi fanguinem ,ppina#
bant & vtriufq$ fcelerumerat concordia. Nulla certe vnq ciuitas tarna perpeffa eft neq; vila
natio fetodorem babuit malidam. Sibiqjipfi» raaledicentes couitia dicebant riuitatem ipft
euertetes romanos hanc vi&oriara triftem coegerunt habere. Ca,xiu)'.Fo,lxxv/*Pa.f.

CTytus exeuntibus ad alimenta iuflit tendi infidias.Fames veto ad exeundum reddebat
audaciores.Romani autemfcum iudeos mortemvidebatcotemnere/uppliciomm augebat
genera Si  omnes captos poft verbera crucifigebant: vn crucibus fpado defiriente Si corpori
bus cruri minime ,ppter captiuoru multitudinem fufficiebant.Sed ncq; ea dade mouebanfs
ludeiautem ab hoftibus illatam famis coparatione eftimabat requiera multos infuper capti
uomm.Tytus incifis manibus ad Symonem Si  lohanne (vt eos ad dedmonem comouetet)
remittebat Sed ipft cffari maledicentes morte fetuituti pferre damabant. Anthiochus itaqj
(que asgefippus comageni filium vocatjmiratus tomani muros no afcendant quifridente
Tyto gflaborem dicente comune; cummacedombus in murum irapetumferit; Bi  nultis er
fuis interferiis ali js faudati receflerunt, Ga,xy„ Fo.botvj, Pa./«

C tohannes feditionu princeps igne per euniculos appofito romanorS diruit aggeres quo#
rum fpes repentini calus timore refrixit Symon quoq; alios aggeres aggredientes cum foci/s
fuis romanora incendit machinas.Tunc tamen amborum iudeoru fcilicet 8(  romanoru ma#
ximus fuitconflidus. E t romanis defperatis ad caftra difcedentibus iudei magis inftabant
fibi ex ciuitate aduenietibus adiumentis &ad romanoru caftra cum cuftodi/s dimicaturi £#
perauerunt Si  ea obfiderut. Saruftio enim apud romanos eft procaftrorum cuftodi/s ne qua#
libetex cauiaacaftris recedat. Tytus aute(milit!bus(quiaobceflbrumpaterenturfortunam
qui prius hoftium rauros obfiderentjincrepatis; hoftes a lat ere cum militibus circuuenit: 8£
ita puluis oculo SC  clamor aures exuperabat vtf m xta aciej amicus ab inimico minime dif#
čemi potuifiet.Romani tamen cgfaris plentia fortiores totam iudeorG multituuine (nili fe in
ciuitatera recepiflet)exterminauiffent. lpii vero folutis machiniscaptum iri ciuitatemdefpe
rabant St  varium fuper hocdeliberaf confiliura quibufdam milites muros aggredientes di#
centibus quibufdam nouos aggeres conftruendos alijs vero q> Ut famei relinquenda vide#
batur.Tytus verof quoniam temporis longitudof inquit /epe vidorig gloriam diminuirjciui#
tatem omni celeritateifiC caucionc muro vndiq; cingi ordinauit 8f omnes daudi exitus dices
tnagnum opus fine laboreperfidnonpofte, Caxv/. Fo.lxxv/. Pa.if,

Romani milites(iubentTyto exercitum in opera diftribui/omnis riuitatisambiruin inter
fe j/artiti placere ordinate properabant & murum circa ciuitatem cum caftelbs triduo; quod
propterceleritatemflfde videf carere;compleuerunt & cuftodibus per caftella collocatis vi#
gilia ordinauit & vigiles inter fe fomnos fortiebanf. Saiutis autem caufa exudi facultatem iu
deis ablata eft Si  cunda iam fames totas domos ac f3milias deuaftabat. vbiq; eni farne mo#
nebanf.Multi mortuos fepelietes fuper illosmoriebanf multiq; viri ad fepulchra .pperabat:
latrones aute mortuoi^ detrahentes cum rifu aggrediebanf.&^ladios fuos in adhuc fpiran#
tes experiedi gra tranfuerberabat mortuoruq; plurima cadauera g muros pcipitabat qug vi
des Tytus ingemuit deuq; teftatus eft-.hoc fadu fuum no effe.Romani infuper feditiofos fa#
me fcietes cruciari Ig tabant eis frumentoru copias oftendebat fua facietate coru farne incen
detes.Tytus veroreliquias populi & qd lupereft faluare capies nouos aggeres confhuebat:
& miferatus eos ad deditione incitabat fed eis perierat pcenitudo qui etia mortua plebe qfi
canes lacerabant Symon aute mathiam ex pogfiabus vnu populo fidelem cum tribus filijs
quartus eniiamfugerat peremit.Huic enim crudelis Symon roganti vt ante filios occidecel
negauit led nouiflimura interfici tuffit fepulturamgj fibi tenuit. Ca,xyi/,Fo.lxxyi

Egefip#

pUS,


H.f.ca.tfi

» 7 *

K.f.c3,Z7|
13.15, |

IMftctfa fco!3ft(caet€gertppo concftfaftun.

Aezeflppus libro quinto capitulo decimo tertio ponit orationcm Mathi? ad fllios peni# Addmoj
tentis Symonem introduxiire:8C le accufantis <$  hoftemeis mduxiflet & carnifices videarur
illa oratio quia mulra continet deflenda Si  tiotanda.

Clofcphi inclufo in ciuitatate patri nulltis fub pcena mottis audebat loqui.tudas ftaq; tanta
videns crudelitatem fignum Romanis de turri fecit quafi eis volens tradere ciuitate.Q,uem
tamen non credebant'aliqui ali/ propter fuperbiam contemnebant.Symon vero illum ca au
ftodibus perimens mortuorum,Ty to videte corpora proiecit lofephusf nec eum toge re cefla
batjmuros cireuiens lapide vulneratur &(nifi c?fafqui eum protegerentjmififletjcaptus faif
fet a iudeis quo audito eius mate r rang mortuum iugebat in carcere.Sed cko curatus popu
lum rogabat ad fidemivnde mulo veniebat ad Romanos qui inedia turgidi vacua repletes
corpora moriebantur defundis pdendi offici js.Q_uoda autem ex fimo ventis colligente 8i  a
Syris comprgh enfo farna totis pererebruit caftris griudei tranffugi auro pleni veniret.quos
Syri 8i  arabes euifcerabant vnaq; node duorum milium patefada funt vilccra.Ty tus autem
hac cognita iniufticia nifi maximafuiffetmultitudo omnes interfecifiet.Hos veto multuin/
crepauit mort/s pcenam talia agentibus interminatus. Sed omne fupplidumečtemnit aua*
rida.Occulti enim propter tyri interdidum fpe qu$ftus tranftugas euifccrabant.Iohanes au
tem faerilegus multa a templo donaria Si  faera vafa deficientibus a populo o rapinis alienige/
narumgj dona diftraxit.Tunc quoq; hierufalem Sodoma peior hiatu terrf(fi venite Roma#
ni tardaffentjerat pentura.Manetus afit da Tytu vemes centu quindecim milia retulit elata
cadauera:a.xiu|.Apnlis vfq? kajen.lul.as, Omnia aute mortuoru fecenta milia portis eueda
Aliomm vero numerus minime poteft compraehendi.Modium quoq; frumenti talento ven
debatur.Iudei etia rimantes veten boum fimo 0C ftercoribus vti pro cibo funt caodi, Capi,
xyiij.Folio.lxxvui'.Pa.j,

^£ExpHcit liber Sextus,

3acfp(tHibec Semš?

CDe ludaico bello liber feprimus incipit.In grfcis autem codidbushic ineipitliber Sextus Additio,
aliter enim hoc opus gr $ci g latini partiutur.Namcp ipli primum fecundum 8£ terrium ficut
nosindpiunt.Quartum vero &quintumfimul mngunt quartum dicentes:K quintum co*
putat:quem nos (extum.Septimum vero in duas diuidut partes:pcimapattemfcxtum libra
appellantes;&feptimumincipiuntinfecunda parte qug eft Capitulum dedmumquartuHi
Sicut ibideminuenitur,

CSeditfoforum ira aduerfts magisaceenfa hierufalem clades in peius procededbant mule
titudoq; cadauerum peflem emittebat.Ipfiq> non fpe vidorig ad bel!u:fed defperat/one,mo
uebanturdeumexprobrantes pertredecem milia in circuitu hierufalemfdicit Aegefippus)
vafta humus miferabilifq eratterrg facics.Bellum namq; loa deleuit pulchrimdinem, Re*.
paratis itaq; vtrifgj timor.Romani namq; iudeos(qui cala*nitatibuscoIebantur)inexpugna
biles arbitrabantur.Iohannes veroaggeresincendere conatus fpe eft deceptusquiamaxi/
ma in ipfis cuftodiendis erat diligetia.Kalendis autem Iuli j tentata eft expugnantio Si  reče
dentibusiudeisRomaniapplicant machinas contra Antonium ipfis qtum pcITunt iudtis
refiftentibus nox<$ vtrifq; requiem dabat.Murus vero parte qua [ohannes luffoderat agge/
tes volens incendere cecidit gaudentibus Romanisifed nouo intus a Iohanne jdificato mu
to Romam timent afc£ndere,Ca.j',Fo,lxxvnjPa.ij.

CTytus promiffis^ quibus'' periculoruta obliuio ifrnortis contemptus nafcuntur)atq; ex
hortationi commilitones ad afcendendum murum indt3bat.Fxb©rtatione(inquitjopus eft
in folis rebus ambiguis.Pulchrutnqj eum laude mori.Romanos infuperf quibus in paee bel/
la difcere confuetum eftjin bellis vincere affirmat effe folitos. Multipliciter quoq; in iudeos
dei iram oftendit;8f mortuorum bello laudes extollit.Q.uoru animf inter fideria collocatur,
Mortuorum vero morbo fubterraneis teoebris fine memoria operiuntur; mors infuper ftrrci

XetcamotTon z%  Jofspljo Mbla

lcuior eft g morbo,Magnaq; minis in periculis fpes falutis inuenitur.Talia itaqj Tyto dicen
te primacg rem aggredieti pollicente Sabinus Syrus manu fortisflicet cotporis habitu exilis
effetjheroicam animamtnraacro corpore habes primušfalijs periculumtimentibus) feipfi
alacti animo obtulit:8£ armatus maxima virtute audacia murum afcendens fummitatem(fu
gatis hoftibus jprendidit cui fortuna prgclaris uiuida facinoribus aduerfa fuit.hu* em lapidis
offione lapfus eft.quem reuerten tesuudei folum iacentem muenientes ex omni parte iaculis
petutifed tnultos hoftes fauciauit.Tadem vero fagittis eft obrutus. Tres ex vndecim(qui en
fuerant fecutijlapidibus necati funt alijs odo fauciatisjqui in caftra relati funt.hgc terno me«
fis Iulij gefta fuere.Ca.ij.Fo.lxxix.Pa.j.&.ij,

CQ.uxdam ex aggetum cuftodibus hora nodis nonafAegefippus dic*t quinta)ad Anto«
niam per ruinias accedentesjprimis cuftodibus interfedis: & cfteris fiigientibus ;murum ob
tinentRubam fignum dari prgcipientes.Auditoitaq; fono tube.Casfarcum armato exerci«
š' ra afcenditifed iudei per fubterraneos obuiam venerunt validiflimaq; tune fada eft in aditu

.< templi pugna folis enflbus permixtis propter loči anguftias viris:&a nona nodis hora viqj

ad feptima belloprotelato Romanis obtinere Antoniam fatiffuit. lulianus verof quem armis
mfignemlofephusvirumcognofcens teftatur) Romanos videns fuperari irruitm hofte di
iam vincentes iudeos vfq> ad templum perfequutus eft multos interficiens. Ipfum vero fata
(qui ab homine vitari non poffuntjprofequebantur. hic enim calceos .habens acutos 'elidit
multofqg iacensoccidi hoftes nitniufq; dolor Cgfarem tenuit tanto ferri non pofte auxilium
diu enim cum mor ti ludatus magna fui gloria non folum apud Romanos: fed apud hoftes
relida,Iudei igitur Romanos in fuga verfos in Antoniam concludut. Tytus veto eius funda
pienta tubet d ruere:8£ Iofepho vocato dicima feptima iulij lohanni mandat q> figms vellet
pugnare ad bellum progredi liceat*datqj faera celebrandi(fuerant enim poenuria virom ob «
tniffajpoteftatem Jofephus itaqj hfbraico fermone: Tyti mandata differnit multumfvt pa«
tri{:8£ templo parcantjrogatus.Cui tyrannus conuicia inferens nunq fibi metuendum exci«
dium quoniam dei ciuitas effet.Sed lofephus eum criminatur ab lilo auxiliu querere in que
tantum commifit impietatem.Ipfum tamen ad penitentiaminuitat. lečoniam addufius in
exemplum qui cum cognatione fua voluntariam fuftinuit captiuitatem laudaturq; a mdeis
promittit quoqj illi a Romanis veniam:S(allegante prophetas qui ciuitatis excidium pras«
dixerant)vox fingultibus interrupta eft.Quibus Iohannes & focij magis irritatis ipfum ca«
pete voluerunt.Ca.ii j.Fo,lxxxPa. j.

, ,., . U3 Aegefippus libro quinto capitulo trigelimo tertio.hoc excidium pro iniufta populi mor«

Aadmo, te  ponit: vrgebat(inquitjdeus iamdudu perfidas metes vrgere ex quoimpiofepatrici«

dio comaculatu populu Ieium crucifigete^ hic eft ille cuius mors iudeerum excidiu eft. Na«
tusex Mariaqi»iaad fuos venit 8£ fui eu no receperut.qnem fuosnoocciderut mdei.none
fiihu faul fui occiderut.Nabuth |>pheta a fuis vtiq; lapidatus eft.Iudea fuit Hiezababel qug
iuffit iudeis feniorefqj pr^ceptu executi funt.Iudeis Achab qui caufa mortis fadus eft.Q,ua«
ti ali j a ciuibus ciues perepti.Et tn diu integra ciuitas remanftt 8i  fi diruta a Babiloni js poft
annos innuerabilesded reparata poftea hoc eft fuprf mu excidiu poft ( quod irreparabile tem
plumquiaauerterunt 1’celenbus fuis prgfulem tepli reparationis arbitrum:h?c Aegefippus.

<£Muki iudeorum nobiles Iofephi orationecommoti captaoportunitate confugeruntad
Romanosiin quibus erant pontififces 8i  pontifieum fili j.quos Tytus humaniflime fufcipies
In Gophnam fecuros petmifit habitare.cuiq; etia poffefliones pacato bello reddere eft pol«
licitus.his autem m ciuitate non vifis tumor illos a Romanis occifos dicebat vt caeterl afu«
ga,terrerentur.fed hos Tytus a Gophna reuocatos popuio demonftrauit qui lachrymis atq;
vlulatu feditiofos vt Romanos in ciuitatate fufciperent patriamqj liberarent rogabat Roma
ni autem templum cum honore refpiciebant adorates ,Tytufq; iterum Iefum eiufq; focios in
crepat <£  templum polluerunt polhceturqj per patrios ipfumffi fe dedantjimpolutum per«
manere quibus (ermonibus latrones in fuperbiam extoliebantur. Idcirco Ty tus contra eos:
inuitus tame bellum ordinat 8C exercitui cgreale prf pofito duce rogatus ab'amicis manet in
Antonia.progrefli itaq; hora nodis nona contra cuftodes:quos pratter fpem inuenerunt vi
gilntes ma nus co nferuerat 5C multi iudeorum propter nodem; K vocu confufionem fuis
a

INMa fcetfafrtca et €gefippa cortctUatuni

,r% , , ,

velut hoftibus vtebatur. Romanis inter fe datorum fignorum recordantibus.Romanr vero
pr?mif fpe pugnabant. Iudeorum autem (p templo 8i proprio cuiuflibet timerent periculo
augebaturaudacia & quafi theatricum bellum a nonanodis vfq; diei r qiiint 3 m corinuatum
eft.Et Romanorum reliqua manus fubuerfis Antoni? fundamentis latam viam vfqj ad tem
plum pr?parauit:& aggeres inchoauitmaximolaboreproptermateri?pcemiriam8C haben
di difficultatem.Tytus quoq; equorum cuftodi? propter latrones commifit iudei namq; pa
fcentes equos dum ligna Romani colligerentper cuneos erumpentes rapiebant. Captu.iiij.
Falio,Ixxx|,Pagina.j.

C Seditiofi autemf vrgenti farne defirientibus rapinis)inpra:dta vencrunt Romanorumdm
petumfac/entes & extraq; fortitet pugnatumeft. Pedanius vero fugientibus iudeisvnum
iuuenem talo compraehelum majcime militi? monftrata peritia portauit ad Tytum.qui eius
(qui cceperatjvires ammiratus captum fupplida iuffit affid templiqj folicitus oppugnatione
aggeres mature fieri perurgebatiudei timentes pcrticum^use Antoni? iungebaturjincen#
derunt;manibu/q,- fuis mcendiu fandis oppofuerunt Jpfi quoq,- biduo poft Romanis porri
cum inflammantibusf' cum deberent probibcre incendium)culmen abi|ciut. Tune etiam lo#
nates mdeus corpore breuts SC  vultu defpicabilis Romanos ad fingulare prouocat certame
multisineosprolatisiniurijs: contraquemquidam fuperbus e Romanis Pudens nomine
(tnvltis  dedignantibusalijs fufpicantibusjbello congrediens fufus in tetram ocdfus eft,Q.ui
dam vero priletiš iadantem lonatham fagitta tranffmtqm dolore in vertigineintortusfu#
pra corpus hoftis ineubuit. Et belli fcelicitatem g velos vltio fequitur oftendit. Verum vigefi
mo feptimo lulij dic dolum excogitat mdei qui templi fummitatem aridts lignis S fulphure
ac bitumine replentcs fingunt fugam:quare multi Romanorum incauti 8C  temerarij' teplum
afcendentes fubnuffo per iudeos igne fuccenfi funt Quorum mifericordia:Tytus(licet mev
rientibus indignaretur jcommotus eft.hocq;(cum nemo incendium poffet prohiberejpereu
tibus fsdum fuit folatiuraXogufq> Romanus(qui incendium euaferat)rogatus aiudeis pro
miffaq; fecuritace vt defcenderet feipfumforante Cornelio fratre ne Romanam dehoneftet
militiam)fublatoq; alterius gladio(vtrifq; videntibus agminibus joccidtt. Artotius aute calli#
ditate ab incendio liberatus eft.Q.ui(loci contubernaii fuo promiifa hereditate fi eumacci#
peretjir. eum fe proijciens euafit Si  lucius pondere oppraeffus conftratoq; Iapidibus folo a l#
lifus continuo moritur.Et in pofterum Ramani cautiores fadi funt dolis iudeorum. Capi.v.
Folio.lxxxij.Pa,j.

CInfinita in ciuitate pereStium farne erat multitudo SC  pro cibo amiciffitniinterfifeuiebat
Farne quoq; Rabidi vt cane3 domos dfperatione bis ac ter eodem moinento inquietaban t.
Dentibus omnia etiam fordidiflima fubigebat neceffitas.Calriamenta atq; fcutoru coria cp#
medebantfcenum quod caro emebatur precio.Horrendum quoq; tune fadueft Maria que
dam Eleazari filia iudea nobilis Si  diues a tyrannis fublatis bonis raprores maledidis inči#
tabatmorivolebat;fed percufiorem non inueniebatiharc farne &iracundiaimpulfaladan#
tem filmm alloquitur ipiitrn occidit coduE»q; medium comedit reliquam referuans partem
quam feditiofis mortem minantibus oftendens'eos borrore repleuitatq; dementia qui tre#
mentes ac timidi exierunt.Audita vero tanti fceletis farna beati mortui(priufq audiffentjdi
cebatur.Tytus aute cognitofacinoredeum deprecatur fuper hoc fe excufans ie<$ iudeis pa
cem pluries affirmat obtulifle.Tantumq; fcelus pollicetur virldicaturum neq; ciuitatemivbi
matres filijs vefcunturjremanfuram. Ipfe quoq; die odaua Augufti perfedis aggeribus ad
exedram occidentalem arietes iuffit applicarnfed nichil proficientibus Si  cum fcalisafcen#
deretentantibus maxima eorum fada eil cedes.Vnde c?teri fociorum elade perterriri difce
debant feditiofis fortiter pugnantibus.Tytus autem(cum videret alienos & templo cu dam
no Si  nece fuorumjignem portis fubi/c iuffit. Ad quem Ananus 8C Arctelaus profugi cau#
fa veni? aduenerunt,Q,uos primo quafi neceflitate non voluntate veniffe non efle falute dt
gnos dicebatf fide tamen iracundiam cohibentem jeos dimifit.liquefado itaq; portarum ar#
gento cito lignumeonfumptum eft nemine iudeorum ignem conato neq; aufo extinguere,
Ca,vjFo,lxxxij.pagi*i/,

CTEMPLI incendium nouiffmium,

t

tp  3ofepbo!)fbiia>

Cfy tas  mcsndiumiubetreftringere 86 detemplo(quid agendum eflet)comiocatis prittd*
pibus inquirit eonfilium;quidem templi ruinam fuadebant:ali j vero conferuandunt dumo#
do ipfumiudei reliquiffent,Si autem bello obtineteturignibus confumendum.Tyti vero fert
tentia fuit pro hominibus non effe vMcendum in anima carentibus neq; tantura incenfuru
opus:quod etiam imperij eflet ornametum. Sed iterum iudeomm atq$ Romareftrido igne
conflidus.86 Tyto ferdhte auxilium iudeifplasrifij interfedis jfugerunt: 86 in templo conehi
duntur, Q,uod die dicima Augufti quo a Babiloniorura rege fiierat concrematum eode euo
lutis temporibusia Romanis padlim eft incendium.Nam quidam Romanus miles non exo
pedaturgdido ignem pet feneftram auream(Aegefippus vocat portarajimmifitin tem«
plum,Tytum vero extingui iubet incendium:fed pramimio damore vox eius non auditur.
Neq; fignum aut prgceptumfira duce)milites attendebantjramo non audire fimulabant 86
quifqj ignem hortabatur immittere g£ vbiq; fit pet hierufa!era.Tytus itacjj infanientium mu
litura continereirapetumnon valens flamsia dominante teplum ingredus eft: 86 quicquid
iiliceratafpiciensmirabatur opus:militefq; rogabat vt ignera(nondum enim flammainte#
riorapenetraueratjreftringerent.Hlorum vero furorum bel!iqjimpetus 86 iudeoroodia Css
fafis reuerentia 86 prohibentis mcetum fuperabant.Ca.vij.Fo.lxxxiij,Pa.i/,

CTemplum itaqj inuito Casfate exuritur. Hoe raultum deflendum opus quidem omnium
(quasaudiuimusaut vidimus)maxiraeammirabiIeinextmdione: magnitudine inmagni#
ftcentif gloria.Maximum ramen ex fado capiet folatium cp vt animalibus ita operibuslo#
cifqjfatumfitmeleduabile aiias ineuitabile. Menfenamqj 86die eifdem quibusprimun»
templum a Babiloni js;fed a Romanis eft incenfum, A prima conftrudione templi per Salo
monem vfq? ad hocexcidiumrnille centum triginta quin<j diebus.Rapiebantomnia mfini
raq; fine gtatis aut iexus diferetione fiebat cedes: darnor horribilis 86 ingetiffimus 86 tumul*
tusded turaultuu clades acerbiores fanguis igne largior:pluref<$ erant interfedi'§ interfedo
res oranifqsterra plena cadaueribus.Duo quaqpexnobilibus(cum ad Romanostranfeudo
feruari poffent aut coraunens cum cgteris durare fortunamf femetipfos in ignem eiecerunt;
omnia Romani cum templo 86 Gazophilaeium 86 iudeorum diuitias incenderunt. Sex fere
milia permilcue multitudinis cura porticu ad quana cofugerant incendutur.His enim caufa
interituspfeudopropheta qui populo prcdicauit deumiudeos iubere in templum afcen*
derefalutisfigna aecepturos.Tunc quoq; fabornati a Tyrannis prophetf populo deiauxi#
liuradebere expedare denunciabant.Ca.viij.F 04 lxxxiuj.Pa, j.

CProdigia iudeis oftenfa funt futuram fuam 86 ciuitatis calamitatem fignificantia qnx  ab
imperitis bonum augununua fapientibus vero in contrarium interprsetabantur. Cometes
fuper eiuitatem gladio 86 igni fimiles per annum perfeuerauit. Nona hora nodis cit ca. tem*
plura tantum lumen odauo die azimorum effulfit vt clarus diesjgutaretur. Bosfcum ad ho#
lliam ducereturjagnum in medio phano peperit.Onentalis eum porta grauifiima/ quas vix
a terdecimo homimbus claudebaturjfponte aperta eft. Larualis ymago vifa eft currus ante
folisoccalum 86armatg acies in nubibus apparuerunt:voxm fefto petecoftesfMigremus
hmc)audita eft.Iefus Ananif filius plebeius ante bellu in plena pace annis quattuor die fe#
fto exclamans futurum prgdixit excidiu.neq; verberibus affedus ceffauit clamare ve ve hie
rofolymis.mfuperpr§fedo prgfentatus 86 plagis vfq; ad oiTa laceratus;neq 5  lachymatus eft/
immo ad fingulos idus trifte prjfagiu refpondebat.Et fepten? annis 86 menfibus quinq; co
tinuo clamansmeip voce raucior fiiit.Sed fupra muru cireuiens ve ciuitati 86 templo dami#
tabat.Et cum ad extrenaum addidiffetve 86 mihiilapide mifio ftatim peremptus eft.Peritu//
ram quoqj cum templo riiHtatemicum templum quadratunteffet faeris erat fcriptumlitte#
ris. Sed decepti iudei propter aliquod etiam faeris litteris inuentura q> eo tempore quidam
ex eorum quem orbis terrf efiet habiturus imperium quod male intelligentes hoc dicebant
ambiguum,Ca.ix,Fo,lxxxiiij4Pa.ij4

Additio CAEGESIPPVS libro quinto capitulo quadragefimo quinto port? orientalis apeitiorem
inter etetera dixit fignificare (p exiret cultus/introiret vaftitas/ euacueretur celebritas/facrifi
cium deftrueretur.Quod etiam(anteq Chriftitm lelum crucifixiffentjlipuido fignificatu le#
dio docet.Etibidem m fine capituli defuturo ex eorum quem orbis inperatoredicit pru#

, E f%u s

jnis*

Lca.4-7

p

b'*f»c,44;

li.f»ca.4f

1


^(tcilafcolaftica ef fsefippi concftafunt:

flctitiofcshoc ad dominum Iefum referre qui eorum in terris fecundum čarnem genfttis e*
Matia regnum fuum per vniuerfa terrarum fpadadiffudif.haic Aegefippus.

(£Romam(pofiris in templo fignisjTytum imperatorem declarant. Tune quoq 5  atm' poni
dus ptoptet ptaede abundantia dimidio predo in Syria eftimarum eft.Puer quoq; a Roma«
nis recepta dextera bibit:&lagenarn plenam ad fuos reportans ipfos deccepit, Sacerdotes
autem farne prasffos denegata venia: Tytus ad fupplicium dud iubet decere inquiens cum
templo facerdotes interire. Tyranos veroipfe humaniflimus orantes ad colloquium recipit
dato militibus fdito vt iracundiam Si  fagittas contineant. Q_uos venia petentes de fuisim«

-q—-—  — i « — —vero  cx cu^

dipetuntfacultatemeumfamilia.-fed aRomanisfidem accipere dicuntfe iuraffenung ac«

cepturos,Ca,x.Fo,lxxxv.Pa./.&.i{»

CTytusfeditioforumiratusrefponfionemmilitibusciuitatem permifit ififlamthare.Oue
mortuis erat plena. F t Tytus guis iratus confugientes teccepit.Seditiofi vero ad tfepia domu
fugientes Romanos pellunt & popularnim ofto milia cum fere quadringeritis oeddetes pe
cuniam diripuerunt.duolq; Romanos milites viuos capientesfvno truedatojalter cuidam
puniendus traditur:8C ad fuos fugit quem Tytus quia viuus captiuus fuiffetablatis arrnis pe
pulitab ade.Rom3ni itaq; fugientibus latronibus igni omnia tr.ididerutit, Hi enim feditioii
alachri vultu raortem exportabant. lofephus vero pro reliquis duitatis obfecr 2 ndo labora«
bat:mortuicambusproijdebantur.Omniaq;loc3 cadaueribus erat plena.Omne pereundi
genus farne Ieuius vitima itaq,- latronum fpes in cloacrs latere.Tunc enim mortuoru cadaud
rafnifi excidio fuiffentprg uenti;manducaffent.Ty tus autem vigefimo dife Augufti ad capie
dam fuperiorem duitatem aggere« fferi iubet ad qttem Idumei miflis legatis pacem roganf
Quibus Vitam pollicitus legatos remifit quo cognito Symon illos occidit: Si  duces eorum in
cuftodia tenuit.Idumeorumplures fugientes a Romanis fufdpiutur.Quos parno predofcu
pauci effent emptoresj vendebant; 6C quadraginta milia Idumeotum ieruata funt, Capi.vj',
Folio,Ixxxvj.Pagina.j',

CHIERVSALEM finale excidium»'

fEIefus facerdos vafa SC  candelabra de templo atqj pontiffeum indumeta prd Fuga Tyto de
dit.Phinefs quoq> Gaiopliiladfcuftos depraehenlus omnia ipfioftendit: Si  vfeniaobtinuit
Romanis autem machinasfeptimadie feptebrisadmouentibus feditioforum multidefpe«
ratifern cloacas dimiferunt:8£alif reftitetunt.Sed parte muri fubrupta timentes fpote de tur
tibiis defcendentes femetipfos tuitionepriuauerunt.vnde Romani muris potiti figna in tur
ribuscollocantes vidoriamcumlasticia celebraruti&nouiffimum murum fine fanguineha
buerunt.combuftacp eft hierufalem odauo die feptembris.Ty tus autem ciuitatem ingrelfus
inunitiones ipfius SC  turrium profpiciensrtiiratus eft dicensideum &non hominemabiftis
BiunitionibusiudeosextraxiffevidoiqgaTyranmsrelaxauit.Ca.xij.Fo.lxxxvifiPa.ij.

CTytus omnibus ciuitatis moenibus fubuerfis turres propter memoriam fortung fucereliV
quit: & folos armatos qui manus opponefentf reliqua falua multitudine)iubet interfid. vege
tbs veto SC  vtiliores caodos in templiim condufit appofitis euftodibus: Si  frote prjpofitus
latrones ab ali js decernes occidebat.Iuuenesvero formofos corpe fef uabar& fepte milia vin
dos mifit in Aegyptu plutefqg Ty tus vedidit:# raultos fpedaeulis ferro beftijs cofumendps
diftribuit Duodecim milia eo tempore farne perierunt. Captiuorum nogenta feptem milia
ft cjforum per omne tempus obfidionis decies centena milia.vnde tantp multitudinis ciuiu
in hierufalem argumentum fumitur ex munerapone fada tempore Flori. inueti quoqj tune
plu(q duo milia qui le mutuis vulneribus intcrfeceruntdohannes quoq; farne tabidus capif
Similite r & Symqn qui triumpho feruatus eft. Iohanne perpetnis dato vinculis hierufalem
que anno fecundo imperij Vefpafiani die odaua feptembris(prius quinquies capta nune ve
ro vaftata, Primus vrbis conditor rex iuftus hiero(olymaf quf prius Solima vocabaf^appe!«
lauit,quaqj Dauid pulfis cananeis primus habitauit qug poftea a Babilonijs quadrigentefi>

%t  ttamonoti ejc 3ofepbo btblia'

mo’fexageIuSo fcpti'mo;anno.meHfe fexto euerfa eft.Eta Dauid vfqjad id quod Tvtus fe«
cit exddium anni mille centum feptuaginta feptcm,Ca.xii j.Fo,lxxxvif.Pa. j.8C,ij\j

<£Tytustemplum ac ciuitatemfandituseruere iubct relidis Phafelo)Hyppico;& Maria#
ne turribus in memoriam Roman? fortitudinis:riuitateniq; fedt coplanare.Ipfe quoq; om*
nibus belil partibus amminiftrantis laudare exerdtum cupiebat: 8C prima periblueredebita,(
eorum itaq; obedientia fortitudmem laudat atqj magnanimitatem vidoriofifg; coronas no,*
minatim imponebat:8£ vniufcuiufq; ordinem mutauit in melius. Et fic  omnibus fecundum
merita donatis facrifida celebrauit« duas legionesfibi rerinens c?teras ordinauit.EtinlC?
faream maritimam tranfiens captiuos obferuari iuflifdeinde ad Csfaream Pbilippi venies
omnia ibi fpedaculorum genera celebrauit vbi multi captiui confumpn funt.Modus autem
quo Symon captus eft defcri bitur.gui incloaca eum fod/s euadere cupiens cum fotijs fodie
bat:fed nullo fibi euadendi exitu cadida vefte indutus vt terrorem faceret videtibus captus
eft:& vindus a Terentio cuftoditur.lpfe enim diuina vltione propter fuam crudelitate (pon
te fe hoftibus in fupplidu‘tradidit.nequitia enim nam dei non poteft effugere,Magnaitam
feditioforum multitudoin doacis reperta eil.Sytnon autemTyto oblatus eft vindus quem
triumpho Romaš feruari precoepit.Duo vero miiia cu quingentis in fpedaculis ferro de be*
ftijsm Carfareamaritima confumpta funt: deinde venit Tytus|in Beritum vbi diu moratus
dariffima fedt fpedacula.Ca.xiiij.Fo.lxxxviij,Pa,j.

|£Iudeorum gens totius orbis indigenis afieminata pr?dpueapud Antonia vbi poft An*
tiochum reges illis liberum domidlij dedeifit facultatcm: fed erga illos Antiochefum ppter
diuitias maxima erat odium:8£ hos Antiochus quidem inuidus accufat vna node ftatuiffe
ciuitatem cocremare:8£ quofdam tradidit quos populusiubet concremari. Antiochus quoqj
ipfos paganizare cogitfabbati prohibens folemnitatem:& omnesrecufantes captis a Roma
no ducemilitibus peremft iterum ipfe illis quadratum forum concremafle accufat. Sed hos
quidam iuuenis fada inquifitione immunesoftendit & incendiarios cognouit, Capitu,xv«
Folio,lxxxyiipPagina,ij,

CTytusaIlatofibi a patre nuncio fduitipfum vniuerfis Italiae ciuitatibus fuifle deftderabi*
lem maximo<j; honore Romaš teceptum ,maximan amq; fuifiet populi Ijticia in eius aduen
tu.Sed germani & Galat? Vefpafiano adhuc in Alexandrianj exi ftente defecerant quo co*

niasquiauditagermanorumrebellioneeosinuadit. Quosdomicianus duxexerdtuspri*
ftino iubiecit mgo.Sarmat? vero qui 8C'Scyth? didi funt cum germanis conferantj &  in Ro*
nanos impetum facientes hyftrum tranfgreffi plures occiderant. Et fronteium Agrippam
vaftaus vndiq; regionibus.Sed hocrubrius Gallus a Vefpafiano miffus debellauit: & mul*
tos ocddit alijs fugientibus,Ca,xvj.Fo,lxxxix,Pa s /.

<ETytus vbiq; magnificentiffiraa celebrans fpedatula captiuis iudis ad oftentationem da
dis abutebatur.Hic enimitinere ffuuiu(qui is didus eft & fabbatinus propter peculiare mi*
raculumjappellatum cognouit.huic Antiochenfes obuiam venerunt deprecantes. vtjiudeos
a ciuitate expellerqt:fed illos non auditJpfe quoq,* auream corona a parthorum rege miffam
fufdpiens in Euphrate remeauit Antiochiam vbi iterum iudeos expelli petentibus Antio*
chius refpondit eorum patriam periffe nulluq; iam locu(qui eos reciperet:jreftare:iedjeneas
tabulas iuorum priuilegiorum eis permlfit eximere.Cum autem ille ad hierofolyma veniffet
ttiftemtp folitudinem quam tuc videbat antiqu? duitatis daritudini copararet mifertus eft
duitatis cxcidium multum imprecans feditiolls audoribus. deinde m Alexandrium perue*
menscurat nauigare in ltaliara:8c legiones fuas per duitates diftribuit. Captiuorum autem
duces Symonem:& Iohannera feptingentofq; alios in Ita!h.mportari preccepit, Capi,xvij.
F olio,lxxxix,Pagina.i j.

f£TYTQ  Romam reuertentemaximus celebratus eft triumphus,

CTyto Romam adueniente pater cum ciuium multitudine obula venit cu maxima leoota

coitcftfatunt-

oitines domos exierunt Pompam vifuri: Sc  Triumphum. Vcfpaffanus Sc  Tytus tim čoto/
na ti patriaq; purpurea vefte amidi trafeunt quos fenattis in odouianis atnbulationibus pr$
parato tribunali pr£eftolabantur.Militefq; inermes crantin ferica vefte laureis coronati.Vo
fpafianus autemfipfe SC  Tyto folemnia celebrante)milites breuiter ailocutus ilfos ad ptkdia
fquod his'exmorte ab imperatore parari foIet,)dimittit.Ipfeq;adtriumphor5 porta receffit;
inefFabilia aute erant triumpho preparata aurum argentum 8C ebur in Omni genete fpecie
rum SC  operam gemm? multg 8( claf iffimf.SimulaChra deorum pr?ciofiffima ferebaturani*
maliaq; diuerfis ornamentis induta proprijs, Triumphatores quoq,- ab alijs difcreti tnirabi*
lisornamentorum magnificentiacul«erant.Infuper captmorum vnlgus omaram erat.Ma*
chin?q; portabantur,Belli autetn defcriptio & bellorum euentus quos iudei paffi funt ptefen
tialiter per fingula pegmata ofteiidebant. Ornamenta etiam 8t templo ablata portabautur*
fed mutatum erat čandelabrum a iudeorum confuetudine. Lex aut iudcoram nouidima fpcs
lioruffl ferebatur. Deinde tranfibant plurimi vidori? portantes fimulachra: omnia a uro K
ebore fadaeft.poft qug Vefpafianus prior ibat: SC  Tytus fequebatur Sc  domicianus adhuc
equitabat omatus puIcherrimi.Pomp? autem finis fuit capitolini Iouis templum qUo cofti*
terunt SC  ant/quo Romanorum more Symon Gyore hoftium dux inter captiuos in Popam
tradudus laqueo circundatus pet publicum trahebatur.cuius quidem poftčj vit? finem nun
datum eft hoftias inchoarunt.&his fecundo celebratis in paladum receflerut.Hunc quoq;
diem Vrbis Romam fidem malorum ciuiliutn SC  pro fcelidtate fpei bon« prlncipiura celebra
uit,Ca,xyii/.Fo,xc.Pa.j.

Vefpafianus paradis triumphis templum pa d ?diffcauit:raagnifq$ donauit munetibus SC
ea qu? in templo fuerant iudeorum ibidem repofuit.Legem vero iudeorum 8C purpurea pe
nettalium vela in palado condita feruari preccepit.Ca.xix,Fo,xcf,Pa.fr

CHAERODIVM Sc  Macherus a Lucio BalTo obfidetur SC capitur,

f£Eucius Baffus tniffus in iudeam legatus caftellum hasrodium ab mcoletibusflbi (odami
Sl  milita« manu colleda legione dedma bellum inferre Macherctis ftatuit. Valde enim ne
celfarium caftellum excindi videbatutme multos fui muniraine ad dcfedionem inuitaret.
Narti falutisfpemhabitatoribus;& aggredietibus belitationem & fomudinem naturalocis
& muro drcudante praeftabat. Macherus vero altiffimo vertice Cupereminebat. Ea namq;
focfperfpeda natura Alexander primitus caftellum muniuit: vbi hserodes pod haerodium
aediffcauit propter Araburo vicinitatem multafq contra obfidionem fecerat muilitiones SC
inexpugnabile reddiderat-Rura quoq; mitabilis magnitudinis ibi tempore hfrodis perfeue
rabat: vbi Si  in valle aparte feptemtrionali dida Barbas radix eiufdem rtominis erat ffammg
fimilis mirabilis virtutis.-fed eam euellere difficillimu erat fine euellentis raorte, H?e enim de
mones abigebat.Ibi quoq; aquatum calidaram fontes fapcre diuerfi fcaturiebat. Mult? etia
frigidg aqug;Sed ex vna fpelunca quafi ex duabus mammis duo emanant fontes alter cali#
dus/&alius frigidus/qui mixti lauachtum prasbant medicinale/ 8C fuauiffimu.Metallu quoq;
fulphut a alumen inueniuntur.Baffo itaq; caftellum obfidentemmimus fit cohflidus: fed
res qužedam inopinata tradendi caftellu impofuitiudeis neceffitate, Eleaz 2 rus fcilicct vnus
obfeflbrum iuuenis Sc  audax. Qui(quodam die difcreta pugna ex vtraqj partejomnes de*
fpiriens extra portam remanfit:8( muro ftantes alloquebarar;fed illumfcapta oportunitate)
quidam Aegyptius captum ad Romanorum caftra duxitipfumqnudumVerberibuscedi
fecitquod vehementeriudeos confudit Sc  caftellum Romanisofferuntreddito fibiEleaza
ro:quo cognito multi inferioris ciuitatis fugiunt alijs occifis, Mulieribus vero Sc  pueris in fes
uitium mantipatis.Ca,xx.Fo,xcj\Pa.j\

gnoq belil fado cofiidu nullus iudeorum euafit;ex Romanis duodccim tantumodooceifii

CPACI templum Vefpafianus gdificauit.

CfARDES(qui Sc  faltus didus)obfidetur a Baffo,

9

CBaffus lardem obfidens equitibus locum cingit:8i neinde fugerant filua fdndi iubet m

»

®6l*smoiWn erJofepljs biblia.

£thidasGyariffliusdux dehierofolyma fugiens diuerfus eft incloads,Eoq5 tempere C*# De atiqui Epefi
farliberioiudearprocuratotifcnpfit vtomneraterram mdeorumvedat propna&patriam taribu^t ms
fuam feruans:&folis o&ingentes relidis iudeis Maffada ad inhabitadam dedit. Iuffitq; fin# F  ’

guliš annisfingulis Binasin captiuorumdeferredragmas.CAntiochumautemapud Car#

faream:8C filios cenfenius accufauit quo commagcnam duitatem ingteflo. Antiochus cum
vxote Si  liberis fe purgare volens exijt.& ipfo cu vxore:8C filiabus fugiente in cecilio fili j eius
Romanis reftiterunt & milites tranfierutad Romapos.lpfe autem vindus mittitur Roma;

Sed eum vefpafianus folui iubet rtiagnos eis redditus contribuens. C Alani'iuxta Xanay«n
fluuium degentes mediam inuad en tes depopulantur pacoro rege medom fugiente, Arme*
niamq; rege capto vaftat.Ca.xxj.Fo,xcij.Pa,|.

tj  CM ASS AD A a Flauio obfidetur.

CFlauius Siluiusfmortuo in iudea Baffo)&m amminiftratione fuccedes Maffadum caftel
lum fortiffimumf quod ficcarif jquorum Eleazatus princeps eratfoccupauerantjobfedit.Fuit
enim tempus illud apud iudeos omnium malici? generura foecundiflimum.Sictarij em pri#
mo  iniquitatisaudores.Quod veroiohannes moderatioresmonftrauit:.# SymonGyone
peffimus horum furoris emuli fuerunt Idumei fcelerariffnu.Tunc quod id hominum genus
Cqui Zelot? didr funt;viguit qui ex bonorum emulatione nomen fibi imponetes orane ma
lici? facinus imitati funt Sed in eos čuda qui natura hominis poflit ferre fuppliciadiuina vo
luntatepro meritiscongreffifunt. Venit itaq;Roraanorum dux contraEleazarum& ficca
riosMaifadamoccupantesjgt nequisfugeret eos circundeditibiq; nullus fonsnafcebatur.
Ca.xxii.xci/.Pa,j.

C Siluius Maflad? caftelli obfidionem aggeffus eft maximo labore propter ca ftelli njunitlo
nem Si  fitum.Vndiq>enim obrutis atqj altis vallibus omnibus animalibus inacceilibilis cm#
dum erat.Eratenim iter vnum quod coluber ex anguftiacelebrifq; !’exibus capta fimilitu#
dine appellatum.Hoc aute caftellum prius a Ionat? potiSce pdiftcatim quod h?rodes poft#
ea magno ftudio per gyrum muro cinxit Sl  viginti ifcptem turres gc regia mtermoenia ?difi#
cauit;& verticem(cumeffetfecundus)rex cultur?deftinauit,lbiqjbalnearum varia eratcon
fttudio:magniq; in fcopulis putei circa regiam Si  turrcs.Intus aute manitio Si  aiimema qug
centum annis propter loči naturam manebant incorrupta. iumenta infuper pro deciro mi#
Iibus virorum arma.lllud enim caftellum Haerodes ad refugium duplex iuipicatus periculu
flbi prasparauit fcilicet a iudeis & maximum a Cleopatra. Vnus enim tantum aptus obfidio#
ni vbi Siluius machinas iufiit applicaritcui ficcarij multum refiftunt: fed 5C murura igne ca#
pere tentauit multis idus iadis facibus,Ca.xx:ij.Fo.xciij.Pa.j.

C Eleazaras nullum falutis modum excogitans omnes fibi/pH' mortem inferre hortatus eft,
Hic enim exhortatiuamad focios habuit orationem vt combufta vrbe feipfos interfidat ma
gis q feruituti Romanoru fubijciantur.NichiPinqmt;caftelli inexpugnabilis naturaneq; ali
mentorum copia aut armorum multitudo fine deo prodeft ad falutem-Primo enim caftellu
& pecunias exurere monet & alimeta relinquere fola pro voluntarire mortis teftimonio: cui
quidemconfentrebatur alijsmortem refugientes lachrymts voluntatem figniffcabat Q.uos
cum vidilfe Eieazarus formidine frangi orationem reiterat multo repletus fpiritu anim? im
mortabtatcm oftendens.viuete enim ait calamitas eft: & mors animabus prsftaret libertatž
aniai? enim mortali iund? corpori mortu? funtJudeorum itaq; alTerit fapietes mortem de#
fideraffe & Vitam quafi muitos fuftmuiffe, Arguit etia Romanos ncn virtute iudeos vildffe
dulcislocis ludeorumcedescommemorat.Sed &Romanorumadducit crudelitatem
predixitqj ab ipfis mferenda fupplida.Ca.xxiii|.Fo.xciiij.Pa.j.

C fudari itaq; Eleazaro oratione accenfi feipfos interfecetunt feftinantes vt hoftis pr?ueni#
retur.vniueriaq 5  bona cocremauit.Sorteq- decem omnium percufforibus elečtis omnes pa#
rato animo fe mačtandos pr?bcbant.Et omnibus occifis lili decem fortis legem in fua morte
ftatuerunt.Sic deniq;omnibusoccifisvnus nouilfimus circumfpe&a multitudinemortuo#
runrne quisforte fuperafiet vbi omnesperemptoscognouitregiaincenfagladiotranifiges

fcolafticaet €getippo cocfltatam-

occtibuitXatuerant.tamcn dug mulieres altera Eleazari cognata cum qm'nq; pugris in cuni
culis aqug omnibus alifs peremptis; qui erant cum mulieribus a paruuilis nogenti fexagm*
tanumero dccimaquintaaprilis. Romani vero manu muros fcalis aggredietes neminem ho
ftium inucnerunt fed mulieres arietis idu pulfg ex cloacis exierunt rem vt erat iudičates mi#
rantibus Romanis tnortis eonteptum 8C  pera&o excidio flluus cum exerdtu receditin cg fa#
ream.Totaq fic iudea bello fubuerfa eft, Q.uidam autem iudeorum tranffugg in Alexadria
Iibertatem defendereconati funt:iudeiq; aduerfis ficarios Romanis fatiffacientes impetum
facientes fexcentes ftatim cceperunt & ali/ redadi funt.Q.uorum maxima fuit duricia omni
bus ammiranda.nullo enim tormentorum generefvt Cgfaream dominum appellatent) cogi
potuerunt. Maxime vero puerorum nec earum quifq vt dominum Cgfarera nonainare com
motus eft. Ca,xxv, Fo,xcv. Pa, j.

C Lupus Alexandrig redor inquietum Iudeorum circa res nonas Imperatori retulit qui ve#
ritus ne in vnum rur/iis cogregarentur templum radeoruinprgccepit deftruere, Onias enim
Symonis filius vnus ex pontiffcibus concedenti Ptbolomeo prope Netnphym diffimile ve#
t  ro hierofolimitano fed turrim fifem gdificauit.Ornatus quoq; templi pter cadelabrum fimi#
* lis erat Hic enim Onias non bona voluntate templum hoc confttuxit:fed hierofolimitatogs
odio quod ante nongetis feptuaginta annis Efayas .ppheta prgdixerat Lupus itaqj ablatis
quibufdam donarifs templum claufit quo mortuo Paulinus eius fucceffot nihil in eo reliquit
nec diuini cultus permifit veftigium. Tempus autem vfq; ad templum claufum a coditione
fiuxerant trecenti anni quinquaginta tres, Ca.xxvf. Fo,xcv, Pad j«

fflonathas ex Iudeis nequxflimus imperitorum multos fibi focias perduxxt in folitudinemj
quem cyrenenfum iudeorum prgftantiores catulo prgfe&o accufSnt qui raiflis militibus fa#
cileeos comprghenditinermes ikmultiseommocdfis fugitlonathesded qugfltus adducif
ad catulum.Qui catulo impietatis prgbens occafionera iudeorum loeupletiffimos falfo con
lilij' au&ores fuiffe accufat.Vndecatulusimpijffimus Alexadrum('quem diuodio habuerat)
cum vxore occidit:deinde tria milia virorumf qui diuites erant jttucidauit.Catulus quoq; (vt
eius lateret iufticiajaccufationem etiam contra probatiffimos Iudeorum apud Alexadriam
8C  romg degentium(quorum Iofephusfqui hgc fcripfit) vnus eratjper Ionathem’confixit.Ve
fpafianus vero veritatem fufpicatus illos Tyti ftudio liberauit: & lonathera prius verberata
vnum fecit concremari.Catulus autem ppter iniufticiam tertibiliter raorbo vexatus intefti#
nisexhauftismortuusell, Ca,xxvij, Fo.xcvj,pa,j,

C~ <etpUcit Xcttantonotx er 3otcpljl 3utic(:btb!(e bittojie

fcolafticae:8d Egefippi chriftiani Epithomatibusconciliatum:per venerabilem Magiftrun'*
Robertum Goulietartium 8C theologig dočtoremeximium,

CEpithomata feu compendiofa argumenta fingulorum capi#
tura duorum librorum lofephi Iudei de Antiquitace gentis
Iudaicg,

CIofepbus qui antiquitatum libros:quinq milia annorum tempus continentesjgrgco coni
fcripfit fermone.Iudeorum genus vetuftiffimum pbareconatur 8C  ludeos accufaty;edacio;
omniaq; grgcorum noua eiTe SC  apud eos iuniorem hiftor/g diligentiam fuifie fed apud Ae#
gyptios Caldeos & phcenices afferitantiquiffimam, hi enim temperatas habitantes regio#
nes diligenter fua fa&a confcripfere.Grgci autem Iittera^ vfum fero habuerunt apud quos
Homeri poema vetuftiflimum eft.Troianis enim rebusfvbi tot annis militatum eft)moder#
narum litterarum non fuit vfus.Grgcorum quoq; primi philofophi caldeonim fuerunt dilci#
puli.Nulla enimillis firmaifcientiaded folum fcrupulofa cpinao 8i exeifdemrebus interip#
fos contraria anus erroris duas affignat caufas.quia fcilicet eis ab initioftudium no fuitpu#

•3Ceteamottott cjc3ofep!job(bUa

blicas dehtsqu* femper agunf .pferre confcriptores Sclaudis maxime fuerunt eupidi.Ca. j«
Fo.xcvi|.Pa.j\

CAegypti| Babilonij atq;iudd folidti fuerunt SC  diligentiffimi circahiftoriarum cofcriptio
nes. Vnde apud iudeos multa integritate feruatum eft facerdotum nuptias fecudum corum
antiquam lineam coprdbare:quoijj fucceffio duobus milibus durauit annis.Certiflima quo#
qj eft iudeorum confcriptio ppter diuinam infpirationem:libroruq; ordinem qui folum funt
Viginti duo.omnetempuscompledentes quorumquinq;Moyfes SC  alios vfqj ad Artaxai>
xem fandi prophet? confcripferunt,Multi itaqj iudeorum ppter legis conferuationem muL<
ta padi funt tormenta.Sed grfcorum nullus ,ppter fuam quicq paffus eft: cu ex cofcribentiu
pertineat voluntate.Multa quoq; in defcribedoiudaica bellagr?ri mentiti funt.Iofephus ve
ro quia omnibus interfuit dux galileofum veram cofcripfit hiftoriam SC  imperatores(quibus
libros obtulitjteftes pducit.Libros autem antiquitatum ex facris voluminibus didt fe fuiffet
intentatum. belli vero hiftoriam(aut quia multarum operationu operator fuit aut infpedor)
yeraciterconfcripfiife, Ca,ij, Fo.xcvij, Panj.

Cllofephus aduerfus grscos difputat qui iudeorum nouellam dicunt conuerfationem eo ep
de illis( vt dicuntjnihil in eorum confcriptionibus reperiatur huius caufam aflignat.ludeorn
enim conuerfatio procul a mari ab omnibus femota eft popuhs;quare bi no fuerunt cogniti
ficutalif nationes;qu?mercimoni jsalijs cognitf fucrunt:vtphcenicesj&3egyptij\ habitaru
tes enim procul a mari multis teporibus ignorati (um-.vt Romani quoru farna feto venit ad
gr^cos.Lod enim diftantia cauia eftignoranti?.Gr?ci autem fu? antiquitatis vitinasaddu*
cuntregiones. lofephus vero segyptios 8C phcenices inimicos per fe & primum Manethone
«gyptium pducit teftem qui iudeorum in asgyptum ingreffum 8C exitum defcribit caftores
ipfos appellans SC  quandoq; captiuos .Antiquis enim iudeorum pgenitoribus pafcere mos
erat: qui palcualem habentes vitam paftores appellabatur.Quiqj iofeph Regi fe captum di#
xit ideo captiui funt vocitati.Iteratum mfuper Manethonis adducit teftimonium qui populi
paftorum egteffumde aegypto fubThemufe rege in hierufalem defcrihens eorum antiqui*
tatum manifeftat SC  eos trecentis quadraginta tribus annis aegyptu habitaffe anteq danaus
veniffetad argos, Ca.uj. Foxcvii/. Pa.if.

CIof e ph lls  pro fu? gentis ptobanda antiquitate pbcenieum pdudt teftimonium quibus in
Uiemona fini templi a Salomone conftrudio anteq Tyrij Cartbaginem conftruerent: apud
quos licter? Salomonis ad irantum (qui in biblia hiram eft appellatus )  feruantur, Dyoneqj
apud eos famatum hiftoricu adducit teftem:qui mutuam Salomois SC  ironij familiaritate SC
amicitiam defcribifinfuper 8C Menandtu Ephefum qui fingulorum regum cofcripfit adus
ab itanio enim vfq$ ad Didone centum quinquaginta quinq; anni 8C menfes odo.8c ab edu
ficatione templi vfqj ad conftrudionemCarthagims centum quadraginta tres anni SC  men
fes odo.Caldeorumetiamhiftoriam(quf multumcum iacrisconcordat voluminibusj pro/
ducit:verba Berofi allegans qui de diluuio hominum corrupttone archa:8£ de Noe general
tione vfq; ad Nabunaffarumhiftonas fcripfit. Nabugodonofor quoq;in conftrudione Ba,»
biloni? magmficentia pomt:quam pofteaCyrus vidorcopr? hendit. Ca.iiij,Fo.xcix.Pa.ij,

<0terato phoenicumteftimonio lofephus teftes etiam gr?cos pducit.8C primo Pythagora
qui(licet nullamreliquit cofcriptionem jiudeorum tamen Zelatus eft Ieges. Sc  multas i fuam
tranftulit philofophiam.Theophrafti H?rodotiq; SC  Cyrilli poet? antiquilfimi affert teftimo
niumifed 8C Clearchi Ariftotelis difcipuli qui belli PtholomeieontraDemetriummeminit:
Hecateumquoq;ad Hierufalemcircuitum SC  habitantiumnarrauitmulritudinemimeminit
quoq; augurij auis a Moffolano iudeo occife dicente.H?c enim fuam netciens falutem itine
ris falubritatem alijs non potuit indicare.Ponit quoqs Agitarcbidis verba de iudeoijj riuita
te: 8C  eorum moribus circa fabbati obferuantiam.Hierommum mfuper Antigoni regis amu
cum pducit.Plurimi itaq; quia facrg ledioni non incubuerunt iudeorum cognouerunt anti#
quitatem. Ca.v. Fo.cj. Pa.ij,

C lofephus maledida cotra genus fuum falfa niti? oftendere: qm multi ppter inuidiam ma
liciam verbofam nouitatem SC vanam gloriam vetkatis hiftori? diftrahunt SC iudeonun co#

©fttojfa fcolafticaet €ge ftppo cortltattim*

aetfatfoni fadeorum enim abuentumin Aegyptum 8£ regreffum ?gyptff inuidia exčecati Sc
odfo negauerut. Sed Manethon Iudeos ab Aegypto abhominatione fuga dilapfos flbiipfi
contradicens mentičpluracp cofingens Moyfemprimo Otfafiphas dieft fuiffe yocatu Om*
niaq; ifta mendacia ratione impugnat Iofephus, Ca, v/. Fo.ri/, Pa.j,

CExpUcft Liber Primus.

Jttrtpft Htber^eeunDttscontca 3lppfottem'

|£Iofephus dicenda didis continuans Appionis feripta detradionem contra Iudeos conti
nenda improbat.Hic enim iudeos A lexandrinos fuifle vocatos inerepat dignitatem (quam
impetrare prohibitus eft adipifci)calumnians;Iudei enim pro Heratei teftimonio propterfi
dem eorum SC  manfuetudine ab a!exandro Alexadrig ciuitatis iure ciuilitatis honorari funt.
Quibus etiam Ptholomeus Lagus eorum flidem SL  fortitudinem cognofcens £egyptiaca ca*
ftra comifi'tgubernanda:Poft hunc Ptolomeus Philadelphusnon folij captiuos Iudeos ab*
foluit:fed SC  pecunias eis codonauit & Ieges eis cognofcere defiderans deftinari viros(qui Ic
ges ipfas interprf tarenfjrogauit.Tertius quoqj Ptolomeus(qui vocatus eft benefador /forti
ter Syriam obtinens non di (s a;gyptiacis pro vidoriaded veniens Hierufale multas hoftias
iudeorummore gratificauitPhilometor quoq; SC  eius vxor Cleopatra Regnum commifce#
te  ludeis & duces militig fuerunt Onias & Dofitheus Iudei;quora nominibus derogat Ap*
pion cum potius deberet venerari quia regibus fideles fuerunt: SC  eis gratias agere quoniam
Iiberaueruntalexandriam. Teftis enim eorum iuftirias eft deus ‘Nam Phifton Ptholomeus
cumaduerfum Onif exercitum pugnaretomnes Iudeos i ciuitatepofitos cumfilifs& yxori
buscapiens nudos ac vindos elephantis fubiecitlacerandos: fedeonuerfielephanti Re*
gisinteremeruntamicos, Ca,/. Fo.cii/. pa,ij,

CAppionomniumcalumator Iudeos propter bellum contra Ptholomeu Phiftonemaccu
fat cum eos potius deberet laudare:8c pro eorum fidelitate contraipfum Iofephus affert te*
ftimonium SC  eius obiedioni:quate Alexandrinoru(cum fint alexandrig deos ciues no ado*
rauit)Refpondet cum etiam ipfi ?gyptij fecundum variam opinionum diuerfas adorent be*
ftias naturg contrariasipfe autem Appion contra iudeos incipit feditioneimaginum autem
apudjalios iudeis (his  omnino etiam dei imagines phibent; inftitutionis rei per imaginem
reprgfentate caufa fuit honoris exhibiuo, ca,i/. Fo. cilij pa,/.

CIofephus Appionis fautores vtpoffidoniu 8C  Appolonium inerepat: quiteplum blafphe
mantesiudeoafinicaput ibidemmentiunf adorare;8c Anthiocu illudexaurocompofitum
(cum ipfum templum expoliauit)affirmat inueniffe:contra quos pro templi honeftate/poly*
bium Strabonem Nicholaumdamafcenum/ Timagenem/ Caftorem SC  Appolodoruteftes
pducit:qui omnes Antiochum auro argentoq; plenum teplum dicunt fpoliafie. Neq; Iudel
afini s honorem neq; poteftate aliquam dant flcut fgypti Crocodillis & afpidibus quas ado
rant:Sed faerilegum Antiochum excufare volentes multa contra templi honorem funt me*
titi:quorum Appion prophf ta fi'xit ipfum in templo ledum inueniffe SC  iacetem hominem
menfamq; multis cibari/s refertum:illumqj hominem grgeum iacentem ab Antiocho liberta
tempetiuifie Kannis fingulis imponit dixiffe iudeos grgeum faginarum occidere SC  immo*
lare 8 C  exyifceribus guftare & in immolatione grgci c5tra grgeos coiurare in inimicitias.Sed
ad fabulam Refpondet Iofephus cum iudei non folum aduerfus grascos legum difcordiam
habeant fed aduerfos egyptios Si  plurimos alios & tamen nichil tale aduerfos vllum comit*
titurinec etiam tantis iudeorummilibus deguftanda fufficiat vifceraanfenfati itaq; non ver*
bis fed operibus funt arguendi Templi namq; integritas Si  mundicia in portieum cuftodia
manifeftantur at<j maxima circaillud puidentia cum ncq; aliquodvas liceat portare in tem
plum. Capi.ii/. Fo.ciii/. Pa.i/,

C Alfam finxft fabulam Appion Zabidonem dicens lucernife^afim caput habetem Item
plum yeniffe(obftupefcendibus inopinabilfter yifione iudeis ) Si  rurfus doram velociter ad*

Hh.i/.

^efcatitotto« t%  3 ofepbo bibWa s

\iCin(rcquodfalfutnaudormanifeftat.Q,uialoca qup no funt fcribit & aiutaces ttefcihttaf*

fert;S£iudeos(eo comuncs cutnalijs dco> non habeant)accufat 8i ad fe ven trum Appofi#
nem SC  cum ftellis 1'uper terram eum ambulare credidiffe, Jsjullus enjmlucernam videt necg
ambulanti obuiauit,lanuarum quoq; templi tanta erat quatitas vtno minus q a duccntis yu
ds cladebantur, Multiq; gr %ci  ludeorum leges veneratifunt:quorum quidem permanferunt
alijs recedetibus.nullufq; hoc meminit Sed folus appio hfc adinuenit ipfe enim nouus fiiit
ludeorum accufatormalorum.apud ?gyptum geftoru oblitus. aegyptij enimPerfesa ma#
cedonibus nichil a famulis differentes, Iudei vero.Ca.xx.annis principatum tenuerunt. Ap
pinionem quoq;irridet qui alexandrinam beatiffcat.quia fe communem habere meriutdi#
cens iilumopportereteftemeffe fuiquialiumnotihabet. Accufantifeinfuper Appionlu#
dgos qma fufllis non vefeuntur camibus 6( in gemtahbus circucidunf.Refpondet Iofephus
animaiiumcommunem omnibus effeimmolatione.Nec.ppter hocmudum (quod expauit
Appion)animalibusdefolandum;pceptaq;abinitioforedicitdeos colčee Si  diligerefapie#
tiam: SC  hg c maxime adimplent qui cirCunciduntur 8C  porcinis abftinent cibis,  Appion itaq$
fuasignoranslegesdeiudeorumlegibusmentituseft SC  circucifus putfefadusexpirauitdo
loribus, Ca.ihj, Fo,cy. Pa.ij*

Clofephusappoloniummolonem Sc  Lyfimachum & nonullos aliosrepreheditqm tam p
ignorantia g perinfaniam Moyfi legiflatori tang mago derogantes le^es iudeonimmullius
malicig nuliiufq; virtutisdixerunteffe dodrices.Appolonif vero difpeifaeft accufatio. Hic
enim mdeos aliquando fine deo effe hominibus odiofos appeliatal;quado eis formidinem
improperat:Aliquado fuperbiam impingitipfofcp barbans affirmat ftultiores: legiflatorem
autem moy lem 1'uper efteros legiflatores grf cosf apud quos legis nomen no fuit cognitum)
extollitlaudibusXegiflatorescntmgr£corumfallaces funt.infinitgq$ funteislegumdiffere#
ti^fibi inuicem repugnantes,Moyfes verodeum asternum omnium gubernatorem legibus
fuis colere docuit.Pytagoras quoq,- Anaxagoras Plato SC Stoici diuinam cognouerunt natu
tam, Capi, y Fo,cvj. Pa,ij,

CDuo ttioraffs difdplinf'modi:quf>rumvrtiis fetrtione dodor eftalter exefeatibnemomm
quosmoyfesambosmulta diligentia compleditur; ceteri vero legiflatores vntimaffumen*
tes alterum reliqufrunt Cicutlaccdgmotiij k crcetes moribus erudiebantur non verbis Athe
nienfes vero 8: pene omnes ah j grge i  qug oportet agi fuis legibus prg cipiebant. affuefcere ve
to ad hgc operibus minime valuerunt. Precepit autemmoyfes leme! in hebdomada relido
opere populum ad legis auditionem congregari,quibus itaq$ mdetis interrogatus facilius le
gem g nomen fuu recitabat. nullufi^eoru de deo fermones audet pferre contrarios: nihilqj
nouum vel his quf antie.uitus fancita funt contrarium fas eft illrs cogitare. diuine enim legis
integritas facerdotibus eft comiffa: nuliufq; fandior eft principatus cuius populus fit ad pie
tatem prgparatus.opera aute diuinaomnibus funtmanifefta vniufq; de templum eft vnum
hunc placant hoftijs facerdotes quorum primusfecundumgenus deocuftodit lege dedu#
bi/s iudicans Scpun/tlegeconuidos* Ca*.vj, Fo, cyij. Pa,i.&.ii.

4ZLex  matrimonium filiorum procreadorum caufa inftituit: vbi mulier viro eft inferior om
nem autem aliam prohibet hominum permixtionem. adulteriunfgj fub pcena rnortis prohi
becur.neq; i filiorum natiuitatibtisepulationesautebrietads occafiones permittit: fed filios
iubeterudiri,Mortuosquoq; iubet fepeliendds honorparentibus poftdeum exbibendus:
&quieoscontriftateftlapidadus.Arbiter munus accipiensmcrtemonaturmutuansvfu#
ras non accipiat;recipiendi quoq; in legum comunicatione aliam iex erga hoftes docet cle#
menriam mors in pluribus caufis pcena eft tranfgrefforxbus.5imiliterlex eft ineuitabilis i  fer
uis menfuris ponderibus ac de iufta venditione iudei itagj pro legis coferuatione alaai ani*
mopaffifummortem, Ca.vif, Fo,c vni. pa.i,

CPlato philofopbif apud grfcos mirabilis de repu.confcribenspene pemptusidedeo vera
ppter plgbis ignorantiam dicitnon effefecuru proferre opinionern. ludeorum autem refpa
klica ampliusduobusmilibus annis ante lacedpmoniosfuit. Q.uipropter reru mutationes
pene fuarum legum obliti funtiudfis nullo modo a fuis legibus alienatis prumpri enim fem

©ittotia fcolattica f € gtftppo cottrtUafum.

pet fuerunt iudei m obferuandis legibus quorum mo,s eratpropria cuftodire non al/ena zo
cufare.Inuehit etiam lofephus in poetas qui qtos voluerunt deos pofuetunt di erffs natiuiV
tatibus procreatos alterum fabrum textricem quf deam;quofdam ephoebos alios fenes con
fingentes. adulterium quoq; deorum mentiuntur in ccelo Quorum qu:dem errorum caufa
fuitviridei ignorantia 6Cdatapoetismentiendi & pidoribus fingendi facultas. Ca,yii/,
Fo.cviij.Pagina.ij.

C lofephus appolonium ftultumvocat dicens veros philofophos de deo cuin Iudeis con#
cordes in opinione. vnde plato moyfem incitatus nullum poetam m repu dicit redpiedum
Athenienfes vero communem omnibus fuam ciuitatem gloriantes prfter illorum Iegem de
di|'sloquentes grauiffime punierut.Socrates namq; quia nouum deam referebat veneni po/
culo muldatus eft. Anaxagoras quoq? quia folem?quem colebant deam atheniefiumjinfen
fatumdiceoat:mortedamnatus eft.Pythagoras etiam dubiumdedi|sconfcnpfiffe accufa*
tus nifi fugilTetocridebaturScythg fimiliter anatharfim philofophum interemerunt quo#
niain deorum grecorum plfniflimus ad eos venille dicebat.variam itaq; audor gentilium ar
guitfatuitatem. Ca.ix. Fo.cix. Pa.ij.

{^Plurimi legiflatores malignis hominibus abfolutiones malo# dederuntlex vero a iudei«
vfq; ad mortem feruatur.Et vetuftas temporis veriffima omnium iit probatio.hic concludit
lofephus legem moyfi fuper omnes optimam qug omnes obligauitded & hic ipfius legis fe
cit mentionem vt de ea impudenter loquentes arguat:& cum ipfe leges de fe ferant teftimo#
nium q> pie funt bei lum pro auaricia nefcientes opus fuumpontra appiones 8i  melones ter*
minatrnendaces, Ca,x. Fo,cx, Pa,j,

C ftngiiloium capfftmt tiuo^fl

iibtorum lofephi Iudei/ contragrgcos Sc Appionem Alexandrinum de Itideorum
antiqua origineiper prgfatum Magiftmm Robertum Goullet aitium Si  Theologig
dodorem eximium colleda.

^ecjuttut: compenMum ticfer efattbusfecuifcojbte

defcriptione:& regnorutn initijs: regumqj fucceffionibus ab eodem
eximiofacre theologig profeffore Magiftro Roberto
Goullet ex diuerfis audoribus concilia»
tum pro perfeda facrarum hifto*
riarum 8t  peregrinarum
cognitionečjma*
ximeneceffa
rium.

Hh.ii/.

cfipetrtrftttn De Tei etatih” feculi ojMs  Defcription;.
eompetimti De tet etalib” feculi Ptfmactae fecuii ab3foam pfm

inquo(pr?ter chriftigenealogiam (multafcitu di/ ad diluuium.

gniffuna continetur.breuis fcilicet cofmographias
tecollečbio.SC omnium fermcregnoruraorigo fuc*
ceflio 8£ finis quiqjreges in illis/ SC  quot annis re<
gnauerunt. lili pr? fertim quorum facricodices; a c
lofephusnofter meminerunt. M.R.Goullet.

Dam fecudu lfidoiy.li.v.ca.xxxix.8(
feptuagita duos interpretes genuit
Seth anno ?tatis fue.ccxxx. fecunda
«.w[ v ' ro  hebr?os SC  Bedam anno. cxxx.
ftSJj o nnes anni eius fut nongeti trigita.
Seth.cv.genuit Enos/omnes an.dccccxij.
iVmhebrfi aduerfus Ferme ommgenas C Enos.xc,genuit Caynam:omnes an.dccccv.
jhominumnationesvarijs fueruntbellis CCaynam.lxx, genuit Maialehel omnes anni.

i!exercitati hinc onmium regnorum ori, dcccxcv.

SSiginem. regum quoq;fucceffiones nomi CMalalaheU* v. genuit Iared:oes anni. dcccxcv.
na8£anriosvfq$ad noftrilofephi tempora:fed& <Dared.clxij.genuitEnoch:oesan.dcčcclxif.
aliqualem orbis defcriptionemnecnonregionum CEnoch.bcv.genuitMatbufale; 8C  tranflatus eft
prouinciarum SC  pricipalium ciuitatum (cjtum ad anno vit? fu?.ccclxv.
prffens opus fufficere vifum eftjcaodunaui prout CMathufaie.clxxxvij.genuit Lamech.omnes an
a faeris didici codicibus SC  in antiquoru libris Au< nudcccck.

guftini Hieronimi Chrifoftomi Eufebij C?farien. CLatnech. ebooci j. genuit Noe omnes anni.
epilcopi Rabani Bed? Orofif Iltdori Hugonis de dcclxxvij.

fančto vidore:plurimorumq; aliorum catholicotu C Noe.ccccc.genuit Sem & diluuiu fuit anno eta,
dodorum. ItemBeroli Caldei/Maronis Aegy, tisfug.de &annoftatisSem.c.
ptij/Philonis iudeiiStrabonisPlynij/PlutarchwIu CHic terminatur prima gtasperdecem genera#
ftini/Tm Iyuij Lucij flori SC  multorum aliorum feri tiones contines fecundu h?br?os & Philonem iu*
ptisiuenij Huicoperi (vtipfius Iofephidilucidior deum.M.dclvj .fed fecunduminterprgtes SC  Ifido
fit hiftoriajadijcere coftitui.Si ptius tamen iudeo/ ra biš mtlie.cexlij. Augu. veto pomt.M.M.ccbcij'.
tum genealogtasab Adam p patriarchas/iudices/ Et [ofephus.li.j. C a,v.M.M.dclvj.Hie,aute no e5,
Deute.ig, reges i SC  facetdotes alcendendo ad chriftum/qui plet duo milia.

SSSSSSS &" DaetaSa miuu ‘°

deus vniuerfum orbe SC  omnia qute in eo funt fex n
f.Chor.x> dtebus f. bricauitdta fex etatibus plundri cofuma
bit. Nos enim fumus(.i.Cho;x. memorante paulo
in quos fines feculorum deuenerunt.

Vndus ergo an oem die (mdt Hugo de

rttoviaofejfaausfexdieblsforiatus ^ dei f'»I- K IMotura.Ii.ix.cx,,. Iu f  S
tribuspniisdifpoli'tus8Ctribusfequen. fepW3g m t3^^iiereg&|.tes:qmaIingUftotidcmte
ribusornatus ([Puma die faiiaeftlujc Andoro pmetraseffeccepenmt:qu3ecrefcedo

proiuncias Sc  mftilas impleuerunt licet multorum


Oe SC tres  fflif fut' Sem Cha 8C  Iapheth
cum vxoribus folt pod d luuium fuper
fties horainum generationem reftaura
uerunt.Naex his fecundum Augu,xvj'.

I# /rAram

Sf  pilij A '- 1 ’ 11

r ££

'M  S onhet.
<?Iina11  ’ cia ortu" 1 1

HgSKl

fcnbitur q

phet?orn

CGencr.

runttetr-

niccs

fut

(25eiif

d ekendt

Filij.Cha, CFii/fl

Aetbio/ tOttti
pes. Hat ■'
xgypt>i'  O' 1 ' -
tur ex ort
funt&arg
libici. ITPhub.!
tibiciali.
tanifftuu
chananei, ([Chan.
nune tudi
tes&:Ap!

CFilif n
SabaSC — -
Atabes.

Getiili,

C Sat
fcribit

Sabathep

ni,

Alta

CSmidadiefitmamemumaqv,as fupcores ab g,..^ £ommemorentl[  „,„ nW aa | 10 „ qu0J
garp delndcterra. C Seqatao,r.ams.

Q_uartadiefačtafuntlummariainornametum d^CtlCCdtiO ž&Citt CtpOpUlt fi0

ecelorum Sol/Lun3 Sc  Steli?. co defcendentes.

CCLaita die fa<dt funt pifces de aquisad omame ^[Filij SemprimogenitiNoefexfuerut: equibus p m j Sem,
tum aquarum/ volueres ad omamentum aeris, quinqj prodiere gentes.

dSexta die fada funt iumetabefti?:8Cc?tetaani* {[Elam pnmogemtus Sem a quo Elamit? princi pjamit?
matia ad terrte ornametu Sc  nouiffime fačtus Ada pes perfidis. populi.

in  capo damafco;8C Eua iparadifoterreftriaquo AlTur fecundus: a quoTAlTynorum pululauitim A.ffyrij',
ppter pftfn eiedi funti hac lachrymaru vallem. perium.

CSeptimo diercquieuit deus ob omni opere qd <£Arphaxath.iij'.aquogensCaldeorum ortaeft Caldej,
patrarat, CLuth alias Lidi. iiij. filius Sera a quo Lidij vel Lidij.

Ab b

i ^'ppii i
Ptiliftun

€t tegnojutn fottffe tegitmq5 fucceffiombusi

Luthei Lutheipopuli,

fubuerff vfqj ad oblitnonem prgtčričorura nominš

Syri, CAram.li.a quo Syrff quoi^ metropol damafcus. peruenerunt.

Filif Aram nepotes Sem fueruntquattuor. CFilif Chanaam vel Chananei vndecfm- ex quo mi  Cha*

Husterta C Hus traconitidas conditor interpaleftinam & Chananeorum decem gentes quorum terram (his naneixf
lob.]  celoftriam;vndefait lob. per Iofue eiedis siudei pofliderunt. '

Armenii <CHul.ij.fi'lius Aram:a quo Armen ij. <£Sydon  primogenitus a quo Svdones & Svdon Svdones'

CSrmam. {£Gether.iif.aquo Čarmani&Carmania ptouin vrbsinPhcenice. 1  *

cia ortum habent. “ CFth.if.aquo Ethei populi. jEthef

Meones,' CMefa alias Merfam.mf.a quo Meones gpebus.ii j.a quo Iebuzei quos Dauid a Hferufale IebuzeiV

CPofteritas Arphaxath filif Sem t  reda Iinea det  uxpulit.

feribitur qufa de eo hebrfi (a quo Chriftus & pro/ <£Amorrcus .iti j.  a quo Amorrei. Amorrei

phetg ortf funtfprocefferunt. ^ CEGergefenus vel Gerfeus, v.a quo Gergefei vel Gerfei,

<£Generationes itaq; a Sem defcendetes poffede Gerfei.

runt tetram meridianam ab oriente vfqs adphce* Aeneus,vij,a quo gnei dičti fut.gabaonitf a Ga Eneioga

Saba t%  fpSaba.i.a quo Sabei didi funt & hi (vt lofephus eo defcendentes.

Arabes. fcnbft & Ifidorus) Arabes Saba nuc arabia dicitur. (£ Saphethdif.filius Noe: feptem genuit filios quo<»

Getuli, CFiulatha/. a qua getuli i parte remotions aphri rum primus.

cf habitates:qui & quandoq; eiuiei fut appellari. |£Goraer a quoGomoritequ$’pofteaGalatg fut
SabatheP ff;Sabatha.rij.aquoSabathem quinune agrgcis nuncupati.LGallifecundum Ifidorum. * qiii Galli
ni* Aftabari appellantur, _ (CMagog.if.a quo arbitrantur Scythas& Gothos g c

d Regina vero Si  Sabathaea dedam & Chuza Ne ttaxiflsoriginem. Gothi/

roth gygas qui primus tyramde exercuit filif Chus (TMeoai alias Medar.iipfilius a quo Medoijr ges jyj e( j/
paulatim teftelfidoroantiquaprodiere vocabula: proceffit &mediaregio.

Ab his tamen vt inquit Iacobus Bergomenfis qug f£[anan.M|. Iones grgeos coftituit a qtubus mate j ones>
dam ftlnopicf gentes deicendiffe putantur in occi Ionium Ionia regio grerig eft,

dentaii plaga habitantes. <][Tubal.v.fiiius a quo Hyberi qui & hyfpani.licet Hyberi q

CFilif Meiraim fecundi filif Cbam feptem ex qui (vt ait Ifidorus(alique ex eo etiam Italos (ufpicen* Hyfpani*
bus feptem nariones prodiere. tur.

Cydippl’i f[Lydim primus a quoLydi populi a quibusLy CMoloch.vf.aquo eapadoces vnde & apud eos Capado*
diaprouinriadida eft. Melcha eiuitas dicitur Capadocia quoq; Regio a ces ,

philiftiim cCefloim.if. a quo philiftiira quos veteres Allo# Romanis Caefarea fuitnuneupata.

philosdofephus vero SC  moderni paleftinosvoežit t[Tyras deniq? feptirnus Iapheth filiusa quo Tra Tracesi
a quibus paleftina eft appellata in Syria/arabie vi ces quorum non fatis dimicatum eft nomen quafi
dna prius a Philiftea vrbe metropoli qu§ poftmo/ Tvriaces.

dum(vt Plimo placetjGazadida eft. CFilij Gomer nepotes Iapheth AffenesvelAfca Sarmam

CAnamin quoq; & laabin ThufimCellu acalios nesa quo Sarmatas quos Tartaros nune appella* tbg.
Mefraim genuit filios quorum fex nariones ignotf mus,quofq; Grf ci Reginos vocant Hi quippe Scy
habentur; qug bello £ethiopico(vtinquitIffdotusj tharumgenusfunt.paludes meotidos habitantes.

mces fublingu!s.xxvi/.

baonite.

Hhaiif*

£ampc«t)iumtJe fejč efatibus fecuK ojbta oefmptione.

Riphci a CR-apha alias Rtphathdj. Gomer filius a quo Ri
qbus Tro phei q ab Ifido.paphlagones dicutur St  ab eo Tro

ianiprocefferunt.

tani.

taiiipiubvuviuii^

Tigramei CGotorma aliasTergoma velTygram.tij. filius
qui Phry Gomena quo (vt  lolephus ait) Tygramei qui SC
ges. phryges a gr^cis nune apantur phrygia reg io,

CFilij Ianamnepotes Iapheth quattuor.

Helifei CHelyfim primus a quo Gratci helifei qui poftea

gr^cif olij Aeoli) Aeoliaprouincia,

Cilices q CT 3r ^ ls  -if.a quo Cilicesfvt fofeph« arbitra? emer
Tarfenles (erunt.vnde apud eos Tarfis Metropolis eft.
ptheiij . <ECethim.iij.ft'liusaquoCithei.i.Cyprij.aquibus
Cvprii. hodie 8t  vrbs Citbium nominatur.i

VYpn  J. — iMiu >

Rhodij, C Dodani.ii|.fi'lius a quo Rhodij 8« Rhodus infu#
ladidaeft.

ia uiun

(£ H$ funt gentes de ftirpe Iaphethia Tauro mon
te ad aquiloneminediam partem Afif; St  omnern
Europam vfqj adocceanumBritannicum ducen#
tas patrtas fub linguis St  gentibus quindeeiin polTi
dentes nomina gentibus St  locisfuarelinquentes.
de quibus poftea(vt ait (fidorus)plurima lunt inu#
tata aut a locoruj regibus aut ab ipiis locis aut etia
ab incolaruin moribus.Cf tera autein permanet vt
fuerunt ita vt hodie appareat rationabiliter vnde
deriuata fuere ficut ab AlTur Afliri j;8i ab Heber he
br§i de quibufdam verotatio non apparet vtaegy#
poj a Mefraim filio Cha St  cetiopes a Chus exorti
nullarefonat vocabuli origo.

CNoe poft diluuiumvixit.ccd,an,omnes an,eius
dccccl.

<£Sem anno.ij.poft diluuium.ctatis fug.ci j.genuit
Arphaxath.omnes an.eiUs.dccij.

C Arphaxathcxxxv.geuit Šale oes an.ccccxxxiij
Indi qui CSaleaquo(cdmIofephum Sarmat? qui Si  ludi
Sarma# ,pdiere.cxxx genuit Heber omnes an. cccclxxxii j.
. e  ([Heber a quo hebr^i didti funt in cuius familia te
hebrei. ^ uo  Auguftino lib.xvj.de ciuitate dei.cap, xj.

* ’ dum lingu § diuideren? hebrga qu§ antea vna etat
DiuiiTo remanfilTedicitur St propter linguarumdiuifione
. f fiilium Phalechnominauitque ano etatis,cxxxiiij.

2 genuit.cuius omnes anni.cccclxix.

C Heber quoq; alium habuit filiumnomine leda
Riftriani CUIUS  °y ies  rnemimt a quo fecundu Ifidoru Ba#
driani licet eos ali j Stytharum exules fufpicentur,
CHic Iedam duodecim filios habuit.
Helmodach.j. lared.vij.

Saletha.ii. Hebal.viif.

Apliormoth.iij, Abimael.ix,

l3te.ini. Ophir.x.

Azuram.v. Eiula.xi.

V zaidedas.vi. loab alias Iubal.xii.

([Phalechfin cuius tepore turris B abehedi ficatur)
cxxx habuit Ragau St oes an.ccxxxix.

CRagau feu Reu,cxxxu, genuit Seruch omes an

ni r^vv«*

Tutris

Babel,

ni.cc.xxx.

<ESeručh.cxxx.genuit Nachor omes an. cxlvilf.
CNachor.lxxix.genuit.Thare omnes an. cccv.
(£Hic termina? fecuda etas p decem gnattones co
tines fcdmhebrfos St Phitonem annos,ccxcij, led
fecundum.lxx.interpretes 8t Ifidorum.dccccxlij.in
toto ab initio mundi ter mille, clxxxiii j,

CXecem etas a natfottate 3Htea

bam vfq; ad Dauid regem.
jšlihg Hare.lxx.genuit Abraha: & deinde Na
chor & Aramfratres.

C Ara genuit Loth v niču SC  Sarra atq;
Melcham filias quo in igne mortuo.fra#
treseius filias duxerutvxores fej Abraham Sarai
que Sara g t  lefcha dida eftj St  Nachor duxit Mel#
cha ex q genuit odo filios  quo$t priinogenitus,
CHus cuius filius fecundum aliquos fuit lob.
Bus.ii.paterBen 8CBalaam prophetg.
CBathuel.iii. filius genuit Laba & Rebecha yxo#
remlfaac.

C Laba genuit Lya St  Rachel vxores iacob,
Danielalias Camuel.iiii,filiu$Nachor.
Calfeth.v.filius.

Aram. vi. filius.

Pheldas.vii.filius,

Hela alias Bela.viii.filius Nachor.

C Abraham.lxxv.anno dei pceptorelida terra 8£
cognationeivenitin Chanaam nafeituri faluatotis
de femine fuoaccipienspromilTionem.

C Abraham Loth captiuum liberauit quattuor re
ges debellas cui melehi fedech obuiavenies ,p vido
riadeo panem St  vina i faaificio obtuIit.Gen.xuij
C Hf c nomina regura debellatorum,
Amraphelrex Sennaar,

Ariothrex.Ponti,

Chodorlahomor rex Elamitarun*
ThadalrexgenOum,

CAbifta vidoria iubilei anni initium fumptu eft:
quia tune Loth qui fuit liberatus erat quinquage#
nafius Ideo inftituta eft de quinquagcnario i quin
quagenarium celebratio.

Abraha.lxxxvj. genuit Ifmaele a quoifmaelitf.
Abraha an.c.genuit.lfaac St  oes an.eius.clxxv.

Abraha ex Cethuravxorei'q nonulli dicut ftiifle
agar)mortua Sarra genuit filios,v j.quo§t nomina.
Zamram,

Iedam.

Medani.

Iefboth.

Sue,

€ Affram alias Apher a qiio aphrica puincia de#
nominaturdoco cuius nonulli ponunt Madiam.
d Loth nepos Abraha fugies de prf cepto dei So
doma vxorefua in ftatuam falisconuerfa ex filia#
bas fuis duos genuit filios.

3I84-;

'hi (

Filijaram

:,1, 'jN*

chor,

Iubilei

initiu.

Ifmaelitj,

Filij.abra

haexCe#

thura.

c 0 aoffia

Goif ofT;l
Adan^

Scboyn

Seg° r

C Nom ; na.^

virtuteib ct n*
abalijs^ 01011
minedicuntuf
ci Agarcn« q u
(£Nabotlir r

Ccdar.il*

AderbusabJ'

Marfaniu' 1 "
Ma (mw y

jVfa/nrii-''
([/faac.ltgnu.
a vxorc.

([Ab Efaudci
deis fuerunt inl
([Efau autrm
luntate duas vi
([AgamidaH
Alibamm f  uf<
([Efau exAlil
Hcliphas
Rabuel.

CEx Agauiid.
Hicris
Hielon
Chorj.

CEIiasquoq.n
•nultos genuit li
autein qm Edo,-

in puericia a co<
ideoSeirrigton

int:quag rfa

Vxores, S.°, bollthl ^:dj
Iacob. S aco T bUxxd,
nsL ^>ac (

Idiuneif

Vxores

Efau

res.

‘natiuj,

*/ e .

|e*I

^ftss

& ymcor; i, b  '

CMoab exprimogenita a quo Moabitf.

Filij loth,

Moabiip

deiii.i,,

cfiSS?
S 0 *«

qu

f, /e* B

Ne;

'Pelini

Vttat.

trapuootttsto

’nnos.caa\.H

'unv4cccaV\mWt

XU1\.

VUUl\y&

i&d

^ndefj,

J^nSarai

10 r <JUxitJVlel,

"Tiogerntus.
®*uulob. Fili(fj|

f- CilOi,

x ° c rfttyxo,

iacob,

TCl Aitcrta8c
tun uVuatoiis

fm.

:tquattuotre

VCtllfSpvifto

r.j,:r,Gcn,xuij

onim,

m lumptfi dl: (fr
it qiimquage/ inltl11 '
gcnarioiquin

:Ui dicutfoifle S
luo^nomina. [j^

1 ,,..v-icu te'
. jjiiifl'
A . f ptod«So

li«®*

€t repotuitt tnttiis tegumq5 fucceffiotrbtis;

Aminom Ammon ex alia a quo Ammonfte* C Iacob filij ex Zclpba ancilla £y£

tf, CN oia citatu .ppterp&m Tuccefa^ & regu ipa^i Gad
Sodoma Bara vel ballas rex Afer

Gomorra BerfaaliasBalleasrex 4E Item filij Iacob ex Lya,

Adama Scnnar vel Si  maberrex Zabujon

Seboyn SemeberaliasSimoborusrex Ifachar,

Segor Rex Segor qug eft Bale. Dina  fiiia.

Filififmae CNomina,xif fitiorum Ifmaehs qui ppter eorum Clacob filij ex Rachel yxoreIibeta.
lis duode v irtutem6C Abraham dignitatemfueruntreges:# Iofeph

cim. abalijsdiciinturIfmaelitsquinunccorrupto.no/ Bernom.

mine dicuntur Saraceni quafi a Sara cu debent du  CDe fihjs Iacob Iicet numerofa proceiTennt pita
d  Asareni quia ab agar anctlla procdleruntr. fed de Iuda K Leui ex quibus fecundum čarne na

<£Naboth primogenitusja quo Nabathei SC  Naba tus eft Chriftus dicere fuffidetPauca ramen delo
Nabathei thearegio fecundum lofephum

Idumei,

Cedar.i/. C2.uodamus.vii/,

AderbusaIiasAdehel.iij.Themafus.ix.
Marfamus.m/. Iedurus.x.

Mafmarus.v. Naphefus,x/.

Jfdumias.v/. Cadoraas .xii.

Mafmifus.vii.

Cifaac,lx.genuit Iacob SC  Efau ex Rebecha vn u
ca vxore.

C Ab Efau defcenderunt Idumei qui multiun iu/
deisfucruntinfefti.

feph qui in plunbus faluatoris noftn veraciter ty/
pumgeffit dicemus.

Clofeph itaq$afr?.tribus anno etatis fug acvii.ven
ditus eft.

CIofeph anno.xxx.dux aegy pti faftus eft*

C iacob anno etatis fug.cxxx.& anno.famis.if.ati
no vero ducatus Iofeph nonoidefcendit cum fili/s
luisin Aegyptum.

fCIacobanno etatis fuf.cxivii.diem claufit extre/
munf prophettzans de Chrifto de Iuda nafdturo.
Iofeph reiidisex Afenechvxore duobus filijs Ef/

CEfau autem quadragenarius prgter parentu vo ^aim SC  ManaiTe quorum vterq; fecit tribu per fe Hi/id/
luntate duas vxores duxit alienigenas qua^ noia rem °ta tribujleui afortehgreditaris.mortuuscft an feph,
C Agamida Edonis Chananei fiiia.

Alibamin Eufebonis Chanaei etiam fiiia.

no etatis iiig,cx,

Hrtbns3mja» tribus cti^

CEeui genuit Getfon

CC^udas q prius ex Sue
vxore genuerattres filios
Her/Ona &Sela:exTha
mar genuit Phares SC  Za
ram Sc  ex eo p Phares gt
cefferunt reges

Vxores

yj au

p,.,,- CEfau ex Alibamin alias Olibaniafili/ duo.

Jr) "  Heliphas
Rabuel.

flE Ex Agamida prima yxore tres filij.

Hieris
Hielon

Chorg. p . .

C Elias quoq;ml’tas habuit vxores ex quibus etia Phares genuit
multos genuit filiostde quibus fubticemus.Errant _ on  qui genuit
autem qui Edon dicunt fuifle filium eius, Ipfe em
in pueiicia a coetaneis ’fuis Edon vocatus eft. Et
ideo Seir regionem in qua habitauitSis appella#
u!t:quagrfri Idumeamdenominauerut qug prius
Gobolithis dida.eft.

<TIacob lxxx,defcendit in Mefopotamiam vbi fer
uier.s Laban accepit Lya Sc  Rachel eius filias vxo

«*** CIacob,IxxxVH.an.genuitRube primo^S ££“££5
'<* natiui# alios.xii.fihoscum fiiia fuccefliue.

Vxores,

Iacob.

Canh SC  Merari a quo
per Chaath defcederut
facerdotes.Et
Caath genuit
Amram&Ifuar
Amram,lxx.an.genuit
Aaron

Aram Mariam

Aminadab Moyfen

CMoyfes oduagefimo etatis annodux hebrgo/
rum ab tegypto in deferto per annos,xl.a deo con
ftitutus eft qui ab exitu die quinquagcfimolegem
a deo in Sinay monte recepit 8C primo anno tabet
naculum domino deo c5ftruxit, Et mortuus eft in
deferto anno etatis fuf ,cxx.

Filif aat5»


tatu ordo ^riacob filij exLya vxorelibera.

Ruben primogenitus.

Symeon.ii.

C Leui.iii.a quo poftea facerdotes Si  leuitf,
C ludas.isii.a quo iudei didi funt hebrgi.
Clacob filij ex Bala ancilla Rachel.

Dan ,

Neptalim

ftitus:qui genuit filios Nadah/ Abiu/Eleazar/SC
Ithamar anteMoyfen mortuus eftin deferto.Duo
autem eius filij fdlicet Nadab/K Abyu/irreueretcr
ad miniftrandum inttantes plus debito potati vc
dicit Robi Symeon:& ignem alienu offeretes diui
noigni deuorati funt.Leuit.x.
dDathan quoq; SC  Abyron de tribu Ruben ratio
neprimoge niturae promoyfeducatum populi ha
bere volentes propter feditionem viui abforti funt

Notnen

eegum.

CotnpcitDmmucfcjr etattbus fecu-tot-ais DeCmpttone*

NufflCtotura.ca.xvi. nem  ® trcs Cltra erat  Rt?«

nem mouens cumtrecentis viris diuino igne perijt
ibidem.

C Ab Abraham vfgsad moyfen fecundum phito#
nem & hebrasos anni.ccccxxv.

CPenthatcucus moyfi( vt refemnt Beda 8C  Eule«
’ bius)cotinet ge (la annorum.ra.m.m.dccxxx. Sed
fecudu Ifidoru 0C lxxix.interptes.m.m,m.dccxxix,
Iofephus veto libto.i.de antiquitate iudeorum o*
tra grascos ca.ij.fic dicit hoc tempus detribus milu
bus annis paululum minus eft.
fTPoft mortem [ofeph hebrf i  fcruierunt aegyptifs
anni.cxliiii.vel.cxlv . Etfiuntomnes anniquibus
hebrfi fuerunt in aegypto a tempore quo iacob cu
filij fuis defcendit ann.ccxv.
CAmtnadabprincepstribus itide quia priraus cu
tribufuapoil Moyfenintrauitmare tubtumtegis
pso fua pofteritate raeruit dignitatem.

$}omina*p(ii*ttumfmum  0efceožum m de

ferto vbi errauerut in folitudine.xl.anisrqu0s detis
pauit manaccelefti eofq;conduxit'in načte in co*
lumnaignis 8fdc die contra folis ardote in nube,

Ramaffe
Sochoth
Ethara
Phiaroth
Marath
Helym
laufuph
Defertum Sym
Delphica
Halus
Paphidim
Synay

Arada
Macheloth
Raach
Thar
Melchal
Efmona
Mons Syroth
Bennaiachan
Mons Gargad
Gethabatha
Hebrona
Afyongaber

Sepulchra cocupifcentif. Cades
Aferoth Mos Hor

Rethinam Salmona

Remon Phynon

Phates oboth

Eebua Geabarim

Rcfa Dybungad

Chelatha MonsAbarym

Mons Sepher Campeftria Moab

€1 loiue trinomius Iefus enim 8i  Ofee di&us eft q
mortuo Moyfe:dux populi hebr^orum coftituitur
Bi  deui&is fecundum lofephurn,xxxij.regibus om
nibufq; espugnatis hoftibus pr ? ter qmnq; Satta/
pasphiliftinotum populum ifraeliticu ad,,pmi(lam
perducit terram:quam forte duodecim tribubus di
ftribuit.Etleuitas quibus hfreditatrs partem non
dedit xliii!.ciuitates ad habitandu inter fortes tri *
buum affignauit;quarum tres ad refugiuvltra lorda

H xc  funt & diftributionis modus.

CFih/s Aaron facerdotibus affignatajfuntrted«#
cim,

Hebrom.i. Dabir.vi.

Lebua.ii. Ahim.vif.

Geter.iii. Ieftam.viii.

Hiftimon.iiii, Bethfamis,ix.

Helom.v.

Cftl? nouej funt de duabus tribubus fcilicct Iuda
& Symeon.

qttatfwoi,

Gabaon.x. Anathot.xii»

Gabe.xi. Almon.xiii.

CHlifs Caath qui funt inferioris gradus decem.

f[IDe tti6« quaKuo:,

Sichen.xiiii. Tebfaim.xvi«

Gazer.xv, Bethoroir,xyu."

t«6u 2D<m q«ačfuo:.

Elthere.xviii. Ainalon;xx.

Gebbethon.xix. Getremmon.xxi.

£2De btmtSId fti6u trne,

Thanac.xxii. Gethremraon,xxiii.

fTFilijs Gerfon tredecira.de dimidiatribu.Manaf
fe due,

Gaulon in bafa. xxiiii. Bofram.xxv,

fttGti ffdc0dt quaftuo2.

Chefion.xxvi Iararaoth,xxviii.

Daberech.xxvii. Eugamini,xxix.j

f[2De f«6u Hfet  quaBuot*

Mafalcrachon,xxx, Abdon,xxxii.

Roob.xxxi. EIeroth,xxxiii.

€?De tct6u ^cptafim  ftee,

Cades in Galilea.xxxiiii« Charam.xxxvi.
Amothdor.xxxv.

f[FiIi|'s Merari inferioris gradus odo.

2Det tifiu }a6u(on quattuoi,

Iechenan ,xxxyii.  Dauma.xxxix,

Chartha,xxxvni. Nalol.xl,

ŽDe ftt6u (5a8Mii.

Ramoth.xli. Efebon.xliii.

Manaam.xlii. Gazer.xliiii.

ŽDe ifite CiuitatiBue fep  bicumut tefu$

gi/.tres vitra Iordanem 8C tres  citra.

!0(ttaJjo:Sanem

Bofor Ramath. Gaulon.

eečjZU '"““rt««!««««-

Cades Sichem Hebron

templi edificationera.ccccIxxx, annarum fumni •
fecundum fcripturam habeat.

polesqtiosdiuintdeus interhebrgos propter eo#
rumexercitium.

Gaza Azotum

Afcalon Acharom

Getb.

CI»deaSyrif ptoumda exCananea tegione fic
(vt diximus)a Chananeofilio Cham cognomina,
ta Iudeae nome a Iofue pmeruit. H? c eft terra qu3
promiferatdcus Abraham 6Cc. Hfca Ptholcmeo
Pateftma Syrif eft appellataiin qua.xxxij'.reges re
gnabant Amorreorum Sl  a/iarum nationum & eo#
rum mutatis normnibus vocata eft Iudea.SCe.
C[lofueitaq,- folusvnacum Caleph ex fexcentis

CHa&enus rudicum 8C ducum tempora cotinent
annos.ccxcix.

C A famuele(vt didt Beda)prophetarum tesmpo
raincipiunt. # ,

C[Hely facerdosde Ithamar familia fecundu.lxX.
interpretesan.xx.fecudumvero heb.xl.qufa ficut IU< * €X *
dicitur iudicumca.vltimo.xx.anms filij lfraelfue#
rut fine iudice: vno quoq$ Paciente quod fibi redu
videbatur.&ifti.xx.anni fecundum heb.& Ifidoru
computantur in iudicatu Hely.

C Samuel iudex 8C facerdos de Ifuar iudex.xiii|',iu
dicauit folus an.xij'.Ipfe veto 8C Saul fecudum Eu,

_ „ - febium 8C Ifidorum anno.xl.

milibus vins qui de Aegypto fuerant egrefli ,piml# ^^ e btfonim regni initium an,fdlicet.xii.pontifi Hebr*o#
ffonjs tcrram confecutus.hic populi ducatura fecu catus  Samuelis:quo tempore Saul filius Cis de tri, rum re £ n *

bu Beniarmn ab ipfo Samuele iuffu dni primus he
btf onim rex iniudus eft: cujus propter peccatum
fuumregnumadtribusluda tranflatumpoftg re,

gnauit an.xxvii(. & comprg henfis annis .xi j. famue
bsvtdidum eftan.xl.

dAbyel auusSaulis per mukaš fucceffiones de#
fcendens de Beniamin habuit duos filios frilicet

dumlofephum an.xxvj.Sed fecundum Augufti#
nu SC  Eufebfu ag.xxvij.Mortuus eft aute anno §  ta
tis fuf.cx.& a filijs Ifrael cu magnoludu in mote
Effraim fepelitur. Et fic populus bebrforu per iu#
dices guberuatus eft ann.ccxxxij.poft Moyfera Si
Iofue qui no folum iudices fuerunt fed 8i  duces hi
em audoritate populit rexerutcfteri vero nichil iu

risfvt vultmagi.hiftoriaO.in populohabuerutnili ^c^M^etJaujisTeg^

AbncrmiteSa«.

rum populus vtebatur.

CEnkcb J&edtcotum  Dmg»

Moyfes an xl.

Iofue an.xxvij.

C 3l«8tcce J&dhtoium.pUiu

C Othonieii.de tribu luda an.iiij'.

CAroth.ij.de tribu Effraim an.viij.

C Odbora prophetiffade tribu Effrem cumvfto
barach de tribu Neptalim an.xl.

CGedeon.iiif.de tribu Manaffean.xl.

C AbymeIechv.nothus Gedconis occifis feptua#
ginta fratribus legitimis an.iif.

CTltola.vjde tribu Yfachar an.xxij.vel.xxii|,
CIair.vij.de tribu Manaffe an.xxiij.
Clepte.viijdetribu Gad an.vj.

lis.

CFilij Saulis ex Archinoe vxorc. F/li( Sau#

Clonathas amicus Dauid, lis,

lefui

Melchifua

Ifbofeth.

Merob filia
Micholvxor dauid.

tC'Ct(6us 3|u8d# CCt (6we (Eeuu
C Naafon filius Amina# CEleazar Aaro patre
dab egreffus de £egypto mortuo facerdos eft in#
priceps i fua tribu genuit ftitutus.

C Salmon qui genuit CPhinees filius eius.

Booz ex Raab. C Iftd Phin, arrepto pu

CTresvocatos hocnole gioneiudeum 'cum fcor
Booz fibi fuccefltffetefta) to madianite fornican#

i#

CHefebon feuAbeffa.vel fecundum IofephuAb tur NicoIausdely.8chu, ribus perfodit & plača,
fanis.ix.de tribu luda an.xij. go cardina.fup Mat.ca, j. tus eft domus Numeto

CAdon alias Abilon quem Iofephus chilone yo# qa a priripio ducatus io# rym.xxv.
cat.x.de tribu Zabulonan.x. fueqn Salomon accepit CAbifne filius phitlees

CHunc.lxx. interpretes inter iudices hebr^orum Raab ex q genuit Booz CBocci.
non numerant nec annos fuos pro quibus fupple# vfq; ad tps Hely facerdo C Oti  poftg traflatum
dis Eufebiusfvt vult Bedajplures annos temperi# tis in quo Ruth venit cu eft facerdoriu ad familia
bus Iofue Samuel St  SauhVquora 'annos facri co# Noemiin iudcam:ftuxe# Ithamar fratris Eleazat
dices non annotant)§ in lofepho no legeratappo# rutam,cccxxv.'8c plus vt 8C priuati funt quattuor,
fiiitquatenus abegreftb iftadde atgyptovfqjad patet coputati tpa iudicu C^raias

€

<£5ptnti^umae fcr etatibus fcruU oibfs Oetccfp ‘tottc
■Citiraš 3uDt %(ibuB Umu

iudicum inter medioijj
Booztertius genuit
ObethesRuth
lelTe alias Ifai.

C Ruth Moabitidis
fuit nuirusHelymelech
^ cu vxore fuaNoemi
tpe famis de bethleem
pagrinatus eft in moab
vbi acceptis vxoribus
filfjs fuis fcilicet Maalo

dZaraias a!ias Azarias

Meraioth

Amarias.

Achicob.

Hely facerdos de ftha #
mar.

Ophny
Phinees
Achicob
Abymelech
Abyathar.

?iS4i

Ruth SC  CeyIo Orpha mortuis fiiijs cu patre redit
Noemi cu Ruth;qua Booz fufcitas femen propiru
quo duxitvxore:ex qua genuit Obeth auu Dauid.
ClHic terminatur tertia stas per gnationes.xnij.
aut verius fexdecim compledens annos fecudurrt
Philonem.dccccxlj.Sed iecundum hebrfos SC  Ifi>
dorum ann.dccccxl. F.t fic ab imtio nundi.annos
ter mille centum,lxxxiii j,

Abigail mater Danielis alias Cheleab.
CMaacha filiaregts Ieffur materAbfalon SC  Tha
mar.

CAgith mater Adonie.

CAbita mater Saphacie.

CEgla que SC  fecudu aliquosMichol mater Iedra
hana alias ledram.

{jTilij Dauid ex Berfabee in hierufalem nati,
Samaa alias Saraua,

Sobab

Nathan.

Salomon iunior inter omnes filios Dauid.

C Ali j fili Dauid prfter filios cocubinaru qui non
nominanturinfacris codiabus.

Iebaat

Helifama

Eliphaleth

Noge

Naphegi alias Nephegi,

Iaphir alias Iaphia,

Elifama

Fiiij Da#

uidex

Berfabee.

. , .. Eliade alias HeKda.

atsacta etas ati captmita aphaieg.

tem Babilonis. C Dauid ergo SC  fi multos habuit filio s quibus re#

gia dignitas poterat accidere.ipfe tamenfvt Philo

Auid primus rex hebrjoru d e tribu Iu# ludeus alTerit jorta lite iter filios quos ex Berfabee
da mimus fratru: ano a natiuitate Abra genuerat quis regno precederet: edido ftatuit a iu
hatn.dccccxlj. a domino eledus in rege nioribus incoari SC  vt alteri fuccederet vbi pofteri*
qui regnauit illis annos.xl. Septej fcilic$ tas naturalis deficeret: itaq; a Salomone minimo

Tria teni* l
plain ve* (<
terilege. ■ l

Edidum
Dauid de

in hebron fuper aliquam multitudine; deinde Sau coeptum eft: & a Nathan illi natu proximfore filio fuccelfore

le mortuo fuper oranem populum an.xxxhj.in hie
rufalem quam eredis lebuzeis fic nominauit.cum
prius Hiebus aut Salem vocaretur.

Filifleffe
fratres da
uid.

fratres letita ftUGeflk*

Eliab j£Sorores Dauid

Aminadab duae.

Sammaa. Sernia

Mathaafs Nathanahel Abigail,

Raddai.

Afom.

8£pofteriseius vt fuccederent fi Salomonis dcfi, m regno.
cere pofteritas naturalis: quod fadum(tiitquiain
Ochoziafvt dicitidem Philo / )exterminata eft natu Philo,
ralis pofteritas Salomonis Sc ; primus fucceffor de
Nathan fuit Ioab vt videbitur.

CCaufaautein edidi Dauid fuitfvt dicitIohan#
nes Annius in expofitione fuper Philonejquia ex
peccato Dauidididu eft illi a Nathan propheta no
recedet gladius de domo tua infempiternu.vnde
AbfalonAmmon primogenitum interfecit qui Si
diuino iudiciopercuffus interijt: fubfecuta difcor#
dia fuccefllois inter refiduos fratres iurauit Dauid

Io.Snius.

lepotce S>a«iD fiitf fratcum et (vtrede Philo exponitjq> Salomo minimusinci#

forprum.

CFilij Sammaa fratris Dauid tres.
tohel CFilius Abigail.

N athan Amafa princeps militi^ Da

Ionadab uid dolo occifus a loab,

CFiljj Sernigfororis Dauid,

C loab princeps militig.

Vxores

Dauid
Sf fiiij.

AzaheL

C‘0/poffe 2Daut'5(ififa ig)e8!o»t,

CAchinoe lezraheltidis mater Ammcn,

peret ludae Nathan fi,Salomonis pofteritas defice
ret quod decretum cofirmauit fado cum Adonia
maiorem natu q erant.iiij. fiiij' Berfabee a praefum
pto regno depofuit vt patetLi.Re.iij.e.j. Ergo vt ... -

ibi dicitur a Berfabee Tu Rexiurafti michipcrdo •' °
minu deum Salomo regnaretift Dauid refpon.
dit. Sicutiurauitibi perdominum deumifrael ita
fiet vtiq; decretum iuramento firnaatum inlmuat.

Quod autem addit per dominum oftendit no car
nali amore fed diuino iuffu illud geftum.vtclarius
oftendit in pnmo libro Paralipomenon ca.xxvij, paralipo#
quando rnoriturus prindpibus dixit dominus ele, rae  ,xxvi|.


Otu.

ln! %


l*ftu

^nnati.


'tjutnon


mm

«tntilr

ohan#
jun tri,

etregtmttm inittfs ttgtmttii fttcceirtomtms.

git Salofflonemfiliummeum vtfederetfuperfoliu j*£ftvg
meum:8C dixit rnichi.Ego firmabo regnu eius ine# Oc f 0Z , aSiViii . an , i4

tegestfcaef.

temumnperfeuerautoftodirelegeraei.O^au.^™"^”''
tem dauid intellexent film Salomonem proifcien. ^ ^ qn L S  lotlm.viiuLi,: '

dum a regno quo ad pofteros m eode capmdo ex dum H fetLmuieeepit Hieu.ix.an.xxym.
P IieamtqumidoSalomondix,t.Et»fil.miSalo : Atha|iam fflj , Hiefabe, c(H cfa vto , ncm  p«,
mon:fiquefierisdominumtnuenieseum.Siaute vxpre m lo 3s S Arna S*  Acab impijffimeqj
detehquensiUmn ptoifaet te inetetnum. Hfc ibi fem nep0KS Matheus H ietabel qll|  ^ dd|t £

lo AmuusAmultanorenjidicit. euangeliftamChriftige, prophetasdeifucratpet

®cges. smcecoofes. nealogia ponere nolui t. fecuti: vniuerfam eorum

<£ Salomon 4j.rex de Iii C Abyachar abie&o fa C At.halia Ochozie ma/ familia extermmauit lo#
daregnauitan,xl. cerdotiu rcddft tempom teroccifo filio dauiricam ram filium eorum regem

“ ' ' " reSalomois adEIeazar pofteritatemvolensexter ifrael di  vniuerfos fiiios

Salomon ano regni.iii/.
templu fdiffcare ccepit inftrtuto
£C  cčfiimauit anno oda Sadoch.
uo:&mortuuseft anno Achymas
§tatis lue nomgefimo,  Azarias,
Tria tem* ([Tria tepla legimus in Ioyada
pla in ve# facra fcriptura fuiffe f&a Azanas.
teti  lege, • CPrinuun iftud in hie# Achitoth
rufale.ii|.Rego»c.v. 8£.v j Sadech.
&  anrigta4t.vttfbca.iiip Sellum
([Secundu in mote Ga Helchias
rizim a Manaffe fre lad Azarias
difumiporificis.dequo Sarayas
an,li.xi,exitif. ([Terriu Iofedech.
in Heliopoli citate ggy#
pri ab Onyafre Symo#
nis tpe Antiochi magni
6£ de illo habef antiqui


minare regnauit.an.vii. ocddes.Sed & ipfam,hie
CHic terminatur natu ta zabel regis matrem turri
lis pofteritas Salomonis celciffima deiecit cuius
Vt afferit Philo dicens O# cadauer & fanguine iux#
chofiamvntcumK folum ta verbuj domini canes
ex ioram & Salomone ef# comederunt. Ochoziam
fe fuperftite quo pcrem # etiam regem iuda qui ad
pto Athalia ftirpem re# Ioram cognatumfuu vi*
giam Ahyafarim conata fendigratia Veneratvna
eftdelere. (£Ahyafarim cum cognato fiio interfe
fecundu ipfutn pofteritas cit. Septuaginta infupec
Nathan femper dida eft. alios Acab fiiios in ote
Nathan enim dičhis eft: gladi) ocddit:& eorn ca#

cationes

tetnpli.

'W


flu

([Ifti fuerunt Tub. xxij. Ahyafar & Mathar. pita nalisinfigi manda#

Regibus Iuda vfq; ad ca ([Vode ab anno quarto uit: accgteros quofcunqj
ptiuitatemBabilonis, regni Salomonis inquit cognatos confodit: nee
Philo vlqj ad deleta eius vnus quide euadere po#
Tresdedi li^iiicap.iij.CNotamfuperep ttesdedicariones naturalempoftentate zn*  tuit. Sed8tinluperqua#
tetnpli dei leguntur in faeris codicibus. prima a Sa ni,cxxxviii. dtaginta duos Ochozig

lomone x.die Septembris fadta.de qua.iij. Re.ca, Cloasprimus ex domo fiiios iugulati fecit-
viij.Secunda a Iefu Iofedech xif.die Marrif.Et de Dauidde pofteritateNa
illa habetur.ii|.Bi'dre,ca.vii.Terria m hyeme a Iu# than, x.tex in iuda regna# Ioachab.x,an.xx t
da Machabeo.xxv. die Oecembris.i. Machabeo# uit.xl.an. Ioas.x.an.xvi.

nim.cap.iiij. Et lohannts.x. Ama(ias.xi.an,xxixr Hietoboam.xii.an.xli*

lpy Htfifi rprrnt »itlt Siuerege an.xiii. Zacharias.xiii, anno.vi*

exona.EtquiaRoboamfiliusSalomonisrexco# . ' v,,!-„„ • ' V '

ftitutuspoftpatremfpt^tofeniorumconfilioado# ' XVIt

lefcetum temeritate popi tlum tnrbauit. K diuifum p ch  j * ‘ v an X ^‘-
eftrsgnumhebreorum duabustribubusdalicetiu ' *. ’ /

da S Bmiamin cumieate featmmanetibut: alie 5'™fe V l 3n "?' ,v :
decem tr.bus ad Hieroboam tecefler unt. in Sama
tiam regnum Iftael conilituentts.Duf vetotribus l»^vn..an n o.xxx„.

Regnumiuda vocabantur.

^cges JuDa &egefitfraei*

([Roboa.ii|,t2x.an,xviit ([Hieroboa,i.an.xxii.

Ioachaz xix.menfes.iii.

an,x.
Phaceas.xvi,an.x.
Pbacee.xvit.an.xx.
Ofee.xviii.aii.ix.
CHuius tempore capri#
uate funt decem tribus 3
Salmanafarrege Affyno
rumobleffa tribus annis

• ' -
f* C



•uj dff  1

p«#,

Abias.iiii.andii.
Afa.v.an,xli.
Iolaphatfi. vi ,an,xxy.
Ioram. vii.aiji.viii.
Ochozias

Nadab.ii.an.il.
Baafa.iii,an.xxiiu,
Hea.iiii.an.ii.
Ambri,v.an.xii.

Acab

EliacHim qui 8C  loachin Samaria:8tinter illosca#
dičfcus eft.xX.an.xi. ptiuatus eft Thobias.

C A Ioas Vfq; ad fponra CSic regnatumeft in fa
neamtrafmigratione ioa maria,ccl.an,fub.xviii.te
chin(vt dicit Pililo; funt gibaš:
an.ccxd.Et a tranfmigra CCM funtreges Syri$
rione vfqj ad delo# Antiquiores qui infefta#
lationeni nerunt

.it

• 1

®egf 03 ti®a. teges&ptie

lat 'onem an.xj« ureunt regnum Iftael,

<£loakim qui Si  lečo »  Bennadab
nias didus e,xxj.me.iij. Azael
CSedechias xxij.an.xj Rafim fikus
f£Hunc rex Babilonius Remelye.
captiuumBabiloniadu — f  , ^

sitcui’occifis filifseruit Jul Itttlt (!U0$
oculos. poft Sardanapalum faf

CHic terminatur quar era feriptura dicit regna*
taaetasanno fcilicet.xj. feAffyris.
regniSedechif quoIu# CPhuI
dea captiuata eft in ba» Teglafalafar
biloniamK teplum dni Salmanafar.
inccfu.Terminatu e etia Sennacherib
tegnumiudeoruiuquo Affaradon.
fecundu Iofephuregna Sargon.
tum eft.an.dxiiij.mefibus feptem:& diebusdecem
Secundum verolibtumRegum non funt perfedi
quingeti. C Ab edificatione tepli fecudu Philone
SC Bedam.ccccxxx, fecudu Eufebium.ccccxlij. Co
tinet autem hgcaztas per generationes.xvij.quas
tamenMatheus certe mifterij grada folum.xmj,
ponit fecundum Hebreos,an.cccclxxii j.Secudum
vero.lxx.interpretes/ 8f Ifidorum. cccclxxiti j, Vel
5:90, cccclxxx.Et ab initio mundi fecundu eofdem vfqj

ad iftatepora,an,quatermille.dxc. [ofephus vero
ponit folum;ter milje,d j.menfem vnum 8 i  dies fex
dedni«

&ege8babtlonts*

%>\c  babtloms tegespottere čuta

ui/vt hebrgorum capriuitas/8C eorum libetatio cla
rius cognofcatur.

CMerodas Baladam primus rex Babilonis farna*
fus qui honorauit Ezechiamregemluda; 8 i  cuius
nuncijs ipfe Ezechias oftedit thefauros domus do
mini pro quo peccatopoftea reges Babilonis fem
per infeftauerunt regnum Iuda & hi fuerunt reges
Caldeorum.

CNabuchodonofor primus.i j.rex Babilonis.
CHic captiuauit duas tribus hebrg oru quinq; cu
feris habitans feptem menfibus poftea in piftrina
pcenitentes reftitutus eft formam.
HlNabuchodonofor.ij.iij.res Caldeorum.
bilo, CEmlmerodach.iuj.rex frater precedentis.

CHic(vt dicit Philo;edudo Ioakim de carcere i

Regufar.v.rex;

Labofardach.vj.

Balthafar. vij.

CSub hoctranllatum eft regnum Caldeoramlad
Perfas,

^aumta stasa captiuitateufci?

ad Chriftum.

Oft captiuitatem Babilonis qu§ dura
uitan.lxx.facerdotes vt comuniter di
citurregime populi inreditu accepe
rutnifi q> circa tpa Chrifti pauci fueft p .
v  o ^*2MS?reges vt videbif-C^bilo vero dicit q> t ^ ui0 ‘
pr^fuerunt populo duces ex domo Dauid:8C facer
dotes & Leui feorfum vfq> ad tpa Afmonai. E t de
his.lxx.feniores fic in feriptis reliquerunt. lefus fi*
li us Iofedech magnus pontifex cum Barachia Zo
tabele filio Mefezebelis fllijNeri ipfe eft Ioakim
anno primo Cyri venit hierofolymam. hfc Philo.

fT (Btttealogia tribus Umi.

Chrifti. Clefus Iofedech fikus q

frihltdtflhA* cum Zorobabel teplum
|UUU» luua incepit re S dificare rexit.
Cleconias iunior qui & an.iij.

Ioakim duftus eftfquem Ioachim vel Eliachim:

Lucas euangeliftaNeri an,xxvj.
vocat ftPhilo didt a po Eliafib.an.xxxij.
pulo fuiffe fic cognomi* Iudas.an.xxv.
natum)genuit
Salatielqui
Zorobabel
Abiud
Elyachim
Azor.

Sadoch
Achym
Eliud
Eleazar

lohannes & lefus fratres
an.xliij.

Iaddus & Manaffes fra*
tresan.I,

Onyas.an.xvij.

Symeon iuftus,an.xvf.
Eleazarus an.xvij.
Manaffes an,xxxi j«
Onyas an.ix.
Symonan.xij.

Onyas an.xxix.

lefus qui 8 C  Iafon di&us

eft.an,xxxj.

Onyas qui & Menalaus
vocatus eft.an.x.;

m fuit fikus Zorobabel qui genuit Refa.

Mota cp Nabuchodonoforapud Babilonios eft
nomen dignitatislicut Pharao apud egyptios.

Mathan

Clacob pater naturaks
lofephviri Mari? deq
natus eft lefus qui voca
tur Chriftus.

CHocmodo Tpaucis ex Alchimus.an.iiii,
ceptis:Matheuseuange CAmofnai quem Iu*
lifta Chrifti Genealogia dam Machabeum voca
ab Abraham texuit.Lu mus tac temporisfvt du
casvero ca.iii.3 Iofeph dtPhiIo)fimulcumpon Pbflo,
qui fuit fcikcj fikus lega tificatu etiam ducatum
lis Hely vfq; ad Adam: a domoDauid fubripuit
qui fuit dei lpfam n arra Hic eni corteptis armis
uit. Vterq; quide iplum contra Antiochum lllu*
de.femine Dauid čarne ftrem Si  filium eius Eu*
affumpfiffeaffirmasMa’ patorem atq demetriu
theus prffuit


€ttegnojn (MfUtetftn fuccefltonrtms
&ribtt$3uDa tnbusHeut. (tfljus^uDa

thcus fcilicet per Salomo prffuit, an.v. ali/ dicuat theris SC  Barpantheris

nem: 8£ Lucas per Natha an.iif.
natutales filiosfvt iam d i  lonathas frater.an.xix,
dum eftjDauid regis. Symon ftater.an.vuf,

CSedad clariorem hu# Iohannes hircanus pri#
ius genealogij noriciam fcus.an.xxvf.
aduertendumeft/q> alter Ariftobolus.an.f.

Mathens cuangeliftatu/cilietMa# C^ic vxoris fuggeftfo#

theus fcribit.naturale ge# neDyademaimpofuit8C xerunt: vbi euarigehfta
nealogiam Iofeph viri var decuriis. cccclxxv. annis Lucas’6£ fandorumitra
ginisperquamcerti(Time a Sedechia regtjum inter dirio Syroru ficut Philo & Lucas s?} rirtime defcrf#
cognofcif Marij genea# emptum fuit. pferunt.Q.uinetiam & vbi Lucas t^mpura no col#

logiaquj genuit Chtiftu Claneus Alexanderdi# ligit SC  Philo definitipfi ea darifTn-lemferunt dice
quia vir cogebatur acciV dus.an.xxvif. tes.Vixit autem Melchi fikus lan:.": anttis quincp

SC  fcatern i feminis fufci#
tatioe op’ fuitadGenea
logia Marij quj dara
eft: nifi' (p  falft fres fub
fpecie ageli lucis ad elu#
dendum euangelia qua
fi illa expofitura.h jc fin

Ariftobolus

CFilifariftoboli

Antigonus.

Alexander qui fuit a j
Scipionefecuri Anthbi
cbijoccifus.
CElexandra filia: vxot
Ptholomei Zarei-.ex
quo concepir 8£ peperil
Lyiiasn Tetrarcham.

pere vxorem ex fua tribu Alexandra vxor eius an. SC  viginti. SC  genuit Leui tj[ quadragenarius genuit
8tfamil/a perlegem lata ix. Nathan h:c agens annu iextum8£trigefimum ge Geneafo*

virgi#.

Lucasi

Nmeroru Numeroram cap.vlrimo C Hircanus vltimus he# nuit loakiinfqui SC  Elyhjp:.tte naturai! Mar: j Sc  8 1 . 3

dicente- Omnesviridu# brjisprjfuit.an.xxxiiif. legalemIofeph.Annoautem.xlvj Ioakim natura llisi sanj^
centvxoresde fua tribu: {[Haerodes inuitis he# fterilis genuit Mariam quj 6fipiaaxiij ( set5tisan#

&  cognatione fua/ g£ cun# br jis iubente fenatu Ro# no peperit foluatorem Verum cotra euan gelia an#.
de femine de eadem tri# mano regnum tyrannice gelus fathanj fe trafffgurat in angelum lieis.Hjs
bu maritos accipient/ vt fufcepit SC  regnauit ante Hieronimus.Vtiq; nulla eftcontrarietasfi dre tur
hjreditas permaneat in Chrifti natiuitstem .an. Robertus eft ffliusnaturalis Petri SC  eft: fiiusTno
farnilifsmec fibi mifcean xxxf quo tempere vtdi# melegaiis:quiahabeteiusfiliam vxorem Quoto
tur. Alius vero euagelifla cit Philo: proprium filiu enim gradu eft alicui filia vel neptis toto eft ille vit-
icilicet Lucas(vt dicit hie quem ex vxore eiufdem earum.Vndehominesmaritumneptisvocantne
ronimus ad Iuliani apo# tribus fufceperat interfe# potem fuum.Ethoe eft quod Hie. dicitcp Iofeph
ftate obieda refpondes) citq> diceretur iam in le# fuit filius lacob genitura & Elyh fiue Ioakim lege
ipfiusvirginis texuit ge# gepromiflusChriftusna voria. <][Siitaq; ledor a Melchi ad-xiiij,annum
nealogiam. Na Elih Lu# tus. Marij annos dinumeres.clxj.annos fuppurabis;8C

casfcnpfitquodapudSi CTMachabeorum autre totidema Iudamachabeo ad.xxxfj. annum Hjro
ros eft deus fortisiaut re# petere generationem vti dis g fuit pnmus annus vt fcribit Philo Iegitimi fu{
furgens adem apud he# le iudicaui, regni:& ide fuit primus annus nati SaIuatoris:quia

brjos Ioakim is eft pa# (HčtlfffltlO t|ta tuneablatumeratfceptrumdeiuda. fpfee imha:
ter Marij virginis. chabeorum * rodes huc vfq; hebr jis inuitis tyranicuin regnum

C Lucas ergo claram po #r- M f  ,  tenuitifeffi tandem Hebr ji v'tro ipfi ac eius pofte#

nit Chrifti genealogiam w , . . . ,  « ris regnum obtulerunt iurantes in fideipfius ac po

nit tank fuccelMe refepe.manru.o S .CC!ame W cftCteilH

Melch.:Rmekhifuccd. . Hn ^ , KGaddls

f,ffel p! P uT N  ]?•“ SymonquiThafi
aunmEyh fiueloak.ni Iudasqu s iMa( . habcus

red^m .npnramuaec E leaza raS q U i Abaton
def.a VI ipfam obfcura. Ioratta  l  3l hus-

fdemr

Hittoni,

rent tranfmutatis nomini grr:,u;  ■

busdiaemntPSlheipro K' Symon,s

>*»»« qui Hircanus

LemS »ElvbcjnaflaU Il((oh ^ nnis

ter a Ioakim fuent pater Arifto ' bo , us

Iofeph legalis perfufcita AntigonuT
nonem fraterm feminis, p.i PV %„i. r

Contra quos Hieroni de ^FiJ^Altttandri
etru Beatac virgius ferr. Hirca ^ us
bens,Quid(inquit;Pan# Arifto

theris

*  genealogia q> vtcrq ta Maria q lolephde demo
Dauid.&hoc per Nathan cum^vtiam didumeft
SC  Philo fcribit.cui confentit Hieronimusjpoftcri#
tas Salomonis terrainata eft fub Athalia. Viterius
aduertendum eft pro intelligentia iUius'q>.iii/. Re.
ca.x.fcribitur Hieuinterfec tfratres Ochozie regis
Iudaquadragintavirosnon adolefcentes. Et .ij,
Paralipo.ca.xxij.dicif ep erant iftiprincipes Iuda
SC  filif fratru Ochozij. Q.uo pado inquiunt aliqui Obiedio
erant fratres Ochozi j fi erant ei nepotes Si  filij fra
ttum. C Reipodetur a Philone SC  veteribus hebr j Refpofio
is q> litera dicit q> erant fratres vel nepotes q mi#
niitrabant ei iuxra ordinationetn Salomoni s pon#
ta.iij. Re.ca.iii j .vbi feribuntu roffiria ttium filioruj ,u/.RegfiJ
Nathan:fic dicitur Azarias films Natha fuper eo -

Off/da trt q U [  affiftebant regi Sabud alias Cabul filius Na# ftmdero ramalia:ex quorum primo longe decentif
ism fiiiorn t ^ an  facerdos amicus Regis i.fecudn Lyra magis fimo natus eft fios puriffimus atq; fragrantiflimus
Nathan, ^onorattisiftcutdicitur nf, Re.ca.viij.FilifauteDa odorecflum acterramperfundens optimo. Ex re
Paralip, tad facerilotes erant qd exponituM.Patali.m fine liquis tp><$ priorisarboris tamalibus feorfum flo>
ca.vif.Fili/Dauiderant admanus regis.i.adoffi# res nati funt pulchemmiifedad primi ftortscopa#
cia regia, A!iyafar feilicet tertius filius Nathan prg rarionem nichil. £x altera vero arbore orta eft vir#
pfitus domus hoc officiu quod eft fratris:vel pri# ga fane pulchra: pv.lchriorem ex fe produčtus fto#
mogeniti regis; vt domus SC  femilia ois regia tanq rem nec ramen primo comparabflem * Sic vifa ra#
a primo genito regeretur importat ius fucceffio# dice audita eft firnul vox dicens: hxe  eft emeren#
nis:& hoc minus habuit adolefcerior filius Natha tiananoftramagne deftinata propagarioniQ.ua
ideo tališ aipellatur. Ahyafar.i,frater prinripis.vt re mtelle&a virgo deo 8C  parentibus obediens.
r  • diar -Hiero.Se Philo exponunt, {[Lucasautem STOLANO viroiuifo SC deumrimenrinupfit:ex St0 ]
Lucas* j lUnc  filium Nathan qui hic didtur Ahyafar vocat quo perado SC  Iegitime confummato matriraonio v - a _ np

Mathat id eft danatum fucceffione regni.In plura EMERENTI Aconcepit:8t peperit filiam notni# ‘ *

It autnuniero Philo & hebrei vocat Ahyafarim SC  nelSMERIAMaug fuotepore matrimonio da#
Mathathim o^es poftpros Nathan id eft fratres ta genuitfilium ELIVD SC  filiam ELIZABETH
principi« BC  <vonati tenipore ad fuccededum, Oice Concepit prgterea emerenria SC  peperit alteram fi
batur ergo il<* fratres:vel nepotes quia miniftrabae liam cui nomen Annae id eft gratie nomen dei in
ei in oqid|S* e gifs:qug fufpedabat ad folos fuccef# didit: qug vere gratta dei eft:quia ex eius filia pro
fores.Et id 20  inqtum erant Ahyafarim dicebatur ceffit faluator mundi Iefuschtiftus,

CDe AN N A vero matre fančtiliima virgtms Ma tus ett Uirittus,

rig aliquid texere dignum iudicaui, Hgc enim bea Annaftaortuo Ioakim)ad fecundas nuptias tran#
tiilima ANNA(vt Pettus dorlandus Carturienfis fijt non carnis inftin&mft dei iuflu SC  mox nupfit
Si  lohannes tritomius abbas fcribunt,iex generofif CLEOPHAE ex quo filia cocepit quam amore
fimis paretibus procefft de regia ftitpe Dauid. Ap prim? Mariam vocauit,
propinquante eni plenitudine temporisfvt diuus (£ Anna diuino oraculo ad tertias nuptias euoca#
r  Cyrillus ait)quo per filium fuum deus humanum tur: SC  nupfit S ALOM E viro oprimo vnde SC  ter#

Cyrillus. g enus  redempturus erat fforuit in Iudeaiaimo fci# tta filia genita eft a patre MARIA Salome dida.

licet feptuagefimo feprimo ante diuini verbi incar CLMaria Cleophe nupta ALPHEO taliconiuge
E 'ra nationem quedam virgo EMERENTI A nomi# digno SC  ex eo concepit.iiij.filios fcilicet
meretia ne  j 1 obili(Tima:ex Dautd pfapia nata diues ad mo lacobuia minorem
ranne. ( j um . m i re q; formofa 8C optime morata ac fpei de Iofephiuftum

redemprione ifrael refertiffima:qug plurimum pru Symonem chananeum
dentia ac fan&tateilluftrata iam nubilis viroq; ma IudaraThadeum.

tura matrimonium ad generis propagatione inire CMaria Salome nupfit Zebedeo: ex quo coco>

ab optimis parentibus copellebatur;quibus tamen pit& peperit duos filtos

virgo caftis colloqui|s ibuta;virginalicg vit? alfue# lacobum Maiorem

ta BC  pudico animo deftinata aliquantulura refra# Iohannem euangeliftam.

gata.hfc ad Carmelitas(quos deuotionis gratia fe C Hic termina? quinta g tas generarionibus quat#

pius vifitabat)retulit.Qui ieiunio Sc oratione den tuordedm:eompledcns annos fecundumBedam

confulentes in fpiritu rapti radicem puleherrimam d.lxxxix.fcdm alios.de. Ab initio vero mudi quin#

geminam ex fe arbore emittentem viderunt:e qua q; railia.clxxxix.fecundum aliquos.an. qumq;rm#

min altera natus eft ramus prf dofiffimus tria cjif# lia,cxcix,fecundum ifodotum an.quinqg milia cen

than fed Salomonis vnde loas SC  Iofabeth fic diefi

Ali« At# CitrtmrtMic utim

d

Cognatio

tefuxpite

poralis.

A&uum.

i

Ctrepotum (tifttts tepnttofacceiffonflr 0;

tum.luij. Ali'qui comple&antur quinq; milia D* C^erodis autem originem^m ledoribus vtile m

pat*,  etas tam  a cbftftonato SSjr

in Bethleem incipit. vfqj ad confummationem du tra ccntum annomm Ipacium prgter paucos con/
ratura cuius finem nemo fcit mortaliu y  tata i!lud fumpta eft id fere Plr.lo ludeus.

A&uum,i-Non eft veftrum noffe temporavelmo ([Harrodes quidem huiusmagniHžerodisauus Hrftoria
meta:qu? pater pofuit in fua poteftate. Profequar Afcalonita edituusfvt Eufebtain ecclefiaftica hi
ergoillamin fucceffione tegum iudeorum vfq; ad ftoria li j.ca.iii j.refert)fiuefacerdos in teplo Appo CCCI13in ‘
deftruftionem hietufalem: SC  finem regni eorum: linisscuius filius Antipaterabldumeis latrpnibus
deinde aliorum tegum fucceffionesfpraepofjta ta/ captus puer permanfit cum predonibus pro eo q?
men aliquali Geograpbia)ordinabo. pater eius tei familiaris inopia filtum tedimere no

valeret: verum puet latronum vita 8C moribus in/
ftitutus poftmodumHircano iudeorum pontifici
familiaris effici:ur.ex quo nafcitur Hgrodes ifte.
jESVS itaqjChriilus an.xxxf. regni H? An tipat er itaq; idumeusivtfere omnesdicunt

i rodiš natus: Sc  anno imperij Očtouiani ex Cypre vxore Arabc quattuor filioshabuit:& fi Filljanti/
f Augufti.xlii j. vixit i terris ,xxxiij. annos Iiam vnam quorum nomina patri.

[ fttres menfes. Phafellus .

|£H?rodes ipe Afcalonita q infantes occidit poli H?rodes Afcalonita
Chriftum natum.regnauit an.vj. Iofippns

Archelaus eius filius non rex: fed dyarchus Iu Feroras
de? SC  [dume? rexit an,ix. Salome

$[H?rodes Antipas magni Herodis filius qui oc/ CH?rodesvt fcribit lofephus antiqui.li.xyij.ca, j, v
cidit Ioannem baptiftamifub quo paiTus eft lefus no^nen vsores habuit quarum nomina SC  fiiiorum {J ero( q s
tettarcha galile? an.xxiii|. exeisnatorumfequuntur. fefilri'

f£H?rodes Agrippaquiocciditlacobum:&incat CDofis ex  qua natus eft Antipater
cerauit Petrum.tex regnauit in ludeaan.vij. fcdm (ER^ a  Symonis plebei(quej facerdotamfecit) ex
Philonemded fecundum Eufebium an, viij. qua natus eft

Agrippa filius Hfrodis agnpp?:non cognomi/Homonius.
natus H?rodes: rex in parte regni patris regnauit C Du? neptes fratru fili? ex quibus nulla proles;
an.xxvj fecundum Eufebium: fed fecundum Phi/ C Samarea qu?da Marachanomine; ex qua na«
lonem regnauitan.xxvi j. Archelaus

^£Hic terminaturregnu Iudeorum anno fcilicetij Antipas.
imperij Vefpafiani: poft natiuitatem Chrifti anno Olimpia filia.
feptuagefimo fecundo. CCleopatra hierofolimites:ex qua

piefiDee pieSDeBjuDee. §£$£***

C Pallas.ex qua Phafellus.

CPhedra mater Exauiang filig,

|£Helpis mater Salome.

^Mariane deregia ftirpe neptis Hircani potiffcifl
propter quaj feipfum circuncidit:ex qua nati funt
Alexander
Ariftobolus,

C Ariftobolus duxit vxorem Beronicem filig Sa*
lomefororis Hgrodis;ex qua genuit
Hgrodem Agrippam,

CHerodiadem vxorem Philippi.

C Alexandet vxorem duxit Glaphiram filiam ar#
Florus.xiij.fubqnofuit chelai regisCappadocu:exquafilfj duogeneranf
deftrudio Hierufale & <£Tigranes qui i Armema regnas fine ptole mor
regni iudeorum, tuus eft.

, C[ Alexanter qui anthiochi regis Commaginoru
f poftemas prOHtS «■ filiamducens res CilicigefBcitur;cuius origocon/

H

ffludea i prouinciam te* CComponius.j.
dačta per Romanos & di Marcus.i j.
fpefationi Syri?adunata Anniusruffus.ii/.
mifli funtab lpfts pfides Valerius graccus.iiij.

in Synam & ludeam
ffCirinus.j.
Petronius.ij
Marfus.iif.

Craffus.iiij.

Numidius quadratus,v.
Vefpafianus.vj.

Tytus filius illius
qui hierufalemde
ftruxit.

Pontius pylat JS.V*
Marcellus.vj.
Phadus.vij.
Tyberius.viif.
Cumanus.ix.

Fcelix.x.

Feftus.xj.
Albinus,xif.

®omi;tnDiMU65fe£eiAttbu8fecuWo}&tsDefccipiiotte.

feftim vt pullulauit tranfit ad ritus &  moreš gen/  qug in alijs regionibuslonge diffimduntur.
filium. |£Qui autem Hfrodiš originem Si  pofte* (£Phifon qui Sc  Gages i India de monte Ortoba*
ritatem peraplius voluent cognofcere legat.x.cap, res nafcif Si  cotra oriente fluens occeano excipif,
libri, xviij.de Antiquitaribus [ofephi. <£Geon qui SC  Nilus iuxta mote Athlante furges

mox a terra abforbef p qua occulto meatu currens
j~f lit flGtfri D i) t a mlittore rubrimatisdenuofunditur Aethiopiam

^ circuieas p Aegyptum Iabif in feptemhoftiadiui

Einceps aliqualem orbis defcriprionem *J 13 g n “ mare iiixta A^andriam ingreditur.

necnon prouinciarum rcgionum Si  pri# CTigris autem 8C Eufrates de monte Parchoatra
cipaliumciuitatumnominafquatumad faHdHntur&contranieridiefli vergentes raediter

Q.uattuot

ftumina,

prgfens opus fufficere vilam eftjad da t  ra ^£Pi nan nnmi j r g u rctur, f

rioreraSiftoriarum elucidationcm defcribere cu/ Jiiufl DUPiCJt Cii litillOiDldCUCCt
raui. &minor. ([Pars autem potiffimacolonijsgrg/

Ifidcrus, C Orbis enim vt vult Ifidorus lib. Ethimolo. xiiif. cis frequentiffima Afia proprie eft appellata quae
ca. i j .a rotunditate dičtusidiuifus eft triphari?, Ex modo magni Cherfonnefi duobus vtrinq 5  eo coar
Diuifio or quibus vna pars Afia/ altera Europa/ terna Aifri# ftantibus equoribus Iffico Si  ponrico in mare pro#
bis in tros ca(qu? Si  Libia.nuncapatur. Q.uas tres partes or* minet vbi continentur ifte regiones,
partes, bis veteres non equa!iter diuiferupt, Nam Afia a Ponthi regio Lycia

meridie per odetem vfqj ad feptentrionem perue* Calcedonia Ifauria

nit Europa vero a feptetrione vfq; ad occidente p# Bithyni? dug Lyconia

tingit.Sed Affricaadocridantempermeridiemle Phrygigdug, Lydia *

extendit.vnde euidenter orbem dimidiutn du? te* Mifias dug Pamphilia

nent Europa Si  Affrica:aliumvero dimidiumlola Ionia Glicia

Afia. lnterhas autem partes ab occeano mare ma Aelia Armema.

gnum pgreditur: eafq; interfecat quapropter fi in Caria

duas partes orientis Si  occidentis orbem diuidas {£Omnes cis Taurum preter Pamphiliam Lyfiaj
in vna erit Afia fcilicet in oriente & in occidente Ifauriam & Ciliciam.

S7flw A oS4 c uo“I™«m7ft^cta Pantbttegto plutes conttoet pza

Afiam.laphethEuropam/ChamAffricam/poffe l »^ia s qu?iunt.

derunt vt vult do. fuper cap.x.Gen. Idem dicunt CPhIagoma_qu* a Ply* «£Pothus Amafiacus.
Chrifofto,Ifidoru S ScPlymus. nioPylemoma difta eft. Honoriada

1  Galacia Bithynia

SDifcuptto Snete | Diuifio. hS2£&w.

Syacxnommccumfdemmuliffl'iscft ijtUiCjCO VfO?

i appellata qti? apud antiquos Impe* ac ‘ Colchidemdexteram ponthipartem leuaTra
riumtenuit orientis hec Tanai/Nilo/ cbiam Strabo vocatun hac Mitndatesjcaj.gentt#
» J ac Bofphero Tracio difereta e. CHa busfquarum hnguas nouitjimperamt.

bet autem prouinciasmultasS: regio $)6C0Cl6t! IttC^drCUCmUt COlOHiil
..^». M «arum notnina breuiter expediara, hos tenet populos qui funt.

P3caD!fttsierrefirt'6iriorierifi0Mariandyni
, pattibusconftitutuseftiamoenitateconfpicusho# p a ^°^. s  *

Defcri« minibustn poftpeccatuinadibilisquia igneomu ParC b enU!  ^ U “ 1US  Halys ffuuiu .
ptiopara r ovfq;adccelumeftcin<ftus.Cherubinquoq; fpi- PaPpi$^0ttlCtHCltOpOU$
diu tene/  ritus malos expell!t.nulliitaqi čarni vel fpiritui traf Amaftris trium vrbium qug funt.
ftns, greSuonis aditus patet. No ibi frigus nec eftasifed Sefanium Crobialiu paruuoppidu.

p^rpetua aeris temperies.Eft enim omni genere li Citorus Erithmt fcopuli

gni & pomiferarumatborum cofitus/ habens etia Gromna Eueri populi,

in medio lignum vit? de cuius fruftu qui comede CPalamedia portus paphlagomg,
rit Temper in vno ftatu immortalis permanebit.ibi ^Palamedia apud Calybes
enain fons oritur qui i  quattuor ftumina diuiditur CPalamedia apud B izantium,

Afia du#'
plex.

Ctregmmitn mitfjs regtmuttfacteirionflms.

pompeio
polis dui#
tas.

Amafo,
nu regio.

Gailogrg

cia,

l~ Eginates opptdum & fluuius
ČTyus vrbsa Tyo iacerdote.

Synope vrbs Milefiorum colonla
d Amyfus vrbs Cappadocu prindpum coloniae
aliquando tamen Milefiorum a Mithridate.

It Eupatoria vocat.uquo a Pompeio vido.Pom,
pelopolis vtruq; oppidufcilicet Synope& Amy,
Jus eft appellatum.

<1 Phanarea ponti pars.

Pariadra CZelavrbsicui

Cabira qu§ Diofpolis Amafonu regio «'uda eft.

Pelrea
Comana ponthi
Bamana Cappa,
Pharnada vrbs
Trapefusdaitas
Csrafus
Hermonaffa

Neocefarea Malini

Sebaftapolis Tyana

CHrmenfa tmpfep maiot  d mirto:,

ftMmor a feptenmone 8C  occafu Cappadodam

ab oriente Euphratem;8£ Armeniam maiorem a

meridie Taurum montem habens in quattuor di,

uifa eftpartesicuius prima

#t Heptapolis cuius metropolis

CBezarus Leontopolis prius vocata inqua

Theodofia colonia

Trapezus

Cerafus.

Thermedonffuuius,

Lycusfiuuius,

Iris fluuius
Termiftita 8C
Sidinia patria
Amazonum
Melas fluuius.

|[Pharemon vicus qui ampliatis membus Nico,
poli« eft appellatus.

atam  papfifa^ome Micina efiad  5Sf«i fub ^ uerfisS v!f apl,s

auftrum Galatg populi didi funt,

Trogini |THac regionepoft mul,

Cifhalym tos crroresGalli occupa,

Toliftologi umint: ex quo Galacia

Pedofagi feu Gallogrgcia.

It Ancvra vbt finodus Ancyrana
Peflimons quafimontis figura.

Tauia alias Tabia dida.

C£app<rfocta a  CappaBoce  ffauto

vocata qug prius Leucofyria vel Syria dicebatur
ab occidente Haly tenninatur ab oriete Thermo,
donefluuio:& a meridie Cilicia.

CPenthapolis fecunda cuius metropolis.
Sebaftia

|[Hexapolis tertia;aliquando fecunda Armenia
dida cuius metropolis eft,

Meliteneinquaeft

Comana.

Chrife.

€CQ»ai .

Zophanes Xerxue;

Bebitena. CECambifene ciuitates a

Nicopolisvrbs Xerxe ftCambife.

QUttmnia  matoi a feptmttione,

Colchidem & Iberiam & Albanos ab occafu par,
tem Cappadocif ab oriente partem Hircani ma,
ris a meridie Mefopotamiam & Taurum habet
qu§ aTraiano prouincia fada,

C Artaxata ciuitas metropolis,

$£&\tBpt\ia  p:tue l&eBiicto  bctSe
donia 8£ poftremo Bithyniaeft appellata Hera,
clef vicina ab occidente; ex oriente Sangario flu

fa eft in decem pr^turas.

Quinq; verfus Tauru. CRekque quinq;.
ItMelitina
Cataonia
Cilicia
Tyanenfts
Ilaurienfis

It Cappadocia a Ro.in prouinciam redada diui, uio ab Auftro Epydero ponto vero ab aquilone

terminatur.

CCafce8om'dtc0toaqua Ca&eSomt

populi.

Calcedon ciuitas,

ItDorienfes fecundum aIiquos Calcedoniamco
luerunt Bizantium St Mefembriam
Bebricif populi.

Bebrycia regio;

It01ibiamu!tiplex in ora Calcedonias/ In Itaka,
Tertiain ponto.aliain Pamphilia.
Chrifopolisvrbs Calcedonenfium,

Chrifopolis in Cicilia,

Nicomedia regio & vrbs.

Nicea Bithynif metropolis prius Aneora dein
de Antigonea demum Nicea eft appellata a Ly,
(imacoinea concilium primumpublfcf celebra,
tum.

Nicopolisvrbs Bithynig.

li.if.

Lavvirrafina
Sargafina.

Saraniua
Chamanitriena
Rhiinuena

CCa(?d6afte regio Cpkifie  Micina

vfq; ad Derbam vodečima pr^tura addita eft.

C H?c prius a Perfis i duas Satrapias diuifa fuit:
deinde Macedones in duoregnaeam dimiferut
quorum primumCappadociam appellabant p,
pe Taurum: altetum Cappadbciam magnam iu,
x ta ponthum.

It Mazača ciuitas Cappadocif a Tyberio Csefa,
re.i nominata.

C Mazara ciuitas Selnutinorum, <:

Comana Sebafta

Armenia

duplex

Conciliu.

Nicenum

ComptnMumllefejteMttottsfeculioibtsMcriptione.

NicopolisinEpyro Pergamu vrbs medi* Omynthavrbs '

Nicopolis inAtmenfa, terranca Myrma

f[Aftacusvrbs Bithynie Scepfisciuitas Grinium

Aftacus apud Bizantium Antandrus, Lygdamum

Aftacusin acamonia. Traianapolis Apollonia

<[BithymumvrbsBithynig. Achiileum

Apamea duitas prius Mftlea dida. Dardanam vrbs

£Prufias vrbs Chius ante vocata, Cheuchreg vrbs homeri drča Iliada

Myliadu gr ga»fie tlue HMtO!«mino:. Ceuchte f  Corinthioram

Olympus |j=a*d4quond5toai s diaaEtai>pen>yia

Pergemenumagmrn C*fare 01ympi cognorai. V

mons.

nata.

<£Halizones populi inter Myfiara & Lyddam
Heliba eorum ciuitas

CAffusvrbs Niceftrati Cytharedi Mylefiorum

coloniainBethynia,

Affus in Lyddia

Affusin EpyroexquaCleantcs

Attarna vrbs

CAftyra vicus ,ppc Adramitura
Aftyra vrbs Phcenicig.

Aftyria in Beotia

Aftyria in Italia in ora Campanfg

Tenthraniavrbs

Phrigia bucfeiP maiot ti  mmot.

duplex, |£Minor eadem cft:5i Epideus appcllata cubitu
tenditverfus occafumin Hellefpontu.Maiorau«*
tem in qua Mydas regnauit orientalior eft. Euro*
palocus propc montcm Octam Phrigia didus.
|£Poft res Troianas colonig grgcorum omnia ex
cutfionibus turbauerut: vt vix Phrygig Carig Lyd
dig 6C  Myfig loca diftingui valeant.

CCtOds que tt torta eft pfitif

Troieduo gigtegio duodecim ciuitatibus ornata quibus om
ded ciuita nibus Priamus dominabatur:qug funt
tesfubPri Abydum Adraftheaqugparium

amo. llium Pfthyea qug Pythea,

Lynceffus ats lyrneffus Percote
Pedafus Arifba

Thebc Chryfe

Zelea Adramydum,

Lampfa cum edificiumiuxta abydara.

Abydus triplexalteraTroadis
Abydus Abydusinaegypto.

triplex. Abydus in Iapygialtalig.

r  Pradiusfluuius Attalia

Aefopus ffuuius Cyl!a.

Tarfius ffuuius Arifbus ffuuius.

CApefumciuitas & Caicus ffuuius

flumen,

Ida mons,

Azania fiue Azaniumvrbs,

Acafcania ciuitas &regio.

Pedafus ciuitas Rhoetheum mos
Gatara duitas Emmeuea vrbs

Gergis duitas Attera in Carea

Aphne dtas,ppe gyricu Tertia in Hircania
Aphne in Lybia Gargatus mons,

Aphnis palus Endemon,

Attace vrbs & infula Mytmiffura*
I-ampronea Gygeum

Polyena Iddamons

Attalia Xantus ffuuius

Docimeium Paradius mons

Tereamons Rhyndacusmons

Phalareamons Scaraandrusmons

Agameamons Symoismons.

Cp0«3wmaiouum0>afatidd fepti

ttionis latere terminatut occidentis cu minote au»
ftri cum Lydia: orientis vero cum Cappadocia.
Nacolia vrbs Alabraftravrbs

Berecyr.tus vrbs Andtea vrbs
Berecyntus ]  phcenida Sipylus vrbs
Berecynthiaregio Philemolium
Synada prius Synaga Darium
Acamentium edificiu Ajnorion
Emoniavrbs Manefium

Aemoniumnemus Aphneon
Medeonmydevrbs Aphneon in Lydia
Laodicea
Geraneavrbs
Doeantes
Didyrausmons
Sangariusfluuius
Gallus ffuuius
Marfius ffuuius

f£poft$ec iupta  Cdutum teftanttef

giones in afia defcribendg.

Aeolia Caria

Ionia Lycaonia

£ydia

Mideaapudargos
Tembrcu vrbs
Siaffus vicus
Arefiavrbs
Apamea que 8C
Celene&Daraea
dida eft/

tinguafe

mibarba#

ta,

€( teguozu tnrtifs tegfici? fucceffionfoas.

©oles titcuntut troabes qufet

quondam Dor es appellati funt:Eotumq; ciuitates
triginta fuifleStrabo eft aučtor qug priusinPhry
gia Mifia SC  infulis Egei maris enumerantur,

Jottte ubi 3oties eoDcm Uttoze

cum Koltbus:vfqj ad Phoceatn habitant qui prius
Attici di<£fci funt Si  Attica regio vbi Melathus Co,
dri filius duodecira condidit ciuitates quas lonicg
funtappellatg,

Ephefus Clazomeus

Miuutes o - e ChiumaliasChius
Erythta Samus.

Moletus Aelianus

Teus Lebedon

Phuea Colophon

^Sed adeo poftea creuete vt Plynius ad odogin

ta fuiffe per cunda Maria teftetur,

&pf)eCtiB  3omecladir?rna cinf

tas plur/bus antea nominibus dida eft Vrichia Or
tygia Prglis Sle.

Smyrna ciuitas lonig Colophon
Clazomeng ciuitas Priene

Erithea portus Myus

Gybellea ciuitas Sillon

Buthia Glaucia.

Philadelphia Hierapolis

Coloffisvrbs Cadmusmons

cates popttlt ttanCmeanDtutu

quandoq; Leleges vocati: femibarbaram habetes
liguam a quibus vrbs Halycarnaffus ediffcata eft
SC  Myletus Cang dida.Primi ommum grgeorum
ftipendijsmilitauerunt,

C laffus oppidum in infula,

Cariandajoppidum Si  lacus
Hidaffusvrbs

CChryfaoris poft Adrias difta
Suangala Hgcarefia

Syrna Euonyma

Hypafus Curopolis

Mylafa Momafus J

Triopum Amos

Telandrus Arconnefus.

Alma Harpaffa

Phthirmons Bragafla

Camius infula, Balbe.

Hicoma tota tneDttectanea tm

ro a Cilicia Trachea diuifa feptentrione Cappado
cig contermina; ex quaparteTetratchiam habet
q’iattuordecim ciuitatum.
iconium

Thebafa Idea ciuitas,

fL)>cta XtenuTe Btcfa ef Wtt\

Tremyfi'enfes. a quodam Tremylio Lyciam olitn
feptuaginta ciuitates feu oppida habuiffe Plynius
teftaturtempore aute fuo triginta fex:in hac Stta*
bo fes tnaximas dicit eft ciuitates qng f unt; ,

Xanthus Olympus,

Panara Mira

Pitara Tion.

Adiacent prgterea Lycie  Cilicig Si  pifidig,

Cabalenfes populi dfauri

Cybirenfes Solymi.

fEPifidarum oppida Strabo hgccommemoraf;

Amblada Arafus

Anabura Tarbafus

Sinda TermelTus,

IfSegla Lacedgmoniorum gdifieum AIexadrutn
non vt ferui:fed tang amici receperunt.

caPalenftmniceBD^es pontt

Plynius.

Balburam

Bubonem <£Sfrabo vero Oeraan

Oemadara. dumvocat.

i[£p6itcnfee  qudffu<tt fmgriits tfa0afnt

pyfidarum:SolymorumGrgcorum: & Lydorum,

C]i?autia ^f0io ef Cmifae

bus vicina. - r

fpDerJja eius oppidum DerbenfCs populi.

CPdfiipbifta ef pmpQiUi  ep ferite,

(C Amphilochi Sc  Calcbatis qui e Troia funt fecuti
dicunturnomenaccepiflfe. Pamphilia vero cogno
minata eft Mofopia Mare Pamphilicum,
dSyda vrbs Cumanorum colonia.
c Afpendus gdifirium Argmorum.

CCpficia a Cfiict  ftfioqui

ad inquirendam miiTus Europam ad Pyraticam
fe conuertit SC  hanc cu focijs fibi elegit habitandu.

CCatfus fnfetCiftcte 15:6ee ncMffima

cuius gentem Plynius teftatur effe libera hinc Pau Tarfus cu
lus dočtor gentium (quia pater eius Tarfus erat) uitas libe
Romam vtciuis Romaappellauit. ra ,

C[Soloe vrbs a Solone qui leges Athenienfis de#
dit.

CPompei polis a pompeio di&a.

Adana vrbs Sarus fluuius

Anchiala vrbs Pania nauale oppidu,

Mallus ciuitas Roezus nauale

Amaxianunc Eleufa infula nune

Cefar Augufta Sabafta dičta.

Coricum oppidum CMopfus incolg,

Caftabala qug Zapyrus Mopfeate

linj*

CopenUittUtse H  etatftus fetuli oib  te t$ f fc rt pffotte*

'Iffus qug Alexandria
Cotacefiutn
Holimus
Seleucea,'

Pyramus fluuiu3
Cyduus fluuius
Antiochia
Seleucia

Apatneaqug#Peila
Laodicca qug Ramatha dorum familia.
Daphne vrbs amena prope Antiochiam


rrv

Primiim

facrifiria

petri,

Oljjnpusn.om. £• e ft tea  jj anCe a[ f ( et  Cfte,

Amanus gfl: nomen  p r j mo en | m  L e f ef  df&a delnde Dan & ^^Ppi,

Amamtes fchitaru ppS J^ 0  ® Pbilippo Tettarcha Cf faream Philippnn
Zephiriompromonto, honorecsfarisnncvctoaBarbarKBetaaappellaJ

rum. ^erfafcee ciuttas 3u tribu

C[Has quattuor ciu/ta mcon quam Ptholomeus Berfanam vocat; hodie
teseodiditSeleucusM vero.aBarbaris vocatur Gibellina.

canorprtau,exS£leu, Cefatea pa!fftlll6 P2IU6 UlltlS Cffatea

Strafonis ab Herode in honorem Claris  ttominc maritima

^ ■ . .. , . _ KUjutMMA tn  mutato dicataeft: podremo a Vefpafiano Flaiiia

CAmiochif auitatesaSelcucoNicanotempa/ coloniidifta e(t. Ut*, -z-o r*.  -r -
tas memoriam fexdecim conditg. „ ... v ul*** <*«l*fll**J  «

<£Laodiceg in honorem matris qumqj. Iti PiuClt4tč

CSeleurig fuo nomine nouem. fus aegyptum 6£  Atabia fita ipfl Arabig vicma Na

CTres Afpameas iuis yxoribus dicauit &  Strao> bathea a Nabatheo Ifmaelis fiflio dfda: &  mcote
niceam cmitatem. dicunf Nabathei qui inter Iudeos eoruqj legibus

2 Sž; taPh “ q " f  ' <im

CTyrusvbifemidomrnosptervnumoccid«r2t, ŠŠSZ**"*

$£Aradus Tet?apoleos ciuitasin infula vbi pcttus Achatoti

CMacrapimadu/ras 601 ^ C A ntfpatris vrbs ab. Hgrode in honorem patris

C Antatadu dtas hodje Tortofa d_t&a: i q P«ttus ^£^ a p^ ace  q U enunc ab hebrgis Rema dicitur,

mu  et mmenfio.

i

Sarepta,

Orthofias
Balama

GabaIaqugGibd

Pofidium

Sycamium

Sarepta

BiblusquiGibeleth
Berytus qug Barutus
Borrys
Palebibus
Epyphania,

Palmyraarx

fcfadriapolis

Stelienda

Hterapolis

Ptholomais,

Gaba

Gabanopolis

Gefara,

Ioppg.

Aphila.


r-;; Vdearegiofqug priusfvtdi&u eftjCha#
nanea appellabaturjverliis mediterrane
amcontineturin regione palefting SC co
5 !  tinet GalilcamSamariam ac regionem

Decapo/

lis.

tranfiordanem,

HJIudef latitudoex Iordane ffuuio vfq;ad Ioppe
eft: longitudovero a montelibano vfq; ad Tybe/
nademin caius medio fere Hierofolima eft*
C[Diuiditurautemin Toparchias decem,
Hiericuntem Zophanticam

Hemanm Thamiticam

ceiorpiia ne a mete  uocata £g£i

FJ nrT m °r escIalldat «Libanum« A « e  Acrabathenara Norman.

lib,num Decapohtana regmettdecem contmens c , ofephuj) vero Iibr0 yndedmo e3S  aliter nomi,

natfic.

Gamala Hierofolimamcaput

Dmm Aiexandri Thep ham

HippodioafsHyppus Acra * naten

Thamuam

Tetram

chig.

Damafcus
Philadelphia
Raphana

Scytopolis Pcila

Gadara Galafa r v Hdam

CHas ciuitates feptem Tetrarebig inftar regno^ ^
cingunt fcilicet Tetrarchia.

Traconitis Ampeloeffa

Sabg
Iturea*

Panecas

Abila

Area,

Hemaum
Pellam
Idumeam
Eugadem,

Herodium
Hiericontem;

CPoft quas idetn  Iofephus dicit ftnmmas etiam

Iamnam Gamalincam

loppen Bachaneam. patria

3fothapath>i cmitas <5aUlet  l0(ep “'

(Uip^'

i^cd)

pst» s f(

cof

tem ^ 11

verfuso

ginem r

2

ruialcit
Cliclor
frThc
ercatan
lcx ftac
&0
Vrbini
ablump 1

m

furrcctio
chiascol

fafta eft

taiub A

©ter

rc ludc(
dech lu
ham cx
lijs hofti
iu!liis ef
& angel
CHfcc
CSaleir
Melclnii
t[Lu:ai
zamqug
CBethc

XXVII/. I;

, Luzavo,
H 4 USt  CHiebi
apates.li

lj'  ’ > a minvi
H^erufale CH.cru

exHieb

Nomina

hierufale

plura.

Salem,

Luža.

Bethel.

Ciuuas

Solrnia,

ftetolo,

dicetctu

CTCiuit;

^‘f.Par:

Solim
^afi s :
U! tnni rj}
^tfiero)

tlo ncm V f

€ttegtto$ ttutus regfiasrucceuiDnibus.

cui prjerat Iofephus noftet quam magna obfidio rofalomma Mat.xx. Ecce afcedimus hierofolima. Matthei,
ne expugnauit Vefpafianus. CHelia infuper ab helio Adriano qui eamrejdi, helia.

»ettjleem ctuitas 3>auiD m m

Piuifio nntuseftfaluatornofter lefus. $£Caluariummontem 8c Golgotba:&dnicumfe,

galilieg, CGalileaexparte boreahefta Iofephoifuperio, fepulchrumextraraceniafita Adrianus murocin

temoi ln.enoremdimla. , xit ibidem templofvt teftatur hiero.) dedicato.

Ul rUpCCIOJUgSltiS*! f£I n caluarioquoq,-eratCenobmm:adcuiusprio
verfus ocridente qug propter faluatoris noftri otu tem  & religiofos elečtio patriarchf pertinebat,
ginem metropolitico nomine decorata eft. CBethanen poftremo (tefte Ifidoro) dida eft ab Bethane.

Cf leloris monumentum Iofephus vocat. ^  Mons oliueti ex a p a par£e cillit3ti s>  Dupk*

CTherebmtus(quam Iofephus ab mitiomundi ^j- Bethan j arnatth?v j tr3eftmontem<  bethania.

creatamadhuc extare commemorat) prope eft ad ^ Bethan j a  altera trans lordanem: vbi Iohannes
lex ftadia. .baptifabat. ^


r  . Dapmaoac.

^ODOntS mcrropolts iTCuCClill $p[n vallelofaphathprobaticapifcina.
vrbiumfvt fcribit Volateranusjigni & terremotu CTabormonsvbi drnca fuittranffiguratio: in re,
abfumptarum. gione Galilej/haud longe a Nozareth,

^miaueCbbt £ poft W  CMontes Gelboevicinifunt

furredionemperegrinis cognftuseftjimer Topar CCarmelusmonsdocusHehj..

chias collocatur. hec Metropolis ciuitas paleftinj CQuarentena locusiob memoriam feiuni j falua,
fada eftfvtdiuusteftatHiero.)poftgfuitreftaura toriscognoiatuseft in deiertoprope Carmelum.
tafub Mareo AureliogC Nicopoliseft appellata. Cf-ibanus 8£Antilibanusmontes iude|;Iordams Treslae*

re Iudejfvtdidum eft,fitaeft;ibi enim Melchife, ria appeUantur.) f £Primusad CarmeliradicesGe n£ j UU , 10 ,
dech fu mmus iacerdos dicitur habitafleicui Abra nefaraaPlynio 8C Iofepho appellatusdnfacrisau abheh” 3
hamexhoftimvidcriaoccurrensdec:masexfpo tem librisGenefarethaboppido eiufdejnominis .
h')'s hoftium obtulit;hic8C filiumfufi immolaredeo didus. dSecundus lacus Tyberiadis aqufs cali, 1 1CU£ ’

iuftus eft: SC  hic lacob Scalam in ccelumtendente/ dis faluberrimus a Tyberiade ciuitate didus.

SC  angelos defcendentes vidit. <£ Vltimus lacus Afphalaritesvocatur animalibus

Nomina H jc ciuitas multahabuitnomina. noxius.

hierufale CSalemeniprimo didaeftquadoinearegnauit tfaD? fmntitt

dura Melchifedechqiri didus eft rex Salem. Gen.xiuf. ^ V* 1 ?” 11  ° rtus 10r

Sa’em CCLuza quoq; didi eft Gen.xxxv.IacobvenitLu Hiero.) a radice oriturlibam & habet duosfontes daniš,

L> mieeft S terraCbanaan,. ‘S T D “ S “ mna,, °"

g[Bethel tertio vocata eft abipfo lacob Genefis ICIun , f  , , , ,

XXVIII. lacob appellauit nomenvrbis qu*prius lumrnul^duidaJes

|£Hiebus.iri|.dida eft:quiaHiebuzei ibi erantpri Hyppus.

a^L  UK«,, m n™, Tvberias Acharon mdej

Luža.

Bethel.

Fliejv

- , * _

cipates.Iofue.xviij.dicitur Polfeflio filiorumBen, A  | Dtri
iamin vlqi Hiebus que eft hierufalcm. lulias.

* iamin vlq; Hiebus que cit meruiaiem.

Hierufale CHieruialemquito dida eft per compofitionem $^1)18^ ftlfCE IllhMm*

“ in ' R ' HiCbUfalCm  9T" ***&*» ®»dk4 a vfo s

Ciui.as čautoSd^d,aaeB !V1  .nTop a ,_*a B Ac, 3 tehe mm de ii mtmr. 1 dl„ 3

Dat id. 8f.f.Paralipo.xj.
bohrna. dSolima  infuper feptir

Hietolo, CHierofohma.viii.eft appellata p quandac6pofi CSichar vrbs:vbiputeus Iacobapud que Sahn,
lyma. tioncmvt quidem dicunt Hierolohma quafi Hie, torisgefta cutnmuliere Samaritana le^mus

li.mi.

Copmtttuntie (t%  etatibus feculi o^bls fcefedpf fone*
fl^cfopotamfa tntec pat*

tes a Plymo pomtur inter Euphratem ab auitro. k  Mariana tegio  & Mananus lacus.

Tvgrimaborienteterminataiefeptemtrioneaute Laodicca  Arfatia

tauro quo ab Armenijs dirimitur; In hac lgiE tres Apamca  Zagrius mons

potiffimf vrbes, Raga que Aropus Mardis

CEdifTa abhebrfisHaraph vocatavbi abagarus {j-c 0 i c fo s  [beriaSt Albama finitimginterfe tegio
olim regnafle dicitur: Sc  Thobias ad hancmifit ft# nes a  feptetrione Samariam habentameridie ma
lium ad Gabellum. forera Armeniam 8C  Mofchios montes ab occafu

<£Carre andqua ciuitas quam Abraham cuj Hur p 0ntum  Etmnumab oriente mare Caipiura hinc
Caldeomm eft egreflus pnmum mcoluit. ortumeftcommentumaurei,

^Nifibisalias Nlifibusfub tauro fita eft. f£Pharnacia regio Amaranthi /nfula,

^iiDilOntd meioporamtecoman Diofuriasmetropolis Coratici montes

da inter Euphratis couerfiones auftralior eft:'vbi Neapolis Cyra vrbs

Semiramispoft viri mortem ciuitatem Babilonia Sebaftopolis Aea Moichitia regio.
conftruxitibi Aflyriorumregnum incepitdequo CAlbania fub imperio Perfarumfiiifcpoftea ma#
poftea dicam. cedonum poftremo Romanorum Sacafani alba#

{£Borfippa ibi ciuitas, ois proximi,

<r Zemnaciuitas Satraparumregioappellata, DfoCaitta te&fo CUi CaUCafUS

petfie nefcnptfo. monseminet.

ab auftropartem perfici finus habet.

abalexandroco

ditapoft Seleuria dičta flt deinde antiochia.

|<£ Per(£ quide toti imperauerut Afiae CBadriana regio vbi ciuitas Zoriaftisquepoft#

_Spofteris vero teporibus iporum regnu ca Baftra a flumine dida.

cu parthis cofufum eft ideo de eis iimul dicemus, Petra arx inexpugnabilis
Achemenia pars pfidis Laodicia Petraaliain Sogdianaregione.

Gancamala Petra alia apud Ochum fluuium.

<1 Gor dica regio Brancbidarumvrbs.

Mafes KCafus CSogodiana regio v bi vr bes odo alexander di#

|£Panchaia regio, cituredificaffe.

Pafargada oppidum Emodi montes. Nifea

Arbela qug Gangamela
Cyrapolis qug Cyrecatha
Cachenum
Drange gens
CCDrangena regio
Elymei & regio.

C Elimea regio Syrace vrbs

CPerfepolis regni caput f£Syracena regio
Sufian3 regio Coafpes fluuius

Sufa ciuitas qu§ Cifus
Sufi) SC  Ciftj incolg,

Vxia regio Vxi/.

Paropamfades fluuius
Orusfluuius
Laxartes tluuius
Scytopylus
Arealexandri

Demonas
Ochus ffuuius,

Oxus fluuius
Derbite
Tapyri,

m oifentepozrectaftictu

y»aubia teg t0  que ab occafu me J&SŽSS

diam a beptetrione hircaniam ab auftro defertam dianis SC ijs  coniundis populiš Imaus mons yni#
Carmemam habet montibus cinda finis inter eos uerfum interfecat.

8RomanosEuphrates <£ScythiaBifariamdiuiditur finesauteminter fe

CHecatompylos regm caput gentibus nulli neq ;  enim agros colunt: aut domos

Crefiphonregia ciuitas asdificant taritum armenta pafcentes ac fedibus

CParthici popuh parthorum: e Scythia profedi femperincertis errantes Parthicum 8C  Badfianu
qui8t Parthidicuntur. aonftituemntimpermrn. horum quidemqui fa!i,

^^ , ' yr j :1 n can ? p ' ^ yfei e< i U!  ^udatiffimi cetfupra Euxtnum 8C  Iftrum SC  Hadrium habitat

{£Media a feptetrione parte hircannmaris ab oo  vocantur«

cam maioreArmeniiim ameridie perfid e ab one# Hyperborei Qui a Cafpio Maridai

Sauromate dicuntur.

te Hircaniam & Parthiam habet
Media duplex altera inaior,
Ecathana metropolis yrbs

Malfagete

Ariraafpi

Sace

CNomades vniuerll

Magnus

cams>

Cttepojil tttftiis tce«d5 fucccOTionibUB.

f£lnter Scythiae populos gq pene innumerabiles Syraceni & Saraceni qui potius dicendi funt Aga

principales ponunturitamen ifti funt famoliores,
Sace Badriani Capyri

Maffagete Margiani “

Hircani Mardi

Derbices,

f[Cataiuslocus Scythi?
multas cotinens regiones
cuificutalij Scythi?parti
bus pfidet rex que raagnu
canemappellant.

Comara ciuitas a qua Co
mari

Comana vnde Coraani d i
čti funt.

Heniochea regio.

Traudei

Corfarij

Hemicynes.

Neuri’

Abi/

Galadophagi
Aeoci
Hom obi/
Amapob ij
Melanchleni*

teni. Ex his ,pceffit filius perditionis Mahumetus
anno dnicg ialutis,dcxx.temporeHeracIij impera
toris,

CHp0:tce dcfcttptfo*

Phrica tertia pars mundi ab Affer fi/
lio Abrahs cx Cethura ficfvt quide
voluitjappellata: frceto Herculeo ac
Niio cetcris prbis partibus deducitur
|| Incipit enim a fini bus segypti perges
iuxta meridiem per Aethiopia yfq; ad Athlantem
motemia feptentrione mari mediterraneo claudif.

Lybia 8C  Hefperia a gr?cis eft appellata hanc ab

,, _ j  initiofvt ait Saluftius; Getuh & Lybies afperim#^^^^^^-

<£Seres populi ad orientem eftiumoificuti 8£ Gal cultiq;(qmbus cibus erat caro ferina atqj humi pa/
li ad occidentem;qui dicutur annos viucre ducen bulu more pecudumJhabitauerunt,

C p(0ofonieH6 tis te^om'6uej(i

hoc ordine diftmguit.Mauritanijs duabus. Maurita/

Ma(Tylia

tos

C3ta6(<* Cttpfe^> eft  pefted Oeferfa t?

fcei ix,

fEPetrea asgypto indee confinis dicitur
Nabathea cuius Metropolis
<j£ Petrea nune Arach vocataan faais enim litteris
Efaias dicit.Emitte agnum domine dommatotem
terr? de petra deferti.hachebrei ex £egypto iter fe
cere.Ipfa enim in piano fitacircufepta rupibus al/
teri inter quas fontes vberrimi funt.Extra vero cir*
cuitum regio ex magna parte deferta & hne aquis
prefertim verfus iudea vbi Synai monsin quo da#
ta lex moyfi,Hanc inhabitant Arabiam.

Agrei Elana

Gerrei Elamicus finus apud marerubru

Ainmanitg Theredon..

C Sub Tingitana qua 2  nia *
Numidia Sitiphefis eft ethiopas

Aphricaminore Athacas ponltfub

Cyrenaica Cefarienfi Athlantem SC

Marmarica Getulu fub minore Mi/

Aegypto grates Aethiopas & his

inferiorem Lybiam.fub ca quoq; arthiopiam inte/
rioremequinodialem tranfgrcdientem.poftremo
fub asgypto aethiopiam/fub asgypto appellata fiue
Mauria.Vtroq;cni modoMauritaniaa laciniseft
appellata poft Athlanticu pelagus inuenitur Mau
ritani enim fiue mauri/vel vt gr?ci volunt Manrifij
froeto tatum herculeo ab Hyfpania a Getulis A th#
lante/a Numidis Ampfaga fiuuiodiuiduntur.His

CSceucvrbsdicitur^gensvaga&lme?difici,s Romam intriumphumdudus eft. Isfuitqui
m tenton, 5  hab.tct,h?c-a meridiemontibus Ara/ £ oftea [mguhnmg cnioac  dodrina preditus (eri/
bi? foehcis cmda: a feptentrione Mefopotannam ^ lth iftonam& demumAuguftiliberalitateadre
habet ab occidente petream. gnum paternum remiffus fuccefforem Ptholomeu

ex Antoni/ Si  Cleopatre filia natu habuit: quo per
80I(J fCitfi Iftttt  &U06 ftttlie fttmcum  Caligulatn interfedio Mauritania in duas prouin
SC  Perficum verfus meridie cuius opulenti? teftis cias eft diftinda.Claudius priceps primus Roma/
alexader qui ea regia facere poftg ex ludea reuer/
tiffet conftituitipopuli pr?cipui.

Sabei A tram it?

Characeni Achomeni

Araceni Achome

Gelbanit? Mobeni

Edumei Moba.

^rPartes autem meridionales tenent Ichthypagi
pilcibus viditantes.

Troglodite in cauernis habitantes
Scptentrionales vero,

norum:mauritaniš bella inrulitperSuetoniu pau/
linumregionefq;fubegit colonos nouos deduxit/
nomina ciuitatummutauitr&in prouinci? forma.
SETinge qu? regiom nome dedit/in ora eft ab Au
theo primum coditaideinde a Claudio Cefarea eft
appellata.

Lixus alias L ix  oppidum 8C  ftuuius.
Zilisoppidum Phuthaquo

Abyla aketa columna Phutliei populi

Simiča Maluafiuuius.

CCSeptefis ciuitas ob k*  Ampfaca.

CopenDfoim De fejc etatibusCecuttotfrts Dcfenpttone.

Maroch

Athlasmaiorflf minor
montes.

Canarij ancoie,
Canius vicus.

pte mStes fimul mdos.

Exiliffa lulia dida
Aleazar.

I Salus fluuius 8i oppu

*  dum.

Athlantes populi.

Athlanticum pelagus.

Erythrea infula.

Getuli qui Garthef.

C^umiOd in  fittoie <$(<#  aS fignum

micum St oftia fluminis Ampface exteditur, vnde
Numide quia huc illuc vagabatur. Nomode id eft
paftores dičti funt Mapalia cohabitant id eft bre#
ues tegetes eorum lingua.

CMaffylia Maffilij equi
Maflalij populi qui St  Maflilienfes.

(ECarthago ciuitasa grfcisCharcheio Tuuiscu
uisin Carthaginen.

Vtiča Tyrioru poft Carthaginem colonia fecunda
Tapfus Afpispromotorium

Hipponesduji Egymuros promot.

|£Hippo regia vbi prgfuit diuus A uguftinus epu
Hippon. fcopus,

eps augu ciupeavelClypea Mače populi

ftinus. Tagafta Tyton palus

Zama Tritones ttes

Tripolis, Lybica.

Abrotiuum qug Boetia.

Neapolis Theflalica.

Ieptismagna Lothophagi.pp.

Trabaca Syrtes duf. 5

Taphta Aegadeinfulas

Bizantmm Tigle.

Biyazantes gens Gloiyra.

Bazaladaregio Menyux,

Dulopolis
Bagradas fluuius,

Cynips.

fLCpenaica tegio  penfapofte dieta a

numero ciuitatum qug in ea continentur.

Cyrene Arfinoe.

■r  Apolonia Berenicf prius

Bracepoft Hefperisdida

Pthomais

•X Lybio phcenices Garamentes

Lybie£egyptij Afbefte populi

Nafamones Soliš fons

Marmaride Blemmyes populi,

%“ Hymathopodes.

Egipanes Pfylij.

fE&cfctiptio &$fp tu

Egyptus Aphricg verfus oriente te#
net extrema i duas diuifa partes quse
fecundu Nilum Aetiopif cotermina
verfus meridiemvfq; ad Syenepro#

. cedit Thebais appellata: dida eftan
tevniuerfa prius Aeria fufco St  caliginofo fitae# Aeria
te:St  heptapolis.a fepte primis vrbibus,iiij.videlicj Aegyptus

ML - f_1--d--

Thebaidosqug funt
Panapolis
Antionus
Lycopolis
Hermopolfs

Tres qug funt Archadig
Heroclea

Oxyringus
Memphis.

CŠrcflaSto enim u$io tfi a 6  MtcfiaSio

dida imperatore antea Heptanomus a feptem Ho
mis id eft pr^feduns.

C Alexadria nobilis ciuitas; vbi a Philadelpho Bu
blioteca fuit ordinata.<EP r ? ter  bane enumerantur
Alexandri?.xxij.Alifautem ponunt tantum duo#
decim pdificatas amagno Alexandto duodecim
annos Quibus regnauit quf funt,

Alexandria Bucephala,

Alexandna Montuofa
A lexandna apud Porum,

Alexandria inScythia
Alexandria apud Babilonem
Alexandriahec in aegypto.

Alexandtiaapud Maffagethas
Alexandriaapud Orgalas
Alexandriaapud Gronicum
Aiexandriaapud Troadem
Alexandriaiuxta Tygrim.

Alexandria apud Xantum.

Pharus infula iuxta in portu A!exandrif.
Nicopolisoppidum Sailicaprffedura

Paretonium ciuitas Naucratis flu.&vrbs.

Ganopus vel Gauobus Saltice colonia

Heraclium alias
Heraeleopolis.iij.
vbi templum herculis
Apud Pelufium
Terachia hec
Sais Metropolis.

Sebeuica prefedura
Hermopolis ciuitas
Mendes.
Lcontliopolis
Bufirica prefedura.
BurifisCynopis.

-j- -

CMemphis^gypti qtiondam regia ciuitas Pelu
fium qug Belbeis quandoq$ dida: St  Damietamuc
Bubaftus ciuitas heroum.

|£Hieropolisquf in facriscodicibus Hieffendici#
turihanc ait loiephusdofeph concefliife lacob pa/
tri 8C fratribus habitandam.

(^Babilon caftron a Babiloni/s fugientibus condi
tum,

CCCairus hodie vocata vrbs maxima Sultunorum
regia. Abydus menonis regia

C Achantus vrbs Lycopolis

Miriš lacus Panopolis,

i

m

ttoiie.


tc fcSio

“PaiHo

^Bu

“JJdi«.

'~ 0 ^QtI)

, fc \VTW.

\iOi

Pčolomais vrba
Čopttum,

CThebais regio
(TThebg ciuitas ptfus
Dyopolis vocata & He
catopy!os.

CDyopolesquinq;
Heracleopolis
Abydus
Tentyra,

<Stcegno^n tttteis fucccfftonibusJ

totamari coniungium&ininfulasCades finftiir,'

Meriš infula,

Taricheg vrbeS*
Mendefie*

Saitice.

Canobic?

Tarichea vrbs Indif.

Mene!ausyrbs

Syene

Elephatia mfula termik
nus aegypti & aethiopiae

Nilus flu
Ifidorus,

CNilus fluums aegypti habes oftia feptem iti  qiio
funt fecundum Dyodorum feptingente infulf.
(Tlfidorus autem/ Honorius quoq; indufus in fdo
libro quem edidit de imagine mundi. & Hartima,
nus in fua cronicaponuntxgyptum regione Afias
hec vt fcribunt in oriente a rubro mari furgit: 8C tet
mirnim fuu verfus occidentem  in Lybia figit, Hsec
fluuio Nilo yndiq; cunda in modum deltelitterae
eft formata centum milibus villara inclita.CHaric
nubes noobfcurant pluuignon irrigant: fed Nilus
lHiindanseam fecundat.

Čptfiful fZutope te  0io fcptfia infedot  q«c

a Meotidis paludibus indpicns: inter Danubium
8i  feptentrional? occeanu vfq; ad Germaniam por
rigitur:qugterra propter Barbaras gentes quibus
inhabitaturfvtfcribit lfidorus,Barbariča appellaf, Rarfcirfa
CHuius pars prima Alania quae ad Meothidas “ ?
paludes pertmgittpoft hanc Dacia vbi Bi  Gothia;
deindeGermania cuius plurimara partem Sueuf
coluerunt.

CHfama m patfe šcftfiiea  |Df ofcmf a

ponitur,Ply,vero in Sarmacia Europea hancpo#
nit Iofephus vero libro vltimo de Iudaico bello.č,
xx j. in ter Tanaim & Meothidem Alanos dicit ha#
bi tare, &c,

C2Dacto Met žciuromdfde cui ptetflte p  GotI]0f3
qui Suetiam S Nouergiam penifulas obttnet, multa gna

fOOtoftfl <&em<mie  eff Ufctna€>of6o$

tiT&tftiopia  fl6 ‘SufctMt flfto rum autem variafuntgenera:quidam vocatut Go

orius athantia dida eft hec per meridiem ex occu  thi Trazite.Hunis vicmi apud Meothidem remo#
denti in orientem longe latea; varifs adfumptis co tl ai3 a ^ s Goctl!S  Vifigothi dicuntur.

cnominibus diffunditur. Q,uate Homerus in pri# CHunorum etiam duo funt genera quidem cmm
mo Illiadis bipertitos. Aethiopas eiredixit;adorie funt mter Sindos 8C  Sarmathas fupra Cafpios ha,
tem 8 1  occafum. Na aethiopes fub aegypto funt vt bitantes circa Boream & orientem a Petfis Truci P
fcribit Volateranusi&Leuco Aethiopes: 8f Erebi: appeliati.AlijiunthuniF.uropijfciketiftiquibus

- - ifti Gothi Trazite comunguntur, Alij autem funt

Gothi qui Vifigothi Vandali 6L  Alani vno Sarma
tarum nomineappellantur,quorum fecumomnin
vna eademq; natio a multisponitur quas Barbari#
caappellatur,

8CNigritf:8CAtace;8C Hefperij.&Macrobip&Bra
chobi:& Antomoleaethiopes omnes.Quicundi
hodie pr§fto Iohanni obtemperat. Dug ergo naqj
sethiopif vnacirca ortu folis altera circa occafum,
(£Meroe caput eorura infula Bi  ciuitas

Vinuj aro#
tnaticum,

Napara ciuitas
Pfelia
Premnii
Antomalepopuli
Aftarte populi
Gyfpeis infula
Homeritegens
Aroma vtbs
Aromaticum vinum
Topazon infula
Blemmyes,

Trogloditepopuli fub ca
uernishabitantes ,ppter
calorem folis,,
Trogloditealij in Kuro#
pa apudTribalos.

Alij circa Cacafum quos
Virg.inGeor, Nomades
appellat,

Nigritepopuli
Niger fluuius,

Cerna infula,

Barchobij aethiopes,

C^utopc&efcripfto#

Vropa tertiaparsmudi ab Europa
Ageporis filia dnfta eft;qug incipit
!a Tanai fluuio defcendens ad occa
Tum per feptentrionalem occeanu:

, vfqp ad fines Hyfpanif :pars orien

»•’— —!M~. - -Zt. -S-

fcdprto

Ermanfaq latiffima regio eft: BC  libera
natio:de qua Franci Cymbri longobar#
di Vandali Burg5diones8č Ge; mani om
nes ortuin habuerut.Hfevt fcribit ifido
rus poft Scythiaminferiorea Danubio inter Rhe#
num fluuium occeanuq; conclufa cingitur. a fepte#
trione 8i  occafu occeano.ab ortu vero Danubio a
meridie Rheno flumini diriuitur.vnde a Germind
dopopuloGermania dida eft. Latitudo eius ab
alpibus vfq; occeanum &  longitudo intraRhenu
Bi  Viftulani fluuios vfqj aft Albini tatum Plynius
vniuerfam Germaniam in quinqs diuidit genera«
(fin fteioues proximos Rheno quorum
Cymbri funt mediterranei.

CHermiones quorumfunt Sueui

Hermandui

Catti

'tališ ^meridiana aponto cofurges Cherufei,

Germa#

nigdio,

Coneilia

Coftacie,

Concth'5'

Bafilien,


c Ingeuonesou, quoruta pars.

Cimbri
Teutones
Caucorum gentes.

CVindelos.u.tquomm funt

Burgundiones

Varini.

CGutthones,v.quorum funt,

Peucini,

CGetmaniatn anteni diuidft PIyn,in trespartes
m fuperiorem fdlicet inferiorem SC  magna: vtqui
ad Rhem fontes habitant Italig vicini vfq; ad van#
giones nune vvormacenfes fuperiorem. Q_ui vero
viciniores occeano feptentrioniq; funt inferiorem
teneant magnam trans rhenum Penitiores vocat
populosvfq;ad Albin.

Cin Germania fuperiore populi
Reti j COmes eitra Danubiu

Vindelici prope Alpes regiones te

Norici nent,

Boif.

CEIueci/ nune Suizeti di&i
Auftrij.

C Augufta ciuitas Vindelicorum,

CConftantia ciuitas vbi concilium fiiit,

C^dHdtia te0io3§t»ojum(i

cicorum,

Bononiavrbs.

Salezaburgenfis ciuitas.

CRarifpona Metropolis Bauarig.

Etelburgiura,

CPiPt/ionta fupetfo: nune M

ftria.

Vienna ciuitas olim fiexum

C CfiHCHffe bucafue ofimSiifOHoSotartb

CTrans Rhenum populi CHolandia,

en« 1

Batani.
Phrifij,
Sicambri.
Teucaterij.
Vfiperes."
Franeones

Cherufi,

' Catti.
Hermandui
Cauci.
Longobardi.
Sueui.

Noua ciuitas.

Cdpp<5a &teutio;um fiue £>uty'/

torum,

Lucerna olim Nafium
Berna Bernefesincolg
Forum Tyberi|,

Suntia,

Tutegium olim Tuguttum
Curia Curienles populi,

C Ranticorum ciuitas Augufta nune dida,

Bafllea.

Selandia,

Geliria,

Affia.

CMairchia Bade
fisgtaliaeduseeo#
demnofedide, J
CIftualia.

CFrancones SL  Sueui vfq; ad Albin occupant,
Traiedum ciuitas,

Mitelburgeniis ciuitas Selandig.

4£(5e(8xenft6,^o6itquiptm

Sicambri. "

CVlma ciuitas olim Aldmenes
Herbipolenfis
Herfordenfis.

Bambergenfis

Narumburgenfis, ,%

CPiOiifocfe dufem^Sf fcti 6 if Jjft 8 om)

quas Danubius a Batbarico mati ad meditetraneft

fecluditifunt

CMoefia.

Panciana.

Tracia.

Macedoniai • i

Theffalia

Epirus,

CDalmaciaaDelmimaxima ciuitate eiufdepro#
uincig nomen accepit Adheretab orieteMacedo
nig a feptentrione Moefigiab occafu Iftria termina
tur:a meridie vero Adriatico finu clauditur.Vnde
ifte prouincig funt in grsciaia grgeo rege dida,

([^efiaa^effiumptouentu btf
dainEuropaeft: SC  Myfiain Aliavtranqj tamen
grsci Myfiam dicuntihaec autem ab oriente ofti/s
Danubij mngitur, ab Euro vero Tracig a meridie
Macedonigab occafu Iftrig.CDuplexeftfuperior jVTeefla
SC  inferior Superior inter Danubiu SCmontes Ma# duplex.
cedonicos contineturvbi fermetres regiones con

sss

tisSvibs*

trio« c ' a

,, -niiant 111 ' 1
CoH atm ° epropo'

(***,!*&

tas, .»doma 1

tf

Ematlu

,ninep os

pattiaA^^ndrin

Argentoracum ciuitas.

Spuenfis.

CMacontiacum nune Maguntia,
Confluentia.

Lucemburgenfis.

C Aggripina vbi trium Magorum corpora vene#
ranturnunc Colonia dda,

tinentur.

Bofna.

Rafcia,

Sernia.

CDanubius ex.lx,prgcipuis fluuijs augef in Ale#
maniaab Alemano lacudida(qug8CRheriaqul
doq; eft vocatajgt in feptem oftiasvt Nilus diuilus
pontieum mare ingreditur. &c.

CInferioremGete coluereim qua Valachias pars
quam Mandauiam appeliant*

. _ Tracia

bupUp(\ue$amMfto  duplex.

xadrima ' occafu t

parteml

D“P'“ habeos-

M« 1 " &>**

nia ’ patini
lifproM
jVfacedon

([Prunai
Albam
Parcthmi
Mons 01
<[Nunc»
Drino llu

M

Aurei foli nataivbi
di primi, lis K one
equos firc
Pelion m
Ione 0!yi
tnorpartc
Phtluoria
Sftationa
ThalalTor
Pelafgiaj
Cin The
tradit.&n
tis.OlTa H
CMult#
quorutn n
tio,

Cč

nabitauer

fi, nt

n, cumab
afa  occidc
CI1 m attm
^TChaoni
Ge «tefni,




<****&>*

XiJ  'Ifoutrrmi
•mdmkurM

Jrr^ffgedidi.

■m  pomudil

b A^j  rrrintf amen
Mtmjbontatcolhjs
mvTaOf imcndic

I ftaHupcnorgr

,  > j  .i montes ji$

mcaattgtoncscoa

ni

ati*

i*asfrf

. ,^SRb« u< ) u !

• •■ 5  ' V duilius

*.'•

0<t

M

»HM



€t tegnoiutn fnftffe regatntpfuccefnottfbtts.

Ineipiensab ore ponti vfq? ad Heracleomalia Eu
ropea qug a meridie aegeo mati adheret ab ocen*
fu Macedonia illi fubiacet huic ab oriente propo#
tis 8C  vrbs Conftantinopolis oppofita eft:a fepten
trione vero liter obtenditur. Ampla eft enim: SC
plurimas continet gentes SC ciuitates:iter quas eft
Coftatino Bizantium nune Conftantiopolis dida: ab orien#
polis ciui# te pro pontis a feptentrione vero Ifter obtenditur
tas, a meridie vero asgeo mari adheretiab occafu Ma

cedonia illi fubiacet.

C^dceSoma pitue a6 euatfiio tefe

Emathia dida qua Macedo deucafionis mater#
PatriaAle ninepos Macedaniam nominauit hgc patria Ale
xadri ma# xandri magni:in medio duorum marium Ioni j ab
©ni occafu SC  asgei ab oriente ab aquilone Dalmatig
Duplex partem SC Mcef/am fuperiorem ameridie Epiruj
Macedo# habens.diuif3 eft in duas partes quarum altera p
ni 3s  uicia aut fuperior 8i  libera dida eftiea fcilicet qug

per finum lonico littore protenditur illirico 8C Ita#
lig proxima. Altero vero vitra Candauig montes
Macedonicisregibus feruiebat.

C Primam partem Macedonig habitant.

Albani Taulantij

Parethini Creftg

Mons Olympus in en  eft.
fTNuncomnes Albanorum nomine cenfentur.
Drino flumine ab Illinois diuifl.

CC0* (fafia a  Cfleffofo teše cognomi

Aurei Coli natasvbiprimum aurei folidi fadi iutipatria achil
dl primi. lis & origoLaphitarumide quibus fertur primo
equos frcenp domuerunt hgc ab oriente OffamfiC
Pelion montes habetab occafu Pindium ab aqui
Ione OIympum, a meridie Othryn/ hacc in quat#
tuor partes diuiditur qug funt,

Phthioria verfus Auftrum
E ftatioria verfus cccidentem
Thalafloria fiue marina
Pelafgia quarta pars

CIInThdTalia Plyni.xxiiij.nobiliflimos amnes
tradit;& montes quorum principes 01ympus;pie
ris:Ofla 8Cc.

|£Multat quoq; funtibi clarg ciuitates: SC  oppida
quorum nomina breuitatis grada tranfimus filen
tio,

C^pitus K$io<\um$&otoffipiimu

habitauerunt qui a Pyrrho Vlixis filio Pyrrhidae
didi funt: Situs autem Epirifecundum Ptholo#
meum ab ardo Macedoniam ab ortu Achaiam:
ab occidente littus Ioni) maris:a meridie Adriati#
cum attingit.

CChaoma antea Mollofa dida pars Epyr i
Gentefn i ea regione habitantes.

Chaones Acarranes *

Thefproti Cafiopi

Tymphei CMoloficompluref#

Tarauli q; alig :de qbus breui#

Amynei tatiscaufacoticemus

AmbraciaThefprotie vrbs prius Eponia SC Pa
raliadida.

P°puli ab Aetholo didi SC  aetholia re#
gio vbi Pylene ciuitas;quam nune Pleuronam no
uam dicunt: nam SC pleuton vetus ibidemetiara
inuenitur.

([JZoctenftum  t e$io queJZoct(ebic(a  L 1 ° crisdu

eft in duas a Strabone diuiditur partes: altera in *

occidentem fpedans qug pernafo occubatmon#
tu vbiLocrenfes Herij 8C Ozolg habitant. Altera
in orientem fpedans ad mare definit aegeum. SC
hi rurfus in duas diuift funt partes: quia quidam
dicuntur.

Opuntij a metropoli
Epicnemidij alteri.

‘ CP0° cefi r cs  pepuft pemfome cagttof

minati inter Boetios SC Locranfes conftituti :ex
magna parte finum tenent Gorinthiacum Athe#
nienfibus fempetin omni fortunafidiffimi.

(£8ttica poj i finum Coiintifta cum  te

peritur quam Strabo ab adionerege appellatum
dicit.Attidemveroab attide filiaGranai vel ve#
rius a littore,

CMegarenfis in parte Atticg quorum,

Megaris regio.

Megaraciuitas.

CHiecregioAttica Hellas dida eft arege Helli#
nedeucalionis SC  pyrre filio a quo SC prius graeci.

Hellines nucupati funt Iccundum Ifidorum. Hfc
inter Macedoniam St Achaiam media iacet: ipfa Athene*
eft vera grscia vbi fuit Athene ciuitas liberalium
litterarum mater SC philofophorum nutrix.

CMarathonius campus opinione quondampr{
lij vtfcribit Ifidorus auentiilimus.

autem  W 3I/i8o:H6

duf funtprouincif Boetia SC peloponnefus.

CBoetia ex omnigrsecia tria refpicit mariapelo#
ponnefiacum Siculum 8C Hadriaticum.

CCadmea ciuitas a Cadmo conftruda ibi.Mul#
tg quoq; alig funt ciuitates quarum nomfna dice#
r e nžchil vtilitatis operi noftro confert.

CHanc a nomineBouis Cadmus Boetram nomi __
nauitivbi 8CThebasvrbemconftruxit:dequaHer *nebe,
culesmaiorThebanus diduseft.

C Eadem eft Aonia a fonte Apollini 8C mufia d u
catoqui in Boetia eft.

opentuutn Defejcetatfbug fecutt ozbfsDefctlpttone*

Ctocca vna e centum 8Cc.

CHt^oe rejjio bicifHi: e t cfuitae*

Arg i SC  Argiui populi
Argoli a Perfis dicuntur 8C
Argoli&regio.

CArgos Peloponneflacum Doricu vocaturneo
non vari js vocabulis.

ornMettpM

•in  «>ft anncllata ha?e nene infula eft. Na ahfn: pj r ppj am

C^opcmnefus fecunSa pate Hf tire in*

ter Ionium ct segeurn pelagus conftituta plutano
mina ex diuerfis colonis accepit.
CApiaabApio.
f^Pelafgta a Pdafgis.

CArgos abArgiuis.

CPeloponnefus vltimo a Pelope dičta eft.

uincia eft appcllata hatc pene infula eft. Na ab(q;
feptentrionali parte quaMacedonijiungitur.vn*
diq; mari fepta eftiab onente habet myrthorum
mare ab Euro Breticum a meridie loniura ab Af*
frico St  ocčafu Caffiopas infulas.

CHuius caput eft vrbs Corinthus graeciae decus
K Grscorum deliciae.

Corithus cCorinthus prius dicebatur.

Ephyra 8i

Acrocorinthus 8C

Heliopolis propter ftccitatem folis.

C^rcMto ^cto fime acfiaieeft qiw

Sicvonia Archos ionis SC  Califte filius Archadiam exfuo
vbiSicyo nomine nuncupauit. lpfa eft iicyoniaaSicyone
niorumre rege a quo etiam Sicyoniorumregnum di&u eft.
CHaecintet Corinthum SC  Achaiam
CSieyon etiam ibi ciuitas eft
Duodecim olim ciuitatibus habitabatur quarum
nomina haec funt

Patras Pellenes

Dymas Bura

Phares Cerannia

Tritea Carymna

Laertia Helices

Aegira Oleum.

gnura,

Iafium St
Dixium.

Cleone vrbs in via ex Argis Corinthura profic ih
tibusinmontefita.

CpatinomaaB atpiBue apenninietflt

fcribit Ifidotus eft nunčupata quibus ab Italia fe«*
cernitur. Coniungitur autem cum Rheria fiueAle
mama: SC  Norico babens ab oriente Myflam ab
Euro Iftriam ab Affrico Alpes appeninosab o c#
cafu Galliam Belgieam a fptentrione Danubi/fo#
tem:quiGermaniam & Galliam diuidit Iftriam
Ifteramnis (qui eius terram inftuit )  vocauit ipfe
eft tefte Ifidoro Danubius.

CPannonia a Greeeis Paeonia aliquando vocata
eft. Alij vero fcriptores Pjeoniam diuerfamfaaut
eamq 5  apud Auxilium ffuuium in Macedonia po
nunt.

C Pannonia dup!ex a Ptholomeo por itur.altera
fuperiorvbintinc AuftriaSC inferioricuius limites Duplex

multo breuiores q imperium
Nam pannoniorum regioni lubi jciuntur.
Laziges qui Tranfiluani.
tDaci qui Valachi.

Valerij populi qui Croatij
, Amantunmagnaex paite

(t  IC01O que (nfct ttttffeni'/  ‘ffMetropoles ciuitates dux fubquibus.xiij,ciui#

pannonia

os St  Acheos ficulo mari abluitur Elei incolae di#
cuntur SC  Epei Epia etiam difta eft Elis.
MeiTenia florentiffima quondam qu j Lacedemo
ni 0 rum viribus annos fere.xvi.reftitit.

Crceta. .Cifotonica tccfio pctttrti tu ouenfem (pe

ftans centum olim vrbibus habitabatur qua pro#
pter Hecatonpolis ficuti St  Crceta dicebatur.

C^cefiemoma quect/Eace5emon W

efticiuitas eft 8C  regioTaygeto:8(Partenio mo
tibus circundata.

Sparta ciuitas in Lacedaemone regione ab H ar o
doto ponitur Straboveropartem ponitLaconicj
C Amyc!e vna e centum Laconic j vrbibus
Amycleumportus 8C oppidum in Crceta
Aethea vna etiam e centum
Aulon altera e centum,

tates.

Sttigonfenfis.

Colocenfis

CSub prima Metropoli fex.

Agrienfis Q.uinqueecclefienfis

Nitrienfis Laurienfis

Vacienfis Verfprimienfis,

CSub colocenfi quinqj ciuitates:

Zagabrienfis . Sirmienfis

Tranfiluanus Catiadienfis

Varadienfis.

H&otmia ac  pofcnta (jpcpkifiuncte f(f

mili viuendi inftitutione quodammodo vtuntur,
Boemia autem Albi fiuuio media irrigatur ab o/
rienteMaranosab A reto Saxones aboccidente,
Noricos a meridie Auftriam SC  Bauariara habet#
^ oppidamulta quj funt,

iione.


e.

I Vo



SL

iumi.auu

efienfu

' Scyta
i quis,

Ct regttojutit inftiis tegutttffi fucceCfionibus,

Praga vnHieronimus Sdaken
dePragahfreticus Vendum

Cadauus Cuticinum.

Bruxia.

Cpofonta poffidettil

pam:ex parteGermanig Slefic Moranif.

<£F,x parte Sarmatif Lituanis leuonijs Gythoni«
bufq; eoniungitur.Ipfa autemin raaiorera SC  mino
remdiuiditur,

Cracouia inminore.

Inmaiorefunt,

Pofuania SC
Guefna.

Satmafia a ijiiašatmate quos cfrcct

Sauromatas vocant.O/nnis enimteftePlynio qui
externi gentium a c ignoti propeexiftentes morta*
libus deguntitam Europeos q Afiaticos communt ^emQn7es
vocabulo veteres Scythas appellauere. Verum a ... ^ nf

pofteris grgcis diuifit vt Sauromatse vfq 5  ad Rha ‘

fiuuium dicatur SC  ex his Europei tatum qui inter
Viftulam & Tanaim cotmentur: ex parte vero An

<£Oppida Saloni?.

Vifmaria Stetinum.’

Sundis Roftoehiurrt

Gripforolda Caminus vrbs,'

Cn^eutones populi qui

Teutonari alias TeutomV

<£Teutonici qu» in Italiam contta Romanos irrue : “
runt.

CNubnrgiu ciuitas Oderafluuhis*

Noira&vetusmarchina Alb!isffuuius

Merfeburgairrt
Brandebiirgenfis
Stedalum
Gadeolum.
Stoltuedleum
Oftroburgium

Milna cmitds
Lipzgciuitas
Spreda fluuius.
Ortellus fluuius

Francfordiaciuitas

Berlmum.&c,

CInterSoxones quoq; computantur.
Madeburgenfes Brunfincenfes,
Amburgenfes,
Luneburgenfes,
Lidemenfes Lubičenfes,

Verdenfes. Veodes.

. c .  u_Suntquoq;inSaxoniamult£e ciuitatesauasvtJ

ftri montibus Sarmaticis a feptemtrione autc ftnu cantur Impe riales: g£ principes vrbibus dominant
vencdico-& terta incognita.
f£In hoc igitur fpacio pri.-cipales populi.

tes.

Venedici Beffi

Pheni Budini

Vindili Amoxobi|

Varini Geloni

Gythones Gemini,

Burgundiones Alani

Peacinij Agarthiii

Bafterne Arimafpi

Omani Tauri

Roxolani Tadari

Sauati

^[Flumina vero funt
Boryfthenes
Tyra
Hypanis
Axiaces
Tanais
M?otispalus
CVmdili iefteptholomeo& ply nio funt quos ftas
Var dali P°ft er * cr  Vandalos vocauit.

C^aponta $ftta o 8  occcdnum

habet ab occidete vlfurgin/abaquilone Cimbrica

fpCvmbri Saxonibus viant.ŠCc. ■

C^cfcttptio 3 |fafie etbimen/io»

p Talia dim a Gradis oecupataj magna Pl_ ut ^ n ® i
^ grf cia eft appel!ata:deinde a rege Satut raia  ^
iniamoxlatium. Antonia quoq;a parte
^italiae. Oenotria & Hefperia: podremo

CMontes,
Riphei
Arympei
Are Čatfaris.
f£De his Domicianus
primus triumphauit.

ab Italo Siculorum rege ibi regnante Italia nuncu#
pata effc.

-f^Hgcinter meridierrt 8C  Hibernum fofisexhortS
ptotenditur trrplici veluti peninfula citcufufama*
ti  fupero infero SC  Iortio. Ciiius fttus longitudine
ampliils q latituditie extenditur, Longitudo enim
eftaSalafiis qUi iodis nunč Salutiarum S montif
ferrati elt vbi Alpes initium capiunt thegium vfqj
per capuam.Latitudo vero a VaromaKima^ft ad
Arfiam amnem in foro iulienfi regione Q_ug priuž
coldnoshabuitpartim Barbaros partim Grteeos>

Oenotrios Anfonios.

Morgetas Aborigenes

Siculos, Pdafgos

Antuneosi,

Cbiaheprimus coiuitpro Berofi teiiimonio Ia<* Noe hita#
nus qui & Noe fuit. uit ItaM,

v 4  ---- V» *. Xvv IHU«

Cherfonncfon ad meridiem Francos Boemof<^: |T]Longobardifexpulfis Gothis)eam rexerunt ip>
ab orientc Celftas & Prutenos in quo fitu compre fam in quattuor ducatus dtuidentes qui funt Duca
fidnduntur, tus.

CIfti Saxonum orienta Foroiulif Beneu^nti

liaeolunt, Ethrurfe Spolen Tidni,

CStrabo eam in partes očlo diuidit,

Thuringi

Lufarij

Pomerani

Kalif.

P

Venetiam Tufcfam

Luguriam Romam

Picenum Campaniam

Lucaniam Apuliam

Alia (Jio, C Antomus autem in itinerario fuo in promncias

fexdecim. .. ..

Campamama. Apennmummquibus

Tufdamcum Gcnua.viii.

Vmbria in qua eft Samnium in quo

Roma.ii. Bencuentum.ix.

Nurfiam in qua Apuliam cum

Reate.iii. Calabria:inqua

Flaminiamun qua Tarentum. x.

Rauennadui. Brucium cum

Picenumin quo eft Lucaniaun qua eft

Afculum.v Regium.xi.

Liguriam in qua eft Retiam primam.xii.

Mediolanum.vi. Retiam fecundam.xiii,

Venetiam cum Siciliam in qua eft

Iftria in qua eft Neapolis.xiiii.

Aquileia.vii. Sardiniam.xv.

Alpescorticos SC  Corficam.xvi.

Liguda. X  mHftipfctPJ qH0nifl ptn

res ab antiquis audoribus deferipti mueniunf qui
daminim funt,

Alpini, Iugauni

Tranfalpini Dedares

Apuani Exubij'

Salturi Buriates.

Mediola# CMediolanum ciuitas populofa J-iguriaeaGal#
lis in fubribus antiquitus f dificata,

rum.

Genua, ^Genua ciuitas metropolis: vn origine habuerit

incertu eft eius meminit Liuiusli,xxi.vbi Ply.Sci#
pionedicitcum admoduexiguis coptjs Genuam
petiffe hf c in littore maris Liguftica fita.

Mantua. {[Mantua a Manato fatidica Tyzefi? filia Tybe#
ris coniuge dida eft. [tem a Tufcis origine habuit.
{[Hanc quoq; duodccin Lusumones(qut Ethru
riam rexerunt;habitauere.

Ferraria a {[Ferraria a Smaragdo patricio exarcho Italig d u

Ferro, citur mcenibus fuiffe circundata vocataq; a ferro p

fulibusRauennatibus quibus(vt feribit Volatera*
nus;fubdita erat ficut Argerita SC  Aureolum vici#
na oppida ab eius generis metalis.

tetffo po fi iZigutiam  ^etfus

mediterraneam occurrit quam Padus mediam di
md:t:a cuius vlteriore ripaTicinoia citeriore vero
Trebia duobus quafi bracbijs a latere feptemtrio t
nisincluditura meridie& oeddente motibus Cu
fpadani Alpibus H  Ligurip vidni Trafpaclam ali/
dicuntur.

C Alexandria noua ciuitas a Alexandro tertio po
tificeconditaibieft,

CCtflhfpdSdttdm tc^fone SitaGo in ( t e&
partes diuidit Subalpinam 8C  Venetiam in  qua eft
Mediolanum vfq; Aquileiam:ideinde Iftriam.PIy,
autem Subalpinam partim cumLiguria coiungit;
deinde Tranlpadanam in qua eft Mediolanunv
{[Tidnumex Alpibus in Padumfluens oppida
fuinominis habet quod nune Papia dicitur.

Cque  $(tta $®eSio(amtm

Apes.l.cotigit tota fere ignobibis eftivbi poft Adu
Jam montem qui pars eft Alpium:voeaturq$ hodie
mons Bralius.Telina vallis appellata iacetihinc 86
ali? valles coniund?. In his oppida complura feu
vici potius inter qu«e Burmium fluuius in duo bra
chia diffunditur altero inter meridiem;&occafum
Comum

Leucum alteto ad orientem

CCicca^attum facum oppr&i

Glarea CollieupoftAddusoftia

Suricum Corenum

Domafiura Delphus.

Grancdona Bellanum,

Mufechia Varena,

Muflium Vallis Saxina.

Attiona Mandellum

Menafium

{[Leucum oppida munitiffima.

Malgratia Veflena,

Orion Bellafium

Ciuenna Nexum,

Torium,

{[Comum prope Larium didum a'Cpfare Nona
comum coloni Nonocomenfes.

Bergoraum Brixellum SC

Brixia Carauagiu oppida inter

Cremona Cremonam 86

Mantua Mantuam.

Villafranca.

{[Padus fluuius a Grpcis Eridanus eft appellatus
ex fontefgallica lingua Padeš a liguribus Bondin
gusjprocedens.

CPadua ciuitas a Pado dida antiquitus'Patani#
num.

CVincentia Gallorum aedifidura."

ICiDeuelta fecunSa 'ICtanfpaSam pate:
quam hodie Longobardt Marchiani dicuntquas
Dalmacia fupra mare eft appellata:cuius'termini a
Tefis vl’q; ad Timauum:qui fupra Aquileiam fluit
in quo tradu Foroiulienfes funt,

{[Venetorum autem origmis duplex eft farna aut
a Venetis Galli? Belgic?:aut ab Euetis Paphlago#

Papia,

€t repom ttiittjs cestici; facceOTtomb^

ni? populiš qui poft bellum Troianum vna ca An
thcnorehfc loca pctierunt.

<E Veneči? duitas prindpalis.

<E Verona VnacumBrixia a Cenomanis ad Atefi#
nifluuium condfta
CETridentum verfus Atefis ortum.

<E Venetorum autem vrbes SC  bella vlterius defcri
bere propofituin noftrum excederet quoniam de
his nihil in facris codicibus neqj in Iofepho noftro
ačtum eft.

Jfttfopoft ffmanum pelut pem

nifula panditur SC  eum Liburius 8C  amne Ticio ter
minatur.

<EGalliamTogata? Ptholomeus PIymufqp vocat
eam tantum qu? intra Padum Rubiconem Sc  Ap/
penmnum eft:quia Boi)'  galh dudum hunc tračbu?
occupauerunt cultuqi Romano ac toga vterentur
difta eft Etnilia SC  Flaminia.

Kanoma m ojaa 3:&efTa ! iscoti

dita.

Cefena CH?coiaPipinus)fupe#

Cemia rato Aiftulphof qui easoc

Forum Iiuif cupaueratjfummo porifil#

Forum truentinorum ci tribuit qd Charolus SC
Forum Cornelij eius poftea fflius Ludoui

Bononia cusco.pbatiere voluereq;

j^lurina hac pte Romadiola dici.

0tbmrta ab etbmfcis Dreta eft:

quorumvt Liuius feribit ante Romanorum impe#
rium late terra mariq; opes patuere mari fupero in
ferocp quibus Italia Mul? modo cingitur: quatum
autem potueruntnomina funt argumento alte#
rum Tu fc m communi generis vocabulo alterum
Adriaticum ab adria Tufcorum coloniavocauere.
hi in vtrumq? mare vergetes incoluere terras prius
ds Appenninum ad inferu marejpoftea trans Ap
penninum totidem quot capita originis erant co#
lonijs dimiffis qug trans Padum omnia loca:exce#
pto venetorum angulo qui finum drcu colunt ma
ris vfq> ad Alpes tenuere.

Pifas Dpoa pelafgfe cottDte

dicitPIyn, vero a Pifeis peloponenfl fitafq; inter
Aruum & Auferim feribit.

C. Auferis ftuuius quem Strabo F.farem dicit.

<E Viterbium ciuitas Longula quandoq; di&a.

ffozentia a amtnUDam a £>ib

1anis didtur fuifle condita, Htec prius Fluentia df#
iftaeftgf coloni Fiuentini pr?fluenti Arno fue#
mn)  appofiti.

SDepjtmisrome coloms*

<ELatia ant;quu a Tyberi vfqj adcirceios erat de#
inde vfq; ad Litim tračbu: a Lario Latini nomen
fumpferut quo.t caput Roma qua prius Siculi ges Roma.
indigena prius tenuere ante hos nulla memoria:
deinde pulfis Siculis Aborigincs gens vaga qui in
montibus prius finelanbus 8£muris habitauerut.

Venerat poftea Pelafgi SC  ali) grgci qui Aborigini# Aborigi#
bus fuere auxilio SC  fub iugandis finitimis Sc  gdifi# ncs ,
candis vrbibus a Tyberi ftu.vfq; ad Lirimvocatiqj
Aborigines vfq; ad Troianum bellum,

Sublatino autem rege Latini. Latiniro#

Poftremo a Romulo Romani. mani.

CTribus,xxxv.Romefuiffe Pedianus feribit a tri Tribus ro
buto dandoivel q>  tres tantum a prindpio fuerut, man#-
Tatienfis aTacio. ™xV.

Ramnes a Romulo
Luceres a Lucumone aut Luco quem
Afylum Romulus appellauit.

Tribunam nomtnah?c funt.

Vrbis autem regiones.xiiij.fimt quarum nomi#
na SC  contenta in eis c£teraq; huius vrbis iniignia
X qu? Liuius ad longum SC  poft eum Volaterranus
refertjbreuitari ftudens omitto.

sonibMtjefttftifltnrt 3ta!om po

puli quafi terrarnm inundatione imbribus fuper
fuiflfent fic difti a Plynio ponuntur qui prius Sicu
los Liburnofq; expulere & agrum Prgcutianum
Adrianumq 5  inuaferunt. Demum & ipfi a Tufcis
cxpulfi funt.ccc. eorum vrbibus expugnatis Tufci
vero deinde Gallis. Ariftoteles animalia ter lan#
no parere feribit arbores biferos fručtus ferrefvm
bris SC  mulierespl?rumq; parere geminos Termi#
ni eorum hincTufdfnde Sabini ex aquilonisau#
tem laterelongo tra<ftuvfq; ad mare adriaticum
protanduatunnunc vero appenninum non tralie#
runt.

Otriculum oppidum in monte fitum primum
poft Latium quod quidem inter Sabinos ponunt
ali j inter Vmbros.

Ameria yrbsantiquiffima.

Kk.f,

Reate cu
Kitaš,

Pincetes,

Prgcutia#
ni'populi.

<r oprodam oe fejc etata« fecu«wbfe btferipUane.

Submiiuriapmtnosponuntiic

di&i a Ply,quafi Seuini a deotutn cultu Straboan
iiquos cffe dicit Sabinos: SC  ab eis Samnites quos
etiam Sabellos vocant& Picentes defcendiffe SC
viam Salaria ilrauifle qugaportu Collina incipit,
^Fretum Sabinorum oppidum fuper Tybrim.

<S£ Sabini fecudum Catonem a Sabino Sangi fi'#
lio orti funt Dyo.vero hos commixtos Laconibus
didt qui fugientes duriciamlegum Ligurgi in Jta#
liam drča Tetradnam Ferouig templum conftitue
tunt. Ex eisqj pars ad habitandum cura Sabinis
$fe&i  puntate vmendi morefqj laconicos eos do
cuere. j£ Alif a Sabo qui{'vt ait Ouidius)trinomius
crat:dicebatur enim Sandus Fidius femipaterori
gine affirmant traxtfle.fl[Sabini igitur Narg Emo
te Fiftelli iuxta Vacinie nemora SC  Reate SC  Arne#
ne flutninibus interimuntur:ex alia patte Anio ex
monte Trebariorum,

CReate Sabinorum vrbs Italig mediura.

CHic prope campus Rofee SC  lacus velinus qui
ab oppidonunc Pedeluco nomen accepit,

pmcentesnutneroft q«onUam

populi( quorum.cccix.oppida i  poteftatem popu#
li Romanivenerunt)a Sabinis auftore Ply.ortum
fumpferut.Strabo autem quia vfi funt Pici dudo#
tis aufpidjs picentes fuiffe didos affirmat & tegio
nem Picenum qug nuc Marchia quia vria cu Mar
fis deficere didaeft, CSiti funt tras Appeninum
ad marevfqp ad Adriaticum loge magis q late por
redi a Rubicone vfq; ad Homatrinum fluuium ac
Adriani oppidum

dRubkum nune Pi fitella paruus quidem artmis
fed quia Gallorum SC  Ro.prouincig terminus me#
morabilis.

C Ariminum in Pičeno fecundum Liuium: Stra,
vero Vmbrorum dicit coloniam,
CBeneuentumin Pičeno,

Oitca pičen« cegionem mon

tanam incoluntjvt inquit Strabo,

Veftini Frentani

Matrucini Peligni

Marci Samnites,

CNunc locun vno nomine Aptutiu voeant quafl
prgeutium SC  prgeutini vel prgeutiani in parte po#
fiti pupuli funt appellati.Hi terminos habent Ap#
penninu fitmare ab occidente Picentes ab orien#
te populos vfqj ad aranem Fiter num*
dTheata duitas alias Tegeate didai

Samnites longe fequumc

pennino qui& Sabelli diminutiue (quia a Sabinis
orti funt; appellantur; quos J-ucius Florus Fcedifra

gos yocat ipfia feptetrioe cu Apulis a meridie cu
Campanis SC  Lucanis terminantur.

CBoianum alias Bouianura vel Bobianu ciiiitas.

CCampanta C tiBus conftat fmidmaS

Smueflam ad Meffenum ad Neapolim termini
eius vfq; ad Samum fluuium antiquitus vero vfq;
ad Silanum protrahebatur ex occidente Lirimr
feptentrioneSamnites habet.in quo Ipacio Lebo
rig 84 ager Leborinus fitus eft hodie tetra Iaboris
vocatusomniumferaciflimus Hos Cicero fupbos
vocat bonitate agroruin SC  magnitudine fruduu
falubritate aeris 8Č  pulehritudine regionis,
(CSmueffa ciuitas in  ora liris.

Minturng Fateraus ager,

Sinope Vuiturnus oppidu &flu.

CNeapolis in flnuquemexfimilitudine Strabo
cratera vocat.

{£picen({m popufi a qui6ue picentiabet

nominata eft a Samo vfq> ad Silarum procedunt
quo olim vetus Čampama protedebatur prognati
ab his qui Adriani in Pičeno colunt:quos Ro.pul
fis Lucanis huc traduxere qui 8C ipfi antea Sibari#
tas indigenas eiecerunt.

fZumipoft (ifatum ftatiitant  Ufq$aS

Laium fluuium,a Samnitibus orti qui duce Lucto
fuperatis belloPoffiodomatibus eoruj potiti funt
vrbibus.

Poflidonia Sibaritaram gdifidum poft Peftum SC
finusPefta nus.

ftiJcfHmqucmH«nc SZMtiam

vocat occupabat poft Laiuniflu.indpientes SC  in
frcetum Skulum modo Pennifulae Lucanontm’ex
currentes hi paftores SC  tranffugg fuerunt.Lingua
enim Lucanorum Brutij rebelles fugitiuofqg figni#
ficant.

H  Catenfo t)fq^ 48 g  a6 to

per ittus vfqj ad moteni Garganum tegiones iftg
continentur.

Iapygia

Daunia

Meflapia

Penceria *

Salentinf.

Apulig qugomnes nunevno Apulig nomine vb
tra appennium fltg appellantur.

3Iapt£M conti$ua tfi -2$tt<xpontinis
Vf<^ ad Brudulium Ifchino inclufa a Iapidg Deda#
t filio qui dux Cretenfls ad hgc loca applieuit.

faplrt 4£^affapoDucc

<Et cegttoifl tmftjs cegnttj rucccfTionfl) 9 .

bo eadcm cura Iapigia dtcit PIy. veto diuerfam &
magis feptetrionalem facit.

jaaucetfa a paacerio Dtcfa fratre

Ocnotrif dičta eft a quo Ttalia vt ia dičtum eft Oc

notna fuit appellata. eiedis  Aufonijs, (Cin hac

parte du? nobiles ciuitates

Tarentum

Brundufium.

Valentini to r>emfula fto a falo

.1 mari dičli.ab initio Crete r es 8C Ilirici qui vna Lo
crenfibus in hanc Oram applicuerunt.

(fldruntes eorum metropolis. d-Ea tota regio
Salap'a cognomiaatur nom ne meritricis Anm#
balis.

CSalapfavctus oppidum in Apdlia
dSalpa in littore qu? iam intcrijt.

Mefira

Trairium quod Trinium.

&(ctliam piimKMaffetit tljucp

dides]Cydopes Si  Lefttigones('quoru origo nulq
legitnr) incoluerut:poft hos Sicani generc Hvfpa#
ni a ftumine Hifpani Sicoti a liguribus eiečti 8C Si#
cani partem inful? a<i occafiim fpečtantem adbuc
incoluntideinde pleriq; Troianorum capto Ilio ibi
confedere qui dičti funt Elynai. Vtbes eorum Erix/
Bi  Egefta.Bis accol? accefferunt quidem Phocen
fes/poft hos Siculi ex Italia Opicos ftigietes qui vi
<ftis belloSicanis Sicihaappellauere; deindePhce
nices partem qu? ad aquilonem vergit negocian#
di caufatenuereac Motyram: Solentem & Panor
mu. Elymis finitima oppida inhabitauere; vnde
breui traiečto Carthagini forent vidni.

CSicilia gplurimis Barbaris primitus fuit inhabi/
tata Sl  propter fituationem.Trimacria dičta eft ex
tribus promontorijs.

(£ Peloro Italiam refpiciente.

Lylibeo gr? dam.

Pachino Aphricam.

d In ea muk? f ut ciuitates Si  oppida:fed Si  regnu
quod nuc vulgo N ea politanum appeSlatur a : Nea
poliduitate 8fc.

2>efcapf(o Sjfpame $itoufffc*

^fpaniafguagr?ci HifperiavocantjEu#
* r0 P?maxima eft puinciaa Gailia mo«

y  tibus difcretaPyreneis a feptentnonali
vs-^^Slpteaeli^svero ptibus mari vndiqj daufa
dPl?riqj eam in tres pattes diuidunt.

Beticam >

Ludtaniam

Terraconenfem.

([Ruffus vero 8C Honorius cu Iacobo Bergomefi
mfexprouinrias,

Terraconenfem Gallitiam

Carthaginenfem Beticam

Lufitaniam Celtiberiam

Ply.diuidit eam in citeriorem 8C vlter/ofem.

In vlteriore Betica omnis cum parte Lufitarri?
tantum cdtinetnr. Hanc Anas ffuuius aLufitania
diuidit:Betis vero mediam abliit. ex orientis par#
teMurgi 8C Vrči oppida vfq?tcrm;nant.Longitu#
do eius fecendu Ply.a Caftulone;&latitudo a car#
teia Sl  in hac conuentus ponit quattuor.
Gaditanum Oppida. clxxj. in his

Cordubenfem colonias feptemmunici#

Aftigitanum pia.xviij.8Cc.

Hifpanenfem,

In Betica enim qu? mediterraneo mari adiacet
eft regnutn Garnat? m quo funt

Garnata duitas a quibufdam Eiiberisdi&are#
gum fedes.

Hifpal quf Autcennam medicum genuit

Corduba Sence? 8C Lučani patria

Lufitania qu? nune & Portugalia eft a Luiu Li
beri patris a feptentrione 8C meridie duobus flumi
nibus Aua 8C Dariaab occidente autem ooceano
clauditur.

Vlhdpo alias VIixea ciuitas regia nune VIixpo#
na dičta in ora fitaeft.

Ebora nune BborenfTs ciuitas,

Aegitania Lacobrica

Sifopona Mnrobriga

Salium Arcobriga

Senrica Talabriga

Salmantica nune Limarium promonto,

Salmanca.

Terraconenfisfiuecitetiot vtrumq$littus Aqui
tanicift Balearici maris comptečtitur omniuam#
pliilima longitudme a Pyreneis ad Caftulonem !a
titudirie a Tarracone ad littus e radicibus Pyrenei
vbicuruatur anguftijs inter duo maria paulatim
fefe panduus qua contigit vlteriorem. diuiditur au
tem in conuentus feptem.

Carthaginenfem Aufturum

Terraconenfem Lucenfem

C? far auguftanum Bracharenfem

Cluntcenfem

Continet oppidaplura.ccxciij. Sle,Si  regna di#
uerfainterfe.

dNauarre quod inter Canthabros contine#
tur

Caftelle quod inter caloecos 8C Aftures, f^a^'ae ^

Arragoni?quod inter Celtiberosac Terraconen# m  *
fes.

Lufitani? regnum quod alionominePortugaliae
dicitur.vbi mfignis ciuitas Emerita.

Calcei Hiinferioratenent

Kki.j,

eopenbtom De fejc etat to 9  fecult ojbts Defcnptfoue.

littora vfq? ad Neruiu
mototio hofft  eft Flauiu
Lucus Aufturutn
Brachara Augufta cuius
praeful metropolmcus 8C
ptimas Lufitanig,

lucenf«

Brecati

CBrigantia qd nune
Campoftella
.Lucus Augufti
Lucenftsnuncdida
Iriaflauia

f£Caflmdes infulg decem
Aftures Callecis proxirai quorum vrbes,
Augufta nune Legionenfis

Aufturicanunc Brigetium.

Aufturiccnfis Veča nune

l-egio Germanica Ouerfenfig

Ex  horum finibus plura nafeuntut flumina,
Anu* Narius

Nibis Minius

Tarnata teth?

JVIeabus

• - CanfoBri in  coSem tittoa  afjutfflus oiit

taiiotes funt Vafeones fequentes, horum vrbes
luliobnga Nauatrecapue

Vellica inmontibus Calagulium

Porapelon quafi Seguntia nune

Pompci j ciuitas nune Seguntina
Pompilonaregni

popuft poftft SffimmttMf

tasBurgenfis.


Cauca

Vifontiutn nune

Vifeum

Toietunt

Placentfna

Ciuitatenfis

Vacceiquorum
Tyde ciuitas qu{

Tudf

Pallantianunc
Pallentiaaftu.

Pallentiadida
|£Cathalani
Celtibcri

CHi alterum Terraconenfis littus poflidmf qm»
t  um occident3liores funt
Baftetani CCCartago noua

Vrči Scombraria promoth.

Accif

CValcntia ciuitas
Turiafluuius
Taraco Sdpionis gdt#
ficium.

Ceft(0etO2wm quoq$ c(chs  mapmiiJ efl

in hoctra&u quorum,ccc.vrbes a Ti.Gracho fub<*

uerfas fcribic Polybius eorum oiigo ex Galiis; hac

partem vocantnunc

Vifcaiam

Nummantia

Valena nune Concha dida

Cefaraugufta

Atragonifcaput,

CEVrbs Cofetanotutn
Cofetaniaregio
Fauemia ciuitas,

Secobriga Cafcontum

Vrcefa nune Derrofa

Vrgellenfis Ofca

Seconta Aufa

VicenfTsvrbs.

CCaftellani CBetulon ciuitas

Leledani Betulus ftuuius

RhododaRhodiorum Gerunda ftuuius
colonia. Sambroca ftuuius

Rodope vocata Sambuca didus

Hifpanifterminus Alba ftuuius.

Liberus amnis Cinga ftuuius

CBaleatesinfulf

Gymneg

Pytuflg

£$tttopo(enft* eiuftateein tota &>i''

fpania fex

CdMconcnfis cut (uGiiciuntmocto eptfcof

patus,

Barcinonenfls Vrgellenfls

Gerundenfis Maioricenfis

Vicenfls Dettofenfis

Iberdenfts Valentinen.

£efataugufla  cut (u6iecte funt  quittq$

ecclefig.

Oftenfis

Tyrofoneniis

Pompelonenfis

Calaguritana

Segobricenfls.

CofefanapSef fev (uBiectae*

Seeontinam Burgenfem

Oxonienfetn Palentinara

Secouicnfem Concenfem

£ampoftcmna cui bmmfuGiuit

funt.

Abulenfts Cordubenfis

Placentina Malachitana

Salmantica Carthagincnfis

Caurienfts Gadicenfis

Legionenfis Eluenfis

l&iad)aun(iQ ^ettopoUe  cut 0C(0 fu65ttc

funt

Colimbrienfis Tudenfis

Lemacenlfc Luccnfis

Vifenfts Aftoricenfis

Aurienfis Mindouienfis

|£Vlixiponeniis nuper fada metropolis.

3 «tfj(H 00 at«afc ofim $;0ee q uatl

trnu

€(regttojn faiftjs regn^ fttcceflftcmfo 9 #

Granatenfis

Rondenfis

Malachitana

Almerienfis,

C<MIie oefctiptio i Dim«a.

Allos omnes # Gcrmanos vno vocabu
'sJISv 0 veteres  S TXCl  Celtas; Romani Gallos
v feo f j agpellabant.Nam & Germaniam Coma
tam Galliam dicebat:poftea vero qui vi#
tra Rhenum funt Germani;# qui citra Galli dicun
tur a Gr? ds vero G allate.

<£Romani triplicem fecere galliam fcilicet.

Prima CETogatam, eandem & Cifalpinam in Italia a to#

diuifio vt iam  ^ i< 3 ;ufn  eftjappellata.
call e  C Coma ta m quo nominef vt ait PIyOomnem Gal

® liam tranfalpinam vocant ab intonfis crinibus,

CBrachata olim qu? nune Narbonenfls tefte Ply.
di&a eft a Bratiš id eft femoralibus quibus i vteban
tur.

Alia dio CUfaffta sfaffas cm  In %m'/

cias.xviij.diuidit fcilicet.

In Alpes maritimas Alpes

Meffilienfem!qu? pro# Gagias

uincia dicitur Euaxuna Sequanorum.

Ambianenfem Germanicas duas

Viennenfein Lugdunenfesduas,

Narbonenfem Belgicas duas

Nouempopulanam Britanniam primam

Aquitamas duas Britanniam fecundam.

Aiiadio CCcfar autem  m commštam  biutSiC in

Celtas

Aquitanos

Belgas

Alia dio CSu0u(fne in  quaffuo: biutSit

Aquiraniam H?cquidemfuntqu? an

Lugdunenfem tiquitus de Galli? diuifio

Belgicam netradunfSigillatimau#

Narbonenfem tem loca funt repetenda,

Galiiatraf CCtanfafpifUl i'(aq$ 0affra infet Hf>
alpina, pes # mare gallicam continetur SC  prerupta Pyre#
neis fedocceano #rhenofluuio termina?:# Gal#
Diuifio lia comata vt iam didum eft dititur,#(vt Ply.pla#
Galligtraf cet)in  Belgtcam i Celticam & A qui tanicam fub diui
alpine, ditur.

CHfpee Mmntfifo (i biui ic#

Alpes quas cotra Barbaros Itali? deus obduscit pa
tentlongitudinea Varoad Arfiam Iftri? fluuiutn

altitudinem fuprafamam.

Alpinos predones omnes tile conftat Si  a Iulio C? Alpium
fareper Galbamfuifieperdomitos. Adeosquat. quattuor
tuor aditurvi j's:vna per ligures maxima; Altera pet v ig,
Taurinos qua’Hanibal & Hercules trafmifere quo#
rumgratia Poenin? # Gal? appellat? e?de SC  Go#
li? in quibus Ply.xij.ciuitates fuifle teftaturregnu
quodam Gotij' regis qui partes Pompeianas fouit.

Cl  Alpibus hodie monsSinefius nomeneft ten#
duntq; in prouinciam S Hifpaniamciteriorem.

IfTertia via per Saliffios quas Cffar fummas ap#
pellat nune fandi Bernardi no quide illius abbatis Sandi
celebrati fed cuiufda Aaguftefis archidiaconiqux Bernardi
in eornonte inter nemora perfečte dicitur degifle. 0 1005 *
(£He igitur in Lugdunenfem Galliam ducunt.

Q_uarta via pet Retlos qu? & Reti? dicuntur Al#
pes & agroTridentino ac veronenfi adiacent nuc
S.Gothardi appellat?qu? ad Circunrheuanos da SdiGo#
nubianofq; populos ducunt quas lulias nonnulli thardi
effe dicunt Alij lulias poft tetias vbi mons incipit mos,
Adrius qui Illyriam a Pannonijs diuidit quaru me
minit Hiero.Inter Alpes(inquitjlullias & Conftan
tinopolini gentes Alpinashas Strabo commemo
rat Sallyes Albienfes Taurinos Centrones Caturi#
gesiVeragos/Venuones/Lepumtinos/Nautuaras/
Tridentinos Retios Videlicos qui oes prim interie#
re partim nominamutauere; de Vindelicis,# Re#
tijs didum eft inter Germanos de alijs pauca in fe
quenttbus dicemus loquentes de Galija Narbo#
nenfi.

CSftfec aufem (ufariue Cranfafpina
Gallia (ubdiuiditurifcilicctin fex regiones quarum
prima

0>dffta CtMmmnfie eft nmnpata

qu? continet

Bnxiam Veronam

Cremonem Vicentiam

Mantuam Patauinum.

^semmenfts (Baflia fecunSa miinens

Senas Senogallfam

2§o ycwm  (Ofafftd tettiatiitUviUi^ope
Gallis e Frantiaorientali egreflis hi quippe inter
Padum # Trebiam fiti erant vbi Boum condide#
runt vrbemide qua Liuius comemorat cuius vrbis
nullum nune extat veftigium,

ZBfgutum 0affui,iuu cotiftnef g  dfioe pe^

Taurinum demontium vrbes SC  op#

Eporeidam pida:# Sabaudiatmon#

Auguftam tes.

Hanc Volaterranus ponit fub Narbonenfi

Kk./ir/.

£opentrfuitt&e fec etatih 0  Cecttlt oibtstiefcdpttm

rtfltftfttt nttmh nralfta rmt^ Glanumnunc Beterren

■ J tf

3« fit&imm ciumta gallta con

ttnet.

Vercellas Caudam

Nouariam Cremam

Comum Papiam

Bergomum Mediolanam

dl>en«aga!lta fejctaDicttitccitte

contmet. Naulum

Genuamipfam Albinguam

Derdonatn Vintimiliutn

Alexandriam
Aftexanutn

Glanum nune
Glaudantenfis
Alba Eluorura nune
Eiucufis

Beterrenunc
Biterrenfls
Canellio nune
Canallicenfis

CHsToSo^es iupfa funt intet 'Jlfrnm

& Rhodanum fiti quorum patriam Volaterranus
didtefle Delphinatum: cuiprgfidet pro terapote
regis filius natu maior.

..._ CCo£ofandp:oumcia oftm Otfpanfc ciM

8C alias de quibus omni# rioris (tefte Hiero,)pars fuit.nunc fub gallia Narbo
bus Liuius libro.xxiiij, nenfi.

Rhoda Rhodiorum columnia vndc

Ceflero

tifice.

Sauonam meminit .»,.vw.. w „ uwl «,.

^arbonenfts ccallta po® 3Hipes Rh°danusfluuiusdiduseft

»ritnaoccurritqueterminaturaboccidenteAdu# JJ*® 3 °?P ldurnK
lamonte & Alpibus vfej;ad Vatifontcs:ab Auftro Nemanfuin

mari gallico.ab occidente Pyreneo.a feptentrione nunc To!ola clultas

Iura monte,Hi ptoprig vt dicit Sttabo Celte appel ^ nc J l °  mametropohs fadaala

lantur Carcalo hanne,xxu,fomrao pon#

CR^giones vero hts hodie cotinet nominibus ap
pellatas.

tE Sabaudiam ptouindam.
t[ Delphinatum
Tolafanam

grnbauhtos emnt populos zv  fa

bautijs vadiš ac populiš cgterifcp inter Alpes pofl#
tis putauerim nomen accepifle, CHi nune agros jj cc jgjgv
tenent qui quondam fuerunt Biterrenfis

tropoles inueniuntur,

Natbonenfis !Aquienfis

Tolofana Arelatenfis

Ebredunenfis Viennenfis

C5Uat0onmf(meltopoftd>«fu05uttfHt

Vocontinomtn
Veragrorutn
Caturigum*
{[Eorumvrbes
fCTarantafla olim
Natuates dida
CEaufanenfesolim
Latobrogi
Gebenna vrbs
GenuaCgfaris dida

Centronum

Lepontinorum

$TForumNeronis
Dinianuncvrbs
Dignenfis
Ciuariooppidum
Viuarienfis in

Agathenfls

Maglonenfls

Eledenfis

Vticenfis

CarcafTonenfis.
Lodeuenfls
Sandi Pontif.
Eluenfis
Nemanzenfls

Vetagri montibus

-Sedunenfis

CSabaudie duces e Sasonu dudbus ac flirpe Au
gufta originem ducunt.

C Ali? vrbes in ora gallici maris &prouinci?poft cancMotacenfu
Varam fluuium* carpentoraceniis

Httfatmfi  fu00H»fHt feptm £cck(it»

Maffilienfis

Auinionenfis

Tolonenfls.

Canaticenfls
Vafionenfis
Tritaftinenfisr

Varam flaaium
Antipolis
Forum lalif
Bigeni/oftia
Olbfa.

CArelatevrbs

OftiaRhodani

Agathapolfequam

Montempeffolanura

Aqa? Sextignunc

Aqaenfis

nonnallicredunt.
Maffilia Sallyu Metropo
lis a Phocefibas antiqui/
tas coftruda tefte Hiero,
adGalath.

Narbo qa?obdaritatem
nomen dedit regioni qug
Si  nuneNarbonavocač,
Aarafionanc
Auraficcenfis

JsDicnrtenfž /ii03uii£ut qiunq$

Valentiana

Vmarienfis.

Grationopolitana

Mauranenfis

Gebennenffs.

Cofofe (ii08wrtfat fep biocefee*

Appamicenlis) SandiPapuli

Riaenfis Vaarenfis

Lombrienfls Mirapicenfis

Tolofana

fuincia,


Ducatus

Comitar’

Britones.

€tregno$ inittjs regati* fttcceffibnft’«
C €b#titMetift metropoli bue * ni A es nmc f

Dicmenfis fnhduntur. Andegauenfes

Dignenfis

Nidenfis

<£Turones autcm 8C  Andcgauenfcs diuus ludoui

INiaeniis immvm*

cusGalligrexBritannigexemitpnncipatu:&Mc
^gttcnlts metropous Ciuatruo^ tropolimTuronenfemBritonibusfeciteccIefiam.

Alk frt A J — / 71 __ — . r ' • •»

fub fc habet.

Abtenfcm

Regcnfem

Gabincenfem

Cifturienfem.

CPr?dpua flumina Narbonenfis Gal lig.
Rhodanus Druenfius

Eridanus Orobius

Ataris Ataurus didus

Duris Rauraris

Ifata Suigas

HugtmnenftB dfouit'aab occtDett

te Garumna flumine; difterminatur ab Aquitanis

ItUpUlKM AULUiiCUICIllJJ&ltUlilUUSICCUCCClClldlll*

CAndegaucnfibus autem fratrem prgfecit duce: Ducatus
qui pofta a Nicolao tertio in Italiam ad Sicilig re» Andega/
gnumfuitaccerfitus. uig*

CNomen autem diochefes in Gallica Britannia
funt omnes Archiepifcopo Turonenfi fubiedg.

Redonenfis

Nannedanfis

Corifopitenfis

Venetenfis

Dolenfis

Maclouienfis

Briocenfis,

Trecorenfis
Leonenfis.

afeptentr/one Bmannicoocceanoab orientc (e*
quana & matrona a meridie Arari flumine. Q,u® SeHOmittl DemOe CCOJtO iC^UttUC
regio has habet hodie .puincies fiue prmcipatus corum oppida famatiora
qui funt ducatus, Velaunodunum

CBtitonum.

Burgundig
Borbonig
Aurelianenfis

Valefij a quo recentes Francorum Reges,
fFComitatus autem Caropolitenfis
Niuernenfis Matilcouenils

Anriffiodorenfis Blefenfls
Montifbelicardi Campamg

Ferretenfis.

%tiones anteomttes fammum

Parifius,

occupant ad mare locum quos' Procopius ex Bru  Bifantiu Metropolis

Carnotum

patifius

oraniumvrbium
regina olimLu#
tetiadida.

£>unt $ (n bac partefturgumo* Butgudi«

nesiaburgis quos primi conftruxerunt ficappel#
lati: quorum Orofius origineme Germania dicit
emana(Te;fiti inter Sequaniamiuxta Ararim Si  lu
tam montem Ciuitares eorum,

Vifontium nune

tanma infula colonos effe dicit.

<L Horu populi dicunf Tricorij quorum

dRedones quorum
Redonis ciuitas
Nannedes
Nannede ciuitas
Curiofolitenunc
Corifopitenfes
Corifopitenfis ciuitas
Veneti quorum
Venetenfis ciuitas

Trecorenfis ciuitas
Briocenfesalias
Seffuuif
OiTifini
Vuelli
Aulerici
Diambiitres

Ambiliates horumnouif
fimorum perieruntqomt
naabvfu

JnmeDttectanea cmoq5nomtna

funtrecentiora,

Maclouienfes

Dolenfes

Leonenfes

Turones

Matifco
Eduumquas8f
Auguftudunum
Alexianunc vicus
Noniodunum
Cabilo prius Cabalio
Gergobina
Bibrade nune vicus
Lingones nune
Lingones quoru erat
Adunantium
Bellionunc
Belliccnfis vrbs
Lugdunum

d Supra vero inter montes Meldc
Meldenfisvrbs

CrVeflbnes Augufta Veffonum.
dViromadui quoq; in hac parte funt quoru vrbs
principalis vbi nuc fedes epalis Noniomum anti«

Kk,iii/,

(

cCpenMitm oc fejc etatih* CectiH ojbfe DeCcriptions.

quitus etat,

Viromandum nuncvicus.

Č Virtunenlis ali j populi in Čampama
Cathalanenfts ciuitas

1[$)tttopoUe  0iuu8 fZu$mtn(te

lias:cui fubfunt heg quattuot

Eduenfis

Matiiconenfis

Cabilonenlis

Eingonenfis,

CCut onenftecui fuSSitefunt pnoum

britannisevtdidumeftiSC

Andegauenffs.

Cenomanenfis.

C^nonen/is cuiftt88tirtter,

CPARISIENCIS,

Carnotenfis

Meldenffs

Autelianenfis

Niuernenfis

Trecenfis

Antiffiodotefis , a

Jemenci« mcftopoMdfof,

Eaudunenfem

Sueffionenfem

Cathalonenfera

Cameracenfem

Tomacenfcm

Morincnfcm

Ambianenfem

Noniomcnfem

Siluanedenfem

Beluacenfem

Atrebatenfem.

^atantafienfis ^eftopefis

Sedunenfis

Auguftcnfis

Beliceniis

T&iflmtiM  copofle cui fu65ttut»

Bafilienfis

Laufanenfis

BeKccnfis,

Hquftama(etfta pdte qafftea6 occiSen^
tc occcanum afeptemtrione Ligerim fluuium:ab
ot iente Lugdunenfem & partem Narbonesja me#
ridie Pyreneum & Narbonenfis partem
€E Aquitani a caeteris Gallts lingua differutmagis
Hifpanis fimiles qu ifcus fini timi funt.

Comftafue aqiufo«fc quattuoj

Armeniad

Debigora.

De Fluxo
Pidauienfis

<£Ducatus Angolifmeniis,

jOtiifafes eožum pfcceq^ (n commm'/

tarijsnominantur SC  populi*

Pidones nune CBurdcgalenfes

Pidanenfes VafconesgesHifpania

Pidauisciuitas vetuftiffima,

Pidauiaproumcia CAquefis ciuitas olim

Tatnifatijnunc Aqueaugufte

*f ut f e  Conferanenfis

Tarbeli nune Olorenfis

Tatinenfes Papinceniis

Bigeronesnunc, Ealturrenfis

Bigerrenfes Rigonenfis

Bigorreacaftrum Adurenfis

Pretiani Bigorreniis.

Garietes qui nune Maleacenfis

Eedorienies effe puta# Sarbalenfis
tur, Agenuenfisqug

Carumni Agenuas,

Cocofates Couenarumvrbs

Sibuzates Couemolimquorum •

Auxinunc lugdunualteracoloma,

Auxitani CRutininunc

Vaffarijnunc Rutenenfes

Vaffatenfes Lemouici

CFiuxatesalias a 61 «

Fluffates Auguftoneoppidum

Xantones Gergoniaoppzdum

Sanciates

Biturigesj CCiaromontenfis

Bituris eoru ciuitas ^. 3n  , ^i 011

Auaricumoppidum •»■utelenfis

CNoniodunum ,Munotenfis

CVnde Noniodtinum Albienfis Treščim#

triplex alterum i  prouin Caftrenfis tatecNo#

ciaRemenii.tertmm Amdenfis niodun a

Eduorum

S^eftopofcB (tee inft(\mtania.

<£Bituricenfis metropolitana hashabet fubditas
Ecdefias vndecim,

Claromontenfem Ruthenenfem,

Sandi Flori Caturcenfem

Vabrenfem Lemouicenfem

Montifalbani Mymatenfera

Tutellenfem Albienfera

Caftrenfem

$$thopolieaii (Mm'/

dide.

t

Cfregtiojfi iitftiiB regficis fucccfKonftmsi

tur nouem Diochefes.

Pidauenfis Maleaceniis

Xandonenfis Licionenlis

Angolifmenfis Sarlatenfis

Petragoricenfis Condoraenfis.

Agenenfis.

|£HuptfaHd etfflmtttopotis  bcccm fu8

fe  habet diochefes qug funt
Eedorenfis Bafatenfis

Couenarum Bauonenfis

Conferuanenfis Leftarenfis

Tarbienfis Aguenfis.

Olorenfis Adurenfis,

CFlumina Aquitanif prfcipua.

Ligir Eginauus

Cluentellus Aturus.

Garumna.

4£<&a((ia &z(gica fequitnt iti qua  (un*
proumciae huiufmodi nominifcus hodie appellatf
Pieardia.

Flandria.

Eotoringia,

Normandia.

CEft autem acetera Gallia Sequana & Matrona
magna ex parteGermanoruininoribus Sc  Catha#
ledo prefertim tradu qui occeano acrheno proxi
mus eft cum cibillis hgc loca funt occupata,
CSilua Arduenna in hac parte efttotius Gallias
maxima hf c a rheno incipit per fines Trcneroru?
Eburonum & Menapiorum inlongitudinemper
medfam Belgicam tendit.

popufi autem ty> occmi  parfe poft

Britones Normandi.

CNormandia eoruraregio priusNeuflriaideft
nutrix vocitata;propter patrif fertilitate; quas dul#
cis terra vere dicitur licet quidam hoc irriforie ma#
le tamen aflumut quoniam patria tila quafi nutrix
vicinos populos nutrit liberaliter & fouet.

CSita eft itaq; hfc regio quafi occeano circudata
a meridieBritanicje Galliae SC  Cenomanis vicina:
ab orientevero Picardis SC  Francis: Cuius longi#
tudo Tumba monte in occeano quem Ptholo.Co#
beum nfieupat vel verius a Cefariburgo fortiffimo
oppido Cf faris vfqj Etham fluuium. Latitudo ve
to a mari Caleti vlq; ad partieum protenditur,

$Jioim<wmum  <urt$o:mS80ium

nomen ab aduenis procefliffecertum eft quoniam
apud nullos receptos audorestale nomen inuen#
rum eft niti' forte fint illis quos Ptholo. parua litte#
rarutnmutarione Romaduos vocat Neuftrij vero

hufus regionis coloni ab omnibus appellati funt 8t
Neuftria regio dida eft. <£Tale igitur nome gens
iftafortita cft:aquibufdamDacisanno dnicefalu
tis Dccdxxxvf.!qui duce Rollonefvt Hugo de faft
do Vidore fcribit)infefiorem 5cythia egreffit atep
per occeanum vedi:cum fepenumero tam Germa
niam q Galliam pyratico more per ocCeani littora
excurrentes infeftaflent ^tandem ingteffi Galliam
Neuftriam!inuaferunt.C!iuitatemqsRothomagum
occupantes. Normanniam de fuo nomine vfqs in
hanc diem vocauerunt, Normanni enim Lingua
eorum quafi homines feptenttionesdidi funteo
q>primumabilia parte procefferunt.

<CTunc Charolusfimplex Francis imperabatqui
inito cum illis foedere Rolloni duciifiliamfuam de
dit vxorera Si Neuftriam regionemf qug nuc Nor#
manniadicitur)pro dote conceffit.ROLLOaute
anno domini. dccccxif.batifmatc mundatus RO#
BERTVS eft appellatus.CNormanni itaq; poft
q in caf quam inuaferantjparte fuerunt confirmati
vitra manus conati funt extendere\ Nam Guiller#
musnorhus dux Normanig Angliam fubiugauit
Ali/ autem progreffi Apuliam Calabriam SC Sicilia
occupauerunt,

$}o:m<wnie Wee (i oppi5<r.

CRothomacum veftuta ciuitas caputomnium.

<£ Augufta ciuitas quam poftea Conftantius: Cas
fare de fuo nomine appellauit Conftantiam,
CConftantiaaliainter Suenos Si Eluetios, ±
Baioce Caretonium

Cadomum i bi quin(j Bariflotus
facultatuvniuerfttas. Hariftotus.

Abrince CCallidumbeccun*

Cgfariburgus Pons arche]

Grandisvilla Hunifiotus

Pons Orfonis Diepa.

Mons Tumba fandi Omes littorales, marine

Michaelis autfiuuiales.

Mons Tuba bteMarig. Augium

V alloniarum caftrum Nouum caftrum«

CRupesincifaiforiffi# Giforcium Verno

mum i  Rupe oppidum Vemolium

quod poft jppter mira# Ebroicg

culum crucis Charolo Louig

magnofcu ad (fubiuga#] Eexoni'g i

dam Hifpaniam prope Pons maris

raret)in celo ibidem ap Sagium vicus fed citas.

paretis Sanda crux fu# Alenconium

per Viriam eft didum Belifma

nune vero Sadi .ppter Faleffa oppidu & taftru«

Laudi corpus etiam ibi fortiffimu,

fepultum. Argentoninum.

COxini$ vbiolitn

Sagienfts,

ffljpt ntiurn De fejc etattbus fecuU ojbiž Defctfpttone.

CŽ0E(tO|)0(i8 Silita efi in ilUClUU $ 0 :' tutiEt in ha c plurcs ducati« »comitatnseontine

raanif Rothomagenfis dida cui fubfunt fexdioce
Tcs*

Conftanfienfis Sagienfis

Baiocenfis Lexonienfis

Abrincefls F.broicenfis,

(CpicatSta tegio  Micina ^Jiotmamie  a 6

occidentem meridie Franci? 8C  Burgundi?: ab orie
tc Campani?:a feptentrione Fiadri? & occeano: in
qua funt.

Ambianippfimmc

Ambiancnfcs

Ambianenfis ciuitas

0£Atrebates

A trebatum ciuitas

<£Cameracenfes

Camecacum

f[Morint populi

Morinum ciuitas

|£Eburonesnunc

AlodienfesSilue

Arduenne vicini inter

Mofam&rhenum.

Vcgctta oppido nune

Aquifgranum

Tryberi ppfi quorum

Anguftanunc

Treneris

Lupia vicus,

a^otoiin^ia  po/f temo intet &e(gae

fita a Lothario Lotharij imperatoris filio Charoli
magni nepotis cognominata <£ in fratrura diuifio
ne h?c ei in portioriem cederet.

Medionatrices ppfi nuc Verdunum ciuitas,
Metenfes Flumina in Belgica

Leuci populi quorum Mofa
Tullum oppidum nune Tabuda
Alianota Tullenfedidum Phitudis;

daGaiia. CCfottotf autem »tioSa j(cico6mb

ru duiiio, men fi s  Galliam diuidit fdlicet in Tranfalpma qu?

eft inter Alpes & mare Gallicum Si  conata dicitur
Si  Cifalpinam qu? Cifalpina a Celtis Gallis dicitur
Si  in fex diuiditur vt fupra vifum eft,

'fCtanfdpina  «00

fecundum Ply.in
Belgicam
Celticam
Aquitaniam

Befgica plima tfl  a que a  &ef 0 d infani

ciuitatenoraen accepi;& h?c nune Treneris dici#

Atrebatenfis
Barenffs & ali? mult*
ibi funt prouinci?.

CCalefium antiquitus
Gefforiacum didum.
Bellocaflij vbi nune Fla
dria fecundu Ptholo.
CTongri vbi nune
Brebantia,
Menapinunc
Iuliacenfes
Nerui vbi nune
Tornacenfes
Bellouacenunc
Beluacenfes quos
Volaterranus cum Nor#
manis ponit
Remi populi nune

Remenfes

Remisraetropolis,

Samarobrina

turividelicet.

Brebantie
Lucemburgenfis
Flandrenfis
Picardi?.

&e(gica($t memittit £efat in cdmtM

tari|s)duplex eft prima & fecunda.
^[Primaillaeftcuius Treneris eft Metropolis:
CSecunda cuius Remis fedes eft
CBelgica diciturquafi bellu gerens vel bellorum
gens.

Ctttica item&Ma btctfitt que 06 £ 0 $

maslogas Comata nucupaf: Si hec  etia bifpertita.

$0^

0

Duplct

Belgica.

Duplcjc,

policah

nem

* Galathen
busfanc 1

tioribu* 1

initiodic

**  jn Germ

fup r‘P 3;

Na quda Lugdunenfis eft & qu?dam Narbonefis Celtica,

Agathias) C Dc ‘P
6  tbiasgr-

/Eu 08 «He«ft 6  fetpfejo quarum piima JEuf Ttipkx

gdunura pr?ftantiffima ciuitas eft caput. Luedu

Cin (ecunda Rothomagum metropolis Norman nenfis,

ntae.

CIntertia deniqjTuronis metropolis comitatus
Andegauig Bituricenfis finitima.

$}dt6onenfi6  in bucie fu 68 iwifHt patfes

fcilicet i Gothia cu 4  metropolis Nerbona Burgu#
diaminqua plurim? funtvrbes celebres videlicj
Atlete regionis caput aquis Vienna Tarentafia.
<I Burgundiaaliquadoregnum vt poftea videbi#
tur nuc tn ducatus: cuius duae prazcipue ciuitates
Auguftudunum qu% Edua nune dicitur/Senone#
fisaltera.

3quitanica  ( 5 afft'a pfpmue (aidit  Narbone.

ab occafu mariAgtanico ab ortu: & feptetrioneLu f IS  duples

gduneiiregioneterminatu:& ameridie Pyreneis

montibus cuius inftgnes ciuitates

Bituris gCBurdegalia

Populi vt didum eft hi funt

Auerni SC  ali/ q plurimi*

Ptdoues

Xandones

Bitutiges,

CBellouaci populi in Galliaquibelli gloria c?te#
ris Gallis prgftabant.

<E Druyde Galli populi religiofiffimi peritiifimiq;
ac fapientes qui heremitico more in filuis habita#
bat.

CCamutesa quibusCarnotunome habetDruy
dibus populi fimiles Si  finitimi.

3D i &at Ufe te 0 um oiigine*

* ptoxun.'

German
liatumcf
quiGenr
Kitijsinl
redilhrnc
longosp*
rum atq;
led pulet
Reliqua
thias. C
qua: tran
eit.Franc
goauteir
imperato
ccc!xvii.
morem c
Egreffiin
do ducrbi
rheniin c<
multis po(

' tentaffetai
Francos q
Abilloejii

e xcreuitvi
^ytenei&
a «temFra
Volaterra ^ Onat, deo
nus, tl vrrtute k

te m ir.iup,
"busanuc
J1 i°reiinp l
dl  melior,,
Cljtr
, tenfi upn n
,ni Pe raror,
0)0  Dorine

ac m<

'*na v


''a*


r^umoj,

C .'f 4U "'S»«,l

Ma *°pois;


Wtt[ QU{

' N -"-Jr.tfis C*.

^upšiuto)

Uidi etat n

' Sen* 7 »

* vrnJ r'°® cttaa
emt

■4» Noten M

•vi ifiifhtinao
S«rxjT«ndii

r . »XU5Uf(«»W
? 1 jx  ilfcrj icioni

Samotus
primus
rex'’ '
lig.

c Gal/

B'

;

@trcguo.j8 in (tu s tegfiiBrtitceffiontois.

K  perm

, - s r:xrtronet»Wjli
1. -vr :,c  Pittn«

pianini.

y  -, glertu?*'


Erofiis Caldeus hiftcriGorum autetitfcus
Samotam tem pore belli in Gallia prima
dominatum fuiffetdicit:deinde Magon/
pofteaSarron/Drium/GalatheniBardum/Longo#
nem/Lugdum/Allobroge / Remum/ Lemannum/
Galathen iuniorem Nannetem/Francum, De qui#
busfane nullacognitioprgter nominahgcdiligen
tioribus perferutando reliquo: pauca de Francoru
initio dicere cupiens.

Origo fra CHorum originem Annales Gallorum a Fran#
corum, co Hedoris filio repetant qui poli Troig occafum
inGermaniam primum applieuit: iuxta Traciam
fug ripas danubij ibjqj ciuitatecp Sincabria edifica
uit:& deinde ppagata fua gete m Gallia migrauit.
AgathiasJ tEDeipfisautem (vt meminitVolaterranus)Aga
thias graecus iic fetibit . Francorum natio eil Italiae
proxima & terminis coniunda: veteres tamen hos
Germanos dicere.Nam drča rfienum habitat Gal
liarumg; magnarn partem occupant qui qq vt reli#
qui Germani funt Barbari.Romana tamen policia
SC  ali/s inilitutis vtuntur, Sunt etiarn Chn.ltiani 8C
redilfimeopinioms(SCpaulo inferiusjeoruj reges
longospoft terga crinesgerunt nonmoreTurco#
fumatq; Alanorum incompofitos atqjinornatos
ledpulehrte difcriminatos vngentoq; delibutos,
Reliqua vero mrba circutonfa ctimbus, H^c Aga#
thias .<TExquoconftatfatisea nationemigralfe
quas trans Rhenum. Nune quoq$ Francoma dida
eft.Francorum enim vetuftum nomen efl.CHu#
goautem de fando Vidore illos a Valentiniano
imperatore(qui imperatiit circa annum domini,
ccdxvii.;a Germama expulfos eo (p tributa iuxta
morem eteterarum naciomim foluere recufarent.
Egrelfi inde(Marchomiro Symnone & Genebau#
do ducibusjvenerunt &habitauerut circa rippam
rhent in conffnio Germanij SC  Alemamg: quos ca
multts poftmodum,Idem Valentinianus prglijs at#
/ tentaifetaiecvincerepottiiiTetproprioeos nomine
Francosquafi fcrancos ideftferoces appellauit.
Ab tllo enim tempore intantum vlrtus,Francoium
excreuit vt totam Gennania & Galiia vfq> ad iuga
Pyrenei SC  vitra fubuigarent hsc Hugo. d£Melius
autem Franci id eil Liberi:quod fic m lingua eoru
fonat ideo didi funt quia fe SC  [uos a feruitute tribu
trvtrtute lualiberos elfecerunt.CVolaterranus au
tem infuper fic de iplis fcribit.His pollens tempo#
nbusannofalutis circiter,ccccxxxi.Theodofio iu#
nioreimperateexagitatia vicinis limul SC  mutan#
di melioris foligratia inproximam GalliamBel#
gicam cum eorumrege Clodiotrai)cerelocaq; Me
tenfiu primo ac Tullenfiu tenuerejvbi Adio duce
imperatoris.-deinde Gothis SC  Aquitanis: poftre#
mo Normandis ac Longobardis varia fucc-flione
ac magna virtute luperatis tota paulatim gallia po
titifunt:8£ad hunc viq; diem inciitura inter Chri#

Volatena

nus»

ftianosfChrifhaniflimus enim rex eorum appella /
tur jregnum conftituere ac Barbaris nationibus ma
gnopere pro Chtifti religione reftiterunt.
gnum autem eorumflicet de his nec in faeris codi#
cibusnecin lofepho mentio fiat;ponere genealo#
gias breuiffime(cum Francus fumjconftitui qugin
tresdiuiduntur progenies,

pitma ettttn piogentes a Pbata

mundo vfq; ad Chtldericum tertiutndurauit ann*
cccxxxi.ad annum falutis.Dcd.
dDuces primi vtitradum inGermaniacceperufc
poft Francum: quem fupradixi filium Hedoris ab
eis didum huius deinde natum Marchomiru pa#
trem Pharamundi.

CPharamundus primus rex anno dnicae falutis, Primus
ccccxx. 8C regnauit paganus.vi, rex  Fran

CHic inftituit nutrire comas vt Franci a Gallis di# corum,
gnofceretiir.Gollos enim lullius infignum feruitu#
tis comas tondere iufferat.

CClodiofiueClodius rex fecundus regnauit an#
nos,xx.

fPMeroneus.iiiregnaui an,xii.

CHuius tempore.xi.M.virginum martyriu;a Hu *
notum regepafig funt.

d Chi ldericus.iiii.rex regnauit annos,xxvi .fecun#
dum alios .xxiii,

CClodoueus huius nominis primus ,H  quintus in
nutnero regnauitpaganus an.xv.&ad orationem
Clotildis Chilperiti regis Burgundif filig couerfus
eil:8i abeatoRemigio baptizatusregnauitan.xy
CGundegus primus rex Burgundig habuitquat# Reges
tuor fllios. Buren#

Godofilum.

Gondobaldum primogenitum patrem
GothimariBC Occifo Chilperito, Bur#

Sandi Sigifmundi gundia conqniritur a fi#

CGondomarum lifs Clodouei regis,

Chilperitum patrem Clotildis.

<£Clodoueus ergo rex primus chriftianus regna#
uit in toto an.xxx.habuit tres filios qui vocati funt«
Childebertusfuitrex Patifius
Clodomirus rex Aurelianenlis
Clotariusrex Sueflionenfis,

CClotarius huius nominis primus rex,vi. Abba#
tiam fandi Medardi coniiruxit: & Štolam fandi
Vincenti/ cum dalmatica in abbatia fandi Vincen
tif/per Childebertum fratrem fundata: quae hodie
dicitur fandi Germani de patris pofuit:& hic mor
tuis fratribus folus regnum tenuit: quod quattuoz
filifs diuifiti&mortuus eftan.regni fui,li.

C Sigifbertus rex Methis regnauit an,xtiii,

<L Childebertus rex Burgundig.

CGontrannus rex Aurelianenfis regnauit annoa

XXX),

Cop tntiCum ne fejc etatibus iccultojbi^ Defetlpfftme.

CChilperitus huius nois primus regnauit Sueffio
ni:rex.vii.an.xxiii,

CClotarius.ii.rex.viii.regnauitan.xliiri.
f£Dagobertus huius nominis primus inter tegcs
nonus regnauit annos.xvi.

C Hic fundauit monafterium fandi Dionyfi j.
CClodoueusai.rex deciraus an xvii.
CClotarius.iii.rex.xi.regnauitan.xvn.
CTheodoricus filius Clodouei.ii,rex. xii.annos,
xxxiii.

CClodoueus.iix.rex.xiii.regnauitan.iiii.
CChildebertus Clodouei frater rex.xiiii.regnauit
annos.xvni.

CDagoberms,ii.rex.xv,regnauit an.quinq;
CTheodoricus huius nominis.ii. Dagoberti fecu#
di filius rex.xvi.an.xv.

CChildericus huius nominis.ii.frater Theodorid
rex.xvii.a coiuratis dum veneraretur; occiditur an
no regni.ix.8C reuocatur Theodoricus de monafte
rioqui iterurafugatusmortuus.8Cc.

CHic terminatur prima progenies regum Franco
rum compledens: vt didum eft annos.cccxxx,fub
regibus.xyii.

C^ec«n8a tegumjfmcoium pio$enk  s

incipitaPipino fecundo breui cognominato: de
cuius genere aliquid dicendum eft.
CHicenimfuit filius Charoli Martelli filij Pipini
primi ex Alpayde concubina. CPipmus enim hu
ius nominis primus filius Amegili alias Anfegifili
fub regibus Auftrij maior domus aulj regij tenuit
principatumannis.xxvii.hic enim cuida Velfaldo
iubftitutus prjfe&uram habuit,

CChildebertus autemrex: filium iftius Pipini ex
Pledude vxorenomine Grimoldum aulj fuj prj#
fecit: 8C poft Grimoldu Dagobertus iunior rex Fra#
ci j.Charolum Martcllum nothum eiufdem Pipini
vt didum eft fubftituit qui tenuitprincipatum an#
nis.xxv.vel fecundum aliquos.xxvii. Nectamen
fe fecit regem appellariifed ducem tantu aut prin#
cipemguisipfe inomibus regni moderamina gu#
bernaret:quia pueris regibus fcilicet Theodorico
8C Childerico regalis nominis honorem quo con#
tentierant deferebat guisinutiles effent8Cinepti
ad regendum.

CHic infuper quia decimas ecclefiarum militibus
ad refiftandum contra infideles dedit: 8C non refti#
tuitadeo dicitur effe damnatus.

CPipinusaute eius filius patri primo fucceflitin
principatu aulj regi jideinde Childerico rege me#
morato expulfo:non ta in regno fucceffit g acceflit
Hic era a Francis in regem coftituitur; 8C confenfu
8C milu Zachari jpape a fd5 BonifacioMagutino
epifcopo iungif. Anno dni.dccl. Etpoftg regnauit
annos,xviii.mortus eft;relinquensduos filios Cha

rolomanum qui Sueflioni in regno fublimatur &
Charolum magnum qui Nouiomo rex iungitur.
CCharolus magnus huius nomis primus rex,xix,
regnauit folus:8C imperauit an,xlvi.

CLudouicus pius Charoli magni filius huius no#
minis primus tex.xx. regnauit 8( imperauit annos
xxvi.

CCharolus cognominatus caluus filius pnedidi
Ludo,rex.xxi.8C imperator regnauit anos.xxxyiii.
quo mortuo diuifum & regnura abimperio.
LudouicusBalbus tex.xxii. regnum Francom tan
turamodo (obtinuit 8C veneno'mortuus eftpoftg
regnauit annos duos,

Charolus fimplex huius nominis.iii. pofthumus
anno.dccc. lxxx,8C incepit regnum fuum'anno .
dcccxcix. pendente quo tempore Charolomanus
huius nominis fecundus.Ludouici Balbi ex concu
bina filius tenuit regnum annos circiter  fexaliqui
dicunttres.Odo quoq; filius Roberti comitis An#
degauenfis tutor Charoli fimplicis defundo Cha#
rolomano tenuit regnum annos,ix;. Q,uo mortuo
Charolus fimplexrex,xxiu.(vt dicfit quidam;duo
denis paternum fufcepit regnum 8C regnauit an#
nos.xxix.

Huius tempore Rollo dux Normanorum regnum
inuafitvtdidum eft.

Ludouicus.iii.rex.xxiiii,filius Charoli fimplicis bel
lum mouit contra Notmanos a quibus captus du#
dus eft Baiocas vbi in vinculis mortuus eft, Aliqui
dicunt q>  a Normanis captus cofilio Hugonis ma#
gni dudus eft Lugdunum 8c  public j cultodij tra#
ditus fuitanno regni fui,xxv.

Lothanus filius prjdidi Ludouiciinter reges Fra#
corum huius nominis primus rex.xxv.hicvt fertur
veneno abvxore adulterapotatus obijt annore#
gni.xxxi.ahas. xxvn.

Ludouicus huius nominis quartus filius prjdidi
Lotharij rex,xxvi.regnauit annos duos fecundum
alios annumvnum.

Hic defundus eft fine liberis adhuc iuuenis vene#
no potatus vt in gbufda cronicis fcribif a fua vxo#
reincopedio vbnnhuatuseftapud fdmcorneliu
CCum d Charolus lothoringi j dux patruuseius
in regnum fuccedere vellet paterno iure impeditus
eft a hugone capet qui(ipo Charolo lnvmculis po
fitojregnu obtinuit & ficin ifto terminata eft fecu
da fucceffio regu Francij poftg regnatu eftinilla
an.ccxxxviii.fub regibus nouem.

'fcettiagemtatio tequm tftmiejptipit

anno domini.dcccclxxxviii. & iub Hugone capet
fic cognoiato quia vtaiuntcapitia vt alijs per iocu
auferre folitus erat de cuius ori jine pauca funtprg
ponenda,hic'emm Hugnonis magni comitis Pan#

>nt.

lr lno

»ao

"»unp*

j** fikmk.

^hui

P ‘S**
‘,, ir««.,;

v  ^Ptno,

■ H

tan

^poftij

•:o,

; *  ,’^mus
' u ^oconai
'“^feutoj
K Raftaj
».'“okJcMoc^

■»**a,“

11  «--{fa4i5dEo
4 ttpuaaa,

- M

oraitpa

■ ^hjrokfmjKM
Jfiftuiajtttai
trr*XtWHd.Akf)i
»čtaoHutcasfflfc

>.,.,  tirrrjfiFii
t  ■» uriucvt hrraa

£X-i OC'.|C ifUlOK/

ne 1 -ip»fdidi
.-.j-.ouecundum

, t  jmsveno
■ AifillU w°'

i .^comclia

. nJOUUSClUS

- <<t®P l Cdl [U,

p  '■ ^ B1 vwcjsp®

•*' «AXitft |<£D

(t;

i^ 1

, 0(fl

■|S (Ufltpff
p*l/

COtfB** 5


€ttegtio?8 foftifs regi!« fuccemortfbtts*

fienfis fiiius fuit R dux exercitus francorum cotra
Charolum Ludouici quarti patruu Rex partema
ttis cofobrinura filif enimcrantduaru fororu bel#
lum geffit annos quattuor,Cu emipfunBne regna
ret j fequeretur fugietem Charolu Ancelinus Lau#
dunefis epus in laudunenfi ciuitatede node reče#
pit R eide Hugoni prodiditque hugo cfi filijseius
Ludouico R Charolo apud Aurelianum poiuitin
vinculis R vfq; ad obitu tenuit quo mottuo vel ve
rius eode anno quoLudo. fue liberis eft mortuus
Hugo ipfe regio folio fublimatus eft no tamendia
demate vfus Si hic enim regnu adeptus poftq vno
anno regnauerat Robertu filiu fuu regni confotte
fecitipfumq; reinis iuffit coronari &cu  eo regna#
uit annos duodecim ideointoto regnaiutannos.
xitj, fecundum aliquos folum.ix.

CRobettus fiiius Hugonis pdidi pijflimus Rlitte
ratiiTimus.xxvii|.rex regnauit poft patre an.xxiiij.
CHenricus eius fiiius huius nois primus, xxix.rex
regnauit an.xxix.

UPlulippus huius nominis primus.xxx.tex prgfa
ti  Henrici fiiius viuente patre fuit coronatus R re#
gnauit annos,xlix,

CLudouicus cognomento groffus huius nois.v.
xxxj.tex Philippi fiiius viuete patre rexfaduseft
R regnauit annos,xlvij.

CLudouicus {extus rex xxxi j.paraliticus philippu
filiu cotonari fecit qui equo infidens a porco occt
fus eft ano regni fui.xj .pater vero regnauit an.xvj.
f£Philippus,i|.tex,xxxii|. Auguftus didus fiiius
* pdidi Ludouici viuete patre rex inftiturus regna#

uitannos.xliii|,

Sdus Lu CLudouicus feptimus rex, xxxtiij. fiiius Philip.

doufcus. prfdidi regnauit an.iij.

CLudouicus huius nominis odauusrex. xxxvf.
fandoru cathalogo perBonifaciu odauum aferi/
ptus anno.M.ccxcvi|.hic incipitregnr.re an.dorai
ni.M.cclxx,R regnauit annos. xxxiiij.
CPhffipP us '’il P^fe« fandi Ludouici fiiius res
xxx vi j regnauit annos,xxvii|.

CPhilippus puleher huius nois quartus memo#
rati Philippi fiiius,rex.xxxvii|.regnauit an.xvj.
CLudouicus hutinus huius nomis decimus fiiius
prsdidi Philippi rex. xxxix, deceffit fine herede
poftej regnauit annos.viij.

CPhilippus longus huius nois quintus rex.xl.fi#
iius fecundus Philippi pulehri poft Ludouicu fra#
tre regnauit annos.i/.Et fimiliter fine herede mor
tuuseft.

CCharolus puleher huius nois quartus rex.xlj.fi#
liustertiuspraedidi philippi pulehri frater pršce#
detiumregumobijtetiamfine liberis poftq regna
uerat annos.vf.

GJnitium  mo8ctno;um qm a6

>fto philip.ortum habuerut drča att.M-cecmif.
CPhilippus huius nois fextus rex.xlif.comes Va#
lefi? prjd idoru m trium regu getmanus cofanguf#
neus regnauit annos.xxiij.8C fere quinq; menfes,
CIohannesfiiiuspr^didiphilippi huius noispri
mus rex.xliii.cu!us filij Charolus quintus pritiio#
genitus.

Ludouicus fecundus dux Andegauenfisj
Iohannestettius dux Bituricenfis.

Philippus quartus dux Burgundi^

CQ.uinq; fili? eius prima lohana/Maria/Agnes?
Margareta/Ifabella.

CHic prope Pidauiscaptus dudus eft inAnglia
vbi mortuus eft arino regni fui,xfif.

CCharolus huius hois quintus fiiius prfdidi for
hannis rex.xliiii.regnauit annos.xvf,

CCharolus fextus fiiius eius rex.xlv.regnauit an#
nos.xinj.

CCharolus feptimus eiufdem Charoli fexti fiiius
rex.xlv|.conquerehs dudus hic cm ab anglis anti
quis regni hoftibus qui tune fere omne regnu oc#
cupabantprimo ciuitate Pariftenfemtveneris pofl
pafcha anno domini.M.ccccxxxv(. recuperauit K
anno.M.cccl.ducatum Normldi? quemprius dil
dumoccupauerant. Etartno M.ccccliif.ducatunt
Aquitani? 8t patriam Burdegalenfem coquefiuit.
Q.uipoft diuinas de hoftibus vidorias pacatoc^
regno deceffit anrto regni fui,xxxij. duos poft fe re
Iinquens fiiios Ludouicu regni' fucceffore SC Cha#
rolam Bituricum ducem.

CLudouičus huius hois vndecimus rex.xlv, prf#
didi Charoli fiiius ma^na gefiit bella contra fratrš
Čharolunl atq; contra CharoluBurgundif'duce«
8£'regnauitannos.xxiij.

CCharolus huius noisodauus rex vero,xlvii.ff#
lius prfdidi Ludouid regnauit annos^iiij’. R mor
tuus eft fine liberisanno dominieg falutis.M.cccc
xcvipnona Aprilis ante pafcha.

|£jEu8ouicu 6 fiufue ttominfe buoScdimfe

dux Aufelianenfis de ftirperegia prgdido Charo
lo fine liberis defcendehti fine controuerfiairi re#
gtiofucceffit/quinuncregnat cui Deus profgeros
dies adijciat paceq; i regno fuo faciat R tatide ani#
ma eius collocet cu principibUs populi fui. Amen.
CSic iam in ifta tertia progenie vfcp ad prefente
anna.M.cccccxiif.regnatum eft fub regibus.xxij.
annds.cccccxxv.Eta pharamudo primo regead
prgfehtem annum anni.M.xciiij.

CSequitur Anglig defetiptio,

(£&:itatw(c defetiptio (t bintfiO poftccmO
loco ponitur quomam fit otbe diuifa.

CoptnDftim De fe* etatibus fecttlt' oibUS  tsefcripftonc*

,Ritanniarquf olim Albion vel Albiona Eboracum cui dux.
a qtnbufda albis montibus dida a Bruto Londinum regia ciuitas ftipra Tameflm fluuuim.
Siluij filio nomen aceepit. Deindeaquo f[£$ettapote 6 M tOtO tegno  Hur.

damanglo potentiffirno Angliavf^m hodiernu cCautuareinfisprimaquehasrubdiaas.xix.ee,

dreeftappeUatajformatriasiguhmgquahbusIate, clefias habet. * *

Roflfenfem
Circeftrenfem
Viaonienfem
Oponienfem
Vellenfem
Baronienfem
Eiconienfem

Coullentrenfem

Licofeldenfem

Noruicenfem

Helienfem

Manerienfem

AiTarienfem

AiTorienfem

Laudanenfem

Bangorenfem.

Tria pro, ribusac tribus čreda promotiorijs eft Caurio/He,
motoria. leno SC  Orchaifita e regione Gallig.CHanc C?far
fic defcribit [njula natura triquetra:cuius latus con
Diffinitio tra imn contra Galliam huius alter angulus qut eft
fecundu ad Cautium ad orietem folem fpedat alter ad Hi,

Cgfarem ♦ fpaniam vergit atq; occidente qua ex parte Htber,
nia dimidia minor vt eftimatur qug Britannia fed
pari fpacio tranfmiffus atq; ex Galha eft in Britan Serafbirenfeni
nia in hoc medlo curfu infula eft Mon a. Prgterea Vigorntenfem
minores fubiedg infulg quibus nonnulli fcripfetut Erfordenfcm
dies cominuo.xxx.fub Bruna effenodes Nos nil . r +

de eo percundationibus reperiebamusmfl certis (Btcvpods  ffciScg

exaquamefurisbreuioreseffe!q in cotienti nodes *r 3S  »ubditas ecclefias,
videbamus hgc Cgfar, Duuehnenfem Carolenfem.

Clnfulam totamficut olim in tria promotoriafeu Caudidecafeedes.

tres angulos in totide deinde regna diuiferunt vbi '* autera aaa  Brttannia ab ifta deriuata quora

Cautium SC  Londinam Angliterram appellat ram ^ om  Britones dicunturihfc eft pars Gallig Luo#
qug loca maritina verfus Gallia SC  humaniora co, dunenfis de qua ibi diximus.
tinetex Anglis Saxonibus appella. HJ[n(u(atWn  JeMCtflftB befctj

tajmim aS falus occtSenfafe Mi  ptfo.

infula ingens Caledonia Si  mare Caledonium illi CNunc autem de cgteris infulis maxime qug no,
vicinum qug pars eft ab Angliterra montibus di, tiffime funt percurrendo pauca curaui defctibere
uifa fimul SC  duobus maris Euripis. Angli Scotiam infulg vt vult 1 fido.eo q» in falo.i.mari funt fitg di,
vocant albaniam Ptholo. Bri taniam minorem(;na cuntur infulg aut minores Britannie funt.
reltquam maioremjappellat. RufFus vero fecunda CMona inter Arrgliam SC  Hiberniam Man.nunc
Britanniam nominat.Gens bifaria diftinda in pro Britannis vocata regi Scotig fubieda.
ceres primum q ruri SC  in villis habitant Scott filue CE Anglefia altera regi Angltg fubdita a ptholom.
ftres appellantur Reliqui opifices funt & mercato Hiberia vocata.

resquivrbesfrequentant. CMetropolimvnatan ffidetttia bltttidtO tnittOi tj ?MtM

In triare,
ena eft di
uifa:

Angliter,
ta,

Scotta,

Atduis

Albania,

Scoti filue
ftres.

tum habent ad honorem fandi Andrg dedicata.

nia.HodfeHiriandia Barbaris appellataqug An,

VValig re
gnum.

|£l£ctfid l&iitO.nftie  pfttS SfctfltS $)i6et4  glig propinquat humanioru reliqua ferino cultu It,

mam VValia dicitur vbi brigantesquondempo,
puli fuerut fimul & Helenum promotorium quod
nune Cornubia appeliatur.

CVVeftuaUia parte VValig oeddentale dicuntg
vveft occidentem appellant vnde SC  VVefto Saxo
nes & vvefto Angli etiam vocantur.

C Diftinda haec pars ab Angliaex orientis parte
valloingentiquod Offi,rex fecite feptentrioned
meridie vaga fiuminibus a Britannis vocatur.
CRegnumigitur VValig v(q; ad Eduardu tertiu

griets SC  fcamtneis vtens gdifici/s filueftris ideo vo
rata.Bona aute pars fimul cum pecore in capts de
gunt difcalciati fere omnes latrocmt/sdediri.

C Hi antiquitus Afturcones vocabanf ex Aftu
rtbus Hifpanigveniffent Metropolitanu tantum,
Armachanumprgfule habent que primate vocat,
C Hinc verfus orientem SC  feptentrione Orcades
lnorbem conftitutg nuero.xxx.vitima vero orbis
habitare Tyl? haru aliqug fubditg funt quod ad.ee
clefig rittlrii Conftantienfi epifcopo fed de his dt.

inčo!ume fuit qui fublato rege locu omne Anglia* da fufficiant,
regno fubegit Cui regis filius natu maior(que prin CTanaros a morte ferpentu dida cuius terra fer,
ctpem vocantjprgffcitur. '* petes necatihgc in occeano freto gallico diuifa bri,

CDiuifa eft infup infula in.xxxi(.tribus quas Sche tannia.

ras vocant cum totidem prgfedis, CCades in fine Beticg puincig infula fita qug di,

CCiuitates prgdpug at^ antiqug rimitaffricam ab Europa in qua Herculis conlung

Cautium cui comes prgficitur, vifuntur a Tyrifs Vocata eft Gades,

rrJfi« 5*|'ai

nruEta*^
i  .vr-ra katere
ft Jtunfcn^i,

raaffu.

<--.jra  Mir.Bffii

■-Nisa J pthoksru

; <»-;jaquf Aik
..j»mnoainili<
• :m  : v vo
y . rmdptfifc

-Hrt JftifT.

j^/AgAfti
; cts onnifs*
^^nartv odt-

JoniO«^ 0

. -j vftoorbu

. jtrrif"'

kV indi  *

zSk

Gttegnorfi fttrttfs tegfiq5fuaeffiott(bUB i

Fortuna# ftFortunatarum infulf(quas proptcr foli fecundi#
tu infute tate qurde decepti paradifum putauerut)fitg funt
contraleua Mauritanig occiduo.
goigodes f£Gorgodes infulf occeani obuerfe promontorio
quod vocaturhefpetuceras quas incoluntGorgo#
ncsfeming.

CHefperidu infulg'a ciuitate hefperidg que fuit in
Mauritanig flnibus vitra Gorgodes.

4£Cayff &‘Argitg mfule'in indico occeano fitavbi
metallorum copia eft,

^[Taprobana infula indig fubiacens ad Euru tota
margarina repleta?8£ gemmis vna pars holes tenet
alfa Elephantes &  beftias ibi dug eftates anno SC
due hyemes Bi bis  ffores produeentur.
f£Tilos infula indig omni tempore feres foia.Huc
vfq; acceani infulf.

C3I«r«fe 00 ^efefponto $fq£ o8 <f08ee trt

man magno coft/tutg funt.

<£Cyprus infula a ciuitatc Cypro quf ineaeft no#
men accepitipfam dl.

CTPaphos inCarpathiomari vicina auftro in qua
nune regnum eft in ditione venetorum.

CCreta infula grecig parsingens contra Pelopo#
nefum queprimuateperie celi Macaronefum ap
pelltaeft primaremis 8t  fagittis daru it hfcolim ce
tum vt iam didum eft vrbibus nobilis fuit ftc.Stu#

MuficaJ <J,um mu ^ lcum  ceptum eft.

$EAbydos infula in europa fuper hellefpotum po
ffta fic grf ce dičta cp hellefpoti maris fit introitus.
CCoos infula prouicif Atticf adiaces patriaHi/
po cratis medici.

Cyclades ,f£Cpcfaftee infuti fic  ptopfr t fcopufOS
in u  S* vt quidam putant didg aut quia in orbem digefte

funt SC  funt emnes oumero.liij.in hellefpotointer
egeum & 8C  maleum marepelago myrtoo circun#
datf.

CDelos infula inmedio cycladuni fitahžecOrti#
gia dida.

ČDelos autem ciuitas eft etiam &infula.

Ffodus' in C Rodos infula cycladum prima ab orientec
fula, (L  Rodos etiam ciuitas in lila infula.

CTenedos vna ex cycladibus ad feptemtrionem
a Tene dida.

CPathmos infula vbi Iohannes euengelifta exul
fcripfit Apocalipfim.

fTCarbatos vna cx Cycladibus ad meridiem con#
tra dgyptum aqua carpatium mate.

<fTCvtrea vna ex cycladibus a parte occidua cuius
Porphitis antea Pomen fuit: fed quia ibi veiiuS of#
ta eft ideo cytrea eft vocata.

C Icarea ab icaro fiiio dedali dida vna de'cycladi#
bus inter Samum & Mycomum.

CNaxos a dionyfio dičta quafi dionaxon fetti

1/tate viclum vihcat Cfteros.
CMelosvnacycladum omnino rotunda.

<£ Paros infula vbi marmor candidum Paros op#
pidum.

CChios infula vbi maftix gignitur.

C^amos infulain mari Egeo vbi nata eft luno pa
tria Sybelif Samif / & Py thagorf in quo infulafuti
liavafarepertafunt.

ITSicilia infula a ficano rege Sicania dičta Si  trina
cria vtiamfuperius dičtu eft-.ibi Ethnf motes funt
Scylla Sl  cariabdis marina picula funt inillofreto,
CETapfus infula a Sicilia remota planioriacens,

([fgofte tnrufe ž>i’cifie 06  Boio  “ScntOiMm
rege vt fingunt poetf didf.

C Vulcanif infulf ef de vocantur quia ficut f thna
ardent.

<ESunt autem nouem Eolif infulf propria nomi#
na habentes.

Liparis prima a Liparo redore dičta funt,

Hiera Pheftias

Strongylg Phenicufa

Dydimf Enonymos

Eriphufa Erycodes,

Phecycodes,

žfoeco8ce infute $$aff\tkn(\m  {«ftetife

Nambonenfis prouincif fic didte quafi opere in
ordinem funt pofftf.

CSardinia infula a Sadio Herculis fiiio in Affrico
mari nauigantibus grf cora Ichnos dida in caneq{
lupus neq; ferpes gignitur fed foli fuga exiguu arti
mal hominibus perniciofum.
dFontes habet Sadinia calidos infitmis medcla
prf bentes furibus»cecitatem fi faetameto dato ocu
los aquf eius tetigerent.

jCoifceinfuk a  Cotfd tnufictefic afZigmV;
biis appellatf gtgee aute Cyrrtf didf a Čyrno her
culis fiiio.

|£Ebyffus infula hifpartif dida qui Zono no pro
cul fit quafi ebozos cuius tetram ferpentes fugifit,
Čolubaria infula anguibus referta huic cotraria eft
<FBaleares’infulf bifpanif dug funt Aprofiades Si
Gymnefide maiot & minor vnde vulgus eas maio
ricam 8£Minoricamappellantibi fundamuenta
eft.

Meroe infula in Nilo fiumine in capite retbiopis,
Perdita infula in occeano amcenirate Si  fertilitate
omnium rerum prf cfteris terris longe prf ftatiffi#
tna hominibus incognita quae aliquando cafu in#
uenta poftea quf fita vt refert Honorius no reper#
ta SC  ideodicitur perdita.

Multf quoqgfunt alif infulf quasquiainhabitate
funtnumerate effet tediofum fic de his hadenus
ad regnoturainitia & fuccefiiones ptoperemus,

Foslatro#
nes cecas.

Fundein

uentio.

CoptntiiumDefereUtibuBfectiHcubiS Defcnpttone

££>e tesni« te0umq; ftitteffiomene f “«» conflruaioni.
g£ annis quibus regnauerunt incipiendo in fecatu
da State,

C Btas fecunfa &rcu(i.

o%Oft diluuium sta te fecunda multa re »
m Ignain dmerfismudi partibus fua fum
Wj  ipferunt:imtiainter qus triafecundum
W JAugu.xvj. de ci.dei ca, xvi j.funt excel«

Ientoria.([ Alij vero inquattuormud

CHpantdtum ftmtfjfct 0 js  &feffii6regmH;

fertur habuiffeinitiuaTubal phalech filio qui ex
Armenia egreflus prirnus fibi 8C  pofteris ibi fedan
collocauit.

C Be his aute regnis aliquid vlterius dicere opus
hocexcedit.

Augufti, lf! lentoria.iTAliivero mauattuormud ttQ&  HčCUfl.

| P a ^^ ^)frtiožum rectmtm <mno  6<j

ruch.xxv.vel udiebus Nachor ab
> x ; initio mundi fecundura Ifidorum
3  tria miIia.cxmj.fumpfitexordium
quod quxdem regnum fecundnu

oitEgitos.CIeaamdeSeimNebrotbidecham: K .  s| S_,.

partibus quattuor pofuerunt ab initio exce!lentia
regna fcilicet Scytharum inregione feptentriona Ii
vbi prirnus regnauit Thanans Affiriorum in orien
tisplaga.vbi primoBeluš communiter diciturre*
gnafle sgyptiorum in meridie in quo tefte Eufe*
bio primum regnauit Soros Quartum fuit in occio

& Suphena de Iapheth primi fibi regnum inftitue
runt in campo Senuar vbi Turrim gdificare c čepe
runt cuius altitudo tangeret celu.Gen-xj.fed deus
confudit tune eor3 linguas primu ergo regnum ba
Primu re# bilonia fuit a confufione fic vocata.
gnu babi, {Regnum šcptfamm  fecimSum^pctf
rum & Bedam exortum eft gtate fecunda tempori

clariora Affyriorum 8C Romanotum temporibus
&locis ordinata & deftindaillud prius in oriente
aliudinoccidente furrexitatq; in fineillius huius
fuit initium Cuius ptimus tex fecundum Berofum Betofus
in antiquitatibus fuisNymbrotus Saturnus pater
Iouis beli fuit qui regnauitannos.lvj.Et hiceft vt
dicit qui deduxit tuttim ad altitudine & magnitu«

. dine motium fignum atq; monumentu prirnus in

busRagauanno fcilicet poft diluuifi.dlxiij.abink orbeterraru eft populus babilonicus Si  regnum re p
tio mundi.M .M.dccccv. & licet fic vetuftiflimum gnorum dici debet ergo ab eo exordiemur 8i  pet f~f£ nu 1,3
tameninterprincipalia regnanoncoputaturpro« ip fummenfurabimusomniaregna Si eorumreges bllonicu J
pterilloruruditate ppter qua regio sila barbarica ac tempora abbreuiando lila in hunc modum An« P nraum *
eft appellata magna valde quta a Meotidis palu# no-cxxx j.a falute ab aliquis prima omnium gentiu
dibus incipies inter danubiu & occeanu feptentrio %ciuitatu fundata eft a Satumo babilonico vrbs
nalevfq?ad Germani! porrigif &eft primaregio gcgesnra Sfc.Etinquintolibroait anno.xly.eiuf«

Europg. , , ,  dem regis Saturnus rex Babilonije mifit principes

Amafonu CEx Scythis aute multi exierunt qui res magnas coloniarutn Affyrium medum 8c  magogum qui re
regnum, gefferuntex quibus Amafones femins Scythicx gna condiderunt.AlTyrium hgc Beroius Eufebius
quaru eod em tepere regnu incipit prim£ reging ea vero belum Nini patrem pomt primum regem’diV
rum belligerg Marehefia & Lampedona qug ma> c ft enim quando natus eft Abraham regnabatrex
gna Afi? parte lubierut earu moreš enarrare ficu r  fecundus qui vocabaturNidus filius Beli hgc Eu
nec ceterarum nationum opus hoc non recipit. febius.Durauit hoc regnu p tres gtates fub.xxxvij.

Badriano (l partiji a6 eie befcenšetunt regibus annos.m.cccv, quorum nomina 8i  tepora

ru regnu. quorumetiamregum tune incipit aduerfus cuius fubfcribuntur. '•

regem fcilicet Zoroaftem Ninus dimicauit. CBelus tex prirnus vt feribit Eufebius regnauit

CAtillaetia&alijquipannonia fubegitSAquu an.lxv.quera AffirijdeumnolareSaturnum. Beluš.
leyara euertit 8C  m Germania muitas ediditvafti/ iLNinus filius eius coftruxiiNiniue fiueNibifim

Atilla

Scytha,

tates ab eis defcendit.

ffZeliorbes hunoru rex qui contra Iuftinianu im
peratore furrexit e Scy thia originem duxit Hugari
cathelaniGothi vniuerfi daniTutriexScythia ,p
Genus fci dierunt.CCE a  quippenatio(vt luprafcriptumeltj
tharum, exMago Iapheth filio ortumhabuit barbara enim

gens eft qug nec iuftum aliquid tenet nec redu fer ^.xlii.
pentes & Ydola colit multis inuoluta libidinibus. ^ameis qui & Ninus vel Ninyas didus eft Affy
Boemote fp&OCttlOŽUttl futic OJfllttien tegmi^ riotu rex quartusregnauit annos.xxxyrii.
gnura. a Boemo quodam ficvocato qut dabelturris inter Arius quintus rex.an,xxx.

ciuitatem trium dierum grande Huius regni anno
xliii.natus eft Abraha in quo vt didu eft tertiairu
cipit regnauit autem Ninus an.lii.

<£ Huius tepore idolatrigfcelus fumpfit initium.

C 'ICettiaetae.

(£Semitamisvxor Nini maritomortuo regnauit

etrcpojtsm fm'tis cepmt|5 fucceCTiotttbus.

Cffif«'« 8 (Tp!iotwn

CAnaliusalias Arafius vf.an.xl.

X;rxes qui St  Balneus dičtus eft vfj.an.xxx«
Armamittes viif an.xxxvii/.

Bellochus ix.an.xxxv.

Baleusx.an.lif.

Altadas xf.anxxxif.

Matnithus xif an.xxx

C2&4--6 &Wptiotum

id enim crebris & diuerfis altercationibus fcu tu#
multibus mutatum fuiffecompcrtum eft. freques
enim priorudynaftiarumprobatinutatio de quo
etiam perfgpe in lofepho noftro necnon in faetis
codicibus habeturmentio. Durauit nihilominus
vfq; ad O&ouiani tempore St  Herodis afcalouite
regnum Tyrannicum in Iudea annum fcihcet ter#

Machalachus alias Manchaefus.xfif.rex an,xxx. tium per etatesquattuor. Ab exordioenim regni

lphereusxinj.an.xx.

Mamytas alias mamilus xy.an.xxx.

Sparetus xvf.an.xl.

Afdades xvtf.an.xl,

Amytas xviif.an.xlv,

Beliothus xix, an. xxv.

Bellepares xx.anxxx.

Lemprides xxf.an.xxxij.

Solares xxif.an.xx, 1 «

Lampares xxiif.an.xxx.,

Panuiasvxiif an-xlv.

Sofarmus xxv.an.xix«

Michreus xxv:f.an.xxvif. •

Tantanes xxvif.an.xxxif.

Tanteus xxviif.an.xl.

Thineus xxix.an.xxx,

D*rcy’usxxx.an.xl. . , _ . .

C ln regno iftius Dauid fncepft regnare a quofn# fub Ofiride qui concefut Dynaftiam Thebeis, da

vfq; ad Abrahafluxerunt tefte Eufebio dynaftue
quindecim. Anno enim.cxxxf.adiIuuiotefteBe#
tofo Chemefis primamtenuirfeptemannisdyna Dynaftia

ftiam(Dynaftiam enim ?giptij fummam dicut po quid fit.
teftatem; Chemefi fucceflit Oceanus cum Theti#
de qui colonias pofuit i  uxta Nylum a quo & Ny#
lus antea diftus eft Oceanus Poftq Dynaftia fep
te annis penes Nylum fuit. hoc ordine duodecim
dif regnaueruntfinguli in fuis vrbibus feptem an#
nis qui fummam annorum faciflt 1xxxiiif. Tres ex
difs iunioribus fecuri ceperunt augere tepus:qup#
tum primus principalu tenuftannis.xiiij. fecudus
xxvf.poftremus.xxxvif.qui fimul fumptiefficiunt
anos.Ixxvif.adie<ftiq;fuperioribus Dynaftifsred# Dvnaftfe
duntannos.clxf.ad quosfiaddis.cxxxf.quiadilu
uio ad primam fub Chemefe dynaftiam fluxerut *
erunt.ccxcif. quo anno incepta eft Dynaftia. xvj'»

choarur quar?a etas.

ctm fanti

Eupales xxxf.an.xxxviif.

Laofthenes xxxif.an.xxxv,

Pintiades xxxiif.an.xxx,

Orph3teus xxxiiif.an.xx.

Ophatranes xxxv.an.l,

Acracapes alias Ocrazopes xxxvf.an.xl.

rauitqj pdi&a.xvf.Dynaftia an.cxc.Et primo an#
no hutus Dynaftiie natus eft: vt, Icribit Eufebius
Abrahema quo vt fam plures diximus inchoatur
tertia gtas.Et huius Dynaftieanno cxxxiif.vel eo
ctrca Cres primus regnauitin Crgra.Et anno.clvf
tegnum Areiuorum incepft.

CCetfta etm fecud

fp^ii#quo tempom tetmdant

Tonofcon qui vocabaturgrfce Sardanapales rex pa ftores qui vt vult £ufebius:paftores nuneupati
xxxvif.regnauit.an.xx, * f un t propter lofeph SL  fratres qui paftores in aegy

CSub hoc regnu Affyriorum deftru&um Ktraf# ptum  defcendiffe comprobantur, durauit an#
latum ad Medos per Arbaftum prarfeftumeora no s.citj.

hic v.ftusvtferibitIuftinus in regia fe redpit:&ex fu6.fpSl\ Ut

f rUl ^ a  Pyr3fe SC  diuitias inincendiummittit.Ta« £jb us .durauftan.ccxlvui.quorumprinius,efl*
lis tranllatio regni Aff^norum fuit tepore Azari* |- Amah!i an . xxv .

regis ludas duodecmu de Medom regno poftea <r Ch ebronfecundusan.xiu«
dicam. (TAmmenophis.iii,an.xxi.

fL^CltHud Ci(t6 fCCltil <£Tuncomnes reges Aegypti vocati funt Pha#

OBgpptlOlum  tfijmim incepit in'/  raones,Pharao enim nomen eft dignitatis ficut

7 T

JuL

cepit in Affrica temporibusfSaruchan Imperatores Cffares funtappellati,
no a diIuuio.cxxxf.abinitiomundtfe# CMephres.iiii.an.xfi.
cundum Ifidorum.M.M.M.xxxv,in quoSores CMifpharmutofis.v.an.xxvi.
velgoros alias Zomes vel Chemefis primus re« CTuthemofis.vi.an.fx, f>  .

gnauit.cuius fiquidem St  fi initiuminueniatur pri CAmenophisalias Amenoptes r yu.afl.xX3rt,

.raorumtamenregum fucceffiones nonleguntur, COtus.viii,rex,an xxyyiu.

/ El, i»

Coittbenbititit brfejč etiffbttsfectilf otbfs bJfcctptione

Cfltaj,« t£tfWio'.um CJDfnaftia 'Sicefim  (ctfid |u6 taUs te'

$]* Aceugcres alias Aceucrfs.fx.an.xij. gibus durauit annos.xliii j,

CAc!iorfs.x.an.vi!j. Petubaftis.j.an.xxv. ;

CCheucres.xj.an.xvj. Oiorthon.ij.quen ?gyptij Herculetn conomina#

Clfte Cheucres eft Pharab qui eontradfxft pet uerunt annos.ix,

Moyfem deo atqj mati rubro obruptus eft, Piainmus.ii/.an.x.

Acheres.xij.an.viij, tKa/fotM quatfa ji(0 $lt0 lej

Cherres.xiij.an.xv, ge durauit annos.x!iiij,

CHuius tempore Memphfs tiuftsttem Epaphus Boccoris an.xliiii.

filius lonfs condidit, Hoc tempore fuitcaptfuitas decan tribuum pet#

Armeus qui & Danausxi/ij.an.v. fenachans,

CRcmeffesj« Aegyptius di&aseftefeftoDa ^s>PM:la  ftcejtmaautota [nUitim  te
-nao:rex xv. Aegyptum quae pnus Aena d.cebaf SusitouifcaiuioMlflfi.

iia&N-tea poft fvt meminit EufebiusjAeria qi,i KV. ’ * ,.
etia ab Oiiris Ofiriana & ab Hebrf is MizreJa vel j ‘

Mefra a Mefiat&abiftoeiefto fratre Danao viti iopsan.xx,

mum nomem accepit aegyptus di&a. u/tui vlCcjtma jt |DM JUD QctO

CMenophis .xvj.an.xl.

an.cxIiii(.quotempore?gypcijiuoimperatotevt t

coeperunt:quorum pnmus in cncpios.m.«

CŽetus an.lv,

Ramfes.ff.imperator an.Ixv j,■

Amenophfs.tij.an.xJ.

Ammenemes.iiij.an.xxvj,

Thuoris qui & Polibus.v an vij*

C De tcrtio Maneto Aegypti.

CIDpnajila.iPTbOpapofiMnofntti hutaitft

bus durauit an.cxxix.

Merres ae: h ops pnmus an,xii,
an.vii.

N chcpios.in.an.vi.

Plemmetieus,iiit.ap.xliiii,

Nectiac qui & Nechepibs.v,an.vf,
Piamrrite*sqt)i dl Plammeticus.vi.an.xif, j
Vajhresvif.au.xxx,

CHuius tempore fufe captiuitas Hierufalem pet
Nabuchodo loior regem Caideorum a qua captt
uitatemcipic quintaetas,

4 ^ ... . Cetae (ecutif

Snos.dxxviij. & Dauid caepir regnare hebreis idr ^namafis , ex  jegyptiorum.viii.an.xlif,

*» q«o. K hoa.u, CJDp(t(#I  jnquaP«J

farumrex Cambiies anno quintoregni fui obti#
nuit f gy ptum vfq> ad Dariumfidum Xerxis 8£ fic
nomen reges Perfarum regnauetunt Aegyptijs
cjiciterannos.cxiii.

ouarta gtas

£©tt<Jtm efaa (kufj.
Ct>j»n(irti(i.p;pufH6 tegiflue (eptem &u

tauit annos.cxxx.

Smendis.i.an.xxvj,

Pfenfennes.ijan.xlj. ^
fclepherchsteshij.an.iitf, ‘

Amenophis.iiij.an.ix,

Oiochor.v.an.vj.

S pinaces vj anix.

CPctfe tefeeittčcippto*

CCambiies Perlatum rex fecundus regnauit pti
musaegyptijs an.ni.

Duo fratrcs magimenfus fcptem,

Darius iii.an.xxxvi,

Xerxes filius Darij.fiii.an.xx,

‘ct  s CArtabanus.vmenfesfeptemqufraenfesfnot

j«6uetC0(6dS buta dinepro annocomputamur.
tnt annos.xlix, ^ Artaxerxeslongimanuscognominatus.vian.xfi

Senibiicorts j.an.xxj. C^ences huius nominis.ii.rex feptimus regna#

CHuius pater ruit Serapis quem feruntqufdem uitmenfes duos,
poftmortem abagyptijs deuin nuncupatutn & Sogdianus.viii.rex menfes.viii,

Serapim appellatura. CSicper menfesdiuerfosannosaccrefrit.

£,° , ° n \' l : an,xv !. Darius cognoraeto nochus.ix.rex. regnauit, Pet*

Tache'otts.uj,an.xiij, fjsfolum,«,

Cftegttoja taitijs tegitm fttcceffitomb 9 .

SDjmaftia €giptfomm utceftma

odaua in qua Aegyptij recclTertint a Perfis & g,
prios regesiterum habuerunt. durauit autem lita
Dynaftiafub vnorege folum an.vj.

Amartheus Saites an.vj.

Dmaftta triceffritanotta egtpe^o

rum Mcndefiorum fub,ix,regibus durauit annos
xlvii/.

Nephirites.j.an.vf,

Achoris.ij.an.x17.

Pfammites.iij.an.j'.

Nepherites.iiij.menfes.iii/.

Nedenebris.v.an.xvii|.

Theo.vj.an.ij.

CiDpna/?i'a e^ptiotum 'Zdet funti

quinta durauit Tub vno regean.xvnj.

Nedanebus rex regnauit an.xvii j.

Artaxerxes qui 8c Ochus didus eft perfaru rex.xij
Nedanabo in Aethiopiam pulfoaegyptum tenuit
8 C  lic iterum Perfem Dinaftiam Egyptioru tenue«
runt abanno.xviii.Ochi fub.iiij'.regibus vfq; ad fe
ptimum annum Alexandri magnijgf tune £egyprij
venerunt in poteftatem Grgcorom ficut SC Perke
fub Dario Arfani filio,

HPttfe tegee itemmin £gppto*

CEOchus qui Sc Artaxerxes an,viri.

Arfcs Ochi filius an.iii/.

Darius Arfani filius an.v.

CHfepanSet anno tt$ni  fiut (epfimo

condidit in aegypto Alexandriam ciuitatem SC ob/
linuitBabiloniamSi interfedo Dario regnauit in
a?gyr>to annos.v.

C Padite l&e$nauetunt mottuo&kpan

dro in tegyptofub regibus,xj.vocatis Ptholomeis
ftvna muliere Cleopatra annos.cccxvi|.vfq; ad an
num.xv.C?faris Augufti; quo tempore Aegyptus
venit in ditionem Romanorum Cleopatra ab Au
gufto feparata.

C^tholomeus Lagi filius mortuo Alexandrore«
gnauit primus in ?gypto annos.xl.

CEPtholomeus philadelphus cuius tempore.lxxij.
interpr^tes florueruntrex.ij. regnauit an,xxxvnj.

Ptholomeus Euergetes,uj.an,xxv/.
Ptholo,Philopater.iiij.an.xvii,
Ptholo.Epyphanes, v.an.xxiiii.

Ptholo .philometor. vi ,an.xxx vi.
Ptholo.Euergetes.vii.an.xxix.

Ptholo.phifcon qui Sotheran,xvii.

Ptholo. qui alexander.ix.an.x.

Ptholomeus,x,qui a matre fuerat eiedus regnauit
annos.viif.

Ptholomeus Dyonifius,xj.an.xxx,

Cleopatra eius filia regina an.xxij'.
d.Sub hacdefecitregnum Aegyptiorum8£fit ,p«
uinciaRomanisfubdita:quaprimus tenuitGaius
Gallus.hic SC Anthonius a romanis vidi vt feribit
Eufebius femetipfos interfecerunt.

£tm  fccuft

• „ -

C%ctomo:um fempoja (i fuc$

ceffiones.

Egnu enim Sycionioru incepit i  Achaia
1  m&j]  anno.xxiiii. Nachoranni Abrah? 8C du«
| rauit p duas etates fub.xxxi. regibus an«

nos.dccccki. poftreges fucceflerutfacer
dotes Čarni per annos.xxxiii.8C fic intoto durauit
vfq;in annum decimumfeptimum Heli iudkis SC
facerdotis an.dccccxciiii.
d Aegylaus primus Sycioniorum rexaSycionia
Aegilea vocata eft quae nune dicitur Peloponefus
qui regnauit an.lij.

CCEurops.ii' rex regnauit an xlv.

CEAnno.xxii, fui regni natus eft Abrahama quo
vt iam fgpi us dtdum eft inchoatur tertia etas

ČITertta i&tae fecuti.

dStelchim. iii.an.xx.

Apis aquo nuc apia.iiii.an.xxy,
Thelafton.v.an.lii.

Aegidius.vi.an.xxxMii.

Thurimachus.vii.an.xlv,

Leucippus.viii.an.liii,

Meffappus.ix,an.xlvii.

Peratus.x,an.xlvi.

Plenneus xi.an.xlvai.

Orthopolis.xii.an.lxiu,

Marichius.xiii.an.xxx,

Marathus,xiiii.an,xx»

Echireus.xv.an.lv,

Chorax.vxi.an.xxx,

Epopeus.xvii.an.xxxv.

Laomedon,xviii.an.xI.

CSycion a quo SycionijYquf prius Aegyalei dice«
banturj nuneupati funt decimus nonus rex regna«
uitannos,xlv.

Polybius.xx.an,xl,

Inachus.xxi.an.xlif;

Feftus.xxii.an,viii.

Adraftus.xxxiii.an.iui.

Polyphides,xxiiii.an.xxxi»

Pelafgus.xxv.an.xx.

Reufipphus xxvi.an.xxxi.

pofi  tjoe tegc&šacctdotes

Čarni,

Ll,ij,

copcnMuinoefec etati!) 1 ’ fecult oibteDefcrfptfote.

Omncs ifti fcptem facer* vfq; ad*xi|.annumDclbore & B2rach indica IfnA
dotes poft reges prffue^ an.dxliiii. & poft in Micinas traflatum eft loerm
rat.xxxiii. anms Caridus |£lnachus primus tex regnauit an.l,
enimnouifiimus impen, Phoroneus.i/.an.I*.
fas non fuftinens fagit, leges primus confcripfit 8C  iudicia,

Apisrex,iii.an.xxxv,

— - C Hune Apem atuntefleSerapim qui cum fratre

Caridemus. Egialeum regem prefeciffetAchaieipecupoDU/

Clilaregnapngcipuafuetuntortamfectindaeta# IoadAegvptumnauigauit. F

te & durauerunt per plures etates vt vifum eft. Argus.iiii.an.lxx,

{£$e4«0:um fo tettia (State ep OUOiH  Crafrus.v.an.liiii.’

Archelaus
Anthodundus
Methudutus
Euneus
Theonaus
Amphicius
Caridus alias

Regnum

Creticum

- -

tempora 6t  regam fucceffiones,

iSjDftStcgdm in tettia (State ep'/
jottafut gplurima regna primoregnu
jCreticuanno a natiuitate Ifaac (vtEu*

CHuiustempore Calytias filius Pyratis apud Ar
gos facerdotio ftmgebatur.

Phorbas,vi.an.xxxv.

_„_ CHuiustempore in Adafaug nScAtticanuncn*

febio placet) xxix. x quo Cres fiue O# P atur JP rl ™ us  regnauit Athenienfibus de guorum
rion primus regnauit mfula de fuo no, ? no P' ,tea dicam.

SttCrenmap/eta. cSt?'** •

CCcffdfomm eaSem etate  LtafiT" 1

anno.lxiiii.etatisIacobaTheiraloprioregeaquo fTHun cum n*rmr v .

Š U paS PtiUSEm0 " iadi “ ba, “' Thelra “ a

, StelemnepotemPerfei.

«>fu8tfmim temmettam (emMus  D«,H S exp U ira S Ae OT »Ar 8M flbi, e „di auit
Iudaici populim Aegyptomcepit:vbiCygnis pri rex.x.an.l. v

mo regnauit. C! Huius tepore Bythinia ciuitas čondita eft Phce

4DF>m$m te$num inpfai$ia minot nice '

tis  Afig proumcia in diebus Aioth iudicis Hebreo Corinthus P t ‘ us  Ephyra dida tuno a Siftpho co*
rum fumpfit exordium vbi primus Tatulus regna
uit.

Eautentinoium t egmim in gamntia

ciuitate qu$ poftea Sabinorum ciuitas eft dida Pi
gus auguris a quo vt vifum eft Piceces (didi funt)
primoconftituitanno Delborefexto,

* v j .

ftrudaeft.

Linceus.xi.an.xli.

Pelopehoctemporeapud Argos regnauitan.liii.
a quo Peloponnefus vocata eft,

Abas.xii.rex an. xxiii,

Proetus.xiii.an.xvii.
Acrifius.xiiii.regnauitan.xxxi.

710  fcUUUUUll «*“*« /lCtlIlUS,Alll|.LCgliaUllrtll,AA*l.

5OoffC0tUttl te  jttUttt Ole0U6 (clDOOtt JLd In hoc Argiuorum reges defecerunt & in Mice

-rt/l

millainfignis virgotenuit

iftancoium te$numa jftancione$)e'/

čtorisfilio indiebusheli iudicis & facerdotis he#
breorum in Germanij partibus qug nune Francia
appellatur incepiffe Vincetius gallus in fenptis reli
quit,

{[Horum tempora & fucceiTiones quoniam nihi
adpropofitumnoftrum faciunt omittensaliorum
quorum memonam faciutfandi codices & nofter
lofephus feriam(vt .pmifidefcribam & tempora.

nas regnum eft tranflatum.

*1Cettia (Stas Secufu
flfiicenatum $ie$nvim*

Hctifium  in ^tceMde Zltcfiuof

č“^4rum tranflatoimperio regnauerutdece an.
TerfeusMicenarum rex primus interfedo
Acrifio ab Argiuis non fponte migrauit,

Stelatius rex i(.

Eurifteus Stelani fi'lius.ui.an.lxv.

Atreus S Tyeftes.iiii.an.lxv.

^ettia (Stas  -šeatft,

m 1  .m  . Agamenon.v.rex,an.xxxv.

KOfy Megnum in tet  tfHuius tepore fej anno.xxiii.regm Agamenonis
tia etate exorturm «gypto dynaftia captaeftTroia:Et poftcaptiuitate Eneas Latinis
1 Al xvf.an.clx|. fcilicet anoprinio facob (qui poftea Romani futnucupatifano.iii.velfcdm
patriarchf durauit fub.aiiii, regibus alios vt feribit Eufeb.viii. regnauit de quo regno

©ttcgno?ii miiija testicij faccefftotibf*.

poftea fuoordincdicam
CAegeftus.v;,an vij.

Horreftes.vii.an.scv.

Tyfamenos.yiii.filius Horreftis
Penthilus.ix.an,xxij,

Comeftes.x regnauit an.xxxv.vfq5 ad heraclidaru
defcefum in Pelopoefim circa inirium regni cotin*
thiorum tempore Samuelis.

Xectta etas fecuU.

Thenienfium regnum initiu fumpfit
anno Moyfi.xxxij.an egrefilim Ifrael

I fiMPVlI ?gyP to - xIv ‘ & durauit g duas eta*
W tesvfq>ad.xxix. annuManafferegis
f&IfoBaji luda fub.xvii. regibus an.cccc,Ixxxiii|
F.t fub-xx. principibus quos morstm finiebat an.
ccclxxxi. S per annos principes an.c ii j. & fic i toto
durauit peran.dcccdxxiij.Regu rego fucceffiones
annorumqj feries fubfcribuntur.

([Cenops  diphies didus in duabusnaturisoblo
gitudinem corporis rex.i.regnauit an.l.

Hic in Euboea Athenas codidit q  8t dyadas noia
uit.hacvrbeEuboici Orchomenon appeilauerut.

Granaus res ij.an.ix.

Amphitrion.iij.an.x.

Erithonius.iiii.an.l.

Pandion.v.an.xl.

CHuius tepore Caduis regnabat Thebis ex cuius
Semelenatus eft Dyonifius liber,
Erichteus.vi.an.l.

Cerops.vii.an.xl.

Pandion.viii.an.xxv.

Egens paudionis filius.ix,an,xlvin,
Thefeus.x.an.xxx.

<£Hic cum Athenienfes prius perregionedilper*
fos in vnasji ciuitatem cogregaffet ignommioie eie
dus eft leges primus ipfe conftituens
(CMinos tune leges ae fora conftituit
Carthago hoc tempore a Tyrijs condita eft
Menefteusqui 6£peteo,xi.an.xx.

Mopfus tune regnabat in Cylicia a quo Mopfocre
ne k  Mopfiftif.

Dfmophon,xij.an,xxxiii,

Oxyntes.xiii.an.xii.

Aphydas.xiiii.an.vnum,

Thimotes,xv.an.viii.

Melauthus.xvi.an.xxxvii.

Codrus Melauthi filius.xvii.regnauit an.xxi.
CCodrus iuxta refpofum feipm morti tradidit vt
ppfrn liberaret iterimit i bello Peloponefcaeoi quo
regnum Heradidar^ deftrudu eft qd ccclxxxii.an,
durauit. C[ Hoc tempore Dauid a quo incoaf

quarta eta* regnabat kebreis,

filtra efasfeculf.
poli Jftum coD^um p tineto

pes  flue magiftratus qaos mors (vt feribit Eufe*
biusjfiniebat iecuti funt quorum primus.
CMcdon Codri filius tenuit principatu p an,xx,
Agaftus.ij.an.xxxv/.

Archippus.iii.an.xix,

Terfippus.iiii.an.xli.

Phorbas.v.an,xxxi.

Mecades.vi,an.xxx.

Dyonenetus.vii.an.xxviii,

Pheredus viii.an xix.

Ariphron.ix,an.xx.

Tefpirijs .x.an.xxvii.

Agamneftor xj.an.xx,

Aefchylus.xii,an.xxiii.

Alcaraenon.xiii.an.ij,

Carops.xiiii.an.x.

Aefimedes.xv.an.x,

E!idicus,xvi.an.x.

Hypomenes.xvii.an.x.

Leocrates.xviii. an. x,

Abfander.xik.an,x.

Erixias.xx.an.x.

Cpofl 0os tmni p:uictfpa urnem tv

nobilibus ciuitatis eledi Athenienfibus pr^faerut
annos circiter.ciij. & poft lllos regnum Athenten*
fium deficit &c.

C 'ICatM tStae  JfccuftV

tSiijuim  quoq£ JMe (cttfiit

Berofus a lano qui & fuit tpe Noe inče#
pit Alij vero dicut icepiffe i diebus Mo/
fi a quoda lano qui Saturnu Cretenfem
a Ione fiiio pulfum & fugatum benigne fufcepit ve
rum etiam cu eo regnfi partiri voluit 8t durauit fub
illo noie fub.v.regibus vfq; ad deftrudione Troias
fere.d.an. vt didum eft quandoEneas in diebus
Labdon Hebrgorum iudicis 8C  tune didum eft re*
gnum incepit Latinorum 6C  poft per Afcanium
Albanorum regnum.
fflanus primus rex Italig.

Saturnus fecundus,

Picus tertius
Faunus quartus
Latinusquintus,

ftrgnuiti Hatmmntf
CPoft que regnum quod & prius Itališ didu eft
Latinorum quod durauit fub illo noie vfq; ad ter/
tiumannum regni Acham regis Iudaper duas eta
te^ fub.xv .regibus an,ccccxxvj.

Liri/,

cSpenMum&e fejt cfatib’ fecult oibis bftoptfon«.

ffieges coimtfjfoium.

C Athletes primus rex regnauit an,xxxv.

Eneas f.res regnauit an.uj,
Afcanius,i|,an.xxxviii.

Bepuut alUano^u quod  p.ntis

latinorum.

CSyluius pofthumus (quia poft morte patris na#
tus eftjappellatus aquoomnesreges Albanorum
Siluif nucupati funtrex.iri.an.xxix.

Eneas Syluius.iiii.an.xxxi.

Eatinus Syluius v.an.l,

Cin principioregni iftius Dauid ccepithebreisre
gnare a quo.

©narta etas fecult*

C Alba Syluius v/.an.xxxix.

Syluius Athis fine aegyptius vij.an,xxiiij
Capis Syluius vii.an,xxviii.

Calpetus Syluius ix.an.xiii.

Tyberis Xyberius Syluius x.an.yiii

CHic Dauid regnabat het reis a quo.

C^uatia M )ecuft incfioatat*

Ixionij.anxxxvii.

Agylaus.iii.an.xxxvii.

Ptyminas uii.an.xxxv.

Bacis a quo reges Bacide v.an.xxxv.

Agelas vi,an.xxx.

Eudemus vii.an.xxv.

Arifthemcdes viij an.xxxv
Eoemnon ix.an.xvj
Alexander x,an.xxv.

Phelefteus xi.an.xii.

Automennes xii,an.vnum
CP°ft huncdefecerunt reges in  Corintho&aru
ni principes funt conaituti

fluuias |r/vb iftoFluuiusfvberis eftappellatus dprius CH?cregnaortafuntintertia pate  aliorumvero
' - - qug fua m ali/s etatibus fumpferunt initia tempo*

rareftatdefcribere

OD* 22&<jho au(im  4$>e6:eoJum quo8

a Saule primo rege i  diebus Samueiis fumpfit ex#
ordium firailiter de illius diuifione i  regnum luda
& [frael prius di&um eft.

it ©uatta fBtae  žccw(K,

Egnum Macedonu exortum fuit i  die¬
bus Ozieregis luda ano fcilicet xiii.fui
regni:dur:uiit fub.xl.regibus vfqjinan»

_numnonum Oziže potificis qui mene*

laus dičtus eft a Cranno primo rege vfq; ad Alexa
drum annosccccxlviii.8C ab Alexandro vfq; ad fi
nemregni clxix.intoto dcxxxvii.

CCrannaus primus rexan.xxvri«.
Caenusij.an.xii.

Albula dicebatur.

Agrippa xi.an.xl.

Aremulus fiue Remulus Syluius xii.an.xix
Auentinus Syluius xiii,an,xxxvii.

Procas Syluius xiiii.an.xxui.

Amulius Syluius xv,an.xliiii.

Poftea Amulium Regnu Latinoru fiue Albanogt
nuneupatum eft Regnu Romanorura de quo m#
fra videbimus.

•Jtertmetas Ceculi.

.ro^g^jEgnum Lacedemoniotum circa finem
*“^J§,tertie etatis in diebus Samueiisiudicis
ilfrael anno fcilicet očtauo 8C durauitTub
[nouem regibus vfqj ad xlix.annu regni

Ozif regis luda an.cccxxiiii
CEur iftheus primus rex an. xlij\ hoc tepore Da# Tyrimas ui.an.xxxviit<

uid regnabat hebreis a quo incepit,

©uacea etas fecult

Agis ij.an.viii.

Archeftratus iii.an.xxxuu
Labores iui.an.xxxvii.

Doriftheus v.an,xxix.

Agefilaus vi.an.xlriii,

Archelaus vii.an.lx,

Thelecus viii.an xl.

Alchamenes ix.an,xxxvift
CHic reges Laccdfmoniorum defecerunt.

Cectta etas fecult.

i Orinthiorumregnum fub Samuele orta
n eft.; fdlicetxxv.an.ante regnu Dauid 8i
7 durauit fub xii. regibus vfq; ad annum
r primum Ionathara filium O zix  regis Iu Amyntas xvii.an.vj',
daan,cccxxy iii,  Argus xviii.an.ij.

Perdica iiii.an.xl/.

Archeus v.an.xxxviii.

Philippus vi.an.xxxviii.

Europus vii .an .xxvi.

Cin regno iftius fa&a eft captiuitasa quo inchoa
tur quinta etas.

fEČDutnfdgfoe Ocenit.

Alietas viii.an.xxix.

Amyntas ix.an.l.

Alcxander x.an.xliii/

Perdicas xi.an .xxviii.

Archelaus x»i.an.xxiiii,

Oreftes xiii.au.iii.

Archelaus xiiii.an.iiii.

Anunmsxv.an.j.

Paufaniasxvi.an , i'.

Captiui#

tashieru/

(alem

Cip

€ttegno}6 toitijs tsguti? Cttccefftonfb 9 .

KegesmaceDonum.

Amyntas.xix.an.xix.

Alexander.xx.an.f.

Ptholomeus.xxi.an.iif.

Petdxcus.xxii.an.vx.

Philippus Macedo.xxiii.an.xxvi,

Alexander magnus.xxiiii.an.xii.

CfMortuo Alexandromagno quattuorprincipes
eius regnum cceperunt.Ptholomeus in a?gypto de
quo 8C fuccefforibus iam didurn eft.Seleucus i Sy*
ria Si  Babilonia Antigonus Afiacuius regnu poft
ea redi|t ad Seleucura vt dicaj Philippus Atideus
regnum fiifcepit Macedonum.

Philippus Arideus Alexandri frater. xxv,an, vij.
Caffander.xxvi.an.xix.

C Antigonus Bi  Alexader Caffandri SUj.  xxvii. Si
xviii.an.iiii.

Denxetrius.xxix.an.vi.

Pyrrus.xxx.an. menfes.vij.
LyfiVnachus.xxxj.an.v.

Ptholoineus.xxxii.an./.

Meleagios.xxxiii.menfes duos
Anti pater.xxxirii.an.dies.xl v.

Softenes. xxx v.an. i j.
Antigonus.xxxvi.vx.an.xxxvi.
Demetrius.xxxvi|.an. x.
Antigonus.xxxviii.an.xv.
Philippus.xxxix.an.xlii,

Perfes.x!.rex an.x.

CiSegtB meDoium*

CHuius tempore fada eft captiuitas ludeorum
fub Nabuchodonofor aqua captiuitate incepit
quinta etas.

£dumra etas fecu!f*

Cyrus Medorumdeftruxit imperiumqui(fubuer
fo Aftiage regejtrar.ftulit ad Perfas.

Cpetfdtum JScffrtum.

Egnumperfarum fub Cyrorege exortu
anno tranfmigrationis Babilonicg,xxxi,
durauit fub.xiiii.regibus an.ccl,

Cyrus primus rex an,xxx.
Cambifes.ii.an.viii.

Fratres magiduo.iii.menfes feptem,
Darius.iiii.an.xxxvi.

Xerfes filius Darij. v.an.xx.

Artabanus.vi.menfe feptem qui pro anno compu
tantur.

Artaxerxes qui Longarinus cognominaturrex.vij
annos.xl.

Xerxes.viix.menfes duos,

Sogdianusixmenfes odo
Darius nothus.x.an.xix.

Artaxerxes xf.cognominatus MuernonDarij Si
parifatidis fub quo hiftoria Hefterfada eft:qui’ab
hebreis Affuerus vocatur rex.xi.an.xl.
Atfaxerxes.xii. qui 8i  Ochus didus eft captiuauit

dSub ifto Macedonium regnum defedt qm ipfo Aegyptumregnauit Perfis an,xxvn
intetfedo Romani Uyrios Si  Macedones SC Gala* Arfes Ochi nlius.xin.an.un.
thas Iiberos effe iufferunt,

CCJudtfa /Stas, &ecuti

Edo^j regnu quod fucceffit regno Affi*
riorumfub Arbatoaliasarbaterege in.
cepit ano feptimo Orif regis Iuda & du
rauit vfqs in annum,xix. trafmigrationis
Babilonis fub rebigibus odo annos cclix.

Arbates eni Affyriorum deftrudo imperio regnu
in Medos tranftuht & interim res (vt fcribit Eufe*
biusjfine principibus ageba?vfq; ad Deocu regem
Medorum in medlo aute tepore Caldei pualebant
quo^ feparat? qufda fucceffiones regu ferunf de
gbus fupra.relique quoqj getes .pprijs regibus vte
barif, C Arbates.f.rex regnauit an,xxvrii.
Sofatmus.if.an.xxx.

Medidus.iii.an.xl.

Cardiceas.iiii,an.xui,

Deiocles.v.an.liiii.

Phaortes.vi.an.xxiiii.

Cyaxares alias Cyaraxes,vii.an,xxxii,
Ali3ges.viii,an.xxxviii,

Darius Arfamifilius i xii.an.vi.

Pofthunc perfanim regnu ad Macedones tranfla
tumeft.hunc enim alcxander magnusocciditan*
no Monarchif fug feptimo,

/Stas  3>eai tl

(LiEt6o:twj j&egum Jpitiunu

[Idorum regnu incepitanno.xIviii.Ozig
i‘regis: Iuda & durauit vlq;mannu.xliii.
t tranfmigrationis fub odo regibus an.cir
I citer.cf xxx,

Ardifus.f.xxxvi.

Aliades.ij.an,xiiii.

Meles.iif.an.xu.

Canduules.iiij.3n.xvii,

Cyges.v.an.xxxvi.

Ardis.vi.anxxxvii.

Aliates,vii.an.xlix,

Crefus.viii.an.xv.

CPoft Crefum fubuerfumeft regum Lidorum a
Perfis Crefis nam cum Medi SC  Perfg Babiloniam
obfiderenticontraeos Babilonis tulit auxilium n*

Ll.iiif,

il

£6pett5fum!)eCer efačib'’

ptcr quod fubuerfa Babilone a Cyro perfarum te«
ge appetitur H  fuperatut fic tegniun in perfarum
dmonem tranfit.

jCmium tomanomm Ctic

jceffitlatiuis & ortu habuitin quarta eta#
te indiebus Achaz regis luda fub fepte
regibus vfq$ poft reuerfionemBabilod,
cgcaptiuitatis SC  templi reftaurationeannos.ccxl,

^nuacta etas fecu!t. ,

CR-bmulus priraus rex Romanorum fratre Remo
occifo regnauit an.xxxvif.
fCNuma Pompilius.ij. anno mefes duos: addidit
Ianuarium g L  Februarium & regnauit an.xl|.
Tulius hoftiliusaij.an.xxxn.

Aueus marcius,nu,an,xxui.

Tarquinus prifcus.v.an,xxxv.

In diebusTarquinicaptiuitas hierufalea qua co#
putaturquinta etas.

©»(tira etas fecuU.

CSeruius»vi.an.xxxiiti.

Tatquinus fuperbus.vii.an.xxxvii.

(CHic^pter filium fuumTarquin8 qui Lucretia
cormperatregno expulfus eft Ethic defecit Ro#
tnanoruraregnum.

%mam cotifttles*

fEPoft exados teges confules republicam trada#
bant deinde tribuni plebis ac didatores & rurfum
confules vfq; ad Iulium Cgfarem qui primus fingu
lare arripuit imperium anno fcilicet.xx.Hircani ff#
lij Alexadri regis (acerdotis ludeorum perannos
circiter.cccclxii’

etas feculi

C^xadis regibus duo cofules fotum pet amium
regebant# fiebatannua rautatio.

CPtimi cofules L.lunius brutus 8£ E.Tarquinus
collatinus qui ob inuifum Tarquinorum genus flc
confulatu abdicare eftcompulfus.
dNono anno poft exados reges cteataeftnoua
dignitas fcilicetdidatura SC  magifter equitum
T.Largius primus Romanorum didator.
dDidator autem nullo alio pado creari cofueuit
q cura vis aliquaraaior de improuifo oborta inge
tem vrbi cladem minitari videref.
fEPrimus magifter equitum S.Caffius aT.Eargio
creatus.

CQ.uales tribuni apud reges talesfermeapud di
datorem magiftriequitumfuere; 8(vtius fummu
in populum fuit didatori ita in omnes milites ma#
giftro equitum.

CTribuni poftea de plebe cteati funt:&loco cofu
lum inftituti quoru creando^r initiura fuit Sc  caufa

it:

fecult Oibtstufcetptfsn

feceffio fcilicetplebis apatribusin monte factum
padum enim tune fadum eft vt plebei invtbe ma#
giftratus tenerent.& plebs duos tribunos tantu ha
bere cepit Alfa verofeceftioetres additimoxquin
q; ttem alij hoc pado in plebem Roma. decem tri*
bunorum fuit iurifdido.

dNoia autem cofulum didatoru SC  Tribunoru ge
fub eis pelara facinora enarrare copendiu no reci#
pit,

i&cceflbjes pmdpieZltepBii mcv>

gni orbem vniuerfum qui macedoniu vi
ribus fubadus erat inter feptiti iunr fed
poftea varia bellorum forte cotiigentes
ad paucos collcda eft.

<£PthoIomeus accepit Egyptum.

Affricam 8£ Arabiam
lEEaomedon Sytiam
FilotasCiliciam PhiloIJmcos,

|£Fetopacus Mediammaiorem,

Sothet gdice Mediana mmotem
Synus Sufamanam gentem
Antigonus PhiUppiPhrigiam
Nearchus Liciam SC  Pamphiliam
Caffandet Cariam Menander Ltdiam

Leomacus Phrigiamminorem
Lifimachus Tradam 8£ Ponthu
Eumenis Capadodam SC  pathagoniam,
Selenchus Antiochi Summam caftrorum.
Caffenderantipatri Stipatores & Satellites
Taxilus Seres inter hifdafpe SC  Nidum
Phiton Agenotis Cooniasin India conditas.
Qxiarches Paropamenos in fine Caucafi
Sybiroes AtacuftosgC chedros,

Scatanot Dracheos SC  Areos
Amyntas Attianos
SythenfitaDogdianos
CanorPatthos
Phihppus Hircanos
Phrata fenes Armemos
Thelepotcmus perfas
Penceftes Babilonios
Archeuspellaffos
Archefilaus Mefopotamiam

l|Artho 92  regum nota SC  armalegimus;
.rcgnorumveronufg repet imus annos
Parthi enim Scythe funt bellico fiffimi
quoi£ virtute SC  fortitudine Macedo#
, » nes mortuo Alexadro expeti funt du#
rauitcj! reguu eoije ab vltimo Dario qui ab Alexan
drovidus eftvfq;ad Artabanu annos. dxxxviij.
Arfaces eni parthoije rex a quo ipfi Arfeid? vocatt
funtBadrianos(quibus ex alexandri otdtnattone

Ctregtiotfifoitffs tegflti? RicceffionAtis.'

I&ttts  p(W0o:um.

Theoclorus prgeratjin feruitutem defnde Seleucu
Syri§ regem poftea Hircanos redegit. Tafa etiam
vrbe in excelfo gdificata gentem maximam c5fti*
tuit Romanis f§pe formidatam Quarta enim fuc,
ceffioneMitridates Parthis imperauit.

Arfaces itaqj rex primus Parthorum,
Atfacesitem.it,

Priapamis.iii,

Mitridates huius nominis pnmus.iiii,

Phrates.v.

Artabanus.vi.

M/thidates.ii,rex.vn,

Crodes.viii.

Pacorus.ix.

C Vologefus fub Nerone regnum obtinuit.
(EArtabanus vltimus Parthorum tenuit regnnm
que Artaxerxes Perfa eius -miles'interfecit regnu q;
perfis reftiturt: regnum qj deinceps perfarum non
parthorum dičtum eft.

$Zumt8te teges,

Vmidia: flmiliter regum nofcuntur no.
Srnina fedregnorum certinon numera,
***-><, tur anni.

&fle, špiiel

rex Aflg femetipfum (TSeleucusenimfinCio

Seleuco tradidit. cilia capto demetriojde,

cimotertio poft mortem Alexandri regnareccepit
A % 8C  Syr ix : 8£ durauit regnum fub.xvii.regibus
an.ccxx.

C Antiochus fother.Syrias SAfite fecundus tex
an.xix,

C Antiochus Theos in Syria rex.iii,regnauit a tu
nos.xv,

fTSeleucusGalIunais.nii.an.xx,

Selencus Ceraunos.v.an,xx.

Antiochus magnus vi.an.xxxvi,

Seleuchus Philopator. vii.an.xu,

Antiochus Epyphanes.vin.an,xi,

Antiochus Eupator.ixan.iii
Demetrius Sother.x.an.xii.

Alexanderxi.an,x.&in. vit*

Demetnus.xii.an.iii,

Antiochus Sedetes.xiii.an.ix,

Demetrius.xiiii. iterum an.iiii,

Antiochus Grypus xv.an.xii.

A ntiochus Cyriccus.xvi.an,xviii,

Philippus xvii.an.ii.

ČMalTenifa rex.xliiii. filios relinquens inter quos <EHucufq; Syria pofTefla per reges in  Romanam
Scipionem iumorem dmiforem 8i  diuifionis arbi, ditionem ceffit. Anthiochus enim in Parthos fu#

trumeffe voluit regnauit annos.xI.

CMycipfa Maffenife filius fratribus morbo abs

fumptis folusregnauit.l

CAtherbal

CRufal.

<EIugurtha;Mycipfe ex cocubina filius fratrisfuos
ignobilitate eius defpicientes occidi fecit:& regnu
vfurpauit tandem veto Rome incarcere conftitu,
tus ibidem ftrangnlatus eft.

(L3uccej}o:e8 pimcipes&lcpdnl

|Lexandro magno mortuoquat,
ftuor magnipricipes eiusiin quin,
|ta §tate regnare cceperunt in di,
juetfis monarchif regioibus.Ptho
f lomcus m aegypto: Philippus Ari
a-s^sassiasK^deusdiftusm Macedomadequi
bus fupra vifum eftide alifs duobus fcilicet Antfgo
no 0c Seleucofqui in Syria & Afia reges fueruntj
dicendumeft

C2&e<?es Bjie*

C Antigonus primus
regnauit mafiaanos
xviu.

Demetrius cognome,
to Polyarretes,ii,
rcx

Ž&egee&piie*

fE Seleucus Nichanor
primus rex Syrias 8f Ba,
biloni^ S fuperiorum lo
corum regnauit annos.
xxxii,

CESeleucus

giens/Pompeio fe tradidit ipoft qucm Philippus
captus eft.

JmpeKrtoiee Somerni,

^ Ofteriori loco a Gabino confule Romano#
|rumimperatorum ferieseft crdinandaCu
lenim con fulesregere ceflaffent imperato#
res dominari cceperunt'. Quinon regesfquoniam
nomenillud Romanis eratignominiofum/ed Cg
fares appellati funt:quorum ptimus fuit.

CECaius Iultus cgfar a quo(vt dičtum Jeft Ro.prfn
cipes Cgfares diifti iuntamperauit annos. iiii.& me
fes. vii.

Očtouianus fecundus imperator Auguftus ja’quo
Romanorum reges Augufti appellati funt impe#
rauit an.lvi.

CAnno Imperij huius. xlij.Chfiftus filiusdeiin {tas
Bethleem ludeatnafcitur:quoannovtferibit Eu# ...

febius ccepit Chriftianorum falus qui 8£ primus an n ' •

nusChriftianae falutis numeratur Si in  illo ineipit
fexta stas,

etae £>uuf!i.

CHicfcu fibidiuinos honores roani exiberet;Sy
billam Tiburtinam confuluit qug poft triu dierum
ieiunium refpondit qug beatus Auguftixyiii.lt.de

Copenfcttimfeefejt etaftb*fecu!t'c;tl)te Defcripiicne*


Augufti,

3!illpeCiitO££6 Ecmant* 3jm{)et(iroics^omnu

cfuitate dei capi.xxiti.refert dicens ludicij fignum cifixerant. CColligitur omne tempus m fecundo
tcllus (udore madefcet e c?lo rex adueniet g fecla anno imperij Vefpafiani;: & nouiffimae euerfionis
futurus & funt.xxvii. quorum vltimus eftyide«det e Hierofolymitanorum a. xv. anno Tyberij Csefaris
celo igmfq; 8c fulphuris amnis,quibus didis cplum & aboxordio predicationis Chriftian.xliii.

Ulico apertumeft. Viditq; Auguft/^Us in cselo pub $[Tytus. xi.an.iimenles.il.
cherrima virginem puerulu baiulantem: 8č vocem f£Domidanus’Tyti frater x!i.annos.xv.menles,v.
audiuit hec Ara filij dei e it. CHuius Sybill? gra# C Ab hoc:fecunda Chriftianorum perfecutio. Secunda

tia alias S*ybillas hicrecenfere curaui quas ena va# CNerua.xiii.annura vnum menfes.iiii. pfecutio

ticinatrices mulieres Varro comemorarilias quoq; ffTraianus. xiiii.an.xix. menies.vi.vel fecundum xpiano^.
quos etiam Ladantius libro primo capitulo iexto alios.xviii.menfes.vi.

CSub hoc tertia Chriltianorum perfecutio, Tertiagf (

« 3 .»f


primus

CM« 3

Gordan

£phi!‘F

uitan.M

CHici

Paffio

Chrifti,

ponit.

C%Stffatum Decem xSp|?fo0ue,

Sybilla Perfica prima.

Sybilla Lybica.i j.

Sy billa Dclphica.iif*

Sybilla Cumea.iiij.

Sybilla Erythrea.v.

SybillaSamia.v|'.i
SybillaCumana.vif.

Sybilla Hellefpontica.vii(.

Sybilla Phrygea,ix.

Sybilla Tyburtina.x.

CTyberius Claudius Nero.iij, Ro,imperator im
perauit an.xxii,vel.xxiii.

CHuius iperij anno.xviii. Chriftus palTus eft mor natus fi*t,
tem:quod manifeftat Lucas in euangeho cap,tii,in
quo (cribit poft.xv,annum Tybertj tribus annis do
minumprfdicaffe.

CCaius cognominatus Galligula quia eius tem#
e calligas marg

,e

31 ofcpgi in  Meffos cutl °*

Traiani.

CTraiano Romanisimperante mortus eft noftet
Iofephus Rom? cum gloria.

#£Hic enim in excidio Hierofolym? captus a Ve#
fpafiano &Tyto principibusfvtipfemetfcribitjro
mam ducitur & propter ingenij acrimoniam a Se#
natu & populo Romano magnifice honoraE Q.ui
8t  fi ludeus permanferit: genus tamen Chriftiano#
rum fepe laudauit.Huiu(q; volumma tant? audo
ritatis apud Romanos adhuc illo viuerite habita
funt vt bibliotec? public? fint comendata.Ipfe ve#
ro poft mortemftatua erea a Senatu 8C populo do

Operator ftianusf
jpianus. Decius.

vii-pef( e ' <[Hicr

cutio pcrlccu

pore inuentum fuit deferre (

s margaritis infi

Ecreueramfvt ante hac repromifera)hic
complicarevela; Sed cum de nonnullis
imperatoribus 8 i  ecclefite perfecutioni#

jbusiam meminerim reliquorumnomi#

gnitas.iiii.Lmperator; imperauit annos.iii.8c men# na & annos atq; perfecutionum numerum q bre#
fes.x. uiffime pet ftringam,

CClaudius v.an.xtii.menfes.ix. CHadrianus cognomento Helys Ro.imperator.

CNerodomicius.vi.an.xiiii.menfes.vn. xv.tmperauitan.xxii.

Prima p fe C Abifto prima Chriftianoru$ Perfecutio poft va CAntonius pius cum Aurelio & Lucio filijs fuis

cutio xoia rias a  LHeis Chrifti difcipuliš inflidas, xvi.an.xxiii.menfes.iii.

norum. C Galba  Sergius.vit.menfes.vit. CMarchus Antonius cognomcntoVatus,xvi.an.

C Otho Lucius.vm.menfes.iu. xix.

CVitellius.ix.menfes.viix. CSub hoc quarta Chriftianotum perfecutio. Quarta

C Vefpafianus apud ludeam imperator ab exerci CCommodus Lucius Antoninus didus.xvui.an. xptano^

tu appellatus: bellum Tyto filio comittens Roma xix.menf.vnum. giecuao,

per Alexadriam proficifcimr,x.imperator; impera CHelius pettinax.xix.men.vi.

uit an.tx.menfes,xi. cDidius lulianus qm a multis inter imperatores

non nominatur.xx.a Seuero interemptus mefe im
fE&eflmtio noMma ffiiemfdtem,  pem feptimo.

CSeuerus.xxt.annos.xvm.

CHuius Imperij' anno fecundo Tytus ludeaca# CP er f ecut: 'oquinta Chriftianorum. Quintap

pta 8£ Hierufaletn fubuerfa fexcenta millia viroruj C Antonius.ii. qui Catacalla & Baffianus didus fecutio.

vtfcribit Eufebtus S lofphus vndecies cetena mil eft.xxii.an.vii.

lia farne & gladio dicit pertfle: 8C alta centum millia C Macnnus.xxiii.an.f«

captiuorum publice venundata: 6C  tališ deftrudio C Marcus Aurelius Antonius cognomento Helio

tada eft in dtebuspafch? in quibusfaluatore ctu# gobalus,xxuu.an,iiii,

CHici

piusicn
Jcuitam
pafioru
QuidM
FiblMi:
nioren 11

/?3itum8

Valerian
Stepban
tius & Y|
didusD
faremal
tijlegitui
Ium futfl
fares a
runt.
CCallus
menfes.it
Valeriam
Oftauap COdaut

iscuiio CClaudi
vmimmci
Aurelianii
Nonaper CNonap
Status,«
(EFlorian
5®pfitim

Pr°bus.xx;
CCharus i
3nnos.ii.
CDioclcti

ž*»i> Sdlaa

fscutio

j^Galeriu.

ffR 31 ""

fc“ co »



ICO

„‘Sc/

25 S \

'"‘■'»to T

-M.,' !

■■"■Nule,

v  '^knhtro
^moooniSe,

■ —Mi Ortaa,
"•■»UMttlil

-:• ^ : j

CKnditlJpt*,

fv .•:...:)

w jerfproowTik
x* cjb dt  nflnnfc
■•• * poktuioni/

. ■

|r» • Kaumpoatot*

, ■••.;. v v .on.
uA  r-aMii.ffl-:

€1  repo:« infttfs regnc^ racceOifottflKto

■tti *!«***
nr^ 0 ^ 1

ide im

Vl.gfecu#

Cio*

Primus


&&*

(M

(e#

.-**** 0

Hdi«

C3|mpet<ifc:ee JKomanf*

Alex3nder.xxv.an.xiii.

Maximinus.xxvi.an.iii.

<£Hic fextus fuit ecclefig perfecutor.
Gordianus.xxxii.an, vi.

CCPhilippus cum Philippo filio fuo,xxvui.impera
uit an.vii.

CHic primus ex Romanis impcratoribus Chri#
imperator ftianus fuit.
xpianus. j~)erius.xxix.

vii.perie# |£HicpoftNeronom:feptimam feeiVinEcclefia
cutio perfecutionero,

CHic inter hiftoricos oritur varietas.cum Eutro#
pius fcribit q> inter cgtcrosbeatiffimu Laurentium
Ieuitam St  martyre igne excoxit: qui fub Sixto pa#
pa fforuitadeo imperiu deri j nonnulii prolongant
Quidam huncDecium fenioremfub iquopalftis
Fabianus St  Comelius ponunt: deinde Decium iu
niorem Cgfarem:& inter iftos duos Gallutn Volu#
fianum 8C alios imperatores fuifie aiunt: St  poftea
Valerianum cum Ga!icno.fub quibus)paffi Lucius
Stephanus St  S:xtus fummi pontiffcesacLauren
tius St  Ypolitus. Ideo Galienus binomius afleritur
didusDecius Galienus. Verum aliqui Decium Cg
farem a Philippo conftitutum cum in vita Lauren
ti j legitur Decius Cgfar St  no imperator fub eo paf
fum fuiffe Laurentium cum antiquitusaliquiCg»
fares & aliqui Auguftupoftremo imperatores fue#
runt.

^[Gallusge Volutianus eiusfilius.xxx.annos.ii,
menfes.iii.

Valerianus cum Galieno fi!io.xxxi.an.xv.

Oftaufl p CO&aua perfecutio Chriftianorum.

(@cuiio CClaudius.ii.6iQ,iuntilius eius frater.xxxii.annu
vnummenfes.ix.

Aurelianus,xxxiii,an.v.menfes.vi.

Nonaper CNonaperfecutio Chriftianorum fub Aureliano
fecutio Tacitus.xxxiiii.menfes fex.

<£FIorianus frater Tacini non fenatus audoritate
fumpfitimperium vix.n.menfibus Ste,
Probus.xxxv.an.vi.menfes.vi.

CCharus cum fili js Carino St  Numeriano,xxxyi.
annos.ii.

CDiocletianus St  Maximianus.xxxvii.annos xx.
<E Maxima ab iftis Chriftianorum perfecutio in or
Decimap dinedecima.

fecutio <L'Galerius folus biennio imperium tenuit;8C cum
Conftantio St  Lucio.xxxviii.an.xvi.

C Hio conftantius fponfus Heleng St  pater Con#
ftantini magni,

Onftantinus magnus huius nominis pri
mus Conftantij & Heleng filius deiecit
Maxentium Licinium K Maxiinianum
_tyrannos;8£ pacem ecclefig circa annum
domini, cccxxxix. procurauit eamq; ampliftimus
donauitmuneribus.f^Hic enim a beato Silueftro
vnacum Crifpo filio baptifatus p gtatifs deo exol#
uendisfvt Gratianuns. xcvij.diftindione traditj
ipfi Silueftro St  fuccefforibus fuis palatium Latera
nenfe imperij fui primo dedit: deinde coronam ca
pitisfui fimul(f fuperhumerale clamidernpurpu#
ream atq> coccineam tunicam: 8i omnia alfa impe
rialiaindumentaivtpontificalis apex honoraretur
cotulit ac denic^ cum palacio fuo.Romanamqj vr#
bem St  omnes Italig puincias loca:8cciuitates Sil#
ueftro St  fuccefforibus cocedens: mox Romanum
imperium in orientales regiones traftulit in Bizan#
tini ruinis ciuitatem nornmi fuogdificauit quam
St  fecundam Romam nommauit vbi Si  imperium
fuumconftituitafferens vbi lacerdotium principa
tus St  Chriftiang religionis caput effetiuftum non
efieimperatoremterrenu illicpoteftatem habere.

Hic itaq; in ord ine.xxxix.imperator: impetauit an
nos, xxxi,mon fes, x.

£on(fantinopoti(am(mpetatotee.

CConftantinus fecundus Conftans Bi  Canftan#
tius fratres fihj Conftantini magni Conftantinopo
litanus imperator fccudus:&in ordine ad alios,xl.
imperauit an.xxiiii.menfes. v.
j][Conftantius Arrianus effedus perfequitur chri
ftianustotoorbe: St  eft vndecima periecutio Ec# Vndcci#
clefiae. maperfe#

Clulianus Galfi Ctefaris Germanus timens ne a cut10
Conftantio occideretur monachus fadus eft: de#
mam fugiens pet diuerfas',puincias Magos & ario
los vt fi imperator fieri poffet perquirebat:cui cum
(quodam mago mediatejdemon apparuiffet acee
pta ab lpfo fidei Chriftiang renunciatione futuru
imperatore prgdixit. Ideo apoftata merito didus
eft.iii.Conftantinopolitanus Si  in ordine,xli,impe
ratorimperauit an.ii.tr enfes.viii.

CDuodecima ab eo Chnftianomm perfecutio. Xu. gfecu
Iouinianns Coftantinopolitanus imperator.nii.gC tio
in ordine.xlii.imperauit menfes. viii.

(L Valentinianus St  Valeus. xliii.annos.xi.menfcs
quinqp.

C[ Valeus frater prgdi. Valentiniani cum Gratiano
St  Valentiniano fratris filijs.xliiii.an iiii.

<E Decimatertia Chriftianorum ab lfto Valente ar
riano perfecutio orta eft.

CGratianus cum fratre Valentiniano Si  Theodo
fio.xfv.an.vi.

Crheodofius primus,xlyi.an,i’

Copcnfcitimbefejt etattb* fcculi o$t;£ befcrfpfione*

C3|mpetflto:c0 Conftairtmopoftta*

Archadius.xlvii.aa.xui.

CHonorius cum Theodofio iuniorc fratris nlio,
xlviii.an xv.vel,xvi.

Theodofius.ii.cum Valentiniano genero fuo.xlix,
an.xxvii.

Marcianus cum Valentiniano.l,an. Vii.

CLeo huius nonunis primus .li.annos.xvix.vcl.

XVI.

Xeno.lii.an.xxii.

Anaftafius huius nominis primus.an.xxxvi.
Iuftinus fenior.hii.an.ix.

CIuftinianus.i.qui compilauit libroscodicis &di
geftaliiii.an.xxxyiii.

Iuftinus,ii,lv.an.xi.

CTybenus.ii, Pauperibus liberatiffimus. lyi, an#
nosfeptem.

Mauricius,lvii.an.xx.

Phoca,lviii.an.viii.

CEHeradius cum Conftantino filio fuo,lix.annos.
xxix.

Conftantinus.iu.lx.folus men.iiii.

Heracleoncum Martina matre.lxi.an.ii.
CConftans Coftantinopolitanus imperator.lxii,
an.xxvii.

Mezentius alias Mifleffus.Ixiii.menfes.vi,

Conftantinus,iiii.Ixiiii.an.xvii.

luftinus.iii, Conftantini films.lxv.an,x,

Iuftinianus,ii.Ixyi.an.x.

Leontiuspatricius.lxvii.an.iii.

Tyberius,m.lxviii,an,vii.

Leo.xi.lxix.an.iii,

Iuftinianus iterum.an.yi.

Philippus qui Sc  Philippicus,lxx,an.i.

Anaftafius,ii.lxxi.an,iii,

Theodofius.iii.lxxii.an,i.

Lep.iii.cum Conftantino filio.lxxiii«an.xxv.

Conftantinus.v.!xxiiii.an,xxxv.

Leo.iiii.lxxv.an.v.

CConftantinus.vi.cum Hyrenematre.lxxvi.ann.
x.6c£olus poft an.v.matre violeter eieda: fed poft
ea ipfaffiho in carcere pofitojfola quinq; annos im
perauit.

C4f tanci  3[mpetafo:c8»

fCCgatofas ma^mie rep fitmomm

Imperiutn accepitRomanorum &  tmperauit an,
xiiii.menfem vnum.

CLudouicus.i, cognomento pius cum Lothario
fiiio,lxxxi.

Lotharius.i,Ixxxii.an.x.

Ludouicus.ii.lxxxiii.an.xxi.

CCharoluscaluus di&us.lxxxiui,annoSiii?',raen'
fes,ix.

3! ntpnatotee*

CCharolusgroffus.iii.lxxxv.an;xii,

C Arnulpbus.lxxxvi.an.xu.
Cl-udouicus.iii.lxxxvi.an.vi.

{£Jjtatiimpetato:ee,

CBerengarius.i.ex Longobardarura reg/a ftirpe
fuperato apud Veronam Ludouico primus in Ita<
liam imperium fibi vendicauit,lxxx viii.an.iiii.
CConrardus Alemanus imperauit in Gallia a tu
nos.vii.

CBerengatiustii. lxxxix.non habuit coronam (in
Italia imperauit an. viii.

Hugo arelatenfis comes.xc.m Italia an.x.
Lotharius.ii.xci.in Italia an.ii.

CHenricus.i.inGermania an.xviii.interimpera#
tores computatur,

CBerengarius.iiii.in Italia cum Alberto,xcu.an*
nos.xi.

C(5etm<mi tmpetafo:ee,

COtto primus Germanorum imperator: ti in  or#
dine.xciii.an.xu.

Otto.ii xciiii.an.xx.

Otto, iii.xcy.an,xix.

iBtutoium  Imperij fofitfutfo per

Gregorium quintum.

CHuius tempere feptera eleftores Imperij infti#
tuunturftraflatoenimad Aleraanos impeno quo
folidiorifirmitate fubfifteret fundatum firmatuq;
dicitur fupra quattuor columnas tcilicet quattuor
Duces:quattuorMarchiones: quattuor Lantgra#
uios:quattuor Burggrauios:quattuor Comites.iiii.
Barones:quattuorLiberos:quattuorMilites:ciuita
tes quattuor:villas quattuor &  Rufticosiftceos or#
dinat Hartinannus Sichedel.

špitituake*

C Epifcopus Treuere/
fis.

C Epus colonienfis,
Epus Maguntinus.
ZDucee.

Seuif

Phramifuerg

Palatinus,

Lothoringig

^ateflionee

Mifne

Moranig.

Padug

Brandemburg,

šecufatee.

CRexBoemig
Palatinus regni.
Dux Saxonig.
MarchioBranden,

gantgtauiu

Durgen.

Haflig

Leuchtembeg.

Alfacif.

^ur^tauiL

Merdburg

Nurrabreg

Renedi

Strumburg,

€ftcgt:o?5 tntdts tcgnasfdccerfionftms*

C^omifce j^rfitee tBifim

Smartžburg. Andelau Limpergf,

Klefen Meldiugen Cufis.

Žilic Strueclin Voefterburg

Sopheif. Frauenberg Aldemalden.
CMartinus vero in  fua cronica Iacobus Bergoč
menfis clanus eos ordinantfic.Tres cancellatij.
CMaguntinus Germanij,

C Treuerenfis Gallij.

CColonienfis Italif.

CMarchio Brandeburgenfis camerarius,

CPalatinus dapifer.

f£Dux Saxome portitor Enfis,

Boemus Picema.

CMaguntinenfis Treuerenfis Colonferi.

Verfus, CQ. u ifi b et imperij fit canceilarius horurt
frFft Palatinas dapife dux portitor Enfis
CMarchio prjpofitus Camerj picerna Boemus.
CHiftatuunt dominum cundisper fjculafum#
mum.

„  CHenricus.if.quartus Germanorum gcintotoor
Sctus  cit, dine.xcvj.an.xix.menfes.v.

CContardus.ij.xcvij.an.xx.alias,xvii/.

CHenricus.iij.xcviil.an.xvij,

CHenricus.iiij.xcix.an.xlix,

CHenricus,v.c.an.xv»

CLotharius.iiij.cj.an.xj,
CConrardus.iij.cij.an.xv.
CFredericus.j,ciij.anxxxvi j*
CHenricus.vj.an.diij.an.vij,

C Otto.iii jcv.cuifvt dicit Martfnus)propter male
ficium fuum anni non funtattributi.
CFredericus.ij.cvj.anno.xxxiij.

CHenricus.vij. rex Romanorum fuitdelatus.Su
railiter SC  Guillermus čomes Holandi j:fed ad pon
tificalem benedidionem non peruenetunt.
CSimiliter Alphonfus rex Caftellg: SC  Richardus
Cornubif eledi funt fed neuter fuitconfirmatus.
CIfteFredericus ab.fnnocetio in Lugdunefi con#
cilio eft a regia SC  imperiali dignitate depofitus yn
de vacauit impenura annos,xxyii j,

CRofiulphus.cvij.an.xix.Polt que vacauit impe*
riumvnoanno.

C Adulphus .cvii j.an.v j,

Albertus primus.cix.an.x.

CHenricus.vii jcx.an.ix.poft quem vacauitimpe
riumvnoanno,

C Ludouicus Bauarus.iiij.cxj.an,xxxu j.

CCharolus.iiij.cxij.an.xxxij,

CVentiflaus.cxiij.an.xxij,

CRobertus Baucris.cxiiij,an,x,

CSigifmundus cxv.an.xxvij.

CHic congregauit concilium Conftantienfe vbi
Martinus quintus papa fuit eledus depofitus Io#
hanne.xxiij.se  Gregorio.xij.& Benedido,xiij,
CAlbertus.ij,cxviii.an.ii.

CFredericus. iii.cxix, an.liii;

CMaximilianus Frederico patre mortuo qui iam
cum patre feptem annis regnauerat nuc regnat no
Imperatonfed tantummodo rex Romanorum ap*
pellatus qui St  iamfub illonomine.xxviii.an.per#
manens nnudutn coronam de mote a fummo po>
tifice iufcepit.

CEiplicitbreueac pertitilede fex setatibus fecufi
compendium.In quo perftringitur Chrifti Genea
Jogiaiac multa aliafeitu digniffirna continenturifd
licet breuis Cofmographi j recolledio: SC  omnium
fermeregnorum origo fuccefiio Si  ffnis: quiqs te*
ges ihillis/gt quot annisregnaueriit illi prjfertint
quorum Iofephus SC  iacras litterj mentionem ege#
funt; 86  generaliter de omnibus Imperatofibus/ac
Fracorum regibus;a natiuitate Chrifti vfigp ad hfc
tempora fuccindatraditio:quae omnia fapientifli#
mus theologij profeffor Magifter RobertusGou!
let non fine multa lucubratione ingentiq; labore
compilauit.

C3np?efenfis compcnuU tommetv/

datione lohatmis de Gouy Morinenfis Epigramma.

|£Tempota quifquisamatIongi difcretusatui
Nofcere vel fluxos rurfus habere dies:

Aut veterum quaenam fuerit profapia Regura
Sceptraq; quot foles regia quifqj tulit:

Quas aquilo:quas eurus habet:quas cyrthius vrbes
Q,ua('q; feras tumidis irr/gat aufter aquis:

Hgclege fuccin&ifmoueojcompendia libri:

Splendiia qu? terfo pollicegeftanotant

Aetatum cemes difcrimina multaq; vitg
Signa:dabunt moreš dexteritafqj patrum.

Regnorum fiquidera cafus regumq; propago
Premia longeuf profperitatis alunt.

Fifta nec hic vani pingunt mendacia fud
At folum:quicquid littera vera:doceti

Mulca igitur nofter tollatur laude Robertus
Petuigili cuius raunere tanta patent.

Nam qugcunqjtenent prolisa volumina longo
Contextu:pautis conferet ide liber.

Talia quid prgftatfftudij condantia fenfus
In tenebris pernox afiiduufq; labor.

Stngula fcelici genuit quf neuftria fato
Paladts vt largas multiplieatet opes.

CFINIS LAVS DEO.

i^abe^catttilde fecto^p^eclara 3otep^c tabel btftoilctopera

ybemme:a profundiffimo Theologif profeflfore lic vtprftniflumeft elaborata
opera Sc impenfis Frantifci Regnault Sc Iohanis Petit Ltbrari js ImprrfTaiSC
ab innumeris erroribus quibus antea fcatebant terfa atq; caftigata:ne lis
er go mgcatus prgces alriffimo fundito pro eo qui prgdida opera
ad comituutem hominum vtilitatem:non fine magnis vig u
Itjs SC accurato labore exGoluit:ac ipfos bi bliopolas qui
m  hoc opere rnagnos fecerut impefas liberali
empti&e  febleuato qd fi f ecetis  michi ere
de magis ribi .pderit hic liber in Biblio
teca q numus m archa.Vale imprefr
(um Parrhifij. Anno Dni.M.quin#
gentefimo decimonono:
penultuna
Maij,

)