de corrvptis

utriusa partis,
Catholicorum uidelicec

CT.p* IOCj^N*

Ualde utilti  ♦

.. .. . 0  /'d

Timoth:'  #►

ue, cbfecra, increpd in cmi putientU doffrin<t,
c um funam doftrmm non fafnriciunt,

Vrouerh: 0.6.

^Jpottde jhilto iuxlaJfuititiamJu4ttt ?  neJibi Jdfiiens
ejjc uideatur v

Ezcch: aj ♦

Sidicete tne adimpium }  morte morieris non annuntiaucrti^
neg? locutus juerU 7 ut auertatur d uiajua iittpia ? <& uiuat: w
impiti* ininiguitate Jua morietur 7 jjanguinem autem cin* ®
pianu tua recjuiram , Si autem tu annuntiaueris impio ?  & $
nonjuerit conuerjiis ab impictatejua, <&d uiajua impia: ifj
({uidem in impictate Jua morietur, tu autem animam tu^
liberajli>

Vrouerb: xxiiij ♦

Qui dicunt impio iujltis es t maledicent tis populi & deteP'
buntur costribus: guiarguunt eum ?  laudabuntur & fif
ipjosucnict bcncdičlio ,

v mnot

De corruptis monbus

T Rir^SOJ^E P^TRTIS,  c^.

tholicorum uidelicet & hareticorum,

DI^LOGKS.

Fodix Parocbus Catbolicus^ Sylucjcr Pr cedi*
cator Luthcraniais.

Salue Felix, Fclix. Salutis JistU
^ /0 $. Syl: Sed uideris tu me non agnojcere amplius ? Fe:
^ tcl  plane e/L ]\l on Jane te agnojco. Syl: Sodalme tu ita e$
°°litus tui 7  & (juondd in communibus literariim Judijs C ra*
Co uicc condijcipuli l Felix .  jR educis tu uero memoriam mi*
Knonfolum amicitia nojlra: eonJuetudinis 7 fed etiam apo*

tua. Sed boe omitto, N ndc tu nobis bac in uilla adesf
^yl  * F Pinczouia bodic projvBus Jum 7  alupuanto tardiUS
r&m eport uit Jeri. C um igitur me projcijccnte nox bic op*
^JiJJetj adte diucrtiplacuit: N amfretus lege ueterU a mi

nojlra ? credidi id tihi fore non ingratum. Felix. Non
J r atum ({uidem,Jane puod adrnc attinet,Jed nonualdegra*  ^

k

l

tcl men 7 Jiofdciumfpecies me um: Catbolicus enimJim , tu
" ranusgmo utpropius acccdam ad rem ? cgo pajlor ouu

ml,

lupusgregps met: ajde enim tu noJra 7  maioriitj nojlro*
ni  dejcijli, Sylue ; Importune iJa nune abs te in bojpi -

vi tem

kA  ij.

tatt dici uidetttilr , uaiter cninrprajertimtdmuš 7  aures fto*
hahcF Pl c c um nune opus eJltam obiurgantis poetu? (pudfa
cana cjurientis? I 1 elix. ISc Sle Jane odmones. Syl:Id ffl

ja mulit mandatunt osi ? nc cpiid defit iuri bojpitalitatis: Sed
inter ea Jllibet in boe mujko mcoconjideamus tantijper ?do*
nec cana paretur  , Syl:  Placet  * Felix  * Pu uero ex Piti
czouia (juid adfcrs noui f Syl:  JShbil admodum  ♦ 1 llicjttij*
Jejcis Ioannem Lajcum & Fracifcum Stanc ar um? utriitif
eo mijjum d nobilitate gentis nojlra:? ut renajcentit Fuangeh)
dogmata ? certo alnjuo do Širina;gene re compratbendant ? dC
deletis ueterum Juperjhtionibus ac ritibus ? nouam cjuanddtf
deferibant Fcclefut normam a c gubernationem , Feltt *
Congregatos juijje ijlos nouos Poloni’ce apojlolos eo in opfi*
do ? audiuimus bic? diSlumcjy?Jimul male inter eos conuenijft'
Syl:  I mo pejšime, Tametjl non lubens ([uidem ut de nojlritjed
tatnen epiia uerum dijimulare non pojjiim. Cum ejjent in ipf°
Fuangclica do Širina tr a Sl atu, nejcio (juis  mahts genius
Jjcordice jeminafparjlt inter bac duo orbit lumina? Ioantte$
dico Lafcu <&• Francijču Stancami JSlam in curfu dijpttt*
tionit?(pix inter eosfuit acerrima,ita interfeje excdauerUflh
ut cum neuter alteri uellet cedere?cruenta exorta fiteonteti
Lajciis enim?ut uirgenerojus,garrulitateJM atituani Ittd$
nonjerens ? ualde commotus initio , cum alter rixandif*
nem nonjdceret?mox arrepto codice euangeliorum? S tanedj
craneum propanodu c6llijit,ninuru ut cajligarct uerbo P £ty
Itali hominit petulantiam  , F odix> Fanelenitasjuit'fy r ^ lS

teter nouos 'Polotite apojlolos? Syh Qui d lenitasf telo črti*
enta pugnajecuta csl  * I lli enim qui Lajcnm comitati, P in*
czoute aderant 7  uicifimip tj qui Stanc ar um (ticc paruus nu*
nicrusfidt utriujip partis) jlriBisgladijs ?  mutuifj animorum
contcntiombus, teterje itadmicarunttero contrarijs euatige*
lij opinionibus ?  ut nobdium muki uulnerati, alupd etiam teter -
jedli prasdicentur  ♦ Foclix  + Fmejlum aujjpicium noui euange*
lij * Qua de re fiitt contentio f JDe magno necejjcfuit 7  de
paruo non potuit  * Syl: Lgo uero (puamufc arcaniora ijla p
propter ingenij met ruditatem non tetelltgo, propter reueren -
tiam tantorm uirorum nonJer utor ?  tamen d uantum Jdmajert
puhlica, ipjecj adeo rumor te bojpitijs nobdium concitatus> te*
tellexi de pracipuis  C briJHanajidei articulis litem ejp . S 7 "*
terp licetin Lucbarijlte Sacramento nd, mjitropu ejjcue*
lit, alter tamen bunceundem trvpum 7  adeo tropo adJe rapit:
Stdcarus enim arrabonem c or por is dicit ?  Lajcus nil nji c or
porisfignunu Fodix ♦ Scio dijcordes illos ejje de boe Sacra
mento & in alijs rebus pariter * SyL Ita e Si ut dicis ; dijjen*
tiunt enim non Jolam te re Saeramentaria ,jed etiam in arti*
culo iujlijcationis, ut de libero arbitrio, de peccato, de iujli*
tia ? de fde & operibusgtemcp de iujlifcatore Cbrijio ?  de ec*
clefiaje numeroJacramentoriim, muk is ep, rebus alijs: epias bic
longum ejjet recenjere . Fodix> Stane uejlri noui apojloli du
Jcordesfunt  f Syl:  Plane Jed ijuid boe adeuangelium? M.o*
res jlijunt iflorum bomtnum ? non do Brina apojlolorum ♦ Fot:
Si boe ita jlatuitis ej]e ?  quo loco tu babes S yluejler uel S tatu

c /F iij čari

čari uelLajcij doSlrinamf Syl: Ego uero utriusp do čiri*
nam,ut euangelium ampleBor, Falix* P^triuscp neji mul?
analtcriusduntaxat?Syl: Quid opiti ejlcaptiojaijlainter*
rogatione tuaFodix  l\f ullajraus ji ne metuas ,aut enilU
utrius p d°Brina,purum,putu CjhriJli euangelium ejl, nul -

la inter eos de hoc dijcordia, ant dijcordiaintereosde eoejl >
non purum,non putu,nonuerum euangelium: etenim Dciti
cum autbor jk euangelij,QX nonautbor dijcordia, necejje ejl ?
ut jicut bane dctjlatur,pa; ipjius non cjl,jic illud pia arnat?,
ipjliis proprium cjje oportuerit , Syl:  Elini (Juidem uero
Foclix,non adcd pugnans dijcordia ijla uidetur, utproptered
uelalteruter ? uelncuter, uere peat dicieuancfelicus , Qua de
re tamen, ne confcientiam oneremHncam, nolo admodum con*■
tendere: non enim tam dijpicio, pid pcccent nojlri, (pid pid
joleant ujlrates delinpe/  e.* porum uita, ipja turpitudine ejl
turpior  ♦ Fxlix . lio tu me ahducti 3yLgler :  etenim noti

eadem ejl de do Urina EccleJIa; pa de moribus deri, oratia
Quarc ut (plod de dogmatibus enperas, ad moreš torjjjlinoti
auerjernpucro abs te pa; tandem jit illa CatboliciCleri tatti.
jdxda ? t.am<p imtnanis turpitudo ? . namfi rcclo iudicio utriiti f
pariti tnores perjpexi: arbitrov neutrani alteri longe atite*
ponendam ejje. SyU Si pincet experiamur, uejlrorum ne
tuangelicorum uitafit laudabilior  . 1 cxlix * 'Placeta Syl' :
Sed uttde Uti ordiamur f F^aria enim cumjint materi<e
J()rdcs potius ? parum como Eapjlicorumfacerdotu uitaUo*
lutat ♦ Falix, Iuucrotc.x^idb ipjb ordireprincipio adipF

fcctiF

jccttdifacerdotijjcec ctetiim uid.primam dperirtJclet ad cm
tiegctms uitiorum ianuant nojlro clero  * Syl Objccjuar tihi,
ita faciam,QikeJo te dic ingenue Foelix ?  c[upsnnnc ucflro =
rum animoeo capejkt ? ut decetfacerdotiitm ?  pictdtis uidclicel
‘Caufa ? acfu<£ erga JDcum deuotionis 1J^ideo epuidcm ucjlri
ordiim pic ros p: (Juon/m alij re juajamiliari domi comejla et
dccofldgdeo inbidnt Ecclejiajlicis bonis.jemem utexpleant f
inopiam utfiigidnt: idcp tdtn aperte quidem ?  ut turne in cfencre
de cunBis rccUus dici pojkt ?  ijudm olimdemonacbis: Sacer*
dotemjdcit iejperatio.^lij cum uideantin eo uitcegenere om
Via licere impune 7  nullufirmeJcebts poenis cocrccri ?  bučite *
lut ddfoedijkmce uohtptatis pdtrocinium configiunt.FJicJco *
pus cuncHsfire peculiarps e JI at ep communts, Namfidiuini
cultus excrcendigrdtia buc adjpirarent  ?  non illi iflii^uibus
nune utuntur 7 artibn*Jacerdotia uendretitur , QjUd enim ufita
tius nunc cJlj (judtn bit confirre Ecclejla benejicid ?  qui non
(\uid uirtute polledt , literisefejint egregie injlituti,Jed epuid dtu
fimulatijintfideliter Epijcoporum redditm procurarint y  dU
xerint ? ganiced praldtorum, drte temperauerintj uel (Juiafint
agnatifint afjinesjint domeJUci lurcones nojlri 7  <pui ad colen*
dum Bacbum  CT Cererem nagisidonei babeantur ?  cjudm ad
cultum diuinUjdocendum populit ? ddgubernatione m Ecclcfta:
ideo ijlis uide as Epijcopos tnallefaccrdotia 7  (Juam pij s erudi*
uiris confirre JSunt etiam nonnulli ?  (fui uel eam ob cauJa,
tl ‘rpifiimos (juoscp ficiuntjacerdotes, ac legunt Canonicos: ut
c umQdpitu\u tdliumJpurcifiimorum colluuic refirtum e JI,

Epi -

Fpijcopi pofiint, partim talnim CdpitiHarium ignauta dc tuf*
pitiidine,partm detejlatione populi 7  ecclefiajlica bona ?  iurd f
priuilegia, & c imclia tbcjaurorumJurripcrc, in priuatum co
uertcre ufum ? ac denij, cadcm ijla occajionc ? hzreticis prode*
rt religionem aejidem Ghrijti, Fodix , FFrhm tu ([uidem
ijla Sylucjler >  non enim pofjiim ([uod uerum c JI difjiteri  ♦ JSfd'
mcmitiiuerjiculos rudesJane,Jedfcitu non iiidignos ?  me audire
d maioribns nojlris recitari »

F Jo s e JI pr zlatiš 7 przbcndas non daregratis ,

Sed bene nummatis ?  aut eorumJanguine natis ,

Jtacj} uidemus non modo indignis donari optima ecclcjiz mil*
tierdjed ctiam turpiter Symonis magi cxemplo, diuendi pecu*
nijs  ♦ Sed bzc tu Sylucjler cu nobis exprohras , putajne tups je
Jlarios borum uitiorum immunes ejje? F odix  * Fgo uero nott
epinor  ♦ Syl: Cupio audire, Fcdix> V~os Syluejler ?  c[ui*
Canonicosnon babetis 7  przlatos abiccijlis 7  parocbosJohnu*
modo retinuiflis, nejcio cfuos ecclefiz minijlros^ loco F*
pije oporu uobisfuperinterdentes cxtitcrunt> ^Fii borum nullb
tlel potiusnon maxima pars illorum, non irrepunt in ecclejitf
vejlras>alijfraude 7 alijjduore ? & munerum corrupteks f Fft 0
autem ([uod Symonian non ita ut nojlrates exercere poj?it is
dejhnt tamefraudis artijicia ; Scimus multis in locis 7 /uperili*
tendentes ?  non ligatis manicis fuos clientes in pmguiores paro*
cbias introducerc.Qmii  cr ipsiY~*ltebergenfesapojloli ?  unde
eas tantas adepti opesjunt,fi alienzfraudis munujcula ajper*
ttanturJSLemini cum Jpomeranfts ^pojlolm redierit e*

[patu*

&<tnict f  trajne flus J pcr finim Ealthici tnaris non abscj? pe*
riculo tcmpejlatis,fvrtur d:xijfc,cnm in Cymbrici Cbcrjom*
filitus cxpofttus efiet: T u babe as rrtcum euangelium iJania
c go pecutiiam tua :V~bdt . Edidit is pater 7 capto ele flore lo
anne Friderico jeriptum benc longum  ?  in (fuo  non pvtuit inc*
ptusjenex anariti<ejuti dolos tegerc.Scd monuis ifuictem prc
c emnr,de uiuis lopiamur. Nec efi (\uod admodum nebis obij -
c ias Syluejler 7 EpiJcoporum autjcruulisautagnatis> Ecclc*
fajunflioncs  cr opes fimul dari: nam ea in parte uojlri pec*
c <mt midtograuius . Solent iam Ecclejiarum patroni,pui ha*
bentius conjvrendi apud uos,fi babenttalem piempiam in pa *
r ocbia parochum,(jui non omnia jacit ad nutum domini,Jolent
in^nam illi eiitimodi expeilere,  er accerfere aliumjiuč Jar *
Eoremfiiic calcia r ium,fluejartoremjiue li flore m aut čarni•
fice/n, aliofuegcneris eiufdem, piibas cum pacijcimtur, tanp
diuini laboris mercedcm. Interea ijli illi jideles patrom, agros
parocbia propr/o$,alicnant, fibi afenbunt , Cenfus eccleficc
praripiuntipaupertatcm uero mijeriamčpJotam, relinduutlt no
u itio parocbo. Quales autc ijlifintet ([uamfidcles pajhrts ,pa
fla merccs ojlendit, ejje mercenarios, (fuibtis re Slina jvrjitait
c °ruos pafcendos commiferis , qUtam animas Cbnflifiddium  ♦
Fjlne res indignijimat ancilla alipia aut mulicr vilam etnptu
pulJ u digiti prim explcrat jcnitu ,Jo\idancfit,aut jati*

fcens olla: V^kjlri a ut e parocbosjuosguos conducut,utfint a*
falutis curatores,non explorant,idoneineJlntaninepti,
1)011  ji an tur pes, jed id operam daiitJolum, ne eos cogantur

id rna •

f tutgtio conducerc. {tajit utparocbi ucjlrates in uillis pr,tjef*
tim & oppidulis bara purgdda: ? c[uam adminijlranda arcv jint
babiliores. SY L ; Xpudnosijla([uidemjiunt&
grandiora ctiam ([uam dicisjcd nun j; tamen tantis in rebu*
(jucmadniodum in papatuJolet delimjui. JSdeminimus enim, cV
regalis per Jona ([ufdam, fpecie ioci ([uidem,fed ocultejerio <
tamen ad ([uendamfua: aulec domejiicum dicerct: Certabo te*
cum depofitis uiginti millihus , te Epificopum fere breui, co M
(JuoJcis lo:o ? obluddlabaturJane aulicns rem impojiibilem uide
ri ? Je ad eius dignitatisgradu pojje peruenirejed tamen, fi it*
uiderctur,fe ita curaturum utprimo c[uo<£ tempere ?  eam aUrt
uim deponat.dtfam utcuntji res cecideritje non certaturumfi*
ne pravniofiue uincat fiue perdat  ♦ NamJi Epifcopatns not*
obtigeritje uiginti millia ducatorum lucraturujin contra ob*
tiger it Je citra maqnu damnum , perdere eandem pecunia Jv*
md.Quid uero Fclixf legitimane ijlbac e ad Epifcopatu uiY
per teelumne ille an per ianuam intrauit ? ; FELIX.  E*
liia intrare conabatur <Nnanias,Jcd utinam eodem Špiritu*
Janftigladio tales belluones ccnficerentur^uo ^Ananias cott*
fijjusantervjtgnconjpedlu E etri  . SYLE r E.  dD c

ijlo fiaccrdotum auJpitio, ([iio primum Je in ecclejtajlica tnuiU*
ra ingerutlt y [atis didlumejlo . l am ita difpiciendum uidctti^
cfuccprimaJint,poJFp beneficia funt adeptijludia adminij^
di muneris:Ji licet apud te Felix ijuod uerum ejl dicere ,

X iect , liber e (juidem. SyL X nimaduerti e ([uide m

cjfib omnium curamprimam ? . utJedulo pcrc[uirant } <[udim atnj f

fiit,®* dpi mm dfinui redditus. Si e/l Epifcopm, ex turne*
To reddituum , init rationem 7 conjlituend& aula jlne* Initio*

magnat c/l curec 7  ut fint alicpot ecpites nobilcs,(jui conjeifiis
ttejlibt'S ? caligi${j?Jerico.jubjdrcinato ? ad talos ufj> dcfuenti »
huSj et dccurtato ad nates ijcj? pallio induti 7 pralbgcgIadio dC
einpli ?  uel alligati potius 7  torcpibtis aureis ornati 7 pileo  Afo
jcbouitico acumittato, plumis circum Cdput uolutantibus obte
čli ? <ZT alijs ciufdcmgeneris monflrofis nanijs confpicuijn pd*
lacio Epijcopalifrecpentes conjpiciantur ad menjam circu -
jlent  CT ad aram, tali orttatupa dccorumEpijccpale ? & ad
exemplum pietatispompojiti. Irlinc continuo alia e/lJollt

citudo 7 ut abacus Jit extručlus in multo argento calato aih

To,populiš diuerji gencris ? uitris,torncumate>&’ alijs.Itemjj
*tlia uajapmncs patinapmnes orbicuj coclearia, cddelabra’ f
falina/orum ut nibil tionfitargentciimguod bojpitibits appo*
ni dcbeat:Sed aureum omnino 7  uel certe deauratum } (po Epi*
Jeopo utendu 7 hoc e/l > ut coclear jit aureu 7 ut bide sfit aureus f
orbiculus etiam>& Ji (\uid aliud praterea.Et breuiter duidc f
Ut nibil in totamenfa jiupratercpam Epnfcopus, plumbettm?
JSfec illud in pojlretnis duciturprtificiojicoci ut babeantur r
<&• nouorum epulorum ingenioji inuentores 7  ut deni s uicibus f
Uouena jerculd ad menjam parentur, pradiamj pojiti aduc*
jferam ujife 7  <& c cena ad dimidiam notlem aut ulterius ctiam
perduci. Qu,in& boe necejjariumpt fitgiganteajlatura da
pifer (pijpiam , anteccddt M drfcbalctts auro f  argento J
Elendidus,uultujjfeuerus: ItemJ utiuuenisguifpid &elc*

B ij gatts

gans adolejcens poctlletur dc pralibct: & buic proximtis
carnibuspnecidendis mimjlret? cruribus^ diuaricatis (cti*
amfiftrte boncjč matrotne uirgines menja: adjint) \acio

Juo injarcinato  cr pragrandi proximus quadra immincat>
Et menja circumqua(p circumjja Jitturba aulicorum 7 puc*
rorumcjj inprimis nobilium , quiexiccatapocularepleantdj
(juddras commutent , panes reponant? & quidgeneris eius 4
dem necejjariumJubminiflrentme uidelicet ? quando cum pocU 4
lis certamcn initur, ccjjet Jcdulita*Jindendi 7  replendijigge*
rendi . Epijcopus interea dijcere debet 7  ab alitfuo exercitdto
cbuiuatore 7  Utfciat (\uid collocfuij cum (juolibet inchoandumgt
Ji adftnt miiites, dc bellis pojit & de cajlris alicjuid dicere:
Jintceconomh autpatresfamilias depijcibtis ?  de bobvs, degJ 4
linis } anjeribiis y braxanda ccreuijia, & re aconomicajt mer 4
catores f aut indici, dequaju,de ujira,de permutatione mone 4
tu' ?  de rebus Indianis,dc pipere, croco fimilibus . Et citfl

jorte dee/Igarrulus quijpiam > aut objeanus conuiuator ?  qu*
cxbilaret conuiuium> moriones accerjimtur 7 non illi Syriach
jaceti utfint:jedcrafiiKsf'jotici ? quiqualibctinre Jcbapbafl
pofiintJcapbam dicerc ? iam de prioribits ^Arijotelisdam dc
pčjlcrioribits, & d uirili partu argumentum ad muliebrem dt
cere  * Nam de bis ut pojit aliquid in medium ajjerrc
epijcopus y  peritievjignum eft: ut autem aliquid deJacra tbeo 4
loqid,de biblvjs> dc pbilojopbicis artibus 7  de bijlorijs Ecclc*
Jice.uel rerumpublicarum,idJbolarium ej[c uide tur, & baC 4
calaureorum mJcbolis ?  noti Epjcoporii munfis. Sed bac qud

diV f

dčxitnus (piotidiana conuiuiajunt ?  audics ctiam Felix dejcjti*
uis lationbus, Solcnt enim (juidamgum čarni uolunt nego*
cium jacere in ocio (epiodjdciunt jtre cjuotidie) adkibent ad
Menjam dicaces ali<piot 7  t&jejliuas mv.licrcs ?  (pice  cr njuni
P°fiintexcitare 7  er injlammare Flenere ? ditlerijsJciUcet il -
ks>(fu<e ajfečhts illos,JpirituaUum bominumJEpifcopalcs com
Mouere pofiint 7 retinere non pojšintOametJi nonjbleam exem»
pfa libenter uti, urnim tamen recitabo 7 tibi non minus (luam mi
bi notum . JVIcmimJIi opinor illitis celcberrimi conmurj ?  quod
froptcr uohtptarirf amcenitatisexcclletiam 7  paradyfus appel
htur: inflruxerant enim dno predati ( notnina reticev) pala ■=>
(fuodd.am ? crcdo i^Apollinem Luculi> diebus a ji iuis 7  otnnicp
trborugenerc ad (plineunče dijlintlum ?  <gyf loribus tapeti] stp
fic ornatum ? ut alupiam JJccie paradyji prce Jeferret: lneoy
aparatu coniUuiumfuit 7 famin<e a ccerjita 7  er Jodales con*
fitniles 7 pranjum eft>datum<feguhe tantum cibi  er uini } (juantu
fctis uidebatur ad cboreas 7 ad amores ?  adF~hnercm.7dn*

demep menjis r c motiš (atlas Deogratias in tali conuiuio (pas
hihitat)jur reti um c/l ? jamulitiočpcxirc iuJJo 7  claujk ianudi/
f u *it ? interea pitdica tila Eua^ duo iUi Epijcopales dd

m >ucjles omnes  er indufia exuerunt:mox nudee Euula :Jla 7 r.e
c °ndideruntJe intrafAia arboris uitaAonec SatyrijcumJaU
tclr c cocpijjent Epijcopales dami  ♦ Qui tamen mox per'
futices, per arbores, per jvlia (piiritantes, uix tandem Em*

* as Juas repertas 7  ad choream protraxerunt 7  nudi cmnudis ?
^ catera (piisnefcitdta nimirum 7 cum illahyjloriagencfeo$

B Oj nerbis

C4p:  s

tierbis uixfatis explotndri pofiit, tpajtin vem pr<ejntem ? pr<t*
xin ijlitts rci,pij patres adducerc uoluerunt } ut (pod pralegM*
do non Jatis ajjecpi uidebantur ?  aclu monjrando euidctittll*
dcclararcnt.^An nondignumcxcmplum cajlimonia pralato*
rum.bNonnegrapbicc banejrugalitatem in ucjlrispralatis &
pinxit Tjaiaipropbeta y Qonj'urgunt impit ?  ad ebrietatem J
Mandatu,  er potandum ufcp ad uejperd ? ut uino ajluent,cytbt
ra  er lyra ?  & tympanum,  er tibia,  er uinum in conuiuijs eo*
rum , er opus domini non refpieiuut: nec opera manuum e0
C<tp.  ' refpiciiint . Item  er alio in foco: frcnitefumamus uinutli ? & t
impleamur ebrietate 7  er eritjlcut bodiejic  er er as  er tnd^
amplius,Qua:Ji) te mi Felix,liceat nobis inter priuatos parie*
trn uerum lopi, nonne tališ c JI uiuendi ratio ucjlro clero uj
tata ,er proprie cjuidem (Ulariomodo: pid tihi uideturf
enim fulius ille uejler , cjf ucFertiu appcllatis, cum admonitd
Ut Chrijlum curaret,& Bpicuru mitteret \ tumille Bajja $
godere di pejlo papato. Sed bis cumemorandis Jmemjdcu 1  *
iit audiam (pid tu in partem pojiš contraria . ' Fclix> Ff
tierdfUt relipageneris eiufdem inuitus plane,Jed tamen ne/
tnilium fordium, uejlrates euangelicos exijlimcs ejje imtn0 eSf
iiicijitudo collocpij pojlulatp etiam alipid ajjeram in me&*
vm.Primum ut ingenere dicam  > (pid uncp potuijjet cxcogM*
ri }  uel ad pernic icm bon Jatis, ucl ad exbauriendas priuatJ
opes calamitojlus, pam omnemtollere legem ieiunij f QB
(j uidem ieiunium tantopere nobis feriptura omnis commend^i
Ut prepter multipliccmeius utilitatem apjolis necejitatt

pr

buc'

pfabuerU, cfubd aliijuibus certis ditbus ieiunium mdiccrent ,
•°mni ant e m tcmpore mandareut temperantiam . Jriinc extitc»
funt ieiunia alufuot, ut (juadragefmalc,<]uatuor temper um, iti -
giliarum janclorum, ieiunium aduentus ?  & cjitod in dieucnc »
Hs fabbati homines abjlinerent d carnibus ?  pijcibus ueji c

r entiir f <.piod bij minus alimenti baberent, illap!us;undc  cr U*
kdo infurgerejoict,<& cmnegenus luxuria, Qgid autemfub»
k tisb m falutaribus apojlolorum praceptisJeepmtum e/tl C ra
pula in'tinita 7 luxus immenfiis,be\luationes (juctidiana; 7  ebrieta
fcs inufitata 7 commejptionesbcluina ?  cr apudditiores evnui
multitudine jerculorum naujeant, uino, uarioe^ potu
Kadem,acjluitatit.C uius reifi uaria cxemplauoles,<& docu -
Kenta cognofcere }  legaš (pitajo cuiusdam Germani euangclici
pfadicantis hbrum, de potatorio darnonc injeriptum. Dem
^°nc > cfualia portenta illc cdmemorat ?  <pua antea ignotajuc*
r unt,n nc priim peperit uejlra illa noui cuangclij uejiri ni.pcr
^perta ; borribiliumpeccatorum uinculis captiua liber tat, 7*
Ketfi-etiam ante ijlud euangclium ?  cbrktatp$gulaty uit iugraj*
fabatur apitd nos in Polonia: nuritjp tamen preje <76 itafa.di
lll: rebuerat,ficut nune regnante cuangelio ijlo ueflro: Qjiod
c um negct,ulla bona opera adJalutem ejje hecejpria, imo af»
fi r wct obefje ucbementer 7  t |uid aliud ijlhinc Jctjui oportebat »
'l l ‘dm ft ieiunium non exigitur )  crapulari, commejfari, inebria*
Jfo ličit umf Qudm fi elcemoJyna non profut ? ut in luxum ? infL
■gjKJnfplendida ddiftcia,infi(pcrbiam,opespriuata coucrti,
l krtas euangelijJuadcat: ft deniej? nec precesficrint adfalu*

tem

tem ncceJJarijcguin ma\edi:endi }  blafpbcmadi, ccnuiciandi$
libertas omnibus impune concedi debcat ? ncmini intcrdici?Si*
cut ctiam nune fit, & plane jit mijjuam borribilius , (judrn uti
ttouum cocpit regnare euangelium. JSfeminimus in muliti locti
Germani£>([ui mosetidapud nos nuper innaluit, nuiiep crebrt
or a baberi conuiuia,(piam aut die V'ener ti M alupiaJanfa
uigilia. Fejlos dies pene omnes uos euangclici abiccijlti retini
Jlti Bacbanalia: (ju<c etiamji certti de caujls , c um fini Etbtti*
ca,retcntajuerunt in Cbrijlianijmo y Jiio tamen  cr idoneo te*
pore,Quid autemuos?Loco mouijlti }  cr (\uoduna bebdo0
da propter injirmitateCbrijlianti conccdebatur y  uosper iut (
gr um annumjparfijlti , ut (juceuisJeptimana ?  (Juiuti dics,cfuod*
uti annitempusfint Bacbanalia.Quoties nos cum magno dol°
reiiidimns , inipjamagna hebdomada laruis indutos dijcuf*
rčre,<& crupnice at (p libidini in ipjdfaera 'Parafccue luditi 1 '
dos, diffluere in omnigtnere objecetlitatti ac lalciuice .
ad Je, (plod ttobiles uejlri, tanto fludio cumulant tabemos in °[
pidti in pagtif in uicti: ut nuf<£ non jit ebrictati locus &guti’
CT obje etn itati rujlicorum.Ccrcuifid co(piunt, epuce crcpititi^
magti projit  er ručlibus, jtmilibujjs euan^elica: dieta: reguti
accommodata ?  piani rejlinguendcejiti. J\ r ccjdtti efl taberU^
rij S crudam cereuifid&jiimojaiti obtruderejed ctiam cogU $
rujlicos,ut nusep aliunde 7 jed ex tabernti Jiii domini capcre
ccreuijia.^Fddunt buic ntjlicorum enormi ebrictati c bon^
los jimiles pbonajcos, ipiijaltationc tumulturujlieos M'
flammcnt,rcddantfy ad bauriendam tnalam ccrcuifiam ati$?

res, unde demutn iurgia oriantur, ucrbera,čades, e qui*
bus omnibus ?  pl uri mu m lucri dominis acccdit, & Jubdi*
tis magnet liccntia belluandi, jubjlantiam Juam perdendi,
ulicnis rebus inbiandi  * Q uid tihi Syluejfer ? uerane Ihte
ucjalja uidenturf Syl . outit ut dicis: impudentis enim
J)et, učile inHciari ; cjuod cunclis nctu, hominis Jcelerati
defvndcrc, iptodjjagitiojifimu , V/rum cjloftparitas in
ebrietatisuitioutrobif, certeinlibidinis malo, nonjiie*
riticjuantum enim libidinis inccndium, iam muko temporc
urjit in regno pontijtcio . C oniigiumfacerdctibus ude«
nterunt,concejJen>ntfcortandi libertatem, & tot ({uidem
tamcpfadis modis, ut nullius mens hominis Jatis cogitarc
poftit, nullius tantum fit fumen orationis, ut Jatis effarU
P\Jhe percurram obiter boe Tbcatrum regni uejlrif
Fodix . V~blo, non enim me, uerum dicens, ojfenderis l
Syt V ide mini Jane nonJolum uitia bac in re Jponte jo*
vere Jed ctiam uiolare exprejjum Dci utrbum . Dithim
([uide Pauli cflfed tierbum Dci tamen: Mclius e ji nu*
bere (juam uri.V bs contra:melius c/I jcortari,adukera
7i >fornicari, (juam nubcrc.Matrimoniu cniminfaccrdo
tc  crimc ittexpiabile cjljcortatio iocularis mfigatio, K h
rumJicut initio prijati Jiunus, non tam bclle juid in do*
^natibus uerumfit utrobif, uel uter utro, (pianu&periri
utrius partisfint moreš prafantiores  * 1 ta J* dogmata
mi ttamus,  gr papijmi ucflri & euangclij noJlri jruBus
c °lliflrcmus t  iScimus Fclix, olim non modo pietatis,Jed

C c Ji*

Cdflitdth ctidtfi fuijje mctiusJludiitm in clero ?  cjudm nune
clhEtiam uejlrorum bominu iudicio , is 'Papetiti cationi
cos ex coenobijs, boe cll f  cx communi uiuendi focietdtc
primuexemit f  dcditfy potejldtem ut extru3k priudtk č*
dibus 7 Jeparatim liccrct uiuere }  tantum rnalum dttitlitpu*
dicitia  C/en, adeop erexit Ubere jcortandi uexillutn?Ut
tiunc dpud inferos puhlica libidink pocnas dependere co*
gatur. Fodix Quid f J/Fonacbine fierunt Cdnoniri
(puondam f Syl: JVfondehi pr or Jus t  Apud nos in V°
\onid y ([uid tardius buc Gbrijlidtiifttms peruenit, nulld ud
ptodu extdnt eius rti uejligid,in Germunia dutem  er ali*
hi pdjinumonumcntd ccrtd reperias.V^idijline porticik
tildi (J,uadrdtas dd Cdtbedrdlcs fummorum temploru bu*
jfflicas? Fodix. V~*tdi f  mdxime dd Pbcnum cumfib
• Syl . F~£a porticus communis coenobij normum detn

firdntNam proximk epifliliorum contignatiotiibus ccb
tula adbuc uijuntur ? cfua•Jingulis CanonicisJingula fiiet$
olim. Quinadbucpdfiim uideas ?  comimne alicpiod penk
Cdjdem porticus dormitorium , er refetforium pdrittf’
Jic enim illifuum cotnaculum appcllabant, Etipjebabi¥
tionis Camnicorum locus ?  d damo Germank nomcnbtf,
het f  ([uinlgp ipji CdnoniciDomhern (pidfi domini uf0*
y doinus egjocietdtk appellantur. Qugfitne adificiorUH 1
fvrmfcptjiis uocabuli ? normdm nobis fančlioris dijetp
na ? oooPi{lps (judji opponit.JMdter necjuitia e/l folitud 0 ’
^ remotk arbitrk anceps oecajio »i£x una popind coU lC

debant 7  ex utlo ccllario bibcbantomnes, idcfc eodein Joto*
Eode<p uno in loco,diuerjls ({uidem cclluUs incluji ?  ijjdcnt
tamen parictibusJepto dormitabanU Oninia hac c d*

jlitatis er ant,jobrietatis indic ia. J^unc uero tfuid? te -
det reminifci ? pudet dicere . Quam aiitcm prcbabilisexcu
Jatio.JS/ arn c um uotum nullo padlo liceatjrangere , bone*
Jlanefpecie noti iuriJlurandiJdiisjdBum elf (pod exJil -
perjtuentibus copijs, Canonici alios Canonicos injlitue*
funt regulares ?  ut ipfis licerct irregulariter uiucre f Foei
Nejcio porfu ijla dicas 7 uelim explanes clarius ; iSyh
Ego uero ({uidem  ♦ ^An nefcis ?  Canonicos kine traxijje
Komen'juum } ([uod canon eII regula,unde Canoniciappel
latijunt ?  ut uitam jecundum regulam ducerent  ♦ JA rum
illi contra ?  cum opibus capijjent abundare copijs ?  ut

fibi licerctjine regulpsgd eH 7 irregulariter uiuere ? ecdcni
in oppido ubi Catbedralis ecclejiajiiit, ibident condide *
funt alios Canonicos 7  ({nos regulariter regulares uolebdt
dici,ut ipfis uoti Jui regulam Jeu Canone abijcere JU s ep
fet,<^y alijs cajlitatis regulam comitterenu Falix. JSFi

for e ({uidem, at dole o tamen,Junt enim pa nar ras ueriji -
Kiilia * Syl; JAondubites, Seduide ({uidindc Jecutu 7

ZT ({uoniarn pilibeiCanonicorUmpriuatas adesjiias in*
habitat, duojamuli ei conducendijimt,porum alter ab e*
pis fit, alter d cubiculis 7  duaJSmula pariter ?  una ({na ci*
bum p aret,alter a pajlernat le Bulo s  * etenim minorifd*
m dia ?  Canonicalis dignitas contenta ejje non poteII,

C ij Hmc

JFFinc iam rationem initoguid otiuitt & alienus cibuS
nonfacit f poflcpiapreces Canonica abjolutct funtguatitf
admodumraro abjoluatit <piidd f  uel incboant etiam. itig>
pojltj) & pranj um <&* coenatum c/l ?  <£?* uijcera uentcrifc
uinocibocfr rcjertus ?  iptid credU meditari Canonicutn /
ad Jlabulum relcqat Jlabulatorem ?  pucrutn in Jcbolas di*
mittit, aut aliud (piidpiatn ut Jaciat iubet , lnterea ciutl
coca iocuSjCum cubicularia cubilia . Ut bccc (puanfa Fot*
lix adbuc tollcrabilia uidentur 7  noti enimJiJatis cajle,fd*
tiscautetametu Quid autem de bis dicemus,ijuiintegrd
Jouent domi lupanaria t projlibula erigunt, ienones acccr*
JuntJenastj) jimilitcr 7 uxorcs d maritis pclliciunt,uirgitieS
arte lenonia perjiiajas , in bunc ludunt pertrabunt>  O ca*
tum dignumpontificio regno.Quid putas o F alix, utinatt 1
tton mijer & injviix 7 (\ui uidešJurcm & curris po/l cU>
Quid imjuamputas?ea infocietate ecclejiamponisf Di'
Flu neJandum 7 cogitatu borribilc 7  ex illa enim fcbola^utf
artes projicijci arbitramurfmalejicia nimirum ?  incantd*
tiones , magica: prajligice., pbiltra ? da.monum collufioncS?
t&plurima generis eiusdem  * Fodix . bunde M
(juidem de ijlis Syluejler,ut uerc liceat diccre: Claudih
iam riuulos pueri,Jat pr ata biberunt . ^Arbitrov ctii> 11
nune tempus eJJe }  ut par pari referatu: nam Ji tihi bbcb
iju^e uelis diccre 7  uicijšim ncccjjc e/l (ju# nolis audid
x_Ah non ftmilia milita ingrege tuo reperijli; cjuanf? uoF s
uidebatur f nonfolum ucjlris concionatoribus dari uxorff

w ejjet id tale matrimoniunt, capijlrum Lutheratticat c d*
ptiuitatis uejlra. ? Jed ctiam ut boe pnctextuJacerdotes
uejlri uel pradicantes ? c<Jliores cxjlimarentur:jed tame.
puid euenit?'Metninimus ([uendamex Lutheranicis priti
Pipibus noti pojlrcmimtf dolenter conc[ueri,([uod matrimo
uium mimjlns ecclejia; concejjutnjit, cum uidcat ttt tttd+
trimonium ([uidem Lutberanorumfacerdotum & pradi
catium libidinibus mederi pofe/Lurpis uidemjcortatio
e/ljdtcor,&' ofendiculumgraue:Jed adiiltcrium tur
pius grauiusJiittul . Si iti uejlris obje uriš ecclefiafli*
c  isJer miliš,cCijue confpicuum ejjet dedecus atp in nojlris
prelatis at p? E pije opis e/l: črede mihi multojocdius di -
fc res in plerisp uejlrum ejje coniugium r  <[uam in nojlrati
bus cadibatum. <Jkhtc biennium,cumfrte ex Galliisper
T buringiam in Voloniamreuerterer, incidi Neoburgi
*« (fuosdam uejlrarum Ecclefarum uifitatores }  in epuoru
uifitatorijs tabulis uidi,(p plura detcriora in Euatigc
be is cottc ionatoribtis coniugatis,commiJJa diiicrja<& Ud
ri a adulteria , c[udtn ulla pofintapud nos intamaugvjlo
territorioJcortationes reperiri. JSfcc prof Slo mibi du*
biumc/l f i[uin Ji uejlri concionatores bas Jdcultates fint
«depti, & alii[uantulum plus dominationis: (juin multis
ntodis turpiora commifjuri uidcatitur  „ Exemphmtibi
P°JJim iinurn atp alteru recenfere, ex (juibus multa fini*
ba conijcias. <^Anni admodum paucifunt (fic enim ex ui•
Cl na Silefia inerebuit) cum in ditione KPatislauicnf fd

C ivj ccrdos

cerdos (pida Ut Luther anic US, piCatbolico Jacerdotl
ntoribundofermatajuratus,rajis in Im litcrisjiiofa notni
ne ittjerto, parochiam (pandam talijraude crimine
j-alfi,tdJ d Catholico Epijcopo cjjet ordinatus ?  adeptU&
crat . Sed nejic (pideJatis habilis piitabatar Luther alti
c o antfliti, epin ut conjlantuvfudt daret documentu, uxb
rem tihim ducere oportebat ? uerwn h a c uxor,cum nouello
inarito iam cocpijjet minus placercmulieres  alia pti
cere magis:toxico illam interemit, ut ad noua nota,libido
ardentior joueretur, Si excmplis res ijla illujlrada cjjet?
Vij immortales, (puntam tu mibi ueflrarum turpituditt&
Jyluam aperuijjes. NoeJakem abs te (paropn usep ull°
Jeculo ante ? libidines adeo Jrecpentes, adcoj uariein otrt'
nigenereJexus , attatisp exarfiJJccommemorentur,  <part
boe Jeculo nojlroj JSfon Jane arbitror , Nam boe uničiti
decretum Lutberi ? cpajl lex diuina nune p a Jim babetur?
nullitm mortalium pojjc contincrc , non minus, (fudtf 1
tion expuercJaliuamgtemJ nec minus uirum mulierc, ud
mulierem uiro c ar er e pojjc, <pam uliti bominem uelcibo >
uel potu. Noe ucxillum cajlitatis aut continentia,prinUi*
crexitClaudius JSIero, CaJarlSomanuspui Lyrdnti
natans interJpurciJimas libidines,palam diSabat:itnf°J
Jibile  e (Je ut aut adolejcens. autpuella, aut mas,aut faN
na, J modo Vhicridpta ' Jint,d Kbnere abjlinere pojiti'
K.Nrripuit boe Neronianu uexillum Luther us, rejteitf
in Germaniatad pod idm tet undij concurrunt impti&J

citijfororcs ? libidimmfratres 7  [not muntra Gertris
Facbi injdrtire poftmt.Nti non cum uide mu* adolejčen
tulos hoc tempore palam fcortari 7  antji ah boe uitio  re*
tfabuntur contumaciterfbi dari uxoresfagltant: Itcčjs
puellas,fi a ut libiditte lapfefint 7 aut alids impudici lafet*
utčit :tam bas (judm illos protcruc Neronianam legati Lu
tberi obteudcretlmpofibilc enim ejje bominem c a JI e c oti*
tinenterp itiucrc 7 cum Vdetim ac[ue neccjjariafit at (p po*
tus aut cibus . Kx bfs nouis nuptiarum ritibus pueri du -
čutit, puellccnubunt, tandem nafeuntur ij utri tamJlrenui
berocs 7  c[ui bcllis Tur c as ultra Caucafu montemJubmo*
Uerunt,(juiJanis confilvjs & concordibus 7 paccata G er*
Uianiatn reddiderunt, ([ut denicp boe aureum Jeculum, c[uo
nune Germania mir um in modumfloret 7  reduxerunt in
Gbrifianum orbem . Ob eosdemp nouos nuptiarum ritus
Uobis Fuangclicis uere licet dicere: Nos fenes najet *
uiur:Itali,Hifpani ? Gallt,Jcmpcrfunt pueri  ♦ Sylue:
Quamuis ludere uideris in referia ? dieis tamen ta, [uafi
iujiciari uellcm ? impudesfim oportet, defndere nefrius,
•Nigrauit enim lcx ijla ex Germania in Voloniam , c]u<č
Uon tantum ait cajlitatem uel contincntiam impofibilem
cjje ,fd etiam nefcio (juam in ipjafrnicatione induait,
dit cumfciam te Foelix boe in genere FLcclefiaJlici iurfs
Uer fatum,cupio mibi utexplices,an ijla tjuce nune apud e*
u dgelicosjrecpientia funt repudiamulla Jcripturarum au
£ l ,0 ritatcputes pojje permitti 1 Fclix  . Quanam illa funt

repudia  ? Syl: Vhria illa ([uidem & mnltiplicia, dni
nune rejvrre intcmpefliuum, infnitafunt enimiuniusJatti
cliuelalterius exemplum referri a me. K_Accid.it napet
in uicino oppido, cum (pridam in Liuvnicam ocpcditiotič
projtčhis 7  liberis domi aliijuot  £9° coniuge rcličlis, iiort
it oj ubitofcut uxor uolebat f  domum reuertit , Jbi muliet
amorvs noui intercafammis incitataiconfiliu petijt d <pio*
dam euangchj prcecone , cpiidnam uidercturguoniam ina*
rit us abfit ,cr mcliitsft nubcrc cjuam uri ? an non prajlct*
ut priorem maritum rcpudtj libcllofubmoucat, cum noft
tim adftfdd (Juemuis libidinis ardorem,<& ad uota noiid*
rumnuptiarum f ne uratur amplius inaniter, lice atfibi dC
cer Jere maritum nouumf Quid bac in re o Falixjdcietid$
cenjest Eccc exprejjum JL)ei uerbu . Ivfelius eII nuberc
(jnam uri . JSlaritus autem cum abell , CT Je reditu il&
jvtmina ambigebat: atinterimtamenlcxPauliurfit,
prafet carnisardoremJuamtts noui mariti coniugio cS*
tinguere } cfuamdiu cxpcčlando ?  uridefiderio ueteris ftd*
riti . Fotlix . Quidantirjuiiurisfucrit oSyluejler fl eC

*'•* i fr j w-n./»o (jim. t ijlitLC  v* 1 - f.

Jofačlo non ignants iudices , mibi uelis aperirc . Syb
Jdgo uero iuris ijlius Ecclefiaflici> non tam grtarusj lftl ’
(fuam non imperitus communisexperientia y (pue me aburt'
defatis monct , (juid boe ingenere cafuum matriinonial^
apud nosfiue rcčlefluc perperam fat ?  unde e

([Ut

id

Htei indic ij efl, arbitrovJane prpjJabilius cjje,fulimk
Hetera coniugia rtjcindere permutere noua /  pidm  <*•
liijuidprobibere piod čarnem urat }  nabere impediat, &
Puaji 'nouagaudia inuideat humanofcxui.JSlam indc ipiid
e čl, ([uod admodu res Ecclejim perturbet? Foclix.  iVz-
bil plane 7 ut opinor nji inccrtum piod jacit Sacrametitu
tnatrimonij',<& dabiamjobolem (nimirumparua res e si)
({u a ji uero lex Pauli cd rejpexerit , ut hoc Sacramentum
uektpotiusmulicrum uirorumcp libidine moder ari.ut cui *
iibet liccat (juod libeatjuam exigere ab immutabili JDci
mandato.Quos Deiis coniunxerit ? bomo neJeparet . Ta*
tum črede mibi Syluejler ? mali iam ortu cjljreuicp orie*
tUr }J experucr[ailla Paulince legis intcrprctationejUtfet
diora multajlhinc nobisexpeclandafint,ptamPurcis ex
Jita polygamia , piibustot licet , plot libitum c čl uxores
diiccrc.Piec uelim d me utpojlules exempla:domi fis ocula
tus Syluejler ?  fi plid bic documenti decjje putas , e f»
fer oculos in uicinam Germaniam,  cr ibi pice audierk
O" uideris , pice expertusfis r  in aitimum reuoca: nec tam
u elis ejje indicem bac in re, cjudm te jem conjcientiam tu -
a;n. Sed bac fatis  er abunde piidcrn degula  er libidine ,
O* ut antea dietam efl:  Claudite iam riuulos puerijdt
P ra ta biberunt.Quid autem efl Syluejler ptod defideras
a mplius in uita Clericorum  ? Syl:  Si defiderij locna
tantum omnino ečl, piantum planefatk fierit ad ex -
Ur pandam Romani Papatiisfedern Felix ♦ SufjcU

D atigi*

dtigitur (\uod'Jatisejl, nec ad uiuum omnidutfdpuite
ttiottct JSfc ([uid nimis . Ak/« perJe res pletla odi) e/l,&
naujča &Jacictatis } de libidine gula ? communia hotni

mum uitia exponere ?  c um hac uideantur potim eiujinodi
ejje 7 ([uibm (piiscj? in corpm peccetJuum * JHdac ergoJud
arimcp intima conjcientia relinipiamm.Idm uero de ad*
minijlratiotic Saneh illim patrimonij Tetri collotjud*
mur paululum, uideamm (g cjuo opes talita tam cito ?  tatit
grandes proJluxcrint  ♦ SyL Tu uero Felix ecjinun id'
derts non injvjjdm detrudi-Jcd in campum fuades cmitti
oportere ♦ £Lxpečta bam ijlatn ut milu occajlonem prahe*
res  ♦ Scio e<ptidcm multis retro Jeculis itnmenjas opes %
tbefduroscp Trinciputit ?  piojludio collatos ejje clcro, U1I“
de tot pojim uidemusJurrcxiJJe bafilicds ?  OatbcdraleS?
tcmpla ? jdna,Jacclla ? <&' ne bis. deejjent certigrcges,gre*
giiinčpinagijlri:(SardinalcsJPdtridrcba 7 %^4rchicpifco*
pi ? EpiJcopi,CorepiJcopi ? SuJJraganci ?  pralati,*Jd bbd
tes,Vrapofiti ?  JDecani,^4rcbidiaconi ?  Scbvlajlici 7  Cu*
jfodes ? Canonici, T^icarvj 7 Tt maxima illa monacboriffri
uarictdSf <pia diuerjls diJHnBa nominibm ?  <gr colore &
babitu  <£r ritu uiuendi pene innumerabilis  ♦ *^4n bac iri
tanta omtrium or dimim, ccclejiarumčp omniunt conturba*
tioncj putas non maximum ejje tantarum opum,Jdcultd*
tuttip temporalium abujum f JSfinores Pentium otnittd*
mm,in paruis enim rebus peccata nonjunt magna. Sed
reltpiosgradus uideatmisJuo ordine  ♦. Tt de Cattoniaj

šnitiofpojlp enim Canon icis conccjfiin fiiit ettra com*
ntune coliegiu priuatim uiucrc. JDcutn immortalem (Jud m
creuitprimum auaritice Jludium ?  In communi contuber -
Ho cum ejjent, uno ({uilibet Canonicorum,aut ccrto alte*
r ° bencjicio contcntus er at. In hebdomadam,jingulis
Juptus ccrtusguem reječtionem uocabant } dabatur ; De -
inde dijlributionespcbantetiamJcmejlrcs, quas uulgojo•
lent grofi as, dut maiores dicere, (pice eo dirigebantur , ut
cuiftbct aduitčfucecultum, librosep neccjjarice expenja*
fuppeditarentur: relicpia uerdfii cfua Jiipererant in alios
pios ujlis dcjlinabaturpn hojpitalia, in cotnobia pauperu ,
uirginum uel monacborum> in jcbolas,in ere Bionetn alta*
Hum & fimilia,Q uorum adbuc de menfis Canonicorum
pafiim egregid monumenta <& ‘jundationes uidere licet,
Sed (fuo  bcec laudabilis Canonicorum antična confuctu*
dodeflexit?Eo nimirum ({uonidM cum antea mi Canonu
co unumfufficcret bcnepcium, (plod rebantur, nec unum
pojje pk/'S (juamuni altari ferutre: cumčp unius beneficij
tninijlcrium unum totum botrinem,  er buius integrum Ca
nonicarum precum penjum reefuirat, unum cenfebant cul*
hbet Canonico čpncedetidum beneficium , non plurajingu :*
lis,  Idtn uero inuerja uidctnus  er peruerja omnia:repe<-
Hasnunc multos ({uorumjinguliobtineantpropemodu in *
finita . Sunt enim <pii babeant beneficiajic, non modo ad
ui Bum,cultum(p uitce, fed ad injlrumenta etiam omniu uo*
Inptatum dijlributa . \Meminimus Cracouia pralatum

D ij (pii

(Jut habeb.ttjirigtila bcnejicia pro diuerfisjattUliariš. r.ciffi
lUombus ?  aliud 'cjuo cocus alebatur, aliud tjuoJlalmlari*
lfS ? aliud(juo cubicularius ? aliud cpiogan ymedes ?  aliud <pio
Concubina , aliud dcnicj? cpio axungia emcrctur  * Intcrcd
taceo ? cfuod ipje pralatus pro Je,tncnpičfjJua er Jplendo*
rc pnelaturas habucrit } tion unum betiejiciufuh uno tello 7
Jed uno codcmcp cptdm plut a: ut propemodum pojjct ideiti
MUS praiatus 7 tot incodicillisJiiisJacerdotia coputarc,
(plot in attno dies  ♦ Eline dcinum (pialisJoleat exerceri
tnercatura 7  (fualcs emptiones 7  uenditiones 7  rcjignationes,
reJcriiationeSipcnJione$ 7 per)nutationes ?  er ut breuiter di
cam,nullum non excrccndifanoris 7  tpiajlustfc illiciti jlu *
dium.Sed bac obiter de Canonicis  * iJe Epijcopis uero 1
C2T eA bbatibus (piid rejeram f tmiltos noui bbates 7

xpii rcčlius uillici procuratoris 7  integrum munus nojjcnt,
ijudtn pritnamJyllabam docli pij p <^Abbatis, Eliica bi*
cura e Ji (uoluptatč tet meti  er luxumexcipio in plcrisipd)
prouentus-monajlerij fludiojijiime compiirere: primutn ut'
pifetme (juafluojc Jint, partim nouoJeminario foccund^t
partim adulto pijce uberes * Eline igitur injyluas, ut b#
Jint cefidua ad annuu lucrumattinbis, alcndisporcis, cc>*
piofccglandcs jint ? ut iti bis fera contineantur, ne in uicitd
as excurrant, ne alijs niji domejlicis ftt jdcultas uenandi 7
er bunc in ufum canum rjuam plurimi ?  er Jmulorum tur*
ba ocioJa,& fipmuli djmt 7 ut rujlicij negleclis ipforUtU
mcejja rij s operibiisjoejdciant 7  in bis item ut aputtt exa*

min#*

Miurfjdtcji dliit.irid ajjatim jvueatitur, undc (juajluimiltft-
rtcceddt <gy euliticc p rojpiciatur.Eline proxitna jcllicitu
do,de adminijlrandis pradifs? ut iiaccafocciinddjint abu #
dentj ladle, cajco, butyro }  ut uituli ? ut boues, (pidtnpluri*
ntitguorum ahj (juolidiams epulis fuppetant, alij uetium
ftropojiti, abbdtialcm crumenam injdrcianu De etjiris, de
c apris } de por c is 7  dc ouibu$ ?  de anjeribus & galliius cd*
dem procuratio & Jollicitudo cM ?  ne c boe in loco cejjat
‘tgriculturce exercitatio:hoc nimirumjludiojl ME bbatit
proutdere ut agri jlcrcorcniur ? arentur, occcntur,
firdntur ? <& horumfjjce paJlinentur ? riuuU ducantur, ac
denife uberrimum fundant jručlum, tam agriijuatnpra*
tct  at j pomaria, omnis res rujlica cluajluojd ut jit, maxi*

} tia par s uAbbdtidlisjludij efl> Eiaru igitur rerutn čopi
is  opibttsfe cum dbbates abudentfatim illi iti bcec uerba > ;

G’ nos potna natamus: j&jlidiumj? continue? (puandočjui»
dem injldti (injiilati uolebam diccre) ut pdtres uenerabi«
appellentur, Jedaudire uolunt Milcfpin>y K.xi€&c,
ut in uicitta Silejla Gnadige bern ♦ rbhntcfc norijo*

W fui Cocnobij M'bbdtes diet &Jerihi, Jed domini e*

K Me cfuid aliud de illisjlatui pote/l, ejudm (fuod in*

G brijlofaluatore, ijui uetuit ? ne benefici ?  boe e El Mi lum  t  ti\
°fcitp y  rrnadguoccntur, uetitos  cr interdičtostitulos

u MpenuSčd bcec ludierdfunt, Ji (\uid patrent Epifcopi
dere s. ME bbatum curd cjuam rectfui, plane eadern
't c m Epijcopis communis , Q uidenim aliud Epifcopi

D iij nune

nnnCy([um ui\Uci,c\udtn ([uajlores, pUdinfifcalcs,reruin$
mandanarum procuratoresSed injupe r tanto plusfltif
d*nt auariti<£,([uanto ad boe uitium occajloncs babettt ti*
beriores . Prceter ijlud (plod re&enjuf abbatialc Jlti*
diurn , boe JEpiJcopis pcculiarc c sl: prafertim boC
temporc , cum pafiirn altaria, manfionaria, uicario ?
C 'anonicatus , bofpitalia ? jimiliapue generis eiusdelti  >
propter ittopiamperjonarum uacent,ut bar um rerum juti
dationes,ucl oppignorent nobilibus (p alijs, uel diuendatit
cldin, uel cxtitiquant etiam priuilegia omnia & iura }  coti*
uertatp in priuatuufu, transfer antp in cognatos uel agti^
tos(palios pub : ipfi fauet,adultcrinosfuccejJorcs,Qti^
interea ([ucejo d Fodix,fundatorcs talium elcemoJynarti  *
<fi uorum monumenta, abolita mentoria bencjiciorum ? ext
guuntur <& prcccs, cultusp diuinus 7  pui pro illis,ex tJb
biis fundationib us, puotidie Rcri debebatpenitus oblitef*
tur f Quis etiam laudarc poteši noua ifla RpijcopalitiA
(puefluum aucupia ? Sacerdotia ant uendunt padlo p? c '
cio,aut largiuntur agnatts,fimiliaribus , dotneflicisfdttiti*
lis,bominibus nimirum ad uitia buiusJeculi prompti° rV \
bus ? cfudm adperagendum cultum diuinum inflručUs . Sc*
infinitum boe cbaos ešJ,  cjitis bcec fcelera buius cnume rct '
Jnfinita funt enim , ISfam nota tibi funt proculdubio, pusti*
tos opes plerip Rpfcoporum Mammoni Juo binc cuititi*
lauerintAu milit ludaifocnus fotdius exercere ? nulli ttit
catores lucrum Jdccre turpilis }  nulli lenones proučiti 11111

ffcurcitiorem tin^ficere poflint. H cntcc uti auditm ef$y

$ ui d Im in rebus ualeat,cpuid communis curfus curiayjuid
faudesijlce curiales  er ualeant  er ualuerint ha Sičnik
m ens abberret diccre  ♦ JMcmini me legere Cardinalem
blameracenjem, Iliada talium (juarclarum Conjlaiienji
C 'ocilio proponere / addita hac obtejlatione,niji ijlis Eo
Mana curice 7  caterorumcjp tam Cardinalium 7  puam Epi*
jcoporum corruptelis fublatis,fiiiidiUis Ecclejlam peri*
r e opor ter e. E t pr ojači o uere ijuidcm.JSFam ijua' ulla tur
pis lucri jdciendi occajio prcetermijja abEpifcopis  er
C ,'ardinalibus ccl; laceo multitudinem beneJciorum ? E*
pifcopatuiim ?  bbatiarum , 'Prapojiturarum, Edceo

Symoniacas emptiones, permutationes etfimtles pr alfi*
c as, (pias nune bonejlo titulo Bnantias appellare conjue*
Verunt, Scdjvrtafiis nimis (puidem d me tihi obieBa uide -
^untur, cum ad perjonas potim eiusgeneris uitia refere
d<t putcsSed ne,ut in comadia c E EErtJlopbams, dicert
tcl ntum uclim  er audire nihiU Vsilim tu nuifc utcijšim de
*°Jlris Ettangelicis an babesfimilia, Falix . Ego ne*

y ° mi Syluejler,pua recenfuijli no tam ut refcHam, ([mm
ltt  dolar emguem ex uitijs utriusep partisgrauem c ir cum*
fc :r o>tibi declarenuplacet non tamflmilia uejlratiu f  pudm
immanioraproferre „ Memini te enumerare opes
Eccleji a ^ (fua in hisuarij abufusgrajjentur apud nos ♦
^ uclim mi Sylueflcr fi licet ueru loput,  er ran cum re
c ° m poncrc ? ut tu etiam alipuantuhm prafius ducat ad li*

mam .

utam. V^icuncjs enim Symonia itiThntifiajsmukaJit?
ticc co in iiju y  ([uo maxime debebant res EccleJIajlica uer
jentur, apud uos autem uide (fudm und, res cum abuju e%*
tinclčpariim,partim dcbilitatx intercant, De ^Jpojld*
tfsjiue illt Canonicijintjiue pralatijiuc ^A'hbatesf0
Epifcopi, (Juid debeatn dicere,iura iam olim prajenpf*
runt, (Juid nune conJlituidcbeat,jiimmx injrnutatis cJl>
Jriisgradibm uel cuniculis potuis,itum c JI adJiibuertett
dafindamenta Ecclefiai, D/a m compertum e JI eos 7  (jd
dcjvcerunt d nobis, pacijci Jolere cum dominis feculari*
bus 7  (jui (juoptomodo alujuem titulii uel collationis ?  uel U&
patronatus babere uiji funt > ac prodere bona Ecclcfitfi
<& tali propemodumjraude ? fcilicet ut priuilcgia f  injlrU 4
meta,monumenta >  regejlra? protocolla &fimilia, (juib$
Ecclcfiajlica illa bona antijuitus d clcro pojiidcbantUfi
tradant ac prodani fuis adulterinis patronis febifnatic^
tiimirum: a cjuibus ilU uicifim alujuam pajlcčfaudis 0*
cedcm recipiant uel portiunculam  ♦ Exempla non procJ
petenda Junt 7 uidimus in uicina Prufia nojlra tales trfo*
eteliones ncc paruas necraras.Et ut urnim proftrain l° c °
multoru 7  cjuam egregiusjuit ohm, (Juani locuples Epf°
pitni Sambienjis Sed (Juid euenitf Poleni ar ius itle Ef l *
jcopits SambienfiSf oppidulum unum atep alterum ? &
cjuot uillaS fibi bcereditarias pa clus c JI de toto Eptf c0 *
patu }  relijua omniagura, priuilegia  7  pojffioitcs €f
prouentiis ? (pui uel maximi crant > exfolojiiccino,ut reli(J0

tacedtff

*#ceam ?  con cept nouitio duri  ♦ V~*tfcilicet uter^ue pro *
crcandis liber is ?  ijuos nouo Lutheranicoiure  ,ex nuptijs
*am animo conceptis 7 Jpcrabant ?  ccclejiajlicat opes poffčt
bareditarias rehncjuere, Ide m cxemplumjed maiorieti•
amfacrilcgio 7  uidimus in Epijcopatu Jpomejatlienji, ue -
r um c[uo res ijla procenti f Hune utereg epijcopatus rč
penitus extin£lus eflCbonti nimirum omnibus in Catne*
r am principi* conjjcati*') nomen tantumrepduum cšl y
pod nune gerit aurijculus mifer 7 tam procul d ueri Epu
fcopi ojjiciodignitatc , cpidmlongedejlituttisnecejjd*
r io uičlu alendcef milice. Fertur ([uondam Dinajles eiits
prouincice admonitus d podam Catholico nojlro, ne itd
temerejineret opes Ecclefice dfeSlartjs praječlis dilacc
y<xri; Ecclefice enim ijlaspcultatcs ejje non C amer a*.  JD t
tjlcn uero refpondijje , Ji omnia (\uce Ecclefce 7  ordiničfc
beate uirginis eripuijjet 7 re(lituere deberetfibi ad Fran•
c icum fagumredeundu ejje  * Uideš tu (juidem Syluejler ,
Fd uere bcecdnfal/6 dixerim ? tuos uelim, <\ui ijlbacinjpe
*i(li 7 oculos tejles ejje  * Sylue: Itd. uero esl 7 ut narras
Foelix t  Otrin nuper admodum }  Jirnile c[uiddam in Epijco -
patu MfncnfifBumfcimusjfolidum caput EpiJcopi ?
fi tamen EpifcopUS dici debet 7  pifaudulenter Epifco «=
P at um prodidit 7  uoluitillcduabiisJellis uti ? apud Lutbc*
y anos altera ? altera apud Catbolicos 7 Jedj'ua ipfeJlultitia
*Hter utranjJiipinus corruit  ♦ Ham cum eo Catbolicce
fidci prof cJ ione mfuere perntifjjet , pod uclitftfibi ali*

E p<*

tp(tportiuncuh Epijopatus b cer elitama coccderetuft
ut duela uxore > procreatos liberos expingui patic Cini*
jli }  locuplctare poJJet ?  Epijcopatum tradereJcculari do*
tnino f <& buic tamj? confUarius Luther anic m Jer utre'
dum uero boe Je Barij aulici intellexifent ?  promifcri0
dejertori (Juod optabat , done c traditio Epijopatusiti*
tegraj Ba ejJeU Tan dem uero tam fada proditionis rt*
darguebatur  ?  negabanttp proditori paBarn portiuncula ;
vilo iure deberijd omni iure rejim ? autJimile (juippidtiu
Foelix> Laudo ingenuitatem tuam Syluejer, čredoJi*
tnilia multacuenijje boe tempore, non tam  <padem in L o*
lonia nojlra, (jua adbuc minus inf rta eB  er p cmer J
Jed muko magis inGermania tua, (jua c[udprolapfaJt ? of
h is Gbrijianus dolet ?  uos mer itd deplorare debebatis 0
Lylucfl er , Duxijh tu me cjuidcm in memoriam tantec ca*
lamitatis E ccleje }  non pojjum noningenti dolore ajJB
fjuoties recordortammmaniumfaerilegiorum . B

Jot Epijopatus ornatifimi cociderut, in cjuibus bafc
tms diiiinus cultusJeduld peraBus e Jl ?  & Ju/letati (fuL 1
plurimi bomines doBi ♦ QuotcnimEpfopatusguot
K_s4bhatueguot Collegia Ganonicoru ?  cjuot coenobianiir a
ginum,  0* monacborum > (Juot aha laudatiftima JnBi°*
ne s penitus aholitaJunt , intra annos (JuadracrintaE 1
tribus enim d lis regnis (Danicum dico  er SuenicumEf
LJoruegicum) (plot p ut as Jakem epifcopatus extin$ oS
ejj r ut relipua omitami Sylue; Gerte dubium

FH cnm tria regnaJmtJdtU opulenta , ad minimum uigintt
arbitrov . Sipidem ba Bernu regnum nullum reputaba -
tur f niji ^Archiepfcopatu baberct,<& bic JubJc Jeptem
alios Epifcopos. Fodix, Ita c JI, Sed pid de^n-
glia diris , pa noti unum,fd duos babuit fArcbiepiJco-
pos nift Jdllor,  er epijcopos noti paucioresJedec im  ♦ O
dOeum immortalem,panta do Bor um uirorum in bis dio»
cejibus copia fiiit olim, pam multa liberaliumujarum bo
Jfcicia?pam egregia, inultiplicestp literarurn  er artiurn
itnprimvspja era T' beologia ojjicina f Sed bac poji
de alieno orbc. JSfojlra uideamtu  er domeJlica. Quot ar
bitrare Syluejler,concidiJJe in Germania Epifcopatus,
ibbatias  er alia Collegia f Sylue: Ego ncJcio,ji
tunouijli recita> Falix. Infinita multitudo e JI SyU
Uejlcr,nec enim tam mibi jla pojjent cjje bomitii Polono ,
nec inter Germanos miikum uerfkto cognita, pam tihi ♦
Sed at rccenfebo tamen , pr a Jer tim Epifcopatus,  er ea
pidemjidc,pa ego ab ipjis Germanu ac c epi,E) e ^Ar*
c biepiJcopatu Magdcburgenji ordiar, pi po in jlatu
Huncjit,& pam Gatboliciu in eo prajul non libet dice*
y e,doleo,nibil enim ad fynccritatem  er injlituta maioru ♦
d pf a  Jacies Catbedralu Ecclcfia in urbe Er emu lopt°
tlir i pam foede is epifcopatus  er dejrmatus Jt in reli -
& i() ne Gatbolica,  er pamfaerilege bona eius Ecclefia
P r °phanata at(p dilapidata, pam turpiter degenerarit
tiusdcm Ecclefia Členu. Quo  in jlatu nune cJl ?  Mer s*

E ij Ur -

bilrgenfis Epifcopatus & N duburgcnflsiuterfe profe*
36 uix ofiibits b<eret> itd ({uidem mdcilentus infuct*

bus boJUunt  * Quid Brandeburgenfis Epijcopatus ift
JS/drcbid? Quid Eiduelburgenfis in SaxonidtJNibil čet
te aliud de utrocp pojjiim niji ut Grčeči J olent diccrc
o(X^T«f j Et bic Plijnenfis Epijcopdtus mentionejic*

ri oportebatjed (Judjide prcejulisjuiganta dignitas lipi*
Jcopdlisproditdfit ? nonUbet reminifci ♦ ^Ad Bremenjčtf
i^ArcbiepiJčopdtum uenio, de ipjoprafule ntbil dttinet  ?
cottjldns enim ejje dicitur :jed de pr<x\dtfc<& Gdtionictir
Bremenfs duitas abundc locuples teflis e/l, cum dlvj UX<>'
resduxerint , ahj uendiderint pojjefiones E c clc jut ?  ali/
auarifiime prodiderint. Iriuic GArcbicpiJcopoJiiberaftt
pdtrumemorid epijcopatus Lubeccn: 6 lejuicch tEidlf
burgen: JEaceburgch: Srverineh: c{uoru tdtitu notnih
rejldtitapliusgpjd dignitas extin3a ell ? gy hond inpriti 4
cipum cerctria conjijcata funt. Edin cji placct in\_Acjiiil°*
nem excurramns: Septitm enim metropolitanaJcdesjuH
t-sf rcbiepifcopdtus ILigenfis : cui tdlis antijles prt*
juit bd3enus ,<{Ualisad interitum neccffarius uideha*
tur  *. JSlon ignotd refero  ♦ JHiic  <_Archiepijcopusfub
metropoli fud bdbuit RcUdlienJetnCuricnjem 7
ptenjem inLiuonid ?  iti Prufid Sambienjem ?  JA~artttie^
jem Pomejdnienjem r  Ex Im omnibus uix unicusfuper*
c/l JA'dr mienfisEpifc opus r  cjUi nuncjedis ^Apojlolic^
ad Fcrdindndum Gajdrcm Legatus e/l cum petejtatc

’$ G  htere StdtiisUus blofttis uir &JanBitdtc uita%y Kcfm*
doBrinaexčellentia ueterum nemimJecundiis* bitne ad
intri&icm utrtamus iter^uanp Colonienjis rchie*
ptfccpus per je adbucanthontate & uirtute Colonicn•

Jis K-Ačddema f b°minvmty doBorumatcfc piormrtuigtlan*
tia perjijiit incolnmPs 7  uelutiegregium (Jatpolica religio
Mi s propugnaculum:Jed tamen aiipuotSujJragidtiEpb
jcopatusjpartim nutant dubitantcr ?  ut JSlindenJis O*

Jnaburgenjis, partim dejbccrunt ? iit BdonaJJerienJIs?
fubhoc injinitus Cicrus, uel ^fnahdptijiisjje ucl alijs
LiitberdnorumJcBti ddiunxenmt  *■ 'JraieBerJis Epi*
fcopdtus Eeodicnjls, eodem ([uidem pertinent 7 Jcd u*
temp mediocriterJaluusJProxiine buic acccdit Ubogim*
tinametropolis? cui tametfi pitamplures Epifcepatusjub
E Bi parebdnt, paucitdinenincvlumesjunt, plerip injcBi
barejibus 7 atsp dildcerati , QuisenimConjlancienjjs Epi
fcopdtusrfuis ^Argentini, cini BpirenJJs, (fui bbrmatiett
fis 7  (jui i^4ugujldni& i^JicbJlctcrJis, (jui iteiti Saxonia
Edildejčbnnenjts 7  Badcnburgenjis, bialberjfatenjjs,
erdenjsej? EpifcopdtuuJldtusfitj nemo roget ?  nifi <jui
peregrinusJlt in Germdnia  <£T quidgeratur 7  Je prorjus
fiteatur ignorare r  ut Epifcoporum ipjor um domjhcaja
c ’dtates incolumes fint mediocritcrComnino ut dicam non
k c ety tamenipjatnembra eorundem Epifccpatuum ?  itd
c °MufaJuntdtty difieBa,fuisp propemodu cxiccatd me*

^uttis ?  nt nibil fpci rclipmm uideaturdmplius 7 mjlautja*

E trte

mclerilstncčlus, dejerdt Ecclefids ?  dut noti duh itd ut*
tamftiam ponere pro ouibus CbrijlL 'Trcuircnfis uero

Epifcopatus f  c[uid paucos fujjragatos antijlites babet
fubJe,  gr ukinita te Belgij dtp Gallid uiriliter jefe op*
pofuitJe Barij s,  gr ideo pne caterU minus afJUčlus ešl.
Quin  gr Salisburgenjem Ercbicpifcopatum , et cjuijub  1
boe funt Sujfraganei, uirtute Catbolici principu Baud*
rici bucusj cšl egregie defvnfus . Quančp  jR atijponen*
jis etiam commune malum Germani#fic ejfugere non po*
tuit f (juin uebementer attritus, uix ijueatfefe elerumep fl*
um tueri mediocriter  . Omitto bic minorum l^ontijicuttt
clddeSfCiiltuunup diuinorum miferabilcs opprefiones ;  aC
pene oblitus ficram uicini Epifcopi V \atislauienfiS*■
qui cum totius Silefue ntijles fit , itd th uiolatus ejf
Uide tur }  utprater armatos A ngaricos Matbiajfos pro
pcmodu nibil uiuu babeat dpliitt in ouilijuo . O (\uo uadit
anima Intim EpifopifIn  cctlum fcilicet.BIac breuitef  /
de Epifcopdtibus 7 pcr (juintum Lutberi cuatigelium cue?
jisfatU modo didlum efto . VGlim autem cogites mi Syi*
uejler, ([udtafcultatcs, (jita opes ?  gr copictfub ijsfueritf
vlim,  gr nune dirrepta, in propbanos ufus juccejjerunt*

Sed ita c[uidem } ut Ecclcfiaflic# opes cum fint cum pr°'  j
pbatiis permixtce  gr bas confjlim  gr ipf#ff taiidcrt
p en it us confumant  * 'Pbilofpbi feribunt eam ejje naturi
dtp uim in <_A([uilinU pennU,utfi bce cum aliarum duiiirfl

plumU mifceanturfai primum abfimunt ,gr wox fje p a *

* rite*

f ttčr »Exempla multa pojint recitdri. Meminimus Lu*
beca omnes H c dejta  X beJauros?ut patina*? caltces ? am»
pullas? JSionfcrantia* ?  crucesfiatuai y <&fimilia atgen*
ten aurea innumerabilia uaja? diuinis cultibus dicata y
Ecclefijs pa Jim direpta ?  unitmep in locum congefta,
/Jedem pr aJc tulijje tantarumjacultatum? utciues Lih
becani banan rerum Jducia dati? non dubitarint ingens
belliim tnoucrc aduerjus jR egem Danice. Sed accidit il*
lis. pod de apilinis peniti* dicitur. Cum milite s at ep cepi
tes in urbem accerjutijjent? pecimia ex illis pos dixi ec -
dejijlicps tbejauris cnja cjl ?Jed ea adeo in exiguam con
Jata jummant? ut ne in menjem pidem conduflos mdites >
dere potuerint. Vojlea uerd ad ar ar in m ciuitatps itum
ej }  pod contaBu ecclefiajicorum thc/aurorum it Jelici,
pari celcritate euanuit? ac inde continuo ad priuata* ci»
tiiilopes? bellifumptus deuolutifunt 7  pihus Lubecani cL
ites ita attcnuati?ut Je inopia omnium rerum uiflos Dano
dedere propemodum coačlifint  ♦ Similia exemplaJiiperio
^ibus annii uidimuS in Saxonia ? inJSLijhia ?  X buringia
«? Lajia?in \Palatinatu,in Sueuia & pojim. Nemo cau -
fatn aliam petrat, nifi pid dpilince penita admixtafie-
n nt. Syluejer. Dejine obfecro 6 Foelix, cum magno
dolore ijla audio. Et panj J ai rapinai ecclefiarum ,bo
Ecclefiajicorum, alienationes nunepprobaur,
**di enim inf licem huius injituti euentim Jre  * Sed ere
dc mihifalix,grauem prabuerunt caufam Im malis pr a«

lati

lati uejlri, V~*c tdccam ([uam tilrpiter ijlts Ecclefiat boitft
abtiJIJlnt ad luxum,adjjtum }  ad Ubidincs(c[uan^ b#C
uttianoti 'tolleranda fuerunt amplius) ([iiid ([ucejo putas
cordatos bomines cogitare , cum uident in GanonicorUtft
adibits, in bbatutn JMonajlcrijs ?in aulis Epijcopo*

rum, uerjari barbarkam cjuandam illiterati (([uid illitc*
rati dico) imo pcfime moratiJdmulitij turbam t JSdalutit
enim illi imperitum cocptum, cjui plus palato fapiat, Juditi
corde }  autin alios nugatores et p arafitosjlipedia cjfinde
re,(judm in literatum aluftem aut dočlum uirum  ► Tales JI
jbrte alicptando ucl in /ST onajleria abbatum uel Epifco*
por um aulas uenitjudibrio cfl forum Gnatonibus at(J
jT brajonibus, Quiuisenim borum prafvrtur, ac mak
ri in honore e/l, Qjtofit ut in prAatorumJdmulitio albo
coruofit rarior  * Interea tamen compierunturfe uicarifi
Je parocbis: Je neccffirijs Eccle ji\e miniflris deJlitlU *
Sed cjuanta 6 Dcum immortalem illorum impudetia e/l •
Tales bominesJe aiunt defiderarc: Jed in tales bomines ^
educentur,ne teruntium (Juidem uolunt impedere. Sed e*
dementia funt occacati, ut exijliment Principum liber* 4
litate,copiacp locupletum ciuium, (Juemadmodumfuit oU#
ufitatum clerifctfucntiam JuppeditaripojJc.Scd 6 Fodtt?
alia nune <etas e/l, alios bcec moreš pojlulat, Metnim t* e
legere Gr&cum car me n Lipfice nonita pridem editufli
(Juod eqo obiter Jic uertilatinum,

Gratum murmur apes ?  h k cjuondam uiuere cellis 7

Noumtts, unde pij s copU mellis er at\

Ignauum pecus binc alitna ad pabiilafuci,

Ghnerunt JSfonacbi, bejlia ? pigra 7  uorax ?

Etni ep Crabrones bisjuccejjere maligni,

Quifiicorum & apum dijjoluere domos,

F<xlix  ♦ Garmtn mr o non injdeetum recita* Sylutjltr ,
nc c dijjiteor Jane 7  (plin in primoeua licclejia maior
pietasjuerit in monacbis r  &fančlior uitce dijciplina ? &
difcendijludium ardentius. JSlec illud negamrim, c[uin
fubjecuta Jecula mukos ignauos fucos projedulis mona *
c bis nobis pepererint, Sed boe expedas uelim tecu Sylue
ficr,b accinejit norma illa rejvrmddce ecclejia, ut pr o ma
lisjiicis exitiojl crabrones reponatur: JSFemini me apui
■l J hitarcbum Vbilojopbos legere ex putrejdelo bone
tpes nafci, & cadauere a fini uejpai & fucos ? ex mulce
^utc m Jeri crabrones  ♦ JSonJane uidetur bonus paterja*
m dias, ([uiJicemendet uitiarei JamiliarU, utproaratore
k °ue,pigrum ajinumfubjlituat, dtep mox proJ 7 occunda aft*
Va ? mulamjleriletn . Quis denifjručhis exijlacommuta*
iiotiemel potius alienatione enatus efS Certe nonJolum
*Satbolicus clerus eajraude tota pene Germania expul
J lls  eJljUt uix paucis inlocisreJlentueJligid ? uerum etiam
Cli >n cipud uos & apibus  er fiicti JimulgJla pabula crepta
fi%nec infoecundti jfUs uejlris crabronibusgjlbcec era*
Polandi copiamJiippeditare pofint: fatdemum ;  ut dum.
m txime Romano pontiflci  er clero Catbolico nocerc

F uolui*

tiohifHs, nos ipfos uebementcr pntcipitetis in cxitiutn>
&xemplo ttobis ejfe potcrunt Bobemi ?  (jnibus boe po/l
Jrlufii temporajuitJemperfacropin£lum,nibil e or um ji*
cere ? (pia communiacjjentcum JSomanis  ♦ Sed (fitid inde
jecutum e Sl? Barbaries Jane inj\nita ?  artium , rerufy
omnium optimarumjlagitiojd ignorantia , utgenteBo*
bemica propemodum nulla natio uel ad indicandum ine*
ptior,uel ad honejle agendum barbarior. S ylue: BS rum
tu (pridem mi Foclix ijlbcec recenjuifli: Sed cplid eSl } cjnod
adeojdeile d potificiogregc pleraipgentcs dejcijcunt?
rifloteles inepiitjaonujlri congregatiuu ejl,jui dijperfiuum
nidlu.S i apud uos nonJolajdcs regnu (jbnjli tenet ,Jedj
desper cbaritate operam 7  boe ejl utfidesjit uiua 7  (jui po
tejljieri ut ubijit cbaritas, non etiajit cbaritatis uinculu
Uidelicet cdcordiajratertia interjratres cojotiatio? Igtto
jedi uelim mi Falix  > locjuor (Juod ueru eSl ?  non diftimd 0
(jliodjdju, uide (fuajo cojratres tuos } maximeefe illos^ui $
ex regula cbaritatis uiuerc debebant ?  Canonici dicuntur
(pildm concordes jint, cpiamJcJe compicclanturfraternS
(judmpijsfefe inuicem iuuentfludijs. Et ut ordiar de c d*
pite: tuji ine ijlum uicinum Cbrejlologum uejlrum ? Fcc
jSfejeio cptem uelis ♦ <S yl: (jgaji uero ignores inter co

dititium promititium dijčrimetu Falix. Fant uideo
(juo rejpicias.Scd ijuid in co culpas tandem ? Syluefl er
ligo uero nibil Jane admodum ? niJf cfuod lippis & tori*

Joribjns notum c sl  * JDcjratcrna enimJita ergaJuosft**

trcsJyncere dilcclos c{uod recpuiristenatU\i* uinculumfTč
c e pleonajmu*, nemo bic bardu* ?  et ecce iterumfuge*
ti# ? <gy l)i C  nullus, magmi*, malu*, pije is >  cr ecce denicj
tribuli, (luorumfemper (piartus aculeus ere du* indigi*
tl un,cpuin etiam Sara pinguis inter pojles ianuamj reten -
ta ? cam denij nobisfacitffiem, non SaramJe Jed Sorum
ejje . Sed nugaijla Junt, ad najddas uinarias Flngaro*
r um ijla pertinent,ex barum enimfentina baujit (ex do*
tys debebam diccre) pr ec clara ijla conjilia ? ut de codo pen
deret bac aurea catbena Homer i:

C ernere nigra potes Jed cddida nulla uidere,

Tu bene Saje alijs,nil nifi dulce tihi.

•Mars calcas beder a m, rufeumfuflollis & algam f
Ti M.ars uix poreumjartis alisCp tuum .

Mullus bonor diuis } fceleriJuntpramiaJcmper,

"Plutu* ubi regnat, Baecbu*  er alma Henus «
Modna noclc uolat ? uolucrisbene tuta tenebri*,

Quo magisobjcurae/l, boe magis illa nocet »

Moc enim eVarnafo riuulos illos eduxit, in cajlcllt
P r °mpttiaria,e (pubu* tandem miripce rigarifolent pr a*
tct  (Juadorutn  . Idcp hijdriam tf uidem  er (ptoda m natura
Vli raculo . Ferunt enim (Strabo aiitor e/l) jvntem c[uen
dam,ejpDodomeum f  in (picmfijdces extinda immergan
tttr >eas acecndi: fin acceja, e a* extingui:Ita nimirum bic
f eodem oris jbnte >■ et calidum nouit &figidum c f Jare,
^ x emplis bic paree utigpjč deeor po(lulat.Qualcm uero

F ij tu,

tu 7  ttii F(xliX) ccnjcs ctim ?  (\uifidpud conjratrcs Jiios cEy
in reUgionis caujaguod negas negat , c[uod ais ait: uicij*
jhnčp eadem arte dpud.SeBarios\ Sed utrutičp tamen hoC
ea libripendps jjlimatione , ut buc femper mdgis, cjuam d*
luc propcndeat, JDc (juojertur aliijuis talia ante aliipiot
annos duoedidijje uaticinia }  primiim:

Flatntnas in manicis truccsJiiorum
%^4ntijles nouus unditp euolantes
G ejldt,Janguineo  <£r colore uejlcs*

Quid uultfiamma uorax ? color cpiid tile f
'Jempli incendia nupcr boe probarunt r
IlL d jata cruentamox docebunt ,,

Qtke iam prcejciajdma prAocuta e Ih
Iterum uero:Qiudam probitdtcgiupiitjillddUditt
fibi ad potentidm miwiunt ? jdciunt(j? multd qua boniJcAcftt?
eo quidem promptius r quodjdllendigratiajdciunt ? utind$
tamjdcile ejjet prajlctre, quam eli Jlmulare bonitdtcffl*
Scdij cumejjc caperint prepojiti jut dc noti compotes?
CT 'jummum potentiee grddum caperint tim uero jittutld*
tione depojitd ?  morešJuos detegunt ?  rdpiunt omnid
lant><& uexdnt :eojjp ipjosbonos, juorum cdujdmjiif ce//
periint,injequntur , cr grddus penp/os djcenderunt dfl
putdnt.ne cjuis illos contrd ipfos pofeit Unitari. Khre bo?
an jedj d pradixerit ijle, tu uelim mi Falix , ipje tecutn c o*
gitesex \oco propinjurore. Ego uero dolcoprofecto, &
ucbemcntcr duidem ?  adeo boe inter confdtrcs eiusde^f

eborh

chort Jocios dicipropric  *
jSiulla fdesjronti, calant pračo rdiaJr a ude m,

JS/ulladp iudicium ianua cordis babet .

•R es ipjajdem cxcedit bominum  ♦. JjlinanJ cutn apud
c °sJunt y  (Juos ejje CJatbolicos arbitrantur, talita orisfe*
c undia dijjcrunt dc ueritate rcligicnis Catbolica ? dcjrau
de nouorum doynatutn ? de lit potentiaj hareticorinn ?  ali*
generis eiusdem.c\uaJlionibus }  ut c red as c ociit//s illos
l°(]ui.6ed (Ju id ft pojlea? No multis opus e JI ucrbis ?  ipje
tute ttojli tni Falix. Jnterea nimirum ecckjla bona clam
Jurripiunt? religionem atujuam, ipfump adeo JDeum pro*
dum aduerjarijs. Quamuis ali (ju a n do & uoce <gr literps
fjcjiiajirem agantJeri6,oJlentent :c/l ta men , ut dixit
principu no mmmiiS ? colore ? colorc ? (audifre) colorc fu nt
ijlhar cmnia. MacJane jimulandi dijjimulandi J> uerju*
tia,religionem cmnem reddit ambiguamjemines impellit
«d deJJerationcm 7  ad Epicurijmum, cum ed prolapji
fdt } confe(]uitur demiteos , nulliiis mendacij pudere, nulli -
Us  piejerejagitij autJceleris  * tiču Ioclix> cjuanta ego bic
Vbi pojjčm  CT (ftidm inauditafescinora recenjereji ita ani -
učile m indulgcrc 7  cjudm lingua currit prompte\. Qua*
tl <4 enim campus, non dicamfinejlra bic apenreturji dc
f U) ntnajratr,um inter ipjos perfidia uellem diccrct ut inf •
nit a taceam, unum boe J at is Jlagitij babet at J perfdia,
^uodeum undicjf res ecclejla cppugnentur? tanta tamen
I lt  conjratrum inter ipfos inuidia, <&’ malcuolentia ?  ut

F iij fapc

Jkpe ipfum ecclcfiajlatum mere mallent ? (judm udcondo»
mre (pupplam conjratri ? fijurte delicjuerit ?  uelillius‘ja*
tliš conjllvjs uti, ne tu non altum fapere uide ar e . JriinC
ammaduertimus illorutnpleroffauel faltem ut conjratri*
bl(S agre jaciant,incutiantfy> tcrrorem,colludere cumje*
Barij s, c um illisjamiliariter uiuere }  ad menjam accerje*
re,cum illis potare,pergracari, & cjuidufs aliud eiujmo*
di jaccre potius, cjudm ulla in re jcje comem prabere &
jyncerum amicunt collegis. d~I.ec ilhjlrari exemplis jt r*
jitan jdcilius, cjuam plcriscj? gr atlas , Meminimus ijuen*
dam ex Canonicurum grege diccre, cum eius cupiditati
conjratrum unus & alter vbflitijjet,fe malic Capituluttt
in pedes cvnucrti , ut ruente ecclefia adjiigam paratiores
fintgudm ad Jujfulcicndum . <^db boe non difimilc ešl?
cJuod in pleriscfi ecclcfiarum Catbedris ijuibas non nijl no
biles fumojai illas jiias imagines oflentant attp ojJerunU
ne minem patiantur uirum do Butu in fuo conjortio, cjuaf
JI bomines literati in talibus Cap it ul is locum baberent ?
nec ignauicejinf, necji uit at nobilitatis opinioni ac penici’
Jcefatis locijiiturunuCreduntenim ijlirelicjuos omnesbo
mineš, etiam fi uirtutti ,eruditionisfc commendatione cele*
berrimi babeanturferuorum tamen bos loco non nobili’
um babendosefje . Qno etiam fit, ut inijlogenere Catbe*
drarum,agrejles Fauni, Syluanij petuldtcs at j impurh
Satyriijp petulci  <£r Centaurijancjuam rerum domini,ort 1
nes Ecclefia opesfbi dcbcrifoUs ? E)ci ueri cultum ?  oatte

raf

pictdtis ojficid 7 Ut dimna ptrdgtrtfacramtntd admi
nijirare 7  doc trt populum ? uicarijs committtnda tjjt 7  boe
c Jl,bomimbus nobilitatts titulo minime tumentibus ,Quid
duttrn 6 Fcelix 7  dt ijld ptrjonarum dijčretiont, djčtiurus
c Ji iudtx illt minime corruptus,in ultimo iudicio 7  cccjuid
tton f Quonidtu Baro ?  tu Comts 7  tu nobilis 7 uobisigitur
rtgnu caloru debttur 7  cjiiia putaJUs uobis omnt cjuod libu -
itlicerefcortdri,btlludrifoenerari,omnigencreuolupt4
tum uolutari 7  uendtiombus 7 alcis ? Jbciorumčg conuiuationc
tempus confumtrt 7  otiojruu Intcrta duttmjdcclefa

Hcgotid, laborcscji  £ 9 ° ojjicia, (pice ad JlcclcJIcr gubtrna•
Vontm  <£T udJalutcm populi pcrtinebdnt, committerc mi*
fris illis  ( ut ipjis uidetur ) injimačjp Jortis hominibus ?  ut
ui carijs ?  mcinjhnarijsjdctllanis, ebordlibus, O  jR tutrtn
di patres, itaiit uobis dd mitu utjlrum 7  imaginarnim Cbri
Jlumf Bidccint cJlcauft 7  cur uobis tcclcjldjlica bentji *
C U txpetenda exijlimatis  f Idcircont totjantasij? ec cit*
fi* dedtrunt epes mdiores nojlri f.JSJon drbitror ecjuident
& nullus dpud Deum refpeclus e JI, cjiice cauja obtende
P°tc Ji ?  ob (j Ud tft fecularia potius ecclefa hond adminu
firandd expttitis ? (fuam ptrdgendd diuiiid myjleridf Cuttt
fibete nobiliordf fitit nobilibus ccrte ptrfonis potius con «=
&utbcint 7  cjudm illd terrend , (juce funt omnium bominum
ll ‘dicio ignobiliora  ♦ JSJobilitdtis utlmdximt olimputdba
tllr miijf jacrificiumfummd deuotione celebrart,ad po -
P u b‘m concionari, trrorts bcercticorurn r filtre, fidtm

ajjtrere

/

ajjerere Catbdlicč ecclejicejonos moreš, bonejlacf? operd
docere populim, non folum dobrina,Jed etiam bono exetii
plo, utice ucrasp nobiltiatis , Ham ob caufam uidemo*> d t
(piisjpjueritnobiliore domo natus, tanto nobilius aliijuod
excellentiusJ ojjicium dignitatis obtinuerit in Ecclejtd'
Eline enim Barones, binc Comites, bittc principes, iftio
rege s etiam appetiuerunt in ecclejla munera illa impritnti
ardua, Scbolajlices,ut decanatus,ut 'Prcepojiturti?

ut Epijcopatus,JimiliaJ generti ciusdcm ♦ Sed juo ect
nobiliumjludia deueneruntfedJcilicet ut c um ipfi & lite*
ra* & doBrinam morumj integritatem odiunt, ajje*
člentef? nibilominus primarios illos Eedejice gradus niu
los bomines rnagis, ([nam cpii bis rebus gerendis idotiS
Junt,literatos bomines do£los ? morumcj?Jynceritate co

mendatos oderint, perjeejuantur, at JJublatos e medio co*
nitantur  ♦ iSfon prorjios inepte nuper cptidam 7  cum 0°
ant altero uerboJludia ijlorum bominu ucllet exprimerC ?
dixit: Ijli bominumgeneri innatum uideri, utjilibrum &
melja uelJcamno erudtium uideantje putentignem injE*
nalem ardentem uidere:JIdoclum uirum ac probum, cof 1 *
Jcientice fiice malce carnijcem čemer e JiJpem rejorttt0*
di Cleri,interitum fhum metuere ♦ c_Adeo enim bis pr o
rti Jafi us ešl: prohonejla Janclioris utice, deuotaj cofi*
UerJatione,Ccntaurica barbariesipro munere Ecclejd'
Jliacojideliter obcundoJylue(lris uenatio, r er um j* tetitf 0
raliumjdjluoja adminijlratio, pr o ieiunio bdluatio dti r

1lčl  no B urna ?  profacerdotali caJHtdte ?  multorup: or *
t°rum in juinamcnta,pro iujlitia fubditis adminijlranda,
tyrannica opprefiio pauperum Jacerdotutn ac rujticoru:
pro jvrtitudine atiimi ipuaccclejia iura , pojjejiionescjj dc*
fcdi debčbdt,bldd(0 bareticoru conucrjationcs atcfj comu*
tticdtasfamilidritates.Dcnicp Cutjinemfciam) pro bora*
rum Ganonicarum hreitiario, lujoriorii taxillorum dlea  ‘
pro fanclo cboro pollutus tborM }  pro Cbrijlojijčus, pro
Fcclejia taberna ?  ut pro JDeo Satbariam, pro calojcm =>
piterni gaudijfgebcnnam <£ternifupplicv),iam dudutti ant*
p!exigr concupijjjc uideantur.Bx ImJane maioris Cie*
ripcrucrjlsJliidijs ? iude mi Felix cfuid ejjechimfit:TJimi -
rum nulla cura Catbolici Cleri per je Barič s opprefi cit -
tiugit prAatos }  do Br Utam ipflcontemnunt, doBos borni*
*cs djperndtur, ignauos m cojiliil accerjunt,ex Lutberd*
1l ici Canccllarij conjilio 2 JimiliU(fi pendent Epifcopi atfi
p rcelati: unde tandem fit, ut jdcerc cum aduerfarijspra*
Fr tim princip alioribus malint conniuere ad barefes r
(judm uel ullum inter uitulos & tauros pingues 7 flabulari*
u>ti ojjendere . <^fb (poantam egohic fyluamprateruc*
b°r ? e (pid'fUnpojkrum uoles, noua dijjutatictiis materi*
* m  fuppeditare potero alids » Fcdix. Tu ([uidem mt
Sylucjler omninofatis,atčp abiinde etianpprafer tim cum
^°c collo([uium intra parietes bofce nojlros coticefcit  .
^°d putasne me fimilia pofe plane (p muko maiora tua
P a  rt is buc prodne er e ? fi ita collubitum e Sl? Sylutper.

G Non

'JSFoft ('({uidem duhito juiti poj?is? (piti ut uelis etiam te
turne oro * 2Se cu tu me a audicris patienter, ego tila c%i*
jlimcr repudiajje* Fodix, Dt lubct \^Aiuiderti til
(jute dijliticia funt confindere ft([uidem aliud e/l de dif
cordia dogmatum diccre,aliud de perjidia fatrum intet
ipfs:JSamfcri pote/l, ut, (jut in dobrina religionis coli*
jentiant ?  moribus tamen diuerfis fntatcjj pugnantibu*  *
J/Jon excuJb ? imbfteoringawe } tzy moreš turpes ejjc
Clcro nojlro f  gulam ?  libidincm ?  luxuriam } auaritiam,r<i“
pinas 7 ignauiam } crudelitatem in alijsgn alijsfaudes 7 mctt*
dacia ? perfidiam  CT fmilia ? ut injcitiam ?  ut arrogantialP)
& Dei hominumj) contcmptum  ► JricceJane ut dederitf 1
Syluefer non inuitus 7 no enim c/l in plenfj aliter: ([uod
dolendum nobis magis  cp corrigendum conceditur  ♦ r c *
rum ijlbcec apud uos non fimpliciaJuntfcd duplicata pc*
tiituš, Deperfidia uefrorum interfecomplicium 7 uttnid*
ta jiuidem pofem, ita non nifi pauca ptacetperjlringerfr
de difcordia doBrinte dicam poflea . Dic juajo mi Sf
ucjler an uričj alids ?  & in bac Sarmatia nojlra, ud in
G-ermania jimmanior ulla grajjata e/l perjidia, judtf 1
po/lrenatum ijlud uejlrum liuangeliumguod Lutheri/
Jub jčamtips retraxit f Ciues ego bic <& niflicos otntttit*
tam>ncc nune commemorabo nobiles 7 fd deJumrnis (f&*
men licet in priuato collojui) priticipibus uiris pauca re*
fram.K\de obfecro bane Voloniam noflram ? &eogij
teeumfe ipfsne potiusregni proccribits? (juam de uu *

Ulilgo debeat diet *

Scinditur incertumjhidia iti contrarld, regllUttt.

R^ide quid R adcuellus iti Litb: (juid in Polonid
Gorgones,ut hic nimium aconiti letijeri c/l:Jic illic cicu -
te uenenatce, Jed utrobitg eade human* falutispernicies*
*ollerandum ({uidem boe ejjet,fi inter ipja capita hac
pbarmaceutria cxerccretur, nijictiam logejtijecj fpar*
geretur inter alios primate s: unde tam id cdjecutum uide*
*nus,ut totJintjd&ioncs poji im in Polonia ? in Pnifiia, in
Litbuania,(Rufiia excipio J\fazouiafy,({Uie adbuc ali -
pato caittiits uitdt Germanih Propbetaigfuot pajšimjd
milice nobiliu reperiutur. Sed dolore impedior Syluejler ?
bcec nojlra uulnera attingere malo de uicinis collo{ui tecu
. M.eminifli arbitrof cjudm ar Sum amicitiai uiticulufiic*
rit inter tpuofdam Lutherani JEuangelij confocdcratos:
Lratres dppellabanturjocij Cbrifliana libertatis, euage

defenjores & nutricij.FGrum ifildiflhcuc jraternajd.
c ietas deuenit?Luetus putefvcitJlultoru dijcipuloru ma*
gjlcr. Sed malo ut bijlorici nojlra atatis edeuagelicaJo
detatps fidc celebrct,(fudm dejeribi d nobps.Mo objcura
fnnci adnos iti Poloniam uenit, (juam perjdioja c trtami*
1l a de ijUs ipjis euangehjjjolijs edeertatim inerebuerinU
Qualisenim ficrit ? <&([naodiojddeEpifcopatu Gami*
Uenfis digladiatio in Pomcrania? Qua lis non ita multo
p°dl r  tgrijuam Jitda de occitpatione cocnobij JDoberle in
Lfijniad Placentinu'Jane juti id bellujed tamen non cm -

G i/j nibits

nibusgaudium paJchale.Quid in Megalabilrgo de Ufi*
Jcopatu Stpcritienfi inter germanosjratres lan nibil pU*
tas ctiam ad perfdi# crimen pertinere ? dumJocijs
gujlatut confefiionis? bloricis-, ^ugujlatm jlmilibi^r
pr#textulibertatis Germani#? arma inferuntur f Qui&
quod tion ita multum pošl? idcm ij maleJociatiJratres?Je*
Je mutuis cadibus conjeccrunt t JSfibil bic interim dico }
de tanta dynaflarum inter ipjos dijjidetia? ttrbium(g lihe*
rarum interJeJe mutuis odijsguatit#antebac nuncpiatnil 1
Germanis comperta efl bominibus  * Sed mittamus ijla'
uelb#c ,<\u# inter tbcologos nune agitantur 0 ducesčpJccla*
rum difiidia  > abunde Jiijjcccrint ad explendum omnetft
perfidi# cuntulum  f  Qu#enim nune prouincia(cpiiddi'c°
prouincia) imd\pi# urbs, (plod oppidum  (intrabo adlnlC
penitius)cfui uictts , a ut domus c ji, (pl# nen mutuis Jit di‘
jlracla dijjenjionibus, propter priuataJludiaJečlariiit *•
(Juaritm duccs jvrtajje? nijimolejlum ejjct reccnjerc ali*
(juomodo pojjemns? ccmitatum uerogpfastg cateruas null°
modo: injlnit#j ut enim.^A' domejlicis ordiar, ^Audjl*
enim hPinczoui# cjttid ageretur ?  rcuiuijcitnt bic apud tt° s
b#rejcs compl ure s iam olim da mn at#  * Sutit (JUi illoruM
bareticorum , (jui trijormes olim dicebantur rejhjcitclit
opiniones. JSdeminimus Stancarum in puhlica dijjnitati°*
ne iti Regiomonte BoruJJorum ajfirmare palam,Je ti ofl
dubitare? (plin liceat Gbriflianis ?  cum patrem pronunci*
ent&filium&.fpiritumJdnclumjrcseJJc deos diccre v

Hnic

%~£uic je S a Jejc opponunt ex didtnetro Seruetiani t <gui
dum ex dijciplina Mrrianorum Mabomctanam infa w
1ll am accerjunt in Cbrijlianifmu ?  adeo cjuidcm unitatem
Del propugnant, uttrinitatcm dcridcntcs? clament nos
tricipitem Gerber um babere proJDeo. Adbanc diuini
no minus contumeliam, noti p ar um momenti Illyricani ad*
duntin Saxonia ; negantetenim boe recle diBum djail*
& o Ioanne  kc« ©ioV ip b  A07 °<r ?  neganteg boe in loco ?
G 'Ao^cp jjgnificare perjonam: itacg (jucmadmodum Sa*
MoJdtenns ? ita ipje MrrUus,necJccus nuc Ture#, Sar*
r «ceni gy ludai, T bom as Munzerus 7 cum legijjet in li*
Lutberi de captiuitate JSabilonica ?  gr contra duo
Mandata Ccefans, tiullam ejje f] cm rcmcdij ?  nijl omnibus
hvnanis legibus cxtinčlis ?  populus regnet ?  gr JDcum ro*
Sgndum neJubditt obediantJliis JG agijl ra ti h US: tnouit il*
1 ° per totam Gertnaniam rujlicos contra principe s ? pr #«
pafiim commf>is ?  perierunt ultra centim millia ru •
Jlicoruffi, Item (juta legerunt (gnidam ex epijlola Lutberi
(J d Galdcnjes feripta ; (juod prajlet baptij mum in paruu*
ts  cmitti, (fudm eos baptizari abfj fide ipjorumMine
exortce funt Jeaa <MnabaptiJ}arum ?  (jitarvm ha
P r f c ipua numerantur . damita , cjiii M'da innocG

tlcl  imitari je dicuntan fyluis uagantur } gr nonnumg pr or
nudi, jtcut MSdam gr Lua . Stcbleri 7  cjui docent
‘M fcriptura uetet portarc gladim gr peram, (juod
n ° n  liceat Chrif ianis accujare in iudicio 7 1juod uim ni

G iij repcl*

rcpellere ttojlt ChrijlionuJed pcrcutieti in una mdxilld?
alteram obuerti deber e. tioc docuit Luther us in arti*
culis d Sorbona damnatis,Sabbata rij,<fui Sabbatum mo*
rc I udaorum colunt,diein dominieum afjernanturjolup
patrem inuocant, jilium Spiritum Jancih uidentur ne*

gligcrc.De his Luther US libro cotra Sabbatarios.Glan*
cularij, (juiexjlimdtjibi licerejirogentur an Jint <^Aiu*
baptijlce je ejjc negarejatis omnino Ji ipjimet c la, čjuid ere
duntjciant.palam confitcri non ejjc opus  . Et hijuntjre*
(pientes in magnis urbibusinulla tepla intrant,domi JeJu*
osp docct,aut in hort is conueniunt, ManiJ(larij ?  cjui aiut
impium ejjc,JigumrogenturJc ipod funt,nege nt ejje
nabaptifhs . Dcemoniaci, (fni  crcdunt etiam Damoiies?
Jicut (piondam Origenifl<e 7 jaliiatum iri po/l finem hui
Jeculi  ♦ Gommunia habentes> (Jui & uxores  cr liberos &
omnia fibi in repub:communia ejjc debere arbitrantiirj*
cut L lato in Jua repnb: injlituit,  cr olim Nicolaitce,
ttuper JAonajlericnJes Euangeliciprophetce. Concupt'
fcit Jpiritus melis,mpuunt,čarnem tuam. VLni itacpj 0 *
ror chara  cr Jaciamus mirabilia. Condormientes, L j llt
iubent prat nitnio tioui Euangelij atnorc debere 7 uir os &
f amin os 7  iuuenes ac uirgines uno in loco ac conclaiti? $
uiuere ? & ineodemcubiculo dormire  „ VLlut cpiondd^
in Burgundia , & in Bohemia deinceps Grubenhaime rt
jaciebant: (jui cxtinčlis luminaribus , dicebant ad ot0 £i
promijcuet Grejcite & multiplicamini ♦ LLulontcs A

putA

j putdtit ttihil ejje deilotionis, Deo (jUodplaceat Uchctttčtt*
tiiis^cjnamjlcrejemper at (p dular c, G eorgiani Dauidi*
c b (jui dno i  5 - z <;.inFrijiaexortiJut } negat ejjedia *
kolum,ncgantcarnis rejiirrečlioncm  * LFennomjla, (jui
npgant Chriflum JmpJifc cx Maria uirgine čarnem «
drolygamijla, (jui doch lic ere uni utr o babcrc uxoresplu
res e ode m temporc.Ftem lic er e jr utri uxorem uiuijratrii
ducere .Sicut loannes Leyden ,Eex jMFcnaJlcrienfis,et
Luther us, in e a edita contione, uhi ait: Si non uult uxor
Ueniut anciUd, lam uero Carolojladius & FLuinglius,
w anticjuam hčerejin Berengarianam rejujcitarcntjum -
pjerunt materij cx his diclis Lutberi,cumjcribit inajt
fcrtionibus centra Leone ml? cipam, d? in jr mula mi j
JaujNeutrajpeciesneccjjaria e E a dfalutem. Item in re*
f°hitiombusjola jdesjacramenti iisjlijcat, non faera•
lentam. <^At(p hinc iterum uaricefaeramentariorumje *
exortce. Signijicatiui ?  <jui ajfirmant ? non uerum c or*
pus ejje in coena domini jed corporisjignum t ant um. Ero•
pijta: (jui aiuntfiguram corporis ejje in cana domini,non
u £nim c or pus. Energici ucjlri,(fui docetnon ipjrn c or*
P Us jed uirtutem corporis ejje in cana domini  ♦ i^Arra*
b°Uarij, (jui uolunt canam domini, cum eaprcebetur, dari
' tcl ucjuam arrabonem corporis,  <£T (juafi inuejlituram do*
n ati prcedij,aut domus alieuius. Ita uejlcr Stancarus
nit per hic in Polonid,& nuc in Erdjyluania ♦ <^4dcJJc*
n ‘ l dj, (juorum iterum cjiiatuor diuerjaječke reperiuntur ♦

1 sflij

^Ivj enim cotetidunt plod corpus dominijlt in panel d*
lij ({uod circa petnem: alvj ({uod cum pane:alij puodfub
pane, Syluejler * r/is adijce Kratislauienjes  * F&*
lix> Qjtid dieti? Syluejler , <^4ccepi nuper ab anii*
co milu nuj J um libellum hatinogermanicumjOapita Cd*
teebijmi injeriptum  ?  editum Vratislauia anno do,

ubi pij Euangelici, ne (p, in panelne f circa panem,nej cit
patte ?  ne j fub pane dicere uolunt:jed nouo dicendi modo,
dicunt Chrijlum in c cena pane & uino ?  corpus jan*
guinemJitum ojjerre aedonare participantibns  * Etne
(juis arbitretur er r or e typograpbi omijjam alUjuam ijld 4
rum prapojitionumj regione in Germanico prorjits nul *
lam jaciunt panis  cr uini metitionenu Foclix. Eu
dentur  C aluimzare ? aut Suenckfeltizare ? ct eos cxteriio''
rumfignorum puder c, Syluefler . Itaprorjus ; fot'
i Sed audi objeero rclicjuos fcclariorum greges. d fd*

cramentarios pertinent JSEetamorphijla ?  qui ajjcucrdrf
Cbrijli corpus pojlp ajčendit in calum , plane Dcumej
je fačlum ?  omninop proprie dici debere , corpus ObrijI
e/l JDeits t  Cumergo quaritur > quomodocorpus dottuU 1
adjit in coena dominica, rejjondcnt, adejje quidem uerUtf 1
corpus ?  Jed tale corpus tamen ?  cjuod iam fit dimna ej/ciu
tia & JDeus fimpliciter ?  noti caro humana natura cofl*
jubjlantialti . Ita jeribit Scbuenckfcldius in multti librfa
Jjcarioti/lagui negant d Iuda Ijcariote uerum corp$
Gbrijli ? acceptum in coena domini, JS/eutrales ? qui docej

pod ne j? um fpeclcs ?  ntcj utracjfit ncceJJdrid'.foldmft*
demjujjiccrc, It?, (fuodfi conciliumjldtuerctjub utratp
fpccic cominunicandum ejje, tum contra ? autJuh unajpe*
c ic debeant laici communicare,dUt ctiam utramty rcijce*
r o  ♦ Luther us bcec docuit y & e/l communis praxis Lu*
tberanoru:po fit, ut pdmplurimi intra decetn aut uiginti
diinos tion acccdant,alij eticim nunpam* Sum Iconocld*
Jl<£, pi Cbrijli Domini,  <£T omniumjanclorum imagines
c  templis cijciunt,Juas autem a tej fuarum m or um ejfigies
pulekerrime & amatorie dcpičlas } reponuntficut pon*
dcimfvcit Simon Mdgus  0° ipfus pellex Lielcud^ ut te*
Jidtur Slicepborus ♦ Sylucjler ♦ D*idinuperin tem*
plo iuxtd bedtee uirginvs pojitdm imaginem uiri cuius•
datn babentis poculum uino repletum in mami. Fodix .
Lm audi palcm ^Liigujldna confvfio, dojlrimefccrit
ooncordiam.Conffiomjldrum funt triagenera, (fuorum
primi funt , R.igidi ($• Stoici Luther anigui citra dele*
&um,omncs Lutberi abfurditdtes defndunt, nihilčj po*
kit Lutberus tam rancidum  er fadum dicere, pod illi
P r ° ftcrofančlo & puro Dei eudngelio non pradicenU
&eindcfuntmolles Vbilofophi& ivieniur pi d Lu*
^cridogmdtibiisplurimum recejjerunt,  er dumexlibro
^Merim, alipantulum fe pr opiliš dd Cdtbolicos ddiun*
£ Cr e učile fmulabdnt 7  ex uno errore in dlium cepe grd*
u ^n,<^ priori contrdrium collapfifunt ?  alieubi cx /Sla*
kchcisfčli Pcldgidiii . Lertium gentts cxtritiidgantcs

H

fojjuniuf diccre ? ([ui tametjhioluttt pro ConfefioniJHs bd*
bcri ?  propter autboritate rti principum ?  cjui ei confejloni
‘ttomenJuurn dcderunt, re ipja tamen longius uagantur d
placitvs L/Utbcrigudm catera turba confefionijlarutn*
De rigidis audi ittitio,  *_AhtinomUjunt cjui adeo ejjcrutit
cuangeliu,ut negent lege Dci pr or Jus uti le ejje 7 ncfy a ut e >
j po/l iujlifcatione ejje necejjariam: bornim s euange*
lic o s noti obligari ad bona opera diuina legis . S a moja*
teni, de (juibus initio , (jui negatit apud Ioannem bane uo*
cem o \oyo<r ?  perjottam diuina Dinita+is fignifteart*
Infernalesgui negant ejje infernum,<& Cbrijlum dejcefl
dijje ad inferos: contčnduntcp juum cuiusp Jepulclmitf 1
uocari Jrlebraicc infernum : Qgod er go Cbrijlm' diet*
tur ad infernum dejandifje, de ipjiusfepulchro intcllt*
gendum ejje: Ita docent plericp in maritimis ciuitatibud ■>
'Srema, Hamburgi, Lubecce  cr alibi , Ita cjuocjuc not^
obfcure fentire uidetur Srentius, Infhrnalcs ahj/ 1 ^
ajjirmant Gbriflumnoti modo dcjcendjjc a d inferos,Jod
ceternos ijuocj? inferni cruciatus perpejjum ej<e , Ita do*
cet R ati f ona Hicolans GallusIacoUis  ille S0*
delinus cum clipeata manica ,Goppinqen(Is prceco 7  (I
Galuinus . ntidamoniaci, cjui negant ejje Diabolufl

malos fjuritus , uec ullus ejie incatationes aut tnalfj
cia per Damones concitata. Ita docent Gcorjani
uidici,<& Andreas O [tunder. K^Iin fdorfiani ? c[ut ajjij
mantj cpiod bona opera fitit ad Jalutcm bornim pcrnicioj' ii '

&aJcribit Nicolaus tjfntfdorjf in lihello ?  elit titulilS
dl Quod bece propojltio utr aJ it Jona opera ejje perni*
cioja adjalutem. Ita Flacciani  er tnuiti ali) <Saxonici
pradicantes docent  er Jerihunt » ^Ahtidiapborijla ? (Jut
nuli m  uoluntejje in Reelejia caremonias antitjuas, nuU
lam Ep Je opor um iurijdičlionem . Ita Illyri:ani Jiut
Flacciani> <^4iitojiandrini fiuc Ofiandromajhges, (Jut
ticgant (J uide m bornim m e a iujlitia, (Jua De us ipjč tuflus
dl ejjentialitera jlumJieri> jed tllum imputatiue ?  ile/l,
utlllyricus glofiat,nonreipfx,fcd uerbo tantum iuflum
ftronunciari . QuxtuordccimLuther ana:Fcclefiajcri*
pjerunt contra OJiandrum,Jed cjuatlibet illarum, aliam
iuflitice definitivnem, ali j s.J? prorjus contrariam ajjere •
hant. F Jde FmSlijJcriptum de origine OJiandrina litfs
contra Stapbylum.(_^4htjucnckfeldiani,cjui omnemfidci
Fbbnjliana caufam rationemtj ponuntinuocali minijle -
no Juorum concionaturum . iLfuticaluiniani, cjui tametji
7 'tcL ajjcrunt, reale m prajentiam dominici c or por is in
česnu domini } tamenJdlJo ncgant 7 tranfelementationem,<zy
a dorationem,jctlfb ajjerunt^tra ufumnon ejjejacrame^
tll m , ManusimpoJltorij 7 (jui laicalem impojitionem manu•
U) n uolunt eJŠeJacramentum. Grajjatur bacJecla in Sa*
*°nia,<zy Fomcrania,  er inciuitatibus maritimis . Bu
facramentaUsj (Jui tantum duo admittunt faeramenta *
^ acerdotalcs, (Jui docent,(Juod  er uiris  er tnulieribus ,
^icistp bominibus ?  liceat inJFccleJia ucrbnm Dei prat*
d FF ij dica«

dicareSacramenta adminjlrarejolucrc gr ligare: etn*
nes enim bominps cecjualiter cfieJacerdotes: jacros ordi*
ms efiefibulam? gr commentum bumanu . Ita LutherU*
inlibro dc Captiuitate Babylonica gr I llyricus in Jud
apologia contra NLenium . Inuifibiles^pui docent nullaitt
Lcclejiam ejje uijibilem ?ji(piidcm Jolus D e us nor it (jut
Jint ipjjus, Ita Luther us gr JSfclanthon initio ?  ut c/l itt
^Apolocfia i^Augufiance. confifiionti. Sed hunc crrorcill
licet ipji tac it d r etra Slarint, e um nihilominus retinent U*
\yricani? Suencljcldiani, Ofiandrinh*~Ahabaptiflce> Sef
cundaJedla Conjvfiionjlarum ?  in cjuaJunt?ut fiupra difh 1
c/l? molles illi pbilojopbi, gr L^dcbergenjes tbeologi*
Qui  mOiroi uolutit, gr manfiueti? bominejdp pr d catcrti
Cjunt enim Je cl arij plericp omnesfcditiofi ) cordatiord
ttideri? gr cpuocpuo modo? cum omnibus alvjs Jedli s pacetfi
colcre.ficut (Jitottdam JSdclitiani?gr R cthorij. Bibliji*
(pui ajjeuerant nihil recipiendum legendumj> y  ant propo*
nendupopulo in ccclejia y uel infc boliš iuuentutrpraterJo*
lum ac nudum textum Bibliorum ? interpretatione opit*
tton ejje ? cfuia omnesfimus diuinitus d JDco edo Sli  „ It*
Jcribit JMhelanthon ad Georgium Spalatinum in prcefitjj
one in\s/pojlolorum Canones  ♦ J tem nec difcendas ejfi
ullas pbilojopbia: artes f  Cum Paulus uetet inanem 'fbi*
lojopbiamJe Stari: Contra ep puiaferiptum d JSLoje? $
bomines uejcantur infiudore uultusfiii panem finim.Qjj a *
obremeum Lutherus infiuaejjct Patbmo? perjiiajcnd

Crfr olj}adiuS gy 'Pbilippus Vltebcrgcnfibiis Jchola*
f li cis, ut combujlis humaniorum liter aru librti?Jibi uiscfe
c °nueniens alujuot afiumeret mcchanicutn opijicium. Fe *
cerutit plcricp cjuod eratjuajimu Carolfladv* in pr oni*
m a (padam uilla V^itebergenjis agri ? agricola jaBus
efl gr rujlicus: 'Pbilippus uero in pijlrino pinjendi ar*
tc >n meditabatur  ♦ FFoc tantorum tbeologorum dccrctUM
fifc' longeip dimanauit itiplerasfe ur bes Germani*  * Ut
W reliijuas taceam?fcimtts V^ratislauice g? Suidnicicc
in  Sile Cia bicnnium ludos liter ar ios occlujosfitijje-, g?
plane cxtin%$> nec ([uicdua ab ijlorumfečlariorumdi*
f Ct pulis le&unhprcetcr tcntumfacrcefcnptura. dia•

pborijlccrfui Ecclefiagr facrorum Conciliorum legit*
tl mas conjlitutiones gy caremonias dicuntrcscjje indij*
fcrentes, (juas fiuejeruesjiue uiclcs? mutcjuejcnihilpec*
c are , Ita K itebcrgenjcs gr Lipjenjes tbcologi  * Tri*
ficramentales^ui tria tantumJacrametita recipiunt , ha*
PtifmumjCocnam domini ? abJolutioncm ♦ Ita in Lipjcnji di*
faau pranisc/l. Quadrijacramentales 7 cjuirecipinnt
faatuorJacramcnta, baptijmum? cocnam domini? abfoluti*
° n ?fujacerdotium ♦ Ita ex locis communibus Vbihppi

kn ctur in diflričlu Fltembergenfi. Lutberocaluiniani p
^ifimulant, belle Lutberanis cunt Htpinglianis conue*
}>tr e in reJacrametaria,conanturfy hominid perfuade*

* e e .i7 c  tantum logomacbiam, non de re certamen. K^ide
c c °?ita domini librum S/nidelini clipeati  ♦ Y  Mc ctiattt

F£ iij Nico*

Nici i^ifdorjium infud confeJJionc ? (fui J?audern ijlsttt
Sntidelini grauiter reprebendit, Semiojiandrini, tpui af*
Jrmantcontra Ofiatidrupro ntojiandrinis f in bac ut

td imputatiue baberi bo mine m iujluttt: contrS

t_sfntofidttdrinos pr o OJiandro ajjirmant ?  in juturd uitd
bontinem oportere eadem iujlitia^pia De us ejjcntialitct
iujlus e šl, iuflum re ipfa jicri . Ita fentiunt TubingenjcS
tbeologituide ducis Prujfiicc librum de bac Ojiandri con*
troiicrjia editum, & ipjius Brentij epjlolam ad JuuiU
Principem, de eadem controucrjia feriptam, editatilf
T^Ktemberge ^Aimo  if f j, Maiorijla, ipii negdUt
iillum bominan (etiam injntes) iitjlu jicri pojje, aututtft
y iuatum fiiifjc abfp bonis operibus pneccdentibus . Ge*
orgius M-.iior in m uit is aduerfhs Illyricum JcripP•
Panitentiarij, cfuijeptcm crajšifiitiios crrores immijcUC*
runt do dir in x de poenitentia, Illyricus Jlc accufat N 1 *
tebergenjes <& Bipjetjs tbeologos infuojcvipto cotlP
cuan^clij corruptelas, edito anno  i f f p; in opf*
do lente Noui Pelagiani,ifui affirmant pojje bominetn( c
adrecipiendam gratiam Deicx puris naturalib us Ut*
rib 'is difponere. Ita Illyricus accufat MelantbonciU &
codemferipto,  £r ^Amsdorjus infua confefiionc. N
crctiznntes, (fui  fuadent omnibus alijs fcclis }  ut fintd'e^
Jakem interen domi pacem, Ruando ueram concordis 1,1
inire non <■fueantmore  Gretenfis populi, eo coniu& 0 *
ribus armisJiios edmunes bojles (papfjlas nitnirutn)  ^

dere pofiint, atfejupentre. Itafcribit& docct IVteUrt*
tbon inj no centra <Stapbylum libro> 'Icrtia Ccnfjiioni*
far um j c cl a, in cfua Junt extrauagantes 7  ([ui tametf do*
širinam ^Augvfana Conffienps neti objcure oppugmt r
žameti gr ege s ifiorm propbetarumfub i^dugufiana c o*
ff-ionis prcetextu,Jc pro Lutberanis gerunU SuenchfU
dicini kacktus unms prepe cpiniontificrunt: iatn autetft
’ c aperunt etiarn fcindi in diuerjai partes  * i^Aliud enim
de eisdem dogmatibusJentiunt V ratislauienjes SucncK*
fildiani ?  dum boe in Suenehfldio prebant, illud rcijci•
lin t: 1^4'liud Swidnicenjes ? (jui cos Sitcnckfcldianos y (Jui
^aptijmum appellant 7  cinfeu bat> id efljuillum balneutn >
r ep> obd.ut. ik^riiudGlogpuienJes ? ([uiJuo ctiamfpiritu
m etiuntur feripta Suenchfvldij  ♦ 6 'cd propria bece  er
fmmatim dogmata eiits bominisfunt: Humanam natu*
r am Chrijli ejjegenituramfpiritnsJan$i ? ncn Dci ere -
nt uram:(luajimcdiuin (fuiddam ?  inter crcatorcm Deum ?
^ creatorem hominem  * Ita ipjttis libri copioje tefan*
tlir * Item  i Juod ea iujlitia } cafapicntia,ea cbaritate, eisefi
°mnibus uirtutibus y  duibus D e us ejjentialiter prceditus
ej % (jinlibet bomo fit etiam ex pdri dignitate  e^ modo
P r aditus ? atčg bac ipfa diuina natura Jjeus\ ltem ? (fucd
f-rgiaillagiueefe inuerbo Deiprccdieatofitipfe JDci
. > °  A '>yoo-  er* c . Ofiandrinij (jui aiunt (Jerifhm

lt ffifcatoremejJe bumani generis iuxtafolam ipfiM di*
Uin am naturam,exclufa humana: (jui itcm }  ipucd bominem

Cbri*

CbrijUdmm, prorfus eadem iujlitid ?  ([itd Deus ejjcntid•
liter iuflus ejl ? iujlum cjjc oportcat:& alia muka , Stati '
' carianif epi contra OJiandrum ajjeuerant, Cbrijlum cjk
iiijlijicdtoremšuKtdjolambumanam naturam 7 excluja di*
uitia. i^4ntijlancariani } (pii ut Stanc ari ijlam opinionctfl
rejutarent } ajjeuerant Cbrijlum iuxta utrancpjioc c/l> et
diuind et humanam naturds,iuflificatoreeJJe: ut non dubi*
tet contendere, dtuinam Cbrijli naturam und cu buma0
in cruce mortuam ejjc  . Ita JSiuJculum jentire tejlatur
jjeriptum 'Petri uejlri Statorvj 7 editum nuper Pinczouid>
jSfoui Pelagiani, (jut dicimt non ejje in paruulis pecCd*
tm originale :Jcd ejjemorbum (juendam non morte da*
mnandum » Ita "Zduinglius in libello de bapti/m contra
Vldanum Hegiiim . Item (pod Murna }  Gato, Scipi°t
C 7 " fimiles prajlantes uiri ethnicipuamuii canierint uefa
jtde uenturi Gbrijli. faluos tamenjddlos uirtute legi* 0*
tura, Idem ILuinglius ibidem,esr Lutberus Huingha*
ttis boe exprobrans>in ultimafua confvjUone de cocna do*
mini ♦ Moui Manicbet Junt&fiierunt uarij autbord
boeJeculo nojlro, primus Lutberus ? deinde Mdelantb0’
Caluinus,mu\ti<p alvj pr ate red ?  ^L7nsdorfuis ?  [llyd*
cus ? Gallus ? Bezd ?  VLjlpbalus, Lutberus & JtfeUfl'
tbon,ijuod omniatam mala ?  (juam bona eueniant ex abf°*
luta nccejšitatc: adeoip pod Deus non folum caiija poC*
c ati permifiiuc,Jed ejjceline etiam,  / tem 7  pod adiike*
rium Dauidis  cr Jduitia Manlij 7 & proditio Judat

&({uefmt Dei opus ?  atfy ipfa conuerfio Pauli. Me*
htntbon ([uidem boe dogma retračlduit ?  ut uidere e/l in
ritima editione locorum comuntum: Luther us ueroman -
fit conjlans in errore ? c[uem etiam nune pertinaeesjčcjuun -
tur omnes Lutheranirigidi, I llyricus , iMnfdorfius,
Gallus,& alij.Manicbcei & Marcionita,Galuiniani,

({ui hcee ijla, (pice iam reeenjebo,  <cr in Deum omttcs
ereaturat hlajpbemaJfiargunt ? authore IoanneGaluino >
Quorum hac dogmata nuper in lucern editafunt.

Quod Deus potifime crearit genus bumanum ad per *
petuam damnationem  cr interitum  ♦ Quod Deus
dam crearit non modo utinterircUjed etiam (juod il*
hm ah aterno ad exitium pradcjlinarit  ?  ideocp illum ne -
c  j (Jario peeeare oportuerit.Quod peccata ?  ({u& homines
fcciunt, non modo Deus permittat feri, jed etiam jiant
Leo uolente & impellente. Quod omnia peccdta,t[uafi*
Un t ah hominihus, fint omnino opera Dei fimpliciter.
fuod nullumfirtum, nullafcortatio, nullum adulterium
fiat ah bomine,(juod Deus non ejficiat in homine. Quod
^lex Dei o 1  uolufftai Deifepe fint interfc contraria.
( fiod Diaholus ,iuhcnte  CT uolente Deo, mentiatur in
c °rdihushumanis. Quod Deus nonfolum cauftfitom»
nis  mali, fed etiam ({uod hominihus  7  ut mala operentur,
cogitationes in cordihus illorum infpiret ?  adeocp
^ Uon homines pccceti£,fd Deus fit ejficiens uole/is

I pcccati

O uid: h,
mu t

peccati, F^ide libri! loannti Caluini de pradejlihatiottf
£7" dejtnfionem Tbeodori Bezce, pro codem Caluino *
i$ed prolixtor[im Syluefier ? cfuamuel ego promijiab ti
tittio,uel tu recepijli: Condonabisautemgarnditatefft

bane mibi iferuore enim partim, (juta injvrbuit oratio f
part im ingenti animi dolorc h a'c potius profiindo, quatft
promo.F \dcsenim Syluejler ?  uideš inefuam, (faosjriidhti
nohti ediderit boe epuintum euangelium , n up er in Germa*
n’aJub jcamno retračlum. Ro res rcdijt 7  ut uere no! ti li*
cčatjbaicJubinde non canendo.Jedgemendo carmina 7 c*
cit are.

" 'Protin us irrupit, uence peiorti in eciium,

Omne ne jas Eiger e pudor, uerumj, fidesife,

In (piorumJitbiere loeum,fraudcsij,doli(g,

Infidiauis,<&’  amor Jceleratus babendi.
FEuttur ex rapto, non bojpes ab bojpite tutus ,
Non J ocer dgcnero y jratrum (juocjp gratia ram
I mminet cxitio uir coniugtiglla mar iti. Et efuaeft*
(Juuntur praclara reliefna. Non medius jdius Jolutii
boe adulterinum Lutbcri euangelium jtrream nohti ad*
duxit ? rfuce jrtajje ejjet tollcrabilti.jcdplaneferalem d*
tatom-, cjua: extremo exitio proxima ešl.Prct dolore Syt*
uejler, pburade moribus tam noflra, efuam uejlrce partti?
colloefui non libet. Syluejler. Nec certe mibi tjlb&
commemoratio communium uitiorum utriusd? partti ta j

iucuttM

iucundajuit, cfuoniom d te recitoto e/l, juam uchcmcnter
^cerbaguonia aperuit omnem buiusJeculipeJlcm at J in -
teritu.JDe rjuoJanenobisconcjucri licetdEatix ? cumedc-
r * huic malo nonpofimus.Me ((uidem certe nibil ejjica -
tius conjolatur, cjudm (plod uideormibi pr moder e, dicm
Uijlare extremi tcporis. Fodix. Ejjetjorjitan ijlbac

c °njolatio non minimo. Syluejler,Ji certnm aliiluid,  cx-
prefiumcj ea de re extarct inJacris liter is. JVfe iqitur

in bijce turbis,fagitioJif imisp buiusjeculi moribus,eri *
git atj} conjolatur, cjuod certo pojjitmJlatuere ? me cjjc ci~
u em (Jatbcdica: cedeji<z. Nam tametfi me eo in numero
kaiid ignarus poJucrim,in cjuo mer itd omttes Je debent
C dhrijliam poitere ;  cfuippc ut meminerint.Je prius debere
tr obemex oculo eijcereJuo ?  e(udm JeJlucam exproximi:
nullo modo tamen ob id mihi dubitandum cenjeo , me cer -
ta m tenerefidei catbolicce regulacij Ji doclrinam Catbo -
kc<e licclejhc non dejeruero, cjuam utJeruem perpetuo
firmiter Clenet me(ut iiufuit diuus <N.uguflinii5)conJ'enJio Contn jun *
P°pulorum atčjgcntium, tenet autboritas miraculis incho- dmentu  m<
“tafte nutrita, cbaritatc aučla ?  uetujlatc fr mata: tenet
ipJh Jede V etri Npojloli, cuipajcenda* oues fuas
P°/l rejurredionem dominus commendamt,usJ adpra >
fcntem Epijcopatum fucccfiio Jdccrdotum: tenet poflre -
m ° ipfum catholica nomen, (judd nonjtne caufa inter tam
Kulta* barejes ? jic ijla Ecclejiafola obtinuit, ut cum om •

tics baretki Je ‘catbolkos dici iiclint, iparenti tamen pc*
regrino alkui, ubi ad catbolicam. conueniatur, nullus bd*
reticorum uel Bajilicamjitam. ucl domumaudcat ojlende*
reJfla crgo tot  <£r tanta Cbrjliani nominis cbarijitttd
uincula,redit hominemtenent credentem in Ecclejia Cd
tbolica. kidclenus ^Augujlinus. Et ut binc demum Syl*
uejlev,Jermonem bunc nojtrum concludam breuiter,jdtc*
or ecfuidem inbacipja 7  cuius modo diuiis  v -''iugujlintlS
uieminit 7 Gatbolica Ecclejia 7 mitlta JuccreujJe zizanid?
tleč minus paucos in bac jagena malos pijces cjjc }  (JUdtf 1
1  bonos 7  & fortajje plures etiam . Sedeam ob caujam V c ?
'bunc catholici populi conjcnjiim dcjerere debeo f uetdt
Jane Gbnjlus bac zizania rune ar e, eyy ut crcjcantujj}
ad meJJem,iubetjtnere.BIoc c um Dei mandatumJt 7 tns*
neoin Ecclefia conjlanter, acjrro prauos  C leri morc$
patienter: Bioc enim Gbaritatis cbrijliana munus ešh
l ut patiesftt benigna: Cbaritas enim non amulatur 7 H o1t

agit perpcram,non injJatur 7 non e/lambitioja.nonguar^
r ipuaJuaJunt 7 non irritatur ? noncogitat malum ?  nongaud&
Jiiper iniipiitatc Congaudet autem ueritati  „ OintiE
Jiiffertjomnia crcdit y omniaJJ)erat ?  vmniajitjlinet
t]uod prius dičlum oportuit . Si lin yim bominum lo(juar>
angelovim, cbaritatemautem non babcam ,jaSdus~fr 1 ^
uelut as fonansaut cimbalum tinniens. Et ji babuero pr°j
pbetiam  cr noucrim mjlcria omnia o ume mJcicntiE

OT

Ji babuero omnČ/\dem,itd ut motite $ trdnf/erdm 7  obet«
fitatem dutem noti babuero, tiibiljum . F t Ji dijlribuero
in cibos pauperum omnes/cukate s meas ?  Ji tradidero
corpus me um, itd ut drdcdm } cbdritdtem dutem non babu*
ero^tubil tnibi prode/L dutem tnibi prodejje pojit,in

c h ar it ate ut nidncdm necejjec/l, (ju* uinculum e/l con -
cordioe dc unitdtif in Fcclcjia . Cuiits epuamuis multd ui*
deo uulnerd, ZT mortud membrd > cxire tamen cx e a nolo
eam ob Cdu/am ♦ JSfcc projzčlo dlium injnem, (judcunp d
uobit commemorataJunt, deprauiscleri populip mori•
bus, accipiendd arbitror ?  cumjjr/itan de utrd p pdrtc
dici non ja 1/6 pojit-

I lideos intrd muros pcccdtur extrd>

Sed (juid b(f.c dd doclrinam: lia enim oratio ell ue*

ri tatk,diid bonejldttt dc uit<z 7 ut pbilo/opbus mpiitltap
M ueritdtem pertindx defcnddm in dočlrina Čdtbolica
Fccle/i* ? /ic nullo modo probauero uit* turpitudinem in
Aro, nec propter bane 7  illam cjuoad uiuarn, adiiiudnte
E>eo,dcferuero< Imo uerocumuidcoprauosprcdatorum
m °res y  cumillo Iud*o mdgis in Cdtbolica fidecon/rmor.
Syluejler. Quem ludaurn nar rasi Foclix> Memi -
n£ nte alicjuando legere 7  p uto apud Bocatiu, de cjuodam
Mercator e F lorentino, (fui  babuit intim* Ja miliarita-
jk uendam Iudaum > iJuem 7 utejjet perpetuo Jlabilk 7  O 1
r r ma amicitid ?  conabatur ddjdem (Jbrifli ccnuertere 7

l iij  CF ut

(27* ut baptizoretur nuji dejlitit bor tori, Iudaus po JI mul
ta'6 mor as,(piat tieclebot:dixitjc priuscfudm baptizoretur
religionis Cbrijliana arccm uijčre učile urban Roma,
CT confidcrare uicarium Cbrifli, igr eius curiam injpi*
cere,Čordinalcs uidere potriorcbasarcbiepifco
pos,Epifcopos rclujnos potres cbriflioni populi , F lo*

retinus uero cotra,ut priusfide Cbrifli profiteretur, &
baptizoretur injlabot.Metuens ne cum luxum,fdflum, &
auaritiam multorum ibi uideret pralotorum,jcddoliza*
tusd bono propofito retrocederet . <^At cum nullo modo
perjuaderi jibi aliudfineret Iudaus, ipjum dimittit m&*
Jl/is . Proficifcitur , er luflratis R orno diu miiltutn$
omnibus,reuertiturlpfum mercotor dubiusexcipit, (piid
uiderit interrogat, & cjuid placeat curia . Bene incfuitr
Iudceus, omnia. Numpiid adbuc ut antea, cupiat bapti*
ŽariJmo uero uebementcr,aiebat. Pergit mercotor iafl
leetior jdlus,interrogare ojjcnderintne illum moliplero*
rumep praldtorum moreš f Nibil, refpondet Iudattf*
imo je in boe uidere Cbrijlionorum fidei jlobilitotern oC
jirmitatem . Uifi enim impiit,fidcs Cbrijliana res  e/p
diuina, nullo modo per tot feculorum curricula, iflis g 11 *
bernotoribusJlore potuijjet incolumis . Syluejler •

Quom\uom mi Fodix, adbuc in multis mibitecum c JI ^ .
doSlrina dijidium,fic tomen fentiojic iudicoji doFF*‘
na Cbrifliana certitudinem cx moribus aut pop U u °*

J VV  lc0*

le m lis aut cleri tnctiri ?  nos Jemper de Jlabilitate fi  -
det nojlra dubitarc oportere . I d autem ne contin -
gat } aJ]entior tihi ecjmdem, nec alioinbunc animojermo •
nem incidi , tjudm ut tjuereremur non de autboru
tatc Gbrijlianafidei^ed c[uereremurpoti •
us de impuritatefoedistjp moribus . Et
luec cum dixijjet Syluejlcr 7  rečic
ad coenam uterque ,

F I NI S.

/ ,^ 0,£i G

f  o-