HS'S /Mm is ALDRO\! Šm 0cn Ji IB f S «” 1 '?',?™ Profe^plicR® *3U Vrufe^tMusai Mp. '\m JsL r t;iNAF Rl PRINc IPEx lllf 3/ rftfoMENTI MARc H ,o^^^ P{. 4 GE LANI CORj M. Antonij Bermae Bibliopol. Bon on: iMfiiiijjiiiiiiiiiiniHmiiiiili BARTHOLOMAEVS A M li K O S I N V S Benigno Lečtori S. HTV S inualuit confuetudo ad noftram vfque penerrans ajtatem, Ledor benigne,vt nouus alicuius agri colonus pr^tericos reddi- tusannuosdiligenter examinet,vt inde aliquam quamuis rudem fucuri emolumenti cognitionemeliciat:quemadmodum prodeil militibus.,quid antca in delendis bellorum reliquijsegerint Duces,& belii Im peratores,digtiofcere: Vt&ipfi quomodo bella impofterum fint rufcipicnda, & conficienda,intelligant. I'uxtatritum,& vulgare adagium. Ratio pr&teriti fctnfutura facit . Idemmihi in prefentia contigiffe reor ,qui ad culturam Agri hiftorici rerum naturalium dodiflimi Vly(Tis Aldrouandi ( qui re ipfa ^Tovrog.d^aOav appellandus eflet) nuper eledusdicet, vtveteri prouerbioGra?- cisdicifolet, tanquam xopx°P°? , primum volumina de Inledis , de CruftaceiSjde Auibus 3 de Hfcibus, &de Quadrupedibus rum folidipedibus, tlimbifuicis euulgataefle comperh deinde voluensj& pertradans lcanes non folumanimantium,fedca;terorumqiioque naturalium in tabel lis cum carie rixantibus diligentiflime Coelatas,quse in Mufeoolim AuthoriSj nune vero 11- luftriffimi Senatus Bononieiifis^pro viribus,intadce feruantur ,collegi Quadru< pedumdigitatorum viuiparorum, &ouiparorum,itemDracologiae,& Tera- tologiae,nec no Foflilium hiftorias neceffario vitalibus auris efle comittendas. Propterea modo Quadrupedum digitatorumopusfummolabore,&omni in- duftria colledum ,nec non tanca accesfione cumulatum, ad tuam commodita- temfledor humane) in lucern promo/vt nil, autparumhuic addi pode videa- turv Erit enim volumenhoeVeluti promptuarium J ex quo lingulis qug ribi circa naturam, moreš, & medicas vires pr^didorum animantium propofita fuerint,refponrionesidoneasexhaurire poteris;quod fi tibigratumfore perce pero,alijs operibus prgdičiis in afpedum publieum producendis{Deo fauentej alaeriori animo onines meos conatus deftinabo. jt tam? "ust <***;> s 4* * ***«» «**'** om EIVSDEM A D EVMDEM. Tetraftichon. S / liber ojfjfendet ~^drijs erroribus dure f , Q^'td facidm ? cnlpa h^tc 3 uon med , culpu typi e&. OmniA > tu fdpiens Leclor 3 mendofa lependo > ■ o Corrige > accurate euolui pro Eminentifs.de 'Reuerendijfs, D. D. (fdrd.Columna Archiep. Bononienji, in quo mhil nec deuium ob orthodoxa mBrd fide, nec obaium bonis moribus percepi, quin gotius plurima fapkntijjimorum e Uiromm lucernis dignijjima . Quid enim in eis $minedtf anmpenium^an eruditio^an labor di fcrimindrc impo fji bile gpel difficilli - mum ejl . Typis ergo mandeiur, ne tanta lampas fub modio contineatur, fedfu- pr a menfam pofita omnibus longe late:q s fplendorem emittat. Ego Don Očiauianus FinatiusClericis Regularis San&iPauli, & in MetropolitanaBononienfi Pcenitentiarius &c. v E Go Fr,Hi.eronymus Onnphrius Bgmdnus ,ex Conuentu S .Aldrin Grdtidrum D 'chrr collegiatuS) fg) Le Bor puhlic us ,ac fanElifJima InquiJitionis Confultor 3 jl/Lirdquadam animiobleblatione 3 atque attentione totum boe aureumopus 3 ac fatis €ophfum 3 inferiptum deQuadrupedibus digitatisconfcriptum ab HluBriJJimo, dtqueExcellcntiffimoViroP r iyffe Aldrouando Patricio Bonon. perlegkcumq>in eo mhil repererim 3 qued, am pias giorum hominum avtresoffendat,aut fit contra eccle - fiaflicas vegulas 3 dc fdnLiiones^uin potius multum ytilitatis inde to ti homini mer- gere cognouerim,ideo in Delgloriam ,ae communem onrnium^tilitatem tjpis cx - eujšum ittlucemprodire cenjui. Imprimatur igitur Idemquij& fup.Fr.Hieronymus &c. nomine R.P.M.Pauif deGarex. Inq.Bon. / Jjj / , }r. >;; ■ P, . • ; - . • t , : Summa Priuilegij S. Cafarere Maieftatis. P Ejuilegto SdcraCafarere AAaieflatis cautumeft^ne quis aliquam hijloridrum f l/lyJJis Aldrouandi Bonon. quolumeninchoandum 3 recudat- ) ant alibi recufam~yendat 3 fub p osna 3 quotiefcunque deprehenfus fuerit y pnuationisomnium librorum^fg) decem marcha- rum auri puri 3 prom Idtihs pa tet indyplomate Ctgfdreo datoin drceregid. Prag g H ERRESTRIVM Animancium tria quafi Turama genera ,nempe Iumenca, Reptilii, &£eftiasin Tacns literis poni cuique coniečia- mu* ci1ccxploratifliraum, catj Plata itrfera, &manfuetadiftmguitjinter qu«t Aiifiotdcs, quse crcurantur, & ctfcrantur anrmanti.a collocauit. Nos autem qua- dtupedum tračtationera iam inchoatam m tditis libr s dc folipedi* t>us,& bifulciSjm6xinpra?rcnutaraode quadiupcdjbusdigitatis viuiparisj & in aircro ^^ou paris pcrf.-duri , tria qmdrupedum genera conftituimus ; vnuin clicicur * le Penonfciifuitijideoqi / t40K<»!'w^op.vtl / t4aVw i ^o^,& iuxca Euripidem i u.ovo^HAoi' nuntupatu, quafi vnatancu n vr\gula pt*rditunii',l > iinins,>oIidipedciTi,&Theodorus Gaza Solipedem vocitabat. Alccfum,quor{? ahterior,& poftertor ?:itScuiufcunq.pedisr:ft Tciffa,vnde Gra: ci hoc Latini BiTulcu appcllaruac.Tercupn eft 7 roMift&Ui nohvSa.KTvt.av, quaumuitihdutn j ^ ouiltipliciterdigitatum ,quoniarh huius tcrt i) generisaoimantiupe- desadinftjr manu Urn huttnanarmnTifncmultitidi* Propcereaantendres horum pcdcs 3 no folum gradicndi ct j arn quaridoque manuum officto funguntnr,nam huiulmodi animantia,au(5l ) r eMichaele fiphefio,anterionbusdcutifolipcda poiterioribus pedibus Te defendtint.Galenush2cf(; r ^ c;iramorac ^ c pntar,ca?tera herbiuora.Cirnicuii taračn & Le poresherb s vi^ ! car»t Pariunc aliaviuun am nal Grgcis Zmoto za , nempe viuipata, aha ouu!n,vt «3To*arnerapEotiip ar a nommantar.Ouiparacorcice teguntur,viuipata piliš in*, duuntur; tchinui tamen,& ^yeuchyuna taraen diTcrepare videntutiidcncd hatccb A ingeuij fn Schol. 4. lib. de part . anirnal.c.c j. lib.^tde vfii part.crp 2. lih . 8* S 6 * % VIyfsis Aldrouandi ingcnij hebetudjiiem fq poftremura■noftr.a? quairupedum hifloria? tornimi reijciemus* A Quarea viuipafispoJydaiiy]is,ccumul:6 pr#ftantioribuscxorfuri, in ptima notiriope¬ riš facie horijm fuinmt generisdiuiUonem proponemus. V trum quia polydJadylorum alia funt muigna vtTigrides, alia parna vt mures,aiia.domeftica vtcanes,;alja fyiueftria vt taxi, alia nocua vt vrfi 3 alia innocua vccuniculi, aiiagenerofa vt leone^Salia mfidiofa \c lupi, aliaaftuta vt Vufpes, aiia calliditatis ^sepercia vt leporef, nos tam numerofamanš- mantium cateruam, & tot 4 & tam varijs dotibus infignitam in imgenera, nimir.Mmdru. fera, femifera, &doraeftica velutiin tres cioiks 4 ciariorisdočtrirtegradadi/frifeffemus, horutnque hiftoriam tribus diftimftis Jibris comprghendemus. Fcra proprie dicunrur, vel quaeferisimoribus funt imbuta, vel qua?diffkulter cicurantur, vt leonesj& fi abeuian- domitiora reddantur, noniaip.cn penitiis ferociorem naturcmucuunt y merit6igittp in facris paginfs Fera?dicuntur Djmones, & homints crudeles fveiutifperuntrudfi) qui rmiiis beneficijs admitiorem vitam trabi poffupt $ qupcirca Ferapeflirna,qna?djciturde<* uoraffe Jofepb, Iudaos Chriftumcceidentes defgnabat. A]eJiymiha’-iquoquerei ohimi- camputrefaddonem fubcuntislpiritus fubtiks,agiks,& inconiprjhenfbilitetauokntes; ^ feros appdlant ,quianifi maxima d iifiqultate , & kolik laboreden(ari,& vt i p forum ver- bisvtamur, fixari nequcunt. Gnrcis iuxta nonnuljorum mentttn , btipia dicunrur, quia-. Qnp . vel To,0fjp/qi» Feram netrpe ieoncm flgnifkat,kd 6nplov fubftaruiuumeft & woAt/airetro m epa $>et,{ty , ide it domi alta, vel domeltica > & manfueta in podremo polydady ; lourm libro examinanda proponuntur. Cfterirmillud animantium genus, quod partim mites, partim ferinos moreš, vel vt ver- his Plinianis vtamur, quod n- cplacidum 4 nec ferum eft»Jed mediam inter ytrumque na¬ turam participatfemiferum Latini indigitarunc,&fioulevocabulum naudoribusgijrels nonlegiiur,licetab AudnreThefaurilingua?latina? femifer exponaiur, Qiio- rurn a-nimantium hiftoriam pumi cura, & ftudioconjepiptjm m fecurdo huius t 1 noii Srt At-'- tijcl-r o n Sp, sr 1! ' u Ul i j 1 f D E L E O N B, Capuc I, ^ Q_V I V O c A . ■ - ; . ■- - ... * -s 5 . s ,"i) j ' ’. ! ; ‘ ’ - ! . * 1 ■ * • '. »J : -Jr V M multifaria vocabuli fignificatio-, quam Philofopbi2equiuocation«tb vocant ,adremaliqoam intelligcndamleBion femper facefcat negr ciunu f rationi confonunveflearbitratifomus primutn huius vocisf Leo) a?quiuo- cadonem aperire antequam ad alia huius imimantis hiftoriam expiicantia —— accedcremus. Omnisautemafquiuoci ratio inie.Aafeitur , quoniam res, quam voces muko funt numeroftores, vt mox kgenubus mamfeftabitur. Leo quemad. li * . .muuuui T.v v De Quadrup.Digit.Viuip.LiKL 3 2 modum 3 &Gra?cis Ae qui fedixere Leones. Visdednihačtenus Pontihcesfummi, & quatuor Imperacorcs hoc nomine funt dek<3an> vtomittamus tet Chrifticonfdfores> &martyres, quoium hiftorias a Platina, & Surio confcriptas vnufquifque legere poterit. Audtoresnonproletarij leonis nočnine fucrunt Infignijtij vt D. LeoMagnus,cuiusdodifliimaoperaextant. LeoPapa,qui puleherrimas epiftolas, &tanto,Virodignasexarauit, Sr denique Leo Nolanus, quinon folum probie« mata,' verumetiajnaliudopusdererumnobilitatcfcripcismandauit. Floruithums no» minis Grator quidam Albanen(is,quem Suidas in hiftorijs tantoperecommendauit. Tan¬ dem ciihiftoria SarmaticaLeofuit fuperbus Princeps Rufcue, qui Leopollmc!Uitatc^l-. Sa^natarurn Regi fubie&amcondidit. Leoeftciun:aceigeRi!sdequQinhifl:oriaexanguiumvberdmcgimus 3 &nefemd feri ptadenuo reperamus le&orem ad ilium iocum relegamus. : Leo vt)caturquoddam genus Inff & maculofum, alio nomine Cenchriten leonem appellari apud Nicandrumlegimus,eiustamen Scholiaftcshuiufmodi ferpentem, vel quiagenero~ ii.tatcm quamdaminafpečhipra?f ferat, vel quiacaudam more leonis obliquet, leonem indigitariexiftimauit,dc hocjDeo danre, fuo loco agetur. Leonem Nuperi Botanici appellant Carduum fcroce LobeFj ob horridas, & infeftilli« masfpinas vnciami& kfquiunciamlongas, quibus totaplanta leatet. Placuic Martiali cunnum, fiue pudendurr. mulithre nomine leonis vfurpare, & dočiiL fimi interpretes huius rei caufam tetro odori illius pattis halitui leon ino valde f/rnili attri- buunt j nec immerird quomam, Sr Botanici quamd am atriplicis fpeciem male o len tem di* dam a Dodoneo Garofmon non cb aliam rationem vuluariam nomfnant, nifi quia feere* Sos.mulierum loculos redoleat. Leo eft morbuSj nempe Jepra? fpecies apud ArCf^um, Sr Aetius hanca?gritudincm-» q AsoWi«ttf/v, Auicennas vero koninamafkčtionem nuneupanit. Huius nominis clariff. Faloppius alfignatcaufam, nempequia in hocaffe&u epifcenium ita deorfum diftraha« tur,vtoculoskrčtegat,quod leoni irafcenriacciderefokt, aiftquia inhuiufmodi argri- tudine cucis fronta ita laxa fiat, vt in fronte leonum conipicitur,aut quia, li viris bdo dignis ciedeRdumeft,fimiIimoiboleone$corripianrur. Leo apud Pollucem eft genus terribilis faltationis* propterea Athenfushanc faltatio* nemAeovr«. vocauit, &interca?tera faltacionumgencrarecenfuit. Leoeft bombarda? nemen, vthabemusin commenrario de bello Cambaico,dum Au- dior feri bit bare vcrhz.DtLtbus mnchinis adduLHs, nimirum BaJUifco)& Leone domorum teffa miriš moais conquaffdbant. Leo Promontorijoomeneftalias Coi nuncupati 3> huicqua , dam Nymph;rolim Hydru- fatn incokntes territa? aleone adhochabitationisgratiaconfugienteSjnomenimpofuc* runt,^ vt in varia hiftoria fcrlpfit Aelianus. A«&»p x.p«poipvAa^ nempe leo fontis cultos, difla fuit effigies leonis Athenis fuper co fon« H te exqupaqua CO piosefcaturicbathuiusmeminit Gefner.inrequiuocis leonis. Leo viridis infehola Alchimiftarum,aliquandddcnorac vitrum, vt feribit Mercolinus aliquando indi cat f umum a {buhi ex aqua foetidadimanantem,& denotantem materianu lapidisphiloiOph.i c j ^ a p Uc iaii 0S leo fuauior dičlus , vtannotauit Ricciard, inComment. fymbolicis. > Leonisnomen qua n ^ 0 q U ^ fjgnificare virginemferibunt Hefychius, & Varinus 4 fed provirginehocvocabuj umnu jq Uam vidifife, autlegiffememinitGefnerus. Leo eftprima perfona cuiufdamverbi obfoletij cuius compofica tantum funt in vfuj nimirum deleo, & releo. Leoeft quintumfignnmab Arietein Zodiaco,itanuncupatum } quia velutianimal eft ardentiifimg natura? 3 & ienplacabilis ira?; ita Sol in Leonisfignoconltitmus talemprodu citcalorem, vt Soifuiere videatur 5 vel ficuti Leo frequentibus febribusagitatur, paritet dum Sol Leonis hgaum attios* 1 f e bres, &potilfimum tertianasabhumorekiliolo oaum A 2 trahentes, Leo viri uft^ men. Lib.^.de S«i» disb* Leo conditot Lecfolis. Lib i.cap .4. Leo exgene* re Crttfac. Lib.f’ up t. Leo infeffi genus. Leo ferpens» Leo berba. Lib 10. epi g* »o. Lib.i.cap,xi Lib- 13. c*p. 12 o. Leo morbusi Leo faltatio \• Lib. 1 2. Di- pnofpu. Leo nemen Bombard#. LeoTrcmon • torium. Tn Ub.de lap. Thilofopb, Leo Cbymi. p ar um. £?o verbujn- Leo cpleihs . Vljfsis Aidrouandi Leo animal dgiU mtl* Lean* mere% tnx. trahentes in humanogenereaccendunfur, veidicamusiršnuncuparihocfignumi quo- ^ niam hominesfub ilio nati Jeoninis moribus fintf>ra?dici 3 vel deniquequia inhoc quinto figno ftells icd funt difpofits, vt figuram leonis reprjTentent. Leonis vocabulum pro rege a Giscis vfurpari fcribit Ifidorus/ed voccm hanc in fimili fignificatu fumpcam nullibi apud Grscos reperire potuimu-s. Leodeniqoe eft'a Majal quadvupesdigitatum omnium animantium ferocifiimum, gencrofifiimum, & prscipue cum subsarmos 3 & collum veftiunt 5 de quo in prslenti hi- ltoria difufus Termo habčbitur. Quarehisex’pofitiš noftra interetitaccederead squiuo* J nliUecUf cationemlesn*- Lesna in primisfuit GraEcaroeretrbfjVtarbitratuseft. Io.Beccac« quod expreffit his tribuscarminibus, • - C rimi ne fortuna noči e s locat are Lema. Jdhtatamdnedalijsmalto fpectandadccoro lila quod e sl fao-dum tac uit , quod turpe reprejpt: feexcufat Au&or, quia Lešfiam meretricem intcr Garaš imflieres collocauerit, infiuic enimfe prsclarasmulieres intelligere, non tantum pudicas 5 fcd obaliquod infigne fa* cinus jnfignes,&darasinamhtEcLe£ena,cum Armonius,& Arifton pso iiberandaparria a tyrannide Hyfparem humanem tyrannum occidiffenc a fuccdfore tamquam gcftoium confcia capta eft.Hsccumad prodendosconiuratosdnis cogerctur fupplicijs acrimorfu linguam fuam pra?cidit 3 & expuit 3 &ficačlu vnicoomnem fpcmife veritatisextorquen- ds tortoribus ademit. Lesna edam eft mons diftansa Ganarialeucistrecentis, &fe„ saginta, Vt recitatlo. PetrusMapheusiohifloriaIndica lib.i. Lesnadenique > qus&Grscis Alcund. appellatur eftleofoemina, Ieaetiam dičta,fed podifimuma Poetisj quod in fyndnimis exponetur, STMON1MA EORVMQ. ETYMVM. Fonem Jatini animal, dequoinpr*fentia veibafiunt, Grsc -s imitati, quibus a ta>v d.icirur vocaucrunt. Plinius tamen Vrfum numidicum vi* detur appdlaffe , dum fcribit, Dominam Ahenobarbum At dilem curnu lem Vrfos mtmidios centim y & totidem Aethiopas nje n utore s m C ir c o dediče, fed cum in denario argenteo Cn. Domitij Ahenobarbi infeulptus fit vir pugnant cum leonc , nonnulli opinati funt pro numidids Vrfis legendum dfe leo- nes nu nidicoSj&^potifiimumcumin Africavifinongignantur j fed notandumeft vrfos numidicos cum leooibuseofdem effe ad mentem Lipfij m eiečtis. Salmafius tamen in So¬ linam vrfosetiam.fcdrarioresin Numtdiagigni voluit. Grarcis^?wvdicitur,quam voc etn UidoruSjBartolomcus AnglicusA alijaučtores 3 qui ab Ifidoro tranfcripferunt regemper« peram interpr^tantur. Etymologus,& Varinus vocemhanc A totVTrapd ra taca diducunr, nimirimiavideoquoniamieoprsc?terisanimantibusperfpicaci ocutorum aere potiacur. Poeta: his vocibus (Alc, & te'iw proAs»it) fspiflime metri caufa vruntur. 0»papudGr*- cosesponitur fera, iedlexicographinomenhocleoni tanquamferarum regiper Antono- rnafiamconuenireaffirmatillimefcribunt. Csteriim animaduertendum eft voerm hanc, A iav, vt plurimum adultum leonem fignificare j nam Aefchilo catuii leonum o/SpkaA«, quafi oj3pin.& ; xai JcaAa dicuntur alioqui cntopvot peculiariter appellantur. ldco Lucre- tiusin iatinum fetmonem hocvocabulum vertens canebat. At c a tuli Pantberarum frymmque Lconum ,' • 'ŽxbWQs y vtputamusortumtrahit^aprtTo cw£uv ab admurmurando morecanumcum omnes animantium catufi a idcoque catuli didli 3 rečen ter nati vicepropna? vocisqurjcl- dam veluti murmur edere foleanr; plcrumque tamen in Grsecis .udtoijbus vocabulo (crKUfAvos ) genitiuus AfcrToc, vel Asct/rJtcadduur, fctymologus azvnu/ov paroxy tontm-;, leonis catulum, cw.fjt.vbv autem oxytonum catulum aliorum animantium exponit. In poe- tarum fetiptis hs voccs A*oKT/^stJ$catulus leonis, & Movriejcog leonoulusi vel paruus Jeo foppe inucniuntur . Leo apud Hsbreos multa fortitur fynonima; ijs enim dicitur L.ibi } Laiichj Ari, Ariph, Gur,& Ktphir 3 & intext.u Deureronomij,vbi legiturleo, Chaldsus legit Ariauan, Atabs Afad, PerfaGehad. Caufam huiuspolyGnimii: inde ortam efto »rbictamur,quoniam inxcadiuerlosastatisgiadu5ieoni varianominaimp“fuctunr,nanu lcoucru B Zib 8 cap »3 ^ Vrfus nami- dicus. G Cap, I« ferarii. Leo adultus ejuomodo di- catur Gracis. Lib*5 t Scymnus qaid Vox animtn ti it fuadrup. recens nato - rum. Leo paruut (fuomoda Gr , cmmuiinguu,v£GiropiusinHermathena fcnpiit nommatur Leuu a Letun^ucdeftfviue 1 te ; idcircdleo indica* vifanv, &quoniamcoreftprincipium vita;, & cotkonis fortifii* Eium,&generofiifini»m plbproptereahebraice Lebcor dicitur,quafi Leuu innuencode torde vicam prolSeifci.Ciil&igithreamdem lete naturam , & cor, & leo participcnt, uon_. debet quifpiam rnirarbficor nomine Lcb,& leo Labi ab Hebraus infigniantur. Lcoitns. ta nonnultorum mentetn Arabibus feribitur Alfedha, ied hoc nomen, inquit Bclunentis. Z«»* raiia ■ commune.eftJeonijTigridi.j.&'aiij* animanubnsquadrupedibuj, qua:dcmibus , & vn_ guibushoirtinesaggrediuntur« Saracenis hodietefteGcfnero s 5 ebey, Itaiis Leone, Hi- fpanis Leon,Gallis,& Angbjs Lyoo,Gcrmanis Ein Loum 3 vocitatur. Leenanimiru A icuv* ko %ninaeft a Poetisquan<$oq; mstrigratiaka feribitur eft aute nomen graccum Veluti F Drac^na, quoniamapud Latinos Leo eft promifeui generis,& leonem tam marem,quam fvminamdcfgnat,nalil defineti£jai£iQjberuioaudorc, foemininuro ex fenon foimanc. D E S CJt I P T I O. Vamuis Leorjesnoftra&’tatehi Itaiia noo fint na ignotitumin Theriotro- phio magni fdarurt* Oucičiquotidie alantur, vtexačiadefcriptione indi- gere videantur, ramen neque ita omnibus funt noti, vt ficco pede h< c de- feriptionisvadum tranfirc debeamus, de pripcipuc cum Ariftoteles in h> ftbriaanimahunadiiigcntem.&daramhuiUJanimantisdcl neat ooeman- telcgentiumoculos repr^fentet, Leodgitur ad eiusfnentem capireeft niediocri „ fronte quadratain mcdiocauajfupercilio cmfneaptiv& ; nafuixt.vec^jscuiufdam nubis inflar por- rcdojoculis charopis,non vaide volubdibu's,nčque Vaide prominenribus, & iuxta fen- tentiam Gefnericams. Verum finosauiopiia npnkfdlit in leoneoculosnon cauos vidi* np 3 r>c?n«d 4 chirta cit, qualem in bobus ličen obicruacej quamdefcriptioneBtfgeusin €yivegfticiJbreiiiter his carminibus exprcflTit. C*dcm ocdis,c£dim &fyulgu x c£demere mtnmtur x J His grandc caput vijta Iditoitia fldna»4* T urpe fuperciLtum nhMeminet ainptds Ltbra horrent fetiš ,fifffifxima pen det ab ar mi s V Mus, & horrenti fremitiiJfrmtts umne remugit x Ostentatquc tori-s anirnsfum peci ur, cftpfas Interdum fances, ffvastos pandu hi'atns Leonem afpickntibusminaricardem fcripfu B irgeusofTt^rcem afpcčtum, qui a cbaropo oculorum colore dimanare videtur, licetnonnulli hunc coior^pa glaucum vertiint, fed Ariftotelesin F > hypj 0 g nomotl j c j s OC ul 0 scharopos a glaucisopuroediftinguitjdvm cha. roposinnigro caerul eosc £fe s &glau CO s adquamdam flauitiem vergere Butnit. Lea^na«. in omnibus leoni pctfimilis deferibitur ab Ariftotele loco citato cxcepta iuba, qua Leama caret, iuba enim c^P r oprtumleonisornamentum; quocirci rcrum naturalium Scriptp- resfola iubaadfexufti di(ti n g Uenc j um vtuntur, dumleonesiubatosadcontradiftindio nemLearnarum pro maribusexh;bcnt. Bargeusquoquein cvncgeticis iuba, fetiš Leanamaleonedifcrepare cecinit hancinmodum. Jdon iubd-, ttonim ptndent in peci or e crines , Lshul collct nit en t > Ua es armique toritjtti , pergacjue de nullis •vfquam funt horrida fetiš. Pra?dičli4 addasaus Le*nam in mcdio ventreduashabere mamrnas,' cxquibusnumc* A 3 rum Lih. £• cap. t s Dtfcripiio leo nii ex*M Jict. Leonis cciili qnales . t ahia leonis qv,alia . Lib.4*dcpar* an.tap. it. hib. j. H Ij/a 6. hifi. 4H' crp, l J In (juo dijfert lect d Letna. 6 Vlyfsis Alclrouandi Legna: Icon ex rographia Mufsei, olim Au&oris nune Illuftrifl". Senat. Boaon* De Quadrup.Digit.Viuip.Lib.I. E !umatulonimjquosp4!kuracftnonlicetarguere,cummujtotiesplures,quamduos pa- tj CM UH*smŽ riat.ClarifT. Odonus in Ariftotelem deanimalium hiftoria paucicatem mammarum ino- maft piajlaččisattribuit, namLe^nacum ficcarniuoium animal, & caliditfim*, & id fere totum pro fm nutrimento abfumit, AN ATOMI CA. Onderata extiii!arum Leonis partium delineatione ad intimarura quoquč ^ contemplationem noftraintereritaccedere, quam a virisperitis, & inad- miniftratione anatomica verfatis petemm . Galenus in primis mufculos temporales magnos validos,& fortes in comparatione ad mufculos tempo- rales hominum in leonibus obferuauit:, &huiusreddens rationem fcribc- bat, quoniam huiufmodi animaiia fortem habcnt maxiUam 3 & vires in mordendodtibent huberevalidas',quocirca ad id pra»ftandum pra:di confequenterque medulla; abfumuntur. Zib, g.Jevft par. cap. uj, Tftufiuli tm- porales le«-* num> Lingua. quf lis* . lib 5-cGordiano minore &rcho** komesnominatj & Egnatiusesrponit iubatoskones. Haicopinio Gefnero jkacere noju »dgrioleontes ^»j.> leones mino res vbi . ^ifikoleotes- potuit cura omaes lcones matcs» dumrnodononitnfoidulterini, iubis cxorneotuiy&per Archoleontespr^grandeSj & hotrendosleones inteUexit, fed hic fenfiis nobis non po»' te(larridei:C. 9 .qiwa>Theocritushuiufin©di leones aivahionae vocautt. Nori eritR rte ab- Curdu mad {ec mt.ihis pe/idet fclida ceruice capillus,. - b< Cafaries uigra ‘eH', nigros cutis obtegit , Hi forte ouatlilius fp. ciei quos vidu P.ulus Venet. quando (cnpCiuDumb Regn» i },cg P‘ ‘ a ji iambur ifnr-adaliamrnundipldgampertniUiaria quinqenta oecurrit Regnum Coilum,in qu*. t raniti leones nigri yifunt.ui\ \ JU bos iniiar Boum leones loann. de MondauillaiO luo ,, ic.iner.trio defenbit, qui in I-nfula fii.lU nuocupata reperiuntur. Huius toloris pro- y d' )n ^ a 1 cuidubioerant ilh quosTaurorum inftar Alcxander Macedo feribens ad Ariftoreiein* G Lib.defetrtt, tdr mirabilia indij receofuit, A pr^dido colore non multum recedum leones ad fubci- feeretord ‘ nerniom coloretrt vetgentes, de.quibus in Hittoria naturali IndijOecidentabs hfc «er^ Lib.^ t cnp^q baleguntur «■ dlaps in. Indta fpečtauimus leones nonaque fulut, dutj.ubati funt, aceurepel gigntmtur , fed c eor um ficke merinus e sl , f antmum nonbabent , vfque adeo fcrocem^j, Leonesdjfco j3j( co ia re sr;raquai'fi iingt|.i‘ares, &,vifudignos extolluntaudofes 5 & Oppianus memi- dklvnius, qui piks w&m tegebatar«*cc ; ptQpa», quod coloi fiauusdecorabat, &; ' (ut funt hi« ‘ fM •; ..I • .> OB or • Villof^uepedestfrfulttefsinore- Dnmtaxat celor effulft, narn' c n tora, n-fra 'luSa Non mulita loquor, •vifa c sl mihi belina ftua H is oculis prafens, hincganffa atd Cajdrtf aufm. * ^ lib,i.eap.*o Degunt, & In VtbyaJeones l^rribiks v .&).diic6lot;U (telic fcatoo^piardtti orerobro,’ & nisrisfloribus cyaneo colore diftindiis ornantur, neque muko pilo veftiunrur. In_, Libb cdp. x^ partibusdomrni|Regis Tartarorimvdeauea difcoloks vidto paukttV’«n«r. p"cap, y & nigri coioris i immo additeos eflfc omiores illis ,-qBi-.fuot in Babyi®Ria ifk ibHotuni ' ' : oonauliisfadioids guofdama&i>nigW, &rtibijjundicqloris•appitctKicšuani^p* •'" ,i .V * . 'J 03Ui30D '• vV ‘ ^ li i L L! fri-j; •* - - i 03 . '1 n;:; ( J L ... mr-Jf *« 5 "oimijV • •,•_)£>••: t> s ’ - pr/;col.-H ' . ‘ tku i. it ‘oa ni ^iJao' 1 '1 ni ( gif r jjt nf N. P'eloponcfo]e^ne? non Mgari fcripfa Aelianus, & norault hocndn fuifii fe ignotum Houiero_ s qui*Apxoiumtanrtjm, & Ceraorum 'VCnationegcuru Tageto, Si Er.ywa nthuinoutibus .Pddponcfi,n( minduk^Jectnttm vemnod meminit,& meritocum in hacregionenon reperiancur-. Ih fcuropaiiuKfa metnem Aridotelis crefcunCleones, fed potiffiroum in eapar*e,.qwejjifcr tmmaop.zS, Aduloum, & Ncfiumftuuip^ fitaeii . Verura^oftra astace {vioquit (Refnerus) leones nulquammhuropa nalciccrtum eft, nili id ex homrnis mdultn&hat^uemadmodurn in Vmatio lih.x.cdf). j 4 Leones vbi %on vm#nt , lih- 3 . De 'U lt I • I « H Viuario Florenti« obferuatur, L.ucus natalisleonum prdf>i'i.us eft Maur/^n^Part-hia { -dvnuvipro- Mafiylia 3 Marmarica, Cafpia, L.bya J Getuiia>& denique reference Tcxtorc in Cotuueo? priu >. pia' to ta Africa, imd & Syrji, tefte- Piinioj Ieones nigrosalit: m LibyacamengencioliQ teenes nigri resdle animaduertendum eft , quodintadum non rei^uit, Ouidius m Faltu- yu ■ ■ Kop aliter quam etm Lybha de gcnte lc quod multjsin iocis prjeftuit Martmiis *- & CLud/auiis hoc vcrfu. - b - ■ MaJfjllam c er ut non timttere tubam , ■ t o JDodiffimiviriper lubam Maffylanideonem de Mafiyho genercexponu.nt>qjif4 konum genusifnmanifltrnunv&generofiifimum eftehiftorici pra-dicant. PrarterepumetamsK-- r ojwrcsqui. giones multisalijs jn ioc * viuunt Jeoncs Phinc Pauius V tiretus agems de Granate^ Raa ub.i. lapj inquit in maximo cradtu inter Orientcm,& Aquiionerrs habitationcs npn inueniptur, fed tantummodo Fejca?,& pra?cipue leoncsj im rad- & in prouincia Gingui phjMtin funt ko ncs, quorum titnore nemoaudctno&u d: mo ex»e,.iiaro quo{aimqti ; einueniuiKjlac^iant, Lccncsnaues &detiorant. Naues quoque afcendcntes & defccndentcs per ftuuiutrnipis non albgam aggrediiuur. tor, fed ob leonum formidinem iačtis anchoris in medio fitUminis morartur. - Huius conditionis funt ieones in A n gad Drferto , iuxta Tekftinunr, v! h bera us o p ud Ioaonem Leonem in opere de Africa, qui non folutn in armenta; vcrum qucque in hcmi. nes indilcriminatimfamirc folent ;&a iconibusincblis fyl6arum Fetz .ppeliaffrumraul- ti,qui negocium carbonat iura exerccm, fepenuraerodeuorantur. Mu|ij etijatp )cdnes vii f • uuncin magnainfuia Madifgagar»vtfcribic Paulos Venetus,qui& prouinchjm Canichhi, qua:magni Cam eft nibucaria, multis feris, & potjflimum leombus redundare ummad* utnnr. vtomictamus Regnum Seneg* Nigritarum, montcvn cduiflimucn iuxta ciuitatS muha I >ca tura* fančia?, qua?a Iconibuspaflim habitati jn ijbro Dauigationun^ noui Oibislegiraus, Amplius GafparBalbus in iuoitinerario india? OriftaraJispecolia- ria, & ipfeiocaakonibusfrequentatarecenfec. V*G. locunvN cefaita cognominattun Leonu, cepi* vicinum Babyiom> veteri vbi viatores ob leonum copiumcitra tmnifdtum vitae pcricu-, vbi. lumperriočlare nonpolfunt. Pra?terea In Cher propter viciniarafiuminisqjuotidieIeones euntes ,&iedcuntcs videntur; &inalioloco Caragol nominato hichiltoricus magra_, cumadrairatione afpexit rufticos armatosterr^euirui operam nauantes, qui tud)aaba_ t^Jlkiarmatf caula pul(i armisinducb:mtur,nifi vtquotidianas leonum iniunaspropidfarcnt. Pr* ter- tm * raiffiS nrmltis,quf dicendaedent de montibus Peruanis ab immanibus leonibushabiratis, J vt fcribic Zaracc,ad locura nacaiem leonum innoxiorum fermonem conucrtemus , Ho- V' ; ’ l ‘ -^‘ rumpr*cipuedomiciliumeft Cuba, ii PecroMarcyri in hidorianoui Orbis ridesedad- ca f i hibendat Infuper fi Aeiianus veritatem in fuis hiltonjsfafluseft, Agla, & regicnes cir- Lco m inn»* cumiacentes a Iconibus meticulofis incolunturj hi danculurngreges fedantes, cuftodo xij vbi. nonaducrtente,ahquandooucrmvelagnum furantur, fed (iiortepaftocauditoraptiagni balatu,apprfhenfobaculo,vel lapidetugientibusleonibus timorem incunatjtunc tali me. tu prcmunrur, vt depofita pr*da, & accelerato gradu in loca remotillima aufugiant i hinc ortum eft illud adagium,quod per ora incolarutn iliius regionis vagatur ( EBtimidiorleo- neAgU) &dehominevalde timidofoktprommciari.] * iETAS TEMPERAMENTVM. Atis longum vitse fpatiri Leonesperagere!ndecolligerepoffumus,quia viri fiuedig ni ] eonc5 prsfenečtute dentibusdefedo* aliquandocaptos tuilTo retulerunt j neque idmucationi dentium attribucndusn elfe cxirtimannus, quiaIeonesabfolutadentitione,fivera fcriplitTextorinfua Ofticina,dcn. ^ r - n dummu^ tes tantuavnoejo can j no$ f cxtoatat: i s menfe mutant . Clarius id probat Odonus in Ariftotelemde hiftoria animalium.dum narrat fuilfe captungkonem claudum, & habentem compluresderitesfra( 5 t OS3 q Uoar g t j men t omu j c i dlucurnam tlfe leonum vi- tamfuntarbitrati.Quando hac grauiartatcfuntopprefliobaliaruraFerarum timoiem in o reajotioribuscryptisfecondunt, &noduexiienonaudent,(3c sum farne ftimulaacur non feras, s * 10 r Vlyfsis Aldrouandi Vhi-cjneg. f eMSj fed tamum belluas ImbeitleV aggrediunturs dehisin esncmaaftate^conftimtis lo- ” quen$Bargeusficcaneba£. Jnitadunt c/tprtam , & plena knfidiantur ouili „ lib, a. iz-> In calidilfima, & ficeiff 5 ma temperatura Galen. Leones conftituebaf. & humseaufam in~ firnph med* ueligasLucretusid ab inger>ti,& acricordissftuHione dimanaieftatucbathis verlibus. jpc.cap, *Q» Sed catidi plus e JI illis , quibus acna c or da gtio genere in primis vis eJLviolenta Leonttm. calida huUis-animalis temperatura Aftroiogis non fuit ignota,dtim lignum leonis Soliš domiciliutneffe decreuerunt j nam veluti leo calido temperamento estera animantia lu- c, /-• perat,ita&Solfuoca!ore cgteris fyderibusantecef]it» Cfterhm non omnes lecneseiuf- i-tb 9 dem funt temperiei,vt annorat loannes Leo; namiuxcailliusmentem, qiiimonres ince- alfrica. luttt minushabeotcaloris, & fcroci«e, & viciftini quanto plus f?ftiui particlpant tirno leones-g fnt funt calidiores 3 & audaciores,veduti colentes'Defertum Angad,qui torius Africtrfuntmi' audacioret . eulentillimi. Practerea in omnibus leonis partibus £qualirarem temperamenti non Iieet Temperam? obferuare, quia fcribic Gefneruspartcs anteriores qualitate calida dkinlignitas, polte- g riores verdad oppofiram naturam degenerare. N AT V RA, MOREŠ/INGENIVM. tH.Vi.Lcon is. I lib,9> dfeic. •Pttgna L non d f»QXamhS‘ "Lib.9>Syriai Cauda leonis tft mdex ani mi • lib.i.de bel, fharfat. ŽT&l.Mp,!7 Leo venatnm fe confercns. Oris fttor leonum. lib 1.ctrp\i 7 Intuitus led- num (ju itis . lib. 7, cap t. Grejius leo• uis . VllumeftanimaJ ,’quodmaiori animi robore,& crudelitatelitpra? , c!itiirii_t neque quodmaiori ira excandefcat,quam ko. Idcncononeft ndranduirt lihon folumferas ; verumemmhominesarmatosaudader inuadat. lo- annts Lcoquidfiinilepromitin fua hiftoria, fcilicenplenique m loos leo¬ nes d Ucentnsequitesaggrcdi audent,&intrepide greg.es armentonJm cir~ cu mKnšunc,& predam mproximumnemusfrns catulisdeferunc, pro ouibus acerrime pratlJantes, & frcquentem telorummiflionem, & lapidatiunem afpernantur, neque vt re- tulit Gylius ex oppiano, etiam lethali vulnere percuffi, non prius ab iilorum tiuelarece- duntj quamomninomoriantur. Horum audacem naturamnouit etiam Bargeus ^ quam q hiscatminibusoftendit. —— V ique Leo crndeli c on cit us ira Horrtndus ftutt , medi um d peragmen eqttorum Infirtur , latifc omnes si er nit ^, fttgat v £ . Moris quoqueleonini eft cauda le verberare, antcquamipfe ad dimicandum feconferat; nam caudaleonini animi indexeft> ficutauresequorum; illaenim imrnora Ko placidus eft, & blandienti limilis j mota vero vehemencem iram oftendit, quod expreflit Lucanus hunc in modum. VifoLeo cominus hoJie Subfedit dubtus , totam dum colligit iram., Moxvbi fe faue slimidamt ver bere cauda. Aliamproprietatemnaturalem inleombuslicetadmirari, quamnobis inftnuauit Aclia- nuS)&eftha?c. Quando leones ad venationemexeunt, numquamleocum learna, neque h^c cum illo prpficifcitur , & huius caufam crudiri viri robori ammalis aflignant, n s m« D tantum fuis viribus leones fidunr,vt mutudadminiculo fibimet ipfis indigere non vidca- tur. Praedičtis addie Pliniusinficumeffe a natura leonibusf?torem oris ; proptefea Plau* tusrn Men. volensfignificare tetrum odorem, qui abore propter vitumi dentiumfolet dimanare,quia limilisfit leoninohalitui dicebat, Vt ego huncpoteram Leonemgetulum olentem edentulum. Martialisquoque non ignarus huius proprietatis pulcherrimoepigrammate inuehit in> Tbaidemdcfeemittentemtalemodorem, qualem leones abore Ipirare lolent, hoc vi* deatle!3or,quoniam ledu eft dignum; nolumus enimillud hicrecicare , neprolixitatis aceufari poffi nus; Prteterea leones,vtdocet Plinius, quodam naturah inftindu dudi li. misoculisquemquam non intuentur, neque fimili modoafpici volunt, dum morti ap* propinquant,terrammordentj& lacrymantur, & alioinloco pugnam inter fenon con»’ ferere afteuerat } Sed quid dicendum eft de iilorum ingenio ? Id ex greftu, & anrore erga parentesdifcendumelt: gradiutuur leones pedatim,tdautcm fit quandd pes iiniiter nun 'r'"’ ‘. irantic i De Quadrup.Digit,Viuip.Lib.T. n js ?ranfitdextrum>fed fubfequitur,quareinceftu$konisab AriftotekinPhyfiognomonicis . - ?*«!dx;oCjfcilic;etftrenuusappeliatur. ingeniumtamen in hccconfiftir, quia dum inče- "& emi - duntvngiie§retrahunc veluti-in vagina«, nehebetentur* deind^auCtore Aeliano, re#um i t i, 7 j enatt iternpn peragunt, ncquefimplex veftigiuim, inid vari utr, & multipkx imprimuntjrnedd an.cap. 7. progrediunturj moddregrediuntur ) rurfiispiocedunt,& viciflim tetro comnne_nt,& viatn partim pra?cidunt, partini caudaobliterant, ne venatoreseorum vcftigia exploranteslu- ftrum, in quo cum ilnscatulisftabuiantur, inuenirepoffint, HocfcripiitBaigcusinope* redevfnatione,dum inquir. l/ž>. j; Nune imprejft ftdo prudens v e Bigi a turbat^ Et paulo inferiu$huius reddens rationem canebat. Hoc faciunt , catulos ne qui pub e valle reliclos JDeprendat, Deniqueingeniumcktegitur inamoreerga parentes fgnečlutcconfečtos; iunioresenira Umor leonii nutriuntfeniores, & illosad funiendumcibum ex venationedelatum h or tantra , idper trga parita- >• benedeferibit Bargeus his carminibus, qua> tanquarn manifefiupa pietatis fymboluau £ praefeferentiainhachiftoria infetere non piguit, ——» Hum patrem alti s rugitibus onmes r H ort ant dr Leti, p p ra da fe accingere cogimt, lile fuo s h umile s multum amplexatur , &ore Lambit, & cxtrema mulcet v e Bigi a cauda, Hinc fenfim accedens ppici -vefcitur efca , Harutn Ferarumingenium1 meliitsdifcerepoflumu« ab hiftoria Maurorum feonum apud Aeiianut»iaamilIifermonemMaurufiqmintelbgurrt .& farne pulili Maurorum domosaii- q rundo petunt, fi ibi Vir adfit eos vi arcet, fi nvulier, h duoieonesin theatrutndurfam ca tulomm ne¬ čutnem pra* feauitut. Hrena occurrn CapreoUis, qui pedibus anterioribus ter, aut quater caput leonis percuffit, £ed lcotanquam magnamffras>& generofus firaiJem percuffionem parui pendens Capreo« lumillgfuraptjterijt , & ad bellandum cum fuperbiflimo Tauro in altera theatriparro mo ran te akcrianimofecontulit. Simi km magnanimitatem pra?fefert in venatione, vt leottis met* fcribit Aeiianusjnam prjfemibusarmatisvenatoribusrefiftit,canibus vrgentibusnon cc- gHanimtar dir, & ipfisafpicientibus nunquamterga vertit, &deniqueproftratisparcit. Merite igb m venmone tur poremnus cum Reufnero inParadif&poeticocanere. T rux leo prosiratis p ar cit, fid dentib-us vrget Jffups videt- atentata furnere tela manu Vel cum Oirdio dicere. C or p or a /nagnanimi Jati s e si prosiraff ? Leoni. Hec tgiturfuitpotillimarattopropterquam Gefnerusnunquam fibiperfuaderepotuit, vt mmrTkt cre deietcatulosducia,leone mare cumforte,& generofum animal,vti konem.officioff- sninj fungi nondeceat, Sbcjuarndo abqui Aučloresidkribunt, errorem a leonis vocabu- \o( quod epiejnura lit) ortum dfc iudicat» ^ • INI V RIA.RVM M EM O R I A, E X VLTIO. Nter ejtera aninvanfta nullum eft noflro iudicio j quod magis inimi'rum- {it memor quodillasnon fblum fibimetipfi, kd etiam amicis iliatas minus irapunitasrelinquar,quam leo« Huius rei mfmitis exemp|is hifto- r i? n on catent, fed nos in prjfenna, ne quidqua huic noftro tračlarurde- .—.— ~ fit,pr jela ciora tantiimproponemus. Primam dncet Adianus. iubaMau- rus cum aliquando per defertaru regionem iter faceret s vt genrem, qua? ab fe dtfece« rat, fub iugum dtnuo mitteret, in fuocomitatuerat adoldcens rei venatorijpeiitus, & vifumcafu leonem fccundiim viam fa^itta petiuit; non ramen morremintulit, ko ac- ~ cepto vulnere, ftatimk fubduxit,& adolefcens Venator vna cum ccrtcrisdrfcdfit. Anno ^ ver cente interpbiuo, luba rebus ad quas cum esercitu profeu« ytyovco; fA.iyct? V7ieprx<; ovvg Ai'cov ibnooviv Ažoi/t« in, thj tpcavug iyvcbg-u. qu£ latine Sc fonant. Afimisin Cumanatusmagnus fuper alios Leo c redit us in leomna, ex voce cogmtus e si , Verum circa propriam leoms vocem in audoribus maxnna agitator controuerfia,nam ge* mitmnieoni attribiiebat Virgilius. Hinc exaudiri gemitus, iratjue leontlm . Cum ramen gemittis non lit vox leomspropria 5 'led omnium animantium pr* animi an- guftiadolenriiun,& tune torte Vugiliushuiusconditionis leonesdefcribebat. Mugitus Gemitus. quamuis non leonibus, fed b >bus conuenire videatur. Pontanus tamen mugitum tam quamleonisproprium fontani nronunciauit , .r At q nondam Liby c is led dttm mugiret arenis. Sed cum mugitus quandoquede grauion tono proferarur,fortetUnc Pontanus leones iu- ftograuiotem ionom edentes dclignare volebat , pr^terquamquod Gefnerushanc opi» Utonem Ihbilire videtur,dum inquit. Leones UfmorerpreuUm natti C lamor e in 'vituhnimu - db mugiant gitus formamcontemperato fignum dant, r uocantqite feniores . Al-j,vt Volaterranus,& Man cindlusin fuoopufculo, vbiagitde vocibus animalium jtremitum leonis vocem indigi- tant, & Virgilius horum fententiamconfirmat,dum ait, ^ Irnpauidus frangit telum , firemit or e cruento. Neque ab horum opmtone abhorret Seneca,dum in fequenti verfu faphico fremitum do voce leoms prardicat. : C effat trati fremitus Leonis . lih.7, Ae tieit Mugitus. I ib.\.mor$ Leones qu%- Lih. 25 ; Lib.i z.Aen* H Trag T. Eremitus quandb vox n / /ir- leoms dtca- Fremituspropne.vtvtnutem tateamur 3 citlonitusflu>51uum per translationem tamem. tur. animalisindtgnantis vocifoletalfignari. In hocSgniricatu fremitus a Vergilio s & a be. neca»lociS citatis t rumebatur. Leoquoquea noonuilislcriptoribus frendensdicitur, Ud Leo quandb tune defcrib!tur,quando prx iracundia liihulconcuilis, & ftnčlis dentibus vocem emittit. fiendere di~ Rellat igitur,vc vocem aleone in esceffuum medtocriuteconlhtuto eattam contemplc« catur ‘ uiur, hanerugitum vocac Aučtor philomela; ) dum ait. T igr ide s indomita rane ant, ragmntgue leones . Rughum propriam dam mtis leonis vocem elfedoitiifi ni viri afleueraruntj licet de ona* . gris,deceruisparturientibus,& deniqueerram de Vrfis dicatur,vt habemus apud Ifaiam. ^on is p pri* Elrttgiemus omnes quaft Vrft. Ailegorice polici rugicus fumitur pro interiori hominis Cap\o. commotione ot>aliquemdolorem ge ni ta, & i" hocfenfu rugiens dičtus eft Efau probe- nedičtionc lacob 4 ata # p ar j Eer 3 p Ul j Grscos BpC^/uta rugims exponitur,qui primo leoni* bus, deinde multis a i,j s Feris corapeteredicicura verbo Bpt/^ca frendo hinc *ara/3p^o, quodverburaapoeti s j e j eonec j amaate v faEpatur. Aiioc(ui dp‘uy», copud/act, tugicus efta verboapv® v l u ^jeftq U s vox conuenienscanibus,luois,& leonibus, vel propter fa- mem,velobahu ndobr e .tii a g e nilcenobutih icde releoab aliqutbusvocatur upvopivoe detnde raetaphofke apud Hifychium a'v9panro; tdpvduivo; dicitur, quandoeiulatus ca- num,& luporum vlulatibui lVe ii e0iluinrU g (C1 jj USE j mi j esc d' U ndit . Deniqueconcluden- dumcllrugitum.leonis abaliarmnfsrarum ru^itudil"crepare,&licec hancdiftlirentianu. ab ani ' ho'mnes perbeaenonnoucnat.c^ceratam^n bruca illamprobenorunt»quialcnbu \m a >, r s,>tuY. 1 centius in fpeculonaturali 3 audicoleonts rugitu^feteraammalia figere gradum, ntc non, & tlia,qu«e nunquam leonetH viderunt. < .. - n iCIBVS. C Oh S Jr- V ox leonis gi.ofutur. Uh-19• »4 ^ Vlylsis Aldrouandi C IB V S, PD TV S, SO MNVS. A lib.8ettp.y Ičg we((i4 cuat, *Wu ' * Chil.U Lib i. Mp ?. & Aquila?viuis Feris vi&'uant,&o3daueradeguftaredcdignantun reliquiasquoquepr£- dar,quas faturati relinquunt,denuoattingerc renuunt. Huiuscaufam loetorun nonnulli efle pusanc,qucm brcui temporis fpatio mortucrum carnes contrahunt, Tzetzes id a lea- num fuperbia dimanare exiftimac,quia cum .(mrelatianimi Fer^,ad nouam venationispre¬ dam femper inhiant. Pr®di,.. Spirat ki ant, caudatjueJi bi diuerberat armos, £tfefe mpradam collecia fufcitatira. Ampliuscamelmas carnes kbenter palcuncur, idque pulcherrimoeuento probauit. He- Vb.*»capHQ rot j otuS| referente Aehano.nam leones in cameloscommeatum exercitus Xerfisportan« rfe nat.anim. tej j nua f cruntj &exalijsanimalibus nulla,nequeiumenta,nique homines atrigerunt. Tandem carnibusquoque Elephantorum teneUiS vefci gaudent,hac de caufa leones,tefte q l , Strabone,vt fenbit Gefnerus,Elephantorum pullos aggredmntur,8t vulnerant,led matri« q Ua „d 0 a uo bus audita filiorum querclla fuccurrentibus, fugiunt, tune matres pullos fanguineinqui- tuous neetn- natos videnteseosinterimunt; leonespoflmodum reuerfl cadaueribusfruuntur. Carnes tur, & depo- quoquedelicatiores, & potiflimum aucs,(ifacile illas deprardari poflent s eoium guftuief- TeuCHr. fentpergrat®, namhabemus apud Ricchaidum Dinothum de varia ftultitia ab Aelioga- balo miflas vuas in pradepia equis, & leones pfitacis,& Phaflanis pinguefačlos fuifle.Car« nibus reliquisdeficiennbus,& famevtgente humana čarne a tune leo tantum alitur } vt fcriplit Phylesin his lambicis. O’v S' etp P\icav ytvftcqueleo 3 h!sdeguftatis 3 hiiari animodifcdln. Sed quid dicemusde potu i n petamus Ariltocdem>leonCm ratd bibere fcripfit 3 quem fecutus Aelittnusdictbat,leonemexpletrm J vd tiiduo^vddonecprimi cibi fin-t concočiti,fepbftihiI edere,& modica vti potione: & inualuit opinio apud muitos.Lco- nes Africanos pro p ter nopiam aquarum,qua illf regionts premuntur, /Eft&iffc non bibere 3 byemevero auidius potitiindulgere. Podremo loco ahquid defomrio leonis narrandu e(tmara catuli leonura recenrer nati tribus diebuscormire k , runtur 3 donecpatentumrugi- tu excitentur. Idfcnpfitl(idoius 3 idemquerepetitPhyiioIogujj& huiusleiratidnered- dere conatufjfed priusdebebat (mquic Geinerus) diligenter inueftigare,im verus eftet tf- Rctu$,arftequam caufam inquircret. Vtcumque dr, etus verba non pigebit adfcribcrej . Leone s (inquit) natura funteahdifimfguodprobat efrumfbrmMofuudaeia,& irttcttidUi/s« tus autem humiditatememtinei^Uaficcitate^r-caliditate temperament ivtfcojior redditur , fracipul circa cerebrura,ideoque veniš sbslrucHsfpiritus-ČkcludutUpnec virtutes animalespoji . funt fuas. functioncs ettercere. Frequenri tgitur rugitu cina fot t um fpiritusper os & meatus capi ti singrejji difcuuendsvijcofitatemfizfm, motamprabent. Poitmodum ieo adultusquan. q dodormic,non fecondic tn abquofpecu 3 fed in apertonihil meruens, foporedctinmir, fi veraferipferunt Aelianus,& Opptamis. Addit Audor libri de nitma rerum 3 fi leo dormiat innaui pericii.caturnauis;namplus!uftoraergitui,&expercčtoleone,tuifuseleuatUr 3 dor- mit tandem ocuiis apertis,quiaoculus magnuseftj&pellisincumbens oculolonge min©* eftjq.ua tn vt torura oeulum tegere poiIit.caud.im quoqoe raouet foporc deientus 3 ~vt often« dat fenonomnino dormtre,quod Aegyptij k obferuafie gIoriantui 3 atqueleonc a fomno dle inui&um protulerunt,& ob hanc potilfimam caufam illum Soli eomparar&nr 3 qui nuni quam quieii induiget,vt letulic Adianus, COITVSj PARTVS. H Vo folentcirca vencrcamcognitionem animalium inueftigari , nempemo* dus , & tempus. Rationc primi, fcripfit Ariftotclcs agens de differen- t'js, congreffus animalium j omnia animantia 3 qu^ tetro vrinam mittunt, a ucrfa coniungi 3 & inter h^c leones reccnfuit. Katione fecundi narra- Ult Aelianus, leones non omni anni tempore venere ftimulari, fcd tantum- modo, quindo fup erata brumaplant*a rerraerumperc 3 & vernare incipiunc; quam_> fententiam corroborare vifus eft loannes Leo in fuo opere de Africa , ftc feribens . Ver~ nali tempore leones tn ycn erem p ro penfi funt , & tune cruentam inter fc[exercent pu ?nam , quomam odi o , aut duodecim v nam leanam infcquuntur. Verba huius aučloris in med um aiferre voluimus, vtleftofvideat h^c fencenti* Piinian^aduerfari 3 quamnc$ fupenus agentes de harum Ferarum natura adduximus, fcilicet hoc ilUsinhtumefte a natura^ , vt inter Te non praehentur« Poffumus tamen malitiofam hanc afferti Pliniani inter. pretationem explodere s & ho s clariftimos Viros inter fe facile conciliare , fi di^eri- mus ad men tem JLoannis Leonis Vere ob Venerem furere 3 & tuno. inter fe dimicare. B ^ ASio- An leones iti frimc. atatc Jueunt herbi uori. 5. Lih. S. bisi. an. cap, J. Totus leonis qualis>et qua tus . Somnus leo * ms . Qu,are ho dorv-iiat ocu' lts apertis. Uk-1. cap.i. Lih. 5* hiši. an. cap. 2« Li^- 2. rfc-> de nat. an. cap . 1. Tempus con - grcjjiis leonis Lib. 2. leones qud* dv inter pr a l ten ti,r. 1 6 Vlyfsij Aldrouandi &e eoitu UeiiisdnbiH- Ub J« £« l(b.t, cap 7 . Leo & leana t>nilfus c'u ani ftuiibus com- mijceantur , i,»6.a. cap' J, lik i« cap.U 4t nat.anifff' 4 Symp r >C le« cur dieti- tur anintal Jo U>e . Ltb to. JLib.t. cap *. lib 4. d - gen, anaap 6. Qu<£ anima ha multosca tulos pariat. lib, de dtjf. «r«. cap.8o. letna. quot Cdtulos tdat. lih,- z; Alioquin tališ funt natur*, vttranfa(3tolibidini$tempore,omnebdkndidefider!um de® * ponant 5 ficutteftatus eftPJinius, feddeuud aliquis argutus poflet Plinium taxarefretus, aučtoritate Aejiani 3 qui konesadeocalidsnatursciiftitucbatjVtomni anni tepore coeudi cupidiratetenereturjconiequenterq;toto vit* curriculo inter lepugnaient Pro bacdiftol - uenda difficuitate,meminimusno$kgilk:2pud querndamrerum naturaliumfcruratGreui r leones quidem omnibus anni temporibus ftirnuli* venereis agitari,fed mares clapia prima anni parte ob nimium temperamenti caiorcm ampliuseoirenon polle,& tune kamnaš alio • rumanimantiC’congreflum adinittercjfed poftq.ua dehoc agendi occafiofefeobiulir, non eritabre enumerare Feras,quibufcutn lesna congrediatur,vel congrcdi podit, Vt plurimu adfuiamorePardu trahit* nobis lignificauii Bargeuslcqacns de lesna tali fere ratione« Practpuentneris far idta hhidine P ar dum Si quando admittit, totoque e c or por e odorem Spiral jr trat um mctuit deprenfa maritum. IdclariuspatefecJt Philoftratus in vira Appolonij lic. Leam,quando fepottPardorumca, iuncHonem grauidas ejfe fentiunt,tunc e or um eonfuetudinem fequentes c atulos maculofos pa* g riunt ( quos -v o c ant Leopardos) hof/ue eccultantes in denfifjimis fjluts c lam nutnunt, fimulan, tesjt manbus venatioms c atija abeffe, d 1 f l fortuito hm us ge nem s catuli d Leonibus reperian- tur si at im m c ant ur , jr lema ta&quam adultera abigitur . V er um animaduerrendum eft, qnod optime notat Porta in fuaMagianatuiali, quemadmodum Lesna ad fui aroorcaau ftimulat Pardumjita& leoaliquandocum Pantheracommifcetur, quare cx ccmmixtione leonis,& panthers nafeitur foerus maculofus, at excongrcftu le*n*, St pardi oritur foetus non iubatuSjlicerid otdine inuerfo Philoftratus propofuerit, Prsrerea ex Hyeqa , lesna,aučtorePlinio,produciturCrocuta, immo &cani$maseum Jeone fc^mina , &leo maseumeane foeminaconiungi poffunt,vtfcriplitOdonusin Ariftotclem,quamcomix- tionenuetiam Porta loco citatoapprobab tt.fed addebat diligenterperpendenda efle ani- maJiurn,quorum facienda eftconiunčiio.tnagnitudinem, 8 f temperiem,nam cum animal a diuerfi generiscandem magnitudinem,& tempetiemfortiuntur,tuncex horumeoniutn, dtione noua animuluoriri poflunt. Circa parnim oblcruandum eft folam Lesnani^, tefte Aeliano,inter quadrupedia vnguibus aduncis prsditacatulos videntes eniti ,quam obcaufam Plurarchushuiusfuit fententis,vt leo animalisfolarisnominedonaretur, nc> C quc-omittendumeitlesnam elfereponendam inter illa animalia,qu*partum impcrfečlu, & catulos inarticulatoseduntjcuius rei caufam Aelianus in variahiftoria catulisad luccm leftinant>busadfcribebat; qui adhuc imperfedi vnguibus vrerum maternurn velbcado exiturn follicitant,& quoniam hocad aliorum mentem, & non ex propria fententia Aelia¬ nus protukrat,propterea idem agens de natura animalium lesna vtei um a foetu dilacera- ri fabulofumclle afteuerauit. Huiusigiturgenuinam rarionemefle feribebat Atiftote® ks,quoniam anittiantia folipeda,& Bifulca non mukoscatulos, vel pullos vnicaparitura edunt,atmultifidafuntetiam multipara. Idcbobnumerumcarulorun : i,&: inopijmalimo- nis anteperfečiammaturitatemfftusenituntur. OuockcicK verbis Ariftqteli§clicimus fententiam Oppianiaelesns patcu veritatiappropinquare, dumeanit. F alfa etenimfarna e si, vnum tantum edere foetum. EdoardusVuotferibit lesenam nonomnianni tempore,fed Vereccncipere, &poftfpa- tium fex menfium parturire,& magna ex parre gejrunos, fed non plures quan; ft x edere_/j quamuisaliquandb vnumtantummodoenitatur, & catuli cum prm um in lucen^ exeunt magnitudinem muftellarum non exccdunt,qu >d autem in nouiffimo pariendi a ^ MF/*yo* dTrAovt in ra 7rtpt7rTQV i%dytt, ideft, D De Quadrap.Digit.Viujp.LibX 17 Ideft. V/ero Letna qttinqmes enititur , £Lfdnofqueprirnum, quatuor deinde CAttilot y Ternifque posibac , inde binis faitibus. Augetur ,a; quintumvnicum folummodb, Hic auČtor ex Ariftoteletranfcripfifte videtur } fcdobferuandum erat, ibi Amtotdem_»» I ib, 6 • hijfi noningenere,fed taqtumdc leonibus byria incolis (crmonemhubere. Quorum lesna: an.sap .31 quintamparituramnon cxcedunr,& poiimodum infjcunda? tota vita euadunt 5 & inpa- nendotakminnumero catuiorum fcruantordinem qualis a Phyle defcribitur. Num_ vcrdlc^naecatulosplureSj quamfex in vceroconcipiant, Stnumiemporistračiufteule- icant,ponderandum eftjNosmpra:fcntia nonpolTumusid jnifiduabusbreuibushiftorijs i demonftrare . Primam recitatPhiloftratus in vita Appollonij,fdbcet k£namcximi£ma- Li . 1 . cap ?* gnitudinis circa 6 nes BabyIonisa venatoribuscaptam fuifte.St inttrfedtam in vteroo&o catulosgedantem inuentam.AltcrammemoracJoannes Viilanusin fuishiftorijsjnempe . * Korentisksnam statc grauem,pi£Ceromnjumopinionemjfexcatulospepcrifk, & h^c 4 P decongrdfu, &patru dičiafufficiani. C A IMEN Dl RATIO. G H Erarum perfecutores> non folura venaticisinftrumentis, fcdal’quando va- tijs touearum, retiutn, & eduliorum venenatoiumartificijs leone^cornprc- hendunt ) hoiquevdmortuos adciuitates trahunt, vel tatenatos ducimt. P rimo artes,qw!bus viui capiftrentur, deinde arn a, & vcnena ,quibus in- tcrimantur,doccbimus. Quoad priinum venatorcs Lybici, aučtore Petro Gyllio ) diligenter ioiieftrgantviam,pcrqu.un leones oypcas petunt, in qua fcrobim al- tam> &latam exc.iuant,incuiusrnediocolumnara agnunialligatumfuainentemerigunr, foflam maceriaciogunt,neleo appropinquan$ dololura barathrum videar, qut randem_ audito agni baiatu uccedensabinopiiiaiafoue.iexcipitur. Alij cxeuntes venatum veftis ftragu!«quoddarn genusdeferut, St huiufmodi fagumcontrakoms ingruentis impetum obi.jciunt, caputquecooperiunt, tuncque Feraquodamoddtorpefcit 3 nec v^natori vin- cienti rdučtatur,. Venatorcs Euphratisaecol£retibus in comprctiedendis Leonibusvtu- tur,qu!busten(is,cquitcs morebeliico finittradypeo crepitanteSj St dextra facem ac« cenfam cencntcStSt ciicumfub currendo leones inuadunt.multispeditibusmagno ftrepi- tju concomitanijbus ; Leones igne 3 Sc vociferaciofl* territi refiftere non audentes in retia currunt, St eomprehenduntur. Recium occafionenoneric abre hic recenfere aftargenus, quod ad in ft ar red s viuoskones conftringitj haiusinter alios feriptores Bartholomgus Anglicus meminit: in ps uiti* proponitfoffam altamin via,perquam leones ad fpeluncarn 'tenduiu^.vt fuperius fuitesplkatum, m cuiuslatcre ulia cauca paratur continens ciftam magmtudims leonin« capacem ; namleo a primafoue*exceptus, 3 c deceptus.prg pudore, iecundam caueam confcquenterque ciftam fucileadmittentem ingreftum, fed non egref- fum 5 mtrat, hocquemodoreftri(ftus cateois ligatur, In Aethiopia dbud feruantin ca- piendisviuisleonibu&artificium, vtdeciarat Gylliuslocokipracitato: Viri robuftiomni ex parte armati 3 ScTcutati flagellorum vibranone ob (tre pen res Ieonis fpelfum adeunti Leohacindign]tacepulfus,orehianti,magnocumrug!tu 3 eramp:t, St in venarores irruic, illiconftanti anmio catn tefmpeftacernexcipiunt, interca 3 dum leo dentibus, St vnguibus qeeTnpiamvenatotumdilaniareconatur ,alius retro fcuticaieonemcjdit, St roagoo cla- more vexat,tuneconfeRj m reluftopriore 3 adpofteriorem osrptorquet,aIij aliundeitri- tant>tandemlongolabore fračtum, St decufnbfentem vinculiscoercent ,quam capiendi rationem } Bargeusde leonum venatione agens pereleganter deferibit dum a it, py Mer C a Aethiopes de/clrorum ‘viribus ■vji Speluncas tdeunt, strepi.tu^ & •vocc latcnHm Irritant, m-Agnis ac uunt clamorihns h ostem, L/ nune Me M mo s , nune v er bera/ ilta. flagris ggttarc it a verbertbus multis tergahorrida caf'im Demittenttm Mnmos cogunt dure cella eatems. B S In annoti in ji tli. lib.i. foueaproca* ptura lettiu , Sago leo c** pitur . Zib- 18 . de ^ tAnim. Cifla cap it ni. Homines av* mati capiunt leones. lib.&. Gefnerus i8 Vlyfsis Aldrouandi Cbalcautbi pulueuleones iapiantur* lib. iq .cap, iaqueis quo- modo capi ah tur . Lib-i.cap.^z Sagittii s & fclopis uecan tur . Venator ko. tium jtta mor te oblem* Lib. i» lapidando,vel fuftibus verberaodo tandem interimunt ; & fi arboicsafcendant„tuncah In- disareubus, Iongisbaftis,veletiam fclopis deijciumur. Prifci folasfagirtas in leonum ve- natione adhibebat : qua?a valida excrcitati venatoris manuprok&a? iortiffimos kcnescc- cidebant,ad quod fortealiudit Aufoniusin hocdilbebo. B Jihtod Leo tam temtt pati tur fub aru nat ne lethum , Non vires ftrri , fed fenentis dgŠnt. Hincco!!igendumeftanciquoshabuilie J non folum Horhines robufios, fed In extrcitio ve- nationisleonum valde excellentes,iniet quos Agathias poeta validum Panopea venatore leonum connumerauit,& eiusforcemetiamdeplorauit,quiaipfum virium rebore rtfatum & leonum forultiam non formidantem per montium afpcra inccdemem exigui anin aiis, netrspe korpionisičhisproftrauit.Canibus quoque kones capndtis eft Natalis Comi« tum dum feribir, V inči tur interdum canibus v is magna Leonis, Id exp*drum habemus ab Ariltc. tele in hiftoria animalium, -vbi feribebat canesob excel* ientiam odoratus efTe valde idoneos ad leonum venationem; ham oltaciunt ftipites, 5^ alias arbores,fetus quas leones mingunt,nam hi vrinam fjcentem , & ekuatocrure,n»o* re canuni exeernunt .Flodiecanes pro venatu leonum inprouincia Cangigu adkbentur, vtcoilegimusexepiftola A(laticaexarata in voluminedercbusgeftis in Orientea bodeš tatelefu. Ibi virarmatusarcu cumduobuscanibus adlconem fuperandum k conferr, C Leo,(i arbor prope adfit,illi feadmouet,Vt aduerlus pugnct 3 fmminus,cum kiat k canibus non pekle alfter refiiteretanti eftanimi, vtnonfugientis more recedat, fed pedeteutimu gradiatur bcet canes morfibuseundeminfequantur,&venatorfagittiseumpctencoi$- dac.doncceffufofangmneconcidat. Vfjrhm,quia muka funt ioca montofajinuKt,& alpe- ra a leonibus ramen habitata,qu* per tanes, &fetia venatioDtm nonadmittunt,pkcuit Gefnero propohere venenum Aconiti, cukisradixexccata in tenuiffimum puluerem rediš. gitur,qui populiš cxčarne paratismifcetur,qu£epofteafecusvias,& per loca leonibus frc. quentatadiipergunturf Prccdičtis adderepoiiumusnoftrafctate nullum cife inftiumetum aptiusad leonum nečem,quam bombardam minorem> quoniam huiufmodi manuale tor» mentum in tribus leoniaduerfatur, nam fulgoreigneo, Sc ftrepitunilum tartt,ccinckg]a« disičiuenecat, quamuisleoncs,vtopinamur, tx fclopoiumdifplolione magisftrcpitum, &igncu(nfulgorem,quameorum glandemreforfliident,cum tamen poftremum iliis ma. gis elfet timendutn* !»n D CICVRATI LEONIS MANSVE- tudo , & efferati immanitas. Quis primus leones doma, uerit . Anno Catthaginenlisoninium primus Leones exarmafTe dicitur,quamuis ob tanti laboi is pr*mram tanquam omnia aufutus,quia leonum immanita- cem doma te poti iifet, a cmibus rclcgadonem rep- rtanerit t fed qu ibus ar- tificijs idpra?ftiierit>nobisadhuc Jgnotumeft . Hocquidemclariflimuoi ifcconltat, quodleonum, &aliarum huius genetij Ferarum domkura-« L ib.^TriJi. longuauempons Fpatiutr» pottulac^ iuxta iliud« Len'N De Quadrup.Digit.Viuip.Lib. IP M Longa di e s h o/mm doc uit par er c Leone s » .•X-con.es potiifimurnomniumferoeijlimi 3 quaks Poeni, vel Afričani prardicantur ,nonnifi longiori temporis interualloomnera feritatem deponunt, & noitrahcec verba a verituto uh Trj ^ non d i It are ingenue fatetur Ousdiu$*dum ait. Tempore Poe nor um compefcitur ir d Leonutn, Nec feritar animo, qu£ fuit> ante manet. Frater temporis longitudinem mulca: etiarablanditia:, & varia obfequia amanfuetarijs adhibebantur, quiomniingenio in cicurandishuiufmodibeftijs>& praemium 3 & idoneos {ih f ^ propri« iaudis buccinatores confecjui conabantur j non pmerrenlOuidius ad hoc aliu- \man . denscanebat, ' p obje/puium T igr cf,j domač, turni do Jj Liones, \ Si id magls-peculiaria documenta pto midganda leontrm feritate accedere volumus; h^c h. bencurapud Phdoftratum in vita Apoliobij , vbi ad mentem Regislndorum Phraotis Ub.7.capi$ jferibebat kones 3 quosm3nfuefacere defiderant homineS verberibus nonefiecfdendos, quia fic efferari Ličilepoffunt* neque blanditijs nimium Icniendos e£fe putabat, qma iic ^atiodema- p nimČs fuperbi euadunt:itaqueblanditiasminispermixtasin hacfun&ionecpmmendabat. naflnieo in prima atatecicur fa&us (ficredimus Aeliano) manluetiiBmuseuadit,lufionibusdelečlatur* cum animalibus diuerfi generis ftabulatur« & Domino* feualcori fuo blanditur, &obfcqukur. Vemm hoc reuocatiru snemoriam iilpmlconem£Eternurn.poftentacismonumentumpronerenmn,quitam vna- nuniter cum Aiiececommotabatur,vtalter terroris, alterverd immanitatis cfietobiitus* ^ } dequo Martuiisepigramma compofmt* cuitšs tantum conclufionem tanquam kbtu di« gnam nontsedebit aftcrrc,qua?eft h*c, . .. S 'ydcr.il fi fofft'tnt pecudefj Fer*£ mer er K •■n . tiic Ane s a sir is , hic Leo dignus erat. SimikshiftoriascicuratorumkonumJegimusapud Aclianpm 3 qui fcdbitintemplo Ado- ub.z^enat. mkfisaegionisAeliraeatcommoratosfuilkkones adtdmsces 3 VMngredicnubus..dularen. an. cap.12. * -tur, & ki quisedensillosip.uitabat.accedi.bant, &acCeptisc bismoderate retedebunt. G Hanno.de quo fupradktumeftleonemad farcinarum večiioncsaluit* ciimBerenice leo manfucfa&usviuebat,linguaqueeiusf.!cki blandiebarur. Onomarchus Catan«cTyran. Cicumoslto irasleones habuit conui&ores. His addamus cum Petro Meflia leonem Regis loannis nes V us htt ' fecundi vketioris Hifpanigadedplacidusn, vcquando Rexfedcbar, femper tanqua.m ca hueriu •nis fecus ipfttmquiefceret, & aliumhujus condirionis Archiepifcopus Hifpalienfis pof- fedit)& fitniiem ChnAianiffimus GalliarumRex Eminentiffimo GardinaEHippoIito Me- .diceodonodsdit^tPaulus louiusin hiftorijsaftruit. HodiequoqueAgyita:,leuCir- cuaiforaneihuiultoodileonesmanruefadosnutrire loknt 5 'quofum getfkulatiombus. & nugis per c uitaces,& oppida vagantes,populi cgtu congregato.captnnt qu^ftum, quem_ maiorem quotidie facere conantur s cumieones,quoscicuratoscircumducunta večt galj. # d «. busimmunesnondie, perlegesfandtum. Aliquando 5 data occafione,huiufmodi Feras ceTuh l Wt*. caropretio vendunt Principibus, & alijs viris nobilibus* qui huiufmodi Feris cicuratis %-fpeaes. delečtantur j Verum emptores,obaliquam Fcrae vitiolitatem,adionem tedhibitoriam_. fperate non pofl’unt,quoniamlegcsneque in leonibns,reque m huiufmodi bdtia; um ge- De dediči l H nerejredhibitionem nonadmittunt. Interalia vitia,quaE leonislemtatundepiauarepof ffen.§.t. funt* hoc vnum eft praccipuura,quando repente immanfueti euadunt*quod accidit -!|i leo- ni,in quemeleganciepigrammateinuehit Martialis;,qui cumdLt manibefadus illitdad feritatemr£UC r hrsdu OS p UeroS} q l jj vcrtehantglebas arensdifcerpfit. Alibi quoquealte- riusdferacimemoriatn re p Ct i t ? q U j aufusiuit altorem fuum laedcre , & epigratnma fic v - fehabet. Ldjerat ingrato Leo perjidm or e magifirum Attfus, tam notds contemerare mantis. Sed dignas tanto pcrfoluitcriminc p.£nas, £t non tulerat verbera, te la tulit . Thomas Morus quoquearguto hexafticho cicurato leoni fidendum noe0e,nihil d : ffitetur, t iepig. dum iuctQdui.it MauiuetauutndioRulantem konem # &; inuitaruem cx circumiUnuuuu corun.k Lib, 7 $. a. m* lih X> - 'ji leonihus, 5 «; proteSi. Lih. 5 . not ?. *Att, jindrodibt' sima* ftientoris hi* fioria m.. Tom>i,offic. 'Hclpisfamj metus •. Cap, S 07. 'jtbbas Cera ■ teone fcinat . D. Hierony« rnv.s fanat leonem. T"TH'2 ■ offic. JAachatij lec na « 20 -•»: Vlyfsi$ Aldrouandi coronaaliquem ad fui imitationem. Vndeexhomintrnic£!uprofilijt Lyfim3chus’, qui ■.$ leonis linguam fe tačlUrumefle poJiicitus fuic, dcindč id renuit ob vitiniam demiurau refortnidanshuncinmodum, , Dum domituspladdo Leo Umberct or e magistram Prouocat extmpdoquemlibetipfe fito , C Mm p, dtu ex tant-a prodiret nemo c or on a , Profilpt por ti pedi or c Lpfimachus , • Jpfe ( ate ) audebo Leonmam tangere hngtiam\ Sed tam vicinis dentihus haud padam. GRATVS ANIMVS LEONIS ERGA BENEFICOS. Ccepti beneficij gratiam fenefcere ncn debete fimulacro Gratiarum iutie S numhominibusderaonlirafeat Antiquitas,quicum fintrationisparricipes oranes bene merentes perpetuo hfcneuolencia? liudio profequi debent.fioc nosinadmirationem nontrahit ,fcd illud, quod fcribit Senec3 agensdo bencficijs, fcilicetFcras etiamfentuecfficia, nec vHumcfle tara imman. fuctumaniraal,quodcuranon mitget, & in fuiamorem vmatj obhanccaufamleonuau oraamagiftris impnne tra&ani:ur,&additScnecafein AmpbiteatrofpečEtflebeneficia* rium leonem,qui vnumebeftiarijs agnitum,cum quondamciustu]ffet magtfter,ab alia« rum ferarum impetuprotesit. Ad remfacuhdtoria,quamrccitat AulusGellius defer- Oo,cuinomen erac Androdus qui interpluresintradučiusfuitad pugnambeftiarum,hunc koterrifices vbi procul vidit,qu.afi admiras ftetitjdeinde fenfim 3 & placideaccedensmo.. tacauda inftaradulantis cani$ manusfereeaanmiatiproptermetum lamberecgpit. An- drodus ob leonis blandmasapnikmi quafianimumrecuperans,oadGs ad confpiciendum ieonemconuettit,& tunemutuaquafirecognitione fadiaambo fibi inuicem gratuiabaur- tur 3 obhancad-inirationemmaximus 3 infpedl:anrc,populoclamor ortusfuit. Tunc Andro- dusa.Cafarcdc hocintenogatusnarrauitfe 3 dum tnoraittm in folitudine Akte# elapfis C annisjhuiusleonisfauciumpedcmcuraffe, obidleo beneficij mtmornic ad beftias con- demnatum offendere noluit. Solenr foepe numero leonesperafpera 3 defert3, & incuksu loca gradiences a fpipiSjvel alijsacutisfurculisinpedibus vulnerari. Sirnih s cafus acci- ditMencdri Syracufano in Syria, qui Jeoneobuio luppliciter ei fe aduoluente attonitus .pauore 3 cum reiugienli vndiqueFerafefc opponeret,&veO:igiamore adulantiumlam- beretjauimaduertiEmagnuffiin eiuspedecumorem 3 & fuicuioestra^ileopem ciuciatu iiberauit, hkne cafutu J pk'HiraSyracufis teitatur, vrferibir Plinius, itdquod praemiuna .Mentor.a Fera tctulerit non deprehenditur, 'id quidcm Ircet xjnftelhgereex Textoit in ca- fuHdpiiSamij,qui in Afiicadeonevifo 3 pauidttsajboremcon/cenditqumleopenesarb© tem procumhens hiatu tnikrationem quastebat, habebat en.'m ingeotem iptnam pedi infixatn 3 qu 3 m;cumeuelliftei Hdpis ci leo quotidie venarus agger^ndo gratiam ret ulic. Sed ad quid per profanas ethnicorum hifiorias vagant ur? cum buiufmodi txcmplaex fančiormn vitis colligere liceat. Sophronius in Piato fpirituali h^cdiabeti Penes lor- q danemmonafteriumeftj quod Abbatis Gerafimi d'drur. H.c Abbas cjuadacn dicdeam- i bulans iupca.fipam lordanisobuium habuit leonem.valderugkArcm fufpenfo pedc, cui infixuseratCalami aculeusj cum jgitur leo vidifletfentm,ei vulneratum pedem ofiendit, feneafedens ^edcfnq;aprehendenscalamum extraxit, & lan em in vulneregenitamab* fterfit, & panno pedi alligaro leonem diinifit j leo fanatus fenemdaferere noluit, fed ip; iumqUocunique incedentemcotnitabatur; fenex gratum Fera animurn admiratus, illam infufislegumimbus nutrive c^pit. Nonne D. Hieronytnus,cum medelam pedi leonis a fpina faucio artulifiet, grati anitni.ergo ipfun'. habuit fa m u la n tem. Machariusi;onfcfTor 5 vt afleuerat Textor,indefertisnemotum locish .buit kfnam cellar fua? vicinam; cuiusca- tuhsc^ciscum vifum reftituilTet>Fera ohfequijmemor ei pellespecudum quas venabatur^ affertbar«, Denique nelečtori tfdio fimus ihtim ad dies canicularcs Maioli tckgamus, vbimuUashuiusgeneris hiftoriaskitu dignas ezarat« d I.con‘ 21 De Quadrup.Digit.Viuip.Lib.L E A LEONE, VEL LEON1S CA VSA occifr, Scfaucij. Ominesmukosaleonibus occifos,& deuoratosnjrrat hifloria cusufdam vk Tbercdaman ji Therodamantis nomine,qui in bcythia,vel vt*lqsplaceq, in Numib tts eradelit** tania crudelitate erat pradrrus,vt homines leonibus, quosmukos m ita. bubs babtbatjdeuorandos praberct. Id vidtbatur fignificafic Ouidiusin Ibio, dumfcriptum «|k|uir. The rodamanteos duaque vngu bus aeuris, & Vu In er a a penetrantibus,quibu5 vulnerandoneruospungunt,quampund!onemj vtplunnunn fpaf leonibus fa- jj mus confequir Ur • Ide6,qui in huiufmodi calamitatesincideiunc,raropericulum mortis cv - r letba m euitarunt,quotqna vulnerum medelam,fiquisdefideratj,Aenun) potek confulert , lla ■ fEGRiTVDINES* ET MEDELAi. VamuisFera;i ntcrcoeter;3an ; n!lant { a s minus a?gra valetudine opprefTa’ de- cumbere vide antUr> cum obinficicaloris vigorem abonenta probč conco« quant j & °b venationis exercitium ornnia excrcnnenta dilfipcnt, & detru- dant.tamen 5e ipfa? aliquando valetudinisimbecillitaceoccupantur, neque leones 3 quiaperris oculisdormire dicuntur,ad tucndam valetudinem laus nierbus. inuigilarepolfunt } quin aliquandograuibusmorbisaLfiidcntuf. Duadunt agritudines, qua tl u VljfsL Aldrouandi lib.n, J.ib- 70, di^> fubiiL ' T\tmtdiaL^ Piorhoru leo- ms. lih. r, "Mao. cp. 10. Simia saguis rgnudiu quar tante . ■ Senij reme -* di'n t« leone . liL 3. 7»*r. oiiafleonum vires dcbilitare folerrf^neippe febris quarjtana, quam htfius animalis propria ^ afttčriohe Vin fieru naturahu periti effe pr£diciuit,altcra eftquarflcriabiturin feniu 5 quia tune ko£etateobdu&us,aliquopra:fidiQ viresjinualidas rcborareconatur.Fc brequartana ieonem corripiconcedit Albertusifedta perpcWdiaborareaffirmatiffimenegat,quoniam ntio nobis perfuadetnuHum anima! a natura,nifi fecuoda valetudine conft rmatum m fua fpecieprocrcari. Cardanus.fcribic Ieonem ob calidatr? eius naturam alterais diebus mor- bocruciari,exquibus Cardani verbis haurireiiccc ieonem nonqua£t-a«a * fed potitis ter* tianafebreaffici, nam per morbum alteraisdiebus ingrauefcentem typum tertianariumu Inte-Jligimus, eoque magis>quia Cardanus ob ca! idam naturam, hac aduerfa Vaktudbo kones detineri «flfeuerat,in qua hurnoresnon ni/iignei,& bfliofi rtraprui at Tp ofiafU" - ■ 'p ■ > S N 6 o cev yctp uyi»g ivpiSiiC tigrov /3iov . quK Jatine fiefonanc. Sed qtierquera ilU febris offa concutit (dum fantis auum c ester um qitin tranfigat. L : cct Phylis interpres perquartanam»quetqueram nempe grauem febrem expofuemf nos tamen nixi textui gra’co quartanadebemus intelligere,qua: Grsecis dicuuiTžTespTa£of, vnde oritur verbum maprctl^u falicec febrequartana laboro. Qoa?nam fint prabdia^, ad qua?Ieoa?grotansin pn fligandis morbisconfugere foleat inter Scriptores fententijs variacur. Phyfiologu$, & AJbertus carn bus fimia: febrem quartanam a leone expugnari, & haufto canisfanguineababjsmorbisliberari procompertoaffirmant.Pliniustamen, referente GefncrOjfanguine fimia?,& non canisleonisfalbdium leu3ri afleuerantiusdiciti Inualuit ta men opinioapudcnrmesfere Au&ores Ieonem quartana febre correprumvo- rata fimia in priftinam fanitatemreftitui . Qnamobrem Poita limiaefanguinem in frbro quartana humanum genus vexante faiuberrimum praifidium efTe coftiediabatur. PhyicJ cum pr^didris non conuenir,fed leoni tantum ob gtatem labori-bus venationisfuccumbenci Q in viribusreereand s/imiamconwenircaifirmauit,dum inquit. Atcov jubiv av 7riQnzov u ynpav $ayoi • . rtrpo tS Ta-Anvov St^iovrcu r tpvaiv Kai ya.p uyt/$ci xcti g Ideft. Leo pnefcens ftmiam fi deueret l :. Non hac Galetu malit auieilium fibi - Aetatc polictt s , fr ni.gor e hoc phartnaco. Aeliamis tandem m omnibus konumaftedlionibuslimiam tanquam pr^ftantilHnuimrc-* medium commendauit. l.ib- 2 -de nat. an. cap. 8. lib. .I. 2} « & demiffis oculisdileedit, Pra;terealeo,&multaquadrupedia inteftinis odijsdiffidenti - non conuenitleocum elephante > vtnotatumfuit m libro de folipedibus, lupumceruariu m i9tCa ^^ decdtatur,quoniamamboex ijfdcm vičiumpetuntjivericatem faffus cft Anftot.in hil o riaaniinaiiUjvbicciam apruni cdiohaberialeoneaiieruit. AJijdcuntad mtnre Ariftote- apri,& i eo j lisIeonem,vifomure } fugerejfsdveibag»a;caArift. diligenter rimari oportet, quiafcrt- ms odium . pfic 3 qudd leo aliquanrdo fuem non pvv, ideft tnurem formidat,neque Temper fuem> Ted cantutnmodb apruiti afperrimis fetiš horrentem abominatur . Onagrum quoquej»e- Lih. 2*. fte Alberto, & cauniavu&ore Volacerano/urmnopereodit. Tandem in ter quadruptdia ieohabetcum fimiagrauem oftenfionum acerbitatem,quia fimul ac fimia cx aiiqua aibp- re ipfum videt,&inuenitoccafioneminilluminfiliendi,eiuscaud«:fefcapplicatj&nati* t - a . busadigit,& quibus poteft iudibi ijs Regi fuoiilud/c. lded,vtnotat PieriusJeo idimpa« Lib.i.Hterog tienter ferensin humfmodianimal cfferatur. burit iniuper nonnulla alia animalia qua- clrupedianob?s ! &fot te etiamnatuta; ignorante ab Aučtonbusinterleonumhcftescon- numerantur 3 veluti Gryphes s qu!,vt voluit Ruhardus DinothuSjCapitali odio leonesprc- in ddunf. fequuntur, lofaphat Baibarus meminit cuiufdam quadrupedis aniraantis, cuinomen- Barburtb ani j. Barburth,quod in Perfide Indica ad regem Afiainbnaliatumfuitleonmacauda.rufototo ma * corpore,& macu!ofo,facie alb!S,& mgris macubsdiftinčtu leonis ,h( ftisinfenfiffimus,na> ipfoconfpečlojmos in iramaccenditui quemadmodum feles ex tempore vifiiscanibusira. _ fcuntnr. Prjedičtisaddere poflumusleontophonum,quod wunal ab omnibus fereterum ' onot naturalium feriptoribus nommatu: ,fed ilioru nemobuius ammantis deferiptionem addu- citjVtlečiorpol^t venire incognitionem } ad quod animanvis genus referendum fit 3 ad In. Tečia reducendum efie mulci aututnantjfed Gefri$riisdubitat>quiainfe&a viinam no emit* tunt. Qaocircahocha natura admittitur, inter quadrupedia viuiparaefletrepcnendunf, cunij teite PIinio,vrinam leoni exiriaiem t xcernac. Inter volatilia foliusgalii cdiocxcan« defcithuius memmit Reufner. in Paradifo poeuco, C 'um tnquit. fjuadruj/tdum rex c um Leo Ji s JDommufJ F er trum /ičigalh canturn cur strcpttumd fugi* e Huiusantipathiadamveramopinionem in ImsansnmconcitaruntGrarcijVt fcquentesdo Calli ^ [eo širinam Aegyptioru (referente Pierio loco fupra cnato) animam Cecropis, quam in led- nis immid- nemmigrafllecredtbint,immolatisgaliis gallinaccu,euocarefib.meuphs peiiuaderent,& rta_>. ^ eo magiscum Icribat Proclus Deraoneskoms forma apparuifTej&obiečtogaTioeuanuif fe. Huiusantipathi* caufartircrum naturalium fautacores hancefle lcgicimam opinan- tur,quomam ambo funcanunaliafoiarujfed gaUom inordinead Solem tanquam fuperio tem leo auerfatur. Alij exirticnarunt non galium,fedgallicriflasrabentes,& igneasJeo Cur Gallum nem reformidare cum rubicunda, 6e ignita funimopereperhorrefcat, Huius antipathi® ^ eo reformi* veritas noftratcratenon mnotefen ,quoniam de hac Camerarius in fymbolisha?c habet det ' Verba . Noflnistemponbus maula Seremjjtm Principis BauarUvnus ex leonibus miriš faL tibus in vicinam cuiufdam domus aream f‘tfi>: dimijit, v bi oalhnaceorum cantum , aut cLamo- res nihil reformidms ipfos vna cuMplurimis galhnis deuorauit. Nihil dicemusde quocuqj ferpentunvgenere,inquod leones^ob Ifthalevirus holtili odio Temper f^uiunt, & in- Tedta leonibus inuiTajtiempe fcorp:onem,& culices proponemus. Leonem regem Ferarum ^ Xl guofcorp!onisaculeo exagitari in Hiitoria inTečiorum egreg e(m fallimui)expreflum_. zib.^.cap .r * imt.vbi qu 0 que notauimus culices in leonum greges,adto ferocire , v t magna interdum^ Culices lconi cladeeosad internecionemadigant,quod loanncs Bohemushac hiftoriaconfirmauit. busimmiu c. H Muhi Aetbiop Um ex paludibus exeuntes i Leonibus dilamantur, & tamdudum Ula ti ati o ab ijfis deleta natura ets Jp on fc prafidium tuhffet, nam fub ort um canicuLa innumtra_j ( nullo agitantc^ vento) culic um multitudo ad Ula lo c a aduolat guarum morf(J fono vocis ter- ritileones Ulico Mfugiunt ' Pfjter animalia leoni ob ančipathiam inuif^ non defunt plan- T*rdaliacbes t#,quas leo mirandutn j n modom deteftatur. Gelnetus inter bas recenfet Pardabanchem ^onesnecat. Aconiti fpeciem , q u ^ planta licet ab enecandis pardis nomen Tortira fit,tamen leones &}al ' quoqueperimit. Ampbusodic Allium,quoniamhomineshuiusTuccoperFnitos,vcl3qua, lam. inqua Alliumprius incočlumfuefit; pef^fo^ dlcone non attingi fcribit Porta. Scillam^ lU. 2 . de^> quoque aterraproducileo*g r ^ f erc ^ q UOn j am5 fi incaute eius foba conc.ulcauetit,tot- riat.anim. poreilbcdcorripicur,vt Gyliusin Aelianumfcriptum reliquit 5 & Scillaeaddidit folija ili- iddsfihatn cis 3 quibuspedepreffisle°^ al * rno bftupeTcit, Sr per aliquodtemporis fpatiuui ad curftim inualidus redditur. Piiniusineminu cuiufdara herb* Adamarmdis Armeni^ & C appa- minus q u x. CtOCi* Vlyfsis Aldrouandi leaahomina tur fonu ty*n (fani . 7 Happa albi irnufa le.oni » “Modus peli?' di Ico.nes ad ■»arias ca~ ne as feptU dodat familiam,mt:erquam,&hoc animalmaximacaditantipathiajquoniam(vtilIeait) & hac admota leones rcfupinantur. Quid autem per Adamantidem,vel Adamantida volue- rit intelligerenondcdarat. Duhitandum eft,an pcrhanc voluerit fignificare Lithofper- mum,inter Diofcoridisnomendaturasaleonibus leonricem cognommatum quiafcm';ra_, dura, & fere adamaminaprcducat. Dcnique vix dici potelt,quam antipathiam cum nuil- tis rebusinaniraatis leoexerceat« Prirod,vtvult Gelnerus,rotarum ftrepitushorret, qua de canfa,currus inanes circumačli iliuro in fugam vertunr,vel ad caueam reducunt , de hoc in Anrhologiaelegans legirur epigramroa in facerdotem Cybeles, qui obuium leonem in montefonitu tympaniperterrefačfumeualir. Seneca docet eomodo, quo Taurus panni rubicundi oltuidoneirritarur,leonem mappam albam in propatulo pofitam moleftoani- mo tole Fare. Podremo locorecenfebimus vifionem ignis,quam leofcmper delenrerpa« tiTur,cuiusanripathi^ caufamhancelTeprascipuam aliqui do&i viri affirmant ; quia cum_. fuapre natura rubrum colorem iniquoanimopatiatur ica,& ignemeum lit rubicundi co- ioris koeuitat,fed verioremAclianusaflignare videtur ratione(dum inquit)leo caiidaimo ignea natura prsditus e(t,& fi ignem perfcrrer,& amaret,adco exeadefcert t,vt immani fu- rorecorriperetur.Huiusanriparhifnon funt ignaricuftodesTheriotrophi; Fiorentini,du hui.ufmodi FeraSj&curriculiSj&ignib^pcrterrcfaciedoad variaeiufdefcpuloca impelluc. ** P H Y SIO G N O M O NIC A. ZibTbyfiog. cap J. Hominis ani nio/i figna. Zib z, Pby » fiog. Magnetnimi tat is > c 'rfa- pientis indi- cium. Audaci& >& tracundm fi- gna. JLiberalitatis indicitm . icRico/i ani - vu ftgna. Rtemcognofcendihominummoreš, &naturasexcorporc, vultu, oculis* fronte, nafo, labijs, &ca?teris humanis partibus. Porta in libro nomintL* Phyhognomi>infcriptod!fuseedccuit.&liuius dodrina? velutiepitomen GuliehmisGracarolacoropofu t. Hic virclar ; flimusexcorporepiliš den« lis, & afpcrisccčfo animumpotiiis quadrupcdis, quam hominis cognofci fA fcripfir,fed fiacapitecertnxcapillis fitcooperta inftarlconis.tunc inquit,quod horoinem fbrtena , &ammofum iudicare deberous. Si veroquis habuerit magnuro caputimitans formam leontsdtfcriptam ab Ariftotele.isad mentem Porta? inaudacia.&iragnanimita« te excellet. Si frontem dilig nter intueamur.multa in ea conliderandainuenicrous, primo figuram,quae lieritquadrara,& profacieiratione mediocris ob leonis fimilitudine prasditustali fronte,vt nocat Porta,magnanimitate,necnon fapientia, vt vultGratarola^, eseerisomnibus antelfabit. Dcinde in fronte quandoquequardam veluti nebula conipi- ritur,qualem in Taurorum.& konum fronnbuSjlicetobferuarc,& tune in homine hac no¬ ta jnfignitoaudaciam dominari Porta li bere a tfcuerat. Gratarolus vero in fuoopufculo habentes in riuo frotuisquamdam veluti nebulam,more leonum,iracundia aiijsancdtare decretiit. Dcniquefupra frontem e nafi reg!onepilosliabens,annotante Porta,acUconcs refertur,& tamquam liberalicatis antefignanus prtedicatur. Poft frontem oculi cpnlpjv ciendi fe fe offetunt>qui fi mediocrem quandam concauitatem,leonisinftar,načii fint, ex bis Gratarolusmjgrtaoimitatem arguebat. Nafum habetleo rotundum, eiuique fum- mum obtufum, vtoptimeperpendir Porta,& tališnafus obferuatur in illis ,qui largofuae munificentiar imbreorones afpergunt. Qui habent kbia tenuia in ore roagno, na vt partes fuperioresfuperiniedtffint inferioribus,eadcmquelaxa, iuxtaangulos eorum ad imita- tionemleonis, animi magnitudinem, Sc fortitudinem participant. Tandem,vthuic do- čfrinarfi iem imponamus,habentes latum os,quale inleonibusapparet,cum Porta belli- Cofos,& audaccs dcclaramus, D E P I T H E T A. Ominibus fuhlbntiuisepitheta addendi, vddiferetionis, vel proprietatis, Vel ornatusgiatia, confuetudoadhaic vfque tempora penetrauit, fed leoni conuenientia ob egregias animantis pr^rogatiuasA numero,& dignitatt^ aliorum animantium epitheta longefuperant* In primisleoabafpeduter- ribilis,& rerrificusob terrorcmjntcnonhorridus,&horrificusob timorcm Lio dici tuj tsmbtlis hor rifiutSiiff-bor rmus. quemineuut afpicietmbusLatiniscognotainatur, fedvthaeclatina epitheta illuftriorsu euauaut 1 De Quadmp.Digit.Viuip.Lib.TJ ij Cuadanr,grgca intertexere necelTarium eft,ideo in hoc fenfu dicitur ab Homero fft* sp intueorjnbid Heliouodi citur ^Aay^/o&>i'jquoniatn 7 Aau^/it&»eftgiaucisoculisterrib()iter intueor,& fipcffupag afpe čb.iterribilisjtpvažqui zpvipog eftalgidus , vd horrtbilis apad Oppianucn,& apud Theocritum^ckhorribiliseKprimiturvpo^po? etiam timendus, &formidabilisa noaune?>o,So?faga}&uraoraCa nerarioexponiiur. Dumlatim oculos leoninos infpexerunt, abeorumftilgore leonem fulgenrem, & crefium ncminaiunt. In grecisaučloribuslegm? apud Homerum,& 7 rv p/yA»y«, quafi joneas pupilbs babencesctinvrfp ignis,& yAnv» -ipud Grjcospupiila fit. Acolore piloru Latinis fuluusj& flauus G ^cis^fioffuit nuncupatus. A iocisaleonehabitatisnomina- turGatalaSjMadylas 1 Ubycus,Cafpius,ld?us,PhrygiuSjPoenus J lVIarmaricus 5 Maurus J & Parthicus.nao) Cleoneus,Nemfiis, & Molorchfas funt epitheta non lori nacalisjed loči, inquo Hi cules leonem confecic,Cleongus,quoniam Ckoneeftoppidum in viaPelopo- ne!fi,qua:ducic Gorinchum.vbi Hercules leonefuffocauh:,Nem£US a fylua Nemea,io qua _ Herculesleone fugientem comprehendic,& interfecit,de qualoquens Ouid. lic cecinit. Hi c Elifa iacct mole s N e me d lacertis . Ec tandem Molorch^usa Molorcho fcne,qui Herculiadmterimedumleonernproficifce ti hofpitium dedič. A piliš leo villofus,hirfutus,iubatus,rigidus, &afper Latinis. Graecis Afl5^y«V/?,velA^5U3;jnempelanuginofusindigitacur,& licetmhocfenfua nonnullis di- catur xctpxctpoJ'°i<; a vocabulo&ap^aposalper., fciendum eft hocepitfleton non adafperi- tatempiiorum.feddentium pertinere,&conuenire omnibusanimantibusdentes ferraros hibencibus. A voce leodiriuseft a latinis frendens,rugicns,&fremeus Gi fcis /2apv& robur cele-iratem quoq; &concitationera de. fignac. NJoo eftigitur mirandum fiGrajcisdicaturTrfAoprocingenSvSfimmaniSj&ab Ho¬ mero xp«r«poc viribus potcns,& Oppiano Bp/apoVobuftuscui,& BacnAk; dicitur, ideft ^ rex & xo/p<*wxoc imperatorius,nec non x.Avtq$ fiatn Ajy? rex obilo,pens. A temperamento Latinis teruidus Gra?cis tuQw 3 nempe ardens flagrans 3 nonnUllidicunt hocepithetonme- taphoriceconuenire leoni, equo,&homini,quundoardenti impecu feruncur. Acelerirate impiger,&celec dirius elt,& Graecisa2oAoe,apud Nicandrum in Ther. licet vox ha?c pro¬ pad varius exponacur s P irphyrius tam noSoAor, velocem interprctatur,nec rairum,quia_. alibi legimus 6oou$ Agorras, nam vocem 6oo? kxicographi celerem mterpretantur. A man- fuetudineblandidkb fueruncleonespotiiflmumcicurati, propterea hoc epithetoleones trahentes curru Cybeles Claudianus infignibac. Ab animo ingenuus a Latinis,quia eequi- tatemamet,tumidus ob fuperbiafn,generolus,animofus,audaXjrnagr!animus. Grecis ^ , »Am'cjp,vox hjec fignificatfacientem homines fuperbos, propterea eftlegnimum epithe- ton diuiciarum,quibus homines fuperbi euadunt, & forteobhanerationem XtQuiya.M- »a»p Oppiano vocatur,quialeo fuperbi« fymbolu reprefenret; apud Pyndaru ,Gapixau 7 ro<; faftuofusjSc Spaff^a^audaKin pugna.Hefychio autc b/Žp/^&0u^a?„ nepe magnanirous dicitur. A rcliq U i s aaoribus,& pioprietacibusiacini leonem rabidnmptaamdum, & infa nucn,qu'arabie 3 i ra ^ f ut - 0 reagitetur,odoratum,quia in fenfuolfadusexcellar,auidum, quiatnultumdeiici cret . > j nc j on;il j tutTlj q U i a< ,j £;or p 3( ^ U 3 £ j enuo effcraut 3 lethiferum ,pia? la« torem>& rapacem 1 f erurnj p eroce(11 ^ rucefn) ^ uuin) q U j a CO eceris animantibus noceat, & ra pinis viuati hacde cauf a Grecis quoq;& prcecipue Homero eim; AoAooc perniciofus. Le»na?quoq;propnaepithetaaučtores,& prcecipue poetieattnb iunt,& prcecer mulca,qu» etiam competunc leoni. Leama dicitur hircana ab illafamofa(ylua Hircania* abhuiufmodi beftijs habitatajdicitur etiamcauernicubaacry. ptis,qu iscQluiscatulisincoli tl toruaabafpedUj&de n iq, iirimafueta,quia maioncu diffi- cultate,qua leomafueflat.Gra* Ct s^ AliT0 ' K05( j; c j turj q l ji a p 3rt Q immaturu eroittar Oppiano tp)/3pu^a;, qaah valderugiesapp£q aturo »p i , :T ^ et ^ XT3 ^ qu a limoriuaga,& opžcr/S nuucupatusfuit. Leonatusobgenerofitatem forte dux Macedonicus fuit cognatus tet* matris Phihppi,& cum AIexandroeducatus. Leontifcus virSiculusmanuumconfrador Lemtifcus perantonomaliam nominatus,quoniam aduerfarijmanuscSprj-henfas infringeret. Leon- quis . jjj nomen a leone quidemdeflexum-,fed tam ad vuum,quam ad f^minaro poteft attinere, Leontij no . 4 loctara en cbferuaturdifcrimen,tefte Gefnero, vt in f^mina fitnota libidinis, nam leon« men bifori a t ;j ^ i ca , na? nomina meretricibus tantum jmpofita fuei unt . Viris aincm hoc nomen fem- fumitur. p^rhonori.&ornamento fuit,leontij nominemulti Epifcopi, & C hrifticonfeflorcs fue- runtdecorati,quemadmodum, &mulri leonides didi, qub vtin Martyrologio Romano legitur,{'anguiniseftu(ioneChriftjana fideconltanrer fanxerunt.Leontisnomine Aretinus Lib.z.epigr. q U jdam celatot infignisaSpinulacc]ebratur,apud quemledor duoepigramata dehoc viro / noncontemnenda legerepoterit.Leonil!a?nomine multa? illuftres fjmintefpledidis virtu Leonih?no- t Q ornamentis in hiftorijs comendantur,fed dlaomnes luperauit,qu£ placido,& hilariani mine muh ?. m0 jfub Marco Aurelio,martyriu tolerauit.Alia fuitdotibusforma?,pueritia?q; cudispra?« dara,fed oculo fniftrocapta,qua? fratre nomine Aconeocuio aextro priuu,fed pulehritu« Lib.$.cpigr. dinecofpicuuhabuit,dequibusapudSpinulalegiturperelegasTctraftichuhuiustenoris. Eumine Acon dextro, cap ta e si Leonina Jiništro, El polis e št forma ume ere v terq ne De os. Blandepuerlumen, quodhabesconcedepuelU i Sic tu cecus Anton ,fic er it illa V enus. His animaduerfisdenominibus,& inueftigantes cognomma, prima facie incidemusim, Cognomina ^ u< a orcs non proletarios,qm a leone cognominantur,inter hos recenfentur IoannesLeo, } leone. q Ul Atrica’ hdtoriam edidit, Dominicns Leo^qui egregiu facultans medica opus vitali«, bus auris commifc 3 Petrus Leo volumen cum hac inferiptione (mare magnum) in afpedij publieum produxit»& alij quorum operum iam euulgatorum infer ipcio nobis iu prffentia nonfuccurrit.Siccopedeetiam pranetibimustot llluftrifl.Vrb um halta?familiasLeonis Familia a c ngn 0 minede<;oratas,qu£adhuc fuperllites sut Rnn$,Venetijs,Patauij,FIofentite,Vin- leombus cor cent j ;S) Antona?-, imo in hac noftra cmitate Bononitenobiliflima de Brancaleonibus farni« gnommou . |j ao j irn floruitj&hodieclariffimafamiiiade Leonibus vitaliamafruitm,exquatanquaab equo Troiano non vulgaresta iurisprudentia?,qua Philofopbire, & ^edicinarprofdlores epnanarunt.His tanqua coronideaddamus darili. Venetos,qui vel ob infignegentilitiu, vel poti iti ob aniinj J corporilqjfortitudine Pantaleonesquafuoti leones cognoaiinamur. bt D g Sj mquu'amus,qu»namfintanimal;!a,qua:alconedononainationemhauriuuCj malta pro- fesld.eflercperiemus;inter quje .Chamgleon,Latinis paruus leoconumeratur,cuius hido¬ li a m ia tračiatu ouadrupedum ouiparorum, Deo dai>re,ca qua poterimus facundia,profe- qu e inu.i\ Ali ud animal Lamcoraovuigd dičfum o iv irupcs cit vnicum cornuin fronte ge- rcns j.m reliqujs koru n £ forma: fiiniicj fed d oho c in libro de folipedibus ačtum ru t . LeontophonoSjdequoinancipachia. verba fednms dicitur,quafileanicuia,d verbogrgco v; qug cauda l & pečtore leoninispin- gunr,^ !VUri.tk;horam,qurecorpas leoni fiinikpradefcrtjVt fcribic Crefias,referente Gef- ileroi Cfteram p ra: ter auinulh,m.ultiplice$ plantg a natura funt pr6creatg,qa$ d le o,ne dc- aomiaancur. Prjmaiucieeuulgahimus illas.,quasa leonis.pardbus nomen reciphinc,de~ indeeas 3 qu£a colore 5 &a varijskoniaisdfed busdenominantur, figillatim examinabi- mus. Oskonisherbaeitapud Colu.nelhmjcuias floris figura riciu leonis ofcitmtiscK- prirn.it, Grgee leoitoilomos appdlari poflet, Hcrmoh.us in corollario hanc herba fi.bi ign.o tarnfcribit,nonnulli ^oc imci.fed perperam. eaudern etfccum leontopetalo Djofc. exifl;i« mant. Nos autem Antirrhmum effe htemur, cuius.rresfpeciesjfcilicec floriscandidi.rubi- cimdij&camei ia puhlico Bononienfi horco hodieperennanr, & noftrg mulieres Boao- nieafes iavafis.fid; libashanc plantam colunt; quam. a floris figura buccarn leonistvoci* tant. Dansleonis.mlchoh Bntauicarun appelhturque ia Gicho ij{ylueftrisfpecies,qua* floremluteunitnpaposabeuKem.produciti.huiusplantefo.ia tali ardinecreaarumfunt q reierta,vcfiguram mandibuiadeoniua? lencibus nu vtmreprekotet. Prgtereamultas funt qaaru;n flores,& foliamb fi.jailitudineiapedis leonini roti planttc aomen iavponuntiideo Brancara leonis herba.n daua. n,fea..nauram,lligas dičlam,Sy luaticusTnfoliutn maius in terprgcatur; Viri studiti hmcnominadc X‘ ifulio affxlialtite iH.telligut. Leontopetaloa her- baeilrara,quce adhucnoftra rente in Bonooieai viridariopropagacur,& ita videturn.o- minata,quo.niam tolia.pedibusleoniuisfi mlkgerat,fed au&ores id aon expriir s uiit } euii fcminiumdic! leontion juter nomenchturasDiofcoriii adicriptas habem.us.Leonc.opodiu aliaeftherbaapud Diofe Lonjcerusinaurede patat,qudm Matthiolus pro muris.auricula depingit, BrunfeUiuspro leontoppdio Alchimillain,feu ftellariamex.bibet,quarn pottea_, coetert Herbarij a tblioru n forma pedem, fe.u plantam leonis. mdigicant; Sc Dodoneus in Editione Gallica pro plaata leonis Eli 5 nu n nigrum flore ro.feo delincat. Leontopo- diumapud C!u(ium.eft Gpa;nha|iua) alpinunij alfa nqaoqueplantam fab nomine leon- topodij Cretici depingit Clufius. Tandem leonmamcaudama figura nonnulli Botapici vocrnt orobanchem,hancherbam iMatthiolusfub nmnme herba? lupa: roonlfrauit; na- M ^ c ' tur ' lcec fponte inter Cannabem.Sta nofiris r,udicisdicitur herbaTora,quoniam,vt ipfi rcferuut, Vacc^eadeguftatajfacilius Taurumadmitcant, Color quoque leooinus cui. dam phata: bulRm^auno nendedit, h^c hyacinthoruna fpecics eit^nudeorum potius, quam floram fertflior iuxta mentem.dočfifllmi Ferrari;, viohcea maculis intercurfanti. bus.diftinčla, cui vernaculum a iconino colore nomen eft • Alij Cychminum herbann leonis effe voluerunt, vtopinam.ur ,. hac caufa impulfi, quoniam hiec phata Sole a figno leonis recedente ubrulentj euadat. A varijs efiedibus alia: plantaj nomen defumpie- runt, vt leontocharon Polimaj. dičium habetur in Diofcoridis nomenchturis, qupniatn hoc ilii infitum fit i natu ra., vt leonibusgaudium ,& gratiam coneilict. Qojdam Bo- tanici Galli, auftore Ivucllio , Thy neleam leone n terr^ dixecunt, quta, ni falht nos opinio,cunjfitherbacathartica,terribilesin corporp humano purgationes molitur* «o!trpoA«W herba efl^uafiigp iegummum,quoniam ea tanquam leo fuflpcet. Gef. -G 2 ocrus Cbamjeleo&2 L concorno heontopba nosammaU Lib- 6. Phy». togn.caf 2 ^. leontopbo -» nos herba « Gryphis anU mal. Lib* A* ebf, cap.^». xJŠ.ndrofpbyti gis quid. LeucrocutO-*. ?yl(iuticbora * Tlanta d ho ne dcnomina tX Os leonis hc’£ ha qu£. Dens leonis herba * B a ca. leonis herba . Lcontopeta Ion borba. Lcontapodiii. qunia leo ThttHT/t puid • Ltb, 4- dz~t top med - fec loc iap.6. Carmina leo , nina qualia, & cur ita di S a* 28 Vljfsis Aldrouandi nerusaddkaHasplantas^uibusakonenomemjpmcr rationern>nonnullipr£fcnpferut 3 & vt Lithoipcrmum lapidis kotlini nomine jnbgnitum ,quia fenuna fere lapidea prokratj alij vocantprtedi&amherbam iecntiutn, licut ? & Cacaliam,,quafi Coccaliam feminium^ coccoruminllar producentem 3 qua?lithofpermam granis limilia luntj propterca ambar 3 Gefnero annotante,leontica:appdiantunimb& GIycinli:Z3inncimenclaturisDiofc.hoc nomine dccoratur, A piantisad gemmas traaiitum facientes 3 inuenicmus leontoferyiru. gemmamleontionetiamdidam, vtfcribitPlinms, quam Achatis fpccieni elfe, & pelii leonina?per£imilem Phyfiologiautumant.illique virtutem adueifusfcorpjonesaffignanc. Muitaioca (mifum d km) a leone nomen forciuntur 3 fed in prajlenua^juajabanimalijdc^ nonqu«aleonehominisnotrdnefumuntnomen,enumerabimus. BenedičlusBordonius, narrat lnfuhm dičtam Mederam a primis incolis in quatuor partes fuifle diftributam a quarum vn-amCameramIconum vocauerunt. Leontocephabs vrbseft Alia:,quaficaput konisdixens,&leontopclis Aegypcioppidumaleonum cultudenommatum 3 vt recitac Plinius,qaidemde Leonfopoliccn inter prtcfedturas Aegypti recenlet* Alexandria quo» que Aegyptioiitn leontopolisfuitappdiata,quia fuetit guificau mbu Alcxandri,qui fpo- lioleoms dekčiabatur, Leontarng vero,vt Icribit Varinus m A'pvn dt vicus, vel fons g circa Heliconem a leone denominatus,quia Adrafto illic facrificante, leo agnum rapuerit*. Libycum pelagus Philoftratu$leueneum,nempšleoninum ad mentem nonnuIlcrum 3 ap- pcllat,quonianiab ipfo proinontorium cxtendatur leonis imaginem rcferens, qualis for«'. tuitain faxis actidcre fbkt.Indigentefabulose narrant humfroodipromontorium etfevnu exkonibus,qa!quondamcurrum magnat matrs trahebant. Prgter loca 3 abaquoquefunt, quse intei hec denominatafedem qu*runt,vt leontea quamnonnuiii etiam konte, ideft pdkmleon.snominanr.vcrumhfcnominacornaiodiusgr^celcnbuntur Ajovtž« n Mov. vn, teovTti Japsč, rfp A/ovtqc . Colorem que'.ndam d leone infečioreslanarum s leonatu n tiieuntjled amo.get al qu s,quiu colorteonatus vaideobfcurusdt 3 & colorleo- nisadflauum velialu umtcridit * Fuluius Peregrinushantdubitandianfamtollitdiccs fuluum,feu flauiim colorem letin in omm £tatcconuenire 3 pi*terquam m fcn>o 3 quiaa»« ms m h'nem vita; vergennbus fuluuscoloriconis paalatim m leonatum degenerat ■ Dg- monium leoninum eft qu 2 edain Manij fpecies 3 notaque afteCtio in medicorum fch<*lis # quando hmufm )di opp effi 3 tanquatti leones m aiios hominesl^u unt. Leonta* rmmeftmedicamen ophthaimicu Antigonifcpiphorisperutiki&puensprfcipue perac- p commodum, ita nuncupatum 3 quia illi 3 konis imago!mprimeretur;huiusdefcuptioapud Gakoumlcgi poteft« Poftremum locurn inter Denominataoccupabunt carmina leonina, in qmbuieaudajVelfinis verfttt; vcnrri velmedid eiuldem veilusrdponde r jdenominatio* nefortefunlptaaleonecaudamerigentejcuiusfinfs medium vencrcm contangens veluti femicirculumformat ? quaIis in huiulmodi verlibusobleruaturiquicqu>ddicantalijde in- uentore 3 nobis(cmper placuithuiufmodi verfus Bchinosappcliare ab »V, quoman> He- miftichiumpofteriusrefpondetpriori, & verfus tam in fine,, quam inmcdio habent ean- dem cadentiam 3 &fyUabamrepercutiemcmadmltar Echo. Exemplicaufaalferemuspul. cberrimum epigramma 3 & eolibentmsquoniam agit de quantuatc ( difcrcta vini,in comii- uiobibendahuncin modum. A dfjrtmum morfum, Ji n on potaitcro mor sfum, Gaudia Jdnt nobis maxim& Herculis,qui ob leonis interrempti vidoriam, hicin Grtecia,ille iim Iudea.codemtemps>re,daruerupt. Dcfcefidic Šampion inThimnath. vt docetfacra pa- ... , gina.&eccecatuluseKleonibusrugienseioccurrir^uem tanquam rurdum diusno lpuitu I4> f V. aifSatusnudišmanibusdifcerpljt,&pergenscqiiuenicamjierem,quamduduruser3tj Leo neeatus tranfa&isaliquordiebusreuerfu5 3 vt'eamducerct,arei2orramke advidendum leonis ca- a Samfont. dauerdeclinauit,&ineoexamen apum,& mel inuenic, hincpofteaortum eft ijlud arrd- gmaa ¥oraeeexiurrcibus,<3?exfortiegrdTa eftdulcedo. Habcmusapud Atheneum,olitn Di * in L!byaimmanemvxide leonem 3 qui regionem illamadedvaftauerat. vteiusmagna_ t no f * pars pene etfetdekta 5 hic tandem .ib Adriano Imperatore fuit proftratm.PolydamasScc- ^ * Adriano tuf$.'UsPaneratiafta 3 Solda aučk>re,maximusomnium xtatis fux hominom j hicdumad- hucelfetad lefeens lednem m Olympo Macedoni£,nui!isatmatus£elis.,'>ccid'C. Virquo- que pradtanrisjSe generofi animi fuit Abifai lubr?us , qui 3 vt fcnptismandau.it Andreas Lib de-forth, Eburcnfisjob'ter audiens rugieum leonis a foueaforte a venarpribus parata excepti 3 foio *bifai He~ fulte armatus.it! foliamintreptdusdefcend ^Se (eonem illrc6madtauit 3 atqueitart»agnanU ^ YXUS Iso-nem Kiitatis norma Hercuiem fuperauit,qui non in fouea,fed in c impoapertoleonem trucida- Uit. Silentijmibeobtegere non poflumusaudac tm Lyfimd£hj,cumsfortia f čta cunčtis ferehiftorijseeleb.rantur Hicmdertuspraeceptoris fuiab Akxandroincaueadetenti, ei venenum canquam fingulare iliius calamitatis pratfidiUm obtubt ; q od adeo »grkuht / -l^Tleonh G AkxanderjVt Ly(imachum £ rociffimoleoni obijei iuffenrjed curn ad iilius oonfpečtunm aujru concimsleoimpetum fcciflet,Lyfimachusmanuinam)do inuomtam intrepide m osleo- nisimmifit 3 &euulfaliag ; uaferarnexanimauit. Neque temete pe;etereunda eft hifioruu ab Adiano recitatacuiufdun Micedonis,qui in bdlo fecutus eft A!exandmm: hic adeo Lib ii,yar, forrr,5iexcelfo aaimo pf«ditus£uit 3 vt folus m fpeluncam lefn* ingrediens catulos cuau omnimm admirationeexportauerit, 5 e tamen lexna in comparatione ad lednem maiori fe- rocitate,&immanuacecxce!Ur, Qjjtmobrem HdiondcommendantSerair-amidem^ua? non in captura leonum,vd aliatum hUiusgcneris ferarumjed in comprehcndendis ) & ne» candisle?ms aninVum estuiilTefertur. Hss ranquam Colophbnem puerifcptennjshifto- riama PaufaniahtHiein modumenarratam addemus. Hercules cum Trczetjen veniffet, I# ^accdmbere velldtleonisfpoliumdicittir dcpoluiffcjillu^multi iliius regionu pueriac* eumbere vellct leonis fpoliumdicitur depofuiife} illue multi iliius regionis pueri accure- runt 3 qui v ifo leonis fpolio perterici aufugerunt i interhos folus Thefeus annum agens ferme leptitnum prdpriis accdri^&abreptadeleruorummambusfecuri^uia viuum leo* nemcfleopinabatur 3 iltaminuičto animo inuadere voluit. Viciffim duasmfignis man- fuetildiniS ledninai hiftorias ^f ern o laudis prsconio feriptores dignas effe ex flimarunt, quarumprimam Maritua literismandauit, dum inquit 3 oliiu feroc ffimum fconemdona- Ub.B.Tohm tum fuifTe CoiVurmnitatiFlorentiK^min loro San di loa n m s čl a ti (u d e < u a ba tu 1 3 kd qua* dant diecuftodis incurra currens petuenit ad horrum Sandi Michaelis punum obuitinu* apprebendensf & mater vidcns,quem vnkum habebit, & plorans ranquam dcfperara^ Bi flori* ho iilideoni obaiam pučrum appt^benditj domumque duxit ' 5 & ko deque putmm, necpic^ vis^u’fuerii*. matremlgfitj.v-ndefoKortaqu$ftio anbocatmbuendumefTetfomina? , an beirgniiati a P' ahTri fu'tn leo,nis,qnifoktpueriSj&pmftratis parcere s iuxtailluddiltichoo ; quodRomeptolonbus - ,iua Palati/legitur. / rdtus- yc c oldstftiatn s tra leonis, - Iti Jibifrtftratos fc negat eJfcJFerAm. v • C 3 Altcrarci Vlyfsis Aldrouandi 'liki. Vit. 'Apol. cap. ij, Hisioria cu* iufdanimam * fueti leonts «, Zib, i, Mag. 3 ® .i,a AItcratttinfuceincffsrt Philoftratusde quodatn homine leonem rranfuefadum Jojro & veluti canem quoc jmqkduc€t]tc a leo autem non modo ducenti, fcd etiam omnibusobuijs blandiebaturjhacarce homoillemendiais mukaš luftransciijirates mercedemqua?rebati li tempiaingrediebaturleo hoftiarumfanguinemnon Iambebatjnequecarnfsattiogebar, fcd meliitis placentis pan? oleribus,& catnibuscodis vcfcebatpr i is itaque leo ad ApoU loniumvenrenslorte tuncin teroplo fedentcm mfremuit, quetnafpicies Apolloniuscircu« ftantibusdixitihicieomerogat 3 ytvosdoceam hominisanimam illumhabcrej fuitenim hi c quondam, Ainafis rcx Aegypthideq feooem hunc Jcontopolim mittendum cflecenfeo. HanchiftorfiinBenediftus Pererius mer j to fabulam dTearbirracuseft,& hxc omnia arte magica- Apollonij,.& opera Demon um tafta efie,vt facilius error Pytagoreorum de trank migrationeammarum huroanarum in variabeftiarum generamentibus hominum imprk mctctuju AVG V RIA, P R£ SAGI A, PRODI Gl A, » $ik\6, bi si ., m. Cur leo, im- pendente fic- citate ad loca frugifera var dat ■ Bonumaugu- rium ex leo ttc quale . Lib.il*. leoprtefagiu fliit moraš In, liani lmp. Ltb . 1 . Hiera, giipb. Ub,9. Ttfegtrerifium caUtnitas a. le on ib u s Lib-t.in ko*. lib.9.Dec, 4 , Cap, de d fina Lih. l.. var. kisi. Oy.is leonern rr- nu s Vguria cum pro quauis ooniedura a probatis au<5oribus recipiantur, non crit mitandum, ii in huius anitralisquadrupedis hiftoria Augurij vocabu- lumifpius.vfurpabimus . Lconis igiturpradagia,auguria, acprodig : a_* breuit.er veluti in qoadat» tabula vobis depingemus . Primo habemus apud Aelianumleones ad frugifera locaprcficifccntesprjefrgire futurani iiccitateuijhuiufque effeftusnullam adduc.it caufam ; nosaleonis teraperamentoficciflr-. mo rationcm pollemusclicere.,quiahuiufmodi animalfenrienst batnem affibientcmiufto. kcciorem propmmternpcriem amcdiocritaterecedcre , ad loca frugifera cfteris humi-, diorapro cemperieconferuandaproficifcitiir. Prauerea leonern occurrerehominhcurm* hoc anima.1 in ter Cftera ferociffimum fit,6c omnibus tcrrorem afferens, bonum auguriurn: elfe Prifci prQ£mnci ; abaotj q u a’ verba repetens Vvechcnus in opere de fecretis 3 fyncer* verrtatis fe ftudiofume0e nonoftendit,tmn quia 5 quisoccurlus leonum poteftefle 3 fr leones degunt <£ in Defertis.turnqukle?nam fecunddpartu n< n vexari 3 hoctam diftata veritate,quantu ^ C/cnus.aCotu.o ; quemadmodumfuperiusdepaitu agentesmonftrauimus. Iujiano Inv peratoriGordjanitumulum cum exercitu prarergraffo fe fe cbtul.it immaniflimus leo, eiusaciem inuafurus 3 a quatelorum ičt ! bu$confoliuseftk Amianus MarcdiinuSjicferentc Pieriojregisobitum praefagiuit. Paufani,asexponit;Caranum Regcm Macedonum,vidta in pugna Cifeo^ritu A.rgiuorum rropheum conftituifle 3 fedcrumpentcm ex 01ympoieo- netn,ita illud fubuertifie^vt pror(u.sfuerit abolitum i tune Caranus inrcJlexit id (ibi meri-, tdcotitigifie^uiaillud ere$um mooumentu.m finicimorumodnimportendebatj cum non fucrit mos Macedonum viclorias fuas vllistrophfis tcflatas rciiuquere , Plutarcbus in_, Bi uto {cripiit C>(ai era Megara?, cum Ula. vrbsa Caleno effet capta, leones deprfbenfo.s retinui0c } quci’retentiocalamitati*Megarenfisauguriurn fuiti namQum ciues, vib^ žanw oceupatavkonum clauftrareferallentjVthoftibusirruennbus impedimento cffentfckones in ciiiesconuerUpatfini inermes dilaniarunt j ita vtipfishoftibushuiufroodi afpe&US ef- fet milerandus. Amplius.konem a beftijs minoribus interfedum mala portendme fu. |> fpicataeft Antiquitas V,G Leo Alcsandainteifcdus a0nicaicibus eiufdemroortem ib; gnitkauit) ft vera fcripfit Alcxander abAk‘xandro,dcilleleo, qi)i aoatm;a.v en uR» 0 i' fin« oi nonp,otQrata Bondacio Florentinisdonatus, deinde ab afino occifus. cidem Bonifa-. ciomalnmotnen prctftitit. Ante obitum Lauientij Medicei ipter afia prodigia , qu* pvarceflerunt. Leoomnium,qui tuncin cape a Flolentiaf eflent, nobiliUimus,tcfteIouio,: aliorum famitialaceratus eft. PanterfubmortemMatthia Coruini Regis Vngafia»,leq n nesonmesj referenteBonfinio^uituneBud^aBeruabantUFjinteriere, Horumnonnul*. l.a inhiUotiabolipedum. promulgauimus , Neque iilenti) veio inuoluendum effe opi-* namurillud portentum,quoddeoue Nicippi nanatAelianus,ba?cinpafcuisnoiiagniUF* fed leonern peperit, atque id Nicippo, qui tune p.riuatamagebat vitatp futuram tyran- niuem ponenclebat. Podremo prodigium Ulud quod miJrubus Akxar.Ou magm ac- svfaUi ' ’• . . ■ ' " . " ^ vefedit ' De Quadrup.Digit.Viuip.Libi, 31 p tidi5cxaratum inCbronicoProdigiorum, & oitencorum tanquam coronldem pratdičiis addc:mis,hocfuic tale j muuitiscaftns iuxta ihgninn, & tnilitibusquietinočhirna?dedi- tis,ad primora r^diantislunKortumfubitoapparueruntvaria lerpentum genera,poftdi» iceffum fetpentura aliaanimalia 3 & cum Caftrenfes putarentinquietudinis finem adcffe, • ccce VISIONES, ET SOMNIA 9, 'mSS Oranijs Vifiones IjongoinreruaUojVt noftra fertopinio,pra.’cedunt, qua~» ^ „„ iiiorum adhuc pendet fides,ven,cumhjsnulium iybill^£oliutn faerit v n- ^ nna ^ (C( ^ quamvetius. fdpatec in iife fquasa recitat Barcoius Diuo Mar,cellopoft cbnst. mm rauonem (oporecorreproapparuiflc. Pugnabant intcr feieo, & draco, 469 , fed cum drago'dlet in gen tis magnkudiniscaudalconein verberabats ko Fifton,Mnt[ vcr6dalebatquidem ! &adfede.tendenduinaccingebat,&draconcm adiensfrufirapra?- celit* p babatur donec pl igisdefeffus humi aifličlus iacebat« Rcprtefencabat ha?c vifio.ftatum*, s illum Lconis imperatoris,cumtanko.. luperiori dola Alparis florenriffitnus in Ahicanu. mifius.esercitus.perierit idemdecurn fe rurfusiea paululum recreafietmagno , & vehe* mesci irapecu in . Draconem infilijt, illuroquepronum in v en.tr e m proftraiiit. Ha?e cum_» p, Marce Rus vidiifec 3 pra?dixic non muko polt Afparim,& Ardaburium a Leone Irapera* , . tore cum toto genere interimendoscffe. Somnia vero duplicis generis inuenimus, al tu J^l^nenl erantyqugdormienusmentern lncredibiHlspritiapcrfundebanc s alia talem dormienti tr>£* ” torem afferebaat 3 qualem experge£a6ti vu.itus triitkiam teftabantur. Gaudio non medio. § mn fo jg#, eri atfečta £uie Agarifta,qu?dormienti fibi vila eft lepneoa partu edere, & polt paucorum , dietutn Ipatjum Periclem peperirdicuci Piuurchusm eios vitanarrat. Vix pofiumus ver- bisconfequi quantuwlgtiti* percepcnt Phdippusre* Mactdonum ex fomnip ab Anita* Somniti P hi* droexpofito,in quo vifuserat fibi figiliuoiieonis cooiqgis vterp imprimerc 4 exquo Yates> lifpi. 7 viaced, vt motat Egnatiu s A plympiadetn Phiijppi coniugetn concepjlTe comečtauk, deindp nat us • eft Alcxander,qui .tarna puguandiferoga ccBterGS,mprta]esfuperauir,quantaleo L by- ***• r ' var '* cuscoeterisFeris.anteceUir. Faiifanias etiaminims leriptiscxp;eflitquantam leriti^cau- z *£. 7 . fam Nicaftrato famnium fubmmiffrauerit 3 quem adhuc lnfanteove Prymntflo Phrygi«e Hicottratifo vrbe prjedones abduxerunt,eumquead Aeggascuidam vendiderum ; aiiquantd,poft pet mnium . Ibmnium vidre Ie< niscatulum 1 luble; k iulQdnquoaibabat, itratum ; ideocumiamadole- uiflet,mukaš de Panctatio,& Lučtapalmasreporcauit. Inc.redibileditftueft, Trogote« ite,quantaj^titiaoceupauerit menrem Sandocroti iodi genere obfcuro, quandofurorem Smdocrati Alexandri pernicitate pedum.4ecIinans J & feffuS m fyJua dormiens fenfit fudorem (ibia.fc niniHm - lconeabftergi jdeindeeKperrečtusppprelfis Alexandri Prafedis regnum tndiginuafit. Vi&oriamquoquesn bclfando pr^nunciauitillud lomniumcuiufdam Pra-fečii, vtlegt- turin hiftonaBatauig^uidorm.iens.fomniauit (pečtrunuribuscapitibus Aquil^Bufonis, & Leon is refertum,perquodfomniumanus £atidica,|'((euerauit Prgfcdtum tda, quarvi- detatcapitum ftftigiadfieafieeutututfi/defignans Romanosper Aquilam,GallosperBu-i £onem,&: Belgas perleonem.Econtrario vix fermoncexptimi potcft quantusm^ror inani mu fomaiantis ahq»andd oBrepatjii leonis imagmem videne > aut aliquetn leones nomi- nantemaudiuerit. Id accidit fhemiftocli,vtin eius vita Plutarchus notat, qqi fibi vifus rhemiflodh eft psr lomnurn audjre Dgum matrem-dicentem. O ThemiHocles caue tibi i capte Leonu , fomnium. nem Lconernincid ds n 3m Epixyes Satrapa Phrygig fuperioi . ; s iili infidiabatur (uborna- n.is iampr i u emP kid(s J qui eummterficerent ) fi pernoqua!omnibus, terrorem atfcrt,& de hoc diuino Leone feriptum ek m Apocalip/i. f - tcl ? ko de trtbu J:uda y quemadmoduro i & D.Hieronymus in Naumpei leonemdekruentem leonem,Ghriftum> Pominu® viacemem piab.Gkoimtdbgeba£>&Laureiu$ Pcumprotegentem ktckkam De Quadrup.Digit.Viuip.Lib J. 33 m j? aduerfusprirspipesgen ti umleo,nemrugientem appeUab.it oixusaflertisHieremia?d'ceas, Cafpif* drrugitDominusdeexcelfo, cumgrauitcr minatur 3 h-CCtraai c-uia motus Laurerus.lococi«? t t 'jpci lepjcusjfacicra Dcum punitorem ddignar' attcitatur,& eb raagis,quiakguur apud Hieremiam, gUdius Lei qttaji Lcovaffator . Catulus ieonis Chriltus dičtujseft , quvtieo nammouuus Dftnones ioperauit,& cusu voluit rdurrcxit. Hu;usfenlummy- ftieum paffiin inScri-ptis tfaia? legerc pollumus. My icakonis ligo hcatio polt Deu m Cap, |* »4, a d Angeios trah i pot cit, nam quando legi tur in Fzcchtelc fimilitudo /tu tem eorum facies 15 ‘ 2 *• Leonis . Laure.us in fyiua alkgoriarum tacietfl Ieonis interpretatur Angdorun^vim lilam ^ principulem,&!robuftam,per quamoccukodiuinitatis arcano fimiks pro vinbnstUv.de« renicunturoperti fpkitualibus veltigijsjcuna indt bili, eden tace ad fulgorisdiuinifecre* Jt tatendencibps. Cgreru.ncuinleo Angeiosdenotetj, t ha&enus£uitexpiicatuni } n.osad* mirationeaullaeorripidebeqaus,li Ieonis voeeilh,qisibu$cu.rn Peo pe petua tuitnecdli* Judojdemonftrentur veluti Apoltoji hgnanturper ijiosduodccimkonculos in fofio balo* monisexi(tenteSjqu.i in Iudicia vna cumChnltoiudjcantcsledebunt/cd per faeicm leo* nisdicethanc D.Auguftmus Mattheoattnb.uat , Marciim ad mentemD. Hieronytni de- bemusincciligere, de quo Baptifta Mancuanuscecinit. M/tre. e C e/n e s Petri quullo Domen Ieonis competere pote It. Prim 6 : ,quia iuttibonkateDei omnjpotentii filitanqua yox lomiš. leones nihil pau 2 t,demde 1 - b vir iutfus fub nomineBeon Sjkpna pro eius vxore> 6 f catuii lob cap .4* <5 leonum proeotum lil jsfi}a)pntur,&kohabitanscwnoueapud iiaiam virum potentem vna cum pauperibus viuentem,ijfque d.iu tiasimpartientem ligmficare poteft, quemad- rnodum J & ieoo' edusa Šampione Pr j n c-peni Ethnigam Deoeontradicentem,qui oecifus acccpta fide^ (ac-tus lUilus.b mper in ore fauum confeflionis, & hudem Dei čonferuat. Mox accedemusadmytticQSie.ms ,ntdkdus,qui aduetfisitonnbus cumptardklispu. gnanti nam Diabolus Hors,Ca.rc,& rdiqua mundana toro diametro Deo 3 Angdis,Sačiis,* &. viris iultjs oppon,untur 3 dcquibus parno.antepingui,vt aiuntjMintrua pertračlauimus« Moddcontčmpiantts fuperbnamA' ty?annidem Diabo!i,quamnonnullilepam appdl^t inuenie nus in fact is lite ris ib .im lub nominr Ieonis ču armBfr i,qnj)n jam q-uando in Anu-s legitur, Ieoniscatulus diqmdappreljcndens a D.bhert nymo i prabunc locum cxponitur Caf ptabolus auterensaliquemae?tu L hrilticolarum. Pn.utc.iea SanCta Mater fccclefia ra* Hom conGinumefledecreuic in d urno, Sc quocidiano aitaris iacnficio D um Opnmtn gi . Maximum roga re 3 v t d 1 g nc t ur a n 1 in as Eidelium defunbtorum ab ort l<< msbberart 3 tuni hoc inloco, iuxtadr»drinam theologicam oskon.sPurgatonum exp: natur, cum hu us H P oenasa ^ Jn ^ tna * busfptcknonditerepatecrcdendum lit. PuTtettu cum leo hpetbuE fymbolum mdican.-, lon elt in jrandum,i!i Holfellius inqumra inferni parte coliocat Df* nioneseragiem eonij,^ habentes & vn gm b u slact ran tes eos, q u o ru m apimum in hoc mu- dano carcerc infoknt a tubiera ;quod dedaratbocekganti diktcho. Au a Ju per bor um ad dextram Plutom s . torumquc 1 Ji os trahit, bos trudit, or a Ieonis habens. Hocvmimtsobisauditu perejuam iucundum elkotbu, fahunfum Di. bolidominn m a lih dtjf. manuomnrpotentts r^ei tu (T c cohibi.;um. Idcirco Celarius Htilterbac Dn bi um Icon: Dpm.cap. 53* ad kipitemligatofimik m effe affjrmauit qut,bcet in catena fuarugiatcir.cumitns,nemine tatne^ikdit,nifi <^enl inr j a Iuumdrculum rapuerit; lic Diabolt poteltas catena dimna? Diabolus m. coh bitionis arčiata eft, vt neminem ad ptccandum cogere pcffir,nifi ad cum ingrediatur, ^ndmnclre- pet cpulsufmii.peecadj w»xwiU«d Apoitoli ? tamquafnkoiugiens ; miiiaqatena qusprens ^ pni. ^ .. tihem Jlngclus di- citurlpo. Facies Ieonis Sur S MarcO fittrtbuatur. , hib 4 tizd> facr dieO' fToKltrcphe- tarum dicitm In VI mam. arlif* 34 Vlyfsis Aldrouandi > quemdeuorež,qu!aI>iaboIus virosiuftosingenti form?dinea]iquanddconfternit,fed il- leo mortuus loslaqueis implicarenon potcft, Tandem in faensBibJijs leomortuus DiaboJus exp6« A diemir Dia * n itur,de cuius falute nihil vltemis fperandumeft,ciunadpcenkentiatnFedirenonpolfic, boius. iustailtudin Ecciefiafte * melioreftcanisviuusJeonemortuo^uamuisalijperkonem., mrtuuTeT. mortuum Apoftatam intelligant,q.«o mclior eft canis viuus # nempe Ethnicus,qui ad fidem Tfal ti. Chrifticonuertitut. Mors&ipfakofuit nuneupata, quiaquanddPialmographus leo- Zeoeftmors. nem rapientem nominat,multi in fenfu myftico morrefip hommes e vita rapientem inter- Jr comsymb, pretantur. Licet Antonius Ricciarduskanem rapientem,populumHcbrgumcomprehe« Leo ešlmm. deotemChriftuminhortoexpofuerit,qui,&per Ieonem,mundum intelkxic, iuxta illud ^ us ' D.Auguftini fdluamsexoreleoms . Quandoque Caro per Ieonem denocatur, quia habe- Tjuid ue Beata femper Virgine Dei Genitrice dicemus ? qu^ le^nsnohaine poteft pronunaari. Lea;nacarjiosfuosdiligens, pro illis aduerfus vena- Bcatafemper torum inftdias acerrime. pugnat* Allimiliter femper Virgo lilios fuos,fcilicetdeuotione Vir go quan fing-ulari fibi aditrsdios fouet,&a quocidianiS Dgmonum mfidijs tutatur . Si pondere« do te a na di musinhgniorcsleoruspraprietatesjhas omnes in viris & perfcčfis elucefcere ob* , eatur. ^ feruabioius. Leodormitociiiisapcrtis,cumgradicurpedem dextrum femper priefertfi. Viri tuflišiit n jft r01 caudadelet veitigia,& ftrepitumrotarum.,jgnemquepauet. Viri iufti in prjrdi, eones . orani g us irmcantur Ieonem, nam per difcretionem,& f^gacitatem, femper oculos aper Cantic 5 £os f eru ant,iuxta, illud ego dormio,& c or me mn zngildL ped e m dextrum,nempe affečhis fpi- ritualespeuiliniftrojfcilicetcorporalibusj&vt vnoverbo idproferamus, »ternacaducis prsponunt. cauda confeflionis veftigia peccatorum obliterant, ftrepitum comminationis faera? fcriptura' 1 ignemque infernalem iugi timore contemplantur- Infuper quando leo inftantes videt vaiacores,porum arma non refpicit,ne terreatur,fed oculos ad terram ver. gens pugnam aggredituri paritčr viri omni Chriftiana perferftioneimbuti quando anima- rum venatores Bi^moniuinjCarneiTii&Mundumjtentationibuspugnaturos intuenturjtan* quam |inuk iconi« artna tencationumreicielc^abilis nondebecic alpiccre, led tantiim teiream, n/ Peccator qttddo leoni žjjjimilctur. Eccl.z 5 . Cap. 19 . De Quadrup.Digit.Viuip.Lib.T, 3 J .j? terrearn.&humilem vitajhumana; conditionenifpeculari Quid plura? LeoHberaiita* tts,& geaerofitatiseftantdSgnanu$,quiaportiont:mcaprg pipd^beftijs eumkquenubus reiinquitipari ratione homines diuuijs redundantes L, onem debentirouari, & aliquatn u 1 es d uuiurum portionempauperibusipios /equent'bus ) & opeimplorancibuscommunicare* Modo o p po dum pipdičtis factemdebemus ofteniere,& Diabolum Leoni affimslaro * tm ari ' Leo eft h um s natura?, vt quando prgda fruitur,videatque prjtereunrem Feram ilhco pre¬ dam arnple & imper fečiosgeneratjhocvitium mulierdebetabonamari,quiacum fic adultera filiosillegitimos producit 3 quamuis malitiose fe defendat >cum nonJitmalitiafuper malinam mulieris, & de hoc,& filijsipurijs poteft illud EzcchidispronutianjA/^r tualeaha cubnbit inter Leones. Leo vt iupeiiusexpoiitum fuitcapitur foueaincuiusmedio collocatur ouis a venatore, peccator time poteft nuneupari Leo,quandoa v/natore Diabolo per ouem nimirumper aliquam teledationem in ioueam peccati trahitur ; quare peccatores debent dfc cauti ne in huiuf nodifoueam incidanc - Vicrffim alig funt Leonispropnetates,quarum pecca tor fmulus effe debet,& p dflimum,cum Leo, vt fcribunt Phyfiologi, videns fuum catu. lura verberari m ir and um in modum patiatur,& caftigetur; paricer quando catuli,ideft ho mine* viti js dediči flagetlantur rdiquqfeemendare,& a peccatis abftinere debent,quo niam peslilenteflagellato Bultus fapientior erit. Leo,ančfore Solino , quartanario atfe&ft lroU€r - x 9* f§pe ccuciatur,nam <1 humfnodi ggritudioeeius iracundia non tempecaretur,aded effr£- q niseuaderet,vtintra n precep s ferreretutmon fecusac nauis fineretinaculisa ventodu. citur. Leo eft,peccator q ii,permirtente Deo,abquandd vaietudine vexatur, vteius vi- tiofa vitaemendetur. Duabusinfuper proprietatibusieo eft dotatus quas Chrifticola lmitari debet,prima eft quadoleorepletus eft dbo fpaeio tridui ieiunatjfecundaeft 3 quan domom appropinqu.it terramcapitepercutit, &lactymatur peccator leonem imitans mundi ddiojs lam laturitus abftmentia,&tarnis maceratione ieiunium,amplexari debet, *v. pr^cipue quando mortieft proximuspeaus,pcrcutere,lacrymari/&omnes pgniten ti« ačtus exercere. Hadenusde petcatorein genere nune in moralsbus a leone defum- ptis coufiderandus eit peccator quatenus iracundus,fupertus,auarus,&libidinofus, m deClč I>uiracundo fcribebat Seneca. Muliebre eftefurerein ira, Selicet nullum fit animal * C timperniciofum natuta*vt fi accendaturirainiilononappareat nou^ fericatts acceffio , quialeones fremuntpu!ftpedibusarena*tamen vtcunq; fit,obferuabimus proiedosab pp dan ipusnpn prasmordern Hacrationehomodučlus,eodemSenecaaučfcorepram vitarede- / r i vulda " betiquia illum in talemfurorem poteft iriducere.vtipfoleone iitpeior, fuam ftabilit ^ H fenteiKiamejscmplo Alexandri nepotis AtKigoni,qui]anceaminfuosconuiuastorque. bat,hiC exduobusamicisaleerum Fer^obiecit,alteruinfibi,tamenquiobiečbis fuit leoni vixic. Hincboraineidifcanc prQftratis,iderthumilibiis 5 & innocentibus parcere. neque obquacunque leueon Clu f a>11 aduersiisabquemfurere- Adrem nofttam facit affertum j n Dialoto Gabrklis Symeonis,quiq 0 cet iniurias eife toIerandas,& pt^cipue illatas ab aliquode- / ^ mete,ebrio,pLierOj& faTmiocsemploleonis,qui latratibuscanum non afturgir, & quan priudpes do vlcifdtur iniarias vtri iitftcelimites non excedic,v t in examine natur« leonis fuit nar- debemleone ratum. Propterea Fn nc ‘Pcsm cqrngendo,&ptmiendoleonis«mu)i p?namiuxta qua- imitan in litatemdeličii pr«figere debent; namlegiturin Deuteronomio:Jw, &ptaparum modus . punitione. AmpiiUSCumleo,teftePli n, o,inbeftias viuasffuiat,8citiuli:ribus,puerifqveparcaf,binc Cap. 25. cognofcemus tyrannosleonibus eiT e cruddiores,qui non iolumbelluas vmas, ncrnpe di- Tprmmis Uues,{edeuat»ttioituas,ideit yiduas,& pupiiiostorquent. Si cantempkmurfupubiam leone jauior hums 1 'SupevbU 'Jymbolum-> e& Ico. Xob. I J, Auarus le o* m feni ft~ miliš. Libidinofus leoni fimu lis. In Men. i6 Vlyfsis Aldrouandi JLib.il Bie- rogi. Mili inuda- tio c ur per le onem dcno tctur. £iu & auidioreuaditjcumnonbeftijs, fed hominibusinfidietur, <5^ hmamentem Berchorij.cura auarusfit leoabalio leone 5 nempea Diaboiodecipitur 3 & v> deuoratur. Dcn;quequi hbidineintemperata: cupidiniscxardefcicIeoniduplicidccau- fafimiliseft iprirao quoniam ko aborefpiritum foetentem femper emitcir, ficille s qui a camisinqumaracnto 3 & petulantia nunquam eft alienus blandis verbis, & inhoneftis cob loquijshominesvitiat,fecundd quialea?nain prodigum Iuxum propenfameretriccm fo» iet lignificare 3 & in hoc fenfu Plautus feribebat abftinendum efTea kontnocauo.nimiriim a fpecu,in quo habitat leaenajideft.meretnx 3 qu£ deuorat amatotes veluti k?«ena coeteras Feras,fed animaduertendum eftkjnam quidem adulterari, t'tpauIoantefimcxplicatum, fed potlea abluere fe in aqua fluminis, ne a leone adulterium poilit deprehendijin hoc len*« ^ fu anima noftra kasna eliperfidem Chrifiodefponfata, qua?j vtait Berchorius,fi peccat, non debet tihi lota influuiopcenkenuajAconielfionisanteChrifti confpečtu apparere. HIEROGLYPHlCA. Vamuts proprie Ioquendo HierogIyphica apud Aegyptios effent quae- dam faera monuraentajnonlicerisjed rerum, & animaliumfigurisad vo» cjbulafignificandafculptistamenetiam ad res profanas denotandas hu- iufmodi animaliumimagmes quandoque adhibuerunt j nam vt fpe&antia ad h iilomm leonis afIignemuS;»inquit OrusApollo, Aegyptij indicantes N : h immdauoiienijeffigiem leonis delineabantnulla. aliaaddučUratione, n iti quia Sole_» ingrediente in fignum Leonis »Nilut abalueo erumpere incipiat. A figura anterioris par*is leonisrobur denotabatur,quoniara in hocanimalipartcs anreriores pofterioribus muko funt valentioresjhinc Pkriusconiečkturmcritbin faeris litem ab inicgroleono C Chtihum indicari,quoniamanteriora dminitatem, & pofteriora humanitarem oftende- repoffunt. Proptetea figura leonis vario modo pidamuitiplices hominisaffečbones, & funčtionesdemonftrabat. Sihominem virtutepr^ditum volebant reprefentare, illum-, leonis fpolio te&um figurabant,quia hoc femper fuicapud Pr ifcos virtutis Hieroglyphi- cum,ideoque Hercuiidicatum,Herculemenim pro virtute AntiqimascoIebat,&quem- admodumhodie Patreeloquentia’ nominato ftamnnoftro intelle&ui Cicero fe fe offerr, itaPrifcipervimitumparentemHercuIemintel igebant,boc fenfu igitur motus Dioge- ncsCynicus exuuias leonis indumentumvirtutisdeclarauit.&quanddvidebatindočlu fpolio leonis tečtumjftatim htec verba proferebat i lile indumentum virtutis'vituperat. Veriim nonpropter difcrepantemrationenr^aučlore Suida, optimus Philofophus often* debatur per figuram Herculisgeftantismanu dextraclauamj& liniftra triamala J qua’, Dra cone oecifojdaua philofophij ab ipfo ablata fuide fabulantur 3 tria en im mala tres funt ani- mi virtutesnon irafcinonefleauarum, non appetere voluptatesj fed quoniam infpoliu ^ leonis Hercuhs indumentum incidicnus,non errt ab re notarecum Pieriopropter odium nouercale lunonis in Herculem Antiquos pinxiflc mulierem palmite coronatam pedi- bus prementem cxuuias leonis j hacqucrationepriuignosa Nouercis male haberi figni- ficabant. Practaeaquando volebant virum vnicutnfortitudinis fpecimen. magnanimita- tis normamprudentiaeexemplar reprefentare leonem 3 & vulp^m , tefle Oro Apolline, elfigiabant, nam per illum robur,& m 3 gnanimitatem 3 per hanc vero prudentiam expone- bant, nam leone pi&o habente fupra inclinatum caput eaduceum, vis eloquenti« cedere credebatur* QuocircaPieriusperleonisiconem Regem 5 &Principeminteiligebat,quo- niam hi fupra humanum modum robore animi, magnitudine, & prudentia more leonum clari dTedebent i imo & clementia>& vigilantiaredundarc,qu« dute prerogatiute in leo. neinfignioresrefulgent i Ideo Antiquitas > fc,nbentePierio J perleonisincoIumis» & ho» minisiubh‘'acipičt.uram 4 de%nabat cktnentiam } deinde ,quia a kone noctes mlomncs, Ci li \ De Quadrup.Digic.Viuip.Lib.T- 37 duci ere debat, venim vigilanti«, & cuftodiae HierogIyphicum leonem eff*e putabat; & ' , .,, h te c fuit potiffima ratio, propter quam fecus templorum vaiuas leones, & p ngerentur, jjarept^ & fculperentur* qua; confuetudo ad noftram vfque anatem penetrauit 3 &hicmos Indis nes tem P“>* quoqueeft notusj namFernandus quoddam Indorum-tempium defenbens dice-bat. r !* m Duo leones cUojfeitempli vaiuas cušlediebant ; immo vt,inquit Pierius, hicritus aded in- ^onesftnga ualuit vt ričtus leonis in fignum cuftodi® oftijs pruatae domus affigatur. Quid pl ura? tttrjvclJcMl Aegvpdj in varij s hominum affečtionibus exprimendis, figura leonis variomodo de- t a “* ar • linčata vtebantur. Si hominem febrientenr, & auxilium dbi comparantem notincare Ltb A-<-P sl ' cupiebant leonis fjmiamvorantis formam induc-ebant j f: hominem ad facietatem repic- e * n . -, tum,leonem frudra carnisdepafcentemdelincahant, fi foetidoorts bakru imbutiim, os leonis hianspingebant,; li vltorem, leonis teloconfoffi effigiemformabant, quoniam D / s , leo mira obferuatione percuflforem nouit, fi iracundum, ad mentem Ori Apolhnis, ca- r0 &Jr ’ ; putleonis cffingebant,qu:'ahocanimalcapitcmagno,&pupil.lis oculorumigneis pr«- 1 * 1 ‘, ditum fit. Ingentes veroirarummotus febrpm excitantes fignificaturi, eodeni Oro te- nb. fte,leonem‘camlos fuos cauda flagellantem figurabantjeonem ob iram,& catuJos flageb latos,quoniam leonumoffamter fe collifa i°m£m emittant, Denique ftiror indomitus P ad mentem Pierij, perlecenamčatulos fuosdifcerpentem, imo vt grsecelegitur Lib.j, ^Vrajideft cxofTantem defignabatur . P o ftr e m 6, vt 1 er ib i t Orus, per mulierem femel tantum cnixam, le«n« imaginem ante confpd&um hominum proponebant, quoniam Lih. a. leamam fecundario parere noneredebapt, EMBLEM ATA, S YMBOLA, EPITAPH 1 A. V I omnem operam fludfo emblema tum impartiri folent, f? toto nixuhis noltris lucubratiombus infifknt,non folum profana, fed etiam diuina, ta emblemata,quamfymbolacontemplabuntur . Exordiutmigitur fumendo Ll y x em yp a diuinis Nicolaus Reufnerus Chnftumpuerum ferentemcrucem coro- natam,&equitantemleonem depinsit, & piči uram hac inferiptione de- corat. F ORTITVDO, ET LAVS, ET SALVS MEA DOMIN V S.. Deindč multa componit carmina, fed inter alia hoc hcxaftichon in medium aiferte libuit. Op tima res laudare De um, Utis cjitus tila, Et c um laude ji de s vera ,falufque da tur „ Sit leo i/irtutis frons laudis, cruxque falutisi Sit nota., quis Juda Dux Leo C briši us ouat . 0 p dr fit Idudi takta vis atque facultgs, Me fcio perpetuapojje falute frtti . Praedidhimemblemarcuocat inmemariam fymboIum Dauid maximi Abvflinorum ... _ t . Aethiopum regis a Sadelero depictum, in quo licet o.bieruare leonem red um pedibus n anteriorifouscrucem tenentem cum hac inferiptione, VERITAS PERSVADET. P a l 6 °' Interfaeraemblematafecudumlocumhabetleo alatus, quemfigurau.it Nicolaus Reu- fnerus dumrecenfet illa quatuor animalia ex Daniele tanquam fymboIa quatuor Mo- “b.embl narchiarum,& fubnečtit muka carmina;nos autem hic illa qu« ad hune leoneniattinent f ACr ' exarabimus. dduatuor in fomnis fub imagine regna Fcrar,t(m y ■^Jfyrio Daniel viditin orbe pius. E r trna le 0 gani ni s ali s, (jr c or de refulgens u ma.no,pedibus, Bat Fera nisafuis AJJy rl0s ji.g nans rege s, primofque Movarchaa ; 'Ijps Bqbylon, jr quos Medla dara tulit. Sedquoniam fcimus nihil effe optatius illis, qui non vulkan ingenij claritate funt eohfpicui,quam muka huius generis emblemataintclligere ad profana cxamimdaacce- derenon grauabimur,&muItipliciaproponemus a varijs a&ionibus, & proprietatibus leonis delumpta. In prirais geftus, quos pugnaturi leones agunt, multa fubminiftrant D cmblc- 38 JZmbl. 6 3. Leo in aclu audacU . Vlyfsis Aldrouandi Lib.fymb. M- 33- Pa&59s Leo m dciu timorts (X' hibet emble mata. . Inlib.fymb . fr emblem. Lmbl. 4 6. Zib. fy™b- fdg. 44- lib.2. embl. lent as , £ 7 - fortitudalea nis ad embl. Lib. embl. Am.. cmblemata, Vnde Alciatus figurauit leonem er e da cauda a venatorrbus , Secambus ^ circumdatum ? &J fifciptio eft ha? c , IR A, deinde fubfcribit hoc ten afticI »o n , Alejam v eter e s caudam dixere leonis , fua Pamitlante ir as concipit tile graues x Lutea confurgit bili s crudefcit, c jr atrQ Felle dolnr fari as excitat mdomtas , Caudam leonis Prifci ah quod eft robur, Alceam dixerunt, qjiia leones in princ i- pioiracundi« cauda terram verberant,m augmento terga, quafi v«elmt lbimetipus ro¬ bur addere,ideo hoc emblemate admonemur ir«impetumefte coercendum , mii veli- mus in belinam ferociffimamtransfarmari, Alij pugnaturum leonem depingebanr cau- daerečla,&oreaperto,, illiquehinufmodi mfcriptionem aflignabant. \ IS CON- SIRU EXPERS MOLE RVlT SVA* hoctaxabantiHos, quifih,fortitudinera- tionem,& confilium afpernabantur, In hoc genere Aegidius Sadelerus inter Symbo~ la Re®umPoloni« effigiemleonis, quafi ad pugnam eoncitau format, &illiaddit hanc inferiptionem, ME ME V INDICE., Idemaudorpagldinferius propomt figuram leonispeRibus anterioribus, & ore venabulum tenentis cum mlcriptione, VEH. ILLI. Et hoc inter Symbola Gidelberti Auftviaci connumerat. Pr« t ere a leoinadit timorisdepi&usalianobis fuppeditatcmblemata, nam Camerarius leonem fugienterp aface acccnfaeffigiauitcumhis YQfbis , MAG NOS VANA TERK ENI. Deinde fubfcribit fimftediftichon, Floti, e Tt mgentis vis expcrs mita timoris t Ste pauet inf e Po p er c it us igne Leo. Paritev Tunius leonis fugientis a venatoribus habentibus- accenfasfaces Ideam protu- litcupv hocDido., MAL4GMA PHILOSOPHIAE, Deinde fubfcribit h«c car- miai$ . DIVO MARC O , ET REIPVBLICAE VENETAE PAX peo in qui- TVTA EST SEMPER AVSPICE lVSTlTIA,&fubnedit verfus vigintiduos bus- mfigni- quorumconclufio efthsec. bas det ih tj s ulufpice institut tua pax leo maxime pac e m locuhabeat. . securamnobis,perpetuamque facit. IdemAudor leonem Felfineumintadumnon reliquit, dum profert piduram, in qua infgne geti Felfina armata vexillum libertatis ferens cum leone fecus pedes confpicitur,&refledes litiu Bonon. mentemad Iniigne jgehtilitium Bonoma', &ad numerumquadratumSenatorum, licet hodienumerofint quinquagintaquos Deus Optimus Maximus fo/pites diutiflime fer- uct ficcecimt. delfinu doti a tibi dentts quaterimperat or do Benus quadrato perji citur n urne rus . 1 Liber t as cenfus lege s cusiodia fines Jpuatuor bos virtus continet vrta patrum. P nrpurea binc albo, crux interfecla fahitem 1 In pare, illa decus lili 4 fultia notant . Signifer id Jlatuit fignum leo vtncit,dr iram, F or tis vexillo boe imperat ipfe J bi. Coeterumnonfolum leonis,fed etiam quadoque exuuiarum icon in emblematibus po- D Špehu leonis teft vfurpari. Vifium inftar omnium fit emblema co locatum in principio operiš Chroni- inembl.pop. corumBononia; Pompei Vizani Patritij Bononicnfis virique in nullo dodrinarum ge- Vizan. nere non perfedi; in quo depidum leonis fpolium oftendrtur hac infcriptione d ec ora¬ nim . SIBIMET PVLCHERRIMA MERCES- Cui Iulius Signius I.V.D. oda- flichon aciunxit 3 adqcodlcdorcmrelegamus. Fladcnus de embl cmari bus, &fymbolis Embl. a leone defumptis . Modo de Rena nonmhil dicendum eft, nam Alciatus iconem le^nce Embl. 74. aipipRntis, fiauuacrum rogaRs palatij exhibuit c um infcriptione. NEC OVAESTIO- ]\I GEDENDa 'M, &addirhexafticon.Quod kdor apud ipfuni v-iderepoterit. Cu- ius ar,v umen: u,n l( 1 le^nameretrtx, de quain Acqumocis egimus • In fliper idem Alcia¬ tus ngurauri uiinif um leena:,fcirmac?latiim,&lx)cmodoinfcriptum. TVMVLVS ME- RETRICIŠ, & id exppmt odo verfibus. Qu>)ium cjuatuor vltinios tanquam adrem < noftram De Quadrup.Digit.Viuip.Lib.T. 41 noftram attinentes recitabimus,q ni fic fe habent. fifind fculptus fibi njult Aries, puemparte leana V nguibus apprenfium poReriore te net ' o> fibulis. Lqcq c it ato. Leo cumpu~ gione in ca¬ po ritbra.. Leo cum lati ro. Ln lih-infig. Leo c u iugo. In Heroi c. Leo cuenje. Effigies leo¬ nis in altum eu.e&i, In trači at. infig. 42 VIvfsis Aldrouandi ’ o ' l( 0 cu pede terioribus eft amputatus,& fimulacro iunxi£ihanc fenten iam.Sl NON VIR ES ANI- dext/otxan MVS,qua/i velletfignificare dofidente corporis robote,animi vires effe adhibendas. ** tcnonbm Ela 5 c de In/Ignibus vim I con mam refpicierjtibus . Ab Ira vnunj dcfumptum dehneat amputato. Oamillus de Camillis,nempe illud Odauiani Pafqua» Epifcopi,qui,cumin Infignige- Jninjign.il tilio fuss nobiliHima? familia? haberet leonem c o r o n a t u m, r o fx c u /1 o d e m , huic addidit str, ho c D idum . MI TE M A N IM V M S V B P E C T OR E . F O R T I: & q uo d er at I n fi- Leo rofacu- gne gen til j ti um pr o Phrenofchemate vfurpauit,quo denotabatJeonis iram rofa temne- ffos. tari, c um rofarum fuccus amedicisintcr pharmacachoiagogareponatur . Siadmanfue- lib.q. Infi'\ t-udlnemjeonis animumconuertamus. Hieronymus RuFccilius effigiat leonem frtena- tum catcnis vindum, SehocDidoinfignitum . DIES , ET INGENIVM, volebat enim admonere'hommem tempore,&-ingcnij acumine omniaaflecuturum. Non valde Jnlw,de In diflimil e Phrerofehcmaprofert Percmallus,in quo figurauit leonem cicuratum cum ca-: M tena frqda, cVhacfentenriadecoratum. FORTVNA NON MVTAT GENVS . J-to cn;nca- 5] clementiam leonis cotemplemur, jnucniemus in libro Phrenofcbematum diuerforum g tena frači a Prjncipum pidum leonem aipicientemhominem humi proftratum, Sc hoc D ičtum anne- Leo afpicies xum. H A V D PVSILLANlMlTATl,&Ludouicus Dulcis inhuius expofitione fcri- homine bu- j n } loc ca p L1 hommem pufillanimitatis non efferedarguendum, quoniam,magnanimi- m blraium, tas,& clementia leonis id poftiilat. Si vigilantiam leonis confideremusgmeminimus nos vidiiTe piduramfin quaarbor ferens poma aurea cuRodita-a Icone,& Draconc confpicie- batur hoe Dido mferipta . VTERQ\/E SIMVL, nam Aučtor ambortimaniinantiu peruigilium notum habebat . Tandem fi ad Iconiim medicinam mentem refledamus Lu¬ cas Co/itilis depingit Phrenofchema Fierculis Malafpina=,nempe leonem fimiam vora- Jeo morans pem cum.inferiptione t MIHI MEDELAM. Hacrationehic vir liobiliffimus, vtCo- jimiam, tilis inquit,an.imum cerumnis vexatum demonftftbat, & que,madmodum leo efu Emi ar priftinam fibicomparat fanitatem,fic,& ipfeanimi a/fedombus volebat mederi pmde- tia,cuius fifflia fymbolum eifeperhibetur . Ad funjmum f acere non pofTumus,quin com- memoremus pHrenofcfiema eruditiBibliopolm, cuiuslibrarmlnfigne eraticon leonis, is,cum cura/Tet imprimi nouumopus, quod Illuftrilf. Senatui Ven e to dicauit, in prima J.eo in gelu Jjhri facie formam P oniserependi ačtum pr^feferentjs induxit,& addidit hoc Didum, _ er epe n di. SIMILE AD ŠIBI SIMILE, & hoc modo aliufitad Infigne bibliothecce,&ad In- ^ figne gentilitium inclyta; Ve ne tiar um V rbis, N V M I S M A T A . Jhimfm 'Lr prgentenm Jn lib nu - pnJ'. antiq. JlHmifiniLj ar e u M.Co~ ptodi . tJumifm/Lj T r dlani' Lib.i. IlicT rogi, ^ JJumittAn-- tiocht. J/i bi sl. Gr a 4* Irca Icones leonis in monetis impreifas tali diflnlmtrione incedemus, vt primo numos,in quibus leo ob fortitudinem, danagnanimitatemfigura-. tus fuit,reccnleamus. Inparuo numilinate argenteo Očtauij legunturTL miles literar . CAESAR AVGVSTVS , in parte inuerfa leo fu^ RiO pratergusceruiconfpicitur,mrcriptioeft. M. DVRMIVS III. VIR. H;vc moneta,vtnotar Sebaftianus Erizus, cufafuit in honorem.AuguRi poft vidoriam Adiaca n contra Marcum Antonium, quia leo cit fymbolum fortitudinis, & Ccruus ti- moriš quamuis Alij dixennt huiufmodi animaba reprefentare pugnam leonis,& ecnii-in ludis fecu’aribus,quos cetate fua Auguftus celebrauit. In numdmate magno aereo M. Commodi Icgitur ANlONlVS COMMODVS AVG. in latere imjer/o icon ho- , minis arquitantis,&iaculantis telum.inleonem oculis fefeoffert. Romani,iuxtafenten- tiam Erizi,vt hunc imperacoremhononbus cumularent,hoc numibna cuderunt, Sc prte-. Cipue c um huiufmodi Impcracor,vt feribit Lampndius m eius vita, feroa/Timos,fpeČta- tepopulo,leonesoccidcnt, In numifinateTraianilegitur. DIVO NERVAE TRA- IANO AVG- inoppofitaparte Plauftrum cum figura vičlorie tradum d leone, Sc afue apparet. Hune numum qmedamcmitas,vt narrat Erizus,imprimicurauit,vt non vulga- ris honoris titulo hunc Impcratorem profequeretur 9 nam per leonem fbrtitgdinem ani¬ mi huius Pnncipis,&per fuem corporis defignaoat. Piertus inquitvidilfe in numo An- tiochilconem Hunu proč umbe n tem., & fuperuolantem noduam,nam per leonem robur, & pernoduam Mmeruam Prjfci mtelfigcbant, & hac ratione fortitudinem eloquenrite ceder? tndicabant. Hu.bertus Goitz,& ipfe ob fortitudinem huius aaimalis, & Hcrculis- pbfer- r F ; De Quadrup.Digit.V 3 u'ip.Lib.I, 43 obfmiaultin SuefTanorum numo figuram Herculis, dqpofita claua, leonem fuflbcantis. f lH J Poft fbrtitudinem manfuetudo Jeonis in numifhiatibus eft cofideranda. Ideo Erizus le- f^orum ^ gitinSeueri numifmate.SEVERVS PIVS AVG,in oppofitaparte numiobfemat,inter variaarnika! ia Ieo nčin fignu paunificenti?huiušImperatoris,quiobludos publicosm«l~- '* ,nHS tos leones cicurari curamt.Imb eadem caufa moti Romani in ponor e m Philippi ludos fe- nf J l - eula-re.s ceIebrantis,monetam argenteam cuderunt’, in cuius alterapartelegitur. IMP. ] ^ oy!eU P"* PrilLiPPVS AVG. in altera vero leociciiratus figura tur. Pierius narrat nupcrinCa- l fiJ- narano agj-i Beliunenfis vic o fuburbano repertos faifTc numos in quomm altera facie Pie« cratiTmlier,&litera’circumicripta:, IVSTITIA, in altera vero eadem muliercum ro &‘ . nr>antilcuaextenjrafuprac 8 putIeonis,Iitcr 2 ecircumfcript*. EE-ONIS HVMILITAS. Numt mi- Praetereainmultis monetis manfuetos'leones,&potiiiimumilIos Cybeles iuigatos con- P L * r( f Grtt * templabirnur. Id demonftrat numifinaaereu Neron is,vt teflatur Erizus, in quo legitur. 11 ‘ mt J NE.RO CEAVD, CAESAR AVG. GER.P.M.T.JGP.IMP.PP. Alteranumi * reum AV " facies Cybelem in curru a leonibus vedo refert. Panter in Propontide regione Afiar roms ‘- , erat Ciiiitas Zizicha nuncupata,vtfcnbitPolIux,inquacudebaturmonetahuius!generis, vtalterumlatuš cxhiberet imaginem Dcz cybeles,qu 2 e vocabatur 6 r vkos po? (km, ^ mnl > nempe Forma matris.Deumin altera numilatere leoerat figuratus forte ad lignihcados c l ui ^ lis erat leones iugatos buius De* plauftrum trabentes. Deinde-Erizus monftrat aliudnumifma & in quo legitur III VIR- R, t P. C. nimirum Triumuir Rcipublie* conflituend*; Iatus ^ e0 * oppofit-umhabetičonetn leonis cumhuiufmodiliterisdircumfcriptis. ANTON. IMP. Poc ' clt ' kXl\, Scilicet Antonius Imperator annaduodecinio,; leoautemin hac moneta effi- Q3 s f uerlt gi a t u s f u i t, y t o m n e s pro comperto haberent Marcum Antonium fuifle prirnum, qui Ieo- f rimu ^ e j-‘ l nesfubire mguin eoegerit. Accedit numifma magnumaereum Philippi iunioris, in cu- ^ C0 J l?s auni ius larereiuuerfoconfpicitiirfupraleonernfigiiramulierisfnanudejftrafceptrum traxeru tiscumgrcecacircumfoiptione.eEAC. CTPIAČ. IE P C) n O A17 a N. id eft D e a? Sy- Numus pIn vi* Hicropolitarum.Hoc numifma cufum fuitin vrbe Hierppolitana Syri*, & Erizcvau- Uinl0 ~ čior e,rnulier fupra leonem Deam Syriam,vel S v n a? Pr o rundam reprefentat,'Quemad- ris • modnim in magno aereo numifmate Gordiani figuratunmulier ftans,&eleuatis manibus oftendens duoanimalia,nempe Tauritm,& leonem cum literis P. M. S.C 0 L..VIM. & G ercUam , „ fub pedibus mulieris ANTI. Hinc polfumus c oni j cere, inquit Erizus, huiurmodinu- ^ roifma conflatunufnilFein Antio Romanorumcolonia, vt Gordiano Imperatorifternus ho nor deccrneretur, & illa muliebris figura Antittm coloniam pr*fefert, qu* manibus oftendes duo animalia territonj vbertatemindicabat,cum abantiquisleo cicuratus pm terni,& Ta.urus pro-ftudio arationis accipcretur. Inniunis .Maifilieniinmjeo integer fcul- pehatur cumhisliteris M AS2AAH FaN, &huius leoms fisur* caufamaffert Hubernis , Goltz. qu* e ft tal is,quianuil ti fatentur Maililienfiutn Apolbni proxiiniim f uide leonem ^ hiši. Gr* aeneum a Phocenfibug obiidionc opprcffis iibertatis caufa miiTum. ldem A udor addit cu - leonem in ačtu gradiendi effigiatum viden m numis Romanorum cum his literis. R O- šhimi Mef- MANO. In eodem adugradiendi fculptus Fuit Ieoadditaelana.fupracaputin monetis /4«/w. iVtefFanenlium cunl hoc verbo gr*co M E22 ANION. Deniqueleo in omnibus Hye- Num i H y e ~ litarum nmnffmatibus videbatur cumiiifcriptione TEAHTON . Ad finem non foium ^ ltarnm • Ieo fed etiam leonis fpolium in numis habuit monumetum. Propterea'Hubertus Goltz Lorc C!t - *cribqbat leonem in monetis Heraciienfium varijs modis fuifTe c^Iatum,fed vt plurimu fiera in illis % ura bat ur Hercules babmis fupra htimbros exUnias leonis cum inferiptione. clienfium. H HPAKAHTfiN 1 a 5 quamuis m aHjs delinaatus lit Hercules ftranjgulans.leonem cumhoc verbo gfajco- HPA^I. Idem audor iimonetis. leontinomm monumenta leo- nis obferiiat,dum in harum nonnulhsFpolium, &in alijs ridus leonis čude batur, & hu- numi - ius affignas rationetn dicebathanc efTe legitimam, quia Hercules deuido Erize a leon- tinis.comiter exceptu s flutudebiilinc difcedens illis.Ieonis Iniignia tanquanr>numen- t-a relirfečtiffima cornmendantur,qu;E figura leonis decoranturjnam, | vtinqiut Ricdardus } quse animaiibus terreftribus effigiantur habentibus \ volatiiiaj& acjuatiiiapr^ccdimt 3 &ed magis,quia hic ritus fuitantiquiffi- mus 3 & ante Roma conditasn animalia terreftria in Infignibus pingcfcan« na t P tertnt tur. Deinde inter terreftria quadrupediaheroicR animis leonis icon sumopcre placuitj nobihjjima , cum | eo q U adrupedum R'cx > & aliarum F tramu terror effe putarctur . Hinc Hercules leonem pro Infigni fibi vindicauit 3 He< 5 tor duos leones aureos in area rubra depinxit,& Acbilles fonde m leones rubros in campo argonteo figurauit. Phryges,quoquepopuli Ltb. x. Aen. mfnoris Afiz oRm in Infignibus leones habiiiffc colligiimis ex VirgiIio,vbiinquit. „, r . r _ _ AC^iU pUpplS ^ Pnmd tene! rosiro phrygios fubucčla leones. Si ab his ad Riomanos defcendamus,inueniemus horum vexill a varijs animaJium figuris, Vfus figure f c d potiifimumicone leonis fuiffe excrnata, hiic refpexit Sanazarius dum cecinit. leonis m P e Rom anus AquiUpoBquam lujuere phalanges, xilUs , M aonanimus tur m a,s ducit m ar mn leo . Delndehiemos mira" facilitate omnibus rotius terrarum orbis nationibus commimR catus eft; nam Polydorus Virgilius narrat ex annalibus fcoticis Reudam Fregufium ZiL's. hi sl. in Britaniauv veniffe,& dediffe agmini figna,rubrum Ieonem,quibus nune Rege s vtun- Angl. tur, & pauloinferius addit Reges,qui fecuti funt poft Gulielmummagnam Anglite Re- gem,fimiliter vfo's eiTefcficuti nune vtuntur, Infignibus regij s , qmT funtrres leones iu- bati cum totidem lilijs quemadmodum ipfe in codice peruetufio hoc cffigiatum vidiife Zib.j. teftatur ; &in annalibus Belgicarumrcrumlegitur. Concordi affimfu ) Principibus Bel « gd.rum parantibus in Syriam eupeditionem variorum colorum leones ajfiumptos fuijfe r e lici is v eter ib us Infignibus* forte admaiorem hoftibus timorem incutiendum, vt nonnulli afTe- uerarunt, Quid pl ur at vRjuead Iaponenfes hic Infignium gentilitiortim ritus penetra- q uit nam ‘habemus ex epiftolis Iaponenfium hamverba. Totan nuafi pr o Rege pr Lih.z. esRcmus prouincU po le sl as e sl formidabilts pileofibi a Rege donato confpicuus,& veslimentis Infignium l e0 ne (Infiane Regi;) maurato dl si melis , hoc ille amictus ornatu-gramtate^nosiris Europa Re- gentihtioru fibus anteccllii , & in alia epillola Iaponica, omnes Gubcrnatores certopilei , &peculiarive* ritus upad tfium genere vtuntur c um huiufmodt generis Infignibus circa hun:eros.qu& funt leonis ejfigies. laponenfis. No n dcfimt mul ta Italie ciuitatcs,qua in Infigni gentilitio figura leonis funt delečta- ta,vt Venetiarum Vrb s, adeuius Infigne allucfnes Baptifta Mantiianus 5 dumloquitur Lih. de bel. de Vicentinis ab Hifpanis ad Venetos redeuntibus, ficcanebat. Ven. Ad Venetos iterum redeunhpulfifque fubmde Infigne ge- Rrafdijs , fc in magnum AquiU vertere leonem. ul. Venet. Florentia quoque olim Infignileonino delečtabatur, quare Bellonius, dum vdrfaretur lib. 2. obfi. Damalci ad Orientem dbferuanit turnm quadrangufem, cuius faftigium habet inferi- cap.91. ptionem Arabicis cbaračrenbus cxprefFain, & paulo inferius con/piciuntur bina lilia Infigne ge- marnioriinfculpta,ad quoruthlarus eft figura leonis . Propterea id mul tis prtebuit oc- n til.Eloretig. cafionem exifirrnandi,htrc Irifignia clfe Galliat,vel Florentia’. Amplius Dertona,feu U Terdona,qure hodie Tortoiia dicitur Ly gunb ciuitas pro In figtii gefitilitio habet leo- nem cum hac infcriptione r . P R O T RIBV S I) ON IS S IM RUS (ER D ONA LR O-^ Infigneget, NIS . Nam Topographi bane vnbem d tribus doniš nominatam fififTefcripbs manda- 7 ortow* rnnt; primumerat,quia olim in quadam villa agri Terdonenfis e lapideoleu featuriebaG Sccnndum in alio c iufde territorij locoaqua maiori hebdomada vberrmrfluebat.Tertifi quando vnus cuiufda familia? erat moriturus guttar fanguinis apparcbant.Alias prpter- mittimus ciuitates,que Rib Infigni leonis militaruRde quibus in fymboJis,& emblema- / tibus ačtum fuit. Prtetereafignuleonis multis imo mfinitis.familijs,&fplendori,& no- Uh efigr. bilitati fuit} quairu s Io. I rancifcus Apoftolus in Principe omniu virtutum ornamento emmcnterion leonis figna, fedver^ fideijftemmatacommendauerithoc difticho. Stemmata fint alijs Pardi,fint oraleonum , At tihi fint> Rnnceps, Ttemmata vera fides/. Tam er H De Quadrup.Digit.Vmip.Lib.I. 4$ ra.nl n quiahic Infl^nium ritus adeo fuccreuit,vt omnibus domibus innotuerit, facere ^ r non poftumus,quin pecubaria Inftgniacommemoremus. Nicolaus Reufnerus elegan- ti dodccafticho Infigne domus Brandeburgic®,non folurafceptris 5 rofis, aquilis gry- ^ ^ - phibus,fcdenam bicoloribus leonibus exornaripro compertoaffirmat, &pauloinf c- t -j- ua vam rius luditin Infigne domus Palatin® dialogo ex decem verfibus contexto, deinde hexa- riar p t a am i t fticbb, cjiudfignificethuiufmodileodemonftrat huncinmodum. h ar um Arma Palatin a quidfignat fplendida gen tis Aurcu-s in nigro, qtii fremitorbe,Leo ? P ar c er e fubiecHs, & debeliare fuperboss jMempe docct moram uobilitate duces. Terror hic e st hominum,prostemu c or por a tantttm , Prostratis par c it mitior inde leo. Antonius Ricciardus meminit pulcherrimi Infignis famili® Caftilionenfium 5 in qua leo pn co.fy mb. candidus inarea rubra finjftrorfum repens,& pedibus anterioribus caftrum tenens deli- neatur,&hacinfcriptionecoronatur. DILIGAM TE CHRISTE FORTITVDO ME A, per loonem candidum denotabant Ohriftum, qui & Jeo, & candidus ob diuini- tatis fpiendorem nuncupatmgcolor campi ruber charitatem, & diledionem, caftrum fa¬ milice rob ur, & generofitatera defignabat, fcd color caftri aureus ex Chriftifortitudine confblationem dimanare fignifipabat, quarehuius nobiliffimi Infignis figur®,& colores, cum vcrbis,&verbacumfiguris,& coloribusconueniebant. Reufnerus meminir Infi- Lib.i.Llem. gnium, in quibus leones integri,& in quibus oraleonumpinguntur, inqu® Judit ele¬ ganci carmmum textura,vnum pro omnibus iit hoc cxemplum. An quia Nicoleospojitum tihi nornen, & omest ide irco ejjigiem j cuta leonis babent. Alia deinde huius generis infiniia apndipiutnledor Iegerepotcrit . Meminit odafti- T •/ . • cho Io. Francifcus Apoftolus famili® AnnibaIorum,qu® patriam varijs fortunce Audi- Ub ' 3 ' bus opprelfamlibcrans, &fiudus‘, & geminorum leonum ftemmata libi comparauit, , . inferius idem audor per belic ludit in ftemma Bernardini Guacij, in quo" leo figurah a- Z ^' 4 ’ tur,dum fic canit. C ur tac e at, reclufquemicet pro štemmate Gtiaci Gramineo in campo quaris ( amice ) leo C Pst Guacij virtus, qua part a pace quicfcit Dum c uh at, erigitur,/fera bella ^er at. Perdcrepoffe fat e št, titulo quidpofcit m alto ? Vinc ere velle refert , % vi is e ut trn tcrjrj j ]0m i nes obliuifcuntur,futuru blandienr,is canis facie denotabatur, cum canis fpei fit indicium,qua? nobis femper adulatur,& blanditur. Cum /imulaero Herculis Pr ifci no figurabant leonem, fed tantiimleonis oxuuias Herculis iconi addebant; quamobrem Syntag. 10 Gyraldus Herculem cognommatum fui/fe Gylium a/feuerauit, quia plerique G>ra?coru Gyhon quid. Qy]j on ] e onem interpretantur. Huncritum ponendi cumldolis leonum icones, ob- In hb.de in- f eruauit et iam Petrus Martyr in Infula faerificij, vl>i mcok mitras plumis v arij s conte- ful. nup.in - xun t,in quarum medio inferunt laminam auream cum cclatura Idoli, quod Cemem vo- uent. , ^ c ant,hancque fepiuntmultis alijs lanfinis aureishabentibus icones Ferarum,fedpra?ci- Čemi idolu p U ^ leonum/hinc forte clici pote/l ratio propter quam in prouincia Cangigu,te/le Paulo vbi . VenetOjtam viri,quam mulieres acu facics fuas,colla,manus,ventrem, & crurapungant JLib. z. cap. ] eonum figm-as inducendo, nimiriim quia fic putantpropnjs Idolis ^ratificari. Quid ? 4qu« in varijs orbis part ib ust . r . fitx iiint nonnihil dicemus, In libro de rebus a Socictace lefu in One n te geftisdefcrk- ln e P 1 ^- bituraedificiumpohtisfupraflumenaCamhiludecirnoniilliaridiftans,qiiQdIongo tra- J iat '- mite in Oceanum fe exonerat. Pons vigintiquinque fornicibus conftat longus pafflm trecentum, & latusoito; v trinoue i nfi gn es aifurgunt col umna’ in quarumfummitate leor.> S tata* leo- nis ftatua Rta e/ton extremo a.utem po n tis afturgunt Ante maxima’ column«, ad quaruofc nis vbi. bafes marmorei funt leones, & iniignis moliš . Petrus Gylliusinterpulcheminasfta- Lik.4.. Con- tuas,qu« erantin Hippodro.mO 3 memin. 1 t leonis aeregdum inquit. Palattumiliic fitumrns fiati cap. 6. P incendit,& leonem aereum,& alid deti a n; ar mor a,dam reuerteretur,exportautt. Leo lapideus Leo ar c tis inauratus fedet fupra coucionem a n te forum F lo r e n 11 a jh u i u fmo di ftatua fuit prifeurn ci- v bi. uitatis Infigne 1 1 čuti Senarum lupa,&luca Panthera,nam,flcuti fcribit Gabriel Simeon, ln Dialoz- confueuerunr Florentini non folum,die S. loannis, fed ctiamalijsinfign.ionbusfolen- Leo lapids 9 nitatibus aurco diademate hanc ftatuam coronare, quafi vellent indicare, vdati leo čg- Floremu terorum animantium rex conftituitur, panter Florentia inter alias Plet runa: ciuitates emi- quddo con - net. Pi\v terca leonum du« infignes fiatu« proforibus Ecclefi« Cathedralis T arui/ij ne mr. vifimtur vnguibus Draconem alatum comprimenres. Amplius Io. Andreas Palatius, InlibJnfig- narrat nuper effoffam fuifle tabulamnon procul a ciuitate Augubij,in qua leonis figura teflerulis conftru&a apparet, quam mul tis verfifcus defcribit,qui fic incipiiint, Augubij effojfm nuper fabmgmbm aids, Compojitus crusiis , te (ferulifejue Leo. Sed ad quid feriam in his paucis operam conamur ponere, cum propemodum innumera? buius generis fiatu« Rom« confpiciantur, & primo ad valuas D. loannis- Laterani fit« funt pulc herrim« leonum fiata« marmore«; In foro apte temp!um,quod arotundita- t G te, nomen fortitur,vt narrat Aloyfius Contarenus locat« funt leo num fiatu« ex marata- j n lib.antip ride lapide coloris inter leucopligum, & rubi'a medi;. In foro Capitolino ox lapide Ly- j} om . dio obferuatur leonis ftatua capite defečla, vbi quoque eft f-agjmetum reprefentans leo- s tarna leo- nem fupra equura. Deinde in multis Romanorum palatijs , & domibus etiam priuaris num Roma marmore« leonumftatugeonferuantur; Vidimusin palatio Sabellorum tabulam mar- n nt moream,in qua leo cum tribus armatis hominibus pugnans ce'a us erat nec non ftatuam J leonis ex Lydio lapide fupra baftm eiufdem marinons diligcnter elaboratam. In Viri- dario Cffiorum vifitiir ftatua leonis,marmorei, cuius bafis hanc inferiptionem habot 1NN0XIA FORTITVDO, vbi qiioque ali« du« leonum ftatua? ex lapide fubru- bropofit« funt fupra bafes Cgfioram Infignia gentilitia cuftodientes. In Vmea.#lim bminentilf. Card.de Carpo ex marmore vario leonis ftatua lita eft; Dom.i Bernardini Alberitij invia Iuliaobferuauimus ftatuam magni leonis , qui apertoorehiatin equum,quafi illum deuoraturus; & Domi Laurontij Mačam penesS. Marci templum videturcaputleonisinfignicglatura fabrefaAum, quod de¬ li glutire animal conatur. Poftremo fiatu« leonis fpolioinftgnitte numerof«funt, qu«omnes Herculisfiatu«elfe dicuntur. Harum vnain ViridarioBeluederenuncupatoconfpi- N citur,cuius humerus dexter pelleleonis decoratus eft, quo in loco alij ftatuam Commodilm- peratoris cum exuuijsleonis obferua- runt,& tandem in palatio Dan- dinorum Hercules, marmore us, cum leonis fpolio videtur,& muk« ali« huius ge- nens funt Rom«, in quibus enume- l '^is nobis tempus deficeret. M I- 48 Vlyfsis Aldrouandi ' M I R A C V L A v a Abemns in facris paginis Dominum iuflifle cuidam propheta?,nein Bethel aquam,panem,vel quidpiain aliud tam efculenturn, quafnpotuIentum c 6- tangeret,fcd rogatus a’b alio prophetapanem comedit,&aquam potauit, & quia Omnipotentis pnecepto non paruit, leo ipfum rcdeuntem in via occiditj nam Dominus cum tradidit leoni, quipoftmodumeius cadauer non deguftauit, imd id atiget m;raailum,quoniam ; ,ncquc afinum ve'hicularem,nec pro- Zzb. 4. Peg. p h c t a mTe d u čt o r c m interfecit. Irifcrius legimus, cum Ifrael idolatria: fe dedilfet ful> Rege Ieroboam, Dominum immififfe J con e s, qui iilos interficiebant. Deinde in San- tem Vitis,mu!rahuius generis miracula fp c c ul an pot eri m us. Surius narrat S and um Jnvit.S.Sa. Sabampervaftam folitudineminccdcntcm ingreftum fuifte fpeluncam leonis, quiin ea Ab.&c, Antonio compertus eft, quo orante, cum bipalio careret, quo fepulcralem foueam Erem. pararepduo leones ex interiori parte Eremi accurrentes redo tramite ad cadauer Beati Leones-f gcnis aduenerunt,&adulantibus caudis circa eius pedes accubuere fremitu ingentiru- pulcrumpa - gientes; deinde non procul c?perunt pedibus humum fca!pere,arenaqueceitatim ege- rentes vnius hominis capacem Iocum fbderunt, 8 c Ihtim deieda ceruice, quafi veniam petentes D. Antonij manus,acpedeslingebant,fed tune,Sando annuente,abierunt.Si- milimodo feruntmandato Zoftnce Abbatis ad condendum cadauer S.Maria? Aegyptia- ca? leonem pedibus mirifice terram effodi/To. Sed ha c curfim, breuitcrque perftringi- < 1 mus,quoniam inferius quando a ge tur de vfuleonumin fupplicijs, mul to plura fpedan- C tia ad miracula promulgabimus. s . F A B V L O S A. 11 Ythologicaleonis, vel ad eiufdem metamorpho/im fpedant, vol aliorum in leones transfigurationemrefpiciunt. Ratione primimulti leonem,be- ncficio Iunonis,interfydera collocatmn fuiffe atteftan tur; fed Periandrus Rhodius refertob primos Herculislabores,memoria? caufa,leonem aftris illatum fui/fe • Nigidius recitat hunc leonem iu/Tu Iunonis nutritii apud lunam,& ad Herculis cx itium dejniftiun fui/fe,quem poftea ab Hercule interfedum lu¬ no celeftimonumento dignumc/Te decrpuit. Hicigitur leo c£lcftisiuxta‘metem Aftro- Leonis JI- I ogor uminter conftellationes mirabilis,&maximus habet ftellas in capitetres, in col- gnu ex quot lo duas, in pedore vnarn claram, in ipma dorfi tres , in medio cauda? vnam, & i n fine D sitllisc o sle t vnam claram , in medio ventre vnam, fub pedore duas, in primo pede claram vnam, fub ventre vnam claram, m medio ventns vnam , in pofteriori pede vnam claram,in genu pofteriori claram vnam, itavtdecem, &nouem ftella? c^leftern leonis figuram conftituant. Ratione fecundi, Acronin commentarijs adHoratiumfcribit,|Bacchum Laccbus in leonis fpceie indutum interfecilfegigantem , tuncque luppiter hoc beneficium Bac- leonem. choacceptum rčferens dixit tv us, ideft, Obonefili, hinc Bacchus vocatus fuitEu- Luhyiiu qs. hyius. Apollo quoque modo in accipitrem, modo in paftorem,&aIiquandoinlconem transfbrmatus elfedicitur, vt I/TenMachareiftliampoffideret. Veriim frad hominum Lib.q. odijs. conuerft ones in leonem animum noftrum conuertamus. Narrat Home rus, repetit Vir- L ib.Of.ge or g. gilius,& confirmat Ouidius Proteum fuifte hominem, quimilleanimalium, &aliarum lab J. meta. rerum efti gies induebat, 1 nam aliquando ar bor, aliquando aper, vel iubatus leo app are- batiuxtaillud. Ham moeto ft ferpens> moto f m, moto torna ledna. Sod , Zib.%. Peq y Leo necauit propbetam . F De Quadrup.Digit.Viuip.'Lib.I. 49 Sed hitre fabula duxit origincm, d Proteo antiquiflimo Aegyptiorum R ege, qui procul dubio edočtus literas hieroglyphicas ccepit ferre fupracaput,aliquandb partes anterio- res Jeonis,aliquand6 ramumarboris,& ficdeinceps,vtinternas, variafiqueammi cogi- rationcsprcefeferret.AtaJanta virgo adeoin curfu pr#potes fuit,vt fponfos ad curren- dumprouocatos,&Vičtos occ/dcret, Hippomenes fluori Veper j s nixus acceptis tribus malis de horto Hcfpcndum piiellam ad curfiun inuitauit, & fingulapoma iacere cepit, puclla ob cupiditatem legendi poma fuperata ek, tune Hippomencs vidom potitus in lup o matris Deum cu fpomfa cocubiutj hinc Dea irata iuucncm in Ieonem,& puellam in IccTnam commutauit. H is my.tholbgicis Indorum etiaih inepti# accedunt. In monti- bus Peru numerofi degunt leones,& incol#,tefte Auguftino Z ara te, buiufmodi ratione alfio-nant; opinanturin mundi exordio hominem Soliš, & Lun# Hliu m, Conevocatum, ex Plaga Septentnonahinregiones Indicasmigraire,Indofquecreakbj hofque herbis, &,frudi,busfylacftribusalpifie, donečex parteoppofita, nempe mendionali, alteripfo potentior veniret Papchimaca-noinipatus, qua» vox apudiplos creatorcm defignat, pa¬ ritet,qui,& ipfe Solis,& Lun# filius fuitpn culus aduentu s Cone euanuit. Quamobrem Gcntes olim Conem concomitantes,Sc fine- ducc crrantes P anchimaca in leones tranf- figurauit. Procterh#cleonis partes,& proprietates fabnlofitatioccafionem dederunt, propterea fabulantur Pronretheum, dum ex limo fingeret honainem alkpiam particulam ex omnibus animabbus euulfifie hoinmiquc appofuiffe , ideo ex leone dcfiunens iram pe&onbus humanis infenut,quod innuere videtur Horatius,dum camt. — ■ ——— & inf aru leonis V im slomacho appofuij/<: nosiro. Dcinde ferunt Aiaccm H erculj s fuiifc alumnum, & adbuc in fan t em Ieoni n a pelleHe- rojs fiuiflejmiolutum > ob id partes pelJc leonis contadas redditas fukfie inexpugna- biles , vtldauius Pbiloffratus , & zlij nugantur. Hiš addit Tritonius in mytholO/pia PhyIIum quemdam nonnullis areanis d leone petitis , pr#tcr oramum opinionem indomitos horrendos , & fero.cfifimos leones fummo cum labore , & periculo do- muifle. C ur Proteus t ari as /ur¬ in as indtiere diceretur. H ipp oma- ni s, etAtald ta c ur m le o ne s couerji. Lii. I. hi sl. Peru cap. S. dr 10. Cone ju is. Panchima - carju is . Libl l. car . od. 1 6 . In lib. de a/tr. iliu/tr. tn bel. T roi. mgmmm. Fabulofi.s non reeedendo, fiatuimus hocpublica confuetudiue a Prifcis receptum fuific , Dijs diuerfis varia animantia confecrare. Petru.s Cri~ . nitus fuit eiufdcm fententiy a*mi]bs,qinleones Apollinifaeratos facic- banti quamui-s Raufiinias feriptis mandauerit,Pcrgamiadhiicextareleo- nis caput ferfeum a Tffagora artifiq;ofiifime ciaboratum , & la bero patri dedicatum ; ex quibus vgrbis vnufquifque conijcere pofiet non Phcbo, led Eaceholoo- ncindicatum fulfie^i Vtplurimum tamen leones De# Opi faeratos fecit Antiouitas; p} quoma j! los fuo cuitui lx#e Dea fubiugauent,vel vtalij arbitrautur,quiah#c a leonibus nutritaiucrip. H U1C fentmti# lili iuffragantur, qui p?r hos De# leones defignabant anullam tetram effe adeb ftcrilcm,qua? cttlru.non manfuefcat i nam per hai\c. Deam ma- ■gnamtpatrem, nimj rnni tciram intell-igebant; Legimus etiam intra iepta tempi 1 Syri# Dq# paffi folitos fufiPe Boucs, Equps, & Leones , quo s Antiqui faeros vocabant, torte cadem ratione moti, cum muki Deam Syriam a magna Deum matre non difcrcpare exi- ftimarent. Aegyptij tandem,vtnotat Aelianus,leones.Vulcanodicaruntfiac caufaim- pulfi,epuakones temper«atura valdeignea pr#diti fint; ideoque exteriorem ignem ob copiam interioris ggerrime intuentur. Hinc ftatuunt hanc effe caufain Iegkimam, pro- pter quamferuidis diebus Sol adleonem ccleftemaccedat. Quamobrem incolentes ma- gnam Heliopolim leones,tanquam diuin# cuiufdam fortis participcs ( vt intjikuu Ac- 'SVptfi ) di templi veftibulis aluntj immo vanis Aegyptiorum fuperfiitionibu f Le ti, & ridiculam Pvthao-or# dc tranfmigratione animauun opinionem fecuti dicebantcum r 0 E Empe- lJbj\.debo- ne/tuL/ip. cap. 6 . Lib. 10. Leo facer Apollini vel Baccho. I.eone$ cur faerati Jjee terrf. Lib. 2 .hi/t. an. eap.11. L.co Vulca¬ no cum fd- craretur d juibufdam. Leo cm alijs ammdllbus •v enatus jo¬ tapetitpra- dam. Lih. i.Hie - ropi. fotcntiores funtvitadi. frarogdti* KiapccaU-ri p o a debet aaifftdglo- riari . Vlyfsis Aldrouandi 5° Empedoele,fipoftexceffumevitahomoin beftiarum naturam demigrat prreftanriffi- A mam clfe cdmmutationem, qua? fit ex homine in leonem, veluti fi fiat commuta s io ho¬ tni nis inplantasoptimamefTe'conucrfionemexhumano genere in laurumi Qua ludi« cra ad rccreandum ledoris animum proponerc voluimus,at circa dedicationem leonum folitioris literatura? viris liberum examen relijicjuimus. A P O L O G I. ( Vm ex Apologorum narratione homincs multiiuga virtuteprscellentes moralem dodrinam elicerc foleant, rationiconfonum efte duximus, ad hiftoriam leonis fpedantes hocin locorecenfere, quos ad tria capita re- g digimus, nempe ad Potentiorum,& Supcriorum timorem,ad vanam pro- priarum virtutum iadantiam, & denique ad infidiofos. Si primum re- fpiciamus,cx MythoIogis habemus leonem cum tribus bcftijs diuerfi generis vcnatum proficifcentem capto ceruopredam in quatuor a?quas partes diuififfe, deindehunc m mo d um iocutum fiuffe; quoniamego alijs animantibus dominor iure regali primapars mihi compctit, fecundaetiamad me fpečlat, quoniam ob meam fortitudiuem hac pr£- da potiti fumus ; tertiamihi meritd conuenire debet, quia vobifcum laboraui, quartam denique parrem, fi quis veftrum capcre voluerit meam amicitiam afpernabitur ; quarc alia? beftia? focia?, his audi tis, ob leonis formidinem,relida pra?da,abierunt. Huic val« de fimilemapologu narrat Pierius, fcilicet quado Ptolemfus Rex Aegypti collegit ali« quot talentorum millia, &Xenij noniine ad AIexandrum deferri curauit ; tune fponte obtulcruntoperam, Mulus ,Equus fAfinus, &CameIus. Hi vix biduum a Memphi progrefti fadi funt obuiam leoni, qui, & ipfe iter in Maeedoniam tendebat; data hinc inde, &acceptafalute,leopra?didis iumentis fe exbibetcomitem, atque cuftodemad- uerfus latrocinantcs , dixitque fe quoque habere certam drachmarum fummam, quas £ pro commcatu ferebat, fed lllas fibi plurimum incommodas, quia oneribus geftan dis nonerat affuetus i rogatitaoufecomites, vt dipartitumonus' fufcipiant,illidfficioliifi- me obfequuntur, & paucasil/as leonis drachmas inter fe diuifas in facculos quifque fuos admifa.nt, m rque continuant. Vcnerant in pingues Afite campos,&Ieo con- fpcefa armčntorum multitudine infra ie ibi commorari defignauit, & fimulatalaffitudi- ne dixit iibiopus elfe illic morari, & quas depofimrat pecumas repofeit. Animantes {ocix apertis facculis inquiunt ipfi lice re defumere, qute fua elfent; leo cum plerafque alias drachmas eadem nota fignatas in v no quoqiie fačculo confpexiifet, edito magno rugitu, dixit, drachma? m e a? multas alias pt pererunt.&irioxqnot quot er tntfuisfimiles abftulit. Hi duoapologi dabiliunt veritatemhums Ouidiana? fententia?. Tm auoatde formira nimium fublimia femper . Quia fit manifeftum inter Dynaftas, & Priuatos,o'b in^cjualitatCm/amiliare commer- cium nunquarn commendari, Hinc forte on um eft illuo adagium. ^ocietat lebmna—) , de quo fuo loco agetur. Ex Tetraftichis Gabria? grteci habemus quondam animalia ^ leonem prte rab ie furenretn o l> i cru a n 11 c, e x c 1 a m a fio. Ofa um miferrimum, fi Le o dum ^ erat mentis compo s nos perfequebatur, nune fceleratiffime nos fraifiabitf Apologus ficnificatnon dportere potentiores excandefcefe. Si p^opriarn’ vini oRentantes con« tčir.pletniir varij apolosi me-nti noftrte fe fe ofierent. Contendebant olim leiena, Sc vulpesj&hiecobijciebatletense , qura vnum- tafttiMB catulum pare ret, cum tamenvul-. pes ob multipliccm 'parfum fine fine fe iadafet .• R efpondit lea?na, fe pafere quidem vnum,fed leonem, Hinc difcendum eft qucmpiam ob aliquam vu?garem prvnogatinam non debere gloriar/, quoniam virtus ab animi cxcdJentia depender. Infuper olim leo ms dormientis ceru cem mus percurrebat,is furrexit i]Iicb 3 & ridente vulpe leo his ver- bis propnam vim tutatus eft,non timeo,inquit,fed itermuns interrupo.Apologus deno- tat etiamobpropfia v i r t ti tem i a čtab un do s, al i qua n do timore corripi.Addit Gabrias gr^ cus in Tetraftichis leonem lapideum ab homine coculcatum h^c verha dedifte,qu?nam vis, & cjuodnam robur i ii leones fciuifient, fcalpgre^nultos homines lapideos vide- res Superbire laclanti* , virtutisqui cte inanis. . De Quadrup,Digit.Viuip.Lib.I. 51 -c res* Iaeo viri hune.apologum edočfi ob inanem virtutem non debeqt fuperbire. His annedere poflumus illam mythologiam Aefopicam, in qua introducutur beftie ve- nimtesvJfitariimleoncTnannis grauem , & moribiindum, nam aha? acceiferunt con- non “ebent dolentcs , aliae vero a d vit ion cm, nam qua? o 1 im iniurijs ah hoc leorr fuormitonera- homnes. ta?,&dentibus,&cornibuscumferiebanC* DixititaqueIeogemens, animaha, qua? ■ quond;im profligabam, nimcme fuperant, Ex hoccolligimus inanem effe lačlantiam ‘ K ■ virciitis, qux temporis progreiruperituraeft t Alij vcrobuncapojogum daudunthoc difticho, Hune time at cafum, qui fe non fulcit amidi, . ■ . Nec dare 'vult felix, quam mifcr oprat opem . NonV.aldediftunilema predi&isp.ronuntiatapologum Adiillcs Statius gr^co fermone esracdtum. ® t&p wpou«04* ttoAA a*/f, &qua? fcqiiuntur, nosautem bt!emtatis.ftudio h^mc Jatino fermone.exponcnuis. JLco Prometheum naultoties accu- faaj^qtt6dctixnfeiattem,&maghanimumelTinxiirdt, ramen gallutn gallinaccum ume- Lib.t. de * f ‘ ret,enirefpoiidens Promerhcus,quid rcmcre,inquir,me acculas ?iego,qua? pra?ftarcpo- ■Am,Clitopk.> tugomnuuibiconcefli, verumammustuus hac m re mfirmus eft. Ouocirculeoplorarts & ducip. in d epha n teni; i ncidi t, quem polt datam falutem alloquens obferuauit ipfum perpetuo aures moucntem,& dixitquid hoc eft ?. tu lic elephas,cuius circa capu t cul introducitur leo a nemoreegref-' Tus in piccjiius dcpcifccbatnirjicjiii, Ieone v fo,finxit fe pede Jabor3rc;^i& locMl-i/ ^otctitiorcs paulaum aceedcnti pedemfpina faitcium, vt dicebat, monftrauit* quem leoamicein- etlam deei- tuens fin Reb at fe veli« cimederi, rune equus pede caput leonis adeo percufllt, vt fere p^ntur. ipfumexanimaucnt,& paulopoftloo ab idu reuiuifcens cquu»nnullibi vrdit, & cixit ^ mer itd hoc patior,’ quia me eife a.nicum mentiebar,cinn tamen lili inf diarer . Quare iionnullibunc apologumdaudunthoc diilidio. ,v £luod non e s , noneffeudis, c/uod e s e(J'e fateris , Eft mak t ywd ffatiisl,tjuiftpiteJ[e ■••i-.‘t ti mmirl -Vv U)n.‘;[jr tv rt O r 'itn -IX * P R O V E R B l a. H .ji ' le r . juiEvii •“ •»s , w.d mrn«'; ; .'vtr. '•% .> <.\ ...«► .. X natura aliorum animantium adagia defumpta, tamquam forent ordinis equcftris , debcntprouerbijs refpicientibus leonumproprietates, tan- qiiam Senatoribus,& Patricijs cedere. Hatc autem ad quinque attinent, mmirum advim,ad timorem, ad vanam operationem, ad negociationem, &adafpečlum. Ratione virium fiuius animantis Paulus Mamiccius mul- taprotulitadaoia ^ &: Dimno Venator csleonims catulis mftdtantur , cnm letna ah funt , hoc dmlconinam,quaii in arduis nego- -“uicmt mcedendum. »ecunao ■, teoms c atu ha in vrbe non ed ahndus , hoc promulgatur de mcautis,qui vt folet alio adagio dici, ta profulit adagjg, & primd venatores leomnis catulis inftdiantur, cnm letna abjunt , hoc adagium prolatumeft in fapientes,qui bene norunt vimlconinam,quaii in arduis nego- cijSjfempercauteiit incedendum. Secundo, leonis catulm in vrbe non e H ah n d us , hoc promulgatur de Jncautis,quivtfoletalio adagio di c\^ ferpentem in Jinufouenhc\ uiaii be- necallerentivares leonis,catulum in vrbe non educarent. Tertio profertur hoc ada¬ gium, leoni (Jurtcntipradam enculpere , de illis, qui,cum non iint virtutis leoninse periti, diffieilia moliriiCOnantur 5 & hoc eft valde confonum illi, Clauam extorquere de.manu Her- cults , guarto, v bi deesl p e iu s l eon inajbi vulpmaeft affucnda, hoc promitur in eos, qui dc- ficicn tibus viribus ad aftudas con fugiunt i huius fuit inuentorLyfander Lacedemo- niusjVtiTecitatPafchafius hoc difticho. &. illu d. Induitis me k&nis exuuia>Sj quod patefit de ne- gojeio.vltra vires,& facultates alicui impo/koTcrtio kponderethns adiones eoram y tju-imebula in pariete pika funt vaniorcs,ab his muka prouerbia dima n ant, v t Uonis' mor-* jun barbdmvellr.re, bocindicatur de illrs,qui cum fuit robu ki cum eff? mrnatis,& enetua- tisipugnare volunt,kmile ek adagio cum tar uk coUu&ari . adhunc locumpertinet illud lesnem LaruademtOit*, cxplanatum de impotenti,quipotcntem fuperareexikimat, quen>' q- admodum dietmus^^f«*- maere y dr -omatur mttuin : His peraccommodum ekfilud, ' le oni mortuo,dr Ifpores infultant, dičlum de ilTis,qiB moreten t mortuosv&; cum vm bris. prg^ liantur. A prardidtis non debemus hoc remoucreAv^/š Imdtbttsmurem omare , quando fotetiorum Iaudibus indignum docorathus. Quarto enarrabimrnskla, quce potentiorum, & dyna- familiari- karam familiaritatemj fugiendanri effe docent, ortumque ducuntab apologo quem m fugjeda. in prima fronte do čl rime apololgorum cxplanauimus , vt leonma fscietas , quando teonina fo- in aliqua negociatione commodum ad vnum folum reddit, hanefocietatem leges dam- fietas (jua . nangde per tcxtum prohibent,vbi logitur Arifto ref ere . Cdjjtum refpohdijfe foaetatem^ J n l, fi non talem coiri nonpoffe,vt alter lucrum tantum,alter damnurn fentiret , dr bane focietatem lconi~ fuerint . nam folitam appellari . A pra’didlorum dodtrina non valde diferepat illud prouerbium, §. Ari sl. ff. Uonem radar c promulgatum in illos,qui aggrediuntur negocia,que peragi nequeunt,ye- pro foc, luti lesnem iHmulare, vel pungere , quando potentiores in nokrutn cxitium prouocamilS, ficuti dicimus irritare crabrones 3 & fopitos igsiires fufcitare, idcirco Iulius C f far Scali- /n fecund. g er ad hocsalludens canebat. > ■ Č' ' i ‘ j part.poem, .v Ncu tu Sfrepera Brigiti, defricu leonem . ; • ž ' * d ; Volebat enimadmonere confuetudinem fuporiorum ah inferioribtts efle vitanda,quo- niamq.ui nocelfitudine fuperiores cum infenoribus kringunt, locumfadianrhaicpcb* uerbio; congreearecumleomlusvulpes ,■ nam ha?c anitmalia lunt in£equalia vulpes enim vtituraku,& le ; o fidit viribns . Tandem fi afpedtum cxaminemus i muka adagiaeuul-* gabmuvs,& pnmum enz,. leonem ex vngutbus sktimaae, quan do ex fimplici afpedlu, alictH phidias sla jus moreš leognofcere. arbitramurfj tradlum videtur hoc adadium ex Phidia katua- tuarnu, rio y qui, Luciano teke, infpedlis' tantummodo leonis. vngujbm leione*o totum ex iu- dicio vngmum ckfinxit. Huic additur aliud facies homink facies le on k t deejaratum i« fimulatores , qui fub. humana& benigna fpecie leoniuas eaercertt : bperatibncs. : Huius generis ek illud. RiJU Uo, parratum de d lis, qm, emu facicm leonis rnkan rugofam habeant , confctquenterque feueritatc fint referti j rarb rideant. Pra?- ter ordinem pnedičtorum tria quoque prouerbia fuperfunt cxf$canda primutn eft, >■ . Leo De Quadrup.Digit.Viuip.Lib.I- 53 Aulieeruai tonctilio , Ico chordula vinil/ m, quod enunciatur deillo,qui exiguo commodo captus furfum,& de- orfum circumfcrtur,& apudaulicos paflimoftentatur,qu6d Pfinceps tantum alatvirum. Sccundum eft diuulgatum per multas Italite ciuitates'. Grammfaba m oreleonisAz ho-* mine fameIico,cui modica ednlij portio exhibeatur. Poftrcmum denique ab ati do rib us ■gramis publicatum eft. Non Nata ar letna tn machcra, a dag mm, vt nonnulli volunt, fpe- dans ad meretnces, quando fui copiam negant, quafi vellent inferre, nos non fumits & čuti le a? n a? in capulis enfium eftidai; nam (olebant Prifci ip enfium, vel gladiorumma- nuhnjs,Feraium,fcd potilfimum leonum effigies c?lare. Venim notandum eft in gr?« co tcxtu Ariftophanis hocadagium ficlcgi pvz^rirojuui A tetiva. i 7 ri rvp ozvhf/So?., led tu- In Lyfittt. pozlate ab omnibus lexicographis exponitur radula, vel cultellus, quo cafeus radi- tur,nee fineratione,quoniam apud grjecos rvp o? eft cafeus,& muco eft rado; non eft ve- rifimile leonumfiguras effingi mmanubrio huiufmodi inftrumenti,quamobrem inter- pretes tyroeneftidem vertunt macheram, fatius igitur eftet,fi hoc in loco lege-retur no p TupcmVm tantifecit, vt ffpiffime hanc fententiam minime vulgarem promere foleret,ternbiliorem e/Tc exercitum ceruorum duce leone,quam exerci- tum. leonum duce ceruo. Plato quoque vt legitur in vitis virorum illuftrium,de Traly- macho Carthaginenfi talem protulit fententiam, cumdiii obferuaftet eum inter fophi- ftas valde mordacem,& calumniatorem, & non occurreretaliudvocabulum, quo huiuf¬ modi vitium caxare poftet,ipfum appellauitleonem. PROBLEMATA. N leonum hiftoria multarum quceftionumdifquirendarum labor folet cu- riofos agitare, & primo cur catuli multorum animantium , fed pratcipue leonum, dum in lucern exeunt,\non videant. Ariftoteles fuit huius fen- tentiie, huiufmodi animalia non videre , quia adhuc fint imperfeda cum vterum maternum relinquut,nifi enim aatura ante perfedam partus ma- turitatem expelleret catulos, tum fetui, tlim matri deficeret alimentum, quod in leoni- bus vehementer abfumitur. Deinde folet proponi alia quceftio,cur animalia parno cor- de predita,vt leones,effreni audacia infigniantur. Scriplit Ariftoteles in paruo corde fpiritus vitales vniri,qui in magno corde Pačile diffunduntur, & quoniam fpirituum vni- tas animal ad fbrtiores operationes promptum reddit; hinc fit vt leones, cum fint parui cordis,impudentis audacic nota fignentur. Poftremd Alcxandcr Aprhodifienfis qua?- rit,curplurima ex animalibus,cum agnofeuntfibi notos, caudas vibrent,& cur leo iratus coftas cauda quatiat,quod prceftat ctiam taurus. Ilefpondet dorfi me- dullam ad caudam vfque porrigi,[qu? continet vini animalem audorem motionis 5 cum igitur animal aliquemfibi notum agnofeit cauda, quafi manu, more humano excipit, mouendo corporis par- tem ad motum aptiorem leones igitur, quado iracundia corripiuntur, & nequeuntvlcifci, &internum fer- uoremextinguere idu, & ftrepitu caudiE in- ternum monftrant aftedum, queinad- modum bomines irati manibus aliquam partem corpo- ris percutiunt. Cur catuli leonu ni vi de ant - Animalia .j farm cordis Lib-X.fr obl. 144. Cauda mota tfuid fignifi cet . B S AENI- Lih.1.7 b d: JLib.l . J n hiti, nn~ m.} nimirum iJIi quos Hercules madauit. Is enim primo leonem Theumc- filtru in mo ute Thcumefo degentem vSta priuauit, doinde leonem CIco« nfnnidiue Nemeum in monte Ncmeo Arcadi? ftabulantem necauit,inde- quč /poliuui reportauit, vnde Statius ad immanem belluam alludens canebat. Ante cleon&i 'vestitur prnlia monslrt . Sed de huiufmodi monftris in prafentia non habetur fermo, cum tantum illa inquira- mus,quae,& vifu,& dieluhorrenda,& mirabilia G nt; cuius generis erat animal ex Aqui- ]a, & Leone con pohtum, quod vulgo Gryphis dicitur; hoc enim in Ornithologia inter ve tor um fabellas reponendum e (Te demonftraiiimus . III ud cente in iuiadmirationem omnes trahebat 3 quod in Chronico de monkm,& portentis depingitur, natumex mu- Jiere in agro -Conftantienfi anno 1 2 po.Monftrum'hoc omnes partes leoni perfimiles ge- rc bat,pi%Tter taput,quod faciem humanam reprefentabat. Solinus quoqueinlibro de mirabibbus mundi promul gat in quibufdam Infulis Cafpij maris reperiri leones hu¬ mana facie,qui in aquis inftar pifcium viuunt. Io, Hugo narrat in vna Infulariun Au~ riacarum vifos fuilfe pjhces e numero qiiadrupcdum,quos Vvabrafchos incola? vocant, Soli expofitos,quimagnitudine bouem fu p e r a b a n 11 e r gu s habebant inftarPhocaruni,& loftruminltar leonis in man viuebanr,& difficultcr occidcbantur. Pr^didtis non mul- tirn dilhmile fuitillud monftrum,quod,aii<5lore Pareo,captu fuit in mari Tyrrhenp pau- 16 anteobitum Pauli tertij Pont.Max. & fuccdIbrioblarum,hgura,& magnitudine pla¬ ne k onina, corporc fquammofo, vocem humana? hmilem edebat, & dedudum fuit Ro¬ mam maona cum omnmm a d mi r a ti o n c j illic autcuij & natui ali loco 3 & alimento dc'fti- t U tu m din non v-xit. S amile monjftrum dep.iugit Fi ancifcus Louil ue ms 5 & iconi fubij- cithoc T;etrakichon. Hoc montiram ki amur,nofoium,quialeo čalidi/Tima? fit complexionis, fedetiamob virus huius ani- mal;s,fcmper eilimmalum odorem cibis communicat, & interiora, tefte Ariftotele,gra- uiter rpirant irnb leo du r* aura vitali fruituracerritnos flatus, & vrinam F^tentcm emit- tit. 3 : 'raitcrea a luertendum.čft , fi quis iii defečtu alimenti carnibus Ieoninis, vtivel- Ictjnullomodo tefte Ioanne Bruyero, fplenem leonum, & Iecenarum deguftare debet, nan folumpropter rationem, quam in Anatomicis aflignauimus 3 fedetiamquia popu« li, qui ieomnis carnibus aluntur, ah efulienis prorfus abftinent. VSVS D De CKiadrup. Digir.Viuip.Lib.f. 57 E '.f »5 H VSVS IH MEDICINA. ■> , J,’ . - 'J . - ( >>' . - ) f.\ r • tf \ f' | J '• f 1 ' j r J ' • * ■ , f t' ' S ? : r ■ '■ , i Onpaucapr^fidiamedic* Facultati leofuppeditat, cjuiain čo vixquic- quami, fiueloquamur de partibus, ime-de excrementi& > potcft reperiri, cui mpdieam vim nat ura non fit impe/tita. Si jnchoamus.a eapite . Cer rebruikaudbre Alberto,cum modico olei in aures inftiliatum,non Fpl.una Otalgicjfed etiam Cbphofi medetur,fed caundum eft,ne per os hoc me- dicamentum Iumatur,quoniamdementiam eodem tefte parere folct. Dcns leonis ca- ninns collo pueri alligatus in ortu fecundorum dentiumillum a dolore dentitionis pra?- Feruat,quoniam,inquit Porta, Ib luš leo irifcf animaliahabentia dcntesderratos , dentes caninos non deponit. Si cor leonis diligenter cxficcetur,&inpukiercm redigatur,hu- p iufqueportio, prtemiifis alijspharmacis exhibearur epilepticis ,& quartana fcbre labo- rSthtTfeOs in aliquo liquorc, vel decoeto huiuimodi affediones profili gabit. Hcpar quo- qnedi erddimus Alberto,dolores hepatis fanat, dummodo puluis in vino bibatur. Fel lOOnis oculis radiorem addereelai itatcm narrabat Bartolomeus Anglicus, quoniaani- malia,qua? funtinfigni oculorum acie predita ad morbos oculorum valcre notauit Por¬ ta,& idonbum ad'Nydalopas auFcrcndas pridicauit-* Alij pelliim in felJe lconinoin- fnccatum pro fytu,& fecundis cducendis fummopere eommendarunt. Demque huius fdlis modicum potatum Albertus in Idcricia tollenda, tanquam rcmediura non vulga- rc pradcribit, qui poftea reftes leoninos damnat, quia fterilitatem gignere polfent. Ad.pingučdmem fi no imet conuemrnusvhivc infinitis fcatet viribus; led antequam ad vftunmedicum trahatur abl ucnda,& pr e paran da- eft eo modo,quem Diofcoridcs docuit, Miirilla ratione preparata mui ris affeitiombus comienit; Primb Sextus philoiophus illam ittftiilat in aures dolore vexaras F?tici cum fiu-ce/rii; cxtrinfecus quoque ea inftar vng-uenti applicatadolores leniriFcripiit •, imdadipem leoninumcum medulla ceruina mbf tum in neruorum , & genuum doloribus tanquam optimum pharmacum propofuit, >. nec non in dyfienterijs per clyfteres iniecit. Edoardus Vuot partibus a Frigore aduftis J boe adipe medebatur,quocirca non eifet a ratione alienuftVbrumali tempore peraiones hoc inungerc, antequam vlcus contraherent. Hali Abbas vero, & lonicerus in duris tutnoribus pr^ter naturam,veluti in Fcirrhis hoc adipe vtebantur,nec fine ratione,quo- niam diiToluendi Facultate potiatur ;propteredFcripiit Ferneltus adipem, & medullam cxcalidis, &ferocibus animalibus attenuandi fiiculratcm participare.DcniqueQuintus Serenus adipem leonis in depcllcndo hcmitiitco lauciabat hoc v e rili. Nonnulli ntcmorant adipem prode(fc leonis. Prtfterca caro leonina non eft omittenda,qua? pro vidu medicamontofo in paralyfi,te¬ fte Alberto,pneFcribi poteft,quia caro haec calidior eft, quam canma,ideoquein huiuF- tftOdi morbis adhibenda, qui pro curatione vehementem ficcitatom poftulant. In ide- i*itiaquoque coniienit ad reFerandas obftrudiones ab humoribus Frigidis , & tenadbui ^ehitasj&Porta id efte verum coniedatur ob leonis Fuluum pi)oruin,& oculorum glau- Cimlcoloremi nam huiiifinodi animalia morbo regio irinederi affirmauit. Ad fummum CžfO leonina,iuxta mente^m Fexti ad pauores , Sc phantaFmata arcenda idonea pr^cdica- titf, idquein vcritate verfan animaduertit Porta, quOniam animalia FuliginoFo colore predita? vt leones, prtedidis arfedibus competunt, &inFerius aliam affignat rationem, rmniriitnquialeoanitrsofiifimus eft; hinceius carnium eFus omnem auFert formidinem. S^h^hift^ipleoninutncontracareifiomatavalere teftatur Albertus, diimmodotumor čSnceroFushocianguineperFricetur. InFuper oifaleonum fuis non carent virtutibus, Vt ofteihdit: Cortuius in quadam epiftola ad Matthiolum, in qua commendabat horupa - ueremin expug nan ° 1 ^Febribus fimplicibusexhibitum in decodione,vcI aqna -eupato- Pa , , ' S“ unt W'pellislfomna;virtutes,qua.-inha;mo]Tho 1 diimafle ftibusmfignemhabetpicrogatiuam^uiaredentisrnpraipramjncHiroHinKJolorni.ifF ptifffV^-ttmenamfluKiiscariimdemiijpprjnaorur. DenjqLieprodolorispoda°iriciprc~ ftnBtiontjvrvohut Gefnerus.tu, l um rcm ediura pr*ftantiuspotcft inudiiri, mimS' «os ex elaborata cono lCQWS,vel lup, geft are . Ad finem ftercus q UO qt,i lcoS " ao ~ a debemus Lib. 2 2: de amm. Cerebri leo~ nis 'v is. Det is leonis vis. Lib. 2,. Phyt. cap.t\x. Cor leoniS ad quidva- leat. H ep ar leo¬ nis , cr fel ad cjuid. Lib. 18 . ide an. cap. 63. Lib.5. Pbyt. cap.26. Lee. cit. L eSHu 'vir- tus. Lib. 2. cap. 290 . Lib. 12 . de med. an. Jdipis vis. I b y. de dif. an. cap. 80 . Lib. 6. me th. cap.?. C ar ni s vis medica \ Lib 3 . ?hyt. cap.?. Lib . 3 . Vhyt. cap. il Sangninis leonini vis. P cilij vir- tus . Stcrcoris leo m ni vire s . 1 sj Lib, y, A«'* X -3% . 1 . '1 1 Vlpfsis. A IdiopatidijS > debemns afpernari quoniamfacuItati cofmeticc famulatur, exficcatum enim,& cum vn- guento roiaceq permixtum l^cn.das Ificiej, alfarum partiumrnsfendat j vcrum in vina non dl propinaitdum, vt annotauit Albe r t as ' , q u on i am homines aMlemios readeret, Prgdidiis addamus lamin am auri, in qua infculpta dr figura leonis,Soie ver fante in leo- ne,& Luna non afpiciente fcxram domum,regionifenaappofi£am ad mentertiy veckCTij •doiorem Ienire, & intemperiem. auferre. Nos autenrhžecad ineptias refcrendadfedrbk tramur, guiaauri lamina fine vila figura., vel:kx>.mis,.vel aliortim animantium regioiii ref mun impofitapartes illasroborat, & dolorcKiddrtt^va quotidiana docet experientia, Ri4 fifquoquee r xplodendaeftopinioMizaldpqififeripfit irmrginem Hcrculjs jeoncmfuffo- cantis anulo incIufamaQlie!s,velvr alijiegunt, cbolericis medepi, : VSVS IN DELICIIS. a >q o up i ni g Omani olim ex intimis Africa? pcnetraiibus leones duel ciirabant#-.qe^rj?fi? bant, illofque aileruabant folummodd ad delicias , in loco m uriš clau/o, quern viuarium,vel leporarium nomi n a b a n t, q nem admo dum, & - no fi: r a a.’-« tatc magnus Hetruriar Dux llmm habet viuarium., in q tio leones;-, .&alke F e ra? aluntur . Solet huiufmodi adifieium cvtiuiferos menia-cjuitatis, non folumrationeaensj&lirndinis loči, vcrum eriamnea Ferarum Prepirupopu* Vtuarid vbi ] us deturbetur,qii©d habemns apud Procopium,duminquir,' Hute mitro alurum brmwu* adificanda, f orln ( C cus uet-eres auondam Romuni modteo tnterudb aditcerttnt.non adfu&tlam , fed addeli* Uilr A ■ J \ ' d. • -n_ tt.i- .. I_:_ _..ji_ : Leporarium quid , lib.i.-de bel, Coth. eias tantiem fr o. v m an o , Prceterea Heliogabalus, vt legimus in e; us vira apud lampri- .Cv '.XV. a.upe m rune." t. ' •dt ii ■ . ' ': O ' J I: r t mre f. C diumdeones exarmatos in delicij s dicitnr hahuifie, quos Manfuetanj ita doaiei ant, v£ adfecundas:menfas 5 neutine confcio eos efie cicures, ac cum berem s imo hic Imperator huiurmodi voluptatibus adeoalledlabatur, vtamicos ebrios pkruquein domicilipclau? deret , deinde leones manfuefadtos in eumdem locum introduceret, vt illi a vino£ fomno folutividentes huiufoodi F er as, m g e n t i fo rmi d me corriperent.ur,. Amplins Cp- far Aumiftus deliciarum caufa feruabat in v.iuario leones, ita edočlos, vt cum lepotibus C Innocubcolludcrent, ideo Martialis inhoc generemulta confcripfit epigranimata 5 fed vnum tamummodo in prafientiarecitabimus, Afthereas^Aauda fuerurn fortante^per auras. llltj um timidts •vn'iuibm bafit onns . Rune fud Caf ar eos e xorat f rada leones T ut us, & ingenti ludit m or e lepus. fina n; at or a putas miracula t fummus vtriqit) aiucior adesi, hac funt Caf ar is, tila louis. ■ Bcnedjčtus Bordonms exami na.ns pot-entiam, & delicias cuiufdam Principis Mutuece- hb.lJnfd, ?uma nuncupatblcribebatipfompolfidcreampliirimumpalatiu.m adhunc finemfabjre- fačlum,vt in lilo muka: feraqfed potilfimum leones voluptatjs gratia afieruar entur. De- nique Imperatores Turcarum quantumuis bai'bari fiugularcs, & raras Feras. in delicifs lih.t.ohfer, femperhabuerunt j narrat enim Bellonius euniefifet Čonftantinopoli fe vidni e qucm- cap.vit, dam locum olim vctufiumtempkimpn quo Fere pro delicijs nutriebantur,adcolumnas j-j huius templi leones erant alligati, quos fine adnniratione confpicere non potjuit, prjgci- pue cum loluercnturpnambls tradtarcntur,& aliquando per Vrbem ducerentur , Cre- ueruntadeo huiiifinodi delieise apud Principes, vt munera F er ar um e x armarar.umi 111 ^ elfent gratiifima j quocirca legimus Mallos,& Oxydrachas pro fčedereineundo amplilfi- madona Alex-andro detiililTe,interque Curtius enumerat leones rarsr magnitudinis ad manfiietud inem domitos 3 & lofaphat Bar barus in fuo itinere in Perfiam recitat } fcpr^ {entevculdam Principi Afiambeo vocato, dono datam fuiife learnamcatena vinčla pur-. Itb. 4. hiH purei,& mgn coloris.&fiarim coramipla dučtumfuifie Ieonem,quo vilo,leynailIicdad -g ori% colludendum mprefcliumlcaccinxit • pkita>anno etiam 1290, Azzijs Marchio Leana Bo* Eftenfis Fcrraria: Dominus,vtrefert pfiEclarilfiinus vir Pompci u s ; V^ an Us 9 tenaciquo- poptinfibm damamiciti® glutinc cum Eononiefibus copulatus, mifitad ijlos le^nam tanquampro- dofiata, priče erga iplos heneuolcntia: fvmbokun, n ec non Infignis gentfiitij ciuitatis, monu- me-ntum^uodmunus illis gratilfirnum fuiife narrathiflona « VSVS De Qaadmp.Digit.Viuip.LibJ. 5 p I VSVS IN LVDIS, ET TRIVMPHIS. v k J J2u iE v * v * Opulus Romanus in ludis,feu fpedacu!isfepc,& libenter vidit Feras prc- . Iiantes,Iconum autepugnain priim\s dedjt Scania Prcefcdus in curruli tedilitate,& Pompcius magnus,aučlore Blondo, in Grčo leonesiubatos i quindecim fupra treccntos exhibuir.Sed nemo frequentius,quam Do: ni- tianushuiiifmodifpečtaculaprocurajit.ou.: non concentusAmphitheatro ,Feras etiam in Albano preliari iuflit.Vndein gratiam huiusImperacoris leone - - A. - - - -— ^ - .D. H t - ' T^k 1 «•» 01 1 - nn/' hi m /\ rJ ri Romano,- _ , . ^ . . exarmatum alterius Fere morfuin arena extindu deflet StaciusPapinms hunc m modu. Jgttid tihi con sir ata manfuefccre profan ir a ? Jvutd fcclus, humanafpue animo dedifc ere cades ? Prceter nominatos , Hadrianus cumeffct dočtiilimus non folumfabularum omnis ge- neris narrationemintheatroadfcenamdedit, veriim quoque in CircomuitarumFc- rarura,& foepecentum leonum pugnam,fpečlantc popu;o,heri curauit. Immoin cele- brandis huiufmodi ludis erant homines, qui coniiituramercedeleonem in amphiteatro cxpedarent,quem irruentem cuafuri ab v no ad almd oftioium cratis ad id proeparatoe fe vertebant, ficque cancellatis, vt ait Cafliodorus , poftibus fe occultantes modofaciem modo ter ga Feris monftrantes, & colludentes interleonum dentes, & vngues volita- bant. Alij ad commouendum fpečtantibus rifum armati foliim flexibili pprtica in are¬ nam e xib ant , dumque populus,pleniš fedilibus , vt recitat Blondus, fpedans dcfuper qua temeritatc, leonem farne ad id maccratum pertica a fe abiigere conf derent, emif- famrepente in eos Feram pertica,proti t fpedantes credebant,celim, autpundim ferire non aggrediebantur ,fed flexibili adminiculo Iigniinnixi faltu beftiam tranfuolabantj quse tanquam pudore fuperata vičtorem fiium vitro impetere negJigcbat; & hi tropheu fine holtium, idelt Ferarum cgde rcportabant. Alij vero in huiulmodiludis pugnam cum leonibus conferentes illos interritnebant, fcjuonim mominit Martialis, quandd iater alios commendabat Carpophorum, quiin theatro ingentem leonem madauerat. • . , ’ Strauit, & ingcnti fpeclandum mole leonem . Sed, quod maiorem parit admirationem, etiam ipli Imperato res ad bellandum cum fe¬ tiš in amphitheatrura exire funt dignati. Commemorat Martialis leonem,quem in are¬ na amphitheatrali claua,vel brachiorum nexibus coram populo Nero nudus elidere vo¬ le bat,hunc po fte a Domitianus Imperator in eadem arena interfec t.Egnatius quo- quč in varia hiftoria. Commodum Fauftince hiium recenfet, q ui in iaculando fuerat adeo^peritus,vt centum id ib us in arena totidem leones ftrauerit, e ' ' Poftremd liad pompas folemnes accedamus, hx cum leonibus ce- lebrabantur; namferibit Turnebusmultos Imperatores , ex- pugnafis hoftihus,Romam redeuntes,tn curru a leonibus trado triumphaffe, inter quospr mus a Pliniocon- iiumeratus fmt M.Antonius, quipoft pugnam i . . Pbarfalicam iugatos leones curruiiunxit, jnquocum Mirna cithareda vedus fuit.Heiio gabalus pariter a tefte Pamprieiio, curru a leom- bus dudum afcendit Sc taquam Dee G’ " Opis emu- : - luni, • Cybelem fe appellari iuffit.Tandem Fernandtis Lopes .• f €xponens pompam,quam 111 exeundo a palatio re- igali feruatPr^roiannesjfcribebat duos no- biliffimos duces,Betadetivocatos cum fex niille hominibus armatis,euntem con- comitari quorum alter a quatuor ferociffimis leonibus alfo- ciatus antecedebat. C Lib.z.Rom. triumpb. Lih. 2. Spl. Lib. 10 . Part. 2 hi sl. Ind. Or. lib. 6.cap. 2 p. VSVS Lib.lQ.var - hift. Zib. de Sera num.vedict. Lih. 3. de Crac . /. 3./. L Cor.de fic . In Apolog. j n cpift- 55 ' ad Cornei. Pap. Tom.2 '°ff' In 'vita hor. fancf. 60 A c VIjims Aldrouancli . V S V S IN SV P P LIC I IS. A Ktus fuit in nobiiiffima Babylonis Vrbe ritus,temporis tradu antiquatus, punicnciireos dentibus vliguibulcjučIconum, quosin cauea, vel Jfjcu ad idferuabant, in quo quanddibipoiitusfuit Daniel feptemlcones ftabu- % id feruabant, in quo quandoibipoiitusfuit Daniel feptemlcones ftabu-’ labantur,quipoftmodum, intado Daniele,vt teftatur Egnatius, illos,per bJJ quosinnoccns beftijsfitit cpdiibitus, dilaniarunt. Vnde Romani bane eonfuetudinem obferuantes, in theatro mtiitiplex fpcdaculorum gen us eonftitucrimt Plimo Arenarij venabulo, & teliš armati cum Feris.pradiabantur, vel fene inter fe di- micabanpde quibusiudis fuperius verba fecimus ; vel dcniquehomines F er is obijcie- bantur,vel ad crucem,vel ad ftipitem deligati Iconum,& aliarum Ferarum morf bus ex- ponebantur. Ideo non eft mirum, fi Tertullianus hoc fiipplicij genns ftipitemleoni conceifum appellauerit. Ccterum huiuftnodi bomines, vel vt rediiis loquamur, Rei, B noniemper nudFfedquandoque fplendideornati, Plutarcho audore,in Ferarum con- ipedum ducebantur eius verba funt hac,»V&d x,a.x.ovpyovg iv rc 7 s Olcnpots iv ynoxn bi a-, p^pveren;, f(df pAa/xvSicAQ ctAovpyo 7 <; /aivovi; 7 rt?pp/%/čpjV 7 a.q , cx quibllS coilifge- re poifumus Reos, vel maleficos tumcis aureis, & fagulis ccruleis ornatos, nccnonco- ronatos',& Pyrrbichiam faltantes, quandoque in theatrum 1 n tr o d udos ,&pb eft i j s expo« iitos fuifle. Hinc luftus Lipiius infamem, & in fan dam Neronis turpitudinem illam me¬ ri tb appellatjqua ipfc leoms pel le contcdus,& e cauea emilfus,tam ffminas, quam ma- res ad ft pitem dciigatos inuadebat. Cum autern id fupplicij genus in primis vil ion- bus perfoms a legibus irrogaretur,& Chrifticola tališ effent adimationis,apud Etftni- cos,vt legitur apud Tcrruliianum, idcirco frequens erat illa vulgi cdnclamatio y Ckrir Pham ad teonem , vel Christiani ad bestias. Immd huiufmodi conclamatio non folum ad- uerfus viliores, fodetiam aduerfus Epifccpos,& Chrifti fideles nabili tat e inftgnes pro- ferebatur. Quare iile Dominici gregis permgil obferuator;& cuftos indefeftus Cgprja- nils ha:c de fe ipfo fenbit. Toneš ad ieonempetitus m circo , & paulo inferius. Clamcre po - p putariadIeonem denubposlulatus m circo , ncque hoc mirari debemus , quoniam Adrianp ^ imperante,vt Textor narrat, Liberalis Epifcopus poft varia tormentafamelico ko ni Sr ' uo tu s, F er a ad eius pedes procumbente lllefus permanfit. Eleutherius pariter Epik^- pus Ieonibus incedia frendentibiis obiedus fuit,qui Sando non n6etierunt 5 fed eius pe- dibus aduolutiinnocua capita reclinarunt. Iuifu eiufdem Imperatoris. Satellites jmmi- ferunt fcuos leones in Sandum Euftaclmim,eius vxorem,& filios, cfuiapoftrefatam vi- doriam Dijs noluerunt facrificare, led Ferse, vtinquit Surius, poftquam fuereprope Sandos eorum corporalinxerunr, & quari tyrannum fummce amentrce a.cdifantes quie- te redierunt 5 & eodem Surio tefte,quatuor tcroeiffirni leones lub inrperio eiufde Adria ni immifti fuerunt in Sandilf.Martyres Fauftmum,& Iouitam Saturna, Sc Diana’ facriii- cia contemnentcs,& Fera magnaceleritatc ad Sandos accedentes, illis intadis, taks ederunt fremitus, vt Ethnicorum populus contremifccret. Eraterea Diuus Paulus Apoftolus,& Teda virgo nobililE ad beftias darnnatiintpr.leones exultauerunt,dehac loouens D.Ambrpliusfcribebat. Cernere erat hngentem pedes T ec l? It onem , pA q ma era virginis corpus violare non peter at Leo , fuam pradam adorabat . Quainobretn cum Na- D Tom. 2. op. zianzenomerito poftlimus canere. H ac valtdosvngues vicit.rabiemqiie Leomtm. Ad fummum legimus apud Rauifium Tlextorem, imperante Antonio,duos leones la« xatos fuiife in raortem Pontiani Martyris , & ab eodem illic 6 exarmatos fuilfe, nec non a Dario mattyre,fub Numeriano, leo famžliakiftatim manfuefaduVeft. Denique Da¬ na’ Virginis ad beftias dainnata’cellamleamaingrediens,ptiedh{p.abomni iniurianon modo Ferarum, fed etiam fatellitum tutata eft. H i )I vsvs I De Qaadrup.Digit.Viuip.Lib.L 6 \ E VSVS IN VANI S ETHNICORVM Sacrifiajs, & luramentis. Vlius Capitolinus in vita Maxim.i, & Balbini narrabat in quodam impe- ratorjofacrificionon tantum pecora/ed centum leones , &aliahuius neris animalia centena,vt Dijs quocumquemodo grattficarentur,madgr tafui/fe . Ad rem noftram fpe&at id, quodrecitatFerdinandus Cortes in fua hiftoria,nempe apud Mexicanos omne belluarum genu s facnfican, fed potiffimumleones , namdiebus feftiuis e emirate facerdotes , Dv nafta? , & equites egredieblantur.vcnandigrada, &offerendiDijs,quod huiufmodi folemnibus diebus venati erant, & Dynafta? fecum ferebant pretiofamunera,quibus donabant illos vena- p tores , qm ferociores belluas , & pra?cipue leones pro facrihcijs cepiflent . Infupeiyu- randi ritus,in quo leonis fit mentio, recitatur a Fernando Lope in hiftoria Indice Orie- talisjvbi internaultas Indorum ceremonias iurandi confuetudinem reponit, qua? eft ta¬ liš. Iuraturus duobus facerdotibus aftociatus ad ianuam vfque templi proficifcitur, vbi cumthurcperpetui carbones ardent, tune iuratorem ambabus manibus fuprafo- res templi porrečtis alter facerdotumalIoquitur hunc inmodutn. Fac veritatemfatea- ris, nam fi falfum iurabis, quemadmodum leo comeditpra?dam in fyluis , ita Diabolus animam tuam deuorabit, - vsvs IN VENATI ONE , čt in bello. Agnus Cam Tartarorum Imperator magnos, &fcroči/Tirnos leones cicu- rariiubet advenationem,nam audtore M. Paulo Veneto huiu/modi Fe- ra? edočle artern venaticam plurimum conferunt ad capiendos apros, ! ccr- uos,onagros,& boues fylueftres 5 imo quando in iftis region ibus itur ve- natum duoleones in vehiculo duci folent concomitantc vtrinque eorum caniculo , hic modus venandi cum leonibus manfuefadtis non fuit ignotus Bargeo, qui agens de leonibus canebat, Inde igitur blandi reuerentes iuffa magi j? ri , lmrnan-emqu\ apr um inuadunt , magnojue bi fontem Rob or e prošternunt, onagrofque ad retia trudunt . 1 Reliquum eft modo , vtperpendamus num in bello ad hoftes propulfandos, & expu- gnandos vnquam fiierint leones adhibni: Cardanus deferibens palatium, in cuius pa- rietibus eratinfculptus progreftbs belli contra Bačtrianos, afterit 5 v primain muri par- tem reprcfcntafte fimulaera obfidionis vrbis ab ea parte, qua ftumen muros abluit, de- inde Regis congrefti cu parte hoftium , vbi etiam cernenda erateffigies leonis,qui cuiit pi Rc ge pugnainchoata hoftes in fugam verterat.Scriptores quidarnveramhancfuifte hi T 1 ftoriam atteftantur; quia Rex ille leonem domi nutriuerat, quo'in bellis ad vnftoriam facibus reportandam vtebatuc. Quidem Orus belligcratiirus cum Typhonejpotiiis quamleonemad pra?lia inftruxit,tamen, &leoneadbellum efte idoneumnonncEauk; .fedequu ad perfequendum hoftem,&leonem in ipfo confličtu vtiliore e/fe afteuerauit. VSVS PELLIS. On modicam ex Ieoninis pellibus vtilitatem percipiunt Ture* iter facien- tes,nam referente Nicolao,veftiunt tunicam fine tnamcis ad ejenuav fque I o ngam, p u 1 c her ri m o balteo fe cingunt, deindeloco pallij integrain leo¬ nis pellemfuperinduiint. Verimide hocnon debemus admiratione te- neri, qupnigm, prifcis tcmporibus,hoc confuetum eratleonum pclles non modo pro in- F dumen- Lih.Oj. cap , 97- Lib. 2 . C/tp, IJ. Lib. 3. de ven. Lib.xj.de var. rer. cap.96. Lib. 5 , iti n. Or 62 * - VJyfsis Aldrouandi , dumenti$,fed quindoqiie etiam pro ftragulis,&lcdiftcrnijs inferuire, id colliginuu ex JLtbS.aetu Virgilio quandoinquit. A — ■ »"■"i ' gramineoqu'e vir os locat ipfe f dili, Praciputtntqu} toro, inc exprimuntur, ide Ti m hac columna imaginem referuntmn Vrforum.fed Leonum , c um ex ‘vnguibmpendennbus facilimcdcprehendantur , Tandem huic tra&atui tanquam eoroni- Ltb.i.cap . demaddit M. Paulus Ven rus vfum leonina? pellis in nobiliilima venatione magni 20 . Gam TartarorumRcgis,qui venatumituriis in vaflaplanitietentoriaparari iubet, cfux fingula tribus columnis ex lignis aromaticis elegantiffime c^latis Tufientantur, & tan¬ dem pellibus leoninis co.operiuntur, VSVS IN VARIIS Vi operamfuam in abditis natura? penetralibusinuedigandis indiesim- pene unt,var j as Ieonis partes ad varia idoneas eife experji funt,& primo D fi de fanguine fermonem habeamus.Sextus fanguine Ieonino circumlini- tos a cgteris beftijs fecuros efieatteftatur. Alij vero hunc,fanguine hir- _cino in emolliendo adamante^meliorem elfe contendunt,quonia fan guis leoninus caiidiffimus fit,& adamas frigidilfirnus i propterea ab hoc citius,& facilius qua ab hircino vinci,& domari poteft.Pr^terea pinguedoleonis in praxi multa, & obferua- tione digna profert cxperimentajnam C ardanus hoc adipe perunčlos ab alijs fčris tutos efie prfdicat,quoniam odorem 3 &viui,&mortuilconis eftera animantia exhorrefcant. Veriimprecipue id poterit experin,qui Ieonina pinguedine obdučtus Feris obuia iu&- rit, nam vifis fy!ueftribus belluis, fi fugam arripijerit, vix odorem percipere poterunt. Rhafis quoq> fuit huius opintoms,mufcas no accedere ad animalia, qu? febo 1 Conino re- center perundta fuerint,neq;,vt alij voIut,lupi,& huiufmodi animalia rapaciaouibus ap- propinquabunt,quado in harfi drceiitUjIeonina pinguedo impofitafucrit.Deniq,- Scho- lialtes Sexti philofophi alfirmat vnguine Ieonino perfricatos faciliore gratia apud prir? Lib.it. de med.ati. De Quadrup.Digir«Viuip.Lib.I. £5 E dpes innenturosjfi (vtinquitipfe) credendum dtmagorum vanitabbus, qu3? tanquam ineptice hoc argumcnto damnancte funt, nam ipd hanc virtutem illi tantijm adipi intcr fupcrcilia leotmia inuento attribtfunt,cum tamen m hacpartc nuli a pročfus p ingue do generctur.Amplius corium Ieoninumetiam inultis viribus rcdundat,nam rerum naturalnim fcrutatores obferuarunt pelles aliorumanimanrium collo- catas fuprafpoliumlconis brcni temporis fpatio depilari, & vi- cilfim vcftes inleonis fpolio inuolutas, tefle Alberto, a ti- neis praeferuari. Imo adpropulfandum rimorem,nuI- lum rcmcdium apud Portam cft cfficacius pelle Iconis, qui in magia naturah' fcripfit, curan- dum effe,vt ij, qui metu facile confkr- nuntur, peilem, veloculum Ieo- nis fecum ferant, atq; ftac ra- p tione animodtatemad/pb- fcentur; ha?c opinio videtur confor« mis hifto- ri?, lih. 22 . de An. lib. I . cap. 12 . .' j » _ -a j : r . . , qtuam retitat Petrus Martyr, vbi Incolas re- gionis Cerebari nudos incedere animad- uertit,necno corpus varij s coloribus pingere, & caput coronis vario modo contextis redimirc, fed vt pl urimum in hu- iufmodicorolhs v n gues looninos interte— xunt, ’ finem nifgvt ce- anibus fortio- ,& audaciorcs cfle videaii" tjur. ; In hi sit Jnd. Occtd. '• r ; !; ■ •. pil inn P UVlUi V-1JI V~ ViU vUliLUi • V' v- A Lilij J J tv. IJ.I X UUtVLV LA& VI ** AV *J ^ J ^ O V, C-iUt- rco,&magijitudine fturni. Ad fummum pordalis meretrix potek appellari, cum fcri- bat Poiiux ab Ariftophanc alicuhi meretricem vocatam fiuflTe n op JaA/i/ ex collu- iione nominum in prima fyilaba,qu:a Grgci meretricem vulgo 17 epiw vocitant,acce<3it, & natura animalis rapax,& impiidens,vnele mere tnx leontiiun,leaena,&pordaIis meri- rb mmeupari poterit. SYNONlMA EORVMQ^ ETYMVM. Ardum,Lcopardum,Pardalim,PordaIim,& Pantheram vnum, & idem ani¬ mal efle nori modo Gefnerus,& c?teri,qui de animalibus fcripferunt,af- ieuerantius fatentur; vcrum quoque milita? rationes id nobis perfuadent. Pruno quoniam ha?c duo vocabula Pardi, & Leopardi ab aučtoribus pio- mifc ue adhi b e n tur,& nome n Pardi ante Lucanum, & Plinium vix in vfu fliiiie deprehenditur,fed Pardalis de vtroque iexu*huius animalis fumebatur. Leopardi nutem vox adbuc eft recentior,cum ante Iulij' Capitolini, & Aeliani Spartiani tempo- ra huius nemomeminerk. Sipnificat quidem Feram natam cx lea?na, & pardo, fed in- ualuitconfuetudo,vtflmpliciter ha?cvox (Leopardus) propardo, feu pantherafumere- tur. Non eft igitur mirandum,fi Niphus Pantheram exponat Leo par d um, & apnd Gr£- cos ;Pardalim,& apud alios Par dum interpretetur. Deinde Pardum, & Leopardum ca- dem efleanimaliacolligere polfumus ex Lampridio,qui in vita Heliogabali h^efenbit. Hdiogabalus ibrios aniicosplcrumque claudebat, & nocie Le one s > & Lcopardos exarmatosim- mutebat, itaut cxpergcfach in eodem domicilio Leones , & Pardos muemrcnt . Hinc lice t ob- feruarc eadem animalia Lampridium pofteriore loco Pardos appellare, quos paulbante Lcopardos nominauerat. Hoc alfe rt um poftiunus ftabilire audoritate Theucti, qui inhiftoria America?narrat, inillis montibusmultos vagari Lcopardos, cum ibi ncque Jcones,neque lupi reperiantur, quare praadictos pardos legitimos,& non exaduIterino con greda! ca? na?, & pardi natos cfle fatebimur. Ture merito Gylhusin Aelianumin hoc genere animalis pardum marem,pantheram vero, feu pardalim feminam eifepro- mmtiauit.ldqueconfinnatiira Bargeo hi s verfibus,dum feminam mareferociorcm pr c- dicattali ratione. At Panthera fuos ( clobtis eanomine Graijs Pardalis e i?) Pardos mutci is viribtts anteit. Pardi etymum fi inueftigeraus, varias opiniones examinare noftra intererit > quonia alijs didus fuit napcT/?c quafi apSo; ab up£a irrigo, quia pardi peflis nigris quibufdam maculis veluti irrigata elfe videatur, veiaverbo dpifttAo«inquino, quiapardalis tergus nigris maculis, veluti inqmuatum confpiciatur i Gefnerusopinatus elit Hcripode, vt Pardalis vocabulum originaliduxerit dvoce hebraica (Pardes) qua? hortum /ignihcat,quoniam h°c animal oculis maculatum tanquam hortus puleherrimis floribus exometur.AJij ma- tem Pordalun,ffminam vero, Pardalim indigitarunt,&vtriufq; etymum diuerfum c/Tc exiftiniarunt,namipfis riop/aA/cmas vocatur d tt* to£ /rptjafatfOzt, feminaautem n«'p- »no roo TrapdMtirOcu, fic notat Hcfychius ex Eufldiatio in Homenrm, fedridic ulu eft auud etymnmprimitiuo,& aliudderiuatiuoaffignare. Sed natum putamus erroreex vcrbis,qua? legu nl:Ltr apud Innominatmn fupraeuindemlocum Homeri,qua? fic fchabet ira.pSct'^ tc&šov, »Le Jopa orapJaA?, b p.iv turo too n , pocrdMio'Ocu ) ti Si dvb rov wepcSaA« M qua? verba inuuerc videntur hoc animal cognominatum fiulfe a faliendo,&pel- lemacircumarniciendo,quoniaPrifci huiufmodi pellibus pro veftitu vterentur.Propte- pterea Varinus fcribit Poetas pronuciarcPordalim Trapa, r6 orpoaMscr^caabudatedelta. Quamuis alij lexicographi dicant pordale dfe vocem comunem, Pardalim vero Attica. Prcterquamquod no folii apud Poetas,fed ctia apud Hiftoricos pordalis,& pardalis vo- cabuluin genere f£minino,&mafeulinoindiferiminatimadhibitum; fuiflfe comperimus. Latini feriptores Pardalim Pantheram quoque cognominant, & liect hoc vocabulum * F 3 (Panthera), Lih. 9. hisf\ an . cap. 23. In corn.lib. 8. hi sl. an. Arisi. Pardus , & Leopardus idem . LJb. 2. Lih. 2. cap. 20. lih.Cy neg. Pardi cty~ mum. iliad. p. Zib.6. hift. anim . Vnela ani¬ mal. Lib.22.Ad- uer.cap. i o. Lib.%. cap. 17 . Panthera ttpmurn. Zib. 12 . 0- rlg.cap. 2. Caprj. Namen pan¬ di arabteu. Zib. 1 2 . 0- ri £- cap- 2 - 66 Viyfsis Aldrouandi ( Panthera) originem gručam habeat, tamen Grabci hoc animal non Pantheram, fed A Pardalimvocdnt. Verumcauendumeft neDidis Ifidori decipiamur,quimultis in lo¬ čiš hoc nomipe ( Panther ) pro Panthera abutitur. Calepinus quoque fex Iinguarum vocern ( Panther) ciim Panthera confuncht, quoniamha;c duo nomina S y non ima efte arbitratur, fedmanifefto in errore verfatur, quoniam Panthera cnm PardaJi conucnit; Panther vero lupi maculofi fpecies eft, quemadmodum Theodorus Gaza in verfione Ariftotelis fatetur. Qwicquid dicat Niphus de illa anticuatrans ! aiione , qu« lup um Canarium Pantheram exponebat. Muki in Germania, & GaJIia, Gefncro affirmante, Panth r ram Leumzam, vel ad mentem Al berti V nciam v ocant. V na a vero, aučtore Iftdoro,eft animal flvmffimum non altius ca n e, fed Jonsdus corpore . Ideoquc Vnciam a Panthera non diferepard conijcimus . Arnplius Panthera poteft nominari Parda, vt notat Turnebus, qui citat epiftofam Aufonij ad Theonem , in ona feribit fub Pardas , ideft fub bclluatis iacentem, ide o Pardas in genere feminino Pantheras, & Pardos in- tellexit. Imo iuxtamentem Plinij per Varias yeluti,&per Africanas Romani Panthe- B ras intelligebant, tiim quia eftent vanegata?, tuni etiam quiaex Ahaca Romam in lu- dorum v fummitterentur. Itaque non debemus affcia!iqua admiratione, h aliquibus Grtecis Panthera dicatur Opovov quia Scholiaftes Theocriti annotata Thcftilhs 9pom vo- cari animalia variegata veluti funt Pantherannanrproprie loquendo apud Lexicogra- phos to Opovov pigmentum,vel florem defignat, & quia Pantherarumpelles »naculis ve¬ luti quibufdam fioribus funt inftgmtagpropterea non eft a rationc alienum hoc nomen polfe conueniro panthera;. Hinc colligendum eft non efte contemncndam Etymolo- giam eorum,qui opinati funt di&arn fuiife pantheram,quia omnium Ferarum coloribiis decorata fpedetur. Varro animaduertit hoc vocabulum gr«cum efte,&omnem Fcram fiornifkare,vel quia panthera in venationc omne Igenus Ferarum capiat, vel quiaomni- faria feritate lit pr trdi ta, cum etiam manfuefačta crudelitatis nunquam obliuifcatur, vt fuo loco erit manifeftum Ihdorus Panthera? etymum ponderans arbitratus eft appella- tam pantheram, quaft omnium beftiarum amicam, vno excepto dracone , quia cnamhocanimal prteditum eflingeriiomoili, cfff- cap.i$. " minato, iraciindodnlidioPo,& fraudolento, timido fi mul, & audaci. Ideo Papientes Aegyptij hominem ddignaturi,qui fcelePium Puum,& maligna _ animum occultaret, ne ccteris hominibus innotefceret, pardalim effigia- bant, quoniam clanculutn ali a animalia perlequatur 1 quocirca pf?mina ingenium patv dalis žcmulatur, non eft admiratione dignum,li poeta canat hunc in modum. id on fot habet c & illi f: In Pardčs Poet. Lib .2 J. Ltb.$. de Latm 72 Vlyfsis Aldrouandi Lat us m fr atu vacat o c to j.o c um boue Pardos . Facilime cicurari pardos fcribit aučtorde natura rerum , fcd p ra: čipu e ad venationem, verum b quarto,vel quinto faltu,pra?dam cap er e nequeat,in venatorem ferocit,qui hu- ius natura: non ignarus agnum,vel hedum,quem hocbudio fecum tulit,Fera? obijcir, & hac rationc belina’ ferociam lenit. Hinc lit, cm o d AIbertus,& alij promili gauerin t-,fiaiti pardi prcefertim ad vfum venatibnis facilccicurantur,fic etiam nunquam flritatempror- fus deponunt,& facile clfcrandur. Quocirca Gefnerus narrat,Zlatim pob mortem Fra- cilci Galliarum Regis leopardos marem, & feminam, per cuftodis incuriam, aut mali- .gnitatem dimi (To s, bue per vim, e cauea egretFos in fyluas aufugifle, & circa Aureliam plurimos hominesIaniaffe,&ibi inuenta muberom cadauera fuibe,quarum mamillas ta- tum dciiorarunt. Pobrano pardales voratiš carnibbs venenatis tališ funt natur«, ne pereat, vt qua?ranthumanimibercus,quo,tebe Porta, bbimedeantur ; licet Alij dicant Lib.i.mag* pantjieram tuneinquirere oletum, cum incautč herbam pardalianchem comederit. caf.io, FJuc rcfpexit forte Cicero, quando ha?c verba protubt. Pantheru in Barbarin v ene n at a čarne cdfiuntur i p d reniedium cjaoddam habe.nt , quo %’jfa non moriuntur . v o X.. Viti Au&ores fecuti Ael. Spartiani opinionem, pardos ričlare pronuncia- runt, cumtainen hocverbum nullumfonum fignificet, eb enim ričtarefre- quenterringere,ringo autem eb,more canis irafcentis,& latratur , s dibor- queo, quaii eo loči Ael. Spart&nus innuere vellet pardos ad inbar canum os in rugas frequenter diducere. Audor hiboriie InditejLiifitaniciE pob enarratampantherarum c n i d c ht a t e m, a dditipfn s fremere, quando abtu pradiantur, fed fremitus non eb voxpantberarumpropria, cum leonibus etiamirafcentibus cotnperat, vtincapiteancecedentifuitexplicatiim. Iacobus Vbmcusagens de animalibus In- dicis habet hm c verba. Dum Panthera rugiunt.de gutt.ur e fuauem ‘emittunt odorem}qui c zin¬ ila aroma ta fuperat . Hinc rugitum pantheris conuemre prir cl ari filmi viri autumant, cum tarnen omnes fere audores vno orerugitum leonibus conuenire confiteantur. Au- &or Philomelce vocem magis particularem pardo videtur affignare,dum deferibens vo- A Part. S' In bili. Or. ces animalium, bc canit. Pardm hiando felit ( A mm alta bigenera COITVS, PARTVS. Onnulli aučlores non in hm; fubfellij confentiuntnullum reperiri animal in rerum natura pr a: ter pardum , quod libentius cum alijs dmerfi generis conamifceatur. £tb dičtum fuerit in capite fuperiori leirnam expardo concipere,nunc ad me n tem Porta? pantheram cum Jeonecongrediaffir- ^ mam us. Hinc bigenera fiunt an imalia qucmadinodum mulorum c’up af- fignantur fpecies,altera ex Afino,& Equa prodit, aitera ex Equo,& Abna oritur, qiue Hinnus appellatiir . Ceterum pardi pnrdnba commktione non funt contenti, nam A1- bertus fcribit,pardos a!iquando cum canibus con gredi,& leporarios magnos,'qUos Vel- tres quidamcognominanr,ex pardo,& cane procreari non inficiatur, quidp’ura? pardi a lup s etiam non abhorrent; ideo lexicographi aninia! expardo , & l u pa natum Kvm~ N umerim f? ’zrdv6>,f'av indigitant. Ad partum b conuertamus/ermonem,non eb in dubium reuocan- dum pantheras vnica vice plures edere catulos, quoniamin capite an teče deliti riotatum fiut animalia po!ydaciyla efle etiam polytoca, JHis addamus hotum animantium plures mamtnas Utam . B Quare his verbis videtur bgnificare pardum os aperiendo talem edere vocem, qualem feles emittunt. Apud Grtecosreperitur/3pv^re- gibus quideinfidiamur,&agnos potiffimu auferunt. VndcBaptifta Matuanus canebat Absiuht.&dc lanigero gr eg e Pardn-s adullum. Agntim. Plutarchus čarnem fimiarum pardis gratiff mam effe docet, propterea fimia? pardorum, odore illečl? fponte accedunt,& hoc modo caprantur, Aelianus vero narrat pardales in q Mauritania fimias perfequi, he autem pardorum impetum declinantes altiifimas arbo- res afc,endunt,tunc pardus femortuum effe fimulans fub arbore iacer,ad cuius affečhim expIorandum fimiarum audacior dcfcendit, & credens pardalim morniam,illi infultat. C?terxidobferuantesad illudendumdefcendunt; ouare pardalis fimias faltibus defa- tigatas inopinate vn guibus, & dentibus comprehendit, & hac rarione earum carmbus magna auiditate vefeitur. Čarnem quoque humana a pantficris fummoperc appeti feri- •bit Aučtor hift.IndigLtifitanicx,vbi narrat cafum duoru Ind©rtim,quos m itinere,apud Piratiningam,pantbera aggrefTa eft,quoru alter fugit,alter vero arcu,& fagittis ftrcnue cum beftia pradiatus eft,doneč arborem afcendit,a qua,velob pugnam f efTus, vel a Fera pulfus in volutabm cecidit,in quo quafi fubmerfus non potuit a prcedi&a Fera tora no- fte incaffum laborante extrahi,que tandem, aduentante die,a'b ali j s venatoribus fagit- tis interempta efl,& in illius ventre inucntus c ft digitus po!lex hominis Indi, qucm di- feitum Fera pugnando cum illo deglutiuerat, (edammaduertendumeff hunc Hiftori- cumpantheras ciimtigribus confundcrc, h GRATVS AN 1 MVS ERGA BENEFICOS. Nter animalia,cux vitio ingrati animi taxari nequcunf,parcumcoIIocan- H n nff ~- r ‘ rv • s 'f * __-rv 1: • A _ J ~ T'' 1_ /- —u«. •—^ -• ---—j ■'i v * ».v/uvtaii”' du efle cenfemus. Primb,quia narrat cx Plinio Andreas Eburenfs m ca- L n li ‘ f ,s _ xl i CNi'-* J ** .CXCl't pite de'GratiSne.CumTšn'there catuii m foitam cecidfflcnt, n-.atrcm mmrJ. in,viampublicaprpfeaam,CBinhomipeijicopfpt«taenet,tian(eunte,c]iu ^Ul^isphUčfophipatcnsfait,Iepitef,vtpotciat,apptc it khi.ihsvc- in qut ca™ 1 ' ceciaerant,dedujiMe,& quam(]uam vir ine,pr S timorc.a n imo rSlnaremr ramen,quiaalkerFerx violentia effugere no potei at,a belina tradus ad I 0 n L v bi ftatimcaufam agnouit,qu? impulerat Fera, vt cumiLuc dcduceret. 'tnilos e fouea eduxit,illo% llf fos matri reflituit. Cuius men ti, v t graua refer c ^ lic c< ' -n.m iter homme aflbciauir 3 eumq; ab alijs Feris.,&hoftibus turataeft.Se- Lah. 2. de cundd^uiS recitat Aelianus olim altam ftilfe pardalim cu hfdo, itaut manfiiefhčta cum cap. 24. Lih. 2. dc an. cap. 23. Simi aru m veuatia. Tar .3. Indi cuttt f- da hi Hort a. Vlyfsis Aldrouandi r a Zib. 2 J. Zib. 2 .de an, cap.Z^- Vino capiu- turpathera. 7 4 i f tj lilo libere verfaretur,&h?dummortpumobiedum firZTe comedendum pardali,quz ra¬ men cu hedorum čarne fummopere deledareturdRum ramen tangere recufauit,&qua~ uis hedus no tantum.fcmel,fed bis,& terno lili famelica? obiedus ejfet,attamen hedum fuum contubernalem attingere noluit,fed illo relido adčarnem alterius hcdi obiedam comedendum fe contulir. C A P I E N D 1 R A TI O. Enatores in pardis comprehendendis varios modos excogitarunt, & ' i ' quandd viuos irretire volunt,multis artificijs incederc folent. In primis iuxta fententiam Volaterani, Mauri inrra tugurium ad id conftrudum carnis putrcfcentis fruftum Jongiori funiculo appendunt, ab hoc fetorem dimanantem par dl e!onginquo fentientes huc illucque diuagantur, do- \ neereperro carnis 'loco in Iaqueos incidant, & infoelici efca conftridi teneantur. Alij, vtrefert Gyllius in Aehanum, in trira a pardalibus via rotundam, & alram ferobem ca- uant,in ciiius medio oblongum lignum erigunt,&cx eo catcllum tefticulis ardo vincu- g loconftridis fufpcndunt; itaqueadhunc praedolore vinculorum gementem, &latran~ tem pardalis magnavoluptate geftiens paucis faltibus accurrit, & nullum dolum fufpi- cans in foueam cadit. Idcm Gyllius loco citato, & Oppianus narrant modum,quo par- dales vino fopite facilimecapiantur,& eft tališ; Incola? libya? diligenterobferuant fon- tes,in quibus primalucc pardales bibere foleant,deinde nodu multa vafa vino plena il- lucaffcnmt,& inde non procul ftragulis tedi fedent,pardales auteardenter htientes ad fonteaccedunt, d ftatimacvino, cuius ftudidfe šiit, litim expleuerunt,freqnenti falta- tione ludunt,& tandemobdormientes humifternuntur,atq; ira foporatae nullo negocio eoercetur.ProptereaNicolaus Reufnerusia hocfenfu dehis Fer is noimmerito cecinit* S#ua.feroxque licetpojit o Panthera Ij.eo, Ebria captiuas dat fine lite manus. Sipardos mortuos comprehendere lubeat,Venatores duplici via nimiriim ferro, & ve¬ nčno folent incedere, quando hos venabulo ferire volunt, debent,refte Polluce, idum adpedus , & cordirigere, alioquin ha?cFera curfu ad ver atort m vfque delata in ip- fuminfilit. Veram Monticolce Conftantina? regionis, audore Ioanne Leone, eque~ G ftremvenationem aduerfus pardos exitus omnes viarum oecludentes inilruunt. Fera autem hucillucque fugiens, cx;tufque viarum claufos intuens, tune in crebros pyros fe vertens,fe ipfam tandem venatoribus confodiendam pratbet. Atil pardo quandoque ab aliqua parte effugere contingat, qui incaute iJlam partem ctiftodiuit conuiuium cce- teris venatoribus,receptaconfuctudine,prarparare tenerur . Tandem veneno vis par*, dalium fuperatur,hoc autem venenum multiplex effe poteh. Hircani herbam pardahan- chem in puluerem redigimt,eoque carnes infedas in locis ab huiufnodi ferarum genere frcqiientati$ collocant;qui'bus dejguftatis Ferce ftranguIantur.Ariftoteles additpanthe- ras deuoratis carnibus pardalianche infedis,qucerere humanum ftercus pr?d;di veneni antidotum a venatoribus m prqpinqua arbore fufpenfum,ad quod bc!lux infilientes,& fruftralaborantes tandem emoriuntur.Licet alij fcribant,pardos non fplum veneno ve- xatos,fed quacunquealia egrirudine opprelfos,oletum inquirere,qua de caufa venatores jllud in alta arbore fufpendungvt Feras ad ilJud afcendentes facjliu^ jnterficere potfint. £) Preter pardaliachem apud Diolcoride Apocynum, huc ('ynocramb g fnrcx eft repens, cuiusfolia cumadipein panes coada catjes,Iupos,&pantheras enecant. Pr$didis adda- mus ex Gelneri fentetia pifces quofdam nigros,& venenatos in Armenia repe riti,quoi Incola: cantritos in ouium,aut c ap r ar um d ifciflum latus abdunr,qtiod cum pardalos gu- ilauerint continub moriuntur, ANTiPATHIA, ET SYMPATHIA. / " • O- • Vita funt animalia, cjtuT pardus odioplufquam Vatinianoprofequitur, Sc homini precipue taliter mfcnfus effvt h humanum hmulaeru in chartaeffi giatum vidcat verum honiinem effe crede,s,illud fubitd dilaceret,hfC)fcri Jndieb.can. A-j pfit Maio us,qui poftea de hoc varias audorum opiniones eife protulit colbq /Elculaptusvoliut folumhomints cranium leopatdoita dfe mmfum, vtipfo vifo,iIlicb iiiaiat. Zib.g. op.de Aphr. Veneno cn- piuntur . Lib. g. de hilf.an.cap. P ar do ruti—> venenum. Zib.p cap. 66 . De Quadrup.Digit.Viuip.Lib L 75 £ i u g iat. C £ f e mm i ux t a aiioru fentetia heec Fera non to tu hom'inem,fed fantu oeuJos, vel ^ °dusliga-. faciem acdodio.infekatur,quod confirmat Gefnerus exetnploBcftiarij GalliaruRegis, di patriot , qui denft-jfšu ad venat-ione leopardu tali ratione recep.ity&denud hgauit.Beftiarius auer fus aceeffit,& fruftucarnis, retro infra crura,Fere porrexit(na n faciem obuertnTet beL lua. eum .ihuaFffet) & loro alligamm manu dernu t, a' qj dcnuo ad fuam fedem re-duxk. Deinde Panthera, & Hy^na-aded hodili odio in-rer Fe diifident,vt F harum animaliuna Lib.i. pellcs eregione aduerfahtes-fufpcndantur .pellis panthera? depiletur. His.addit Por- c ' a P' 1 ^- ta cono H v m o: Ioricatos ah aggre klone, & impeta pantheramrn effe feeuros. Quamo- J • brem Valerianus fuit huius opmionis panthera? animum, vinus.hac Feramoo.nfprcqntlir$retro?ed iint,& afciltiicribftt, ob hanc cikle n Fonem, angues ad in du tum papthcjrina pelle nuli o modo accedere, fed ^ cum nullam afFerant au&oritatcm> ijs paucg hde-s ^dRiljendaeft . Prir ter animaiia c um plantis quoq, & potilfimum cum allio pardus gcrit immicitias i ldcirco madefahos aqua, Album pa#* tn-q.ua; album pritis ftterit inco$um,panthcra? nonattingunt, & fcribit CfJifus, li pane- t borit invi* tes littiallij infcc"n;s,Ieopsardi"protir[ijs : exeimt,nec refikunt. Hincdoctiffirni viricolli- f um * 7 gunt,quando RhaFs,& Autior h or ti fan natis fcriptis mand.arunt hanc Feram terreri i planta,que vocaturherte leopardi, voluilTe innuere terreri ab allio,cum alia plan ta non reperiatur,qua? formidinem pardis poffit incutere, vt in Denominatis declarabimus. Si Lih.2. vit. inuefti ge mu s fvmpapkam difccmus a PhyFoIogis pantheram coteris animantibus,pra:- AppoUap.z* ter fupra.noininatakadifroIui>ili amore,coiungi,quQd naturanominis id nobis kiFnuat p. o finem P locopantherds herbis fuauem odorem fpirantibus deiedari muhi atteftatur, % hacde rc Prtlloftratus atfeuerat talesPeras aromatibu* gaudere,& in Armenia per mon- tes vagantes ad ftoracis i.acrymas fferri, qubties ven ti'ab eaparte flantes ab arboribus id ’ gummi ftillantibus odorem perferunt, cVENENVM PAR Dl , ET CVRATIO. N tribus v en e n um par-di c^niiftere Aukores confentiunt, nempe in Fe I- le,in morFa,& m vnguibus.Humorem felleUm pardi venenatum eflc con- firmat Gefnerus ad mentem Ferdinandi a Ponzeto, qui retulit Scytha* aduerfus hbftes pndiamras, felie pardi, tanquampra?frantifiimo venč¬ no, fagittas inficere, vt vulnerando , & venenando patienribus mor tem citins inferrent. Conciliator affirmat il!um,cut exhibita fuerir portio fclHs leopardi, in Lih. de ven. potione pati eadem fympfoma-:a,qua’ patitur demorfus a vipera,& hanc fent-enriatn ro-- cat>.j'S. borat dokilfimus Perdulcis,dum icribit.Fel pardi flauefcente corpore,& ore amarefce- 1 Lih. r 1. te,triumhorarum fpatio in ten mer c, nifi vonutu expurgetur, vel antrdotoab Auicenna prax. pr^feripto corrigaiur. Auicennas i gitur c x prof ifo agens de venenis defumptis ab a m- Lih.^.fen.6. malibuš, meminit fcllis leopardi, & dnopratftitit, pr-ima facie referat ligna diagnoftica trači-.2. cap. huius venem,fecundb proponit prsefidia, quibus hoc virus expugnari podit. QuoadF- 13. gna.Aegcr hoc virulento humore rtfertus cuomit cholcram vrni dem, odorem Aloes in 5 d- naribus perfentit,& eius faporem in ore,nec non icleritia corripitur.Qmimobrein non erit adjnii ation e dignum, F medici inter caufas cxtcrnas i (Stori potionem fcllis leopardi ■reponat. randem Auicennas lubiungithocvenenum elTe lethalc, atFpatiens trium ho- rarumfpatium fuperetab hac v e ne n at a affečtione folet cuadere.Qpoad curationcn-Rfc duo folet rcfpiccie,ni m iru m vomitus prouocationem, vt F adbuc aliqua veneni portio contineturui cauitate ventriculi, educatur ; deinde exhibitionemproprij antidoti, qua> recipit terras figill at ^,& baccar.um lauri amhorum p ar te m v nam, coagulj Gazeh, vel vt alij lcgut,capreoli p ai tp s qua-uor,femrnum rutm,& mitrhm amborum partem femkfem, mifceantur cummelles& Fattheriaca,cuius doFs ent quantitasiuglandis.Matthiblusin Lih.6.cap commentarijs ad Diofcondem,pr^ter antidotumprajferiptam ab Auicenna,pharmaca, 25-. venčno prorfusnon vacant,ficredendum eft Aetio,qui huius vene- nadvulnens prmfentanearemedia in mediumaffert, &prmfeitirn cu id confirmet Aui- cenas 3 dum hums Fere dentes,& vngues a natura venenata non porfus aiicna eife adc- rat 3 & ibi medicamira pro rali affedione oppomma praricnbat;quoru etiamin capite de leonc m e min i m u s. R eft a t io J u m, v t p t x d i d 1 s addamus centauream, & fuccu ciufdč par- doru morfibus occurrere,quemadmodu no tar u fuatin Jib.de Cetaurea Galeno adfcript. fEGRITV DJNES P A R D O R V M, & Med elite . B | Va? funt affediones nobis notasquibus ha?c E er a aIiquando premiturjal- teraefi: venenum Aconiti pardalianches, & Appcyni,cuius Diofcorides mentionem fccit; alteraeft ntbies , qua pardiis quandoque agitatur, cum Euftachius Rudius has beftias rabie ftlcile corripi fateatur, & huius affignat rationem,quoniam hmefunt animalia omniuora, & ahirtentaide- tidem putrefada 3 & alia abominabilia comedunt,qum cum fjnt excrementiria, ncq, vila fiecitate coercita; confequenterq; fuperflua humiditate redundent, in humoribus prm- didorum animantium ingentemcorrupteJampanunt, cx quadeinceps mukipIicataVa- riafympromatadimananr 3 qum has Feras in rabiem pr^cipitare folent. Quando igitur a!iquo aftedu vexantur,duo n o r unt pr a? fi di a (i n q u i t Albertus)quibus propnas atgritu- dines prodigare conantur ; primum efl: fanguis capra? fyludins,quem in prmdidis cafi- 'bus ardenter expetunt; fccimdumefthumanum ftercus,quo tanquam a!exipharmaco in quibufcumquč aifcčtibus/cd peculiariter ih venenis, fceltater vtuntur. £ E F 1 T H E T A, • Vita? pardorum proprietates vari; s epithetis occafionem dedenmt,& pri- mo verficolorespellis macula?; propterea J anni-hoc animal varium ap- pellarunr. Rite igitur Plautusintroducens quemdamvariein valetudine fe habentem dicebat.Ai ihigenus hoc Pantkertnum non p/ace/.Ludcbst enim in lilo verbo (varie)nam qui varie valet pantbertno more val ere vi d e tur; Lib.i.epigr* optimoiure multicolor vocatur pardus aBapt.Mant.&pidlus a Martiaii’hunc in modu, I iy. Pici o quod iuga dcltcata collo pardus fušiinet* Non ab re a Grtecis woAu*«s-ee.nempe multurn pičius nuneupatur; Item woAu*^». T »ro? a verbo *e»TtTov ideR pardu neget. tergore variegatum appellat,cum vd>rac ciorfum dc a/oAoe varnim in gr^cis literis Rgnifi- cet. Si feritatem bellua? contemptemur,aMa jnueniemus epithcta a poetis illi aflignata. Etate enim quandoq; nominatur ferox;, quia etiam manluefadta ferbcia? nunquaobJimk fcatur.Idcircooptimadecaufaab Oppianoloco citato TrapdaA/s^cAoab&abalijs Gre- cis Auypai,fcilicet ob crudelitatem pantherte exitiofa , ,& funclise appeilantur. Infuper a velocitate hf c.Fera muka fortiturepitheta,dieitur enim ce ] er5VO j ucer> pernix,Ieuisj&fuI In hymn.in minea,&in hoefenfuab FJomero GoaiTrdpictMi^ hoc eft,panthera: veloces vocitantur; Ven. a b alijs Grxcis w«p ftrangulojdenominatur^uonia pardi ea deuoratafuffocentur.Gerit hcc plata, tefte Diofc.folia latainftar cucumeris 5 & radiceincuruam inftarcaud^ fcorpionis,& iux- tafent.Gefn.hodie inpauciffimis locis cognitaeft,inm6tibus Sabaudj^&GaJlie Itaham verfusThora quafi phtora vocatur.Bauhinus in Matth. duas Aconiti fpecies cxhiber,qua rum vnam folio lato defcribit 3 & pardalianchem indigitat,altera folio platani,& !ycočto- nu nominat.Pardalianches pofteamultas fpecies recenfet,quas vnufquilq; apud ipsu vi- derepoteft.Alia dcindeherbaappcynu dičt a defcnbiturapud Diofc.qux etiafub nomi- ne pardaiianches circufcrtur ? cu huius qu 0 q ; pulnere cu carnibus mixto pardi intereant. Iab.z.cpift, 2. Ltb.i8.caj>. So. Cap. 14. Lih 2.de hift.amm. Lib. 20 . cap. 6 j. Ptp: e s pan- tberini. Lib.t^.cag, 72 . Aconiti fpe cie s- L1b.37.cdf. u. Lee a d far- dis denomi- vata. Lib.z.caf.i Lih. i f.caf. I, pellis fardu Lik 2. Caf. 13. Caf . 10 . Caf. 33- Caf.u. Caf.$. lib.io.caf 7 6 . 78 VIyfsis Aldrouandi Frceter herbts emjmeratas habeturapud Rhaftm, referente Gefnero, !ierba leopardi, A fed qua? planta fit intelligenda, Gefncrus ignorat i ver um quia notum eft apud phyfi6~ logos fnterpardum, & allium maxnnam antipathiam intercedere, propterea nonnullf herbam leopardi alliuminterpretantur. Adfumnium inter herbas a pardis denominn- tas Jeontopetalon connumerandumeft, quia in nomenclaturis Diofcoridis pardaKon d i črti m inuenimr. Coetcrum gemma? fc foofferunt ponderandte , c um nrulti Audorc.s tradant ftnaragdi cfuoddam gcniis perftcttm dici poffe panthennum, qu>a pantherai uin oculis fimile colorS prcefeferar. Itcm pardalios apud P ,niu,& G ra-a s irapJciAuo? AiSos gemma eft maeulis quibufdam panthera? fimilibus variegata. Num vero /it Iapis pan- therus apud Albertum multoshabens colores, confequenterque tot facultates fuoloco exponet ur. Prreter gcmmaspmiltaloca ab huiufmodi animalibus nomen defumunt,vt mons leopardorum,qvn diftat a Tripoli 'duarum feucarfi fpatio, vt legitur in deferiptio- ne Terne fan&a?. Aecedit terra Eremborum, fiue Troglodytarum, aut Saracenonirn in Eibya,qiue pantfiere pelli fimihs efle dicitur,& id accidere buic folo,propter aduftio- nem Soliš Eaftathius refert. Italia quo.que habet tbermas quas pantherinas appellant „ a C^Iio Aureliano in curatione para!y/is furnir,opere commendata«. Vt finem huic tra- datuiimpo.il amus 5 aliainanim3ta bretuter ennumerabimus, qua? ab hac Tera cognomi- nantur,vt pardaIion,quodiuitvngiientuftt apud Prifcos,vtvoJuit Plinius,atquehoc no~ mine decorabatur, quoniam huius beftia? odorem redderet, & apud eumdem audorem habemus quafdam menfas apiatas,& cr;fpas,qux ob varietatem pantherinf dicebantur. Pardalea dcnique vocaturpelJis pardptefte Cefto Rhodigino,quemadmodum leontea pellis Ieonis,& anthropea pellis humana. Varrino dicituv‘srapJaAtu, h. 9-1 TrapePuAta, 8c per fyna-refim rrapSaAH, nam -zrctpdaAica, » vrapduAci) tov panthennum , & qtiicquid ha- bet colorum varietatem fignificat, MTSTICA, ET ALLEGORICA. Iceiardus incommentarijs fvmbolicis nixu$ audoritatiDyonifij in cflefti Hierarchia, pantheram in Diuinis denotare fumrnam Trinitatem attefia- Q tur,quam fententiam panthera- proprietatibus po humus ftabilire. Prirno panthera colorum varietate reterasanimantes ad fu. afpečhim inuitat, & ne toruitate faciei tonita? aufugianpillam occultat. R ite Deus pater ta¬ liš eft,qui varietate omnium colorum, ide/f omniunvvirtutum, &perfedionum red udar, quamobrem omnes fandi, & viriperfedi ipfum fedantur, eiufqucpulchritudinem ad- lnirantufjtoriiitatem tam c n faciephoc eft rigorem iuftitite, quo punit peccatorcs, refor- midant. Idcircd oprimo iure m hoc fenfu Ofiea dicebat. F go ero (i čuti Parrfus ir/ mam panthera omnium a'nimantinm 3 excepto fcrpente,amica perhibeturqx>rtione prqde animam- De Quadiup.Digit.Viuip.Lib.I. 79 £ animantibus fui generis diftribuit, pellem vane gataminduitur,vnica pari tura content« eft, & ab eius ore iucundftimus ador exit. Has omnes prarrogatnias in Beatiffima femper Virgine Berchorius contemplatur; tac omnium virtutum luce clarefcens va® riegata confpicitur, omnium tam iuftorum qu am peccatorum auftca eft, prteaas portio- ncm nimirum deprccarionem,& auxiliumpio farni orum cctu' i naper d tur. Hite no n pc- perit,n;fi femel, e cumsore voxadorifera, ideft oratio dimanat, qua ferpens Dsabolus pertercfačius a tentamentis,quihus honaines ad peccata inftigat, recedens ad fpelunca infcrnalem confu git, V n de optima de caufa Ifaias hoc affertum d mu’ gauit. Pcreujjt- sti superbum ,Ar vulnerasti tDraconem. Vice verfa iuxtameiiteni Eucherij,& Laurett in iylua ali e goriarum, Diabolus non folusn ob crudelitatem nominc panthera? infi gnitor, Dtabolu* fed etiamquia in humano genere peruertendo, morepantherarum, varius, & fubdolus ^uare /it. X iti o 5 aučtore eodam Laure to , huic beftta iimilis erit Antichrdtus, quoniam muki theva c ua- populi in moribus varij ipfumjtan^juam c^tera animalia pardum, fečtabuntur; no n im- iur •_ ^ merito D.Ioannes in Apocalvpii hue rejfpiciens dicebat. Vidi de man bestiam asee im AntičbnH denttm, Ar bestia , qaam vidi Jimilis er at Vardo . Quamuis per p ar dum. ex Daniele nonnul- C a P' 1 3 * F Ii allegorice G ra; car um Monarchiam exponant’ J qua de caufa Nicolaus Reufnerus in Cap.j. faeris eiftblematibus proponens fymbola quatuor Monarchiarum canebat hunc in Emblem.1$. mod um, ' Pardalis Ar golic 0$ Jignat F era tertia Reges\ Jguatuor alarum , qur capitumque fuit , Žluatmr in Vege s Vegniim difurpttur vnum, C um cito perdomito vidi or in orbe iacet .. Pra?tercapardiin diuinisliteris fignificantinordinatos afifečtus, qui funt crudeles ad- uerfus animam , non folumob colorum v.arietatem , fed etiam ob pernicitatem huius , ca P' animalis . Quocirca Hieremias notabat hanc fententiam.ro mutare pote st Aethiops pellem dgui pardi 'fuam , aut pardus varietatet fuas> Ar vospoteritis benefacere , mm didiceritis malum. Po- dicantar , ftremo Iudad,H;Eretici, & Hypocritte allegorice poffunt appellari pardgvt animadner- tit Lauretus loco citato, quoniam tanquam fraudolenti audaci illecebra, vaniiiimoquc commento chrifticolarmu animas in fraudem trahere conantur-, MORALIA. X Pardorum natura, & proprietatibus multa ad chriflianam moram ho- neftatem vtilia elicere poffumus. In primis notum eft cgteraanimaliaob odoris fragrantiam,pellifq, venuftatem Pardum infečtari, exceptis dra- conibus. Chriftum igitur, vt expofitumfuit in myftxcis, propter varium co!oremhon r ftae coniuetudinis fuauemodorem famte^operationis c^- terx beftiš,nimirumpeccantes imitando fequi,& conteplando admirari debent, Itaq; . cap.i, illudalfertum Canticorum ab hac veritate non eritalienum./« odorem vnguentorum tuo- rum c ur ritnu s . Draconcs vero, qui Pačtoliarenis delečtantur, & qui ingentes irarum motus colligunt,ob crudelitatem effrenati pardumdiuinumauerfantes inopacum bo- norum temporalium fpeleum fe conferunt > quare de his non iniuria, pot eft pronunciari cap , 2 , illud Ifaias Dičtum. Jntroibuntin fpeluncas petrarum . Ar W vorragines ter ra. Si percura- H mus panther^ proprietates, breuiter inteiligemus virum iuftum, &perfed;um ,au &farellites.meritb leopardi poftunp Jnepift^ad nominari; haneobcaufam Ignatitis feribebat. .A Sprta F omam vfejue cum heBjs depu- Jiom. gnoper terram> niare node dicpue vinduscum decem leopardi*, ideft čum militari cufto- yjeretrix dia , qui ex beneficijspeiores funt. Poftremd non eft omittendum merctriccm panthe- piiihera cur ra; naturam unitari, quod innuebatGabriel Simeon in pio DMIogo, quotiiam hrte fera dicatur , fua. De Quadrup-Digic.Viuip.Lib.L 81 p fua pulchntudine mera animantia alJečlat, & deuorat, firnili modo merem'x hominum fanguinemj & pecunias vorat ; hinc audtor coUigit hutufinodi pantheras fugiendas eife, P R O V E R B I A, Rjtum eft adagium defumptum a pelle pardi cjua? nulla abfterfione nigros '~ brbieulos amittere poteft^ficuti n egu c Aethiops fufcumcolorem. p ard«s ' macuias nondepemt, Prolatumfurthoc prouerbiu a Nazia.nz.eno inillu,qui aiiquo in vitio occalucrit j nam quemadmodum pantbera verficoior atras J pdlis notas non amittit, nec Aethiops nigredinem, fimiliterindies pec* cans vitia. nefeit deponerc.Huic addit aiiud prouerbium Gefnerus,quod eft. Pardnleam geslat ,& proferri poteft m iHum,qui iit animo inconftans,varius,& fraudulentus. Denicj; a Gnecis hoc pronunciatur aficiva.Gov 7rctpdateo; iGojc pfieG/. Pardi mori e/n fi^mulat .Tračtu eft 'hoc adagium a pardis fimias captantibus, qu.i vt dlas irretiant, mortuos fe effe iirau- F lant,vt narratum fiiit in exponenda natura huius ammalis, Soiet autem hocpromuigari in iUos,qui ceteros homines decipere conantur, HIEROGLYPHlCA. - Viiumeft animal,cuius fimulacrum apud Aegyptiospl ura hominum vitia poftit-fignificare , quam pardaiis * Idcirco prima facie ebrietatem mani- f eft am t s, p a nrher a; n cffig;ah;i n t,vt feribit ftienus,& ratio erat,quoniam T ;/ T r c c ? a VU11 oapidiffirria fit. Paritcr per figuram pantfiera? hominem in- fiatiabilem 5 & omnia appetentetn denotabant,nulia aliaratione moti,nifi quia huiufmodi Fera orane jgenus animantium venetur. Xmd ob hanc eamdem rationem impudentioe quoquepoterit efte HierogIvphicum,cum Ariftophanes hancimprobitatis impudtntU notam pardali inurat. A.mplius Aegyptij hominem dolofum,& frauduientum d e fig n a- fneroglyphi~ q turi formam pardi delineabant,nd aliaratione impu-fij rufi qma hoc a n im a 1 c? teras a ni- c um . mantes clanculum infečletur,vel quia,vr ferunt,occukato capite^&odoris folummodo fačta copia beftias inuitatas comprehendat. Nulla igitut miuria Gneči, tefte Varino, hominemmoribus varium,quaftpardaiea veftitum vrcipcidtMTov mdigitant, Abhts non valde receditopinio Gabrielis Symeonis,qui pant hera*n,fecus leporem pidam indica- In di/ilcg. re fraudempulchntudine velatam fatebatur, quia panthera cognofcens fe ab alijs he~ f? °’ ftijs amari,&folum ipfius afpedtum thnergtunc iila faciem oecufens appropinquantibus belluis inpabulum vefeitur. Prteter ha?c,fimulaerum panthera nobis viraginem figni- ficare poteft,& hsec opinio defumpta eft ab Aq-iftotele,quipantheram mare fortiorem,& ferocioremeife conft tuebat. Demum Prifci celeritarem innuentes pardalim ngura- bant, cum conftet apud Phyfiologos pardo velocitatc m principa!rter conuenirc. Pro- pterea admirari deiinemus, fi Glyca Alexandrum magnum pardali comparauerit, quo- f 2 ^ niamillecitovidtorijsfuisorbeinterrarumperuolauerit. Pracdičtis tanquamcoroni- “ -“•■‘-•■n. dem addemus hoc Hieroglyphicum, nempe Aegyptios volentes demonftrarc alioucm ab inferiori,& deteriori fupcratum,panth( r^,&Hyten« tergoracommittere 5 quoniam illis compertum erat 3 vt narratum fuit in antipathia 3 ha?c duo animalia ita inter fe diifen- tire,vtfi pelles vtriufque ftrnul 1 u n g e r e n tu r 3 n e c e ft ar 16 panthera: tergus depiletur. EMBLEMATA, et symbola. Emorabiles^& multse pardorum proprietater viros,ncque a muliš, neque a Charitibus abhorrentes ad fpeculandum aded incitarunt,vt ex illis va- ria emblemata,& fy m bola defumpferint; hinc Camerarius. depinxit pan- in lib.embi, therara cum multis animalibus ipfam fequentibus, & hoc emblema ftc in- tx An im, r, fcripfit. ALLICIT, VT PERIMAT.cum feribant Phifiologi panthe- r« odore } eiufquepellis pulchntudine cunčtas quadrupedes mire folicitari, fed capitis tonu- \ 8* Vlgfsis Aldrouanai tih, 2. embl. 20. J J b. X <£'tnhl. *5- /iA cmbl. ex An.38. H omim s improbi qui. Lib.l.etn. c-> di e.. toraitate teireri; nnare occultato' capite animantcs clccipiuntur,fubfcribit autem . difti- A chon hunc in modu,n. Luxuriem luttenes malefdos fpernite amores, Nam mcat 1 Iliči m Pard/is Jdore Teras, Kuc procul dubio refpexit Reufnerusjdum figurauit pantheram fecus fontcm vino me- raciorimedicatumcuminferiptione. ABSTINE VENERE, ET BACCHO, lili enirn noftim erar pandieras ebrias facile covrccri,& addit pulchcrrimutn dodccaftichon in cjud annotat homines etiamProbuftos^uos Mars doinarenunquam potuit,Baccho ta-* meni & Venerefiiperatos fiuffe,'qwpd quia dignum eft, vt memoria? mandetur nos nori pisuit id,hoc ig loco, rccenfere. Spua fsroxque lic et poji to panthera lyao» p.bria capttuas dat Ji ne lite mantis . gut.m Mars haudvincitferro ; Ji ne roler c tuincM Compedibns Macchus fppd Venufque fak. Crine potens Sampfm tsiMČius r obor e quondam^ _ P elite is imfami-s vid m umore p er it., * g Mavnns Alexander dux infuperabilk armts., O c cu’n herctilek hauBibm ante diem x rc Aeliano,baccheis Iiquoribus madefačta,ebria,& fopita facile coerceatur. Deinde quo- niam Bacchus Autumno pr^eft, fed tempus autumnale inconftans eft, & varium, hac dc caufa varietatem pelbs pardalium reprefentat,hinc conut niennam Bacchi cum panthe¬ ris cognofcimuš. Infuper pon eft cmittendum Bacchi nutrices in pantheras fuifte traf- £ guratas,propterea non debemtis admirari,ft Oppianus bacratiohe impulfus pantheras Lib^ropatri confecratas efte canat hunc in modum Bodinointerprete, Pantheras etiam fesijuo carmine, r vates; Ludunt pampi ne 1 nutrices ejje Lyai : Jnde fitajt Baccho Je obleci entur an/ico y Pl plač id ifitiant Puantis dulci a ‘v ina. J llu sir e s i de o Bače h as efjccit Iacchtts , : Sattas Pantheras, vt fujius ifta deinceps. Alij literarum non tenuiter penti Pantheras Baccheo numini faeratas feceruntj qutmi5 pantheri calidiiTmat Ent temperaturi, & in faltando agiles, quemadmodumB : acehi Thyrfigervi, qui Bacchum comitabantur ; vel tandem quoniam,capta a pyratis Liben patris nauijis fraudem.animaduertens,aftumpto thyrfo, mul tis apimalibus, fed pricipue pantheris fe ftipatum ante pyratarum confpečium repr^fe n tauit, qui inopinato fpeda- culo territi, Ouidio tefte, in mare fe pricipitarunt 3 deinde in Delphinos transfigurati p er vndas immenfi pelagi nare ccsperunt, B C D •» SOM- 85 E De Quadrup.Digit.Viuip.Lib J. S O M N I A. j Ythologfcis fomnia,eorumque prefdgia optimo Spre anne&enda efle cen- fcmus; cum pcr illa Onirocriti fabulofa doceant,& pr«cipue cu fcribant pardalimper fomnium vifam ob varietatem animalis, ab infidis,& male« ficis perkulum por ten dere. Quis haucopmionemnonexpIoderet,)& to- _____ ta A n ty čira dignam iudicaret ? cum fomniantes,nec etiam pardalim de« fcribcte nouerint ? Deinde in aliorum Audorum colle članek aliud notatum comperi- musjfcibcet videntibus per quietem pardalim morbos pr«nunciari,cum hoc animal Au- tumni fit fymhoIum,& Autumnus «gritudmum fit ferax, quod alFeitum profečto ioco« ilurij [Serifu dignum catoniano evifiimamus, quia huiufmodiration.es. fi-iuol«, denullius v alor is elfe videntur, SIMVLACR A, STATVA ET Infignia Gentilitia. \ Auis Liberi patris,in qua ve'hebattir, dum a pyratis captus fuit proramin modum panther« effictam fuifie teftis eft vniuerfa Antiquitas:hinc muki pantheras Baechofacratas efTe coniečlarunt. Deinde Iitetaria veterum monimentaperfonanppanthere figuram penes Dian« fimulacrum vifam fujfle,& pr«eipue in Cypfdi arca, vtrefert Paufanias vbi cglaturaima- pmem Dian«, altera manu leonem, akera vero pantheram coercentis pr«feferebat Solebant etiam Pnfci ex ebure vam effingerp animaliste potiffimum pardos, qui Ioco pe.dummenfas,& trap.ez.as fnftenta'bant,quemadmodum noftra etiam «tate ex buxo & & alia matcria denfiori pedcs me n far um nobilium effijgiantur . H-uius operiš fačta eft mentio in fatyris d Iuu.enali,dum ait,; c , Satyr. i j, q vi Grande ebur, & wagno‘ftibli'mis Pardus hi'atu. Prakerea^cumfuperius patcfaftum fit,a plerifque creditum,& memori« mandatum,pa» theras Vini Deo ftfifFe dicatas i hinc fit vt hodie Rome tot Baccbi fiatu« panther« exu« uijs exornat« videantur . Nam in Palatio nouo Farncflbrum ftatua Baccbi* form« co- loffc« habens fupra coIIum,& pečtus fpolium panther«.confpieitur. Imo narrat Con- Lib.antiqn. tarenus feobferuaffe in palatio -Dandinorum, Baccheoam firatuam vpis'coronaram, & Rom. manu racemumvu« ftringentem cum pel Ic pan t her«,qu« coli um, & pečtus fiatu« cir« Cumdabat. Demum panthera nunquarn fuit animal tam ablečlc cooditionis, quin in ge« tilitijs Infignibus figtirarrmereretur < Hinc Luca Tufci« eiuitas fiobilitads no n riofpi« ciend«, effigie panther« pro Infigni delečhitun quamobrem RofTeliusdgens de me- Infigne ve- moria artificiofa nobis infinuabat recbrdatiotiemhuius nobiliffim« ciuitatis a panthera tiuuam.F* pendere.NondefuntquoquehicBononi« Senatorufiunili? generehatidignobiii glo- lis Luca. riofa? 5 vt Marefcotorum,& Lignanorum,quorum fiemmata gentilitia pantheraekornat. Hac de re admirari non debemus,fi F era h«c,vtfuperius declarauimus,pauonino ambi« ti. tu fe fe identidem circumfpečtet, &; admiretur 3 cum fola virtutis. opimonc eam ad tot honores fortuna e*uexeric. - N V M I S M A I A. Onetarum cum panther« figura tcftimoiiia non muka in antiquitatibus letipta mucniemus,qQOn:am ob fimilitudinem colorum Prifci Tigridem cum pan tke r i s confundebant. Verumtamen ddcet Pieriiis,m] m fj ex aere antiquifiimu fe obferuaife,qui apud Maffeos habetur.In boe Liberi caput roo g _ „ Omenilehederaredimitu cufumerat,& in altera facie panth^re icqp con« fpictebat.ui' 5 cur aut&hanc. Feram cum Baccho pingendi, & celandi confiietudb inolcue* 4t,de like pauld anteiiriabulofis periucudam fane, &lepidambiftoriam aifignauimus. Amplius in G alb eni numifmatibus panther« iconobferuatuj-, cum hac iofcrjptione'. ; ; ‘ H LI- i^.fecf.Pro Lib. 6 . dc cauf. plant , cap.26. 'Sl** anima liaredoledt. V bi fitop ti- ffid c odi o ibi bonus 0- dor. Cur animd- ti a fepuan - tur aha. 86 VJifsi&Aldrouandi . LIBER O P.CONS. AVG, funt tamen ; 3ljquitefte Pierio,quihuius animatis figura non * panther^fed Tygndis efle contedant,licet Alij pro panthera huic fcntentia? reclamet. A PROBLE M A TA. Riftoteles qua?rit cur Animapriurrt nullum bene olens fit, prteterparda- lim,mortua vero maleokntia fint. In hoc problemate iuxra fcntentiam Septalij,PhiIofophus qninqueproponit,primumcurnullurn animal, dum viuit,fuauem odorememittat,fecudum cur panrhera beneoleat, tertium cur cadcm animantia m©rtua feteant,quartum cur cx ftirpibus muke fua- uiteroIeant',quintuiWčur e^dem demorma’,&cxficcara? fuauemodoremfpirent. Nul¬ lum itaqueanima!jdumviuit,gratum ex feodortm emittere, pratter pardafim non folu hoc in Joco teftatus eft Ariftotcles/ed etiam Theophraftus,quando fcripfit nullum ani¬ ma] pfmitus o d o r a t u m e iT e, n i fi- q ui s dixer;t pardalim fcnfui beUuarum bene ofere,& ali¬ bi aifeuerauitadaliorummente pardalim cetens animantibusfuauiter o!cre,&tali fra- B grantia beftias alliciendo in fenedute fibi predam comparare, led hominibus nullum iucundum odorem afterre. Cererum adut rfus hanc Ariftotelis fententiamfn qiiahabet, ex animantibus nullum excepta pardali bene olere, aliqua funt, qua? non Jeue nego tih faceiferepoifunt i fi quidem fcimus Felem zibettficapreolum mofchi, nec non quofdam mures aliquid in fe habere,quo fuauiffime fiagrent,quin,& corpus Alexandrrmagni tan- ta fragrantia redundalle fcripfit in cius vita Plutaichus , vt quotidie iuaui odoteindu— mentarepleret, demde dubitaripoteft, verhm ne fit, quod fcnpfit Ariftoteles, fcilicet pardalim bene olere, & fi verum fit, cur in hoc problemate, ilhus caufa non affignetur. Quantum attinct ad primum,duo poterimus inmedium afterre,quorum primum cft,an- riquisphdiologis odoratas animantiumfpecies incognitas fuiile, qua de caufa neq; zi- betti,neque mofchi mentionem feccrunt.Preterea dicere poterimus illumfuauem odo¬ rem non expra?didorum animantii T mcorponbus,& carnjbu-s proucnire,fedex quodam fucco,& cxcremen(o ab illis animalibus dimanante. Verum quoad fragantiam proue- nientem a corpore AIexandri Magni; ha;cratio nihil valet ad infringendum aifertum ^ Ariftotelis,quoniam Ariftoteles totam fpeciem illius animalisftcilicet pantherafuaui- ter olere kr pft,ciim temen pauci homiues beneoleanr, & tune id cotingebar ob opti- Hiam corporis temperaturam,& perfedas eodiones; nam vbi optim«, & perfed« co- drones cele bran tiuy bi grati,&iucundi generantur odores,Circa veritatcmhuius rei, numpanthera alijs bratiš animantibus bene oleat,nec ne,femper anceps, & dubius fuit leptaiiusj&pr^cipuecum Ariftoteles,& Theophraftus id rion alfe ueran ter dicant, fed tantum ex aliorfi mente,& dubitandoproponant;;Quare,fiii]a,quehadenus didafnnt, adpenfumreuocemus,non poterimus aft rmarepardalim bene olere beftijs,neq; nobis quiaclaru eft cfteraanimantia,vno exceptohomine,nec bone, necmaleodoribusaf- fici,&quamuis conftet muka animalia fequi alia determinata,Theophraftus doeebar id fierirationc cibi,quia natur« inftinduadca pejliemntur,qtne inoibu klis venire folenr, non vthaunant meram odoris gratiam Plinius v Aeiianus, & Bhiloftratus tanquamhifto~ rici,lcnbunt bnita animantiainicoui veftigia panther«, 6c ob odorem,ex aiiorum opi- D nione id fieri teftantur . Pac igitur fortafie caufa motus Ariftotdds hoc in Ioco ratio- nem non alf gnauit,cur ex animalibus pantherat folte Feris benEoieant. <- , H I S T O R I C A. Pud Chaones quida m adolefcens nobilis Anthippeir amauit, fi veritatem faffus cit Parthenius m Eroacis, & cum alhinandom fylua quadamfimul efifent, tiimforte fortuna C ichyru^ fijilis R e g i& pardalim fugientemin cam,vfque fyluam perfequens laculumin eam vibrauit,.& aberrans pucl- lam vulnerauit. Oppinatus autem (e Leram eife iačiilatum, equUm pro- pit s impulir , & cum videret adolefcentem in vulnerte puellic ma- nus habentem amens fadus eft 3 ac vertigm. ufioMs m petrofum , & prteruptum ' locuitl De Quadrup. Digit.Viuip Lib.I. 87 H ocmn delapfus eft,vbicummagnoconcomitantium lučki interijt. Chaones autem in Cichynts honorem Ilegis cumdcm locum muro cinxerunt, &ciuitatem Cichyrum appellarunt. ciuitas vn- . - de dieta . , V S V S IN GIBI S. Sfe Populos in plaga očcidentali Agriophagos, feuagreftiuoros nuncu- patos,vt voiuit Solinus, vel in Aetbiopia Occidcntem verfus, vtfcripfit plinius , qui pantherarum carnibus vefcantur , id m capitc fupenori fatis Lib.6. cap. apernimus.Scd inter hos debemus reccnferc habitantes intor Caucafum 3°- mo n tem, & flumen Cophena, qui, tcfle Philoftrato, non folum carnibus pantherinis pro vičtu vtuntur, vcrumqucque earum pelies aduerftis iniuriam acris in- duunt. Itaqueoptima de caufa Galcnus agens de attfenuanti vičtu s ratione, carnes Cap S. cquorum, & afinorum hominibus afininis. Pardorum vero , & Vrforum hominibus fc-t ris,quales funt agriophagi, conccdebat. Cumigitur fnt nonnulli, qui foliim carnibus pardorum, & alij,quicarnibus vrforumvičtitent, Galcnus has carnes intcrfc compa- deal ran$, carnes pardorum vrlin is deteriores cfle ftatuit,&fubiunxitfuifTe aliquos, qiiieas ' > ca p 4 x bi s elixabant, vt a ftomaeRo faciJitis concocfuerentur. Immd elixa? citius, quam alfa? 2 huiufiiiodicarnes d ventriculo acl inteftina dcfcendunt. Ve tu m animaduertit Ioannes Bruyerus carnes pantherarum dfe quidem edules,fed ličnem damnat,& aliam non af- I; p dc %nat rationem, nifi quia Agriophagi, qui huiufmodi carnibus aluntur, ab efu Iicnis ab- re cl p c/f p t ftinent. Galcnus autem legitima ratione dučtus hocfčnptum reliquit, licet fintnon- capin " nulli, qui pantherarum carnibus , & fimilium animalium vefcuntur, ramen lienomnon j de atr efitant, cum in his animantibus fit val de niger,quonram propter in/igmemcaloremfan- Lit rafy - guis aduritur, confeqiienterqirefcxfiin'guinis attračiaa liene eritvalde vfta, & ni-ern- P > ' ma. Vnde horum ammantium henes non funt ediles. Deniquelegimus in hiftona In¬ dice Lufitanicae pantheras maipris fpcciei ihi cfle cdules quamm carnes paffim non fo- Pay -1- lum Incola?,fed etiam aducnte comedunt, G V S V S IN MEDICINA. Vm Pardi mul ta? partcs aduerfus varias aigritudines fintefficaces,rationt confcntaneum efTe putamus, ad commtmem vtilitatem has reccnferc. Itaqueinchoando a capitc inueniemus cere bruni pardi cum fucco eruca? genitalibus viriillitum,iuxtamentem Alberti,fopnam venerem excitarc, Lih. 22. de & medullam vteri dolores mirandum in fliodum fedare. Eno tarnam cum ah. vtero fympathiam habet,vt tefticulus dexter huius beli ute in prouocandis menfibus fit remedium ftngularc; quod prarficium in Emili cafu Cardanus,vfqueadlyderaextoIlit. Lih. 18. de Dem de vniuerfa c aro huius Fera?,excepto liene, ca!idiffima,&/icciffimaefl cx Galeno. fubtil. Ided paralyticis, Sc patientibus dolorem cordis illajn debemus cofncedere. Sanguis C ar o Pardi quoque ab officina remediotum non eft eliminandtfs, f credendum eft.Rhak,,quipardi ad qttid . fanguinemin tumoribus venarum crurium comendat, debemus nos per huiufmodi tu- Sanguis. "I moreš venarum intelligere varices,qua’ funt vena; dilatata? in coxis, tefticulis,& cruri- bus, & crafio, ac melancholico fanguine rcpleta?, ha; calido fanguine huius animantis perfricata? diffoluuntur, & fanantur. Adfummum pinguedo infinitis propc morbis re_ A de p s medio eftjprius ta m enprobeIota,vt taurina,&leoninaexpra?cepto Diofcoridis. Ga- x.ib. r. de lenus igitur inter ali Qs adipes,quos m curanda alopeciaadhibet,adipcin parcalis repo- cbmp. med. nit. Adečtibus etiam lunaribus vt vertigini,& cpilepfa; opitulari ex co colltgit Porta, r cCt [ oc ca p_ quoniam panthera in armo maculam Luna? f mi lem, ex Plinio, hal)cat,dummodd huius \. adipis. odor inter aifandum a patientibus excipiatur, quemadmodum, aučtore Rhafi, dc g. P } rr cordis pulfatione vexatis eft perutiljs. Id defumit Porta exhuius animalis kg natura; cor e a p. 9. enim maximu habet,vt in Anatomicis demonftrauimus; ideot];animalia magno eorde jjb.o. phy- preditamorboru cordis medela efle naturamonftrauit.A capitis morbis ad maculas fa- tQr ^ ^ ciei fi fiat trahfitus,nullu cofmeticu medicametum in vultu emacuJando,adeo comenda tur,quafiec ping-uedo(proptereaPortain affedtibus huius generis interplatas eligebat ! ' H 2 melo- 88 Vljdsis Aidrouandi MaatU fa~ meIopepone$,& betu lam arborem,cuius ra dix terebro perforata cffundit aquam ad m a- ^ ciei amhiu Cll ‘ as delendas perutilem,&inter animalia pantheram,qua? huiufmodi facultatem parti- tollantur . CJ P at • Hinc nos intjens admnano non debet inuadere,/I Rhafis febum pardi in /babic, & impetigine tollenda pntfcribat, oc Albertus cum oleo laurino in huiufinodi cafu iI- lud mifcear,cum planta-, & animatites maculofa? in trgritudinibus cutaneis, felici cum fucceifu adhibearitur. Accec.it neruorum vulnus dolorificum, quod adipe pardi iuua- 3. de tur > 9 1113 Gal e n us proponens confediones medicaminum ad neruorum vuinera rečen* cof.mtd.per fetilla tcnuiuin partium,& habcntia v im mitigandi doJorem, & laudat p rte čipu c adipem gen.caf.3. pardi, & leonis . Veriim in tumoribus prteter naturam pinguedines animalium y tirni Lib. y. de emollicndo, rumpus mouendoaliquem iocum habere videntur, fcd Galenus excipit fimp. med. pinguedines agreftiutnanimalium,velutileonis,& pardalis,cum hte ficcioris,& actioris fac.cap.c). ^ nr virtutis . In fcirrho ramen difcutiendo malačtica conueniunt,qua? adipes,& prtrci- Lib.7.dear pueleoninumrecipiunt, fedin huius dcfed.u Galenus fcribens ad Glauconem pingue- cur. cap 4 * dinem pardi fubftituebat . In tumoribus quoque caicaneorum nempein pcrnionibus Ltb.i. cominendatur quidem adeps leon nus,fed hoc deiiciente pardj febum illis medctur, vt Vveckerius in antidotariofpeciali attcftatus eft. Ad finem huiufmodiadcps ab acopis ** Lib. 7. de ntiedicamentis , qua? expinguedine componunturnon eRarcendus,laudanrur enim cop.med.per aco P a pinguedinem leonis,pardi recipicntia, quoniamhcc pinguedines, tefte Galo- epn.cap.i 1 . no,vehementercalefaciant,&infigniterdifcutjant. V S V S IN LVD1S, & Spečtaculis. Lib.2. Kom. triumph. N gratiam ludorum fecufarium,&fpcčiaculorumCn.AufidiusTribunus plebispcrmifit aduehipantheras in Ita!iam,quoniam Senatus confultum fuit vetus,ne Iiccret pantheras Africanas in Italiam duci. Primus Scau- rus aedilitate fua Varias centum,& quinquaginta mif t,deinde Pompeius Magnus quadringentas decem, D. Auguftus quadringentas viginti, vt Plinius teftatumrehquit. Blondus vero addit Philippum Arabem primum Romanorum Prinapemin ludis fecular.bus cdidiflc tngmta leopardos manfuefačtos,quos Gordia- nus in triumphum Perficum paraucrar. Abquando enim in fpečfaculis,letpardi in com- Pardi pu- P a r a tione ad leones pugnaciores e/Ie vifi funt, quomam narrat Gefncrus feaudiuiffe onaciores . oculato tefte tauruin in fpcčiaculo coram Rege parato cum Ieone emiifum fiiiffe, & leonemplacidiorem nihil in taurum fuifle molit um, & fponteadcaueamregrdliim; poftmodtim duos pardos aduečfos ftatim,vifo tauro,m eum infihjffe, quem procul du- bio iugulalfent,niii beftiarij iongJsfunibus catcnis alligatis eos retraxiflent. Quamo>- bremnon eftmirum fi Baprifta Mantuanus manifeftat quomodo , cmiflis lupiš in mor- tem nonnullorum martyrum, & nihil nocentibus, Prariesiuffentpardos ranquamfero- ciores emitti his veriibus. p rajc s id admtrans P ar dot 'emittere clamat-, Etpaulo inferius. j Ec c e r uunt no Ura ji ti bunda animalia c$dis Ec c e rttunt> jr aperta ferunt caua guttura Pardi Dentlbm exertis. Quare ex dičfis conijcimus in omni fpedtaculorum, & ludorum genere pardos olimad- hibitos fuiife. Hodiequoqueapud nonnullos Indiarum Regcs Fera? huius generis ad Lib.q. de ludos,& ad delicias aluntur; recitatenim Ludouicus Patritius Romanus . Regem Io- reb. ind. ga* feles zibetti, Cercopithecos, Accipitres, & pardos in aula nutrire, quos etiam iter ca P 2 - faciens, & ambiens to tam fcre Indiamfecum ducit. D 1 vsvs De Quadrup.Digit.Viuip.Lib.I. Sp VSVS IN VEN ATI ON E. P^Tij Criptorum fentemia? depardorum manfuetudine ad Venationcm fibi in- ^ uicem non aduerfantur.Nam ex M.Paulo Veneto habemus magnu Chain ub.i. cap. do.mi alcre multas,& varias beftias,illaf(jue manfiiefadas,ad venationcm i j. M ., mom. iuxta Gadespoftmontera Atlantem,au^a>inflečtunt,cum ramen Atiygammal fitgene- ris promifcui,& eius genitiuus in hvyy,o.q deflnat. Hefychius autem,& Varinus boe vo- cabulo areum e nam denotari alfirmant, dum fenbunt Avyg »a TtuOas , o Auyy,oC, rogat 3 f&i &ov , fed vt veritatem fateamur hoc vocabulutnpro arcunuiiibilegimus. SYNONlMA EORVMQVE ETYMVM, Ynx, & Grrecis Air, g tam foetninmi,quam mafeulini generis efl Fera qua- drupes digitata n>acu!ofo,& vario tegmine in.dut a, cuius hifloriain prcc- fenti capite damus . Huius etymum Ifldorus deriuat »Vo t ouAukou, quo« niam haneferam in iuporum genere collocat; fedquis au&or vnquarn prodidit Jyneesin iuporum generenumeran ?&qu*conuepientiaIyiH lib 12 Orig. cl c 3 & [upi efle potefl > Ifioorus autem Amili'udine horunr duorum. nominum Avyg 8 c ca f' 2, a.uko'; deceptusefl. Satiuserathuius vocisetymoJogiam a aro ro Avznc nimiriima luce deducere, quoniamha?c Fcraomnium quadrupedum animandum acutiflunevideat. Poe tar vero,qui perpetuas agitant fabulasjiuius etymi odgrnem Jynco Regi accep tam referunt. Dum Triprolemus Athenienfis a Cerere per orbem miflus addoccndura Lih .6. mu. niortaies firugum fationem,in Thrac.am ad Regem Iyncura peruenent. Ouidius. Iex ibi l yncui erat, legts fabit tilepe?/ate's . , ■ qui inuidia motus,quodf ripcolemus tanti muneris au( efle perhibetur, & fub'hoc nomine ab Odono in Ariftotelem lynx exprimitur . Putant enimex Hyena,& lupo 6 a>ctt ori&inem traxifle. Verum huic errori anfam pratbuerunt Alberti fenpta , qui agens de Jynoe ei attribuit l ' iilas C D De Quadrup.Digit.Viuip.Lib I. 91 £ f las onmcs condiriones , quas Veteres de Thoe promulgarunt, cum tamen Iynx toto coelo d Thoe difcrepet,vt in capitc de lupo fufius explicabitur, noftra? fententia? fauet Hermolaus in Plin)um,dumanimaduemteos, qui in Ariftoteie Thoas pro lupis cerua- njsfumpferunt,haHiicinatosfui/Fe, &ab Oppiano poeta in grauem errorem indu&os,. cum Thoas bigenas panthera matre,& lupo patre gcnitos elfececinerit.Debuiifentpo- tius Iynces,non Tho as,fed Chaos voc;tare, & prarcipue cum Piinius fcnpferit, Pompei magni ludos oftendilFe Chaum,quem Galli Raphium nomin.abant facie lupi, & maculis Pardorum. Alibi quoquein luporum genereceruarium reponebat, qualem ex Gallia in arena Pompei magiufpečlatum diximus. Hinc apparet Chaum Raphium, & kipiun ceruarium v ni us, Fene eife diuerfa nomina. Lynx Italis lupo ceruiero Jllyncis Rys di- citur,vt quidam Bohcmus Gefneronarrau.it. Gallis Luopceruin. Hilpams Lynce. Ger- manis Luchfs,vc]Xuusnunčupatur „ Tri.dentiinarceBpifcopividit Gefnerus hanc Te¬ rana ab incobs appellatam Loup cbatt, ideftlupum catum,quoniam c a tuni, feu felem, & facie, & vnguibus quodammodo referat, nifi quis velithocnomen a Chao denuare s vt F Piinius fcriptis mandauit. f j sjJ t. ? v ■-■ F' w- ' 1 ■ y ■ ■’ . • ' j \ ■. 1 ■ ■ 1 . 1 _ . G E N V SDIFFERENTI 4 , ' Defcriptio. Enerabuius Fcra? tefte Odonoin Ariftotefem ab alijsduo, ab alijs tria conft/fuuntur,plura tamen ijs clfenon poifunt. Niphus igitur m Ariilo- telei^jpronuneiauitad mentemTheodori, lupi cernarij duo eife genera, alter%n chaum nominabac, alterum Jyncempelle varia , & vifu acutiffi- w , t m0 *■ Oppiantis agens de venatione, rationc magnitudinis, & parmtatis lyncum , duas diflfercntias a%uat,& has tiimafpedhi, tima oculortim fulgore, valdčfi- milesprardicatftuncinmodiim. 1 q Nune duplex uh ud vicleas genus aere Ferarum t Fgregios Lyncas , Et paulo inferius addit. Sunt forma Jim tlet, pupillarelucet vtrifjue Splendida^fu Igor efq ide oeulo laculatur ab imo y E ximios,facies vtrifqu\ f srena randet, Exiguo capin cjuoardc [lacula prominet auris . Prajdi&umau&oremarmulatus Bargams ]yncummaiorem,& minorem fpeciemconfti- tuit, quamuis poftea perperam ad genus pardorum has fpecies reducendas eife cjafti- mauerit,dum inquit. Haquoque funt duplices minor hac, procerior illa, V traqtie pracipiti pr a Hat tamen mena c urdu. Siinhac difficultate petamu.f Plinium,is fcripfitly ; nces in Aethiopia,& lupos ceruarios xn regjone Septentrionali degOfe, multi mirx eruditionis viri h a 3 c anirn^ia e/Te conge- nera,& vtrifque vifum acerrimOm,<& pellis varietatem conuenire rradunt,, Camerarius H ex nonnullorum.fententia pr.omit no abfimilem Feram elfe in Suetia circa Helfingiam, quam fualingua vocant Ratiluchfl^noftra tetatein o/ficinis pellionum duplex variega- tarumpeluum genus ad]yncOs pertinens monlharur i pellem alteram ampliorem ad al- bedinemmagis re ndentem^&apud ipfos magncV aftimationis, & prerij, eife lupi cerua- rij contendunt,alteram vero magis rufam,pau 16 mmorem,& in defedtu pr ioris eiufdem xftimationis,elfe C ati pardiautumant. Nos lyncis Africanre,cuius hocpi loco iconem damus pellem eife ftatuimus. Ad deferiptionem fi defcendamus, Ivnces aniba- (tefte ,Oppiano)magn? fcilicct,& parua? corporis figura fimiles funt,& pari ter vtriufque ocuh fuauiterfulgentjfacies alaerisperlucet,&paruum vtrifquecapht ineft. Mamsnaš habent in pečlore,vt narrat Textor . Imo fola Iynx inter animalia digitata quidpiam liinile ra¬ lo gerit,vtinquit AIbertus,qui poftmodum in defcribcnda lingua hallucinatus efbdum huic Fene linguam ferpentium tribuit ; cum tališ lingua Iyngiauicular, non Lynci qua- drupedi conuenire videatur. Tandem lynxmas in comparatione ad foe min am,refer e n te *KVtk ~ Sca i- Lih.%.cap. 19. Lib K 6 r hi sl¬ an.cap.?,. Lib,q. Ltb,^Cy- neget. In lih.embl. ex an. Lupus cer- uanus. C at a s tiar- dus . Ežerc. 210. P e Ut s lynci s defcriptio. P?, i Vivfsis Aldrouandi Scaligero, unacuiats magis cliftindbas, & orbiculares habet, proprieque iupus. ccruanus * dicitur. R eliqum c£t,vt csačlampdks defcripdonem affignemus.Pellis excenfalyncis, v t no tat Gefnerns , a fumnio n a (o ad ca udara vfque, eft iongitudinis trium pedum, & vnciarum quamor ; cauda longitudincm vnciarum feptem non excedit, latitudo circa colluin (non amhitus dicimus,fed dorfi tantum) 'eft dimidiati pedis,& in imo dorfo vn¬ ciarum quindecimi.crura anteriara Io.jagitudinem vnciarum quatuordecim,& pofteriora ‘ duodecimcequant. P-ilus vndiquemolHflimus, & aenfa Ianugine confertus’, extremre pilorum dorfi-partes albicant, intima? rnfefcunt, partes autem a medio dorfo receden- tes j magis albicant,& vcnrer mcdius eft žandidus,in quo pun&a quedam paffim niigri- cant, crcbravcro funt iuxtaimum ventrcmad lateva; auricula? parna* funt, quafi trian-» gulum referente« ambitu nigro, & fupra cas viJJus niger cum paucis pil is albis črnin c t; bar ha ad infiar feiiinn ex fetiš albis conftat: Pedes admodum vil lob funt,&anteriores quinque digitis, poflerior.es vero quatuor tantum integrantur; & tandem cauda in ex-< treuutate nigricans per.totum a?q.ualis crgffitudinis confpicitur. Lynx Afričana cum Aconito Pardalianche/eu Doronico^uod interficit g Lynccs ;J & Pantheras« E De Quadrup.Digic.Viuip.Lib.I. anatomica. .< . . . . Z/A 6- de |][ Alenus recenfens anima]ia,qu£ pro diUcdione^ anatomica infpečfcione a n at. adm, idonea eflc putabat,meminit fimiarum & lyncum, quamfententiam cla- ca p x _ riffimus Faloppius infuis commentarijs ad Galenum de odibus confir- n, de mauit. Inchoando igitur a capite. Galenus demufculorum temporaliurn vf.par. c sip, diucrfitate agens hos in homine, fimijs, &lyncibus debiles elTedoccbat. 2 . Cranium lyncis cranioleonis valdčafTimiiatur, &tribus iuturis fagittali nimiium, & duabus Iatetalibus prsditum eft,deinde in hoc, cuius iconem exhibemus fex,& viginti dentes confpiduntur. Incifores funt duodecun, fed priinus, & fcxtus tam inferioris. Lyncis cranium. cudmfuperioris mandibuk,quatu 0 r medij s pauldminores funt,quales in mufteliis ob- l*nni m- fcruantur. Črnini auatuor c^teris longiores requuntur. Molares funt decem 3 quorum mer us. ■ - - . .. - —quatuor 94 Vlyfsis Aldrouandi quatuor fuperioremmaxiIIam vtrinquemuniunt; primi prope caninos trigona: funt H- Ar gura? duplici quadam appcndice inf gnituvltimus in vtraque fuperiori partc bifijdus dl vtrinque 3 & altero vdldč latjovj Infcrior rnax:IIafcx molaribus ciccoratun primus pro- pe caninos tngonam rcfcrr nguram,fečundti's floris liti) rudimentum reprefentat, ter- rius vtroquč latior,& maior dl filfus in mediofummitatibus acutis. Venim admirario- ne premimur,cur naturamaxilk inferiori huius animantis plures rinite s quam fupevidn tribueritj nifi fortaflc dicamus,dentes fupcrioris mandibula: dfe quidcm minorcsnu- mero,tamcn cum fint mole maiores,& craffioresroboreminores, & numerofiores inle- Lib.i i. de rioris maxiHa? ada?quant . PnTterea fcnptum reliquit Galenus maxiiiam inferiorem vf.par. cap. porcis,afinis,bobus,& equis,maximam efle,paruam vero ho m in i b u s, firm j s, & Jyncibus, 3. huiufcjue rationem a/fignauit, quoniam hisanimalibus non dl opus, vt pronacibum fti-1 mant. Quoad inteftina,Odonus in Ariftotelem fiiit huius opinionis interanea Iyncum, & luporum e/Te valde fimdia, & pramipuc cum Phnius afferuerit lupos ceruarios dTc animalia infatiabilia, quia a ventre per rečtum intcftinum cibaria protinus tranfeant, quod de lupiš etiamfolet affirmari. Demiim pes Iyncis maximis , & acutiffimis vngui- bus armatur coIore,quafi chriftailino pnrditis, tunica atque membrana inclulis , qui fi- B g uram vnguiumaquila?,& vulturis ccmulantur. Pars infenor pedis colovis nigricantis, & callofa eft,vt in pede Iyncis, qui adhuc m Mufko puhlico Bononienfi conferuatur Ji- cetintueri. NATVRA, MOREŠ, INGENIVM. In AriB. de an. lib. iS.cap. 9- Ynces, Pardales, Leones, &Tigrides Feras, cfle tališ natura? afTeuerat Opp'anus,vt ha? vehementius quam crcdipo/lit, ad prolis amorem pro- penise fint,& catulos vfque ad mortem tutentur. lino funt adeo pugna- ccs,vt aIiquando cumcanibus,&Ieonibus acerrime prariientur; hinc fTf, lib.&.pharf. In Paradif. poet. py)lCtS Vt- l m UPS'tj H inopjt Odonus 3 vt ijfdemin locis ccruarij,& leones non ftabuIentur.Nec mirandum eft, quoniam ]ynx c?leritate canibus praskat„ & quamuis crura habeat bre- uiora, tamenob agilitatem longius profilire potek ,& pnecipuecum and:ore,01ao ma¬ sno, nunqu:im retro refpiciat,fed continud progreku,& laltu curfum prarcipitet. Pra> terea hoc animal tanquam fluminis lethcei aquam biberit fruens preda,& aho refpiciens tantaobliuione occupatur,vt digrediens,& pra?da? oblitum alium cibum qua?rat. Am- pliiis ha?c Fcra alia proprietate confpicua ek, teke Odono, quoniaui Aeftatc, vt pluri« mum depilatur,Hyeme vero valdehirfuta rcdditur,fed hoc multis alijs animalibus vil- lofis commune e/fe exiftimamus. Veriun, quod huius animantis vifcera /int virulenta apud Lucanum Jegimus 5 qui Jvncis interanea ad/pumam canum rabidorumcoinparauir, dum dixit. Mifcctur non fpuma canum,quibus v n da timori; Vifcera non Lyncum. Prardičtis addere debemus duas dotes raras,quibushanc Fcram natura decorauit; pri- ma eftvifuspcrfpicacitas, quatantapollet, vt folida corpora penetrarepo/iiti huius meminit Reufncrus dum cccinit. L.ynx facit infdias homini , pccorique,Ferifquc JEt penetrat uifu corpora denftfuo . Nos autern id inter fabulas collocandum cife arbitramur { nam /i quid nouit ]ynx trans corpora folida, & parietes, hoc non vifioni, fed olfačlui attribuendum dl. Nemo fana? mentis inficiabitur lyncem omnium quadrupedum non clarifhme cernere, vt omnes re- rum naturalium ferutatores confpiranter afhuunt. Imo Rcufnerus loco cit ato homi- nem quoque ( loguendo tamen d c fentiendi longinquitate ) d lynce videndi facultate fuperari libere afTeuerat hoc diflicho. A i os Aper anditu , lynx 'vifu, fmi a pustu, V uit ar odoratu pracellit aranea tactu. Alij nonfolumlynci prgdičtam videndi acicm a/hgnarut, fed illampoffea acorporibus pefpictiis , vfqueadexc£cationeml9di voluerunt. FIoc aflertum debemus exernpJofio- minumftabilire,qui vifionis acutie pr»diu a diaphaniaj^eduntur, Si confpiciflis, vti nc- queunt, D De Quadrup. Digit.Viuip.Lib.I. 95 H queunt,quia radij vifus refradifacileoffendutur, cum tamen in breuiftimo obtuitu nul- la lefio contmgar. Secunda fpe&at a d vrinam, nam quidam audor innominatus, qui de animaiibus fcripfit lyncem emittere vrinam feptem dierum fpatioin lapidem carbun- culo fimilem concrefcentem, vocariquelyncurium atteftatus eft , quibus verbis fretus fbrtafse Baptifta Mantuanus cecimthuncin modum. $ mer er e Lynce$ Purpurcas foliti dicunt Lyncuria gemmas . Ifidorus, & Aelianus fcribunt lyncem quadam natur« inuidiapulfum lotium egeftum arena tegerc,ne repertum 'humano vfui famuletur,& potiffimum cum huiufmodi Japis ad Iphragidas fitidoneus,&ad muliebremmundumexpetitus. Alij in hancfententiamve- neruntjVt dicerent Ivncem tali ingenio e (Te pr«ditum, vt vrinam terra cooperiat, quia ipfum pudet videre hominem omnium creaturarum nobiliflimum excrementa brutorum ad flii ornatum conquirere, bane difficultatem de vrina,Iapideque lyncis dirifoluit Diof- Lib.zbcap. inuidiam,Triptolemum iugulare iil lyncem kram varij coloris, vt ipfe variae meutis extiterat, transfigurauit, Ideo Repfnerus cecinit, In PAudis T riptolemum Lyncm c apen,tem nafte cjuietem, pet .. Dum iugulare prat, Lynx cito faftus abit , Lynceas vocabu.Ium difrylab.um nom.en elt proprium vin, qui fuit vnus ex argonautis aeittiflSmamIyncis vikonem ^mulans,qui dicebatur vitra corpora folida,& opaca vide- re,&,aučtore Plinio,nouikimarn,primamque Lunam eadem dic in figno Arietis confpe- xike,quod vidike paucis mortalium conti git.. Propterea V aler. cecinit. Trimo Ar g. ,rji 1 ■ 11 '' folus tranjtbit nubiia Lynceus‘, Et Horatius. ad hunc alludcns feribens ad Mccenatem fit locutus ek. in \.epift, Non pjjis oculo puantum contendere lynceus . Varro narrathuncinLibycana fpccu.Iafedentem nauesa portu Carthaginfs exeukt‘es tiumeraffe, nam oculorum acies in centum, & triginta millia pakiium excurrebat. Alij volun.t tantavidendi excellentia fuiffe pra?ditum,ex Pindaro,J? «JV« v«A iyoe (kdoGcu $pvw , ideft vt ctiampet qu.ercum kipites videret; imo oculorum acieex Apollonio i n Argona, tetram penerraret,& qua? apud inferos fjerent,;ntueretur. Hinc muki au&ores fabulati unt,ipfum metallorum fo.dinas inueniffe: fed viri cukorcs veritatis a.ftruunt hunc qui- demfuiffe primum metalloruminquifitorem,qui luccrnis intra penetralia terrf delatis, Metallorum indeaes, & argentum reportauit; quo fadum ek , vthomines id obferuantes dicerent inuentor w. lynceum etiam fubterranea confpexiffe . Alius fuit lynceus Samius,Plutarcho teke in I>emetrio,qui h'hrum fumptuofa? cena? a Lamia Regi parata? confcripfit. Lynccusetii fuit maritus Hypermnekra? interfibas Danai, qua?,cx patris pra?fcripto,maritos n očki iugularunt, preter hunc 5 cui HVpermnekra pepercit, qui pokmodutn, Paufania teke in Coryn thiacis, Danao vita defiirjčto , regni luccckionem fufcepit. Pra?tcrealynceus nomen trifyllabum adiečtiuum ek, non a lynceo viri nomine, fed a lynce animali dedu- n tkntiim lyncis obliihonem imitari,fed ani- mum etiam ad negocia difficilia, & ardua conucmre; quod Ouidius exemplo Orionis perfeqnendo lynces ftudentis aiftorem fedare manifeftauit* Pallidusin Lynces fyluu errahat'Orion. Ad fummum omnes, quos rei femota? ab oeulis capit obiiuio, ant dum in is lethei vndam gultaffe 5 aut naturam lynceam induifle dieuntur. Ad rem Hieronymus in epiftola ad Chrifo g on um Moriachum dixit. Venim tu quednatura iynPes injitum haber/t, ne poit tergd refpicientcs meminertntfriovttrn^mens perdat,quodo c uit videre defiivintjta noiira esnecef- Jttudims peni tu s obiitm vtillam epiitolam , quamm c or de chriivianorum fcriptam Apo-slolus nfertjionfama litura,f. d imu,vt aiunt,ctri$ er afer is* Secunda proprietas eft vifionis per« fpicacitas,qualynces muros etiampenetranphacpotiuntur homines callidi,& verftpel« les,abud front ,a!iud pečtore prementes,quiper famu!um,& peramicu, quid intra pri- uatos parietcs agas intuentur, cum tantummodb hotnim fufficiat lynceis oeulis res re- dtas contemplari, quarein hoc fenfu Spinuiaprottiht hoc diftichon, Lib. X £pigr. tile ego Jat -video, magis e slo lynccus ipfe Apui reči um omne videt, non Ihtiš ilie videt $ Ter ti a tandem proprietas eft vnn$ latitario, quam Iynces naturali inftindu ad nočen- dum hominibus procurant, fed credentes obefte lepe numero vtilitatem afferunt, nam huiiifmodi lotium arenis te dum in Iapidem citius concrefeit; pari ratione illi,qui ab In- uidis deprimuntur,& vclutj fub terra celantur,m huiujmodi cerumnarum, & calamitatu fiatu iacent;eš,opcrante Deo,prctiofi iapides epaduiR.Noibiliffimum huius rei fpecimen 1 nobis Iofcph pra?buit,quem fratres in fouea collocarunEdeinde Aigyptijs vendiderut, & fic cum perdere credentes ad fupremam /f gyptiorum dignitatem promouerunt. In Ati ari, & r tt hoc ftgnificatu auari,& rapaces natura-. lyncis funt temu! i, qm lotium, nempe bona tem- paces. poraba abfcondunt,ne h a c in humabumvfum conueriantur. Pr a d.ictis aifiociar" poffu- mušillos fapientes' viros , qui feripra fuahumano, generi profutura cognofcentes , cum hlattisj & tmeis illarixaripatiuntur. P ROVE R B I A. At tiral d u as i n fi g n es lyncibus irigenerauit proprietates, nrmirumvidendi claritate,& obliuionem,a quibus duo prouerbia dimanarunt.Primum eft Lynce pcrfpicacior , aut Ljncisperfpicacitasl^Aticcp, de homine vifionis a c li¬ mfne pr a di to ioletproferri; lieetapud Gracos legatur A vyzt&>; o%va>7rt- repov Rhitru. I ynceoacutius videt: Hoe etiam ada-giu de homine perfpi- cacis ingenij promulgari poteft. Seeundum eft obhmo Ijncis^opiod dcillopronuncianr, qui prafens coinmodum afpernans melius quyrit,& conuenit ferecumalio adagio, Pra- fentem:mulpe,qmd fu^enti^infetjueris. Imo ad rem apud Plautum inducitur Pfeudolus ferillis fc loquens. c črta amittimus , dum inccrtapettmus. E M B L E M A T A. Onarumlit?rarum cultores perqufi ftudiofi ex obliuione,&claritare ocu- loru !yncis occafione componendi emblamatacaptarunt,vt Alciatus,qui emblCifta fextum fupra.fexagefimum proponit defumptum a natura lyn- ds,qui cum paffus fit longaieiunia,& repererit prada,illam auide vorans, ___ f T foreuito m aliam partetn refpiciat,prada obliuifcitur,& abam qua’ntat, Sic ipitur hoc emblemamfcribttur.OBUV 10 P AVPERTATIS P ARENS. Deinde fubfcribit hoc hexaftichonr ta, q u i ma cul ofaa minal :a ad fph ra gi imata valere teftatum reliquit. Prakerea vrinalyncis 5 cx Andore de natura rerum,pruritumfanat, & vnguiu dolori medctur.Imo Ran c Strangurie,& Ifeburiy,nec non akjs renu,& veircc affedib.us vtikm čile pra?ebcant,.& pracjpuequia in lapidemfacile c.oeat,vnde Ouidius dixir. . .... . .. w, Lynces dedit Indta Laccbo, ■ E cjuibus (,'i't memorant) qiiicquid vejica remtjit, , Vertitur in, lapidnsi & cengcla." dere taci o. Ftaq; Lyncurium,iiue lit fuccini fpecies,v el (quod mag's creclcndu cft)f n lapi«? m vefca lyncis gemtus in pradtdis agritudinibus amedicis commendatur. Quamobrem exhoc lapide.& oculis cancrorum fal a Crolio aduerfus calculo^s conRcitur. Solinus quoq ;huc lapidem non folum in fedandis te n um doloribus,fed etiain auferendo morbd regio mi- randum in modum extoIJ|t.Ad hnern vnpues lyncumiuis non carcnr virtuobus,nam hi cum coiio cxuruntur, cinTqs[>bius,&infperfus propudio viroriira 3 &mulieru ardentem libidinis feruorem compcicit 5 quoarca ad hunc vfum, in Oarpatho infula ex Plinio ef- fcaeiflime vr> fol-er. Singtiios lyncum v n g ti es (m q tu t (>fiw r tj sf a pud nos argento in, d udimp& ad'ff>a fi mmrcommc ndant,f geRcnturiferrallis quoimm mcurui fint, quo ar- gumeiito NonnAAlbrarlices ctiaustJvpandas, & hadpfas a d u eiifus co nuu' Ho ne s appen- dunts namrationicverd,cum denotatfluuium . Sedhcec di- itinčtio ab audtoribus non obferuatur,reperitur aliquanda 7 riypn; de flu- uio inquit Euftathius,&Tigrixpro Tigris m veteriinfcriptione,vt refert Salmafius in Solin um, Verumham nomina Ec poffuntaccipi, vt tam de animati, quam de fiuuio intelliganturpnr ter hanc vocem 7? ty pne,qux adfluuium proprieattinere vide- tur, Ratione inflexionis Euitathius feribit t iypis per ;ota,& inflečtit iiypiot;,\t inde ge- nitiuus AtticusfiatT/^psoc; abalijs auclonbuski^p/?, &mprimo cafuobl.iquo 7/^p/do? indinatur. Sunt quiferibant T/ypnc.n'ypnTop , Grami au&ores,quos vidimus fine delta, Latini vero, & pimfertim nuperi cum delta hoc nomen infledtunt, nam apud Sohnum Lucanum,& alios iegimus tigrides,ab alijs fine delta profrtur , Tigris,tigri,tigrin,ti¬ grim, &tigrem, Bartolomeus cognomento Anglicus inquit, qudd tigris, trigridis pro beitia,3c tigris huius tigris pro fluuio vfurpatur. Katione generis Varro hoc vocabulum genere mafeulino Plinius autem, & alij omnes latini foeminino genere efferunt. Grče- p corum plerique in genere f?minino,nonnuIli vt Plutarchus in genere mafeulino tigrim ^ pronunciant. Tigris etymologiam Ifidorus his paucis verbis notauit, cum Perfie, & Medi belluam hanc in velocitate mirabilemobferuarent tigrim,nomine fcilicet, quod conuenit. fagittce,nuncupa.runt, Italis dicitur Tigre,Gallis Vne Tigre,Hifpanis la Ti¬ gre, Germanls Tigerthiepideft Tigris animal. Munfterus in Didtionario trilingui,tefte Gefnero. G.ir,& Girera apud Hebrgos fagittam interpretatur, tamen Feram hanc eiufi- dem foni cum lannis eife feribit, &quamuis Laifchin facrisliteris Septuaginta vertant Myrmicoleon,& Hieronymus Tigrim,tamen leonem magnum,& cetate proue&um de- bemus intel!igere,vt in capite primo huius libri fuit expofirum. Apud Arabes Alfebha eft nomen communeomnibus, quadrupedrhus, qua? dentibus , & vnguibus mordendo, & lacerando homines muadunt,vtleo,lupus,tigris,ficexponit Bclluncnfis . In lingua Congitana, vt refert Io. Hugo , Tigres Engoi nominanrur. Tandem animaduerten- dum eft,quia hoc animal Europ? eft peregrinum ab omnibus populiš,tum barbaris,tiim grcecis,tum latinis eodem nomine peregrino vocitari, J3 GEN VS, DI FF E RENT l/Eh Defcriptio. Pud Paufaniam in Beoticis Iegimus a Ctefia memoratum, in libro de Tik dis, animal, quod corum lingua dicitur Manticora, idefihomines deuo- rans , non aliud eife quam tigrim, eique triplicem dentium ordinem in vtraque maxilla attribuit,&acuIeos in caudamiffiles, quifcu S f e tuetur; ideoTextor,inOfficina,pr^didtisvcrbis forte nixus feribebat,tigreseffe apud Prafios India’ populos triplicem dentium ordinem habentes, & aculeos in cauda, quos tanquam fagittas eiaculantur. Detacfera forfan agens Iuuenalis cahebat. Indica ? g Indica T igri s agit rahida cum 7' igr idepacem % Ad rem Strabo tefta t ur, Me g a ( t e n em fc r ib e re, T i gr c s in India apud Pralias efTe dupla fere magnitudineadleonem. Ceteriim tigris hi/toriahac premitur diffi cul tare niimhfc Fera degens apud Prafios ad tigrim referenda lit. Ouiedus agens de Feris habitantibus in Continenti defcnbit quoddam animal tigrim app llatum,cum facie lemnag pelle pi- <2:a colorc nigro, & rubeo, qua? intuentibus maximam afrtrt admirationem , robuftum eft animal dentibus,& vngmbus armatum pra^di&o val d e limile, & tamen ipfe non au- detlniiufmodi Feram tigrim cognominare cum careat illa agilitate , quam aučtores de tigrideprsedicanpnili dicatureamdem animalis fpeciem in diuerlis uuindi regionibus vanj s etiam qualitatibus,&conditionibus gaudere. T igris igitur beltia eft nigrisma- culis oblongis potius, quam orbiculatis in albo obfcuro mligmta; quare Solinus buius animalis colorem fiiluum nigris fegmentis interundatum vocabat. At Albertus verba Solini non rede inuertens fcriplit tigres elfe coloris nigri fuluis virgis quali vndatim intercepti. Oppianus contemplans ti gnm m pulchritudine illatn comparabat Pano ni, & in magnitudine letenje hunc in mo d um. F ■ Tigris fecundum nonnullos n T n« Ltb.i j. In sumar • IndOccid, lib.^.deVen / 104 ^ .M* S Vlyfsis Aldrouandi Tigris Gefneri, J°5 De Quadrup.Digit.Viuip.LibJ. p Tigridos eximiam ctUhremus c ar mine formam, ,fga natura fagax nil vifu pulchrius Vnquam, Prahuit in tanto namero turbague Ferarum . .fitpoe fen s tanto praltat forma inclpta T igris > Jggantoprače Uit Pano genus omne volantum, Montiuagdm. plane cenferes ejfe Lemam, Ni pellis •vario difcreta colore micarct. Habet bare Fcracollu breue, quale Leoni,& Vrfo affgnatur, quia-pafccndi gratia cer- uiccm, &ora in tetram non deijciunt. Oculi fpnt ei fplendorc igneo micantes,vngues adunci,dentes acuti,pedes multifidi, & tefte Albertoftuiufinodi animaliafeviitiaimbuta felihus vaidefimilia funt Alij aučtorcs in magnitudine afpedhi,craifitudine prte ter pel- lem vatna® bane Ferain kanite confbrmem conftitutmt ? fed cxiitimamus ipfos verba Lieere de prano tigridis »enere, quod ad men te* Ouiedi paulo ante deicrip/inius. Hanc Leram crefeerc ad magnitudmem equi fcrib.it Ncarchus,qui pellem yidit,animal autem non vidit ipfum autem a veritatc nonrecedere opinamur, quia duobus abhincannis bic Bonoma? in apotheca pelHonis tigris pellem non rotundis,fed oblon gis atris macu- bs inf gnitam vidimus,cuius longitudo nienftiram quinquepedum excede ban Albertus vol nit tigrim admagnitudinem canis lepoiarij,& amplius cxcrefcere.T alemigitur hti- ius Fcra? iconem^ualcm inuenimus in puhlicomufro exhibuimus . Imo admaiorem jvis mtelligentiam effigiem Tigris Gcfneri addere libuit. N A TV RA, MOREŠ. G Rcsrejamias proptietates natura Tigribus congenuit, fcilicčt vclocita- tpmicrudelitatem, & pr o h.s amorem, quas in praTcntiaperpcndere a ra- tione alienum non eife arbicramur; vt huius Ter a? hiftoria magis eluce- fcat. Solinus inquit. Nthilesl tani longum , qucd r t. /greš breui nonpenctrent, In Pelpbisi. min Lade)) ante cedit, 'vt non iltifo affecguantur. Lučan us autem dcxtcntatcm cap.17. tigris ad motum refpiciens liccanebat. libj.Pharf Ocyor & Cph jlammis , & T igr ide fe:ta. T ranfčurrit , Ne que officit fi quis dixerit Lučan um de tigridecatulos babente verbafacere qua? ob filjoruinturclammodo huc 3 moc 6 Muc cdcmčrmeuctun quoni.ni, Indi cx Gefhero »Item habenr J.mml in vdoc,ratc >& motupraftafc.ci tigrim )!!]nr co 3re ° a cjuando Non Dipfas medloperusla Sole, Nec fic Scorpius improbm timetur , Imo figris tara immoderatis affectibus proJcm fuam profequitur, vt non fit admiratione dignum,fi abjatis catulis ira afcendatur,& in quodcumqueobmumcrudeliterf:cuiatj & demiim rabic correpta pereat.adhoc alludit Iuuenalis duminquit, T unc grauis illa vino, tune orba T igr ide peter. V O X A ■ /. vit Deeadl 3. lih. 2 ... Vtarc,& frendere ti gr im ferip/it Oppianus, fed tune id accidere coigita- mus,cum ob filiorumrapinam venatoribus vehementer infenfa eft; cum frendere fit p ra? iracundiaconcuilis dentibus voccmemitterc,quod ge- niis vocisalijs animantibus ira affli&atiscompeterepoteil.Forteab hoc g fenfu non recedit PhiIoftratus,dumrefert raptis catulis, & venatoribus abeuntibus, tigrim in btoremtftam vi ul are, vlulatus enim nil aliud eft, fii/i £ebiJis,&raeftus fonus,qualemIupi oder e folent, quare neque h;vc e m vox tigrium propria. Plinius fr črni tura tigribus videtur affignarc,dum inquit. Tigres fobolis rapto- rem perfequentes 3 magnum fremitum emitterc, fed fremitus cura fit voxiiidignationeni ficrnifican.s,alij.s,ctiam Feris attribuipoterit. Reliquura eft,vtdicamus cumaučfore Phi~ lom e la: Rancatum elTe voeem tigrium propriam. Tigri de s indomita rane ant, rttgiuntcpue leones. Vnde Pcrrtis Martyr loquens de quadam tigri d c fonea excepta aiebat .Taneatu fuovm- ttsrfkm vkiniam jobtimdebat, & montes illo gridore reboabant. Tandem Oppianus 3 & ipfe in hanc venit fentenriara,dura detigris voce htec habet. Ut rancans fgius recludit hiatibus or a. Rancare igitur erit verbum per onomatopeiamfbrmatum ad tigrium vocern tantummo- do exprimendam.. L O C V S. c Lib.3. vit. Apol. Zgres,ex Celiopn regionibus adOrientcm > & Aufirum nafcuntur,quia ma- iorem caloris copiam ha ;c animaLia defiderent, Ideo Ptolemeus Befin- gos vitra Gangcm Perirnuleis vicinos plurinais tigribus irifeftari tradi- cli t . Ab hac opinione non recedens Plnloftratus paucis explicauit,in In- dia iuxta rubru mare,nec non intraGangem,& Hyphahm fluiuos mukaš tigres habitare;quibus adherens Plinius enanauit populos Indice vitra Gangemdb tigrium copiam non tranquille agere; quoniam vero Caucafus mons eft Lib.$. editiffimus a Scythia Indiam dirlmens hinc Sy!lius Itabcus cecinit. Sie vbi caucaft is Tigris feprotalit antrns. Pra? terca a C olaico India? promontorio ad Auftrum , v bi fit a eft Infula T aprobanc, ti- Zib. 3. cap. grides diuturna Itreis vfurafruuntur, fi credendum c& Solino , & Ioanni Bohemo, qui 26. animaduertithuius Infula? homines cultura? ftuderc,& venationibus indulgere, fed ple- beias non agere pra?das,cum trigrides, & Elcphantos venentur. C^terum inualuitopi- nio apudPoetasHyrcanam regioncmtantumpdo a tigribus coli.Iderrco Barggus canit. /ib. 3. Cy~ Nafcitur hprcatm in faltibus afpera Tigris. neget. J Florum fententiam confirmauit Ammianus Marcellinus,dum Mus eft Tigri d um millia multa commorari apud Flgreanos, quibus populiš D.Thomas Apoftolus Chrifti £dem pra’dicauir,vt feriptum reliquft Sophronius . Regio h;cc ab Oriente mari Cafpi 0 ,ame- ridic Arraeniar contermrna eft,hac de caufa tigris a'iquando A.rmenia, & quandoque C afpja a poetis nommatur. Nuperi hiliorice Indicse fenprotes proponunt peculiaria •Zib. 4. cap. ioca.in quibus tigres vitam clucunt. Fernandus Lopesdn nemoribus Bengal* multas 3j. 1 tigres ftabuiarj affeuerat. In chronicis Peru habemus a magnis tigribus illos montes Part.i. cap. coli/jute ab illis defcenclcntes multos Kifpanos,& la do s Ijiiterimunt. Ex epiftolain- : rq. dica D De Quadrap.Digit.Viuip.LibL 107 ]; dica libri de rebus geftis in Oriente a Societate Iefu collegirrtus ibi plurimos Eremitas in arboribns fahricatis domunculis vitam trahere, non folum. vt meditationi quietius vacent,fcd etiam vtmeluis tigrium impetumeu t nt.' N que hoc incredibile videtur, quo»iam Balbus in fuo Hodeporicofcripfit Religiofos Pegu euitodientes IdoIaTala- pot nuncupata, ob tigrium timorenijhabitare oella.s ligrieas fupra a!tas trab s inljduijj iabncatas , &: pauJ.6 inf erius dixit. A Cofan ad Mcccaum nauigatur fpatio vndecim dierurnper aqure dulpis canales, fupra quorum rip s paflim domus lignese in fumrnitate altarura trabiu r n a:dificator confpiduntur,ne habita ores d tigribus ibi frcquentibus Ire¬ di poflint, &a ibi narrat fecumcomitihus inhuiufmodi pepfilibus.ca/is ob tigrium for- midincra pemo&affe, Amp!iiis,eodem tefte, non modo in territorio Cofmi, fed etiam, Gungiebui tanta tigrium frequentia obferuatur,vt indigenre afliduometu premantur, & aduenre a naui in inedio flummis morarite non rccedentes fonnident 3 quoniam tigris aquam non ahjygrrens iiaucs etiam adopiri audet* ¥ V I C T V S. Ig res omne animalium genus, fed quadrupedes pra?fertim maiufcuhs in«i uadit Elcphantum fup.rat, mulum pede apprehenfum trahit,oues ? boues» ; & ceraos aggreditur, hedorum carnibus prrecipue gaudet, quamuis tigri- di cicuri, referente Plutarcho, obiečtus bedus cumquo illa din familiari- ter verfata crat,non fuerit dcuoratus,led felis deindecxhibitus; hinc ta- men non fit,quin ouilia,&: armenta ab illis fummopere non expetantur i quarc Bargeus ^d-temcanu 4 n . . V * rabida fkeruntad onika Tigres t Pergerc,fi epuando rabies agit improba edendt. Pmcrea tanta auiditate quandoque feruntur, vt vifo fanguine vnius animantis 3 IIIIco omnes. interimere cupiant. id exprimit Statius his verbis, Indt veiut pr ima T igri s ganifa cruore , C p er totum cupit ir e pecus , De bac edendi prredičtas carnes cupiditate delibat paucd Ouidius dum inquit. Tigris vt auditis diuerfa valle duorum Mutimulata farne mugitibus armentorum Ncfcitvtro potitts ruat , frruere ar det vtroejub . Tigrium vldhim verborum parimo n ia perftringimus , quoniarn in traftatu locinatalis muka de vi&u enueleate feripta funt. COITVS, P A RTVS. Viti Au&ores falso confentiunt omne genus tigrium femininumefle,& riciflim Tzetzes, cuius opinioninoneft fubfcribendum mafculmum af- feruit, dum dixit. F go autem, vt imeni mares ejfe omnes T igrides. ■■ j ■■ ■ ■ - Sic , edr fcemimn-um Vulturum imeni- omne genus. Ilii,quibus omnes tigrides foeminas effe placuit, eas non cum vdln mare congredi, fed cx vento concipere Raruerunt^nonaliadudiratione, nifi quia mares nunquam a vena- tonbus capiantur. Oppianus refpondctid contingere, quoniam vids venatoribus ma¬ res catulos deferentes, & fugafibi confulentcs matres cum filijs relinquunt, quai a ve- natoribus foepe necantur. C ur autem ex Zepbyro tigres concipere Nonnulli credidc- rint, ex velocitate curfus huius animantis orta eft hrec fabula, quemadmodum Antiqui- tasequos quofdana velociifimos ex vento natos eifecommentaeft, vtequos Dardani cx Borea. In Lufitania qtioque equa s ex vento concipere alibi narratum eft. Congre- diuntur igit ur ti)gres auerf^At AriftoteIes,& Plinius teftificantur,ficut elephanti,& ca- mclij&c^terre animantes,qu« auerfahabent genitalia, imonon folum cumfgminis iua; fp-cieffed etiam cu alicnis 3 & pnefertim cu canibus mifcentur vnde Scaliger canebat. Tigris Capt j, Cap, 3$; lib. 8 . Sjrkil Ltb.B, Lib.5.me ta. Chiliad. I- j; cap.ii^. Eguivelo« cijjimi. Ub.%.dehiB. 4n , lil.7. Syria. Decad. 3 , lib.6, J n defcrif>% Gtdn* lih. 3 , de Ven . T>eeads 3 . Ub, 2 . 7 » sutnar. Jnd< Occid. t© 8 Vlyfiis Aldrouandi . Tigris itt m Vtslpefque c ant , Pardufqui Leam . A prdpterea Pljnjus eanes byrcanos ex tigribus pafa affirmauit ? fecf non drbemus lon~ gius vagarijcumidin Ariftotelis dočtrina expi*e(Tum habeamus ; is enim canes Indicos ex tigride, -Sc cane non ftatim, fed tertio congre/fu generari voluit, quoniam in prima commixtione canes belluini procreantur, ideft primi feritatem adhuc participant^o« rum Eli) minus feri funftertij tandem nianfuefcunti denique modum procrcand; huiuf- modicanesa/Hgtiat ,-aliigantur,inquit,canes iocis deferris,perqua? tigres verfantur,&r jlifi tj gr is in luxunam fbluatur,laceranrur, fed cum veneris defiderio premitur, -mitefcit« X)e partu tigridis non inlongumfermonemdi]abcmur,quoniamomne$ auctor£$,& pr£* , Jgua.m iuuenes. denfa ctrcumuenere c or ona , - fnji lit in medios , illumcjue euifcerat vncis Vnguibitš, buk rigidis infringit dentibus artus . Petrus Martyr in Dariene multas olim Feras, & regionem totam a tigribus infeftatani fuifle fcribit,& iaminuentase/fe artes,qqibus mul ta? capiantur, cum in habitaculis illius regionis multa? tigriumpeJIes €onfpiciantur,fed artificium non docet. loannes Hugo in Congitana regione tigres fagittis,bombardis, & efca venenata comprehendiexpo* niti fed quadnam fithocvenenum non exprimitur> nifi velimus dicere elfe fuccu her- ba? bugloife fmilis nafcentis iyxta Gangem India? fluuium, qu 0 fucco Indi,ex Gefne- ro, nočte intempeftalatibulatigrium afpergunt, vnde Ec afficiuntur, vt cum progredi nequeant moriantur. Oppianus retibus tigrim pofTe coerceri contendir,fi ablatiscatu- lis retia tendaturin via,pcrquam mater tranfitura eft.Propterea canebat hunc in modu, C jgaptos hinnuleos f°qmtur ntfffip ma mater. In caffejjue ruens, fpeciacula pr a bet amana. Id non fiiit ignotum Bargeo, cum paftorumHyrcanorummeminerit 3 quiEmili artificio vfifunt 3 duminquit, .1 m. horrida Ti^rit Hyr c anus qnam p a Bor agens in retia cap tam , Jnclu fit cauea . Pt^eter retia,poirunt fcrobes in vijs a tigribus froquentatfs excauad, quibus no^u Fe«* ra? decipiantur,&: excipiantur, Ad rem Petrus Martyr,narrat a tigride diuexatam fuif- fe pariennem,ia<3:ura non minore quam ab apro quondam rabido CaJydoniam, vel a Jconefero N[cmeam > integro namque fetne/fri nočtem amnt nullam indemncmexačta fuiile,quin vel iuuencam,equum 5 canem)aut fuemjinterv-as interfecerit 3 imdminime tu- ^ tum quenjquam domo ejeijfTe referunt > eo tempore 3 quo huiufnodj tigns catulos ale«« bat, fed tandem ar s inue nta luit,necelfitate cogente, qua tanti fanguinis p^nas lucrct, cxplorati$ namquefemitarumanguftijs,perquas efpelfi/latebra ad pnrdam no(Supro- dire fo 7 ebat, iter fcijTuP cft excauata fcrobe maceria cooperta; vnde vemens incautus (mas quidem erat tigris ) in foueam decidit, & fudibus acutis m foifoe fundo fixis inb*- fit, Ouicdus.interfcriptorcs recentiores diligentiffim Us enumcrans animalia Contine- < ’ tis illarum regionum narrat modum, quo Indi in comprehendendis fuis tigribus vtun¬ tur , Venator fumens baliftam vna cum cane fagacc ad tigrium venatiortem fe confert (non enim ducit canem leporarium, quiaflatjm a tigride mačtaretur ) canis fagax fta- timac videt tigrim parim iatrando, partimfugiendo reucrtendo adeoipfamve- jcat, vt arborem afcendere cogatur, Tune canis fub arbore latrans moratur, doneč per- ucniens S^gittarius eminiis tigrim I^thaliter vulneret, qui deinciecu cane illico fugam arripit De Quadfup Digit.Viuip.Lib.I. io cogitarunt,cuius,nec SoIinus,necaIij antiquiorcs memincrunt. Albcrtus narrat vena- tares,abiatis catulis,fpheras- vitreas matribus infcquentibus obijcere, quas intuentes imagiije a ipcculo rcddita dccipiuntur,& comagis cumfphera■moueatur,quia viuum in fe animaj. continei e videtur . 1 igr is tandem fphcram pcdibus confringit, vt catulo po- tiatur , quae deluiaUlico venatorcm profequitur , qui rurfiunaliamfphcram obijcif Fe- „ ram deludens,doneč ad ciuitatcm,vel ad nauim perueniat. Iacobus vitriacus non fphc- fo s j 0r ^ ras vitreas, fed tigriinfequcnti proijcit clypcos, in cjuibus quafi infpeculis tiores figu¬ ram fuam intuentes, & fetus fuos reperifle putantes, iiHunt gradum ; interca venato« res euadunt* CICVRATI TtGRlS MANSVETVDO, & efferati immanitas . Igrcs licet ingentes ira?, & crudelitatis motus concipiant, ramen, & ipfa* aliquando manfuetudinis pallium induunt, ide o Martialis de his cecinit hoc modo. ___ — — improbaqtte T igrcs Indulgent patientiam flagello. H Oupniarnad manfuetudinem redačtse tequoanimo flagellumperfcrebant .Quibus au- temartibus beftiarij hoc a/Iequerentur non conftat. Adulationes,bIandimcnta,& ob- fcquia adbibenda cffe nobis perfuademus, cum canat Ouidius. obfecjuium Tigrefcjue dom at, tumidofcjuc L eones. Proptcrea Seneca agens de beneficij s fcripfit. OfcuUtur Tigrim fuus cuftos . Orpheus lib. t. cap. 4' cantus dulcedinc ferociam tigrium fcd alfe dicitur, vnde Virgilius dcillo canebat. 4. Georg. Muleentem Tiqres, dr agentem carmine quercus. Horatius quoquealloqucns Orpheum, fic cecinit. Lib.),. car . Tit pot e s t igr e s, comitefque (yluas od.ll. . Bucerc . Hincquidam vir in bonisdifciplinis celebratus, ad deleniendam tigrium crudciitatcm b!andiloquentiam multum operari libere aireuerauit. Ad retn potcil; in mediutn afferri diftichon,quodre&o,& inuerfo ordinc legitur,cftque huius tenoris. J Eloqui>ttti potiš e Sl crudeles fleffercT igrcs C ar min u non fleftunt te me a Calltroe, K Huiut 1 io Vlylsis Aldrousmdi Huittfmodi carminis.gčntfš,virquidam eruditiffimus radinm,vel nauiculam tcxtoria ap- \ pdlabat,quia,illins infiar,riteat l &remeat, cunifiac tumcnconditione,vRin Jcčtione m- uerfa,verfus petameter in hexametrum, & vicifiini hcxametct in pcntametrutn degene- ret. Hisobiter animaducriis tigrcs,quas cicures Roma vidit,cut fim ti a ni gre diamur,D- Auguftus.iHKta fententiam pimii^Tabcmnc Fabio Maximo Coff.euarto nonas MaipTheatri Ma.rcelli dedičatione, tigrimprmuis omnmm Roma: in caueamanfuefa- tfamo.ftendit, D,vero Claudms iimul quatuor exhibuic, Iulius CapitalinusRlomje fub Gordano,tiio-rcs deecmdemonftrar; cumin triumpho Aureliani quatuor tantum,cx Vo~ pifcb,vifie fint. Heliogab.alus pOrtcntofi in genij Imperator, non foJum Icones, fed ctia tigrici os cun-iuiimxtt,vt alias. a nobis fuit fcnpntatuuu Ceteriim conRdcrandnm cilin- Ltb -1 z epi f t/g.i 8 . illu.d epigramma 3 cuius conclufio dl h a’c. At-tfa e H' tale 'ni hi- dum v/pcit in altu* B Lib.G. bili. Jpash. T om.z.Cep- mogra. lib. 19 . CAp.J. Lib. 4 , var. leči.cap.3., Lih . 4 . 2n defeript. Guin. J n Hndepor. Cdp-3 4 - L 1 b.i 1 .H 1 e rogi Posicfuam m ter nos (slepim feritatis habet. H o ca utem enipiam mi rum vider i non debet,qyoniam h ar um belJuarumlenitas exafpe- ratu,reipfa,p!urimum detrimonti ,maioremqueperniciemfemperallatura cit. Itaquc non polfumus RJendo muolnetecafmn , qucm nqrrat Abdyas primus Babvlonia- Epifi copus deduabus ti-gribus,qua? in fua cauca manfuefabbs Babylonia? degentes & forre fbrtunafugientes. quofcumqi!in o ec u r fu i n u c n e r ufit, d ij a n i ar u t, Ideb popu Ris metu con- Rernarusad Del Apoftolos auxilium implorans 3 confuigit,qui,Domini lefu Chrifti no- mine inuocato.,ad priftinum domicilnim tigres reduxerunt. Summis /girur rarionibus Ferarum Ma.giftri Imperatoris Turcarum (au&ore Theueto) dumper vrbcmadfpeda- culumciciires ducunt d greš campanulis cinguntur,quarum ftrepitu audi: o, plebs ab im- prouifa tigrium impetu fib.i cauet. Imb V idorius addit T urcarum R e ge m alere ti gr im, qu* catenis etiam vinda ruto tradad no,n podit. Quamobremcuratorcs,cum illam ali- quo conuehere volunt, ip/I fuccnm Mandragora?,vel opium prebere fiolent, tune enim, vi medicaminisjferociaobtunditur, Sc Feravclutftupcfačta, per Vrbeminnocueduci- Q tur, hinc colligcndum eft huiufmodi ammantium gen us feritatis nunquam obliuifci, SYMPATHIA, ET ANTIPATHlA. Vmmus confcnfus cfi dgrium cum aduenis > indigenas verolethaliter ci profequuntur, legimus namerne in hifioda naturali Indice Occidentalis, tigres Indorum v n ^ - r ,, TT ' r " O "‘V I , ** —.-t-r >V' — +* v %•>« j “f,*-* «in veftigiaacuratifiimeinternofcere, cumnulliHifpanoru ® vim faciant, imb quandoque ex medijs hifpanis Indus d tigre corripi, & abduci vifus eft. Prtcterea Io. Hugo,in Prouincia Bambe, obferuat ti¬ gres adeo cum hominibus candidis confentire, vteos nunquam, nigros autem crebro adoriantur, & maiori animaduerfione dignum e/l, qubdhomine mgro, &aIbocondor- mientibus tigrishominem nigrum,albo intado,aggrcditur. InRiper cumaliquibus be- ftijs ingentes gerit inimicitias j hac de re, vifo elephanto vt aliqui affirmanr, tigris ita ^ cxcandefcit, vtinfiliens in enis caput,ipfum facile ftrangulet, Huic nixus Eufiathius ti- grim Elephanto robuftioremefiepromulgauit. His accedit, tigres odio capiralia bu- balis difiidere,propter odorem a bubalorum corporc dimanantem, qui naribus dgriuip ingratus efie perhibctnr . Ogocirca habitantes inter Cofmi, & Mecaum, tefie Balbo, non ignari huius antipathite in proprijs domicilijs bubalos nutriunt,propter fi - equentia tigrium,quce non appropinquant habitaculo, in quo bubali ftabulantur. Tandem funt, qui tigres muliš auerfum ingenium habere fcribant,qu^ & fonum tympani adeo abotni- nantur,vt,eo audito,mirabilitcr infaniant, eoque furoris prouehuntur, referente Pierio, vt femetipfas dentibus faucicnt,vifceraque fua fede difcerpant. EPI" v 4 De Quadrap.Digic.Viui|)iDib.I. ■, • ■. . • r \ * “ ^ - f i <• i r E P I T H E TA: 3'I*I CO SlfTiJi-} ) r.z da miam Vatuorpržeipua alfighantar, qua? tigribus epithetorum varietatem pra> buerunt,nempe locus nataIis,violentia,qua in prtedam feruntur,macul£, quibus tergus iniignitur , & curius celeritas. Si primum conremplcmuf, tiarim A r meniam, G an ge t i c am, C a u c a fc am, Cafpiam, Hyrcanam,Parrhi- cam,Tildam, & Afram,cum poetis appellsre poterimtis, Si adfecundutn nofrnet oonuer turnus, cum hoc animal ad Iacerandiim, deuorandum, &ad omne crude- litatisjiraeundi* s & violentite genus excrcendum natura peperiffe videatur, iure merito tigrim rapidam, rabidam, rabiofam, viol entam,eff eram, r uri b im d am, trite cm, j mira nem, feram, afperam, acerbam, r?uam,rigidam,dcntatam,fpumantcm,auidam, & martiamin- digitabimus. In hoc quoquč fenfu Virgilius tigrim atram vocitauit, non quod pellis liL^.Georg. •P colorcm atrum praefeferat, fed ab effečtu, quia, vt notat Seruius, cum homini, & cce- tcris animantibus infcfta, & mitnica lit, atrum mortis colorcm afferat, fipellemhu- ius F er a? virgis diftinčtammeditemur, non iniuria tigris virgata cum Sencca, macu- lofacum Ouidio, & deniqučcum Grtecis :r?uc/Aowro$ cognominabitur. Apud Op- lib.-$,Cyneg. pianum tigris aboAoV&To;, quafi variegatum dorfumhabens legitur, dum canit huncin modum, vrop$d\u<; Tt Ooat, ciioAovccrsi. Poftrcmo tigres ob curfus vclocitatcm pedc ftrenu£,apud Baptiftam Mantuanum pre- dicantur. In quo fenfu,tigris a Grcecis rvi/umit* cxponitur,& licet hoc vocabuliun ven- tofum defignct cum apud Poctas,^ žvi^ofcin foluta oratione,vcntus dicatur, ra¬ men wf(UO£/ccelcrxtate ventos aflcqucns cxprimitur ; optiipa igitur de caufa apud Na- zianzenum tigris hoc cpMVeto decoratur,dum inquit, a T/ypiC n D E N O M 1 NATA. Ppianus in mentionc eqUorum, quos Orynges vocat 9 hornmnonnuIIosi ... > quafi tigrinos dcnominat,quoniam floridis maculis,fiueobIon^is tenijs inftar tigrium decorantur.Zebra quoque Indicainterfolipedes fimbria- tis, lincatifquc piliš, miro aipečl:u,obferiiatur; qua? num lit Hippotigris animal celebratumin Antonio Caracallaex Dioms Niccihiftoria,cu vo- Hippotigris. cabulum ex cquo, & tigre compofitionem defignet, non eft prtefentis loči declarare. fl.iAccedaiTuisigitur ad plantas,qu£e a tigre denominationem fortiuntur.Intcrhas Dodo- c neus deferibit planta,vel florem tigridis folij s anguftis virentibus,& acuminatis e pullo jp[ ot r ^ /{ _ radicis bulbo, flore luteo quampl.urimis exiguis notulis variato,vndcnomen. In rubri Jis ^ • jnfpextt natofqite Mic decepta putauit '> £/pe fuos caveis,,& iniquo carccrt■claufof. _ ' Cumieitur luce clarius fit ftlfa opinionc veritatis velamme teSa honumrn menten, deIudi S poffc non abs re Theognia “P"®' h,s vcrb,s ' HoAAcki ir«? yvdf^rt s^awaT<»? W.». Etmentcmfpccies (fallerefatpefolet. Ouocirca hocvitmtnd verapi«ate,& religtone chrifttana arcendum eft; quodBafilius Masnus,optimis rationibus.nobis inlir.uarevidctur. quas protattatem vitantes.hocm locinon eirerecitaadas,iudicauimus. Prasterea pjnitenriamagentes.trgrid. raptore, catulorum perfeouenti.proculdnbid pofruMaffimilari, qu*,Jpe«jo obtefto det.netur, doneč Venator euadat. Diabolus.in boeloque n di ? enere,Venator poteft nuneupan^u. fpecuh nempe ,mpedimenta,obij cit ei,qoi tanquam u t m currens bona per peccacum Q ipecuia nempe im P onamuis piabolus^tefte Laureto, non venatoris, fed tigri-. lnfyl**h e amida conatui rec p miI } t iformis aftus varietateredundet . Tandem curn SSalfbus colIig 8 amus hocanimal crudelitatis, & impieta.tis effe an.tefignanum, bme illos homines comparare poterimus, qui in proximos omm calamitatum genere ppprefios. nulla oietatemoueptur 3 aduerfus quos illud Iudicum poterit pronun.aan,*** miftricordia ei, qui nonfa.it mfiricordiam, & rurfus. Beatumifmcorde-s ‘qmniamipfi m- Super 1 2 . fericordum confecjUentur.V nde D. Hieronymus aftruebar,iicut mifencordia furfum ele- Troph* uat ad Deunijita deorfumcrudelitas in Infernum deijcit. P R O V E R B I A. On recedentes icrudelitate , qnc proprietas eft peculiaris buins Snima- _ iis promulgabimus adagium,quod ; per hora hominum.folet circvtmfertr. *» rLlis ešt. In hominem crudelem, dcab humana natttra degeneranteni, nam crudelitas, vt inquit D.Thomas.eftvmumesteedens humanumBm- dum puniendi culpas. Vnde Cicero,quod crudele efi,nunqnam eift vu- viUTil # .t • r _ j: loUrM-antrm tioric fifetd*-. de of, 1^ ‘UlcrcDar . irno ^ jen. cimus,hac de caufa Dido indueitur a Virgilio aduerfus Aeaeamfio loqi Buriš gemiit te cautibus borrenc, bv • Caucufns, Hjnan?que admorunt v bera tigres. In hoc fenfu-Ouidius loquens de amico, qui Ede m violaueratficart "$ti&que tibt tenero quondam ducenda padata ; i plenadedit‘nutrix , vbera, Tigriserat. . ' ; '. r: - - < >: > • R e fiat i gitur, vt dicamus cu€mllio,in lib.de rerii fignaturis,boinin®sr!feritate,-cepsifOiojffr fiia mifrnu^ ^ perinde De Quadrup.Digit.Viuip.Lib J. 4 r j £ perinde atque nauis fine vllis retinaculis, quam homo prudens euitare debetne paula- 4 tim in crudelitatem labarur, quoniam fieripfit Seneca, non tantiifn crudelitatem 5 fcd irampotiifimumtanquamcrudelitatis miniflram fugiendam ene. Lib. demo - rib . HI EROGLYPHI CA. . Ilie- que, qui volunt denotare,id eifigie tigris delineata exprimere conantur,quoniam inter omnes animantes tigris vexillum crudelitatis ferat. Quamobremex prcedidis Hiero- F glyphicum vindičte elicere poffumus. Valerianus enim tigrim lacerantem equum fi- gurauit, & hac ratione vltionem fignificauit $ cum notafit hifroria de tigride, quce cum non podit in venatorem,in cquum oranem iracundiam conuertit. Pariter etiam tigrim pcrfequentcm venarorenj catulos afportantemcffigiare poterunt, quifingularem in fi- lios afFedum manifeftare voluerint. Amplius pidura tigris acerrime dimicantis cum Ieone,iuxtamentem Ricciardi defignat hominem ferummutare quidem cel um,Fcd non j n cmf animum,crudeles namquehomincs,vbicumquemorentur,fuamfemper fedtatem exer- Jymb* cent. Denique qui norunt tignumantipathiam cummufica? Iepiditate, volentes indi- care Iiommem a muficaabhorreutem tigrim 3 &: tympanum, iuxta opinionem Prerij de« pingant. -V Ve . : E M B L E M A T A. v- ji Icciardus in commentartjs fymbo!icis fi purani tigris' defignaturam efie fo~ lem non diffitetur; non fiolum quiaha?c Fera pernici tat e pedum phebeum motum adaiotiare videatur,fed etiam quia fimui atque orta eiig ad folent adorandumfe erigat. Hinc pernicitatem fignificaturi,argum"ntuma na« tura huius animahs defumentes tigrim pingebant. quoniam,ex Pierio,ci- —■■■ (.mn -o f 5 »/-'-v,- tatiffimum equum curfu retrorfum bis,& pluries reperito aiTequatur . F lib. ll ro?L 1 Elineatur a Camerario tigris intuens globum vitreum referentem Feiae " imagincm,& licinferibituremblema. FALL1MVR IMAGINE cura P hifiologii' fcribat ven atores raptis catulis fpherasviti eas matribus obij- cere,quarum imagine detineantur, doneč ipfi ad naues perueniant,dein« de fubfcribitur hoc diftichon. J * ■ Ambigaa f-plendens nos fallit imagine forma. Fallitur , fr vitre o Tigris acerba globo . Paulo inferius ab-eodem audore pnlchriš iconibus exprimitur tigris equum dilanians in Utore mans cum notum lit a tigribus rapinam catulorum ecjui lacerationc vindicari. Huiufquetituluseft. M1NVIT VINDICTA DOLOREM. ttfubfcnb.turhuiuf- modi difticlion. 1 ' Lib.cmblsa an.% 6 . Terfeauitur fobolis raptorem concitaTigris , Homines igitur A poEto H tar:, & quamuis aliqui fint vluonem appetentes , tamen . l! A? rc linquendam>efle do butiku* nos aliter inftruMum Deo oprimo maximo-ymdidamir elinquendameile do cei. Uti addamus fymbolum pidum ab Aegidio Sadelero inter lymbola Imperatorum, in quo ad ferociam tigris ariudens, feram in adu gradiendi, crcdaqu catida figuiat cu baonferiptione. NV LLIV S P A VET OC C V R S V M. Pofimodum huiufrnodi fym- bolum Carolo Quarto Imperatori attribuit. Ioannes Baptifta 1 O vtus tp. n :igm o- ratii Thienis dep;nxit tigrim ad radices Parnaffi montis cum hoc Dido. TE INV I- T A alludit enim ad hominem, qm fpteto labore, & v ■i J ■ ■ '] I f f 5 £». • ; 1. Oeta?,& qui in fabulis iugiter operantur, tigres Bačchi currui fubiugarut, quod expreflit Virgilius dicens. JA ec qui ^ampinen vičloriuga fledUt habenit Liber agens celfo Nyfe de ver tiče 1 'greš. pra?terea Antiquitas Protcum imfigrim quandoque tranfmutatnm fluA- /&4. georg. f e fabulataeft,vnde poftea Virgilius cecinir. Fiet enimfubiiofus borridus, 4traqucTigris. " , ! Pra?dičlis addamus puleherrimum apologum de tigri, qua? cum multis animantibus aA fociata triiculčntia oculorum numerofum venantium agmen confpicata eflet,ftatim,per- r — . w -. fricata DeQuadrup.Digit.Viuip Lib.T. nj fricata fronte,CGnuerfa adcomites venabulorummultitudine perterrrfaclas, Ec affata eft j ne rcccdatjs 5 inqajt,neque pili veRri, ob metum ngeant, quoniam huiufmodi agmi- na tanquam fumos inanes contemno, & rpox horuminfolentiam rotundam ; quibus di- &is,ad prteliandum dentibus, & vnguibus paratafagittis trasfoditur.Tigrim igitur fau- ciam,mfignique dolore vtxar amammantes ceter« condolcnts, Ec confoiantur. Qms fuit tameffrenata aijdacia refertus, qui Feram tam animofam, &fbrtem aufus eft vulne- rare ? quibus tigris,non poftum,inquit,nifi ab effeftu, fuifte hominem, coniedare, A po¬ lo gus docet vdtium temeritatis eftc fugiendum? hac de caufa homines temerarij tigri, bus comparantpr, SIMVLACRA STATVA. Acchi fimulacro ti greš, licet alij dicant pantheras pellis ftmilftudine de- ceptf iundas fuiffe omnibus liquido conftat, vt mul tis m locis tališ Bae- chieffigles cernitur ;quam veritatem, ficfatetur. Ouidius. lam Dcus in curru, qui fummum texerat vius-, T igrihus adiunSHs dure a. tora dahat. Sic enim indicabant moderaro vini vfu ferocientis animi ffuitiam demulceri. Propte- rea,apud H o mer um , P o i y p h emus in crudelitate inftgnis vino delenitus VlyiIimo!lius blanditur j hominiqueva ? de irato 3 apud Plautumjcdicitur, vt vino bilem diluat. Vtide poftea Bacehus leneus quafi letvtatem prceftans, appellatus eft. Quamuis alij afterant fimutecfumBacchifiguri, s tigriuminfidere,quoniamomnis vinolentia femper feritati infiftat. Petrus Martyr examinans cond itionss regionis Sand« Mart* obferuat in il- Iis locis vala fičhba ad aquam dulcem conferuandam fabrefada fimulacris tigrium, & Ieonum cxornata,nec non tegetes canneas tigrium figuras refercntes. Idem audor in libro de InfuHs nuper repertis narrat, IrVčolas, tigrium figuris in lamina aurea fculptis, fua idola cxornare, Hieronymus Benzo recitat, dum in Peru morate tur,fe frfiiuo quo- damdic ingreifum in templum Indorum,quamuis ftatimfuerit a Sacerdotibus expulfus, G confpicatumtuifTe Idolum formam tigris pr«feferens viuis pauonibus, alijfque auibus circumdatum, quas fortetigrino Idolofacerdotes erant facrificaturi, Balbus in Pegu defcribens portum ciuitatis Dogon pulcherrimis fcalis exornatum, in principio fcal* nempe in vna,&: altera fundameti parte,duas tigres ligneas viuo colore pidas,ore aper- topedibus anterkmbus eleuatis,in adu aggrediendi tranfefites obferuauit, deinde alias duas in medio fcate vidit,& tandem duas alias ex lapide j n eodem adu celatas ante re¬ pi um Idoli Pagodi abincolis nuncupatiafpexit, de huiufmodi autem tigrium ftmulacris indigen« has agitant nugas,nimirum pr«didas tigrium ftatuas ibi tum ad fcalre,tum ad Idoli'tufelamcolIocatasFaifle,namfiviatores Idolocfficere tentarent, illico ab illis tigrium ftatuis virtute Idoli viuiticatis lacerarentur. lam per Indicas oras fatis vagati ad I talicarum ftatuarutn contemplationcm reuertamur, quarum numerus Rom« non folum in locis publicis,fed etiam in priuatis patritiorum,& ciuium habitationibus infini- tus fere confpicitur. vt Contarenusin libro antiquitatis Roman« fcnptumreliquit. Pe- H ties palatiiun Capitolinum duo fimulacratnarmorea ccrnuntur, quorum alterum tigrim fluuium reprefentare vjc j etur3 cum fub brachio tigrim anitnal contempletur. In «dibus Frandici Life* vidjmus ftatuam Fauni altera manu tigris caudam, altera vero baculum Rringentis, Apud Valerium a Cruce fecus forum Iud«orum obferuauimus paruam tigris ftatuam} CUIUs eximia c^latura omnibus intuentibus non vulgarem parit admira- tionem. Statuaverb Faumpelletigriscooperta, & affabrefeulptaferuatur apud Pe- trumderadicibus , Tandem caput tigris maximainduftriafcalptum domiAfcanij Ma- garozzij maximacumvoluptate confpicati fumus. lih. i Je ari .. In sumar. Ind . Occid' In kisi. noti. orb . In II o de p or. Or . cap.l 4. vsvs x 11 6 Vlyf$i$ Aldrouandi Lib. 2. de vit.Jppol., Ukiz^Jett, In de Gum. 'Decad, 5. lib.Z. VSVS IN CIBIS. Arnes tigrium,aprorum, &Ieonummenfis Indorum apponi folere tradit Philoftratus,fed tigrium tantum partibus pofterioribus vefcuntur,ab an*. terioribus verotanqiiam Phebo facratis abftinent,quoniam tigris animal apud ipfos bmulacrum folis efteperhibetur; nam fimulatpue ortum eft, partes priorcs,vers£4SorientcmfoIem attollere dicitur . Qucm adorandi mo dum Vir gibu s videtur exprefifte dum cecinit, . llliad furgentsm c o mar Ji Imuna fol(m , e /' . Dant fruges vtambus falf as , Licet autemprsedidi populiclunibus folummodo tigrium vefcantur ; attamcn habitati- tes CongJtanam regioncm.^vte/ponitloannes Plugo, totam tigrium čarnempra:ter alas 3 feumuftaces,ob euidcntem venčni fufpicionem, comedunt, cum Jpfis vefcentes morte fiiriofa corripiantur ; qua decaufa, E d id is Principum cautum eft, ne quis pel- lemhiiius Ferx illis carentemvenum deferat. Demumhcec earo faporis non eft uigra¬ ti,cum Ioannes quidam Ledefma hifpalenfis,ex Petro Martyre referat, fe čarnem tigris foueaexcepti, Seiapidibus perempti vnacumfocijs deguftafte 3 iIIamquebu.bula čarne nihilo deteriorem inueniffe, VSVS PELLIS, O S SJ V M, & Vnguium . Ntiquitus qui veftiumluxui indulgebant pelles Ferarum,&pr£cipuefbr-. titudme infignium, nempe 1 c on um, & tigrium induebant, imo, &numri num fimulacra ijfdem pellibus velabant. Legimus enim apud Claiidia* nurn 3 Bacchum tegmine tigris fuiffe mdutumdum a ha?c habet. < r ' . ■ - fimul precedit lacchus . Cnnalt flore m hedera, quemparthica tigris V e lat, & auratos in no dum colltgit vngues . P raster ca muhi corporis viribus, & animi magnitudine pariter inftgnes ab indumento (ib.SJimd pelhuratigris non abhorruerunt; idnobis patefecitBargeus cum cecinit hunc m modu, ■ m praceps ab equo dcfluxit Amazon ArmeniamqiJ h umeriš T igr im dete c it ah altis . Ceteriim ; quod maiori admiratione di gnum eft,pelles etiam tiigrium veftibus mulierum iih»i i>Aen. jnferuieban^vnde Virgilius Ioquens de veftitu Camillce ftc inquit, T............ ■ pro longa tegminepalU Tigridis exuut& per dorfum itverticependent. Dcvfuofliumtradii Ferdinandus Cortes RegemMexicanum equeftri gradu magna- tes Regnifoepe condecorare,fed modus huius honorisillis decernendieft tališ . Nouri tius cfterts equitibiis comitatus ad templumfe confert,vt Idolum Comaxilenominatum veneretur, vcriim ipb limen templi nondum attingenti facerdos St obuiarn, & ofte tri gridis acuto,nares nouitij equiti$ perfocaty& for amini fiuftulumambra? nigrte imponit. In fumm. Vnguibus autem tigrium , iuxta mentem Petri Martyris habitatores Cere bari vtuntur, Ind. Occid. dum vngues pnrdičtos in corollis texunt 3 quibus poftmodum redimiti „ fe audaciores, & animofiores efte exiilimant. >• jn-T..- B Lib. l.‘ de rap.Prof.. D De Quadrup.Digit.Yiujp.Lib.I, 1 i j D E VRŠO. fCAP. V, ’ ■ i * ... • •> . • \ ... . ■ ! ' B CLV I V O C A. ERARVM gre gi Vrfum annumerandumeflerationi confonumarbi« tramur,qm licetafpedu, & dorfi tegumento a Feris fupra defcriptis dif- ferre vidcatur 5 tamen tenaci ferocia gIutine,«Sdeonibus i) & tigrfbus C0- pularipoteft. Vcrum, vtomnis ambiguitas,circa Vrfi vocabulum, tol« latumotandum efthoc vocabulum (Vrfus) praclariflimorum in fan&i- tate, nobilitate,& animi corporifquefortitudine virorum nomcn fuifTe. Vrfus fuit Rauenna Epifcopus,& alius Epifcopus Antifiodorenfis,quiambo,in Marty« viri rologia" Romano,fanditudineceleberrimi pradicantur. Vrfus quoque vocabatur,qui nomen . cum Vidore,tempore MaximianiImperatons,fanguinis effufione Chrifti fidem tefta- tuscft. Praterearecitat Baronius Vrfum fuifte Venetiarum Epifcopum, quicorpus Sandi Marci Alexandria aduedum fufcepit. Vrfus Patricianus fuit Venetiarum Dux. Item Vrfus quidam, Conftantini tcmpore, quafturam m Africa exercuit. Vrfus fuit Mundilla filius, a quo Illuftri/Iima Vrfinomm fbmilia dimanauitffi veritatem faifus eft Saniouinus . Non eft omittcndus Vrfus ftrenuus miles Romanus occifor Maximi, qui, in lib. de ex Goropio,tyrannico moreimperium inuafit. Vrfus tandem, nempe dpzjoc nomma- reb.Gct. batur quidam Athenienfis e Melite vico propter hirftitiem corpon s ,vt Hefyc'hius,& Va- - rinusteftificantur. Alia etiam animantia,prater Feram,dequainprafentiagitur,Vrft nomine infigniuntur,vt Cancer Hcracleoticus Ariftotelis cruftaccum animal, quod Vr- Q fus ab Atheneo appellatur,quoniam talemvimin chelis habeat,qualcm Vrfus terreftris in pedibus anterioribus exercet, Amplius multa inanimata,voce Vrfi, indigitantur,-vt mons adiaeens Cheronefo Vrfus vocatur, cum ibi Iouis nutrices , iuxta fcntcntiam lib,l,M)th. Natalis comitis,in Vrfas tranfrautata perhibeantur. Vrfus pileatus .eftlocus Romaj apud Portam Exquiliam,vbi nune eft ttmplum Sanda Bibiana confecratum. Pifcato- resgermani ( inquit Gefnerus ) genus habent retis in fo nnam colicontextumligneo circulo fuperius ambiente, os habens apertum, & Vrfumappellant, quo pifcicu!os,& cancros circa fluminuta ripas excipiunt. Apud Herodotum apxro? non folum Feram, fed etiam partem Septcntrionalem ftgnificat.T andem cauendum eft,ne a v er bo (vrgeo) Vrfa mu- decipiamur,quoniamin praterito perfedo vrfi,& in fupino vrfum format. Pradidis a d- lier, nomen. damus Vrfa aquiuocationes,nam Vrfa fuit nomen proprium mulieris,vt habetur inhi- ftoria Danica.Vrfa etiam vocabantur apud Athenienfes puella? innupta-, quoniam, ex Lib.2. Eierio ,antequam nuptiarum tempus appropinquaret Diana confecrabantur, &func domi tanquam Vrfa in cryptamorabantur . Statius quoque bacchas Liberum patrem f 1 concomitantes vrfas mimallones indigitauit. FIoc nomen Vrfa, excepta Fera, Audo« res alijs animantibus impofuerunt, ideo Vrfa in Cruftaceorum genere dupicx aftigna- tur,nempe maiorj&tnjflof^umapud JBellonium Squilla duplex defcribatur,nimirum la- , ta,& airguffa, & amba> boe nomine yrfa dečorantur, quoniam in morem terreftris vrfa: crafFoj& recuruo corp Qrc f wc pradita, Ab his ad inanimata accedentes in parte coc !i Septentrionali maiQrcm,& minorem vrfam inueniemus. Maior eft ilia čoiiftellatiq,qua patini Fidfcen.vocitant^ntninor vero eft illa, qua Cynofura, & Ph?nice dicitur, quia Ph^njces nauta, nandum reperto magnetiš ingenio, fecundiim hanc nauium cur&m dirigerent. DeniqueVrfa (annotante Gefnero) apud Fieiuctios nomen fluminis «kfigtUt.. ' ^'> or ; - 'v --.-'.., ' ? - Vt^upmx. Iik.i2.0r/z- CAp.Z,. Htymu gr ci nominis.. Ber^ au£ v$x+ / tik 1 6 . lih. 5 . Cy- »egee. li 8 : VljfsiiAl^rouapdi ; SYNONIMAC ET ETYWVM. Rfusmafculim generis , cuius faemininumefl Vrfi a latinisita vocatur, iyxta nonnuHomm fentehtram ab vrgendo,quoniam hite Fera tlim ho- minesjtiim cg teras animantes v r gen do, & impcllcndo profternat t Alij etymologiamdeducunt dvocehebraica, Vr , quce incitationem adiram Sgnificat, & qiio»iam haneferam ad iracundiam valde propenfam obfer- uarimr.; hacdc caufaillis placuithuic animah nomen vrliimponere , Ifidorodicitur vo¬ haš. quafi orfus,quia ore fuo formetfcerum, iuxta iiiud. Si c format lingua fattum c ti m pr o tulit Vrfa. Cfterum fatitis ©de putamus vrfum,quaii in ventreorfum,& extra ventrem Jindcu com- pletum vocitar©; eum informis caro ab vrfa edita,lingua poftmodum ira perpoliatur, vt „ vrh formam acqtiirat. P ra’terca vrfus in numero multitudinis,fi infiečdatur,verfus h e- ** X3m et er r c ful tab it, hoc modo, V'r(i, Vr forum, Vrfis^ Vrfos, v or o Vrft, ahVrfts . Gra?cis ham Fera nominatur dporoc, & c um lit promifcui generis, tam vrfum, quam vr¬ fa m fignificat,dk-iturqueap»TQe quafi dpKos ab apx,• ■ ■■ • . ■ ■ ^ : n R^ orum , iuxta quatuor, nempe mo lem corpoream, colorem, locum,& feroeiam ab aučloribus conliderantur. Ratione primi,ab Hel- uetijs,ex G e fn ero, vrfi in magnos, & paruos diftribuuntur, paruosVrfos ^ axar ^ es 5 ma g nos ver ® vrfos capitales nuneupant. Agricola agens de ammahbus fubterraneis aliam diftinčlionem aiEgnat,nam genus vrforum primo in fufcuim,& nigrum diuidit,deinde hoc poftremum genus in magnum,&paruum diftinguit,&paruos vrfos melius,&agilius arbores fcandere autumat. Quoad eolorem Strabo fuluos vrfos inilla Arabia? regione vltimo promontorio cotermina notauit.Bar- geus vero alios fului coloris, alios cinerci obferuauit his verfibus. lntegithis armoi fulutts color, integitillis Afpera ter ga cini s , lamen e si infignis vtrifqne C a tildi tat . - r 7 Praedi- / ' ' De Quadrup.Digit.Viuip.Lib.I. i r 9 V R S V S. ■?y -X V v> » f. 20 V! visis A ldrouaradi Praedičtis addantur v-rfi albi in frigidiflimis locis degentes,de quibus Baptifta Mantpa- nushatchabet. 0 ' ,, T , / ... t ' & albenteiVrfi Jnam J'rigidu) aer, 4 P ar turu albentes isii-s in fainbus Vrfos , 4n lih. de Genus quoddam vrforum alboriim narrauit Ariftotcles cffc in Myfia,qui in vcnatores, tdmir. cap. & canes perfequentes talem cmittunt halitum,qui canes putrcfacit, & talem ah orc pi- 140. , (pitam exccrnuntjquaconta( 5 tc vcnatorum partes intumefcant. Si cdtemplemur locum. Lib.22. de Albertus Vrfos in ( 'dup]ici differentia conflituit, alios vocat aquaticos pifccs Tub aqua dnim. ad inftar Lutra?,& Čaftoris venantes, alios vero nommatagrcfles, qui in fyluis carnes *nimaliumhcrbas,&frudus deuorant, Agreftes autem,feuterreftres funt varij ratione regionum,a quibus aduefiuntiir j vnde ali; Europei,qui vulgares, & frequentiores funt, ali) Niupidici, & Libyci cognominantur, qui rariores funt, & licet audores non vulga¬ res in Afi-ica vrfos non gigni fcribant,tamen Salmafius in Solinum,cui credendum effe putamus,fuit fiuiiis fententia?,in Africa quoque vrfos,fed raros getierari.Quocirca Im- pcratores Romani pro fpedaculis Libycos potius vrfos,tamquam fingulares,quam Eu- ropeos procurabant. Tandem vrforum feritatem refpicientes,hos ad nocuum, &igna- uumgenus reducemus , de nocuis hadcnus verbafecimus, ignauiffimum autem genus CoRoef. 7. de recenfet Maiolus , quod,in nouo orbe,folis formicis viditat,canibus cedit, ; & bacillis a ejuadrup. quouis percuffum,fugit, huius gene ris vrli nullum prorfus cauda? veftigium babent, & Dccad, fr Myrmiciphagt nuneupantur. Hocaffertum refpondet didis Petri Martyns,[qui inre- ltb.6. gionibus,qua s Cabottus vegetus Eaccallaos indigitauit, Vrfos hominibus minime no- xios viuere fcripfit. Breuemhuius animantis tanquam in Europa noti deferiptionetn afferemus. Os fiue roftrum,audore Aeliano, oblongum efi fere inftar fuilli vtrinque ferratis dentibus armatum, naresj nigras, & mammas quaternas habet, & pedes homi- nis mambus pedibufquefmiles, illi caudaeft, tamexigua,vt vix copnofcipoffit, nec Ene ratione, quoniam Arifioteles Jiteris mandauit , animalia admodum villofa exi- gua cauda a natura donari. Deindeiicet animaduertere vrfis cubitos , 8c genua op- pofta ineffe, quod etiam in hominibus,& fimijs obferuatur; ideoque in curfu non funt admodum veloccs, Audiamus igitur Oppianum bane feram deferibentem, hunc in modum« 1 mm dne s V rji, c rude le genus , fera membra y Villis h ir Juto , denfoque teguntur arnictu, Deformis fpecus, facies inhonesid critenta > Te trie a, ferratt dentes, (J magnus hiattts, Pes leuis y Jr c eter e s oculi y corpu fque torofum, Atejue manus manui,plant£que Ji milima planta Humana, horribilis fremitus , r uerfutaque ntens esl. A B Lih. &. de ’.at. admi- B. cap. 1. Lib. 16. de r u part. Lib. 8. de B.an.cap In com. ad Diofc lib.z. ANATOMICA. ' ?,i X amin a tis partibus vrfi extimis,ad peniciores ponderandas Anatomici fe accinganr, cum Galcnus,deficiente hominis cadauere,commendetErniž, ^ & eynocephalum, in quorum defedu, iuxtaeius mentem, vrfi, & coeterar animantesos carcharonhabentesfuccedunt, quamobremidem Galenus ti.m 1 ii.li, t -T rig ac* neruos reeurrentes,qui difficulter in alijs animalibus obfcruantur,in vrfis euidentiffime confpici poffe affeuerauit. Praaerea nonnulli referunt, ad mentem Ari- ftotelis,captos vrfos in antris brumali tempore dormientes,Sc diffedos fuiffe, in quibus ventriculus amplus fuit obferuatus,& intefiinum vacuum,&adeo addudum confpedum fuit,vtfi»nul cohterere videretur,quare non debemusmirari, fi vrfus vernali tempore a cryptaeCTredicns,fiatim Arum deguffct,vt,accfimonia herbp,intefiinum Iaxeturjadrem Matthiofus in valle Ananiafupra Tridentum a quibufdam venatoribus pra: giandem vrfam pr^gnantcm,comprehenfam fuitfe teftatur,qua exenterata,catuli adbuc in vtero exifientes omnibus fuis membris difiindi, & formati funt vifi, non autem informes, vt aliqui perperam exifiimarunt j quam fententiam nos poffumus fiabilfre, cum in Mufiro Illuftnffimi Senatus Bononicntis Vrfulum a cefomatris vtero cxtradum, &omnibus —- - - -- - - - -— -- — fuis Dc Quadrup;Digic.Viuip.Lib.I. 1 21 ■E fuis partibus formatum ii> vafe vitreoadhucjfdVuemus.In marc autem mortuo,tefte Pii (i.i 1 ja.46. mo,hocnotatudignumlicetintqeri,qu 6 dfl:atirri atque vrfus expirauit , cms genitalia cornefeaat. NATVR.A, MOREŠ,INGENiVM. G Agnumroburvrforumbrachijs& lumbis Solinus, &c»tcri'auAoresaffi- gnaruntihinc fit, vtvrfi pofticis p^dibus infiftentes,hominis inftar,eredli m PolphiB v inccdant. Vieilfim caput vrfi magna imbecillitateafficirur, ideoque non cap.39, eritres admiratione dignafi legatur apud Plinium vrfumin arena folo A™ JI colapho exanimarum fufiifc . Pra?terea fuapte natura vrfi infuauem hali- H^JeVen tum fpiranr,quod nonfuitignotum Oppiano,quide Vrforum fiatu fic cccinit. Atraq.fcruentes exhalant or a vapores. E In fuper vrfi ingentes irarum motaš conciperefolentiquappoptdrinfignis iracundia vr- ^ 2 fina? ira? folcr comparari,& Chufai alloquens A\bfolo nem dicebat.T u no Bipatrem tm, 1 ' ' 7 ^' 'virosrfuiatm eo funtjffe fortijfmos^ amaro animo-, mlini fi Vrfa raptis catulis in [altu ^ ’ fmtat . Polfumus bane fententiam roborare aučloritate Baptifia? Mantuani, qui de ii’3* ta vrfa fic iGcutus eft, F atam Vrfam rabi do man deri tem fpicul mor f u. Optimaigitur tatione Rufellitis ad crudafidosin Infernoiracundos,D?mones vrlorum ^ >£mon f or ’* fipuramhabentes reprffentauit. A bilis forfitan adioife vrfum dleanunal inquietum ‘ vy J i eolligere oportet,quonia hic dcuratus,& catenis vinčtus femper caput huc,d<: illue agi- tnCiUl( ' t£t,pedibus gefticulatur,& nunquam quicte fruitur. Ampliiis vrfi naturali lnftinetu du tf i,qnemadmodimr,& Hyftrices,auaore Ariftotele,brumaIi tempore conduntur, fed v- trum propter frigus,anpropter aliam caufam ambigftur.Latent autem quadraeinra die- ^ -t.de kiB, rum fp a ti o, fed in primo quatuordecim dierum ctirriculo,ita foporantur,vt prorfus nihil an - ca P- 2 7- moueantur,rcliquo tempore,dormiunt quidem 3 inquit Ariftoteles, fed mouentur. At Aelianus fcribit,primis quatuordecimdiebtis,itaprofundo fomno ocaipari,vtpunčtio- ncs,& vulnera non fentiant . Vnde Iuuenalis.- In de caput mor bi rbedarum tranfitus ardlo. Vicoruminflexu , & si antis c onuitia m andr Eripuitfornnos Vrfio. Hoc autem Iatitationis. tempore,vtrum vrfi cmacientupan pinguefiant apud aučlores eft controucrfuin-Plinius ex Tbeoph.refert čarnem, & pinguedinem vrforum lat; bul antiu excrefccre,& adipem in olla repofitum idern preftare,quemadmodum caro vrfi m antro delitefcentis capti augerifo!et,dum coquitur.InuaIuitforte ha?copinio in vulgus borni num,quoniam vrfi determinatum au&ionis tempus non habeant,cumaIiquado,ex Gef- nero,vrfi quinquc&fex cubitorum inneniantur. Poftrerrfo bac peeuliari proprietate gaudent,vt femina? in comparatione ad mares fint robuftiores,& fcrociores, qiiod Ari- U.t.dehiB, fioteles teftatus eft,qui eafdemvrlas a venatoribus fugientps fuos catulos propellere, an cap.i, fufcepcofq.portare,&arbores fcandere dixit. Quamuis Aelianus vriam,venatoribus vr gentibus ob curfiim.defatigatam,altentm catulorum dorfo,altermn ore geftantem arbo res afcendere promulgauerit. Si ad ingeniiim nofmet conuertamus,multa funt, o ur in- genij v rfini fpeeimen prEbere poflimt.In priirus vrfi fpelato carentcs, ram o rum, fr im- hj.c Cumq.congeriefibia 1 -itt:u imbribus impenetrabile redificant, molliq* frode lublternut, in quod auerfi ingrc idiatur,ne veftigia mtroeutis a venatoribus depreheoantunDeinde SpeUi fabr (qnodf^pius auirisfidedighis audiuimus) ur f us fi premetibus venatoribus ad pratru ca, ptaal:qua rupe peruenerit manus,feu anteriores pedes fupra caput ponit,&relicjuo car pore coglobato fepr^ciprtat, atq.itacaptura euadir.Vrfi quoq.p r ?^ atur i iogeniuofieii dunt,dumintrauirgulta,4idenfos arborum ramosocc:ultati ceruorum,vel taurorumap- propinquantiu cornua apprehendentes tandiii detinent , donečbeftiapondere feifain terr-am corruat,tunc enim illaitigulata uefcutur.Ad fummum urfi ingenium ualde doci- le pnefeferunt,dumaiidore Olao Magno,mira facilirate eboreas ad modnlationemti- Vrforum biar um perdrfcunt,& creAo corpore a fpečtatoribus,qui choreis interfunt ftrcnam,uel c bore a, nrunufctila,oblato uafe 5 uel'pileo petunt,& fi exiguumifbi aliquid ofiernanimaduertc- nnt,renuunt,ut augeatur. L YOX, H ■cap.i 1. Fpod, hkj,di mat. med,cap,%. lih.f.cap. i x lib.$.deVen, T emperA mentum. h.l.defnnp. med. fac.. cap. 2 ©. lihy.cyntg. 122 Vlylsis Aldrouandi VOX. jETAS. temperamentvm. s-., Ntomus Mancinellus agens de vocibus animaliurn Vrfos f? uir-e fcripfir, ^' & quamuis famirc a voce animalis,a!ienum eftc videatur, ramen ab ipla non omnmo id eft remotum, quoniamliterismandauir Ach.Spartianus agnos balare.& Vrfos feuirefluo verbo Vi r gih'us,verbafacicns de voci- bus animaliurn auditisin domo Circcs,ad exprimendam Vrforum voccm vfu.s eft. Quapropter,f£iiirc,in vr {is. nil aliud eft,nifi crudehter cum quodam dcntiii fre- mit«agere, Hinc nonnulli frendere de vrforum voce dixemqt, 1 crcdas adducitsfaucibus Vrfcs x Frendere, Horatias gemirum pro voce vrli vfurpaiTc videtur dum ait, Et vefpcrtinus ctrcumgemit Vrfus »mle, RcrtodeuscontempJans animaliurn naturam promulgabat vrfum efteanimal afpcefiu , & mugim,hpa : idum,voxenimilliusiracunda 3 & minax eft iuxtaillud, Vlenaque terr»ris rauco de ga t tur cfertur , Gemit-um3utem,& mugitu, cum ha? fine voces alijs animanribtis communes, confulto omittimu i s,& ad magis peculiarem voccm accedemus,quam nob is affert Aelianus, dum horribilem,& iflfeftum rugitum ab vrfis emittiproniinciat,quod affertum confirmat Op piantis.dum canit. Ste catulos fingit quoqueformidahilis Vrfd x Doneč rugitus edant immaniter autti. Opare hi prreclariflimi feriptores rugitum vrforum immanem,& infeftum, ad cotradiftin dionem rugitus Leoninfappcilare videntur . Audorphilomela; ad magispartictilarcn? vrfi voccm defcendit,dum per onomatopeiam vneare format. Dum Lynces orcando fremunt Vrfusferus- vneat. Qua? vox vrfis in fyJua vagantibus competit,alioquin cum quodam murmure in fu/s la- tibulis quiefcunt. Temperamentumhuius F era? examinans Galenus vrfum frigidi te- peramenti eife ftatuit,&indc hoc arguit,quia pingue animal eft , & pinguiora omnia animarttia natura frigidiora eife cenfet. Starem ponderantes Phifiologi vrfum vigin ti annos,& quandoq; vigintiqfiinque,haclucis vfurafrui decrcuerunt,qu<>d Bargeus per eleganter cxpre{fithis verfibus. « ■ ' >vtx annos vtginti implercferuntur x Namquibus kas *ui eutremas contingere metat y Ac c idit,(jrquarti fpatium dec ur r er e luslri, "Nulia oculis capu tjuartint altmenta fenec7a y Sedmacie c on f e cit. omnes obiere, n B lib, % m.. L O C V s. Vila eft regio in toto terrarum orbe,qua? maiore vrforum copiam gigrtaf, quam plaga Septcntrionalis.Ideo Goropius refpiciens celcftes,& terre- Y ftres vrfas nonimmerito fcripfir, polu arčtieum infimum omnium locu in jfj c£loriimvniuerfitatcoccupare,quiabelluinamhominum vitamperfiuas C* Sl vrfas defignet. Gerardus,in hiftoria nauigationis ad Ar&on, narrarilla Borcale plagam copia vrforum alboru redundare,qui nantes aggrediuntur naues,ma- gnamq.hominum ftragcmmolircntur,nifi fclopis coi ii audaciadcprimeretur. Ijdcm,& in Noruegia.&apud Cimmerios populos vifuntur.In Myfia etiam vrfi albi degunt,fi ve rafcripfit Arift.m libro Admirabi]ium;Imo&in Thracia,vtrecitat Paufanias;f e d tnaio- rcmadmirationc afferunt vrfi albi,quauisrari,qui, ex Gefnero fin Regno Aethio pico hb.i. Polon. reperiuntiir.Preterea vrfialterius coloris Joca potiftimufrigidiora incolut. Ideo Cro- merus mter Fcras Sarmaticas vrfos reccnfct.QuidpIura? Paulus Iouius magnos vrfos lihy.de reb. pervaftiffimas Mofcouitarum fyluas v3garifcrjpfit. In Lithuania ,& Acjuilonaripar- Mojc, te a Tartaris habitata maximos vrfos Paulus Venetus obferuauit.Tande.ex Britannia, Uby.cap.6pi veluti ex altero terraru orbc.,ope long? 3 &; periculofe nauigationis ad Populi Romani ■ •“ —- — - 1 .fpe- De Ouadrup.Digit.V^iuip-Lib.I. i 23 • Jpe&aculijvrfi aclucčti fuerunt.Cceterumin quacunque rcgionc Vrfidcgcrint Jocis po- tius montuofis,quamplanis dele&antur, Vnde Pernes mons Atticus,tclie Paufania, aprdrum, & Vrforum vcnationč prarbet. Alpina? rupesHeluetia?,ex Sturnpfio,validis> & animofis Vrfis rcdundant .Inmontibus etiam Peru, tefteZarate.multi Vrfinigrifta- bulantur. Sed non debemus ficco pede montis Apennini varia F er ar um gcnera nutrien tis laudes pra?terire, de quo Bargeus ficlocutuseft. Pratereb qu'a fe pater Apcnmnus ad auras , priigit athercas , 'lurcorumauc ar dum oris , Jmminel". Vidicgodefertls (dieta mit abile)in antris . Venatorem armis , fr dur or obor e freium^ Sternere httmi valtdispr a sv ant e s uirtbus Vrfos . Hačtenus dc locis ab Vrforum groge frequentatis; nune illa,a quibus abhorrent, rečen febimus . Primo feriptis mandauitGefnerus in Anglia Vrfos non reperiri. Deinde in Crcta Infula ,cumibi nullaanimalia rapacia viuant,vtnonnulli arbirrantur,quia Iouis firlocus natalis,confequcnter etiam lupi,il!ic non apparent. Alij cumab Vrfis Iocafri gidioraamariobferuarcntjin Africa nullo modo grgni volueruntjcum tamen Salmafius in Solinum oppofitam fentetiam iure tueatur,nempeibi generari,fed rariores , &fuam ccnhrmai opinionem,quia Aenobarbus in a?dilitatenumidicos Vrfos tanquam fingu- larcs,&raros deduxit. Propterca Virgilius,Iuuenalis,&MartiaIis non errarunt,quan dd mfuis feriptis Libycos Vrfos nominarunt,neqne hos debemus Leoncsintcrpretari, vt malti perperam expofuerunt. In bifj> eril Itb. 6 . c yneg. V I C T V S. htxqa.ya. vocantur ab Ariftofele illa animalia, qua? omnibus rebus ve- fcuntur,mter qua? Vrfumomnia comedentem connumerautt.Dehoc vario V r forum cibo elegantia carmina confcripfit Bar geus huius tenoris. Pafsuntur golidi viri dan ti a pr at a lycai^ Vomacpdecutiunt fummis pendenua rami s , - :' Castaneafip, nuces•>& c or n a rubentiafrangUnt , jEtglandem, fr corylos- > &- ) quos tulit vud racemos Impranfi populantur->& vt niue frunma rigefeunt , Pafcua , (dr arentes,nufquam dant arbutafylua, Ucfcendunt fummis emontibus,&fata culla Aggrejji v a st ant p leno s aluearibus h ort os. fnter herbas igitur,inquit Katthiolus,Vrfos illa fpecie rubi producente mora rubicun da,& odorata cieled:ari,& Albertus herba Cuculi,quam Botanicitrifoliu acetofum, nee non Aro,quod'ij dem pedem vituli appellant. Deuorant etiam Vrfi, incuntc hyeme radices nomine nobis adhucrgnotas quibus perlon gum temporis fpatium cibicupiditasr expletur,&; fomnus conciliatur. Nam in alpibus Helueticis aiunt, referente Gefnero, vaccarum paftorem cminus vidiffe Vrfum, qui xadicemquandam manibus proprijs ef- fofam edcbatj&pofl vrfi difceffum^llucfe tranftuliffe,radicemq; illamdegufialfc, qui H poftmodum tanto fomni defiderioaftečlus eft,vt fe continere non potuerit, quin in via /fratus fomnofrueretur. Veriim quoniam aliqui ex Anftotele,addunt vrfos etiam ligna m a n du c a r e; a n i i n a d u c r t a n t oportet,Arifl:otelem diccvc,£lua/i dentiant ■, nimirutn, quafi dentes vrforum e latibulo egredientium farne atterantur,& concutiantur. Deinde vrfi mel fummopereappctunt,ideoq;aučl:ore Solino,aluearibus firpeinfidiantur . Remcdia vero quibus ab aluearibus arecanturin hiftoria Infectorum feripta funt. Adrem Deme trius Mofchouitaru Legatus Roma mitTus,telic Paulo Iouio,narrauitproximis annis Vi cinia? fua? agricolam qua?rendi mellis caufa in prfgrande, & cauam arborefuperne de- fiIijlfe,eumq.profundo mellis gurgite coilo tcnus-fuilTe immerfum, & biduo Vitam folo melie fuftinuifTe,cu m illa folitudine vox agricola? ope implorantis ad viar.oru aurfes no perueniret.Tande hic,defperata falute,vriV bcneficio,extraci:us cuafit, na huius Fene ad mellaedenda,more humano,m arboris cauitate fedemittetis pelle tergoris manibus edprchendit, deinde ab vrfafubicd timore exterrita, & retrocedente ex trači us fuit. ' .. • L 2 Vrfi izb. g. tArt. a a. cap. lib.l. cyneg II er bo, Vrfo gr ata. lib. 9 . hi st. anim.cap.6. Itb.i.cap. r. dc rcb.Mof- cbaap.^. VIyfsis Aldrouandi JDecad.3. lih.6. lib.i.epi.15. 1 24 Vrfi igitur non folum friidus,herbas,radiees,mella,vt hadenus fuit expofitum,vorant > » fed etiam carnes,eafqueputresex Anito tel e comedunt,&inter alias čarne, taurrnaaui- diflime vefcuntur . Vrfi vcrdalbi vtplurimum pifabus viditant: fcribit enim Olaus Magnus,in 1 $ladja, buiufmftdi Vrfos glaciem v n gjuibus rumpere,& por foramcn pne pa latum fq in mar c immergere,&fiib glacic pifccs captos ad littus esrtrahere-, ij.fque vita fuftinere. Gabottus Vcnetus,vt refcrt P etru.v Martyr,:n Aquilonari Oceane:,magnet pifces BaccaJlaos nuneupatos vidit,quos Vrfi albi hacrarionc prafoantur. Dum huiui- modi pifccs e mari egr e diun tur, vt in littore fblia ab arboribus dccidentia pafcantur , ab Vrfis ibiIatibulantibusillied comprehcnduntur,&fitmagnus conflidus ,antequam pifcis fiupcrctur. Qualirate cibi ad Vrfos pertinente explicata,ad quantitarem fermo- nemconuertemus. Vrfifemel mul te s cibosingeruiit; ideo Horatiusab Vrli voraci- tatc dentatis, aculcatifq.verbis in quemdam armatur hunc in tnodum,dum inquft. cenabat Omafi , V Hi.agnini , tribus V rji s cjuod fatis ejfet. Vieiffim fi Vrfos antcquam delitefcat pauco vidu non eft contentus,m Jatebra qua . L s res 126 - Vlyfsis A Idrouandi - - res in ncmore delitcfccntes accurfunt,& Fcram prorfus interficiunt, In mul tis ali j s lo- A cis.tdprc^igandas vrfos, varias deapulasadhibent, Rhetimuitis trabibus confcčtis decipuhm engunt 5 & trabem-delapfuram,adt)brttendamferatn 5 quotiefcumque efcam Lib.iZ.eap. fune dependentemattigerit, valde onerant, In Aquilonari plaga, tefie Olao Magno, 2 i. de genu maruris atbutarum baeois, quibus vrfi fummnpere dde(ftantur,dagax venator baliftas f e pt- fagittis armatas,ira arboMbus adaptat 5 vt,lcui'tcr tadis arborum ramis in Feras rcjaxci> tur, tune venator in fylm latitans alijs ja ctrl is a d vrfum vulneratum prorfus exaniman- dumaceurrit, Qnpniam auremhuiufmodi Fcra: niella maximopere concucupiTcunt.. Cap tur a vr Apianj multas excogitamnt rce-bnas,qinbus vrfos ddudendo necarent. in Norucgia Pi m Horne- circa arborembn qua fauus mellitus conferuatuiypalos acutos figurtt, dcinde luperior e gia. arboris parcem it a fccant,vt parttm hcrcat, cum ed peruenit vrfus vna cum parte arbo- ris feda in praracuto.s delapfus palos esanimatug. Alij, ex Gefncro, circa orificia loči mellarij acutiffimos cultros affigunt, idea vrfi afcendentcs femetipfos confcindunt, Sunt,qui in trabe aliqua,vcl arboris trunco, foramen excauant ad fitulf magnitudmem, ineuius fundo portionem mellis ponunt, dcinde vncis ferreis os. foramims coronant, ** qui vrfi caput facilc admittunt, fed poftea retrahi non patiuntur, Dcnique Olaus Ma- Lib.\tuap^ gnus in Ruffia,vicinifque locis. multitudine apuin redundantibus aduerfus debile vrfo- 34. rum caput hanemorriferam technam parari aifeuerat. Clauamligneam ferreis cufpidi- bus areummunitam iti altiori ramo pe-nes egredientium a pum foramen fufpendunt.Vr-' fus mella voraturus mag na vi anreriorihuspedibus prirdidam clauam a fo rami ne re- mouetjhtec magmo i mpidfu xeu brr e n s, & caput vrfi feriens ipfium ab arborc femianimeni deijcit. Pofiremd vencnis quoqire huiufinodi beftias c vita tollere conantur . Vndc Villanouanus fabam lupinam, (cu marcillium proponir,quo. cum adipe mixto Iupos,ca- nes 7 vulpes,& vrfos internecat; ho c autem niarcilh'nm,Gefnerus a Confiligine non dif- crepareexifiiinauit. Non debcmusomittereillam Aconiti fpeciem, quam Botanici Vcnentvr- Thorarn Valdcnfium appellant; nam quidam Valdenfis Gefneronarrauit ex huius ra- forunt. dice aliquandiu in Ioco humedoferuata,& contufafuccum cjtprimij in quo fagitta: in- fuccatjedeuietiam vulnere, vrfos interficiunt. Ad fummum Aelianus pjfccs quofdam nigros in Armcniareperiri fcerbit„ quanimpu!uereficusiofpcrguntur, quas,in locis a C belluis frequentatis,dificminant,atquehoc afiu multos apros,& vrfos perimunt. VRŠI CICVRATI MANSVETVDO, & efferati immanitas. ’ Lib-i.cap. ir. Lib.lZ.de gent. fept. cap..17. 29. ttb.cit.Cdp. 28. Lib. 29. Tom.i. Off. lib.1. obfer. Lih.Z. Iti*. Rouincia Boeach, fi Paulo Veneto hiftorica? veritatis perquam ftudiofo credcndum eft,. vrfos domefticos, & nemininox 3 mafferentes produciL Vtcumque fit in Lituania, tefte Olao Magno,plures magiftri eiufdcm co- loris veftibus circumamidi Vrfis in cauea farne maceratis quotidicpor- _ _^- |T . tionemefe*porrigentcs,eos paulatimcicurant >quipoftmodummanfue- fa&i ad varias obeundas fundiones idoneircdduntur, namaliquandb rotišaquas epu- tcis haurientibus applicantur,aIiquando plauftris iunguntur, & quandoque, quod fpc- dantes maiori admiratione poteft alficere } ijdemeredifaccos, &lignaad locumdefti- natum ferunt. Demiim in nauibus per funem afcendentes,& defcendentes ludicra ex«r«- cent. Vnde Olaus Magnus refert ,hac occafione,quemdamnauderuma pyrata armulo fuo liberatumfuific,quia eminiis per fimes nauis,quam depr?daturus A-at,vrfos.afccn- dentes j & defcendentes confpicatus, homines nauis cufiodes elfe opinatus e/K plura> Valentianus Imperator,ex Ammiano Marccllino,duas vrfas manfuefadas eni> triuit,& Pytagoras,cx Cclio,vrfam ferociffimam exarmauit, & Eutycij pratceptis vrfus obtemperauitjVt narrat Tcxtor, qui addit Sindrigalum Lituaniae Principem,pofi: Vitol- dum habuiife vrfum matutinis horis a ncmore difcedentem, qui palatio appropinquans anterioribus pedibus fores percutiebat, & apertooftiocibum oblatim fumens abibat. Infuper Bcllonius Confiantinopoli Turcarum Imperatorem vrfis dcuribus del e dar/ obfcruauit. Ad finem quidam fedse Turcicae religiofi, audoreNicolao, ftatutis qui- bufdam temporibus 3 ab Eremo exeuntes : fecutn cerirum, vel vrfumtintinfiabulum colla » fercn- Dt Quadrup.Digit.Viuip.Lib.I. 127 „ V ^crentcm dncunt,atquefK>dmodo per pagos,& Vrbes ftipern corrogant.Ex altera par- tc vrfusjlicet fit manfuefadus,tamen quia malignum,&fraudulentum eft animaJ,einon c 11 fidendum; propterea fapienter dixit Galenus. Vrfttmverb e/uamms olim manfuefece- ns, non tamen perpetuo babitu talem pojjidebis. Quoniamh#c beftiafacile adingenimn re- dit,& effcratur; idcirco ad rem Reufnerus canebat. Sit placidm It cit, & lambat dtgitofque manufque Si dolor , er bi lis iujfcrit , Vrfus er it. Hoc diftichumproculdubio defumptum eft a Martiali,qui vrfum cicurcm fačile naturam vrlinam,denuo induere policfaripfit,hunc in modum. Si dolor , cr bi hs t ji tu Sla coegeritira, Vrfus er it. Vrli cfferati pulcherrimumcxcmplum legtnuis apud C?liumRhodiginum,quando reci- tat in Attica vrfam itd cicurcm fadam fuifte,vt ho mineš nihil auerfarctur,fed(:ompafce- p rctur,multaque liccntia,hucilluc,ncmmcftnpedientc, peruagareturj contigit puellam quamdam Iafciuiufcule cum belina colIudere,quar repente efferatapuellam, fado impe- tu,profeidit. Quamobrem huiufmodi efferata 1 belluac immanitatemdebemus vitare, & Horatius codem modo po c tam indodum reciraturum fugiendum c fte perhibet,dum ait. .... —1 ... ac veluf Vrfus, Obiecfos canea valim ft fr ari gore cLitbros. 1 andem animaduertendum eft, ft vrfus efferatus, vel vinculis folutus late fur£ns,& fu- giens alicui nocuefit,pcr legem etus Dominumnon pofte conueniri fancitum eflc,cuius verba clarioris dodrina? gratia hoc in loco recenfere non piguit. Si Vrfusfugit,& ftc no- cuit,nonpoteši qttond’am Dominus conueniri , quia defimt Dominus ejfe, vbt Vera ettajit \ ideo fte urni' rfum occtdero metan c or pas e st , g £GRITVDINES, ET M E D E L A*. r mul tip! ici ggritudinum fpecic vrfi valetudo quandoqučoftenditur,muI~ tisetiam prarftdijs inftindu naturali comparatis, huiufmodi I : e ra? fanita- tem fibi rcftituunt. Plimo quando alui duritie laborant ad Arum,aučfco- re Porta,quo laxentur inteftina,confugiunt. Cum hebetudineoculorum afflidantur ad apiaria fe confercntes pra’fcntaneam opem inueniunt, du oculares vena* apumaculeis apertar, cx eodem Porta, tantii fanguinis effundunt,quan~ tum oculorum valetudo expoftulat. Infuper vrfus interdum tanta pinguedine oppri- mitur, vt loco dimoueri fere ncqucat; huiufmodia’gri«ido a G rami s tpcoMia. nuneupa- tur, quia tune temporis luftra qu«ritat, in quibus, referente Plutarcho, ahcjuandiu fe cmaciat. Prseterea vrfi poma fummopere exoptantcs mandrogora* frudus malorum figuram semulantes incautevorant ,quorum veneno facultas vitalis proculdubio ob- meretut,nifi, eudore Solino, fibimet f . tmicarum efu prrefto eflent. Tandem omnibus liquido conftat Vrfum varijs confauciatum modis,herbarum impofitione,fibimcderi, & H tefteGIyca, folij s vcrbafci temperamento ficci, &IanuginofiTanguincmayulncribus implacabiliter dimanantem fupprimere . Pra?didis morbis, Euftachius Rudius, rabiem addit, cuius violentia vrfi aliquando iadantur. Imo fatetur fenouifte quemdatnho- minem sb vrfo faiicium,qui pauld poftin rabicm,& hydrophobiam Japfus eft, ANTIPATHIA , ET SYMPATHIA . 1 Rfi non foliim multis animantibus, fed etiam varijs rebus inanimaris ad- uerfantur: In primis autem Phocamex Oppiano fuininmoperc abomina- tur, duše viciflim hoftili animo in vrlos f^uiens illos enei nat, & 1 uperat. Deindevrfi equis capitaliodio diftident, huiufquerationcmopinatur __ c jf e porta, quiahominem, cuiparet equus, vrfiIcthalircr offendant j pro-- pter ea, idem Aučtor, fonitu tympani ex equina pelle confedi vrfos m fohtudine fuga- fuifTe autumat * Prsetcreainter vrfum,& aprum tališ eft diftenfio, vt li alter alterum fortuito Lih .de dign. & c ur. an. morb. J n Paradif' Poet. Lib. 6. epig. H iJb.ič.lcct. antiq. In art.poet, a d calc . j f. fi quadr. paup. fec. dic.Ll S,in beftijs. Lib.l.mag. nat . Loco cit. L) e folert*. anim . Prim. part. annal. Lib. 4 - de morb.occult cap.ll. Lih. les.mat. nate 128 Vlyfsii Aldrouandi fortukd 6f&ndat,ilKcb ad pradiandum fe accingant, dc quorum certarainc cecinit Phy- ^ ks bisvcrfibusiambicis. 7» T5jy odov7Ct>v ftpafjutrctv . 15-. danit, phyfiologos in hanc venifTe fenteatiam,quod vrfus a mortuis abhorreat; nam it quis v ritim confpicatus humi tamquamuiiortims proftcrnatur, ab vrfo prxtereunte no n Ifditur ; hinc no n nulj i ratio n eni col li gu n t, proptcr quamvrfi cadatiera fui gcneris in- fčpulta non relinquant. Vrli quoque cum Mappa talein antipathiam exerccnt, vtilla . , . vifa,tefte Seneca,fiatim irritentur. Ad finem vrli, ficuti dcIphini-,& c er ui fymphonijs, Lu^.dt ir4. & mC j oe }ij s delebtantur,quibu.s omnis eortim ira,& fcrocia dcmulcettir j viciflim infua- ues , & borridos fonos cornibus, & tubis excitaros deteftantur. Quamobremaffirmat B Lib-. i8. dc Qiaus.rnagniis paftores huius antipathia? non effe ignaros, dum cornu caprino, & inter« geni. fept,, 44pjyaccinQ.Xojiiutn,hon.'idumcxcit^i}tes yrfQ.s.ab armentis arcent< CAp. 7 , 6 ., PHYSIOGNOM ON IC A. Li. PhyJiog. ca. 2 .& 22 . L.it'.y, gic hn.rhjficg, Vicomprelfos habentcapillos fronti cmincntes, aninuim fortem, &vrfi- numoftesdunr, vt Guhelmus Gratarola aftruit, quemadmodtimhabere nares vcluti abfcitfas malignitatis inditiura efle, idque ad vrfos, & fimias rerercndumeffcaffirmauit. Homo igitur,iuxtafcntentiam Port£,capil- lis rigidis refer>tUa,cum-capite-duro,& acuminato,aufibus aimiamagnitci- dine fubr?accidis,eique fint collumrottmdum,frons afpera,ocuIi obfcurgparufi&conca- ui,intentcacicm dingentes,malx anguftx,& oblongx, nec nonrnentumlongum, de- indefit mcuruus,ventncofus,cum Iacertis čraflis, cumlongapedum, & mamuta extre- mitate, prxdirus colore fubpallido, vta fomno, vel crapula excitatus effe videatur, 8 c vox fit balans,& turpis,proeuldubio naturam vrlinam participabit,nam huiufmodi con- ditionibus rcferti homines fatui,& improbi elfe perhibentur, cum vrfi fint fatui, verfuti, farni, perfidj, perniciofi, & tandem feritafc, cx Philoftrato, ceteris belluis anteccllant. E Pl T H E T A. 1 V čfcores fumma eruditionc prarftantes varijs epithetis vrfinum grege funt profecuti, non vt tani deforme belluarum genus fpeciofum efficerent, fed,vt naturales Hlitis proprietates ab afpe : odio profequor,nempe tembilis,& odio dignus dicitui jab alijs^Ao^poj afpe- & mag nitudine infigncs, tefte Vatrone, in theatrum Ro- " man um £ D T.pitheU A f&uitia. De QuadfQp.Digir.Viuip.Lib.I. 129 •k manum mittebaatur. Graeci Jatitationem Vrli perpendentes illum d veprov , fcihcet šnexpergifcibilem nominarunt 5 cumhtec Feraprimis diebus inciypta dormiens , ne c etianj vuineribus excitari queat. A Thcocrito autem tpaAaJe? cipmoi dicuntur,a verbo Epkheta ata $čoAd£o) in fpecu Iateo,cum pranitiuum mac«p?i pei-pčfam vtuntur ad conficiendumol-eum de fcorpioflibus,cfim -hisfllA rcjgi b A '2cftU stbvr careat • Non dcfunt etiam multa? animantesjijuatfitn mcmoria hoc in loco propter /?- fi s 'denomi- militndinem,quam hab en t asm vrfo,non eft‘arffiijbanda. Talpa, r čftc Suida, ptdetpfe> naU ' '■ bet vrfinis fiirtilejjHarpia? in Thraeia aures habent vrfinas, ficredimuš Varino s \AF li.22.de an. '^bha,ideft Hyenaanimaleft in 5yria coiore'vrfi,vtBe]Iimenfis teftathr. r & Dalacapud fyluaticum Fera eft vrfo fimilis. Ap*Toj»SifrqU:£finuis vrfinus Vft‘ 4 hnnal a D.Fli6R>nymo memoratum,de quo fuo loco-verba fient. Denique Aibcrtus \lpf® ute s o b co 1 i u rnf c to FUku fum vrfo fimiles beiluas figura bubula forte Bifontes appellauit Amplifis mukeplah¬ ta? ob fimilitudiuem variarum vrfi partium verifimilem nomenclaruram acccpcrunt. Si caput vrfi per pcnclamus,inueniemus napellum a Gefncro v o fari d.ppnov , quoniam cius fernen villofuntvrfini capitis fimilitudincnVhabest Ab o cttl is chryfogo'num denomi- , natur,&arcophthalmos,quafi.qculijs:vrfi dicitur, Ap auribus fanicula lutea alpinaMat- tncomm.M t ^ 0 ]j cognominatur. Idecfob figuram foliorum aiin v rim a; fimilem Tabernemontanus DiofcJib. 4. aur j cu ] ar fi vr fi floribus luteis,& Lobellius fanieuiam vrfinam appellauit,& huius planta? očlo fpceies flore,& folij s intei' fe diferepantes Clufius cxhibuit. A petfibus huius Fe- n ib q. pum. (3 atananGe . vocat ut Ancopussquafi pes vrfi, Acanthus vero Diofcoridis, quonia cius ** folia anteriorum vrfi pedum figuram repr?fentet,in offidnis,nec non a Tir a go Branca vr fina nunaspaturdmoin Herbario Lugdunenfi Acanthus fylueftris Diofcoridis fub no- mine Branete vrlina? aculcata? deferibitur. Licct etiam fphandiliutn Diofcoridis a Brun felfio Brane ie vrfi n a: nomine infigniatur; Ab hirfutie tandem mufcUs terreftris,& pre- cipue mufcus clauatus LobelU; quandoque,inOfficinis,magno errore pro fpica cel tiča v- furpatus a Gefnero mufcus vrfinus cognominatur. Fappa quoque,fiuc Arčtion Diofco- if.4jr4.101. a pj£ T spo? etiam dicitur,quia fručhim villolutn producat, Bauhinus autem in Mat- thiolum hancplantam Lappatn maiorem montanam interpretatur . Demum aha? funt p]ant£,quagautquoniamin fyliiisab vrfis fr.equetatis crefcant,aut quoniamhuiufmo- di Feris efeani pra?beant,ab illis denominationemfortiuntur . Delcribitur a Botanicis qua?ciain plata, adalliorum fpecies refereda,quam Matthiolus album vrfinum indigirat, imo mo!y deferiptum a Diofcc'ride,& moly minus apud Rauhinum a Cefalpino Allium ' vrfinum vo citatu r. Podremo ab? funt planta?,qua? forte quoniam fr ueftus vrforum gu- ftui e-ratificantes producarit,ab hhiufmodi animalibus denominatur,vt arbuftum quod- ^ dam fpinofum depidum a MatthioJo folijs apij,floribus albis,bacciSrubentibus,quod ^ libq.de c op. cjrca Tridentum panem vrfi appellan t,Gef nerus ipinam appeneficem effe opinatur A’p- med.fcc. loc. j^o^^^o^nempevuhilfi vrfi Galebi, jAodoneus Ribefiumfručtu rubro effe arbitratur s _ Veriim pro hac plantaaliamprjeter Ribefium exhibet Clufius . Pntdičlis addunt no> 11.1. de pldt. nu ]]j fambucum Arčlodendroipideftarborem vrfi nucupatanijcunrmter antiquas Dio- rar.cap. 41. f conc }j s nomenclaturas/ambueus tali nomine infigniatur. Dcniq. trifoliumflorismel- lini,quod Herbarij odoratum vocanpDodoncns fua lingua dici trifoliumvrfinum afieue rat. Quid diccmus de locis? cum ha’c tot fint,vt paucis verbis vix perftringi queat. Ab in thef.geo- Ortellio Vrfao,Vrfo,Vrfon,Offuna,& Orfona eftvrbs Hifpania? Betica- , & Vrfeola , graph. vc j Vrfeolis vrbs Gallite Narbonenfis . Berna apud Gcfnerum eft Heluetia? cfaitas cla riflima vrfos puhlice aIens,&ijfdempro Infigni gentilitio delečtatur, & nomen etiam ciuitatis,etymo Germanico,abvrfo deriuat,čumvrfus a Germanis Berdicatuti Vrfit- ria caftrum eft in terrirorio Spolctano,& vallis Vifc ibidem, fi veritatem feribit San- 11.1. dedojn. fouinus.Montem Vrfinum,feu Vrfarum Cy2ico imminere recitar Syluius ,itanuncu Vrfi n. patum a Iouis,vel Bacchi nutncibus,quas illic m vrfas migraffe tradunt, vel quia hu- ^ dc/tfamn. jtifmodi locus vrforum venationi eftetidoneus , vel dcnique propter alturomontis ca- C4p.6e\.. cuftien,quod vrfarum fydera tangere videretur. Vrfinus lucus fuitfacer' locus 3 ih qut> Romani confules cum exercitu,tefte plutarcho,contra Tarquinium,& Hetrufcos acer- rimedepugnarunt. Vrfi caput locus-eft littoris AmalphitanRin quo nauali pratlio de- infuppLht- certatum eft,vtinquit Sabellicus. Dcnique habetur in hiftoria nauigationis in India Herdtb.r 1. Q cc jdentalem fub VuielIelmi infulalocus,qui vrfipropugnaculum cognominatur. Prg dičfis annedit PJutarchus fluuium Scythias Ardturum dičium, qui poftmodiim Pfiafis fuitnominatus • Verum cauendum eft, nc per vaftiffimos terreftrium denominatorum catnpos adeo diuagemur, vt c?leftium obliuifcamur 5 vbi funt Ardurus, Arčt 0 phylax, polus,& circulus ar&icus,qua? omnia ab vrfis cognominari videntur. Sciendum eft h?c, quoniam a fyderibus,& non ab animalibus cognomentum adepta funt, ficcopcde effe - a prat- DeQuadrup.Dig'C.Viuip.LikL 131 prartermittencfa. Re'iquum erit,vt denominatfs anne&airms hnc vocabulum, apjeT», quod apud Poliueem pellem vrfi figmficat, quatnuis hatc vox vkvAov apud Hefvchium 5 & Vannumpellem vrlinam,velouinam,autaltenusanimantis defignet, MTSTICA, ET ALLEGORICA. Eus aliquando myfticum vrfx nomen "romereri videtur; nam veluti vrfa, amilfs catulis,{£ uitiam in quemlibet obuium iras minimerernittens ej{er- ccrc folctjPariter Deus apeccantibus iuftaexigit fupplic.a . Idcirco Či¬ le a id pra?cucebat .Occurram eis quafi vrfa raptis c at uh s , f dl frumpam in~ ca p ^ 3 - tenor a iecoris eorum,& confurnam eos ibi^uaf Leo. Pr sterea Deus vrfi na-, turam aduerfus hominem myftice induilfe dicitur, quandb pofi: peccatum in paradifo iJli occurrit,vnde Hieremias fcripfit. V rfus mfidiofusfačius e H mihi Leoin abfconditis. Thren.^* ■ F Imb Chrift.us,au&ore Bcrchbrio,vrfus myfticus vere poterit appellari,nam veluti car- nes vrfi dormientis,autmortui ex Plinio ati gen feruntur.ita Fideles,quimyftice Chrifti Uh.10.redu, carnes perhibentur,poft cius palfionem, & lepulchralem fomnum creuertmt, quoniam mr • plures,poft,quam ante Chrifti mortem,eius fidei fe deuouerunt. Idem Chriftus in fe- cundo aduentu vrfus vocabitur. Nam feribit Amos. Jftomodo fi fugi at vir dfacie Leo- • nis,&occurrateiVrfus . infupervrfa m vifione Danielis Regmim Perfiarum demon« ftrabatjPCopterea hoc contemplans Reufnerus fic canebat. in Uh. embl. Altera tergeminis armata e si dentibus Vrfa , faer. BeBiatfua Perji s ajfimilata fuit. Vre j dentes totidern Regescum Xerxe Darium^ Et Cyrum regni r obora magna not ant. Vrfi quoque duo efaltu proximoegredientes,vt fiabeturinfaerfs Biblijs, Sclaceranves duos,& quadraginta pueros,quiiJIudebant Elifeo ProphettE in Bethel afcendenti,pra?- /#.4. Reg, monftrabant,tefte Eucheriojduos Imperatores Vefpefianum,& Titum,qui poft duos, q & quadraginta annos ab afcenfu Domini captis Hierofolymis per arina,& per vicos Iu- da»orum ftragem,Iacrymabili fpedacu!o,dederunt .Vrfus vero quem fuffocauit Dauid, Iudaros a Chrifto fuperatos myftice dcfignahat,vt docet faera pagina . Bixitque D a tud Uh, 1 . Reg. ad Saulgpafcebatferuus tuuspatns futgregem,f vernehat Leogvel f rfusf tollebat arietem de cap. 17 . ' mcdio gregis^Leonem autem-,& Vrfurn mterfeci ego f ruus tuus. Lauretus per vrfarum ca- tulos,eos,qui e Gentiliummultitudine cbnfnanam fidem ampiexantur, mteilexit, nam inSyl.alley diuturno documentorumIind;u,mens ferinairtal l ifuefcir,&per vrfiamin luftro abfcondi tam,crudelitateminhumano corde latitantem, & a!iquando lpfiam Hypocrifim e/Tc voluit. M O R A L I A. sl moralibus,pcccantes vrfis non immerito compararifiolent ,quoniam hi obcapitisimbccilJitatemexquacunqtie leui percuifione prtecipitantur, illi vero, exqualibetleui occafione,in varia crimina labuntur. Prtetereaj homo iu»probus,tanquam vrfus dormit,nimirum foporifera peceati dele- katione correptusjitautnec etiamfolipitudinum, & calamitatutnvulne« queat. Ca;terum fatius erit homines inexpiabili htsrefeos Icelercop- prefios ad naturam vrforumreducere,his enim cum cerebrum fit venenofum,eorum ca pita,ex phpiojin theatro comburebantur,ne aliqui ipfo vefcentes 1 n rabiem vrlina age rentur,illi pariterdgneo fupplicio funtpuniendi, ne ipforum fallarijs,aiij irretiantur . Infuper iraeun dum hominem poterimus,non iniuria vrfurn appellare,nam hic circamel- ^ racUn dus Iariaverfags^fortei^uapis vulneretur,tantapercitusiraincedit, vt omnes apes ad C 01 n P a raittr vnam dentibus,& vnguibus vlcifci velletjhomo fimiliter iracundus, fi aliquem etiam io ^ r f 0, cose conuitijs in fe debadehantem obferuet,tales colligit irarummotus, vt nonfolum verbis aculeatis, fed etiam armis a’m ul um profcqui conetur. Imo qui infatiabilem, profundumque ventrem femper efitando diftendit,vrfi nomine poteft infigniri;quonia Gulofus Vr~ vtfus non folummultafemel/cd etiam vana aboriungeneracomedit. Idcirco in epi- fbeompara - tfietis tur. Auarus. c a tul 6. * lib.l. de clem. cap.i. cap.50. Ec c I.30. in Taradif. poet. f Trtna c od¬ tali o vrfa ajjimilatur. tu vit. S'S. Fau. galon. 1°™* .off. VIyfsis Aldrouandi 13 2 — thetis omnmorus fiiit cofemominatus. Demiim ille^cm nnllus fatis eft thefaurus,vrii no- meo mercre poteft-, quonia hote Fera m polubrum j g ni tu m aciem oculorum dirigens A exca?catur. Patitcr (piAdpyupoc etiam fi ailterum pedem incymba Cihurontis habcat , vifopolubro nempemetallo aureo,&argcntco,ade6exc*catur 5 vt ha-cmetalla tanqua fumma n Limi na vmnercnir. Auaro improbum Iudicem conam,gere Iicet, c um s oculoru acies,adinftar y?ii,ob alicuius vafis aurei, vel argenteifplendorem tanta hebetudine premitur,vt reckimiudicium intueri non valcar,iuxta illud Deuteronomij .Munera enim excacant oeulos Iudicum fapientum. Adiummum nefdrij Principes, & Tyranni vr/i no mine funt decorandi,quoniam ničilaapum,nempe' virorum iuftorum 5 &pauperum etiam pecunias furrtpiunt-,ideoque,optima de caufa,de horutn dominio loqucns Seneca feri- bebat. pguaalid vita ejfetfi Leone>,Vrftqueregnarent e Imo huc refpiaens Abacuc dice- bat> Impins entrnpranalet aduerfut lustum. Totum oppofitu humana docet pietas s niiniru pauperes vrfos vocandos effe,nam bi in latibulis degetes anteriorum pedum fudu,per Jongumtemporisfpatium, vitam fuftentant, fc pauperes tantum nutrimeti fugere de- a herent a diuitibus,quantum eorum indigentia expoftularet. Ex altera partehoT vrfi no “ men,cxce.ptis peccantibusialijs quoque conuenire poteft .Nam Sanda Mater Ecclefta vida poteft appellarfdum filios imperfedos, & chriftianarum difciplinarum imperitos, more vrfte,lambendoJcilicet condonatorum linguisallos erudiendo, paulatim iigurat. Hanceamdemrationem Princeps Redi arnas erga fubditos, adulterinaeruditione illi- etiam competerecieDet,aumnuus ncu nnos iuux uuiue 3 oc cin imame eocinnce penitus cxpcrtes fandis documentis imbuipvt habetur in faens literis . Foče fiiiam tuum^curua cer ničem eius->dnm tnfans cjf . Propterea D.Ambrofius nos monebat 5 ne prolem noftram, cjuantumpertinct ad rationem animfinftar parrus vrfiniinitio edi tarnata informem coa- Icfccije pateremur,fed linguis difciplinarum lambendo curare debemus, vtha?c ad hu- manam effigiem rationis participcm reducatur. Sic obiter quilibct audor debet opus fuum tanquam vr (x fetum, informem perpolire,& perficere quod docet Rcufnerus luic in modum.. Jguahs Vrfa prius folet catelos Informes dar e n nam itibar rotantis. Se Pbfbi vidcati eofque lambeus Paulatim pia mater elaborat. Lingita , tale poema debet omms Bonm fngere fape corrigendo. Ad finem D.Chiyfoft;omus prauam,Sdniquam cogitatfonem vrfa? videtur alfimilare, dum ait.Si vrfa fugam h cauea tgperitfomos p racludimus^vicos objidemur , vt intercepta ne- mini noceat^nunc vedo cum non vna beLija, fed multa^atque obfcena cogitatio nes omm bcšlia ferotiores animam no Liram lacercnt^necfentire videmur^fr vrbi um fane babi tat ioni adeopr o uidemus,vt vel in defirtis clois^vclm vallatis- > atque nmmtis atrocem Feram coerceamus ; in antma vero no sir 4 ,v hi ačHo c onf/lij e Plovbi regi afedesjvbi indic tudo immanes belila admen- tem ipfam ad regale folium omm a perturbantet magna li centi a confe e ndunt .. M IR A C V L A, D li Vr Pf 11 P 3rt y«A Chnffi Confeflbr«,tu ra in f upplicijs um jn Erc , mo do vrlis r« admirabilcs patrarunt. Sl Ma rt y r c s contemplcmur, d um 'I Imperatores Chnftiani nomm.s hoftes infenfiffimi, ,ll os vanj., cmciame. f tis afticiebant, Jegimus apud Suriu, Adrianoimpera ntej n Fauftinu 5 & |q- CJ:> a,Iluv ' L '.? ^-Aiv/ A (U- U tram vrfos ferocilfimas dimifTos fui/Te 5 qui Sandis intačlis omnem fero- c;am & feuitiam in mmiftros Imperatoris excicuerunt. Vrius, vt fitc tur Textor > oli'm Ia;tanquam ad afylum confugit. Venator pietatem viriad- mirarus prtedmm Abbati dono dedit. Non minoremadmirationemaffert quod recitat Suriusde fan&oColumbano Abbate, quiahquando vaftameremum penetrans,afpe« Iti yita S, xitin quadam caute h n um concauum,voIenfqiie abdita perfcmtari 9 mgreflus vidit Vrsu Colomb. in finu interiori iacentem, iuflit Fer*,vt abiret, ncc demceps eosrtpeteretcalics,Fcra miriš dihe e/Tit, nec impofterum eo repedare vila cft. Idem Sančtus per denfa faltus vir F burna pradiens,Vrfum cerui cadaucr dcuoraturum obferuauit. Lambebat enim fangui- nem, tunefančius accedens pr*cepit Fer*,ne corium calceis conficiendis necefTarium l*dcrct.Mox belluaferitatis oblitacolla fubmittcns aliofccontulit. Gallus Columba- ni Abbatis difcipulus , au&orc eodem Surio, & Hiladcboldus Diaconus,pifces de flu- mineretibus extra rabe ft^aurVrfiSm m »eminteUc X erunt, quia hoc anfaal leni runt irarum moraš colligcrc foleat; IdcdRicciardus.per pieturam 1 „ commit. [ fpicien f IS ,homin<;m iraamdum, & maleuolum defignabat. Somnolentum L 0 q„ e »minem vrfus indicare poteft cumis.premcnte bmma/opore adeo gram op- m-imatur, vt vulneribus etiaminflidis excitannon poffir. Pierius additper effigiem vrb n' des anteriores Fupentis,homineminedia conFečtum intelligcndumefTe 3 cum notum h. per Aeliamim/olo anteriorum pedunf Fu6tu,Vrfos in latibulis hyemem tranfigere. vrbi inFupcr Fuis non caretHicroglyphicis pnam Aegyptij Facerdotes VriamFoetam fi- mjrabant Fouidem ijs compertum erat Vrfarn Foetus mformes emu, hoFque dmturno r p ad nerFeAioncm reduci, haeque ratione,hominem a primo ortu deFormem, mox linduad pciAdion ; . 1 diffolutum,& xtat is progretfli/an&io- ^dA^nT’Ar/i fj, P« Vrfc in« frutrces & fpcl ? adel lt efce n to s rem mtclbg bant . « qu ar domi cuftodiuntnr, & Vrli aluftris non nifipa- S ri«r“ atia^dlumur šarms efe.per iconem VrfcmuUarem virili animo p P r f . bulation z A, m ; n hocanimantiumgenere,vtFupcriusanobisadmentemAri- ftotdisfuit e^ipofieum, fcemina; maribus fintferociores, & animofiores . A d fi nomad, damus iUud imod cuulgauit Goropius decx!cft.b.is Vrfis,qui implicitf,& a Dracon« r rc n j-rion a! i detcntA innuere videntur,Adamum, & 'i’-am,qiudmagno D ra con e m- fehnali per peečatum veluti in Vrfas mutati, & ad Aquilonem cranslati Funt,vnde, vt dt~ ci iolet, omne maium dimanat. p ROVE R B I A- A Tm-inVe- '& ira huius animalis muka dimanant adagia, ideo Manutius hocpro- - A t crnmadfil VVfu ^esngi^ris.Kz iliis,qui ob aliquam umidjtate pr^Fens -£J )C ; Q d°eclinantes,ad tiufeas dilabuntur.Sumptu eltadagiu a for-midolrF, venatonb. D Lib.XO.in Hierogl. In idag. De Quadrup.Digit.Viuip.Lib.I. i j 5 -■ quiferocia animalis perterrefa&i vrsu fenfifte diftimulantied vtaudaciores videantut veftigia profequi fingunt.Plato huiufmodihomines fimiles efle canibus pronunciauit, j^ quilapidesmordent 3 cu eos, quiiecerintnon audeantattingere. Addit Manutius aliud r *£/ prouerbium. Fumantemnafum Vrfi^netentaueris. In quo admonet non cffc scntandos, 1 qui nocere poffunt; huius prouerbij fpeciemhabet lllud Martialis , «•—“ ~ • riibido nec ptrcitus or e Fumantem nafum v im tentaueris V rji. Rationem autem,propter qua a nafo,& non ab aliaparte defumptu fit adagiu, affi^nant Phyfio!ogi,du.hac partc vrfi ič ta fummopereirritari tradunt.Mantuagn hoc prouerbioru i n analyfi igenere,profert illud. Fugiens Vrfum.in Leonem incidit.Dt illo, qui vnum cuitans pericu- -var. quašl. Ib in aliud labitur,quale eft illad.Inciditin • fcjllacupientvitarecarybdimyje\ vtillud.Nau fragusiu littorejp.ctdit m latrones .hmfms vulgo effcrturhoc a dagium. ^ enderep elle V rji non capti , diciturq. de illis,qui pollicentur,quod non 'habent,& ante vi&oria triumphum canunt,ortumq. ducit ab apologo,de quo fuoloco agetur.Aliud vulgatiffimu hic Rono- F nia? circufertur prouerbiu,cuius origo hadenus ignoratur,& eft cu did.tax.Suft :epit onus ducendt Vrsti Mutind.Quod enunciatur deillis 3 qui durafuicipiunt prouincia/eu negocia aifficillima peragere volunt. Aliud tandem huius animalis refpiciens feritate habetur in faeris paginiSjCU dicitur.Satzus e si occurrere\ V r raptis catultstfuafatuo confidenti in št ul- in Protierb < titta fua. Nam, vrfa-raptis catulis,maxime fauiigcri foetusfuos fummoperediligat,Idcir~ cap.ij. co primii obuiu foletinuadere fuipicas ab eo catulos ablatos fuifte.Veru,inquit,Sapies, minus periculosu eft occurrere huiufmodi vrfa?, qua iiiperbo, & cuicuq. homini male- uolo,quinonioIuftudetcorpori; led ega an-ima? pernicie afferre. Aha deinde non funt ©mittendaadagia,qua? vrh afpedurefpiciunt,verbi gratia quando dicitm.Vrfo afpcnor, de homine hii futo,& pilofo . Prarterea pvonuciatur dliudi£sš Delati V rfesinepstus Jr do¬ ber j; d e homine,qui pi ima facie infulftu$,& ineptus videturinoperatione verofagacita- te vtitur,navrfi licdt quoadcorporis figurainepti videantur, tepore tamen opportuno folertia adhibet.Silatitatione animalis confideremus,aIia obferuabimus adagiarPrimur, dl. Videre Vrfarnpariente , Quod profertur de rebus raris, quonia,fecundu Aelianu,vrfa no tantuin in fpclafts,fed ena in Ipelunc« interiori finu,seper enititur, fecundu eft quod promunt Germani contemplantes vrsu folo pedu anteriorumfu6tu,in luftris,hyeme vi- uere fcilieet. M anus fugitfe a!iquo.quč paupertate,vel auaritia notare volunt .Interhfc adcalcempoteft recenferi, illud quo.d ab vrla caftefti defuihptum eft 5 ideft. Vrfa fema- riproluet. Supple priufquam negocurm.ad finem perducatur, cum vrfat conftellatio nun- quamorientematqueoecidentem attingaflolet autem hoc adagiumni illos pronun^ ciarij quiimpoiIibij[iaaggrediuntur .• F A B V L O S A. C ' Aliftum Lyeaonis Regis filiamolima louc compreftam,& mox a lunonein vrfam * transfiguratam fuifteomnes fere poetg commentifunt. Vnde Ouidius huic opinio- Lt i , v .„ ni fubfcripfiftc videtur, dum inquit. Vrfa per incultoscrrabat fquallidaniOnteS) H JJuafuerat fummonaper amata Ioui . H^nc poftea Arcas eius filius matrem ignorans, venando pef montes,iaculisproculdu- biovulneraftčt, nifivterque-in coelum translatieflentjvbi mater Ardos, & filius Ar- ^ophytex nuiicupantur, de his Ouidius'ftc cccinit. r bT‘1 ' Hatic•puen ignorans iaculo Jxi fetacmo , Vi for ct i K fuperas raptm :vterque donitts. Hefiodus Caiiftum Diana; Nymphamfuifle aututnat, quamcorruptS egreferens,in vr¬ fam ftatimtransformauitjhfcbeftia Arcade peperitiqux cufilio,vtfcribit Amphis poe¬ ta comicus,ad Lycaone s perdua;a,&i n templu Iouis Lycaft, quofibi intrare non licebat vna cu filio fugiens ingrefth,a paftoribus regionis, c hm nato occifa, a louc in fyd us cq- lefte conuerfafuit.Harum vrfarum fabulam aliter narrat Theon Aratiinterpres,& He- ftodi Scholiaftes,quos lečforperorium confulat. vtrteque ipitur vrftr c^leftes vehuntur circulo arftico daufje ita collocat«, vt caput eius,qua: fuperior fuerit ad caudam in- M 2 ferioris G Fočo 6It. Syntag. 12. in mytho- log. Jn mytho- l°g- J n li.fymb. Cr embl.io. JLmllem.il 13 5 Vlyfsis Aldrouandi ferioris contendar. Vrfa maior quinque habet ftcllas fecunda? magnitudinis,fcx tertiar, rchquiE funtquarra?,& quinta? magnitudmis.Vriaminor duabus fc ellis fecundc jnagni- tudinis eft infignita,cum fiella polaris fittertia?magnitudinis. His annečtamus Ephige- nia? fabulam, quce, vtnarrat Gyraldus, cum adaras facrificanda dlet, Vrfa,vcl Cerna, vel Taurus,per medias Grrecormncopias cucurrit a quare vifa,Vates iuffit 3 quodcunque illud fuerit, mačtandum e (Te. A P O L O G I. Rfus quondam circa mellarios alueolos verfans fccimdiim Abflemiumab ape ičtus tantaefferbuit ira,vt omnia vafa,in quibus£pes mellificauerant, vnguibus difiumperct. Funcapes vniuerfa?,cum domosfuas dirrui,ciba~ ria auferri, & filios enecari confpicerent,fačto impetu, Vrfuinaculeis in- B uadcntes profligarunt, tune vrfus dicebat quanto melius erat apis vnius aculeum tolerare,quam tot in mehoftes concitare.Apologus indicatme lius interdum effe vnius milina patienterperferre,quam illa vlcifcedo multos inimicos comparare. Poftquam de 3a?fione verbafacimus, nobis fuccurrit aliusapologus,in quo vrfus colludens vnguibus incaute oculumvrfa? eruit,tune vrfus id segre ferens omnes vngues abfcidit,ficque vxorem allocutus effbono f s animo,quoniam arina,quc tela?fe- runt,abieci, cuivrfa refpondit,hoc parni mea refert, quiahocante ofienfioneni prafa¬ re debebas. Hincdifcendum eftlaedentis p^nitentiaml^fo nulloadiumentoefTepoffe, Superfunt dua?fabula?,ex Abftemio,recitada?,quas interapologos collocarevoluirnusj bcetcnim in his vrfus paJaloqui non introducatur attamcn Iocutus effe perhibetur.Pri ma effdti per vaftiffimas fohttidines duobus amicis iter facietibus eminus fit Vrfus |ob- uiam,quoru alterperterritus,ob corporis agi!itatem,arboremfcandens inter opacos fi¬ gi ramos delituit, aker vero cumfe,inpra?liando,vrfoimparemiudicaret,procidens fe mortuum effe fmulauit.Vrfus deinde accedens totavn proftratifacieolfecit, huncq co- foibito fpiritu mortuum effe credens alio fe contulit.Mox comes defcendens intcrroga- s* batamicum, quidnam ad aures vrfus Iocutus cifer,cui refpondit; admonuic me, ne deiin- ^ ceps cuhuiufnodi amicis iter facere.Hinc colligčdfr eft euitandos effeillos amicos,qui, periculofo tempore,abauxilio pra?ftando’pede reuocant.Perfimilefere fabulam recita t idemaudor de coriario,qui numerata pecunia pelle vrli a quodaemit Venatore, qui in praefentiapellČ vrfi ei no effe afferuit,C£ter& poftridie- venatu profeduru,vrfoq.inter- fečto,illi pelle latumpoIlrc:ituseft.Coriarius,animi grada,cu venatore in fyluamprofe- člus,akiffma confccndit arbore,vt indevenatoris,&vrii certamen confpicaretur.Ve- natorintrepidus vrfi latibulo appropinquans immiffis canibusillu exirecopulit, qui,e- uitato vcnatoris i<5i:u,cum proftrauit, hicfciens vrsum cadauera non fEuire,comprelfo halitu mortuum fe effe fimulauit vrfus ad moriš ad Venatoris faciem naribus,eumq.non fpirante deprehendes ftatim difce/Tit. Coriarius cu feram abeffe profpiceret,defcendes ad venatore acce/fit, eu interrogans quale fermane vrfus ad aures habuerit, ciii Vena¬ tor,monuit me,neimpoflerum, pellem vrfi nodum capti venderc velim.Fabuladenotat incerta procertishabenda non effe . emblemata, et symbola., D Epinxit Camerarius vrsu in Iuftro foporatu cu hacinfcripdonc MAIOR l\C>5T. (pCIA VIRTVS.volebateniminnuereingcnia viuida,qubplusocij interdum fumunr, eo poftea alacrius denuo fe fe exerunt,omniaque negocia peragunt, idcoque fubfcripfit hoc diftichon. Ceu luslris latitant Vrfi, & f ua mef nbrarelingunt , Sic meditatur opus JDocl us in ar tentmum. AmpJius idemaučlor fgurauit vrfamlambcnte fctucuminfcriptfone. NATVRA' PO- T E NT f OR ARS. Hoc celebrisille pidtor Titianus pro fymbolo vfurpauir ,.quo arte in qu’bufdamplus vaiere,quam naturadcfignabatqubdconcedendum^efl,vtin arte pi- čtoria c6tingit,in reliquis vero ncquaquam p quemadmoduni in hocdifidio exprimitur. Ars 137 DeQuadrup Digquibus in prouerbijs verba fecimus.Francifcus b em ' 1 Sanfouinus tradit Cadarihos pro Infigni Aquilam vfurpaffe , & aliquandd fub illapin. xiife Vrfum columnas alligatum gloriofce contra Vrfinos vidorie fymbolum . Alij Vr- fam Gryphi caput & quatuor čaru! os fub ventre hab e n tem tamquam fymbolum Su! ta¬ niš Selim fuccelforis Baiazetis Turcarum Imperatoris delinearunt, qui in crudelitate adeo excclluit, vtomnes confanguineos extinxerit. Demiim Vrh figura,apud illos,qui de artificiofa memoria tradant ? littera\ V- Symbolum effeperhibetur. C PHR.ENOSCH E M ATA. Arias Vrfiproprietates , & naturalcs inftindus,affidui literanim cultores contemplando , varia quoque Phrcnofchematum genera compofuerunt. Primo refpicicntesanimalis ferociam, nonnulli, vt Francifeus Vrfinus pinxit Vrfumoream habetem cum hoc Dičlo PARA QV IT A R L'O A T IE M P O. volens denotare tcmporeopportunooream effe aufere- damTaeuitia enim iuxta opportunitatem adhibenda < ft. Alij figurarunt Vrfum omni fe- ritate refertum cum hoc Dido. MI TIS IN AMICOS. volebant enim denotare cumamicis blandimcntis,cuminimicis vero immanitatevtendum effe. Paradinus H gu- H ram Vrli por nares fumuitifpirantis exhibuit, & h um fin odi Didum appohiit. H O lv- RENd VOMMOTA MOV ER I. Quo animum indignantis,vnde nil nifi ex t ale pof- fit cxpedtari, haud quaquam irritandum non effe docuit. Deinde,a par tu V rfa? imperfe* čfco,Viri in dodrinarumftudijs egregij multa lihi Infigniacompararunt.Ouidam Vrfarn f^tus lingentem effigi aui t cum Dido VTINAM PERPOLIATVR. Hoc enim de ©peribus imperfcdis, &abfoluendis proferri folct. Reuocathoc inmemoriam pulcber- rimum hexaftichon de Parthenopeo Virgilij receffu, quodiic fe babet. p t nullo mufi s interpellantc vacaret. parthenopea adijt rura quieta Maro; Vrfaqtte lamnendo catulos ceu format mcrtes , 1 C udebat verfus , fic poliendo (dos. 1 sijftdua docti fua hrnant čarnima c ura , t Et jub itidiciumfingula verba vocant . M 3 Alius In Heroicis In hb. P kr e nofc. In lib. phre nofc. ? n 2 • par. Jconol 0 g % Zoro cit. In Hb. dn- iiq.lom. Ltb.^.epigr , 1 6. 138 VlyfsisAIdiouaadi 2 Alius vir egreghjSjCuiusi nfignc gentilitiii Vrfadecorabat,pro phrenofchemate finxit A Vrša fe tu labere cuhocDido S T V Dl Oiq uo c udis pluadere conabatur abhuiurmodi familia viros c(fc prodituros, qui 3 a bo rib us, & vimuibus ad emine ritem- dignitatum gradumeRentafcenfun. Ptiejterea/nonnulli Vrflmvfie abfcondentem, & ex latibulo egredientemconfiderantes varia Infignialunt imaginati. Katione ingrelfus, .cajnotunu fitper PhiiiologosjVrfum auerfis vefligijs-.adfailendum venatorem in cryptam intra- re,quidam fermone potius,quam pidura expreffit Vrfum auerfis veftigjjs m fpelaru in- troeunte cum hocDido. ASTV S E C V K V S < R at io n e e gr eiTu s Perciuallus Italicus fcriptor effigiabat Vrsu a luftro ogrediente cli Dieto. E SOMNO S VRGERE.Quo- niam Vrfiis byeme,naturaduce^dorrnit, fed 3 ineunte vere,agiiis ad Jaborem,& ad vena- tjonem exit,propterea’hoc Phrenofchemate omnia t.etnpeiiiue paianda effe lignifica« n it. Amplius,occafione cibi,cum Vrius pr a'ter carnes frudibtrs potiffimum maturis de- ledetur; quidamnumero famulorumolim Eminentifs. GardinaJis Montajti adfcrrptus, in ciiius E min c n ti di mi genfilitio Infigni Leo fupramontem anterioribus pedibus pyra g immatura ftringens pingimr, huicaddidit figuram Vrfipyra fufpicientis, &.huiufmodi Didu.DONEC MATVRESCANT.Fortequoniatempeftiuuferuitiitispra?miuexpe dabat. Tandem cu Vrfus naturaliter in omnibus fuis affeetionibus.ad quadam prafidia confugiat,hoc,Phrenofchematacomponendi 3 multis occafionem pra-buit.Vnde quidam iiteratus IconcmVrfi faucij puluerem,&herbas venenatas vulnenimponetis e,xhibuit 1 & huiufmodi Dieto italico exornauit. MORTIFERO ,VENEN DENTRO V’HO POŠTO, cum propriumfithuiusanimalisquicquidinuenit par ti vulnerata? applicare, voJebat enim hi c vir dodus demonih'are eos a quibus adiumentum fperabat, fibi detri- mento f uiiTe.p e r fi mi I ephr e n o fche ma reprj fentauit Earg alius 'Italicus fcriptor cum lioc Dieto 'L AE D E NT I A QV OQJV E. Idem aučiorpinxit Vrfuincircaapjarialin guam exerentem, qua? ab apibus fauciacopiofum fanguinem effundebat. Didum vero etat huius tenons. A C I E M A C V E N T ACVLEI. .Quoniam Vrfus naturali infitindtu dučtus oculorum hebetudine laborans adpredidum mixi 'iu m. lummo cuemo- lumento confug.it. Alij refpicientes fatmliarumcognomina varia Infignia fibimeteom- pararunt: Qu;dam cx nobiliflima Vrfinorum familia figurauit columnam fupra tergus Vrfičredam, & Jioc Di&o coronatam . NEC VIRIBVS VLLIS. quafi velletoften- C dere tab neceffitudinis vinculo Vrfinos,& Colonenfcs nedi, vt nullo modo dilfolui poiTent alius paritet ex eademfamiliadelmeauit Vrfamamplexantemfpheracum Dičto. S IC V T I N C OE L I S. Camillus de Čara illis huiufmodi Phrenofchema expones literis mandauit audorem & familia? cognomen, & coelcftem Vrfam nunquam occiden- tem refpexifie j pari rarione famam huiufmodi familia; nullo te mpOris pro greliu interi- turam elfe. Alius yireruditus,in cuiUs Infigni gentilitio Aquila. nidulatur,in parteinfe- jtiori Aquiiam expanfis a lis delineauit intentis oculisVrfam in parte luperiori pidam in- / tucntem , & Didum erat. ALIVM NO N HABE O SOLEM. C amillus de Camillis id interpraetans dixit Audorem, in hoc, coinponcndo Phrenofchemate ac{ duomentemconuertiife^primdad Infignefgentilinum,in quo A.quilarefulgebat 5 deinde -ad poema fub V rfa? inuocatione typis manclatuin, quaft vellct innuere fe huiufmodi co- pofitionc adeb deledari, vtillam, tanquam Aquila lblem 3 intueretur. ■ SIMVLACR A ET STATVA. d a j y tG res , audore Ripa, mulierem flantem dextramanu gladium euagina- " tum tcnentem,a!tera vero crumcnam ftringentem^eum Vrfa fecus pedes cubante,colonbus elfigiant, quoticfcunque fimulaerumimprobitatis re- 4 l prefentare volunt. i n fimuladaautern imperfedionis eodem tcfte^figm^ %Wi ratur mulier Hans,cum V rfa fecus pedes foctumlamhente.HrRietij ohm, vtfcrTbit Marhanus, Romanos imitau fimulacra Vrforumin vexillis fuisdepinlgebant. Prattcrmittimus confulto muka Infignia gentilitia,neledori tvdio fimus 5 qua? abVrfo- nimfim'i!acri S exornantur. Circa fiatuas narrat Contarenus ohtn Romie in parte ex- ouiliarumpenes PonamS.Laurentijkuiiie ftatuam Vrfi pileo tedam, vnde demceps locus ille Vrfus pileatus nuneupatus efr. Multas etiam ftatuas non tantum Eeonum, fed etiam Vrforum pro cxornandis atdificijs Prifci ctdarunbldeo Martiaks memmit katug r Vute De Qaadrup.Digic-Viuip.Lib I. i \ 9 p c Vrias in cuius orcvipera latens dentium idu puerum cum ftatua ludentem peremit. Deinde Rom^jinter alias itatiias 3 V,riorum quoque pulcherrimce vduntur. inaedibus Valerij a cruce,fecus forum Iuda?orumvidimus Vdfojum capita elegantilfime caelata,&; in lik de domiMafcelli VarriPorcanj,penes Minerua,paruus Vrlus pereleganter fculptus oues inful. nu- iarpiarn voraturus confpicitur.Petrus Martyr ca neras,m quadam turri,ftatuis tum mar- jj er ref er t. moreis, tum fidilibus Vrforum fmulacns lnikudas, muentas fuifle perhibet, PRODIGIA, ET MONSTRA. Abetur in opere de prodip-ijs, & oftentis quondam menfe Decembris no procul ab Augufta Vindeliciorum Vrfce cum Leone certamen in coelo vifum fuifle, "Pareus vero depingit monftrum capite vr/ino brachijs raa- zikz^\. Chi nibufque Simi? cum parnbus inferioribus pifcem reprffentantibus,&hu- rUT g. iufmodi monftrum Gefneruma Cardano acceptumretulifle (cribit, SOMNIORVM PRfESAGlA, * !T Onericritorumnuga? indiesmagis, atquc magisomnibus pateiiant, li- buitin pr a? fe n ria, V ni. oc c afto n c, no n nuli a ari men tem Cardani enarrare, qua* fponte fua n ul lis nixa fundamentis fa čile corruunt, j s icriptis man- Li y ^ dauit Vrfce catulumnuper natum per quietem vifum roi, feu negocij ali- ~ on * r cuius corninutatiancm m melius lignificare, alibique idem repetit nulla r * 3 ’ a ia puli us ratipne, nifi qura Vrfa infbrmempartum, & quamdam veluti molem carncam enitatui>quod a nobis in Anatomicis huius capitis iatis fuperque fliitreflitatijm. Prcete- ■, rea jdem auRor, qui in hoc tradatu congerronis partes exercere videtur, tradir, Vrfam L j r ** ** cum catulis fomnianti vilam hominem cum rabie furiofum denotare, ab Vrlo vero ho- '^J omn - ca ' ftem iracundum, ftultum, robuftum, & voracem, imo rediuiuas inimicitias mdicari, cum ^' q Vrli in ktibulis diu degant. Prceterca audorfub ! unaria čumeoeleftibus confundens, ob vtrumqueVrfa? fydus,quod nunquamabfcondaturopinionem fuam videturitabi- Iire. Huiufinodi autem funt mera* imaginationes ex proprietaribus huius animalis de- fumpta?,quas vniifquifqueexaliorum etiam animantium pran Ogatiuis poteft in mente fuamachinari. V S V S IN C I B I S . Alenus agens dealimentorumfacultatibus animaducrtebate/Tenonullos, Lik$. ca.z. qui čarnih us vriinis vefcerentur; proptereain libro deattenuahte vidus rationc,huiufmodi carnes hominibus feris concedebat, Platina quoque agens de conferuanda valctndine čarnem Vrli cdulein c/fe, fed concodu jjz ^ _ difficilem, &multa excrementagenerantemconfirmabat. Veriim loan- I? j e ne s Bruyerus carnes vrlinas elfein delirij s Heluetiorum, & Alpinorum populorum te- cl y ls% c.ai. H Rifcatur, qui etiam affeuerat,fe in ccena apud Symphorianum Campegnim Vrfuli car¬ nes comcdiile , qua? culincr artificio condita? no n minorem fuauis fapbris grada, quam alia?ferina? palatoconeiliant; namquidam nobiles Germani ,quiidic agebant,Vrfu- 1-um domi alti lem fecerant, deinde canibus aeriter exagitatum madauerant. Qupcirca Lik z. de re Bartholom^us Scappi Us non i mme rito feribebac Vrfum, cuius carnes in alimentum ce-* cul. caj>.88. dunt,hyeme captum, & iuuenem elfe debere, & licet Quindib menfe, rationc pabuli, Vrfus fit pinguior,tune tamen ems caromalum odoremfpirare folet. Vrfusigiturhye- mec 2 ptus,ad mentempr c vdid;iaudoris,detradapelleaeriexponendus eft doneč tc- „ , nerefcat, deinde carnes probe lotce fale, floribns foeniculi, puluerecinamomi, & ga- 'J nophyilorum infperfc, ad inftar carnis hsedime in veru alfa n d a* funt. Amp!iiis,vt teka- ’ I e P^ ( ' tur Olaus Magnus carnes vrlina quernadmodum fuillje pro cibis caftrenfibus fale con- c j 2 ^' diuntur.Cceterum notandumeft non oinnes Vrli partes rei cibarice polfe famulari, Aeiia- 1 ' * . e nusinter cibos fuauiores pedes V rfianteriores reponit, quoniammter aliaspartes plu- nat ' *£ Im - rimiim ca ?' * 14 ° Viyfsis Aldrouandi A rimiimexeroeantur; quare, oprimo iure,Michael Hcrus Vr/i manus appetia Princip« basaffirmabat. Sauonarolafcribit cerebrum Vrli venenatum efle, quadc caufa ab eo cauere debent, qui vrlini s earnibus vefeuntur-, Non igitur pr a? ter rarionem 1'criptum'ell Lib. 12 . de ^ P^ ni ° Vr forum oceiforumin ipeftacuiis capita crcmari. Im 6, tefte Bruycro, n ec etia recib. c.27. E en e s fant ciculenti, lic ur ncque iccora Vrforum aiborum , cum narret Gcra‘rdus,in hi- Horia naujgationis ad Arčton,magnam partem comitum in mor bos incidififc,ob comc- fiionem hepatis Vrlorum aiborum,,quQr» copia in illis frigidiilimis regionibus vagatur, V S V S IN MEDICINA. Mhe-s fereVrli partes adpriftinam falubritatem recupcrandamin medi¬ cink locum habere quotidiana docet experientia. Tnchoando igitur a ca- pite, vnacumPorta alfcueramus oculum Vrli exficcatum, &appenfum pue r o rum co 11 o, am ul e t ura clfe aduerfus pauores : quibus m lomnis pulio- B 4 nes vexantur. Ver um,ex AEfcu!apio,fupra finiftrum h o m in is adiutorium Lib. 2. de alligatum quartanamfebremmitigare dicimus , Pulmones fecundum Diofcoridem,ex mat.med. attritiFcakeamentorifparte inflamatione corripi non patiuntur. Prše terca fecundu Pli- nium ffcqucns teftium huius animalis efus epileptieum fanitatireftituit; ideo Nicolaus Lib.io.dč Myrepficus,ad comitiales Iiberandos,tefbiun Vrlifuffimcnto vtitur. Infupcr,li Gale- fimp.med* no fides eft ad hib en da. fanguis huius fera? calidus, li abfceffibus imponatur, tali facul- f quandoque, eodem Gerardo tefte,in vrfieadauerecentumaxungi® hbrg inueniuntur. rantur O enim nduimut v S V S P E L L I S ■ vfi.r .luinuv/ Lla Regio, qu* hodie Iurha dicitur,'mifera eft aučfore loanne Bohemo,^ fubfrigididimo c*lo lita Duci Mofcoui* tributafia , cuiUS Inčol* non aram. non feminanr, fed Ferarum, & pifcium carnibus vefeuntur > vefti- menta, non lanea, vel linea, fedpelles ceruorum, & vrforum induunt. ^_ _ Hi non multum litu, & moribus diferepant, a Lapponibus populiš , qui, tefte Qefnero,pelljbys integris Vrforum,^phocarumartihcioelaboratis vefliuntur , illa Lih. 1 ). Aeneid . De Quadrup. Digit.Viuip.Lib.I. 143 iilas enim, ita fupra caput adftringunt, vt foli oculi pateant,& re!iquo corpore aded te"* do, vt in culeo confuri effe videantur . Paufanias quoque htms mandauir, Caliifum lih. 10. pro (trageda vefte pellem Vrf* habuifie, hinc forte fadus eft fabul* locus,CaIiftum in Vilam transfiguratamfuilfe . Hodie pelliones Vrforum pelles concinnant, & pellem Vrli accommodatam vidit Gefnerus Vienn* ex Lithuama ali atam longitudinis quinq; cubitorum, &tant*latitudinis’,vtquodlibetbouis tergus tegere po (Tet, qu* C a'fari Maximiliano obiatafumm* fuitadmirationi. Peli 10 Bononienfis nobis retulit fe anno elapfo, ex;pelle yrfi'eoncin.nafFe fagum proviro nobili, quoindutus intriremibus a pediculis fe defendit. In bellodim pellibus horum animaliuminduebantur, vtmaiore hofiibns horroremincuterent. Quare Virgilms de hoc loquitur dum canit. ——-- —— ——. —— oc c ur rit Acestes , Horridus in iaculis , & pelle hbjAidis Vr fe. Quamuis per Vrfam Iibyitidem Lipfius intelligat Le*nam,cumin Africa fecundum no- ^^ nulIos,yriinon gignantur,tamen,fifidesadhibendaefr Salmafioin SoIinum,Vrfi,quo- que in illis regionibus, licetrariores, generantur, quod alibi a nobis fuit expditum.In didorum confirmationem,fcribit AIexander ab Alexandro,militcs Romanos leuis ar- ^ matura, n ecnon equites,Ioricas, & galeas vrfinis pellibus texiflc, vt truculentiores in 'j t€r gpfiiumconfpeduapparerent, Imo,omnesSigniferi,ex Vegetio,loricasinbello Dani- j ^' 2 ^ . eo pellibus vrfinis, aut Iconinis coopertas geftarunt, vnde Silius Italicus nonabre ; - iCecinit. N'icce horret thorax famnitis pellibus V Adrem, Audor hiftori* rerum S ar mati* prodidit Vrforum pellibus quandoq. famulos Tom.l. amiciri, & pr*cipue, quando inter c*teros ferociores videri volunt. Tandem loco ca- taftromarum,in nonnullis Iocis, Vrfi pelles fuccedunt; ideo Nicolaus de Nicolais tradit lib.^dtiner* quamdamreIigioforum Tureicorum fedanvn fuis,habitationibus,pelles fylueftriurr» a- nimalium, fed pr*cipue Vrforum fubfternere Virgilius de hofprdo AEne* ab Euan- dro, inquit. ——»*■ »■ ■ » ■ >* ——»- — ■ slratifcjMi’ locauit y lib. 8 . Bffultum folijs , & pelle hbjkidis Vrf* . _ Aeneid. Pelles vero Vrforum alborumper venatores offcrri folent fummiš altaribus^tefte Olao Magno, qu* calcat* d facerdotibus horrendifrigoriš tempore illos a geludefendunt. Hb.iS. de Imo, in Ecclefia Nidrofienfi Metropoli Regni Nouergi*, čontinuis annis,huiufmodi gent.fe^tet. pelles confpiciuntur voto venatorum oblat*. Ad fummum recitat Egnatius pelles Vr- cap.20. forum,ad nefarium vfium,dim adhibitas fuitfe. Nam Vitoldus tukani* Dux (fuit lib. 8 .var . oliinharc Taurica Cherfonefus, vt multisplacet) fi quemmorti deftinaf- fet,vrfinis pellibus inuolutumcanibus laniandumobijciebat, fed in hoc genere memorabilior fuit f*uitia Alexandri Pharei,qui homincs V rforu pellibus contedos, & quafi inquadrupedes transfiguratos venatoribus confodicndos exhibebat. H DE Tom. j. (ib. 34 J44 Vljfsis. Aldrouanai DE L V PO IN GENEREa > % —.» f .... - ; Cap. VI, A E QJt I V O C A. Vm Lupus, &vrfus indiftblubili quodam rapacitatis, & voradtatis n o do coniunganmr, optimoiurc,hoc in loco lupi hiftoria exarabitur. Veram,, nc huius nominis ambiguitas aJiquam le^cntibus pariat ciifficniratem,ani maduertere oportet, nullum effe vocabulum, quod maiori a?quiuocatio- ne laboret, quam hxc vox ( Lupus.) Primitiis ha?c vox nomen vin pro- prium effe perhibetur, c ti m non folum homines infmi fubfellij, fed Illuftriflimi quoq. nec non fu mm a, atq; ftngulari virtutis cxcellcntia clari,Lupi nomine,fuerint decorati. Surius hoc Lupi noraine multos enumerat Sandos, Epifeopos, Eremitas, & Confeffo- res, inter,quos non iniiraam ocGUpatfcdem D. lupus Epifcopus Trechafenus, oui Pe¬ la gianorum opora, & hajrefes mag.no chriftiana? reJigionis cmolumento labefadauit . Prceterea Lycus, fcu Lupus, tefte Suida, biftoricus fuit pater Lycophronis tragki, qui* Libya?,& Sicilia? hiftoriam confcnpfit. Lupus Abbas Larinorum,elegantiffimumepifto- larum opus, quodadhucextat > euu]gauit. Lycus medicUs quidam apud AEtium dtatur. Galenus. quoq;uduerfus quemdam EyaimHyppocratiscaIumniatoremfcripfit. Lycus 2 Bit ftaruariusjinfignis, fi vera fcripfit Plioius . Lupus vir cjuidam Roma? clarus, qiiem. B in Argo- naut. in- hijfi tih, epigr.. , v._- —nii avv/iho. v. 1 J tefte Horatio,£iis carminibuscarpfit Ludllius. Lycus fuit Rex Mariandynorum,vt Ni ; - c andri Scholiaftes.annotžt.Lycus,ex ApolIo.nio,fuit Dafcyli Bithyma? Ecgisfilius,qui Sacdlum Caftori & Pollud confecrauit. Lycus Priami fuit filius.Itemvnus e Centau- - ■. | ycus Rhednus Lycophroncm chaldenfem Adftoclis filium , Suida audore, ado- nrauit I upus Foroliuianorum Hux,Rcgnum Longobardorum,ex Sy]uio,affedauit.Ly- C fmt amdam Heros Atbenis , a quo iudicij locu^ex Poliuce,Lupus fiat eognomma- G • vnde poftmodum Sujdas Sycophantas voeauit Lupos, qlu circa effigiem Lupi, in iudicij loco,colloeatam vcrfabantur, accipientes munera abijs, qui magiftra- tum vel aliud quidpiam.ambibant, vt,quoa ■. :■ pelle fub v trap es pcjptma? rtomfe. Ter a . Siadosteroru animantiu contemplatione apitau conuertamus,inueniemus voIatilia,a- cuatdia & tprreftriahocLupinomine infigniri. MoneduIaauis,apud Ariftotele,Lupus ♦>/ Tri* I/st/Uf nominatur.Lupus et eftpiicis Gr^cis a voracitate *aBpa% ^ Vcnetijs,&Bo- - f '' ’ ' on ‘j X; varolus nuncupatur,Lupus etia mariaus VH.tgo Rd^-ciVlaceoriim hirfutorum 0- ^enus vocitatur, & (ecundum a:io S Somniole , quomai»ipulu!$ frufta? in vinofumptus so- lum conciliet. Lupus tandem eft qua’dam phaJ59giorumipccies,de quain voluminede Infedis ačlum fuit.Hadenus deanirhatis: Ca? ferulri mul to plura funt inan! mata, qux I upi iiomine donatur. Si eceleftia rimemur, incidemus m. Lupum fydus anftrinum ex no- uendecim ftellis conftirutum, quod Aftronomi Feram appellant. Imo Macrobius SoJg Flumina lu ipfum aliouando Lvcum indigi t auit. Ampbus multaflumma varias abluentia terrasLu- pt mminc. pi voce defignantur, vt Lycu s fluuius Pon« vigmti ftad-js ab^Heradca diftans, fluuius ^ Afl vriorum oui Tigri immifcetur, fluuius per Mariandynorumregionem !abes,vt fcrr- bit v arrinus Alius per ora.s Phoenices currit cx Plinio,& Lycus dicitur.Tandem Vin- delecice Lycus eft Flunien, quod ex alpibus onens, & Auguftam veri us fluens Danubio iuneitur Prst^rea i.uilnefunt a?grkudincs,quibus human um eorpus afflidatur fub no- moti Lupi noti. Eft enim quxdam capiliorum peftis,qua? illos inuadens arterit,& fecat, V 1 hanc jj J H. 's mor- berba De Quadrup.Digit.Viuip.Lib.I. 145 bane noftr v muliereslupumcapilloramnuncupant. Galenus illam paffionemfaucium in lib.de oram a diutifla copiofi feminisretentionelupum, feufi-rangufatoremappellat. In ter- fper. trbmfedis afjc&ioorta es attritionc, qua equi.tante$ idrntidem cruciantur, Germanis, nužtrre G efnero lup us dicitur. Demtim medici quoddam genus vlceris lupi nomine t _ denotant quod aliter morbus lupa-,Afcachilos,& ignis Sandi Antonij a clarifs, Falop- y uu pio nominatur,auoniamhuiufmodi vlcus,ritu ftmelici lupi,carnes exedat. Infuper non- nulla medicinamahac lupi voce circumfcruntur, vt paftilli nomen apud AEtmm perhrbetur,At>'xoc quoque flos iridu a Diofcoride vocarur, quomam flos dehikens la- biorum lupi i ncciem referat, Ad fin em,mulra i n ft rumen ta ob varios effe&us,quos pr*- ftant lupi nomenčlaturamfortita funt. Lupus igitiir dicitur lllud freni genus afperri- jpuniaculeis dentes lupinos imitantibus armatura? S« 0 ' 1 aIlter lu P atum cognominatur i hb.^TriB. de hoc Ouidius fececinit. ,. / Tempere paret eqmts lentis animofus babenis^ $ . V q u$t’flacido dum acciftt or e- Tjtpos. t Qu*.dam etiam ferramanubriatacubiti menfuramjnon excedcns lupus apudpalladiurtv j\ nominatur. Lupus hodic apud nos vul go dicitur liiuuinftrumfntumfencuminftai lu- y pini ričtus ferreiš dentibiis mun itum, quo res etiam paru* a puteis exa ahuntur .Vege- ... tius vero lupum vocat inftrumentum,in modam forcipis,.dentatum, quo Oppidatii in * A 4* c ' 3« propu^nationibus funibus alligato vtuntur. AItokju? n Avito? apud Pollucem, & Paufania eil coquinariuminftrumehtum,aliter x,ptctypet. di<5fcum,ad eximendas e lebete cai nes ido neurn, & deniquc apud Thcomneftum quoddam ligatur* genus nomen lupi fortitum eft. Ex altera parte,qucmadmodum nomen lupi viri s competere aiTeruimus, nome quo- ififjtbpiatt. que lup* mulieribus conuenire comperimus; nam Iornandus recitat mulierem,quie in- ca p m2 ^ t fantes fcilicet Romulum, & Reraum expofitos inuenit,lup* nomine,vocatam fuiifcyid- ^ r(t . n a, circo a lupa Fera ipfos fuiflTe educatos fabulantur . Pra.-terc-aqua?cunque meretrix lupa tcm p^r uc -+ ab omnibus paffim vocitatur, quia h*c- non minus ad res venereas,quamlupa animal ad cc f J cibum feraturj hinc ortum eft illud antiquum verbum,Iupari, quod fcortan, & mere tri- * 9 var čari fignificat, vnde ex AEliano Phryna lupa fuit meretnx, cums imaginem Delphi« in bi fublimi col umna .Grami erexerunt. Spinola igitur m hocfcnfufceminam nomine Lip- llLz _ epign pam carpebathoc diiticho. j_ippa erat his oculis mage cbara , at tempfimut tuarn Gonrinuo postguam f »nfimus eff ? Lupam. Adfummiim h*c vox ( Lupa) nomen canis fcemin* dfe folet, vt aftruit Colutnella lupa canis quando narrat canes Iongifiimis nominibus non efle app ellandos ,fed tantum diilyla- nomen. bis, veluti funt hoec lupa cerua, tigris. SYNONIMA, ET ETYMVM. * Vpus Grcecis A«J*oc, & lupa \Uaxm dicitur. Lupus,iuxta mentem Ifidori, quafi Leopus vocatur , quia in pedibus leoninam virrutem gerat, cum Ub - Xi - ori & quicquid pede preflerit, non viuat, Ai)xo;,;ex eodemmet aučlore, appel- latur a rabie rapacitatis, huius autem etymologi« ratiopem nonaffi- ,___^ gnat. Alij deriuanthoc nomen (A 6m) a voce AUvoh qu* v-aimum fi¬ gnificat, quoniam cibaria in lupi ftomachum tanquam in va_nnum ipgeita ihico, egerart- tur. Ve r 'um fatius erit hanc ctymologiam dmo t »c ideft a dilucu o, eu plima diet luce deriuare, velquia lupus in colore pellis crepufculorum albedinem atmuletur, vel ciuia lupi id tempus ad rapiendum pecus maxime idoneumobferuentj aut potius nap* thc Atix«C a luce fitopliciter, qqaniam 1 upor um oculi terfi, & perfpicui in tenebris ful- fecant. Italice lupo, Gallice Loup. Hifpamce Lobo Germ^nice. Vuolfr.H*hraice Zceb, Caldaice Deba, Arabice Dib , & Hirpus Sabinorum lingua vocatur. Circus vcro,& I&inus funt fynonima varijs lupi fpeciebus conuenientia, vt fuo Jococxponetur. N G E- in Uk de reb. Mofc. —N . V * UklZ.de gent.Jept. cap.i i. lih.2..de, Ven. ' Ub.5. cap.i. lik /{.de part. An. Ub.iz.de An. Ub.lo.de v~ fupar. c a.2. in lib. de Lup.v en. loco cit. lib. 11. de vf h par. cap. 18 . • 'l f • 146 . Vlyfsis Aldrouandi GENVS, D1FFERENTI/E, A A Defcnptio. ' • *?t» “f *j } :ic>orr D Varijs,celebres Hiftoriei lupo rum differentias del umpfenmt,: nam Pli T nius quoad vim, duasconftitiutfpecies,foilicetinertes, quos Alrica,& afperos,vel tmces, quos frigidibr plaga gencrat. Ariftoteles corpori$ molem contemplans, luposprsgrandes in Grzecia,minorcs in /Egyptd Conftituit.Quoad colorcm Paulus Iouius in ca par te Mofcouia?, qua itur Prufiam,Iupos atricoloris Vagari decreuit. lnmontibus auretn Doffrinis, Suetica, & Norucgiana DominiaabinuicemSegregantibus,coloris albicanas lupos verfan Olaus Magnus ftatuit, qui animalibus imbecillis, nimirum muribus , & talpis vefcuntur, ad „ differentialuporum communiu cinerei coloris,& fylueftrium rufefcentiu,qui ouibus, & ; armentis infidiantur. Oppiantts quinque luporum gen er a e/Te pronundauit. Primuin a velocirate ro&vTtipci, nempefagittarium appellat, fecundumHarpagem; feu Circumab ingenio Girciauis, tertium vetov, ideftaureum', quam lupi fpecieni adHyamam pro¬ zine accedere Giefnerus cxiftimauit. Quartum , & quintum genus Acmones nuneupat ( Acmomenim apud Varinum e/fe genus aquila?perhibecur) vel ob auis rapacitatem, vel colorem, horum alterum Ictinum, & Miluum canum, quintum vero anonyrnum, & oolore nigro prcedirum nonunauit. Has onines,differ.en tias in hiftoria animalium AElia- uus repetit. Nos in preefentia luporum genus in marinum, & terreftrem diftinguimus, terreftrem vero in communem, fylueftrcm,aiireum, & fcyt'hicum deftribuimus. de qui- bus omnibus prartcrlupum communemfeoriim agetur. Lupiigitur,tefte Oppiano cani* bus magnis paftoralibus aflimilantur, vel maftinis 9 vt voluit Albertus, hinc non iniuria a Latinis canes fylueftrcs, & a Grascis tvxrepiroixvnc , ideft nodurni canes cognomi- nantur, carent tamen lat m tu, colore poftmodum iuxtaregionum diuerftratem diferi- minantur,& ob oculorum rpleudorcm,iracundis funt fimiles. Tandem ex Ariftotelepe« des anteriores in quinque dip-itos, &pofteriores in quatuor diftin&os habenr. (Q A N A T O M I C A . Artitrm internarum huius animantis deferiptionem non poftumus n Hi per anatomicam mfpedionem aflignarc, qua forte obferuata, Albertus tra- didit Luporum cerebrum in Neomamia augeri, & Luna decrefcente,di- rn.inui. Mufculos vero temporales magnos , & neruofbs in Kipiš velut in leonibus, &canibusefte Galenus aftruit.AElianuslupum natura rigidum efte autumat, quoniam ceruice folidafit prtedhum, ideoque retro afpiciens, totum cor- poris truneum retorquet. Ioannes Clamorganus collum lupiex integro offecopftani negat, nam in diftedis lupiš vertebras eorum ceruicem integrantes pluries obferua- uit; cuiusopinioniadftipulatur Philes, dum difficultateminflexionis non integro olfi p* ceruicisjfe-d breuitaticolliattribuithis verfibus iambicis. , ' Bpomvvdi vcf-rpdfttiAop tx vdrrctv v . . Ett/ppči?« ToV^uct, xcti BdSnviptfrM Ideft. ' ’ • • . ’ ' ' ' : v : ! !"•> Collum quodeiuspendet abhttmeris breue Hinc corpus inflettit^ retro quandto r uidtt. Si reliqua vifcera perfcruternur; incidemus in hepar eotteris difl!rnile,nani, tcAc Pii- nio, vngula? equina' figurani prarfefert pRenes cceterjs quidem fitniles cfteperhiben- tur, fed in lupo fenefcentc vermes,vel ferpentes generat,quod Ioannes Clamorganus in tribus, vel quatuor lupotum cadaueribus diligenter obferuauit, qui aliquando ad longitudinempalmi,quandoquead IongJtudinem pedis excrefcentes, & veteris lupi vifeus corrodentes,Feram interrimunt. Pr^ter ha-c, oftiumrubftantiamdenfioremer- fe,qualemin Pardis,& Leonibus Galenus promuIeauit.Tandem ei genitaleoftcu^ua- le in canibus,& vulpibus obferuatur, Ariftotelcs Plinius 3 & Albertus aifignarunt. NA- / x H 147 De Quadmp.Digir.Viuip.Lib.I. NATVRA, MOREŠ, INGENIVM. Aturam lupiš acremhalitum indid (Te narrant PhyfioIogi, idque inde colligunt,quoniamagni, vel htedi ab ore luporum crepti caro tenerior, & gnftui fuauior cuadat; quamuis #\cronid euenire feribat, quoniam fcmel amida, & po ft mo d um recuperata nobis iucundiora , & gratiora lib.io _ e pig. /epe foleanti Martialis tam^n fimilem ha:dum m lauto conuiuio tanquam 48. teneriorem, & fuauiorem reponit; jtffdus inhuma.ni raptus ah ore Lupi . Praeterea lupi hac proprietate naturalifunt pritrditi, vt quem priores infpcxerint, rau- librf.epior cedine opprimant, quamobrem Ioannes Francifcus Apoftolus fcripfit in Balbulum boe * * diftichon. F Balhule forie Lupi 5 te čonfpekere priores AUt tacet immodico lingua fepulta mero ? Ad rem,qu:dam aeris ;ye(getique in genij protulit vocem non modo alupis , vcriim ali- q uan do, & farped pecunijs adimi fofere, iuxtaillud. Jpnmmus vbi locfuitar T ulhus ipfc tacet. Lupusinfuper armis validus , tergo vero infirmus eflefertur. Vnde Plautus apud No- nium. an9- /ao<; Trctpct rav ž\ux,6)v vlurpatur.Tandem apud Varinum api/o/ucu de lupiš canibusj& luo* nibus, alijf«f[ue animantibus ob dolorem> vel famemingemifcentibus dicitur. D De Quadrup-Digit.Viuip.Lib.L 149 £ A G I B V S. Arniuoris,& votaciftimis animalibus annumeratur lupus,ideoque pravda: olfa,&pilosvorans non pinguefcit,vt recitat Albertus,&, AEliano te¬ lic,exaturatus,per longumtemporis in teruallum,fert inedia,tuncqucob~ i ‘> m e n ' 1 " uijs tamquam agnns manfuctus exiftit.Coramcatulis, qmabladantur, An.c.%. __parentes prardam nupervoratam euomunt, &hacrationc ,finc ladcillos nutriunt, & grandioribUs fadis, tefte Clamorganb viuura agnum, vel anfcrem fcrunt, in Uh.de vt huiufrnodi animantcs-ad viduminterunereailliefeant’, dcindea parentum confortio ven.lupi. quotidianis morfrbus expclluntur. Intcr carncs , quibusmaximoperelupiddedanrur, p n'mit us reponuntur auinx; propterea fi accidat, vt nodu ingrcdiantur caulam, in qua oues ftabulentur, tanto hac čarne vefcendi deiiderio prcmuntur, vtomnespecudesin- terimant. Id clegantiftime explicat Baptifta Mantuanus his verfibus. Si Lupus hcslernupatiens teiunia Luci s Sollicituff farne fucrtt J>er limen apertu*n , Ad folas ingreffus oues , no n mitigat r vmtm Ingluuies funti s, fed multa c tul c madefeit, J n totmn fc uit.p gregem. Reufnerus quoque noninconcinneid exprdfithoc diflicho. JJente rninatc Ltrimulante farne cnpiduff cruoris J n c u st odnum capiat ouiic Lup ms. Prteterea caine quocp bubtila hbeteredtit bmilelcp beftias a tergo ad orientes mada ti & cquosin pratis exentcrant. Quocirea Iurifperitiambigunt, fi Lupus cquuminpafcua demiftum interficiat, nunquid Dominus te ne at ur; R efpondet Manrua ne gando, fi ta- lib.^.po-' men confnetudo fic fe habeat. Cxteriim ouid dicemus de humana čarne ? nam fi Lu- lymath. pus fbrtuitd humanum cadauer prius guftauerit, tune fuaui humana carnis faporeille- dus, homineminuadcns periditannon dubirat. Imo ad loca, in quibus belligeraturli- lib.j. beli. ’ bentiftme aceurrunt; Ad rem Lucanus canit. pharfal. Non foium Armenij funcsta adpabuia belih In par ad. poet . Bislontj venere Lupi. Sed, quod magis mirandum,eftmulieribus prtegnantibus Lupi capto odore infidiantur, Uh .18 Je vt audor eft Olaus Magnus, qui literis mandauipm re gionibus frig[dionbus,hoc puhli- gentfeptet. ca confuetudinereccptumieife, vt nullamulier grauida icer faciat, quinarmatus cuftos cap. io. lili alTiftat. Lupiquoque,dcficiente ahmento, quod magnopere demiramur, in propriam fpecicm faruiunt,fi AE1 iano credendum. eft-. qui animaduertit, vrgentefarne, multos Lu hb .p.cap.a. pos fimul in gymm excurrere, deinde vertigine correptum , & cadentem a ca? tem la- An. niari., &deuorari. Hanc AElianifententiam ftabilire viderur Ioanncs Clamorganus, l oc .cit. qui duos Lupos die antecedenti occifos,ab alijsLupis node fubfequenti deuoratos fiiif- fe obferuauit. At prteter carncs,niim Lupus herbas edatmulti haefitant. PhyfioIogi fcri- lib.^,Phy- H bunt Lupos non nifi tegrotantes herbas fcuftare.Porta ramen narrat apud Tartaros pla- t0 on.c. 4. tam crefcere cuius frudtus per omnia agnum refertj idcoque a Lupiš fummopere cxpeti- tur, &voratur. I n Prouincia Congi,olei, quod expalmis exprimitur, Lupi funt aipan- tiflimij vt Ioanncs Hugo pro comperto aftirmat. Poftremo Lupi terram quoquc icu Ar- defeript. gillam -comedunt. I>e hoc lapis lithargilos didus in ventriculo Lupi inuentus vndecim Gum. vndas peiidens gyris,& pii c i s intortus a IoanjieGeorgio Schenkio obferuatus,& after- i n Pipf, uatus.nosredditgertiores.Solinus,premente farne,&impulsu rabieLupu quandoq.terra m0n ftr. vefci libere afteuerat. Albertus vero non farne ftimulatum,fed naturali inftmdu dudum terraedere dixif? ve graiuor fadus anunalia ? qux inuafcrit, fua mole dcpriniere valeat. x^ r ?inorfr> , n , i.r "iT s iG N J L O i5o VIyfiis Aldrouandi fdp.Z$K in hiši , Scot* inhh.de in Comu* c opisi. libšlct. in VoljniJl. cip.16^. lih. S. Phyt. cap. g. lil .^.memo- rah. lih.6Je hi si. An , cap.tf. Uh. 2 . mag. pat. cap.xx , lih. 8 . hiši. L O C V s :& T A s; Adamuhus,in fuo nauigatiohis libro,Luporumcopia Regnum Seneg? re- dundare fcriptis manciauit.Sed horumnumerum , & ferociam ilhfupe- rant, qui in regno Scotorum,iuxta fcntentiam Hečtoris Boethij,vagan- tur, qui gregitms, & armentis funt 1 n fen fi fli mi, p ra? ter q u am in Angufia? valle,nomincGlemore, vbi domefticis animalibus innoxij, Feranim Gntummodb pra?da faturantur. In Mofcouia quoqueversus Pr uda ra, c x Paulo T ouio, muhi Lupi nigra pdle tečti crrant. Caelius,in Crotoniatarum ter r i t or io, n um c ra fara Lu pommfara.iliara ha bul ari fcripfit; vbi ab ijfdem Miloncm deuoratum fuifle affirmat. I11 Heluctia, & alpihus, ex Gefnero, perpauciobferuanttir, qui aiiguando ex Galiia Cifal- pina, Lombar diadi&a, vicinifque regionibus adueniuntjimb, quando ibi aliquis Lupus g confpieitur, mox tamquam communis hoftis, vicatim datis campanarumfignis, puhlica venatione capitur. Ca? ter um Lupus, fiue in frigidis, fiue in calidis oris, Puc in planitie, Luč in montibus verfetur, femper fyluofa Ioca diliigit iuxta iliud , * št canis venatur fer nat. in fyluis- dr onrnia št Lupus . nutritur 'u a št at . Sunt infuper varia'terrarumorbis loca,quae a Lupiš non frequcntantur.Narrat Textor, neque inolympo Maeedonia? monte ; nequein Anglia Lupos reperiri, neque aliunde aduečtos viuere . Sed animaduertere oportet non totam Angliam , fed tantiim illam Angl ia? regiojicm, qua? dicitur Cambria, Lupiš carere. Hinc ortum eh iliud proucr- biura, Angliamouibus abundare, nimiriim, quia Lupiš careat . In Corfica Infula, h veritatem faflus eh Paufanias , Lupi non gignuntur . Sardiniam quoque, ncc ferpentes, nec Lupi vexant, ex Plinio. Imb neque in agro Cretenfi Lupi vagan- tur, ex Solino, quia , vt multi fabulantur , ha?c regio Iouis locus natalis efle perhibeatur. Ad finem Lupus, fiue in hoc* fiue in alio loco grafletur, femper eft diurur- na* vita? . Narrat enim Niphus, cum ipfe eflet in Auiano,Lupum quemdam valde lenem ^ in Villam venientem puellam inuafiflc, quam, cclcri pra?fidio,IncoIa? Lllpum interfi- eientes liberarunt, qui astatc, & dentibus mirmn inraodumlaborabat. COITVS, PA RTVS. RihoteIcs,in hihoria Animalium,Lupos eodemmodo commifceri ,quo ca- nes, ideoquepoh congrefium colligatos remanere feriptis mandauit, 8c inferius,addifferentia canum,vnotantu tempore congredi, &parere in- eun te ah tare aifetierauit, quS Arihotelis fcntentiam pohiimus confirma- reaffertis Gefiieri, qui audiuit a quodam Rhaho, circa Calendas Luporum carulos č latebra auferri, in qua ahquando feptem,vel nouem inueni un f tur,&, tehe Porta, Lupa intcrdiim, vfquead decemenititur. Verumin tara copiofa fobofc vna foliim foemina editur, ita fentiente natura,qua?, au&ore Merula, homini vtiliaToecun- 0 da, damnofa vero pene herilia efle voluit. Lupam vero fcmel,in toto vitce cuniculo,vel fecundiim alios, quotannis per duodecim dierum fpatium eni«, quoniam La tona,ob In- nonis metum,duodccimdies,exHyperboreisin D el um aberrauer it, fabulofum olfe o- pinatus eh Ariftotcles: Lupa igitur, cxeiufdemmente 3 duos menfies vtero gerit,&tan¬ dem quoad numermn, & CKcitatemcatulorum,vt canis, parit. P ra? t ere a de vario Lupj^ cum alijs animantibus congreflii,Audores muha commentifunt. Scaligerha?cb 3 bet. M ista Lupo canis elf fignaia voce Iy cifra, Sed cani , atque etiam mi f set Hyana Lupo. Ex commixtionc tamen canis,& Lupi Crocutamdimanareopinatur Gefnerus,ex Hyf- na, & Lupo Thoum; Porta vero ex congreflu Panthera?, & Lupi Thoem conftituit. In Cyrenenfi agro,Lupos efle,qui cum canibus commifceanturaudor eh Arihoteles.Vn- de Cardanus,poh multas generationesjLupos in cancs degenerarecxihimaiiit. Ouadc , ' taufa De Quadrup.Digit.Viuip.LibI. i$i cuu{a,a Scaligero noniniuria reprehenditur, dum inquit. Pojfunt guidem Lupi mttiores fieri j fed nunguam lupinamformam , & totalem Feritatem exuent , cjnemadmodnm , &planu nouo cultu mirefcunt . Deniquenarrant,qui res Africanas monumentis mandarunt, Aqui- lammarem cum Lupacongrcdi, qua» poftmodum,dilrupto ventre, Draconemeffundit. Qui roftro, & ali$ fpeciem auis,pede Lupum,&cauda ferpentem repratfentat. Ver um, ad mentem Sealigeri 3 credere illisin locis tale monflrum generari vamtas generationis fidem detrahit. euercit . 202 . C A P I E N D I R A T I O. Vltas.Luparij tehcnas excogitarunt, & dec/pulas fabrefecerunt, vtLupos . irretire poffent. Petrus Crefcentienlfs parat foueas ,in qudrum medio, I cum Anfere, vel agno viuo alIiga.to,perticam erigit,deincfefollas tegit |j crate non ita valida, vt Lupum fuftinete podit. Bargeus de boe altu lo- J quitur hunc in mo d mn. T um medi a extantem fouea defigere palum , Confueuerunt , durifef agnurn v me ire capisiri s . Aiij,ad capiendos Luposretja tendunt,fed inbdiatores illied debent Lupos nexibus in- tricatos verutis , aut iaculis pcrfoderc; aiioquin, Iaceratis retibus, diffugerent. Rheti, ex Gefnero,in montibus tali decipuja Lupos fallijnfiftilicet trabibus interfe contextis cfcamLuniannečtunt, quam Lupus leuiter actjngens.obruitur. I n cola? re.gionum fepte- trionalium, ex Olao Magne, acutas falces alicuicadaueri alligant, & in niuibus collo- cant, vt nočtu Lupiaduenientes,pedibus ampuratis,po2nas Iuant. Nonnulli vneum fer- reumin bolo carnisoccultatum exarborefufpendunt, vtLupicarnis bolum deglutien- tes ab batno detineantur. Huius meminit Bargeus dum ca.nit. A ut alta , e quercu fu fpendunt nn fcera , vneos , Includunt , quos ajfiliens F er a deuorat hamos r Diophanes Icnbit blemmos pifces marinos ab aliquibus Lupos dičtos inmotibus,igne excitato, torrendos eflfe,pariterque carnes agninas, cum pra?dičtorum pifcium cruore imbuendas, nam Lupi ad nidorem accurrcntes, guftatis carnibusj, foporantur, & fopo- ratos venator facileinterimet. Gefncrus proponit felem, detračta pelle, exenteratum in furno aflum, & melleperunčtum, qui adhuc calidus, per fyluofa loca a Lupiš freque- tatapertrabendus eft, nam Lupos odorc allečtatos comes venationis fagittis, aut bom- foardaferiet. Noftra cetate, nonnulli ruftici,tcrraniue cooperta, ventriculura hcedinum d Luporum cauea, vfque ad propriam habitationem pertralumt,ibique arbori vidno fu- fpenduntduplici funiculo, epi us partem longiorem perfeneftram domus traJicntestjn- tinnabulo alligant, nam nočtu,leuiter a Lupiš contačto ventriculo,datoquetinrinnabuli figno excubitores e fepc.fha minon bombarda Feram interimunt. Inluper venatores, aliorumanimantium ope,Lupos aliquando coerccnt, quoniam Lupi iuniores, vilis vena- toribus,fugiunt, & tunccanibusleporarijsfitcile apprehenduntur. yerum, adcapiei> H dos grandjores Lupos,canes non nili hominumop funt idonci; & hi, ex Petro Crefce- cienfi, au daccs, & fortiffimi elfe debent. Alij foetum ex Lupo communi,& c a ne procurantj nam animal, quod generatur, Lupiš valdeinimieuefle perhibetur. Magnus CamTartarorum, ex Paulo Veneto,alit aquilas cicures tantal ajudaci^ , vt magno im- petu iu Lupos infiliant, iHoFque tandiii vexant, doneč a venatoribus dne labore, pc- riculo capi poffint. Poftremo nonnulli Lupos venenant. Vnde Bargeus de boe agens a tfenici citrini, dn.gulorum felquiunciaip, amygdaIai Lun dulcium vncias tres, tncllis qpantum fufficit, & parat globulos magnitudinenucis auel- lanar larido inungendos. Blopdus narrat fe vidilfernlricos deferentes per Vrbem Ro- mampelies Luporum venales, q\ios diebantfe puljucre herbar, cardui varij nuneupat^ ^ o ir .1 occi- lib.lo,c.^^. lib. i.cyne~ get. retibus ca - piuntur . Hb.iS.de gent.fept. cap. 1 6. lib. i. cync-. gct. fuomndo lupi fopor at?, capiantur. T empore niuis quo- modocapid- tur . //Aio.r.33, lib. I. Cync~ get. lib. 15.mag. na t.c. necnonapocynifolia, ex Diofcoridc, Lupiš effe lsethalia pradicatur. In col te tandem rcgioiuim fegidjorum, cx Gefnero, nmimam curam habent, vt Lupo- rum ca tul o s in ter i man t, nanvprohibendo, ne coalcicant, Luporum genus perderc co~ nantur. jEGRITVDINES, ET MEDELŽ. Tn lib.de ven. lup- Ub-.l.CtiJ?. trači. 2y ni- liki Je art - IdciL Hiles in veriibusiambicis notauitLupum nullo vexari morbo, nifi her- bam IycoČtonUm di&amcomederit, ilJa enim gufata, iliico mterir, pro- ptereainquit. GvrufKei Js yof>ya>^pyu^i cvf/faanc, vo H er ha c omeči a nominant quam LycoČlonon. Vmimtamen,ad mentem Ariftotelis,tres funt affečliones,quibtis Lupiquandoque cru- ciaiimr,velutirabies, podagra, & cynanche, Sc tune medicina? gratia,au&ore Mizaldo, borbam frumemi, Sc rapiftrutn edunt. His accedunt vulnera-, qua» a venacorihus, vel a motfibus čarnim fiigientes reportant.VndeloannesCliimorganus fatetur fe obferuaf- fc LuposTaucios in luto voIutari,atque hoc pnefidio fanguinem a vuineribus implaca- bilitcr dimanantem fupprimi. Vufnera vero exmorfu,& vnguibus Lupi bominibus in- flida,cx Aibcrto,pericuiofa funt, fed animaduertendum eft, ha?c ab Ariftotele de Leo¬ ne, & non de Lupo fcnptafuiffe. Auicennas aducrftis Luporum morfum calamenthi decočlionem propinat& pauIo inferius, gentiante drachmas duas in vino contra mor¬ fum canis,& Lupirabidi prasferibit* ANTIPATHIA, ET SYMPATHIA. c hi. 1 1. IJ'lerogl. lib. i8.de ge m f plet. cap. 2. hb. ■J.phjt . cap .21. Vitom fereanimal generauit natura, quodmaiores ctim cceteris animantL bus, & etiaminanimatis gerat inimicitias, quam Ltipus. Inprimis bbmi- 'nibuspertinacem fc exhibetinirniciim , nori folum, quia < hominesprius eonfpičams raucedintGfficiat, veriim etiam,quia canit Ouidius. O dim us dccipHrem, quia viuit femper in ar mi s , Et pauldum folitos in pecus ir e Lupos . • Prteterea tanta diilenfio eft inter Lupos, & oues, vt apni nuper nati, & alieuius animalis effigiemextra cauiam nondtmiconfpicati,fecundum PhyfioIogos , audito repente Lti- porumvlulatu, exanimentur, &, Porta audlore, pellis agni fupeipdfira lupina?,ftatim depiletur, & abfumatur, &,ex Mizaldo,Lupi ftercus inouili occultatnm quiefcei e pecii- des prohibeati, niii auferatur. imd, ex Pythagora, fides ex iriteftmisotnum, čumiidibus ex inteftinis Luporum permixta’ obdrepentes omneni citharte con cen tum intcrtiirbant; D quareFaciutaoptimadecaufacanebat. ' 1 — . ib... ) C/ir pecudes cjtifum nullo cuslode fcqititntur ? jbslulatinfanddbtrmrs inimickliparh . ■ •••i. mi-n- '•-.r.nh Non ab re,has beftias fi bi inuicem natura oppofuiiTe videtur,quoniam ferum, & mkčli¬ hi inmcem aduerfantur; ideb refponfum Apollonis ad feury dhenem, & ProcJem , ex A E lian o, de Fera, animal miti/fimum ferente, agnum a Lupo latiim fignificabat. Am- plius Equi, Sc Lup odiocapitali inter fe diffident, ita vt,ex P L r i o, v c d %i aLupi calcata torporem cquis afferant.Neque-illac,vbiintcftmdLiipierunt fcpulta,equitran/ibunt, ctiamfi fufte , & cakaribusabigantur. Irifuper OlSiif Magnus Lupi, Onagri,(Sc Alcis maximam d i ffe n (ion cm e x p o n it," nam ftatim, atcjtie huiufmodi animalia fe fe e dam' emi« Tifus confpicantur,iiIicb ad praeliandufm fe accinuunt.Tandem Luplis aniniuin adeo bo- ftilera erga c te cera animalia gerit 3 vtoculus Lupi, vel caudaab hominibus gekata/rofe- rente jj DeQuadrup.Digit-Viuip.LibX 153 4 rente Porta, omnes belJuas fuget; Solus Ericius,ex EfcuIapio,a lupo timetur,quemad- . dum,&Scilla ,?quiafimulac a Lupo contangiturrepente contraftimr, Hinc Vulpesex tn eo ? mi ~ Zoroafte 3 adfuaIatibuIa,ob I.uporummetum,ScilIas deferunt.Multaquoque funtina- as ' nimata,quse acerbiffimum in lupiš odium excit ant, vt Japidcs , cjeorum j d umfummo pcrepethorrefcunt, cum,vtinquiunt PhyfioIog’, inparte a faxisicta vermes nafcan- tur j quoarca multi nodu per fyluas iter facientes,folo Japidum concuftu,impemm lu- porum euaferunt, 1 gnis etiam,veluti, &leoni, lupo tft admodummuifus, nam iunus ■ex iilice emicantibus fcintillis iti terretur, vt etiam famelicus acccderenon audeat,fed, ^ cauda fub verenda reduda, aufugiat. Dcnique cantus, & Tonus lupiš vehementer cft J 2 ’ 2 C4r ‘ infenfus; Propterca Horatius cantandoin fyjuis lupos fugauit, vtipfe fic teftatur. JSlamp me'fylua Lupus in f abiria, Dum rncam^ c ant o Ulag e n& vitra, T erminum c ur is v a gor exgeditus , fugit inermem , p Pythocarim tibicinem, cum tibiamagna contentione incitatus numerus caneretjLupo- rum,impetum reprefiife refert Aelianus,& noftramemoria,Gefnerus nouit virum qu6- ^omedo Ut dam, qui cum perfequentem Lupum lapidando ni bil proficeret,fono tympani,quod ge- p f agentur. ftabat, ipfum peiterrefadum fu^auit. Viciftim, tympanumex corio lupi pulfatum non folum animantiafugat, Ted etiam inanimata vtcuncjue fonora,, referente Oppiano,filet. Poftremo, fi ad fympathiam nofmet conuertamus, tradit Plutarchus, Nigidij opinione, lupum pico amiejtia non vulgari efte deuinctum,ideo vbi lupus, ibi etiam picus vifitur. lmo fingulari quadampra?rogatiuaLupus Pfitacum atnore profequitur>hac dere Op- pianus Pfitacum,& lupum fimul pafci teftificatur, PHYSIOGNOMONICA. Culos fplendentes, & ignem eiaculantes habent Lupi; propterea homines huiufinodioculis praedici, atteftante Porta, furtis funt dediti. & fecundu Adamantium, talesoculiftupiditatemdefignant.Ampliiishominesma- Ub.š< de gnos habentes ocu!os,micantes,iraeundis fimiles,& tadem patulos, qua- Uum.phy~ ics in Lupiš apparent, omnium pefiimi crudeliifimi, & rapaciifimi exiftunt. fi°g' c ' 2 ' jl a - x. Idein Porta ab edacitate lupinam naturam arguit. Lupi enim funt voraces, & Fer* infa- tiabiles, vorant potius, quam comedunt,& edentes neminem antant; quarc iure optimo homines edacesad lupos reduxit.tirataroIa vero breuibus mul ta perftrinsens, ferintu rehquit, homines naribus obunbs deorfum detradis, fupcrolijs coniundA, hispidis Ag^.20. oculis paruis, fubcauis , capite rotundo , hirfuro naturam lupinam reprtefentare funt e- nim Impij, callidi, &fanguine tanquam Lupi delečfantur , lih • de hum . phy~ in lib.phy - fiog.c.io. E P 1 T H E T A. H Varij s I upi proprictatibus , Auflores funt. Nam Lamu ob crudchtatem, & ; indomi ! lmmitem, martium, durum, trucem, atrocem, aiperu11, ’ tum, ferum, inhumanum, infeftum, ferocientem, nnp' ’ g ’ fan g uinolenmm ) rab.ofum 5 iab 1 dL,m,fpum.gerum,F * P q uam ob caufam Gr® c ' s tuoquc trimis,nocuus, 2*ooc> perniciofus, epithet. J a p 0 /vocc^disauidus,^« a r W7ro ' ? cruentumafpedum habens, ^ h ’ bens vncni e S / p _ grac ' obdentium acutiem fi U e zp*Ttp*vw val ^ ldo n0 mmat U r, & ~ * nminfolutaoratione a p*- ttJCT „ c rap tor,velap*-ttg, vora^cogn mm , oc hl nomen proprie ob)iqua agirans confilia exponamrj attamen ^Nontaqu 7 afi vafc,, & l r L„ s T a . Tatini lupum voracem, ieiunum, auidum , cupidum, tameicentem, c niuorum, & ,nfatiabilcm d«erunt Gracis pariter vorax, *J.Ao>w«(bteDtn* ^ in AnnaL E c el, lib.Af AHneid. Bex Archa- dia. lib.% •me-’ tam. in p bode is. Uh. 12-Byp- no. lib.9. in Attieis. lib.Of. iti lih. II. 154 Vljfiis Aldrouandi camim ventreni, ^opa^occrudiiiorus-, lanAo^oVos, ouesinterimens, & tandem ac fcorti nomen fuit. Demum Lycoris amica Galij poette, quam fieto hoc nomine Virgihus nuneupauit , cum prius c Cythereis diceretur. PpRrcmb quidam Populi,aučlore Seruio,a Lupiš Hirpini de- nominati fuctunt; nam, cum m Sorade Hirpinorum monte,Plutom faerificaretur, Lupi venientes exta rapuerunt; vnde orta eft peftilcntia, de quo ab Oraculo refponfum fuit peftern v H De Quadrup Digit.Viuip.Lib.T. 15 5 peftem fecfaripoftb, dummodo k popu! i , Luporummore ,rapto viuerent, Qupfauo -Hirpini fueruntappeliati; cum Sabmorumlingua Lupus Hirpus dicatui .Lupanj,apa - curndem S eruium,Luporum venacores nominantnr, & Aejt&ToAc lupipedes erant robu- ftiferui,vel Tvranncfrum fatellites,itatumcupan, vel qu:a pcdeslupinis pelhbus te- dos haberent, vel quia,vt notatSuidas, luporum f mulacrain clvpeis geftarent. De cceteris animaIibus,modd habendus eft Termo, nam Xvzaim , vel Avm parua lupa,apud h t pulaqu& Latinos,Lupula dictur, & per hoc nomen,meretricula quandoque expon itur .4 uzuStvj Lupi-catulus,apud Theocntum. Lycifcus, audore Plinio,eft canis ex con greli u lupi, & canisnacus; alioqui Lycitus luit vnus ex canibus Acteonis, vt narrat Podex. ^ycoito- mos os,lupi habens explicatur, fed ita vocatur qua?dam pifcis fpecies ab Iratu oris, vt in hiftonapifciumdeclaramm fuit. Nicandervefpas ,& apcs,excadaueribus equoium, & ^ 2> Taurorum putridis ortas Lycofpades appellat, vel ob colorem, ve! o b i m p u d c nt i a, 1 u- ^ ^ f jer ' la ^ pisftmiles, Ecjute Lupifera? fuerunt velocitatemagis, quam pu'chntuduic iniignes, ^ idco lic appellatx,quia!upi notam in clunibus gererent. Hoc inde ortii elpnam quidam ad vadimonia prteftanda Temper paratus,in venatores irretitumlupumtenentes incidit, ^ on j' or ' ls rogatus,ioco,velletnepro lupovadem Te conftituere,illataqueabeo dam n a perfolue- culu fdam re,ilIepetentiumvotis annuens fideiuffit.Lupusautememiftus,copiofumequarum ar- mcntumnullo cauteriofignatum,ad fideicuftoris ftabulum adduxit,qui, recepta grada, equabus lupi notam inulfit. Tandem confulto omittentes Lycaonem, ex Solino Iupum iubatum, Hyenam Feram lupinam, Lycopanthcrem animal, cx Par do, & lupo mixtum, & Thoum, ex luporum genere,fccundum Plinium,ad plantas a lupiš denominatas acce- demus; Inter has,pnmo loco,recenfetur lupinus, quafi paruus lupus, quiaincampis,ob jj er i £ amarorcm,ab animalibus tutus crcfcit, licut lupus in Tyluis a esetens animantibus fccu- denomi- ram vitam degit. Lupulus vero, vel lupus faličtarius planta eft alienas fcandens , ita a Latinis nuneupata, quia inftar lupi alimentum planta?, cui adhxret, depafcatur. Hcrba ' lupa, ad mentem Matthioli, Orobanche vocatur, quoniam , more lupi, vicinarumplan- rarum humiditatemdepopuletur; Auricula lupi,apud Ca?falpinum,illa eft planta,quam, •in capiteantecedenti,auriculam vrfiappellauimus. Caudam lupinam Galenus ad ftru- i n ny %( q € mas dilToluendas commendabat, fed, quam plantamintclligeret, non exponebat.Por- D y»am. •ta vero a molli pilorum lanugine,ex antiquis herbarymnomenclatir is,V eibalcum,cau ^ phyt. dam lupinam cognominauit.Lycopodiu, feu pes lupi apudHerbaiios vocatur ii la mu- cayf ^ - Tei fpecies, quam,in fuperiori capite,tnufcutn vrftnum nominauimus,& Ruelhus Lyco- podium, Teu param lupinam Gallorumeftc il'am plantam opinatur, quam manum San¬ da? Maria?, vel Cardiacam nunejupant, an hamfit Branca lupina ,quamin vngucntoad Epilepfiam Galenus prafcripfit non rede conftat. Lycoperficum 'ierbam,quafi vafta-. in lih. de tionemlupoiummemorat Galenus, quamnonnulli Botanici Othonnam Diofcoridis, dynam. vel oariophyllum indieum Matthioli efte alDuerant. Vua lupinaapud Tragum eft her- baParis Matthioli, vel lb!anumqua trifblium Bauhini,fed.apud Arahcs Soianumeft, nonftaph Tagria, vt multiperpcramexifti.mant . Ommaemrn Solanorum genera vuas producunt. Cordus Lycoftaphylum foeminam,quafi vuam.lupinam lamoucum aquatica Matthioli vocat, & Lveoftaphvlum mafculam fambucum aquaticampoIyanthon, quam Ital* fambucum rofeam nominant . Faba: lupina? radices m vino lotas proftiumis diif- pandis Galenus prafcripfit ,& Arnolduspro necandis lupiš Marcilhum,ieufabamdu- in i ib de ' pinam proponit. Gefnerus hanc efte Apocynum Diofcondis arbitrarni >■ tum quia iiii- Dynam ^ quas ad inftar faba- producat, tum. quia foha cum adipe codalupos mtenrn.at, Lyco- čtonum qua?dam fpedeseft Aconiti, quam Latini ab mternecione luporum,lupanam nuneupant. Alioquin Lycodonos herba quxdam eft nafcens propc Ni quam lupus calcans conuulfus moritur; cuareAEgvyptij in terras fuas huiufmodi heroam importari prohibent, quoniam ki pum tanauam numen quoddamvencrantur.Lyeop(is quaii fades. t r lupi,hcrba eft Anchufe.non abfimilis 5 Quocirca Galenus, non imuna, hanc ad genus Anchufarum retulit; licet Fuchftus Gardiacam,& Lacuna ( ynop!oinim vulgare efte iu- dicauerit. Chanta?lycon,innomendatunsantiquis apud Diofcoridem,\ erbenam lupi¬ nam, & Lvcanthenuim fmilacem afperam, Capparim cor lupinum,felamummaius Ly- colcitalium , quafifoftem lupi indigitant, Arnoldus fcribit Arbutum m Hftpania fieum lupi nominari & Gefnerus,in Germama,Dipfacum e carduorum genere lulnien lupinu. «fttlamverd Tichymalorum fpecies laclupinumdiciatteftatur. Ad finem, ’ qutedaiix Vlyfsis Aldrouandi in lih. de Jšynam, fungifpe- eies. inthef. verne d* inlib.de tur. hum. e or p.mor. cap.9. in fuahišl. lib.$.cdp.z. in Tol)' hiff.ca.. 2 j. lih. i S Je gente f'epi. Vrhe s d" d' ha locaalu po denomi- nata. hb.2. lib .5. Hoda por. fpntag.i. in thef. Leograph. Ub. 2. var. hiši. J 56 qua?dam perniciofa Ringifpecies in ficcioribus pratis,ciedus fy!uis, čfrcafinem autuni A nafcitur, quam vu’ gus Herbariorum crepitum hipi vocitat, Galeno autem vefica lupi di citur, quam in ha?morrhoidum affečtionibusfummopereex~ollit. Expofitis herbis , ad morbos a lupiš denominatos defcendemus, inter nos Theodoricus connumeratkipiani palpebrarum nodum,feu melkceridem,qu£e folliculi extraftione curatur. Glanduise lu¬ pina; iuxta fententiam Euonymi funt papulae čutim c x a fp er a n t c s, q u x ieiuni faliiur co- tački auferuntur. Veruminter alios aftcčtus d lupiš nomcn fortientes maximns eftille, qui Lycanthropia, vel lupina infania diciturfymptoma in generenoxa; fundionti prin- cipum, & pratfertim imaginationis, & cognitionis deprauara: ; memoria enim fortaffe non hvdittir, vt in quodam patiente obfcruauit Akimarus.Laborantes igitur hoc mor- bofefeinluposconuerfosefteimaginantur, nočtu vagantur, & alia luporum opera exercent, quibus vulgares indučtieos lupos fa-itos eife exiftimant, quia non eft abfur- dum in hominibus aIiquo aeris vitio, vel prauitate v id us, te tros, & m e la n ch ol i cos h u- morcs ftatrs quibufdam temporibus aggregari, & i js efferucfcentibus, huiufmodifym- B ptoma generari.Hinc, mul ti opinantur huncfiiiife morbu, quo Nabuchdonofor Rexfe- ptem annos vexatus fuit. Ad Rem Brabantinus tradit virum quemdam prudentem ed perdudum eftc,vt fe rapacemlupum putaret,&tandem Dei grada ad mentem r edijfle. Viernsrecitathifioriamagricola 3 Patauini, quianno 1541. fe lupum effe fibi pcrfua- dens multos in agris trucidauit, tandem a rufticis magnacum difficuftate captus, fe ve¬ ram efte lupumconfidenter alfeuerauit, & difcrimenfolum in pelle pilišinuerfaconfi- ftere. Ruftici credulihominem excoriare incipiunr, interim, fama in vrbem delata, P na¬ to r Patauinus ad Nofocomium perduci ittifit, vbipaulo poft deceifit. Neuri populi, ex Solinojceftatis temporibus, vel, vtalij legunt,ftatis temporibus, in lupos conuertuntur, & tranfačto certo tempore ad priftinam formam reuertuntur. Arcades quoque tranfna- tcs quamdampaludom inlupos conuertebantur, & po ft odo annos priftinam formam induebant.Huins gencrisnon fuitilla in lupum transformatio,quam recitat Olaus Ma- gnus. lila enim non vimorbi, fed maleficij per ceruifta? poculum ficbat; ibique muka affert exempla, nempevnius ,qui in iyluis induens lupi formam, irruenfque in ouium gregem vnam rapuit pro coe na alfa n dam, &altcnus feruiin figuramlupi tranfmutati, cui fugientfacambus oculus fuit erutus, Quocirca Dux Ruffiae hrnc veneficio parum fi- C dei adhibens, quemdam in hoc expertum, vinculifque claufum coegit, vt in lupum fe transformaret, quo vifo, Dux,accenfo magno flammarum globo,comburi mandauit; ta- Jia enim flagitia diuinis,& humanis legibus feueriffimepuniuntur. Ca?terumquid dice- mus dc Regionibus ,vrbibus,& alijs Iocis,qua? a lupo dcnominantur? OmiiTa Igitur Ly- caoniarcgione fecundum VarinumaLycaone dida,& Lycia d R~ge Lycojmultte nobis fefe oflferunt ciuitates, vt Lycopolis Vrbs ab AEgyptijs a?dificatain monumentum luporum, qui AEthiopes agrum AEgvptiorum infeftantes a limitibus expulerunt, vt Diodorus Siculus narrat.Arcis cuiufdamhuius nominis memiriit Reufnerus du cecinit. j Mane nouo petimus vici nam Principis arcem , Cuius hahetnomen fyllaha prima Lupi. LycopoIitana ciuitas eft Thebaidos, qmv- ex Macrobio, pari religione Apollinem,&hi- pumcolit. Lycorca Vrbsolim condita in Parnaffi fummitate,tefte Gyraldo,ad perpe- tuameorummemoriam,qui vlulatibus luporum in Deucalionis alluuioneferuati fuerur. £> Lycapfus Vrbis nomen fecundum Hefychium,& Varinum,aliter dicitur Lycaftus a Ste¬ ptano ob luporum multitudinem. Alioquin apud Plinium Lycaftus eft Cappadocia? ci¬ uitas. Lupari Oretanorumin Hifpania Vrbs diciturab Ortclio. Lycofura, quaficauda lupi ciuitas Arcadiai antiquiifimanonlongea Lyceomonte, ex Lonicero. Auzoa Vrbs Arcadise, ait Stcphanus ex Paufanina,vbi habet .In Menah montis exeremispartibusfign, p Vmbo auteinlupatarius ex cere, vel aurichalco fabrefadOs, eft il lato tul a,quce ornamč- ti gratia froenis e q u o rum a nn ed itur. I.li p i n um fu i i fe genus ponderis narratSalmafius in Solinum, dum in pult. Lupinam duo x«pcmcc , telesi duo gr a n a (iliqu& arboris pendere. Granti širnem hnius Jiltq us-par tern ferupu lipe ndehat. Procter'ha 1 c,Iudi, vel faera qucedam olirn apud Romanos celebrata, deinde per Gelalium Pontincem Maximum interdi- dD Iupercalia vocabanturalupis, quia, vt notat Goropius , per ha?c,omne mali genus, „ quod ouibtis, &paftoribus pcr lupos accidere poifet,abigere credebant, vel, vt alij pu- rant,inftituta in monumentumlupa?,qua?infantibus expofitis vbera prtebuit. Qiyare Io- , _ cuspin quo id contigit. Lupcrcal ab Ouidio didus efte perhibetur, quando de Im lupa Ubi2 'J d!t ' loquens fic canit. ' lila hconomen fecit, locus ipfe. Lupereal . Poftremo 'loco recenfetur lupraa pelMs,qua> Awsf», vel aW/ N , k*\ Am &ponzmr.Furfurem cognofcitjvt lupus lup um. Prolatumeft prouerbiumab A- riftotele in ilIos,qui eodem vitio taxanrur. Lupa non parit agno .Q uoniam vt plurimumex malo genitore non probi filij gignantur. Ouem lupo committere . Vi us eh hoc prouerbio Terentius,quod promulgandum eft,quoties pupibusmalo tutori,vel aIiquod graue ne- gocium,malefidocuftodicommittitur,iuxtaillud Ouidij. Plenum montano credis ouile lupo. Idcirco ad rem,Cicero coera Marcum Antonium declamabat.0 pr$clarum cuftode oniu y vt aiunt y lupum y cuHofne Vrbis y andirtptor,& vexator ejfet Antonius. Refertur aliud a Ze- nodoto in hominemimprobumadextremumvita? diferimen, eum omnium applaufu dedudlum «’/? 7riya: b in laprnos lupus . Vulgatumeftaliudadagium; Alelupo - rum catulos. T n honines, qui fibimet perniciem Rruunt, nec non in eos, qui larduntur ab illis,de quibus bene funt meriti, JUK^aillud. Pafce canes^efuite lanientcatulofque luporum. In hoc genere leg tur apud Grrecos puleherrimum epigrammaadefpoton de agnalupi ^ catulum lačtante, quod latino fermone, lic exprimitur. Agna lut>ump^oprijs nutrire coaclapapillis y T?j , Hoc me pa Boris nubila c ur a iubet. j " ry ' Sstuiet ille meo rurfum in me'fanguinefortis > *' ' Rufticitas nullo fleffitur obfecjuio . Hmc collfgendum eftnon iniuria prolatum fiiiffe aliud adagium. Lupuspilummttat non mentem. Quod homini maligno accomodari poteft, cin fenočtacanitiem aflfert,fed ab eo mahtiamnonaufert. Abhelluationealiaoriunturadagia, quoniam homines immode- rata? voracitatis,fupi vocari folet,vndc vulgo hocvlurpatur. upu s nunejua adiuit medte u. De helluonibus, qui cum voraces lint, illis tajne nihil noceat. Lupu r non c ur at numerumi Hocpromulgatumfuit de homine imnudenter edace,vcl furace 3 & fapit illud Vergilij, D Hic tantum Borea curamus frigora , cjuantum . Autnumeruml»pus y auttorrentiafluminaripat. * Apud Sulda legitur aliud prouerbium, quod apud nos adhuc eft in vfu A v'y.oe Lm pus hiauit.ln eu,qui re deliderata fruftratur.Noftta #tatepatfim proferturhoc adagium. Fameslupud fylua euturbat. De homine,qui duiitijs confumptis animii ad aliquo.d ftud/u a d i u g i r. Lupa s non comedit lupu. Quauis hocadagiu quoadiliterariufens3 verhate c are ar, vt fuperius explicauimus 0 verutame hodieab omnibuspromulgatur m eu,qui fociu.eiuf de prof flionis ctJamaleoperante non vituperar.^ lupo agnuerriperepoBulant.Vronun- ciatur deillis,qui aliquid incafsu-operantur.Huic afHne elt illud.i-Ar ore /^/.Eifertur hoc quando aliquid,preter fpe,recuperatur,quod prorfus perijiTe vidcbatur.Podremo a vo ce,&ab alijslupi proprietatibus n6nullaprouerbiadimanat,que breuiter fubnecfcemus. Primu ftillud vulgatu. Qui culupo verfaturdiTcitvlulare Enunciaturq; de viroprobo, quado frequeti cofuetudine hommis improbi vtitur.Subfequitur aliu d.Luporuvlulatui no facile credendis.Prolatu in i'los,q ! u pollicitationibus quibufcunq; credunt, quoniam lupus a!iquando capta prieda 3 aliquado fame ftimulatus vlulat. Lupitllum vider e priores. Hoc DeQuadrup.Digit.Viuip.Lib I. 159 ' Mac proucrbium publicari poteftin raucu,velin eum,qui fubitoobu ntefcit,vthabetur iniilaegloga VirgiJij cuitituluseft MAERIS. Theocritusquoquoad rem fcripfit. Edrre nonpater it 'vocem-, Lupu r e EJibivtfus. De vero lupo Audlor nonloquebatur, fed derlualj confpedo , cui nomen eradupus , Hinc oriri viderur aliud prouerbmtn Lupus in fa^da . Quando torte fortuna ni medio fermone interuenit is, cuius mentio fiebat, iuxta illud, lam j aderant ipfi nondurn fermone peraeto. H is accedunt alia prouerbia, vt Lupm circa puteum falt at T raditurquc deillo,qui in ae~ re pifcarur, qu'a Iupus, nec fitiens, epureo biberc, n^enrsedainputeumdelapfapotiri poteft. Afronte precipitium , a tergo Lupi. Hoctoties pronunciamr , quoties in anguftijs verfamur; quade caufa Horatius quidfimi]efcnbebat, hac vrvet Lupushaeangitcanis . Huic vai.de ranile videtur illud. Aunbus Lupum tenere . diciru r que de re ambigua. vt ex- tat apud Terentium de Anriphono adolefcente, qui, nec vxorem, quam deperibat.tx- pellere, neq. iIlam,ob patris violentiam,retinerepoterat; Priusouem Luput ducet vxore . P Enunciatur hoc proucrbium dereimpoflibili,cui non eftahfimile illud. Priusmordent rana. Propterea Horatius ad rem canebar. Sedprtu . Apnit (iungentur c apr,e lnpis.W\x\c af- r fine proucrbium habetur apud Sudan. A J*«? «stoV & afinorum oriantur pili, & :n dca ri- cibus hominum nequaquam. Qmerir cur m cicamdbus equorum, 8c afi¬ norum, oui demorfifirhiftt'a lupiš pili non rmafcamur. R"(pond~tad uvmtem Pmtarchi, quando fdtatur rationem, propterqua;n carnes ani- malium a kipiš meukkonrm fuauiores euadant, ide o inquitid fieri, quon ; am fauces, Sc deates 1 uporum ardentiffinv funt kant carnes ah illista#« quafi coda; teperiores eua¬ dant. ExaTcrto Plutarchi,radonom huius problemaris codigit Scptalms,nempefi lupi habent fauccs, quafi accenfas,&carnes quas tangLintfbreinurant;qir.madm9dum igk tur in carnibus brutorum ambuftis pili non renafeuntur pari_ratione,in cicltridbus adu po inflidis pili non regen^rantur. Serundo quxritur, cur bomines in confpedu lupo- rumillicoraucefcant.Aliqui eruditi refpondent,ida timore oriri, nam cutis meaubus obftrudis pra? formidine vapores < x alantes retroceeunt, & ad pečtus fluentes rauce- dinem?enerant. Alij fuerunthuius opin;onis, idcontmgere a vaporeferevenefico, a Eiucibks, & oculis luporum dimarante, idcirco, hic aeri p-r partem pofl nartem communicatus raucediuem in hominibus procreat. Qna?ritur tandem cur lupi ad in dar hominum quodammodo canefcant, vel faltemcolorem, quem vulgus vocar gnfum adi- pifcantur. Rerpondent nonnulli rerum naturalium non tenliiter periti in hominibus a defeducaloris natiui canitiem prouenire, fed in lupiš prajdi&um colorem ob, voracK tatem generari« fc7 TO. ’ pr obl. 28 . Hb.2. pr obl. fjuif.9' c H. I E R o G L Y P H 1 C A. Vm 1«P US nočtiuagum fit animal, & lapidis alicuius ftrepitu terreri foleat, Aegyp r d p a cerdotes,ex Pierio,ahque vanis terriculamenns confternatu, effigie lupi,& Eixi,dcnotabant.Panter oftenfuri homjnem,qui per hofces HLi \.Hic~ tranfiens illoeTus euafifi e t, lupum extrema cauda glabrum pinigere con- rogi. fueuerunt , quoniamlupus a venatoribusagitatus vilium amatonun^ O i extre- Microgly - fbtc. mulie ris abortien, tis. Hierogly* pbicum me* retricis im* probitatis. 160 Vlv/sis Aldrouandi CKtrema? cauda? inh*rentc abijcit,ne human se volun tar; fatisfaciat; vel lupu,cauda fub A vteru reduda,pingebat,cu,in declinadis pcriculis,lupo s uma in fit calliditas.Deinde ,ex eodem Auctorej/ignificarurihominem ex infortumjs pottntioremfadum, equum ge- rentem clunes a.lupo demorfas effigiare folcbant, cum equi femel a lupiš demorfi afa- criores reddanrur. Muliercm poftea abortien tem indicare volentes,fimuIacrum lupi ab equa calcibuspetitum exhibebant, cumequa, obantipathiam, a lupiš leuiter tadaab- ortum facera confueuerit. Quoniam autem maxima diilenfio inter lupos, & oues omni¬ bus femper manifefta fuit. Hac de caufa Aegyptij difcordiam, & morc$ valde diffimiles defignaturi,ouem, & lupurn delineabant. Quare Ouidius de maxime diferepantibus fic canebat.iV^ Lupusinter oues. Lupi fimulaerum hianti oreapud Suidam ineptos moreš fignificat, Nam proprie figura lupi hianti ore, & terra mordicus apprehendentis, homi- nem famis impatientem denotat. At, per roftrum lupi,bomo a veneficijs tutus indica- tur; cumnotilfimumfit, ridum lupiianurs affixum maleficia arcere . Ptaetcreacumlu- pumraptorem eife omnibus fit exploratiffimum ; Pierius optima de caufa homines B furaces, & prtedones,per lupi figuram,ortendebat, & prtecipue cum veteres philofo- phi, qui palingenefiamponebant, homines rapinis deditos poftobitunminlupos abire tradiderint. Qupcirca poeta C laudianus praedones ait a Rhadamantho lupiš obijci fo- litos. C je ter um,per lupa? fimulaerum, meretriciamimprobitatem denotari, omnes au- tumant;cumc!arumfit,meretriceslupas, & locaabipfisfrequentatalupanariacoono- minari.Ouamobrcm Mefialina flagitiefummaieftatis Imperatorite dedecus LycifcaTno- mine deledabatur Itaque de hac Iat'yricus poeta fic cecinit. - ——* - tune nudapapillis , C on Biti t auratit nomenmentita lycifca. Tandem,per lupum fculptum, audore Pierio, ea de caufa intelligiturMacedo HercuUs coines 3 qui fubofyride nfilitauitj quoniam is lupi geilamine gauderet. hb. 3 . cmhk emblemata, & Symbola. c ' 1V • I • ’ ' f , Rteciariflimusvir Reufnerus,emblema perelegans Hieronymo Reufnc- nero dedicamt, & pro inferiptione vfus eit illoadagio . H O M O HOMINILVPVS. Cum h^afiicho huius generis. iyncus Kex Scythta f rus, Arcadiap Licaon, '• ' f fudm b e ne mm t n balet fmu> v ter (p Lupi , Tee n a fit hac f cele ris , nam hofpt r, vt ho ffis 'vterf ^ Dum par at hofpitilus damna fit mde Lupus{ ■ Aut bornim De us eft bomo f bonus , aut lup us bercle-, $1 malus] b cjuantum ejt^efe hominem , at d, Deum. Paulus Maccius vir omnigena eruditione clarus , a lup^ voracitate defumpto argu- mento, emblema compofuit, in quoNeuros populos in lupos trans formatos depinxit D in lih. cmbU cum inferiptione. H O M i N E S OB G V LAM IN BELLVAS. Et optimo 44' iure, cumlupus vitij gula?iymbolumeife perhibeatur. Hoc emblema exornauxt jpiiN cherrimohexafticho,cuius conclufioefi: ha?c. s? , Jsellua enim expleri conuenit, haudhomini. ■ n. n ; 1~3 Camerarius fi^uratlupum fydus caniculae exoriens,intentis oculis,afpicientem cum hac inlib.embh inferiptione. TE ORIENTE FVGlf* Quoniam illa lupj fpecies(aureanuncupata) f xAn.$ 1 . i n ortu huiUs conftellatioms ad poeniriota i ultra confuojt, neque inde exit, don& Soliš a:ftus abierit, Additdiftichonhuius generis. fuisferet ardentis fumanttafceptra tyranni . , Ste fugat auratos Syrius tpfe Lupos. . Idem Audor paulo inf crius depin ait lupam pleniš vberibus,& hoc emblema fic infeti* bit. SVA ALIENAQyE NVtIUT. Alludit enim ad Principem,quinonfoIum ci- ues fuos, verum etiam alieiios fouet, & iuuab ideoquefic canit N on De Quadrup. Digiu.Viuip.Lib.I. i*Ji p/on ciues tam um Prmceps , ftd nutrit , fr hostes , AlteriHs feetum ceh ,spa cana Pecs. Paulus Iouius in libro Iralico phrenofchematum militarium fimilem lupam deJineat, il- lamquedecorathacinfcriptione SVA ALIENaQV;E PIGNORA NVTRlT. IdČ embl.jz* Camerarius lupum cnecantem ouem cffi giat, & aoc cn blema inicribitur. F IT SV A- VIOR. Veram Irec , & his fimilia ad hiftonam ou s referenda funt. Amn!ius,perlupi figuram,o!imcuiufcunque noxa? fymbo]um,Antiquipradefcrebant;qu'a vt optimetjo- cet Goropius,ab ouibus fuas diuinas depromebanr. Infuper Appianus lupinam pellcm pads fymbolumolim, apud Hiipanos fuiffe te ltatur. 1 ancem profefTores memoriaj ar- ^ e bell\ tifidofa’ lupum tamquam potamliterat. L. pradicant, vt habetur inilio difiicho, in quo alicui dicitur, vale. j Mitto tihi frotitem Vtneris ventremf Liana y Anteriora Lupi? poit (nor a c apr a. PHR E N O S C H E M AT A. Erciuallus feriptor Italicus meminit ciuufda viri nobililfimi,qui pinxit lu¬ pum cu D id: o Italico E PER TROPPO VEDER RIMAŠ ICIEGO. Alludebatforteadacerrimam-Iuporum vifionem, & ad oculos mantis, quibus homo fpeciratur.Ide Aa&or h2urauit lupum pedem mordicus ap prehendentem cumhoc Dido italico. E PER PENA, E RiCORDO. Ouoniam propnum eft lupi nodu circa om ia vaganti-s pedem obftrepcntcmmordere, cu autč hocanimal fit Marna’e,iure optimo,huiufmodi phrenofchema viro ftrenuo coue nirc debebat,cui in rebus militaribus peragedis,femper cauteincedcndu cfl.Iouius Feri lib lnjig, ptor paritet Italicus exhibet Inligne cuiufdaillurtris,& celeberrimiequitis,qm effiga- milit . bat lupu predaanterioribus pedibus /tangente,& retrofpiciente duoscanes illu peiTe- quentes,qui & ipfi refpiciebabmuhj canes auxiliu latunaduenirenti&Dičlu erat tale. PAVENT OVES TIMENT CANES, INTREPiDVS MANEO. Pnedidus infignis,& clarus eques forte propriam ex tollens. virtiitem hoc phrenofchema in vexillo INSIGNIA GENTILITIA &c Militaria. Vpsefimulacro SenaTufcix ciuitas prolnffgni gentilitio delegata c/I * Reufnems feribens., ad clan/fimtim viru.n Hietonvmum Vuoifium no-- ftralingna lupium denotat huius n o muli 1 mi viri Iniigne gentilitiiufl. figura lupi exorna tiun fuifle, quod his venibus mamfcfiauit* . s Fraus m te c mn r/ulla Ji /, aut v is iv. pr oh a V.ttolfi -*; jpuarotibifauui c ur dedtt ar mA' Lupus $ ■ ,7 Fallor Et f uperat vi fu cmera brata fug * Ste acie rnentispenetrans terramque , pokmpue Opmigena docio i v incts in ar te vira . pra?tcreain lniignige n tii lt i 0 Bathore6rum.de Somlio, tre« lupini dentes confpiciun* tlir;cjuare vir quidam eruditus in hoc Iniigne protufithoc tetrafticJbon« Slpodvenando Feras> btllando vtctt r (J ho ste s y Atque trlump h.ati contuLil or a Lupi. Indc Lupi dentes cehpartum e x ho sle trophaum J Spm jadum geftat clara vetufij Domus. Deniq.inlnfignibus militaribus lupi eifigies olim etFulfit,quoniaPlinius teRatureIiquit, apudveteres Romanos,luporu,eqnorufimiliii figuras yexillaexornafle,quauis hodie in acie portaric£pta fit A^uila Vulteuts huius rei reddens rationc fcripfit, lupi iconem iq~ O $ olim •T. lih. to. c.q, lib.l o» in lih. illu- slrac.Nu- ntis . lih. S. c.$o. in ahkaI. Ecclef. in bitt.fce- lett.c.$a. in voce lu~ pus. tom.6. collocpsj. 16 2 VlyfsisAldrouandi olim a Rotnanis in vexilloIatam fuilTe,quoniam infantes (ciiicct Romulum, & Rcmum A d Lupa nutntos aeternam pofteritatis mcmoriam promaereri opmabantur. N V M I S M A T A. R giuorUm minimum lupi imagine fuiffe infi.gnitum Sophoclis fcholiaftcs teftificatur,quoniam hoc animal^Apollini facrum,quemadmodum Dia¬ na? ccruumeflc credebant. C«teriimin Romanoremmonetis,iconIu- pa' infignemhabuirpra?rogatiuain .Ideo Gabriel Symeon in illuftran- dis Pnfcorum numifmao bus exhibet nummum,in cuius latere oppoftro apparet lupa fecus ficum ruminalem, & fauftulus paftor cum infcriptio- ne. SEX. PO. Ideft fextus Pompeiusjin parreautem inferiori Roma confpicitur.Idem Audor aliam oftenditmonctam,cuius inuerfum JatusRomamfedentem fupra duos cly- B peos repra:fentat$qu£e Ion goe nafta? nititur,qualoco fceptri Antiqui Principes vteban- tur,&fecus pedes cft lupa.Apud Erizu confpicitur numifma aereum mediočrismagnitu- dinis Antonini Heliogabali, cum buiuimodiliteris. ANTONINO. Pars oppofita /li¬ pam cum duobus infanribus Iculptam refert, & liter* circumfcriptce . C O L. A V G. TRO. ALEX. Ideft Colonia, Augufta, Troas, Alcxa n dria . Hccmonetafuit cufa ad perpetuani huius Principis mcmoriam a prtedida Colonia in Phrigia cxiftentc, q u am Imperio Romano fubiedam Plinius promili gauit.Ex eodem Erizo habemus numifma aereum Macrini, cum literis huius generis. IMP. C. M. OP. nempe Imperator Caefar Marciiš Opelius, fcu Seuerus, Macrmus, Pius Auguftus. Pars oppofita monera? pra?fe- fert icohemlupir, cum duobus infantibus, & tali inlcriptione ROM AE F E L. Ideft Roma? fchci. Fuit cufUfti hoc numifma in aliqua ciuitate Romano Imperio fubieda ad perpetuum huius Principis monumcnturii. M I R A C V L A. c Dmirandade lupiš apud Hiftoricos Ieguntur , dum Deus Opt.Max.per has Feras multa peccantium fcelera vindicauit. Anno falutis 6 i7.Baro- nius narrat lupos pc r nodem intempeftam mera fepta cuiufdam monafte- l riprrumpentcs in vmdidam peruerfi dogmatis , cx fratribus ’aliquot morfibus laniafte. Aupuftinus Mannus refert qualiter exercitus Franci- fci Mar is Vrbini Ducis militari peritia dan, ex vanarum gentiumcolluuione con gre- garus per agrum Pičen um irifefta populationepercurrens, cum ab ipfo Duce regi non poftet, Iauretanis thefauris iampridem inftiansmilitesploratores, qui non procul Lan- reto omn a tlita cernentes laetitia geftiebant, cum fubito mul toru m grex luporum ( vt fcrinam honinum rabiem Ferar comprimerent ) e jRiitu proximo erumpit:* Jgi. pique, fadoagmine, iri przecudores impetumfecerunt, & illorum plerofquerrpentino terroreopprelfos mgularuatj ca?terofquefa!utis magis, quam pfced* tnem&re* ift Eigl verterimt, quipoftmodiim nunciarunt aedi laurerana? D e um cuftodem, ac vindieeni adefte, & tantam luporum vitri non e nemore illo fegreflam, fed dtuinitus in pnedones immiftam fuifte. Alberitius quoque de Rofate, ha?c habet. IvpiMideb-antpopulos G alk - rum^ & nullum remedittm inUeniri potuit nip Litanij . A1 i q u an do, De i omnipotentis nutir, lupi Sanftorum cuftodes, & tutores extiterutit. Legimus apud Suriuim, cum Sanchim Edmundtim Anglia; Rcgcm barbari ob Chr fti fidem d e c oi a u e r i n t ,v n d b m ar ty r i) eo» ronam reportauir, capit^f uMnter vepres ab ; ečto 3 repertumfuiife immanem lupum 5 qiij faerum illud caput amplcxus excubias impendenat, ne ab vila Feral^dcretur. ;Exeodč Surio habemus Sandum Odonein Ciuntaccnfem Abbatem,pervaftameremum, ad D. Martini monumentumnodu progredientema vulpibus npn pauds morfibuslaceratuni fuiife, fed illied lupumrapidiflimo curfu adnenicntemillas profligaffe, deinde perreli^ quum iter fe comitcm Sando pribuiffe. Ampliuš ( Maiolo tefte^) cum anno'Oomi- D presby« o H De Ouadrup.DigitiVra^p.Lib I. i 6 $ prarsbytero, poenitus exederunt. Adrem Baronius tradit anno Chridi 1287. B. Ada- mumapud Minores cgregiumFirmij in Pičeno concionatorem& njultkmjiraculisco- Anu *b rufcantem, quandoqueper loca deuiaaberrantemalupO,vedibusRiordiciismpprehen- Eec ^ e [ ds, ad viam redudum fuiffe. Veriim quid dicemus de obfequio, quod lup: Sandis pre- ftiterunt. Narrat Textor, mandato Euftorgij Epifcopi Mcdiolanenfis,iupum, quidno iumenta,qu,basvoluebaturcurrus 3 vorauerat, iugq iefubmiiiffc& currum traxi/fe. in offtc. Nortbertus Archiepifčopus Machdeburgenfis, ex Sitno, cuidam puero petenticanem tom. 2 , ouktfn cuftodem fibi dari, refpondit, cum lupus aducner;t, iu,betQ ci, nodro nohtne, ne quidgregis attingat; fimplex puer mandaro obfequcnsfeciire, degebar ; eontigitintc- tom.%. rim onem adupo rapi, pucr procenti memor pod iupum accurrens clamitabat, vt Domi¬ ni onem dimittertc, fic enim prameperar ipfotunc lupus, admiranda Dei benignitate, ouem illiefamdimifit. Alias cum mi Rus c det quidam frater in a gr um ad cuftodienda animalia, lupus per fpatium to ti us diej, quaficuftos additit, vefperi, dum grex domum dučcbatur, lupus eminiis fedabanur, deinde, grege domum introdudo, claufum o it rum lupus ille quafi in gredi volens puifabar, tune S. Nortbertus d xi p fr atribus, quare ho- fpiti non aperitis ? tune refponfumfuit non hominem , fed lupum effe. Sandus vero percundabatur, quid hoc edet; atcuftos gregis narrauithunclupum tota die,quafi cu- dodem gregi additiife, tune Sandus ei aliquid pabulr dan milit, quia mercedem de im- penfo feruitio requirebar. Itaque lupus, acceptis carnibus oblatiš, datira abijt. Alia die, cum quidamtratres ad cardendalignamfyluam profedi edent, videntefquelupum vorantcmcaprcolum il 1 um fugamnt, &capreo!um domum tuleruntj lupus autemi]'o& > vfque ad odium fedabatur, ibique pro foribus tajiquameanis domedicus morabatur, &fratribus cJanrirantibus, vt 1 upus fugam arriperet, loto tamen non mouebatur. Quq audito, Sandus Nortbertus ah eis fadtabatur,quid namedet, at Fratres c a Life conicij, & veniam petentes, quae gefta erant, plane narrarunt,tunc Sandus rllis praiccpit,vt lu¬ po predam redituerent, quaaccepta, 'nemmem Icedens placide receilit, Demque Ma- iolus recitat, jnon loiige a Nilo in magna ere mo , fyluedrcm lupam anachoreta? cuidam fandidimo femper cgnanti pro foribus tu gurioli addajfe, doneč ca na rus reliquias por- co 0 e l' 7 ' rigeret; lila verolambens ilbusmanus, qtiafi deofculans in fuasredibatlatebras.Adfi¬ nem res admirabiles de pueris a lupo ablatis,& fupraordinem natura parentibus redi- tutis recitabimus. Egnatius feriptis mandauirduos Eiiftachij fibos,ncmpe alterum a lu- po, & alterum dleone, dum pater m c din m tranabat amnem, abreptos fudfe, & Audor addrt jpfos, qui flebiliter fuerant amidi,foeliciier poftedparentibus non fperantibus re- ruar - ln ^- ftiturosfuide. TemporeB. Bernardi, feeundum Siirium , <3c Sando Roberto Abbate Molifmenfiiam rccens de fundo,qua 1 dain mulrercum duobus fibjs ad enis tlimuliun pe- regnnansin fylua pernociare coadaedi quarc A ,acceirio ignc,node intempefta lupus adueniens, &iunioremfibum abripiens aufuinr, muJier id animaduertensprecesad D. Mariam femper Virginem, & S. Robertum fund.rc noncedabat.Quando beUua,fer ; >- cie oblita,innoxio orcjpueruin incolu nemmatri reddidit. In Caftro Veldcnifvt anno- tat Caefarius Heiderbacenlis , M a tro n aq uc u am noi ni n e lutta. cum filiauin proximu librj-Muft. pagumeducandam tra lidilfet, puellam iamtriennemin area ludentem lupus , quibu-f- mirac. c. 4$ dam afpicientibus, collomordicus comprehenfo ad fyluam viemam detulit 4 quem ali- qui clamitantes, incafsirm fecuti, reuerii funt,quorum vnus in.caftrum currens matrr le- CiiS menfam fedenri, fibe infortunium nunciauit, que datim furgens, dlacrymans, Sc da- cellumquodda n D.f- m p;r Virginis , quam ex a ii.mo quotidie venerabaturjintransrie dnu Virgims Saiuatoris Imaginemabdulit , &fufisprecibusinha?cvcrbaprorupit.Do mina, niii fofpitemmihi reddas filiam, hanc Sa'uatoris nodri iconern nonreditua^tunc temporis lupus puellam dimifit, nam plur.es ex illo pago veftigia lup; perfequentes, vt reliquias pucllce ad tumulandum inuenirent,iuxtaquoddamfrutetum,illam deambulan tem, lupique dcntium digmata in gutture impredahabentemvin tantimiracuutedimo-' nitim viderunt.H«,c relata fuerunt Andori ab Herjnano Abbate loči S. Mari^^ui pu e I~ lam vidit> & niatris ore? qua: feripta funt,.audiuit, MY« t 54 Vlyfsis Aldrouandi •h: A •TV’ ; t f , &b, io« lib.Z. er at 4« lib.i. mo* tam. M Y T 11 O L O G I C A. ’ .IB 2 ! (i(. :;p -..HiJu-JsIdo 50 um !nir; ;i din .. Egyptij narrantjfčfte Vulteio , quandb If?s cumTyp'hone- cratprcelia- tura, OfvridcHTi, effigie- lupi,vxori opemlaturum-ab infiEsafcendilTe, idcoque in huius rci niontimentum Aegyptij lupuin vcncrantur . RhaiTu p/inifum quoque R egem viuum, a:unt, ad mferos defcendiffe , & cu Ce- rerc alca Jufi(Ie,itcrumque ad fuperos redij/Te,bocque tempus a defcen- fu adredirum feriamm cfle dicebant;'qUo tempore, vt noratHerodotus , Sacerdores oculis velatis ad Cereris templum, geminislupis diicibus,fc confercbant, quod ab Vr¬ be ftadia viginfi diftabat, & nirfuš a terriploadlocum , a quo difce/ferant, a lupiš redu- -ci. Omittemus, breuitatis ftudiojupum Apollini feeunduiftalicpios fui/Te confecratum, qaatmiis alij Marti dicatum facerent .- Vttde Iulianus fcribebat,curlupus Marti potius, B quam foli confečratur $ Omittemus ctiam Lycaonis Arcadia? Regis fabulam tanquam notiilimam, qui tandem, teli;e Ouidio, in lupum fuit tranfmutatus. APOLOGI ET FABVtTE. AHicfitaš,& verfutia lupi Mythologis fabulandianfam dederunt.Propte- rca Abftemius Afirtum aliquando graui oppreifum morbo finxit, lupum- que perentem abafini pullo de patris valetudine, quiper oftij rimulara refpondcbat patrem melius fe fe habere,qtiamlupus cuneret. Apologus iridieatobfequia hoffium femper fefpeČTaelfe j cuare Grčeči meritd di- cunt Ter t^Opar Sapa, a Jap a hoftium dona non dona, imo x,ctx.iSvpct. : Acfopus Jquoque fcripfitob affiduum bellurn interlupos, & one s- lupo s Iegato mi/To, oiiibus pačem nun* ciaffe, fi fibimet canes traderent, quofačlo, lupi canes dilaniarunt , & oues facilimc ma~ ftarunt. Ideo Apologus exponitur hoedifticho. q T utorem renher-e-fuum t utirim a res e sl , ■ . Nam fi tutorabeff, botfisol [! ;!: an um • . 7 ; S O M N I A. in lih * mjth. in lik* mytb * točo (it. v i; J ‘ lih. I . dein- fQmn.c, 33. E lupiš per forimiurn vifs mul ta Onerocritifabulantur. Itaque non abfur- 1 clk-e/Te exiftrnlamus nonnulla deijs proferre,vreoru nug^ magis,atq;ma- gis innotefcant.Cardanus.qui in boe genereperpetuasagitat nugas,lupu veluti, & Aquilam perfomniumconfpečlumfuremapcrtumfignificare _ pronunciat, vbiFiycenam quoque Feram lupo /imilem mortem denotare affeuerat. Sed qu^so quis hocinter pueriies nupas non collocaret ? cum apud rcrmrj naturakum ferutatores nondum conkec, ^ualeaniraal Cit hyena. Beilonius enim felem " : Zibcti De Quadrup.Digit.Vmip Lib.L "j (J 5 ^ Zibeti hyamam efle arbitratus eft, & Gefnerus Gulonem luam hycenam efTe conftituir. Amplius idem,Au&or, quoniamlupus nobis aduerfatur, ipfumper qufttemobferuatu denotare manifeftum hoftem libere afiruit. O pratclarum fpeculatorem,omniaigitur^a~ himantia nobis infenfa, idem fignificare, atteftari deberemus. Deinde,fi qm's de nobis lib. 1 .dein - qua?rat, quid fibi velit Cardanus,quando fcnp/ic St qmsper qutetem Lupum equttare fibi fomn. r.38. 'videatur mprobo , &patenti viro dominabitut .Nos ab ipfo illiteratas fabulas proferri dice- mus, qu^ cumnullis nitanturfundamentis facilecorruunt. H I S T O R 1 C A. Ra?termi(Ta lupa? hiftoria, qua? geminos aluif Mauortiafratres tanquam omnibus notiflima,ad h'ftorias minus vulgares accedcmus. Iornandes agens de Scarotia? infula? fitu,fcriptis mandauitibiparuas, fed plures ef- in fob. de fe infulas, adquasfi,con?eIatomarj,!upi tranfierint, hi ob frigoris ex- reb.Gct.c.3 cellentialuminibusorbariferuntur. Ideo concluditaudorhanc regione non folum hominibus, fed etiam Feris inhofpitalem elfc. Csterum, ; uxta Moeotidem pa!udcm , e x Aeliano, Iupicum pifcatoribus libere verfantes a domefticis cambus non difcriminantur, &fi maritima?pra?da? partcm ab ipfis confequantur cum pifcatoribus pacem hahent, &quae coeperint cuftodiunt, fin fecus,retialacerant. Maiolus quoq; in C0 n 0c} j Helicfponto luposhominibus paffim fomiliares efifeautumat. Qi^a decaufanoneftmi- " randum, fi Apollonius fcribat fe nouiftc qu<°mdam hominemab infantiacum lupiš edu- catum, qui,ritu Iuporum,currere, & vlulare fciebat. His noratis,defccndemus ad,hifto- rias eorum, qui a Jupis, vel intencam, vel infipncm aliquamIcefionemrepOrtarunt. Re- fett Cadarius Hcifterbacenfis fuifie quemdam h orni ne m iuxta Aquirgranuin, quitres Ub xo hift habuit liberos, & eo ten pore, quo lbidem Philippus coronatus efi,muki in prouincia lu memor c 6S pi vagabantur^ x ouibus vnusinfantemextradomumdeambuIantem rapuit,fedmile s quidam fbrteper vranaequitans pucri mifcrtus, poft lupum curfitans,eum incolumen ex q denribus Fera? rxcufiit. Nonmulto poftidem puer ab alio lupo rapitur, & praefbcatur. Habebar hic pufio fororc m natu maiorem,quam de funte aquam haurietem lupus appre- hendit,&ant(equam homines ei fubuenirc polfent, puellam rxrnxit. Pater duobus li- beris pnuatus, cum quadam die tertium domus cuftodem rehquiffet,reuerfus neminem vidit, ideo vcrifimile eft, refte‘Ga?farno, quod a lupiš vagantibus, vt caeteri, fuiftet de- uoratus. Idem Audor tradir iuxta qudmdam vibam lupum mordicus bracchium puella? ^ ■. adukaecomppehendifie, quam fečumtrahens clamantem durius preme bat, Sctacenti ,V Ct * C *\ parcebat, ha?t in fyiuam ad alium liipumdučtaiair,,cti:us gutturi os erat mfixum, vnde manus puella? per’ lupum iti os lupi laborantis impottatur, & extra 17Xtt ' Ca ?' nqs 4 idcifl>,eorumque pedes bipenni ab vno difapulorumamputaros fuifie. Quare,re- 7 ^' uerfalupa, vifaq-ue ca ulorum ftrage, illico omnes difcipulos infecuta e um folum, quifa- ^ cinus patrauerat, tugulamt, q' amuis poftmodum lupa a cateris intc rfecla ftierit. Milo ^ 6 quoqi ex Paufan a eonfpicatus aridam qucrcumimmifiis cuneis hiantem in finibus Cro- H toniatarum,rbbbft»Rio fretusjcruncum illumrefcindere conarus,cuneis relaxatis,&ma- nibus a trunco deteiitus a lupiš difcerptus fuir. Qujd fimile narrat Procopius in Samnio ^ ^ cbntigiff ’pfiam Samhitibus pueris pecus paftum educetibus,duo, vt fierj a;rbJet,equa- , ' . lesinter fe Colludfabantnr, vidtum autem, &in terram prolabentem cotteri illudendo, e * ot ' 7 " ^ifi^repando ex proxima arbore fufpenderunt, interim,lupo adueniente, pertercfadi omnes fugeninf, qu; ver6 per iocum'fuipenfus pendebat, a cteterisdeftitutusincru- ciatu intenit.Afhenienfiummos erat vetus,tefte IoanneBohemo,vtbelluamhanc tan- quam rei pecužfiae infeftam profequerentur.Propterea lupum afferens quinque drach- raas : ,ex PubliCo,quilupi catulu vnaaccipiebat,hoc pecoris,iIlud bouis pretiurn fiut. Ko n r *b&nU.z abfimile' narrat Gafpar Biigatus, fciiicet tantam luporumcopiam in territorio Mcdiola- hb.6.hift+ nenft ob peftcmj& bella crcuifte, qui hominum cadauera edere aflueti erant, vt nočle vmuer f' perpagos,&'fuburbia pfteros etiam ab incunabilisraperent.Idcircolupumoccidenti tot libras tmperiales fplitcre ftatutum fuitj atque ita luporum deftrudionem moliti funt. De tarna lih. is.de r gnot tatič. tih .%,anitq. Tem. lih.S{.hisl. C4f.q. in lih . de F r odig. loco citate. tih. i i.Hye- rogti Dedac .4.. lih’ 6. li.f.dehdL ciuiL tcm.q. in tib.de Gelonis Sy-* racuf. h h. 16 d Vlyfsis Aldrduandi jtanta Iuporiim copia cui hoc mirum vidcri non deber, ; quia, ad rem,fcribit Sieonius,ob A affiduas f-ditiones, & beJJa aduRis villis, & vaRatis Lombardih agris,lupos farne rabi- dos per campos paRim vagaros fuiffe , & circa fbRas vrbium,abfurdis vIulatibus,omnia repleuifle, < 5 ^oppidaingreffos fa?pe bommes laniaRe, & pnecipue quos in plauRris,vel fubporticibiis foporatos inuencrunt, Imo addit Audor parieres quandoque perforaf- fe, Seinfantes in cunabuJis načtos dcuoraile , quoniam omnibus combuRis folitum ouiym pabulumnon reperiebant, PR^SAGlA, ET PRODIGIA. auibus,& quadrupedibusolim Ethnici, Aučtore Ioanne Rofino,fua radagia, & aufpicia fumebant, nam fi inpus ad dextram plenoore com- _ ;earct,profpera,& magme reiargumentu«! eife opinabantur.Sicuti ex " ipofoloprogrediente,diuriufque vlulante, vel a defertis locis ad habi- •ta accedente,fecundiim Aeiianum,tempeftatis acerbitatem pra?fagie~ bant. Quemadmodum, & nočturni luporum vlulatus,fecundum Pnfcos,mala pr cedfce- bant,Vnde Virgilius fic canebat. —•- » ■■■ 1 ■ a lt £ Ter nociem refonare Lupiš , fine clamore, Sc nemine conquicfcentium fentientefačium fuiffe , &;ErunduRinos di- ^ xifle, fubdiluculumetabernaculis felupumprocurrentemconfpicaipsfuiife. Anno Do ! mini 117^- in agro Gebennenfi,lupus corporis magnitudine, & rabie abjs diflimilis pluf quam triginta homincs dtuorauit,vthabcturin libro Remmatum Lotharingire Ducum« Arin libro de prodigijs, & oRentis,habemus alupisferocibusmRuthenenfi pago par-( uulos ab vberibus matrum raptos, & diris moriibus Iaceratos fuiRe. Richardus quodue Dinothus lite ris mandauit fub fecundum bellum Punicum.Roma: interalia prodigia lu-p pum ex remporcin caflra adueniRe, enfemque cuii:R am inilitis a vagina ej$traxiRe, Sc afportaRe. Quamuis, cx hadenus relatis,hoc animaliuuandis morta ! R>Hs non fit natu ;n tamen Geloni Syracufanoinfcholis rudimetaprimadifcenti auxibo fuit,vt ab imojineti vitce pericu^ofubduceretur; namcum Prsceptoreius, 8cfrequcnt e s condifcipuliin luv do bterario eflent,mirandae magnitudinis lupus irrupit, Gelonifquc tabellis arreptis yi fbr as pro per a bat, fcd Gelon haudquamquam perterritus, ne tabellis pnuaretur, eas. manu fen 6 tenens lupum Icqucbatur, led poRqualimen tranfierunt, gymna/iurepenre corruit, De Quadrup.Digit.Viuip.Lib.r. i <7 E • corruir, &magiftrum, &condifcipu!os oppreifit. Itcm cerua a lupo Rigata cum inter ciuas acies illada euafiflet, Romanis vi&oriam pronunciauit, M O N S T R A. Am arčto vinculo prodigia monftris copulariferuntur, vt facere non pof* limus, quin monftra prodigijs fubnečtamus.. Scribebat en!m Ciccro , lib.z.dc Alonftcd pr&dičtiones , £r prafenfonet rtrumfuiurarum'.quid ah ud dec Ur unt, n at. Ju tor. ni Ji homiuibus ea^ qua futura fint^portendi^pr&dici $ ex quo illa oftcnta^non- ftra^portenta prodigia dicuntur . C a? ter um in monftris adhunc locumfpc- čtantibus recenfendis non longa verborum ambage vtemur, cum Alexandcr ab Ale- lib ^.gen* xandro foliusrnemineritLamifci , quiapud Lucanos regnauitiis eninuertium pedisdi- dur. gftumlupinum habuit. MYSTICA, ET ALLEGORICA/ Vpus, in faeris paginis, cum a£no,cubaturus iuxtaillud Ifaice, Habitabit Upus cumagno. Iuftitiam, &mifericordiam in aduentu D. N.! efu Chnfti arčtiftimo vinculo lungendas efte fignificabat. Nam Ricciardus,'incom- mentarijs fymbolicis,a lupo iuftitiam &ab agno mifericordiam denotari — 1 pro comperro affinnat. Prteterea, quando in Geneli Legitur, Beniamm lu~ pus rapaxmanecomedetpr.tdam,& vefperediuidct fpolia, Hocde PauJiconucrfione dičtu volnit Euchmms, quoniam Pauhts cic Tiibu Bcniamin, qu!manecomcdit pra?da quan— do Cbrifti fideles odio plufquam vadniano infečtabatur, vefpere diuifitfpolia, quando conuerfus pratdicansmultos a vana religioneadehriftianamfidem conuertir.Lauretus verd,per lupumrapacem,Iudceos fanguinem Prophetarumfugentes interpretatus eft. r Amplius, in faeris literis, lupimyfticehominespeceantes defignantj namili cxpofttio- ^ ne illorum verborum Samatoris noftri, pecemittovosfiati agnos in medlo Upor um. San- . Si peccantes in fpecie contemplemur, inueniemus furem Lupum effe nuneupandum. " l.Ji ferttum QuocircaIuris Perki,adrem Ioquentes.,fcribunt,qudd Paflorlupus deri non debet. C Je furt . Item teftes falfi, nec non 1IJ1, qai de domo propna pro alieuius rei teftificatione,produ- cunttir, lupi euftodes in Decretis Gratiani appeJIantur . Praeterea Mercenarius paftor 4 .q.6.C.con lupus vocatur &paftoris nomen non meretur,quoniam videns lupum venientem, vtra- tra . piat oues, vel Hakcbcum, vt d J as decipiat,vel Ty>annum,vt eas affligat, ftatim formi- dans illas re].inquk,&tacendo 8i nonrefiftendofugit: quamobcaufamper Gratianu C. tresper- cognominatur Lupus = &itirc mentb hoc lupi nomen malo Pnelaro competcre poteft, fon.23. q.a c . nam quemadmodum lupus fruflatim vorat agnum.pariter mali paffores,tefte Gratia no, bona Ecclefi* conTunmm. Interedigituroprimi Prodati, &probi paftoriV, Domini C.1.13 q. 1. Ecclefiam contra luporumm/ilias di igemer cuffodire. Competitquoque hoc lupi no¬ men ijs qui voračitatifure def ruiunt,& infatiabiIem,proTundumq. ventrem Temper efit- inlib.epihr. tando didendunt. Proprerea Ioannes FranciTcus Apodolus ad qu°ndam Tagina ex~ pletum,&crapiilamexha!antem feribens lupum vocitauit hunc in modum. Nam neque ta retine s vultum, nomen fguloji , Nec malttse■ turco ^fidLupnsj atque gula . Defnde Morates,nomen lupiauaris pereleganterquadrareexift : marunt, nam lupus reli C quias prardce Tub terra abTcondit,qua> afiquando tarnam contrahunt putredmem, vt ne- jinarus qua que ab ipTo,neq.ab ali)s Feris vorari poffint. Auarus diuirias, & bona temporaliaoccul- ce Npus. di - tat,ideoque nec ipd s fruensmec pauperibus illas difti >uens ab hivredibus diflipari per- ratur. mittit, qui a!iquando tanquam lupi^uri prada fat;'ati,fprens mendicis, ad collu/iones, & ad voluptates animum conuerrunt. Lupi quoque Tugicntes,&catu'os fecum ferimt; Hominesauanfimutent locum ,diuitins fteum deferunt, illas enim tamquam HiiOs fin- giTari amore profequuntur. Lupi qud funt Tmiores eo deteriores, proptereaquod, non valentes Feras pradari,hominibus infidiantur. Auari,in hoc genere,funt lupi,nam li.T.tnamoK Tc moreš,pauperibulquc infidiantes,maioriauaritiapremuntur. In dičlorum confirma- artif tionem RofTellius addit in tartarco Tpecu a Demonibus Tub forma lupi auaros puniri, dum canit. ^ J i J-Iic curuos ctrncs , r vacuofque numifmate auaros , JJuo • fub fronte Lupi fma l egera quatit. _ 0 Sed poftquam in Diabolumincid.mus,notandum cil ipTum Tu mm is rationibus Iupu ap- C. eportet. pellandum elie.Pnmb,quoniam ita vocatur per Grauanum,quando d\x\t.Opor tet (acer- J). I. dctesrfuibus Nomtni popuius comnnjjus e sl cum maona con slan tl a vigtLare Jap er domin t c as oues nelupinis morjibus lantentur. Deinde,quia lupus,d hominqrn praruident,vocetn adi- Diabolus mit,ita Diabolus obTeruans aliquem conciona f orem gratR redargutionibus populos aj- eur Lupus dt loquentem,omnesedit conatus,vtillivocem adimat. Deniq.lupus nunquam, pet '1 o ca tat ur. cryptcc,in qua catuli aluntur,prox;ma praidatur/cd per loca remota nočfu venatur. Sf- mihtcr Diabolus tartareofpelfo viclnos non inuadit,Ted abipToremotos, nempe viros probos,i8duflos,quos vanjs tenramentis,maloruin vi, & iniquitate fortunai adoritur. Adfinefnlupi nonnulla: funt proprictates , quas peccantes imkari deberent. Lupus igitur,in venando,pedemobRrepentem impunitumnon relinquit, quin morfibus illurri laccret. Pes hommum, ide A affectuSjh defiderio,& amore rei mundanx Ullečfus peccet, itavtincordekrepitunima.Iarumcogitanouuuigeneretj tunc peccans debet ipTum Te redar- De Quadrup.Digit.Viuip.LibI. igp E rcdarguendo, &puniendo mordcre. LupusquoquequemobviIlumamatoriumextre- mitaticaudir adhsrentem venatores infequuntur, ad rrientem Solini, dentibus eum aucllit. pariratione Chrifticolce imminens auaritiar, vel luxuria? periculumobferuan- tes, illieo occa/ioncuD auferre debcnt, vt a manibus ftygij venatoris euadant. S IM VoL A C R h, ST ATV/E. N Vrbe B6xu, vthabeturin epiftol'aIaponica,quŠ£dam fcčfa emerfit,que in It. dereb. vbicjtie iuporum fimujacra habuit, lupum enim adorabat,omnefque illum ge/}.or.d ro gabarit, vt in Iupos verterentur, vbi ad alteram venirent vitam. Ded- Socjef. dcrabantenimpotiusin lupos, quaminaliud animal tranfmutari , cum t fesham FeraaMjs bcftijs dominetur, & dtterron. Veriim/Je hoc nos ingcns admiratio non debet inuadere, cum Lpcopolirani, ex Gyraldo, & lupum, & eius d mu- fjntag.l* lačnim ven er en tur. Itno, 6z Aegyptij non modo ha?c animalia viuatanquam numma qua:dam intuentur,&tutantur fed etiammortua, cx Ioanne Bohemo,findone inuoluut, lih. z.de & fepelumr.Gneci idem pneflant in ho norem Apollinis Romani vero in honorem Mar- mor.genu tis, necnon Rotnuli, &Remi honorato cultu,&obfmiantiaprofequebantur. Propte- rea Tybcris fimulacrum,kipce duosinfantes lačtantiadhamens figurabant. Lupa item delineatacum duobusinfantibus,arborefens,duobus gJobrs, & a!iqiiando cum qua- inlibdcon dam veluti nauicula, Vrbis Roma; fimulacrijmTeprSefcntabat. Vnde P.afchafiiis ad id de Luga. alludens,& Romuiumalloquens fic canebat. Te luga laffantem cur/n encegit ab imts , Iactat , (jr Auciorem regia Koma fuum. Romu Uda hinc moreš haufit cum lacle luginos^ Hinc etiam innumeras , V rbs aht v na Lugas. Pro Deo Silentij Antiquitas effigiauithominem oculisref 'rrutrt, tanquam Argum,cum C pellelupiabhiimerispendentem, quoniam!upusanmial lit taciturnum, namrapienš prcedatn tacitefugit. Ripa figur at Martem armis munitum fupra currum a duobus lu- Ub.i.tconf pis trači um'j quoniam ha:c animalia Marti facrataeffe Pnfci cxilHmauerint. Šimu'a- l°2>' era lupi, cum tauro prte lian tis in foro Argiuorum habetur, cuius caufa fuperius exarra- ta fuit. Meminit Petrus Martyr iimulacn capitum Iuporum,quod Incolavin laminis au- reisfculpunt, quibus polica finim Idolum,Cemi,nuncupatu n exornant. Amplius non inhh.de In funtfilentioinuoluendte icones,quas,noffra a:tate, pi&ores cum lupiš delmeant. Ri- fuLnuger pa enim pro auariti£ciimu ! acroexhibetfi!guram anus aitera manu crumenam ftrinnen- rtgert. tis, penes cuius pedes lupina imago confpicirur, cum hoc animal, voracitate, c x te ris lococie. antecellat. Similiterpropriam vtilitatem, quamI t :ali,/»rm; / 7e,vocirant Ripa depingit in z.gart. huncin modu. Figurat homineminuberem, & gracilemlupino fpolro amidUim, man> leonoiog. bus globum firm gen tem, cuius aurium forma lupin-as atmulatur . Tandem idem Ripa x~ tatemfeiream hoc modo ante confpečtum hominum repratfentat. Figuram mulicris armata;, & galeatce manu cnfem ftringentis delineat, cuius capitis mummentum icone H lupini ca pids eft dccoractim. Otnilfis pičfuris adftatuas accedemus . Statuaamealupi, exGyraldo , in templo delphico vifebatur, qu^ trans figurationem Laton? in lupam niemorabat. Sed Paufamas Iiteris mancamt,apud Delphos lupum teneum fuilTe,quo- f) nta &7‘ niamfur quidam, cu m faerampecuniam e xpilafTet, 6t m ea Parnafliparte fglueftnbus io. arbonbus opacata Fe abfcondifiTet,dormienrem lupus interemit,deindequotidiano vlu- l^tuad vrbem vfque progrediebatur. Ideo quidam lupum fecuti, pecuuiam faerilegio ereptam, compererunt. Quare ad perpetuum huius rei monumentum ftatuam lupi ex a?rt fabricarunt. Alialupiftatua lapidea inter Locridc m, & Phocidem diutiffimeper- ttianfit,vtnarrat Nipander,inmemoriamlupi,qui Pelei gregem inualit.Cteterum nul« libi maior lupi ftjtftiarum copia, quam R o m a? vifa eff; Primitiis in Comitijs olim Jia- tua 3*nea lupa: cum infantibus Roraulo, & Remo collocata fuitj ad quam alludens Mar- ■ tialis fic cecinit. . ^ lih.i.eg. 2 j. _d no Tir a guens gar ver e, difce Luga. Hodie in viridariQ>^/^ fr &de collo paticntis <• olor m iliacurn cum flinicjilo Ian;e ouis d lupo Ianiara? vtdi- ter fufpendi dicitur. Poftremd pellis etiam lupi inter auxilia medica repomrur, nam fi .gcfteturabeo,quemcauisrabidusmomordcrit, abhydi>ophobia mtusent, vt feribit Porta. Itemftomachilupinicoriumfupraregionemventriculig-ftatumconcočtionem G adiuuar. IdemaFequimur pt r pelles luporum non natorum, vtaftruit Crollius, dum- modo ha? prjus a Pellione accommodatae fuerint. Infuperin pelle lupina fi laborans co- lica, & podagra ; puoluatur fummam percipiet vtiliratem ;quamuismultiadpodagram, cx P;inio,magnificent lupum viuum cecad modo incQČtuin,donec oifa tantununodo l'u- perfint, quouiamlupus podagra iaborare pcphjbetur. virga lup. Inte slina. c ar,lupina. lih 6 . pbyt, cap.p. in lib.de in¬ ter. rer.fi - gnat. pinguedo . nffa lupi. lib.r.antid, fpec. txcremcnta lupi. Itb. 10 de fim.rned. fac, p e llit. lib. 5 " n byt. cap. 10. VSVS IN SVPPLI CHS. Efert Richardus -Dinothulolim a Dannis patricidas tanquam condemna- tosin carcerem inclufos, deinde hocfupplicij genus millosconftitutu tn hb.de - mo fuifTc, vt lupiš applicati laqtro ftrangularentur . Non minus fupplicium rt ^- & leg, fuir,ex Ioannc Mapno,illud Iarmericiin Teutones,quorum quadragi'n- - ta Principesapplicatistotidemlupis, laqueo ad.gens,!achry nabilijfpe- hb.iz. bj.sl, H ^^culo, confumpfit. Prifci quoq. folebant da nnatos capitaliiudicio non pravita? crucj Goth^ t affigere, deinde lupiš, canibus, &auibus cxpofitos relinquere. Id nobis innuere vider tur Catullus, dum fcr pfit. hffofTos oculot voret a*ro Mtture coruus , •> . {? f e Urina canes. eetera aie-nbra lupi. Qui p!ura defupplicrjshu uis generis legere fummopere exoptar, adeat Iuftum Lipfiurti *nlibrodecruce>vbifacunda,dcnitidaeIocutione fufimdehis diifenc, ; - r hb.z.c.i j. nnfi ' i i-riub f ■nič '.r 1 ' :nf/ •' ?,V; : 75 i£q r ’' ■- ' r b'Lo t w\ T.-m.e 'A '\ * rnolr. . o y. '..A »JU Ub '\X. P 2 VSVS lih. J. Phyt. cap.. 1$. inlih.de //id. . i in Achaicis in com.li Aeneid. in lib.de f?er. Uh. 6. de fecr. Uh, II. Aeneid. lih.'j. Aeneid. Ub.t[-eleg. l Vl/fsis Aldrouandi S V S IN V A R I I S. I partes lupi, vt fuperius declarammfuit, mulris medicamentis famula- tur, uunc quam vari) s, extramedicinam, mferuiant, declarandum eft. In pnmis capur lupi in columbario rufpenfum feles & muftdas arcere dici+ tur, ex Alberto s cuius rationeminlibris de fubtilitateinquirit Carda- nus.Itemroftrum lupi inueteratum veneficijs refiftere PhyfioIogiauru- mant; ideoque villarum portis prcefitgitur, vt fcribit Porta. Amplius dentes lupiequo alligant, illumquein curfuinfatigabilempra?ftant. Quarcnoneftmirandum,fi Zoroa- ftes fcripferit equum a lupo fauciamm bonum,& velocem fieri . Sanguinem qr.oque lu- pinum adIupos arcendos valere recitar Plinius, fi circa agrorumfines fpargatur. Hoc fanguine olim in facrificijsadhibitumfuiffe notat Plutarchus,quandorefiert Magos A- ^ riano, quem Daunonem inalum vocabant, res qua{Vam triftes facrificaffc;fierbam enim ( Omomi ) dičlaminpilacontundebant, Plutonemque &tenebrasinuocabant,deinde, adnrxto fanguine lupi recenreriugulari in ahquemlo' umSolis luce carentem effunde- bant. Verumtamen Laphiia? Diana?, cx Paufan ; a, apud Patrenfes,magno in ara rxcita- to igne, non fanguinem, fed lupine s caulos inijciebant. Circa pinguedinemnotandu eft apud Seruium legi, morem fuiffe, vt ni betes puella fimul cum veniffcnt ad mariti limen poftcs antequamingrederčtur,ornarent laneis vittis, &oleo inungcrenr,&inde vxores, quafivnxores difcp um vaccarum, & pecudum appenla a ftabulis lupum arcebit; quem- admadum ft m viliafepeiiatur; luporumingrefiumprohibebit. V S V S PELLIS. jj Lim in militiapcllibus fcrialicuius animalis vtebantur ad timorem hofti- bus incutiencum, vt alias a nobis relatum fuit& potiftimum pclle capi- tis. Propterea Virgilius defcribens indumcntumi Orniti venatoris d:ce- bar,pro Jorica cenim bubulumhabuiffe,caputaut< mad vicem ealea: pel D le capitis lupini,cum dentibus operuiffe his verfibus. 5 V C ut pellis lato > humeros erepta luutnc o, Pugnatori operit, caput, intens oris hiattts , JEt mala texere lupi cum denttbu albis. prifcis tcmporibus hunc peruul gatum fuiffe morem Jibere poffhmus affeuerare, cum Virgibus alibi idem repetat quando dijfit. -—— — fuluof lupi de pelle galeros, 7 egmen huhet capitis . Quin', & Propertius h.anc Virgilij fententiam ftabilire' videtur, dum eanit hunc in mo d um, Et (taleA hirputa compta lupina iuba. Galra? igitur ex diuerforumanimalium pellibus conficiebantur,quod pate* ex ipfis no- mimbus apud poetas.Sunt enim apud lllosavriiuj^j a vma* nempecanin* ,&lupmat. - jtVPVS SYLVESTR1S CvM AGNELLO, ET LYCOPODlO. -h; U.. 1 S 7 f ■■ . ... ■ >'.U ' ' v ' , Ano ,:.'G ' »ofUiiti ls ; -uffi triolo. « *>C . -;ns :>'.u \ . r .. .■ . shmd oiup ' c'- i.V.'iupB C '.jr v, : . o e. hi '■ jbiIbbIoT ■ s:' 1 ,Vv\ .v 't. ) T i XCi I * : ZV * I DE 174 lib. 18.c. 11 de gen t. Jeptent. Itb.l.cap.z. kb.z .obfer , ejp.10%. 'vfus pelhs , in Itiner. consiantin , Defcriptio , Vly£sis Aldrouandi DE L V PO SYLVESTRI. Caput VII. Laus Magnus agens de lupiš vagantibus in Doffrinis montibuSj^ui Sne- tiča, & Norucgiana Dominiafegregant fcriptis reliquit, inter varias lu- porum differentias, duas eife,nempccommunem,&fylueftrem>quce oui- bus potiflimum, & armentisinfidiantur. I.onicerus autem,in variahifto- ria, meminit Iiipifylueftris in Sardinia veiTantis , qui quoad molem alu- P° commum noneft valdediflimilis vi Hofior tanien confpicitur; led Loniceri huicani- ma nticornuaattribiienrisopInionemexp ! odendam eflTe arbitramur, cumquid Emile R in animalibus ditgitatis non Iiceatintucri, Lupus igi ur, cuius iconemhicdamus,flauieft 0 coloris, & iu comparationc ad Jupum communem villofior eft, & caudam erečta geftat. lupi fylueftris vfum ftequcntem in luds apud M- dis- populos fiufie narrat Iofaphat Barbarus ,qui in fuo Itinerario inPeifam refert fe vidiffe in Echatana Media? maioris capitc puleherrimum fpedtarulum, vbi lupus fylueftris pede p er longumfimcm vinfto in theatrum'ducebarur, & ex alteraparte virarmarusprodieris, cumeo praeliabatur > atjprimo lupo ob certamen defatigato,alius introducebatur. DE L V P O A V R £ O, Caput VIII. Vmilion/slupi genus eft in Cilicia, & vniuerfa Af a, vtobferuauit Bello- nius, inter lupum, & canem medium, cuius pit rumeue Aučtores , tiirn p Grčeči,tiim Arabes mc nfnerut. A pud Graccos vulgari nomine Samlachi ^ dicitur, & e um efTe lupum credit Bellonius, que veteres Gneči nuno* ideft aureum cognommarunt. Ho c aniinal aded furax eft', vt non v r a- ormientes in campis aggiedi, nočiuque in rufticorum tuouriaingredi, Sc eorum veftes,pdeos,& calceos aufc tre. Prattereah Hupi cateruatim femper incedunt,& more canum latrare videntur, & nifrcanes eos arcerent, ad pagos vfoue etiam diupe- netrarenon formjdurent. Pereleganti colore flauoprcediti funt, ideo Incolce pellibus, qux vili pretio venduntur pelliceas vedeš fibimetparant. Busbcquius autem clariiis de hoc animali nonnulla recitat, nempe feprope N:ceamaudiuiife,ineunte nqči:e,ma- gnum clamorem & incolas retuliffe, c/Te vlulatum nurinullarum beftiarum, quas Tur- ca? Cicalos vocabant. Erant enim lupi vulpibus maior s,& lupiš commumbus rpinores voracitate »-amen, &comedendi ingluuiepares.hi lupi gregatim iiicedebanthorhinibus' & armentis innoxij, furto magis, & dolo, quam vioJcntia vičlum ejuceritantes. Turcarti rx tentoria, & domos,nočlurno tempore/ubibant, in quibus quicqwd inuemebant efcu- ^ lenti, deuorabant,quodeficiente.quicquid ibierar coriacei, vtea ceos, cingu a enfiu vaginas, &fimilia rodebant. Vcrum aliquando,in furto,fuof produntindicio,quonia, qm;n furando funt occupau, d quis forte gregalium,qui forisremanfit vlulareincipiat* mox ipfi idem faciuntparum memores vbi verfentur> q uo clamore,homines exper«e~ fačti arreptis armis fures manifeftarios puniunt, & turinterdiu m w 1 DE 175 I l DeQuadmp.Digit.Viuip.Lib I. de lvpo scythico. Capuc IX. E quid in taft um ad hiftoriam digitatorum quadrupedum fpeftans rema- neat noftra intereft nonnulla annotare deilla Fera,quam Gefnerus inter luporumfpecies rečenfens,Iupumfcythicum cognominauit, hic vagatur in vitima Scadinauia poft Noruegiam,& Gothiam,quem 0'aus Magnus ^ „ ‘'ih pulcherrima illarum regionum tabula dcpinxit. Eft animaHupima£ni- tudine p cip c uo tf acundum, & vn gues habet acutiffimosihac, de caufa Germani ab vn- giiiumacutie Gurnmclauuappellant ,hums ammantis končni defumptam ab Olao Ma- p gno Gefnerus cxhibet. D E L V P O MARINO. . Capuc X. 1 ; i 'V , dEQVlVOCA, ET DESCRIPTIO. Voniamlupus marinus, apud nonnuftos eft genuspifcis, riomine Labra- cis , &apud alios eft cruftaceorunihirfutorumfpecies , de quibus, & in hiftoriapiicium, & in hiftoriacruf aceorum verbafecimus. Idcirco in prcefentia,dchis non efle agendum ftatuimus , frd tancusn de lupo ma- _ rino animali quadrupede digiratoverba fafturi fumus; & licet Marcus Antoniu s pigafettafcriptor Italicus f hocammal vidifleprofitearur, dum narratob- fernafte lupos marinos variorum colorum magnitudine vitudna čumparuis, & rotundis auribus, hab~ntefque duos pedes, qui figuram human* manus repr*fcntabant, ramen fcicnduin eft, iplum halludnatun fuffa, quqmam amtna! ab ipfo defcriptumnon difcrepat ab illa Phocarum fpccie, qu* a Nuperis Manate vocarur. Nam lupi marini,ex F^rnando Lope, funt magni, vt vrfi, feroces, pelle ad o iu- a, vt gladijs fere fit impe- netrabilis. Imo fecundum Bellonium animal amphibiu n eft, & pifc bus,vc plurimiim fa¬ rnem “Xplet. In littore Oceani Britamciconfpicitur, & terreftremlupam adeo temular tur, vt non miuria nomen lupi promeruerit, caput habet enorme , oculos per multis piliš obunfbratos, naribus,& dentibus caninisjp-lle villisereftishilpida,nigris maculis di- ftinfta, cauda oblonga,crafTa, villofa, & tandemin csteris lupum reprsfentat, quem~ admodum in propofitaicone licet intueri. H 'til ii!* !» LV- m itiner. lib. I. hiši. in d. cap. 3. m li. aquat. \ 175 Vlyfsis Aldrouandi • . v > OQ ' J. V> < * K LVPVS MARINVS G E S N E RI, ET RELEONH, V ox J E DeQuadrup.Digit.Viuip.LibL 177 V o; X, E T L o C V S. Ernandus Lopesinhiftoria Indica teftatum reIiquit,lunos tnarinos ad in- kar Ieonis,rugitumedere,paruo$ autemvocem h edorum imitari. Imo, Ub.\ % cap> 7 , codcm audore teke, in infula An?re rantahorum luporum quancitas vag^tur r vt quandoquc milliarius animanbu grex efTe videatur. Amplius ft-cpndtim rclationcm JFrancifci VUox pok Portum Sanda? Crucis ma¬ gmi fitaek infula , in quainfinitusferehorum luporum numerus kabulatur. Pra?terea totum tračtum tnajritimum Peru,ii veritatem docet hikorraPeruana muki lupi marini colunti . A N A T O M 1 C A. • J* j , . l / . a 'j t „ . . • r : > . + ■ • • ■ .. Z- .. . . Abetur cxrdatione Frincifci VlIoa?,dumipfe vna cum focijs verfaretur in Infula polt Sanda? Crucis portum fira, lupiš marinisredundante, bas Feras ab ipiis multoties madatas, & difledas fuiiTe,vthepar cfui pergra- 'cblt rum xrraherctur; deindg tanta adipis quantitas obfc ruarafuir, qua? non mediocrem omnibus intuentibus admirationem attukt, Pra?terquam- quod in e o rum ventriculo npnnulk lapilli nigri reperti fuerunt, A N T J P A T H I A. F.gimus m hiftoi ;a Peru, lupos marmos a nonnullis auibus Pcruanis odio capirali, oprima de caufa, d i ki dere, quon am hx aues tanta vi poilent, vt kb.i.eap.%. eos ad cfuminteriirant, Sunt autemaues Btntri nuneupata?, quarum alae extenfce adedfunt anrpla?, v^fpatium quindecimpeduni occupenr; ha? circaillum Oc< am Pcruam tračtum akidue verfanair, ideogue; lupoad terram y eipuealulio G«fare Scaligero Vultur quadrupes cognominatur; cum hoc animal qua- drupedum voraciumcoriphaftis eiTeperhibeatur . Quamobrem, vt veritatem fateamur, non malequifpiam, cum G^fnero, putabit hanc Feram Veterum Hy«nam quadrupedS elTe, &potiffiminncum fcribat Ariftote]es,hancfecundiim dorfum iubaram efTe,qu;e conditioiniconeGu!onisexhibitaaGefhero,&mutuaraab 0'ao Magno obferuatur. Pr«terquamquod £cuva,, in grcecis htcris, Porcellam fignificat; Qu« cum ita fint ; qup~ dam nomina barbara Hy£ny coriuenientia GuJoni quoque attribui po/lenr,vt Crocuta, leucrocuta, Akabo, Alzabo,Zabo, Ana, Bdbus,apud rulium CapitolinumLupus ve?* fpcrrinus, Zilio animal apud Albertum, pariter Lačta, quod animal,eodem tefte>infe- pulchris habitat, cadaueribusque veFcitur, C DESCRIPTIO, & NATVRA. Atthias a Michou,in defcriptione Sarmati« Europe«,notabat in Lithua- ma^iSč Mofcouiauerfan airma' voraci/firrium, & in uti J e, quod alibi nuf* quamobFruamr,Rofomacha nominatu,magnitudine canis, Tacie Cati corpore. & cauda vupmis, colorenigro, cadaueribus vefcitur , raptique I cadaucris tantiim vorat,vt inilar tympani extendatur,& iniletur, tuncq. anguftiam duarumrupium,vel ar boru n ingreditur & vi,per infernas, & fupernas partej excremen"a trudit, rurfusq ad ca iauer properans Te denuo implet. Ideo Crolliusfuit huius opinionis medieos ab hoc animali vonf torij, & cathartici medicamenti vfum di- dicilfe , Facies igitur, & natura huius animantis perelegantcr delenbitur his verfibus. S at ur um ex e puliš furqere belluina qudm Jtt > O Res 'vero homini digna famelico triremi > - ■- Incredibili itluuie Rofomacha montirat; Esi hoc animal Sarmaticis idea Gulonum , Felts facie ornatibus expetita pelle H sc besi ta nidore proč ul cadaucrum aeri , ( Hinc vulturem ego quadrup?dem v o c are fuetii ,) frC. loannes Leo,in defcriptione Africe,verbis delmeat quarndam Feram Dabuh Arabibus, &Sefcf Africanisdiob copiam , * ctiu-ioruin^ttiagnvn ^etttrem haberc frmmopere exoptant. Iteriun, m huius vitij fym- bofom.Vpi^ ur am r rnHli e -Fds fupra fuemfedentis-repraifentat j cum audores fuem animal bdlluatiosiTibus dedirunrpr^diceaitv Gjeteru % fi Fera, de quain praePenti agitur,hmc AučiOhf fihfTet manifeft^j p tr ocuidubi-o hanc, tanquam legitimum tgaftrimargia? fymbo- !um pinxiflet, rr-v.sm • • mig vid m.r iUdiOUp i y.jf|!.n isiionfr oiU< :T ndn );!0 DE H I P P O P O T A M O. Caput XI I. iEOVlVOCA, S Y NONIM AV Erymum. Vm in luporumhiftoria naturam marini lupi amphibiam, Tol er ti indagine, •' vefligauerimus , libuithoc in JocohippopotamibelliKEpariteramphi- bia? voracis T&aftutte naturam, & morešTcduladiTquifitioneindagare. Vcrum quia hippopotamus ,apudantiquos, equum NeptuniumTabulo« Tumquandoquefigniricauit, cum PriTci aliquem Principem terra, manq. dominante m defignare volentcs,duoinfigniavtriuTq.eIementi animal.a, ncmpcequu, &De!phiniim fimul iungendopmgerent, hancque pičluramhippopotamum, equum Neptunium, vel Hippocampum perperam nommarent. Animaduertere oporter,de hoc in prasT ntia non efle diflerendum; fcd ad p eri licu n ram, & lepidam veri hippopotami hilioriaTermo c ft conuertcndus, qui Graras /V W?ir<5Ta 1 uof, cuafi e’qtius fluuiatilis ; cum /Vtzoc equus,& nora/tos flume vocetur, non propter fimdatudin m cqui, quamcumillo cur hippopo nunam habet, Ted forteob rnagnitudinem animalis, cum "niTroc in compofitionc vi m aiv- turnus ab jgendi lignificatum habeat, itaut, qui nominar h/ppopotamum, grandem fluminis beftia er i uo ^ en0 ~ dicar. Aboquin ,ob deformitatem,ab equma figura vaide diferepat. Prcpterca ad rem m inetur . Calphurniuscanebat. ~ ; im.da'', G ■> v.,. «— —- —— & ecjuorum nonrine dignam 'gkjtfi 7 » Sed de far me pecus, quod m illo nafcit ar amni. Bcr illum amnem poeta intellexir Nilum, qua de re hac befliu a nonnullis equus Nilo- ticus dicirur. Aegypuj, propria lingua brati Ibar ouafi equummarinum nuucupant, cum roras apud lLIos^uum^rveromare dc fignet. Itali degentes inilJisregiombus, vt refertfielloni-usj B-ouemmarinum, Turca?autem , & Gr.rci poreum marinum in*- li.i dpuat* digitantj>jquoniam, ratione partis anterioris,■bubuJamfius colligere. Pnmo,fi diligenter Ae- liafii hiftoriam animalifiib perfcrutemu'r,inuen : iemus bane Tera ad qu nq. lih. 11.^44 cubitorUin akitudincm crcTcere/vhgiilas bubulashabere, tres vtrinque dchtes.rhaxundoinmi!m aninialiuni ctrcaos eminentes;in auribus, cau- da, St voee e o u u Ufi pr iv TeT: r r e, r d i quo corpore, elephanto non difiimiii. io: Leo in de- h 0.9. feriptione Africse icripfit hippopotamuin forma equum.magnirudinc afinum re- prtefentare , depilem efle , & cymbis infidiari , quas mercibus onuftas , & fe- cundo Ni?ro I^* as > P rtc ]ucntibus gyris agitatas demergit . Eellonius li- /i.x* aipuat. teris mandauit Te vidifle Bizanti] paruum hppopotamum Turcarum Imperator! oblatnm, cum capiteadreIiquicorporis collationemindecentilfimo, qualecfletvacci- Bui^^^jglliscornibusprieditum^ auribus vrfinis breuibus, &Tubrotundis, oris ričtu adeo lik A.de hift. anion . cap,?.. libA-Ca.22. de mat . med. (n lih.ohf, dC[iiAt.& tereft , c. 1 hippopot, e a daueris, dl * me mio. l8i Vljfsis Aldrouandi adeovafto, vtleomnum fuperaret, patuls erant nares, Jabia rcpanda dentes equini ^ obtufi, oculi, & linguaprmgrandes; fcollum, vtin pfttibuš, nulitim, aur adrnaduin breue cauda inftar porci,yei-tefiudmis rotunda relicjtto corpote obcio ad-inftar ftiis, pedesita breues, vt quatuor digjtos dterra v ix attollerentur, vngufs, vt pater m fue, diuifis.Ve nim quidamvirfidc dignus Conftantinopolireuerfus nobis rerulit, pedes huius ani~ mantis pedibus crocodili , vel teftudinis cileiimiles , idcirca Bel Jo ni us non eft redar- gik ndus quoniam, ob paruitatem anunalis , quQ,d vidit, non potuit orania diligenter obferuare . K.atio autem,cur elx torppfcis pi#iiris,&fcufpturis huius Fera, non poflit percipi v trum in geixTeIfifulc6rum,velpolydačlyIorum Cit rcponcnda, ill a eft j quam clariliimus vir Fabius CoIurnnaaffignat,nimirurnquia pedes femper funtaquis obruti, v t i'c u 1 p t c i' e s 3 & p 1 čt o. r e s illos obferuare non potuerint ad exprimendam hippopotami fi¬ guram, qui,vtplurimum aqu.is delcCtatur, AriftotelesphyftoIogorum coripfiaus tefta- tum reliq v it, equiiin, fluuiaticum, qucm gignit Acgyptu S , ha bere iubam equinam,vngu- lam bubulam,rofhumrefimum,ta.Ium hifulcorum, dentes exertos, caudanraprfvocem ® cqui,.magnitudinem afini, & tandem mtcrnas parte$ intcraneis cquorum, & afinorum non ciiffimiles, a quo tranfcribens Plinius dixit bclluam m Nilo vcrfari vngulis bifidis inftar boiiis, dorfo, Si hinnitu equi,roftro rcpando , cauda torta, &denribus aprorum . Propterea Matrhiolus in commentarijs ad Difcondem non recedens a dobrina Arifto- telis, & Plin;j,figuram, &defcriptionem.hippopotamiexhibitam aBelloniopc rperam deteftatur, vt inferiiis oftcndetur, quoniam carear illis condinonibus,qux huic animati ab Ariftotelc,& Plinio attribuuntur, Aduečhis fuitRomam hippopotamus tefte Dio- ne, in Auguih de Cleppatra trmmpho, & audore Plimo M- Scaurus in ludis sdilitatis, fus, temporario puripo, primus omnium hancFeramoftendir; ex quibus Antiouitas veram hippopotami iconem delineatam poftentati tradere potuiftet. Veriim cum, no- ftra State, anno faJutis ido^.huncintegmm Fale alferuatumattuleritFedericus Zete- ghi Narnenfis. Chirurgus,ex Aegypti paludibus prope vrbem nune Damiata appeUata, ex quo dodiffimus vir Fabius Columna germanam deferiptionem defumpfit. Ab illa igitur nelatum quidem. vnguemrecedemus, vbi etiamtaxat Marthiolum dente theom- no arrodentem Rel.lonij deferiptionem, in qua forfitan,ob paruitatem animahs, quod Bizantij confpicatus eft,aliquantifpererrauit,Quare excadauere ficco collegit Colu- ^ na hanc Fcram nullam cum equo habere fimilftudinem,ficuti& Bellonius tradidit.bjo- bis vero illius effigies magis ad bubulam, & fuillam, quam ad equinan1 accedere vide- turi namque corporis magnitudine bouem excedit, crurum vero figura vrfum fimulat. Hoc hippopotami cadaueraprsclariftimo Columna dimenfum , a capiteadcaudam pe¬ des erant tredecim, corporis kititudo, fiue diamt ter, pedes quaruor cum dimidio, aititu- 'do pedes tres cum dimidio, venter potius planus quam carinofus, crura a terra ad ven- trem pedes tres cum dimidio; ambitus crurum pedes tres.Pes latus pedem, vnguls fitt- guIs vncias, tres. Caput vaftum in comparationead totum anima!,&latum pedes duos cum dimidio, longum pedes tres, craiiumambitupedes feptem, Oris ridhis pedem v- num,roftrum carnofum,&repandum,oculi exigui,lativnciam, Ion gi vncias duas, au,- res parus, breues, neque vncias tres excedentes, totum corpus obefum; pes latus in quacuor vngulas diuilus, vnguls vero quales in bobus, & mgrat, ralus callofus, arque Jatus, Quamobrem vnguls non funt bifids»Vtnotauit Pbnius, fedqualesin bobus, vt O Anitoteles afteuerau i t,&quod omili um fuit, quadrifids, cauda aprina, vel fecundiim rei veritatem,teftudines, vel yrfins cauds non. diffimilis. Cutis aditjodum craifa eft , dura,co orepullo,nares imagincm.S reprsfenrant, fifturalongavnciarumduarum, cum dimidio. Roftrum habet inftar Leoms, vel felis,pihs ex poris qujbufdamprodcLi- tibus afperum, nccintoto corpore ahj confpiciuntur, in <|uq piinatiShaliucinatuse^l: videtur; dum hanc i eram vimlo marino in pihs,& corioaftimilauit, Qute omnia in fub*- fequenti icone hippopotami maris liedt confpicaii. Libmt quoque exhibere iconem hip¬ popotami foemin x Patauiomillam, vtlečtorcs vtriufq. difcriniencontemplarrpolTčnr. o '-o r /h.; b ,‘•'min n 1. hi <• •■■■’ ''V > ■( . tLu. bnr-rt 2.1,5 —rorr:o ..mmrddc T J ' 1' i HIPPOPOTAMVS F OEM I NA. De QuaENS / DENS HIPPOPOTAMI AUVS. i88 Vlyfsis Aldrouandi liki I.A44. in paradif, poet.. lib.cit.e. 43, NATVRA, MOREŠ, PA RTVS, Ippopotamus cumadconfirmatam pmiencrit anatem teftc Aeliano, fta- tim pcriclitan incipit, num vipbus parente fuo fuperior euadere valeat , nam ii pater cedit, e um viuum' dimittir, ipfe vero cum matre cogreditur; at fi pater filio dimicantircfiftit, ipfum interimit, Quoqrca Reufnerus hucrefpiciens cecmit hunc in mo d um, 7 firpis init matron let h ato bellua patre y Pinguia qua Nilu s fcetifer aru a rigat, Prater-ea alio naturali inftinčtu dučta ha?c animalia,ex Niloin capos ©greha, & fegeti- bus fatiata,auerfo vehigio,rurfus ad fiumen properaor, hocautem machinantur,inquit Aehanus, vt agricolas inuadentes pon tergo,fed corpore adueifo excipiant. Alij fcri- g bunt, quod prardifta? bellute, auerlis veftig:js ad Nilumpergunt, ne venatores exitG deprehendere poiTint.hlicander hancFeram paffu tetrogrado,in arua perm are fcripht, ne venatores illiinfidias flruerepofTcntj quod, latino metro, exnreffit- Greuinus hunc in mo dum, jč Cumiamnata fige s fur ge n tem demetitherbam El tanturn illius fpatium prajcnbit^ & am bi t\ Eetr ogrado quantum potiš e si depafcere trači u &c. PradiOa opinioni adhipulatur etiam PJinius, fed illam pnrcIarilFmus vir Columna in fuis obferuationibus exp ? odit; dum,reči© tramite an bu'are,admentem Federici Ze-< renghi,vcrius elleo.pinatur. Infuper Hippopotamos quando nimiacorporisobefitas preiTerir, tuncipfi,natura? iinpulftt, au&orc Solino, caudici arundinis tamdiu fc affricat, doneč,aperta vena, fufficiensfanguinisquantitas cxienr ; tune mrmramo fanguinem fluentem fupprunendo,vcnamobtu-ranr.Quamobrem ab hocamrnah vfum fečtionis ve- hb. 5. r, 07 n* rnedicos didicifTe, in libro de rerum fignaturis, Crollius arbitrarni- Tandem notan- _ ’ "" y/ ‘ dumeft,ex Edoardo.Vuot,inhiftoriadeanimahumdifferentijs , hanrHippopotamoin- - ehe propnetatem, vthominibus non minus, quanvcrocodih infl hi f n t. Adfine,eq U us fluuiatilis animal Aegypri parere,&educarefblet in hc«x,h verifatem fahuseh Odo^ nus in Anhotclem,eacjue ehfcecunditate, iuxtafentennam Aeliani, vt fingulis annis trap. If. in polyhift, cap.^l. liki 1. e. 44 euitatur, V GX, C I B V S. E voce H ; ppopotamiSolinusin p©lyhihorab Aelianus in trahatuifena¬ tura animalium idemprorfus fenfefnnt,nnniriim.equi hinnirum huic Fer& comiemre,aquibus dočtiffimus Fabius Columna,in libro obh:lij.;atiq§r tjum, penitus diifeliticrdum hterismandauit hoc animal neque iyba,pe pvo,rijppopqtamos a nuu:o egi ccu } VtiegetiDUS ie txpn- quos poltinodum tormentis igniuomis maioribus, quam funt vulgares , intcrdciunt. H 1 E R O G L Y P H I C Al Vmnulkim fit animalj quod magis in grafi afnimi viti utn iffipietatem, & iniuftitiamexpritnere queat, quam Hippopotamus ;ideo Sacerdotes Ae- ltb.29.Htc~ gyptij , Pieno tefto, Im nc ac j id denotandum bgurabant, vel duas huius. rog L - < animalis vngujas dcorFiim inuerfas p n gere confueuerun^vt qui rem. fpe- ^-J darent, quid lile Fbi veilent, commonefadi propcnfiores ad pietatem cuaderent. Imo, & gallus gallinaceus proimpietate, vt alias explicatum fuit, pingipo- tc 'k, c um, & ipbc matrem faliat, & c um patre prailietur; hac eadem ration.e dudi Ae»y- Regum fceptris cucuphum auem fubiedo Hippopotamo fuperimponebant, quia pic tas ip® Vlyfsis Aldrouaidi pietas impletatem, & cl e m e n t i a i n c I e n k- n ti a m debet fupprimerc. 5iquidem nihil eft, A Cfuod Reg.es, & Principes magis deceat,quammanfuetudo, bcneficentia, animique mo- deratioj vtquamfim ca?teris imperio, & poteftate prarcellunt, tantum fifiiipfis hunta-- nitatc, & bacili mdudione animi dominentur. Vel fceptris fuperneiconem ciconia.’, in- fetne vero, bippopotami impone-bant, vt violentiam fubiedam efle iuftithr innuerent cum ciconia: pie, & rede agant, dum parentes feni« c o nficdos alis geftant, hippopo- i» tiiIt* tamus vero, ex $uida, animal eft iniuftfifimum, cum, nec cnam parentibus par cere ve- Ijti h.vc etiamfiuitpotilfimaratio, propter quam Aegvptij a d demonftrandam impuden« tiarn hippopo.tamum effi/giarcnt. Qud de caufapro veftibulo templi, quod m Saitica Ae- gypti, Praftediva Palladi dedicatum crat ha?c viTcbantur, vt notat Valerianus , facieš puhonis,faciesh:ni.s, accipiter,pifcis, &hippopotamus. Vnde Ijtterarum HyeroglyphP eanunperiti, per hite, humana’ vita conditioneni docebant, Na h: im ur enim , fencfcP mus, vhfimus, & inorunur; cum accipiter vitam, & pifcis mortem fignificet, propter mar rc, q.uact Aegyptij exitium, & pernicicm nuneupabant. Denique , per hippopotami fi- B garam, podremo loco repofitam, violentiam dhfidium, & impudentianifignificabant. Ideo predictis Hierog!yphicis nixusHadrianus Iunius exhibuit emblema cui titulus eft, tulih, ernbl, DEVM ODISSE IMPVDENTIAM, inquoinfantemfenerp, accipitrem ,pifccm* 4J • & hrp.popotamurn dcpinxit deinde fubfcripfit ha c carmina. P er ni x accipiter , pii c is , Ni li incola dir m, Prjuus, ejuul ordme harem ? symbolon hoc loquitur Phariatriaverb/da genti, Ne us odit impudentiatn. Prastereahippopotamus,referente Oro Apolline, ab Acgyprijs , ad ver denotandum, figurarus fug. S.ed cumabipfo,huius catifanon fuenta/fignata,arbjtramurid efie,quo- niam equi fluuiatici ftatim arqucprata virere incipiunt, quod contingit Vere, iure me- rito fecundutn Varronem a virore dido, a Nilo ex°unr. Infuper horas ab Hippopota- mo fignificari in faera Aegyptiorum literatura, fine vila radon e, feripiit Orus , at Vale-* rianus o pi natur id fadum fuifte, quoniamhccc Fcra, temporc maturitatis fegetum, a flu- uioincampos exiens non errabunda, fied tanquam meftor adcertumopus condudus mdTern ascjualitčr pabuletur. R-ursiis arbitratur,per hippoporamum,horas intclhgi pof- 0 fe, cum hoc animal duplici natura die m mus latens aquis , nodu vero in terranf egre- diens diem atque nodem dppetiatur, N V M J S M A T A, in Uh. e> nttmis , lib.l.ttejnut. N monctis otreis Martin OtaciUa’,hippopotamiiconfideIiter fculpra, ni- mirumin latere inuerfo apparet-, namreprsefentatafuit ha?c imago, vt 'd voluit Sebaftianus Erizus , a Philippo Imperarore eius marito in ludis fecularibusjcutnfimiliinfcriptione. SECVLARES AVGG.ETS.C. parirer, eodem Erizo tefie, numifma Ro man um Hadriani perpulehre fculptum cum huiufinodi literis. H ADR I AN V S AVG. C OS. III. p,p. figuram hip¬ popotami exhibet.. nam, in partc oppofita, confpicituricon fluminis iacentis fupra ero- n codilum, altcramanu cornucopiam ftringentis, cum effigie infautis,& hippopotami ani- nialis Nilu cuimonet« titulus eft NIEVS . Hoc numifma, Dccreto Senarus,fuitcuf- fum Rom.r ad perpetuum monumentum itineris Acgypti, & nauigationis Nth , quarri Hadrjanus feliciftimepercgit. Meminit fimilis rnoneta.’ aure^ HadrianiBeIlonius,in cu- ius altera parte eftigiemhumanam adharrentem fphyngi prše bet, ^bietiam crocodilus v & hippopotamus amrnantf-s Ndi confpiduntur. ;)-> Me- De Quadrop.Dig'C.Viu : p.Lib.I. ipi MORALI A. Vm PhyfioIogi hippopotamum, fnter immanes Feras,coIIocent, qua?, ad~ uerfus ca? teras aquatile$ beliuas, orane genus fauitia? tyrannice exer- ccant, 8c contra humanum genus fimilemferitatempra?fcferrenonau- f deat; non miuria Diabolum hippopotamum poterimus cognominare,qni aducrflis aquatilia, neirjpe contra eos , qui omni deliciaruiri genere ob- blečtantur, fortitudinemfuam cjjercet, at contrahomines, nempe vfros iuftos ,&per- fcctos vires ei funt imbccilla? iuxta illud, Rejiftite Diabolo-, &fugtet a vobis , Amplius in p hoc fignificatu potfumus hippopotamos auaris aflimilare, qui pauperes tatummodo de- pra?d2rur, non autcm homines, ideft potentes,cumillis rductentupnon andent aggre di, Iux~a illud, quod!e.gitur in facris paginis, Pingmonbus Amaiech pcpcrcerunt y qnuqmd autemvil^&reprobumfuit^demolitifunt' V er urn non falimi auaris, fed etiamin luxuria folutis hippopotami compararipoffunt; cum ha? belina?, quoad afpečtum, &hinnitum, ečjnurn pra?feferrevideantur 5 fedpoftea, quoadpartespofteriores, in fuillam caudam deffnunr. Tales appellaripofluntmulti, qui fortes tanquam equi adolofcentiam chri- dianis moribus indutana inchoarunt, fed, quoad caudam, nimirum fenio aduentante, omne voluptatum genus veftigant, atque adorant. Quare debis poiTunt pronunciari il- la vcrba Abacuc, Viamfecifti m mari eqius tuis , in luio aquarum mu U ar um quaii vellet in n ne r e, quod hi, cum eflfeiit, in mari penitentia?, circa vit£ finem in lutum corruptoru morum, & perditi luxusjnciderunt. 1 andem omnes p 'ccantes ,hippopotami nomine , decoi ari po (funt, quonia bppopotami, vtfupcrius fuit enucleatfi, Iabiis refirnis, hinni- tu equi, cono ter goriš jmpenetrabili, & cauda fuis poditi funt; pari ratione peccantes repanda habent labia ob fuperbium, hinnitum equi,ob dctradlionem conumimpene- q ttabile, ob pertinaciam, & denique caudam fuis, ob carnis inquinamentum, & petulan- tiam, Propterca de iilis dicitur apud Ifaiam. Equi eorum car o, & non [piritus , Diabolus c ur dicatur btppopotam , lib.l.Pcg, cap, I5, cap.1, peccans om ms hippop, dicitur. cap.l I. a«g* fegt S I M V L A C R A, (N tumulo Aureolityranni,hippopotami effigiesincifaerat,quatnferpes* I _b.o.i ‘ t j r ^ t>* H a cauda mordicusapprehenfa,compledtebatur.Id fprte defignabat,ex Pie liLig, x d rio, tyrannidem temporis. tračtu domitam, & fupcratam fuiffe, Deinde ce Hierogh Iebratiffimum fuit illud fimulacrunr, quod ob m Hermopoli vifebatur, in —-* -=. ' quo fupra iconem hippopotami accipiter dimicans cum ferpente carlatus erat. Id,vtnonnulli voluerunt, fignificabat Typhanemab Ofynde ^violentia domttu, cum de principalu certaretun Nampereqtmm fluuiatilem Tpphonem, & per anguem, iuxta alfertum Pierij, aliqui viri do (Ti Prjcipatuminterpretabantur . Ripafcripror Ita- licusAnfualconologia , adexprim.endamimpietatem, exlnbet pičtoribus fimulacruin c 4 anus trucis afpcčtus, qua?, altera manu,hippopotamum. amplexacurQuamuis rurfus ad jdem exponendura oftepdat iconem foemmre, velatis, oculis, altera manu gallum^ake- ra vet d ramum rubi tenentis; cum h a? c duo animaha fcilicet,tam gallus,quam hippopo- fmuUcrii tamus, & cum patre depugncnr, & matris connubio, potiantur. 1 dem Ripa.alibi effigiat t^pieiatis mulierem>msnibus,eaput 3 vel vngulashippoporamiftringentemi atque hacratione, ^nale, ingratianimi vinumreprarfentat.Lucianusfcnp.tis.mandauit A e g y ptfo scae I alfe, v el pin xiRe Nih fini u ^ a 4^Ahuncin modurn.. AIiqua.ndo.figurarunt humanam effigiem feden- tcm fupra crocodii^gvel hippopotarnum,aJiquando hippopotamum, & crocodilum col ludentes delincaruntfcum ambo ha?c animaha vnda Niii gaudcantjVt lectoribus in fub- fequentiiconehcetconfpicai-i, AT-. /v r •>. V."v '.p; • • A\W aTV.Vv .. :• ' HIP- v. Dfe Quadrop.Digit.Viuip Lib.L ••Uildiln . ■ =4 rti . op:f V-- VSVS IN CIBIS. ... .V , . 'i . - i , >P3 Vamu/s ex Aelianocaro hippopotamiinf gniduritie noncareat,confe- qucnterq.concočtufit difficihsj tamen in aliquibus regiombus, vtScri- tib.ii.c44 ptoreshde dignirctulerunt, in epularum magnificentia commendatur. In Guinea narrat CJufius virceleberrimusjčifca Promonronum nuncu- patuin Cabo l.opez Gonfeluez,. Nauarcham VanderHapen cum a!iquot focijs lnrur 'b° r ' naualibus confcendiife fcapham,aduerfo flutnine, nauigantem, & vcrfus oppidum vli- & er * betto dcprehendiffe, in didoamne, multos hippopotamos dimidio maiores,quamefset equi terrcftres , qui ab Acthiopibus ibidem capiebantur,& ad epularum apparatum tra- £ hebantur. Quin, & in ipfo oppido plurima horum aniraalium capita monftrabantur, ex quibus, dcntes mirandcc magnitudinis, comites eius retulerunt. Qua de caufa admodu mirari definamus,ii Capitolinus audor lit,a Firrnio Seleucio ftrutbiocamelum,quo nul- 1 lum volucrc maius reperitur,vnico die,& alias etiam hippopotamum deuoratmn fuilfe. VSVS IN MEDICINA. Anulus ex dente hippopotami. H Vita? funt partes hippopotami, qua? vfui medico famulari poflimr.Primi- tus dentes robudi, & fortes a natura huic animanti dati funt, & vt multis alijs accidit, rson decidunt ; ideo Porta colhgit hippopotami cerebrum /ib. 3. Phyt . gingiuis infantium ilJiturn ad facilem dentitionem v a] ere. Im 6 ex Pii- cai. 41. mo, hippopotami den-tes, in odontalgia jfedanda, inf gnem habent ptx~ rogatiuam. Amplius Nigri Populi exdentibus hippopotami anulosfabricant, quos ge- deniiu ius . ftando a quodam morbo pra?feruantur, cum hcec animalia tam in Nigro amne, quam in Nilo verfentur.Periti enim Fhftorici N'grum flumen ramum Nili efleauiumant.Ccete- riim celeberrimus vir Fabius Columna tradit Federicum Zcrenghi Narnenfem Chi- rurgum id ab Aegyptijs intdlcxiife, qiiod dens hippopotami alligatus, vel anuliex eo fabrefadi geftatio haemorrh ides tumeseas, tum apertas pe- nitus fanet. Diofcorides quoque, agens de mareria medica, ^ 2 ^ meminittefticnli hippopotami,cuius ex ccatipuluerem in ali- ’ . quo Iiquore, aduersus ierpentum morfum, propinar, atque ex hoc immenfam vtilitatem patienti promittit. Praeterea e- C * 2 \ tiamadeps a Plinio commenda* ur,cum febrientibus commo- ? ln & u€d0 ' ditaris plurimum adferat; inundio enim frigidos febnum pa- rox:fmos declinat. Imo, in hoc cafu, Plinius fuffitum,cxfimo . huius animalis, non infrugderum efle predirat. Podremo r muu corium hippopotami ab vfu medicina non e d arcendum quia Plinius hu us cinerem cumaquaillitum ad p.inos diifoluen- dos peridoneum efTe aflruit. Pra?terquamqu6d idem praefi- dium alopecijs non mediocriter conducit, & peli is frontis hippopotami inguinibus alligata, eodem Plimo audorc, Venerem inhiber, VSVS IN VARIIS. X pSrtibus hippopotami, pra?ter vfum medieum , varia dimanare poted vtilltas. Si conlideremus dentes, hi aliquando vicem eboris fubire pof- lunt. Narrat enim Paufanias Dindymena? matris fignum aureum fuilfa?, faciem vero, cumeburdeeifet, ex dentibus equi dumatiiis fabricatain fuilfe. Quare Odoardus etiam Barbofa Portugheniis refert, ex dentibus Cquimarmi,in Cefalamelius ebur, quamex dentibus elephantinis, fiiilfe confečlum. Jnfuper fanguis non eft omittendus, qui magno vfui fecundii n Plinium pidoribus fiituruseft) ^utrnilo ciipa^tia guinofa diflbiuto,lococinnabai is, vti polfunt. Adeps K quoque / ip4 yiypasftldgbfjfi,ndtbc»0 ad c]uoquc, ex Iulio Capitolino, in Nila natantibus non mediocriccr proderir, dum tali ^ pingucdine del^butiintpr cr oyodijo^.impun,e y.erfe«tur, Ad finem Cariumjivvanjs vfi- r bus non parumbabet momenta. In.pjrimis eins.ta.list eft craffitud^,,&jsira?ciptoe circa ter« ii.c>.Phytog, g U$5 ex anima.duerfione Plini j, vt inde validce hafta? tornentur; demde, aučto.re Porta, /T* 17 !' uauium gubernator e s , hae pellc, e x trema vela mu,munt, ne fulmine ičta deflagr^nr /t falZtge ■ arquedecidant,Hinc Vuee^erius fcriptis mandauitcircumfeptumpelieequi * * eCr ' tutum aftijminc vhique verfaripollc . Imo, eadcmpelle ijitra ,aliquara regi onem de* j foifa, huuc loetim a fulmine non tangi poliicetur, j' .. ? J ', VMV v f ~ -S.' Libri Primi finis. (J 1J-* \J - “rrfvt/v V *">. f “ »V*/.. ; vV. • P'!* v jv. \ 'A-', i f ;.r •• -jnrUr •J* v* 1 31? VL Y S- v— r * E m B Brun PHILOSOPHI ET MEDICI BON ONI EN SI S- DE QVA DRV FE DI B VS DIGITATIS V I V I P A R I s. LiberSecundus. O RDI N I S R AT I O. /VV'« >. V V.VAV':. '■■■ • 'V . ‘ X P O S I TA, in libro aoteeedenti, ferorumanimantiumpo!yda- dtyIorum hiftoria; modo iuxta ordinem illic propofituin, noftra in¬ teren ad Semiferorum proprietatcs diligenter exatninandas , & pondeiandas accedere. Veriim cumhocnomen ( Scmiferus) mul- trfarios,apud Scriptores,ftgnifjcatus forjtkd folcat; non cnr a.b re illos-Lgillardrt perpen-dere vtmelius n r/ft c r fc ni u s I e g e n tib Usp a- tefiat. Primo Poeta; Semiferum cognominabant animal partim - d exhomine, & partim ex behiaconftans, velut Cciitauru n, qiii parte pofteriori e,quum, & parte anterioii hominen* : reprcefentabat, Deinde lixc vox ( Semifer) apud Hiftoncos,animanri partim ferinis, partim placidis moribus imbuto ^ * competere folct, vtex Plimanisfcriptislicet colligere. Deniquefetniferilsetiamillas * * **'■* * Vocamus beftias , quar licet fens muniantur moribus, ramen,ob paruam corporis mole* ab ho mm? facile fuperari, regi, & domari poftunt. In hocautem intellečlu omnes bel- luce polydačlyIa? cotnprchenduntur, de quibus. in hocfecundo libro verbafačluri Tu¬ rnus. Inter has igitur primadade de vulpeagcrur, quoniamob verfutias , quibus omnes fallit, in hoc animali ,ill.uftria qucedam veftigia confpiciuntur , per qu&M'ntqr,fe-pufc ra s animantes primum locum fibicomparare videtuL h DE VVLPE I N GENERE. ; »I-f Vii»r. j(j.\ 1 a ■■ \ *t*>"tn'i.» v rg v,c ivi-sv.* • p > .-n. i * y,Nsiv ’* - Caput I. & q v i v o c a. Vlpis nomen, prorter illud animal,de quo in praftenticapite Termo haben- dus en;, mul tis alijs tum animatis, tuni inanimatis rebus ( conuenire folet. Inprimis A Acabrng ideft vulpeseft qua?dam volucris, qua’pennis ex cu- njulpet auis , te a natura fabrefa&i s ad voJapdum vtitur. Eft deinde Ga'?i pifcisTpe- r vuLp.pifcit. - -- , cies, quce ab Oppiano , & a I atinis Vulpes s aufiVul- p ec ni a,- non tam a cauda; longitudine, quam ab ingenij calliditate ■, Aniftotde aučlore, cognominatur.Exocetus etia pifcis apud BelloniuČomafci in col is v.ulpes appellamr,vt clarius in hiftona pilciu exaratu tuit. C teter ti, q> magis mirandu eft, hoc nome R 2 pro- O? n' •A, Vl/fsis Aldrouandi (ap.i^ firjftiffe^api;d'SUid^g|ii(j|i'^ioqi|fn,|jp hoiriiiief affb, & aftufojvijlp« vo- ^ viri »umen* caBpIufuapud apčipres hof dgnificatUjIeguatur apudR eufndrumin Paradifojpoctico hasccarmina In tir idr a vaflji geti or a vulpis habti. Volebat bk audopniiiier^ abe#teriori afpeftu, in tern. as 'hotriinura mentes no n pofle comprehendi iuxra' ilrad y$gatrini .* ' A ' , Simp/efc^m dpiar^trJ^fpMfitdtte curet . V ' \ Nam fblus I>eus fcrutator eordiumeifeperhtBeun*. Quodrca habemus, apud ttrcafnT, quod Chnitus Herodem nuncupauit vulpem. Verba autem facri textus funthuius te- noriš. Inipft die aeteferuntcjuidum pjvarifdonttm dtcentesilit. Fxi, &, vade hinc , qma H e- rodes vult te occtdere , &ait illif . 'Ite , f d^ctte vulpi tlli , ecce eijcto Damonia , &c. Tandem quandoqueab au&oribus vulpes pro ipia afiutia.mctaphor icč vfurpatur . Vnde Perfius ad rcmcancbat^ ' - - • Aftittam vapidojeruas fubpeclore vulpem., Poeta, hocirxlaco,per vulpem, intclle*it aftutias,falJ atiasl, & dolos * quales vulpibus paulb mfcrius affig na bimus .Quamobrem,in hoc feniu, Ioquebatur > etiam Ligurinus, du infrafcnptis ver/ibus prascipit cauendum efle, ne mentes Principum, & Potentum ca- prione, ^impojhira vcrborum repleantivr dum inquit Fr audi hm Qe c uit is. blandie p dtp ar e potentes x Principtbufque fttis ar p utam oftendere vulpem . Poftremo a n i m a d uc r ten d u m c (V, qudd vo'X’d'Ad>7tn^ cuidam faltationis generi ab“Hefy- chio attribuitur. o . .(' f*tyr .j« B, lihhz. OtigA-Zp. G rac a. no--, mina*. SINONIMA EORVMCL ETYMVM. ; : :o r ' i m . v ' • • ■ .... q /Ec vox ( Vulpes ), apud Grammaticos aliejiiandd volpes fcribitur,qužU doque aquibufdamNupcris vulpis prommciatur, quod militi polirioris literatura? periti non probant. Vocatur ergo vulp es, apud Iddoru,quafi VoJupes a ped um vo]tibilirate,quia mim+uam red o ttinere,fed tortuo- ds anfractibus ad alias animantes dedpiendas currar, vel cusfi volipes-, qudniam pedibiis obceieritatem curfiis volare videatur, vel denicde, ad aliorumme- rem, ob pedum valcntiam vulpes, quafi valipes indigiratiir; Grrecis communi vocabulo didtur dlueftif quo d nomen, vt plurimum farni: n in u efijed repeutur etiam mafculinu, vr notauir Varinus. Lcgitur etiam a apud H e fy c h: u m ,i u x t d e t y m u m, ita dida ab. « A^dedpio? & oculus, nimiriim a fallendis ocubsi quamuis alij, bpc vocabu- ]um,averbo •ucu^co ideft Iudo deduent, Euftathius autem refpiciens fdlacias,& errores in quoseetre rx ammantes a vu ! pe ducuntu.r H d*dv ,to itAa.vd.vi iiaip etymoIogia dedudt - Kivahcc vulpes, & zivditot vulpeeula apud Siculos.vočitatdr , v^voJuitlScho- liaites. Theocriti aretpd rc. »be/e Šcu dvcuba^ quiaimpudenter, & dolosemoueatur. KnAa^ apud Suidam,&Vannum vulpes exponitur, nimiriim Trapa 10 z»Aeb, quodeftfiž'A^w T7-pad«!/,quiacauda huius animalis,ad demulcendum fitidonea Kžptf&i etiam vulpes ab ^ Hefychio, & Varino explicatur. nomine formato ab aftutia,qtia m Grsed Kipnw vo- cant. Ab ijfdem didtur etiairu/cfcfpH, rxpdd

i, cum kI d a^o^dpio/u^i quempiam,&: frau- dulentuminterprctcntur. Amplius nomen proparoxytt>num in dočtrina He- fychijj,& Varim vulpem fignifcat, oxytonum vero quocidam genus vulpis alba cauda denbtat, Iddrco non debemus admiratione aifici AIiqui bane vulpis Ipedem Iampu« rini, Mplendore caudir,nomincnt. Alijs vulpes Galeos dicitur,fed perperarfi^voce ni- mirum deprauata, a ?, quam Alberrus aliquories vulpem inrerpreratur,,cum tainci\ yt iA« muftelam tantummodd fignificet • Aliquando, apud Hcfychium, & Varinum, S d(xi% provulpe legitur, iforte ab aduerbio Bci/kz fequenter, quia boe aniltnal retrofpi- dendofrequentžr fe ipfum intueatur. Reperiuntur etiam in feriptis Hcfychif, & Vari- nihlEe nomina X0.QSp/?, Baaaapa, o-Kapdpri^ jt/pa^o<, xo/Ao, 5 »po<, & ^opAt;c, OUi- buscvtilpesidentidemappellatur. H e braice hoc animal nuneupatur Schuai 5 Chaldaite Ub.iS.c.30 exerc. 217. De Quadrup.Digit.Viuip.Lib.r. 197 E Thaal, Arabice Thalcb, fyluaticus quanc!oque Chaleb, & C alcail, corruptfs vocibus , pro Thaleb vulpeminterpretatur. Italis Volpe, Gallis Regnard,Hifpanis Rapofa 3 nimirum a rapiendo, Gcrmanis denkjue Fuchs dicitur. G £ N V S, DIFFERENTI&, Defcripcio. On infinitiprorfus negocij eft e exiftimamus viilpium difFerennas enume- ! rarc, qua? a tribus tantummodd, nempe a magnitudme, a colore, & a mo vulpes vbi jjj re elicienda funt. Ratione primi,Odonus , ad mcntem Ariftotelis, tradi- minores . [ vjON d^S.^ 1 dit vulpes in Aegyptominores, quaminGra?ciareperiri,&huius causa L_ ===- 1 alimento attribuebat, quod in Aegyptiorum regionibus deficeret. Veru, fihoc aliquod veriratis fpecimen praberetjVEpes Acgyptinon ca? ter is minores, fed tantum graciiiores,& inuberes eflent. Eft quidem exploratum,vt docet Peruana hifto- ria, vulpesinillaplagacommunibus minores vagari, qua? non folum corporeamole, fed etiam peftifero odore a to to animali dimanante,ab alijs difcrepant,quonian is tan- tus eft, vtab odorarn perferriminimepoflit. Imo ft forte fortuna a!iquid vrina prcedi- < 5 li animalis foedetur,multipIicietiam ablutione teter odor auferri non poteft.Ratione coloris, muko plures funt vulpium fpeciesjfcribit enim Olaus Magnus,in fyluis Septe- trionalibus, multas vulpes in colore varias paffim confpici, nimirum nigras,candidas, rutilas, iecundumdoifum crucigeras, & katodes , ideft ftmiles colori, qnem ex herba ifatide Infečtores lana! um, pro caruleo colore, exprimunt.Ca?terum addit Olaus om- nes tamen eamdem malitiam, & aftutiam vulpinamparticipare .Scalicrcr autem mira- tur quomodo in frigidifllmjs regionibus, vtin Mofcouia,& Lituania, Vu ! pes nim-a? fta- G bulentur, vnde pelles amercatoribus ad a!ias regioiies deferantur, & in his admirabi- lcm diffejenriam obferuat, quoniamnonnullas pelles vulpium nigras vidit, qua? ab ali- qu busfpilis albis quodamordine digeftis eleganterexopnantur . Vulpes vero in no- ftris regionibus paffimvagans ruftfcentis, &f re lupini coloris eft; cuius duas diffe- rentias iuxta gutturis varietatem, in Germania obferuatas Gefnerus aftignat. Vna fpecies eft, qua? guttur in albo nigricans vcluticarbonum puluere confperfum exhi~ bet, altera vero candidum , qua» pofirema fpecies tanquamrarior d Gefnero magni Ubrj.ea.30. ^aloris, in Germania, efte perhibetur. Tandem, fi morem cotemplemur,habemus a- pud Aelianum in Cafpijs regionibus ca s efte vulpes* qua? non modo agreftium ftabu- heo cit. la adeunt, f-d etiam vrbes innoxise ingrediuntur,vbi cicures tanouam 'canicu la? popu¬ liš Cafpijs adulantur. Viciftim Scaliger, in exm-citationibus contra Cardanum,memo rat vulpes tanta audacia inbgnitas, vt ineu.nte nočte mutuis vlulatibus, quafi ftgno da- to ,infinit£e fimul congregata: tuguria agricolarum pagos etiampra?dando aggre- diantur. V eri,m, pace tanti viri,ha?c animalia in lii^brumhiftoriarecenfuimus Circa defcriptionem huius bellua?,laconicampoft’umus imiranbreuilcquentiam, cum Vulpes tt notillimum fttanimal. Albertus tamen vu pi artribuit magnitudinem, qualis in cane meciofcri cuftode domus obleruatur. At mdgnis eft beftia ob breuitatem aurium in compataiionc ad canes, & ob longitudinem villofat cauda?, qua“ poetis iocandi occa- fionem ftepms prsebuit. Quamobrctn hucrefpiciens Reufnerus in Paradifo poetico cecinit hunc m modum. i - . 2 '• CdUida verrit kumumlonoavfilpecula. cautLi y « q u i£ ridet ? fif.pis, a bde nates. Gefnerus s cum vulpem domi aleret,frp9 obferuauft illarn iacentem in ventre pedibus pofteriorifcius jretro extenfts, quem iacchdi modum cuniculi, vt plurimum, feni are fo- lent. ldin:Ci : coniedttinc um eft naturafn crur^histahitjiandbus adid aptaelargitarh fuilfe s vt illis ciduSj & facihus per anguftos, & oblongos terra’ meatus penetrare li^eret. u r ^ ■ /j -AH R 3 ANA- A »Jfa & , illacaueperoraillorum 'P tiuseuadat. Intcrdumpcrfcquentes.can^caudaOlaoMagno, dučta, eludit,doneč opacas fyluarurfi Latebras migi u n ullafugce patente vulpes mor vulpes in pedica capta,morfu pedem prasicindit, vtauruh, > m dpe dicaliberat, ea te JimuUt . vjajntortetnfmiulat,venator autem accedens,mo. _ t3smU ’toshabentes exi- cl.anCpih^ki-gcns fugam arr pit.Den^u P • a vnurn exitumpo- Z m ft^ul d-ft^cs fabrica„ Cj i*«en..om« l c 0 ianus l his fi tl sv.enatqr^^ fldl ) scom Prehqndafltur. Hoc pereleg ^ Le-rfibus.Bpdinoanterprete. / -ffiov. plttdtnen excellitreltqUdsv.tdfecuUv(ifrd, k' " . ’ CAllp^isate Fjras, nec deeft audd^d pr£ft,ns ! 'p in ib us e xtrcmis joleis fua deftinat mtra, quos clanoris dobrin« grada hoc m iooqrecitare non pigebit, qui fiz fe habent. Iiis tet. c> f I 2C0 - ;= /Vlvfsis Aldrouandi f/is tanit n ingenio Vulpes ant drefagact 4Dicitur , gr fraudes componere dociior omnes » - ' At ctuomam frtgent effeta in c or por c vi res, lila ijuidem clau fo non inf diatur omh, Denfague, ne c teneris tondentibus arua capelhs , Sed run importuna Ines-,plena^ cohorti y Befoffa h a ud longe fe (reta cubiliaterra , Ponlt , vbi borrentifurgunt(pineta c or ona , Jut v bi inaujja tendunt ad fjdera rupes , Uk fpecus, bic latebras , hic obfcuros labprinthos Tuta colitjfeptemd^ adituspenetralibus addit , Fallat, trt incautum dubij-s anfradt ib us bo ftem. Pne diet is addamus aliyd vulpis ingenium, dum fcilJas ad propriamcauernam defert, vt likj.Pby-■ in lila tutiorem a lupiš vitam degat, cum ,tefte Porta, lupi a fcillis maximopere abhor- tog. cap 19. reant. Cum vero vulpes. apulicibusvexantur,alio vtuntur ingenio, fafciculum mollis quomod'o fu foeni piliš inuolutum ore accipiunt, fefecjue paulatim, pofterius inchoando,in aquam gantur puli mereunt, vt puliccs aquamftfgientes ad caput afcendat, deinde capuc pedetentimim- ses,avulpe * mergit, vt in fcenum faliant, quo fačfo,fafciculum foeni in aqua relinquunt,& mox ena- tant. Caterum, ii v ul pes, vila in re, monftrar ingenium, in exploranda glaciei craffitu- dine potiffirnum patefacit. Nam, ex Olao Magno, amnes, & lacus gelatos ad paftus itu- ra, & reditura non tranfit, nili aure ad glaciem appofta, quad hunc in modum ratiocina- tura, quicquid aquofum eftobmurmurat, & mouetur, quicquid mouetur,gelu non eft concretum, quod gelu non eft concretum, liquidum eft, quod liquidum eft. cedit pon- deri, quod cedit pondcrgtutd non poteft calcan, er go retrocedendum « AGRITVDINES, ET MEDEL M. Vlpes, Stmuftela*, aučiore Auicenna,lenem ob caufampra:cipites in ra- ub Ar de ve- biem feruntur , huius rationem aflignabat Euftachius Rudius, quoniana nenc iz vu!pes,cumcalidjiTimo tempe ramemto fint pnedita?, nullo ne ideft gannio propriede cambiis qiieribundum vlulatum edentibus proferatur. Hincori- g-Tnem ducit zvv^OuM gannitus canis adulatorius, quiad mentem Euftachp ad vagitum p ctiam infandum'trahifitaF, CIBVS, B .'k m) j*S H Ntcr cibaria.>qua: guftui vulpium gratificari foIent,gallinarum carnescol ^ locanrtur. Propterea quando 3 vel Jaqucis vulpes, vel alio modo capiun- tiugautnecantur, viHicce muliepes pnegaudio deftpere videntur 3 quia corralesaucsfiuevllo cuftode difnittere poftlint ltucta illud. Iam tandem annofa eft laqueo vulpe cula nexa- i V Ulic a iam tutas cortis habebit auts . Quamobiem Baprifta Mantuanus in Buccolicis innuebat, villicam cohortem non modo d fiuribus, fed ctiam a vulpibus cuftodicndam efte his vcrfibus. A Gruis or e fabas , & ab anfcrefar ra pulujtn, A fcrpente bouei , a vulpe , & fure cohortem. Infuper Stephantis Forcatulus prcccipit hocanimal tanquam graft"*torempub lic um imn pune occid V Uiti, pro teliš, dentes noxios habeat, deindc figendumefte villarum val- uis,vt auibiis fuperftitibus folatio lit. Sin fecus, fiat quod mbet Statutum V topiča; ciui- tatis 3 quod Ikfehabet.. Sigallinafugit , fugiat f candidut anfer, Hat tibi ne vulpes, furui receptet aues Implumes verubus transfige-, apponito flammis P cena g, cum miti fiat acerba mero . Prster Gallinaš, taiteris etiam auihus, &, pr^cipue Otidi viilp.es inftdiatur; nam, fccun- diim Aelianu,Otidcm confpicatain terra.n feabijcicns caudaintamquain auiscollum ita, eleuat,&oftcndit,vt auemo.tidis gregalem cemuletur . Vndeotideshocdolofedučiče ad illamaccedentes illico in vulpis.pabuliim vertuntur. Prccter hxc, efu quoqueve- fiparum dele^tatunideo vefpetis appropiuquans, & timorem fimufans fc- abicodipcau- daextante, circd quam vefpa? ob denrumvinumcertatimimplicantur, deindevulpes furgens feeds arborem, 1 el faxum perfricando cas atterit, qujbus extindis, & vefpis,& vefp tis pafdtnr; Q u jd p] ura ? caneris, &pifciculis etiam nutritur, quos, hoc aftipcantar. Vu'pes circa ripain alicuius amnis oberrans,caudam ma:quam dcmergit,paruip;fces no- uitati occurrtmt; villifqueobuolutimoxin paftumvulpis exttahuntur,vtinhiftoria Se- ptentrionalium recitat Olaus Magnus, qiii fatetur fe vidifte in fcopulis Noruegix vul- pem inter 1 upes imnteiTa in aquas cauda plurcs cancros eduxifte, &deuorafte. Ad rem narrat Petrus Gillius, cumMaifijia; pifcatores boopas M.oenarum genus, vnaq;magnos aftacos c(3epiftcht, & in nauiculapci nočtem fieruandos te!iquiftent , vulpem ad ^ed.en- dum boo|>ds accedefitem incaute pedem inter aftacorumforcipem potuilfe, ideopuč, tota no&e detentammane a pifcatonbus, mdgna cum dmnium admiratione,& t;fu,com- prehenfam fuilfc. Ampliiis fecundum Ariftotclem fylueftres venatur mures, il{ofqud , vtnonnulli affirmdntdcaueis fpiritu cxtrahit,cuniculos, &lepores capit, feles etiam, ^cparuos ednesi fi quos nočlucoercerevaleat, apprehendit,&deuorat. Imo,quod nos in magnam traxit admirationem,vulpesfamclica ad Ibcuftarum paftumfeconfert. De bis omnibus verbafecit hunc mmodum. JEgrefa vulpes qua- do vlubare , & latrnare dicutur. ■ in v ari ar, Iur.au . vulpe* otidi infdiatur . lih. 18. c,3 r mures ettd venatur. 2 Qi lih , 4. cyne- get. ' Vljfsis Aldrouandi Ji gr e[fa altilihus ventrem faturauit ohefis , ;■> : Cunciap, ficcauu lamhens mul-clraliaUngna x E ft lame n mfidtjs lepores , qu& captet inermes p ., E*piagttes-anaus, tranfinifit balgndas Pha fis apeS} um tota vorax viuaria vajtet x , - r , eademffe cxiUs ipima locuji/u ^ P'dft'iUir. ■■■■■,'■. . , D.cniquc vulp.es nonfolinm camiuoi-žpj, fed e tram fiaigiuora?. poffunt cognojflinari, cum aixuciibus,& p.o.tiftnnu ab vuis maturis.minkne abhorreant.Habemus enim apud Theo- ent-um pucro fp^cundam vitemcuftouienti duas vulpes infidiatas fuifte;quarum vnama turefcentes vuas populabatur, Qua de caufa Ariftophanes, oprimo iure,milites vulpibus allimilauit, qui, per agpos v nar um racemos efttantes, foecundas vites diftipant p Con- cludendiim igitur cit vulpem inter animantcs omniuoras collpcandam efte, L O C V S. lih.3.c. 46, itt lih. de le- tt. Mofco. tn append. puadrup. cxerc. 217. in lih. de farm. Euro. c. I. fesa ot w p v m A 'H Timaiorum regionibus, &prscipiiead plagam Septentrionalcm ver-, gentibus, vtfcribit Paulus Venctus, multar&inftgnes vulpes vaoantur-. At in regione illa, ad quampropter cosnofas vias,& glaciem difficilis eft tr^n(i£us, yt idem Aučtpr in fubfequenti capite aftruit,milita vulpes ni- gr« confpiciuntur. |deo non eftadmiratione dignum.fi Paulus Iouiu* tradat in Vftiugam nobile emporium cjiftaus a Mofca regia vrbe fexcentis miUiaribus a Permijs, Vguliois, & alijs vlrerioribus populiš pelles nigrarum, & albarum vulpium deferri. Nam, ex Gefnerp, ad Vuagam fluuium in Mofcpuia,vulpes nigr«, & coloris ci- nerei capiuntur. Vcrurntamen, in Vftyuga etiam Prouincia, nigr« vulpes, & copiofa? reperiuntur. Quod repetit quoque Scaligerin cxercirarionibus aduerfus. Cardanum . C«teriim nullac^regio, qua? maiori vulpium copia redundet, quam Ruffia, fi Matthias a Miehouverjtatem faifus eft . In alpinis Heluetiorum Jocis plurima? vulpes aluntur, idcoquemercatores, tefte Stumpfio , ibimultas earumpelles coemptas inalias regio-, nes diuendunt. Tandem vulpes cbloris rutili multx funt in Germania, & colore fere lupino prredita’,aquibus pilifacilecaduntin Italia, &Hifpania reperiuntur. In Greta autem Infula, fi eredimus Solino, vbi nul Iummaleficumanimal p ra: ter phalangium ere« fcit, vulpes non confpiciuntur, quod etiam Portapro comperto affirmat. C O I T V S P A R T V S. lih.j.Phjf t°g' c - 4- X Plini) dočbfinacolligimus vulpes inlatera proieč^as congredi, at nu- peri quidam audores, adaures Ariftotelis, libere afteuerant vulpes ad terramproiečlas comnufceri. Veriim coniečlamus bos pitrclaios viros, pro vulpibus, feles intcllexiilc, cum Ariftotcls, inhiicona animalium,aft- feuerantiusdicatvulpesfuperuenientes cone. Prartercaanimaduerten- dum eft, has animantcs cum alijs diuerfi generis copulan, quod non eft abfurdum, du- modo corporatura, & tepora grauiditatis ftnttcqualra;tnn cambu S ,& vulpibus contm- gere folet. Nam excanc, & vulpe ad menl em Ariftotelis, canes iaconici generantui, quospoftea alopecidas Pollux nominauit. Hanc vulpium , decanum copulam Ga enus quoque propterordinis, &fubftantia: aflfinitatem admittit . Sed ex altera partcexp o- dendaeftCardani opiuio, qui agensdereium vaiietate, feriptis reliquita iquanco lih.j. c. 31. vulpes in canes penitus degenerare, cum, excanum, &vulpium concubitu amma non jamfterile, vt mula, fed fecundum procreefur, quaj lenrcntia alibi quoque ex ^ali gc ~ ro in eicreitationibus refutatafuit. De partu vulpium;, fi petamus doctnnam Anitote- lih.eAe lis. Is docuit vulpes parere catulos caicos, & informiores foetu vri«, quatuorque vt- hift. j anim x plurimiim eniti,& parturientemita feccedere, vt raro grauida capiatur, eint e vulpes cap.3 4. editumfo£tum lambit,refbueq&concpquit,vt Odonusin Arifte> tc cm e atus eft, r Uh. 3.de itfti part.e.i. CA- De Qgadrup.Digit.VjirfpLib.il. 205 C A Pl E N D I R A T I O. N captura Verfutianimalis omne technarum, & faHaciarutn genus adbf-. beti dum efte arbitramur. Bargeus igitur , antequam ad ratjones coercen ' ne &* di v.ulpes examinandas, accedat, pnus opportunum captura: tempus, quod a hruma vfquein ver protrahimr,his verfibus defcnbit. ■jemporc^ quo rimidas euam vcnabere vulpes , Prtfrtim Boo c um dorfum ex aquore dclphin Sp (tulit. & Solem etcepit Capricornus aquofum^ j)onec noči Mrnis aqueptur tempora lucis. p Deitide idem Sučtor, varia artificia, quibus vulpes decipiuntur, figilladm enumerar, Nam alij cryptarum foramina itipula , & creta obturant, alij caueas fumo repfent , alij Iaque.05, dere ti a tendunt. Qua: omnia perele-ganter lic exphcat dum mquit. stigt dditUi latebrarum omne s^ at pa e oftia muki s Occlude hinc inde herbarum-, Filicumque mamplis > Omni dokumenti folers^ poji obrue creta. Interea htuenes , qud funt afpernma campi Dumeta,& fpinis cliutts confurgit acufi$ v o : - O.bfedere vtas, Etpauloinferius, Aunt > qui conclu/isftupamp-, ignemf cauerni s Vnde fluit,penetrat£ lems fpecus auraprofundum SubijCmnt-, mprrbamei, addunt,feruU^ liquorem , A(fyria, & Si culi viuacia fulphura p o nti , Oftta tum laqueis qud qud dat ur cxitus arciis , Q ' Jmpediunt auerfa , (tenirn dum protinut atra , Bxdnimata fugit p icei caligine farni Corripitur. 1 ■: v De his autem artificijs venandi, & corripiencii vulpes fufius differendum eft, vt omni¬ bus artes profligandi huius noxij animalis patefiant. In primis apiid venatoresfunt qui- damcanes Cauemarum caniculcenuncupaul vulgo ab h .mili corporatura bafftti vod- tarrtur.. Hi vulpium caucrnas lubeunt, & illas morfibus ftimulando ad exirumcoguntj. ve) pnrdidi canes , ex Carolo Stephano fubtiliffimo fulphurispulueremfp-r^untur , ltb. 6 . agric. deindeia foueas vulpium injmittuntur. Vulpes enim non ioJum cxibunt, fed ilJuc non , cap. 41 .' jttfi tranfa&otrimeftri,rcuertuntur, interea egredicntes a venatoribus. interimuntur . Deinde niuis tempore, ex GlaoMagno, vulpes veftigjs in n ms rcličtis venantiumfa- lib.iS.c.^o gacitate, & canum celeritate,veluti eftiuts diebus cannm odore, capiuntur. Magnus Ca Tartarorum in buiufmodi venatione non canibus, fed aquilis vntur, qua? cicurat«, vt feribit Paul us Venetus, funt adeo audaces, vt vulpes perfequi,& coercerenon perhotv lib, 2 . c.ij. refcant. Sine canibus etiam vulpes aproprijs foueis extutbar ; poifunt. Narra.t Mižal- nb.memo* dus čarne fuilla pingui, latitudinepalmi rccentertofta, foleas calcearuminungendas ra b,cent. eife, dum venator A fylua domum verfus proficifeitur, fimulquein veftigijs fruftula ie- coris fuilli afli proijciendadfe j nam tune vulpes alatibulis exeuntes fagnds, &mino- ribus bomb^rdis excipi poifunt.Carolus Stepjhanus,pro e X trahcndis vulpibus, a cauer- Hb, 6 .amc. Iiis, alium inuenit aftum; inquit igitur vulpem foeminam in luxuriatn pro.cliuern capien- x ‘ dam effe,exqua pudenda vnacum vtero auferendafunt,omniaquefruftarinifecanda,& inollamcumpotdone galbaniinijcienda, lllam opcrculando, ne odor euanefcat,pote- rit enim pen annuum fpatium conferuad. Quando autem venationis peritus vulpes pro- uocare voluerit, accipienda eft portio lardi rccens a fiata, atejue calida in prcedičlaolla. ponenda eft, poftmodum, per Ioca a vulpibus frequentata,dj'ligentcr trahatur,nam om- nesftlius regianis vulpd5j rolidis foueis,arcubus,&manuanjs tormentis interficienda; accurrenri fed qui hoc munere fungitur, debet calceorum foleas bubuloftercore fceda- rc, ne veftigioi^um odor a vulpibus perfentiri poffit. Prteter htec, venationis periti mul- ta Iaqueortun, & retium genera ? nec non foueas, & decipulas ad vulpes corripiendas, cxco- Vlyfsis Aldrouancli lih. io^ agri col.C <3 le, Uk. 1:0. epig. eipuu •Uitlgatttto Ub,iO,c.^2 tuj. de rer. •v ar.c. 3 J., lib.i.de mat.mej^ cxerc. 217 , ltb.df.de mat.medo 4O4 rH.Ci’J excGgitarunt. Blondus docet vincula in fepibus, & dumetis nedenda efle, per quar, ^ vulpes puli os gadinaccos inqui|entes, tranftrr folent, hi§ enim detinentur , Ted ipfa? etiam fe extricant, nili cuftos velox adfuerit. Deinde Crefccntienfis duo lacjueorum genera defcribitfbraminibus apponenda, per qua> ad locaclaufa vulpes ingredifo- ient. H o r um alterum eft laqueus’ annexus pertkfc plicatae adeo vahdae, vt vulpes col- Iocapia in altumeleuetur. Alterumeft,quanddpene-s laqueum eft forte bacillum eum ftrmgens, atque impediens, ne os Perjelaqueum arrodere poiftt, Ideo Calentius ca- n c ba t . Et laqiteo vulpes^ & decipe caffe foinas , Pra?cerea, ex eodem Crefccntienii, rete,quod vulgd Ardum vocant, vulpes capiuntur ft noctu in medio retis gaftina po natur. Animaduertit autem hoc retepro vulpibus, & aquilis, qu;im pro caeteris animalibus validius fabricandum eife , De hac captura Mar- riaijs lic canit. H k olidam clamefus- ages in reti a vulpem . g Alias quoquedecipuIas, ad bas comprehendendas animantes, Crefcentienfis defcri- bit. Primd vuJpern in crypta hoc modo coercct, parat alueare aputn, quod ab vno late- re paucis ftlis ferreis claudatur, ab altero habeat oftiolumita parti fuperiori annexum> vt beftia’ ingrejTnm adm.ittens egrelfum poftea prohibeat , b^c decipula in orificio fb- ue^ vulpium coilocanda eft, caeteris cauernce claufis oftiolis, nam vulpes exitura deci- pietur, Tune Venator fummat dedpulam, illamque, vel fupra puteum, vel fupra vas 2qua plenum adaperiat. Comprehenduntur etiam vulpes alia decipula, quam Crefcen* tien/is taiolam ferream appellat, qua circa fe multos habeat vneos, cui annexo earnis frufto, vulpes inefcantur,& excipiuntur.ln Germaniaverd vulpes lic decipiuntur.Pa- ratur quidam a.rc-us, quem nos oiuTejuarov poflumus nuneupare; hic enim a vulpe,vel ab a’ia beftia leuiter etiam conta-čtus iaculum in Feram emittit. Poftrcmd pararis ex varijs pharmacis, & čarne offis, vulpes venenantur. Quarc , ad id pr.fftandum, nonnulli pu- pulas carneas cum nucleis luglandium contufis concinnant. Scribit enim Cardanus vulpes edendo ntices perire, nifiaquam biberint, quoniam nux ficca, eft pulmon bus q nox.a j fed per nuces forte intellijgere voluit nuces gr^cas, &pra?cipue amaras, quas. Diofcoridesvulpibuslethale?eilepronunciauit, nifi ftatim copiofo aquuarum potu repieantur. Cum igitur amara vulpibus inimica elfe, ex Dioicoride compertum lit, hme Seanorer, in vufptbus necandis, aloem meliorem habere prrerogatiuam arbitratus eft, Quocirca narrat fe obferuafte viftpeculam, aloe-cum carnibus deuorata,breui tem- pons fpatio extift6tam. Apocynum etiam non eft omittendum, cuius folia, ex Diofco- nde, cum adipe in panes coada vulpium coxendices refoluendo, ipfas interimit. Ad ide m, Arnoldus fabam lupinam, feu marcih um commendat, quam plantam coniiligi- nem veterum eftc exiftimauit Gefncrus; buius herb« femina, vt illius periculum face- ret, cum čarne, & cafeo mixta ipfe Gefncrus vulpi, quam alehat domi, exhibuit, qu* poit horg fpatium omma vomitu reiecit.illtefaremanfit^ ANT1PATHIA, ET STMPAHTlA. Vlpes communis eff hoftis pauonum, gallinarum, Sc omnium fcreauium, fed potiflimiim odio capitali a Miluo,vulture,& aquila dilftdet, vel quo- niam ab his auibus vulpium catuh ftvpe rapiantur, vel quia, vt nonnulli volunt, htecomnia animaliacarnibus, Sc cadaueribus vefcantur. prcete- _ rea acerbiffimo odio, fecundiim Aelianum, Sc Circum auem, & Aefalo- nem profequitur, quomam hiepillos a vulpe euellat, e ufque catulos interficiat. Am- plitis funt malta’ animantes quadrupedes, qu* vulpibus admodum funt inuifte, vt Ta- xi, qui, vttradit Carolus Stephanus, ciim vulpibus ftrpe numeropraeliantur ; cumam« bo fubterraneos meatus inhabitent. At vulpes melium cryptas ftercore foedando,illos fugat. Diifentiunt etiam vulpes, & Cerui, quoniam hi, vt refert Albertus, audito vul* pium gannitu, rcfbrmidant. Imo vulpes ,& Lepores, vt feribit Xenophon , non com- muifd. vulm patiuntur cumlepores fnt frequentiores, in infulis , in quibus nulte vulpes vagantur. fi*. Infuper vulp.es non modo a pradictis animalibus, fed quoque a ruta fylueftri maximo» pere D lih.6.de rut 4 fyla De Quadrup-Digit.Viuip Lib.IL 20$ £ pcreabhorret, ouamobrem nonnullihancherbain cum edulijs gallinarummifcent, vt illas a vulpibus tutentur, vel, ex mentc Conftanrini Ca?faris, ramufculum huius piantg fub alis gallinarum alligant. Vici/Iim ex do&rina Arifto teliš vulpes, &coruus non dif- fentiunt, quomam coruus cum Aefalone depugnat, qua? auis corui oua frarigere folet, & quia eius pulli a vulpibus mirandum in modum vexantur.£x altera parte Aefalo vul a ** m * pis c a tul,os oeeidit, ipfamquealiquando vellit, quod aninmduertentes corui, tefte Pli^ ca p' l » mo, aduers us Aefalonem tanquam communem hoftem accurrunt. Hinc taraen non eft colligenduinhas ammantes fcilicetcoruum, & vulpem vera? amicitia? copula coniun- das eife, quia vulpes coruorum pra?da? quandoqueiniidiatur ? pra?terquamqudd narrac Auicennas (.referente Alberto) feVidiife, iiiffli Regis Efceny, de regione, qua? vo- catur Via, coruum, & vulpem in caueadaijfos acriter dimicafle,itauta vulpe coruica- put fauciatum,fanguinem emifc rit, & coruus labia vulpis vtlguiibus adeo conftnnxerit, vt hifcere nequaquam poffet, Tandem ferpentes, & vulpes adeo tenaci amicitia? gluti- p ne copulantur, vt, ex Porta, amboin ijfdem cauernis quiete morentur. Qusmuis, ex 1 • ?hyt. hiftoriographis , vulpes Aegypti cum anguibus Njili nuilo modo couucjiire vi- deantur. ■ ■■ n FHYSIOGNOMONICA. Omines anguftis ocuIispra?ditos fraudolentos C-iTe, ex eo colligit Ada¬ ma n tius, quoniam in hoc, fimiles iinc ferpentibus^fimij s , & vulpecuhs , qua: animantia dolis triumph ant.Pra? terca homines coloreacimodum ru- P&%/*£&• fo pra?ditos, a firrlilitudine vulpiuni, aftutos.-efieludicauit Ariftoteles ; quod non folum repetit Porta , in eleganti tra&atu phyfiognomia? hu¬ mana?, veriimquoqueid rniasis roborat, dum inquit. Sireperianturho¬ mines ad colpremmagis rufum vergentes, tales etiam vulpinos moreš magis partici- pabunt. Imoabalijsimpudentesj&lucricupidieffe perhibentur. Prsedičtumcolorem ^ , Guglielmus Gratarola valde rubeum copnominat. Propterea homines huiufmodico- ^ lore°infigniti, vt ipferefert, audaciillecebra, vaaiiHmifquecommentis animumamico- J 10 & n0 ' rum conantur deciperc, iuxtaillud. Karo brata cerrte s h umile s , rubnfy, fideles . E P I T H E T A B improba, importima, exitiofa, & fraudolenta vulpis mente, Latini, non iniuria, illam aftutam, fallacem, fcelerofam, dololam , & faga- cem cognominarunt . A tetro, quem de fe fpirat, odore, obdam in- digitarunt, & dcniqueob pilorum hirfutiem, & cauda? longitudinem quandoque hirfutam, & aliquando caudatam nuneuparunt. Panter Gr^cihuius animantis contemplantes verfunas, ■& infidias, quas ca?- . cyne?. teris anirriantibuš tendunt, varia illi epitheta attribuerunt. Propterea Oppiano ayKv~ 3 W , quafi obIiquaagitans confilia dicitur. Alibi quoque idem aucfor, cum apud Gra?cos a/oAoi 5 aAo?, » varius , & verfutus incoafilijs fuis exponatur, tali cpbb- to vulpem infigniuit. Amplius, cumapp/aAeo? difficilem, & mole- Rum, tam in rebus in^nimatis, quam animatis iigniHcet. Oppianus hoc epitheto vulpem i gC _ c y ( _ decofauit,cuietiam au&ori d ps/oc,» ap h/ 0 $ dicitur, cum vulpes, inter animalia martia, & bellicofa repon3tur. Deinde cum a p U d gra?cos Lexicographos improbum male- dicum,&conui£i^ torem< ? enotetj non e R mirandum, h Nicander hoc epitheton vul- . . pi alfignaucrit, duminquit. ^ m exU} r n/orjp)' o it 0 ot$w i f/mra mku? ccAaz-n^ S ideft. Idili, y, Vljfsis Aldrouandi zo 5 . ideft« 1 Pmguem cum l$Jtt vulpe s v er Juta raccmum. pindarusquoquehoc adie&iuum nomen cutuv> cum nonlolum id, quad vim combu- rendi habet, ver um quoque animal, quod ardenti feratur irapetu, defignet, pro vulpis epitheta pronunciauit. Denique Grcecis confiderantibus villofam vulpis caudam Saru-* KipKog ettam nominatur, Scribit cnimTheocritus lAtffibtctt; £atrux.i picv; h Apologet, Itb, 4 , ep igr. J nima U a 4 vulpe deno* mmata. lib.z, obfer. lib.$.de med, tfMh llb,Z, plant{ a vulpe deno- fninau, in commet, ad mfc, Itb, 4« c, 63 * D E N O M I N A T A, & Cognominata. g Accbus nempeillud vinofum Prifcorum numen, Ba/Tareus, nimirum vul* pinus co,gnominatus fuit, mulierefque illum concomitantes BafTaridcs di&a? fuerunt, vel a quadam vefte talari, quam Thraces balfaram, vel a vulpibus quas ijdem populi baftares nuncupant, cum Thyrfigerce illcc — - - - foemince, & prcedi&am veftem , & vulpium pelles induerentur, Aliqui vafrurnhominem, & vulpinos moreš imitantem vu'pionem, &.Itali ro//>o»evocitant, qui Grcecis fecundum Apuloium « A« v me aAo>V«cos dicantur. AAcomiKie quoq. canis, cx vulpe, & cane geni- tus exponitur, qui, <3c ^ivetAcoiro ^, tefte Xenophonte, appellarur. Ariftophanes ramen homines etiam imppdentes,&aftutos cynalopeces indigitauit. Sequitur 'ariQnxaAtbm-ti^ y ideftvulpiiimia,vel finruulpa animal quadrupes digiratum, de quo, fuoloco, verba ftent, Accedir ^aAaVid* ideft vulpanfer aui$ ab effi gie vulpis, & anferis f c appellata, quce in ftagnis, vt tradit Bellonius, non minus damnum aftert, quam anfer in pratis, pullofque recens exclufos in Nil um ducit. Prceter canes, ex vulpe, & cane natos,cyna- Jopeces nuncupatos,alij fu nt canes vulpiniex Gefnero non Iatrantes,& ričlum vulpi" numhabentes,qui non nifi in nouoorbereperiuntur. Amplius in quibufdam Indije re- gionibus, in quibus aurum eifoditur, quoddam fbrmicarum gerjus vagarur, quod, fe- cundiim Renodeum, eorporea mole vulpem a?quat, Ad finem loanncs Petrus Maffeus celcberrimus Indica? hiftori^e Scnptor narrat,in regione Malabar ,muItos vefp ert iho- nesmagnitudine Miiui, pedibus,& roftro vulpinis verfari ,quiin pra?cipuo menfarum honore commendatur, His breuiter de animalibus adnotatis, ad plantas a vulpibus dc- nominatas, & cognominatas accedcmus. Syluaticus arborem vulpis liquiritiam inrer- prceratur. peindeilludaconitum, quod ab effeclu Botanicilupariam vocant^ Incolae territorij Tridentini, in quoium montibus copiose proucnit, MattRiolo tefte , paftlm vulpariam nommantj quoniam, prarter lupos,vulpes etiam interimat .pra?te* rea j mherbano iugdunenfi, depingitur qusdam Satyrij,feuorchidi$ fpecies tria Ii- iiacea De Quadfup.Oigit.Viuip.Lib.ir. 207 -El iiaccafolia femper prociucens > floribus fumarice b^bofa?, radicibufq.duaru oliuaruin- ftar nititur,qux' platatefticulus vulpis co g n o m in a t ur. Caere r u pjant?,quae a cauda vul~ p s clcnommatur multae funt.In pn m i s, o u a? d a, e ft a t c,i n t cr fe gete s nafeitur ariltata,fed modi lanugme hirfuta, &denfa conftans,a vuvpium cauda no n muitum di m ilf s, q u a m Theophraftus dAa-zs-UapoV) nempe caudam vulpinam appeilauit. Aučior herbarij Lu>^- dunenlis quandamplantam,in opads montium conuallibus, nafcentem,a fručlus villo- fi ftmihtudinecumcaudis vulpium Alopecuron montanam vocauit .Quidam,vt Mona- chi in Mefuem, Polygonum, ideft fanguinariam foeminam, vulpinam caudam cxponut. Alij,ab expofitionibus Arabicis, hoc nomen cauda? vulpis Dipfacoattribuerunf. Intcr graminum ipecies, quaedam inlocis maritimis fponte crefcit,fpira cauda? vulpina? Umili, in fummis cauliculis eminente , quam herbam Dalechampius Alopecuron gramineum effe voluit. Plimus quoque meminit cuiufdam vua?,quae caudam vulpinam imitaturjpro- p pterea ab ipfo alopecis dicitur. Turca?, ex Ciuho in Exoticis, pneter multas, &raras piantas, quas infuis viridarijs colunt, fruticem quoque folij s bede ra? alunt perpetud virentem, floribus violaccisoblongum pediculu ambientibus, & cauda? vulpina? craf- fttudinem cvquantibus, quade re, Iingua Turcica, tališ frutex cauda vulpisappcllatur, Boftremo non eft praetermittenda vua vulpina, qua? a Solano non diferepar, vt vetus Auicennae gloffographus teftificatur. Veruminter rot Solani fpecies,Solanum hortefe, feu officinarum legitimam vulpis vuameife clarifs. Dodoneus exponit. Non defuntin- fuper Vrbes, & v ari a loca, qua?d vulpibus nomen defumpferunt,, nam, fecundiim Pii- n ium, iuxta Smyrnam j funt Infulae PenRetides Alopeccdičtx, & alibi fcriptumreli- quit, in Bofphoro Cimmerio, iacere Infulam Alopecen. At Ptolomeus, Pomponius, & Strabo hanc infulam non Alopecen, fed Alopecian nuneuparunt, olim Venetorum Co loniarn, nune Turca: illa potiunrur, qua? a vulpium naultitudine fihi nomen inuenit A- lopeconefus vero , iimafententiam Suida?, Vrbs eft Cherfonefi in Hellcfponto con- .dita, ex Oraculo, quod hanc illic fabricandamiufferat, vbi vulpis catuli confpečli f u if~ fent. Sunt tamen, qui afferunt vulpem, dum hxc ciuitas conderetur,catuIum aliundeal- q latum illic depofuiffe , Alij, ex mente Caelij, Alopeconefum Jnfula? nomen effe autu- mant. Qua»dam Vrbs Phrygia? fecundiim Stcphanum in Azani, fuit didta, cjuam Hermogenes t%a.vuycov vocatam fiuffe afferit; V bi, cum annona? pcrniciofa čari- tate homines laborarent; Paffores, pro impetranda femlitate, conuenientcs, Dijs fa- crificarunt. Veriim adhucfarne vrgente, tradunt Euphorbum Daemonibus Echinum, & vulpemimmolaife, ideo, plačati* Dijs, &reruin vberrate referti Euphorbum Sacer- dotem, & Prineipem conftituerunt. Dcinde, a praedičlis animalibus facrificads , Vrbi nomen impofucrunt. Dcmiim de caftello V u’piano legend us eft Ortelius m thefauro geographico. Iamenumeranda funt caerera manimata, qua? vulpis denominatione de- lečtantur. Alopecia, in medicorum fcholis, eft pilorum capitis, vel barba? dcfluuium ; huiusenitn affedtionis nomen p er metaphoram eft a vulpe defumpmm, qua? min&en- do, ex Varinimente , lociunadeb fterilem reddit, vt illic herba emergere non podfit $ Imo, fi qua» nata eft, vulpino lotio madefafta continuo cxiccatur; fed latius eft dicere ho c viti um ita fuifle appcllatum, quia vulpes fimili affedione frequcnter vexentur,vt, o intračtatua?gritudinumhuiusanimalis, pauloante anobis fuit £xplicatum. Sed ani- maduertendum efthoc nomen, dAcoGrikin/m .Griecorum fcholis, non folum prjedidtu affedum , fed etiamlatibulum, feii cauernam vulpium vt narrat Hefychius, d 'notare, Imo Suidas, & Varinus d.\'j)ynx,ia.v r»V ideft piIeumaliquando interprc- tantur. Deinde peilis vulpina exponrur, & »A«? t%x.k funtpartes illire mufcu- lofae cir^a Iumbos, quas Hippocrates pfyas appellauit. Legitur quoqueapud Suidam, 1C ^ C ^ vulpicqIor , quo nominemligniri poteftquicquid vulpem in colore imitatur. Tandem hocverbum d^eo 7 rtxda>, ^ a Gra?cis , ob infignem vul¬ pium calliditatem,pi o decipere fumitur. Vnde Varro poftea verbuin vulpinari, pro do- lose aoereforniauit. Circa familiarum cognom na non diuimmorabimur, cum notum Et, hodie nobiles familias de vulpibus, & Mediolani, & Placentim ftorere . Bononiar verbunult« funt de vulparijs, & noftra a?tate, ex familia de vulpibus, emanauit FlacniV uius Papazonius PhilofophUs toto orbe clariffimus, quiin tribus florentiffimis Italia® Gymnafijs ;Ticinenfi, Pifano, & Bpnopienfi Philofophiam mira cum laude, &adniira- ^one prpfeffiis eft. S 2* EM- tiki 5.c.12 plan*$ J cauda r vttl- pu nomen babefites G rame n vulpinum tjuod fit. hkl^.c.-}. Vempt .5. //£.4. c. 2 5, lib^.c. 3 I. lib.^.c. 12. loca,cr vrb. Hechinolo- pix vrbs c ur dieta* Aloperia mor bi etym. Alopecia e H nomen aqui uocum. 2 o 8 Vlyfsis Aldrouancli EMBLEM AT A, ET SYMBOLA. ant u tni D infinuanda ledoribus moralia documenta.Camerarius, in libro Em- mnmtmzti virn exAnimalibus,effigiat vulpem circaripam iluniinis, aurčad glaciemadmQta,&talem'titiilurhEmblematiappoTuit, F I DE, ET DIFFIPE. AfgumentoavulpibusThracum dcTumpto, qua*, i'uxta L^i! Plinij fententiam, antcquamfuper glaciem gradiantur, eius craffitudi- nern explorant. Hinc prjeceptum hoc hauriendum elTe audtor afTcuc- rat, vt, in omnibus rebus, quardam lingularis caurio adhibeatur, qua? efficit,- ne cuicum- q U | temere fidem adhibeamus, & viciflim, ne omnibus obftinate diffidarnus, 'Quamo- bremfubfcripfithocdiftichon. Omnibuse&ofahitmsribicama rebus % g fitpnus (xplore<> aggrediare, caue. tmblem c6 Idem au&or fiaurat vulpem grauidam canes eam perTequentes retroTpicietemcum hoc infcrifcriprionis titulo . INTREPlDA SECVR IT As. Huius etiammeminit Lucas Contilis ScrTptor Italicus in fuo PhrenoTchematum libro, vbi 'expcrientia c>uoq.appro bante, vix vnquam vulpem vtero gerentem a cambus captam fuilfe teflificatur; na tune ita fecedit, qucinadmodiim ad mentem Ariftotelis lupcriiis a nobis fuit expofitum, vt non, nifi malima difficultate, acanibus comprchendi podit. Homincs quoque,huius vulpis exemplo, circumTpe&i,& prudentes effe debent, &tempeftiue afraudihus, Sc /•l infidijs fibimet profpicere, nec non Taniš confilijs Tepramunire, cum Cicero, in TuTcu- lanis qii«ftiombus feripferit. Sapienti pramidenda clTc omnia, pua? acerba , & grauia contingere poifunt; tali enimpmmeditationc leuiora &,toleratu faciliora effici, Dilti- chon autememblcmati TubTcriptum cit buiufmodi. P rade n s infidiajcpue fug it, fraudejijtie enalorum , Sic vulpes , v ter um dumgerit , haudeupitur. q Pr-vmrea Paradinus in Tvrnbolis heroicis exhibetFmuIacru V ulpis,cuiuscau«teacccns£ feSInSTLeffigiat ,cL hoc titulo . VINDICT AE TRAHIT EXITIVM. Hic au^ordeduxithocfymbQlum extrecentis vulpihus Samfonis , idque appnme ijsaffi- ‘ g n at, qui & coniurationum caufas fufatant, & focios fc exhihent, nam hi poftihoduin meritb pcenasluunt. Nonnulliin moralibus fymbolis pinxerunt vulpem aufcultantem galliham in tedo cantantem, & philbmelamintrafrandes ar boriš mille vocum diTcrimi- namodulantem, quafihaečFera buiufmodi cantibuš delečtaretur, Veriim diim vocem harutnauiumatrcnte audit, vTmfquedeuorandi rationem mčditatur; huic fymholo ti- tulus eh. VVI.PINVS AMOR. Cum tali inferiptione aliud cireumfertur fymbolum, in quo delineatur vulpes apermm librum intucns, quafi inde modum adminiciilandi proximum difcerevelitj cumtamen mmentefuailli 3 &dolos,- &infidiasTemperma- chinetur» PHRENOSCH E M ATA. . , . , I ! r .' • ! • . J ; * - . I Erciuallus Scriptor Italicus,in Tuo de Inligniblis libello,cuidam ftrenuo, & nobililhmo equitiaffignat hoc phrenoTchema, Tcihcer figuram lupin® vulpis,cui addit hoc Didtnm. FRONTI NVLLA FIDES. Huiusar-^ gumentum defumptumeft ab illa vulpis propričfate , quando Tupmata mortemlimulat, v t aucs ranquam ad carauer circuinuolantes, nullone— gocio, coercere podit. Hoc vulpis lupina: fimulaero, Aučlor innuere vo-. lebat internam hominum mentem ab exteriori Eci e dighdlcl rfiinirrie poffe. louius Scriptor panter Italicus, in luo Infignium Dialogo, exhibet phrenoTchcmacuiuTdam 'iriri nnhilK in ouo valida vulpes ore aperto quah dentes intuentibus oftendebseffigia-. ZcumKoiDifto. SIMVi ASTV, ET DENTIBVS VTOR. Ouoniamhoc figno virilleftrenuusomnibus manifeftare volebat, fe aduerluš holles, & verTutiam,&; violentiam clfc adbibiturum. 1 • £' : D De Quadrup.Digit.ViujpiLib.II. A P O L O G I. 20p i rr j i ^ _>«_ j C" 7 > -=)f rrn^v V* r• /■ i in lih. ar j. H Ded nota fuit, apud fabulatoresj vtlJpis aftutia, vtquando a!fqfftid vafre dičtumfadumuefuent,inhoc vu’pes, veluti Dauus in eomedij.s, princi- patum obtinuerit.Proptcreaaiiquando ab Aefopoinrroducebatiir Jupiis vulpem apud SimiumIudicem furtiaccufans, cui Index, periron ; atn,re-> fpondit. Iniuria vulpifurtaimponis ? cum vulpes lit animalholriftam. Sc- rcdam vitam, fine dolo,& finefraude degens.Qjare vulpes miniifie fimplices eflean- . . b\ nuebat. Pari rationc, homines in verfutijs, &tallacijsaffidueverfantes ab ilias diliici- .... •, limc rcmoucripofFunti iuxtaji!lud. -i • Sordibtfš'ifabu-(i nerjuetenf&mtitere forde s Fdlltret qui dicidit, ftllere femper duet. Fraudolcnta fuit vulpes apud pbiygium Fabulatorem, in deludedo coruo cafmmin ore iA fercntc, dumipfum pulchorriinam aumm fore aiebat, fi aliquenteaiitu edere fciret.Cor- uus Jaudis ambit one captus, dimittens cafeum cecinit. ,Quo vulpes habito; cumprius ipfum Iaudibus cumularet, moxetNn deriderc coepit; Apologu^docethomines decepto- res tanquam vulpes vitandos eifcgidcirco adremfcripfit Horacius . Nunquam te fallant animifubvulpe latentei. Vaferrimafuit illa vulpes a lupo apud leonem«orotantem aecufata, ouodeum nonin- * uifens regiam animalium maicftatem afpernaretur; qu« tandem, corafn Ieone , de tar- ditate fc excufans dixit fe tcrrarumorbom pora gr alfe, vt rcmedium pro infirma vale- tudinc fui Re gis auf erenda inueniret. I d eoq u e n ul I um pr« ft a n ti us fe comperilTe faffa eft, qudm, pelle a lupo recens detra&a, rnembra fanguida fouere . Quo fačto, vulpes pr« gaudio difipiebat ,* Hine colligendum eft, mahim confilium confultorieflepelfi- munp, quod explicatur hoodifticho. ; / ln caput aučtoru•vafriconfulta nefanda -.;:m .o. s;u Sape rctorcfueri numina famtavolunt . >>■ Huic va’de sffinis fuit ille Apologus,in quo .vulpes, inita cumafino focietate,venatum fe conferebat, fed initinere eminus leoncm conffica-'a, vt imminens mortis periculum euitaret, reli čl o confeftim afino, ad leonetnprofUla, fe ei afinum tradituram pollicita eft, dummodo fibimet impimitas promitterctur, qua da leone libere concelfa, tune vulpes afinum in eaffes-di&it. Leo.autem videns afinum:irfefitum,pnmb vulpei^deindb afinumetiam comprehendit. Hinc percipicndum efieos, qui focijs infidiantn^^iidbm fe ipfos perdere. Vicilfim Thomas Mbras vulpis callidkatem contemplans fingit illam in cauerna graui morbo laborante, & arg.ute le.defendentetn a kone,quiiIIam cum re- in L rnedio vifiiatum veneratj-hbepulcKcmiho:hexafticho.. - ; ~ Dumiacet anguffavulpes agrota cauerna, > Ante for* s h lando con šiitit ore le o . V' Eequidamicavale<^ciib^rn'elamhenle i valebiiy ' Nefcis in Itngua vts miht quanta me a. Linguaubi medica e sl, vulpes ait.atnocet illud .'■-'O'-" • ""V Vddinot) c/uodhabet tampona-lingua mah s. < ■" r ; Vlerumadmirabilius. vaframentum pofllimus percipgre exilte apologb 5 in quo-Wtfpes i &fca|)er fitibundiin puteum defcenderat, vbi, fedasafi.ti;c3pro : ob difiieultatem dicliiitti defperanri vulpes ait. Bonofisanimo, namexeu;i'di ntoduin excogitaiit. Siqfiidem prioribus pedibusad parietem te eriges & egoper terga^eornuacp tua tranfiliens: 5 faltu tandemiextra putelim euadam, & poftmbdum tihi ad exičum opitulabor; Hoc faČio,vul- pesbppteo profili) tj deindc in margjne putei hireum deludens pr« latitia, geftiebat, &eom;'abb ir;COtai:ll l uani ^ c ^^‘ a § aa ccufaretur,r.efpondit. Si-tantuintib: fenftiseffet 'iti ; nacnee^aantiiiTi fetarum efttin mentdjprocul dubio non priiis in puteum defcehdifies, ■ -os > qua de e^relTu cogitaifes. Ex hac vupe coni jcimus hornini prudeti ad fisgocidperašge- . ltb.zo.Qr~ nith. | * □ VIyfsis AlJrouandi M Jt ?ia .j potius leporem. ilhjm ( non procul enim lepusaberat) cuius čarnem feuiiFmam c fie 5 A mor tale s omnes confitenfur.Cams motus di, Indici s arbtmum me, valet efrcere, Infttperafhttia vulpis in diifimula.tione cognoicitur, Vnde qui aflitte celat, ne quid na¬ fti poffit, di/l'imu!ator,& vulpes dici poteft. Idcirco Faernus ad rem tradit vulpem efu- rientem, vt farni larisfaccrc, ad ptaaltam vite acceffiftiga qua, n ec fa! rti, nec alia via, vllum racemum auferre patumquapropterilIinc difcedetis dixit dVua ha?c adhue eft, im- matura, & guftatuinfuauis, Id autem dec!arami'ab auetore his verfibus.. q Vulpes efur te n s alta de v it e racemot ,, Pendente^ nullacurn prenfdre ar te ualeret., Nec pedibus. tantiem^ aut agili Ji tollere frItu r JR e infečtaabfcedens , hacficum age de fine dixtl J mm a tura vua eB. guslupucmfnam^ acerbo. Hincaudor.diffimulateces vulpibus fimiles effe collpgJt, Qiiamobrem fubiungit boe dillichon. , , : i ,?js Conptettere bommesettentufr quafini Ero. ( c p-j: Votacaduvtyifsf< fe alt e nos velkvtderi , • Non eflinbuper/ilentioinuoluendus ille Aefopi apologus, in qtio vulpes laqueocapta, eum abfciffa cauda euaflfPet, prcepudore non ducendam impofterum vitam exiftimabat. Decreuit itaque&ahjs vulpibus hocidem perfuadere, vt communi malo proprium ce- laretdedecus. Idcirco, omnibus congregatis, caudam, tanquam indeccs mcrobrum,& fiiperfluum onus app en fu m, refeindendam eife inhnuabat . Interim ex illis vulpes ve- p) tus furrexit dicens, mfi tibihocconducerer, id nobis non perfuaderes, Htnc animad- uertendum eft, prauos Iiomines quandoque non beneuolentja, fed proprio commodo propinquis confulere Addamus taquam colophonem illum Abftemij apologurn,in quo vulpes iuxta quemdam pagum tranliens, ob feruanfque honnullasibeminas aito filen- tio gallinas aflatas comedentes,in ha?c verbaprorupiife perhibetur. O mulienes,quos ^Iamores, & quot can.es, aduerfus me excitaretis, fi quod vos modo facitis/prardaran? Cui piKcdamanus reipondit. O peffima animalium, nos,qua? noitrarunt,comedimUs,tu vero aliena furaris. Apologus docet non licerc nobis aliena y vt pominis propriaad* miniftrare, & confumere. Apologus autem de vulpe, & verme, qui a?gredien&occm& alios curare volebat, in bifteria Infcdorum, & alter de Grue ad conuiuium vulpetninH' uitante in biftoria auium recitatus fuit. j* J n Tl ‘ ‘ . ; ; * j 0ti>: r i T IjjD i3 *. : '' ; ' !T 3 “ :> xnn X :p,‘iqluv '.‘Ji . f\ j '.??•/,'■ • HI- E H De Quadrup.Digit.yiuip.Lib.IL’ 214 HISTOR I C A. Jsf. mirificis San&orum hiftorijs amid S urnim habemus; cum qurdamcu- r « ftos ccenobij Vuimbrunenfis, in Bntanma,claues Eccleiuv, oratorij tom ' ?'• . era lij , & reircjuiarum amifiiTet, qu £ erant partim aurece, partim argen- 'i te.T, & parrim fcrre;r, confilium i nit um faiffe vtad orauonemrcpetun- j darom caufadauium, confugcretur. Oranribus irague omnibus ante fo~ res templi, eonfpečfcaeft vulpes mortua,incuiusorecIaues omnes colligatct comper- fuerunt. Si profana? legart*urhiftoria?. Paufanias narrat Lacedcemonios captumm , prajiio Arijftomcnem vna cum quinqua«inra exeiusmilitibus k r$v KctUfav abiecitfe. mme jJ e ~ 'Oadas enim fuitapud Laccdamonasc rcerfubterraneus, feu fpelunca, in quam fon- # tacts y tesprcecipitabantur, Alijhunc in locnm proied:icontinudpenerimt,Ariftomenes ve¬ ro, ex aIiquorum fententia , alis aquihe fuftentatus, donečad fine deferrereturillcefus remanfit, Hic, terno die, audito ftrepitu, vulpem cadauera vorantem obferuauit,ipfam- quecurrentem fecutus, perueniens ad loca tranfitu valde difficilia vulpemamifit,fed cum per cauernam vulpi ad fugiendum idoneam luminis fplendorem vidi/fet, via mani- bus dilatata, euafit. Amplius cum apudeofdem Lacedivmonas furtum, aučtore Piutar- cho, dummodo feeretumetfet, admitteretur , quidampuer cumfuratnseffetvulpis ca- tulum,eumque fub pallio tečtum domum def Tret, ne furtum detegeretur propriumla- tus ab vngujbus, & dentibus beftia? Jacerari permifit, Aelianus quoque, agens de mu!- tis a Feris educatis , commcmorat Priami filium Alcxandrum, quem a vuipe nutri tum 12 var * fuiife afferunt. Ariftoteles etiam, m Orchomejais fi^otire, refert canem in fubterranea hi St* doca vulpem fecutum> latrando , ingentem fomtum cxcitaffe. Qaare venatorcs,aditu mirabiL effračtoj ingte/fiIocum,per quaedam fofaminailiuftratirn, nonnulainms latentia con- fpexerunt, reueriique in Vrbem id mag ftratui nunciarunt. Praedidris aliam annečte- mus, qux, licetprima facie fabula elfe videatur, illius tamen ad finem hifioriam exara- bimus. Tradic Antonius Liberalis, quodCadmeis quondam vulpes prodigiofaappa- ^ ruit, qua? identidem, ex Teumeifo irru ms, Cadmeorum pueros rapiebat; Qna de cau- Am ° fa ei puer tfigcfimo quoque die exponebatur, quem ab’arom illa deuoraba Cumigi- tur Amphirruo in Teleboas bella mouens, auxilium C admeoru n pofceret, non alia conditjone opempronfiferunt, quam li viciflim fibimet ipfis m perdenda vuipe op tula- retur . Id pačtus Amphirruo cumCadineis : d Cepha'umprofecius,condirionemeiex- ponit, fimu!que perfuader 5 vt fecum cum cane fecdnf iat, aifenrirur Cephalus, profe- čtufque vulpem venaror. Veriim in fatis erat, vt neque vulpes capi nequecanem infe- quentem quicquam euitare pofiet; quoarca vtrumque in planicie Thebana currentem Iupiter in lapide commutauit. Hoetamquam mythoIogicum exp!odens Mantua vera huiusrei hifioriam afiignat. Refert igitur ouod, cumquidam Thebanus nomiue Alopix omnes.prudentiafup.eraret, Rex veritus ne fibiirifidiasftrueret, ipfumrelegauit, qui in Gym»af. poitmodum, compararo exercitu, quo.tidiana graifatione Thebanos vexabat.,vnde ipfi fchoUst . dicebanti jq 0s Aiopix praedando infefiat, quem tandem Cephams Thebanis opemfe- *en&mtcrfecit* »2 H I E R O G L Y P H 1 C A. cmroio -o ■> r mu-* <• ■ »-.> -s.-' . • ' * ** 1 '• J !» ji 11' * li 'vJ ’,J - .i «» i U j , ' j • J ~ ■ ■ — I Antiquitasalrquidomniconatu j arte,&dolofa admoticnturverfantes cum hominihid/raudoknm .vt aiac^ZbcTt .Sic enim vematemaffeftuentur Ula CatonU carmma. QjnJ/ mulat vcrhis, nec con^est v er us amteus , • ■ lu tjuoejuc facjrmile-, drjic.ars deluditur arte.^ ' ■ ' l .. - a Ttr+.t+MitUncl addit Manutius.c^ vulpehabenu-ommcrciunidolos. c^e.:Hpius ratic elf, N « . cv jtio tibi fit, vel, ne eontagium in moreš tranfeat. Vulpmas quoqii'e ftlladasT-fpictjliud.Vv/t« reUquii. EKtathoC apudEupolim comicum, «čad verftpcl^ Srn v«e«torcm attmet.Gcrncrus etiam in Germaniahoc L fuos rdmunere x>»t<»‘ n ■ Cum n3ti " 0S mQrCS ooa,, ' ai;e * admodum ptSkllc ^ Ztl 7v2d lironuncia.urhocdeillct^ui.cpmmodifutcaura.beneuolctjt.affl $Zlu. Diogenianus aliudbuic non multum d«etpccnfet. De Quadrup.Digit.ViuipLib.II. 213 jp ebrepit, Diciturque de illis, qui, ob cibi inopiam, dormiunt. Siquidem vulpes, vrgente farne, dormire fngit, vt alle&as aues caperepoflit, Pauper etiam vulpes nuncupari po- teft, cum callidafit inopia,& multarumartium muentrix. Promulgatur pariter hoc ada- gium in illos, qui diftimulantes conniuent ad qu?dam, vt inde aIiquidcommodi, peroc" cafionem, referant. Tandem addit Suidas prouerbium ad aftutiamfpečtans, cuius Cratinum citat aučtorem. Vulpes non corrumpitUt mutfiribus . Cum multa animalia efca capiantur, &-vulpes non item Hoc dicitur de yeriipelljbus,q : ui non facile, obiečto mu- nufculo, cprrumpuntur. lam examinanda funt alia prouerbia aftum non refpicientia,'in quibus tamen vulpis fit mentio. Cireumferturper Grarcorumora fivyvvuv rag aA«V«~ zctsi lungerevulpes Prouerbiumhoceffertur dereimpoffibili ; non enim poteft vulpes aratro, vel currui iungi, quoniam eft animal ab hoc valde ah'e n um'. Hoc fimile eft alteri prouerbio t pdyov uutAyuv. Hircum mulgere. Quod promitur de repaldm abfurda.Sed vtriufqLiemcminitVirgilmshocverfu . ' eclog.3. p Atf idem iungat vulp( s, & mulgeat hircos, Prarduhis affine videtur illud vulpem grauidamcapcrc. Cumrerum naturaliumfcrutato- residohferuare nonpotuerint. Niphus enim Philofophifententiamftabiliens in com- ... . men tar ij s ad Anftotelemin h^c verba prorupit. Vgoenim toto ternpore vititmexnunquam l. ‘ ” 1 m venationibus quas exercui , meminime ccepijjfe vulpem grauidam inter injhutas-> quas ve- 15 fiatusfum. Aprcedičtis non eft valdealienum illud, quod recitat Suidas, deaIiquorem f *?4* ablurdam operante, Vulpes bouem agm Quomam nihil eft vulpi cum agneukura, veluti ti quis agricola vellet philoiophiam doccre . A A a A it . V ulpes non ggarrit. Hoc fpečtat ad prudentes viros , qui, vt notatCadius Calcagninus diligentilfimecaueht, ne quid, pra?t-er rein,!oquantur. Alfud adagium non mul tu recedens a prcedidto circufer- tut apud Germanos, annorante Gdnero, fclicet, Vulpem f/mul , &leporem oportet e (Te . Oupmam a vins prudentibus, pro negocio nato , ingenium eft mutandum. Manufius, pra-ter ordmem, a!ia reeenfet adagia, vt Vaudu devitlpeieSfatur.Hot proinulgatur deil- 'm libida? lis,quimrepufiHa,cuiuimodifint, declarant; narnvulpiitaeftmagnacaudaincornpa- ' ratione ad totumeorpus, vt facile celari non poflit. Hodie paffimhocprofertur. Omm$ C v ulpes fuam amat cryptam , cum notum fit aucunque fuampatriameife mc,.ndillimam. P’autus tandem de re fačtu facili hoc pronunciauit-, Tdm facilevinces^ qudm vulpes pyru W muftell. comesi \ cum mhil negocij fit vulpi dentatiffim? pyrum edere. lila denique prouerbia. Bonn leones-, fons vulptcula. Pariter, Z on gr c g ar e cum leonibusvulpes , ln capite de leone explicata futrnnt, ». MYSTICA. ET ALLEGORICA. On debtmUs grduarifaeris litteris aures prebere,cum exillis,optima do- cumenta p er ci pia n tur. H ab e mu s enim in Cantico Canticorutn. capite'Vo- cap ‘bis vulpet paraulas-) qux demoliunturvtneam, P er vulpes paruulas intelli »e- 4 ' ‘ dte funt praiae cogitationes, qua» antequam altas iaciaht-radices funt au'r ferend^p, ham,ab initio,facile poifuntacordeexturbari .Propterea,iuf- fu l ponn, nouellaj Vulpes, fdlicet antequam adolefcant, funt capicnda?. Itaouead rem prime dumnoua ftint fubiti mala femina morbi tUus incipiens tre refišint e'quus. Ricčiardits. per vmpes vineatn demolientes, ihtbbpretamrtereticoi in Ečclefla ordiriŽ • turbantes, qiu obent verbi Del laqued Coerderi, & faerre feripturae aUŠpfitfite con- p uinci, Pr^terdaPlalmographuš haberhgeč verba. Introibunt ininferioraterratradentuf pTvL 5^- in manui glddjf > o pdriej Eamdem Fcre expofitioncm D. Hieronymus in commentarijs ad Ezechielemattulit . Infuper,apud q M attheum, leguntur ha? c verba. videns autem Tefus torb as mu It a s eircafe tujjie ir e trans fretum , fr accedens vnusJeriha ait illi. Magister f ejuar te y quocumy f iensfr dixif ei Iefts . Vulpes foueat habent , fr vofucres ceeli ni do <; fihu s autem bornim s non habet.vbi caput recli- net i Hisverbis, Chriftus Serijam repudiamt, ne fe ob qua?ftus faciendos fequeretur, quia tantjepaupertatiseffe fgmhcabat, vtproprium tečlum non haberet.Quare Lau¬ retus has vulpes homines auaritik deditos , terrxque filios myftice interpretatur, qui femper in effodiendis, & accumulandis diuitijs verfantur, Vndc hoc a/fertum euange- iieum. Vulpnfoueas habent^ hod; ctr a n f j t in vulgarc prouerbium aduersiis homines faf~ laces, & difiimulantcs, qui ritu vulpium fexcentos dolos fabricare norunt. Ideoque doli cruntfouea?, & mabtiofi homines vulpes nuneupabuntur. Imb quis habere foueas dici- tur, quimultiplicesfallendi technas callct. Ricciardus hoc in loco , per vulpes , hypo- critas, per volueres coeli, iačtatores , & per foueas corda hominum folutorum in luxu- r am, intelligit, in quibus immundi fpiritus Rabulantur, D- Ambrofus exponens illa Euangelij verba, quce cxtantapud.Lučam. Vulpes foueas habent . o voiucres cceli nidos . O Scribit,quod vulpus hxreticis comparand® funt, quia vulpes fraudolentum animal fo- ueam parat, & in fouea latitaredefiderat. Ita funt hxretici,qui tanquam vaforrim? vul- pes gallince euangehcx technas machinanrur, meritoque foiras habent, quia domum, quamhabuerantfamiferunt.Quapropter Ricciardus,iure optimo, verbaNehemix co- templans . Si afenderit vulpes , tranfliet eorum mu rum lapideum . Myftice bane vulpem hteretieum aduerfus Euangelium infurgentem exponit. Pariter Lauretus perpendens illa verba Ezechielis quafi vulpes in dtfertis Prophetp tui lfrael er ant. Has vulpes hxroti- cos, & pfeudoprophetas interpretatur Vulpes enim circadomos verfantur, in cauer- riisfeabf’ondunt,5cdomeftjcis auibus infidiantur. Pfeudoprophctx, & htrretici fmL Iia operantur,primo,circa Dei Ecelefiam obambulant, dein.de in foueis fallaciaruni de- gunt, & tandem aifiduas fimplicibus hominibus infidias tendunt. MO De Quadfup.Digit.ViuipXib.il. 21 $ M O R A L I A. N do&rina morali Diabolus vera vulpes eflcperhibetur, quis» tortuofa ince 0 u vtitur, Sc loca fubterranea, nempeauarorum corda inhabitat qui Udm dkiitiarum amore irretiti, fub t-erra femper habitare dicuntur. Idque multomagis confirmare dcbemusi cum in vita Sančti Hilanonis lega- tur , quod Diabolus formam vulpis gannientis induens ftcus celJam, in Peccantes qua San&us orabat, fa?piiis tranfilierit. Pod Diabolum, peccantes vulpis nomen fibi (tir vulpes . afcifcunt,quia, more vulpium, vt fcribit Bafilius, in eriminum, Sc vitiorum foueis, ob deturpatam confcientiam,delitefcunt. Imo quemadmodum vuipcs in omnium confpe« du v-erfutias fuas promere non audent, ita hotnines pcccatis obruti, in Ecclefia Dei, p nequitiam fuam confiteri erubefcunt. Przeterea, in jhuius afTerti confirmationem obfti- natos, Sc contumaces peccantes, optima de caufa, vulpi poffumus affimilare > nam h^C villofam caudam permingit, & foetcntem vrinam contra perfequentes canes proijcit,Sc hac ratione, curfum canum remoratur, Pariter homo vitijs deditus aduerfus conciona- tores, Sc viros iuftos publica crimina taxantcs lotium foetidum,nempe verba detradio- nibus referta eiaculantur, vt incorredi, Sc impimiti dimittantur . Ampjius, eodern Ba- filiotefle, vulpes.poffumus indigitare illos omnes, qiiiproximisinfidiantur, qtu quoti- dienituntur fines alienos arroderc, frudus auferre, animaiia deuorare, Sc, quod peius eft, non more vulpium, pulIos,fed ritu Iuporumfues rapere. Imo viri pietatc carentes vulpis nomine po/Tunt infigniri. Nam hi, ad in dar vulpium,beftias domefticas nimiriitn pauperes potius, qudm fylueftres, ideft raprores ihfeftare fblent, iuxtaillud facra; Seri ptur«. Viriimpif oderuntsimpUcem . Hypocrita? qqoque vulpes appellantur non folum propter rationes, quas fupeniis in Myfticis, & Allegoricis a'Iignauimus,fed ctiam qma veluti vulpes fimulandomortemauesad ipfam accedentes vorat„ ipfi humditarem , & P pietatem hngunt, hominefque fimpiicescsumeis verfantes vitiando, Sc corrumpen-* do deuorant. Accedunthominesfraudolenti,Scauari, qui vulpis nomenclaturam nai> cifcuntur, cum, more vulpium in fuisadionibus, Scnegocijs,via tortuofa femper inče- dant. Imo fi vulpes canum perfcquentium ora piliš caudse replet; \\i fimiliter, muneri- bus Iudicum, Sc Principum perfequentium, oraobturant, & 'iberamur, Tandemad- fcripti eorii numero amicoru,qui velut hirundines,a?ftate ideft(ecundisrebus adfunt* in aduerfis vcrb,quemad;noduilla?, ingruente hyeme,auolant,vulpiu catuli non iniuria vocari poffunt, quilacin matris vberibus noninuenientes,ilJa lacerant. Quamobrem ? in hac vulpina amicitia extoIIenda poffumus recenfere illud Ouidij diftichon. Jllud amicitie sanclum , S" vene rabile n ume n , Prostat , & in cjueftu pr o meretnce f ? det , Redattantummodovna vulpis proprietas, quamhominesimitari deb.erent. Sc eft,qua- do vulpes in Thracia, aure adinota, glaciei fragilitatem exp!orant, fic homines ad ali- quam dignitatem promouendi, prius mundanč profperkads fragilitatem diligenter H examinare, Sc contempiari deberent, PR^ESAGIA, ET PRODIGIA. -Ec animaiiafcilicet vulpem foetamcanem pra»gnatem,Iupum fubnigruin in viaobuiamfadaiter infortunatum, Scominofum pr^fagire Sc grande diferimen afferre,tefte Alexandro ab AIexandro,Veteres crediderunt, ^ Quocirca Horatius,his rationibus, ftudebat Galateamabmftituta naui- ^ gatione reuocare, dumcanebat hunc in modum, /./ ,* Jmpiosparrbarecmentisomen Od 27 Ducat, & prfgnans cams, aut ab agn Rana dec un en s lupa Unuuino , fosHfc vulpes . Ub. I. de Pariter Ethnici, aučtore Nipho ? malum aurgurium effe pronunciabant, filupus equum 5 Jugun aut 2135 Vlyfsis Aldroktidi aut bouem vora/Tet,fi canis comedifTet aliquid’, quod in cura eflet, fi vu f pe$ gallmam, ^ Uk 1 1 . c.p vel anferem comprehendifTet. Demtjm Ifi^orus vfilpem quondam ex agua natam fuifie tefti icatur. Sed quoniam hunis rei nulla potuitfatio naturafis alfi gnati propterea id prodigij loco habendum cflb multi arbitrati funt, frma pjK Ic ono log.. S J M V L A C R A. Rifci fideles Chrifti, aučtore Ripa, per effimemluuenis pullocolore p r x di tx, p e cfc> r e, & humeris dete^isj lauro coronatar, fceptrum aererP tisi Sc duas vulpeculas pedibus prementis, Fidem Chriftianam figura* bant, Faciem igifur fufcamhuic fimulaero attribuebant, quoniam afticu-* li fidei, quos credimus, prima fronte, euidentem claritatem haberenbn V.ZCu. loco,cit*. videntur, cum icribat D. Paulus. Vidcmus hic per fpeculum, & in amigmate, & Chri- g flus dixit Thomte, vt habemus apud Ioannem, Beati qm non viderunt, Cr credideruntdAz c iuuenis circa humeros,& pe&us rinda pingebatnr,qu 0 niam prsdicatio euangelica ver- borum obfcurorum vellarijs non eft inuolucnda.fied ccncionatores tam pcrfpicue loqui debent, vt qu*'libet muliercula, aut cerdo intelligere poffit. Deindc coronabatur hit¬ ro, tanquam vičtoria? fymbolo, quam chrifticola?, aduerfus Diabolum, mundum, & car* nemreportare debent, Sccptrum nil aliud nifi noftrx fideintaieftarem defignabat, & tandem vulpeculer pedibus calcatx,hxretici efife perhrbentur,qui ad finem poftea con- uincuntur. Amplius Ripa delineabatmulierem veftimentis viridibusinduram, in Tri¬ bunali inconcinniter fedentem, rnius dcxtra mantis catenis aurcis exornabauir, &f vulpes cius pedes fout bat. Per hoc flmulacrum, corruptelam Iiidicum indicabat. Prx- pir.l.Icjm.. terca idem Ripa perpendens vulpem efie animal ad noceneum Temper paratum,ad de- monfiraridas infidias, figurammulieris armata? cum galca vulpina pelle cooperta cxhi- buic. Alibi ab eodem Ripafimulacrum foederis hoc modo effigiatur. Dux mulieres ar- matr« Te mtituoamplexantes pingrntur, cumdiiabus haftis, fupra quarum altera ardca Q. auis, & fupra altera cornix dclmeatufi, & iub pedibus pratdičtafum mulierum vulpis ico coliocatur; quoniam prcedi< 5 tce aues, ob fingulareminter fcfympath!am,eonrra vulpem animal infidijs refertum aeriter praTiantur, Deinde in Adriopopolitano Palatio vt col- lipitur ex Theatro vitxTuiTanx,paul 6 fupra 1 men fuperius , circulus inuentus eft dc- /Ai. pidu s quatuor animaliaj inter qux vulpis erat, dfigies comprehendens. Poftremo cx relationibus Ioannis Boteri habemus, in Cuzco, magna venerationcvulpcmadorari. Quaproptcr cius fiipulacruni in templo, quod eori.ntlingua dicitur Guacaferuabatur, k, volum.l* VSVS IN GIBI S. Vamuis venatores folummodo propter pellem, & non propfer čarnem, vu’pes infedentur,& capiant. Verumtamen Ca?lms narrat. Sarmatis , Vandalis, &alijs mu!tis Nationibus has carnes efui efie. Pra?terea legi- tur, in hiftoria nauigationum, inco'as infulx portus fan nuntjuain quidemgusldui , nec fane q ' j siare vnqnamfut adacluf , ntfc in Af l &, neque in Gr ti¬ rat. c. S. ci4y ne j, ra Itdlia. Aidttt tamc bancqnop tnddi j coicclare tatne ppjfttm vini ei inejpe carnibttt i. - ic- D lib.p in Achar- ttenf. De Quadrup.Digit.Viuip.Lib.IL 2x7 K leporumfi'milem, Oterum ha ec caro vitanda eft, quia humorein gignit melancholieum, Ub.-3.de loc fi veritatem fatetur Galenus, duminquit. fpua melancholieumfantine efftciunt funt car~ alf ec c 7 acs caprma, bubah, magiffc hircina, & taunna,fed maxtmt afnorum , cameloram , nam & hisnennuUi vcfcaptur , itern canina,& vulpina. Hanc Galeni fententiam ftabiliuit Ae- tius, dum vulpinas carnes cffc cralfi alimenti, &humana? natura valdc di/Timiks, argu- mento a tetro carnis odore defumpto,libereafteucrauit, VSVS IN MEDICINA. Vm omnes vu!piumpartcsmedico vfuifamuIentur,inchoandoacapite, flirpiniic nun M}.-.«,-. iMiTnic rpr^Knim infanrihiu: fivnMK cvhiKf- c .31 G v i 1 i J.' UIVVIJVV w J -- — £-J dicemuscum Olao Magno , vulpis cerebrum infantibus ftvpius exhibi- tum, a morbo comitiah illos prteferuare. Plinius negat eos in lippitudi- nem incurrere, qui Iinguam vulpis in armilla geftabunt ; & inde hoc co- -- ijcir Porta, quoniam vulpes caicos pariat filios, noduque vagetur.Mar- cejlus etiam Empyricus Iinguam vulpis arcfa&am, &collo patientis albugines fufpensa lingua. fumrnopere commendat. Pncterea pulmonem vulpis phthificis. ob totius fubftantiie • familiaritatem, auxilio eftc, omnes medici inculcant, vtnotat Syluius. Huius puluerem in a!iquo Iiquore fufpiriofis exhibet Diofcorides. Idcm repctit Galenus. Sextus vero fi.2, de mat, pulmonem exiccatum,nonfolumafthmaticis, fedetiamlienofis pra?fcribit. Item Mar- mC d hb.it. cellus Empyricus ad Dyfpnceam hunc pulmonem, vel iecur in olla fičtili exuftum cum defi m p. vino veteri, fi patiens careat febre, propinat, fin fecus, cum aqua mifcet. Veriim, an- me d.fac. tequam pulmo ad vfum. medicum trahatur , fic debet preparati. A pulmonc auferenda pulmo. eft afipera arteria cinn veniš annexis, dcinde in vino odorifero abluatur, optimequeab- pulmonis llergatui afiurguine, quo refcrtuscrat, mox imponatur in olla, & in furno exiccetur a- brrtumtia deo lente, neaduratur. Probe igitur cxiccatus infolijs abfynthij, velpraifij, vel fca- t ^ biofir inuoluatur, ferueturque in loco arido, neputrefcat. Cum igitur hic pulmo pat/e- tibus morbos pečtoris pnecipuam afferat vtilitatem,pharmacopcvi ex hocparant cclcg- ma, quod Arabes loch de pulmonc vulpis nuncupant. Vuecheriusquoque,propterea- dem rationem, hunc ponit in aqua, quamad phthifim preparat. Imo& Querce-ranus qgens de Extračtis, inaffedibus thoracis, vtilibus; inter alia Extradum de pulmone f' 2 ' dnil ^ vulpis extollit. Succeditiecur, de quo putamus vanam non eflc eorum opinioncm, qui JP ec ' illud exiccatum cum polenta, in affečtibus hcpatis, praefcribunt. At Galenus, quando bt.l.pham ad mentem Archigenis enumerat pharmaca ad fpleneticos , mcminit etiam hepatis vul-' Repar vul- pini exiccati, < 3 cin accto exhibiti. Si fel vulpinum perpendamus . Narrat S°xtus cum pit. mellemixtum caliginemoculorum delcrmpariter cum oleo in aures inftillatum otalgia,’ fellisvirta- mederi. Rhafis Verd,admafcu!orumeončeptionem,pe/Ium ex lanaconfe($um,& in hoc 'tes . felle infuccatum amuliere per triduum deferri iubet. Renes huius animalis fuis virtuti- bus non carcnt; nam Mizaldus cumfua pinguedine gonagra.’ opitulari fcribit, & Sex- Rencs tus ad faucium tumores diiToluendos his guttur perfricat. Tcfticulus vulpis, ex audore Horti fanitatis,calidus eft, multaque bumiditate redundans ;ideo venereo calori condu- cit; quapropterRhafis'binos vulpis teftes tritos, ad iuuandam conceptionem, pnefcri- bit, & Bartolomeus Montagnana hos, in quodam eleduario ponit, quod ad iuuandum j , e pf ej% J-J congreftiimpro_vgis , & ad conceptionempro mulieribus commendat. At Sextus in paiotidibus difcuciendis, &infedandisinguinumdoloribushos liciter afFricat, qui, & genitale ofteuni vulpis oleo, & bitumine lmbutum ad menfes prouocandos tanquam pelfum lupponit, & pudendis vuipis foemina? in cephalalgia caput circumdat. Sequitur sanmi s. fanguis con 1 erandus, quimultu(madiumenti in affečlu nephritico affert. Nam Nico- Iaus Mytepficus ianguinem rocens a vulpe extradum calculofis exhibet bibendum, Sc, eodem calido,pudenda inungit, fic enim,eadeim hora,' patiens per vrinam lapide expcl- lit,Abfyf^ s d n- H J PP !a!:r i a 5proequolethargico prcccipitliniri eiuscaputrecenti vulpis ^ fanguine 5 &ipfundipei hares oxyeratum . lam accedendum eft ad pmguedinem, cu- bi. 7. decop\ ius tetTipcrameiUU^ ejtaminans Galenus , dicebat fuillam moderatiffime re)axare, ned. per vehementiijs gallinatum, & anferuui, ficd leoninum adipcm,&pardinum vehementer g e n-c. 1 z. calefacere, & in PlP^io horum bubulum, caprinum, & vulpinum confiftete. Hic adeps hb.%.de colligituripf»pavatwr > &conferuaturmorealiorum. Doloribusenimauriumprimoau- comp. med Jtiliatur; quia. Galenus hunc liquatum , & j n aures inftillatum ad quamčumque etiam f ec * loc - c - 1 - T inue- 218 V'lyfsis A Idrouandi v.- Inueteratam affedtionem commendat.Optirnum autem e/Te pr«fidium inde cofligif Por A % ta, quoniam viilpes foJertis fit auditus. Pr«terea hic adcps neruomm morbis rriagno li. 2. Antld. adminiculo. Vnde Vuecherius, in capite de oleis, cuitifdam Eremit« oleum a d pa- fpec. ra!y/im proponit,quod recipitlibram femifem vulpin« pinguedinis. Lithia/i etiamla- loco cit . borantibus non mediocriter conducit, qtiamobrem Vuecherius, ad cakulum expellen- dum, parat vnguentum, quod vulpini adipis quantitatem recipit»Pa/lmodum alopecia laborantes huius adipis inun&ionemnoninfrugiferam effe experientun nam Porta, in ho c affe&u, mirandum in modum bunc valere inde poijcit, quoniamvulpes pilorumde«- fluuio laborent. Ceteriim, vt hic adeps maiorem vitri attenuandj, & dilfoluendi adipi- fcatur, Chymiatri, ex Vnechefiboleum ab hac pinguedine pc-r alembicUm arneum len- tiflimo igne cxtrahunt. Tandem morbis boum non vulgariter prodeft, cum Plinius in his fulphur viuum, ailium fylucftrc, ouuin cočtum,& pinguedinem vulpinam furnmope- reprobet. Denhim ftercus vulpis ab vfu medico non eftarcendum, quia Plinius, hoc cu g* 1 ii-napi mixtum, in vkeribus capitis adhibet, cum aceto autem diffolutum in lepra exic- . canda Marcellus prrfcribit.Rhafis vero cum oleo rofaceo mixto virgam inungit,atque lib.2. Eupo~ hoc modo venerem fopitam excitat. At Galtenus hunc fimurn cum febo bubulo mifcet, & viri atque mulicris. genitalia, ad conccptionem, inungit.Infuper peJhs vulpis in me-- , dicina fuos habet vfus. Galenus, hanc in affečhi capillorum, adhibet, dum recipit pelie fellis vttl- capitis vulpis 'exiccatam, & combu/lam, Sdaccrt« viridis corpus , ahi-cčl© capite, per pisadpiid. diem naturalem fufpenf«, po/leacoquit pr«di<5tain oleo , quopartes alopecia vexat« perhniridebent. Sextus,inpodagra,iubet parad cakeos ex pelie vulpis, alij pelie rc- ccnter a vulpe extračla podagricorum pedes, foelici cum fitcce/fu, inuoluunt. Hodie in praxi a pelie vulpis ifchiadicos iuuari compertum e/l. Po/lremo cauda quoque erit eK 1 vfu medico, fi, ad mentem Sexti, fumma pars bracchio illius fufpendatur., qu; ad con-< cubitum inertes habeat vires. His expo/itis de vulpium partibus; nune ad totam vulpem fermo e/l.conuertendus, ex q.ua, cumomniuorum /itanimal, oleum paratur ad omnes’ oleum val- artbritidis fpecies valde efficaxj fed in parandimodo aliqua diihcultas conditit. Gale- pinum . nus h«e feriptis mandauit. Jpuandotjtouoleo coquunturjnam qmdam Ji c c ur ant ar t hrtu-' Q cos, par tim •viuas 'vulpes in lebetem ingentem inijcientes^partim etiam mortuas. Rondele- tius vulpem coquit cum corio,abiečlis tamen excrementis, & inteftmis . At Renodcus, in capite de oleis, pellemcaudam, &interanea tanquam inutilia reijcir, poftea corpor;s tf imcum fecat, deinde cumaqua, vino, Rile, & herbis neruos refpicientibus decoquit, colatur« addit oleum, faluiam, & rorem marinum,& rurfus ad aqu«, & vinofe fubfta~ ti« confumptionem diligenter, percoquit. Hodie, apud nos , oleum vuipinum ad men¬ tem Mefue in AntidotarioBononienfi deferiptum, in officinis medicorum paratur,fer- uatur, &, clata ooca/ione, adhibetur. Leonel/us Fauentinus in fimiiicafu,Ioco olei,vuI- pem excnreraramfra(fliso/fibus in quantitatefufHcientiaqu« fontiselixat, doneč curo abo/libus feparetur, deinde hac decočlione pro ftillicidio in paraly/i vtitur. Hb. 4/aft. TS5 VSVS IN L y D I S. Lim Rom« XVIII. Calendas ma.ias,m circomaximo, Equiriacelebra- bantur, & eadem die, fiebat vulpiumfugientium combuftio, cuius memH nitOuidius huncintaodum. -n •' 'pertiapoet hyadas cum lux erit ortarem^tas fin f '-i Carcerepnuamcircus babebitequos. n.-» C ur igitur rniffa r vtnclis ardentia tadis. -r-u p er ga f er ant vulpes caufa doc enddrnihi e sl. • •> Huius vulpium combuftionis originem narrat Onidius dimanaffe a Carfeolano terri- torio frumeti ferace,maturis meffibus,a vulpe adufto. Na qurda adolekos stnnotu dUcK decim,vt cuiufdam vulpis iniuriam vlcifcerctur, qu«, in dies, proprijs 1 gdlinisihildia- baturullam apprehenfampaleis & feeno aridoinuoluit, qu«, admofo igne, manus te-.' nentis effugit, currenfquje per agros meffibus vcflitos,per quamcunque partefUgkbat, feiges accendebat, Vndehuiusmonumentiimadpofterospenetrauit, & fex CTarfeo- lana, tali tempore, vulpetn inceridit, Sed, vt mulci vplunt, non vulpem ad hoc iamdudu » T ’" " pr«- D De O^adlrup.Digit.Viuip.Lib.II. 2ip £ prepara tam, fed eam, qualis fiuiufmodi tempore coercebatur 3 incendebant. Vcrfus a ir tem Ouidij fic fe habent t Jt capit exlremi vulpem conualle falicli Abslulerat multas tila cohortis aues , . y Captiuam stipula^ fanot^ inmluit, &tgnes , Admeuct , vrentes effugitilla m anus . Sduafugit^ incendtt veshtos meflibus agros , Damnofis v ir e s igmbus aura duhat . Tutt um uhlji, monumenta manent, nam dicere c er tam Nune ejuofl, lex vulpem Carfeolana v etat, Vtfc luat p te nas genu s ho c cereahbus ar det , £itocp modo figetes, perdidit ipfa p er it , P V S V S IN v A R I I S. Vamquam varia ftntmedicamenta qua» faciei mendas emendare valcat, tame ab his non eft fegregandum fel vuIpis,quod mixrutn mellevtpro- dit Sextus, čutimmirandum in modum emaculat. Idcm fel exiccatum, & edulijs gallinarum impofitum illas fecundiim Pliniuma vulpibus inta- das feruat.Veriim, cum PhyfioIogi vulpes dfui generis efu fe valdeab- ftinere obferuauerint, voluerunt quod vulpium caro elixata, Mizaldo tefte 3 &gallinis in cibo data, per fpatium bimeftris illas a vulpibus fecuras reddat. Sanguis etiamhuius animalis, pr* ter vfum medieum, in ali j s locum ha bet, cum tradat Pbnms, quod ftzlla marina vulpino fanguine illfta , & fuperiori ianuaj limini affixa, mala pharmaca inferrj prohibeat. Accedit adeps, qui in prafteruandis manibus, & pedibus a frigoreinfi^nem habet pramogatiuam, dutnmodd, annotante Mizaldo, ftepius inungantur, antequam intumefcant. De pelle Albertus prodiditab Aquilahuius portiones ad oua fouenda q in proprium nidum deferri. Caudatandemmultiplices babet vfus. Primo, tribus, vel 1 quatuor.caijdis iundis 3 & bacidoalligatis, ijs tanquam fcopulis adpulueremcxcutien- dum a piduris, Sc a libris vtuntur. Deinde , qui argento pelles inducunt ad periftro- mata, caudas vulpiumadhibent ad ducendaleuiter argentifolia fuper loca pellium ar¬ gento non teda. Ad finem Riohardus Dinothus de vulpis cauda pulehram intellcdu hiftoriam narrat j Nimirum, cum familia C ardinalis Angeloti, profi quendiDominum gratia, ficutmos eft apud Magnates, ad pulfati tintinnabuli fignum non conueniret; ad horampoftea prandij vulpina cauda, ne Tonus exaudirctur, a?ra percuti mandauit; quo fadum eft, vt pauci admodum in prandio fuerint, atque ita eorum negligerftia lepide vindicata fliit, Ad remquidam vir dodus canebat. Non campanafonat-, (jua malleo.lt at/ju bacili c sl 1 v Bxpers , fit vulpis infita cauda licet. Jdcirco sl uit um e sl omnes curare lotjuclas , Cum fur da poliseffugere aure funtim . Hoc enim tetrafticho hominum detradiones non efte curandas innuebat cum illi, qui redara vitam ducut, debcant maloru verba afpernari enunciado lllud vulgare carme . fj a-:." Muham farns habet? qui cunchs ob str ut t ora. v S V S P E L L 1 S. i j Elles vulpium pro indumentis,hyemali tempore,plurimum commodita- b( tis afferunt; dummodo fint vulpium natu maiorum, nam catulorum, < 3 c ^ 'vulpium natu minorum, nec non aeftiuo tempore captarum,pelles nullius rfunt valoris, quoniam pili ex eis facilius defiuunc;Tunt enim pelles te- Jg §ll mjioreSi& radices pilotu ab interiori parte apparer,atq. ita pili,nullo nc gocio,excidut. At pelles nigraru vulpiumagna: funt ceftimationis;ideoq. Mofcouitarii Principes illis frequefiter vtutur.Verumercatores,vt refert Olaus Magnus,in his peD ~ T 2 libus lib.memo- rab. cent . 7. in Aduerf. lib.iS. c.30 Vlyfsis Aldrouandi Uh.ge n* di er. tclog.6. dic.r „ lih. rr- y — 220 libus nigris dxaffiirt2iitdis perdiligcntes effe dcbcnt,quiamulta’ pelles communiu vub ^ pium fumopicearu tind«,& adulterat« vcnduntur.Pr«terea, ad Vana indumdntorum genera, vari« Nationes pellibus vulpium vfi fuerunt. Nam Alexund«r ab A]exandro tradit, Mauros Leonum, Pardorum,& Vrforum tcrgoribus/alios ferpentum,& p/Tdum . corijs vdati, Scythicc verbma-gnam partemtergorevulpiumopertamincedere. Vnde BaptiJfa Mantuanus fic cecinit. ■ ■ ■— —— — ■ . —— & ad ilia vulpes Melotoff, trabant y maculofaf tergera. Ljncis. Ceterum Thracibus in more fmt, eodcm AIexandro teftc, e pellibus vulpium caffides conftrudas ferre . Quemadmodum Aethiopes bourn pclles amidi acies, fubibant , & praeliabantur.Qnare Baptifta Mantuanus a d ha n c vuipinam galeam ailudens dixit. Est quifrontegerat vulpej y & fuhngat aures , Hodle, inquit Gefnerus , e-tiarn in Gennania, ex his pellibus pileos canfidunt, Imo quandoquq hi ex difciffis vulpium caudis,iterumque confutis fabricantur. Sdgifmundus B quoque agens de rebus Mo fc o nit is, narrat pclles viilpinas, fed prariertim nigras, pro conficiendis teguminibus capitis, nonnunquam quindecimanreis venundarifln Tarta- ria vero vulpino indumento aliter vtuntur; nam fcribit Paulus Venetus,qu6dTartaroi rum ditio.res,vdles ferkeas,& aureas indtiunt,fub hifque vulpiu pclles delicatas fcrut; " , ‘ '•'/ v ’ •* ’ g- - - ‘fr » , ’ ' ,V rti DE V V L P E ALBA. Caput II. far tj.. ^ N Hifpania vulpes omnino albas reperiri, & a mercatorSbus Francfor- diam vehi atidiuit Gefnerus. Verum noftri pelIiones,quas pelles albas ve nales habent, ex frigida plaga deferri afFerunt. Propterea in Suetia, & Noruegia plurimas vulpes candidas vagari Olaus Magnus atteftatiir.;hac .__ opinioncm con tir mat Gerarcms in na U i gatione ad Arčton, qtii, in i]I{ s frijridiffimis regionibus ardkis, innmneras Ere vulpes candidas ficuti, & vrfos a'bb.s verfari icnpfit,quce tališ iunt nattirgdpfo 1 cfcrentc, vt non, nifi Sole demerfo fub Oti- zonte,appareaut. Cum contmgat illam regioncm habere fuum Zenithinter circulmn arčttcunV& pol um mundi, acciditei fimiliter, vthabcat vnam nodem continuam,Sole vagante per fgna ab Orizonte mtercepta, & tali tempere vulpes alba apparent. Sed ftatim atqueSol emergit ab Orizonte,diemqueIongu mmiriimnodi prceccdenti aqua- lem efficit, tirne vulpes alba? abfconduntur, & vrfi albi a cauerms in campum excnnt forteob quamdamantipathiam, qnavrfi albi, & vulpes candida?inter fe diilentiuftt. foco ci Capiebantur huiufmodi vulpes,bode Gerardo tefteduniculis mdentu inftar retiu effi- dis, atque ita difpofitis, vt funiculo ab a?dibus trado, cum vulpes fubtus Venirent, in-, iioluerentur . Imb, ex craffis afferibits, decipuks fabricaBant, & Epides fuperimpo- uebant, vt vulpes pondere comprefTat ab ipfi$ euacfere nequircnt. Has ergo captas , & toflas ederunt, carnemque cuniculorum fapere retulerunt. Infupef narrat , quemadmodur», Ardozephiro fante, & aere Eigidiflrnrib vulpes alb« D fupracedificiumcurrentes exaudicbantur; qubd,nonnuIlis maluinaugurium dfe dicen- tibus, dehoc inter eomites fubortafuit qua’ftio. Refponfumquc' fiiit malum augurium effe, quia pratdidce vulpes, non efientin olk elixandm, aut verutran$fixa?,ea namque ratione edentibus bono ornim fuiiFenv. Pne terca h« alb« vulpes, & daqueis, & deci- pulis comprehenf« non folum ad cfum erant vtiles, fed etiam ex pellibus earum pilei parabantur, vt ab afpcro gelu caput prteferuaretur. Qtmmuis, tefte Olao Magno,pelles lih .vulpis candid« minoris hnt «flnnationis, tumobcopmm, tum ob cafumpdetum> qui’ minus cutibus adhament. Verrnntamert,quicuriofitatr, vel vtilitati dudent, has pel¬ les, arccndi fr.goriš gratia, provfu rtormientiurn fibi comparaht, quia ma gnumeal VVL' t>e Ouacfrup. Digic.Viuip.Lib.il • 221 VVLPES ALBA CVM ALOPECVRO DODONAEE de vvlpe c r. v c i g e r a. /h j i - i!} ■ ' ••] m Caput III. Peciei vulpis non contemnendje meminit Gefncrusinappendice qua- drupedum viuiparorum , qua? colorem nigrum pcr Iongitudinem vfque ad caudam, & per tranfuerfum vfque ad anteriores pedes in pelle haber. Idcircohoc vulpis gcnus communi vulpi non dlet ab/irnile, nifi hac in- figninota difcriminaretur, Iicet Olaus Magnusobmagnitudinetnetiam acommunifaciHe diftingui poflfe teftificetur. Inhocigitur animaliabore per caput ter- ^um 3 & caudam reda nigri coloris linčaprotrahitur 3 deinde alia tranfuerfa per armos ad T J pedes (ihaKc^o, $%l Vlyfsis Aldrpuandi pedes anteriores dudtur, ’qu;r dua? linece crucis fimilitudinem exprimunt; vnde ha?c ^ vulpes nomen fortitae/l. Imo, &in Gcrmania propriajmgua vulpe-mhan« crudgeram appeiJanr. Verdrn animaduertendum e/t, hoc gčnus vulpis, ad nierftem^emdivncor pararione ad aJias,nignore gutture e/Te pr«ditum,neq. in Germania na/ci, fed ab alijs ifrigidioribus regionibus pclles illucimportari Gum vulpes tantummodo rutilicoloris in Teutonicarcgione vageniur. Tandem OlausMagnus pelles vulpium , qua? cruce nigra dorfo tenus a natura /ignata’ funt, & propter maiorem orpatum, & propter pel- liUTO magnitudinem caropreuo vcnundan obferuauit, Y Y L P E S CR YCIGER A G E S N, cum tcfticulo vulpino LobeU DeO^adrup.Digit.Viuip.Lib IL 223 D£ S I M I V V L P A. Caput I V. SYNONIMA, ET DESCRIPTIO. Erum rndicarumScriptoresquoddamrarum animai veteribus prors us in- cognitum defcribunt, ac depin 2 i-nt,quod Gefncrus, & alij Aučlorcs ob fimilitudinem, quam cum fimia, Scvulpehabet, Simiuulpem cognomina- runt. Nos grčeče w/0»ixaAffl77-5xapoirumusappellare, Quamuis Scaliger exerc. 20 5. aAu7riKC7riGnxov-, nempe vulpjirniamindigitauerit. Alij femiuulpem, vel fcmifimiam dixerunt ■> qucrdam pidura confpicitur fimiuulpam cum catulis vberafu- gentibus r-eprerfentans, cum hoc titulo. CVSTODIA TVTA. Quonia vi ar.&orinnuere volebat, quod fub parentum, & aliorum, qui nobis bene _ - volunt.cufiodia, &cura,quandiu nobisfueritconceffum, perfeuerare, ^llaoue grato animo frui debeamus,idcirco emblemati pr^didofubfcribit hoc difticho. 0 tutos fais hos ctues^p r 'b M ^ um ii beatum £hteis aelut inpatrio fds habttare finu . Lucas Confilis Scriptor ItaJicus,inter Phrenofchemata , iconem huius animalis repo- nit cum codem titulo < CVSTODIA TVTA. Quoniam hoc animal omnta bona fua fccum portat, V S V S D De Quadrup.Digit.ViuipLib.il. V S V S I N C I B I S. Arnibus huius animalis fton rolum Indi Jjbentiffime vefcuntur, veram etiam hanccceterorum anrmalium quafcunq. carnes gufiu fuauitate no- bilitatas, anteceliere praidicant. Qyapropter legitur in hiftoria Indica; I? quod habitatores Infulce Cubarobicruantes magnam horum animalium ' * quantitatemvagantiumfuper arbores fccus littora Jnfula? crefcentes, danculum accedentes, & de improurfo, magno impetu, arborcm excutientes, has bel- luas .cadere in aquam cogunt. Tunc innatantes illas apprehendunt,poftea in cibos mul« tifariecoquunt. D E S I M I A. Caput V. 'M Q V I V O C A. Vulpe ad fimiam, per Simiuulpatn aniraal vtriufquenaturam participans, tranfeuntes neceffarid hunc ordinem ieruare cog\fmur;pr;rterquamquod ambo ha?c animalia tališ naturce eife perhibentur, vt aliud fronte fimuia-* re,aliud pečtore premere videantur. Idcirco ho c nomen, fim ; a, pra: ter animal, dequoin prxfentia verba facimus, feuhoc nomen yriQn ^, iuxta opinionem Suida?, homuncionem vel pumdionem, feu breuis ftatune hotninem,aut ho- Q minis .fimulacrum fignificat, &in hocfenfu,Demofthenes Aefchmem fimiam nuncupa- Simi* ho* ' uit, aut.quia breui ftatura praditus dfet,aut quiatragaediarum hiftriones eleganter imi- ™«ncionem taretur. Prceterea, licet impoftor ab Hefychio,& V arino jtepjto^vel rečtids no- Janiji c at. min e tur ; ab alijs tamen Grarcis vriOnZ , ideft Simia dichir. Amplius mirni nimirum ab Imitatione fimia? vocantur.Quapropter Capitolmus Maximinum mniorem iui temporis iimiam, quia cunčta imitaretur, nuncupatum fuiffe autumat; ob hanc eamdem caufam Ariftophanes, in Auibus, quemdam traducens ttiAhkov, nempe fimiam,fiue,vt rniraum, £uetanquam deformemimprobum, & aftutum indigitaait. Infuper. ex Adiano, ouida Uh JZ, c, 27. pifcis, ex genere cartilaginofo marerubrum incolit; oui, cum in colore, & fade tčrre- ftris fimia? fpeciem, & fimilitudinemgorat, fimix nomen apud Audtores fibi compara- uit, de quo in hiftoria pifcium vbertim ačtum fuir. S Y N O N I M A, k eorumq. Etymum. Roditumeft Latinorum moniinentis fimiam, vel etiam fimium tnafailiiio genere a depreffis naribus nomen defumpfilfej vnde fitnia dičla efl quafi fima a voce grčeča, aiuoc, qucc fimum, & depreifum fignificat; veru- carncn, fecundum alios, fimia, quafimirna, fcilicethominum imitatrix i„ linTa , —- nuncupara fuit. Hac de caufa Galenus nonimmentohanc bcftiamridi- ^ cfalalrfihominis imitationemeife pronunciauit. BarthoIomeUs cognomento Anglicus, in ^ libro de rerum proprietatibus, fcriptum reliquit Sim ram quafi Simeam, nempe homini J fimilem diftam fuifTe, cum hominum quodammodo effigiem prcefeferrc vide atur,iuxta illud antiquum Ennij carmcn. - ' Suniti qud)nj‘ynilts turpijjpm.n beftia nobit* Clttnd quid Phcuit tamen Feftohasbeftias atritisclumbm mon fimias, fed Clunasappellare. At, Jit. in Mirna quid '•utr s. 213- liba.de c.8 hba.de Ten. lib.%. c. 25. Ub .8. c. 21. in par ždif. poet. lib .4. epi gr. ??• % 26 Vlyfsis Aldrouandi In Grsecorulibrls Simia yridn^vd w< 3 ;ecos,&ad mentem Pindari nišcov didta efleobfet- ^ «atur, Trapdrc nSicfteu, quia facile adhumanarum ačfionum imitationem perfuadea- *ur. Simia žpud Suidamlegitrur »^<^4 cum Gra?ci$ pl prt imitator dicatur,pro- jpriede imitatore hiftrionico,qui getfu dičla,vel Pičla alicuius itnirando effingit.Ab h is, Vocibus grtecis,Pithecus fimia, & Cercopitheciis fimia caudata formantur. Veram ant- maduertit Salmafius in Solinam, qudd, in antiquo libro notarum Tironis, & Seneca?, PithepUs,& Cercopithepus legitur. Deinde quamuis gra?ca vetrnim monumentaper- fonent, qudd vox v d vos proprie nanum defignet, ramen Etymol6gus, hoc nomine, Sl- iniam denotari voluir. At Gyraldus aliquando apud Graecos Simiam Adar, blanda nimirum vocc,nomirari obferuauit; quemadmodum Snem in faerificio yXvxuctv indigi- tare cofueuerat. Ha? c befiiaHebrads dicitur'Koph,& in numeromultitudinis Kophim, Chaldeus reddit Kophin,Septuaginta nrfflii*«?, & D.Hieronimus fimiasinterpretatur. Prifca Hetrufcorum lingua Arimos fimia appellabatur j vnde Inarime fimiarum infula nomen fortita eft, vt fuo loco fuse exponerur. Maurifimiam bugiam vocant,nos mo na B inquit Scaliger. Praeterea Hifpanis Mona, vel Ximio, Italis Simia, aut Bertuccia, Gal- lis Singe,Gernianis Aff>Flandris Sime,Anglis Ape eognominatur. Nos a viris fide di- gnis, qui Indicas regiones perag rarunt, intdIeximus,quod hocanimal in patriaregio- neBuxiodicitur; propterea nulla admiratione nunetenemur, cum Simia vul go Bufla appelletur Syluaticus deuiquenefcimu$, qua ratione dudtus hanc belluam Samadam indigi tet. .. . GE N V S, DIFFERENTIAb . Dcfcriptio. \ ‘ Elatum eft in Scriptorum commentan;s,muItas Simfarum fpecies inter fe forma, colore, iubis , cauda, &magnitudine difcrepantes reperiri ; C quod huius hiftorice.ordinem meditanti non param negocij faceflit. Ari- flotcles fimias ad tria genera reducere videtur; dum fimias fine cauda,fi- mias caudatas, nempe cepos,&fimias canicipites,nempe Cynocephalos conftituit, quas poftremas ccrteris maiores validiores,& robuftioreseficautumat. De huiufmodfiautem toplici fimiarum genere verbafaciens Oppianus fic canebat, Bodi- no interprete. Pr&termitto fcurri le triplea inhoneBttm . prrrterea Phyfiofogi in vnoquoqtie genere, ratione magnitudinis, coloris, & afpečlus, 1 maximam varieratem obferuaritradiderunt, nam, vt refert Marcus Polus, nonnullae erečla? ftaturam humanam ada?quantes reperiuntur. Pliniusin India coloris albi apud populos Orfeos vagari affeueranter feribit. In effigie tandem mirandum inmodurnita variant, vt Aučlores Sphyngum, Saryrorum, &aliarum huius generis belluarum me- minerint, 0.11 a? ad fimiarum genera cum Gefneroreducenda efle opi-namur.-., Si deferi« ptionemhuius animantis meditemur Reufnerus pereleganter buncin modum • Sirnim eff homini fimitis, fed belita tur pit . C.vteriim animaduertendom eft, quando fimiam didmus ? femper fimfam fine cauda ^ intelligendam efle, quoniam fimia? caudis a natura donata? Cercopitheci proprie mdi~ gitantur, quod refpiciens Maitialis fic cecinit. g;—'. • " Callidus emijfas eludereSimiushaBat > . >/,; ,i f..' Simihicaudaforet Cercopithecus eram. j - ’ * Propterea,ex Gefnero, Simius non folum cauda caret, hominifquefigurairi a»mulatur,' fed etiam cum calcaneis in pedibus a naturainftručhis lit , erigitur, & tangu 3111 hotno fiat, atquecurrit. Vcrum,.fiquis elegantiorem Simia? deferiptionem defid^ret, Nata*) lem Comitumpetat, qiii fimiam deferibit his verfibus . Esi color hit flauumpue inter fufcumq!te uirorum . • Omnibus & Budijstniitanturplurimafaffa. , r, ,ip,j Ambabus capiunt manibus^ cjuod iecens , ipfo yifu mor tale s mutant sp lumm^ mgret . H is DeQuadrup.Digit.Vurip.Lib.IL , zrjj H is cilium r lat e (j m vngues e si indice planta , Et totidem dislinčlanotis , bis molhor auris . Humanam fpeciem referunt , dentefpue nitentes , Vt dicas olim humano de femine n a: as. Sed inhacdefcriptionenon debemus adočtrina ^riftotelis recedere, qui, inanima- butn hiftorijs teftatum reliquit, San lam effe anima', quod cum homine in facie,in nari- bus, cfunbus, dcntibus tamanterioribus, qudmm ixiilaribus, necnon in cilijs commu- nicat, cum ceterar quadrupedes ciJium in vtraque pafpebra non habeant. Prxtereaad~ dit Ariftoteles mammas in pečlore, & bracchiarituhominis habere, necnon.manus,di- 1 gitos, & vngues homini fimiles; omnia tamen funt rudiora,illis pcdes funt veluti manus maiufcuja?, & vmbelicus earum non eminet , fcd durum quoddam loco vmbehci appa- rer. Deindc partem corporis fuperiorem muko maiorem, more quadrupedum, quam infenorem poffident. Tandem genitalc foeminx,mulieris habetfimilc, maris veropu- dendum potius caninum, quamhominis cemulatur. ANATOMICA. Ationc partium cxteriorum fimiam homini no effe diflimilemex fuperius didis s iam omnibus expIoratifHmum effe coiečtamus. Modo intimas par- tes huius animalis perfcrutando colli^imus cx Alberto, quod veluti fi- mia, in partibus cxtimis, ab homine non valde diffentit,ita totumoppo- fitum in pardbus internisobferuari, cum fimiaab hominemagis, quam almd animal diTci epct. Hoc alTcrtum dočtrina? Arjftocelis, & Galem valde repugnat, nam Ariftoteles btteris mandauit Simiarum in teran etr^ra: cetcvis animanribus,multum humanisalfimilari; & Galenusfententiam Ariftotelis ftabilirc videtur 5 dum inaggref- fionibusnnatomicis fimiam vifceribus,mtifculk , arterijs, neru/sj&offibus homini fi- n milemJeffe aiTeuerat. Propterea paulo inferius fimiam, pro anatomica exercitarione cx- ^ coriandam, in aquafuffocandam effe docet,quia infufpenfis partes colli adcd laceran- tur,vt? mufculi diftin&e confpici minime poffmt.Quare fi cum eodem Galeno per fingu- las limite partes percurramus,przedičtx fimilitudinis ventatem compericmus. Hteclicet in aliquibus partibus manca fit, cum minus redam crurum ftruduram fit fortita, & ma- gnum manus digitumomnisfundionisfirmamentummutiiumhaocat,attamen, ex Ga¬ leno. Jatiflimas thora.cis partes adepta cft,vt homo; cum cxterx animantes acutiori pe- dorefint prxditx jin quo poftmodmn corpyramidaIisfi!gurx veluti humantf irdaudi- tur .Quamuis Auicennas .. & Albertus fcripfcrint cor cuiufdam firmi cum duohus acu- minibus repertumfuiffe: illud enim prcmiiraculo, vel monftro habitum,ijdcm Auclores referunt. Prxterea idem Galenus agens de vcnarum, Sc arteriarum difTedione,diftri- btitionenlvenarum in fimiarum bracehijs, ndn-alitcr, ac in bracchijshumanis fefeha¬ bere affirmauit. Imo, in eodem libro, obferuat venam iilam notabilem,qux in dextram cordis aurem fertur,moxque in eius fin upi dextrum penetrat ,in fimijs paulo fuprd au- rem.cordisfitamefrej,additquoquevenas, quxdcaua propagantur, & inrenes infe- H mntur, effe ampliffimas, deinceps poft has ad feeftes deferri, qux partim quoddam co- Hiun-e bi omnibiasrliniij^ 5 partim in fin guliš quaddam pr6priimtnačtx funt. Fibrarum poftca conaplexus in>fii n ij s cuidentef apparet, in alijs autemanimantibus, qux paulo proIixiora colla habuerint, tanto minus, qudm in fimijs irinotefcere polfunt, quanto collum oblongiusvKticent. Si ad mufculorum conte'mplationem,f:rinonem conuerta- rmis, inueniemus apud Galenum mufculos tendpbrales exiles, & debiles, nec non auris fubftantiam ferehnmobilem tam in hominibus, qudm in fimijs exiftcre. Accedit, qudd infimijSi qu^ homini, eodem Galeno teke, in plurimis ahjsparticulis, & prxcipuein collo funt fimilinuE, prima neruorum coniugatio in eos tantiim mufculos, qui funt circd dcarticulationem capitis diftribuatur. Deindecum Galeno accedcntibus adaliasinfe- riores part.es examinandas,occurunt mufculi- eximaparteadpoftremasthoracis coftas fiirfum paulatimobl^uitemientes^ui i n alijs animantibus notadx funt magnitudmis, inftmijsjparuis thoracis mufculi s non difllmiles eflc apparent. Imo agens de vfu partiu humani corporis,non tantam fitnd conuenietiam cum homineobferuauit,quin in multis ctiam lih i a tC . 3 . lih.zi.de Anim. lih.Z.dc hi A. Aninf. cap.g. lih. i. de A- nat.admin . cap.z. cup.i % comm. 3. in Ub.Hip.de artic. lih.p,, fen.z. trači .1. c. I. C cap .%, lih. tč. de vfu part. cap. 6 . in lih .de dif ftc.ner. cap. iz. lih. 6 . de a- nat . admin. c. 10. lib. i?. c 8. Vlyfsis Aldrouandi ..feb etiam muMsaliaua etiam difcrepantia conrpiciatur. N»» i«i infra dcfccndentcs, qui A genudearticulationemmouent,ab humanorum figuraproisus recedunt. PKTLcrquain- quodarticulus ifchij non penitus humano fimilis conftituitur> 2c tandem mu culos cm- nofos, qui nates integrare folcnt ,.in fimijs admodum ndiculos efTe cum Galcno Iibc- re affeueramus. Vcrinn fimiam ab homme in ahjs differre partibus, quas Gatcnus non reeenfuit, Andreas Vefalius noftra? aitatis Anatomicus celeberrimus egregie docet, nempe in mufculis thoracis, & brachia mouentibus, m ijs, qui cubitum 3 & femur agunt, in manus interna flrudura, in mufculis digitos pedismouentibus, m tendine pedi fub- nato. Item in colo, mefcnterio, & pulmoms qirintq lobo venam cauam fuftinent? 3 qucm in cadauere humano non licet cpnfpicari . His animaduerfis firma? fccleton examinan- dum, & ponderadum fefeoffert, cum Galenus, adintclligendam Hippocratis dobri¬ nam de fračturis, demonftrationemoffiumbominis 3 vel'fimia? neceiTariam efTe afteue- rantius dixerit, cum vtriufquefccleton maximam conuenientiam habeat, quod,in do- ~ čtrina Galenfpaflim manifeftumhahemus; nam ipfe homini, & limite maxillam inferio- rem minimam affignat, & pauld inferius collum limite ex feptem fpondyli s , quemad- modum &. collum hominis integrari aftruit, f čuti etiam in ca?teris animantibus a natu¬ ra hominis non valde rccedentibus intueri poffnmus. Cteteriim fciendum cft 3 qubd fi- mia, in aliquibus etiam offibus,ab humano fccleto difcrepat;quoniam in homine ad 15- bos quinque tantum vertebra? confpiciuntur, in fimijs autem, velut in alijs quadrupe- dibus cum Galeno fex obferuantur. Prreterquamquod fimia 3 fi quadrupes incedat 3 mu- tila eft, & tarda, quoniam humeri articulus a thorace plurimiim eft abdučlus, fi bipes gradiatur, clauda eft, quoniam crura,tefte Galeno,non rečla ad fpinam tendunr. Ima pedes concauos, & digitos valde fiifos fortita eft, quomam ha?c eonftrudio ad amplc- xandum valde idonea cife perhibetur ; cum fimia ritu felium, & murium omnia velocifli- me apprehendens edita petat. Ad finem pedes huius animalis non modo ratione con- cauitatis, fed etiam ratione cuiufdam tendinis, qucmadmodum etiam manus, ab burna- nis diftentire videntur; de quo Galeni dobrina adminiftrationum anatomicarum le¬ genda eft Poftremo, fi quis plura de fimia' anatomia videre cupiat, librum de quinque ieniibus Hieronvmi Fabricij ab Aquapcndente acicut, »bi figura oculifimi* anteno- rem partem demonftrans , nec non eiufdem ocul, teon mufculos rtprafentana rvhibetur Ibidem ououuefimi* laryngis figura cum glotide, pamerquc cum fcutifor- S ex vna parte dedučta confpicitur. N A T V R A, MORE S, Ingenium. t Vftum fimijs exquifitum naturam impertitam fuifte, omnes aubores pro comperto affirmant ; idcirco naturali inftinbu duda; in maxillarum caui- tatibus cibiiria condunt, moxque inde fenfim ad mandendum manibu* cxpromunt; ficque in dies efitando ventrem diftendunt. Prteterea nul- lum eft animal, quod in luxuriam magis foluatur, qu.im fimia.. Hu?c enim D adeopetulans eft,vt non vereatur etiamIeonem illius clumbus affi X a per Iafciuiam exa- oitare. At inter fimias rufte potiffimum libidine intemperata? cupiditatis exardefcunt-e Ouamobrem, cx Aeliano, bas in vrbes non adducunt,quoniam Veneris ftimulo inflam- ’• Jima. rufo f cxUm muliebrem furentes inuadunt. Amplius in iracundiam prsecipites feruntur, " & iniurice diu meminerunt, ft vera fcripfit Albertus. Vcrumtamen, fecundum alios, fi- mi* irarummotus facileconcipiunt, fed illos etiam brcui deponiint; vnde vulgo folet dici adulatoris minas, &fimite iras eodem loco habendas effe. Infuper proprioinftirr- du praecipuaprolemaffečiione profequuntur 3 ideoque manfuefačte catulos fuos omni- Ub.i> Cyne- ^ us oftendunt. Oppianus autem tradit ex duobtis catulis, quos enituntur , alteruin ma- get. aJterum vero minus diligerc. Praeter hate, alia proprietate funt donattr, vt in bjeo- mamia eximjis gaudijs,& in -interlunio fummis moeroribus afficiantur. Deniq.fimia fta- l timatque per tačlum, aut mortem, aut morbum putridum deprehenderit, inu/itatona^i ‘ ftrepitu eonfeftim cumdem affedum manifeftat. Hinc docuifimus CroUias col li- in voldm , de fabric. corp . hum » hi UbJJipj). de artic. c. 2 lib. 2i.de •vfupart* cap.2. comm. %. in lib. Hip.de artic. lib. 1 3 .de vfu part „ C dtp • 11 «, Ub.l.cApS). cuius natU' fint. rium: mjc £l'ej)hdntoruni- > & fimutt. Non eft igitur mira- CJ i J ' 1 dumfi, 3 ^ monte Strabonjsdn Libyj^ Mauritaniamuity fimiy va.gentur. Imo,ex Soli- no,'omne latifundiu, 9 ifiter Aegyptu, Aethiopia,& Libya diifunditur,omnifimiaru gc‘- .nere replctu eifie peihibetm-.in huius afferti confirmatione,refert poffidonius fe, cu ex Gadibus in Italia nauigaret,i n Libye ora delatu fuifie,& quada fylua feciis mare firnijs referta obfieruaife,qua^u ali^ fup ia arboribus,aliy in terra fedebat.Veru notandu iife animalia potiiis motanis,qua Iocis planis debečtatur; hac de caufamontes Enify re- igionis Africemultefimif rr e quetatjvt,in deficriptione AfricyIoanes Leo jpmul ganit.Mo , , v tis et Caucafi eapars,qu? inmarerubruporcig.itur firnijs redudat, quc a Philoftratopi- ' percolhgere tradutui.Deniq.in omnibus Indic'motibustantaeffe horuanimatiu mul- V titu- fimia čada- uera con - diuntur . tri ti c o ve- fcuntur . fimia ani- mal omni - mr um. Itb « lib. 17. /^(7 cit. Vljfsis Aldrouandi 230 titudine Audores fcribut,vt Aiexadri Magni copias perterrefecerint.Pra?terea Rcgio Bafma Magno Ca Tartarorufubieda,tefte Paulo V en eto, n um ero fis fimijs magnis fcili cet,&paruis abudat;has capiutvenatores, &madatas exceptometooes depilat, dein de aromatibus coditas,& exiccatas mercatoribus vendunt, qui in diuerfas orbis partes huufmodi cadauera deferetes,hominibus perfuadet rales homuculos in maris infulis vi ta degere.Si cibawa fimiaru contepIemur,ha? omnibus fereefculetis voraeitatifua? de- fcrumt.Primitus herbis,& tritico .deIedatur;idcirco,ex Gefnero, ad maturas fpicas ma- jgno comitatu incedut, quaru vna ad capi liinites cxcubas, fi agricolam accedente emi- nus intueatur magnuim clamorem edit, & tune rejjqua?, audito figno, fugientes maxi- mis faltibus in proximas arbores afcendunt, & foemina? quoq; catuJos humeris geftan- tes dc loco in locum velociilimetranfiliunt. Pra?didis addit Albertus,qudd fim ix pedi- culos humannm caput vexantes legunt, & comedunt, imo vermes, & araneos libenter inquirunt, & vorant, vinum etiam bibunt,vt teftificatur Athenaeus ; fed inter fručhis pomis potiffimum, &nucibus rnaximopere gaudent, at reperto in eis arnaro cortice,to- tumabijciunt. Adrem narrat Lucianus, quod Rcx quidam Aegyptiorum mandauit, vt aliquot fimia? faltandi, & chorcam ducendi artem perdifcerent; itaque faltandi exerci~ tiumperdodce, purpureis veftibus induta?, &perfonata? in publico theatro fpedatores magno obledameto remorabantur,& tadiii hocfpedaculu placent, donečfpedantiu, quidam facetus, nuces,quas in pera forte geftabat in mediam arenam proiecit j fimice fi- mulatq. nuces viderunt,chorea? oblita? ex faltatricibus in fimias redeuntes,dilacerati£ veftibus , & contritis Iaruis,magno cum omnium fpedatium rifupro nucibus aeriter in¬ ter fe prseliari coepeningCeterum non folum berbarum,& fruduum,fed etiamcarnium fagina la?tantur;hac de re non immerito fimiarn animal otnniuorum efte ftatucmus.Au.- diuimus tamen abillis,qui in proprijs cedibus fimias cicures habent,quod illis carnes no exhibent,quoniamab earum cfu ha?c animalia depilari obferuarunt. C O I T V S PARTVS. Dduci non poffumus,vt credamus fimias, animantes alioquin falaces, & inluxum valdefolutas rard congredi;cum fuperius enumerando innatas huius animalis propneta es pronunciauerimus,fimias obinfignem petm« laiitixintemperanriam,quandoin Vrbes ducumur, etiam infexummu- liebrem furere; & tamen Natalis Comitu, in fuo tradatu de venatione^ fimias circa a?quinodiuni vernum commifceri, & circa folftitium ^ftiuum duos catulos parere n ar ra uiti quod, vt omnibus ciariiis patefiat, eius cannina in medium afferemus, illeigiturficinquk. Pignora bi n a ferunt, palet quo tempore primum Surgentem ad zephirum 'uacua iactantur, (jr arua , Preffacalore gemttnt, coeunt quia tempore veris. Aeiianus quoq. duos fetus a fimia gigni affirmat,quorum alteru nempe chariore mag« diligi,&fere seperin vlnis a fimia geftargnegledu vero feciis matre inabulare fateSir CAPIENDI RATIO, ym fimia? tnfignicorporis veIocitate,& animifagacitateprgftent,non fa* ^j| cilc p el coerccripoffunt, idciico pioillarum captura,vt refert Dio-* dorus Siculus, a venatoribus innumera? techna? excogitatte fuerunt.Pri- ma eft,quando vem ntes in fimiaru fy] u i s aqua in vafe contenta facie, 8c oculos probe abluunt, deindcvafis vifco, locoaqute , pleniš, ibirelidis abeut. Simia? venantiu emulf ad vafa accedetes vifco perliniut facič-,qua vifc a t3>&ocii lis glutine c!aufis,fine immodico labore capiutur.Secundaeft,ex eode Diodoro, quado Feraru captores,in nemoribus fimiaru, fe mduentes calceos validis Iigaculis ardant, & aIios,abeuntesibi relinquunt.'Tune,venatoribus occultatis, fimi> ab arboribus defc£~ dete s calceos ibi repertos induunf,& Iigacuia multis nexibus ftringčdo adeofe impe- diutjVt a venatoribus reuertetibus, cu no faciie ab his fe poffint expedire 5 nullo nego- cio B D H De QMadmp.Digit.Viuip.Lib.ir. 231 Cio cdprehcndatur.Quare Reufnerus ad hoccapičdi fimias artifieiualludes licc ( ecinir. in paradif- Stmia dum laqueosimitari Ttulta dolofos -poet. G e Hit-, in infidijs fe capit ipfia fuu . Alij fuerunt huius opinionis, quod calceiad fimias fallendas in nemore relinquendi ex plumbo fabrefieri debeant,ob!ongis funiculismuniti; vt ipfos indutce, & iigamcntis ar&dnejfis, deloco dimouerinequeant, doneč accurrens Venator illas coerceat. Stra- bo alterius calceorum genei-is menpnit, qui per modum fubligaculi adhiberifolent. bib.is- his fimiles vifco iuterius iliitos in fylua venatoresrelinquunt ,quos fimia: iridutar, & Vifcate facilime in cuftodiam veniunt. Alij, ex Gefnero, fpeculis cum longis funibus v- Speculis v- tuntur, illa capiti coramfimijs alligantes, abfentibus hominibus, funteidein pra^ftant, tuntur in fed rcuerfi venatores fimias Iigatas perlongas func^s ad fe trahunt. Foemina: vero ca- captura Jt- tulos habentes abo artificio cocrcentur, nam alterum catulum vlnis-alterum dorfo ad- miarum* harrcntem geftantes, fi a venatore fugentur, vt captura: periculum curfu euitent,queni feruntin bracchijs catulum deponunt^fed a nato adhatrente tergo oppreflte, & curfum impedicnto, cum excuti non poifit, fimia; cum filijs captiute ducuntur. Prceter bare,cum ex AthtEneo ,h* beftia; baccheisliquoribus dclečtentur faciiepoteruntirretiri; quod .Aelianus, in varia hiftoria, confinnare videtur, dumhtec habet. Si Elephantus , & fimia vino fe obruant, htec verfutia?, & ille roboris obliu ifcitur. Quare buiufmodi a ni- 1 * 2 * mantes multolya;omadefa(fta; non folum imbelles, fed etiam ad refiftendum infidijs venatoruminbabiles redduntur. Poftremd, per fagittas,vel- tormentamanuaria igniuo- ma, aut faucia;, aut occifte ab arboribus cadentes capiuntur. Hoc colligimus ex Petro decadj, Mart tanto cum horrore ab humeris r,efi,'ijt,vt fere exanimata, pra? timore,aIui,& vefica? ex- ^ crementa reddiderit, Temper retrofpiciens, niimteftudo iJIam fequeretur. Exeodem audore, fimia quoque agrefti odio torpedinem profequitur, & mirandum in modum Ii- mace .5 metuitj quare, filimadnui corona fimiae circumponatur, ipfa, nec lllas compri- mere,nec eas attingere audet.Hadenus de ammalibus magnacontrarietate a fimia dif- fidentibus fatis, fupcrque didum fuit. Mododeijs,qua? fimiannimmč aduerfan tur/er- mo habendus eft. Inter haecprimo locorecenfetpr Cornix, qua?ftmia? ridiotji aniraadiš Tpeciem non aliter, ac parua? aues noduam fedifia admiratur ; Ted diligenter perpen- dendum eft,num rationeamici tise eam colerc cupiat, an hoc ftoliditati auis attnbuen- dum fit. Scimus,quidem, ex Ephorino,in dialogo de amicitia, fiijiia-iii no vulgari amo» re cuniculos profcqui: quandoquidem nobilis vir in Anglia firmam pras-grandem domi alebat, quam a catena folutam, vt a vulnere, quod acceperat, conualeTceret, obatnbu- lare permittebat,in extremo hortilimite nonnullicuniculiin caueaferuabantur ,qui- bus muftela infidiabatur; fimius id eminiis pbferuans quietus aloeo non recedebat, du ^ cuniculis nullum periculumimminereconlpicabatur j Ted poftquam muftela caueamla- befadare coepit cum tali periodo, vt cuniculi a tergo nudati infidiatoris pr^da'quam- primumfuturi eftent, confeftim fimius accurrens tanra dexteritatecaueam retraxit, vi homo dexterius operari non potuifiet. Hinc muiti huiufmodi animalium genus iimijs amiciimefteconiedarunt. IGRITVDINES O^VAS patiuntui, & quas inferunt,cum medela. Aletudinem fimiarum nonpaucis morbis obnoxiam efte muiti audiores atteftanturfinter q.ios eft Ga’,enus,qui fimias vnd cum hominibus herma laborare confitetur, & huius aifignans rationem, lrteris mandauit, homi- nes, & fimias maximoomento refertas efie; ideoque ob pondus facde defcendit, arque hernias generar. Sunt qui fcribant,Simias morbo comi- tiali aliquando detineri, vtclarifs. vir Hieronymus Montuus,qui in capite de epilepfia fimias, & cercopithecos conuelli obfeiuauit. Im6 c]uodpsJus eft, i abie c]uoc]ue vt ca- nes corripiuntur, quod Euftachius Rudius agens de morbis occultis, nobis manif»fta- uit. Amplius in atrophiam quandoqueincidere perTpicuum eftper Galenum, qui fimia valde emadatam diftecuit,& cetcris partibus illafis in pericardio tumorem pneter na¬ tura n inuenit continentem huruorem, qualem illa? puftulce emittere folent, quas Gr«- ci hydatidas vocitat. Schenchius aperuit fimia laborante indamatione fplenis,vefic^, . fellis pulmonis, Sc aliarum quarundam partium, in quibus innumeneerant veficul^ a- quaplenxfediilas,qu^ erantin cyfti Tellis,flauiores efife obferuauit. Viciifim quando fimia dentibus, alios Tauciat, adeo vtTanguis effluat, hcecafFedio inter vulnera curatu difficilia reponendacft, quia, vt volunt medici,huiufmodi morfus nefcio quid virofuin fecum trahit. QuamobremQuintus Serenus infraferiptis medicaminibus pr^fio efifene- cdfanum, putat, dum fic fai ur. Siue homo, f eufimilis turpijjima beftia nobis Vulnerddente dedit , virus fimul intulit atrum 3 Betoni c am e x puro prode H a(fume re Baccho y Pie c non (Jr raphani c or te *• dec odi a medetur , Sitrita admorfis fuent circumhta membrit , Auicennas, in fimili cafu, emplaftrum ex cinere,& aceto confedum , vel cummdle, & amygdalis amaris paratum preeferibit; deinde, in horum defedu, lithargirium cum fale 3 &radicemfaeniculicommendat. Deniquelocofiuius, melcumnigclla , aut eruotan- quam pr^fidium fingulare magnificat. Sextlis SlUetn Philofophusfel tantutnmodd tau- rinuminfimice morfu adhibet. ,, ' r ' •> D epe De Quadfup. Digit. Vmip.Lib.IL' E P I T H E T no* jJsjnfiSs* Extor in fuo epithctorum libro, fimmm proteruum, callidum, fimulatorč, & paraiitum nuncupaujt, quoniam cum fit fimulacrum hypocrifi s , & hu- manos geftus amuian fciar, femper cum hominibus fraude, cechnis,vcr- futijs,& impofturis a^cre videturjhac de caufamon debemus admirari fi ,ab Oppiano »axoVdicatur, cura maliisimprobus, & iiequam fit. lib.i. cyne+ Eidem etiam audori vocatur «/ut nui|?upaturj-q«pn'ia-ftos huius planta 5 ,vel vt alij volunt,femen ridu fi- m d sdeno ~ miaruin prte fe ferd-Ad finem multa funt qtce a fimijs denominatione acceperfit,' mmau * . . ’ ' V 3 inter 'fithccufa dediči*. lih. 14 . metanu ftog.hum . lib.l.phifo. lib.$.Phy- flOJt.l. in hb.phy- fio. cap. 12 . 234 Vljfsis Aldrouandi inter qua» non infimam fedemPithecufa? infula? Tirrhenimans occupant; de quarum nomineomnes Au&ores vni fententia? non accedunt. Yarinus,in vnao fuithuius opi- nionisj Pithecufas fuiffe infulas, olim a gigantibus habitatas, quibus domitis, in gigan- tumdedecus louem illas fimijs ineolendas aflignafte. Alij dixerunt, quddCandolus, 8c Atlasfuerunt duo fratres callidi, & fraudulentipropterfceleftos moreš, cercopes, ideft deceptores cognominati, qui cum in omnes aduenas, & potiffimumin louem ver- futijs, & dolis agere conatieffent, ab ipfo indignato in fimias transfiguratifuerunt, qui poftmodum loco ab ipfis habitato nomen impofuerunt. De hac metamorphofi le- gendus cft Ouidius, qui fic canit. ".. . T sfcrili£ locatas Colle Pithecufas habitantium nomine dičias. Jfuippe D e um genitor fraudem , & periuria (juonddm Cercopumeuofus , gentifj admiffa dolofa J n de forme liros animalmutauit , vt ijdem ^ JDiftmiles hommi jojfent,fimilcf£ videri . Membraej. contrauit, nar efoj, a fronte remiJfas Contudit-,&rufispcrarauitanilibus era; T ota£ ‘velatos flauenti corpora uillo Mifit in has fedes , nec non prius abshdit oj funt V er bor um, & nat a dira in periuria lingua, Pofe queri t ant um rauco Štridore reliquit. Conueniunt tamcn omnesHiftorici pra?di<5tas infulas a fimiarum habitatione nuncupa- tas fuiffe. Plinius tamcn non a fimiarum copia,fed a figulinis dolijs cognominatas fuif- fe ingenuefatetur, quoniam doliutn Gra?cis tiOos dicitur. Item Pithecufe erant tres Vrbes in Africa proprie dičta, vt feribit Diodorus Siculus , in quibus limite magna in venerationehabebantur.In Libya quoqueiuxta Carthaginem porfus eft,auČtore Ste- phano, qui os-iOvko/v x.o'&7ro$ ideft fimiarum finus dicitur. physiognomonica: p ; Nter omnia animalia in mollitiem, Sc prodigum Iuxum propenfa fimia poftremum locum occupare non videtur. Idcirco Phyfiognomonici,ho- mines vitijs irretitos,& intemperantes,iuxta fententiam Porta?,ad fimias referunt. Venim , vt omnia adhoccaputfpečfcantiameliusinnotefcant, /in^u ! as partes breuiterpercurremus.Irt primis igitur fi cum Porta con- templemur bominis facicm, in qua omnia offa, vt in fimijs confpiciantur, per hanc, ho- mincs laboriofos timidos,&infulfos iudicabimus, hofquč cum eodem aučtore, adnatu¬ ram afinorum, ceruorum, & fimiarum reducemus . Deinde parua fades , ex eodem au- člore, qualem in fimijs intucmur,prauos moreš redarguit> Quamuis Rhafis ,&Conci- liator ex facie pufilla, homines timidos, callidos, adulatores, & illiberales arguant .Qui paruos habentoculos fimiarum modo pufillanimi funt,verfuri, & maligni ; nam, Sc tor¬ pedo oculis pufillis efl predita, & vaframento non caret; fi veritatem Porta faffus eft. D Huiifs afferti caufam pneclariffimus vir Guglielmus Gratarola affignat; nimirum quia paucitas materia: oculorumin humido proportionato.dominium ficcitatis, & melancho- Imradufta? figmficat,hacdecaufaparuis oculisinfignitifemper metum, r & calliditatem fimul nancifcuntur. Infuper, fi confideremus aures pariias quales fimiarum, his prredi- tosifures, ftohdos, & effoeminatos comperiemus, vt fcripfit Ariftoteles ad AIexandru. Pnphpfiognomomcis vero hosingenio fimijs refpondere promuIgauit,quafi tales fint malorum morum,fures, & libidinofi: ideo Galenusin illo libro, qui infcribitur - J%uod Onimi moreš corporis temperaturam fequantur. Qtiafi flabiliens fententiam Arift° te li s >p2r ua-s aures prauorum morum indiccs effe atteflatus eft. Alij phyfiognomonici s vt Pole- mon,& Adamantiusparuis-auribuspnvditosmalignost &veteratores indigitarunt;. Affertorum caufam Gulielmus Gratarola tradit, dum afteuerat pufillas aures, quales fi¬ miarum ex pauca materia choIerica,& virtute ccrebri imbecilla dimanare, inde fpiritus. fubtilis oritur;qu« omnia ingenium ad malas operationešprocliuedefignant. Super- DeQuadrup.Digit.ViuipiLib.il. 25 $ g funt infacie nafus,& gen« confiderandae. Nafus cumfimus fit ad fimias referendus eft. ^ Itaque Polemon fcripfit fimo nafo prasditos, fur.es & lafciuos eife, illiufque rado fun- datur in dičtis Aridotelis, qui in problematibus tradidit,fimiratem Iuxuri« indice m ef- fe; cutn crifpitudo capillorum, & fimitas fita fit in craffitudine, craffitudo, non fine du- ritic conftat, & duritics a calidiori fanguine dimanat,&macerieminutilem cxcrcfccre minus patitur, & os ex huiufmodi materia integratur, & cardlago non nifi ofliS' natura participat, hincque non iinecaufa diminutio nafi originem trahit. Genargraciles rugis aniiibus infignit«, qualibus fimi« funtrefertat, malignitatem verfutiam, & inuidiam ‘ oftendere folent, vt Polemon,& Adamantius tefhficatifunt, qui audtores vlterius pro- gredientes dorfum meditantur, & paruum in homine, qualc in fellibus, & fimijs obfer- uatur,timiditatcm arguere voiunt. Demum cx Gulielmo Gratarola, qui eoxas habent cxefas, rugofas, & tenui cutecircumamičtas fimiarum malignitate potumtur . P R O.V E R B I A. ; v a ' 1 , f * . V« a fimijs defumutur prouerbia ad duo pratcipua capita, nempčadaftu- tiam,-&adturpitudinemanimalis referripolfunt. Radone primi. Solet dici Simi a. non capitur lacjueo . Quod adagium proferrur in homines calli- dos, & verfipelJes, qui ad mouendum aliorum animum multoaftuirre- punt, fcd ipfi in fraudem allid minirnepofTunt. Hoc videtur affine illi, ouodrecitat Suidas in ilJos,qui femel c I a d em ac c e p er u n l.Simi us vetulus capitur qnidem, fcd tar de. Huius ramen ada gij, vtmuki voliint,aučtor fuit Diogenes Laertius. Carmen autem graicum fic fc hahet. r tpav o^.endk\xr mirapuerorum fimplicitas , cum omnium fi- Ub. I. c. 22. miarum puleherrima turpitudine non carcat. Qiiare hoc diligenter a Tudicibus exami- nandum effet, qui prima facie lites dirimunt,viri enim prudentes non prima folum fron- tc infpe(dares 3 pprobar 0 j vel reprobare, fed, rc accuratius cognica, iudicare debent. Podre- 2j, quod aptid nos.peroravuK /gicircumfcrtur ^Salttbm fimie at. alkenum fciucrs. Hac enunciatur de illis , qiu intcrpo/i- tafide-aliquidemunt, & 'ftatuto folutionisftompore verbis- tantumcrcdnonbus blau- d4.Lu.uup . Dcfumptum eft adagium a circulatonbus, qm in faro. firniarmn choreis, & gc- fticuiat ionibusfpc čtantem p opni urn remoi ant iu -ndldo . modul it P RO B L E M A TA. Ria in hiftorp Simiarum problomata inueftigari fo.lentPrimunfieft cur homo,& firma man us habeantj cceterattiutein animantes his careant.Re- j fpondet rerumnaturalnim pcr-iti, quia mantis eftorganumorganorum, 'VtAriftoreles m tra&atu dc animaaffirmauit,atque hoc orgaifo egerho¬ tno quippe oni erečlus proficifcatur, Quoniam autem fimia, & ipfia ali- quando fiat, & morehominis graditur; idcirco admirari definemus 3 fi na- tura iiii qaoqt;ieraanus eoncefterit. Sccundd de fimia. quaeritur, cur natura esi Jtndmmas inpedtoceprocreanerit,. cteteris autem, bratiš animantibus in partibus inferioribusde- derit. -Refponidetur > quia fimia, & homo mantis habent,quibus foetum a terra eleuare,& vbertu-aiJadapsatre-poftunt. Tertiumeft quando qii£entur, cur fimia?, &alia? qiiadrupe- des vinipotionibus afiTueta?, vnguibus ca.reant-quidam viri dočti non fine ratione opi- nantur, hoc a natura vini originem trahere, qtto.d dificufToria v-irtute polleat , confe- Cfuenter que ad emolhendurn fit efficax; hincenenit, vt qui meri n im is largo potuiin- dulgent, refotutis n.eruis, facile in paralyfim dilabantur. Vngues autem funt* vel ner- uorum claufub?, vtvoluit Plinius^velcaro concreta, & quafiin callumobdnčta, vt alij Cxiftimarunt> itaq. fit, \ft fitvenfimile, % vino accedente, & emodliantur, Sc reftoluatur. E M B L E M A T A, &Symbo!a. Voniam, vtplurimum reciratio. emblematum, Iegentium animos nrnran- dum in mo dum folet exhilararenon piguit nos in pr^fientia nonnulla a fimiarum proprietatibtis defumpta enarrare. Inter ha?cprimas tenet il- lud Camerarij relatum in libro Emblematum ex antmalibus, in quo fi- mia ff tlim amplečtens figuratur cum hoc titulo. .C OE CVS AM OR. S OBOLIŠ. Huic argumentum dederunt fimice proprietates a Plinio exarat^, nimiru, lik S. r.54. qifia hce beftise fobpletantoperedele(ftantur,vrcatulosftringendoaliquando enecent. Ideohoc eirtblema nimue parentum erga Iiberos indulgentias adaptatur, qu.e filijsfte- piffime exitiofia efte fiolet V n dc Faernus infabulis fic canebat. I : ,xitinm natisparit mdulgcntia patrum. Quare Plato agens de legibus, non lmmentofcribebat omneinamantem cirčarema- &k$. matam etecuinficri. Camerarius igitur, ad rem, fubfaibitemblemati hoc diftichon. Esi currh&arnare nocet, fuffocat fnnia amando Simiolum. E xemplum boe 'ofugitote patre s . Paradimis qnoque in fivmbolis heroicis qttafi roborans Camerarij fententiam,eamdeni pi : ;. Dumcfifoaetgremio-, nimium comp lexa premendo Ene c at, indigno fostus amore perit. Spretas atincolumis manet ille , diu £[uperiles , F it demttm matri charior inde fina . Ccecus amorprolt /, ni mi a n, qui amat, odit inipuus^ Et fecitm celeri mortepenre facif, Dam nimis impatienter amans vitiam omne benignus Ap pr o bat, fir reci um , quodfacit- ) omne putat. Rlandus amor patrum, matrumque domeEtica c ura Corrumpit nato s , quos genuerc, bonos EJfe foritprašlat iuuenem-, tolerare labores> • Viuere diluculttm , qudmfine laude domi. Prattcrea cx fimiarum Iudis, & gefticulationibus pulcherrimum emblematis ar gumen** tum legitur in pičla Poefi,vbi fimius veftibus indutus coram populo ad fonurn citharce faltans delineamr cumhoctirulo. VIRO INDECORA SALTATlO. Quoniamfi vir, ve alicui placeat, in frequenti fpe&antium corona faltet, ceeteri poftmodum riden tesdiliudunt. His accedit, qudd nemofere vnquam fobrius faltarefoleat. Huius au* tem emblematis argumentum infraferiptis carminibus fic exponitur Perfionat aurata čithara crinitus lopa s , Cum rifiu fipeclans fi"xus uter rfifiedet. Simius Ur media fiuitat uelHtuJ in nula , ; Sic hominem j,imalans , ut uideatur bomo . Tdmque fibi ipfie plač et fialtans , bomo c ned at ut ejje > Ridiculus cunŠtis fimius at lame n e sl: Dedecorofia hac e si hominis fialtantis imago , C lune s fiub crotalo dum mouet , atque pedes . Dat motus incompofitos, namero meditatur Refipondere pari conueniente pede , Dum sludet,acvni Pi alta plačuifific puelU -> Ridendum fi ? alijs omnibus exhibuit. Siquis y ut ignarus/h confiuetudinis huiuS) Infianire putet, quemutdct hoc agere . Penique Paulus Maccius vir, qiunoftra anate nihil non erndite, & ornate feribit in fuo emblematumlibro ad detegendam malorum Pratfidum malitiam, fimiamin altaat> bore poma legentemeffigiat cumhoc titulo . IN MALOS PR&SIDES. Poftmo¬ dum eleganti tetrafticho id totum declarat huncin modum. Simia, quagrauidos conficendit in arbore ramos , Grataque de fiummo uertice poma legit. Prafidis 1 mu sil esifipecies , c ur ? quo magis illa , r fino magis hic fcandunt , plttrapudenda patent . Ad finem limia in feriptis eorum, qui memor lam artificiofam profltentur, hominis fyrri- bo'uni ene perhibettjr,quoniam hoc animal ex Ruftellio ftat, fedet,& multas alias furt- čliones humanas »mulatur, & exercet. HlEROGLYPHICA. ■ -ti Nfinita: pioprietates fimijs a natura congenita? multis etiam hierogly- ^ P hicis ai “ am P^buerunt.Ouapropter Aegyptij in infenfos collatamh? v ' reditatemfignificaruri, ftmiam ftmiolo blandientem, aučlore Pierio,de- pin^ebant; ai gumento a partg firma? defumpto, qua? ex duobus, quos cnititur, chariorem interdum adeo complečlitur, vt ipfutn fuffocet,itaq. velit nalit beneuolentiaminfoetuminuifium conuertere cogitur. Deinde per figuram a. * hu.us '»r r. : ” s v Embt, li.6.bie ftomo viti a nter tot brutorum natos meis venufttores non eft confipicatus . Apologus docet, quod fuum vnicuique (licet non fit) pulehrum e/fe videtur. Tertius eft . Cum fimius vulpem oblongacauda pnrditam obfieruafiet i tllam audačter fic allocutus eft, Demiror fummopere tua? caudx longitudinem, qu* potius trbioneri, quam vtilitati effiepotefts propterea cum abundes , quo ego careo, fi¬ ne vilo mcommodoadmcastegendas nates illius fiaitem dimidiam p^teirj miftiimpair* tire De Quadrup. Digit.Viuip.Lib.il. 23 p g tirepoftes. Valpes quodammodo irataficrefpondiftefcrtur. Malo v errat humum , quam fn tihi caufa decoris, fudm tegat in. mandat ret lene munda nat e s. Docet Apologus, quod auari, etiamfi in immenfo diuitiarumpe/ago natent,ne tantillu quidem lllarum pauperibus tribucre volunt ; cum tamen, quod noftis fupereft alij s , & praecipue egenissgrato animo donandum eftet, quoniam Ouidius ad rem canit. Jguas dederis folasfcmper habebis o fes.. MORALIA, & MYSTICA. F G H Vllumeft animal in rerum natura, quod meJius Demoni affimilari poffir, quamfimia; quocirca Ricciardus, in commentarijs fymboI/cis, fimiam a- nrmal damoniacumappeliabat, idoucinde colligit, quia cumnon poffit veros adus humanos cxcrccre, il-los faltem imitatur. Pariter Diabolus, cum non poffit diuinas operationcs molili, illas tamcn omni conatu firau- lat. Vnde non iniuriaDatmon fimia Deipoteritnunciipari; nam Deusexofte virimu- j )£mon cur berem formauit. Diabolus ex Ecclefia:, Dominique offibus molles, & eftoeminatos f im i a x> e i formare ftudet; quod praftat, dum viros nempe Dodores, & Praefules , quitanquam offarobur aliorum efte debent, in foeminas vertit,iiIos reddens moiles, &eficemina- tos. Hac fuit fententiaHugonis Cardinalis, quifupra verba Pfalmographi. Djnumera- ucrunt omniaojfamea. Ha?c habet. Fortes in corpore rnco dicit Cbuslus, velEcclejia adpau- 2 r ‘ citatcm reduxerunt , itaut de facili nameraripoffnt ,pleri£ ex ofjtbtes c aro facJt funt .nam de Ojjibus Domini , 'vel hcclefiafacta e H c ar o Diaboli. Diabolus enim quafifimia contrafectt Do- nunam . Dominus enim de ojfe fcat mulierem , & Diabolus de ofibut Domini fecit mol¬ les Cffceminatos. His addamus, quod fimia focdtiin eft animal afpedu, 3c trifte animal efiedu, cx quo nihil nifi tcedium fperare poffumus; • Quicquid enim domi reperit, aut fpargit,aut corrumpit. Ideo Diabolum verum fimia amulum huius conditionis efte at- teftari cogimur. A Damone ad peccantes iam licet tranfitum facere, qui, multis in re¬ bus, fimias amulantur. Etenim fimia induunt venantium calceos, & adeo cruribus al- ligant, vt ijs irnpedita? facilecapiantur. Sciendum eft fimias efte peccantes, Damones efte venatores, & calceamenta periucimdas huius mundi defeda:ion°s.Quamobrem, fi Simi a pec— -peccantesmundanis profperitatibus adeo irretiantur, vt lJJas cito defel nquere ne- cantibus af queant, fuperuenientibus venatoribus, nempe Damonibus,de improuifo comprehen* fimilantur. duntur. Amplius fimiafoeta fugiens avenatore, vt didum fuitfuperius , catulorumal- teruin in vlnis, alterumdorfo geftar, fed, venatore premente, quem ampleditur depo- nit, & poftea pondere adharentis dorfo, qui non faciJepoteft excuti, opprefta a vena- tere tandem vincittir: pari rationc peccans, qui lubricum vita? huius iter nonintegre,& puriter agit, tanquam fimia duos filios nempe mimdurn, & peccatum habet, tune fi acci- dat, vt venator,ideft Damon ta!emhominemperfeq natur, ipfecharioremfiliumideft mundum derelinquit; alterum vero dorfo adhare n tem, ideft peccatum non excutit;qna dere grauiillius pondere fuccumbens, Diaboli prada euadit. Infuper fi peccantes in fpecie contemplemur; prima facieincidemus in Hcereticos, qui tanquam fimia*, quafda falfas rationes afferunt, qux verifimilitudinem prsdeferunt; imd.vt inquit Lauretus in fylua aIIegoriarum,in externis etiam operationibus fandos imitantur ItaqtičjD.Chry- foftomus fcripfit fimiam habere quidem hominis membra, in cundifquehotainemimi- Vlomil, r 9 . tarij non propterea fimiam vocandam efte hominem, Similimodo hccrefis fithfti nuncu- * n c -7* Mat. panda eft; nam omnia Ecclefia? habet, & imitatur myfteria,fed tamen Ecckfiat effe non feruntur. Hinc ad hypocritas tranfeundum eft; nam fi cicures fimia: fuos foetus en ixx il¬ los omnibus oftendunt, ij quoque filios, ideft bonaopcra,coram omnibuspariunt,idqub exinduftriapra?ftant, quon;amfeinexerciti)s fpiritualibusoccupatos viderideledan- tur, cum tamen toturn oppofitum eftet pr.vftandum, iuxta illud Matth^i. Attcndite nem- simam ve ftram faciatis coramhomimbus . Prxterquamqubdin regione Indica tx Pl in io ca l J ' 6 - vagantur qiuedamfimia? candid^, vt enarratum fuit, quas incolf venantur, & comedfit : tales funt hypocrit.r, qui in India, nempein hoc terrarum orbc per rehgionem, Sc bo- nitareth fidara candidiiudicantur , -fed poftmodumj per mortem a Da?monibus capti per- * M. Jv. * v. Netracfo res . Vlyfsis : Alclrouatidi iTK B lib.2.epip % perpetuo dcuoKantur. Accedunt Detračfcoresbtf uf js non diflimiles. flquidem h* om- A eibusrebus, & etiamimmunditijs vefcuntur,imd capita humana,icru-ando,& pedicu- iosinuenientcs vorant; illi aliorum operainquirendo, & aliena vida perfcrurandoom- »i 3 in os pommt,d'einde quotidiefama? proximi detrahentes vario fimultarum genere, dičiifqne odiojfiifimis in omnes debacchantur. Secjuuntur adulatores, qui etiam fmijs Ai iuUipr.es ^ om P ara «poiTunt, etim boe ramen diferimine, quia fimia, dumhomines imitari cona* tur, tcepe capirur, fed affentator idem pratftans', ■ ca»teros allieit, atqae comprehendit. Amplius funt qua?dam brni k fpeciofa, & venufta forma predira?,moribus autem,&. ge- jftieuiadonibus femper rnquieta?, qua? iuuenes cleganti forma infignitos, & inquietos reprezentant*, quon-iam horti prima 'stas palam eft ad omnes libidines dfuulgata. Tras- fcrrietiampoteft fimiarum comparatioad arrogantes, quia narrat Berchoriusin Redu* čtorio- moralifimiam quamdamin futrinaomnia diifpatem animadtiertiffe afutore gut- tungladi j dorfofricari, ideo ipfa , affumpto gladio,non dorfo ,-fcdacič proprium gut- tui' ficando fecuit, & fe ipfam peremit. Arrogantes procu 1 dubio huius fimia? condir tionem alfequimtur, qui dummfolenter aliena munia exerccre conantur, tandem totu deftruunt, & fe ipfos perimunt. Poftha?c, confiderandi funt ambittoncpeecantcs ; hi e* nim preter modom, honorem, & gloriam appetentesad fmias comparandi funt,. qua? pulehrarum v c Riu m apparatu exornata?, & circr.mlata; omnium circumfpedtione Icctan- tur.Idcirco ad boe alludcns Spinula fic feribebat. Stmiu s i & turpts Ut at ur confpici in o Ti ra Sept s-, & sr n atu fe putat ejf ? Iouem •. . .. Ambitioni proximaeft philautia, quam vcUiti perniciofam dočhfina moral is, & chri* itiana docet.Quare vir quidam litteratiflimus cum epiftolas accuratius afe feriptas per* ]eaeret,fe vereri dicebat, ncin virium fimiarum incideret, qua?cumnatos omnium animalium turpiffimos pariant, illos tamen omnium formofffimos elfe arbitrantur. Ita* que op tirno iui'0 quidam poeta canebat. Strma tur pic ul o s e atu las putat cffe de c or o s , Non f'M egregium quilibet auelor opus. Reufnerus ouocjue in Paradifo poetieo idem fignif čare videtur, dum inquit. C Admirata putat formo s um fimia foetum . Nempe sole t pulehrum cuitj, plač ere suum . ru- Antequam huius moralis eurrieuli metam conftituamus,dcbemus etiam Auarorum me* miniffe, qui ob duplicem caufam,in hiftoria Simiarurn recenfentur ^ Primo, quomani fi* mia columnaralligataillam cnftodire videtur, cum ramen totum lit oppofirum, fimia e- ‘ nim ah illaferuaturj pariratione Auarusmuitis diuitijsopuientatus prcedidam ftmiam imitari videtur; etcnimipfc diuitias nonferuat,fed diuiti^illumita ligant,vt ad bonas operationes cxercendas proficifcrnon pobit. Secundo, fimia hac gaudet proprietate , vt fuperius expofuimus,qubdluna noua exultct,& luna caua triftetur. Similiter diuites auari in Neomxnia,faIicet tempore iuuentntis,quo omnia profpera fucce-dcbant,& di- uitKT in didsaugebantur, toti in leetitiam fundebantur. At, dcci\ fcente luna, ideftad- uentante fcnij, vel mortis tempore,.meffabili moerore perfunduntur, tum qm'a nihii diuitiarum pereuntes fecum deferre po.fTunt, tum quia tales,vt plurimuoi brreditatem fubeunt, qui quotidianis e om c ffa 11 o n i b u s, alea, luxu, nodiur nilque potationibus cun* O dias dmitias abfumunt. Quap.ro p ter Gabriel Simeon, in libra Infignium horoicornm , & moralium, ad rem, depinxit fimia m fupra rcnefh amdomus cuiufdam feneratoris fei- dentem, & pccunias in viam proijcientem cum hoc Dnfto. MALE PAR TA, MALE DILABVNTVR* Narrat enim fuiife quemdam vfurarium, qui non parum fpeipecu^ m>s adijeterts', quotidie fol^is in cubiculo. illas pertra&abat; fiiiiiaanteni, qu,T ibidem alebatur,fepousid totum per rimam ofbj obfcruauerat, & quadam die.,cum foenerator pranfumiuifRt, per feneftramin cubiculum ingredtens,falienfque fupra tabuIam,more auari, ingentem auri, & argentifarraginem pertračiare coepit, &paulopoft in fenefra tranfiliensmonetas per viam tranfeunt^bus proiccit, Hac de caufa in di^orum robur poffumus cum Guidio canere. i t .'. : Non babet euentus sordida pry c i;n |v 5 ‘•'.a ■■ ; ' . » ,‘M j . J ;i t • -- . ? Ero cquum, quo maxime delcdabatur, pofteriore corporis parte, in ft* mi« Ipcciem abijfteperouietem videre fibi vifius eft ,• propterea illafe- rocitas eoui in fimi« ludibrium quafi : degeneraffe videbatur. Hinc Sue- tonius exitium Neronishoc portendifte teftificattir . Mam verd opi- ničnem Cardanideftmijsper fomnum vifis, qua’do!os; & amicos fi- mulatos pratdicercfolcnt, tanquam Iudicram &fpernendam omittimus, Solebant etiam Ethnici ex omnibus fčre rebus aliquid ominandi occafionem captare. Quare, Lucian o tefte , fi quis domo mane egrediens fimiam vidiftet; indeminime Proiperas d fr us diei actiones praffiagiebant. At, quo d /cribit Paracelfus dehis anima- bbtis , ratiom magis confonum efTe videtur; nimirPm P fimiafeciis ergrofantem era- ln lth ' ui morbo opprcftiim dedratur, illumque oJfaeiens confeffim abhorrear, iJlius obitum F ie f a i' pramunciari. Similiterfi aliqiiodtantum membrtim olf cent, & fiati m rcfilitrit, inde G corruptioncm lllius membri arguendam effieaftruit. Quamquam hoc etiam fine partis corrnptione, &|a:grotanti$ interitu poffit accidere, ouoniaiii fimia tetrumodorem ab infirmo dimanantem, quodam tnftindn naturah, nanbus perferre non poffit. Ad prodigia, fi anitmim appollamus. Celeberrimum fuit iliud fimie, quam Rex MolofTo* -• ' rum in delicijs habebat; illa enim, cum Spartiate de vidor/a iTcitantes oraculumpe* tiuiifcnt, legatique vas iliud , in quo Cortes erant, dcpoCuiffient, vrnam euertit, for^ tefque dilTipauit. Negam autem Hiftorici, vt Cicero de diuinatione refcri, Lacede« m o ni; s nullum oftentum hoc tnftius acc-idiffe, M O N S T R A. Rochgijs monftra effie affima omnes aiidores confpiranteraffirmant, quamobrem , expo fitis fimiarum prodigijs, ad monftra accedemus; quorum multa funt, que fimiarum figuram aliqua ex parte reprefentant u° tantum in prpCentia a!iqua animaduerfione dignaproponetnus. AJ- ocnt- S r Cdn ' m ex ^' >et Gefnerus,quod captum fuit anno miliefrno quin faJtum, quem J* Sa J cehur S^uxta lici noffiet paucosn 0 p g r J fcd ’ Cum ad cibumfumendum nullo modo aN nante faciern habebat h7 exp,rau,f * Fuit ,d P^ditum colore giluo ad fiauu mineli* cuemftar cercopithco 77*™’ P cdes P olh ™cs prionbus diffimiles , caudam- ! ‘ . ■ J 7 • ,^ C11US memmit Schenchiusmhiftoriamonftrorum, quod mttimeftin vicoZeitcrnaBru X eIlcper fpatium mil le paftbum dtft ante Epifcopatus Spirenfis anno millefimo quingedt e fi md nono , dic mt em vigefima terna Auguftf B-e oris v X orrure domum vc niens ^gore partus vexata, & g ep iIepticoparo x Lo co£ P *f aVca vnd( r™ j™- _ rp f, h ° ram f oetumenix 2 eft, q u? C um nouem hor is eontinu/v ^cceffione epilepfie detineremr, tandem ammam effiauit Infans erat horrendi afp e ! Is k Jce P 5 r> capmbufque fimiarum preditus, pars reliqnacorporis proportione refpon- X debat Vlyfsis Aldrouandi 242 debat infanti bene compado, exceptfs brachij s, qu« mutila, & manca videbantur, pe A des deni.gue eraiit fimiarum, Sc non hominis. c : -r n m SIMVL ACRA, Statuse. 1 Er u;ilgati moriš fuit apud Prifcos, in templis Deorum illaanimaliumii~ ?! mulacra collocare, qu«Dijs chara. vei facrata efle opinabantur . Hac de Uh. 10. lih. I. Tun um Ji- mu v hi. Dens Jimia De Qua • • J21E. ,ib.II. 245 genvs, differenti^, X vi iptio. lib. 4. exerc. 215 . Anta eft Cercopithecorum varietas, vt memoriam pene confimdere vi- dearur. Verumtamen, inhiftoria Americ? , tria tantum gencra obferua- tur, Primum dicitur Kei, quod ad nos perfertur. Secundum Ackakei, qnod cateruatim fuper arbores falit, magnofq. per fyluas clamores edit. Tertium Pncki, quod rufum ,& barbarum eft,more capri. Si Cercopi- thecorummagnitudinem contemplemur, merito illos in maiores,&minores diftribue- repoterinius:camfcribat Megaftenes, referente Aeliano,in Prafliana Indorumregio- £ ^ ne, limias vagari maximis canibus non inferiorcs,caudamqučquinquecubitorumlonga Deca ^ ~ habere . Simileanimal fe vidifle fatetur Petrus Martyr, quod in aprum a vcnatoribus tradum infilijt,&ob!ongacauda collum ciraimligans confeftimfuffocauit. Poftmodii in vtroque gcnere tammaiorum, quamminorum aliqui barbarircperiuntur. Siconfide- rcmus colorem; legitur inhiftoria naturali Indieoccidentalis , quod Ccrcopithecimi- randum inmodum variant, quia nonnulii nigricant, quibufdam color eft cinereus, alijs ccfius,alijs varius. Scaliger aliquos n igro s cum maculis albis,alios giluos,alios furuos, alios fuiuos, omnes tamen agiles, & maleficos obferuauit. Plinius fcripfit,apud Orfeos fimias albas ftabularij Strabo tamen non apud Orfcas , fed apud Praflios Cercopithc- cos albos v er fari tradidit. Ratione caud£ hg beftie inter fe difcrepant,quia alig Iongio- 1 o, alic bi euiorecauda refertg funt. Ad finem ratione etiam odoris diftinguuntur nam fcripfit Scabgei in exercitationibus, & CJufius in Exoticis;horum nonnullos beneole- re, qui omniumfunt ingeniofiffimi, hi igitur, quihacpeculiari odoris nota infigniuntur, Cerco P it ^ e ~ crunt forte, quos in Italia mofchinos ab odore mofchi nuncupamus; imomercatores, dodoriferi. qui a loco natali illos in diuerfas regiones deferunt,omnes Cercopithecos huius genc- Q ris Umile m fpirare odoremtcftificantur. Antequam ad rariores Cercopithecorum fpe- cies examinandas accedamus, nonnullaad defcriptionem fpedantia ponderanda funt, queinhiftoriaanimaliumprotulit Ariftoteles, ditm fcripfit Cebumelfe animal ex fi- ... g miarumgenerecaudamhabens, quod partimhominem, partimquadrupedem belluam 1 ’ 2,ca P' imitatur. His verbisaddit Aelianus, quod Cercopithecus nofolu cauda habetad difte- rentiam fimiarum, fed,etiam coli um craftiim, & breuc propterea ill ud catenula, vel fuuc non vincitur, quoniam Iaqueus facile elaberetur, & beftia fugeret, & h a: c eft ratio,pro- pter quam, Cercopitheci perilia, & non per collum vindi cuftodiuntur. I. Exhi'betur hoc in loco icon Cercopitheci barbari cum prunis amygdalinis, qui nifi fit Callitrix faltem eft ei congcner, lic enim Hermolaus huiufmodi Cercopitheci fpeciem a barbi- tio appellat; id enim Gr?ci vocant, fed animaduertendum eft, quod in cafu rečic xaAA<%0 per flpronunciari debet,in cafilus autemobliquis per t effertur. Plinius bane belluam callitrichen vocatam,negat viliere pofle inalio Celo,quam Aethiopico,vbi ge neratur. 11. Pr^dičlo animali congener elfe videtur , alius Cercopithecus barbiger. Cuius figuram damus cum pipere Lobellij. III. Vifa eft nobis pulchta Cercopitheci Ccrcophb. * * fpccies facie fenis,cauda logiflima nigra, quapropter placuit illius figuram apprime de- facic tenis. lmeatam, que articocalum manu geftat,ante lečtoris oculos repr^fentare. I 111. blo- Cercopiib , Iuimusomittere iconem Cercopitheci form? rar?, quf, vt notat Gefnerus, facie cruri- forma rara buSj &načnibro virilihominem ?mulatur> Quamobrem quis hominem agreftem appel- lare poftet} Imo, inter alios Cercopithecos, ftando magis perfeuerat, pueros, ac m.u- lieres amat, non leciis achomines fue regionis, conaturque fi vincula effugerit,palam cum illis čonciimbere; ferum.eft animal, fedtant?induftrie, vt homines aliqui minus in- genio yal(?re dicantur,, k«^- 0 c idelt Cepus eft alia Cercopitheci fpecies , & quainufs Cepus. fuperius didtum fit hoc nomen, ad genus Cercopithecorum fpečtarc, tamen proprie ad hancfpeciem in c°i° rum varictateab alijs diferepantem attinet: h?c enim adeo infi- gnis fpečtatud Vt ht>rtus diuerfis floribus confitus efte vidcatur;vndePythagoras di- xit, elfe terrenum qwoddam animal iuxta marerubrum, & Cepumideft horrumnomb n ari, quoniam t3nquam hortus varij 5 coloribus diftinguatur. Proponit Clufius X 3 in M? Vlyfsis Aldrouandi I. CERCOPITHECVS caluthrix DICTVS curriprunisamygdalinis, . '| 0ncrn ™mCercopirheoaba!, |s non obreruatiVroimienitudinc vul- ' ,n ’ SnS V Crat , tCaa be ! 1 " a ’ < ?“ bl,s f »fa.scoIor erat admiarus.pedtas, vent^&crurumaHtenorparelongronbusr.llB.iHircpealbiseratobfita,™ mento tiai bičana m mucronem definens dodrantahs longitudims pendcbat. Cauda valde 16- ^ erat, cmus extremapais ,n viilofum floccum definebat, perinde a c leonis cauda; guam notam m nullo Cercopithecorum gen ere o bfer turnir. An fit Cartholipis adme~ tem reiti, cum, referente Gefnero, humfmodi Cercopithecorum fpecies poftremajn I caucise t I De Quadrup.Digit.Viujp.Lib.il. 247 II. CERCOPITHECVS B AR BIG ER ALTER cum pipere Lobel. Mud* partem admodum vaiofin.hal.eat . Mu,'us generis elenantiorem fteciem h.Kc mus m pubhco Mufa?o pi A 1 d rouan d i ,Q a•' fius in Exotlcis pufilli Cercopitheci nonmaioris Sciuri, quiin Brafilia Cercopithečus Sagouin dicifur, Roftrum, & capitis pars anterier- Ieonrnam quodammodo refert, fufco colore, euirubedo qua?dam permixta eft; aures albicantibus villis ei funt hirfuta?, qui- bus ruber col quod Barbarihuiufmodi beftias boe modo venantur, Cum areubus, & fia- gittis, per fyluas a Cercopithecis frequentatas, vaganmr,interimmodo in adulcas,modoiniuniores iacuJa emittunt, illafque abarboribus deij- ciunt,atque ita/aucias dummodo Iaethali vulnere non fint affedta?,domum ferunt,poft> modiim illas fanatas, ( citd eniratalia vulnera ad cicatricem perducuntur) cicurant, & cicuratas cum mcrcibus commut&nt, Itaque alij mercatores in diuerfas partes illas p ducunt, & diuendunt, A N T I P A T H I A. Nter cercopithecos, & fimias magnum odium,bdIumqucfrequens inter- ccdcre feribit Aučtor de n atura rerum, additque, Iicet cercopitheci viri- bus nori prxualeant, aftutijs, & bellandianimo fimijs pr«ferendos efte. Ampliiis tales beftia? crocodilos acerbiffimo odio profequuntur } itaut nec eminiis pellis crocodilea? confpečtum perferre poffint, nam , Vt hu- iufmodi vifionem vitentper ignem, &aquameffugercnt. In huiiis fententia? confirma- tioncmtradit Petrus Gyllius in Aelianumcum peliis quxdatn crocodili paleis repleta ex feneftra per longuminteruallum cercopithecis oftenderetur ipfos cum damore,tre morcj & aluideicčlione 3 cum tamen vinculis efient conftričb, euadere conatos fuiife. MOR ALI A. j Erchorius in Redtuftorio morali numerofam fimiaritmfamiliamcotempla tus vnam fpeciem neinpe cerccpithecum malitijs,&dolis alijs antecelle- revna cum rerum naturalium peritis arbitratus eft . Pariter mterhomi- nes, efle quofdampeccantes huius naturaobferuauit, qui caudam longa more cercopithecorumhaberedicuntur, dum longurn vit« curriculum fperantes,exporrečla fronte epulis, & potationibus inferuiunt, mortifique meditatione poftponunt, COntralacr« pagin« docu nentum . MemoreRo quoniam mor s non tardabit. QuamobremiftitanquamtotcercopitheciexmerisdoIis, technis, & fucis compofiti, oinniumquecolluuione vitiorum contaminati cxteris deteriores elfe perhibentur, SIMVLACRA. Onoris immodici titulo Arabesolim cercopithecumprofecuti • C celo di- carunt , & iliius opetn in rebus, aduerfisimplorantes , fepius fimulaerum illius veneratiluntjfi veritatem Gyrajdusfaffus eft.Non aurem omnibus inloejs Arabk cercopithecus colebatuigfed tantu ad Menonis fepulchru ei a?terna« honor decernebatur.Vnde luuenalis huc rcfpiciens canebat, }ljfTideft proter- uus, impudens, & rapax co ^nominatur. S Y- De Qiadrup.Digic.Viuip.Lib.il. 3*53 E S Y N O N I M A. eorumque Etjmum • YnocephaIus Grccis KvvoMtpu^oc a Theodoro Gaza apud Ariftotele ver- titur caniceps, quafi mvos Kupa^ri ideft canis caput dicatur. Gefnerus in appendice quadrupedum animaducrtit hocanimal a nonnullis Tartari- nqtn vocari forte, quiaex Tartariaprimiimaduečtum fic. Aeliano non immento MvanrpocrcoTroe nominatur, quia hcec beftiafaciem caninam ex- hibeat. Volunt Audtores non proletarij, vt Gefnerus, hanc lunice fpeciem cife illam, « quce ab Arift 0 tele,in hiftorijs animalium^oipoT/flruto« ideft ftrnia porcariadicitur. Kiber Auicenna?, &c Breča vulgoin Mecha hanc belluatn nominari.tfiuIti autumant; Ouamuis Alij ha?c dno poftrema nomina etiam cercopitheco attribuant. Gallis fecundum Bello- nium Magot dicitiu’,ahoquin vulgo Gallis Babion, Sc Italis Babuino indigitatur. D I F F E R E N T II, Defcriptio. Adem pene forma cynocephaIus eft infignitus, qua fimia caudata; Qup- circa propter hanc fimilitudinem ipfe quoque cercopithecus appellatur. At in corporatura cynoccphalus maior eft, vaIidior,& efteracior,faciem- que caninam a natura adcptus eft , vnde illius nomen dimanauit, quem~ admodum in iconibus, qtias exhibemus, licet intueri. Do&iffimus vir Clufius in Exoticis dat iconem cuiufdamanimalis, quod re vera ad cynocephalos po- tius, quam ad cercopithecos reduci debet. Corpus totum, ( vt ipfe refert ) a capicis verticead fjmora vfque longis villis erat obfitum cineraeei coloris, pofticam corporis partemcum cruribus eiufdem coloris villis breuioribus tamen tečtam habebat, cauda- quebreuiorem ,quam cercopithecus gerebat. Roftrumlongum, nudum extima parce obtufum, inftarroftri canini erat. Nates glabras , prorfufque depiles Scfanguinco co- Iore rcfertas habebat, tanquamcutis ab illis detrafta fuiffet. Pcdes in quinque digi- tos erant filfi, 8c curuis vnguibus armati. Ad hanc fpeciem cynocephaIi accedere viden- tur qucedam animalia in magnitudine ver uecem cequantia, & in parte anteriori hirfuta inftar leonis, quce gregatim incedunt in quodam montefecus locum Calote nuncupatu, vt Aluarez incethiopico itinere obferuauit. Iacobus Vitriacus, in hiftoria orientis, me- morat cynocephalos magna; corporaturce ceruicem equinam habentes , qui flammis a quas ore fpirant, homines interimere dicuntur.Quodautemgenus animalis hicvirdo¬ ta intdlexerit, nimcrc ipfa nefcimus exprimere • l Y C Y- 254 Vlyfsis Aldrouandi C y N O c E P H A L V S MAS CVM ANETHO guod Cynocephaliigenitur3Botanicis dicitur. C Y- Y a NATV- VJyfsisAldrouanc!i NATHA, MOREŠ, A Ingcnium. , N numero ammalium,qua2 facile fuccenfent, & excandefcunt, & vehe- menteraduerfus calumniatores in iram effunduntur,CynoccphaIi coIJo- čari debent, quoniam his iracundia? pnerogatiuis a natura funt dotati. Secundo tanquam hirci nunquam a petulantia funt alieni; pr^terquam- qudd 3 tefte Plinio,fimijs funt etf eratiores . Hac de caufa refert Alber- , rus, corum moreš graues,&duroscffe. Deindeinftinduquodamnaturali du&i,Ac- w.p.c, J©. Jiano audore,tempore a?quinočtij non folum fingulis horis,diei,atque nodis mingunt, veriim etiamclamorem quemdam edunt. Imo Orus Apolloaddit Cynocephalos ta- lemhaberecum luna confenfum,vt in interluniomas m?roreaffečhis quoppiam non in- B tueatur,ncque comedar,fed quafi Luna? raptum lugens,faciem in terram deijciatj foemi- na quoquenodeilluni,nufquam oculos contorquens non modo quos poft modumadfuumHerumperferebant. C V O X. libč.ca. 48. lih.14.Afef* lib.4. Imiarum, Cercopithecorum,& CynocephaIorum voces tam rudes, & va- rix funr,vt difficilimum fit etiam pcr onomatop£iam vnicuiqueprqpriam vocern aifignare. Propterea Aelianus de Cynocepha!is verbafaciens, fcriptis mandauit,iHos determinatam vocern nonemittere,fedaliquado acute flridere, ideo illis attribuere videtur ingratum fonum,qualis in fo- rium cardinibus,6e curruum rotiš maleinundis,auribus percipi folet.Ouidmsab Aelia- ni fententianon recedens, quando verbafacitdefimijs Pithecufas habitantibus>earum vocemraucumftridorem mterpretabatur,diim canebat. J>o(fe queritdntum rauco Ttndore relicjuit . Alibi tamen idem Aelianus Cynocephalos Indicum fermonem inteIJigere,nibil tamen loqui,fed vlulare tradidit. Orus Apollo in Hieroglyphicis quodammodo hanc opinio- nem ftabiliebat dum diebus a?quinodij fingulis horis Cynocephalos Iatrare pronim- ciabat. ' L O C V S C I B V S. D I fides adhibendaeft Solino, in Aethiopia? partibus Cynoeepha!i funt frequentiffimi. At Strabo in regione Arabiar a Diravfque ad Auftri cornu,& pratcipue invltimo promontorio Sphynges , & Cynocephalos collocat. Aelianus quoque Continentem poft Barygazam pertingen- temad Auftrum Dachinabadem vocari fcripfit, fupra quam regio medi- terraneaversus Orientemmontes magnoshabet, inquibus Cynocephalorum varia? fpeocs vagantur, Herodotus deniqueloquens deregione, quam Aratores in Li bya ' ■/•>. v ufas De Quadrup-Digit.Viuip.Lib.il. 257 vcrfus Occidentem habitant, tradiditillam valdemontanam, & nemorofam e/Te, nec E non amultis Cynocephalis incoli. Dcmum h« beftia? efculenta,quj? alia? fimia?, appe- tunt. Im d, tcfte Aeliano, fi repererint fru&us teftaceis inuolucris claufos , cuiufmodi funt nuees,& amygdalce,illicd intima eifeedjlia, extima vero reijcienda eife intelligiit.. Vinipotionem non recufant:carnibus, vel aflis, vel elixis vefcunturj vcrumtamen illis, Vinum a~ qua? culina? artibus rede funt apparatce, fummopere deledantur. Viciffim, ex non ac- mant. curate elixis, vtrefert Aelianus, vaJde offenduntur. hieroglyphica. VHumfuit vnquam animal apud Aegyptios ,quod maiorem hierogIyphi- corum numerura exprimere poffet,quam cynocepha!us. Huius enim bel- lua? iconibus vario modo delineatis cadcftia, & terreflria fereomniade- notabant. Primitus, per figuram cynocephaliftantis, facerdotes Aegy- ptij primum a fyzi;gia ortum lunse fignificabantjcum hoc animal in Neo- marniaIoetum, verfus orientem lunam feerigat. Ex altera parte pro exprimendo tem- pore filcntis luna?, cynocephaIum refupinatum figurabat; cum cynoccpha!us tam mas, quam foemina , tempore interlunij, annotante Pierio, ingentimoerore afflidentur. In- hierog. luper cynocephalu fcdente pingebat,quotiefcuq. a?quino<5tifi vtruq.demoftraro vole bat,quoniam hanc belina, fole a?quatore tangente, duodenis vicibus die, totidemque nodc mingercobferuarunt. Hxc autem fuit ratio, propter quam Aegyprij in omni¬ bus horologij s, feu clepfydris cynocephali elfigiem adfculperent. D e hoc forte ani- tnah Iocutus eft Trimegiftus, qui,cumin Aegypto verfaretur , quo 1 ia n animal facrn, & Serapididicatum confpicatus eft ,quod duodecies toto die , pari interpofito tempo- re, excrementa potus profundebat. Amplius, figura cynocephaIi,totus terraru n ovbis ter ~ ab Aegyptijs hieroglyphiceintelligebatur, quoniam dua?, & fexagintaprimarije habi- ra ^ u ' nor ^ ts tabilis terra? regiones conftituantur; magna cura,& diligentia obferuarunt totidem ef- ur ^ fe partes in hoc animali moriente, quue finguloe quotidie pereunt,& m >x fecundo fupra en0 aretur fexagefimum die reliquum animalis corpusinterire.St ad hierog!yphica minus princi- palia mentem intendamus incidemus in ?egyptium facerdotcm, qui, & ipfe, per cvno- cephalum amplexantempifcem,oftendebatur. Aegvptij enim facerdotes ncque pifce, nequcpane cx pifcibus confcdo vefcebantur,ad diffcrentiam facerdomm cxternarum nationum,qui pifces comedebant; fimiliter cynocephalus nequepifc .‘m , nee aliquid cx pifce confcdum appetir. Pr^ter facerdot-m , icone cynocephaIi vrinatorem intelli- igebant, quandoquidem, vt animaduertit Orus Apollo, falus cyuocepha!us inter crete- ra animalia intrepidus & fine vllotimoris indicio natat. Ca?reru n,, cum fuperius exara- tum fit, in natura huius animalis ponderanda, ipfum facilnne irarum motus concipcre iuxta alfertum Theocriti. Kai oi dei Jpi/ueiz a ttoti p m xs iQhtcu, Ideft, Semper acerba ilti pro naribus r.ffidet ir a. Huic proprietati nixa Aegyptus ad defignandamiracundiam,huius beftie iconemexht- , H bebat. Ad finem , litery quoqueperfimu!acrumcynocephahah Aegyptijs facerdoti- Ir * h ‘ e ro- bus intelligebantur j nam quoddam harum bcftiarum genus litterarum cognitionem čJ-y^ lclirn ' callcre cxiftimabant. Quocirca ftatimatqučcynocephalus in templum introducebatur, vt, eorum ritu, educaretur, & colereturdaccrdos illi calamum,& fepiam apponebat ex- ploraturus, numeffet exeogenere, quod pro cultu recipere debebant. DENOM1NATA. Onnullas plantas a cynocepha I o denominarionem adeptas fuiftecomperf- mus,&prxcipueinantiqui s Diofcoridisnomenclaturis, in capitede Pfyl- lioiprumcynocephalionnuncupatumfui/fclcgimus;forfitan, quia figura _ folliculi, in quo femina includuntur capiti cynocephalorum fit conformis. Prtetereafi exammemus variaanethinomina, qux in antiquo Diofcoridiscodice le- Y 3 gnntur. 2$8 Vljfsis Aldrouandi guntur. Anctf)umcynocephaJi genituram vel, fecundum alios, cynocepha!i capi!!um ^ vocatum fuiffe obferuabimus. Demum antirrhinum aruenfe maius, quod cft antirrhinu primum Matthioli, Cordus in Diofčoridem cynocepha!cam vocitauit; forte quia huius herba?, flos, vel femen, ratione figura, caput cynocephali repraefentet, MOR AHA. Sfe cuafdam beftias de iimiarum genere dentes, & caput canis haben- tes, reIiquo autem corpore,fimias asmulantes, hoc ex enarratis tam notu eft, quam vt plurain id verbafumenda fintj huiufmodi belluis , Bercho- rio auctore, in redučtorio morali valde iimiles funt hypocnta?, qui fimu- latihomines effeperhibentur, quoniamfimultatumper quamftudiofi, Sc B Detracfo- res cynoce~ phuur. 'Jnubis Bens Aevy~ ptu J n J.par. Jem. A cad emite fimuUcr^H . ah ipfa veritate abhorrentes, femper quid veritati Emile prsfeferunt. Hi cauut imen s;r"“ s&latrawiade “ s = 3dinft "^“» hab -v Adlatres licet vf^, nos, ^rvpjue, Et gannitibus improbis Uceffas. Propterea detraetores canmurn caputhaberedicuntur. Quo„iam, m0 rc eahumbttratn violent* Jingu* omnttemporem famam proaimi debacdiantur. Amplius tanomm canes Mbic correpti oculis ardentibus, Jabijs fpumantlbm, voceimmaiu, tdto deni* ffisas*«issv3sr*"- s I M V L A C R A. Ermopolitani iimillacrum cynocepha!iiinguIari quodam honore afficie- bant, vt Strabo atteftatus eil . Imo vna cum Mercurij fimulacro evno cephali iconemin templo collocabant, quoniam Mercurio tanouam lit" ^ terarumomnium inuentori hoc animal confecrarunt, nam putabaut cv —“V-■ nocephalum, vt in hierogIyphici S dedaratum fuit, litteranin co a n iti£ nem habere. Hacfbriitan ratiohemoti Botanici, in prifcis Diofcoridis nom-ndaturis anethum non iblum genituram cvnoccphali, fed etiam gemturan Mercurij i„d " i a’ runt. Hmc nonnulb cynocephalum etimdem cum Deo Mercurio mmm J nus tamen,&D.Auguftinuscynocephal U mproAnubiDeo Aegyp tio rum ‘ mon.am capiteefletcanmo,pofuerunt. Hocvnumeft, olimapud Aeg/prL fuiflbnefo Mc bedi* quicquam tonom denegarci vel qu.a hocani.nal naturam propemodiim burna no genen proximam haberet, vel quia fecundiim alios, Ofyris exhocanimalium Pene refummam voiuptatempercepuTer, vt noftra etiam a?tate plurimis continmt ■ ha,'r i caufa Cicero nebulonem Vedium Iuxuria? carpit, quia fibi obuiam fačlus ciirl -d* C • iunčta fecum veheret cynoccphaIum. Alij tandem eruditiviri de venerati ^ phaJorumin Aegypto hanc effe indubfatam veritatem exiftimaruntjf c ;r ° nC c y no ^ c ~ gyptij circumciiionis ritum fufcepiffent, & animaduerti/Tent cvnorpli -,} JCet - :> Cmn ^ nafci i diuinitus hoc animantium genus ipiis contigiife arbitra p n° S CJrcumci ^ os Abraham %num circumciiionis populofuo dederit, vt ab Aro^mi; J^f mUIS autem verumtame tračtu temporis Aegypcus quoque prtedidtum cirr ^ S ° U /i-^ Uei CnU ’ cepit. Antcpuam fimulacrorum trafiatu, finem imponal s Z,f * ““'T*' T mtdacrum A^adcmi*. in \ V o X. Cribunt Hiftorici,hocanima! felnittere fufpiria, more infantiš gementis. V er ti m Clulius litteris mandMt, vocem huius beftia? a reIiquorum ani- malium voce valde differre, qcioniam canendo per interualla|fcx voces folummodo profert, vnam altiori tono, quam alteram femper diminuen do.itaut ,prima lit altioris toni, quam reliqute; Qoemadmodiim ft quis caneret la, fol, fa, mi, re, vt, lic huiufmodi animal ftmili tono pronunciat Ha, Ha, ha, ha, ha, D D c Quadrup.Digit.Viuip.Lib-H. 25 j j| ha, ha. Qnare fi primus mufices inuentor hoc animal nouifte^procul dubib diccremus* lnuentor ipTumah hac beftia mod um proTerendi prmdičias Tex voces, didjcilfe. Animaduerten* mufice r. dum eft,$ noiSte Texi!las voces repctendo,per modica interuallacantat.Interdiu nun* ^ quam cantarcauditur , Quamobrem Cluftus, qqiahmc beftia obTcuruate, Sc tenebris deledtetiug & quiaocuIos exiguos habeat,non miuria hoe effe animal nočturnum, ar- butratur C 1 B V S. Vicdus narrat,fe aliquando domi feruafle hoc animal, & quantum con- ijcere potiut, nunquam vila re veTciobTeruauit. Ideo aere viuerc exifti- mauit, quoniam caput, & os ad cam partem Temper obuertit, vade- ven- tus fpirat. IoTcph Acofta,in hiftorianaturah, & morali Indice occiden- lib . 4-^38. tališ, meminit huius animalis, vel faltemhuiccongeneris, & formicis nu- triri tradidit. Cum autemhoc animal inftin&u naturah palos , vel arbores confcende- re Temper aueat, Sc cum in altiftunis earumramis diumorariconTpiciatur,mu!ti Tuerunt huius opinionis, Tolijs arborum vičtitarc. Thcuetus quoque in hiftoria Američana, Tute lib. 2. hancbelluam, fiuehuic Tmilem memoret; rcTert Te per Tpatium viemtidierum, domi ipTam detinuiife, & nunquam, aut bibere, aut edere deprehendifte, Sc tandem canibus lacerandam exhibuifte .Incolm tradnnt nutriri quibuTdam Toftjs delicatis arborum,quas lingua vernacula Ambutappcllant.Deniq, inprmdičtorum confirmationem toiPetrus Maffeus in hiftoria Indica h a: c habet. Ibi eB animal inufitaia ejfigie-, & natura , quod lento lib.z, ventris adipc verne bztmum, ne^ r unquam m pedes exttrgit-, f tam tar de mouetur, vt cjuinde- ctm diebus adlaptdts tacf ttm contmuo tract n vixproccdat', vzetitat arborunt s , dr tn čaru cacuminibus degif, fluarum in afccnfu biduum cir citer., dr tantumdem in defcenfzt ponie..ne d, Q vero adhortationibus tantum } aut minis ,fed ne plagts zg uidem fuslibufue bestiam de inf ta. tar di tale dimouehis. DE T A X O Cap. XI. M Q^V I V O C A. B hiftoria vulpis ad examinandam T ajd naturam,vt accederemus,ordinis quidemratio expoftulabat, quonjam in magnitudine, & aftu hm dum a- nimantes mmirum vulpes, & taxus fimiles efte feruntur. Prmterquam- quodratione cryptarum,, quas incolunt, inter TeTmpiftimeprmliantur. Attamen,quoniani poft vulpem fimiuulpa ad ftmiarum contemplationem n os deduxit; nunc-rationi confe^taneum efte opinamur tax: hiftoriam breuibus verbis perftnngcre, ne dift fomnioft cmifnalis naturam meditantes, Tomno corriperemur, cum de illo huiulmodi carmen e ikra tur. . . . ^ oc faturzrriguogaudetthirgefcerc■ fomnn . Non eritigitur aiauonealienum prima Tacie amuiuocationes explanare; nam taxus, apud Plimum, & Matthiolmn, arbor eft, qum DioTcoridi cuiAcd' d; cit ur in C yrneinTu- la, quam hodie C orlicam vocant,frequentiiTima, apibuTque fummopere inimica , Vndc Virgilius huius non ignarus canebat. ( -Si c iua Cjrneai fugi ant c xamin a Taxos . Prmtcr taxumarborem qurndamp!anta eft verbaTcum,&. taxus barbatus dida,qum,ex Porta, ob tomentum album, qub Tolia eius induuntur,taxo animal* ftmilis efTe dicitur. Deinde taxus eft fluuius per Thracim meditullium Iabens, fi Ortelius in TheTauro geo- graphico veritatemfaftfus-eft. CajteriimnonTolumflumen, Ted etiam inTula olim a po- Anitnal so- nicHlojum . Taxttt ar~ bor , Eclog.g. lib. 4 . pbjt. c ap . b. T'axus um s . ,154» Viyfsis Aldrouandi populiš Parjj habitata, hodie Thcfalia nuncupata, fub taxi nomine arcumfertur,vt Be- ^ r . jiedidus Bordonus in libro infularum rctulit. Veriim, quia animal, de quo in prarfenti Melis vax e apitc verba hunt, non folum taxi,Ted etiam Melis nomine inhgnittir", animaduerten- g $ u ?Ugca K dum eft, qubd vox, ( Melis,) aliquando haftam ex ligno mali paratam, ad mentem Fefti, fignificat,ciim Gra?ci /unhtav malumarborem vocent. Ar vaoabulum,Melis,quod poflca crefcit in cafuobliquo flumen eft Ionia: Smyrnam ablueirs, ad cuius ripas Ho< merus natus efle perhibetur, S Y N O N I M A, & Etvmum . b Ec beftiafomniculofaab omnibus nuperis au&oribus Taxus,?& a Lo- niceroTaxoTaxonis nuneuparur. Alberto & alijs Antiquioribus, vt annotat Publius December, vocatus fuit Daxus, quafi hirfutus; voca- bulo a Gra?cis forte detorto, quibus' attamen Septuaginta, & D. Hieronymus pellem hanchyacinthinam vertut. Prceterea cumpellis taxi, ncqueelegans,nequepretiofa l7t,potiiis credendumeftper pellem pr^dičtamintelligendamelfe pellem venuftam, nimiriim animalis magna? x- ftimationis, vr Lyncis, Pardi, &hrnilium. Italis dicitur TafTo . Rhetis hiliceloqueni tibus TaTch, Gallis Taflon, vel TaifTon, Taixon, aut TelTon, & quandoq; a colorc pi- lorum GriTart. Aliqui I.uteticc, vt Gefnerus refert, Bedouo appel|ant. Hibpanice voca- tur Tafugo, aut Texon Germanice Tachs. IIlyrice Gezuuecz. Apud Anglos varia fon- titur nomina, qux omnia hoc in Ioco recenfere, fuperfluum eife iudicatnus* • ... ,i.. i n ■■'•j ' ■ ■■ A * dt f- E De Quadrup-Digit.Viuip.Lib.lI. . 2nnulIoruin 5 huic ^nimali ^ Y?ty d fin cruraftniftrilateris breuioraaffignatfvnde pofteafit,vt Taxi pedibus dexftris per orbi- l aterls tas rotarum currentes,a venatoribus illos perfeqqentibus facile cuadant. Albertus ta- Taxt breuio men in huiufmodi beftijs hoc nonobferuafte ingenue fatetur.Qnr>d nosetiam veritati ra ' confonum effe exifti:namus,quianemo'crura injequalia in Taxis, qui venales faipe ex- ponuntur inemporijs,confpica:us eft. Sunt quidem ha? beftite obfcuri , & cineracei colorisjvt retulit Natalis Comitum in Tra&atu de vonadone, dum inquit. Uh- 4. H C or por Is e sl fpecies felis > cinericj,propinqua^ A r ec maior Vtdlfpe eTl-, dinifacf. planin . Cčterum in magnitudme fuperat felem,&ad Vulpis naturam accedit/cd Vulpe humi Iior effe videtur,vt Olaus Magnus optime afteuerat,quoniam tibias breuiores habeat . pra?tercaTaxus pilosplures habet aIbos,quam nigros,caput eius in medio nigrumeft, in lateribus album,noftra autem astate hocanimaladeonotum eft, vtin exponendail- lius defcriptione 3 piuribus verbis non fit opus. Vcrumtamen in gratiam legentium v« triufque fpecieiiconem hocinlocoapponerelibuit. y tV \ ^ z TAXI 2 <56 yiylšisAldrouandi T A X I C A N I N I F OE T V S C V M A P t B V S, & crabrotuhus > quibus infidiatur * ; i \ A XI De Quadrup.Digit.Viuip.Lib. II. 267 TA XI S V I L II I C O N IN MVSAEo publicorepertacum Taxi marini nonjine. ru' & i N A* it. 6 . Agrtc* cap-19*. 2 <5B Vlyfsis Aldrouandi s NAT V RA, MOREŠ, Ingeniurn. Arolus Stephanus taxis pellem valde dcnfam, Sc duram aflignat, qua cui- cumquei&ui rehfterc polic nihil diffitetur , Nafum vero ifiis imbecilli- mumatcribuiti. quam ob.caufamexleuietiampercuffionenaribus illata, »cy,TA,.''^ 4 confeftim pereunt. Hipeornnern debemus pellcre admirationem > fi Pii- nius dicat, has bclbas diftenta, & fufflata čute, morbbus canum, & ičti- A liL^.dc- ven*. K Uh, 4 . Cjtnt* %et* bus hominum relučtari; hanc fententiamroborat Natalis Comimm hoc difticho. Hipe čute fublata p lagat, e c or por e T axut Arcet, & in foffas gaudet pene tr ar e cauatas * Hac eadem ratione motus, Reufnerus,in Paradifo poctico, taxur?i fuas proprietates e- narantemintroducebat, inter quas pr^dida d Plinio reeitata recenfetur his verfibus, Melite amans , lucif^ fagax Melis afpera mordax y Sufflata morfus arceopelle canum* Quare pnedičtis audloritatibus forte nixus Olaus Magnus protulit taxos d canibus, & abalijs Feris vexatos, femetiplos refupinare, deinde dentibus , atque pedibus repu- gnare, His addamus taxos iuftinduquoda naturah’ nunquaprocul apropria cauerna va gari, vt,ftatimatque venantium ftrepitum,aut canum Iatratum fenferint feftinanter ad proprios cuniculos, confugere poffint, Id Bargeus eleganter deferibit his verfibus. Nec vero proč lil ocenita deerrare lat e bral Confuerunt , clar a g, palam fc ere dere luči . Verum hortosfubeunt cultos>&proxima fi quadl Vinc a y c um feptem osientat no x alta triones Jnde ade)> puoniam curfus, crehrofeg, recurfus ^ Jiaud tneunt; fubido ccecas adtere latebras. Si tenuem aurarum strepttum* fi pr eJfa vir e n ti Traft-nfere canem velUgia quarere in herba . Prseterea Bartolomeus Anglicus agens de proprieratibus animalium, taxum inter illas belluas collocauit, qua?, vrgente bruma, fe abfcondunt. Idcirco Carolus Stephanus in agricultura? libro Iitteris mandabat, Taxos a frigore fummopereabhorrere, itaut, fi hocanimal in cubiculum, vbifitaccenfusignis,addiicatur , illicobcftiaioniappropm- quans, fupra prunas cubarc confpiciarur. Igjtur brumali impendente folftitio bos in latebris occultatos tališ obrepitiomnus, vt more glirium dormiant^cu hoc tame diferi- Somnd dif- min ’ e > tc ^ :e Georgio AgricoJa, vt glires totahyeme, taxi autem non toto hoc tempore ferentta in - ^°P orcnri,r * Eh: quide veru, quod taxiin numero eoru animantiu coHocantur, quxi m* ter Tuvoj 11K)C hco laginatur sono . Quamobre notauit Gefnerus homine valde corpulentu, in dar d* zlires * tax * °E e Eum nuncupari. Qupd aute crefcente Luna, huius animalis adeps augearur, & decrefcete adeo minuatur, vt in interlunio belluacapra pinguitudine priua inueniatur, vtmulti Audores antioui retulerunt, hocadhiicnoeit diligeter exp f oratu 'Deniq; ta- v xoru morfibus venenu ineife, Albertus ftatuitjh^c aute opinio a veritate no valde reče q dit,cu tradat Atidor de natura rerum,taxoru elTe morfus exit?a!e s , quia crabronibus,& beftijs repetibus venenatis vefcarur.Si ad ingeniu taxi con/ideratio noftra dirigatur, non cffe exiguum, quicquid ch in eoingenij, rcpericmus,non folu quia,vt dixif Alber tus, cicuratu facilis ht,& Iudis libeter indulgeat, fedetia quia fubterraneos fpecusmi- Hp g rabili artificio coiingat. I/ -animaduertit Olaus Magnus, ignauu inter ipfos,t an q i >a pC '* effolLe terra? vedorcconldjtuuc, J^Eupra ipsu fupinu exten/is cruribus terra accumu- Iatur, deinde per pedes mordicus apprchenfos, extra antru ab a lijs in remotumlocum educitur ; idčjuc rories repetjtur doneč latebr^ latitudo habiratoribus fu/Hcere poffit. Deinde tantam palearum,& fohorum quantitatem pro fternendo iibimet lečto vnica vi¬ ce pedibus,& capite intrafoueam ducut,quanta homo Eub bra cchio deferre no polTet. Pr xdičtis addit Plinius 1 atibula cu duobus oftijs ab iphs fabricari, & flante Auhrali vč~ to,ingreiTummeridionakm,&:fpirante Aquilone, oppohtum fb ramenab lpfisoccludi. In alio quoquefolcrtiam mgen lj oftendit taxus, vt prodit Anglkus, fcilicet in colli- gen do I De Quadruj>.Digit.Viuip,Lib.ir. 269 gendo pro hyeme vidu, deinde mare, & fcemina j n la tri > id tsin o ra n r i bu s, mas dubitas, loco cit . ne congregatavidus quantitaš vfquead tcmpus vernum-perdurc.t, ne faemina adfa- tietatem comedat,prohibere dicitur.fjft quidem verum,& ineotericis venatoribus ob- feruatum, quod Taxi did viuunt, &fenio aduentante <. xcoecantur, tun«~queex Pouea adpaftum noncxcuntes, inuiccm le nutriunt,nam (1 f me llaoculorum vfu careat,a ma¬ re nutritur,& viciilimii mas laborauerit, a f^meilaalirur. Poftrcmdmnaram ingenij fa- cilitatem monftrar, quando in eoile eminentiori e x.ft e n s coercendos taxos biforiam incedendum efTe 3 monet Natalis Comi- tym, dum pedicas parat, & canes ad hanc vcnacioncminftruit* Sed ani- maduerrir, ne folus canis ad perfequendum taxum dimittatur, quoniam illa?fus non recedet, ficigiturinquit, Trux animalpedicis capitur, lagucog, tenaci y Atf canis rapidi laceratur morfibusjlli Si canis cccurratfolus ceriamine , vičlus y Sanguinolentus abit , de tre etan s pralia dura ’ Ideo Gallbvtannotat G efne rus, prcepar ant quaddam pedicas genus, quod voeat Ffau- fepied.pm vuipibus. &>axis illaqueandis valdeidoneum.Bargeus vero,non folumno- tat has animan tes Iaqueis e/fe irretiendas, ver um quoque tempus opportunum, »Sc locu in qua pedicas fiat ne&enda?, docet hunc in modum. Nec minus obfiura* quotih venabercMdes , Contemptare fuocum lumine cunčla retexit Auratofulgens cunu La to ni a P habe j Jtf ante. ingrejfum latebra centende tenaces Vindorum pedicas, & in ipfo limine nodos * J) e in de aeres immitte canes y qu'a fentibus afpris , Horret ager, tellufg vepres eduett acutas, N ant sp tila non longe aberunt y fubitog. pattorc Perculf referent ad certa cuhiliagrejfus y cr* I.t fe fe occultis laqueis innečlere pergenU Cupniam autem taxi Iaqueis impliciti»canfeftitn Iaqueos er roden tes, a pedicis fe expe- diunt, monet Bargeus, quod venator beftiamnodisimpeditam feftinanter debet ag- gredi, & interficere, ftis verfibus .. I flum limbos, tereteff ptagas, & reti a fitua JDilac erat y quotih cajfes male prouida in aritos Incidit, & morfulaqueos er rodit intquos » Hinc inde accelerans y tu dura fragmtm quercttt C črnin us aggredere , & noet urnam interfce peli e m'. Inter nuperos aučiores,Carolqs Stephanus Taxorum venationemex profeffo exami* nans, illam difficiliorem venatione Ieporum pra?dicat;quaniam taxi multalatibula pro- fundiora, anguftiora, multifquc cuniculis referta habeant. Qpapropter J ex rnente prat- dičtiaučtoris^axorum venatores fecum homines ligonibus, & bipaiijs munitos , nec non fex canes humiles vutgo Bajf uti ducant oportet, & colla canumcoJlaribus ciitin- tinnabulis cingant,antequa illos ad taxoru cauernasdimitt^nt.PriusautediliVeterfo- uearu fitus efl confideradus,aIipquin opera Iuderetjr.Etenim q^do lat.ihulu horu and mantiuinprtvruptomoteinuenitur, sepercanibus perinfernufbrame ingreffus eft c<5- cededtissvttaxiad parte fupenore pellantui,vbi cauern^ non fiintitaprofundje, neq; difficulter aperiripoffunt. Verum,canibus habitationes taxorum inmedientibus, Vena¬ tor e.s confefiim, vel ligonc, vel alio valido tnfirumento fummitatem cauerna* percute-r re debet,vt belina? a centro difgregat»,mferiores partes petat.Interea canes fouearii oftia cuftodientcs , taxos aci loeos anguftos pellent. Qupniam vero taxi vulpinis afti*. bus referti, aliquando in latebrarum triuijs formidinem canibus latrantibus incutientes, intrepidimorantur; tunevenatoresterebracauernamaperiant oportet, fcilicet vbt' voces canumpnrfentiuntur, etfifieripoteft, tali artificio pro canqmtutela, vt ip(J ataxis feparentur, nam quandoque in vno tantiim latibulo fex, aut feptetn taxi fta- bulantur , Quo diligenter peračto , ligonibus , & bipaiijs iatobt? affatim, eft dila- A B D De Quadrup-Digic.Viuip.Lib. II. 271 E dilatanda, & permittendum eft, vtcanes in lociimapertumad committendam cum ta- xis accrrimampugnam ingrediantur, dummodp taxi terra non operiantur, quate&/,li- benter manent, vt canum impetum effugiant. Tune enim forcipibus per maxillam infc- riorem funt extrahendi,alioquin per aliam corporis partem forcipe apprehenii,& canes, & venatores lacerarent. AIiqui taxosforcipeexfoueis extrados, &infaccopofitos, & Forci p e v ~ in locummuris circumdatum delatos,canibus laniandos dimittunt. Interim venatores ten ^ um esi, huius acerrimi pradij fpettatores, optimis ocreis induantur, quoniam haj beftia: riti* aprorum in cancs, & in iiomines rabide fasuiuntq A N T I P A T H I A! Erbis exprimi nequaquam poteft,quam acerbum interlupos,& taxos dif- fidium verfetur, & quam grauis inter ipfos'" ratione latibulorum confličta- tio oboriatur; nam vulpes, cuminuifos taxos violentiaa cauernis extru- dere neq«eant; ftatim ad aftum confugiunt,diligenterque obferuant tem- pus,quo taxi ad paftum exeunt, tuncque eorum cauernas fubeuntes alui, & vefica? excremcntisinquinant,omnefquefuhterraneos cuniculos tetro odore replet. . Qu,are taxi reuerfi, cum non poffint fimilem foetorem perferre, abeunt, & alia latibula U ??? muiti parareconantur. Hcechabet Bartolomeus cognomento Anglicus in libro de ani- x 9ruho "'** *?antium proprietatibus. Qui autem p Ilira de hac antipathia fcire cupit ( vt ar&emus ermonemad breuitatem) adcaput de vulpcconfugiat, vbi dehorumanimaliumdif* leniu vbertim pertračlatum fuit, EPI T H E T A. Vmfuperius diuulgatum fit, taxum eiTe animal, cuius artus fopor facile occupat, non erit modo indagandum, cur nonnullitaxum fomniculofum dixerint; imdetiam KaOuTrvos cognominari poffetj cumhoc epitheton applicetur ei, qui grauifomno opprimitur. Praeterea hcec bellua, iiue ob diuturnum fomnum, fiue, quia opimaprsda vefcatur, ob pinguitudinem obefa, opima,& pinguis indigitatur. Tandem, quoniam hocanimal acutiilimis praeditii fit dentibus, & etiam aduerfus homines illud ad iram incitantes, vtpaulo anteexpofitij fuit, omnem fvuitiam exerceat j iureoptimoaliqui aučtores Taxum mordacem, acer¬ bum, &afperum nuneuparunt. DENOMINATA, &Cognominata. V m bellua, de qua in prarfenti agitur, meles, & taxus ab aučloribus nomi- netunduo etiam denominatorum, & cognominatorum generarecenfenda erunt. In primis collaria, quibus canes aduerfus lupo.rum,&; aliarum Feraru impetum muniuntur, Milla, quafi Melia, vel Melina dicuntur,quiacum pri- MiUa qu& mum formari coeperunt, ex pelle Melis, nempe taxi, tanquam dura, & hi- fpida fabrefadtafuerunt; quicquidalij dicant dedenominationefačlaamultitudine cla- uorum, quibus huiufmodi collaria armantur. Prceterea nomenadie&iuum ( Melinus ) quod ex Mele animali originem trahit, vt pinguedo melina, de qua fuo Ioco verba fient, gaudet penultimafyllabalongai namnomen ( Melinus) quod ex malis, nempe po- misevdonijseft, vtoleummelinumpenultimamfyllabambreuemhabet. Leucrocuta quoque Fera eft, qu£aliqua ex parte a Meledenominationem fortiri videtur, cum, ex Plinio, caput Melinum habeat; quamuis Solinus Camelinum dikerit. Infuper Melota Metou #uid apudlatinos Au&ores pellcmfetofam Melisfignificat; aIioquinGra?ci, cum hoeani- mal non nominanerintj per Melotam, pellem ouis inteiliguntj ijs enim^KA^r* proprie . " ouina Vlyfsis Aldrouandi ’ & ne forsbac oecupet alt er , Nec temere eacipias puemltbd hojpitio , Non tamen his verbis adduci debemus , vt credamus ftudium hofpitalitatis efle poftpo- nendum, quoniam hxc virtusomnibus,«S<: potiffimum Cfiriftianis conuenire debet,cum Paulus Apoftolusinepifiolaad Romanos,hanc virtutem fummopere ccmmendet,Pr eap.z, terquamquodexploratiffimumeft hofpitij munus, pro re admodum Sacrofančita ab •Ethnicis, & potiffirnum Rogianis hahitum fuiffe j vnde poftea Iouem Xtniumconfti- tuerunt, quodmanifefteconfiatapud Hom er um. Zeuf 'uiidoov Ti %iivuv re, H Ideft, Supplicum , & hofpitij yindex e sl Tuppiter ipfe „ prxterea fymbola ponderantibus fuccurrit cuiufdam opmio, qui effigiauit taxumhac inferiptionecoronatu, ERIPIMVS VlT/E, QylCQVlD SOMNO TRADIMVS, Hoc aute ratio fuadet, cu taxus fit beUua, qua > fomno mmis indulgeabqua etia Ripain * r fua iconologiaad fomnum figurandum vtiuir, delincans horninem corpulentum , pelli- bus taxi indutum, fub vitium vuis maturis onnftarum vmbraculo fuper Icdo ex papaue- ribus ftato cubantem, quamuis ex Pičturis Doni haheamus pm fomni fimulacro, homi- neminter taxos, & glires dormientem, cum Ikec omnia animalia ad fomnum nvbdrtie propenfa dfc dicantur ♦ VS VS ,^ g Itb.izdere e ib. cap. ^o. Finguedo Vtiki . lib.r. amid. fpec. točo cit. lih. 2 . ant id. fp ec ' 2 74 Vlyfsis Aldrouandi A V S V S IN c I B I S. Latina agens de culina? artificijs, non foliim glires , veriim criam taxos in inftrudamenfarum magnificentia reponit, & taxorumtarnes hyftricis carnibus non inultum diffimiles efle arbitratur. Sauonarola vero in libro de re cibaria, čarnemtaxi in cjualitate čarnifylueftris porci aflimilabat, illam ramen taxipauld humidiorem reputabat. Bruyerus etiam čarnem taxorum elfc edilem non negat, nihilominus faporem ferum, & nefcioquid virofum redolere aftruit, & potilfimiim quando taxi ante capturam a canibus exagitari fiierunt. Hodiein Italia,Germania,& aiijsetiamregionibus, taxorumcarnes inter infignesepu larum apparatus collocantur, &pra?cipue,li taxipoft maturam vindemiam capti fuerint, quia tnne optime adipati reperiuntur. Imo addit Gefnerus apud Germanos,čarnem ta- JJ xi vt plurimiim vnd cum pyris coqui folere, fi c enim concinnata guftui magis gratifi« catur. V S V S IN MEDICINA. J V.' '* ' / On paucam Medici exhoc animalipo/Tunt frugem demetere, cum omnes f : ere eius partes varijs atgritUdinibus pra?cipuam vtilitatem afferant . Na cerebrum taxi cumoleo codtiim omnes dolores mitigat, & iecur ad men- tem Pfinij exaqua,orisgrauitatem emendat. Attefticulos cummclle co- dos Aefculapius Veneri Topita cxhibet. Dentem vero, ve! pedem fini- ftrum ad memoriam luuandam Albertus bracchio dextro hominis alligariiubet. Cete- riim inter alias taxi partes , pinguedo in medicina plurimos habet vfus , cui Bralauaro- (• Iusfacultatem valdeemollientem attribuit. Iacobus tame Syluius adipem Melinum,& Felinum inter taurinum, &fuillum, tanquam media quadam temperatura praeditum, conft tuit. Sed experientiadocet huiufmodi adipem in comparatione ad taurinum, Sc fuillum,maiorem calefaciendi,&digerendi facultatem participare. Circa hanc pingiie- d nem ab Alberto difficultas non fpernenda excitatur, nimiriim cur pinguedo taxi mul- tum adsgritudincs conducat, cum tamen animalis morfus venenarus elfe perhibeatur, difToIuit dubium, dicens, hocindenafci, quoniam hoc animal crabronibus, & aiijs re- ptilibus venenatis vefcatur ; ideoque dentes inficiuntusj fed alimcntumpofteaperfe- ctam paifum concodicnem; in pinguedinem varijs affedionibus falubremconuertitur. Quapropter hicadeps, telic Agricola, inundus, &infufus, nenipe per Clvfteremne- phriticos dolores mitigat. Vuechcrius quoque deferibens vnguenta minus vfualia ad calculum ' xpetlendum, ynguentum recipiens pinguedinem taxi proponit. At Aefcu- lapius huius adipisinudionem infebrientibus fadan, non infrugiferam effe exiftimat. Vnde Quintus Serenus febrimn remedia examrnans ; pra?didam inundionem non 0 poftpomtj duminquit. Nec fpernen his adeps dederit cpten bestia Melis . Pra* terca taxi pinguedinem mammarum fciiTiiris pIuHmumprodefle opinapir Vueche- rius, dum drfcfiibit vnguentu ad id idoneum ,quod vnciam femifsem huius pinguedtois rccipit. Amplius", in čompoiitionibus arthriticis , Lconellus Bauentinus adipem huius beftiae cummagno padentis adiumento mifcet. Hinc nonnulli ad ifchiadcm parant ce- rarirm hunc in mo d um. Sumunt terebenthina? drachmas tres , pinguedinis taxi vnciam dimidiam, & in vafe fidilifupra prunas polito, omnia.comilcent, cui addunt thuris,ver- inicis, colophoni??., (inguiarum drachmas duas , fanguinis draconis vnciam vnam,'Cu- phorbij drachmam vnam, cera? noua? libram vnam, omnia denub mifcem, & iuxtapra»«. ceptaartis, ccratum effingunt. Ncque virtus huius pinguedinis latuit veterinarios, qui in coniradis belluarum neruis cmolIiendis,raxi, & canls axungia vtuntur. Vuechcrius tamen in curandis membris contradis, potius oleum taxi, quam adipem commendatj imo & parandi rationem docet, diim fumit taxum, detrado corio, abfcido capite, pedi- bus, & interaneis reiedis, in olla inferius perforata collocat, quam poftea alteri ollar A De QnadrupDigit. Viuip.Lib.il. iff imponitjollaminferiorem in terra abfcondit,& vtramque oprime claudit, ne quidquam Oleumfaxi poifit refpirare * PofitmQdumignemexcarbombuscircaoIlam acccndit,cuius ui pin- rpuomodo pa guedo fuperioris ollce in inferiorem diftillet; hoc 'enimefitoleum Taxi > qnod in dolo- retur. nbus iunčturarunvSdn vitiligineauferenda,infignemhabebitpraerogariuam. Hocde- indeoleumin balfami vifci pomorum corapofitionera, fe.cimdiim defcriptionem Quer- cetaniingrcditur. Accedit fanguisTaxiperpendendns ,quipoft pinguedinemaliquf- bus affečtibus non vifganter prodeft. Carolus Bouillushunc fanguinem exciccatum 3 San „ ui s ra &in puluerem reda&um,mirum inmodumlepraj mederi atteftatur. Deinde pefte cor- . * reptis non mediocriter conducere,muki aubtores affirmant, Brumfelfius fanguinem ' Taxonis cum fa!e,& cornibus animalium in tali cafu diftillat.At Lonicerus diebus tan- tiim canicularibns,hunc fanguinem vitricis organis fublimat, deinde hquoris exeuntis ^ , peftijentia graflante,drachmas duas prarferibit. Ruifellius etiam remedium prajdičto Uo ' z ' c J ec - affinc commemorat/umitenim drachmas duas fanguinis humani, & fanguinis Taxi v- 1 triufque exiccati,huncq. puluere cum drachma pulueris tunica?, dičiamm, tormentifia?, morfus diaboli,camphurf commifcet,deinde huius /medicaminis aduerfus peftem drach mam,cum aqua fcabiofir propinat .Tandem addit Gcfnerus,fe in libro manuferipto ta¬ le pra^fidium inueniife,quod, pcftilentiainclementer Teuiente,%lici cum fucceffu adhi beri poteft,& recipit fanguinem Taxireccntem,terram Armenam, crocum, .tormentil - lam, Sicca omniaterantui^huii^.medicamentisnaguitudofaba: cum quartaparte de¬ narij aurci in tenuiffimam fcobem lima redačri, ieiuno ftomacho fumitur,deinde eodem temporeherba flammula iuxta buboriem alliganda eft. Ad finem ex hocanimaliin ci- nerem re,dačto,pro aIiquo affe&ucommoditatis plurimum prodire folet. Vnde Quin- C.nit Taxi. tus Sercnus infupprimendo fanguine,vndequaq.implacabiliter dimanante,cinerem Ta xi fummoperecommendatjdum inquit. V rit ur interdum raft us de robor e eortex y Ut cinis ex calido prode sl epota lyao y ^ O nor um cinis , aut cochlearim , aut dcniq. Melis. Verum non folum cinis, fed etiam decočlum huius animalis erit ex vfu medico: quoniam Plinius- Melis,cuculi,& hirundinis decočtum,ad morfus canis rabidi mirum in modumvalere aifeuerantius dixit. V S V S IN V A R I I S. Cribit Carolus Stephanus,quod venatorcs,vt eorum canes venationi Ta xorum afluefianr,captum Taxumiugulant,fanguinem colIigunt,& hepar m a „ rte extrahunt,deinde vna cum cafeo ha?c omma in farragine fnxa, canihus c 40 ". ° edendapra-bent. Praeterca narrat GefnerusjVtpili albi in equisfubna- Eč 5 *: JllcB'- fcantur,prioreseuqllendos,poftealocummellecrudo, &adipeTaxi ilii- niendumelfe. Atlfidorus tradit,olimquoddamgenusveftisex pellibus Taxorumc£- ... pifle confui,qua? ab humeris vfque ad Iumbos pendebat. Verum,temporis progreifu, lb ' 1 9^rig. D homines pellem fctiam caprinamad hunc vfumtraxerunt. De hoc forteindumento ver« ba fecirOlaus Magnus,quando aduerfus iniuriam frigidiaeris,& pluuias, fimilenvhabi tum memorat. Imo D.Paulus id videtor confirmare , feribens ad Ha?breos his verbis cirtuicruntin me lotiš ^pellibus caprinisegentet,anguftiati^afflicH ■ Sed Olaus Magnus, non folum pnedi&i habitus meminit,fed etiam thecarum pharetra?,tam venatoria?,qua ca P' 1 miliraris,quie ex pefibus rigidis Taxi conficiuntur,vt fagitts a pluuia iUtefae conferua- ri polfmt. Bruyerus,non folum pharetras,fed etiam collaria canum, pellibus Taxorum, tanquam afperis,& morfibus ferarum facilerefiftetibus,integritati tradit..Quamuis a lij dicant,id fieri aduerfus fafeinationem, & rabiem canum ? quadam confuetudinc apud venatoresreceptumfuilfe. Ideo Gratius cccinit. Suntcpni luči fuga eri sl as tnducereMelis Ittjfere , aut faeris c onferta monilia c one hi s'+ Sunt etiam quifcribarit,Plinium,& Frontioumliteris mandaffe Scuta Meliu pellibus olim tefla fuilfe,vt validiiis in pra^lio idibus relučlai^ntur/ed quoniam id apud praedt-* <^os audores non legimusiidcirco hoc afieueranter affirmare non audemus. ~ ■ - . ' - " de .C» 11 ltb.y.Epigr. Ub.11.Vyp- ttofoph , £« 82 * hb,^ lib.il. orig , c aj>.Z. $aty r.lz, A . mt -tr. Alij arbitrati funpnon a caftrando nomen adeptum efte, fed quia ob caftrationem Caftor principalitei’ inquiratur. Id autem veritati cofonum eife negat Plinius ex fententiaScxtij medici,qu ; huicanimali paruos teftes, & fpince adhcrrcntes attnbuit.de non fine Caftoris morte adimi pofle affirmauit. Inualuit ramen opim° a pud vulgum hocanimal ad primum venatorum confpečtum ftatim femetipfum caftrare . Hmc poeta? iocandi anfam arripueriint,vt Iuuenalis,qui in quemdam , qui femetipfum cuirauerat,fic cecinit. » C uftOTA (jUl fe Eumchum ipfe fartt^ cupicns euadere dammrn * Ci Teficulorum^adeb medteatuminteliigit inguen, > Nos igitur^ caftrationem,& alia Latinorum etyma omittentes, huius animalis etymo- logiam, De Quadmp-Digit.Viuip,Lib.ir. 277 E logiam,i'uxta Gr®corum fententiam , laconica breuitate perftrrngemus. Gvxcis enim voeatur xaVop,quah 7 ae-op,cum fit ventricofum animal napa, r6 ya■>%# :0pos qucmadmodum,& 6ip/unc v TroTa^to^ideR Canis fhuuiatilis legitur. HincnonnuIIihocnomen,qu6dLu- tra: reftius conuemt, Caftoricompetere ftatuerunt.Verutrr huius erroris caufafn a con- grueptia horum duorum nominurrr ('Potamms,& Ponticus) Gefnerus dimanafte puta- Mit;quoniam Caftor Canis quidem Ponticus,non autem potamius,ideft fluuiatilis, ap- pellandus eft. Sunt qui Caftorem,cum fie natura; amphibiar, femipifce indigitaucrint. Bellonius efte latacem Ariftotelis affeuera.ntius dixit,cum ramen Ariftoteles Caftore a Latace manifefte diftinguat. Demum Caftor nonimmeritdčp^/a nominari poftet; cum hoc vocabulo animal quadrupes,& herba ab Hefychio,& Varino denotentur.Om G nibus exploratiffiinumeff,qudd herba ha;cnulla aliadTe po Itaque inchoantes a coloi-e, dicimus ad me n tem Syluij Cafto- re°m pilo elfe fuperne canino,alibi vero Lutra; .IfenodeusčCaftoreiti elfe prajditumco lore ex albopinoreo in dorlb nigricate, fimilemq.e:ffe LutKajexčepta cauda, teftifica- tur. Sunt quiFibrum,au fungunturInferiorcs extra ma- xillam prorninent in extremitate interiori, obIiqua vehiti feclione cvneiforrni magis , magifqueattenuaptunvt acies extremaaciejmeultri imitetur . Coloreis ineft fecundu partemexterio.rem ex flauo’rufus,quibus non folumad pr o pr iam tutelam,{ed etiam ad fepanda Jigna Caftor- quotidie vtitur. Alterum genus dentium in ore intimo reji dec , yhi confpiciuntur moiares,vtramque m,axiliam munieptes; hi breues funt- afperi in fu-> B perficie 31 &plicisqqihnfdarni eminenfibm5 1 cciirugisprKditi, qui ad cortiecs arboigm cQminuendos,aptiflimiefte videntur. Pr^rerea CaftoremexR > ondeletio in partibus iriternis porco magis,quarq alteri animali perftmilem pra?dicamus;feilicet in, lingua,cor de,yentricqIo,inteftinis,&hepatein quinqueiobosdiuifo „ Felfiib minoribus lecoris Jobis latitat. Splcn paruuspromagnitudine corporisiudicatur. Renes m a gn.i ran qua vituli anniculi, & copiofa pinguedjne ob dudi confpiciuntur. Veli ca fuilla? ftmilis, teflesparni, Scfpinar adhterentesfunt,itaut, Caftore viuo fuperftite , auelli mioirne quoant, posmina ex Matfhiolo vnotantiim mcatu& parit, & egerir,& tningit,Yteri,& veficas ceruicibus illuc concurrentibus, Poftremd quid de Caftorei anatome fentien- dum fitjcolligerc polfumus ex Gefnero^ui Caftoreum vnius libra? ex fibro in fuisre- gionibus capro,diiigenter fecauit,reperjtq,(ubftantiam in folliculo flauam,folidam, ce¬ ra? fimiicm,3crem,&minimeteiTearn,qua!is in fiditio Caftoreo, vt plurimiim obfcrua- ri folet, Jdcirpo fcripfit,fatius eife aliquandp noftrate Caftoreo,qiidmi exoitico in me- q dicamentis ’yti , Ampbus,in prjedido Caftoreo difeeto Gefnerus genitale comperir „ quQdvnicQconftabatofticulo. InuenitquoqueJnvtroque tumore alium foUiculum , continentem fubftantiam melleam & f?tjdam,inftar putrefcentis cafei.. De hoc autem interiori foljiculoforteverbafecit Diofcorides ad calcem capitis de Caftoreo feribes. Oportetautem,difteda čute,Caftoreum apferre, \nacummembrana, qtia?humorem rnelleum continet, Sunt qui affirmant (referente Gefnero)exfeminis etiam Caftorcu haberipofte,fed aded exiguum,vt vix ad vndam ponderis accedat. Bellonius quoq., vtnaturam,formam,&fubftantiatn Caftpreiinuefti g aret,ajiquadb Caftoreum aperuit, in iIJpq,caIculos puimagnitudine,inuenif, Hpc autem in admirationem nos non de¬ bet traherc,quoniam tale Caftoreum,ciu’us anatomen Bellonius exercuit,adulteratione noncarebat,cum amercatoribus,arena,čarne,&pinguedine Caftoris,vt plurimum vi- tietur. Jtaqnepharmacopol«e in Caftoreo emendo, diligentem cautionem adhibere debent. N A TV RA, MOREŠ, ingenium , Alem Caftoribus natura in genuit proprietatem ex Alberto, & alijs audo ribus,vt quem momorderint,non dcfinant,nifi prius oflium fracorem fen ferint • Hinc Gefnerus colligit hoc animal valde mordax,5c noxium,no nift Cli m difricultate,manftjeiieri pofte . Oppofitum feribit Iulius __ Pomponius Sabinus;diim animaduertit Caftores facile cicuraridmb ad- dit,quando domialuntur,tanturneisineftepydorem,vt domum neque ftercore,neque vrina inquinarp velint,& cum egredi non poftint,tandiu conqueruntur,& clamant, do¬ neč illis exeundi poteftas fiat . Deindefoeminahocpeculiare habet a natura infituin 1 vt fobolem ineredibdi amorep|-ofequatur,Qupcirca illud mirumeft, quod de Caftore foemina narrauit GulielmusPelicerius Epifcopus Monfpelienfts, qucr,catulis ereptis, conclu- D De Quadrup.Digit.Viuip.Lib-II- 281 E conclufa portis firrniflimis,erofis 3 & clauis euulfis,& patefačlo aditu,exaltoloco pra?ci pitem fe dedit.Infuper caftor litu fimiarum 3 vel fciurorum, pedibus anterioribus tam* quam manibus ori cibumadmouet 3 vtramos 3 & arborum cortices,quibus vefces 3 ftypti cus euaditjlicet hoc illi accidat 3 vt multi volunt, quoniam parum feliis ad inteftina in- l fluarjcum illud frequenti vomitu cijciat.Hac dc caufa partespofteriores f«pius inaqua madefaciens,alui duritiei medetur.Tandem multi aučlores Iitteris madarunt, caftorern ■ 1 Jiatuuali inftinclujviiis venatoribus 5 vt vita: confulat 3 fe eunuchare, quei$adinodiun ce- einit Baptifta Mantuanus hunc in modum. i. Ste p crhibent Fibrum quotzes per F o utic a rUra, Se v idet vrgeri canibus 3 iaculisq. fequentum 'Vulnere fepetere , obfc$nafq. relinquere pur tet. Quapropterin Iibfq de nuce Ouidio adfcripto,nux ad caftorern comparatur,mam velu- curm\ A ar- ti caftor eunuchatus a venatoribus ampliiis non expetitur; pariter arbor ha?c fru&ibus y or CA ft ons F priua, a viatoribus faxis non petetur, Sicimtur ab au&ore nux ad loquendum intro- cm p Ar( tur ducitur. ^ ® * Atque vtinam fubita raperent meapoma procella ? V elpo(fem f ničim ex c ut er e ipfameos. Ste vbi detr dela e čl d te tibi caufa pericli; fuod fuperesl tutumPontice C a sla r babe s. Reufnerus quoque in Paradifo poetico hanc proprietatem a natura caftoribus ingenita fuiftcjafteuerauitjdum fic cecinit. Mordicut ipfe fibi medi c at dvigali a vellit Infidias v afer hac effugit arte Fiber. Amplius ratione Iiuius proprietatis idem Aučtor caftorem comparat cum nauta omnes mqrc es m pelagus proijcxente 3 vt propri* faluti confulere v*ieat,du ra inquit. Pr o čara cupio te sl e s abfcindcre uit a. G A r e pereatnimium namtaiačlat onus. Diofcorides tamen,& Sextius quidam antiquus aučior apud plinium,vt alias recitaui- musmecnon multiaučtores nuperi prasdi&am a caftore proprietatem,explodut,cum, fine euidenti virae difcrimine.teftes a caftore auferri nequeant. Alij feripferunt, hac opi liionemapud omnes facile euulgatam fuifte,quoniam caftor canibus perfcquentibus , & ventrem obuerfum,&teftes oftendat ; quor[rodoris grauitate affečli,iHico aufugiat. Aelianus fenptu reIiquit 3 hocinde origine traxifte,quia caftor in confpečtu venatorum _ pai tem defideratam tamaftute comprimat,&occuItet,vt fe ■ lium proficifcuntur 3 vbiftatim exonerantur.Acris quoq ingenij fpecimcn prefeferunt caftores rufefcentes,qui Scyth;s feruinuneupanturjeuin captura nigrioru 3 & cžc ( minorii ■ .i.' ' tanto m£roreafficiantui 3 vtludu &grclFu,&facieindicare videantur.Quandb igitur ca fiores ad caedendaligna fe conferunt,femper eadem femita a fluuioad arborem gra- diuntur, arboremque,quam elegerunt 5 fecandam pro sedificio 3 &decorticandampro efca, non p*H*5 relinqunt, quam totam dentibus dilfecuerint, & prope cafgram , *anto ingenio funt referti 5 vt fingulis ictibus fufpkiant 3 ne improuidi, oppri- roantur. Tandem in ae^difrcijs conftruendis tanta ingenij dexteritacc vtuactir 3 vt quan^ . Aa 5 dotjite a8t - VJjfsis Aldrouandi docjuein locoemin^ntiori , quando.qne in deditfiari iuxta arnnis rutin am’inundatio« & nem fabricent, Ho.c agricolg, ex Qiao Magno^diligenter gbferua.ntjnam confpicien^ te s primum Caftoris tedificium*in montibus,& conlpicatifecundam, in valfibus ferut* Sirnilemobferuationemefteapud digyptios inhiftoria crocodili,expon.vtnus. Adfine tam folers ; & prouidus caRor efte perhibetuy,vt audore Valer-iano, mutet dotnicjlium l*h-tS% pridie,quamfluminis aqua augeatur, Audiuimus quidem a philiatris Germanis,qudd boe animaJ ligna fecat,illaq» ad flumen dcfert, vtaliquatn aqua? portioncin fepiat, ne sduentante diuturna sefta.tis ficcirare, propria fouea fine aqua remaneat % eum partes pofteriores caftoris afliduahumedatione indigeant, VOX, C OI T V S, PARTVS. Ira eft natura vocis fibri,quam lulius Pomponius Sabin us a eum per ono* matopfiam exprimere non poiFet,fcripti s mandati it, quod vocem edens caftor, vagituminfantisaprimereprcfentat. Pr e t ere a inter Audore s, qui de natura animalium verba fecerunt/olus Natalis Comitum de tem pore congreffus ,& partus buius animalis fermonem habuit, Quocirca protulit ha?c anima.Iia,ineunte a?ftate,in bbidinem foIui,quo tempore Delphini conftel latio vna eum Sagittariooecidit, Poftmodum tempus paritune finem autumni efte fta- tuit 3 quia tune ab arboribus folia labfitur,verfus autem htfius elarilfimi viri fic fe babet. * 1 - eum primum pallescuntfrigore fr^ndts^ (d.crnuntur catuli. Cum elan tollitur vndis. \ Delphitu signum, Vener is cagiuntur amore. B L O C V S. e Vxer, 215 -, itihist. Aq, Uh. r8= er in exercitationibus contra Cardanum teftatu reliquit/qudd Bur« gun^ionescirca Matronam fluuium multos caftores venantur, eorumq. teftes,& pelles ad Vefuntiorum emporium deferunt. Hisaddit Bello- nius,quod non folum Burgiidiones,fed ettam Lotharingi, atque Auftri; multoscaftorescoercentj&cicurant. Frequentiores tamen Bruyerus apud Sequanosinagro Cabiionenfi collocat. Iino,iuxta fententiam Olai magni,cafto res libftiftimeaquas Septentj-ionalcs frequentant,quoniam quietiores fint, quam aqua? Rbeni,vel Danubij,qiKe aftiduo ftrepitu,& naugiantium laboreagitantur; pra?terqua- qudd regio Aquilonaris,& infinitis ftuuiis, & innumeris arboribus,ad caftorum a?difi- cia valde idoneis, redundat. Hinc tamen non fit,inqnit Scaliger,quin circa Danubiu muiti caftores ftabulentun vbi aGermams Biferitranfpofitis efementis appeJiantur. Hcluetia,ex Gefnero,multos alit caftores circa Arulam,Vfiam, & Lomagu flumina ver- D fantes, Hi enim magnorum ftuuiorum npis fummopere deriedantur , Reliqua etiam Germamahis beftijs abundat,necnon Sclauorum regio,Polonia,Ruifia, ^ pruftia, vt voluit Albertus;Aftirmat Gefnerns.hoc animal nafcietiam in Itaiigvbipotiftlmum Pa- dusin mare fe exonerat;quod fifit verum nec ne,nondumcertioresfadi fumus. Tan¬ dem circa fluuios Pont?, nec non in paludibus Hifpani^ bumidam vitam degunt. At caftorf um,quod ex his poftremis colligitur ad mentem Renodei, nuilo modo virtute comparandmn eftad caftoreum Ponticum Galati^e. Quapropter Virgilius enumerans loca,ex cjuibus respretioftfdeferuntur,excelIentiffimum Caftoreum ex Pontoafipor- tari recitauit hunc in modum. India mittit ebur , molles s fla thura S ahat At QJjalybes nudi ftrrum , vir os aijue Pontus] C amrea. £)enique ne fermonis pro!ixitatQ nydia generemus,fciendumeft, vb?cufi<|tt$ viuat ea- ftor,iprum femper amphibium eiTCjideft^partim tn vndis,pardm in ter ra degercjiuxta jllud Baptifta: ^Mantuani. C Lutrafi E De Quadrup.Digit. Viuip.Lib.il, 283 Lutrapifeat*ix 3 terraq\habitator-> vnd& Liber. Q«a de caufa BelJonius in hiftoria Aquatilium teftabatur,fibrum cauernas non procul alitorefcligereia quibuspofteaipfeejftlicnspronnus inrnare,veJ proximum fluuium a d vi&iim conquirendiim mergitur, Hoc doctrina? Ariftotelis repugnare videtur, qui in hiftoria an im a] j um fcriptis rnandauit, nullum animal quadrupcs,pr?etei' phoca,in mari r , o vidtu queritare,Huic aft erto Ariftotelis ad^res AeJianus p otulftftibru quide in vtraq. c ' S ' : ^ c 'de viuere;cudiurn'amneabditus,noeo,fe fe Reli^iofam in feruitutem di cai e,iuxta iljud Matthej. cum vos ptrftcjuentur in "vna ciuitatefugite in a Ham, Caftor,ex phynolQgis,alia proprietate gaudet,dqm cpfpe&o venarore,fe caftrat;deinde aial eft s quodin aquacumpifcibqs,& in tena quandoque cum alijs anitnantihus aetatem agit. Talibus pra?rogatiuis,ex Berchorij fenrcntia,Chrifticola? religioft pra?diti efte deben; Q nam caftitatem feruantes,femetipfos euirare dicunturjcum triplex eunuchorum genus aD.Mattheo recenfeatur. Alij eunuchinafeuntun, Alij fiuntabh<3rninibus,Alii feca-^ ftrant f ropter Regnum Coe!orum,quos Chriftus Rcatos appellauit;<|uare in hoc. ter- tio genere Rehgtofi collocandi funt ; qui poftihodum corpore in terra cumhominibus, mcnte,& contcmplatjone cum pifcibus,nempe ciim Angehs in aqua pietatis verfari de- bent. Pra?terea cum Caftores non folhmin aquis,& teVraftabulentur, fed etiam gre- ganm viuentes,fuam fpeciem valdediligant,& hgnaad concinnadalatibula quotidie eydantjReligiofi quoque tanquam, to,t Caftores deberit,parrim in aqua ob pietatem, partim in ter ra ob humilitatem,<3c mortis medirarionem,hahitare, deinde conuiucntes iolacharitate pplh vicifsim fe diligere > & tandem Iigna c^derc ,ideft hotnines impro- bos,&vit'js deditos,yerbis per pra?dicationem,aiy4uamlihdi auferre . Ampliiis Ca- ftorem obpellempretiofam venatores per(equiintur, Ad rem pauperes Caftores^ raptores ?utem,& ?uari optima de caufa venatores inaigitari poterunt,quoniam hi in dies egepos periequuntur,dcnecpe]lem eorumfubftantiae tempora.Hs abftulerint, Iu?t ta illud Michcse. V iolenter toUi> pellem e or um de fuptr eis , Ex altera part? Caftor, & piabolo,& peccantibus aiTmilari poterit, N a ni Caftor eft huius natura?,vt quando ho- minem,aut veriai.or( fmnomordcrtt,non foltimčarnem,fed etiam ofta trangat. Dia- bolus qucque eft ralis natura?,vt non moda čarnem, ideft corpus peccantium^veriirn quoqueoflajidcft^anitnam deuorare conafur Homines,etiam peccarttes Caftorern in aqua,&in rerra viu^htemcen-iulantur . Namciimpifcibus in aqua voluptatuni natant poftmodiim in tcira cum horriinibus obfuperbiam elan's,autcum auaris quotiin nžui fe cum Piratis verfari cognouiffer,omnes fuas pecunias,de induftna,in rha re proiecit,imprudenter feid feciile,fimplansi prf u.iderat enim fe ab illis, quibufcum nauigabat,fpoliatum,& propter peamiam,in aquas pra?cipitern datum iri. Itaqqe,mo¬ re Caftoris,vt effe&us abefFet,caufamfuflulit, Jtem Crates Thebanus,ciim thefaurum fponte perderet,in h#c verba prorupit. Abite binc maUdimtU ; nam fatius eft vos a me dwerp.quamego a vebis . Jdcip fere colligere Iicet cx Annalibus CjOnftantmi JVIanaf- fis,vbi hzc h a bet.. Michaelus tfmdam Imperatcr^audita tyrannifcrocia , s po n te thronoimpe riali eejjtt^cr erga perft cutoremjion alt terfese gejjtt^atpue Clastor erga venatoretn facere cm FmbLepi* fuemt. Camerarius etiam cffigiauit Cafiore m, teftes dentibus euulfos per,fecutoribus proijcientem, cum taliinferiptione. VLCISCI HAVD ,MELIVS . Hocenimlt- 'gnificare volebat,quod homines prudentes,propterfuam falutem, nullam pecuni« ra- tionem babere debeant. Jdcirco fubfcripfit fioc diftichon. : , ž • fr-tvimtCastor , šibitestesamfatatipse. \ > >. ; ;/ D arbor \ o ■ ■ \ ■, 'b » Vt cadat a mersu .Cia^toris ajjiduo. ■.? ■ y - - - ■ ■ !' , lib.r. fixc docSrinanon valderece.ditabaureaLueretijfQntentia,humanismentjbus tenaci- ter infigenda,dum inquifi •>, 1 . • ;.::,vtono- : •: : > 'Ham'leuiter quammsqUodcrebrotUKdituriHtt .-uB : J ■ Vincitur tn lottgo spatio,tetmenatque labasett. '"'jOf,-., q ; lib. 4 » epi st t Corroborari poteft hoc šifer tum ex Seneca,quadofcnbit ,N ih.il: e st quodncn eapugnet perttnaX E pemnax operah intenu^c dtligem cura . Hiic quoque refpicit verfusille prouerhia- libide tep lis Grxcus Chcrili apud Gajcnum, qiii : ficfc habcr. . ' ' Utrpet# zosZcuv&puv'tQ tJarot ivuteffin* ideft. • '■ : i Cutta eaUAtlapidem mn vi , fed pipe cadendo. PrteCer h«c nondeeftent muka fymbola, & phrenofchemata figuram Caftoris refpi* cientia,qu«a Pereiuallo 3 &alijs fcriptoribus Italicis euulgantur j fed quoniam ex illis modicam frugem demeterepoftumus, confulto omittenda etTe,iudicamus. HI E R O G L Y PHIC A. ’ n Egyptij facerdotes cum vellcntdenotarc hominemob adukerij nequi- pArt*~* tkam posna afFedum,figuram Caftoris oljendcbat,quoniam inualuitapud ilIosopinio,qubd Gaftorcoramperfecutoribus fe caftret;ideoq adukeri eadem parna aifieftfolebant; nam prsecilfis teftibus dimittebantur. Hac eadem ratione impulfi-, iconem Caftoris in propatulo collocabant, quo- ^iefeuntj. hominem ftbimet damina inferentem,reprefentare volebant, Prteterea, ex Pieno/unt cjui atros,& feftos dies per Caftoremdiftinguant;itaut diem feftum fignifi- caturr,anteriora huius animalis effigient. Etenim muki populi, qui noftr se -picraris ri- tu viuunt,partibus anterioribus huius beftiaj pro car.ne vefeuntur, poftdriorcs auremlo co pifcis habent. Cjuocirca Caftoris cauda pra?grandis,.&,pr«pinguis pifeis tempera¬ mentom fapore predita, eftur diebus ieiunij,quibus caro interdida eft, qui dies a pic- rifque nationibus atri appellantur, s i m v l a c ra: On dcfunt Audores,qui in varljs rebus Caftoris fimulaero vfi funt;fed inter hos Ripa feriptor Italicus,in fua Iconologia, ad Pacem figuranda, Caftoris iconem adhibuit. Prima facie,deiineauit muiierem fedentem, aIcyonem auetn gremio fouentem,ilIique figuram Caftoris, teftes den- tibus cuellentis,addidit. Placuit huic audori, pin »ere akyonem, quo- niam ha^c auis tune inlitore.maris nidulatur,quandd ommi ceftante ventOjfummamari dominatur tranquilitas . Deinde effi gi auic Caftorcrn ad praftium euitandum ic caftrati tem. Omnia enim animaliahoc a natura habent ingenitum, vtnofcant commoda qute ampledi,& nocentia;qua? debcant dec linare . Quarc,atl rem,legitur in quadam ep i- ftola Saporis Regis ad Conftantinum Imperatorem feripta, quod exemplo Caftoris ille vir egregius Imperatori {uadere c onabatur 5 vt dimifla Regni Afiatici bona parte, quieti,& incolumitati fua? conlulcret. H VSVS IN CIBIS. Ntellexit Gefnerus a viris fidedignis, quicarnes Cafror;s ederunt,ilfa$ non eireiiifuauis guftus,verunitamen in illis parandis , oinnis diligentia coquis adhibenda eft, vt ill« omnem virofum odorem deponant. Qua- propter illas prius elixare debet,deinde in fartagine affare vafis femper apeitis,vt grauis odor exhaIarepoflit,quddetiampr«ftadum eft inalijs fcarriibus,qu« g rail ius redolent. Alij pra^didas carnes cum edukjs coqunt,alij in pru- nis torrent .• Veltiiu šuitnaduertijndum eft,carnes Caftoris in temperatura a feinuice °d’ ®fcfepare,nam partes anteriores huius bellu« calorem participant;pofteriores. vero, Sudiore MaioIo>^ nta f catent frigiditate, vt ad inkar teftudinum terreftrium, ieiunij. tempore admittantur. Per partes pofteriores,caudam, & pedes Caftoris intelligere men- Ub. 2 . 1 . 23 . lik v i&com*n..aei &ioJ~c.ltb. 2 . % Catttrei 4- dulteratio.. Casioreum cjuodnam fit venenatum. in comm. ad Euofc.lib.6, c .2 J. aSB . ' ' J^lyfsis Aldrouandi tnenftsapponant. Alij elixant, &denfiufculoa!iquo iurecondiun?. Id confimians & Qlms Magnus dicebarperitos coquos veram cauda?,&pofteriorum pedu caftoris coni dituramnonfgaorare,vtininftro<5taepularummagnifioentia locum habeant, & conui garum palato gratificentur. Geinerus fatetur,fe rantummodo etudam,& pedes pofte-* rjorcsiurc croceo conditos degufta-fffe,quae partes tenera»,&fuaues c lini eifent,fapore tamencarnium thunni, vel poti us anguillae pratfeferebant, nam more anguiilarum rcr čtius, apparanttir;vbi prius modice ebulliennt. His addit Belionius,apud Lotharingos, temporibus.ieiunij.,caudarn caftoris in delicijs effe 5 & faporem murena bene prepara.'* S« propcrnoduna refepre, VSVS IN MEDICINA. Vm medica facultas vtilitatem immenfam ex Caftoreo accipiat, non brit B admirartonedignum,fi Archigenesintegrumdevfu Caftorei librum c on feripferir. Eligcndum igitur eft, Caftoreum ad men te Diofcoridis mul tis naturalibus tuniejs eircumdatum,liquore intus , veluti cerofo, guftu acri,&odore graui. Cardanus agens de fubtilitate, eitantam attribuit aerimoniansi,vt ex nanbus pluriumolfacientiumfanguine eliccre poffitjcjua? opinioiio immerito a Scaligero damnatur; cum mofchum pro Caftoreo fumpferit. Pnieterquam- & nigre- dinem contrahit. Siquidemhoc, teftibus Auicenna,& Matthiolo, veneni naturam fa- pibnon autem illud,quod ex Ponto affertur,venenatum dici poteft ex Strabonej quo- niam nune errorem vox cequiuoca generaiut,cum medicamentofLim,& vc- nenarum denotet. Nigrum igitur Caftoreum,rancidum, Sc putndum(cum veneni na< turaminduat)fumptumfurorem indiicit,linguamintumefcentem, &febremgig n it> fpatioque vmus dici interimit. Matthiolus igitur ad expugnandum hoc veneni genus vomi tum prolicit,diamoron cum fucco citrei mali prasferibit,& tanquam peculiare an- tidot urn huius l&thlferi Caftorei,femen eoriandri toftumduarum drachmarum ponde? re cpmmendat .Antequamad vfummedicum Caftorei examinandum p accedamus,duo circahocn>edicamentumdubiaexcitantur. primum eft, an Caftoreumquo vfifunt /mtiqui, t uerit ex veris teftibus huius animalis conflatum»Secundum eft,an illud Caf ftoreum,quod hodiemedicaminibus admifcetur, eadem reitium Caftoris facultate po- tiatur, ftationc primgnotanduoi eft paifun a Gaieno Mfoptf > ifsA teftieuii Ca^_ ftoris, H F De Quadmp.Digit.ViuipJLib.ir. 289 ftoiis,pro Oftoreo vfurpari;praetcrquaqu6d Sextius,apud Plinimn paruos eflc teftes . Ciaftori's,&fpinae adha*rent£$,pa-te£ecit.Ratione fccuncli CaftoreEihodienui no-efle tc Magnitudo ftesCaftoris, fola magnitudo conuincit 3 il]i enim panji funt, & maghitudine teftiu gal * e tt tum ca ~ loru gallinaccoru non cxcedunt;qua de eaufa noftrueaftoreu critconfe&u ex tianori-. sJons ’ bris ingumu huius an>ima!is;queadmodu in defcriptioue caftoris manifcftainrnus.Poteft; quide verti in difceptatioacgan hi tumores eamde teft-itnviPtute paiticipet.Breutter igi tur^quid fe n ri e n d u /i t, e x po n em u s, 7 u ir. o r u Iiquore li-quidior-e.,.& tenuiortt partiu, qna licj-uore teftiu efte exiftmiamus;quod odori« 5 &faporis-raaior : acrimoniadedaratndcoq; ih remedijs extrinfccishuiufmodi liquor efficacior erit,in ij-s verb,qua’ affumimtur, vis minuenda pro ratione a fteft us. Itaq; opinamur,Antiquos tumorii poti us-, qua teftiu li- quore medicametis permifcuiflc;vt ex Iiquoriscerofi co n -ft d c da ,0 do r e grau aeri col Iigehdueft;quasomnesnotas veriores eile.in tumoru,quain teftiuliquore coperiimis. . Veru,fi accidat,vt vrgčte neceffitate,Caftoreii no repcriatur,quid agendaeftcAuicen ^ .ajtatei nas tantumde acori,& dimidiu piperis fubftituit;hocq;verti caftorei fuccedancu efte ar J' iC iJ ' aU!i bitratur. Aetius,in defečhi huius medicameti,teftes canis fi u ni a t i lis, n i mi r u 1 u t r .e fumit, c l Hl *. hoftpeamdč caftorei facul tat e participare affcuerat,HisintelIeftis,non erit abreinfir mitates enumerare;quibus caftoreufummopcre conducit.Inchoando igitur a capitc vna cu Portaftatuimus,omnibus capitismorbis nommediocrevtilitate afferre;quandoqui- de aaftor..gradiufculo-capitepraeditus eft,c6fequenterq: ia-morbis capitis,&ftgnatura, li‘ J > 3 - r’P' & magnaprjeirogatiuS habere videtHriQtwprbptcr-.no eftmiradu,ft Diofcoridesinmor cap.^%. bo coinitiali caftoreo c6medet,&PJinius ad eamde egritudine arcenda.illud cu aceto mulioexhibeat.Platearius inparalyiiftuiufcub.parris vinu ex decočtione caftorei,rutg, faluias rrtagno adiumento fore aftruit.Aducrfus Iethargu ..eode.Plateario docente, cx caftoreo cu ruta in aceto acerrimo decQSdLi efte. Deinde hoc ' t ^pf m / ; -^ č / c tfnitehericoferreinde dolligit Porta,quiacaftorcircalnbosi£cftes habeat. -Deir^ pp T ~ exter% tcarius,'g®nqnibea infeftate,caftoreu decočtu in fycc.o vitic-is , & aceto cat^plaftiTatis in ftar pe & i ni, & ere is g c n i ta 1 i b us vciliter applicat.Si dirigamus mente ad v^fujnullafci re eftaffečtiohuius partis, qua: caftoreo aufern non poift.Rondclctius 'ud muanda con lib. 3. phyt . Ceptione fuftinienti^enus excaftoreo paratUiComraendat,MSt Hippdftrates teftatu rdi- " ' * quir,qu6d caftoTeti dolopcscapitis per cofcnfum.ab vterofedet, Galc-nus pratfočatio- 1(b tl* 4, f ,de mor, mul. in li. d? trt. palp.. c at. 7 , lib.6., librah up. nu’d,fw,lo{\ CasUreu in (ju£ medic* menta m~ gredi* tur. Itb.z, ant id. fpec. nluUl Vljisis Aldrouandi A 2^0 Aiphvilo, daeeo,nige]Ia,abfynthio pontico. ( Caftoreo ;> & a/Ta f$tida;qute non ingratuA faluberrimO odorčipirat, Aliquand6 tame mulicres ex tetro odore offendfttur,&prar eipue q»3doin prefocatiomb 9 talis odar partib 9 infenoribus iupponitunvnde Lucretius. capebat, Cafforeoque gram muktr fopita rccumbu. Pr* t ere a in affedibus vtenWhocpIurimiftnprodefte,fcribit Dic>fcaride$,ft cumpule gio ad fecundasj&menfes prouocandos-adhibeatur. His addit fiippocrates, Cafto- , reqm potiitn puerperij excrem5tapurgare,Hinc colIigendueft,nullftabfurdu a Plinio prolata fittffe, dum fcriptjs mandauit,mulierčfupergradiente Caftorem,vei Caftoreu , aborrire.Pr^ter h.Tc,habemus a Grleno,ad dcelinandas febris guartanze periodoSjnA folu diatrion pipereanjvcrfretifi Cnftoreum miranduin modu valere.Pi\rrerquaquod ex Pbnia,&: Auiccnna,fiftiilis,vlcenbus malignisj&abfccftlbus medetnr. Podremo ca florami venenis ctifirdiftit;vndeDiofcorkids ilfud cumentha 5 & ruta ad caftigandu ci čuta’ venenujk vinopropinarjmd mafaquoqyopjj qualitatc .oprime conigztjnaadeo calidgm eft mcdicamentu,& fuhtiliu partium,vr frigidiratč opij retuadere v a) e at. Hac ^ igitur ratjojic dudtus Galcnus,nuilu aliud preftatiusmcdicamentu pro corrigedo opio, propo n e bat. V e ru,qqod magis confidcratione dignu eft/erpentiu etiam,& alia.rutnbc fharu v irofajn quaiitatc emedat;na,tefte Biofqorldc,aduersiis’fcorpion«in.vino bibi tur cofra pbala gza,&araneos cu mulfoprfbetur,ad virus lacerta? chalcidica? cu.myrritc fumiturjn' včneno ceraftjs ca-terminando cum panace,■&rutaejevino pnaefcribitur, &c denique ad ccrej-drfrbeftiarum virus profliganciftcurnmero exbibetur. Plinius,inex- piutnandoaconitorfz venenb, Caftoreum cUmlade, &.aqua,&inextinguendo ellebo- ri albi vino,cu aqua mulfa,& vino,fummopere probat.Omnes Caftorei virrutes,& prf- rogatiuas ha&emis ad mdem Diofcoridis,Hippocratis ;s Galeni > & Plinij recitatas 3 pau cis verfibus ftoaftiierus eJcganter complexus eft,quos in gratiara medicin* ftudioforii izoc in loco reecniere non piguit. Casloreum dicunt , quodnunc •vt cedit in vfus> Sic fuit Antiauit quos parit humiditas. Jctibus objiitunt dir ar um fapi ferarum y ■ 1 Omniafc adaerfum mi uta venena valent. Sipo s pAralyftt habtt,flcny. iuuantur ab idk , T am fuit in mul tis hac medicina poiens. Sipin (f conuulfisprodeftfi pondere drachma Aegris cum mtilfo Casloreum euhibeas. ' . L - Deforis tdud item ex oleo fi forfan imun g trs 3 Confert y .;;/• • InfeHet miferum si pituita. caput. 0 Ceterb^ne imperfeda caftorei hiftoria euulgcrur, noftraintereft ftimmatim enumerare medicameta copofita^ ftne Caftoreo parari nequcut.Pnmitiis fi Hleduaria pdderemus; inter h:sc,procul dubib prima Tede Thenaca magna Andromachi occupabit; dc qua Ga- len.fcribes ad Pifone,fine caftoreo parari n6pofte,docebat;ideoq; in feciida parte poc- matis h* c habentur. tendere dimtdto, tum quos ttbi CaJlor ad JJtrum Orcfecat teslesjmpeifuijfedecct. Pcindeingreditur Fdeduarium diacaftoreumnuncupatu,quod magnitudineauellang in paralyfi,eptlcpfia,vertigiuc,& alijs pa/fionibiis capitis cu vtilitate Patientis praeferi bitur.Vuccherius piaolibanu pro varijs affedibus capitis cu caftoreo parat.Athanafja, & Diamofchuamaru fecundu deferiptionem Mefue,necnon Medicamentu cpifepticft a Crollio deferiptum, Caftoreum recipiunt. Kondcletius habet aliud Eleduarium cum Caftoreo paratum, vteridoloribus valdeconferens .. Sequuntur pilula?, quaruin mult^ fpecics abfque Caftoreo non confiduntur . 'Inter bas pnmo loco rccenfcnd^ funt pilula- de Caftoreo 5 qua; hyfterids affedibus conducunt. Vuecherius pilulas epile pticas cum Caftoreo 3 & alijs ftmplicibus caputrefpicientibusjconiponit.lnfuper Cafto- reurn E F G De Quadlrup.Digic. Viufp.Lib.il. 291 i’eu ingrediturpilulas de fagapeno,cfe opopanace,& muftas aJias fpecfes, in quibus re- AqaaCaft» Cenfcndis nimis prolixi cifemus . Accedunt aqu?;quamobrem Qnercetanus aqua and- rcum recipi podagriram,Caftoreum rccipienrem deičribit.Euon ; mus in Thelauro remcdioru coni entes. ponic aqi:amftillatit-ia quam cum Caftoreo ad dec nados arthritidis dolores co umen dat.Crollius in Bafilica chymica habetaquam fingftarem cxCaftoreo.&aIijs limplici- bus confedam,qua: mulieres hyfter/cas mirum in modum lubleuat. Vuecherius rande, inomnicompofitione aquariimepilepricanim, Ca 'ormi n repomt. Ingredirnr etiam compofitionempulueris profuppofitorijs ex Florentino. Deniq.Extračtum, E!ixir, & Exty/f rj Balfama varia,ex Caftoreo,adcommunem vtilitatem,concinanrttr. Qjercetanus pro " ' " Extračioparandoad cpilcpfiain,&apopIexiam,infiindit Caftoreumin aqua meliftj?,ca- lendula?, & p?oni?,omniaq. in balnco per fparium quaruor,veI quinq. dierum macerat, coIatumq.liquorempcr euaporationein Extračiiireducit. Crollius defcribit E!ixir vtc- rinum,quod medicarnenrum cimi djmidialibra Caftorei componitur; cuius fcrupulum, in paroxifmo hyfterico,adfyderaexta]]it. Balfama vero cu n Caftoreo parata, ad pa- ^ ^ antid ralyfim,& alios morbos huius generis idonea, ab Vuecherio defcribuntur . Ad finem P' non defunt medicamenta extrinfeca,vt olea,vngucnra,& cerata, qu:e a Caftoreo infi- * gnem virtutemacqu;runt. Inprimis oleum de Caftoreo fimplex,ex Gefneri mente, fic oi eum q a * paratur. Sumiturvncia Caftorei,& in libra olei cornmunis decoquitur, doneč terna ~ pars abfumatur,& poftea infperfo Caftorei pulucrc,ad vfuin reponitur. Apud nuperos ■> J Aučfcores Iegitur defcriptio olei de Caftoreo co mpo fi ti, quo d, p rte ter Caftoreum ,aro- mata,&multas Iacrymas calefacicntes recipit. Hoc patientes paralyfim, tetanum , & alios morbos huius generis f?lrci cum fucccftu inunguntur. Si mens ad vnguenra diri— gvitur. Caftoreum ingreditur vnguentum potabil e Vuechcrij,quod ijs,qui ceciderunt abaIto,exbibctur.Pnrterca vnguentum de bddio ex defcriptione Mefue in affečbs ' n & Ucn t a > neruorum frigidis commcndatur, vngueaimQuereetaniadparte$ conuulfas ex reple tionc,& vnguentum ad ftimulandam venerem exAuccnna,fine Caftoreo non coponun tur.Demu cera tu pro doloribus diuturnis neruoru,& fcirrhis difiipadis cu Caftoreo,a Mefue defcribitur.Ha<^enus de Caftorei virtutibusunodo alias huius animalis partes , Cerata. medico vfui famulantes,recenfertoportet.NonnulIiaduerfus morbum regiumdentes Caftoris poculisimmittut,quia ob lutei,vcl rufi coloris fignaruram , medicam vim illis inefle,credunt.FeI deinde Caftoris humano generi non pariim vtilitatis eft allatuntm, fi m tojlendis fuffyfionibus adhibeatur,fic enim eccinit Boirftuetus , dum de Caftoris felie verba fccit hunc in modum. Suffufis oculis molit mcdtcabere felie, Felle ftatima . alipuam pntiet ager opem . Item,au,«t rp/ov , vališ gcnusgn quo calices ,cx Pollucc, abluebantur, Sc A £7 p ov , apud Galenum, balncumih; morbis ociilorum pčTutile. Albertus anteni Vincentius in fpecuio naturali, & ali j qui Albertum fecutifiint , Luter pro Lutra fcripfenmt . Nicolaus Myrepfus vnguento duodecimo ad Arthritidem mifcepadipem Dilytc:c,rbi fortedubitadum eft,amDfiyteg nomme Lutram intellexerit. Grarcis tw nimi- rum ab aqua,quomam hac beftia in ter iwfa ^3a,ideft in aquis d c p e v i a, 1 o c u n 1 h a b c a t. Animaduertit Salmafiusin Solinu,quod lingua Acolica tAvbpic pro sbtlJpArpro.nuncia- tur.Parker Herodoto,&LIenno!ao Barbaro Enydns,vel Enhydris Lutranominatur.At Plinins [Tub hoc nonunc ferp.cn teaquar cuindicauitjatiioquin Enydrus apud eudern ge ma. cltjsc di I, oco cxplicabitur. Itališ, hoc animai Lodra,Lodria ^ & Ontra vo- .cijtatlimGallis v ne Lourro,Sabaudis quibii[dam v ne Lqyre, El ifpanis NutvLbGermanis, AttgAs Otter, Illyrij s Vuydra. lib.r\J.e com pe.rncd. fcc. loc. lih. 5 7 . in comm. ad Ari st. Ub.S. Jjist. an.cafj, y, IAj.z.c , j j S, A. FORMA, DESCR 1 PTIO. Ellonius in hiftoriaA^uatiliumretulit Lutram, exceptacauda, Caftorcni pi'cXiefefre,nec non capiteTanino, & dentibus inftar cants venatici cfle prarditam . prauereaformam oris quadratam habet, hac de caufa huiuf- Lutra 7 qm modi Ferg fcilicet tam Caftor,quam Lutra ob hanc oris figurama Grče- cis mpu,yct)VQ7rp:crui7roi cognominantur.Deinde habetaures Caftorismn - C a. H or i a (ji M :a miutitr . cilk>ti,6c lbngiori eft corpore,ob!onga teretetn,& in fdftigiu definente caudam g trm. B Vuipmis 294 Vlyfsis Aldrouandi Vulpinis cflcruribus,tamcn paulo cra/Iioribus,quibus magis in aqua,quain terra valeti A habet enim peciespofteriores pfano$,& membrana c6munitos,quemacfmoclu in caftore poiicieranimus, Pellc minus fpifta^uarri caftor,frcqiienti & breui pilo confpcrfa, noni lih.1* hi] ad caftanef colore accedente,contegitur,Kabemus in hiftoria India? Americe,qu6d in fluentis illarum regionu qiia?dam bcftia vagatur Saricouieme ab Incolis vocata, quod vocabulum belinam edilem,& guftui gratam ftgnifica.t, Hctc amphibia eft parttm in aqua,partim in terra vitam agens 3 non excedir magnitudinem beliš s Sc pilo molil leuco- pharicoloris eft predita; irpmopedes membranis quibufdam fiilciuntur , vt in Lutris obfeniatum fuit, In eadem. hiftoria commemoratur almd animal nomme Su infignitu, qua? voxapudincolas aquam denotat;cumvt plurimum ha?c beftia in aquis veiTetur. Budiš pellis delicata eft,&; a venaroribus illarum regionum expetitur. Quadrca beftia eminus venatoresconfpicata/upradorfum catulos collocans,caudaq.contegens, con- feftim aufugit. Qua? beftiarnm fpecies,an Lutris anaumeranda? fint ? alicjuam dubita- tionem legentium mentibus afferunc B N A TV RA, MOREŠ, lngenium . D a natura Lutra? habent infitum,vt in vrinado per interualla aerem exer tis naribus haurianta!ioquin in fuffucationis periculum inciderent. Animal quidem eft mQrdaxy in viribus tajnen corporis cumcaftore non comparandumjnamfecundum AIbertum,Iicet Lutra a Caftore expella- tur,&. occidatur/alfiun eft,quod aiunt,Lutram a Caftore cogi, vt hycme C aquam circa eius caudammoueat,ne congeletur. In antns artificiose elaboratis, iuxta amnes ftabulanturdn illisq. referente G'‘fnero,ex ramis,& virgis quoddam veluti ta- bulatum conftruunt,fuper quo (ne madefi'ant)nočUi cubare folent. Amplius,tanta fa- gacitate a natura refert® funt,vt (Scaligerodocente) per a!iquot milliaria ex aqua? £xerQit^\% r i uu i 0 alicuius pifcina? odorem cxctpiant. Immo facilius auram fecundo dumine hau- rijunt,fed iciuna? curfum amnis fuperare poftuntjpifcibus autem faturate,fine 'abore vna cum aqu-v fluxu delabuntur. Iniuper aliquam pifeinam ingreftir, mira agilitate natu- raii,in meliores pifces capiendosferutur,& quamuis omnes deuorarenon poftinr,in om nes ramenfuam feuitiam exercenr. Quamobrem,qui in viridarijspifeinas habent, ab huiufmodi animalibus fibi debent cauere , quoniam in illis. interdnm magnam pif- . cium ftragem ederefolent „ Denique fciendumcft, Lutrasnon folum femetipfas ad farieratem , fed etiam propriam caucrnam pifcibus repi ere ; ex quorum corruptione, Aervbi fdci Sc ipfx y Sc aer fpeluncam i amhiens , tetrum odorem contrahunt; quocirca Gefne- le corrumpa rus rradit , quod in fuaregione bomo grauem odorem fpirans , inftar Lutrarum fe- D tur. c. 11 tere dicitur .. Pr^ter ha>c ingenij folertia , plurimum. Lutras. vajere inde colliait Albertus , quoniamha? bellu^facile cicurentur, & alacriter ad colluftones feaccm gant. V n de pifcatores, & qui ex pfcatu magnam percipiunc voluptatem I utram bre ui tempore cicurant,atque itacdocent vt, datoftgno, aquas intrari, magnam pifcium copiam in retia tenfa ire cogarmuod experrmentumnon nift magno Heri cmolumenta £enfolct. Quid ftmile narrat Olaus Magnus de Lutris inSuetia cicuraris apud Ma- gnares,qua?,folo Coqumutu,m pifemamproftefteenres, capros pilces ad ipfum defe- runt,idque toties repetunt,doneq iuilis Coqui fuerit fatisfaetum 1 IOCVS A 2C,<$ Vljfsis Aldrouandi L O C V S, C 1 B V S. //& 4 < (ib, 1 8 ..C, I; shnpbibiH animds lih-2. Erodqrusin MeIpomene,GeIonum r c c io n e m d e fc ri be n s, mul ris ar bori- bus confciranrdPgentiq.iacu , confequenterq, Lutrarum copia rcferram effetradidit .Ideo Olaus Magnus horum animalium Iocum con tempi a n s, feripris mandauippiurimas Lutras circa SeprcntrionaJcs aquas verfari, prajfertim vero Snetih,Helfingi;r,Mede]padi;r,fcrnpthije, Sc vtriufque Bohe mi a?. Deniq. vitam agunt in iliis regionibus,qua? pifcofis locis fca- te nt;quare cx Gefnero Lutra: in ItaIia,GaIlia,Germania,HeIuetia, Anglia , & Scandi- nauiareperiuntup. Hermolaus Barbarusin ripa Boryftnenis, &tota Sarmatia frcquen tiores čile pro comperfo afflrmat. At Brafauolus ahquas in Italia,vbi Padus man iun- gitur 3 & copiofiores in agro NeapoIi£anoflabuIari,liberius aftruit. Indiani quoqiie('vt B fegimus in quarumdam regionum Indicarum dclčriptione ) pclies Lutrarum habent, quas fccundijm fluuios frequentcr capiunt. Vcriim animaduertendum c P, qudd Lutre non omnes aquas,fedtantummo , da pifculcntas amant;iuxtaillud Baptifta? Mautuani. ] , ifcofoq. r uorax habitahs in 2ur s 3 & retia confeftim dilacerantcs aufugerent, tanit igitur Poeta hunc in modum. Alf id tl bi mine totos v a At ant em pifeibus amnes, Ar bori s , cf vet eri fabter radi c e lat c a tem Perfcqaar } $ loapo defenbam c ar mir. c Lu trami Itn. E De Quadrup.Digit.Viuip.Lib.il. 297 V_tq- tilam catulis? illam vencmur opcrtis ■ t. Jnfidijs , captamq. veru c Adamu s acuto y Cumprimum m Uqueos pcdicafue aut reti a lapfa eft Reti a, qu& folidt non v n o pondere plumhi JDcrniffavndantis infra vtuaria-, fepti. Tifcofameacluduntripa interiore paludcm... ~ . * * .* Alij,exfentent ; .a-Gefneri,illudSifpHij genus giaiie ofens (a/farnf£tidam)nuncupatum in rara findone l/gat,& iuxta flumina,vel /tagna,vel pifcinas niuitis inlocis fufpendut; hoc enim tetro odore, Lutra: per eunt,& fugantur. EMBLEM A. N libro fymbolorum,&Etnblematum ex animalibus Camerarius figura- jEmt>l. 9 $, (JfS Ult Lutram pifces in aqui s perfeffuentem. cum.hoc titulo:. S JE V IT IN , r . ( O M N L S’. Quo argumento viuam tyratmica:erudelitatis imaginem ex- & 1 P' primereconatur,quseniJ,nifi cruentum,& nefariumfpirat,omnibufq.eft infeltaihaode caufa Marc.Tul.Ciccro in aureolibello de Arnicitia dice- bat. Bfc eft tjrannorum vita,nimirum inqua nulla fidcs.nulla charitas , nulla ftabUis be~ neuolentiepoteftefkfiducia . Quamobrem Antikhenes philofophus,vt cxtat apud Sto- beutn,carnificesinpietate tyrannisprteferebat,&rationem a/fignabat;quiaacarnifi- ce hotnines tantiim iriiufti,a tyranno autem innoccntes ctiam interimuptur . Prajdičto igitur embleiiiati Camerarius fulbferibit tale difiichon. P tare s Lutra necat pifces, quam ctmdat in aluum . Sic rabi e tumidusfaua tprannus agit. • c. v‘ . . • •. '7 - Vj's1 c j i ( \ . *j r:’ • jtucn :j :m , • »v T *«.'■ v s v s i n gibi s. • U ^ (1 'm> ! / : V Ji)0 ", ,/! - : - ti'- *» J • , ..... d ‘ ' ; •" 1 K L J 'J I • < * CIV’ * ' r r 1 Arnes Lutrarum a cibis excludcndas eile decreuit Albertus, hac potiffi- mum ratione dučtus ? quiaJfi ! igida,& 'fetida cjualitate redundent .In G er- r mania tamen ab aliquibus in cibumparari Hierooymus Tragus tradidit. Bruyerus quoque vdrbafaciens de recibaria’, čarnem Lutrce a rufticis mandi.afT'euerantius dixit;demde addidit huiufmodi čarnem e/Te impro- bijCraflidentij&pitiiitofi aIimenti,confequcnterq.in ventriculo diffialem conco.ctjone bib.L^.c.^ I admittcre;prcrterquamqu6d haec caro pifces mirum in modam redofcat. Quamobrem refert Gefnerus feintellexiireCfl'rtbuiianis-,quialiarum quadrupediim carnes non ar- tingunt^Lutra: carmbus noninterdi^fcum.effe , qu°d li fit verum nec ne adhuc nobis ignotum eft,cum noftrce regioneš hariim belluarum lriopia laborent . His addamus tai^ Ub. i8.c quam coronidero fenten iam Ol ai Ma gni^ q 111 c a r n e sli u i us adimalis poti us ad aliarimi H beftiarum venationem,quara adnutrimentumhumanumidoneas eife iudicauit. vsvs iš MEDIC IN A. 1 r .isT Tfi Vtram virtutibus medicis non carere muki''Au-ctores non vulgares con- Ij Ip irant ci' affirmant,' Ideo ad mejit.cm Holerif, Lutra decorticata, & /im- Jdcps . /jffijčpv pkcibifs me drčam e lit iš digerentibus iirfardkrin veru cxa/latur 5 & pingue do virtute ignis diftiUans colliViturkdtolIenda articulorum.vitia peru- tilisA IminV>fahguiv ctiam huiusanimalis (fi credendum c K Aeliaiio) cu S angin s, heruis humanA$ntumefcen.tibus conducit. Scdquid de Lutra: te- Hos Gflius Aurelianus in affeikucpilcptico iuxta aliorum. fen- ientiaibmandi iub'e^& poftea hldufmodi pre/idium non approbat. Verumtamen qut- darrfviff5doxp^rfi"ebtnki a lit>U s mirum in modum ptode/ie affirmanr^Quaproptcr cum Gfftor e rommun^d "Habl re facultatem Hermolans in Diofcoridcm promuigauit.Hanc Teste s La - o^tvtterf^AerMtUmtalLdircrcpih!iiiapprobar,vt teftes -Lutr* in comparatione ad t r$. \ c-110.; ... ' ■ teftes 2 p§ , Vlyi$is Aldrouandi Caftoris m pratdičtis atfe&ibus cxpugnandis'miniis e/ficaces eiTe pfcrhlbcantur* A Cardanus tamen agens de rerumfubtilitate Caftorem , & Lutrom m viribus medicis 11011 val d c difcrcpare- iiide coIligit;quo.niamha?c animalia ambo mi -de aqiiati)i viuen- fia adeb calid^finr temperatura?,&ten uium par ti um,& a I im c n to n i ; n fngjdoram f^licč TTepar % cone © čt i o n c mce 1 e b r a r e poffint. Infupcr Lutra? iecur nen efl ©mittendum,qyod in fin' nc> toftum Gefnerus audiuit adfupprimendam cyfcntenam la udari . Pranerea pelles pilei cx- Lu Lutra: adutTfysparaIyfirn,vertigine, & capitis dplore falubres fore poiiicetur Alber¬ tini: pelhb, tus.ib.ac de cauia Michael Herus fbrte verbis Alberti nixus, pileds cx Lauram pellibus concinnar,quibus paral y f m, ver ti ginem,& capitis dolorem patientes tečti non vulga^ rem vtditatem percipiunt. Przeter htec,ex quorumdam Arabum feriptis collcgimus, fediiia ex pellibus Lutrarum, parata hcmorrhoidrhus n on medioere cmolumentum affeiv re . Tandem caJccamc-ntaex pellibus harum.be ftiarum eonfedta a d ciolores pedununL rigandps Acriys ; .& Aelianus peridoneaefTe cxiftimarugt. V S V S P E L L I S. / Til le s L‘i- trarum dd qtiQs ‘vfus «• ULz.dc M 9 Xih d s pen. Semmdni- Cd hj e m a h$ giturpi- ^‘ 1S ^ arura pelliummolltffimus ht,nec per vetuftatem mtorem amittat; pellis hce in pretio babe tur,& in regione Gefncri fin gula pellis drachmis argenteis feptem vel odo vendirur . Olaus Magnus rcfertpelles Lutrarum apud »ca- tes feptcntrionales eiTe in frequentiori vfu ob pili tenuitatem ad fimbrias veftiu exor nandas. Albcrtus veronon folumadfimbnas,fed etiamadornatum circa collumve- ftitim vironitT>,& miilierum commendat. Pra?terea,ex eodem Olao Magno,harum pei- lium copia adregiones MojTchouitarum, &Tartaromm de/ertiir; qua?in illafrigidiori Q plaga ad humana indumenta farcinantur. In Erafiliana regione, vt habemus in hifto- rijs, ex pellibus Lutrarumcingula componunturjqucmadmodum Gelones populi, Au- dtore B.ohemo,ex Lutrarum pellibus Rhenones confuunt. Veriim animaduertendtnn eft,quo.d pelles Lutra? CaPoris pellibus tanquam pi'2eftantiorcs,& nobiliores prarferun tur . Ideo Germani,tefte Gefnero,muItisin locis pileos ex prcedidis pellibus conficiut vel integrosjvel qui ex pannoconftant, & inde fulciunt, Apud noshodie exLutrce pellibus ehirotheca: villofa? ad aeris frigidioris iniuriam arcendam confuuntur. Pellio- nes eriatn poftri Lutra: pellemintegram eum capitecauda, &pedibus accoinmodant, partemqueinteriorem pelie vulpina,vel agnina fulcientes fcmimanicam hycmalem ittr tegrant,& diuendttnt. Caetenim antequamhttic hiftoriae finem imponamus, iciendum eft ex Olao Magno,pelles Lutrarum quandoque- turno picea? vitiari, vt maiorem nigre- dinemadpifcantiir i quamobrcm emptores in hoc debent eiTe cauti,quia fimplici fičiio nepaniK)albofada,adultcratio huius pellis detegitur. DE 1CHNEVMONE „ . :• ■ f jr~^ Cap. o JE Q V I V O C A. E ordinisrationc noneife ali en um opinamur, f f poit Lutram Ichneumo ^^ t:or ^ arn r e.cenfeamus;quoniam & ipfe inter animalia dutpoTtpi^vTct.j |§yd£&\|]* ideft promifeue in acquis,& terra degentia reponatur, ideoq. a nonnullis Lutra Acgyptinuncuparur. Prima fronte igitur ambi§ui tatcm uominis examinantes,apud Y arln um'Ichneumonem quadrupedis , & pifcis no- menefTe inueniemusi fedquinampibeisfit,non explicatur. Edoardus Vuot agens de difterentijs anitn 3 lium,Ichpeumouem ferpentis getius efTeprdnunciauitj quodaliter cnydrum, Pc Quadrup«.Pig!t.Viuip.Lib.n, 299 ^ Envdrum, Crocodili quoqueinfenfiO!miim hoflemvocant; nam clandeflinaocculra- tur fub herba,qyam max Crocodihis voratiirus čft;vt cum ipfa m profil n dam alpum dc- labatur;vbi,mQre Ichncumonisquadfupedis,V'ifcera erodens Crocodilumiuterimat. Cadius Rhodiginus ad oalcem capitis vigefimifcripfit mirandum etTe, qnod ex Aegy- ptiorum fentcntia Nicandri iptprpresre.ftrr,nimirum Ichneumanem Aguila? fpccič, & Herculi facratam effe . PetrusAeilonins infuisobferuationib.us Ichupumanemcf- fe ipecicm vefpas afleUerauitiqux phalaiigiumodio capitali profequc nomins in%nitai quon,i;nn gcforatu phal 3 ngiainquirat;non fccus a c canes vc ftigia iepor«m,8g Ichneumones quadrupedes Crocodilommindagant jimo harcvef}'* pcrcmptnm phalpigium(vt aliqui voIunt)in parietinas,vcl aliud foramen dcfert, luto- queoblinit,atq; exhoc incubandofuarpfpepipfp pr-opagat. iQuiplura de hac vefpa v-i,- dere cupit,hiftoriam Infcčtorum adeat,vbi de iliius natura vbčrtim a&um fuit. S Y N O N I M SS & Erpmum. Chneumon nomen grareum cft,& dickuri^vd/u^v 7 rctp). v o l%nCuv ab imie- ftigando;quoniam hoc animal noxia dilig-enter inueftigaus , alimenta a venenis optime diftinguercvaleap v-nde-ad rem Dracontius de hoc ani- mali Ioquens canebat. Pr&dicttfullur 'vim cuiufcunquc •vinenii SuIIi enimnomine porculumpempe Ichneumoncmiinteliexit;proptcrc:i a quibufdam q Grtecis recentioribus »AAoccognominatunnam Sj pbrcum,&fiiem fjgnificat,quod porcuIum,& fullum denotabit,quia hoc anim..f,mo- re fuis, roftrum in terra ad aliquid imkftigandum femper habeat. Minepoftea Gra-cis antiquis l%vtviXM,vd vtplacuit Hcfychioji£v«vT»!c,nimirum iriueftigutor cxpo'nmir;ircet Albertus fullum vocari voluerit,quoniam pilos fuillis limiles mduatur. At Bellomus m c5bferuadonibus,fcWptis mandauit,h'odie incolas Aegypti huius nominis (Ichneumon); oblitos murem Pharaonis,veI murem Aegypti appellare. Aelianus ctiam refert, pro- pter fimiiitudinem,quarn communem cum mure habet, murem Indicum Ichneumorve cb g no m ih ari. Quidam hoc animal muftelar potiiis quam rnuris fpccicm conftttucnres, Damulam,nempe Doholam,idefl muftelam Aegypri vocitarut;quamquam fudus diet ad Lutrarum fpecies hoc animal reduccre. Marcellinus tamen & Solinus hydrum loh- neumonis fpeciem efleftatuunt^uodoptimade caufa Gcfnero nonarrtdetscuhydrtis, & pluritna etuda ' ' ' C orpora parna , dolu]], t.ngens tn c or por eparuo. At BeIlonius,in hiftoria Aquat}]iu ; rn; > ichneiimonern corpore melis ,Sc eiufdem piliefte pronunciauit,pedibus nigris,capite ohlongo,nareprominula,&irat;rmuftela? ri&um B expriruente. Ceterum venorcmhuius animanti« deferiptionem ex Petro Gylio diligen tiffimo'rerum natura!iu indagatore elicere poftiimGs,qiii Maioloreferete) Ichneumon 3 cicure habuit,ipfumqimittens ad Cardinalem Armaignacum,ta!ia verba protulit. Ichvcu mane m ad te mitto , quem m ur etn Pharaonts^alij Jegpptiacum v ul go npminavt ; dimidio maior e si quavt meles^fcd longior & piliš diuerfus longis, duris , colore m habentibus proprium mu It is animalibus E ur opat s csmmunem.qurrn de c Ur are non poffum. Caudateres^ Ion ga eft , roftrd fuitlum , nar c s fimper crecta , oettli actrrimi , & 'viuactjjimi . Exqui,fttior em etiam hui us belluas delineationem verbis expreftam in Obferuarionibus Bellonij contemplari pof- fumus . Vbi Ichneumonem corporatura felis Iongioremxonftituit,eique pilos duplicis coloris, nempčalbrcantes, velfubflauos perintcrualla. ( & leucophfos , nec non durps inftar pili lupini atrribuir, Deinde illi roftrum nigrum,& inftar ričtus Furonis in gene re muftelarum acuminati ailignatjauriculas breues,& rotundas, & crura nigra čile pre- tlicat. Imo quinque digitos in pedibus pofterioribus collocat, quorum poftremus ab G interiori parte perbreuis eft. Cauda longa eft, & cra/fa potiftimum circa lumbos, 8c tandem teftes,finguam & dentes felis habet« Prteter ha?c,rneatum hahet pcramplum cxtra foramen excrcmenti,vndique piliš cirnftum pudendo muliebri non diftimilem } quem,magno vr^ente a*ftu,claufto interim excrcmenti loco,sperite foletjhinc Scripto-* resindiferiminatimomnes Ichneumones,&mares 3 & foeminas eftearbitrati funt.Gef- nerusin Appendicc quadrupedum viuiparorum iconemcuiufdam animalis; exhibet, quamclariffimo Brafaiiolofub nomine muris Indici acceptam refert, eamque veram Ichncumonis eftigiem efte putabat , Sed poflrrodiim figuram Icbneumonis aBello- nioeditam contemplatus,conftlium mutauit,quoniam in cauda,& in barba ab IcJbneu, mone diferepare videtur. Quare cumnon fit Ichneupipn, aliquani tainen befuaui ci congenerepi efteopinabimuiv ■ f • ■ ' • J r- ; -* ■r* . , . . . v ... * . ., . r , . / . .,. ,• / , , ,» natvra; moreš. d Inseniurn. O *P • ; ; . , .1 - 1 '•][ .[ i,‘ »■••• d '01 •' "» - • V m Ichneumonibus:natura hane proprietatem congenuerit, vtmore fyr. lium,& muftelarum mures,& ferpentes perdantj &depopuIenturj nuila prorsiis admiratione ceneri debcmus,fi /Egyptij muribus,,& ferpenbbus rcdimdantes,huiufmodibeftias, in priuans »dibuseducent,. Imb BeU lonius in Obferuatiombus fatetur, fc a d hunefinem catulos Ichneumonii i AIexandria’ emporio venales vidifte. Deinde animaduertit Gyiius ( Maiolo -jpffn :nte) quod Ichneumon,tanquam omnem moleftiamabforbuerit,nuquam triftiti^pi far. e teftatur,fed affidnis collufionibus gaudens femper ad Ludicra paratus inuenitur. iuamobrem Plutarchus in Alexandro h^c habet. Fplestionem ob ntgocia qu$dam a b~ 'titernper eptstolam certtoretn rtcldit in Utdtcro aduerstts Ichncumorem ccrtamine Ferdicca tsta easu Crateri feniorasauciata fr.iffe . Prteterea hoc animal a frigore valdeabhor- tjitaoue cicur in ftnu vel in gremio foueri gaudetiftn fecus vitandi frigoris gratia, ca- pite De Quadrup.Digit.Viuip.Lib.II. 301 * „ • - * : . "* * T * ** ' ‘ (# 1 r ' \ ichnhvmo n,-.s Ive lvtra aeg ypti. piteintragenitalia abdito,ritu Echini ter r e It ris, in pilam fe contorquct. Scd,quodnos At/ dači a in magnarn admirationem trahit,eft eifrenis illitis audacia,etenim tcftc Eellonio,c6fpc- icbneuriio - d:o erninus aliquo animali,pilos erio-it,& tam animofuselt,vt magno cuam cani le op- ms. ponere nondubitet,Scin felem li mciderit, tribus dentium ičtibus, illum fttangulat. Pra:dičtisadditGyllius,quod capies cibum adidue frcmit,& ringitobimmenfam ani.ni «■' audaciamptaut omne animantium genus inuadat,vtequos,cameIos,&ferpentes maxr* mos,quare non erit irvirandum li Crocodilum ctiam adoriii audeat . Ideo dc tarna hu- ausanimantis audacia locutus eft Oppianus,Bodino interprete hunc in mo dum. Ichneumon brcuis eft^vcrum aqmparandus honore , Etmagna vir rute poftmodum doIis,& aftu refertafunt, &fetn?- per aliquid mali machinanturpvt Pclcmon , & Adamanttus teftificati funt , Albertus vero pupillarum anguftiam ftmijs,vUlpibus,& vnionibus perperaaftignauitmamCcor- rigente Porta) non vnionesTed Ichneimtones Iegere debcmus. Infupercum Ichneu moncs perdices, & coturnices,nec non etiam gallifex Ariftotele, & Aphrodifeo, ani~ malia inlkhofa,& tiitpi v čneri dedita elfe perhibeantur; Porta quoque homines prtedp tftapupillorMnangiiftiarefertosad hifiufmodi nefandum,& enormevitium procliues obferuauit . Prafthčtis forte fundamentis do Tri n a Cardani roborata doeet quod Ich¬ neumones per cjfufetom vili denotant homines, qui adeo bvpocrifi dele&antur, vtetia Ha Je inso . apud amicoš aliquid fingere foleant,& admouendum animum muho aftu irrepant.Qua- cap.Op G uis qurrrendun> cifer d Cardano,quomod6 quis dormiens Ichneumonem auimal ra- Aegypto folummodb peculiare videre pollit. ■r;:o -rnv ( -rnaup 1 uoji.ddO br> m; A N T I P ATHIA. 9 kisi. nt R iftoteles agens dc anlmadtiprn difsidijs, Iittcris man danit Iehneumo- P neshotlih odio in phalangia araneohmffpecies conYpirSre , Sed^Elia-^*- r j nus breuiter enarrauit Crocodilos potifsimum huic bellua’ vehementer aK -eap.x^ fckd oškffejpropf ei'c a limis ot ftlis ill u obferuat, doneč lomno oppreft j' ftuft intueatur; quia tuhTper pafulas ingredihns fauces illius,vifcera ero 1 S -Frnim ' • dei^interimit. AtjfeeimdimVPlininmrad Crocodilum faturatum } & in Ltmls 0£ull s H litore laccntcmtrothiltis vocatus inltaHS Rex’auium, ob fympathia confugiens pabu tntH *tu r * H gratj'a,rbftrbfauces Crocodili diligenter expurgat; dum atttem huiulinodi ■fiihčtipa n o ch i 1 o p e r a g i t ur, Ichneunioft illicoin fauces Crocodili inliliens adipfum eifecamdBm piopeiat ^ - Alij hiftoriei, nulla trochili fadt-a mentione, nečem Crocodilo dormienti ab Icbneumone illatam commemorant j de hacloquens Oppianus Bodino interprete lic inquif. . .. Cdlidus Ichneumon nerfutas in Jr uit artts-, \ obhrjuis octtlis obferuat don.ee anbeU Bellu a tranquillo fdmno perfuderit artus^ Et compertum habeat donmre foporc profundo y E um demum e cano fquallenti turbidus exit y Lat a % peruadens_ temerariusinuolatora . C c 2 Hinc lib.^,Cyneg. 2 3 C 4 J SIS u ->» rt r A. • AO h6 ;; , ; :;rHao Tiimtdiftra fomno'tandem-c^pirgijctmalto. ,A. Saucius , Maftr*Ks.Jtram-per*ifcocodili oua fceundumBurne n parta fra agendo perdir.VepO, quo,d maors mirandum cft$la poftmocium Bon eomcdA, & -proptecrii iHa ad comnmne Acgvpdorum vtiIitatem,conterere videtur v Pr.aft.epfa ldmdumon. in aipidisetiam Ichneumon o.dium aciducitjirjillum' vero exAriftotčle non prius, aggredimr^qii.am focios ad ferdn- Jfiries conm dam o p cm accfuerit. Alij dicunt quod, nullaopcadi.unis, afpidempercaudamin flu* >4>, * menrrahit 5 &fvibmergit.Vepum,ex Aclianoli^uiu&i^pHgbAfi^ife-haJbct Ichneumon in arena,prater caudam,& oculosjobnitus inimieom e v \.pe4«t, ■ ,quem;ycnicntem gyro c auda? prouocans,clatacapite illius gutturmordidis compreheiidcns conficit. Dehac afpidis, nece verba fecit Oppianus,Eodino intefprepc dum ajd , v'-. M-artias Ichneumon non confcm trnu bclla , ; $c4 citbprofiliens fauecs inuaditarnaira^, f • r ' (. i ■ E^mdlH-amuem reuclutUm- mandit-Acktis* £t d. j, . > ■ ' CJ Ir usi ra lethiferum remouentem ex ere venenum. Solet etiam I č h n e u rn o n, v t n o n n u 11 i. v o 1 u e r u n t ,ante h u i u fm o dl o i m i e a t i o n e m, lutofe jQncare,vt dičtum fuit fuperius .. Idcirco Baptifta Mantuanus de- Ichneumone hac ai- matura mnnito locutus eft hunc iomodum. • _• ; £i<’Jčbneumoncuujimefapannofie-s) c?asper* • - :u. Sedrcčtins. id e^preffit Ricardus libro fecnndo AuflriAdos dum Cecinit. ■ i. ... &Hhnamon liquid 4 femergere ttrra*, : . :\rai ' . ■%'tPhcebo Jicc are čutim nune famina nune vir« r i— . 7 Alij vt Domicius in Commentarijs ad MartiaJcmin ,expofitione illius verfus. •' ->{■, ■ Hq % ept^%$ EclečtatMAriumfipernicjofus Ichneumon. a- )£>./. ' u ,/.).ae. jr Protulerunt Ichneumonera animal. Aegypti bel li g era j ur una aduurfus aniphisbgpam priusjuto in Sole Pccato fe■munire;quod atfer eum fenten, omnni«4u ftoneprum te* hičtari vidctur,quiIchneumonem,& afpidem,non a ute m Ic li!?enmt>ne.m,& ainpbisbfi nam odio capirali inter fe diffideretradiderunt. Omm^Tc^Pi^ earunt ab Ichnenmonc non folum afpidem mter^kd cfiam-o^AUs djhglftteftin^i rifrangij&dijpergi ^ueraadtnodumde o,uiš Cjr irf ' i■ » . n. .* 1 •^ v y, c Nter A,,aorc S) qi,i opos * Ti ris, our >,f natu capiuntur, vitalitaa aurij <0,. co ipmiiei'UMinc™inun,p r a--ter;Na'(ciemCom ) tuiB ! , lw „tm 1 tt S , qu, dc a- W& IM, ntura Icbncnmonum vcrbaiafiWPWi!fifi™> ,n ''liaoom hfinisaSiraan- 1ISlLfrs non multinn .e0eD .f ct l proponit pedicas 3 laqueos^& ca»os>,. ouibuj vektor faeilembcft«® Hb.a. de fev' ! m - j »»f»» «'»'* * rn-ioni JUimo^ .-nsiciii onomuonrlA ds ijns^iiob impia fata .liMpni f-Juic pedtcc, lacfueifr fer ant, caffesj.^-cane.sg^ fert c unči is bali Ha nečem , Ji corpora fcrram . .< opgortunapctat , certamjftrentiaaiioippm. ,v. -vi »til 'vurvvJa wv,»t. A . A'".,v ■y V;U’a’>' v>.\v v v t «■ 'v.vit.a. EPI- De Quadrup.Digit.Viuip.Lib.il. 305 E P I T H E T A . Latink au&oribus Ichneumon iure op tirno folers nuncupari folet, quo- mam ingenij acumen,& inhgnem adoperandum,& belligerandum dex- teritatem adhibeat.Aliquado etiam caut s dičius fuit, quia diligenti cau fioneab infidijshoftium,&ičiibus ferpentumfe tueatur. Talempra;- dicabat lchneumoncm Baptifta Pius dum canebar, ;V i licola/p fernm cautus Cr očedilo n Ichneumon Diliget. Perniciofus appellatus fuit a Martialf&pariter a Grecis oAoo?ideft exitialis 3 & noxius, fortequia multis animantibus,&prsecipue Aegyptiferpentibus pernicie afFerat.Qua- F re non eft admiratione dignum 3 fi ab aliquibus Grkcis vocetur 6 venimtamen a par 110,& ne^Iefto animali, nimirum ab Ichneumopeinterficitur. Parir.itione aliquando a vilifTImo , & neglečto homine tyrannus e medlo tollitur. Idcirco andor fubfctibit huic emblemati diftichon huius benoris. egu c m minime credas^properabit fat/t tyranno\ Exitio Ichneumon fic Crocodile tibt esl. Qui huius ai gumenti plura fcire defjderat 3 Iegat Xenophontem in Hiero 3 vbi tvrannum Igraphice delineat. M O R A L I A. X naturalibus Ichneumonis proprietatibus multa adchriftianam :) & mora- lem dočlrinamfp dantiaBerchorius in RedučtoriomoralicoIIegit,que 3 vtperfečia huius animalis hiftoriahabeatur 3 hoc in loco recenfere opera?- pretium effe duximus. Ichneumon igitur ex fuperius recitatis 3 naturali inftinčlu 3 multo in ferpentcs,& pracipue in afpidcm odio pennotus lo- ricaexInto fabrefačla munitus hoftem adoriens interimit;deinde inuifum quoque Cro codilum in litore Ndiaco fopore detentum aggreditur 5 &per fauces intran.s 3 ventreq; perforans illum euifcerat. In chriftkna 3 & merah’ dočlrina Scruator 3 &Iiberator nofter Chriftus Ichneumonis nominepoteftihdigitari,qiiiIuto humani, &: mor tališ fpolij loti- catus afpidem nempe DiaboIumfuperauit;deinde Crocodilum 3 fcilicet Infernu intras, illum exenterauit, dum fančtos Patres,quos abforbuerat,exaluo tartarea eduxit. Iuxta illud Ofea\ fromors tua'o mors^merfus tuux croInf me. Y el dicenducftquddChriftico- la? debent, more Ichneumonis goricam ex luto meditationis mortis fibimet ipfis compa rare 3 qua induti in pr^Iio aduerfus carnem 3 &; afpidem infernalem femper triuniphabut* C c 3 SI- lib.io.c.lf. Chrishis cur Ichneu- mo dicat. r. cap. 13 . 30 6 VIyfsis Aldrouandi H.i.demr* g™' S I M V L A C R A. Vm Ichneumon interillaanimalia , quat olim ab Aegyptijs colebantur, infimum locum non occupetjmirandum non erit, fi illius fimulacra paftim Confpiciebantur,& fi (audore loanne Bohemo) huiusanimaliscadauera falecondita,&odoriferis vnguentis linica,vt diutius fcruarentur,nec no in findone inuoluta,in locis facris fepeliebantur. Hanc fententiam ro- borat Niphus in commentarijs ad hiftoriam animalium Ariftotelis, dum profert Aegy- ptios adorare Ichneumones,& eorumfimulacra magnipendere; quoniam Crocodilo- rum toči Aegyptoinfeftorumouaconterant .Quamuis alij retulerint Ichneumones ab c • Aegyptijs confecratosfuifte;quia prolem ferpentum maximam illius regionis peftem & propagari non permitterenc. Quamobrem legimus in Phrygij fabulntoris viraqudd Aefopus,ad cxtorquendam d Rege Nečtenabo cuiufdam dičti veritatem, iuflit pueris Ichneumonem cultum ab Aegyptijs tanqiiam numen comprehendi, captumque in pro- patulo verberari,vt Aegyptij de ignominia tanto numini illatacoram Rege conque- rerentur,quodpoftedex fententia fucceffit. Aduertendum autem eft quddin aliquo textu grarco vit? Aefopica? alio aute at A*poc nempefelis legitur.Itaque opi namur Scripcores proprietatibus horum animalium deceptos in hunc errorem incidifle, libA$ cumambo fcilicet tam Ichneumon, quamfelis niures venentunpra?terquamqii6d(tefte Plinio) Ichneumon in magnitudinefeli comparatur. Alij Ethnic ; ,vttradidit Volater- ranus, Ichneumonem Latonag&Ludna? dicatunf, & facratum efle volucrunt. Deniqj /imulacrum Ichneumonis apprime c?Iatumobleruaripoteft (referente Petro Gylio) in bafi ColoftlNiliaciin Vaticano,cauda ereaA« pro felefumitur. Idcirco colligendumeft hoc vocabulo a Seri ptoribus quandoqučplura,quandoquepauciora fignifkari. Veriimab Audoribus nu- peris,nomine muftclas^vel gales,non folum muftela domeftica, & fplueftris , fed etiam Aelurus,qiKEdam pifcis fpecies,& alia muka intelliguntur. Albertus Galen alibi vlil— pem,alibi ha^dum,alibi fpeciem miluiinepreint^rprerarur. Carolus quidcm Figulus in Dialogo de muftelis meminit cuiufdam auis, quce voce Germanica Vueider Jatine muftela dicitur,quoniam mures muftelaruminftar venetur,fedpoftea qualitares,& con- q ditiones huius auis non deferibit. In genere pifcium muftelus,& muftela recenfentur, amboque(vtopinamur) a muftela quadrupede,non ob co’orem fed obcorporislongi- tudinem nomen fortiuntur, Hisorbempifcem nonnulli addunt, quia huncmuftelam leucm indigitant. Lycophron Medufam vocauit yuXtiv nempe muftelam,quoniam poft defedum caput Chryfaorem,& Pegafum ediderit, more muftelarum, quce per os eniti perhibentur. Tandem muftela vocatafuitqu£damancilla Alcmena; matris Herculis, alias Galanthis dida,qna? parturienti hera?,inuita Lucina,opem tulifte fertur; quamuis alij a muftela quadrupede accurrente,partum Alcmence fadliorem redditum fuifle tra- diderint. SINONIMA, EOR VMQVE Etymum. \ Rtfcis muftela^ttA;'« in profa^etA»nominatur,fbrtčaVo t« ^aAcAtra?, ni- miriim a Iade vel a candore,quo hoc an imal vel fecundum totum vel fe¬ cundum partem refertum ftt. Ercnim fi fiat fenno de muftela vlil gari, Sc proprie didajhaec Temper fecundum guttur pedus, & ventrem albicat ; _ aliquandd eft tota candida, extremitate cauda? excepta, quam Armcl- linum appellantdroc vocabu!um,^aA« qtiandoqučoxytonum,quandoque circurnflexu apud Audores lcgitur;fed vtrumeue Gcfnerus nempe oxytonu tanquam primitiuu ,& circumflexum tanquam a ^aAf« deriuatum admittit. Muftelam igitur didam opinatur Ifidorus tanquammurem longum,cum telum alongitudinc omnes lcxicographi dedu dum efte referant. Alij hanc etymoIogiam deriuantamus, & ™a« , quod eft longe. Carteriim huiufmodictymologias tanquamnugaces explodcndas cfteccnfemus. Caro Jus Figulusin dialogode muftelis etymum magis rationi confonum alfignat; dimi hoc nomendeducit amus,& Waa« ideft J^ro 5 -ž'AA«nimirum contraho &lurripio; cum muftela mures a cauernis ad fetrahat, atque furripiat ;qua de caufa muftelam duplici L Icribcndam efte arbitratur . Licet Feflus perfimplcx l.vocem hanc proferendam efte autumetjcum nominaciufdcm terminationis cum muftela ad ipfius mentem, vt tutela, -Haitela, Pifcis mu~ ftela. MufteU auis. AncilUAlc meru nome. lib. 12 mg. 308 Vlyfsis Aldrouandi nite!a,^ rrtec j e ] ; i eodemmodo fcribantur . Ioanncs Goropius ingeniofius etymuma ^ nat^t-a huius animalis dedu!kum,& vcrbis Gertnanicis cxplicatum excogitayit. Nam, lingua Teutonica,A/#y/l7z,mures, ScStelen furan jfignificatjmtiftela igitur quafi Muy« fenftelcn nuncupatur,quafi taci te furetur ; quod murium proprium eife pro comperto habemus . lili enimfpečtantia ad vičkum per tacita no&is filentia fecrete indagant, & furantur , Gefacrusmagis hancpoftrcmam etymoIogiam,quam a Carolo Figuloalla- tamcommendare videtur, cum nullihi apud Gra?cos inuepedt, quod verbum reAAi/v furari fignificet. Verumtamen,vt Figuli partes tueamur,v«AAs/'/ mukos fortitur figni- ficatus;primo mittere fignificat,interdum vero contrahere, nimirum ad fe trahere dc- notat,& in hoc vltimo fenfuhuiufmodi verbum a Figulo fumebatur. AccedendUm ek modo ad examinanda varia nomina,quibus apud varias Nationes muke la infignitur. K j n hgbraica tcxtu Leuitici Cholcd legitur, & voxha?.cab omnibus interprctibus mu-« kela ebnuertituna CbaIda?o transfcrtur Chulda,ab Arabe Caldah, a Perfa, Garba, a Septuaginta,7fiiA«',&dD.Hieronymo Muftela . AIioquin ab A UjszipJa dičia ek, & B Natura mu quamuis hoc nomen vulpi potius,obanimantisaftutiam, conuenire kiperius fuerit ex- SteU. plicatum, attamen ab hac vulpina natura non multum recedit muftela, cum verfutijs & dolis cceteraanimantia circumuenirc foleat. Niniphi forte Nimfi apud fyluaticum Ie- gitur,quoniam r/asp/T^ideft Nymphitza hodie,audtorc Suida,d vulgo Gnvcoru pro- Tethis auid nunciatur . Repenrur etiam Fethis apud Albertumin Ariftotelem de animalibus,quod tib,9. vocabulum non aliud,quam muftelam indicare videtur,quoniam addit hoc animal mo¬ re vulpium ingeniose gallinas adoriri. Pr a? terca apud Alb emim pro muftela habetur &yrz,us ad, etiam aliud barbarum vocabulum Hyrzus. At Gefnerus putatpra?dičia vocc ab illo fi- gnificarileporem,cumproprietateambQbus animalibus communi Albertus fuerit dece Animal ha- P tus;nam tamlcpus,quam muftela kepi/Hme catulos fuos de loco ad locum transferat. hemnum ^^i quoque Albertus quoddam animal Habeninum nominat, quodprakiando vincic animal dičlurn Pelagoz } hoc autem ab Auicennanominemuris c«ci nimirum talpae circumferturjpropterea cum ha?c d muftela fuperetur,Gefnerus per Habeninum muke C lamintelligerc voluit, Ibanauge muftela etiam dicitur, vt vetus Gloffographus Aui- cenn^ exponit, Ibinuers conuertitur Bclula apudfyluaticum. Belula vero muftelam hb. i3.de re defignare videtur,voce d Gallis detorta,quibus, tekeBruyero,'hoc animal vocitatur Be ctb.cap, 35, ierafquafi bibens ouum,cum auiumoua inquirens for bere foleat. Hifpanis dicitur Co- m adr e i a, G e rman i s Vuifel a fono vacis,quem muftela edit,vt voluit Agricola, Anglis Vuefell,vel Vuefyll,lllyrijs Kolczauua. Italis Donola,quafi Damulafic dičia, vt pla- cuit Ifidoro,quoniamcapta demanu facileaufugiat. Hic notandum ekfuiife nonnul- los qui Ichneumonem Damulam,fiue Donola appellauerintjcumtamen h xc nomencla- tura proprie vulgari muftele,non autem Ichneumonicompetat. Quidam hodie mufte¬ lam Mygd!en perperamindigitarunt,nam Mygale murem araneum denotat. Verum ij morfu vtriufque animalis vencnato,& perniciofb hallucinati in pnedičtum errorem in- ciderunt, Albertus quidem muftelam tanthm marem Mygalem nucupari affeuerauit. Hoc autem tanqudm falfum dokiffimi viriexplodunt,quoniam mus araneus, & mas, & , foemina, nomine mygales,femperintelligitur. Reliquumefr,vtdenominibusmuftek D pmbl, 79 ' ajiguid medium afferamus . Ha?c ab Alciato mus albus nuncupatur, Alijs mus Iafsitius, quomam muftela alba Polonis laffica dicatur, vt animaduertit Gefnerus, quamuis genus muftela? candidum j n cxti emitate cauda; nigricans,cuius iconem hic da- mus,alijs Polonis Gronokharij vocketur. Angtis Mineuerper tranfpofitionem lictera- rumvocabuli Gallici Herminne . Vnde aliqui in Heluetia Hermelin , & Itali Armel- Armelinus. ]j R y tn muftelam albam vocitant. Noftrietianipelliones paruam pellem albam in cx- tremacauda nigricantcimfub nomine Armellini,demonftrant. Quapropterquidam ab armillis ctymum defumpfilfe exikmarunt,quoniam manicte vekium, armillse in kar, pellibus horum animaliumolim cxornarcntur. Nec ambigcre debet quifpiam dicen- do Armellinos in genere murium,non autem muftelarum a Prifcis collocatosfuiil'e,quo niam Antiqui nomine muriumfvt inquit Turnebus) non modomures proprie diptos, verum quoquepmnes minores Fcras pelle comendabiles intellexcruntin quorutn ge- nere reponuntpr Martes,Armcllini 5 aJi*quehuius generis muftela?, q ua? a ko nomine ~ ' mures longi cognominantpr.Quamobrem Senecaad rem fcripiithunc in modum. Ma- p-- __ qpa Scytharum p ar s tergitt vulpium ipduttur , at£ munum^ua taffu molita , & ventis funt i?np(petrabilia x G E- E j De Quadrup-Digit,ywj)>.Lit).II. jop H #E : N VS, J ••.lainoct čJ e:>ion bcup c o*gr’ .qa:-n Defcriptio. .'JlilDij) 21100 oans. O ^ Linius muftelarum appeIIatione,& tčtida, & Galen compIexus duas fpe- cies conftituebapakeram in domenim tečtis errabundam,&domefticam, alteramin agris,& nemoribus verfantem, Sc fyluaticam cognominabat. Primam Matthiolus in commcntarijs ad Diofcoridem,vulgarem, Carda- nus, & Niplius vrbanamftecundam verorufticam indigitarunt. Hanc poftremam diftinčtionem Gefncrus nonmultum commendat, cum muftela domeftica non foliim circa domos vrbi um,fed freauenter cjfiam circa habitationes agricolarum oberret. Deinde repreRettdit NiphumftSc Marceli um Virgilium,qui per muftelam vr- banam feleminterpreta^'funt. Ifidorus a do&rina Plinij minimerecedens praedičtam diuifionemampleditur . At Textoririfuaofficina tres muftelarum fpccies nempčGa ^om.2. Jen,Idin,& Melem in rerura natura reperiri de-creuit. Carolus Figulus,in Dialogo de muftelis, duas difterentias vulgarismuftelaaflignare viderur, dum alteram totam alba Hermellam',altcramfecundtim vcntrem,&peftus candidam Vuifelam appellat. Vtrum ^jf ereKt ' ut ^ poftea muftela vulgaris tra&u temporis in candidam degenerarepofft,vt multi faren- mu stela v td tur, alijs iudicandum reliriquimjtk, prceter enumeratas multo jplures muftelarum fpe- cies in officinis pellionum ofte ndun tur,qui pelles Martinin c um fagor um tirni abietum, Putoiij,& Zibellini ad pretiofas veft.es fulciendas, & ad ieifuinamcas hyemales paran- das ex plaga feptentrionali deferri curant . His addamus multas mlias muftelina? ma- gnitudinis belluas,quas Audofes ad genus muftelarum referendas efte opinantur; fed quoniam exačtam illarum deferiptiopem non aftignarunt-.hac de caufa illas tantumhoc in loco nominabimus. Albertus Magpus meminit cuiufdam,quam Roflolam, fcii Gui felem vocat,cuius excrementura odariferum eft;ideoque proprium fimumin vnum locu congerit.quafi naturaliinftinčtu hijnc homimbus prodefffetiouerit. Alij ad genus mu- ftelinumquadnipes digitatunvvarijs mfaculis inftgnitum, & lalamandram didum redu- cunt;fortequiaob colorum varietaternfalamandra? exgtnere lacertorum affimiletur . Koftn Pelliones nigri,rutiliqne coloris paruampellem ex regionibus frigidis delarain oftendunt,hancque Rofoleujn vel Romulum nuneupant» Alij Chiurcam inter mufte- las connumeiant . Alij Girellammuris genus in Auftria ma^nitudinemuftela?,Vene¬ ri muftelarum adnumerant,fed condltioncs .Mrtim anirnaiium'non deferibunt. Geor- gius Agricolain genere muftelarum Vormel£'animantis Viuerra , feu Furoneminoris meminit,& Cardanus Lardironi.Idem Cardamtg Genetthlun quamdam muftelam efte ftatuit; fed de natura huius animalis, ftatrm pafi hiftonapi muftelarum agetur. Deniq. 'Geong-ius Agricola muftelam vulgarem deferibempjin la’teribus,& dorforutilam, raro fubflauam, circa guttur Temper a’ibam,aliquan-do top a m candidafn; fed rariiis,illam con- ftituit. Idcirco tradidit Gelucrus-ifluftelam domefticam/fubrubrarn eife aliquantulum ventre,& collo albis,deinde corpu<; tcftue-rotunduni, &caudam breuem ei affignat. Albertus autem de muftela candid^|rmonem*habens ferip^is mandauit, Ermineum e fte animal candidum figurte muftelšnitn,& in cxtremitate' ciHidaj nigerrimum > quem- admodumin praftenti icone Jicet inti Roffula. 'i. •Aha MVSTE- 310 MVSTEIA CANDIDA IN EXTREMA CAVDA NIGRICANS cumi ANA- De Quadmp. Digic.Viuip.Lib.il. 311 AN.ATOMIC A. Alenus in libris dc Anatom ica adminiftratione Muftdlas etiam ad anato¬ me n idoneas efte prcedicauit,du illas fe difsecuiffc fatetunproptercain Ii ca t ' 1 * bro de.Anatomia viuorumjOmncs animantes cftrcni audacia infignes paruo cordcprediraš efte velutiMuftelasobfcruauit. Hoc Galeni after- tumapud Scriptores non cftexrra omnem dubitationis anfanu quoniam ox Ariftotele habemus muftelas cordc magno a natura munitas fuifte. Nonnulli viri c or maqnd dočti refpondcnt cor muftelarum ex mente Galeni intucntibus paruum efte,fed in co- m mu sl elit , paratione ad cftera animantia eiufdcm magnitudinis cx Ariftotelis fententia magnum efte pronunciandum c ft • Itaqučhac diftinčtione Galenum cum Ariftotele conciliare conantur. Si contepiplationem bane ad mpftelaru dentes dirigamus 3 inueniemus den- tes priores breuiores efle,quam in tnuribus. Vnde optimo iprc feribebat Albertus Mu P ftelas corporis figura muribus efte fimiles,dentcfque argeriores breues habcre.quales in muribus non licetintueri. Ideo coliigit Albertus,tiunpropter hanerationem, timi quia mures infedantur,& enecant,Muftelas ad murium genus nullo modo reducendas efte. Vt igitur 3 quod de dendbus hačteniis expoluimus omnibus manifeftum euadat; libuiticonem cranij Muftel* c^hibere. CR.ANIVM M V S T E L AE V V O X. Vft^Iarum vocemtradit Gefnerus acutam efte ? fibiloque ferpčtum valde fiEnilemjhac de re Germani a fono vocishuiusanimatis, notnen illius per onomatopsiam fbrmarunt,vt in Synonimis cnuclcauimus. Infpeculo lih.22.cap autem naturali Vincenti; Muftel* triuolare feruntur. Denique Au&or " phil omel* in tra&atu vocum omniurn animantiu Muftelamdijntrire per- h&ctjdum canithunc in modum. Mus attidus mintrat 3 velopt mtislelag, dintrit , K AT V- Tinj us mu- sieU q ti ah s lihl8,c.jz. lih . 6. Tre/* lig. de gen. an. cap.6. ltbg.de nat. fef.cap. 5 ■ 4 * lib.g.de hif. an.c.6. 31 * Vlyfsis Aldrouandi N-A TVRA, MO JI E S, Ingenium. ^ 7 > Viti fcribunt hcc anatura Mufi d is fuifle congenitum,vt,acccdente bru¬ na ali tempore,profundo fomno corripiatur;quod a veritate alicnum dfc Gcfncrus fateturjnam illi retulit quidam «^/W/ro?,mcdia hyeme, extra || vrbem muftelam albam vifam fuifie; pra?tcrqu : amquod vrgcnre c ti a bru- _I m acircapriuatas habitationes Muftela: ctiam vagari vila? funt. Hoc igi- tur docet bas beftias fomno non multum indulgcrc. P ra: t ere a cuiuslibct Muftela: firnu nonnihil niofchum redeJere Matthiolus pronunciauit, & potiflimum quandoha? ani- mantes peragrosj&per fy'}ua's liberam vitam agunt. Ampliiis hoc infitum habenta natura,vt rationc aitatis varium colorcm adipifcantur; nam Pby/ioIogi referunt primo anno rufas,fccundo,tnixto co!orc,tertio tandem albedine referras efte;quod ajiqui ve- B rum e/fe indc exiftimant, cum etiam homines fene&uti appropinquantes caniticm in- duant propter pituitam 3 qua:,calore naturaji decrefcente,copiofain corporihus genera- tur. Itemrerum naturaliuin ferutatores,id Muftelis naturam indidiife promulgarunt, vt catulorum amiilam vifonem quadam herba adpriftinum datum reducere valeant. Quocirca fičredenaumeft Bartolomeo AnglicOjMuftcbt quadam planta catulisin ca- nema la:/is medentur,& mortuos etiam ad vitam reuocant. Ceteriim animaduerten- dumeftinter animalia Mudelas facilecicurari,&pra?cipue quandoad men tem Carda- nijillarum dentes aJIio perfricatur,quiaimpoftcriim qucmpiam mordicus apprehedere non audent,& cicuratte colludonibus quotidie indulgent. Itaque T.Vefpe/ianus Stro za in epicedio cuiufdam .cicurata? Muftela? ad rem fic cecinit. Nilpotuit puero te gr anus e(fc , nec illi M or te tua quicquam tri sli a s ejfe poteši . T u digitos blando ten tab a s improba morfu , P or recf o ludens femifnpina pet. e 3 JE 't tnollem e labijs noras forbere^alittam, £t cjuiddam exigt:o murmurtdulce tjtteri. AmpJius Muftela? exiguam quidembabentcorporaturam,fed tantis dolis, & verfutijs animus earum refertus eft, vt animalia etiam feip/is maiorafuperare valeant. Quam- obrem Simonides apud Stobarum in fermonc,quo mulieres v/tuperantur, diuerfamu- lierum ingeniarecenfet,tandemque coireJuditidudgenus mulierum rrifte efte, cuius ingenium Mtidclis adimiiatur. Muftefr igitur primiim prteftantem in genij dilemam oftcndunt,dum caueas duobus foraminibus mimitas extruunt,quorum alterum Septen- trionem,alterum vero meridiemfpcdat, vt venientibuspluuijs,&tcmpeftatibus,fene dram obturando occurrerc poffnt. Deinde 'ftngulariamoreproprioš foetus aded pro- fequuntur,vt drpius in fpatio dici naturalis illos de locoadlocum transfcrant,cum du- bitent, ne furripiantur . Jlincfačlum eft (dede Ariftotele^vtmulticrediderint mufte- las orc parerCjCui opinioni omnes poeta? adftipulantur. Veri/m non fatis mirari debc- mus fententiam ChriftophoriEncelij viri aIioqui dočl jffimi,qui hac vulgi opinionemap 0 probans literismandauir fepias,IoIigines,&fquiIasorecoire,dčparere. Denicjue Mu¬ ftelam acuto natam ingenuo indecolligcndum ed,quomam cum ferpentibus pradiatu- ra,ruta prius fe munit,deindeaudadicr pugnamaggrediens palmamreportat.Huius ra tionemaflignaris Ariftotelcs dicebat, Muftelam aduerfus ferpentes rutam comedere, quoniamhuius plantirodor ferpentibus infendffimus efte perhibetur . Hinc medici non fne rationc,hanc h er bana venenorum alexjpharmacumcfte promulgarunt. R.eci- tantetiam PhyfioIogi omnes ouidem fcrpentes,& etiam Baftlifcum a Muftelainteritni, cum hoc ramen dafcnmine^VtfBa/ilifco intertmpto, ipfa etiam percar. IOCVS t De Quadrup.Digit.ViuipXib.il. d L O C V Sl 3*3 Etui it Strabo non longč ab ortu Nili in Mauritahia Muftelas vcrfari pre- g r andcs,qux a caetens nonnifiin ri6tu cminentiori, &obIongioridi£ crepant. In territorio Tartefi vrbis extra columnas Hcrculis fita?,ma- py ximas Muftelas nafci Suidas eftau&or , v-nde^aA« mpr>ur/c& dičta eft; fed quo pilo,v el quibus condkionibus gaudeat, ignoratur. Habcmus etiam in plima parte hiftoria? nauigationis in Indiani onentalem, quod multi Cercopitheci,& Mufteli? lacafylueftria Infula? laua? incolunt. Plinius in Por- defelene Infula Muftelas odločat,fed limites non tranfire afteuerat ; additque Alber- tus in Beotiam delatas,aut perire,aut ftatim aufugere. Muftela? alba?, feu Armellini cx regionibus Europa? ad Septentrioncm fitis mitturitur,vbi maiori parteanni hyems, & frigus dominatur. Has Muftelas Gernerus a Germanicis difcrepare non putat, nifi , in pilo,qui tenaeius pellibus adha?refcit.Alba potiflimum Rufliaftefte Erafs.no. S.tella) r ' fiueMofcouia Ooniomariadiacens Muftelas albasftiue Armellinos mittit. Olaus Ma J ' f nus Lanzeruccam Scandinauia? fyluam,cuius longitudo eft ad a&uaginta milliaria , luftelis alb is redundarefcripfit. In regionibus monranis Germania? (vtannotaait G efn er lis ) mu 11 a: Muftela? aeftate fufca?,vel fubrutila?,&hyeme candida? vagantur Ad Enem fi loca particularia a Muftelis habitata inueftigemus, apud Albertumcauernas ferrK fiifuras pccmrutiijinterdurn Qnilia,&ftabulaab ipfis inhabitari compenemus, V I C T V S. rd lih. J. pbyt. cap.ij. Eponi poteft Muftela in numero eorum animantium, qua? omnibus fer rebus vičcitant; nam primo pafcitur ferpentibus, infidiatur vefpertilioni- ' bus,& vt plurimiim muribus vefcitur^uos (vt inqnit Porta) proprio ha- litu aforaminibus atq; cauernis extrahit. Deinde non vnum,fed omne murium genus,nimiriim domefticos maiores,&minores.agreftes omnes, & talpas etiam deuorat;quoniam ob corporis gracilitatemangufta etiam foraminame- liiis,quamfelis fubire poteft; ideoq;mures multb plures,quam lile abfumit.Propterea multi ruftici,& potiffimurn montieola?(tefte Stumpfio}loeofelium admures defrruedos Muftelas domi nutriunt. Nec Muftela murium paftu contenta , auibus quoque iniidias tenditjnam ex Ariftotele, prudenter illas capit iugulat enim quas ceperit, vt Lupus o- ncm.Vnde Oppianus,Bodino interprete,fic canebat. . .. - Muftelas pectore vafras, donus proprip fiidos p(ipulfktux iniqtte. ,,2 ‘ Hoc quoque non fuit ignbtum Baptifta? Maiituano,qui ad rem cccinit huncin mo dum. , Jguidtprgdp Muftela fer at, Muftela volantum Mira luh auium , ni do s fcrutatur , f ipfos S epi us abfumit tenero cum pignorc matrcs. plinius additcolumbarijs quocp Muftelas infenfas efte,quoniloua abforhent,&auiu Ub.ic/^c. 4. j-j etiam interemptorumfanguinem fugunt.Immo ouaetiam gallinarum furantes,fraelo jutami n e, vite II um eum albumine lambunt,gallinis autem(vt audiuimus a rufticis ) no funtinfefta.’;quod Stumpfius etiam confirmauit,qui fcriptumreliquit, gallinas tantiim a muftelis fylueftribus,nempe martibus,& p utori) s iugulari. Aelianus addit quodmu- frela defunčlos inuadit, & eoru oculos diripies libcnter abforbet.Ideopofthac nulfate nebimur admiratTo^e^uando audiucrimushuiufmodibeftm incfmeterijs circamo- 1 ' I 2 ' c ' 2 ’ 7 ' numenta errabundas reperiri.Demiim leporibus etiam infidiatur-,nam ex Alberto poft longam coliufionem,leporem defatigatum iugulat. Quare non eft mirandum, fi quida *uftjcus G efnero nartaucritjvifautfuiifc mnltelam,qua? leporemaure teneret, 'D d PAR- i 1 lik.$%Mtt4- mor. lik.ZK lih. i\.Mag., nat. llk.M.ct.T,' 3 H Vlvfsis Aidrouandi P A R T V S. JU > fu ,? luit opinio T d “ t ; t l uos Mll fclas orefftare;cum ffpius catulos ore iutS fufteptos transferi ohfeuaffeot. Idcirco Rcufncrus in Paradifo poe- ticq id exponens ficaiebat. Ore pariš Musiela rapax , & c one ipi s anre; T u magnis au-bus garuttla ter r or er is. Hanc epinionemprimum Ariftoteles,deinde Iftdorus, & ali; clariftimi viri refutarunt; curn Muftela?,vt ctrtera? animates fidipcdes,vtero fun referta?,nullufque infignis mea~ tus ah ipfo ados pateat,per quem f?tus in lucern ex;rcpoffit.Verum magnamerrandi &nfamprifcisaudoribusforteattulit lila fabula Galanthidis ancilla: matris Herculis in Muftelam transformata?,quam recitat Ouidius. Scribens 3 ab Aicmcna Herculem paritura &difficultate partus la'borante,Lucinam,qure parturientibus pmfle diceba- tur 3 inuQcatamfuifle,Lucmamque figuram anus indutamIunonis iuflu partui nonad B facilitatem,fed ad difficulratem afferendam adfuilTe; ideoque illa manuum digitis can- ceJIatim iundis genua tenens iuxta ianuam Alcmcna; fedebat , cum Galanthis Alcmena? ancilla fufpicata eo geftu Lučinam parturientiefleimpedimento,accedens &quafi gratias agens falso ei nunciauit Akmenam parni effe foluram; qu6dcum Dea intellexifretfurrexir;ftatimque Alcmena Hercule cnixacft. Tune Dea,ob hanc ludificationem,indignata Galanthidem in Muftelamtrasfigurauit,eatamencondttiQ-« ne 3 vtorepareret,quo ementita fuerat. Verba igitur Ouidij fic fehabent. Kumine decepto rififfe Galanthidafarna e si . Jiidentem,pren[amej, ipjis Lea fpua capillis T,raxit)&e ter ra corpus releuarevolentem Ar c uit > tncjue pedes mutauit brachia primos; S tre n uit as autiqua manet , nec ter ga c olorem Amifere fuum , forma e It diuerfa pnori. £lu* quia mendaci parientem iuuerat ore , Ore parit j no&rasque domos jut dr ante^ freejuentat. Veletiam fabula de Muftela?paritura potuit dimanaffeex hiftoriaanimalium Alberti, G qui fcripfit DamulamCfiue poftea hoc nomine caprea? quoddam genus , fiue Muftelam intellexerit) parientem ftatim fecundas, priufquam terramattingant deglutire; quam- uis nulla prsedidarum belluarum fecundas deuoret. Galeotes tantiim ideft ftellio,no gale,ideft Muftela fuam exuens fenedutem deuorare dicitur,proptereafieri poteffvc Alhertus galcotem cum gale confundens hallucinatus fuerit.. CAPIENDL & FVGANDI RATIO. R ester laqueos,& retia,quibus Muftela; comprehendipoffunt,muIti cogni to fpecii,in quo ipfts ftabulatur,atquef£tifkant,manibus chirotheca fer reamunitis catulos vnacum matribus facile coercent,& eatenulis vin- eiunt .Si fal ammoniacum,& fruinentum, vel vt ali; legunt) fermentum ^ ... cum a!iquo Iiquorediflblu.tum,& circa loca a Muftelis frequentataafper- fum,ab illifcj.voratum fuerit, tefte Porta, vel interibunt,vel illinc aufugient.Plinius(re? ferente PortaJoco cirato)fel ftellionum,vel cham?leontisinaqua diftoluit, atque hac ratione Muftelas congregar,qua; poftmodum facilime madari poffunt. Auicennas ad Muftelas pellcndas rutam adhibebat. Ali; vero fujecoruta; montana? a gallinis Mufte* Jas arcent.Cardanus omne MufteJnrum genus mdore felis exufti in fugam vertere pro fitetur. Den;qi Conftantinus Cefar in fua agricultura Muftelam viuam comprehedi, eiufque caudam,& tefticulos amputari,viuamqi dimitti iubebat; fic

Theriacam in morfu Muftela? comm.enda.bat . '-Camerarius in vulneribus a dcnre Muftela? inflidis laudat oleum,m quo prius Muftelafuffocata compumierit,veI Iocimi * ^ faucium aridahuius animalis pelle adcd fricat,vtincalefcat,& tadem theriacam iumcn to vulnerato exhibet. Ad finem fel Mu ir el a? tantumcontra virus afpidis cfteificax; alioqum lenbit Rhafis eftelethifer um,mfi remcdia matureadhibeantur. E P I T H E T A. Varijs eflfedibus,&affedibus Muftelas varia epitheta fortitas fuifte au- dores non vulgares perhibent. Aliquando dicuntur ya.hu tyzova; ( vt animaduertit Porta)vel quia fuapte natura partescirca fluxuram cubiti gibbofas,&tumidioreshabeant,velob aliquam a?gritudinem,in ouamfe g peincidant,hinc poftea arguebat Portahocanimal in morbis articula- ribus non vulgarem haberepnerogatiuam . Columella Muftelas auidas appellabat, forte quia in omne genus edulij libenter ferantur. Quapropter a Gra?cis Muftela non itnmeritd ^au(pdyog , ideft omnia vorans nuneupata cit i quamuis a venatione, &cfu murium A*'ao^Qro?pra?cipuevocitetur.Reperiturapnd Graecos hoc nomen adiediuum, £typ/o/7-o?,quod habete agrefte afpedu fignificare videturjhac de re placuit uiris dodfs hoc epitheton Muftelis aftignare. Tandem ha?c beftia pauida a Latmis dida eft, quia hominesrefonnidet,aliquanddintrorepens, quia angufta fublimium etiam parietum foramtna,venandi gratia,ingrediatur,& veIox,c]uoniammures quocunque alacriter cur nentes fua vciocitate afiequatur. DENOMINATA. & C Vm multa fTnt,qtra? a nomine timi Grreco , tiisn Latino Muftela? dcnomi- nationem fortianrur,ab animalibus pnmiim inchoantes dicimus, quod apud HcTychium catulus felis exponitur , & Plinius, vt an- nofauimus in capite dc Leone,catulos Leenf MufteIinosappedauit,quo niam carnes informes Muftelarum magnitudine in lucern prodeant. Apud Ariftotekm yahiodSnt genus Muftelinum legitur, & yahio<; Muftelus pifcis pro- pter longitudincm corporis a Muftela quadrupede denominationem hanc fibicompa- rauit. Tahtdrne quoque aliquando pro ftellione,aliquandopro felc a Scriptoribus v- furpatur. Mygalequafi mus muftelinus vocatur, eftautem musaraneus, no vt Amyn tas apud ScholiaftemNicandrifcribitqudd favoydhn-, feu /xoyah» iz yaXvc, yr htou ^ideft non quia ex mure,& Muftela oriatur , boe enim riiu dignum exiftimamus; cu Muftela omnimurium generi max‘me infidietur •, fed potius dicendumcft murem ara- p neum idedmygalem nuncupatum,quoniam figuram a mure,& coloretn a Muftela fibi U comparauerir. Talpam quoqueanimal muftelinum vocitauit Hefychius, quiaroftro inftar Muftela predira fit. Mures infuperin C yrenaica regi'one,(tefte Ariftotelc, in Mirabilibusirietum Muftela’ habentes vagantur, qui iure oprimo muftelini dicipoft fent. His addit Alb e rtu s rr urem in Auftria Zifelum did um a?quantem magnitudinem Muftela verfari. Štab animalibus ad plantas tranfitum faciamus,inucniemusin anti- quis Diofcoridis npmenclaturis dtias plantas, nimirum afplcnium , & verbenacam fub nomine fanguinis Muftela, & pulegium Tub nemine galeopfis circumferri. Alioquin galecpiis herba eft foliaprocucens vrtica fimilima , ideoquc inter vrti- casinertesrecenfetur. Venimquamob caufam nomen ab hoc animal inuenerit, non fatis mamfeftum eft. Aliqui JBatanici afterunt quod Muftela in profligando fuo peculianmorb.0 ipfavtuntur,vtcanes cynopfide. Alij opinantur galcopfim didam, quo- \ De Quadmp.Oigir. Viuip.Lib.il. 317 cjuoniam fo;ia manibus trita yxAe»( /SdoAov ideft flatu-m ventris Muftefvel felis fuo odorereferantiidcirconaniniuriaabaliquibus h oec plan ta yctM6/8SoAov nominatur. Amplius pr?ter animalia,& plantas,multa acolore Muftel? denominata effe vidontur. Lcgimus enim apud Apuleium Muftelatos peplos nempe pretiofas veftes a fimilitudi- ne colo ris muftcfini ita nuracupatas,quas Celius Rhodigimis vela ex ferico confečta fub.iuida maculis, Icnticularum inftar,confperfa interpretabatur . V erum huiuTmodi color ex Terentifaifertis magis manifeftabitur, qui Eunuchum quemdam eoloremu- ftelino prarditum nominauit,quem Menander apud D o nat um in Eunacho T erentij yi- Color Mu- fovrct ytiMto-rtiv vocaučrat aIcntiginofo ftelhonis colore .Nonnirlli Grammatici (tefte fielinus* Turnebo ) taxant Teren tium , quod Muftela aftellione pl urim um difcrepetjfeddebe bant animaduertere yaAicormv non modo ftcliionem, vcrum quoque Muftelam fignifi- care . Legitur enim apud Hefychium (mv ^ep Gctiov ; quare illud animal Ientiginofi,& fedi coloris proculdubio Muftela? etiam nomi- ne indigitatur. Extat quaedam comgdiaapud Plautum Muftelaria infcripta, vt non- nulli volunt,quoniammea quidamnomineTranioiutroducatur 5 qui domum quamdam MuCtelaria ob debaeckantes nočlu ineaMuftclas inhabitabilem fuifte commentus fit. Sed do- P [ ama cur F ob Gale a cur ita dieta* H _ x tuvtuuvu V čliftimus lo.Baptifta Pius in commenrarijs ad Plautum non Muftelas,ledm6ftraque- ^icinfcnpu dam tali domui infefta fuifte perhibet,ideoquecom?diam hanc Monftrelariam, & ad euitandamcacophoniam,MufteIariaminfcrjptamfuiifeopiuatur. Rečtiusqu«damfa¬ bula Gardni poeta; infcripta, Myes,MufteIariapoftetnuncupari,cum in ea Muftela no čturnos mures ftrangulans introducatur. Prceterea quaedaminftrumenta a gale, ideft a Muftela denominantur, vt galeacapitis munimentum ex varijs animalium pellibus olim confečtum,idcirco apud poetas gale« interdum dičt« fuerunt itvvicu, quiaex pel¬ libus canU(m,At/*žai, quia ex corio lyncum,& tandem yct\£au , quia cx termine Muftela- rum parari folerent. Quamuis vt plurimum ex Muftelina pelle concinarentur, quem- admodum Lypfius in tračtatu de militia Romana atreftatuseft. Nequehoc aflertum ab Homeri do čiri na multumrecedit; proptereaquod ipfe ab ill a Muftela; fpecie, qua fc Tf , vocant, galeam quandoque Ut/Mhv cognominauit. Amplius yx\ia a vulgaribus Lexicographis decipula exponitur, quamquam in hoc &nfuyaAeayp«dici debeat. V erum aduertendum efthocnomen vnicam nonforttrifigniricationem, quandoquide Suidas,& Varinus %cttect'ypuv ctpyxvovTt/uci>p>fruov , nempe inftrumentum ad fontes pl e— čtendos interpretantur. Immo Varinus hoc vocabulo locum in quo Pere indudeban« (galeaera tur,mtellexit,& PoIlux galeagram inter vaforum ge-nera collocauit. Liuius. alieubi ge- ■ j nus quoddam turris galeagram nominauitj hinc Dion hiftoricus tradidit a Caligula plu ^ res in galeagram conie . Sperabat enim iite mifer G nato dum a Muftela murcm pro prandio captum vidiifet, quod huius augurij beneficio ad c?nam apud Epicmomumiuucnem' fecile ingrelfurus eflct. Verum cum Epignomus nihil prceter vcrba darcr & in diem procraftinaret j pa¬ ra/l tus haec verba protuht. Certum e si b Naštel? conske slu, uihilmfi male prafagiendum efsesuta nullam be silam hac incertiorem noui , cum tpfa epttetidie decies n, tatt locum. Hoc aftertum a ratione alienum efle non putat Aelianus,dum refert muftcJas,& mures rui- namalicuius domus prarfagire,nam paulo antequam domus corruat.alio migrat. Item ^ ex Aeliano Muftela?,& mures ftridentes vehementem tempeftatem pranunciant.Vn¬ de poftea Cardanus,infuo ridiculo deinfomnijs tračtatu.protulit a Muftela perquie- tem vifa non nifimalumpra?fagiri,nimirum fures domefticos, &proditores, qui tarnen vita? non fintinfidiaturi . TradiditquidemHeracIides(referente'Gefnero) Polcmar chum quemdam perairum,qui claflem Corinthiorum euaferat, nočhidormiintemMu- ftelarum morhbus infeftari,& tandem ob dcfperationem fihi ipfi mamim intuliife.Oua- reexmuftelis Temper malum augurium dimanauit,pra?tcr illud ,quod Bonfimus inTua hifloriaLadislao fratri Ducis Geyfa? accidiiTe nafrat. Natncum Vngarorum Regis SaIomonis,& Geyfa? Ducis copix propeTyIuam Vaciamcongrdfurg conftitilfent; La- dislaus Ducis Geyf* frater cum equum apprehenfalanceaeonfcendifset, & vertifset in gyrum,veprem forteinter flečlendum iiaita tetigit,cui cum Muftela candida infedif- fet,veluti imminentis vičTori^ nuncia per haftamin Ducis gremium delapTa eft. H in c rj LadisJausjfurnptof^lici auTpicio,animos mihtum confirinans certam vičioriam polli- citus eft, A P O L O G I. Hrygi«s fabuIator,vtoftenderet quandoquemutandmn efcepropofttu , & ad nouumconftlium Tugiendum,vtimminentia pericula euit:m‘ irur ? fin- xit vefpertilionem coram Mufte]a ; interdiim auem,& interdummuremfe manifeftantem; Ted quomam hic apolocus ad luftoriam veipertilionis at- . _tinerevidetur-ideo,hocpr£ttermifso,illumrecitabrmus, inquo Ačfopus fabulatus eft Muftdamin officinam Ferrariaminrrantem,lunam ibi collocatam adeo circumlam bifsc,\ tfanguismultusefftucret 3 quoconipcdto, Muftcia opus profequeba- \ mr t De Quadrup.Digit.Viuip.Lib.ir. ^ tur rata ex ferro aliquid abftulifse,donec totam linguam abfumpferit. Per hanc fabu¬ lam denotatefisenonnullos horriines 3 qui in contentiombus,& rixiš aliquaado femctip fos oftendunt. Infiiper,eodem aučtore, qucedam Muftela fenečtute confeda cum, vt folebatin prima cetate 3 ihures venari 3 & aftequi non pdfietjinfarina? arca feabfcode- re deliberauir,a 4 quam mures fin guli per angtifia fiffuram s pabuU gratia,ingredieban- tunfic enim 3 vt ex fcntentia fucce;fit 3 mures abfque vilo iabore aflegui opinabatur. Docet Apologus uigemoopus efte 3 vbi vires corporea?, deficiunt. Denique contigit quondam, vt Muftcla 3 quce mur.es cuiufdam domus abfumpfcrat y ab Hero domus dcci- pula detineretur;hae.c 5 quia totam habitationem a muribusliberauerat, in tanti laboris pr^mium,& ipfa libertatem ex animo rogabar . Cui Herus refpondit gratiarum adio- nem menti,& noqoperi reddendam efte;quafi veilet inferre opus iuxtavoluntate oper rantis ponderandum . Vnde 3 Iicet aliquis alterumprseter coniilium offiajs cumulaue* rit,inde tamen nullum meritum confequcturj cum etiam hoftss interdum prarter opi- nionemhoftem beneficijs profequatur; pariratione Muftela murcs 5 quibus vefcebatur, enecansjprarter propofttum illi domui profuit. Id totum explicatur his verfibus. P Pr <;da vir i , prg-dof m ur um M uštela v en at ur^ Naveniam , debi's par c er e , parce mihi . £l»od c aret bo'sle domus^ (juocl abešt d far de fatetur^ , EJfe meum prQ, me te rogat , er go faue. Seruitio me redde tUo, mihi rfdde taboriš Pramia 3 pr o dano ft meavita mihi . . ?-V . . . , : lile refert operumdebetur gratta menti., Non operiš gratmnmens bona reddit o ost s. Nemo licet profit 3 nif v uit pr odeJfe mere tur; Namprodejfepoteši hostis 3 obeffeputans. Cum mihi pr ode Jf e s 3 mihi non prode(fcvolebas, Hostibus ipfa m c is, & me m hostij or as. Jdon mihi monstra necans'-, fed er as tu prouida foli; Sic panem pot er as r oder e fda meum . Vane meo pinguis 3 mihi da pinguedinu njfum 3 q iDamnts penso nečem.., digna perire pen . Nildecorat faclum 3 nif facti folavoluntas 3 Non operiš f rudi um,fed noto mentis opus. HI E ROG L YPHICA. Egyptij 3 ex Pierio Valeriano, Muftelam ad denotandum Harufplcince fymbolum effigiabant, non folumquiahuicanimali aliquid vaticinij inefte opinarentur ; fed etiam quia in ftmulaero Thraftbuli Muftela in- fculptaeifet, vtmeminit Paufaniasmapr^ter diffedu canepbi Muftela quoque dextru huius fimulaeri humerum obrepebat, & ha?c omnia, & H fingula diuinationis hieroglyphica efte ferebantur . Infuper per iconem Muftela: ,ini fortunium intelligebant 3 quoniamhoc animal infauftum efte perhibeatur ijs, 3 quorum domos inhabitat; fiquidem domefticis animalibus 3 prefertim vero aftibus 3 tain altilibus, quam nidum Tub tečto ftruentibus inftdiatur , Deinde Orus Apollo audor eft per pi-. duram huius animalis pofte viragines 3 nimirum mulieres negocia virilia exercentes „ itnmb 3 & tribades defignari;proptereaqudd Muftela genitaliolfeo preditafir. Tadcm Cglius Caleagninus in libro de rebus Aegyptiacis tradidit, Muftela: figura natalesfer monis fignificari; cum hoc animal per aures concipere 3 &per os parere dicatur;quem- admodum 3 &:fcf‘T :l(:> > quiper auditum concipitur } deindeperos 3 &liugiiatn jn luccu eiFunditur. E M- lib. 13. t Itnbl. 126. Imbl, 18 . Bmbl.Z o. tmhl. Si, Muf'tel? ca did? Emile mAfd* 320 . .. Vlvfsis Aldrouandi EMRLEMATA, & SYMBOLA. f ' fi . f * - • . . . . ' t . . .. . . , . , ■ " V., >3 •; j e tnrui.; • • .. ■ :r .• . jVm Muftelam alicui occurrentem ominofam fuiffe putauerit Antiquftas, & nune etiam apud quafdam nariones infelix habearur omen, fi in appa- ratuvenationis Muftela nominetur;pr;rterquamquod eius ieon inforru- nium defignat,vtmamfeftatumfuit in hieroe!yphicis, hinc Andreas Al- ciatus defumpto argumentofigurauit Muftelam homini ad nep-ocia pro- ftcifcentioccurrentemcum hoetitulo. BONIS AVSPICIIS INCIPIENDVM. Nam Prifci fauftis negocij fufcipiendiprincipijs tantam vim ineffe ftatuerunt, vt vi?f, iuxta eorum mentcm,bcnecadere pofFent,qua? infelix initium fertiebantin’. Subfcri- bitigitur tetraftichon huius teneris, Aufftcijs res capta m ali s , h ene ceder e nefeit y Felici ./ua funt amine faeta iuuaut. £uidquidagis , Muftela tihi si occarrat , omittc, Sign a maU bec f or tis beftiaparua gerit. Hadrianus Iunius infuo libro emblomatum aliam Muftela? proptietat«m contemplas delineauithocanimalorcenitens ,deindc hanc figuram huiufmodi titulo coronauit. AVDITO MVLTA, LOQVlTOR PAVCA. Nam fabulam de parru Muftela? ca- teniis debemus admittere,quatcnus ad moralemdobrinam fpečtare videtur. Hme homine; prudentiam profitentes funt percepturi multa in colloquijs audienda , pauca verd,&opportuneefte proferenda. Inhuius gratiam Auftor fubfcnpfit hcec cannina. Jure concipit, p ar it Muftela f$tum poftea in lucern or e Jure dieta concipe Miti, at recotia parcius prome orel Camerarius meditans Muftelam ruta aduerfusTerpen tes fe munientem,pinxithoc ani- jnal in confpečtuferpentis decerpens rutam cum hac inferiptione. V T CA V IIVS PVGNET- Deinde fubfcripfit tale diftichon. cbfirmet fvrtis pr ude nit a peči us in hoftem 3 Muftela veluti ruta dat antidotitJi. , Hoc fymbo!u Iouiusaftignauit Polemarcho Sfoftia; Pallauicino cotra Turcas fub Im peratore Ferdinadomilitatginnucns prudentricu fortitudine effecopulanda.Infuper cu Camillus de Camillis, & lo.Bapt.Pittonus in fuis feriptis Italicis,de Imprefis vulgo dičris,referat re aliquado ita fe fehaberc, v? Muftela fponte in os bufonis ingrediatur; cu rame hoc apudveteres reru naturaliu inueftigatores nulhbirepei iatur annotatum. Hinc Camerarius in gratia doririnte rnoralis effigiauit Muftela. in os bufonis ingredien te cu hoetitulo,CALLlDlOR ERR AT.Hocauremfymbolumapprime quadrat in il lo,s,qui in multis ncgocijs caute,& pmdenter fe gcrunt,interdum vero per cateum im^ petum,vel ob voluptates,& amoris illecebras a v.rtutis tramito abducuntur . Quocir- ca Aučtor fubfcripfit hoc diftichon. cptera ep J vincis, tihi c ur domin at a voluptas Te haud improuifum merft in euitium} » Hune autem affečtum admodum impetuofum Senecapoeta elegater deferip/it in Me- deahis verfibus faphicis. j: Cfcus eft ignis ftimulatus ir a, M ec regi e ur at , patiturcjuefr?nos , Haud tim.ee mor tem , cupit ire in ipfos ObiurUi enfes. Pr^tered Muftela etiam candida multis emblcmatibus occafionem pr*bu't; nam Cla- merarius pidura Muftelam albam immundaluti illuuie circudatam reprefentauit cum hac inferiptione. MORI MALO QyAM F/EDARI. Argumento defumpto amiq ra proprietate huius anima!is,quod farne,&fiti prius periret, & a venatoribus fe capi permitteret,quamfuam pellemcandidani aliqua impuritate inquinare,diftichQ autem fubfcriptum abau&ore fic fe habet. On. ni¬ ti D 32f Dc Quadrup.Digit.Viuip.Lib.II. Omnibus antiftat reci’ men s confcia rebus , Hoc bene emi r uita y tu,quoquc črede , dec us. Hoc/ymbolum,tefte Iouio,vfurpatuir* fuit a Ferdinando filio Alphonfi Regis primi Ard'gonise,&NeapoIis proptcr Marinum de Marliano Ducem Sueff*, ilhquidemini- micum/ed fanguinis cognatione coniun&um,quemnunquam fuadetibus omnibus ami quatenus fcl,&caro Mu- 3 ltele 3 ti Viyfsis Aldrouandi Hcla? eontraafpidem valet,&omne veneni genus cxpugnat. Ouoeirca fcl ctiam ,& A caro Chrifti,nimirum iuftitia,& miftricordia,feu rigor,& dulcedo'funt medicina pcc- eantiunftdum Chriftus alios corre depinxitiu- uenem nudum vefata facie cumfimulacro Muftela,gua? in os bufonis intrare conatur. Effigiauit iuuenem velata facie,cum inftmčlus naturalis nonimmutctur,& ab ocenita, quafi a velata caufa dimanet,-addidit fimulaerum Muftela: ,cumha?c naturalirfjuadani proprietate ad bufonem, ta n g uam ferrumad magnetem,trahi perhibeatur . Idem Au- ^ čtor, De Quadrup,Digit.Viuip.Lib.II. 3 23 <5tor,in dclineanda tutela contra omne inimicorum gen.US. , finxit mulierem gemmato par. 1 . Ico., diademate coronatam cum fufpenfo ad collum coraiio,cui ctiam adiunxit fimulacrum MuftcI? ramumruta? ore geftantisjcummanifeftumfitinhachiftoriahocanimal aduer fus fcrpentes,& bufones ruta fe munire , D cm um ad malum oraen fignificandum ex- hibuiticonem fepis vefte xerampelini coloris induti,«um fimulacro Muftela?,. primqu,oniam virgd Muftcla? exic cata cx Hali,demorfis a ferpentibus exhibetur,&fecundimT alios tanquanvfingulare praefidium ftranguna? adhibetur. Tefticuli vcrd,-&.vrertis morelapidis a.mis %tuin in vtero cohibere dicuntur,n.c mulier abortiat. Sequiturfangms, cmtis vaitures plurf- miim commoditutis humano corporiatferunt, Lonicerus fanguinem Muftcla: cum fuc- co arnoe l 0 ira mixtuminmitigando podagr* dolore-cxtollic. Galemis , ad nieiitcm Arehioenis m.emiuithuius fanguims,quo paroridasillinit, vt citius., &faaiius dftfolui P°ftin? Sed piofcoridcs cinerem,& fanguinem huius bellua pro di.dipandis ftnums P r °ponit Hinc Plmius,& Marceli us,a d ftrumas pellendas, čarnem, & langnmem Mur L. la? cap. li.2.dc Mat-, med.c.z 4 . li.i.Annal , Teftes.&v- terus huius animalis ad qmd. hh.i.dc cTp K med. pr c Joe ... ca. 2. Ub.^. devs~ nen. lib. i i . de sim. me d. fac K '' ■7-ims JleU G er e br um M K sle la. fcb. 6. phyt,_ c^«4« 324 • VlyfsSs Aldrouandi s tftelce prasfcripfertmt. Demumftmum huius animalis fiie-Ile cxceptum, & cumfarina ^ lupinomm,veI fcnugrcci mixtum Matthiolus ad difcutiendas ftrumas magnifccir. A,tufte]itiumvcrd cxcrementum,quod fuauem mofchi fpjrat odorem, j n malignis afte- ingens , Pr o meritis l)ryadcs hunc tihi dant tumulum. ’Ad rem dodtiftftmis Ferrarius in tradafu de cultura floriim narrat,qubd,in extermrnan cap,$. dis ta ! pis,quidam manfuetas habebat Muftelas,quas in talparum latebras immittebat, vtincautos craftatores iugularet.Ad fine totius Muftel? etia cinis varieadhibetur,qui dam hunc cinerem edulijs ga!iinarum,&>coIumbarui<;i mifcentes , Muftelas a eolunba- i campis figlic DE MVSTELA SYLVESTRI. Cap. X VI. ^QVIV 0 CA 5 stnonima, H min Etymum Vftela fylueftris primafacie duas fortitur fignificationes,prirna eft vniuer falis,quando hoc nomine non folu beftiam ha c, de qtia in pne fenu capi- pite fitferrriOjfed etiam Marte, Putorium, & Zibellmum compledimur. Sccundaeft figmficatio particularis,quando per Muftela fyIueftrem,Fu- sssSi-jb s*« ronemtantumipodointelligimus.Furo igituigfeu Muftela fylueftris pro prie dičta iL tl eft,qu? a G ra: c is Idis,& a Latinis Viuerra nuneupatur » Nam fi petamus VtuCYrt h & Theodorum Gazam,ipfe ex Ariftotelepro Idide Viuerra vertit,Rhafis quoq; Idide Viuerram interprctatur.Vnde Gefnerus Furonem,& Viuerra ab Idide Grecoru mini me difcrcpare optimo iure cx ftimauit . Hanc Muftela: fpcciem Barbari Furonem, v el Furiun, alij Furunculum vel Furedum indigitarunt 3 . aut quia more Furis, pra>- E e dam 326 Vlyfsis Aldrouandi dam nodu furrlpiat, vel a furuo , nempe obfcuro colore, quia fubterraneos, & ^ obfcuros cuniculasingrediatur, & effodiat; quamobrem ab alijs etiam Furina fuit libide nat. nuncupata . Sed aduertcndum eftapud Ethnicos Furinam fuifle Deam, in cuius jDeor. honorem f'eria?(tefte Cicerone)Furinalia dicebantur. Adhanc Muftela? fpcciem vo- racem,& Furonem vocatam videtur allu/ifTe Scaliger in a?nigmatibus, quado fcripftt. Cap tac e s animofa capi ta ,, voratčp voraces N on tamen a gener e hoc difcrcpat illa nimis . Alterius generis v or at infidiofa v. '>ntem^ At furtum fibi qua lamina noči epi JSl on pot uit vici bas natura fagaciusvi. C um Tur um furax fur quop,fure cadit. G ra? cis per apha?refim jrdccognominaturjfortea^oVS/Vrep« nimirum abaue huins nominis,cuius colorem pilus huius Muftela? a?mulatur. Sed aduertendum eft,ne cum i dtino,ideft miluo nomen huius bellua? confundamus; nam Gra? cis miluus bcr/rup, atque etiambVd« nuncupatur. Dcniquehaecfpccies Muftela? ViuerraLatinis abefte- člu nominatur;quoniam vi verruncet,ideft animantes acuniculis expellat;ad quem v- B fum multis in Iocis Viuerra nutritur. Grapaldushancbeftiam pholitam vocitauitjGef- nerus autempholeutam legendum efle arbirratuncum apud Gra?cos c '35‘ N AT VRA.COIT VS, PARTVS. 2 I n T 2 . .. / Y 2 k 1 3 1 2 V M Vroncs,vt rerum naturalium fcrutatores retulerunt, facile cieurantur,& ® il domi k alantur, in eapks hgneis plurimum tcmporis dormiendo confu- munt, Dcinde adiramfipFouoccntiir,tuncexercmenta alui. admodum odorataegenmt. Pra?tereaquandof£mina? intemperata Jibidinc agi- .. rantur,nifi tune mati conam ifc e a n t u r ,in fl a tio n e cerrcpta? pereut, Cone autem more feJium m uiti affirmant* Infuper femiua: funt f^cundannam feptem,vel oc- to catulos vnica paritura edut; dum ramen fpatio quadraginta dierum vtero gekennf.. F?tus pok partum fpatio triginta dierum ccci furjt,& die quad/agdimo pod: acceptam. vifioncm ad venationem prohcifaintur, L O C V S, CI B V S. Gricola feriptis madauit hoc anirnalis genus inferiori-bus Cermanis igo o tumckc,quoniam rarikimead ilibs deferatur. Gcfnerus vero audtor eftItaliam,G.alliam. & Germaniam Fironc carerc,nifi a hunt! c bec Fe- ra delata fuerit., Straboinqu.it hanc Mukclam i-ukicam ab Africa cx- pertari. \ eriim in Anglia etiam verfiri muki perhibent; propterea Gefnerus admiratus ek, guomodo h a’c beliua in Anglia rcpcriatur,qtia fecundum Strabonem. Africanutriat .Quoad vičtum hoc Mukela> genus čarne cuni- culorum Lnaximopere dele&atur, Quamobremin AngIia,harumMukeIarumcopia re¬ dundance,decipulis cocrcentup&ma&antuigne deuorando cuniculos, eorum inopiam faciant. Infupcr,vt nonnulli volunt,pifccs etiam, &aues appetit; ideo Keufnerus eanebat* IH is aquas bab it itn s pifccs , veri a tur attesa^ Plus Puro , quim veneno , ladipvulnere.. Golumbis quoqtie ritu aliarum, Mukelarum infidias tendit; Vnde ne columbaiijs detri ^ mentum aflfrrat,caput lupi in eis fufpenditurdicčr pokea ( Matthiolo teke) potius fan- quine,quam carnibus gaudeat.. Demum curohtec bekia, fuxta nonnuliomm metem , mellis ftauidikima,aluearibtis maximumakert incommodbin . Idco hactatjonemo- tus Textor hanc Mukelam tnelem forre nuncupauiG *'»Ur ; VSVS IN V E N A TI O N E. Arolus Figulusfn Dialoge de MukeJ is reruJit Viuerras idoncas effead extrahendas de nidis parietum amculas, & prte čipke quando aues m lo¬ čiš inaccekis nidulantur.Tradidit etiam Gefnerus in Gallia Narbonen/i a nobilioribus Furones nutnri,vt dein.de illis in cuniculonun venatione, vtantur. Hanc venationem deferibens Petrus Crcfcentiefis protuIit,ve natoremincoercendiscuniculishocmodoincedere. Primum magno excitato krepitu pauidos cuniculos ad cryptas,pellindeinde circafbueai i!mokia,vno tantiim excepto, J[> reticula tcndjt.per q uod F uro ne m quem habet cicurem cuniculorum: inimieum immk- tmpritis tamen Furonis os vinculis claudit,ne cuniculos mordere, fed tantumpropeE lete po kit» lili igitur omnes a caucrnis expulfi retibus tandem inuoluuntur 4S> M M 1 » DE De Q^adrup, DigioViuipiLib.il. 3?p DE PVTORIO. Cap. XVII, SYM0N1MA, ET ETYMVM. P it m ff cgjSf’ Nter Muftelas fylueftres jfecundum foeum occupat ifla, quae ab odore Pa- m _* . _T t> ___ * J __ 1_ C. _ ^v(sR torium,veI Putorius nuncupatiir;quaniamab oreputidam hal itn m fem- P cr emittatj&quamu;s ornnia Muftclarum genera, quando irafcuntur (t-j -gj pc/fune olcatjtamen per A n to n omahli Putorij liomen huicconuenire vi detur,cum no n folum hac Muftela bile affličtata, fed etiam abfque vila iracundia occafipne,mirandumin modum puteat. Nonnulli hanc Muftelam Ičtimap- O j oy tetcr pellarun t,fed,aučlorc Gefnero,Ichthim fcribere v olucrunt; ouoniam Gtacis pi- f JMUS fcis exponitur;cum Putorius inter alias Muftela: fpecies cfu pifcium fummopere dele- ^ c [ £% čletur. Hinc poftea rnulti hoc nomen flchthim) corrumpentes,l|tim } & Utiftum Pu- torium cognominarunt. Italis ab odore fetida quem fpirat 3 PuzoIo dicitur,GaIlis Pu- tois, Sabaudis Poutter,DaImatis,& Bohcmis Thchorz,Polonis Vydra, Anglis Sirche,. Gennanis Sitfchpronunciatur. Opinamur hocanimal a Scahgero , in exercitationi~ bus aduersiis Cardanum,catumfftentem appeliatum fuifte, non folum quia hanc bcl- luam inter Caftorcs,& Lutras connumerauent,a!iafque animantes , qua pifcibus vi- aitant,fed etiam quia retulerir qudd hic catus fetens in Gallia Purois dicatur; quo4 de Putorio anobis paulo ante aftemim fuit. DIFFERENTI^, Defcriptio. G H Lbertus meminit cuiufdam Muftela’,quam Noerzam vocant, magnitudi- ne Martis . Hac pilos ad colorem Lutra accedentes gerit, fyluas habi- tat,& femper in remotioribus nemorum penetralibus reperitur, & quo- niam de fe putiduha odorem emittitjideo nonnulli hanc beftiam fpeciem Utiffi,nempe Putorij eife ftatuerunt. Si ad'defcriptionem nofmetcon- uertamusjobferuabimus in Putorio caudam muho breuiorem,quam in Marte, cleinde reliquo corpare Marti valdefimilem,paulo tamen maiorem . Circa collurn Putorius anguftior eft,fed circa imum ventrem latior confpicitur in cauda, & crunbus nigrior, & ad latera flauior . Tegitur hoc animal pelle ex d up lici pilorum ordine conftantejalij enim funt breuiores,alij vero longiores; breuiores flauitie,& longiores nigredine funt infigniti;quapropterpellis hac intuentibus gratum colorem communicare folet.Inter auftores rerum naturaliumin deferibendo hocanimali quadam agitaturcontrouerfia circa pedes. Scilicet vtrqm cruraftniftrilateris breuiorafint,vt a quibufdam de Taxo relatum fuit 5 quia partem affirmatiuam aliquiaučtcn?es tutati funt. Verum hoc a veri- tate valderecedere autopfta declarat; nam m officinis pellionum multa Putorij pel¬ ješ ftUOtidie oftendimtur 3 in quibus nuHapeduminaqualitas.obfeniatur. Putorij de - fc npj to. I ) ( Vlyfsis Aldrouandi PVTORIVS CVM RVTA, QVA OMNES MVSTELAE ADVERSVS ---—-— -Scrpcntcs lc uefendunt., tnt De Qaadrup-Digit.Viuip.Lib.il, '331 N ATVRA, CI 3VS, VS VS. 1 Vtonus, vt veritatem fateamur, naturam in largitione fiiorii odorum pa- rum liberalc expertus eft, cumfitidiffimu odorem Amper fpiret, vade poftea no me inuenit,vt paulb ante enucteauimus.Hinc German.i(Gel- ! n ero aučtore) Ruando f^diJfimam-Tetricem Ggnificare volut,eam tetro huius animantisodori comparare folent Reufnerus. igitur, in Paradifo poctico nat tirale s Putorij propnetate&perpendcns canebar hunc in modum, futet-> oletj 7 mate feriten s P utor iti s ira^ Gallmas rriorsu sirangulttt-, Otta rabit . Quocirca ex doktrina Reufnrri colligere polfumus Albertum affccutum fuifTc veri- tatem,. quando fcripftt Putorios^et Mar tar o s naurihuš, & gallinis infeftos eife,idco in- colunthorrea, ftabul&faltatp ccdificiadn quihus ga Hi ne ver fari folent In fyiuis etiam, F aučtore Agricola, lihentiftinie vagantutsvt auibus infidientur, aquibus quemadmo- dum,& a gallinis flatimcaput auferuntvne vllum clamorem edere poCmt, mdeq, fan- A!ltbHS gume & oua abforbent. Infuper more Lutrarum,quandc)cp in ripis ikram um cauatis ha tatur * bitant, vt pifcibus,.quos etiam appetunt,ioftdias tendamt. Sunt etiam qufa-ffirment ra- nas a Putonjs deuorari,neque hoc a veritate alienum .videtureum rufticus quidatn Gefnero narrauerit fe inueniife ranasin a)?boriš caufare, vbi Putorium occiderat. Pellis tantum huius animalis eft in vfu,fed pelliones Iaudant pelles animalis capti hye me,quta minus f?tent;uam Putorij verno tempere.capti grauiilimeolent. His peilibus igitur elaboratis pelliones vtuntm a d fulciendas veik\s'hyemalcs , & panter adiemi- manieas hyemales concinnadaspro vilibuspotiilimum hominibus, quoniamhuiufmo-' dipcllcs non funt magme teftimationis,ideoque vili vendunturpretio, D E M A R X E. G Cap. XVIII. SYMONIMA, ET ETYMVM. p! Riftoteles in hiftoria animalium ponderans naturam Caftoris, & Eutrce ||| meminit Satjrrij, propterea Niphus in commetarijs Satyriuminterpre Ijb.S.c.j. jjj tatur Marterum magnitudinc cati cum piliš a d colorcm fuluu.m tenden Ijj tibus,& vulgd dici Foinam alfeuerat. Sed hic animaduertendum eft H Foinam quidem Martem,fcd omnem Marte Foinam appellari non pof- fe quemadmodum in examinandis differentijs docebimus, .Hac bellua.igitur a ferocia vocatur Martes,quia Martia,& belličoft lit; cum Mars olim ab Ethn.icis. Dcus Belli re- putaretur, ideoq;BeIIus etiam ab a!iquibus fuit appellatus ;vndeha , cqiioque bellua ipfis Nationibus Bellota nominatur . Barbarirecentrores hoc animal Martam vocant; &licethocnomenpropriefitHifpanicum , tamen nonnullis Italis,Gallis,& Germanis Marta,Marturo, Martaro, & Martorello dicitiir,Bononi c nfi bus vero peiliombus Mar ^ ^ tire,Anglis Marder, Gali is Mardre, Polonis Kuna. Quapropter Cromer.us m hiftoria Piloni« inter pelles cultui aptas Mai dures,quasPolom vocant Kumis recenfcbant. At Erafmus Stella in hiftoria antiquitatum Boruflur ferihebat a Barbaris illius bcftiasde. Q alnHS genere MuftelarumvocariGainos,quas Germani Martes nominentQuare idem Au- Ul ^ sltt čtor in carmine elegiaco ad Federicum Princip etn ftc ceciniG ^ ^ /M pel le eft gratus.y veftire Gamaš Membra vifu , rigtdumpcflu , & inde gelu. Matthias a Michou in fua hiftoria refert Populos quofdam Sarmatia? Etiropc« ad pcl- lcndam aeris iniuriam pelles Zobcllorum,& fciftnorum confuere 5 propterea aliqu; per fcifmos Martes intdlcxeriuit;nec Ene ratione , quoniam Ioannes Bohemus fetrpuan. H renome 1 332 ' VIyfsis Aldrouandi rejiquit Incolas Hungaria? Scythic?,nil aliud prq tributo,, quam pelles fcifmorum. & ^ Zobeiioruro Duci Moftoui? pcn^ere, cijm Zibellinij & Martes pretiofis cxyuijs in- duantur. Dl FF E RENT J Va? Martis fpecies noftra aatate obferuantur iuxta cxuuias cjuas Pel- lioncs in fuis officinis vcnales habent.AItera pilo fuluo nigricante vefti- tur,exceptaguttuns parte,que aibicat,&hanc Faina noftri Pclliones vo. cantjnos Martem domeftica efle conftituimus; cft enim corporaturj fe- lis,fcdpauI6Iongior, cruribus, vnguliscp breuioribus .Hecper rura va- gatur, gallinas iugu!at,oua exhaurit, turres afcendit, columbas infeftat, & denicj; om¬ nes aues uexat. Aiterafpecies fyluas femperinco!it,eas rariftime deferit , proprieq; Martes appellatur,diftertautemapriore, quiainduiturpiloclariore,& tačlu molliore, guttur habec luteum 3 eiufqj fpoliuma magnatibus expetitur. Sune qui dic-ant (tefte Matthiolo in comm.ad Diofcoridem) hanepoftremam fpeciem in duas alias diftribuen E dam efTe,quarum vnain fyluis fageis,quernis,& iligneis verfatur, altera vero nemora Mdftu fbe- tantiimpicca,&abicgna incoIit,quae pulchrioripilo veftitur. Georgius erianv Agri- cies met c0 ^ a duas ^ art * s fpecies conftituebat,& quoniam interdum eas fub teči is, interdnm in jl nt ^ fpelceis verfantes obferuabatjidciFCo Martes teu 3 ?nc*I fffi*ulonjr.ij.r niinfenon : Trii:no-v : /I i:;,'‘luuncn inf L-o-eoJs; :ob<> ? , ' u-M'jAbrAqr.-} aren irrejii o v n A -•ob.--. . • r.^ 'n ..o . <;n$r;p ■n zud 2: O Ivi v ilJIT fen P5 .M f |Or> - 36 %*m ; n j 'I fn v-. i t~* itn - 1 !0 ; t o no.- niiiilov v- nororrc 2 n 4 d nns; .7 h ‘j o" o n:.ncM 2 olbq itn rnrjauup .iinbo'.- coboo\A ni iibcnoM * '.‘.'u nnrjfi :r,:rn/>7x) iin.ol m’mrirju O i >' ta siii -'s sol 1 nM mtpfl > &sb srentBiir- nmiinn:' V: ?vi' >-:non.2ii1 Vljfsis Aldrouandi >•1. 4. Syr. 334 Martibus Coli s quamo.brem Bargeus Fccanebat* dr captfls Vrfffiab fjdcrc Mart e s. K. i.eap.j. **«rtcs. pro - P^ie * Matthias etiam a Michou agens, de Sarmama Europea,in Ruflla copiofas pelles Marda- rum.,nempe Mar ti uro p/l e r e fer eba t.. At fi locus particularis, vtriuFq; fpeaei examine- tlir : Gefnerus tradit .Martis geiicra apud Hduettos,&in regionibus; alpinis. verfan; quamuis Mart.es domeftica vulgo Faiua dičta paffim in omnibus fere buropa regioni- busreperiatur,&;pr«.cipiiefubtpa.g ; iK)ru:rrra?diRcto.rum,&templonrfhteute Septentrioncmrefpicit,deindein abictibus'no au- temin fagis verFantur. Yrrde.quidaAr rufti c us jsetulit Gefnero, Fe in praalta abiete Martemcum quatuor catuli-scpn^prehendifTe. Galiia. Martibus. abietum caret; ex Po- loniaquidem deferuntur, fedcolorefufco diluro^uicojorin Martibus minus com- -r mendatuucum Martes habens colorem ex fufco,& puniceo mixtum praferatur .. De vičlu fc tribun t nonnuIii,vtRucIlkis,qu6d,Martes, prater cibumalijs Mufteiis conuc- mentcm,frutke$ odoratos edunt> ideoque excrementa odorifera reddunt.. Gefnerus hanc: opinionem cxplodir,cum Martesherbis,&.F'uticibus nunquamvefci.intellexerir. Itamc Al exa.nder Aphrodiiienfis.excrementa odbrala horutrt animantium cibo quali- l*t. i.probl., cunquc fieeiori,& fimplieioriattnbuebat. His addajnus optimam , & perf biam in his animantibus ciborumcodiionem,nam vbi tal e s. co.ctiones celebranturj ibi neceliand, grati,& iucundiodores producuntuu DENOMINATA. Ylnaticus herbam vale runam MartorelIamappeIlat,nec non catariam Fyl uedrem,quia feles ea maximopere deIečtentur,queinadmodum etia gau dentcarametho maiori,quodetiam Matthiolus catariam cognominauit. Nos alurion, grčečo vocabulo , a felibus denominare podumus, quiacer tum eft hanc herbam fejibus eflTb grata m jVeluti Marturellam, due vule- B Mortorella planta. : c ltb.%.cyneg. rianarn. Martibus ,cum forte hartim fpi ritus recreet,atquerefocilIet alia p!anta,qua Monachi in Mefuem fenugrecuinfylmftrc,al>j nefangalij taurinam vocat. Manardus a quibtifdam Italis Gyarcam nuneupari fcribJt,Brafauolus vero Giarcam; hac forte ea- dem:erit,quam Marcellus Empiricus cichdrbam nommat. Bane igitur plan tam pradi- dk nominibus infignitam rutam caprariatn Martanicamforfan a Martibus indi girari concludunt.. V S V S P E L L I S. X illa portione pellis candidi/Fma-^qua fub gutture Martis domeflic* reperitur, ex GeFneroin Germama,pileiadmodumralurares capiti con- cinnanturApud nos exportionibus albis huius pellis Faina.quam vo- earrt fimul confutis, noflri Pelliones veftes: hybernas fuffulciunt, & ex reliqua pelle chirbthecas villoFas componunt,quas fingulas fexdecim,& viginti libris moneta Bbnoilipiifis vendunt. At Femimanicamhyemalem ex pellibus pj Martium proprie dičfarum-.confutarn non minus , quam feptuagintis libris venundant, quoniam ha pelles. non ni/i pretiofis vtftibus airuuntur;idcirco Reufnerus in ParadiFo Foetico cecimt.. M reltibus inctucit pretrojispallia Martes. Hac etiam ratione dučlus Maitiabs non immerito fcripfir. Venator cap ta Marte fuperbus adesl. Non efl igitiiradmirationeafignumjfi pelles Martismagni pretij eife perhibeantur, & veftimenta exorntmdb,iHa,pretioia Cjf5ciant,nam Bargeus huc reFpiciens dicebau Non dcerant molli , cjtttt membra rigentia lana Contegerent denfaprctiofo vdlere M arjet - De Quadrup. Digit.Viuip.Lib.il. 335 E Andreas Teuethus in hiftoria America? tradit,quddmulieres de Canada quatuor,aut lib. 2. quinque pelles Martis confuun-tjin qui'bus pofteapropfios infantcsinuoluunt, &ha?c de vfubuius peliis dieta fufficiant. DE MVSTELA ZIBELLINA didta. Cap. XIX. SYNONlMA, ET ETYMVM. Riftoteles in hiftoria aniinalium verba faciens de Caftore, Lutra, & alijs aniimntibus amphibijs meminit Satherij; Niphus autemin commenta- UbS.cap.'). rijs iuxta nonnullorum fententiamper Satherium Cebalura animal hir- futum,& pellcvalde pretiofaindutumexpofuit. Hinc conijcere poflu- mus 3 &rationenominis,&ratione pellis de Muftela Zibellina Jocutum fuifte,quam omnmm Muftelarum nobiliffimam c (Te praedieant. Poloni,quorum regio proxuna cit illis locis,vndehuiufmodi pelles pretiofa? ad varias regiones deferuntur; hoc animal So bel nominant. Idcircoalig Nationes hanc belluam ratione fimilitudinis Sobel ani- Muftelina?, Muftelam fobelam,v.eI zobelamiftdigitarunt. Ulyria? etia populiidem no- malqmd fit rnen cum Polonis ret in en t. At Cromero in hiftoria Batauice no n Muftelam fobelam, fed Scythicam vocitare placuit. Gallis,comipta voce,Martes Soublines dicitur, for- te propter ftirulitudinem,quamhabetcum Marre,necfine ratione,quoniam fuerut mul -r li ti,qui hanc beftiam Martem Scjtfiicamnominarunt. Alciatus in emblematibus hoc animalMurem Sarmaticum,& alij Murem Scythicum cognominarunt, fed, noftro iu- dicio,perperam; nam,cum hoc animal Muftela- potiusi,quam Muris figuram,& corpora- turam atimiletur,Muftelam,v el I&idem Scythica, aut Sarmaticaappellare debuifsent. DESCRIPTIO, ET NATVRA. Eorgius AgricolahancMuftelam pauld miiforemMarte conftituebat, & totam obfcurocolore fuluam,pra?ter guttur, prtfdicabat,cui coloremci- nereum attribuebat. Alij 'colorem huius Muftela? fubflauum , & cofium cinereumefte ftatuunt. Matthiolus in Commentarijs ad Diofcoridera minnne recedens a dodtrina Agricola?,& a germana veritate formam, & corporaturam huius pretiofa? Muftela cum Marte eamdemfere,fed pauld minore efte promulgauit; cum Zibellinus in comparatione ad Martem crurabrcuiora habeat. Hoc animal natura fua agile,& femper inquietum efbideb Phyfiolo gi no n diftimilem mobi litatem tegmini detra&o inhcerere autumant;proptereaquddobferuamt pelles Zibel linas inimo capfa? repofitas alijs veftibus,& pannis onuftas poft tridumn plus minus Pe ‘ ^ ls Zthe ’ in fummum afcendifte .Amplius aliam proprietatem in piliš huius Muftela? inuenerunt; ' ,lnA mirA nam fi manibustradentur,autfricentur femper a?quales remanent,quodin aeteris Mu t ro f ueta ^ • H ftelis non contingit,fiquidem illarum pilicontre&ati femper feerigunt. LOCVS, VI C TV S. Laus Magnus in hiftoria Septentrionaliu literismandauit,qiiod Zobelli, ^ ig.c.iS'. . & Matduri,ideft Martes in frigidilfimis nemoribus vitam degut,fed Zo belli potiftimiim in extremis Mofcouitarumfyluis verfantur ,propterea per immcnfumterr?,& mar is fpatium ad alienigenas horum animantium pelles importantur-. Veriim non foltfin Mofchouia,fedetiam in Lithua- ihajalba Ruftia,®ionibus mariCronio finitimis ha?c animalia vagantur;Quamobre lo. Bohemus in hiftoria de moribus gentiumrecefens Lithuanorum dmitias, pelles Zi» 7. beilinas. loC .Ctt. liki. ca .j 6 liki. Tretlum pel Us Zibelli *■ n$. bellinas nominauit,& paulo inTerius agenš de Htmgarfa Scyth:ca meminit pellium A > ZibeIJinarLim,quibuspradidiaregiones redundant. Venduntur enim huiuTmodipel- les caro pretio,etiam in locis, in quibus capiuntur; hinc iit vt venatores ditiffimi eua- dant. InTupcr in Lanceruca S can dinama fyiua Mu dela: etiam huius generis compre- henduntur,fed praftantiores funtZibeliinipgRes-^uas Tartani, & Lapones mittunt. Hacdere Cardanus in libro de rerum varie-tate commemorat kos Lapones populos fub esrremo Septentrionc habitantes,qui pelles Zibeilinas elegantiores a d varias re~ giones tranTmittunt. Deriiq, vt legitur in hiftoriadeTcriptionis Guinece, prouincia Gongi ZibeUinorum copia Teater. A ciboharum animantium citd Te expedit Oiaus Ma gnus, dum inquit, Zibellas in aliquo Taltu opaco Temper iatitare , &pro vidiu auicu- lis infidiari. — v - * - . DENOMINATA. Vnt qui opinantur ZibeUinorum fcdtam ab animali ZibeJJino denominata g fuifte,Forte quia huius Te&aaudtorem pellibus huius animaiis indutum incedere crederent. Veriim hanc fečtam abhocanimante origine m no traxilTe colligere poftumus exhiftoria chronica, quam Step^uinus Gua- cius Italico fermone c o n Feri p T t; v b i tr a d i t, R u ggeri ti m olim 'Sicilije Re~ gem cunrdubitaretne Conradus tertius Imperator in Itaka veiliens eum Regnopri- uaret (Imperatoreš enim Regum Sicilije Temper inimici eiTcTerebantur) legatos fuos in Germaiiiam mift'fte,vt Guelphum Bauaria Ducem aduerTus Imperatorem de bello folicitarent,quod ftatim atqueparatum eife inteHexir,magnam militum copiam,cu no¬ mine fuo,tiirn,vt res honeftior videretur,etiam nomine Pontificis,cuius fetributarium efte profitebaturRn Tubiidium Duci Guelpho mifft,cum quo dimicauit Henricus Impo ratorisfilius 5 qui quoniam inloco Zibellino didto, natuselTet Zibellini etiam nomine gaudebat.Vndeilmperatoris exercitus in quocunq; .certamine alta voce clamabat Zi bellinum viuere,& viciflim nulites Guelphi Ducisviuere GucJphumihinc pradidta fe- <5ta non autem a Zibellino animali ortum duxerunt. V S V S P E L L I S. c j.Paulus Venetus fermonem habens de veftimentis Tartarorum feribe- batipTos Zibellinis vti,& alibi retuh't,qu6d magnihca tentoria in amplai pianine venationis cauTa , promagno Can Tartarorum conftrudta, in- tus pellibus Zibellinis exornantur. Legimus etiam in hiftoria Sarma- - — tia Afianje j Iurhos populos Scythije Duci Mofcouia? efte Tubditosil- lique~pro tributo pelles Zibeilinas pcndere.Alexandcr Guagninus de Vfu pellium hu¬ ius pretioTe Muftela Tcribit,quod in Obdoria regione ad oftia Oobbr fluirunis quod- dam antiquiftimum Idolum in lapide celatum confpicitur,quod Mofcouitis Zolota Ba¬ ba, ideftaurea anus nuneupatuneft enim ftatuamulieris vetula? cum duobus pueris,quo rum alterum gremio Touet,alterum vero quem illius nepotem Fuifte perhibent,penes Te ftantem habet. Ibi hoc Idolumcul tu latrije venerantur , illi q; pretioTas pelles ZibcI- linas offerunt. Noftra jetatc huiuTmodi pelles ad ornandas nobiliorumToeminarum ve- ftes potiftimum adhibenturjquandoquidem de hoc animali ReuTnerus in ParadiTo Poe D tico lic cecinit. Pomanas or k as fic benepelle n ur us. Pelles enim ZibeUinorum tanta Tunt aftimationis,atque preti;,vt 'Paulus Venetus duo millia coronatorum pro fadtatura vnius veftis non Tufficere pronunciauerit, &. Geor- gius Agricola audtor efhfe preTente quadraginta pelles huius Muftelje milLc coronatis? aureis venditas Tu iTe. Nos hic Bonoma in officinapellionis femimanicam hvemalem ex Zibellinis concinnatam quadringcntis Iibris moneta Bononienhs emptamTuifte: co fpeximus;quoniam huiuTmodi pelles pluris Tunt,quam panrii, quibus aurtimintertexi- tur. Ca,tcrum 3 antequam finem huic tračtatui imponamus,duo circa h.as pelles,digna eiTe De Quadrup.Digit.Viuip.Lib.II. 337 p cfle animaduerflone arbitremur. Primum eft conditio genuina? pellis zibellinagfecun- ^ dum eft modus prteferuandihas pelics pretiofas,ne a blattis vexentur;Qupad primum refert Sigifmundus in commentarijs de rebus Mofčouitis, quod perfc&a pellis Zibel- Iina debet gaudcre his corfditionibus 3 nimirum vt pili iint admoduro longi,deinde , vt corum color ad nigredinempotius,quam ad aliumcolorem vergatjnamha? conditio- nes animal congruo temporc captum fuifle arguunt. Qupad pellium conferuationem. tradit Olaus Magnus pelics zibellinas nullo modo Soli exponendas efTe, quoniam m a lib.i$.c.iy gis confumUntur,quamfiper fpatium vnius anni in vfu veftium adhiberentur. Dein- de,cum ob pilorum longitudinemfepiftimea tineis infeftentur,ad harUmprceferuatione duo efTe necefTaria opinatur. Primum vt pelles identidem moQeantur,& concutiantur, deinde non nifi in ramis abdnthij inuoluta? in capds,vcl armarijs condantur. F G DE MVSTELA AFRIČANA. Cap. XX. O&iflimus vir Carolus Clufius in Exoticorum hiftoria verba facit deani- 17, malculo,quod Mudelam AfricanamappelIat,eiufqueiconem m gratiam lcgentiumexhibct. Ed autem hoc animal (ipfo referente) maius glire. vel mure/ed in corporis forma Muftelam quodammodo reprgfentat. Cauda Iongis piliš praedita fciurum a?mulatur,illam enim attolit,fed mini mefupra caput,more fciuri,rerorquer. Quandoq,hoc animal comedcns clunibus in« flar fciuriinfidct, anterioribus pedibus cibum tcnens . In vtraque mandibula binis Iongioribus dentibus eft predirnim . Aures fereorbiculares babet.CoIor pilorum mix- tus eft ex fpadicco,fufco,&aIbo iingulis coloribus a capitcadcaudiifccundu corpoi-is longitudinem virgatim exeurrentibus. Summa varktas obfeiiiatur in cauda fimilibus coloribus radiatim diftinčta quandointerdum illam indar cauda: Pauonis explicat. Pedes in quinque digitos habet diuifos,quaternos antrorfiimfpečhntes, eorumq ; bi« nos medios longiores,quintum breuem calcari non diffimilem retrorfmn fpečtantem. Ha?c bedia omni cibo obiedo indiferiminatim vefeitur prafertim vero pane delcčta- tur,non eft admodiim ferox,&facilecicuratur,libereque abfquevincu!o vagans fpon tecaueam repetit. Cum autem verifimile fit ex ea parte Africa?, quam Oceanns aluir, hanc beftiam deferri; propterca claridimo Clufio ya A«V ht/Svznv-, nempe Mudelam IJ~ bycam due Africanam vocitare placuit. Cseteruni I-oaunes Hugo agens de animali- bus Indiae feriptu reliquit,ibi animalia viuerris fimilia reperiri,qua? cauda babent fciu ri,fuper arbores vagantur,piliš varijs exornanrur, &ad delicias cxpetuntur . Vn-iim modo huiufmodi animal poffit dici congencr Muftela? Afričana: Ckiflj perito Leftori iudicandum relinquimus. • ■ a n uinm*'7 ■-..‘.o .. • : : m' DE GENETT A. Cap. XXI. SYNONIMA,ET ETYMVM. ‘ m P°.f hlft( ? ri5 Muftela rum, Genetta? natura feriptis mamJare Iibuif us J* c l u id6 condarct hoc animal aliquaex parte Mudelfs adi m .n um c ne, non autem inter Muftela?Tpeeies rccenfcndum,quemad- mo um ai anus in libro de rerum varierate memoria? prodidit. Om r,.„„ ecau a ca iget ipfurnacerrimoreprebenfionisfermone profequitur • x '' rc ' 2 l0 ’ cum Genctta m compai a no n c ad Muftelas.nihil pra?ter auriculas illis comune habeat' Na in corpuraturamagna Lutra n?quare folet, qua magnitudine Muftela? nullo modo ^ j ndeguutur.Cf teru pio Ccirdano dicedu eft,quod forte rarione pellis, hoc animal inter dc fcnUo* FF Mu de- c ^ n J 10 ' » 3 3 8 Vljfsis Aidrouandi Muftelas recefuit;na pellis huius animaiis 3eque,ac pellis alicuius Muftela? fylueftr/s cft A cltimationisjmagnte cu exhis omnibus prebode ved;e,s fulciatur.Quibufda nome huius bellua? Ginetha,alijsGenetta,aut Ginetra fcribituricii Ginochaapud Albertu perpera pro Genethakgatur.Modb vndea?tymologiahuiusnominisdeducedafit,tedeČedne ro,nihil certi habcmuspiiii v.cljmus aficrere locum natalem huic animanti nome dedif- fe . Defertur epim cx Hifpania,vndc etiamequiin curfu velociffimt ianctti, vel Ginct ti puncupati habentur,de quibus in cqui hiftoria ačtum fuit. Quaproptcr & krc beftia a quodamforte Hifpanice locofirnctto^didio ad nos conuehipoteifcum hoc animal Hi- fpanicu dre omnibus lit in aperto. Ideo Pcllioncs ob fimilitucii ncm,quam cum Catq habct,paffim Catum Kifpania? vocitant. Hincetiam Germani (referente Gefnero ) , , vocabulo ex,Genetta,& Cato compofitohanc belluam Ein Gemthcat -e, nempe Gene- 1 ' C '7 6 * thocatum voeant. Alij hoc animal felem Conftantinopolitanam nominare maluerunt, nixi Obferuationibus E el lo ni j,qui fe Conftantinopoli verfantcm huiufmodi anima- lium genus,per a’des,morefclium,vagans confpexiife tradidit .Tandem funt,qui hanc B beftiam Pa n t h c ram mi nor em>a pu d Oppi an um, elfe arbitranturjnon folum quiain ma- gnitudine,& ingenio Panthera?,refpondcar,fed ctiam quia tam Paiitherat,quam Genet tat pcllis odora elfe perhibeatur. D E S C R 1 P T 1 O, & Diflferentia. Inccntiits in Speculo naturaliretulit Gcnetta elfe belluam paulb maiore vulpecula, fed rečtius,admcntcm Alberti, legeredebcmus vulpecula paulo minorem,cui colorintercroceum, & nigrum cum maculis nigris ordine quodamdilpofitisineft,iIlique manfuetudinem , nifi beftia fuerit Iaceffita,attribuit.. Pellis igitur huius animaiis, quam quibufcunqueli, q cetinoffidnispellioniimobferiure,ex Gefnero,a capite ad extremam caudamplcrumque longa eft dodrantes quatuor cu palmo,cauda feorfum fumpta duos dodrantesireliquo enim corpori eft ferccequalis . Latitudo pellis fecundum medi um cxtenfse dodrantem a?quat. Ventermedius,& collum fupinuined quafi cinerei -colo- ris. Caudam circuli nigriočlo aliquando etiam plures , & totidem albicanrcs al- ternatim difpofiti exornant. Corpus totum maculis nigris eleganter didingui- rur,namrcliquum fufcumvelcanum fufcopcrmixtum cft. Demurn tota pellis molit,& denfopilo lanuginofanoningratumodoremfpirat „ Prte terca Gefnerus in Appcn- dice quadrupedum viuiparorum duas huius animaiis fpecies aflignare videtur.dum con fe rt pcllem Ginctta: a Bellonio exhibitte cum illa,quam apud pelliones ipfe contempla tus eftj in hac enim maculas diuerfas,&oblongiores obferuauit. Veruntamen deri po- teft,vt aliquando in vna pelle macula? oblongiores,in alia verorotundiores producan tur,cum tarnen pelles ad animantia eiufdem generis attineant: nifi per pellem haben ^ tem maculas oblongas,pellem Cati fyluedris Ginetra: valde dmilis intelligere volne rkdeguofuolocoverba fienr. lih. 19 .c >5$* De Quadmp.Digic.Viuip.Lib.II, 339 GINE TT a BELL ON II, F E LIS SPECIE S Conftantinopolitana quibulciam. ■j Ff s LOCVS Zaeu s potrti udariš* tam. I«. flo*- r id*. Amer* tih *1 J. 20 * Exerc.z 1 1 . lih.^.nadig. cap. 2.. Op timu Zi- hethum. vhi* < 340 Vljfsis Aldrouandi _ 'j i L O C V S, V S V S. Criptum reliquit Gefnerus 5 quddpelles Ginett? Lugduno in Germa- niamafFeruntur.Noitn pelliones illas ex Hifpania taquam a Ioco natali horumanimaliumdeferri aiferunt. Horum opinioni firnet Cardanus.du Ginetras. Hifpania? proprias animantes efte teftificatur. Silocum par- tieularem,quQ prcecipue ga.udet,confideremus, fciendum eft hocanimaf circa loca aquofa verfari, vt inde vitium qu?rat > vt Vincentius in Spccuionaturali promulgauit. Poftremo animaduertendum eft tegmen Ginctt? connumerandum efte inter pelles nobiliores, ex quibus pretiofaindumenta fulciimtur. Quapropter opti- made caufa Cardanus nob.iliftimaLyncum,Muftelarum,&Ginettarumtegmina ap- pellabat. Hodie noftri Pelliones. femimanicam hyemalemex pellibus Ginettie confu- tam. vigintiquinque &. etiam, trigmtalibris moneta, Bononienfis. iuxta pellium bonita tem. venundant. DE ANIMALI ZIBETHI. Cap. XXII. S Y N O N I M A . 1 Auca de hoc animali carptim hic delibare opera?pretium efte duximus,& eomagis ftuonramhanc beftiam MuftcI* odora L nomine decoran c* pcnmiisLegimus enim in hiftoriade Čommodisincolarum Vivgimce hxc verba. Iterfaaentesmcidimus m MuBelamodoratam,quam vulals Ci- — uettam appelUc,atr mdr gena c*famvndeque collegimm indegenarum etiam Cer monihus cenfirmati Utam Prouinciam hmufmodi belluasalere . Noftra non intererit i fentiapriicahuiusanirnalisnomina inueftigare;proptereaquddhac belinam AntiVriiT tatngnotamfiulTe perhibent.Gractnuperi nomine pereerinoZmeti-v, * V ?k !? C appe>.a„t ; de cma«na« ? &„omine™rati»in ihtobmot fcortdemammal z.betht d,c,tur. Scahgeroob cati forte ffmilitudinem Ca?u s zfoel th,cus>eju&vero.odorifermnexcremcntuin zibethu nuneupatur . Hac ethm . atione Lndomcus Romanns narrat m Cambahnafc. feles zibethi,quos Gibellos vocam Pau lusVenetus forte odoramenns deceptus hanc belinam catmn mofebi appellauit dum pulchntudineconfp.cuum.&cattmagnitudine cfle tradiditicnm tamei notiffimim fir ammal mofchi efte capreolurmammal vero zibethi ad Cati formam accedere i greftuhuins hiftona: oftendemus.. Io. Hugo in fuo Itinerarioprotubrb-?c 1 Ji npi °' India Algalliasjfiue zibethos cognominari.. Eius verba funrhzc Om u- ^ l ;^ m nus ex Guinea adn e hit H rji n cent ate extmium\nafcttur enim ex Tudor e r / lmU ' n zt ^ et "jgp- 1 De QuaArBpfe;Digif*Y;llr^'-JLib.II. r 341 £ T »ksouptio. • fiiioigud iboi ' flEnodeus agens demateriamedica liferts mandauit hoc animal prreditu ub.%.c * I<5 » eflfe rituoblongoinftar Taxi,barbitium>& maxillas inferiores a J bas, cor- pus longum Iaterales ventns,partes albicantcs,& dorfum ex obficuro ci nereu,maculisnigris confperfium habere.Quamuis autčmultihocanimal feli aflimilent,quia nočlu ex oculis fplendorem emittat,linguam tamen vt felis non habetafp.eram. Deindemagnitudinefelem domefiicum fuperat,& afperis, rigidjfque piliš veftitur. Gcfnerus autenunagis acoiratam 4efctip$ionem .-afierre vi - detur; dumtradit ho c animal derjtibus',& piliš afperioribus armaturni a cap h c adini- tium cauda? integrum hominis brachium ada quarc, alti tudincm c rimi m vfque adpe- des adTrientem brachij reduc^magnitudinis-cfTe fere vu!piiur,& coforc lupino macuiis nigris refperfo i n fi g n i t u m, fo 11 i c u I um q u e circa inguinagcRarc', m quo odoramentum, odoramen- Z i b e t h u m n u n c u p a t u m, co 11 i g it ur. Non defiietuntclanflimi viri, qui contemplantes tnm vhifiu iconemhuius animantis a Belionio inobferuationibus exhibitam, necnon iconem da- tam a Gefncro,& a Ciuho in Curis pofterioribus, in hanc defcenderunt fententiam, duas huius bellua fpecies adignandaseffe j quatenus icon Belionij ab alijs difcre« pare videatur. Verumtamcn Cati Ziberhici,feu Ciuetta, quamipfe Bellonius Hye- natn veterum cfle, magno errore., arbitraturjl^gitirnam deferiptio-nem attulit> ico- nem verdgenuinam ngn adpofuit; čupinon fatis exa.čte veram huius ahimalis for¬ mam repredenrer. Quapropter huius beffiite dnasijapcies darinotj;dfl:.iftatueiidum•, fed tantummoefo ad iconem Gefnerf,vei Clufi; rcfpiciendum c/fcopinamur. Immo v t hu¬ ius afferti veritas omnibus legentibus mag/s rnnotefcat, ambas icones cxhibere non piguit. G NAT V R & Moreš. A, •Vi;. H Radidit Cardanus, in voluminc de rerum varietate, hoc animal ob fera naturam nullo vnquam tempore mitefcere. Veriim hoc a/Te rt um a Sca- Iigero aeriter repudiatur; cum ipfeplures animantes huiusgenens, & Roma?,& MantuiE adeo mitificatos vidcrit,vtinnoxie abhominibus fu- pra humeros geftarentur. Renodeus qno'que verba faciens de materia medica retu!it,hoc animal elfe quidem Indicum, fed hodio apud Huropeos valde fre- quens,cicuratumqueobferuari; cum Lutetiarinmultorum »dibusipfecontredariim- 1 pune confpicatus fuerit. Ad rem Belfonius narrat in Obferuationibus quemdam virumnobiIe,qui Alexandri? Florentinorumconfulemagebat,habuifle Ciuettam ita initem, & placidam,vt cum hominibus colludens nafum, apres,& labra dentibus fine noxaapprehendereti poftea addithanc ab ineu.nteariate humano Ia&e educatam fuiife. lib,2,c.2$. Ff L O" 342 Vljfsrs Aldrouandi * y" )p HO l PELIS ŽIBETHI C V M AEIVROGOKO Magorum, idcft bu^Ioflji« ••■ '•V :.4 !*' : ' <■-; •>;rnir^ bor! drn;" ■ r -UJ sl&č. »Tonuim xam tftfnrjb: jo>*o nrufhob&,-?.oino* ■ ter?:-'».'.v.'orf-ftlum jus ?.tu>:'’' ; • - i£j “v./fVivviiO tiS •VA ViM* UVR\ >' J j.’ .a?A\\ diX ; i j rosil ;.n:r;0 -ifrmj ,;oi /Vinp.oiu: : rn.fj*iiv j 37 t mcbb.!ih Jj r nrjiim w>kfeA«A V/ : £ *} i ANK v 343 De Qaadrup.Digit.Viuip.Lib.II. ANIMAL ZIBETHI, VEL HYEN A VETER V M B E L L O H 1 I. I tap.vll. lib.l. c. 20, cap. 23, 2X1, cap.v It. C uiti t Jitco bris , T rimi, s die- bui ncn bi" ni obl. 344 VIyfsis Aldrouandi L O C V S, ET VIC TV S. Cnptum reliquit CardanusGmefham, & Zibcthicam Fcram ex Hifpania cfeferri: Scaligcr autein exercitationibusipfum acriter reprehendit; cum Ginetha quidem ex Hifpania 3 tanquam aloco natali in Italiam,&in alias regionesimportetur,Zibethicum vero animai,cu in Pegu India?,& Tar- naftarigignatur,nuIlo modo Hifpanicum pofie appeilan affinnar. Ca?tc- rumvt veritatem fateamur, Cardanushacinreexcufatione dignus elfe videtur, cum multa animalia,aliaq; fimplicia Plifpanica nuncupentur;quatenus redo tramitc ab Hi- fpaniain Iraliadeferanturjcum tamenprimdillucab Indiaimportentur:Faloppius etia in tradatu de matcriamedica recttat,hoc animai aduehi ex Aegypto, vbi copiosupar- tum enititur,& ramen Aegyptum nonefle locum natale huius animalis omnibus aučto ribus eft manifeftum;cum hac beftiaregiones calidiores incolat. Huius afterti teftis eft Ioanncs Leo in hiftoria Afiica,quifeles odoratos in fyluis Aethiopia verfari fare- g tur . Matthiolus in Commentarijs ad Diofcoridcm hocanimai Venetijs ex Syri a de- Jatum vidit. Ludouicus Romanusin hiftoria nauigationum,intcr natalia loca huius beftia Cambaiam recenfuit. Ioannes.Hugo agens deopukntia , & F?licitate Rcgni China felium Zibethi meminit 5 &paulo inferius addit 5 hacanimalia potiftimum in Pro uincia Congi haberi. Ibi enim mercatores illa cicurant,vt mde,quaftus gratia, excre menrum odoratum colligere poftinr.De vidu animalis legimus apud Gcfnerum,ipfum carnibus crudis delconenda, 4fu$- ipfimixturas appellant. V.G. ex ladano,xyloaloe‘‘, &ftyracc , & Zibc¬ tho odoratum pangunt paRillum ambarum grifeum adedmcntientem, vtnondefue- lint virieruditi,vt Fuehfius, qui hune paRillumlegitimum ambarum eRe crediderunt. Ouoniam autem Zibethum vari;s vfibus condueit,non erit infrugiferum vna cum My- Pums ztbe r0 pc IS ,j] u< | j n puluercm redigere.Sumitur ergo vneta dimidia Sacehari candidi in pila thi quahs. roiis,cariophyilis,agaIocho, & modico. Zibethi componit. Porta in libro, qvu otnni ex parte iucundiffimos fpirat odores,cuin rofis damalcenis,do- ribus aurantij,cariophyllis,nucibus myrifticis,& lilijs, chymicisorganis, ponendo in D nare alembiciparum Zibethiodoratifiimam,& fuauiifimam aquam deftillat. Docetetia idt m Porta modum parandi aquam cumZibetho,qu£E omnes alias aquas commenda- bit,& nobiiicres red de t\A ccipie n da eft aqua vfa pcrfedi.ffima,in quapariim mofchi, & Zibethi difioluaturjdeinde ahquot dierum fpatio in vafe benc obturato,ne quidqua expiret,Soli a-fliuo exponatur. Poftea huius aqutc gutta in quamcunq; aliam acjuam mftillata, tota aqna Foauiffimum,&iucundifFimumodorem erudabit. Prtetep aquas,cx Zibctho okt: m quoque ad varios vfus extrahi poteR/cd facilius per exprehionem;quia ehum. Žile rune fumuntur amy gdaltE repurpatte in fcnas,vcl odonas partes gladio diifcdcV, & in thi. pyxmc plumbea fpatio fex dierum cum Zibctho clauduntur,dcmde poftquanTodorem Zibethi rceeperint,okunabiihs prteloeduceturodoratiflimum. Per deftiUationetn vero maioricutn difficultate,fedmultb pretiofiusoleumhabetur,quonia Zibethumelf adeb tenuis effentitr, vt vix tantillum caloris fuRmere po/Ttt. Quapropter non omnia ti. i o. Man. organa chymica,fed illa tantum,qna? defcnbuntur,& delmeantur a Porta,adid perido „.„ f ^ n.ca e lic perhibentur 1 audemaffignat cnam rationem extrahendi quintam effentiam Zibethh A to c o cit'*. Chirotheca Jqua Zibe¬ thi. nat. De Quadrup.Digit.ViuipiLib.IL 347 E Zibethi; du fumit oleum balaninum, velamy?dalinum, &Zibethum,omniaq;in vitreo uinta ef- vafc infolat,vttin halneo denis diebiis fouet, clapfo hoc tempore,totumafuis fgcibus ‘7f n tiaube- cxprimcndo fegregat> tunccp quintaeflcntia in olcumabit. Vt autemhgc ab oleo Te- pareturjrccipicnda efl aqua fontana bis,vel ter diftilJata cum prfdido oleo permifcen- da, aoitanda,&in digeftipne fpatio fexdierum relinqucndaeft,poftmodiim pcrcincres fubliman damam aqua cum eflcntia afcendet,oleo inodoroin vafis fundo refldente.de- inde acjua ppr balneum lcniter diftilletiir ; fic enim, euanefcente aqua 3 quinta eflentia mbetht habcns formam olei in fundo feparata remanebit. DE L E P O R E. Cap. XXIII. " M QJd I V O G A. G V m in proxime antccedentibiis natura animalium digitatorum,que iucun diffimum odoremfpirant, ad Hiftoricorum mentem relata fit. Libide puleherrimam Leporis hiftoriamannečtere;quoniamnonnulle huius ani mantisfpcciesabhiftoricis o d on fc ra? recenfentur; quemadmodum in ponderandis differentijs manifeflarium euadet. Hocvocabulnm ( Le- pus)apud Audtores non fine ambiguitatis nota proferri foletjeum non folutn in terris, led ctiam in aquis>& in coelis reperiatur. Iraquč.,omiflb terreflns Leporis fignificatu, de quo fufim ageaum eft,ftatuimus in man viuere animal nomine Leporis infigniturrij eoquia terreftris Leporis faciem reprefentet, & Grcecis OuAcia-cnog mmeupa- tur . Pnrterea Lepus eft conftellatio,de qua Clai auaceus enumerans fydera auftrina, fiececinit. : >- • • Him Pisinx-> mox Eridanus y r/uo fluminc tota T erra madet 5 c celo c ognit Hi inde Lepus. & paulo jnferius. ' t . C er ni s v trum % c dnem , Leporem petitalter t'KC0 Or e F eram f'equppttr , mex tihi nam s ude st. Higinus hanc Leporis ccelcftis figuram exhibet, in cuius vtraq; aure fingulam collo- car ftellamgn coipore paiTim difpofitas duas in pedibus prionbus finsulas^itaut omnes numerum fenarium conflituanr.Fabulantur Poeta? h n c Leporem acane Orionis fu1 obiti t as Phary proles clar ifona Lagi. 10. Tandem,Ii c ^ t EepuSj&Lepoš in c^furečto rationc cadentia? difcrepent,inobIiquispo ftea cqfibus conuenire,&squiuocarione Jaborare viderentur,nifilepus lecundamfyl- Iabam breuem,& Lepoš produd:amhaberet.Quamobrcm Reufnerus ac j! hoc alluderis in Paradifo Poetico cecinithunc inmodum. JU on fntii Aomos quod dat ubi Mufa Lep are s', Dat Leporei etiam -v ir go Diana fuos. SYNO- ib. I z. 'uomodo fcribatur apud G ra- CtU. Notnen Le- fon s- apud Gre ten fes. 348 yijfsi Aldrouandi SYNONIMA„ ET ETYMVM. A Sidorus in libris originum Leporem ob currendi celeritatcm quafi kui- pedetn dici afteucrauit. Sipontinus vero hanc etymologiam non ad le- uitatem,ied ad fonum retnlit;quoniam Lepus molliftime incedens , pro- pter villofos pedes,nonaudiatur. Pontanus in fymbolis adfecundum Georgicorum Virgilij huius animalis etymum ab antiqua voce gr^ca de- riuare arbitratunqua AeoI.es Beotij vtebatur,quoniam hocanimal Aivopiv indigitabat. Grčeči s vocatur Aay&cV,eftque generis mafculinijldgitur etiam Aa-^ao?, im m o Actycog voce Attica, & A ayo; voce Ionica,vt docet Euftathius . Quamuis apud Hcfychium, & Varinum A ayck per omega Lepus tcrreftris,&per omicron Lepus marin us, vei fluuia- tilis efte perhibeatur. Alioquin Lepus terreftris Aay«o? %epercuoe cum fua differentia pronundari poteft. Variametymi grčeči origincm Audtores etiam varij protulerut. Nonnullis diciturAa^aioV dvori A«oi/,nempeavidendo; cum hoc animai etiam dor- -q miens oculos non claudat. Alij deducunt hanc vocem a A« particula epitatica haben- te vimaugendi fignificatum,&a voce « vel <2?,oWcauris;cum Lepus longiorcs, & am- pliores aures habeat,quammolescorporis expoftu!are videatur . Pra?terea,quia A dy- vvsjiue A ctyvof apud Hefyebium,& Suidamlafciuus,& fafaxexponitur,& Euftathius fcri hit }\dyvov dici videri per fyncopcm,quali Auyovov nempe admodum f ceruix ar gg ta y pedumij r Tn fpar e st rat io , Xenophonfcriptismandauit qud 4 omnes Leporis partes,fi rede coaficicrcntur,ad ce- icritatcm motus compofitat co.nfpiciuntut;quoniam caput Leporum eft agiie, breue, & Coli um Le - rotundum 3 aures funt fubIimes,coIlum an guft um^r o tu nd urannol Ie,obl ongunn quat tres poris,&ca p 0 ftrcme conditioncsetiam in collo cams agiliscommendantur. Scapulas habetre- nit quale . £ as n on arčtas/cd fatis Iaxas,& folutas ad matura.Crura leuia funt,fedpriora exiguo jnterualio diftinda,& pofteriora infra gcnua inftar literae gratca? A funt diuaricata . Idcircohomoflmilivitiolaborans Jambda. cognominari folet. Lepus tandem habet pccius non čarno funt, fpi n ara. teretcm,vcntrem deprefliun, & totum corpus flexile. Ith.ii.c, 37 lib&c.ff* It b »3 -C • 13 » ANATOMICA. Xaminatis partibus externis huius belima?, accurrata etiam diligentia par g tes internasdebemus perferutarb In primis corde inaximo Lepus. fuit do natus,cum omnibus animalibus timidis talia corda natura impertita fit. Prattereafcripfit PUnius,Lepores circa Briletu,& Thcrnem,&in Cher- fonefo ad Propontidcin vagantes duplici iecore refertos eft c ; immd,fi alio transfcrantur,ilIorum alterum abfumi.Verumanre PJinium id etiam tradidit Ari ftoteles inhiftoria de partibus anirnalium,vbi ho c Leporum genus plunbus in Jocis/ed prcecipuein Sycino agro circaBolbamlacum verfari teftificatus eft.Edoardus Vuotin libro de differentijs animalium ci ari film or um virorum nempe Ariftotelis, & Plinij fen tentiam circa boe ponclerans protulit veriflimum efte nonnullis inlocis Leporesrepe riri,quorum hepar aded fi(Fum eft,vt duplicatiiecorisfaciem reprefentare videatur. Demum inter animantia terreftria vtrinque dentata vnicumq; habentia ventrem,fo!us Lepus coagulum haberedicitur,quat fententia Ariftotelica? dodrina? inhiftoria de par tibus animalium eft conformis. R. \ lOC mCti a. 352 Korant igiturinatu euirare. Quare S^i! Vijfsis Aldrouandi mtritos doc uit Lepores' procutefTe fuoates. i Lpportf procutejfe fugi [i inftinčtu moliti infkbas canum 3 &- venatorum velociffimo curfu r:in Tkaumantia fe Leporibus comparatls dicebar, wurn Lep, A. Vuquc canurnLepusmjidias exttrritus hauft y Ancipittsacutt tam fuga anhela p e de s, Aclditcjuc Bargeusstju&d Lepores a natura moniti ciirrendo Temper altiora petam,& fi perucniun.t ad lluuiosvtoips tranant,atque hoc aftu čanu.m cap tura euadunt. Sic igitur in.qui.t. Mr go vWiam tempu s , 1'atebra proč ul c uit , & aeru Acqubralata fugajfummifafperrimamontis^ Saxa legit , peff sre canes , ipjin. 'fequentum ■ , Vix„ atie fojptnt obuliferuare rut »tem % Mranantemquc tac tu , & magm flumina Amanii. Infuper aiitibiis nonfo.iumad'audiendum,fedij / &tanquam incitamento ad curTum vri- tur,quandoquidem veiut- leonibus cauda,ad vires excitandas magno eft adiumento,- pariter aures leporibus ad curTum magno funt incitamento,mam currentes aunbus mo tum dirigunt,& moderantur.. Deindc iieupido lomnilllos inuudit, ne caueraa loeus deprehendi pofEt,hac,iIIacquediu diTcurrente,s,& veftigiaprius deturbantes, tandem, magno faltu in cauum profiJiunt; vbi, dcctimbcntcs fcemen ilibus fubijcpnt crunbus prioribus vt pliirimupn iunčbis , & auribus Tupra vtroque humero demiffisVer um a caueis exeuntes,Tercnis potiffimum diebus,I 1 bentiflime apricantur ,Ho.c autcmdccla- rabat Bargeua his verfibus. B »» " ■ ■» ' ■" 11,1 . . . »ubilaiatus C um pepulit Bor e as ,, totufqub inclaruit aer y Apnet radio s nu»quamfprejtere ealentes, Sed jimul aepuleher terris affulftt Apollo x Mxponunt tepido rorantia c or,por a Soli, lnsiaurantque fitos neruis torpentibus artus . Volaterranus aliam Leporum naturalem propnetatem adducitnimiruin ipfos 1'oci na* tališ eiTeamantiliimos;ideoquecummas,& foemina in aliquonemore ftabulantur, To~ lumrnodo Lopores abiphs progenitos i bi commcn ari, cxternos veroilluc accedere non perrnittunt. Quocirca verum erit illud venantium a^ertum,; qudd, qua,ndo in ali- _ quo nemoremaior Leporum copia coercctur,in dies magis,atque tnagis Leporesibi co • fpiciuntur.Idq; ab alia cauTa non dimanat,nifi quiatunc Lepores peregrini, indtgenis cxtinčtis,iHuc conduunt. Kabentctiam Lepores a natura hoc inlitum, vp nemi ni no- ceant, &faciIecicufcntur,quamobrem in libro tertio Anthologij Graci pulcherrimum legitur cpitfaphium Meleagriin Leporem,quicatulus adhuccaptus , cicuratus & her- bis altus tandem nimis obefatus interijt. Immo & T.Vefpafianus Stroza in Eroticis cie Lepore cicurato verba faciens h c cecinit. Paula um poji to g. metu nutefcere capit^ Mt Domin p teneros accubat ante pedeS, M t modo protenta •vtrtdes ceruiče ccrollas Jcciptt , ac ter gum molltter a Ur e premit . Mt modo formo f a larnbens fen ofeula de xtra, p or rej as autdo nune capit or e dapes. C^terumanimaduertendum eft,quod Ty!ueftribus animantibus natura talern proprie- L>- tatemingencrauit,vt etiam domi per longum.temporis fpatiueducati, &manfuefadb> leui dara occafione,yincula efFugKant,& adpriftinos moreš redeantjhoc recitat T- ^ e " fpafianus Stroza in Eroticis kine in modum. Dteite loNpmpba nemorum feereta colentes^ Candidus effugiens qua Lcpus egit it er « Perfdus a ur at a fubduxit colla c at e na , Ipfaf •; cum fanefa , vincula rupta , fide. • Ad finem Lepus naturaliter non pingueTcit, cum vero Tub tečlis alitur 3 cjuandoque cx Alberto Ren illiusdexter febo operitur, &interit. ' ' .- “ . r - - Sunt Sunt temen aliqui,qui ex viuario Leporemin caueis includunt,atque breui temporc fa « sjinant.RatioaufefnpropterquamLeporesinfyluisnofrpinguefdMnitniaanima- Uens an- lis formidinedimaiiare videtur;quarfd6qUidem audifo qtibcunq ; lcuifoliorum ftrcpitu ma hs> illico Lepo res fedem mutant, atq; ita affiduus horumanimalium motus obedtatem im padir. Siigitiif verafcati eft confonum,quod d Plinio traditum eft,nimitum Leporc rut-, dum citius pingue£eri:poterimus Leporum furditatem,nec non Jimul ac ibmel pingp?i dinem artc procUr.are;nempe nieatum auditonum cera obttirarc , vt Lepus;cftius adipa-i tus palatui grati£cari poflit. Demiim hoc a nima! folertiaingenij piurirtuijn valet, qua -intribus demonftrare foJet. -Primoin cubili fibi fabricandojnam Aeluino tefte, c um 1 frigus mirandum ip modum abominetur, hyeme impendente, cubilia in loeis apricis conftituit; arftate vero in locis ad' Aquiionem fit is cubat. S.ecundo Lepores in vičtu fibicomparando inaram ingenij preftantiam. oftenduot.- qi\Qniam ad pabula longinqua fe.mperproficifcuntur, non folum quia cibi pdregrin.i de/ideno teneantur i Led etiamvtlongoitinere ib efcercentes, pedum caleritatem rirment . Tertid tan¬ dem in venationc aeris ingenij fpecimen rrifariamprarfefefuftt. Primitiis, ex Aclia- “*'7' c -3 6 no, Lepus d,canibns, atque venatoribus fugiens j, eornm cuiTum diligenter obfer- p uat; namiiadpetfcqucndumiint tardi, &legnes,tuncipfc etiavnlento gradu,ne vš- res deficiant, properar . Sincaneš iter accclerantes conipiciat,ipfe quoquč citatiffi-i mo curiu ferrur. At,fi accidat,vtIongo.intcruallo canes,& venatores rclinquat, tune Leporum ad aliquem afcendens turaulum,&in pedes pofteriores fe fe erigens, ,tanquam cxali- 'tutif. qua fpecuJa infečiantium ccrtamcn rcfpicit, eofque in curfu debiies deridet. Deinde ad fallendos venatores alio ingenio vtitur, nam per flexuofas-incedens vias omnes frutices,& ftirpes euitatpe pili ijs adha?rentes eanibiis pranereuntibus aliquem odorč Ubr. r\r preberepoifintHoc eleganterexpreffit Bargeuahis verfibus. , . . 3 3 ''' Mpandros, cur[ufquefuos, crcbrofjuhrecurfuš-, Jnque orbem.fiexumquc viam y quam ntilla genifta Occupat, fr mtllusfpinis p ali urus acutis > Insiftunt , timidique cauent (isfciliett aftus > E* -vafri t n ge n tj f a liana ) tiec v bi moltis Lata tamenvacuo quoties fit a pafeua ve n tre > Jut p le no repetunt f ec reta cubilia , c e rt um V na fjpe via peragunt iter , atg? ttamfjuam r; Libera confiteto^esligia trumite fečiunt. Aj ffuamuis multtphces (feuftnt prop'cpabula^feu sint Inde pr o c ul latihra) quibm inceffere>rcquirunt G H ar e at ajfxus prejfa ad virgulta eapillus , Obijciatquc cani notum de corpnre odorem . Denique Lepus avenatore agitatainterglebas,quc limr eiufdemcumLepore coloris, jngenioselatitans,capturameuadererolet;uxta illud. . , finem fuga non rapit ore canum , non occulit vmbra, H " ant gleba recens-i quant nitper arator \nuertit , nondum tila $ftu cone oči a, latentes Concolor , fr dorfo pelin-y fr concolor armis Tut ata eft. Gg 3 vox, Attds lepo- rum. Ub.6*C'Z&• lik 6.0. 33 . li. 4* de gen. an.Cdp.5. 3 j4 VIyfsis Aldrouandi VOX, ^TAS, S.EXVS, Hilofophus in phyfiognomonicis' Iibere aftcuerauitanimalia fortia vcluti cane,&taurum grauem vocem edere,animalia vero rimida fcilicet Lepo- rem, & Ceruum vocem acutam emittere. Quare ex Ariftotelis fententia JLeporibus vocemnonnifi acutam potcrimus affignare . Fuerunt alij re* rum naturaliu indagatores,qui vocem leporum fimilcm voci feliumefte ftatuerunt.At philomelce Auctor,in recenfendis annnalium vocibus, Lepori gemitum, feu infantium eiulantium vocem attribuere vtddtur, dum lic canit. Glaucitat , & catulut^ at Lepores zragiunt. Veram animaducrtendiim eft quod verbum hoc,vagire,apud Aučtores non vulgares primat« fyJlabam producitivnde Ourdius in Faftis a nebar. Intusvt infanti •vdgidt or e puer. Circa ictatem Leporis Archelaus au&or eft, quot funt cauerna; fecus foramen excrc- mentorum, rotidem efte ictatis annos. Sed Albertus ex Auiccnna fcribit non cauer- g nas.fed filfuras, vel pcrtius,vt alij legunt,Iineas fub cauda obferuari; quemadmodum in defcriptione Leporis a nobis exaratum fuit. At fatius eft cum mtperis phylioIogis alfirmare Lepores vfqueadfeptennium,vel vt alij volunt,addecennium vitam proro- gare,& praecipue maresinam foeminas breuiorem vitam ducereaffirmant . Denkpde fexu Leporum agitatamapud Aučtores qu^ftionem Ariftoteles in hiftoria animalium ficco pede pertranfit .Niphus in Commentarijs vnum folum Leporem marem,vnum fe minam,& vnum vtroque fexuinfignitum feobferuafte tefitatur, Archelaus etiam au- čtorfuir,cuius fententia?multiadftipulantur,Lepores vtroque fexupr£ditos efte,ideo- que tam numerofiim Leporum efte pro!em,quoniam tam mares,quam foemina?,non fe¬ cus acelfent androgyni concipiunt .Crrterumharcfaifa opinio inde orta efte vidctnr, quoniam in genere Leporum tam mares,quam foeminae ad inguina duobus tumoribus funt referti,qui teftes apprimerepra?fentant;equibus iiquor quidam veluti ex follieu- iis Caftoris effluit. Hanc autem qujeftionem in hiftoria Caftoris examinauimus. Caro- Ius Stephanus in tračlatu deAgricultura docuit prarceptumin Leporu fexu diftinguen do feruandum. Nam foemina,ad mentem illius, capitcoblongiore, corporatura craf- q fiore auribus oblongioribus,&pilodorfileucopheo ad nigr,edinem Vergente inftgni- tur. Immo Lepusfcemina canibus perfequentibus,fuam regionem currendo femper circumambit, & pcr eumdem locum pluries tranftt. Lepus mas humeros habet ruben- tcs,in quorum medio pilioblongiorcs obferuantur. Ilii caput brcuius,& obtufius,piIi barb£,& palpebra? longiores,aures denique breuiores, & latiores infunt. At (Canibus eum perfequentibus)ipferečto itineri fe committens,quandoque ad deeemmilJia paf fuum currit. . C OI TVS, PA RTVS. \ * r Irca con grefthm animalium duo folent a PbyfioIogis inueftigari, primo motus, deinde tempus. Quoad primum fcripfit Ariftoteles in hiftoria animalium aflignatum fuifte pratceptum vniuerfale; nimirurn omnia ani- mantiaretro vrinam cxcernentia,auerfa etiam congredi. Ideoquefub- ■ iungit Lepores neceftaridauerfos commilcerijquoniam eoruin membra enitale a natura in partibus pofterioribus procreatum eft. Vnde cum mas , & f® 1111 '" alotium codern modo reddantunulti foeminas a maribus diftinguere nefciucrunt. inoad tempus Xenophon,$i PolIux Lepores verno potiftimum tempore congredi fta- lerunt. Itaque tali tempore,eorum veftigia admodum confufa efte perhibentur; ii- :t etiam quocumqueanni tempore in Iuxuriam foluantur. Quamobrem Aiiftoteles Ttatum reliquit,Lepores poft primum congreftumfuperf£tare;cuim hocanimal valde 'rfutu maxima etiam feminis copia affluat.Rcufnerus quoq; in Paradifo poetico huc .■fpicicns fcripfit. x Trdi s D H .35K7 O A Kili bo so ■ iiii De Quadrup.Digit.Viuip.Lib.IL 3$$ Prolis amans , Rignit fetus, lačtatque tene llo s Bumf fuperfaetat , dum parit , vffa coit. Hoc non fuitignotum Oppianoquiin Cjmepeticis,interpreteBodino,ficinqtiii:. At nočtu Venerem exercent , fr amore fruuntur- } Nam varie diuexateos violenta libido. Et paulo inferius. Non etiam fi f 'četa doloreprematur amaro Saucia flagrantes nunquam auerfatur amore s. Bargeus etiam libidinofam Leporum naturam contemplans, eura eos omni tempore congredi, atoue parere obiemaifet id degantert*xpreflit hrs verfibus. Pr triptih vero Lepores venu» improbaflammis Exercet, magnoque animos accendit amore i Et tanqudm tnfano fracordia liber at aHu y Er go ilhfiuc v rit hyems fata pinguia y fiue Cuka mtent varqs distrneta colonbits arua , Seu calor arentes exurit fyrius h er bar, Scufr on de s y fr poma fluuntiam mi ti a ramis y Sollicitant fpatia at trni dec ur r er e am orisi, Atq, iterumgrauidg mar ib us fubfidere, fr vtik Lafcims agltare iocosfrmutua noči is G audi a , totaquibus : ftimulai$ pečior4matres Ex templo repetunt , paftquampepererf. maritos . Concepttff alijs y ahos ( mirabiledutu J\ Conciptunt, eduntf aliot , & tempore eodem Immatura omnes fuperatfcetura per bor as. Vix q, agram p ar tu facilis Lucinaleuauit Multiplici 5 & prolt fuperaduemt alteraproles. Ex hadenusnarratis,omnibus licpido conihtt Lcporcm :eife animal fcrcundiiTimum; cumim gulišmenfibus generet,& foemina Iac nuper natis pracbens congreflumrepe- tat,gcrcnfq;vterodenuo foetumconcipiat. Quare:ilia Aetianihiftoria nemini admi- rationemafferet 5 inquarecitatcatulos prtegnantes in diffedo Lepore inuentos fuiffe . Vndgii quatuor tantiim Lepores ina!iquod Leporariu intromitantur, breui tempore fo let impleri. Idcirco Hegefander Delphus in Commcntarijs ( referente Athenao) feri-ptis mandauit,quod tempore Imperij Antigoni Gonatre tantacreuit Leporum co- piain A/lypaIea,vt lociincola? oraculumconfulcrent, &refponfum habuerunt canes muriend-os,& venariopus eife. Itaque in tra annuum fpatium plures fex millibus cap- ti fuerunt. Ha?c autem Leporum numerofa mulcitudo dimanauit cx gcminis Leporibus, quos in Infulam Anapheus quidam introdimit. Nondiffimilemhiftoriam affert Higi- nus dc Gero infnla Scarij maris,in quam olim Leporibus vacuam Lepus prsegnans in- trodudus fuit. Itaquenon longointeruallo tanta Leporummultitudo procreata eit, vt tota Infula a Leporibus occupata diceretur;quibus cum nihil cibiab hominibus da- retur,hi,in femina impetu fado,omnia deuoravunt. Qupcirca Incola caiamitateafte- di,communi confilio,vix illos ab Infula ahegiffe feruntur. Itaque Dij poftea Leporis figuram inter aftracollocarunt,vthomines meminiifent, nihil effe tam exoptandum in vita>quin ex eo plus doIori s ,quam Ijefitiae hauriendumfit.Portretno fi nofterfermo ad numcrum,& ladationem foetus dinga tur . Primo friendum erit Leporem , non vt magnam partem animantium digitatorum , ccecos foetus edere. Quapiopter Natalis Comitum fic ceeinit, F$cundumquegenus y velutifub tečta columbf y Gjptpantts toties , quotietvenere calendf .. •. planina-, planta quibus fečta eft , ammalia cacot Emittunt c atu lot ttnues in luminis auras. Noe vitium Lepori facilis natura negauit. Enituntur aute Lepores in locis. nemorum fčcreuoribus,nuncduos interdum tres, & ali quando quatuorcatulos quemadmo dum Natalis Comitum referthuncin mo dum* Nune duopiune tres interdum quoquequattuor edunt. y Et . v • ■ ^ s' *A * vV- v» f- v« » lib.^.cyneg. .i . 1 J lib.g.djpno fopb.c. 2 2. li.l.de ven. locjett . 3 $6 Vlyfsis Aldrouandi I > E/ nemorum fe treta petunt , vir gnitaquc denfa. °r dcniq’ue catulos per fpatium dicrum viginti la&ant, &poftmodu aparentibus A ad paitum ducuatur . Id Bargeus elegantilTime fic explicauit. .. lib.^.t)neg. Primum etenim fugunt bisdenas vbera Luces Laciea , mox virides pastum ducuntur in agros; Curftbus , & rapidis pan Ut im ajfuefcere difcunti V enantumgue oculos var to tam fallerc fiexu, • L O C V S. Rifloteles in hiftoria animaliu Lepores in Itacha Infula non viuerepro- didit. Immd,quodmaioriadrnirationedignum eft; illius rcgionisacr htiiufmodi animatibus aded aduerfatur.,v.tfi aliunde ifluc importentur, pcrcant. Cumautem Itacha VJyiIis patriafueritjnon fine ratione Na- talis Comitum cecinir. V de ve ^ na ne & at lepores te Hus pr ude nt is V lyjjs. B e ven. C] ^ a p U( j Q] :lum Magnum,quod Lepores infrigidis partibus Scptcntrionis fre- qucntiffimi vagantur . Propterca m Mofchouia,vt narrat Sigifrnundus in libro de re¬ bus Mofchouitis,horummaximus eftprouentus . In Poloniaex Cromero Lepores non folum efui/ed etiam cultui famulantur. Hiftoria quoqueBatauia? tradir, quod ibi Le- pores,&porifllmurn in Iocis.alrioribus frequentes vagantur. Paufaniasin Arcadicis, cx Libya Lepores albos delatos fe vidilfe teftatur . Quod nos in magnain traxit admi- rationem proptcr regioms caliditatem. Lepores enim albi folum in niuofis montium cacuminibus confpici folent. In Scythia quidem Europea (fic enim omnis eius Septe- trionalis oraappellatur ) candidi Lepores ek Olao Magno vifuntur. In Anglia etiam Lepores albos ftabulari multi pro comperto affirmant. Scimus quidem Lepores vulga- res nimirum non albos in regionibus calicfis frequentifIimos eife. Nam Ioannes Leo, in hiftoria Africte,multa loca vt territorium ciuitatis Fez ,& Regni Sencga? huiufmo« di animalibus refertiilimacommendat,&'Fcrnandus Lopez in hiftoria Indica,Infularn Hh. J. Mazsz.ua dičtam tanta Lcporum quantitate rcdundare tradidit, vt incolaf illos paffmi interimantJCseterum aduertendu eft,ex Conrado Hcresbachio,qudd Lepores copio- Q fi Infulas defertaslibentiflime colunr,in quibus neque Vulpes, neque Aquila? verfan tur,a quibus ipfi vna cum catulis agitantur 5 & interimuntur. Pra?terquamqudd venato^ res Infulas defcrtas rard adeunt .In Atho montcinter Macedoniam, & Thraciam lito Lepores in tanto numero confpiciuntur,vtpoetx rem innumerabilem/ignih'caturi,Le pores Athi montis nomincnt , Vnde Ouidiusinnumerosamorumdolores cxpreflimis iiccecinit. Ub.l.de art. Jdhtot Lepores in Atho , quot Apespafcunlur in Hyhla Cfrula quot baccM Fallados arbor habet , Litore quot conche , tot funt in amore dolores, lih. de re Gallia omnis finquit Bruyerus)Leporibus fcatetjideoquehorum venatfo pccufiaris eft cib,c. 24. mcdiocri nobilitati,& primariae non inuiia. Si loca magis particularia inquiramu c ,in- ueniemns Lepores locis potilfimumincultis dcle&ari. Vnde Baptifta Mantuanus di- cebat. jtqueperincultOifaltits^ atque inuia rura „ A ur iti Lepores , cr flexis c or tub us er r ant . Dorcades. Licet interdtim cultos etiam campos,in quibus pafcuntur fegetes,frequentent. Martia- lih. 4. fpigr. Us ad rem fcripftt. 66 , Saltu-s apr um , campm L eporem ti bi mirt it inemptum. Prtcterea in locis tam montofis quamplanis,tamcultis , quam incultis territorij Bono- nienfis pallim vagantur.Ager denique Veronenlis his animalibus non caret.Siquidem BaptiftaGuarinusicribensadFrancifcumPatritium Senenfem Veronam relegatum iic canebat. Liampue hic Ji ftudeas lepores agitare fugaces % C ur st b us effmis gcjrnra Longa patent . De Quadrup.Digit.Viuip.Lib.il. 357 Nam£ hic fi Bude as Lepo? e s agitare fugkces y C ur/ib us effufis acpuora Ion ga patent. Of Zli buili V I C T v s. L 'J £ t pr Ugi iOb ;UD .VjA aV. -yni»4'«i v' iiri- i£jX. ( Ji mmoodG . '.rt---v, Onnulli Au(flores fcribunt quod Lepores repertaHerinacci fiivgtfevlaj¬ naš mor.dicus euelTurrt:,deinde fpmis nudatum deuorant .> Sed hoc a ve- ritate. alienum efFe exiftimamus,cum. Lepus inter a n i niaiia car n i uo ra' nft conrmmerctur. Hoc autem ailerfiim potiiis de V-uipe, quam de Lcpore promui-gandumeiL Ideo certum &explofatum eft Lepores nočtu po- *ius,quam diu ad virudbrpabula proficifci, & Jačleis potiifimum plantjs vefci, hac cair- fain ventrieulo coagulum generant, & morcbifnlcoruin, tefte EdoardorVuOt, ritmi*. ,nant. Hincpaitores lačleis herbis Lic coagulare didiceruht.Prater 'h;rc,arborum e.tia. cortices appetut; quocirca Olaus Magnus,ŠoIo niue tedo,coftices pinus,cucTcuis&'po puliLeporum Septentrionalium.efcam effe ftatuebat;Aon autem niuengvt miriti cum Plinio commenti funtjetenim in fummis motiumiugis,tempore niuis, Lepores albefcev • 1 rc, niucqjliquefcente rutilefcereperperam affeuerarim£.Infupcr vuis quoq; vt intellib ^ , ximus,pro cibis Lepores- dclečlancur;quamobrem;de hod-feftiuu icgitbr' Agarhie Scho lib.3. eyneg, Iiaftici epigramma inlibro fexto Anthologij. grčeči, ad quem locum hreuitatis iludio', lečlorcm relegamus. Bargeus deniquecunda cibaria,quibus Lepores: gaudenr, bre- uiter complečtitur hisverfibus. • r. ; ;;;; I uup * m . rn Decerpunt l^ti turgentia gramina campi y ■ v> Etculmos f e ge tuni-, & fibras tellure rcpoBas- ''-.■v ' (Lerbarum , er lento rnor(us in cortice figunt Ar boriš iatej^, v do s attondent vndij. Itbros-, ' Nec parcunt Brat o pomorum y aut glandis aceruo? Aut aiicifr aut miiio, aut proč er a frondibus ■vinu , Pr&cipue gr ata fjlitctfria gramina mente, , • colunt riguasmcultdfjjimbna.valles y Et.vaga f er p tila & pulc ip tgnahtle.gr amen. . to r ,;n r ‘nsiuD vij n.;o?c ?lldin£ VjO J ”; e. v . T'- : boq ji ‘talil rnIO obnoo lil j,. Perciptunt. ^ Leporibus vero in leporario. inclufis omnia in tubo rum, Iaelucarum sfealforum 0 le runi genera exhibenda, ibrq.ue ferenda effe cenienaus. Dčmdcjn prsedidtorum inopia d- cer,hordeum,cicercuIa,& alia iegumina cx horreo deprompta 3 & aqua pkmiamačerata illis obijciuntur,quoniam ficca etiam a lepufculisappetuntur. .. ^ .a C A Pl EH Dl R AT I O. ‘JlOl 'r -A evv ; v. V ll.fi , : i ' ' . r . . i. V r - - - — — v. / « ‘ I ‘ * • JI' X Epu{uonima-lcft,fi«e inueftigetiiriftie intieiiiatm-jfiue.du-rat^fiue capia- ■a tuigadEeo'gratiofum, vt-rllius ^cnatjb^inultorum ahiUros 'fčmpcr mirum • iffmodum exhilaret»&: potiffimunrqaoniam hnius captiiraOmni caretpe riculo,quod venatibus,ina!ijs' eoereendis'i ; eris imminore fdlot.Proptc rcain Omni regione.non bcetquibuicu : nque Leporumveuatiotfem eket ^ -o«•••"• cere, - Nam Ioanncs^Bohemos agens de (llidio Nobiblith^Geii>iiani« fcripfit, qiiod horum alij principum'curia'S'fre'qnentat,:ill}’Bella fe q u n n tu r, ib'i v er o, 0 ul domiad familiana commercia curaridft .morantur,roli Jon go vfu, & conceflb liber ta te Leporum vefiattii dant operam. Ideoouepriiiatis hominibus Lepoi-mn prafertiimvcna tio, in aliquibus locis,oculorum effbffione,inaU]s tnin catib ne capitis in rerd ida eil;cuni noxias animantes plebeis venari tanrummodb liceat. H odi e, in nohnullis Ifalie locis , hanc Icgem aliquorum 'Principum Edičlo feruari intelleximus,Gyraldus nairat n v Run¬ dam InTula prapmguibus Leporibus rcdimdante,vbi Diana Icaria eolebatnr, puhlica confuetudine receptu fuiife,vt venatores impetrata prius a facerdotibus venia, qiiot quot vellet Lepores cbpreheriderc poffent.At abfq; venia,venantes nofolu vacni a venatione redite dicebantur/ed etia tanqua audaciores-mulvflabatur^Hrs addit Obli s ™ ^ ... ‘ . “ ' ’ Rhodi- utor g***č*' ■. • «!?.'* x 2, 35 ^ Vlyfsis Aldrouandi lih. I. cine z. C> R hodiginus peruulgati moriš fu ifte apud prifcos venatores,vt De? cap ta res gratia,te- lih. 6. lečt. ne ]j os J^ C p 0res dimftteret,vt deinde copiofiore venationem afteptterentur. Antequa dntiq. c.31. igft U rad;artes coprehendedi Lepores aperiendasaccedamus,quaruorfcitudigna prius delibanda efte cenfemus.Primum erit tepus;na Aftrologiagentes de Elečtionibus ad Tempus ve- cor p US humanum attinentibus,tepus ad venationem peridoneuimolent probare illud nandi lepo - q UarK j 0 Luna primos Capricornigradusperagrat. Alioqum, iuxta fententiam Xeno- ret ’ -phontis>venatores ad hoc exercitium,fi hyems premat,onente SoIe,frvrgeat aeftns,an- te.diem,medijs annitemporibus,interauroram,&Solis orrum exire debent. Praterea niuali die, & vento impetuofo fpirante,a venarione Leporum abftiftendum eft;quonia nix cadens Leporum veftigiaobducit.,ilIaque ventus puluerem eleuando,deiet. Prrer -terquamquodnix,& gelunares canumadeo adurunr,vt Leporum odorem haurire ne- ejueant. Secundo venatoribus veftigia Leporum diligenterindaganda funt,- ne incaf- sumcum Canibus ad venatum exeant. Forma autem veftigij indeianle cognofcitur, quia in aeutum faftigium deftnat. Xenophon autem animaducrrit,quod,in plemlunio, Leporum veftigia difficulter obferuari poftimt; quandoquidcm Lepores nočhi ad Lu¬ nam exukantes,& inter fe colludentes,veftigiaconfundunt,& diflipat. Vtigitur vefti- lih. 6. hift. gfa & homimbus,& canibus faciliiis manifeftentur,inquitTheophraftus oportere , vt flavt.c.29. foliim ieuirer fitirroratumjtuncrniincertms redolenr, &aln'us imprefta firmircradhie rent,ne c de]itercunt,quemadmodum quando humus eft arida, neque demerfa in pro- fundum abolentur,quemadmodum quando folum eft Jimofum - Terno vcnatores pro- prij-s inftrumentis muniti e£fe debent inter quse Bargeus quamdam finuatam clauam recenfet qua Leporum curfus facile cohibcri poteft duminquit. JVcc defmt durafinuato verne e claua, JJua Leporis curfum iacla compefcere pofjint. QuartodemumconfiderandafuntIocaa.ccIiuia,vc] decliuia, per qu£ Lepores vagari, & currere foIent;nam,tefte Polluce^per loca decliuia ambulantes propter poftenorum peduin altitudinem facilius coercenturjin accliuibus vero cum eorum corpus a?quabi- liter feratur,facillime capturam, effugiunt, Immo cum,ex Oppiano,in femitis,&aruis. C el eri us curant,inde diligcnter auerti debet. His animaduerfts mens dingenda eft ad ponderandas omnes technas,qua? a venatoribus in coerccndis Leporibus adhibentur. In primis canibus vruntur . Vnde Virgftius in Georgicis canebat. E t canibus Lepores , canibus 'venabere dam as. Venantes autem non pedeftres,fed equis Veredis niincnpatis,nimirum ad currendum vclociffimis vti folent.. Quare Martialis fcribensad Prifcuin venatorcm, hunciic al- Joquitur. . L ; r Tarciusvtaris , mo»eo, rapiente veredo ' : :u:rp t ~>. . Prifce . nec in Lepores tam •violentus tas, Itaque Blondus i-nquit,in Leporum venatione talem efte feruandummodum, vt vena- cmidurn Elo tores diuifi,& fparfi per inculta potiits,quam per culta incedentes ,*& !aqueis ftepora- dum rios cancs detinentes,a vepretis, & fenticetis Leporem excitent. Aliquando canem Fagacem pra?mittunt,vt Leporem rimidum afpinetis expellat,quem poftmodum canis Leporarius vinculis folutus ad capturam vfqueinfedtetur. Addit Blondus aliuin mo- duni, quq abqui fedentes poftfrutices,& vepreta, optimorum venatorum nomen adipi Fcantur . Hoc autem fit,quando venantiummaxima pars elongis circuitibus Lepores expellunt illos perfequendo vfque adinftdiantcs,qui canibus de irnprouifo eos aggre diuntur.. Larolus Stephanus admonet vcnatores,vtantequam cum canibus ad Lcpb- re,scoercenclos exeant,diligcnterobferuentloca,in ouibus ftabulantur^ arftate enim, fuas caueas ob formicarum,& ferpentum copiam deferunr; ideoque tune inter fege^s habjtare coguntur;hyeme vero in aliquo fenticeto tugurium parant. Cognitohabita T tionis loco oportet cancs dirigere,vt leporem adoriantuntuncque vcnatores,qui plu- res tribus efte non debent, vociferando canes ad Leporum apprehenfionem debent in-, citare . Hodie in locis planis agri Bononienfts vcnatores longis perticis muniti ver- befando. fenticeta Lepores excitant,ad quorum capturam canes Leporarios laxant. In montofis vero locis ob rubetorum frequentiam,canibus fagacibus ad hos excitan- dosideinde vifts Leporibus canes Leporarios foluunt. Praeter canes plagarum etiam vfus interdum eft neceflarius 5 .& pouftimuiiii in fyluis rubetorurocopia Ojpacatis,in qui- bus B lib. 3. Ven ati o Je¬ li b.6. a gr: c. cap. 2 6. U urnem s venam#. ? D De Quadrup.Digit. Viuip.Lib.il. 3 $9 bus liber curfus canibus nonpatet . Extenfis igitur caTilnis venantiummultitudine b opus eft,qui Lepores ad retia diligenterpropeliant. Nočlu vero retia lunetantum ten- Fct - U denda in iilis locis,in qui&us certa funt horum animaiium cub.ilia, vel vbi noua: fruges ^ ^ aterra erumpunt,ad quas Lepores harum auidiinmfoccidente Sole, prodirefolent. Hic igitur plagae fupra palos furcatos terrre leniter inh'xos funt tende.da?,vt Fera irrum penteprotinus concidantjfed tune neceflariiim cit.vt aliquis caibbus alfiftat, vt Ferce illabenti mox accurrat,alioquin ab iilis estricata euaderet. Conradus Heresbachius, ineunte a?ftate,aliuramodiun Leporis irretiendi docet. Ab ytraque parte fegetum tra- J'bere h* bit funiculum,cui tintinnabula,& pennas appcnd.it, adeout ftmiculo leniter etui cotaeto, lu 1 • tintinnabulafonume'dant,& penna® vibrentur,qiiibus Lepores pertecrefačti reda pro gredientesin plagas fegetumextremitatcm.circumuallantes impellantur . Petrus Cre lib.io.c.29, fcentienfisproponitIaqueos,quibusinterduLepores per-certas femitas,vel per fepiu foraminaprogredientesirretirifoient. Amplius abauibus etiarapacibus, & pira čipu c ab Aquilis Lepores comprehenduntur.Id non hiit ignotiim.Lgucnaliquando dixit. Sed Leporem , & Capramfrurda;Iouis ^ generofa' In faitu v en ant ur. Sutpr.i 4, p Virgilius quoque huius meminit dum inquit. jOnalis v bi aut Leporem , ant candenti tor por e epenum Susi ulit altapeten s-pedihus Iottis ar mtger vrtcu?. lib.g.Aene- Ca*teriim Indi,apud Crefiam,non modo Aquilis,led etiam coruis,miIuis, & cornicibus u p cicuratis Lepores comprchendunt .Rationcm vero cicurandi,& alfuefaciendihas rapa ces auesad venationem Leporum docet Conradus Heresbachius h s verbis . IndiLe- , poremmanfucfačium dotni alunt,cuius collo fruftum čarni? appendentes lihim ad cur- f iere Mi Fum inftigant,deihde Aquilam, vel coruum,vel al/as aues huius ge nem čarnem ed cm ce ' pturas dimittunt,atque hac ratione tales auesadleporumpredam injftruunt.His adda mus non effe difficile Aquilas ad venationem Leporum afluefacereigiidmam'ha: vtplu rimurn in comparando vidu,Lepores , atque etiam hinmros rapiunt. Non eft igitur niiriim.fi Paulus Venetus agens de F e ris mitigatis migni Tartarorum Imperatoris .feri pferit ipfiim pro Leporum captura Aquilis deledari. Hinc fone fabulator Phrvgius ar .gumentumiJlius Apoiogi defumpfit,in quorecitat Aquilam,in rapiendo Le.porc, eom- mendationem,& yerbafcarabei afpernatamfuilfe. Infuper ab hominibus excog rati q fuerunt.alij modi, qiubus line plagis,fine canibus,& line Aquilis Lepores comprehedi poffint.Niuium tempore venatores folis fuftibus armati accedetes ad Leporum cubilia, magno ltrepitu,& clamore illos ad curfum.excitant,qui ftatim fugionves m niue iad a ti, &obuoluti baculisfacilemačtatur.Vuecherius doeetfummendu e/fe Hy ofciami fuccu U.6.de fr,\ c um languinc Leporis iunioris mixtum,&in polic Lcporina confutum in tra&u ab lui- iufmodi animalibus frequentato fepeliendmn elfe iubetjnam totius regionis Lepores ibi congrcgabuntur Tandem li quis inconfuette Leporis captura: del kleno teneatur, Is adeat primum Iibrum Epigrammatum g raco rum , vbi fortuitum Phedonis pifcato ris modumcoercendi Leporis admirabitur. Hicinlocis litoris lutulentis poIyputn con fpicatus,manucoroprehcndens illico,antequam manusočtupl ici cirro implicaretur, in proximumdumetum,.vbiforteLepus dclitefcebat, illum proiccir. Paulo pok rediens pifcator,vt polypum refumeret,illic Leporem cirris po!ypi irretitum inuenit. h A N T I P A T H I A. Vita funt animalia,a quoriim cofuetudine Lepores capitaliodio abhorret. In pnmis vocem Aqui!arumperhorrefeunt?; liquidem ex Alberto Lepo¬ res ab Aquilis rapi folent,vtcorum pellem addua fouenda innidum de- • ferant. Jbeinde etiam cx Aeliano vox coruorum,& accipitrum Lopovi- ribus timorem incutitjcum huiufmo.di aues Leporum vira infidientur, vt lit explicatum. P ran er ca fummum odium aduerfus Vulpcs, Sc Muftelas contraxerunt,cnm ambo h;ec animalia iplis vehementer infenfalint. Cažteriim vt ve- odium capi ikatem fateamur,nullum elt animaladeo inuifum Lepori vt canis;proptcrea de hoftili-^vk inter ca bus ammis folerprouerbio dici, Se inuicem ranquamcanes,& Lepores diligiuit.Hinc ncs,& Lepo - ild )'C S m paulo an te c 36° Vlyfsis Aldrouandi © ad r em kgitur apud Gra?c os illud pulcherrimum epigramma de lepore d ca ne marino A raptOjdum. canejrn terreftrem euitaret hunc in modum. £’» zuvk &Ae zvoeov jut \i'i to %ivov;ei;.if*i &iipts vypoi Hffj 7rt^oi Qvn>ov ipitcnv iva- Ai&i'pa> Ao tTrovt^om Actyot ficttr.v. aAAa, & ter r e/ir is animurn habent vnum. Aetherem reliquum habeatis , o Lepores^pcrmum,/ul metue^ O Ccelurn . Fliamitt fers ftellatum. canem* Aufonius autern fic reddidit* Frinacrij quondam curren tem in litoris or. a- Ante canes Leporem cceruiats r apnit. At Lepn-s in-me omnis ter r g , petagique rapind eft*. . Forfitan , & c °eli •> fi taniš a/ir a tenet, ATiter etiam fic Jatine redditum /uit ho e epigramma. Me eanibus canis eripttit fquamofus in vnela* Frgocanes equor , non modo terraparit. Meftat adhttc ather Lepores, fedterret & ipfe y Nam micatin c celit inter , & aftra canis* physiognomonica: V x a natura Leporum dcfiimuntur,vt ad phyfiognomonica transferantur, duoneinpeoculosj&pilosrefpicerefolent. Circaoculos ret ulic Ada- mantius quodocu!i glauei funti J, & charopi,punčtis magnitudine milij di uerforum colorum circa pupillasnotatiingenitimdolofum; &furtiuum, _fedminime audax fignificant.Has conditiones in Leporibus licet conteni piari. Grataroia infuo tra&atuphyfiognomia?,oculorumprominetiam in hominibus . r r perpendens in. liane venit fententiam, hos ad Lepores > cuniculos, vel ranas referen- ftb.^.pmjj* c j os c pfe Porta verb, rradidit fe in hominibus oculo Leporino praditis femper maxi- tnam imbedllitatem obferuafle,additquefe co gnoui/fc muho s apertis oculis,mo.re Le- porumdo-rmicntes, qui timiditatis vcxillum reportabant. Siadpilorum qual/tatem no fira eonuertatur oratio . legftur apud Ariftotelem in phyliognomonicis,quod Lepus, Ceruirs,& ouis,ex quacumque leni caufa/netit prope conftcrnuntur,qiiomarn molliffi- mis piliš veftiuntur.Ideoque homines mollibus piliš referti,obleuem etiam occafione, formidine non mediocri capiuntur . Hinc Porta homines habentes capillum planum. Ih a nh'C ^-tnoltena mites,& adLeporemreferendos e (Te exiftimauit. Denique ciun Lepores pi- 4 ‘ F los m orc,& ftibpedibus habcant,maximarn hirfutiem,confequenterquefeminis abun ca $' z °' danriam arguunt. Quocirca homines piloli intemperatam, & perniciofam libidinem d fuis moribus nonnifi cummagna difficultate propulfare poifunt. E P I T H E T A. [Vdorestam greci 5 quamlatini ponderando varias Leporum proprietates 5 varia etiam epitheta huicanimali apprime conuenientiaadinuenerunt. Siquidem a^mole corporea paruum,& paruulu,a piliš villofum, Sc molle s a voee vagientem,a prole propaganda fecundum.a verfutijs calbdum,fu racem,& rapidum Leporem indigitarunt.Praererea auritus etiam non fo lum ob audiendi excellentiam,fed ob magnuudinem aurium in comparatione ad mole corporis 5 & a Politiano mam dieitut» Ratione coloris aliquibns Gexcis 7Ttpzvor, ap- pellatur,quia Lepus nigris quibufdam maculis diftin&us fit.Apud Aratum yAavKo^ id- cit elaucus ,nec non yxp ott o c czlms^ fiiluus legitur.Apud Atheneum A a.ym)pp- D A> So ■ De Quadrup.Digit. Viuip.Lib.il. 361 E xiSovtcunempc Lepores hirnndinini. dicuntur.Euftathius autem ita exponit St tUCiK 01 ava fxiv (jtiknnS-iVa SiKoLrct) uVoAev»o / 5 owoLm-j*$ fttAiSovtg > xaxa to» ousrs’.'- raTo, ytAiS'cv i 7 r}sy&j StifAetAidg 7rrd%. Hoc cnimvocabulum Iicetfubilantiue fumptum ab Oppiano Aayacv nimirum Leporem fignificet, tamen ab Homero adiečtiue vfurpatur, & Lepori applicatur hunc in modum. Ap^ct^ojv » clpv aauAiivy 7 rrctza Atiymv. Nam a verbo gffleco w-r&£, vel oc Le¬ pus inter currendum captusnominatur. Ab agihtatecorporis Latims veIox, follicittis, & vagus dicitur Lepus . Grcecis avdva^ ad.faliendum idoneus . Immo hoc vocabulum fiibftantiuč quoque pro Lepore interdum poniturjvt Iegitur apud Nicandrum in Ale- xipharmacis (dj a »uVa?-quafi pedibus celer, & di A- G ^oTrtsg pracellipes,nempe-velox£anquatn procella vocitatur. DeniqueaIoco aliquan- do Lepus optentaoc, ideft in montibus degens,& Ae-tpog a Lero inftila appellatur. Ouam* uis aliquibus G-r-acis Asipo^macilentus exponatur. D E N O M I N A T a, i oibrr 1 1 & cognominata. Inl TnTr? f ^ Č {h: d lepore denominationem def Wm]nt . admodum^° r i b ^ nCIfl ^ a ) ,wm;njbus inchoantešnarrabimus , q UC m~ Venator appelhnirTv^ ^ H / fycblum Leporft dum AayJL(m r i } C J! !S etiam m e morat(referentc Smda) qtiemadmo binx Socratis . memmets, & concu ftificatur; nam Cares illo in iZ ad^T CarUm dič >™ ^praldus te- co n ft rU xeru n t 3 & faerarunt, dlc j^ tcm P lQ ^c Dee titmtur. Nos autem Auibus prim^S” Ir u *" L ° P °* deno ? ,natio ^m forl coshabens pedes Leporis ex PO mtuZ a ®S n ?b»n l is;cteairo A*^ W apud Gr** pedibus more. Leporum pilo te&is defcnAkZd •” P r' ^ etiam memmit Martialis quando dtk b * Iag ° PUS fmtnunciT P ata * Hui Us ...modum. ■ .'.™pdcmmm. ;i ImJononmommm.do^Ho /iAr. Illiad.y, //^.io.r.48. //A 7. c/-igr. 3^2 Vlyfsis Aldrouandi A lib.Z. hi$i* Ind. lih* l.ferm* AVr Sc/trus , ant poteritperegrina ittuarc lagois , f at y r ' 7 " A*tytiQovh Ariftotelis d Theodoro Gaza leporaria Acjtiila exponitur,quia hcc Leporcs coprehendat.In eodem fenfu apud Hefychmm, & Varinum /\xyo 8 hpct<; Jegitur . Belle- nitts in montibus C ret a? frequentes Vultures a d capturam Lcporu,& bcdorum inciun Ih. i .obfer* bcntes vagariafTeuerauit,8c propterea ab. Incolis hoc vulturum gen us leporarium vo- cari promulgauit. De quadrupedibus,in Hippiatricis habepus, quacumque invete¬ rino genere nafctmrtir,quce habeant A^d^ovTa^eo. c0e generofa, Hanc grecana voeeui Ruellms feribiteffe Notam,quam Leporioum dentemappellant, Deindecanes etiam quidamleporari; nominantur,quoniam ad Leporum venationem tatftummodo educan- , t ur . At A«y».®s/eu h»ymuoc ad mentem Hefychi; Leporinus vertitur,veiuti cuniculus. quomodogr$ beftia leporina;fed hic proprie yid.pu%oz nuncupatur,quia,cum fitL.epori fimi ce vocetur . } ls j n foueis tamen fnhterraneis fe occuitat,Alioquin A«y*cT/or, \*yt$i<& lo pufatlus,& A ctyiM leporis catulus agrarcis Scriptoribus exprimitur . Tandem apud loannem'Petrum Maffeumbeltias Cotias didas leporinaseffelegimus; quia magni- tudinem, formam, & faporem Leporum referant, In Florida etiam America? animal 3mphibium,meticulofum in curfu velox,cauda breui.magnitudine ouis,<3c capite lepo B par.$.c. 32 . rino deferibitur , Ab his ad plantas d fiat tranfitus,multas herbas inneniemus vel a par tibus,Vel a pabulo,vel acubili Leporum denominatas fuifle. Primitus dičtamnum ere ticum leporis auriaiIam,ob infignem fbrtehirfutiem,Syluaticus cognominauit. Verum circa montem PeffulanUm,audore Gefnero,quamdam plantam annuam Leporis auri- eulam nominant.( Aliqui ElephabofcLim putant)cuius folia abhumo erumpenria forma auris leporina? imirantur.Gefnerus etiam quoddam fungoru genus quercubus mnafci fcripfit,qtiod Germani,a figura,Hafenorle,Ideft Leporis auricuJamnuncupanra An> plius qua?dam eft herba ex genere trifoliorum, quorum multarfpecies a Cjufio mon- UhS.de pid. flrantur,lagopus,idcftpes Leporis didamam ba?cherbain fpicis piiofis glumas & vilio- rar. cap.y]. f as q ua fi arilfas Ieporini pedis colorem & hirfutiem a?mulantes produeit. V eriim,intcr has trifoliorum fpecies,illud trifolium fpicatum humile Bauhini apud Matthiolum la-* gopus,in Herbario Lugdunenfi lagopus vul'garis,apud Thaliumlagopodi'um,Hippocra tis Iagopyrum,ideft leporis triticum,&inantiquis Diofcoridis nomenclaturis cuminij Leporis appellatur,Romani hancplantam,tefie Apuleio herbam benedidam vocitat; Lattucale- curn Caryophyllata apud Botanicos herba fir,qu;x? nomen herba; benedid? fibi vendi- ^ poriaa qtt*. caU erit. Verumtamen fi caryophyl!ata non quoad faciem, vt inquit Gefnerus , faltem quoadfacultatcm Iagopodium imitatur;quoru'am amba? pra;dida; planta; virtutem ad- ftringendrealuiparticipant.Infuper alia? funt planta?,qua>,quoniam leporibus glnnen to funt,pabuli Leporis nomen fib i compararunt. In ter has forichus Diofcoridis ab Apu leio Iaduca leporina didus connumeratur;quoniam Lepores,animo ob rftura defcien te, adhancherbam ranqua fingufere prasfidi§ confugiant. lila etiam Iaduca? fylueftris fpecies coftis fpinofis iniignita,feriola, vel Scariola in officinis medicofn dida,fecudu aliquos,pabulum leporis,& fecundmnnonnullos Graicos Iagobofcon vocatur. Immb Hieratiuminus Matthioli apud Tabernemontanu laduca leporina dicitur.Trapiis in- ter graminis generavnum recenfet,quod GermaniHafenbrot;:ideftleporin'um panem in d 1 gi ta n t; q uomam aut e m alio nomine,zydern a tiemore bane plantam cognoinin5t; hincconiedat Gefnerus hanc effeillam graminis fpeciem producentep fpicas aded’ cxilibus pediculis adhanentes,vt femper tremat, & moueantur. Inter vmirum fpecies terra etiamprodneit quamdam lageon nempe leporariap didatn, vtannocatTlinitrs , ^ non quia Lcpor.es ca vefcantur,fčd quia Ieporini coloris eife perhibe.at.ur . Hane Vir- gilius inGeorgicispemorathocverfu. ^ ' . .. . lib. 2 . " itpa(JoPj)tbid viiltu? > tenmf/p Ugeos. ■> Tandem aha eft p 1 a n t a, qu ^, q li o n ia 1 n in nemoribus, aut cubile. aut vmbram leporibus pnebeat, palatium leporis cognominari folet. At quamamfitham planta,fentcnrijs in. Herba lepe- ter Audores variatur. Ali;; palatium leporis veterummoluthurum cffe affinnarunt. nnaqux, Iuxtaillud Euphorionis. ; y ‘ BormttantLeporesviridi femper moluthuro . - i Syluaticus per herbam leporma fa vnu mtelligjtj hanc alij cicerbitam esponentes pa- Htium leporis effe voluerunt, eQquod adarcendum teffum fub ramisduiius herba’ Le pores decupibere foleant. RueliHis,iuxta mentem Nuperoru,duaru fpecieru herbg a rt iin-’ DeQuadriip.-l5igit.ViaipiLib.il. arthritic« meminit, quarum alteram flore Iuteolo primulam veris 3 alterampalatium Le poris appellaticum Lepores fub eius vmbra lateant."' Ha’č radicem chflam , & fibro- fam/oba feniculi,& baccas puniceas producit. Qupcirca Gefncrus non immeritohanc corrudae vel afpavagi fylueftrisfpeciem efle opmarur. In huiiis opinionis confirma- tionem poflitmus addere Ccfalpini fententiam,qui a Ga ra gum fylucftrem palatium Le Ub.i.obfer, poris nominauit. Bellonius fermonem habens de ftirpibus Lemniinfula; 3 fcriptis man C ap,z6. fedquartam, de plat, apud VngaroSjherbam LeporiscaryophyIeanominari afleuerat. Ad finem omitten- rar.cap,$. tes quamdara volubilis fpecicm,quam Plinius fub nomine Iagines,inter clematidu ge¬ li era recenfuit;ctim h«c herbanihil cum Lepore comunc habear, ad loca a Lcporibus denominata examinanda accedemus. Apud Euftathium -uroA^Tf^roVoslocus multis Leporibus abundans exponitur. Sequitur Ieporarium,quod 3 proprie loquendo, feptu eft, in quo Lepores aluntur G ra? ds AayaTpok Lepores Loca a J- e P 9 alo . Alioquin,fecundiim Varronem,Lcporaruiin denotat omne feptuma?dificium ,in ri ' yUS “ en 0 y quoinclufa funtanimalia,qua? pafeuntur; quod Grxcis Q»p/orpo T ■ lis medicorumnotiflimce,quarum nominad Leporibus originemtrahunt. Primavoca- p Qrl ' u; / s C ~ tur lagophthalmia:qua laboranres Xuya>a; appellant. Altera affedione a Leporibus denominata laborant * illi,qui lepodnahabent labia. Idcirco hic affedus Gr«cis Iagochilos nuncupatur.Suc rulticis mcamedijsolimgeftatufecundu Poliuccglagobolo.n dicerctur. : NonnuIli,refe rete Ifidoro,tcfleras,feu taxillos vocauerut lepufculos, eb quodesiliendo difeurrant. Lepor 3 feu Lepoš venuftatem defignans 3 iuxtamcntem Sipontini,aLepore animalide- lib.iZ.orig, ducitur 3 & denominatunnon folum quia Leporum cfus venuftatem , & gratiam con ci cap fig, liet 3 fed-ctiam quia Lepus animal perquam lepidum, & amabile,ideoque non immeri- tbamoribusfaerumefleferatur . Lagari deniquedidi fuerunt nonnulli verfus 3 qui vtmyuriin medio claudicant. Circa Cognominata Alexanderab Alexandro, &abj coonmina-. audores non proletarij Lepidorum familiam non a Lepore,nempe a vcniiftate,immb a ta * * Lepore animali cognominata fuifle pro compertoaffirmant,cumnon tam a lepore, qudm abefu L poris bomo le.pidus dicatur. Aetarenoftra floruit Gabriel quidam cognomento Leporetus 3 qui per eleganrem de Arte memoratiua librum euulgauit. Viuitadhuc Excellenttflimus M.dicus Paulus Leporotus Corrigienfis vir Vndecunqi dodillimuSjftui olim Bonom« morans perdius , & pernox mufis faera faciebat, Uh.$J A h7' Trouerbia. ad ttmorcm fpeci anti a . Jdagia fum p ta i vigild tta. leporis* 364. Vljjfsis Aldrouandi y H I S T O R I C A. A N GothQrum,&; Sueonumhiftorijs, Iegirnus,quod Dano magis, pronoca-« to 0 quam pacaro vifi funt Gothi aliquando. aacin oftentare . Quo com- pcrto Perfa?ad bclJmn fe continudprepararunt.. lana erant aaes ordi- nata?,nec aliud,pra?ter flgnumlituo dandunveftabat,&ecce Lepufcu- lus emcdiodumetorumaceuirit, Tune Gothi, fubito cIainore fačto, caperunt hoftium praHentia? non amplius recordari.immo-.poftpofitapugnandi volun tate, Leporem infecuti funt.. Perfa igitur hoftesfubito auolantes adpiirari poterant, infequi non potcrant;cum Gothi cpuitatu, &vc}ocitate femper praccdercntDanus igitur aftumpta prouinciapoenicentia dučtus ad fuos Procercs conuerfushac verba protulit. Ludificamur plane ab hominibus iftis,&,vt apparet Jrridemur^uonia vnius Leporis curfus omnem eorum refpe&um a nobis , & a tot ftrenuis,, & forti/Timis viris, auertit. Praterea alium funeftum cafum occajione Leporis olim accidiftcrecitat Ebu renhs in libro de morte non vulgari,nimirum Folchum Gallum Hierofolymorum Re- gem 3 cumquodaminloco(Acri)nominatoLeporem fečiaretur , prolapfo equo.,col~ ® JumeffregifTe. Addemus ex Paufania nonnullos a ciuitatibus profiigos, cum Iocum in quo ijs comrnorandum eftet,inueftigarent; refponfum accephTe Dianam., quo Joco vrbem conderent.rhonftraturarn. Itaque in terram expofitis Lepus occurrit, quem fecuti tanquam vite duccm vfquead quoddamfinyrtetLmpin quod fugiens fe reccpit % e o pariter in loco oppidum muniuerunt* PROVERBIA. Rdo adagiorum a natura Leporis dimanantium,quatuor nempe timorem. vigilantiam,curfus velocitatcm, &; čarnem huius animalis refpicere po- teft, Quoad timoreirt folet dici * Leporem frondium motus terret* Profcr- 'II tur hoc de hommibus meticuIofis,propriam etiam vmbramfbrrrhdatibus ... Huic aflfineeft illud,quodin Aefchineapud Demofthenem 'edrur. yu>Z fiiov (gvrgidcft leporzs vitam viuere* Tales enim dicuntur qui femper anxii afliduo me tu agitatur;cum lepus lit animal,quod,pra timore,apertis oculis dormire p 'rhibearm- V n de hodie apud nos hoc effertur de homine,qui, lem qu aque de caufa 3 timore con r ‘ Citur. Tirnidior Lepore. Non diflimile eft illud. Brunu* alidsLepus , Hoc promuMtur de ilhs,qui verbo tcniis funt audaciores/ed dara occafione,in metum rapiuntur vel de hominibus nuneeffeminaris,quipriftinam fcrociam,&audaciam exuerut, Ouapronter his quadrabit fenarius ille prouerbialis incerti au&ons, * ^ 1 Aa.yd)Btc,v q o 7rptv ctrpo/uoc Atov* Ideft, Ferox Leo olim , Leporis c Tttplrm upidv rpe%&.ideft lepus pro carmb 9 cur ?//,Dicitur de iHis,qui ob. aliqua vtilitate in diferimen vocatur; cu venatores, no fečten tur Lcpore s quia noceat,fed quia pulpamentu habeat.Ideo Lepus,intelligens fe ad ncce C D peti, De Quadrup.Digit.VIuipLib.II. 3 6 j E pcti,cuiTu adeo veleči fertur,vt non raro in rnedio curfuexanimetnr.Noa!iterfiidunr, quicimi fint in maximo pencuIo 3 acriter decertant. Adrem apud Celium Rhodiginu. N Ab« circa Iaaus Gruterius fic canebat. in Uh.epigr. Lepores duos venaticus fane infegui, C ant s qut amat 3 neutrum capit. His addamus hoc tanq.uam coronidem .Lepus abotno esccitatus , ab altero catitur. Id fo- let proferri deillo 3 quinon pro fe 3 fedpro alijs operatur, Quaread rem Ouidius ceci- nithunc inmodum. Et Lepus hic alijs exagitatits erit. hh.3.de art. Quarto fi Lepus confideretur,quaten.us rei cibarhe famulatuntunc alia oriuntur ada- amAn * gia: Nam legitur apud Aučtores graecosevA^ffloi^ideft. Inleporinis . Diciturque de illis 3 qui cibis opiparis inferuiuntjcum olim lautiffime viuere dicerentur, qui carmbus Lcporinis vefcebantur . Huic poteft addi illud.A 7 «? edit I eporem. quod promitur de il- G do,quidotibus forma? non eft infignitus;cum Prifci abefu Leporin? carnis formamco- r.t 0 2 g c ^ -ciliari crederent Idcirco. Plinius feriptis mandauit 3 pulpamento Leporis in cibis fum- pto, corponsgratiam-per fpatium feptem dierum , cojrrferuari . Hincpoftea Martiahs ^rgumentum -llius feftiuiepigrammatis in Gelliamdcfumpftt 5 quod fuo 1 oco infcniis recitabitur. Tcrcntins in Eunucho Meminit huius prouerbij. Tute Lepus cs,&.feulpamen tum igu ant . Dičium eft co locia milite gloriofo m adolefcentem R hodi um, qui fcorto fuoalludebat. Donatus id varijs modis exponit indicansprouerbiumhpcmollibus 3 & delicatis competerci proptcreaquod partes Leporispofteriores pulpamentum prebeat, vel quoniaLepus incertifcxus eifedicatur; vt modo maris,modo fenainžc fticieprte fe ferat. Hoc prouerbiu aken fimilo efte videtur,quando dicitur. ikaetvanic npmv.huOvu&i. ideft Lepui c ar ms defiderat .Quqd pro piie illis,c6uenirevidetur 3 quiab alijs d.efiderat, qux iplimet doiru feruant. Deniqueapud Plautum hoc legitur./ modli ven ar c Lcporem^ Enpofitio lo nune ityn tenes. Multiarbitrantur liocprolatum fuiftc inillos 3 qui 3 cuni bona pOihdeat, ciPlauti. V, meliora mdagant; Volebat igit.ur inferre Plautus ha n c cenam 3 qualis quahs fit cena. -habesjtnodo qu«realter^m 3 fi potes 3 potiorem 3 quoniamdodi viri per Ityn. phafianum interpr?tantur.Alij aliter.hunc Plautilocu explieaiiqEtenimnou Ityn neqite Ichthin, fed Ičtin nempe viueiram Muftelat fpeeie legunt;qua venatores in capiendis cuniculis. ■Leporu fpcciebus vtuntur.Quafi hie fit Plauti fenfus. Modd 3 fi habes comoditatem, illa vterc.Pr?-’ter ordine ih his adagijs propofitu 3 alia occiirrunt no omifterida 3 yeluti illuef. Mortuo Leoni Lepores mf a//^/.Exponitur enim de ilhs,qui culariHS 3 vel ek raortuis Iur dta ntur iuxta illud. Sppe Lepus rifitfata Leonis iners. ^lanutius in adagijs mčminit pulcherrimi fenarij prouerbialis ad indicandam ludicis corruptdamlargitionibU5 procuratani. Eft autem huiufmodi. '.G r- - - ... . ' H h 3 EAxfi f 3 66 Ub. fr ide fi, VIyfsis Aldrouandi E A« ti A ayccQ AtavTot^pvetivcu, /S po^a* v/ : Lepus Le onem rete duet at aurea * Hoc prouerbium ortum efle dicitur a quodam lagopthalmo (ita enim medici vocant il- Ium,qui, ritu Leporum,hiantibus oculis dormit).qui munerumillecebris Principe que- dam irreriuit. Lepon efttrienti etiamplacenta fici . Suidas tradit hoc fpečtarc ad illos, qui omnibus confumptis,&neccf]itatecompulfiquibusIibetvefcuntur. Nonnulli hoc prouerbium a fabula, quam de fenarrat Apuleius,deducunt. Nam ipfe farne impulfus plaeenras primum lambifle,deinde etiam comcdhfe perhibetur. Comittere Leporem ca - ni. Hoc veritatemaifequitur inillis, quibusdeftderataprabenturiuxta illud Clau- diani. S ec ur um blandi Leporem fottere Molofji. Denique Iulius Pollux agens de rerum vocabulis hanc paremiam tradidit. o x,a.f>7rd> Otosrov Xcfyd>v y ideft Carpatbius Leporem . Hoc prouerbium in jIIos enunciabatur, qui rem noxiam fibimet pararent;quemadmoduan fi diceremus Leonis catulii in vrbe afe¬ re,vel ferpentem in finu fouere . Dedučtum volunt adagium a Carpathiorum infufa, in qua cum Lepores uon efTent,aliundc importari curarunt .. Vnde brcui orta Lcpom numerofa copia fruges totius. Infula populata efb B HIEROGL YPHICA NdagatoreshierogIyphicorum per vaffum campum leporis proprietatu percurrentes varia, & relatu digna adinuenenmt < Primo- igitur ad d- miditatem cxprimcndam pingunt Leporem. Hoc enim auimal omnium cfftimidifHmum; ideoque borno pauidus Lepon affimilatur ;pariterque Cornificius poeta mihtes fugientes in opprobrium Lepores galeatos appellabat. Hac de caufa Lepus etiam eneruata effeminationis hierogIyphicum eife perhibetur,mPn folum propter pilorum molliticmded etiam propter eximium metum, TarZditath QUo hommesefF ? minati,&muliercula leuieciam de caufa opprimuntur . Deinde Le- J , p US tanquam bellua rei venerea dedmflima fecunditatis hierogIyphicum ad mentem hierogijp . piei .A e flepoteftj quandoquidem f?tum lačtans fuperfftat,& interdum nullum partu- riendi facir interuailum. Vigilantia quoquehuius animalis Aegyptijs facerdotibus ^ hterogIyphicum exhibuit;huiufqučrationem reddit Orus,quiahoc animal interdormi- cndumoculos patentes habeat. Infuper Plurarchus curiofffiinus Aiitiquitatis indaga- tor, per capitis Ieporinipiduram,auditus hierogfyphicum ad mentem Aegyptiorum in tclligebat;cum Lepus in comparatione ad molom corporis maximas aures habeat. In¬ fuper nonnulli,per figuram Leporis in caueamin gredientis,homines foliuagos,&alio- rum frequentiam deelinantes fignificabant;fiquidemnunqua Lepores duo , vel plures in code cubili inueniuntur.Immo finguli vnius iugeris interuallo,veI circiterfecubat. Ub.il Pratereaex Pierio Valerianohabemus fimulaerum Leporis curfu exanimati, &cani$ fe fe cohibentis;per quod veteres Aegyptij amulationem defignabant, cum venato- rum experientia comprobatum cui Cyther$apincet, e t enim Leporemf? čl at ur, dr ifte Leporem , Re s fugi ti ua Lepus , res fugitiua Lepoš. Venator c a (Te s ^ dr c a(Je s tendit Amator , Jdjuos fape mcaffum tendit^vterf tamen. Eti aquopluuias , dr ventos fpernit vteref Damnofos nutrit ftultus vterf canes. Alt amen hoc diftant ; quod cum F era fternitur^alter Prgmia folliciti lufta labons habet. •f um demum vero inf ali xfuperatur Amator, Cum fmtlps vičU pr uda fupina iacet. N V- 3<5S Vlyfsis AHrouandi A a /> N V M I S M A T A. Hgimus apud PolIucem,Rheginos in monetis iconem Leporis,& currus ha buifle. Lepus cudebatur in monumentum Anaxilla?,qui in Sicifiam Le- poribus vacuam, huiufinodi genus animalis importauit. Figuram cur¬ rus numifrnatibus addiderunt, vt eumdem Anaxillam , tanquam in Olympijs vidorem confuetis bonoribus cumularcntj quandoquidem šn his cerraminibus,&ludis tantumhonoris vidori hahebatur, vtnon per portasvr- bis,Fedper ruinas murorum in curru Fublimis in patriam rcucheretur . Qna de eauFa Aeneas VicusnoniniuriaFcripfit,popuIos Rheginos oppidi in margine Italia*- fitinu- tnifmarafigura Leporis, & currus fignafTe . In nummis etiam aliarum Nationum Lepo ris effigies confpicituncum CeliusFateatur,quod Armadica vxorMida? Regis Phry$?ie in nummis Cumeorum fignum Leporis čudi iufferit. Dcnique ex Huberto Goitzio liki in Hiftorijs Gra»cue fignum Leporis ab Aquila difcerpti in monetis A d ra nior u m, Ma f- fanioi‘um,Agrigentinorum,Zephyriorum i & Falifcorum imprimebatur. B P R O B L E M A T A. n[ hac Leporishiftoria varia problemata naturam illius concernentia,pro ponifolent. Nos autern quat'uor tantum relatu magis digna propono mus . Primum eftj cur animalia a natura magno corde do*»Lta, vt Lepo- res,Icuibus de caufis metu propeconfternentur. Refpondent nonnulli, in magno corde fpiritus vitales diFpergi,ideoque virtus audaciam gene-« rans,in vafia cordis mole adeo diifipatur,vt inde formido potius,qua audacia dimanet. 'fc&JtOifrfi poflumus etiam refpondere admentem Ariftotclis,quando animaduertit animofitate ALj ?. i r-fiore fr formidinem a refrieeratione prodirej propterea Lepus taneruam beli ua me- lancholica,nonnifi frigidit3te,confequenterquerimore redundabit. Seeundo qnxri<. tur,cur animalibus melancholicis , veluti afinis, & Leporibus tam longas aures natura dederit. Refpondent philofophantes, quodaures tanquam partes eartilaginofa? ex C materiafrigida,& ficcagignunturcum cartilagines naturam Fere, & temperamerttum oifis participent. Hinc fit vt timida,& melancholica animantia huiufmodi materia afc fluentia,longas aures habeant. Tertio qua?ritur,cur Lepores aperris ocubs dortniant. Nonnulli fuertinthuiusopinionis,Lepores tanquam animantes timidiflimos, &propri£ vita? conFuIentes,apertis oculis.nodu,diuque inuigilare. Pra?terqu&mqubd inocclu- fioneocuforum vifus hebetaretur,quominiis venatores eminus Venientcs confpicare- tur. Ha>c rcfponfio non videtur propofitioni quadrare; quandoquidem oculos in an- tro quodam,&quafi proFundiori valleprouida natura reconditos efievoluit, deinde oflibus>& palpebris,tanquam fepimentis obuallauit,vttutiores efient, minufque facilg f ab extrinfecis kderentur. Quocirca Ariftoteles trigefima prima Fedione problema- tum oculis prominentioribus,quafe$in Leporibus conFpiciuntur, facilem lafionem, & hebetudinem attribuebat. Satius igiturerit,fi dixerimus,Leporum oculos e/Fe promi- nente$,paIpebraFque cfle breues,&propterea cum multa difficukate claudantur, ocu- ]> lis patuhs quietcm caperecoguntur. Quartb tandem Ariftpteles decimaFedione pro- fnhl. blcmatum quxrebat,cur animantium quaedam partu fint numeroFo,vt Lepus, qua?dam non,vt homo. Philolbphus loco citato hancattulit reFponfionem ; nimirum qucrdam animantia habere matrices loculatas,in quibus femen ad copioFam prolem Facik diui- ditur,quod fecus de homine dicendum ek;Fquidem mulierum vterus his Ioculamentjs. eareat. Hxc reFponfio Fccundiim vulgiopinionem ab AriftoteleaffignatamFuiRe, ex eocolligimus;quoniamldemin hifioria generationis animaliumhancopinionem exa- minans,tanquam falfamreFutauit, ea dudus ratione, quoniamin difledione animan¬ tium muItiparoru,foerus mu] ti m vna tantum vteri cauitate repe.rti Funt .k* huius afTerti confirmationem,addevepofrumu3,au& vera refponfio ad aures Ariftorelis erit hseč ; qudd a mA matia mag na? corporaturoe fint vnipara,qiioniam cibus m cop;ofum Temen cpnuerte n- dus in molem corpoream abfumatur. Oppofitumautemde mu!tiparis,vr de Leporibus dicendum eft;quoniam in his aIimentum>ob cotporis paruitatem, in copiam genitaas feminis tranfmutatnr, A P O L O G I. Vm duše princfpales Leporis proprietates,nimiru ve!ocitas,& pauorapo logis argumentum attiilerint, Nos in prsefentia primo timorem ponde- rantes 5 narrabimus ; qudd apud Abftemium inMytho!ogiaieo Rexqua drupedum aduerfus volucres dimicaturus, numerofam ex omnibus qua- drupedibus aciemconftruxit. Interrogatus autem ab Vrfo, quid Afini Jnertia^Sc Leporis timiditas ad viftoriam reportandamconferre poiTenr.Aciiterefpon- fum fuit, Afinumdangorefua? tubsemilitesad pugnam elTe concitaturum; Leporeve- vdob pedum ve!ocitatem,tabeIIarij munus efleobiturum . Ex Apologocolligendum F Cft,neminem effe aded inertem 3 & abiedum 3 quin interdum aliqua ex parte nobis pro- deffe poffit, Ad rem legimus,qudd olim Lepores cum Aquilis belligeratura?, in auxi- liunn vulpes aduocarunt,quae illico renuerimddicendo . Veftra, & hoftis veftri natura jamdudum nobis innotuit;cum Aquila?virtutis.,&audaci£e,Lepores vero timoris 5 &m- ertia? nota fignentur. Ex Apologo Morales coliigunt, qudd decertantes cum poten- tioribus,propriamfaiutemafpernantur.Pra?terea Lepores quondam ob affiduurnven torumin Tyluis fufurrum tanra formidine opprefli ferebantur,vt omnes taquam defpe ratijvel de pra?rupto loco fe praecipitare, vel in aIiquo fluuio Te fubmergere decreue- rint. Quare adflumenproperantes,ranasinr!pisapricantes,adipforum confpečium an amnem profili) ffe obTeruarunt. Tune inter Lepores fagador ad caiteros conuerfus, lisec verbaprotulit. Reuertamuroportet,quoniamanimalia nobis timidiora adinue- nimus. Apologus docet,neminem effe tammiferum ) quinalius miTerior reperiatur. Id totum dedaratur his verfibus. Sylua fonat 5 fugiunt lepores , palut obuiat harent F it mora , rgfpiciunt ant e , re troj timent. ,Q Dum librant in mente met us, je mergere pačit Se metui , d* ranas Flagna fubire vident. Vnus ait, fp erar e hcet, no n Jo la Umoriš F urha fumus , v a no rana timore latet. H Spem licet amplecli , fpes e H via prima falutls ; Sape facit metui non metuenda metus. Corporis e JI le uit as } & mentis inertia nobis ; lila fuga caufam fuggerit , tila fugam . Sic time at cpuicumcf timet 3 nec mole timoris, • Spe c ar e at , grauis eftfpe fugiente timor . Speret qui met uit, morituros viucre vidi 3 Spe duce vici ur os >fpe mtrriente mori . Natalis etiam Comitum in fuo opere de venatione hanc fabulam verfibus hej?amctris nititur declarare,hunc in modum. Hoc,vtfarna ref er t , horrefcens murmura frondis Caperunt anirnal furiatua munera queftum Alma parens natura nihil quodreperit vfquam 5T riftius > & tantum capiensper membra timorem S Jiiilta volutanti plač uit fententia 3 velfe ffdCipitare iugit , aut alt o mergere flučlu. Cum vitrei peteret c ur renti sfluminis vndam\ jrotinus infiluit flumenperterritarana. Jnde lepus didteit tr anqmllo peči or e fortem F er ref nam»quem caperasante . Denitj; tih* t •» d C p£~' ■ dia Cyri, tih. I,. lih l. de. 'w- f 0m ' Vf^fsis Aldrouandi j-o Denique c?e vefocitate,& celeritate Lepopis legirtir apud Mytholagos,quod olim hcc A bellua, ob, hapc corporis p r ar o g ati u a ri i i u p c r h icns, v u J peni irredebat 5 cuareurfud ma¬ mb us venant-iunjeffugcre-no 11.pofTet>cu 1 Yulpes,hercverhadeciit , 'Inedencurfu.& veiocipede venantes declinas . At ego ingenio/is dolis capturarn euado. Apolo- gus monet,quQd velocitas<5$ di.ee corporis dotes ab anjmi mcuftria ftepiffime fupe^ ta n tur. P Rl O D I G & Pmfagia, 1 A B ‘N hiftoria de rebus geftis Fride rici primi hnperatoris narrantur prodigiaj qu3e Frifingenfis Ciuitatis cladem pracefTenint. Inter qua habemus, quod Lepores, & ali a: btftia? fere pafiophoria Ecclefa?; &officinas Ca- nonicorum ingrcCr tanquam domdhccc laqueum captionis imponma I rcnuebant. Leporis etiam occurfum omioofum,, <& inaufpicatum vete- res augures dixerunt „ Idque forteab. infigni pauore, quo pra?diruna eft ho,c anirnal 3 arguebant. Vcrum P-rifcos omnes id credidnTe teftatur hic verfus, Quaproptcr harc forteerit my- ftica ratio,propter quam lepus ad cibos in Leuitico non concedebatur. ER enim ani- 1 malimpurum,& (annotante Clemere Alexandrino)inhoneftam venerem indicappuo* , , niamlepus vtroquefexuprceditus eiTeperhibetur.Hancautemlegcstamdiuin 9 ,quam c ‘ * 2 ’ P? Lurnan'^ veluticnorme-vitium execranrur Nicolaus etiam de Lyra hunc Leuirici !o- a ?- ca p' l °- cumpotiderans,huiusiiirerti rationes efle myfticas protulipniminunahqua vitiofa cf- fc vitanda.Siquidem Gamelusproptcr gibbofitatemfuperbiam,Herinaceus terrenam cupiditatem,fus lafciuiam,& lepustimorem irrationalem iignificant Quando vero Sa lohaon in prouerbijs fcripfir . Lefnfculus p Id s imtalida po fuit inpetra cubtlejibt■ Io.Arbo- rcus m commentarijs addit merito plebe inualida leporis nominein/igniri,diIigit enim fimmdiuerforium^nefiatprsda canibus.At Nicolaus de Lyra myfticaeccleha? plebem cxpanit,qu£e inualida'vojcatur s cum iniuriasillatas vlcifci non conctur-.deindc quia non proprijsviribus,fed dtuina-Editope. Id autcniefthaberecubilem petra; cum Pfal- mographus dixerit, Es?q mihi in Upr dem fortijjtnmm m damum munitdjvt falues me\quia Efal.70. petru, muriitio mcacsttf* M D- 1 A 372 Viyfsis Aldrouandi MORALI M K morali dobrina Lepus Chrifto,vtTis iuftis,pauperibus, & diuitibus po- teft affimiIari.Quoad primum. Cum Lepus fecundum Phvfologos vtru- que fexum hab, ere,nccnon fine mar c gigni,& progignere dicatur.Cbri ft us ,ex Berc-horio,Lepus dici poteft, qui duplicem naturam mafculinam nempe diuinam,& foeminina nempe humana participauit . Deinde fine mare nos voluntarie verbo. veritatis produxit,& peccantes ad gratiam,& adfidem ge- nuit Poftea cum Lepo,ris coagulum vcnena profliget ? eiufq; fanguis oculorum dolore 'Ums Chri fedet. Nos pariterfi myfticileporis Chrifti coagulum,& fangninem charitatis,& pic- /K 7“ tatis in noftrocorde fentabimus;nullo negocio inuidi* venenum exptignabimus ,& s o ajpm nHm cuftod refo- let deiride iudicia Dei valdetiment. luxta illud Pfal.A ludicifs enimtitistimui. Deniq; mitesj&imbecilles vocanturjcumproximumoffendere nonaudeant. Irntno Lepores cum fint feciindiffimi; viri eiiam iufti bonorum operam foecunditate funt confpleui; vy no enim bona opere pera Dum C fcfaff.focr. enim nočtu pafcendo oberrant,fagacibus canibus, eos captant„ Atalios interdiu ha- bent canes,quibus nočturna eubilia eomperiant. Deinde 5 /i quos offenderint Lcporcsi habent canesalipedes>quibusauoiantespoffintinterciperejnec non, &retiaper inil- dias difpoiita funt,quibus aracanumeifugientes deciptuntur . Pauperes quoque ra- tione pauoris,& impotentite Leporis naturamreferunt. Hi enim cumcpiopiamlitibus* & rixis eontendere non audent; immo Iceii etiam non fe tutari conantur . Iuxta illud _ j ^ Ecclefiaftici» Pauptrantenil&f ms žacehit , Ex altera parte diuitcs etiam, & peccantes *' a-d lepores poifuntcompararirpr.optereaquod quid nonmetuiint diuites,an non latron nesfannonpotentes^aunon intiidos? an non calumniatores?fed quid calumniatdrcs* & latrones dtcimus?familiares etiamfuos fufpečios habent. Immo aha dc caufa.Lc-t p 0 res appetlari poifuntjnimirum quia pedes,more Leporis,vellere diuitiaru te;dto:s,nec non anteriores,, ideftaffedus fpiritualespofterioribus, ideft mundanis breuiores ha- I? beant. Ideoque velociori curfu tendunt ad montes honorums & dignuatum,ad quaa . - f fempcr anhelantj ficque conuallemddeft humilitatem., verfus quam nefciunt/currere » afpcrnantur. Prxterea peccantes aliam leporis proprietatem imitantur. Etenim hic quot agk annos,totfiifuras fub eauda gerit. ParkeriUi,« 94- lik 3. 57 « Hh.T^epig. lib.3. dedi. fdC, 374 <*»-d Lepus eniaijVt veritatern fateamur 3 circa lumbos, dcclunes pulpamentumlaudatiifimu A pr*bQtiiiuxta vulgatum carmen, . ; b Fgcundi leporis fapiens fcffaktur armos . Adremigitur Martialis inuehensin quemdamgulofumnoraine San&rapialienas cx» nas captantemjcecinit hunc in modum, N ib tl e sl mi f erius, aut gulofius Sancjra y Reciam. -večat, us c um recurrit ad ccenam, Jduam totdiebus 3 nocHbusf captauit 3 7 er pofcit a pri glandulas , quater lumbos , Et vtramf conam leporis 3 fr duos armos . Quapropter non erit admiratione dighum 5 fi Prifci * gre ferrent 3 quando in Iauto epula- rum apparatu lepus non bene cpčtiis apponebatur. Huius meminit Martialis in Rufura quanda dixit, jpffe ne gos coclum leparem y pofcis£ flagella „ Mauis Rufe coquum cadere , non leporem . Immb fi quis alhn eifet 3 cui leporin? carnes gratiE non fui/Tent; id paflim ei magni pro« bri viceobijciebatunvt apud Martialem manifeftatur. Itaquenunquam ceflabant bo g nitatem s &fuauitatem huius carnis laudibus profequi. Ad rem Baptifta Fiera lic canit, Ldudati leporis mibipulpamenta reponas , Hi s meus abradi tam didicit stomachus . jgn e fuo dur ant aluos ifed rembus arclas y Et norunt femoripanderegrata vi as . lupit er alrne datur lepori ft fexus v ter g ,, Nec F era , ne c malus c El , omnibus efca placct. Martialis quoque fuorum carminum pra?conio huiufinodi čarnem extolIens 3 ca?teroru cjuadrupedum carnibus anteponere nonerubuithis verfibus. Inter aues turdus 3 ft quis , me ludice cer tet; Inter cpuadrupedes gloria pnma lepus . Nonnulli Athenams iu verfu pentametro huius diftichi pro gloria ^usvria. Iegunt, quod vocabulum delicias, Sclautitias eduliorumomnisgeneris exprimit. Hancautem vocem deducunt a nomine ^££a. 3 quod olim fuauiffimum eduliuin ex Iačle,& frumento p, paratum fignificabat. Verfus igiturad mentem horum clarifllmorum virorumlic le- ^ igitur. Inter puadrupedes mattya pr ima lepus . Oeteriim qui fanta huius animalis prteconia a Martiali celebrata demirantur, debe- rent parumper contemplari illa 3 qua? dičta fuerunt a Galeno, quando fcripfit leporinu languincm 3 tanquainomnium fuauiffimum in magno pretio habitum fuifiei ideo cur ex tamfuaui fanguine caro leporina conftans,in fe gratilfimum guftui faporern non con- tinebit?Immo 3 ex Prifcorum fentcntia prfcomum,& gloriahuius carnis eo pro greda eft 3 vt huius efu homines etiam formofos fieri crederent.Vndecirca id extat epigram- ma apud Lampr dium de Alexandro Seuero Imperatore 3 qui in fingulos dies leporem comedebat 3 & ex alTiduo huius carnis efu ipfum humanum, & venuftum fieri afferebat hunc ln modum. \ Pulchrum quod vides ejfe noElrum Regcm y fpucm Syrum fua dg tulit propago > Venatus facit 3 fr lepus comefusi D En quo continuumcapit leporem. lile autem non inuenufte refpondit his vcrfi’bus 3 gr£ce quidem 3 fedhunc ih modum« pulchrum quodputas ejfe veftrum Regem Vulgarimiferande de fabella Si v er um putas, non irafcor* 7antum comedasjeeltm , Icpufculos', Vtfas ammi 3 mali s rep ulji s, Tulcher , ne muideas liuore mentis. ( lib.j. epigr. Martialis etiam hoc inta&um non reliquit, dum Gcllise turpitudinem hoc feftiuo epi- 3°’ grammate taxat E F De Quadrup.Digit. Viuip.Lib.il. 375 Si qtiando leporem mittis mihi , G elita dicis , y F or mo (us feptem , Marce diebtis cris. Si mn derides s Ji ver um GelUanarrat ^ Edi sli nunqUamGellia tu leporem., Expaftu leporina carnis fomnos generari,vel homiaes fomniofos fieriPIinius attefia- tur ; quod aratione alienum efife non videtur;quand6quidem(tefi:e Plutarcho) celeher rimus ille Cato familiam bralfica, & Icporina čarne alebat, indeq; varia, & tumultuofa tn J'^ e rat ' fomnia emergebant. Prteterquamquod Pfellus ab efu huius carnis, cum fubfrigida ‘ vld ' fitjcrafifum fanguinem producf&fenfus quodammodo obftupefieri,confequenterque fomnum concfliari afleuerat„ At alijs,in textu Pliniano, ex čarne leporina homines non fomniofosjfed fbrmofos fierglegere placuit, cum Prifci omnes id opinarentur. Huius autem alTerti nonnuUi hancratlonem aiferre conanturj nimirum quia Iseiporis pulpamčntum educendi humoremmeIancholicum,confequenterq; animum exnilaradi facultacepotiatur.Sed Cclius Calcagninus, quicquid apud Antiquos vulgo dicatur, ULi.quaB. exiftimatidexvi vocabuli natumfuiife,quandoquide Antiqui, invocibus religione,& epiH. aufpiciorum obferuationem ma-gna ex parte,confiftereftatuerimt. Hinc in dcledu, & cenfufaciundo primi Valerius,Saluius,Staterius nominabanturmon fecusigitureos le pidosfieri,& leporem mutuaricrediderunt,quiIepore in cibisvterentur. Hodie, fe- lib.iš.ca.š. cundum Olaum Magniim in regionibus feptentrionalibus,Ieporum caro efl cibus val de communis,& vfitatus,maxime verd,quando cumiufculo atro elixatur,vel promore gentium aflfatur. His delibads ad varia artificia,qu;bus Pcriri rei coquinariarin prrepa randa,&coquendaleporiim čarne vtuntur,examinandaaccedendum cit. V er um an- tequam id praeftemus,duo ponderatione digna fe fe offerunt.PrimU e/fciifus na tu rte, & temperiei Icporina car o predita fit. Secundumad eledionem, &tempus huius carnis attinebit. Ratione temperatura Caftor Durantes leporem calidum in principio pri¬ mi gradus,ficcum vero in fecundo excefTu effe ftatuebat. Aetms vulpinas, & lepori- nas carnes natura humana.’ efife dilfimi 3 es,necnon alimenta peffima generare tradrdit, idque a foedo odore, quem fpirant carnes,collegit. Propterea non fine ratione Mat- thiolus carnes leporinas a;gre concoqui,& ex illis crafifum, & nrdancholicum fuccum produci retulit .ClarifTimus vir Io. M mardus,de čarne leporina qubd ftigida?,& ficcar temperieipredita fit,atramque bile progignat,ad Iacobum Pharufium Rhegienfemid negantemferibens multas rationes adducit. Primltus ad aures Galeni ex hac čarne /7, » r r melancholicum fuccum dimanare fatetur, deinde huiufmodi carnibus corpora cxicca- ° C ’ n dixit, quod a duritie carnis leporina: indicaturi vnde hac čarne fevd, & paulatim cor ** ' poranutrmnturi pr*terquamquod dumies carnis c ti euidens ficatatis indicium, & ani malis umiditas rngus figmficare Polet. Qmunquam autem fanguis ( vt inquit Manar- dus)calidior fit,quam caro,nec non tenuis,& fine fibrisjhinc tamen argu: re,non potfa mu s ipfum non eife melancholicum-, fiqiiidem illius aquea, & tenuis fubfiant/a frinus & non calorem oftendit.Circa hocafifertu Galenusfuit huius opinionis , fanemnčme- bib^.detoe, affeSl. 7 - lih. 6. apne. lancholicumexIeporino cibofieri, fedmox addidit carnes etiaefie alioru animantiu , qua: in comparationead leporem multo craffiores,&nigriores fuccos generant. Plač forte ratione dudus M.Cato Cenforinus oleribus, & carnibus leporinis a^grotos ali iubebat. I11 confirmationem huius fententite viri fide digni fatentur,fe noiuffe multos |_| venatores,qui alia čarne,quam leporina non vefcebantur,& tantum abefi,vt efient me- lancholici,vt potius quotrdiana Rtitia perfunderentur . CaroIus^Stephanus vnica di-_ flinčtione hanc difficultatem dirimere conatur . Inquit igitur lepores iuxta atatem ca J^7, efife confiderandos, nam iuniores čarnem habent valde delicatam,facilis concočlionis, & optimum fanguinem generanr.Lepores vero anniculi, & antiquiores non folumdiffi cilis funtdigeftioms,verumqu oq; atrum fuccum producunt,& corpora mirandum in modu ernaciant.hx his ad eledionembonoruleporu,&ad tempus eos comededitran feundum eft. P 1 uyerus igitur catulos Icporu bimeftres^trimeftres^uadrimeftresjfeme , f , ftres,&ad fummu odimefiresinter lautiifimas dapes collocabat.Na lepores quo iunio re res,eo meliores,& fuauioresianniculi autem fordefcunt,itaut abierit in prouerbium (vt notatBruyerus)vetulos lepores,& anferes maloru Demonu efcam fuiife.Pr^terea Au guft.Gallus in luo Agricultura? libro tradit,fe ab antiquis venatoribus intellexifi r eno- - - nullos cffe lepores mares Tjros nucupatos, qui in cibis fumpti seper hircu redolent. " v . I is Tandem lib. 6 ,agric^ cap.35. J n Parad, -poet. fclog.%. fib.$. & d* fac,c. 18. tih. 8. de re cib . lib.% ob/er, cap. 1 08 * U.g, dyphno fopb.c.lS. 1 tb. 5 .c.&i. Hb.z. de re cib. $76 Vlyfsis Aldrouandi Tandem Carolus Stephanus admonet,Jepores in montofs, &planis Iocis habitantcs* A pafcentefque pulegium,& ferpilJum effe rnuko m el io res illis,qui circa aquas vagatur; additinfupermarempotius,quamfoeminampro cibis eligendum elfe . De tempore comedendilepores Romulus in libro rei coquinaria?, fcriptum reliquit, lepufculos a menfe Augufti ad principiuOdobris vfque ad menfem Marti; effe ediles. Quamob.re Reufnerus quoq,- bybernu tempus pro efu leporum opportunum iudicauit,duminquit. Me^ lepus hjberno caulem depafius in bor to> fuantumms bili s terreat at ra , capit. Caro igitur Ieporina,tantummodo vrgente hruma,in cibis commendatur, & potiffimu circa Fefta natalitia D.N.quo tempore adimitationem Regu Chrilto nato munera of- ferentiungmunufcuJa hinc,.inde amicis mittuntur . Quare Ioannes Rohemus ad rem fic cecinit* Natalern.g, tuum celcbrantes oclodiebus , Conanimus laudemperpetuumrg decusi At

ac efuncntibus ipfam AppotiaiS) cjua cruda par km fit^nec tamen illi Dcfluat binc turpis fant e s , fed vefcere large. fguafc fuperuacua e si ratio (redenda parandi D poli bane , Romulus agens deartificijs coquinarijs leporis anniculi,&pingulsipartes pofteriores torrefadas Iaudat;lepufcuii vero exenterati,& diligčte r Joti ventrem larido patfuks, feniculo; fale , pipete, cinnamomo,& caryophiIJis repJet,deinde omento fuilIo,mfper fo,pipere,& floribus feniculi lepufculum inuoluit,&in veru Jigatum diligenter a ^ at • Immo ne piIipedumaduranturfyndoneinaquamadefadotegit, atque integ ru,T1 d & toftum leporem menfis apponit. Scappius fumit Jeporem potius canibus , re- tibus captum per Jateris foramen vifceraextrahit ,& alui cauitatem diligenter Jotam larido petafone,hcpate, & pulmone eiufdem leporis pulueribus aromaticis prums , & cerafis acidis replet.repletum elixar,elixatum laridulis obefat,cariopliyllis trasfigit, &in veru diligenter torret. HodieBononicehiccft vktatus coquendi Jeporis modus« R e cipi- De Qaadrup.Digit.Viuip.Lib.ir. 377 Recipitur Icpus in frufta difTedus,parum elixatus,& in fartagine cum pinguedino fuil- la torrefačtus menfisapponitur,vel partes poftefiores prius e!ixara’ laridulis diftin- guantur, caricphyll s transfiguntur,&in veru lento igneaffantur. Aliter etiam Icpus demptis extis,&abiečtis pedibus,& capite,fra& fpueodioas, & fupcrinfufis paluen- bus aromaticis cumadipe bubulo in vale fičtili aiTt U", addendo in fine cočkionis mcl, vel defrutum cum aceto mixtum vt gratam comed nti dulcedinem,& aciditatem con ciliet. Apitius fimile fere condimentum prteferibitmamIcporcm fuo iure curat, cxofi- ■fat,adij cit oleum,iiquamerqfafciculum porri,coriandriim,anethum,čgpam aridarn,men tam,& rutam,deindeius de fruto,& aceto ad gratam dulcedinem, & aciditatem tem- perat. Aliter etiam leporem fic condit, coquit ex vino liquamine,aqua,finapi,porro, & codoaddit piper, faturciam, dačly!os,damafcena, vinum Iiquamen olei modieum ftringit amylo,condit leporem in patina,& perfundit. R omulus ar tis coquinarite val- dc.peritus leporem etiam clixat,& in eius iure lagana coquit hunc in modum Primo leporem cxenteratum aeri exponit,doneč tener.cfcat.poftea partes anteriores cum por tione petafonis in aqua decoquit,& iuri diligenter defpumato addit fradurn piper, de- inde,čarne ex iureablata,confeftim in ipfb lagana coquit. Tandem ex čarne lepori- na artocreataparantur hunc in modum . Recipiuntur tantummodo leporis pulpamen- ta parum elixa,& fruftatim ca?fa,infperfaque p ul uere piperis, cinnamomi,caryophyllo- rum, & nucis myriftica?, vnaque cum medulla vitulinaprunis, pineis vitellis ouorurn in capfulis ex pafta paratis includuntur, atquein furao pcrcoquuntur. Commanis mod 9 c oq ne, di leporem. lih. 1 ), dere c ib.c.5 6. VSVS IN MEDICINA. I vHum eftanimaI,quod ad iuuandas mortalium affe&iones natum Cit, hoc cfl lepusjquoniamomnes illius partes, nccnon etiam excrement;r vfui medico famulatur. Primitus caput leporis exuftum cum adipevrfi li.iiJesim no,velaceto illitumalopecijs,ex Galeno,medetur. Immo c<'nere prte- pl. tned.fac . dičti capitis dentes perfricati a dolore prseferuantur. Amplius hic cinis cum nardo,& mellemixtus graueolentiaoris vlcera,ex Marcello,abftergit,&curat. Cerebrum leporis exhibet Vuecherius ad iuuandos tremore atfečtos, quia Paulus Ae- /g , f ^ gineta,cum multa de tremoribus febrium docuiffet, tadem protulit,in potucaftoreum, r 0 ' ‘ l ' G & in cibo leporis ee*ebrum,nonmediocrem vtilitatem afferre. Galenus cerebellum leporis in dolorifica infantium dentitione commendat, dummodo gingiute ipjfp Lepius liniatur,nam cittadolorem citius,&facilius dentes erumpunt. Ideo Ouintus Scrcnus fiecanebat. ■ Atlt teneris cerebrum gmgiui s illinc porci, Aut Leporis niueum hibi tur cum lacle c uprimo. Demum leporis cerebrum ex vino po cum vrinae incontinentiam,ex Marcello,cohibet,- quod fentetice QuintiSereniaduerfari videtur,qui verba faciens de remedijs vrinam prouocantibus fic cecinit. Tum Leporis cerebrumezt vino potare iutiabit. , p Cor Leporis cummagnum fit,& animalis timidi/fimhPortahinc collig.it ad eliminanda c ^ tj ab humano corpore febre quartana peridoneu efle.Magi igitur,exPlinio,aduerfus quar tana cor Leporis febrienti adligat.At Sextus leporini cordis ficci pu'uercm cu tertia parte rnannae thuris in vino albo,feptem dierum fpatio,epilepticis propinat, patreti ve. ro fepi us cadentivad dies vfcp triginta,hocmedicamen.u exhibct.Sextus pafiter,in fup primendo mulieru profluuio,eumde leporini cordis puluere inaqua calida datu fum- mopere commendat.Pulmo leporis fale conditus,per triginta dies,ex PIinio,comitiali p = tnorbo laboratidatus,mirandu'inmodum conducit.Eodem pulmone oculis dolore atfe . ia ’ < 5 tis fuperpofito,$extus dolore fedat,& afFečium fanat.Immd eumde pulmone pernio- nibus,& pedibus d calceamento kfis cu magna vtilitate apponit.Hepar Ieporinum co ^ e P ar ' dtum fieliacis,& iocinorofiscu vino potiffimu auftero,ad mente Sexti,non erit infrugi ferum.Felhuius animalis adclaritate vifus valere,exco colligit Porta,quia hcecbellua lib.^.Vhjt acie oculoru polleat.Quocirca,ex Matthiolo fel faccharo exceptu argemas,& oculoru c.ij. nubeculas deIet.Scxtus vero recipit fellis leporini drac.tres>iecons muftel jtamudem, . 1 I i S caftoret 37^ Vl/fsis Aldrouandi caftorei drach, vna myrrha?’vnciam dimidia cum modico aceti, & melle feu pciffo-me- JLien, dicamenadvcrtiginem perutilecomponit. Lieahuius bellu?deuoratus a lienofis, A li.%. Canon, trači.z. Coagiiltim , B lih.g. Vhyt . <•,27. cap de coag. Rencs . U. 3. P ^7/. c*44* 7 » Vharm . C ar ni s Le- poritif viri 9 llb.J. Vhyt. cap.i. ex Galeno in Euporiftis, illis mul to erit adiumento. Coaguluminnumerisfere morbis commodum eft,& falutare. Quapropter Auicennas, interomnia coagula,hoc in varijs affedibusad fydera vfqueextollit. Veriim antequam ad vium medicum trahatutf notandum eft,qudd coagulum aufcrri debet ab animali,quod nondum quidquam, prx- terlac,deguftauerit. Deindein fumo velad Solem exficcetun ficenimad biennium, integris viribus, conferuari poteft. Sextusigitur ventriculum Leporis cum oleo myr- tyno infartagine frigit,&capiti,adcocrccndosfluentes capillos vtiliter imponit, & in Otalgiaad doloremfedandum huiufmodi coagulum auribus infundit. Sanguinem ex- puentibus cum vino myrteo Plinius coagulum exhibet , quod Galenus probare non videtunciimomne coagulumacrifacultate fit pra?ditum.Eftquidem veritati cofonum quod mixtum cum aceto Iacin mammis concretumdilToluac. Colicalaborantibus co~ moditatis plurimiim afferre Quintus Serenus voluithis verfibus. Curg cola s (tnmfum mor bi genu s') intima c ar pit, Mande galeritam volucrem , eyuam nomine dtcunt^ Jut pauidi Leporis madefacta coagula pota . Piofcorides fluxu difentericolaborantes cx hoc coagulo incredibilem vtilitatem re» cepturos elTe exiftimat. Ideo Plinius hoc vbera linic,vt ab illis infantes, hoc fluxu af- fedt lacfugenres,liberentur. Veriimad declinandumfebris quartance paroxifmutn Quintus Serenus hoc coagulum commendar, dum inquic. Jut Leporis trepidi diluta coagula trade . Adfpinas partibus infixas extrahendas,quocunq; coagulo/edpotiffimum leporino cu thuris polline, & oleo,aut cum pari portione vifci quercini Marcellus vtitur. At Quin- tu s Serenus vulneribus curatudifficilibus prodefle opinatur dumait. V ulnus atroxfoueos c'mere s vel hirundinis alt p Ind'ucasjeporifue alperfa coagula vino* In expugnando veneno hoc coagulum alijs alexipharmads non cedit.quare Sextus;ad pundiones fcorpionum,vel morfus ferpentum,hoc adhibet. Porta in veneno rubetat j-j giferu clTeatbitraturj^c Dtofcorides ad mala aconiti qualitatcm profligan dam tanquamvtfliffimum commendat. Tandem,ob animalis foecunditatem,tefte Por- p > ta,coaoulummafculiniLeporis,viri congreflum,& foemin« conceptione-iuuare perhi- betur °Diofcorides autem fcribit quod čoagulu Leporis,poft menftrtias purgationes, pefTiinftar,cum butyro fuppofaum ad conceptionem iuuat,potum verbfoetumnecat, & a puerperio atocion eft medicamentum.Arabes vt Serapio & Auicennas hunc Dio- fcandis locum mutilatum recitant; nam puerperij mentionem omittunt.Marcellus Vir giliusm commentarijs ad Diofcoridem,Hermolaus Barbarus, Plinius,& a lij Audores nonproletarij longas digreffiones circa hoc medicamcntumfaciunt;an revera lit ato¬ cion, an fimpliciter abortiuu,quas,prolixitatem vitat*es,pra?termittimus,& ad vires me- dicas aliarum Leporis partium accedimus . Renes igitur ad S<3lemexiccatos in omni¬ bus renummorbis Sextus prsefcribit. At Matthiolus eoldem codos in lithaafi tantum exhibet. Eofdeminueteratos.&pedibusalligatos podagram Ieuare Olaus Magnus aftruit. Partes gcnitales fuccedunt confideranda?,qua? fecundum Portam, tam viris, quammulieribus ad iuuandam conceptionem conueniunt;cum Lepns animal fitffcun- diffimum. Ideo Bartholoma?us Montagnana teftes, & vterum Leporis medicamec- tis adiuuandum congreffum pro viris,& ad conceptionem pro mulieribus vtditer mi- fcet. Dodidimus etiam Q|uercetanus Extradum matricis LepOrina’ parat, quod#t, dum probe vino albo Iauatur,exficcatur, & in pulueremredigitur,qu£ aqua vita aJfcali- fata facile difToIuitur, & in effentiam reducitur. Hanc poftea a luo dilToluente fep ar a- tam,ad matrices foecundadas, efficaciflimampradicat.M^aldus tefticulum Lep orjs itl vino odorifero codum,datumqueijs,quiinuiti vrinamreddunt, praflantiilimum lau- dat. Deniqueab alijsin omnibus vehe?malitijs commendatur. Ad čarnemLepori- namfi fermoconuertatur,hrrcinoleofrixa,fecundiimAlbertum, &per clyd eres in id- da, fluxum alui fupprirnit, & inteftinorum vlcera curat. Alij hanc ad fomnum conci- liandum e/ficacem cffe exiftimant. Siquidem Lepus belluaeft fomno valde dedita,cu Plinius huius carnis efu homines fomniofos fieri feripferit. Porta ad iuuandum ingemu. valere D De Quadrup.Digit.Viuip.Lib. II. 379 E valere affirmat;quandoquidem Lepores,& cuniculi ingeniofa animantia effe ferantur. Sanguis,& Iac Leporis fuis non carent virtutibus. Proptereaqudd Diofcorides fan- guinem affatum vexatis a dyfenteria exhibet,& hoc adhuc caIido,&ab animali dima nante toxicaexpugnat. Alij verb,eodem fanguine calido cum farina hordeacea imx- ,to,dyfenterias terminat. Amplius lentigines, & fugillationes delet,nec non lepram aufert . Idverum elTe colligit Porta ex animantis fignatura; cum Iepus maculisqui- bufdamnigrioribusdiftinguatur.Vndeloannes Vrfinus exKiranidein lepore fic ca- nehat. li.zde mat. med. t 4 Sanguis. Orno čutim , produco pilo s , & fedopodagram, Sanguine si- fuerint mendra ver unči a mco. Quintus etiam Serenus ad emendandas faciei mendas rapum crudum cum accto mulfo, vel fanguinem leporis proponithuncinmodum. Crudaue dulcacido mifcebis rapa licjuori , Sanguinejvelleporis morbus dehbitur oris. Lac infuper leporinum d mulierihus infgcundis expeti debetjeum illas f?cundandi vir tute potiatur. Adeps,ex Gefnero,in extrahendis fpiculis corpori infixis adhibetur. ringuedo. Flores enim fabarum cum pinguedinč leporina firnul tundunt, deindeparti affečte ap- )P ponunt. Ad clauos vero plahta? pedis inhterentes cancrum crudum cum leporino adi- peconterunt,&loco faucioimponimt ; partiautemoppofita? tres,vel quatuorfabaceos flores applicando,per fpatium dieinaturalis,prirtinoe fanitati partem reftituunt. OfTa ojfa. leporis in medico vfu non funt fpernenda. Kam dens leporinus,ex Rhafi,& Alberto, appenfus parti dentis dolorifici doloremmitigat, Item os fimile acui, fecundum Pii- nium,in Iatere leporis reperirur,quo fi dentes dolore vexati fcarificentur, priftinatn va letudinem adipifeuntur . Mandibula etiam Iepotis carcinomatiplurimumeonfert. Ti- in 2.par.A; motheus enim pro affedu pra?dia.o recipit mandibula? leporis drachmas tres,Iucij tan can. tumdem,drachmam vnam aluminis rupei,mafticis,calcis viua?,thuris,arfenici,& fulphu ris,drac.duas tartari vini albhomnia fimul in puluere redačla in pano lineo ligatainter duas tegulas fupraignemitaadurit,doneč totamaflacarbonisforma acquirat. Talum leporinum nonnulli ad multas affe&iones peridoneum pra?dicant;cum tamen Iepus,& alia animantia digitata talo careat,nam huiufmodi os bifulcis animalibus tantummodo competit. Amelbergius tamen officulum inpofteriori fuffragine leporis,talum inter- pretatur. Germani hoc officulum Den hafen fprung hoceft , faltum leporis cogno Q minant,quia Iepus illi parti in faliendo nitatur. Talus igitur leporis vcntriculo fubli- gatus eius doloremfedat. Matthiolus hoc fuperftitiofum,fed tamen non reijciendum efle opinatur . 'Marcellus in colica affečtione tafe officulum cum funiculo ex piliš Iepo- ris fabricato laboranti alligat, & efficacius praffidiumeffeprccdicat,!] huiufmodi os in ftercore lupi inucntumfuerit. E'xpericntia quidem docet,quddaducrfus colicam pu!- uis huius oflis feliciter in vino bibitur. Hieronymus Tragus puluerem huius offis in Ii- quore ftilIatitiopulegij,proocytocio,mulieribus parientibus propinat. Alij ad expu- gnandum morbumeomitialem,huius puluerem cum vifco quercino,corallo,margaritis, & feminibus pfonia? prteferibunt. Alij demiim in lithiafi,& ad vrinam valenter prouo candamhocpradidio vtuntur. Pellis ) pili,& pedes leporis medicis virtutibus non čare- re fciendum eft. Propterea Plinius cuculo aue in pelle leporina inuoluto, & alligato, fomnos allicit. Adhernias commendatur ceratum,quod pellemleporis aduftamreci- 1:1 pit. Deinde pili multiplidter iuuant,nam Hippocrates ad os vteri ex partu exulcera- *» ltJe nat. tum rofas in vino tritas cum piliš leporinis laudat. Idcirco yuecherius agens de vn- mulieb. icuentis glutinantjhus,pra?ter multa fimpliciaadllrin : gentia,illis pilos leporinos addit. Hodiepili leporis in coercendo fanguine vndequaquemanate,& pracipue in haunor Vili leporis. rhagianarium feliciter adhibentur. V’ nde Marcellus Empiricus pilos ventris leporini cutnmelle decodos/ab? quantitate ad vlcerata inteftina,quamuis fuerint graciha,ag- glutinanda prfbet. Ex nugamentis eiufdcm Marcelli habemus,quod funiculus ex pi¬ liš ventris leporini paratur,quo laborans colica cingitur,fed maiorempatienti comodi- tate hic funiculus afFeret(inquit ipfe)fi, auulfa lana,Iepus viuus dimittatur ,dicedo, fuge fuge Iepufcule,& tecu aufercolidolorem.Horum pilorumeombuftorum fuffitu Plinius difficiles excreanones adiuuat. Olaus Magnus horumcinerc, in pedibus frigore adu- ftisjvtitur, Denique Plinius pedes ex viuo lepore abfciffos ad fedandum podagra: do- V , “A ‘" loretn 3§<3 V!yfsis Aldrouandi ■ lorem applicat. Poftremd excrementorum vi notes funt examinanda*.Dc vrinž fcri- ^ bit VincStius in Speculo naturali,quod hydropieis cum fpica nardi vtiiiter exhibetiir. UL De albi' excremeptis h a: c leguntur. Afciepiades (referente Aetio) ad conceptionem, exmyrrha, & fimo leporino peffum parabat« Veriim hoeftercus a raulieribus gefts- Excremcn~ tum irnpedire conceptionem nonnulli tradunt. At expenentia compertiim eft (in- terpim vu\ q u j. t jVLatthiolus)quod fubtus immifium menfiumflusiones immodicas eohibeat, & hti- meatem vterum exfiecet. In fluxit alui etiam dyfenterico Plinius fimum leporis ficca- tum in vino tradit. Marceilus vero in prtedi&o gffe&u piiulas dc fimo leporis compo- nit. Hoc Rhafis impetigines delet,eodcm Plinius ambuftis medetur, Galenus in om¬ nibus columellte,& alperat arteria? vitijs,nec nonin fpiradi difficultate ftercus leporis liccatum, & centriram in vino calido prepinat. Plinius, eodem praftidio vefperi cubi- tu eunti da to, tuftes nocturnas fanat. His expofi tis de omnibus leporis partibus,modo Ub.^vit.A- vim totius leporis ponderabimus.Philoftratus narrat quod mulier,qex fepries aborti pL cap,i2, ucrat lepote liberata eft hoc modo. IufTerut Sapietes,vt maritus hinus mulieris tepore difficultatis partus^cuiepore in ftnuoccultafo adeftet;ftepiusq, circa muHerem ambula- ret,& poftea de improuifb ex finu leporem dinaicteret. Dicehant enimfbre vtmulier, g citra difficultatem embrionein emitteret,nifi lepus repen te extra fbres aufugiflet. Ve¬ tu his poftpofttis ntigis,Gefnerus reperit in libro Germanico empyrico manufcripto, Volim lepo a d tormina,calcafed potius acuneis (au- čtore Fefto).quiomnem materiam findendointrant. LicetCato de rcmilitari verba ^ faciens milites ab his animalibusjeffodiendte terrannodum didieiffeaffirmauerit.Itauc Martialis ad id alludens cecinerit Iiunc in modum. Gattdet in ejfojps babi tar e C mičnim antrh % Monslrauit taettas boslibus Ule vias. De his occultis Cuniculislocutus eft Baptiffa Mantuanus dumdixit. folitp in tenebrk cfcos habitare Cuniclos, ij&4> Vegetius huiufmodiCuniculos fpecusfubterraneos, Scfecretas fedes arte defofTas ad domus euertendas,& vrbes oppugnandas appellare folebat. VndeBaptifta Fiera , cu priusegeritdeCimiculo animali; deindc vocabuli ambiguitatem perpendens flc ce- cinit. Hune torre igne tamen , caftra euertiffe fugcrbil* RepepC-, vt minima x magna ruiti a venit. Ex occultis, & fubterraneis Cuniculis ortum eft poftea illtid Protierbium Čumctdisbel- Am?,diciturque de illis,qui noti apei ta vi,fed dolis rem agunt,queadmodum viciffim,qui palam agunt,quod agunt,machinis agere dicuntur.Sičut igitur Cuniculus a?quiuoca- C tione fortitur,pariter hi zc uox(cunicuh) qux , apud a!iquos aučtores,eunicuIuin foemi nam denotatjapud Piiniuambigua eftjetenim inipfiusScriptis Iegitur Cunicula herba, fiue.thymbra ita nuncupata,quiafummitasplanta? inconum quemdam definat,qua? co- nila nuneupanda dlet j attamen non folum conilaifed cunila, & cunicula indigi,ratur. S/Y N O N I M A, &Etymum. Sidorus CunicuIos,quafi Caniculos diciafTeuerauit. Quoniam canum in« dagine vel capiantur,vel faltem a fpelxis expellantur . Hanc etyrnolo- giam tanquam iocofam,& rifu dignam Gefherusiure optimo explodit;cu jtj C uniculi potius nuncupentur,quia fub terra Cuniculos fodiant, &inha- bitent .Procter quam quod Plinius hoc vocabulum ab Hifpanis deriuaf- fe opmatur. Hancfententiam non dtbemusafpeniari,quoniam Galenus deleporihus agens, horum eife nonnullos tradidit,quos Hiipania Cuniculos appellat, fecundi tatls innumera?,qui Bale ar ibus infulis>deuoratis mefTibus,non vulgarem farnem attulerunt* Racuus iep p r2e£ere ^ Cuniculos a nonnuilis lepufculos vocatos fuiffe Grapaldus attefta tu 5 •_ Ni« au phusqiioquein commentarijs adhiftoriamanirnalium Ariftotelis, fuithuius opimonis men us. ^ pHiI 0 fopho fub leporis nomine Cuniculos intellečios fuiffe . Eoque magis , cum Ae- Iianus per paruum leporem boe animal vocitauerit. His addamus qudd quando Salo¬ mon in Prouerbijs lepufculi meminit,D.Hieronymus lepufculum animal pai uurn lepori etapno, va idcfitnile vertit;confequenterqueper hoc D.Hieronymi alfertum facile Cuniculum " ' intelligere De Quadrup.Digit.Viuip.I:ib.II. 385 ^ mtelligerc poftumus .Hermolaus in Diofcoriciem ho c perparuum Icporis genus Ada- pis nominc indigitauit,fo.rte vt opinamur,a vocabulo «r<£ahr<«w,quod rem,qua? minime poteftconfumi,denotat,quoniam cuniculorum proIes,ob miram ffcunditatem minime confumi, & deleri podit, In Eexico fymphono Sigismundi Gelenij pro Cuniculo le- igitnr fcrepant.. Aelianus quoque cuniculum lepori perfirnilemprsedicat, cxcepto capite 3 srigno*. quod no n rubil exilms eib, Idcirco Reufnerus in Paradifo Poetico Ccripfi r« C reda deri s leporem,fic forma fimillimafalht , Ambo fiuperfigtant nexibus, ambo pauent. Hucrefpiciens Baptifta Fiesra de cuniculosrum forma elegantius ceeinithunc in mod um,. Credideris le por etn, fc forma fimillima fallit Ambo fuperfgtant , dtntef fir aurepares. B Ambo cnnct a timent , at čarne cuniculus vda^ Vifcof&f uimis platine trišie fapit* NATVRA, MOREŠ, Ingenium. Siiminatio ctmiculoru. Vita cunlculis,& leporibus communia naturaattribuit, 5 fed pra?cipuecur fum,& timorem.Nam fi lepores curfu,cuniculi etiam faltu capturatneua dunt. Praterea degentes in a!iquo Ioco,fi quidpericuli fenfcrint,illu deferunt. Verum quando vnus, vel alter migrat, relicjuietiam tanqua communem fociorum ducentes iniuriam gregatim abeunr. Amplius na¬ tura illis timiditatem congenuit,nec non ruminationem . Ercnim narraf Gefnerus fe intellexiffe a nonnullis cuniculos domi alenribus,per horam a cibo mandentes dep; e C henfos fuiffe, Licet autem apud veteres aučtores legiife non tneminerimus Iepores,& c uniculos ruminarc . Id tamen verum e/Te colligimus,cum coagulum leporis,inftar ru- minantium habeant. Pra>terquamqudd fcarus etiam pifcis ruminat, cutn unico dum taxat ventrepraditns,& vtrinque dentatus iit.Immo & mures pontici vtrinque denta tftefte An'doteIe,ruminant. Cuniculi etiam funthuius natura’,vt in gentesirarfi mo- tus eoncipiantjhominem tamen non mordent,atfibi inuicem,annuIationis ftudioja in- lih."!Je rer. fefti funt,vt alter alterum quandoque auribus,quandoque pedibus mancum , &muti- niar.c,B o; lumreddat. Verumtamen funt ammantes,qui facile manfuefiunt. Quapropter Car- danus tradit fe obferuaffe cuniculum cicuratum Zepeda? patritij Hifpani,qui canes vi¬ tro perfequebatur,deinde longarconfuetudine canem domefticum impetebat, cum ra¬ men canis cuniculo triplo maior exiftcret;hic enim, vel domefticorum metu,vel aliade eaufa cuniculum metuebat. Tandem cuniculi aliud ingenitum habent a natura,vt ter- ^ • ramaffidue fuffodientes fpecus multifbresfbi comparent. Quare M. Varro fcriptis q tnandauit,in Hifpania non in celebreoppidumin loco arenofo cedificatum aded ingo¬ ti vicuniculorft effofsumfuiife,vt dirutis m?nibus,&proftratis iedificijs,incol« alidmi grare,& nouas fedes qua?rere coaCti fuerint. Latent igitur cuniculi in przedidis antris, in Thenitt. a quibus non nifimane,& vefperi egrediuntur .Immd,tefteHeresbachio,nunq u ^P r o- cyj ab ipfis pafcuntur,vt,vi/is canibus,aut vcnatoribus,ad ipfos confdtim fe recipere poffint , Adhncmaddir Agricola buiufmodianimante tanquamimpigros,& ucrisin- Hb.de an. genij effe celebrandos, Siquidem foueas,in quiibus ftabulantur 3 arena cooperiunt, ne fabter. 3 tranfeuntibus deprehendipoifint, o x 7 ^ r* * • C V * ’ A ^ f T J r* ' •• * t-t y JL i v> CVNICVIVS CINHREVS CVM TRLF0L10 PRATENSI, quo masimč delcčtamr. K k NAT V- i V> lih* 22e Hyeme rarb tarijtnt. Ubq.de fit, vrb. libq.de rer, Var. 27 . lib.6. agr. Ub.ll.de re c ib.cap. 27 , 38 6 Vlyfsis Aldrouandi COITVS, PA RTVS A B Lbertus Magnus,horumponderans anrmalrum naturam,fcriptum reliquit quod cuniculi aduerfis poftcriodbus cogrediuntur ,cd qudd dat anima- Jia pauci feminis,& eorum virga ad pofieriora dirigatur. Verum id P. Candidus December experientiaexplodit, cum cuniculorumdomial- torumaliampermiftionemobferuauerit.Hiigiturin 3 ?tate fex menfium lunarium exifrentes coire incipiunt. Quidamtamen Anglus Gefnero retulithosno nifi anniculos ad prolem incumbere. Deinde hanc cum leporibus communem habet proprictatem 5 vt lingulo menfe concipientes pariant. In Germania tamen,tefte Gef- nero,brumaIi tempore,quemadmodum,& in Ita!ia,raro enituntur; cumhuiufmodiani mantium genus calidam acris conftirutioncm mirum in modum ament. Concipiunt igitur fingulis tnenfibus in calida rcgione,nec non,ad mentem PJinij, tanquam lepo- res fupcrfftant. Idcirco Auguftinus Niphus tradidjtfe a quodam cuniculorum alto- re inteIIexifle,horum f?minas,quas domi nurriebat binos,& ternos f?tus enixas, poft dies quatuor dec i m,it er um totidem peperiffe . De numcro fctuum, dicimus quod ca- tulos circiter quinos,& adfummum,nouenos in lucernedunt. Quare hccc fcecunditas efficit,vtbreui tcmpore,innumera horum turba multiplicetur,& propterea nonnuIli,in hoc animantiumgcnere, tam marem, quam fceminam parere excogitarunt. Ad rem Strabo de his facetam narrat hiftoriam;nam,cumoIim Incolm Infularum Balearium ab innumera horum multitudine infeftarentur,qui rerram vnguibtis e fFo d i e n d o, r a d i c e fq ; frugum cucllendo eas inhabitabiles reddebant,Iegatos Romam miferunt,vtaduerfus huiufmodi beftiolas auxiiiqm peterent,quoniam ipfis ob nirhiam multitudinem refifte- renon valebant, F^mella? poftmodnm in catulis educandis funt diligentes,illis enim, per fpatium vnius diei fupra viginti, Jac prasbent. Imrao, fi quis iilos manibus per- tračtet,aded mdignantur,vt.iIIos,veI deferanr, vel mordcndo l?dant,vel deniq; interi- mant. Aliq-uando vero,ex Car dano, mares libidineftimuIatifcEtus enecant,& princi pue, quando fomina? filijs nutriendis interna-, eos refugiunt, Quocirca animaduer- tant oportet, ex Carolo Stephano,qui domi cuniculos alunt, vt ftatim a partu foeini- nas a maribus feparent;quia,cum foemina? ftatim poft parfum concipiant,& fuperfgtet, p nati contra naturam aliorutn animantium a maribus deuorantut. ^ L O C V SV R atermiflis regionibus,veIuti infula Ebufo , vbi ad mentem PJinij, nul- 11 cuniculi generantur ; primd loca Europea , deinde catera cuniculis rcferta enumerabimus Athenausa Puteolis Neapolim nauigans inqua dam parua infula Puteolorumconfinijs adharente n.umerofam cunicu- lorum quantiratem fe confpicatum fuifie fatetur. Bruyerus GalJiam cu¬ niculorum fcraciffimain pr^dicat. Gefncrus in locis montolis,& pramiptis-Germanig mul to s animantes huius generis confpexifle aftruit. Cum igitur multa fint loca h is bcftijs afflucntia; tamcn maior eorum prouentus i n Hifpania femper reperitur.Ideo Catullus hanc regionem cuniculofam CeJtiberianj cognominauit. Immdad rem, Ap- ^ pius apud Varronem,dicebat, In Hifpania annisita fuibt multis, vt inde te cuniculosper- fecutitm čredam . Quamobrem non immerito Pieiius Valerianus ,quemadmodum Ser- pens Aliam , Elephantus Afričani. Ibis Aegyptum ,&Equus Italiam deiignat> a cu- niculoHifpaniamdenotari prodidit, vtinnummis Hadriani, & Valenam confpice- re licet. Cuniculos igitur potiifimum in Hifpania nafcentes, & fi Varro addudtos fuif- fe Romam, nequč ait, neouenegabperferrj tamen potuiife arbitratuseft • Horum etiam meminit Galenus , eos leporibus fimiles prtedicans, & in Iberia proprie nafci aifirmans . Pr^terea in RegnoQuiti,vt refert Iofephus AcoRa , cuniculos etiam oriri , fed meliores ex Hifpania deferri alferuit. Pars etiam fnfuH fančti portus Hifpanice proximiQr ? annotante Bordonio copia horum animantium fcatet« Amplius De Ouadrup.Digic.Viuip.Lib.II. 387 Amplius per faltus India?,Mapheo tefte,cuniculi paflim vagantur. In Lybia, ex PoIy- bio,funtfrequentes . Hac dc caufa Ioannes Leo in opere de Africa, per Mauritania, Hb.g, &permontes Gumera? cuniculos abincolis fy!ueftres nuncupatos obferuauit. Verum ipfe a noftratibus,nec ratione coloris.nec ratione corporatura^necrarionc faporis car nis vilo modo difcrepareopinatus eft Tande inreg onibus ctia frigidioribiis versatur,* naScaliger circaMofaifcumoppidum Mofcouitarainnumcracuniculorum multitudi- Cuniculiv* nem diuerficoloris recenfet. Apud Zelandos,in >pf) propemodum Oceani aditu im- bi copiofu menfa vis cuniculorum confpicitur,qua poft Solftitium brumale to ta Brabantia alitur. In hiftoria etiam Bataui« Iikc habentur verba. Vnumpene omiferam , quodtamcn mer dc lici as , & opes^quibusfe iurefummojaEtare^d? gloriari pojfet Hollandia , quafi auctarium numcro accedere debet . Pellium cuniculorum innumeras myriadas conficiunt , qua omnes in e as or a; amandanturj quibus muslehna pellcs, & martes^dr vobelli remittuntur. V I C T V S. % Arromonimentis mandauit cuniculos gramine,trifolio,braflica,pane, po mis, & pomorum corticibus nutriri. Hyeme vero,feno,auena, furfure, putaminibus raporum, &pomorum nutriendos eftcmonet. Quapro- pter Carolus Stephanusinlocis claufis , in quibus cuniculi aluntur,ru- lib.9.agnc. bum, prunum fylucftrem,vuam fpinam s myrtum, geniftam 3 & ma qnam cap.2. copiam iunipcrorumfercndam efte docet: quoniam huius generis befholK baccispo tiilimum iuniperidelečtentur . Ptarterea multas ibi herbas,vt rapunculos,cop : am apij maceroni,cicborece,la< 5 tuc£E,cndiuix,& caulium conferendas efte tradit. Deinde ad- monet non efte laborandum,vtaquarum riuuli,per ha?c cuniculorum Scpta deducatur; quoniam hce beli uk ab omni humiditate abborrent. Ad fihem addit CaroJus Stepha- lococit. nus qu 6 dinaliquibusregionibus cuniculi claufi fanguine humano nutriuntur,&fagi- mntur,nam chirurgi fanguinem, qucm hirudimbus, cucurbitulis, vel incifa vena homi liibus morbidis adimunt,totum ciiniculis obijciimt,quo moxpinguc$ euadunt. Verum poftea horum caro non multiun fanitati conferre perhibetur, CAPIEND 1 RATIO. Ntequam ad artificia vcnandi cuniculos examinandaacccdamus> opor— tet cii Carolo Stephjno ,animaduertere cuniculorum duas fpecies affi- gnari. Alios vocataltiles,qui cum fant domefticijfacile capiuntur jalios vocat fylueftres,in quorum captura venatores technas non paucas adin uenerunt. Primitus nonnulli manfuefa&as habent muftelas, viuerras nuncupatas,quaslongofiiniculo vindasin cauernas cuniculorum immittunt,eofq; vbi apprehendterint,itamordicus tenent 3 vt vnacumipfis afpecubUsextrahantur. In Ger mania inferiori,harum belluarum venatio frequenter exercetur ) vnde Gefnerus fe in- Vinema cu~ tellcxiiTe refert,quod perforatis viucrrarum labijs,&annulo argeteo iniečto fuperius niculi q* an labruminferiori connediturjne infpecusintrantes cuniculos morfuperimerepoftint. docapidtur . In Gallia etiam Narbonenfi, annotante codemGefnero , fportula?, vel orea? capiti- bus viuerrarum alligantunvt per antraprogredientes,cuniculos non mordere,fed tan tiim propellere valeant. Alij muftelas fylucftres,itacircuratas habent, vt in foueas } oreobligato,intrantes 3 vnguibus cuniculos extrahant,vcl foras propellant, vtab alfi- ■ftentibus venatoribus comprehendantur. Hoc autem venationis genus, ex Gcfncro, adhuc in Anglia vfitatum eft. Quocirca Thomas Morus inducit cuniculam conqueren- in lib . e pbgr. tem., quK elapfe a viuerra in retia incidit tali ratione. Muffelam obliquo dilapfa foramine fugi* Sedferorhumanos bcu mifera m laqueos. Ilič cqo non vrtam , celercm non impetro mor tem; Serncr vt , bcu 3 rapidis obijciar canibus . £ui K k 2 3 8S Vlyfsis Aldrouandi mU dum la ni antfceleratovtfcera morfti A Speči at , & effufo fanguitfe n det komo« O’ dur um genus , atj ? F er a trucu lenti us omni s ’ . Ne:t cuicrudelem prahet acerha iocum. In lih Man* Propterea Georgius Agricola retium > & laqueorum etiam meminit, qulbus cuniculi fuhter. fx pe irretiuntur; namhi,ab immiffis in fbueasmuftelis roftroiigato,fugientcs a cani- bus Iaqueis detinentur. Interdumvenatores,exeodem Agricola, canes fagaces,& narium odoratu excellcntes dominutriunt,quibus,ad fugandos a cauernis cuniculos , vtuntur. Hi tandem fugientes in tenfaretiaincidunt ;• Alij ,ad mentem Agricola?, horum animantium capturamfine canibus,& viuerris exercent. Etenirn aquam fer- uentem in fbueas ab huiufmodi belluis frcquentatas infundunt, &pedetentimillas in Jt/iT kereut« retiapellunf. Deniqueh;ec venatioexfententiaHercsbachijhocmodoparatur. Vi- uerrisinmultifora cuniculorum antra immiffis cuniculi pulfi retibus circa fouearum orificia tenfis excipiuntur. Quandovcrocuniculiincauernis non ffabulantur ,fed fo- rispalcuntuntuncagitandifunt,vtcaueas petentesjobftru&is rete fbraminibus , facile comprehendantur. Ad rcm Thomas Morus decuniculo bis retibus capto fic ce- cinit. g F rete eutrahar , e digitis in rete relabor> Heu femel , keit fugi , bis mifer, -vt caperer. Tandem recitat Oppianus ab accipirribus > quos vocant aftures, canum auxilio ? Iepo- res,& cuniculos coercer L DENOMINATA, & Cognominata. lih. I. Vnicularium eft vocabulum rantummodo a Bud^o vfurpatum,quo deno- tare volebat locum,mquo cuniculhqUemadmodum Ieporariu ndicitlo- cum,in quo Iepores aluntur. Praeterea cunicularia?,tefte Plinio, nuncu- oantur Infulce maris Iiguftici Corfica? adiacentes. Nam cuniculofus Jo-« cus foueis refertus eft.Cuniculatimmodo cuniculi, & cumcularius ad au res O faris in commcntanjs,fub terra cuniculos fodiens non a cuniculo animali, fed a cuniculo nempe a fbuea denominationem fortiuntur. In antiquis Diofcoridis nomen- cIaturis,nonnulIi violam purpuream Dafypodium, idcft pedem cuniculi intgrpretatur. At Gefnerus in Horto medico,violam purpuream tantum florepleno dafypodium,veI potius dafyphillum adenfitate foliorum nominandam efTe arbitratur. Tandem qfti formidine non mediocri,Ieuem ob caufamjconftcrnatur, apud Italos Coniglio 3 vocita- tur. Verum Nicolaus cognomento Coniglius,vir quidam fuit infignis,cuius virtutem hiftoria Indica Fernandi Lopez perfonat. C emblema: Amerarius in opere Emblematum ex animalibus figurat venatorem cum muftela cunlculis infidiastedentem,cumhoc titulo.VNDIOVE’ INSl- D Dl/E* Deinde fubfcribithocdiflichon. Protrahit abslrufis musleU cuniculum ah antris 3 Et quis fe tutum fperetah infidijs ? Hoc autem emblcmate admonemiir quantopere clandeftina? infidia? nobis fintca- uendar ,quod inprimis intelligendum eftdc peffimo,& valde occulto malo calumnia?, vnde prouerbium dimanat huius generis. Hon efTe remedium contra fycoph ant ab & calumniatoris morfum. ^ APO- £ De Quadrup.Digit.Viuip.Lib.II. 389 A P O L O G V S. I Abcmus ex Abftemio in MythoIogia? voIumine,quod Aquila in altiffima arborenidulatacatulos cunicuii non longe inde palcentes m efcam fuo- rumpullorumrapuerat;quam cuniculus blandisorabat verbis,vtfuos/ibi filios reftitueredignaretur. At illa eum tanquampufillum , &terreftrc animafncc non ad nocendum inualidum arbitrata, illico catulos vngui-< busdilaceratos in efcamptoprijs puIJis apponere non dubitauit. Tune cuniculusne- cefiliorumcommotushanciniuriamminimeimpunitamreliquit. Arboremenim nidu Aqudx fuftinentemradicitus cfFodit,qu^ poftea leui ventormn itnpulfu procidcns, pullos Aquila? adhucimplumes Feris deuorandos ad humum deiecit. Apologus docct neminem propria virtute freturn debete imbecilliorcs afpernari ;cum aliquandd debi* liores potentiorum ctiam iniurias vlcifcantur. f V S v S IN C I B I S . Vemdam H.Tpanum fuiffe priinum, qui cuniculinam čarnem in efcam humanam menfis appofuerit,omnes fere hiftonci referunt. Idcitco Ca- flor Durantes,quoad temperaturam , han c čarnem frigidam in prmcipio primi gradus, & ficca in fecundo exceffu conftitucbat. Verum ad men- tem Platina?,ha?c cum fit leporina tenerior , facilius etiam concoquitur, &nutrit. Cerebrum tamen vitandum eife admonet, tanquam iIJiid,quod vufgus me- nb.ajere moria? obcfTeopinetur;quia cuniculiinfidiarum,quaseffugerunt ftatim obhuifcantur . cl b.caP.6. Sed animaduertendum effquod caro vetulorum cuniculorum impura eft,&minus gu- ftui gratificatur in comparatione ad cuniculos iuniorcs,quorum caro cum tenerior /it, nonfolumori gratum faporemconciliat,verum quoq; celerius a vetriculo ad inteftina defcendit, Propterpa Reufnerus in Paradifo poetico propogit Diftichon fic inferi- ptum. CARO CVNICVUNA/ Me ten er d c pet s data pr j d a cuniculus antris G _ ^ Mctenerumquicqmdfertnouafylua capit . / Tanta lgitur eft vtilitas horumanimaliumpro cibi*,vt Carolus Stephanus pronuncia- , a » r uprit mams ex his,quam ex pullis,& columbis emolumentum recipiendum c (fe. Propte Llb ’ ‘ ^ rcaqudda!tor,fingulis annis,plufquampariafexcentaeIicerepoteftipra?terqiKimqudd ca P' lm huiufmodi beltise curam pullis,&columbis valde neceffariam non expoftulant.Quocii ca, in Anglia,multa? funt familia?,qu& hocfolutri alendorum cuniculorum exercitio vi tamannuamfuftentant. Itaquepro commoditatc domus rureniis Carolus Stephanus eligit locum, qucmGarennam appellatiugerumcirciterquatuormfitu eminentiori, &fabulofo, & omnihumiditatepriuo>in quo cuniculos adcibualedos cifc iubet.Multi cuniculos,poit quartu dccimu apartudie,edunt.Plinius aute recenter natos,non repur Igatis interaneis gratiffimos in cibatu elfe aftruit.Atin Hifpania cicures c5tenunt,quia hos infalubres effe opinatur ;cum in animatibus natura fua graueolentibus inloco clau fo altis,hoc f^roris vitium augerifoleat. Quamobrem Bruyerus,in ceniš ingenti epu Ukl.de re larumapparatu inftručliflimis,cuniculos potiusagreftes,quamdomefticos commeda£ c ib. cap. 25 . Caro enim cuniculina quemcunqueodorem,ieu fgtorem alimentorum ficileconcipit; nam f ib fepto gcniftis,vel iuniperis confito nutriantur caro pariter,aut gemftam, aut * iuniperurn redolebit.Caro igitur horum animantium,ex Caftore Durante,prius elixari, deindecum herbis odoriferis,caryophyllis,dnnamomo,&pinguedinefuilla torreri de bet,iic enim parata omnem fedumodoremdeponcrcfolct.Scappiusquoq;ages de ar- ^ tificijs cqquina: ad elegantes commeifationes čarne cuniculoru ad mod um leporing co elit. Ideoque exintegris cuniculis noftratibus arčlocreata huncin modum componit. Recipit enim cuniculos, detrafto corio,& abiečtis pedibus,& capite,lotos,ilIofq; peta- fone,larido,iecore,mcnta maioranaprunis,cerafs acidis ficcis,pafl:ulis, vel vua fpina, feu granis vu£ immatur? 3 iuxtaanni tempus ,rcplet, addenfq; infuper cinnamomum '1 K k 1 k caryo- } lib.Z. ?hyt, cap a 6. Vib.z, ant. fe ec ' 3 go Vlyfsis Aldrouandi caryophyIlos, & falis quantitate fufficientem, dcinde confuto ventris fbramine totos ^ pulueribus aromaticis infperfos in capfula ex pada ad figuram nauis formata odločat* & in furno fumptuofis menfis apponeniios diligentcr coquit. VSVS IN MEDICINA, &invarijs. Erebclla cunicuIorum,ad vcnena profliganda,non parum affcrrc mometi Platina fatetur. Quadere Portacumleporinamčarnem in venenoex- tenminado noninfrugiferamobferuauerit, cuniculmam quoquemultimi prodeire arhitratus eft. Pratcrea pinguedo huius animantis non folum neruos mulcet,verum quoquenonnullis vrince affc&ibus prsefto eft.nain Vnechcrius rccipit vnaam vnamaxungJK cuniculi, vnciam vnarn cum dimidia fuccife- nieuh marini,drachmam vnam azan,drachmas duas fpicz ccltica?,& fchenanti dcinde cum quantitate Jufficienti olei fcorp 1 onum,cer ; r,& terebenthimv parat vnguentD auo B' in loti j retentione,pe<3en,& penneum inungit. Timotheus quoque in libro Arcano- rum,in praedičto cafu fumitadipem cuniculi,quem vnacum cimicibus terrer,poftmodu hoc vnguine,ad vrinam prouocandam,pefi:en,& virgam perlinit . Quapr 0 pter Ifaac feriptis mandauit Kericulum ftomachum roborandi, Jaborantes elephantiah iuuandi, Sc vrinam ciendifacultate potiri. Deniq; in curanda fynanche, Marcellus Empiricus cGniculum viuum in Ollarudi comburit;huiufquepuluerem cum Polij, & Cofti aquis portionibus mifcet,& poflea huius cincris cochleare cum vino exhi'bet. Infuper pel- libus horum animantium artjficio pellionum accommodatis,& veftes byemales, &pi- leoliin Polonia,& Cracouia adaeris frigidioris iniuridm arcendam,conhciuntur . Am- plius,vthabetur in hiftoria Indica Cortes, in illisregionibuscx hlo pilorum cuniculi funiculi elegantiores parantur. DE CVNICVLIS INDICIS. Cap/ XXV. c DIFFERENTI^DESCRIPTIO. Viedus in fummario Indi.v Occidentalis cuniculos Vtias nuneupatos ma pnis foricibus fimiles mcmorat,& vulgares cuniculos Cories ibi cogno- minari alfeuerat. Scaliger nonnullos leporino pilo breuioribus auribus cum cauda ad figuram cauda? foricis,& fciuri accedente,defcribit. Has | _ nonnulli mures Pharaonis, Alij lepores Indicos appcllant.Ratione co E)ris indici cuniculi quandoque albi, quandoque maculis nigris ftellati confpiciuntur. Alij tandem roftrum habent acutum,aures paruas,&rotundas,& fetiš potius quam pi¬ liš tegunturjidcircononiniuriaporcelli Indicinuncuparipoffuntanagnitudinetamen ~ funt cuniculi noftratis,fedhabent crura breuiora cum digitis fenisinpedibus anterio- ^ ribus,& quinis in pofterioribus,dentes,vt in muribus,cauda nulla. In colore vari; funti alij enim toti albi,ali) totirufi,alij vtroque colore diftinčti obferuantur. Circa horurtj deferiptionem diii non elfe laborandum arbitramur,tum quia hoc animal noft ra * tate fub nomine porcelli Indici in Italiaeft notiirimum,tu etiam quiaex Icone,q u * P n nio loco hicdatur,innotefcit.Reliqua; vero icones ,rariores cuniculorum Indicorum fpe- cics reprcefentant. POR- L S r - -j 3 P* VIyfsis Aldrouandi CVNICVLVS I N D I C V S cum rapo fylueftrb V' \ natvra:et moreš, Vm apud nos cuniculus,vel porcellus Indkus magis notus fit,b U) us ^ moreš examinabimus. Natura enim huic animali multa ingenuit 5 qua; porcorumpotius,quamciiniculorum> velleporum moreš rekrunt. ln- primis vox nonmhil ad vocemporcelJorurti accedit. peindenon ita fo- diunr,vt cuniculijncquemordendo,itafuntnoxijjitnm6cum lint mitio- reingemo praeditii facilius manibus pertračiantur 3 & citius etiam c * cu !i ant H, r e ^ cun ~ DeQuadrup.Digit.Viuip.Lib.II. 393 C V N I C V 1 V S I K D I C V S F OE M I N A cum braflica fatiua vulgari. tj tur ommherbarum genere, fru&ibus,panc, & auena. Nonnulli efs aquam pra-bcnt Ted multi,Gefnero tefte,aliquorum menfium fpatio iJIos fine aqua aluerunt. Vcrum quidem efi: quod illis fru£ us humidos,& cortices raporum,& pomorum exhibuerunr. Ad feturampluribus fsmellis nempe feptenis,vel nouenis mas vnus plerumque fatisfa cit, Hac enim ratione fgcundiores euadunt. Etenimfimas vnam tantiim foemellam fortiatur illa nimiafalacitate pulfus ad abortum irritat. Prsterea hi porcelli cunicu- lorum naturam participant,quoniamritu eorum, Sdeporumfiipcrferant.Hyeme quo- que catulos non c£COS ante fexagefimum diem enituntur. Amplius duo mares,prsefen- te foemina,acriter pra?liantur;& tandem mari fi foeminam fcquendi libertas conceda- tUr,quoniam nimia libidine Temper agitatur, cum murmure quoda appetentis, potius quam irafcentis perfequi non definjt. ' - ' CVNI- I 3p4 Vlyfsis Alclrouandi c V N I c V L V S INP I CVS- CVN.I- De Quadrup.Digit. Viuip.Lib.il. 396 CVNICVLVS S E v LEPVS INDIC V S y tias di&us, VSvS k A &.2.rticoq. 3 96 Vly£is Aldrouandi V S V S I N C I B I S. le cuniculus/euporccllus Indicus quando in efcam condiendus efl non debet ad modum cuniculi noftratis pelle nudari, fed aquaferuenti rit« porcorum depilarijdeinde abiedtis extis compofitione memorata in ca- piteantecedeti repiendus,Iaridulis diftinguedus,& in veru aifandus d}, Interdiim in. vafe fi&ilicumpinguedine fuilla, & aromatibus coquedus eii . DeniqueScappius exhisporcellis veluti,ex cuniculis noflratibus 3 adaugendam epularum magnificentiamjartocreataparat, D E S C I V R O. Gap. XXVI. SYNONIMA, ET EHMVM. B Vm a cuniculis ad mures cauernulas m parietinis,& fub terra fib: Fodicn tes accedere ncceflariiim fit; ad horum hi/ioriam per fciuros, & giires debemus defcendere,quoniamhi quodammodo c6rporaturam,cffigicm, & naturam murium participant. Veteres igitur Aučlores gr«ci nufqua (ciuri meminerunt. Solus enim Oppianus primus omnium,qui Antonini C x fa r j s t e n 1 p o n b u s vjKichoc animal fciurum noininauit,nam a-dupo? a e zid, ideft vm- b r a, & abd p « ne tqp e c a u d a e tpmolo g iam for ti tu r. Cum htec.beftrola fub dio fe cau« fychio, & Yarino inumbrant'illos homines,quos Sciapodes fabulose nuneupant. He- da tegat,vtpedes b«c beftia Arcrovpo^^t) *a^4^ a P°ffdicitur, fbrteabro t5 jtttuT&iv , ideft a flečtendo; quoniamfciurus clunibus infidens caudam fupra dorfum fkftat . Multt Grammatici fciurum e Miov perperam vocitarunt,quoniam hoc nomen glin proprie con uenire fuo Ioco oftendemus. Latini huius animalis nomen non habent, fed gr«oo v- r ‘ tuntur,a quo ali« etiam Nationes nomina adeo detorta deduxerunt, vtillorumorigo - vix deprehendi podit. N Hi velimus cum vetere GloiTographo,ad mentem Salmaiij in Solin um, fciurum Ndelam nominare. De qua intelligendus eft Martialisj quando faipfit. £>jt$ c rine vic it Betici gr egi s velhts, lihenitf, nodos , aureamnitelam. Nam Poetarutilos &rufos puell« crines comparat Betico velleri, Germanorum capil Hlp.l6.c^J Iis,& NiteJ« piliš,qui rufi fmt.Vndeapud Pliniumfalix nitelina vocatur,qu« rutili eft colons inftar fciuri. Nitela autemdicitur non quodnitcat,fedquod nitatur infeaden dis arboribus . Quamobrem prima fyllaba huius nom nis apud Poetarn producitur. Vincentius in Speculo naturali Pirolum appcllare videtur.dum eiomnes fciuri condi ist TrticuL r Jones attribuit. Albertus etiam Pirolum, & Spiriolum forte quafi fciurum cognomi- nauit. Belluacenfis Scuruluma ciirrendo indigitat: Plautus hunc animantemmure pufillum vocat dum inquit. Sicut mas pusillus hal>etdno per fugi a in canemis , ita Amttor O mnquamconfidit vnico c ubili . Clariflimus autem loannes Baptifta Pius in commenta- rijs nonmurem pufillum,fed murem fciurum legit . Iud«i quidamapud Gcrmanos(re¬ ferente Gefneto)Coach fauruminterpretantur. Sciurus Gallice,literispaucisiminu- tatis,Efcurieu,velEfcureaudicitunGermanice eichorn,vel eychorn,Anglicefquyrell, ; Italicefcbirato,vel fchiratolo,Hifpanice Harda, ve! Efquilo; quamuis mul ti Hifpani perperam Comadrcia dicant;cumh«c vox mufteIam,potius fignificet, vtfno Joco fuie declaratum.lllyriceVueuuyerka. Poloni Vuyeuuyerka pronunciaiit, quafifciurum A arij fpeciem conftituere velint» GE - 1 H Pe Quadnip.Digit.VmipXib.IL genvs, differenti^ Defcriptio. Atthiolus in commcntaiijs ad Diofcordem fciurum in genere nmrium collocauit;quoniam, prtcter caudam,quam peric vilIofiflimam,muri val- itb.2.c.6^. de affimilatur.Ratione coloris, fciuri inter fe difcrepant,iuxta regioncs, in quibus nafcunturinamin Germaniaintra primum aftatis annum fciu- rus niger eft,rubet vero cumadoleuit,vtGefnerusrecitat. In Polonia leucophgum colorem cumrutilo admiftnm habet.In Ruflia totus cinereus confpicicur. No n nul li in Franconia fciuros nigros rufis frequentiores confpici affirmant. At in Heluecia, tefte Stumpfio,fciuri rutili,& nigri plurimicapiuiltur. Quidam Polonus nar- rauit Gefnero quatuor genera paruorum animantium eife in Polonia, quorum pelles guatuor ge Nobibum veftibps aftuuntur. Primum vocatur popieliza cinerei coloris, fecundum neraparuo- Gronofthaij albitfimum, & inextrcmicate caud£ nigricants, tertium Nouogrodela ab rum anima F oppido eiufdem nominis albicans quidem,fed cinerei coloris aliquidpermixtum ha- tium . bens, quarcum tandem dicitur Vuieuuorka cafraneo colore pr^ditum. Ex his colligen- dum eft hoc poftrcmum genus ad fciuros, fecundum ad muftelas albas,primum deniq; & tertium ad Varios referendum eife. Cromerus tradit in Podalia vagari animalia fciuroru magnitudine, que in cauernis degentia varijs,&maculofts pellibus infigniun- 1 'P° j0>} ' tur. Reliquum eftet vt fciurum defcriberemus : verum Nacalis Comitnm huncelega- tisfimč defcribit hunc in modum. ■ -—'•'villorum fumma ntgrefcunt, Cp ter a pnniceo paulum rubuere colore . lamina bina micant geminos imitata pyropos , At niueus ventris color e Ufimiliffapithecis lacta tenet manibus rcfidens &purgat mani In cjuinas dijf°cla not as e Ji plan ta. Peterca animaduertendum eft, ex Agricola, & Alberto quod fciurus dentes inferio- Dentes fiitt reslongiores habet. Deinde, ex Veffalio , cecointeftino magnitudine ventriculo ripualcs* ^ refpondcnte prgditus eft j ideoq; in fcčtione ,huiuftnodi intcftinumfgcibus turgidum eft repertum. Cfteriun, vt Iečfcor non folum cxterna fciuri delineamenta,fed etiam vt omniu oflium ftručturam intueatur, libuit & fciuri, & fceieti etufdem icones exhibere. NAT VR A, MOR ES t Ingenium. ICiuriinftin&unaturali priorum pedum minifterio pro manibus vtuntur, quos cum cibis, infidentes clunibus ori apponunt. Ideo aliquando ita cicurantur,vthominem non tefugiant,fed fponteaccedantjlibereetiam ^ ^ ^ ^ vaganturextradomum ) &rubinderedeunt.Bruyerusinquitquddadd< 3 - 1 * * ._ Jiciasin caueisaluntur ,quas rocarum inftarpedibus verfant. Hac de cl ca P' caufa non line ratione Scaliger fcripfit fciurum manfuefcere, fcurriliter gannire, & lu- dere. V t autem eitius manfuefiant debemus,ex Mizaldo,dentes eoi;um albo perfrica- ie,quia non fol um mites euadunt,fed etiam mordere non audent.Ideoque fciurus om¬ nibus redditur amabilis.Licet Martialis hoc animal inamabile,konice tame, vocauerit. Cui comparatus indecens er at pauo , Inamabilis fciurus , &frcquens ph<;nix . Infupetcumgradiuntur demkTampoftfecaudamtrahunt,fedentes vero fuprador- fum illam erigunt. Vnde,infaIiendo de ramo in ramum,&dearboreinarbore,acau da tanquam ab ala adiuuantur: hinc ortum eft prouerbium in funambuIos,qui mira agi litatc fupra extenfum funem gradiunturjnin\kum eos eife agiles tanquam fciuros. Im- Ll mo li.^.epig.1 S h.i.de in so. cap.l 8 . UlStSt C » 1 ^ ii.i.dt ven . mo,ex Olao Magno,non folum fupra arbores,fed etiam fupra congelatas niues, ludos pulcherrimo fpe&aculo, oftendunt. Quare Cardanus in /uis fomiuorum nu^amentis D fcriptis mandauit,qudd fciuri pcr quietcm vifi, fycophanta s /cura.vnorio.nes, faltato-’ res,pr*ftigiatores 5 & funambulos oftendunt. In tnaximis autem Soliš feruoribus ea funtfolertia pra?diti 3 ex AelianojVterea^&patuIacaudafefeopacent^uemadmoda pauones ceftum arcentes,excitata cauda,fe adumbrant, Reufnerus huius meminitin Paradifopoeticocum dicit. Cauda mihi domu s eli , in sl ar pauonis , & vmbra Šubictt at bac eademme proculalavolans . Oppianus quoq ue interprete Bodino idem videtur fignificare dum inquit. . Hirfutos^atcj^ imbelles dimitte fciuros\ cattdasvt teci a domus c amer at a retorquent Corpora , dum jlagrant asius , calefacta tepen fes » Cr* Tt* U 2 Bargeus lib.q.cyneg. It.g. de ven. lib.id.c.14. h.2.cap.3%. li.^.de ven. lih.1.Polon. Vly/sis Aldrouandi Bargeus ctiam idintadum nonreliquitdiim cecinithuncinmodum. A £uid ? qmbus in ramos pajjim falientibus altos , Et S o le m rapidum , at A, tmbre&v eptofg ruentes Defendunt dtn fa 'viUofasjmbfacitla caude. • ■ ' f - Tandem Natalis Comitumidcm expreifit his verfibus. Usi etiam prolcs parni dicenda fciuri MonticoU qut ter ga tegit molitjjtrna cauda , C um grauts incumbit terris arentibus $slus, Hinc qno^ nomen babet. Tandem fciuri,ad mentem Olai Magnijingcnij acrimonia ca?teris animantibus anteccl Jere videntur ? dum,paftus gratia, amnem tranare coguntur;nam cortičem, vel Iignum ieuiffimu aqux imponentes,illiqueinfidentes,cauda čreda velificantes £liciter tranf- uehunrunaliter en m ob nimiam hirfutiem fubmergerentur . Quapropter Crollius in libro de inrernis rerum fignjaturisjhomineš ab hoc animali Nauticam didiciffe arbitra- tur. Ad finem Plinius prodfdit leiurum,natura docentejtempeftatespr;suidcntc,ob- turatis qua fpiraturus eft venrus caucrnis, ex altera partefores aperire; quod Albertus de Gale fiuemuftelatradidit. Hoc Natalis Comitum perelegantpr docuit his ver- g fibus. •* i" 1 " hinc tempeslates perdifcere c ali ■".! f) e... U h a P oJfumu s exiguiferuantes fačl a fciuri 'Nam tj, folet , qua p ar te ferox fpirauerit attra y Ppua furgent imbres , sHpareforamina planite. Non hanc foIum,fed omnes'ferefciuriproprietates Philes verfibus iambicis breuiter perftrinxit huncin modum. Tot (TM 8pwv cvufiiov t%oprtcyevoej Oh ToActcnov stroiturfv ti pd$ Toivojuaj TiXc>) 707 roicv , d Mikov , OcoTrtvriKov. 7 T 7 tpco 70 V , fXCtV 7 !K 0 V 7 t gddioV, npoc Ttbv aurav rdi o’Tras K\ehsa.v t tvox$. Ideft interprete Berfrriano. C um fuppetat nobis fciurorumgenu s Ab hi s pida , cui nomen e sl cauda inditum , jRifum ciens , tripudtans , & blandiens Cauda f pennatum , &futurorum fagax y Aduerfus Euri obdens procellas o Ata. L O C V S, C I B V S: Orum animaliuminfinitam efTetnuItitudinem in fyluis Septetrionalibus pilorum denfitate,& colore diftindam recitat Olaus Magnus;qui pofi-, modum addit in tradumggis Septentrionali, nepefubeleuatione gra dus feptimi lupra feptuagefimum,fciurosin colore pulchriores verlari. Vbi vena ores in illorum captura fttigantur quidem, fed non fatiatur! Deinde Poloniamhorumanimantium feracilfima Cromerus pratdicat. ~ Monticolte in Gallia,tefl:e Bruyero,fciuroru copia fcatent-.Immo in territorio noftro ^ Bononiefi pnrcipuc motofo mul ti fciuri in Ca/fanetisa rufticis coprehenduntur,& ve nales ad vrbemferuntur .Quoad vidum,ha? befii 0 l^ >e x Olao Magno, nucibus,aueiH- nis,glandibus,faginis 3 & pincis delcdantur. Immo pomis,caftaneis, alijfq; frudibus dulcibus vefeuntur. Amplius cum huiufmodi beftia? fagaciffimce fint 3 folent,exPlinio temporeaftiuo,cibos pro hyeme in arborum cauernis condere« .€ 9 - 4-5 f Si De Quadrup.Digit. Viuip.Lib.il. 4 o1 C OIT V S, PARTVS. Empore verno fciuriin luxuriam fo!uuntur,&inter altiffimos arborumra- mos more auium nidulantur. Nidos enim ex bacillis , & folijs arborum iiccis conftruuntjvbi catulos enituntur, & fouent,doneč fjpote ad cibum fibimetcomparandumprogredipoffint. Verum Vt audiuimus d monti- , colis, catuli poft tertium, velquartuma partudicm nidumdeferunt.Hec - omnia Nataiis Comitum paucis carminibus expreffit dum inquit,- /Lj. de ven* Ver v bi dispellit nubes , cdumj^ s ere nat, Et verni s gelida cejferuntfoltbus aura> Concipit ingcntes in parnopeci ore flammas, Et grambuspajjimfurijs agitatur amoris, Mergi tur Oceano c um primum Gnojftus ardor y Et matutinus campumrepetiuit ar at or; Guattucr hinc catuli tenues in luminis auras Nascuntur , sunt fojfa domus bi s ar boriš antra . C A P I E N D I RATIO. Vmfciuri pernici curfu,atque recurfb,qua Iibucrit,pcr arbores tranffli&* venatores in his comprchendendis mirom in modum exhi!arantur,& recreantur, &pra?cipue quoniam horum venatio neqtie retia, neqoeau mavenationi aliorum animantium necefTaria expoftu!et.Id eleganter declarauit Nataiis Comitum his verfibus. —— .— —— '——nec arma 3 Retia ne c qu$rit venatio tuta sciuri% Etpauldinferiiis. Hinc venatori facilis captura vircntes Ascendit plantas ,po nitforamittis ori Prptcnsos laqueos , necprplia dura requirit. N on opus e st lato comrnittere pr g ha campo> Ete c veniunt v s n v alti, venabula , falces , Es t tamen & plan tg qui lignum c e dat , & antra Raiče secet, totamj, domumpopuletur , cr omnes , Liripiat catulos paruos , fimul at£ p ar en tem. Si,quandoau& flumen tranantem cu koc titulo, VINCII* SORERTIA V IR ES* Dein.de fnbfcribit huiufmodi diAichon* pxiptws, tranat 5 c cit flamina magna fciurus s F esgerimm, map n as , viri bit s m genij , Hoc argumento indicatur qubd frpe namero folertia. & ingenio, m rebus difficilibus: potius, quam viribus incedendum eA, Quapropter nonnulli hoc fymboIumtaIi m- feriptione coronant* VIRIBVS iNGENiVM POTIVS, Ripa ad dclmcandain iconem P r £ fa g 11 i o ni s, mu 1 1 e re m bic i pite m effigiauif aRerarnanu fciurifaltera vero cir- cinum tenentem;q.uoniamduo capita futurum,& prteteritum indicanr,cum pra?teritoru cognitioad futurorum prtefagium conducat, Circinus indicat difeurfu prudentis inge- nij,quaIitatem,ordincm;6c tempus menfurandum cAe . Additur tandem fciurus ran- quamanimal futuras tempeAates pra?fagiens. Atnplius idem AtnAor^addeAgnandam S alacritatcm,mulierem nudam.> & alc^tam delincauit, ineuius dextra manu flammam ignis,, & in fini Ara fciurum depinxit. Huiufmodi iconem nudam tanquam ab omniim- pedimento liberarrg&alafamob celeritatem reprefentat. ignis viuax ingenium in operationibus fignificat, Sciurus tandem ranouam animal velociffimum huic fiinula- ero additur, A P O L O G L , YthoIogi ffnxerunt fciurum in arboremorantem, dentefque acuentem a vuIpeinterrogatumfuiAe,curnulIa pratfente efca,id pra?Aaret.Cui fciu¬ rus dixie, quamuis nujla vrgens neceAitas me ad id prteAandum nune co gat;attaraen ad famulandum oecafioni, qua? identidem fe fe offerr, me accingo, Apologus docethomineirgad quemcumque occafionis nutum, facilhmum,& accomniodum efle debere. Item Iulius Cadar Scaliger, in Pocmatibus, G quemdam veluti dialogum fciurf,& vulpis jfupra quodamtyranno confcripiit, quem lo- cumlečtor,vt breuitati Audeamus ? adire potem* VSVS IN CIBIS., Arnem fciuri duTcem,&bonam cAe conAituit Albertus.Immb falubretn* &fuauem eAeargrotantibus, &imbecillis annotat StumpAus, cum hoc difcrimine,qudd fciuri nigri rutilis femper pneferantur. Matthiolus tra- ditnon dceffe;qui fciuri carnes in cibispararas comedant. Verum hu- jufmodicarnes in tenui tantiim apparatu excipiuntur. Cromcrus etiain in hiAoria Poloniaf fc uros iniUisrcgionibus nonmodd culiuiveriim quoq; c-fuiaptos eAeaffirmat. Oiaus Magnus horum animaliumearnesmon adingentes epularum ap- paratus commendat, fed afias tantiim venatoribus fuauiores cffe fer bit. Bruycrus prodit populos V el!:ios nuncupatos,carnibus huius animalis vefci,illafque in c 5 nar um Iautit:js,conuiuis apponere, PoAmociim additab efuharum carnium abAine n ^ utr * eflfe a tjuo jiam ex illis alimentum aridum melancholicum generatur* v ’ .€5 < 19 * VSVS De Quadrup.Digit.Viuip.Lib.il. 401 V S V S IN MEDICINA, Sc in varijs. Atthiolusin commcntarijs ad Diofcoridem Iitcris mandauit fciurorum adipem fuum m medicina habere vfum,quotiefcumqučemollire, & difca Hb.^.de cop. tere opus lit, Prceterea Galenus in excellenti auriuin dolore fciuriadi- mcd.fec.loc. pcm mirandum in modum commendari teftificatur; dum adhibito medi- cap.i. ___ camentoparatocxfucco porri,vrina caprina. & rofaceocu modico myr rha?,&; non confercnte,ad fciuri pinguedmemconfiigiamusj quce in ftrigili tepefa&a in aurem affečtam inftillanda erit. Dentes poftea,ex Olao Magno,preftigiatoribus famu Iantur,quoniam illis ad detegendos futuros euentus vtuntur, Pellcs horum animalium apud nos nullius fere funt vfus, Pelliones tamen Germani,vt tradit Gefnerus.,illas cu pcllibus pedum vulpinorum confarcinantjaiuntenim illas magis, quam casteras pelles human um corpus fouendo calefacere. Expiliš cauda?,Gefnero tefte,pcnicilIospro pi- čtoribus concinnant. Quamuis hiex piliš caudaj fciuri Varij, quam noftratis compo- nantur,vt in fequenti capite declarabimus, DE SCIVRO VARI O, Varo vulgo dičto. Cap.XXVlh SYNONlMA, ET ETYMVM. ^ Nfciuroru genere Varus vulgo nuneupatus collocandus eft,qui,exGe fnerifententia,mus':pontieus apud Ariftotele,& Pliniu nucupatur a P 011 t0 nomenhabens,quoniam ex regionibus Septetrionalibus circa Pontft olimad vfum,&ornatum veftium peteretur . Cnmtamenhodie vulgus Bononienfium mures domefticos perperam ponticos appellet. Inde for- te hu us nominis dimanauit origo,quoniam Aelianus feriptum reliquit mures in Ponto, fupplicationibus ad Deum faiStis,3b agris auerti folcrc. Veriim Aelianus tune demu- ribus agreftibus fegetes forte depopulantibus,non autem de muribus varijs verba fe- cit. Mures enim pontici,de quibus in prafentia fermo habetur, fecundum Iiidorum , & Hermolaum,funt vari) coloris,vnde Vari vulgo cognominati fuerunt. Albertus quq que hoc animalmurem varium vocatjfedin progreifu hiftorio? illum cu n glive confuu dere videtur,dum gliremin dorfo cinercum,& in ventre album deferibit. Cum ramen h« conditiones in mure pontico,f u vario,non autem in glire obferuentur. Malti hanc beftiolam Dolfum vulgo nominant cumrecitetTextorab humfmodi animanribuspa- °.ff' bulumin fpecus conuehi,cauda mordiciis apprehenfajitaut detrito dorfo,iure Dofli ap- J.J pellentur . At rečtius noftrf Pelliones ventris pcllem Varum a varietate co!oris,& dorfi pellemcineream DofFum vocitant. Matthiolus in commentarijs ad Diofcori- lib.i.cap&i dem hunc animantem ventre aIbo,& dorfo cinereo deferibit, muremqueLafhcum nun cupat. Secundiim Hefychium,& Varinum atuap apud Parthos genus quoddam muris fylueftrisindigitatur > cuius pellisin veftibus adhibetur. Hoc autem fi fitmus varius non liquido conftat. Germani,tefte Gefnero,hanc beftiolam Vech. vel Fech vocant, quafi murem Venetum,vel Fennicum,propterregiones,a quibus aduehitur . Deniquc 0 trme s vnoore fatentur hanč fciuri fpeciem cum Popieliza Polonorum conuenire. 1)1 F- / > 4°4 Vlyfsis Aldrouandi DIFFERENTIiE DESCRIPTIO. A Ciurtis varius,vel mn s Pontrcus,3tit Verrctus, fi ue Varus, & Popicliza d£- fius ad muriutnpotiusjvelfciurorum nonautemad muftelarum genus referendus eft. Iirtmo.fciumsmifi colore diffemret; cflctappellandus .. Quapropter nonnulli hoc anknal fcmrum album c (Te opinad funt.Ratio* ne colorisjplnres Variortim poftunt eonftmiifpecies . Narrauit enim Po Ion us qu idam, Ge fn c r o, v t relarum fu it in eapire antecedenti ,Popielizan eife cinerei coloris ini dorfo, Nouogro delam vero aliquid rut ib cum leucophfo colore peranxtuin bab ere . V n de ex hiftorijs habemus,qu6d in ea Sarmatif parte,quam hodie Poloniam vocarrfjbuiufmodi beftiolam cineream vagari,cui rutilus color permixtus eft * Aeratc Vavtis dtt* etiam, noftra Pelliones duplicem Varumin colore dorfi,ncmpc alteru magis cinereu, $lsx*. alrerum magis rutilumoftentant. Quoad defcriptionem, fciendum eft hoc animala fciuro non figura,non lineamentis totius cojporis,non magnittidine non moribus, led folo colore,& aliqua ex parte in cauda,a fciuro noftrate diffcrre. Siquidem Varus vul- B go. di Pontica quem tellus dat , Venetus^ finus. Gefneras in hiftoriahums animafis meminit nonnuflarum veftium ex pellibus Varij j-v paratarum vna cum caudis in ima parte dependentibus, quas Čanonici in nonnullis lo cis gerunt. Sententia huius viri a veritate alienaeife non videtur.Quandoquidem Ga nonici Metropolitanae Ecclefia? Bononienfis oiimpalliolumex prcednftis pellibus vna cum caudis in ima parte dependentibus induebanr,quod hodie eiufdem Ecclefi^ facer dotes Confortiales appellati fupra brachium finiftruminpublicis fumftionibus ferunt. DE ( De Quadrup.Digic.Viuip.Lib.il; 405 MVS PONTICVS VARVS VVLGO DICTVS POPIELIZA, iiue Sciurus cinereUs cumnuce Pontica 3 fiue Corylo. de scivro getvlo. Cap. XXVIII. Raedičtis peregrinum fciurum addere debemus,que Gefnerus in Appen- dice Viuiparorum Getulum appellauit. Hoc animal mixti eftcoloris ex rufo,&nigro abarmis ad caudaper latera,&dorfumaIb£,&fufc;£ Jineg altcrnatim certis diftin&g interuallis elegantidime depingunt.Haacbe- _ ftiola paulominor eft vuIgarifciuro,necaures habetextantes, vtille, fed demiflas magis 3 & fcrecapiti;Equales,orbicuIares,&percutis fiipcrficiemdedu- aa s j n i onaum c aput rana? capitis affimilatur.In caeteris v ul garem fciurum emulatur. Nam figura corporis eadem,natura eadem,moreš funt viuendi ratio,& tande cauda,more aliorum fciurorum/e contegit. SCIV- S e I V R V s G E T V L V S G E S. ", ■ , cumramoFagi. # v\' 'V . . , . . \' • ■ i" ' ■ l'vf •„ I v A a \ A T * i ...i i. ; %. ■■ VV:-!’.:-;.;,.:/: ■t*.') i jiiilJ - - ■■ j ’r D {ri j - '•o rt tri: 61»;.-7 D ■: : -iJ*--' * - DE G'i. De it. .II. 4°7i zoxovM ■t -.'v-. ■ Sciuro ad Gliris hiftoriam examinandam accedere, maxima vtriufqueani | analis emmenientia nos impellit, quoniam tališ vtrique natura,& moreš infuntjvt Audores non infimi fubfellijhallucinati fuerint; dum alterum pro alt er o fumentes, & nomina,& toia hiftoriam cpnfuderunt. Notne igi tur huius animantis,nbn folum apud Latinos, fed etia apud Gra?cos ambi guitate laborat . Quandoquidcm Glis mafculini generis, quampis animal quadrupes muri,& fciuto fenile dcnotcr,taracn Glis,& in cafuobliquo GHftis,foerninini generiis?, • terram g!utinofam,nempe c.retam,Ceu argillam fignificat. Item Glis in genitiuo gli- p tis,foernininipariter generis lappam defignat. Vnde de hoc extat carmen apud Au- fonium huius tenoris. Glis animal, Glis tcrra tenax-> Glis lappavocdtur. Mancinellus qtioque in fuo carminum opufculo hanc cequiuocationem exprimere to les lic canebat. ; - Glis animal tetfei mi, Glis Glijjzs lappa ref er t h$c Glis d.ans hac glitis pro cretaponitur i>fqtjf. Quamqua viridodi hoc vocabulum(GIis)lappam, & cretam%nificans, ex Gracis li- teris deriuare poflentjcum yA/«,apudSuidam,& Euftathiunjjglutinum denotet, quod jn tcriaeicreta,&Iappa veftibus tenaciter adharente obferuatur. Attamen Glis, pro terra cretofa, a Grammatieis parum daflkis tantummodo vfurpatur. Quemadmodum vocem (Glis)prolappafumptam,bonarumliterarumcultores pariira latinam eireexi ilimatunt. Apud Gr^cos Audores Glis e A hoc exponitur,fed ab Hefychio, & y arino codem nomine accipii.ris quoddam genu s nuncupatur. Calliftratus inquit, referente Gefnero,eiufdem nominis efte animal- vermium generis in quercubus, quo pifcatores ad efcim vtuntur. "Vctcres etiamquidam Grammatici i.Attov fciurum cognominaritt. V Propterea perfpicuum eft ipfos a fcinro Glirem non difcriminafte. Huic opinioni ad- h^rens^Georgius Agricola ha?c duo nomina vili attribuens animali Glirem a fciuro non dutmxit. Alioqum žAeos,&aIuconem,&menfam coqui,vel lanij,ex Suida figni. ftcat. Videtur autem vitima acui,ad djffcrentiam vocis eAtos, qua: mifericordia dl.' SINONIMA, ET ETYMVM. Onius;& Ifidorus Glirem apinguedine nuneupatum fuilTe arbitratifunt; cum glifcere,crefcere,&pinguefcerefignificet. Eft enim animal huius natura,vttotahyeme m cams arborum dormies,augeatur,&pinguefiat. Salmafiusin Solinumhanc etymo!ogiam a voce g ra 5 ca l te/os deducere videtur,qua Glire denotarts,Antiquioribus,addito gamma;ys'Ae/o? feri- bebatursvnde forte Glis I.atinis didus , Alioqu'in idem'SaImafius,ad Gracorummen- tcm>ttefov GliremnuncupatablA«; quoniammiyiuis,&aIij s Iocis Soli expofitis hoc animalfupraarbores degit, inqui.bus fedes,&cubiliahabet. Alij Glirem vocatum volunt sAJtof a verbograeco «/Až«cireumuoluo,quoniamhoc animal in aiiborum fora- «iinibus,per integramhyemem,circumuolutus,& foporatus maneat. Hinc mirandum non eft,fi Nuperi quidam hunc animantem afomniculofa natura, Aa,yovt/pov } (jua(i lepo tem dormientem /ndigitauerint. Alij Grami,ex Gefnero , Glirem /uvodov dixerunt, per omicron hoc vocabuluaj fcribentes,quamui$ in Lexico Scapula?, per omega feripru inueniatur ]ui$ enimmurem,&o^oc acutumftgnificat,quaii Glis fit fpecies muris, qua? tičlum in comparatione ad alios mures magis acutum habeat . Poftmodum per in lib.de an, fubter . Nomina gr a. ca Gliris . *©• fubriL €q>'U' 'fcki $ Jere 408 Vlyfsis Aldrouandi r ,„> j pcr omega, murium cauernas interpretantur. Apud Syluaticum Miofos, pro Myoxos A legitur, AJioquin Mixus noi$en eff animalfs adaft« dyfuristn peadpnei, cuiusSui- das,& Varinus meminerunt. Myxuseriam Gefnero tefte ? prouerbiaiter vocabatur bomo arrogans,& iačtabundus a Myxo quodatnJQian*T facerdote ,iqui gloriofus, & magniIoquus efle ferebatur. Muta Au&ores deojpti ftmilitudine muns,& Glitis,hunc adfylqeftriummurium genus reduxerunt. Quapropter Valerius Cordus (referente Lonicero) mygalan,nirntrumimu‘emaraneum, ; Sauonarola muremfylueftrem,& Syl- uaricus murem Napelli vocitarunt. Gefnerus “putauit Gl/res a Gard a no, ob Jardum, jiempeoh pinguedinemjLardironos vocatos fuifle.Nos autem,vt veritatemfateamur, per Lardironos non Glires fed pntorios iCardano intelledos fuifle arbitrarnim 4 3 tum quiaeoloci non de gliribus ,fed demuftelarum fpeciebus verba fiebantfad qua^,vc fuperius dedaratum fuit, putOriiis reducendcis eft? tum etiam quia noftri Peliioncs vo- cabulo Mediolanenfi putorios Lardironos appeilantiMulti fuerunt huius fen renti? hac voce hebraiea Akhar glirern de not ari. Sed D. HieronimusinLeuitico Muftelam,& alij murem'vertunt. Hocanimal Italis dicitur Gliefo, vel Ghiro, Hifpanis Lirbn.Gal- lis Liron a veI Rat Liron.Secundiim alios VngLoir. Germanis drča Atheftn Ein greul. JJeluefijs Ein Rell.Polonis quibiifdamSezuzek que vox adfdurum accedere videtur, B D I F F E R E N T I JE, & Defcriptio. •' Virisrerum naturalium indagatoribus , fideq; dignis duas glfritim difte- rentias inueniri intcllex ; musiquapropterBruyerus , poftquam egitde Glire vulgari 5 tradit etiamfe audiuiffeapud AI!obroges> Sabaudos,& pr^ferrim in Tarentafio agro; animal efte Gliribus cognatum, quod fa* _ _ xa 3 rupefqs incolit,& captum in cibis eft gratiffimum 3 magnamq; anni par temindormiendo confumit ,• hoc ibiGlirem murem appellant. Panter Ioannes Hugo recenfens animalia Indica ferihebat Glires elfe in tradu Indicomagnitudine Nefren- dis,quidomos a &reliqua *dificia,fubrutisfundamentis,adruinam trahunt, murofq ; Q perfodiunt , Ideoq ; feles fecurihuiufmodianimalia inuadere non audent. Atr plius ide aučtor aliud Glirium genus pilo rubicundo preditum 3 &nonnihil odoris mofchi fpirans ibi ver fari teftabatur. Per hanc poftremam differentiam iJJam forte muris fpeciemm- telligere volom, quam vulgus Bononienlis , ab odore, mofeardinumappellat. Quoad deferiptionem Glis tefte Alberto, maior eft fciuro,colorenigricante s vei dorfofufco, Sč ventre albo confpicitur. At ex Gefncri fententia, Glires funt roftro ablongiorfacu tioribus auriculis, cauda non ?que v illofa, ventre mediomagis protuberante,quam in SciurOj latere, & tergo cincrei prorfus coloris } quamuis fubrufi alrquando in ventre capiantur, Omnia igitur in Icone veri Gliris ledor hiepoterit contemplari, N AT V R A, ET MOREŠ. 7/J'' mina prodidit. Riftotelesjin hiftoria animaJium,hanc prtecipuam Gliribus a natura inge- nitam fuilfe proprietatem tradiditjvt hyeme, incauis arborura dormien do vehementerpinguefcant. Vnde Aufonius cecinic. £>ic->cej[ante cibo , fomno quis opmioresi? Glis. Natalis etiam Comitumhucrefpidens inopufculo dcvenatione 3 h^c car •Glires hyberne tempere fomnus Semptr ljabtt y capiuni longs.ruper mejnbra quieteml Ut cjuantum dapibus pinguefeunt catera lautis i 11 yb er no t ant um ptnguefcunt tevpore glires, - Hoc inta&um non reliquit BargeuSjdiun fcripftt. JUjgiP. \ Dc Quadrup.Digit.Viuij3.Lib.II. 405 Gl IS. ŠluicP. e]uipcrpetub Glires pinguefcerefomno Confuermt . * Et vita immcmorcs cacis recfuiefcere in ant ris. Scdaducrtendumeft,qudd Glires ita fomno capiuntur,vtignevix feuoCari poflinG Immo diifečli etiam,vt audiuimus tanquammortuiiacent. At cum primum in feruen- ti aquamcmbra dilfe&a ponuntur,tunc moueri incipiunt. Ided Crollius , in libro dc internis rerum fignaturis,homincs fomnolentos Gliribus coparabat,& ed magis quia fecundiim nonnullos Hiftoricos, penes quos fides ^it,homines in Rufliaelfe huius na¬ tur* fcrimtur,vt,vrgente hyem is afperrimo frigore,in fyluis pereant, & aduentantc seftate refurserc di$«sntur.Hinc Baptifta Mantuanus ingentem, & maximum ftrepitum, vel tumultutu fignificaturus 3 Glires foporatos ab ipfo exciratos fuiife pcrhibet huncin tnodum. v r •• , Mm procul ii.z.deven . li.l.de ven. loco cit . loco cit. V enenum Gliris. 410. Vlyfiis AMrouandi » H i mn i i p rocul fragor audi tus fugerevolucres , A lagicola tdnto fomno , abigente tumuku y Befertts trepidi G lir e s abtere cauernis. Oppiantis etiam interprete Bodino de fomno Glirium fic canit. It teneros pauido languefcerecorpore G Ur e s , £>ui Gelidas hjemes fufo per membra fopore. Traducunt ebrij ,potum% cibum% perofi , It rigidis o c uit s fpeciabile lumtn abhorrent , I ant us per latebras gelidus sl upor occupat ar tu s. Quaproptcr Aufonius in Ephemeri ad hanc fomniculofi Gliris proprietatem alludenS htecfcribebat. JDormiunt Glires hyemem perennem, Sed cibo parcunt , ti bi caufafomni y M uit a quodpot as , ntrnia^ tendis mole faginam. Martialis etiam Glirem fic loquentcmintroducebat. T ota mihi dormitur hyems , & pinguior iUo g Tempore fum\ qtto me nilnifi fomnus alit. Poet« igitur optima de caufa hoc animal fomnolentum, hybernum, & foporatum vo- cauerunt. Hinc Clifius Calentius canebat. Atque foporatos Glires , querulafy, cicadas. Idcirco hodiehomines ftupidos,fegnes,Endimionis fomnumdormientes, &quafifuc- co papauerisillitos Gliribus fomnolentiores efie pronunciamus . Pr«terea Gliribus: natura aliam ingenerauitproprietatem,nimirum,vt genitores fuos fenio cofečtos infi gnipietate nutriant. Quocirca NataJis Comitum de hac Glirium proprietate vetba facieiis,ficinquit. Jngenij tantam tribuit natur a-,parentes Annofos vt alant , motipietate viciflim. Reufnerus quoque in Paradifo poetico de G lire optimo iure fic cecinit. Injigni patrem nutrit arnore fuum, p Amplius,natura-illis taleminftinčlumcogenuit, vt,murium ritu,«des ruinofas deferat, ° etiam trimeftri fpatio,antequam collabantur. Pra?fentiunt enim, natura docente, & Plinio Aučlore,contignationem,& «dium compagem fenfim diifolui. Infuper Glirium fenečtus hyberna quiete finitur,cum tanturnmodo fextum tetatis annum excedat } vt ca¬ nit Natalis Comitum dum ait. G ti s fextum vita viuendo pr at er it annum. Dcindehuiuftnodi ammantes teftiuo tempore,congrediuntur, &ineunte Autuno fuos f^tus edunt.De hoc N italis Comitum vcrba fecit dum inquit. Tun coeum , c um prejfa gemuntferuoribus arua y I umpanunt orauis Auturnnum cum diffugit asi at. Hi etiam anim'antes,iuxta Alberti mentem,a natura hoc receperut,vt omnes eiufdem fylu« congregentur,& fialienigcn« monte , vel amne difcreti conueniant,tanta ira accenduntur,vtfimu! prteliando intereant. Tandem,inter Aučlores fummus efi: cofen fus,Gliribus nonnihil vencnati ineffcjverum in qua parteid cofiftat.valde diifentiut. JLemnius bufonium lapidem commedat,quotiefcumq;,vel forex,vel aranea,vel vel pa, vel fcarabei,vcl glires damnurn alicui parti attulerint. Lonicerus fuit huiusopinion/s, D in Gliris cauda aliquid vencnati condi,eiufque vrinam fupra partem infperfam , illam vfquead olfa putrefacere,vulnufqueinfanabi!ereddere. Alij cum Epiphanio fradunt Myoxum,feu Glirem itavenenatum reddi.Glisf^tus quatuor vel quinque enititur* vi- peraautem hos inquires, & inucniens .cum omnes dcuorare non poifit,vno vel ad fuftK nitim,ditobus fitiata,reliquorumoculos expungir,atq;itaexc£catos nUtrit,donecvnu- quemq;eorum comedere voluerir.Tuncautemdicontingat illos ab aliquo venatore inuenin, & incibum vfurpan,cumfinta viperisaltfcomedentes venenant• Huicau- tem fentcnti« num iit adhxrendunnfides fit penes Aučtorem. ' ' ROCVS E H De Quadrup.t)igic.Viuip.Lib.II: 411 L O C V Sj C I B V S. Lariifimus vir Porta enumerans Ioca peculioria ab animantibus habitata^ vnamtantiimpartem Melite fylue Italice a Giiribus incoli fcripfit. Mat- /^.2. phyu : thiolus in commentarijs adDiofcorideminnuit; in montibus contermi- cap.4. nis Goricienfi agro,&in alpibus CarnioIa?,Carinthi;e,&Štirih, maxi- mam Glirium fgturam inueniri;& prte fe rti m cum huiufmodi fylute fagina 2 . c. 43« giandeGhnbus gratiftima redundent. Glandibus enim huius generis hi animantes maxime pinguefcunt,nec fine ratione,quoniam fagorum fru&us pingue oleurcfudant. V erurn non modo fagmas glandes,fed etiam nuces regias,&poma edunt. Nonnulli ^ c liri tamen fuerunt huius fententice, poma a Giiribus non vorari,fed tantummodo aperiri, vt nudeis fruantur, & propterea fa?pe fub arbdribus,pomprum copiam nucleis a Gii¬ ribus exhauftam initeniri, ideoq; mdenomen illis impofitum,vt a Germanis Rellen di cantur ;quoniam idem vocabulum legumina fub mola decorticare fignificat. Quapro- pter in Germanis fyluis Glires obferuantur,qui poma in diuaricatis arborum ramis , feu furcis imponunt,vt ficobfirmatameliiis nucleispriuaripofftnt. Quoad locumpar- ticularemnotatumeftincapiteantecedenti fciurum tantiim in nemoribus ,&locis valderemotis a cafis rufticorum nidulari, Modo fciendum eft Glires non foJurn in ar- boribus habitationi proximis,verum quoq; fub Tečfcis domorum rufticarum ftabularj. Quocirca noftri ruftici referunr,quod decipulis ad mures domefticos coercendos tefis, firpe numero Glires detinentur. CAPIENDL& FVGANDI RATIO. « ■ ■ .a. , v V • , Atalis Comitum in opufculo de venatione litcr/s mandauft,GIire$ no aha fraude,& artificio,quani fciuros capiendos efie. Ided poftquam egit de fciuro,cecinit de Glire hunc in modum. Nec Glires alia capiuntnr fraude , donim j., Eli fimili couBrucla modo , locm vnus^&idem E Ti cibus ambobus. Gefnerus tradit,qudd venatoresperfy!uas proficifcentcs Glirium foramina limoob- turant,vt reuertentcs Glires,&in patef-aciendo aditu occupatftfacilius fagitis , & bacu- lis interficiantur.Aliter cx Alberto/oues in fyluis profunda? parantur, dcmde lignis , Sc palea teguntur,qua? plene Giiribus per hyemem inueniuntur.Hoc a veritate alienfi effe non videtur, quoniam,vt intelleximus circa Bohemia,& Carinthiam ruftici in fy{- uis autumno cellaria parant,in quibus Glires numerofi ftabulantur, qui poftmodu ad Foueis efum abhominibus colliguntur. Noftri ruftici Bononiefes huius techneno funt ignari, resca l >lucui ’ dum vel Iignaexcauata,vel cucurbitas lagenulatas , feminibusq> vacuas ramis arbo¬ rum,in quibus nidulari folent Glires, alligant. Namq; huiufmodianimantes in h is ca- ueis repertis%ant,&; pauld poft arufticis nati vna cumparentibus afportantur.Mon- ticols Bononienfes referunt,Glires etiam mufcipulis detineri. Veriim in ahquibus re- gionibus decipul? Gliriumfortediuerfte a Mjigris paranturjcum Hulderichus in Hi- ftoria Americs hsc habear. InHrumenta etiam 'grudam in si ar decipularum Glirium fa-> bricauerant, (guafipro ipj or urn c o nji lip mente concidijfint,fingula v no cafu uigmti , vel triginu viros 0 /^#^/.Matthiolus in commentarijs ad Diofcoridem inquit,quod G Ir Hb. 2. c. 45. rium indagatores nočlu venatum exeunt,&arbores,in quibus ftabulantur,fuffiant, fic- que eos ftupefadtos innumcros comprehendunt.Itautquandoq;repletos ijs faccos do rnum deferant,vbiftlos excoriant,& impofitos prsnimia copia in cadis muria afteruat, quemadmodum pifces conferuari folent. Hinc nuli a' admiratione teneridebemus , fi Lonicerus fcribar, Glires diffug,ere,quandofiniftramulsvngula domus fuffitur. De- nique Vuecherius Glires veluti etiam mures venenat, dum trochifcos huius generis ^.2 .Ant. prtefcribit. Recipitenim farina’ auenaccavncias quatuor,arfenicicitrini vnciam dimi fp £ c. diam,mellis parum,axungi^ porcina ouantitatem fulficientem,& format trochifcos. Mm 2 MI- In An. tom. 14. jViri relieio o _ fi GUribus ajjimilan* tur. cap.tfi. Ucl T heff. cap.s. 41 1 * VJ v Vljfsis Aldrouandi A M I RA C V L V N Di?ccfi Osnaburgenfi Germanih (referente Baronio) Glirium inges copiainauariti« vltionem,Dei miraculo,erupit. Reselt. Benno Epi- fcopus eius Ecclefi x Anno Domini fexagefimo o&auo fupra millefimu, certam eIeemofynam,& ftipem propter GJires per Epifcopatum.difi;ri- ._- — bui ftatuerat. Intorea dum lila erogabatur, nunquam in ea diecelLGli- res confpečli funt. Cumautem Gofridus de Arnsburg Epifcopus iilain eleemofyna dimiferit,ftatim Glirium copiaanno Domini quadragefmo očlauo fupra millefimum, & trecentefimumredijt,&Epifcopus ille infelicitervitam finiuit. APOLOGVS. Aurentius Abftemius in opufculo MythoIom'arum literis mandauit,qudd Glires quercum arborem glandiferam dentibus eruere decreuerant, vt cibum paratiorem haberent,& ne gratia viclus,toties afcedere,& defcen 3 '£) 1 dere cogerentur. Sed quidam exeis,quivrtate experientia,&prudetia forte caeteros anteibat 5 reIiquos Gliresare propofita abfterruit dicens. Si nutrieem noftram nune eruimus,& interficimus, quis impofterumnobis , & pofteris noftris alimentum prsbebit? Apologus docet virum prudentem non folum debere praefentem fortunam intueri, verumquoque futura longe profpicerc. MORALIA. Lires in moralibus documentis prima facie uiris iuftis comparari poffiintj nam illi dormiendo hyemem tranfigent.es pinguefeunt, hi ab exteriorn' tumultu remoti,in rerumdiuinarum contemplatione quiefcetes , tandem interna confolatione pinguefiunt. Etenim in mundanis funčtionibus cum fintmortuitandem adipe gratia? imbutfntur. Prceterea Glires indi- genas focios fummo amore profequuntur,quemadmodum vicifllmin alienigenas hofti- lianimo ffuienresaeriter dimicando ab illa fylua extrudere conantur . Pariter viri iu- ftifyluam r eligiofi ordinis incolentes,focios religiofos fummopere diligere, & contra alienigenas,ideft aduerfus Mundum,Čarnem,& Diabolum aeriter pradiari debelit.Am plius Glires; vt fuperius relatumfuit,genitores fenio confečios magna pietate alunt. Eline obfequiaerga parentes percipienda funti vthorum animalium exempIo ,erubc- fcantilli,qui genitoribus ncceifitate vrgenteopitularirenuunt,quoniam hi beftijs cru- deliores effe perhibentur . Infuper Glirium natura de tempore legis,& tempore grar tia? exponipoteft. Quandoquidem illi tanquam Glires in peccatis dormiebant ,Yed aduentante ve.re,nempein aduentu Soliš iuftitia? Chrifti,ideft tempore gratia reuixe~ runt. Ideo exaltera parte peccantcs ad Glires comparari poifunt, qui hyberno crimi- num tempore,in luxu deliciarum foporati tanquam mortui iacent, cum nullum bonu m opus exerccanr.De hoc peccantium genere forte Hieremias verba fecit, dum dixit. Fertilts fuit Moab ab adolefccntia fuarequieutt in factbus fuis non e st transfufus de vafe in qu;e a fomniculofa natura hiuus animalis hauriri pofiunt. V S v S I N C I B I S. Vnčtiferehiftorici confentiunt QScaurum fniffc primum,qui in fumptuofis iol*® cgnis čarnem Glirium apponiiullent . Ouaproptcr Baptifta Fiera de vfu aii£o appon huiusrarnis in cibis ficcecinit. A'// Glirem tuuat occlufum recubare subantris, £>ui 77 un c ‘Vita 1II1 c sl , mor s modo s o mu k s er it. H ec pinguis iuuat ejfc mate ; impcrtosa libido Interdiel a guU cttuifA v,a rpre so let. . Bruyerus igitur in fua ciborum hiftoria feriptum reliquit Gliriu/n čarnem olim in lau- tiorum Romanorum epulis gloriam no n obfcuram obtinuifle . Idcirco,ex Marco Var- roiie,multitunedolia'fi'čtdiarnultisfemitis jnftrucla doiuihabcbant^in''quibus glandi. bus,Mcibiis,& caftarreis Glires fa ginabat .Immo Varro ibi docebat modurar conftrucn q di ghrarium, quod ; nqnaqua 3 fed maceriafppicbatur;qua;totaleuibusIap, ; dibus,&te- dtorio ineruftabafur, ne inde Glires crcpere poffeAt; In ilio autem Septo arbores glandffeneferebantur,vel intra maceriam glandes proijciebantur, deinde ibi laxiorcs caui parabantur,in quibus Glires tempere opportuno 4 pariebant. Hinc coljigendimt eft,quanti čarnem horumanimalium olun Romanifecerintjcum tamen apud Grrcos nullius fuerit confiderationis. Qužrc Alexander ab Alcxandro de ha c verba haic pro- tulit. Adeoque luxUs fdcretfir, &co procefjitluxuria^affluemibusdinitiarum copi/s,vt obso um Uutiora , maioresque epularum sumptus , cr magnat ejfksiones Bdicio c o er c er e,& lupcnrio" sos apparatusplurihtis /egibits inhthere necejfe fuerit .' IHhVF dmtafirVbldl Dtdia čornelia , Aftciafo lulia leges ,ad cohibendam lttxuriam vici us , vesli tu s tj, , & cendruin tmttiodtcos sumptus lata sunt. Hinc Censortim F.diclis.verrinaabdomindčr■Glires epulis y & comnmijs inhtbita. Antequam igitur artificia coquendce huius carnis 'ox ; aminemus temperaturam illius patefacere oportorrGaftor Durantes Glires calidos.& ficcos eife conftituit,pin- gues tamen,& iumores-In-dbis cbmmendat. Sauonaro-laGlirem temper amen to vrfL nopr^ditum effe ftdt-uir^&tanta hgmiditute fcaterepK rčtineat calorem, nehumida radicale confumat ;.:Quamobrem hocanimdl hyemainempbi*e pinguefeit. Quoad ar- tificinm coquendte huius carnis;fcnbit Celaus Apicius,quod Glires cum adipe fuillo, pipete,nučle-isšlafere :) &liquaminc coqUuntur. Addit etiamfarciendos effe, & confu- tositi tegulacollo!candos,&infurno,velfarčios iaclibanocoquedoseife.Alij Glires, detračla pelle,abiečtis inteftinis,& diligenter lotos cum melle in fičtili coquunt.Gcf- nerus tradit apudRbxt6s,qiu Italice loqunntur, Glimiin čarnem falfam reponi, quo- niaitfdulcrs^pinguis cffiei inftar fuillte perhibearur. Hodienoftri rufticf &preciptie nionticola’ Glires expufgatos, lotos,parumque elixatos in fartagine frigunt . Verinn fatius elfet cum herbis odoriferis, & pulueribus aromaticiš fale , pinguedine bubula, velmcdula vitulinain fi^ili coquere.Sca,ppius refert tempusopportunu ad esil Gliritt e Re,amcnfe Oftobns vfque ad initium Ianuarij,quia,hoc tem p or e funt.valde pingucs. Mm 3 Deinde lib. ij. hb.^.de re rušt.c.15. lib.p,, gen-. dicr.c. 1 x. H /ib.S. c. g. li.z.de re c o p.ca.gs. Adeps coci Hat fontnu . jih. 4. Phjt. cap. 24 . lib, 8. lih. I. c • X 1 1 V ir or um no mina, 414 Vlyfsis Aldrouandi Deinde eo artidcio guoporcelli Indici parantur, Glires etiam percoguendos eflc A afleuerat, * . V SV S IN M EDICINA. Vltumadiumentinon mod6totumanimaI,fed etiam fingulatpartes varijs affečiibus afferunt. Primo hiiius carnis efu,buIimo Jaborantes liberari, omnes feremedicince Aučiores confentiunt; namobnimium animantis adipengappetentia obtuditur,& morbus tollitur.Si virtutes pinguedims c on tem p lemur. Habemus ex Aetio,ad cociliandum fomnum inunčtio- nem plantarum pedumfačtam adipe tepido Gliris efleperutilem .Sextus ad paralydm conduccre teftaturMarcellus in Otalgiapinguedinem Gliris,& gallina?,nec non me- dulam bubulam limul liquefacit,& hoc medicamen tepidum auribus infundit. Alij ia hoccafu Glirem cum melle,vel cum nardoadtertias decoquunt, deinde huius deco- čtionis pingucdinem in ftrigili tepefačiam ad defperata aurium vitia infundunt. Am- plius ipfa excrementa Gliris adhibentunnam potainaliquo liquore, fecudum Lonice- rum,caIculos difcutiunt,& cum aceto,&roremarino alopeciam fanant. Etcnim in alo- pccia hoc anitnal magnam habere pr^rogatiuam inde colligitPorta, quia propriohu- midototamhyemem finecibo tranfigat,qucmadmodum plantae hyeme virentes lento fucco nutriiintur,qucT deinde in prasdi&oaffeftucommendantur. Tandem totus Ghs in varijs affectionibus adhibetur. Sextus illum fupra verrucas ligat, vtauferanturf Marcellus cum oleo,&falc afiat, & pur ui en ta expuentibus exhibet. Alij integrum Glirem in rudi olla comburunt 3 &cinerem in varijs morbis vtilem prsedicantj, Plinius hoc cum oleomedetur amhuftis ,& Marcelluspernionibus. Denique Plinius adclari- tatem oculorumhunc cinerem cum melle praefcribit , quoniam Glires ca:cos pariant foetus, - i ; ‘ ' B DE MVRIBVS, ET PRIMVM de ijs,qui domos frequentant. Cap, XXX« JE Q V 1 V O C A. Lirium,& Muriuirgob morum affinitatcm,& moliš eorporece fimilitudine, coniunčtio, ad contcmplationem natura: Murina’ nos euchit.Ideo aqui- uocationem meditantes,in murem propriumnomen virorum incidinius; quoniam Herodotus in Vrania fcripiit Gracis in Delum nauigare vo- lentibus Mardonium,qui m hyberni$ apud Thclfaliam manfcrat y mififFe ad Oraculum, quemdam genere Europeum nomine Murem . Seruus etiam Epicuri, nomine Mys,nempemus,tefte Macrobio , Philofophus non incclebris fuit. Mus infu- per vocatus fuit quidam athleta,fcu pugilTarcntinus,qui in Olympiacis certaminibus, ™ vt recitat Suidas,apud Pifam femel tantiim vičlor } tnultis tamen acceptis plagis,difcel ft, Vnde poftea ortum eft illud adagiutn. Ouantamus apudPifam. De quofuol°- co verbafient, Noneftorrirmttendus Mysvii-iiiargentoc£lando clarus 5 cuius memi«. nit Martialis quando dixir,- jVuis tabor inphiala ? docii Myos ?an ne JMtj/ronh^ Mys tandem a Paufama in Atticis commendatur tanquam infignis artifex, qui Lapitha rum contra Centauros pugnamin dypeo Mineruce diligentiffime fculpht - Alioquin mus alatus,& mus no&u vdan s vefpertilio exponitur. Immb caprifcus pifcis muris nomine, in ichthiologia indigitatur. Prifci quoque, licčt minus proprie,tnures appel- larunt illas beftias,quaru pellcs ad ornatum veftium commcndantur. Pn£terea,cu mus ex v „ De Quadrup.DigioViuip.Lib.II. 41 s H Plinio,mufculi nomen fortiatur,& potiffimum c um ab ipfo demur e minore in habi- tacionibus verfante Termo habetur. Hinc maior huiusnomims ambiguitas dimanauit; quonia mufculus dicirur quidam,pifcis perpufilIus,quiBalena?du reis,& argenteis vtuntur,quas Tq?inominant,quod vocabulum in nonnullis Italia: lo¬ čiš admures deuotandos adhibetur., > F SYNONIMA, ET ETYMVM. Sidorus.ad mententtsonnullorumjimires tanquam exputrihumorenatos, Uh.i2.orig. ita nuncupatos fuifle exiftimat;quoniam terra olim mus,& poftea humus cognominatafuerit. Neminidtibiumeft,' quod mus avoce*Graca uvg deducitundumlitera Y in V vertitur Goropius rame muris etyuio!ogia, //.3. Herm . tam gra?eatn,quam latinam a vocabuIo,A/>//y?#, lingua Cimmeriae anti- quiifnna deriuat;quod vocabulum tacite qua?rere fignificat; vndc v ox miri s dimanat, qua pro tacito animali,&finc ftrepitu vičlumqua?rente fumitur. Hinc Gracis tuk,Sc Latims mus dicitur. Plinius murem domefticum,forma diminutiua mufc.ulum nuncu- pauit. Nonnullitamen hoc Plinij vocabulo,muremdomefticum minorem intclligunt; quemadmodumfirnplici nominemuris, murem domefticummaiorem cognofcunt. Quamuis,ex Gcfnero,in Germania, Gallia,& Italia mus domcfticus maior Rattus a ra- atUs 4 uts piendo,vel arepcndoindigitari uideatur. HicGracis nuperisp n ftisin Aehamenftbus animaduertit . In Cappadocia quoque ex Varino eft quoddam gen us muris dičtum,ahqm fciurum vocant, rnures domeftici nullaegerent deferi ptibne,cum maxmio noftro damnodnt notiffimi.Gecrgius tamen Aaricola Rattuim d- ue murem domeftieum grandiorcm,minori quadruplo maiorempr^dicat, eolore fubm' gro,veI fufco,circa ven trem dilutiore,capite Ion giufculo, tenui, & procera capda,pilif. quenuda. Hic mole corporea mufteiaemagnitudinemaffequiturQuoad partes in- ternas,Ariftoteles,& Plinius refulerunt mures cor maximuhabere,.felle vero aliquan do carere,Alibi quoq;PhiIofophus afferuit, in folij cornutis animajibus akera tantu parte dentaris,quibus adduntur dafypodes,vefpertitiliones, & mures vtrinq; dentati, inefte vterum acetabula habentem,& potjfHmum tempore,quofetus in vtero contine- tur,aquibus acetabulisper media vafa pendet embryo* NA- in libide p friet. an m hkl-htsu x. De Quadrup.Digic.Viuip.Lib.il. 1. MVS DOMESTICVS MINOR. 2 . MVS DOMESTICVS MINOR ALBVS SVlDiE. 3- MVSCVLVS RVBICVNDVS SINE PILIŠ NVPERRIME’ NATVS. natvra; et moreš. j ^ D a natura mures compararunt 3 vt,referente Suida,pr?ter afinum;& aprum, acr simt auditus 3 &no<3u 3 morefurum 3 Iumina odiohabeant, quoniam eorfi acics oculorum quodamtnodo perRringatur, &obtundatur . Pra^terea in- . fignem concoqucndi alimenti facultatem participant; Quandoquidem ex Theophrafto colligimus mures rerrumarrofifTe. Hinc Plinius tradidit tantam in furan- do 4'3 Vlyfsis Aldrouandi ' 1 do voluptatem a muribus percipi,vt in officinis aurarijs,& ferrarijs, micas metallorum A deuorent. Immd aliquando in quibuslibet rebus rodendis tantum affcrunt detrimen- tum,vr apud Iuris peritos horum meminifTe dccretum fit,dum daipnum pannif in fullo- l i tm q U £_ niča a muribus datum,a Fullonerefarciendum effe katuunt. Bis verb \s.SiFullovesli- ritur, uerf, me nta poliendaacceperit^eaqu€ mures rofcrint*,exlocato tenctur , quiadebuit ab bac re caue- fi fullo jf. re ' Sedmaiorem iačhiram&calamitatetn mures fofentafferre quando diplomata loc & cond te Ramenta,vel tabulas aded rodunt,vt baercdes bonorum pofTeffione priuentur. Qua- propter Iuris periti qua’runt,an tabulis amure rofis fidcs fitadhibenda,&refpondeut diftinguendo de partč fubkanriali tabularum,etenim /I litera? rofa? fuerint, tune haues , . in bonorum poffeflionemnon ek admittendus,fin autemlina, &figilIarofa,&laccra- f sr r^°[ ta ^ lier i nt 3 tunc non obkat,quinhaeresin bonorum poRe/konem introducipoflit. Infu- • per excremcnta etiam huius animalis corpori humano agritudinem afferre pokuntjfi- V€r I'J t ro J‘ e '‘ quidem vrina fecundum Arnoldum fupra aliquam partem infperfa, illam vfque ad ofla corroditdicet Albertus hocnonnifi pok congrefTum muribus accidere tekificetur. £xcremet* pokmodum alui excrementa aeria funt,&interdum odorifera ,fed hanc proprietatem murium qua excrementis murium maiorum PhyfioIogi attribuuntj cum horu caro calidior, & aerior /^* efife perhibeatur. Amplius murium hepar iuxta augmentum , &decrementum Luna? B crefcere,8c decrefcere tradit Aelianus . Quoad Ingenium, Plinius ex terreftribusani- malibus mures,& ex auibus hirundines ipdociles ekc praedicat. Hinc Porta murium iib.j* fhyt, čarnem in cihis fumptam,obliuionem generare autumat. Exaltera parte affirmatAe- lianus a muribus multos parari cauos, vtvno impedito ad alium confugerepoffint ,& plures in aquam dilabentes,mutuas inter fe caudas mordicus renere,vt vno exeute om nes euadant, Quare aRertum Alberti averitate non vaIderecedet;quandodixitfe in partibus fuperioris Germania? confpicatum fuiRemurem 3 qui nutufui magikri tenedo candelamcomedentibuslumenminiftrabat. Quamu is vt opinamur Albertus murem alpinumfbrteintellexerit. Tandem muribus id natura congenuit, vt diuturnalucis v fura non fruantpr, Ideo mufculus apud Horatium alteri ait. Viue memor>quhm fis dUf breuis , VOX, LOCVS, CIB V S.) i» Ctr-M« top, Eglmus in Batrachomyomacbia Homeri murem vIulafle,quoniaibimus introducitur ceteris nuncians quemdam murem occakone ran^in aquis perijlfe fic A epov d' t^oAoA^f, Jpufjtdv eT’ ryyeAi fivicmi Idek, Vehementer autem vlulauit , currens atttem nuntiauit muribi{s. Namapud Gr^cos f^oAoAJ^vIulatum edere kgnificat. Veriimhoc in locd Aučlor non de propria muris voce,fed de queribundo figno verba fecit. Etenim Vincentius in Speculo naturali,mures mincare, vel pipicare,forices vero dekicare ,per onomato« peiam fcripfit, Aučtor vero Philomela? fic cecinit. Mus auidus min trat , velox muftela^ dintrit . } QuoadIocum Textor in Paro Infula nullos efle mures teki£catur , & Hečlor Boetius in deferiptione Regni Scotorum refert, in regione circa cakcllum Slani^rmllnm mure maiorč’ efle,nequeibi viuere,fi aliunde importetur.In Peruana etiam regione nulli mu¬ res olitn verfabantur;fed, teke Auguftino Zarate,poftqua in illas oras Hifpanoru mer ces,in quibus mures lihenter nidularifolent,deferri cfperuntirepete tanta muriu copia. apparuit,vt moleflia HiTpanos,& terrore Indos afficeret. Ideoque murem In di Oco* ebtdjdcft rem ex mari natam nominarunt. Alioquin mure$ po kras domos frequetant a & in cauis parietum ftabulantur, fed pr^cipue, ad menrem Albe rti, circa horrea verfan tur. Ouamobrem in Epigrammatibus gr^cis de Afclepiade auaro s hsec carminale- gUntur, ' - v ■ . Mvv dffK\n7ridS»g o %dpyvpogi'iJ'tv tvoiKtp, ■ ■ i ' Kat vi turo/iig <$umv (pitonu juvarup t/uol. c (dvgyiXdaag ,

s* i' 1 Ideft, I r J De Quadrup.Digit.Viuip.Lib.II. 4tp Idcft. Aliter. M ur e m Afclepiades vt apudfe vidit auarus t Mus , qmd m ade facis, dixit amice medi Mus blande arridens tolle , inpuit , amice timorem\ Hic ego non vici um qu&ro ,Jed hofpitium. Murem Afclepiades fic etf- ajfatus ati ar us', dlutdfacts in no str a mus mifcrande domo ? Cui mus fubridens , bone amice quiefce, ciborum S ume re niltecum , lecurn habitarevolo. Quoad edulia;mures frumento,Ieguminibus,pane,carnibus,& omnibus rebusindifcri- vninatim.vefcuntur. Immo aliquando admirati Turnus quomodo etiam c?pas, &al- lia fucco acerrimo predita deguftent . Semper tamen durum molli prceferunt. Et ex Alberto,repertis,&*guftatismultiscafeis,optimum Temper comedunt. Liquidisquo- . que delcčlantur,quia Torbent vinum,& lambuntoleum. Hac de cauTa Homerus Palla tn B dtrac ”- dem in pradio aduerfus ranas,muribus auxilium negantem introduxit;proptereaqubd in eius templo coronas ai'rofiftent,& lampadarum oleum Torpfiflent. Vnde Reufne- rus iure merito de mure fic cecinit. I\egnator penoris, menf$j, arrofor herilit Subterris lutummus fibifccit it er. Amplius repom' pofiunt mures inter illos animantes,quf in propriamTpeciem faruiunr. Quandoquide fi multialiquoin vaTe cxcipiantur,vt indeexire nequeant, farneimpulfi Te mutuo deuorare Tolent,adeout Tortior Temper imbecilliorem a°rgrediatur. C O I T V S, P A RTV S. N congrefiumuremmarcm cauda foeminam cotnplečii Albertus teftiff- catur. Quamui$ Porta ex Plinio confirmet murem foe runam Tolo Tališ lib$>. Meto. nat. H linduimpleri. Aelianus tamen frequenti Tališ vTti fceminas fcecundio- res reddi tradidit. Verumtamen abfque Tališ vTumurium foecunditatem debemusadmirari.Cumfcribat Ariftoteles mure foemina prcegnante in vafe milliano quandoque occupata,paulo poft aperro vafe, mures viginti, & centum hb.6.dehif. repertos fuifle . Pra?terquamquod in foemina grauida diflečta fftus foeminini prce?na- au ' c up. 37. tes obferuati funt. His addamus,admentem Ariftoteljs,animaJiamultifida, vtcanes, & mures multos etiam catulos vnicaT?tura eniti . Deindc pnrter maris, & foemina? permixtionem,exfordibusdomorum,&naiiium generantur . Quaproptcr in hiftoria P ar >$ India? Lufitanicoe legimus quofdavermes inftar digiti crafTos cx putrimateria in arun dinibus nafci,quorum alij paulo poft in papiliones, alij in mures degenerant. Paufa- niasquoque narrat innonnullis Ionise ciuitatibus,ob Meandri flummis inudationem tantammurium copiam ortam fuifle,vt incolce aliomigrare coadi fuerint . Nonnulli fuerunt huius opinionis mures cx vrina leopardi etiam progigni. Qua de re legitur in hiftoria Martini Poloni, fi leopardus aliquemtnomorderit,mures conuenire ,vt vulne- ratum permingant,fcd illo in locoforte de muribus Tylueftribus Termo habetur, quiin Tyluis aleopardofrequentatisprocreantur. C ardanus igirur foerundam murium ge- li<9'defubt. nerationem contemplans protulit mures exputri materiaorros non gcnerare,& fi ge- nerant vimprolificamin filijsccflarc; quandoquidem vis generatiua quotidie imbecil lioreuadat. Denique mures pariendi temporeinmercibus, intritico, & etiam intra pannos nidulantur, & pariunt. Quare alTertum Varronis nos in admirationem non debet trahere,cum dixeritmurem apudArcades in exefa pinguedine Suis,qui obefa- tus pr:e mole corpoiis a terra Turgere non poterat, nidum ftruxiflc,& peperiftc. CA- / 420 V!yfsis Aldrouandi A CAPIENDR& FVGANDI RATIO. Vm nulla fintanimalia, qua?nobis maiori fint faiRui'«, quam mures* quitanquamfamiliaresfureslibros lacerant, veffimenta arrodunt,& deniqiie in omnem rem efcariam infaturabili voracitate. gralfantur. Iu- re oprimo aduerfus nocentiffimam horumfectiditatem,vindices animan tes,fallaces machinas,venena,& terriculamenta rccenfere debemus. Ra. JFeles,& mu štela cajjiut mures. lih.*] Jer er. var. cap.$3 Mus munu nex. 'Mufcipula ad cvercen- do s mures , Alta mufci - pularum ge »era. tione primi, pr«ter vulpes, & muftelas, qua? agrefti odio mures profequuntur idcoque Plmius modico cerebri muftelini in coagulo mixto mures a cafeis arcebat, &muftete cinere fparfoeofdemfuoabat .Eligendus efloptimusfelis murium acerbiffimus hoftis coloris Ieucopha?i,qui a Syria originem,& noinen trahat. Hune enim tanquam calida e regione prognatum,au& mtires occidendos defcribit. Ad dnem tcrriculis,fuf- fitibus,& herbis fugantur. Paxamus mures rerritat,abigifque vniuerfos,cum quempia eaptum,detrada capitis pelle demittit. Plinius vnurn caftrat,&; emittir,quia vnusema fculatus plures mafculos mufculos in fugam vertit. Gefnerus meminit audiuiifc,fi mu- ri capto tintinnabulum alligetur,eumdimi Humcceteros fugaturum. Nonnulli etiam pro co.mpertoaffirmant,mure per pedem adpaxilluminmedio domus ligato,reiiquosinfu- gamverti. Silubeat adlufSmenta confugere . Paxamusfumo chalcanti,lapidis ha> matitis,melanthij, origani,& myrica? vtitur . Diofcorides autem , & Plinius folijs taxi combuftis roram domum fuffiunt; nam mures ab huiufmodi odore abhorrentes re- pentealio migrant. Vrfinus vngufamafini, Alij vngula mulce , Mižaldus vaccarum ex prioribus pedibus adnrunt,& loca a muribus frequentatafuffumigantes eos ahigunt. B Idcirco Fimotheus hac rationeforte dučius,ex ftercore bubulo,&farina volatili eompo nit Iutum;quo murium foraminaad illos arcendos imbuit. Ruftici folijsaquifolij, vel rufci,funes, a quibus dependent falfcecarnes aduerfus murium inglimiem muniunt. Afphodelliradice, ex Plinio,mures fugantur,&cauernaprceclufa moriuntur. Multifo- tis abfynthij folijs veftimenta,& pelles a murium dentibus defendereprofitentur.Qua reTragus narrat amulieribus Germanis cum farinaabfynthium decoqui, deinde illo farinaceolmirnento,led:orum culcitras illiniri,vt tanquamloricata? dentibus murinis refiflant. Deniqtie Mizaldus exlibro Ptolemei de Imaginibus recitat hoc nugamen- tum,nimirum iconem felis mttrem ore tenentis in cupro fculptam afcendente tertia Ca pricorni facie,in loco,vbi mures vagantur,fepeliendam effe; quia perterrefadi fugam arripient; eui tamen afferto nihil credendum effe cenfemus . ANT1PATHIA, c & Sympathia. Pl Omerus in Batrachomyomachia tria,nempeaccipitrem felem,&decipula M tantummodbrecenfet,aquibus mures hoftili animo diffentire fcripfit. Ji His addit Aelianus viperam,quocirca retulit mures,audita felis,aut vipe | xx voce,de loco ad locum mufculos^transferre . In quacumque igitur Sl habitatione,fedu!ifelesexcubiasagent,ibimures vagarinon confpicien tunipfis autem abfentibus tanquam furaces lurcones rem efcariam pr;edabuntiir.I&xta illud vulgatum. Sic v bifelis abesl , faliunt perferinia mures , Sic domina ancilU digrediente domo. Ctfteriim nonfolum feles,& accipitres verum quoque vulpes, & muftela? aliseque ani- mantes čarne murina vefcentes ipfi funt muifce. Pra?terea,ex do&rina Plinij,& Solini coiligimusmuremab elephanto,agrdliodio diflidere. Ideoque pabulum amureleui- ter etiam contačlum elephantus abominatur. Leo quoquealioquinmagnanima Fera, ^ vifomure,quafi perterrefadus,catalepfi ferecorripitur. Quamuis quidam poeta non antipathiam,fedvimleoninam contemplans dixerit. Spicula mufe ar um contemnit fammiger ales, Magrianimus mures , & leo ridiculos . Amplius hoflili animo in muIos,& afinos f»uiunt J fiquidem mures in pr^fepe occultati, tefte Alberto, pra’dičtorum animantium nares mordent . Quapropter , vt recita- tum fuit fuperius, vngulis afini ,& muli fufumigatce domus a muribus tut$ con- feruantur . Tandem multee plantce , vtScilla, elaterium, & colocynthis illis ve¬ ličine n ter funt mfenfce propter rationes fuperius addučtas . Viciifim cum maiorana, vt tradit Porta,maximam exercent fympathiam,quandoquidem mures quociirnq; mor E De Quadrup.Digit.Viujp.Lib.IL 423 bo affe&bad huius plantte radices tanquam ad facram anchoram eonfugiunt. Ab ali- quibus etiam ferpentibus non abhorrent,quoniam,aučtore Ponzetto,cum illis aliquan do colludcntes'confpiciunturjimmo folo haliru abipfis mures a cauernis extrahuntur. Dcmiim adep tenaci fympathia» glutine fues,& mures copulantur, vt muris iecore in ficufuibus datojiiulloedito grunitu porrigentem fecftentur„ Huius rei Pierius Vale-« nanus patauij verfans cumornnium admiratione,fe periculum fcciftc teftatur. li.$>Hierog. E P I T H E T A. Arini AuAoresj&potiffitniina Poeta? murem vanjs epithetis decorarunt. Illumcnim a pufilla corporis moie breucm,paruum,exiguum,& ridiculu; avoce querulum,abimmunditia obfccnum, &opicum;ab acriodore,qui ab illo dimanat,f qmid'fečla antecedenti capite ačtum fuit . Muoya?,-/i ipecies paritet- muris , de qua feorfim . a getur , Muiio a Vincentio in fpeculo naturali Gel is apndhtur , quoniam no« Mu JI a auid N n 2 etu, Uh.$l.cap.9 Plantp a mu ribus dtnc~ minut** lib,4.cu.2$ Lapi s de- nomindtus d muribus. li. i. de dijf. pulf.cap.i i lib.i.Art . gym. iib. de fhtw. 424 .7 VIyfsis Aldrouandi - 7 rut.Cad auera vero iuftu Reginfin Jacum Goplo proiečta fiicrunt, tune Deusiuftus vin* dex , & nefandi homicidij vltor numerofam murium quantitatem ex illis cadaueribus, . mira, & horrendametamorphofi excitauit.Qui Regem in arce Jaureconuiuantem vxo- rem, & filios non armis neq;igne propulfandi ingenti ftrepitu inuaferunt. Rexme« tu confternatus mde in arcemin lacu Goplo munitam, &aquis circundatafe recepit,vbi tandem vna cum vxore,&liberis adeo a muribus confumptus fuit, vt reliquie non remanferint. Nama? vero imminens periculu obferuantcs,ne a muribus naues corrofe fubmergerentur adripamcelericurfuaccedentes aufugerunt . Herburtus quoque in 7« Chronicis Poloni* recitatquod Mifcislaus Conradi Ducis filius,cutn viduarumpu- pillorum 3 & aliorum inopum bonainiufte occuparet, tandem in conuiuio a multitudine murium difftpatus fuit. Pariter Hotto Archiepifcopus Mogontinus in Rheno fiuuio a muribus deuoratus perhibetur,non fine roagna diuin* vindid* fufpicione;quandoqui" B dem, v rgente caritate annone,multitudinem pauperum,quibus eIemofynamdirtr.buen Colloqq. dam fimulabat,in horreo concremari iufferit. Alij (referente Maiolo) rradunt ipfum no a muribus 3 fed a tot D?monibus,permittente Deo 3 grauiter vexatumfuiffe, Baronius tom.l i.An. promulgat qudd anno Domini vndecimofupra miH'efimum 3 quemdam militem facrile- gum 3 cum is bona fandi Clementis furatus eftetjnnumeri mures moratem in cubiculo funt aggrefli, qui neque fufte,neque enfe abigi, nequeinterimi potuerunt: tandem mi les fociorum ope in arca fufpenditur, vbi Dei miraculo a muribus corrofus fuit. Ad fi- U.g.cap.i i nem ekC*fario Heifterbacenfi in hiftoria Illuftrium miraculorum colligimus plures hoftias a miniflris ob fiftfuras,vel puftulas reprobatas 3 vt fieri aflfbkt, & in feneftra alta ri proximaproiedas a muribus extra circulum tantummodo corrofas fuiffe,Iitteris, & qu* intra circulumfimt inta&is . Quod Aedituus perpendens pro mir^ulo reputa- uit. PR&SAGIA, ET PRODIGIA. r lih.x.v Ar. hift. lih,J.Rom. T riumph. Elianus feriptum reliquit mures vaticinandi fcientia c*teris animantR bus ante celi ere . Siquidem vehementem pr*fagientcs tempeftatem ftridunt 3 & domoruinam minante,aliuddomiciliuminquirunt. Ideo ex eodepAeliano, per quinquedierum fpatium antequam Helice fun- ditus eiierteretiir 3 Mures,muftel*, & ferpentes exierunt. Quare He- licenfes admirantes huiuscaufam conijcere non poterant. Veriim paulo poft vrbs vehementi terremotu agitata concidit. Pr* terca Ethnici murem adeo prodigiofum animal effearbitrati funt 3 vt fi forte fortuna veftes arroferit,fequenti die, domo exire non audebant. Propterea cum rofiffent fafcias,quibus Carbo Imperator in calceatu v- tebatur, exiriumilliportendere 'dixerunt. Ante bellum Marftcum clypei a muribus fuerunt abrofi,& arufpices id ad magnumportentum retulerunt,& qu* fubfecuta funt indicarunt. Etenim damnum a muribus pr*fagiri femper exiftimarunt. Quare Egna- tius agens deprodigijs in variahiftoria 3 qu* primum ciuile bellumpr*cefierunt,pro- didit mures in temploaurumarroffteignem infummitate Romanarum haftarum emi- n cuifte,muremque foeminam quinquemufculosin mufcipula enixam tresex illis deuo- ^ raffe;quod etiam ex Plutarcho in vita Scyllas coHigere licet. Viciftim excdrididismu¬ ribus Prifcil*tum fumebant augurium . Omniutn tamen occentu aufpicia dirimebat. Ad rem Blondus literis mandauit Soricis oecentum Fabio Maximo didaturam abftu- lifle,quamuis ali; dixerint 3 id Augurum inuidiafadum fuiffe, qui didaturam ai£ er ‘ < ^^- mandari cupiebant. Cicero quamuis res huius generis nugamenta effe opinaretur, ta men cum Refpublica tirubare c*perit 3 Politiam Platohis a muribus turpiter corrofam inuenit. Pierius Valerianus,dum Rom* verfaretur, Horatij opufcu!um 3 < 3 tiod illi in delicijs erat 3 & Pindari volumen a muribus rofum deprebendit. Ideoque cognouit illa *tate Mufis 3 & amoenioribus difciplinis non effelocum. Itaque mus aliquid nobfs gra- tumcomedcns 3 quid ftgnificet 3 Luna cxiftente in ftngulis duodecim Zodiaci faciebus 5 J Niphus De Quadrup.Digic.Vmip.Lib.II. 419 E Niphus in libro de AuguHjs prafare explicat. Veriimin hoc Catonis fententia nobis -magis arridet,quem nonnulli olim confuluerunt ;quid prodigij,& oftenti effeticura mil fcscaligas arroliffent.Ipfe fapienter refpondit caligas amuribus corrodinullumoften tum cffeftedviciilimmagnum fore prodigmmfti caliga? ipfos mures comederent. A P O L O G L Olent My thologi, vtplurimumtnurium fabulas ex Antipathia, quam cum felibus gerunt, decerpere . Idcirco narratur, quod felis cafu quandam domumingrcdiens a multitudine raurium frequentatam,horum vcnatu laute vičtitabat. Quamobrem mures eorum numerum indies minui ani- maduertentes,acauis impofterum nonegredi ftatuerunt . Felis autem ob inopiam vičtus,mortem fimulans pedibus de elauo fefufpendit, vt mures hae frau- dealiicerct,quem mus fenior confpicatus, hree verba protulit . Etiamfi tein faccum p conuerfumafpicerem,ad teaccedere non auderem . Docet Apologus femel lrcfum ficri prudentiorem. Huic non ablimilem apolosum iegimus defele in medio cuiufda domus quietemorante,& conniucnte. Itaque mus inter ccetcros audacior tam quieto, & placido animali falutem dicere decreuit, vt inter ambos amicitia folidiffimo /glutine fer ruminaretur.Sedmus ad hoc obeudu munus a cauo vix egre/fus a fele coprehefus, &voratus fuit. Indicat Apologus foli afpe&uinon efte fidcndum,fcd opera diligeter eife perpendenda, quoniaminterdumfub ouis peJIe lupus Iaterefolet. Huic affiniseft ille apologus,in quo muresomnes aduerfus iniuriam felis congregati in hanc defcen- derunt fententiam, vt collo aduerfarij tintinabulum fufpenderetur. ConfiIioitaque probato,vnufquifqueab hoc opere peragendo auertebat. Hinc dftcendum eft pericu- lofaconfilia carereexitu. Ratione vičtus, alij emergunt A pologi . Primiim narra- tur, qu6d mus in hofpitium molendini ranam quada nočte benigniter excepit.Ideoq; rana grati animi ergo,fequenti die murem ad iiquidam habitationem perduxit, Iigatoq; a filum ad ranam mure, neipfe natandi ignarus rubmergeretur-.tandem ra- paludis petens murem fuffocauit. Deinde hicaquis fupernatans ab accipi- tre fuperuolante vna cum rana illi alligata deprehenfus,& voratus fuit. Hocapologo docemur malos etiam confultores fvpjftimc laqueis irretiti. Quondam etiam mus vr- banus,referente Phrygio,Fabulatore a fylueftri mure benigna facie in hofpitium exce ptus fuit,&fyluarumfru<5i:ibus magnalibertate,& fecuritate nutritus . Ex alteraparte mus vrbanus vt fylueftri gratificarctuiy'pfi ad Vrbem dučto epularumlautitiasappo- fuit. Ambobus igituropiparecomcdentibus,aperto repente cfnaculi oftio mus vrba¬ nus ad proprium cauum illico aufugit,at fylueftris Iocorum ignarus iitfpendentia vita? pericula vix euitauit ; quare is paulo poft ad fyluam rediturus muri vrbano dixit, fatius efte vilioribus cum fecuritate vti cibarijs,quam,vitainnumeris periculis expoftta, in fumptuofis c^nis verfari. Documentum apologi eft, quodlibera paupertas potius, quam periculofa diuitiarum pofteflio commendatur . Hune apologum clegantiftime deferibit Horatius,quando inquit. r' Mu sl ic us ‘vrbantim murem muspaupere fertur. /a?.2 .Jer. Accepiffe cauo > veterem r vetus hofpes amicum, fdt. €, H E teater a. Tandem introducit murem ruftieum concludcntem hunc in modum. :■*">)" \ 1 "+ tum rufricus haud mibi vita Eft opus hac^ait^ & vale as, me fylua caunsf in lib.mpth Tutus ab infidijs tenui folabitur eruo . Abftcmius quoque huiiis generis duos recitat apologos.Primus eft de mure in cifta na to,diuque ibi alto.in qua nuces feruari folebant. Idco is quadam die,circa o ras cifta; Iudens decidit,&foitelautiores nucibus epulas inueniens lic eft locutus . O’ me de-, mentem qui in toto terrarurn orbe nullam mea cifta iucundiorem Iociun efte credeba. bocemur hoc apolo.go patriam non efteadeddiligendam,quin alibi meliore eftepoft- fe credemus. Sccundus eft,in quo introducitur quidam agricola pauper quidem, fed adeo perlungi na fuiidu 'losa eh,. e n U L i . Vlyfsis Aldrouandt u adeb facetus, vt nec etinm calamitofo temporc natiuileporis obliuifccrctUr , Is pro- & friam domumincendio flagrantem cum fpedarcr,vidir:mtirem fgnis periculum Cuitatu ruirPdorho egredientem . Tune rufticus damnorumoblitus currens, muremqueap^ preheodens inmediumflammarumpraiecitdicens . Comburatur ingratum animal, quodf£lici tempore mecumhabirauit,tempore vero infortunij doraumineam deferir. Hoe apologo monet Aučtor illosfucata amicitia nobis effe coniundos , qui fecundis rebus nobis bladiuntur,&aduerfis nos deferunt. De his verba fecit Ouidius canens* jiullut adamiffdt ibitamicus o pes, Infuper Apologus ad ingrati animi vitium fpečlans ille eft, in quo mus accipitrem de- cipulis venatorijs irretitumIaqucos rodendoliberauit. lile nexibus liber, & vrgente farne,beneficij immemor murem deuorauit. Abftemiusnon diffimilem,fed ad graturii animum fpedtantemapologumrecirat. VbiLeo Iaqueis venarorum adeo derentus erat,vt inde nullis viribus fe extricarepoffet, Ideo tranfeuntem muremobnixe ro ga¬ nit,vt rodendofimiumnexus illum liberaret,po.flicitus fe tanti beneficij nunquam im- memorem fueurum. Hocperačfo,mus Leonis filiam in vxoretn petij t,nec Leo abnuit, vt benefačiori gratificaretur .'Interea noua Nupta ad virum veniens neque ipfum con B fpicata,illum incauto pede contriuit . Hincpercipiendum eftmatrimonia inter cquales • efTe centrabenda. Iuxta illud Ouidij. Si qua vi s reci e v ubere , nube pari. Confuhb omittimus fabulam Eli) Minois,& Pafiphes,qui,ex Ifacio, cum murem perfe- queretur indoliummelle plenum illabes-fuffocatus fuit,dcinde a PoIyidc vate,herba quadam,in vitam reuocatusjvt ad ma g is feria accedamus. M O R A L I A, edp.l 2. C4p.^O. Vrium plures aftignari fpecies fuperius,fatis fupcrque explicauinius j nam alij domos incolunt,aIij in aruis,&fyluis nidulantur, & alij in aquis ver- fantur. Omnes tamen quamuis inutiles efTe videantur,eorum faltem ci- Q nis in medicina fecundu Plinium eft ex vfu. Pariter peccantium funt mul ta? fpecies ; quorumalij fuperblae domumhabitant,aIij in lato, &Ia?todi uitjarum campo verfantur,& alij in deliciarum flumine ftabulantur. Omnes igitur ho- mines huius generis,licet inutiles reputentut,ramen corum cinis,tefte Berchorio nimi- rum memoriamortisillis medcla effe perhibetur.Immo velutimuriumf^undaeft mul ti udo,ita peccantium infinitus eft numerus,quoniam ab vno mure, nempe a prauo ho- mine numtrofa improborum proles dimanare folet. Iuxta illud Prouerbiorum . Re~ gnantibtts impijs ruinsthominum . Hoc inde nafcitur,quia imitanturmures raro bibentes; jfiquidcm peepantes aquam faera' lcčtionis,& affluentemfermonis concionatorum vo¬ dam delibare renuunt. ldeoque ftti affiidiati peribunt. Iuxta illud Ifaia: . Deficient pifces in aqua^& morienturinJiti, Amplius ritumurium, quando Dcmonum tentamen- , tis fuperantur,mufcipula decepti effe ferunrur,vt Nicolaus deIyraoprimeaftruit. S) cap.lA.Sap. acl particularia crimina defcendamus,quibus aliquandohomines irretiunmrjpbterimus - optimis rationibus Lurcones,Fures,& Parafttos muribus affimilare. Quadoquidem Gu lofus delicatiora cibaria tanquam mus inueftigat, vt femper crapulam exhalans, Sc (a- gina repic tus fedeat. Pures vt magnam pecunia? copiam cumulent furti gratia,tan~ • quam mures mille pericula incurrunt. Parafiti tandem,in modum murium, alienos cibos femper edunt.QuapropterPlautusadremintroduxit Saturionem Parafitum Ec loquentcm. . nuntpuam quiftp me o rum maiorumfuit' 3 In fdtd- & . 6 . iuinparafitandopauerint ventres fuos^ pater^auopproauos /ibdMs y atauos,tritduos, cjaasi mures femper edere alienum cibtfW‘ Arniči quoque fidei nc n probatte comparandi funt ad mures, quorum iec«r ad motum I unafcrefcer.e,& decrcfccre dicitur.Iecur enim affečlumfignifteat. Ideo quando mun- dana: amicorum pro^p.critatcs augentur,aflfečtus erga illos crefcit,quando vero ob in- fortuniumahquod djminuuntur,tuncamici def cruntur.Iuxta illud Ecckfia tt.pfe A mic us fecun - / lib.6. De Quadrup. Digit.Viuip.Lib.il. 431 fecundtlm tempusnon permanebit in die tribulationis . Huius conditionis hotnines c (Te fcruntur 3 quicolIftta inipfosmerita,paribus ornuinentis decorarc mmime nituntur. Ideo Irseneus dc his verba h k c protulit, Non tieuauerunt oculos ad C$lum , ncg T gr atlas egerunt FaClorifuo,nej 7 turne n veritatis vider e %>oluerunt,fed ficuti mures incauis fe abfcon derunt . His accedit quod mures, & potiffimumaranei,fecundumnonnuIlos,venenum in moiTu 5 3 č in cauda gerunt.... Tales funthceretiei,qui mor fu, ni mir um fermone,necno cauda,ideftfine,&intentione' eajteros corrumpunt,& venenant. Pr«ter ha?c, homi- nes etiam abiečti,& vij.es ad mures comparantur. Propterea legitur in faeris literis, quod viri primarij exer.citus Afyriorum,in contemptum, Iudaeos tnures nuneuparunt lH lt Ar,I 4 his verbis. Jntrate,&eacitate illum,ejuoniam egrejji mures de cauernisfuis aufi funtpro- uocarenos adbellum . Seneca quoque Vltores homines viles,& muribus fimiles reputa- uit,quando fcripfit, Pustili homims efl , fr mtferi repetere mordentem,vt mures, fr formi- ca, ad cjuai si manam admoueris or a epnuertunt . in li.de Ir a. P EMBLEMATA, & Symbola. Aleftraditterarite milcs exercitatiflimus Alciatus figurauit murem intra val uas oftreicapiteinferto,medulamvoratem cum infcriptione.CAPTlVVS Fmbl.t) 4. OB GVLAM Quandoquidemteftis oftreidaufismusfacilecoercetur. Dcinde fubfcripfithexaftichonhuius tenoris. Regnatorf penus , menfaf arrofor h eri Us x . Oftrea mus ftimmis vidit hiulca labris . ffucis teneram apponens barbam , falfa offa momordit, A H e a clauferunt taci a repente domum. Dcprenfum,fr tetro temterunt c ar c er efurem , O Seruet in obfc ur um , cjui ded. er at tumulum. Hoc emblema in illos praecipueprolatum eflTevidetur,qui,vi< 5 his grada, in domus op- pulentas feruiljterfeingeruntjvnde poftea nihil prajter dannum • aut etiam mreritnm confequuntur. Poterit etiam in illos quadrare,qui luxu, & guta intemperantia morte ^ [fajimbl. properamfibicomparant. Infuper Iunius delineauitfelesin tnufcipula claufos,&mul tosmures circa decipulam falientcs,cum hac infčriptione. IMP VNITAS FERO- CIAE PARENS. Deinde fubfcripfithos V(.rfus. Infultat pauida bic natio mufculi clausis mufcipula c are ere felibus . Sublatof metu forte penculi i Crefcit nune animus degeneri infolens. Bargalius autem Scriptor Italicus, in libro de Infignibus, effigiauit murem dccipula captu cum hoc Dičto Hifpanico. POR BVSCAR DE C O MER, Nimirumhic mus,vt v k« confuleret vitam perdidit,&ne perirer,pcrijt. Quod phrenofchema hic recenfere placuit,cum alibi in hac hiftoria,huic locus affignari non poffit . De fymbo- Iis,legimus apud Alexandrumab Alexandro. Argiuos pro fymbolo murem vfurpaf- UL 4. gen. fe. Quapropter,P!utarcotefte,in Numifmatibusetiamiconemmuris cudebant. Alio- dier.c.15. quinnonnulli>tnufca», &muris icon amons morofi fymbolum efle perhibent. At Rulfellius Studiofis memorise artificiof« imaginemmuris tanquamlitter« M. fymbo- inlib.mem. Ium affigaat. aruf par. z. HIERO- m comm. fymb, lih 13- lih. 4 o in hif. Goth* lih.S. cap,iz. 432 Vlyfsis Aldrouandi A H1ER0GLYPHICA. Eoyptijfacerdotes aliquidoptimum,& guftui iucundum demonftratu- ri,iconem muris oftentabant; quandoquidemmus inter panes , vel ca- feos optimum femper corrodcndum eligit. Idem in frudibus, & pr*- fertimin melopeponibus pr*ftat;cum multi eos meliores eife obfer- uauerint,quas mures arrodere ceperinr. Idcirco optima de caufa Phy- fiologi muribusfagaciffimum guflum attribuerunt. Alioquin per figu- ram mtiris nonnulli detrimentum intellexerunt;mus enim nodu,diuquealiquid rodens omnia inquinat,&inutilia reddit. Veriim per murernalbum, non folum Aegyptij,fed etiam Gr*ciiIIecebrasamatoriasdefignabant;cumfaIacitasmurisomnibus dlet no- tiflima . Quapropter olim puhlicaconfuetudine receprumfuit muris nomine amatori- bus blandiri.Martialis igitur huius meminit dicens. _ Nam c um me mureni , c um me tua lamina dicas . ** 'Pr*terea ali* muris proprietates alijs Hieroglyphicis occafionem dederunt: quapro- pter ad fignificandum vatem,Ricciardusin Conunentarijs fymbolicis figuram muris adhibcndam effe autumat. Siquidem mures,ruina alicuius domus impendentc, primi funr,quiaufugiunt. $lij voluerunt iconemexanimatimuris imbccillitatem hierogly- phice denotare, quoniam mus minimo quoque incommodo inrercat,& interdu ad men- tem, Aeliahi/ponre effluentibusinteftinismoriatm'. Pierius Valerianus per murem afelecomprehenfum vult indicarehominem,quiin manus hoftium illabens auxilium miferabiliter imploret. Deniquemus fub tedisinnidoiacens,ex Ricciardo 3 decimu quintum gradum Cancri fignificat 3 necuonhominem 3 quidomi manere cupiat. H I S T O R I C A. Elianus in varia hiftoria narrat quod DiogenemSinopenfem omnesho- C mineš euitabanticum propter egeftatem, quempiam hofpitioaccipere non poffet,neque ipfum quifquam inuitare vellet . Siquidem omnibus eius in reprehendendo aerimonia inuifa erat . Idco Diogenes m^rore confedus fummas foliorum,qu* fupperebant,extremitatcs comedebat. Musautemacccdcnsdecidcntibus foliorum fruftulis vefcebatur . Diogenes igitur cum diligenter rem obferuaiTet,recepto animo,fubridens dixit. Mus hic nihil indiget Athenienfium lautitijs,& quid tu Diogenes *gre fers te cum Athenienfibus non c?- nare? Idcoque occafionemuris,nonmediocre fibi gaudium conciliauit. Hcrodotus in Me!pomene,recitar legatos a Scythismifibs,triamunera 5 nempeauem,ranam,& niU remcumfagittis Dario PerfarumRegiobtuliffe. Intcrrogati autem a Rege legati* c,uid hoc fibi vellet,fc ignorare affirmarunt. Vnde quidamafTentator,hancprotulit fen tentiam. O Rex quicquid in terra,aqua,& c^lo comprehenditur tibifamulaturumdfe, hec munerafigmficant.Verumtame Gabrias(vt refert Ioanes Magnus)vnus exfeptem Perfarum Primarijs dixir per h*c denotari. Nifi Perfa?,vt aues in c^Ium aduolent, vel vt puires terrarn fubeant,vel vt rane in paludrbus natent,eos nullo modo domum efie J} regrefliuos,quinfagittis Scytbarum conficiantur . Amplius habemus ex Annalibus Baronij Anno Domini 1233 in agro Frixinenfium meridiem verfus,ingentem murium vimfubito natam,fegetes f?num,&herbas adedpopulatam fuifie ,vt agricol* auitos lares deferere coadu fuerint. Ad finemlegimus apud Balbumin Itinerario Indiz O- rientalis.Incolas Cambai*panc,oriza,&lade nutrirfi&nullius generis animalia ma- člare. Imrao fialiquando pulicesprehenderintincarthainuolutasadlocacampeftria mittunt,& dimittuntideindeobferuatcs a pueris Balfar* mures caercerfiillos emunt,vt priftinamillis bbertatem reftituant. SIM V- » F De Quadrup.Digit.Viuip.Lib.il. 433 SI M V L AGRA, , j ^ 1 ■' . ? ’ . , , . • ' - f» 1 • < 'iEferuHt Hiftoricijolirn apud Cretenfes ftatuam ApoIIfnis firmilacro mu« ris f exornatamfuifTe , vel propfer rationesfuperius allatas deApoHine SmyntheOjVel quia,cum aboraculo ibi condendam efreVrberninteJIe- xifl’ent,vbi filij terr« maius detnraentum attulififent. Vnicaigiturno- _ dte mures fcutorum oranes habenas roferimt. Herodotus quoque lil. s,; narrat m templo Vulcaniftatuam Regis Sethicollocatam fuiffe, in cuius altera manu Emulacrum muriseonfpicicbaturcumhacinfcriptione.lN ME QVIS INTVENS, PIVS ESTO. Huius ratidfqitquoniam hic RexbcIIatoribus carens adexpugnandu Senacharibum Arabum,& Aflfyriorum Regem,VuIcaniopefifus,caftra in Pelufiocol- loc.auit. Nodtuautemtanta murium copia hoftes inuafit,& eorum pharetras, fagittas s &clypeorumIora arrofit,vt ipfi armiscxuti fequentidie fugam ampere coačti fuerint. Ripaetiam in Iconologia ad figurandum Damni fimulaerum vtitur mure. Etenim de- t ar ' lineat hominem turpcogveftibus ferruginei coloris indutum,manibufque mures tenen tem. Hocinde edodtus, quoniammuris icon hicrogIyphicedetrimentum fignificare demonftrauimusidum mus rodendo resadeo inquinat,vt impoftemm nuliius fnt vfus. Id era Audio r ad pingenda Detradtionem vtitur figura turpiffima? mulieris , ore aperto fedentis.mgro velamine caput tegente cum veftimentis Iaceris,m dcxtra giadium, & in Eniftra mureni eollocat. Nam mures quicquid boni, & pulehri inueniunt rodendo deflruimr; quemadmodum,quj aliorumfarna; infidiantur;p.aflim de omnibus contume- lioE/fime ioqui folent. loco cit » ol r V S V S IN C I 8 I S. G Vtn mures ventri fuo tantummodo feruiant,& infigni ingluuie, varijs ci- bis eu explere femper ftudeiint quotidie innumeris periculisfe exponen tes:iure optimo Diuina Lcx horum efu Iuda?is interdixit. Immo non fo- lumin eibarijs/ed nec etiam in facrifcijs, illis vti poterant. Quemad- modumapud Ifaiamhabetur. Vbiiegimus Abominationem, &mxrem, Licet GIofTa interlinearis glirem interpretetur . Bruyerus literis ca p.66. mandauit. Quibufdam čarnem murium in delicijs efTe,ijfqLie pra?cipue,qui voracitati fua? deferuiunt,cum tantummodo murina? carnes felibus,& muftelis conueniant.Hanc 13 .re cfcam pro hominibus non commendat, quoniam mures,vt plurimum ex purredine ori- cd.cap.33. ginem rrahant. Pra?terquamqudd ex mente Arnoldi ViJIanouani caro murinaobli- uionem generat. Incolae t 3 men RegniCalcchutini ,vt refertLudouicus Romanus, Hbj.cap.e. muribus,& ]acertis,abiedtocapite,fupraprunas affatis vefeuntur. Prtctcrea in obfi- .dione Vrbiurrij vePvrgente penuria annonte, mures etiam eduntur. Nam Ioannes Lerjps Burgundus in hiftoria nauigatiopis in Brafiliam America?,narrat,qudd in naui vrgentereruminopja,muribus vefcebantur,&nodiu tum decipulis,tum ritu felium,dili H genti obferuat jqne mures capiebantur,& refert vidiffe nonuuIIos,qui tria, & mterdum ^ju&tuorCoronata prcvfin guliš muribus numerarenr .Quaraobrem non magnoperede- bemusmirarijdumIegimus,Annibale Cafilinumobfidente,ducentis nummis murem venditum fui 0 e, 6 c venditore pereunte,emptorem fupe*ubdlfe. vsvs in medicina: Ingul^muris partes,necnon totumanimal non parumadiumenti^grotan- tantibus affcrre,omnis medicorumfeholafatetur. Galenus igitur feribens- adPifouem,Capita murium vrta 'adalopccias commendat. Quamuis Sex- tus huiufmodi cinerem cum melle ad Oculorum claritatem adhibeat. O o Hoc 434 Vljfsis Aldrouandi $3qc uide verum e#e colligit Porta, quoniammusinter animantes ho&urnos repo- A natur, Rhafis, & Albertus ad arcendumEpiIepfia?paroxifmurry, collo laborantis ca- pur nauris appendunt, Magi vero (referente Piinjb)mUris roftellum,& fummas auri- cufas rofeopanqoinuoliitas,ditriiflomure/ebrequarrana eorrepto alligant, Cere- bru denique in vino mixtum,& maeeratumjfrontique appofitum, ex Marcello, cep ha-* klgiam curat, Piinius denique feriptum re!iquit grauedinem finiri, E patiens nareg murinas Ofculetur. Cor muris,quia maximum fit jii comparatione ad mo lem corpotis^ W'3,' Porta in quartana fehre non infrugiferum effe refert,E ah a?gratofufpenfum deferatur € fP' 4^' Iecur,lamafi?ente,amureextra<3;uminepiJepfiaextQllit Galenus . Fel murinum cum aceto mixtum,&in aures inftillatiim,ex Plinio,mira facilitate extrahit, quicquid inau- fm.farab , res intrauerit, Quapropter Quintus Sercnus agens de vitijs aunum Ec eecinit. Sl vero. tncautas animalpenetrauent aures i Pr ode rit ndrnixio pauidifel muris aceto, Caro huius animantis ad mentem GaIeni,ocuIorum ehemofi conducit /quam affečtio- ii.i.demed, nemnonullicarnofaminflammationemcornea?vocant.Nam huiufmodi caro cumoui fac,parah* luteo mixta adhibetur. Sanguis etiamminis cum felle gal]i 3 & Jačle muliebri, ex eo- B demmet Galeno, ad fuflfufionem commodus eft,& falutaris . Deinde hoc fanguineib* lita? verruca?,quas Gra?ci vocant »»po^opJova^delentur. Galenus tamen huius reme li.io.de fim dij periculum nem feciffe teftatur cum multa aJia medicamina illi fuppeterent. Pra?te*> yl.med.faC'. rea adeps huius animalis non v u Ig a r i t er pr o de r i r .q uo rfa m quidam emppricus in Ger-* mania verfabatur(fcrihente Gefnero) qui folo murium adipe tumores icirrhofos mi-* randuminmodum diffoluebat. Mufcerdatandem,quamuis abie&usfit murium fimu.s, in varijs tamen humani corpois affeftibus , infignem ha bet pra?rogatiuam. Primo (i refpiciamus caput,Marcellus pillufasfeptemhuius ftercoris in aceto diflfoIuit,& tem- poribus dolentibusf^liciter applicat, Nicolaus Myrepficus mufcerdam, piperalbum, dcmyrrham terif cumaceto,&idinhemicraniaadhibet, pjiniusfaciei mendas, mu* fcerda,& thuns polline eleganter emendat, Marcellus eodem remedio cum aceto,m auferenda mentagra,vtitur , Deinde exhocpra?fidiQinaIopecia, multa manabit vti- litas, Etenim Diofcorides,quemfcquitur Vuecherius,ftercus tritum cum aceto com- iib. 2 « mendat * RhaEs autem,& Albertus huic fimo fuccum eruca?,naftumj ^pariim , ^ al- Q liorum addunt,& alopecias fanant, Eayrus in cafu fuperciliorum, 6c barbee, recipjt hyofciami.&pQlytricidrachmas duas,mufcerd£e drachmam vnam,oIet Irini quantita-* tem fufficientem^medicamen pro partibus inungendis' componit. Alij fumuntci- neremapumeornbuftarum, dcftercus. murinum,deinde cum aceto acerritno Jinimentuna parant, Mizaldus cinerem vermmm terreftrium,vej Emi murini cauernis dentium exe- forum imponit,iJiofque Ene machinis eradicare profitetur .Quod proculdubio a Quin to Sereno dcfumpEt,qui agens de vitijs dentium hos verfus,protuIit, Vre fimummuris^-patuhs^ &hiatibus adde ? Vet cinerem dentis ceruini extinguere acetO: Conuen.it, atejue , cauit immittere denttbtts apie , In h?maptoe,fi fanguis alijs remedijs fupprimi nequeat . Mizaldus reeipit fčrupulos duos ftercons tnuris Tubtih/Hme triti,fucci plantaginis vncias duas,mifcet cum modi- eenu 3» co facchari,& Patientimane,& vefperi per fpatium aIiquot dierumexhibet .In litbiaE n mar ' Renodeus mufcerdam cum vino albo propinat, & calculum attereridb exdudit , H#C ^ etiam fuit fententia Galeni ad Pifonem feribentis,, nec non Diofcoridis , Aufcenna* li,$Je mčV V erb vrina? difficultate laborantem in dccočtahuius excrementi imponit * In IfehM- md ' de nugator Marcellus nouem pillulas Emi murini tritas in vini quartario pr k bet segro- tofedenti. Atipfe furgens, Orientemverfuspotionemb,iberedebet„ &poft potum faltn dilEliat,atquerer pede faliar,& per triduumid repeti igbet. Infuper mufcerda s * ratione aerimoni«, infantibus fuhdita aluum,ex Diofčoride, fubdufcit. Gefne rU5 ta¬ men memoratfeaudiuifle nonnullas mulieres climcasad Iaxandam infantium aluum. portionem pulueds mufcerd* cum pulte permifcuifse . Hippocrates agens dergorbis mulierum fumit ftercus murinum falem aegyptium,& cucurbitamfylueftrem s deinde cum melle glandes format,quas ad fftummortuum, vel etiam putrefa^um educendfl fupponit,Deniq; Piinius huiufmodi Emu pubi virorQ,ad venete cohibenda,illinit cu ig* tur excreraenta muriu tot in medicina vfus haheant , nonerit admiratione dignum E nobiliEi- De Quadrup.Digit.ViuipXib.II. 435 E ^ nobiliffimum mofchi excremcntum in medicis vfibus tantopere commcndetur: Prcercr virtutes fingularummuris partium escaminatas,totus etiam musin medicina Iocumha- bet. Nam,ex Alberto,mus afTatur , &puerisad exiccandam pituitam ab oreindies fluentemexhibetur, Pliniusautcm mures commcndat elixospropufionibus in lečto M-lojapS mingcntibus . Immo,ex Magorum fententia,iderp Pliniusad cxtcrminandos dentiu dolorcs bis in menfe mures eJixos mandi iubet.Aquam autem,in qua mus fuerit elixa- tus,aduerftis anginam Marcellus infcio cegrptanti propinat . At plinius in hoccafu,ver benam cum mure decoquit,deinde d če o čt um bibendum prtebet. In pulmonum vitijs, nonnulli mureni,detrada pelle,& interaneis,cum oIeo,& fale coquunt. Euonimus in Thefauro remediorum narrat, quod quidam Empyricus muribus minutatim incifis an- ferenirepletumaflabat,&indecolied:oliquorelaborantesartrithide mungcbat. Cui 2 ,Phty. affeduimuresprodeffeex eocolligit Porta,quoniam fint animanres voracilfimi. Ex- cap.Z. trinfecus etiam mures domefticos adhibuit Galenus dum pcr medium didedos {cor~ li.n.defim pionum idui appofuit, Alij non modo ad idurn fcorpionum,fed etiam ad-morfus fer— pl.med.fc a . I? pcntu mures didedos,& appofitos commendant. Marcellus autemad extrahenda» qua:cumquč corpori inhceferint,muribus diflfedis vtitur. Crollius denique.fupra mor« fus murium,eorundem murium cinerem infpergit. Galenus nnirium cinerem cum mel- Ic,& adipe vrlino m alopeciamifcebat.Vuecherius predidis arundinis, cinerem addit, Plinius catulis murium in vino veteri,pro generandis palpebris vtitur. Deinde huiuf- Hi-de rem . modi cinerem cum rofaceo adfedandum dolorem in auretn inftilIat ? eodemque ambu- facil.par. ftis medetur. VSVS IN VA RIIS. AioIus,ex Cafadoro,narrat,quod Goretanes Perildis Imperator,cum in Chrifticolas omnef?uitie genus exerceret,pra»ter varia tormentoru ge colloq. 7 • nerajacus etiam, in quibusinnumeri mures feruabantur,parari curauit; atqueadeorumpabuIumChriftifideIes, Iigatis pedibus, &manibus, MJp| proijci iubebat. Quapropter non erit mirandum fi Heliogabalus Impe rator(tefte Lampridio)interdum decem millia murium,& muftelarumcolligenda cura- lib.iS ermt ucritjvtijspoftea,iitfpedacuIis,&ludis vteretur . Horatius quoque meminit,quod fat,^. pueriludentes muribus vtuntur,dum illos ploftellis adiunguntfic. Aedificare cafas, ploftello adiungcre mures Luderepar tmpar , aquitare in arundine Iona a. Amplius varite muris partes ad varios vfus folentadhiberi. Sextus cor a mure adhuc viuente exemptum,brachiomuIieris fufpendensillamftcrikrmreddit. Mizaldus me- cent.$. me* minitcarnis murin£e,qua nonnulli cicuratos accipitres nutriunt,vt citius plumas mutet. mor. Quintus Screnus, vt oculi f etuum nigrum colorem adipifcantur^carnem murinam gra uidis mulieribus edendam pr«ebet,duminquit. Si praguans drt us capinu foricis edit , Jbicuntur f$tu$ nigrantia lumina tingi. __ Excrementaquoq; murium a varijs vfibus non funtarcenda. Quandoquidemvrina(te- ** fteMizaIdo)partem hirfutam,depilemredditjdeinde fanguine talpteinpriftinum fta- tumreftituitur. Pr^terea,eodem Mizaldoaudore,in murium ftercorefi aurum Tepe- cent. 2,me* liaturinpuluerem redigitur.quipoftmodumpuIuis firno felium obrutus priftinamfor- mor. mamrecuperat. Demum fipelles murium confideremus. Scribit AIexander ab Ale- xandromagnampartem S cythne ter gore vulpium,& murium indui, Sedanimaduer- tendum eft mures,quorum pelles in vfu veftium adhibentur valde difcrepare ab illis, dequibusinpr«fentihiftoria fcrmohabetur. Siquidemolim nomine murium omne muftelarum genus intelligebant,vt in capite de muftela fuit expofitum. O o 2 D E lhit-edp.6. libide Po - litdtt.ca. 42 Talpa inti- tantur . 436 Vlyfsis Aldrouandi A DE MVRIBVS AGREST1BVS. Cap, XXXI. SYNONIMA,ET DIFFERENTLE. Vres,quifylueftrem,&rufticam ducunt vitam, ad di/ferentiam murium vrbanorumagreftesj&fecundum Palladium, &Horatium ruftici, &ab Italis campagmli nuncupantur . Seruius hos nitedulas; & Marcellus mu- resfubterraneos cpgnommare videtur;quoniampcdibus terram jfodien- do,ritu talparum,muItoscuniculosfibicomparcnt. Ab Hefycbio mus agre/tis xipzoi exponitur,quamuis proprie Ioquendo, mus pilofa cauda praeditus, nepe campeftris,fme agrarius intelligatuncuius iconem in capite de talpa licebit intueri. B Ideo ratione loči,mus agrekis,vel per culta,vel per incuka,& nemora vagatur. Pri- mum Latini campdlrem,Gn£ci dpupapTov dicunt,alterum Latini fylueftrem, & Gneči p&vvaypiov vocant. Sunt etiam,quiprimum in maion m, & minorem diftinguant . Ad fyluekres polkamures,pnetcraquatile$,referuntur forices,qui,fecundiim Donatum, clariiis quam ccetcri ftrident,his PJiniuscauda?extremitatem villofam affignat.Quare muki hunc a mure agrefti fimpliciter dido minirne difcrepare opinantur. Amplius ad fylueftres reducuntur mures aranei, mures auellanarum,& mures alpini, qui alio nomi- ne marmotie indigitantur. Si murium fylueftrium colorem contemplemur;hi fecundu Albertum,vel ad rubedinem,vel ad nigredinem vergunt. Tandem ratione Fmilitudi* nis,snult£e befliolas ad mures fy!uelkes ab Audoribus reducuntur .Olaus Magnus me- moratin Noruegia beftiolam Leem didam magnitudine muris agrcftis quandoque va- gari,qua? per repentinos imbres a c?lo decidit,& incompertum eft vnde: nimiruman ex remotioribus infulis vento,anex nubibus f?culentis nata deferatur.Stat/mque poli cafum j in vifceribus herbar nondum codionem pafTae reperiuntur. Viuit ha?c peftis C doneč herbam rcnatam guftauerit,& ftatuto tempore pcrit,hinc aer fit peftilens , Sc in- cola? ver ti gine, & idero corripiunrur. Item ad mures fy!ue/lres Aliqui citellum redu cunt,Germanis Zyfel didu,qua? voxapud Hungaros genusmuris fylueftris fignificar. Angelus December fcriptum rcliquit quemdam murem fylueftremreperiri in vmbeli- coapoftemagenerantem,aquopusodoratum dimanat. Quamobrem fieri potek, vt prte ter GazelIam,nempemofchicapram,mus etiam reperiatur,qui mofchum profcrat. Pelliones noltrae x ta tis monfkantpellem odoratiffimam, in magnitudine, & colore, a pelle maioris domefticimuris non valdedilllmilem,illamquepellem topa? HTpanie ap* pellant. Alij tandem,vtfyluaticus,& vetus GlolTographus Auicenna?,inter mures fyl ucftres, napelii muremhuius herba’ radicibus viditantem,& illius antipharmacum col locarunt. Matthiolus fcribit quidem in altiffimis montibus hunc murem iuxta napelii radices deprehenfum fuiire,fed illum polka non delcribit. Quapropter muki viri de¬ di hunc murem non animaffed herbam iuxta napellum nafcentem,vimque illi contra- ry riam polTidentem elfe exiftimarunt;qudrum fententi* Gefnerus adftipulari videtur. Pneterquamquod Marcellus empyricus rhone,& Antichora? nimirum napelii, dcan- tinapelliherbarummeminit,qua?planta? hodie noilris Botanicis funtnotiifimce. NATVRA, ET GENERATIO. 1i? 0 T a "k ia m r l,rCS *Tu eS habent d "«uw.Prtaum ert.te/le A- s ’ n ° n 'I XT ' tcrra lateant, fedaliquandoquamuis rarius e. g ‘ l.Secucio tumulos terra? inftar taIpceexcitant,necprofuhdos cunicu os,fed tantum fub terne fuperficie agunt; ideoa; terram ve/l/pij s cedente rehnqiiut.Cunicu!oru vero introitus fi bipalio aperiatur,mox re pai ac > & «tegutsquod ena talpj/cd muko tardiiis/cilicet fecudo,vel tertio die pka . 1 ertio De Quadrup. Digic.Viuip.Lib.il. 437 Tertio,exPlinijfententia,muresagreftesladiftatim ad chondrillamt nquam adiin-* gulare veneni prcefidiumconfugiunt. Prteterea buiufmodimures quemadmodum cx purri mater iacopiofiffime generantur,ita etiam breuis funtvita*: etenim ad me n tem Plinij,oborto in capite vermicu!o,intereunt. Gignuntur autem nonnullis in locis, vt fcribit Aelianus,a?ftate ob repentinos imbres,vel poftalicuius fiuminis inundationem, maximacumomnium admirationc,ftquidem murispars anterior erit formata,pofterio- rinondutn inchoata:proptcrcapoftumus cum Ouid ocancre. Alt er a p ar s vinil, rudi s epi par' alt er a telltts. Quocirca iure merito inter ammalia imperfcdareponi poftimt, qua? interdum ex cor- ruptione , ipterdutn cxfemine propagantur. Quandoquidem Ariftoteles fcriptis mandauit Animal ex putri materia natum generare quidem , fed animalfpecie di- ^ 6 debif. ucrfum,a quo ni-hilamplius gigni poflit. Murcs igitur huius generis aliquando ^ . ^7. adeomultiplicantur, vttoras fegetes abfumant. Immo ex Ariftotele, aliqui agri- * * colce , cum pridie metendum ftatuerint , accedentes poftridie cum mefsoribus , totamfegerem ab ipfs confumptam inuenerunt. Htec autem fuit potiffima ratio, propter quam, nonnulli populi a proprijs fedibus expulfi fuerint. Caleni vidimus (inquit Niphus) quod vnicanočte totum campum maturis fegetibus refertummures agreftes abfumpferunt. InHifpama quandoque(vt refert Strabo)orta eftingens mu- ... 1'ium copia,vnde peftilent.es morbi f bfecuti funt. Hoc accidit aduerfus Romanos in ' • > ' Cantabria,vt ibi eflcnt, qui accepta mercede , mu,res venarentur .Acolij quoque Sc Troiani quandoque murium agreftiumabundantia vexati Smyntheo Apollini facri- ficarunt,vt in capite antecedenti retulimus. L O C V S GIB V S. Badices cin ara dulces. Ihil eft apud Hiftoricos controuerfum, vbique Iocorum aIiquos mures agi‘eftesreperiri,fed nullibihorum maior copia,quam in Aegyptijs pa- tentium camporum cequoribus verfatur. Quandoquidem referunt Dio- dorus,& Aelianus iuxta Thebaidem Aegypti, poft Nili inun 'ationem Sole humum calefaciente,yarijs in locis cx teme hiatu innumeram mu 2 ca ^ g, rimn multitudincm emcrgere. Bellonius verb in obferuationibus fcri-. pfir, inter Gazara,qus eftproumcias A e g y p tiče prima ciuitas, & inter Belbaagros de- fertos inftnitos vagari mures,quos nifideuoraretaues Percnop-eri ab Ariftotele nunen patar.&a Gallis Boudrct f,,quce natura? inftindu cateruatim edaduolantjlneolce procub dubio otnni feminum genere a muribbs priuarentur. Pra?terca,aučiore Agricola, hu- iufmodi mures radices lupuIoru,paftinaca?, &omnium leguminum deuorant. At ra- diecs dnara? infigni dulccdine refert« ab ipfts prceciptie appčtuntr.QUamms alij velint basnonab omnibus, fed.tantummo.dd a munbus araneis expeti. Quapropter, ruftici ad illos arcendos mulra prtefidia excogitarunt,& ferobes in quibusradices.cinarce sut p 3 antandae,echinis caftanearum muniunt; ideoqueab huiufmodi beftioIis'pra’dičh? ra-> dices funt intadce,doneč per corrup.tionem cebiniaculeos amiferint: hinc colligendu eft non leuem ia animalis ' qu<£. in comps.ad JDtofcdib.Z. i 442 Vlyfsis Aldrouandi pofteriorespoftrem^corpons parri adhcurentesobfčruat, eum iongitudine atuda? ^ duorumdigitorum,&deniquecumocelIis nigris, & minimis . Hcec bcftiola abagri- coIaquodam ftipulam frumenti dcmetente comprehcnfa,& nobis ailatalongitudinis era5 quinque digitorum,& duorum latitudinis, colore dorfi ex cinereo fufco , ventre fubaJbido,roftro fere porcino,more feJium,piliš referto^oculis yalde exiguis, pedibus inquinquedigitos diuifis,cauaaque in comparationead alios mures duplo minori. Pr a? terca dentes huius animantis non foium funt minimiifed etiam 3 & figura, &fitu, tu ab aliorum quadrupedum, 3 tuni etiatp murium dentibus diferepant, Itaut > fecundurn Matthiolum,horumdupl‘exordofingulammaxillam exornet. Quod Gefnerus admira- tutgnifi quoadfitum moJares multo imeriores , quam inciforios effe voluerit, Quoad figuram, Na tura in his formandis,murium,& ferpemumdentes in vnurn quodammoda compofuifle videtur. Dentes igitur,quos in illo mure eonfpeximus,anterioresin vtra* que mandibula duo erant exerti,inter maxillares nullus locus extabat vacuus, fed am« nes continuatimaxilla vnieum tantum habebat puh&um Iongiufculum, fecundus om- nium minimus tria habebat punčfci 3 adeoexigua,vt vifum ferčeffugerent, Subfeque- bantur maxiHares quatuor- 5 quormn priores tres maiores in tria diuidebantur punčU, B r*ttfea,Vt Nicander in Theriacis rcripfir 3 hoc murium genus ab orbitis plau ftromm maximoperdabhorret;quandoquid?ni in jllis plerumque perire foleac. Hinc Hermolaus colljgit orbirarum puluerem,vtinferius dicemus,aduerfus huins animantis morfum valere ,MatthioIns vipfi.m hoe poeticum,6cfabulofwmelTe arbitratur, Infu- Vqx onima- per mures aranei ad alios mures comparati non foliim acutiffirnam babcnt vocem, fed tis gualij, etiatn in motu fegnes,& tardi funt,forte propter hebetudinem vifus. Ideoque, tefte Cefnero,fepifrimeoeciduntur in ftabuhs,in quibus hyemelibentifljme verfantur, Ac- ftate vero hortos,& loca fimo bubulo repleta frequentant, PJinius mures araneos vi¬ tra Apeinnum non buberiatreftatur. Noftro tamen «no,annofante Matthiolo; in vni- nerfa Italia 5 & pratcipue in Tridentinofolo 3 deinde etiatn in Germania, &ad mentein Te^toris in Brjtannia vagantpr .Herbarum radicibus vefcnntur; fed carduos pr^cipue efculentos, magnodgricolarum detrimento,deuorant. Gefnerus tamen audiuitillos etiam vcfci cadaueribusjideo nullatenetur admiratione ? fi hocanimal venčno fcateat, curn putrida materia nutriatur, VENENVM, ET MEDELA. On eft in dubhimreuoeandummorfum muris araneivenenatam qualifat6 ^rticipar^tum quia iumentaab illis demorfa iddemonftrant,tum quia fi a felibusoccidantur,inftindu naturah fdes ab eoru efu> tanquam dma teriaveftenata abftinent, Pr^terea morfns buius animalis pnvgnantis» aniniaH pariter prcegnantjindičtus maiori eft detrimento, Antequa igi- dia- rur ddftuius veneni alesiphftnnaca accedamus,necefte emiignadiagnoftica ab Auice- S *š n4 na,Paulo Aegineta 3 & Aetio aflignata rčcenfere. Primitus ex Auicennd partes demor g»»fn ca ‘ fseinflammatione corripiuntur,&; partes proximse linent,immdPatiens vrinke difficul- tate vexatur, Deinde teftespotk}S,qu$malix partes ab hoc animali demorderi fo lent. Hfcc etiam figha a PauloAeRinetarecitantur. Aetius tradit figna huius mor- fb^e'ITemanifdti(Iimaifiquidem vulnera quadriHdo dentium ordine confpiciuntur. v ttlaerit Prajcerqifemqudd fariguis a vulnere prhnbpurus, deinde faniofus dimanat. Quoad curatto. curationem,Aetius primafacie vulnus pofcacalidadiligenter ablui, deinde cucurbitut Jafcarificata vcnennmextrahiiubet, Sin locus non fit exulceratus 3 tunc pyretrum,al- H lia trita,aut finapimimponit 5 & magnas etiam antidotos pra’fcribit. Quintus Serenus, gx Prifcorummente,puluerem orbitaruin comrnendat hunc in modum. Sin autcm murif pocuit 'violentia c£ci y £ui fola fignauit voluendisirbitapUuftrit y JUine y mira datur vili depuluere cur# % prseterea Aggregator lepori$coagi11um 5 cnm aceto f>Iagximponit,& fimum caninum Hierodes in Hippiatricis comrnendat. AtPaulus Aeginetacoagulum agninumin vino cum ariftolochia 5 & myrrha datum efficax pr^fidium efTe teftatur .Plinius cinerem vnoul 3 earietin£e,&acetum fcorpiQnumi&ibus,&marfibus muris aranei mederi aiitu- mat, Gr^ci autem medici vt D orcorides,& A<^uarius acetum cum puluere muris ara¬ nei cornbuftšaut cum galbano, vel cum farina hordei exhibent, Amplius muha*ab au- in m dietni '1 i v I SIS folia cum aceto, abrotoni deco&ioncm, & cyclaminum cum oxymeilite DiofcorideSj Sc Auicenn as pnefcribunt,.Ahj vt Aerius 5 <%Aegn>cta -rad icorp-Ci e n ti a n arf cu m vino, yadicemehama?Ieonis ,fal dram, e turam, Ve^bcnacam,&folia Irfuri adhibent. Tandem ab. alijs brafficefemen, 8i folia, abfynthium, rfialua, alt-heji, necnon trifplium bitumi- nofumproponuntur, Jnter frubtus malapunica deeo&a r -ex Ruellio, erunt vfui, & ex Diofcoride Caprificifručtus cum eruo, cumino, & vino non erunt contemnendi. Po¬ dremo muha animantta>'ex AU>ert 03 &prKcipuerniili,&equg ob aranei muris vene* nuna, pereunt .Quoniam Sipontinus tradit, fi herbas, in quibus mus arane.us emiferit vijrus>depafcantur,iumenta 5 & potiflimum equas prargnantes exanimari. Hierocles igitur primdt huius venenffigna, deinde prajfidia affert, Partes ergo imnentorum de~ tnorfa? t umore dum cinguntur, animalia gemunt,pabu!um refpuimt, & ]acrymantur, Cjtadrca Gith tritum in vino per nares infiindit,& ftno canino membrum faucium di- ligenter linit. Alij femen apij cum vino,& oleo co&um imponunt 5 & tumentes partes, adepočandum virus fcalpdio tncidunt. lnfuperqui commpnem curam medendi iu- mends.jaorfo,a ferpentibusjfcr refoluedt, VSVS IN C I B I S, & Medicina. Tumpfius narrat ,"quod alpium Inčo!se circa initium hyemis hos mures dormientes,& valdepingues a cauernis aitferunt,& cultroiugulant, fan- guinemquevafe excipiunt;deinde murena in aquaferuenti tanquamlue depilantjdoneccaro glabra.&alba fiat. Infuper exenteratofanguinetn infuiidunt,& hoc modo paratum aflant, vel in iurenigrocondiunt.Quan doque ipfos fale infperfos infumant,poiImodum cum rapis, & braflicis coquunt,& hunc cibum puerperis etiam concedunt. Quare non poflumus non mirari quomodo puerpe- Puerperis ras his carnibus etiamalant,cumdifficiles fintconcodlu,confequenferque ventriculo conceditur. laborem inferant,& corpus uniuerAim excalefacianr. Preeterquaqu6d ita grauern odo- rem fpirtmt,vt Angli Vuaterratte .Quoad formam Bellonius hunc mu rem valde fimilemmuridomefticodefcribi^fedfoemimetres meatus nimirum pro fe- cibus,pro vrina,& pro f apud aliauos aučtorcs fub nomine munum aqua- tjilium circumferunttir, DE T A L P A. tnu: Sini Cap. XXXVI. ^OVIVOCA, SYNQN1MA, £tymum. t T Voniam Albertus,Lonicerus,& ali; aučfcores non proletarij talpaminter' murium generarecenfueruntdicet Gefnerus in talpa nullam muris fimi- litudinem, pr teter corporis polena obfcruct. Nos poft murium hiftoriatal pa? naturam ponderandam proponimus. Ha?c in primis a?quiuocationem ^ nAt patitur.Siquideapud Fetantem Imperatii di!igentiflimii,&eruditiflirau pharmacopf u>talpa eft illudinfe&i genus,moi'etalp?quadrupedisterracffodicnsano ftris agricolis Zuccara dičtu, quonia cucurbitis,quas zuccas vocant,infigne detrimentu ^ afferat.Nos hoc animal verme cucurbitarm in hiftoria infečtoruappellauimus. Talpa quoq, in fcholis medicoru tumor eft pter natura,vel abfeftus fub čute valde depreftus, & ferpedo cuniculos inftar talp$? animalis efficies.Noftra? etia mulieres Bonomefes hfic affe^upueris valde fapiliare topinara vocat,quo nomine ad denotanda talpaanimal P p 3 v tun tur. V I 45° V!yfsis Aldrouandi vtuntur . In Grcrcisliteris talpa dicitur ambiguftatelaborat, quandoqui- A dem a Theophrafto qua?dam planta nominatur lpalax,& a Gazaafpalax redditur, ha- hb.i. bil?, bensradices grandes craffias, & carnofas . Verumtamen cum neque Theophraftus flan.ca.ii. alibi,nequealiusaudorhuius planta? meminerit,Gefnerus opinatur pro afpalacc her- bam aftragalum intelligere voluifTe. Efa?c enim cralfos, & carnofos aliquot nodos in radicibus profert. Talpa? etymum(i confideremus,apudahquos dicitur quafi tališ pa- Ius,cum inftar pali tetra? adh£reat,vel potius talpa,quafi tapta a verbo greco Oa?rrco in- humo,cum affidua terra? foffione femetipfam inhumare videatur ,fed rectiiis talpa qua- fi typha a tuipAo? ccecus. Albertus talpam murem terrenum, vel ca cum vocitat j quam- . uis hoc nomen murietiam araneo competat. Apud Grcecos xo cTrahač, a Nicoclepro vocabulo Attico profertur. etiam talpam denotat,quoniam Varinus a-hpvov terram , & cnpvv&tv euacuare interpretatur : ideoque talpa cum fit fubterraneum animal terram fodiendo euacuat. Volaterrarius, &alij nuperi aučlores talpam Grčeče blačtam exponunt,aVcT»/3Aa7rT«i',idc/t a nočen B docfed blattam fcriberc dcbcbant,quce vox latina,& non grčeča eft, Infečti genus, & Jtfominava non talpam fignificans . Albertus talpam, grčeče Colty, vel, vt alibi Iegitur Ko k y no- riaetiabar- minat;quam vocem Gcfnerus arbitratur Perficam, &ab Auicenna defumptam fuifie. bara. I/idorus tradit talpam a Grcrcis Afflatam vocari, fed perperam. Debebat enim Af- palacam legere . Etcnim apud Syluaticum Afpialispro Afpa!ax exprimirur. Hic Au- čtoralia etiam nominabarbaraprodit, qucefunt Irliocha,Orthoponticus,Irbea,Lago- ceros,& omnia talpa’ atrribuit .Apud Italos hoc animal nomen latmum retin uit, quam- uis Bononi? topinara vulgo dicatur. Hi/panice Topo, qua voce Itali ad muremfigni- ficandum vtuntur. Gallice Taulpe,Germanice Muluuerf,vel vt Saxones fcribunt(refe rente Gefnero)MoIuuurftr,quiatetramroftro fodiens reijciat,Flandris, & Elollandis dicitur Moj,vel Molmufz,Anglis Molle,& interdum Vuant, Illyrijs Krticze. FORMA. ET DESCRIPTIO. c Ta ‘.ere. 244 Caliger in ExcrcitationibuscontraCardanumfcriptismandauit talpam muri valde fimilem non efte. Quandoquidem pedibus quodammodo vr finishtinficnita,totumque corpus Iatius,&depreffius,crura breuiffima, & caput bufbnmo potius, quammurino Emile habeat. Albertus ralpa? crura breuiffima vngues acutos, &quinque digitos in pedibus anteriori- bus , quatuorque in pofterioribus affignat. Gefnerus vero pofteriores etiam pedes' quinque digitis refertos efte prcedicat;fedaddit minimum digitum ita introrfumfpecfta re,vt negligentius intuentioccultetur. Palma anteriorum pedum lata eft, &manum refcrt.Colluminter crura anteriora breuiffimum,& propenullum,caudamque breuem, Sc hirfutam habet. Roftrum muftelinum Hefychius illi affignat,& Georgius Agricola g) hanebeftiam piliš breuibus mollibus,denfis, &in nigredine Iplendidis decorat. Ha’C omnia in icone confpicienda fe fe offerunt. 1 MVS De Quadrup. Digit.Viuip.Lib.il. 451 1 M V S CAMPESTRIS, SIVE AGRARIVS. 2 T A L P A. A N A T O M I C A. E ocuIis,& vifione talpa»,fententijs inter au&ores variatur. Nam per a~ natomicam infpe&ionem duo nerui adipfas oculorum fcdes a ccrebro dacuntur,N'’grum,& Albumoculi, nec non pupilla?rudinaen,taobferuan tur . Quamuis exterius totum id,ob pr-utenfam membranam,non appa- _ re at.. His addamusdariflimorum ^irorum audoritatrcs . Galenus enim /^.4. de cculis talna’ humor e m vitreum 3 & crjiftallinum > nec non tunicam attribuebat, & alibi vTupar ' - oculos ; ^ lik 2. de f' m ° \ likl.Ctfp.g. 2xen . ig 8,. lik 1 Ig. lib .t.Gecrg* ^clog.^o 4?a Vljfsis Aldrouandi oculostafpa? proptcrimbecilliratcmintenorcsefl'eexiftimabat. Ariftoteles inhifto- &• ria animaliumjcunčfis aaimantibus viuiparis,®xcep'ta talpa^odiloš alfignat, fcd poftca addit h tec verba . V er um fi quis. pr sten fant membranam detrabit , locus oculorum appa- ?et y f‘part nigra eorumdem, situs dcnirf crdefcriptio eadem^uam legitimam iefpicui ocit ti obttnent. Gcfnerus teftificatur talparum oculosfe diligentcr infpexilTe, qui promi- Bcntes extračutim veluti nigra pnnčta magnitudine femiois mil/j confpiciebantur, Immd vir quidam.crudi.tus retulit Gcfnero,fe talpam grauidam difecuiiTe, & fetus alf« tjuotruaiufculis capitibus cum oecllis compenfie . ldeoqoe ex pra?dičlis hoc poffumus dicere argumentum,vbifuntinfhumentaibi ctiam officia neccfTario ede debcn^&ii in talpis eftoculus,ibietiamdebetdTe vifus; quia natura nihilpneter finem operatur, Ex altera parte alij negan ; t talpam videre,primd quia fub tena nullus ed aer, ergo nul lus efi vifus,prset-erquamqudd o linči us pro yi'fione fuppletad lumbncos,aIiafq> efcas deprehendendas Deind? Piinius,& Albertus necp vifione,neqioculos,fed tantumocu lomni effigiemin. talpis c-onftitnunt jn hac igitur diffolueda difficultare Bartholomeus cogiaoruent^ Anglicus fcvibit,ex aliorum fenrentia membranam oculos talparum te- gentem, ipbs pereuntibus.,diiidh;ideoquemorientes oculos referati t, quos viuentes B claafos feruaban t. Nosopintonem Scaligert fequemur, qui vifionem imbecillimam talpis attribuipnon vt fub terra videant,quia ipforuui oculi nihil lucidiin fe habent, vt in feiibus o bfcru atur,fe d ta n t iim vt lumen euitcnt. Quamo.brem hac tenui vifone a Natura talpam fugere lucern edociiit, Si conteroplemur dentes,hos no n habet, vt car- teri mures,fcd potius dentibus muris araneifimilcs,binis enim anterius coniunčlis ,& oblongis caret,fedmftar canis, & muftefe vtrinque ad latera fingulos eminentcs ha¬ bet . Pulmones ciim muleis fibris feparatis nullo inter fe communi prmcipiocohvre- tibus vna cum, corde v-erfus inferioren! ventrem Rti funt. Crura anreriora ex duobus condant oif bus,qire in os h umeri inferuntur. Sic enim bedia fortius fodit. Pofterio- ra denique crura habent os,quodpaulo infra genu in alia duo diuidicijr^vc in fequcnd figura lečiorpotefl confpicarf NATVRA. ET MOREŠ c ]Caligerinter animanfes imperfečlos talpam collocabat, cum exterra plu iiijs madida,& putrdcente, vt pluriroum generetur. Amplius nullum dl anirnal fanguineumviuiparum,prarter talpam^tede Cardana, quodfiib terraperpetub viuat. Nam ex Alberto,nec etiarg per ho rte fpatium fu- pra terram viuere poteft, Cauerum talpce cauernulas fubenntes, fi eartl- oriiic ia accludaptur,identidem,neforteimpediatur refpiratio, referant. Quapropter talpar a Gptecis y^pvfiSi<; appclIa5tur,-quoniammorecunicu.lorum fodiant. Mures etiam agredes cauos fub terra parant,fed ralpa? inftinčlu quodam naturah'profundio- res mcatus,quampnvdidi mures elaborant. Ideb Martialis huic proprie-tat| talparu nixus departio prardio fibi do nato cum amico jocabatur huncinmodum. .f f talpa e si miki fojfor , atque arator. Propterea detrimentum no mediocrc aruis,hortis,& pratis radices plantarum diuelkn n, do afferunt, Hoc nonfuitignotum Virgilio,quandq dixit. ^ Jut-cculi ; s capti fodere cubilia talpa. Reufncrtis quoque in Paradifo poeticohoc intadum non reliquit,duEn fielocutus efi-. Suh ter ris oculu captus šibi talpa c ubile rt J) zim fodit , moliš bnpd^s aprj nocct. ’ Opama igitur de caufa Baptifta Mantuanus in Bucolicisfit canebat. - Dtua faue agncola, talpas occidc mahgnas^ AggeribuspcBem^ s.'}.-,-.-’ : . p/pp-db Prarterea rerum namralium ferutatores in talpis aliquem ; irte motum obftn iarutlf > < lV Q niam fi earum dorfum bacili o ft im u 1 e t ur, t u n c r e fu pi n a t a; pedibus,atque roilro acritei? fe delenduntdrcet Retifnerus in Paradifo poeticohos verfus fcripfer/% r J Jbluid t ib i c ir,n magno commune e si talpa konci • , Zbori cadit inturpes mbilisir.a . . 453 J)enique ta!pa omnes. quinque fenfus participat.Veriim quidem eft, quod vifionem ha bet vaJde hebetemjvnde tanqudm cxca ab Oppiano «A«tO{ cognominatur. Cardanus tamen, ratione finis,hebetudinem vifus tolp« attribuit. Etenimquid iucundifub ter ra perpetuo habitantes videre pofiTuntJvidffim cum h« bcftia? parum videant excellen tiiis tamen audiunt;quare exPlinio,fide illis aliquidproferatur ,intelligere, &fuge- re dicuntur. Iure igiturmerito talpa? auritasnon propter longitudinera aurium,fed pro pter e X qui/itum auditum,aučtore Agricola nuncupantpr. IOCVS, * A Uh. 8. c.2%. 454 . P Vl)'fti.s .Aidrouandi TJ L O C V S^C I fi V S. Riftoteles inhiftoria animalrum fcriptum reliquit, in Orchomcno agro territorij Bfotia? iunumeras talpas vagari, in Lebaica verdproxima regionenullas dfe,riequealiundee6illatas infodere. Cuifententif, Plinius ; ^TexroradftipuIantur .Sed viri eruditiidduriti* Soliattri- buunt, Alij vero antipathiK,qure mter ralpas ; & jhuiufmodi Soluminter cedit.Viciftim in f heft alia, hutpiVs his belluis eft adebfamiIiaris,vtolim Tom 2 oppidum(vt narrat f eifctor in officina) a talpis efFofum,& crutum fuerit.Talpa? Ium brieiSjVt plurimu vefcunturr-propterealoca fte:corata.,& fterquilinijs proxima libeter frequentant;etiamfi lumbricfcum talpas imrhmentes fenferint,ad terra: fuperficiem fii giant. Addit Audtor de natura,rerum qubd T alp3?,prceter lumbricos , omni vermium generi inftdiantur;quibus deficientibus tcrram,inftar Lupi,deuorant. Sed AJbertus , ^ & Anglicus redius,vt opinamui,fciibunf in defečtu lumbricorum ab his beftiolis radi- ces herbaruro, & pnecipue fr u g um erodi, Cardanus tradit quod talpa:,pra:ter vermes in Append. rubetas .viuas edunt,& viciflunipfaJjtantutn mortua: a rubetis eduntur, Hocaftertum de rer. var., proculdubio defumptumfuit ab Alberto Magno,qu; lateturfe quondam obferuafte ma lib.iz.dz A- gnum bufonem vtuum,quem talpa fub terra , ped e mordicus ap p r e h e n fo, r e t i n e b a t. ... CAP1ENDI ET FVGANDI RATIO. \ Voniam talpa’ ad noccndnm fatis oculata? funt, dum vnguibus hofpitale rcrramvellicandoIaceranr,&harcntes optima nutrici innocentesplan tarum,& frugumra'diees,IongeJatequefa<5tis cuniculis,indies fubruunt; ad illas exterminandas,& fugandas accedendumeft. Aduerfus has ani- mantes. Primo frequentes feliunaexcubia: proderunt. Siquidem, re- C ferente Gefnero,a felibus ipterimuntur.fed non eduntur . Immd fatius effet manfuecas haberc muftelas, quar anguftos talparum aditus penetrando illas iugu larent. Auguftinus Gallus in tradratu A kultura?, a r u ft i c is bipa!io,autligoiie raftro- uearmatis loca a talpis vcxara diligenter obferuanda efferefert. Vbfero-b terram intumuios exaltari cognoucrint;ftatim fine muho ftrepitu,ne fubterraneus ho (lis ter- ga vertat, bipalio,aIioueinftrnmeto vnacum terra camum vaftatorem effodere debčt, &comundere, Gefnerus intellexitmenfe IunioinGermania talpas elatibulis fuis al/quando egredi,quocircahoc tempus ad talpas interimendas valdeopportunum e/Te ftatucbat. JVlulti,ex Plinio, talpas, & formicas amurca necant. Alij quafdamfa- bricant decipulas,quarumferrei inuerones oblongiper tranfuerfuin in tabula Utrne z infixi ftn t, cumlapide ponderofo ita inftručio,vt cum talpa ad referanduln ctiničulum aceedens paruutnlignum illic pofitum attigeritjtnaclfnaruensferreis dentibus be/liim teni.z. perforet. Mizaldus in vafefidtili talpatr, vinam cumpuluere fulphuris accenfo impo- nit, qute voce quadam qucru!a focias ad fe eonuocat. Veriim Auguftinus Gallus in li- p bro Agricoltur« fumit peluirn anei'm,& loco talpis obnoxio fumma tenus humo aut paulo inferius totum infodit. Viuarn talpam in cumdem dimittit ;illa diuturmc luds im- patiehtiffima,cum ob leuorem vafis nulla ex partepoffiteuadere, tinnulo orunitu cala- mitatem eo.nquerens finitimas talpas adferendam opem ex cauis penetrahbus trahir, qux conuenientes in Iubricamdecipulam incidunt .Quamuis Petrus Gvliius in Aelia- filj. ^ 4Z- numferipferit . Cum vas fidile ad inftar pra’didi peluis , ftngulariinduftria in fcro¬ be adcocrccndas talpas tmpofuiiTet,vnaquein decipulam ineidlftet,alteram. aduenien tem, ten amin vas aggciendo pmna? ad ex.tum pn£ft6itiifte. Idco Gvbertus Longo* lius ex Paxamo refert prafehtiftimum con ra talpas remedmm efte,vt veratrum albfi, & cortex cynocrambcs contundantur,cribrentur,cum polenta,•& ouis cx vino., & .l a p|- d fubigantur,omniaquein plures offas coafta talparum cauernulis inferantur .Idem L6 J golius 3 ex Paxamo,ad fugandas talpas fumit nucem enueleatam, & vtrinque perfora- tam, Nuclei loco,paleas cedriam,& fulphur imponit,quatriaccenfam in aditu lax:ore, ita De Quadrup.Digit. Viuip.Lib.il. 455 ^ ita aptat 3 vt acceptum forinfecus afflatumin latibulatotus fumus diffundatur, vtreple tis tetro vapore cuniculisjtalpar alioptofugiant. Alij mortuum aftacum in meatum tal- pe imponuntjiiam ob dimanantem indefetorem talpanonfolum fugiet ,fcd illucneč repeter,doneč fortemulto poft tempore omnis teter odor euanuent. Quidam,ex Gef- nero terra cumulos in pratis,&hortls a tal pa excitatos dilfohunt, dum Luna defcen- dens a Cancro ad Capricornum,atiquam Zodiaci faciemiiccamoccupauerit. Quando verbaLiguiruftiei Tono falcis die Natalis Domini exacuta talpasfugareconantur, hoc tanquarn fuperftitiofmn damnamus. Etenim fatius erit cum Auguftino Gallo aqua per foramina talparum infundere,quoniam ha humiditatis impatientes ad eminentiorem locum confugidiitjVel all]a,porrf & cepa in nieatibus talparuminferantur. lila enim, ab huiiflmodi odore raaquam ftupidaconfčftim foras profilient,veI,ex Carolo Stepha no palma ( hrilti.oimm Botanici Ricinum vocant,in hortis fecatur,talpas enim ob an-> tipathiam'taietn locum non effodicnt. F P R O V E R B I A. G ” l Au.ca a natura talparum defumpta’ per ova hominum circumferuntur ada- gia,cum hac bellua nuHam infigniorem proprieratem, quam hebetudi- nem vifus habeat. Idco abH ?fychio o-traActz/a ctecitas , & quidam equi fbrte ob hebetem tajpa vifionem appellantur. Recitatur ergo a Suida hoc adagium. T vtphoTipozdo-as-ctctKOS' Talpa cacior.De i}S proferri foIet 5 quifupra modum cacutiunt/eu de-illis,qui minimeiudicarcfciunt. Gra- tior enimfit metaphora,quando hoc ad animum trans Dn ur. Quamobrem tal pa’ vocan tur illi homines,qui in alienis negocijs oculatiffimi videri vol ut,- cum ramen in proprijs rebus peragendis tan^uam tafpa fint hebetes. Ideoque non videntes, qua ante pe- des funr,rem profe&diocofam,Serifu Catoniano dignam cfficiunt. Ad rem pronun- ciaripoffetillud Scaligeri carmen. Oculatior in tenebris , in lumifte 7 alpa. InfupcrAmmianus meminit alterius adagij . T alpa loquax . Komo enim nullius iudicij, fed'tan’tiimimpendiovei-bofus,populariconuitiotalpa!oquax nune upari poteft. Hoc ^• I 7 ‘ primo prolatumfuittn lulianum Capellain : poftcaquam in publicum odium venerat. S :';: P R JE S A G I A. nema! 11 tv sx"v v-A n ■ ; -■ ■ Bfemauit Ahtiquitas Talpas ardentius tetram effodientes pluuiam prafa gife 3 eafdemqiiea latibulisobuiamegredientes morbos pranunciare. Quapp0pter Alexanderab Alexandro ad Prifcortimmentem, talparum C,en, exta inHarufpicijs veridica fuiffe autumat, itaut in ipfis aliquid diuini dier.c. 25-. ineffeopinarentur, Cardanus quoque in fuo volumine de Infomnijsnii- yj gatUriuum per talpas a folo emergentes in quiete vifas,negocia in deterius vergere d,- ** ‘ uinat. Sed poftea non iibiconftat,dum alibi per ra ip as a d fuperficiem terra venien- /iAi ,ca.$ 8 . tes in fomnijs corifpedas reialicnius exitum demonftrat . Quamobrem nemo rifurn colnbere poifetjduth hic vir de iilfomnijs tam lepide iocatur. A P O LOG L £ T F A B V L TE. id--'--- . ■ ■ :■ * : •! . . \ Aurentius Abftemius lepidus fabulator quondam afinumintroduxit,quia eornibus careret, & Umi um ob cauda defedum coram tal pa conque- in lih. My- rentes,Quibus talpa. Tacetc,inquit,cum me oculis principalibus or ga- thol. Hiš'priuamconfpiciatis. Apologusadillos fpečtat,quifuaforte no funt Ufi contenti. Hi cnim 3 h aliorum infortunia contemplarentur, proculdubio a ouioriariibd iuatdieratent.Faernus infabulis totum exprimit his veriibus. As in a m 45<5> VJyfsis Aldrouandi Afmum tfuerentemtfuod carcritcormbus % Ut St mi um quod cauda bonore, boe arguit S er mo n e talpa , qui potešiti bane meam Miferam intuentes cacitatem b&c conqueri. Pmerea quidamolitor talpam propriumeffbdiens hortum »tandem interimendam ir- retiuit. Cui talpa dixit, Cur feruo tuo FofTori , totiufq ; hord aratori non vis parde- re ?fed ob illatum horto beneficium interitumilli machinaris. Tune olitor. Ided mortem mereris, quiatua? commoditatis , &pabuli grada in meo verfaris horto« Apologus docet,in omnibus rebus animum,&non opusagentis effeperpendendum. His addamus Phinei fabulam, qui Rex Arcadia?,vel fecundum alios Thracis, aut Pa- phlagandeefiTeferebatur. Hicprimo vxoremduxit Clcopatram,ex qua duos fufcepit fiHoSjdeindeipfadefunftajIdeam Dardanifiliamillis nouercam fuperinduxit, cuius poftea fuafu filjos ex Cleopatraacceptos exc£cauit. Quapropter,&ipfe a Dijs exc£- catus,&in talpam transfigiuatus fuifTeperhibetur 5 cum prius Harpij cibos,&menfam eius turpiflime fgdaflent. Huius metamorphohs meminit Oppianus Interprete Bodi- ^ no hunc in mo dum- ti. l^devett*. Terrtgenas talpas mufarum eantus abhorret , Jfuas natur aparens ima tellure creauit, f>uamquam mcredibilis peruaftt farna min er e s * T a Ipas ajfcrttifft futon genus atq, par e n te s 11 olikam elaro Cretos dfangutne K egu m', Contigit boe f nam magni fhatontit ob iram K T bijte o Regine % M O R A L I A, eap. 1 6 . lih. z.Mach* cap.9. cap a 8 , cap,2< ATp*,vt flaruunt PbyfoJogiautparum 5 aut nihil fupra terram morantur quoniamlucem SoJarem od 10 habentes a d penidora terre vifcera confu C giunt. Umus condmoms funtpeccames,quiluinine mati* & vtirali C carcntes Solem Mit* Chriftum aboimnantunvcf dehcijs excfcati,a fulgore celeftis contemplationis auertunt Vel Tri minohm hoc vita? curriculo ranquam talna’ oculos r„ ,*. vei habent;& G in talpis,vt inouit Anglicus morte ncrrdr 1 UXUS vcJmine te &os difrumpitur. Panr lamento.mncidconfpicanfur. fum tabernus»pudlucam deDme^uitonnentisve xa tu s vidiTSum/nfi^T b.raha?morantein, Ouamuis etiam peccante«; in hir a- , aium In ”UU A- iniqu!tates, & vim malorum hbenter ferentes hoc velam^Tuferre po/h n r v? m facris htrens de Antiocho,qui plaga percutfus in agnitionem fui d Donriho dn^ fuit.Iux a d ud j w dabittntelleclum. Rečdus autem Jucris,&opfbu s mhiantes talpa? poterunt niineuparnh* roftrum fuiUum habentes femoer JL J r*?* Uli inftar fuis circa diuir arum ftercora perpetud roorantes tandem oX k Orcidomialiaperuenirent,TaIpa enim pratumeRodiensab A 1 ene ^f lco ^ v % D dam fufpendifolet,donec pereadlta quiadcongerendTc ° l - C0 a]rret J ta P er cau xerunt ; a Demone pofteapercaudam,ide/l: perfpem Iono3> ^ v ac f^f Uni adiun tur,doneč farne pereuntes ceterna damnadone punianm? r Z m f m . ^ miu ) s dednen nemo hoc talpa’ nomen rečduslibi afeifere videtur onim u eruni,nte f peccanres 0 bfcu.-Qmoriš velamemotefli. nilprorfusi„tu t m«Den,>rw^?Sh a cl5! fanL« din/, cerefolen ,vcabbammAushononbus cumuleneur. ideonuihospertaJp“ &vefpernbones denot.-m boe Jn locoatteftatur, Raripne e*& talpas veneraretur. VSVS IN MEDICINA. V Itum adiumenti egrotantibus hoc animal afferre Medici Audores pro- dunt. Inprimis dens aTalpa viuaeuulfus dolorcs dentium fanan, fi alligetur Magi(referente Plinio) afhrmant. Cor talpae fpationouem dieriim per os fumptum,refte Arnoldo.patientem ftrumas, & broncho- N . celem,ideft fecundiim Barbaros herniam gutturis,&botium liberat. plinilis verb in praadičlis affedionibus iecur talpce contritum manus illinit, & per fpa- tium tridui non abhnt licetdcxtrum etiam pedem talpa? ftrumis remedio e/fe affinna- uerit. Alij ad mentem Pbnijjalpa? caput incifum,& cum tena atalpis eruta tufuni pyxi- deftanneain paftillos digeruntj&in omnibus colli tumoribus ffliciter vtunturjcurant- cjuene patiens čarne fuilla vefcatur Porta autem in pra?didis morbis talpam valere inde coIligjC^uoniam nu Uum prope collum habeat,iecur denique Audore Lonicero 5 qui comederit,aut viuam talpa manu compreffent,eodem anno ipfum afebre fecurum fore credidit Antiquitas. Succedit fanguis,quo,vt feribunt Albertus, & Mizaldus lo cus de pibs linirus in priftinuiir 1 rHlituitur, Magi ex Pf£hio,tradunt Lymphaticos af- perfione fanguinis talpa? refipifcere.Derriu ad paromebias hunefanguinem fummope- re commendant. Adeps vero in coercenda capillorEi audione adhibetunna in tali cafu IVIarinellus pr^feribit vngueta,qex pinguedineta!pf,& vefpertilioniscoftat Amplius pili &excremeta huius animalis ab vfu medico no funt arceda.Quadoquide Bellonius pilos in 1 .pari leno log. lib. 2 . de na. rer. \u lihdEmb.- 44* Bens. Cor. Iecur # lih. 6. Vhyt„ cap. n.' Sanguis. centur . 7 . P ingnedo. 45^ Vijfsis Aldrouandi pilos talpfc ad denigrandum capillos, & fupercilia idoneos efie perbibet, & Arnoldus ■ 3* cifer . pilulas ex talpis cum melle fubadas,nouem dies deuorafas patienti fcrophulas,& bron A cap.16*, chocelem praefto efie affeuerat. Ad a finem totatalpamulras ad affediones-condu- cit. Si'quidem Plinius talpam diflfedam morfibus rnuris aranefi&ičtibus fcorpionum vtiliter imponit. Et Sextus eamdemfupra induratas Nandulas alligat . Nugantur quidam,dum atferunt,fi quis talpam manu dextra tandifi detincat,doneč expiret, fin- gularem in illa manu futuram facultatem in fedandis mammatum muiiebrium dolori- bus . Demitm cinis totius combuiRe talpa; cum melle mixtus,ad mentem Sexfi,detes confirmat. Immd in fanandis fiftuIis,Chirurgus vtilitatem immenfam ex hoc pcrci- piet. Idem Audor ad barbam generandam fumit cinerem talpa?,& cum muJtis algs fimplicibus linimentumcomponit. Rondeletius quoquevnguentum ad pilos EJephan ticorum regcneradosprxfcribit 3 quod cxladano,riecnon cinere talpa?, & ve/parunl integratur. Albertus huiufmodi cinere cum albumineoui permixto medas tumiacieb tum vniuerfae cutis emaculat. VSVS, IN V ARI IS, Eptunomultisinlocis olim Afphalacas,nempetalpas facrificatas fui/Tevi ri eruditiaffirmant. Phornutus id tantummodd ratione nominis fadum fuific afleuer at. Siquidem Neptunus a . • DE ECHINO TERRESTRI. Cap. XXXVII. M CLV I V o C A. Lacuit poftmuriu hiftoriaechinoruproprietates recenfere;cumno defint audores,qui,hos ad tnures referedo,erinaceos mures appellent. Antequa igitur ad propriu echini terreftris fignificatu accedamus;a 2 quiuocatio fub hoc nomine latens manifeftada eft.Etenimhoc nomen (echinus) no folu anima!ia,& aliquas eoru partes,fed etiaplatas,vafa,edulia,Ioca,&muha inanimata defignat.Si animantia cohtemplertiunpneter terreftrem echinum, de quo in prafenti capite fit Termo, in mari etiam animal fpinis horridum fub nomine echini v tiem,nommatumf uifte,quoniatn echmon apud Grecos hirtum ftgnificet, quam etymoIogiam Audor Thcfauri l-.ngu* Jatina’ admittir. Hanc ra¬ men Gelnei us rnerito rcprobat;cum cehinon adiediuefumptum nullibi __ in grami s paginis reperiatur. Idcirco dicitur potius itftos «Vo Sv- vttedcu t%iaQou Siot, ra^aKctvSag^'ig-ivo nrpaTmoc.O^pniamtcncri ob aculcos non pof- ftt.Hoccj, nomen tam tcncftn, quam marino cchino competit. Eicet Ihiofcoridcs ter- reftrem,echinon cherffon appellauerir . Pra? terca Acanrhion forte cb aculeis apud Galcnumlegitui . ?mm6acanthionemtcrrcftrem vocat,cum ineodemmedicamento echini eriam malini atfumantur. Nec mirum,quoniam apud Theophraftum, SzmOoc non folum arborem fpinis circumuallatam,fed eriam echinum animal ftgnificat.Quare -dxav8o%oi po?> ideft porcus fpinis horrens, echinus temftris Suida? exponitur. Nu- peri quidam hoc nomen folumhiftrici conuenireautumat,fednullum teftimonium ad- ^ hibenr. Immo propter derfuni fpinis refertutn dzttrroraOos Hefychioappellatur.Apud Suidam habetur cuam yv^jo?,itcm yo/poypvMroc porcus fpmus. ^«p eriam echinus eft apud Hefychium,& Varinum,fed poftea non addu«t,quem echinum an terreftrem, vel marinumdebeamus inteIligcre.Lycophron hoc animal ab inftgni vaf ramen to, & calli- ditate ingenij Nauphum nuncUpauit. Latini nomen hoc echini marino nimaJi affignat; nam terreftre Ericium,& Ermaceum indigirant ; quibus fauetlfidorus; dum hoc animal ericium,& crinaccum nominat, quoniam fpinas aduerfus Teran,m 3 & venaroru infidias erigat.Camcrumanimaduerrcnciim qft 2 qiiod nomen hoc a. JJtihis, ineonftanter/cribi rur. Alij enimeum Plimo,& Pontano vocabulumafpirantes Hefdcium,Hericem, & Herinaccum proferunr.Ahj cum Hermolao nomen hoc ftne vila mifpiratione fcribunt. Gefnerus ramen afpirarcmauultmon folum quia Galli propria linguaHeriflon pro- nuncianres afpirant,fed etiam quia abhorrore huiufmodi animal didum fuiffe perhi- betur,vel fecundum alios ab hei cndo,quoniam frudus fpinis huius animatis adhaircat Eres tandem (annotante ScaligcroJni;ncupatur,quamobrcm Nemef anus lic canebat.* D I mplicitumg.jinu fptnofi c or por is trem. Hebraice Kipod Herinaceum fonat: quamuis ali; ahter interpreteatur. Herinaceum ca men effe conftat,quoniam medici,vt Seiapio,Syluariais i & ali; qui Arabice feripferut Ccufud vociranr,& apud Auicennam Caufcd icnbuur. Jlhque cas adfcnbunt prerod . as Grande Echinoterreftn rctulcrunt, Bellonius apudbarbaras Najtiones Squamzocherum nommari aircueiat.SyIuatJcus quoqj Irridum Barbareproferr.Alibi apud eumdem Zamaleon dicitur,ybi A< ma Zamaleonris feribitur, fed H?ma Chainat- Jcontis nempe fanguis chamalecntis legenduin eft. Iralis pronuuciarur Riccio vel Ri 7t' Hifpanis Erizo^Gallis Hcnfton,Luf taniš Ourico, vel Orico cachcro,quoniamcor porecontrado fe fcoccultehnam Cacherapudipfos occultarc eft. Germanis Igel,vel rErgehvt in Geimamainlcrioti lCiibitur.Anglis Hcggchoggjniroirum lepium porcus 3 .qmainfepibus verfarifoleaE J DiF- De QuadrupX)igrt.V’i'jip 1 I/ , t>-II' 4^1 DIFFERENTEE, ET DESCRIPTIO, U '3 g It. 2 ide ven. Ppianns agens devenatione,auempofteafecutus eft Caftor Durantes; Echinu terreftre in maiore,& rainorc diftribuit & pcr maiore hyftrice in teliexit,quem Plinius in genere Hcrinaceorum coJlocauit;cum more ib* lorurn hybcrnis temporibus fe condat,Canitigitur Oppianus interprete Bofbnp hune in modum, prxtermitto genus rigidum maioris echini, £lptippe-dnplex e'sl horrificis ar m at a fagittis Forma , dttplex hcnnaceus , & crifpatns v ter gg Sedmino* ant ttullo , ant non magno roborepollet y Jrrettis horrens brembus per c or por afptnis i Mdier magna gerit tr.uculento fpicula dorso, F.t pn ona s aeres audaci peciore mifcet. OmiiTamaiori fpe cic,n imlrum hy ftr ice,dequo in ca ni te fubfequenti verba fient, mino ris fcchiniterreftris differčntias pespendemus. Onandoquidem Matthiolus inCom- mentarijs ad Diofcoridcm huius duplicem fpecicm nimiru fuilla, & canina conftituit : quemadmodum de tax.o declaratufuit.Difcriinen autem in roftro notabile efte promul Hb.i.cap. 2» gatjeum in altera fpe cje canis,in altera vero fuis ričius obleruetur.His addamus feto- rem, quem inftgncm ex canina fpecrenoftr ir uftici dimanareaffirmatit. V arro, vi citat Nonius herinaceum cumprobofcide fe inueniffe profttetur.Gefnerus,& alij opinantur 1 T l Varronem de Echmo fuillo loqui,cui probofcis,quaIis in Suurn genere ineft. Albertus Dr{ P l< ' x JP e ^ ci quoque echmum caninum,&porcinumagnouit;fed polica rationeloči, ipfos eciam di- es echtn ' fcriminauit,cum alij in locis tantumfyIuoEs,a!ij circadomos Iblumrnoddoberrenc.Io resiris e s echint ter mino bi. I. Cyneg. feph Iefuitaex Bralilia fenbit(referente Maiolo) Anno Domini 1560. ammal ibi Echi rls j, lio Emile vagari,cuius fetse prirlongcecoloris pallidi 5 & in fummnate nigrse, valde acu- co leatce erant, Miriumqueihijlis natura recondidit;cuicumqueenim reicufpis eius ad~ mouetur etiam ab animante reuulfa,oc<:yIta virtute,nemine impellente,illam,& pršeči- pne čarnem penetrat; ideodj; mulieresiillius regionishas,ad aures perforandas pro vfu inaurium,Iibenteradhibent,cumperforatio;quali viuathuiufnodifeta, nemine vrgete, facilime fiat.Experimenro autem compertumeft vmus noctis interuallo huinfmodiacu leum craffilfimo corio admotum,iIludperinde ac eftet manu hominis impulfum penetra- re . Forma herinacei omnibus notiffirna elTe perhib etur ,quoniam hoc animal piliš in fpinas degcnerantibus/aculeos pilorii loco babet. Quarc cu Bar ge o polfumus caner c Sauiticfr horrenti tergo contectus Echinus. Hermolaus vero clariiisdiocanimal defenbens litteris mandauir efte belluam cunicu li magnitudine,aculeis vallatam prasjte-rejuam in ore,& p edibus parte inferiori, quamra ra tantum lanugo operit, ,1, A H A T O M I C A. Eftes Herinaceiintus efte,&lumbis adh.rrcntes peranatomenIicet con Ipi r ret er q u ara q tfo d b a b e m u s Ariftotelis teftimoriiudicentis om- . tiibus animal generantibu teftes inefife ante,velintusH.veI extra, prse- terquam herinaceo* qui addnftar auiii,teftes lumbis annexos gerit;cum ___ propter e a n d e m catifam 3 co n g r e fiu m ab ipfis celeriter exerceri necelfe fit;cum herinacei., more quadrupedum > tergis non fuperueniant,fed erečli propter acu- leos coniungantur.His addamusad aures Ariftctelis čutim hornm a nima ntium adfcro tumformandum in^ptam efte.Albertus addic folum echinum duobusams ad aluu exo nerandam prseditum efte.PIacuit hoc in loco Sceleton huius animantis exhibere, vt le dtor figuram,& fi fura oninium offium huius beftiar in comparationc ad ftručturam oftea aliorum animalium poflit intueri.Siquidem olfa qusedam rotunda, qusedamplaniora, aliaacuta aliaobtufa conrpiciuntur,prsetereahorumaliain parte fuperiori, alia in par teinferiori a natura collocata fuerint. TA 1 i Qq 3 ECHI- I on "'■(" *T r- 'X v ir H E C*H IN I TERRESTRIS SCELETON. ) r i / H - De Qu admp.Digit.Viuip.Lib.il. 463 sl A TVR A, ET MOREŠ. Ongcnuit hcrinaceis hanc proprietate natura,tefte AeIiano,vt fimulatcp Iatratum canum audiucrint,vel Ferarutn c> rem fenferint, vel venato- rcs appropinquantes confpicatifuerint, inorbem FeFecolliganr, roftro pedibufquemore teftudinis,intro contračlis, omnibus contačtum for- midabilem reddcntes. Immd fpiritum comprimunt, vt ab omni motu conquieFcentes ,mortui Fpeciemprre Fe Ferant. Quapropter Pierius hominemtutum ab omnibus infidijs,atque Fortuna? pericuhs per figuram huius animaatis demonftra- bat. Ion quoque poeta tragicus hue relpiciens fic canebat referente Atheneo. Leoni s in ter ris atextuli do!o s, Laudaui echini ar te s magispoft a spe ras , E* Mui pnmurn odorem c um F er ar urnp: nfer it, Se contrahit, rotundus, (jr fpiriis tegit L otum,facultas nulla tangendi patet, M or dere ne c po (funt , hunn tutus tacet. Volebat eniminferremagis probandam efTe leonis fortitudinem, qui aperto Marte belligerat,& Fe deFendit,quam timidam herinacei aftutiarnidum horridis tantummodo fpinis Fe tutatur. InFuper his animantibus talemprudentiam natura indidit, vt vento- rum naturam nofcant. Vnde ReuFnerus cecinit hunc in modurn. Imbre. r, dr 'ventos cautu. praftgit Echinus , A riftoteles quoque de Prouidentia huius animaljs loquens 'inquit. Quod herinacei cubilia Fua ad viciffitudinem AquiIonis ; & Auftri commutant.vclin illis duas feneftras aperiunt;, alteram Notu verfus,Boreara uerFus,aIteram .Quaque parre ventumfpira- turum pr?cognouerint,Feneftra obturant, Immoaddit Ariftoteles , fi hocanimal do¬ ni i alatur ad ventorum flatum,modo a d hun&modd ad alium parietem accedit. Ideb, q ex eodemmet AriftoteIe, quidam Conftantinopolitanus ! er načetim domi tedutatum obferuansjventum flaturum diuinabat,atque ab omnibus, herinacei occafione, valde prudens reputabatur . Pierius vero perico nem huius animaiis,hominemomnium tern porurn conditioni Fe Fe accomraodantem inteliigebat. Amplius hanc belluam,ratione prudentia; 3 cumformica debemus comparare.Quandoquidem pomis cauernas pro tem pore hyberno repleatiin quibus prasdfčto tempore gliriumFomnum lemulatur,&exil- iis raro non nifi nodu cgreditnr . Hincfit (atteftanre Matthioio) vt nonnifi no&urno tempore comprehendatur . . Verumanimaduertunt PhyfioIogi, quddin adu captur* beftia hactabificam cffundit vrinam,cuius contačtu fpina? dorfi decidut, hocquc ab ani tnali fieri afleuefant,ne pellis ad aliquem vFum trahipoftit. Atpotius metu quam alia cauFa lotium ab hocanimali in caprura reddiaffirmandum eft. Cajterum poftquam in fermonem caFus aculeorumincidimus,non entabre doceremodum j huiufinodi acu- leos čarni infixos extrahendi. Itaquefipedibus vel alteri parti Fpina ha? c infigatur, humano lot 10 calenti extrahitur, vt inquit Marcellus.Lotium enim humanum hac gau- ** det pr«rogatiua 3 v.t aculeos vtriuFque echini čarni infixos extrahat. Denique ex Phy- lofopho Herinacei eredti, humano ritu, propccr Fpinas congrediuntur, vt paulo ante f u it annotatum. L O C V S, C 1 B V S. Bique ferelocoruinherinaceos vagari, pra?terquam in 'Oreta Aučtores autumant. V bi Plinius apros , &herrnaceos non verFari admiratur. Quamiiis autem Ariftoteles in Mirabilihus feripferit. Echinum terreftrg ad annum vFque fine cibo perdurare pofte . Attamcn pomis,vuis,aiijfq ; _ fru6libus,vt plurimunt viftitare dicitur . Etenim uindemia? tempore hoc anima! vites Fubit,pedibuFque botrorum acinos in terram decutit, & Fuper nos ie voluens /pims affigit,qu°s ad caueam deferens omnibus Fpebtantibus botrus reptans ene lik 8. H er - lib.z.nypno foph. in Parad, poet. lib. 9, de hi ft.an. c.6. lih.^.de hi- ft.an.c.4. lih.z* fhyt. c a.p 8 //.4* Cyn.eg. 'itb. i S • r. 2 ^. Uh. i. mag. n at.c.p. lih. z.Hali e., lih.16.c.69.. lih.6. 4^4 cffe videtur.Eodem. aftu poma ab arboribus vento decufsa in fpecum portat. Idebque ^ optirnis de cairfis Porta fcriptum reliqu.it in fapibtis dumoliš, &vineis verfari,& pomis pcr aha te m congchis m cauis arborum byeme latentem nutriri,quare Bargeus hucte- fpiciens ho s concmnabat ve rfus.. Nec minus hirsuti venient adpabula I.chmi y luterea fpiuisffirent ajfxa fupern.it £lua matura caudcomponunt ar bor c poma . Frater enurneratos ribaš, mteilcximus, hos anitnaates. fiin priuatis. adibus atantur* lac: etiam,& vinum potare., A N T I P A T H I A. Vita funt animalia>»ec non plantaža qm'bus herfna.ce/' capita li odio dihi- dcnt. Iuprimis acerbihimas cumvulpibus gtrunt inimicitias.,Siquidemi ab.illi$,fecundum Textorem, refrpinanrur , eorumque ve n ter mollior fauciaturAt Olaus Magnus narrat qudd Echmi hohile vrforum odium „ . __ coucitat,non folum quia ambo hac animalia fiučtibus vefcanmr,fed etia ** qu ; a intra aculeos collccti ab vrfis vuluerari non pohint. Porta addit qudd herinaccus a Lupotimetunproptereacolligitfanguinernhennacci ad tollendam raucedinem pro gargarizatu vtiliter adhibendum elTe, Echinmnquoque tetreftrem, ferpen.s,feu,ut ali] voluntjvfpera odio non mediocri profequitur,vt Oppianus in opere de pifcatione reci-' tanitHr autem beftiaj mu tu.o inter fe odi o flagrant,quoniam in cauernis ferpentum echinus ftabu!ans,ipfos accedentes pungir. Ideoferuentiira concitati in eehmum ir- ruentes fe fauciando pcmnunt.Den;que herfnacei a potamogetone fummopere abhor r enttquaadoquidcm., Aeiiano tehe,hac planta hutufmodi animalia venenantui\ E P I T H £ T A, c V!*-aa Textore proponuntur epitheta,fedinter aha ruber,& a?quoreus ab spfo appeilatur echinus,qua duo mar no tantum conuenire videntur, reli qua vero vtrique competere po hunt-, Latini Aučlores Echinum, cutn n locis nemorohs verfcturfy]uehrem,quia fe fan /pheramconglobet, voJubiletn;& demiim quiaaculeis canes,& Feras aiearceat,cantumin- digitarunt. Oppiano atitem ^oAoV nempe timidus,& ignauus dicitur, quia vifis Feris. intra fpinas fe condat. Idcoque eidem aučtori orUrop:^ c-hrwc,nimirumnocuuš v.oca- tur. Praterca Latini huius animalis afperum tergus contemplantes,birtum nuneupa runt .Ideo in epigranunatibus grcecis nempehilpidus echinusfuit nommatus. Itena Oppiano poerice idem,eft,quod orpa^t;c,qua vox afperi- tatem fignificat. Ampl us am^otpopocjd eft fpiniger ob aculcos ,quibus, eh refertus» Hac de cauht i.deft habentes pronainqntias. longas. ab Oppiano nomi- nantiir eum 'izpic in gracis Iitteris prominentiam longam denotet.. Panter c^uzofzos P comam acutanahabens exponipoteft. Qnaproptcr Oppianus, de Echinis, Fcribebathuč inmodum. t r •normuaidt i~i ffj bfjiiouoHTi vo c?, ufj nhriz Ideh Echinis pungenti ton apradiiis mens^ prudentia mest. Ad finem payo^oyoc-, idehacinorumcollečtor proprium eh terrehriseehini ephhetofj in epigramtnatibus gracis;quandoquidem hac behiaacinos legens in fpecum defetat» cum verbumgraeum pa> 0 ^cy 6 «idemhtjquodacinos colligo. D E- De Quadrup.Digit.ViuipvLib.II. 4quam ca;terorum recenfendus cft . Clariffimusvir lib.^.c a.it^ Clufiusin Exoticis dcpingir,& defcribitplantam,quarobfrequentes aculeos, quibus munitur,EchinomcJačtos nuncupatur. Alibiquoque li.i.deplat. aliam in Regno Valentino nafcentem florcs ex csruleo purpurafcentes producentem rar.cap.75. delineat,& Erinaceam nuncupat,quoniam multis aculeis horridainorbem per Solum diffundatur,hac de caufa incolis etiam frEcoindigitatur. Alia cft planta ab Erinacea pUtttg. Clufij floribus luteis tantumodo difcrepans,qua: multitudinefpinarum ref rta late per p humim fcrpitj ha»c ab Honorio Bcllio in epiftolis ad Cluftutn Echiuopoda dicitur. Alio* quin Echinopus fm Bauhinu,Carduus fpherocephalus,veIfpina alba altera Matthioli nucupatur .Echinafttu ab aliquibus Botanicis geranium nominari folet, quoniam acus in hacplanta, veluti in eehinofpin^rigeant.Dipfacus, fcti Carduus Fullonum herba echmata vocatur,quoniam capitula fpiiiis horrcntia infummitate cauliumproducat. Chamadeon candidus apud Plinium herba eft echinata,eo: qii 6 d,i’itu echini,fpinas eri gat. GIycyn hiza eidem Plinio planta cft ccbinata,quoniamfolia afperailli attribuun tui, c . in glycyirhiza quidEmile hodie non obfcruatur. Tandem poma echinata co- PJ u ^ us cuiufdam folani peregrini,quod Fuchfttis ftramonium, & nucem vr Tnf i n ’ ^ oca,n ^ u P ei n on nuli a ab hoc animah denominationem fumpfcrunt, iocaab trUi vt In fuhc Eehmades 5 qua^vt rc fen Euftathius in Dionyfium,vei ab Echionequodam f h vel a folo afpcro,& fpmofo,vel potius a multitudine echinorum ftue terrcftrium , fine denomt Z mannorum denominata fuerunt .Echinalopix quoque ciuitas eft Phryga?,fi veritatem * 4/ *’ faffuseft Stephanus in Azani:vbi Populi farne laborantes, m a n d a toe ni u fd am Euphor G ^b^^T^ideft vulpeth,& tfrv, ideftechinum Datmonibus immolarunt. Ideoque p!a- catjs Dijsfecunditas redijt,& ciuitas i qGod verbum fon at e^/mA^M^nuncu- pataeft. Ad finemin gneči s litreris echinatus nempe fpinofus, & afper veluti 2 , echinus exponitnr . Demutn echinocephalum Cratinus Periclcm appellauit, h vera cap it Poihix. Quamuis ali; fchinocephalum 3 non anteni cchinocephalum legant. EMBLEMATA, ET SYMBOLA. N libro Emblematurcij& fymbolorum cx animalibus .Camcrarius ddind , ut duos canes hermaceu m modum fpher* conglobatii aliatrantes cimi tmhL ?4- boe titulo NIL MOHOR ICT.VSi Cura hocGumal aculeZrae"™ ce °” C v b sa PPe 0 pi n quantihusreludtetur,vtiraminfbIasipinas exer mio fbronarunt. NIl' MOR-OR’ NVCA^T ' 0 phrCnofche !” r 3tt ' <»* fle Wl iHtf!crit atS( &„ rwte ft° 1 b ) f P ■ NyGAS.Quoar ? «fflemodifcenA,meftI 1 o m i. i*«. nte.gr it as virtusfcfuo munimine tu ta Ti ' n Ideo non eft mirandum fi c ariftir-nr u- • '7 s • y cura hoc Diao.VNDlQVE TVTVS Scfot“I? pkmrim hoc phrenofchcmafortiffimo Dud miiitari v,/;, ‘ . ” u0 113 0 gabcoattnbuic diatAeHVVirgilb.no. DECV^H j e meranus effigiauit hennaceum vuarum acinis nnnftnm ^ ^ 1 rireic a Ca- Ub '5-Acnc. • r • • viavt cm lu, ‘ u - ,ni s°nuitumadcauernamproeredientefnrr, mfcriptione. NON SOLVM NOBIS Oimniamta^ „ • » b b , rcmcu v partc " :,d ,pccum ^z: n °™;;. 0 & W/ - «■ Eriau.-n 466 Vljfsis Aldrouandi Eriči um hic qui ceugradiču tem confpicis 'vuam , Pragi ris, & opcs tu quoque hn/jue tuis , Bargalius etiamfcriptor ftalicus in fuo de Infignibus libro,pro phrenofchemate,pr*- dičtam pičturam eodem Dido coronatam exhibuit. At Paradinus in Heroicis, hanc cchini terreftrisonufti acinisiconem reprefentauit cum hac infcriptione. MAGNVM VECTIGAL. Vt homincs intelligerent,quam magnumfit večbgal parfimonia. Hoc enimaninial vičtumfolicitcqua?ritat,&ftquosoffenderit frudus.ijs ventrem replet, reliquos vero fpinis affixos domutndcfcrt.Tandemmulti Audoresin principio fuo- rumoperum pro fymbo!o,figurahuius echini vfi funt,cum hoc fcommate. LAEDEN- TES SAVCIABVNTVR. Volunt enim alludere ad Zoilos, qui ex alieni ingenij i obtredutione laudem aucupariconantur. I ■ i , .... ' . . PROVER BI A. Xtat fenariolus ArchiIochi,vtmuIti viridodifatentur. huncinmodum. /ureAA’ od’ aEannt;-, ctfa’ttfvntvpij*. Ideft. Scitmulta •vulpes.fed magttum echinm vnum. prouerbium Abijtautem hic verfus inprouerbium dehominibus varijs dolis refertis,vel poteft pro in Jftutos. f ern .quando hgnificare volumus aliquem vnico aftu magisoperari,quam aliumdiuer- Es technis pr*ditum . Multi indeortumelfe adagiumopinantur,quoniam echinus te- t peftatemprsuidenscauern*meatusobturet;quod vulpes non pr*fiat, vel quia vul¬ pes, cum mul ti s dolis vtatur,venatotes,&canesarcere non poffit,quemadmodutn Eri- naceus,qui fuis aculeis ipfam etiam vulpem a fe propellit. Hoc afTertum, refpicien- do adcanes,vel aliasFeras,non autem ad aftutias vulpis,& echini veritatem aftequi- q tur Siqmdem vulpes in conglobatum echinum mmgit , vel quia loti; tepore, diften- datur vel quia impedita refpiratione fuffocctur . Sequitur aliud adagium ex partu echi j j efumpturn,quod eft tale, Echinus parfum differt ; vel Echinm parturiens cunciatur . " Promilipatur hoc de illis;quiquotidie procraftinando fuam pernicicm procurant. Aut, tcfte Budeo,pronunciari poteft in il!os,qui verfuramfaciunt.nimirum creditum mutar, foenusfoenore foluunt, & nomennomine expungunt. Ortum eft hoc prouerbium ab echino,qui inparitura fi cuhdetur,foetuum aculeiduriores euadunt, confequenterque parrus difficilior redditur. Idcirco Pierius effig ; ans echinum cum fuo partu, malum ex Ub.ZJdier. cunctationedef gnari pofte arbitrabatur. AVac ttfvos rpu^u;. ideft. Totus Echinm djper. Euu Aatum Pilit hoc prouerbium in homincs morofos, & moribus iniucundis prceditos nam horum tališ eft natura,vt cum illis citra litem agi non poffit. Quando- ouidem echinus,fiue terreftris fit,fiue marinus fpinis vndique eftobfeptus,vt nunquam impune attingi poffit. Iuxtaillud vulgatum carmen. Ex fcabro inlpuem nuncpuam vertetur echinus. Tl A pr*dido adagio non val de rccedit aliud. Echi no afpertor eft prouer- ^ binm ab vtroque Ecluno,& affignatum fuit homimbus, qui aliorumcoofuetudinem vir tant. Vrim dno echini amicitiamineant. Profertur hoc in homines diue rfis ftudijs, & moribus imbutos cum nullafpes lit, vtinterillos aliqua cadatneceifitudo. Pr*didis tanquam coronidetn aliqui hoc addunt. Echinum capere facilimum , fed retinere dtffig cilimum . Hoc depecunijs euulgari folct,qu* ftatim atque[ad manus petueniunt,ilE c <> ab illis elabuntur. APO- H De Quadrup.Digit. Viuip.Lib.il. 457 A P O L O G I. Hrygius fabu 3 ator,vt moralem dočtrinam omnibus manifeftaret, finxit lupum ob farnem errabundum in herinaceumincidiife,quernl£titia ge- ftiens edere decreuerat,fed cum illum fpinis armatum confpicaretur,den tibus cum premere non audebat. Quare bJandis verbis,vt fpinaru pon- dus ab h umeri s deponeretilli perfuadebat.Tunc herinaceus refpondit. Arina non eile depo n c n da, cum omni tempore bellandioccafio fefeoiferat . Apolo- gus docerhominem prudentemaduerfusinimicoruminfidiasfemperparatumeflede- bere , Abftcmiusquoqueintroduxitherinaceumhyeme aduentante,bIandofermone tttluMtth* viperamrogantem,vt angulumcauernjeaduerfus ingruentis frigoris iniuriam,{ibi co cederetiquodiila humaniter prasftitijfedicitur.Hcrinaceus igiturin anguftam ingref- p fus cauernati%hac,iliacque fe peruoiuens fpinarum aculeis viperam vrgebat. Quapro- pter harfa maximopere eum deprecabatuigvt ilJinc exiret: quandoquidem cauum tam anguflu ambobus no fufficiebat.Cui echinus. Exeapinquir,qui hic ftabulari no poteft. Itaque vipera ceflit hofpitio, Apologusindicatillos noneffein confortia admitten- dos,qui cum jSntpotentiores tempore opportuno expelii nequeant. MYSTICA, ET MORALIA. AtuJi herinacei in faeris litteris apud Ifaiam, vt notat Glo/Ta ordinaria, defignanthominesaftutos in vitij s occultandis . Quando vero Pfalmo- cap.^ 4, gl aphuSjhabet hxc verba % H crodij do in u s JTux e s t c or uw,montes excelsi c or¬ ni s, petrdrefugmmberinaceis . Lauretus in fylua allegoriarum,herinaceos* cxponit eos,qui fibi abinuidis,& perfecutoribus cauentes adpetram ne- q pead Chriftum confugiunt. Interpretatur etiam fimplices Chriftipo!as,qui fmplicem ftdei dodrinctm poiftdentes,& ad crucem properante$,paffionem Chrifti contemplan- tnr , 'Pr* terca quoad fpinas . Diuites cum herinaceis comparari poffunt .Nam fi hcec animalia corpore funt parua,quoniam maior alimenti copia in aculeos vertatur.Id prar- dičlis auaris accidit;cu eoru nutrimentum,ideft interior affe&io femper ad diuitias,no autetn a d virtutes dingatur. Ideo Gloffa ordinaria per echi.ni catulos merito auaritice Stivrac 24 Icaatores exponit . Hinc nonnuHicoIligunticonemherinacei pro fvmbolo auaritne r Viurpandum cuc cum hoc animcil muJtos fručiusin Tpccurccondst. Laurctuspcr cchi- nos fpinis va! 3 atos,enoies h^reticorum h gnificatiCjui,more horum animafium,fauciat quicquidcontangunt. Amplius herinaceimtra aculeos conglobariiilis coparari pof- funt,qui fpinis poenitentia? munitires diuinas medirantur . Immo veluti herinacei iii aqua calida pohiti refoluuntur,fc ipfi interdum a Diaboloinaqua tepenti deliciarum & profperitatum collocati diiatanrur,& ad vitia, nec non ad voluptates properant. Hiighur quando tentamenta diabolica nouerint,rurfus more echini fe ieiunij, & ora- tionumfpinis munientes ad diuinorum contemplationem confugere debent. Echinus H e tiam fecundum Phyfiologos hac gauder proprietate } vt diligenter ventos fpiraturos Obferuct. Hinc difcendum eft contra ventum non eifereflandum . Immo quocunq; nosTapictempeftas 5 ^quoanimo deferamur oportet, quod monebat Virgilius hune in modum. .. fuperat cptioniam fortuna fequamur-> £iuo^*voc at vertamas iter, PmerhtfCjdocctnos hocanittral prudentiam,dum ?uxta ventorum varietatemeubile P rudetUm snutat. Etenitnhomoprudens Agente profperitariscalore j ad frigidum (erumnarum animd do - Aquilonem fe debet conuertere. Huius conditionis funt viri iuftl, cauentes 9 ne illas in icinere amitrant. Cumfcribat Seneca . Cautto ep in rehquum lapfus antenor . Herinaceus quoque Berchorio teftc,in ho c cafu Pnefidi improbo alfi- milari poteft. Hic enim afcendens dignitatum arborem,porranempe diuitias propriu, &non ftbditorumhicrum refpidens colligit. Demiim,tefte Pimio,herinaceus quan- do a venatoifibiisiapprehendirur Iotium rcddit tabificurn* Hotno veterator,& impro- bus herinaceus poteft nuneupari,qui quando a venatoribus, ideft a vir is iuftis corrigi- tiuytunc Iotium venenofum,ideft ignominias emittit. Ad finem negociator,quiin rc- • bus peiagendis multas Tempercontrotierfias proponit,eehinus poteft nominari; quan- doqmdem controuerfia: tpt fpina? efte feruntur. SIMVLACR A. D figurandamaduerfus pencula tutelamclariflimus vir Ripa pingitiu~ B uencm armatam manu finiftra gladium euaginatum prementem, dextra vero clypeum cum figura echini. Auftor iconem mulieris iuuenis re- prefentauit,quoniamiuuenms ad arma ferenda magis idonea cfleper- ilibertir; clypcus deindetanqnajptutela? fymboIum 3 &herinaceirs tan- quam eiufdem HierogIyphicum effigjatur ; cum hoc animal inftar pilce conglobatuminfultus Ferarum nif tknear. Idem Rip^ad rcprefentandamladionem mulierem turpemfemiginci co!oris,& manibus bombardam m Inorem Tu iti ne n tem c 11 herinaceo,& duobus ca m b us d el in eau it. Mulier turpis oftentafur;cum non fit turpitu- do,qu£CofFenfte atquari poiftt. Ideo Chryfoftomus dicebat. T-atrpititdo inicjuttatii e si pramium. Colorferrugincusmalamintentionem denotat,qua?eruginem meritb semu latur . H«c enim quodcumque tangir,tandem conTumft • Denique herinaceus hoc C in loco cum canibus depingituriquoniamhocfymbplo demonftratofFenfionem, quce ira fit,non prodire ab ilIo,quiiratus operatur,fedab iIIo,qui akerumad iram prouoca- mt. Itaquehocfymbaluinfigniripoflet hoc Dičto^LAEDENTES LAEDVNTVR. V S V S IN C I B I S. A era 1 littera herinaceum canquam animal immundum in cibis non fuifte adhibirum perhibent. Hodie tamen quamuis inutile animal efte videa- turitamen ex Bruyero,ventri humano nafci portentofa?culinarum artes docuerunt. Venim animaduertendum eftad mentem Gefneri, Echinu terreftrem fuiilum tantummodd,non autem caninum men/is appom.No ftriquoque ruftici harcanimalia f£pecomprehendentes,caninurntanquam maleolentfi a menfis arcenr,& fuiilum tantuminepulis admittunt. Eft autem echinus animal fri- gida? in primo gradu temperatura? plurimis redundans excrementis,quibus aculeinu- triuntur. fdcirco,ex Marthiolo,carnes iltius potius ad medicamenta,quam ad alimen ta expetenda?effent .Pra?tcrquamqubdhuitifmodicarnes in ventriculo difficultcr con- coquuntur,& humorem melancholicum generant. Caftor igitur Durantes ad medici- nam potius hascarnes/juam adalimoniamattinere ficcanebat. • V ter e te hi no hilarii , siomachntn fouet , ilia molili, ,>• p 'ir in afirmatloca laxa-fimutis i ... .• Febnbus antrfftis .čibuttit apttfjtmts t *grh t • Profkit , (jr neruispile fi conditus edatnr. .f s AntcquamigituradepuIarumapparatum trahatur ; Bruyerus notathoc animal in ex-‘ trema fpe vrinam tabificam excerncre. Hincfietinon poteft quin earo perfundaturi ideoque hanc.edentcs in ftranguriam incurrerent., Quocircaad hoc euitandum peri-. c ul um herinaceus captus vnico ietumadandusjdc diligcnterabinteraneis, & potiftitnu . "* avafis D De Qaadrup.Digit.Viuip.Lib. II. 4 6p ^ a vafis urin?’expufgiindus eft. Licet Plinius retulerit echmum conglobatum in aqua calida,vcl frigida collocandum effe,ut extendatur; deinde extenfum per pedcm fufpen dendu,donec"nccetur.Tepus vero harfi belluarfi capiedarum ad cibum,a menfe Aprili vfque in Autumnum perdurat; fed menfe Auguftiob copiam pabuli funt pmguiores . Captce igitur, & necata? deglubuntur,vel in aqua feruenti more fuum depilanrunpo- iiea abiedis inteftinis,abluunti)r & in veru,vel in furno aflantur. Caftor Durantes ad [ QC0 c it. retundenda tnalam huius carnis qualitatem, muJtis aromatibus inartocreate coquit, vel cum allio herbis odonferis,& modico Jaridi in olJa affat. Gefnerus liane beftiam detrada pelle,in vino,& aceto feruefacit, deinde laridulis, & caryophilis diftindam in veru toiret. ■ V S V S IN MEDICINA. F Vila; funt fere partes h u < u s a n i m a 1 i s, q mri n vfu medico multumadiumeti tipatientibus afterre n on poffint. Nam,cx Rhafi,ocnlus ftnifter cuoleo frixus talem effunditliquore,qui inaures inftiilarus conciliare fornnum perhibetur. Hepar huius animalis vino odorifero,admcntem Vuechc- bib.t.dntid. rij,abluendum eft,deinde in vafe collocatum probc in furno fic čari de- ft cc * bct 3 iieaduratur : pofteain folij s abfynthij ficcis inuolutum per annuum fpatium fer- nandum eft . P od mo dum cum aceto mulfo potum renum vitij s miroeft auxiIio.FelIe contada; verruca?,ex Plinio, ficcantur, & exeodem vitiligines illitce auferuntur . Marcellus vero fel herinaceicum la de canino mixtum renibus , fumma cum v rihtar e patientis imponit. Adaftediones lienis,herinacei Iienem Plinius pnefcnbir.Marcel- lus autemhunc Iienem alfat,deinde huius puluerem lienofs tanqiuim remedium effi- caxpraibet. Renes deiiccatos lepra,& phthifi Iaborantibus non vulgariter prodefte, C fcribit Albertus . Čarnem ih f uxionibus vifcerum,& diuturnis febribus-, nec non in morfibiis ferpentum Auicennas commendat. Caftor Durantes adprohibendum abor- tumillam prseferibit. Quoniam vero caro tam herinacei >quam hyftricis ficco gaudec temperamentopdeo Porta in ftomacho imbecilli roborando illam adhibet.A nplius ca lib.^.Phjt. ro huius animalis unica capnis percufione madati,ad mentem Rhafts,fuper bominem, cap.13. vel beftiam ftrangurialaborantem vtiliter fufpenditur. Tandem Ir h a? c caro deiiccara, ex Galeno,cachečticis,nephriticis,& elephantiafi iaborantibus bibenda pra^beatur, e% li. 1 i.defim ilia patientes amphffimum fruduin confequcntur. Quapropter Hercules Saxonia car- plmed.fac. nemhanc Iaborantibus Plicaexiccatam potius,quim recentem exhibendam efte m- Inlibde bet,quamuis bomines agreftes in huiufmodi affedu herinaceum diftedu applicent, eiuf. p lica. que čarnem,durante morbo,comedant. Pariter Poloniadipehuius animalis auturhno eapti in pradida alfedione vtuntur. Hac etiam pinguedo in lithiaii infignem habet prarogatiuam,quocirca Vuecherius hanc in vnguentis ad calculum expellendum de- Ub.z.Antid . feriptis collocat. Sanguisquoque in morbis muko erit adiumento.Priind,ex PortfTen fpec. H tentia,fi cum aqua calida adraucam vocem emendandam pro gargarizatu admbeatur. Ub.j. ?hyt. gecundoin ardore vrina,Iapide velica,& renum,Iocum habet; nam Montagnanaad cap .2 r. hosaifedius fyrupum recipientem drachmas quinquefanguinis herinacei valde vtilem j componit. Tertio Aetius ad pungentes in palpebris pilos aucIIendos,fumit cochlea- rum čarnem,illamque cum fanguine viridiumranarumarundineta coIentium,veIheri- kb.iQ.c.6~]>. nacei fubigit;adiedoqueatramenti furorij modicaquantitate exiccari permittit; dili- genterquepalpsbras linit,ne pupilla offend-atur. Hoc deniqite animal totum exic^a- tum,& cum aceto mulfo potum,exDiofcoride, renum vitij s auxihatur. Saliturn vero lib.t.cap .7. animal elepliaptiali,paralyfi,& omnibus neruorum morbis,cx Auicenna, confert. Mi- žaldus in morbo articulari totum herinaceum in quantitatefufficientiolei,& vini ad ta cent. 2. be vfque decoquit,percoIat hocqi linimento morbo artieu'ari vexatos f^Iiciter perun git Marinellus aute hermaceu integru in oleo coquit,doneč caro aboifibus f paretur, colatod; oua formicaru admifcet,hocq.partes plinit,nepilirenafcatur.Herinaceus etia R r totus hb.^.mtid. fpec. hb.ty.mdg. rat.cap .4, h.b 11, da ftmp.med, fdc« jtd Jluxum cagnlLornnu Ub.il.de re cib. 470 Vlyfsis Aldrouandi totus coburitur,cinis,enim prpcipua varijs affečtibus alfert vtiIitate,Vuecherius,adme A te Galenijhunc cinere ad pilos regenerandos cum melle fubigit.Propterea Porta jfcri- bebat,quod cadentes ante četatem fenilem capilli dnere echini terreftris renafcuntui\ Immbhutufmodi cinere picipermixta Albertus pilos cicatricibus reftituebat.Marcel- lus cinere huius animalis cum adipe poti/Hmum vrlina capillorum decorem reparac. Gaienus cincrem vtnufque echini nimirum tam terreftris, quam marini in fordidis vl- ceribus commendat,quoniam hic vaftdam extergendi a & digercncii facultatem part ici- pat, Plinius talem cinerem cum oleo permifcens Jinimentumparat,quo a ad tollendas lichenas/adem prius aceto, Sc nitrolotam perlinit. Ad cuftodiendum p v artum contra abortum hoc cinere cum oleo pra vnguine muki vtuntur, Denique bic cinis cum mu- ris fjdueftns cinere permhctus.dcmelle fubačius Attritis medetur. Solet hic cinis ali- quando cum ahquolrquore in varij s aifečtionibus propinari,vnde Aelianus ad lenien dosrenum dolores,&ad exiccandam aquam intercutemin vino exhibet, Alij huius cincris tres drachmas,addito agrimonio, Sc interna ftomachi gallinarum membrana, prasbent ijs,quidormicntes in Iefto mingcre folent, Quid dicemus defimo ? Hicre- cens cum fandaracha,aceto,& pice Iiquida permixtu$ 5 ex Marcello, £luxumcapiIlorum B cohiber. Prscdi&is tanquam colophonem addamus hexafticbon Baptifta? Fienc , in cjuo vif tutes huius animalis breuiter recenfentur, Eft autem huius tenoris, Hic Homachum fouet, ek mollit dura ilia echmus, Atcftie hic vrina elan sira relaxa tcnet y Fchn f in antigua epia tu tihima menfa e st, St faleforte nget , neruo er it antidotum. Si c c er te preiiofa olim natura r ec ondi t , Tam cusioditum tot bona tergus habet , Hinc forfttan Caftor Duranres multade/umpftt quando examinans naturam huius ani aialis fuas ptotulit verfus quos paulo ante rccit-uiimus, V S V S IN V A R I I S. ° Lbertus Magnus ocuIumdextrum herinaceiin oleo frigendum, Sc in vafe icnco feruadum iubet,deindehocliqnore pro collyrio Iaudat, vt illitus* nočle,non fecus ac die,res intueri poffit .Fel huius animalis cum cerebro vefpcrtilionis ad Pfy!othru Plinius adhibet. Rhači$,&. Albertus virum perunčtumhermaceidecollatifanguineoleo permixto,, amulieribus ad menfem vlqueliganfabufanmr, Docent quoquepr^dičti Aučtores arcanumad pu- lices coercendos, fi ex decočtione herinacei Taliti pinguedo innatans colligatur,& ba- culus ea illiniatur,nam ad illum in medio domus,vel fecundum Albertum inle&o loca- tum omnes pulices conuenient, Deniquecorium huius beftia: vna cum Tpinis, ex Ten- tentia Bruyeri * olim in expoIiendis veftibus adhibebatur;quemadmodum hodie noftri n fullones carduo DipTaci vtuntur.Quare non eft mirumfi Plinius TcripTerit pečien echi niefte pellem eiufdem animalis ad veftimenta detergenda optime concinnatam . Alij pellem herinacei aculeis munitam haftilib us prirfigebantjvtilhs canes fugarent« De Quadrup.Digit. Viuip.Lib.il. 471 DE H Y S T R I C E. Cap. XXXVIII. ^ . s JE QV IV O C A, S YNON IMA, Etjmum. Vm Aelianus,Plinius,& Oppianus hyftncem herinaccorum generi adfcri bant : quamuis poftea forma,& longitudineaculeoriimdifcrepet. Huius animalis hiftoriamhoc inloco iurc oprimo recenfendam elfe duximus. Dummodo prirna facie cequiuocatio vitetur. Siquidem ille pilcis orbis cchinatus Rondeletij totus aculeis refertus,cum nonnifi percaudam ap- prehendipoifit,hyftrix anonnullis perperam appellatur . Hyftrix quoque exponitut flagellu ex fetiš fuillis cocinnatum,Iicetapud aIiquos aučtores hyftrix magis propne pro anima]i,& hyftrichis pro flagro vfurpetur . Dcmiimhyftrichidas vocat Hierocles fiueequos,fiuecquorumcaudas,in quibusfeta: fuillis fimiles nafcuntur. Animal igitur, de quo in praefcntiafermo habetur,Grcecis v,vtfyllaba needfario produceretur,qtia: aIioqui corriperetur. Achanthocharros apud Suidam hyftricemin'' dicare videtur,quod vocabulum cum echino terreftri coincidit . Syluaticus etiam hac voce poreum fpinofum,nempe hyftriceminterprakatur. Giraldus in hiftoria Deoru Gylium a quibufdam cherogryIIium exponi fcribit,& poreum fpinofum efleindicat. 5yluaticus infuper c'rrogryllium perperam pronunciat. Varinus enim per Gvlion pqrcum,aut leonem defignat. Per Arcela Hefychius,& Varinus ouum,vel hyftrichem fecundum Cretenfes exprimunt. Domitius Calderinus apud Martialem,pro hyftrice Orygemfpeciem caprce inepte exponit. Apud Albertum hoc animal Succa nominari videtur,fed apud quas Nationes non declaratur. Arabice hyftricem vocari Aduidul irmItiopinantur,quandoquidcmfcribit Auiccnnas,quodnotus eft Aduidul fpinas fa- gittales,& miffiies habens,Vetiis Gloflfographus Auicenna? vocem Adulbus echinum montanuminterprgtatur. At Syluaticus in lingua noftra hyftricem vertit. Alcercha, H tefte Andrea BeIIunenfi,fecundiim aliquos,eft echinus magnus fpinofus, & fecundum alios echinus minor exprimitur. Bruyerus refert,quod vulgus in fua'patria hoc animal poreum fpicatum,vei fpinofum vocitat. Eruditi quidam viri arbitrantur hac belluam, nomine muris Afričani, apud Plautum in Penulo intelle&am fuiffe,cum hoc animal in Africa frequens efTe perhibeatur. Italis dicitur^«w fpinofo , vel 1ftrice fine afpira- done. Hifpanis Puerco efpin, Gallis Pore efpic, Anglis Porkepyne, Iltyricis Porco- fpino. Nonnulli Germanice Tarannuncupant. At Gefnerus vocabuliorigincmne- fcit inuenire, cum alij Dornfchuu eyn,ideft poreum fpin.ura,vocea, Cžetens Nationibus detorta vocitent, Rr s DIF- In HippiaU cap. 79 , 1 , Ji.S.cap.^St hb.il.de re cib . 472 VIyfsis Aldrouandi DentaUa. marina*. Difc r imen tatione. pe- durn* lih. i oje: fabul*. in exercit.. dama li.q* Cjneg, li.^flcvtn* DlFFERENTlfiE ET DESGRIPTIO. Yftricfs duas a/fignari fpecies militi dedi viri a.Tcucrant, quarum alteram terreftrem,alteram marinam mmeupant Jdein.de in huius fen ten ti a’ con firmationem, pro aculcis m rine hyftncis quafdam fpinas lapidcas ftric- tas,intufqueconcauas o fte nduu t,qiue-in officin is medicoru no m in c den • talium habentur.. S u nt q uide m co n ca ui, hu milno d i aculei pcnicillorum marin or um in ftar, q uo ni am m il I a cauitate more oftraceorum degit animal, & compofi- tionc vnguenn citrjni N i c o! a i i n gr e d i ut u r, n b autefpma marina’ hyftrias vocitaripof- sut . Praterquamqubdnullus audor tamnuperus, quamantiquus hvftricis marina me min.crit v qnamuis Hefychitts 3 .& Varinus hyftricem an mal mannum oftracordon, nem- pe teftaceum ? cibifque a pr um me mo r a.ue n n t; at r a me n echinum marinum intellexernnt; namSuidas etiam byftricem. terreftrem echinum (vtrumep tamen improprie) i n ter pre¬ lat ur. Hinc colligedum eft hyftricem non e (Te marinum animal,nec ctiatn amphibium, vt alij voIucrnnt,fcd tantummpdo terrcftre,vt Oppianus afteuerantms dbdt.AIbertus agens de cdiinatcrrcftri,,illumin fuillum.,& ca.ninum diftinxit ; dein.de fubditanimal quo.q;,quod vocatur SuccaChoc vocabulo poramifpinofumintelliges) in can.inu,quia hab:at pedescanis,&mfuillu,quia Habcat pedes Suis diferiminarb Cuiopimoni fub- feribere non debemus,eum nuJJus audor in byftricc hanc differentiam obieruaucr.it . Pra?terq.uamqubdechinus rerreftris no ratione pedftfedob,figuram ridus in duas fpe cies didrjbiiendus eft;vt in capite antecedenti fuit exaratu., Cardanus animal vari; ge- neris,&incertx natura defcribit,quod anno 1550 vidu Papig magnitudme vu ! pis,o.re,. dc ridu lepormojdentibusprominentibus admftarfciurfoculis nigris ferpentinis , coma Ilirci ms barbaiimilima,qucr a capite a.d col.'um ferebatur, cum pedibus. anteno- ribus taxi,& p oft er iori b u s, v r fi, a u n bu s in. figura humatiis,cum, fpinis, {ere centum,more byftricis,quarum qmsdam in api.ee c u r u a b a n t u r, a U o q u i n i m tn o. hi le sl& in motu anima- lis ftiepitum edcntes.Oaiida animal is; erat anferihaj.cums p!ume paifatfin in fpinas de- generabant.Yox fubobfcura,&ranča,quafi latratis canis,erat.Canesq. odio. profeque- batur. Hanc autembelluam non.hyftricis fpeciem,fed ex hjrftrice-,a.Iia.q; b.eftia veiuti vrlo nat am o p i n a.bat ur .Qu o a d formamhyftricisPrano amma.cl u.e r ten.d u m. eft, ne hoc animal cum m ar mo ta c o.nfu n.d at ur; quod cx Scaligcro militi prteftarefoient. Hyftrix igitura.culeos,pilorumloco,producit,vtvo!uit A r idi o tc I e s 3 q u i a c u T ei non confufis, fed diftindis ordinecoloribus partimalbicamgparrim, nigncant,vnde non inimerito cane- bat Baptifla. Mantuanus,. — —— Et inmdlm. iaculis bjioloribus. hyšlrix «. Alibi. quoque lic cecinir.. JEu£ strpata m e at- s fini s bi coloribus hystrix., Hoc enim animal longioribusj&acutionbus aculeis armatur,quam hcrinaceus,ideoq; horridius afpedui noftro.fe ie oifert.Quapropter Batgcus, de lilo fic Jocutus eft. lile quidaw calamis dorfum btcoloribus, omne C ontegit, Q-chiris.fi c tli a fentibus armat\ Vndtcjue: vt ingentem čred as bor > efe tre fylnam , Et Jare in mites tereti mucronefagittas Natalis Comittim non folum pradidam fententiam roborat,veriim quoq; figuram pe- dum,cauu'a' ) &. ftrepitum aculeorum byftricis. ambulanti« eleganter defcribithunc i« modum.. lljfrtce rdifyluis errat\niInajcitur 'vfquam ' Jdfod. magii horrendumfptnofa tft^f-yrcfe narei Sic vt ecinnus ,. f h$c teliš armatur acutts. Vngula fečla pedum y nigrcfct & oculorum qualitas tali ratione defcribitur. ■■■ " ■' ' "n - — » ■ *— » . ' os longitts illt Jjftmilat pore um, mentita cornua feta S ummafrpnte rigent , oculis rubet igneus ardor, Varna fuk hirfuto catuli vesligia dorfo. Etpauld infcrius. M Uit at omneFera corpus , vihrata^ rauco Ter ga fragore fon ant. Corporis moles fecundum alios ad corporaturam vulpis accedit. Sed Oppianus hanc paulo niiijorem lupina conftit!4it ? dum interprete Bodino ficinquit. m. , »II.. •. corpus credas aquale luporum , Fffe nifi pauTo breuius , denfijfima ter ga Horrefcunt plufqudm rigidif infeFtafagittis. F Cocterimi ad men tem Georgij Agricola’ Hyftrix habetos leporino fimile,dentefque vt Iepus quatuor Iongos,nimirum duos in fuperiari ? &duos in inferiori parte,aures huma . nis fimilesiPedes anteriores pedibus Taxi pofteriores pedibus Vrfi affimilantur. Dor- tn f' e dnt ' fo,&lateribusfpin£e bicolores,fcilic viroff Jrcebit proč ul, fr fugabil bysirix. Itaqii€ moraUs dodr i ne profetfbfes‘hanc byftricis proprietatem perpendentes,fcurras, & detradotes ad has beftias comparant; tandemque concludunt illos his belluis ejffe detcriares,qu 3 ndoquidemhyftnccs nonnib in prouocantes, & vrgentes fpicula iacu- lanti*neumilEfua falfa Dida in quoiuis rorqueant. Pracerea hoc animal nodu raa- f S -le hi n gis 5 qu$ interditt ad pafeua exit,& cx Anftotclis fententia,hyeme in cauernis veluti Vr antllp ir ? us fe condttjfed polica fatetur Ariftoteles fe ignorarc,an id propter frigus, an ob alia ‘ ‘ ' canfam prseftet. InteliexitGcfnerus hyftricem efle anisnal Eetidumj&in ryiuisritu , taxorum, caueas fodere:cum pedes anteriores adid pr?ftandumidoneos habeat. Ta n - ti.6 .dehtsl. ^ em5V . t feribit- Artael.es, hxc belluatotdies 3 quotvrfainvtero geritjeum fuperius vr anutap>l o- s j trigiata dieru.m fpatio. ffam geftareretulerir. Ideo Natalis Comitumfic cecinit. Et Vener is stimuli par ibus dittifa dierum limitibus, numerusprolis , tempu*latendi. L O C V S/ C I B y S, & capiendi ratio. Olinus in Acthiopia hyftrices frcquentiffimas vagari audor eft, quamuis paffim in tota Africa,& India verfentur . Hodie tamen iji Itaha etiam habentur,quoniain eorum caro in cibis vfurpatur, Gallia autem,Bruye- roteftc,raraseducat. PoiTumus etiam Gallatiam locum natalem hy- __.. fhicurneuu!gare,quoniam Pcregrim a Sando Iacobo Ianafi, feu Com Pohella’ re.uertentes multos illorum aculeos in pilcis deferunt. Prcedidis addamus II i .cap^S,. verha M. Padi Veneti, qui agens de ciuitate Scaffem Tartaria? 5 fic inquit * Sita e st Vrbs P hac in plani ti e, hdbetef, in circuiacentibus meni ibus multa cašlra.Flmt etiaper medium eiut inaonm auidamfarnu s . Snnt tn regioneilla multt fuesfpi m fi,qui cum capiunturspinis fuis fape homines, & canes tedunt . Si locum particuiarem huius animalis contemplemur; icribit Albertushancbelluamcirca loca maritima,necnoninmontibus ftabulari, cum pr^cipue apud mare locum non inuenerit ,Quod effe falfum in antecedentibus often- debamus. Itaquedeloco peculiari hyftricum redius feribit Bargeus hUncin modum. In durnis quoque faua latens 3 fr vepnbus hysirix i }i,q, Cyueg. £ t p au ]^ { n f e rius. • Iste caue veteris truneo latet ahditus orni , jut fagi i aut TUta, autannofe Bipite querctts. De cibo audiuit Gefnerus hyftricempotu abdinere,pane aurem, pornis, & f apis vefci, cortice tamen dentibus prius feparato. Georgius Agriola retulit ali pane comminu- to,pyris,pomis,paftinacis,& aquam bibcrc 3 fed magnaauiditate vinum aqua dilutum potare. E F De Quadrup.Digk.Viuip.Lib.II. 477 potare.Demura dr ca capturam huius Fera?,venatores multis artificijs vti, & in Iaxadis canibus cauti eife debent,ne raculis hyftricum iaucientur. Huius meminit Oppianus interprete Bodino tali ratione. Ide ir c o ve na tor, v bi confpexerit Mam, , N on in ter ga canes lauat^fcd'fraude fatigat. Reufnerus fluoquein Paradifopoetico de ho c venatoresadmonetdtiminquit. Ve fua ne iaculans magis hyftrix fpicula mittat , Seciantesprohibe pone latrare canes. Itaque in ter alios aučtores Natalis Comitum eleganti/fimis verfibus no n folum docet captiofos huius Fera’ComprehendendxIaqucos,fedetiamperpulchrum modum,quo hyftrixcanibus citraillorum damnum coerceatur,dum ait. Sed ne membra canum feriantur ab hy[nce,fraudes x Inueniunt venatores, pr alt a magna Dfuertunt alio d canibus',mox nuda teqrintur C or por a velleribus bubulis h a c duramorantur S pic ula,tum c ajf ? sej, parantjerrog, fepuuntur Intenfos, comuf fond fr clamore fatigant. ■Aft alius firichs huicpugnat cominus armis , Huic balifta nečem fert improuifa repente. li.l.deven* li . 3 .de veni S Y MB O L A, ET SIMVLACRAi Idura hyftricis coronat? famiiiarcfymboIum Ludouici Xl.GalIiarurn Re- gis fuifle perhibetur. Siquidem hoc oftentare ftudebat illiarina in pro- ptu eflenon folum,vteominus/ed etiamvt eminus hoftempeteret. Ideo optimadecaufa Aegidius Sadelerusinter fymbo!a Regum Francorum hocetiamreccnfuitcumhacinfcriptione. VLTVS AVOS TROIAE. £ m pi G Camcrarius quoque in libro emblematum,&fymbolorum ex animalibus,effigiauir hy- ftricem cum corona animaliimpendente,ciu titulus cft. COMINVS , ET EMINVS. Deinde fubfcripfit diftichon huius generis. Cominus vt pugnat iaculi s ^atque eminus hyftrix y Rex bonus efto ar mi r, conjiif j, poten s. Ricciardus etiam in commentarijs fymboiids huius meminit fymboIi,necnon ciufdeni i n fc r i p t i o n i s; q u o ho m i n e m bcl'icofum,& inuičlum figniiican atteftatur. Etenimhy- ftrix dentibus,& fpinis cominus fe tuetur,eminus verd fpiculain ora infequentium ca~ num iaculatur . Alij hoc fymbolum pro Phcnofchemate 'vfurparunt, eique pro Dido hocdimidiatumClaudiani verfum addiderdnt.FERT OMNI A S E CV M.Pr«-, t terea Ripa in figurando Irrilionis fimuIacro,hyftricis figura vfuš^eftjdiun pinxit muliere iu l '?' Ic °’ exertalingua,pellibus hyftricum amidtarmeum Irrifores tot hyftrices e/Fe videanturj dumhominesfibimetappropinquantesvellicant, &pungunt . Quare nommmeritd D.Thomas tune irrifionem fieri aflfeuerabat,Ruando homofioci gratia,Proximi imper- H fečtiones deridet. Amplius adfigurandamMaledidionem,idemRipa mulieremocu tufec.fec. lis concauis,manibus duas faces accenfas tenentem,veftibufque ex pelle hyftricisor- f 19 • natam delineant. Pellis cnimhyftricis valde aculeara denotat, hanc e/Teproprietatem *» 2 p ar. maledici, & obloquutoris,vt more hyftricis no n corpus, fed honorem, & ceftimationem Icon ‘ ) L proximi magnis laboribus conquifitam laceret. V S V S IN C I B I S. Yftricem effe edilem nullo modo poflumns in dubium reuocare, cum pa/fim hodie illius caro in comme/Fationibus adhibeatur. Prteterquamqu6d Bru- re yerus feriptis mandauit gulam,nec etiam animantibusaculeatis perped/Fe. ctb.c.zj* Siquidemhyftrices longiffimis fpinis armatas in epularum magnificentia commendat. Itaque Scappius 3 menfcpotiffimutn Augufti,hyftricein coercet, quoniam hoc lib.i. de recih . Cmdiendi. ratio*. Mb. Z\ T?byt ; cap. 3.7. In hy drope valet. : In su. Tnd. G c c.cap. 22. lih . J. carp. 15“ * 478 Vljfsis Aldrouandi B boe tempore ob copiam p a b 11! i ,H u fu fin o d i a n im a I valde adipatum vagatur; licet iliiu$ caro bmmali tempore minus grauem fpiret' odorein . Deglubit animal, aerique fere- no,fi fit hycms per quatriduum,& fi ht asfias p cr horas fexfupra triginta,exponit. De- inde partes poftenores dili^enter ablutas,&eIixationein nori padaš pulucribus aro- matieis,&fale mfpergit,additisq yaIlio,caryopbyilis,&fumrnitatfbiis rorifinarini in ve¬ ni torrc-t,<%alfatafque in cmbammate,ex Iiquore inter affandum cadente , nec non fa- pa,aceto rof.& pipere cofedo rcpofitas,menfisinlerr,A]iter ho c animal deglubitum,& abiečtis mteraneisJotum, morequehmdorumrepletum integrumin farno affiat. Inter- dum vero partes anteriores prius cikata? vna cum cte pi.s t-rit-is, & adipe fuillo in farta- ^ine coquu n tur; co difque o.mphacium,piper,& cinnarnotnum additur . Deniqueomnia intcranea huius an i m al i s , e xce pto hepate.abijciunturnjuod ad initar iecoris hmdini pa ratur,& ad e(lim vfurjpatuiv VSVS IN MEDICINA. Vm hyftrixin temperatura abhcrinaceo valde difcrepare non videatur, ijfdem etiamaffedibus,quibus eonfert herinaceus,conducet. Ideo Por¬ ta fcriptfi rcliquit,huius animalis čarne ftomachopra?fto effe,elephatiafi mederi,& inhydrope,obfuam ficcitatem, infignem habere pranogati- tuim. rde m legitur apud jplatinam,qui carnes hyftr icis, & herinacei in ventrieirlo robo ran do lepra,fcabieque diminuenda extoIlit;deinde ijfdem carnibus fa- litis hydropcm curariafiTeuerat,aim Gneči nihil tale hyftrici affignauerint. Pneterea einere huius animalis combiiftiin aIiqOoliquorepoto,Piinius parttts conccptos retine rc,& abortus amoliri profitetur.Quam virtutemcineri etiam herinacei Audtores attri- buuntidummodo cum oleolinimentum conficiatur. Demiun Porta cum hyftrices, & foerinaeeipijorumloeo aeuleos producent,in alopeeia hcec animaiia non parum habere momenti opinatur. Ideoque illorum cinerem incapillorum deftuuio fglici cum fuccef- /g , fu adhibendiun cffe pollicetur. Vnde mulieres hac forteratione mota?,ad difcriminan- ^ dos capillos,vt il.los conferueat il!cfos,aculeis potius hyftricum,quamacubus vtuntur. Piinius quoque fpinas hyftrids in firmandis , & roborandis dentibus non infrugiferas efle ar butat nr, dummodo quotidiano dentifcalpij munerefungantur , DE TA TO, SEV ECHINO Biafiliano. Cap. XXXIX. S Y NONIMA, DIFF ERENTI^, Defcriptio. Nter rerum Indicarum fcriptores, primus omnium Ouiedus de hocani« mali verba fecir 5 ipfumque J^^nempe panoplia, fcilicer integra arma tura munitum appellauit. Ideoque Petrus Martyr noniniuria Phalera- tum cognominauitjcum equum armaturis ornatum reprefentet .Quocir- ca a G ra? c is, & a Latinis cataphračfcon poifet nuncupari, nam zctrdcppa. j£To$,armis vncfiquemunitus in grircis litteris exponirur. Hinc eadem ratione motiHif- fpani Armadillo indigitarunt. Alioquin,ex Ciuho,in Brafilia t atou vocatur, vel Dattu y vt in tertiapartehiftorie America? legitur . Ioannes Petrus Maphteus in hidoria In¬ dica Tartuham nominauit. Hodie Audores Nuperi, corrupfo Brahliano vocabulo, Tanim, vel etiam a tarditate motus Pigritiam,aut a figura roftri, & a tcgumento por- cellum fcutulatum nominant. Gefnerus in appendicc quadrupedum viuiparorum fpe cie Herinacei Erafilianiconftituit. Quamobrem non fine ratione a nobis echinus Bra* V I b-, ifg Iilianus I \ De Quadrup. Digit.Viulp.Lib.il. 479 Ciuho in Annotatiombus ad Motiardem,Ai«uvfoli>qux vox cuniculum cucurbita?,feu J cuniculum cucurbitarium fignificat. Si contemplemurdifferentias BcJIonius in Ob- feruationibus Hodatporicis,hoc animal cum pedibus bifulcis memorauit. Quare hoc animal in genere bifulcorum,&in genere digitaforum conftitueretur,quod Gefncrus Ioco prtecitato rcprobat; cum Tatum nonnifi digitatumobferuaucrit. Verumquidem Lococtt ' eft,quod Clufus in Exoticisrefert,feintellexiffe a viris fide digms.Tati tres fpecies aflignari,quarum prima eft magna,vt licet confpicari in figura coHocatain Annotatio- nibus ad Monardem,qua? cum lconc a nobis hic exhibita coincidere videtur . Sccun- da eflprinivE fere fimiIis,fedminor. Tertiaa praedičfcis forma eft diuerfa . Hanc cx pi&ura fic defcribit Clufius. IUius Iongitudo fexdccim vnciarum crat, corporifq; ara- bitus quatuordccim. Tcgmen durum,teftaceum,&fuliginofi coloris 3 acoiloadme- dium corpus te0eHatum 5 quafioibicuIatae figurf teffellis varie p ičtis diftin&um medio autcm corpore tcrnis ordinibus quadrangularum teftellarum infrgnitum; cum tamcn F triangulares in prima fpccie obferuentur . Poftrcma tegminis par s fimilibus drbibus diftinda erat,qualc bellua naturalibus mu- ni tur armis,quibus fe fs 4cfc.ndit,nec externamdiget ope; virtutena inftar loricce i n f a munitamtutam confiftere,vt inlultus aduerfje fortunce facilefuperet. Ideo adrem Ho- ratius eleganter canebat,, ■ v; ■ , Virtusrcpulfincfciafordidj. ‘ Ub.^.Oa.Z. Intamnatis fulget honoribus > '■ Nec funti tj aut pontifecures dr hitric pop ular is aurquas ipfi Conamenos vocant.Hsficomplicen turjdigaalia mUitana annulantur. S s VLYS' z VLYSSIS ALDROVANDI PHILOSOPHI E T MEDICI BONONIENSIS- DE QV ADRVPEDIBVS DIGITATIS V I V I P A R I S. — uj Liber Tertius. ORDINIS RATIO. E leuium inextricabili verborum circuitu noftra obuoluatur hifto* q riajordo operiš expoflu!at, vt explicatis fcrorum, & femiferor um animantium moribus,adexponendam dotnefticorum animalium naturam 3 animumnoftrumconuertamus.'VeriimsCumhaec vox(do mcfticus) amphibologialaborare videaturjad nos pertinet verum fenfira,feu noftra? hiftoria? accommodatum manifeftare. Primb, illa vox,animantem manfuetum,& mitem %nificar,& in hoc fen- fu Fera? etiam cicurata? domeftica? appellari poterunt. Deinde pr^dičla vox poterit ijs affignarianimantibus,vtčanibus,& felibus, qui nobifcuniin priuatis sedibus affidue verlantur, & in hocintelle&Ujhuiufrtfodi vocabulu (domefticus)in prajfenti Ioco vfur- parur. Prima igirur facie de cane verba fientjcum lit anitnal ob fingularemamorem, &probatiffimamergahomines fidem nunquam non commendabile , quemadmodum in progreflu huius hiiloria: clariuspatefiet. lih. DE CANE IN GENE RE, D Cap. I. JE. CLV I V O C A.' • Ane nominis ( Canis ) ambiguiratem mira verborum parfimonia per- ! flringcntes pronnnciamus, qudd pneteranimal terreftre, cujus natu¬ ram hoc in Ioco breuiter cnarrabimus, fignificat ad mentem Afiftote- lis pifcem excartilagineorum generejcuius proprietates in hiftoria Pi- __________^ fcium profecuti fumus ; deinde fydus coelefte, eoquod conftellatio iconetn caniš reprgfentct; vel quia inillius ortu 3 canes inrabiem agantur. Idcrico ab hoc De Quadrup.Digit.VIuip.Lib.III. 483 ® hocfydere dies teftiui caldiores, dies caniculares nominantur, hnc refpexit quidam poeta canens. Dum fenti s iatrare c dnem , radre Le o nem-, Te medtem curet Bacchtts^r vmbra tegat. Mancinellus ig/tur vnico verfu hexametropnrdičtas tres canum fignificationes com plexus efthunc in modum. ■ Nat canis in Ponto , lairat quoque> falgei in alto. Ctetcrimi herc *quiuocatio non folum inpratdi&is obferuatur, fed alijs etiamconue- nire videtur,dum hominis nomen proprium fudle perhibetur, etenim Canis fclanus, vel fecundizm alios Canis Scaligervirfuit infignis,qui anno 1324. Verona atque Tar- uifij Principatum obtinuit. Canis etiarrijVt refert Bugatfts , vocatus.fuitfilius Maftini aSca!a,qui anno i^jo.filiam Ludouici Imperatoris vxoremduxit. Paritet Cyno ni- miriim Canis vxor bubulci Aftyagis Regis nuneupata fuit,fi veritatera fcripfit Hero¬ ja dotus . Itcm Canis ,immo magnus Canis Taft ar onim Imperator nominatur a Can filio Noe,qui eratmaior natu, totamqueoccupauit Afiam. ideo coeteri Tartarorum Hb.i. Imperatores Magni Canes fuerunt nominati. Amplius Canis eft vox,qua impudenti- bus inimicis conuitium fieri folet,& pro graui contumelia apud Homerumin aduerfa- rium profertur. Hodie quoque Tartari,vt rccitat loannes Bohemus,fideinoftrte my- fteria ignorantes, cunčtos Chrifticolas canes appellant,quialapides,8digna veneren //.2 Je mn tur . Apud Varinum Cyon nempe canis Erynis,idelt Fulda exponitur . Quare Poe- Ge ^ tx furias canes cognominarunt. Virgilius de his loquens lic cecinit. lib.l.hift « vnitter. canes vlulareper vmbram lib.G.Aen. Aduentante De a. Idcirco Apollonius Furias Triuia nočliuaga concomitantes ^Ovnove zbva^idcfl no< 5 iur nos canes nuneupauit. Fataetiam-i-n Epigrammatibus ■grtecis canes dicuntur, cjuja omnia deuorare videantur. His addamus Harpya§ canes Iouis diftas . Karrat enim Seruius in Commentarijs ad Virgiliu cum Zctus,& Calais Borea? filij eas infequeren- tur ad Plotas vfque Infulas,lrin eis apparuifle monetem,ne canes Iouis perfequeren Ub. 3. Aen. tur. Qiiocircaadremcanebat Apollonius. Non fas o N ati Boren vos enfibus alti H ar py a s vrgere canes Iouis . InoraculisZoroaftris Dtemones canes terreftres diccbantut 3 quia cx terrte gremio pro lilire viderentur . Mirum eft hoc nomen Iods, & fluuijs etiamcompetere. Partes enim inferiores Sedla; Fcopuli canes indigitantur. Huius meminit Ouidius. Ft vos Scytlei naufragamonslra canes. Itb. 2» Fluuius ex Libano aduerfus Aquilonem perfluens olim Adonis didus a Cypriorum Regis filio, quem Venusob forma; excellentiam imdeUcijs habuit, olmortem Ado¬ nis abapro infličtam, fi Lucianocrcdimus , dieoccifionis anniuerlario inftar fangui- nis rubefcebat. Hic tandem fiuuins Chriftianorum tempore Canis fuit nuneupatus, H VtinTheatro Terra; Sanda; lepittir. Ortellftis Canem Arabite foelicis fluuium efle conftituit. Canis tandem erat v na talorum facies , qua? vnitatem, ideft vnum dum- In ^hefau. taxat punčlum continebat, & fenioni opponebatur. Quamobrem veluti fčnio lucrum, Geo g ra pb. jta canis iaduram afferebat. Proptereaa Poetis huiuimodi canis femper damnofus appellatuseft. Vnde Perfius Poeta de boe Cane verba faciens dicebat, 'j Scire erat in votts damnofa camcuU quanitm i Raderet . : . / j Satjr.-q. ■ Ouidius quoque de his damnofis canibus in ludo cccinit hunc in modum. Seu in.de s talos,vi£fam nepcena fequatur. D Ani nofi facito Itent tibt fape canes. Quidplura? varijs etiam inftrumentis nomen caniscompetit. Siquidem Io. Bapti- ftaPius in commentarijsad Plaututn, canem vinculum ferreuminterpretatur,quoolim Ss 2 vičtimam lib.l,de Ar. aman. gib. ijr* bone Si. difdp. cap. 6 . J n. film M[ Indic*. 484 Vljfsis Aldrouandi vittimam ignem vitaturam ad aras Jigabant. Cyon ,feu canis ex Gefncro^ vmculum ek,quocanum ceruices muniuntur.Hodic canis inminori bombarda denotat ilhid fer- reu inkrumentu,quod pyrite kringit, adigne pyrio puJucri comunicandu. Pokremo apud Grfcos adffir^učadmodu apud Latinos canis eade£quiuocatione Jaborat.immb muko plura fjgniikat;qnquidč prctcr ditkas kgnificationes,hoc nome : de%natid;quo pok c oenam mantis abftergebantur,quia canibus proijciebamr.Esponitnr ffuoqaeicin tilla profiliens a ferro ignit^dum čudi tur, Apud Etymologum %v'wv idemek,quod p,qudd ca nem hgmficat. Alij ramen,yt Varo canem deriuant acanore Jarratus quia vo.ee fua %na dare foleat. Apud G rac co s, pr o cane Jegirur vtm , & in cafu obli- quo xuroG)8č tamen ram in mafcuIino,quam foeminogenere effertur . Euhathius ery- mologiamnominis vrapi to jA&deducere. viderur, quod verbum amare fignificat vel quia canes auidionquodam affedu Fera s ,&Iepores confe&entur,. v ,eI quia in Vene- i-em valde procliues fmt,aut denique quoniam hocanimal (piAo&enorov ckc ferarur. Hodie apud Grarcos non zvar , fed erzi Aoc vulgo dicitur, nomine a voce fcy!ax detor- C to,qii* vox,in Gr?cis Iitteris catulum defignat igitur catulus & czvAdzn catula nominatur,queraadmoduni apud Sipontinum canicuius,& canicula legirur. Vocatur eriamhyIaclor nempe latrator a voce quam edir ; cum v^ukt ico latrare fionificet. J\*vQU apud Hefychium, & Suidam canis exponitur cnuparo dizctftetv', quiacauda no-* tis blandiatur. Hebraicecanis dicitur KeIcb,Chaldaice Kalba, Arabke KeJbe Pevif cč Sag . Medi canem Spaca vocitant, vt voluit Herodotus. Italis Cane nunrnh^, J Gallis Chien,HifpanisPerro,Anglis Do ?g he i Ii)yrijs Pes,vel Pas, Germani H™d’ Sed pecubari voce,ex GefneroiGcmumiBetaii, vocandocane vtuntur.vocelortf pcrcu/To, & vociferante,reliqui fentientes adfe- Tjlertrr* reil ,damopemacenrrunt. Tandem C ardanus m canibus. vari| colorishoc obferuatiou •v-anet* ne dignumannotat. Nimiruniillo.sciie mordaccs,quia tales varij,&inconftantis ani* mi effe perhibcit.., COI TVS, PARTVS, Ongrcflus animalitimduo folet rerpicere,nempeannitempus>&aninialis a? ta tem* Ratione primi, Ariftoteies canibus coitum femper oppottunij e de aiHrrnnuic.T ardiuus ramen veris ininum,rarius autumnum tempus congrediendi idoneumcanibus eiTeftatuit. Sed veritas Ariftoteli at->- t n bu e n da eft;fiqmdem; canes nunq.uam coitum afpernantur, panuntque proptcr teporem,& pabuli vbertatcm,vtluti etetera animalia, qute cumhominibus ver- fantur \ De Quadfup-Digic.Viuip.Lib.IH. 487 ^ fantur:Ratione tetatis,canes non tota congrediuntur vita,fed, ex Ariftotebs fententla, bitt. vfqučadannumduodecimum;&cocunt,&impIentur. Veram,mColumella animad- 1 4* uertendumeft,quddcanibus,nonnifi poft annu, venus dFperm'ittenda,quoniamdege nerant. Quamuiscongrediendiind.ciuminmammis appareatmam turgefcercincip.i- untj&ad men tem j&rirtotelis,foemina® genitaie prominet,& humcfcit. DTetndc canes fjminte nonnifi fpatio- dierum quatuordecim,velcirciterhbidine teneritur,& poft.fekm menfem a partu rnarem denuo appetunt. Cteteriim vt foetus fortes,& roburti procrcS entur, mas quadrimus eligatur, & vitra očtauum annum Venus ei non concedatur. Foemina vero, ex Po!luce,a triennio vfqiie ad fexenium circa fobolem occuparideliel. Immo fi mas in prtedi&a tetate conftitutus iufto frigidior fuerit. Tardiuus eifuillam, & ouillam čarnempinguem vna cum iureexhibet. Auerfantur autemha; beftice in coi- tu,&etiam cohterent,quemadmodum Lupi,& Phoca;,fi vera Philofophus docuit. I11 congrefl"uigitur,vt.optimi nafcantur canes,cetas mafculi,& foemina’ adtequari debet,& cauendum eft,ne canes ex eadem matre pregnati firmi! commifceantur. Deindc ani* F maduertendum eft,ex. Ariftotelis fententia,canes cum diuerfis alijs animantibus coire. /*.i8 Je hif. Nam in Cyrinenfi agro Lupi cum canibus commifcentur, & Crocuti fecundiimTex- ani.cap. 28. toremcognominantur. Hanc mixtionem po (Te d ari ex eo colligimus, quia agricola quidam nobis narrauit fe habuiffe canem v;llaticam,quam congrediendi tempore Lu- pus cjuidamdomu vfquefequebatur, &cum ea placidemorabatur,fed qiiiatimuit,neil lam dilacararet,congreiTum non expedans,lupum mačtauir. Canes aliquando ex mix- Alo^ecides, tione vulpium ,& canumoriuntur,quosa ! opecidas vocant. Alij congreflumLeonum, & casiori* & canum credunt,& fgtus Leontomiges nuneupant. Alij coitum Caftoris, & canis det tanes admimuit;foetufqueinde ortos Caitorides appellant. Mixtietiam,& bigeneres canes qui. nominaripoiTunt,quiex vtroqucparente cane, led diuerforum generum nafeuntur. Quando quidem ex Mol-oflb,& Laconico/ecundum Ariftorelern,ceIer rtrau!,& validus canis oritur. Excogitamnt autem Venatores priorem mixtionem excane, & Fera, vt magis roburti canes aduerfus maiores Feras producerentur. Secundam vero,vt vitia cjusedam canum emendarent,vel vtrariores dotes ijs adijcerent. Si ad partum nofmet G conuertamus. P rimo vteri gcftatio fe fe offert,quarn,ob canum frequentiam, omnibus notiffimamefieopinamur. Feruntenimvterodiesfexaginta,&nonnull^ canes pari- tudinem ad fexagefimum tertium diem producunt, vt Niphus in Commcntarijs ad Ari ftotelem annotauic. Circafcetuum numerum Albertus refert, quod fingulos,vt pluri- li^Je hiff. rotimenituntur illce catellte,quas mulicres indclicijshabent. Idque exiguitati,& an- ani.cap. 14. )guftix vteri attribuendumertearbitratur. Parit tamen canis plerumque duodecim, fed magna ex parte,tcfte Ariftotele,qiiinque vel fes catulos in lucern emittit. Verum canis leporaria hic Bononia;,vnicafetura,catulos feprenos fupra decem enixa ert. Quocirca non erit aratione alienum Alberti affertum,q.uando dixit fe vidiife canem ex illorum genere,qui martini vocantur,primo partu decem, & nouem catulos, fecundo partu decem,&očlo,tertio vero trefdeeim parientem. Signum foetura; canis eft,quan dolacantediesquinquequdm pariant,in mammis colligitur . Prteterca primum ma- res parere,& in eteteris fceturis alternare ex Plinio dicuntur. dummodd tempore oppor tuno congrert\js fiat. Primufque catulus in lucern prodicns,fecundiim nonnullos Au- £m f canis Ctores, patrem-refert'. Carteri verd,vtcafus tulerit, nafeuntur .Tuncquecatuli degene patrern ref e res,&aliquo vitiomaculati reijciedi funtideinde palca,vel rtupa reliquisfubfternatur, rat> , quad grunnire fignificat: hoc etiam _Aliqui cani attribuunt, puamuis potius gannio canibus queribundis, aut blan- fdientibus conuenire videatur,quia blande immurmurantes vocem iimilem voci vulpi- bx eduiit., At o-zv^um canire,& ca tul lir e ftgn.ificar,quemfonum edunt canes, quando Jibidine feruntur. Videtur autemhoc conuenire cumverbo »vvgdeBcu fecundiim Ari- Q ftoph.an.cm in vefpis,quod verbum de ©bfcura,& fubmifta voce canum promulgatur. At 7rpo%vmy. canes. dicuntur, quando,tefte PoHuce,!atrant antequam Fera inuenerint, tandem. quaado canesirritantur,quem : dam pr-oferunt fonum,quem Gnrei verbo ežjmpfc Zhv expri.munt,quia canes iiritati to «> fonant* Circa anatem hiiius animaKs feribunt jet4scmd. prologi an n um. decimuna qu ar tum Canes n on excedere.quamuisnonnulIi ad annum vfqucvigciimum fccundumpeniener.mt, vt de C ahe VIyffis apud Homerum Iiquidd conftatEaconici: tamen,referente Plimo,annos dccem,fcerain? duodeeim,ctetera vd ro canum generaquiinidcci.m viiaint., Indicium vero attatis a duobus fumendum eftie (cnpftt Ai:iftoteles,nempe a dentibu:S,& a voce.. Ben,tesenim in canibus iimioribus albi Hiraj funt, & actiri,in feaefccndbus hebetcs ) fufci:,& crocei,confpiciuntur. Dcinde cx codemmet' Arjftotele aducntantefenio canum vo.\femper grauior euadit,vt etiamt quotidiana uocc t, expcrientia^ • - . , 1 lut.de hi st djf t, Z.O, L O C V S, C I B V S. D y>-.rr Isb^eorg.. \ ruulis verbis loca a canibus frequentata compfe. Deinde de viducanum^mialtanon eifep^fe renda exiftimamus,cum ab Aučtoribus inter pamphaga anirnalia reponantur. C^te- riim cibus iuxta genus,& ftatum canis mutandus eft. Etenimfi canis fuerit tpaelitasus delicatioribuscibis alendus df/mverofuerit villaticus ^vel pecuarius 3 vt plurimum ferd ladis nutriendus eft iuxta iilud VirgUij. Velpccs fparta catulos >acremfe molojjum pafce [ero pingut* Tempore. gent. De Quadrup.Digit.Viuip.Lib.III. 48^, H Tempore vero pariturce ijs paniapotins hordeaceus, cjudmtriticeus exh-i.betitr-, quia melius nutrit,&maiorem lačbs copiamproduc t. AIioqui.n ofla ouium'CariJeexuta.,> fedcočla,vteorum medullaius pingucfaciat,& c ontufa canibus deuoranda e,xhib etur,: nam eprunvrofione dentes cxacuunt. Pr a: ter quamquod. oflium cihus natura? canund iicce eft conuenicntiflimus. V er uti? Tartan' ab o iibusmedullameximunt, antequam: illa canibus obijciant; non vt canum rtatutain dicGamcotderuem^fed, vtnotat la.Bo- li, 2 .de mor. hxmus i ,cj.iiia aliquid ribi,vel potus perire non permittunr. Ideo occafione oflium ci- bi čarnim,obiter narrandum eft,quod recitat Suidas de Ptolemeo Rege Acgypti cum HyrcanoPtoIemeo Regecoenante. Nam carnium omnium oda conuiuij elan? ante Hyr.canu;iicumu3atafijerunt. In fine coena? Tryplon fcurra R egisdixit . Vides, in- quit,o£faante Hy rcanum lita ? Hinccolligendum cit patrem eius Syriam omnem ita nudaile, vt hic olia carnibusfpoliauit. Tunc Rex ridens rogauitHyrcanum cur tot oiTa ante ipfum iacerent. Ingenioserefpondit;noa imriseritd. Siquidem hi conuiua?, tanquam tot canes, vna cum oflibus čarne deuorarunt ( quia nulla anteipfos ofla con* p fpiciebantur)homines vero carnes, oflis abie'<5:is,cdimt,vr ego fcci. Canes igitur cum flnr carniuoricadaueribus,&etiamhumanisvcfcuntur. Vnde Baptifta Manruanus fic cancbar. ir •- r ■ . . n ■■"! 1 11 111 do miner um c or por a pafjim Vafcuhtur per rura canes , AcjmLuj, rapaces . Animaduertit tamenMi 2 alduscanes,quamuis Jibenriilime cadauera vorent^ ab illis , qua: fulmine iiftafunt,abftinere .Quemadmodumeriam a čarne canma abhoirentmam Aelianus tradit canes tantanarium lagacitate clTepra?ditos,vt adduci non poflint, vt čarnem caninam varictate condimentorum temperatatn deguftent. Practerea cum on? niuorum lit anitnal,caucndum eft,ne iulculapiperata,vel zinzibere,aiijfquearoma,tibus condita iorbeat, quoniamha?c ob infigncmcahditatem canes in rabiem peftere pofi- funt. Inlupet canes pifcium-carnem nonabominatitur,quodex quotidiana pcrcipitur expcrientia. Imind Balbus in fuo Itinerario prodidir in quodam Regione fegetes non producente,aniinalia veluti gallinas,& canes pifeibus vičtirare. Eft quidem verum ca- nesahquando fegeten?herbefcentera,&quamdam graminis fpeciem depafei, fed, ex^ AeIiano,idpromcdkamento,non autem pro alimente iliis famu!atur.Quarid6quideiri: verniinatione Iaborantes tab pra’fidioadiutiiiberantuf. De potu canum nulla qua?*, ftio eit.agitanda,cum notiliimum fitipfos aquampofare. Vidimus tamen canes inter* dumex potione vini,vel aqua? ardentis confultdeis exhibita,tanquamfurentes, &de- mentatos tanchu huc,atque iliuc diuagari;donec vapor illius potionis euanuerit. Athe* RXUS Jcnplit Ocnutha herba canes insbrianjfed T'heophraftus,ex quo Aethcn^us de¬ lci iplit, tiadidit radice Oenothcradata ex vinomitiores , &hilanores canum moreš redcii. Hinc coni) cienduh? eft hoc vocabiilum(Oenutha) corruptum efte; cum apud Theophraftum Oenothera fenbatur, qua? vox, fecundum pentos viros, rhododaph- nemligniftcat. . / Ceptur.g. lib.^.cap,^. ANT H I P A T H Sc Sympathia. I A Oftilem canum,& leporumdiflenfum filentio inuoluedum efle opinamur, quoniam in libro antecedenti,& in capite de lepore huiufmodi antipha* :hia exaratafuit. Hic foiiim deodio,quod canes aduerfusaliosaniman tesexercent,verbafaciemus . Canes igitur lupos,& vicilfnn lupi canes graui odio profequuntur. Idcirco ob hanc antipathiam retulit Porta pel- lem lupi iufpenfam fuper demorium a canerabido,anuse timorem amoliri. Pra?terea Mag canishyenam itaformidat;vt ex fententia clariflimorum virorum fcilicet Plinij,&So- nat • lini,eius Vmbra canes obmutefcerc cogat. ‘Tantametiamdifcrepantiarninter canes, & beftias Nili Aučtores obferuarunt,vt canes ad flumen potaturi accedentes,Ferarum. Niliacarum metuperterrefačii non quiete,fed femper fecus flumen currentes aquan? latnbant. Amplius funt nonnullse aues canibus valde inuifse. Blondus fcriptis man- dauic Vlyfsis Aldrouandi danit canešhorrerc Sturnum. Veriimnulla eft auis, qurPdanem magfs timeat, quam 1 Qtis;h#gieninfc,tefte Aeliano, propter fui corpoils grauitatcm canes maxime perhor rcfcit,curfi''deBiiflb 3 &humili volattivtatur . Hmc fir vt fimulafgudčarnim latratiis au- < 3 ierit,illicdiatra dumetafeabfcondat. Hodie cjuidam Cancs ab offibus auiumfyl uč¬ ilnam abhorrent,cum tamen illa domcfticarum deuorent,& Canis Pontanijtefte Blon- do,carnes gallinse abominabatur , immd ijs oblatiš filgiebatOlimin templum Her- culis-vičtoris canes noninorediebantur,fed ob quam antipathiam Aučloresnon expri mUttt. Abjidodoreclauafinlimineoftij pofitce attribuebant, Alij chipiam fubfolio portx fepuIw,d cjno canes tnaximopcre cfiffentiebant. Immd quidam particulares' ca¬ nes in odium quorundath pcculianum rapiuntur^um- a lij ad puliatum Citharse rnifere Canes qui- gcmnt 3 alij adclangorč tubarumvlulanpalij in difplofione bombardarum longillimc da fonu Ci~ aufugiunt. Quid plura ? canesj& felcs agrefti odio fibi inuicem aduerfantur. Sed po* thar^& cla ft e a pellem felium canes acleo diligunt(inquit Cardanus) vt ob infignem fympathiam goretn tuba f U pra illamfe voIuant,atquereuoluant.Immd etiam loco,vbi fepulta fuerit 5 fummope- cdiohabent. jedelečiantur. Sicquemortuum animal amore profequuntur,qudd viuum oderunt. Adfinemdnterbominesj&canesmaximum efTe confenfum omnibus expIoratiffimum efTe arbitrarnim > quia humana tečia cuftodiunt,pro Domino morti fe exponimt, & cum hominibus ad predam cun unt. Abhac fympatbia nonnulli fpectilatores colligunt ca¬ nes aduerfus humanas £gritudines mirandum in modum vaIere,ideoquecatulos adhuc Iačtentes membris languidis apponunt,&omnes affe&iones in illos transferni afTeue ratft. DehocOujntus Serenus ficcecinit. , jJuin etiam eatulum lacientem apponere membris Conueuit y onme malim tranfcurrcre fertur in illum* A B ANA T O M I C A: RiftoteIes } & Aelianus canis caluam futuris carere afTeuerarunt.,cum vnn C rantum os continuumfit 3 qucmadmodum etiam in cranio Cynocephali licet confpicari. Mufculos autemtemporales in canibus veluti in lupiš, &leonibus robuftiflimos Galenus Temper obferuauit 5 quoniain in fran- gendis odibus maxillas exercere debebanr. Infuperidem Galenus ner lih.rt.de v nos recurrentesin canibus euidentiflimecohfpici teftatus eft. Quamobrem noftrse x- , r u pArj. 2. tatis Chirurgr,& Anatomiji folent interdurrpcuriofttatis gratia, aliquorum canum ner- uos recurrentes incidere, nepoft vulneris curationem latrare queant . Circa dentes notandumeft 3 quddhomocx vtraquepartedentem canini^m producit, canes vero Uh. ii. de v Iupi,ex Galeni fententia,multis huius generjs dentibus referti funt . Prteterea partes fuparj.9. interna thoracis a partibus fpiritualibus hominis non valdedifcrepant, vtin anato- micainfpedione liquidd conftat. Namperiti Anatomici quotiefcuniquefingulisannis in Bononicnfi Gymnalio pubhcam anatomen excrcent, canes viuos diflecare folent; vt Philiatris verum cordrs morumoftcndercpoiKnt. Lien canis ex fententia Arifto- telis, fplenem hominrsjvel Suis longitudine »mulatunin colore vero eft nigrior, cuius p h.€Jeanat. tationem afferens Galenus dieebat Canes eife animantes natura ficciorcs ; ide o eo- admin. rumIienes 3 diffedoanimali,ftatimnigredinem contrahere . Deinde rehqua canum interanea vifceribus Leonis perfimilia, quidam Scriptores prisdicant. Ventrjculus ra¬ men paruus,& arčlus,necmu!to amplior inteftino 3 adaures Ariftotelis 3 dTe'perhibettif* Je mor. At inteftinum iuxta ventriculum laxius 5 & in fine arčiius eife fertur; hac decaufajfddun vulg.com . 4 dum Ariftotelemj& PliniumjCanes in reddendis alui excrementis valde nitiintur. niqtie Galenus in commentarijs ad Hippocratem fcribebatcanem habere fimilepjbo- mini colorum naturam 5 &ex Mefocolis veluti ex Mefenterijs dependere. ■>-- i PHI- DeQuadrup.Digit.Viuip.Lib.III. 4 P 1 E PHYSIOGNOMONICA. Rifioteles in Phyfiognornonicis,rnonimenfis mandauit,qui caputhabet masnum,canuminiiar eos fenfatos,& fagaces effe, acerrimoque nariu fenfu vigcrc . Sed quoniam Philofophus pluries canum meminit, illos aliquando appellans generofos,& magnanimos,quadoq; adu'atores,& interduconuitiatores Idcirco Porta fcnpfit quod robuftg&molofli ca lib. 2 , pbjf. nes funt|quimagnanimi,&fbrtes dnr fagaces,qui nariufagacitate veftigat vuigo Brač chi nucupantur.Curfores,&Feraruamatores,&cuftodes couitiatores,&adulatores no minantur;quoru omnium velutimore$,itaillorum forma: vari? funt. Inchoantesigitur ab afpečtu,vna cum Porta,ficiem oblongam hominis miurioli effeatceftamur. S qui- de hic vir do&ushuiufmodi hominčs adcanes villaticos refert,qui itiiuriofi,'inuerecun F di,&etiam oblongafacie prrediti funt. Deinde qui minus planam fi ontem habent, fa¬ gaces funt,& ad canes fecundum Anftotelem reducuntur. Im no frons in longum protračla optimos fenfus,&docintatem demonftrat;qua’emfrontem non foiuminca nibus,led etiam in genuina Platonis cffigie Porta obferuauit. Gratarola vero homines l° co Clt » protenfa: frontis,vtpatetin canibus,adulatores effeconftituit. Prreterea,qu.busfunt oculi ignei,inuerecundi funt,& ad canes referuntur. Etenim Ada nantius tradebat o- culos igneos,& caninos impudentiam demonftrare, quare apud Hefychium,cX Varinu impudentiffimus, &inuerecundus animus,ob nxum, & impudentem afpečtum caninus exprimitur, Canes autcm venatjci fupra oculos epifcenium habent ; homines igitur hac phyfiognonomiainfigniti crudeles habetur,quodc6temp'an iicet in Ačliolino Pa tauinorumtyrannOcuiuseffigiem Porta Venetijs in marmore diligenter contempla-' tus eft . lile enimfuse,& prioris cetatis viros crudel tate fupei auit. "Si Iabia confidere- mus. Ariftoteks habentcs labiumfuperius furfum eleua:um,itaut den:es,& gengiu?. appareant,taks immodeftos,& philodoros,nempe munerum amatores,cife decreuit, O Vnde Porta ex prominentiafuperions lab’.j, homines ad conuitia, & contumehaspro ny 2 nos,& ad canes referendos effe ftatuit. Gratarola aures meditans prodidit homines auribusinoderatis ad morem canis pra?ditos,fideles,& fi irritentur, iniram valde pro- nos effe arguit. Prredičfis addamus figuram nafi,qui fi erit fubtilis,& acurus, vel uti in canibus domi vcrfantibus confpicitur,tunchominem valde iracundum demonftrabit. Quapropter Philofophus fcribens ad AIexandrum dicebar per huiufmodi nafumhomi- j n pfoyf lt nes f?ua? inv denotari,&ad canes referrfcum canes in iram procliuiores quam tigrcs Jj1 ' effe ferantur . Denique ad contemplationem dentium fi accedamus;aliquando dentes .caninos in aliquibus hominibus firmos iuftoIongiores,& ad extcriorcm partem expofi tospoffumus intueri,qui non modo homines ad iram procliues,fed etiam helluohes, & inlibvl C lafciuos indicant. Quandoquiclem Gratarola fatetur fe plures cum his dentibus no- a 1 ' ^ ’ uiffe,qui Iurcones,bibacesdeceptores,& homicitte fucrunt. 'iog. H INGENIVM, memoria, Docilitas. Anibus a natura infitum,ingenitumque effe ingenij vigorem exeocoIIi- gunt Audores,quiaperf quentes Fere alicuius veftigia,& ad foueam ali quam peruenientcs quodammodo ratiocinantur,dumFera: odorem ne- que in finiftra,& dextra parte,nequein fouea perfentientes,Feram tran- filijfle foffam conijciunt. Ideoque &ipfi tranfeuntes Feram fečlan- tur. Deinde maioremingenij folertiamhoc animalindicat, duminter ahaproprium herum co^nofcit feftatur,& tuetur. Iuxta ifiud. Intcr c/uadrupedes Canis fidelis , j % ter puadr usedeš canis voluptas Intcr j 0 /%. 7 ~ ti.g. Polym. Vlyfsis Aldrouandi Intcv cjuadrupedes C ant s PatronUnu Qognofch , prehendit,&3atebras,in quibus fuerit nummus,latratu,& exultatione fignificat; hifque rebus vifu iucundis a circumftantibus pecuniam corradentes magnumqua?ftum faciunt. Habcmus etiam ex,BJondo,quod Francifcus Matchio Mantua;, pares Federici Ducis> cjui defedu morbi comprehenfam vocem habebat,inftruxerat canem, qui optimi ferui in u n ere fungens quemlibet aulicorum,ntitu Principis,vocabat. Tandem miram do ci- Jiratem pradeferunt canes caicoru Romana; Vrbis,qui eos adomnes Ecclefias , &ad omnes Principum,& ciuium aedes Ioro ligatfiftipispetenda; gratia, ducunt, noruntque Iocum,quo veniendum fuit,ibique,dončc data fuerit eleemofyna,quiefcunt. Nuper hic Bononia? quidam ccecus inorabatur,qui ceratum procallis auferendis venale habebat, &per toram ciuitatetn canis longo.funiculo iigati dudu vtebatur. A B C F1 D E L I T AS, ET AM OR erga Heros. Antus fuit canum erga proprios Dominos gratusanimus,& tanta bene- uo!entia,vt non d e lin t in n u m c ra? hiftori$,qu$canes fiominum defen - fores inpugnadeclarent, qua? beneficio canum, Dominorum interiturn detegant,& dcnuim,qua? fpontaneam canummortemheris pereutibus __ patefaciant. Ratione primi recitat Joannes Tzetzes, quod Orpheus Mcnipai filius,čum adhuc eftetiuuenis cum canibus venarurus a d quoddam promonto- rium acceftit,vibi magnus Draco morabat.ur,qui impetum in iuuenem faciens,ftlicb a ca, nibus herum liberaturisdilamatus fuit. Qmdlimile accidit pufioni equitis Romani qui domifolus dormiens v na cum cane a ferpente per foramen parietis ingrediente h niatus cftet,nifi canis acerrime cum co dimicans illum interemiilet. Cefellium luris co- fultu m clariffimum,audore Mantua,e fuburbano vefperi rcdeunte,inimici fttidis.mu- croni bus aggreftifunt,fcd beneficio canis ipfum concomifantiseuafit. -Cglium quoq> Senat orenfiPlacentinumarmati homines aggreffi non priusillumiugularepotuiflent, nifi ca nemillius primo occidiffent.Ratione fecundi non defuerunt canes 3 quiproprio* « • rum V De Pyrrho i & cane . De Qaadrup.Digit.Viuip.Lib.III. 495 ^ rum Dominorummortemreuelarunt. Kjicias Venator,referente Maiolo,in fornacem imprudenter inciditjeius autem canes,& latratu, & curfu Niciam aduri tranfeuntibus indicarunt,cum nemo vnquam id animaduertilfet. Pariter Leuticas tres puelHs a Spar Colop.l * taniš cjuibufdamiuuenibus conftupratas,moxque occiias, &in puteum deiedas canis Sedalo patripercgre aduenientilatratu,&curfitationead puteum prodidit. Blondus ctiam tradit,qudd catulus piierum concomitans, ipfumquefe Iaqueo in cella vinaria 'fufpendentem intuens tanquam fufpen.fi nuncius furfum , & deorfumlatrandqcurre- re non celfauit,doneč parentes cancm fecuti puerum fufpenfum inuenerint. Apud lo. C auponis TžCtzem legi tur contigilfe, vt quidam Caupo humaret cadauer hominis a fe occifi,qui hiftoria. pofiea'acane proditus,& rem confeffus iulfu Pr®fe<3i Vrbis fufpenfus fuit. Ad rem ex Ambrofio habemus Hecati Antiochi® militis canem cadaueri adftitiife,qui m?fto eiulattpamoremHeriteftans ad fidelitatis fpečtaculum ingentcm hominum coronam conuocauit. Intcrea aduenientem, qui c?dempatrauerat,confpicatus, eum mordicus apprehcnfum tandiu detinuit, doneč flagitio patefado,reusadvltimum fupplicium P dučtusfuerit.Apud Plutarchumde Pyrrho fertur,eumaIiquandocaniobuiafačtum ca¬ dauer herile tridui fpatiofinecibo cuftodienti;quod Pyrrhus fepeliri, canemq;fibi di~ ligenter feruariiulfit.Accidit autem vtpaulo poftPyrrhus exercitumluftraret, dum ei affidebatcanis interim cum interfečtores Heri nomina daturi prseftoeffent, canis, vbi cos adelfe confpicatus eft,magno latratu Pyrrhumidentidem refpiciens,omnes cirdi- Pantes exurdabat. Id autem omnibus fpediantibus facti fufpicioncminfinuauit. Idco šili capti, & confeffi meritas penas 5 mandato Pyrrhipendcrunr. Similemcafum re- citat Blondus accidiifein Gallia;Dum Mercator per folitudinem proficifcens,nefanda lucri cupiditate captus alterum a cane alfociatum ( ambo enim ad Nundinas equita~ bant_)iugulauit,& humo condidit. Canis,hero mortuo, illud nemus ingenti vlulatii replebat,quem Accol® in diuerforium duxerunt,& cibo refecerunt,ille refečtus ad lo- cum cadaueris fepultireuertebatur.Interim,mercatoribus a Nundinis redeuntibus, ca nis homicidam agnpfcehs tanquamhoftem latratibuš,& morfibus prodidic.Idcoque ca ptus ,& flagitmm cortfellus, manibus carnifieis vitam finiuit.Non dilfimiliscafus pr®di- čtx hiftori?,referente Sca’igero,eft Galij® peculiaris.Quidam Regis Aulicus amicum, ^ cui canis eratcomesjforte ob perfidiatii 6btrunčauit,& in agro fepeliuit. Canis arao- re vičtus diii feditin tumulo;poftquarn verofames pietatem fuperauit, inaulam fine Domino rcuerfus elfrati cotubernales beftiam temere vagari,ei cibum dari iuflferunt, fatur autem tumulura petebat,totiefque mit,& rcdiuit , doneč canem fecuti cadauer inuenerunt,& agnitum fepultura affecerunt. Canis exequijs peračlis,focius fit eorum , quorum dux fucratad inuefligandum . Tandem aIiquando homicidam in aulam reuer tentem confpicatus illummagnis latratibuš ita perfecutus eft, vt ta lis fufpiao,orta fuerit,qu® etiamraouit Regem,vt iuberet homicidam caufam dicere. Dum illehanc otipam deprecari cfpit;canis,& latratibuš,& alfultibus oraftonem obturbabat res co dedučlaeft, vt,iulfu;Regis,honlicida cum prouocatorefingulari certamincpradiari co- aftus fuerit.Pida efteatns vi&oriain Cenaculo quodam Regio.Imtnd pičtura vetu- ftateobliterara ,Regum mandato,femel,atq, ite-rum inftaurata eft.Poftremb canis fi- delitaseo peruenit,tefte Aeliano, vt quicunqueproditores acanibusdctcčfi fuerint, ... H quia canes curam honeftatis Domini gerentes reperti funt. Catellus enim Siculus cui- 1 nh ' dam adultero infenfiffimus fuit,etiamfi adulter® familiares omnes corrupti fauerent. A,u Itaqueadmilfum adultcrumpn repentino mariti reditu certo quodam loco occuita- runt catellus folus fidelis nunquam celfauit penes oltium illius cubiculi allatrare, pe- dibufque fores conuellere,donecmaritus quid mali fufpicas, aperto oftio, adulterum, armatum fequenti nočfemaritumoccifurum inuenerit. Ratione tertij,non defunt exc pla,qu® declarant canes adeofideIes,& beneuolos fuilfe,vt vna cu heris perirc volue- loco rint.Polus Trag?dus,ex Aeliano cu defunčlus eremaretur,canis eius alunus in medios faliens rogos cu dl tore fiio exufUis eft.Puitalter Pyrrhus,qui cu in rogopofitus cflct; Canes de itide eius canis in pyra faltans concremaripertinaciflimc voluit.Canis Theodori pr?- clis heris Ranti,s fdicenis,cum ipfe 'humaretur,Melit®us in eius fepuleru fpontedefcendit.Item percimses. canis Eupofidis poet® comici,Augeas nomine celebratus,mortuo,&fepul to Domino, pr?m?rorc,&ipfe cotabuit.Canis et Iafonis lycij,hero fuo interfe lih* IS 45(5 Vljfsis Aldrouandi fas,!rf ca pttgns, quam contra A!exan drum fufcepit, a Beflo muitis vulneribus con- ^ foffum>& iacentem,omnibus difčcdentibus,a foio ca ne abeo. educato ad mor tem vfq* cuftoditumfuiiTev N.oflra a tat e (inquit Blo.ndusjfn emirate Afknfi, cum : mulieris, cu- iufdam gcneredara? funus proceder et,,canis ,fafto impetu,fup.er cadauer infilijt,&pra; doJoretarK]uamab aliqua. Fera laniatus.interij t s loanmes quoque Tz.etz.es recitat ca- nem Xanthippi,quj fuit pater Periciis,vt Dominumnauigantemfequeretur, in mare Te proieciflE,atqu.enatanda vnibus exhaU'ftnm.cxpira.fle-. Atmaiari nobis effadmiratio- ni id,quod tradit Aelianus, de cane cuiuFdam. Calophonis, qui vaa cumeo,. Scfamujo merratum in Toniam adauitatcm Theon fe conruIit;curnqtiein. ittacre feruus pecunias, fcrens,a!uiexonerand;r gratit^a via parumper d e fkcdfier , loculi h umi depofiti imme- morabijt., Canisad’ma.rfu:pmmcudodiendLHnreman/it > donec:illi,rei:nfed:a.,oba.mif- fas peeitnia&reuertentes. canempenes marfupium. inucnerunt, qui diu. farne afiličtatus ftatirapoitlllorum.reditLun.exanniiatus : cit .. Npn eft iilentio inuolucnda.fidelitas canis, Titijj S abini-,q.ui: aučloribus Pdni©,&. Solino, n e c eum in carcere,nec in morte vnq.ua.in ^ defer uitarnmd p role čl um illi panem ori Bornim moruii appofuir, & cadauer in Tyb.e- rim proi ectiini,a ccu rre nte mnltkudme ad lpečtacuium , canis n.atans ter go fudentare conabattn Ad finem Scaliger prodit, qudd A gr eft is. Corfus folum falus c dux.it ca- nem ad vcnatum,eius fretusjcogniraRde, fepocki, peruenir ad fumnitatem mon.tis % vbimgcns ftigus do:minabatur,feditqueinrupc felfus .. Poftridie. eius, familiares rad. bominem a F e ti s, in. t e r r cm p t um, q lur fi t pni exiu.erunt,illuinque procul confpi.cati alta. voceappe]fau:eruntifedcu,ffl:n;ecrefpO;nfum,audiren,t,nequd v{lum,corporis motucon-. fpicerent(diriguerat ibi gelu^aceefTeriint , vt cadau.ere faltern potirentur.. Ibi canis excu:babat,qni illiebniomnes, etia.m. no.tos. ta.nqu.am .furatu.m Herum veoien.tes magno irnpetu irruir,aliquofque proftrauk,neque prius apertinaci tutela. recedere ycrfpit s dc^ nec fagittis confuifus ad Hcri gcnua. vicam d ep ofuerit.. A CANE, E T OB GANEM oceift. c < * - Linius monimetis mandauit Coryngem Reginam propter liberiorem c3; maritOj Nicomede Rege B;thynite io.cu.rn, a Ca.ne- R.egis; faUfe- interfe- članiSiquidem id hoifilitcr aduerfus Regem.agi canis putauit:. Eu- ripides etiam: poeta,ex.Textore, nočlu.rediens a cgna Archelai R.egis Macedbnia; aCanibusaPomero quodam ; ^mulo,immiffisextinčlus eft. Dfogenes Philofophus, deceffit ex ; morfn ca.ni s,i u x t a me t e m. T ex,to ri s, e ode m. die, quo Alexander Macedo.in Babylone mortuus.dl., Heraclefus, autem phylofophus (refe¬ rente pr e d ičlo a u čl or e) c u m. e ifet hydropicus,ad remedium feb o. bu b ul oi n u n čtu s, a t q; S'ori expofitus,profundoqiief6mnoicorreptus a canibus laniatus eft . Linum, Apolli- liis filium ex Pfaraata Crotopij Argiuorum.R.egis. fiiia,a matrc apud; Nerncum Rumen expofitu,m can.es. diJaccr aru nt ^ Cuiusmeminit OUidius in Ibin^ jiutfp Crotopiadem deripuere LirfUm., 0 Neanthus,fi verafcnpfit politianus in Nutncia,propter Apollinis, Chc!yntemereafFe dtatam a canib.us, merita tanta audacia vindiabus.mterfečtus.fuit .Cecinitigitur hunc in modum. Impr.ohusihanc Bulte Cheljn nffesiare Neanihut yUifas dpotiinea pendentem fuB.ulj.tadc-> ppuam tamen indotl ofčrten U m polliccchordas V indice difccrpfit nciu noči ur % a Čarnim vts* Ly caon Rex Arcadia',vt recitat Voiatcrranns,cum in Lupum eifet conuerfus a fms ca nibus in venatione oceifus; effe perhibetur., Hic cafus fitnilis. fuit morti Ačla?onis,que cum ineaure Dianamin fo n te n u d a mc o n fp e x n fe t ,i n Ceruum.cduerfum.pcc>p r ij čanes laccrarunt. Quare non immerito cancbat Ouidius. Infctui /iclaon cernens fine veBe Dianam Pradafuit (iambutmnrmmiullefuis^ DeQuadrup.Digit.Viuip.Lib.III. 4 97 B Thrafus quoquepuer Delius Dianie carilHmus vi canum perij fie dicitur.Hocmemorat Ouidius in Ibin. V< t Pr^dafa fistllis , c/uibus eft latonia Delo? Jnte diem rapto non adeunda 'Tb ra f°' Parthcnius narrat in ThefTalia Cyanippum filium Pnaracis, pulchram puellam, quam deperi bat, a parentibus impetratam vxorem duxifle. Etat aute iuuenis venationi val In Dro.c.iA dč deditus,itaut interdiu Feras infequeretur,no £luid dicam tus‘Jis, quid m cesti damna veternj ■ > Aut incuritattjfi quaešl tutelaf>odagrx - M Ute tenent peffes y c ur a J, petentia maior* U.hM trnov. Solentautem potifiimum canes a?grotare,qua«do Jupiter in Sagittarjo propriadomo B cap.zj K verfatur. Tunc enim tefteMerula,erit magnorum animalium,& canumftraoes' No- ftra i gitur interent m pričati hiftoria omnes canum affediones vna cum pn?fidi,'s enu merare,excepta ramen rabte.de quafeorfimin capite fubfequentifermo habebitur . Inchoantes igitur a morbis capitis,canes epilepfiaopprimi ftatuimus , tum guia canes tepms conuulfos confipicatiTurnus,tum eciam quia Clariffrmus Montuus in Anafccue morborum,& canes,& Cercopithecos connulfione laborareobferuauit . Ideo in hoc cafu Medici canum non folumad inuftionem,fedetiamad oleum coftinum, & vulpinum Merk ocU" confugiunt. Oculi canum aliquando lippitudine vexantur, t.uncque Tardiuus aauam torum. tepidam cum farina,&albumine oui adhibet;& in tollendis albuginibuš oifefcpia? cre- Surjttath, mato vtitur, huncque puluerem ad oculi abfterfionem per fifiulam infuflat. Si furdita"- curatio. te aificiantur,quimorbus, ex pigritia,& exomnt amida alaeritate deprehenditur; Tar* diuus oleum rofaceum cum vino generofo perraixtum in aures inftillat. At fi aures ver mibusTcateantjidem aučtor fpongiamrritam cum albumine ouiexceptam, in dar ca ta- Vermetati- plafmatis,applicat. Pr?terea folent canes fortc propter nimiam capitis humiditaiem p rttrn^ contračiam,amktereodoratum;idcirco mnepurgandi funt,& pra?cipue fi fintfaoaces ^ OdoratutA- vel venatici adcatumices - PImius. in hoc affe&u.vtitur elIeboro,quam do&r/nam ho rnzjfiočuva- dre r ni venatores fectarttundum fumuntredicum elleborr albidrachma femiflenv mix sur. ' tamque c um modieo lan di canibus prarbent .Hac enim ratione perpartes fuperio- res,& inferiores oprimeexpurgantur. Tardiuus ftaphifagriam tritam cum oleo,&ouo ln hb.de cu propinat* Carcanus tandem,vt canes amifTum recuperent odoratum, recipit dracli- canum. nmduasagar.ci/criipuhim vnum falis gemmei,&cum oxime{Ie pilulam conficit qui l)Ut y ro muoftttamcam »grotanti tradir degJutiendam, bocque remedjum expertu commendat. Amplms canes aduerfa valetudine palači, gula? s & rhoracis identidem vexantur . Fropterca Tardiuus palatum nirnio calore refertum butvro melli permi- Morbigula. xto inungir. Si hirudines gube adhareant accipiencla? funt mufe a? per a da tem circa e q nor um capita voIitantcs,quarunvcrematarum nidore hirudines cui C umque partiad- bterentes excidunt. Quando verdaliquodos gula? canis mfigitur,nafus canis a pure- hendendus,.oIeumqueper fauces infundendumefi,quia hac ratione,ex Tardiuo om- nia guioe infixa per tuifim excutiunrur.. Si morbofa tuffi s canes infeftet, ita vt vena- ^ tionem,&cuftodiam impediat.Blondus amygda!is, dulcibus mundis, 8c pontulis. in vino diffolutis non modicam vnbtatcm atrnbuit. Tardiuus pulegiumin oleo.& melle non infrugiferumeffe opmatur. Si ad ventns infenoris affečlus recenfendos defcldamus Primo inftomachumincidemus,quiinterdiinj languore,^ vomitu laborat. Onam- obrem T ardiuus ofia bouis. m aeeto cofta fummo cum emoiumeto rodenda obii c n A d termina ventns nonnulh parum pulueris cymim in cibarijs canum mifcent Tarcfiouš VermtnAtta alliumcurnoleocalidotntum commendat. Si in ventrefuerindumbrici idem’A»te recipit femen abfyntb(j , cornii cerui,& luinbricos ficcatos,omniaque cummeile exhi benda eiTe pratcipit. Dem U mcanes alui adrtriftionelaborant, ouando frcoucnter g e Stjpttcstas . muntjloco permanere nequeunt,&a/fiduoegerendi conatu premuritur. H^caffedtib potiilimumcatellis delicatisacvidereloler,proptereapotioneol.ei,vel modico mannap' in iure,aut pot fanguine rcddut,& Tardiuus in hoc morbolaudat coriadrucu aqua oleo, &lericula cQčlu; oiaq. Cam Tujft i s. Vomitu s. T ormina. De Quadrup.Digit.Viuip.Lib. III. 499 E Caniedenda curat.Poft ha?c,morbipedu confiderandi funt.Etenim fi pellis aut vngucs apedibus feparentur.Tardiuus farmam aqua permixtam fliper locum affečfum deligat, Morbi pedu. vel pedCs canumponit in dccočto fado cum cortipbus malipunici,faIc,&aceto.Qiuldo vero aculei pedes canum I^ferint. Albertuš furfurefcam cum Iarido trkam loco faucio Furfurefca apponens fpinam extrahit. Hocprajfidium a!iqua non caret difficultate, cum AuČfcor, Alberti %d. quid p er furfurefca inreiligere voluerit, npn doceat. Gefnerus ramen non fine ra- tione hanc.farfaram nempe tuffilaginem effe opinatur; quoniam folia huius plante albis quibtifd.um<> ceuffirfuribus obducantur 5 quar folia in hoc eafu, non funt fpernendaj quia Ruelliiis folia firfare tela omnia corpori infixa extrahere tradidit. Vermiculi quoque in pofterioribus canum cruribus identidem nafeuntur. Ideoad illos perL mendos,- prteter vnguentum Apoftolorum, & Aegyptiacum, quorum deferiptioin Antidotario Bonomenfi haberur, fuccus foliorum perfici adhibendus eft. Quidarn venat6res' expcrtihuiufmodi vermiculos in omnibus brutis animantibus interire affir- Scabiesca- mantj fi ftechas citrina de collo eorum fufpedatur. His animaduerfis, nobis morbi čuta- mm. p nei fe fe offerunt, inter quos primum locumfcabies occupat, in qua auferenda varij ati dores varia r e mc diui.p raefcr ib u t.G r ati u s poeta in libro de venatione fi c inquit. ■ N An-fi deformi.s lacerum dulcedine corpus Perfiec/uitur fcabies longivia pefjima lelhi. Idem aučtor pauJd infe'rius hoc affignat praftidium. Ttinc , & oder a to medic at a bitumina vir o , Imponesfi pices , immundad vnpuen amurca. li.j .de mat. 1 Diofcorides oIeumlentifdnum,& cedriam in fcabie canum commendat. Alij canes fca med. biofos inaqua marina fiepius mergunt. Alij decočlo -lupinorum, vel lixiuiofrequenter Iauant,aut in aqua,in qua fabri ferrarijferrutn cadens extinguunt .Alij denique fangui- nem detrahunt a quatuor cruribus tundedo venam maiorem, qua? per externam cruris partem d e fc e n d k; fi m u 1 q ; a d h i b e n t v n g u c n t u m pro fčabie,quodnoftri pharnracop^i in officinis paratumferuant.Veriim fi fcabies preeferiptis medicamentis reludetur; tune in Ub.de en • Francifcus Car.canusadhydargyrum, tanquam adfacramanchoram confugit.Recipit racanu.c.5 enim vnciam vnam argenti viufiSc vncias quaruor axungia:,quibus fimul m xtis,canem Soliexpofituminungit, vt vis medicamenti penetrarc poffit. Hj?c inunclio alternis diebus terrepetenda eft.deinde canis fapone ntgro,& liscm-io dulci diligenter abluen dus efb,quoniampnftinam valetudinemrecuperabit. Quonia vero -pra.dittum vnguen cafum p donim generat. Ideo axungia veteri canis poftea lini ndus eft, fiquidem bsec augmentum pilorum folicitarcpoteft. Inter morbos cutaneos variola? recenfentiir,qui- y er ruce. bus canes Meliteos laborare noftrte mulieres obferuarunt,fed quoniarn in his fuperan- distotumopus natura? r'eIiquunt,Hac de re ad vcrrucas,&clauosponderandosdefcen 1 demus.Vcrrucas igitur diligenterfricant,deinde illis medicameninftar emplaftnappli cant compofitum cxpuluerecorticis-čucurbitie,fale,oleo,aceto,aloe,&;finapi. Pro cla- uis cx fimoarido,cortice cucurbit-T,pane hordeaceo fimul crematis,addi.tp puluercplu bi,&aceto medicamentum componunt.Prsedičtis addamus vulnera,quibus canes varie y H i„ era confauciantur. Huiufmodiigitur vulfiera,vel fimplicia,vel compofita erunt.Simplicia ij- canibus tantum lingtnda rel;nquuntiir 5 vel puluere cranij caniniinfperguntur. Sm co- 1 pofita fuerint;tunc adhibenda erunt illaprjEfidia,quK in curandis humanis vulneribus jir fiirpa n tui% Poftremd canes a quibufdam a n ima'cul is veluti ricinis,pediculis,&puljci- bus infeftantur ; qu^ animalia pro viribus profliganda funt. Varro aduerfuspediculos ftaphifagtfam tritam irrfpcrgir,& canem in decočtioneradicum aceris,vel mandragonr abluk.Blondus v er d dccoctum radieum cyperi prsefert.AIij puliccs cnecanr 3 dum cane in aqua’marina^ velmuria mergunt.Alij deniquefucco ellebori,vel cucumeris fylue- Fa f ci num jftris totum caneimperlmunt. Ad finem funt qui creda'nt 5 ex Blondo, propter fafcinum canu n>. canes emaciari,& interire,cum Virgilius id etiam agnis aocidere feripferit. :r:r; J\'ef ^io rjuis tencros oculus mibifafcinet agnos. ItacpBlondus animaduertit cauendum ciTe,ne c audi ab inuidis hominibtis infpiciatur,- quan.doquidem qiiidammalignifpiritusaboculo'fafdnantis exeuntes animaltenellu inficiunt. Vnde Biondus a d fafcinum prtecaucndum coralium de collo fufpendit,& bac- chare viridi frontem coronat. - .. . : . .. d ■ 5 n ? 3'oi... ., . Tt 3 RETI joo Vljfsis Aldrouandi A lih. 7. Phyt. eap.iS- li-3.de mat. med. li.31.de rer. varkt. RETINE NDL FVGANDI, & necandi Rado. Vnogloffa herba matrici canis coniunčta,Alberto au&ore, omnes Vrbis> vel ruris canesallicit adIocum,inquo occultata fuerit. Idemprafare affirmat eamdem hcrbam fubplanta pedis geftatam, quialatratum ca¬ nis impedit,& canemhominis afeclam efficit . Varro, vt fugam Canis euitet,ranam cočtameiobijcit;vel hoc remediononconferente,canem taftrar^uia canis emafculatus tanquam fcemina domi morari cupit. Alij optima de cau fahoc remediumnonprobant^uoniam canes imbecilliores redduntur, & prtecipue fi pro venatu, vel pro armentorum cuftodiaalantur, Tardiuus aias canum oleo inungit, b quia hoc pnefidio eorum curfum impedire putat. Crefcentienfis primiim loro, dein- deferreacatenaligaripr££cipit,vtin determinatoloco morari affuefiant . Fronto in Geoponicis gra?cis fugam acanibus arcet, dumtotos a capite ad caudam vfque bu- tyro perlinit,& Iingendum butyrum eis exhibet. Vel,ex eodem aučlore 5 fugam impe- dies,dum alteriuscanis fecundam in panniculo ligatam ei olfaciendam obieceris . Porta commendat officulum repertum in latere rubeta?,quod deferentem libenter ca¬ nis fe&abitur. Cieteriim ad canes arcendos,Scholiaftes Homeriinquit,qudd oportet federebaculu deponere,ne canes infidiasj&fufpicari poflint . Sedfatius erit ad vene- na confugere. Quamobrem Diofcorides cham?leonem album cum polenta permifces canes fues,&mures occidit. Apocynuin quoq; & bradica canina,ex eodem Aučtore, fi dentuk’canibus illosinterimut. Plinius ad venenandos canes commendat aquam in qua afparagus dccočtus fuerit. ItempIumbifumumextollit. Fraxini frucius canibus magno efTenocumentoperhibetur,quia dolorem vertebrarum,& coxarum excitet;li- cet fuesillofaginentur . Rhododaphnes planta , quam hodierni Botanici oleandrum C appcllant canes interficit,fi folia,veI flores cum cibarijs canum mifceantur fi Diofco- rides,& Au cennas veritatem fcripferunt. Cardanus nullum venenum fpongia: frixa; £ECuiparandum eife exiftimat,quohiam ha?c nequedigefi,neque egeri poffit. Nucem vomicam,quam ab effečtu caninam Aučtores vocitant, ad canes venenandos natura procreaffe videtur;fquidem ha»c recens,fi lima teratur 3 caniquevel cum butyro 5 vel cu alio pingui deglutiendaprcebeatur,trium horarum fpatio illum ad interitum perducit. Ariftoteles in Mirabilibus narrat circa Scytharum,& Medorum regione quoddam hor- dei genus n albi, quo ho mineš vefcuntur,fed fues 5 & canes excrementum hominis , qui panem ex hoc hordei genere comederit,tanquam lethale venenum abominantur.Omif fo interea aconito cyodono,ita appelIaco 3 quia canes pcrimat,nec non napeJlo , qui in- ter csetera venena nuili animantiparcit. E P I T H E T A zn- V jB inexfplebilem edendi auiditatem apud Graecos canis Aa/Spoj , fcilicet I nimiiim vorax, )c»V,feu apo/2čpes crudiuorus, a dentium acutie x«p- yapos,Sc Kctp^apoSo/g dicitur. Ratione coloris «p^o?»nempe aIbus,#py/o- J«c albos dentes habcns,& zapoješ ob glaucos oculos vocitatur. Latini _ ob alfduumlatratum,cancmvocalem,vociferum,orifonum, &latranr^ nuneupant. Alioquin Homero vAazouapo; canis latrando fatigatus exponitur.Alb£ r - tus forteoh magnitudinem canis pro molodis maftinos vertit,quod epitheton ItabCle ni magno accommodant. Immo non folum canes magnos,fedetiamquodcumq’ mo- deratam magnitudinem e x ce d e n s, m a f 1 in u m nucupant. Gefnerus autem huius noirtonis originem inuenire nefcit,nifi permaftinum Aibertus maximum feribere voluerib. Ca¬ nes enimmaftim funt grandes,&mordaces,vrinquit Alunnus. IhGaiha autembjar- bonenfi Canem magnum,&robuftum Feras maiores adorientem Lk»kh appellanr. Praeterea locus natalis multis epirheris occaf onem pr^buit. Etenim Vmbrum vocant ' ' ab De Quadrup.Digit.Viuip.Lib.III. $oi |h , ab Vmbria,Lacone a Laconia,Epiroticu ab Epiro Gra;ci£ regione,Iberu,ideft Hifpa« nicu,SauromataOppianusexponit PoIonicu,Amydeum ab Amyclis Laconix ciuitate, Amorgu ab A mor go Infuia vna Cycladu,vt refert StephanusjDulichiu fecundum Mar tialea Dulicbio Infuia Maris Ionij.Arcadespariter aregioneita cognominata dicutur; licettales ex canibus, &alijs Ferisgeniti fuiffe dicantur. Moloflus quoq.& Moloficus ex Moloffia regione denominatur;quauis Ariftoteles Moloffos canes magnos,& robu- ftos ad paftoresj&venatione attincntcs intelIexeric.Vcru ab £quiuocatione huius notni nis cauendu eft; quadoquidem hoc vocabulum non folumcani, fed etiam hominiMolof- fie Reaionis competit. Immo&Moloflb Pyrrhi £Iio,&pedi metrico moloffo cogno- minato,quia odas hoc pedis genere conftantes Moloffi populi in templo louis caneret. Gratius poeta canem metagontem forte a loco nominat;nam Metagonium apud Stc- f>hanumVfbs Libya? efteperhibetur. Alij Promontorium ab angulis ita didlumefte ftatuunt,quod Africam a Numidiadiuidit. Idem Gratius Poeta canes aliquos petro- Inlih.de nios indigitat,qui vnde denominentur ambiguum eft . Eft quidem notum Petroniam ven. F effe atnnem in Tyberim defluentem ita di qui caninum afpečhimreprefentatjfed prsecipuehoc nomen in ho mi-* nem impudentem tran ferttir;quamuishic 3 navo&ta%ns apudEuftachium turpftoquus cx ponatur. Namxvpo0apm fecundiimTheocntunveft ille,qui canina pra?ditus eft auda- da. Vade Cydimaehi filius propter fimilemaudaciam zim fuit cognominatus. Kw a- ing autem apud Hefychium,& Varictum homo ill,iheralis,& fordidus legfturjnde oritur q zuvrarog m ib' mm u s", pe ffi u 1 u s tmpudcntiffimus. Diogenes. etiam cynicus a canibus co enosneotum fortitus eft,quiamore eanum mordax effet,& quemlibet acriter reprehen- deret Q»amobrem Alexander huic fportulam offium plenarnidono milit, quamcynR eus accipiens dixit;caninus quidem eft cibus,fed donura nequaquamregium.Hi.ac non- nulli eruditi viri philofophos cynicos denuant, qui contra humanam verecundiamin propatu!o,ritu camnn.cum vxoxib.us co n g r e d i e b a n t u r; q uq ni a m, c urn honeftum lit con iugium,paJam etiam licere cunj vxoribus concumbere praedicabant. Cynices tamen fecta philofophorum (tebe Laertio)nuncupatafuit,quia huius aučtor D iogen.es- d j Ife- rerct in Gymnafio non procul a por tis Arhenarum,cui eynofarges nomen erat. Prte- dičiis poidi addi Zoilus canis rhe^oricus nomina.rus;,qui omnes aubtores taxando, mo¬ re canis,allatrat. Cynra apud Hcfvchium nomen fuit meretrieis^AltedusBub jomine Cyne per fimplex n Ariltophanes in. Velpis memmit. Canius poeta temponbus Mar- tial is flonutmuem libro primo cpigrammatum memoi at . Poflmodum Čatullum Ca- tulum, CaninitimCanidium, & Canuleium propriavirorum J.djma apud Vcteres ^ Romanos legimus * Refert etiam plutarchus quofdam ciues Roppanos.caneseogno^ u minaros fui(fe,quorummunus in Vrbe erat, vt ©mnia bonacapitali Iudicio danatoru, quocumq.ue pretio etiam viliffimo venderent. Ideoadagio de fe vili pretio yqndita 5 proferebatur vendltorem ad eanes redudum effe , Hoc prouerbium ad noftra : v{que temporapenetrauiticum hic Bononias dicatur. r.idotto, aUa Gagmla . De homine,qui aliquid vib pretio vendere cogatur, Prifci gulofos catillones vocabant,qiuamorc ca- tuiorumalknas ivdes intrarent,aut quia omnes patinas lamberent . Demiima cat <-d- lis muitas familias nomen fomplilfe noruin eft, Hac de re Vulteius fcribensad ftUeiri- dam cognomcnto catelium,alludcnsq; ad cognomcn,& ad anjmal lic canebar a . Jgnauos , turpes, Bultas^ Caf tile catdles Immo4i C f dxto-llcns c ur facis tjfs Ione s ?• ;.. •. Edifcunt^ diciSytotam reftrunt^ Mineruami . ■ . ... ...G £uod fc io f fcires , non {pato) dejiperes. Slupd facis , odiffe estjacos mc amare catellos , Ste catulos turpes ftmta turpis amat C te os E De Quadmp.Digit.Viuip.Lib.III. 50} Coecos c$ce tuos cognofce Qatelle catellos 11 la patri t virtus maxima , no fcc fuos. Noftra ctiam «tate mukat Familiat a canibus cognominata? Mediolani,SuImona?,& Bo uonijE viuunt.DeCaftracanisFani ;) & Lucat.Vtmiftos Faciamus aučtoresinfignes,qui a canibus cognomentum FumpFerunt. Nonne extat percelebre opus Gabnelis Ca- gnoji,in quo de calore innaco luculenter agitur ? Nonne Marfilius Cagnatus volumen de fanitate tuenda,& aliud Obferuationum euulgauite & alij mulci, quorum noroina, breuitatis ftudio,omittimustSubFeguuntur Populi a Canibus denominati, inter quos Alani recenfentur,cum Iulius Caefar Scaligcr Alan Scythica lingua Ganem intcr- pretetur,eoque magis,quiahuiufmodi Populi in vexillis pičtum Ganem pneferrent, Infulam Anganiamdietam(vcnotat Paulus Venetus)homines ričtu caninoincolunt. Plinius quoqučin nemoribus Indice,homines caninis capitibus efle conftituit, qiii loco lib.^.ca.21. veftiui^ pellibus Ferarum velantur, loannes etiam Bohemusin quadam parte AFricce lib.j.cap.2. Populos Cynnaminos,veI potius Cyaminos a canibus cognominatos verfari docuit, F quia greges Canumad tutelam vitce nutriant. Infuper Aelianus Populos Cynamul- //.1 Je mor. gos recenfet,quia a canibus Iacexprimentes,qiiemadmodum nos oeillum,&caprillum, bibanc. Licet Fecundiim alios aučtores,Cynamulgi canes nonnulli appellentur, qui- bus lac bubulumin cibis gratiflimumefFe perhibetur. Alioquin Canibales(vtexponit Petrus Martyr in hiftorijs noui Orbis)Populi Anrhropophagi efteFerutur.Sunt quoq; ad mentem Plini; Canarij populi circa Athlantem Africce montemhabitantes ita nun- lih. y. cap.i. cupati,quia vičtus eis vt Canibus fltpromiFcuus. Tandem Hemicyncs, quaft Femica- nes a Stephano memorantur nonprocul ab Hyperboreis habitantes , &inftar canum j n i ma lU latrantes,qui Apollonij poeta; verfibus celebrantur. Siad animalia fiat tranfitus; in ,L ut primis Fe feoffert Cynopotamus,ideft canis fluuiati!is,quem Syluat iC us Caftorem, vel „ Ititram efle declarat^dcindc CynoglofTii$jqiicmpifcis plani fpeciem Rondeletiuscorj- co ^ nom n ftkuit,hanc catteri aučtores Foleam,veliinguIam appeljant. Scquitur Cyno m ia mu- **' fca?genusimpudentiiIimum,vndenomenfortitumeft . Acpedit Cynoraifte s amrnal inFečti genus canibus valde inFeftum,quod alionomine Croton, vel Ricinus dicitur. G Eft enim adfimilitudinem Feminis Riciniherb^,ideft Keruce Arabum. His anne&a- miiscatulosfoetus canum,quamuis,&Foerus aliorum quadrupedura catuli Fecundiim Noniufnnuncupentur.Veriim,cum de foetibus Canum lit Fermo,catuli abFolutepronu- ciantur,c 3 eteris vero Foetibus differentia additur. A catulo poftea aliud diminutiuum dimanat, vt catellus,& catella.jicetaliquando hoc vocabulum,catella,apud Liuiumam biguumfit, quatenus, pro catcnula vFurpatur . Verumtamen Sipontinus pro catello caniculum,&procatelIa caniculam legit. Hxc vox,canicu!a,apud Ifldoruen atquiuo* Ub.20.Oriv. ca eft, cum inftrumentum Harpax dičtum denotet,quo quicquid čudit in puteu extra- hitur.Alioquin xv\ ' 4 pov,& mvImos pro catello apud Xenophontem iegitur. Hinc kvu^o cancmago. Latini cat.illare,per alienas domos,mofe catulorum, vagari exponunt. P [ antx Planta? Fuccedu.nt nobis ponderandce iuxta ordinem partium canis, quibus affimiJan- tur.In antiquis herbarumnomenclaturis,crocumcynomorphon,quafifacie canis Dio- fcorides appellat, pFylIium quoque in eodem loco cynocepha!ion dicitur,Forte quia Fol pj lieulus caput canis reFerat, Rečtius Anthirrinum CynocepbaIea herba vocatur, cum jiosjveJ Temen caput canisreprflentet.Cynopfis apud Theophraftu a Theodoro Gaza- ioFcoridesillamcynoma,veIcynocephaIionnuncupauerit,tumeriam quia flore ocu Ca ’ ' y ' lo caninofimilem producat.Lingua canis multis plantisaccommodaripoteft,Fedinter * antiquaDiorcoridisnomina,plantago cynogIofta dičta legitur.Atviri eruditiputant plantaginem non cynoglofTam, fed anticynoIylTum iegendumeflCcumrabiem canis expugnare valeat. Aliter cynogIoiFa apud Botannicos nuperos planta cft a planta- gine valde dilcrepans,cuius multce Fpecies aBauhino aflignantur. Et Tragus Fcorpioi- dem CtBruIeam,Feu AlfinemFcorpiojdem cynogloftam minorcm cognominauit. Dens ... ; canis apud Glufium planta eft,qu^ ineunte vere,duotantum produc/tFolia cum flore. 1 & radice dentem caninum semulante . CreFcit etiam paffimqua»dam graminis Fpecies rat ' ca P- 6 °' tadice candida,& geniculata, quam vulgusherbariorum dcntem canis vocat. Hanc multi canariam,vel herbam canis efte volunt,quia hac uorata a canibus, vomirus pro- uocatur. GeFnerus autem arbitratur pcr herbam canis determinatani Fpeciem grami- Ub. 3 - flant. far,.cap.j\o. ftAS.c4p.io Morhi a c a- ne de nomi¬ nativ 504 VMsis Aldrouancfi > nis noneiTeintelligendamj quandoquidcm ca tre s afpera cuiufcumqt?e gramims folta A mandunt,vt vellicando fauccs vomiruin ex.dten£ .Frudus febe-ften, qui paflim in phar- anacopfis confpicitur ob figuram ab aHcpiibusmamilia canrs indigitatur. Quamtus ena Chamadeon n iger inantiquisnomcnclaruris Gynomazon, quafi mamifla eanisa Dto- fcoride dicatur. Atfectmdum alios amačiandis canibus maža 'čan is Jegitur . Aiiter etiam Cynozolon ob grauitatem odoris.nominatur . SatVidorummuk* fpecies iBo- tanicis oftetvduntur,4uas plantas,cum radices rotimdas tefhtffn inftar procreentjGrte- ci Cynoforchides,& Latini tekiculos canis indigirant, Orobančhem hcrbam fine fo¬ lij s crefcen*em,& in figura genitale canis imitamem Prifci €y-noraprion 'dixertmtv Kam Cynomoron per quatuor rantiim ijllabas profanim npocyntim fierbam ifldieat/ C[uar incibis mlxta eanes perimit. Ca? cer n m aduertendumcft in dobrina PlinijsApo- cynum defignare etiam eific u 1 um infi n ift r ol a t e r e Rubet*inuentum,quod' canis impe- tumcohiberc perhiberur. A graui canum,vel' catuforum orfore multa? plantie dcno- nimata? e/fe vidcntur .Ereni m-SyJtiatittjfc hyofcyamuin herbam canicularem interpre B tatur,quoniam huiafmodi planraodorem vaidefirnilem odori catulorum fpiret; qu'rdis odor in cynogr@lfa etiam obfemattir. His forte de caufisBryoniam,feu vitemalbam MatthioIfjTragus cueurbitam caninam dixit.Nafturtium Prifcicynocardamura , qua$ nafturtiam caninum,& Abrotonum Cynoncbirem vocarunt Abroronum foeminam S.alman-f-k ; enfe\s,čx C!ufio,tbymumcaninum di&erunt. Sideririm tema m Martino! i An dor-Herbarij 1 Lusrdunerifiš rutam caninam nommat. Rumicis q ti ar tum genns Fuchfij, feu c h ry fo 1 a c an um Do d o ne i a Lonicem Atmplex caninum dieitur. Panter ob vira- Jiim odorem^ ampdoprafiiim a!iqnialliumcaninum . Item hyadnthum primum Mat- thioli c^pam caninam,immoj&fciUam cfparn caninam vocitanr.Tandemque apud Prif , eos,firuCmsmandragor*rnahis canina a Rom a n is appeliabatur. Ad inferendam cani- bus nečem,terra prodticit Aconitiim,quodabeffečtiicyo&onii Botanicidicuht, cynia, velcynocrambem 5 quam Latini brafficam caninarn.nucem vomicam,quam offidn* ni* ccm canr-narr^necnon Capficum,quodmuki Zinziber caninumeffe voJunt. Quidplu- ra? VioJarum,& Rofarum quadam fpecies a canibus denominantur. Šiquidcm Violam Q m ar ti am i y 1 uc ftr cm flore ampliori,& parum odor a to Tragusviolam caninam cogno- minauir. C‘y norhodo-n rofa canina exponrtur,yeI quia(Audore Gefnerofrigentes hu- žus fpinar ferratos canum dentes a?muic?ntur,vef quia huius rofre radix adiierfus canlim rabiehi commendetur. Cynorhodon quoque ab Hefychio , & Varmo lilium rubens nominatur. Qutedam,rubifpecies acanenomen defumit,& Cyno 4 batosnempe rubtist caniniK dicftur 3 quamuis Diofcorides in antiquis nomenclaturis fmilacern afperam ey nosbaton appeliaucrit. Kuvomi^pov nomen eft herbx apud Hefychitim, quse acttlens caninus transfčrvi pordi,bare autem an fit cynacantha,nimirumfentis canina, an vero alta plan ta din e rfa,fuo Ioco,& rempore perpendendum crit. Bauhinus in Matthiolum quandam Caucalidis fpeckn^uodos cchinatos circa taules producentem defcribir,-quž lapuiam caninam vocat,forte quia huiufmodi ecbinatt nodi eambus tranfeuntibus faci leadh-rereant ^ Cania vrrice fpecies c ti apud Plinium,& cyn* funtarbores Arabicar apud-eumdem folij s paltna’ fimilibus,ex quibus Incola? veftes ebneinnant , Pofiremo herba cit cynofpaftos di čl a, ali ter a lucis fplendorc, Agloophotis cognomieata’,qUy fi-i p ne ope canis a- terra er m no n poteft,quemadmodum Porta in Phytognotnonias vbtfrt- tim dedarat.His notatis de plaris quida lapis vulgo Casfracane didus elapfis annis eic Perfia in Italta delatus ab, Aučtoribus Nephitis quafi nebulofus app el I a t us poderan- dus fc fe'offerret;verU quia nofiro negotio pariim famulat-ur; proprerea hoc pr*ter¬ mi ffo ad varias tegritudines a cane denominatas accedemus examinandas. Primum morbus caninus apud Feftum rabies perantonomafia cxponitur.' Sequitur cynanfhro-> pia,feuinfania canina,qua? proculdubio a iycanthropia non difcrepat,cum fimili *gri- tudine affečti, more can um, vel luporum,nodu circa offa mortuorum verfentur. fmmo qu*dam conuulfioniis fpecies canina dicirur,quam: Gratcicynicum fpafmum effe vo- lunt, quoniara tali morbo aifečtus dimidiam faeicm in obliquum torquet, & ridtum irafcentis canis amulatur. Cynanche in fcholis Mcdicorutnangin* fpecies' eft a ca- nibus denommata,vel quia eanes hoc morbo facpius laborent,vel quia boe affedu de- tcntt,rituc.a manu um,aperto orereiptrare,&linguam exerere coganmr. AIioquin ivineulum apud Vannum.Seoaatur caninus apnetitus,affeciio,fecnndu Galenum m Loca. De Quadrup.Digit.Viuip.Lib. III. 505 £ Galenum,in qua multa cibaria ingeruntur,qin? paulo poft euomuntur, quodčanes prg ftarc folent. His quamdam tuffis fpeciem clamofam addemus, quam Syluatidis cani- ltb ' l ' de U nam interpr?taror,quia h xc canes frequenter afficere folcac. Quamdam fcabiei fpe- ciem vulgus caninam appellat,vel quia ficca fit,nec vilam humiditatem emittat,vt co- tingic in canibus,vel quiafitcuratu diffieilismam fi accidar,vt canes fcabie torripian- tur,vt plurimum cum illa commoriuntur. Prredidis etiam addere po/Tumus zdvtiov Odva, rov nimirum caninam morcem,quam Ariftoteles difficilem interpretatur,cum canes dif- ficufrcr animam efflare deprehenfumfit, In equorum vngulis prominentiamquam- dam nonnulli cynoplon vocant 3 & Leonicenus hanc par tem it a dičlam exiftimat, quo- niamcalli in equivngulatanquamin vnguibus caninisfubfint.Demum in horhincquan doque.annorum oftaquedama Grrecis cynolopha didaeminent, quam prominentia Celius caninam cognominat, Iamlibet accederead Infulas, ciuitates, oppid a,ci'te- raque Iocaacanibus denominata. Ilire igitur feptem Infula? fortunata? olimcogno- minatre,hodiea Bordonio,ob magnorum canummultitudinem Canaria? nuncupatur. F Cynopolis,vel fi placetduabus vocibus nv/av «ar&A/?,apud Stephanum, eftcanumciui- lib.Z-ca.iy, tas in Aegypto,inqua Anubis colitur,ab hac poilea Cynopolitana praefedura dcdu- citur, Cynos eftciuitasin Luciade,vt refcrtLiuius . Cynethea,ex Stephano, Vrbs lib.i.lnf^. eftin Arcadia,vnde Cynerhenfes Populi dimanarunr,quos nonnulli ex Cynetheo Ly caonis filio deriuant. In agropoftea Cynethenfiu vidno,fons fcaruriebat,cuius aqua, ex Hermolao in Plinium,demorfos a canerabido liberabat, hac de caufa hunc fontcm ^ g AlyfTon vocaucrunt. Alioquin Cynetha Vrbs Thracice fub Ncritomontefitaeft.Cy- P)eca d>' 1 ' nc Vrbs Lydice,Cynura, Vrbs Argolica? regionis ex Cynuro Perfei filio , a Srephano dicitur. Deniqueex eodera atidbore Cynna oppidulum prope Heracleam leperitur. His didis dc vrbibus,ad ca?tera loca defcenderauš . Cynofarges, audore Stephano, locus crat Athenisjvbi olim Dionus quidam Athenienfis Herculi facrificauir, Ted canis quidam albus portioncm v id im a? abripiens in alium Iocum detuIit;quo prodigio Dio- nus pcrterritus.cumDeum confuluiffetjirefponfum habuit coin loco Herculi facellum extruendum elfe. Canis caput collis eft ThefTaliir, &paruaregio Thebarum,patria- que Pindari.Siveritate faflfus eft Stephanus,nam Cynofura, ex^»/'vocitantur. DcniqueCanaria hofpitia apud InThef. Romanos illa yocabantur,qureerantpenes catulariam porcamita nuncupata,quia non Geogr, longe ab illa ad placandurn canicular fydus canis imtftolabatur. Hinc dies feftus, quo excanibus res diuinafiebac,fecundiim CyIium,cynophontis nominabatur. Modo ad r eliqua a canfbus denominata defcendere oportet. Primum in homine conftdcrandi funt dentes canini didi, quiaacuti,&caninis dentibus fimiles fint,vulgus oculares vo Dentes ca - cat 3 vel quia oculis reda fubijciantur,vel quia,illis auulfis,ocuh fummopereLrdantur. mm. Kvvf^fij^jntelligendo cfopctpellis Canumeft. Aliter xvi/e» *ov» , j ivvtin fccminini § c neris,& xvrfct? mafculim pileumAd galerum fignificant,aut fecundiim alios galeru. cum Satyva I. Liter k JR . c ur canina , Canis cibi canum. Aftrccjnos. lib.^.Meta- mor.. 506 Vlyfsis Aldrouandi cumolim expelle caninafierifoJeret. Quamuis EtymoIogusa Cyne inuentore lioc petafi genus denomina.tum fuifife purauerit. Hodie noflri artifices piJeos,vcl alia ve- jftimenta lanca parantes quandam lana?fpeaem,caninamappel!ant,velquia mm im e tenui$,vel quia piliš canum valde fitfimilis. Quidplura ? littera II apud Perfiura Poe tam canina dicitur. «— — — fon at bic de more črnino, Littera, Nec immerito canina potek n u neti pari. Hancenimlitteramcanes reftri&is dentibus ringendoexprimunt,vel dicitur canina,quia hatc tremula vibrationeIingua?,morcrin~ gentium canum, proferatur.Pratterea in gra?cis Aučtoribus le g u tur multe voces a ca ni bus dcdu<5tae,vt jsm^a^eMaduerfus,canes pugno, zwoq>QaAfjii^ofjtau caninis,& impude- tibus oculis afpicio,xuyoJpo,uAt>incitato curfutanquam canis feror.Hinc xvvo$po/dUt ca nu curfus,& canii incitatioapud Caliimachu legitur loru, quo canis tenetur apud Suida,& apud Hefpchiii marfupium exponitur.Kt'«JWpdo* pratputi) vincuIumapudPollucem,K/ ! j ‘ Et niueis Letu onvtilis Asbolus a‘ris y Idraualidufcp Lacon,& curfufor lit Aello-, Lt Tho»S)& Cyprio vclox cum fratre Lycifca y Lt nigram medlo frcntemdtsltnclus ab albo Harpalot, & Melaneusfirfutaf c or por e Lachne, Lt patre Dict.tofed matre Laconide nati Labros,& Aglaodos, & acutavocis Hylaffor. ItaqueMelampus apedibus nigrisfuit nuncupatus,Ichnobates per veftigia ambulas, F Pamphagus omnia čomedens,Dorceus acute videns 5 Orihafus montes afcendens.Ne- brophonos ceruorum catulos t>erimens,Theron Feras peiTcques, Lelape dvelocitate, atq; impetujlelaps enim apud Graebospročeljafignificat^Pterelas alatus transferri po canum t d' teft 5 na astri pov alamindicat.Agre a venatione dičlusfuit.etenim venatio «yp«exprimi- mA * tui'.HyIa»us quali fylueftris, Nape quiain faltibus verfetur,Harpya, quia rapaci/fimas aues harpyas ^amuletur.Ladon a fluuio Arcadia?.i& Dromas a curfu notne fumpferut. Canache a ftrepitu,quiahic canis latratu omnia nemo ra repleret, Sričte acoloris va- ldctate^Tigris a ferocia,'AJce a perniciffimo AJccs curfu,Leucon abalbedine, Asbolos a nigris. piliš,Lacon a Patria, Aello a procella, Thous a veIocitate,Iycifca ouaft par- uaIupa,HarpaIos rapax,Lachne a villorum denfitate Labros vehemens,&mipetuofus,t Aglaodos a nitoredentium,&Hy!ačk>r quafi larrator . VndccoUigenduaiert nomina fecundumvarias,& peculiares belina proprierates canibus elfe imponenda ,IonoiiH- maque femper eflfe vitanda,vt-Hippocentaufus, quo nomine apud Pollucem qufdam canisdecoratusfuit. Flacpraceptaferuanrerian Nuperi: fiqutdem apudAuguftinu G NiphumTurcus , &FaIco canum nomina leguntur. Hodie etana canis appeMatur Leo ; Lupus ,StcUa, FulgurdBellinaJliibinus.&ratione Patria,Britannus,Gallus, Mi lanus.Tandem fexcentaapud Xcnophontem canum nomina leguntur,ad quem,breuL tatis Audio,le&orem relegamus. PROVER BI A. jOn polfumus curfim,breuitcrq; adagia adcanem attinentia recenfere ; Siquidern totfunt,quot fere canum proprietates.Propterea,fi voccm ca¬ num cdnfidereimvs.Primofolet dici.Catulus Leonemoblatram. Quotief- cunque homo vilispotentiorem vultredarguere . Camsnonlatransfu- giendus . Paffim profertur de homine taciturnoiquoniahuiufmodi canes vt plurimum morderefolent. Canes timidivehementius Latrant. Huius menunit Quintus Curtius,dum feribit vul^o iadlatum fiiiffc apud Bačlrianos; quandoquidem fiiml e$ ca¬ nes non mordeant:quapropter ad remBononia prouerbio dicimr.Canis latrans no mor det. De illis veroqui in proprijs negocijs nullura progrelfum faciunt,fed potiushircos niulgere videntur,fo!et proferri hoc adagium .Lunam, aliatrar e, Ad quod aliudens loan, Francifcus Apoftolusfcribens ad Cyrnum ficcanebat. In me quid fetus rabidts latratibus, altam In Vhcebem fmit , ceu rabiofacaniA jRtčius ede tuos , lairatufg cuome Cyme, En perago c ur f us attamen ipfe meos. Enthea nam virtusf per nit furtoja malorum Piurmura , ceu rabidos candida Luna canes. Huic affine eft ilIud,quod apud vulgumBononienferapalfim enunciatur.Z)^ canis la - trat Bos pafciturJLt promiligatur in illu,qui aliquemmaxima vitiorum labe refertum a criminibus remouere conatur iuxtaillud. Inuehit mcaffum-, qui puhlica c rimi na taxat y landat , & audi tor verba , ne c v Hus agit. V v Ab H In li.epi gr. lih.<\, lliad. Jdyt. 10. 508 Vfyfsis Aldrouandi £>y(i Ab ho c canino Iatratu dimanataliud, quod memorat Saluftius a pud Konium Marcel A lum. Camnaftcundia . Efferrurque in quofdam,qui tantum admaIedicendueloquen- liv ftudium exercent. Prfterea a cuftodia,& amordacirate canis,alia emergunt pro- uerbia Vt.Canis inprafepe.Quadratin eos,qui nec re quapiafruuntur,neque alijs copia faciunt.Vulgus BononienTis hunc vocat canem olitoris, qu i olera no edens,ab alijs ta men auferri prohibet. Thomas -Morris huic cani hominem auarum comparat hoc epi- grammate. In praf'tpe canis faeno nec vefcitur ipfe , Nec Jinit 'vi fcenum, qui cupit , e dat equus. Seru at auartts opes , opibus mn vtitttr ipfe, sit g, alios v ti, qm cupinnt, prohibet. dani/ clanculummordens. Hoc competit detradoribt!$,qui beneuolentiatn /imulates clanculum fuis morbbus Proximuml?dunt. C anis fauiens i n lapidem. Quadratin illos. qui caufamrnali cuipiamaltcri,& non aučlori attribuunt. Tethit lapidem dcane morfum. Speftat ad homines valdeiracundos - Quandoquidem Plini«litteris man- B dauk tangent« lapidem a cano dcmorfum deri i^undioJe, .Ganil me^JiZZuL Euulgatur hoc adagium>quotiefcu»queahquis nobisaduerfatur j na rii canes mendicis infefti efle perhibentur . Pr* Hat canern irritare,qudm anum. Rcfertur a Menandro fr qmdem canis iratus,& Iatrat>& mordetjat anicula? non modo lingusc veneno , fed’in- terdummahs etiam artibusnocere folent. Canesmortui non mordent. Gefnerus hoc attribuit illis,qui omnia fbrmidant. Pale arij canis . Hodie profertur de homine inuti- li;cum paleariumnulla indigeatčnftodia. Cauecanem. D/cebaturab Antiquis,&repe- titur a Nuperis,quotiefcunqueab aliquo Ioco homo arcendus eft. Gane/ & fcles Pro- nunciatur adagiumin illos,qoi interfe femper certant. Oditcanepeiur, & anoue'. Hoc diciturde odio capitali. In puteo c um c a ne pugnare. Pertinet ad hominem contentio" fum,a quo non ita facile quis fe poteft excricare. Ganem auribus tenet.Dc illo dicitur,qui negocia ample Aitur,qiiorum nihil fua refert. Canis in fuarum adium vettibulo fortior. r esl .. Enuntiatur de illo,qui alienam expedansopem acriter dirnicat. Canis v indici a. SubintelligendOjpafTus eft. Hocpromulgaturin illos, quiprccter opinionem pcenas dant dcillis,quos aliquandd l?ferunt. Orrumeft adagium abinteiitu Euripidis poe- tx Ttagici. Etenim cum Thraces,de more,canem Archelaioberrantem immolaflent. ArchcIaus,hoc cognito,talenrum eis mul&am di'xit. At illi,cum fofuendo non effenr* Euripidem fubornarut,vt iibimeripfis muldam remitti a Regeimpetrarer quemadmo dum fccit. Poftmodum Euripidem in fylua folum vagantem ArcheJai canes a venam reučrtentes dilaniarunr. Multkjue fuerunthiiius opiwonis,cancs illos fuiiTe ex cane. prognatos,quem Thraces facnficarunt . Katione cibi,& educationis canuin,alia funt prouerbia,qua? a vanjs aučlonbus proponuntur. Vt,Canis panes fommans. Diciturque de illis,quibus p quiete occurnt,quod impenscdcfiderant.Teipfunjmn alcns canes alis. Pi ofei tul in inum ? qui cai es nccefTana aIimonia,conatur tamen famulos, & equos do- mi ha bere. Ganem alis externum . Effertur in illos, qui nota ingratitudinis Jignatos multis bencficijs cumolant. Dignusesl canis islocibo. Hoc recitat Suidas de ilhs, qui- bus rneriro aliquid mahcontingit. Ganinumprandtum. Prominciatur in Abftemios, qui tanquam canes a vino abhorrent.C^/r farne lic us non timetfuslem. Aučtores hoc a/Ti- ^ gnant illis,qui necc/frate coačtiomniaau dcnt.Attalicanis. Textor id homini voraci attribuit,quoniam huiufmodi canis ričTu ingenti cibaria integra deol ut iret 9uam faci le canis extaedit. Legiturhoc didterium prouerbiale apud Senecam dereadmodum expedita.C»*« vtuens e magdn/ta.Euttathms m Homerum, hociačiat in Parahtos a[ie, no vičlitantcs ciboma Magdaha erat manuu purgamentu, quod poft earu abfterfione canibus obijcicbatur.C dmstn ^.Gefnerus fcribit id d Te promu!gandum,quando ne oolus quidemin menfa rchaus dlMiuus canis.Id copetit homini tenuis vidtus, quo mam Melitau canes,& paucis,& dclicatiilis cibis vefcuntur.Canis ctrca intefiina . Spe- dat ad illos,qui rcm defderatam confpicante s ,ilIa tamen fruinon poflunt.Čanes enim circa inteftma oberrant deuoraturim’fi lan ij fuftem timerent. P ericulofum ep canem w- ttftinaguftaJfe.Jmomtus hocadagio adrronet non facile a vitijs eum remoueri, q u i femel crnninum lllecebras deguftauerit.Hincorituraliudrecitatuminq>iftola D. Pe¬ tri . Ganis reuerfus advomitum . Pronunciatum in illos , qui in eadem flagitia re- labtintur; T 5 e Quadrup.Digit.Viuip.Lib.III. 509 ^ Iabimtur 3 a quibus femel recederunt. obpcerecanibusagnof. Dicebatur olim 3 quihomf-* nes imbeJJes,& Iitiumimperitos calumniatoribus exponebant. Morbm pecudum falus canHfHiHodk paffim effertur, quando vnius difpendium in alteriuscompendium ver- tityr 3 cum pecudcs ob aliquem affečtum pcreuntescambus obdckntuv.Canemalligare Uchb 9 agmnu . H u i u sni e m i n k Plautus in PfeudoIo;vbi volebat inferrc,qui eredit horai ni iidci,eum nihil operarijcu fruftra eumhabeatobligatuin, qui non eft foluedo. Cambus o[fa prodo.Manifeit 3 .tur de eo,qui inimicoproprium aperit coniiLiiim- Cani dat paleas-)& J fin o ojfa. Hoc recitatur,quando mimera non conuenientia inittuntur, vt li bipabum fapienti,&Iiber ruftico donetur.Ideo Seneca ad rem fcnbebat. Cauendura Itb.i.de&c* ede ne munerafuperuaeua mittantur. Canis caninam non Multi c anes mor s Leporum.. G cfnerus affert hoc adagium docens multitudini cedendum effe, l r ams\&non caniscapit Icporcs.Promnl gatur qnotiefcunque ada!iquod peragen- dum negotjum non v n um/ed pJu ra concurrunr. Lepores d par m is etiam cambus compre- hendmtptr .Non valderecedit hoc adlgiUm ab illo uerfu Ouidiano. < A cane nonmagno f?fe tenetur aptr. Monemur enim, ne fortitudinemmole corporeametiamur.Infuper ab alijs etiam čanit q propridtatibus aliaprouerbiafcaturiuntjVtC^/e//^ we///^.Quadratineum,quiin deli- tijs educaturjcum huiufmodi canes ad voluptatem tantumraodo mvckntm.CauaabUn €x aids cane diri, Refertur in iJIos,qui fpe alicuitfs commodi alle&ati more canum alicui blandiun- p r0 p rlelat ^ tur .Vt c am s e A r nb.Eu!daturin il!um,qui artem quampiam, obiter tantiim delibat , cum J propriumfit canum Aegypti 3 ob metum Crocoddorum,Ndi aquam currendo bibere . Campfora niafculicanis cstbilta . Ia&atur in hominemmulierofum, qui non ccrto con- tentus thoro per alieria cubilia vagatur. Sternere leči um cani magnus labor. Proferri debet in illos 5 quibus minirne poteh; fatisficri. Canisdormiens non e H excitandus . Hoc Gefnerus docet cos non ede irritandos , qui nobis nocere podunt. Canes vetuli non facile ajfuefcunt loto Gefnerus inquit hoc enunciandum e de infenes, qui difficilime & linguam, & moreš mutant. Qanu in viticula . Poteft pronunciari de homine, qui .fponte fcruitutis iugumfubit. Sumptum cit prouerbium a canibus,qui col la in vincu- Jainferunt. Docerc canem vetu luni metationun c duda. Vtiturhoc vulgus Bononiends in ilIu.m 3 quihominem verfutum vult aftutijs irnbuere. Non magisqudm canem. Hoc adagioodium 5 &co.ntempu'o denionftratur.Quandoquidemquid fimile percanis voca bulum declaratur... -E^canis podice .• Lucianu« hoc adagium rebus difiicilibus accom- ^noda,gk;proptereaqu6d canes hancpartcm angufiam habeant j ideoqu‘e difficilius, quam alij ahimantes excernunt. Canum claudtcatio i Meretncum nutus , & mercatorum iuratofinta . Gefnerus.tra.dit hfe tria ex a’quo ddem non merere,quoniam canes iden- Mia. adagia tidem nullo morbo coačiiclaudicant. Prater indirutrm ordinem ,alfa adagia fucce- pr ate r ordi- dun£fixaminanda * Vt. gttalis herapalis canis. Rccitatur a Clemente Alexandrino, utinsHtuim & prpfertur in cbriofa?,&impudica; matris libidinofam , & temulentam fihatn . Ca - tuU Dominam,imrtATttts . Attinet ad famulos, qui Dominorum ferociamreprafentare lib.$*P*dag; vo.hjntjiut ad difcipulos^uipraeeptorisarrogantiamrecipiunt. Cam blandtn Domi¬ ni r^^vNotiflimutnedapud nos proudrbjum de ilhs,qui ab aliquo beneficiu expeftan ^ non jjii f 0 !um,fedomnibus.etiam familiaribus gratificari conatur.Pr<7 malo cane fut ^o/č^.Diogeniinus hocmemorat^uado prore vilipcetiofa expetitur;na lus efeuleft tu s ed^canis vero nequ^quJm'i Gams- peccamm fns dependit. Pronunciatur quando a 2 V v 2 pro 5io Vivfsis Aldrouandi •' ff pro eo,quipeccatiit,aIius dar poenas. Ver um vnde originem habuerit Manutfcis-ie’ A ignorarc fate.tur. Ahter-Catuli hw?e olcnt ± altterf U es . Legitur apud Plautum inEpi- Snlt.Adag. dico > quo denotaturhominem ab homine veftibus non dignof ci,fed inefte cuicumque quoddam proprium in facie,& oculis refuIgcns,quo Dominus a ftirnulo, gcnerofns a ruftj'co,& probusabimprobo dignofcitur. Deli a nota cani bas. Dicitur de rebUs no- tj/fimis;ciim Diana ex Delo Infula venationis Dea olim efle perhiberctur. Adrem Virgiiius canit. , ■ - ■ r ^ Notiorvtiam Jiteanibus. non Deli a. m Bris. SluajiMillus cani. Prolatumeftadfirniumindicandumpratftdium, cum millus collaire mueronibus fcrreis armatum canibus fectiro iit tnunimcnro. Cum cane~fimul , dr Idr umi Dicitur quotiefcumqueomnia fimul pereunt, vt nulla fpes aliquid recuperandi relin- quatur. Vulgus Rononienfts ad rem dicere folet. Poft amiftam fecurim proijcere ma- nubrium. Cime s expelht^ fimul dr ipfe egreditur . G e fn er us ia&atin illum, cuinihil om- lib.t.Mor. ttino negocij eft in aulis Principum. Canem excortatum e xc ort ar e . Huius meminit Ari- cap* 1 1 . ftoph nes in Lyfiftrata(referente Suida)conuenitqueiIlis,qui iterumpatrunturea,qui g’ bus aliquando ftterunt affliftati/cilicet addereafflitfionem afflitfto. Diogenianus id illis competere opinatur,quiad a!iquod opusperagendum incafsiim accedunt; m ca* nit podiceminfpicere . Legitur apud Ariftophanem,fed Interpres admonet hoc in ca?ctt tientes ia&ar? folere . Canisin eadem dormitattegula . Vfurpatur abAriftoreie proner- bij Jocodeilbs, quiinftin. O %, animalistemperatura’ atmbuimus. De dentibus,qtirrit Cardanus in Commentarij^ $iurtu de a d aphorifmos Hippocrat«,cur canes durifllmis cibis,nempžjoffibuslvdcente^fiW|iifi- dqtXiruf% p: ftmos Vfq, ad fe ; qium dentes conferuent.Hanc rati D nem ibi aiftenat,quia hoecakima- Raacalidis cibis feabftment.Quaproptermonet ep5.,quiad •fcne<$ut6vfq; paf€- Se^tum. .runtaliqui,cur vno canelatranteomnes vidni? canes Jatrare incipiant. Re/ponfio cft canemanimalacei:rimifenfiis,auditaalterius voce, vehemSntcm iram concipere, confequenterque lafrare, necnon carteros ad larrandum excitare. Tertio proponi- • tur,cur muitis canibus Iatrantibus,&vno verberato,& vociferante, c a? ten' aufugianr. ‘Ndnmdli rcfpondent 3 caifiiiam'vocern a canibus c 6 grt 6 fc«ide 6 que cognito canis per- cuffi cJaftidre dcftorenvdcnbtan t e, reJiqiii canes fibimetfu-ntes terga vertunt. Quar- tdcnriofi rimantur caufam, proptcr quam racndicfe,baiutis ,ifijlque.male indutis la- tratu infefti eflfe foleant. Iiefportfioiioftniillorum eft } quia huiufinodi hominesminis, & percu/fiionibus 3 vtpIu.f.fmum canes vexarefoIent, vel dicamusvqu 6 dcanes-vfbani cum hominibusc mili&u$' 3 & 1 >eue indutis femper verfadttfr; quapropter medims^lioC- que včftibus lacerišimidD-Sjtan^uatn espefnds aIIatrant,quemadmodarn vidffiijrt ca- p nes d'e^ r ab&' a rrrtei^anpci4iibu's, alijfquebene indutis aceedcntibus molefti elfe Ib- lent. Quoad motuni buioš aftiibalis, Aliqui intie-ftigare conantur rationem 3 propter- Nonum. quam canis inter ambulandutn aiterum eflispoftenorum contrahatjitaut tribus tantiirft pedibus incedere uideatur. Id cucnfte-dicunt, quia canesbJandi 3 & adulatores sur, idcirco&corpore 3 &cbrp 6 rispartibusmerdum faltando geftiunt. A lij iddcmcn- ti? 3 & lcuitati canum affignant,qua: in paru is potiffimurn canibus obferuatur,cumfii ali quando infanire videanton-banc ramen veram clfc rationcm exifiimatnus, cjuoniam c:i nes ftcciffima; fum temperatura,e'oque mdgis partes pofterioresibinc fit, vt dla 1 ftrpe farpiiis'vconfrahanrtir, 'Girca motum panter qincrmir cur canis hominempotiiis 3 quam aliud animantium genus amoreprofequatur, & concomitetur. Hanccaufarn viri eru- 1}ccimftm - diti puro,& dcfecato fanguiai attribiumt,ex quo puri fpivhus, indequč ačtiones vege- tiores dimanant 3 quas fagacitas , & prudentia confequitur qui atfečhis neceftarid . > • v amorem expofcunt. Quaniobrem canis homincm,& viciflim bomo canem beneuolen- tiaprofequitur. Alij affeuerant hotindc nafci,quia ccetera anima!iaeex fe vičhim in- Vndccimu. ueniunr,canes autem nequaquam 3 nifiab homine illis fuppeditetur. Ouseritur denique cur canes hominetti fedantes femperpradre velint. Refponfio aliqiioruhi eft 3 "quia caries^uote-ndun^ckiusaduentarecupiunti, vel quia fagaces funt,fogac‘umautditn; propriumeft prsecedere. Nos aute ii ab edmm audacia id prouenire cxiftimamus; quandoquidem audacia non folum homirjes ,fed etiam tartefos animantes primos ad operandum impellit. Amplius canis iracundia ali j s ptobjematibus anfamdedit. Etemin AIiqui inueftjgartr cur canes iram concipientes riciurti contrahant, & dentes Ducdcci) “ ollendant. Id a ficca comp!exionc canum dimanarc afleuerantjjpi-oprium enim cft fic- ' M>U citatis neruosadfuafn originem tiahere . Canis autem irafecntis iiccnas au^etur ; ideoque,& labia 3 & neruicontrahuntur. Pariter con/iderandum eft, cur canes poft r partumfiant iracundiores 3 cum ctrtera animalia, vt ouis 3 & miilier mitia euadant . R e . * fpondent rerum naturalium pcriti 3 Caiies poft parfum non cxpurgari 3 quare illa cxcre- * Um ' menta in bilem conuerfa natiuamtaniš'iiMcundiam augere folent. His notatis 3 ad lo- tium canu accedemus 3 de quo duo qmvrifoIent. Primumeftj cur canes mares mm- ^ gendocruseleuent, foemina? vero nequaquam. Prorefpon/ione fciendumeft, pod dccimim'^ fextum statis menfeifi membrutn gtnitalecanumadeorigidčmij &tenfum verfus ven L trem fiergvt, nifi crus eIeuaretur 3 totus venterlotio madefieret Hdeo canes in elcua- tione cruris hocincommodum euitant, Antequam verofcxtumattingahtmenrem tan quam f^mell^ fubfidendonneiunt. Dcnuo'qutcriruncurpotius fecus parieres 3 qnam g u ' , alibi mingere cuprant . Pro di/Toluenda diificulrate notandum eft, canem quatuor " cruribus incedere, quare vno cIetiatocafumtimeret 3 nifi eftetpenes aliquid,vt poftet fefuftinere fi oporteret; Tandem congreftus canis nos in magnam admirationem tra- bit,vt neceftaridinneftigandum fitj quod tune totum efrcapcncni cojjigkur. Vnde turgidus peoisjd vulua exire,nequit, ^ nifipnus guttatiin e^euntefemiap^detijrnefca,^ m .... . , [\. f : ; . ■ . . \j • •• ) • r J ■■■p F A B V L O S A. Erberum fuiflc Plutonis canem tartareum nernpe Inferorum cudodetn trifaucem 3 fen tergeminumomnes poet« fabulati funt.Quaproptei: V»> jgilius de boe Eccanebatv - , •; , f - ■. •: ■ vi ! Cerherus -h^c ingens latratu regna trifaud Perfnat ^aduerfo recurnbans immants in antro* Aliquandqetia poet^hunceane non folum triapitem a fed etiam centicipitem vocita- runtpropterinnuaaeros colubros,quosloco pilorumin capite habuifTefia^nmt. Ce- « ter um Hiftorici veritatis perquam ftudio-fi tradunt Cerberum futTTe ferpenterrv in T g na ro>quem canem a mordacitate appellaruntjcum jethiferis dentibus homines mordens interimerefc. Hune tandem Hercules ad Euryftea deduxit. Alij poftea hunccanem fuiiTe pht.iofbphi« fymboIum ab Herculc patefa&ae referunt;qu« tribus diftinguitur ca pitibusj^uorum vnumRationgalterum Natur«.,&: tertium Moribus famulatur. Vnde Philofbphia Rationalis 3 Naturalis ? & Moralis dimanauit.Prajtereaalia PhocRfep Tby- phonis ffli« fabulam Higinus recitaneuius inguina,dumh«cin fonte herbis veneficis a Circe infedo ablueretur,in canes conuerfafunt,quibus perterrefada, & quaii infana inproxintum fretum fe praeipitans in faxumingens conuerfaeft. Huius meminit Oui- ciius duminquit, . , Scyllavenit,mediacftenusdefcenderat atuo y C umfuafcedari latrantibus inguina monslris 3 Afptcit , acprima non credens corporis tllas čjfc fi(ipartes,refagit^abitque,timetque, . Or a pr o ter ud canum,fedquos fugit attrahit vnd*. O Hodie autemfey!la ob impendens nauibus periculum famofus maris fcopulus efte per jhibetur,a cuius cauitatibus faniJatrams canum «mulantes exeunc• Vade Baptifta Mantuanus.huc refpiciens canebat hunc in moduiru » ,■■■■ ■■■ Pleči ite ve/a c iti , loca uim male tu ta videntur; Excitat ir ato ffcjlla propinqua canes . Orioriemoptimumfuiffe venatorem omnibus eft manifeftum. Huneigiturpoet«poit mortem vna eum canefyderibus adiunčium fuiffe nugantur . M?ram quoque canem Icari Athenienfspatris Erigones inter aftra Ouidiuscollocauit.ldem poeta Hecubam a Thracibus lapidatam latralle 3 & m canem transfiguratam fiiiffeferibit his verfibus, - ■ — ■ ” 7 ' —■ — ■ * ■ ■P riarneia comux Perdidit in feih x kamini i posl amnia farmam* Pxterna'fque nouo lairatu ter r uit auras , ,r A P O L O G I. D Ofenr apologffeu fabul« a natura canis defumpt« mordacitatem,feucu iiodiam,&munera,qn« canes obeunt,refpicere. Ratione primi.Fer- tur quidam decolfo pcoprij canis quoddam tanquammordacitatis: fignS fufpendif c,vtboirunes illac tranfeuntes f bicanercnt ; qu6d nolfr« # ca tis ruftici plcrumque pr«ftare folent. Idcirco canis ille huiufmpdi E- gmm fbi pra?ftantiffmo honori effe credebat,cui aker canis d xit. Hoc non tibi deco- ri /mmbakdeeori effe exiftimare debes. Apologus inciicat,qubdinanis glori« capta. toresopprobria etiam maximo fibi honori effe opinanrur. Demordacitate Abftemius complurcs vrbanos canes viliatieum pr«cipiticurfufugientem infečtantes finxit; ad quos viMatiais conuerfus ftatim,atqueričlum contrahens dentes oftendere cgpit, hi quiefcentes ei appropinquare non audebant«, Hacfaibula Aučlor docet quamcunquc leuem F G Oe Quadrup.Digit.Viuip*L ib.rn. -n leuem reftftentiam hoftibus timorem incutere»„ Ampbus canis quondara olitorisiii puteum incidit,fcd olitorem ei auxil/aturum in piircum defcendentem momordit,quo- niam canis ad ipfum demergendumdefcendifte putabac. Aučtor bane fabulam in vi- ros iniuftos, & ingratos protulit.OIim vir quidam domiplures canes alebat . Accidit au fem 1 ,vtHcri fiiius ab vnoillorum demorfus interiret. Quapropter Hcms tune omnes canes confecit. Hac fabula indicatur qubdinterdum homo improbus muftos vu-os pro bo-s-ad perniccm trahit, Radone cuftodi»,&aliorum munerum 5 qm’bus canes fungiin- ituralij cmcrgjint Apoiogi. Primo narratur quddfur noduingre.diens diuitis domum a peniigili ca-nie cuftoditam ad iram canis compefcendam panem obtulit, Canis autem nofcens fallacianadjxit. Huiuftnodi munus mibi pofthac damnummachinaturum par¬ ni facip,ideoque-nifibinc difcedasdatratu tuafurta prodam . Ex apologo percipiant viri beneficio a.liqua affeftAvt rmn^uam illiusmemoriamobliterent. Habebatquidarn duos ca n e.s, quo rum, a 1 terum dbmus tutelain,altcrum vero venationem docuit; attame ambobus cap ta? pr»'d» portionem'quotidie impartiebatur, Canis venaticus id »gre ferens altcrumQbmr.gabat,quc>d nuli um paffus laborem pr»da potiretur, Cuicanis domus cuftos dixit. Jlerum potius,efte reprehendendum,quia ipfum ad venationem non inftruxerit. Ab hoc apologo percipiendum eft non iuuenes imperitos, fed eorum parentes effe redarguendos,qui eos a teaeris vnguiculis dodrina imbui non curaue- rint. Item quidam paftor,vt refejt Abfemius, oues fuas cani commiferat cuftodicm das,quare illum opbmis cibis niftckhatsattamen canis clancuiumaliquam femperotje occidcns vora ba d B afto r, ho c co g n i to * ca n e m conficiendum apprehendit, I n te rim canis ad Herum conuet fus lic eft locurus Non me tuumfamiliarem/edpotius lupum tuo oui- li quotidie infi.diantem interimere debes . Paftor autem canempotius,quam lupiimor- te dignumiudicauit . ■ Dixit enun-,lupus paiam fe meum efte hoftem profit mir, tu aute, fimul ato araiciti* ofticio 3 in die$ meum gregem diminuis . Apologus ofte ndit illos po- tius efte puniendos,qui amidi da? pi;cctextu nobis nocent,quam eos, qui apertam inimi- citiam exercenfev : -Amphus quoodam lupus canem valdeadipatum intuens interroga- tiitivude tantacorponspinguifcudodimanaret , Cui canis dixit,id a copia alimenti ab Heroquotidie;mihi fuppeditata prouenire,quare lupus inuidia motus fe illi affociare volebat. Interim collum canis .depile confpicatus,huius caufam fcifitatus eft. Cui ca. nis,id eueniredixit a vinculis,quibus identidem detineor. Tunc lupus mutauit confi- Iium dicens fe velle potius pauperemliberum ,quam locupletem feruum viuere iuxta -illud, „■ i j. i • . ;. ■.• - . - -s In li.My'h' Prxtextti ti¬ rnici quts nočen Non hene pro tol o liber t as venclitur auro, IIoc cele sle bornim prsteni orbis o pes. Canes enim,dataocfcaftone,& vinciuntur,& verberantur. Vndequidam habens ča¬ rnem proprijsmanibus alebat,fedil!um ligandum, vel verberandum feruo tradebat. Tandem canis aufugit, Herus autem coram cane comprehenfo conquerebatur,cur ta ienvdominum proprijs mamb us animalia nutrientem vitaret. Refponfum /uit a cane. Qiucquid afamulotuo accepi,ate accepilfe exiftimo;quandoquidemtuoiuffu id fecif- femanifeftumeft. p) e el ar at A pologu s malumfemper ei attribuendum efte, tanri,&j n folitudinefub arbpre cubantipa nem i u fl ir Domini deferebat, ne fame perircpvtin Ad« huius Sandi Ic- gitnrr Miraftri ixx DeifuifTe perhibentitrcancs,quando Regi, Achab Elias pra?dixi ? 5 fore vt canes e ius fa n gui n e m J a mberc n tEtenim paulo poftin pugna aduerfus Gala- ditas, vulnerari Regis f anguinem e cihtu profiuentemcanes Iingebant... Regina Ieza- t bel,cum vineamNahodi concepifcens abftuliftepeiufdemi HJice praedidione acanibus deuoratacft. Pem« cmm Apoftolus (referente Maiolo ) iuffit eani Simonis Magi tanquara miniflro,vt aduentum Petri ApoftoH Simoni nunciaret: quod canis voce hu~ B mana,omnibus fpe&antibtTs,priEftitir.Anachoreta quidatn Galata cu ofim effet ouium paftor querndaraporegrinum hofpirio excipere recufauit,quipoftea fub dio cubansa canibns deuorattis fuir. Hac decauftt poenitentia dudu$,& anachorera fadus,tefte So p:hronio,pofttrieimram,quodipfefa?pe-prtedixerat,a canibus difcerptus eftieum farne. quotidic impurreinteirLeones verfaretur, Luciani« Sophifta Samofatenfis ,qui Traia- nitempore jlomit, actmbin laniatus eft,non f ne diuma? vltionis fufpicione, vttra- dir Volaterranns,qtraniam eumpriirs effet Chriftiana? fidei addidusjab hac poftea reče dens reiigionem mfedari cepit. Item narrat Ca?farm$ Heifterbacenfis qucmdam fer uum olim curforem Othonis Archkiiaconi Leodicenfis,propriutn munus deferentem, fe miriti tudini pr a?dontrm. aii ociaHfe, qui bus fe Epifcopumper infulam reprefentas pec- catoremabfo-Iutionem tribuerefolebapfed Dominus duos canes ranquam ir a? diuinm vindiees ci immiiit, a quibus 3 nbimuiirsdbcijs fpedantibus, necatus fuit. Idetn aučtor q recitat quandamanciI'atnomnt genere fcelerum irrquinatam per quietem corpicatam Euifte,ante Chrifti tribunal,alias defimdorumanimas ad gloriarmaliasrad fupplicia de- -, mandati. Euigilans autern idrebgiofa cuidam ma ; rronar retulir (harc enim erat de vit¬ la quadara Di?cefis Co'onienlis)qua? rcfpondit vicam eri mini bus mactilatam c m e dan dara efte . Ancilla primum timuit,fedpaulo poft omni metu depofito,ad vitam difTolu- tamreuerfa eft. H^ctandem graui oppreiTa morboexpirauit. Tune canum copia d- Ine confiuens domum defunčtm intrans.cadaueriamarecppitiitaut vijtfuftibus ab inčo lis vilice 2 bigi po/Fent. Attamen canes fuga ti ad tumulum fepulti Cadaueris reuerten tes interfe aeriter prali a ban tur . Mann us in hiftorijs feleblis refert quemdam iuuene libidmis damina accenfum farmofam intilierem deperiffe, qui,docente. Diabolo, famu- lo mulieris numerofam pecuniampoHicitus eft,fi eiinades Domin? aditu patefaceret. Famultts nuinis allebius doctiit iuucnc, vtobferuaret Dnam ad faeru audiedu diefefto pergentema tune domu ingredi,ib.iq; latkarc Iicebat.Quo fačio,mulieridomurcuerfte vcrboDci,& oration ib us munitet de improuifoiuuenis oeftro Iibidinišincitatus Te feob tulit, qui v ari j s blanditijs animu: mulieris foliatare cepit. At fceminatur.bata,coeIum fu {picicns,qua potnir vi,itmenis petulantiamreiedt. Dcindecum violentas ei inferre mantis vel le t,aftitit illicb canis feroeiffi mu s ,qui fceming patrocinium fufcipiens in iuue ncmdenteiracundo profilijP>eaputque a collo auferens euanuit. Patiter quidam in- ceftuofus, vt afiirmat Earonius,euimnulierem confanguineatn niipdabToedere fibi con iunxcrk,ncque obiurgams,neque cxcommunicatus timuerit. Contrgit vt panes : nu* pttaiis menice canibus proiecti abipus rainiinetangerentur. Idefa Aa&or narčat^ca- itcs etiam famefteos a pa n e profečtoab interferdoribusSandti Thomm '.Cantuarlenfis abborroiifc . Id cm ba ronius recita t,qudd dqcollato fančio. Anaftaiio, & cadatiere cu ali) s reIfčto,node Fubfcqucnti Chrifticola a c čeden res j v/ Sandi cadauer auferrent,ca nes hocintado,auorum corpora cxcdiffe inuenerunt .Modo mirabiiia de Diabolo ca.* nis formam induente cliccnda fuperfunt. Mannus eniottradit in hiftorijs feledis,quod Perilanus facerdos,qui -PhiJ-ippo Nerio a confeiftpribus eratjgraui-opprefttis. morbo 9 Diabolo fub nigerrimi canis fpecie vexabatur, Interim acceffit Phdippus, quem vbi segrotus vidir,in hxc verba prorupit. Adiuuame fande Phiiippepnamcanishicnigei'- limus £ F fimus mc lacerare nitittir;quibus verbis rrrotus Beatus PhilippUs humi dratus preces ad Deurnpro agijotantefundore C£pjt 5 fedftatim agere;xclamauit. Canis recedit,& fugitcams . E x eod cm audi o r e, q u i d am C a th o 1 ic u s o p a 1 e nta-dip pcllečtil is amidi onem tirnem,bde Cdridi podpofita;ad fccclefiam Caluimdarum fc contulit; vbi confpicatus eft mmiftrum. Dfrnonis miferrimo populo panem pollutum tradentem 3 nec non canem nigrum.atque horribilem de manu minidriillum accipientem;qua terribili vifioneper- terrefačtus,domumqucreuerfus paulo podobijt. Paritet exeodernaudore, qjidam monachtis 5 CTteris quiefcentibus in meridie vociferari c£pit. Tunc cseteri accurrcntes cum apertis oculis trementem ad al tare Pandi Andrea Apodoli duj?erunt,vbiipfecon fiflus ed fenem ei apparniiTe,qui canem nigrumad eum dilaniandum dimifit dicens T OjUatehOernonafterium vis d e fc r e r e c* n a m m o n a c h u s eo die illum ordinem religiofum relin.quendi confilium hahuit. Ahdias etiam narrans certamen D.Petri A po doli, & S-imonis' Magi corana Nerone Imperatore, retulit,quod D.Petrus panem hordeaeeum bejiedixerat,atquč fračtu in dc-xtra,atque fin id ra manica coltocauerat. Tune Simon iodigoat'Us,cum arcanumApodoli detegere non podet,exclamauit. Procedant canes magni,& Petnim in cpnfpe Apud Abdi, m .Jegimus,qudd Andreas Apodolus egredusNic?a, cum ad pottam NicomedijE appropinquadet ^videns iuuenem iam a-feptem eanibus diianiatu, fno rtuumque defierjj,f xpanfis ad C eium manibus,illum vinu m, & in cof ti m e m parenti- bt!3 lachrymantibns fedituit. E.x Sumili vitafandi Maximi Anri/hus Rbegienfi* Vrbisjadoleficentulus ob morfum canis rabidi mortuus>diuina virtute vita redituitur. Immb paulo pod in canem rabidum Sandusinfpirajisillum necauir. Tandem adda- mu^ tanquamcoronidem illudmiraculum reciratunra Cafario Heiderbacenfi. Quan- doolim quidam pueri Saeerdotem imitantes in qnodam atmie, fub trini nominis inuo-, catioiie^canem baptizarunt. Canis autern, c um virtutem tanti nominis Tudin ere non valeret 3 iflicoarabiecorreptused.., jT / : ..... - cap.5o r. cap.622. lih. I -hiši, A po st. Aposi. lib.TOtfdj* racul.c .j'4. MYSTICA, ET ALLEGORICA. Ane.s lat?an^es in facriVBiblijs D. Augudinus Hareticos aduerdis E cele -fiam clamantesmydice e x po n i r. Laure fti sa u t e m Iudteos aduerfus Chti dum voieiferantesinterpretatur. Iuxtaillud Apoc^iphs.Foris.canes^ cap.22. ■venefici , $ mpu dici^r homicidse ., & Idoli > ft ruientes . Ampl iti s,per ca n es, vi ri eruditi Romanosmilites Pilatoprafidi affidentes mtel!dxerunt, cum lOgraphus . Circundcderunt me canes multi . Qgapi'opter Prad.idi minidri rfalm .2 r. jij :ixn{nundi,& admodum impudentes veluti canes vifidmt,dum faerofandam Ghridifa r ciemiputis f?darentVi Dehis minifiris verbafaciens Joannes Francifcus Apodolus fieribens ad Pont-ium Pilatum lic canit. lib.z.Epigy. mont' i' r.S&fltatnentnfand* ,prtff#Si vi£htffyiimart'» n« . . T-mste e . ' Jllumdas canibttsfat>guinoUnte feris." A . Origerres-p er ^ a nem 'infianurninteilexit Herodem,fiquidcm canis Iapide percuiTus, jCumpereutientcra.ferireanequeat,laptdemmorder, panter Herodes iracundia puldis, tan^ttimsd^nTenlš in c^deminfantiumfurGre-uidjs ed. Diabolus etiam in faeris litte- cap.11. Itis^ani^COgnominaitur.cum dicat Pfalmographus Aibera animam meam demanucanis. sBEirrESojdd. dlpad wme$autern filmi/f*aelmn mutiet vstnis abhominc. Canes muti, vt FegitmagudJfiiiPBnjmjtftKPintPlligtlntur prineipes.facerdotum , qui tanquam canes cap.5o. dmpudbntidit n i'ft e ^° tlt ^ mm ® ,mu ^ 5 9 Ula Chridum Bominum non pra’dicauenint - ■iitet caines mUtrPa^ 6 ^ fuperboa etiam denoraretpo ffint,qui gre geni Domini ab Hae defend&reriDn^airant.Immd ex fentdntia D.Ambrodj,hi prav Viyfe Aldmuatjcli r . A ; f C ! 6 !' - V w 7« C o. Sp m. ib.l.Heg. tag~z$*. //A , cap.i6» cap.% ■ ?, Uaricationes Populi filentio ifiuoluunt.. Pneterea canes muti homiiies etiam in gratos defignare poterunt 3 qiiinUnquam os aperiunt 3 vt Domino benefa&ori dignas grates perfoluant■.* Tandem cummutifiierint canes ibexito Urad de Atgvpto , tacitum etia egreifum filiorum Ifrael denotabant. Vel fecuhdiima:lios 3 corda Aegyptiorum pauida 3 & tacita fuifte f)g'nificabantrquaiidoquidem ex Ricdardo 3 iIIa vox, quam Interpreres canes verterunt, cor etiam indicarcperhibetur. Cafiis niortuus ih iacHs litterisbu- milem bgnificat,quoniam Dan id cum Rege m Saulem capiralerfi hoftem in manibus foliimhabuftTet 3 veftis fimbriam prcecidiile contentus fubfequens Regem exclamauit. fpuem perfeojuens Bex Ifraeltfiiem perfecjueris^CaKem mor tu um perfiatieris. At per caiiem viuum in Ecclefiafte. Eucherius peccantem contutnacem intelligit s qui interdum ad bonam frugem rcduci poteft. Per canes patientesfamem 3 vt habetur in Pfalmootftd «0 fupra quinquagefimtim . Conuertentur ad 'Oefpcram, & farnem patientur, vt carits\& etrembunt cittitarem.V iri fapientes afterunt pfalmographum Iudfoš intelJexifTe 3 na eo- rirmmendicitatem pra?fagiebat,cum per varias ciuirates eCent vagaturi. Lauretus ta- men canes farnem patientes 3 Apoft:olosmyfticeinterpretatuseR: 3 qiufidem in Iudceis no inuenerunt. Alij per huiufmodicanes farnem 'patiente^homines humiles,& mifericor- dišim a Deo petentes exprimunt . Id aurem pater exempIo mulieris Cananereapud Mattha?um 3 qu£ Chriftoappropinquans ipium venerata eftphiicens . Domine adiuua merffti reffondens ait, nonetf bonum fumere p dnem fi horum,& miti tre canibus , atilla diuit, etiam I>crmne,nam & catelli edunt de micistfua cadunt de rnenfa Dominorum fuorum h Suc- cedunt canes aquamJambentes confiderandipiam babentnrin facroTextii brc verba. £dui hn- ; At B C M O R A L I A. Ogrina moralis canem tanquam \Hrhittrm , 8i Vitiorum -fymbolum con- tcmplatur. Primocanis refertfimulacrum virrutum y nempeprudentiar s fidehtatis,fortitudinis,patientja’,tempei'antxe 3 ■& difciplmce . Sccundb iconem vitiorum,ideR inipudentia,]mpietatis,iniuftitia,infidejitafis , u- xarum,iniuri? 5 & timiditatic reprefentat. Praterea inlioc animaRfpei -\~ dlan da eft AduJanrium gr.atia,lnuidortim proprietas, Iracundorum. natura, ftulrorum • garrulitas,DiuitumfoIicitudo 3 Tyranorum crudelitas 3 & Dfmonum inftdhr 3 dc quibus P ; atlon tr fygijlatim agendum eft. Itaque quoad virtutes.Viri iufb 3 & perfe&adnai- tia elimmairda fortiffimus 3 & ad prredicandam Chrtfti fidem aadačiftlnius extiti{ . Hic tanquamcams Indicus Leonem 3 nempe Simonetnmagum pertmir> & Elephantum, ideft 3 E P rafides iuBi canib 9 fimiles. lib.xo.redd Ul.mor. Diabolus eft canisrabto- fus . De Quadmp.Digit.VIuip.Lib.IIT. $17 ideft Ncronem Imperatorem inuafit. Ad viros perfe&os,& iuftos referendi funt opti- mi Praifidcs,qui etiam canibus adimilandi funt,quoniam canis (jiomus cuftos herum di- ligens,fures latratu,& morfu arcet.Item Epifcopus Chriftum Dominum fingulari amo rc profequens domum Deftnempe ecclefiam diligentercuftodit,&!atratu praedicatio- nis,& dentibus rcprchenfionis Demones,& chriftiana? fidci calumniatores fugat. Dein de filios fuos ca?cos,ideft homines fimphccs,tanquam canes vberibus do&rina? nutrit; eofqueexti'a cubile,nimirum extra Ecclefiam vicriminum fitos more canum,dentibus correčtionis denuo ad priftinum Ecclefia’cubile reducit. Alioquin muti canes voca- renturiili Epifcopi, qui laicorum vitia diifimularent. Numero perfečtorum virorum addendifunt concionatores , & pdtiftimum qui, tefte Berchorio, funt tanquam canes mares»qui citiusad gcperationem mouenrur,ideft,qui propter Deumfantiimad prsedi candumexcitantur. J|li ver 6 ,quiranquamf£melIa?canumferiusmouentur, ideft qui tantum propter lucrum,& famam munus concionatoris fubeunt,hypocrita?, & non ve¬ ri concionatores vocabuntur . Idquefciendum eft , ficatulis venaticis cibusftudio P fubtrahitur,ne pinguefačti ad vcnatum inertes reddantur,Chriftum catulis fuis vena¬ ticis nempcprardičtis viris iuftis non multum cibi, fdlicet mundanae profperitatis fu- peditare,ne dehcijs adipatiad curfum bonorumoperum fegnes euadant, His notati s adpeccantes fermo conuertendus eft,quimultifariamcanibus comparandifunt. Pri* mo canis iramconcipiens blanditijs mitigatus illam deponit. Peccans etiam crimini- bus inuolutus benigna correČtione ab illis recedit. Secundd canis baculum odit inter famiUares eft animofus,& verfans inter externosIatrare non audet. Peccans baculum correčtionis,& pfnitentice abominatur,cum amicis verfans fuperbus eft,fed tandem in- tcr Dfmones apud Inferos collocatus oranem audaciamdeponit. Tertio canis rabie agitatus orane animal tnordens ad internecionemtrahit,prxter hominem, qui medici¬ na: beneficio fanitatireftituitur. Hic Peccantes tanquam beftia? a Diabo-o cane rabio- fo tentamentis demorfi pcreunt,nifi rationales fucrint,quia tune medicamento pfniten tia: fanantur. Immo redius Peccantes cognominantur canes,quia ca?ci ob originale crimcnnafcantur. Pra?tereafecundum PhyfioIogostripIexca:dtatis catulorum cau- G fa,nempe velox partus,copiofus foetimm numerus & vičlus fuperfluusaffignatur Pa- riter tria funt, qute Peccantem arcunireddunt. Primum velox partus,quando hicad- huc imberbis dignitatibus cumularnr;ftquidem tune a fuperbia excecatur. Secundum eft fociorum copia,quia plures amiciauaiitia?,gula? ,a’ijfque cr.minihus dediti oculos focij peccantis vitiorum velamine tegunt. 1 ertium eft ciborumredundantna,na Pec¬ cans in dcliciarum fluininenatans,rcs diuinas minus mediratur. Tandem Peccantes canem ad vomitum redeuntem imitantur,dum ad vitia femel reličta reuertuntur. Iux- ta illudfacrae paginaj . V't canis advomitumfuum redit ,fic Ftultmiierat Buliitiam fuam. Protter. 26 Itaque Peccanspfnitentia dučtusnon folum vitium,fedetiam peccadi occaftoncm de- ferere debet. Hoc,canis cxemplo fračta catena fugientis, demonftratur, qui per par- temcatena: de colloadhuc pendentis dcnud,&facilecoerceripoteft. Quod a Perfio poeta pčrbdle exprfmitur his carminibus. Nec tu, c um abftiteris femek inftantif negaris , P arere Imperio , rupi iam vin cula , dicas. Nam luči ata canis nonditm arripit,attamen illi Qum fugtt, d collo trdhitur p ar s ionqa catenp. His animaduerfis de Peccanribus in genere. Modo ad peculiares accedemus. Primi- tus lracundos canibus fimiles contemplabimur. Etenim, fi canes erga homines tio- tos initiores funt 5 & ignotoslatratulacefsunt. Itairacundi fecundum Heraclitum no- 110s homines potiffimum infeftant,cum erga notos mitem animum oftendant. Deinde canis ira duftus| aliquando etiam in proiečtum faxum feuit. Id etiam homines in ira- cundiam prodiues pnrftare folentjdum quamcumque leuiffimam etiam iniuriam vlci- fcenteSjVerbis detračtionis,Proxiinum fuum mordcnt.Adrem Reufnerus canit. Quid iaptdes mordes taci o s , morfurj t lacejjis H&c tihi non dlijs ira nocere Jolet. Ouapropter Ruftellius inlib.memoria: artificioftr homines iracundos in očlaua Infero rum fede col!ocat,vbi a Dfmonibus in formam canum transfiguratis in dies crucian- tur, Gulofi quoque voracitati fuce deferuientes canibus fimiles efte feruntur ,• cumhi amraan- H Satyr. j. In Parad, poet. in P oema.~ cap. 56* Jn UJ-figr* lih. Spod, ode, 6. Tm3' V o e m' ln ii.Epigr* cap J. in Epijf.ad Romaj 518 Vljfsis Aldrouandi animantes advcntfemdiftendendunicarnem,&o/faelitent. Verum helluonesa va- ^ rijs gube irritamentis mmimefeabilinenres,canis naturam poftea deberent medirari, qui etiam famelicus adpredamnon accedit,& inuito Domino s parata? menfa? non ap- propinquat. Parrrationeredarguendi iuntiUi,qm nulla neceffitate coadii copiarn ca num dorni a!tmt,in illofquemerito>pronuncianda funnlia carmina 3 quibus Scaiiger m queffKfam.venatui deditnminuchcbat; ■ Jn non fatisdediffe te canipanem, •: - pituperi cit bet ta , atcpue pupillo. Sed qmddicemusde ijs,qui in peffticiofam Iiixunam foluti funt?cum naturam canum imifcnmr.,quiadaufe$ Artftdtelisjdg.nec viuunt congreffum frcquentant. Ideoque lu- XaJ'riofi,impudcntiffimi tanquam canes appellantur.Iuxta illud Iiaia?. Canes tmpuden- 'tippminefciueruntjdtietatem. lila enim foeda vOluptas tanquam taniš,fipellitur, fugit, fm fouetur,& mitritur permaner. Prrrterca a vari magis,quam alij criminofi canibus comparandi fu n t, quon tam ca n es, qtta? non poffunt vorare,ftudio recondimt. Srcauari- tiše dedki,diuitias fuperfluaspauperibus minimecornmunicantes occultant . Infuper g Auari,canes rabidi nominari polfhnr qtioniam abiJI/s tanquam acanibus rabie co-rre- ptis eirteri hommes,& potiffimumpauperes abhorrent . Pra?terquamqu6d imitantur cancs-,qtii fruftum carnis ab bero captantes deglutiunt femper ad ipcm futurf inhian- te-s; Src vfurarij prte fen tem pecun ram abfcondentes femper ad nouamafprrant/ Sed interdum acciditjVtomnes opes amirtant. Idcirco Thomas Morus id eleganter decla- rat hoc tetrafhchcv t ; 1 ‘ ■ Os c trni s mplet anas aliam capturus hiabat , Non cap it hanc , & (pitam cepjcrat or e, fugit. Sic mtfer interea dum rem captas ah e nam, Sapi tt s, & merilo predi s Juare Utam. lam ad Detradores fermoriem conuertamus. qui canes multis de caufs nuftcupandj funt. Etenmijh canes aliquando cauda alicui blandiuntur,& poftroodum terga ver- tentemmordent,quieuaginata linguaProximum profequuntur 3 prffentem blaodis col- ^ Ioquijs remorantunabfentis vero famam afpcris vc-rborum dentibusdaccrarit. Amplius qucn admodum canes ignotos allatrantjita Detrafiores ahquod nori m opus Je getes, quicqu;d non inteliigunt carpentesbd Aučiori vitio -vertent Sicquetot Zoi]i,& canes latrantes eflfe videmur. Quapropter quidam Poeta huius non immemor opus fuum Fc derico Principi dicatum boe Difiicho mfcnpft. Na Tederice tuo geniofoueatur, & a ur a ' - Hic liber , & rabido , (p m volet or e latret. Horatius qitoque feribeps in Poeram maledieum fic canebat. Jdutdimmcrintes hcfpites , vexas canis Ignan us adttertitm lupoi ? Ouidius f mili ter fermonem habens de illo,qui pafHm in alienam famam debacchatur? fic canit in Ibiu. lattat, cb’ in toto INTIA legitur. Noftra etiam State in nonnullis monetis argenteis Screnifs. Vincenti; Gon- zags Izučiš Mantus impreffa icon canis videtur,cum firteris circumfcriptis. iNFEN- SVS FERIS TANTVM. Velquiahic Princeps venationc delcdaretur; vel quia • hoc fymbolo innuere volebat homines' fceleftos odiffe. hieroglyphica. Kuerecundiam canum propriamefTe,cuicumque coniedamus cfTeexplora- tiffimum. Ideoolim ad figurandam impudentiam effigies humana cum »H ca P^ tecanino pingebatur .Ite ab Aegyptij s Sacerdotibiis ad indicandum olfaducanisfigurabaturjeumhoeanimalexcellentiodorandifacultate po \ tiatur.Rurfus ab ijfde Aegyptijs, Pierio tefte,per icone canis aliquis vitiolienisaffe li.^.Hieroz, ftus intelligebatur. Siquidem canis liene admodum gracili prteditus efle feratur.At per ima^inem canis cauda fubverenda fiubieda , Pierius fugam pofTe demonftra- riatteftatur , quoniam canis fonnidine affedus, & fugam arr/piens caudam in- tra crura demittat . Amplius ex pidura difTedi canis hieroglyphicum vaticinij Xx coli- Trincepscur hterogljphi- co cams ofte datar. Condino op timi m Hi¬ tiš. ' £mbl.6z • Embl.25. Dmbl. 164. 520 J I. VIyfiis Aldrouandi colbgerc pofTumus; cum ftatua cum difscčto cane in Olympia confpiciatur . Prte- A tcrquamq»Qd Aliqui tradunt Trabbuluma ca ne v a tiči nitim excogitade . Itnmb ad Fnumexprimendum , quidam canem curruialligatumpinxerunt. Iuxta iiludCIean- tis : Velentem ducunt , volcntem trabant . Itcm effigiabanr canem ad bgniricandum facrarum litterarum profeiforem, Leu facrum Scribam. Hicenim, inltarc anis affi- > due iatrandojideft vitiarcorrigendo i vigiJare debebat. Irnmo, &Libidnanum m- dicabant, quia ficut canis domus culi os cft , ita hic fepulcroruin, & cadauerum caftos effe pjediibettir.. Carter um ad Priiicipem,veI.Legislatorem oftendencum , hierogiy- phico carifo&fcia cin&i vtebahtur. Proptcreaquod Princeps indar canis vigilare de¬ bet,- addebatur autemfafcia;quoniam hcecolim Infigne regium effe ferebatur. Non defun.r,qui per hierogIyphicum gratianimbfiguram canis merita aftendant.Imtnd Va- lerianus bierogivphicumetiam a m; c i tix,fi g u rat o c a n e p o fFe, moftrari arbitratur; cum hoc anirnai bdel j tatisvexi U um ferat. Tandem,droplici cane effigiato,hierogIyphicu milrtis odcntabant.- nam quemadmodum canis fuo hero obtemperat,pariter inilcs jprg- ceptis fui Ehicis o.bfequitur;dcinde quiad,duobus canibus interfepradiantibus, pera B occurrat,ftatim, omni odio depodto,ad Feram co ere e irdam, & la n; andam vnanimegfe conuertunt;qux proprictas in optimis militibus elucere debet. Podremo ad dmplgx obfequiumindicandum Aegyptij canem conuerfo in dorfum capitepingebantscum nis currens, auditaheri vocejftatim reuertatur. EMBLEM ATA Rgumeta,emblematum a v arij s canum proprietatibus defumpta effe vi¬ den tur. Primo ratione vigilantix,fidei,&:cuftodix, Gamerarius cane vna cum anfere effigi.auit hoc titulo infignitum . NEVTER SOLVS, Deinde fnbfcripfitdjftichonhuius tenoris. q fuidvis fida canis ? quid v alt fibi candidus anfert Sit, mortft-, integritar, fitvigllaxf fides. Satis enim nota ed a n fe v u m v i g i I a n t i a,q ux CapitoJium feruauitjcuius hidoriam Liuius elegantercxarauit;idco Socrates per anferem,tanquam per vigilantix audorem * iu- rabat. Audorigitur inde colligit fidemdmul,& vigiJantiainiungendas ede. In fir čta Po efi Grex pecudum canibusdipatusfinepadorefiguratiir euminferiptione .SE- C V RITAS. lbique inferipta carmina Ieguntur. P aster v tram J Ittpifecurusdorrmt in aursm, s Cum migi les ouifausfentt t adejfe cane s . Bulcia Ji c Princeps pejttis agit etia curis, Cumjidos populo prapofmt Satrap as . Iunius etiam meditans canis Fdeiitatcm,pinxit Aefcuiapium Iaurocoronatmrtcumca- ne,Hraco"ne 3 & galJo& pro titulo addidit hxc verba. MfcDICI ICON. Pode afub- fcripdthuiufmoditetradichon. D Sceptriger, & lauro, baculopue in sir uti us acerno, , Jfutd araco, quid gallus v nit fibi , ejutdue canistt Imperatlsic agris, operojaepue arte-medetur - L ~ Sedulus y & fidus y dignus bonore vigil . Rationektratus canum,Alciatus delineauit canem apertoorelunamintuentem,quafi Iatranrem,cum hac inFcrJptione.lNANIS IM PET. V S.Ailudebattemmad Sycopban tas,&alienx fam® captatores,qui quamuisaduerfus homines perfedosinrabiemagan turjtamen illorum honoremopprimerenonpoiFunt. Carmina autem fubfcripta lunt huius tenoris. tun dr an noti u , mt fpeculum canis infpicit orbem y ) Šepne videni ahum credit inefe canem, Pt lair at, fe d fr it str a agttur vox ir rita ven tis 3 Ptperagtt c urfus furda Diana fuos. Game- De Quadrup.Digit.Viuip.Lib-III. 521 Camerarius quoquevt innueret fpernendasefte obtrečtationes epnim,epu Iibenter £ m yi 61 farne viriiufti infidiantur,pinxit canemaduerfus LunamIatranretn cum hoc titulo. FORTIS CONVITIA SPERNIT.Etfubfcripfithoc diftichon. Irnta vaniloqua quidcuras fpicula Ungttdi Latrantem c ur at ne alta Diana canem}. Paulus Maccius,qui hodie in politiori litteratura palmam refert,ad rem,delineauit iuue nem altera manu efcam cani porrigentem,altera vero faxuin occultantem cum titulo. n l ‘ cm A 9 IN ASSENTATORES. Deindedeclaratemblemahocelegantitetrafticho. Altera dat panem manus , oec ulit alterafauttr/i, Allicit tila , Jer at vulnusvtifta cani . Affentatorum molltjfima veda caueto, F. fc arh' d ant animo , vulnera dant anima. Alciatus ab iracundia canis,alterius emblematis argumentum accepit; dum 'figurauit hominem canem lapidantem,& canem ira percitum faxa mordentem,cum hac infcri- ptione. ALIVS PECCAT, ALIVS PLECTITVR. volebatenim arguere illos, cjui veros hoftes impunes dimittunt.&poftea infontes vexant. Id declaratur his ve» fibus. Arriptt vt lapidem c a tulu t , morju d Ja tipat, Nec p er c u([or i mutuadamnafacit. Ste plericj Jnuntveros elabier hoftes, Ft quos nulla prauat no ut a , dente petunt. Amplius acane vinculis fračtis fugiente Camerarius elicit huius emblematis ar gumen tum,& exhibet pi&uram canis fugientis Ioro implicati cum inferiptione. LIBERTAS tmbl. 6 o t NON LIBERA.Etfubfcribithoc diftichon. JJuid iuuat abruptis in liber tate mor ari. Vindiš ft m inčam , dr tihi colla premam ? Admonet Au&or, hoc ernblemate,vthominescaueant,ne infatiabili imporruna; libcr- tatis cupiditate in maiorem morbum incidant. Ex proprierate canis indici Camera¬ rius canem mordicus Leonemapprehendentemdepingit,cum hoctitulo.NEC CAE- SVS CEDAM. Quamuis alij hoc emblema inferibant hoc diinidiato verfu Virgi- liano.MENS IMMOTA MANET. quoniam canes Indici,vtfuperiusrelatumfuit, li^Atnild. inftinčtu quodam naturali,fpretis minoribus Feris.Leonem potiflimum petant,il!umq; comprehenfum etiam a venatrribus ctrfi non dimittunt. Ideoque fubfcribithoc difti- chon. Nunquam ca Ja licet linquit canis Inda Leonem, Nec licet occijus fačla decora bonus . His verfibus Auftor admonetviros fortes&virtutepra-ftantes vtnihil,nifiquodhone fttim eft anipl ečtan tur, at qu e pro patria,pietate,& fui nominis farna conftantcr pr^lian ftudeant.Infuper hoc vita? curriculoadolefcentes innumeris Jabonbus merados cf- fe, Clariflimi viri, exc«splo canum. oftendutrjdum varia exhibent emblemara.Etenim Camerarius canem cum lepore mortuo inter crura iacente pi&um tradit,cum inferip- 6 ^ tione.GLORIA FINlS. cum notum lit ex Aeliano, capta prteda,canem■ineredibi- li v oluptate affici.Deindc fi can is,eodcm tefte,in lepore m mortuum incidat,eum non tangit,nc alienilaboris au&ore fe conftituat.Ideoquecanisnoncarnem,fedvicloriam amare videtur,quapropter fubfcribit hoc diftichon. CunčI a facij bene, dum fini s tua gloria fa£fa, Laudem veneris, ceu canis htc lepirem. J^on enim ingenti laborum difficultate animus iuuenum in ftudedopremetur, quoticf- currique a tenera % tate multiuaeas curas,& vigilias ferre affuefcat.Nam a d rem Came rarius pičluram canisofiarodentis cum leporibus circa ipfuminnoxievagantibus tra- dit,&emblemaficinferibit.A TENERIS ASSVESCERE MVLTVJM.Etadma- g. iorem intelle&ionem infraferiptos addit verfus. Vinc it naturam confuemdo , at J reformah, Cuiquifef, afjue fit -.deditus e'(Je Jolet. Cuius emblematis argumentu baufit ex Plutatcho in Laconicis Apophtegmatibus,vbi refertI vcurgum duos canes ij fde parentibus prognatos,diuerftmodecamc educatos, aliqn in cocione duxifteldicente.V'iiete 6 ciues I103 catulos ijfde paretibus natos,edu X x 2 catione 522 VIyfsis Aldrouandi cationetn diflimile$:n5ibi expofitis cibarijs,&.Ieporibus emiffis,qu!venationiaftuefa A čtus erat ad coercendos Iepores acceflit, aker vero cibaria ftatim deglutiuit.Horu ca mim exeplo,Iycurgus ciues ex diffoluto viuendi genere ad honeftius deducere conaba tur; quemadmodumin Moralibus exaratumfuit. Hoc aftcrtum poflumus roborare duobus emblematibus Pauli Maccij de quo pluries iam iliata eft mentio, in ,quorum altcro exhibeturpidura,in qua confpicitur canis,qui venationem edocetur, cura infcri 'ZnthL i. ptione. EX RECTO CVLTV CORPORIS ,ANIMIQ_R OB V R. Hoc enim cmblematemonet Patres,vt fiIios,a teneris vnguiculis,in omnigena palaiftra exercere incipiant. Inaiteroeffigiat iuuenem duos canes venaticos ducentem cum titulo. 'TEmbl. 24. IN ACADEMICOS. Innuitenimiuuenes grauibus Iaborum oneribus opprimen- dos efte,vt ad gloria; faftigium ccleriiis peruenire valeant. Demiim Nicolaus Reuf- inlUmbaz neras forte ex fabulis Aefopicispingircanemfruftumcarnisferentemfecus flumen, & * čarnem deponentem s vt in aqua reprajfentatam ab vmbra, apprehendat, cum hoc titu¬ lo. INCERTA PRO CERTIS AMPLECTI STVLTVM. Additquead maio- leminteEečtionem haec carmina. B Jgaemgerit effigiem c ar ms y cum fpeclat in v netiti Et 'vere carnem y qmdfuit'vmbra tutati Captat y fr tncautm patulacants appetit or e Ste fe cum damno decipit ipfe fo. Pidi culam captanda caue imitaris auare y F as ergo for tem te qmqueferre C Anam, PHRENOSCHEMATA, INSIGNIA gentihtia^Sc Sjmbola. ■ Mblematibus valde affinia efte phrenofchemata hoc notius eft, quam vt Q plura in id verbafumenda En t , Ideoilla hoc in loco recenfere operam pretium efte duximus .Touiusigitur in libro Infignium militarium phre- nofchema Francifci Sfortiae Ducis jMediolanenfisexhibet,inquo canis pofterioribus cruribus humi fedens pingebatiir cum hoc Dičto. QyIE- fO IMPVNE* LACESSIT. Princeps hic fignificabat fe nemim mo leftiarnalkiturum,nifi forte prouocaretur. Alij vero inhuiufmodi phrenofcbemateca aetn dormientemcum codem Dičto effigiarunt.Lucas Contilis Infignecuiufdam Aca- dcmici Laboriofi cognominati trudit,in quo caniscum anfere ddineatus confpicitur, & Dičtum eft hoc . NEVTER S'- )LVS. Ab hoc forte Camerarius emblema fexage- fiminnfecundumdefumpfit,qiJod ftiperius dedararum fuit. Non diflimile illudfuit,m quo canis & Draco penes arborem pomiferampingebantur cum Dičto VTERQVF. SrMVL. Nam cuftodia huius arboris,vigilantia,& fidelirate indigebat. Quida vir eru- ditus,vtfigmficaret abillis detrimentum dimanafTe,a quibus opem fperabat ,-figurauit canem vena.ticum ad aues eripientemauem externamab vnguibus accipitris, cumhocD Dičto Iralico. D*ONDE SPERAVA Al V T O. RargaJius collare canum acnleis 15 ferreis munitum,pičtom exhibuiteum Dičto. SAVCIAT, ET DEFENDTT . Nam aučtorfe adttttelam,& adpugnamparatum effe innuere volebat. Ruffelhus canem catena columna? alhgatum figuram t cum Dičto Itafico PER EL E T I ONE E' PER DESTINO. A ud or enim per canem forte amoretn>&per columnam amieum, vel amieam defignabat. Camillus de Camillismonimentis mandauit quendam virum nobilem effigiaffe canem lcporaviiimfugientem,atque lorum fecum trahentem, orcQjiidani.6p tirno natuSj ingenio nouum opus euuhgans,pro EymboIo in prim a libri ^facie delineauit canem lečhim fi bi fternentem cum his litteris circumfcriptis.. C A NI L E C TV M STERNERE LABOR-. Aučior forte aHtidpbat ad Zoifos *.&. Aflen- tatores,quibus nouo o p e r e g r a t i H c a r ie ft. d i ffi c il J i m u. m. Tandem indandis, & accipi- endis muneribus,canis,cum Dommis,domibufque fa m ul e cur.,-fy m b o l u m ferui repraefen tat,quare donumeanis fi g ili fi ca t m a g fK lln , D o n a n r e m nonofficia accipicntis/ed meri¬ ta -jE)cnique Io.Aiigelps in AftroIabio.pJano (referente Ricciardo) canem ore,&aa d\* ib us magnis decimum nonum gradum Scorpij, & hominem nobilem, & ; eancm feden- tem in curru vigefimum gradum C aneri, & hominem pigrnm fignificarg atitumat. Ca¬ nis vero fedens 5 intuenfque Leonem Rai'iter fedent:emijqx eodem auiiorc, vigefimum primum Arietis gradum,& hominem fidelem denotat. At canes .du& Ectnptud mor- dentes,vigefimum gr^dnm Tauri,& bopiinem inuidipEum,duo autem currentes vige¬ fimum ter trum gradum Aqug.rij s ^c hominem, iocofiimdefigaiant. Itetn canes duo fu mul currentes decimum gradu:miVirginis,& hotni n em vf‘natore mjtrcc a«tem fimul in oppoiitumambulantes vigefimum nonum gradum Geminorum indicant. .ITa 1 / 7 G AH d >/•1 ‘/.d M -j r > p ; * r 't' AVTI : / J D O. H j q Xx 5 EPI- - <:> 1 nfignegen tilitium Ca pegi or um. inlib.de fymb.her. in Co.fym. ;r:n 524 Vtyfsis Aldrouandi up E P I T A P H I A. Antam canes Prifds attulerunt volupratem > vt poft mortem cpitaphia demeruerint . Quamahrem non eft mirandum, fi Aelianus in Variahi- ftoria fcripfeiiit PoIymarchum ad eammollitiem pcrtiemiTe , vt ca ne s etiam^uibus defečtafus fuiiTet,mortuos puhlice efferrefj&amicos fuos ad funus conuocans fplendidecanes fepelirer, atquead illorummonu- mcnta columnas erigeretyquibuts eorttmcpitaphia infculpebat. Olimetiam apud Per- £?s cqui,& apud Moloffosjcanes fepulchra>& epitaphia meruerunt.Vnde Statius. poe- lib- 2 ~Syt- ta canebat*' .; i' interbelLt peremptum ■ Partbus epnutn > fdafijne ca.net fieucre Afolofft. BTortdirs igiturpuicherrjmum catelli epiraphium cjuatuof verfibus exaratum refert kinciumodum. '• ■■■-i 3 ’-,t c, Corporis - exigU(tt eter a dum c »gor in artus , ' ‘ , SubdUtia matrts. la&e y miferperij.. ''•* * JSlc tamen , & fatinomen vis afpera tolla\ Leucippi ciper e s bac canis vrna tegit . Nonmtikum diflimile eftillud epiraphiumcatelli a quad Rom« habetur a & vnicoconti neturdiftrcho. Parne canis tihi tarua domu?, & corporeparuus t ??•->• - - ! TJbreuis eft ttnhuliis^dgbrcuecprmenbabe. : i> • In Harris, domcfticrs EminenrifTimi Aldobrandini hoc legitur canis epitaphium. S C IT A E CATEILAE BLANDISSIMAE ANTONIVS TlBALDEVSi /. ilijTu f! 'In, j-j e J$uadpotni pofui tibt bella catclla .fepulcbrum Digna magis Carli mttnere, gttdm tumuli » Candenti e lapidehft tihi conuenit vrna fuisii A ■ Candida tota ^il» y candtda totafide. Si Carlum,vt cfuohdam canibus pate t,baud tua ter nat Incedentifed ver Itella perenne dabit. Item vfjntcpiidamcanis Perufrnm,,qui noCtufures latratu mirandum in modum vexa* battfed adeb Amafijs Domm^ itddičlus erap vt fine’vilo ftrepitu illos admitteret * Ideo motmui/hocmeruirepiraphium. ! - -r. - . ..; •• ’’ 'Latrabamdd fitfetifed Amanttintfurta tacebam, •'•nu.v Vt plačni Domino ,fic plač ut Domina. Eernardinus Rota Iib/ecuhdb Epigrammatum hoc epitaphium fic refert. ' — lidtrduiadfhretViacuteti*n- venit Amatorp 'i' ' !,r ; ■ ' i’ 'n ste &fečP&p&deui ■> ft c -plac-ui* AmpliusToannds Ootta in libro cartainmnir'CCU&t pulch^rrimiin^epitaphium canis t*a! mine Cappati},Ted quoniam idnltis carminibus exponitur,breuitatis ftudio,pfiidUnh St vlrimum^diftichortdrtmeditinvaffCiieiruis. - 11 £) • .mr-: ‘V'.:- gappamti viittem ni*ximc amauiib t^trT .... . rn .: ;>7 f oio: 'ddniadHtiiniiilMiriptiFt dbdii, )&titPlum* ..Inornni, zcv.fr ;i ur; ?šu yr. j&rmubrp? »Anit E mumeiq Tandemin finbaddir. ' ' • 1 ■’'f: ^ttifcfuipdddi Ihtriim referat, pp^c^rdr^c gne^uVpdtHc'^' 1 * ;u'/ e ?,o3n‘jb - • ■ > ’ rn '2 bdita 'dinetHettiamtrans fi^gdčtftparibttl' ^ ninbmg hj . '* murnu Mantuct in Paktioolim Sefertiffimi Ferdinandi’ Gc/nzigie hoEieghUr Catellr Cpi- tapbium. - ir:; ' »'»mi.mbpi ' ' m;inr. i: nurnhsiv C AT ELE A VIOL A. < LVCINAM INFAELECITER fcXPERTA HIC SITA SVM HOC L\ SVŠ^EfaCHHDES M^ERVlT MONVMENTVM, qyid Mare? FIDES IPSA CANES COELI INCOLAS FACIT. -Sexcenta eiEnt huius generis epitaphiarecenfenda/edproIixiratemomittetes vnum s aut akerum et.amaffereinus. RV* De QuadrupiDigit.Viuijp.Lib.HL 525 H R V BI#VS CATVLV-S. LONG O, ET FIDO AMORE PR OB AT V S DOMINO SENIO CONFECTVSv S ER vata stirpe.hic: IACEO HOC ME HONORE SEPVLCHRI • HERVS DIGNATVS EST. ; : ; r,: Aliud.quoqueno'nomittendum eft quoniam legentibus noti cric inmaindum,eft au- tetprfiuius tenbdiig- ;; r i ’ - ic-.i B E L L I N AE CANVM ri.OSCVLO bei.lissimo svavissimo r-n-m DOMINI, DOMVSO^DELICIIS OLIM *o'qi- • ' r : ?"'• H A b I T AE. oi .QVAE primo veneris oongressv lvcinam laevam - r,-i3 ; h:. EXPERTA DIFFlCVLTA-TE 1> AR TVS INTERIlT. F IIEv BREVEM VOLVPTATEM LONGA MORTE PERSOLVENS. EkbitpFatereaapudMartialemepitaphium canis Lydia ab apro occifa?,& multopln ra apud Cynthium poetom libro primo fyluarum,& Epicedia,&epitaphia canum Iegun e P l & r, 7 °'. tur ad quenvledorcm relegamus. II I S T O R I C A. B Atellos dnos a cane mareolim Iadatos fuifle Cclius Calcagninus audor Uk upift. ed,nam frequenti fudu ex grandiorfs canis papillis Iac euocarunt. Sed au&šl. magis admirari debemus,quodrefert Textorin Officina, fcilicetHabi- dem Hrfpania Regem canes,& alias Feras incredibili h u map it ate pauif Tgm 2 Fe.'' AmpliusexLadantio Firmiano collcgimus , Aefculapiumincertis " pareritibus natum,&- expofitum a vdnatoribus lade ca n in o nutrirum fuid'c\& adultum £ d Odrone medicinamdidicsde . Quocirca fimulacro Aefculapij iconem canis addi- dSrtirit Quamui$ alij fuerint huius opinionis,Canem ob medici fidelitatein, Aefcula- pioadignatumfuifleiuxtailludSapieni:is } A Corports auxiltum medico committe fideli. Cyrus etiam,qm poftea apud Perfas regnauit,Aftyagis aui mandatOjexpo{itus,nutri- tus a cane perhibeturdi T.extor veriratemfaffus eft. Veriorem tanjen fententiara hac Tom. z.off. efFe Hiftorici rcfcrunCnimirum Cyrum ab vxore bubuJci Mitridatis , qiue, vocabatur Cyno,nempe canis,cducatum fuilfe, Qnapropter ex AeIiano,in varia hrftoria, G auca Gythanttriam canesadamaile, Xenophontis čanempariter deperiflc coiligi- likio' . musv Hinc,ex Textore;Ptoemphanecanem habenrpro Rege,cums nutuimperiaau- garnitur, Adeo enim canes hominibus gratifuerunr,vt proilbšacriter dimicauerint. lococit. Hoc Thebani poRuntatteftari^iui in A‘egypto contra Romanospro cane -pugnade dicuntur . Nonimmcritdidprjeftiterunt,quoniam canemobciiftodiam, bdelitatem, rt &vigilantiamlatdignisefferre laudibus nonpoduvnus. Hisaddamus, qu6dpirrpurg 1 imrentor fuilie perhibetur c a ms . Qnandoquiddn Tyrijainnt Flerculcm capru fuifle ahrore Nymph«e illius Regioms,cui nomen fuerat Tyro . Sequebatur autera canis Hcr ctliem(cum olim canes in concionem Heroes comitarentur) canis igitur Herculeus , cu circa Fa.xumfeptantem purpuram vididet,čarnem prominentemmordicus apprehen faib deuorans labia colore purpureo tinxit. Hune ergo colorem in labij s canis virgo ihtuira-,Herculetit impofterum.fe?.admidiiram negauit,nifi illi vedem coiori canimia- bij fimileni afferret:. -Itacjue Hercules,hocanimaliinuenro,&cruore colledo, munus puell# obtulit. Primus igitur ex Poljucc ; ,tindura’ purpurea’ inuentor canis fuifTe dr- Je kilo citur. Agathias narrat a Periis humana cadaueranontumulari,fedinhumata canibus, Go ^ quos fčpulchrales Vocantyvorandarelinqui. Hocenim ex lege feruant Perfa\ Immo quando adexpofitumcadauer canes daTim’non'accedunt,iIIud hominis raoribus inqui fiatis poditi fuidb contedantur. Ca’teriim maior fuit Alexandri crudcliras in Cal- liftedemphilofophum,quem Perfica falutationis pompam indignanter ferentem iudit abfclffis auribusmafoj & labijs cu cane in cauea claufum ad caterorum metum cjrcuin- .:-ruj: feiTi m vj l ■a UL i j,v ar. htsh eag, la. Irb.']. Jdoci,- Atuc.c.l*.. ferriAAt Epaminundatn,vt tradtt A cfi in us, r euerfrfm £L&eocn"ca,cum Beotarchiam co- A tralegem g e Bfft tjTl/ob aai v c A p i t i&ftipp 1 i3i d damnare' ^olebant, & iamen ipfe optime de Republicaahcritus erattSediacnria rc|redierfe , t ;. multumque fum pneclare mdr it cis, mifti mortem iudic/o 'conlfituerunt. Balbus in Iti-* nerai:io insiindia/r Orienta! etn prod it,in Pegti^hoc puhlica confuetajdiije peecptumef- fe,vt In col a quotidie Diabolo facrificantes,ne ipfos vexet,lauras epulas, in vij.s expa» nant.. Veriim cumcanes ad ipfas vorandas accedete confpicantur , a Diabolo milfos efleaffeuerant / nt tal/a lmrnera diBipchtur . Lcrius irr hi Rona nauigajionis in Brat Rliam,iIlos Barbaros ifairacundos.efle conilituir, vtpedem irnpi»>g£ntes inlapidem* cuni illicd more ca no m rabidorum. niordeant.. Denique Aulus GelJius recital,Scipio- nem A h' i c an um ,p r iu fq a a m dllticuiaretpn Capi rol i um ve uti t aiTe,ja!Bffe que cellam la uis- aperiri. Vbidiiiquafi cumdoue de Republicacomfultansmoratus eft 1 , Aedituofc V: CC , i - A\ 1*10' upviu« i , y ^ *■ *■ ^ *»«* vv u.i.uj vib j i Jtvvmuvi que r e; n p! id c mi r a to s fu i fie, q u od canes - n aliosfcnientesjcum non allatrauermt, neq; in ipfum imVcrimt .Canesquoque cuRodcs templiPaliadis Achea? ,in quoarinaD.k>- ... J ! _ i -n — J _ .... /1 n i M C /* t mm . 1 1 I 1*. " N 1 *1 ~ --- ‘-'-ii.jjjh* i imaui> 9 &Sf> qUG. mediš,& feciorum £ernabantur,Gra;cis adectn.tibiiis blanditos , Ca:tajiš vero inortalihus fcr.qs.,&-agreiles fuiffc perhibcnt^ ' . .A.,;,. . . AVG VRI A, PR/ES A QI A, Prodigia. B UL g.Rom lki.de ang. Jnlib.de: P rodi g.. ‘ boe o cii: 'Tom.a. It. J li.Hf.de Vir. lila sir. . An e m nfgrmn apnel Terentium peffimi- auguri; fuijffe pro eomperto haa bctnr;eoque magis,quomiainllomana Antiquitas.nigrum canemexter- ,nura iniajdes iatroi/Te,infiiuftum augurium prcedicaba.t;li Ioannes RofS-j raus veritareni faffus efl. Pariter eanem aliqtiid detioraffe, quod iti ča¬ ra. effer,malima augurium: fwfTe,ex Prifcornm mentc,,SncfTanus recita^ Amplim eanem-prargnantem.iterantibus obuiam fačlamiter infbrttinacum pnelagi?e s & difcrimen otninofum. afferre Anriqui crediderunt. Vnde Horatius ad Galarheam.. ■jmptos parraricinenutotnen i : si d *!/;<:• Ducat, & pregnan s c ant s-~ • Soli n us etiam tradit Actbyopes Sicatnbris proximos fummam RegifpoteRatis čaru tradercjde cuiias nutu,qu ! iffiamnnpemct,atTguranmr. Vltimo aiino Belli Me0enici>ex' Paufania,canes vlulatu m3gnojn cailra venientes Lacedemonijs. ridlor/am, & Melfe-i nicis excidiumporrendemnr. Ef R/chardus Dmothus feriprum reliquit,ante bellum focia!e,cundiraanimantia human/s vfibus fubdira^vtcanes, rcličtis Dominorum tedlis, ritu Pcrarum,iyluas, & eampos pcrag.rafTe,& poft foedus initum a-Cmfarc Lcpido,&: Antonio^canes mo r el up o r n-m, v 1 u I alf e. Immd,ex eodem auftore, anteqmun Bizianciu a Turcis terra > manique oppugnaretur, apud Comurn Galliar dtccibtiti® Vrbcm,canum lnulriitidd eum homintmvexercitu pet aerem ferri vifa eft. Quandasvejo Tarquinius i Regno hit pulfus(vt notar Textor;eanem locutum fuiffc, & ferpehtcmlatraCe perhi bcn.1t , Item in libro de Prodigqs,& ORentis legitur,qu6d anno.fecundo fupra cente-i fi mu m. an te .Chrifti ad Pept u m>Anm i nicanis Iocurus efle dicitur,& Cnnon Athenienhs poftpararas aduerfns Cypr/os^iut Aegyptios copias,canem in Iittore maris immenfg magnitudinis latrantem vidir,&inter latrandum humanamvocem pro t uliRea u d i uit i Ex hiftorijs Polonif habemus,qubd DuX Lesko N ig.e r,c u ma n n oD otn i n i i282,ad : hol’ ra rus fucrit roibtes,vtpro fi de Chriftiana, & pro :Patriaviriliter aduprfus Barbaroafu gicnresprarliarenmr,vidit(mirabiledičliii)caries,quaiinoirent,quosinrečlari.deberet, hoftes diris morfibus laniare. Prancifcus Petrarcha-prodidrtinter iila,quar V.efpa/ia^ no fenont. accidiife , eanem extcrcum iri c?naculumingredientcm,manum Itominis , quainmordicus geflabatja'd pedeseiurdemprandentisdeieciffe.Quamuis ali) ptotule- r/nt melius,&; fauftius augurium,fiue omenRiifTe,!! canis human um čapur, & non mar pum dctuliffesAldem Petrarcha refertquod Lucius Aemilius Probus aduerfus P er fen Macedonig Regem Bellum g.eftnrus,eodem die,quo Prouinciamfnfcepibfero fefe dp murnconfcrens filiolam fuam,cuiTertia nomen erat , folito. frffliopem deprehendit. 1 unc C p De Quadrup.Digic.Viuip.Lib.III. 527 ^ TunCpa.ter,quid cauff eft,mea Tertia,cur moeftafis? Refpondftilla, voce queru!a. Mi pater Perfa perij tfdeceiferat enim huius nominis čatella) pater puellam amdexas ate pio,inquit,omen fi!ia,ncc piguit talem virum tali omine laniorem ad beUumprofi- cifci;vnde mox Macedomco cognomine,&celeberrimo triumpho in Capirolium re , dijtornatus. Iouius quoquelitteris mandauit, qudd Heluetijs ad Notiariam contra 11 Ludouicum X1 i.Gailiarum Regem pro MaximiIi.:no Sfortiapugnantibus,canes Gal- iorum, rcličlis caftris,&Heluetijs adinixti,eorum cruralamberecarperunt. Ideo Iaco- bus M >ttinus Vritienfis Dux accepto om/ne,vktoriampra?fagiuit,quiahoftiumcanes exinfelicibusca-fti'isadtnta,&fortimatahofpitiafe recepi(fent. Demum quo die Io. Antonius Campanus Eps Aretinus ab hac vita decelfit, gemini canes nulla vi a pro- prio loto educi potueriUlt,tanquam ad herum prremortuum fe pertrahi intelligcrent*; ijdcmqueimpofterurhneclatrare,necalicui blandirivifi funt. H*c Michael Fernus ih vita illius viri retulit. ? VISIONES. ET SOMNI A. Is ignea Sančti Dominici Bononi* Diui tutelaris, antequamnafceretur pramifa eft. Siquidem mater eius grauida,vt narrat Egnatius,per quie- temfibi vifa eft parere catulumaccenfam facem ore circumfefente, qua totus tefrarumorbis conflagrabat; nec defuit notturna? vifioni euen- lib.t.var. tus;cumex illa D.Dominicus ortum traxerit, ex quo poftmodum nu ne hišk i-ofa,&fapierts Prardidatorum fansilia dimanauit, qua? fančtiffimis prcedicationibus vi- tia humana reprimens, & virtutem infeminans,omnes Are totius vniuerfi machinam incolehtes diuirio akfore inflammauit. Pariter quifcribunt vicami moreš D. Bernar di dechriftiana pietate optime meriti,referunt matrem eius pragnanrem fomno oppref fam imaginatam fuiife fe catulum candidum,& latrantemin vtero geftare. Quocirca ex fapiente virorefponfumhabuitefte optimb&candrdi catulifuturammatrem,qui ftu- G diumobferuand^nonfo!umreligionis,fed etiam amplificand.v fufcipiens,diuinafque aedes cuftodicns afliduo latratu profanos, &impios etat vexaturu$ .De infomnijs vul- garibus,& nullius valoris,ad qu* canes concurrunt,muka ab Ančtoribus recitantur. Nam Aelianus narrat,quod Gelon Syracufanus per infomnium fulmine percuti fibi vi liki, var . fus eft.quareadhuc dormiens pra? timore vociferabatur. T unc caniš prope eum quie- hi sl . feens Heri clamore excitatus,furgeris terribih latratu ipfum circumiuit, doneč Gelon expergefa< 5 tus metu folutus fucnt. Alioquin canum latratu perfomnuraudiro,aliquid mali ab inimkis mbtuendnm.nonet Varinus.Et Blondus,ex Artemidoro ftradit canes venaticosperquktemadvcnationem ejceuntes vifos bonos elfe,&ači)ionum prrenun cios, Reis autem,&in ius vocatis malos. At Cardanus canes per quietem vifos deno tarefiders amicos alfeuerauitjfi fint albi finceros,fi rubriiracundos ,finigri maleficos, lib.i.dein- varij dololbs,meliteiblandos,&verbofos,venaticipotcntes fignificant. Quibus Car- f omn% dani verbis tanquam irnaginanjsrninime credendiunelfeexiftimatnus. > H '• ; >■ ■ ' • "v • MONSTRA. no 12 Emporibus Rhafis natum fuiife canemtrkipitem credendu n eft,fiqui dč a fe ipfo vifum fuiife fatetur. M oftra efiam te ta te canis tripes,fcilicet al- tero pedumanteriorum carens natus eft. Itemcanis bipes capite lepo- rino vifus eft;quorum icones in Zographia Mufisi Illuftrifs.Senatus Bo. nonienfisad viuum repr^fentantur. Ex Hubertom hiftoria Polonica,an hLj.c.i^. : A j- 1 .. _, t :..;- 6 g.C alifiji n Cracouia vitulu\cum duobuscapitibus caninis n 4 tus eft. Clarilfi- * ronfnif mil«? pft- nm’ ^Iim faiiMim fpflp Rr finp nrnlic O-P ---; ’ - mus vir Trincauella confpicatus eft eanem,qui cum vno tantum tefte, & fine oculis ge nitus fuit. Rortik °litWapud Cardinalem Mediceuin erat canis capite ferpentino pi\vdi tus cum reliqui$ partibus corporis form* inulitatae,quem'iam mortuum balfamo condi- r-i curauit. Parcu-s depifigit monftrum,cuius pars fuperior figuram humanim, inferior • V . ‘ autem lib. 24 lih, 5 *c, 6 . U&.Aencid. Satyr.t^ Syniag'9*: y 2 Iy 86 . 5. Simtttacru Jefcidapij c um canis icane*. 'Efitaphium Diogenis Cynici. K f* • r- • 528 VIyfsis Aldrouandi autem caninam refert;natum eft Anno Domini 14 93.Sc mi/rum fuit a d fummum , qui tuncfedebat,Pontificem,vt fcribit Volaterranus > Tandem in libro de Prodigijs, & ©ftentis le.gkur,qu6d circa finem Imperij Latharij Ca?faris,quifuit Saxpni* Dux, an¬ no Domini.854.qua:dam mulier mbftrofumedidirparnim,nempehominis,& cams dor fo coiiuexisdoHdiffimeque conglutmatisunoK fubfecutus ed Imperatoris inceritus. A SIMVLACRA, ET STATVA. On eft in dtjbium reuocandum,vt legitur apud Orum Prifcos fimulacris Dcorum fimulacca etiam canum ob vigilantiamaddidiffč .Veriim magis adtnirari debemus viros Zipangrios,qui ex Paulo Veneto 5 varia idolaca put canum.& boum habentia venerantur . Forte id ab Aegyptijs didi- cerunt s qui Anubim Deumcapite canino predi tlim co!unt;ideoque Anu bis latratora Virgilio nuncupatus fuit.Iuuedalis etiam de hoc dEgyptioru Deo verba faciens fic cecinit. B • Opfida to!a c dne s 'venerantur, nemoDianam. Hanc Anubis venerationemindeortam e(Tc multiopinantur,'quoniamolim in bellica cxpeditione Anubis pro infigni,canis fimulacrum geftauerfovel, cx Gyraldi fenten- tia o U i a Anubis tanquamcanis corpora Ifidis,& Ofyridis cuftodmerit.Aelianus tame hanc canis adorationcm in Nili inundatione refcrt^uar campos,orienre camcula, irri- oare incipit. Ethniciquoque figura: Deorum Larium fimul ;crum canis addebant,quo niam ram can»bus,quam Laribus obvigilantiamcuftodia domus aiflgnabatur. Iuxca il ludvulgatumcarmen. '• . ' ’ peruigtlantfc Lares feruigilant^ canes OilidiustameninFaftis idtoturneleganterexprimithiscarminibus. -V* Et c ant s ante fedes faxofabricatus eodem Q S tab at, qu* Bandi c um Lare caufafuit. Seruatvterfedomum,Domino quo Non obijtfedabif. " . \ 1 ' . - ■ • Diogenes , cui.perapenus , cui doliafedes- ■ >= ; '.‘'s AdManes abift}. Cerberus irevetat. ' ’ • %■ ■JZuoniam igitur? Clariflagratqua ftdlaLeonis r.< ; s i :, • - : on . . , Abdituseft-iufte nune c anu Erigotie. v.*. »PEnc:. e : ; • Nec mirandum cftiquoniamlx>die Roma? apud Maffeos in Cippo puleherrimi'Operiš canem h umi lacentem capife eleuato licetintuerficum tali nfcriptioirc.CMVLIO VR BANO. ET IVLIAE OPTATAE CONTVBERNALI. O.IVLIO VRB A NO I’ L b V ■■ -1 De Quadrup.Digic.Muip.Lib.III. 42p ^ PECVLIARI FILIO. Icon enimcanisob cuftodiam hic polita efiE v ide tur . Jnfi- mulacro Mc 1 no rix, canis etiara pingebatur,quod in capite de Leon e,oc.cafibne fimula- cri traeipitis,rcilicec.cum capite canis Leoms, & Lupi expofitum fuit. Pingebaletiatn Dianam, feu Hecatem triformem, fen tricipitem , nempe habentem cap ut’ humanum qquinum,& caninum,cuius ratio in bi do na equi declaratafuit. Omitrentes igitur Mena pios,& Tertiodecimanos,qui in parma fimulacrum canis geftabant,ad dmulacra canum in gratia piči ur ar a Ripafiguraraaccedemus. Hic aučlor ad demonftrandum currum quatuor elementorum, Vulcano addit canes; c um Prifci in templo Vukani canes ferua- uauerint,qui homines impioslatratuarcerent. In delineando Pičeno, idem Aučtor P ar ' 1 ' GOn ' mulierem cumfpicikfrumenti, & cane depmxit;quoniam fpicar triricihanc Proui nciam abundan tifiimam denotant , C anis vero icon ob fidelitatem additur;vel vt alijvolunt . quoniam bare Prouincia canes bonitate iufignes nutriat. Prše,terca luuentutem piti-* m t Ar,2, githunc in modum . Delineatiuuenem veftibus variorum colorum indutumcum ca- Icon ' ne venatico, & equo,dextra manu pecunias fpargentem. LIocfimulacrum ab arte po P etica Horatij defumptum effe vidctur, vbi Poeta fic canit. Gaudet tcjuis,c anibus quc (dr aprici gr amine, čarati Cercus m njitmm flečti , morritonbus afper V-lil ui m tardus prmrfor , prodigus dr is. Ibidcm Ripapro exprimenda Iuffitia,qute nec amicitia, necodio flečlatur,pingitmu- lieretn enfiferam,regalidiadematecoronatam cum bilance,eique fimulacrum can/s,& ferpentis additicum canis amicitiam,&ferpens odium fignificet. At pro declaranda Fidelitate,mulierem veftimentis albis indutam cum cane candido effigiat. Aučtorque "L um fideli addit canetn,tanquam animal fideliifimum iuremerito iuxtahanc imaginem locum de- ta tis. mereri. I11 fimulacro etiam Amicici* confpicitur mulier candidis veftibus amida, ca- teli um album ampledens,qui atnicitiam ab omni Jabe intačtam conferuandam cfte ek- Amicitia. Ji monftrat. Viciffim in pidura Inimicitia? mulier nigris induta vefiibus cum cane, & fe- muUcrum . le rixantibus cernitur. Parker in finiulacro L?fionis canes duo Herinaceum allatrat, cuius fimulacri expofitio in capite herinaceiallata fuit. Item in icone Adulationis Ripa G 'canemmulieriblandientem depinxit,cum hoc aniraa! cibum prtebenti Temper blan- dirifoleat. Tandem in imagine Inuidiat Ripa pinxit Vetulam cum cane admodum gracili, quia hoc animal alienis bonisfummopere iniudeat. Cinca canum ftatuasdiii Status ca- immoraremur,fi omnes prilcas recenfere vellemus. -Vna ramen inftarommura er,t ii- "eium. la,quam Vulcanus cxa?re monefio confiauit, Hodie Romee inprimo Viridario Cce- fiorum Bacchum cum pukhra canis fiarua fecus pedes locata conipicati funus. In Pa- latio nouo Farnefioruminter alias fiatuas in lapide fculptas confpicitur Aqui!a , fer- pens,canis venaticus,& pfitacus,quilapis in Thermis Antonianis inuetus fuit.In Aedi bus Epifcopi de Rufticis a Cardinale de Valle£edificatis,elegans nudi Bacchi fiarua vi- fitur,viKC racemis coronara cum pulcherriina canis.ftatua .Irem in redibus Laurentij de Rodulphis multte .ftatua? fita? funtftnter quas Hermaphroditus nudus trunco arboris nixus,cum eleganti canis ftatua primas tenet. Infuper dotni Frančifci de Norfia Me¬ dici in platea Farnefiorum vidimus Adonis ftatuam tenui velamine tedtam,cum cane fecus pedes adeo diligenter fculpto,vtfpirare,vel latrare videatur. Demum in tedibus H Afcanij Magarotij Iapidem marmoreu obfaruauimus , in quo homo taurum mačtans, & canis taurum mordens confpicitur . De ftatuis autem canis cerberi nihil in praTeu- tia dicemusjcum has fere innumeras m diuerfis Roma? locis intueri liceat. VSVS IN C 1 BIS. Nftru&is comeffationibus catulina čarnem olirn appofitam fuiffe indiciu ^ lliM?! fdft Catulianaplauti;pr*terquamqu6d Plinius hoc idem confirmat. ' Cadamuftusin,fua nauigatione,Popu!os Senega^caninis carnibus vefci cap. 43. confpicatus eft,quod alibi nufquamobferu.mit . Immoin deferiptione Guinea: habemus quod Incol« carnes caninas vaccinis prteferunt. Mum modo hi fint illi Populi barbari ab efu canum Cynophagi a Brugero cognomina- lib.$Je Al. tijdubitandumeft. Pradičta. Galeniaučforitate ftabilire poliumus, quiretu!it nonul- fac.cap.2. las Ctrebrnim. Fdenter. lih 3. Phyt. cap. 41. Ceagatum. cams . Vemitus ca nit. depar. lih . 11. de fimpl. med . fac. F d canis ni gru Caro. It .1 Jemat, med. S ang ms. inlib.de 7 e~ med. facil. p'ir. Hb,$. Phy t. cap. 40 It.l l de Ji m plmed.fac. J30 Vlyfsis Aldrouandi las elfe grntes,quse canibus iuniorihus,& potiffimum caftratis frequentiffime vefcan ^ -tur. Rhafis tamen fcribita carnibus caninishumores,&fpiritus corrumpi, fuccofque melancholjcos generan;exquibus poftmodum prauze imaginationes tamiafomno,quS in vigiliadimananr.Hodie ramen no,tum eib cames canumin caritate annona%&in Vr biumobUdione muho effe adiumentcu VSVS IN MEDICINA. Vm omnes canum partes medico vfui famulenrtir; noflraintererit primd eapitis virtutes recenfere, deindefigillatim aliarum partium vires in medium afferre. Calua igitur canis in puluerem redačla, a d menrem Sexti,teftiumtumores diffoIuit,vitijs fedis mcdetur.&in vino morbum regium difcutit. Plinius hunepuluerem in ambuftis,& pterigijs tollen- B dis eommendat» Rhafis hoe puluere cunčta vlcera exiccar & fi fueritcinis caluaria?ra bidi canis ad foluendamrabicmexhiber. Cerebrum canis duobus affečlibus-vtilitate afferre feribit Pliniusjnempe gIaueomatibus,fi per feptem dierum fpatium an guliš ocu lom immitarur,nec non frači is oilibus,fi inftar cmplaftn fuperpo natur . Hoc a Qmnto S ereno probat ur,dtim i n quit. Vis indigna nom fi fparferis ojfa fragore, C on u enie t eerebturn blandt canis addere fradi s. Plinius efentes canis doloribas dentium mukam adiumenti afferre autumat, fi canino ciente maxirao gingiua" fcarificentur. Immo dentem Iongiffimum nigri canis in febre quartana toilenda idem Aučfor patienti alligat. Dentem autem canis. caninum nun- eupatum ab animali ratnenrabiofo exemptum,& inaluta ligatum. Diofcorides,& Sera pio pro amulete aduerfus rabiem cxtollunt. Aefculapius autem, in dolore dentium fedando,puluere dentium canis pro dentifritio vtitur .Porta vero huiufmodi puluerem cum melle mixtum in dentitioneadhibet. Omiffa Iingua,qua?,vt notum eft,fua,&a]ie- q na vlcera nec non vulnerafanat,ad coagulum accedemus. Hoc enim in vino diifolu? to Rhafiscolieo dalore affečtos fanat. Actius vero hoc idem in aceto hydropho- bis propinat, vtaqua?defiderio capiantur, Sextus non coagulum,fed vomitum ca- riis fliper ventrem hydropicorum col!ocar,& fac ratione aquam per fccclfum educit. Hepar canis &poti/fimumrabidiaffatum fingulare remedium in rabieprirdicant ,ne patientesinmetum& maculis faciei auferendis Plinius,adipc catuli varij coloris vti¬ tur . Porta meditans magnitudinem aurium canis concludit caninum adipem cum oleo veteri,& fucco abfynthij inftillatum aurium graui tatem fanare . Lac caninum illitum, ex aliquorumfentcntia,pilos in palpebris nafci probibet,cum tamen Galenusid nega- re DeQuadrup.Digic.Viuip.Lib.Iir. J3 1 ^ re videatur.Veriim C^Sercnus in tnitigandooculorum dolorc iaccaninu mirificat dum incjuit. Si gen us e sl mor bi mif'erum, quod lame n adurit, c Anin ti Hic calor infufo mitefcit , laile canino. Sextushoe lačte gingiuas infantiumafliduelinit.vtfinedoloredentes erumpant. Ia vitij s autcm oris,& faucium huiufmodi lac commodum,& falutate Quintus Serenus pr£ dicat dum pit. ; 4 A-'. - Ora ambusfa eibo fanabis lable ednino. Pmerea,ex Diofcoride,!ac potum no n folum f?tus mortuos expellit,fed etiam vicem anddoti fub.iens potentiam venenireprimit. Adfecundaspellendas Plinius membra¬ nam efecundis canis non mediocriter conducere tcftatur,cum obferuatum Cit canes, & feles da tim a pa rtu membrana s deuorare . Ex eodem Pliniocanina vulua in oleo de_ co&a mcilecp addito pterigijs,qua? nafeuntur in digitis commoditatis plurimum affert. Paritet gc-nitalecanisfuh limine abditum,eodem Plinio referente; Magi totius domus fingulare amuletum aduerfus omniamala medicamenta magnificant . Mirandum eft, Estcremen- f quod etiam omnia canis excrementa ex medico iint vfu.Etenim Sextus, vt pili,vt Sc ve ta canum. rucat defluantjlotio canis vtitur. QuamobremQuintus Serenus idconfirmatdicens. id potem vitium [anguis curare lac erta, A ut vrtna canis cum terra inducla madenti. Plinius,quoniarncanes Kgrius vri nam reddangnec poffint n id e lena to crure mingere, Vrin a'ca- in viti j s vrincc illam non par um habere momenti exiftimat.Si caninavrina cum nitro mi ms ad quid. fceatur,& fuper Iepraminducarur,ex Diofcoridejfacile dele tur. Herba vero vrina ca¬ nis irrigara,&abfque ferro euulfa Mizaldus Iuxatis medetur . Alui quoque excremen- Centur.2. ra in morbis commoda,& falutana funt. Nam Archigenes (referente Galono) in Ičte- lib. 9 Je cop. ritia pulucrcm ftercoris canini cum mellead triduum datum laudat. im m d Galenus med.fec.loc. in angina, dyfcnteria,& vlceribus inuereratis ftercus canis,quiper triduum cofnederit li.io.de Jim ofla,praefcribit. Diofcorides in pr.vdičlis affečtibus fimum caninum seftate colligi, Sc pl.med.fac . &?arefieripraecipit. loannes de Vigochirurgusinfignis emplaftru de ftercore canis pa rjit,Qxqt *0 in vlceribus fraudolentis magnum fručtum percepiffe fatetur. Rondele- lib.z.ca. 6 3 , tius idem emploftrum pro angina componit» Matthiolus ramen, in angina huiufmodi com. Diofc. Q fimum in renuiffimum puluerem redadum per fiftulamin fauces fufflat . Alij chirurgi hoc eodem pnrfidio in vua curanda vtuntur. Sextus epilepticishuiufmodi ftercus al¬ bum in vino propinat Marcellus ex tirno canis aibo,ad Solem exiccato,& cribrato cum cera rubra per partes,&,modico oleimcdicamcntum proifchiade concinnat. Plinius non ftercore, fc d offibus in ftercore canino inuentis,& alligatis ftriaftm pueroru emen dat;quemadmodum vermes cx canino cadauere ortos tanquam amuletum aduerfus ra- biemadhibet. Tandemcutis } &pilitpedicis virturibusnon carcnt . Etenim Plinius pe lle canina ad deftillationes cohibendas quemlibet digitum induir,& aduerfus angina corrigiaex pelle canis parata ter collum circundat Marcellus vero in dolore ventris eadem corrigia aegrotantem cingit. Pili varijs adhibenrurmodis . Crollius vulneri- bus a canerabido infličtis illos imponi iubet,vt venenumattrahantjdeindeeofde exu- ftos propinat. Plinius illos in panno ligatos cyatho fupponit, ne pariens in metum aqu£se incidat. Eofdem Blondus in fupprimendo fanguine vndequaquemanante non _ infrugiferos efte arbitratur. Poftremo extoto ca.ne tam viuo, quam mortuo xgro- ^ tantes ampliffimumfručtum, funt confecuturi .Mizaldusin expugnanda 'febrequar tana colhgit lotium a?groti,quod in paroxiftno vnica vice redditur s & v na cum farince Centar. 6. polline placentam conficit,quam codam cani famelico exhibet,qui poftmodum pro ho mine trgrotare dicitur. Deinde inchiragra,podagra,& omni arthrit.dis fpecie,ad tol leitdos cruciatus,nullumprgfentius remedium inuenitur,quam catulos concolores par tibus affečtis apponere . Porta hoc verum cfl e propter tnagnam hominis,& canis fym pathiam opinatur . Leondlus Fauentinus deferibit hoc vnguentum ad paralyfim. Recipit enim catellos fubrufos excnteratos , &in aqua ad offium feparationem de- coquir, & piaguedinem lupernatantem coibgit,pofteafpinamdorfi,& membra refolu- tainungit. Vuecherius quoque deferibit mirabilemedicamentum ad vulnera macbi- Vtb, 2 .Ant* nis bellicis infli atqne ad eutremum vnius 'astre mordicus apprehenfa , cumiam vires deficcrent , moribundus molojfum vnd fecu ad ima detraxit.Attrox & tnhumanum idp ? nf genus. JHocadrairarinon debemus;quandoquidem muki fancti Martyres hoc tormenti genus Infidehum Imperatorum iuifu padi funt.Nampro com- perto babetur cx Surio,Benignum Presbytcrum,& martyrem,cumnullis ad IdoJatrfam cruciatibus poffetimpeIJi,iuffu Aureliani v na cumduodecim ferociffimis canibus diu- turnafame maceratis in carcere inclufum fuilfe. Quauis poftmodu Sando nullo fuerint nocumento.Necmirum,quia ex Textore fupra vim natur? canes etiam famelici cadaue ra fan&oruMartyru Gorgonij,&Dorothei a Diocleuiano interfedomnoattigemt. Uh. y.cap. lib. 10 . G VSVS IN BELLCkET IN VECTIONE. Lutarchus in Arato monimentis mandauit, quod Achei dudu Arati Si- cyonij,expugnato Acrocorinthoarce munitilIlrna,impofuerunt quadrin gentos armatos,&quin tefte Galeno.i. grauia fuboriUntur fymptoinata , canefque in rabietn > confcquen- tei-quein mortem pra? cipi tat. Praitetea Ali; inter caufas rabici canum,fanguine men- itruum abipfis deuorat um col Ipcant>q uod tamen Matthiolus c x p c r 1 me n to r epr o b a t,c u ipfenGuentmulieres,quten6aliade eauiacateilos Meliteos domi alebant, quam vt dummenlibus laborarent,ea cKcrementalingeret^u? concrerapudendis partibus in-? kerebant,quos canescunilingas yocant,nec ramen,ob hanc caufam,ahquo rabiciperi culo agitatifunt. Quoad figna,primo canis rabie vexatus cibum,& potumabomina- tur,led pnecipueahaquaabhorret huc,iliucfunosevagatur>ab abjs canibus vitatur., I-atratum edit raucum,abore,& naribus copiofam,& eruginofatn fpumam effundit,pras ter morem,torueintuetur,demiiram fert caudam,& nullo edito Iatratu homines aggre« diensmordet. Qmeomniaa Galenoinlibrode Theriacaad Pifooem rečen fen tur. Immb in gr ati ara curiofi kdaris iconem cams rabidi ad meiitem Greuini libuit exhi- bere . Cateriim ad digaofcendura,num canis a rabido cane morfus fuerit,varij Audo- B res varias excogitarunttecbnas . Aegineta exOribalio , nucleos iuglandis contri- tos,&fuper vuinus fricatos gallinis obijcit,ex quibus fuperuiuentibus canem vulne- rantem non fliiderabiofum coniedatur. Alij medullam panis morfui prius appo/itam alijs canibus ofilerunr, ex qua deuorata*morfumcanis vulnerautis venenatum no fui£- fe arguunt„ Alij demum grana tritici vlceri imponunt,donecintumefcant;deinde gailina? Gbijciunt,qux Ci faftid;at,perniciofum,& letha.le vuinus effe arbitrantur. CVR ATIO R ABIOSI CA NIS, & priecautio. k ■ 7 <• * • 1 v •: . f t v ' . S Etluseanirabido helleboruin album cum polenta exhibet, vt euomat; | Poe enim pracfidioillumarabiefoluere nititur. Thcomneftus inGeo- j ponicis canem rabie afFedum in aliquo loco claudir,ne per fpatium diei naturalis alimentum fumat,deinde portionem albi veratri in potu mi« fcctjVt exadammoliatur purgationem s -pbftca ii,qrdeaceo pane canetn nutrit. Mižal dus ftercora gallinarum cibis caninis permifcet, nam boe auxibd canem a rabie liberare profitetur. BJondus in hoc cafu,poft rertiuin diem ve- nasturgentesineruribus canis tundit,velcanemproijcitmlacunam,in quarnulta? hi- rudines innatent, quaea toto canis corporefanguinemfugant.. Demde totura canis corpus vnpuento populeone illinit,& pharmaeum cholagogum ei propmat; deinccps, perada dihgentipurgatiorfe,canemdecodionefunaaria^Iapathiacnti, & radieum enu lapius abluit. Castcrapraefidiahuius generisapud Gratiumpoeram legerelicet. Quoad pjrfcautione fcribit Plinius lac mulieris-,qu;e marem peperit femel catulo exhi- bendtnn efleinam iplo guliato polthac labiem rion incurret. ColumeJla caudas catulo- ^ rura poft diemquadragelimumahortu calhaixlas elfemonct ,^quia hoc prajfidio tu-. tos a rabie reddi opinatur.Modusautem eft talis, Preheditur caudie cxtremlim,in quod vltimafpinai articulatio deiinit, &tandiudigitis torquetur donečexcidat. unevmoidra ■)b ob :'U ' ■'o-pni ->'{[■■ -md!' :c f\ ud i »v CANIS, ' ' . v ' *. •* - Canis rabiofuj Greirni cum Alyflb Dodonei. CAVSAE 53 § 1.: Vlyfsis Aldrouandi lik.6.cap.$. 2» i.pr.Hip pocr.cam. 2 , CAVS£, ET SIGNA RABIEI f humana. S Alenus agens de Iocis affcdis proriunciauir, canem rabie correptum non folum morfu , fed etiam fprma ab ore duente humanum corpus mirura in modum afficcre poffe .Quamuis aurem prana facie morfus canis rabi- di grauia fymptomataparerenon videatur. ramen,ex eodem Galeno, pod quatuor, vel fexmenfes hominem poteftperimere,quia non omnes J.. - r ^ • * ■ * 'Msrfus eil~ itffcunfc c 4 »is pecntcio fu 5 > - -- ^ j^v< mi«.«, uvu umiraj imra diem quadragefimum rabieafftidari incip;unt5quod natura diflimilitudrni attri- buendii eft;cutn varia patientis temperaturamagis,vclminus venenato morfuirelude tur. Idco Auicennas,ex no n n u 1 Ior um fe nt e n t ia ,fcri pt u m reliqu;t, aliquos poft duode- eimtim amorfu annum in rabiem mcidt/Te. Et Albertu? cuiufdam hiftoriam recitat, B qui tranfado ahno duodecimo^icatrice recrudcfcente,intrabiduum ob'jt . Cur autem aliqui fint a cane rabiofodemorfi,quipofl:modum nullamprorfus rabiemincurrant.Au guftinus Nipbitsdentibus mordcntiscaniscaufam. affignat,cum vis veneni non cequa- liter omnibus dcntibus irtlit. Pneterea morfus cuiufcuq. canis et non rabidi pernicio- fus e/reperhibetitr > quapropter Audores referunt eum,qui femel fuerit a cane I?fus > pe/filenti contagionegaIlinar[iincubitu,pecudu fetus interuentu vitiare,eiufq, introi- tii,fauciati vulnera aggrauari. Quoad /igna imminenris rabici,oportet obferuare,ha?c efreqnandopaticns,nullaob!ataoccai:one,iram concipit, turbulentis fomnijs vexa- tur,timet ne pluat,pra?ter morem pariim bibirjucem,vt plurimum abominatur,& tan¬ dem quando nonnullas ftomachi querelas edit. Deinde pra?rer ha?c,ex Galeni mente fcribentis ad Pifonem,quando corpus arefcit,& interdum conueRitur. Si vero acci- dat, vtrabies altas egcrit ra.dices,tunc a?grotans a b omnibus Iiqurdis aucrtit, inmens aquam trernit,totum corpus,& pra?cipue facies rubet,intcrdum,ritucanu,latrat,& mor der,adftridione alui cor r i pi t ur ,ftil lici d io vrinaj premitur,raueedine affligitur, lmgua Q cum difficultatc refpirandi exerit,denique nigram bilemaliquando cumiingultu euo- mit. CVRATIO DEMORSI A CANE rabido cum prascautione. Mn is curandi ratio folcta tribjjs medicina: in ftr umen tis defumfnimirum a chirurgia,pharmacia,& difta. Ratione Chirurgia? : pars vulnerata per tres,vel' quatuor digitos fupra morfum diligenter liganda c ft ne virus alijs partibus čommunicari poffit. Atii vulnus inflidum fuerit parti, qu£ vinciri ncqueat ; tunc ad medicamenta intercipicntia confu- giendu dt,qux cx fanguine draconis,bolo rubro,albumineoufojeo myrtino,fu nach, ^ & modico cccti componuntur. Poftmodum circa vulnus caro eftfcarificanda,vel hira dines parti funt applicandae,vt,fi feri poteffomnem veneficain vimhauriant. Sin fe- cus galh podex,vel pipionisviui depilatus ligato loltro vulneri apponatur, vel ijfdeni animantibus per mediumdilfedis,&adhuc c Jentibus pars demorfa tegaCur, Gc enim dolor noniolummitigab itur,verum quoqneIethalc virus apra?didis animantibus at- trahetur. Alij Chirurgiin hoccafu paruam cucurbitulam cum magna flanma parti affeda: fuperpoftam commendant. Alij ferro candentj partem aifedaminurunt, & ablara es cbara vulnus per fpatmm quadraginta dicrum apertum feruant,donecomnis Sccticvtna venenifufpicioeuanefcat. Veiumouantum attinet ad fedionem vena? ,communis opiniomedicorum eft,venam non eife aperiendam; immo G demorfus a cane rabido F.emedia hquomorbo acuto coriipeietuijitaut ianguinis miffio indicaretur;tunc cucurbitulas fharmaccu potius partibus inferior;bus applicatas.& fcarificatas,qudm učna? apertione probaret. Pharmacia aha nobis fuppeditat medicamenta, qua? vel fimplicia , vel compofita ab riueto- tica. //. z.d e mat, med. Dc Quadrup.Digit.ViuipXib.III. 539 ^ Authoribusproponuntur.Afimplicibus igitur inchoantesyprimitu$ de Amma!ibus,& eorum partibusi poftmodum de plantis fermonem habebimus qua; omnia, eorpore cho Iagogis diligenterexpurgato,adhibendafunt. Canis igitur,&eiu$partes ,vt pili, ie- , cur ' a puluis calua?>& cartera huius generis no funt pra?ternnrteda,vt in capiteantece- 1 * . ‘ vt g dentienucleatu fuit.Ideo Philoftratus narrat,quod cum Apollonius Tharfi verfaretur, 1 * incidit in adolefccntem a cane rabido morfum, & inftar canis Iatrantem ; propterea cundem canern iambere plagam coegit;ficque iuuenem b bera uit, nam totum virus in canem redij fle creditur. Gobius,caro Mituli,pifces omnes falfi,& prrecipue Thunno- rum caro inueterata morfui fuperpofira a Diofcoride commendanrur. Anfer aquaticu$ fo!us,ex Anftotele,non rabit,ideoque contra hydrophobiamva!eredicitur . Mer gum in aquis affidue verfantem Aetius mirifico experimeto contra rabidi canis morfum pro bat. Hinc multi Authores iecur Mergiaffatum cum oleo,& modicofale aduerfus aqu£ meturn exhibent. Quan\uis Lemnius inopinato,& fubitoimpuIfuhydrophobuin aquis mergendo liberare profiteatur. Qnjcquid Ouidius dixerithis rerfibus T ellere nodofam ne jcit medicina pedagram, F Necformidatis auxiliatur acjuts. In Prouincia Caraiam nuncupata,fcribente Petro Martyre,magni ferpentes ftabulan* tur,quorum fel veditur caro pretio,cum medicas vires participet,etenim demorfos a ca • ne rabido liberat. Amplius Anferis adeps,gallina? cerebellum potum, firaum, & galli crifta a Plinio in hoc aifedu prcefcribuntur. Galenos probatcaftoreum,& Auicennas pecudum ftercus cum aceto illinit. Infuper Galenus in Parabilibus, vrina hominis no infrugiferam efte arbitratur. Ab Auicenna capilli hominis cum aceto vtiles eifeper. hibentur. Fimumetiamhumanumab hocaffe&unon eft arcendum; quoniamEuoni- Thef.re mus chymicis organis aquam ab excremetis humanis fublimat,quam in homiiie rabien me ^ te ad fyderavfque extoIlit. Interplantas Diofcorides lac ficulneurn inplagaminftil- Jatjfolia cucumis fatiuicum vino morfui illinit, AIyffum contufutn , & me!yiTophiIium ^ l -de alligat,&deniquealliumin potuprsebet. Galenus bradic® foliacumlafere ,&aceto m€ d* imponit,& eiufdembraflics deco&umpropinat. Plinius cynorhoc’on, ruta?folia,& fphragidemplurimumconferreautumat. Aetius caprifici corticem, centaurium mi- H-l-demed, nus,Cham?drym,lapathiomnes fpecies,potamogeton,radicemvitis albce/oeniculum, fac.parah. G fcandicem,afpara9:umi& dchotijim agrefte nominat,qua> omnia ad curandam rabiem noninfrugifcraeflfearbitratur. A Serapone betonica,&eruum,&ab Auicennaficifo ^itnplicia lia commendanrur. Aegineta cinereinfieulneum cerato excipit, deinde folia mam- fr&jidta. Fij,& ment® probat. Denique Apuleius radiccm perfonata? cum fale marino, & ver- benam hui c aile&ui mul to efle adiumento teftificatur . Succedunt compo/ita medi- camenta,qu® funtfereinftnita,'veruntamenin pnvfentiajpotiora tantum recenfebč mus . Inter ha?c primas tenet Diacarcinon Aduarij,nec nonaliud med/earnentum cx ^* 2 * de Ah cancris Cratipi apud Galenum,quod prxter cancros Gentianam,a!iaqmefiraplicia mul tid.c 4 p. 71 , ta> vircutisrecipit. Cattcri igitur seftiuo tempore, orta iamcanicula, <&poftpIenilu- niumcomprehendendi funt,viuique in fartagine ®rea,leto igne cremandi,&in tenuif fimum pulueremrediorendijCui decem p3ites gentian®,& quinquepartes thuris addun tur. Huius autem pulueris drach.vnacum modico vini ad quadragefimuni vique diem, fingulo die;a?groto exhibctur. Non eft omittendatheriaca magna Andromachi, qua? intrinfeciis,& extrinfecus adhibita in hoc cafu infignem habet prfrogatiuam;qua'nd6- n quidemin eiufdem authoris poematefic canitur. čarnem rabiem fato impendente fugabis, _ Cttmtrepidat meriens^ fttitager acjuas. Prseterea theriaca diatefTero,hiera Archigenis,Antidotu ex nticibus iugladibus Aetij, Antidotu ZenonisapudGal.puluis antilyffos Renodei;&decodtu aduerfus rabiem u ' x ' d *A»t. Quercetani nosut filentio inuo!ueda.Extrinfecus emplaftru Damocratis admorsu ca nisrabidifenarijs defcriptiijvt extatapud Gal.apponitur Capiuaceus ex cinere cacro- ru gentiana, Ariftolochia rotunda cufuccomentce emplaftru componit perutile.Apud Iouianu PotanumIegitur,quod Apuliad fanandum rabidi canis morfum, quoddam . carminis genus oppidatim canunt, quod fabulofum efte exiftimamus . Quando hic l0C6ctf * morbus naturalibus praefidij s non cedit,tune ad diuina confugiendum eft. Extat tem- t>Ium D;Belliminillis lods,in quibus Sandus a canibus difcerpcus fuit,in quoteplo,vt refert Vlyfsis Aldrouandi refert Gefneru$,arca marmorea ferreis occlufa can cellis fita efl, in qua fančhfllmum A 'PraJtdU di eiufdem Dku corpus latet.Clauis igitur,qua valu^ templi recluduntur,fi tetigcric quic quid rabte m cipi c agitarhpnefentimmum eft remedium, & nunquam non verum. Hic Bononkeacane rabidofaucij ad diuinam fančti Domnini opem confugiunt. Qmplu~ ra deeuratione rabieividere cupit,legat Ambrofiu Pareu,& Euftachiu Rudiu , qui de hoc affectu elegantiffime differunt. Tandeacane rabidodemorfi,&fanatiper annuu fpatiu a quoda iignoru contačru,nepe a lignoTorbi virggfanguinea?,&ab Atračfili fe abftinere debcnt. Alioquin ex prajdi&arum plantarum virga fecundiim Matthiolum " manibus deccnta,donecincaIefcat,deniioarabie mirumin modum exagitantur. Po* flremb ad euitandum cuiufcunque canis morfum multi 3 Nerij radicem magna cum vtili- tate de collo fufpendunt. Dieta tandem fit affe&ui conueniens. leh.6* de (i t* Orb. de gane melit^nsi. C&p. III. b SINONIMA, ET ETYMVM. Atellnm Meliteum, vel Melit^nfemab Infula Melita Pachymo Sicilicc promontorio imminente,Blondus,cognominatum fuiffe, teftificatur. j Quare Strabo feriptum rcliquit olim in delicijs mulierum fuifle catellos, qui nafcebantur in infula Melita in finu Adriatico fit a. Quamuis hodie __ illa non amplius ob dclicatos catulos celcbretur 3 cum tantumodd men* dicipafiores eamincolantddeo Mantua Corycamnigram delicatis canibus redudan- /A? p t tem efleconftituit.Blondus noftra setate hos ab Hifpaniadeferriaftruit Gefnerus ve- ■ rd ele»antiffimos Lugdttniin Gallia nutriri affirmat; quorum finguli decem denarijs , vel drachmis aureis venduntur,ncquehocdebcmusadmirarl,quandoquidemhuius ge _ neris eatellum quadringentis libris moncta? Bononienfis hic venundari confpicati fu- ^ mus , Hi catuli in aliquibus Irali* locis Botolt appellantur 3 quia 3 cum fint exigua;cor- poratur*jferocesi&iracundiinftarrubeta? effeferuntur. Rubetarn enim Itali Botam nuncupant.Nos pr^didos canes gentiles } nimirum nobiles>& delicatos^ vel quafiexoti cos indigitamus. D1FFERENTI&, DESCRIPTIO, & Natura. Magnitudo Anes delicatos Blondus in duplici diferimine conflftutos c/fe decreukguo niam alios longioribus,a!ios vero breuioribus piliš prceditos cffe obfer- uauit.Noftri canum melitenfium c uratores,catellos longioribus piliš refer tosnothos appeI]ant,quamobrem amborumicones hic exhibebimus.Ra- cunis m el- ^ oneco ^ ons 5 B ^ on( ^ us partimalbospartim nigros commendat.Hodie rame catelli rufi, ee/ij e r & canc ^di ptobantur.Efl lgrtur huiufmodi catellus adLacedemonijjTegeat£ , S durom at &, Crctes-, C e Ita, Magnete s, Amorgi. Teftio Carolus Stephanus colorum diferimen meditans canes venaticos ad quatuor li.6. Amc. 'generareduxit. Alios enimalbos,alios meMcos,aIios leucophfos, &alios nigros con- C ap'.i Spina duplex,pingues lumbi,color heluus honeslttm^ • ' t Pečius,&e patulis efflct,qm nar ib us ignem Latratu qitoties fyluas impleuit>& amplo , Teči or e conceptasfubitas dec ur rit adiras. X Um vero fplcndent oculi,collumqu^ turne ['cit , JEt caudam crebrovillofain ter ga rctorquet. Amplius filentio non funt inuolucnda Oppiani carmina,quibus,Bodino interprete,op« timam formam venatici canis elegantiffimč deferibit hunc in modum. Z z Er 10 / tui.de vett. \ C antin* ve¬ va ti e or it ort go. ltb.i.c. 36 . h.I.de ven. Slttoru a ni maliu čar¬ nih* carnes Jintnutrien di. 544 Vlyfsis Aldrouandi £rgd e ant s tneliorforma decorabitur ista , Oblongum corpus fit , & acrt robor e fultum , Argutum leuitatt caput , fulgentibus igne Luminibusglaucis y patuhs quoque htattbus or a Didučl a.atj? breues obducatflacida pellis Aurteulas,pečius£ ing$ns , & plurtma ceruix; At J pedes primi poHremis fint breuiores % Attamen oblongi , tenues>rečiiquefer ant ur , Bine lati turne ant armi y coIifJ, p atentes Obliquo furfum verfujumbique torofi j Striči aque decurrat ter go longifftma cauda y T ales a d curfusdiuturnos rite parabis In lepores y oryges y damas>ceruofque lupofque . L O CVS, CIB V S. ■^ < 3 ua< ^ am j ^ on ' a R e gi°nis Brittonum Ioannis Monumetefis, legimus, poft euerfionem Troia? 3 Aeneam cumfilio Afcanio in Italia peruenifle, quipofhnodum Rex Latmorumfadus genuitfilium nominc Syluium 3 a quo deinde- Brutus dimanauit 3 quivenatione deledatus multitudinem canum venaticorum nutriebar. Hic cumin venatione Syluium patrem imprudenter occidiflrec ? vnacum muJcis Nobilibus Rcgionis, &venaticis canibus in Infulas fugit Armoricas a quas hodie Britagne,quafi Brutagne anomine Bruti vocitat. Vnde poftmodnm hoc genus canum venaticorum GaLlia? 3 al/jfqueregionibus diftribu- tum fuit 3 In Hircania canes robuftf&feroces ftabulantur,qui ex cane, & Tigride co cepti ad venationem peridoneiefifeferuntur. Qua m quam Plinius Indicos folum ca- nesex Tigribus nato&effefcripferit.Epirotica Regio,ex Ariftotele, canes producit in venatione. feIeberrinios 3 interquos CerberusEpiroticuscanis claruseft .Mololfiaquo- queEpiriRegioefledicitur, vndeoptimi canes MoloiR didi dimanarunt. Chaonia quoque Epiri pars eft 3 exqua canes nonincelebres Chaonides nuneupati emergunt. Megafthenes feribit apud Prafios India?populos 3 canes audaciflimos , & velociifimos verfari 3 qui Feramdemorfam nodimittunt,doneč aqua naribus infundatur.In Regio- ne Tebeth y \t tradit Paulus Venetus canes uenatici tirnimi funt,& in Prouincia Git^ funt tališ andacia?,ut Leonem adoriri non dubitent. Quoad uidum notandumeft^ Oppianocatuios canum venaticorum non Iadeouium,ant caprarum/cd ceruarum,Iu- parum,&fimilium beli iiarum agreftium efte nutriendos, vt generofam canum fobolem habeanthis carminibus. Sed caue,fi catulos c upi as nutrirefagaces , Dtslentas mammas e^fugant lačte recenti Bon ouiumue ., canumue y hirfutarumue c apr ar um -; 1 Jguippe graues tandem fierent,fugerentque labores. Sedprn/čovbenbus Cerup lačientur agrettij, A ut c rudo domit$ pafe antur lačie lepna, Nočfiuagfue lup? > caprefue falacit alantur V bere , Ji c celtres euadunt , atqueferoces. Deinde catulipoft duos menfes abortu abladandifunt 3 &pane,ladicinijfque ad deci mum viquemenfem nutriendi.Poftmodum parandus eft panis ex partibus £tqualtbus frumentijhordeij&fecales conftans,cuius paftu canes tnfua teperatura conferuatur, & a multis afFcdibus pra?feruantur.Quando vero canes 3 amiifis detibus, nouos recupe rantjtunc ex Bargeimente non opima cibaria/ed tantiim panis cum aqua,& ofla con- tufa Tuppeditanda funt.Ahquando ena carnes 3 fed hyeme canibus funt exhibed*,ijfq; pr.xcipue 3 qui funt graciles,&ad ceruos cgercedos currunt.Carnes aute fint equ6ru 3 afi noru 3 & muloru 3 vtferociores 3 & forriores euadant 3 & caro omni pelle nudata fit,ne ca¬ nes qualitate belke nofcere po/nnt.Aliquivenatores interdum iufcula ouium 3 &ca- prarum canibus,& potiifimummacilcntis cxhibent.Imm6 quandoque iufculis non ni- hil fulphuris addunt 3 vt canesinertes 3 & fr.igidiorcs calefacianr. B D 'u • • »*•' • • kS JŽ^IC* 545 Canis venaticuj cum Sebe (ten Mamilla canis nuncupato. O-C' Krf- ; ■;u n n Z z 2 KATV- S4& Vljfsis Aldrouandi hr eap. i5- U.JJCJKtg'. Uleči to op ti mi eanis ve tiatict. li.\dcvt»' NATVR A.ELECTIO.Sc EDVCATIO. Res pracipuas canibtrs ve na ticis Natura ingenerauit proprfctates, fine quibusfiegnes ad venationcm reputarentur. Primaefi:fagacitas , fi Fe- ras inu.cftigare,feeunda eftc«rfus,fieasconfe<}ui,&tertia c(l audacia, fi eas inuadere,&morderedebent. Molem vero corpoream canum ve* natoresnon val de eurant,fed robur virmroiuxta illud Ouidij. A eane non magnofape tenetur aper . Tantal igittw,& tailes funt canum venaticorumpra:rogatinae)Vt Principes allečlative- natu fumrnoperegaudeant. Afpbonfus ex Aragonoru gete,qui primus Neapoli regna uit, incredibile ftudiuin. alendis canibus venatorijs adhibuir.Magnus Tartaroru Im¬ perator,^ Paul o Verreto,cii venajfia ilfi firmaximx cure,quitique millia canum vena- ticorumfemper ali iubet. Hoc autem prceftare Epifcopis vetitum eft, pcr coijcilium Matife,vt refcrc Baronius, his verbis _ Cttslodienda eSi igitur epifcopali s habitatio hyrn~ nis^non latratibusjperibus brnišjion morjihus venenatis. Vbi igitur Deiett afftduitas canti * len^monsirumeli^dedecoris nota t eanes ibi,vel accipitrei hab it ar e .Itaque quoad elečit io¬ ne oprimi eanis venatici,eum efie-eligendum fcribit Albertus , qui pilos mediocriter longoshabeatjnaiTTquando rrimislongi funt cutis foetori,& fcabiei obnoxia eft . Infu- per idem Albertus eum catuJum,qui vltimus videre incipit, vel quem pri mo mater in cubile repo rt at,optimum pro ve na ti one alendum cffe prcccipic . Quaproptcr Bargeus hoc medkans fic canebat. Jiluvn etiam mater pariens ti bi cena. voleatt Si zna dabit* Etpaulo inf eri us * Nam g, ea\ quem(ec tim tulit in ftramenta,ihoroqu& Compofuitprimum x primoy, affecit honore lile alios omnesncurfug, anirntfg, fuperbis Vtncitouans . Alij mele&ione generofi eanis,circulum flammarum ftruunt,in cuius centro omnes ca tulos collocant,quem autem mater accurrens,primum feruandum curauerit,illumornniu .generofiifimumeffearbitrantur. Alij catulos lac fugentes obferuant;etenim eos, qui mammis cordi vidnioribus adhrerent/atione illius loči mdiores,&ferociores effe exi ftimant.. Alij funt huius opiniQtiis,i[fqš catulos ad bonitatem accedere,qui pilos,feta- rum inftar,fub gutture emittunt. Alij omnium catulorum nuper natorum palarum in- fpiciunt, quo dii nigriun viderinr, optimum fore-canem , fin rubore fulfufum, ni- hilifaciendum iudicant. Hcec autem de clečtionc; neceffaria,qua? fciantur,cenfuimus, vt quando eanis enixafuerit Catulos numerum mammaru exccdcntes,proiečtis fegnio- ribus,meliores,& audaciores ad venationcm alantur. Oppianus autem optimos canes per congrelfumcurandos elfe aiumnacrdum interprete Bodino fic mquit. Si mife ere canes/uyi(t prolemd. ere arh Vere cam zratudi venens per mit te cubile. Etpaulo inferius* lam vero p rm d m curabis vtoptima quaque^ Et generofa canum gen er a admifcere par atu s Nunquam degenerem ingenuo,fed congrua lungas 3 Ar čada s EleisjCreten/i y P gona rnifce , Et c ar ib us T hracai , Tyrrhenos adde Lac ants , Sarrnaticoque cam iungatur iberica fponfa, Quamobre iuxtafententiam Oppianieligcndaeftcanisgaudensomnibusnotisin de- fcriptioneoptimicanisvenaticirecitatis.Hgcenimcucaneiungedaeftfub fignoGemi norujvel Aquarij,nimiru circa fine melis Maij,vel Ianuarij, proptereaquod canes hifce teporibus co,nccpti no folum geneiofi,fed etianonitafacile rabie,aut aliauegritudine i ncurrut.Hcec eanis pgnas ad venatione no crit duceda,ne retuu nutritio impediatur, neq; in ftabulo seper detineda,fed p a:des,& Ioca proxima vagari det.Catuli poftmo- , iz ^ n D i De Quadrup.Digit.ViuijpsLib.III. 547 'E poftmodumorti ad venationem debent educari, ficjufdem adultiad iliarum Ferarum ea : pturamaccedent>ad quam primis diebus inftructi fuerint .Venim. telic Tardiuo,an¬ te dccitnum fextum aeratis tmenfefhvvel fecundum alios folumodo ante dccimumad ve Educatio ca. num v en ati coram qita~* Us . ' nationem non funt foIuendi,quia ante hoc tcmpus qNteneram«tatem,difruptionis ali qhorum vaforum periculum inimineret. Deinde huiufmodi canes limriores vna clim adukis erunt congregandi,fed maneprimis diebus venatum non funt ducendi. 'Ete- nim hhora frigidiore currrcre indpiut,poftea Sole circa Meridianum verfante, currere recufabunt. Venator quoque codo fereno,& aeretranqui!load venatum orni hisca- nibus exibit,cum pluui«, & ven tj Canum odoratum impedirc foleant. Item cauen- dum eifne c ah is poft vomitmn a d venationem ducatunnam tuncob virium imbeciJli- tatem Pabofire/mrre non polfet. AmpliuscanespoftvenatiortemHfeffi ouis vino in~ fradisrecreandi funt. AItj,ex Tardiui conf?lio,aquamparuoaceto mifcent, qua col- Ium,& dorfurn canis madefaciunt. Infiiper omnes canes venatici fimul in vno,& eode Eabulonutriridebent,vt fe mutcemcognofc.int,&diligant ,mutuumque Iatratumin- y cte ^ f lnt 4relIigant,feorfitn tamen feparati vinciendi funt,ne fimul iunčti putore, fcabie, alioue canes p morboafficiantur Cubentpropemagiftruminftramine,& bisquotidie, autfemel venatione. ^ falrem a v in c ul is fo l u a n tur ,mox on e iterum ligentnr,ne diutius foluti,ex Tardiui fen- rentia,alamtacem ) & audaciam amittant. Cuftos etiamfit placidus, iIlofqueidetidem paieis,& pan n o abftergat,Shper prala aliaueloca viridia ducat, vun venationc quan- . d o r e u oea nt u r, vel a n i raa rthi &,iil 1001 p rte c e p t i s Heri obfcquantur. Aedificiumpro cu- Aedificum ftodiendis huiufmodi canibus ortum S,oIis refpicere debet cum ampla area,vtcanes fe; f r0cant ^ us exercere,&aiui exerementa deponere poffint.Per boc,(t fieri poteft.aqu« riuulus tran venaticts. featjvel ibi vas lapideum aqua pJemum jfenaper feruetur. Locus cloacis non careat, vt vrin«,& im»Undifcbe canum expurgetur,parietes domus dealbentur,ne abaraneis,ci- mieibu&,& pulicibus canes infcftentur.Penes hanc habitationem iit domicilnim cufto- discum vaporario,vt canes a venationemadefadiredeuntes,accenfo luculento igne, abftcrgi,& exiccari poffint . Verurn quoniam venationis vfus latiffime pater,qu«cun~ que ad e um pertinent legendaTurit ih capitibqs atti ni a 1 i u m, q u r v a n a t 1 o n e capiuntur . Immdje&or Xenophomem 3 & ČoHucem, Nemefi;aneni s & Gratium poetamadire • - d ■ .nunnn ■tndhl ?p h b:: *■ obrtne -'iBaoij; Al ? rj M G R I T V D I N E S, čc Med ek. Vontam canes venatici quofdam peculiares affečlus patiuntur, in quos ali« canum fpecies nonincidunt;propterea feorfim de his verba faccre decreuimus,vt lečlores perfedam horum htftoriam haberent. AfFečlio- nes omnibus communes,rabies uerminatto, & fcabies efle feruntur, de quibus in primocapite hu ustertij libri fufimegimus, Valetudo igicur canum venaticorum non paucis morbis,pr«ter enumeratos,eft obnoxia . Primitus ob H nimium curfum pedibus laborare folent. Ideoque vefperi aqua falfa abluendi, & vi- tellis ouorum cum fucco granatorum,veI pilofellce 3 &modico acetifouendi lun,necno quies per diemnaturalem illis concedenda cft.Deinde a Feris altquando vulnerantur, Vulneraca &tuncprxtcr vulgaria prcefidia ) Aliquifuccumfoldanell« commendant,& ad vulne- mimquibus ra confolidanda fuccum Nicotianatadhibent. Si vero altqua*canisparsincurfucon- curcntitr . tundatur,nonnuIli emplaftrum exconfolida maiore,& oleo rofacco p ar ant., Alij parti prius abrafeemplaftrum demeliloto apponunt. Prteterea canes currentes in vrtna? fuppreffionem inciderefolent. ideoin illaprouocanda, decodio in vino aIbo;fada cum malua ,althea,&radicibusfoenicuIi probatur . Tandemficanes, vel tempore plunio,a quo cauendum eft, vel circa npas Jacuum venatifuerint, vefperi apud lu- culentum ignem calefaciendi, & diligenter manu fricandifunt. Non defunt etiam alijmoibi, qui omnibus canibus funt quidem communes , fedvcnaticos potiflimitm vexarefolent. Quocirca hocinloco illos denuo reccnfere openrpretium e(fe du- ximus . Venaptes igitur in fyluis huiufmodi canes a fcrpentibus f«pe mordentiirs Z z 3 quam- 54? - cVIjfšis Aldrouandi ; : j qu3fnoBrem fncctts Jraxinr, vel deco&fo. rijfte, verbafcr; & geniff:# !ciim }?oPtic>nc tiic- Morfutj er~ r j ac;E: exhibendaeft! eademqueantidoto partem fauciam Jinire opor ter,., kem canes' ffntum qao vcnatJ ' a temporefxpius,quaaialij canes,pnhciblis, ricinis , alij(que vermicuhs modo čaren a f/prr Un tur. Qua de caufa,decD<5tione crefciom's,maioranje,faiurar,rons marini, ni ta?, ttlK &'falis diligenterlauandifunt.. Ad finem canesvenatijdad taxos.» a eaids -hor-um^i? in aTi u nv t.xe tiri tes ma g n a fed ul i t at?e a puluif cula abftergendi funt . A!io,qiiin fcabieft* incurabilem incurrerenr a & ha c decamhus ve n a tiči s in genere di&a. fuffictanti •• n A ''Sij ? i -na;;;. a.u:rr-v 110 D E CA ME LEPORARIO. n ■V V , » r on o' j n UU) Cap- V. ' '.in;.a/naj' nocob/rij' :s£3 rihhoe' IfJjfL' B li.i^.epigr. 200 . 'Nter canes venaticos non inffmumlocum feporarius occupatj hicenint optimos ex Alberto eft,qui iongo,& piano eft capice, auribus acutis rctrorfum direčfis,& paruis,!abi'js fuperioipbus fupra inferiora non peni dentibtis,callolongo,&atiquantuhim-titrgido,pečtore acuto,coftislon gis,'& validisglibus ftn&is,crurihus al tis,macrifq; po titis,quamobcfis, cauda noncrafia,ncc admodumiongaAjni rard,aut nunquam Iatrer. Canesig/tur hu- his generis in duplicidifcrimrn-e conftiruuntur. Nam ali) vt plurirtiumadvenationem leporum ducnntifr, a lij verdfponte excunf, & comprehenfisleporihus domutn rener* tuntur,,quos Prifcia ivertcnclo Vertagos appeliabat,quorum forte memimtMartiali'$ > hnnc in mod um. > ' - ~. r . : 7'. 0/ O 5f iTfi;>r sr v > n .. ■ t os¬ ic«' i/f • iib t ilUfam Leforem qui tibi dente feret. in \ 3 [JO Qiioad vičfum horum canum feribit AIbertus,qubd feporarij alendifunt i/fdemcibls, qui c/e te ris venaticis compctunt;pra?terqnam quando Iepus caprus fuerit, tune vena- Q tores in deglubti,& exenterati Ieporis ventre panem,& cafeum intjn&pmconuocatfs ’ canibns prebere dcberft,vt htriufmodi odore alle&ati leporibus Temper infidias ten- danti Nam carnes aliarum Ferarum his canibtisnonfunt exhibendar, ne reli&isle- poribus, ad alias Feras coercendas durrant. - J Canis De Quadrup.Digit.Vwp.Lib.III. 549 ; Leporar kn h i r fu t u s al bu s cu m carpaeanina, : s fejjcJiyaeituhG Diofcoridbs. Can^i De Quadmp.Digit.Viuip.Lib.III. jjr E DE C A N E S A G A C E. Cap. VI. ^OjnVOCA, SINONIMA, & Differentfie. Vili dubium eft 'canes fagaces ad genus venaticorum reducendos efte s Ted primo fciendum eft fagacitatem multiforiatn dici; quoniam Plinius fiancguftui conuenireprotulit . Seneca fagacitatem fenfuum corporis nominauit. Alij fagacitatem adingenium tranftulerunt j vnde mulie* res fagatdifta? nomen adepta? funt,qua?vtait Cicero, multa fcir.e vo- lunt, Catteriim fagacitas in pra-fentilocotantummodo a d odoratum percinere vide- tur. Hinc poftea catulus fagax ah aučtoribus nuncupatur . Italis nomine corrupto Segufo dicitur Alij canem odorum,Oppianus canem agafajum cognominat . Brachutn vulgares vocitant,quafi Brochum,vel Bronchum,quia craftb,&prominentifit orcjnam Brochus dentesaTroTBTrpo^i/vprominentes 3 & aduncos indigitant . Horum faga- cium canum multa? aflignantur differentia? • nam alij ad Taxos ; alij ad Iepores, abj ad aues,&adaquas fagaces dicuntur .P rimo s inlatibula Taxorum,ad illos expellendos, venatores immittunt.. Secundos adexcitandos lepores alunt. Tertij funt duplicis generis, etenim alios Germani,tefte Gefnero,canes auium dicunt,quorum aduaria ac- cipitrum genera vfus eft,alios canes retium,qui coturnices, & perdices ad retia pellut. Alij heros minori bombarda venantes fequuntur, & aues ma&atas per dumeta, & in vj aquis qua?runt,&adherum deferunc. De hoc poftremo canum genere Stroza filius in Epicedio canis fic canit. ! ' Narefagax ali us campif^ vndiff, volucrcs . - &UQ?rit,& ad nutus huc mdefejfus , illuc. Bife ur rit. , He&or Boetius feriptis mandauitin Regione Scotorum tres canum fpecies vagar/, qiite alibi nufquam reperiuntur . Primum eft genus venatieum audaciftimum, &in curfucelerimum, alterum odorifequum Feras,aues,immd, &pifces inter faxa Iaten- tes inueftigans. TertiumprKdi&o non maius eft,fed vt plurimum rufum nigris, macu lis,aut nigrum rufis infperfum; tantamqueei fagacitatem attribuunt,vt fures, &furto ablataperfequatur,& deprehenfos continud inuadat. Immo fi ftir,vt canem fdljat,flu- men traiecerit, canis, & ipfe in aquam fe pra?cipitat, & ad altcrain perueniens ripam, H circumquaque currere non ceftat, doneč,odoratu, furis veftigia aftecutus fuerit .Itaque peruulgati moriš eft apudScotos,& Angloshuiufmodi canes alerejcum muki in con- finibus ex mutuaagrorum praedatione vidum fibi qua?rere confueuennt, Ideo dum quis fibialiquid ablatum cane indagatore perfequitur,quiinfecretiora cubilia camfa gači ingreftum denegat, is plane pro fure habetur. \ In hi B.Reg. Scot . Canum fa~ gacium fpc cies apnel Scotos % DE- V t taniš fa g**' *J*e- fiat, lih. J “t.de e rer. var. Vlyfsis Aldrouandi D E S C R I P T I O* & Natura. & B SSjSjl Anis fagax an vnius^vef vari; 'coloris lit parom rcfert,inquit Belilaritis, veruntamen vtplurimum paru« funt corporatura?,auribuspropendeti- bus, retortis furfum narif>us,adaratu acutiffimo. Blondus canem faga- cem defcribens mquit,efTe debere breuem , fimo potius , quam adunco 3^0 roftro, capite concinno, cruribus pofterioribus eadem fere altitudine» quafunt anteriora, pedorbnon ventre maiore,dorfopiano,&adcaudamporrecto, au- res denicjue lint pendul«, &ocuIi igiles,crebroquemoueantur. Ifque laudatur, qui inuentapr«da,Heri aceurfum expedat. Inltalia eligitur varius,& maculos« Lyn- ciperfimilisjeumtamenniger eoJor, vel albus,aut fuluus non lit fpernendus . Canes er go fagaces funt huius natur«,vtnonrečteodorentur,nifi pnufijuam diluculauerit; B namque calore Soliš accedentejOmnia in vaporem foluuntur . Quando igitur Feram per nemo ra vagantem inuenerint, pr imum c a u d a, de i nd e roftro inuenram demonftratj Quare non line ratione feribebat Oppianusminimead latrandum promptos elfe de¬ bere. Carterum aduerteirdumeft fignainuent«pr«dte efte varia,iuxta variam camim fagacium inirudionem. Siquidcmali; auribus tantiim micanr, ali; auribus immotis , fummumcaud«vibranr,rronnulliaures dimittun-t. Multi nihil horum pr«ftant, fed velut infanientes,& veftigiacircumlatrantes ob ambulat, doneč in manus venatorum, vel canum leporarioruro pr«dam deijciant. Quade re Baptifta Mantuanus de huiuf- modi cane non immerito cecinir. Anteuolant catuli, at%. auras feefautur odoras. , Aliquando venator canis fagacis3dlepores,pericuIum fadurus,Ieporcm mortuumdo- tno non redo,fedobliquathimitead villam defertjvbi ferobe fada,leporem inhumar, xnox reuerfus canem educit,qui percepto ftatimodore, nullis apparetibus veftigijs, an xius, & folieitus vagarur,donečdeprchefo aer;s tradu locum fepultilepons attingat. Aliquando funtita inftmdi huiufmodi canes,vt inuenta pra?da,& dato vibrarione cau £ dse,vel aurium.micatione,figno,& tenfis a venatore retibusintelligantad excitandam Feramfirepitnopus eflesquapropter vehemencilatratu locumreplent,vt Ferafugies in calfes incidat. Qua capta,canis,inftar viri in bello vidoriam referentis, exultat lp- titia triumphar gaudio,& quafi virulatur. Pra?terea canes fagaces ad aues capiendas, boe modoinftrimntur. Inuentis perdicibus,primo circunducunrur, vt tandem minis eas čire »mire affuefcant. Deprehenduntautemperdicesodorando,li,ex Alberti fen tent ia,( aptarum aun:m veftigijs f«pius imponantur. Huiufmodi canes tota hyemeli- beridimittuntur,at,vere aduentante,ad refedas vfquefegetes vinciunrur,quibus poft- modum ad coturnices,perdices,& phafianos coercendos vtuntur. Quandoquidefn hic canis pcrcampoš pr«gradtcns,vilispr«didisauibus,aucupem refpicienscaudammo tat,ex quo figno,auccps cognofcitprope canem aues verfari,ideoqueretibus,&cane$ & aues cooperit . Quamobrem Itali hos canes retiarios appellant, cum &retibus alfiflant, & ijfdem fe obrni patiantur. Denique canes fagaces ad aquas,&pr«cipue ^ longo piloprfditi magis dociles,& magis ingeniofi eJTeperhibenrur. NamCardanus ^ hos tenu ori fanguine nutriri,confequenterque prudentioresfieriopinatur .Horum au tem ca num pr«cipuum officium eft,vt o mnia,qu£ excidunt,Domino d eferant;hanc fa- gacitatis pr«rogatiuam Gratiii S p oeraC anibusBritannisaflignat. Ouidius Gno/ios: canes fagaces facit. Gelnerus liosaudiuitin Hifpaniaexcelientesnafci,quilepores potiffimum,& cuniculos excitant. Nemeiianus canes Tufcos commendat 3 quamuis ali; meliores fagaces ex Vmbriadnnanare exiftiment. \ ^ ^ 'Sgt' ^ Canis / De Quadrup.Digic. Vpip-Lib. III. j $3 Canis Scoticus fagax cum Aconitoluteo Pontico Canicida. Canis 554 ' Vlyfsis Aldrbuandi Canis Scoticus forum deprehenfor cum mone tuberofa fiučtu canino Lobel. I m it. nus cum grami ne canino o /o- ff. v"> ' * «1 J, V , . > ’ V ■ -V«*** - .'V ■ :. • ? J V % A a a Canis Canis fagax ad aquas,cu cynorhodo poIyacatho. . Huius canis etiam officiutn dl, vt cadencia colligat. f. Canis E De Quadnip.Digit.ViuiplBib.IIL 'fo? D E CELA M E Vd LIM3 GK9I . I i Ižf.pcQi)ario. »V A M » S-Ilfetkub iCaciis,ratione coDperatur^jVcnatied irt domefticos ph| * ciiddsjii»q»tecnožimpbcabilis-cfledebetfnc blandiriiP corir^Bipatur'i ItBHJTObofe Qarpoi'feiitirobuftuSj&cominusAdfto' iatrattt c$norus s vt e*j • triioasatidaci fiatujt(indx vn;inqne infidiantesiterreaf/Sft o$fc^s fangaf* .nraitoce^fiiifi$*£uigS3«?aas,vt dentiumGtlmtiU,audacibu^sM^fUbus pat acedtdtmJVnf io iio:ftfgdtgvtiolara Iucajfuribus terribilior corrfpiciarur, & iti tenebris nocti concoIor,inuifar« peru rps ad,hoftei 4 d adifures acceffum Habeat. Sin vero canis viili+ tidu^fueriralbu^pt^dHjtistamenldotibus.rnfignitu^. Porta nigro colore tingendu eflc do tret. Reetpit.enimaeak.era viuam 4 iJl'amque'Ciam lithargyrio in aqua feruefieri curat;qiio eaneiii> Ugrenš in nigrum colorem facilemutat. Vlllaticicanesapud Turcas, ex B e 11o nio, H e tu i-ir p ecuii a te m nora habent,idcoque atdes non ingrediiintur, Ted folura Jtegetes in areabaftofedratas ,,quibus incub.anty atque fccundiim patietes qua?dara funt- faxa coacaua iirqua’ panisj&oflrarum *eH.Ucnique ro-tatn nalitim cuftotiiapr jdic pariccri ex^BIoado,ijfdeni : . .dVarro canrnn paftbridum,feuip€caarium rnag.na| ftiteuia?, &foi> tnidabilislatratusMptsahat. Niphusbuncmaftiriiimjapp^liat. BiondiiEp c4rfi hominum •dekn fori^Ss bd lieo-irb. ivaldc firnilerh pr a; di tat .j Quoad viaium cum *hmi|foiodi canes 4|ttot(idie mter pecpdtes)verfeEit!iir,non immerito ferolaiftisnutriendifunt cruorirca Vir i>ilius optimaratione&ribebatjhuncrn modum. -;ny/t\n. , i U ■ '*• < »i i' ‘ n r ■ ; atrem£ nialoffiam , r li.i 5 .M a g* »at. A\\v\ •' lib.^.ohferd C A Canisnauti cus qualts . tih.^.ciere rust . '•in>: ’ U t'. n,-, Pafceferopmgtd , nHfjquam culledibusdiiis, Uofttirmm BdbHlisfaretn, incurfus^ luporHiti t Atil impacatos d ter.go borrebts iherm Hb t 3. £ g gr. SIUI E: liul t O J i ‘i ihim irm< cinonoS 201 AIiquando etiam hordeaceafarmaiin aqua ladis codaalendr funtj Sin feais pane tri« H ticeo admixto Iiquori fab.r cočiaifunt faturandi.. Columdh carnctn pecitdum ab iHis J attingi non permittitjneinpecudesf^tiireaflfuefcanticum feribat Froto diffidllimum effe reuocare canes 3 qui femel carnes crudas deguftauerint. .J Aaa 2 DE tj? .111 jr^l^te^idrouandbEtjP pQ A I®E; C&M.&' m EL I €X)‘S d & hoiWi 0 ?«xutof«;eCap.ii 5 lII. . t ^ne5iiqui in;pFiaads.v6c h pubBcisieria ®ertanauwh«s hnči-ihE iigSlir 1 cžs-pvufjazMidf ff&victToipv&ctzis haminu nuncupimir;Hi a cani-bu^peetm .. fljrnonalio/d:be]licoius,ex Blonidiifentent^hbfridS ,-iir-afpečtas^c&mp«':piignarurol : itnr!is,cun6dfqac,prjeter Dorniriure, im micus : itaut, ncfcetjaro- i {parnHiaribiasrtangi pari&mr, fed omnibus $anquanybaftifeti5 Pentium fuim in©inin e t-ur, Sk. omnes tancjuhm iraaccenfus temper itjcueatutvmbcnoff •L' v •* ciroumquaqtte#vi aniuw)tefo«l)t?hr,p!rDrpime.Hičcahisitcnera.im&e' od ptignamutn* . •'!'■•* ftruenduis igitur alEquispeJIedenfa,quam earais laoečsqret>equeari&aal^ Coditionts htonc ;c3fl*s incitatufftuncfaomb pelleraunitus fugiens,&opi> &.cadensante eti can l\ belit- uj^rderi patiatute-JPoJftridic in a-Hum eadem speHe armatnm immitf ajCur,hocqu i e plurirs repetatucinamiandem infeque<;ur, eum,fuper cuius. veftigijsbcdiocjabatiir.Roftpugna *-i • v-■> raniš vinčiendws ! eft,&, in vinculis aiattir,doneč optimus homicas»tdjr©r euateritrlinmd* exmente Blondi,Mričiis mucrnnibusmterdum'huiufmodicajacm oportet iiggredi ; členim bacratkme generateffimunb& audaciffrmum fieri afbitmufjtuncSjue aduerfus botees duci.pot^ritr^Talesiaurcracancs^^ eodemBiondo,in nnilcisHjfpa«ix’ locis hcx- .. "i i .'a ^ipbabencudBmius generis jdam.em«cncrou/TifiHimjanjiis eIapfis v IU«jten/fimus;Conjes -Rhrlippus.Ateirouandus BononiarSrnator d,omi;aiebat,qui omflibiaš^dmirandusj^: foir midabilis cOnfpiciebatur. ■ 'ur- ■' i uouiwua ■■BE GANE INVTILJ ■ -IJOa.: misbjiU-; iJ c 1 aunan milo r;:rJA uj rrimol . . ,r.o*> i n omDfi ?£in .... l ' —■ ■ fih ' -"irm v, -ibjtLnommoo ?obišo^ v&miMjoloO .Ua-ižfnffipfibnom^^Mnitl G / a «\ ni. „ '’'-r -r» niRxter canes imdiretafcsi,^ pridati* ardibos plenim^ glStur emm carnes, uqiw,eKtentenM3BjQndiiad nulltonj enumeratorufri .gctitispertinenibff- jqmdeni temer e Jatra nty& tantumib 'cibph]s.v©rbi«4isoocupintiir,f^dr cono n cit adenfratibne dignuin/i.Homerus iitraifnhodi1 ednes' r»iinr*.tYlimitn/»nfr"jl/»»'rt ivr>/T4«rwi».«i~-.~- »Ki --■ jp - Canes men fales. tant,& tanquam parafiti circumquaque obeifltmtvtrftaih* ambra pilures d^gantn^c >t ,it fpecies,iuxta rcgiones,e quibusvdfilati funt . GaiJiS^m Canis ■t r us hederaceis folijs. Aaa $ • Canrs $<5b Vljfsis Aldrouandi | . $ Caiju Gallieus cuim Dentecaainb. O Oi nis feu bralsicacanma. Ca n is / Canis ms-J: Z m£l 201 r:.' dahom zr. -no‘ii vj{iy, i r cSUdnuIa n nr/bitODloi wj ioni rtt 7 iiuool enh -u> 2 poide -•>{. I. aojp ,j z uh j d bi? -zlhqqj: , , » (IT -inf- rt,- jj . a <1 : ■ H' : suuiioiuoi -um ruifio j nr. r'- «%! n ■ \ 1 ' J JI j ->A . O H'mini 2Uo -niooH . «;poi'6n o: V AY- 's’ uv 2 - - . " ... V>VV'', 1'3 -nA 't ; s r, ’ bO nun? 2 J-pOOoI .'H iO ) 10 U ■ ' l r ■ obb.-srmibB . , i -m o;; oopon -' j \ ffitiinibi . - 13 v ribi vi c •03 omnimsr-;.!-: m mm vvrrv; upjntnoirv . vi ';7 OTOTiO^rriumnt pni ni rt: o /i. •yio z ; nirnon »ui ni . > qmoO rnuinom/bt A.-o-m-}* ugntl r-l!i ••.: loi inobujp'.? ; mir.Tbb : ■«?■. • C 2iilcb':.:i)q 6nb:v s.;: -o v, me h; »r. 6 - l "-'b & m zi cfi udnlibč nt tu&npebinnicj o mqO Oriis •vv.iv-.. A.i.AA IJ A U.i.cAp. 29 . lih.l.bifi' Arom . lih. 1 .,de mach. lib.dc. lib. 1 6 . \ kn£) s d. • S D E F Cap. ELE. X. sflfl£MQEtiV»F% ftkfOluCpsrjIUinEO Vcmadrrrodum ifctfftd Sfafrft urn tfoTfuis lum facultatum, item Felis animalp'ariterdomcfticumproptervtiIitatem ad arcendos murestam a fupelle&ili, quam a frug^bus iny?dibus KnutriViir .JfflOTOfirca merito poft hiftoriam car^^felffjGendurtKire igitur fron¬ te ambiguitas not^ |^s^f eb^^|gj^rand^|gg^j^jfiftit|i'n pluribus, g cumplura fint nominajquibus ho'Prinjiitil5^uca !| baU& catus nun- cupatur,cumnoiSlurno tempore iffcat^igčš more Cafi mures venetpffApud jl)iofcorideni qua?dampifcis fpecics ^l^os , neretoefel^Vocatur,. Item pifefe{^attilas minor ca¬ tus dicitur a Romanist M h%ria p^um^plicauimus. Aljbepiinfeffs marina fecun dum Belgas eft loj jprf v|f^%ncIator affirmat. Cum ipu(Š'a?itf§r£$ Krabicos lu- tra catirsfaqua? co|nominettfF /Prafterea apud Nicolaum Rinita, qu* Ly- cium Gra?cis 3 &lidniVindi^ttatur ? cat^ vel catoin natali loco npnjiinatiir . Sed huius nominis ratione#iignorare Tatetur Aurbor. Felis uafnper;ab A|*(p6.muflo appella- tur> Muho paritet primus eft diiuius pod Cimerium promontpnuinr, /4 t I&ondus Fla- uius in hiftoria Pičeni rctulir.. Catus etiam machina militarisjsrar ex hgnts Jeuioribus conftruda,Iata pedtbus S&o; alta pedib.us feptem,ibnga feždecip /Huiu? te&um mu- nitionc duplici nimii;um tabrtiat-isj&cratibus contexebatur. Laterbitirnirie fepieban- tur,ne lanides,& teja penctrace.pailent . Extrinfecus autenijne ab hoftibus lmmiffo concremaretur inc|nd! 0 ,rccentibuš,& crudis anirnalium cor#s operiebatur. Hocin- ftrumentum Lipfius in opere ma&hinarum. militarifitn eleg-bifer depniglt.Aliter etiam c turris ambulatbriap; V iriea;/y ocabatdr,vi .monbrajj?ropeftius hunč in. riodum. ^ Dum g, Ane s rimr um cornupulfabai aheno^ 'Vtntt&ittcluctum letoga tegJhat opui .. (/’/ : ft% j; % g j ^icrarimuu v-i. jucui cummuucicc lpcueDua eonrpnau^t, lea crror tf inde or^is eft,qiioniam tam feles,quam muftelte^uri.irffidiaturjdein H de qSia^n tptja gra?co Ariftotelis,vbi legi tur ^Xt7^udndoque ab in- ''te^ix‘tijž^nwftela,&interdumcata exponitur. Sed nos Plinarni fe- £tafi^S^HStfs,qui pro Gale Ariftotelis muftcIa,&pro Aeluro felem ver- tit. Felis igitur nom(fn,quidam Grammatici tam inmafculino, quam in foeminino ge~ ncre efferunt. Vallahoc nomine in foeminino tantiimgenere vtitur. Suntetiam,qui mafcuiini tantum generis effe conftituunq& admentem Goropij, huius nominis ety- mologiam a lingua Cimbrica antiquiflima deriuant : Siquidem fel in illa Iingua cru- delem fignifcat. Hmc fel luccus biliofus human® natur® valdeperniciofus, & felis a n i mftlilf^c u n d ifii m u m dcducuur. Opinio ramen Salmafij in Solinumnobis magis ar- 1 * i rl t foAJ ?^ H De Quadrup.Digit.Viuip.Lib.III. $6$ dere videtur. Quandoquidem,vtipferefert, hoc animal Gr^cis antiquioribus »i\k nempe adulator dicebatur, & cum Aeolico digatnmate Fat^k pronunciabatur . Inde felis latinum nomen dimanauit;qucrnadmodum in vetuftis codicibus hodie etiam Iegi- tur. Alireretiam hoc animal catus cognominatur. Nam Baptifta Mantuanus in Buc- Colicis iiccanit. Sica, repugnabant votis contraria vota , Nrn fecus^acmuri c at us ■, tile imadere pernam . !: - Nisi Utr, hip rimaš oculis obferuat aputis. Alij Aitthetre^s gerainoT.nomenhdcproferunt, vtMartialis in epigrammatibus dum inqtjk, framonitas nobts nunquam dedtt Vrnbrta cattas. Quidam Grammaticiab vfu huius nominis abftinent, quia, vtipfiinquiut,apudnullum Itb.iz. idoneum authorem reperiaturjeum tamen Martialis Palladius, & Theodorus Gaza Ariftotelis inferpres hoc.nomen adhibuerint. Hic enim in hiftoria Animalium;a/A8- pov catum femper vertit. C-areritm aduertendum eft, quod Auicenna? quidam inter- preš catum pro ftellione perperam tranftulit.Itaque catumcjuidam didum volunt qua- ft deli catum, & mollem . Alij catum cautum, & expertum.interpretantur , quia olim Sabini catum acutum vocabant. Hinccara Dičta accipienda funt acutedida,vt te- BaturVarrd. Vnde catoquis dicitur,quafi Sapiens,&dodus,&apudEthnicos catius Deus (vt tradit D.Auguftinus ) quihomines caijtos , & acutos reddere ferebatur. Alij felem dici catum putant quafi captum a capturamiurcs enim captat. Sed re- dius deberent appellarecatum,quiacatat, ideft videt, & obferuat. Etenim in Gal- Iia;ad mentern Salmafij in Šolinum , gattare obfcruare dicitur. Vulgus etiam Bo- nonienfis dicit guaittare , nempe more feliumjobferuare. Amplius hoc animal mufio ab Ifidoro dicitur, quia muribusmfeftusftt. Albertusmurilegum obeandem rado- /i^.i z.orh. nemnominac. Apudeundem Aurhoretd furioz pro cato perperam.Iegitur, & Gef. * * nerus hanc vocem ab Auicenna fumpt amfuitfe, Aibertumque vim vocis ignoralfeopi natur. Aegyptij,vt refert Stephanus,felem bubartum cognominarurit, ex quo nomi- ne Bubaftis~ciuitas Aegyptinucupataeft,in qua feles honorifice fepeliebantur.In gre cis litteris,&pracipueapud Ariftotelem «/A»poc dicitur. Et ex fententia Etymologi ^ ^ rarctpdro T«Wpar,nirnirum a vertendo,&mouendo caudam.Ouamobre 11 *** 1 * quidam Latini hanc belluam torquicaudam, & rrahicaudam appellarunt. Vox etiam d/y/A»po?apud Suidam legitur,quam Etymologus,& Varinus te lem exponunt. Hermo laus tamen,in CoroIIario,vocem hanc poeticam elfe arbitratur .Cum qum- quefyllabis carabus,ideft Iocuftaexprimatur.SpataIem,in dodrina Suid^,Authorano nymos catum transfere. AIioquitamen rpa^h nempe cibuminterpretantur. Inlupcr in grkcis litteris zmitms etiamlegitur,quam vocem Varinus felem domefticam vertit. Hodie haec bellua a vulgaribus Cra?cis zatrig nominatur. Hebraice Catul,& Schanar, vel fchunara dicitur,vt Munfterus in Didionario trilingui declarat. Italice gatto,Hif- panicegata,GaIlicechat,Germanice Gatz,AngIice car,U]yrice Koozka, DIFFERENTLE, ET DESCRftTIO. Laus Magnus felium duas fpecies conftituit, & alteram domos frequen- tantemaomefticam,aIteram verdperfy!uas vagantem, fylueftrem ap- pellat. Domeftici poftmodum cati, ratione loči, & ratione coloris varij funt. QuandoquidemexGefnero, Hifpanici agiliores , &rapaciores funt,C3eterifque maiores , nec non pelle tnolhflima tedi i hac de caufs ad veftes expetiturjquamuis,vtp]urimum pellibusfylueftrium vefteshyemalesfulcian tur . Ratione lib.ij.c.j* alios varios conftituit. N:gros abatrabile dominante maleficos,agiles, inquietos , ttec non magis audaces,&furaces efle ftatuit.Albos,ratione pituitre, ad capturam mu- ltbq.de rer e *ium fegniores elfe ftatuit. Varios autem,quosfyriacos appelIant,mitiores iudicat;quo var. *»iam ex regione calida aduehantur. Pr^terea catus ratione figura? Leoni, aut pottus *' s ' A Leama; 4ft, ,cap, 2 . /V 5<5i5 ’ VljfsisAldrouSndi Leefis furulis cft,vhguibos,&dentifetis acuriffimiVinftrucrus, aurcs tamen habet acir- ^ tioi^SjCiitti-Le^njfe'rotundiores infflt. Infuper ambo hxc animalia lmguatnimbriea- tahv&denres fertati6^'babent.Pilisqi'.of|ueciite« os funt rcfertfu, quibus abfciffis-ati- dacfaillol'urn,ex A Iberto,pcrit.Intcr tot,&tantas carorum varietates,optimus cft co loris Icucopha-i paliida,& fufca varictate virgatus,qui a Syriaoriginem,& nomen tra hit. Etcnim tanquam a calidaregione prognatus,(Cardano atith o re) fa n g u i n is eit tem peratioris ad manfuefcendum dociiis.& ad vcnandum fedulus . Eft infuper ore toruus , pečrore torofus,pedibus amplis y vigilax,& ffdelibus excubijs totamdamum perluftrat, pauco ^ibo eonrentusfarnem toiera^fceninrihoftilibus rapinis vefcitur &henlibus damnis inexplebilenf ve-ntrem nondiftendit. Duas igitur Syriacte fclis icones exhi- • - ! - . bcmusjVt kgeiitibtis aliquaex parte fatisfaciamus. Felis Svriaca cum herbacataria. / De Quadmp.Digit.Viuip.Lib.III. j 67 Felis Syriaca altera pun&is multis interflinda cum Gnaphalio montano jFluropo , fiue pede cati nuncupaio. Bbb NA, lih. 8 . Phyt. cap, 1 1 . Jn Excrc, 354 ' C ur metu vidcant. Muadieia felibus gra¬ fa. ?nr . 75 . Ta lih. de in ter.rer.f/ga. liki. Bafr. 5 1^8 ; Vlyfsis AHrouandi Attira felibus boe pecujiareingenuit,vt oculi eorum ad Luna? vices ,am- pliores, &minores etiaderent. Immd ex Porta-(mirabile dictu ) boe animal Soliš yiccs fcnrir,&.pupillas oculorum fycjeris curfu mutat. Na diluculo protenduntur,meridicm orbemcontralrimtur, & Sole occiden te,obfcuriores hebefcunt.Hanc autem proprietatem in felibus pr^cipue Syriacis nonnulli obferuarunt.Hinccolligendaefl ratio, proprer quam Aegyptij hoc animal lunare e/Te conftituerintjCardanus felesproarbitriopupillas contrahere,&di- ftendere protuIit;ideo Scaligcr optima de caufabanc opinionem explodit; quoniam ad hunc motum voluntarium,miifculi necelfario concurrerent, qui ibi nulli elfe viden- tur,qucmadmodum ipfe Scabger in anatome huius partis diligenter obferuauitjergo concludendum eft huiufmodi variationem temere,&line volunrate beri ex affluen tia, retračbone,&refolutione fpiriruum,qune neutiquam inpoteftate animantis confiftunt. Itaque oculihorum animantiumnočlu radiantes rnedium illuminant,& oprime res con fpicantur.Qua proprietate multa alia animalia,& preecipuehomines carent; licet Sueto nius Author lit T 1 berium Coefarem experrečtum etiamin tenebris,more fpliumjvidif* fe.Deinde,quainuiscatibntiinmemores,!ongius tamenm faccis delati ad propriam fe- dem reuertuntur,quia loca confucta diligunt,& in hoc a canibu.Sj diferepant , nam hi al- tores fuos fedtancur.illi autem magis a?des,in quibus fuerunt edu'cati,quam beros amo reprofequunturddeoquedominis etiam migrantibus,inantiquis domicilijs plerumque manent.Pnetereafoci,fomaccs,& alia loca cabda illis pergrata funt, hac de re (tebe Volaterrano) pilos fcpiflimčadurunt.Poltea excrementafuaobruut, vel quia huiufmo diodorem indicem fui clfe intelligant, velquiaa fgtoribus fmnmopere abhorreant’, aut tandem, quiamunditiafummoperedelečtentur , cum Albertus-hoc animal vere cundum , & forma’ admodum ftudiofum pradicet . H^c animalianominafua agno- fcunt,quibus nempe vocantur, & fugantur. Cteterum mafeuli fele 5 Qb veneremva- gantes frpedomos deferuntj quare aliejui illos caftrant, vel ex'doeih‘na Alberti aures abfcindunt,quia aqu$ guttas,& ftillicidiaauriculis apertis illabentiajčUm fuftinere no poffint, domo non c xcunt. Infupcr manu hominis familiaris catus molliter demulceri, & contrečtari gaudet: quapropter fub manumit, reditquc vt hu ufmodi voluptate diutius fiuatur,nec non capite prefliius fe manibus demulcentis applicat,vt pili plamtiš componantur.Cruribus etiam pmcrcuntium tanquam blandiedo latera affricar,hac- que animi voluptatem fiibrnilfo quodam murmurc teftatur. Cum non lit facile vocem huius animantis exprimcre:dicebat enim Aufonius. \ Fj ijuifptid vocum helluafelis ha let. Ampliusha beftia* faciliim£,&procliues ad ludos funt, non fofum cumprouocantur, fed etiam fponte,& prcefettim a?tateadhtic tenera.Etenim.il quid p5dere,auttrahi ,aut aliter moueri viderint,moxfaliimt,mordicant,muItifq;modis geliiculantuncuiin imagi- nefua in fpeculo interdum colludunt,camdcmq;inaquis putei confpicatcc cum ea ge- fiientes cadunt,& mcrguntur.Quando vero inter colludendum manuni hominis appre- benderint,necmordent,nec lariiant,fed leniter tantiim detinent,moxdimittunt.Quan docj; fe crigunt,& pedibus anterioribus veluti pugnis in minantem dimicatjvnde Crol lius fuir huius opinionis,homincs a catis lufum pileč palmaria? didicilfe . Tandem funt animantes,qui diudormiunt,nočtu vero admures coercendos vigilant. Quarc Clifius Calentius ad rem canebat. B C D Ca tus erat~,c ui dum viguere in zor por e vires y C ur a fuit facraTriuiai virgmis cede Jrcerc ir/feslos mures , ac mor te piare lniuriam>& faeros t ut ari lampadis ignes. Quando igitur diligenter vagantur ad mures inueftigandos,vicinis molefti clfelolent: qua de rc mufcipubs,& laqueis interdum capiuntur. a LOCVS E De Quadrup.Djgit.Viuip-Lib.nr. 5 69 LOCVS, CI B V S , ^TAS. Lim feIes,vtrecitatTcxtor,non erant manfuefa&te. Sedinagris pafTim viuebant;indc vrbes,&domos rcpleuerunt. Porta refert in afpinis re- gionibus plemmque vagari,qui vtrum de manfuefačiis, an de fylueftn- bjtis loquatur ambiguum eft . In Iberia autemapud Tartelios populos feles mastim a s n afer o mn c.s Authores confentiunt. Quoad vidum, cati Ub.2. Vhyt. cap,i%.' v e fc 11 n t u r ij fd e m c i b i s ,a d mentem Arifltotelis,quibus canes aluntur: Sed pifces potifi firnum appetunt,& adeo intemperantes funt circa cibum,vt eius gratia,magna pcricu- la etiamin coercendis muribus fubeant,iuxta illud. I nfuhjs captat mar e s , fetjuitur^ mcenteSj 'J rtticeo fclii pelUt vt a cumulo. Prreterea non fo!um muribus,fed etiamauihus infidias tendunt; ideo apud Agathiam extat gradim cpigranima puleherrimum defele,& perdice,qua in cauca detinebatur. Amplius laccrtos nceant,& comedunt,bufoncs vero,& ferpentess interimunt quidem, fed ab eorum c ni abftinent. Ad rem Iegimus in Itincrario Bartholomab de Saligna no, in Cypro veidari eatos,qui ad venationem viperamm,chama;Ieonum 3 aIiorumque rcptiliiim incubunt:idcb'eo patriatnmagnis periculis liberare perhibentur. Solus Edo- ardus Vuot.tradidit a felibus,vidus gratiajepores etiam coerceri.Quod olim fabulo- fumeiTe putabamus,fed poftmodum hoc verum cffe a rufticis intelleximus;quandoqui dern ipd frpe obfcruarunt feles enixas pernemora gradietes lepores iuniores prehen dere,iiiofqucadeatulos nutriendos deferre Piaidičiis addamus feles interdumin pro- 'priam fpecicm fruire,namhic Botionia nouimus feles adultas cum paruuiis primiim colludcre,dcinde illis laniatis vefei. Viuunt feles annis fenis ex Plmio,apud nos dece. At fi caftrati fuerint diuturniorem vitam agere liquido conftat. lilije M/, C OIT V S, PA RTV S. H ^ NEuropafčlesmenfibus Ianuario ) & Februario,plerumquelibidine exar ^ e ^ cunt3 & tuncn °du,diiiquemaEnos clamores edunt. In Indicis autem Km regionibusjomni anni tempo r e in Iuxuriam foluuntur, necjuefieut alibi .. vociferantur. Conftac enim in noftris regionibus feles foeminas in con gicffuclatnare,vel quia ob feminis caliditatem vas genitale aduratur, fine quiamaris retinenbs vnguibus b?dait:.tiit i .Quandoquidem ex Arillotefis fententia, fbeminae in hoc g/mere,tempore prodigi luxus,urnima libidine agitator marem ad per mixtionemfrequenter alliciunt,inuitanr,cogunt,& puniunt,nifi pareant . Deindeeš Anim.c.z' codem Ariftotele,parte pofteriori non iunguncupfed mas fiat,foeminaautem fubiacet; hacdecaufanoncft'mirandum,fi,tempore venereo,feles a tečtis fr p e cadant,- quic- quid dicat Aclianus de foemina copulam maris vitante,ohfpgnna iufto calidius. Prane reafetuminvtero genmt duos menfes Lunarcs,nempedics fex fupra quinquaginta, vt Gefnerus annotat.Prcefertur tamenpartus Martio menfe editusjnam quimenfe Au gufti in lucern venitipropter puiices minus probatur.Tot catulos feles,quot canes , vt voluit AriftoteIes,nempe vt plurimumquinque,vel fex enituntur. Sed animaduerten- dum eft,quemadmodumrEares funt Iihidihofisfimi,itafoeminas fobolis funt amaritisfi- wpx f idfirco (Aeliano tefte)mas iiiuentatn communem fobolem quandoque interimit, vtfeemina nouorum catulorum defiderio mota,eius ltbidini denuo morem gerat. _ J cn; &h i&b čh Bb b 2 AN- lib.i$ - • horret\ Centur.9> liki. ?hyf. hum.cap. 2. J&I2. $70 . Vlyfsis Aldrouandi , ANTIPATHIA, ET SYMPATHIA. Vm Luna Soli maxime aduerfa effe perhibeatur;Pierius colligit fele' ne- cdfaridcum rnure vehementes gerereinimicitias. Siquidemfelisanimal Solare,&mus Lunare dicitur.A bufonibus , & ferpe^tjbus fclcs ptiuatis odi j s diilident, nam ipfisconfpečtis,ex Volaterrano, ftatim adpradium fe ačdngunt.Amphusodio vulpanferis exardefcit; cum fcribat Aelianus qtuod vulpanferab Aquite,felis,&ca?terorum hoftium iniurijs acriterfe defendat. Depud accipitri perrinacem fe.felis exhibct inimicum;fcripfit enim Stumpfius,fe vidiife felem pnegrandem abaccipitre comprchenfumruiffe.Cgterum non modo cum animan tibus,fedetiamcumplantis grauem offenfionumacerbiratem feles habenr,nam rutam fylueftrem abominari dicuntur.Quamuis Andreas a Lacuna rcripferic non rutam fy!ue ^ ftrem,fed pnecipuerutamhortcnfem ab ipfis odio haberi.Quamobrem, ne feles colu- bariainfeftent ,ramos ruta;, vt pratcipit Vuecherius,adfenefiras fufpendunt.PulIos ve ro,vt ab huiufmodi animalibus reddantfecuros,huius herbce fucco perlinunt, vel ra- mufculum fub ala nedunt.Demum quia felis a proprio abhorrer fellemonnulli ex Afri canoin Geoponicis illud cumedulijs gaIIinarum,&pulIoruinpermifcent,ne afelibus attingantur. Infuperho? beftteabomni terro,&iucundoodoreauertunt,- quocircafua fftida excrementapuhierc tegunt,& tefte Plutarcho,a fuaui vnguenrorum odore gra- uiterlfduntur.Immd/ecundbrn aiios authores.odoramentis adeoeifetantur, vtin ra- biemagi dicantur,quemadmodumqua?dam vxoresinfanire videntur, fi viros vnguen- tislmitos fenferint.Poftea omnem humiditatem naturaIiquodam inftinčtu abominan- tur,quade caufafi mergantur in aqua,& illico exiccariprohibeantur;non rard,admen tern Alberti,pereant. Et li incaute humidum locum prefierint,ftatim pedem contrahen tes excutiunt.Hinc illud cannen dimanauit. Catus amatpifces , fed acjuas intrare recufat . Caeteriimfi adfympathiam nofmet conuerramus,inueniemus feles cum multisherbis _ maximum confenfum habere.Primiun valeriana; Iibenter fe fe affricant, illaque vifum ^ reereare dicuntur. Delečtantur quoque illa calamenti fpecie,qtiam botanici catariam appellant.Hu c enim non modo fe aflfricant,fed etiam terra,in qua planta crefcit liben tiffimefaburr.antur.Quamuis paulofuperiusdicfturrifuerit a!iq^.ros ferpentes a felibus odio haberi 3 a!iquando tamen cum alijs confenfum habentes colludunt. Ideo narrat Ponzettu$,cum monachicuiufdam coenob/j omnes aduerfa vafetudine vexarencur,cau fa tamen morbi non intelle&a , tandem a ruftico operario catum monafierij quotidie cum ferpente ludere vifum funfc,qui poftea communem eoruwaquamlambere, vel cfi cjs dormire ferebatur.Venenum aurem Jcthale non fuiife čreden dum eft, quoniam te¬ tina ferpentisex Judo verieficamvitn rcmitrebat.Poltrerno inter felemmarern,&foe' minammaximamcaderc fympathiam tradit Mizaldus,quoniam fimas, cx quo foernina concepit 3 occidatur,eaftatim abortire perhibetur. P H Y SIG G N O M O NICA. » - \• i- 1 •; • :rv-'iv iq.;;r (• • vi-, '"‘‘.G -'v Acies valde parua^ualis in felibus obferuari Polet,bomines arguit? pirfiL laniracs,quemadmodum Portaatrbitratur,Idem-author homines pdrlifs^ & exi!ibus genis iniignitos ad feles reducit j ^ute animan tes vafra?', 1 ® infidiote funt;hinc eiufdem ingenij homines depnehendif, qm ičiličet clanculum infidiantur,&maligni funt.Demdeimore iparuo exilia labia timiditatem,impotentiam,& dolos arguunt. Quocirca Porta homines hac figura pra?ditos ad feles reducit,qute bellu* exilia labia cum paruo ore habennhac de rc timidas impotentes.&dolofas effe arbitratur.Denique homines breue collum ha bentes Gulielmus Grataroiainfuo opere phyfiognonomi? callidos,&fraudatores,nec non ad feles referendos effe opinatur. felis L Remedia. H De Quadrup.Digic.Viuip.Lib. IH. 571 FELIS V E N E N V M, ' & Medel 1. Enenata felium qua!itas in ccrebro>in mor^u,in halitu,&in piliš con/L ftit. Ideo de his omnibus figil]atim,agendum eife duximus. Katione primi 3 -ConcrIiator RudiusjMatthiolus.&alij authores non proletarij ce rebrum cati inter venčna collocant. Siquidem ab a!iquo fumptura ce- rebri meatus obftrucns libcrum fpirirum animalii curfuin impediat,ho mineš q; demcntet.Quarc omnes in hanc veniuntfententia vomitionemeifeprouocan dam,nec non lemmara fphragidcm,&confech'onem diamofchi effe prcefcribendam. Alij tnofchum tanquam propriam huius veneni antidoturri exbibent. Crollius in Bafi- lica chymica defcribit fecundum areanum Theophrafti aduerfus quxuis veneni genera, ttb^.fen.6. & pnecipue aduerfus felis cerebrum.Secundo Auicennas de moriucatitanquam mala qualitatepnedito verba facir,quam fententiam aučtoritate Plini) poffumus ftabilire, dum inquit,a fele,morfu,prauam quajitatem muribus communicari,ipfofqueleuiter etia demorfos mterire. Auicenas igitur dolorcm vehementen),& partis faucia? liuorem co- fcqui morium huius animalis autiimat;quare emplaftrum cx calamentho , vel cx nigel- la,&fefamo paratum commendat. Tuncquemorfus huius auimalis lethalis clfe folet, quando fufpicionerabieinon carer,nam Euftachius Rudius recitat cafumcuiufda Pra> fečti naualis operiš Vrbis Veneriarum^ui in cruredfele demorfus paulo poR vulne- ^*4 ‘d e mor * re agghuinaro,hydropl)obus intcrijr; vndefelcm rabie affečtum fuiffe coniečtarunt; occult • vel quiamures veneno pcremptos , vel ouiapulmentum ad necandos mu res paratum comederit. Quid Umile accidit cuidam Romee cum felecolludenti. Nam leuiter in di- gito a feic demorfus obijt. Extat adhuc, in Acde D.Marice de populo cognominate, diftichon in tabula marmorea pauimenti,rem complečfcens hnne in modum. H ofpe s , dife e nouum mor tis genus,nnproba feitt L um trak it ur, dl tu m mor det, & tntereo. Tertiohalitus etiam huius animanris tabifeus elfe dicitur.Matthiolus fateturfe nouif- fe qupfdam,qui aded felibus delečlabantur,vt nunquamfine ipfis dormitum peterent. Indcquediutius halitu animalis contračto intabem inciderunt, qui tandem marafmo confečti fuum dicm,nuIloconferente pra?fidio,obierunt., Plures etia n in Germania no uit Matthiolus, qui ab odore felium penitus abhorruerunt. rnter aiios quidam, vt ipfe rereit hyemali temporccum in hypocauihrm cum mu tis amicis ca?naturus intraffet, tune muher natura huius viri confcia felis catulum,quem educabat in quadam arcula ftatimocclufit. lile vir quamuis,nec felem vidiifet,nec clamante audiuiflet,felis hali- tum olfaciens,emilTo,fudore tremebudus vociferari c?pit.Hic inaliquo loco latet felis. Poftremo pili felini in cibo fumpti fummopere ab authoribus damnantur, & licet pili alioiumetiamanitnalium fumptiinaliquo cibo vias halitus obftruentes pramocarc pof- fintjattamep pili prcecipue felium aPQi ta 5 & a Matthiblo cxitiales eifecenfentur. epitheta, VIIumeftanimal,quodpauciqraapudLatinos adeptumfit epitheta, qua felis,namfolus Baptifta Mantuanus tečtiuagos appelIauir,quoniam nočtu c om. ad diuqueper domorumtečla vagentur.Pofleranirnal raciturnum meritd ^tofcjik.6. indigitarijcumpernoetis fdenria fine vilo ilrepitu muribus infidietur : ca p>^5- namipfo vociferantefugiunt. Iuxta illud. Non opus e Rt cati pendere} gutture mlam, Bclligerant mures protinus,abfque metu. At apud Gnecospropter varias huius animantis proprietates.varijs etia infignitur epi thctis.Lteniuijralione edacitatis 3 aliqn waV?*>;oc,pimiru omniuorus,interdu d£ iconem felis foemin® figura- bant,cumf®minainhocgenere.admodumfalax,&libidinofa effe feratur . Ideoque hodiehomines,qui inconrinentius lafciuiunt, catorum commertia freqncntarc dicun- tur. Item pro turpitudiois diffimulatore; Valerianus felem dipingit, cum h®c bcllua omni ftudiopropriaeseremenfahumare conetur . Hinc Aegypdj, catorumcxempIo mo ni ti, in vijs cibum capientesjventrem poftea domi exonerabant. Hanc quoq; mun- ditiamHebreiobferuarunt, vtinfaeris paginis habetur his verbis . Locum habebis extracasira , ad f tone^edtent adre fuifit z naturst^erens pa xi litim in bdtk&o r cumque federis ,fodiesper drcuitum^ en? si a burno cooperies . Tandem Prifci, vt hominem in ma- nus ho Hi u;n i!lapfum,& opem amicorum iu-plorantem mamfeitarent,murein d fele com li\l Hitu P rc hcnfum,authorcPieriQ 3 effigiabant.. problemata. ^T Vltifari® catorum proprietates multis etiam problematibus anfam pr®- buerunt. Ideo ratione oculorum,primd qu®ritur ab AIexandro,Aphro- i! difeo,curcatij&vcfpertiliones nočtuvideant . Deindehuius caufam tenuiflimis videndi fpiritibus attribuit. Koc problema aliud confequi- il —rur,fcilicet cur oeuli felium non die,fed tantiim in tenebris radient. Aliqui refpondent hoc inde nafci,quoniam lumen tnaius minus offufcare videtur, qua- propter felium oeuli nočtupotius fcintillant. Verumfatius erit cum Aphrodifeo aife- rere‘in oculis felium fpiritus viforios valdč tenues verfan,quiin meridiana luce facile dilfipantur,fed,aduentante noptis ca!igine,cQngregatircIucent. Ab excrementis alia dimanat qu»ftio'.eurilla a felibus fepdiantur. A«lianusiefpondet,quia d tetro odo- re h®c animalia offenduntur, vt recitatum fuit ineorum ancipathia : Plinitis tradit, ne excrementor.umodore muribus prodantur. Volaterranus addit,nea pr®tereuntibus terantur. Cardanus dcniqueid a munditia animalisnalci exiftimat, quandoquidem felis animal fatismundum dlc perbibetur. Amplius qu®rit Nolanus, cur feles ob metum cor um,quiillis.obuiam nunt,non fugiant retrorlum,fed pertinaces procurant, & aduerfus irnpetum femper tranfirecontendant: Refpondent ahqui,quoniam horu a n im and um vis omnis in aggtediedo .eonfiftit;ideoque pro murium captura aptiflimi iudicantur,cuvn illos adoriendacoerceant. Ali),volunt hoc inde prouenire, quoniam cati iint animantes tjmiditate,& pauca memoria 'referti;idcirco,obfubitamobuij pr®- fentiam confternatt nihil recordantur locorum,qu® a terg©funt,&foIamcuadendi via, quam a fronte eonfpie#ntur,veram elfe putant. Aliorum refponfio eft,quod feles vbi- cumoje fuerint femper conuerf® ad eum locum morantur, per quem rutam fugiendi viam habent. Quo , dara fug® occafione,potius per eum locum cu periculoeua- dere nitanrur,qudm tutb adincertum locumconfugere. Tandem refpondetur etiam, ouod feles periculum citius euadere fperant,fi iniuriam fačturum viderint; etenim qui videt cauere poteh: •, quare obuiam procurrunt, vt periculum confpieientes illud eui- ' r ' tare ii.PrttbL 66 Cur feles ex crementa kumint. D Cur feles a d nerfus impe tum femper trarjire co~ tsndant. De Quadmp.Digit.Viuip.Lib.Iir. 575 ® tarepoflint;quodpra?ftare nonpoflcntfi auerfa; fugerent. Infuper qiivm No/anus * curfeles verbere,aut!faxo contufa?,&£ere exanimatce,vt anhel/tu priua? eile videatur, non multopoft reuiuifcant,atque conua!efcant,huius irgnum eft,na ab aitiffimis tedis fuprafaxa dccidentes,vt piurimiim,autparutn,aut nihilpatiuntur. Eruditi viri hanc afterunt rcfpon fion em,nimirurn feles molhbus,& glutinofis affibus elfe refertos,ideo. que idibus cedetia non frangi. Alij refpondent pr ofundas corporis cauitates ob idum, ira arčtatas,vtneque vox,nequeanhelirus emitti queat,pauldpQftdiduci a fpiritibus , qui mJTpatijs conftridis generantur ex refoIuto,&glutinofo humore, quo femper hu- iufmodi animantia r e d u n d a n t.,P ne d idi s addamus animalis .agilitatem,quse feles caden tcsfere femper adiuuare folet. Poftrtmo qu«runt aJiqui,cur felis cerebrum comeden- ti nocumentura , cum tamcn eius caroelixa,vel offa nutrimentum afferat. Refpon¬ dent multi vinil e utam qualitatempotius in cerebro, qua in reliquis parcibus animantis dominari; quemadmodum in viperarum .capite uirolamateriarefidet; cumreliquum p corpus bezaarticam facultatem poifideat. Pneterquamquod cati cerebrum maxime ha midum acalore humano exagiratum facillimam putrcdinemconcipit.Quod inreliquis animalis panibus contingerenequit;cumhx inafTatione,&dixationeomnemmalam qualitatem deponant. * x EMBLEMATA.ET SYMBOLA. Con felis Iibere excurrentis pingitur a Camerario cum hoc titulo. AR¬ BITRU MIHI IvRA MEI. Huius emblematis argumentum de- fumpfit a Paradino,qui hoc militare Iniigni AIanorum,& Burgundionti eifeperhibuit. Quandoquidem ipfi in vexillis piduram felis hbereva- ^ancis femper geftabant,vt omnibus patefacerent pro libcrtate defen denda tptis viribus femper pugnandum eife.Cum felis animal Iibertatis amantifllmu difliculteraIiquoinlococoercenpo(rit.Subfcripi / itigitur Camerarius hoc diftichon. ... Inuiffa letbumpr o liber t ate pačifci G Vugnavdo (juondam ge*Bie'->/r Teutonavirtus. Alibi Camerarius effigiauit felemin mufcipula claufam cummuribus circumquaquefa lientibus,additahacinfcriptione.FEROCES REDDIT IMPVNITAS Sed quonia huius meminimus in capite dembre cum verfibus Paradmi . Propterea in praifentia diftichon Camerarij afferemus,quod fic fe habet. H oFtemtfui captum rtdes;fuge rob ur habentem, Ferrumpet felis c are ere claufa diu. Figura etiamfelis Viri prudentes m formandis phrenofchematibus vti poffunf; dum- modoanimal in aliquoačiu iocofo,& rifu digno non effigient.Quod pr.eftitit ille, qui felem cum mure prehenfo colludentem & interdumad nečem mordentem delineauit, cumDido.SIC MEA FACIT AMICA. Interfymbola Ricciardus fcrrptisman- lnCo mm , dauitfelem auferentem fruftum carnis,& virga a muliere verberatum, defignare fure, fymb. qui nefciat furtumoccUltare,vel imprudens facinus denotare.Pra?terea felis,cum ani- jr mal melancholicurn eife feratur,hominis triftis fymbolumeirc dicitur. Tandem Ruf- felliusjin tradatu memoria; amficioLe/elempro fymbololittera» F.pncdicat. PR^ESAGIA, ET OSTENTA. J oeuli feliumiuftb lucidiorcs elfe vidcantur, & E felis erebra frictione caput 1 cqllumque eh.tišfupraaures pedum palmis demulceat,pluuiapra; fagiriinquit Pareus. Hoc autem non videtur arafione alieriG obiiccam • animalis temperaturam,nam,humidiorefadoadpluuiamaere,feles fe li- li.i.denat. __p-r—*- b e nt,er fricant,vthuiufmOdi humorem a corpore abigant. Oculi quoque brut . lucidiores apparent,quia aere obfcurato fpiritusdiffipatitongregantur,& congrega- ti ntigisradiant.Infuper catum,prxter confuetudinem perforamen alicuius oftijingre dieatem Prifci,vel phantafraa a vel nulum Daanonemede putabant. Immd ad hoc ani¬ mal it k \Jeau- li, 14 .de re- C&r felem Aegy?ty Lm Z)£ ajJlgKet* lih.% Met A* ftsar. lii/Mjtk 576 V Vlyfsis Aldrouandi A mal o mn C quadrupes pauoris fpeciem fubiens rccfucebant, vt animaduertit Sueffanus. Qui authorexplicat ; etiam quidindicetcatus perfbramen intraris,Luna in fin guliš Zo- diaci fignis exiflente . Ulud autem pro oftcto Hieronymus Cardanus reputauit. Quod accidirStephano Cardano viro oAnagenariocatummafculum educanti, & in deli- cijs,v t fieribolet, habenti. Nam cum fcnexad mortem atgrotaret, iamiamtjueanimatn agerepfelis e gradu fe erexit, diuque inipiaens Dominum iaborantem , tandem edito ingentidamore abijr,ncc poftea v«qnam viius eft. Similc quidpiam recitatdeLa- nio,qui paruam,&abiedam felem nutriuir,quafireludante vxore,quia foeda,&fcabio- fa eiTet,hcec adukainter virum,& vxorem dormiebat.Cotingit quandoque vt vngues inter maramas vxoris tenens ilJamia?dcret,& mulier dixit. Ifdis me. Tuncreferunt felem non de more vngues contraxiiIe, fed pedes vertifife.Coniux vt hoc obferuauit, h;ec verha protuiit.Videtur hocanimal ratione vti.Paucis poft diebus Lanij vxorad- uerfa valetudme lahorans obijt, Tuncque fciis quamuis diligenter qu*fita-nufquam compatuit, - C F A B V L O S A. tpgr 1 Y,tho!oginarrant Iouemad ludicrum certamen,ApoIlinem,& Hecatem in artateadhuc tenera confritutos induxilfe;vc certatim animalia produ- ecrent,& vacuum totius orbis theatrum replerent. Referunt autemab Apolline h o m 1 n e m pro d u dum fu i ffe, & viciftim in ludibriu Apollinis,ab Hecates manibus fimiam profili j ffc. Veriim terribilis Leo ab Apolline paulo poft produčlus rifum Hecates ihtemirbauit. Tuncilla indignata felem Lconis jemulaprocreauit.Hinc Apolio in maioremfolutus rifum deludens Hccatem, mureni protulit. lila magis indignata ad artes comierfa,fimiam in Leonem, & felem m mureni acriterincitauit.AIij authoresrem banemanifeftefabulofam,a!iter ita geftam memo- rant,nempe Solem,&Lunam in rerum principio,cura d fummo Ioue illis demandata,in ccrtamen deueniffe 3 vt terram animalibus replereht.Itaqiie Leonem a Sole fuiffe con- (g formatum,Lunam vero amiulationo concitam felem animal Leoni perquainfimile pro- Uiliffe alfenmt V ude nonnulli colligunt caufam propter quam Aegyprij felem vene- rentur,q ia-hoc animal a Luna procreatum fuiffe perhibetur. Quamuis alij tradatolim Deosd GJgantibusin Aegyptum pulfos,ibi varias animalium figuras induiffe. Etenim Iupirer in Arietena Apolio in coruum,Bacchus in capram,Venus in pifce,Iuno in Vac- cam,Mcrcurius in Ibidem,,& tandem Diana in felem fe transformaruntjd autem Oui- dius elesanterrecitathuncin mo d um* v ^ JDuxj, previs dixu pt htpiter vnde recurfus Nune cfMOc*, formatm libys eft cum cornibtts Hamnon Nelmsin coruo^proles femeleia c apr o • Tele foror Pbpbi ; muca Saturnia Vacca , Fife e Venus Latmt , Cyllenins ibidis alis. i Nonnulli etiam volun-r Galanthidcm aneillam Alcmena? in felem fuiffe transfigurata; cum tamen communis fit opinio non in feiem,fed in muftelam fuiffe muratam , vt in ca- D pite de muftela a |! lius proponit D^mones formam felium induentesjduminora Guloforu art ' damnatorum amariffima pocula infundunt. Deinde affe&ifegnitie,& defidia felibus funt comparandi, quandoquidem .Daenvon effigiem fe lis fu fc i p i e n s, d c fi d i o fo s vexare folet.Narut enim Heifterbacenfts, quod fupra caput monacbi defidiofi,& in choro fatpedormientis,dum diuina recitabantur officia, catus federe vifus eft.Qnod cum deftdiofus intellexiftet ex relatione illius, quihoc videre mcruit,itafcdem accommodqiiiv,vr deinccps dormientem, & fedeateigtfrrecipitaret. Pricterea Lcnoncs ranquam vifginiifnfaptores Optimad? caufa felibus comparantur . Immd Plautus ipfub Lenonem felem appeHabat;quapropter apud ipTum felis virgina lis Leno rapiens pujeiftusJk felis pullaria Leno puerorum raptor,& corruptor nuneupa tur.Ad rem Aufoniiis fenbebat hunc iti modum. M ju s jy} are us > fetiš nuper pullaria eliti us , Epigr. Corrumpit to"tnm , cfui puerile dectiu Infuper adulatoresčum felibus m a x i m am co n u c n i en t i a m habere dicunturjctina ritu fe¬ lium hominibus blandiartmr,'& aduIeomr.Tandem curiofus ab hac fimilitudine non eft arcendusjnam veluti fele prcetereunte obfonia e medio auferuntur, ita homine cu- riofo accedente,a colloquentibus inftitutiis fermo verticur, doneč abierit. M O N S T R A. |X animabbusmultifldis , & multiparis fcpiftime gigni monftra liquidd conftat. Idcirco Porta in Magia naturaU narrat Sineife Aruncae agnu bicipitem,& catum tribus pedibus natum fui/Te.Anno Domini 1554 . fe- lib.l. lis domeftica Baiileat quatuor catulos vnico partu edidit, inter quos v- nus pedibus horrendis,& quafi in fpiram vanjs refiexibus conuerfts pr?- ditus erat,cuius iconcm exbibenins■«$?>R bienniumeadem felis tres catulos vnica pari- tura inluccm emifitjcirca ventremnon vmbelici vinculo conitmdtosjfed reuera in ven tris matre vnitos,quos tamc dolore partus necatosftamiliares inuenc-runt. Ffcundiffi- mum fuit animal fepjj-us vmeo anno ter grauidum,modd quinque, & ahquandofcxeni- H tensfoetusifed poftquamočtauum aetatis annum attigit,plernmqtfe monftra protulit. N Immd contra matrum naturam,catulos etiam adcuruendum aptoš dcuorauit.Htec in li¬ bro de Prodigij>s &oftentis leguntur.Vbi etiamhabetur , quodanno Domini 1552 . in tedibus Ludouici Dheit£ei,qusedatn domeftica felis inter alios foetus enixa eft catellum viuummonocephalon,bicorporem,očtipedem,vtriufqRiefexus,corporibus inuiccm iun CAtus °^ 1 ‘ ftis,& in vnum caput coeuntibus,vt duorum fe fe mutuo ofeulantium fpeciem referret. f ef% Dum h^c feribebamus anno i636.natus efthicBononias catus očlipes,vtriufque fexus cum duobus capitibus, pariterque duabus caudis tergore vero fimul coniunčtis . Olim etiam hic in lucern exiuit felis foemina hexapus,cuius teonern hoc in loco dare non pt- ’“v Felis pedibus horrendis. Felis V Ccc S IM V- $ynt. i.. fdf.v-lu Ub& Uc.m tiq* cap.%.. j/ar.z.Icoiit* g4r.$Jc f t '. ’i Jfi * T 1 ■ ri c ■ S I M V L A p R i , „ i^ovA:^ tvrjo £crraxnzihi jVmin MythoIogieis.oatpatumfucritoJim Dianam apud Aegvptios in fc * km tranfmutatamfuifTe, Hinc nolla admiratione teneri debemus,fi ip- fi fimulacrum cumquatuar faciebus 3 & figura hominis cum capite felino ad quatuor elementa fignificanda, & ad Lamam demonftrandam finge- bant.Propterca Gyraldus venerationis felis aurea: meminit. Etenim Aegpptij feles non folum viuas magnifaciebant,fed etiam mortuas magno luftu dede hant, epu FELICES SL N. IOR ES. d i c d) a n t u r, fimu.1 a enim dimi d i j cati rubri coloris, pe- dibusad lufurncompofitis inpannaferebans., Domino qui ALPINI vocabantur,cati caloris punicei mili ta te. fimulacrum in parma v ir kit habebant, cuius marginem albus circulus ambibat.Roffrcmo Ripaad ccrtamim indicandum,figurat iuuenem eum enfe nudato in. dcxtra»& cum fimulacro. fclis 5 & canis. Atpbo enim hote animalia fepisfime inter fetreari folent.Pariter ati /Lgnificandam, jnimicitiam, delineauit tmilierem tiigrif veftibus in,do tan^flara.mis ciKcnmdatammiann ^extra roinantem, cumfirnulacro felis 3 & canis propter horiim animaiii) antipatijam. Idem autbor adnjanifeftandum fioedus effi- giatfit na«! iereiufedentem fupra.armOrum falcicglum, cum g|lea fup.ra genu dextrutn Ao!!acata,tem & in finiftra fiimil^cf um felis delineat, cum olirn in Aegypto Diana,qua: Lunam repratientarpn fclcui conuerfa fuiffe dicatur. fr S V S i N C I B I S. B V iElis-tnurium acerrimus tieftis,gula’ infidias euitare non potuit. Sunt enim u mDnnnlIi,quičarne felina prodelicatisfimis, epulis vtuntur.QuamuispO' ftea cerebrum veneficio infametur.Totum tamen animal inmamfeftaeft damnatione apud Bruyerum,quoniam pefiiferumhalirum emittat, & ta _ bemafferat,. Caro igitur felis in fapore leporina? proximaefi, fed magis melancholica perbibe ttir. Immb cerebrum clarisfimus Sauonarola non dam- nat,quontam eius efu nuUu m infanue periculu obferuaucrit. Vetu a duet te adutu elf ip fum forte verba facere de cerebro eIixo 3 vel affo,na in cočfione mala qualitas remitti- tui\Alioquin crudum vtrofumeffe o-mnes aurhores tefiificatur.Mulei noftra aetate car nibus felium vcfcuntur,& pr a: čipu e in nonullis H lipani j Iocis,vtaIiqui affirmat Gefne rus tn ceRatur 3 qudd i Germania feles tiri fyluefiresj no a ut e domeftief in cibuveniut. ; , ' Quando De Quadrup.Drgit.Viaip.Lib.Iir. 5 8r Quandoigiturhuiufmodi bellu* inepuliserunt pfurpandaj,prius deglubt* , &cxen- teratatfub dio e x po fia n t u r, quo d pr n? cepi u m i n Gallii Naafejijenfi obferuatur, vt oni' nem tetrum odoremdeponant. Alioquin in Indicis regianibus.y cami{xu?horiim ani? mantium vtuntur. Habemus enim ex - ^ ■■ ..T;b. . . ; ^ i~.. a j • :;bc ■; ?~Tr rorj VSVS IN MEDICINA vi ^ranuj aT.rp,. 'Jc' i iti :-d ■C' c.v ■i o ■ . taimtiipm imi i :.;i3q Uionilnmfi c• rr.; -p Onmodicam poflimt mediciex hoc animali percipere frugem;quadoqui- dem muk* huiils.partes medico vfui famulantur . Catus igitur, quia in tencbris vldeat.&o-culi eiusTadient,a Porta commendatur ad affečtio- neš ocuSoTum.Idco ca pur čari iivolla čremari cflrafJSc ciheremSd tollen Phyu das oculorum caligines pef canalcnrpenn* in oculos laboratis infuflat. cap.26. Ex čarne Galenushoc percipit emoinrrfiAiturftjtjubddorpori quaecumque fuerint infi- xaextrahat,cum maxima vi attrahendi polleat. Pr*terca h*morrhoidum,& dorii do- /Li lMfim Ioribus medeturJuktaillud Vidini. • V P - pl.md.fac. Sumpticiro rcprirhtt hPgmtes pidfteT?efra% *■^ ^ ‘ • v I t lumbtis lumkis^r^^udefus opem, Pra , tcrquamqu 6 d Iacobus Olioafijš addirh ocpr fftdi dfri/Fd i c i cum fucceiTu, fcexper tum fuifle. Euonimus rccitat nonnullos c /Te medicos, qui anferem pinguem medica- ^unt. iccur vftum,& rritiurgvt bife* pOsfi^calculofosfumnioperciutiat, qRemadmbdk Felfelis . fcribit Galcnus m EuporifttV.Felfelisa:medicina nonvt fcribit Rhafis.Quatnuis alij fylueftns porius-cati adipem rn- hoccafa coramendant.Siadexcrementafermoncmconuertamiis;;Vrrnacatideflillata^exQueri Vrb&. x -. cetanoad furditatem valet.Fimus etiam huius.animaIis; y fuffiimioatus foetttnrrmortuutp exrrahit,vt notar Sauonarola.Magi in febrc quartana$vt fcribiHdmiusexctQmenta fe Hb.6. lis cum digico bubonis alligari inbent.Sextus autem fterous aurdcrn car* cum vn.grda bubonis,icd poft feptimura parox;finum brachio Iaboratitis fufpendit;Quamuis aiij, ex Plinio,iccur felis fale inueterarum ex vino ante accesfionemfl bm quarran* propinat. Sextus etiam huiniraodi excrementum cum *q uis portionibus finapimifccr, & addito Fecit dlui. acetoinalopeciaadhibet, vt:fpinxfiiučibus-adharrcntes cadant, Plinius fimumcati extrinfecus perlricatum multumadiumenti affarre teftatur. Sexrus deniquehuncfimu cum rcfina\&rofaceo permixtum fupponit,v.r.mu!iebrc piofluuium fupprimar.Ad finem Quintus Serenus ad profligandum hemirritaiuinjCoraliuinatquecrocutoin coriofelis appenfum tanquamfingulare proefidium exrollit his verfibus. Nonnulli memorant adipem < prodejf'e Leoni s, •' C or alt um, atpue crocum cono connechto felu. v “b\. H I slu-ilur bbqffl- n tl £103 L'i H: ‘otiirvj lUl r,r ibmfbhd v 2:ii ■ o'j no a j: >:idi :J ■- •.on ' VSVS IN V ARIIS. Vguftinus GallupI||^Mfe:i^ 0 ;I«r^Ies ruri vtiles ad borrea, vel fce- nilia eife fcribib;Nafj'byeiiae potifsiž^m triticum,& legumina, omniaq; amuribusconfumuntur.Quamuisad mentem Sexti folo felis diluto rnu- res omnes abiganrur. Felibus etiam vtuntur venatores, quandolupos, _ --&vuIpescoercere,&capere cupiunt. Etenim čarne fuilla pingui, & toftafoleas calccorum perungunt , dcinde excuntes a fylua domum versusj felis Ccc 2 cadauer Vlyfsis Aldrouandi cadauer d tergo trahupt; tune enim Fera? odore alle&atir pedetentim habitatfonib us appropinquatj&runcragit£is,vel tormentomanuariofacile impetipofsut.Amplius cati adeps,in ferroprxferuandoarubigine,ali;snonceditarcanis,vtnobis quidamarma- Itj.dejeer. nicnt3n j cu ft os enarrauit.Denique Vuecherius jvt pili cadant,neque impofterum rena- fcanrur,fl:ercusfelis exiccat,&cum aceto .mifcet, deinde locum hirtum firpiiisfingulo diclin:t,yt cito glaber eu.adat. Pellibus tandem dotnefticorumfelium(vt notat Scali- %xtrc. 227. ger)faemin? Mofcouita^aducrfus hybernum gelu,veftes muniunt,quoniam nullapelle i ’ melius,quam hac,corporafmi(Sri affeuerant. Ijfdem pellibus Aegyptij fcuta contege bantifed Gedficruš idpotm5imperfbtionis,qtidm vtilitatis gratia fačtufuifle opinatur; quandoqiiidem,cumhuiufmodipelles fint molliffimtE, ičiibus hoftium refiftere minime A poterant. r mi is 2 t. A A. 11 -oi DE F ELE S YL VESTRI. Cap. XI. ! r ., 1 ', ,, '1 yEQylVOCA,SyNONIMA,DIFFEREN 'jC. ,-oAv.Av\ A. iv. vsvi . Dffcriptio e ati fy lue- Siris. 10. Va m ui s, r a t i o ri e !i nft i t u t i d r di n is hui u s a nim ali s hi/toriain fecundo libro cxaranda £u)lTet,attannen qtua omiiK fpecics adproprium genus referent pdac-ft, haedu&i neceffitate,hoc inlocodefele fylueftri agendum fuit. Anirnaducrtendum igitur eft,quodlupus ceruarius apud GalIos,vtfcri bit Ge.fnerus^eJitUftijdncftris nuncupatur,quod animai.criam ab Italis lu pus catus dtcitur.H©cautem,;ad ometem vitandam aequiuocationem, dičtum {it. Alio- quineatasfylueftriscatus facuavrel feralis appellatur.Hebrafis Z i j en,G er m an i ,q u i a hu p iufinodi feles fa^iif pic a r bo res fca n d u t,equ i tes ar bom vocat .Hifpanice gato montes. Si eotttempkmur5fyli*«Srmm feUum difFerentias pr^ter illam,cuios iconem in pnrfcn tia dtttaits^Cenibit Scaligerfin Prouincia Malabar,fde$ agreftes fopra arbores verfari, quarum ederitate nihiivnquammemorabilius! proditum eftr Siquidem non curfu,fed yblatu potius finealis valete dicuntur. Membrana enimab anterioribus pedibusad pofteriores vf^ue protenditu^uam dtimquiefcitnt,ad aluum contrahunt, quando ve¬ ro volare infiituun^pedui crurumqueagiutionepn6tenta 5 coIlečiaque membrana, & Juftinentur,&ieruntur. IIlieque huiufmodihdiix feles volančes nominantur. Hoc aatemcuipiam mirum viderinon debet,fi naturam vcfpeftjlioniscontemplctur Qno- ad deferiptiotem catus fylueftris noftras paulb maior eft domcftico,denfiore, & lon- giorc pil.b,colorefufco,vd,vt verbis Alberti vtamur, grifco. Gefnerus huiufmodica tum circa finem Septembrts in Gcrmania captum diligenter confpicatus fcripfit illura fuiffe longitudinis a fronte ad extremamcaudam quatuor dodrantum, linea nigra pef dorfum defcendebat, in pedibus,& afibilinea? erant nigrte.Inter pedlu s, & col lunama- P cula Iatiufcula piliš albiflimis refer.ta,eolor reliqui corporis vbique fufcus, ad Iatera di lurior,nempe cincreo proxiraiQr ) ctrcaclunes mfus; calliimidigitarum in pedibus ni- gri,& pili circumquaque concolores.Cauda illi cralfior erat,quamfeli domeftico',tres palmos longa,duobus aut tribus orbibus nigris diftinčia. r \r ^ » Y ST Y __ ^ T T i 1 V I : . rovio • ’• ? ’ &,*)&&&&& -urn oinbo žilfii olol i: vA rnaimrn br, ?iui(icup.iiiinufnfitno:> >tic ; Wrirrt t aoifitiav mEita gfidilad . loincgidc aoncnp '2j t 'ui2'iiq cHiol. r.nine>t:I . 3 m \U'J r: oa ?.‘>qluv 'It >[[ ?. t ' i e v rnumob £'■ vt .. ao*nuo;;t) obnbb t 3nug ' i moioiol Felis liki?.e.y. lik 2. Ant id. lococit . lib.i.cd.62. 5S4 L O sis Aldrouandi CVS, C I B V S, Sc capiendi ratio. i 1 vitictti fylucftres,pcriyluas Heluetia: vagantur,& interdum ex Gefne ro in arbuftis iuxbaqu 3 s ftequenter verfantur .jln Scandinauia, tcfte Olao Maeno,huiufmodi beftiar reperiunturjvbi a Lyncibus fcepius capt? vorantur. Noftraa?tate,in Italiafuburbanamultihuius generis carica piuntur,quorum cxuuias PcIIioncs Bononienfes expetunt. Qiioad vi- člum'OJauš Ma®nus fcribit has bclluas auibus potisfimum, Sc alijs paruis animantibus infidiari,quibuspoftmodum vefcuntur. Nonnulli harcanimalia canibus immislis cocr- ccnr. Alij arboribus infidentia bombardarum globis petunt. Aliquando plures ruki« ciarborcm circumdantes felem defcendere cogunt,dcindefuftibus cedunt .Interdum fagittis,&longisjtelisferiunturj&decidunt. Ideo Nemcfianus ad remcancbar hunc in.modum. ^ . - — felem ^ min ac trn Ar boriš in tr unčo longis prrfgere teliš . Infuper cumnoriflfrmumfithuiufmodicatos aruta,&ab amygda!is amaris abhorrere, aliqui folijs ruta: aduftis arbores fuffiunt 3 vt beftias fugicntes,& defcendentes lapidi- bus 3 & baculisma&areposfint. VSVS IN V A R i I S. Ari fylueftris čarne teperaturae carnis leporin? Rhafis as/imilat.Ideosuc qui in cibis hanc čarnem laudant,alij ab hacabhorrenr propter fclium domefticarum fimilitudinetivPoftmodum in vfu medico omnes partes huius animalis domefticis funt e/Hcaciores.Quapropter in lythiafi catus __domcRicus commendabatunfed quando Vuecherius defcribit vnguen- tumad calculos cxpellendos,vnčiasquatuorpingue'diniscati fylucftris recipit. Ara- plius ad oris torturam/elhuius animalis vtilisfimum predicat Albertus. Immo Aetius, in morfucrocodilorumfanando, čarnem catifylueftris tanquam propriam antidotum probat ob quamdam inter ba:c animalia antiparhiam. Depclle animalis traditOIaus Magnus,vcftes pellibushorumanirna!iumfuIciri 3 quoniamadiierfus brumalem afperi- tatč maximopcreprofunt. Apud nos muka? femimanica? hyemales a pellionibus paran tur,qii2e poftca non admodum caro prctio vcnduntur 3 cumhajc fclis inter raras animan res non reponatur. DE A D R V P E DE FELI fylue(tri fimili. Cap.XII. Lkk; Eperiuntur in Rc gione Singui pulchcrrima animalia magnitudine fclium pilo ceruino,pedibus multifidis , dentibus in vtraque mandibula binis magnitudine duorumdigirorum,inter cutem, & čarnem habentve/ica prope vmbiIicumfanguineplenatn,quiob pra?ftantiskmum odorem ve- rus mofchus eifc perhibetur . Defcribitur hocanimal a Paulo Venero in libris nauigationum.Carerum ha:c Pauli defcriptio d defcriptione Serapionis,atq; Simeonis Scrhi,admodumdiuerfa eife vldetur. Hienim Authoresanimal capra? ma- gnirudine čile fcribunt 3 ille,leporis.Serapio vnum tantum dentem ab vtraque oris par te,Simeon binos dentes habere tradit. Serapio tumorem putridum . Paulus Venetus veficam fangtiine plcnamei affignat.Quamobrem concludcndum ek,vcleadem eflea- nimalia dmerfimode delcripta,vcl penitus inter fe difcrepantia, quod nos etiamarbi- tramur.Interea lečloi' contcmplabituriconcm, quam in Muf?opublico inuenimus- F ek' 8 D Dc Quadlrup.Digit.Viuip.Lib.III. 585 Feli fimilis quadrupes habens caput in fupremaparte valde acutum. Finis Vlt-Lib.de Quadrup.Digit.Viuip. V, * ■ni suc o znsdsf' nqrnbcf-o?.;tiaifi d 3 J i i. 1 .lliin tij& ZD\. 7 03UG 1 : flšiqui A fk vi/*;' > c: * »o 4 uftSev i ^hk | 1 *\ ;HX,V / _ f ;w:•: .;>/ r\/ ... , -*'cc ti *; i - / r '%%1 ■ , wx »s* tii HijO */ £*’ P ss? vv // !> / <4 i M 4 »« *» " »■*** JV- r .Ji_L L «j .qioiV.3i^iQ.- „3 v f ** v" • * A ž s V 9 ,jr / \ » \ <š£ - . iv V \ \J * V H H f A “■'S i '.! % l h .V ± JL w 9 v 9 t••’•■ .ni/rMV • ■'• v/■ •■>. '; '' t ■’ V ' / \ j *; nr* • V f T , ; t \t -o Uri A . - U iA J r -'i ki I 'r t yr ; * * * -j i. t j 1 i y.^ > x * Jvj. 1 « 1 * ».■-• 3 \ j/ * J •; / rr ; -> 1 !: J I J l „ J ;; ■ AJ ■ ' . , \ S A A A O A t . . ' -Ut n r. rnt-. ; . : A V , >; ;..' (, . ' A O TV 1 ■' '-, ) ; H| ; 't ’ - ' -i' l ■. ■.;*» \o J ■.\ ! 4 %S-.J -;. •. * *. -v^.- tu.:-,.: », v A ■. - •/.; J_J A- i M -il\ UOHOa Hiibbrb i idooJA ti -"(T < ^ it ^ % o \ s. d t r «5 "i i z i v A (> 'j - A / 5^9 VLYSSIS ALDROVANDI DE QVADRVl’EDIB. DIGIT.OVIP. Liber Primus. ORDIN1S R A T I O. ■Vulgata quadrupedum digitatorum viuiparorumhiftoria, ordiniš inftituti ratio expoftuIare videtuigvt in hoc portretno cjuadrupedu torno, natura, & moreš quadrupedum ouiparorum examinentur. Etcnimfi inquadrupedibus viuiparis qua , daiiluftria veftigiacon- fpidebantur; per qua’ ad naturahominis ipfa accedebat;viciiTim in quadrupedubus ouiparis magnam in genij hebetudinem licet con- tempkiri ,-per quam a moribus humanis valde reccdunt : hac de re animalia huius generis,nimirum pigro,& fcgni predita ingenio, confequenrerq; nulla Otiadrupe* nobiIiratefc'ommendata,in bocpoftremo quadrupedum torno locum inucnerunt. Veru dufti ouipa. quia ha-c animantia' ratione exuuiarum difcriminantur, cum alia čute , ali a cortice ad rorum du - aeris euitanda iniuramtcgantur.Nos pariter himctračiatu in duos Iibros diitribuemus, pkxgsnus. in quortim primo eoriim qu:e čute, feu membranaceo corio veftiuntur , in altero, quat ©rtiče* feu čute t eftacea muniuntur,hiftoriam curiofc percufremus. DE RANA IM GENE RE, & primum deedili. Cap.I. IQ^VlVOC A. & Omineran?,duo animalia maxime diuerfa pri m a fa c i c in te 11 i ge n d a fe fe offerunt i quorum alterum eft quadrupes digitatum, &hibium;de quoiii prefenti hiftorfa Termo habetur, alteru marinu, de quo in-hiftoria piFcium ubertim ačtum fuit, cum rana marina in gencre planorum piTciti reponatur.Quidam tamen Authores fd minirrte animaduertentes* utruq, ; ** animaI,tu’rj>ifIimo etrore, confundunt. Deinde apudEdoardum Vuot veVmis ouidam m radicibus quercuum nafces rananominatur, Ted huius'nommisrationem noaflrgnat. /..9. dedif. Infuperiii Ariftophontis Pythagoriftaapud Atheneum, Paralitus quidam , dum aqua anim. bibenda dlet, rana dicebatur.AmpIimrana? vocabulo, vari? afFectiones infigniuntur. Primo tumor phlegmonodes Tub linguaortus, & potiffimu.m in pueris rana dicitur.In adultis generatur hiiiufmodi tumor quando pluuiofo temporeiter iit,& CiarifT.Falop' pius hunc tumorcm in gencre meliceridum colJocat.Grami hunc affcdum batrachon, Latini ranam vel ranulam indigitant.Vulgus Iingua pagana vocitat, Torte quia,per pa ganu quid mali Temper infeIligat.Veterinarij(vt refertCelitiš-Rhodiginusj-vitiofalm Itb.i^decf. gueboum incrementa ranas appellatit.Abfyrtus vero partem quandamvngul?cquo- antiq.cap. 4 rum ranam nominat l eiuadftipulatur Vcgetius; dum inquit; Oportere ferramento D d d conci- 1 u > . ' Stbommm nians Vfyfsis Aldrouandi SPo . | conafQmfoIcas 5 ranuIarquedi]igcnterpurgari, Gefnerusopinatucfcatrachoa , Eue A ranam efTedfamvnguI* partcm,quarf*pe,cIauisroIearummaIčada»< a«, n ftnptis Var,m rana cognominatur. Item xo*£ vox per onornatopimm fnfta ranam mcucat ; cum ad vocem ranarum proprte atrincat Suidr 9uaque nommatur, Cyprijs 5 teftc Varino^Ucftrana, Apud Ion« pro Rrabmir. Pariter.e* codcm Varino,/3p,^,» rana Phocenfi- - bus.voc,tatur; > veluti Pont,as,^^diciturictfmEiienfeshQc nominedcadam dena rent. Hodieapud Gratcos nomine i/2*T P *%x commto,vu!,at,n,nwum %;,qu* aboti« cxdtt & teporanas. AquattJts vtf0,ptcr,anasmannas 1 qua:ingencicpi(i:,u > &n6quadrupeda tcpouuiurpn e^eSsSt "p ediles dtftnbuumunAc natur £ cfle vidStur; cum De Quadrup.Digit;©uipLib.I. jpi ^ cum in terra aliquandiu commode viuere polfint. AIioquin in paludibus, in lacubus, & inaquis fluentibus ftabulantur .Quoad defcriptionem,ranaeftani'nal notiffimum,cuius pars prior carnofa laritudine caretmatura tamen portionem carnofam, quam priori par ti ademit, pofteriori addidit;cum crura poftcriora craffa, & Ionga, & anteriora breuia fint, vt ad faltus eflent idonea. Iuxtaillud Ouidij. Crura dat ,atcfi eademlongis fint faltibus apta , 1‘eslerUrfuperatpgrtes menfura priores. , , V- : i Digitis quihis ibngiš cufrimembranula intertexta rana? funt predita*, vf čommodius vrinaripojflint.Deindcranaeft figura bufonis,tefte Alberto,fed fineveneno . Arifto- teles tamen ranam foeminam rnare maiorem eife animaduertit.Reufnerus igiturin Pa- radifo poetico ranam defcribit hunc in modum. Colla tttment , albet venter-, vox rauca eoaxat , Terga caput tangunt, lubrica fiftnasviret. , Dura taro dcfdrmis^poteras dixijfie gjrinum-i ' ) Mox formata magis garrula rana vocor. Quiautem exačfioremhuius animalis defcriptionem legere cupitj adeat Ouidium, vbi p fabulamrufiicorum lycior«m in ranas conuerforum exarat,inquit enim, , j Ingehdos rcfilirc lacus-, fed nune quof tur pes lib.6.Uet» Littbus cxercent hnguas y pulfofi p udore , * fdtiamuisfint fub aqtt{t^fub aqua maledicere tentant^ Vox quocj, iam rauca eltfnflataf c dl a tumefeunt , Jpfafi dtlatant patulas canuitia rictus , T er ga capttt fangunt^colla intercepta v ide n tur . Spina njiret , p enter pars maxima corporis albet , Limofof nouafaliunt ingurgite rana . Quoad partes internas.Plinius feribit raniš Iinguam,inftarlingua;infantiumadha?ren tem inelfe,intimam vero gutruriapplicari,qua vox emittitur.Liene,ex eodem Plinio, vt reliqua? quadrupedes ouipara?,valdeexiguumhabent.Earumbeparex fenrentia Bel In hi It. lonij,intres lobos diflinčlumefi:,fub quo vna vtrinque pulmonis pars confpicitur fpu- aguat* mofa,&; minime fanguinea;qua de caufa huiufmodi animal.ia min ime firiunt. Inteftina tiodulis intercepta funt, Demum tcftes,& ertera interna membra reliquis animalibus ^ terreftribus fimilia.Hic igitur figuram ranče fluuiatilis fbeminx maculis nigris, & viri- dis,maculis obfcuris,nec non fccletonpronum,& fupinum exhibemus. 1 Rana fluuiatilis fcemina maculis nigris. 2 Alia viridis maculis obfcuris. Ra naj D dd I NATV' S* i. DcQuadrup.Digir.Ouip. LibJ. $p3 NA TVRA ET MOREŠ. ©3 O'J lib.3. ?hyt. cap.16. Centur. S. librj.de bif. Anim.c. 2. In H odg po. Aturaraniš čarnemIaxam s albidam 9 humidam,confeqiienterqueadpii- tredinem para tam communicauit „ \ n de Porta non immeritd tradic eo5,quifrequenter vtuntur buiufmodi cannbus, colorem amittere, & corpus putrefačtioni aptum reddere . Vrrum poftea id a natura compa- hjTdumnt(referente Alberto) vt Augnilo menfelabia ita comprefta ha- ; •- -ibeant,vt etiam a!iquo in ft rumen to refetari minime queant,nondum ex- ploratum eft . Hoc quidem veritati confonumrccitat Mizaldus arana alicui Ioco diu- tius pečtore incumbente,fubtus Jatentem aquam denotari , Prteterea ranas in aqua tterfantcs,nifi aliqwandiuPpirent,interire feribit Ariftoteles . Ideo non eft mirandum, fi vt plurimum fnpra aquamcernamur. Immoidanatura infitum habent, vtaquas tepidiores amehr;quare in frigidiores coniečia: fontes,ftatim obmutefeunt j translatte vero in calidiotem paludem vocales Hunt. H$c igitur eftcaufa 5 propter quam sftiuis P tantitm menfibns coaxare folenp&aduentante hyeme occultantur . Hinc Augufti- UU$ Busbequius iter fsciens Strigonium verfus,ingenti tenebatur admiratione, dum ranas menfe Decembris,& Coelo frigido,coaxantes audiebat. Poftmodum ab incolis intellexitillasaquas ftagnantes 3 ob viciniam minera: fulphurete,perpefud tepore refer ras efTe. AIioquin,vrgcnte bruma,muta: funr,& a?ftatefub diluculum, quia aer abquan to riigidior redditur 3 iilcre folent, Zd eieganter innuit Reufnerus in Paradifo poeti- coduroair, Sponte coaxantes noclurno tempore rane. Dum matutinus furgit A pol!o ,filent. Prtedičlis addamus,quod natura raniš tantam mgenerauit aqua? Lvtitlam, vt irnminen tem pluuiam pratfentientesjiuftd clamoliores euadant. Aratus autem fcribebat a ra- nisimbrempr3?fagiri,cum aquam reddifrigidiorem fenferint. Vel vtalij volunr 3 quia cumaquis pluuijs tanquam dulcioribus delečlentur ob impendentes imbres coaxan- do exhilarantur: hoc autem fieri tantiimceZtiuo temporecertum eft,cumhyeme,fub ter ra condantur,cuius.argumentum eft,quaniam verno tempore no folum ranarum loetus, G fed etiam ran« adgjt^confpicimitur, Hinc colligimus nondfe adhamendum alferto Plini j ,qui prodidit ranas ranquam ex putredine ortas brurnali tempore in terire, & Ve-^ re aducntante 3 denuo renafci. Quam fententiam Poeta: tantiim fouere folent. Cum canat Reufnerus in Paradifo poenco hunc in modum. Ccrnimus ene el as bj/berna tempore. ranas y Mortua tnox verno corpora Soleleuant. InfupernonnuIIiattedantur a natura, raniš tantam verecundiam cogenitam fuifte, vt pudoris ftudiofein propatulonunquam admifceantur. Ideirco, cumin aquis coirene. queant J nočhmntirm exeuntes mutuo compIexu cohierent. Nos autem id tirnori at- tribucndumefte exiftimamus , Catterum Aelianus raniš folummodo Aegyptijs alj. quam ingenij folertiamalTignatjdum nantes,& Natrieemillisoccurrenteni confpieate fruftum arundinis obIiquum mordkus apprehendunt,ne ab hode accedente deglutiri H poflint. L O C V S C 1 B V S. N FIandria : >& Germania rana: paffim reperiuntur,in Anglia rer6,Gefne ro tefte,v iridi coloreprteditce non confpiciuntur.Immo cujufcunqu eco- loris fntjillicnon eduntur. Totametiam Ztaliam rana: mcolunt ,• fed maior earum copiain Longobardia,& in territorio Bononienli fabula- 'tur,vt Scappius in opere de re cibaria optimeanimaduertit.Veriim Bel lonius tradidit,quodinlocis humilibus 3 &irriguis Aegypti tanta eft ranarum frequen lib.r.obfer' tia,vt,n‘!fia ciconiisilluc adualantibus vorarentur,omniaferelocti ijs fcaterent. Hac cap.3 o. de caufa Aegypdj ciconi3smagnifaciunt. In Cyrenaici%locis , vtannotat Porta, multje ranae/cd mutae verfantur,quemadmodum 5 6c in Seripho Infu]a 3 quocirca Inčo- lib.i.pbyt. cap . 4 . 'D emptis con grefut. $94 .-. ; ‘ Vlyfsis A 1 drouandi cp od ** "* “""A' I* gloriantur Id munere Perfei fačlum fuifTc,qui curn capite Medufa? rediens, Iongoq> A itinerc felfijs propeJacumaibans,cd omncs capiendo Tanarpm Hropita fcuifi impedire- tur,Iouem rogaiiit,vt coaxante s beftias interpellaret. Idtoqt*epreeat'ione exaudita> ranic Scriphia? perpetuifilcntij condemnatie fuerunt. Theophraftus autem id tanquam fabulam expl o r dens h ar um ranarum, Pentium aquarum frigiditati affignaiar.Siio.cum magis pcculiarcmharumbcftiarum mcditemur. In paludibus libenter degere inueniep HUi$.. Vnde Baptifta Mantunnus caneban ~ . Atrapalus. , vbt funt angues ,vbi rana coaxat. ; Verum^eftePliniodibenciusin illis aquis verfantur,in quibus iunci,& arundincs vire- fčun-t,& vlua.creleit. Ideo Reufnerus dehocranicpeculiariIocoinParadifo jpoetico liccecinit... 1. -a r ' Vlua fub si.erili rnoltia regna colo,- ‘ gftobusher- Y.erum tamen anamaducrtcndtim e>/bqud.d rame non fo!umaquis palufcribus, fedetia gaudc-, fl uertt:1 bus dciečlantur . Inmao in iltiseqiKc nunquam gelu concrefcunt,omni annite- pore (telic G,efnero)reper.iuiatur. Hine fententiam Plini) a veritate alienam effe col- B ligimus,qui vicang-femeflrcm raniš attrihueos 5 eas Vere delimo n afer, & Autumno in- terirc opinabatur.Itapue ranic omnibus iocis hume&is indiferiminatim dele&antur . Quare aliquando accidit,vt in Iocis hituininofis,Naphta vna cum aqua ex montium ica tebris difluens fua vifcoiitate huiufmodi beftiolas coercens indudat. Etenim Daniel Hermannu.*, de rana,& Iaccrtalucerno. Pruffiaco infitis IIc canit, , ■, At.naturaparensranajremulfcjfiacerta pilečim indufis tumtdtm con sl run it odorun .?. s Hanam autem elečtro inclufam de eleganter deferibit dum aiE ~ *> Afpicis ut štet adbuc ilUfo. cerpore rana, lana oprem viridem, ceu nuper nata colorsm, c ,■ Ftpcdibm dislsnta efl y uttoruumf tuemr ■ JLumine diFrort o, &■ fak um velut uf£ ntinatun * El qfia.fi contendit patulas exire fub auras- Abneoat eleclrimaffa indUrata reorefifium-. f JO 3>evi'du,boc modus efl,quam vt debeat exponi, abipfis animalculainnatantiadegJifri tiri. Capiuntur etiam apesadaq.uamaccedentcs, vt Ariftoteles feriptum rehquit; '* Mortuam talpamtamrana?,quara btifoncscomeduntjVt Albcrrus obferuaife fatetur -C immb.terram, more r ub e t ar um , al i qu an do vo r a r c nonnulli affieuerant. Foriitan etiam herbis .vefctitunvnde no.mina Ml a. in Batraco.niyomachiaranisimpofitaortunj duciiftt, vt PrafTophagos,> Caiaminthius 5 $c ficulia* r > VOX, COI TV S, P A R T V S. 5 ud'Ariftopbancm in ran iš /mAhtuv /Surpu^cov cantifenas- dicuntur,quasrana?nantes.fx’piu&edunr. Item apudeundem, legutut ^ hx voces,qu® perbelleranarumlonumimitantur /3ptx.ix,ix,j% x.od%sto*Z. Vnde eoaxatio Latinorum dimanaffe vide tur % £t AutRor Phiionaelie de hac voceficcanin G ar ruta limofis rana coaxataquis. Kpa^6) clamo v er b um' eil apud Griccos,quod etiamde voce ranarum proferri poteft « Ranam gracidareinquir Alunnus . Ranam quoquerabiVe protulit Vincentius in Spe- ifp.lljJt. culo naturah’. Sed ocnn.es ha? voces ad fonuta ranarum exprimendum per onomato- piciamfičla? funt. C*terinn o^oAv^proprie eft debili miferabili, &muliebri voec clamare.. Ariiloteli autem o\o*vyd>v vo.x dicitur 3 quamrana; mares effundunt, dum foeminas ad congreflfum vocant. Theodorus Gaza ololyginem vertic . Ahoquin , ex Alberto quando-ranic heduntur, vocem,in/lar formidantis muris exilem edunt. Qup- ad congrdrum,Arifloteles jetulit ranas veluti c^teras quadrupedes ouiparas, mare fu peruenicntejpcnmTceri.Demde oua 3 .& non ammaJparere; qmcqiu4 dixerit Ouidius. tscmina De Quadrup.Digit.Ouip.Lib.I. 595 ^ S e mi k a Umu s habet vir ide s generantia ran as. lib. IJ Met. Nam forte opinionem Plinij fedabatur qui a raniš carnes nigras partu edifcriptis mandauit, quasoculis tantum, & cauda inlignes,gyrinos vocauit,moxq,raninam for¬ mam adipifci affirmauit,dum,cauda in duos polteno res pedes finditur. Addidir ctianl ltb.g.ca.21. Ameftri fpatio eas inlimum refolui; exquodenuo,acccdente Vercjrenafcuntur. Huic Plinian? opinioniinprimis experientia refragatur 3 fiquidemill?cames nigr? caudatc npn funtranarumfstus; cnm ran? ab ouis verno temporeexdudautur j quemadmod 5 Rondelctius in libro de Palultribus optime 3 & eleganter docuit.Dcinde non e It verita- |ti confonum , quod femeftri fpatio pereanr, cum in aqui.-> cahdioribus tam hyeme, qua n reftate, rane verfegtur,vt paulo anteexaratum fuit.Preterquamquod 3 accedencc Vere, non modorecentes ranarum fatus,fcd ctiam vetcres rana? natantes confpiciuntur:qua- re veritas Plinij ad-generationem rana? temporaria? feextendere videtur, qua? expu- jpredine cito orta 3 poft brcne temporis fpatium, intenc.Itaq ; rana? pariunt,& educanr in ficcp,quapropter circa ripas ltagnorum,& paludum oua continuo veluti filo libi inuice eohierentia effundunt 3 qu* intuentibus,ex Bellonio 3 nigra? carnes veluti minutim con- p čifc videntur, Ex quibuspoftmodum gyrinifcu ranuricnliemittuntur : ha?coua Vulgus, & Chymifta? fpermaranarum perperamappellant, ANTIPATHIA, ET CAPIENDI RATIO, Iuerfa animatia agrefti odiorana?proi'equuntur, in primis aues 3 nempe ci con jas , quoniam,abiIlis deuprantur, iuxta illud. Candida 3 d ob si reji c m ihmfa cicoma rams . Cycnum quoq; abominatur; nam Michael GIyca feribit hancauem efu __ _ ranarum abaffedionequadamlibi interdum molčita liberari . Buteo ptiam cx Ariftotele , & Oppiapo, rams inuifus elfe perhibetur. Amplius dnonnullis quadrupedibus rana? acerbilfimo odio dilfehtiiSnt,nimirum a falamandris 3 cum quibus, exTextore 3 frpilfimepra? lian tur.Immd odio habentmultelas rulticas, q.uaš putorios r vocant, liquidem aliquandoplures range in cauis arborum a praedidtis .. belluis con- Tom.i.ojf. . geftge inueniuntur.Ca?tcrum in odium anguiIlarum 3 fedpotiffimum lucij pifcis adducun- .tijjvputp iplisinfenfilfimusholtis elle feratur. !uxta iJIud Aufonij . 1 -- ,■.. 111 .. cttlior p Sttgnornm querulis v is infefiijji m a raniš, i Luctus 3 obfcuras vina-, canofa Lacanas , Lucius pi /L , Objidct. cts v or a tur Hydrtis Diofcondis, feuCherfydrusNicadri angnis quidamelt,quem latini natrieem ranam. vocitant.Isaquas fubit, &pifcibus,fedpra?cipueranisinlidiatur. De quo Vrigilius in Georgicis lic ait. m mmmm « ... - ——«- — * —— ~~pijcibus at ram Jmprobus ingluuiem^ranis $ loquacibus expLet. Quare non fine rafione ran?ab.hydro hoftilianimodi/I'entientes 3 ipfo confpedo ftatim elamitant,vt Aelianus ) & Volaterranus atteltantur. De-nique cum igneo fpiendore ma H ximam habent antipathiam 3 cum nodu 3 accenlis circa.aquamfaabus 3 non coaxcnt. Africanus i|itur in Geoponicis aifirmat 3 ad prohibendum nodurnum ranarum damo- * rem.nullum lecurius pra?fidium elfe 3 quam marginem aquarumpluribusluminibus evm-- nareMizaldus quoque hanc fententiam llabiiiensfe Parilienli cuidam Praelidide Hli¬ nim moleftia conquerentj1 optatumexpenmentumconlirmaife tedifcatur.Huius 1'oirnr Cent o m,- propnetatisnon ignaripifcatores 3 noducumlucernisad aquas accedunr 3 namranŽ 3 vi- mor.' ’ fofplendoie, tamquam attomtaide.loconon mouencur, ficquemanibus facile caniun- tur ,Alq in capiendis rams fuicina vtuntur 3 quimodus multis non arridet,ouoniamla. cerantur . Pueriin Germania('referente Gclncro )rubicunda lana,aut panno rubeo ad hamum alhgato, rahas comprehendunt.Hodie noftnpifcatoreslumbnco in hamis polito ranas inefcant, Alij pelle ran* hamum cooperrentes ranas decipiunt,& capiunt Deniq U e ex Acliano 3 verbafci 3 tithymaIi,vd nucis foliainlaciunijcantuG&ran* neca buntur. £p^ E P I T H E T A. Anarum epithctaa tribus piedpuis,nimiru a voce,a Ioco, & a figura de* fumuntur.Ratione primijrana Latini loquaee, garrulam,queru!a,blate ritna,obftrepentČ canora,coaxantem,coaxatricem,rauca, & crcpitanre* cognominarunt. Hac decaufa Gr^cis Bctrpa^o? cantorvocita- tur a včvboeitiLacano. Item fMa>cTo$ cantus amator apud Ariftophanem b raniš dickur, & tandem 'j& Ph * n icium'fu iife A tbenieKfi- if,i - bus Diacafteriaaiempe Ttibunaba acoloribus ita nuncupata,auti)or eft Paufanias. Lč Palatittm NefonM '-Latcranenfefuit tiHncupatum,non a latere pl ag* S e pte m rio n a Ii ?, vc J.oca a ra - nonnulii vokwit,fed a rana,quam Nero ibilatenterpeperit, quemadmddum MaetinUč ni* denarni* Polon us in W>ro de Romani imperij exordioenarrautt.Non defunt dodiflimorum vi- [, ta " ' i orum opera,ou* i raniš denottiifnationem,& infctiptionein inue-nerimt. primitus fe fe- offert Barrachomyomachia poema io.tofum,& Homero adfcriptum,in quo ranarum, Sc murium certamen eleganter defenbi tur.Hinus menjinit Marttalis dum inqutt. Bet«, l De Quadrup.Digit.Ouip.Lib I. $97 P er le ve Maonio c ant at as c irmine ranas. Pra»tcrea, apud Ariftophanem, perpuichra extat comxdi#, qu? infcribitur Barpa^oi, nempe ran?,in qua Hngrt ranas ftygi? paiudis coaxatufuo tranfeunti Baccho accincre; quemad inferos proficifci poeta fabuiatur,vt ad Supccos Euripidem reuocaret,cum m hocorbe nullum bonum poetam tragicum inucnerit. Suctedit Bctrpa^k confideranda,qu? vcftis a colore ran* nome traxit,(i veritatemfalfus eft Poiux.Scho- liaftesetiam Ariftophanis docetRarrachidemeife genus veftis flond? a colore viridi, qualis in rani s eonfpicitur. Huiufmodi etiam colore, ante inuentas perfonas, o!im hu¬ mana facies linibatur. Batrachites quoq; lapidis genus apud Pliniumefle perhiberur, ita denominatumquoniam colore rane htrcfcrturn.Aqfl*Tp«£/£tf denotatinmoduran? nato, velpotius more natantis ran? extendor. Hoc Iegitur apud Hippocratem, vbi de tnembroruIuxarione verbdiacit.Batrachion deniq; apud chytniftas(referente C?lio) eftquidam liquor in confe^tioneauri, qui ex latice diuino computrefcente dimanat. AHoquin apud Petrum de Tuflignanomedicum,Batrachion inter abfceftiis peftilentei reponitur,qui a materia venenata originem trahunt. P ROVER B I A. Vltifarie ranarum propncrares multis etiam adagijs anfam prebuerunt. Etenim li confidcrentur rationcloci. Primofolet dici Ranarum more , De illis,quifolopotuabfq;cibo viuunt.Recitaturaliud adagium a Suida, & a Diogcniano.Ranis v m um pr amini sir as. Proferturq; in il!um,qui non neceffaria fuppedirat; nam raniš nihil opus cft vino,cum aquistantinn gaudeant.Ranaa^uam. Supple miniftras: Quando deliderata alicui prfbentur; quem- admodu fi aliquis natura btbax ad potandi certamen prouocetur,velft hominiloqua- culo narradi materia fuggeratur;quamquam hoc etiamenuntiaripoffit de illo,qui aqua immodica vinum diluit.itaut bibentes non vinum fed aquam,more ranarum,potare vi- deantur. De illo poteft etiamhoc profcm.Lignus qui rams minili ra . Quotiefcuq; vini miniftrator de vinoaquoforeprehenditur .Ratione vocis hoc adagium vcc\tzm\\Rana feapbia . De homine elingui,& prorfus imperiro.cum in Seripbo ran? mut?. verfentur. q Seriphus vna eh: infularum quas Gr?ci fporadas vocant.De haruranarum proprietate verba Plini) conuenire non videntur;hquidem altero in loco ranas in Seripbo muras ef- ^e,in altero vero huiufmodi ranas in Scyrum dclatas vocem no edere alfe ucratiit, quaii innuere videatur in Seripbo vocales effc. Attamenanimaduertendum eft verba Pli¬ ni) nulla premi controuerfiajnam Serjphus ranas qiiidetn habebatmutas ,eafque tanqua rem prodigiofamin Scyrum afportabant;quas cum Scy rimutas admirarentur diccbat Barpu^o; ix. 2spi n citrane afftgnetur Ioquacitas,qu?ftoliditatiscomes efleperhibeturiminimunaetis inc, rit gyrinis,qui nondum animalia. effedeprehenduntur . Prseter expIicatorum ordmem triaadhuc recitanda fuper funt vt rana c um locutta de certamine admodum impari,vel vt alii fenbuntrana cawgrtllo.Quoxi de maximedifTimilibus cnunciarur ; nam grilluseft anitna] mubcum,mol!iterque ftridens,& a delicatis.hominibus,ad conciliandum fomnif, naaximapere.cxpetitum(cum rana vocis importunitate molefta ht .Ranaconculcata tande coaxat. Gefnerus tradit hoc prouerbium Incolis Germani* inferioris efte valde farni liare, huiufquefenfum conuenire cum illo. F ur or fit Ufafaptus pancntia.JLt h* c de ada- gijs ad ranas attinentlbiis fatisjfuperque difta fint. li. r 6.Epi gr. 185. lib.$%x. io. Hotno impe - ritus rana feriphia cit* paratus ^ Prouerbium Bonomenfe . PHE. * s V)yfsis Aldrouandi PHRENOSCHEMAT A & Sjmbola. J>; Ub.de Infign* Vidam ingenij acumine pra?ditus contemplanstimidam eorum naturam, qui hegocia difficilia adorirf non audent, figurauit ranam fccus funda- mcntumparletis,il]. : usfafligiumintucnrcm,cuin hoc Di&o , ASCEN- DERE CVPIO, SED CASVM TIMEO. Perciuallusnarratacjuo- MmrtteBEBi dam vito nob-ifi,«5c acrimonia ingenij mfignito effigiarum fuiffe lacu mulh titudine rimanim fefertum,ciii addidit hoc Didum.HEV' VOCE PR AEDICVNT.> Etenim cum notumfit ranas iuftbclamofiorespluuiam pramunciare, Volcbat fondin’^ mrere rande futurumdfe.vt Iacrymaricogeretur j cum pluuiapro lacrymis ab Authori- bus identidem vfurperur . Lucas Contilis fcriptor Italicus dclineauit ranam frufhim ^ calami mordicustencntem, Hydroque obuiam cuntem,cum Diftohuius tcnoris.VlR- T VTE NON V L Habemu$ enim ab Aeliano,id a raniš tantum Aegyptij s pra?fta- ri,neab Hydrodeglutiri po/firit . Docct igitur Author hoc phreno/chema fuiffe cu- iufdam Acadcmici CIRCVMSPECTI nuncupati 5 quo fignificare volcbat, quando- que prudentia hominis abiedi, & infimfipotentiorum malitiam fupcrari.Tnrcr fymbo la primas tenet illud Moeccnatisfincuius annulo cffjgies ran;ec6fpiciebatur.Vnde po-, ftea dimanauit illud vnlgarc aifertum,ranam Mccccnatis mul tis fuiffe timori(cum tame rana nihil timidfus inueniatttr)ob authoritatem Mcecenatis apud C a* fare m Auguftum, 7» H trote . Jraoue M.Ciaudius Paradinus ad hoealludens elfigiauitranam hoc Di&o coronatam. MIHI TERRA LACVSQVE. Cum Ca?far Auguftus terne, mariquegubcrnacula Moeccnati commififfet, C a? ter um cuius generis fueritillarana,qucefigiiium Moecena , tis exomabat,krer authores fententijs variatur. Ali; tradunt fuiffe iconem rame Seri-, phiar ad indicandum filentium, quod in publicis arcanis feruandum cfl. Alij fuerunt buius op in ion is> pra>didam effigiem fuiffe rame rubeta?, quadelarain frequcntiam ra- narum obftrepe ntium,illico omnes conticefcunt. Ali; demum prodiderunr non bufo- nisjfed rana? vulgaris iconem in figillo Moeccnarisimpreffam fuiffe , in monumentum t Ccefaris Au-guRi, qui adbuc pufio in Auito fuburbano ranas obRrepenrcs filete iuffe- G rit Haic commento adeb fauit Antiquitas,vt ranas ibi coaxare ne«auerit,quafiadhuc J n hb Je’.m e tanti Pri odpis Imperio obfequantur. Ad finem RufeUius ranam čoaxantcm fymho luna littera? R. cffe pmnunciauiL . ^ n FAB STLlfL , ET APOLOGI. Arrat Ouidius quondam Cereremcum Profcrpina, fedanda? fitis gratia, adquemdamfbntemacccjf]i/fc,-cui Lycij ruftici pedibus aquam pertur- bantes impedimento fucnmt; immo ad illufionem turpem quemdam fonum in cam ore cffudeninr,iddrco Dea vehementem eolligens iram ; eos transfigurauit in ranas, qu* bodic ctiam ad lllius foni imirationem > feruntur. Huc igitur forterefpiciens Virgiliuscccinithuncin modum. P Et v e ter e m in limo rana c eciner e qu er e la m. , Uh.i.Georg. jq; nc f or fi t an elicipote/l cxpofitioiconD,qua? in paruo numifmate confpiciuntur;quod t dfe, Pi e r io, R o m x apud Maffcos cxtat,in cuius altera parte rana? cffigies, in akera ve¬ ro Dea? pbaretrara? fimul aerum videtur. Qu^id i.nulc pra?d;- putore exha!abant, pro Hcbreis contra Aegyptios bel. Jigerantes,& quamuismaximapars Ranarum aquatiliij fueritjVt facra tcftatur pagina, putat taroen Abulenfis,pr?ter illas, Deum produxiffe alias magis tumentes,&; colorc, ” & figura defi>rtniores,nempe rubetas,qu? ceffantc plaga, perieruntjcum rciiqu? adfe- dcsfuas aquatiles reuerf? fuerint. Ex M.MaruloSpalatenfihabemus,qudd Regulus Epifcopus Sandi Ioannis Apoftoli difcipulus,in Gallia,c«Ieftisfrumenti granumop« pidatim dilfeminabat, &plurimis baptizatis, frudum vberrimum in horr eis Ecclefi* rccondendum curabat. C«teriim cum apudquemdam vicum,ad magnam viroru } mu. lierumq;frequentiam, concionem habiturus fuggeftum afcendiflfet, ranarum in proxi- mo Iaajcoaxanmimftrepitupr«pediebatui\ne commodea circumftantium coronaau- diri potfet. Itaque vt lilerent ran« imperauit,atque deinceps in illo Iacu nullam ranam vocaiem elfe afleucrant;quia tune non folum ran« obmutuerunt, fed etiam homines 'Miractilum Chriftifidem confitcri c«perunt. Idcm rairaculum a Sando Bennone patratum fuif- S J \c menit, fe Surius; teftificatur- Solebat enim vir Dei nonnunquamorando,&mcchtanda,agros circumire.Is cum aIiquandoad paludem peruenilTet,m qua multae ran^ coaxantcs ver (abantur,ne contemplantem ititerturbarent,mutas efle iuflic. MYSTICA, ET ALLEGORICA, c jluus Augufiinus agens de Conuenientia decempra?ceptorum, Sedečem plagarum Aegypti,perranas homines Ioquace$ : H«reticos Philofophos, & Magos myftiee exponit, Inquit enim notam efife Magorum,vel H«- rcricorum prauitatem,fi confideretur ranarum Ioquacitas.Nam ran« in litnofispaludibiis clamant;ficipfiperfuperbiara,&inanes contčtiones, ftrepitumvocumhaberepoffunt, dodrinamautem ver« fapienti« non polFuntinfi- nuare. Qui enim Chriftian« veritati rcpugnant,fua vanirate decepti,ran« ftmt,t«diu auribus,&non cibum mentibus aiferentes . His addamus,quod tantiim difiant Dodo res veritatis a pfeudoprophetis,qiiantum ran« a Sandis hominibus. Nam pfeudopro- phet« velutiran« ignaros impediunt,nequietopietatis cultu diuinam veritatem per- cipiant. Gregorius NilTenus in vita Moliš tradit,ranas, qu? Aegyptiorum penetralid Dl f«darunt,& Hebreos no vexarunt l myft:ce fignificare varios mahti«, Sc corruptionis fostus,qui ex fietido hominum corde tanqu3tn ex putrido Iimo nafeuntur.Viros autem probos minimel«dunt .Lauretus in Sylua Allegoriarumfcriptis mandauit,ranas 'afeč-* dentes ad Aegyptiorum domicilia denotarc caufidicos, & aduocatOs fua loquacitate caurasmiuftasdefevndentes.IdemLaLiretusproditetiam ranas illas indicare Infedl- tionem.quam Dei Ecelefia^Domitiano imperante,palTa eft.Denique nonnuili afieue- rant fponfionem ranarum delendarum d Mofe fadam 9 myftice defignare curam amo-» uendi loquaces, Sc perturbatores a Repnblica. Ad finem, in faeris litterisjran« fimuk- cra cacod«monum efie feruntur.Cum Iegatur apud loannem. Et vidi de ort x>rat mcdio rana n at are queat. Infuper a Iudicibus, etiandimihtudoran« no n eft remouenda .Nam hrana fecundum Plinium,inos Canis proiedaiI]umalatraturemouet,ficran«nimirummuneraora ca- num nempe ludieum adeo obftruunt,vt veritatem fateri nequeant,immo & Superioru , 1 Vt a latratu corredionis ceifent,iuxta illud Ecclefiaftici. gua/i mutusauertet correčfio- nem. Eucherius notatHatreticos potilfimiim raniš affimilandoseife;quoniamin coe- no vili-flimorum fcnfuuna commorantes, vana gari;ulitate oblatrare non definunt. Nam exempIo ran« vtimur,diim aliquem garrulitatereprehendere, volumus . Id pr^ftitic S«ligerin Poematibus quando dixit. _ Pic ar tu 3 Ipniusfc funt dua rana V Irt Ebufiis paludibus c$axautes. Suntnonnulli,vt Adamantius, quiafpera quadam feueritate commoti poetas raniš fi* miles effe conftituunt, quoniam inani quadam,& inflata modulatione fabularum inep- tias canant ; cum tamenPoet« non fine damnandijquia,fuis Scriptis dodrin« morali mtfandum in modumfamulantur. Tandem non defunt,qui ranam turpitudini compa rent,cum rana nihilinuenuftius confpicipofltt.Iddrcoquidam eruditus ran« deformi- tatern meditansfie canebat. Si quis'amat ranam^ranamputateffe Dianam. Ad finem exempIo ran«Baptifta Mantuanus naturam rerum non pode permutariin- fraferiptis verfibus eleganter demonftrat,du introducit ranam iuffu Neptuni ad aquas falfas accedentem>quibus delibatis,obmutefcit, cum aquas tantiun dulces deguftare H iblcret: Forte coaxantem Neptunus ah aquore ranam Audtjt insiagm gurgitelittorei. Tamgraucmiratus murmur^T ritone vocatoi Limnocharim celeri iufptadeffc gradu. Jlla rt at ant pelago, falfat vtforbuit vndas, Fačla e čl amiffo muta repente fono. Juffa coaxatu Regent obleči are profundi y Talia vix agrogutture verba dedit. ftočirttm e H ad iuncos^non hic c ant are lacu stres, H o s iuuat infulfi lymphaquieta vadi. Vos opus e !i rerum v ir e s aduertere Diui i Vertere natur as % ečivio Ure louent , . j li. io. redu, mor. cap.to. Natura re- rum non po teči permu- tari. Eee 2 MON- A 6o 2 SIS M O N S f r/a. propterrationes quas,in Hieroglyphicis affignaui- mas. Denudidem Authorad demonftrandam Cunofitatcm effigat.imilierem veftibus rubris, Se ccemleisindutam cum auium > & ranarum iiguns , vt Curiofffdefideriuin figni* ficaret.Rana enim oculis magnis,Se prominetibus eftinfignitajvtpaulo ante enudeatft mus. ' V 2 Idolum figura - i.nočluse. - ‘ 1 B v> r, Rana,veltubeta. Lacertus. 4 & j.Serpentes. 0 VSVS Dc Quadmp.Digit.Ouip. Lib.I. 603 E VSVS IN CIBIS. Alenusdcrcalimentam verba fadens, quantumvalcrent rang in cibis non indicauiticum ramen rang cod? facile digerantur, & bonum pr?be- ant fuccum, frigidumtamen, &humidum,& paulo minus Icntum čarne teftudinu. Quapropter Bruyerus miratur,qudd ganea Romanoru ranas non cognoucrit.Poftmodum cox? tantiimhorutn animaliumin tenui ap- paratu excipicepcrunt.Hodie vero totum corpus,abiedocapite, affum,vcl elixum ad epularum magnificentiam trahitur. Aloyfius ramen Mondella in efuhorum animalium alkpiid habefdifficulratis.Primo quia in Iocis calidioribus ranas vcnenatas, & in fri- gidioribus innocentiores eflearbitratur: deinde/quando in Venerem feruntur, il las V omnino virandas cfTe prgcipit. Prgdidis addit vendentiu auaritiam; fiquidcm ruberas ranas, magno falutis human?periculo, aliquando vendere non crubefcunt. Amplius fen bit fe a r quoda pifcatore commonefadum fuifle, quafdam ranas, quedempra čute, albocolore preditgfunt, minus adcibosidoneascfle,quoniamfpeciemquamdam ve- ncniprgfe ferant. Idcirco Ooquiin examinandis raniš diJigcntcs efle debenr. Aim- rus Lufitanus omnes ranas ranquam venemtras a mcnfis arcebat;fuamq; opinionem au- fhoritate Aetij roborabar,qui paluftres ranas interanimantia venenata recenfuir. Ve- rum Matrhiolus diferimen ranarum rubetarumaffignans,Ainatuin reprehendir; fiqui- dem harum, ali? funtterreftres,ali? paluftres ,qu? poftremc merito exfententia Aetij ad venenata animatia referri debet. At reliqu? ran? paluftres sur ediles vtquotidiana monftratexperientia.Quamobre tempuscomedendiranasa menfeMaio ad menfem vfq; Odobriš perdurabit. Et Platina bolo,&non fufetna captas pro cibo tnagis com- mendat:coxas igitur horum animalium pelle denudatas fpatio diei naturalisin aqua frigidainfundit, dcinde farina inuoluras in oleo frixas, & in patina pofitas Intindu herbaceo futfudit,vel fgniculi floribus,aut aromatibus infpergit.Scappius ranas deglu- bitjfummitatem pedum,& caput amputat,in aqua fontis odo horarumfpatio infundit, G vt albcfcant, dcinde polline farm? inuoluras c um oleo in fartagine aflat; codas autem file, & modico omphacij mfpcrfas menfis cahdas imponit ; nam refrigerat? duriores euadunt. Aliter ranas in oleo frixas, &in patina locatas tegit embammate ex fum- mitatibus f?nicuIi,bafilici,allio,& medullapams in ompbacio madefada,parato.Qua- uis Alij eafdem m fartagine codas albam cooperiant. Amplius Scappius pultem ex raniš fine oflibus parat,dum ex raniš in aquafimplici elixatis pulpam extrahit, quam cum butyro,vel oleo vna cum tritis crepis fiigit,additque parum aqu«,in qua rana; eli xata; fuerunc,& cum vua fpina,vel acinis vu« immatiira»,modicoque croci, &oleribus conficit pultem. Aliquando,Iococeparum amygdalacontufavnacumpane tritoper- mifcet r Idem Author conficit etiam artocreata ex raniš bunc in modum . Coxas ra¬ narum hor« dimidi? fpatio in compofirione c«parum tntarum,& leuiterfrixarum, pi- perispnamomi,croci,&omphacij collocatjpoftmodum in capfa ex farina,aqua fubada parata,vna cum palfulis rcponit,& in futno diligenter coquir;fed in fine codur« , per fbramencapfie,vitellosouorumcumomphaciodiffolutosinfundit; deindcpaulopoft H ab igneaufert,& menfis infert. Pariter ex raniš fine oflibus, artocreara concianat, dumpulpas coxarum elixatarum pulueribus aromaticis , & fucco malorum aurancio- ruminfperfas cumbutyroin prsedida capfa Coquit addendo in finecodur? per forame 'alliatum croco tindum cum aqua,in qua elixatce fuerint ran«,diflolutum.Poftea arto¬ creata hnius generis inter lautitias epularum locum inuenire polfe opinatur. lib. ii.de r c c ib. I n Apolog. lib. 1 ..de re $ib. lib.3.de re cib.e. IJ 6. lib. 5. c. 192 Artocreata. cariniš fi¬ ne ojjibus. 1 VSVS A li.$. de čop. med.fecJoc. X>urities jiemorum emallnur. Jn Hippiat, capa.. Itkab W capa iG 604 Vlyfsis Aldrouandi VSVS IN MEDICINA. Otarana, 8t fingul? eius partes var ijs humani corporis affečtibus, valdd vtiles efTe perhibentur. Etenimran?,ex Plinio,fugillationibus impolit? mirandum in modum liuorem auferunt. In dolore dentium, aliqui totam ranam maxillis alligant, Alij in acetoad teni? partis consuptionem de- coquunt, vt dentes mabiles ftabihant, At Archigenes apud Galenum* hanc decodtionem in ore detentam odontalgi? vtilem commendat , Item fuccusra- parum ex aceto decočtarum,ad memem Pknij,anginam abolet, & tonfiliis prodeft . v Pr.vdiSto remedio ftrumas etiamdeleri certo experimento. l ex fignatura, Porta opina- tur,quoniam rana collo careat.Deco&ionem autem, in iure pifcmm modo, fanare tuf- lim plinius poUicetur , Immo rana phthificis,St he&icis coriuepit; quare Medici, inhis R cafibus,ex pulpa ranarum,čarne caponis,pineis,Stfaccharo mafTam ad inftar muftaceo- " rumcoagmentaripr^cipiunt.Adliberandos quartana affe&os, Plinius ranas tllis alU- gat.Sed Qnintus Sercnus, de curatione huius febris lic canit. Sed pri us e sl oleo partus feruefccre rana In triuijs , tlko? artus perducere fuece. Nicolaus Mvrepftis ranam fluuiatilemclixat,illamquecum iure edendam prtchet, vt aqua pet aluum educatur, Aboquin plinius in dyfenteriaranam cum fcilla coquit, & paftillos conhcit, Canerum ii in oleo ehxetur,hocque partesilliniantur, chordarum dolores ledantur,St durities emolliuntur ? vtfcripfit Aetius.Hoc eodempnelidio vtitur Quintus Serenus m peilendo apartibus frigore duminquit, SCpe itaperuadtt vis fngons^ac tenet artus 4 ' Vt vite quafito medicamtnepulfa recedat , Si ranameuolea decoxeris_ t abijce carnem % AJembra fotte , Parit er in podagra idem praefidium Qu>ntus Serenus magniEcat dum ca nit. M ut nifido rana deco&um 'uifeus ohuo. In aflfe&ibus čutiš rana mira n habare prajrogaciuam dicitur. Nam Plinius ranas Igm faero aliigar,& m fcabie deienda easin aqua marina decoquit, doneč deco&ia ^ mellis craffitudinem adepta fuerit, Immo, ad Icahicm etiam eqnorum,prxdi^um re- medium v a'ere tradit,quo adhibito, fcabiem non repetereautumat.Agathotychesad- uerfus Xaltm.n.ftt£Xum pehilentemiumcntorum, recipit crocodilum terreflrem, Stra¬ nam,omm'aque cum oleo coguMonec caro in oleumrefoluta fuerit; id colatum nari- bus lumeuti laborantis infundit, Demum rana,in omni virulento ammalis morfu,non infrugilera efTe perhibetur. Nam Diofcorides, Ruellio inteiprete,pro antidoto ad vi. rus ferpentum ranas laudat,E cum fale,&o!eo dccodke edantur, iufque earum pariter forbcatur. Muki translationem Marcelli fequuntur,qui feripf t,eadem vtilitate,ius ra naran /umi,vt nihili referat,an rana? elixa: per fe edantur an ius per fe forbcatur. QuS fenfum Actius etiam fccutus ek.Qu.amquamnon dehnt,qui Aetiumreprehendant,cn loco citato ranas paluftres pro antidoto contra ferpentinum virus pr.-efcripferir^alibi huiufinodiranas inter /venenata animalia c onnumeraqerit,Refpondendum eft, ranaru paluftrium alias cfieediles,que m prsdktis cafbus commendantur,ab'asad rjubeta? na D turam acccdere,qua?reprobantur. Ideo Caftor Duiantes agens de bonitate ,& vi- tio alimentorum,confirmac vrrtutem rans aducrlus ferpentium venčna hunc m mo¬ dum. Jntidaus rana e JI , morfis ftrpente m e de tur. Nicanderctiamm Theriacis contra morfus venenatos,ranas elixas c bammate alijs medicamentis prarfert. SchohaRes autem cum vino, vel aqua,vel acetocoqui, & bibi iubet Gcfnerus acctum potjus,quamaliumIiquorcmintcrpretatur.Itč Amcen nas,St Serapio čarnem ranarum non modo demorlis a venenato animali,fed etiam le- pra» remedto elfe feribunt. Iis,quiintra corpus fumpfcrunt falamandram,-prodeft ra« marum iufculum,in quo radices Eryngij ebullierint.Auicennas ramen , & Aetiusin G~ mili cafu ranas cum Gdamentho decoquunt.Pr«terea falconibus male affečlis ? Aibcr- De Quadrup.Digit.Ouip.Ub.I. do$ E rus inter alia remcdia ranam aiiquando dari iubet. Pra?tcr hvc,cinis combufta? rante & 1 i*defim multis aife&ionibus magno eft adminiculo. Etenim Galenus fcripris matidauit ranas pLmed.fac. combuftas cruptioni fanguinis mederi,fi cinis infpergatur, quam fententiant Aetius confirmauit. Immo Galeatius de SandaSopliiahunc cineremin cohibendo fanguine, vndequaque mananteadco valere voluit,vt retulerit quendam huiufinodi cinerem col J o galJinaf alligaflfe,exquo poftmodum ampurato nihil fanguinis profluxerit. Amplius ad claritatcmocuIorum,huc cinerem plurimum co mmodicatis afferre Porta affcuerat. Indequehoc a fignatura colligit;quia rana? oculos fanguine fuffiifos , & valde promi- nentes habeant.Plinius deniqueranaru crematarumcinerecummelle,autcumpice li- Uh. S- Pbyt. quida mixro,alopeciasreplere,&in potudato,morbos fuumfanare profiretur. Kirani- ca p* 39* iles vero adpilos totius corporis abolendos,non totius ranče, fed tantum pellis vfta? pulucrem in aquam balnei proijcit. Itaque Bouffuetus omncs ranarum medicas vires 1 n hb.de na iam enarratas his verfitus breuitcrreeenfet. tu ' Aejuat. Ranarum alba c aro iHitis temporibus,vtitur.ldquea veri tace alicnum no ef- do paretur . fecolligit Porta,quoniam ranas tota hyemelateant,& Vereprodeant. Aliter oleum de raniš ficparatur. In libra oleicommtinis quatuorranr fluuiatiles futfocantur, dein- ^ de in fidili,Ieto igne,adeo efferuefcunt, vt caro ab offibus fepareturjtunc cxtradce, & in mortario contufie denuo in oleo infunduntur,vt vilicam ebulitionempatiantur.Co lato adduntur quatuor vncia? terebinthina? clara?,& paratur oleu de raniš, quod Geor Hb.i.Antid. gius Pictonus infignis medicus mira? e/ficacia? c ffc docuit. Vuecherius huiufinodi o le- fp ec ' um fic concinnat Ora ranarum butyro implet, &in fičtili vitreato,cuius fundu exmuis foraroinibus lit peruiutn,reponit,alio vafe,fcrobein terra fada fuppofico , omnibus 5 ri- Cancri re- mis diligenterlutoindudisfpofteaignemcircumcirca accendit, cuius vi diffillatur li- medium. quor,qui illitus cancrum abfumere .diqtur.Hfrnotatis,'iam vires partium rame exami~ nandae funt.Primitus oculos ranarum infyndone Plinius ad lippitudines de collo fuf- pcndit,Cor ranarum alligatuni,ex eodem Plinio/ebriumalgores minUit. Alij, cx Mi- Cent.i.me- zaldo ad mitigandos ca u fon um a?ftus,iUudregioni cordis acimouent. Alij vigintifex mor > corda ranarum in fexrario veteris olei decoquunt hocqueoleum peraurem mandibu- ]a* dolore vcxata? Infundunt.Arnoldus narrat,quod quidamlaborans fifiula in regio- M. 4 . Breu. ne ftomachijcumantea curari nonpotuerit, quotidie quinque ranarum corda mane, »1 inftar catapotiorumjdeglutiuit; ficquebreui tempore curatuseft. Pulmoran? epilep- Cordisvir- 1 fiamabolet,fi veritatem fcripfit Timotheus.Extrahitur enim a ranaper tergus, inuol- tutcs. uiturq;in foIiobraific£e,&'in oIIaconcrematur,puluifq: toties epileptico exhibetur,do nec priftinam fanitatem adipifcatur.An veroper pulmonemiecurintelligere voluerit, Hepar. dubitandum eftjfiquidem multi Authores iecur pra’dido modo paratum in comritialf morbo fcliciter adhibent.Iecur igitur venenatis morfibus,veIuti tota rana,oecurrit, ve M icander in Theriacis affeuerat. At hepar decodum trituincum meile, & dentibus im- pofituminodontalgiainfignem habetprrerogatiuam . Illius etiam decodio in fcabie valetjVt teftatur Auicennas ex fignatura,quia rana gemino hepate predita elfe fera- turPuluis tandem huius iecoris in aeceifionc quartanarumfebrium (referente Vueche tih.it Anttd* rio)vtiliter fumitur.Fel vt recitatPlinius,fi cum melje diffoluatur, dyfTentcrids reme- fp ec ^ dio ellj eodemque vernic s in vlceribus nafcentes interimutur fanguis ranarum ortum pi- loto cie % Adny proijciuntjhfc igiturin medico vfu vfor pan po/Tunt. Quarc Ranzouius accipit portkmem pan ni linei, & cum his ranarum otiis probe Soli exiecandt:m exponk,id ter repetit,& feruat ad vfom. In fanguine igitur ab olupi a. parre faucia implacabiJiter dimanante h line pan n 5 indar cataplafma- tis vulneri apponit, & ccrto experimenta id pluries cum vtiJitate fgrotantis compro- batum efle adeuerat. Quapropter C ro I Ji us in compofitionc fperniofo vtitur aqua ex fpermate ranarum dedillata, qued medicama«urn fua frigiditate defperatam hemor- rhagiamreprimit. Ampluis fi quis, menfe Martio, fpermate, vel potius ouisranarum mam«? abltierit fcabiem, dcimpetiginem pellet,tcdc Gefnero, qui narrat felegiffein quodamlibro Gcrmanico manufcriptoeum,qui manus nitidas totoannohabere vo- lucrir, oportere menfe Martio, hoc ranarum fpermate mantis imbuerč.Hoc eodemprg- fidiovfos ed Michael Herns,v:t purior,& nitidior ficrct focies.Vnde ad combudionem faeiei,& ad vulnerafdopetica Vuecherius linimentumfcminaranarum recipiens def¬ cribit . Oucrceranus aquam fpermatis ranarum chymice didiUar, quam in rubore facici delendo,& tn auferendis cetens inflammationibus commendar. AJiter enim, & facilms buiufmodiaqua fic para tur. Ouaranarum menfe Martio coliedainfietilinouo, & diligenter operculato coliocanttir, vas terra obrnit ur in loco Soli expofiro, fic enim oua inanua refoIuantur,qu? prirno turbuIenra,dcindcdarior euadit;que podea inflam- mationibus impetigini,& ai/js morbis ctitis multum adiumentiafferr. Ad finem baculus quo rana a ferpente cjcciiflafucrit,- parturientes\idmuare dicitur,fi veritatem fadus eft Pl im us. A B c: V SAS IN JARIIS. Iique p-artes rane,in£erdum etiam tota rana in varijs vfibus Iocum habc- re perhibentur.Iddrco M^i tradunt,ex Plinio,raneoculos eumearnibus lufcinig in ceruino loto alligatos vigilantiam, fugato fomno , pr k d are; Lin guam rana’ Agrippa cap ti dormientis fupponit, vtis in fomno Jo- quatur. Albertus vero eamdem Jinguam capiti fuperponit, vt dormies Ioquendo feereta reuelec. Alibi vero cor colQba,& caput ranče cxiccac, huiufque puluc- rem fuper pe ctus dormientis infpergir, vt omnia narret. Sanguine ranče, tede Porta nonnulli faices liniunt,quibus vi te s putantur , ne vilam apruina iniur^in accipiant. Tota rana,fi ad varios. trahatur vfos: in primis Varro coiSatn ranam cani obijcit, ut Ii- Dj benter her um fed e tu r. C a? t er um Plinius eamdem m oda cani exhibet ad cohibepdu latratmn.N.onnulli ex raniš ad capiendos caneros efcam paranr,ut in hidoria eaneroru expofuimus. In fuper narrant Magi ex Plinio,nonnulia,quat fi vera eifent, ranče multo u tilio res uit a? human ae effe nt, qu a m 1 e g e s :• t rad un t e n i m a r u n di nem, q u a rana transfixa fuer;t,fi a marito. in mendruis defigatur,adulterij tedium generare.Item Condantinus, fi mulier in os ranče uiuee ter expuerit,eam eodem annonon concipere promittit. Sunt foemince- hodie inquir Bruyerus,quce raniš utuntur,ut bene curato, & fuccofo fint cor-. pore. Demitrn nonnulli raftaš poti dimu m uindes in uir» fuffocant,quo podea ad homi- aes abbemios reddendos uttiiitur.Hoc feribit Porta in PJiytognomonicis. D E De Quadrup. Digic.Ouip. Lib.I.' 6 07 DE RANIŠ RVBETIS IN GENERE, Et primum de Bufone . Cap. 11. £QJIV0C A SY N ONIMA, & Etymum. E a?qufuocatione in hachiftoria Iaboremus,fciedum eft,quod pifcis aqui- Ja Genuenfibus rofpo ^n mirum bufo nuncupatur, quoniam figura capitis bufouem reprefentet.Gobio etiam fluuiatilis capitatus Cremons Bolto , nempe bufb appellatur. lila quoqueauis,qUcT Bononia? Gum & Latini? bubo cognominatur,alibi,tefte Nipho,& SyIuatico, bufo indigitatur. Vndcfortemanauitnomen Mimorum,&Hjftiionum , qui vulgo bufones uocitantur; quoniaminftar bubonis auis,ridiculos quofdarnmotus, & geftusedant. Bufo denique prreter animal,de quo in prtefenti capitcagitur,apud Petrumdc Tu/Iignano Mediču, abfcciTum peftilentem dgnificat,quialiter bubo dicitur. Bufo igitur,tefte N:pho,ani- mal-cfi:,qiiodrubetanominatuncuminterrubos frequentiffime uerfetur . Bufo aliqui- bus geminato F fcribitur,quod Gefnsronullomodo probatur. Nos huius nominis ety- tnum auerbo vulgari bufare dcriuamus. Homo enimbufare perhibetur, quando, vel obiram,vel ob aliam caufam violcntum halitum efflat . Hinc rana; rubeča bufones forte nominantur, quia in appropinquantesmaximoimpetu fpiritum effiant. Hoc anb jnal ranam luridarn Varonis effe multi arbitrantunquandoquidem huius decočtionem adcorpus glabrum reddendum pra;fcribit,qua£tcultate vulgaris rana,exGefnero,no potitur. Grčeči rubetam,feu ranam venenofam i..&apud Etjmiologum s6%/ovderiuarc,quod vocabulum fruticem exiguu, & virgultumfjgnidcar,cuin bufones inter hcec fcepifiimeoccultentur. Chryfippus(re- ferente Plinio)Phryganion alligatum febribus quarranis remedio effe auiumat, fed quodnam fit animal non defcribirur. Gefnerus oprimo iure non aliud animal, quam bufonem,feu rubetam elfe opinatur,propter horum vocabulorum coniienientiam,phr y non,& phryganion. Prteterquamquod phryganion,feuphrynon,a phryganijs,nempe virgultis deducitur . Op uvt^og etiam pro fed quandoque (puo-aAo t nuncupantur , quoniamh x beftice leuiter etiam contačta? mi- randum in modum turgefcant, quafi fiatu repleantur a verbo tpvecta mfio,&diften- do. Sunt qui perperam bufo nem appellenr, quoniam a veritate tantiun di- ftant', quantiimbufoaglire difcrepat. Quare Miocfus pro rana terreftri venenata apud Syluaticum legitur,qua? voxprocuIdubio a voce grčeča myoxos corrupta eft,quce glirem (ignificat.Zab,in facris litteris,Rabi Salomon repfile Umile ranče interpretatur. AIiquibufoncm effe affirmant, Auicennas ranas lacunales nominat virides, & marina? rubeasjpro rubetis fumit,moxquein capite fubfequenti ranas citrinas pro paluftribus vejnenatis vfurpat. Italis hoc animal rofpo,& botro vociratur. Bottum vocari forte Opinatur Cardanus,quonianv-vtrifitfimilis:vtrem enim Mediolanenfes botram appel- lant. Apud Rhetos,qui Italiceloquuntur,Zatto,Germanis Rrott ,Hifpanis Sapo ef- cuereo,Ga!lis Crapaud,Flandris Padde,Ang!is Tode,Iltyrijs tandem omne genus ra¬ nče Žaba dicitur.A]iqui,vt intelleximus Vocant Ramaro, quod vocabulum propriecui- dani Jacerta;fpeciei conuenit, Aliqui Ranamtco .Sed huiufmodi voces funt corrupta:, & ad ranam attinere videntur. 1) i r- Rubeta JZty mum. lijl.de hitt. Anim . lij], de cop. mcd.fecjoc. In Lenit. cxp.i I. «So8 . J Vlyfsis Aldrouand D I F FE R EN TI M, & Defcriptio. Icander duplex ran? exitiof? genus efle conftituit, priraum rubeta efti- uam, paluftrem, & vocalem, fecundum ranam viridem in arundinetis uerfantem, & mutam,fiue furdam appellat. Pariter Aetius duas rubet? fpccies,nempe furdam, & non furdam admittir, & priorem tantum exi- __ ______ tiofam cffe ftatuit.Hermolaus autcm verba Aetij intellexiife non vide- tur dum pr?diftas fpecies intcr fe confimdit.Itaq; fatius erit vna cum Gcfnero rubetS . fcu ranam vcnenofamprima faciein duplicem, fcilicetin terreftrem,& paluftrem diftri- buere,& iterum terreftretn in tripliccm fpecie diuidere. Prima crit qua? rubera firnpli- citer feu bufo appellatur, fecunda erit rana Phrynoides ad quam Gefnerus rananvgib- & bofamrefert. Alij pro tertiafpecie ranunculum viridem oftendunt, qui' inarboribuš verfans pluuiam canendo pr?fagire folet. Quamuis autem Ioannes Tzetzes omnem terreftrem ranam mutam effe feripferit, forte id ab ipfo di&um fuifle exiftimamus ,quo tiiam h? rarovocem edant ad differentiam paluftrium ,qu?affiduedamitant.< velquia omnes terreftres admodum exilem vocem edant, pr?cer ranunculum viridem, quiin quercubus vociferatur. Ambiget etiam aliquis, cur omnes ran? terreftres ad exmofas refčrantur,cum tantummodd bufo venenatus efte feratur.Aduertendum eft bufonem cuidenti fcacerc venend, reliquas autem ranas terreftres, (liceth?manibu$ impune tra&entur) in cibisfumptas infigne detrimentum humane faluti alFerrepoire.C?rerum r bufones inter fe,ratione loči,&ratione figur? diferepare videntur.Quoad locum quida 3ufoms dij 3 i tms intra terram gignitur, & interdum infaxorum commifturis reperi- Jercntu* ^ auando excauantur,vel cuneis finduntur. Vnde latomus quidam Antuerpi? viuura bufonem in marmore inuenit. Item,ex Gefnero,Snebergi& Mannisfeldiquandoq; ex faxiseducitur bufo,qui in lucern prodiensptimdturget >m oxperit.Tahs etiamf?pei Gallits Tolofe infaxoarenario rubroalbis macuhs d.ftmčto repcmur,e x quo molfpa- r^ntur Ouapropter ex Georgio Agricola^umfrnodj faxaprmfqua formenturm molas, dilieentefa lapicidis examinantur,numbufo aliquis intus lateat.Alioqum mol? ad Vsu trasi at? vi caloris difrumpuntur,& rubeta tritieum venenans emergit;hunc pofte^bu- fonem idem Agricola 7rvf«ppuvQy abigneo calore nuneupat. Ad rem Ambrofius Pa- reus verba faciens de mirabiliquorumdam animaliumortu,ha»chabetverba. Dumi* vitna mea^auaad M ederura e sl pagumfrangenda c tir ar em gr audi a fixaj» vmus medso bu¬ fo compertus etf.guod ego dum maxime admir irer^uodnulium extaret fpatium , in tjuo id auimal eiani aureri, & viuerepofn.N on effe mir andum monuit lapicida ; peruulgare enim en & plus auam auotidianum id effe . Fieri certepoteitjvt ex laptdum.fubterranus y &vdis locis Lelu forum hunndion portione per putredmem diffluente ,, & d calore eplefti fuper entntr . Ouiedus in Summano Indiae occidentalis narrat jn Darienerube- iifferetud ras ^agnas verfari,itaut quandoquenonnulla harum olfa,&precipue coft^ reperian te ura ' tur ou* felium coftas adjcquent. Item ex lo.co agn Tigunnimxta arcem Kiburgam, V rarutim ^enus rubeta? Gefnero allatum futt, quod fub quodam trunco fe abdiderat (etat enim initium Septembris)dupIonunus communi rubeta,tergolurido, ventrea£ pero ex fufco albicante,oculis aureolis,&digitis pofterioribuspilofis.Hoc genus rube- rariiTimum alibi non inueniriaffeuerant. Vox ciineftargutiffirna ,qua? tub? inftar č longinquoauditur. Hoc genus bufonis,ratione vocis,ab alio deferipto »n. libro do natura rcrum diferepare non v idetur,quod cornutum Barbari vocant, non quiaemi- nenth cornuum,inftar rubeta? Plinij,infigniatur,fed quiafono vocis,fonum cornu,vel tubte imitari videatur . Pariter anno Domini 1581. Francifcus Ccntenfis_■ tionc ‘J _ u C De Quadrup.Digit.Ouip.Lib.I. 609 ^ tionecontraaliorumbufonum naturam habebatcaudamalbicantera longitudinepal- nu cum dimidio. Pedes anteriores in quatuor digitos erant fciffi,pofteriore$ in quinos> intcriečta tunica,more ftcgnopedum. Os habcbat edentulutn,& amplum,& fupra ocu los duo tubercula amygdaiin« figura. Huic animali valde fimiles funt bufoncs ,qui acirculatoribus finguntur,quorumduasiconeshic damus . Placuit etiam exhibere iconcm ranče gibbol« Gefneri,qux procul dubiorubetis adnumeranda eft: hxc fimi- liter ratione figur« a rcliquis diferepare videturmam illi funt duo cornicula in dorfo vtrinqueeminentia,color fereviridis,fedobfcurus,&fubfufcus. Latera maculis ru- fisfcatent/unt & digiti pedum rufi Dorfum fupra thoracem paucis maculis nigris di- ilinguitur. Venenofam eife hanc rubetam ex colore licet colligcre. Hanc Germani, ex Gcfnero,hortenfemranam,veI graminis ranam vocant,cum m graminelibenter de- gat. H«cquoquenonefi;muta v r tvoluitTzctzes ) nam Gefnerus mutamnon inue- nitjdumillara nudato enfe perfequerctur } quoniam clanaare catpit antcquam fauciare~ turjnifi velimus illam appellarc mutam,quia non clamet nifi l«datur. At vulgaris rube¬ lj t3,feu bufotanquam notiifimumanirnal longamdefcriptionem expoftulare non vidc- tur: čutim autem habet dcnfiflimam,vt oprime tradit AIbertus,lurido feufufco colorc perfufam,maculis velutiquibdfdampuftulis afperam.nigris prjefercirn in lateribus, ven tre turgido,&;inflato,capite craffo,dorfo lato qucraadmodum in icone licet cotemplari. Quamuis autem Guntheus 'poeta cecinerit. Plurima. monsinficis animantia Koma cauernis Occulitjnc 'uirides colubrunigri^ bufonet. Nos tamen per nigros bufones,multis maculis nigris diftin&os ipfum intellexi(fe opi- namur« AIioquin bufonem totumnigrum Authores non tnemorant; . Rau&gibbe- f* defcrigtit Bttfones ni' sr*?«*. Rubeta ffro Vljfsis Aldrouandi ■ < ■ . . - Rubeta gibbofa Ges. NATVRA, ET MOREŠ. Aior pars proprietatum,quas natura rubetis infinuauit ex defcriptipne animaliscoll geda cft. Prima rubera adultaadco cra(To,& tenaci corio tcgirur, vr acutiflimo palo a rufticis quandoq; perfodi minime poffit.De- inde adeo decolorara cft,vt fi quis,quauis optimecoloratus diutius cam Sth. intueatur,palliduš,& ranqoam ičtericus,ex Porta, efficiatur . Prfterca caf>u\. hoc habot a natura , vr piliš careat, vnde dimanafTe adagium Gefncrus narrat, quod paflim in Gcrmania profcrrurinhorninč ftoIfdfi,& nuJJius mentis.r ant um fen fus tlli in~ en auantumptlorum r^^f.HabctctiamnaturaIirer,bufo,ad gientem AriftoteIis,exigu- umJienem, & oua ventri fubdita.Venter autemeft adeo turgidu^vt vetrofum animal fepe cognominctur.Hjnc Fauflus canebar. Nec nife ven treji s Tulfe bufonitus aures- »_ Ouoad viffonem»natura his animalibus fpiritu? fubtiles, & debile^rSgenerauit; iraut nočtu & n on interdiu optitPc eernant.Quoeirca,cx.AIbertc^S^ll^lenyorem odioha bentia, die latibidantur, nočiu vero pcr loca ab borni n ibirfpb^r^nunitrita vagantur. UbZshA* H verne quoq; fc pulta'forrtttoincauislatitant^fi vtfa : fcriplic Ai*|&ffiK>donecvernum * ^ tempus aceelTcrit ,quatuc a fatibulis-egredjfeišf^reMiuircere diC^ii-.llatione motus, P vulgantiffimum.r ,4,^1»».™,,*^ Dc hortine^imiin peragendis ncgocijs ndčit flMmdam fenore tncdrocriatrm. bcmSmTcom-cmpIcn.ur veSenum procul dubio rubeta terreftns m comparationead paluftrem magis venenata effe per- hibemr.Hod.eet.am vulgares bufonemaquat,cumnil>iIipend.mrquonia omnivene- nofpoliatumefle aiTeueranr.Vtrag; tamč rubcra.fcilicer tam terreftris guam aguatica, *“ U ‘( ex Georgio Agncola, f, fcpms verbcretur.intoocorporeprimd virus ex clunibus e x I rus. pnm.Cjdcinde guttas qpafdam maleoientes cffimdjt,& interdumad mentem Aer/i Je- dend.an.moinfurgit.Hac rat.oneherbas.fungos/raga.&cfterahuius generisinfidr. h.z.Jemor. Quare hom.nes mtci) bmiliacomedentes tac,le venenantur . Immo črtam faiiua bufo- tccult.c .19 nis hc-rbts virus commumcarc folet,qua; vt fenbit Euftachius Rudius,non minus letha lis eft,c A ua;n napeUrs. VOX De Quadrup.Digit.Ouip.Lib.I. 6ti Bufo caudatus.Sc dentatus fi&us acirculatoribus. De Quadrup.Digit.Ouip.Lib.I. VOX, L O CVS, CIB V S, Generatio. Ocetn rubetarum cxprimere difficile effe exifHmamus,cutn diuerfa? fpe- cies afsignatie fucrint.Verumtamen paluftris. qua> amphibia eft fere more ranarum coaxat.Terreftns vero in fuis latebris iacens hunc fonu gru,gru,gru, cderc folet De Ioco fcribit Plinius rubetas vtroque elemen to,nempeterra,&aquadelečlan. Verum ipfefbrte rubetam paluftrem tamquam ampbibiam intelligebat;fiquidem terreftris ah a!ia,generedifcrcpar, & Ioco opaco,nemorofo,& putrido gaudet,cauofq ; incolit iuxta illud V ergilij. bib. r * Georg. Inuentuifccauii bufo , &qtuplurima. ttrrp Montira fcrunt. ^ In Hybcrnia,ut prodit Ioannes Bohemus,huiufmodi animalia, auemadmodum ncc vi¬ la noxia vaganturdmnio illuc a4iunde delata, fblapulueris afpcrfione,pereunt.Iraque bi.^.de mor. bufo vt plurimum fub terra habitans terrco humorc,herbis,lumbricis, ex Alberti fen- Gent. tentia,victitat. Immo pondere,&menfura terra vefcitur,vt legitur in libro de natura rerum . Quantumenim terra? pedeantenori comprehendere poteff,tantunr illi pro ci- bo quotidiano effe foIet;cum timeat,nc hocalimentum illideficiat. Hcecopinio , telle Rubetarum Alberto,d vulgo recepta eft/ed adhucnullo conflat experimento. Quare bufo a Grte- cibus. ds ^«!pa>o?,nempe terram comedens cognominari poffet. Saluia etiam libenter ve- fcitur,inquit PhyfioIogus,cum tatnen radix ci Iethalis /It. Nutritur etiam,vt alij volut, apibusiCtenim fubiens aditus aluei afflat,& obferuans volantes apes rap t. Quoad ?e- Generatio* ncrationem, ha? beftia? cx ouis,vt c^tera? rana?,excluduntur:hinc ramen non Ht, quin etiamex putrida materia oriantur,quod animalibus etiam viuiparis contingere folet, vt incapite demure enucleatumfuit. Primitus igitur expuluere cremati bufonis in latebrahumida fepultopaulo poft bufones emergunt.In Dariene Prouincianou Or- G bis(vt tradit Petrus Martyr)ex guttis dextra manu mancipiorum cadentibus,dum pa- uimenta irrigantur,bufones giguuntur. nas etiam fepulta ,& putrcfačla bufones gc- nerarc dicitur,vtcanit Reufherus in Paradifo poetico. Crignit anas putrida tellure f "pulta rubetas , C um perit in terra , qui prtu< ign is er at. Hoc procul dubio defumprum fuit ex poemate Ioannis Vrlini, in quo introducit ana¬ tem loquentem Ivunc in modum. Bufones gigno putrida tellure fepulta , * Hurnores pluuij forte , ejidod ambo fumus. v Butnet is-, (f friget , ni e a Ji c vis himct,& ulget, C um perit in terra, qui prius ignis er at. Porta etiam narrat non elfe difficile ex fanguine menftruo putrefačla rubetas genera bib.z. Mag. ri;quandoquidcm mulieres vna cum foe tu humano interdum rubetas enituntur, quetn- nai * admodum paulo inferius, quando agemus de monftris,decIarabimus. A N T 1 P A T H I A, & Sympathia. IfTenfum capitalem inter bufonem,& nonnulla animalia intcrcedere mul tiauthores teftificatur.Primoigitur valdediffientit afelibus,quia cu lpfis dimicat.&interimitur.Immd ex fentenria Ariftot.triorches,phrynus,& ophis,nempebuteo rubeta,& ferpens inter le pradiantur. Talpaquoque & bufo agrefti odio fe profequuntur, quouiam fe inuicem vorant, vt in hifloria Talptf expresfimus.AmpIius hodili animo fruitin lacerta.fed magis in araneu, 'quia fi ab hocpungatur,ob arancivirus, difrumpitur. Idcirco narratErafmus,qubd F ff 2 bomo 6x4 Vljfsis Aldrouandi homo quidam aI’quot fcirporum fufciculos in cubiculum congefferat, fparfurus ^ cum ei commodttas fuppeteret. Iscuma prandio fupinus dormiret,ab ingenti buta- ne oppre/fuseft,quios domiientis infixis fuperno,& infernolabio quatuor pedibus obfedit ; quaredetrahere bufoncm certus cratinteritns,nonamouere,quid Icthocrude Hus . Idcirco quidam fuaferunr>vt patiens fupinus ad feneftram deferrerctur, vbi m- * gens arancus cel a m texebat. Hoc fačto, arancus 3 hofte confpedo, /tetini filo fe libra- uit 3 & bufoni fpiculum infixir : tune bufo irftumuit/ednon receflitjat tertio ab araneo repetitus mortuus decidit,hancque gratiam arancus hofpiti fuo retulit. Infuper rubeča? inanimata qua?daro abominantur,vt fal,quo bufo infperfus,vt voluit Albertus, ad offa vftjue confumitur . Deindc a grauiodpre abhorrent,quocirca,ex PaHadio 5 adhas be- fiias ab horcis fugandas coloni rutam,nafturtium>corj'urn, & quicquid (pirat grauitateirt odoris, adurunc . Immo,&odorem florcncis vinear fugiunt. Pmerea funtalia tuanir malia,tum plane#,quibus cumbu/onesmaximumhabentconfenfum.Pnmiimintcrhos> * Sc alaudas criftetas maximam cadere fympathiam vulgus credit;cum aflerat hancauc in terra oua parcre,qux poftmodum a hufonibus fouenrur,quod a veritatc alienu elfe 1 lib. 7 .Pbyt. Albertus teftatur. Deindc ob quamdam fympathiam rubeča mufteiam ad feallicitfmi- cap.15. rum fpedacuium)vt a viris fide dignis Porta accepit; quamuis ab aliquibus Veteruni adhuclitteris non /it proditum. Siquidem muftela cx arboribus rubečainfpeda, voci- feratur 5 qua/i auxilium impIorans,deinde dcfccndens in os patulum expečtentis rube¬ ča? illabitur.Si plancas confidcremusjbufb plantaginedefečteturmara ičius ab araneo , vel ferpente,hacdemorfa planta,/ihi medetur,vt aftruit Plinius. Saluiaetiambufones amanr.cumfubillius /rutice libenter/tehuIentur,quemadmodumexduabus hiftorijs ii Centtir. r, cetcolligere.Priitiatnrecicat Ioannes Boccaciusfreferete Mizaldo) de quodam in hor mer/ter. to folij s falui# dentes fricante,qui paulo poffc obijt.Quamobrem familiares,& confan- guinei caufam repentiniinteritusinquirentes,toturri faluiat fruticem extirpari iufferuc, fubquomagnum bufoncm inuenerunt,quifaliua forte foliafalui# humefacicbat,& ha litu toturn fruricem inquinabat. Akeram habemus a Pareo,qui tradit duos mercatores non lonee ab vrbe To!ofana,dum prandium in hofpitio parabatur,in hortum diuerten- /i^.ao.^24. £es fblia famiceIegifl r e > ilIifqueillotis, pro dentium tričtione J & viniinfufione vfos fui/fe, qui poft prandium fadi tumidi cumlingua nigricate, maximam veneni ab hofpitc fum C pti fufpicionem dederunt.Tandem in horto penes faluitefruticem magnum cauum bu- fonibus plenum inuenerunt. VENENVM, ET MEDELA. E Auco , & miti venčno rubetam redundare fcripft Albertus. Verum Gef- nerus hoc ajlercum forte verum eifein Germania ob regionis frigidita- tcmtradidit.Nif forte Albertus cuiufdam authoris opinionern fecutus fuerit, qui ranunculum viridem pro rubetaintellexerit.Alioquin hoc ru- betce virus inccr venena primi ordfnis recenfetur; d Rhftfis abhoc ve- neno mulierumconccptioncmrmpediri'affirmatslmmo afpidis morfus (Aeliano tefte) fi rubetamcomederit infanabilis effeperhibetur.Itemin PamphiPa 5 &; Cilicitemon- O tofs locis,qui comederint apros falamandras vorantes,ex Plimo interetint. Idein con- tin^ere multi exiftimant,fi apri rubecas ederint,Cardanus etiamaffirmapfi fal, quobu fo extindus eft,in aqua diflbluacur,& in ea indufium lauetur, hoc hominem indutu gra mor* uiffima, & incurabi!i fcabie corripi.pr^didis addamus authoritatemclari/nmi viri Eu- occult.c*i$. ftachij Rudi|,qui primo hufonemterreftrem paluftri nocentiorem eife ftatuit, deindc eius puluerem^ morfum tanqua,m teterrimum venenum deteftatur . Et quamquam m orfus huius beftice dentibus carentis lit illegitimus,attamen particula gingiuis copref- fa madefit falcua,qua? per cutis fpiracula ingredies demorfos venenat,Scpra?cipue,fi be ftia ob iram prius mflammata fuerit. Quapropter Venefici hoc animal iufpendunt, 5 tf virga percutiunr,indequ6fpumamdimanantempeftiferum virus e/fe atteftantur. Scho liaftes Nicandri tradir qudd venenumrubette colleduri pellem animabspungunt, fa- niem^inde fluente legiint,&infpotu,velcibomifcet.Sed nonomne rubeta venefcijs idonea elfe nonulli credut 3 /cd tatu illain calidioribus Iocis versate;ideoqi Scholiaftes pr a dx- De Quadrup.DigitOuip.Lib.I. 61 $ 'E pr?didus rubetam ?ftiuam nominauit. Alij,fecundum Aelianum,punčta tantum rubete fliperficie,eanrin uas aqua plenufm infundunt,quarrt poftmodum potibus additam le- thalcm effe pcrhibent.De hoc Iuuenalis fic cecinit. Satyr. r. Occurrit Matrona poten s ypua vtollc calenum Y or reci ur a v ir o mifcet fittente rubetam. Antcauarn ad alexipharmaca huius venčni accedamus,primem figna huius aftutnpti re- cenfere necefte eft. Diofcondcs inter hec,tiimorem, paUorem, fpirandi difficultatem, bi. 6 .de mat. fingultum,& inuitam geniture Gifiufionem enumerar.Auicenas prfdičlis fignisaddit gut, turisinflammationem, dyfentepia«i>, animideliquium, vei tiginem, & vomitum. Ad reni Ponzettus narrat fin (Te quemdam hominem,qui infcius,accepta canna,qua infixus fue- Stgna venc- rat bufo, cx proprio agro,aniinajia cxpulir, deindc domum reuerfus, cum primum co- n * rti bet*. medere cepit,cibum,quem tangebat,euomuir, nec ccftauit,doneč cibus illi per alienas manus adminiftratus fuerit.Hincintellectum eft venenum ex illo calamo manibus com munica tum fuifle:quod cum effqt craff^ fubftantia?, čutim tantum infi.ciens ad intimas - - » ■ partes penetrare non potuit.Dcniq, hoc eft illud venenum,ex quo pauci euadunt,& qui F curant ur,fccundum Auicennam,vt plurimum Hunt edentuli. His expofitis, ad remedia primo fimplicia,deindc compofiradefcendemus.Inter ftmplicia aliqua aniraalia,& eo- diernjiua vc rum partes recen(entur.Itaq; canc.ri fluuiatilcs triti,& poti aduerfus omnia venena, & nem ru “ eU priuatim contra rubeta a Plinio commcndantur. Cinerem etiam rubeta? qucmadmo- dum,&cinercmIeporis marini faluberrimuprgfidiu aduerfus proprios ictus Albertus' predicat. Plinius addit cerui, cornu dextrum contra rubetarum virus terra obruerc, idcmq, praeftare fanguinem teftudinis marina? afteuerat,fi cum cymino,& leporis coa- gulo in vino bibatut. Quid phira e lac muhe brc, cx Plinio, in lioc cafu datur, & inftil- latur.Immd cx Mizaldo,faliuahominis fanifupra inflammationes a rubetis fačfas vti- Centar .3. liter infpergitur. Si de herbis verba faciamus. Diofcorides pr?ter vomitionem,& meri mentor. potionem, hura tetini nan do hoc venčno, duas drachmas radieum amndinis,vt totidc. cyp?ti pra?fcribit.Quare BoufTuetus hanc fentenriam confirmans fic inquit. Bujoni s toruum bievultum, 'ant pinxi(fe rubetam^ lnlib.de jjuid prode sii fifit notus v ter j Jatis e nat.apuatil. G Contra bvrurn vir ut vomere espcdit^atj cjpari In 'vino drachmas euhibuijje duas. Inter alias plahta s Plinius in profligando hocveneno phrynion in vino exto!lit, quam planta alij potenon.alij a radicibus nemofis neurada vocant.Videtur hocmedicamen- tumnomen aremedio adeptum fuifte ;cum phcynos rubeta fit.Noftra autemretatc ex Gefneri mente, quidfitignoratur. Pr?ter plantas, laudatur terra figillata, leu terra' Melitenfis, quam vulgus tetram,& gratiam S. Pauli appellat; h^cenitn cum faiiua fu- Bmaragdut bačta, ex Paracelfo,rubete venčno vtiliterimponitur.Item commendaturfinaragdus, reme dtu cit in quem fi bufo intueatur, oculi cius crcpitant, & in menfafi detineatur venenorum huius vene.. vim frangere dicimr,QuapropterConciIiatorpulucrem fmaragdiad pondusfcrupuli nU eum : vino exhibct,iubetq.egrum in muftimrecenter excnteratum in gredi,ibiqj morati ■dimeč cadauer frigidumfiat, totieiq; exenteratum mulum, vel equum, vel bouenri ft mulus defitjintrare,doneč eflfufo eopiofo fudore,nocumentum ceftet. Actius muliš,& rj talijsdnimalibus poftpofitis, patientem in clybanum, vel aliurn Iocum calidiifimura in- gredipr5cipit,vt,euocato eopiofofiudore egrotusliberetur. Alij ad expugnadum hod virus, lapidemin čapite bufonis repertum adfydera vfq; extollunt. Simpiicibus medi-; camentisfuccedunt compofita,Rhafis Dialacca,&Diacurcuma laudat.Alij magnaau- tido ta ,fci I icett h e 11’aca m, & mitridatium cum vino dara tribus continuis diebus probat. Alij Quintam eftentiam theriacalema Matthiolo deferiptampropinat, &extrinfecus oleumde fcorpionibus Matthioliadhibec. Crollius proponit arcanum Thcophraftiad 1 » Bafil. a ouseuis venenorum genera prsftantifimum. Poftremoadbufones in ventre gemtos c bym. educendos Gefnerus in libro quodam Germanico manufcripto,inuenit hoc prefiduim. Sumitur ferpens cxenteratus,capite,&cauda amputatis,&in frufta fečtus in aqua eli- •xatur;pinguedoautem fupernatans patienti bibendaexhibetur,ficq; bufones per vo- , . mitum cliciuntur^4<|s toties repetitur doneč omnes exierint. I £xere* 2 2 6. 6\6 Vlyftis Aldrouandi D E N O M I N A T A. E animantibus denominat/s a rubeta, vel bufone inchoantesjprimo inči- demus in quandamaccipitris fpecicm,quc rubetaria'cogn©minurur,qua niam rtibetis mu o; as tendit. Itein ex Scaligero quida pifcis in Acthio- pia capi riti capire ftdo 5 & quaii bufonis vario, atq;maculofo,inrcI.'quo corpore,congiofimdis ; ideo hnnc pifcem Bufocongirumappellant, funt at .-ih Hvi 'vi /"7 <* nnnnm^«.n }_ . _ : /' • /-» f_ _ _ !_ llidd.fc Tlantf . H-3.de nat. (tirp. ctiam apnd Indosanimaha c*/'« nuhcupata,que bufonis faciem repr^fentant: hpcab Incolis Diabalo facrificari folent.vt Icgmirin hiftoriamorali Indi? occidentalis.Ve- riim maiori admiratione dignutheft homines etiam arubetis denominari. Siquidem Phrynondas vir Athenienfis fnit note improbiraris. Vnde, vt norat ErymoIogus,hcf M.$. c. I 8. mineš improbos phrvnondas cognominant;quia huiufmodi homines maligni fint, vt ru bet$,que Gr?cis ppvvoi appellantur.Item Phryni s citfiaredus Mirylenams'fbit i & Phry g nichi duo Athcnienfes Tragici.Qnoram omnitnn Suidas tneminit .Immo Phrynemere- ■ trix olim farnofa fuit,vt feribit Euftathiiis,qua? ir a forte propter pallorem cognominata fuit.Ad herbas fi nofmet conuertamus. Prima fronte fefe offert ttcrpercrle,nempe petrofelinum,vel apium bufonum forte ob ff- toremindigftant. Immo her.bam quam Botanici cotulamfietidamdicunt 3 quidamGer¬ manice anethum bufonum nomiaant,quamuis h ec herba cum bufbnibus nil comtnune> prcVtcrputorem,habeat.InquibufdaHeluetin?Iacis, vt narrat Gefneru S ,Botrys herba bufonis vocitatur,quia antequam cau!efcat,foIia circa radicem valdeadhamentia terre producat, forfitan ob eamdem rationem, cham«fycem pJantam tithvmalis adnumeran s* dam, Germani ( tefte Gefiiero) Rroterfcraut nimirum herbam bufonum nuneupant; ^ quoniamcaulicufoshumiadherentes proRrat. Hodieapudnos,nonnulia tubercula esc’ mate i ia aeri fupi a Im guam,& in partious intei n is labiorum naCccntia- ) ro/ r pčtti y ciu‘\{i pur . TOS bufones vulgus appcllatt forfitan quiaranquam bufones in turnorem eleuentur Poftremo oftenditur quida Iapis a nonnuliis bufonites dičt lis, d Gal lis crapaudma,cum lpfis crapaud bufo dicatur. Alberto hic lapi & borax,&alibi Iapis Nife, alias Nufe voii- tur,quemin capite bufonis nafciafleuerar.Agricofa agens dcfoffiltbui mornar at Brort- ^ tiara,quam bufonis lapidem maiorem, & ccrauniam, qua bufonis lapidem maiorem Ie- 1 uem interpretatur. Hic Iapis, fccimdum a!iquos, interdum eft albus,qui prademu:,alr- quando fufcii S ,&fubniger,quiprobatur quociefcumq,- i n medio gutta citrina confpisr> tur,a!irer eft virulentus. Immoarate Alberti,totus uiridis inuentus eft, & codem refe¬ rente, figura bufonis in lapido quandoq; imprefta vifitur. tlicirur autem Iapis abiamf- mali hac ratione . Bufi> m quapiam cauea.mclufus Soliardentiffimo, alionot dierUm fpatio exponendus eft,doneč im affiidatus,onus capitis, fcilicet lapidem per osidepo- U nat,qui ftatim cxcipiendus cit,priufquatn ab anirnali reforbeatur.AIij ex Miza!d 0y bufo- ' Čemur, o ncm in ficnh P a ' tufo claufum formitts edendumin myrmecia coBocanr fic enim memor. cxefa carne > Ia P IS Cum ofllbus rcl ' nc l u Ktur. Prudiči um modum feruari in Anel« Gef- nerus tradjt, fed ruberamannofam per medium faftam fine vil o vafe formicis^po- nuntpndc poftea čarne exefa,os frontis nigricans,& prtedurum f«munt,&pro Jeginmo Japide bufonis vfurpant. Ltaf auolus fcribit,feincapitehuius animafis lapidem muo- niffc,qui potuis eratfiontisos in Iapidcmconcrcfcens,cum animal terrarRrp l e alatur. Oupcirca G e inči us fibi pci fuadere nunquam potuit folidiifimiun lapidem in huiufmodi lib. S. Mav. ^nimante generari pofie,quia fumma durities,a fummis caufis eftjcientibus dimarrar^ tfauap.g. bet.Porta quoquefatetur fc.mubos bufones dilaniafte,nec vnquam lapidcm vMtmr inueniftcjpropterea illum,quiprolapidc bufonis paffim oftenditur,mineraIem efte exi- ftimat „ Nos Iapidem,qucm fub hoc noraine confpicati fumus o ifcce potius fubftantite, ad Lapit bufo num. lih.^Jersat žib.22 . de An* De Quadrup.Digic.Ouip. Lib.I. 617 ' admentetnBrafauoI^&GefnerijdTeopinamur. Alij fuerunt huius fententičhuncla- pidem nafci cx ill% vifcofa fpuma,quam bufones hyberno tempore in cauo congregati in caput magni bufonis aftant. At Chriftophorus Saiueldenfis hunc lapidem in qua- Lapisbufo- dam fpecic rubeta? apud GaIlos,& Hifpanos tantummodooriri affeuerantius dicit;qu£ nit in qua rubetacornuta eft,maculis crcceis,& nigris Jiucnt bus infignita nomine borax. G?m- rubeta ona ina vero eiufdem norainis raagnitudinemediocris fuba? annulis Pr/ncipum lncluditur. tur. Etenim Iapis hic,pra?fentibus venenis colorem mutat,&quafi fudans girtaš emittit. Idem degloftopetra verum eflenonnulliaffirmant.Indicaetiam gemma eft,ex Geor¬ gio A* liki o. Itki2.c.l%. I Egimus apud Heiftcrbacenfcm in hiftorijs miracuIorum,quod Monachi quidam Prumienfes,feriatema ante diem cinerum.-,in priuatis cuiufdam facerdotis a?dibus,ad cccnam iniignimagniftccntid, iirgentiqueepularu apparatuinftrudiffimam accefterunt,vbi ad dimidium vfquč hodiš lau- , - tiltum funt comeifati. Dcnuo, priufquam dilucularet,ad comedendum furgente^galjinamprajpaiariiiuirerunt.Veruna, qui hancad codionem exenterabat» magnum b uto ne m viuum in illius aIuor.eperir.Ideoque repente magno edito clamo- re ornnes comeftatores ad fpcdaculum cohuocauit,qui gailinseinteftina in magnum bu fonem tranfmurata confpicati,& magna admirationereferti aloco conuiuij ftatimrc- ceflerunt.Idem Authorreciratmiraculum,quodacciditin Perge villa Dieceiis Colo- n i c n fi s: v b i q u iti a m delicatus facerdos ,yo 1 upt atis gratia 3 xftiuis diebus, vinum non niti ^ inphialasdiligenrerrcfrigeratutn bibere folebat.Vnde quadant die phialam vino ple- namattollens magnum bufontm in fundo infidcntem confpicatus eft.Interim, depoft- ta ftatim phiala,dummirabatur, quomodo tamgrande animalper anguftum vafis orifi dum in gredi potuiftet 3 illud cuanuir.AIiud etiam admirandum pnedidus Aurhor feri- bir de vfurario,qui vJtimum dicm obiens partim vfuris hurreditatem filio refkjuit. Ete- g. t' .. nim quadam node,ianua pulftita,&fcruo accurrente,auditafuit voxnomenolim Domi nidomus cxpmnens,dicenfquč Dominoharum ardium ianuarecludcndaeft,fedrefpon dentefamulo Dominum illius domus m o rtu um efte 3 replicatum fiiir.Deferas igitur bos pifccs,quibus ego vefcor,filio mco,nam de maleo ianuaeillos fufpendo. Mane.autetn . lw. 10x64. £ j omoC xeuntcs mulios bufones.infypdone ligatos inuenerunt. Panter exeodem Au- thore babcmiis,qu6d in villa Carpania Dieceiis Colonicnfis Theodorieus cognotnen- to Caneer abagrotribulos auferens bufonem magnum confpicatus eft, qui in pedes pofteriores fe fe erigens hominem quafi ad pugnamprouocabat j homo arrepto baciilo bufonem occidit. At Theodorieus hinc difcedens cum minus fufpicaretur (mirabile , didu)biifo.extindus vcftigiaambulantis infequebatur,fcdreuerfus illum transfodit, & C concremauitirnihil tamen profecir,quia locumadeoremotum adirc non poterat, quin illuc huiufmodi beftia accederet.Idcirco Theodorico cum venatore focio equitante, . & mirabilia predidi animalisnanante,bufoper equicaudam ad eum fcandebat, mox ab cquo deiiiiens eu m interfecic. Iterunvpfo fedente cum multis alijs,in proximo pa~ netiš angulo pradidum bufonem confpiciens dixitjEcce Diabolus ille,a quo nunqua Iiberabor,moxque nudato femurepermiifitabipfo accedente morderi.Poiteaproiedo animali pars intumuit 3 indeqdiberatus 3 fadus eft vir religioftflimus. I n villa proxima, qua? Vuintene nominatur 3 cx eodem Heifterbacenfi, vbi multi Iudcei commorabantuč. Hialtare multis pannistcgerunt.Vndefaccrdos^tcmporefacrificij ad altareaccedens, rcuolutis parni is, maxim.um bufonem imienitjfedipfo clamante, cundi Iuda?i immo,& multi Chfifticplf adfpedaculum accurrcrunt; qui inludibrium I uda? or um rjfum c<$nti- C 4 p." 6 g. nerc non potueiunt moral i a. D Tiuffo ajjimi lan tur pec- canti,&pec c ato. «2 1 PtC - ca " s bufoni quemadmoeta *** bu Tr • 1ranc j uftus ' cu “*«• vltioMnieMcaranon pole ob trn« . canaefcens adeo mtumelcit c; -r' F 1,L >° 0 J “amcx- bomo tanfluam bufo (i o 1 S,c , m,rcr ®idf conditionis no n ranquam o uro, n ab ičm reprenhonum.vel eoncionatonV vel nir, j U1 t4 'P un .§ ltlu ’ cl » T1 rc ; ] Pondereneq UC at 5 ingememcollioens inmita cru aamr, vr tandem am.rn.bus affocKKuspercat. Itcrum b„fo auamnuam tamen combuftus.&m c.nercm redaftus vimveneficam deponenfvirtntcmmedifam ad.p.fc.tur.Par.ter bomo veneno cr.minam imbutus perpemtenttam, & hum,«, in enerem tedaftns v.m pecoat. am.ttit,gratia mc . ; & virtu Vem acqmre„ s alifs S dfepoteft. Vt Ieg.rur de Paulo Apoftolo, qui cum pn us cfletbufo vcnenipl £ „„“ tandem J De Quadmp.Digic.Ouip. Lib.L 6i9 E F tandem in medreum animarum tranfmutatus eft.lmmo peccatum ipfumbufo poteft ap* pelIari;quemadmodu Iegitur dc illa muliere, qu£ ad confeffarij pedes dumpenitentig faeramentumobibat, quotquotcriminaabipfaperpetrata pronuciabat,totbufones : ab cius orcegredi vifi funtab homine pio,qui in eodem templo orans morabatur.Infuper dua? funtprincipales pcccantium fpecies, nempe Tractmdus, & Auarus, qua? cum bu- fonibus optimecomparantur. Quandoquidem ratione iracundie,bufo adeo ira etferue- fcit,vtimpofito in iliius ore bacillo.prius moriatur, quam dimittat.Similiterhoino iracu- owc ! ira ~ dus quandoq; alicui itainfenfus eft,vtoccafionem vltionis noninueniens vehementer cun !iS ' fuccenfeat, & pereat.Cf terum homo auri fitientiffimus, qui nulli rei,nifi opibus & diui- tijs inhiat,bufonis naturam £mulatur, qui dubitans, ne terra delit,nunquamtantumil- liusedit, quantum farnem explcrepoffit.Item Auarus a mortuis etiam tnbutum extor- 1 es aHa ' quens farnem diuitiarum faturare iion poteft.Denuo ritu bufonis in eauernis opum fta- rhs ' bulatur, &omnes, quibuscum verfatur, veneno auariti? inficit. Demiun bufo quanto maioreft,tantopeior,quiamaiorivenenicopia redundar.Parirationediuites qud maio- residefi: potentiores,eo pciores, ratione criminum , efle perhibenturjnaminttar bufo- num cauos quamunt,in quibus clandeftin,os contračius cxercere poffint:etenimqui ma Jeoperatur, odit lucern. Podremo nulli redtius coparari potell: bufo, quam Diabolo. Quandoquidem, fi bufo fecundiim Phyfiologos, os in dextro Iatere abfcondit, quod proie&umin feruentem aquam,eam illico refrigerat; Diabolus in hoc intelle&u bufo nuneupari poteft cuius oifa occulti derra&ores efte feruntur,qui proicčli in aquam fc r- uidam, fcilicet in c? tum hominum pictare, & charitate feruentium, illos ftatim refri- gerant, dum tales feminaclites, vt iurgijs per diem perq:nodem fcateant. Iuxta illud Ca P' 1 * Prouerbiorum. O mm tem pore utrgia feminat. In p redi da? iententiar confirmationem, fi bufo lucidiffimos habetocu!os,herbas dulccs vorat, et rutam fugit.Diabolus tanquam bufohis conditionibus gaudef;namq; fcientia naturali, & fubtfjiffima cognitione ve¬ lur oculis lucidilfimis eft infignitus, homines, ob duleedinem deliciarum, crimmofos deuorat: vcriim fi iuxtahos ruta amar? pa?nircntia?, & memoria? mortis feratur,'procuI- dubio bufo diabolicus ftatim recedcr. SYMBOLA, ET SIMVLACRA. Rftermifto fymbo!o muftela? in os bufonis ingredientis cum Dido. CALLIDIOR ERRAT.Quodin capite demuftela exaratum fuitiiit pra?fentiatantum fymboIumfeu Infigne Ga!Iorum,ex Textore, deferi - bemus. Hoc igitur tres bufones nign in planitie flaua exornabanr. Sed poftmodtim Clorhoueus fymbolum, feu Infigne tribus lilijs auvcis in fpatio eseruleo decoratum,taquam c?l itus demiftum ufurpauit. Ideo magailIa,nomine AIruna,veneficis artibus eflfecit,vt fpedrum quoddam triceps,nimirum A~quiIa?,Leonis, & bufonis Marchomiro Troianorum Regi, Jlio deftručlo,& quietem qua?rcnn 3 noduq; dormenti appareret:ex quibus Aquila cum fic allocutaefi.Genus tuum, 6 Marchomire opprimetme, conculcabit leonem,&interficiet bufonem; quibus verbis fignifieabatfu- turumcflfe, vt pofteri eius Gallis,Romanis,& Germanisimperaturi elfent. Siquidembu fo Gallorum Infigne denotabar.De fimulaeris feribit Ripa per bufonem,pode el.emen Par.i.tcon . tum terra? figurari.nimirum fi pingatur mulier adultg a? ta tis veftibus leucophai coloris induta, fuper quibus uarie bufbnum 3 herbarum,& fruduum fpecies delincenturJcones enim bufonum in hocfimulacro Iocum habere videntur,cum hp? beftie terra nutriri di- cantur.Amplius idem Author adexprimendum auaritia? fimu!acrum,effigiat mulierem Atarititfi pafsis capilis, dextra manu bufonem, & finiftra marfupium ftringentem. Bofonis icon muUcntm . huic fimulacropropriccompetit:fiquidcm lice c beftia legitimum aufritia? fymboIum ef- fe perhibeatiir;cum ad mentem Phifiologi nun'quam terra faturetur, cum vereatur, ne temporis tradufibi defir. Item infimuiacro Imuffitij? Ripa exhibet iconem mulieris par.ijcott. albis veRibus,fcd maculofis induta? cum gladio in dextra,& bufonem in finifiramanu.- Macul^ veftiu nilaliud effe iniuftitia,quam corruptionem defignant.Bufo indicat aua ritiam; cuminiufiitiafa?pifsimeinfatiabiliopu n cupiditate irretiatur. Demirni vt taci- turnit.itis fimulacrumexpnmat,idem Ripapingit mulierem nigris veftimentis tedam, par.$ Icon. anuloq; 1 Uh. 6 . Phjt. cap.ll. mor . lih.Z. Brcu. lih.5. ~Phyt. cap. 22. In lih. de cur.morb.c. de kamor. In Uh. de iritcrn. rer. Vlcerit can cerefi cura~ Ho . 6 20 Vlyfsis Aldrouandi anu!oq; 0$ ob/ignantem cum rubeta fecus pcdes.Vel quia ad quamdam rubeta? fpecie ^ mutamalludat, vel quia refpiciatrubetam in ligillo Mcecenatisinfculptam lilcntium indicantem,de qua fuperius ačium fuit« VSVS IN MEDICINA. Vbcta',& earli partes,ad mukaš affe&ioncs conduccre dicuntur. Idcirco Marcellus forum animal cumadipe vrlino in ollarudipro Arthriticis di- Iigenter coquir.Ad Strunias delendas,ex Porta,certiffimo experimento rubeta in oleo decoquitur,doneč extabefcens in oleum conuertatur,quo pars afFeka pluries inungendacft.Alij rubctamdiiTcčtam regioni renum, ad lotiu'inprouocandum,applicantihocq;prelidio nonnullosafcitelaborantcs liberatos fuilTc autnmant. Infuper rubeta cočta, & inftar emplastricynanchicis impolita aded prodeft, vt.Cardanus affirmaucrit quemdam,ob bane afFečlionem,moribundum folo hoeprefidto liberatundfuiffe.Quocirca Mirzaldus £ilum,quo rubeta fiifpcnfa interierit, eamdem opemin angina preftare polTeopinatur. Arnoldus recipit bufonem maximutn cxenteratum,ipfumq; raciicelaureoI?,ftcrcore. gallina? ; fale,& vnguento clidltheae infar d:um in vem alfa^donec comburatur, pinguedinemq; inter alfandum cadentem col- ligit, qua fiftuias prius Iinir, deinde puluerem eiufdem bufonis toki cummaxima vtili* tate egrotantis infpergit.Idco non eflmirandum,li quidam rufticus Gefneroretulerit fepredidto remcdiofifttilas in quacumq; corporis parteortas felicitcr curalfe. Sunt quidam nuperi,qui rubetam aridarn buboni peftilenri imponunt,vt virulentam qualita- tem ad fuperfidemtrahat.Quamuis alij,ex Porta,rana vtantur,qua pereunte,aliamim- ponunt,idq;rotics repetunt,doneč vna fuperftes remanferit.Infuper folent bobusfal- tidium cibi afferre qucdam virola Iingua? inerementa, qua? ranas veterinarij appeliat: curantur autem cufpide lignea, qua rana rubeta transbxa fuerit,& celeriorem alferct opemdimeaaruerit.Item hoc animal in qiKacumq; h?morrhagia commendatur; nam Gefncrus narratfeintellexiffe Fridericum Saxoni£ Ducem adsaguinem fupprimcndu, C bufonem pr us vernligneo txansfixum,&in vmbra : diligenter arefadum,deinde in fyn done inuolutum manu tenendum laborantibus pnebuilfc, doneč intra manum incale- fceret.Cuius remedij rationemnaturakminuenirenon pofTiimus,nifi hanc horrori, & inetuiattribuamus, quem hoc animal homini incutere folet. In hoc affečtu Ioannes Vrlinus bufonem combullum probat dum inquit. Bufo v BI us fisht natura dote c morem. Hinc Marcellus portio nem ran? rubetein furno cxiccat?in linteolo liga tam de collo laborantisha?morrhagia fufpendit.At in fuperfluo ha:morhoidum fluxu Nicolaus Flo reti nos emplaftrumexcinere bufonis concinnatu fuperponit, quoniam virus animalis aduftione confumi fcrtbit.Immdad cxterminandum p ra? d fot um affečlum codem cine- re tanquam peculiari arcano medieum quemdam infignem Lutetie vfum fuilTe Gef¬ ncrus mtellexit.Crollius in Balilica chymica,amuletum collo appendendum proponit, quod a venenis,apefte,& amorbis aftralibus corpus humanum tuetur . Recipit autem n pulderem bufonum ad radios Solares arefačtorum, qui puluis obturatis,vcl auerlis na- ribus elicidebetmam bufonesočlodecimduas pulueris vnciasplus minus exhiberefo¬ lent. Neq; hoc a veritate alicnum elfc videtur;cum promulgaucrit Gefncrus fe nouif- fc multos,qui,grafTante pefte,pulucre rubeta: arida? buboni impolito mirumin modurn virus cxtraxe> unt. Crollius etiatn puluerem bufonumfupra quofcumq; morfus vene- natos infperfum vencflcam vim elicerefcriplir.Hincmukicolligunt hoc puluere quc- cumq; vlccra maligna,& canccrofa fanari polTe.Quamobrem quidam author innomina tus,in vi cere cancerofo, fumit bufonem craffum,in bilance ponderat, additq ; eiufdem pondcriscancros viuos,deindeinollarudi diligenter luto munita,relido tamen exiguo foramine vrit lentoigne,& cmere Belici cum fucccffu vtitur. Quoad virturem partiura huius animalis Plinius iccur, vel cor rubeta? in panno leueophato ad febres quartanas ejiminandas alligat. Et Nicander ličnem, aduerfus omnia venčna valere ailerirjlan- guinemveropfilothrum elfe medteamentum aliruit Kiranidcs. Item, ex Cardjno, > pedes De Quadrup.Digit.Ouip.Lib.r. <521 pcdes viuentis rubeta? abfcinduntur,Luna vacua ad Soliš fynodum properante 3 quibus collum paticntis ftriimas ciraindatur;etenim adeo profunr,vt fa?pe atgrotantem a mor boliberent. Immd;&excrementa huius beftia? in medicina-aliquam pra?-rogatmam haberc dicuntur. Siquidem fudor ecompreifis bdtiaa tubeTculis dimanans, virus ru- betarum profligareferturjfi veritatem Porta aflecutus eft. Tandem Iapisin hoc ani- mali inuentusj& ab homine gefta tu s, fecund um Phyfiologum 3 cuiufcuque veneni ma- litiam arcet. Nuperi quidam huncin hthiafi,& in dolore iliaco probant. At ex Nico- lao Myrcpfo, decollohydropici lapis h i e f 11 fpe nffu s 3 i t ati t ad ftomachutn vfque peruc- niat,iilum fanat. Ad finem muka funt medicarnenta compofita,qua? rubetas recipiuc. Nam Galenus defcribit acopon diaphrynon 3 ideft ex raniš rubetis paratum, quo vfus eft vir xyfticus J nempeiacu!ator } &a toto affečtu conualuit, Acopon etiam ex rubetis, quod omncm.affe dionera tollit apud Aetium dcfcribitur. lib. 3. pbyt . cap. 26. li.J. de cop. rne.per gen. Ub.i2x.44. F VS VS IN V A RI IS. ^|E vfu huius animalis in cibis nihil in prarfentia dicemus .Quandoquidem w venenata a calore nariuo fuperari nequcunt. Quamuis Perrus Martyr U. 10. D ec. 3 fcripferit Hifpanos quofdam in Peragua Infulanoui orbis vrgen.ce ui~ dus penuria,bufones cočlos emific. Leriusquoque tradit in Hiftpria nauigationis in Brafiliam, Amcricanos bufonibus minime excntcratis,& toftis-vefci;quapropter,ob regionis temperiem, kas bejflias veneno ca~ rere opinatur. Verum quidem eft ad varios etiam vfus trahi, Siquidem čarne rubc- tarumin hamopofita purpuras allici Albertus-teftatur. Pariter excodemauthore,bu- fo vftus,& in cibis faiconi datus prohibet, ne .penna? a tineis exedantur. Sunt qui ru- betam in nouo fičfcili conclufam in medio fegetum obruant, vt noxias tempeftates arv ceant. Archibius enim (referente Plinio)fcribens ad Atithiocum Scyria?,Regem hoc C narrauit. Immd,ex eodem,ad aues.,& vermes afegete fugandos } rubetam circaarua ferrinonnulliiubent,deindeciaufaminollain medio campi humandam eifedicunt, federuendam priufquam metatur, a!ioquin fegetes quemdam ajnarorem contraherc cxiftimant. Sunt qui officulum in dextro 1 at ere rubeta? inuentum-apocynum vocant, qtjia canutn impetum cohiberc ferafur, Prarterea Alij hoc officulum,ad venerem con- citandam all/gant. Plinius vero in hoc cafu neruos rubeta? dcxtro /acerto appendir. C^teriim Porta huiufmodi officulo amorem etiam conciliari afleuerat.Propterea lune nalis ad hoc alludens canebat huncinmodum, jSicc valovne c pojfum ran ar mn vifcera nunpuam I nfpexi. Pcr raftaš poeta hoc in loco rubetas intellcxit;nam ex lične iecore, pa?dieto officulo, &reliquis rana? rubetae vifceribas veneficia 3 ad mentem Plini),parabantur. Dcnique ru beta cumfbedum.Schorribile afpe linčtu victirat, vt fcrib.it Hermolaus:.byeme in terra conditur. Verno tempore,vt no¬ tar Georgius Agricola,pofteriorcparte adh.ucoccultata,anteriorfupra terram eminc- rc videtur, Amplius rana? virides hanc vocem Brex a natura fibi compararunt, ideoq; clamitantcs brexare- dicuntur,dum arboribus prtccipue jnfidentes vociferando pluuia prefagiunt. Aboquin aho tempore, ex -Iberto, filereperhibentur. Quocirca nonnulb has mter rana^mutas recenfueritnt.Infuper a natura non iinealiquo veneno procrea- ras fuiiTe Gefncras arbitratur; rum cjuiaiplis vim plilothramincifeinuenit, tum etiain quia,cumquidamranunculumviridema!iqi>andlu in police manus gehauent, paulb poft iUmn digieum dmriufculo tumore alfecujm oftcnd.it . Et in afterti confirmat onem cicimus, De Quadrup.Digit.Ouip.Lib.I. 623 E didmus 3 quod fifortehuiufmodi ranunculiob paruitatem inter herbamlatentes a bo- bus deglutiantur,iiIos fummoperel^dunt. Prteterea nonnulli add.unt;denteshis a ni- enentUn • malculis cradicari,quod alumde,nifi a venefica horum quaiitate oriripoterit.Remedia igitur in expugnando hoc veneno cademerunt,qu? adueiTus virus raberarum in capi- te antccedenti recirata fuerunt.Quando vero huiufmodi beftife in agns alicui molefti? er-untj Ioannes Tattus vnam in campo fufpendens csteras fugat. VSVS IN ME DICIN A, 'c On modicamesrlioc ranunculo viridi frugem, medici poflunt demetere,- cum ad expugnandas multas affediones conducat.Plinius, vt liberet la- borantem tuffi, ipfumin os huius rana?expuere prcecipir. Syluius,ad ex- ringuendumfebrisincendium,iubetranas viridcs afebrientibus manu dctineri.Gaynerius in febrehedicafumit ranunculos inlocis ficcis,fen in arboribus verfantes,&capite amputato.,& abiedis inteftinis,in aqua elixat,doneč caro ab offibus feparetur, deinde cum farina hordei parat pni tem pro gallinis, quibus poftea asgrotus nutriendus eft. Timotheus ranunculos huius gcneris pet medium dif- fedos renibus hydropicorum appiicat 3 &aquamc,erto experimento perlotium educit. Amplius in cohibendo fanguine nonnulli, ex Plinio, cinere huius ranuncuii vtuntur,- quamuis fupcrius rubetarum cini s fucrit commendatus.Departibus huius ran?,fcribit PIinius,quod iecur in peliicula gruis ligatum venerem concitar.SyIuaticus citans ver- ba Mcfue, traditabadipe huius ran? inarboribus habitati tis fliper dentem doloreaf- fedum linito, ipfumfrangi.Cruor vero, ad mentem Diofcoridis,inftilIatus in veftigijs pilorum a genis euulforum ipfos renafci prohJbet.Galenus in Emili cafu huc fanguine' Iaudat,duminquit,qudd Papias Laodieeiis Anto!ycimedicus prius pilos in paipebris natos euellebat, deinde locum dropace diligenter irritabat,Iocumq; chameleone albo trito fanguini ranarum viridium permixtoperlinibar, ncq; renafcebantur, Marcellus acu cuprea hunc ranunculum pungit,& fanguine inae emanante loca, piliš auulfis,inun- git, ne renafcanturtid Quintus Serenus confirmare videtur dum canit. Pr sterea auafcum -vole s auertere fetus , Atin perpetmm rediuiua occludere tela , C orporibus Dulfs faniem perditcito runu , Sed quu parua fitu e st, &rauco garrula quejlu. Tandem in compofitis etiam medicamentis hi ranuncuii locu habere videntur.Etenim Galenus verbafaciens deijs, quv Crito adalopeciam confcripfit, recenfet ceratum, quod cincrem ranarum minimarum recipit.Et Syluaticus in parado ranarnm olco pro morboarticulari,ranas virides fyluaticas edilibus praifert, lib.^.pur. 1 . Are. , Ub.tL.de c op. r ir t med Jec.loc. lib. l.de c op. med.fec.loc. DE RANA TEMPOR ARI A. H ' - Cap. IV. - SYNONIMA, ET GENERATIO. X diiferentia huic ran? addita vnufquifque coniedari poteft hocanimal non exgenitura,fed ex putrimateria generari,cumhocvocabulum(tem porarius) non quid perpetuum, fedad tempus datum fignificer. Siqui- dem huiufmodi ran? eftiuis imbribus produd? paulo poft intereunt. Hac de caufa nonnulli has Sio7nrdt^ quali a Coelo, vel a Ioue demiifas mincupat.Quandoquidem in Poemaria, & Dardania poftpluuiam,ranaru tantam mul titudine contigiffe proditEuftachius,vtdomus,neduvice replet? fuerint.Neq; aduer- fus hoc mali genusnulluprcefidiiifaliKare,pr;eterfuga.,inuentu fuiticu ex Caelio Rho- G 2 2 diaino 6 24 Vlyfsis Aidrouandi lib. 1 6 . de fubtil. ... . 7 digino raniš in omnia repentibus,& refilienribus,neq; aqua,neq;cibo vtiliceret.Car- i .24. ec * cf anus pJuujarummirabiliumcaufamin vetos referre videtur. Dum inquir ventos per A antiq.c . 3. , U g a montium f?oic n tes & ranas,&lapides per aeremdeferre,confequenterq; vna cum imbribus ad terram demittere. Qu? fubtiliras, vr veritarem fateamur, nobis non po- teft arridejre; fiquidem aftiuo tempore , ex guttis magnis in puluerem concidentibus ranula oboriuntur; qucmadmodum ex codcm Cardano habemus de quodam viro, quivbi expuiftet, intra ho ra: dimidie fpatium , ranam exiguampro fputo oftendebar. Id anteni ex /piritu excirato ob fermentationem guttarum aqu* cum puluere fačlam dimanare poteft; velutiin generatione ranarum metallicarum Agricol? contingit.Ne- ceftario enim in illa materia tophacea fitfermentatio, excitaturq,- fpiritus quidam vi- tahs ad generarionem idonens, ex quo, & ah exhalatione in cauitatibus Iapidum con- cJufa rana* ill? generantur. In orru etiam ran* temporarie, vt multi volunt,pluuia f f- tiuis njenftbus poros terre valde ficctr ingreditur; vnde a caliditate, &humiditate ma¬ teria ad generationem horu animaliu preparatur;quee tune no furgunt,fed poftmoduin „ cadentibtis alijs imbribus,tanejuam genita in inftanti.aut aerelo cumpluuia dimifiaap- ^ parentiham autem animantia,quamuis ad ranarum genus reducantur,ramen funt diuer li.Z.de biff. fp Cc j e j. cum Ariftoteles lhteris mandauerit, magnis imbribus multa confpiciani- malium genera, qua? antea rard vifa fuerunt.Propterea rana: omnes, exceptis tempo- rarijs,hybernis menfibus in terra conduntur; quoniam iliae ex femine,hai autem expu¬ fri materia originem ducentcs diu viuere nequeunt. An. f.i I. PROBLEMA. Hilofophus in libro Problematum caufam inueftigat, propter quam-an- m fiantmorbiferi, quando copiaparuarum ranarum faciemrubette re- prarfentantium a natura producitur. Hoc in loco Ariftoteles illasranas inteliigere videtur,quar tfftiuis menfibus expu tri materia,operante So¬ le, procreantur.Quamuis etiamftgnum corrupti aeris fit iftud, quando cum imbribus ranula: caduntitamenillas temporarias in terra genitas intelligit, qua- rutn aliqua vrgente, asftu, Temper apparent, qua? fi iufto copioftores jfuerinr, anniin- falubritatcm indicant. Aponenfis tradit hos ranunculos efte paruos, ranifq; communi- bus minores,coloris cinerei in dorfo,fub ventre vero coloris citrini, quos non rard in Italia,poft imbres, praecedenre vehementi eftu, confpicari contingir. Ariftoteles igi- turpradičlamqu9fttoncmfoIuens,doceti]ludin quocumq; loco, & regione redunda- re, & conferuari, quod natura loči, & regionis maxime fimile, & confentaneum erit. Ideoq; natura animantia,&res fereomnes illius temperatur?,&conditionis producit, qualis eft Iocus,in quo producitur. Cum autem rana fint humidf, & ex purri humidaq; materia cum calore genita ; fi alicubi redundauerint, & conferuentur, illum Iocum & cum annumcalidum,&humidum efte indicabunt* Huiufinodi autem anniconftitutio fepefapius morbofa efh> & peftilens, quia multam materiam ad putredinem aptam corporibus ingenerat.Aduertendum autem eft,quamuis huiufinodi ran? poflintaIiqua- V do ob ilIarumabundantiam,&corruptionem generare peftilentiam; nihilominus Ari¬ ftoteles hoc in loco illas tanquam figna, non autem tanquam caufas annimorbofi in¬ telligit. D E E DE De Quadrup.Digit.Ouip.Lib.I. 62$ L A C E RTA IN G E N E R E, & primum de vulgari. Cap. V. M Q_V I V O C A. Oltperiucandain,&Iepidafnranapum hiftoriamad Iacertarum naturam, & moreš ponderandos dcfcendemus; rumquia nonnulli virieruditi ra- nas, & lacertas ad vnicum genus reduxcrunt;no foIumquoniam omnes ouipara?,& molles finr,fed eriam quia omnes Jacertos, ide/l bracchia ha- Hjj beant;quapropter vocabulum lacerti,raniš,& hicenis commune effe co- ftituerunt. Q,uamuis autem hoc vocabulum prius lacertis,&pofimodum raniš compe- tere vidcatur,confequcnterque primum de lacertis, &demum de raniš fuiftet agendfi; attamen prima fronte de raniš tanquam de notioribus.vt pote edilibus adum fuit. Ne igiturledor in haclefdione ambiguitate laboret, animaduertere debet intcr pifces fquamofos litorales vnum Coliarn didum connumerari, quiamultis authoribusla- certusnuncupatur,quemadmodutnin hiftoria pifcium explicauimus . Lacerti polica in fcholis mcdicorum funtinftrumcntamotus voluntari;,qua?aliter mufculi indigitan- tur. Infupcr,vt notat Cflius Rhodiginusjacerra vališ genus eft apud Iuris peritos ; vel ut fauraapud Gra?cos,cuius,cx HermoIao,Hippocrates in Palma meminit; quafi ali- quod opus Hippocratis palma infcribatur,quod nullibi reperitur. Verum quidem eft, quod Hippocrates agens deluxationibus perfauras,non vafa, fed funiculosex palmis comtextos intellexit,quibus ad ofta reponrmda chirurgi olim vtebantur. Hi autem ni- hilcommunecufii lacertis habent,nifi velimusfauras,nempeIacerras pratdidos funicu los a ligandis lacertis,nimirummufculis cognominarc. Lacerta vero genus vafis apud Iuris peritos a figura fortafiis fic cognovninandaerat;quoniam auatuor pedjbus in di- gitos obliqueformatis 3 Iacertorui-n moreinfifteret, SYNONIMA, ET ETYMVM. Acertutn,& lacertam idem effe animal omnes authores autumant,& in v- troquegenereillud efFeruntjquemadmodum apud Grmcos , tefte Vari- no,o-at)poc,& ,7rv^apdv.nčpefohrč.ideO: vu]garelacerta,chal ciaicacoloiis eiei, & viridem, qu£ vulgo apud nos Ligoro appel]atur.E)eniq;ratione _ loči, ali? nafeuntur in noftris regionibus,aIie apud Indos,&ab>apud Aeoyptiospro- ^ creantur: Etenim Palladius Iacertam Nili crocodilumefle arbitratur.Dequibus omni¬ bus feorfim agendum eft.Itaq; lacertus vulgaris,ex Gefnevi obferuatione,digitos ha- bet quinos'valde exiles cum vngmculis ra in prioribus , quam in pofterioribus pedibus. Hoc ramen notatur diferimen, quod digitus pedum pofteriorum, qui Indicis fitum oc- cupat 3 longiffimuseft,poliexq;infenoremlocum ) vr pater in manuhominis,poffidet.Sed m pedibus antenonbus poliex cum cmeriš digir/s eq U aic m /itum habet. Si partes in- ternas huius ammantis examinemus. Albertuslinguampilofam lacerte attribuit 5 quar lententia minime concedenda eft, mfi,per piiofam, fubtilem, pilorum inftar, intelligerd voluent. Nam Ariftoteles bifidam potius iinguam huiufaodi animalibus aflisnat. Im m o huius 1 ci caufam inqun cns protulit id abingluuie naturali ha rum beftiarum pen dere. Prseterea idem Phiiofophus Iacertis, vt cameris cjuadrupedibus ouipari S exb guum,& ficcum puImoncm,lienem perexiguum,&rotundum,teiksq ; fpondy!is adhe- rentes tradit. Tandem in foeminis,vtin reliquis quadrupedibus ouiparis eamdem etio rationemvulua>,quce inauibus,aftruir,cum ceruix infernemams carnofa /It, & oua fu- perne proxima fepro contine-antur. Pra?ter externam , &imernam huius animantiV D defcnptionem,pIacuit non folum vulgans Iacertaticonem cumouis,fed etiam eiufdem fceleton ante legentis ocuios repradentarc. Lacertce I Dlacertis infitum a natura multi autumant, vt temporis trakti viftonem amittant. Idcirco Ifidorus, &alij inqui,mitlacertas exc?catas mftin&u naturaliparietis foramen 5 facic ad Soliš radios conuerfa in gredi, & tan- diuibi morari, doneč priftinam vifioneip adpifcantur. Sihocverum eft, r inquit Aibertus, ergo obtenebratio ocujorum lacerta; afrigiditate qua- Sj*o)n°do /4 dam humoremoculi conftringentc necelfario pendet, quemcalorSoIaris attepuando _ ce rt&vifione dilfoIuit,&vifumhuiufraodianimalibusreftituir.Aelianus ramenidinlacerta exca?cata ^tnijfamre'" citra caloremSoliš obferualfe teftatur . Na vir quidam,vr ipfe refert,fty!o aereo oc\i\os > cu ? erent *. magnilacerti perforauit,euq;inolIaforaininibusperuia,vtanimaIfpirarepoiret,vnaq; terram rofcidam, & herbam innominatam collocauit, & poft nonam dicm,lacertum, recuperatavifione,dimiftit.Quodfiverum eft id alicui artificio nonautem naturj attrir, buendumefteiudicamus. Praeterea hoc comparatumhabenr a natura, vtmenfibus hy- bernis fub terra condantur;quare non eft mirumii Textor in Epithetis, Iacertos ?ftiuos H appellauerit.Immd etiam aGrcecis t%a/u.tivofii c cafpoedicitur,qualiIacertus femeftrem tantiim vitam degat. Et quamuis Ariftoteles in hiftoriaanimalium femeftrem vitam la- - certis concedere y ideatur,tamen id, exaliorum fententia,proferebat, quod ex verbo lib.yc.% J* (aiunt)in textu polito colligere poftumus.Amplius lacerta; a Solo exeuntes ucrni tem- poris nuncig efte feruntur: Hoc innuit Baptifta Mantanus de diefefto Sančte Agnetis ficcanens. > ne h jbcrna time (e J ’ 7 Frigora , tam redeunt clementin fydera , vcrntim. , F empus adest, pr odi te domo per rtiragvolttcres dpricantur , humus uirides iam cogitat h er bas Hac cjuocp, luce ferunt longo quaft frigore funchis , Vadercperfcpcs-,&per dumeta lacertas . Ver Jim h? beftia; ad mentem Ariftotelis acauernis exeute$ hybernum fpolium depo punt,quemadodum idem preftantautuno,antequacauos ingrediantur.Infuper in hoc •dn-.c.ij, ,. s animantiu oenere fgtuin? naturaliter marjbus funt maiorcs, veluti de raniš in earmn s G g g s hjftor.a. Pe Quadrup-.Digit.Ouip.Lib.I. r hathhjaj Lacerta vulgaris cum ouis. N AT V RA, ET MOREŠ. T J; < V j to , * *> Vi * Vljfsis Aldroujsndi 1 s*'.' hiftoria ad aures Ariftot.pronun- ciauiraus. Addit Plinius lacertos - _ ? comparcs incedere*”3fcvno tapU; ) c; .■ to,alrerura in capienrem eftera- ri| quod fi veram fitmecne, ad- huc nobis non eft expIoratum. Hoc quidcm fcimus hos ani- mantes. hominibus cfte bcneuo- - los., vt iaferius in fympathia & antipatbia huius animalis & naturah, qi&- dam coliigatjone coaJcfctmt, at- que ex duabus partibus vnus 1 a- certus rcfultat. Et id totum ci- catrix iodicare folec, Cauda? etia Eepius amputatse renafcuntur, quoniam cauda pars excrementi~ tia eft , & partes- huius generis. auulfa?,veluti pili, Sc vngucs ite« rum nafcuntur. Legi tur apud In- rlrpretem Theocriti 5 quod lacer™ taexiccata in viperam tranfmuta tur . Quod fi veram fit, nec ne a nondum liqtudd conftat,queroa4 mod um neque mamfeftum eft la-« ' certam infiar ferpentis fihilare, vt ex libro de natura rerum coili- ' gitur. At quomodo, laeerta? & aliar quadrupedes ouipara? mo« iteanturpd Ariftotcles in libro de communi animaiium grefiuj ek™ ganter explicauir. lacertae sceleton. LOCVSXIBVS. COITVS, PARTVS. N Anglia Jacertas verfari muki ex Gefnero negant,Alibi vero,& potif* fimum in Italia copioif reperiuntur. Bordonius meminit Infulf Cafpe- ria?,in quamagni, & frequentes lacerti ftabulantur, loannes Hugo in hiftoria Indica tradft ibi mukittidinem efte lacertarum, qux parietibus adhmrentes in lcčricas,& ftragula dilabuntur c um maxitno dormienriu t errore.Alioquin de loco particulari notumeft cauernas,&fepulcra fubire,fpineta,& rubeta incolere, &deniq; in vetuftis redificijs- J & ruderibus verfari. Circa vi i!Jaq;vc docet Ariffoteles ; more C.rocodili,teiTx committunt, ex cjuibns fine mcubatu ffatutis tem- A >^ ca f‘35- poribus carffi erumpunt.Lacertas autemore parere, vtvuigus aff rit,Philofbphus af- fcuerantius negar.Infiiper a lacertaf.SiqtH dem aranee paruos lacertos in foraminibus parietum aggreff? filamentis obducunt, deinde ictibus adinteritum ufq: petunr.Cum ferpentibus acriterpndianturjhinc non- nulli lacertum ophiomachu indigitarunt.quamuis hocepitheton maiori Iacerto,nempe viridi magiscompetere videatur.Laceru amant dičiamnumberbam,ad quam, vt docet Hcrb&hcer Plinius.vulnerati a ferpentibus fku mi co n ffigiu n r. V iciff m velur; lacemis ferpenti cit in tis gr at*. (fenfiffimus hoffsjhomini arnicus cit eomundifurnus; quema modum Erafmus id multis hiftorijs illuftrat in Dialogo de fympat|iia,& antipatija. Quaproptcr vbicnmq.eft ^ homo, ibilibenter lacerte congregamur, qua; eleuato cap te hominemcontemplari ioIent 5 &expuentis fafiuam iambere. Immo lacertaori admota pituuam humanam auidiffime lingit.Amplius fi homini fub dio dorm enti ferpens aliquis infidietur, laccr- ta.etiam fi pufillum fit animafiper faciera 3 & coli um doruiientis curlitans illumq, excitas, hominem ab hofte venenato tuetur, C O G N O M I N A T A, & Denominata. Eos aliquot animaliumnominibus, Antiquitas cognominauit fiquidem Dianam quandoq; I.upam.& Solem lacertumindigitauit, vt Porphyrius /ib. 4 . in tradatu de abftinendo abanimalibus > retulit.Gyra!dus etiam Appoli- nem Saurodanum, nempe lacerticidam a Prifcis appellatum tuiffeautu inat,Proptereaquod,ipfum adhuc puberem fubrepenti lacertas fagitta cominus infidiantem obferuaucrint. AlioquinSauros,&Batrachosftatuarij fuerunt Syntag.y. infignes,n^ tlo ne Lacones,qui,vtrecitat Plinius,templa Odauia?porticibus inclufa fa brefecerunt Paufanias etiam in EIiacis,transfluuium Erymanrhum, Sauri monumentfr effe fcribit,vbi etiam rudera templi Herculis confpiauntur. Hic Saurus latro fuiflc fer • tur,qui viatores,& Accolas vehementer affiixit,pnufquam Hcrculipoeaas daret. Ali- Nominapro ter apud Feftum Saureas nomen ferui fuit. Et a-avpoi Populi Thracireapud Hefychiu, pna vtrorii '& Varinum leguntur.Deinde Sauromathas Amazonum conubio infignes Cielius cele brat. Nam Sarmathx,& Griecis Saurotnatha; Scythia’ populi a Plinio effe perhiben- tur.Pr^ter hxc,nonnulla ex quadrupedibus ouiparis animalia vocanda eflent Iacer- tina,vt Stcllio, Scincusffalamandra. feps, fine lacerta chalcidica;quoniamhx animan- tes cum fint oblongioris corporis 3 ritij]acertx 3 demptis pcdibus^fcrpentes effe viden- tur. Tlanla dem min at a a la ceniš. lib. i o. li.-^.de hiši. pU/it' ca p-5 630 Vlyfsis Aldrouandi '2 tur. Si deplantis fermo habeatur,DiofcoridCsdn antiquis norriendaturis, Anagalkde ^ vocat fauritim,quam Prophette NyTiip,vt muki docent,pars extremabaka?, ovpfa.Z 0 ? > quakcauda haka nuncupata,qua olimvarijs lacerticoloribus 'dikinguebatur. Item Ambrafius Pareus,interinftrumentachirurgicaadglande^corpori inkxas extrahedas idonea,vm;m cum rokro Jačertino effigiat. Tandem, exTheophrako, in Cretafons eftabaditu fpelunca; Ide*e duodepim Radia dikans/auri dičtus, cuius nominis tatio>- nemnon akignat* E MYSTICA, ET MORALIA. itap.ii. 'tap.tf. Er mukelapnurem, &Iacertam in veteri Tekamento,inkdiatores,& fu- res myfliceintelligiintur.Ec quando,in Leuitico,lacerta interanimalii immunda reccnfetur,cum cauernas,&fepulcra incolat, Lauretus infyl- ua allegoriarum ab hoc animali rnixtam vite varietate dekgnari arbitra- tur. At k proprietatem lacerta; fenefccntis,lumenq; oculorum amitten- tis meditemur, qua? iliius recuperandi gratia,per foramen parietis ingrediens,Solem verfus fe conuertit; proculdubio in dočtrina morali peccantem lacertum ob fenium ca- ligantem indigitabimus.Peccans enim longa criminum cofuctudine exc;Ecatus,vt amif- fumdiuine gratielumen adipifcatur , debet parietis foramen nempe in poenitentia? amarorem ingredi , ibique oculos mentis ad fummum rerum omnium opificem C verum iukitia? Solem orando conuertere, vt lumen cgleftis gratia? kbi comparare pokit. Iuxta illud Ifaite . Aperientur očali cacorum . Demutn , in gratiam moraiis do- čtrina, illi,in quorum animum omniaconfluxeruntflagitia, lacertas imitari de- bent,qua a ferpentibus abhorrcntes,in hominem>ob quamdam fympathiam,kngularc fpirant amorem. Parker criminoit pokpoktis ferpen tum,ideft vitiorum veftigijs , ad homines nempe ad virtutes diligendas a & ad honefta qua?dam kudia animum appellerc debent. M O N S T R A. Cent . 5 . me tnor. In lib.de man sir. Rseter illudmemorabilc, quod Mizaldus recitat accidiffe anno Domini. 155 i.menfc Iulij in Hungaria prope Paguin Zichfum,iuxtaTheifum flu- uiumjnimirumin multorutn hominum aluo lacertas naturalibus fimileš ortas fuiflfe. Interdum contingk, vt animaduertit Schenchius,Iacertam viridemin c£ti magnitudinem excrefcere,qualis aliquando Lutetip vifa q ek.Sepeetiam lacerte duabus,& tribus caudis refertc nafeuntur, quas vulgus ludenti- bus fauotabiI.es efTe nugatur. Qua? monkra non abalia caufa, nikabouis dilecythis, idek geminis drmanarepoflfunt.Veriimmagis admirandafuitlacerta quadricauda,qu£ anno Domini 1596. nobis dono datafuit. Etenim longior cauda tres aliastanquam ramufculos produccbat.Quod monkrifieum animal ex abundantiamaterkcnatumfuif- fe exikimamus, & prycipue, quoniamcetere corporis partes iuko grandiores erant. Pryterca inccffit anirno nokro admiratio nonmediocris,quando Francifcus Centenks diligenti/Iimus odontagogus lacertum amphicephalon nobis attulit.Nam hiclacertus loco cauda aiiud caput habebat, vtiniconehic data, licct confpicari. Idcirco exouo gemino hoc monkrum proculdubio natum fuikc fateridebemus: kquidem' ad vtrumq; caput versijs gradiebatur.Pokremd aliud.eJegantius lacerty monkrudemirari nonde- finimus,quod lacerta amphisbeny nomine indigitare placeret, nificauda vnius confpi- eeretur,quemadmodum ledtor in icone potek intueri. Lacer- U-f . ’ , '■ . , \ • De Quadrup. Olgic. Ouip. Lib.I, 631 Ti Lacertus biceps. 2 Lacerta bicauda mas. •t. - - ■ iu * ir : .. 1 - > ■ • - 3• • — , !’ ; ’ - - TfT..;.. f; r Lacerta amphisbena^vel potius lacerta: dua: fimul iunčt*. . ■;. ■ oi; : . ' ‘1 ii r 6$z . . Viyfsis Aldrouandi P H R E NO S C H EMAT A, a & fimulacra. - Voniatn inualuit opinio apud vulgum Iacertum nullo prorfus smoliš ftimulo affli&ari,idcirco Bartholomams Th?gius,pro phrenofchemate hominis animum crga aliquem amantem,& propenfum habentis,pi ME ___TORQVET , Vincentius Ruflfelius effigiauit Iacertum chamasmeh Flores delibantem eum infcriptione. AETER N V MC^ TENET,quo fymboIo, homi- nem fe corrigentem, & refcipifcentem defignat,quandoin aliquem errorem incident, vt humana fcrtfragiIitas.Quandoquidem lacerta cum Šerpe ute djmicat ,& fauciata ad chamftneluin,tanquam a d tutiffimumprffidium con fug t:Quemadmodum etiam di- pAr.i.lcon. (g-amnum, admentem, Plinij fingulare vulnerati Jacerti remedium pauloantetradidi- b mus. Ripa in delineando Beneuolentice fimuiacro, mulierem alatam vefte viridiami- čtam, cum lacerta fuper crus repente depinxit, ob fingularem amorem,quo lacerti ho- par.z.lcon. mineš profequuntur. Amplius idcm Ripa vfus eft icone Jacerte in figurando fimuiacro Americe.Siquidem exhibet effigiem mulieris paffis capillis,tenui velaminete&£,arcu, & fagittis tnunite, cum magno lacerta fcciis pedesjeteniminillaRegione lacerti im- meni« magnitudinis vifuntur, li. 2 .de Jrt. Tabr. VSVS IN MEDICINA. Arijs affc&ionibus tum lacerta: integralnim fingula? earum partes mul- tum adiumenti afferunt. Primo in expugnandis venenistota lacerta commendatur,- nam Crollius anthracis fignaturanrin Sappfiiro cotem- platur,deindehuius tollendi vim non folum fapphiro, Ted etiam lacerta: inefte fcribit.Diofcorides Iacertam diuulfam, &ictibus fcorpionum ap- plicatam non vulgariterprodeffe atteftatur. Plinius illam in cibisad exterminandum Salamandra? virus prarbet. Infuper exlacertis paratur oleam, ex quoin. ufu medico, /i.i fdrjec. mul ta mamut vtilitas. Vndd Timothcus in diifoluendis ftrumis, Iacerras viginti quinq; Arcan, i n oko fuifocatas ad carn s vfq; confumptionem percoquit,ex quo oleo cum fimo pe- cudum emplaftrum componit. -Tramo huiufinodi oleum ad delendas etiam faciei > lentigines commendat. Amplius viua etiam lacerta eft exvfu. Cumex Gefnero, nonnulli Iacertam exca?catam vna cum anuloferreo, velaureo invitreo vafe in- cludant, & poftquam obfcruarunt Iacertam recuperafte vifionem, tuncanulosad arcendam lippitudinem geftant. Atfatiuseft, ex Plinio , Iacertam creniare , cu- ius cinis cum melle cretico adoculorum caliginemfeliciteradhibetur. Sin huiufinodi cinis cum myrteo oleo permilccatur,defluuiumcapiIIorum oprime reprimet; Boc a ute remedium crit efficacius fi ex lacertis viridibus componatur, vt in capite fequenti re- r) / cftabimus.Sivirtutes partiuhuius animalis ponderemus.Plinius cerebrum infufftrifoni- V.t Jemat* bus commendat. Toturn vero caput contufum, & appofitum, ad me n tem Diofcoridis, med.c.^%* aculeos & omnia corpori infixaextrahit.Alij caput lacerta? cum ariftolochialonga, ra- dicc arundinis,& bulbo narciftiadmodum emplaftri componut,quo fpinasfagittas 3 & partes vitri partibus tcnacitcr adherentes,extrahunt. Cor lacerta combuftum,vt feri- bit Arnoldus ViUanouanus,mixtum cu amurca,&impofitum talem torporemmembro Hepatit affert.vt chdurgiferrurn non fentiat.Veriun Rhafis, & Plinius prcdičlam virtutem co- i’ir tu s* rio crocodiliattribuunt. Iccur huius animalis,fi veritatem faftus eft Auicennas , inca- uis dentiumiinmiftum dolorem mulcet.Infuper fanguis lacerta?,pr£terquamquod vifto' nem roborat,ex Auicenna,impedit etiam,fecundinn Marcellum,varices ne in humano corpore oriantur, fi pufionum crura eo djligenter illiniantur. DeIetquoq; verucas,vt voIuitQuintus Serenus dum cecinit, id pater it 'intiumfanguis curAre lacerta . In hernijsinfantium idem fanguis infpcrfus commendatur :idq> verum eftecolligit : Porta De Quadrup.Digit.Ouip. Lib.I. 633 Porta,quoniam Iacertus pcr medium difse&us iterum coalefcat. Dcmum ftercus huius animalis fuis non caret virtutibus;quandoquidcm HierocJcs id mifcet cuidam medica- . . mento, quod in ftranguria cquorum pnefcribit. Prodeftetiam albugini,& vlceribus oculorutn,vt Jegitur in libro fecretoru, qui Galeno adfcribitur. Addit etiam Celfus hu- iufmodi fimo vulnera mirum in modum detergi. Sei' diligenter inquirendum eft,an de fimo Iacerti,an potius fcinci, Teu crocodili terreftris verba faciat,quod Authores medi¬ ci frequentcr adhibere folent. VSVS IN V A R11 S. Vfus inlu- dts. CribitHerodotusTfoglodytas Aethiopes olim ferpentibus, &Iacertis, &alijsreptilibusin commelfationibus adhibuiffe. Immo Celius Arna- Lacera zonas non modo lacertas, Ted etiam alias beftias huius generis ediife adiles. opinatur, & propterea ita cognominatas exiftimat, quoniam nullis ma- zis, aut delicijs,fed promifcuo vidu vtcrentur. Alioquin in ludicris lacer tas,quemadmodum etiam pueri noftra? tetatis,olim adhibebant. Huius meminit Aufo- niusinTetraftichis de menfibus; quando de menfe Septembris canit hunc iii modum Surgentes acinos vanos , & pr s f ec at vuas Scptember^fub quo mitiapoma iacent. Captiuam filo gaudens religajf 'e lacerlam, fufper/fa manu nobile ludit opus. Pr?terca cerebrum lacerta? ad veneficia valere muhi autumant.Sed Cardanus addit il- lud potius mentem mutare, quam mulierem ad amandumcogere. Quamuis Pliniusla- certam ad amatoria conducere referat; dum inquir. Eamin vrina vinli necaram vene- remcius,qui fecerit, cohibere. Demum V uecherius adipe Iacerti hominem pingucfacit hunc in modum. Sumit Jacertte febum, &cumhalinitro,cymino,&: farina trit ctpultem bib.^.defec concinnat,qua gallinas faginat,nam his poftmodum homines alti mirandum in modum pinguefiunt. DE LACERTO VIRIDI. Cap. VI. SYNONIMA. ET NATVRA. Acertus viridis a multis Iacerta maior cognominatur;quoniam in compa- rationcadlacertu vulgarem,duplo,vel triplo maiore/Te videatur. Gre- cis ffaupa ^A(yp«j & Nuperis apoffcivpct nominatur propter colorem, quo infignitur.Italis, vt nonnulii referunt Gez dicitur Bononienfibus. Ligs/oro quaCi Iigur; fbrtaffis,quoniamin Liguriabeftia? huius generis fre quentiores proueniant.Syluaticus hunc vocatophiarnacuma fuperandis!, &impugna- dis ferpentibus. Etenim hicIacertus inftindu naturali ferpentes adoriens cu illis accr rimepradiatur, cum multi coloni hunc a ferpentibus faucium faepe obferuauermti qui etiamaddunt hunc viridem Iacertum,eftiuo tempore,in arboribus morantem interdu, more ranunculi viridis vociferari. Amanthuiufmodi Iacerti loca calidiora quapropter Gefnerus hos in Germaniararos effeteftificatur. In Itaha autem frequentiores ver- fantunvbi nonnuliieosobferuant multosfmul obuiam egredientes: quandoquidem tune morbos pr^fagire afHrmant. Sed hoc parum adhuc exploratum eft.Circa defpri- ptionem diu non efTe immorandum arbitramur,tirni quia animal notum eft, rum etiam quia hic veram illius effigiem damus,cui addimus aliam iconem Iacerti viridis cauda bi- furca,necnon alterius exiccati cauda bifida,qui adhuc integer in publico Mufrofer- uatur. Lacertus / to G *-Q chilfidi«lnto!« o“ 638 Vlyfsis Alclrouandi > puttedine commendatur;idcirco per chalcidicarn Aelianijcretam potius, quam animal intelligemus. ltaque hocanima!,quamuis vipera? fpecies fitjchalcis 3 feu lacerta chah cidicaab authoribus pasfimindigitatur. Lacerta dicitur,quia,lacertarumodo, pedihus predira fiti chalcidica vero non denominatur a, Chalcide Regionis Euboea?,vt mul- ri voluntsvbinul/um animalhuius generis verfatur,fed a' ttoths %aXzn;^i chalco, nimi» rum aba?re,quoniam lineiscereis dorfum huius bcftiae infigniatur.Vnde Reufnerus in Paradifopoetico de colore huius animalis /Iccanit. Aeris habet c hale is fquallentia ter ga colore. Non iniurfa igitur Georgius Agricola lacertam a»ream indigitauit. Quapropter a*v- p«j-^aAx«cb>V , nempe lacertam chalcidem a colore aeris,nonautem chalcidicam aloco pronunciare debemus.Aliter apud Hefychium,& Varinum hoc animal appella- tur:foitasfis quoniammembra,jtwAa,&£/yAa? interpretatur: cum membra, &pedes> . lacertarumritu habeat. Bellonius, Grcecorumlingua,Samiamithon dici voluit. Sed Vana norm f a llitur,vt notar Salmafius in Sol inum . Etenim animal,quodhodie Grčeči *a/zidfu9ov vocant, Grecis anriquis aV^aAct/Som^nempe ftellio dicitur. Amplius ha?c lacerta feps ob virtutemrepticamnomiriatur,nam quč Ca?cilidm vocant. Nicanderpoft viperam, Jn hb.obfer. c j c f C p C v erba fari ep. s rctuJit fepem e/fe refertum colore illius Soji,in quo degit. Cla- aninuerref r i s fi raU s v ir Fabius Columna bane lacertam non tereis tantum maculis,fed totamtereo &aquat. i C0 l 0 re referta obferuauit. Vr igitur omnibus effigies pateat, illius exiguis pedibus infi Rente cii longa diRantia inter anteriores,& pofteriores icone hoc inloco delineare no piguit, Lacerta Chalcidica flexuofa>vt incedit* eademej, exporrečta. A B JLOCVS De Quadrup.Digit.Ouip.LibJ. LOCVS, NATVRA, MOREŠ. 63 P Icandri Scholiaftes in Syria,Libya,& Cypro hanclacertam nafci, Vin¬ ter faxa degere fcripfitsdeinderatione pedum lacerta?, & ratione vene- natae natura’,vipera? fimilemeifetradidit. Et quamuis Ariftoteles vni- cam tantum vipera fpeciemnotam habuer.it, tamen Diofcorides, vires ^J* de ffUt. acefi muffi perpedens,dixit illud aduerfus viperam Sepern nuncupatam val ere Jprceter quatnquod hanc Iacertam natura vipereat efle arbitramur;quoniam,mo re vipera,fuo$ foetus enititurjvtclariffimus vir Fabius Columna atteftatur, quihuiuf- niodi animal in Gallicano caftro inuentum interfecit,& coriose in diffečto illius vetre, quindecim viuos partus inuenit,quorum alij membrana exuti, alij pellicula diaphana circumdati confpiciebantur .Idcm in vipera catulislicetobferuare. Quare Sepemef- fe venenaturnminime dubitandumeftjcum omne ferpens viuos foetus edensmgenerc viperarum reponatur. Ideo non fine ratione canitur. Paruaquidemferpens } fcd qua non vila cmerita T ant um mor ti s habet. Veriim fi aliquis dixerit Sepem ab ouiparis effe fcgregandum,cumritu vipera foetus viuos in lucern emittat. Difficultas diffoluitur,fi dixerimus hoc animal, more ahorum ouiparorumjn ventreoua generare,quamuispoftmodumcatu!i,difrupto putamine, ex aluo matris viui crumpant.Aetius igiturinter figna venem Sepis,mgredinem,&putre- factionem parcis demorfar reponit. Diofcorides autem idem animal in vino demorfis f • 11 aefim propinat . Galenus illud diffedummorfui applicat. Plinius caftoreum cum myrtite f>^ m ed.fac. bibendum effciubet. Immd cibumfalfamentorum percuffis aferpente, fed pouifimu a Sepe, fiue chalcide prafcnbit. H ::1 DE SAL AMAND R A. Cap. VIII. ^QJ/IVOCA, stnonima; & Etjmum. j Ra ter fafamandram lacerta fpeciem , quam inprafentia exam/nandam proponimusjGefnerusaisdiuit d quodam Germanopellionp, inter exo- ticas, & nobiles muffe!as,quandamnomine falamandram reperiri. Sed an reperiatur,nec ne tiihil ceru fe habere tradit. Quapropter fi hac in- l l __ -__ uenitur in rerum natura,procul dubio a eolore faiamadr* denominatur. Apud Chymiftas falamandra,que dicitur Adecb,ex mente Paracelfi; terram rubram fiue fulphur Soliš fignificat.lmmo ex fententiaTauladantis in animaduerfione Bracef- chi, per falamandram intelligit iubftantiam Mercurij fublimatione purificatam, qu£ ad condcnfationem,vel,vt chymiftarurn verbis vtamur,adfixationem peruencrit i itaut in igne,more falamandra,perdurare videatunSalamandraigitur lacerta fpecies,fecun- dinn Ifidorum,dicitur quafi VaJencendra,quoniam aduerfus i n c e n d i a v a I e a t: Qua ety- mologia propemodumiocofa,& rifu digna videtur.Itacj; SaAos^ar^pttfortaifis vocatur, quia /ud vfpa, ftabulum,cau!am,&fpeIuncam,o-s^i? vero fpatiuminter tabulata fignificat; Ub.i2.Orig hinc falamandra,quafi felimandra,quia inter fpatia inaniacaularum, & lpeluncaru fta- buletur.Gefnerus etymum huius nominis ab Arabico vocabulo famabras, vel faambras deriuat,qua voces lacerta defignant;'mmb,& hebraica voce Semamith ad hoc etymu conducere putat,qua ftellionem denotat.Apud Aetium falamandra, fecudum aliquos , lacerta venenaria nuncupatur. Plinius,quoniammacu!is luteis confperfa fit, animal li.26.de A - ftellatum nominauit. Hinc Albertus falamandram nomine fellionis infigniuit, nam nim. ftellioniillasconditiones ineffefcribit,quasPlinius falamandra’ asfignauit.Salamadrai fin Bclloniu Coftantinopoli vbiq; vulgarisj^m ,P lunine s.& Uiciils vocitatur Arabice lib.^.obfer. 5 H h h 3 Adhaya, 'Salamddra nigra. Varita ut ho rum opinio- ncs . 640 Vlyfsis Aldrouandi • ■*. Adhaya,GaIIis Salamandre,vel vt notat Gefnerus Sourd,noiTquia furda,vel muta fir, n fed potniška Gra?co nomine(fauraJ)quod lacertam defignat. In Gallia Narbonenfi Blande dicitur a lento animalis ince/fujnam bJandum prol-ardoA lento v furpant. Hif- panis SaImantegua.Gennanis Oaal,aliasolny: ideo Eritius Cordus Vlmam Jatina ter- minatione appellauit. DIFFERENTIi & Defcriptio. /plex falamandra? genus affignari, omnes Authores referunt. Etprimo Matthiolusin Commentarijs ad Diofcoridem,genus aquaticum Vtinen- fibus frequentiffimum efte ftatuit, capite terreftribus ialamandris bre- uiore,&rotundiore,caudaanguillarummodo,nigro vndique dorfo, ven B trcrufefcente,&Iuteis maculis refperfo. Hoc genus falamandrte infub- fequenti capite cxaminabitur. De terreftri Ge r nerus narrat, fe aliquando vnam in al* pibus inuenifte,quaj totaeratfufca,abfquefplendore,cauda breui; dcindelactcusfuc- cus ab ipfa percuifa diinanabatjvelutiin vulgari falamandra accidere folet.Matthiolus etia in quibufda Germanij fyluis falamadras dorfo nigerrirnas ,ventreverd admodu rubetesobferuauit.Salamadra igitur terreftris,vtfcribit Vitriacus in hiftoria Orientis, eft quadrupes habens facie lacertte cauda proIixa,& tortuofa,vngues aduncos,&hama tosjveruhtec defcriptio nobis fufpečla eft;fiquide hic Author falamadracuchamafteon $e conftmdit. Salamandram efte maiorem lacerto viridi fcripfit Kiranides. At Gef¬ nerus reperiri quidetn craftiorem,fed non longiorem teftificatur. Ideo fatius erit cunj Suidafalamandram,figura,& corporatura lacerta? fimilem conftituere,prteter capitis, & ventris craflitudinem, qua lacertum vulgarem fuperat: breuiori conftat cauda,co- lor illi niger ineft maculis Iuteis inquinatus,fed quadam leuitate pellucidus, qua? ora- niainicone le&or contemplabitur. Immo non folum veram iconemfalamadrajjfed q etiam illius fceleton exhibemus. NATVRA, ET MOREŠ. Oc animal fecundiim MatthioIum,hoc infitum habet a natura, vt,cum af- pedu horribili prajditum fit,intuen'tibusnaufeampariar,&la:quodniinimecredendumeft,cum vi igneaomnis vene¬ ni virtus abfumatur. Scribitquidem Aelianus , čarnem fuis , qui Salamandram edcrit lib. 6 .cap. 4. perniciofam efte. Plinius etiam refert hotninem dente Salamandrf percuftum obire. /^.29^.4. Idcirco Salamandra, qu£ vulnerauit, impofterum ad ter ra? fuperftcicm accedere non audet, cum perire confcientia dicatur. Morfus etiam Salamandra? tancjuam exitialis Nicandcr, Aetius, & Auicennas meminerunt. At Salamandra vbifeme!parti dentes inflixit ( vt quidam Gefnero retuIerunt,quod ramen verum non eife opinatur) nun- quam extrahit,& fi auellatur, Iethale eft. Itaquerelinquenda eft beftia pendens a par- te faucia,vt interim patiens viuere poffit. Duas Salamandras, quas domi habuit Gef¬ nerus ftrpevirgis irritauit, nequeunquam os ad mordendumdeduxerunt. Immd neq,- H Gefnerus intellexit quempiam in Germaniaa SaIamandrismorfumfuiife.Quapropter Venčni p ({ ^ £eri poteft , vt non omnitempore , neq; in quauis regione mordeant. Etenim in qui- * us an tmalis b us dam Gallia? locis morfus Salamandra? adeo exitiaiis eife perhibetur, vt nulla fpes tqaalit as% vit g relinquatur. Ideo apud illos adagio dicitur. Si te Salamandra mormordent , accipt linteumtuum ,<& tuarn loaicern. Rhetivero qui Italiceloquunturaiunta Salamandra demorfum tot medicis opushabere, quot beftia diftinguiturmacuiis. Gefnerus autem in Germania Salamandram non ita venenofam efteexiftimar. Quocirca concludendu cft,ad mentem Plinij, Salamandram venenofrigidoinftar aconiti necare,'quain fen- tentiam Gefnerus merito exp!odit; cum aconitum minimofrigidumefle feratur. Ray- mundus Lullius, in libro de Quinta elfcntia, Salamandram inter venena refrigerantia collocat. Et Galenus fepticis mcdicamentis,illius cincrem admifcet. Gefnerus tamen putat Salamandra non vftam magis fepticam efte,quam vftam, quoniam viignea vene- num Hlud feptieum confumitur. Antequam igitur remedia pro exterminando hoc venč¬ no Sign a vene ni falaman dr#*. fegm* 29 . 644 VIylšis Aldrouandi no pr?fcribamus , necefTe eft in tncdium afferre figna , quibus vcnenum Salamandr« dignofcitur.Sunt igitur ex Diofcoridc lingu? inftammatio,tremor cum torpore,& hor- rorcquodam; partcs nonnull« corporis liuorc circumquaq; fugillantur. Auicennas m- ter b«c figna dolores ventris vehemcntes, & rerentionem vri n g reponit.Idem Arnol- dus in libro de venenis repetit. At deceptum fuifte Auicennam Gefnerus opinatur; quandoquic!em Diofcoridcs h?c figna obfergat in illis, qui bupreftim fump.ferunt.De quibus fignis proximeante Salamandram verbafecir. Pr«di.Lib.I. 547, narrat manus,& veftes fanguine falamandra? imbutas ignirefiftere, quemadmodiun falamandra intcr prunas intaeia moratur . Demiim quoniamfaIamandra ex putredi¬ ne oi'iri,&in illo genere animantis nuilum fexum reperiri perhibecur. Hinc Kiranides ab ipfa fterilitatem prodirepofte atpeftatpr. Immp ad irfipedrendam copc£p|foriejn, cor huius atrimalis circargerma mulfcriš geftandum elfe docet. ; c r - ,o KJ& DE SALAMANDRA AQVATILI. vffi. ■..p - p -/Jak v . "• 9§ 23»** ■piiS _ jmSmšMrnm SYNDN1MA, Defcriptio. e & 7 Acerti genus paruum,&nigrum in aquis verfanš nonnulli falamandrani aquaticam,alij lacerrumaquaticum nuncuparunr. Apud Grrecos norae non inuenit;quiramen voluerit, (favpov sVucTpovjfcilicecJacertum aqua- n'cpfnindigitai-e poteric. Lacertulum aijuae fcincum,fed perperam verfit fyiuaticus . Bellonius in hiftoria AquariJium,corduIum v0.cat.1M0 nachi,qui commentati funt Mefucm,fcincumaqua? cum cauda Jara cognotninant. Her raolaus laccrtos paruosin aquis Agri Vicentini verfantes fcincos officinarum efte conftituit. Gefncrus hoc falamandra? genus lacertum aquaticurn nominat.GaJIice di- citur Taflot,Italice Maraftandola,quod nomen a Maraffo de tor rum efTe videtur. Quo niamhbc aiiimalinftarvipcra? yenenatiftri efte perbibetur. Itaque falamandra? aqua- ticre multiplek gent^aftighari flatuir^us: Viium eft,cuius fconem primo locodamus (j cum cauda figura Rhombi. Alrerum duplex eft cum hoc tamcn difcrimine,vt altcrum altero maius confpiciatur,quemadmodum iniconibus hicpofitis apparet. Marchiolus in Commentarijs ad Diofcoridemaliud falamandra genus aquaticum Vtinefibus fre quentifsimum efteftatuit,capite tcrreftribus rotudiore, & breuiore,cauda anguillarfi modo,dorfo nigroluteis maculisinfignitp .Huius etiam generis iconem delincare no pigpit. Itaque primiun genus pr 3? diru m eft Iingua brcuisfima Iatiufcula, & dentibus exilibus 3 qui vifionem ferecffugiunt. Caudam habetin medio crasfufculam,quepro- Btfcriptio tia,& fupina,ad inftar figura? rhombi contrabitur. Pedes anteriores in digitos qua- ternos,pofteriores vero in quinos finduntur. Prceterea cor fpongiofum habet dextro ris ' lateri incumbens ,cuius auricula finiftramaiorepi pericardij partem occupat. Hepar eft nigerrimuuijlien fubruber,renes fpongiofi, Oua inagnitudine pifiin bicorni vtero, ordinequodam digefta gerit,ex quibUs poftmodumueluti ex ouis Salamandra? terref- tris, viui f?tus excluduntur. Bellonius ter g us tuberculis .horridulum huic bcftire attri- buit,ex quibus contredatis Iačteus dimanat fucčus,velutietiam in Salamandra terref- tri obferuatur. Georgius Agricola hanc beftiolam colorecinereo, vel in cinereo fufca effeprodi-dit. Qup colore has animantes praeditas.rard inueniri Gefnerus fcribit. Kam hic Author vnam diftecuit, qua? erat longitudinis fepfem digitorum, colore ni- gracum pundis albis in ventre ; reliqmim corpus nigrum erat pundis concoJoribus afperum, qua: afperitas conuenit cum tuberculis, quc Bellonius Salamandra aquatili attribuebat. ' H lil Sala- De Quadrup.Digit.Ouip.Lib.I. <5 4p 1 Salamandra aquatica atra femicirculis in dorfo albicantibusdiflinfta pronepida. 2 Eadem fupine pičta aluo rufefcente maculis ro tundis nigris linea flammea per mediam cau- dam confpicua. 3 Salamandra alia aquatilis minor prone,& fupi¬ ne pičta. Jii » natv- I 6$o ' VIyfsjs Aldrouandi KATVRA, ET MORES. /■ i *• f • r *' ''**? * • » •• ' ' t . . 1 ; i ; ; * > • * S- i X J J, a , , ' , .J «** • y \i.4 " ■ - ' Ae Salamadr?,feu lacerta? aquatica? fecundum Agricolam, naturaliter lacunisopacis, &mpinguifolo fitis delečtantm\&prcccipueilld aCiuc dr/e.. Apud.'Hcfychium, & Suidam zv*, dr k; cxponitur. Perorus afcalaboten dici putat , quia t«'ffxaAoc Girculus fit.Stelliones enim civculis quibufdam, veluriJucentibus gutris in mo- dum Itellarum depi&i confpiciuntur. Gcfnerus autern hancetymologiamprobarenon poteft; quonia aVxaAo?,pro circulo,apud nullum aurhorem idoneum reperirur. Gram- matici quidcm aaaAa impura interpretantur,& hoc modo etymu huicanimaji>ranqua impuro com petere poftet. Nifi velimus etymoIogiam ad mentetn Etymologi, & Va- rini,Trapa to aAo/Sa 7 ne ,qiii artubus fuis innixus per parietesrepat. Hac de re xylobatgs etia a Kiranide nominatur, cmn Iigna, & muros fcandat. Hinc Gahotes criam vocatur,quia,more muftela?,qu£ Grecis dicitur yaA»,clar>culu per quodcuq,-afe 67 dat. Licet Stephanusin Galeotarum mentione ita nominatum hoc animali Gaicis, ideftmuftelis pifeibus marinis callidifiimis effe opmatur. Item zvAarni; per Omagnum G in prima, & Cecunda fy!laba ftellio eft ,& Bacchus, vt Venus,xd»Ai»T/^nam zo^alrne per o paruum in prima fyllaba , nomen eft cuiufdam Philofophi Epicurei, cuius meminit iMacrobius. Item nomen ftatuarij apud Plinium.Immdfuit etiam Teiusouidampnftor hocnomine inftgnitus,quem memorat QuintiIianus.Grxci hodie ftellionem A hikovi vo cant ,& lacertum paruum argenteo , &lucido colore refertumefte dicunt. Verunta- men a nonuullis hodie ftellio effe perhibetur , qui nuperis Grgcis vulgo Oauictptn- Goe > aut -^ct^auCOm appellatur, quo nomine lacertum paruum denotant. Venim fctitn de his nihi! certi babcamus , vnd cum Gcfnero hec omnia competcre fiellioni, affirmare non audemus • Vox hebraica femamit in faeris paginis, ftellio cxponirur; quamuis ali} araneum interpretentur . Septuaginta nomen hebraieum, Letaah, quodfuperius laccrtg conuenire diximus , ad Afcalaboten , nempe ad fteliioncm transferunt. Aliqui arabicaruin vocum interpretes Guaril, Vrel, vel Alurel fteh- rr bone elTe dicunt. Senabras idein eft, quod Iacertus vel ftellio, vt Bellunenfis annotat: ** nam Samabras apud Auicennam lacertum fignificat. AVercre Gloffographo Auicen- na: Sarnabraus ,&Guafcmabras ftellio vertitur. Alioquin Guaufas, & Epithetos pro eodem animah apud Syluaticum legitur. Aliter Vaf?aArabice funtreptilia, nempe ftellio,& fimilia,vt voluit Arnoldus inlibro de Venenis. Immo addit has beftiasin Ca- talonia Dracones domorum appellari. .Albertus chamfleontcm,fteliioncm maiorem interpr^tatur Veriim idillinon eft conccdenduin, ftquidcm cham^lcontem Salaman- dra, & ftellionem! confundit. Germani Galli, & Angli nullumhuius lacertinomen ha- bent,tefte Gefneroicumhuiufraodianimali careant. mor. A JVjtare r uoce tttr AfcaU botes. Proue r . 3 o. Nemi n rt bar bara httius antmalis . Iii 3 DIF- <5p Vijfsis Aldrouandi llb.29'C4.5. D I F F E R E N T I JE. Ratcoru Stellione a Stellione Italico valde difcrepare Plinius teftatur. Quandoquidem Grfcifuum Stellione Coloten,- & Afcalaboten dičiurti Ientigine refertu, &ftridoris acerbi efte, omnibufq; rebus vefci tradi- derunt.Has autem conditiones in ftcllione Iralico Plinius non inuenit,- ideoque Afcalaboten Gracorum ftellionem tranfmarinum appellauit; lih.2. ohfer. cap.J 9. cum ille omnibus alatur,ltalicus verd;,pra?ter rorem,araneis tantiim nutriatur. Pnete- rea diferepant etiama fe inuicem,quoniam fecundiim aliquos,Gr£corum ftelliones in- nocui,Latinorum vero venenatidfe feruntur . Quapropter e* Salmafio inSolinum, Stellro nominatur non quia ftellis,quibus fecundiim Plinium caret,refertus fit,fed quia virus ftillet . Qusdam beftia: alba?,&innocua?,pufilIifquelacertisfimiles,fecundiim Hermolaum,in agro Romano verfantur,8i nomine Tarantula?,intelliguntur.Gcfnerus ^ ab oculato tefte audiuit huiufmodi tarantulas lucido,& fragili corpore efterefertas, & propterea conuenire videntur cum illo lacerto paruo coloris lucidi,& argentei,que pau 16 ante a Grecis nuperis vulgo \utKon vocariretulimusrBellonius fcripfit, in Gazara, fe genus lacerti nigri Stellionem cognominarumobferuafle,magnitudine feremuftela?, tumida a!uo,& craffo capite.Item nonnulli fuerunt,qui crediderunt ftelliones maeni. tudine, & figura accedere ad illos lacertos virides maiores, quos vuIgus'ramaros, vel Liguros vocitar. Sed horum fententia? Matthiolus minime adftipulatur; cum Plinius lib. 6 .in z>io feripferit ftelliones eftelacertarum figura, & cham^leonumquodammodo natura ha- fcor.cap. 4. bere, quoniam rore tantiim, prirter araneos,viuunt.Quarefateri debemus ftelliones a lacerris maiorihus toto coclodifcrepare: cumhicochleis, cicadis Iocuftis,&papiliotii- bus vefcantur. PteterquamquddIacertimaiores hominibusfunt amici/fimi, & vici/fini ftelliones hominibus aduerfantur. Cum Plinius a!iquando prodidt-rit nullum animal ftellionefraudolentius reperiri, quia hominum falutiinuideat; quemadmodumpaulo Q lib.io.c.io. j n f enus recitabimus. Hic igitur, clarioris do&rina? gratia, non folumiconem ftellionu ex Matthiologfcd etiam lacertum facetanum Tarantula quibufdam nuneupatum pictu, quale inuenimus in puhlico Mufa?o exhibcmus.Imm6 prfdičtisaddimus fceleton lacer- te tarantui? prone,& fupine cffigiatum: has enim omnes lacertarum fpecies,multi Aut- hores ati Stelliones referunt. Tarantuk lacerti fceleton pronum, & fupinum. f I natv- V E*iDqiRtCtu>Birjc-:r';> /tonr/i- j ?jr: ky .. s * * :*: • • .eunicin Lacertus (554 • Vfyfsis AldrOuandil sCl Lacertus facetanus Tarantula cjuibufdam.> afpera čute inftar Grocodiii-pronusižt2fupinus. \i E De Quadrup.Digic.Ouip.Lib.I. 655 NATVRA, ET MORE S. F C D StelIionibus,c]uemadmodum alijs etiam Jacertarum generibus, a natu* ra in ^ lturri c ^ 5 vt men fibus frigidiflimis !atibu!entur,nihilq;interea,edat, vt c * ocu * t Ariftoteles . Latentautem in angulis oftiorum,feneftrarum,& ' A i! fpeluncarumj in hocq,- ab alijs difcrepant lacertis , qui vt plurimum in locis campc-ftribus fuos cauos habent. Prseterea huiufmodi beftfe ob nhniam eorporis ficcitatefragilesnuncuparipofTunt;quandoquidem ti a laquearibus, & tabulatis decidant in plures partes franguntur. Amplius,ex Plinio,accedente Vere, inftar Serpentum, tuniculam hybcrnam exuunt, exutamq; ftatim dejuorant, human® faluti plurimum inuidentes; fiquidem , in pellendo comitiali morbo, adhiberur. Hinc naturalem animalis calliditatem nofcere debemus,quia doloseetiam apibus infidiatur.- quod Virgilius annotat duminquit. fauos ignotus adedit Stellio. Rcufneruseriamidmemoratin Paradifopoetieohis verfibus. , Safe fauos atris guttis Bellatus adedit Stellio , e]ui Utebrascaua buJfacolit. Idcirco Columellaanguftiflimaaluearium foramina eife precipir, ne ftellio, vel aliud noxium animal intrare,& fauos popularj poflir.Item boe a natura congenitum habent, vtaraneospcrfcquantur,& deuorent,nec nofeorpionibusinfidias tendant.ideo Scor- pius,confpe<5to ftcllione , tefte Galono, torpore afficitur.Dormit Colotes in prefepe, vt fcriplit Ariftoteles, afiniqj nar.es fubiens phohibetne fen um edat.Albertus vero hocin locbcolotenrattumperperam vertit. His addit Ponzctus hoc animal raro mor- dere,cum dentesobliquos habeat, quosin vulnere facilerelmqueret. Morfus autem huius animalis hominem redderc ftupidum, raro autem interimere dicitur ;quoniam venenatum elfe animal ftatuit CoIumella.Diofcoridesquoq; feribebat diligetercaue- dum eflfe, neex fupemis locis phalangia ,afca!abotes, & huius generis venenata rep- tilia in cibaria cadant. Tandem Stellionum morfus in aliquibus Italfe locis exitiales elfe Ariftoteles tradidit: qu® fententia a Nipho confirmatur.Itaq; huic veneno occur- rittir, ft cep®, & alliainftar cataplafmatis adhibeantur. Porta reerementum accipitris commendat. Aetius fefamum, & melanthium in aqua mulfa, nec non vinummeracum pr®fcribit. £t quando ftellionis morfus manifefte apparet, Ponzetus icorpionem tri- tum morfui fuperponit. L O C V S. Telliones in Germania , Gallia , & Anglia non effe, tam clare faffus eft Gefnerus,vt maiori dilucidatione non ih opus. In quibufdam vero Ita¬ lfe locis hos venenatos elfe retulit Ariftoteles; fed quinam fint, clario- rem non habetdočfrinam. Item in Thracia, ex Nicand.ro, frequentes vagantur.Verum quidem eft,quod circa Roma,& in Thufcia ftelliones, tarantufe nominehabentur. Plinius enim negat nafciin Italia illud ftellionis genus, quodfcorpionibustantopere aduerfatur, quodq,Gr®ci Afcalaboten, & Coloten vo- cant. Hicenimrefertus lentigine, &ftridoris acerbi eft,v-efciturq; ijs, aquibiisnoftri ftelliones abhorrent. Tandem Ariftoteles in Mirabilibus Stellionesiu Siciliamorfum lethalem , & apudnos infirmum, & leuem habere perhibet.Immd ftellionibus redun- dat Syria, vt audiuit Matthiolus, vbi in caminis potius, quam.alibi commorantur. Alio- quin, fecundum Plinium in an guliš, oftiorum, & feneftrarum, vt dičtum cit , libenter ftabulantur. lib.^.Georg. In lib . de 1 her . ad Pi/l lib. 4 . Phyt. cap.2$. , lib. 8 .de hi¬ ši.An.c.29. \ DE- 6j<5 Crbnenftel lionatus+ Jnfyl. Al- leg. Itco (it. Vlyfsis Aldrouandi denominata: 'Stellione fcelefto, & fraudulento animali crime ftellionarus apud Turfs Confultos nomen inuenit;vtlegiturapud VJpianum de crimineftellio- natus.Committitur autehoc crimen, quandoquis rem alicuiobligatam, diffimulata obligatione,alteri tradit,autquandoaliquis merces corrum- pit, vel aliamimpofturam facit.Hic enim clandeftino dolo,vcIuti quoda ftellidnis medicamento haminem fraudat, fit enim ex ftellione malum pbarmacum, ad faciem deturpandamidoneum,fi vinum,in quo extindum fuerit hocanimal ,propine- tur. Quamuis alij hoc crimen abingeniofa ftellionis fraudedenominent; curnanimal hyberna m membranam verno tempore exutam deuoret, ne humang faluti profutura fit. Quocirca Alciatus effigiat ftellionemhac infcripdone coronatum. IN FRAV- DVLENT OS, & fubfcribit hatc carmina. Parna lacerta , atris slellatus corporaguttis Stelliotfui latebras,dr caua buBa colit. lnuidiaf>armfl\ dolifert Symbola pici us. fieu nimium nuribus cognita &elotypis. Nam turpi obtegitur facies lentigine qutfquis, Sit quibus immerfus Bellio , vinabibat. H inc vmdicl afrequcns dec ep ta pellice vino , J&uam forma, amiffo flore relinquit amans . Hinc Hermolaus verbum ftel!are,pro inuidere,& ftellatura, profraude deriuat.Sunt inter Grammaticos, quiftellaturam mterpretantur vaframentum,quo Prcefedimilitum partem annona? ab Imperatore militibus deftinatam fubtrahebant. Propterea multi ad mentem Lampridij in A!exandro, ftellaturam nomen annona? militaris fuitfe ftatu- unt.Hinc apud Budteum hsc verba leguntur .Imperator tribunos duos^juos c on sli ti t Bella tur as accepijfe , lapidibus obrui ab auxiliaribus iufltt . M O R A L I A. B Nter animalia impura, & immunda cum ftellioab Authoribus recenfea- tur,non abfre pcccantibuspoteftcomparari.Primo ad menrem Laureti, fteilio dcfignabitillos, quialiena morte predam inqtiirunt;deinde hfre- tjcosinam fteilio, licet puro vefcatur rore, delicatus tamen ille cibus in ventriculo animantis in fubftantiam venenatam conuertitur. Pariter Hgretici, & li rorem facra? fcriprurce legant, indc tamen moreš non mutant,quia prauis expodtiombus rorem diuinum in tetrum virus vertunt. Idem de nonnallis chrifticolis affirmare poterimus qui rorem cafteftis dodrin? a concionatoribus haurientes * praua interpr etatione ipfum corrumpunt, &in venenum tranfmutat. Iuxtaillud Ezechielis. Audtunt verba tu a,dr non fne mn t ea,quia meantieumorh fui vertunt illa.ldcva etiam am- mal improbis religiofis poftumus affimilare, nam ,fi fteilio tunica ftellata induitur O optimum nutrimentum in virus vertit. Prauus etiam religiofus tanquahypocritaftel- Iatoreligiofi ordinis habitu induitur, deinde optima dodrinainvenenumtransfor- mata proprium animum affiduenturit. Ex altera parte hoc animal adhomines etiam fimplices,& optima mentis comparari poteft,Siquidem,licet pennis careat,tamen pe- dum velocitate ad murorum faftigia,& domorum culmina fcandit.Ita homines fimpli- ces , licet pennis, ideft fcicnrif profunditatccareant, velocitate tamen pedum,nempe bonorum operam ad aitiiftma Paradifi jediftcia afcendunt» Quare Lauretus optima de eaufa per Steilionem in faeris litterisinterprgtatur hominem,qui fo!ertia,& induf- tr?a,renrn dmmarum cognitionem aftequi conatur. Infuper pluribus de cauhs fteilio ad viros perfedos, & iuftos comparandus eft. Ete n im fi hoc animal eft ftellatum,iato$ habet pedes,&fpohum hybernum deponit. Vir iuftus rutilante honeftateindutus,ftcl- latus efte dicitur. Pedes chariratis exccdentislatos habet. Vetus tandem Tpolium exuit,dum painitentis dudus anteadam vitaui mutat.Poftremd fi ftell-o varijsmacu- // £ lis inftar ftells,pidum habetdorfum, & fcorpionibusitaaducrfatur,vtadillmsconf- DeVtum pauorc ftatimcorripiantur,'JTaies viri}f?nčti 3 &iulti eftedicuntur, nam varijs virtutibus ftellati funU Iuxta ftltid Apocalypfis .Wabeba«n dextra ftra ftellas feptem, nempe fepte virtutes. Deinde fcorpionibus/cilicec D?monibus,&peccan's aduersa- tnr m.c non iippiplpis hpminibus t^rordn ineutjunt. Prnbi enim ab hominifiUs imprtf- biaadiO habe,ntiir.J^tX?a illpd Prouerbiorum. Impij abomtnantur mresta funt ?»2rf!nq ■'CI: ‘YU/jO ';d. io'j z\U;t:dui, ^ " ">Y’Xr' V S V S-m M E D I CIN A; cap. 29, Vltas ad res ftellionem conducer.e Authores no proletarij afteuerantius dicunt. Siquidemex JDiqfcoride > &Porta,proprio morfui medetur,& in pl?q pupre.fadus aduerfuš .i&usifeorpionum adhibetur. Plinius in hy- droe^i^vidnae ineootiiientiahoc.animal exenteratum ; &demptisex- • tr<»mitatibus afiatmb fepius pr^bet.In qua«anis veroabigendis Magi ex Plinio , ftellionem capfulis inclufum capiti patienris fubi/ciunt, & in fine paroxifmi dimitmmc. lmmdindyfenterijs,& doloribus Iunrthorum, ftellio tranfmarinus demptis inteftinis,& pedibus,£iim cibarijs cormncndant. At multi perftellionem tranfmarinu, fcincutn intelligunt ;idem A nitmi combuftum diuerfis affedibus occurrere notum cft; nam Amiccnnas aduerfusmorbura comirialem non folum fen e d a m animalis,fcd illius etiam dneremin aIiquo liquore propinat. Marccllus folumcaput combuftum cutn mel¬ je Atticoadoculos !acrymantes prjefcribir.Mirum etiam de ftellionis dnercprodit Pii nius,qui,inftar linimenti,in finiftra manu detcntus Venerem cxcitar, fitransferatur in dextrariiinhibct aVeriim Mizaldusdigitum magnutndextripedis cmere ftellionis dif- CcnturS. foluto in oleo,vel melle inungit,vt yenerem fopitam accendat. Neque hoc admirari Memor. debemus,quoniam apud Nicolauro Myrepfum antidotus ad tentiginem defcribitur, Q qu£e,pr£eter ccetera fimpIicia,ftellionem recipit . Vnguentumetiam entaticon defcri- bit Aegineta,in quod prceter alia medicamenta,tres ftelliones ingrediunfur. Prteterea Hb. 7. c.17. partesetiamhuius animalis non infrugifer? in medicina eifeferuntur. Etenim cumfri- gidiffimis menfibus hoc animal,ex Ariftotcle,occuketur: hinc colligunt partes eiu.s ad conciliandum fomnum,&adinducendum ftuporem.Maximopere prodefTe,& pnecipue ne aliqua pars humani corporis abfcindenda dolorem fentiat. Quapropterhuiufmodi virtutem cordi potiffimumhuius beftias Ioannes Vrfinusaffignat dumftc eanit. Mande c or, & tantus proBernet corpora fornnus 1 Vt fcindt pojjint abfcjue dolore mamiš. Hepar vero tritum, & fuper dentes pofitum in fedanda odontalgia valere didtur, fel a medico vfu non eft arcendum; i quandoqmdem in fuccedaneis, qua? in Galeni, & Aegi- netg operibus habentur,pro fel le chameleontis fel afca!abotes,nempe ftellionis fubfti- FeUdhibe- tuitur. Čarni autem vis extranendi furculos corporihumano infixos attribuitur.Et sa- tur. guis in albugine oculorum probatur.Item ftercus in medicina locum habet,quoniain tri- tum verrucas delet. Serapionis interpres,ex Galeno,abhocfimo curari impetigines,& fadcm emendari aftruit; cum tamenGalenus hanc virtutem ftercori crocodili terref- tris attribuat. Dcmiim ftellionis fenedam in epilepfia commoditatis plurimum afferre autumant.Idcircqloca,in quibus tales beftia: hyeme ftab.ulantur, diligenter obferuat, gfcapktlasexfifcis arundinibus textas loculishorufiianimaliumapponunt,vtverno tempore per^nguftias cannarumexeuntes,&fenedam exuentes incapfula excannis texta relinquant. VSVS I lih. 7. Thyt. cdpjfiV* Tom.i.Off. / IL i.de nat. Aepttat. hb. 2 4. de Ani.dtju at. VljBiš A ldrouandi , r\- V S V S IN VARI IS. rn;;:.-oq «a Voniam hoc a nima! fubfkuum,& letigine rcfertum eft: cxbac fignatura P u ortaconiečiatur hoc animai ad faciem deturparidam-valerc .• Ide© foui IeC,quimaIis vtuntur artibus ftellionem m vino fuifocare , quod poftea fumptumtales in facie general maculas,quales in ter go animalis confpi- piunt^uf • Vnde Turnebusdehoeliccanebat. / - *. f Sif qba fellttibifs n tip f a tnfi dtantur dttafts^, v J9uas forma plus ejfe dolentjnedtcata pr op w ant Poculaguttata lentigineftellio qua tu IftfictspJt r udrio fignetur tergore vultus. ' Difcolar^T macuhs liuefcant Ordfubortis. / ; Pra?terea varite partes huius an imalis varijs ettaiii viibus a cco m mo da r i poffu n t. P r imo fel in aqua diholu tum ex Textore,muftelas congregare dicitur.Hybernum fpolium ac* B clpitri in cibis datur, vt pennas citius mutet.Idem de^bcnečlaiacerta' fuperius affirma -1 uimus. Ioannes VtfinusinpoematedeAnimalibush^cfcnpfit. Si quis caudam ftel- lionisrecensampurarammanu detineat doneč emoriatur,& pofteaeademmanu mulie- rem tangat nemo cum illa rem habere poterit Oliuarius Vrlini fcholiafte s,hoc a Mar- cello Empyricotradj afTeueratiGefnerus tame fatetur nihil taleapud Marceliureperif- fe. Ad finem liquor ouorum ftellionis, ex Plinij fententia , auulfos palpebrarum pilos renafci non patirur. DE S C I N C O. Cap. XII. ilQVlVOCA, SYNONIMA, f Etymum. Nantiquis T)io[a>ndi s iplantavum nomenchtmis fcincos non eftanimal, icd pjanta,quj al/tcrMyrtus fylueftris, vel rufcus cognominatur. Alio- qum lan c us eft anunai ex genere /acertorum, qu i Diofcoridi Crocodi- lus ten da is dicitur, cuius hinus fuauem /pirat odofem,ideoqj crocodj- leaaMedicisappellatur. Bellonius crocodilumminorem nuncupat,quiit crocodilo niloricohthmilis . Vclfecundiimalios, quia crocum timeat. Ideo Apiarii id cdoai.circa tduearia crocum ferunt, ne hoc animai accedcnsfauos dcpafcerc podit nam,croco confpeftopllico ftgir. Crocodilus autem fluuiatilis fecundiim Varinum ita nommatur, quia crocas nempehttora timeat; namin tena animai valde pauidum efli O perhibetur. Gracis,«.»»*> vel ^»»t.nempefcingus, vd feinčušdicitur. Gcfneraš huttis nommis «ymum a voabus Arabic« deriuat , nam apud Auicennam.vt cvponit Sjduaricus, Tmfa Crocoddurn fignificapitem in Ariinoitica Pratfeftura.vbi crocodi- ius colitur.St>chusnuncupatur,qutc voccsicinco valde funtiimilet.Veteres Interpret tes Golen,, ArDiofcondis.in menttone crocodili terreftris, huncftellioncm perperam vocant. Interpres Rhafo fancum ptrcefagtttalemappellar,quoniam animaiaouatiefi effe op,natur Albcmts fctncos cum farni, confundh, deinde agens de ftella marina, ' vb, fcibitur Humus, ahas ftmcus,vtrumq,pro aflpre ncmpeftclfa,& vtrumoue adex- ctandam Venerem ,neptevfurpat.Que proprietažfcinco non autemftelfcmarinf at- mbuitur Vocemhatbratcam, Koachsnonnullicrocodilum, alij.lacertuminterprftan- tur. At Gefnerifs tradit fattus effe illam vocem fcincum exponere . Vctus Gloffo- graphus rtuicenncc pci jiiarrl fcincum apuarieum, immo ftellionem cxprimit, &fce- ranturn,fcincum de man rebro venit. Afciianchur eft Guaril,nimirumfcincus,vt /eri- bit De Quadmp. Digit.Ouip.Lib.I. 659 E bit Bellunenfis . Verum Garis fluminis; Afikincor, & Nudafepifuntnomina, qaibus Syluaticus fcincum defignat. Scincus hodie in oificinis corrupto nomine i?/* ^ vo- citatur. D I F F E R E N T I JE. & Defcriptio. Linius primo fcincum, Indicum, deinde Arabicutn maximum eflferetulic Aelianus etiamtradidit in India beftiam nafci, qua? crocodili terrcftris fpcciem,&fimilitudinem gerit, magnitudinecanis melitenfis,cuius pel- ]is afpcris quibufdam fquamis fcatet 5 deinde ab f ndis phatagen vocari _ alfeueraiiit. Nos autem hanc Aeliani beftiani cum caudiuerbera conue- nireopinamur,vt fuo Ioco exponetur. Cardanus quidcmfcribicin India occidentali,& Lu 9>defubu alibi etiam , fed rarius,Iacertos maximos nafci, quos crocodilos vocant, excrementis p alui odoratis.Hos autem cum noftris fcincis conucnire non affirmamus:quoniam Gale- nus Crocodilos terreftres,quorum fimum in vfu medicocommendat,paruos,& humlles eflefcribit. Verum quidem eft, qu6dhancdifFerentiarn ad regiones'referre poifumus; nifi aiiquod crocodiliterreftris genus a fcincis diuerfum admittere velimus.Etenrm in Cypromagna qua?dam fpecies iacerte nafcitur omnibus tiotis fcincum refi-rens : hac de caufa lacerrus fcincoides nominatur, cuius iconem in puhlico Mufeo inuentam h ic damus.Pretcrea alij funt fcinci in lacu Viccntino aceteris difcrepantes,fcilicet parni, & nigri,quibus fcplafiarij,deficientibus veris fcincis,no fine magno human? vita: d:f- criinine vtuntur.Quandoquidemhi nonadfcfncos, fcdad Salamandras aquatiles re- duci debent,vt paulo fuperius cxpIicarumfuit.Rhafis etiam in capite de renibus,icin- cum dcfcribit fimilem lacertce, cauda non rotunda, fed circa Iatera compreifa. Huiufi, modi autem animal non eft verus fcincus,fed potius Salatnandraaquatica,ad mentem Matthioli:namfcincus,fecundumTcxtorem,fiini!is crocod;lo,fed minor Ichneumone ^ perhibetur. Quamuis autem figura fcinci crocodili fpeciem referat.Attamen fcinci'par- ^ ui funt, & magnitudinem noftratis Iacerti non excedunt. C ardanus addrte(Te cauda breuiori pra?ditos, &fquamis etiam tegi; quanota abalijs lacertorum generibus diftin- guuntur. Plinius peculiarem diiferentiam in fquamis reponit. Etenim illas in fcincis acaudaadcaput verfas effe tradit. Quod fi fit verum,necne, id in fcincis ex Aegypto alatis obferuare non poifumus,cum hi admodum cxiccati ad nos defera4itur. Bdlonius fcincum quadrupedem magnitudine Iacerte viridis, aur Salamandra? efie, & pollias craffiticm,& Iongitudinem quadrantis non excedere autumat cauda rotunda curn fqtia* mis,quas cum pifcibuscommuneshabere ftatuit.Renodeus fcincum animal quadrupes fquamis exiguis,frequentibus, & fubluteis elfe conftiruit, capite longo, vix colii eraf- fitudinem fuperante,ventrequadantenus alato,cauda rotunda,lacertarum ritu,fed brc* uiore, &ad terram incurua, a capite adipfamcaudam catfiadifcurrentelinea. Narrat Gefnerus fe vidiife fcincum, cuius pedes digitis quinis cum vnguiculis referti erant, latitudo fefquipoIIicem ?quabat, longitudo a capite ad extremitatem cau dx eratduo- H rum palmorum.Caude vero longitudo duorum digitorum.Quidam vir reuerfus Conf- rantinopoli narrauit Gefncrofeillic venales fcincos longitudinefexpalmoruin conf- picutumfuilfe. Tom. z.Of. (ib.7. d e ?er. var. ^p.34 h.x. de nat. 4 quat. (ib. 3 .de mč d.cap.% 1. Kkk lacert us De Quadrup.Digit.Ouip.Lib.I. 66 1 N ATVR.A, CIB V S, LOCVS. ' * - Cincus calidum, & ficcum nactus eft temperametum, fi Auicenna,& Pau lus Aegiftetaveritacern faifi funt . Hoc animal mftinčlu naturaii oua gremio terrae committitrcum fcripferit Ariftoteles tamterreftres,quaai aquatiles crocodilos in ficcoparere . Piinius icincum, more apum,ft> ribus odoratilfimis viditare tradidit. Propterea non eft mirandum.fi fi- mum odoratum reddatj,& fi mel tanropere appetat, mel enim ex odoratiffimorum flo- rum liquorcinte i gratur . Vndepoftea Reufnerus fi c cecinit, Mella legit fur tim fcincus ,pellita f venenurn, Fabula dal Veneri luuunefa falax. Deloco natali huius animalis,Monachiquicommentati funt Mefuem,fcincos circa Ro mam rcpcriri, & Syluaticus,& Pl ate ari us in Apulia verfari perpcram autumant. Aui- cennas in Arabia tanrum nafci,& Beliunenfis in plaga Orientali Mecham verfus vaga ri produnt. Hodie ex Aegypto ad nos deferuntur,& fecundiim Diofcoridem ,cx Ly- dia Mauritania?;cum tamen in Mguritanianulla Lydiareperiatur. Interpres Serapio- nis Lodiam.pro Lydia,vertit.Rhafis in libro defcxagintaanimalibus,ca?tcrasregiones iuxtamentem Diofcoridišpnumerat, hancomittit.Quarep]acuit GefnerolegereLibya Mauritanif.Ubya enim aliquando pro tota Africa,interdum pro determinata eiu^ par- tefumitur. Immd,& fiuuius huius nominis per Mauritania currir. Quamuis igiturdidu fuerit fcincos ab Aegypto deferri,tamen primum AIexandria inde Venetias afporran tur. Putat quidem Gefnerus in Acgypto facharo infpergi,& goftipio impleri, antequa vcndantur. Sune qui exiftimantfcincum efte animal aquarile,' !icet Crocodilus terref- tris ab Authonbus appell?tur, quoniam, qui Venetiasdeferunrurfin mari rubro, &in ftumine Nili capi dicuntur.Salmafius tamen in Solinum animaduertit Scincos non efte aquatiles,fed circa Nilum verfari,er illos, quiex rubro mari hucvehi f runtur, inlocis mari rubro finitimis vagari. Nuperiideo in hocfalluntur, quoniam, Alberto duce, has beftias aquatiles eflearbitrantur. VSVS IN MEDICINA. N oificinis noftra a?rate fcinci pro vfu medico feruantur. Sed pharma. copcei indodi, fcincorum loco, quoddam lacern fen potius Salamandr*e genus aquaticum dorlo nigrum, & venrre paUidum perpcram vfurpant, quonia dodrinam Syluatici fedantur.Alij lacertos quofdam duabus infi- gnes caudis profcincisperpcra vendut Legitimus ignur Scincusmagna antidotaingreditur,& prazcifis fummis part;bus,ifchiadicis a Marcello in cibis prefcrL bitur.Verum animaduertit Sextus in exh!bendo hoc animalipondus dracbmibnon efte cxccdendum,cum veri etiam fcinci noxij eiffe ferantur.br quamuis mifceantur magnis antidotis, tamen fciendum eft in huiufmodi antidota muha alfa faiubria fimphcia m- gredi, quce fcincoru malitiamcaftigare poifunt. Prsrereain antidoto Amaranti Gram- maticiad dolorempedum permifcentur, vt legitur apud Galcnum.Excipiunturetiam medicamentis ad frigidos ncruorumaffedus,vt Auicenna tfadit,qui fcincos calidos ef fe ftatuit. Solet etiam fcincus cum nafturtio fumi drachme pondere ad accendendam Vencrem.Alioquin fi cumlente paluftri, & femmeladuca decoquatur,Vencreminhi- bere dicitur. Amplius exfcinco antidobum Diafcincon cognominatum pararur, vtre- citat Galenus, quod omnibus venenis refifterc perhibetur.Rhafis ic»ncum fuper pufio- nemmetufomniorum laborantem fufpcndit,&illumfanat. t Portafcincnntalbis pun- dis diftindum, capite, & cauda albicantem meditatur. Quamobrem ex hac fignatura aduerfusomnia cutis vitia valere col ligit.Praici pua tamen virtus huius animalisin Ve¬ nere ftimulanda confiftit. Ideo Vuecherius puluerem pro fopita Venere defciibit,qui drachmamvna fcincorum recipit; quoniam dofis vitra drachmam non eft augenda. Qua? omnia eieganter declarat Boufluetus his verftbus» Kk k 2 Ad Car fimus fit odoratus Locus hu¬ ius anima- lis . • -( Ouomodo e o diantur . lib.i.de An- tid. lib. l.de, An- nd. lib.Of. Phyt. cap 6. lib .z.Antid. fpcc. ) lih . 13 . c. 22 In li. de Mi¬ tu, Aquat, $dn*uis ad qmd vale at TeJJes. It. 2 . Ant id. fpec. lih. 2. e. 22. 662 Vlyfsis Aldrouandi Ad V cncrem fcinci partes šlimtdareferuntur A E s a, fuh renum qua regi o ne manent. Fr g H At idefn r o Hrum , atf pede s cum femine ruta^ Et myrrha , inj ( vir is ftpe me delafuit . Fojfe in virofas mortalia tela fagittas Apellesfcrip/it , fi J'ubito ingerttur. Tu veri)pondus drachma ne excejferis vnquam . C redit enim id magno Sextius ejfe malo . Infupcr partes huiusanimalis etia feorfimfumpta:m varijsaffeftionibus no vulgareha- bent praerogatiuam.Primitus ex čarne crocodili terreflns,vel fcinci Galenus dcfcribit antidotum,quo quidam in Libya omiles a periculo fcorpionum liberabat. Aetius čar¬ nem hancin morbis cutis comtnendat; quia in regione Indorum, elcphantiafi affdRos efu buius carnis fanari intellexit. Rhafis hancčarnem pra?cipue excolJir, quoniamcor- porapingucfaciatj&libidincm excitetmoderatefumpta,alioquin neruos dir, vt Au- thor de fimplicibus ad Parerniamfmretulir. Corvtriufq; crocodili , authore Plinio,iti lanaouis nigrf ,&primo paren genfra? inuolutum quartanas abigeredicitur.Idem Pii- g nius felle fčiriti cum melIcmixto in fuifufionibus, nihil pra?Rantiu$ medicamentum in- ueniri prccdicat . Renes vero in exciranda venere &augendofpermate,peculiarem prerogatiuampofTidcnt. Quarc Rhafis no dum, feuvertebram fpina?,qu? renes te- git, ad libidinem cxcitandam fliper dorfum viri fufpendit. BouRuetus igirur infra- feripto hexafticho idem docet,& remedium ad Iuxum extinguendum aflignat hunc in mo dum. Slug c ir c a renum funt fcinci in c or p or e parter , Creduntur caHts fernper obejfe choris. Elam pota e vino Venerem šlimulare feruntur , Sluantumuis etiarn languida membra fient . Ebibitur contralačluca femen , babetf. C omprimere affcčlus , magne Cupidojuos. Šanguls fcinci fi mifceatur cum baurach,&illiniatur,fecundiim Galenum, & Pliniiim, ^ facieimaculas elegantiffime delet. Propterea Rhafis hoc fanguine cum hellericis, & emblicis locumlordidum perungit,& brcui temporis fpatio prifiinumparti colorem reftituit. Pra:terquamquod,ex Phnio,cIaritatem vifus auget, &cicatrices oculorum emendat. Pingucdo etiarn fcinci, fccundiim Rhafim , doloremrenum expeIIitJmm6 huiusdrachma? dccemingrediuntur quamdam compofitioncm ad Vencrcm ftimulan- dam,qua?habetur in libro feeretorum Galeno adfcripto. Item teRes non funt a me¬ dicina arcendi-, quandoquidcm,fi dexterad pondus vnius Kirat cum aqua vitce biba- tur,femen exiccat;fin fumatur cum aquacicerumrubrorum,renes calfacit,& congrcfsu adiuuat. De pel le feribit Plinius,quod corium vtriufquč crocodili vritur. Nam cinis ex accto fuper partes fecandas linitur ne fenfum ferri fentiant. A cauda licet parte extrema, vtilitas fumma dimanat. Etenim Aegineta vnguentum entaticon, čompo- nit, quodfcincorum caudis recipit. In Diafatyrio,profopita Venere, cauda? fcin- corumponuntur. Item in Diafatyrion Vuechenj vncia caudarum fcincicum reni- bus, & furnine ingreditur . Vucchcrius etiarn dcfcribit elečtuarium aduerfus {levili- O . ratem.puod unciam dimidiam caudarum fcinci admittit . Poftmodum ex inteRinis fuffitus paratur, qui labotantes affečtibus vterinis mirum in modum adiuuat. PoRre- md Serapio cpilcpticis praeferibit medicamentum, quod exRcrcore crocodili terre- Rr s conficitur . Id autem C?bus Aurehanus probare nonvidetur. Soranus apud Galenum RercusfcJis; & crocodili terrcflris cum accto milcet,quo linimento partes alo pccia vcxatas fclicitcr vngit. Tandem Plinius crocodileam in extergendis albi oculo¬ rum vitij s ad celum vfque cxtollit. Quapropter Vegctius,in oculis equorum malcaf- fedisjhuiufmodi Emo vtitur. H**?*#*?*?^H? SP / vsvs DeQuadrup.Di git.Ouip.Lib.I. 66 3 V SV S IN V AR II S. Vm Scincus inter animalia mirandum in tnodum pinguefcat,Rhafis čarne huius animalis ad humanum corpus obefandum commcndat. Deinde hu ius animalis decočiione homincsagreftiodio inter fe diftldentes conci- liare profitetur. Amplius terreftris crocodili jfimum, quem crocodileam vocant,mulieribus optimum colorcm communicare, & earum faciem ele ganter emendare affirmant.Huiusmeminit Horatius,quando de anu fucata canit hunc in modum. ». . ■ .. ,~.color£ Stercore fucatus crocodili. procul dubio’poera crocodileam,nempe fimum Scinci hoc in Ioco intelligebat.- cx hpc enim,vttcftatur Albcrtus,ad faciem erugandam, vnguentum meretrices parabant. At lota? poftmodum faciei,priftina? ruga? reftituebantur. Ouidius etiam crocodilea? fu co colorem naturalem etnentirifoeininas docetjdum in opere de Arte amandi } illas fu- F cans,&mangonizans fic inquit. Pallidapurpureis tangat Jua corpora virgis, N igri or a d p h arij confugepifcis opem , Pharos cnim,fccundum Plinium,parna fuit dSgyptiinfula;vnde poeta per pifcem pha- riumcrocodilum NiIoticum,fed perperam intellexit;quandoquidem virtus fuci in fimo tantinn Scinci, nimirum crocodili terreftris confiftit. Itaque optimus fimus huius ani¬ malis candidiffimus effe debet,friabilis, & qui inftar amyli inaquacitd Ikjuefcat.Immd dum teritur aciditatem inftar veterisfermenti fpirare debet. Quamobrem abfter^en- di,&exiccandi facultatem poflidet. Qiai vtuntur hocpra?ftdio,cauti effe debent, quia olim adulterabatur fimo fturnorum, quiorizam ederint . Tandem Aetius huiufmodi ftercore Ferasvepenatasalatibulispellereprofitetiir.Si cauerna? per infundibulum eo fuffiantur: nec'mirandum cft,quoniam aerem fermenti odorem emittit. ^ . £ v ;• ’' j, • G DE CORDYLO OVADRVPEDE, fiue Caudiuerbera. Cap. XII. Acc Iacerta? fpecics CordyIi nomine fbrtaffis infign:tur,quoniam Cordy li pifcis figuram aliqua cx parte.repradentet. Alioquin a nonnullis re- centioribus crocodilus terreftris appellaturjcuin tamen fcincus, verus crocodilus terreftris Antiquorumfuerit.Nuperi quidam hocanimal cau- diuerberam nominant,quoniam continua cauda? agitatione diuerberet. Grabci ad imitationem latini vocabuli,Vromaftigem dicercnt. Bellonius prmdidtam la- certa? fpeciem depingit,& crocodilum terreftrem nucupat,quoniam primo afpečlu cro- “ codilo nilotico aflimilatur. Veriim pofteaab ipfo diferepare afteuerat; quiahoc ani- mal caudam in modum claua? tubcrculis eminentioribus afpenpn gerat,Quapropter cor poracjuibus appropinquat,atrociftime diuerberare dicitur.Hinc caudiuerbera? nomen fibi vindicauit.An vero habeatbranchias,quemadmodum feribit Bellonius, &confir- mat Rondeletius nonfacile poteft exponi.Siquidem in exuuijs huius b'£ftim,qua? m pu blico Muftco adhuc feruantur,duo tantumforaminafecus ričlum obferuantur . Quo- rummeminit Boufluetus his carminibus. Cordplus cpfigie bic talit depingitur ipfa, SZualis, & in terris, dr fere dcgtt apni s. Inter quadrupcd.cs rimam v nam, fiue for amen Posl oris rictum ( reCpice\folks babet . An vero iftajrim?jVeIforamina fint illa,qu£ fub branchijs effe fo!et,alijs coftderandu relinquitnus,&ad clariore huius animalis deferiptione accedemus.Thomas cm Eraftus Kkk 3 Heluc- lib. IZpod. od. 12 . lib. Itb.iz,. c .y. Zn lib. de nat. a p nat. 1 CordyIus, {iueVromafcix. ■ '«■ , De Quadrup.Digit.Ouip.Lib.I. 66 $ ^ Heluetius medicus,&philofophus infignisddcribithocanimalcrocodilo Amile,minus j. p • . tamen,& inferius labrum mouens,figuracapitis,& oris teftudini refpondens cum bre- / yi P no ° ui col Jo,& in parteinferiori tumido. Pedes habet quatuor quinis digitis moreJacerra- rum diftinčtofc. Reliquum eorpus non fquamigerum , Tedpelle duriufcula, inftar corij ferpentisjveftitum, cauda illi ineft rotunda in circulos, quofdam fquamatim diuifamo¬ do fcre inexplicabili. Squama?fnntduriflimaf, videnturq> olle?, &quafi quadrangulf, ca ute pa rum funt,vt caudam rotundam efficiant,Alioquin tanquam tegul£,qua? domo- rumculminaeooperiunt,fimui iungunrur,extremitas cuiuslibetfquaroa?in fpinam acu- tisfimam dcfinit. Amplius talcs fquam£ pellucidte, flauefcentes, feu pallentcs inftar cornu videntur. Venterhuius animantis magls quamin crocodilo tumefcit. Tergus denique latum,& quodammodo planum eft, vtin icone Iicet confpicari.Quid fi hoc ani- ma! phattages Indicus fit Aeliani? hicenim authorprodiditin regionibus Indicisna- ... $ ca $ fci beftiam crocodili terreftrisfpcciem gerentem 3 cuiuspellem aiperamad diflecan- 1 ' 2 ' ca ' dum adhibent. F DE CfETERIS LACERTIS EXOTICIS. Cap XIII. iftotdes in hiftoria animalium Iacertos Arabicos ad duorum cubitorum | magnitudincm accedcre tradidit. Ideo Arianus in Infula Diofcoridis j p rop e Arabiam, Iacertos pcrmagnos mcmorar, quorum carnes infulani j edunt,&eorum adipe pro oleo vtuntur.Scaliger in Samogithia Iacertos i fefquipede maiores efTe conftituit, quos Incohr pro Dijs laribus vcne- rantur. Prcterea inter Infulas fortunatas vna C apraria, fecundum 5 ohnum,nomina- Exerc.i%i. tur, quatmagnis ,&enormibus laccrtisredundat.Alberrusaudiuitaviris fidedignis* in Prouincia Regione Gallic,&in Hifpania Iacertos craflitudinis humani crurisajiqua- dovifosefte. Gefnerus narrat,ex Aethiopia? Inftilis nuperaRegibus Lufitanite oc- p. cupatis,lacertam extinčiam longitudinisočtonum circirer cubitorum, iuftu Cardtnal is V)yftiponenfis Romam aduedtamfuifte. Immo Luteti^ m Palatio lacertus humane fe~ remagnitudinis pendet; vtteftes ocuJati Gefnero retulerunt. Rurfus aliusin eadem Vrbe pra?dičio ftmilis,fed paulomirior in ccdibus D. Antonio faeris confpicitur.Nec mirandum c-ft, quoniamex Petro martyre, in Infula Magalante Marisoccidui, lacerti magnitudinem crocodilcrum adcquant, & Plinius in Nyfa Indorum monte , Iacertas hb. 2. viginti quatuor pedum iongitudine vagari afteuerat. Mafteus etiam in hiftoria Tndica deferibens Regione C a na n oris retulit ibiefteftagnamulra grandibus laccrtis referta horrendo oris hiaru,fed halitu odoratiftimo,quar hominesinterdumadoriuntur. Causa aučfionis horumlacer forum Cardanus quantitati,&qua!itatipabuli indiciattribuit.Si quidemPetrus Ciezafcripfitfein Panama Iacertos viginti quinq; cubitorum vidifte, lib.jjerer . eofq; ad centcftmum vfq; annum augen affifrriat. Ioannes Leo in opere de Africa,ani- uar. c 28. mal Jacerra? ftmile nomine Dub verfari prodit,qu6d potu aqu? etiam modico moritur, venčno caret,& fi occidatur,& poft triduum igniadmoueatur, moueri folet non fecus, H ac viucret. Sinadmagis particulares exoticorumIacertorumfpecies accedamus. In- cidemus in Iacertum Indicum deferiptum aclarifftino viro Ciuho , qui pedes quatuor cum femifelongus erat. Ambitus corporis erat vndccim vnciarum.longitudocapiris, &coIIiadcrura vfqueanteriora deccmjongitudoab anterioribus adpofterjores,pedes Hb.^.Exoi. fexdecim . Cauda longitudinem duodernginta vnciarum explebr.r .Coloris erat ele- cap. 20. gantiftimi. Siquidem tota prona pars faica flau.is macnus confperfa, fupina pa^s non adeo fufca.fed albis rantum macuhs vafie dift in Cia. Pedes habebat fiftos in quinque digitos Iongosvouorurn vngues longi,& acuti erant. Item dentibus curuis, &acuns muniebatur. Idem Author paulo inferius exhibct iconem alterius lacerti pcregrini,lo Hb.cit.c. 21. gitudinis trium pedum,quam lečtorapud ipfum contemplari poteft . Noshicdamus iconem lacerti Indici Cordylo quadrupedj facilecongeneris,cuius fpolium vigintiun- ciarum circiter in publico Mufaio adhuc conferuatur. Benzo in hiftorianaturali Indite lib.z. meminitmagntelacertx 3 qua: Iguana,vel Yuana,vel Ignamenominaturcuius mentuni palear Vljfsis Aldrouandi tib.l3.fcft. gen. dr Kat.. IncLoccid* 66 8 paJearIongMm > & crifia,more gal!inarum,caput exornar : dorfum eminentibuj plnnis eft refertum. Cauda prelonga eft viperinis orbibus fe implicans. Animal terne, & aquce communc eft; eum non modo in duuijs fe mergapfed arbores quoq; fcandat.Horribile cjuidem. vifa eft, fied adeom ite,vt captum nec ullum damorem,nec ftrepitmn edat.Im- mdfpario ctiam viginri dicrum fine cibo viuit. Ouiedus quoque meminit huius animalis nomine Yuanne Iaccrti figura : additq; edere Cazabi (id genus eft placenta ex radi- ce Iuccce parat um ) aut aliam quampiam herbam, ouaque rotunda magnitudine nucis iuglandis fecundum flumina tjuadraginta & quinquagiuta in terra eniti, qua? vitellum cum albumine continent,optimiquefaporis funt. C aro ctiam huius anirnaiis edulis eft: faporcm enim carnis cuniculorum refert. Imtnd ilJarum regionum incola? huiufmodi carnibus tanqua pifcibus,diebus etiamieiunij vcfcuntur,- cum anima! amphibium fit,& in vtroq, elemento viuat. Animaduertitautem Ouiedus qudc',qui alias lue venerea la- botauerint,ab efu huius carnis fe-abftineat,quoniam compertum eft in iliis regionibus veteres dolorcs rccrudefccre.-etiatnfi pati£tes aliquando fanatifuerint.Denuo dodtif- fimus Clufius in Au&ariorecitatfeobferuafte Iaccrti cuiufdampcrcgrinifpolium,qtiod a collo adinitium vfq; cauda? vndecim vnciaslongum erat; corporis autem ambitus nouem vnciarum circ-iter. Totumcorpus valde fquamofum confpiciebatur.Multi hanc lacerra? fpec/em Yuannce congenerem cfTe crcdunt, D E CHA M/ELEONTE. Cap. X1 V. JE QVIVOCA, S YNONI MA, A Ety mu m Vm Ariftoteles in hiftoria animafium chamceleontem ad genus lacertaru reduxcrit, nos opera* pretium efte duximus hoc in Ioco lllius hiftorianj cxaminare:quarcad euitandam nominis ambiguitatem, aduertendu eft, prte ter animal,hoc nomen herbce ctiam competerc,quce fecundum D iof- coridem,foIia cum terra? colore muratj nam hic viridia,i!Iic albicantia,& alibi caernlca confpiciuntur.Quoniam vero hcrcplanta chamceleon nuncupata,quaeaIio Car lina c ur nomine Carlina,quafi Cardina,cum in carduormn gcnere recenfeatur, ex radicis colo- fic 'vocetur. reduplexfit, nempe chamceleon albus.& rtiger. Diofcorides tamen hoc nomen nigro tantum chamceleonti,ob rationem allatam, affignauit. Licet chamceleon albus eodcm nomine ob fimilitudinem , quamhabctcum nigro, infigniatur. Augurellus ctiam hanc jecjuiuocationetn co.ntcmplatus eft, dum fcribens ad HermolaurnBarbarum fic cecrnit. JE si repen s pedibus paruus humi Leo , Ouodvernis animal jlatibus , dr leni Tantum v eft'it ur aura. Ub.i.CarnK Hermolae coloribus. ed.q, Contedlum vari} s nam penit us refert . Ouofcumj. attigerit proxime .At e H quoqne D H m us. c o inomriis herba Tcrraverjicolo-r fua . Prceter h 3 c plantam,alia? ctiam funt, cjuce a Botanicis nomine chamceleontis decoran- tur.Nam Carduum Marice, feu leucacantham Brunfelfius chamceleontem vocat.Apud lil.3. Mofpelicnfes branca vrfina aculeata chamceleon dicitur. Item in v eteribus Diofcori- dis nomenclaturis Dipfacus etiam chamceleon nominatur.Quoad animal,fiueillud,cha- madeonem Iatino vocabulojfiuechamafteontemjvoce grčeča,nuncupemus,parum refert. Satius ramem eifet chamceleon in cafu yečto i di chamceleontem m obliquo,more Grče- corum, proferrc, pofteaquam nomen hoc a voce graeca deducitur . Ifidorus huius no- kb.i2.0r k. minis etymoIogia a camelo,Si leone deriuat,cum quibus ammantibus cham^leontem aiicjuam Dc Quadrup.Digit.Ouip.LibJ. <$5p 1 aliquam habere fimiliruftinem hadidit; ha c de re nomen hoc fine diphton » 0 & fine af- piratione fcribit .Hoc etymiimndiculumefie vfdetur,quančioquidem nomen »ra-cum eft Latinis pufillus LroexpoBftur,qgmaJiqua ex parteleoncm grandČ & feroce beftia,corporis effigie,repr?lenteV;in fa'crislitteris,vbi Koali,vel Koach teeirur* Leuit - C ' lx * multivarichanc vocem vertunt. Septuaginra temen,& D.Hieronymus chamileontč inrerpra?tatur. Aliam vocem htebraicam Lilithnonnulliaueminagnam vento vidiran- tem cxponunt,quam Gamalioil cognominant.Hatc expofirio rifu digna videt ur, nam chamadeon,qui aere viuere creditur,non auis eft,red quadrupes ouipara,de qua in pra fenu capitc fermo habetur. Arabice Harbe,vel AJharbe poteft nominarfvt Andreas Bellunefis voluit.In alijs Iinguis hoc animal cu fit peregrinum.nullu nomcn forritum eft. Gtfnerus tamč nomen finxit,& # Germanice Murilacertu indigitauit;quia muris,& lacer ti figuram quodammodo imitetur . Quidam recentiores Barbari corrupras vocespro- nunt anr.nempc Gamalcon 3 ZamaIeon HamaIcon,& Maleon, quibus cham^Ieontem fignificant. Dl FFERENTI/E, F 1 & Defcriptio. Fllonius in Obferuarionitus retulit varias chamadeontis fpecie* confpi- catum fuiifc. Siquidempa!lentes in Aegypto,alibi vero ncmpe in Ara- bia,prcedidis multo mmores,coIorifque diuerfi vidit.Etenun albicates fubfuluis 3 &rubentibus maculis erant diftindi. Gefherus narrat fe duo | , chamadcontis fcelerahabuilfe,quorum alteruin pailidum, alterum vero cratnigricans. Quocirca in Muf?o Illuftrifs.Senatus Bononienfis tres cham?Ieontis ico ncs inuenimus, nimirum chamarleontis pallidi,ni gri, & varij *quas omnts ahrelegenriu t reprce-fentamus. Quoad defcriptionem animalis, n adir Phmus chamadeontem crocodilo efle finiillimum, nifi curuatura fpinar, & amplitudine cauda? ab eo diferret. Guam comparationemmulti Authoresirridcpt,cum chamsleon v,x palmum excedar. Propterca aduerrendum eft Iories appellare xpoxotoo,c, quos carteii Gratci «r*upwc, G nempclacertosnuncupant; ideo Democritus,ex quo poftea Plmius tianfcnpfir,ex fu? dialedi idiomate , chamteleontemlacert? affnnilans, Iacertumcrocoduuradixit. Hmc pjinius hallucinatus non lacert ? fcd crocodilo chamasleontem comparauit. Quamo^ brem Ariftoteles fcriptum rcliquic hanc beftiam, figura totius corporis,Iacertam pla¬ ne repnefentare,deinde habere latera ventri iunda,vt licet in pifcibus confpicari;item roftnl limite porcaria? fitnile. & cauda longis orbibus implicara Primitus fi caput medi remuramedio capite retrorfumolTeaparstnquetraeminet,rdiqua/pars antrorfum col fiaitur caua & ouafi canaliculata,cmingribus vtrinq.ofTcis margmibus afperis,& leu/ter Sis Oculiin cauo receffu pr ?g randes,&corpori cocolores coduntur,cu.us pupilla non mouetur,fed animal totius oculi motu circufpicir,orc sepei hiann.Lmgua habetJo cam & terreftri lfibrico(imilž,incuiusextremitatefpongiofusquioam, & g.utmofus n odu s e x i ft i t. i d e o Ioaunes Landius. (referente S C aIigero)hu«c animal, jlfignat hngua palm, longitudine , & quid tanquamacetabulum iafumraa illius parte cum muco, quo H SSatn cito tolik. Dentium,&gcngiuarum locb,os quoddamcontinuum , &ferratum habetjnee non fuperius labium breuius.Gulaatq ; artena,ex mente Anftotebs.m eode fitu vt in lacerta eft. Pulmo in comparatione ad molem corporis i h nu t maximus. Gor habet magnitudine cordis muris domcftici ,hepatis lobos duos, quorumJmifter eftmaior follicukis fellis granum hordcaceum cmulans finiftr° lecons ooo adhceiet. Deniq; inteftina omnia interaneis lacerta fimilia efte prodit Anftotcles.Crura poftea illi infunt reda, &;Iongiora,quam laccrtar, quamuis inflexus fitfimihs. D c m um pedes r „riores i pofterieribus valde diferepantes Natura huicammali conceffir, Ltcnim, rrfte R “Ilon^priores pedes ternos digitos intra,binos extra, poftenoies vero ter nos h i n os i n-t r ap o ffi d e n t. 1 1 a q; ex Gefnero,Iongitudo huius ammahs a fummo rof- rrn «5 initium caudte feptem,vcl odo digitorum eft.Altitudo digitorum qumq; tnedius locus inter imum ventrem,& fummum dorfuirtfkxus coftarum continet eircitcr fexde- cim.Et demum maculis diftindus vtpardus confpicitur. lih.z.ea.6o li.l.de hi št. Anirruc.i . Defcriptio huius ant- ntalis . V e d um def¬ criptio. \ C H A- tfjo . Vlyfsis Aldrouandi Chamsleontis vera effigies ex relatione D.lacobi Conradi. i~Cham$leon cinereus verus. 2 Charaadeon varius. De Quadrup.Digic.Ouip.Lib.L 6yi Chamadeon niger. 01 NATVRA, ET MOR.ES. U f • y I < *' ’ 1 . » _ '3 H ' /• V'Vi- + W >'j■'?... si'li *. 13 v .' <•— Oc animal temperatura? frigida?,pigriquemotus effeperhibetur. Cumna- tura illi exiguum raptum fanguinis circa cor communicauerit. Qua? igi- tur animalia pauco fanguine funt referta, neceflario frigida, conlequen- tcrque timida 3 & tardimotus elTe dicuntur.Prjeterea chamaeleontes, cum ad lacertarum genus refcrantur,hyeme latibulantur, Vere autem,ritu I a- certarum,e cauis egrediuntur,ouaqueoblonga laccrtarummodo enituntur; qua? venefi ca qualitate predita eiTe feruntur . Quaproprer ijs, qui oua chamadeontis deguftaue- rin^Bfelljuaenfis ftercus accipitris tanquampropriam antidotum potandumpra?bet.Am plius cbamadeon moriens palkTcit,& defun&us talem colorem feruat, quemadmoduni G Jicet intueri illius cadauer, quod inregrum in Mufeopuhlicoferuatur ,&quodnu- per Excellentiflimtis Io.Antonius Godius publicus chirurgus Bononicnfis, & Anatomi , cus infignisdono .dedit. Amplius Natura jd huicanimali ingenerauit, vtfeinvarios mutet colores ; quod admirari non dcbemus, cum etiam qucedam herba Tripoliu nun- Morienth cupatainter faxanafcens ad oras maris,tcr colorem floris eodem die mutet; itaut mane animalis albicantem, meridieluteum, & vefperi carruleum ortentet. Ceteriim de ehamseleonte quts color ♦ proferunt Authores,quod omncs colores, prafter candidum, & rubrum recipiat ; que- madmodum Faciuta in Poematibus retulit dum inquir. Chamaleon hiat^ vttenut depafc/tur aura , . Rtctjjrocum^ Soli per fata c ar pit /ter, ' f .; , • Induit ac v ar to s f \mper , mutattp, colores , Mm at bians faciem-, mutat hians clamfdem, Cmdida^ induitur nunquam, nec rubrafupelleu , H .c : Semper hiat Zephyros,fempcr hi at šiimnlos. Vcrumtamen aliter docet quotidiana experientia , namfi chama?leon fuper viri dem coloris mu - colorem ponatur,fit viridis,fi fupra luteum luteus,& fic deinceps. Itnmo, & candidum tationis cait etiam colorem adipifcitur,vtvir nobiliffimus fide dignus nobis retubt,qui dono fibi da p, m tura chamadeontcm incand dofudario indufit, domumvero cum peruenitfetintrofpi ciens animal abijfleputabat,quoniam fudarij candoremacquifiuerat, quamobrem cum Ouidio-raeritdpoffumuscanere. hb.ip j^ et . id quoque quod v en ti s animal nu tri tur, dr aura Protinus ajj/milat , tetigit quofcutnque colores. Caufam verohuiuscolorum mutationismulti Authores in timiditatem animalis refe- runt.Spd Ioanes Vrfinus in poemate de Animalibus,huius rei caufam cibo animalis a f- fignare videtur,quoniara cum aere tantiimnutriatur.corpuspdluciduniredditur, & ad quofcuipque colores.recipiendos idoneum. Sic igitur canit. pton iimor^ /mm o c ib us ni mir um limpidus aer Amboji miti v ang membra color e muant, '» Lil Veram In Polj hi sl. lih. I. M 4 *. nat, c . I o. lih. 2. ohfer. eap.$ 4. C/Avr jtu- Us. Uh.2.hi si. Amer. 67% VIyfis Aldrouandi Veram autemhuius mutationis caufam,amni«miudicicfcaf£ert Solfnus, dum čutim g Ja- A bram,& pcllucidam huius. animalis meditatur.Qnare ciim ut in dar tenuis J amin a? cor- nea: quofcumq; colores illi appro'pinquantes reddere poteft.Quod in Polypo,& in Ta- randoetiamcontingit.Id vidifTefatetur Valerianus Romee in chameleonte,qui apud Leonem X.Pontificem Maximum feruabaturjdcirco fcripfitTcrtulIianus de Chamar- leontc vili go dici.de corio ludcrc.Qud.li pro fuo arbitrio mutet colorem cutis. V nde Erafmus ta Prouerbijs hoc pronunciare folet.dc ahemcono ludere. Qu.an.do aliquis alie- no pericnlo fecurius agit. Immdaliud exhacchama?leontis proprietate dimanat ada- Qxnu£dYiQZt.Chamde6ntemutabilior.£ova$ homini vcrfipelli, & inconftanti , qui pro temporis varietate fe fein omnem fpeciem vertit. 1 ' • .w.-L - *' • A N T I P A T H I A. Irca caprificos ferum, alioquin innoxium cffe cham;eIeontem praedicat ^ Plinius.Deindeadeo ferpentibus inuifus eft,vt,Bellonio tefte »obiiloru metuin.fcdpracipue Viperafum,& CeraftaruW,naturaliinftindu, fuper Frtitices,& atbOres afcendat.Immdfiaccidat, vtfubarbore ferpens va- gctur,ehatna?leonitafe fein arborecomponit,vtfa iuaabeiusore exiSs> reda linča in ta^ut fcrpentis cadat,quae vilcofitare fua inftanfili,farpentem tangens il lum mtcrimat.Sin accicfnr y vt per iolum gradiens ferpentememinus intueatur;tuc cha- madeon,ex Alexandro Myndio,aduerfusfamelicurnferpentemingeniosefemunit.Fe- ftucam latam,& vdlidam mordicus apprehendit/ub qua,tamquam fub clypeo diligen- ter fetuetur.Deindeinter hocanimal,& nonnullas aues maximlis intercedit diffenfus. Nam,licet Plinius Fcribat vim magnam huiusanimalis effeaduerfus genusaccipitruni dumillos pra?tenioIantes ad fe trahere feratur , ramen accipitres ad deuorandum eha- m^Ieontemdefccndunt,cuius deguftata čarne intereunt.Hoc idem coruo acciderefo- Iet, nifi deguftatis lauri folijsfibi prxfto cifer. Demuiri Elephanti infenfus eflgfi vera fcripfit Solinirs, nam frondibus concolor ab Elephantefrpedeglutitur, quiprocuIdu- C bio obiret, nifi llatim oleaftrofibi medefetur. Hinc Porta colligit in profligando eh*- m^ieotttis venemo folia oleaftri mirandumin modumcommendari. L O C V S C I B V S. Fricam chamadeontes generare Plinius promu’ gauit.Etin Afia plurimos verfari Solinusfcripfit. Cum ramen in India frcquentiores videantur.At Infulapr^cipue Madagafcar Chamfleontibus rcdundat, vtHollerius in nauigatione ad Indiamorientalem teftatus eft.Bcdlonius in^Cairo innu- meros chamaeleontcsobferuauir, itant rctulerit ntillas fere hortorum ef- fe fepes,in quibus chamadeontes non infideant,& precipue circaripas Nili. Rard au- ' tem per folum vagariaffcuerar, quoniam Ceraftas, & Viperas metuunt. Itnmdidem D Author reccnfens qu?dampeculiaria ,qu;r AJe‘x : andri;r torfpičatus^R »protilUlgauit fe inter alia miiltos champleontcs in frutiobus Rhamni vctfantes confpexi}IbpcjUi di£ ficulter ab inquifitoribus inueniuntur,cum folijs planta? fint concolores. De Vičtu nar rant Pliniusv&s Solinus hoc animal nulla materin efculcnra,vd pdtuienta 5 fediblo aefe nutrirfhac de caufa illud ftellionibus comparant 5 qui more cicadarum 3 rdreVitam dtgc re dicunrur.Mulri c’očti viri nonmodo fententiai Plinian* adftipt)]antur,veriimetiam illam roborant dicentes chama^Jeontem oshiansiemper habefe, quoniam continuum hauriat acre;idcoq; claufo one venterintumefcit,quod ab alia caufa, niflabhdufto žere dimanare poteft: qui poftmodum in alimentum animalis paUlatim cbrfuertitUr.In cuius confirmationem,Teuerhus redtatfe Coflantinopoli nonnullos cham^ldOntesin cžuea cxtrafeneftra appefa,folo vento : & aere viditares per fpatiOinultoru dieru dbferuaffe. Hinc ortum cft illud adagiuimin illos,qui tenni/Tuno cibo vifam tradUcun t.More chama /fe/^.Subintelligedo (viuere)cu huiufoiodi hommes nullo fere viuat impedio.Neqihoc miran- ‘ ' • ' ■ s P' . i De Quadrup. Digic.Ouip.Lib.L 673 E E mirandum eflemiliti attefinntur.Siquidem Io.de Mondouilla infuo Itinerariopronun' ciat Incolas Infuls Trač An gen res pumilas folo pomoru fylue/lriu odore nutnri.Prf- rerquamquod Andreas Eburenfis tradithomines folo aere vixilfe;cum quidamin vr- guifoloodv be Colonia Germanij,Federico Sccundo regnate,pt r feptem hebdomadarum fpatiu, re vtuant. fola interdum epora aqua,dbo caruerir.Et Augufli us cum Cafulano refcribereraffir mauit,State- fua>quemdam.fpatioquadraginta dieru,fine alimento vitam tranfegifle , &demum 01ympiodorus PJatonicus monimentis 'mandauit, Arillotele ociilatote- 11 e, fuiffe homincm,qm doneč vixir,ncqj comedit,neq; dormiuitjnam fola infolatione alebatur. CsterumNfphus prsdičtorumopinionirefragatur . Siquidcmrefert prsdi- do s authores,circa naturam charaelcontishaHucinatos fuilfe.cum chamsleon odime- ftri fpatio»& interdum perannuin integrum fine vilo cibo vita traducat.Hinc tame no ell concludendum nullo vnquam alimento vefci.Quapropterfalsohoc animalaere tan tum frui crcdiderunt.Et prscipue cum feribat Bellonius natura fruftraoperatam efife, ^ 2 . 0 bfer. dum huicanimantilinguarn,ventriculum,&inteftina impartitaelffi nullaefca pro vita traducenda, indigeret.Linguaemmfemipedalemhabetinllarlingus Pici Martij,in cu ius extremitate rpongiofus quidam 3 & glutinofusnodus eft, quomufcas potiffimu in os amahit.Item Bellonius additjprstcrmufcas 3 chamsleontem,ferpentummore, crucas, fcarabcos 3 &Iocuftas vorare,proptereaquod,fado huius animantis anatome, prsdida animalia in ventriculo,& intellinis inuenit.Idconfirmat Io.Landius(referente Scaltge . ro)qui dum in vitima Syria morarecur, vidit vnliin e quinq; chain?Ieontibus,quos eme ^ xerCit • rat linguc repentina eiaculatione mufcam 3 qus in eius erat pedore,Iegide . QuocircalI * picus Ariftophani A,ttica 3 & Dorica lingua dicitur, Trtpa to 7rt\ix.av ra. fcilicetd perforandis Jignis, hoc ctiam nomen nonnulli Authores chameleonti aflfib gnant,quoniam roftro corticcs arborumfspepertundativtaniuialailafub ipfo iatitan tia lingua venari polfit. . EMBLEMATA, SYMBOLA/ g Simulacra. t. • <- ; - Vm Chamsleon naturaliter quofcumque reddat colores, quos proximc attigeritjprster rubrum,& candidum.Profedo hocanimal affentatori- bus affimilari potell,quorutn pr^cipuus fcopus e/l omnia smulari, & afi- fenfumeundis prebere,pra?terquamqua veje it ur , auram Jleciprocat chamaleon: Et mutat faciemjvarios fumitg, colores , • Fr f ter rubrumjvel candidum. Sic,(jr adulator papulari vcfcitur attra , Hiansg s c unči a deuorat\ Etfolum moreš imitatur Principi s atros, , Albi, & pudici nefciut. perciuallus quoquepidurain chamsleontistanquam fymbolum, vel phrenofchema cu rufdamvilinobilisexhibuit hoc Dtčloinferiptam EX AERE VITA 9 fortaflis allu- Lil 2 dens $n forum* In l.pJco, fhamaleon delte tj s mu dt ajjimiU- tur. Sluomodo, Cauftdici chamaleon tis natura imitentur. lih • Jo V'- • - * VlyfnY Aldrouandi dens ad vi&um animalis,&adfufpiria a/fr3ua,quibus vir ille viramtranfigebat. Alij pro fymboio Iactanti?, fimulaerum chamadeomtis vfurparunr,cum hoc animal maximo pulmone fitrefertum,quinil abud.nifi pompofam oflentationem reprasfentat. Ricciar dusafierit pi&um chamadeontem efle fymbo!umillius h(?:ninis,quiin diuerfatranfmu- tatur,pro diuerfitateobiečlorum,quibus afficitur, Propterea Pierius Valerianus homi- ne verfipelIem,delineato cbamadeonte, ob colorii mutatione hieroglyphice oftendit. Hinc Ripa fumpfit argumentum demonfirandi adulationem, dum fimulaerum mulieriš cu icone chamadcontis effigiauit.Nam ficuti hoc animal diuerfos furnit, reddirqueco- Jores,ita adulario dujerfis mtenrionibus Temper famulatur. Idem Aurhor eode du&us arpumento,ad fignificandam intelligentiam,pinxit mulicrem manu dextra Tpeculu te- nentem,& finiftra chamadeonte.- quandoquidcm vpluti chamadeon in illos vertirur co lores quibus appropinquat fic inteJiigentiain illos tranfmutatur difeurfus , quilili ob- uiam fiunt. Tandem Ripa ad repradentandum aeris elementum, exhibet fimulaerum muheris fupra nubilafedentis tumpauone Iunoni faerato, & chamadeonte, cum fioc animal aere viuere dicatur. A M O R. A h I A. Kta Vanas chameleontis proprietates, peccantes huic animaliaflimilari oTsunt.Primitus Te TeofTeruntiIli,quiindumentorum varierategauden^ es,quotidic veftium mutationeelari tanquam tot chamadeontes inče- luntjVt necclTario debeamus cum Ouidio canere. N on mihi tot cultus numero tovnprehendere pas c sl, Adijcit ornatus proxima qu ? que dies. His addamus mulie r es,qu* natiuo colore non contentce ad variaconfumunt magonia vtmRarchamadeontis alicnum coloremadipifcantur : iuxtaillud Ouidfi 5 * F os mina camtierngerinanis tnficitherbis*, Et melior vero cjuAritttr arte eolor , Pr^tereapeccantes ratione cutis,&rationefangufiiiš 3 totchamadeontes effeperhiben d tur,čutim duramhabent,quia a iaculis uerborum concionatoris pcnetrarinequit p tr Q ^ habent r anguinis,quia charitatecarent,& memoriam fanguinis Chrifti nunciuam medi tantur. 'Idcircn-m doarma Chr,fthna > &morali chamaTicon debcias mani,&ctfnlas' hominem reprflenrare poteft Nam fi cornus deguttata chameleontis carne.flatMn* mur.n.fi laurp hb raedcamr. Panter bomo dehbatis mundidelicijs,* poftmodum dlis Ipretis.dechamrleonte tnumpharedicitur. Item coruum Iudict,& chaL'leontenio4 cann cofnparare pqfllnnus,Nain coruus,ocdio chamadeonte, fi minimam carnis illi« pomonem deguftauentdlatnn perit.Sic Iudett.criminofo punito.fi onidillius fubftan- tlx atcgeritdtacim imerire dieitur,Infiiperquonia,n chamadeon ore femperhianteae- rem captit,ventoq.repletnntneritp adillucompararipotert,qui qqicqnid dtcit.vel&, c,t adgloria referr,& nrhil m/unane Jaitde captar.Catterum hiftrioneni chamatleontern ct.am ponuinns appcllare,qui m reqtandiscomcdijs.brcui temporis fnarin varias nrr fonas induic.Item ch amalcon.oclos Jnprofundorecefiu locacoshabere dicitur & fi e quentieqrUminotu t^t 0 dc u nq.c i rcufpi c ere,ln hoc Penlu caniid ctis chamatleontis natu- D rapamcipar,du proprer var.os aflus inuetos.profundostntelledusoculos habcre.ftb fur,dlorq.freque„t. motu ag.tat.ouado ad nouas cautiones in dies accedir. Ab bac fimi Iitud.ne hypocma non eft arccndus,quH.xri„, ;m cntc'colorcranaitatis quotidie pin- gere,& m var,as vn tutnm Ipeccs fc trafinutare fludet. Immo quemadmodun, cha- matleon omnes colorcs, pratter album,& rubrnm,adip,Tcit U r .Ita fimniator ouafidam virtnrum fpecics, nempecandorcmmnocenrte.&rubore charitatis, libicomparare ne qu,r. PanterTprannus hu.us an.mabs fpeciem pr« fcferre videtur Nam fi chLadeon, ad mente Ar,ftorc is,roiiro Su,s,& Simia: refertus cft,infigniq.pauorc (ipecorripitur. 1 yranmis q„oq.ob ,mm™d,na,cfl,g,eporci,&propterfim U latlone iuftiti.iconf /imiat rcprafcnrat:demdemdm,caternaftiparc, s ificcdit,quoniafprmdinequotidianaa £ .i,a- trn;. Ven, reto« rac,oc,natur Btidcus.dn očs anlicos rotchameleoKs effeartruit.o opri. me finuuare norut,& mortbus aubca- potčris; ckgfcetfc f c accomodarc,Quaobr{ Ari- Rote- DeQuadrup.Digit.Ouip.Lib.I. 67 J ^ teles in moralibus optima de cauTa chamadeontem pro bomine mutabiii ponit. Hinc Plutarchus in Commentarijs dedignoTcendoamico ab adulatore, reTerebat idem adu- latori,& cham^lconti accidere.* hic enim omni coiore,excepto albo, Amilern fe prxfta- repoteft,ilIeomniarur[ ia ) candidaver 6 ,&reda nequaquam imitatur. Immo Princi¬ pi, cuiaffidet, vt quid pergratum faciat,ilJius intemperantiam,inuidiam, acerbitatem in famuIos,diffidentiamin domefticosa?muIarur. HocvitJo Alcibiades laborafle Tertur, quoniam ingenio verTatilipnrditus naturam chamceleontis participauit. Legimus etia hoc vitium ad populos quofdam Arabu, penetraffoapud quos tališ inualuitconTuetudo, vt illorum Principis aliqua partcafFečla,omnes atgritudinem illius Amulantes, eodem membro fafcijs iigato in mediu prodirent. Hoc idem narratur de quodam Mimo Philip- pi Macedonice Rcgis, cui, cum in-oppugnarione cuiufdam ciuitatis Argiuorum,erutus f uifTet oculus; poftridie mimus,eodemoculo fafcialigato proceffifle Ferrur.Etcumalias in quadam pugna Regisjp-us fračlum eiTet,fcurra nonniii daudicans,codemq; membro linteamimbus inuoluto ad regem accedere folebat. Poftremd Caffiodorus naturam hih.j. ' z/ar - chamadeontis debitori deceptori ingenioTe accommodat. Is enimfu? TponAonis igna- f orm ' rus,& rrepidus verba mutat,conftitutavariat,atque non vnica aflerti fuiqualitate con- 3 4* F tentus, diuerTas verborum imagines, veluti chamteleon colores reprcefentat. Viciffim virietiamiufti, &perfečli cum chamteleonte aliquamhabere Amilitudinem dicuntur. Etenim A hoc animal paucoTanguinefcatcr,aTperacuteeA:rcTertum,&deniq; adcolo- res obiečtos mutatur,vir ctiam probus,& perfečtus exiguum fanguinem habere dicitur, dum ab humanis voluptatibns;& mundanis delicijs abhorret, afperam patientia? cutem induir,& dem um omnes obiečtos reddit colores,dum optima, & banda exempla imita¬ tur. Immo /i chamtdeon oculos proTundos,& Temper apertos ftabet,nec non affidua for« midine agitatur. Viri perfeAi,ob firmam fidem, profundis oculis referti efTe feruntur, iilofq> Temper reclufos feruant, dum diu, n&2uq; ceterna,& celeftia meditantur. Tan¬ dem rigoremiuftitiae Chrifti Temper formidanti iuxtailludTacr? Pagime , Btatushom* InProu.zZ. qui f'tmper e šl pauidus. „ V S V S I N C I B I S. Vthor relationis Concincinat narrat, quod Incola? illarum Regfonum magna auiditate nonnulla comedunt, a quibus nos Tummopere abhor- remus,& inter ha:c recenTetchamaAeontes,qui multi Amul vinculo Aga¬ ti venales ad emporia deferuntur. Itaque emptores cum domi Tunt, ll- Ios in ignem proijciunt; v nde, vinculo adufto, igniaIiquantiTper reluc- tantes ob Trigidam temperaturam, Tupraprunas gradi conantur; Ted tandem ionea vi fuperati torrefiunt. Poftmodum ab igne ablatorum pelie toda gladio abraTa,caro can- didiffima remanet, qu£ minutatim conciTa in liquore butyro Amili diligenter coquitur. Idque epularum genus apudipTos in lautifAmis camis commendatur. VSVS IN MEDICINA. H D profligandum morbum comiftilem,Tra!Iianus Chamadeontemin fie- tilinouo cum oleo decoquir,doneč animal tabefcat,quomedicamine ab ofTelacro adprimain vTq; vertebram,patientem inungit,ficqueillum a / paroxiTmo excitat.Immdaddit, A Tepties id repetatur, atgrotante pror- ro ^^ r£r _ : Tus ab hoc affcAu liberari. Idem Author, ad eliminandam podagram, me Jj^ ** qux nodos nondum contraxerit, exhoc animalimirabileparatmedicamentum, quod apud-ipTum lečtorvidere poterit.Plinius chatnadeontcm,A At domi,parturientibus Ta- Iutarem,An tunetemporis inTeratur,pernicioAffimum elTeaftruit.GeTnerus etiamintel- lexitin ATrica exhoc animalimedicamentumparari,quodinmorbis equorum tantum- modo locum habet.Pr-aztcreaex partibus huius animalis non modicam rrugem demetet tnedicus.Quandoquidem oculus dexterviuenti animali erutusadalbuginesoculorum lihPhyt. cumla&e caprinocommendatur.Et Arnoldus Villanouanushuius animantis linguam cap.iZ. Lil 3 Tupra » 6;6 Vlyfiis Aldrouandi fupra oblmiofum fufpendit,vtmemonam illi reftituat.Alij vero,ad euitanda puerperij A lib.^dc eom p c r j c u la, h a n cal li o a n t, &d e x rr a a \ m a x 1 11 a m adpauores arcendos probanr. Cor,in cx- f. med. (ec* terminandafebrequartana,Plinius ni lana nigraprirna? tonfura? inuoluit. FelJi huius loc.capJL beftia? tantam vimtribuit Marceli us , vt hypochymata , feu hypochyfes inrra tri? duum fanare podit. Neque mirandum ell , cjtioniam Porta meditans exiguunj fanguinem, quo chamfleon circa cor , & oculos a natura donatus eft; ex hac fi- gnaturacoIJipithuius kile fufiufioncs fanari poife . Galenus etiam ex Archigene huius fellis meminic, dum pilos inutilcs , Sc pungentes palpebrarum euellere nititur, Amplius chameieon a capite ad caudamv fq; robufto quodam neruoeft munitus,quem, nomine egroranris,extrahit Kiranicfes, &in fanando opifthorono, de collofufpendir. Itetn dextrnm pedem e prioribus cum pelle gene, finiftro brachio alligatum ,aduerfus pauores nočturnos.valere Plinius affirmat.Demum corium ab vfu medico non eft are e? dum. Hren im fi a melancholicis fuccus herbas cham?lcontis in corio huius animalis bi- bjjtur, proeuldubio ex Plinio liherantur. VS VS I N VAR1IS. 9 Ot,& tantasvires cham?Icon in vari/s vfibus olim habuilfe didtus eft, vt Democritus integru de virtudbus. huius animalis Iibellum confcripferit; ex quo poftea Piiniusnuiltadesupfit.Prim6tradideruntquidadecQČlurn chamfleonds in aqua balueiinfperfum inffcere viridi colore in eomo- rantes,qui pofhnodum paulatim priftinum colorem rccuperant. [d aute cap.i 0 * non eiie veritati confonum affirmat Auiccnnas. Caput ,, Sc guttur huius animalis fi lig? nis quernis aduratur,imbres,& tonitrua generari prodit D mocritus,referente Plinio^ idemq; accidere affeuerat, fi iecur in tegulis torrefiat.Lingua cum radice herb? charn?- leontis,& cynoglo(fe hominesobmutefcere cogit vt voluit Kiranides.Quod Porta con- C IneptUDe' cedere vidčtur, quoniam chametleonteminter animaliaaphona connumei at. Pra? teren mocrati de cumhocanimal vifuhorridum, &deforme fit, eius hepate amatoria difiolut Plinius hocanimdi pronuciat. Eelleignrbus inftiIlato,ferpenresfu§antur i ,& in aquam iniefto muftei* con- gregantur,vt Plinius ad mentem Democriti pramulgauir. Eodetnfellefi liniatur cor- pusTcutis depilatur,quod etiam iecur cum pulmone rubeta? preftarepoteft.Immd fan- guis pilos genarum euellit, fi veritatem falfus ett Diofcorides.Ad fomnia terrifičain? ducenda.ArnoIdus fitnguinehuius animalis tempora linic & fignatura eft,quoniam hoc animal in varios colores tranftnutetur. Int'eftrna,& excrementa cum vrina fimiarum fi- mul miTccnda docet Plinius, quo perliniris inimicorum ianuis odtum omnium illis con- ciliari tradir.Idem armum dextru,ad hoftes fuperandos val ere lcribit,fi eiufde abiectos neruos calcaucrint. Ad finem narrat Plinius,ex Democrito,nonnulia de vfu huius a lij majis,qu?credibiliaminimedfe videntur. Iubetenim cineriex pede finiftrohuius ani¬ malis fličio lac fuillum mifceri,itaut linimeri formam acquirat,quo pedes ilIiti,podagra fiatim corripiuntur. Dcinde pedemfiniftrum cum hcrbacham^leontis torret, ommaq; bi mifcetad formam vngueti, quod in vafe Iigneoconferuandum efie pnvcipir.Is enim, qui huiusmodi vas deferepetiafi pala verfetur,anemine videri poteric.Cauda quoq.hy ius animalis fluminu,& aliaru aquaru impetus repi imi,& Serpentcs foporari aileuerat . Immo cauda cedro, & myrrha medicata,geminoq- palm?ramo al-ligata,aquampeVcuf. fam adeo difeutipronunciat,vt omma qua? intus funt,patefiant Atq ; vtinamhuiufiftctt- diramo contačtus effet Democritus (inquit Plinius.) quon^i» migftmenta filciicio.inr uoluens, veritatem inmedium protulifiet, nrf : g * ’ •• -• l . ‘ ‘ Jut V iO_". 'j: r JT i 1 * f ;r " ’ So • - * n , • *; ‘V-J fj r ' .. „ ^ snro/\ r-U'* / De Quadrup.Digic.Ouip.Lib.I. 677 DE C R O C O D I L O. Cap. X V. synonima, et e t y m v m. * B Vm mul ti Authorcs Crocodilu ad lacertoru genus oprima de caufa refe- rant,8f Palladius liane beftiam,quafi generis vocabulodacertumappel- laucrit. Kationi confonum efte iudicauimus, dc boe in praefenti capite, ve.rba facere. Itaque crocodiJus Latinis appellatur, nominea Grecis desLiptOjCjuibusjtpoKodViAoc, & quandoq; xp«*oapud Hipponeden, parim animalculu ef- fe perhibetur,vt tradit Euftathius Cu igitur crocodilus parrimin terra, parrimin aqua ^tateducat, ideoq; ancipite vitam agat, no eft mirandumfi Gnecis animal ctu$i/3tov,Sc interdu vSpe^tpuov uupioru on li n etn r.Qu a u i s Hefychius Tt/A«r 5 ite Sipe Sp h w orocodnu vo- citet.Herodotus in Euterpe retulit Aegyptios olim crocodilu %tu^av, & fccudum alios ^•afz^etv nominafte. Staligcr aute fcribit jferogafte quemdam Turami , vt vocabulum, G quohodiedenotatur crocodilus, diceret; & refpondifte refert Kimpfac ; qua? voxcum gneča Herodoti conuenire videtur.Statius Fera Phariam cognominat, cu Pharos olim parua NJiii Infulafuerit. Albertus feribit Tcncheam efte vocabulum Imgua? Aegypti£, quo crocodilus inteUigitur.At, fecundiim Straboncm, in Arfinoitica PratfečUira , vbi crocodilus fumma venerationecolitur, Sucbus nuneupatur. Venim dubirantaliqui, an Neme Aeoy hoe no me n faero tantum Crocodilo, an crocodilo in genere competat.Gefnerus op i- ptium croco natur hoc noraen omni crocodilo conuenire, cumhfc vox /it valde /knilis /cinco , qua d:li. vCteres Grčeči crocodilum terreftrem indigitant. Quodnam /it nomen huius animalis in Jinguahfbraica difficillimum eft exponere, quoniam Interpretes nomen lacertat cu nomine /cinci, charaafteontis,&crocodi 1 i confundut.Apud Arab.?s Andreas Bellunen fisvocabulo Temfa, alias Altenfa crocodilum fignificat. Syluaticus Tifma, & Atinfa proferr. Ab Indis Cayinan,ex Scaligero,nnncupatur. Albertus,& alij Barbari Seri- ptores Cocodnllum dicunt. Demum Germani, Illyrij,ltalj 3 & alias gentes Europete , H piereq;omnes crocodili nomen retinent. DIFFERENTl#, ET DESCRIPTIO. N Crocodilus animal fitTui generis,vt Ariftoteles afteuerat,inter Aurbo res fcntentijs variatur, NamPlmiusduo genera,rationemplis corpo- .rese conftituit,alterum magnum in terris,& in aquis viuens,alterum par- DifferentU uum terreftre nuneupatum,cuius ftmumfuauem odorem /pitat. De quo fecudum AL __ in capite de fcinco ačlum/uit. Albertus ctiam varia crocodilorum ge- bertum. nera medit 3l'ividetur,dum prodit omneš crocodilos maxil!am inferiorem rnouere prc- terTencheam, & alibi Tcncheam non vulgarem crocodilum, fed aliamquamdam fpe- cienain Aegypto e /T e ftatuit.Hacc fententia faneexplodenda eft: quandoquidem Arif- toteies €ro c odi ti fdorati*- £xer 0.196. de rer. v ar.cap.$7 Iihj2.dep4r. An.cap. XX. Ttnnatn ca ttdacrocodi H. 678 Vljfsis Aldrouandi toteles de crocodilo ea fimpliciterproferr,qu« Albertus Tencheeattribuit. Pra»terea ^ idem Albertus crocodilujn mar imun max.illa inferiori mobih,,aliquando le vidi/Tetef- tatur..Quade rehic Author duas crocodili differentcias, nimirutn radona motus maudt bul«,&rationeloci affignat. Cum, ramen ia marž nullum crocodilum verfan Authores tradar. Vade Niphus podeaaurhoritate Alberti fretus icnpiit crocodilumfluuianlem ab Aridotele,ad diiferentzamarini, vocatfz fuide.Cu tainen Aridotcles ad differentia terrcftnsjcrocodiiu fluiiiat.ile dixerit,qui aliter ab, Authoribiis fciacus aominatur.Ae- liaaus cjuide in fluuio Gunge duo genera haru belinam vagari alfeuerat,quorum alte- rumnemzninoxium, aiteru vero caraiuorum, & valdeinfedume/fe datuit,hipracuius roftrum quod,dam taaquam cornu eminet. Item ia Prouincia Xanagarr£,aviuis etoco- dilis vaganti bas qaidam relinquimr odor fuauit atem mofchi fuperaiis: ideo nonnullr huiulinodi crocodzlos mofchatos appelhtant. Quamobrem id a loeo n-atali dimaaare credendum eb>qiiemudmodumenamfcriptores idem de Panthcris in eademregzone verfantibas t e d i fi c ant ur. R c gi o n e s enim adidnonparinnconducere perhibentur.Ve luti de Gohimbi Infulce arborzbus legimus, qu£ omnes pratereuntibus gratum, & iu- cundum odoremcommuaicanr. In cuius confirmationem Plinius feriptum reiiquit, ia Infulis Ma-iabban plantas pr©creari,quo? 6 mncs,omniq; tempore odorem per qizamin- jg cundum,fpiranr.Qupad deferiptionem, Croeodilus,ex Alberto, in omnibus,lacerta» fi¬ guram rcpicfentac , & Cardano authorc, inter animaliaimperfedlacollocaturtquade Gaulaa Sealigeromeritd reprchenditur. Inchoantes igitur acapite, vna cum Kiranide lati capitis.ebe dacuinius,& lužilo rodro pr at di c urn c u m Petro- Martyre dicimus.Deznde ridus ons.vfcp adlocum. aurium pater,Alberto tede,fi tainen animalauribusrefertum eifet. Ocul-os fuzlhs dmilesei Andoreles affignat. Palpebram vero 'nferiorem fine vl*» laničlatione Plinius 1U1 attribuit, quoniam bedite huius ge ne ris oculos preducosha- beat. Prte terca, inter c$teras quadrupedes } maxilla faperiore mouet; huius rationeera- dit AridoteIes,nimiru quiahoe animal pedibus adcapiendu,&retinedum inucilibuare fertum lit: ideoq; natura v fma motus maxiliatTuperioris illi tradidit, quia commodius motu iliius,quam alterius vtipoterat. Alij,funt- huius fententi«,qubd znoueat fuperio- rem.maudibulam, quia cum lit animal robuftiffimum, & dorii fpznam habeat validam, oportebat mandzbuiam mo bil č partifirmioriadnterere. Sed Cardanus euidentiorem vi C detur afferre rationem, dum inquit, ob cru-rum breuitatem, Sc obamplum ričtum, cum animal collo ferecareat,dumri&us diducittir maxžlla inferiori inobzli rangeret ccrram k & rede diduci noii polTet. Circa dentes vari« fuerunt Autlaorum opinionesmam Ion Chius feriptis mandauit Berculem triplici dentium ordine refertum fuilfe: Hos autem dentium ordines nuilti crocodilo attribuunt j cum tamen quid tale zn hoc animali non obfemetur.Dentes quidem robudos aIbzcantes,&acutiiIimos habet,v t Albertus in ca- tulo crocodili fe confpicatum finfle fatetur. Aridoteles magnos, & exertos elfe dixit; nam plures fuperiorem tnaxillaminunientes.deorfumprominent, itaut ore etia claufo, confpiciantur, ideoq; morfum maxime noxium habet, quia dentes indar pedinis con- iungantur.Qizoad ntimerum Aelzanus fcxaginta dentes huic bedi« ailignat,nec dne ra- tione,propterea quod Gefnems feitlos numeralfe fatetur. Pod mo d um 1 i lig ua n> a deo ihdiferetam habet, vt illa prorsiis carere videatur. Bine D iodoi us, S ol z nu s ,A i bc r t u s, & a’j j feriptores non proletarij crocodilu lingua carere retulerunt. Vnde Philofophus huius rei rationem adlgnans fcribebat,quqd aquatzle genus breuitempore fapores se- D tit, hinc fit vt linguamparum diferetam habeat. Infuper hoc animal exiguoliene pr«- dit ura Authores obferuant. Siquidem in omnibus oua parturientibus vt in tedudzne, crocodilo,lacertis,& raniš Plinius ličnem admodiz exikmconfpicatus eft.Item redes, cx An'dotele, internis lumbis adharentes ,fpinamq ; vertebrzs fexagintaintcgratam habet, quas totidem neruis eolfigatas elfe fcripdt Aelianus. C rura vna cum pedibus acutiflimis vnguibus armatis in lateraparum fleduntur : dquidem, ex Aridotele, in li¬ bro de communi Animalium gred 7 u.crocodili,lacert«,&: animalia huius generis ouipara, crura in obliquum detorqucnr,vt ud ouortim incubatu,& cudodiam,terram coznmod.us fubcant. Caud« longitudo rehquum «quat corpus ,quemadmodumin cxuuijs croco- ciilorum licct intueri. Albertus pznnas incauda huius animalis meditatur,& Gefnerus pinnamin cauda catuli per feptem digitos extenfamad po dremam vfq; partemobfer- uauzt. De Quadrup.Digit.Ouip.Lib.I. 679 £ uauit.Circa corium huius animalis,fciendum eft ventrem adeo molli čute efle munitum, vt quolibetgladio facile fauciari poftit;reliqua? vero corporis pances pelle adeo dura teguntur.vt teliš,&fagittis minimecedar. Immo Nupcri globulis etiam bombarda: manuari? refiftere affirmant. Hinc forte Mythologus argumentum apojogi crocodili, & vulpis defumpfir; etenim cum crocodilus de progenitonim fuorum fplendore narraf- fet,quod excrcitationumprincipcs fuerint; tune vulpes disfic, etiamfinihil dixiifes,ex čute, antiquis temporibus exercitatus elTe videris. Tandem hoc animal, vt prodit Pe- trus Martyr,croceo coloreeftrefertum prceter ventrem, qui fubalbus eTe viderur.Cir- ca audionem Ariftoteles in Hiftoria Animalium , hoc an'mal adquindecim cubita crefcereaTeruit,Solinus feripiitad longitudinem vfq; viginri vlnaru augeri,Ifidorus vero,quimulta ex Sol nomutuari folet non augmenti viginri vlnarum, fed viginti cu- bitorum meminit; immd in tantam magnirudinem quandoq> excrefcunt,vt Plurarchus tradiderit, cetate Pfammitichi Aegyptiorum Regis, crocodikimviginti quinq; cubiro- rum vifum fuiffe,& Aelianus, regnante Amafide, crocodilum ad fex cubitos fupra vi¬ ginti excreuiffe promulgauit. Neq; vila admiratione teneri debemus ? nam quidam amici retulerunt Scaligero,fe apud Indos crocodilum viginti pedum colpicatos fuiTe, P Irem feripror biftorie naturalis Indj2e,tradit, quod circa Vrbem Panaman crocodili rc- ** periuntur, qui vitra ccntutn pedes in longitudinem crefcunt;quod mirabile,& porten- tofum videtur. Quamobremfuerunt nonpulli ( re ferente Ariftotele ) quifcripferijnt crocodilos tandiuaugeri,guamdiu yiuunr,quorumfiententi§ non poTumus adftipulari, cumratio torum oppofitumnobis perfuadeat; quoniam omneens finirum eft, idq; ačhi, non folum poteftate : & fi dicatur,viuenti auctionis non elTe finem; tune confideran- dum eft,quod vita a calore, & humido naturali dimanat, a quibus audio originem du- cit. Ergofi animal interit, iddefedu humidi fieri dicitur, Etenim fi Temper crefeeret, nunouammorte naturali folueretur. Profečto euiufcumque rej mor tališ augmentum datur ,quod fubit ?qualis tenor, & poftea ad folut onem per decremcntumpergir; vt oprime nos docuit Ariftoteles. Iconem autem huius animalis duplici decaufa hoc in loco non exhibejnus. Primo quia animal eTe notum opinamur,cum o!im Romani mul- tos vidiffent, quorum fimulaera adhuc Roma? confpiduntur. Etenim Marcus Scaurus primus quinque crocodilos Roma?, atdiliratis fua? ludis, in temporario Euripooftcndit. £ Itcm Heliogabalus crocodilos aluit,vt fcribit Lampridius. Secunda caufa eft,quonia in primo libro de quadrupedibus digitatis viuiparis capite portretnoagentes de fimu- lacris,iconem Hippopotamicumcrocodilo colludentis repra?fentauimns. NATVRA, MOREŠ, Ingenium. St crocodilorum alia aquadrupedibus in gre,Tu natura«etenmi quando e Nilo in terram longius ptoficifcuntur,aIianefciunt ad flumen regredi via, quam penila veftigia,qua? in arena progredientes reliquerunt,fi verita- temfalfus ert Petrus Martyr.Ampliusobcrurum breuitatempigrum eft animal,& vertere fe in latus difficillimepoieft.Immo dum gradiuntur,ex pefro Martyre, g ra t um relinquunt odorem; additque intelIexiTe a Nili accolis abdo¬ men crocodili ffuninae Arabicos odores a?quare. Deinde Ariftoteles prodidithas bc. ftias quatuor menfibusfi'igidiffimis fine gibo latibuIari.Suidasquadragintadies,Aclia- nU s veioTexaginta inlatebra quorannis fine vidu moraripromulgauit. Infuper n<5- nulli fuerunt huius o pinionis crocodilum eTe adeo noxium animal, vt qui eum intuea- tur neccTario intereaf.Quod quidem veritadeonfonu eTe nemo negauerit; cum etiam fi hotno hoc an mal non afpiciat,certo certius ei moriendum fit. Veruin quidem, eft vt narrat Cflius Aurelianus in capite de furore, & lufania, quod Artemidorus Gram- tnaticus crocodilum in arena iacentem adeo fori-nidauit,vtftatim,ltel'a mente,litteraru memoria caruerit, atque finiftrum crus a Fcra ablatum fuiTe credid.erit, Alioquin per- niciofum animal eTe perhibetur, cum vnguibus necet, dentibus conrerat, & lacrymis denfiTunaetiam offa diifipct. Quamobrcm crocodilus lnuhanum depaftus cadauer, . *' poltre" lib.6.ca Etferc.igG. li.6.cle hili* An.c*$ j* li. 2 . de gen, Anim. libide g. Babji . Sini dam ti - more croco¬ dili infant- ens. 62 q Vlyfsis Aldrouandi poftremd olfa capftis Iacrymis frangit,vt medulla inexiftente vefcatur. Vndc Reufnc- ^ rus in Paradifo po.etico fic cecinit, palla.x y fed nmidm parat tmprobut ere crutnto. p er dere te, laerj/mis dum Ar o c od Hus agtt. Sedaduertendumeft,ex Petro Martyre,hoc n nima! non vbiq: funeftum,& perniciofum tih. 5 . leg*. efife. Pi;optereaquod ab vrhe Cayro ad mare vfq; nauigantesa Crocodilis non graue calamitatem funt aceeptun. Verum adnerfo Nilo verfus montes, quantb altius nauiga- tur,tantd noeentiores crocodili inueniuntur.Incolte autem Regionis hancdTecaufam atteftantuF,qi)ia pars Nili inter vrbem&mare fita,magna pifcium copia redundar, qui ex mareaddulces Niliaquas quotidie accedunt. Ideoq; crocodilihac pifcium quanti- tate confcncfi, nullafereiadura accolas , & nauigantes aif citint. C tet eri vero croco- dili, qui in aha atnnis parte vagantur,ob inopiam pifcium,quibus a frequentia pifcato- rum tranfitus impeditur, vrgente farne, ferociores euadunt, & ad terram accedcntes, homines ,&jumenta adoriuntur. Item huiufmodi beftia , Kdo poftinundationem ad propriam alueum redciintc,maiora detriraenta, quamalio tempore afFeruntjquia cum in Nili faucibus aqua minus profirnda fit, confequentcr etiam minor pifcium quantitas ad flueptum accedit. Tune igitur crocodilus fa neimpulfus, ca?noq; obuolutps circa ri- j> pas atnnis latibulansdefcendentibus ad flu.men,haurienda» aqua? gratia,*infidiatur.Im- tkocith. mo, ex eodem Petro martyre, quando. contra Nili curfum nauibus afcenditur, vento deficiente, ffpius contis, quam remis agiturj tune vero nauem afcendentem crocodili latenter, &ri'audolenter fečlantur ;nam cum nautam crocodilus viderit, toro pedorc ad cxpungendam nauem,conto inhterere.celeriictu cauda.conto autemaeriter difeuf- fo, ipfum in fi umen pr a cipi tem cadere cogit, & vix deJapfum vorar. Hinc dolos huius animalis colligcre licer. Quociiea Januš Gniteius ctuufdam vaframenta exprimere vo¬ lt n s canebat huoč in modum. llhtrn lacl e fuopauit crocodilus , dr alt-is Hy*n a fpfit fr audib us . Crocodili- autem (referente C aleagnino ) nemi nem ijs diebus Izdere feritntur, quos A p is natales habet;neq; olim tam infefti erant ob veterem aduerfus cos Magiaimnam ■£ xcy£% l$6. Jn Aegyptiorum Arabum libris (inquit S c a 1 1 g e r j h o c fc ript um inuentum fui t.Humeth G aben 7 haulon Prgfecius Aegypti ah Arabtbusjignum plun. beum c rocodili,quod in quibufdam templi fundamemis inuentum futr atjgni d’ffolui iujJit,quo ex tempore concjueruntur Indige - tsa crocodilos magis in fesi os regionibus fuijfe y qma a c ti tifus ipforum maLefieia fgnum illud a Pnfcis fapientibus compar atum^fr infojfum fuerat. Pr eter h a c, crocodilis nonnihil di- uinationis- cife multi aurumant, vt nadir Plutarchus m commentarijs de Solertiaani- malrum.Quandoquidem neq; vitra,nequcinfraillud fpatium, adquod Ndusannua al- 'lectisimn- ^ tuuc peruenturus eft, ona collocant. Quare Colo ni in ha?c incidentes, Nilum vitra ib- dati eni s- Nt ^mlocura non elfe exundaturum affirmarit. Immo Ptolemei quoq; teftimonio prr- ^ dida attcftantur.Etcnim cum ille ex crocodilis anriquiffimum,& pr^ftantiflimum appel lalfct non exauditum fuiife & cum ei cibaria obijciilet.reiecide aiferunt. Vnde ftcer- iikio. cap , dotes(vt recitat Aelianus)Ptolemeointeritum impenderccolIegerimr.Pra?dičtis ad- a g a damus hanc beftiam folertia ingenijplurimiim valere.Pnmd quia,ex Aeliano, qucm- *■ ' admodum Aquilaad radios Solares pullorum ingenuitarem expe-ritur,itacrocodilus, a cderiratecapiendteprtedf, catulos probat. Nam Ratim atqueabouis cxcluduntur, D fi lacerta,autIocuftam,aut quid fmile rapuennr, in numero crocodilmi gene ris apare- tibus rcccnfcntur; fin ignauifucrint illico tanquam fpurij reprobanrur.Secundb quo,- niam crocodilus, ex Plutarcho,cicuratiiF, vocem numanam intelligir, manu traetari, & didueto ridtti.mantili dentes abftergi patitur»Quareuon eft mirum fi Aelianus narret Om bi tar um crocodilos in paludibus Omlfitaru artepararis nutritos domefiicos elfe; ijs enim capi- crocodili ta hofiiarum- edenda obijeiunr, cum Irs Omhita non vcfcantur. In pradietorum con- firmationem Gillius tradit qucmda nomlnc Philinum, qui Acgyptum adiucrat^rctulif- fe, nuodin oppido Antco ntmeupeto aniculam cum crocodilo in ledto dormientem confpicatus fuerat. Ari flote les igirur crocodilos manfuefieri propter iui comrooditate affirmat, nam fi eopiofo alantur vidu, eefiat omnis caufa belli, qute a cibi dckčtu ple- lib $.hifh rumqtve orni folet, Ad finem crocodili ex Arifiotele, & Plimo , diuturnain ducunt vi- An.capA. ta.D'iodorus S-culus al/iibsbumana acl«quan refert.AeUanus fexagmta vit? annos lllis aiiignau ‘ LOCVS, E De Quadrup/Digit.Ouip.Lib.I. 6gt LOCVS, VIC TVS. Mnibus expIorari/fimum c fle opinamur ma^num crocodilorum numenim in NiIo,&ftagnisiIIipropinquis verfarfinc enim Diodorus Siculus tefti- ficatuf: quaproptcr nulla debemus admirationeteneri, fi a Poedsquari- doq.Niiiacus,&interdum Ndicoia appell'e'tur.Vemm,vf narrat Ioannes Leo, non folum in NiIo,fedetiamin flumine Nigro ftabulanrur. Solinu-s Bttabotum flumen iuxta Athlantem Africa? nionremabiilis in coli aftruit.Strabofcrip fit-Mauritania; flurrfina crocodibs etiamredundare ; imino, &fontcm efle non Iongea Chalcedone p&ulo ftipri mare, quiparuos crocodilos gignit, quos poftea Hermolaus fcincos effe perperamarbitrarur.AIbcrtus addit has beftias non folu in Ndo, fedetia in oibus fliuujs- Irtdicis natare,nec fineratione.Siquide in Bengal^ fluuio Gange croco drli vifuntuf,&, ex Scaligcro,paffim in omnibus Indorum fluuijs vagantur. Item Apol- lonius cumfocijs ( referente Philoftrato) dum per flumen Indum nauigio veheretur, p equos fluuiaciles, & crocodilos confpexifTe promulgauit. Id totum ftabilire poflfumus ■hiftoria Indica Iofephi Acofte, qui retulit crocodilos aquis illarum regionumealidis deledariiideoin travffu Peruanohuiufmodi animaha non inueniri, nifi in Pagra aftruit: nam deinceps propter teporemaqua?,&clementiam aeris frequentiffimaobfcruantur: Hac dere veritatem fatflus eft Ariftoteles quandofcripfitcrocodiIos ob aqua: calore nodu in flumine“iTatare,diu lieroin rerra vagari.Hinc Bouffiietus verba faciens de ero codilo,quein Fcram Nili cognominat, fic cariit. In ter ris agit tila dies ^noclefj, fub vndis , Sic £ ue term e sl at tj, moleli a mari. Hoe enim in loco* poeta per mare aqiiam intelligit Circa v'dum htiius aniinalis Arnol- dus dc Vilianotia feribit qudd alirur luto. At inrelb‘ximus 5 qu6d in aquis vefeitur pifci- 1 bu$,& in tcrris : quocumqiieanfmali ei occurrente fiquidem idu cauda? adeo aeriter fe- rit quadrupedeš vt equum, & camelumfračbs cruribus, profternat. Balbus tamen in —. Itinerario Indiatorientalis inqiiit, quod crocodili elcpbantos non oflendunt, vel ob - quamdam fympathiarii,vel quia ram grande animal formident. Humanam vero carnetn auide appetunt.- quaproptbr hoeTolcnt vt/ a/Iu,quando nouerint viam, per quam mu- lieres aquawm defcendunt, vel per quam bomines ad naues accedunt: ore enim aqua t pleno femitam adetb red dim t lubrcam, vt gradientem prcecipirem reddat; bac enini jrarione pra:dafadlius'potiiittir.Quare Petrus martyrin LegationeBabylonica Feribit fuaattate cornprefjenfum fuiffemagnum crocodilum, quitres pufiones deuorauerat, fton erit igitur miVandu, fi a Gi\r c i s «i- 9 p o o /3 o p o 5, q u a fi hominiuorus nominetur. Alio- quin in Arfinoitica P!ra?fedura crocodilus facera Sacerdotibus pane , čarne, & vino nutritur. Suni etiim, ex mente Straboniaj quip]acentas, carnes aiTas, iSanulfam eis o£ feratlt. COITVS PARTVS. . Auta'quidamiIlistcmporibus, quibus Petrus Martyr regiones Aegypti peragrabat, in Infula Nibaca Crocodilos coiigredientes obferuarUnt. Krčnim mafculiis Fgminam refupinat, cum ali‘rer, ob breuitatem crurum, <0n gredi nequeant.Poftca fi Crocodilus f?mina ad rnentem Arabum,ex Ahdrca Bellunenfi oua in aquis enitatur ex illis alius crocodilus emer- git i fin iuxta fiurhihis ripas ouaponat, fcincus nafe/tur; bac dere fcincum de femirtei Crocodili dimanare aileuerant. .CfteriimomifTa Arabumopinione, dicendum eft primo crocodilum f?minamquafi pr?fagam oua,inftin(ftu natnrali, in ficco loco pone- re 3 adquem Niliincrementum peruemrc nonpoffic. Vnde Reufnerus fic cecinit. jjub fac er e xc ur ret Ntlus in aru a T re fetus , allume liber a ponit Otta , rnnens meri to nos Crocodilus , ^mfataimmineant y antevidcre . li.j.Africa Euerc* 1 96 lib.^.ca^S In lib. de nat. Aquat . Cap.3;. Oua in quo loco collo- cent. Croco- . VIyfsis Aldrouandi Crocodili igitur fin guliš annisredeunteaeris tepore,oua cnftuntur. Idcirco illorum ^ 6 >ot oKict circa Nilumvernumtempus,ad mentem Heliodori,indicarc folet.Prius tamen fexaginta dies,ex-Aeliano, ventrem ferunt,totidem die©usoua-pariunt,&alijs totide foucnt, & tandem curatio partus fexaginta dicbus pcragitur. Ouum magnitudinem oui anferini non excedit,animalqi ab illo excluditur magnitudinem Jacenar ad£quans, & tamen ad eam exerefcft molom, quam paulo fuperius explicauimus. Tria enim funt animalia, que ex min im is principijs adimmenfam ferecorporaturamaugentur j nimiru ex volucribus Štruthiocamelus, ex quadrupedibus viuiparis Elepbantus , &examphi- bijs crocodilus. Derourn quoad excIufionem ouorum, ha;cineubatu indigere multi aff •firmam, Idcoq; in illis fouendis,ad mentem Plini),& Solini mas, &fa?mipa vices fer- nare dicuntur . Alij fuerijnthuiusopinionis crocodilos folo vifupropria fouere oua. At Gyllius in Aelianum aperte pronunciatoua a Crocodilis arena obrni,a quibus tam dem fine vilo; ineubatu, catuliexeunt 5 qu£ fententia Ariftotelica? dodrin? conformis Se& 2Q Vro e ^" e videtur. Siquidem Phiiofophus in ProbJematihus docebat ca»pas,&alia huius ge- j , ' * netiš cxtra terram folia emittere, attenuato, & concodoin bulbis humorej quemad* modumin croeodjlorumouis arena obrutis;nam huiufmodi oua materiam frigidam,& vifeidam continentiain ficca arena a crocodilo fiemina repeliuntur, ibiq,- regionis, & Soliš virtute incalefcunt; ficque ex concoda,& preparata raateria tum ab interno fe- minis calore, tumat externo Soliš tepore catuli tandem excluduntur. A N T 1 P A T H 1 A, & Sjmpathia. s,ca V m mnltis animantibus crocodilus vehementes gerit inimicitias. Primd odio habetichneumoncm,quinonfofum illius oua conterit, fed etiam ipfiapricanti infidiatur, diim clanculumper ospatulum intrans illurn euifcerare nititur.Diflidetetiam a Cercopithecis,vtfuo Ioco fuit decla C ratum, Dcinde perniciofum bubalo fe exhibet iniraieum: quo'niam, ek - , lih.ii. de A Alberto, fi huiufmodi fylueftris bos crocodil um inueneritillum conculcando profter,- ~ mm ' nit .Habet quoq; cum Tigre grauemoflfcnfionum acerbitatem,cum narret Iofeph Acor fta pr^lium tigrium, & crocodilorum quotidiano fpcdaculo Indis efie noti ffimumj & quamuis crocodilus tigrim idu caudie aeriter diuerberet) tamen tigrts mollem croco~ lih.3. bi ff. dii i refupinati ventre acutiilimis faucias vnguibus perimit.Inter aues crocodili acerbo 71at.lnd.ca. 0 4j 0 accipitres profequuntur, propterea, Copita tefte Aeliano, qui crocodilum fum- mopere venerantur,fepeaccipitres, tanquam capitales crocodilorutnhoftes incruce agunt. Interaquatilia,ab hydro, a porco pifce,& a delphinoabhorret. Primitus colu- ber in aquis verfans ei inuifus eft, cuius fel, & adipem crocodilorum venatores defer- lib.lo.c.^o. re f 0 lcnt, quiaobquamdam inter ha , canimaliaantipathiam,crocodiIivenatoribus no- cumento effe nequeant. Deinde recitat Strabo, qudd crocodilus a porcopifce fpina circa caput armato abftinet. Poftmodum delphinos fpinam ferratam in dorfo habentes hoftilianimoprofcquitur. Ptoptercaquod ipfia mari per oftiaNiliadfluentumafcen- D dentes cum crocodilis dimicaturi ac.cedunt, deinde naturaliterinollitiem ventrls cr.O- codili pnrnofcentcs, vifis crocodilis, quafi perterfeftdliaquis fe immergunt, & croco- dilosfubeuntcs illorum ventrem fpina dorfiTauciant: Huius fp e da culi teftis fuit Ba- 1 'i.^.nat. billus quondam Aegypti Prtefedus ? .yt Senecaopump animaduertit. Tandem acerbiT- iimo odio crocodilus in fcorpios f^uit, quoniam ad erumpentem ab ouo paruum croco¬ dilum fcorpius accqdens,Iethali ictu illum folet aificere veluti Pbiles in verfibus iambt- cis interprete Berfmano, canit. Crocodilus ouorum parit aceruum ; fed hit Poslfštuum perfečl a quam e sl exclujio , Prorepn armalus fagttta fcorpius j .f . A'qtto ictus Ule concidit lethaliter. Inter homine,& crocodil u fanta caditantipathKi,vt humanu ilrepitu perhorrefcat,per • Iequentefugiat,timidum verdA fcigiente perfequatur.Dc hoc Boufluetus fic canebat. InSlan- De Quadrup.Digit.Ouip.Lib.I. 683 l\ InFtantem fugit hpc Fera^profequiturq,fugacem. Infuper ra n to od fo dilFcntiunta Tentyrit is populiš,vteorum vocem,lfcetfintferoces amimantes, fonnident. Erenim veluti pfylli in Cyrenaica regione naturaliter quamda vimaduerfus ferpentes poffidcnt. Sic Tentyrit«ac uerfus cr.ocodilos valent. Etlicet huiufmodi populi ftatura fint pufilli,magno tanien animo praediri eife ferunrur.-quando- quidem in fluuio optime narantes in os crocodilorum clauam tanquam Etenumim- m it te n res, de x t r a 1 e u a q; tenentes equirant, iJlosq;rapriuos ad.rerram ducunr,& vara¬ ta cadaucfa ad feput.turam euomerc cogunt. Idcirco propeinfulam Tcnryritarum non adnat-anr, nam folohoram hominum olfa apud Surium,prope Tentyritas.,eor.umque EpiTcopi perfamiharis fuit. Immo etiarn D. > B.elicnus tanta Dei gratia polIuit,vt crocodilum, in ainne traijciedo, «quitauerit;quer admedumin Vitis SŠ.P.amim legirur.Demum crcfcunt in Aegypto nonniilla? p'ant«, q.u« crocodilis inuifa? cife feruntur.Prima. eft fabafpinofa, que ad decetn ferecubi- tos augetui ihanc crocodili vitant,vt annotat Crefcent/enfis, quiametuut ne fpinis eo- rumoculi l«dantur.Secunda eft Potamogeton,tefte Plinio,quam fecum venatores ero codilorum deferre folent.Ex altera parre talem fympathiam porco,& crocodilo natura confiliauit(annotantc Cylio Calcagnino) vt Sues circa Mili ripas itnpune oberreftt. Podremo cum trochilo aue crocodilus maximam fympathiarn habere dicitur,non fo ! um quia,vifo ichneumone, crocodili capirali hofte,ipfum d fomno excitet, fed etiarn qma (vtfcribit Plutarchus in libro defolertia animalium)voIans ad patulum a priča n tis ero codili ridtiim, dentes d portiunculis carniu repurgatjvel potius quia vermiculos ex pr:e dietis portiunculis carnium putrefačlis natos deuoret.Quod munium crocodilus Iingua carens pr«darenon poteft.Alij tradunt crocodilu inaquis verfanrem fa?pe hirudini- bus circa palatu vexari.Ideo adripa exeunri,ore patuIo,accedit auicula,qu« pmgans G palatu,fanguifugas dcuorat.Ouare crocodilus hac vtilitate delečtatus,ad mente H ro- doti,& Aeliani,auicul« nihil nocct.Vcru quia Plinius huiufmodi auiculam, qua Gneči trochilum notninant Regulu noftru eife. exiftimauit;hac de caufa Seal iger neceO ario deferibendam efle iudicauitjvtinde. veritas deprehederetur. Huiufmodi auicu'a turdi magnitudinecandida eife dicitur,criftata pluma,acuta,& plicatih,quaerigir,vt palatu bellu« pugatjfiintusclaudatunhanc dočtrinapoftumus ftabihreauthoritate Io.Leonis qui in opere de Africa lic incjuir.Ad tipaš lnfiilarum'tk med to Nili vidi crocodilos aperto n [tu apneantes^fr auiculas turdi fere m apnu udi n c aduolanLes,qup post breue tcn.psris spatiuru tHoUbmt.Scd inquirenti responsum fuitfamibu~s y &dentibus crocodili ex contmuo animaliji , fr pifcium esu portiunculp adhprcnt , quf putrefaffa vermiculos ere ant f quibits bestia magri$ cruciatu affcitur./luiculp autem inter vdandum v er me s conspicumt^fr ijs ven trem e xp le tet¬ ra ad riti um crocodili volit ant. At crocodilus ,vt v trme s exe(os percipitr entracio riciu volu- cres abforbcre nititurvfc dacuta .,quam fupra caput gerunt,spina punci us r tet um diducit^fr du Fugitperfe ijuemes , fr perfequitur fugientes . c A\V -F • W Tom.6. Planta. cro¬ codilis inui sf. Hirudinib 0 vexaiur. Exerc . 196 , lib.9. mtttit. C A P 1 E N DI RA TI O. Efcrt Perrus Martyr magnoscrocodilos coercentibus, &ad vrbe Cayru ducentrbus,Dynaftaru decreto,decem nuinos aureos ex Fifcofoluedos eife. QuamobremmuIti Accol« Nili,premij fpe alledtatfvarias technas pro coprehendedis huiufmodi beftijs excog)tarunt.Quado igitur prelen tiunt alique crocodilum in terram defcedilfe,tunc celeri curfu ligonibus-, lih.y-leg.Ba. byl. - - X - ~ • -^ j —»v iv. v m *. j - — ~ . “CjVUiUUO) &ramorurn faftibus aceurrunt; & in femita,quam gradiendo fccir, profundam folfam paranr,ramif ( ] U( -' & arena fupcrpolitis illam.tegimt,ne regrediens per eadem via croco dilus(vi folet)dolumpercipiat. Dcindeanimatis veftigia quserirant, illuq;inuentuma gno ftrcpitu,&^ tu ^ Rndorein fuga versuprofequuntur,atqj in foucadelabcnte, aut yerimunr,aut Iaqueis irretituad vrbemdefcrunr,vr inde pramiu dellinatumreferanr. Qui'dam pifcatoresjVtnarrat Io.Lco,.l6gi,.& tenacis funis altera parre valid.^arbori, lib.$.Afr. 1 ‘ M mm \el lil. 2. lib.3. hiti' Tldt* Itid.c. 2 *. jlrs Jndoru capiendi ero c odt las. il'*3 .c.6. <584 Vljfsis Aldrouandi vel column# ad idinripa fluminis erečla? alhgant, alferi vero parti hamumferreum A cumagno, vel ariete nečtut; vt crocodilus beliuae balatuinefcatusad ripam profiliens efcam cu hamo abforbeac. Etenim internetranffixus miriš modis agitatunvnde pifca- tores, audito krepitu,accurrctes, tandiu Jaxant, vel retrahunt funem, doneč Fera pror fus exanimetur. Huius captura? meminit etiam Herodotus,dumad alliciendum croco- dilum,tergum fuillum cum hamo longo funialligat, & in fluentum proijcit;interea por- cellumin ripa verberat,cuius grunitu crocodilus alledatus ripam verfus tendens ter- gum cum hamo deuorat.Ceterum Diodorus Siculusfcriptumreliquitqudd olimhamis huiufmodi beftie capiebantur, nune vero quandoq; valido rete, interdum inftrumento ferreo ex cymba in caput animalis iniedio coercetur. Pra?rerea cum mollem alui pel- lem crocodilus habeat,anatantibus,&crocodi!osfubeuntibus gladiolofacile perimi poirunt.Quo circa Iofeph Acofta recitat hiftoriamcuiufdam Indi,cuius paruum hlium crocodilus eripuerat. Is enim natandi peritus illico in aquam profiliens, & gladiolo, quem manu dextra ftringebat fubiens crocodilum vulnerauit; vnde Crocodilus letha- B Ji ičtu perculfus ad ripam exiens pufionemfemimortuum depofuit. At Indi Floridam prouinciamhabitantes,in perimendocrocodilo 3 alium apr^dikis feruant modum.Nam cum nočtu diuq;ab huiufmodi beftijs vexentur,aduerfus /pfis tales excubias agere coguntur,quales aduerfus infen/iffimos hoftes non agerent. Cafam igitur multis rimis peruiam in ripa fluminis a?dificant, in qua vigil habitans diligenter rimari po/Iit croco- dilos, qui farne predi a flumine f?pius,pra?dx caufa,egrediuntur. Itaq; vigil crocodilo confpečto ftatim reliquos excubitores conuocat, quideni, aut duodeni limullongam arboremaccipientes huicvafto animali obuiam procedunt ( ri&u aperto repenti, vt quempiatn illorum apprehendat) atq ; fumma agilitatetenuiorem ar boriš partem ma- gna violentia in ričhim animalis adiguntjvt in de ob inequahtatem,& corticis fcabritie exire nequeat.Deinde crocodilum refupinantes, & ventrem illius mollem aperientes, beftiam perimunt. Alij feripferunt quod qui venantur crocodilos, adipe eiufdem ani¬ malis,’vel colubri aquatici inunguturjvel herba potamogetoneaIligantur,atq;itainter illos impune verfamur. Sunt,fecundum Agrippam , quipenna lbidis crocodilum tan- ^ gant,ftc enim animal immobile reddunt.In quadam Libyca vrbe facerdotes (vt aiunt) ^ cantionum illecebris praekričtos crocodilos decem,& feptem cubitorum alacu educur. Alij traduntfpeculohoc animal interimendum elferEtenim fi accedenticrocodilofpe- culum apponatur, is propriam deformiratem in illo contemplans illicoobireperhibe- tur.Sed ha?c,fabellas, & nugamenta eifeopinamur. MORSVS CROCODILLET MEDELA. Vllum eft animal, quod morfu tam noxium clfe feratur, quam crocodi- lus.Siquidem,ex Solino,ob dentiu ferie, qua? pe&inatim ftringit,huiuf¬ modi morfus horribilis dicitur. Diodorus Siculus afperiratem horum dentium contemplans pronunciauit, partem dentibus crocodili lacerata ' nunquam fanari. Verumtamen Aurhores muka medicamina ad fanan- dum huiufmodi morfum pneferibunt. Aetius enim demorfos a crocodilo in domicilio fe neftris carente cuftodiendos eife iubet; deinde Arnoldus Villanouanus remedia mor- D fuicanisrabidiconuenientiacofnmendac. Nonnulli humanum ftercus ,& mifyfimul mifcent,& prgdičfomorfui imponunt. Aliter nitrum cummelle Jeuigatur,& imponitur, doneč vlcus repurgatum fuerittpoftea cum melle, & butyro, medullaceruina adhibe- tur. Denuo Aetius lenticulam coda cum melle contufam laudat, deinde Eruifarinam cummelle fubačtam, aut Iridis radicem cum melle paritermixtam fupra vlcus,ad in- ftar emplaftri,colIocat.Eruum, enim contra ferpentum i&us ex aceto Plinius adhibet, nec non adcrocodiIorum,&hominummorfus. Sal tritum in linteolo, &aceto intinčtij Diofcoridesmorfibus crocodilorum imponit. Ideo Aggregator iufculofalfarucarnm, & garo pifeium vtitur.NonnulIi demorfas partes acri muria lauant,deinde pinguedint crocodili liniunt, nec non melanthium cum fece aceti probant,- hcec enim vlcus ferpens copefcunt,& morfum ab inflammatione vendicant.Paulus Aegineta teftatur demorfos a crocodilo eiufdem animalis adipe a periculo liberatos cognomife . Tandem feles fyl- ueitresjob contrariam quamdam affečtionem,demorfos a crocodilo fanant. DE- De Quadrup.Digit.Ouip.LibJ. 68j D E NOM1NAT A. Omara in bidoria Amerieas meminit quorumdam la cer forum, qui rado- nemagnitudinis,& cutis crocodiiis valde a/fimilantur; proptereanon iniuria crocodiJinipoiTentappellari. Plautusetiam qiiando.q; crufcula crocodHamominauit.At quidainterpretcs crufcula crocodilina, &val- _de parna exponunt,quoniam crocodilus crura admodum brcuia habcat. Item multar funt plantje, qu? a erocoddo denominationem fortiri videntur. Gaienus menrionem facit radicis crocpdibadis quz in ločiš aquofis prouenit. An potamoge- toncm voluerir iiiteibgerc, duhitandumed; hancenimplantam crocodiiis aduerfari cerrum ed, vt in Antipat-hia enucleauiraus.In antiquis Diofcoridis nomenclaturisliliij anracrocodili nuncupamr. Jdem.Piofcorides defcnbit quamdam herbam cham^Ieon- tiiimilem,quam crocodjlion appeIIat,forre quia afperitatem inftar corij drocodijini pr? fe fcrat. Andreas a Lacunafpinam albam a bera m Matthioli crocodilion vocar, & Ta- F bernemontanus dentariam maiorem Matthioli eodem nomine indigitat. Alioquin cro- ■ codilea fimus eft crocodili, fed piaccipue terredris, vel fcinci de quo Diofcoridcs feor- fim verba fecit. Pnetereanondefuntloca varia,qu^a crocodiiis nomenclaturam for- tita funt. Primb fecuudutn Plininm,croGodilus mans eft,& Promontoriu Cilicice,quod Caibo Incolis diditur* Item oppidnm Phcenici? in Paleftina? condnio iuxta Carmelum inontem.Alioquin.erocodilopolis, feu Crocodiloru vrbs eft in Ma?r ide palude Aegyp- ti,vt memorat Herodotus,ita cognominata, quia Mmas Rex equo večius,& inpaludem collapfusa crocodilo exceptus m vlteriorem ripam delatus fuK; quoin locovrbs fuit condita, nec non crocodili confecrati, &pro Dijs habiti fucrunt. Podremo qua?dam ludicra fophidarum qua:diQ crocodilifis,crocodilea, fiuecrocodilina fecundiimHer- molaurn nunciipatur.Hajcdcnominationem ab Aegyptia quadamfabulaadepta ed,vt in mifcellaneis traditPolitianus f Nugantnr enimfuiife quamdam mulierem cum nato, fecus Niliripas oberrantem, cui filium crocodilus abdulit, reddituruin dicens ii muher veritate refponderetmegauit illa fbre vtinfansredderetur,idcirco tamen a:quum red- diaiebat. VndeLueianus inDialogo cuititulus (Vitarum vendgianes) Chryb'ppum Ioquentem inducit,eiq .quempia refpddentem,qui emptorem fe eife praHtcatui\£j?» Imtnd ad patefacien- dum eiufdem Soliš occafum,crocodilum burni proftrato corpore delitiea bant; cum hoc animal p,lerumq; dies in terra, & nodes in aquis agat j item Sol matutino tempore ab aquis emergere, 8c vefperrino in aquis mergi videtur, Hisaddamus^viTum crocodili in a.qua elfe hebetem,& extra aquamacerrimum, Ita in occafu Solisomniaobfcura, & tenebricofa, & in eiufdem ortuclariffima redduntur.Quaproptcrli tenebras velfunus fignificare voluiflent,crocodili cauda vtebantur;iiquidem hoc animal folo cauda? robo¬ te ad ctetera animalia exaoimanda vtitur,Diodorus Siculus fcribit perniciem, & dam- numab Aegvptjs hierogIypbice per crocodili limulacrtim denotari: hoc enim animal rson folumadrapinas femper eftparatum,fed quoquemorluitaafperopolIet, vt quod lacerat nunquam fanetur, Immo dclatrocinia contra viatores hoceodem hieroglyphi ca defignabant.cum crocodilus negotiatoribus, & nauigantibus aflldue infidietur. Hominem vero. iniurijs Iacelfitum,neque tamen fuccumhentcm/ed inuidum lignifica- turi,ter gus crocodili(tefte Pierioj.pingere poterant. Cutis enim dorfi huius beftia? C adeo eft duraA robu(la,vt quibufcunque idibus reludetur.. At heJIuonem facerdo- tes Aegyptij oftendcrevolentes, crocodilum (vt notat Horus ApoIlo)apertoorcfigut rabant°cum natura huius tališ lit,vt fatur patulo ridu in arena Ntli dormiat . Vnde a h j craputam per crocodil um denotari polfe contsndunt; quoniam hoc animal (licec perperain)excremčtorum exitu carere alTeuerant,ideQque cibaria nuper mgefta mox per os egerereconatur.Pmereain homincfuroreado ddignando , crocodili iconetia femetipfum cauda verberantis oflcntabant: cum proprietas huius animantis lir,vt fpe alicuius pra?da? fruftratus femetipfum indignabundus cauda feriat. Amplius nonnulli tradunt crocodilum verum falacitatiš elfe hieroglyphicum ; quiacopiofam ouorumfbe- turam edatEt quando hominem defidem,& eneruatum demonftrare voIebant,cro- codilum pcnnam Ibidisin capite geftantem effigiabant. Namcompertum eft hocani¬ mal alioquin ferox'penna Ibidis,ita demulcergvtpriftinairapac tatis, & violcntiae obli liifcatur. Tandem nonnulli commenti funt(inquit Pierius)hominem omnt fangulni^ claritatecarentemadamphffimasdignitates,opes,&honores euedum,per cfocadtlu j ^ eius ouum denotari polfe. Siquidcm nullum eft animal,pr^ter crocodilum, quod ex paruis initijs adtantam magnitudinem excrefcat. Ad finem Horus Apollo pro hiero- glyphico inimici cum^quali congredientis,fcorpium,& crocodilnm pinxit. Nam hxc duo animalia fibi mulcem interrtum machinafitur . At elfigies crocodili, fupraquani vefpa volitans delincatur,hieroglyphice denotat mala a crocodilo pendentia iarri dfe fublataicumvefpaexcadauere crocodilioririperhibeatur, v EM- v De Quadrup.Digit.Ouip.Lib.I. 68 / E EMBLEMA TA, ET SYMBOLA. Varijs huius animantis proprietatibus^uthoresctiam varia fymbo!oru, & emblematum argumenta fumpferunt.Primo Cameranus depinxit ero codilum cuminfcriptione.TEMPORE, ET LOCO. Nam meditatus m eft huic animanti nefcio quid diuinationis ineftejcum pr£ nofcat fpatrn annute inundationis Nili.Deinde fubfcripfithoc diftichon. NoJJe modam, tempu/,'cu idemfimulacruminmonetis huius Impcratorisconfpiciatur,vtmax deciarabimus. NVMISMATA, Xtat a?reum numifmamediocris magnitudinis,quod Augufti effeperhi betur cumiconeduorumcapitum,& infcriptione. IMP. DIVI F. PP. Id habetinlatereinuerfoimaginem crocodilialligati palma?, de qua co- rona triumphalis dependetcumhuiufmodi Iirteris. COL. AEG. Multi referunrhoc numifina cufum fuiife extra Romam,vtO&auianum Augu« ftumpoft captam Aegyptum,& poft relatarnaduerfus Marcum Antonium Artičam vi- aoriam/ummis honoribus cumularentjnam crocodilus in hocnummo Aegyptu figni- ficat.Itemin aliamonettrAuguftiargentea,effigies crocodili confpicitur, fupra quam eft titulus. AEGYPTO. Infra vero. CAPTA. Alteramoneta? facies habet Augufti caputcumlitteris circumfcriptis. CA ES AR DIVI F. COS. V* L Adhucvifitur apud aliquos numifma,quoddam graecutn magnum>& a?reum Adriani cum litteris anti- cjuitatecorrofis. ATT. KAI. ideftIMP. ČAESAR. Huius moneta* pars inuerfa figuram fluminis iacentis habet,fub qua crocodili imago videtur. Sebaftianus Erizius optimo iurearbitratur hunc nummum cufum fuiife in Aegypto eo tempore,quo Adria- nus,pera£a Mili nauigatione,in Aegyptum pcruenit. Praetcrea licet etiam intueri nu- mum L. AEL. AVREL. COMOD. In quoonfpicituripfe Imperator fub imaginc HerculispededextrocrocodiIumcaIcans, la?ua ciauam fuftinens,&dextrafpicas Aegy ptoporrigens,cumtitulo.INDVLGENTIAE AVG; Ha?c funt, qua? attinentadnu- mifmata iconem crocodili repr^fentantia. B MORALI A. p^Eccantes, interca?teros homines,impijffimi, & miferanda? conditionis ef* fe feruntur.duincrocodiloanimali tam nefario,&perniciofo comparan- tur. Primoigitur crocodili mandibula fuperiori mobili, inferiori autem immobili pra?diti funt. Item criminoii mandibulam fuperiorcm mouet, _ _ dum ampliilimis laudibus Deumhoneftant: Maxillamautem inferiorem non mouent,dumopera ad Chrifticalas attinentianonexercenc.Dc his veritatem re- tulit Mattheusquando fcriplit.Dicun/,eam,(jrnon faciunt , Deindc crocodili acutifli- mis dentibus funt armati,&lingua carent, Aliqui etiam funt fcelefti homincs, quiob rapina's,dentibus acutiflimis refertičile dicuntur, &lingua carent, dumrerumomnium opifici,eiiifque meritis nuliamprorfus gratiam referunt.Immo crocodili naturam no¬ rim in aqua,diuquein tena. morantis a?mulantur,dum noriuiu aquis luxuria?, & die in tcrris diuitiarum verfantur. Amplius ficrocodilusitadurutn tergus habet,vt iaculis etiam perculfum nihil patiatunPeccantes quoqueinterdum adeo dura? funt mentis, vt mul tis Dei flagellis percuifj peccatum nonrelinquant, Huius conditionis fuit Pharao, qui animi aduerfus H?breumpopuIuin s ita obfirmati fuit,vtillum,quauis pluries a Deo flagellis monitus,dimittercnoluerit;.Ca?terumfiin fpecie,homines criminofos medite- mur. Prana fronte latroncs crocodilis-aflimilanturmam, more illorum,omnibus inlidias tendunt,ficultatcs diripiunt,hominefque interimunt.Preterea in peccan di libidi ne ob- ftlnatijiitu crocodili,in aquis obfcureA in tcrris clare vident. Quandoquidem dum in vndis D De Quadrup.Digit.Ouip.Lib.I. 689 ^ vndis deliciarumnatant,hebetes habent oculos , quia a?ternanunquam cotitemplan- tur; fed verfantes in terra poenitentia?, tune quid agendum, quid ue fit fugiendum clariffune intuetur.Item Auari,& Vfurarij perbelie ad crocodilos cornparatur.Etennu fi crocodili crefcunt, doneč viuunt, prcedičti etiam peceanres quoad diuitias, & opes femper crefcunt,cum illis nullmn vnquam Iimitem imponant. Immo ii crocodili a par- Auictila ero 110 principio ad immenfam feremagnitudinem augentut; ipfi quoq; a miferrimo ftatu c oditi ajjt- inchoantes, temporis tradu, m fini t um diuitiarum cumulum varijs rapinis congeftum mtUtur mor adipifeutur. Sed,quodpeius eft, veluti crocodilus in ripa fluminis fatur domutaperto ti. ore,in quod cianculiim auiculaingre ftibus ferruginei coloris indutam, arcu , &fagittis armatam cum fimulaero crocodili. Cum hoc animaffugientes tantum infečletur, & infečlatio in non relučlantes folum- modo exerceatur v Propterea Sančiorum Martyrtim veram infečlationem nuneupare poftumusihi enim fine repugnatia,& tormenta,&nečem fubibant. Pariter in fimulaero Odij capitalis, idem Author figurathominem armatum, fcorpione, & crocodilo af- fociatum quoniam vtrelatum fuitfuperius,h«c duo animalia acerbiffimo odio inter fe di/fident. In fimulaero etiam Luxuri« effigiat iuuenem cincinatum fupra crocodilu fedentem. Etenimhoc animal obfecunditatemfymbolumprodigiluxus efte fereba- tur.Amplius ad repraefentandum Ieiunij /imulacrum delineauithominemmacrum, ore fafcia ligato,& crocodilumpedibus concufcantemcum Dieto. PAVCO VESCOR. Namficrocodilus,ad mentem Ori ApolIinis,hieroglyphicecrapuIam denotabat,hoc in locodepreftus,& conculcatusoptimade caufa ieiunitimlnanifeftabit. Tandem Ripa exftatua marmorea Nili in Vaticano Roma? fita,exhibet figuram hominis cani frondi- bus,& floribus coronati inter Sphyngem,& crocodilum iacenti$,ad fignificandum Ni¬ li fluuium.Cum ha?c duo animaliapropria Aegypti effe dicantur.Neque pr«ter ratio- C nem,nam Rom«in Viridario Beluedere nuneupatofupra Palatium Summi Pontificis , duo fluminum fimulaera confpiciuntur,quorum alterum Tyberis,alterum Nfifi efte cre- ditur; &quemadmodum in fimulaero Tiberis,Lupa eonfpicitur, ita in fimulaero Nili, crocodilum licet intueri. Pr«rerea Rom« domi D. Francifci de Aragonia fecus «des San čl ? Mari« in via,eonfpicitur fons in primo vindario,cum integra fiatu a fluminis ia- centis,fupra quam fčulptus eft crocodilus.Hinc coniečtari poftumus huiufmodi eifirnc ad Nili £1 uuium repr«fentandum, c?!atam ftiifte.ftem in Viridario C«fiorum ex mar- more nigro crocodilorum fiatu« antiquiffima? vifuntur, & fexcent« ali« Roma?, in quibus enumerandis dies deficeret. Je Afr. v S V s IN C I B I S. Rodidit loannes Leo plurimos in Aegypto carnibus crocodilinis veki , & attefian,illis optimum faporem inefie. Immo Herodotus etiam retulit D ftb.i.hisf* IfidaC% $ habitantes circa Elepnantinamin Aegypto,quia crocodilos faeros non eiTe cenfent,eos comcdcre.Amplius ApolIonopolit«,vel quia Typhone i i ■ oderint ob iniurias Ofyiidi illatas,quem pofiea in crocodilum conuersu fmiTe opinanturivel quia Pfammti Regi s viri iuftiffimicrocodilus filiamrapuerit,huius befti« carnes ad vmdnftamedunt.Siquidem in hac vrbe Apollinis, ad mentem Aeha- ni.vnufquifquevi Legis,ablegata omni exceptione,crocodili čarnem edere tenetur . Ideo crocodilum fufpcndunt,demdc gementes multis verberibus alficiunt 5 poftmodii carnibus concifis in epularumlautitiis vtuntur.Inpartibus etiam Indicis hanebeftiam efie edilem legimus.NamFemandus Lopes reci tat paruum crocodilum vidifTe a dua^ bus mulieribus mačlatum,cuius carnes aftatas comederunt.Immd Author expeditionis in Floridam,examinans cultus Floridenfium,inquit fe čarnem crocodili candidamco- mediife,quiglobuio tormenti manuanj inter duas tergoris fq n amas ičlus, &mačlatus fuit. De Quadrup.Digit.Ouip.Lib.I. 6p t K c fuit.Item in ilja reg^crbuiufiTiofdiheftfas, &aliospifcesplerumq; in fumoexiccant,vtr ad hybcrnos vfq; naenfes-confcmUaripoflint. Infuper oua etiam crocodilorum edilia ef- fecomperinjus ^Qtondoquidern. Author hiftoria? noui Orbis hgc habet vcrba. Sedper 0tU£rocodi cont.rarios vratom -N otnendei vattigatiombus afflab ant , v bi per bimesire fpatium,fummis 1 ter um o/rmiam rmgusl.ijs ; drfarne ob/ejji qtiieu.imns\ dr- mji oua crocodilorum no bit in fumma copia.fitppcditaff"ntque ad lit or a m areni s reperiebantur , cerih maxima par s no it ram medi a . mfdrl, c/tabmffet, it oua anperumouis magmtudtne panafi faxis alltdantur, contunduntur fU/de.Vt'* ncc tammfrangimiur. J trup pulte llo e a rechtdi qeceffe e ff. Sapor eorum qualis mof- (Infimiptttridi, dr prtncjpio cum ab taram efu abhorrerem^ necejjitas,drpenuria me ad alto- mmexemplum imitmdamadegu. VSVS IN MEDICINA. Ocammal medicine quamplurimum prodeflemulti autumanr. Quando- quidem huius decočiio ex Rhafi, fummopereopitulatur illis , qui a ver- niibus velpis, & araneis demorfi funt. Deinde caninis dcntibus crocodi- Ji rnure icpleti^C funrenim cauijad typo$.febriu arcendos Plinius vti- tur • Ahoquin dentcsjmius beftia? qupfcUrtq>\ a viuo animali extvados, ipfoq; dimitfo parri dextra? viri, & finiltremulieris adapratos Venerem Ihmulare fcri- pfit Kiranides. Qnamuis in hoccafu Plinius eriatnmaxiIJam čommeildet; Idexfigna~ tura Porta confirman quoniam hoc animal teftes intus habear. Sanguis quoq; ad ocu ?hyt ' los adhibitus vifus claritatem donar,vt tradit Plinius.Et inde Porta lig naturam coli mir ^ 44 * qiua crocodilus m vndis hebcri vifione, in tenis uerd acutiffima prafditus fit Ahter huiufmodi fanguis,fccundum Diofcoridem, Ulkus fupra partesa SerpentibusfaurhV ltL !• p h f ‘ mirum m rnodum auxiliarur. Adipe vero Crocodili aduerfus horrores febrium ex Pii ^f* 2 7- nio , Aegyptij fuos egrotantes perungunt. Immo, & Iapijlos m ventre huius animalis inuentos, aduerlus febnumrigores,muIti, admentem.PIinij, commendant Hxc etiam pinguedoin Vrbe Cayro,cdro veditur pretio 5 ciim feribat Ioannes Leo hanc vlceribus antiquis, & carcinomati non mediocriter conducere. At GŠjenus fenbens de Theriaca l i-9' d e A fr. ad Pifonem hanc pinguedinem demorfos a ero čodilis. non parum vtilitaris effeallatu- ramconfirmat. Item fi hatccum aqua,&aceto decoquatur,&os coIIuatur,ad eliminan- dam o do n ta Igiam, commoditatis ptorimum affert. Tande hicadeps faculrate pi n ■ •-T-V'" '*■ ■" " v ' r .J •' i % ' ■*' y : +'< -',4 *j| Ocanimal Latin is teftudinern ntmctipariomncs Authores affeuerant. Sed diligenter aduerrendumeft,quod Albertus,&interpres Rhafis teftudi- nem cum Iimace farpefepius confundunt. Vocatur igittir teftudo ad me¬ te Ifidori,quia tegrnine teftaceo munita Cit.Grzcis A/?;,^5Aey?,^'Aw, ^ item %txd>vu ;authore Hefychiocognominatur : fortaffis a a capax fum, ^ vnde ^Afflccapfula, cu hoc finima! infra teftas, tanquam in capfa quadam conn neatur. Ite h?cvocabulaxAži«^$,& t?& Iiidorus quatuor fpecies fcilicetduas aquaricas in mar/,& in aqua dulci viucntes,neonon terreftrem,& lutariain confti- ( tuunt. Veriim fatiuse/fe opinamur fenrentiam AriftotclisampIečii,qui tria tantum gcnera rcccnfcrcvidctur :Lutarias igiVur teftudines ad vi- ucntcs in aqua dulci reduccmus. Procter bas fpecies } t*x loannc Bohemo, m Infulaab lambolo reperta in Occano meridionali, obferuanvur animalia magnitudinc quidcm parna, fed natura, & fanguinis virtureadmiranda, corpore rotundo more feftudinum, duabus lincis inuicem per medium tranfuerfrs is quarum fingula exrrcmi>are auris, & ocultis confpicitur; itaur animal quatuor oculis in tu eri, & quatuor auribus audire vi- dcatur. Vitico tantum conftatvcntre, in quem cibaria ingeruntur Pedibus pluribus eft refertum,quibus innišumin partem vtramq; graditur.Huius animalis fanguis mira, bili poIlet faculrate.-ctenim omnecorpusfaucium,dum fpirar, pra?dičto Hlinim fan^ui- nc,coha?rer.Hancanimalis fpeciem Gefnerus teftudinem polypodem appellauir. Cc- teriiin hac pra?termifta,ad a'iarum dcfcriptionemac:cedemus:Šiqnidem teftudo eft ani¬ mal quadrupes irigratum vifu,habens teftam fuperiorem figura ouaIis;& concauam in- ftar fcufi, fub qua caput pedes, & caudam, vt lubet, recondit, & excrit:idcirco Pacu- uius non i niuria domiportatn capire brcni, ccmice anguina, & afpečhi truci refertam cfTc fen'b e bat. Albertus rctulit hoc animal duobus fcutis munirfi efte,quorumalterum in dorfo , alrerum in vcntrc gerit. Manc teftam PalJadius corium, Marcellus Empv- ricus tcguinen,Pliniusopcrimentum, putamen,& fupenficiem ali j opcrculum teftaccu, Gneči Chelonium, & generali nomine oftracon appellarunt. Dem de teftudo , loco dentmmvnicumos continuum habet jpropterea vocari po/fet novoSus nempe vnieum C dcntemhabens. Sic etiamappellatus fuit Pyrrhus Pruffia? filius, quia folo ofte,dentifi Ioco 3 refertus crat. Habet infuper teftudo prtegrandem pu!monem,& exanguem, ieciir vitiatum, fi vera fcripfit Ariftoteles, teftes iumbis adfiajrentcs, & lienem pčresiguum. Infuper Ariftotelcsomnibus teftudinibus, pra-ter Iuraria,renes, & vcficam attribuit, Cuius reicaufamMichael Ephefius, infcholijsad Anftotelem.hanc effe refčrr,|nem- pe teftudinem licet animal cortie bus tečtum vcficamhabere, quonia pulmonc cafno- fo,& maxime fitibundb gaudeat. Qua dere rcnibus,& veftea indigebar. Veriim licet vcficam ha?c animalia habeanr, vnico tantum excrcmentorum cxiru referta fun t. Id enim quotidiana docct expericntia,- qiiandoquidem qui dom i teftudines alunr, c.vcrc- mentanon nifi aqucaobfcruant. Pedes, cx Alberto, fimiies funt Iacertis cumquinq; digitis vnguibus munitis.Ad finem Cardanus in cauda teftudinum quandoque vnuuc non abfimilem calcaribus gallorum co.nfpicatus eft, &opinatur id a callo dima mire > quoniam in his animalibus vel uti,& in iacertis cauda amputata durior renafeitur, NAT VR A, E T MOREŠ. Am firmam tefta huic animali natura imparrira efr,vt a rotiš plauftri cur rentis minirne conteri alfirme-nt.Hanc tefta non mutant teftudines curn tamen oppofitum cruftaceis animantibus cotingat. Huius rationc Car¬ danus aftignarc videtur du mquit. A tegumento teftudinis augmentum animalisnon impcdiri,quod feciis de cruftaceis dicendii eftrdeindc ad- dit in tcftaceo genere prius animal interire,qua tefra ficcari poftit : qua conditione cruftacca carcnt. Pr® terca muIti,Vt Stephanus Aqimis, teftudines amphi- bi® natura? eife fcripferunt,fed perpera,quoniadifcrimcna/fignare debebantj cu.ter- reftres,feu nc.mora.lcs aquis nequaqua delečlcntur. Vcrtim quiderp cft,quod byba-iiis inenfibusfine cibo in cauernis,ritu fcrpenti m,& lacertorum,Jatibu!antur. Atcxcuntes lento sep cr gradu incedut,vcl onere tegminis oppre/fr,ve] ob frigidSanimaJis tepeta tura,qu.T tardum animanti motu folet communicare. Vndc adre apiKi Aniianb Icgitur hoc diftichon. rrompttus ejf -albos ccn/o^ TJolucrefj Štuam qutmquam effcprobum rheiora Nnn Amplius /d? 2 xap.^, li.12. Orig. T e Hudo po-' lypus duda qua. V ari a n orni na ttftudi- nis ugurne- ti. lib.^.de par , An.cap.%. lib J.de rer. v ar.,cap.29. lib. 3j.de rer. ■ Greffus te¬ ftudinis. VIyfsis Aldrouandi 696 A m pil us has animates diuturniorjs cfte vitat indc coIligimus,qa fčripferit Hippocrates ca animalia dmturnam traduccre vitam, quce ficca futu, & corticem ficcumhabent,vt teft udines . De voce tradir Ariftoteles abruptum, & perexiguum cderefibiltim , qua- uis Albcrtus retulcjit, altius, c ud m colubras ftbiiare. Infuper teftudines naturaliter j.r / oderunt pcrdiecs : idecqj Porta perpetuam intcr bas ammantes celebratrixam i cum 1 • 7* , y t ' aIrcraluxuriofa. altcra vero caftaefte feratur. Imino AquiJar teftudinibus magis inui- ca h 2 * fa f lm r_ cum ab iplis in alt um eleuarar 3 & dciečta: ad faxa allidan.tur 3 vt contrita tefta ca- ro fiatedulis. Itaq; Acfchilus poeta tragicus hocmodo e vitamigraffe perhibetur, vt lih ca 6 rec * tat Aelianus; nam cum is capite pilo 3 & pileo nudato fubdio philofophans federet, 1 .^.cap. . ^q U ji a pr^tmiolans cius caputraxumarbitrara, teftudinem,quam vnguibus preme- Ih d h'C ,n 'P^ im deiecit. Tandem teftudo,cx AriftoteIe,cumferpentibus 3 & viperis prf- 1 '9' e liattUb fed prius naturali inftin&u, cunila, nempe fatureia, vel origano fe munit. COITVS, PARTVS, LOCVS. Efert Gillius in Aelianum teftudines Teminas mirandnm in modu mares formidare ; cuirii!Iis ) quemadmodum C£terisanimalibus,congreftiis mini meiucundus fit.Quamobremtempore congrediendi, aeriter inter fe di- micanf, quia femince mares admittere nolint. Verummas tandiu Temina exagitar, doneč vičtam fubegerit. Ariftoteles autem feriptis mandauit F //^.ij.c.40 lihJe hif. A n.cap - 3 . D eferiptio ouorutn Te- sludims. . . . - 1 - - - O X- ( quam fententiam debemus ample&i) quod animalia otupara eodem modo , quo vi- uipara permifcentur, ntmirum marefuperueniente, vt inteftudme, tam aquatili\ quani terreftri contingit. Ideo congreffus horumanimalium, vtmulri volunt, fimilis eft lili; . que canes terreftres,& viruli marini fcri]ant.Dcniq;teftudinesouapariunt, Alberto tefte,ouis gallinarum f)milia,fcdminora,&oblongiora,putamine, albumine,& vitel- Io predita, quemadmodum in praTenri lconelicetintueri. Poftmodum illa inhumant, doneč vicaloris Solaris catuli exeant. Deloco horum animalium nonfacile eft quicqua determinarereum reftudinum varia? fpecies affignentur.Etcnim terreftres m fyluis, & G montibus verfantur, Iutarice etenofis locis dele&antur , marinte vero aquis tantum- modo (alfis gaudent. Arrianus in PenpIonanat( referente Gefnero ) in mari rubro paruasqtiafdam cfteinfulas copia reftudinum redundantes,quteftepead emporium venales deferuntur.Item, eodemtefte, in Infu-a Diofcoridis ad mare rubrum.vera teftudo-terreftris confpicitur. Aliaetiam multade loco natah reftudinum ab eodem authore narrantur,de quibus fuo loco,nepe in capitibus fubfcquentibus fufius agemus. Ouum Teftudinis integrum 3 itemfrad;um cum luteo. H E N O M I N A T A. Eftudineus nomen eft adiediunm fignificatisid,quodeft teftudinis * nl ~ malis,vt greftus teftudineus, nam teftudineatus indicatillud ,quodcon cauum, & incuruum eft more teftudinis. Quamuis apud VitruuiumJ, & rcčiius , teftudinatus quinq; tantum fy!Iabis legatur. Hinc deriuat verbum teftudinare, quo Politianus vfus eft canens. £ua cauus exefum pume x te sl udi fiat ant rum. Deindc I A B De Quadrup. Digit.OuipJJb.il. 6 97 I'cinc?e ^'Avcv,® uc y)Xaw apud Nicandrum in AIexipharmacis, & fecundam alios G raico s %(Aa>ticv dcnbtat tegumenrum teftudinis, itern fummam partem dorfi iuxta ccruiccm,qu.T in fcapulis premineš curuu teftudinis tegimeft emidatur.Sutcjui^eAi/vHF labrum dici arbitrancur j alij vero parrem tantum no d o :n Iabiorum ambitu emmeute intelligunt. Idcirco apud Etymologum Chelynida? nuncupanrurillt, infulfreperiuntur, quarum vna,ex Strabone, InfUla, teftudinum nominatur.Ali6‘qum kmophag* caputteftudinis eftinitium regionis Cauibalorurri qua,vtrefert Eufcbfus, tranfiuic 7**. D. Mattheus Apoftolus poft moram quindecim die-rum in capite teftudinis. In rubro etiam mari,authore Srephanojibluta eft Chelonitje vocara. Strabo Promontoriu polt C Cyllenemex tota Peloponefo in oceanUm protenfum Chelonitan indigirat ;fortalus quia in huiufmodi locis Mercurius tegumen teftudinis pro fabricarida lyra inuenerir, His acfdamus variainfh'ument3,qu# a teftudinibus denommationem fortiuntur.Che- lonia igitur nnneupantur retinacula , quibus intra tign&fucula continetunnmachina tollendorum onerum, ira denominata quia ad inftar teftudinis čurua fint,vel quiahoc inftrumento onera paulatim arto]lanrur,querr.admodumreftudo lento gradu incedit. Item carina nauis, quiaincurua ftr,cheJone dicitun qijod vero fub carinafternitur,ne atteratur, che]yfma, quafi carina? tegmen nonunatur. Idco Theophraftus nauitim par- li.^Je bift. tes receses ^Atc/aa. memorat.Demiim legutur apud Iuris petitos in Infortiato h?c ver plane.c.%, hl.Ctii tesiudmea legata cfset,crkel os tesludineos pedibm inargcntatot debere^Labco.crl reba ' tius refponderut ejuca verum est. Gloffia in hoc točo ha bet lečtos it a fuifte denominatos, 1/b.S.deleg quonia ad formam teftudinis fabrefadi effcnr.cti hoc ammal teftam fupenorem In ter. &fidcicom. dum ita latam habeat,vtinea quisiacerepofttt.Cur etiam lečtus nonpotuit vocari te¬ ftudinatus abopercuload figuram tegumen ti teftudinis formato;itautquis in huiusmo- dilečto cubans tanquam teftudo intrafuas teftas con ten ta videatur ; aut quia le d us D olimpedes humiles ad inftar pedum teftudinumhaberet. Poftrcmo quemdam ludum deferibit PoIlux,qui cheJichcloni vocitatur, eftq ; fitnilis illi,quemchytram vocanr.Si- lib. 9 . tjuidem in hoc quidam puer oJla didus in medio fedet & £reliquis cirgumcurfitantibus tamdiu vcllicatur, & percutitur,doneč vnum arreptum inlocum fuum collocet; in illo fedet in medio puellachetone nempe teftudo didajalice verocircaillamcurrentes in- terrogant ypAupiAm*-, nitrurum quid rei in medio faci-s? Refpondetilla,diducolanas velleris Milefij.l um rurfusill« filiumtuum qute caufa perdidit > Hscc vero. Equis ab albis in mare fe pr^cipitauit. Alioquin xa.AAi%tAoovo<: , quafi pulehra teftudo, genus crat numifmatis Peloponefiaci, in quo teftudinis icon infculpta erat, J. Nn n z EPI- lii.iJeM- mn. lih.i, de nlimfac. Jnrgin Vici pi tjuomodo •vitanda. In It. Mpk 69% Vlvfsis Aldrouandi E E P I T H E T A. ■ • • . # Atini ob Ientum teftudinis greftiim, illam tar dam, confcqucnterq; timi- dam cognominarunt.Tcxtor fanguine caftam/cd perperam indigitauit. quandoquidem a Cicerouc choclea fanguine cafta proprie appellarur : Cum teftudo inter ammalia fanguinea connumeretur. Apud Suidam hoc nomen s oVp«xoWraclegitur,tanquamproprium teftudinis epitbe- ton i cum h^etergusoftreaceum gerar . Idcirco apud Galenum oftracoderma orane animal vocatur 5 quod pro čute tefta pr«ditum eft.Pr«terea, quamuis iptptouogj nempe domum portans, ad mentem nonnullorlim cochle? attribuatur .• tamen ex V arino, & Etymologo teftudini etiam afftgnatur. Apud Oppianum teftudo pnecipuema- rina dicitur ,quafiafpera:fed ineodemfenfu rpa^eJade quacumq; teftudine vfurpari p poteft, Deniq; wv « 3 quafi teftudo curua apud StobeumJegitur. A P O L O G I. Abulatus eft Aefopus,quod olim Iuppiter ad nuptias Iunonis cunčlas animantes inuitauir. Proptereaomnibus tempeftiue aduenienribus,fola teftudo, peračlo fere conuiuio, acceftit. De qua cum mor« caufam ftfci- taretur, refpondifte fertur,o/xoc črno; ap/g-og nepe domus amica,do mus oprima. Tuncindignatus Iuppiter illi iu(Ht ,^vt domum femper fe- cum deferret. Apologus indicat multos efte, qui vitam potius egenam domi propri«,quam in alienis domibus iautam traducere cupiunt.V el fecundUm alios, hic apologus refertur ad quamdaftvanimi tranquillitate ab omni curiofitateremotam, qua quifq; domi verfans fruitur. Aliter etiam fabulantur My:hoIogi in rerum initio, Iouem cunftis animantibus dona ab ipfts defiderata conceflifte.Sola autem teftudo bc- G ncficium ferend« fccum domus impetrauit, qu« caufam interroganti refpondit, fe mal¬ ic domus onere femper opprimi, quam vidni« iurgia audire, illaq; vitare non pofle. Apolopus docet tnalam viciniamomni incommodo fugiendam efte. Sequuntur apolo- gi q U i tarditatemhuius animalis refpiciunt. Primitus teftudo celeritatem leporis olim afpcrnata dfe perhibetur. Sed lepus fubridens illam ad curfum,conftituta meta, inui- tauit. Viciffim lepus lentum teftudinis morum nihilipendens, putanfq; fuoarbitratu, teftudinem aflequi pofte,!euiopprefsa fomno paruper quieuit;fed paulo poft cxcitara, orefTumq; accellerans teftudinem ad meram iam peruenifle afpexit. Ab hoc apologo percipicndum eft; neq;ingenium,neq; virturem valere, mfi ad vfum deducantur. Item cx Abftemio, habemus quod teftudo confpicata ranas in eode ftagno degentes adeo Jeues,& agiles, vt quolibet profiIircr)t 3 naturamaccufabat,qijod ftbimet tanram fegni- tiem, ob teftarum pondus, communicauerit. Sedcumpoftea vidiftet ranas anguillaru efcamfieri, & cuicumq;leuiičtuiefteobnoxias, aliquantulum reereatadixit. Quanto tnelius eft hoc teftaceum tegumentum cjuibuslibet ičlibus rdiftens ferre, quam in dies tot mortis diferimina fubire? bx apologo difeimus, dona natur« non «gre efte feren- da,qu« nobisf?pemaiori funtcommodo,quamidnosintelligerevaleamus.Poftremd. Aquilam teftudo rogafte fertur,vt illi ad volandum pr«cepta daret.Sed hoc a natura teftudinum valde alicnum efte Aquila afteuerabat. Demum illam efficacius precante vnguibus apprehenfam fuftulit,indeq, dimiftt,qu« tandem ad lapides illifa, contrita e ft.Apologus oftendit multos efte,qui fua forte non contenti, melioremq; inquirentes conditionem,interdum in peiorem incidunt. I AENI- B De Quadrup.Digit.Ouip.Lib.I. 699 M M I G M A T A. Nter-authores ,qui fermoncsnodo/bs, &inuoIutos pronunciarunt,in- uenimus Amphionem apud Pacuuium boe crnigma proferentem. , '^uadrupes.domiporta, tardigra da,agrefth, humilis^afpera , ■ Caf ite breut-i ceruictanguma^afpcčiutruci , . . ...... . "EUifcerata inanima, cum ammaUfimo . . Petrasautem Crinitus agens de honefta difcipfina prtedi&os verfus fic citat, • * v. Smguine cafsjt, damip*rtd t ttrrigena traditur .■^jpadrupes turdigruda^ap/reftts, humilts-, afpera t . Capitebrem^, ceruueangMna^afpccfu truct, . ' Euifcer ataiv ammd cum ammah 'fond. ' Hac’a?nigma, cum in fabula Pacucriana ab Amphione paulo obfcurius proferretnr, Fcfponfura fuit- ab Atiicis. Non inte*Hgimus,nifi c J ari us dixeris, Tunciile vnico verbo rcfpondit CocJiicam elfe. Cum tamen, referente Crinito, quadrupes domtporta, & tardigradateftudo iir. Veru quidem eft , quddilla verba (euifceratainammA cum a-ni- mali fo»o.)no. n ad.ieftudinem animaljfed ad cytharam,vei ly ram fpcčiarevidcntur.Bis addamus quod teftudo mininieexanguis eft, licecopp.ofitumfcribat Crioitus.Infuper* quidam cruditus partim alludens ad emblema Alciati, in quo teftudo fub pedibus Ve¬ nem pingiiur, & p ar tim adanigma Pacuuianumftc cecinir. j; • Titrdfgrada,kerbfgrada, domiportu, & fanguine cafsa, Sub pedibus Ventris Cotis quam pinxit Apellet . Rečhus auteminter aliosamigmatiftas , Iulius Ofar Scaliger in libro dt ammmati- bttSjde ;teftu.dine ceiiiiit hunc in modum. •y} ??K' • . Hm.tičih capimur, mnqttam extra teBa-vagamurv ■ • E\\' : \ ffuin etiamgrata quogerimur,gerimus. ’Nec vox i nec fme voce fumus*, dum viuimus^edmt ... - -MortaaconfOrdes corporanoHra(onos. Aliud etiam «bigma nonnuHiad teftudinem fpečlare.afteuint, il!udq; Mofchopulo authpr/refcrmd:ab illo enim vcrftbus graecis exaratur,quorum fenfus eft taiis.Anitnal peregrina: natura? fine fpiritu fpiro, geminfc oculis retro iuxta cefebrum^uibusdu- cibusantrorfiim progredior. Super centre catruleo pergo, fub qup ve.: ter latetaJbus apertus,& claufus. Oculinon a pe t;i u p tu r, n e qu © p ro gredi o r, doneč venter intus aJbus .vacuus. eft.Hoc faturato oculi apparentinfignes,&pergo a d it er, & qqamquam mutu varias edo voce$.C?t ei ‘um fi nobis noftramfententtam proferre licet, hocpartim ad .cochleam,partim ad teftudinepVtfttinere videtur, . * t -« liku. CA.2. Aenigmd •venus. 1 A \ r* D pl :ilAO c iO A D A G i X proprietatibus animžntium eniditi viri pronerbia elicere confueuerut. \ nc ^ e d teftudine ob tarditate motus hoc dimanauit. Teftudineusgrejsus. Diciturque de ilii^^ui negocia grauia fegniter agunt. Katione motus etiam huius animalis pronunciari folct.7 efiudihemequus tnfequitur. Qua- do altquid prepoftere,& abfurdeagi fignificamus. Huicaffinevidetur abuci. Teftudinem Peggafo comparas.Kvit.T eftudo le por e m prgncrtit. Htecautem duo adagia effci untur detebus intei fc minimecomparandis : cumequi!s, & Iepus interaninrafia velociiiimaicponantur,cum tamen teftudinen^hii tardtus repeviatur.Pariter.Tesfada valut. de re extra modum abfona promulgari folet .Quamobrem CJaudianus m Eu- ktb. 1. tropium,qui cum Eunuchus cffe^tamen Rom? creatusfutt Conful, muka huius o Cn e- rts abfurda recitatjdum capit. b Npn' 3 lam frouerbium vulgatius, lib. 5 . f* v v T I -'j J • ♦ *•*•■*• * * Itt lio.Emb. tx An. 91. Ub. 4. Embl. 24. 700 Vlylsis Aldrouandi TamteBudo volatprofert iam cornua v nit ur. Prardicfto non abfimile dkil\u&±Jquil.ant tesfudo vipcit. Mencdemus } vt legirur apud Diogenem Laerdum,hocdičlefib prouetbiali vtebatur,fi quis' fečum ciuilibus fionori- bus contendere vellet. Vfurpari etiam poteft , quando porentiores ab imbellibus fu- perantur.Aliud eft adagium,cjuodtrahit originema tegumentoteftudinis,fciIicet.A^ čarat teftudo mufe as . Quoniaim ob dfiridern teftte riihil illi noccrc poftunt. Conuenit cum iilo. Non curatcuiican.EleplMn uis.S^c^nicp, podlfimum ad ilJos,qui cum arriiis tu- telaribus muniti.&t, hoftiles idtus ni bdi pendere'dicuntur. Katione carnium teftudi- nis. Alia duo promulgantur adagia.Primum ex dočtrma Oppiani videtur ortum duxif- fe,qui in Halieuticis feribebat modicarn čarnem teftudinisingeftamtorminagenerare largius vero fumpta detergerdj & mirandum in modum purgare.Idcirco adagium fic> grarcelegitur. Xt Ecov/c »p s «C » iIJudq; neq; relinquunt,ncq; explicant. Cum fintpleraq;,quar aeriter peračia conducant, fin F fecus officiant. Aliud adagium eft. Ipfi teftudinesedite , qui cgpistis . Attinetq; ad i!los v qui poftquam meonfulte qiiodpiam rtegotium adortifunt, deihde alienam implorant opem . Huius originerti NonnuUi cuidam fabula refcrunc.m qua introducuntur pifca- tores, quipaucas , quas c?perunt teftudines, cum inter fe partiti eftent, neq; omnibus pro cibo fufficerent, Mercurium fortaflis prartereuntem ad carnarn inuitarunt: At is in- telligens fenequaquamhumaniratLs grada inuitarij fed potius vt illos faftidio cibi fu- bleuaret, renuit, iuffitq,- vtipfifuasteftudines ederenr,quas cgperant. EMBLEM ATA, ET SYMBOLA. V omam honeftss mirlieres domi manere, nec qudpiamvagari decet; propterea Aegyptijs mulieribus vri calceis nonfuitin more,vt quodami* modo fe continere domi cogerentur.Ideo ad rem Valerius Maximus te- p ftatur ouofdans fuas uxores repudiafte,quiacum alijs fuiflentcollocut«: etenim mulieribus fiienriu etiam conuenit. Quandoquidem Epicharmus paucitatem fermonis in muIierc,probitatisargumentum eftepronunciabat. Hinc Ca- merarius ad hoc alludens, teftudinem effigiauit cum bacinfcriptione. DOMVS OP- TIMA. Refcrt author hoc emblema ab alijs fic inferibi. INTRA ME MANEO. Deinde fubrcribitdiftichon huius tenoris. ^ Esifua cuifi dortius tutijjimus vf^ receptu s, ‘i Hanc ccu teJludofcmma caRa coldt. > Ad rem facit Bbcchij fymbolum, in quo delineat IoUem cum omnibus animantibus con uiuantem,& teftudinem circa finem c?nar acccdentem cum infcriptione.NVLLA VI¬ TA LAVTIOR DOMESTlCA,NEC LAE TI OR. Carmina autem fubfcripta-, quoniam muka funt,leči:or apud ipfum legere poterit. Alciatus eleganrer hoc argume- H tum tradauit, duin pinxit Veneremaltero pede teftudinem calcante,cum titulo. MV- ^ LIER1S FAMAM,NON FORMAM VVLGATAM ESSE OPORTERE. Idqs hexaftico declarat hunc in modum. Alma Venus quanam h$c facies^uid denotat ilU 7 e Budo, molli quampede E)ma premisi Me fic effwxit Phidtas-, fxmncp referri fgmineum noBra iuffit ab ejfigie. , fipuodfi manere domi, & tacitas decet ejfe puellas, Suppofuitpedibus talia signa meis. Hiiic non abfimile eft illud, quod protulit Hadrianus Iunius, dum figurauit Palladem calcantem draconem, & Venerem pedibus teftudini infiftentem.addita taliinfcriptio- ne. VIRG1NEM PVDICITIAE, MATRONAM DOMVS SATAGERE* Id totum infrafciiptis vcrfibusabiproexphcatur. Ccrnuus ar mi fon apr a bet draco collaMineruat. Bomtportam at e x ter it Venus teBudinem. V ir go fut fatagit dec or is bene f>rouida,at vxer. drugi $:lct y nec Imen e,\cedit domu s. Denub B phrenofche mata. De Quadfup.Digit.Ouip.Lib. 1 1. 701; Dcmio Cameraritis ih cacuminc Parnafi montis pinxit olores, & teftudinemad faftigiu ... montis aTcedentcm cum titulo AEQVE’ TANDEM.Qupniam reftudo, licet lento in- em bU cedat gradu, ed tandem peruenire nititur.Hoc fymbolo indicat author efte nonnullos cx ^ n ' $ 2 ' tarditate ingcnij prasdiros, qui tandem afliduitate, & diligentia ad fapienrije , & do- C bime culmen perueniunt:iuxta vulgatum dičlerium .SatcitoJifat bvne. Diftichon au- temfubicriprumefthuitts generis. Tar digrada aJJ'equendo prsefcrtim de marina teftudin.e) vt Caput auulfum ,a!iquandiu oculos oftentet, & mami admota illos voIuat,nec non etiam mord.eat,fi p ropi us admoueatur. Infuper in figni- ficanda perniciofa curiofitateteftudo exerens caput pimgebatur. C um Achcis lacin- thorum Infidam fuoquodamiure vendicare cupicntibus refponfumfuerit,plsricuiofum forevelut teftudini,caput longea Peloponefo abducere. Tandem pcr pnfturam teg- minis teftudinum,quidam hi.eroglyphice muniniemumintcllex,erunt;quoniatn hoc ani mal a natura teftis ita robuftis araiatum iuit,vt imurias propulfare, & ičtibus rcfifterc faciie poftit. ; k. . MORAL I A. Eftudo in morali dočtrina ad varias peccatium fpecies.iure oprimo com- p parari potcft 5 & primes ad hatrericos.Nam D.Hieronymns in Commen- tarijs ad Ofeam tradidit, quodha?retici ex vulgari dodrina argutijs, fraudibus,&humanis mendacijs fimulaera componunt , deinde tardis greffibus per locum peculiarem profiti fcuntur, cum totum orbem occu- parc nequeant . Teftudo enim pondere tegminis onerata,& tardigrada pariimmouc- tur denotans pondus criminum harcticorum,qui in ca no errorum luorum ftabulantes opera manuum fuarumadorant. Serund6teftudohypocrita?,&alijs criminoffs ailimi- Jari poteft: Siquidem teftudo in triplici diferimrne conftituitur, vel enim ad.rcrreftre, velad marinam, vel ad paluftremreducitur. Hypocrita i^itur, cyteriquepeccantes, quiin tefta firru!ationum,& malarum operationummorantur,terreftrcs per auaritiam, paluftres ob deliciarum voluptatem, & marini propter detračiionem nuneupantur . Ideo tcftudines,&pra?cipuemarina? detračtoribus optima de caufaaffimilantur :cum pra?dičLranimantesds maxillarum ita iiabuftum habeant, vt lapides, &lignaperfrin'“ \ gant. Pariteti!li,quinimis rniuiddcteteros;perfcquuntur, nonfolum homines impro- bos.fedetiamperfeiftos,&interdum rdigiofos nimis ftridulemordendo calumnratur. '~ l Ex altera partc fimilitudo teftudinum a viris iuftis non eft remouenda : etenim ft car- nes tel tildi nis mcdicinales efteferuntur.Pari rationeclrnes virorum iufrorum,mmiru eorum opera,& verba ca?teri.s medicina fpirituali eftedicuntur. Amplius fi teftudo ca¬ pa: e ferpentino,quatuor,pedibuspredita, & vifu horrida intrafiia tegmina moratur. Huius conditionis eft vir perfečhis,fcuin religiofo ordine viuenssnam inter teftas poe- nitentia? moratur,quatuorpedibus,nempe quaruor vimmbus ciirdinalibus nititur,qui- bus ad edeftem partiam pedetentimfeandit. Caput ferpentrnum habet quoadfapicn tia? ačtus, Iuxta il\adMi\tthxi.Effpteprarfentei Jicutt f<.rpentei, Demiim rationevili- tatishabitus intucntibushorrorcmfoletineutere. SIM VLACRA, ET STATVA*. Vllibinumerofiorateftudinum fimulaera quis-poterit confpfcari,quam ^ apud TrogIodytas,qui,tefte Gyraldo,tot,&tantis honoribus teftudine profeque'batur.Immd,referente Paufania,in Arcadicis,Panin remplo Partheniar lyluy ctimtcfiudine pingebatur: fiquidem Incoia? huic Nu- ____ minitefiudmem faeram elfe volebant, neque permittebant teftudines copiofas ibi vagantes aquopiam capi,quia ficprcedicdo Numini grarificari opinaban- tur.Pradičtus A ut ho 1 . n EJia cis ,ii! x t a Forum Elcorum,tempIum Veneris Vray;a?,nimi- rum celefiis fuifie feribit cumfimulacro Dete,quod Phidias partim ex ebore, partim ex auro Ebricauit,cuius pes alter tefrudinem calcat. Vndepoftea,ficut teftudofem- per manet domi 3 & eft aphona 3 decere honefram mulierem domi manere, & filere colli ■gobant.Imuno confueuerunt olimmulieres teftudines Iigneas tanquam Venericonfe- cratas fecum gefrare,nam ita erantconcinnat®,vt liciofiifpendipollent. Idautemex eo inanifvfrum fuit,qtua Thefial« matrona? inc:yi am illam meretricc-m(Laida)nuncu- patam,ZeIotypiaconcfiauT,ligneis teftudinibus in tcmplo Veneris 3 magno populi conuentu DeQuadmp.Digit.Ouip.Lib. 11. 7°3 crnucntuinterernerunt. Ripa demum in gratiam pičtura;, varia tcftudinis fimulacra 'ciiendit. Primkus durnfignificat humorem phlegmaticum, depingitbotninemcoloris albicantis,pclletaxiindutum, cumicone teftudinis ; quoniam hocanimaleft tardif- fimi motus,qucmadmodum homo phlegmatica temperatura pra?ditus. Itcmpro Deft- dia,de]jneatanumturpem cum teftudine inmanu Stmiliter pro Pigriti^ fimulacro, muliercm pafils capillis, capite ad humum inclinato,cum teftudine pičtam dcmonftrat. Tandem ad reprgfentandam rarditatem,mulier teftudinem equitans,illamq>habenis regens figura tur. Qui ftatuas huius ammalis videre cupit, Romam adeat; vbi in Viri- dario Bciucdcrc hunctipato fupra Palatium fummi Pontificis inter fiuminum fimulacia, obferuatur Arnuš Fioreric fluuius, quodfimulacrum vrnamaquaplenam funditin vas antiqiwnn, quod fupra duabus teftudinibus rnarmoreis locatumeft, alibietiam alias huius generis ftatuas licetconfpicari. VSVS IN CIBIS. c D Hftudinum carnes in epularum lautitijs locum haberc ex eo conftat, quia interdum ob earum defiderium monftrifici partus injucem exeunt. Etcnim,referente Schenchio,anno ij^.narus eft infans , quihabuitin ver tiče maiTam carniš imaginem teftudinis reprajfcntanreui. Pr^terea Amazones,vt tradidit Ca?liuslacertis,& teftudinibus vefeuntur. Teue- tbus antem m hiftoria America prodit, quod homines fylueftrcs illarum regionum car ne teftudinum edilem effe putant, fed ramen illatn non guftanphac folum moti tatio- ne,quia beftia? finttardiffimi motus .Harum enim efu fe adeo fegnes fieri opinantur, vt da‘a accafionc,hoftes euitarenon poffent. Alioquin ex Latinorum &Gra?corumfcn- tentia caro teftudinea ad vfuni cibi trahitur. Quamuis Gale n us de earum alimento ni- hiltradiderit. Noftra rttate teftudines in camis infigni magnificentiainftručfifttmis commendantur. Immc* admiramur Caflium Apitium deliciarum culina? patrem , qui nihil harummeminerit.Bruyerus has carnes priuselixat,deindeinfrufta fečtas m vafe frixorio aftat. Ca?terummulti virieruditiambigunt,anteftudinea caro naturam pi- fcisanpotius vertecarnis participet. Prima faciemultinegant inter pifces eife colio- candam,non folum quia teftudo ofTahabear,&fpiret 5 cumpifces brachijs prediti fint, fedetiam quia oua tum coIore,rum fubftantia,tumputamine,ouis gallifrarum fimiliapa riat.AJij hanc čarnem tanquam quid medium inter pifces, & carteras carnes eife arbi- trantur.Ideo CaftorDuranres dehacficcanit. r- : V An caro, vel pifcis Ji/,pelis? c sl media , Hodie tamen carnes omnium teftudinum ob temperamenti frigiditatem, loco pifcium diebus ieiunij conceduntur. Hacde re medici in prarfcribcdahuiufmodicarne regro- tiscautiefte dcbent; quandoquidcmteftudincs,veIutietiamalia teftacea čarnem con- co&u difficilcm poflident. Ideoqueftomacho imbecilli maxitno poteft effe nocumen to .• Huiufmodi carnes folum ijs conueniunt,in quorum ventriculo cibaria delicata,& cočlufaciliacorrumpunfur.-namhce carnes diuturniorem moram trahentes in ventri- culoioptime digeruntur. VSVS IN MEDICINA. Tilitatempraecipnam non folum teftudines,fedetiam omnes earum par- tes medicin® afferunt. In prirnis teftudo quia tumida eft,&tnmentem hydropicorum ventrenu*efert,hydropicis,ex Plinio non erit infrugiferu pr®fidium,fiabieft:ispartibusextreinis,& interaneis caro oprime condi ta exhibearur. Praetcrea,cum teftudopeeftoris fignaturam habeat (tefta enim fuperiorformam petftoris repr^fentat) Porta in morbisthoracis carnes huius ani malis commendat,& phthificis potifiimumconucnireaifeuerat.Plinius feribit, authore citans Pelopem,teftudine co remedium. //.S. Eupor. cap.io.' li.l de c op. med.fecjoc. lih.2.Phyt. U. 3 . E up or. lih.z.E upor. lilije rer. vara.Sč lih. 7. phyt cap. 1 o. Center.?. 704 f = Vlvfšis Aldrouandi g mis mufierumortis fielieiter medctur, CroKius in libro de internis rerum fignaturis,pra?- dičto cinere inhernijs ) £elicicumfuccefru,vtitur.Quandoquidem animaliafe contrahe- tia,&extendentia,vtteftudines,aduersus prajdictum aftečtum iignaturamhaberecre- duntur. Poftea fanguinem huius animalis in mul tis affeCbonibus minime infrugifcrum medicus experturuseft. Ca?terum fanguis ad rcmedia huncin modum coJJigitur j fi veritatcm fatetur Nicolaus Pra’pafttus .Sumit igitur teftudincmaque,& non exprimit, an debeat effe aqua? dulcis, vel marina? (fed aurhores nihil referre opinanturg cum etiam fanguis teftudinis terreftris iitinvfu) illamq, in paropftde refupinat, capiteq; amputato/anguinem fluentem colligit,deinde vas fetaceo,vel panno lineo tečium ra¬ diu infolatjdonccfanguis exiccetur. Hoc prgfidium Pliniusinextinguendo facro igne inabolendis verucis , & vlceribuscapitisadhibet. Imnio ad pellendam porriginem, Quintus Serenus muka pra?fcrihit medicamina, fedinter alia fanguinem teftudinis fi c probat. ProdeB. c? tar cla demptus teBudtne fanguis. Idem authorin defluuio capiI!orum,& ophiafi,hunc fanguinem non infrugiferum efte F €xiftimat, duminquit. Nannuutjuam variant macuU^paueifg t par amper Orhihus afperfttm dne it noua vulnera tempus. Tu it Budine e mala permu let to cruore. Amplios ,ex Galeno, hic fanguis ore diu detentus mobiles dentes roborat. Alibiad achoras teftudineum fanguinem probat, fed paulo inferius addit fanguinem teftudinis euriofum eftemedicamentum; cum nunqua eius periculum facere tentauerit. Alioquin Galenus verbafaciens de Antidotis, praidnfto remedioaduerfus fcorpiones, &i epilepfiam expugnat, V SV S IN VA RIIS. D varia fpečlra, qua? nodtu ineptiarum matre parari folent, teftudines quandoq; adbibentur. Sunt enim nonnulli, exCardano, qui teftudi¬ nes accenfis,& annexis fupra corticemcandellis in aemiterijs fpargunt, vt,ioci gratia tranfeuntibus terroremincutiant;quoniarn ignis ambulare videtur, immb,exeodem, filocuftce adhibeantur, maior formido praj- H tereuntes inuadet, cum ignis admotum animalis faltare videatur. Vegetius, vt pili iumentoru citius crefcant, viuamteftudinem fupra farmenta comburir 3 additifq; alu- mine crudo^medulla ceruina cum vino ad ignem medicamentum concinnat. Deme- trius,& ali; čarnem teftudinum accipitri edendam pra?benr,vt penns citius mutentur. Similiter Porta clamofo accipitri čarnem hanc porrigens 5 illum mutum reddit: hocqi inde colligit, qtiia teftudo aphona fit. Tandem Albertus čarne teftudinis equosobe- fat, dum hanc cum molli equorum pabulodecoquiti Sanguis etiam varios folet habere vfus; nam N colaus Myrepfus vinum cummodicofanguinis teftudinispropinat,vtbi- bentes abftemios reddat. Alij, ne pilialarum adolefcentiumrenafcantur, primis eu. uIfts,loca fanguine ranarum vel teftudinis perlinunt. JVlizaldus quoq;vt aliquam par- temhirfutamdepilet, medicamcnto exouis formicarum,fucco hyofciami, cicur^, & fangume teftudinis parato vtitur. Pede vero dcxtro teftudinis in naukn delato(quod di g C la r um T r otugeni s factura, ac nobilef ul c rum. Varroquoq; apud Nonium Marceliummeminit kifti teftudinei cum culeitra plumea; ■' ncc fineratione. Quandoquidem Prifcis teftudineum hexac!inon, nempc opere teftu- dinato concinnatum fuit in pretio, quod opus Pollio apud Plinium inftituit. Hoc me- morar Marrialis dum inquir. Et teftudineum men jus quater hesaclinon Jngemuit citronon fatts efse fno . Hodie, vt intellcximus a viris fide dignis,in plagaorientali, teftis fuperioribus mari- narum p rade r tim teftudinum, pro cunabulis mfantiu vtuntur.Prrediciis addit Theue- tus Amazoncs pra?terfagirtas,corticibus etiam teftudinum ab hoftibus fetueri. Infu- per, ex Paliadio,anti qui agricultura? ftudiofiobfruaruntfemina in teftudineo tegu- mento feruatacorruptioniminusobnoxiaficri. Tandem, ex M'zaWc v tegmen f?mime teft udinis fuper oI!amad ignem loco operculi cpllocatum,ebulbtiopem impedire dici- tur;quodft verumfitnec ne, nondumexpertifumus. DE TESTVDINE TERRESTRI. Cap. II . SYNONIMA, DIFFERENTI^, Defcriptio. Vperi quidam latini hanc teftudinis fpeciem montanam, fy!ueftrem, ca- peftrem,agreftem, & nemoraIem,Greci in eodem fenfu raiatv cognominarunt.Nicandčr npi!»v, &oppianus tipicri^ohov^nc mpe teftudi- nem montanam indigitarunt.Galli Tortne des boij s,fci!icet teftudinem Iy!ucftrem ,nos Bononiae Galuna da terra dicimus. In noftris regiombus Itb.i^.c.^j. D aliquod difcrimen not,atu dignumin hoc teftudinu genere non obferuatur. Apudln- dos vero,authore Aeliano,qua?da terren^ teftudines generatur,qua? aratro eximutur a terra ,&adinftar lacertoru, & fcrpentii teftasexueredicutur.Item Sincrum Promon torium terreftres teftudines albas nutrit, quse magnaadmodum tefta conteguntur. Ad £ xerc _ x ^ remrecitat Scaligerin Libyx Defertis nemorales teftudines vagari,qua? interdiufub- dučta? ingentia faxa atmulantur; nočtuverdad paftum tam lento gradu procedunt,vt vix locum mutare videafttur. Qua de re fabulam narrant de viatore illac peragrante, qui,aduentante nočle, locum a Feris :utuminquircns, teftudinem huius generis vidit, quam tumulu ratus (mufco enim erar obfita) confceridit, vbi fomno opprcffus quieuit. At paulo poft expergefačtus fe alijs in locis verfariCprocefteratenimilla) intellesut, deinde confpe&a animalis facie magna admiratione correptus eft. Itaq; teftudo ter- reftris in tergoremaculis luteis,& nigris,inftar pellis Salamandra; diftinguitur.Prfter- quamquod ratione fuperioris corticis marinam valde ?iriulatur. Pncterea mas etiam a Defcriptio. foemina 70 6 Vlyfsis Aldrouandi Sceleton Teftudinis Nemoralis. De Quadrup.Digit.Ouip.Lib. II. 707 Teftudinis nemoralis altera pars. foemina difcriminatur:quandoquidem mas inferiorem teftam in medio concauam, foemina vero planamhabeat. Deinde foemina mare Temper ponderofiorobferuatu. Huius animalis icQnemtanquam vulgaremexhiberenoluimus . Libuittamenloco il- Iius,fceleti effigietn reprgfeptare. O 00 NA- 1 ilb.%.c fetumq; fequentiannoad paftum educunt.Quamuis Boeus tradat (refente Atheneo , iocifonaflis gratia, vt putamus) exGerano mulicrequa- damintcr Pygmceos inbgni in gmemmutata, & Nicodamanteteftudinem terreftrem natam fuiife. AIioquin Infifta Diofcoridisin mari rubro teftudinem ncmoralem, fen montanam verami maximam prpcreat. Deinde omnes fylua? Arcadum , vt voluit Paufanias, generant tefludines,ex quibus Iyrae facilefabrefieripoflunt. Item , ex Pli- nio , in Defertis Afričan mulfte tefludines vagantur. Jmmo in Ribyte quada n parte (in Mauritania) ad mente Strabonis multitudoborumanimalium reperitur. De uičtu meminimus nos legilfe tefludines Afriae dcfertamfolitudinem incolentes rofcido ta- tdm humore viuere : cumhuiufmodi loca non nifi ficcis arenis redundent.Alijs autetn in Iocis frequentant agros,in quibus fruges funt con/ita maolera germinare inchoan tia pnEcidunt,&pnE(jipye melopepones.xylon, & fcfamum appetunt. Quare in Grte- ciaab olitoribus flepiffime necantur, & palis. fepium affiguntur, quia hortos affidue populantur. Immotefte Bellonio , nifiab ipfls interficerentur, nernoillas perimeret: cu Grpcinulla teftudinfi čarne vefcantur.Nicanderteftudinem montanam zvn&rvduov a cibo appellauit 5 quia nimirum cytifum libenter depafcatur Quamuis Scholiaftes hoc vocabuluin adcytinos, nempe ad flores mali pirnic# referat. Addunt aliqui, quodha? tefludines himbricos, & coehleasedunt,neofineratione, quandoquidcm Bruyerus narrat terreftres tefludines in hortisfuarum regionum adpeftesolerum abfumendas confulto nutriri. Quidam apud nos in priuatis #dibus bas tefludines folo furfure, & farina nutriunr. B C VSVS IN CISIS. Arolus Cluftus in Scholijs obferuationum Bellonij narrat, cum pcr diei fpatium moraretur in quadamarce. Turnima nuncupata ,cui eiufdem nominis pagus erat contiguus, & circa ruflicorum p radia obambularet; multas terreftres tefludines palis affixas circa hortorum fepes vidifle. Deinde causa interrogantirefponšu fuit has beftias olitoribus valde ef feinu fas; cumhortis makimo fint detrimento. Veriim cum Gallum coquum Bizantio D reduccm fccumbaberet,fercula exillis parariiuflit ,qua? fumma omnmm Incolarum admiratione comedit. Dubitabantcnim fequenti nočie illumefle interiturum; fed cu poftridie cum incolumen,&a!acrem confpicati cfTent,maiori admirationeoppretfiaf- feuerantius dix^rtinr,ctiafi prarnuj loco, vrbem cffentconfccururijfe nunquamhUiuf- modi carncs eiledeguftaturos. Hinc colligendum eft tefludines in prardičtaregione non cfle edjles. cum tamen refludo terreftris in comparatione ad aquatica tit fuauis,& temperatur natura?. Qupcirca Aelianus has in Indiacteteris guftui gratiores dfep r ?“ dicat. Caftor etiam Durantes fcripfirintet tefludines, nemoralemefle meliorem > & pnecipue quando ouis referta eft. Sic enim de illa canit. , C ar n e f ati spi ngu i gr at a, & teftudofuaui eft , Si cocjuuurpoftto termine molh s er it. Tempus autcmedcndi has beftias opportunum eiTemenfem Augufti,& Septembris mul,ti De Quadrup.Digit.Ouip.Lib. 11 . 709 ^ militi autumat, quoniam tempore fegetum pinguefiunt. Scappius tamen verbaficiens de alimente teftudinis nemoralis, illam a menfe Fe br uan/ ad menfem vfque Maij optimam,fed prtefertim fvminamcommcndat, quia runetempons'otiorumplena eft, inares vero a lunio ad Autiimri-um vfque ediles efte pronunciar. Platina /giturhas teftudines inferuentem aqnam prius inijcit. & a femico&isieftas eximir,interanea abijcit, &itemmcoquit :dcinde perfečte coftas pipete , croco, & vitellis ouorum diffolutis fufFundjt , Immo addit cite nonnullos , qui ex alliato easmirandum in lrtodum commendent , Hodie Bbnoriia?, tefttido terrefiris , & prsfertim femma de- collatuf, & toto effufo fanguineelbcatur, doneč teginina a čarne cxtmipoflmt. Poft- modum inteftina no abi/cimmir, fed ab excrementis abfterfaabluunrur.dcinde vna cti čarne teftudinis,croco,pulueribus aromaticis pineis, paftulis in vino maluatico dihgen ter coounntur, & menfis inferunrur. Scappius fatius iffe putatteftudmein vafe muria pleno fuffocare, vtir iUaagitationccaroanuralis tenercfcat;deindeillamin pvvdičta. muria tandiu clixar,donec caro a reftis facilefcparct.ur. Poftmodu hepar a felle fegre- P gatum,&oua diligenter exemptaaputamineinfartaginefrigit,&cumpipere, &fuc- co aurantiorum ineleganti conuiuio commcndat.Pariterčarnemeodetnmodocočla vario embammate cooperit.Amplius docet moduin parandi artocreata ex terreftri te Budine. Sumit enim teftudinem nem ra Jem, illamqj fine ebullitione a teftis feparat, a pelle , vnguibus,dccceteris excrernentis oprimepurgaf ,'deindc hepar ablatofclfe ,& oua abiedo putamine,in pipere cinamomo,caryophilhs,nucemyriftica/fale,&motiica fachari, fucciq; aurantiorum inuoluta in capfa ad id parata coliocat, additq ; paffulas , nepetam,& c trpaš frixas cum modico butyri,vel olei in furno percoquir, & in fine co- bcura? per capfa? for3mcn s ]iquorem ex facharo,& omphatio paratum infundit,8c huinf- modi artocreata in inftručia epularum roagnjficcntia commendat, lib deri c ib. ca. 1 66. Bonoma quo modo coq»a tur . lib.f. c. 7 ^. VSVS IN MEDICINA. 7 Emorales teftudines, quia magis delicata?,&falubres funt; admulta me- dicamcnta vfurpari folent. Itaq;Plinius in expugnandis Vehenis,&rer futa,ndis magicis artibiis, exearnibus huiusteftudinis non modicatndc- metendamefte frugem arbitratur.Caftor etiam Durantes non valderd*- ccdens a dočtrina Plinij, carnes huiusteftudinis nonfolumad venena, fed etiam ad phthifim probat dum inquit. Manfa phthifim pa tremfoluit la mi dum d. lienern , E it g, 'veneaatis ičribus antidotum . Necprarterrationem ,quandoqnidem in Antidotario Bononienfi elegans deferibitur fyrupus tres teftudines nemoralesrcčipiens,qui in phthificis,hcdticis, rufficulofis ,& diuturno morbo cmaciatis, Belici cum fuccefTu adhibetur. Syrupum etiam de teftudine terreftri Guaynerius in curatione febris hcčicx p ra? fer i b; t. A ma tu s etia Luftrmis pro puella laborante Chronica vemriculi erofione, oapitis deftijlatione, & fic-ea tufti,reme- H dium huius generis cotmmendauir. Teftudines nemorales aicgminc feparatas, vino lotas cum flori b us boraginis.capillis Vene ri s, fe itiin i b us meldnum la7cL6, feriberet, & per aph«refim d f j. v la.. Vndeforteamyda vocabulum apud Latinosdimanauit. Vtcumq, fitftiue prima fyllaba per i , iiue per a, ftue per &> proferatur, id potius quam monofyilabum uS?, homony- mi« vitand« gratia, Gefnero arridere videtur. Alioquin Mydia Infula: qu« etiam H Dclos,authore Stephano nuneupatur,forte nihilad Mydas , vel Einydas teftudines artiner.Quoad diffcrentias,Plinius quatuor teftudinumfpecies conftituit,nimirum ter- reftre, marinam, lutariam, & in aquis dulcibus verlantem, quam Gr«ci Emydam vo- citant. At Theodorus Gaza Ariftotelis interpres lutariam, &murem aquatilem, feu ▼iuer^eni in aqua dulci pro Emyda Ariftotelis intellexit; ideoq; ex do&rina Ariftote- Jis , teftudo lutaria a viuente in aqua dulci non difcriminatur. Sicq, tria tantum erunt teftudinum penera. Hancq;fententiam quotidiana experientia ftabihre po,Turnus: quandoquidem noftri pifcatores farentur fe nunquam, nifi triplicem teftudinum dif" ferentiam obferuaTe fcilicct terreftrem, marinam,& lutariam,de qua poftremain pr¬ šeti capite verba facimus, Etenim lutaria* in locis crenofis ftabulantes, aduentante ve¬ re, adaquas interdu fluetes proficifcurur. Veruquideeft,vt annotat Bellonius, quod haru teftudinu veluti, & marinaru, ratione form«, aliqua differetiaatfig natur: c ^hatu ali«rotundiorcs, ali« vero oblongioresreperiantur. v N A- B D De Quadrup.Digit.Ouip.Lib. II. 71 1 NATVRA, ET MOREŠ.' Accteftudo locis potiiftmum ctenofis, & paluftribus naturaliter deledla- tur.Propterea Brafauolus Eerrarienfis tradit, quod aqu« fouearum te- ftudines nigras producunt,cum ha: animantes ad ditferedam terreftriu, ^ n igro cortice referte hnT.Amplius TigurinuŠ quidam ager eft,qui,Gef- §2 nerotefte,in exigue> I;tcuiuxta Pagu Andelfingu teftudines huius gene p t y 2i '^ gye ris nutrit.In Gallijs etiam,vtnarratBruyerus, In quibufdam tra&ibus paludofts h« c fo tC ' aprj teftudines ftabulantur.Item Ioannes Leo feripris mandauit, quod Conftantin« proxi- * ^ mumeftquodda balneQaqua: calid«,qu« fluens intra rupes longe, lateq; diffunditur, y vbi harurn teftudinu copia verfatur,quas illius ciuitatismulieres D«mones appellant. ' * Immd quoties aliquem corripifebrecontingit,ftatim hanc affečtionem a teftudinjbus origine trajciifc arbitrantur.Prceterea in Gange etiam Indi« fluuio,& Nilo , vtrecitat Aeiianus) vagantunnec fine ratione;fiquidcm flumina circa ripas, quofdam interdum camofos gurgites procreant,in quibus buiufmodi atiimalia ftabulari gaudent.Cateriim aduertendum eft,quamuis in aquis degant,tamen identidem, ex Ariftotelis fententia, refpirant,alioquin interirent.Et licet dičlum foeritfbperius folam teftudinem inter ani M.sJehif. nialia corn'cemhabentia,renes habere;attamen lutariam vefica,& renibus carere affir mant,fortaflis propter tegumenti moIIifietDjhumor enim facile diffluerepotcft.fnfuper inftindfu naturali, temporc foetur« abaqua exeuntesad loca ficca progrediuntur.■ vbi admentem Ariftotelis,eftofa ferobe. pariunt oua,quapoftmodutnhumo obruta defe- runtjdiccp trisefimo locum repetentes detegunr,&;continu6 ad aquam foetu ducunt. VSV S IN MEDICI NA, & in Varijs. RcetermilTo vfu huius animalis in cibis :cumliquidd omnibus conftet te¬ ftudines etiam lutarias adcduliavfurpari , quamuis terreftres femper pra?ferantur.Ad remedia ab ipfts fumpta accedcmus examinanda . Nam Plinius hanc teftudinem cummodico falis in cogio aqu« dccoftui iubet, vt morbisarticularibus mcdeatur.Demetrius Conftantinopolitanus,ad extenuandumaccipitrem ftimis obefum, carnibus huius teftudinis vtitur . Denud Pli- nius,quia hocanimal.paruolienerefertum Irt,hanc čarnem lienods in cibis p ra: bet. Ru fus in tufli equorum fedanda,teftudinem apuaticam laudae. Amplius cincre huius ani - malis crematicum rofaceo mixto,nonnu!li ambufta, eryfipelata,& podagras calidas fa nant.Immbhuiufmodi cinis quemadmodum,&cinis ranarum fanguinem implacabili- ter fluentemfupprimit.Infuper ex Mizaldo,fimc qui lnftantem gfandinemobferuaces, manu dextrateftudinem paluftrem fupinam,circa hortunnve! agrum ferant, &reuerft vnde exierunt,illam humi deponant eadem figura,vtanima! nubem gradine pr«gnan tem intueatur,hacque ratione illam amoliri conantur . Pr«ter h«c,vari« etiam huius animalis partes varijs affe&ibus opitulari feruntur . Etenim hepar potum phthificoš ^diuuat,& fel ex Plinio,omnemoculorum caliginem abolet. Sanguis etiam huius ani¬ malis hemicrani« occurrit,& veterč cephalalgiam.fanat. Pmpterea Archigenes apud GalenUm,ad dolorcmcapitis eliminandum,pr«dnftum fa n gui n em[ cipi ti rnftillat. Idem praefidiurn aduerfus dolores capitis ex ebrietate, & Soliš calore ortos Galenus in Euporiftis commendat.Tandem Plinius inexpugnandaqua«tana fbbre,pinguedine huius teftudinis cum aizoo herha,& femine lini contundit, deinde totum patientem, pr«tercaput,ahte accefllonemillinit. Poftmodumaddirhanc teftudinem crefcente Lu na.capiendam effe,vt maiori adipis copia predita fit.Poftrcmo Marcellus Empyricus teftudinis lutari« crus pr«cidit,& ph?nicioinuolutum Ifchiadicis vtiliter alligat. M or ho ar ti cularimede tur, Cent ur. 4 . hi, *dc c o p, med.fecdoc. Fehris (fuar *. tane r e medi um, . Ooo 3 DE I •Teftttdo ma nna c ur Mi les dicatur * £xerc. i $6. lih. 2.ohfer v cap.68. lih i c‘37 lih.g. c. iq. lih:j.der er\ var.c-3J. J n lije nat.. aqaat. Os contintiu pro detibus. 712 VIyfsis Aldrouandi D E TESTVDJNE MARINA. Cap. I V. SYNONIMA, DIFFERENTLF. Defcripcio. Ntcr Latinos Scriptores Plinius teftudinem. marinam muretn marinum indigirat. Grčeči,fecundtum Hefychium, & Varinum^sA&ir« dieurit. Ali- ter fecundum V arin um vocatur ^'AoJpoc^uafi ;}dAvcaVtJ’po?;quod notne proteftudine aquatica vfurpari poteftrcu teftudo degens in mariflaAao- 1 oro^iMoe nuncupetur. AIioquin Chelydros propriecolubrum aque figni- ficatjVt in hiftoria Serpentu expIicabitur.Syluaticus teftudinem marin am Asfulhafch interpretatur. Albertus narrat quod Germanij,& Flandriajpifcarores hanc belluam militem vocitanr, quia fcutum,& galeam geftet,deinde Barchoram appei]anr,nomine fortaflis. corrupto ab Oftracodermo , v-t nonnulli exiftimanr. Itnmd addit iytyron aniraai e (Te mar is, quod Prifci militem cognominarunt: etenim antcriits figuram quafi armad militisreprcefentat; ca prit enim (vt ille inquit) cuterugofa , &dura galeatum babet,&ab eius collo q.uoddam velutiUcutum dependet. Vnde Alberrus, pcr hoc animal, prardičtam teftudinem marinamsaut faltem quamdam eicongcnere intcllexit. Lufitani hanc belluam tartarugam cognominant; c^tera? Nationes, nomine generis, addita (maris) differentia vtuntur.rtaq; tefludines in aquis falfis alta? a.balijs alterius generis diferepantes efte conftat,non folum quoad magnitudinč,& figuram, fed etiam quia:alidtranslatce non viuant.Ratione magnitudinis retulit Scaliger in Taprobana Infula,tcftu.dincs marinas ir a grapdes efle,vt vna centum tria pondo pependerit; neq; prceter rationem,cum Beiloniusctiam feripferit in mari rubro teftudines itaingentes efte,vt teftaamplam alicuiusadifici}a'anuam a d?qu.ct,Amplius tegumentum etia adeo grandepradicat Aelianus,vt dccem leguminum modios capiat.Ratione figura apud Troglodytas, teftudines cornigera? efte feruntur.Sed huiufmodi cornua molita funt, quibus tapquamremis natandavtuntur.Hoc teftudinis genus Plinius Celtium appel- lauir,fed Hermolaus Barbarus celetum non celtiumpronunciari pofte afteuerauit. Rurfufque alibi prodidit feribendum efte chelytium a£sAu?,qua? vox teftudinem, & pe&us fignificat,quafi huiufmodi teftudines magnas,&pečtorofas intelligere voluerit. Tandem, re accuratius confidcrata,in hanc venit fententiam, has teftudines celctas , nempe ^i Au-racdicendas efte, qua:voxapud Gracos. genus equitum indicare tradi- dit:quoniam h« remigio cornuum nan.do.fe adiuuet,vttotequites'calcaribus vtentes efte videantur.,Ahud genus teftudinis marina; eft(inquit Cardanus) quod corio veluti praparatomtegitur, demptifque capite & cruribus,cheliinftrumento perb.ellc aftimi- Iatur.Dorfum enimfex veluti tabellis. fimul iun&is conftat, & cauda fimilis eft illi par- ti cirhara’,cui co.IIopes in trudi folentad tendenclum,& laxandumneruos.De hac ver ba fecit Bouftuetus,dum illamcoriaceam vocat hi$. verfibus. Sunt hums dura čarne s teftudinis ori y Sunt etenim huhuhs carmhus afjirniUfi * Wamg f h$c dura magis^uam Jit mihi prima videtur , Vir: hus aft if/de čare ep z alent. Narntf vicem alterius, Ji ahjit y coriacea rečic Supplertt^tantum pro Jmitatts hahent. Omnes tamen Authoresconueniuntmarinas teftudines, rarione figurse duorum cd" e difcriminum:namque ahas oblongiores.alias vero rotundiores,primas pelagias,fccun- das magij, jtorales conftituunt.His addamus , quod Bellonius narrat fe confp eX *A" e apud Turcas cortices teftudinum Indicarum pelIucidos,& coloris chryfolithi,ex quibus auro exornatiS capult gladiorumconficiuntur. Demiim Paufaniashas teftudines.pr^ter mag m- 7 H 4 DeQuadrup.Digit.Ouip.Lib. II. 7*3 magnimdinem,&pedes,terrcftril}us aflimilat Locodentiiim, vt oprime animaduertit BelIonius,os ita durum poffidet,vt craffiffitnos affcres erodar. Nos annis clapfi$,in os vnius 3 quse Bononiam delata fuit^craifum baculum inipofuimus, c]ui vnico dentru idu //.i JeVifc. illico prarcifus fuit, Oppianus huicanimalicrebros aente$atmbuit,J r ed fortafIis,den- tiu nomine 3 roftrimargines mteIIexit 5 qriosm iconecranij hocin loco piiiiLcčlor inrue ripoteft.Oculi fulgorč procul emicrunt,quoru pupillre, ad mente Aeliani.candidiffima:,' & fpledidifllma? efTe perhibetur.Paufanias hurc beftia? peOes Phoctead progrediendu inepros affignatrcum alcepotius vidcantur 3 quibus tanquam remis ad natandum vtitur. Vngues ramen robuftos poffider,fi verafcripfit Albertus . Vr auremomma dara ale- 6toribusconfpicianrur,pra;ter effigicm cranij 3 Iibuit etiam teftudinem marinamprone, &fupinepingere. Cranium Teftudinis marin® ore claufo. \ \ Teftudo 7 .'4 Te (tu do Marina prone pida. Teftudo Marina fupine pida. 715 V A Uk 13.C.36 tik.%.(kehif. An.cAp. 33 .. Uh A 3*6.3^ lib.$.Dec.$ '} 4 'A»h fa - yea Vtun* tur. Jleuerf s pftii . 715 Viyfsis Aldrauandi NATVRA, LOCVS, PARTVS. Eftudines marina ab aqua feclufe diu vi uere non podunt:quauis,ejf PJi- nio,tanquam vituli marini in terra idcntidem foinnum capiant.Immd,ex eodemauthorCjin fuperficic aquarum refupinare dormientes, &fter- tcntcs fonum quemdam edunt.Preterea, d mcntem Ariftotelis, f^pein tcrctmt,quociefcunque innatantes Solarihus radij s dccantur: tiicenim in gurgitcm deferri minime queunt.Ite nantes,ad bauricndum aerem, tantifper caput exerut,quod vituli marini etiam predant,naribns enim infpirant, cum brachiis careat. Pretcrquamquodpulmones carnofos,& fangmne prfdiros habent. C^terum d caput buius anim^lis amputetur,confeftim no moritur,fed vt voluit AeIianus,ocuIosmouet r & mamim mordct,fine vi loparentumadminiculo,generata pullulat, CA Pl E N Dl RA TI O. Aecanimaliamuirifariam coerceTi poffunt, fed maximequando in pela- gi fuperficic fluitanria^fm quodammodooblita,ficcato a radijs Solari- hus coi;tice mergi neque«nt; time enim pifcatorum pnedic euadunt. Ideo in hiftoria nauigarionis in Bradliam. Iegimus,quod Sol tcftamho- rum animantium adeo acceudit,vt vim incendij pati non valentes, fe ad calorem cemperandum,inuerrant, Quod eminus confpicati pifca- torcs,cymbis confeftim acccciimr,&: manuferrea commiffure teftaru immifla, quatuor aut quinq; hominum adminiculo teftudmein phafelum pertrabunt.Aliter etiamfaciJe capitur , liquis nandoillam jfubiensinuertat, nam ad priftmum datum non itacito re- dire poted. Vt pl ur im um tamen ad harum capturam, tres pifcatores adnarant, duo- auetedudinem indorfum vertunt, tertius lupina?Iaqueum inijcit ,deinde cunčtiv- nanimes illarn adlitus pertrahunt. Albertus feribit has animantes pifciculis deledari: ideoc; hisfifo alligatisdeceptas irretiri.Hic modus non valdedifcrepata captura In" d 0 rurn,qni Retterfopifcc vtuntur,Hunc enim fecum in cymbis fercntes,data occaflo- ne, Ion g o di nicul o a! li ga tum in maredimitiunt.Reuerfusigitur fumma alaeritate in te- dudinein imperum faciens,eiufq; lateri fe fe affigiens valdedringit.IlJa autem a paruo pdce comprehenfa max ma agitatione per mare mouetur, & tandem ad litus vna cum Reuerfo tcndit.Qaare pilcarores colledo in cymbam funicu T o accedcnres in arenam trandliunt, & tedudmeminuertentes maličiš ferreis inadant. In mari Phamicio dno difhc ul- Dc Quadrup.DigifcOuipXib. 11 . 717 ^ difficultate cocrcentur (inquit Plinius) nam ftatuto irnriri tempore,fltimen Eleucherum petentes in retia a pifcatonbus Jaxataad irreticndospifces ingrediuhrur, magnafa?- pe eorum iadura/etenim retia laceranr, vnde, & ipfj?, & ali j pifces euadunt. Dcniq; Vuecherius tradit,ex Tarentino., accipiendas e/Te drachmas fex falis ammoniaci,adi- pis vitulini tantuindem,& cum drachma vna ca?pa? componedum e/Fe pharmacum,quo ferramentai forma fabrorum illiniantnr,nam illis admotis teftudines marina? fponte ac- cedent, &capientur. li.j.de fecr . VSVS IN CIBIS. F G Criptumreliquit Bcdlonius infuisobferuationibus, quod olim Arabes, &Armeni) chrifticola? carnes teftudinu marinam gu/bre nonaudebat, non quia illarumFuauitate ignorarent ,fed quia Patriarcha Alcxandri- nus oinnes huiufinodičarnibus veFcentes anathematifmi fulmine petijt; fed ab illo polt modam Foluti, nune illis čarnibus in inftrudis comme/Ta- tionibus vtuntur. In hi fto r i a n a u i g a t i oni s in Brafijiam Iegimus,qu6dmarinamteftudi- nem aliquandocapiebant, qua? Folaoduaginta hominibus ca?nantibus Fatisfariebat: carnes enim laridulis diftindas,&toftas comedebant, /aporemq; vitulince carnis ii- milem iudicabant. Propterea Scappius feriptor Italicus has carnes in fngulariepularu apparatuEommendatj dummodo ha? animantes debito capiantur tempore,quod a Vere ad Autumnii vFque perdurat. Imrao ex h is artocreata concinnat, qua? in Fumptuofis camis maximutn coquo honorem conciliare folent. At quia huiuFmodi carnes cateris funtduriores, & pra*cipue quando a corticibus fineeIixatione eximuntur, quapropter čarnem minutimincidit;& in aceto, defruto,faIe, aromatibus, & allio perfpatium Fal- tem quatuor horarum inFundit , deinde carnes pulueribus aromaticis infperfasin capfula ad id parata cum ca?pis Fnhris.modicoFerpillfi&maibrane coquendas collocat, & circa finem codura? per foramen artocreatis inftillat parum illius Iiquoris,in quo ta- ro teftudinispriusinfZifafiierat.Ha?cautem artocreata perFede coda in quibuscumq; epularum Iautitijs vfurpari po/Tea/Feuerat. Tandem hcpar,&oua huius marina? teftu- ditirs eodem modo,quo oua terreftris, coquenda e/Te affirmat. HL2.c4.68. lih. s.Jjz re cib.cap.l8o Artocreata tx marina teftitdine. VSVS IN MEDICINA. Mnes Ferehuius animalis partes humani corporis a/Fedibus plurimiim' " conferre multi authores teftificantur. InChoantibus igitur a capite pri- mo fefeoffert cerebrum,exquo Hippocrates cu croco, & Fale aegyptio HLi.de mor componit pharmacum, quod ad vterum aperiendumFupponit. Oculi b.mulicr. quia Fulsorem iaculantur, & animali pcreunte( Acliano authore) horum alter clau/us,aleer aperrusremanet: hinc Portafignaturamcolligens, horumpupillas lih.’). Phyt. auro incluFas,/! geflentur 3 ad claritatem oculorum valere promulgat. Carnes huius be- cap.26. ftia?cum čarnibus ranarum Plinius in profligando Salamandra? veneno p rob a c ,• qua- H uis Nicander aduerFus idem venenumhas carnes cum FuillaeodaprccFcripFerit. Prc- terea Fanguis hominibus potiffimum venenaris prafidium commodum,&Fa!urare pre- dicatur : cum omnes morFus Ferarum,& aFpidu fmare dicatur.Idcirco remedia Dorothci deFcripra a Galeno Fanguinem teftudinis marina? exiccatum recipiunt. DioFcorides lib.2.de An hunc Fanguinem cum Ieporis coagulo, & cymino in mero contra Fcrpentum morFus & tid. venenum rubeta? celebrat. Paulus Aegincta preedidumFanguinemaridtim cum cymi- no Fylueftri demorfis a viperaFumiiubet. Auicennas quoq;huncFanguinemcum coa¬ gulo , nulla cymini fada mentione ,ad venenaros morFus, & ad extinguendum virus cuiufuis herba?Iačtaria? commendat. Procter venčna, inalijs ctiamaffedibus hi c fan¬ guis probatur. Etenim,ex Plinio, fi per annuum fpatiumhocfanguine dentes collua- Denteta do tur, a dolore immunes Feruantur. Item fi cu la de mulieris in aures inftilletur,otaIgiam lore fertan auferre dicitur. Immo in Epil epfia (code Plinio teftc)cft ex’ vfu:fi in poiline Frumenti tar mmu~ exhibcatur. Serapio,in fimili a/F?du, hunc fanguinem meclicamentis admifcet,quod nes. Catiius In Bippiat. grac.c. 109. U. 1. Je mor b.m# : lier. lib,Z.Obfer. Itb.Z. Georg. Vro Clypeo tefta acthtbe tur . lib. 13 .A 3 8 lik 4* 718 Vlyf$is, Aldrouandi B Ca#* AureUanus improbat;.^erum a d cpilepjfiatn ; umentoru,; \bfyrtus, dimidia c 0- ty;ain pra?didi fanguinis pum pan portione aceti, & vini, adinbAa drachma liquori s eyrenaici*cnnare& vtiliterinAmdi.t. Deniq,,ex Columella^duersus Malidem morbum peftilenteFp boum , prardiftus fanguis curr»myrrha, thurc, &qiftia adhibetur. Praeter ianguine, hepar quoq: adpprgatncnta puerperij iuuanda commendatur; territurenim in lačtc mulfehn, d Ande c um vngueto irino,& vina fubigitur,pqftea,ad menteoaHipf pocraris", fupponuur, Amplius fel ad fuffufiones vti.Ie probatur i Pimio. Immoapud Galenum Icgiturremedium Aelij Gadi adfuffufiones falutare,quod drachmas ofto predjed fellis rccipir. Bouftuetus. vero omnes virtutcs prcdictarum partiutn redu dinis in/rafcriptis verfibus fic comprehendit. Game fatispitegui, grata>& te Budo fumi eB, . Inrnulcis anus eommodus vfus er it. tfimirum diras multum valet in Salamandras* Adduafi raif čarnih ta v n a fet. S ar grivi alopects, c apitisfp mala vice ra cedunt , Mixtufif antidotisfppius Ule fuit. Fel c um melle ocuhs valde cenfetur inunctum V tile y nam bos multis liber at d vitij s. Procter h^c, teft.es etiamhuius animalis fumptos commoditatis plurimum afferre de- morfis a Serpentibus tradit Diofcorides, led a d iuuanda m conceptianem,fiumunt par- tem inter anum,& p ude n dum exiftcntcm,iHamc']; comburunt, deindc cu la de mulieris mafeulum aientis mifccnt & ex fententia Hippocraris, vtero infundunt. Ad finem oua huius teftudinis, ad mentem piofcoridis in ex te r m i n a n c! o S a 1 am a n dr £ venenoiauda- tur« Alijprofanandamorbo lunaticohoc coua pauenriedendaexhibent. VSVS IN VAR II S. c , Vm tefiudinummar/narum differentias examiiiabamus,admentem Bel¬ lom; rerubmus ,cx barum teftis pellucidis gladiorum manubria apud Turcas fabrefi'erfi Oiim etiamhis poftes exornabantur , vt recitat Vir- gilius dum inquit. — — Nec varies inhiantpulcbrdttBudinepoBes. infantes quoq; r« center nati in tefta fuperieritanqtia in pekli lauabantur. Vnde (atl- notante Coelio) Clodio. Albino fadumeft Imperij pradagium, dum, eoin lucern exe- unte,teftudo mirandor magnitudinis patria pifcatore allatafuit. Proeterea Cadamu- ftus agens de regno Gambre,.magnaium reftudinum meminit , qucevfumclypej facile fubire poterant.-quare tradit Author innoininatus in Itinerario Hierofb!ymitano ba$ teftas a Saracenisemi,quibus fcutorum loco vtuntuneum nullisferriidibuscedat, At Solinus leribit in mari Indico tam grandes efie,vtteftis duabus fuperna parteiundtis, & inferna didudtis, vulgares Indi fuas.edes conftruant. Adremnarrat Aelianus in Taprobana Infula,in quanon Vrbesfed quingcnri 3 &feptingentiv.eifunt,£ediumcul- mina cxcorticibus teftudinum, qute in eo mari procreantur, compadia efte .• ficenim nonfolumSolisardorcm, fedetiam pluuiarum impetum arcent.Immo in rali opere, D huiufmodi tegumenta magmfacienda iunt:quandoquidcrii non vt tegula’ fianguntur. Dcmumcx Diodoro Siculo, Populichelonophagi pradičtiscorticibus veluti cymbis ad Conrinentcmnauigant, &ijfdempro vafis aquarijs, & pro tentorijs vtuntur :cum natura hirufmodi populiš admodum opitulara fuerir,vt vna res, veluti teftudomarina vario vfiui acccmmodeturihac ernrn proabo,vafe,naui, fiedomo vitam adiuuant. L. D. D. S. V. I N D E X Qv ADRVPEDVM DIGIT. ViVIPARORVM, & Ouiparorum,aliarumq; rerum memorabilium, qu;e in hoc opere tračlantur . necnon diuer- farum linguarum copiofifsimus. Prior numeruspaginam,alterliteram marginalem indicat. BBAS Gerafnme leonem fanat ? o d . -Abifaihicbreus Leonem mati at 19 ./. •Abšlemifquomodo fiat 58-a.606.cl jLbortionisremedium$n.b. 380 .a. 410,d. 47 %.b. Aconittfpecies 77- b. Accipiter rubetarius 6 1 6 .a. Accipitris penna,vtcitius mutcntur. 6 nf Academbe [imulacrum 15 8. d. Acanthocharos 471 .c. Aculeus caninus jo 4.0. Adapis 38j. e. Aenigmata Leonis 54.a.b.Tardii J. f.Tigris 1/4.6. Muri s 42 J-h. Tešludinis 699,0., Aegopithecus 2}%.h Aer vbifacili corrumpatur 29 9.d. Aelurus animal /6 4. (Z. Aeluropus berba 5 7 i)c. ^deluregonon herba 5jt,d. A-elurion berba 57i.d. xAffiata quid4^o.b. Agredula 6n.b. AgrioleontesZ.a. ytlbuginum remedia 67 5. h. Alexandria olim Leontopolis 18.6. •Alopetice remedia 140.cZ, »28.6.3 77. f. 458 .a- 457 ,b> 4 i 4 .b, 4 }}.b. 4 i 4 43 f.f. 63 i.b. 6 o$.e. 47 Q.a. 58 i,g. 69l.g.704f.478 c- 'Alopetia Infula zo 7 7 /. Bufo tumoris gatus 607.f. Bufo fojjilis 608 .c. Bufo fymbolum auaritia 519 . 6 . Bufonis etymum6oj. f. Dijferentig, 608 6. Bufones n igri qui 60 p f Bufonum icones 609./61 t.flt. Bufones in vtero muheris generan- tur 6 1 7.g. Bufones quomodo in human is intefti- nisprocreentur 617 h. Bufones nigri cuius fuerint: fymbolii 619. g. Bufones vbi ediles 6ti.f Bufonites lapis 616,c. Bufocongmspifcis 616.a. Bugia quid fit n6-b. Bulimi remedia. 414,4, Buxio quid 116.b. a Caiphas I G C Mphas Leo rugics diftus. 3 q.h ZAliga expelle canis 555.-* CaUithrix a45.g. Canis pifus 4 Hz. d, Canis fydus 4 Dijferenti# 484 .d.Mores 48488.4. Coitus, &pavtus 486.d. rfetas, 488.c. Cihus 48 g.f. Antipatbia, & fympathia 489./?.. ^Anatomi- ca 490.C. Tbyfiognomonica 49 t c- hpitbeta joo .d. Denomnata Z02.&feq. Vrouerbia 50.7. h,. ‘Problemata 5 ro. d- Fabulof z—> 51 i.b. Apologi $ t i.d.Miracula 5 14.4. 7 Mysitca 5 J J. b . Moral ia 5 1 6.d.wmifraata 5 x 9.g- Htero- glypbtca 5 19. jb;. EmbUmatO—j, yic-c. Infignia getilitia jzi.c. Epitaphia 5 2#.a.HiforicaS2S g Prodigia 526f./ ifiones»&foni via Stjf. MoširaSz 7 -b. Šimu - /4cr4, d?* ftatua Ja8.6. F/«x /a cifcii 3 29 b. Ffus in medicina -.> 5 }o,b. Ffus infacrifiajs 5 5 2 fc. F/«f is <&fipplicijs 531, t/. T/kj / a bello J u- g. i« veciione k. Ffus in varijs S 3 q-b. Canis retinendi >& f Ugandi ratio. 5 Oo. a. Canis caufa occifl $96.c. Canis ingenium & docilitas 441; ,b Canis fidehtas A 9 i. d. Canis £gritudines,et medel# 498,4 Canis audacia 485. g. Canis 7«*/ patrem referat 4? 7 - fc« Canis &Vyrrhi bifloria 49 J •/• Canis marfupij cuflos 496. h, Canis cunilingus S J6.a. C 4 Wis latratus quotnodainbibeatur fU d. 5 3 5 .e« Canis melitenfis etymum , dr /oca* 540 fc. Differcntia , dr »afam 540.d. Icones 5 41 • 4 4 *« Cbbij venatici differentia 54 J £ Olgo 544 6. Cifca* 544 c/, /foa 545 -Natura 5 \6,a.Elettio 545 . f. Educatia 547 « f* Ajegritudi* nes,& medel a 5^7 -b. 'Canis venaticus quo in locoferuan •* da* 5 47 ./. faaij Feriagus 548. fr. Canis IgaCtus 5 5 * • Canis ponricus qui 177 •/. Cjbij 'uiattlis 177 -f Canis rabiofi morfus remedia 444,? N D E X. Canis rabioft medicina S 3 5 « g« /cob 537. C4H1V leporarif conditiones 548.fc. Zcoofi 54?« 5 5 o. Canis braccbi etymum 55 r./. Canis fagacis Dijferenti# /5 J./. Jbefcnptio 552. a. Icones Hi. / 54 « 555 « 556. Ca«« fagax vt affucfiat quidagen ■» da?w y>z-b. Canis furum deprehenfor 5 5 i.fc. Canis Fillatiei conditiones. J J 7.e. CVzb/j nauticus 5 /7. f. Canis f ecuanus an f Culor leonatus vnde dicius 18.b. C olor muHelinus j t 7.e. Golica, ajfeclionis remedia 171 3 7S £.447 g-i% 9 .iQ 6 .c. J 45 .g. Cona quis 4 9 e. Cogitatioprana vrfe aljimilat I } s.c Cor lupinum borba 1 5 5 .b. Cordylus quadrupcs 66 j,g. Cricetus J26.c. Crimcn stellionatus 636,1 Crapuli bieroglypbici monflrata 68 6.c> Crocuta 178.b. Crocodilus ten e (Iris 658 ,c. Crocodilus minor ibid. Crocodilea ibid. Crocodili etymum ibid ,67 7 f. Diffe - renti# 67? b.Natura 679. b L o cus,<& viuus 6 Sl e.Coitusj&par tus 68 l.b.Antipithia, &Sympa . tbta 682.c.GaVendi rado 6 8 3. g morfus,& medela 62 \.d-Denomi nata 683 .e.Vrouerbia 683 -b.Hie roglyphica 686.a. Emblcmata 687 e.Numifmata 6S8.b.moralia 688 d Simulacra 68p h. Ffus m cibis 6<90,d.yfus in medicina 691.fi Crocodili nomen Aegyptium,& In - dicum 67 7.g. Crocodili odorati 678.1. Crocodili Ombitarum quales 68od Crocodilus fugit perf:quentes } &per- fequiturfugientes 68 3. a. Crocodilus hirudinibus vexut 683 -g Crocodilina qu#Hio 685./- Cucurbita canina qux 504 .b. Cuniculus meatus fubcerraneus)8i,b Cuniculaberba 3 82.c. Citniculietjmum 182.d. Differentite g S ].b.N-itura 384-c- Coitus.& partus ]86.a-Locus )86.d Fičlus }87 f.Capiendiratio 38 7 .h.Dcno minita \88x.Emblema ]88.d. . >Apologus Vfus in cibis 389-f.b'fus m medicina j 90. a. Cuniculi ctnerei icon 3 85 . Črnučah Indici differentue i 9 o-d. Natura 3 pi.d.Ffus m cibis i96.a Farne icones J 9 M 9 J. 394 * 595 « Cuniculus cucurbitarius <\ 79 .e Cupiditas nefanda lucri y 93 >f- Gutis vitiatte remedia 66 i.d 662.a Cyuoc phali etymum 233,c Dijferen tun i^i-Itones 154.235. Natura z 3 č.a.Fox 25 6,c. Cibus 256. d. Hierogiypbtca 237.f, Denoiata 257 -b. mor alta 2 J 8.b. Simulacra zJš.c.Emblemata sj 9.e.Fs J 259 Cynocepbahon 5o3.g. Cgnocepbalea berba 503. /;« Cynopotamus 50 }.f. Cy aoglojfus ibid. Cynoglo]fa foj.b. Cynomia 303.fi Cynomorpbon foi.g. Cynomagon 5 04 ,a. Cynomonon 504.4. Cynamoron ibid. Cynocardamon S04 .b. Cynopfis 503 .b. Cyhoraisies 503 .f. Cynoforcbides 504.4. Cynorbodon 504.c. Cynoplon 50T.e. Cynofarges 505./. Cgnofura soj.g. 306.b. Cynofema 5 ° 5 «g Cynotapbium ibid. Cynamthrupia 504 .d. Cynamche ibid « Cyrnn^don $04.4. Cgma^o^.b. Cynura 30) f. Cyoma Dea 5 3 2. c. Cyfocrene 50 6.b. Cyt>fus cibus tesludinum 70 S.f. D D Amida 30 8-c. Dafypus 3 *t8-b. 3 83.e. Dens canisberba 30$. b. Dens leonis berba 27,/. Dentalia marina \ 7 ?-a. Dentitionis remedia 57. c. 1 70. c. l 77 .g,Sio.c 531 .e, Dentiummobiliumremedia 709 f. Dcfidioft quomodo etcitandi 52.4. DecipuU, vulpium 204 ,b. Damoniumleornnum quid iZ.b. Diabolus quando dicatur ko 3 J • e. quando pantbera 7 9.e. Diana alata vbi 46. b. Dtafcincon 66l h. Dilytea 29 }-g. Diogenes cur cynicus dičtus 502. c. Diapbrynon 62 i.e. Doloris capitis remedia 711. c. Doloris Iiiaci remedia Ijitf. Domiporta 69 4 c . Dracones domorum 6}l.h% Dryopetes,feu Dryopbytcs 62 2. b, Dyfenteru remedia*98.a. 378. b. J7?.e. 380.4.5 3 i.f.čof.b. E E Brietatis remedia 709.4. Bchinus marinus 459.^, Eclnnus membrana 45 p.g, Echinus Platani ibid. JBcbmusplacenta ^ 39 -b. Echinus vajis genus ibid. Echinus morbus $6 q. a. Echinus fr nem genus 460.^ Echinus berba 639 -g. Echinus tegmen caffaned. Cynocepbali 2 3 9.e. Taxi 27}.g.Cajtoris 2%6.b.Lutra 297 f.Icbneumoms } 03.g. mufe • l£*]20.a.Lcpons 367. e> Cuniculi 3 S 'S.d.Felis 3 7 j .g. Set uri 401 muris 43 /./.Ecbini 465./;. canis $ 10.c crocodtli 687.0. Tefudi- nis 70 o.g. Emydaj io.g. Enydris vel Enhydrk 293 g. Eptlepfue remedia 1 60.1.377 .!).637 e- 379 ’gA] 4 -a. 3 ii.g. 603 -b. 636 l7o.c.2lq f g.b.314. b. 345 -g. 289 / 297 -b -7 iS.b.j lo.e. 709 .f. 673 h.7 18 4-7 17.d.662.d.677./ Epitaphia leonis 37.g 41.e. kpitapbia canum 514.4. Epipbortiremedia 616 Equ<£ lupiftrcc qu£ 15 5.e Equus fluuiatihs j8i.f. Equus Niloticus 181 .g. Equites arborum /82.e. E res anmal 460. d. Erinaceus,&Ericius 460.C. Euippus dleone necatus 2 1 f. F F Acieiremedia 87. b. 3 7 9.e.4 3 4. b.^70.a.3 io.d.636.iqo.d.637. g. 66 2.c. a 2 Farni . I Faciei lintigtnes quomodo auferatt* tur 6ji fr. Familia d Leonibus c ogn orni n alte 26 d.d Lupiš 157 g-d Vulpib. 107 h.d TaXis 2 7»-tf*i Leporib. 363 .h Fafcini canum remedta+ 9 p.h. Febris incedium quomodo eningua tur 61 3 f. Febris bebiicte remedia 61 j.f. Febris typic£ remedia 6 46. c* Febris quartana remedia 176.ff.290 4.60 j. fr. 604.fr. 3 77 fr.4j4.tf.53r fr. 58 l g-61 o-d. 63 7. ff.6J 7/. 662. fr. 676. 4. Febris fimplicis remedia 37.fr.457.fr Febrientis b 1 s bieroglypbicii 3 7. c« Felisetymum 5 6*.d.DifJ'eretia 565. h.lcones 566.567. matura 368 . a. Locus,cibus,tetas 5 69.?, Caitus.,& partus 3 ig.g. Anttpatbia 570. tf. Hieroglypbica 57 t.b.Fenenii, & medela 5 7 i.e Epitbetai 7 t.h.De nominata 57 *-fr ■Frouerbia 573 Thyfiognomo,nica 5 70 . Emblemata 575 /. *Pri«/ igia, $»- o r?e Bttf 5 7 5 ■ fr ■ Fabu lofa 376-b.Mora.lia 577 -/. 7 V 2 oh- fi/4 577..?* Moniirorum icones 578.379 .Simulacra 380 a. F’/«* »» cibis 580.a?. F 'Jusin Medicina. 581 .f.Ffus in varijs 5 (J c .fr. FeZ/.f gibetbi J40.C. Felis pifcis 5 64.fr.. FffZ« marina ibid. Felis Syriacaqiuc optima 566,4 Felisanimalmundum 568. fr. Felis iquam abborret 5 70. fr. Fe/« fanguis berba 171.c. Felis fylueslris differentia 581.ff.Dff filriptio ibid.Ico j8j. Locus .cibusi capicndiratio 581 a. Ffusin varijs 584 c. Feli quadrupes fimilis J8 f.cZ. Feles cur nottu videant 568, fr. FeZer c ur excrementa hument 5 74 ff Feles cur aduersus impetu n femper tranfire eontendant 5 74. d. Feles fy!uciires ediles 5 ,5 o.af. Feles volantes qui 53 i,ff, Fertf Vpalim ičt.e. F er a P bari a 67 7. g. Fibergenus vefpa 276.0. Fibri etymum >77.ff. Fimbria vnde diCta 27y.f. Fimus Crocodili adquid 691 .g. Fiflularum remedia 458.4. 600.fr. F/c« Ty gr id is 11 r .fr. F/c« raninus 5 96.c/. Foina J31 g. Fouinus j> 6 *.d. Fulmen lupinumberba 1 5 5.fr. Turofiurusfureffus, & furunculus fif-fr. Furor caninus 535.fr, Furfurefica Mberti quid 4 99 -c N D E X. G G A'ieagraquid (it ^ 17 g. Genettaetymum i}8.a.Dijfe rentia 1 }8.c. Icon 339. Locus,& vfus 340-4., Genethocatus 57 *-c. Geramum batrachioides 5 96 »c Glaucomatum remedia 5 30.fr, G?« nomen <&f'ceminee 183, 184. Icones cranij.,0- dentiu 186 187» Matura .83.4 i88.d.Cibus, & locus i 89 - Capiendi ratio t89‘g>Hieroglyphtca lSg.h, N«* mfimata 190. a.Moraha 19 1 . /• Simulacra 191. fr. /B ff/fr« i9i-e.Ffius in medicina 193 g. Bippopot imi icon cu Crocodilo lu< dentis I92, Birpus i45.fr. B trpini populi 154. & (ibus 47 6. d. Capiendi ratio 477» e.Symbola,& fimulaera 477. g. /» cibis rtfj.b.Ffus in medi cina 478 fr. By Utri c is diferimen ratione pedum 47i.fr Byflrixpificis 471.£ Hyftrix flagelli genus ibid . / I Chneumonis aquiuoca 298 .d. Ety mum i<)9‘C Defcriptio 3 00.4.7/2 gemum^oo d Icon 301.c. ^Auda cia lol-b Ctbus.C? tocus 3 o,i.t. Thy[iognomonica »03/. id n tipa* thia }o} b.Capiendiratio 304.cZ. Epitheta )0 3 .c-Emblema 30j.g. Moralia 30j.fr . Simulacra 306. fr. Ffius in medicina }o 6 d. Icbneumones curmares, ^fceminte reputentur 300 ff- IZ?« 315.fr. |i9.ff. Icterttia remedia 5 7 g. f. Ignauus Clusij qua bellua 2 62. a. Iliis > & Iltiffus 3 19 f. Imitatio quomodo pingatur 2 4 J- c- Imperatoris Comodi arrogantia 19. e I nar ime fiimiarum infulaz26 a. Indi cuiufidam biHoria 7?.g. Infania obmetum Crocodili 679.h. Infiernus locus comparatur Crccodi- lo 68p.g, Infignia gentilitia,& militari a cunt icone Leonis 44-tf- Infignia gentilitia cum JiguraTardi 85 g- Infignia gentilitia cumlupo i6z>h. Itifi- I N D E X. Infigne gentilitium Bononia 40. tr. Inmfibilem fieri 676.d, Iracundite figm » 4 -f- Ifckiadk remedia » 74 * d. Jf.g. 63 4.66i g.jil.d 5 Jupiter 4 Canib.cognominatus 362,a Z L tibeoncs qui diffi [tnt 697 -a. l t aberis,leberis,& vltio » J. e. Vox 1 \.e.Cibus,potus , Grfomnus l4.a.Cottus,& partus 15. fr. Capi. endiratio 17 f g. Cicuratioi8d. Aegritudmes,&remedia iz.a.b. Sympatbia,& dntipatbia z z - d. T?byftognomonicaj,x^.b.c. Epithe Auguria,& Trodigta}o. b.c.d. Fiftones, Gr f onima 31 .fig. Myftica,& allegorica i z d.lvlora - lia 3 4 ,c.Hitroglypbica J 6,cd.Em blemataiT.g.h. Simulacra 45.fr* uApoiogi 50.fr. ‘Proucrbta fl . h. Montira S^.c.Ffusin delitijs } 8 . b.Ffus in ludis,& triumpbis 39 - f.Ffus in fuppliojs 6o.a F [us in facrificijs6 i.e.Ffus in venatione 6i.g.Ffus in bello 6l.b. »jinato - mi ca j.f.Dijferentite 7.h. Mir ac ti¬ la 4 8.4. Leonis caud* e Ji index animi lo. c. Leonis fetor oris quahs Jo .d. Leonis intuitus qualis ibid* Leonumpugna J1 .fr. Leo Fr/aoccifor l z.d. Leonis vox ab alijs animalibus cogno fcitur 1} fr. Leo cur dormiat oculis apertis 15 g. Leo cur folare animal 16 c. Leo cur timeat ignem l8.e. Leonisgratus animus erga beneficos ao-fr. Leonis caufa occifi,&faucij z r.e. Leonis,& Galli inimicitia x}.f. Leo fcorpionem odit a}-g. Leonis manfueti biftoria }0, a. Leonis faciescurfanffio Marco attri- buatur Leo mortuus dicitur Diabolus 54. a. Lgonis caput cur in fontibus tolloce' tur 47 *e* Leonis fignum coslefteex quot slcllis. conflet 48. d. Leonis pellis ad quid 6 i.b. i.eonts caro qualis J 6 >d. Leo necatus a Sampfone z9 /• Leo pufdlus 669. e. Leo elepbanto beatior % l f. Leone s imbellcsv-big.a. L eones varijcoloris 8 .b.c, heones vbi Juerint crucifixi 14 d. Leonesan in primi .-etate fuennt hcr biuori i $.e. Leones cur advaluas teplorum } 7 * e Leones quibus Dfjs facri 49.fr. L eones nigri vbi 9 e. Leones cicuratos quis,habuerit 19 -& Le tena mer etri x 4.4. Lete m mons 4. fr. terene defcriptio yh.Icon 6. 'Partus 16.c. 17. e. Ep itheta » J.fr. Letenteelinguis (imuiacrum n6-d. Letena Bonom en(ibus donata 58 .d Lea quid 4 -b. Leopardi vocahulum quid fignificet 64.C. L eontophonos 23 .f.zj.a. Leontocephalus z 6.a. Leontocepbalis Frbs 28.a. Leontopitbecus 2j3.fr. L eontopetalon 37 .g, leontopodion ibid . leontocbaron 37.fr. leontifcus 2 6.b. leontij nomen z6.'c leucrocuta 37 f. leontion gemma t8.a . leontea quid 28.fr. leonillte nomiue multte fcemintt nun ■\ cttpatrt z6.c. leprte remedia 140.C 4 69 -g 6 04. d. t ji./.‘646.g.2 s 8 -fr. 27 J. 4 .70?.^. Icporanum qutd 5 8.fr. lep oris etynmm 348 a.b. TJiferetite i^S.d.iAnatornica jjo b.Sceleto JJI. Natura j S%.a.b.Fox J 54 .* Aetas 3^4.b.$exus j54 c.Coitus &pxrtus i 5 4 '«! Locus336-b.F1- ftus j 57 -e .C apiendi ratio J57.fr. Jntipatbia J 59.fr. Thtfiognomo « niča 36o.c.Epitbeta |6o d. Deno- minata j61.fr HiTtorica 364. a. Trouerbia 364 c. Hieroglypbica J66.fr Emblemata 367 -e.humtf- mata j68. a. 'Problemata 3 6S fr. Apologi 3 69 .f.Trodigia 370. fr. Montira 3jl.e.Myttica igi-g. Moraha 37\.a.Simulacra J 7 i e. Ffus incibis \7$.b.Ffus tn medi cma j 7q.g.Ffus in varijs 380. d. lepus pifcis 347 ■/• lepus canftellatio ibid. lepufculus j 8 x.d. lecuigidus quid denotet 26.fr. Itberalitatis indicium m. c. lienis affe&i remedia 469./. J J0.711 linum rubetarum 616.fr. hppitudmis remedia 6 05. g. 6jt.fr; lithiafis remedia 217 b.n8.a. »8 9. fr.380.fr.469 g .fr. litter a dnina. qutc 50 6 a. loca ab Echino dcnommnta 463.f. loca a Tardts denominata 78. a. locus inundationis Eiih 680. c. lucius vorat ranas 5 95-g. luciolus quod animal 45 9. g. lupietymum i4S-b.Diffa-entite 146. a.Jdnatomica 146.c. y at ura 147. e.Fox 148 e. C ibus 149.«’. Jletas Ijo c.Coitus,&partus Ijo d- Ca piendi ratio 15» f. Trlorbt r.j.fr. ^dntipatbia 15 z.c. ‘FbyJipgnemo* niča 13 ig'jEpitheta\ 3 ^.h prouer biat38.a problemata 1 S9 g. Hiero glypbica ij 9. b. Emblemata 160 c . Thre I Threnofcbemata ttii.f. Infignia, gentilitia 61.h. Njuna f mata i6a. a. rtiracula ipologi i6.\-c. So vni i6t-b. Ht.flo.rica i65.fi Todi^ia i66.b . TAonflra 167.e. 7 Yly rtiča loj f Mor alia 167 b- Si mulacra r 69.7' Ffus in cibis 17 o.a Fpl s in medicina 1 7 > c. Ffus in fupplkijs 171.h. Ffus pellis i7z_-d lupus viri nomen 144.6. Lupus pifcis «44 c. Lupus confiellatio 14 $.<£»' Lupus morbus 145. e. Lupus capillorum ihid. Lupus berba ihid. Lupus ferra genus r 4 5.jT. Lupus ceruarius 90.d. Lupus catus 9i.e-58a.iu Lupus aureus 174. c. Lupus fiyticus 1 7 5»e Lupi fame lici bi flori a 177 . 6 « Lupi fylueširiš icon 17 X.e. Defcriptio «74 6- Lupi marini defcriptio 1 7 5 -g-Ico 176 V ox J 77 . ?. Anatomica ij 7 -f An tipatbia t-77-g.Ffusin cibis ihid* Lupe real «57 Lupša morbi genus r 5 6 . a* Lupina infania 155.4, Lupipedesqm 155.e, Lupula quee ibid. Lutra fluuius 1 91.d. Lutra vas ibid. Lutra af.tafordida 2 9 J .e* Lutra Mili 19i f- Lutra etymum ibid defcriptio 293 h* Moreš 294.c. leon i9l-Cibus 196 a> Emblema 197.fi Capiendiratio zpO.d F fus in cibis 297 .g. Ffus in medic 297-6. Ffus pellis 298 Luxationis remedia J j l./. Lynx Frbs 90 .b. Lyncus 99 .c* Lvncis e.ymu ibid-Diffcrentia 9 ■-g« jtnatomka, 9 ?. e. Cranium 9) f. Ingemum- 44. c.Foxcoitus,&par tus 9 5 -g- Locus 95 b Cibus 96 . b. Capiendi ratio 96 - c Epitheta 96. d Denoiata 97 - F Htcroglyph 98 -d Mor aha 99e Emhlemata>& Pra uerbia )9 g b. Vellis vfuslo j.e. Lynces quibus. Dys faent 98.b. Lynx ifricana 92-6. Lpnceus quis 97 g • Lynceus nomen trtfyllabuni ibid. Lyncea fluuius 97./?. Lyncurium pand 98 a 1 00 d. lycab-r.s 1 5 4-e. Lycaflus « 5 4 -c. i 5 6.d. Lycaste ? s 4 d Lycxus mons [j 6. d Lycts poeta i^- 9 -d. Lyctfcus «5 5 -e. Lydt.es lapis r y7■ £”» Jycopohs Vrbs 15 6.e • l.yc -pli 155-/4. N- D E L .ycocfonos berba 155 ,bt Lycostomos 15 /-e. Lgeons I 5 4 d. Lyco.medes ibid . Lycorta 1 5 4*e. Lpcopantber 15 J./. Ly cof padeš, 1 5 ;. e. Lycus fluuius 1 44.^« Lgcurgus 154 -c> Lyfimach * lingua leonis aufert 29.g Lytra 277.fi TA M agnitudo canis melitenfis qua lis 54 9 .d. Maionius 2 44.d. Malus canina J 04 -b. Mam.irum fciffurec quamoda fanetur a 74 -d. 70 }-d. TAamonetus a 4 4 -f- Mantichora 2 7 -fi i ( 606 .b. Manus,&facies,vt nhoremacqv.irat Mappa alba inuifa leoni 14- a. Marmotjt defcriptio 445 -f- Ico 445. g.Katura 445 a.Vox 446 d.Locus cibus,capiendi, ratio q\6.d.Vfus in cibis, & in medicina 44 7 -f Mantis etymii 3 3 1 ,g Defcriptio 5 j 2. a.Sceleton 544. te at ur a, & cibus Uzd Ffus pellis 33 4 -d. Martorella berba 334 -b. Maxillarum murium icones 442.6. Melancbolist remedia 676 > a. Melis animal 16 f a. Mclofum animal 264.6. Melotaquid 27 ih. Memorue remedia 1 40.c-274.br Menfis lupinus qui 157 -h. Menfcsprouocantia qux 8 7.g. TAentorts hiftorta zo.c. TAenthacataria 57 2 .c. Mentha felina ibid. Meretrix cur ‘Patbera dicatur 80-d 7 Yieretrixcur hjpa dicatur 145 /• 'Metallorum inuentor 97-g* ■ Mile s dleone offenfus 12-d. Milit is optimi conditiones 5 20 -d. Mirna quid fit 225.6. Minerua ifidcoe habeat cufele 575*6 Miracula Vrft 131.d. Lupi 162 -c. Canis 5 «4 -a Rance 600 -a Modus venandi leones in prouincia Cangigu,l8.b. r Modus pellendi leones advarias ca - ucas 24 -b. , Moly 130 -b. Monflralupi 367 -e. Canum 5*7.’6. Fyinx < 502 . a. TAorbus lupce quid I^y. e. Morbi d cane denomtnati 5 o 4 -d. Morbi dleporibus denominati 363./. TAorfus cuiufc\mq; canis pertiicio' fus 338.b. Mulieres fffgee quce 5 5 1 -f. Mit s varius 4 Q 3 -g. Mus longus 308. d. Mus lafficus 405.6. Mus albus 308. d. X. Mus fyluefiris 408 -a. Mus alios mures necat 420.6. Mus agranus,& campesiris 4 i 6 .b. Mus ab Megjpttjs cultus 441. g. Mus napelh 4 36 .d. Mus ccecus 44 i /. Mus alpinus 44 S-e* Mus coryhnus 4 3 9 -f. Mus aquatilis Tlinij 447.6. 71 o.g, Mus peregrinus 340 d 43 9-g. Mus terrenus Alberti 450 -a. Musmergus acy 8 .a. Mus marinus V linij 71 o.g. Mus vin nomen 41 4 .c. 31 .e Oculorum claritati qux conferant • 581.e 6 oi.e. 69i.fi Odontalgia remedia 193.g' 289,g. 379./. 604. d. 60^.lu 403.e. 435 .e. 4 J 7 ./ 48 i.g.jjoi. 6 i 3 , /. dpt.g. 717.^ Oleum ranarum quomodo paretur. 6oj. f g. 6 2J.g. 0/eKm Trt*/ 27 Oleum vulpinim 2 18. c. Oleum Callorei z91.fi. Ophiomzcus 633. b. Opišihotoni remedia 676. a. Ocalgit e remedia 57•/• 140.^.434. rt. 6 o 5 -rt. 717-rf* Orlus,& Occafus Soliš hieroglypbi- cš notatus 686. b. Os Leoni s berba 27 Ofproleon 291 h, Oua Crocodilorum quo in loco ab ipfis collocentur 68 z. b. Oua Crocodilorum an ineubatu ege - rt»/ 68 2. rt. b. 0 «rt Crocodili edilia 69 r. c. Ouorum Tcfludinis de/criptio , . Vardus,& Leopardus idem 61 . f. Pardi etymutn 61 .g. Dcfcriptio66. d.69f. Dijferenti£ 66. d- Icon 68 .a. jLnatomica 69 g. PbyfiO' gnomonica 69. b. Temperamen - tim 70.rt. Natura 70 .d. Inge- nium ibidem. Fox 7 *.b. Coitus, & partus 7 2.ynundas 6l6.a. ‘Pbryne! merctrix 6lč. b • Vhthifisremediaii7,f.6Q6.a,6l6 b. 70 i.dt^ 09 ^. 7 II. d. Pili ne rendfcantur 62 3.g. Vili equorum, vt albifiant 458.1/. Pirolus 3 96 . c. Pifcis Salamandrinus 644. c. Pifces pantbenni 7j.h. Vitbepus 22 6. a. Fithecufa vnde difia 234 .a. Vituitee coptofce remedia 435./* Vigritta animal 478.^. Tlanttc a Leone denominats, 17 . f- abFrfis 1 30 .a.b. d Aluftela 3 36 d. d. Muribus 424. b. ab Ecbino 465./. d Cane 502. g. Vlantre Crccodihs inuifa 6%i.b. Vlicdt remedia 469. g. Pluma Salamandra 644. d, Vodagrp remedia 170 /.17 I.g.298 a . l$o.d. 131.b, 604. b. 606 .«» 675./;. 704-<£* 7tl.c. Vorcus marinus 18/. g. Vorcus fpmofus 4 7/•/• Vorcellus fcutulatus 47 8. d. Vorcelli Indici icon 391. Vorriginis remedia 704. e . Totetiorufamiliaritasfugieda 52 c. Trinceps bieroglyphtco canis o flen • 520. rt. Problemata Leonis 5 j.g.Vardi 86,a Lupi il 9 g- Simue 23 6.b. Lepo- ris 368 b. Canis 5 10 .d* Vrofluui/ muliebris remedia 5 81. g. Vroteus in varias jormas 99. e. prouerbia Lyncis 99. g. Leonis $ l. h. Frfi 134 .d. Lupi ll8.a.Vul- pis 212 .b.SimiA 235 .g.TAttslcU 3 I 7 .h. Leporis 3 64.c.dluris 426 b. Talpa. 455 f. Echini 466.b. Canis 507 ,b. Felis 173 f. Ifana S9J. f Tefudinis 699- d. prouerbium in funambulos 397’b. pfilotbra 646. b. pterigij remedia J3 t.e. puerperfj remedia 676. a. 71 8.a. puluis cyprtus quornodo paret 34 6.a putorij etymum 32 $.f. Icon 330. Natura>& cibus 331. e. Vyrami, <&Thysbesmors 21.g, R R ibici etymurn 5 35.g. Caufie lil. b. Signa 536. a. Babiei caninaremedia 140.6.5 jo. b. 13 I • g« 1 \abiei humana caufa,&figva J^8 rt. Bemedia 538 .d. 139. 1 \abire quid fit. I94J. ]{acula 6 22. c. l\anxdi]fereiin f 90 .d.Icones 191 . g, Sceleton 592. Natura % 9 i e. Locus,& cibus 393.h. Fcxxoi- tus : & partus 5 94. d. Capiendi ra* tio 191 .g. Epitheta 196 .a.Dtno- minata 19 Č.C. prouerbia l 97 .f. phrencfihcmata J 98.it. ^pologi 19 8 .d. Hieroglppbicd 199 -g. Tzli- raculaOGQ,a.'Myfiiia čoo.c.TMo- radia / J I N D E X. ralin Soi.eMonflra 6oi.a.Simula era do t. b Ffus in cibis 60 j. e. Ffus in medici.na.604. a. Ffus m varijs 606 c. Hana Lurtia qu# 6 07.f. Ranami nima qux 611.4. J{anagtbbofa 6o/e.6 1 q. J{ana calamites 612.4 J{anafylueSiris. 6.11.h. I{ana marina m quo gen ne anim.a -> /*jm reponendafit 589 g. Rana vetcmis genus, 589-b. Rana para/hus diftus ibid. J\ana tumorisgenus tbid.. fian# temporari#,genera(i.o, 62$, h. Troblema 6x4 q. J{an£ quibus. hevbis gaudeant 5 9 \,b. Han/e. ouapariunt 594 .d. J{an# morfus. herba 5 96.d. I{an£ lacunales 607-b* J \an& citrin# tbid. I^ame vitia boum 5 89. h • Rana vnguhc equorum tbid , ranmculus animal 196,c. J\annnculi viridis dcfcriptio. y & n atu ra 6.2 2.d- Fenenum 623.e. Ffus in medicina J^anmeulu-s herba 59 6. c* Bpittus quale animal 41$.f. fiegiones : a rnuribus denaminat# 4*1 e- l{enum ajfeclorum remedia 4 69.fi Teuerfus pifcis 716 . b. Hjhart 18. g. J{iibet£ ctynium 607.fi Differenti# 6 08 c-KMura. 6 io.-c. V oX 613. e, Cibus 6\\ fiGeneratio 613 g. 4 n tilatbia 61 3.b.Fenenum 614.d, !Tienominata 6 1 6 a. Trlonsira 6 17 g.Miracula 6x8. a. Moralia 6i8.d*. Symbola,&fimulacra 6x9 g Ffus in medicina 6iQ,b.Ffus. m varijs 611 fi. T(ubet# venenumlethale 6 14 d. Hiigitus voxpropria leonis i j g. l{ušUci armati tetram cclunt. 9 -g • S S dgacitasnomen ola y & fimulacra 644. b , Ffus mmedicina 646. b. Ffus m varijs 64 6 d. Salamandra an viuat in igr.e 640 d, Salamandra an fit animal o m par um 64 i f. Salam mdra an vbique fit exitialis. 6yi-b. Salamandra temperament im 640, c. Salamandra ms in exlinguendo igne 642.4. SaUmandr# mira propmetas 64i.c. Salamadra venem remedium 6 ji.o. Salama dr mi fanguirus virtus 64*.«* Salatnandr'Camoniiraqua 644.«. Salamandra: qui mnlites dicantur ibi , Salamandra aquatu# dijferecia 64/'* g-Defcripcio ibid.lcoues 64S.64 9 * Katu.ra C5 o.a. SaltX nit cima 19 6. f. San gumi s tesiudims (oMgeudi, mo¬ dus 70 , 4 .e. Sapo cum^ibctho- 346 b , Saura vafs genus 6 2 S fi Sauntis herba 63 o 4. Saurotfiatuanus 6 29.h. Sauroffonus quis difius ibid « S.aurus Latro ibid. Scabies. canum quo auferatur 499 */« Scabiesequorum quo fanetur ©04,(7. Scabtei remedia606,b* S c me us, a qu # b47fi. Scmcus off cinarum tbid. Scinci lacus F centini 6 5 9 ./. Scinii Defcnptio 65 9 g.Natura,cibus pr locus 661. e. fi Ffus m t/.tdi cina 661 g.r f-s invarijs 66 i.e. Scincos plantabcU.c. Scirrbi rernedia 4)4.b. Sciun erymum j 96 b-Dijferetire 397« e.lngenium qc> 7 ,h.Icon 398 « Cr~ bus 4Qo c.Cottus, & partus 401.f. Capiendi ratio. 40t.f. JLmblemata 401,h. Apologi 402.b. Ffusmci- bis 40i.d Vfusm medicina 40j .e Sciuri cinerei icon 405. Sciuri Getuh icon 406. S corpius qa_o Crocodilti necet 68 i.d Seurulus 396 ./;. Secund/g quomodo expeHantur / ji,«. Senes quantifaciendi J 1.4« Seps mfifii genus 6 j 7 -h. Seps tumonspešlilentis genus ibid. Seps lacertt/fpedcs ibid. Scrpens cuparia 694 -e. Serpens fcutatus ibid. Serpentes qui dicantur 79.b, Serpentes quomodo fiugentur. 676 c. Serpentum tnorfus venita -1 e9 1 .f. Simia homunciorum /igmficat J 2 5 .g S trni a animal omnmornm no.b. Simia cuniculomm amica 2 }i,b. Simia caudata qux 244.c, Simia enaris ničta 2 j j f. Simia fensu tafius repnefentat 14 J .e Simia porcaria 25 j f. Simia munus, aunga obiuit a 2 9 * «• SirnUetymn H^.b.Differčtirc 2 16 c Anatomicaa-j g. Moreš 2*8- d. Ingenium 229. f abus 229 b.Coi tus & partus 1 jo. c-Capiendi ratio ?3 o.d. Antipaibia,&fympathia iii-b.Aegritudines 2 j i c.Epitbe tba J j j »e. Tbyftognotnonica 234. f. Trouer Ha 235. g. Troblemata 230.0.Emb emata 136. d. Hiero- glypb>ca. 23 g.b.^dpologt 238 c. Moraiia.eF Myftica 2 j 9/ Er odi. gia in j.Monftra *4i.b.Simula era 24 1.b.Ffus in ctbistgr in Trle* dietna i.41 g. < Simia Janguis ad quid 22,c. Simist cadauera condiuntur 2 3 0 . 4 . Strma: morjus meaela 232 .d. Srni# caput q.dapudBotanicos 2? 3>b Simia: fpecuUi eapmntur »ji.e. Sm.iuuipa: icon 1* j / Locus, & cibus 224 f emblema 214. d. Ffus in ci bis z2 5.g. Simulacra Leonis 45.4, 4 6.a. Teliš 58c-4;^4m$ 6o2.b.Crocodih 689. b.TeHuatnts 702.b. Simulatorts ajfimilaturtefiudinibus 70 *.g Smaragdus eft rtmediumvtnenirube t*■ 615-g Siriafis rtmedia j 3 \.g. Somvium F-gnu st d,Tbilippi Tdacedo nul{tgis Nicvstrati , Sandocrati. ibtJnisloclis 3 1; fig.b.GurguJUo - n is 3 2. a. Scmm difftrentia tnter Zaxos y & GUires 268.c. S enih 1 conciLiandi ratio 414,4.447. g. 46 9 f. Somnus quomodo fugetut 606.c. Soricis ctymum 4tj g. Spatalis quid J6J g, Sp cm a lunarum quid J9J./. 606,4. Spiriolus 396.c. Sptnga (jUHt fit 244. C. Spina corpoiunfiaa guemodo eueU lantur 632 . 4 . Stati# Leonis 47 g b Tardi SS-g* Tigris nji. Lvpi 169 h- Canum 528 .b v rccedili 6 9 Q,f. Stelliaaranei genus 6 ) p. &ftmulacra 457/. /^/I« in medic. 4S 7 b.Vfus in varijs+fS.b Tarantula 658. 6. ;Taramla nomcn ccquiuocum 650.*/<> rentice 69 J. 4. Matura 69 J- d. Coitus , &■ partus 696. f. Deno - minuta 696. h. Epitbeta 698. e. Apologi 698 g.Alcnigmata 6 p 9 - 4. jLdagia 699. d, Emblemata 7 oo.g,Hieroglypbica 701. >■4/14 70 z.f.Simuljacra 70 z.b.V- fus in cibis 70 3.b.F f us tn medici na 7 ^ p d Vfus in varifs 704. b. Tbefei fepttnnis audacia 2 9. g. TIhms gi. c. Tbymim canimmi 504. 6, Tigris nornen rtu toi.b. Tigris nauis loi. b. Tigris flumen 101. 4, Tigris Infula loj. 4. Tigris ctymum loi c. Dijferentice 1 02 • d*Icon 104.4 Natura ro ’ g. Voxio6.b Locus 10 Vtflus 107. /. Coitus, & partus lo 7. h. Capiendi ratio 10%. b. p, Jlntipatlna & Sprnpatbia 11 o c. Epitbeta Ut .e. Nuntufmata 114. 4. Moralu 1 1.2.4. Vroucrbial 1 2. . Veneno capiuntur Tantberce 74 « c« Venem remedia zqob.i06.d.%r^.a •3 78 .& J 3 I . e,604. c- 6 -O.d 631 b.?09-c. 7\Q.f 71I.c. d 7 8.b. Vcneui rubetce (igna 6 1 J»c» remc~ media 61 j. f. Veneni Salamandrce figna 644. 4. remedia ibidem • Venem Chamceleotis anfidot s 671./ Ver.enum Vrfi 125. 1 ?. Vencficiorutn remedia 323. 6, Venerisfopitx remechai7 1. e, zt8. b. 274.6- 14J. b 434.rf- 623./. /•£• 6'6 62,.b,c. 692. Ji Vermis cucurbitarim 449. b. Vtrminatio canu,et remedia 498.^. Verrucarum remedia 444.6.5 j 1./. VenuccC canurn quo de le a tur 49 9.g Vextlla c urn efjigie Leoms 3 9. /j. Vicimmrgia quomodo vitdda6yS g Viilus amatonus quahs 147. g. Vtoia canma'io^.c. Vino capiuntur Tantberce. 79. 6. ^zi7 iufti dicuntur Lcones 3 4. d . 4 Caslorc cogneminatt 284. Vifio Diui Marcelh 3 1. / Vitesne intimam aprnnia acapiat quid agendnm 6 06. c. Viuariavbi ccd>ficanda J8. Viuerracuniculicpn capidtur 387 b Vtuerrcc etymum 3 j6- 6. qcicc belina 6 40. 4. Vlcerii remedia 3 30.6. J 3 r.f.6i 3 •£> Vlceris, cancerofi remeuta 6 20. f/. Vncia anirnal 4. Vnguls anirnal mrh quomodo rolo - rentur 636, c. 5^4. d. Vomitus čarnim 498 rf. Vrins incbcmentiA remedia lj 7 .g. 17 8. 4 . 43 /• e. 470- tf. /-;«<£ morborii aha renud.}9°.a.b Vrfus numiduus 4. b. c. (6JO.4 Fr/ia Tiomm viri n 7. Vrfa r.omen mulitris 117. f. Vrfietjmu 118.4 Diff renticc 118. d. Icon J1-9. Anaiomica 1 20.£ ■ 122 h-Natura m,e.Vox 12». 4: 1 13. g, Coitus fr partus lir, c. Capiendi ratioiz’,. e. venenum 126.6. egrtiudmcs 1 2 7. g. ^Antipatbia , & Syn;pa • e/;e 4 1 i 7 . 6. Vbyf:cgnomoiuca tz8 b. Epitbeta t *8. 1 yflica>(jj' aliegon - f4 tl £•/. Moraha i j/ .b.Mtracu- la 1 iz, d. IJi štori ca i^i.b.Hic' ghjphica 1 3 4.c. Trcr.crbia 1J W. Fabulofa li^.b. ^pologi 1) 6. b, Emblemata 1 .6.4’. 'Pbrenefchcma ta 137.1). Simulacra \}8.d» Tre- digia 13 y. e., vfus in cibis 139. h. vfus in ludis 1 4; .g.vfus inf .p plicifs 142. 4.' vfuspUhs hz . d. vfus m mediana 140. b. vrfus medice patuns 124.6. vrfi cicurati manfu etudo i 26. d. vrfi captu.ra. iu Norucgia 1 z6.a. vrfi atiocapiantur d S.armatis l ij vr ji quocapidturaTartaris 1 15.g, vrfi vbi puhlice alantur s 3 o. c. vrforumcbortA 1 z s.b. vifontes qui 130.4, vteri ciffefttotiunncmsdiaz&o.h> 66i.d. 14J. g. 7 EQ.(?, 7 i 7 .c. b \J ua Vua lupina i J 5 > £• Fua Fulpis 207,/, Vuacatt 372 d. Vulneris fcloporum retnedia 5 31« b Vulaera. Canum quibus fanentur 499 . g, ' Vulnera etiant leuia 4 T ,eonibus fa ■* £fa cur lethalta * 1 ■ h. Vulpes auis j p?« b- Vulpes vin namen i 9 &- d> Vulpes mures venatur 20t. b, Vulpis erymum 1 96. c. Diffcrentia 197 f ^Anatomica 1 98. a- In~ genium 199. b■ Tdorbi »Qo. c. Fo* 200, d, Coitus , & partus aoi. d. Capiendi ratio 103. e. ^Antipathiai& Sjmpathia 104.4. ^Pbyfiognotnomica 2 O J.g. Epithe GR^CA A a^p/OC I 28-d a^KuAo^im?! 5 j,h,205.h a/vos ? 5,C a/oAo? 2 5.g, diobovcovog y6'd atoAoStppio; 96 ,d et/AcSaAo? l 29 .e. 205 .ll, $IUCLTC67T0$ 153 .h. aiff%pde 23 j »e a/A/c 565.6 ct/A«poC 565. f.g, ahhxpdiAOpspog 5 6 5.g, dxavQog 460.b eixcir 9 o^oSpoc ibid, dx.avOdvii)Qo; 460.5 ctx.vb.AvGk »84.0. db.d) 7 T> 1 % 29 5 h dibcOTriKIZ 206. c a’AoT ; Kapo? 20J,e abcoTrizri 207-h ttA«Vexs? ibid. 7 10. g aVa, 5 i£Tw? 253. r, dvAifng 76 d.i 29. e, «px.To? 1 18. b. ttPxTout/$i3Q.a,i45.f apKS/ov 130 a apKJ-apo? 1 jo,b. ap^^f 1 5 3.h. ap^aAio? 10 5.h čp^o? 3 76. f. df>yiboc 47 5- g dff 7 raba/ 2 og 651, e, «cr^aAa,SrAi?3 p 7.0,6 51 ,6 N D E f« t-0’,.b Embhntata 10S a,vbre nofchemata so8. d.^dpo logi io9 e • Hiflerua 2it. p. Hierogly. pbica 2 11 . b. Prouerlia i\2.b- 7 > 4 y(lica u 3. b. Ttforalia 215. e. Trafigia 215. E Simulacra 216. b■ Vftis in cibis 21 6 -d. Ffus m medicina 217. /. F/«* j« /#4« 2 18. d. Ffus pellis 2 19. b. Vulpis alba icon 221. f. Fulpis crucigera icon 222. Vulpis fceleton 198. Fulparia borba 2 06 . 4 . Vulpifimia 2 2 ,3 /.’ Z Zrnia quid 6 12. f, NOVA, ET dtvo; 459. f. i^/i/ctA&) 7 T»§ 207 *g- 4 ^J*§ Z ^iybi( 63 8. a H rivtpttoic 111. f* •0 OabairffovoFog 712*6 186 d. 6a ni uuvGoc 6 51 .g. 0 // 3 poc 277,6. Gpaffvptdtfs 2 5. g I N D E X. 9 I SZTig 326.3. iKTfvog ibid. 'iTrTroTzroTct^oC l8l«f 'i 7 rora po? 396. b i'%Qvg 329.fi ^«5317. e. iyvit/fia)V 29 9.f. K 3 ja^ 4 ,,fi P 0 ^ 39^‘4 aap^espotTo/f 2 5 *f na^op 2 77.e jtafdpi og 284M nara^pamog 478.d »ssV/? 56545 zctTrug ibid. zz&Aog 244. c jtspcToi 196^.308.b. ZZpZO^ 2 2 J.«. »spjtopopo; 224. b. ztpnog 43 6.a vltiBog 244.c. zt^dtpn ip6.d« ziAag 196, c< ziva^og ibid. XfVttAfir>Cf^ 20 6c. *oa^ 590.b Ko/Ao^arop 1 5 3. Il. »oA/ffctupoi 62.5. n. »ouv/jiAoej 8 3 »Spo? 24 j.c »pempac 2 5.g »pemp&S vv?, I S3- b. xptaypa 14 5-f ZpiZodtlAOC 677*6. JtpOKOifž/A o£ ibid« zpuipog 2 5.e »rje 3 2 6.a zuvdpiov 503- g. j 5 V!>žV; 50 $.tt ZVViAaffla ^c 6 do, »ui uffKog 503.g. zvvontvrpov 504. ct XVHOKi‘(P StAOe 253. c. zvvo 7 rpo cra£ : poe3& cravpa 62,5 c-aupoe čPi/cTpoe 647.I' cavpoi Populi 629.^ craupcordp 630.3 cnatriScov 638.b :bid. clvTr\g 25.b. I 5 3. h cr/ptoTrpoo-a-tToe 23 3. ,Cn,UC!>p 403.il. cvtpnvg 450 3 f»£ ibid. Tpct^t); 1 5 J.h. TypAo; 450,a. v^po^ipo-av rup iov 67 7«f t>AAoc 29 9.g. yp« 04 ! 5 .g. uo-0p/§47i f. iVp/|(bid. -■ A • O <&opioixoc 69 4.C. C>//Spo5 277.c.f. 4 >iAoTž»vo 5 u i.g. voc 6 07.f. 4 >puvn ibid. &puyctviQV 607.6. &puv/ov frutex 6i6.b. ®coAid 129.6.326 b X Xa.fza.tXiwv 6gg.Q Xa.po7rot; 2 5.e. XsA«i/« 694.C. XeAoV/«,«r 3 Vpo^ 697,b, XeAy£Tpo; 7i2.f Xi\wn 694.c. Xs A/5 ibid. X*Aoi'«^/ro 5 697.b. Xiva\a 7 r/^ 206. b* XA«p^3f 3\', v n 2 « l O« ? ; RjJmaOO 607,h. Rana 390. c. Fannocchia ihi d, I{anella 62 2.0. Fjnauotto 6o-j,h. Fatto 41 5 .fr. 4^0. r>Wo d. * $ *- Topinara 449.6» P Faro 40J.g. ^o/pe 197. e. Zait o 607.6 Zuccara 449 /;« Gallica. Leone 3,e. Leonpardo 66.c. Lconejja 5.e. • Lepre /4 8.c. Liguoro 033.a. V £Wr4 193.k Lorfria ;6ii/. Ijipo 14?./;. Lupo ceruiero 9Ti- e, M Marajfandola 647.^ Marmota 4 «•/• Martire 3 3 1./;. 7 \lartorcllo ibid. Micbi 244.«/. Montanella 445./ . Mofcardino 43 9^. ' " G : 0 «tr 4 2 93.h. Orfo /18.^*^ , '• • J- Ji4; ;u? a VJ Tontico 403.0.41 J,g.„ . Porco fpmofo <\jx.b. Ttt^olo 3 29-/. J3 Babion 2 j j./. iS > Beleta j07.c. £o«g oo«pe 694.e. £re«rc 277.g. c ■ c6at 363.g. CijJen 484.C. Connin 38$./. Grapaud 607. h. E Efcurieu 3 96.d. F Furette 3 z 6. b, G Gatta 5 63.g Graijiet 621.c. Grenouillc 590.0. R Heriffon 460-0. Herminne }o8.d. * •' £ ' ' , £/e»re 348.0 loup 145*6. Loup ceruin 91.e Lyon 5.0. Lycpardo 66-c. Lyfarde 625. M Trlagot t y3 /. Mar 771 o t 244.cZ. Mardre 3 J 1.6. 7 Hartesfoublihes 335./ Mujerain 441 g. Mugeraigne ibid. O Ours 118.c P Tut o is 3 2,9‘f. Torcb efptc 47'i.&. Fath 41J .h * * Fat d'lau 448,a I\atliron 408 4. Ffgnard 197. t. S Salemandre 640.4» Singen6,b Sourd 640 4 . 415./;. 7 Taiffon 264.Fl. Taixon ibid. Tartue 694,e Svff Taffon 264.1/. Taftot 647,/. Taulpe 450.6. Tejjon 264,1/. Tortue 694 . e. Tortne des boijs 705.0. V Ferdier 612.c. F ne tigre j o 2 o- 1 /-'»e loutre 2 93.6 F«g / 40 8. \ Hifpanica,& Lu fi ta niča. jlrmadillo 418.d, C Comadreia308 c. i 9 &. Coneto 3 83/i E Encubertado 279. 0. i!>;^0 46o d. Ffquilo 396.d. G Galapago 694.0. 5 65.g. Gatsomontes 582.0. H Flarda 396. d. L Lagardo 69 4, e Lagareo 6i%.h. lagartifa ibid i La tigre 101 c. Leon 5.0. Leonpardo 66.d. Leonpardal ibid. Liebre 348.0. Z/OOB 408.4 Lobo 145.6. Ly»oe 9i.e 7)2 jMOBiZ 226. b. Murganho 441 -g N Rutria 193.6» O Orico cacbero 460*1/ Or/o iz8.0. O/o ;6a/. Oj/o ibid. T Verillo Itgiero 262.4. Perro 4^4.0. Tboleutas 3.26.6 tPuerco efpin 471 6. A R4B4 5{?O.0. Fapofa i97.(. Fxt 415.6. Faton ibid • Sal' ) i’ Salamantegua 640 . 4 , Sapo efcuerco 6 07. h T Tartuga 69 ^e. Tafugo Texou ibid. Topo 450.6 X Ximio 22 6 .h, Germanica. • a • tgišff 21/6- h. - * B SerUB.c. Beer ibid. Sef^ 484.f’ Biber »7? ,g Biber vurt^ 2 $ 4 -d C (^56 J. g Catgle S 7 l.a Catgenfilber %Ti>e, Cunlein 385./ D Deii hafenfprug 379*/ Dornfchuueyn 471 *6« E Eichorn 396.cZ j E igel 4 6 o.dt Einreul gnoS.a, Ein reli 408.6 E in egochs 62 5*6. Einloum 5. e. F Tech 403.6 Frett^ 26 .b Trofch 590 £■• Tucks 19 y.e. G ' Genitbcat^ nS.a -H HameflerziS.c. Hafc j 48.f. Hund 484* c* J J?f/ 460 .d. Z Le fr at 44 .c.66.c. Lcppard 66 .c. Loubfrofch 6 it.c < . Liicbfs 9 *-e Tum ibid. * - ' TAeercatg^ *44*a* v.. t . MislbeUerfcf tf-f, TAoluuurffr 450*6 Triuluuerf ibid. .. - ^ ? a8Sj - :Murmentle 445 /, ,/\ ~ ■. Mtrmeltbier ibid. . ‘ A/kj^ 415*6* 5W^ 4 4 I *gv ./> :'V Jt*«t4U. b Brott 607 .h Brottenflachs 6 J 6. b Ejotterpeterle ibid. Bjotterkraut 6 i 6 .c, S ScbiltB rott 6?4*c« Sitsch 329/ Spifgmur^^^i-g. T >1 Tacbs i64.d. Taran 4 ?t.h. Tigertbter 102 ,c V Vecb 403.6 F' ilfrafs 178. b, Fuaffermus^ 448*4« VuciBcr }o7.f. Vuifcl i 08 .c Vuolff 145 * 6 . 2 2y/e/ 3 6 6.c Polonica. i Mkjj 415*6. N Tlouogrodela 3 97.e T Tbar 4 l$.b Vhir ibid. Topieliga. 3 9 7. e. S Sc^Hrc^ 4 H 6. Šeruge K 4°8. 6 So6e/ 335/ V Vuyeuuyerka ip 6 .d, Vydra 329./. Z Žaba 5 9o,6. Zabatrauuna 622.c. _ v., i’.» A R Flandrica. \v '> \ V. i! Dcrscb 5 90.c. B Illyrica. B Bobr 277 >g • G Gefscierka c*J.h GeguuecT^z^T.d. K Koogka Kolegauua ^ofS.c, Kralck iS}.f Krolyt ibid. Krticge 450.6. T Pas ^84.c. ibid. n. V Vueuuyerka 396. d, Vuydra 293.I1 Z Žaba 590*6.607.6. 348.C. Anglic a« v&nabaf e 348.^ /fpe 226.6. r £ Bar l/S-c. 2 že«er »77* S* Z) F vi O 4 Einslaep ratte 4 39*/. Caf 565.5 Co»if 383./. Doggbe 484. c. Dormus 43 9*/* Frrt 3*6.6. Frogg 5 90. c H Heggehog 460.cZ. L leparde 66-d. Lufard 6»5,6. TA. TAardar 331.6. TAarmofet 2 44*d» Trlintuer $o8.d. TAolle 45°*6 Ttfous 4H.b TActife ibid. rmnoltv r ja'«0 •: '-Vr.r-oT u , i c .0>v.«s _ - ^ C£ v * ' ‘oZ* , ' , \ o' ;-ob , -.7 aov:i« . ' - ■_ 'uv.;- • !*• o? > . T>v -ri*n ' * V/, *\ .A; 0 \\ v * » . ■>:»'* *•* ' ,i f ■ 1 ' } J. ' • - • ERRATA S I C CORRIGANTVR. fol.4.b Kiarnan jege AG/^-ibidem.c.numidiosI.numidicos.f.io.c. ffue ieg.ffug.fol.»6.c. Ieonina.l./eonJIla . f.x 7 inmaf- 8'ne Androfphingis. ieg.Andtofphyui. f.jo.a, in tnargine. mamfueei. l.manfueti.fol. ti. m marg. leontaphonos. I.leonto- Pbon0s.fol.44. b. unagnam. l.maguum. f.4S-e. inqua.l,inquo. f.4*.b. Ideo. i.ld ? o. f. 48. c. eftodido.i.ettodifle.fol. 51.1. Se °eca. Uenefta. f. 7 x.a. Pardos.leg. Pardus. fol.8».c. »arias. 1 . vanos. fol.89.f- Teg*um.leg.regefum. tol.90.b- H* ,0 - 1 'g iila.fol. 11 «.f .fpicnl.l. fpicula. fol.uj. e.lpe<3acui;..fpečtaeula. f.l»8 d. rry{a, f. 1.9. h. cenuertendus. ,lC °nuertendus . f.ija.c. lauibeus. l.lambeas. f;xj»-b. 8-b. vinca.I.»inea-f.*8 i e -'a marg-Caftons.i.Gaftori. f-i88.d.o_^8/f. J.op^s/^.f 3 17 f.in marg. muftelaria planra l mube.aria Plan. ti.f.j io.d.obiurus.l.obuiaj.f,j*7.Galepfi.l.Galeopfif 34i.e.ruu.!.ričlu.f.347-e.fiagu!a.l.fingulo.f.j7 i.b.lopores.l.lepores.f, 374. in marg leporius.l.leporum.f,j79.f. edemptutas. d.adempturas.f.370. a. irredebac. Firridebat. €. 4 7 x.b. couailes.l.conualles. f.596. o. cuin tiasc Oeiiiola fub diole canlycbio, & Varino inumbranciIJos hommes , quos fciapodes fabuiose nuacupant. He-da tega c,rt pedeshasc beftia i 7 T 7 rupo$A- c um beftiola iubdio fecauda tegat, vt pedesinumbrant i!loshoaiines,qaos (ci a podes fabuiose nuacupant.Helywftio,fic Variao haecbeftia /Vžrapof f.40i.a.and'tus>l.auditus.f.419.e.adm ra ti fummuj. Uu« mas ibid.arrideus l.arrideas.f 435- g.*quicare,l equitare.f.47 7_b.de pilrs.l.depUis.f.46 ‘. f- mriumq; I.tn rtimq;.f 477.i1 perpecif ie.i-peperdffe.f^Si.f.capiancur.l.eapmncur.f 4 8t.d.tdcrico.l.idcirco.f,f8j f.m£liuafp,l.ao£liuaež-f 486 a.amiffam.r.amiffum t .4 9 8 • c. 1 o marg.curafur 1 l.curacur,f.499.f.bydargytfi,l.hydr*rgvm 1 f 509 g.m marg Rdagia alta eiafjs cane ptoprieutibus, 1 A* aagualia exah|scanispropriet*tibus,f.5 io.a. aam,t-&taai,f. 7 68.c,fel«,l.fe'C8,f.f *o.b,i!lod,l marg voratur.l.vo ?'*,*? ’ ,6,a > t0 'u ia folio l.rotundo folro.f 799 e ,ia tnarg. Apoloai,I.Apologi,f.6t j.g.ptitrefaifla.l.putrefaifb.f.č 16b a n Otoicori* ,i.a Juconde.f.č J8,d.>a aurg. B ufoatfinailaocur.l.Buto aHimilacur.f.619 g.dormenti.l dortnienti.f 619, h.Sauro&anu.l.Jan- ročtonum, ftd4<,b.c*!amaBda»,lfalaaaandra'ai,‘f.d 7 p.c.«eeIlioac,t. »ell!one,f.6 7 7 f Šuv\o<;X$u\U f.68o.a.e.ai!ax, i. fal- lax,f.d86 1 a,incca#peream,l.iacompertam,f.6J7.C.iuris pecitos»l. iuris poritos;f.7 io,e,follytijs,l.colly tij s. V ' V L I REGISTR.VM. abcdefghiklmnopqrstvxyz. Aa Bb Cc Dd Ee Ff Gg Hh Ii Kk L1 Mm Nn Oo P P Qj3 Rt Ss T t V u Xx Yy Z z, Aaa Bbb Ccc Ddd Eee Fff Ggg Hhh Iii Kkk Lil Mmm Nnn Ooo, Omnes funt Terniones, pr*ter G c c, * a b/ju* funt Duernion|s< \ * ’ ' i lil *l . X BONONIiL Typis NicolaiTebaldini. Superiorum Permiflu 1637. Sumptibus Marci Antonij Bernik,