/

JOANN. ANT. SCOPOLI,

S. C. R, A port, Maicftatis in Montanifticis & Mone»
ranis Confiliarii, Supremi Hungariae inferioris Camer.
grafiatus Officii Aflefforis, Mincralogis Profefloris.
Csfarea Rcgi® Agraria; Socictatis Styri*, Carniolia;,
Gorizis & Gradifcae, Oeconomicae Bernenfis, &
Apiaris Lufatia; fuper, Socii,

DISSERT ATIONES

AD SCIENTIAM

NATURALEM

PERTINENTES.

PARS I.

Tentamen Mineralogicum

De Schematibus Met allot urn*

De Miner a Argenti rubra .

De Sinopi Hungarica  Sinopl dicta*

taceal

bibliotrek

Wffikv

P R A G IE,

SUMPTIBUS WOLFGANG I GERLE,

MDCCLXXIL

* r* ,;




•+ ■ '

,, V

-

r

' ' ‘ ;



. *n

£  t T : 1 :


-/

- „ Si- J  X

3 ..i,

:« : ’





'


l(N

* o$COQQ Sf'l

)


DOCTISSIMO ET AMICISSIMO

V I R 0

D. D, JOANNI JACOBO

FERBER,

COLLEGII METALLURGICI IN SVECIA

SOCIO,

DISSERTATIONUM SUARUM

PARTEM PRIMAM

D. D. D.

Joannes Scopoli*

i


PRiEFATIO*

C 'ontinuatio hac ejl Difjertationum ect-
nwi , qua in Anno FUJI . Nat.  I. II, III*
IV, V* prodierunt. Sub alio titulonunc
prodcunt hac opufcula  , quorum Pars
prima  5  qua loco Anni  VI, ejl , exhibet*

Schemata Metallorum,/^ brcvem
Differtationem de variis corporum metal-
licorum formis , qu<£ in terra vifceribus
pajjim occur runt , exhibentgenuinam Mi->
neralifationis ideam , #0# _/?«<?

Docimaftica & Fuforia darano , latuijje
hucujque videtur,

Tentamen de Minera Argenti
rubra ; dat methodum Us neceffariam ,
perfect urn opus mineralogicum impofle-
rum confer there volant* Cum vero hoc
facula poflulet , unitetsque multorum vi¬
res  3  Studii hujus dijficillimi Cultores
bortor , ^ Syflematibus & llniver-

Ja Hiftoria prafertim cornpillata , ut pror-
fus abfeineant , id.que agant unice ,
principia conflitutiva eorum FoJJilium ,
A 3 qua

r RiEF ATIO.

qua h aclen us obfcura , aut penitus igno-
ta funt , accurratijfimis experiments de¬
le cl a feris nepotibus innotefcanU

Tcntamen Tertium de Sinopi
Hlingarica/ oflendit indolem Ulius Lapi-
dis , qui a Schemnizenjibus  Sinopi did-
tur ; cum Fo dinar um culturam fummo-
pere promoveat cognitio eorum Lapidum  ,
qui venas metallicas fido pede fcquuntur.

Defcriptiones & leones Planta-

rum/ quas in Fodinis hue usque vidi„
Docent hce easdem pro diverfitate loci na-
talis mirifice mutari , multisque erroribus
obnoxiam effe earundem difiributionem
in Gehera fp Species ♦ Non omnes Fa-
rietatesfid prxeipuas tantum profero  ,
una cum figuris propria manu paratis y
quee earum faciem exprimunt , & de-
jeriptionum compenfant brevitatem* fpui
alia alibi vide bunt , queefo & ea deferi-
bant; Hie enim labor ad abfolven-
dam Fungorum Hifioriam plurimum con¬
fer re poterit •

TENT AMEN MINE-

RALOGICUM I,

D  E

SCHEMATIBUS METALLOUUM*

e

. ^%i quid in Mineralogicis adhuc obfcu-
rum eft, & ulteriore examine di-
gnum , fane eft ille flatus, quern Cor¬
pora Metallica poffident, dum in ft*
perficie continentis dec umint, aut ex
ejus vifceribus paffim eruuntur. DC
cunt quidem Metalla quaedam efte na~
tiva, qticedam vero mineralifata , aut
calciforma, fed quid proprie intelU-
gendum fit fub nomine mineraliiatiMe-
talli, altum ubique filentium eftv Cum
vero Fodinarum Oeconomia imprimis
dependeat a cognitione Schematis iliius,
quo quamlibet mine ram Natura dona¬
te nec idem lit, live fubftantia Me¬
tallica hoc vel alio modo lieterogeneis
unita lit , lie opens pretium me raetu-
A 4 rum

o

o

TENTAMEN

rum putavi , ft, hoc fummae utilitatis
argumentum ita pertra&arem, ut cer-
to conftet, quali Tub Schemata Metal-
!ica corpora in finu terras lateant, vel
in lucem educantur.

Metalla  reperiuntur

1. PERFECT A.

2. LARFATA.

3. M 1 NERALISATA.

4. CAL CINA TA.

PERFECTUM,  feu NATIVEM ME-
TALLUM  eft illud, quod in forma
regulina in loco natali & in ipfa matri-
ce delitefcit,- feu Naturae artificio ita
elaboratum occurrit, ut absque addi-
tamento, fbloque igne aut lctione in
tali ftatu inde extrani poffit, prout in
Commercio defideratur.

Sic reperitur Temper Wjhiutbum  & PJa-
tlna , fiepius aurum & arsenicum,
non raro & Hydrargyrum,  atque Ar¬
gentum.

Wifmuthum,  Bifemutum agricoue 1)
perpetuo nativum demonftrat prompta
eiusdem eliquatio e mineris, absque
ullo additamento, a mathesio. 2) iam
dudum, dein & a bromeuo 3). im-

PERA-

t ) D: Nat. F0JJ1L  L. 8. Op. p. 644.
2) Sarept, Predig.  g. p. 141.

3} Muieralog. Svec,  pap. 10. §. 3.

MINERAL. I.

9

?ERAT0 ;  4) sthalio 5 ) aliisqne obfer-
vata etiam in igne claufb 6 ), nullaque
arte poffibilis unio intima Sulphuris7)>
aut Arfenici 8 )  cum hoc Metallo.
Quale ergo eft; Wifmuthum mmcrali-
fatum Clariffimorum Virornm 9 )?

Platinavi  quoque nativam efie Temper,
docent accuratiffimi marggravii 10 )
experimenta, unde conftat, Metallum
hoc non a Sulphure, nee ab Arfenico,
& ne quidem ab hepate Sulphuris uilo
modo mutari.

durum  plerumque nativum reperiri, mi-
neralogi omnes uno ore fatentur, five
demum lapidibus aut mineris inharreat
vifibile, five nudis non pateat oculis,
& fola lotione aut amalgamations ma-
nifeftum reddatur.

Hydrar-

4) Hi ft. Nat. Lib.  xg. Cap.  it).

5) Metallnrg. Tyrotechn.  Se£l. i. cap. 3. n. 38.

6) Schwcdifch. Abhandl. Tom. I.  p. 90. justi

Chym. Sc hr if ten Tom. I.  1. Abhandl. p. 6.
7. cancrin. Bergwerk. 16. Stuck.  §. 95.
Tab.  91.

7)  pott de Wfmutho.  justi. 1 . c.

8 ) GELLERT.

9 ) waller Mineralog.  Sp. 244- 245* 246* Unn.

Syft. Nat. III. p.  CRONSTEDT Miner a-
§■  224. 225. & cum dubio vogei. Mi-
neral. Syftem. p.  492.

10) Chymifch. Schrften  von der Platitia,  §» i<J.

25 — 28«

IO

TENTAMEN

Hydrargyrum  virgineum feu nudum pa f-
fim reperitur, idque profiuens aut elo-
tum. Priroum ex filfili, argillaceo &
nigricante lapide fiepius exftillat, va-
riisque infperfum foifilibus non raro
occurrit; fecundum vero ex trita mi-
nera effluit Idrix non paucum.

Argentum  nativum notiffimum, variae fi¬
gure n), variisque terris ac mineris
inhaarens, modo confpicuum, modo
vero invifibile, ut Aurum ;

Arfenicum  in forma nativa mineris non-
nullis ineiTe, nullum eft dubium , etft
ignoramus, an, & quale hoc lit Me-
tallum, cum in ftatu calciformi pro-
prietates Salis, in forma vero regulina
Bituminis cara&erem poffideat.

Hsc font Metalla, qua; perfe&a in fuis
venis occurrunt, nec alia admittimus
vere nativa, quidquid & Zincum 12),
Cuprum  13), Plumbum  14), Fer-

rum

11) Richter Mnf. Cap.  2. scheuchz Herbar,
Diluvian.  p. 41.

12) neumann. PraleB. Cbynt.  P* V. Cap.  37. vo-

gel 1. c. p. 487- n. 3.

13) Omnium Mineralogorum.

14) henk.ee jP yritolog. Cap.  5. FI. Saturn, p. 156.

boyle Hift. Nat.  Cap. general, albin Meyfn.
Berg - Crouik. Tit. 16. p.  134. kundmann
Magn. Dei.  p. 241. g. hoffmann de Ma-
trie. Metall.  28* volkmann Silcf. Subterr.

P. 2.

- MINERAL. I. II

rum  15), & Stannum  16), nativa pa¬
rser reperiri doceantViri celeberrimi;
nam

Zincum  perfedtum absque additione e
luis matricibus expelli non poteft, &
Foffilia Zincura foventia nullam lanam
philofophicam, ant orichalcum cum
Cupro , line polline carbonum , aut
alio corpore inflammabili largiuntur.

Plumbum  Silefiacum (cl. wallerii) 17 ),
non nativum, fed fufum & cum {co¬
rns abiedtum vidit autopta lehmannus
18)5 nec tale vifum eft unquam in Ga¬
lena ditiilimis Fodinis Hungarian, Ca-
rinthix, Hercyniae, Bohemia;, aliis-
que.

Fer-

P. 2 * C. 4. §. 4. BERTRAND. DiBiotl. deS
FoJJil.  P. 2-  p. 131. waller Mineral. Spec.
agi.

15 ) CHARLETON. Onomafl.  p. 293. VOLKMANN. 1 .
c. P. 2. Cap.  7. §. 5. linn. Syft. Nat.  3. p.
lehmann. Mineral . p. 127. §• gi. waller.
Mineral. Sp.  25 1* iulhter. Mtif.  .Cap. 6 .
Ge. I. Tab. g. Fig. 1. A. stoy. Hamburg,
magaz. Tom. Vll. p.  441.

16)  albxn. Meyfn. Cronik . Tit. 16.  p. 130. geoe-

froy. ylEi. Paris.  1738* I. p. 150. mathes.
Predig.  9. p. 139. RICHTER. 1 . C. Cap.  4.
Gen . 1.  linn. Syfl. Nat. Tom. III.  in fine.

17 ) henkel FI. Saturn.  C. 3. p. 147. ex fide

Hermann. Mineralog. Sp.  2&I-
IS) Mineralog.  p. 133. §. 84.

12

TEN TA MEN

Ferrum  vere nativum exiftere negant non
pauci 19 ), & iam dudum dubitavit
agricola 20).  Dicunt quidem aliqui
a Magnete non attrahi, njfi purum
Ferrum, hinc tale inefte lapidibus fer-
rariis nonnullis, qui ab eodem prom-
pte trahuntur. Sed nondum conftat a
Magnete attrahi folum Ferrum, non
vero' & eius calcem , quae determinata
quadam materia: inflaramabilis copia,
ab arte aut Natura donata fuit; prout
id veroiimile omnino videtur.

Stannum  pariter nudum negat inpoffibilis
eiusdem e fuis mineris eliquatio absque
additatnento principii inflammabilis,
ut Docimaftica: ac Fuforia: artis peritis
ubique notum eft 21).

Cuprum  nativum a pra-cipitato diftincftum
nullum exiftere, probabile iam dudum
vifum eft bromelio 22), nec diftentire
nunc videtur 111 . linn^eus 23 ). Certe
in Rammelsberga: Fodinis perfe&umCu-
prum ibi unice occurrit, ubi idem ex-

aquis

19)  sthahl. Obf. Pbyf. Cbym. M. Septemb.  Ham¬
burg. magaz, Tom . VIII.  p. 288* & alii.

20) Ferrum inveniri purum nunquam a veteribus
feriptnm. de Nat.-Foffil. L.  8- Op. p.  645.

2lJ  Stannum nativum nec admittit. i.ehmann,  awi
MetaU. Mutter  4. Abfchn.  p. 166 .

22 J Mineralog. Svec.  C. 12.  §. 3.

23d Sy/i. Nat.  Ill, p.

MINERAL. I. 13

aquis cementatoriis ope Ferri prscipi-
tatur 24 ). Contendunt quidem non-
nulli Cuprum in acido Vitriol! non ara-
mittere Sulphur fuum metallicum, hinc
nativum ab eo extrahi e mineris, cum
8c tale infideat Ferro, quod folutioni-
bus hifce inpomtur aliquando. Sed

Cuprum aut ininera Cupri cruda aut
tofta, ac fpiritu Vitrioli digefta, ab-
ftrado folvente , non relinquit in vitro
Cuprum perfectum, fed terram albi-
dam, aut micaceam 8c fufcam, 8c ab
alcali fixo non praecipitatur inde Cu¬
prum , led calx Cupri viridi colore tin-
da. Gluod vero inpofito Ferro Cu¬
prum perfedum ex eiusdem folutione
in Spiritu Vitrioli, vel ex fontibus Ce¬
mentatoriis , obtineatur, fit hoc trans¬
lation Phlogifti a Ferro in calcem Cu¬
pri, eodem fane modo, ut via ficca
calx Arfenici Stanno aut Ferro mixta
reducitur 8c fiiblimatur in forma regu-
lina, hoc vero calcinatum relinquitur
in fundo vitri 25 ).

LARVATUMMETALLUM  illud ap-
pello, quod ecquidem in loco natali

per-

24 )  cancrin. Bergwerk  §. Stuck. Er/ie AbhaudL

IX.

25) marggraV. Chym, Schrift. II. N . vii.  §• 12-
jvsti Chym, Schrift.  Tom, II. Abthcil,  x. N. X*

$• 3 *

14

TENTAMEN

perfeflum eft 8c nativum, fed pere-
grino corpore ita involutum, ut abs¬
que congruo additamento 8c ig-ne, hac
yefte exui 8c purum extrahi inde non
poiftt, In hoc ftatu reperitur.

Hydrargyrum  Sulphure iun&um, vel ab
arte acido additamento mutatum in fal
metallicum , ex quo denuo refurgit
idem prorfus nulla cum ia&ura,
cum principio fuo inflammabili nullate-
nus orbari queat , unde immutabilis
natura Hydrargyri 26), 8c impoffibi-
lis eiusdem calcinatio elucefcit.

Argentum  omne 27)’ quod nudum non
eft, id enirn ex Omni minera educitur
addito Plumbo, quod Argentum non
reducit, fed excipit, nec ei aliquid e£>
fentiale communicat, fed vitrificatum
liberat ab heterogeneis, ut purum a
fcece metallica in cupella remaneat.
Et ft Aurum aut nudum, aut larvatum
eft, cur non 8c Argentum ? Certe 8c
hoc Metallum purum nec in igne, nec
in acidis 28! aliquid amittit, 8c fufum
cum Sulphure inflammabile fuum prin-
cipium illibatum retinet, ut Aurum.

Datur

2 6 )  abta petropolit. Tom . IX.  p. 531. justi

Chym. Scbrijt.  Tom. III. 1, Alt boil.  N. 3,

p. 70.

27)  orschall . MttaUurg. Treifiem Trtite.  §. 7.

2g) schahl Fundam, Chym.  6. III. p.457. & 37^.

MINERAL. I.

15

Datur & Aurum larvatum Sulphure, quod
mineralifatum ideo vocant nonnulli,
quia nec lotione, nec amalgamations
beneficio inde extrahi poteft, ut Au¬
rum nudum, Sed hsc non fufficiunt
ad hoc, ut Aurum pro mineralifato
aflummi queat,- nam & Argentum cum
Sulphure cementatum ei ineft perfe.-
dum 29), nec tamen inde elui, aut
ab Hydrargyro extrahi poteft. Eius-
modi Aurum ineft Pyritibus quibus-
dam, prxfertim Tranfylvanix, nec non
miners Nagyayenfi , quod imperfe-
dum in ea latere putabam 30).
MINERALISE TUM ME TALL UM
eft illud, quod a Sulphure minerali non
fuperficialiter obdudum, fed cum eo
intime & ita coniundum eft, ut eo dis-
fipato non Metallum perfedum, fed
calx metallica fola fuperfit.

Unio hsc eft vera folutio, eaque aut
Metalli perfedi , aut terra: metallicx.
Primus mineralifandi modus artificialis
eft, alius vero naturalis. A Sulphure
folvi & calcinari ignobile Metallum,
nemo eft, qui ignorat, fed quomodo
calx metallica ab eo folvi & lie mine-
ram efficere poflit, res paulo difficilior

-eft.

29)  Neumann. Prccl. Chym.  P. V. Cap. 4.

30)  Ann . Hi ft. Nat. III. Dijf. IV.

I6 TENTAMEN

t

eft. Diftin<ftio itaque facienda eft inter
calcem metallicam phlogifto fere peni-
tus deftitutam, & inter lllam, qua: earn
principii inftamrnabilis copiam fovet,
qualis requiritur ad hoc ut a Sulphure
folvi, & cum eo in mineram coaiefce-
re poffit; Hanc enim folvit Sulphur,
illam vero non item. Nonne Sulphur
cum Minio Galenam conftituit, cum
Plumbo vero fpatofo non item '? Non¬
ne Pyrites fit ex Sulphure & croco
Mams in Vitriolo latente?

Ergo ad naturalem mineralifationem re¬
quiritur:

1, Ut terra metallica folvatur ab acido
Vitrioli, adiuvante hanc folutionem
principio inflammabili, ac forte &
alcalina terra folvendo corpori im-
mixta.

2. Ut feparato folvente fuperfit terra
metallica; unde patet.

Privio  Aurum, Argentum, Hydrargy¬
rum, Platinam, mineralifari nullo mo-
do pofle, cum nullus modus ha&enus
innotuerit, quo principio fuo inflam¬
mabili fpoliari queant 31), hinc gratis

dici

31) Aurum infolubile in fuas partes conftitutivas.
fallop de  Mctall .  Cap. n. cassaltin. de  Me -
taU>  L. 3, C. 3. nlumann. Prtcl. Chym.  P»

V. Cap.

MINERAL. I.

I?

dici AURUM mineralifatum Sulphur e
viediante Ferro , Mercurio , Zinco aut
Argento  32); ARGENTUM Sulphu-
re, vel Sulphure cf Arfenico , aut Sul¬
phur e Arjenico Cupro iff Ferro mine¬
ral! fatum  S3 ) ; HFDRARGFRUM
Sulphur e miner alifatum  34), &c.

Secundo.  Nec poflibilem hunc e(Te Sche-
matifmum in Metallis, quae a Sulphure
folvi non poflunt, ideoque omnino pa¬
radoxes e(Te mineras Wifmuthi, Zinci,
& Atari, pro infallibilibus hucufque
propofitas.

Tertio.  Metallum unum ab alio minerali-
jfari nullo modo poffe, hinc non bene
dici W 1 SMUTHUM Arfenico if Co-
halt 0  , CUPR UMArfenico Ferro  o’ Ar¬
gento  , nec non ARGENTUMArfe¬
nico Cupro if Ferro miner alifatum  35).

B Qiiarto .

V. Cap. 8- hist, de 1 ’ academ. de herein.
Tom. IX. p. 49. & ne quidem ab hepate
Sulphuris, cum inde integrum feparetur de.
tonatione cum Nitro. lewis. Hi/?, de  l’  Or,
p. 215. 216.

cronstedt Mineralog.  §. 166, & in Pyrite
Scbmolandico. Hamburg, magaz. TW*
XXIV. p. 148.

33 ' waller. Mineralog.  fpec. 294 — 298* om '
niumque Mincralogorum.

34) linn. Syfl. Slat.  III. p. aliorutnque.

35} waller. Mineral,  Sp. 244. 275* 298*

18

TENTAMEN

Quarto . Mineralifationem ope Alcali fixi
imaginariam efle prorfus, Argentum
enim Annabergenfe Cl. iusti 36),  eft
partim nudum & nativum, partim ve-
ro Sulphure larvatum, idemque Lapi-
di calcario inhasrens, non vero alcali
mineralifatum 37).

Qiiinto.  Multo minus terram metallicam
ab alia fterili in mineram mutari pofle,
feu Lapides Ferrarios non bene vocari
FERRUM mineralfitum album, cine-
reum, ccerulefcens, Zf c.

Sexto.  Arfenicum inter corpora minera-
lifantia non bene adnumerari, mifcetur
enim ecquidem cum Metallis, eaque
redditfragiliora, fed non folvit, quem-
admodum ad mineralifationem omnino
requiritur.

Mineras itaque genuinas praeter has nul-
las agnofcimus.

ARSENICUMZ] - •  - . -f Auripgmmtim .

STIBIUM.  .1 Miner a  . Lntimonit,,

FER R UM.  Mineralis. Stil-J Pyrites.

CUPRUM.  phure. ]Min. Cupri.

PL UMB UM. Galena.

STANNUM. \Stann. cry/iellifatu.

Hie obiici pofTet Plumbum e Galena pu-
rum efluere in Furnis Villachenfibus

38 ), &

26) chim. Schriften. Tom. I. 6 . Abtheil.  N. i.

27) pott Litbonoges.  p. 13 — 19. vogei. Mine¬

ral. Syfi.  p. 350—351.

Mineral. I*

19

38 -),  & folo Alcali fixo tarn e minera
cruda,quam tofta idipfum educi,hinc
Miners eidem inefte larvatum, Ad
hsc refpondeotverum efle quidem e
minera Plumbi cruda tam igne, quam
fide alcalino fixo perfetium extrahi
Metallum , fed redu&utn e calce me-
tallica a feparato Sulphure relicfta im-
mediato conta&u flammx ac carbo-
num, vel Phlogifti, quod fovet Alca¬
li fixum, cum etiam Minium & Lit-
harg-yrium addito eodem Tale perfeAi
Metalli nucleum largiantur. Qluod
vero ex minera multo maior Plumbi
quantitas obtineatur, hoc non Metal¬
lum larvatum indicat , fed maioretn
Phlogifti miners immixti copiam, qua:
una cum infiammabili falis alcalini cal-
cem metallicam facilius & perfe&ius
reducit. Hinc eadem copia Alcali fixi
Plumbi maior quantitas, ex Galena cru¬
da, minor ex tofta, adhuc minor ex
Minio, minima vero ex Lithargyrio,
ME TALL UM CAL C1F0RME , eftiim¬
plex terra metallica nullo Sulphuris mi«
neralis confortio ftipata, in quo ftatu
reperitur perpetuo Zincmn , fir pi us
Terr urn , non raro Cuprum,  rarius ve¬
ro Phind wft,

B 2  Fer-

tf)  scHtuxTER, Hiittentpcrk,  Cap, LXI.

20

TENTAMEN

Ferrum  terris aut lapidibus non ineffe
perfe&um, fed in forma calcis 39),
docee impoffibilis eiusdem eliquatio
absque immediato conta&u inflammabi-
lis fubftantiae 40 ), & nullum Ferrum
e Magnete edu&um in foco fpeculi
cauftici 41 ).  Calx hxc metallica mo-
do fpontanea, modo enixa reperitur.
Prima per omnia 42 ) regna Nature
diffufa fere ubique hofpitatur, alia ve-
ro eft ultima metamorphofis Lapidis
Ferrarii , aut unicuin Vitrioli martis
diiapft refiiduum. Ha:c ochra Ferri
eft, modo pulverulenta, modo veto
in mineram Ferri paluftrem aut ftala-
dtitiam indurata. Diverfa copia eft
in his terris inhaerentis inflammabi-
lis, nec una matrix, quae eandem fo-
■vet, unde ferrago Lapidum ferrario-
rum , & infuperabilis difticultas in ex-
tricandis Ipeciebus iuxta leges Naturae.

Zincum

3^9 sta-kl. Obfcrv. Phyf Cbyrn. M. Septcmb.

409 Hijl. de P Accident, de Berlin. Tom. IX',

P- 48. iusti. Chym. Schrift.  Tom. I. Num. 4.

41 9 Hamburg* ma-gazin. Tom. V.  p. 27 6.

42 9 In (anguine humano. menghin. Comment.
Bonon. Tom. III.  p.244. & Tom. IV.  p, 4^3.
HAMBURG* MA-GAZ. Tom. XIII,  p. 41. NOU-
V-ELIST. OECONOM. & LITTERAIR. Tom. IV.
p. I. R hades disk, de Ferro fanguinis hu¬
man.  gotting. 1755. in cincribus PJanta-

rilin COMMENT. BONON. i. C,

MINERAL. I.

21

Ztncum  educi e fuis giebis in forma me¬
tallic^ addito corpore infiammabili,
cum ignoraflet hellot 43 ),  ollenditid
nuper laborioliiilmus marggra  vius 44).
Sed idem obtinetur e lapide calaminari
etiam immixto fabulo, quarzo, ac li~
matura ferri, ut Auditoribus meis hoc
Anno demonftravi. Unde ergo & qua¬
le hie reducensinflammabile ?  De Fer¬
ro facile iudicium eft, id enim Sulphur
fuum metallicum zincinas terrte com-
municat, ut folet dare plumbese, quam
reducit ex Galena fola, vel & cupre^e
in acido Vitrioli folutas, dum inde cum
eo Metallo praecipitatur, perfeeftum
prorfus. Verum tamen de reducente
vi fabuli aut quarzi res paulo difficilior
eft, nec aliter explicanda, quam ex
adfinitate terrae filicex cum principio
infiammabili 45), quod ex igne ad fq
trahere & terris metallicis communica-
re videtur.

Cuprum  nativum in mineris nullum eft,
& Vitrioli genefim ex acido Sulphuris
& terra cuprifera, phlogifto tamea
penetrata, oftendit.

B 3 Ca '

43) ACT. PARISIN. I735. I. p. 22-

44 )  HIST. DE l’aCABEMDE BERLIN. Torn. II- P"49*
43) ANN. NOST. HIST, NAT. II, JtCY • Goi'iZ. OOJ .

13 -

TENTAMEN

22

Cupri minera per horam uftulata & fpi-
ritii Vitrioli digefta parte folvitur, &
folutio hate abftracfto folvente dat ex-
uncia una miners, drachmas duas ter¬
ra; fufc®, qua; aeri expofita, intra fex
horas mutatur in Vitriolum pardm vi-
ride, partim vero cairuleum.

Calx Cupri  naturalis viridis, aut cterulea,
in Cupri fodinis non rara, pratcipue
in Banaticis & in Herrengrund  Hun¬
garian

Cajx Plumbi  46) modo pulverulenta 47),
modo indurata, eaque amorpha 48),
ant cryftaHifata 49 ), eodem modo re-
ducitur, ut calx Stanni 50). Arfeni-
co vero mineralifatam nondam vidi.

Arfenicum  calciforme in Fodinis Saxoni®
habitans, habet cronstedt, Minera-
log.  §, 240.

Ex

46) Plumbum apyrum einleitung. p. 157.

47) Ceruffa nativa cronstedt. Mineralog.  §„ 185.

48) Terra plumbaria. waller. Mineralog.  Sp.

287* EINLEITUNG. 1. C. 11. I.

49) Colore fepius albo, fed & quandoqne rubro,

LEHMANN. NEUES HAMBURG. MAGAZ. Tom.

II.  p. 336. 348. mathes. Predig,  9, p. 142.
& Ego in collect, Csefarea.

50) BEuters, Probierkunfl.  n. 85,

mineral. I.

23

Ex didlis fequens eruitur Metallorum
Sehematifmus.

MET ALL A

Nativa.  Hydrargyrum,Ar-
fenicum, Wifmu-
thum, Aurum, Pla-
tina, Argentum*
Larva-  Hydrargyrum,Au-
ta+  rum, Argentum.

Minera.  Arfenicum , Sti-
lifata ; bium, Plumbum,
Cuprum, Ferrum,
Stannum.

Calci-  Arfenicum „ Zin-
formia  ; cum , Plumbum ,
Cuprum, Ferrum.

Nativa  nihil ab arte poflulant, nifi fe-
pafationem alteriusMetalli immixti 51).

Larvata  non egent Phlogifto, fed folo
additamento detrahente larvam Metal-
lo perfe&o.

Mineralifata  exigunt duplex additamen-
tum, nempe reducens, & feparans.

CaJciformia  Tola indigent reducente fub-
ftantja; hinc calx Mercurii, Auri, Ar-
genti, paradoxa.

B 4 Mine-

51) Karo enim invenitur Mctallum puruin. r al¬
lop. de Metall,  C. n. p. 123.

24

tentamem

Mineralilationis itaque idea genuina k-
tuilfe hucufque videtur, & nulla fadta
diftin&io inter mifcellam duorum cor-
porum & intimam unionem metallic^
uibftantiaj cum Sulphure minerali.
Hinc qui bene diftinguif, bene docet.

TENT AMEN MINE-

RALOG1CUM II.

DE

MINERA ARQENTI RUBRA*

ARGENTUM RUBRUM

GRONOV, Stippl.  p. 48* SCO-
POL, Einleitung . p, 172,

SFNONFMA .

A rgentum rude rubrum. AGRICO¬
LA de Foffi'l. Lib.  10. Argentum ru-
bri coloris. GESN. de Lapid. Fig. XI )^
p. 61*- 62. Rothgulden. MATLIES Sa-
rept. Pred.  3. LOEHNEYS Bericht von
Bergwerk  P. 5, p, 73.

Roll-

mineral. II* 25

Rofilier. BARBA. Traite del' Art. metal-
Ijque Chap.  8. p. 32. ,

Minera Argenti  rubra , arfenicalis.

BRANDT. A£l. Svec.  1739. p. 5?6.
Rothgulden Erz. Henkl. Pyritol.  p. 404,
405. CRAMER. Probier ♦ Kunft.  p. 259.
IUSTI. mineral. Reich.  §. 58. LEH¬
MANN. miner alog.  §. 78- n. 4. V OGEL.
mineral. Syft . p. 426.BAUMER. mine¬
ral. Reich.'p.  390.

Argentum rude purpureum MUS.FRID.

REG. DAN. P.I. Seff.  VII. n* Z 2 .
RothgQldig Erz. HENKEL, mineralog.  p.
§7* & 329. RICHTER mus.  C. 2. G.
XV. p. 15. NEUE ERZAEHLUNGEN
Tom.  II. 20. Stuck .

Argentum rude, rubrei colorisENCELL.

de re met all.  L. 1. C * 6 .

Argentum Arfenico , pauco Sulphure Sc
Ferro mineralifatum, minera rubra ante
ignitionem liquabili. waller, mineralog .
Spec.  296.

Minera Ar gen-rub ra.WOLLTERSDORF
Syft . min.  Cl. VI. B.

Argentum Sulphure, Arfenico, & Ferro
mineralifatum. BERTRAND. EJftii Jur
les montagn. Chap , 16. p. 284.

Mine’d’ Argent rouge’ ARGENVILL.
Oryclol.  P.II. p.283, BOMAR. mine¬
ralogy  P. II p,2lO.

Argen«

26

TENTAMEN

Argentum mineralifatum rubrum, fplen-
dens. CARTFIEUSER mineral,  76.

Argentum Sulphure &Arfenico minerali¬
fatum C R O NS TE D T. miner a log.  §. 170.

Argentum rubefcens tribura rubra. LINN.
Syft. Nat.  III. p. 149.

Argentum rubrum, arfenico , Sulphure,
& Ferro mineralifatum PEITHNER
mineralog, CL  VI. Tab.  XV.

FAR IE TA TES.

Argerftum rude iecoris colore , trans-
lucidum. FABRIC, de Reb. Metall,
Cap. 2.

Argentum rubri colons, glebofum, 6—7—
8-angulos habens, fpinis echini terreftris
Emile cuius Manilla: quafi e rubinis pu-
riffimis concrete vel e granatis orienta-
libus pellucidis compacts. GESN. /. c.
p. 61—62.

Minera argend rubra arfenicalis 10—12.
angulorum, interdum prifmatica, late-
rum 4, 5, 6, BRANDT. 1 . c.

Argentum rude, coloris rubei,innigrore
quodam lucens, veluti Scintilla’ in Sa¬
xo , in folidis Maffis ad Saxa adhamen-
tibus, poftremo rude rubeum caruleo
adfperfum, ENCELL. 1 , c. p. 16—17.

Crvftallinifch gewachfenes rotho-ulden
Silber Erz, RICHTER 1 . c. Gen. XV.

Mine-

mineral. II.

*7

Mitiera argenti rubra pellucida, opaca,
cxrulefcens, nio-refcens, crvftallifata ,
Fuperficialis, florens, fufca WALLER.
Mineralop. Sp.  296. 1 — 8- ARGEN-
WILL. if c.

Argentum rubefcens polyedrum gladulo-
fum LINN. 1 mus. Teffin . p. 68.

Argentum rubrum , diaphanum Scopacum.
WOLTERSDORF. 1. c.

Argentum rubrum fuperficiale, fquamo-
finn, cryftallifatum CRONSTEDT. I. c.
n. 1—2.

Dunkelrothes Rothgulden Erz, theils wiir-
fiicht, theils derb und Knofpig. SMI-
DEL. Foff. Gleb.  p. 8- Tab.  5. fig.  2.

Argentum rubrum cinerafcens, fuperfi¬
ciale, glandulofum cryftallinum. LINN.
1. c.

Verfchidene arten von Rothgulden Erz,
theils durchfichtig, klein und grofdru-
figt, theils angefiogen, theils dunkei
und derb — eine derglejchen derbe
Rothgulden ftuffe ift hier auf dem
Amthaufe zu fehen, die wie ein Baum
mit aeften bewachfen gezeuget war.
ZUCKETT. Naturgefch. des ober  har-
ZES. C. IO. p. 140.

PA TRIA.

Repertum fuit in Potoffi.  BARBA Traite ’
de l' Art. Metallique,  in MifniseFodinis ad

Ebren-

2g

TENTAMEN

Ehrenfrideriechfdorf,  £7 J 0 . Georgen-
ftadt  VOGEL, mineral Syfl.  n. 426*
Frcyberga.  BERICHT. VON BERG-
JBAIJ. 6. Abfchn . p,263. & In Hercinia
ad Andreasberg . CANCRIN. Bergwerk.
9 . STiiK. §. 25, CRONSTEDT. mine-
ralog.  §. 170*. SCOPOLI Einleitung .
p. 172. in Catharines Neufang.  p. 1 73.
In Svecia  IUSTI. mineral. Reich.  §. 60.
In Galliis ad S. Mariam, unde pulcher-
rime cryftallifatum obtinuit CL. IAC-
Q.UIN. In Hungaria Neofnlii.  B AUMER.
Mineral. Reich,  p. 391. fed hie nullum
fuit unquam; Cremnitzii . BRUNICH.
ad CRONSTEDT. §. 169. Gtuarzo
la&eo infidens,fiepiusfuperficiale, quan-
doque & cryftallifarum , acgranulatum,
mFifterort, Hojf.Iofepbi flollen  in der
Hodritftb, Alt und Neu Stephaiii ft al¬
ien.  ad Siglosberg.  Hinc in Hungaria
non rarum, ut ait IUSTI. 1. c.

Argentum rubrum de quo hie lermo eft,
detedum fuit in Fodinis Schemnizen-
libus A 1770. 28 va - lanuarii, in Cuni-
culo hsreditario , francisci , fep-
temtrionem verfus replens in parte nf-
furam, cuius fumma latitudo erat un-
ciarum fere trium* Saxum cohsrens
fuit Qluarzum & Spatum. Miners co¬
mites, Argentum nativum & yitreum
cryftaiifatum, tiec non Aurum nudum.

Idem

MINERAL. II.


Idem opacnm fuit & amorphum , fed in
cavitatibus, quae hinc inde in hoc Ar-
g-ento occurrebant, cryftalliiatum ap-
paruit.

AN A LFSIS.

I. In igne modica crepitat, copiofum
album fumum emittit, cum odore ful-
phureo & aliquatenus arfenicali, dein
confluit inmaffam nigrorubram, fragi-
lem&fcintilanrem. Siccruftam format,
qua difrupta novus errumpit fumus
fulphureum odorern fpargens. Sic
toft'a minera de Centenario docimafti-
co perdit libras viginti fex, & fufco-
cinereum colorem acquirit.

a. Continet ha:c plurima grana argenti
puri, quod cumMercurio in amalgama
tranfit, malleocedit, omnesque argen¬
ti perfecti poffidet proprietates.

3. Ex lex centen. fortillimo igni commit
(is obtinui exiguam copiam fublimati
luteo—rubri & pollinis albi tenuiilimi,
qui ignito carboni infperfus in auras
obiit cum odore alliaceo. Refiduum in
retorta ponderis libr. 591. minus erac
compadum, acinExp. I.

4. Denuo uncias quatuor eiusdem Foffilis
infruftula, piii magnitudine divifi in~
didi, retortae terreas, & validiffimoigne
per lex boras adhibito, obtinui modi-

cam

30

TENTAMEN

cam quantitatem lublimati pulveru¬
lent! coloris hepatic!, in fundo vero re¬
torts erant fruftula limul liquata, colo¬
ris fufco—rubri, intus vero albidioris&
fubmicacei, ponderis. Unc. 3* gr. 12*
Hoc igne non dimittit omne Sulphur,
nam eiusdem centenarius in igne aper-
to clenuo uftulatus perdidit denuo li¬
bras fere feptern.

5. Crudum ex Centeti. feu Marchis 200.
deditArgentiMarc. 62. Lot. 11. Drach,
1. Uftulatum vero Marcas 56. lot. 15.
Drach. 2.

6.  Centenarius cum eadem copia falis tar-
tari in crucibulo fufus, conllituit Maflam
rubri coloris , ut crocus martis, cuius
pars aliqua folvitur in aqua , alia vero
manet inlolubilis. Portio folubilis af-
fufo aceto dimittit cum fcetido odore
Sulphur, non albi fed Iateritii coloris,
quod liccatum.ponderavit libram unam
&dimidiam, idemque carboni ignito
inpofitum conHuit in granula rotun¬
da, quae in pollinem cinereum tandem
dilabuntur.

7. Cum Nitro detonat, & conllituit mix-
turam flavefcentem ponderis librarum
quinquaginta quinque ; perierunt ita-
que de Centenario librae quadraginta
quinque,

8, Cum

MINER AX. II.

3*

8 . Cum floribus falls Ammoniac! dat Sub-
limatuto rubrum ac fufcum , in fundo
vero cucurbits manet pulvis nigei'.
Sublimatum rubrum cum falc tartari
mixtum dat in excipulo Spiritum falis
Ammoniaci, collo retorts denuo ru¬
brum Sublimatum; in retortavero fiib-
ftantiam albam. Rubrum hoc Sublima¬
tum partim fblvitur in aqua diftillata,
partial vero manet infolubile. Solu-
tio prscipitat Argentum ex Spiritu Ni-
tri in forma pollinis nivei, floccofi,
quod in crucibulo fufum mutatur in lu-
nam corneam. Portio vero infbluta
& tofta fluit in igne*in madam fufcam,
qux in pulverem redafta partim trahi-
tur a magnete.

q. Centenarius cum anatica portione mi-
nii liquatus dat Scoriam nigram una
cum fiibftantia metallica ftmillima Ga¬
lena: teffulis maioribus, ponderis libr.
104.

10. Eadem quantitas cum centen. Plum-
bifufa mutatur in Madam fcintillantem,
porofam & valde iimilem Argentoni-
gro, quam Schemnizenfes R'ofcb ge~
wicks  appellant.

11. Cum Mercurio trita per aliquot horas,
dein igni commifla, non dat Cinaba-
rim, fed mercurius tranfit in excipu-
lum eodem pondere, quo miners im-

mix-

32

TEN TAMEN

mixtum fuit, remanente in fundo retor¬
ts fufa fhbftantia, qus de tribus cen-
tenariis perdidit libras quinque.

12. Mercurius lie cum hoc Foffili tritu-
ratus extrahit inde aliquid Argenti,
quod tamen tres libras non excedit.

13. Cum Mercurio fublimato corrofivo
non dat Butyrum Antimonii, nec Ci-
naberim, fed duplex Sublimatum; nem-
pe rubefeens, quod dein cinereum in-
duit colorem, & flavum, una cum plu-
rimis Hydrargyri globulis utrique im-
mixtis. In fundo vitri erat corpus com-
pactum, porofum, nigrum, aere per-
fiftens, immutabile.

14. Ex Marchis 600, Argenti ab hac mi-
nera in cineritio relicSti & in aqua for-
ti fbluti, vix veftigium Auri obtinui.

15. Minera hsc a Gluarzo omni modo
depurata & prius modice uftulata,fuc-
cellive inftrata fuit Plumbo, catino iilo
maiori, quern Treibherdt  appellant,
detracto prius Lithargyrio, tain bono
cum fucceffu, ut Lithargyrium priniis
vicibus non ultra quartam partem Dra¬
chms , ultimo autern vix dachmam ar¬
genti contineret. Eadem antequam
cum Plumbo mifeeretur, modice uftu-
lata fuit, & in hacoperatione exfudan-
tes undique perfeAi ;  Argenti guttulas
confpiciendas prsbuit,

16. Ha-

vircns.

MINERAL. II.

33

.—

G 18 . Tabu-

id.  Habitus Foffilis fiujus tninime tiftulati ad acida mineralia fequens obfemtus fuir.

34

tentamen

18. Tabula hxc oftendit copiam Argent!,
quod produ&a a memoratis experimen-
tis, ex Centen.i.in cineritio reliquerunt.

14 *  Re-

mineral. II,

35

SEN TESTS ,;

Argentum rubrum artefa<5fcum ex lapide
Pyrmifon, lot. 2. 8c croci martis Scru*

C %  pule

CO

TENTAMEN

6

pulo femis, nec non ex Antimonio ,
Nitro, & Calce Luna: mixtis & fufis.
WALLER. Element . mineralog.  Cap.
2. §. 17. n. z.  p. 177. Ex unione Ar-
genti cum Arfenico, dum illud ex aci-
do Nirri pnrcipitatur cum Sale medio
arfenicali MACGlUIER. At ?. Academ.
Reg. Paris.  A. 1746. p. 340. Pyrite ar¬
fenicali & Argento. IIECKEL. minera-
log.  p. 306. VOGEL, mineral, Syft.  p. 426.

PARIES CONSTITUTIVE

I. Argentum  non eadem copia' ubique,
fie dimidiam partem ponit LOEHNEYS
Bericht von Bergwerk,  p. 73. paulo plus
ELLER. Hamburg. Magaz. Tom.  XVI.
p.659. tk.Hift.Academ.Reg Berolin. Tom .
IX. p. 44.CRONSTEDT. miner alog,  §.
170. Marc as  120. BOMAR miner a log,
P.II. p.210. m. 120— «14. LIENCKEL.
mineralog.  p. 55. GELLERT. mettal-
larg.  p. 41, m. 150. LIBAV. Art. Pro¬
hat.  L* 2. C. 10. ZUKERT. Natur-
gefebiebte des Oberbarzes.  Idem & in
hoc Foffili mineralifatum non efle, fed
unice larvatum Sulphure, aliisque hete-
rogeneis immixtum , demonftravi in
Scbematibus metallorum  hinc bene IM-
PERATUS Argentum  ( inquit. Hift.
Nat. Lib , 18. C.  12.) rude excellent
. non

MINERAL. II*

37

non coquitur infornacibus , fed incruci .

ferreo mixtures Argenti  c 7  Plum-
hi iniicitur.

% Sulphur  idque non paucum , ut ait Cl.
WALLERIUS , fed copiofius certe ac
Arfenicum , ut patet ex Obferv.  i, 3,
■4> 5 >  8, 9.

3, Arfenicum  Argento huic inefTe faten-
tur omnes, & oftendunt etiam Obferv.
1,3,4, non tamen adeo copiofum, ut
pofuit ELLER 1 . c. nec adeo evidens
in igne , ut habet TEYCHMEYER.
Jnft. Chyni.  P. II. C. 10. Hoc facilius
ac Sulphur ab hoc foffili in igne fece-
dit, neutrum tamen int.egre; quodve-
ro in foco fpeculi cauftici diffipato Ar~
fenico mutetur in Argentum vitreum,
ut ait HOFFMANNUS in Hamburg.
Magaz. Tom.  V. p. 273. repugnare vi-
detur gradui ignis tam forti, noftris-
que obfervationibus, qua: tflem raeta- '
morphofim, etfi fedulo quatfitam, nun-
quam demonftrarunt.

4, Ferrum calciforme ,  ut patet ex Ohs.
8*, & colore viridi folutionum noftri
foffilis in Spiritu falis, nitri, & Aqua
regia. Tin&ura rubra Salis Ammoniaci
partimaferroeft, & partim etiam aSuI-
phure, obtinetur enim ab eodem fa;

, le fublimato cum Sulphure Antimonii
aurato TEYCFIMEYER. 1 . c. Cap.  y.

C 3 Sun>

38

TENTAMEN

SummaMetalli huius adfinitas cum Sul-
phure & Arfenico efficit difficillimam
utriusque feparationem ab hoc Argento,
& fxmul docet, ne temper e mineris,
qus fovent Sulphur & Arfenicum ,
obtineri fublimando Sulphur rubrum ,
ut ait DE IUSTI Cbym. Schrift. Tom,
II. Altbeil.  6. p. 373.

5, Alcaltna terra  exigua portio, quaru
pandit prscipitatum albidum ex folu-
tione Argenti rubri in Spiritu Vitrio-
li Objerv.  16.

Proportio harum partium in hoc Foflili,
etlx exa&e determinari non po/Iit, vi~
detur tamen hsc effe. ‘

Argenti,  p. 32.

Sulphur is.  25.

Arfenici.  —14.

Ferri.  — 26.

Terra ale alt na.  3.

loo.

Ex his patet.

j.  Miners noftrs Antimonium non in-
efle. Obs. 12,

2.  Aurum non inhsrere Argento , fed
terres Matrici.

3. Fufionem minerarum a Sulphure pro-
moveri.

'4* Mi-

MINERAL. III.

39

4.  Mineras Argenti legitimas non confti-
tuere venas maiores aut cumulos,
fed in anguftis brevibusque filTuris ut
plurimum nidulare,

$.  Re&e hinc obfervat LOEHNEYS ve¬
nas anguftiores argentiferas eife magis
quam Jatiores.

6.  Argentum ab his mineris facile feparari.

TENTAMEN MINE-

RALOGICUM III.

DE

SINOPI HUNGARICA l S1NOPL %

DICTA.

D enominatio haec Sinopl  aut Zinopl
ab ea terra derivare videtur, quam
veteres Sinopem  dixerunt, quia ex Si¬
nope advehebatur, CAiSius de mineral.
L. 2. Sett-  12. p. 155. mercat. Metal-
loth. Shm.  I* C. 4. Color eius ruber
erat, ideoque a Gracis vocabatur p(X-
7 t exovixrj,  & modo pro Rubrica,
SALMAS Exercit. Plin.  in SGLIN. caesal-
pin. de met all.  L. I. C. 20. charle-
C 4 TON.

40

TEN TA M E N

TON. Onomafl. de Foffil. p.  219.11. 3.
modo vero pro terra Bolari. agricola.
in Berman.  MATHIOL, in Diofc. p.  37.
MERCAT. 1 . c. TOURNEFORT. Relation .
Bun Voyag ♦ du Levant. T.ILp 4  94.
BERTRAND. Dicfion. des Foffil  p. 100.
accipiebatur. Terrs finopics tres fpe-
cies ponit agricola de Nat. Foffil  L, 2 *
Op. p. §8’3* quaram una moliis & ma-
nus inficiens, altera minime contanii-
nans, tertia vero dura, qus nil! aquis
madefaAa manus non inquinat. In Fo-
dinis Schemnizenfibus duplicis quoque
Generis exftat Sinopl , nempe unum
niollius & digitos Molibdenae ad in-
ftar inquinans, aliud vero folidum ,
nec manus inficiens.

Retineo itaque nomen Sinopis,  quod ex¬
ftat etiam apud C-ESAlpinum , & trivia-
li vocabulo Sinope/,  proxime accedit*
An Lapis nofter fit Saxum illud ruffurn
cui Galsna inhsret. cjesalpin. de
met all.  L. 3. C. 7, vel an ilia Terra ,
qua: inventa fuit in metallis Aurariis,
Argentariis, aliisque , iuxta agricolam
1 . c. mercat. ibid. & sibald Prodr.
Hi ft. Naff Scot.  P. II. L. 4. Seel.  i.C.
I, determinate non licet.

Econtra autem certum eft Recentiores
nonnullos eiusdem meminifte. Sic in
LExico minerali Cbemnmi edito.  A,

I 74 2 »

MINERAL. III.

41

1742. Edit. 2.  dicitur Lapis in Hun¬
gary Fodinis occurrens, & auriferas ve-
nas indicans, etfi ibidem non bene habea-
tur pro Saxo fterili, eodemque colo¬
re tin&o, ut Pfeudogalena rubra. In
HISTORIA MUNDI UNIVERSALI Tom,  II.
p. 850. vocatur Iafpis martialis, par-
tim rudis, partim fubtiliter granulatus,
varii coloris, nempe flavi, rubri, fu-
fci, coriacei, cum tamen nec flavus,
nec fufcus, nec coriaceo colore tinctus
in Fodinis noftris unquam repertus
fuerir. Neque bonam Sinopis noftra:
defcriptionem dedit erukmanus Mag¬
na/. Dei Tom. 1.  281. dum ai t: Zino-
pl. auro dives eft Cinnabcris immature*
rinmann. in AStis Syec.  A. 1754. p.
294., earn \t2L AeCcv\b\v,Zinopl in Hun-
garicc Fodinis eft lapis duritie Jilicis py-
romachi, coloris lapidis haematites, qui
uftulatus nigrefeit, in igne valido fluit
in Scoriam nigratn, (f de centenario
docimaftico dat Ferri libras decem.  1. g.
i-iopfmaNNUs. in Dijftde Matric. metaU .
§. XLVIII. de hoc lapide hsc habet:
Ad eandem fluorum ClaJJem forfan non
male adnumerare poJJ'emus obfeure ru -
bram illam atque Jingularetn , ad mi -
neras Auri vulgo relatam Hungarian
miner am Zinnopel diElam. Quantum-
vis enim pro immatura Cinnaberis mi-
. nera

42

TENTAMEN

nera babeatur , df ob immixtam Pyri-
tis Speciem Aurique forfan nativi par-
ticulas , Aurum continere poffit , ip fa
tamen minera nonnifi lapidis fpeciem
conflituit.  In dresdisch. magazin
Tom.  II .p.  446. Lapis nofter hunc in mo-
dum deCcribitur-Ainnopl., vel Sinnopel
eft lapis Fodinis Hangar its proprius  ,
col oris rubri, vena metallica bine in -
de immixtus. Rube do hac a Ferro prove-
nit, vel a mica ferrea, lit aliquant-
do a Gnnabcri, unde color magis minusve
ruber apparet. Plerisque in locii ba¬
be tur pro indicia proxima aurifera
vena. Hoc nomine denotari etiam
quandoqwe folet lapis corneus ruber py-
ritaceus, qui in Pacherftollen , in puteo
Leopoldino c? in Windjcbacbt nonra -
ro occurrit.  A CL cronstedt mine¬
ral og. §.  95 - , & in HAMBURG. MAGAZIN.
Tom.  XXIV. p, 147. dicitur Iafpis
martialis ruditer granulatus, coloris
rubri aut fulco — rubentis, in Aurariis
Hungarise Fodinis occurrens* Mihi,
Einleitung.  p. 119 & CL Mechanics:
Profeffon P. Nicolao  poda in Additam .
ad Seleclas  linn. DiJJert. Tom II. p.
s66.eft Ferrum Iafpioides, quod Schem-
riizii in venis Plumbariis copiofe degit.

Loca natalia Sinopis noftrs! ubique iub
terranea funt, Sc frequens occurrit,

« ut

MINERAL. III.

43

utdi&umeft, in venis metallicisSchem-
nizenfibus Spitaler  — St Therefia—gang,
plerumque colons hepatici, non raro
& pallidioris, rariffime carnei* Idem
exuat in Felfobanya  Hungariae fuperio-
ris, nec non in Fodinis Tranfylvanix
Poitza, Ololapos  & Rapnik,  in Bijp-
lergklag St Langbanfbytta  Vermelan-
dix inveniri rinmannus  ait, ut & in Al-
tenburg  Saxonix ac Splimvik  Noryegix
cronstedtus.

Ut ergo accuratum Lapidis huius examen
inftituere liceret, comparavi mihi ex
pallide rubra varietate libras viginti
quatuor, ex alia vero obfcure rubente
libras o&decim. Gluxlibet varietas
ab honiine perito diligenter & fenlim
elota , ac in o&o partes divilafuit, qua-
rum quinque lapidem, tres vero fepara-
tum ab eo pyritem una cum Galena unice
continebant. Ab eo ita eloto feceflit
pollen aquxfupernatans, tenuis , conco-
lor, conftans particulis fquamofis digitos
inquinantibus, nitidisque, quarum cen-
tenarius in examine docimaftico, femi-
unicam argenti in cineritio reliquit*

3Ex prima, fecunda , & tertia portione ,
fxpius & caute lavando, feparavi ter¬
rain fere penitus excolorem & grifex
Argilla: finiilem, eamque nec Ferro,
nec nobilli metallo foetam* Eadem

cum

44

T E N TA M E N

cum acidis non effervelcit, indura-
tur in igne, ut de argiliacea eiusdem
indole, nullum dubium fuperfit. Pau-
ca valde fuit terrae huiusce copia,
quam t<cdiofo plurimum dierum labo-
re obtinui, uc ideo plura experimen-
ta cum eadem inftituere nequaquam
licuerit.

Verumtamen nulla diligentia id efficere
potui, ut fterilis omnino, feu ab Om¬
ni metallica labe pura, hinc terra fe-
cedat, quoties enim lavatur , femper
aliqui Auri, Pyritis, aut Galena: in ea
latet, 8c nec cremor quidem prcedi-
<5tus , 11 microfcopio confpiciatur ,

omni Pyrite caret, Prater hxc lapis
hie polituram admittit, Chalybe per-
culTus fcintillat, & in loco natali cum
variis terris ac mineris modo confufus
eft, modo vero ftrata quxdam alterne
conftituit, qus nunc reda decurren-
tia, nunc in arcum flexa, nunc vero
undulatim, vel alio quocunque modo
difpolita, multicolorem diverfillimo-
rum Follilium congeriem conftituit.

Ex hac Terra quacunque demum, igne
leni deftillata, obtinetur. i. Aqueus
liquor, 2 , Sublimatum quoddam al¬
bum imam retortas partem halitus ad-
inftar inveftiens, 3 . reliduum modice
eompadum, nec adeo rubens, ut erat

ante

MINERAL. III.

45

ante deftillationem. Aqua excolor,
limpida, non effervefcit cum acidis,
nec cum alcalinis, addita folutioni Sa-
chari Saturni dac magifterium album,
& Hydrargyrum ex Spiritu Nitri deii-
cit colore pariter albo, aliqua tamen
fiavedine tinfto* Subliinatum vero
album deliqueicit in aerelibero, fapo-
rem non ftipticum, fed magis acidum
habet, nec cum acidis aut alcalinis
ullo modo effervefcit. Idem in aqua
non totum difolvitur, fed ex gran is
fex, remanet granum unum inlolubi-
le obfcuriore & fufcefcente colore tin-
<?tum* Color flavus Hydrargyri ex
acido Nitri prxcipitati, & fublimati al-
bi deliquium, oftendunt prxfentiam
acidi vitriolici, & cum nulla inde ef-
fervefcentia, cum acidis aut alcalinis
oriatur, denotat acidum hoc faturatum
terra alcalina, qux ad indolem alcali
mineralis longe magis, quam ad aliucf
quodlibet, accedere omnino videtur.

Eadem in aperto vafe uftulata Sulphu-
reum fpargit odorem, Sc  de libra una
civili amittit drachmas fex & feptem.
In retorta terrea fortiilimo igni ex-
pofita, dat exiguam oortionem fubli¬
mati cuiusdam albi filamentoii, lanam
relerentis, cui immixtx funt cryftalli
glbx, pelucidx Sc  tenuiilimi* aciculis

limi-

46

TENTAMEN

fimiles* Produda hxc Zincum Sinopi
inhaerens fine dubio conftituit; finfile
enim fublimatum obtinetur ex Pfeudo-
galenis noftris tam folis, quam cum
poline carbonum, eodem igne tradatis.

Tentavi denuo, quomodo Terra hacc
tam cruda , quam uftulata, fine ad-
ditamento in igne fe gerat. Crudae
itaque arbitrariam quantitatem cruci-
bulo inpofui, & forti duarum hora-
rum igni expofitam vidi mutatam in
fubftantiam quamdam fufcam, (pongio-
fam, Scoria: quafifimilem, fed qua: di-
gitis comminui in pollinem facile pof-
iit. Multo folidiorem nec adeo fria-
bilem fcoriam dedit Sinopis ilia, quae
ruditer attredata, digitos Micas ad in-
lfar inquinat. Econtra vero eadem
prius torrefada nullo modo in igne
fiuxit, led immutata perftitit, excep-
to colore, qui non amplius fufco-ru-
ber , fed nigricans apparuit.

HABITUS

SINOPIS HUNGAR1CM

AD TERRAS*

i  ) Ad Lapidcs Cakarios,  qui apud
nos mineris liquandisadduntur.

Ex Sinopi mixta cum anatica doll lapidis
Calcarii circa

t. Gfos

mineral. III. 47

1. GJcts hiitten , prodit fubftantia pulve-

rulenta, albo — grifei coloris.

2. — — ex Tbaioba — Mafia grifea

modice compa&a.

3 . - — ex Neufohl.  ut in Num. 2.

4. _ _ ex Altftulen  ut in Num.

2, 3. fed color exfufcoalboque
varius.

5. Sinopis partes 2.  cum parte una Cal-

carii ex Tbaioba  Mafia
cinerea modice compa&a,
6* •— p. 1. cum p. 2. Eiusdem. — Al¬
bo rubra hinc inde fufca
& parumper compaiSa*
2.) Cum Gypjo

7 — n, x. cum Alabaftri. p. 1.—Grifea, fo-
1  F  lidiufcula ,

friabilis ta-
men*

8. — p. 2 . — — p. *. — Fufca,quo-

dammodo
fcbrisefor-
mis, ut in
N. 7.

9. — p. 1. ’— — p* 2. — Superne ni¬

gra, fubtus
rubens, &
alba, fpon-
giofaque

3*) Cura ArgiUa ,

IO f

48 TENTAMKN

jo. — p.x.cum Argilkalbxp* i.~ Superne

virefcens, albo
grifea & fpon-
giofa*

Ii*— p. I. — — *—p. 2*— Solidior

ac in Num. 9.
fed friabilior,
acinN, 10, co¬
lore grifeo, fu-
perficie albida,
fplendente.

12*—p. j*— — —p.3. Scoria

folida,cinerea,
fuperne fplen-
dens*

Cum Calce  & Argtlla.

13. — p. 1 ♦ cum Calcis p. I. Argillaz p. 1.—

Scoria folida
ut in Num. 12*
fed magis fpon-
giola, fubtus
nigricans, nec
adeo nitida.

14. — p. I. — -p, I. — p._2* —Maf¬

ia friabilis, ci-
nerea bafi ni¬
gricans , & un~
dique a parie-
te vafculifepa-
rats.

1 6,

MINERAL. HI.

49

j 6 . —p.i. cum Argillae, p. 3. Calcarii. p.2—»

Albo cserulefcens,
folidiufcula.

D 23.

5°

23-~P* 3*

TENTAMES

p. i* —-Sco¬

ria fufca , albo-
pun&ata.

34* p* 4-— —p. i.— —_Sco¬

ria ut in N. 23.

2S*—~ p. 5* -  ■ " — " • p• 1* — ■ — Ea—

dem ut in Num.
24. fed friabilior,

26.— p. 6. — — p. 1.---Sco¬

ria pallidior & fo-
lidior ac inN.25-
5.) Cum Quarzo , Calcario, Atgilla.
cum Cryftallis Qluarzi p. 1. Ar-
gillae p.i. — Scoria
ut in Num. 26.

-8<"" p. 2.  —" ■ *— p. 1. ——— p (

Calcariip. i Mat
&  fpongioia,
fplendens, rubro-
fufca.

29.*—p. 3, — — —— p.2. — p. 4. Sco¬
ria cinerea&Soli-
da ut in Num. 26,
Nota 1. Lapis Calcarins  ex Teiova  per fe
folus in eodem igne dat MafTam
compa&am, fuperficie quafx vitrea
nitidaque.

2. Alabaftrum  Tyrolenfe exFalle Flevi-
vuiriwi  modice folidior fit, & ma-
net albus*

3, Ar-

MINERAL. IIL

51

3. Argilla  Styriaca, dat maflam albam,
cxterum eandem, ut Calcarius an-
tedi&us.

4.  Qmarzum ex Fodinis Scbemnmi, in.
eodem igne manet pulverulentum,
fit fubrubens, & modice compin-
gitur*

5. Qluo maior quantitas Argilla: aditur
Sinopi, eo mafia fpongiofior & fria-
bilior producitur.

6. Idem fit au&a magis copia Gypfi,

AD SALIA ACID A.

I.) Ad Sal commune

1. Sinopis* p. 1. cum Salis. p. 2. dat Maflam

folidam, albidam,
flavo-variegatam,
Ipongiofam, una
cum maculis flavis
totam vafculi ter-
rei internam fu-
perficiem obdu-
centibus:

2. —p.i. — p. I.  -MafTam

grifeam, (Auarzo
erofo fimilem, fi¬
ne flavendine.

3. — p. 2.-p. 1.-Maflam

flavicantem , fu-
perne fufco-ru-
D 2 bram

52

T ENTA ME N

bram, Solidamut
in Num. I. macu-
lisque fimilibus.

2 . ) Ad Sal mirabile

i.Sinopis p*i. cum Sale mirab. p.2. dat Sco-

riam pumicifor-
mem fordide gri-
feam , fuperne
ferrei coloris &
quafi ex granis
exiguis micanti-
bus fa&am.

I, — p.i.— --p- i-Ean-

dem fpongiofam,
efflorefcentem
corpufculisplunv
bei coloris.

3, — p. *.-——— p. i. — — Ru-

fefcentem , hinc
inde rubellam ,
minus ipongio-
fam ac in Num.
I. 2 ,

3. ) Ad Hallotricbutn.

I. Sinopis p*i. cumHallotrichi. p. I. dat

Madam colore
Ochrae martis, le-
vi atta&u friabi-
lem, fpongiofam,
hinc inde fufcam.

4 .) Ad Alumen .

1, Si-

MINERAL, III,

53

i.Sinopis.p. I. cum Alumnisp. r, dat Sco-

riam albam, fub-
tus rubentem, fo-
lidam , minime
fpongiofam, nec
tamen vitream.

2, — p. I.- - p* 2.-_- Al¬

bam penitus,fub-
fpongiofam, fria-
biliorem.

3. — p. 2.— — p. 1.-Albam,

fufco - rubro va-
riegatam, folidi-
orem, non Ipon-
giolam.

5.) Ad Nitrum.

i r  Sinopis. p. 1. cum Nitri p. 1. Dat Vitrum

pallide virens, fu-
perne fufcum.

2. -p, I.-p. a.- -— purum,

coloreT opafii pal-
lidiufculo.

3. — p, 2.-p. 1. — Scoriam

vitream, fpongio-
fam, iuperne giau-
cam&nitidam,ba~
fi albam Scopacam
5 .) Ad Boraceni.

I, Sinopis p, 1. cumBoracis* p. 1. Dat Vi"

trum Topafio fi-
niile.

D 3

2.

54

TENTAMEN

2, — p. i,-p. 2.-nigricans.

3*— P‘ 2t  P - 1 -— —Icfem ut

ex Num. 2.

7.) Ad Sal. Ammoniacum.

Sinopis fufco - rubrs, unci# quatuor cum
duplo Salis Ammoniaci puri duodecim
vicibus, feueoufque fublimatae, donee
fiores Salis nulla flavedine tin&i eleva-
rentur, reliquerunc denique refiduum
uncia: unius, Drachm, trium & grano-
rum odo vix aliqua rubedine tin&um,

AD SAHA ALCALINA,

1. ) Ad Alcali miner ale artefa&um.
I. Sinopisp. 1, Alcali min. p. i.Dat Vitrum

nigrum, macula-
tum : maculis co*
lore Topazii. .

-p, I.- -p.2.-Idem,led

inpurius & absque
maculis.

3.  — p. 2. - p. I. — Spura vitrum

idem , ad bafim
Scoria fufea, non
fpongiofa.

2. ) Ad Alcali minerale nativiwi

Hangar ia.

x -p, x, - p. 1. Dat Scoriam im-

puram , Tub vi-
tream, atro-viri-
dem*

2.

MINERAL. III.

55

2 . — p. i.-p. 2.-nigram ,

fpongiofam non
vitream.

3 *’—p. 2 .—. —p.i.— Vitream, ni¬
gram , fpongio-
fam, ubique fplen-
dentem.

3 .) Ad Terr am Aluminis,  _

I.—p. 1.-p, 1, Dat Alumink ter¬

rain feparatam a
Sinopi modice
compa&a.

3. — p. I.— —p. 2.— Sinopim fere

pulverulentam ,
cum immixtis gra-
nis Terras Alum,
immutatae.

4 . ) Ad Nitrum fixum.

1. —p. 1.-p. 1. Dat Vitrum

fufco-piceum, fla-
vefcens, ut Pfeu-
dogalena: nonnulr
las; fiiperficie lu-
ride lutea.

2. — p.r.-p.2.-ni¬

grum , folidum *
impurum.

3 . —= p. 2 . -p. 1. —-Idem,

fed purius.

5 . ) Ad Ale all cinertwu

D 4

1. —

56

TENTAMEN

1. —p. i.— —Dat Vitrum atro-casru-

leum, folidum.

2. —p* 1 *-P* 2 * impurius ,

ex nig-ro & Sordi-
de flavo colore
tin&um.

3. —-p.2.—• —>p. I.-fufco-fla-

vum , ut Pfeudo-
galenas flavefcen-
tes,folid£ texture.
6,  ) Ad Sal Tartaru

1. —p. i* -p, i* - Dat Vitrum ni¬

grum , folidum,
flavo-maculatum.

2. ~-p.l.-p.2.-bafi virens,

in medio atro-cs-
rulefcens, macu-
lis flavis , fuper-
iicie albo <- macu-
. v  lata.

3. — p.2.-p. 1,— — pallide vi¬

rens , fubdiapha.
num, folidum im-
maculatum.

h [.') Ad So dam.

I.—p. 1.-p. 1. Dat Vitrum nigrum

fuperficie albo-
maculata, pene¬
trans, & tingens
valculum colore
luteo.

\ 2 ,—

MINERAL. III. 57

2. — p. X* — p. 3 . — Scoriam for eli¬

de flavefeentem,
fpongiofarn, vi-
ridem.

3. ~~p. 2.—•* —p*i.— Vitrum pallide

oeruleum , pul-
cherrimunu

8.) Ad Ale alt caufticum .

X*_p. i.—-p. i. Dat Scoriam ni-

gram ,  cum piceo-
fiavo translucente
colore.

2. —p. i.-p. 2. — — impuram,

Iblidiore.

HABITUS

AD VITRUM VULGARE*

i.Sinopis. io. Vitri puri. Cent. ?. da nt

fcoriam pallide

caerulelcentem.

2, -20.-3. Eadem, fed Hi-

ficie in medio fuf-
co-flavicante.

3. -30.-3. Scoriam fordide

luteam

4* — 40.-3. ut in Num. 2*

g.-60.-?. ut in Num. 4.

fed minus fpon-
giofam.

6 .

« CO "<t

58  tentamen

6_120.-—3. rubram, porcr

fam fabulofo iapidi
fimilem.

AD FRITTAM EX &UARZI EXTINCTX IN A9.UA
ACIDO NITRI MIXTA, PART. 2.

ET ALCALI PURI p. I*

1. Sinopis. ft. §. Frittae Cent. ij. dant Vi-

trurn album.

2. — — 15.---Idem

fpongiofius.

3. -* — 45. -- — — palli-

de viriens fpon-
giofiim.

AD FRITTAM EX VITR1 PURI PART. 2. ET
EORACIS CALCINATE p. I.

i* Sinopis. ft. 5fFntta: Cent. 3. dant Vi-

trum caeruleo- vi-
rens.

,-10.---Idem

.-15.-Idem

vefcens.

5. -— 30.-magis

flavum.

6. - 60 -—-adhuc

magis flavum.

AD

MINERAL. Ill, 5»J

AD ACID A MINERALIA.

1. Ad Acidum Vitrioli.

Sinopis lucide - rubrae unck binaf cum
Spiritu Vitrioli unciis fex dant abftra-
do omni acido liquore raaffam falinam
carnei coloris, cuius lixivium evapo-
ratum, dat cryftallos aluminofas.

2. Ad Acidum Nitri.

Sinopis eiusdem unck binae cum Spiritus
Nitri puri unciis tribus, dat maffam fa¬
linam, unde lixivium excolor elicitur,
refiduum vero magis rubrum eft ac Si¬
nopis ipfa in ftatu fuo naturali. Refi-
dui huius Centenarius dat Argenti fola-
ris lotones 4, & Scrap. I.

3. Ad Acidum Salts.

Eadem Sinopis quantitas cum tribus unciis
Spiritus Salis, dat maffam falinam, unde
extrahitur lixivium flavefcens, Refi¬
duum fuit fuperne ochreaceum, fub-
tus vero virefcens; fed colores hi in
exficato pulvere evanefcunt & in ru¬
brum mutantur.

Ex Centen.l 3. Sinopis dick folvuntur

1. ) In Spiritu Vitrioli ft. 62.

2. ) In Spiritu Nitri — gg.

3 .)

I

60 tentamen

%.)  In Spiritu Salis —- 73,

4.) In Aqua Regia — 6y,

Solutiones omnes ttavx funt.

SOLUTIONUM SIN 0 P 1 S
In Acidis miner alibus Habitus .

Ad Salta Alcalina Calcetn.

U Ale alt miner ale nativum  prsecipitat fo-
lutionem Sinopis,

1. ) Ex acido Vitrioli in forma pul-

veris albidi*

2. ) Ex acido Nitri --cinerei.

2.) Ex acido Salis-- - cinerei.

4J Ex Aqua Regia - - - - albo-ci -

nerei,

2 . Alcali fixo vegetabili.

1. ) Ex acido Vitrioli magifterium

fufeum.

2. ) Ex acido Nitri - - - fordide fla-

vum,

$.) Ex acido Salis - — flavum.

4.) Ex Aqua Regia — - rufo-fla-

vum.

3. Terra Aluminis  folutionibus his addi-
ta exigua parte in iis diflolvitur cum
aliqua effervefcentia , maxima vero
eiusdem pars manet infoluta, nec quid-
quam praecipitaur.

4. Alca-

MINERAL. III. 61

4 . Ale ah caufticum.

1 .)  Ex acido Vitrioli Tub forma floc-
corum virefeentium.
z t )  Ex acido Nitri - - - - albido-

rum.

3. ) Ex acido Salis - * - - pallidc

viridium.

4. ) Ex Aqua Regia - - - albo - fla-

vefeentium.

5 . Aqua Calcis.

1. )  Ex acido Vitrioli dat magifte-

rium album.

2. ) Ex acido Nitri - - — fubfuf-

cum.

3. ) Ex acido Salis - - — - flaveE

cens.

4. ) Ex Aqua Regia-albidum

6. Spiritus Salis Amvioniaci,  cum Sale
Tartari paratus.

1. ) Ex acido Vitrioli in forma floc-

corum fubvirentium.

2. ) Ex acido Nitri -----  albido-

rum.

3. ) Ex Spiritu Salis - - - - fubvi¬

ridium.

4 *) Ex Aqua Regia - - - - albo-

. rum.

7 . Lixi-

62

TENTAMEN

2 . Lixivium Sanguinis  fine Alumine dat
ex folutione prima & fecunda difficilius
autem ex tertia carruleum Berolinenfe.

-- cum Alumine prodit idem cs-

ruleum copiofum, fed minus pul-
chrum ex Solut. I.) paucum & ele-
gans ex 2, 4.), nullum, & huiuslo¬
co prxcipitatum pallide luteum co¬
piofum ex Solut. 3.).

HABITUS

AD SULPHUR.

Sulphur cum Sinopi in aequali copia fufus
in igne mediocri tenaciter eidem adhar-
ret, fi vero ignis fortior adhibeatur ,
tunc Sulphur ab ea penitus feparatur,
Sc in collo retort® adfcendit immutatum.

HABITUS
ad cinnaberim.

Ex Sinopis uncia una, Sc  Cinnaberis arte¬
fact® Drach. quatuor valido igni com-
miifis, obtmui in retorta vitrea Cinna¬
beris Drachmas duas, Hydrargyri revi-
vificati Drachmam unam & grana o&o-
decim. Refiduum in retorta fuit fuf.
co - cinereum, pulverulentum.

AD TURBITH MINERALE.

Eiusdemuncia, cum Drach. quatuor Tur-
pethi mineralis dedit in collo retort®

exi-

MINERAL.  III. 63

exiguam copiam pollinis rubri, Mercu-
rii revivificati partem aliquam, &c  Re-
ilduum pulverulentum, rubrum.

AD MERCURIUM PRjECIPITATUM RUBRUM.

Uncia dimidia Sinopis cum Mercurii prte-
cipitati rubri Drach. binis , dat fiibli-
matum paucum, albo-cinereum, Mer¬
curii revivificati globulos plurimos,
& refiduum rubrum, modice compa-
<Stum.

AD MERCURIUM SUBL 1 MATUM CORROSIVUM.

Ex uncia una Sinopis, 8 c  dimidia Mercu¬
rii fublimati corrofivi, obtinui fublima-
turn quadruplex, nempe 1.) in collo-
retortx album. 2. )  flavefcens, 3. ) pro-

, pe ventrem vitri fuliginofum, 4.) pro-
pe eiusdem baiim partim pallide lu-
teum, partim vero rufefcentis coloris.
In fundo retortae erat mafla pulverulen-
ta, fuperficie ochrae ferri colore, ali¬
bi rubens, ut Sinopis, ponderisDrach.
fex.

EXPERIMENT A.

Cum Terris nonnullis Sinopi Jiviililus
inftituta,

Etfiexha&enus adu&is experiments Sino¬
pis noftrae indoles errui facile poflet,
attamen ut eadem eo certius innoceR

cat,

€4

TENTAMEN

cat, ea quoque proponam, qujeeodem
tempore infiituta fuerunt.

1. Cum Iafpide rubro, eoque ab omni
Piritis labe puro, qui prope Schemni-
'zium in monte Calvario dido, aliisque
quaevenas metallicas him fuo fovent,
hinc inde occurrit, ut inde pateat, an
lapis ifte fubdialis idem lit cum Sinopi
noftra.

2 . cum Terra quadam rubra, quae pari-
ter in monte Calvario meridiem verfiis
hinc inde occurrit, & a pluvialibus aquis
elota prope viam nonnullis in locis pu-
ra deponitur. Terra: huius examen
ideo inftitutum fuit, ut inde difcere li-
ceat, an haec fit parens aut filia Iafpi-
dis antedidi, ideoque an 8c aliquam cum
Sinopi habeat adfinitatem.

3, Cum Iafpide alio rubro Bohemico,
colore & foliditate tam Iafpidi Schem-
nizenfi , quam Sinopi proxime acce-
dente.

4, Denique cum Argilla quadam rubra
Stvriaea, eodem pariter, ac Sinopis
Hungarica, colore tinda.

Sic comparato fimilium Terrarum habitu-
Follilis noftri indoles eo clarius in no*
*efcet.

HA-

CO

MINERAL. III. 6 $

HABITUS

IASPIDIS CALVARII MONTIS. (I.)
AD TERRAS.

Lapidis huius, qui per fe folus in igne
mutatur in Scoriam folidam, fplenden-
tem, ac ferreo colore tindtam

1. Pars. i. cum p. i. Calcarii Dat Scoriam

fpongiofam , ni-
gram, fuperficie
albente donatam*

2. — I. — p. i* Alabaftri -nigram-

hinc indegrifeam
folidioremque ac
inNum. i.

. — i. — p, i. Argillx — — fufco-
flavefcentem albo-
punciatani, fpon¬
giofam.

4. — 1. — p. 2 — 5. — — Scoriam

fufcam, albo-pun-
dtatam, fplenden-
tem , folidam, fed
cum Argilla?. p. 4.
g.adhuc nrmiorem

5. — 1.— p. I. —* Calcariip. 1. — Sco¬

riam folidam, fu¬
fcam.

6. — 2,— p. 1, — - p. 1. — Ean-

dem , fed magis
flavefcenteiru

E ?.

66

TENTAMEN

1. ) Ad Sal commune.

i. Iafp.p. i. Sal commun. p. 2.  Dant. Sco-

riam fubvitream,
flavefcentem.

— p. 1.-p. I.-Eandem.

3. — p. 2.  — — p. 1. — — flavam,

friabilem.

2. ) Ad Sal vurabile.

1. — p. 2.  Salts mirab. p.2. — Scoriam,

grifeam,ipongio-

fam.

2. — p. I.-p* I.-fufco-ci-

neream, granis
milibus eftioref-
centem,

3* — p, 2, — — p. I. — — folidam,

fordide luteam ,
Ipongiofam.

3.) Ad

MINERAL. III.

«7

3.) Ad Alumen,

1. — p. 1. Aluminis p. 2.— Scoriam al-

bam, fpongiofam

2. •— p. 1. — — p. i*.— — pallide

rubram fpongio-
farrw

3. — p.2.— —p. 1.— —atro-ru-

bram, fblidiorem
non adeo fpongio¬
fam.

4.) Ad Nitrum.

5.) Ad Boracem.

1. — p. I. Boracis p. 1. - Vitrum ni¬

grum, albo-pun-
datum.

2. — p. 1,- p. 2. - - fufco-

virens.

3. — p,2, -p. I,-nigrum,

minus purum ,
fpongiofum,albo-"
xnaculatum.

3 E 2 as

TBNTAMEN

fis

1 .

A D SALIA ALCALINA.

1. ) Ad Alcali miner ale nativum .

- p. i. Alcali nativi. p. i-_ Sco-

riam fpongiofam,
fordide virentem,
grifeo-maculatam

- — p. 2. -flave£-

cente & fubnioro

• ' O

colore tin&am, al-
bis pun&is varie-
gatam*

. — p. i. —- — Nigrani
& viridem, foli-
dam & puriorem.

2. ) Ad Terr am Aluminis.

•p. i. Terra: Aluminis p- 1 . Wcm habitus

n T. _ - . - n. 2 .  ut Sinopis ad

P o hanc ipfarn

•p.2.  - - - - P‘ 3* Terrain.

HABITUS

lUBHICiE CALVARII ( 2  )•

p» 2. •

I.-
2  -
3 *'

AD TERRAS.

Terrs huius, qua: folafuit in igne infco-
riam nigram, bafi friabilem ,

1. Pars. i. cum Lap. Calcarii. p. i. Dat Sco-

riam nigram, fo-
lidam.

2. — i,— Alabaftrip. i. — — fufcam,

friabilem.

3 -

MINERAL. III.

6 *

3. — i<— Argilta p. 1.—- — nigram,

albo maculatam. _

4. — 1. — Qluarzi p. 1.-fufco ni¬

gram , folidam ,
vitream.

5. — 1. — Calcarii p.i. Argillx. p.3. --

grifeam, folidam
albo-pun&atam.

6*— 3,-p, 4.-p. 2.  —— maf.

fam friabilem, fla-
vefcentem.

A D SAL I A ACID  A,

I.) Ad Sal commune.

l  I.—-I. cum Salis com. p. 1. — Scoriam

rubentem, fpon-
giofam, duram.

2. — : p. 1.-—p. 2 ,— —rudio-

rem.

3. — p. 2. --— p. 1. — — duram

micantem, fubru-
bram.

a.) Ad Sal mb aide,

1. — p. i.cumSalismirab. p. 1.-Sco-

riam fpongioiam,
folidam, fufeam ,
albo-maculatam.

2 , — p. I. — — — ■— p. 2. -ni¬

gram , fplenden-
tem, fpongiofam.

E 3  3*-

tentamen

70  tentamen

3*—p.2. — — — mag-is fpongiofam

impuriorem, mi-
nime nitidam.

3. ) Ad Hallotrichum.

x.—p. 1. cum Hallotrichi p. 1.-Sco-

riam fufcam, val-
de fpongiofam.

4. ) Ad Alumen*

t ,—p. I* cum Aluminis p. 1.-Scoriam

fpongiofam , fu-
perficie nigrican-
te & fplendida, ali-
bi colore Sinopis.
-p. 2. _— — Rofei

2. —p. I
3-p. 2

coioris, bafi fu-
fco-rubra.

p. 1.-fufcoru-

bentem.non fpon¬
giofam, folidam.

5. } Ad Nit rum.

1 .  — p»i. cum Nitrip. I.—- Vitrumvi*

ride*

2.  — p. --p. 2,- Idem fed

pulchrius.

3. — p.2.-p. 1.—— Scoriam ni-

g-ricantem.

6. ) Ad Boracem.

I* — p. i. cum Boracis p. 1-Vitrum

nigrum, purum*
2.-

MINERAL. Ill,

7 *

2. — p* 2.-p. 2. —-atro-Iu-

tefcens, purum.

3. — p. 2 f  --p. 1. — Scoriam fpon*

giofam; fuperficie
atra.

AD SAHA ALCALINA.

1. ) Ad Ale alt miner ale nativum.

1, — p.i. cum Alcali nativi p. 1. — Vitrum

nigrum, fpongio-

furo.

a.— p. 2.-p. 1.-luteo vi-

rens , fpongiofum,
impurum.

2. ) Ad Alcali miner ale artefaSlnm.
I* — p, 1 ♦ cum Alcali miner, p. 1. — Vitrum

nigrum, folidum.

2. — p. 2.-— p. I. —- Idem

3. ) Ad Alcali caufticum.

3 • — p* 1. cum Alcali cauftici. p.i. — Sco¬
riam nigram,fpon-
giofam.

2. — p. I. ---—p.2.—-Vitrum

nigrum, folidum*

4. ) Ad Terr am Aluminh .

I*— p. 1. cum Terrae Alumin, p.i.— Mat.

fam rubentem ,
friabilem.

2 .- —p*l--— p. 2.-friabiliorem

E 4

4 *

TEN TAM EN

3. — p.2.-p. I.-duriorem

cxterum eandem.
ad vitrum vulgare.

1. —p. 10. cumVitri p. 300. —Scoriam

cinerafcentem ,
pumici fimilem.

2 .  — p. 30. —-Eandem fed

folidiorem.

—  p. 90. --Glaucovi-

rentem, fpongio-
fam, fubvitream.

HABITUS

IASEIDIS RUBRI BOHEMICI. (3,)
AD TERRAS.

Per fe folus fuit in igne & mutatur in Sco¬
riam nigram, friabilem.

l.Eiusdem p. x. cum Lap. Calcariip.x.Dat

MafTam friabilem,
colore ochraeFer-
ri cum immixtis
granis albis.

— p. 1, cum Alabaftnp. i.-adhuc

friabiliorem, ru-
bentem, albis pun-
ais & maculis va-
riegatam.

3. —-p. I, cum Argils p. x.-Fufco-

cineream, folidio¬
rem,

MINERAL. III.

73

4. — p. 1. — — p. 2.-Scoriara foli-

dara, albara, ni-
gromaculatam,fir-
perficie lucida.

5. —p. I.-p. 3. -'— nigram,

fubvitream.

6. — p. 1.-p. 4.-- -Eandem,

fed magis vitream.

%—p.i.-p. 5.- - Similem

Num. 6 .

8 _p. 1.--p. 1. Calcarii p. 1.— Vi-

trum nigrum, fpon-
giofum.

9. — p. I.-p. I. - p. 1. — Idem,

fed impurius.

10. —p. 3.-  p. 1 - p. 1.— Sco-

riam grifeo - atram ,
minus folidam, ac in
Num. 8, 9.

11. — p. 4.—•—-p.I. - p. 1.— Ean¬

dem , fed minus fo-
lidam.

12. — p. 5 -P* 1 * - p ; i*— Ean¬

dem ut in Num.  11.

13. — p.6.-p.i. --p.i.— FuA

cam, fpongiofam.

AD S A L I A A C I D' A*

1.) Ad Sal commune.

I, — p. I. cum Saliscom. p. 1.-Scoriam

flavam, fpongiofam,
fragilem.

74

tentamen

2. —p. 1.-p* 2«- Vitrum, ni¬

grum, opacum.

3, — p 2. -p.i.- Scoriam fla-

vam, folidam.

2 . ) Ad Sal rmrabtle .

1, —p.i,cum Salis mirab.p.i.-Scoriam

cineream, fpongio-
fam, granulis in fu-
perficie cinereis ef-
florefcentem.

2, —p, i.-p. 2-Eandem,

fuperne nigram, fine
granis.

3, — p. 2 i — — —p. I,-Eandem,

fuperne glaucam.

3. ) Ad Hallotrichum «

i,—p, i.cumHallotrichip. i.- Scori¬

am impuram, quae
vafculi internam fu-
perficiem Sinopis co¬
lore tinxit.

4. ) Ad Ahwien.

1. — p, i.cum Alminis. p. i.- Scoriam

albam, hinc inde fla-
vicantem, fpongio-
fam friabilem.

2, —- p,i. — — —p-2.--.Ean¬

dem , fed bafi ruben-
tem, & friabiliorem,

3 >

MINERAL. III.

7>

3. — p. 2. — --p. i.-Atro-ru-

bentcm, granis fla-
vis, friabilem, non
fpongiofam, nec ni-
tidam.

5. ) Ad NitruvK

1. — p. 1. cum Nitri. p» 1, - Scoriatn

nigram , folidam ,
non fpongiofam,

2.  — p. I* — — p. 2. - Vitrum

viride, non fpon-
giofum.

— p, 2. — — p. 1.-viri-

di - luteum, albo-
pun&ulatum, modi-
ce porofum.

6 . ) Ad Boracem .

1. —p. 1. cum Boracis. p. 1.-Vitrum ni-

grum, folidum, al¬
ba- pun&atum.

2. —p*i. — — p. 2.-Idem,

fed absque maculis.

3. —.p, 2 f  — — p. 1.-  Sor-

didum, fpongiolum,
impurum.

HABI-

?6

TENTAMEN

HABITUS

aroillas RUBR.JE styriac/e(4,)
AD TERRAS,

Sola dat in igne fcoriam ferrei coloris,
eius vero

1. —p.i.cumCalcarii. p. x. Dat Scoriara

eandem, fednigrio-
rem,

2. —p, i. cum Alabaftri.p. r. — — ni-

gram, friabilem.

3. —p. 1. cum Argillx. p, u  --fplen-

dentem, flavefccn-
tem, granis albis va-
riegatam.

4-p, 1. cum Gluarzi. p. 1. — — ^ Di¬

gram, foHdiorem.

$. —p. I. cumCalcarii. p. i.Argilbc, p. 1,
— Scoriam fpongio-
fam, nigricantem ,
folidam.

3*    ■ p* 4* p.T.—* Sco¬

riam nigram, gra¬
nis albis.

AD SALIA ACIDAt

I.) Ad Sal commune .

1,— p, 1, cum Salis com. p. 1, — Sco~
riam folidam, fiipra
in-

MINERAL. III.  *77

nigram, infra me¬
dium grifeam.

2. -— p. i.-p. 2.- - albo-

flavefcentem, fpon-
giofam , fuperficie
alba.

3. — p, 2. - p. I.- pallide

rubentem, fpono-io-
fam fupra medium
folidiorem.

2.) Ad Sal niirabile.

j.— p, 1, cum Salis mirab. p. 1. —— Sco-
riam fordide cine-
ream , fiiperne ni-
g-ram, folidam, Ipon-
giofam.

2. — p. I.--p. 2 -- .

dem.

3. — p. 2.---p. 1-—fub-

fpongiofam, fuper-
ncie albo - efflore-
fcente.

Expirimenta Docimastica,

Expolitio habitu Sinopis Hungaricse, ei-
que limilium Terrarum ad corporaFoifi-
lia tarn terrea, quam falina, fequitur
Examen partium Mettallicarum eidem
inlijerentium', line quarum notitia, per-

fe6la

78

tentamen

fe&a Lapidis noftri Analyfis dari nullo
modo poteft.

Corpora Metallica, qua? Sinopis Hunga-
rica continet, funt:

1. Zincum calciforme, fulphure, ter¬

ra martiali, nec non alia partim vitrefci-
bili, partim vero alcalina, intime mix-
tum - - - - ( Pfeiidogalana ).

2. Terra martialis, fulphure minerali-
fata -----  ( Pyrites \

3. Eadem calciformis.

4. Terra Cupri fulphure mineralilata.

- - - - ( Miner a Cupri fiava\

5. Terra plumbaria Sulphure rninera-

lifata. ( Galena ).

6 .  Argentum nudum.

7. Idem Sulphure larvatum.

§. Aurum nudum.

JZincum in Pfeudogalena demonftrat fub-
limatum filamentofum, Ianam referens,
fuperius memoratum, nec non & Zin-
cum perfe&mm, quod eadem tofta 8s
cum pulvere carbonum commixta, fup-
peditat.

Pyrites hie adeft copiofus, & fimul ali-
quid Argenti fovet, quod Sulphure
involutum, nonnifi mediante uftulatio-
ne & fcorificatione innolventium par-
tium heterogenearum, inde extrahi
poteft.

Terra

MINERAL. III. , 79

Terra ferrifera Lapidi noftro colorem
tribuit, eique tanta copia inhacret, ut
Lapidibus Ferrariis adnumerari omni-
no mereatur: En Examen;

Sinopis  pallide - rubrae Centen.  i. dat ex

Num, i. --18*

Habitus Salis Ammoniaci, color folu-
tionum, & fubftantix inde prxcipi-
tatse,infignem quoque Ferri copiam
in hoc Lapide pandunt.

Cuprum inhaeret Sinopi prxfertim fu£
cx; Hxc enim Numero p,  fignata dedit
ex Centen. docimaftico , nucleum Cu-
pri puri, cuius pondus erat i|.

Gale-

8o

TENTAMEN

Galenam cfTe Terram plumbariam Sul-
phure mineral ifatam demonftravi in
Pnelectionibus. Hanc Sinopis perpetuo
comitatur, eiusque intimam fubliantiam
ingreditur, undefbla lotura, & netunc
etiam perfeAe, feparari inde poteft.

Argentum nudum oftendit Amalgamatio
Sinopis fufcas; Hydrargyrum enim in¬
de extrahit aliquid, quod in cineritio
exiguum Argenti granum relinquit.

Idem Sulphure larvatum inert Pyriti, aut
Galena, & quandoque etiam Pfeudo-
galena ;  Sinopis enim lucide rubra
Centen ioo. dederunt Argenti lotones
quinque.

Aurum nudum, eiusque copiam in Sino-
pi noftra, fequentia demonftrant.

Di&um fuit antea, Sinopim pallide-ru-
bram feparatam fuiffe in duas partes,
quarum una Terrain potiffimum, alia
vero folura Pyritem & Galenam conti-
nebat. Tota hzc  fubftantia metallica
habuit pondus ft 2888. Ea denuo
kvando diyifa fuit in partes quinque,
cuius pondera hate erant

Nmn t  I ♦ -

"* 2 * **

3. -

4. -
-

- ft 3M-

- - 1131.

“ - S04.

825* (*)

304.

* Hxc

MINERAL. III.

81

* Hxc mera rubigo fuit a prioribus
Numeris feniim feparata.

GLuaslibet portio feorfim cum Mercurio per
aliquot horas trita, Mercurius retor-
tx  inditus, reliduum ex ea eduiftum ,
& demum cum pauxillo plumbi gra-
nulati cineritio impofitum fuit$ ficob-
tinui ex ♦

Num.  i. Auri lot. — io.Dr. — Den.—

Lot* — 36. — 1.—

Eadem diligentia commixta fuit cum
Mercurio Terreapars Sinopis ex Num.
I. 4* 8. fed nullum Aurum inde ex-
tra&um fuit.

Ex his apparet.

I. Terram Sinopis Hungaricac non effe
indolis alcalime; non enim cum Alaba-
ftro in igne fiuit, ut folet Terra cal-
caria Gypfo mixta; nec trita cum Sale
Ammomaco odorem fpargit urinofum.

Nec obftat revivificatio Hydrargy-
ri, ex Turbeth. Min. Praecipitat.
rubro & , Cinnaberi; nam fi eadem
produ&a cum Lapide Ferrario in-
F, dolls

TEKTAMEN


dolis argillofat, vel & cum Iafpide
Calvarii ML commixta fuerint, de-
trahitur etiam parte aliqua Hydrar-
gyro larva Sails, aut Sulphurls, non
a Terra calcaria , qua: hi c  nulla
prorfus, fed a Terra martiali iis-
dem Lapidibus, copiofe inhcerente.

2* Sed partini Aro-illofam , partim vero
Siliceam.

Argillam oftendunt. i, Cryftalli Alum-
ininofae ex eius folutione in acido
Vitriolico natte; z.  Induratio eius-
dem in igne; 3. Habitus ad Sal com¬
mune, Sal minerabile, Nitrum, Bo-
racem, Salia alcalina fixa, & Vitri
frittas .• 4. Strudura montium Sche-
mnizenlium maxima parte ex Argil-
la & Terra Silicea.

Siliceam feu vitrefcibilem Terram , ei-
dem Lapidi ineffe demonftrant foli-
ditas, politura, habitus ad Terras
& Salia fiepe idem ac alterius Iaf-
pidis rubicundi,

3. Habitus Sinopis, Terra; rubra: Calva¬
rii, & Argill* Styriacx irtvicem colla-
tos, maximam inter hafce Terras ad-
finitatem oftendere, easque foia pro-
portione Argillae, Terra: vitrefcibilis,
& ferriferae inter fe efle diverfas.

4, Difierre inter fe plurimum Salia alca¬
lina fixa, etfiquodlibet effervefcat cum

&u-

1

mineral. III. 83

acidis & cum Terris Siliceis certa pro-
portione Vitrum conftituat.

5. Bolares Terras eo facilius in igne flue-
re, quo maiorem martialis Terrs co-
piam finu fuo fovent.

6» Summam Argillam inter & Terrain
Siliceam intercedere adfinitatem.

7 * Auri copiam in hoc Lapide eo magis
decrefcere, quo maiorem Ferri quan-
titatem fovet, & ferriferrae Terrs co¬
piam eo efle maiorem, quo magis idem
ad fufco-rubrum colorem accedit.

8- Cur Lapis hie in operibus fuforiis mi-
nime refradarius fit.

9- Prope attendendum efle ut Sinopis pal-
lidior ab obfeura dilig-entiffime ft pare-
tur, ne cautela hac negleda nimium
dilatatus Auri valor, Machinis fuforiis
fubiiciat Lapidem aqua demum eluen-
dum, non fine iadura nobilis Mettalli.

10. Aurifers Sinopis a fterili fedulo fepa-
ratx valorem flepius examinandum ut
inde tutum iudicium ferri poflit, an.
prsflet illam Fuforio igni tradere po-
tius, quam tundere & lavare, quod
absque notabili Auri detrimento nun-
cjuam contingit, ut patet, inter cstera
ex  Argento, leviori & cremoris adin-
p ar  aqua: fiipernatanti Sinopis portioni,
inhasrente,

F 2

PLAN-

g4 PLA.NTJE SUBTER.

PLANTS SUBTERRANEAN

DISTRIBUTE).

rr~t)

MANIFEST!

TMnciJago.  Capitulum fertile,
hquorem vifci-
dum fovens.

Lycogala.  Capitulum petio-
latum carne ge-
latinofa reple-
tum.

Stemonitis,  Capitulum per-
liftens medulla
■ cellulofa*

Mucor.  Capitulum evanidum
unacunj ftipite.

ByJJiis.  Textura filamentofa.

Ufnea.  Funiculus ramofus,

rioidus.

□

\Clayaria ♦ Stipes fimplex, cy-
lindraccus.

\Mcmma.  Stipes ramofus.

i

Spbaria . Stipes fcrobiculis

’*  pulverulentis.

E/vela,

PL AN TAB
SUBTER -'
RANEJE

GENERIS

OESCURI

DISTRIKUTIO.

85

l’E/vela . Lamina concava, Ix-
vis.

Merculius.  Lamina fubtus ru-
gofa aut veno-
fa.

) Porict.  Expanfio fuberofa,

i fubtus porofa*

{Boletus.  Pileus fubtus poro-

' fus, ftipitatus.

Petrona.  Pileus feflslis, fub-
tus lamellofus.

Agaricus . Pileus e medio fti-
piratus, lamel-
lofus.

r

I FBamentofie . Ao-o-regatx ex
nbns*

Cor allot Bex.  Dilha&x in ra¬
in os.

*

\Foliacex.  Extenfx in Jami-
nas.

YAnomalx.  Incertx Sedis,

j 3  ORDO

86

ORDO I.

ORDO I.

PLANTzE SUBTERRANEAN,

GENERIS MAN IFESTI.

MUCILAGCX

MICHEL. GEN . PLANT. P>  216.
TAB. 96.

Tab. I.

I. MUCILAGO Sordid a. (  Fig. x.

Diagn. Pultiformis, inquinans , »/-
gricans fubflantia.

In omnibus fere cuniculis*

Lignis temere inftrata, figure irregu-

♦ Jaris, Euperficie glabra & insquali,
coloris fufci vel atri, paffim occur-
rit, & in iuniore state exiguis gra-
nulis invicem cohsrentibus conftare
videtur.

Confiftentia huic nulla, hinc levi atta-
<ftu difpergitur & in aere libero dif-
fluit in icorem nigrum, ingrati odo-
ris*

An deliquefcens fubftantia Spbceria  ali-
cuius ? certe cum Lichen - Agarico
cruft ace 0  MICHEL. 4 c, Tab.  55.

O, 2,

plants subter. ' §7

0. 2. fig. i« fimilitudinem aliquam
habere videtur.

2. MUCILAGO Granofa.  (Fig-2.)
diagn. Globuli albi, conn ati , exiguL
In Pctcherftollen.

Congeries globulorum levi atta&u in
album liquamen diffluentium. %

Huic fimilis Mucilago minima , crufta-
cea, alba, capfnlis grant Panics via -
gnitudine  o forma, denfe pofitis.
MICHEL. 1. c. p. 216* Tab.  9b,
fig.  6. Sed Plantulam hanc ad Mu-
corem retullit III* HALLER. Helv*

2147. Afucor. capitulo niveo , opaco,
fubrotun-do, difluente, fngaci, fefifi-
l't.  FL. CARNIOL p. 68- b. Ly-
cogala feffile niveum.  HALL. Helv..

1. c. 2143. & Mac or fejjilis, fubglo-
lofus v aggregatus , exiguus, nive-
us.  GLEDITSCH. Fung.  p* 15-9*
b. nifi corticem in pulverem fatis-
centem pofuiflet.

Fig. a) exHbet globulos Microfcopio auclos.

LYCOGALA.

michel. gen plant,  p.  215.

Tab.  95. HALL .Helv. lll.p.  I12.

3. Li COG ALA Clathr aides  (Fig* 2.)

F 4 DIAGN.

88

OR DO I.

DiAGN. Capitula campanulata, fiava ;
petiolis albidis.

Ibidem,

Fungilli' exigui, aggregate, brevique
petiolo inftru&i, fenfim contrahun-
tur in rugas, & tandem difrupti,
* oftendunt fubftantiam gelatinofam,
pariter Havana , cui femina immer-
fa funt.

Planta media inter Lycogalas  cJ Clat-
broides  MICHELII, cuius caro nec
fluida. nec ficca ac reticulata, fed
craffk gelatine fimilis eft. A Mu~
cilagine differt capitulo pedicellato,
vita longiore & lubftantia non dif-
fluente.

An idem cum Lycogala petiolato, alio,
aquojb.  HALL. Helv.  2144 •  certe
& hoc fubterraneum eft, cuius ca¬
pitula fe nonvidiffe fatetur. Vir.Cl.

STEMONITIS*

GLEDITSCH. METH. FUNG.

GEN IX. Tab . IF.

4. STEM 0 N 1 T 1 S Pyriformis.  (Fig. 4.)

diagn. Capitula elliptic a, rufefcentia ,
petiolata.

Ibidem.

Fungi

PLANTS SU B TER.

By

Fungi color fufco - rufus, capilitium
rufefcens. EfFufo polline pariter
l'ufo manet ftypes una cum ball ca-
pituli, & ita fcyphum reprarfentat.

Triebia gregaria , cinerea, petiolata ,
piriformis.  HALL. Helv.i  166. huic
proxima.

5 . STEMONITIS Ovuhim. (  Fig. 5.)

diagn. Fungilli gregarii , fe,(files , elli¬
ptic} , albi .

In eodem cuniculo.

Capitula difrupta nondum vidi, fed
corpufcula ovalia & oblonga, ag-
gregata, mollia, tenui cortice te-
dta.

Subftantia Fungi fpongiofa magis quam
cellulofa eft, hinc an Stemonitis  vel
Clavaria,  incertum adhuc.

M U C O R*

MICHEL. GEN. PLANT. P.  215.

TAB.  95 -

6.  MU COR Mucedo.  (Fig. 6.)

diagn. Sphxrula una cum fiipite nigri¬
cans.

In iisdem locis.

Crefcit folitarius, petiolo duas quo-
que linear alto, diu perfiftente Sc
. duriuft-

ORDO I.

90

duriulculo. Rupto capitulo appa-
ret capillitium cinereum concolore
polline adfperfum*

Omnino varietas ell Mucoris vulgaris
MICHELII, feu Mac or it fit pit at 2,
capfula glob of a.  LINN^EI Syjt. Nat.
II.  p, 727.

BYSSUS.

DILLEN. MU SC. p,  1.

Tal. II.

7. BFSSUS Minima. ( Fig'. 1.)

diagn* Exigua, fnnplicia , alba fila¬
ment a.

Ibidem.

Falciculi exigui filorum niveorum, quo¬
rum longitudo vix tertiam linex
partem xquat. Hinc Habitus idem,
ac Byfci MlCHELIAN/E  7. 9.
Tab.  90.

g. BFSSUS Sericea.  (Fig. 2.)

DIAGN. Filavienta perennia , rigida  ,
fulva, fplendentia ;

In Cuniculo Pacherftollen  Lapidi, 1  ig¬
nis & radicibusFungorum adhxrens.

Filamenta varix longitudinis , modo
duas, tresve lineas, modo & un-
ciarn longa, fimplicia & ramola, le-

jricum

PLANTS SUB TER. 91

ricum fulvum calore & nitore re-
ferentia.

An hare Byjjus fericea, fulvct, perele-
gans, tennij/rma, if ramojijftima if c.
MICHAEL. I. c. p. 211. n. 11. qux
BUSS US Spadicea crifpa.  HALL.
Helv.  2103.

Fignra oftendit Byfllim infidentem bad Agarici
campanulati.

9. BBBS US Pentcillum.  (Fig. 3 - 4 -)
diagn. Filament a alba, in fafciculos

penicilliformes coadunata .

Ad ligna.

Fafciculi femiuncialis longitudinis, mo-
do folitarii, modo plu/es fimul, ac
diverfimode expanfi, ut patet ex al-
latis iconibus. Proxima huic ByJJiis
fruclificationibus fparjis, filamentis
produclioribus, craft's, baji lettifti
via, in plares fignras difei amid as
expanfa . GLEDITSCH. Fung,  p.
22. a.

Tab. III.

10. BUSS US Fruticulofa.

diagn. Funiculus niger, ramojtjffimus:
ramorum extremis in candidiftimQS
filorum pennicillos expanjis.

In lUindfcbacbt if Keifers, Franc. Erb-
Jlollen.

Funi-

i)2

OR DO I.

Funiculus rigidus, perfiftens, niger,
ramis copiofis, quandoque anafto-
mofantibus & varie implexis, com-
preflis. Fafciculi filamentorum un-
ciales, conftant Hits intricatis, con-
nexis, niveis. Fruticulus itaque
Ufneoides, ultimi vero ramuli Byf-
fini.

Tab. IF.

11. BFSSUS Floccofa.

diagn. Fafces filorum nlveorum e fub-
fiantia pariter alba , pannam rcfe-
rente, pendttla.

Ex Windfcbacbt.

Expanfio nivia, filamentofa, educit fi-
milis textura: floccos uncia longio-
res, extrorfum latefcentes & inci-
fos: BylFni panni craflities vix li¬
nearis, ambitus vero modo lobatus,
modo vero linuatus eft.

Tab. V,\

12 . BFSSUS Laczniata.

DIAGN. E Jimplici petiolo pendet fab-
Jlantia alba, in lacinias mult as, pla-
nas obtufas difecla .

Ex Pacberfiollen.

Petiolus divergens, ramorum rudimen.
tis, Byffi fegmentaimbricata diver-

11 mo-

PIANTAE subter*

93

fnnode flexa fubrotundum corpus ef-
ficiunt, diyerfum a priore & infe-
quente fola figura, & ftru&ura ba-
feos, e qua depended

Tab. VI.

13 . BVSSUS Globofa.

diagn. Expanfio filamentofa parte in¬
ferior e fuftinet [ape ingentes glomeres
concolores, niveos.

In omnibus Fodinarum cuniculis paffim
occurrir.

Eft Byfflis lutiffima , fpehmeis cellis
iunafeens &'c,  MICHEL. /. c.p. 1 1 1,
Tab.  89. fig • 9. Byjfus capillacea fmt-
Bificationibus fparfis, filamentis in-
tegris cf produBioribus, ba/i lati/Ji-
met.  GLEDITSCFI Fung. p. 2 1.
II. ByJJiis evanida floe c of it , nivea.
DILLEN. Mufc. p.  5. Tab. 1. fig.
9. FI,. CARNIOL. p.  71. b. Byjfus
longiffimci , tenerrima, nivea.  HALL.
Heh.  2108.

Filameota, quae lignis adhaerent ple-
rumque ex uno centro radiorum ad
inftar undique expanfa funt, licet
& irregulariter fparfa hanc figuram
non referant femper. Glomeres fi-
lamentorum etiam diametri femipe-
dalis, iidemque non folum folitarii,

fed

OR DO I«

94

fed etiam plures fimul, aut unus al-
teri ex ordine fubiacens. Globulos
exiguos terminales vidi oJim in Fo-
dinis Idrienfibus, ubi in locis qui-
busdam ligneos parietes fere penitus
inveftit. lncuniculis Hercyniar fiyf-
fum hanc vidit etiam III. de  HALLER.

USNEA.

UILLEN MU SC. GEN, IF,

Tab. VII.

14. US'K j EA Palmata.  (Fig. 1.)

diagn. Funiculus tenuis , mollis; ex-
tremis ramis dilatatis .

Ex Therejice Sc bac literjebd.  Jf,

Plantulae aggregate, ramofillims, fufl
cefcentes; ramorum ultimorum api-
cibus dilatatis & non raro palmatis,
unde novi ramuli, aut ramorum ini-
tia quandoque prodeunt.

Effet Byffus fi ramorum fines haberet
filanientofbs, unde Generum adfi-.
nitas ex facie externa patet.

15. USNEA FiUofiffima. ( Fig. 2.)

diagn. Lora pedalis Cf longior , rufa  ,
numerojiflmis {ongispite villis ubiquc
birta .

In

PLANTJE SUB TER. 95

In Pacberftollen,  e lapide , lignisque
pendula.

Perennis eft, de more Gentis, rigidu-
la & ramdfa valde, flexilis tamen
funiculi ad inftar.

Tab. Fill

16. USNEA Rad it if or mis.

diagN. Lora fufca, etiam lipedalis,
lignofa , imberlis, ramofijffima.

Ibidem, & in omnibus fere viis fub-
terraneis,

Differ-t a priore duritie & defe&u vil-
lorum. In plures quoque ramos
dividitur progrellione dichotoma,
& ubique fufco- nigra eft*

Dum uritur, crepitat & fulphureum
odorem fpargir. Ex cineribus non
obtinetur Sal alcali, fed fubftantia
quxdam faponacea, empyreumatica,
e qua Sal purum educi nullo modo
poteft. Decoftum alcalinum dat
cum folutione Aluminis laccam ni-
gricantero.

CLAVARIA,

MICHEL. GEN. PLANT. P.  208.
TAB.  87.

Tab. IX.

17, CLAFARIA Ce/pitofa.  (Fig. \.)

DIAGN,

()<S

OR DO I.

diagn. Corpora cylmdrica, oltufa , ex
una ba/i plura.

Ex Siglsberg.

Clara: gregaria:, cinereae, varut lon-
gitudinis, uncia tamer, raro - lon-
giores.

Cefpitofam voco, ob fimilitudmem,
quam habet cam Clavaria cefpitofa ♦
MICHELII. 1 . c. p. 209.

18* CLAFsJRIsl Eclrinata,  (Fig.2,)

diagn. Ex una pulviilata ba/i, clavu-
lae plures exeunt .

Ex S. Ant . de Padoa Stollen . f 'p.

Unica Fungi fuperficies impedit ne ad
Ecbhi- Agaric os  referatur, a qui-
bus difFert etiam clavulis efflorefcen-
tibus obtufis, erecftis, fpongiofis*
Color totiys Fungi albus eft.

19. CLAVARIA Dent at a.  (Fig. 3.)

diagn. Expanfio fpongmfa ehvans fii-
pites plures mceqiiales dentrformes
obtufos ♦

Ibidem.

Cabs planiufcula, plicata, pulvinata,
alba, educitcorpufcuiatereria, cor-
r.icula indivifa Stalacticis ( Flos Fer-
ri)  smulantia.

M A N I

PLANT,® SUBTER.

97

M A NIN A.

AD ANSON. FAMIL. PLANT. p.$.

Hue refero Fungos fubterraneos, qui-
bus unica fuperficies, ut in CJava-
riis, fed truncus in plures ramos
divifus: ramorum ultimorum extre-
mitatibus aculeatis, tuberculofis, fo-
liaceis, vel undique echinatis.

Tab. X.

20. MAN 1 NA Cordiformis.

diagn. Fungus petiolo lateral} brevijf/i-
mo, diyi/iis in lobos echinatos: acu -
lets tongis, defeendentibus, parallelis.

Ex Alt - Antoni de Padoa Stollen .

Totus albus, craffo & brevi ftipite la-
teraliter lignis adfixus. Lobi, & a-
culei imbricati. Subftantia fpon-
giofa,

Soboles fine dubio Agarici efcidenti ,
cejpitofi, cdbi, multifidi if denticu-
lati ifc.  MICHEL, Gen. Plant, p.
122. Tab.  64. Fig. 2 .

Tab , XL

31 . MAN IN A Flagellum.

diagn. Truncus ramofus ; aculeis ten-
minalibus exiguis flellatis.

Ibidem

G

Trim

OR DO I.

9 s

Truncus inermis. Rami aculeis tenui-
bus. Color albus.

Tab. XII ;

22. MANINA Ramofiffima.

DIAgn* Rami longi, plures, anaftomo-
fantes, fuflinent corpus fubrotundum,
aculeos parallelos undique emittens.

Supra cuniculum Hereditarium C/E-
SARIS  FRANCISCI. Fungus femi-
pedalis etiam, albus, pulcherrimus,
pendens e congerie ramorum, quo¬
rum divifiones &anaftomofes venam
Ports quodammodo referunt. I-
dem in lobos difedus eft, e quibus
aculei longi defcendunt plurimi, in-
squales, paralleli.

Eft degener varietas Maninte  prioris,
utraque vero prims.

Tab. XIII.

S3. MANINA Cauliflora.

diagn. Ultimi rami extenfi in tulereu-
la Jubrotunda, confluentia.

Ex Alt - Antoni de Padoa Stollen .

Pari ter albus, & habitu fuo caulifloram „
atque efculentam Brafficac oleracese
varietatem exade referens.

Rariffime occurrit, be  per aetatem ru~
biginofum colorem induit.

Tab.

PLANT-® SUBTER,

99

Tab. XIF.

24, MANINA Columnaris.

diagn. Stipites crajffi , apice ramulos ef»
ferunt incifos  £sr fimbriatos; lacinns
foliacea ornamenta referentibus.

Ex iisdein locis, ubi Manina tertia.

Ex ficcitate rufefcit & nigricat. Sub-
ftantia admodum dura & fibrofa eft,
ramorum copia, & extremarum par-
tium divifuris, varie ludens.

Tab. XF.

25:. MANINA Crifpa.  (Fig. J.)

diagn, Candidiffivia conftat lamhia t
furfum latefcente If diverfimode incifa ,

Ibidem.

Jlafts dife&a in partes inxquales, &hinc
inde denticulos proferens. Inde
furgit fimilis fabrica undiqne emit-
tens foliaceos ramulos plerumque
rotundatos, crifpos. Ex his folia-
ceis laminis prodeunt paffim fqua-
mulx parvx, aut aculei exigui. Fa¬
cies Coralloidis fruticoli ramofifluni,
fquamulis undique tedi,

Farietas alia.  ( Fig. 2. )

Tab. XFL
z6. MANINA Mitfcoides .

DIAGN. Rami teretes , undique aculeatu
G 2  In

I GO

OR DO I.

In der fVindfchachter Grille. J

Subftantia Fungi ftatim fupra radicem
in plures ramos dividitur albos, di-
latatos, denuo ramofos. Color Fun¬
gi albus eft, fubftantia vero ut in
aliis, fpongiofa. Aculei undique
nati & rami diffufi, habitum Lyco-
podioruni, autHypnorum quorum-
dam, Plants huic conciliant.

SPHiERlA*

HALL. Helv. III. p.  120.

Sub hoc Genere militant Lichen- Aga-
rici  MICHELII omnes, five demum
ftipitem erigant, five inferna fuper-
ficie corporibus adhsreant.

Tab. XF 1 I.

27. SPHTERIA Clavata.  ( Fig. 1.)

diagn. Stipes indivifus, cylindricus ,
obtufus , folitarius .

Ex Windfchacht,

Subftantia lignofa, rugofa, rubra, pun-
(ftata: punftisrotundatis & angulatis.
Puncta hsc Microfcopio fubiecfta
funt foveols nigro polline plena:,
vel Fungilli petiolati nigri.

ELVE-

PLAJfTJE SUBTER.

IOI

E L V E L A*

GLEDITSCH. METH. FUNG ♦ Gen .

///. 7hA/7.

28. EL VELA Minima.  (Fig. 2.)

diagn. Difciformis, alba , papyracea,

Paffim occurrit in putrefcentibus lignis.

Exigua, rotundata, difco planiufculo,
per aetatem concavo , eadetnque
prorfus cum Elvela minima , orbicu-
lari plana if nivea,  GLEDITSCH.
/. c. p.  46. 0,

MERULIUS.

HALL. HELV. III. p.  150.

Fungi fubtus plicati, centro aut latere
lignis adfixi.

Tab. XVIII.

29. MERULIUS Sefia.  (Fig. 1.)

DIAGN. Saberofus, albus, mini me lolatus.

In Therejiafchacht. o

Fungus hie coniungere videtur Agari-
cos  cum Meruliis  in medio enim pli-
catus eft, margine vero lamellas po-
tius quam venas emittit fi'mplices &:
ramofas.

Agaricus tie St. Clou.  VAILLANT.
Paris, p,  3. Tab.  1. Fig.  1.2 3. huic
G  3 . pro-

loa

OB. DO I.

proximus, quern Cl. ADANSONIUS
Sejtam  vocavit.

30. MERULIUS Patella.  (Fig. 2,)

diagn. Coriaceus , tennis, mollis, pel-
lucens ,fuperne Patella: ad inftar pli-
catus.

In der Windfcbachter Grubc,

Fungi diameter uncialis, expanfio or¬
bicularis, cohasfio in centro elevato
& fufcefcente. Superficies inferna
rufefcens, ad marginem albida, &
ubique in regulas exiguas ramofas
elevata.

Tab. XIX.

31. MERULIUS Byffinus,

diagn. Subftantia Byffina, color is an-
rantii.

Ex Siglsberg.

Latitudo corii tres circiter uncias, Ion-
gitudo quinque & fex habet. Idem
molle eft, & inferna facie rugulis
innumeris minutiffimis inftru&a.
Craffities fungi duanim Iinearum fe-
orfim exprefla fub litt. a).

Tab. XX.

S2. MERULIUS Gelatinofus.

diagn, Gelatinofus, lob at us, alius .

In Windfchachtt
*

Margo

PLANT-® SUBTEE.

*°3

Margo lividus, Ixvis, in lobos varie
difedus. Superficie rugulofa, fia-
vefcens. Difcus pariter elevans lo¬
bos ad inftar Lichenis Glauci,  vei
alterius foliacei.

Hinc Tremelice  in Mer alios , vel e con¬
tra, degenerai*e poffunt,

PORIA.

ADANSON. FAMIL. PLANT, p.  io,

Differt a Merulio  fuperficie leg'itima
poris pertufa.

Tab. XXL

33. PORIA PerfpiciUum . (Fig. i.)

diagn. Lignofa, fufca, marginata,

ex hints connatis confians .

In Fodina St. Antonii ♦

Plana eft; maculis binis albis perforatis,
ftibrotundis. Porulietiam adfunt in
fubftantia fufca, aucfufcorufe/cente,
qua: maculas hafce includit. Stipes
hie nullus, fed tota fuperficies ad-
hazret ligno,

34. PORIA Plicata.  ( Fig. 2.)

diagn. Lignofa , fufca, fafeiata, petio*
lo later all hrevijfimo.

Ibidem.

Petiolus craffus, brevis, e fuperiore
loco prodiens. Fungus plicis lon-
gitudinalibus, craffisi Superficies

G 4 petio-

0RD 0  I,

lo-f

petiolo oppofita alba marginata te-
nuiifime perforata.

Utraque 1  ilia Agarics pedis equini fa¬
de.  TOURNEFORT. BATTAR.

Tab. XXII.

35. PORIA Fo/iacea.  (Fig. 1.)

diagn. Coriiim lobatum: /obis adfcen-

dentibus, fuperne birfutis.

Ex Pacherftollen.  J

Petiolus lateralis brevis. Color fuper¬
ne albidus rufefcens, fubtus difci
pailide flavus, marginis albus. Po¬
ri irregulares, angulati,

36. PORIA Cerea . ( Fig. 2.)

diagn. Cerei fere color is fubflantice,

con fans lobis plnrimis, rotundatis.

Paffim occurrit.

In loco natali alba eft, in aere autem
libero flavum colorem induit. Lo-
bi fragiles, fubimbricati. Pori exi-
gui inasquales, difformes,

Tab. XXIII.

37 - PORIA Peltata.

diagn. Se/RHs, coriacea , lobata: lobis
adfcendentibus, canaliculatis.

In Windfcbacht.

Superne alba & hirfuta, fubtus flave-
fcens & tenuibus poris pertula. Lo-
borum apices quidam reflexi; Liche¬
n's s Cassini  peltas aemulantur.

Tab.

I'LANTJE SUBTER,

105

Tab. XXIV.

38- PORI A Oftrea ,

diagn. Superne fquamis imbri cutis te¬
cta, at Oftrea Edulis.

Auf der Iohanni Kluft. f.

Solitaria, non hifpida; margine cre-
nato ant lobato , fubtus exiguis po-
rulis donata.

Tab. XXV.

39. PORI A Verfi color.

diagn. Coriacea, fuperne hirfuta  £7 faf-
ciata, fubtus alba,

Paffim ad ligna.

Fig. a ) obverfum Fungum exhibet,
margine inflexo , nec lobis ira im-
bricatis, ut habet fiibdialis.

Eft Boletus acaulis, fafciis dicoloribus,
ports albis.  LINN. Syft. Nat.p,  723.

_ n .  4.

Fig. I s )  fupernam, fed alcerius varie-
ratis faciem oftendit.

Tab. XXVI.

40. PORI A Drffotmis.

diagn. Coriacea, fuperne viliofa, nec
fafeiata.

In Pacberftollen.

Totus aibus, iimplex Sc  aggregates*
diverfimode figuratus, & Ufnece ra-
diciformis  ramulis perforates.

Tab.

OR DO I.

iq6

Tab. XXVII.

41, PORI A Scut at a.

diagn. Tenuis, coriaceo-lignofa , elli-
ptica, medio loco porofa.

In I'odinis Herren- Grund.

Tota fuperficie ligno adhaeret; plicis
marginalibus, concentricis.poris albis.

An degeneratio Poria Perfpicilli,  vel
Plicatce ? fubftantia certe non valde
diverfa eft.

Tab. XXVIII\

42.  PORI A Pulvinata.  ("Fig. r.)

diagn. Alba, fupbcemifplj&rica, fuper¬
ficie tota porofa.

In Fodinis Konigsberg.

Rarilfime occurrit, & Lycoperdon vi-
deretur, nifi pun&atum ubique fo-
ret. Subftantia ficca, fibrofa, alba.

4,3. PORIA Membranacea.  ( Fig. 2.)

DIAGN* Corium tenue, album, poris exi-
guis , confluentibus.

In Fodina St, Antonii de Padoa.

Glabra eft, eademque fimplex & mul¬
tiplex. Petiolus lateralis, foliaceus.
Poruli irregulares.

Tab. XXIX.

44. PORIA Turrita.

diagn. Subftantia ficca, plures ramos
erigens glabros  , apice porofo , eodem-
pue convexo , concavo , autpiano.

In

FLANTvE SUETER,

107

In Fodinis Schemnhtnfibus,  aliisque
non rara.

Nunc ex diffufa bad plurimi oriuntur
rami diverfe iongitudinis, nunc vero
lobus unus akeri quafi inpofitus ad-
furgit in turrim, cuius apex expla-
natus eft & poris minimis pertufiis.
Utraque varietas ob fingularem ha-
bitum, propria icone expreffa fuit.

BOLETUS*

Pileus rotundatus, fubtus porofus, fti-
pite centrali elevarus.

Tab. XXX..

45. BOLETUS Subterraneus,  (Fig. 1.)

diagn. Ruber, duriufculus .

In Pacherftollen.

Solitat'ius & totus ruber, conftat pileo-
glabro, non putrefcente, cuius dia¬
meter vix eft quarta pars ftipitis.

Non alium Boletum ftipitatum in yiis
fubterraneis hucusque vidi.

PETRONA.

AD ANSON. FAMIL. PLANT, p.11.

Fungus fubtus lamellofus, ftipite defti-
tutus.

46 . PETRONA QiiercifoLa.  (Fig. 2.)

diagn. Membranaceus, fuperne rofeui'

^ fiavus  ; lamellis luteis.

Ex

io8

OR.DO I.

Ex Anton, de Padod Stollen.

Difcus rofeus, limbus flavus. Caro
vix ulla.

Tab. XXXI

47 . PET RON A Auriculata.  (Fig-, i.)
Diagn. Alims , (liber of us, glaber ■ mar-

gine lobatoi lobis acutis.

In Siglsberg.

Solitarium & talem vidi, qualem deli-
neavi. Singulars huic margo acu-
minatis lobulis auritus & fubinflexus.

48. PETRONA Conchcicea.  (Fig. 2.)
DIAGN. Multiplex, ruber \ lamentsflavis.
In Pacherftollen.

Caro pauca, margo inflexus , apexad-
fcendens, fubftantia flexilis.

49. PETRONA Prolifer a.  (Fig. 3.)
diagn. Coriaceo - fuberofus, albnS; la-

mellis craffis , efflorefcentibus .

Non rams in Cuniculis noftris.

Superficies fupera hirfuta, non fafciara.
E lamellis nafcuntur novae lamella:,
in fafciculos communi petiolo impo-
litos coadunata: & modice deflexa:.

AGARICUS.

Agarici LINNEANI  flipitati.

Tab. xxx11 - xxxm

50. AGARICUS Longipes.

DIAGN.

1

PLANT.® SUBTER,

109

diagn. dibits; ftipite pleno Ofpilei dia-
metro etiam quadruple longiore.

In Cuniculis Cupri fodina: Herren-
grand,  o’ in Siglsberg Schemnizii.

Modo ftipites plures ex una bad pro-
deunt Tab.  XXXII,& Tab. XXXIII.
modo vero unicus eft, fed in ramos
divifus, Tab.  XXXIV. Nec om-
nes ftipites pileati funt, ut icones
docent, qua: nunc eosdem ventri-
cofos, feu ball & apice tenuiores
Tab.  XXXII, & XXXIII, modo
autem attenuates repraefentant. Tab.
XXXIV. Pileus perpetuo conve-
xus, glaber, neeftriatus , gerit am-
plas, rarasque lamellas, qua: non
diffluunt in atrum liquorem, fed
perfiftunt incorrupt^. Totus Fun¬
gus, dum ficcus eft, ardet candela:
ad inftar, flamma alba.

Tab. XXXV.

§i. AGARICUS Coralloides.

liIagn. Ex  una bafiplures prunes ex¬
eunt Jlipites rainofi ; quorum longio-
res convexo of parvo pileo termina-
ti funt,

In Alt- Antoni de Padoa St alien.

Prater ftipites exeunt etiam ex eadem
ball corpora laciniata, numerofa ,
qus inperfeda funt aliorum caulium

ru-

no

OR DO I.

rudimenta. Pileus Fungi convexus,
laevis; laraellisparvis, raris, decur-
rencibus.

Tab. XXXFI.

52. AGARICUS Clavatus.

DiAGN. Cefpitofus: pileo ovali, cum fli-
pite cobcerente.

Ex Alt  - Antoni de Pctdoa.

Albus, durus, glaber. Stipes diver-
gens, planus, nudus. Pileus obtu-
fiis, lxvis, non ftriatus.

Forte Varietas adolefcens Agarici Lon\

gip.

Tab. XXXVII.

53. AGARICUS Lignoram.  (Fig, 1.)
diagn. Cefpitofus ; pileo campanulato,

jiriato ; lamellis in atrum fuccum dif-
fiuentilus.

In putrefcentibus lignis non rarus,
Pileus rufefcens, vertice glaber. La-
melkealbte, fenfirn fufcae, denique
nigra:* Petiolus longus, albus, fi-
fiulofus, convergens.

Huic {\xn\Y\sAgaricns  SCH/EFFER. Tab.
66 . Fung, pernidofor. Gen* XVI .
CLUSII Sp.  3, Fungus parvus , ex
uno pede multiplex  ; pileolo gdfeo  £5*
ubivis ftriato  . inf erne mgr ic ante ;
pediculo albo fftulofo,  MICHEL,
Gen. Hunt. p.  195,

54.

PLANTS SUBTETU III

54. AGARICUS Umbilicatus.  (Tig. 2,)
diagn. Solitarius, fufcus ; pileo ad or am

ftriato, in medio deprejjb ; petiolo fi-
Jiulofo , Ion go.

In Pacherftollen.

Pilei diameter uncialis, caro pauca,
lamellae tenues, amplae. Stipes di~
vergens, pileo concolor nudus.

Tab. XXF11I.

55. AGARICUS Flavefcens.  ("Fig. 1.)
diagn. Pileus non ftriatus , nec cone a-

vus, una cum ftipite flavefcens.

In Pacherftollen  & alibi paffim.

Pilei adulti diameter uncialis & ultra.
Lamella: murino - ftavefeentes. Sti¬
pes apice magis flavefcens, diver-
gens, modice fiftulofus, folitarius,
& cefpitolus.

Pileus iunior campani formis, adultus
explanatur.

§6. AGARICUS Umbracuhmi. (  Fig. 2.)
diagn. Unicolor, cefpitofus ; pileo con -
vexo, glabro.

Paflim occurrit.

Modo pallide carneus, modo autem
albus. Stipes teres & nudus.

Tab. XXXIX.  '

57- AGARICUS Degener.  (Fig. 1.)
diagn. Stipes fere lateralis  , bafl at -
ttnuatus.

In

112

ORDO II*

In Pacherftollen.

Pilei diameter femiuncialis, fuperficies
glabra & modice rugofa. Lamella:
rufefcentes. Stipes folitarius, dia-
metro pilei brevior, albus.

§8. AGARICUS Cornucopia.  Fig. 2.)

diagn. Infundibiliformis, margine lo*.
batus .

In Tberefice Scbacht . I

Pileus albus, fuperficie madida, gla¬
bra. Lamellae pallide fufca:. Dia¬
meter etiam palmaris. Stipes bre¬
vis , divergens, jfolitarius+

59. AGARICUS Umbelliferus.  (Fig.3.)

diagn. Pileiis membranaeeus, plicdtus,

unicoior.

In Fodinis hinc inde.

Varietas pendula Agarici Umbelliferi.
LINN. Sed gregaria eft ftipite bre-
vtore.

60. AGARICUS Ahem.

diagn. Perennis, Juperne tomentofus ;
lame.Uk ramojts.

Non procul ab oftiis cuniculorum.

Margorepandus, inflexus. Lamellae pi-
leo concolores, quae rufefcunt in
fubdiali.

Agaricus acaulis , lamellis bifid}s , pid-
veralentis , LINN. Syfi. Nat . p.

723. n. 27*

ORDO

PLANTS! SUBTER.

113

OR DO II.

PLANTS SUBTERRANEjE,

GENERIS OBSCURI.

FILAMENTOSjE a
Aggregate ex fibris*

7*z xl ,

Si. FUNGUS Byffinus.

■^iagn. Alins convexus, margine  O’
fuperfide in lobos varios divijus.

In Konigsberg.

Fungus femipedalis longitudinisfu-
perficie una ligno adhaeret firmiter,
alia vero elevatur in lobos diverfi-
mode figuratos. Subflantia alba, ex
filis tenuiffimis, fomitis igniarii, ad
inftar comp’ofita, leviflima. To-
tum corpus , prafertim in ambitu,
ex lobis invicem coalitis conftare vi-
detur, quorum alicjui porulis minu-
tiiilmis obiter pertufi funt.

Siccus eandem, quam habebat in lo¬
co natali, figuram & faciem con-
fervat immutatus, & inter rariores
omnino adnumerandus.

H Tab,

OR DO II.

114

Tab. XLI.

62. FUNGUS Hep at 1 for mis.  (Fig-. 1.)

diagn. Petiolus Byjffinus, ramofus, fu-
Jlinet corpus lobatum if ex lobis com -
pojitum.

In Alt - Antoni de Padoa.

Stipes venam, Fungus vero hepar re-
prsfentat. Subftantia alba, fibrola,
fed firmior ac in priore. Solabafis
petioli ligno adfixa eft, e qua totus
dependet Fungus rariftiraus omnino,
nec alibi hucusque obfervatus.

CORALLOIDEM.
Diftra&se in ramos,

€3. FUNGUS CriftattLs.

diagn. Alb its, folidus , laciniatus  : la~
chilis dentatis if incijis.

In Pacberfiollen .

Difformis omnino, nec non Jamellis,
ac poris deftitutus, conftat lobis va-
tiao magnitudinis, adfeendentibus Sc
ereetis, iisdemque planis. Lacinias
ha: ftepius incifie , nunc folum api-
cem, nunc vero marginem totum
tenuiter ferrulatum gerunt.

Tab. XLII.

64. FUNGUS Erofus.  (Fig. 1.)

DIAGN,

PLANT M  SUBTER,

JI5

diagn. Alb us  > carnofus , conftans /obis
variis , unclique denticulatis & quafi
exefis.

In Tberefice Scbacbt.

Lobi in hoc crafli, teretiufculi, non
vero fbliacei ut in priore. Margo
excifus, fubdentatus, ut 8c tota lo-
borum fuperficies ramulorum rudi-
mentis quafi echinata.

FOLIACEJE.
Extenfae in Laminas»

65. FUNGUS Chirotheca.  (Fig. 2 -)

diagn. Lamina baji attenuata , apice

me if a in lac ini as digit is //miles .

In fVindfcbacbt,

Color albidus. Lamina tenuis. Laci-
nia: obtufie, parallels.

66. FUNGUS Me[enter if or mis.  (Fig. 3.)

diagn. Fxpan/io foliacea, lobata'-, lo~
bis apice crifpatis.

In fVindifcbleuten .

Albus, folidus, minime porofus; mar-
gine laciniarum varie intorto &
criipato.

Tab. XLIIL

6j«, FUNGUS Evonymoides.  (Fig. I.}

H 2 DIAGN,

OR DO II.

116

DIAGN, Corpus folidum, quadrilohum,
£? [ubtetraponum, e /implici funiculo
pendulum.

In Therejice Schacht & Pacherftollen .

Petiolus albus, teres, Fungus ipfe fuft-
cus, in quatuor lobos divifus. Lo-
bi glabri, finuati, crafli, dorfo an-
gulati.

68. FUNGUS Unduhtus.  (Fig. 2.)

diagn. Imbricatus, hiatus, fupevne
albicans  &T hirfutus, fubtus obfolete
carneus.

In Pacherftollen.

Fafcias non habet, ut PORI A Verfi -
color,  nec porulos. Superficies
etiam huic in frequentes rugas con-
tra<fta eft & undulata. Subftantia
caeterum coriacea ut in P. Verfico -
lore.

Figura a)  inferiorem, l)  fuperiorem
paginam exhibet*

Tab. XLIF.

69. FUNGUS Ampliffimus.

diagn. Corium niveum, in vdrios loloS

expanfum.

In Therejke, Schacht.

Lobi numerofi variae figurae & magni-
tudiuis, quaqua verftun diffufi. Co-

rii

PLANT JE  SUBTER.

II 7

rii color ubique niveus eft. Am-
plitudo fingularis, nec alteri pro¬
pria.

AN O MALM *
Incertae S e d i s*

Tab. FLV.

70. FUNGUS Columellas.  (Fig. 1.)

diagn. Stipes teres , diver gens , apice
convexus, vf rugofus.

In Pachevftollen.

Valde adfinis Tab.  26. Fig. 1.  2. fed
ftru&ura diflmilis, nec ftipes in ra-
mos extenfus.

Duplex Varietas icone exprimitur, ac
una quidem maior, fuperficie fu-
prema convexa &mamillari; aliave-
ro eadem planiore nec in medio in
tumorem elevata.

71. FUNG US Afiroites.  ( Fig. 2.)

diagn. Corpus obconicuni , fuperficie
deprejfa, rugis concentricis.

Ibidem & in Fodinis Herrengrund.

Fungulus glaber; rugis prominentibus.

72. FUNGUSPyriformis.  (Fig. 3.)

diagn* Pregarius, apice uno latere in~

cifus fere ad medium ufque.

In

ORDO II.

In Herrengrunci.

Figura Pyri, vel excipuli Chemicl.
Superficies glabra.

Tab. XL VI.

73. FUNGUS Tuberofus.  (Fig*i.)

DIAGN. Phtra tuber a folida, alba, ru-
guli's if tuber cults minor Hits exaf-
perata.

Ibidem.

Tubercula minora quasdam flipitata funt,
& obicuriore colore tindra. Sub-
ftantia Fungi dura. Vita perennis.

74. FUNGUS ^Stalactites.  (Fig. 2.)

diagn. Alb us, ramis convergentibus,
fiftulofis.

In Pacberftollen.

Expanfioalba, fragilis crifpa, lobata,
profert cornicula fimplicia, teretia,
rugofa, intuscava, apice pervia.

75.  FUNGUS Plandulofus.  (Fig. 3J

diagn. Aggregatum ex pluribus veluti
grants in tubercula coadunatis.

In Herrengrund.

Albus, folidus, varie expanfus, Bo~
tryoides.

OB\

PLANTS SUBTER.

119

OBSER VA TIONES.

1. Xndividua hare fubterranea, vicinio-

ra Oceani fundo, induunt faciem
coralloidem. An ergo a Lithophy.
tis fblo loco natali ditferunc ? Cer-
te MAN INA Mnfcoides  valde acce-
dit Spongice forma arlorea,  IMPE-
RAT. H. N. L.  27. C. 1. p.  832.
BASS US Pennictllum , Coralline exi-
guce.  ELLISII Tab.  15.jj.24. BAS-
SUS minima , MUSCO mariiio, len-
diginofo, minima.  RAY. quern pin-
git GR1SELINUS in Diana Ital.
T. II. p. 148. ft 5 -  6. & lie de aliis.

2.  Fungi fubterranei plerique perennes,

immarcefcibiles, quorum protothy-
pa a vermibus fub love exefa, forte
putrefeunt.

3. Inter Genera ha&enus ftabilita limites

obfeuros videbit, qui hare confide-
rat. Proceo inconftantior Fungus
mutatur infinitis fere rnodis, ut nul¬
la hie Nature veftigia, iequi liceat
Curiofis, donee fera dies noverit,
quid fit Fungus.

4. De corticatis arborum truncis firman-

tur femitae Fodinarum, 8 c  tamen ia

his

120 OUDO II, PLANTS SUBTER,

his tanta diverfitas, tantaque copia
rerum. Unde ergo femina / (&uis
Proavus Gentis huius'?

5. USNEA VtUoJiffima Radiciformis

non funt radices a ligno genitx,
cum & Lapidi adhxreant copiofie.
Sed nihil tale fub diu degit, unde
ergo natx?

6. Ex fuperficie telluris copiofi prodeunt

Agarici,  in fubterraneis autem viis,
inprimis Peri a 8 c Manilla;  quae ra¬
tio Phxnomeni ? Naturae itaque
opera nunquam fatis contemplamur.

Ft 7 -

o.

>*•

i


L

a nr.

nuv:

I

;

\

i


I


'TabX.

Tab xw:

TajbXVT


SV;.;:; v

TaKXXm

I

Tob.»M.

c fy-1-

Tafc.XXVU.

TokXXK.

Tab. XXX.

’Tab.^&CI.


Tab.X^XV