• 1/9½ VERENIGING VRIENDEN VAN SLOVENIE Združenje Prijateljev Slovenije Lipa , 1 ·oederlanci_ \\,•· . ; -. . · . ;. lncl111n onbuslelhaar rolour aan De Gaarde 278 2542 CP DBn ltaa9 .\ \ ISSN 0928 -8376 / . O Inhoud Inhoudsopgave en Colophon Ven do voorzitter Oproep O Kranjski gymnaziji Sloveense Moek in llolland Programma Slovoense Meek Het gymnasium in Kranj Poletna šola v Ljubljani Slovenen in Nederland..... een reactie Verenlging Siovenie: Mat u auet weten bostuur Contributie 1994 2 3 4 5 1 a 11 13 14 15 is is Jaargang 3, nummer 1 werd verzorgd door de redactie en bet bostuur. Dozo uitgave is verzendklaar genaukt door P. Iskra en H. Dolan. Oplago IDO ex. Uit dozo uitgave bronvernulding. nag niets worden overgenomen, tonzlj not Een ezemplaar is ta bos tel len bij bot secratariaat voor 5 gulden por stuk. /.eden ontvangen LIPA gratis. Lodan kunnen zlcb aanmelden bij bet sacretarlaat. Menlngan, dle in LIPA worden geuit, worden ni el noodzakel1JkerwiJs gedeold door bet bestuur. 2 VAN It h ttcA i rrtAt In Neder1and zlJn de decennla door steeds weer opnleuw neti­ vi tel ten door en voor Slovenen georganlseerd. Vsak gebeurde dat ln verenlglngsverband. lllervan zl jn wel1icht de bekendste Le vindon in Zuld-Limburg, waar Sloveense migranten, veelal mljnuerkerB, eigen verenlglngen oprlchtten. De eerste werd in lleerlen ln 1926 oppgericht, de laatste in 1953. Maar ook de Slovenen in Amsterdam, dle daar in het begin van de deitiger jaren te vlnden varen, ontuikkelden hun eigen verenlglnguleven. Net zo onhekend zljn de initlatleven, die door de Slovenen in Rotterdam voor de Eerete Hereldoorlog uerdon genomen. Kortom, de Sloveense cultuur is al langer dan vandaag onderwerp van gesprek geweest, ook in Neder1and. De Vereitlglng Vrlenden van Sloveniti gaat haar vlerde jaar van bestaan ln. De verenlging slult zlch daarmee als jongste In haar sooi t bij de lange rij van - meestal ueer ontbonden verenlngen aan. Behalve dat zlj jong ie, is de verenlging imiek ln het lelt dat het karakter van onze verenlging nlet ul luluiLend wordt bepaald door Slovenen, maar ook door Nederlanders. De samenwerking tussen Nederlanders krijgt op dle manler nlet alleen gestalte ln statuaire doeletel1lngen en papleren verslagen, maar ook en vooral ln de praktljk van het veren1 g InguI even. Na zoveel tljd van bestaan, op weg naar het eerste lustrum, zljn wu van een klelne groep enthousiaste mensen, Nederlanders en Slovenen, ultgegroeld tot een verenlging met meer dan 10x zoveel leden. .Jongo mensen en oude mensen uit alle delen van het land. En het enthouslasme hebben we bewaart. Regeliaatlg spreken leilen ulj of roede- bestuursleden aan over de veienlglng, dragen ldeetin aan, of leveren opbouuende kritlek. Dlt iu een bewlJs dat de verenlging ons na aan het hart ligt. Dat mag ook wel. We hebben in de afgelopen periode heel uat berelkt. De verenlging Is de enlge laiulelljke door de overheid eikendo spreekbuls van en voor Slovenen in Nederland. De ANWB weet de weg naar ons te vlnden, zeker wanneer het over de proinoliti van Sloveniti gaat. Van de honorair consul en de ambastiudour van Sloveniti roogen we rekenen op hartelijke onderti Lemi 1 ng . Nadat In november een groep van 65 jongeren uit Tolmin, naar aanleldlng van hun tournee door Nederland, een optreden van de door hun meegebrachte folk Ioregroep ln Amsterdam voor de verunlging verzorgde, staat een nleuwe actlvlteit voor de deur. In maart organiseert de verenlging een aantal activltelten ln Bdmunuerk1ng met het congrescentrim Delftstede ln Delft. Een optreilen van de folklor 1 st1sche dansgroep "Nizo­ zemska" en een muz 1ekansambe1 maken van dat programma duel uit. U vlndt hlerover meer lntormatle nlileru ln I.lpa. In duzti 1 I ilu periode, op zatuidag 19 roaart, zal evtmetiiis ln Uultt ook de Jaarlijkue ledenverguder1ng .uluuLuv1nden, Naluurli)k gaat uw liort nlet onmiddelijk anuller kloppen bij dle gedachte, toch gaat het om een nlet onbelangrljk gobeuren. Ilet is de gelegenheld bij ultstek om uw stem te laten boren, om raee te beullauen over het wel en wee van de vereuiglng. I) 'bent van harte ultgenodlgd. be jongute Nederlandu - Sloveenue vereniglng tn het lond lieeft u nodigl Frank van Krevol OPHOKF -OPKOKP-OPHOKP 1l1 Op 19 maart zal ln Delit de jaarlljkse 1edonvergaderIng uorden gehoudun. Alle lede zljn hlervoor van harte ultgenodlgd. Dehalve de vaatatelllng van het jaarveralag 1993, het flnancleel veralag 1993, het beleldeplan 1994 en de begrotlng voor 1994 voret de verklezlng van het nleuue beutuur een belangrljk onderdeel van de ledenvergaderIng. Van de huldlge beatuuraleden zljn op de aanataande ledenverga— derIng de heren Frank van Krevel, voorzltter, en Marjan Selan, aecretarla, regleaentair uftredend. De heer Selan la nlet hurkieabaar. Ilet beatuur le op zoek naar kandidaten voor het nleuwe be­ utuur. Knthousiaame la ononlbeer11jkI ln verband met de oontinultelt verzoekt het beutuur gelntereaaeerden zloli alleen kandldaat te etellen lndlen zlj mlnlmaal een jaar beuclilkbaar zljn. Heer lntormatle over de beutuuraverklezlng? Delt u met een van de beatuuraleden1 lloe kan lk ml j kandldaatatel len? Kandldaetatelllng geachledt bij de aecretarla of voorzltter. Ilet llefat zo apoedlg aogelljk. Van het beatuur wordt ultulultend de voorzltter ln functle gekozen. De overlge leden worden ala bestuuralld gekozen, teruljl de vaatatelllng van de lunctlea door het beatuur uordt bepaald. Ilet beatuur. Secretar1 a: 070-3677242 Voorzltter: 045-216621 4 O KNANJliKl GIMNAZIJ I Ko sva se pred sedmimi leti sreCala z gospodom Frankom na poletni šol 1 slovenskega jezika niti pomislil nisem, da bom zaradi tega srečanja pisal o kranjski gimnaziji v vašem glasi­ lu, ki ishaju v Holandiji. Pa se je to zgodilo in vesel sem tega. Kadar govorimo o dogotklh iz naše slovenske preteklosti, je treba povedati, da je bila sedanja Slovenija do raspada avstro-ogerske monarhi je leta 1918 več stoletij v sestavu te monarhije in da zato gledamo na dogotke v tistem Času s Cisto drugega stališCa, kot Ce bi imeli samostojno državo. To velja za zgodovino kranjske gimnazije. Ustanovitev kranjske gimnazije sega v leto 1810, v Cas fran­ coske okupacije, ko je bilo sedanje slovensko ozemlje v sesta­ vu Hlisklh provinc. Guverner Ilirskih provinc maršal Harmot je Izdal odlok, po katerem je bilo na ozemlju provinc usta­ novljenih 2b gimnazij; 9 na slovenskem etnlCnem ozemlju. Med temi devetimi gimnazijami je bila tudi gimnazija v Kranju, kar pomeni, da je kranjska gimnazija ena najstarejših gimnazij v sedanji Sloveniji. Tedanja gimnazija je bila Francoska, tako po programu kot po uCnera jeziku (slovenskih učiteljev ni bilo), vendar je to takrat pomenilo izredno veliko prosvetni in kulturni razvoj slovenskega ozemlja. Čeprav so bili Franco­ zi formalno okupatorji, so z ustanavljanjem šol opravili izjemno koristno delo. Po porazu Napoleona in odhodu Francozov je oblast nad tem ozemljem ponovno prevzela Avstrija, ki je v Kranju gimnazijo ukinila, prviC zato, ker je bila francoska in drugič, ker ni imela interesa, da bi se podložni narodi izobraževali in kul­ turno dvigali. llevolucija leta 1848 v Avstriji je povzročila tudi reformo avstrijskega šolstva, kot tudi samo gledanje na samo šolstvo. Ker so se v Kranju in tudi na Gorenjskem vedno bolj kazale potrebe po izobraženih ljudeh, so se obnovila prizadevanja za ponovno ustanovitev gimnazije v Kranju. Leta 1861 je bila res ustanovljena klasična gimnazija z nemškim učnim jezikom. Po desetih letlh-18/l-se je klasična gimnazija preoblikovala v realno s slovenskim uCniro jezikom, tako da je postalo gimna­ zija v Kranju prva gimnazija na slovenskem ozemlju v tedanji Avstriji s slovenskim uCnem jeziku. Kor Je bila kranjska gimnazija gotovo središče naraščajoče slovenske zavesti na Gorenjskem, so jo Nemci na vse načine ovirali v njenem razvoju in leta 1889 celo dosegli, da je kranjska gimnazija prenehala obstajati. Nastajajoče slovensko meščanstvo Je nadaljevalo prizadevanja za obnovitev kranjske gimnazije. Številne vloge in delegel je so potovalo na Dunaj, ki je leta 1894 končno izdal akt o ostani vitvi popolne osemrozredne gimnazije v Kranju. Akt o 5 ustanovitvi je imel tudi doloCllo, po katerem je morala kranj­ ska obCina zgraditi novo gimnazijsko poslopje z potrebnimi uCniml prostori ter potrebno utino opremo.Priprave za zgraditev novega gimnazijskega poslopja so v Kranju vzeli resno ter odgovorno, saj so vedeli, da je to pogoj,da dobijo svojo gimnazijo. Priprave ln pozneje dela so resno potekala ter napredovala ln v letu ln pol po priCetku priprav je Kranj leta 1897 dobil lepo glmnazljslo poslopje, ki je po obnovitvi med leti 1986 ln 1990 danes eno najlepših poslopij v Kranju. V šolskem letu 1894/95 je obnovljena gimnazija v Kranju vpisa­ la prva dva ltnlka, potem pa vsako leto en letnik veC, tako da je v letu 1900/01 vpisala prvlC tudi osmi razred ln leta 1901 je v Kranju maturiralo prvih 23 maturantov. To je bil za Kranj in tudi za celo Gorenjsko velik dogodek,saj so se priCell kadri izobraZevati doma, kamor so se po konCanih akademskih študijih navadno tudi vraCali. Vsa leta pozneje do danes so bili prav maturantje kranjske gimnazije nosilci gospodarskega, kulturnega ln druZbenega ravoja Kranja ln tudi širše Go­ renjske. Prva svetovna vojna je gimnazijo v Kranju moCno prizadelo. Mnogi dijaki in protesorjl so bili mobilizirani, prenekateri so tudi padli. Prvo leto po vojni - šolsko leto 1918/19 je gimnazija ohranila prejšni avstljaki program, le utinl jezik je postal slovenski. Nemški jezik Je ostal obvezen uCnl predmet. Leta 1923 je kranjska gimnazija postala realna gimnazija, podobno kot so bile gimnazije v Srbiji, ki je poskušala uvel­ javiti svoj vpliv v vsej takratni Jugoslaviji. Med drugo svetovno vojno je slovenska gimnazija v Kranju prenehala obstajati, ustanovljena je bila nemška, ki pa so jo Slovenci ignorirali in je zato sredi vojne prenehala. Med vojno so gimnazijsko poslopje spremenili v dijaški dom za nemške uClteljišCnike, ki so Jih pripeljali v Kranj večinoma iz takratne okupirane Avstrije. Iz njih so hoteli napraviti bodoCe nemške uCltelje v okupirani Sloveniji, vendar jim namera ni uspela. Po vojni leta 1945 Je gimnazijsko poslopje sluZllo kot baza za povratnike iz nemških taborišč, Jeseni istega leta pa se Je ponvno priCel redni pouk in tudi dopolnilni pouk za tiste, ki so zaradi vojne zgubili šolska leta. Leta 1959 je gimnazija doživela v Sloveniji temeljito reformo, po kateri so se štirje niZjl letniki priključili enotni os­ novni Soli, gimnazija pa je ohranila zadnje štiri letnike. Z nekaterimi spremembami ln neuspelimi eksplrlmenti v osemdese­ tih letili je gimnazija takšna še danes. Kranjsko gimnazijo lahko danes uvrščamo med najl>oljše gimna­ zije v Sloveniji. Gimnazija ima v tem šolskem letu okoli 970 dijakov, katere pouCuje 55 profesorjev. 6 congrescentrum DELFTSTEDE organiseert i.s.m. Ver. Vrienden van Slovenie SLOVEENSE WEEK in HOLLAND 14 t/m 19 maart 1994 15.00 - 18.00 uur Opening maandag door de heer Zlobec ambassadeur van Slovenie 10.00 14 maart - 17.00 uur dageiijks Expositie fotowerk van Herman Pivk 20.00 - 21.30 uur Lezingen maandag 14 dinsdag 15 vvoensdag 16 donderdag 17 Sloveense Sloveense Sloveense Sloveense maart maart maart maart klederdrachten en volksgebruiken wijnen + proeverij fietstochten kunstvideo toegang f 5,- per lezing 18.00 - 24.00 uur Muziek en eten vrijdag Sloveens buffet met live-muziek van: Veseli Godci 18 maart buffet f 40,- p.p. reserveren gewenst 18.00 - 24.00 uur Muziek, dans en eten zaterdag Sloveens buffet met live-muziek van: Veseli Goidci dansgroep Slovenska Folklorna Skupina Nizozemska 19 maart buffet + feestavond f 47,50 p.p. reserveren gewenst DELFTSTEDE phoenixstraat 66 2611 AM DELFT 015 -135571 Geachte lezer. In de week van 14 t/m 19 maart vindt er in DELFTSTEDE de eerste SLOVEENSE \VEEK in HOLLAND plaats. Slovenie is al bijna 3 jaar onafhankelijk van Joego-Slavie en heeft zich in deze 3 jaar voortvarend ontwikkeld. Grenzend aan Italie en Oostenrijk heeft het land al eeuwenlang een belangrijke doorvoerfanctie van en naar de Adriatische Zee. Ondanks de veelvuldige contacten met de omliggende landen heeft het Sloveense volk eeuvvenlang haar eigen cultuur weten te handhaven tot de dag van vandaag. De Sloveense cultuur bevat vele kunstuitingen die zich onderscheiden binnen de Europese cultuur. Momenteel heeft Slovenie 2 miljoen inwoners; in de hoofdstad Ljubljana wonen 400.000 mensen. Deze hoofdstad is bijzonder rijk aan cultuurmonumenten en heeft meer dan 40 cultuurinstellingen. Ook is Slovenie een schitterend vakantieland met bergen, meren, heuvelland en stranden aan de Adriatische Zee. In de Sloveense week willen wij u met enkele facetten van de Sloveense cultuur in aanraking brengen. De organisatie van de Sloveense week is hatiden van het congrescentrum Delftstede in samenwerking met de Vereniging Vrienden van Slovenie. Nieuwsgierig geworden, kom dan in maart naar Delftstede. PROGRAMMA SLOVEENSE WEEK Ovenim De opening van het feest zal plaatsvinden op maandag 14 maart om 15.00 uur. De opening zal verricht worden door de ambassadeur van Slovenie, de heer Zlobec. Behalve politici zullen ook vertegenwoordigers van Nederlandse bedrijven die commerciele betrekkingen met Slovenie onderhouden uitgenodigd worden. Tijdens de opening zal er gelegenheid zijn om de expositie (onder voorbehoud) van de Sloveense fotograaf Herman Pivk te bezichtigen. Expositie Via bemiddeling van het ministerie voor cultuur uit Ljubljana bleek het mogelijk te zijn om fotowerk van Herman Pivk naar Holland te halen. Het fotovverk van Herman Pivk lijkt in tegenspraak met het principiele proces van fotografie wat zich kenmerkt door het vastleggen van het moment. Zijn creativiteit is gebaseerd op het benadrukken van verhalende elementen in een ' tijdloze omgeving. Thema voor zijn werk is: "Het raadselachtige karakter van het zichtbare". Lezineen Een dwarsdoorsnede van de Sloveense cultuur wordt u gepresenteerd in de vorm mn 4 lezingen. Volkscultuur, vinologie, toerisme en video-kunst v/orden uitgebreid belicht. maandag 20.00 uur Dorpen in Slovenie. klederdrachten en plaatselijke gebruiken. Een video-film met klederdrachten en gebruiken uit Bohinj en aanvullende informatie door mevrouw M. Iskra-Dijks. dinsdag 20.00 uur Sloveense wijnen, voor vele nog onbekend en dat maakt onbemind. Al meer dan 2000 jaar is er sprake van Sloveense vvijncultuur. Een wijnproefavond voor Sloveense wijnen voor de liefhebbers van een goed glas wijn. Spreker voor deze avond is de lieer P R. Blom directeur van wijnkoper-distillateur Schermer. woensdag 20.00 uur Op de fiets naar de TRIGLAV. De hoogste top van Slovenie kan niet per fiets beklommen worden, maar de omgeving is voor een fietser zeker de moeite waard. Een lezing met dia’s door de heer J. Bongenaar over het Nationaal park Triglav. donderdag 20.00 uur Sloveense video-kunst. ingezonden op diverse videofestivals in Europa. Toelichting op de techniek van de video-montage zal verzorgd \vorden door de heer M. Rodenburg van KMR-video. Muziek, dans en eten Een hetere combinatie dan eten en muziek is er niet. In Slovenie gaan deze twee gelukkig nog vaak samen. Op vrijdagavond en zaterdagavond hieden wij u twee verrassende avonden waarin de muziek en het eten centraal staan. De keuken van Slovenie is verrassend door zijn veelzijdigheid en originaliteit. Pršut met mierikswortel is een delicatesse, maar ook de vele vlees- en hartige gerechten zullen uw tong strelen. Op vrijdagavond zorgt de 3-mansformatie Veseli Godci voor de muzikale omlijsting van het eten en op zaterdagavond sluiten we de week af met een groot feest vvaarbij de dansgroep Slovenska Folklorna Skupina Nizozemska voor een wervelend slot zal zorgdragen. De dansgroep Slovenska Folklorna Skupina Nizozemska is ontstaan uit een van de Limburgse Barbaraverenigingen en opgericht in 1953. Al voor 1900 waren er grote groepen Slovenen naar Limburg gekomen om te vverken in de steenkoolmijnen. In het begin van deze eeuw zijn er een aantal "Barbara" verenigingen opgericht om de eigen taal en cultuur te bewaren en door te geven aan de volgende generaties. Nu in 1994 is de de Sloveense dansgroep uit Limburg een bewijs dat de Slovenen hun moederland niet vergeten zijn. Voor beide avonden is reserveren voor het bujfet gewenst. Wij denken dat dit programma bij iedereen in de smaak zal vallen en wensen u een verrassende SLOVEENSE WEEK in HOLLAND toe. Namens de organisatie, • Siem Edink tel. 015 - 135571 Marjan Selan tel. 070 • 3677242 Ilicr GVHNAS1UM IH KHANJ Toan ik zeven jaar gel eden Frank van Krevel voor het eerst ontmoette aan de "Poletna Šola" had ik n let kunnen voorzlen dat ik als gevolg daarvan nog eens een artikel zou schrljven over het gymnaslum van Kranj voor het blad LIPA, dat in Den llaag vordt ultgegeven. Ala we spreken over geheurtenlasen uit onze Sloveense geschle­ deniš, is het nodlg on one te real iseren dat het huldlge Slovenil tot het ulteenvallen van de Oostenrijks-llongaarse dubbe1 leona reh1e ln 1918 meerdere honderden jaren deel had ultgemaukt van dat rijk. Dat geld dus ook voor de geschledenls van het gymnaslum ln Kranj. Het gymnasiuii in Kranj is opgerlcht in 1810 ten tijde van de Franse bezetting. Sloveniti maakte toen deel uit van de nieuv ingeetelde provinci« miriti, vaarvan de gouverneur Maarschalk Marmont had bepaald dat er 25 nieuwe gymnasia moesten uorden opgerlcht. In het etnlsche Sloveense deel betekende dlt de oprichting van 9 scholen. llet gymnasiua in Kranj is dan ook een van de oudste in het huldlge Sloveniti. De school was in dle tijd Franstallg ( Sloveense docenten varen er nlet ), roaar dat heeft nlet kunnen verhinderen dat er een grote invloed vanuit is gegaan op de Sloveense intellectuele en culturele ontvlkke1ing. Ook al varen de Fransen officieel bezetters, toch hebben ze veel goeds gedaan door het onderwljs te stimuleren. Na de val van Napoleon kwam het gebled weer onder Oostenrijks gezag en werd de school gesloten; a1lereerst omdat de school Franstallg was en ten tweede omdat de Oostenrijkers er geen bel ang bi J hadden dat de ondergeschlkte volken hun elgen taal en cultuur zouden ontuikkelen. Het revolutlejaar 1848 heeft ook in Oostenrijk gezorgd voor hervormlngen en nieuwe lnzichten in het onderwlJssysteem. Zouel in Kranj als ln de rest van Gorenjska bleek er behoefte te bestaan aan geschoolde mensen. Daarom heeft men geprobeert om het gymnasium in Kranj te heropenen. In 1861 werd het klassleke, DultstalIge gymnasium geopend. Tien jaar later is dlt vervangen door een Sloveensta1ig gymnasium; het eerste in het Oostenrijkse rijk. Omdat het gymnaslum in Kranj het centrum van de Sloveense na tlona 1 isti suhe beweging in lieel Gorenjska vas, deden de machthebbers a 1 le mogelijke moeite om de school te slulten. In 1889 hadden ze succes.... het gymnasium in Kranj verd geslo­ ten. De Slovenen deden al le mogelijke moeite om de school veer geopend te krijgen. Henige delegatie vertrok naar Menen om hun verzoeken te ondersteunen. In 1894 kregen ze toestemming om het gymnaslum te heropenen, echter onder voorvaarde dat er een nieuv gebouv met volledige lnrlchting en leermiddelen zou vorden bekostlgd door de lokale bevolking. Al na anderhalf jaar - in 1897 - heeft de stad Kranj ten koste van veel inspanningen en opofferingen een nieuv gymnasium gekregen. Een gebouv dat na de recente renovaties in 1986 en 1990 een van de mooiste van de stad Kranj is. 11 Al ln 1H94 werd geatart met de eerate Lwee klaooun en in 1900 draalde de achool met allu ti klausen. ,m 1901 behaalden de eerate 23 leerlingen hun diploma aan het gymnaslum van Kranj. Dat uas voor de stad en lieel Gorenjaka een gebeurtenia van bel ang I Nu kon men eindelljk "Lhula" de menaen een goede acholIng bleden. Vanaf dat jaar, tot op beden, waren de studenten van het gymnasium van Kranj de dragera van de ontulkkeling van de cultuur en econorale van Gorenjaka. De eerate uereldoorlog heeft grote gevolgen gehad voor de school. Veel docenten en studenten v/erden geuiobi l iaeerd en velen zljn ln de atrijd gebleven. Ook de eerate jaren na de oorlog bleef de Ooatenrijkae lessentabel gehandhaafd, zel het dat nu het Sloveens de voertaal werd ln de leaaen en het Dulta als verpllchte tueede taol werd onderuezen. In 1923 werd het prograiuma geuljzlgd volgens het Servlache ayateem (nlet klaaalek), dat werd Ingevoerd ln het liele koninkrljk SHS. Tijdena de tweede uereldoorlog uaa het Sloveenae gymnaalum ln Kranj gealoten. Ilet uerd vervangen door een Dulta, maar dat uerd gelioycot door de Sloveenae utudenten en ln 1943 gealoten. Het gebouu kreeg veraohl1lende functlea o.a. een lnternaat voor nleuu opgelelde Dultse leraren dle ln Sloveniti lea zouden moeten gaan geven. Na de oorlog uerd het gebrulkt ala opvangcentrum voor ex-gevangenen dle uit Duitaland tevugkeerden, maar ln het najaar uerden de leaaen al ueer hervat. In 19b9 uerd ln Sloveniti het hele onderuljs hervormd - eerat 8 jaar basisonderuiJa - zodat alleen de laatate 4 leerjaren aan het gymnaalum uerden gegeven. Ondanku alle experlmenten ln de jaren ttO la het gyonaalum beuaart gebleven tot op heden. Ilet gyronaslum van Kranj staat nu bekend ala een van de beate ln Sloventi. Het heeft nu 970 utudenten en bledt uerk aan bb docenten, een bloelende echool1 Ladinski Mode Dc door ons gcvocrde merken garanderen U exclnsieve en belaalbure mode. o.a. G.Weber - Frankemvalder - Barueh - Kerko - Seda Roberto Sarto - Mlin Karelia - Mariaime Pariš. van Baereleslraat 41 (schuin t.o. Coneerlgebouw) Amsterdam lelefoon 020 - 679 37 86 Lada de Jong - Sremec POLETNA ŠOLA V UIUDIJAH1 Zdravo, jaz sem Marije GorlCki Iz Terneuzena (Nizozemska) ln sedaj stanujem v Ljubi Jani. l'red tremi meseci sem razumela samo nekaj |>lsprostil) slovenskih. Ker je moj oče Slovenec, sem se hotela naučiti slovenščine, zato sem šla v Poletno Šolo, ta Je trajala en mesec (julija) v Ljubljani. Kakor vidite sem se tetin naučila innogo. lk zal verdor gaan in het Nederlands, uant raljn Sloveens Is nog niet zo goed, dat ik ul hele verbalen kan schrljven, alhoevul lk ln een maand van totaal niets točil wat geleerd liel>. I)e eerste dag "Poletna Sola" hegon met een test, uaurna verschlllende klassen uerden gevormd. lk kwam ln een beglnnersklas, maar ook gevorderde en naar mljn gevoel ook zššr ver gevordenle klassen varen aanwezlg. Al le klassen varen klein, de beg Innersk I as, uaar ik ln zat, bestond uit 7 leerlingen, zodat iedereen gedurende de les alle aandacht kon krljgen. Omdat de lessen soma zwaar en saal varen (vanuege al dle grammatica), probeerde onze lerares de lessen zo leuk mogel1jk te maken. Zo hebben ve bljvoorbeeld namen van de verachl1lende soorten fruit en groenten samen met haar op de markt geleerdl 's Mlddaga uas er (voor dlagenen dle zlch daarvoor opgegeven hadden) intenzivni tečaji of intenaleve taalles vaarln de lerarea dl upor IngIng op de taal en grammatica. Deze lessen varen vrij zwaarj aan het elnd van de maand bestond onze "intenaleve klas" nog maar uit tuee leerllngenl Een luxe voor ml j en Alexandra (de andere leerllng), ulj konden zelf bepalen vat ve ln deze lessen wllden doen en dat varen meestal gramma­ tica en spreekoefenlngen. I)e leerlingen van de "Poletna Šola" kvamen van over de hele vereld: Argentini#, Venezuela, Koevelt, Canada, Ghana, Ameri­ ka, Dultsland, Italiti, Zvltserland, Oostenrljk en Nederland... Ook de versclilllen ln leeftljd varen groot, de Jongate vas 15 jaar en de oudste ln de 80, maar doordat ve met z'n allen ln een studentenhuis voonden, hadden ve ondanka al dle verachl 1len in cultuur (vooral de Amerikaanae cultuur vas zvaar vertegenvoordigd) en de leeftljdsverschl1len een hele gezelllge en ook hechte groep, oud llep samen met Jongl Kulten de schooltijden verd er enorm veel aandacht besteed aan Sloveenae cultuur, natuur, economle, gastronomie, archltectuur.... ledure dag varen er lezlngen over deze onderverpen. Natuurlijk stond er ook ontspannlng op het programma, zoals folkloro dansen, klekjlanje uit Idrija (naaat de Sloveenae taal kan lk mi dus ook een beetje kantkloasen), toneel, zingen (natuurlijk in het Sloveens) en šport, ledere veek hadden ve een aantal trips, dle leerzaam, maar vooral heel gezelllg varenl Wie vil niet de vele auto's van Tito bezlchtigen ln Ulstra, met een cabinelift naar Vogel urn de Triglav te zlen of rundelenteren ln bled? 13 In tile mttarui hab ik dna nlet d 1 leen veel ge I ec en gez I en, ■aar ook veel vrlenden gemaakt en cen boo 1 gezel I lND............. EEN HKACTIK.............. Met artikel over bet aantal Slovenen, dat tuusen Me ide uereldoorlogen In Zuid-Llmburg verbleet, bevat een aantal oii Juistheden. De storendste la ongetuiJteld bet ln tu1 jle1 tlekken van bet geta 1 van 4000 Slovenen. Omtrent de berkomat van dlt geta 1 behoeft geen enkele ondulde11 Jklield te bestaan. Met uordt beredeneerd, onderbouud en gepreuenteerd door Rudolf Seliti ln z 1 Jn in 1914 verschenen brocbure: "Naši v Holandiji" (pag.10). Ultgangspunt lu bet aantal mljnuerkera van Joegoalavlscbe natlonal1 Le 11, vermeld in de offlcitile publ 1 kat1es . Dlt bere 1kte uiti mo 1929 zi Jn top met 1184 en 1 lep v la 1155 ultlmo 1910 naar 1087 ulLlmo 1911. Vervolgena daalde bet ln een snel tempo naar 511 ultlmo 1911. De dal ing uas bet gevolg van do economlscbe uereldcr1uls. Bultenlandse ralJnuerkers kuamen bet eerst in aanmerking voor ontulag en ontslag slonet toen gelljk met ultzettlng. De aantallen mljnuerkers rond 1910 voerden met enlge correcL les en op basi s van een gemlddelde gez lnsgrootte van v 1 er personen tot bet geschatte aantal van 4000 Slovenen. Genoemde brocbure, uaarvan in 1986 een herdruk vursclieen, mi zelfs met een Neder landse vertellng, mag nlet ontbi eken bij een serleuze studie over de Slovenen ln Zuid-Llmburg. Een zeer aan te bevelen uerk Ib voor ts dat van P. Brassti en W. van Sebe 1ven:"Ass1 ml 1atle van voorooilogse lmmlgranten" (Staatsul tgever1 J ' s-Gravenbage 1980). Kenne11jk uerd geen van bel de uerken, dle overlgens ook bekond z 1jn bi J de Slovenska Izsel­ jenska Matica in Ljubljana, voor bovenbedoeld artikel gelaadpleegdI Franc Drenovec, ltrunssem Voron iy i ntj Vrlenden van Sluvenie: Wat u noot wotonl De Veren Ig Ing Vrlenden van Sloveniš ls opgericht op 7 jull 1991. De Vereniging Vrienden vari Sloveniš Is een zelfstandlge en onat liankelljke landellJke organlsatle, welke zlch ten doel stel L on met name op cultureel, ecomomisch en maatschappellJk gebled de samenverking tussen Nederland en Sloveniš res p. Nederlanders en Slovenen te bevorderen en zo mogelljk te initteren en onderhouden. l)e verenlging bescbouwt zlchzelf als de geelgende pl nat s voor ontmoetingen tussen Nederlanders en Slovenen. De verenlglng ivil voorts ln bet bi jzonder een ontmoeLingsplaats zJJn voor de Slovenen ln Nederland. (uit artikel 2 van de StatutenJ Bestuur Voorzitter frank van Klevet KoestraaL Uti 6431X1. Hoensbroek 0 4t>-216621 Pennlngmeester Stanislav Blažič B. Bekkerslaan 62 5626KC etud/loven Vlce-VoorzJtter Pavel Iskra Pagotstraat 47 22UZbC KiJswlJk 0/0-3942416 Algemeen bestuurslId Vesna Marolt Van llelt Stocadestr. 22-1 1073JD Amsterdam 020-6754640 Secretaris Marjan Selan De Gaarde 2/8 2542CP De n llaag 0/0-36//242 ContribuLie 1994 In deze 1.1PA vinilen de leden een acceptglro voor de betaling vari de contributle over 1994. Moclit u deze al spontaan bebben voldaan, bescbouwt u deze dan als nlet verzonden. hlij vragen u vriendel1jk - por omgaande - deze contributle aan ons over Le mak en. Bij voorbaat zeggen wlj u hlervoor Barto­ li Jk dank. De Pennlngmeester 15 --------------- -—o» Reeds 30 Jaar uw betrouvvbare partner in gemotoriseerde tweewielers... TOMOSMEMSimiMlfi) TOMOS NEDERLAND TRADING COMPANV B.V. Kweekweg 24. 8161 PG Epe - Postbus 172, 0160 AD Epe Telefoon 05780-13155 - Fax 05700-16480 Leverlng en Installotle van computers en netwerken. Computerleaaen, o.a.: Apparatuur kennla, MS-Doa en Wordperfect 5.1 F. 1V1TTE k PARTNER VAN AREMBERGELAAN 1 17 2274 DR VOORDURG TEL: 070-3470026 FAX: 070 3054062 Slcj^enija aan de zonzijdc van de Alpcn