r 7 * V i v V * ANNALIUM AUSTRIA PARS I. \ I ANNALES AUSTRIA AB ULTIMA JET AT IS MEMO Rid AD HABSBURGIC.E GENTIS PRINCIPES DEDUCTI. PARS I. RES AUSTRIM FETER1S SUB Romanis 9 Auftrafix , Germaniseque REGIBUS, et IMPP. AC PRJECIPUE BABENBERGICjE STIRPIS IN AUSTRIA MARCHIONIBUS GESTiE. bjmetis ubique Scriptorum, veterumque monumentorum tejlimoniis, notisque. A U T H O R E P. SIGISMUNDO CALLES, E SOCIETATE JESU. VIENNAE AUSTRIM, Typis LEOPOLD! JOANNIS KALIWODA, Aulae Jmperialis Typographic anno salutis m. dcc. l (HtOffrUi AUGUSTISSIMiE INVICTISSIMif, *c GLORIOSISSIMiJ ROMANORUM IMPERATRICI REGIN^E HUNGARIA5, BOHEMIA, DALMATLE, CROATLE: ARCHI - DUCI AUSTRIA! £ - * * ' '* — ' v ' DUCI BURGUNDY, BRABANim MEDIOLANI, STYRLE, CARINTHGE, CARNlOLIiE, MANTUA, PARMiE, PLACENTI/E, limburgi, lucemburgi, GELDRI£, WURTENBERG£, UTRIUSQUE SILESI£: PRINCIPI SUEVInE, & TRANSYLVANIA. MARCHIONI SAC. ROM. IMPERIL BURGOVIA, MORAVIA, UTRIUS6LUE LUSATI^: COMITI HABSPURGI, FLANDRIS, TYROLIS, , GORITInE, GRADISCjE &c. LANDGRAVINE ALSATLE: COMITI NAMURCI, DOMING MARCHIA SLAVONICS, PORTUS NAONIS, salinarum, ET MECHLINI^E, NUPTA DUCI LOTHARINGIiE, ET BARRI, MAGNiE DUCI HETRURLE. DOMINjE NOSTRA clementissimm. AUG UST1SS1M A, 1NV1CT1S S1M A, ' ' T - ®*. I % AC GL0RI0SISS1MA IMPERATRIX REGINA, DOMINA, DOMINA CLEMENTISSIMA! D quoque, pro indulgen- tiffima TUA in nos vo- luntate, benigne, clemen- terque abs TE factum, IMPERATRIX REGINA, ut Annales hos Auftrix Vctcris A U G U‘ STISSI- STISSIMO NOMINI TUO infcribi paterere. Debebantur M A JEST ATI TU/E, quod operis totius argumentum AUSTRIA, quam ortu, quam avito jure, armis etiam vi&ricibus, nupero illo, ac tumultuofiflimo temporum turbine, fe- cifti TUAM. Quse Patrias prima olim fa¬ cies, quipopuli, qui mores; quos fiibin- de nada fit rerum Dominos, quas per- pefia bellorum clades, quas barbarorum incurfiones; ut fe trifti ilia temporum il- luvie tandem evolverit, ut ex Norici, Pari- nonias, ac Germanise laciniis in hanc nobi- liffimEe Provinces formam coaluerit; at- que cum certo jam unius regeretur im- perio, ut demum auda fit urbibus, mu- nita caftris, temperata legibus, omnibus Divini, humanique juris praefidiis firma- ta, ad quem jure meliori pertinet, ac ad MAJESTATEM TUAM, qu* quid- quid in ea videt, fuum videt. Jam & Veteres illi Auftrise Principes, qui & belli pacisque ftudiis, & tot religio- fae pietatis monumentis Patriam illuftra- runt fuam, tametfi cum AUGUSTA STIR PE TUA commune nihil ha- ■ L, beant; beant; TE camen, TUOSque fuis virtuti- bus adumbrant: aut liquid nzevi in lau- datiffimis alioquin illorum inhzefit mori- bus, excellentem animi TUI imaginem umbris iplis adjuvant, & virtutem TUAM, quze luce fe liia prodit undique, auguftio- re in lumine collocant. Non libet ire per lingulos: unam praeterire non po (litmus, &lexu, & nafcendi conditione, & avito in Auftriam jure TUI conlimilem, MAR- GARETAM, Leopoldi Gloriofi Filiarum natu maximam. Ingentis animi laudem Scriptores illi tribuunt, regales deinde nu- ptias, & prioris conjugii foecundum virili fobole thalamum. Hzec TECUM com- munia. Confer nunc cetera, TUAMque cum triftiffima illius forte felicitatem con- tende : ilia ad hzereditariam Auftriae pot feftionem admilfa fero eft; TU ringenti- bus nequidquam asmulis, & fucculfis pe- ne jam cardinibus, labem ruinamque Im- perio Auftriaco minitantibus, ad fum- mam rerum ita eve£ta es, ut non tarn ma- nibus hominum, quam deducente Divina dextera, in avito MAJORUM TUORUM folio collocata viderere : nupfit ilia Ger¬ manize primum, nupfit deinde Bohemize X 3 Re- Regi: fed enim priores ilia: nuptia Mariti calamitate, & innocentum filiorum cade; pofteriores thori fterilitate, mariti injuria, repudio, patrimonii amiflione, & tolera- to in patria exilio, ludtuoliffima illi exti- tere: TUUM vero IMPERATRIX AUGUSTISSIMA, quam felix, for- tunatumque eft connubium ! Qua con- trahentium dignitas, qua majeftas ? pla¬ ne ut mutuas fibi dexteras Auftria, Ger- maniaque Imperium dedifte videantur. Quod illud par Augufti, focialisque fce- deris ? qua animorum confenfio, qua morum, virtutumque fimilitudo ? Qua deinde CvESAREI, REGIIque thalami foecunditas ? qua SOBOLES, quas in fpes, quas ad coronas nata ? Qua demum cum CONSORTE CAiSARE jurium com- munio ? quis judiciorum, quis volunta- tum confenfus ? quam aqua, quam libe¬ ra, quam nullis, nifi re<5ti, finibus circum- fcripta rerum poteftas ? Talis ft cadere in Reges univerfim poffet, non effet, cur jam Regnum non caperet duos. Ex tarn difpari MARGARETS forte intelligere jam IMPERATRIX AUGUSTA potes, quam propitio Numine res TUAS mo- moderator ille Regnorum, temporumque refpiciat DEUS. Suprema pars operis tota TUA eft: quid enim tam TUUM, quam Caput, Parensque AUGUSTAS GENTIS TILE, RUDOLPHUS I. ? Quas ille res in Auftria, quas pro Auftria gefferit; qua virtute, quibus armis, quo fui capitis periculo, avulfam Imperio Provinciam poftliminio vindicarit: quo demum Comitiorum ju¬ re, quam confpirantibus Principum fuf- fragiis, fbrmidolofiflimi belli illius fru- dum in ALBERTUM filium, POSTEROS- que transtulerit, nos legendo, TU fruen- do didicifti. TIBI ille tantam provinciam confecit, TUIS ille fervivit utilitatibus, TUAi gloriae militavit. Jam cum omnia in his TUA fint; Unum id noftrum efl'e voluimus, ut An- nales hi MAJESTATI TILE de- votiflime fubje&i, monumentum eflent C/ESARE/E, REGI/EQUE TO® in nos CLEMENTLE, & mutum licet, publicum tamen teftimonium (quando- quidem refcrendae gratias ne verba qui- )( 4 dem dem fuppetunt) quam grato, humilique animo, qus ab AUGUSTISSIMA MAJESTATE TUA in nos dima- nant, beneficia agnofcamus. Ducenteli- mus hie, quem agimus, annus eft, ex quo immortali FERDINANDI I., Augufts memorise Jmperatoris, beneficio Viennam evocati, Auftriam advense habere Patriam coepimus. Hoc fieculorum duorum de- curfu, qua dementia cum hujus, turn fuccefforum omnium ex AUGUSTIS¬ SIMA GENTE TUA Imperatorum, Regum, Principumqueuli fimus, in ocu- lis eft omnium, noftraque e memoria nunquam elabetur. Summa rerum ad TEdelata, inftauravit continuo Clemen- tiflimam Majorum fuorum in nos volun- tatem MA JEST AS TUA, & curam exe- mit mentibus, & nova nosfiducia imple- vit. Hanc cum multis alias, magnisque, CLEMENTISSIMA DOMINA, affirmaffes beneficiis; acceffit noviftimq ingens ad cetera cumulus, cum novo & lingulari dementis genere, in partem immortalis ejus Operis, quod in inftituen-, doREGII TUI NOMINIS coiie- gio nuper fufeepifti, obfequium etiam no- ftrum, ftrum, laborem & operam benigniffime admitteres, ac nobiliffimam Imperii Au- ftriaci juventutem noftrse fidei, curas, vi- gilantias commendares. Exiftimare potes IMPER ATRIX AUGUSTISSIMA, quofenfu om¬ nium noftrum animos honeftiflimum iftud deSocietate noftra M A JEST ATIS TU M judicium affecerit, quam acres fub- jeceric ftimulos, vires omnes, ac indu- ftriam TUIS imperiis devovendi. Sed an- gebat illud, curamque ac folicitudinem non mediocriter acuebat, ne obfequii id genus novum, ac infuetum, ut honoris erat maximi, ita vel imbecillitate virium, vel operis magnitudine MAJESTATIS TU & glorias parum digne refponderet, Quis enim nefcit, quam augufti hujus ope¬ ris fucceffus MAJESTATI TUM cordi fit; quantum rei publicas, quantum TUAB gloriae uno hoc, fed asternitate di- gno confilio laboraris. Jam a primo Re- gnorum aditu, nulla dignior TIBI vifa res eft, in qua curam defigeres TUAM, quam proba, & ad rei publicas ufus, & ad MAJESTATIS TUSE ^r^uia ac- com- commodata nobilis juvcntutis educatio. Hoc fine Collegium illi TUUM, palasftram ftudiorum, ac velut Palatinam quandam Scholam aperuifti, in qua ingenia magnis rebus nata & ad pares nobilitati artes, & ad virtutem minime vulgarem ita forma- rentur, ut jam nunc ea fundamenta fa- mas jacerent, quae celerem illis aditum ad rem publicam cum dignitate capeflendam praemunirent. Regias plane mentis fuit, ifta cogitate: fed tarn falutare rebus con- filium inter fummas temporum difficulta- tes fufcipere, profequi coeptum, ac perfi- cere, id veto AUGUSTUM, id MAJESTA- TE TUA dignum. Et erat is ardor ani- mi, ea mentis excelfitas, tam acre, tam contentum boni publici ftudium, ut ejus rationibus aeftivum etiam palatium, 8c hortos, trium Caefarum quondam deli- cias, pofthaberes. Quis nobilium jam artium numerum, quis magiftrorum de¬ ledum, quis honoris, quis favoris praeci- pui privilegia, quis regales fumptus, quis magnificentiflimum librarise rei appara- tum, quis exquifita tuendse valetudinis prafidia, quis oblatas ultro remittendis animis opportunitates pene regias, quis ceteras indulgentiftimas benignitatis figni- ficationes pro merito asftimet ? Sic ut ve- rcndum nobis quandoque videatur, ne aetas tenerior, Augufta ilia benignitate ca- pta, innocenti errore, MATREM TE ali- quando pro DOMINA falutet. Et vives TU quidem, IMPERA* TRIX AUGUSTISSIMA , vcl tanti operis nomine, in memoria fasculorum, nullaque tam obliviola beneficii exiftet as- tas, quEe de TUA tam lingulari in nobi- lem juventutem cura, providentia, ac munificentia conticelcat. At nos, qui CAiSARE/E, REGIi®q ue Clemen- tise, gratiae, ac liberalitacis partem non exiguam derivatam in nos videmus, quo tandem animo e(Te convenit ? quibus vi- ribus conniti, ut M A JESTATIS TILE facratiflimis obfequiis non indignos nos praeftemus ? Ac illud quidem MAJE" ST ATI TILE polliceri de nobis fande poflumus, nulla in re augufto illi conlilio, operique, quodmaximis, ac juftiffimis de caufis ita TIBI cordi eft, noftram fidem, operam, ftudium, obfequium, vigilan- tiam defuturam. Faxit Optimus, Maxi¬ mus- musque DEUS, cujus Clementiam pro MAJESTATE TUA, pro AUGU- ST1SS1M0 CONJUGE, SERENIS- SIMIS LIBERIS, totiusque AUGU¬ STS DOMUS, a c Regnorum incolumi- tate affidue deprecamur, ut augufti hujus confiiii fruausMA JESTATI TU & quam lastiflimus, totique ImperioAuftria- co faluberrimus, ac perpetuus contingat. Nobis id unum precamur, ut quod per- fugium femilia noftra apud TE prasfen- tiffimum Temper habuit, id fub Clemen- tiffimo MAJESTATIS TILE imp* rio deinceps quoque benigniffime indul- geatur. Ita vovet AUGUSTISSIMjE MAJESTATI TU M K Sternum Devout SOCIETAS JESU AUSTRIACA- AD LECTOREM. Udum in votis erat, ut poft colle&a ab erudi- tiftimis Viris tot rerum Auftriacarum docu- menta, Scriptorum exifteret aliquis, qui dis- perfa ea omnium aetatum fragmenta in unum colligeret ; totamque veteris Auftriae Hifto- riam, certos in annos digeftam, ad propiora aevo noftro tempora cum fide deduceret. Hunc enim praecipuum arbitrabar fructum, quern operofi veterum monumentorum collectores fpectarint unice; patriae vero antiquitatis amatores defiderent. Sed quod annos bene multos ne fama quidem accepiffem, efte, qui onus id in fe fufciperet ; mihi in mentem venit, ea in re ut operam illuftrandae Patriae commodarem meam. Otium tamen deerat aliis turn laboribus diftento: & terrebat illud, quod in Patriae rebus nemo hofpes; nemo fe non videre aliquid, etiam qui nihil videt, arbitretur. Sed ? quod commune iftud mihi cum omni¬ bus, atque adeo ferendum putarem: & nonnullam poll id tem- pus confilii opportunitatem demandata mihi Viennenfi in Aca¬ demia tradendae Hiftoriae provincia praebere videretur; adjeci quamprimum animum ad deftinatum propofitum, quoad vires, tempusque permitterent, exequendum. Argumentum delegi primorum Saeculorum, quae a remo- tiflimae aetatis memoria ad Habsburgicae Gentis in Auflria pri- mordia decurrerent: quod ejus temporis res, vetuftate obfcu- rae, meliori in lumine collocandae viderentur. Annales, an Hi- ftoriam appellarem, nonnulla deliberatio erat: quod nec mate- riae fatis, ut in remotis a memoria noftra Saeculis ad juftae Hifto¬ riae modum ,* nec ad folennem Annalium ordinem, perpetuam rerum geftarum feriem habiturum me putarem. Mixtum ita- que genus quoddam, ac Annales inter, Hiftoriamque medium amplexus fum, quo res annis fic redderem fuis, ne tamen anxie abjungerem, quae fuapte natura, quanquam disjuncta tempori- bus, cum iis cohaererent. Id in Principum noftrorum Liberis, Conjugibusque, uno eodemque tempore, a Patris, aut Mariti obitu recenfendis, obfervandum praecipue duxi: ne & crebris a propoilto digrelftonibus perpetua rerum feries abrumperetur, & quorum res ceterae in oculis effent, eorum pofteritas lateret. Jam vero cum Auftriam Superiorem, quae Bojorum olim erat Marchia, hoc in opere complexus ftm j fieri non potuit, quin ad BavariaeDuces, qui adSaeculi XII. penemedium illam rexerant, faepenumero recurrerem, eorumque res ac vices, quanquam parce ac breviter, delibarem. Regum, ac Impera- a 3 torum AD LECTOPvEM. torum alia caufa eft, Scriptorum omnium exemplo, Hiftoricis conceffa: quos, qui tanquam ab argumento alienos ftudio prae- termitteret, breviorem quidem condet Patriae Hiftoriam, fed iis luminibus deftitutam, quae afferre lucem rebus, ac temporibus debent. Longius fbrtafte paulo in recenlendis in Palaeftinam expeditionibus digreffus videri poflim: led quod nulla fit ea- rum, in quam non Principes noftri aut nomen dederint, aut in partem laboris,gloriaeque venerint,* tarn aliena ab inftituto di- greftio videri non debet: nec patriaenotitiae fubtrahenda,quae tametfi non in Auftria, ab Auftriacis tamen gerebantur. Poli- ticarum obfervationum, nifi quae fub manu quodammodo natae funt, hand adeo curiofusfui: quod inter Juris Publici Confultos nomen nunquam profeffus fim: & vitae, quam profiteor, ratio- nes hoc a foro non invitum me removerint. Stili cura nec anxia, nec nulla fuit: fie ut ne ilia quidem orn amenta penitus refpuerem, quae veteribus in ufu, ad faeculi noftri ftomachum minus nunc facere videntur. Neque enim ea mihi fecta placere adhuc potuit, quae Thucydidem, Saluftium, Livium,Taciturn,HerodianumHiftoricorum pene tribu movet, quod orationes eas ducibus, virisque illuftribus tribuant, quas fuo ipli e cerebro deprompfillent. At ego neminem iftorum tam hebetem faille puto, ut quis fenlus aliorum ea de re futu- rus diet, non adverterent: voluille tamen haec velut condimen- ta Hiftoriae fuae infpergere, turn ut fuavior evaderet legenti- bus narratio; turn ut multarum rerum caufas, quae lectorem alioquin fugerent, Hiftorico non ignotae ellent, compendio non inutili afferrent. Ceterum verbis meisScriptorum veterum locos, &anti- qua id genus alia documenta fubjicere ubique placuit: turn ut lidei confulerem rneae; turn ut in Hiftoria, parum antehac tra- ctata, legentibus in promptu diet, quibus e lontibus ifta pete- rentur: aut fiquando mentem authorum non fatis afiecutus effem, perlpicaciores haberent, unde ab errore in viam revo- centur. His enim, quae de meo adjeci, majorem fidem non poftulo, quam aut ratio, aut conjeclura verolimilis admittit. Notas nonnunquam criticas afperfi in loco, breves plerumque, ut tenerem etiamin pugnaci hoc genere modum: parcior tamen in notandis aliorum Scriptorum erratis fui, nifi cum boni public! interdict: inofficiofum ratus, quorum doctis laboribus prolece- ris, eorum aberrationibus, quae contingere doctifiimo cuique pofiunt,nusquam ignofeere ; neque modeftum fatis, aliena ex umbra fenerari fibi lucem velle. Una in re parum fatis mihi ipfe feci, in obfeuris, pa- rumque nunc cognitis locorum vocabulis explicandis: turn quod AD LECTOREM. quod aqua mihi haereret faepius; turn quod feflinantem ad alia calamum importunius morarentur. Huic ut mederer incommo- do, Indicem Topologicum ad calcem operis adjeci, non qualem cuperem, fed qualem praefens notitia homini, unius tere urbis ambitu continenter inclufo, fuggerebat. Neque enim ignarus fum, obfoleta id genus, & corrupto vulgi ufufaepius demutata, non ex tabulis Chorogr aphids, fed ex antiquis provincialium rationum, & id genus aliis eodicibus repetenda, in quibus me hofpitem plane, ac peregrinum agnofco. Quod unum potui, Philiberti Huberi, viri in hoc genere exercitatiifimi, commen- tarium in confilium adhibui: is ubi me deftituebat, ad verofi- milemnominum affinitatem defcendendum erat,nonnullo quidem errandi periculo; fed, ut mihi blandior, venia non indigno. Hac ratione cum procederent Annales mei, & jam pene aifeto diet operis totius feries ; in manus venere Ortilonis ex Aloldo Pecklarienfi Notulae, quaeAuftriacaeHiftoriae novam pe¬ ne faciem inducere videbantur. Mirabar, fateor, authorem tarn fmgularem, tarn antiquum, & qualem iple fe praedicat, Mar- chionum noftrorum domelticum, latere tot Saeculis potuiffe, ignotum Ottoni Frifmgenfi, aetati illi proximo, & ex eademFa- milia, cui a facris obfequiis erat Aloldus, in Auftria nato; igno¬ tum Mellicenfibus, quorum pene in oculis, Adalberti domefli- cus, commentarium ille fuum confcribere debuiffet. Occurre- bat deinde quaerere, cum ab Aloldi obitu , ad Coenobii S. Cru- cis exordia, anni intercellerint facile quinquaginta; ubi locorum interim Aloldi Chronicon latuilfet ? noveritne de illo aliquid Leopoldus, Dux Auftriae II. qui S. Crucis Coenobium, in quo & mortuus requiefcit,peculiari temperbenevolentia complexus erat ? Si novit; cur Aloldi iententiae non acquievit ? cur Mel¬ licenfibus (quod ex Conradi Wizenbergii conftat Chronico) negotium deditGentis fuaeOrigines conlcribendf? fi non novit; ecquid caufae erat, cur tarn bene merito Principi, tantoque cognofcendae familiae fuse lludio incenfo , tarn illuftre Aloldi monumentum non exhiberetur? Qui deinde factum, ut cum duo Aloldiani Chronici exempla Ortilonis tempore extarent, nullus tamen ex tot ChronicorumScriptoribus, quorum alii fub- inde alios in Auftria excepere, Aloldum (quod folenne paflim iis temporibus) vel exfcriberet, vel ejus faltem fententiam fuis verbis reterret? Haec, & plura id genus inter primum cogitationum aeflum occurrere: fed opportune in mentem venit illudMinutiiFelicis in Octavio: ineflb nonnunquam & incredihili venim. Quare alio mentem verti, & quid recte, quid fecus, collatae cum ceteris indubitatae fidei Scriptoribus, confignarent Ortilonis exAloldo Notu- AD LECTOREM. Notulae, difpicere fingillatim coepi. Hunc enim velut Lydium cenfebam lapidem, ad quern nova hsec inventa exploranda vi- derentur. Auxit ea contentio dubium: neque enim pauca fe offerebant, quae ab Aloldo aliter, aliter a ceteris narrarentur* Ac ne ftngula perfequar, quae magnam partem ex Mandiodar- rei, nefcio cujus, difceptatione peti poftunt; vim controver- fiae praecipuam i n Emejlo > Alemanniae Duce; in aftignando facrae, quam Poppo Trevirenfis in Palaeftinam fufcepit, pere* grinationis tempore; in Adalberti Auftriae Marchionis III. corn juge nuruque, collocatam video. Ac Emejium quidem Alemanniae Ducem Aloldus in re- cenfendis Leopoldi Illujlris , AuRriae Marchionis I. Liberis om- nino praetermittit. Atqui Emejium hunc Alemanniae Ducem, Leopoldi L Auftriae Marchionis fuifte ft Hum, tamfirmis, aper- tisque veterum teftimoniis oftendit Illuftr. mem. Eckartus in Origin. Saxon, ftip. pauca ut Genealogicae rei veteris capita majori optimorum Scriptorum conlenfu ftabilita reperiantur. Ex his alii aperte Emejium Luipoldi Marchionis Jihum ; alii, quod eodem recidit, Poppo?2is Trevirenfis Archiepifcopi (quern Aloldus ipfe Luipoldi Marchionis filium agnolcit) fnitrem: alii Adalberti , fuperioris Pannoniae Marchionis, germanum appel¬ lant. Hos inter primus occurrit apud Eckartum Ditmarus, Mer- ieburgenfis Epifcopus, Emejlo plane fynchronus, & fanguine propinquus, qui L. 7. p. 4 ° 3 - fic habet: „ Erneftus, mclytus „ Alernanice Dux - - de luce hac II. Cal. Junii difcejjit , fepultus „ Wirzeburg’ juxta patremfuum Luipoldum 5 ut ipfe rogavit. „ Dimaro adjungere poterat Eckartus Annalium Einftdlenfium brevium Scriptorem apud Mabillonium Analect. veter. p. 368. qui Chronicum id fuum ab An. 972. inchoatum, uno tan- tum decennio poft Ernejli Ducis mortem, An. 1025. termi- nat, & ab Antonio Pagio etiam Synchronus appellatur. Is igi- tur Emejlo Duci & loco, & tempore tarn vicious, ftc fcribit: „ 7. XII. Ernift, filius Luitpaldi Marchionis^ Dux conflituitur. „ En Emejium & Luitpaldi ^ & Marchionis Auftriae (is enim JVir- ceburgi lepultus erat, ut Aloldus ipie fatetur ) filium. Quod teftimonium eo majoris ad rem praefentem momenti efte debet, quo minus credibile eft, id ex Ditmaro efte acceptum. Ouor- fum enim Ditmari libris, forte ad eum diem nondum editis, nedum in Sue via, & Helvetia vifis, opus erat ad Annales lui temporis, eosque tam breves, mediant ut paginam nonimpleant? Quid exSaxone Scriptore quaereret, quo patrenatus eftet Prin¬ ts ftbi tam vicinus, ut ejus familiam non magis, quam nata- les ipfo foos ignorare potuilfe videatur? Rem igitur notam, acteftatam omnium accolarum fide fcripfit. Erne* AD LECTOREM. Erneflum , Leopoldo Auftrise Marchione natum, alia tamen via, oftendit Wippo, setate iis proximus, in Vita Conradi II. p. 462. quam Henrico III. ejus filio dedicavit. Sic enim ibi: „ Trevcrenfem quoque Arcbiepifcopatumgubernavit Poppo, frater „ Ernefti Ducis , e vir pius, & burntlis , qui codcm tempore filium „ fratris fui Erneflum ( junior'em ) cum Ducatu Alemannia fub „ tutela babuit . „ Atqui Poppo Treverenfis, Aloldo ipfo tefte, Leopoldt Auftrii erat filius: igitur & Erneftus , frater Popponis. Wipponi confentit Hermannus Contractus, ejusdem Sseculi XL Scrip tor nobilis, ad An. 1015. ,, Poppo, vir venerabilis,frater „ ipjius Ducis Ernufli QM.egingaudo') Trevirenfi fuccejfit. „ Si frater Ernufli Ducis, quidni uterque Leopoldi I. Marchionis Au- ftriEe filius. Una eademque opera Erneflum Adalberti Auflriae Marchio- nis III. germanum fratrem, & utrumque Leopoldi I. filiurn oflen- ditEckartus ex Ottone Frifmgenfi, Adalbert! hujus abnepote: is enim Lib. VI. c. 28. loquens de Gifela , Conradi II. Regis Conjuge, lie feribit: ,, Hac primum Ernuflo Duci Suevorum , „ fratri Alberti, fuperioris Pannonia Mcvrcbionis , nupta fuit. „ Atqui idem Otto Adalbertum , five Albertum hunc pro fratre Popponis Trevirenfis habet, ut mox patebit: itaque & Erneflum , & Popponem , & Adalbertum fratres; eosdemque omnes Leopoldi I. Auftrise Marchionis filios fuiffe cenfet. Popponis enim fui fie fratrem Adalbertum aperte indicat Otto Frifmgenfls idem Lib. VI. cap. 32. „ liluftrijfimus ('inquit) Albert l Marchionis filius , „ Leopaldus Adolefcens , immatura morte omnium planclu rapitur 9 „ & aPatruo fiuo Popione, Ereverorum Archiepifcopo , in urbe „ f reverenji fepelitur . „ Idem in Hermanno Contracto legimus, Popponi fynchrono, ad An. 1043. „ Luitpoldus ( feribit ille) „ Adalberti Alarchionis filius , magnee virtutis & pietatis adole - „ ficcns , ab ipfo Rege Atarc bio promotus , & pojl paucos dies defun - „ clus , Trevtri a patruo fuo Poppone Archiepifcopo fepultus . „ Si igitur Leopoldo adolefcenti, Adalberti Marchionis filio Patruus erat Poppo , Adalberti frater fuerit, neceffe eft. Et vero talem aperte nominat vetuftifhmum documentum Trevirenfe, quod Browerus affert Annal. Trevir. L. XI. Num. 76. pag. 521. ab Eckarto non obfervatum: fic enim ibi: „ Anno Dominica In - „ carnationis MXLI 1 L IIL Non. Julii commijjum efi helium in Hun-' 3, garia a R e g e Henrico, ST Alarcbione Adalberto, Popponis fra- „ tre, & occififiunt Sizzo Comes , & Arnolt, & eaten quamplu- 3, rimi. „ Quse notandi ratio fimplex, & fine familiarum dis- crimine in Sizzone Comite, &Arnolto , fmeeram documento huic adftruit antiquitatis fidem. Pars I. b Quodfi AD LECTOREM. Quodft ig'itur Emeflus> & Adalbertus fuere Popponis fratres; illud I mo per fe confequi jam videtur, Leopoldum Illuftrem, eo- rundem patrem, Anno 924. quod vult Aloldus, non efTe na- turn : nam ut illud non repugnet, rari & ipfum inter Principes exempli, patrem & filium annos CXXXII. (tot enim inter Leopoldi ortum, mortemque Adalbert filii intercedes debuif- fent) fimul confecifte j Emeftus Dux certe, qui Anno 1015. quo occilus eft, juvenis a Ditmaro, id eft, ut ego interpretor, annos circiter triginta natus, appellatur; parentes adeofenes habere non potuit: nift fexagenariam pene matrem (una enim erat Leopoldo Illuftri Conjux Kicharda , baud dubie fene marito non multo junior) poll longum alioquin XVIII. annorum, quod Henricum inter, & Popponem filios, line vitali prole, inter ceftifte vult Aloldus intervallum, tulifte adhuc liberos, quod portento ftmile, credamus. II do Emeftum , ft aut filius non fuilfet ; aut leopoldi Patris ofta in Auftriam reportata jam fciviftet, quod Aloldus Anno 996. factum fcribit ; non rogaturum futile An. 1015. morti vicinum, ut Wirceburgi (quod ex Ditmaro fupra relatum ) juxta Patrem fuum , Alarcbionem Luipoldum , fepelire- tur. Valde enim a recepto loquendi more alienum diet, li- quis eo nomine Leopoldum Marchionem Anno adhue 1015. fe- pultum Wir&burgi manftfte diceret, quod ejus carnes in cineres refolutae, oftibus jam An. 996. Mellicium deportatis, Wir&burgi manferint: atque adeo recte Emeflum petere potuifte, ut Wir¬ ceburgi juxta Patremfuum , Marchionem Luipoldum (laltem ea fui parte ibi adhuc fepultum ) collocaretur. Nam ut nihil di¬ cam de Auguftiftimis Principibus noftris, quorum corda vifce- raque alibi condita $ corpora tamen, leu ofta apud RR. PP. Capuccinos Viennse in Foro novo cubant: quos tamen nemo alibi, quam apud iftos, fepultos elicit ; ft Fridericus Bellicofus , Dux Auftrise, fepeliri juxta Patrem fuum petiillet, neminem tarn iniquum verborum iftorum interpretem futurum fuiftfe exi- ftimo, qui de CaJ]inenJi potius Coenobio, ubi Leopoldi Glorioji , patris ejus, carnes, vifeeraque fepulta funt,* quam de Camp Hu lienfi crypta in Presbyterio, quo ejus ofta, Qrtilone telle, ilia- ta funt, lermonem futile Fridcrico filio putaret. Nihilo minoris in re prsefenti moment! eft pia Popponis Treverenlis peregrin atio in Palseftinam fufeepta. Hanc ad An. 1016. retrahit Aloldus his verbis: „ MXVL E PaUftwa re- „ diens PoppO, Trevirenjis Praful , a liege Stephano fantlo tarn- „ diu precibus fatigatusfuit , donee polliceretur , Je fupplicaturum fra- „ trijuo Henrico Marcbioni , ut fanttum Cholomani corpus Regi „ cedcret & c . „ Qua ex fententia illud confequitur: Popponem aut ante Annum 10*16. in Palseftinam movtile; aut eodem An- no AD LECTOPvEM. no roi6. eo peregrinatum, &reverfum ede. Sed neutrum ho- rum admitti poteft: non primum : condat enim ex Litteris S. Henrici Imp.RatisbonaeNonis JuliiAn.MXV. datis, Popponem , turn adhuc Bambergenfis Ecciefiae Praepofitum, eo tempore adhuc in Germania Ruffe, ac Ecciefiae ejus nomine benefkium accepide. Sic enim literae mox laudatae in Codice Udalriciano Num. 74. apud Eccardum Tom. II. Corp. Hid. medii aevi habent: „ Nover it univerjitas Fidelium nojirorum tam prcefentium , qmmfu- 33 turorum , qualiterDominus Popo, fancla Babebergenjis EccleJicePrtZ- 33 pojitus nuper conjlitutus, nojiram Clementiam adiit , devotefupplican- 33 do, quatenus eadem Ecclefia inprimitiis mmijierii fui , noftra be- 33 nignitatis aliquodrcaperet emolumentum &c. „ Nonfecundum*. cum enim pridie Calendas Junii Anni MXV. Emejlus , frater Popponis , Dux Alemanniae, repentino cafu extinctus, orbum reliquidet filiolum, pueri tutelam S. Henricus Imp. Popponi ejus Patruo commendavit, ut ex Wippone fupra odenfum eft. Jam vero quis credat, Popponem ejus prudentiae ac Sancfitatis Virum, fufcepta hodie Nepotis pupilli cura, averfa eras in alia omnia mente, tam longinquam & tempore, & loco peregrinationem fufeipere voluide ? Quae tam impia, ut fie loquar, pietasfuif- fet ida, ut privato fuo in luftrandis Palaedinae locis facris indul- geret ardori, pupillum Principem, fratris fiiium, eo tempore dedituere, quo Tutoris confilio & auxilio turn ille, turn com- mendata fidei fuae Alemannia, maxime indigebat ? An vero Caefare inconfulto, apud quem gratia tantum poterat, id factu- rus erat ? an rogatus etiam Sanctns id Imperator permifidet ? id vero perfuadere fibi nemo facile poflit. Condat praeterea, in rebus gerendis mire drenuumfuide Popponem: ut ea propter, cum de dando Trevirenfibus novo Praefule ageretur, Adalbe - roni) Treverenfi Ecclefiae multis annis infedo, S. Henricus Imp. refponderit: „ ‘Talem virum debeo dirigere , qui tuce veejanice 3, valent rejiftere . „ cujus experimentum habuiffet nullum , fi Poppo longe extra Germaniam in Palaedina peregrinatus, nul¬ lum in tutando Alemanniae Ducatu fpecimen edididet. Gravius etiam evaderet argumentum, fi Popponem , jam Anni MXVI. principio, creatum efle Treverenfem Archiepi- fcopum, tueri vellem. Extant enim apud Marteneum & Du- randuni Tom. IV. p.163. Literae Benedicfi VIII. Rom. Pontifi- cis ad Popponem Sanctae Trevericae ledis Archiepifcopum, da- tae VI. Idus Aprilis Anno Heinrici invi&idimi Regis Romano- rum XIV. (nondum plene elapfo) Imperii vero ejus tertio, indictione XIV. qui eft Annus Cbridi MXVI. Hae, fi eo, cujus notas omnes praeferunt, datae funt anno; manifeftum eft, Megingaudum, cui fucceflit Poppo , Treverenfem Archiepilco- Pars I. b 2 pum AD LECTOREM. pum mortuum efte in Vigilia Natalis Domini Anno MXV-. quo anno ejus mortem confignant etiam Hiftoria Treverenfis apud Lucam Acherium Spicileg. T. II. Gefta Treverenfia apud Leib- nitium inAcceff. Hiftor. &MarteneumT. IV. Ditmarus Lib.VII. p. 406. qui mortem Meingaudi Trevir. ftatim poft obitum Eidh> Misnenfis Epifcopi XX. Dec. An. MXV. defuncti, ad XXIV. Dec. fubjungit. Hermannus Contractus, & accuratiftimum Ne- crolog. Fuldenfe apud Schannatum in Cod. Probat. Hift. Fuld. p. 478. turn vero audita Megmgaudi morte, S. Henrici Imp. voluntate, fuccefforem ei mox datum Popponem , ut conftat ex Geftis Trev. cap. 13. Popponem illico electionem fuam fignifi- cafle RenediCto VIII. Pontifici, a quo Pallii ulus, redditis jam VI. Idus Aprilis Anni MXVI. Apoftolicis Literis, quarum ini- tium eft: Apoftolicafollicitudini convent tc. Popponi eft conceffus. Scio bis adverfari, quae Rrowerus ex annorum XXX. menfium V. ac dierum X. quos Geftorum Trevirenfium Scriptor Popponi in regenda illaEcclefiatribuit,computatione colligit: fed enim ut in Diplomate, tot notis chronicis rite diftin&o, nulla erroris fufpicio; ita in computandis annorum rationibus Geftorum Tre- verenfium Scriptori obrepere error facile potuit, quemadmo- dum in numero dierum, qui non X. fed XV. lupra menfes V. numerandi erant, eidem accidit. Sed enim quid multis opus eft oftendere, Popponem duo- bus hifce annis in Palaeftinam proficifci non potuifte ; quando plures una in Terram Sanctam peregrinationes nemo veterum eidem tribuit; eaque, quam fufcepit, ab An. MXXVI. remo- veri non poteft. Conftat enim ex Geftis Trevirenf. Popponem Archiepifcopum ob exturbatas e Coenobio fuo Sacras DEO Virgines, quarum una magicis artibus inftdias caftitati ejus ftruxerat, religione tactum, iter in Palaeftinam fufcepifte: cap. XIX. abfuifte peregre in annum tertium (utrinque incomple- tum) cap. XXIV. reduxifte fecum B. Symeonem , qui feptem tantum annis Treviris fuperftes, diem ibidem obiit A.MXXXV. a quo anno proinde li feptem fubtrahamus, reftabit Annus MXXVIII. quo redeuntem Hierofolymis Prsefulem fuum Tre- verenfes receperunt. Atqui eo anno, non Hem tens , quod vult Aloldus, fed Adalbert us Auftriae Marcbio fuit, a quo fratre fra- ter S. Colomanni corpus Regi Hungarorum Stepbcmo impetravit. Nimis aperte Aloldum labefactare hoc argumentum vi- detur: quare negant Geftis Treverenfibus multum fidei tribu- endum: quidquid fecus fentiant Marteneus, &Durandus, quo¬ rum iftud eft in obfervat. previa monitum: „ Bine colliges , „ quanto haberi debeat in pretio Hijioria ilia , tot a cotevis, & do- v &is auttoribus (Eberardo nempe, Adalberto, Theodorico, Gol- AD LECTOREM. Golfchero, Joanne ScholaRico fibi fuccedentibus) confcriptct. „ Sed enim hanc ego litem meam non taciam : do hoc ultro, inelle in Geftis Trevirenfibus fubleRae nonnulla fidei: in Poppo- nis vero ad Renedictum IX. PP. ut Marteneus eas affcrt, Ute¬ ris, mendum cubare, libens fateor. Cum enim ea in epiRola B. Symeonis mortem, & lecuta ab ejus obitu miracula Benedi- tto IX. PP. Poppo fignificet, fcripta ante An. MXXXV. quo B. Symeon ad meliorem vitam tranfiit, elle non potuit: jam cum literas eas 11c ordiatur Poppo: „ Superiori anno , cum an - ,, nuente Venerandtf memorise Domino Johann e ( fedit is ab An. MXXIV. ad Annum MXXXIII.) in hac fantta fede Apojiolica „ Pnedecejfore veftro , amove vifonis Sepulchri DEI - Hommis JESU ,5 Chrijii , Jerufalem peregre profeclus fuijfemin regione noftra 35 pravorum bominum fupercrevit ini quit as &c, ,, Manifeftum ell, verba ilia duo: Superiori an?20 , quo Johannes PP. non am- plius in vivis fuit, in apographum irreplilTe. Sed corrigamus librarii errorem, & pro fuperiori anno , cum Browero, Henlche- nio, Mabillonio (idoneis, ut reor, Criticis ’) fuperiori tempore , ut res ipla pollulat , fcribamus, & lalva erunt omnia. Quodh enim ex uno librarii mendo rejicere vellemus omnia id genus documenta vetera, rebus alioquin ac temporibus congruentia, quanta univerlim Rrages HiRoriae veteri importaretur. Monet fapienter Mabillonius de Re Diplom. L. VI. p. 622. literas ac diplomata, alioquin fibi conRantia, ob leve Indictionis vitium, rejicienda baud eRe: id cur de Indictionis numero, ac non etiam de aliis, apographorum maxime, mendis minoribus in- telligendum fit, equidem non video. Et certe caufa non erat, cur Popponis illam epiRolam fingere quisquam vellet, quam datam elle, relponfum Pontificis illi lubjuntlum, abunde con- firmat. Cm enim hono , ut Cafllano utar diverbio, talfarius tam improbe mentiretur? nondum exorta, quae nunc in contro- verfia eR, quaeRione. Quanquam quid opus eR, unius hujus epiRolae niti fun- damento? fatis enim certam fententiam noRram, de anno pro- feclionis in PalaeRinam, VitaB. Symeonis , ut eR ab Henfchenio noRro edita, notisque illuRrata, reddit. Scriptor vitae hujus Eberwnms eR, Trevirenfis ad S. Martinum Abbas, qui B. «Sy- meoni comes priori ejus ex Syria itinere Belgradum usque fuit, ac morienti fubinde Treviris, poR fecundum in Europam redi- tum, oculos claufit, ut ipfe de fe §. 13. & 20. teRatur. Hoc tam certo, & indubitato teRe, qui vitam B. Symeonis ipfi, de quo hie fermo eR, P 0 pp 0m Archiep. Treverenli adhuc fuper- Riti nuncupavit, conRat, B. Symeonem Rothomagum in Gallias venille, & aliquamdiu apud Wilhelmum Comitem (forte Picta- b 3 vorum) AD LECTOREM. vorum) moratum: mortuo interea Richardo II. Normannorum Duce, cujus potiffimum gratia ex Syria venerat , cum jam nulla de promilTa Monaflerio fuo pecunia fpes fuperellet, ad Ricbardum , S. Vitoni Abbatem, fibi ex priori itinere cognitum fe contuliffe, longoque tempore ibi manfiffe §. XIV. Mortem porro Richard/ II. Normannorum Ducis Wilhelmus Gemmetic. L. V. HiR. Norman, cap. 17. apud Ant. Pagium, Radulphus de Diceto in Abbreviat. Chron. p. 468. Bromtonus in Chron. pag*. 910. apud Rogerium Twysdenum Anno MXXVI. confi- gnant, a qua usque ad V. Idus Septembris Anni ejusdem, quo die Poppo Arcbiep. Brunonem ( qui poflea S .Leonis IX. nomine Rom. Ecclefiam rexit) Tullenfem Epifcopum confecrarat, ut fcribit Wibertus in vita S. Leonis IX. PP. apud Mabillon. in Actis SS. Ord. S.Bened. T. IX. p. 61. long'um fatis tempus in¬ ter cedere poterat. Hoc igitur perfunchis confecrationis mu- nere Poppo Trevirenfis, adulto jam autumno, (quemadmo- dum poflea An. 1064. Sigefridus Moguntinus, Guntherus Ba- benbergenfis, &B. Altmannus, ut conflat ex Mariano Seoto, qui poft tranjfitum S. Martini primo in viam fe dedere) pere- grinationem in Palseftinam fufcepit, ad junto fibi vise duce, ac comite B. Symeone . „ Interea (fubjungit Eberwinus §. XV.) „ Dominus Poppo Arcbiepifcopus , fanfda Tr ever ends Ecclejice Jire - ,, nuus provifor - - gratia orationis Hierofolimam ivit: buncque „ famulum DEI QB.Symeonem) eundo , & redeundo comitatorem , „ ac conviatorem babuit. „ En tempus, en occafionem, qua Poppo in Pabeftinam movit: poft Ricbardi nempe II. Norman¬ norum Ducis mortem An. MXXVI. fub Pontificatu Joannis XIX. Archiepifcopatu jam multis annis gefto: quodfi enim Archie- pifcopus non jam tunc fuiffet, votivum ejus, ac fociorum jeju* nium , quod promifermt Domino facere quotannis , qui fuerunt in Hierufalem cum TR. Arcbiepifcopo Poppone, in Treverenfis Ec- clefise veteri Diario ( ut eft apud Browerum ) ad VI. Non. Maji fignatum non fuilfet. Adalberto denique Marchioni Auflrise III. cui a facris ob- fequiis fuit, Aloldus Adelbeidem conjugem, eamque unicam; nurum vero, Emefti nempe fxlii uxorem, Mecbtildem tribuit. De Adelbeide Aloldus fic fcribit: „ MXXI. Adalbertus nuptias „ fecit cum Alhaide &c. „ his ad An.MLV. adjungit: „ Al- 5, haid Adalberti Marchionis conjunx devote moritur, & in Me- 3 ? ditto fepelitur III. Non. Febr. „ Sed his aperte adverfantur Diplomata Henrici III. Imp. inter hos annos data. In horum priori An. 1048. dato profitetur fe largiri Marchioni Adalberto, & Conjugi fuo! Froizse XXX. regales manfos : in pofleriori An. i°5 1 • hgaato, eidem Marchioni Adalberto, Uxorique fi£ Froizse AD LECTOREM. manfos Grafenberch , & circa eundem locum fumendos tranfcribit. Extant ambo apud Rdmum. clarae mem. Abb. Gottwic. Tom. Prodromo L. 2. ex ipfo autographo, quantum ad rem prae- fentem fatis, tabulis aereis exprella. Ex his apparet, Adalbert0 Marchioni per hos annos Froi&am futile conjugem ; & Alhai- dem , fi mo do Adalbert! conjux unquam fuit, ante Annum 1048. futile mortuam: nam Froi&a Adalberto Marchioni Conjugi fu- perftes futile legitur, ut apparet ex literis Henrici IV. An. 1058. dads, feu donatione Froi&a >, relidae Adalberti Marchionis Vi- duae, ab eodem Rege fa£ta, quam recenfet Repertorium vetus Tabularii Caefarei a me confpectum. Sed enim Sigilla abfunt in iis, quas Rdmus Abbas aeri incidi curavit, literis. Miferam enimvero Hiftoricorum conditionem, fi, ut fidem inveniant, omnium, quas laudant, recitantque, literarum ligilla lectoribus lingulis exhibenda fbrent! Ego fidem Viro tanto habendam cenfeo, qui fi fufpectae eas fidei putaffet literas, nunquam pro paradigmate characteriftico Orbi literate obtruftilet. De Adalberti porro Marchionis Nuru, Mecbttlde , Ernefti filii Conjuge, Aloldus haec habet ad An. MLVI. „ Ernuftus „ jilius ( Adalberti) — jam tunc ex uxore Mechtilde filium ha* „ butt fpeciofum Liupoldum. „ Adelbeidem Ernefto UXorem tri-. buunt Annales Vetero-Cellenfes apud Mencken. T. II. col. 381 Sic enim ibi: „ Hie Dedo ( Marchio Lufatiae) duxit uxorem ,, nomine Odam, gcnuitque ex ea - - duas films , quarum una Adel- ,, heidis nupjit Ernefto Marchioni de Bavaria, genuitque ei Lup- „ poldum Marchionem &c. „ At enim Emefius Marchio in li¬ teris , quas cum flgillo Mellicenfibus ab eo datas affert Phili- bertus Huberus in fuaAuftria exArchiv. Mellic. illuferata, vocat Conjugem fuam Swaenchildem, „ Ego , inquit, Ernefto Auftriaz 5, Marchio , cum diletliffima thori noflri focia , Domina Swaenehildi ,, Marchionifja , 0T filio noflro Liupoldo &c. „ Ig'itur non Mech - tUdis , fed Swaenehildis mater JLiupoldt , Si Adalberti nurus, ab Aloldo appellanda erat. Jam cum una tantum occurrat in Monumentis Mellicenfibus Swanehildis , eaque non Henrici , ut vult Aloldus, fed Emefii uxor, una etiam tantum Mechtildis> ifta potius Henrico , ilia Erncflo tribuenda Conjux videtur. Haec, & id genus plura, quae confulto praetereo, fatis mpmenti habere mihi videbantur, ut fufpenfo interim Aloldi judicio, & erudito orbi in praefens relicto, trita alio- rum Scriptorum femita in Annalibus progrederer meis, nec de coepto jam operis curfix quidquam demutarem. Alia ineun- da erat ratio de Ortilonis rebus Campililienfibus, de Rikardo A' cwnburgenfi , & Lewpoldo Campilihenfij de Pernoldo denique Dominicanae Familiae Scriptore, quos omnes rara felicitate in- yenit 5 AD LECTOREM. venit, & do6tiffimis commentariis illuftravit Faftorum Campi- lilienfium Author Clarifiimus. Hos cum & illuftrandse Hifto- rise Auftrise veteris, & ordinandse, quae confufa perlaepe iis Saeculis, &perturbata occurrit, temporum rationi peridoneos viderem ; geminato quidem labore meo, fed pari Lectorum commodo, praetereundos hoc in opere non putavi. Tenui ta- men & hie folenne meum, ut fiquos his confentientes nactus eflem Scriptores alios, iis adjungerem: iiquid fecus fentirentj aut monerem breviter, aut in loco fubjicerem. Erunt tortalfe, qui non paulo plura, pro tot faeculorum decurfu, cog-nofcere ex Auftria antiqua vellent; querenturque complura, in vulgus nota, a me praeterita. His eg-o, quod refpondeam, non habeo: id fcio, operam me dediOe non in- diligentem, nequid veterum monumentorum, quorum ad ma- num elfet copia, oculos effugeret meos. Obire vicatim om¬ nia, & fiquid usquam in Tabulariis aut publicis aut privatis reconditum, excutere, nec otii erat, nec confilii. Multa, ut in quavis tere provincia, ex memoria veteri, ac velut per ma- nus tradita referuntur j multa intento etiam digito notantur: fed ea nifi certa fide, & fmcero antiquorum monumentorum teftimonio firmata lint, a cordato Scriptore facile negliguntur. Ceterum omnia nolle, omnia in lucem eflferre, nec unius puto hominis elTe, imo nec setatis. Multa dies aperiet: multa jam detexit, plura certe, quam fpe praeceperim. Tu itaque, Lector, preefentibus utere, aut fiquid alicunde certa fide acceperis, de tuo adjunge. ANNA- ANNALIUM AUSTRIA PARTIS I. CONSPECTUS. BREVIARIUM LIBRI I. Jflria, cujus nomen recentius,pars olimGer¬ manise , Norici, ac Pannonise. Bojorum Cel- ticorum in Bojohaemum, & Auftriam Ulterio- rem adventus ante Chriftum natum An. circ. 591. Boji alii 5 ex Italia pulfl, in citeriorem Auftriam commigrant poll annum ante Chri- fti Natalem 191. Romani Pannoniam, acNo- ricum aggrediuntur An. ante C. N. 35. & 16. Marcomanni, depulfis Bojis Bojohtemum occupant, & Au¬ ftriam Trans -Danubianam; Quadosque libi in Moravia, par- teque ulterioris Auftriae adjungunt. An. ante C. N. 10. Marco- mannorum, & Quadorum nomen, religio, mores, vi&us, cultus, inftituta politica, militaria, civilia cum ceteris Germanis fere communia. Bojorum inftituta politica, religiofa, nuptialia, fu- nebria ex Gallia mutuata. Norici, gens Celtica, & Semi - Ger- mana. Belenus, Noricorum Numen. Pannonii unde dicti: eorum indoles, & vitae ratio. Bellum Romanorum in Maroboduum, Marcomannorum Regem, in Auftria apparatum, & ftibita pace difcuilum. Anno poft C. N. 6. Aliud in Pannonios triennio geftum. Auftriae Cis-Danubianae loca, Augufti sevo, cognita: Carnuntum, & Lauriacum. Forma regiminis fub Romanis. Marobodui Regis fata. An. C. 19. Religio Chriftiana Auftriae illata. Cetium, Vindobona, MunicipiaRomana. Ovilabis Co¬ lon ia Aurelia Antoniniana, & cetera Auftriae loca Romanis co¬ gnita. Bellum Marcomannicum, Alexandri Pontici dolo inflam- matum, & impetrata per Chriftianos prodigiofa pluvia reftin- <&um An. C. 174. Pax Quadis data. Romana praefidia per Auftriam Trans- Danubianam diftributa. M. Aurel. Antonini Aug. mors Vindobonae. An. C. 180. Pax Quadis, & Marco- mannis data a M. Aurelio Commodo. Romani Pannoniae & Norico Praefe&i. S. Maximilianus, Laureacenfis Epifcopus. An. C. 257. Mortem pro Chrifto Cilejae in patria fua obit An. 284* Auftria fub Galerio Maximiano Chriftianis infeftiflimo. An. 292. Norici in Ripenfe, & Mediterraneum divifio. Chri- ftianorum perfecutio fub Diocletiano, inftigante Galerio Mali- miano. SS. Floriani, & Soc. MM. pro Chrifto certamina Lau- reaci m Auftria. S. Quirini Sifcienfis, & S. Victorini Petovien- fis Epp. & MM. mors gloriofa in Pannonia, &Norico. An. 304. Pars I. c Qua- BREVIARIUM Quatuor Tyrannorum, ac ChriRiani nominis hoRium conven- tusCarnunti in AuRria An. 311. AuRria lub ConRantino M. An. 314. Praefecto Praetorio Italiae, cum olim eflet fub Prae- fe£to Praetorii Illyrici 5 fubjicitur. AuRria fub ConRante, & ConRantio Augg. Julianus ApoRata AuRriam ingreditur. An. 361. Valentinianus I. Aug. Carnunti in AuRria aeRatem exigit: CaRella in Trans-Danubiana AuRria erigit: undeQuadorum tumultus. An. 374. Religionis ChriRiance lumen Marcomannis illatum. An. 396. BREVIARIUM LIBRI II. G Othi, Scythaeque fub Alarico, &Radagaifo perPannoniam, & Noricum in Italiam irrumpunt ; Vandali in Galliam & Hifpaniam: unde poR in Africam trajecerunt. Alaricus Rex Gothorum Romam obfidet, & negato fibi Norico, captam di- ripit. An. 409. Generidus Dux Pannoniam fuperiorem, Nori¬ cum , & Rhaetiam confervat. Attila Hunnorum Rex primum in Galliam, mox in Italiam irrumpit: moritur. An. 454. Pan- noniae, quo pars AuRrise pertinebat, variae per id tempus vi¬ ces. ORrogothi inPannonia,Heruli, Rugique in Trans-Danu¬ biana AuRria confident. Herulorum mores barbari. S. Seve- rini, NoricorumApoRoli,inAuRriamadventus. An. 455. Res ejusdem AuRuri, & Comagenis geRae. Favianam, feuVien- nam invitatus, famem depellit, praedones. cohibet, MonaRe- rium condit. Ad Vineas, & Burgum precandi caufa feccdit. Flaccitheum, Rugorum Regem, Gothos metuentem, periculi fecurum praeRat. Odoacro, Herulorum Regi, Regnum Italiae praedicit An. 475. Feletheus, feu Fava, fiiccedit Flaccitheo Regi. Gifa Felethei conjux improba divinitus caRigatur. S. Severinus Bojodurenfes, & Laureacenfes fervat. Feletheum a confilio abducendi Laureacenfes abRerret. Viennam fe re- cipit. Ejus ad Feletheum, Gifam, & Fridericum Rugum fu- premamonita, & mors fan&a An. 482. San&itatis ejus lama, vaticinia, prodigia. Vitae afperitas, charitas & humilitas. Fri- derici Rugi per jura rapacitas, & praefens poena. Odoacer Rex Italiae Rugos in AuRria opprimit. Feletheum & Gifam capti- vos abducit. An. 487* Romanos omnes ex Norico in Italiam revocat, qui S. Severini corpus fecum in Italiam deportarunt. An. 488. Theodoricus, Gothorum Rex, Italiam petit. Odoa- crem Regem vincit, fugat, ac Veronae primum, poR Ravennae conclufum, ad partiendum fecum Italiae dominatum adigit, An. 490. ac tandem occidit. An. 493. ConRantii Laureacenfis An- tiRitis obitus. Religio per AuRriam eo AntiRite floret. Viri fanctitate inclyti per Noricum. Alemanni AuRriae alias infeRi aClo- L I B R I II. a Clodoveo Rege Francorum vidi & opprefli. Franci ad Chri- fti fidem tranfeunt An. 496. Theodoras Laureaeenfis Antilles Pallio ornatur. Auftria fuperior fub Francis Auftrafise Regibus; inferior fub Longobardis. An. 527. Longobardi in Italiam mi¬ grant, fedesque fuas in Pannonia, & Auftria inferiore Hunnis, amicis fuis, relinquunt. An. 568- Auftria fuperior fub Chriftia- nis Auftrafise Regibus, aSclavis Vindicis, qui fub Samone eorum Rege colonias eo duxilfe videntur, non fine metu fuit. S. Em- merammus in Pannoniam Evangelii caufa ire parat: mors ejus gloriofa. An. 649. Aliquanto poll eodem confilio S. Rupertus in Auftriam defcendit, & Pannoniam : unde reverfus Laurea- cum; alios adChrifti fidem adduxit, alios a morbis, variisque corporis incommodis precando liberavit. Juvavum deinde de- latus, ftruda ibi Ecclefia, Salzburgenft Epifcopatui initium fe¬ cit poll: An. 696. Laureaeenfis Antilles, Vivilus, Laureaco Paflavium fe recipit. An. 7 37. Mannfeenfts Coenobii exordium fub Utilone, Bavarise Duce, An. 746. quo fere tempore S. Hippolyti M. Reliquise in Auftriam inferiorem, excitata fub ejus nomine, iEde facra adTreismam fluvium, ab Alberto &Ot- kario deportatse leguntur. Tallilo II. Dux Bavarise, Franco- rum obfequium detredat: ad offlcium revocatur. Cremifa- nenfis Coenobii exordium. An. 777. Taflilo femel, iterum, ac tertio Francorum jugum excutere nititur: acculatus etiam a fuis, &inConventu Ingelheimenli condemnatus, cumLuitpur- ga uxore, liberisque in MonaRerium detruditur. An. 788- BREVIARIUM LIBRI III. H Unni in Auftriam, & Forum Julium irrumpunt: utrobique cseduntur. An.788- Carolus M. res in Bavaria ordinat. Laureaci forum Provinciale conftituit. Bellum in Hunnos de- cernit An. 790. Caroli M. copise adverfus Hunnos trifariam partitse. Pippini, ejus filii, Italicis copiis prsefedi, cum Hunnis congrellus, & victoria. Expeditio Caroli M. adverfus Hunnos Laureaci religiofe inchoata. Munimenta Hunnorum ad Cam- bum fluvium, &Comagenum mon tern everla. Auftria, & Pan- , nonia fuperior Hunnis erepta. An. 7 91. Limitis Pannonici prse- fedi Comites. Colonise Bojorum, & Slavorum in Auftriam de- dudse. Fundi complures inter Epilcopos, & Coenobia a Ca- rolo M. diftributi. Novi in Hunnos belli confilia turbantur. HunnorumRingus, feu Regia, expugnatur. Hunni a Pippino, Caroli M. filio, ultra Tibifcum rejiciuntur. Tudun eorum re- gulus facro fonte abluitur. An. 796. Pannonise procuratio facra Arnoni Salisburgenfi Antiftiti, Archiepifcopi honore per id tempus audo, interim committitur. An. 798* Erici, & Gerol- Pars I. c 2 di. BREVIARIUM di, clarorum militari fcientia ducum, luctuofa csedes, laudes- que. An. 799. Carolus M. Romse Imperator, & Auguftus acela- matur. An. 800. Idem Dioecefeon Salisburgenfis, & Paflavien- fis fines conflituit. An. 803. Pallavienfi Ecclefise multa per Aullriam largitur. Urolphus, Pafiavienfis Antilles, Laurea- cenfis Ecclefise jura inftaurare nititur, RefHtuitur Faviaaenfis Epilcopatus in Aullria cum tribus aliis, eidem Laureacenfi Me- tropoli olim fubjectis: Hunni complures ad Chrifliana lacra tra- ducuntur. An. 805. Carolus M. provinces inter filios partitur, An. 806. quae tatnen Pippini, ac Caroli filiorum morte, ex- cepta Italia, ad Ludovicum Pium omnes transferuntur An. 81 3 - Caroli M. obitus. An. 814. Ejus de Aullria noflra merita. Cur prseter morem Limitis Pannonici tarn diftufi curam Prseie- tto uni commilerit. Quae provincialium eo tempore fuerint belli onera. Quae per Aullriam loca sevo Caroli M. cognita. Ludovicus Pius a Caroli patris morte Imperium adit: Lotha* rium, filiorum natu maximum Bojarise Regem renunciat An. 815. Biennio poll Ludovicum Germanicum illi fufficit. An. 817. Bernardum, Pippini fratris filium, ac Italise Regem opprimit, & oculis mulftat An. 818- Bellum cum Liudewito Sclavonic regulo An. 820. Pafiavienfis Ecclefise jura per Aullriam aGoi- defrido, & Theoderico Limitum Prsefeclis violata rellituuntur An. 823. Laureacenfis Archiepifcopatus inllauratur An. 824. Geroldus Pannonici limitis Prsefectus. Bellum cum Qrtomago, Eulgarorum Rege. An. 827. Ludovici Pii liberates in Coeno- bia ex Hindis Aullrise. Salisburgenlis & Laureacenfis Archi- Epifcopatuum novi limites. An. 829. Radwodus, Pannonici limitis Prsefectus, Priwinam, Moravorum regulum, in Aullriam profugum recipit. Priwinse Baptismus Treismse in Ecclefia S. Martini, & varise fortunse vices. Ludovici Germanici pia li¬ beralitas ex Hindis Aullrise. Ludovicus Pius Imp. a filiis impie exagitatus. An. 833 * 834 - 838 • Ejus mors An. 840. Nova inter filios ejus bella, & Regnorum partitio An. 843 • Ludovici Germanici cum gentibus Slavicis bellum An. 844. Bohemo- rum aliquot ducum ad Chriflum accellio. An, 845. Res cum Rallice, Moravorum Duce An. 846. 849 - Radvvodi, Panno- nico limiti prsefe&i, & aliorum exaucloratio: An. 860. cui fuc- cedunt Wilhelmus, & Engelfcalcus fratres. Carolomannus fi¬ lms Ludovico Germanico patri fufpectus ob remotos Pannoni¬ ci, &Carentani limitis Prsefectos, purgat le utcumque, iterum acculatus, & a Gundaccaro Comite proditus , Patri le lubmit- tit An. 863. Gundaccari Comitis perfidia, & prsefens poena. An. 869. Rallices , & Zwentibaldus vincuntur in Moravia. RaHices dolo, quemZwentibaldo nectit, ipfe capitur, & oculis orba- LIBRI III. orbatur An. 870. Wilhelmi , & Engelfcalci limitis Coroitum in Moravos expeditio, Zwentibaldi Moravorum Ducis perfidia corrupta An. 87 3. Ludovici Germanici bellum in Carolina Cal- vum fratrem, &mors An. 875 - 876. Germania ab ejus morte trifariam divifa inter filios: quorum natu maximus, Carolo- mannus, Bavariam, Auftriam, Pannoniam, Carentaniam, cum Moravia ac Bohemia accepit: fed bello Italico paralyft oppreb fus, Regnum fiium Ludovico fratri reliquit. Moritur An. 880. Ludovicus Rex frater biennio poft confecutus, Germaniam totam Carolo Craffo, tfatrum natu minimo, relinquit. An. 882. Arbo, Pannonici limitis Prsefe&us, a filiis Wilhelmi & Engel¬ fcalci, laudatiflimorum nuper Marchionum, provincia eje&us, ope Zwentibaldi Moravi, ad quern confugit, crudeliter feulci- fcitur. Zwentibaldus Moravus Pannoniam dire populatur. Ca¬ ro li Crafli in Auftriam adventus, & colloquium cum Zwentibaldo prope Tulnam. Arboni limitis Prsefefrura reftituitur. An. 884- Carolo Crallo Arnulphus Carolomanni filius, in Regno fubro- gatur. An. 887. Caroli CraRi mors An. 888- BREVIARIUM LIBRI IV. A Rnulpho Germanise Rege Hungari innotefcunt. Eorum habitus corporum, &animorum: cultus exterior, belli pa- cisque ratio. Arnulphi cum Zwentibaldo amicitia in bellum definit, Ilungarorum auxiliis, ab Arnulpho improvide excitis, confectum. An. 890. Engelfcalcus II. rapta Arnulphi Regis fi- lia ad Moravos profugit: aftu inde retractus, Marchse Boja- ricse prseficitur, ac paulo poft judicio oppreftus oculis orbatur. An.893. Novum cum Zwentibaldo bellum, fuga ejus, &in- certus vitse exitus. An. 894. Pro Engelfcalco II. Leopoldus; pro Zwentibaldo, Moymarus & Zwentibaldus junior fufficiun- tur. Arbo Pannonici limitis Prsefectus Moymarum, & Zwenti- baldum inter fe committit: cognitafraude aPrsefe&ursehonore tantifper amovetur. Ifenricus, Arbonis filius, Mauteram, Au- ftrise urbem, occupat: captus ibi, &Ratisbonam deportari juf- fus, in Moraviam elabitur. Arnulphi Imp. mors. An. 899 - Succedit in Regnum Germanise Ludovicus filius, puer. Arbo limitis prsefecturse iterum reftituitur. Hungari Pannoniam va¬ liant , & in Italiam irrumpunt. Reverfi a Leopoldo Marchione, & Richario PafTavienfi Antiftite cseduntur. Anafiburgum ad veteris Laureaci ruinas condi, ac muniri adverfus Hungaros juffum. Moymari, Moravorum Ducis, criminationes ad Rom. Pontiflcem delatse : ab Epifcopis Bajoarise, & Hatthone Mo- guntino refutatse. An. 900. Anafiburgum nuper conditum, iEdi S. Floriani contribuitur. Hungari in Carentania csefi, Pax cum c 3 Mora- BREVIARIUM Moravis renovata. Ifenricus in gratiam receptus. An. 901; De AuRrise inferioris Ratu, invalefcentibus Hungaris, ignota per id tempus omnia, aut incerta. Adalberti Babenbergici, fratrumque, quorum efanguinefanguinem duxere luum AuRrise IViarchiones Ducesque veteres, cum Wetteravicis Comitibus diflidia. Adalbertus ob eas turbas in jus voeatus a Rege, fo¬ rum refugit: obfidetur in arce foa: in caRra tandem Regia do- lo pertradus, capite mul&atur circa An. 906. vel 908. Bel- lum a Ludovico Rege in Hungaros decernitur. Csedes Leopoldi Marchionis, Rragesque ab Hungaris illata. An. 907. Iteratse Hungarorum in Germaniam irruptiones An. 908. & 909. Bel- lum in hos a Rege Ludovico fumma ope comparatum: cJades noRratium, pax auro redempta. An. 910. Ludovici Regis mors, &extincia cum eo in Germania Caroli M. familia. Suf- fe&us in ejus locum Conradus Rex Germanise. An. 911. Ar- nolphus Dux Bavarise, Erchangerus, &Pertholdus, Comites Suevise, Hungaros ad iEnum csedunt. An. 912. Arnolphus Dux Bavarise cum Henrico Saxone aliisque in Conradum Re¬ gem inforgit: fugit ad Hungaros. A morte Conradi Regis, bo¬ na Henrici Regis, cognomento Aucupis pace, Bavariam red- pit. An. 919. Hungarorum novse in Germaniam irruptiones. An. 924. 925. Henrici Regis cum Hungaris inducise in annos novem. Belli apparatus pads tempore : Hungarorum Rnitis vixdum induciis in Thuringiam & Saxoniam irruptio, & clades ad Merfeburgum. An. 933* Henrici Regis mors, cui fuccedit filius Otto*M. An. 936. Laureacenfis Archiepifcopatus fob Gerardo AntiRite iterum inRauratur. Bertholfus Dux Bavarise, ab Ottone M. renunciatus, Hungaros in Trungovia, AuRrise luperioris Comitatu , csedit. An. 943. Anno fequenti in Caren- tania iterum cladem accipiunt Hungari. Controverfise qusedam inter Salisburgenfem, & Laureacenlem Archiepifcopos ab Aga- pito II. PP. componuntur. An. 946. Henricus, OttonisM. Ra¬ ter , fit Dux Bavarise : Hungaros csedit. An. 948. Anesbur- gum permutatione ab Adalberto Paffavienfi Epifcopo acquirit Luidolphus filius, aliique complures inOttonem M. inforgunt: Hungaros in auxilium evocant: An. 953. 954. in gratiam cum Ottone M. redeunt. Hungari Bavarise fe infundunt: Augu- Ram Vindelic. obRdent, a S'. Udalrico defenfam: ab Ottone M. ad internecionem cseduntur. An. 955. Sub id tempus Rudige- rus PechlarienfisAuRriam rexifle videtur: poR quern Burchar- dus Marchionis nomen in AuRria inferiore geRille legitur. Ouo tempore Piligrinus etiam PalTavienfem Ecclefiam adiit An. 971. Hoc AntiRite, S. Wolfgangus in AuRriam ac Pannoniam de- fcendit, legemque Chrifli annunciavitHungaris: fedrevocatus brevi, L I B R I IV. brevi, Ratisbonenfibus datus eft Epifcopus. An. 972. InHun- garia Toxo fucceilit Gey fa, Princeps Chriltianis sequior. Mit- tuntiir in Hungariam Chriftianse Legis doctores, a quibus ad quinque hominum millia Chrifto initiantur. In Piligrino Lau- reacenfis Archiepifcopi dignitas renovatur: nova de honoris ejus prserogativa inter Laureacenfem, & Salisburgenfem Anti- ftites fan&io Benedicti VII. Pontif. Otto M. Imperator obit, renunciato jamprius OttoneH. filio Augufto. An. 973. Tur- bse ab Henrico II. DuceBavarise, aliisquePrincipibus. An. 97 4. S. Wolfgangus in Auftrise fuperioris fines, ut opinio eft, fece- dit. Ottonem II. in bellum Gallicum aftefratur: Axonam flu- vium primus transmittit. An. 978. Coloniam Steinenkirchium in Auftriam deducit: Wifelburgenfe caftrum exftruit. An. 979. Ottonis II. infaufta adverfus Grsecos in Apulia expeditio. An. 982. Mors anno fequenti confecuta. Succedit Otto III. ejus filius. Auftria ab Hungaris evaftatur. An. 983. BREVIARIUM LIBRI V. L Eopoldi Illustris, ex genteBabenbergica, Auftrise Marchionis I. adventus: quo tempore. Ejus Majores, &fe- riesGenealogica ex mente Aloldi Pechlarienfis ; alia ex Eckardo. Hungaris caftrum Mellicenfe eripit, idque in Collegium Cano- nicorum Secularium convertit. Hungaros ultra montem Cetium rejicit. An. 984. ConventusTulnenlis, ubi de coloniis in Au¬ ftriam deducendis, deque oppidis, caftrisque condendis, muni- endisque actum. Jura Ecclefise Paftavienfis per id tempus in Auftria recognita. Qusedam de notis ea setate Auftrise oppi¬ dis: de fede Marchionum: de Nobilitate Auftriaca: anBava- rise Duci Auftria inferior per id tempus fuerit obnoxia. Pili- grini Laureacenfts Archiepifcopi mors, & fucceifor Chriftia-^ nus, Paftavienfis Epifcopus. An. 992. Hujus de Ecclefise fuse quibusdam juribus cum Leopoldo Marchione controverfia. An. 993. Leopoldus, reclinato, ut Aloldus vult, in Henricum fi- lium regendse provincise onere, liberius ad pietatis opera otium na£tus, fibi deinceps Deoque vacat. Wirzburgum, invitatus aBerwardo Epifcopo, ad feftum S. Kiliani diem ibidem cele- brandum proficifcitur: ubi injecto per feneftram telo, percuf- foris errorefauciatus, VI. Idus Julii exfpiravit: fepultus Wirz- burgi. An. 994. Unde poft id tempus ejus ofta Mellicium in, Auftriam funt reportata. Leopoldi I. Conjux Richarda, & li- beri Henricus, Erneftus, Poppo, Adalbertus, Chriftiana. Ex his Henricus, & Adal bertus in regenda Auftria Patri fucceftere: Erneftus poft varias fortunse vices, dutta Gifela, Hermanni Alemannise Duds filia, Alemannise Dux creatus, in venatione obiit, RREVIARIUM LIBRI V. obiit, arnica manu per errorem fauciatus; liberosque reliquit Erneftum II. & Hermannum, Alemannise Duces. Poppo, Prse- pofitus primo Bambergenfis Ecclefise ; turn vero Trevirenfrs Archiepifcopus ab ipfo Imperatore, S. Henrico, nominatus, jura fuse Ecclefise ftrenue defendit: piam peregrinationem in Palaeftinam fufcepit: B.Symeonem, peregrinationis fuse comi- tem, Sanctis adlcribendum curavit: poll multa Religionis, &mi- fericordise exempla in pace obiit Treviri: quo loco etiamChri- ftiana, foror ejus, folitariam pro Chrifto vitam profefta, fepul- ta eft. Henricus, Leopoldi Illuftris filius, & Auftrise Marchio II. An. 994. quo ipfo anno S. VPolfgangus, Ratisbonenfis Epifco- pus, Puppingse in fuperiore Auftria obiit. Suprema ejus ad mortem comparatio, & vaticinia. S. Henricus fuccedit Henrico patri in Ducatu Bavarise, & fuperiore Auftria. An. 995. Fri- fingenfis Ecclefia fundos aliquot Cremiii, Ulmerfeldse, & Waid- hoffii ad Ibfam in inferiore Auftria obtinet ab Ottone III. Imp. Ail. 996. S. Stephanus Geyfse, patri fuo, fticcedit in Hungaria An. 997. Ejus pro Religione Chriftiana ftbdium: Conjux Gi- fela, S. Henrici, poftea Imperatoris, foror. Corona Regni S. Stephano mifta aSilveftro II. PP. An. 1000. Gifelse Reginse fa- lutaris Religioni opera. S. Henricus fuccedit Ottoni III. in Regno Germanise. An. 1002. Henrico Auftrise Marchioni donat ali¬ quot prsedia inter Marcham, & Cambum fluvios. Turbse Re¬ gni in Italia, & Germania enatse: quibus Erneftus, Leopoldi I. AuftriseMarchionis filius, miicetur, Henrico, fratre ejus, in fide Regis perftante. Erneftus capitur. An. 1003. Poppo, Erne- fti frater, majori Collegio Bambergenft Prsepofttus datur poll An. 1007. Turbse Bohemicse Auftriacis fufpe&se. S. Coloman- nusjPal^ftinsereligioleluftrandse caufa, ex Hybernia in Au~ ftriam venit: pro exploratore habitus, a rudi populo cruciatur, &fulpendio innocens necatur. An. 1012. Prodigia ejus mortem confecuta. Corpus ejus primum in infula Stockeravise vicina conditum, poft aliquanto Mellicium, Henrici Marchionis vo- luntate, honorifice dedu&um. Honor publicus, Templaque fub ejus nomine DEO dicata. Gothalmus, pins etiam pere¬ grin us, Mellicii pariter non fine opinione fanctitatis fepultus. Erneftus Auftrius, An. 1012. Dux Alemannise creatus, in ve- tiatione, accepto letali vulnere, extinguitur An. 1015. Hen- rici, fratris ejus, Marchionis Auftrise res contra Polonos, Mo- ravosque ftrenue geftse. Poppo ejus item Germanus Trevi- renfts Archiepifcopus confecratur An. 1016. vel fequ. Hen¬ ricus, Auftrise Marchio, fine liberis moritur An. 1018. Status Auftrise illo Marchione, BRE- BREVIARIUM LIBRI VI. A Da lb e rt us, Leopoldi Illuftris filius, Auftrise Marchio III. S. Henrici Imp. mors. An. 1024. Succedit Conradus II. Rex Germanise, qui Paffavienii Ecclefise decimas per Auftriam Trans-Danubianam contulit An. 1025. Poppo, Adalbert! Mar- chionis frater, &TrevirenftsArchiepifcopus in Palseftinam pro- ficifcitur An. 1026'. Belli Hungarici femina. Wernhero, Ar- gentinenfi Epifcopo, & ad Grsecos Legato, tranfitus per Hun- gariam negatur. Reverlus ex Palseftina Poppo, corpus S. Co- lomanni a ft* atre Marchione impetrat, S.Stephano Regi, id pe- tenti,in Hungariam deportandum: An. 1028. Sed id brevi Mel- licium eft remilFum. Bellum Conradi II. in S. Stephanum Hun¬ garise Regem; fed pace fubita mox compofttum. Erneftus II. Dux Alemannise, Adalberti Auftrii ex fratre nepos aConradoII. profcriptus, &in pugna csefus. Suffectus eidem Hermannus junior frater. An. 1 o 30. Oftentum horribile in Pannonia ex Ar¬ nolfo Vochburgico. Conradi II. Regis pise largitiones ex fun- dis Auftrise. S. Stephani Hungarise Regis I. obitus An. 1038. Petrus in Regno fuccelTor, peregrinitate Hungaris, & moribus invifus, Auftriam infeftat An. 1040. Eje&us Regno Abse semuli viribus, ad Adalbertum, Marchionem Auftrise; turn vero ad Henricum III. Regem Germanise confugit. An. 1041. Aba in Auftriam irrumpit, Tulnam diripit. Adalberti, & Leopoldi, ejus filii, virtuteHungari ex Auftriadepulft, csefi in finibusSty- rise. Henricus III. Heimburgum expugnat. Hungariam ad Granam usque fluvium evaftat. Pax cum Hungaris compofita. An. 1042. Bellum inHungaros iterum refumptum, iterum pace concluium, quaPannonise parsfuperioris amonteCetio adLey- tham usque fluvium, ab AdalbertoMarchione antea occupata, Auftrise eft confirmata. Leopoldus Auftrius, Adalberti Mar- chionis filius, & propter egregiam bello virtutem jam Marchio a Csefare defignatus, immatura morte extincfus, & a Poppone, Trevirenfi Archiepifcopo, patruo Treviris fepultus. An. 1043. Bellum tertio Hungarise illatum, Petrus Regni folio reftitutus. An. 1044. Iteratus Henrici III. in Auftriam adventus. Ferale oftentum Greinse ad Danubium: Csefaris difcrimen Befenbeugi. Res ab eo in Hungaria geftse. Ager inter Fifcham &Leytham Sigefrido Marchioni collatus. An. 1045. Petrus Rex Hungarise tumultu fuorum in cuftodiam datus, in qua oculis orbatus , bre¬ vi exfpiravit. An. 1046. Mors Popponis Auftrii, Trevirenfts Archiepifcopi. Andreas Rex Hungarise elettus Henricum III. conciliare ftbi nititur. An. 1047. Henrici III. Imp. pise largitio¬ nes ex fundis Auftrise. An. 1049. Nov urn ex Hungaria bellum: inftauratum a noftratibus Heimburgum, femel iterumque op- PUgnatur incaflum ab Hungaris. An. 1050. Henricus III. Imp. Pars I. d in BREVIARIUM in Hungarian! movet. Exercitus incommodum ab eluvioni- bus: reditus vi apertus. Caefaris in Heimburgenfem ecclefiam, & Adalbertum Marchionem munificentia. An. 1051. Expedi- tio nova in Hungarian!. Pofonium irrito labore obfeftiim. An. 1052. A&um de pace per Leonem IX. PP. quae tandem Tri- buriae conclufa eft. An. 1053. Novae a Conrado, exauthorato nuper Bavariae Duce, & Andrea Hungariae Rege turbae. An. 1054. Vifum Gunther o, Caefaris Cancellario, divinitus obla- tum. Adalberti, Auftriae Marchionis obitus, vitae decora, filii. Status Auftriae illo Marchione, & Lambacenfis Coenobii in fu- periore Auftria exordium. An. 1056. Ernestus, Adalberti filius, Auftriae Marchio IV. Andreas Rex Hungariae Salomoni filiolo fponfam petit, Henrici IV. qui Henrico III. Patri nuper defuncto puer fucceflerat, fororem: & impetrat. Agnes Augufta cum Henrico IV. filio in Auftriam defcendit. An. 1058. Andreas ratis his fponfalibus, Salomoni puero Regni coronam imponit: offenlus ea re Bela in Andream Regem infurgit. An. 1060. Andreas conjugemfuam cum Salo- mone filiolo Mellicium in Auftriam fecuritatis caufa mittit. Hen- ricus IV. eidem auxilia ex Germania mittit. Andreas Rex in praelio, equo effufus, perit. An. 1061. Bela Auftriam invadit, fed ab Ernefto Marchione rejicitur. An. 1062. TurbaD quaedam ob Henrici IV. tutelam in Germania excitatae. Bellum in Hunga- riam decretum: fed Bela Rege fub id tempus repente extincto, Salomoni Regnum Hungariae fine fanguine redditur. An. 1063. CompluresGermaniae Antiftites inPalaeftinam per Auftriam pro- ficifcuntur. An. 1064. Reverfus inde B. Altmannus, ad Pafta- vienfemEpifcopatum evehitur: An. 1065. quern ille poftea & ornavit infigniter, & locupletavit. Florianenfe in Auftria fupe- riore, S. Nicolai prope Paffavium Canonicorum Collegia: in Auftria inferiore Gottwicenfe Coenobium pro Clericis Saeculari- bus inftituit. An. 1072. S. Leopoldus, Auftriae poftea Mar- chio,fuperftite adhucErnefto Avo , nafcitur. An. 1073. Gey- fae cum Salomone Hungariae Rege bellum. Henricus IV. in auxilium vocatus, annonae inopia revocare copias ex hoftico cogitur. An. 1074. Belli Saxonici adverfus Henricum IV. initia. Pugna ad Unftrutum fluvium, in quaErneftus Auftriae Marchio graviter fauciatus, poftridie ex vulnere obiit. An. 1075. Er- nefti Conjux, & liberi. Auftriae ftatus fub hoc Marchione. BREVIARIUM LIBRI VII. T Eopoldus Pulcher, Emelti filius, AuftriseMarchio V. Res inter S. Greg-orium VII. PP. & Henricum IV. Imp. a Manet „ adhuc Bojemi nomen, fignificatque „ loci veterem memoriam, quamvis „ mutatis cultoribus. „ Strabo L. 7. p.450. ,, Idem (Pofidonius ) per- j, hibet Bojos quondam Herciniam in- „ coluiffe fylvam. „ (c) Ptol. L. 2. c. 11. „ Gens ma- „ gna B/iew/ufque Danubium. „ Un¬ de fortaffe nomen Boigreicb parti Au- trans-danubiana* ad noftram pe- ne aetarem manfit. (°) Strab. L. 5, p. 326. „ Hos qui- ” dem (Gadatas) poftea temporis de- „ leverunt Romani: Bojos autem fuis „ domiciliis ejecerunt. Qui deinde „ ad IJlrum cum commigraffent, apud „ Taurifcos habitarunt, „ Et Juftin. L. 24* c. 4* Galli abundanti mul- ,, titudine , cum eos non caperent „ terrae,quac genuerant, trecenta mil- „ lia hominum ad fedes novas qux- rendas, velut ver facrum miferunt. Ex his - - portiolllyricos finus - , pep ftrages barbarorurn penetravit, & in Pannonia confedit: gens afpe- ra, audax, bellicofa. „ ( E ) Ptol. L. 2. c. 14. ,, Noricum ter- minos habet ab occafii Ainum fluvi- y> um > 3 feptentrione Danubii partem, „ - ab ortu Solis ip.fum (f) Jui. Cxfar. Bel]. Gall. L. 1. c. 53. „ Dux fuerunt Atiovifti uxores, una Sueva natione , quam domo ,, fecum abduxeratj altera Norica^Rc- 8 1S V°tionis foror , quam in Gallia „ duxerat, a fratre miffam, utraque in fuga periit. „ ‘ r> LIBER PRIMUS. 3 jum inter Sc Caefarem exarlit, miflos a Rege Norico tre- A«no centos equites , qui obfidenti Corfinium Gaelari praefto e£ fent. (a ) Nec piura de Vocione. Critafirum illi fufficiunt Scriptores multi, (b) a Bar- ^ritafiri , rebifta Daco cum Bojis, Tauriscisque deietum. Daco- f u *°Na- rum (nam id gentis nomen Iftro proximis) (c) Barrebifta desaDatis Princeps erat, qui vix fufcepto in gentem fuam imperio, me £ ta ' 42 traje&o Danubio ex Daciae ftatim latebris erupit. Thra- cia ac Macedonia evaftata, nihil propius fadlum, quam ut Carfar Dictator adverfus hoftem tarn ferocem arma indue- ret. (d) Sed Baerebifta, fi fides his Authoribus, in Pan- noniam flexit. Pannonias ea tempeftate Ifter,Savus,Dra» vusque pro vallo erant, (e) raris adhuc urbibus commu¬ nity agri duntaxat vilkque in familiam divik agrefte re- gnum fecerant, nulla judiciorum forma, nullis legum prae- lidiis ftabilitum 5 Sc quanquam centum facile hominum_» miilia in armis e£Ie poterant 5 (f) quod tamen certo Ducis imperio nondum regerentur , aditum hofti haud difficilem praebitura. Boji igitur,Taurifcique armorum torrenti ag¬ ger erant unicus, qui ut fama rerum inclyti, ita uiu ad (u- bita bellorum afliiefabfci, hofti jam cervicibus incumbenti, futuri haud impares videbantur. Firmabant latera,Nori- cae, Taurilcaeque alpes, Sc quid quid a tergo erat cognati fanguinis j led Baerebiftae, navo homini, ac Ibbrio, ea vir- tuserat,ut ejus armis, nifi quod Danubius, aut alpes acla- de removiflent, invi< 5 lum eflet nihil. Critafirus per id . Pars I. A 2 tempus (a) Csf. Bell. Civ. L. i. c. „ Eo „ triduo Legio vm.adeum(J. Csfa- » rem) venit - - equitesque a Rege „ Norico circiter CCC. quorum ad- „ ventu altera caftra ad alteram oppi- „ di ( Corjinii ) partem ponit. „ : ( b ) Brunnerus P. i. L. 3. c. 9. Adl- zreit. P. 1. 1 .4. c. 18. aliique. (c) Strab. L. 7. p. 466. „ Eft & „ alia regionis diftributio - - ut alii „ Daci , alii Geta appellentur. Geta , » qui verfus Pontum Sc Orientem in¬ i’ cl inant; Daci , qui in diverlum ad ” Germaniam , Sc Iftri fontes ver- » 8 u nt- „ (?) Str ?b, 1 . 7. p.46^. „ Bserebi- „ ites natione Geta , cum imperium „ in luam gentem fufcepiffet - - Ro¬ ll mams jam ccepit terrorem afferre, 11 Iftrum audafter tranfiens, Thraci- „ amque adMacedoniam ufque Scllly- „ ricum populans;idemCeltasThra- „ cibus Sc lllyriis permixtos evafta- „ vit; Bofos, qui fub Critaftro erant, „ prorfus delevit, itemque Taurifcos. „ Item 1 . 7. p. 4^7. „ Eare 6 i/tas Getis „ praefuit, in quern jam Divus Ctefar „ adornabat expeditionem. „ Ap- pian. Bell. Illyr. p. 499. „ DeviSto „ deinde Pompejo - - Romam re- „ diit, ( Cajar) expeditionemque in „ Getas , Parthosque praeparavit. ,, (e) Flor. 1. 4. „ Pannonii duo- „ bus faltibus, ac tribus fluviis, Dra- „ vo , Savo , Hijlroque vallantur. „ (f) Appian. Bell. Illyric. p. 503. „ Phones ( fie enim appellat Temper „ Pannoniot ) nullas urbes habent; „ agros duntaxat, Sc villas per cog.na- „ tiones pollident. Neque judicia „ communiaillis adfunt: neque Prm- „ cipes, qui caeteris praefint. Ipli ,, centum miilia virorum , state ad „ bellum integra, habebant: verum „ imperio carentes mimme in unum „ congregabant. „ Deferta Bojorum . 4 ANNALIUM AUSTRIA tempus Bojis praerat j fed vanum fuis adverfus barbaros pradidium: vi£li, deletique omnes una cumTaurifcisj (a) ut quibus locis bellicofa alias natio conftiterit, nefciretur, nifi Bojorum deferta, quae a Neufidlenfi lacu in Auftriam, Styriam, Hungariam procul excurrunt, cladis veftigia ex- hiberent. (b) Haec ii : mihi ea clades non ad Noricum, aut Pannoniam j fed ad Maefiam, feu Serviam, quibus lo¬ cis Bojos etiam, Taurifcosque confediffe conftat, pertinere videtur. Strabo certe, quem authorem fequor, Critafi- rum eorum Principem, Scordifcis admovet, per quos am- nis Parifus in Iftrum fe exonerat, quosque alias Myfis vi- cinos cum Bojis , Taurifcisque collocat. (c) Baerebifta fuorum odio paulo poll: extin&o, (d) re- fpirare nonnihil poterat Pannonia cum Norico , hoc feu terrore,feu turbine defundta: fed quies haec erat& brevifli- mi temporis, & communis libertatis exitio terminanda. Tumultum excitarant Japodes, Salaffi,Liburni, & qui fu- pra Flanaticum finum agebant, Taurifci, vebligales jam an- tea (a) Strab.l.7, p. 4S1. „ Hujus re- „ gionis partem vaftam, defertamque „ reddiderunt Daci debellatis Bojis , „ & Taurifcis , Gallicis gentibus Crita- ,, fro fubje&is, qui earn fibi vindica- „ bat regionem , quanquam amnis „ diftingueret Bari]us , qui a monti- ,, bus in Iftrum defluit per Scordifcos ,, Gallos. Hi enim permixti Illyricis „ acThracibus habitabant. „ (b) Plin. 1 .4. c. 24. „ Noricis jun- „ guntur lacus Peifo ( Jornandi Pelfo- ,, dis , nobis NeufuUenfis ) Deferta Bojo- 3, rum: jam tamen colonia Divi Clau- „ dii Sabaria , & oppido Scarabantia „ Julia habitantur. „ Latius Defer¬ ta ea extendit Strabo lib. 7. p..44q. „ Lacum ( Brigantinum ) Rhaeti exi- „ guaparte; majori Helvetii, &Vin- „ delici attingunt: inde eft Bojorum „ folitudo , ufque ad Pannonios. „ (c) Strabo 1 . 7. deMyfs in Servia fie loquitur : „ Permixtse funt iftoe, & ,, Baftarnicae gentes Thracibus - - iis- ,, demque etiam Celtics, Boji y Scor- „ difei , Taurifci. ,, Et I aurifeos qui- dem a Tauruno urbe, ad Ijlri , Savique confluentem fita, haud procul abfuifl- fe, nomen ipfum urbis oftendere vi¬ detur. Scordifcos vero Strabo idem 1 . 7, nunc Savi accolas , nunc confines TriUllis, ac Myfis conftituit. Et certe, 11 Strabonis locus 1 , 7. de Barebijla Da- co agentis recte expendatur : „ Quin 3> & Romanis jam ccepit terrorem „ afferre , If rum and a tier tranfiens, „ Tbraciamcjue ad Macedoniam ufque &• ,, lUyricum populans: deque Gallis fi~ „ nirimis Thracibus & Illyriis prxe- ,, das ingentes reportavit: Bojos au- „ tem , & fubditos Critafro populos „ funditus delevit, fimul & Tauri- „ fcos. ,, Satis apparet, Baerebiftam arma ad extimos tantum Macedonian, ac Illyrici fines circumtuliffe. Quod enim Romanis afferre terrorem pote¬ rat, non unique Pannonia erat,autNo- ricum noftrum , quae multis poll an- nis primum in Romanorum ditionem pervenere ; fed Macedonia & lllyricum Dardania vicinum , quae dudum Roma¬ ni erant juris provlndae. In eandem mecum fententiam convenire videtur author anonymus Spicilegii deBofiifte Regno , qui c. 1. §. II, Parifum am- nem, qui tefte Strabone c. 7. inter Bo¬ jos, raurifeosque Critafiro fubjedtos, & Scordifcos defluit, pro Mcrava ha- bet, Servia fluvio. Sic enim feribit: „ Parifus autem Straboni in Iftrum ,, eftiinditur , & Morava refpondet, „ quoufque Scordifcorum fines proten- j> debantur. „ Qua tamen in fenten- tia Bojorum Deferta Straboni ac Plinio nota,non a clade Dacorum,fedmigra- tione, nomen accepifle dicenda funt. (p). Strab. I.7. p.466. „ Barebifas „ leditione quorundam oppreffus an- „ te eft , quam Romani exercitunj adverfus eum mittereqt. „ Ante C. N. Awuo LIBER PRIMUS. 5 cX tea Romanis populi, annuumque ftipendium folvere detre- Auno <5fcarant. (a) Securos ejus culpae civilia interim bella prse- ftabant. Sed cum interempto Cajo Giefare, fumma rerum ad Triumviros rediret 5 O&avianus, qui ad Caelaris no¬ men Augufti poftea titulum adjecit, compofitis domi re¬ bus, omnes fibi ejus cardinis populos fubigendos fufcepit. 35 Ac Japodes quidem aggreflus ipfe, Metulum, urbem gen- tis maximam, omni bellici apparatus inftrumento oppug- navit. (b) Sed erat is populi furor ac rabies , ut cum re- pulfo fiepius hofte, machinisque igne corruptis, Cae(arem_» ipfiim in moenia nitentem fauciaflent, recepto ad extre¬ mum per impiam fimulationem Romano prsefidio , igne fuis domibus inje&o, fe, urbem, viifcos, vi6toresque con- cremarent. (c) Capto infelici hoc urbis buffo, totajapo- dum natio in poteftatem viftoris conceffit. Ab his in_» Pannonios itum, nulla, fiDioni (n) credimus, gentis cul- ^ 0 mam- pa 5 fed exercendi tantum militis caufa , & rapto vivere docendi. Innoxium primo iter per fines Pannoniae fadum, A 3 quod tHu (a) Dio Caff. 1. 49. p.412. „ Sa- „ ptum no&u interfecerunt, tedes »> Dili & TaurifcL, Liburnigue & Ja- „ ftias incenderunt, feipfos , ac qui- ,, pydes , quum jam ante in Roma- „ dam etiam uxores ac liberos fimul „ nos haud mediocriter injurii fuif- „ occiderunt. ,, Appian. 1. c. „Cx- „ fent, ac ftipendio , quod pendere ,, fare igitur pontem tranfeunte , ru- „ debebant, non foluto, etiam in fi- „ bore dudti milites , confeftim ad „ nitima invafiffent, turn aperte pro- „ eum advolant : qua ex caufa pra:- ,, pter Caffaris abfentiam rebellave- ,, gravatus pons ad inferiora ftatim „ runt.,, Appiap. Bell. Illyr. p. 499. „ labitur. - - Csefar crus dextrum, ,, Defun&o interim Ccefare, rati Ro- ,, & utrumque brachium faucius, de- „ manorum res,utmillo potiffimum „ nuo turrim confcendit &c. „ » vires habuiffent,ita ejus mortepe- (d) Dio Caff. lib. 49. p. 413. ,, nitus extinclum iri, Atinio ultenus „ Quum ad hunc modum hi ( Metu' „ parere recufarunt, neque tributa, „ periiffent, reliqui in pote- » aut obfides conferre voluerunt. „ „ ftatem ejus nulla re memorabilige- 00 Dio Caff. I.49. p. 413. ,,Japy- „ fta veniffent : in Pannonios exerci- „ das ipfe ( OBaviams Cafar ) bello pe- „ turn duxit , neque lxfus quidem ,, tiit. - - Hi Metulo maxima fua ur- „ ab iis unquam , neque ullum cri- „ be occupata, Romanos oppugnan- „ men objiciens ; fed militum exer- „ tes multoties repulerunt, machi- „ cendorum fimul, & alienis bonis „ nas multas combufferunt, Caefa- >, alendorum caufa. - - Csefar in L 3 an- „ rem ipfum e lignea iturri quadam „ nonm profectus, primum a rapinis „ murum confcendere conatum fau- fe continuit, quamvis ii pagos in „ ciaverunt. ,, Appian. Bell. Illyr. „ campeftribus fitos deferuerant , P- 5°2. „ Deinde ad aliam proceffit „ quod cos fe fperabat citra vim fibi •» urbem : Mctuliam incolse nuncu- s , adjungere poffe. Sed quum ad.S7- »» pant, quae Japodum primaria habe- „ fiiam eum accedentem lacefliffent, ,, tui urbs. sita eft autem in mon- „ ira correptus, agrum eorum uflit, „ tenemorofo,duobus conditatumu- ,, prxdasque, quas potuit,_maximas „ lis, quos vallis modica interfccat. „ ,, egit. Quum urbi appropinquailet, (c) Dio Caff. I.49 p. 4!^ .^ Tan- 5j incolae a primoribus perfuafi , lta- „ dem quum nihilominus propofi- „ tim ei fe dediderunt , oc oblides „ turn urgeret ( Cafar ) , copiasque „ priebuerunt. Pofteaautem, quum .alias evocaret, fimulantes fe pacem ,, portas occlufiffent , in obiidione „ fa&uros, prxfidium in arcem acce- ,, habiti font, See. Noricum a Roma¬ nis fuba- dum. 6 ANNALIUM AUSTRIA quod eos, qui pagos in piano pofitos metu deleruiflent, ad- Ante jungi ad ditionem fuam fine vi poffe fperaret Oefar. Jam- queSifciae (nosSiflecum appellamus) oppido, ad Colapis, Savique confluentem pofito, appropinquabat$ cum repen- te coorti a latere, a tergo Pannonii impetum in Romanos faciunt: & quanquam plus terroris, quam periculi diets id aufos tamen holies graviffime indignatus Caefar , urere eorum agros, praedasque, quam potuit, maximas agere in- flituit. Ab agris ad urbem verfus deditionem primo , ac obfides facile exprelTit: fed ubi mutatis, incertum , qua^> caula, civium voluntatibus, portae rurfus occlufae client 5 diu cum ingenio loci, gentisque bellicolae viribus lu£fcai> dum erat, donee vidtoris potdlati le permitterent. Urbis deditione fadta reliqua etiam Pannonia pads conditiones accepit. (a) Reverlo Romam Caelare , Fufius Geminus cum parte exercitus in Pannonia relidlus, pacatam haud diu provinciam tenuit. Dalmatis, Salaffisque in feditionem verfis non defuere fubadti nuper Pannonii: exadlus Sifcia Fufius urbis Pnefedtus, praefidium vi aut metu ex arce pul- fum. Omnia in caliim prona erant, nili Salaffos Valerius Mellala, Dalmatas Cxfar iple, & Agrippa j reliquos earum gentium populos Statilius Taurus compreRiflet. His nu- datos praefidiis, fradlosquc lecundis aliquot praeliis tumul- tuantes Pannonios Fufius ad officium revocavit. (b) Tranquillae deinde aliquamdiu res erant, dum vi- dto ad Adlium M. Antonio , unus jam rerum potiretun* Auguftus. Sed vix lenfus acceptae nuper cladis paulilper conquierat 5 cum pertradlis in armorum locietatem Nori- cis , hoftili incurfione in Iftriam irrupere. Romam , ubi tumultus is perlatus eft, milfus confeftim Publius Silius, qui hoftes Pannonios multis belli cladibus ac incommodis affedtos, ut jugum reciperent, adegit. (c) Ea calamitas Nori- (a) Dio Caff. 1 . 49. c.414. „ Au- „ ms , quamvis Sifcia ab iis ejedus, „ dito , quosdam fociorum fuorum „ tamen pradiis aliquot fuperatos rc- „ inlidiis exceptos periiffe , animis „ cepit ; Salajfos autem - - Valerius „ collapfi deditionem fecerunt. Ita „ Me [fa la domuit. In Dalmatas au- „ his in poteftatem Caffaris receptis, „ tem Agrippa prius, deinde t '.afar ipfe „ reliqua etiam Pannonia pacis condi- „ exercitum duxit. ~ - Contra reli- „ tiones accepit. Ibi CadTar cum „ quos Statilius Taurus belkim »eflit „ exercitus part cFufio Gemino relido, Appian. Bell.Illyr. p. 503. & fequ. " ” „ Romam rediit. „ (c) Dio Caff. 1 . 54. p.^34. „ Pan* (b) Dio Caff. 1 . 49. c. 415. „ Hye- „ nonii cum Noricis in Hiftrialn- ’incur- „ me, qua confulatum Antonius ite- „ hones fecerunt, & a Silh , ejusque n rum & Lucius Libo gerebant, pan- „ Legatis, incommodis affe’di, rur- » noniorum recens fubadorum , 6c „ fus pacem acccperunt , Noricisyue y> cum eis Dalmatarnm rebellio exor- „ etiam caufam fervitutis prabuo* 35 ta eft. Et Pannonios quidem Genii- ,, runt. „ LIBER PRIMUS. 7 c ? m . Noricis quoque, armorum fociis, fervitutem attulit. Ani- Anao mos iisprincipio alpes ac nives dabant, quo bellum afcende- re non poflet: verum omnia perrupit Romana virtus: cumq; arma quoque vit^is erepta, non ex more belli concremata, s6 fed in profluentes data, cladis nuncium toto Norico acPan- nonia circumferrent ; pacem territi ambo populi, & fer- vitutem elegere. (a) Oppreflus interim repentino Ger- manorum ineurfu Marcus erat Lollius ; Rhsetia vero No¬ rico vicina a Drufo ac Tiberio penitus fuba&a. (b) Ea- rum rerum nuncii Pannoniam brevi feditionibus mifcuere. Et quanquam turbulenta ea confilia miflo in feditiofos A- grippaDuce paulifper reftin&a funt, accepto tamen ejus mor¬ tis nuncio, iterum revixere. (c) Quare Tiberio negotium datum pacandi motus ejus gentis. Is Scordifcorum opera, quiSavo, Dravoque proximi, eodem prope armorum vi- tseque genere utebantur, Pannonios multis cladibus attritos domuit: armisque ademptis, & juventute in fervitutenij vendita, regionem earn non modo pacatam reddidit; fed cir- cumlato hac iliac bello, totam in provinciam redegit. ( d ) Norici pars ea, ac Pannonix , quae Auftria hodierna includitur , Romanosne hoc bello fines auxerit, dubitari poteft: nusquam hoc loco aut Danubii , aut Carnunti op- An etiam pidi tarn nobiiis, ulla mentio ; alpes tantum ac nives, quae Carinthiae magis acStyrias conveniunt, memorantur: Scor- difci ad haec populi, per quos patrati hujus belli gloria ma- gnam partem ftetit, a Savo, Dravoque, patriis fluminibus vix longius funt digreffi. Appianus ipfe , Scriptor setati huic (A) Flor. 1. 4. c. 12. „ Noricis „ animos dabant alpes atque nives; „ quo bellum non poffet afcendere - „ - - Pannonii duobus faltibus ac tri- ,, bus fluviis : Dravo , Savo , ljlroque „ vallantur: populati proximos,intra „ ripas fe recipiebant. In hos do- ,, mandos Vibium mifit: citfi flint in „ utrisque fluminibus : arma vido- „ rum non ex more belli cremata, « fed capta funt, & in profluentes j> data, ut caeteris, quirefiftebant, „ vi£toria fie nuntiaretur. „ (b) Dio Caff. 1 . 54. p. 534. „ Equi- j> tatum Romanorum contra fe mif- ,) fum per infidias circumvenerant, „ (Germani ) & a fugientibus ufque >» ad LoIlium Praefedum pneter opi- „ nionem fuam pertradi,hunc quo- j, que vicerant. „ & p. 5^. Dru . ,, fus ac Tiberius fimul multis locis in „ Bjx&tiam irrumpentes Legatorum 55 -)> 5> ?> » 5) opera-diverfas eorum-copias deleverunt , reliquosque in fuam poteftatem redegerunt. „ (c) Dio Caff. 1.5A. „ In Pannoniam, ubi jam bellum glifcebat, cum ma- jori imperio , quam ullus alius ex¬ tra Italiam haberet, (Agrippam) mi- fit. -quo ejus adventu exter- riti Pannonii , quum a rebellione deflitiflent, reverfus, poftquam in Campaniam veniffet, morbo decu- buit. „ (d) Dio Caff. 1. 54. p.542. Con¬ tra Pannonios ( ‘ liberium ) mifit, qul : quum metu Agrippa quieviffent, eo defundo ad bellum confurrexerant. Eos Tiberius , ufus egregia Scordijco- rum , qui Pannoniorum f} nes attm- gebant, eodemque belli apparatu utebantur, opera - - domuit, arma ademit,juniorum plerosquem alias regiones abducendos vendidit. „ 8 ANNALIUM AUSTRIA huic proximus, nefcire fe fatetur , (a) quo anno , quove principe Noricum fub ditionem populi Romani fit reda- drum : nec enim defunt, qui belle Gallico a Julio Caefare, qui Pannonico ab Odlaviano , qui Rhaetico a Drufo fuba- Rhastios igitur & Noricos exiftimo „ Cajum Cadarcm, cum adverfus Celtas „ depugnaret, fubegiffe, aut Auguftum „ Poeones (Pannonios') cum aggrede- „ retur, bello fuperaffe. In medio „ quippe amborum fedem habent. ,, Nec ullum in Ratios aut Noricos bel- „ lum geftum privatim reperi, quam „ ob rem cum reliquis finitimis una „ devidos fuifle arbitror. „ (b) Strab. 1 . 4. p. 316. ,, Vicini „ jam Adriatici finus intimo , & lo- ,, cis ad Aquikjam habitant Noricorum „ quidam , 6c Carni : Noricorum funt „ etiam Taurifci. Horum omnium cre- „ bris incurlionibus finem impofuit „ Tiberius , & ejus frater Drufus unica „ teftate. „ Florus 1 . 4. c. 12. Ap- „ pian. Bell. Illyr. fupra laud. (c) Sext. Rufus inBreviar. p. 550. „ Alpinis omnibus vidis Noricorum „ provinciaz acceflerunt. _ „ Et fane b Strabonis fententia obtineret, Bojo- 7u ~mSohtnrlinem a Vindelicis ad Pan- nonios ufq Ue extendentis ; mirum non diet j ft Romani haec Deferfa, tan' quam jmrio fuo parum commoda, aut neglexiffent, aut dum rebus (uis expediret, occupanda diftuliffent. _ (d) Flor. 1 . 4 . c. 12. „ MifTus in „ earn provinciam ( Germaniam) Dru- „ fus , primos domuit Ufipetes r in- „ deTenderos percurrit, &Cattos. ,, 'NamMarcomannorum fpoliis infigni- „ bus quendam editum tumulum in „ trophad modum excoluit. „ Rei porro geftaz tempus ex Dione Caff. 1. ^4. p. 543. colligitur. Coff. Mio Tuberone & Paulo Fabio Maximo, qui fuit v. c. 743. ante JE.C. Nat. xi. quern fi trigefimum aetatis Ahroboduo ftatuamus , additis 49. annis regni, quibus fuperfuit, ab odogenario non multum moriturus aberit. 00 Jul. Cadar Bell. Gall, 1.1, c. 12. ,, Harudes, Marc omannos 5 Triboccos ,, Vangiones, Nemetes, Sedufios , „ Suevos , omnemque aciem luarn ,, rhedis, & carris circumdederunt » (Germani , ) nequa fpes in fuga re- n Bnqueretur. „ Vid. Cluverii Ger¬ man. antiq. 1. 3. c. 3. Cellar. Geogr. ant. 1. 2, c, 5.P.485, Ante C. N. Anno LIBER PRIMUS. 9 8c infefta Caefaris figna Germanise illata j fed arces 8c ca- flella, intermortuae pene libertatis monumenta,ad Rhenum, adLupiam, 8c Alifonem, confpiciebant: (a ) cumque fe tanquam in cuftodia Rheni, Moenique pofitos, 8c quoti- dianis periculis objedtos contemplarentur 5 horrebant ani- mo, 8c quodvis exilium infelici patriae praeferebant. For¬ te per eos dies ad gentiles fuos reverterat Maroboduus, ju- venis inter fuos nobilis, quodque ad gratiam valebat pluri- mum, manu ac confilio promptus. Pretium peregrinitas augebat, 8c quod Romae egiflet, nec vulgari apud Augu- ftum fuiflet loco j (b) pervidifle credebatur omnia , quae in Germaniam confilia cuderentur. Id fads rudi populo, Marobo- ut laeto armorum fremitu Maroboduum fcuto impofitum, humerisque de more fublatum, Ducem gentis, Regemque falutarent. Hoc favore fuorum, his ftudiis ufus Princeps, qui dudum majus aliquod animo regnum agitabat, haud timide ad populum retulit, quae de priflinis illic deferendis fedibus fententia fibi ftaret: irentmodo, fefeque, quem_» Principem legiflent ipfi , melioris fortunae aufpicem , du- cemque fequerentur: pro Rheno Danubium fore, fluvio- rum regnatorem alterum: latera Herciniis filvis tedta : arnicas a tergo nationes , 8c eodem patre Thuiftone pro- gnatas. Quid malum! Bojos, gentem Gallicam, tamdiu linerent folo Germanico incubare ? Germanos Gallia om- ni a Romanis exadtos 5 flium id decus effe, ne quae natio- nis peregrinae reliquiae fua in patria fupereflent. His inftin- di vocibus Marcomanni, quod certiffimum aflenfus indi¬ cium , (c) arma concrepant, iterque in primum melioris Lunae exortum pronunciant: ( d ) quae ubi illuxit, con- vulfis temere tuguriis, ac fupelledili, qualem neceffitas quotidiana poftulat, exportata, in viam alacres fe dedere. BofaBojo. hamo pel- Pars I. B Adven- (a) Dio Caff. 1. ^4. p. <,43. „ Ex „ vimque regiam complexus animo, „ eo namque barbari propius adire „ ftatuit avocata procul a Romanis „ veriti, eminus tantum hoftem in- „ gente fua eo progredi, ubi quum „ feftavere : ita ut Drufus viciflim iis „ propter potentiora arma refugiffet, » contemptis Caftellum contra eos ,, fua faceret potentiflima. „ r> ad Lupia , & Alifonis conflucntes, (c) Tacit, de Germ. c. 11. „ Si „ aliudque in Chattis ad ipfum J {be- „ difplicuit fententia, fremitu afper- » nu ™ ext ruxerit. „ „ nantur : fin placuit, frameas con- 9*'. Str , a J - 1 7- p- 445- » Is enim „ cutiunt. „ . ,» ( od/tus ) Roma reverfus , ubi . (d) Tac. de Germania, c. ir- » Oo- » juvenis fuit } & ab Auguflo bene- „ eunt, nifi auid fortuitum & fubi- „ ficus anettus , e privato ftatim ad ,, turn incident, certis diebus, cum ,, occupandam dominationem fe con- ,, aut inchoatur luna, aut impletur: „ tulit. „ VellejusPaterc. 1. 2^.46^. „ nam agendis rebus hoc aufpicatifli- „ Maroboduus - " certum imperium, „ mum initium credunt. „ I© ANNALES AUSTRIA: Auftriam Trans - Danubia- nam occu¬ pant , cum Qua- clis parti- untur. Marco- manno- rum , ac Quadorfi Re/igio, Adventu hoftis tam potentis, animis concidereBoji, & qui Cimbros nuper acTheutonosin fe ruentes non fufti- nueranc modo, fed inNoricum etiam averterant} (a) pri- ftinae nunc virtutis immemores, qua prima cuique via, ef- fufam in fugam fe conjecere. Marcomanni Bojohaemo po- titi, Quados admifere focios , qui per id tempus, ut mul- tis videtur, a Moravia hodierna, ad Marcham ufque flu- vium, ac Danubium protenfi earn, qua; ad feptentrionem eft Auftriam, aequas fere in partes divifam , cum Marco- mannis poftederunt. (b) Hie Maroboduus, dum regnum fibi firmat, dum populorum alios vi, alios voluntate fub imperium fubjungit fuum, & jamLuios, Zumos, Mugilo- nes, Butones, quique Principatum quondam inter Suevos obtinebant .Semnones fervire cogitj (c) earn brevi famam rebus geftis fibi confecit, quae admirationem Germanis, Ro¬ manis invidiam moveret. Juvat hoc loco pauca de nationum, quae Auftriam_» per haec tempora infederant, lingua, religione, moribus difi ferere, ut quorum res geftas hoc libro comple&imur, eo- rum etiam inftituta , moresque exequamur. Ac Marco¬ manni quidem , Quadique, qui ulteriorem Danubii ripam tenebant, quemadmodum in fronte Germaniae ab hac par¬ te pofiti, ita Germanorum mores, linguam, facra, civilia- que inftituta fecutos, nemo ambigit. Religiones, ut iru gente bcllicofa, paucae, fed exquifitae. Deos intra tem- plorum parietes ar6hre,aut humani oris fpecie induere in¬ fra coeleftium majeftatem videbatur $ lucos tamen & ne- mora Deorum honoribus confecrare , commune iis curn_§ aliis gentibus: quod pulchrum ducerent loci horrore ac fi- lentio Ante C. N. Anno 10 (a) Strab. I. 7. p. 450. „ Idem „ (Pofidonius) perhibec, Rojos quon- „ dam Herciniam incoluifte fylvam , ,, ac Cimbros , cum ad ea loca fe con- „ tuliflent,ab iis repulfos, ad Iftrum „ & Scordifcos Gallos defcendifTe. „ (b) Tac. de Germ. c. 42. „ Juxta „ Hermunduros Narifci , ac deinde Marcomanni Sc Quadi agunt. Pras- „ cipua Marcomannorum gloria , vi- ■, resque, atque ipfa etiam fedes pul- „ fis olim Bojis virtute parta. Nec „ Narifci, Ouadive degenerant. Ea- „ que Germanias velut frons eft, qua- >5 tenus Danubio prsetexitur. „ Cluv. Germ. ant. 1. 3 . C. 31. ( c ) Strab. 1. 7. p. 445'* 3) Colduli , 3> quibus eft St Roviafmum , Maro - 3, bodui regia, in quern locum is cum „ alios plures tranftulit, turn Marco* „ mannos, gentiles fuos. Is enimRo- „ ma reverfus - - praeter Marcoman- „ nos fubjecit fibi etiam Lujos, magnam 3> gentem, Zumos, Butones , Mu°ilones % „ Sibinos, Sc de ipfis Suevis magnam „ nationem Semnoncs. „ Scholiaftes corruptum hunc Strabonis locum fu- fpicatur , eumque in hunc modum emendat: „ Quadi, in quibus eft Sc „ Bojamum , Marobodui regia : - - „ Domum igitur reverfus, regnavit, „ ac prater jam didos fubjugavit fibi 33 L % ios 3 magnam gentem , Sc Lemo- ,, vios, Gutones, Burgundiones , &c. Vide edit. Arnftelaedam. A. mdccvii. cum notis varior. p. 44c. Sc Cluverii Germ. ant. 1.3,0. 31. LIBER PRIMUS. n Ante lentio reverentiam Numini conciliare. Thuiffonem terra genitum, Mannumque ejus fiiium Deorum in numero, an heroum haberent, authores diffentiunt. (a) Hertham tamen, feu terram matrem praecipua qua- dam religione coluere. (b) Caefar Solemquoque, Lunam ac Ignem $ Tacitus Martem , Hercuiem , ac Mercurium Deorum in numero habitos fuiile volunt. (c) Illud cer- tius, fortium ac vaticiniorum nec unam fuifle fpeciem, nec ufiim infrequentem: fed quanquam nec avium cantus, vo- latusque iis incogniti 5 proprium tamen gentis erat, ex equorum fremitu, hinnituque coeleffium monitus expiora- re. (d) Pro religionum modo mores etiam caftiores. Se- Mms. ra juvenum matrimonia & fevera : uxores non pro more barbarorum multiplices : fingulis contend erant, nifi am- bitio intercept. Adulteriis & gentis verecundia & prat- fens poena modum ftatuebat: expulfam a marito conju- gem, violati thori ream , nemo ted:o , nemo hofpitio di- gnabatur: neque ulla tarn ardfca fanguinis conjundtio, quae ifto fiagitio non abrumperetur. (e) Fenus & ufura voca- bula erant toti Germania: ignota : doli, malae fraudes, ac perjuria, ut viris indecora , longius etiam profcripta. (f) At vero hofpitii ufus nusquam prolixior : arcere tedto quenquam, nefarium habebatur : neque in ea humanitatis Pars I. B 2 parte (a) Tac.de Germ. c. g. „ Necco- „ tls, equorum quoque pradfagia, ac „ hibere parietibus Deos, neque in ,, monitus expend. „ „ ullam humani oris fpedem affimi- (e) Tacit, de Germ. c. 20. „ Se- „ lare ex magnitudine coeleftium ar- „ ra juvenum venus - - nec Virgi- „ bitrantur. Lucos ac nemora con- „ nes feftinantur. „ Idem cap. 14. ,, fecrant. „ Idem ibidem c. 2. „ Ce- ,, Severa illis matrimonia, nec ullam „ lebrant carminibus antiquis - - „ morum partem magis laudaveris: „ Tbuijiomm Deum terra editum , & „ nam prope foli barbarorum fingu- ,, fiiium Mannum. Originem gentis, „ lis uxoribus contend funt, exceptis conditoresque.,, „ admodum paucis, quinpnlibidine, (b) Tacit, de Germ. c. 40. „ In „ fed ob nobilitatem plurimis nuptiis „ commune Herthum> id eft, terram „ ambiuntur. ,, Idem c. 19. „ Pau- „ matrem colunt. „ „ ciflimaintamnumeroiagenteadul- ( c) Cjefar. Bell. Gall. 1 . 6. c. 21. „ teria , quorum poena praefens, & „ Deorum numero eos folos ducunt, „ maritis permifla. Accifis crini- „ quos cernunt , & quorum opibus „ bus - - coram propinquis expellic „ aperte juvantur. Solem , & Vulca- „ domo maritus , ac per omnem vi- « nuw, & Lunam. „ Tacit, de Germ. „ cum verbere agit: publicatte enim ca P* 9 - „ Deorum maxime Mercu- „ pudicitise nulla venia : non forma, ,) naw colunt, cui certis diebus hu- „ non setate , non opibus maritum 3» manis quoque hoftiis litare fas ha- „ invenerit. Nemo enirn illic vitia „ bent. Hercuiem ac Martem conceflis „ ridet, nec corrumpere viftibus & horpitiis non alia gens „ corruptus. Proximi ripas & vi- „ efFufius indulget. Quemcunque ,, num mercantur. ,, Diodor. Si- ,, mortalium arcere tedo nefas habe- cul. 1 . 5. „ Potum fibi ex hordeo „ tur, pro fortuna quisque appara- „ comparant , quem appellant „ tis epulis excipit. Cum defecere, „ thum. „ „ qui modo hofpes fuerat monftrati „ hofpitii, & comes proximam do- (c) Tacit, de Germ. c. 17. „ Te- „ mum non invitati adeunt: nec in- „ gumen omnibus fagum, fibula, aut „ tereft: pari humanitate accipiun- „ fi defit, fpina confertum - - locu- „ tur. Notum, ignotumque, quan- \ „ pletiffimi vefte diftinguuntur - - „ turn ad jus hofpitii, nemo difcer- „ ftrida , & fingulos artus expri- „ nit. „ „ mente:gerunt & ferarum pelles. „ , . Idem c. 4. „ Frigora - - coelo, fo- (b) Tacit, de Germ. c. 22. „ De „ love affueverunt. „ Mela 1 .3. de „ reconciliandis invicem inimicis, & Germania. „ pangendis afKnitatibus,& adfeifcen- „ dis principibus, de pace denique, (d) Tacit de Germ. c. 17. ? Eli_ „ ac bello plerumque in conviviis „ gunt feras, & decrada velamina „ confultant, „ Idem c. 23. „ Cibi „ Ipargunt maculis, pellibusque bel- „ fimplices , agreftia poma , recens „ luarum. „ Diodor. Sicul. 1 .5. de 55 fera, aut lac concretum. ,, Cx- Celtis : ,, Galea caput muniunt, I^r. Bell. Gall. 1 . 6 . c. 22. ,, Major - ,, paulumeminentiore,inquaautcor- 55 pars vidus lade & cafeo & carne „ nua impreffa funt, aut avium, vel „ confiftd. „ Tacit, de Germ. c. 23. „ quadrupedum effigies fculpts. „ 5> i otui humor ex ordeo aut frumen- LIBER PRIMUS. 13 Ante turas. (a) Regium nomen, quamvis inter Marcomannos, Anno Quadosque ufitatum poftea , ante Marobodui tamen seta- tem, Tudrique , qui regiae familiae fuere capita , odiofum fere ac infolens. (b) Beilis gerendis is honos dabatur 5 in pace Principum, aut optimatum tituli gratiam ad populum habuere. Quod fi qua belli neceffitas Ducem , Regem- que poftulabat, is e nobilitate fere, (c) quam rerum gefta- rum gloria, aut patrum merita pariebant, legebatur : le- < 5 fcus, probatusque , militari cum fremitu fcuto impofitus plaudentium humeris ferebatur. (d) Jam quem Ducem_» lie inauguraverant, in bello delerere nefas ultimuixu (e) Arma militi gladius, haftaque ( frameam illi appellabant) ferro brevi, led ita acri, 8c ad ufum habili, ut eodem telo 8c cominus 8c eminus ferirent. Miffilia peditum propria, plura fingulis ,* Icutum, frameaque equitum : fed feutum reliquifle, flagitium ad memoriam infame. Robur exerci- tus penes peditem: acies ex cuneis conftabat. (f) Haec c/w/mt, bello : pace pro tabulis 8c legibus mores erant confuetudi- ne approbati: ab his non vivendi modo , 8c agendi 5 led poenarum etiam, ac fuppliciorum modus petebatur. Ca¬ pitis poena raro, 8c nifi bellum jus daret Principi, a Sacer- dotibus decernenda. Transfugx tantum ac Patrias prodi- tores ex infelici arbore pendere juffi : qui corpus nefariis flagitiis polluerunt, palude ac limo haufti, vitam obfeamam oblcaeno mortis genere claudebant: mitior in csedes poena, B 3 8c pe- (a) Tacit, de Germ. c. 16. „ Nul- „ ges ex nobilitate, Duces ex virtu- „ las Germanorum populis urbes ha- „ te fumunt. „ „ bitari , fatis notum eft: colunt dif- (d) Tacit. Hift. 1 . 4. c. 15. „ Im- „ creti, ut fons, ut campus, utne- „ pofitus fcuto more gentis, & fu- „ mus placuit: vicos locant, noniu „ ftinentium humeris vibratus, Dux „ noftrum morem connexis, & co- „ deligitur. ,, n hxrentibus sedificlis : fuam quis- (e) Tacit, de Germ. c. 14. „ In- „ que domum fpatio circumdat. - - „ fame in omnem vitam, ac probro- „ Ne caementorum quidem apud il- „ fum ; fuperftitem principi fuo ex „ los, aut tegularum ufus. - - So- „ acie receflifie. „ „ lent & fubterraneos fpecus aperi- (f) Tacit, de Germ. c. 6. „ Rari „ re , - - quia rigorem frigorum e- „ gladiis aut majoribus lanceis utun- „ jusmodilocis molliunt: & fi quan- „ tur : haftas , vel ipforum vocabu- ,, do hoftis advenk, - - defoffa aut „ lo, framcas gerunt, angufto & bre- » ignorantur , aut eo ipfo fallunt , „ vi ferro , fed ita acri, & ad ufum ,, quod quxrenda hunt. „ Strabo „ habili, ut eodem telo, prout ratio ** „ pofeit , vel cominus , vel eminus T acit. de Germ. c. 42. „ Mar- „ pugnent. Et eques quidem fcuto, }> c ® m anms , Quadisque ufque ad no- „ frameaque contentus eft : pedites „ ltram memoriam reges manferunt „ & miffilia fpargunt, pluraque fin- „ ex gente ipforum, nobile Marobo- ,, guli, atque in immenfum vibrant. ,, dui , & Tudri , genus. „ Idem An- „ - - In univerlum asftjmanti , plus nal. 1. 2. c. 44 - « Regis nomen in- ,, penes peditem roboris. - - Acies „ vifum apud populares. „ n per cuneos componitur - - Scutu (c) Tacit, de Germ. c. 7. „ R e - „ reliquifle prscipuum flagitium. „ 14 ANNALIUM AUSTRI/E & pecoris certo numero, vel armenti redimenda. (a) Nu- ptiarum leges &paucse, & minime ambitiolae: dotem ma- ritus fponfe , contra ac nobis in ufli eft, afferebat: & ut virile munus Iciret, fcutum dabat, ac gladium, adje&io ad belli ufum equo, Sc ad familiaris rei commodum bourn ju- go. (b) Nec mortuorum honores a cetera moderatione abhorrebant: cadaver rogo inje< 5 tum , Sc cum equo, ar- misque eodem igne abfumptis,in folfamdemerfum,quam celpes viridis pro mole marmorea contegebat. (c) Pecu¬ niae ufus din nullus: mercatus permutatione rerum finie- batur : cetera paupertas obtinebat, hoc felicior quod nelci- retur. Agri modus nec certus, nec ftabilis, led alius ac alius in annos fingulos a Magiftratu per familias divifus,ne privati boni ftudio publicum negligeretur. (d) Sed ea res quanquam nonnulla afterret commoda , inconjmodis non carebat. Jacebant palfim fquallentes agri cultorum ino- pia, labores luos alienas defidiae cefluros haud ferentium : nec aedium ftruendarum ulla cura, quas anno circumad:o, Fitk j ignavus forte holpes occuparet. Hinc cetera gentis vitia, concelfu ejus ietatis, prope in laude numerata : potandi li¬ bido, otii, lomnii, alcx ftudium, rei interim familiaris cu¬ ra, fieminis, lenibus, ac vernarum viiiffimis delegata. (e) Neque (a) Tacit, de Germ. c. 19. „ Li- „ terarum fecreta yiri pariter ac foe- 33 mince ignorant - - plusque ibl bo- „ ni mores valent, quam alibi bonce „ leges. „ Idem ibidem c. 7. ,,Ne- ,, que animadvertere , neque vinci- „ re, neque verberare quidem , nifi „ Sacerdotibus permiffum. „ Ccefar Bell. Gall. 1.6.c. 23. „ Magiftratus,qui „ ei bello prcefint, ut vitas, necisque „ habeant poteftatem, deliguntur. ,, Tacit, de Germ. c. 12. „ Diftin&io ,, poenarum ex deliCto : proditores, „ & transfugas arboribus lufpendunt: „ ignavos <$c imbelles, & corpore in- „ fames cceno ac palude, injeda in- „ fuper crate , mergunt. „ Idem ,, ibid. c. zi. „ Luitur - - homi- ,, cidium certo armentorum, ac pe- , corum numero. „ (b) Tacit, de Germ. c. 19. „ Do- tem non uxor marito , fed uxori „ maritus offert. Interfunt paren- „ tes & propinqui , ac munera pro- 31 bant: munera non ad delicias mu- 51 Hebres qucdita , - - fed boves & 3> frenatum equum : &|fcutumcum ,j framea , gladioque. ,, (c) Tacit, de Germ. c. 27. „ Fu- „ nerum nulla ambitio: id folum ob^ „ fervant, ut corpora clarorum vi~ „ rorum certis lignis crementun - - ,, Sua cuique arma,quorumdam igni ,, & equus adjicitur. Sepulchrum „ cefpes erigit. (d) Tacit, de Germ. c. 26. „Agri „ pro numero cultorum ab univer- „ fis per vices occupantur. „ Cx- far Bell. Gall. 1. 6. c. 22. „ Neque „ quisquam agri modum certum aut „ fines proprioshabet; fedMagiftra- „ tus ac Principes in annos fingulos „ gentibus, cognationibusque homi- „ num, qui una coierunt, quantum „ eis, & quo loco vifum eft , attri- „ buunt agri , atque anno poll; alio „ tranfire cogunt. „ Idem de mo- ribus Suevorum Beli. Gall. 1. 4. c . 1. ( E ) Gcelar ibidem. ,, Agiculturce ,, non ftudent. „ Tacit, de Germ, c. 16. Ne caimentorum quidem „ apudillos aut tegularum ufus;ma¬ il terEa a d omnia utuntur informi. „ Idem ibid. c. 23. „ Adverfus fitim „ non eadem temperantia, fi indul- ,, feris ebrietati, fuggerendo, quan- „ turn Ante C. N. Anno Ante C. N. Anno LIBER PRIMUS. 15 Neque enim indecorum iis videbatur dies no&ibus potan- do jungere, neque infolens alea ludentibus, cum res, opes- que deficerent, corpora in ftrvitutem addicere. (a) Som- num in multam diem extrahere quotidianum 5 nil! cuni_j venatus , aut bellum torporem excuteret: temporis reli- quum, ut in multa hyeme ad focum exigebant. Hinc il¬ ia corporum moles, artusque magnitudine viftndi. (b) Sed bee non tarn propriaMarcomannis,Quadisque, quam to- ti Germaniae communia : fiqua peculiaria fuere his genti- bus, a Maroboduo flint indu&:a. Quados, feu Ma/os , ( ea enim eft vocabuli hujus notio ) cur aut alii, aut ipfi ft ft appellarint, nusquam reperi : quanquam non defint, qui diale&i vitio Quados, pro Gudis, id eft, Bonis, di&os velint. (c) Marcomannos enim a litnite , (d) cujus cu- ftodes erant, nomen traxifft, facile afftntior. Bojorum , quos utramque Danubii ripam tenuifftj ^ orum diximus, nec eadem plane, nec diverla conditio : nam_» cum lingua & plerisque in rebus priftae originis fuae, quae Gallis, Germanisque communis eft , quaedam velut vefti- gia reliquiflent; (e) multa tamen ex diuturna cum Gallis aut Italis confuetudine traxifft, a Germaniae more abhor- rentia, credibile videtur. Hominum in omni Gallia , ex qua Boji in Bojohaemum, ac Noricum funt digrefft, genera erant „ turn epneupifeunt, haud minus fa- „ cile viciis, quam armis , vincen- „ tur. „ Idem ibid. c. 15. „Non „ multum venatibus; plus per otium „ tranfigunt, dediti fomno , cibo- „ que ; fortiftimus quisque ac belli- „ cofiilimus nihil agens, delegata do- „ mus & penatium, & agrorum cu- „ ra fseminis, fenibusque , & infir- „ miflimo cuique ex familia. „ (a) Tacit, de German, cap. 22. „ Diem , nodemque continuare po- „ tando nulli probrum. ,, Idem ibid. e. 24. „ Aleam , quod mire- „ re, fobrii inter feria exercent, tan- 33 ta lucrandi perdendive temeritate, 5 , ut cum omnia defecerunt, extre- mo ac noviflimo ja&u de liberta- V te ac dp corpore contendant. „ (?) Tacit, de Germ. c. 22. „Sta- » j 1 .” 1 a f°mno, quem plerumque in 35 diem extrahunt, lavantur - - lau- 3> n cibum capiunt: feparatce fingu- „ Us ledes , & (h a cu iq Ue men f a . Idem ibid. c. 17.^ Totos dies juxta „ locum atque ignem agunt. „ Idem Ibid. c. 4. „ Habitus quoque cor- „ porum, quanquam in tanto nume- „ ro, idem omnibus : truces & ck- „ rulei oculi, nitidae comae, magna „ corpora. „ (c) Hug. Grot, in Ind. „ Gotbi , „ id eft Boni , id nomen a viciuis ac- „ cepere obhofpitalitatem ;ut acon- „ trariis moribus fuum Quadi. ,, ap. Wachterum Gloff. voc. Quad. Bec- mann. in Notit. Orb. P. 1. c. 9. §. 6. Sic Chamberlaynius in Orat. Domin. omnium linguarum. Germanice : „ Sonder loefe uns von Quade. Gel- „ drice : Verloeft ons van alien Qua- „ dm. „ Sunt tamen, quibus parum credibile eft, Quados voluiffe Malos appellari: creduntque vitio diale&i factum , ut Quadi , pro Gude , feu Ga¬ te (id eft, Bowi) appellarentur. (d) Althamer. in Not. ad Tacit, de Germ, ex Beato Rhenano. Aliter Henr. Glareanus Comment. deGerm. Marcomannos a vocabulo : Marck- . 9 °°^ equum fignificat, appellatos exiftimat apud Schardium T. I. Vide Wachteri Gloffar. voc. Mar, & Mar{. (e) Patet ex Principum fuorum Germanicis vocabulis , ut : Sigovefi , Brenni , x6 ANNALIUM AUSTRIA erant tria: Druides, Equites, Plebeji. (a) Druidum fum- main lacris , civilibusque rebus authoritas: hi religiones, ac pubJici, privatique juris controverfias tra&abant: proe- miorum, poenarumque penes hos arbitrium: quorum alen- tentia 11 quis difcederet, ei & ulu lacrorum, & omni civi- lis vitae confuetudine interdi6lum. Nec minora ejus ordi- nis in repubiica erant commoda : militias vacatio , immu- nitas a tributis, judiciorum poteftas infinita. (b) Earn uti? populi de fe opinionem alerent,fo!i pene literas, ac dePhi- lolophia morum, & fiderum cognitione arcana quaedanij condilcebant. (c) Proxima Equitum dignitas, quorum in beliis omnis fere opera verlabatur: eorum ut quisque il- luftrior, ita plures circum le ciientes numerabat. (V) Vul- reUghfa, g* fervilis fere conditio, (e) Deorum, quos plures habe- bant, Mercurium unum maxime colebant, inventorem ar- tium: Apollini deinde, Martique, huic bellorum, illi mor- borum praeftiti lupplicabant. Jovem in coeleftia imperium habere fatebantur, led velut longe pofitum negligebant $ Ditem veropatrem gentis authorem praedicabant : hinc mos obtinuit, dierum, menfiumque initiaa no6lis ingreflu numerandi. (f) Numinum porro luorum honoribus, ut erant luper mortales ceteros fuperftitioli, non peco- rum modo vi<5h’mas, led hominum etiam immolabant, in magnis, prsdertim morborum, & pradiorum pericu- lis. „ ter hancPhilofophiam etiam de rao- „ ribus dilputant. ,, (d) Caefar. Bell. Gall. 1 . 6. c. 14. „ Alterum genus eft Equitum. Ii — „ omnes in bello verfantur, atque „ eoru, ut quisq; eft genere, copiis- „ que ampliflimus , ita plurimos cir- „ cum fe am&aBos, clientesq; habet. „ (e) Caef. ibid. c. 13. „ Plebs pe- „ ne fervorum habetur loco , qua: „ per fe nihil audet, & nulli adhibe- „ tur confilio. „ (f) Caef.Bell. Gall.l.6.c. 17. ,,Deum „ maxime Mercurium colunt. - - Poft is hunc Apollinem , dr* M&rtem , d>“ Jo- „ vem , dr Minervam , de his eandem „ fere, quam reliqute gentes, habenc „ opinionem. „ Item c. 15. ,, Galli ,, fc omnes ab Dite patre prognatos „ predicant: idque ab Druidiius pro- 33 ditum dicunt. Ob earn caufam lpa~ „ tia omnis temporis , non numero „ dierum , led nodtium finiunt: & „ dies natales, & menfium, & anno- „ rum initia fie obfervant,ut nodtem „ dies fubfequatur. „ (a) Caefar Bell. Gall. 1. 6. cap. 13. >, In omni Gallia eorum hominum, „ qui aliquo funt numero, atque ho- „ nore, genera funt duo: nam plebs „ pene fervorum habetur loco - - „ alterum eft Druidum , alterum Equi- f um (b) Caefar ibid. „ Illi ( Druides ) „ rebus divinis interfunt, facrificia ,, publica & privata procurant, reli- „ giones interpretantur: - - fere de „ omnibus controverfiis , publicis, „ privatisque conftituunt &c. „ Et c. 14. „ Druides a bello abefle confue- „ verunt, neque tributa una cum „ reliquis pendunt, militias vacatio- „ nem, omniumque rerum habent „ immunitatem. „ (c) Caftan c. 14. „ Multa prate- „ rea de fideribus, atque eorum mo- „ tu, de mundi ac terrarum magni- >1 tudine, de rerum natura, de Deo- 5» rum immortalium vi, ac poteftate ” dftputant, & juventuti tradunt. „ otrab. lib. p. iq 2- Druida pra- Ante C. N. Anno LIBER PRIMUS. 17 Ante C. N. Anno Iis. (a) Pulcherrimi porro cuitus Ipeciem rebantur earn, cum immania Deorum limulacra vimine contexta vivis ho- minibus complerent, quos deinde ferali illo in complexu lento incendio concremarent. (b) Nec funerum oliiiij* ruueMa, humana ratio : hero concremato non pretiofa modo fupel- lex omnis 5 led lervi quoque ac clientes, quorum conlpe» £hor ante alios gratia , eidem rogo lunt illati. (c) Con- Nuptra- jugii has leges erant: ut dotem conjugis maritus domefticis l:a ' e copiis compenfaret,pecuniae vero fru&usomnesadutrum- que communiter pertinerent: altero conjugum extindto, fuperftes alter haeres ex afle fieret. (d) Ceterum ampla viris in uxores & liberos poteftas erat, ne vitae quidem, mortisque arbitrio excepto: necis marito illatae rea conjux, igne, tormentisque omnibus, quibus humana laevitia exla- tiari lolet, necabatur. (e) Corporis cultu, ceterisque vi- VeJUm , tae locialis commodis Germanos haud dubie fuperabant: Sagulis pro veftitu verficoioribus , ac virgatis utebantur: quidam, ut inter Principes, auratis etiam torquibus ful- gebant. (f) iEdificia, quanquam haud lplendida , ad fil- H diu- varum fere ingrefliis, vel fluminum ripas placebant, non tio, tam vitandi,ut mea quidem eft opinio, aeftuscaufa, quam ut ad manum eftent neceftaria quotidiani ufus inftrumen- ta, aqua lignaque. (g) Et quanquam principio villas inco- Pars I. C lerent, (a) CseC ibid. „ B. Gall. 1. 6. c. 36. „ Natio eft omnium Gallorum ,, admodum dedita religionibus, at ,, cuniar con}un£tim ratio habetur , „ fruftusque fervantur &c. „ Vi- (E).Cad. B. Gall. 1.6. c. 19. „ que ob earn cauflam, qui funt ad- „ ri in uxores, licut in liberos , vi- ' quique „ tx necisque habent poteftatem ,, Idem ibid. „ de morte fi res in fu- fpicionem venit,de uxoribus in fer „ fe&i gravioribus morbis „ in praeliis periculisque verfantur , „ aut pro vi&imis homines immo- „ lant, aut fe imolaturos vovent. „ (b) Caef. ibid. „ Alii immani raa- „ gnitudine fimulacra habent, quo- „ rum contexta yiminibus membra „ vivis hominibus complent, quibus „ fuccenfis circumventi flamma ex- „ animantur homines. „ ( c ) Casf. ibid. c. 19. „ Fu- „ nera Hint pro cultu Gallorum ma- ,, gnifica & fumptuofa : omniaque „ quse vivis cordi fuiffe arbitrantur, j> in ignem inferunt, etiam anima- lia; ac paullo fupra hanc memo- ,‘, riam, fervi & clientes , quos ab 11s dtleftosefle conftabat, juftisfu- neribus confect is, una cremaban- 5) tur. (d) Casf. ibid. ,, Viri quantas pe- ,, cunias ab uxoribus dotis nomine „ acceperunt, tantas ex fuis bonis, „ ceftimatione fafta, cum dotibus „ communicant. Hujus omnis pe- „ vilem modum quadtioriem habent, „ & fi compertum eft , igni atque „ omnibus tormentis excruciatas in- „ terficiunt. „ (f) Strab. 1. 4. p. 500.- „ Saga fe- runt, comamalunt , braccis utun- tur circum extends, loco tunica- rum vefte fiflili manicata. — Ge- ftant - - aureos circum colla tor¬ ques , & circa brachia & manus cum brachio commifluram arrnil- „ las: & quihonores gerunt, ii ve- „ ftes tinftas, atque auro variegatas „ ufurpant „ Diod. Sic. 1. v. „Sa- „ gula ferunt virgata „ (g) C*f. B. Gall. 1.6. c. 30. „ut funt „ fere domicilia Gallorum , qui vi- „ tandi ceftus caufsa plerumquefilva- „ rum ac fluminum petunt propinqui- „ tates, „Strabl.4.p*30i* „Domose „ tabulis & cratibus conftruunt ro- „ tundas, magno impofito faftigio. „ Norici , gens Cel- tied. Belenus , Noric. Deus. 18 ANNALIUM AUSTRIA lerent, pagosque nullis incin£los moenibus, resque belli- Ante cas tantum & agriculturam exercerent, artium ceterarum Anno’ rudesj (a) ii tamen qui ex Gallia olim in Italiam , Duce Bellovefo transgrefli, fedes inter Padum & Appenninum fixerant, vicinarum gentium imitatione ad condendas no vas urbes animos ac operam contulere: Mediolanum cer- te, Comum, Brixiam, Veronam, Bergomum, Tridentum, Vicentiam Celtics; gencis hujus fuifle opera Juftinus author eft: (b) ut adeo haud inanis conje&ura videri poflit, fiquis earum, quae in Norico ac Pannonia ante adventum Roma- norum exffcitere, urbium principia , ad Bojos, Bojorum- que focios ex Italia exadfos referre contenderet. Atque h am \ " ; ~ Nomen autem Pannoni- „ nifi pauciflimum, nafeitur: neque „ bus mditum eft, ex eo quod tuni- ,, enim haeccolunt, quum majorem 3> cas manicatas ex pannis mors Juo con- „ partem acerrima in hyeme vivant: 3) cifis ac confutes conficiunt. Verum ,, fed hordeum & milium & count, „ five ea nominis eft ratio , five alia, „ & potum ex eis conficiunt. C$te- „ certe quidam Graeci, veritatis igna- „ rum omnium, quos nos quidem no- „■ ri, Poiones eos vpcarunt, quod ip- „ verimus,hominu fortiftimi funt - - „ fum quidem ctiam nomen anti- „ ad iram & csdem -propenfilfimi. „ ANNALIUM AUSTRIA pes Pannoniy genti negat. (a) Sed enim Principes belli neceftitas poftea invexit: urbes & ante Romanorum ad- ventum aliquot,& iis rerum Dominis,pIurimy in Panno- nia exftitere. (b) Hoc ftatu rerum tranquilly aliquot annis in Auftria res erant; quo tempore & Jani Templum Romy ab Au- gufto claufum, & JESUS, Princeps Pacis,e Virgine natus eft. Sed earn quietem ingens brevi bellum excepit. Ti¬ berius, incertum qua caufa, ( A. C. VI. ) in Germaniam cum exercitu moverat, transmifloque Rheno ad Vifurgim, Albimque fluvios penetrarat: & quanquam nihil admo- dum ea expeditione geftum eftetj fama tamen, ut lit, ex longinquo res in majus augente , omnium in ore, fermo- neque erat: & Imperatorium nomen non ipfe modo, fed Auguftus quoque vitricus acceperat. (c) Nec deerant, qui Germaniam omnem Romanam propediem fore provinciam di&itarent : unam fuperefte Marcomannorum gentem, fed tanquam belluam, jam in- tra faltus conclufam , Vi&ori Tiberio brevi jugulum pry- Beiium a bituram. (d) Et quamvis non idem AuguftoTiberioque fn^Maro- de potenti hofte judicium, bellum tamen in Maroboduum boduum decretum eft, ne quibus increpientis ejus adhuc imperium adoleviflet, iis ad fummum olim faftigium & certam Ro- ium. many majeftatis perniciem perveniret. Maroboduo frau- di datum,quod defcifcentibus ab Augufto populis perfugio eflet: quod ymulum potius, quam focium, pro magnis in eum Augufti mentis Romano fe populo exhiberet. (e) Ve- ro (a) Appian. Bell. Illyr. _ „Nemo- „ rofa cjuippe Paonum regio eft. - - „ P«ones nullas urbes habent, agros „ duntaxat, & villas per cognatio- „ nes poffident: neque judicia com- „ muma illis adfunt, neque Princi- „ pes, qui ceteris praefint. „ (b) Strabo. 1. 7. „ Pannoniorum „ geutes funt Breuci - - Defitiata , qui- „ bus Rato imperavit. ,,De eodem& Pinna ducibus in Pannonia Dio Caff. 1. S5- . De urbibus Pannonfte : Sifcia , Pe- tovia , Camunto. Appian. Illyr. Livius. 1, 53. ante adventum Romanorum. De ceteris Jornandes de reb. Getic. can. S 0, •» Ornata patvia. (Pannonia) 'Civitatibus plurimis, quarum pri- „ ma Sir mis , extrema Vindomim. „ (c) Dio Caff. 1. ft P- 5 66 - » la >5 Germanos expeditionem cum alii, » Tiberius fecit, progreffusque » primo ad Vefur^im , deinde ad „ Albim fluvios: nihil tamen magno- „ pere memorandum adtum eft : „ quanquam de Germanis Imperato* „ ris nomen non Aim ft us modo, fed „ Tiberius etiam invenerit. „ Vellej. Paterc. I. 2. p. 465. „ad „ quadringentefimum miliarium a ,, Rheno usque ad ftumen Albim , qui ,, Senonum , Hermundurorumque fines „ praeterfiuit, Romanus cum fignis „ perdudtus exercitus. „ (d) yellejus Paterc. 1. 2. p. 46^. „ Nihil erat jam in Germania, quod ,, vinci poffet praeter gentem Marco- „ mannorum , qua: Maroboduo Duce „ excita fedibus fuis, atquc in inte- „ riora rcfugiens, mein tbs Hercynia „ fylva: Campos incolebat. „ (h) Vellejus Paterc. 1. 2. p. 466. „ Gentibus, hominibusque a nobis „ defcifcentibus, erat apud eum per- „ fugium,totumque ex male diffmu- „ lato agebat smulum. ,> Ante C. N. Anno Poll Chri- ftum natum Anno 6 LIBER PRIMUS. 21 a. c. ro propius eft, crefcentem novi regni potentiam curamTi- berio, ac folicitudinem acuifte. Nam cum Germaniam ad laevam, & in frontej Pannoniam ad dexteram; atergo fedium fuarum haberetNoricosj tanquamin omnes ventu- rus, ab omnibus timebatur. (a) Magnum potentialejus Marobo- teftimonium Tiberius ipfe tuiit,cum frequenti fenatu,ma- gnitudinem viri, fubjedlarum ei gentium violentiam, Ita¬ lia?, cujus a clauftris ducenta vix pafliium millia abeflet,pe- riculumoftenderet: & nequePhilippum Athenienfibus, ne- que Pyrrhum, aut Antiochum Romano populo perinde metuendos prxdicaret. ( b ) Et erant Maroboduo pede- ftres , equeftresque ese copiae, ut fexaginta & amplius ar- matorum millia fuis Tub fignis numeraret. (c) Rex vero ipfe non corporis modo vifenda fpecie , fed animi viribus, & iis,quibus imperia continentur artibus, inter Germanias Principes ita eminebat, ut natione magis, quam ratione barbarus Romanis ipfis ab hoftibus haberetur. (d) Bellandi artes a Romanis hauferat, jamque & difci- plinae militaris rationem , & qui invidtum ad eum diem praeftabant Romanum adverfus barbaros militem, aciei ac Caftrorum ordines invexerat: (e) cumque & locorum op- portunitate , & hominum multitudine praeftaret ceteris , & finitimas fibi gentes aut vi, aut federe adjunxiflet j invi¬ diam movere Romanis poterat, timere folitis, nifi timeren- tur. Ergo tarn potentem hoftem pluribus fimul locis ag- gredi ex re vifum, ne qua elabendi,aut colligendi fefe fpa- tium daretur, in ancipiti deprehenfo. Sentius Saturninus ex Haflia, quas Gattorum turn Sedes erat, in Herciniam C 3 movere (a) Veil. Paterc. ibid. ,, Eratque „ etiam eo timendus,quod quum Ger~ 5, \naniam ad laevam , & in fronce; ,, Pannoniam ad dextram, a tergo fe- „ dium fuarum haberet Noricos $*tan- » quam in omnes Temper venturus, » ab omnibus timebatur. Nec fe~ „ curam fui patiebatur Italiam: quip- » pe quum a fummis Alpium jugis, qucc finem Italiae terminant, ini- y> tium ejus finium haud multo plus »> CC. millibus pafluum abeifet „ Jacit. Annal. 1. 2. „ Ceterum ,, apud fenatum differuit f Tiberius') ” non "_ 11 Athenienfibus, non „ Pyrrhum , aut Antiochum populo „ Romano perinde metuendos fuif- ,, fe. Extat oratio , qua magnitudi- „ nem viri, Violentiam lubjectarum „ ei gentium , & quam propinquus „ Italice hoftis, fuaque in deftruen- „ do eo conlilia extulit. „ (c) Veil. Paterc. 1.2. p. 466. „ E- „ xercitumque , quern L X. milium „ peditum , quatuor equitum fece- „ rat, adverfus finitimos bellis exer- „ cendo, majori, quam quod habe- „ bat, operi prseparabat. „ ( d ) Veil. Paterc. 1 . 2 . p.465.,, Ma- „ roboduus genere nobilis , corpore „ praevalcns, animo ferox, natione „ magis,quam ratione barbarus,non „ tumultuarium - - fed certum im- „ perium , vimque regiam comple- „ xus animo. ,, (e) Veil. Paterc. 1.2. p. 466. ,, Im- „ perium perpetuis exercitiis pene ad „ Romance difciplina: formam reda- „ dtum, brevi in eminens, & noflro „ quoque imperio timendum perdu- „ xit faftigium. „ ✓ Panno- niorum tumultus. Pax Ro¬ man. cum Marobo^ duo Mar- coman. Reg s - Pannonii, acDalma- t& opprej- f 22 ANNALIUM AUSTRIA movere juftus: Tiberius traje&o ad Carnuntum in Auftria a. c, Danubio, cum Iilyricis legionibus terga hoftium premerej Valerius demum Meftalinus, excito Dalmatise Pannoniae- que robore , quocunque praelens neceffitas pofceret, labo- rantibus adefte. (a) Confilia cafus evertit: Pannonii enim Dalmataeque, haud dubium, quin Marcomannici belli fidu- cia in fpeinr novae libertatis eredi, ad o 6 lingenta millia in armis erant, excufloque Romanorum jugo hinc Macedo¬ nian!, illinc Italiae fauces, ubi Tergeftum ac Nauportus eft, involare tentarant.^V) Atftum de Romana re per Illyricum &: Germaniam videri poterat, nifi Maroboduus intempe- ftiva celeritate in pacis leges conlenfiflet: neque dubium erat Augufto, quin ft Tiberio ad Danubium haerente, viri- bus uti iuis conjurati noviflent, ad decimum a capto Nau- portu diem, ad urbem Romam confiftere potuiftent. (c ) Rebus cum Maroboduo compofitis Italia relpirare vila eft, totusque belli terror inDaImatas,ac Pannonios verlus,qui fame morbisque confedti,proditoDucum altero, altero in- terfe&o, ad pacem adadti, Romanis le legibus fubjecere. (d) Noricum in partibus fuerit, ut fere omnium leu pro- g lperae,leu adverfe fortune cafuum conlors eratPannonia^ an (a) Veil. Paterc. 1 .2. p. 466. „ Sen. „ tio Saturnino mandatum, uc per Cat - „ tot > excifis continentibus Herciniae „ fylvis , legiones Bojobcemum ( id re- „ gioni, quam incolebat Maroboduus, „ nomen eft.) - - Ipf e ( Tiberius) a n Carnunto , qui locus Norici yearn pro- „ ximus ab hac parte erat, exerci- ,, turn, qui in lllyrico merebat, du~ 5, cere in Marcomannos orfus eft. ,, Dio Caff. 1 . 55. p. 566. „ Tiberius iy fecundam in Germanos expeditio- „ nem fecit, ac cum eo magna parte „ exercitus abduda,ipfisqueDa!ma- „ tis milite imperato, ad bellum Ger- „ manicum Valerius Meffalinus Dalma- „ tiae , ac Pannon'm turn Praffedus „ abiit,, (b) Veil. Paterc. 1.2. p. 466. „Prae- „ paraverat jam hiberna Csfkr ad 3J Danubium ; admotoque exercitu, ■ y non plus guam quinque dierum „ iter a priirus hoftium, Saturninum admoveri placuerat: pene aequali divife interval I o ab hofte(copiae) „ intra paucos dies in praedido loco » cum Caefare (fe) jundurae erant: >) quum univerfa Pannoma, infolens »>■ - lon gK pads bonis, & adulta viri- » bus Dalmatia omnibus tradus ejus „ gendbus in focietatem addudis , „ ex conftituto arma corripuit. - - „ Gentium , nationumque, quae re- „ bellaverant, omnis numerus , am- „ plius DCCC. millibus explebat — ,, parspetereltaliam decreverat, jun- „ dam fibi Nauporti, ac Tergeflis con- „ finio ; pars fins fedibus praefidium „ effe deftinaverat. „ (c) Veil. Paterc. 1 .2. p. 466.„tan- „ tus etiam hujus belli metusfuit,uc ,, ftabilem ilium & firmatum tanto- „ rum bellorum experientia Caefaris ,, Augufti animu quaterepatque ter- ,, reret. - - audita in Senatu vox Prin- „ cipis: decimo die , ni caveretur , pojfe bo- ,j M em in ur bit Rom a. venire con (peel urn. (d) Dio Caff. 1. 55. p. 568- „Mar~ „ co deinde Furio Camillo , Sexto >, Nonio Quintiliano Confulibus , „ pacificationem Pannonii ac Dalma- » tae expetivere, fame prirnum, inde „ earn fecuto morbo confedi. - - „ Sub idem tempus Bato Breucus, qui „ prodito Pinne , mercedis loco, re- „ gnum Breucorum receperat, captus „ ab altero Batone, occifusque eft.--- ,, keliqui etiam Pannonii , quumager ,, eorum a Silvano maleficiis infeftare- „ tur,pacis conditionesacceperunt.,, LIBER PRIMUS. 23 a. c. an Romani ducis praelentia,in officio perftiterit, incertum: turn quod omnes ejus tradlus populi in belli focietatem pertrabfci fint: turn quod Tiberius jam adDanubium ftaret, cum Pannoniorum armorum fragor a tergo infonuiflet. Pacatis his gentibus fadftum id demum arbitror, ut Auftria du&o per Vindeliciam , Noricum , Pannoniam , ac Mx- Oam limite, Romani a barbaris dividerentur : (a) turn & Imperii Colonias in Noricum, ac Pannoniam dublas, frena devi&a- rum gentium, & adverfus hoftes praefidia. Ac de Car- nunto quidem nihil ambigam,quod&clarifIimi inter Pan- noniae oppida eftet nominis, & ad coercendos adverfi lito- ris hoftes,& fitu, &firmitate opportunum. Pleriquenunc Camun- illud inter rudera ( b ) Petronellse, Auftriae oppidi, inve- ftigant, qua parte nunc quoque murorum ruinae quaedam ubi loco- exftant, aliis earn antiquitatis gloriam ad Heimburgum , ritm veterem pariter Auftriae urbem, trahentibus. (c) Lambe- cius, do&jus vir, diuque in Auftria verfatus, tripartitam earn urbem ftatuit, quarum partium primam Heimburgi collocat, quam ad urbem nunc quoque caftrum vetuftate femirutum, jugo montis impofitum confpicitur : eamque Urbt An- Carnuntem illam veterem , quae duobus fere ante annum . Chrifti natalem Seculis, bello jam Illyrico,ac Macedonico * inclaruit: ( u ) alteram, ubi Palatium Auguftorum , ubi Thermae , ubi quarts decimae legionis hyberna fuere Pan- nonica , (e ) Altenburgum removet, quod ad diferimen Ungarici Germanicum appellamus: tertiam demum,quam Fit coio- Augufto imperante, Romana decoraverat Colonia, aedifi- ” ia ciorum fplendore,&cetero cultiffimae nationis luxu incly- mam ' tarn (a) Sext. Ruf. in Breviar. p. 550. Limes inter Romanos ac barbaros n ab Augufta Vindelicum per Nori- n , Pannonias , ac Mafias eft con- f, ftitutus. „ (b) Lazius Comment. Reip.Rom. L 12. Se&. III. c. 1. * Cufpinian. in Severo Pertinac. p. S 4 - Pirckheimerus de Iocis German, apud Schardium T. I. Geograph. ( c ) Cluver. in Vind. & Nor. c. Cellar. Geogr. ant. 1. II. c . 8- Har- duin. in Notts ad PU n . ]. 3. c . 27. (d) Lambecius in addit.’ad L. II. Comment. Biblioth. Caefar. Vindob. pag. 997. Livius Dec. IV. 1. HI. „ Eadem „ ttftate ( P. Licinio Crajfo & C. Cafjio „ Longino Coff. Anno ante C. N. 171. ) „ qua in Theflalia equeftri pugna vi- „ cere Romani, Legatus inlllyricum „ a confule miftus, opulenta duo op- „ pidacoegit in deditiondm: omnia- „ que iis fua conceflit, ut opinione „ dementia; eos, qui Carnuntem , mu- „ nitatn urbem, incolebant, alliceret. „ Poftquam nec ut dederent fe,com- „ pellere,neque capere obfidendo po- „ terat * - quas prius intadtas uibcs „ reliquerat , diripuit „ (rj Plin. L. IV. c. 12. , v Supe- ,, riora autem inter Danubium & ” Hercynium faltum ufque ad Pan- nonica hyberna Camunti „ Emporia nobilis 24 ANNALIUM AUSTRIA: tarn ad ipfum pene Petronellae oppidum extendit. (a) Ru- c - dera porro , quse hoc loco vifuntur , non efle Carnuntis portas, ut vulgo perfuafum, fed triumphalis arcus reliquias, aevi vitio exelas, cujusmodi duos,decreto Augufti, Vidori Tiberio eredos affirmat Dio,( B ) ex ^ £u ornatuque refiduo dode conjicit. Qua? quanquam in opinione funt pofita, firmari tamen argumentis hand levibus poflunt. Pro Heimburgo faciunt loci pofitio , Marchae Danubiique con- fluenti proxima, urbis caftrique antiquitas, nomen iplum a gentilibus, ut multis videtur, loci conditoribus tradum; ipla denique caftri, urbisque munitio , natura fituque ex montis fluviique opportunitate,qualem tempora ea Ipeda- bant, egregie adjuta : apte ut cadere ea in Heimburgum poflmt, qu cus, ejusque ergo Augufto & Ti- >3 Berio nomen Imperatorium au- » , ac Triumphus decretus, at- v q ue inter alios honores fornices „■ duo in PanKoniit,qmbm troph^a „ infifterent. „ (c) Livius Dec. IV. L. 3. „ Le- „ gatus in Illyricum a confide miff „ fus opulenta duo oppida vi atque „ armis coegit in deditionem : om- „ niaque iis fua conceffft, ut opinio- „ ne dementia; eos, qui Carnuntem , „ munitam urbem, incolebant, alli- „ ceret. „ (d) Lambec. 1. c. in Not. hsc ha- bet: ,, De harum Ebermarum antiqui- „ tate, falubritate, Scredo ufu ex- 33 peculiars liber Vienna: lingua „ Germanica impreffus in quarto , 33 eujus titulus : Eolhaimifcb Bad- „ Bucb des Wildbads %u Eeutfcben . Al- „ tenburg. ,, 00 Antonini Augufti Itinerarlum apud Petr. Weffelingium p. 247. „ „ Gerulata in medio Carnunto. M. P. XXX. „ . _ . XIIII. Gemina. , jEqtunodio 3 & Ala nova in me¬ dio Vindobona. M. P. XXVIII. leg. X. Gem. „ Lambec. Iqc. laud. p. 1000. &c. LIBER PRIMUS. 25 tionem, qui Pannonici exercitus hiberna, qui fedemacre- giam tot Imperatorum Carnunti fuifle meminerit. Neque vero,dum fiiccini folum e Balthici maris littore perfexcen- ta pafluum milliaMaro fluvioCarnuntum advedbi,mentio fit apud Plinium , ( a ) aliarum rerum mercatum abfuifle exiftimem, quse feu a Romanis in Germaniam, feu a Ger- manis in Romani juris provincias, pacis tempore importa- rentur. Claflem vero, quae ad Danubii cuftodiam excu- babat femper , Carnunti ftationem habuifle, turn res ipfa loquitur, turn Notitia Imperii fub Honorii, aut Gratiani tempora conteripta, aperte indicat: (b) nam & Tiberius praeparatis ad Danubium hibernis Carnunto movere in Ma- raboduum voluit: (c) & M. Aurelius Antoninus; quem ex Philofophis Imperatorem habemus, ipfo triennio hel¬ ium hie in Marcomannos apparavit. (d) Ceterum ornan- dae huic colonise nec alii, qui confecuti funt, Carfares de- fuere. Hie Septimius Severus a legionibus Germanicis Imperator acclamatus: (e) hie Licinius a Galerio in Car- farem eft adoptatus. (f) Nec Antoninos duos degeneres, Commodum, & Caracallam dubito , feu cum Quadis illi res eflet; (g) feu Pannonium ifte otium venando & au- rigando obledtaret , Carnuntum augufta prarfentia augu- ftius reddidifle. ( h ) Ad memoriam infigne illud , quod Scr{ftgr M. Aurelius Imperator operum , quae etiamnum extant in Aujlria Stoicae plena fapientiae, partem bene magnam Carnunti, quemadmodum ipfe in calce libri tecundi innuit, confcri- Anton.'' pferit: (1) ut adeo Scriptores inter primum, fummumque pm l °l °- & Philofophum numeret Auftria & Imperatorem. Con- Pars I. D tecutus (a) Plin. I. 37. c. 3. „ DC. Fere ,, milHa pafluum a Carnunto Pannoma „ abeft licus id Germanise, ex quo „ invehitur fuccinum , percognitum „ nuper. „ Ex edit. Harduini T. II. (b) Notitia Dignit. Impel-. Rom. Seft. LVIII. ex edit. Labbei. „ Prse- ,, fedlus Claflis Hiftricse Carnunto , five 5 > Vindomana a Carnunto translate. ,, (c) Veil. Paterc. 1.2. p.466. „ Ipfe „ a Carnunto - - ducere in Marco- mannos orlus eft.-Prsepara- ,> verat jam hiberna Csefar ad Danu- „ hum. „ (t>) Eutrop; 1. g. n Cum a p U d ,, Carnuntum jugi triennio perfeveraf- „ let ( M. Aurel. Anton. ) bellum 5) Marcomanrvcum confecit. „ ( E ) iEHus Spartian. in Severo. cap. » Dehinc a Germanicis le* „ gionibus - - multis hortantibus, „ repugnans Imperator eft appella- ,, tus apud Carnuntum , Idibus Augu- „ ftis „ , (f) Eufeb. in Chron. ad an. Ch.309. ,, Licinius a Galerio Carnunti Impera- „ tor fa&us. „ (g) Lamprid. in Commodo. c. 2. „ Profe&us eft cum Patre & ad Ger- „ manicum bellum „ Herod. L. 1. (h) Herodian. L. 4. „ Igitur Ita- „ lia decedens ( Anton. Caracalla ) „ ad ripas Danubii pervenit - - ibi „ aut corpus exercebat aurigando , „ csedendisque cominus omne genus „ belluis, aut jus dicebat. „ ( 1 ) Marcus Antoninus lmperator L. II. in fine „ T a iv Kapvinco. Qme „ Carnunti. ,, Lattrea- cum Cor Ionia Ak- g#*» 26 ANNALIUM AUSTRIA lecutus Aurelium longo pofl intervallo Valentinianus I. le- A * c * gem de Accufationibus Carnunti fcriplit, quae Codici (a) Theodofiano inlerta etiamnum Jegitur, quo tempore , quamvis a barbaris vaftatum ac deformatum repererit j tantum tamen de veteri Iplendore vel firmitate ruinae hu- jus urbis habuere, ut eundem, bellum in Quados moliejn- tem, tribus fere menlibus retinerent. (b) Pannonia hoc prafidio communita, verla quoque in Noricum cura eft, & colonia Laureacum du&a. Mul- tae de hoc loco limul controverfiae, de aetate , conditore, fitu, nomine, dignitate: led quas Viri dodli, quorum len- tentiam lequor , planiores jam fecerunt. ( c ) Ac nomen quidem loci aprxterfiuenteLoracho amnepoftCluverium, & Lambecium pleriqueomnes trahunt,aperta Germanicas vocis origine , quam Romanas aures , nili ulu roboratam accepiflent, lecuturae non videntur. Id argumento ell, vi- cum id loci jam fubNoricis olim Regibus fuille,ferri com- mercio fortalle nobilem lecundo Analo hue deve<5fci. Et erat id lolenne Romanis, ut condendis oppidis non tarn lo- ca ipfi caperent, quam veteribus novas colonias adjunge- rent: id quod Carnunti etiam fabfcum conllat. ( d ) Sed quaecunque tamen antiquitas vetuflum hoc oppidum com- mendet; famam tamen ac lucem a Romanis accepit. Hie illi fpeculam ad comprimendos Germanias motus; hie le- dem Praefidum ac Iegionum 3 hie clallem ad excubias Im¬ perii habuere. (e) Tam nobilis coloniae authorem Mar¬ cum Aurelium nonnulli prodidere : (f) Sed operis ejus gloriam laxi inlcriptio ad quartum decimum ab urbe la- (a) Codex Theodofian. lib. IX. Tit. I. de Accufationibus & Infcript. Leg. XII. de Recriminatione „ Dat. „ prid. Id. Auguft. Carnunti. Iidem „ A.A. A. Laodicio Prsefidi Sardinia; „ port confulatum Gratiani & Equi- „ tii „ A. C. CCCLXXV. ( B ) Ammian. Marcell. L. 30. Quumque exinde Camuntum , Illy- ,, riorum oppidum introifTet ( Va- „ leiitinianus I. ) defertum quidem „ nunc , & fquallens, fed duttori „ exercitus perquam opportunum - - « per continuos tres menfes seftivos » arma parabat, & alimenta , fiqua » f ors fecundaffet, pervafurus op- ” P°rtune Quados. „ (c) Lambec. Coment. Bibl. Cat Vindob. 1.2. c. 8- Topograph.*Auflr. Granelliana p. 11. M. Hanfiz. Germ. Sacrse Tom. I. in Proleg. (d) Ex infcript. lapidis fupra allati, ubi C. Jul. Magnus Dtcur. Col. Karn. legitur. p. 24. (e) Cod. Notit. Dignit. Imperii Sett. 58. ,, Prxfettus Legionis fe- „ cundx Lauriaco - - Prxfettus 31 clafJis Lauriactnfts, ( f) Lazius Comment, de Repb. Rom. L. 12. Sett. 7. c. 5. Cluver. de Vindel. & Noric. c. 5. M. Vel- ferus Boic. L. 3, LIBER PRIMUS. 27 pidera via Flaminia reperti Augufto afleruit. (a) Quan- quam nee ceteri Augufti Succeflores , augendae ornandae- que nova: colonix deeftent, qui & feutis conficiendis fa- bricam, (b) & caftra navaiia, & plura opificum collegia erexerunt. Situm urbis plerique ad agrum referunt Da- nubio, Anafique oftio interje&um, quo loco pagus ejus nominis adhuc vifitur , quod amnis praefert, qui urbem olim mediam fecabat. ( c ) Laureacum ad duo fere paf- fuum millia Cufpinianus extendit: (d) Lambecius arcem Prafedti ea parte ftatuit, quadecimo poll: leculo hodierna Anifia furrexit. (f) Sed quoniam Municipii jura, cum Auguftas colonke Et Mu- gloria in unum Laureacum confluxere, opera: pretium fue- n ^ um rit,utriusque dilcrimen hie afferre. Coloniae in captum bel- lo agrum, mandato Principis , aut Senatus , mitti confue- vere. Colonorum pro agri modo bina, fummum terna, Colonia- quaternave hominum millia , qui nomina profeffi eflent, rum > ac ducebantur. Ejus conlilii non una erat ratio: aut enirn coercendis bello fubablis populis, vel reprimendis vicinis <#/«■*- hoftibus hsec velut frena$ aut diuturnis veteranorum mili- men ' turn meritis tanquam proemia parabantur. Conlcriptum colonorum numerum Triumviri , Septemviri aut Decem¬ viri ad exercitus quandam fpeciemfub vexillo deducebant. In agrum coloniae deftinatum ubi ventum eft, circumfcri- bere aratro locum,& colonisfingulis, expullarii fententia, certum agri modum allignare dublor agminis folebattqna caufa & numi etiamveteres nuncaquilam, nunc vexillum, nunc aratrum ac decempedam referebant. (f) Conftituta fic colonia Romanis legibus utebatur , quarum cuftodes Magiftratus & Sacerdotes erant. Magiftratuum praecipui Pars I. D 2 Duum- ( A ) Gruter. in Opere Infcript. p. 4S4. N. 3. ex teftimonio Lipfii, qui lapidis inferiptionem Via flaminia re- perti ipfe infpexit, cujus hoc initium: T. VENNONIO. T. F. STELL. AEBUTIANO PATRONO ET MVNICIPI. COL.AVG. LAVR.Scc. Sed dubium movet Weflelingius in Not. adltinerarium Antonini. p.23^. ubi relata hac inferiptione fubjungit: „ Ego vero hunc lapidem ad Laura „ Lavinum pertinere arbitror, ipfa in- ,, feriptionis fententia idpoftulante,, At enim Laura Lavinum , alias Loritim , an colonia fit, me latet, lauriumkw potius Lorium Via Aurelia per Tu- feianahaud procul urheRoma eft:fed villa , non Colonia Capitolino , Eutro- pio, Vi&ori in Antonino Pio appel- latur. ( b ) Notit. Dign. Imp. Seft. 41. „ Lauriacenfis feutaria „ (c) Lambec.Comment.Bibl.Vind. 1. 2. c. 8* p- 634. _ (d) Cufpinian. in Auftr. deS. Qui- rino p. 67. (e) Lambec. 1 . cit. p. 635. (f) Sigonius T. II. De antiquo ju¬ re Italiae Lib. 2. cap. 2. 3. 4- Demp- fterus 1 . 7. c. 47. & 1 . 10. c. 22. La- zius Comment, de Republ. Rom. lib. XII. Seft. I. Cap. 1. &-2. Pati- nus in Num. Augufti- Mediobarb. in Numis Augufti a Colon. & Municip. cufis a pag- 4 S* J{egencli forma, in Anfiria citeriore. 28 ANNALIUM AUSTRIA Duumviri, Cenfores, yEdiles &Quaeftores, dignitate tan- a. c. turn annua fungebantur, ut modum in potentate tenerent: honori,honoris quoque infigne,Pmexta relpondebat. Ad- je£ta his lacris Romano more operandis Sacerdotum ac Pontificum collegia: necujus urbis comunione gauderent, ejus religionibus arcerentur. lllud praeter cetera utiliter, providenterque inftitutum , ut coloniarum Patroni, po- tentes imprimis, & in re publica fpe&ati, nominarentur, qui & plebem ab injuria tueri j & li res pofceret, caulas ad Principem referre vel Senatum poflent. (a) Municipiorum nec eadem,nec diver/a multum ratio,nifi quod jure, legi- busque propriis uterentur : hoc tamen Coloniis inferiora erant, quod ifbe Romani populi majeftatem, velut foboies parentem referrent j municipia vero ad fbciorum tantum jura, ac amicorum accederent. (b) Iidem in utrisque Ma- giftratus erant 5 iidem civium ordines : Popuius, Equi- tes, Decuriones, quorum ifti Senatum 5 Nobilitatem alte- ri; Populum vulgus reliquum conftituebat. (c) Reda£to in Provinciam Norico, & Pannonia, pofi- tisque adverfus Marcomannos, Quadosque his praelidiis , Auguftus ipfe acceffiones has Imperii tuendas fufeepit,re- libfcis de more Senatui provinciis, quse ab hoftibus tutio- res. (d) Pannoniae ac Dalmatian Valerium Meflalinum Prae- fedxim (A) Sigon. de antlquo jure Italian 1 . 2. c. 4. ,, Leges autem fiias quse- „ que Colonia habuit praecipuas, a Ro- „ manis quidem legibus feparatas,fed „ tamen a Romanis Triumviris da- „ tas. „ Idem ibid. „ Magiftratus Co- 5) loniarum prtecipuos invenio Duum- „ viros , Cenfores , JEdiles & Quajlores. „ Duumviratus Magiftratus erat pro- „ pe Confulatui aut Prazturse com- „ par. - lllud prteterea non praete- „ reundum , quod ad omnes Colo- „ niarum Magiftratus pertinet, etiam ,, in Colonia Magiftratus prattexta „ ufos effe. - - Prater Magiftratus ,, fuerunt Paironi Coloniarum „ Gru- ter. Thefaur. Infcript. fupra Laud, p. 4S4. N. 3. „ T. VENNONIC) , T. F. STELLAE AEBVTIA- NO PATRONO ET MVNI- ” CIPI. COL. AVG. LAVR &c. (b) A Gellius 1 . 16. c. 13. „ Ma- „ mcipes ergo Hint Cives Romani ex » municipiis,fuo jure & legibus fuis utentes - neque ulla Pop- Rom. le- j) S e adftrifti - - - led Coloniarum „ alia neceflitudo eft. Non enim ve- „ niunt extrinfecus in civitatem , nec „ fuis radicibus nituntur : fed ex ci- ,, vitate quafi propagates funt, & ju- „ ra, inftitutaque omnia Pop. Rom. ,, non fui arbitrii habent. Quae ta- „ men conditio cum fit magis obno- „ xia & minus libera , potior tamen „ & praeftantior exiftimatur propter „ amplitudinem, majeftatemque Po- „ puli Romani, cujus iftae Coionite, „ quafi effigies parva: , fimuiacraque „ effe quaedam videntur. „ (c) Sigon. de antiq. jure Ital. 1. 2. c. 6. 7. ft. (D) Strab. 1. 17. in fine. p. 1197. „ Sibi quidem f Auoujlus) quxcunque „ militum prsfidio eflent tenenda, „ quales funt regiones barbarte, & „ gentibus nondum fubaftis finiti- „ mx - populo autem reliquam „ ( partem ) conceftit, qua: pacata ,, facile fuis armis fub imperio tene- „ retur. - - - In fuas praefe&uras ,, Cat far ipfe Procurators mifit. - - At ,, in fuas provincias popuius Pratto^ „ res vel Confules- „ A. C LIBER PRIMUS. 29 fe&um ab Augufto datum ex Dione novimus : (a) No- rici curatio eidemne , an alteri demandata fit, ignotum. Procurators primum nomine adminiftratam earn provin- ciam, Tacitus innuit: (b) eadem tamen,quemadmodum & Pannonia prima, conlecutis aetatibus, Praefidum nomi¬ ne eft gubernata. (c) Prartorio tamen jure Magiftratus is geftus eft,adjun£loQuaeftorum, Scribarum, apparitorum ampio comitatu, qui tanquam publics rei adminiftri, au- thoritatem Praefidum conlpedtiorem redderent, Sc ad ju- rium arrariique tutelam adjuvarent. ( d ) Seni li£bores fin- gulis, quos fiuo Auguftus ipfe nomine in Provincias mifit, additi 5 permiftlimque , ut prseter morem ceterorum gla- dio , vefteque miiitari iiterentur j militis capite pledendi jus haberent; imperii infignia,fimul ac provinciam fibi de- fignatam attigiftent, induerent 5 neque annuo , ut ceteris, imperio eorum poteftas finiretur. (e) Haec civilis per id tempus gubernandi erat ratio ab hac parte Auftriae: nam ulterior Maroboduo fubjeda, quanquam a cruda fiiperio- rum temporum barbarie Tub Principe minime barbaro, non nihil deflederet j a moribus tamen Germanise reliquse non- dum recedebat. Nec laetior regionis facies, quam Maro- D 3 boduus, (a) Dio Caff. 1 . p. 566. „ Ad >, bellum Germanicum Valerius Mef- „ fahnus, Dalmatia: ac Pannonia turn ,, praefe&us abiit. „ (b) Tacit. Hift. 1 . i. ,, }{batia , No- ricum , Thracia , & quae alias procu- 9> ratorihus cohibentur. „ (c) Notit. Dignit. Imperii Se&.q4. „ Pratfides triginta unus. Per Illy- „ ricum quatuor: Dalmatiarum, Pan- 5 , nonidi prima , Norici Mediterranei , „ Norici Rjpenfis. „ (d) Id colligi poteft ex Notitia Imperii Occident, apud Labbeum Sea. 67. ubi agit de Prselide Norici Ripenfis Seculo IV. Prafes Norici EJ- psnfis Officium habet hoc modo : Princi- pem ex eodem Officio , qui caulas ac ju- dicia tradat, litigantes citari ad Pras- fidem jubet, tributa exigit. Cornicu- larium Cancellarium, qui decreta Prae- fidis pcrfcribit , Pabularios duos , qui apochas fervant, rationes conficiunt eorum, qua publico inferuntur. Com- mentarienfem , qui catalogum conficit omnium , penes quos eft reipublicas curatio, & vinftorum cuftodiam ha¬ bet. Adjutorem qui delinquentes ca- pi, & torqueri curat , aut alias in re gerenda operam commodat. Ab aBis , qui caufarum commentaries conficit, quos Protocollum nunc appellant ; vel contraftibus , addita manu fua , fidem facit. Sub - adjuvam , leu Vica- rium Adjutoris. Exceptores , qui a£ta judiciorum notis compendiariis con- feribunt, & Prtefidi recitant. Cohor- talinos , feu apparitores & viatores ad exequenda prasfidum imperia.. Plura de horum muniis tra&ant Sigonius de antiquo jure Provinc. 1 . 2 . Panci- rol. Lazius, Pitifcus. (e) Dio Caff. 1 . 53. p. <>04. „ A „ fe porro defignatis praeter nomen „ Propratorum hoc etiam tribuit, -ut „ plus quam annum effent cum im- „ perio, quatenus videlicet ipfe(/?«- „ gu/ius ) lie ftatuiffet, ut militarem „ habitum geftarent, gladiumque 6c „ jus capite ple&endi militis habe- „ rent. Neque enim ulli alii Pro- „ confuli aut Proprietori Pnefe&ove ,3 licebat gladio fe accingere - -- om- „ nes vero Propraetores, ac qui non „ funt pro Confulibus, lex utuntur „ li&oribus - - utrique autem lm- „ perii infigniaftatim,atque Vene- „ rint in provinciam ipus deltmatam, „ accipiunt. >> Helium Arminii Cherufco- rumHrin- cipis cum Marobo- duo Mar- com. Rfi- 30 ANNALIUM AUSTRIA boduus , cum in unam Boviafmi regiam curas intenderet, a. c velut longe pofitam , & extra Herciniae montes diffufam, negligere videbatur. Marcomannis ipfis fylvae ac nemora prae oppidis erant,detra< 5 fcim libertati fuse partem benema- gnam credituris, fi inter oppida conclufi , ac civilibus di- ftenti muneribus, aetatem exegifTent. Cherufcorum Princeps Arminius per id tempus in magna gloria erat apud Germanise populos, quod ducem Romanum, Quintilium Varum, cum tribus legionibus op- 9 preffiflet. ( a ) Is cum Maroboduum ad focianda in Ro¬ manos arma, miflo etiam Vari capite nequidquam pertra- here conatus eflet 5 iracundia tarn impotenti inMarcoman- num Regem exarfit, ut nifi vi&o ejebtoque quiefcendum fibi non putaret. (b) Premenda tamen erant atrocia con- filia, dum Romano fe bello expediret. Opportunum vin- dicftae tempus mors Augufti ( A. C. XIV. ) ac Tiberii im- 14 primis invidia praebuit,CaefaremGermanicum media e Vi¬ ctoria avocantis. (c) Initia belli neutri profpera fuere : In- 17 guiomere Arminii patruo, principis juventutem perofb,ac cum egregia Cherufcorum manu ad Maroboduum verfbj Longobardis contra, ac Semnonibus, quibus Marobodui fa- ftus, ac regii honoris infignia difplicebant,palam ad Armi- nium digreffis. (d) Hac animorum fluduatione in difcri- men univerfi belli defcendere quamprimum placuit. Acies erat, non qualis barbarorum, turmatim, ac temere in ho- ftem ruentium , fed vexillis ac ordinibus diftin&a. Armi¬ nius, ut erat juventute ferox, & a Variana adhuc clade in- fblens , ante fuos obequitabat,illud identidem, ut quisque jfpedlatiffimus armis erat, animisque, inclamitans: Maro¬ boduum Varo adderent Caefaris fatellitem , Patriae prodi- torem. ( e ) Maroboduus Inguiomerem tantum, in quo corpore mens Cherufcorum omnis virtusque habitaret, often- (a) Dio Caff. 1. 56. a p. 580. ( b ) Veil. Paterc. 1 . 2. pag. 469. „ Caput ejus abfciffum, latumque ad „ Maroboduum , & ab eo miffum ad „ Caefarem. „ (c) Dio Caff. 1 . 56. p.586. „ Sex. „ Apulejo. Sex. PompejoConfulibus in Campaniam profe&us Augufius, exhibitoNeapoli (pe&aculo ,Nolae ” morti conceflit „ An. V. C. 767. Tacit. Annal. 1 . 2. ( d ) Tacit. Annal. 1 . 2. C. 45. » Uifceffu Romanorum, ac vacui ex- y> terno metu y gentis affuetudine,8c „ turn xmulatione gloriae arma in fe „ verterant ( Cherufci Sueviyue ) Vis ,, nationum,virtus ducum in aequo: „ fed Maroboduum Regis nomen invi- ,, film apud populates, Arminium pro „ libertate bellantem favor habebat. „ Igitur non modo Cberujci, fociique ,, eorum, vetus Arminii miles, fum- „ pfere bellum ; fed e regno etiam „ Marobodui Suev* gentes, Semno- » &Longobardi defecere ad eum, ,, quibus additis prsepollebat, ni /«. ,, guiomerus cum manu clientum ad „ Maroboduum perfugiffet. „ (e) Tacit. L. 2. Annal. cap. 45. & 46. LIBER PRIMUS. 31 oftendebat, vaecordem increpitans Arminium, alieno de¬ core fuam ad fuperbiam abufum: magnam enimvero rem efle, legiones tres ab armis imparatas , ducemque fraudis ignarum perfidia circumventum: quod fi tanta vis animo eflet Cherufci Principis, quid ita conjugem ac liberos, in fervitutem abftra&os, ludibrium hoftibus efle fineret ? fe vero nec latronum more, neque ex infidiis in inermes ir« ruifte 5 led aperto Marte adverfus duodecim Romanas le¬ giones, Germanisedecus afleruifle,invi&:um bello,nec tota Tiberii majeftate territum. Hoftem Romani 5 amicumve dicerent, interefle nihil: dum eum fe die faterentur , do quo vibto fibi nemo plauderet. (a) His inftindti odiorum facibus in praelium eunt, nec jam tumultuariis procurfibus, fed integris ordinibus, ut longa adverfus Romanos militia didicerant, gradum conferunt. Non alias majori impetu concurfum, nec ancipiti magis exitu, fufa utrinque dextra cornua , finiftris integris , & mox pugnam inftauraturis $ nifi Maroboduus cautior, quam ferocior caftra in colles fubduxifTet. Perculfi id lignum fuit, & rebus diffifi fuis: jamque aliis fuper alios ad Arminium transfugientibus, dam- nata praelii fortuna, in Marcomanniam receffit, auxilia a_» Tiberio oraturus. (b) Verum id fruftrafuit,renuenteCar¬ fare fubfidia mittere externo Principi, qui Romanos nupe- ro adverfus eundem hoftem bello non adjuviflet. Conci¬ liator tamen pacis Drufus conceflus eft, fed qui Tiberii ar- tibus inftrudus, ex ipfa pace nova bella fereret. (c) Confilio cafus fe mifcuit. Erat inter Gotones Ca« tualda,juvenis claro loco natus, Marobodui quidem metu nuper profugus, fed inclinatis nunc Marcomanniae rebus, in fpem vindidae ere£tus. Validam is fuorum manum com- parat, in Marcomannos irruit, adjuntftisque in focietatem armorum gentis primoribus, Boviafmum, regiam perrum- pit. Maroboduo a fuis prodito, ab hoftibus circumvento Ca) Oratio Mmbodui apud Tacit. 1. 2. Annal. c. 46. (b) ^ Tacit. 1 . 2. Annal. „ Non alias ,, ma ) 0 . re mole concurfum , neque jj ambiguo magis eventu,fufis utrin- „ que dextris cornibus. Speraba- „ turque rurlum pugna, ni Mar oh - „ duus caftra in colles fubduxifTet. Id „ lignum perculfi fuit: & transfugis paulatim nudatus, in Marcoman- „ nos Conceflit,mifitque Legatos ad „ Tiberium, oraturos auxilia. „ ( G ) Tacit. 1 . 2. Annal. ” „ fponfum eft: non jure eum adver- „ fus Cberufcos arma Romana mvoca- „ re, qui pugnantes m eundem ho- „ ftem Romanos nulla ope juviffet. „ Miffus tamen Drufus - - pads fir- „ mator „ Quado- rum pars inter Marcham & Vagum fl. collo- cata. 32 ANNALIUM AUSTRIA prafidium in una Gefaris mifericordia fuit. (a) Transmit a, fb Danubio, qua Noricum praeterfluit, ad Tiberium fcri- bit: literae non quales profugi, aut fupplicis 5 led ex veteris fortune memoria exarataermultas circum nationes certatim fua fibi ftudia deferre, rerum fliarum amplitudine & impe¬ rii majeftate captas 5 fibi his omnibus potiorem efie vifam amicitiam Romanam, fi per Tiberium iiceret. (b) Caefar diflimulata vultu indignatione , poftulatis annuit, oblata^ Maroboduo tuta honorataque in Italia ftatione,fi maneret: fin rebus ejus aliud expedire videretur, libera abeundi po- teftate. (c) Hunc exitum habuit Rex ea tempeftate clarit fimus, & fi quid moverent Suevi, iterum in regnum re- ducendus. Sed Ravennae confenuit, duodeviginti annis in Italia fervatus j fepe ad terrorem oftentatus hoftibus, nun- quam ad imperium reverfurus. (d) At Catualdae res non diu profperae,a Vibilio,Duce Hermunduro, novis e fedi- bus mox eje£to. Extorris regno, perfugium pariter apud Romanos reperit, Forum Julium , Narbonenfis Galliae co- loniam, tradudlus. Sed qui ambos regno exules comitati funt populi, nequid in tranquillis populi Romani provin- ciis turbarent, ultra Danubium inter Marum Sc Culum flu- vios, quos Marcham, ac Vagum plerique autumant, funt remoti: impofito genti RegeVannio e Quadis oriundo. (e) Marcomanni a Vibilio Cadualdae vibtore opprefli fint, an ( A ) Tacit. 1 . 2. Annal. cap. 62. „ Haud leve decus Drufus quxfivit ,, inliciens Germanos ad difcordias , „ utque fra&o jam Maroboduo usque „ in exitium infifteretur. Erat inter „ Gotones nobilis juvenis, nomine „ Catualda , profugus olim vi Marobo- „ d«i, tuncdubiis rebus ejus, ultio- „ nem aufus. Is valida manu fines j, Mareomannorum ingreditur,corrup- „ tisque primoribus ad focietatem , „ inrumpit regiam - - Maroboduo un- „ dique deferto non aliud fubfidium, ■„ quam mifericordia Casfaris fuit. „ ( b ) Tacit. 1 . 2. Annal. cap. 63. „ Transgreffus Danubium , qua Nori - 5 , cum provinciam prafluit, fcripfit n Tiberio,non ut profugus, aut fup- „ plex ; fed ex memoria prioris for- „ tunae: nam multis nationibus cla- „ rifljmum quondam Regem ad fe „ vocantibus, Romanam amicitiam prxtulifle. „ Cc) Tacit, ibid. „ Refponfum a ” Cafare, tutam ei, honoratamque ” edem Italia fore , fi maneret: „ fin rebus ejus aliud conduceret,abi» „ turum fide, qua veniffet. „ (d) Tacit, ibid. „ Maroboduus qui- „ dem Ravenna; habitus, fi quando „ infolefcerent Suevi, quafi reditu- „ rus in regnum, oftendebatur; fed „ non excellit Italia per duodevigin- „ ti annos „ Tacit, ibid. „ Idem Cadualdas „ cafiis, neque aliud perfugium, pul- „ fus haud multo poll Hermunduro- „ rum opibus, & Vibilio Duce, re- „ ceptusque Forum Julium Narbo- ,, nenfis Gallia; coloniam mittitur, „ Barbari utrumque comitati , ne „ quietas provincias immixti turba- „ rent, Danubium ultra, inter flumina „ Marum & Cujum locantur, dato re- „ ge Vannio gentis Quadorum „ Otro- kocfius in Orig. Hung. & Jordanus in Orig. Sclav. Cufum pro Tibifco , Ma- rum. pro Afo?-o£o,Tranfylvania; fluvio habent: fed Cluverius Germ. ant.L.3. c. 31. pro Ma- cha , & Vago fluviis , quern fequuntur Cellarius, Brietius, aliique. LIBER PRIMUS. 33 c. libertati reftituti, dicere non habeo. HascTiberioCaefare gefta per Auftriam. A. Cajo, cognomento Caligula, Clau- dioque quies fuic. Id opportunum tempus aeternae Menti vifum Chri- ^ligio ftianae Religionis has etiam in terras proferendas. Quo fa- cbrifiiam &um id anno, non conftat: fa6lum efle fub Neronis im- f£ t l a [° perio non dubitatur j (a) quod ejus Eccleliae fundamenta Laureaci jadra , Apoftolis authoribus, Symmachus Ponti- fex fateatur. (b) Operas pretium hie foret, quis illata: No- rico,ac Pannonise Religionis veras decus fibiprimus vendi- cet, inquirere,- fed earn quasftionern tot authoribus venti- latam, (c) tot implexam tamen difficultatibus adhuc repe- rioj ut quid fequar, quid rejiciam, Rare fententia mihi nec- dum polTlt. Sunt qui Marcum 6 c Lucam 5 hunc fufeepto per Dalmatiam ac Noricum itinere 3 ilium ex urbe Aqui- leja , Norico tarn vicina excurrifle Laureacum 5 quamque literis conlignarint, legem Divinam facrofando illic ore promulgafle velint. ( D ) Sunt qui Hermagoram, ac Fortunatum Marci Difcipulos; (e) qui Syrum 6 c Even- Pars I. E tium (a) Ladtantius, leu (ut vult Nico¬ laus Noury, in hujus operis editione Parifina A. 1710. ) Luc. Cecilius de Morcib. Perlecut. c. 2. „ Inde di- „ fcipuli,qui tuncerant undecim, ad- „ fumptis in locum Judx proditoris „ Mathia , & Paulo difperfi funt per „ omnem terram ad Evangelium prae- „ aicandum, ficut illis Magifter Do- „ minus imperaverat, & per annos ,, XXV. usque ad principium Nero- „ niani imperii per omnes provincias „ 6c civitates Ecclefne fundamenta „ miferunt. „ (b) Symmachi. Lit. ap.Hund. Me trop.T.i. „Quod (pallium) utpotea „ eisdem Apoftolis fundatas Ecclefr ,, majorum more libenter indull » mus. „ ( c ) Lambec. Content. Bibl.Vinc 1. 2. c. 8. Hier. Pez. T. 1. Diff. I\ M. Haniiz. Germ. Sac. T. 1. (d) Lambec. 1. c. ubi adducit ve fus Turri Aniijenfi inferiptos: - - - » Hi s Marcus in oris ,, Cum Luca Chrifti dogma profe „ fus erat.,, (e) S. Epiph. lib. 2 . §.xi.Hser. ^ de S. Luca Evangel. „ Huic(S.L' „ cae ) prtedicandi Evangelii munus ,, eft creditum, idque ipfe primum „ in Dalmatia , Gallia , Italia , & „ Macedonia praeftitit; fed in Gallia „ pr* ceteris „ vel ut in Graco eft: „ dpyrj corum opera fit verfata. (b) Bernard. Pez. in vita Ven. Wil- i.hscinNotis „ Verofimil- « hmumeft, Chriftians fidei femi- ” na a Romans militia: tyronibus „ fupplendarum legionum caufa, ex ,, Italia in Noricum fubinde miftis , „ circa annum Chrifti go. vel 90. faif- „ fe allata „ (c) S. Paul. 2. adTimoth, 4. „Fe* „ ftina ad me venire cito. Demas ,, enim mereliquit, diligens hoc fe- „ culum, &c abiitThefialonicam, Cre~ „ fcens in Galatiam , Titus in Dalma- „ tiam, Lucas eft mecum folus. Alar- „ cum aflume & adduc tecum: eft „ enim mihi utilis in minifterium „ Dprotheus Tyrius de feptuaginta Di- fcipulis : „ Andronicus, cujus etiam „ Apoftolus in ea, qus ad Romanos ,, eft, recordatur, Pannonia, faduseft „ Epifcopus „ Paulus vero in ep. ad Rom. C. XVI. fie habet „ falutate ,, Andronicum & Juniam, cognatos „ & concaptivos meos, qui lunt no- „ biles in Apoftolis, qui & ante me „ fuerunt in Chrifto. „ (d) Agapiti II. PP. liters ad Gerar- dum Laureac. ,, Hanc etiam in exor- „ dio nafcentis Ec cleft a: , &. immanifli- „ ma Chriftianorum perfecutione a „ Dodoribus iftius Sedis, Catholics „ fidei novimus rudimenta recepif- „ fe : „ ap. Lambec. Comment. Bi- blioth. Caef. L. II. c. 8- p- 651. (e) Sueton. in Nerone. C. 49. LIBER PRIMUS. 35 a. g. (a) Diftra<% inter Othonem, ac Vitellium Imperio,Germa- 69 nia, Gallia, Hifpania Vitellio $ (b) Pannonia, Dalmatia, Mae* fia, & quidquid ad Orientem terrarum, ad Othonem fe ap- plicuit. (c) Noricum tunc Petronius,Procuratoris nomi¬ ne , regebat, Othonis in paucis ftudiofus. Is ad primum Vitelliani belli fremitum contradtis Noricorum copiis , flu- Nor i ca minumque pontibus abruptis, moram hofti e Germania inventus ruenti objecit. (d) Ea induftria Cvecinnae, Vitellii partium duci praecipuo , perrumpendi ex Rhaetia Norici confilium j«»8a. difculfit: quod & Noricos in proemium vidlorix cefluros efle crederet, fi profpera in Italia pugna contingent; & re- tenta ea Imperii fede, quam fubadto Iente Norico, plus glorias habiturum fe fperaret. (e) Sic funefta belli procella, immuni cladis Norico, ad Bedriacum detonuit. Vitellius eo praslio Othonem, non Othonis partes oppreflerat. Aiu- cianus, Syriae prasfes, indignum ratus, hominem abdomi- ni natum, & re nulla, nifi immani ingluvie cognitum, Turn- ma rerum potiri: occultis primum nunciis Vefpafianum, turn Judasam moderantem ; mox ubi aures nadtus a con- iilio non abhorrentes, coram aggreditur, feque & legiones, & quotquot obnoxios haberet Reges, ut in fidem recipiat, obteftatur. (f) Muciani officium Tib. Alexander, iEgy- pti moderator, praevertit, Calendisque Juliis ad facramen- tum novo Principi dicendum legiones adegit. (g) Exem- plum fecuta Syria , Judaea & exEuropaeis provinciis Illyri- cum & Noricum: urgentibus Primo Antonio , & Corne- lio Fufco Procurator : nec Pannonia diflenfit, poftquam Titus Ampius Flavianus, ejus provinciae Prasfes, obfequii Pars I. E 2 tardi- ( A ) Plutarch, in Galba. Suet, in Galba. C. 19. (b) Tacit. Hiftor. 1. 1. Sueton. in Vitel. C. 7. (c) Tacit. Hiftor. 1.1. c. 76. ,,Pri- „ mus Othoni fiduciam addidit ex Illyrico nuntius: jurafle in eum Dal- 5> tnatise , ac Pannonia & Moefite le- ■>> gi°nes ; „ Sueton in Othon. c. 9. Tacit. Hift. 1, 1. ibid. „ Longinqua: » proymci*& quidquid armorum „ man dinmitur, penes Othonem raa* „ nebant. otc. n (d) 1 acit. Hiftor. 1.1. c. 70. „Cun- „ datusf Cdcwna) num Rhsticis ju- ,, gis in Noricum fiefteret adverfus „ Pctronium urbis Procuratorem , qui concitis auxiliis, & interrupts flu- minum pontibus,fidus Othoni puta- batur. „ (e) Tacit. Hift. 1. 1 . c.70. „ Sed metu , ne amitteret prsemiffas jam cohortes, alasque; fimul reputans, plus glorite retenta Italia, & ubi- cunque certatum foret, Noricos in caetera: vidori® proemia cefluros &c. „ (f) Tacit. Hift. 1. 2. c. 76. (g) Idem ibid. c. 79- » ferendi ad Vefpafianum Imperii Alexandria: cceptum, feftinanteTi- , berio Alexandro, qui Gal. Jul. f a . , cramento ejus legiones adegit. „ 36 ANNALIUM AUSTRIA tarditate militum odia incurriflet. ( a ) Et Antonius qui- a. c. dem,ac reliqui Vefpafiani partium duces nihil non egere, quo adverfus V itellium, ac legiones Germanicas fe mu- nirent. Adfciti in auxilia Jaziges, Quadi, Norici: Sexti- lius Felix cum ala Auriana , o&o cohortibus, & Norico- rum juventute Rhaetis oppofitus,quibus Portius Septimius Procurator prafidebat. (b) Sed fortuna partium alibi trans¬ act bellum hie incruentum fuit. Adjuntm hie in peri- culi communionem gentem Noricam videmus, eftque ea prima fortaffis expeditio,poft fubadam a Romanis patriam, pro vidoribus fufeepta. Velpafiano Imperii potito fua Norico, ac Pannoniae pax rediit, adejus & Titi filii excet fum duratura. Sub Domitiano, altero, fed ignavo, ac degenere fi- 81 lio, fecus omnia cecidere. Occafio novorum tumultuum Decebalus erat, Dacorum Princeps, alternis vidoriis, cla- dibusque in hiftoria notiffimus: (c) qui cum Oppium Sa- binum ac Cornelium Fufcum fuis cum legionibus delevit let: (d) non jam de veteri inter Romanos limite, fed de fumma rerum qer Illyricum ac Pannoniam contendebat. Delevit quidem earn Romani nominis labem Julianus Dux, 9 ° vidumque ac fugatum Decebalum ad pads confilia ade- git: (a) Tack. Hift. 1 . 3. c. 1. „ Me- „ liorefato fi deque Flavianarumpar- „ tium duces confilia belli tra&a- „ bant. _ Petovionem in hibernaXIII. „ legionis convenerant: illic agitave- „ re, placeretne obftrui PannonU Al- „ pes, donee a tefgo vires univerfae „ confurgerent - - Ad ea Antonius „ Primus (is acerrimus belli concita- „ tor ) feftinationem ipfis utilem, „ Vitellio exitiofam differuit--Pro- „ xima Cornelii Fufci authoritas : is „ quoque inclementer in Vitdlium „ invehi folitus, nihil fpei fibi inter „ adverfa reliquerat. Titus Ampius „ Flavianus , natura ac fenefta cun- „ ftator, fufpiciones militum irrita- „ bat, tanquam affinitatis cum Vi- n tellio meminiffet. „ (b) Tacit. Hift. I.3. c. 5. „ Prin- cipes Sarmatarum Jazygum - in commilitium adfeiti. - - Trahun- tur in partes Sido atque Italicus re- ” ges Suevorum , quibus vetus obfe- „ quium erga Romanos — Sextilius ,j felix cum Ala Auriana & VIII. co- ■>■> hortibus ac Noricorum juventute » occupandam ripam JEni flumi- » n k > quod Rhaetos Moricos^ue inter- „ fluit, miffus j nec his, nec illis prse- „ lium tentantibus fortuna partium „ alibi transa&a. „ (c) Dio Caff. 1 . 67. e Xiphilino. р. 762. „ Per id tempus maximum „ bellum fuit populo Romano cum „ Dads , apud quos Decebalus regnum ,, obtinebat. Is erat in cognofcen- „ dis rebus bellicis perfpicax,in agen- „ do folers - - Noverat enim opti- „ me infidias facere, praelium com- „ mittere , optime uti vi&oria , & „ acceptam cladem ferre moderate. „ ,(d) Sueton. in Domitiano. cap. 6. „ Expeditiones partim fponte fufee- „ pit, partimneceffario - - in Dacos „ duas: primam Oppio Sabina confilia- „ ri oppreffo ; fecundam Cornelio Fu - „ fcoy praffe&o cohortium prstoria- „ narum, cui belli fummam commi- ,, ferat. ,, Tacit, in vita Agricolac. с. 41. _ „ Tot exercitus in Moefia , ,, Daciaque, & Germania Pannonia - „ gatos , pacis componenda: caufa „ rmfTos interfecit. Idem tamen Do- 5> rott [anus a Marcomannis viftus, 6c »> ln ^S atT 'conje£lus, celeres ad De- » cfWaw,DacorumRegem,nuntios » mint, nones .. (c) Lazius in Chron. Vienn. 1 . 1. c. 3. (d) Itiner. Antonini apud Weffe¬ ling. p. 274. Avendone Arupio - — M. P. X. Bibium - - - M. P. X. Romula -M. P. X. Quadrata-M. P. XIIII. Ad Fines -M. P. XIIII. Sifcia. -M. P. XXI. Ex quo conftat Vendo Sifciam, qua ho- diernum Sifekjim eft , Paffuum millia effe LXXIX. his addatur ex p. 265'. iter. „ A Patovione Sifciam. M. p! C. „ & poftremo ex p. 261. iter. „ A Vindobona Patovionem. M. P. „ CLXXXIV. „ contrada in unum fuma dabitPaffuum millia CCCLXIII. Avendonem autem cum Vendo Strabo¬ nis idem effe, turn proximum oppi¬ dum Arupium , turn iter ipfum Sifciam ; turn authorum in locum hunc Scho¬ lia , Notaque planum faciunt. 00 Aur. Vidor, c. 16. (f) Notit. Dignit. Imperii apud Labbeum. Sed. „ Prafedus ,, Claftis Hiftrica Carnunto five Vin - ,3 domana, a Carnunto translata. „ LIBER PRIMUS. 41 c. locus. De Ovilabi, Colonia Aurelia Antoniana, nihil du- oviiabu , bium, quin authore eodem Augufto in Noricum fit dedu- 6ta,quo loco nunc Welfium eft, Auftriae fuperioris civitas Antoni- pervenufta. (a) Carnunto, Laureaco, Vindobonae, Ovi - an *- labi, Romanis aut Coloniis, aut Municipiis, cetera item Norici ac Pannoniae antiquae oppida,quae ad Auftriam per¬ tinent , ex prifcis metatorum tabulis adjungamus. Ea a Bojoduro, quod hodie Paftavio includitur,hocordine con- fequuntur: Stanacum,]oviacum,Ovilabis,Lauriacum Au- ftriae fuperioris limes: inde Lacus Felicis, Arlape,Cetium, Comagenae, quibus Noricum terminatur. Pannoniam or- oppida , ditur Vindobona: huic Ala nova, iEquino&ium, ac Car- nuntum fuccedunt, claudente Auftriam totam Gerulata, (b) jam in finibus hodiernae Hungarian pofita. Quae quibus Pars I. F locis, (a) Lambec. ex veteri lapidis in- fcriptioneLambachi in Auftria reper- ti, quae fie habet: P. AEL. FLAVI. DEC. £T. IIVIR. ET. FLAMINIS. AEL. CETIENSIVM. ITEM. DEC. E. IIVIR. E. PONTIFICIS. CO¬ LONIZE. AVRELIzE. ANTONIA- NzE. OVIL. &c. &c. (b) En fpecimen locorum Via Nori¬ ci RJpenfis occurentium ex itinerario Antonini apud 'W'effelingium p. 248. Carnunto Bojodurum ducto. ,, Carnunto ex mente CluveriiHeimburg. „ zEquinodio Fifchamund. „ Et „ Ala nova in medio Eberftorf. „ VindobonaM. P. XXVIII. Wienn. „ ComagenisM. P. XX. „ Cetio M. P. XXX. „ Arlape M. P. XX. Pechlarn. ,, LocoFelicisM. P. XXV. Walfee. „ Lauriaco M. P. XX. Lord. „ Ovilabis M. P. XVI. Weis. r> Joviaco M. P. XXVII. lgnotum. „ Stanaco M. P. XVIII. lgnotum. „ Bojoduro M. P. XX. „ _ Pajfau. Diverfa paulum ratione iter Car- nunto Jiivavum Tabulae Peutingeria- ^.^imetiuntur, hoc modo apud M. Velferum. „ Trigifamo M. P. VIII. Traifmaur. „ Namare M. P. XVI. Melcl. „ Arelate M. P. VII. Pechlarn. „ Ad Ponte IfesM. P. VIII. lps. „ Elegio M. P. XXIII. Erlach . „ Blaboriciaco M.P.XIIII. lord*, jEmwi. „ Ovilia M. P. XIIH. Weis. „ Tergolape M. P. XIIII. Lambach. ,, Laciacis M. P .XVIII. „ Tarnantone M.P.XIIII. Weijfenjlein. „ Ivavo M. P. XIU.„ Salzburg. Qua: vetuftifCma duo monumenta utconciliari inter fe aliquo modo poL Tint, quina fere millia paffuum ex Iti¬ nerario Antonini; quaterna vero ex Tabul. Peuting. pro milliaribus fin- gulis noftratibus numeranda erunt. 111 . D. de Jordan, qui Geometricis di- menfionibus iter omneadcalculosre- vocavit in apparatu Geogr. ad Orig. Sclavorum, ut difcrepantiam , quae in ferie locorum , inter Itinerarium & Tabulas Peut. occurrit poll; Vindobo- nam , tollat, Citium a Cetio diftinquit; & illud pro Clauflro-Neoburgo , hoc pro Traifmaur habet. Idem ex Itinerario Antonini Aquas , Tntatium ; ex tabulis Peutinger. Vetoniana , & Ernolatiam j ex Notitia Imperii Occident. Lentiam , adjicit. Unde ex ejus mente „ Carnunto ex mente Cluvtrii Heimburg. „ zEquinoaio M.P. XIIII.Fifchamitnd. ” Yd P * IV ‘ Eberflorf. „ Vindobona M p. X . Wienn. ” ? tlQ • Yd S' VI * Kalen. „ Comagems M. P. VII .Langenleber. 5) EitO toi to M. P. VIII. Pixendorf. zEquinoftium eft Tifchamiind. Ala nova {rope Mannswerd. Aquae Baaden. Arlape fen Arelate ad Pechlarn. Blaboriciacum Amfelden. aliis, Lord. Carnuntum PetroneU. Cetium Traifmaur. Citium Cl- Neoburg. Coma- 42 ANNALIUM AUSTRIA locis, vel authoribus condita fint, deficientibus certis mo- a. c. numentis, in medio relinquo. Pacis haec opera inter bella font enata. Dacicum nu- per cumDecebalo bellum, fi non alio valuiflet, grande cer- te argumentum praebebat, Romanos, fi modo eflent, qui arma armis opponerent, invi< 5 tos non efle. Germanis, qui armorum communione non exiguam ejus gloriae partem habuere,paulatim fuboluit, qua via ad priftinam libertatem perveniri poflet. Jam armorum difciplinam bellorum ufu acceperant, viderant jam auro redemptam pacem,unum- que hunc metum Auguftis efle audierant, nequid conjura- ta in le Germania communi confilio moveret. Ea igitur nunc via graflandum rati,omnem late leptentrionem info- cietatem armorum pertraxere. Tumultuantis Germanise 16s capita Marcomanni erant, Cattique, (a) quibus fe Nari- jfci, Hermunduri, Quadi, Jazygesque adjunxere. (B)Enim- vero milerrima erat rerum facies: Imperium necdum Parthi- co bello defun< 5 tum , annonae coelique gravitate ita exhau- ftum erat, ut a legionum fiipplementis nec lervos fua con¬ ditio, nec gladiatores publica infamia arceret. (e) Primi in Rhaetiam ac Italiam Catti irruperant, 8c magnis ubique oppidorum ftragibus acceptas in Germania clades vindica- rant. Comagena Zeifelmaur. Elegium . adjl. Erlab. Ernolatia Spital am Piren. Gerulata Cherlburg. Laciacum Tranckgnmarc!^. Lacus, feu Locus Felicis Nider- Walfee. Lauriacum Lorch , Enns. Lentia Linz. Marinianum Tab. Peut. ignotum inter Lauriacum dr Paffaviunt. Mutenum inter Milechrf , & Dundels - kirchen. al. Brug ad Leytbaw. Namare Melc\. Ovilabis feu Ovilia Weis. Pirum tortum prope Scbonbuhl ad tran- fitumfl. Perjchling. Pons Ills ad Ips. Tarnanto Neumarc{. Tergolape prope Lambach. Trigilamum Traifmaur . Tutaftio feu Tutatio Claufen am Piren, Vctoniana Pettenbacb. Villa Gai prope Mannswerd. Vindobona _ Wienn. Nonnulla Cufpinianus aliter, aliter Lazius , Birckheimerus , Simlerus, Schonslebenius & Lambecius inter- pretantur, quorum opiniones excu- tere non vacat. ( a ) Dio Caff. 1 . 71. p. 8og. „ Eodem tempore Germani , qui „ transRhenum incolunt, venereus- „ que in Italiam , attulereque Ro- „ manis maxima ac graviflima in- „ commoda. „ ( B ) Jul. Capitolin. in M. Aurel. Anton, c. 22. „ Gentes omnes ab „ Illyrici limite usque inGalliam con- „ fpiraverant, ut Marcomanni , Narifci, „ Hermunduri, & Quadi , Suevi, Sar- „ mats &c. „ (c) Jul- Capitol, ibid. c. 12. „Dum „ Parthicum bellum geritur, natum ,, eft Marcomannicum — & cum fa- „ mis tempore populo infinuaffet de „ bello, fratre poll quinquennium re- » ve £f°.> in fenatu egit, ambos ne- „ ceffarios dicens bello Germanico „ Imperatores. .-Tanta autem „ peftilentia fuit, ut vehiculis cada- „ vera fint exportata. „ c. demum 21. » Servos, quemadmodum bello Pu- „ mco fa&um fuerat, ad militiam pa- „ ravit. - - Armavit etiam gladiato- „ res - - Latrones etiam Dalmati*, it atque Dardanke milites fecit.,, LIBER PRIMUS. 43 A - c * rant, (a) Sed ruenti ab ea parte in fe Germanic Auiidium 16 8 primo Vidlorinum j (b) turn Pompejanum,acPertinacem, velut aggerem oppofuit M. Antoninus, repulfique hoftis laudem praecipuam Pertinax meruit, qui illi gradus poftea ad Imperium fuit. (c) Italia hoftibus repurgata in Rhaetiam Bellum in Noricumque, quas provincias Marcomanni, Gattique op- ^° n ‘ 0i a prederant, iter pronunciatum. Profedfci ab urbe Roma Romanis 169 Imperatores M. Aurelius, Luciusque verus, paludati ambo, exorata in re tarn ancipiti Deum pace, maftatisque inter e facra, peregrina aeque , ac Romana vi&imis. (d) Secuta fpem belli par fortuna, quae fublato cum parte exercitus Praefe&opraetoriijFurio Vid:orino,pene jam ad hoftes ver- terat. (e) Plerique enim horum,conlpe£tis eminus tantum Romanis aquilis, in tutiora fe receperunt: jamque ad pa- cem fpe£tare omnia videbantur, Marcomannis libertatem, quae vi&ore Romano a periculo propius aberat, quovis pre- tio redempturis. (f) Res aliter cecidit: nam vix Principum alter, Lucius Verus, fuas ad delicias inltaliam flexerat, Alti- ni fubinde ex itinere extin&us 3 cum novi repente motus totoDanubio exftitere. (g) Marcus, quihanc procellam multo ante praefenferat, nihil omittendum ratus, quo debel- latis perpetuis illis Romani nominis hoftibus, pacem Impe- rio firmam redderet, & gloriofam j exhauftum tot bellis aerarium fuis facultatibus fupplevit. Autftio pretiofe fu- pelledFilis in foro Trajani per duos menfcs fa&aj nec gem- mis, nec vefti uxoriae, nec valis chryftallinis , velaureis Pars I. F 2 poculis (a) Jul. Capitol, in M. Aurel. An- „ Romano ritu ledifternia per fe- ton. c. g. „ Imminebat etiam Bri- „ ptem dies. „ „ tannicum bellum, & Cattiin Ger- (d) Idem ibid. c. 14. „ Profedi • ,, maniam , ac Rhcetiam irruperant. „ itaque funt paludati ambo Impera- „ Et adverfus Britannos quidem Cal- „ tores: Vidovalis & Marcomannis ,, purnius Agricola miffus eft; con- „ cundaturbantibus;aliisetiamgen- ■n tra Cattos Aufidius Vidorinus. „ „ tibus,qu£e pulfae a fuperiorihus bar- „ pentibus) Marcus occurrit,Pompe- „ quidem, quod amiffus effet praffe- j> jano, atquePertinace legatis exer- „ dus praetorio Furius Vittorinus , at- »> citus fadis. Quo in bello optime „ que pars exercitus interiffet, re- j> Ce geflit Pertinax, qui poftea Impe- „ deundum effe cenfebat. „ r> ra . tor Gduseft,, Jul. Capitol, in ( f ) Id. ibid. „ Nec parumprofuit Pertinace. c. 2. ^ Rhaetias, ac Nori- „ ifta profedio, cum Aquilejam ufque » cum ab hoftibus vindicavit. „ „ vemffent: nam plerique reges & (c) J u ‘* Gapitoi.inM. Aurel.c.15. ,, cumpopulis fuis fe retraxerunt, & 3) Tantus autem terror belli Marco- „ tumultus audores interemerunt.,, ,» mannici f ruit, ut undique facerdotes (g) Jul. Capitol, in Vit. L. Veri. „ Antoninus acciverit,peregrinos ri- c. 9. Idem, in vita M. Aurel. c. 22. „ tus implevent; Romam omni ge- „ Gentes.omnes ab Ulyricilixnite US- „ nere luftraverit - - celebravit & „ que in Galliam confpiraverant. „ „ bus ( Germanis in Italiam irrum (b) Dio Caff. 1 . 71. p. 808. „Qui- baris fugerant, nifi reciperentur , bellum inferentibus. „ (e) Jul. Capitol, c. 14. „ Lucius 44 ANNALIUM AUSTRIA poculis pepercit, nequid tributi novi extra ordinem pro- A - c * vincialibus imperare cogeretur. (a) Hoc belli nervo jam firmior , iter lecundo ( A. C. C L X X. ) in Noricum ac J 7° Pannoniam liilcepit. Alternis hie cladibus gefta res eft : caela primum Longobardorum & Obiorum, qui trajedx) Danubio, Norico ac Pannoniae imminebant, multitudo; turba cetera , quae ex barbarorum lex millibus lupererat, Vindice ac Candido Ducibus, in fugam a£ta. ( b ) Sed vi- doriae ejus guftum conlecuta brevi Romanorum clades pe- Aitxm- nitus corrupit. Alexander, praftigiator Ponticus, oracu- *ci mux ^ orum ^ ama > quibus orbi jam diu illulerat, in gratiam Ru- oracu- tiliani obreplerat, Viri inter Romanos rebus bellicis Ipedlati. w (c) Fervebat turn maxime bellum Marcomannicum, pe- riculique magnitudine Romanos iplos lolicitos habebat. Alexander, rogatus derei exitu, confidenter vid:oriam pol- licetur, (d) ft vivos leones duos in Danubium mitterent, addito florum omnis generis, ac odoratarum herbarum ap- paratu. Nihil non ex praelcripto a6tum. Sed leones, ubi fuperatoDanubio flumine in adverfum litus enataftent, aggreul Marcomanni, quod pro canibus, lupisque ignotas belluas (a) Jul. Capitol.inM. Aurel. c.17. „ Cum autem ad hoc bellum omne „ serarium exhaufiffet fuum , neque „ in animum induceret, ut extra or- „ dinem provincialibus aliquid im. „ peraret; in foro Divi Trajan i au- „ fitionem ornamentorum Imperia- „ Hum fecit, vendiditque aurea po- „ cula - & veftem uxonam, fericam „ & auratam - - & per duos qui- „ dem menfes hxc venditio celebra- jj V.3. eft* j) (b) DioCalT. 1 . 71. p. 808. „ Bar- „ baris, qui circum Iftrum funt, Jazy- „ gibus , & Marcomannis , nunc his, „ nunc illis continenter , quamdiu „ vixit,bella intulit, in quibus Pao- „ nia ( I’annonia ) fuit ei receptacu- ,, lum. „ Petrus Patricius de Lega¬ tion^. ex Byzant. Hift.T. 1. „ Sex ,, millia Longobardorum , & Obiorum „ Iftrum trajecerunt, in quos V'mii- J} cis equites & pedit^s, quorum Dux erat Candid us , irruerunt, & in fu- „ gam verli hunt. „ (c) Lucian, in Alexandro Pfeudo- mante. T. 1. j). 55S* » Kutilianus , „ vir alias quidem honeftus ac pro- „ bus , turn compluribus in praeliis )> Romanorum fpe&atae virtutis; fed r> qui iniis, quie ad deos pertinent, ,, parutn fane faperet. ,, (d) Lucian. 1 . c. p. 571. „ Quum „ jam non mediocrem in Kegiam „ aditum fibi ( Alexander ) patefe- „ ciffet, inque aulam Ciefaream, pne- „ fertim Kuti llano rem adjuvante at- „ que approbante : quum bellum , „ quod in Germania gerebatur,ma- „ xime flagraret , Divo Marco cum „ Marcomannis , & Quadis Conference, „ Oraculum divulgavit,quo jubebat, „ uti duos leones vivos in Danubium „ immitterent, variis cum odoribus „ ac facris quibusdam magnified. Sed „ prasftac iphim Oraculum referre: » Gurgitibus fluvii turgentis ab imbribus Iftri Immififfe duos Cybeles edico miniftros, Monte feras alitas , turn quan¬ tum alit indicus aer Florum , atque herbarum bene olentum: moxque futura eft. Et Victoria,pax & amabilis, & decus Ingens. „ „ Ea cum effent fa&a, quemadmo- „ dum illeprsfcripferat: leones qui- „ dem,fimul atque in hoftium regio- „ npm enataftent,barbari,canes quos- „ pi'am , aut lupos effe rati, fuftibus „ arcebant. „ LIBER PRIMUS. 45 A * G « belluas haberent, fuftibus arcuerunt. Perpetrate tam no- bili IhcriHcio, laceflere jam holies placuit: led coorti in fe- curos vidfcoria; Romanos Marcomanni Quadique, ad vigin- ti eorum millia, (a) quos inter & M. Vindex erat, (b) de- levere. Irritatam tamen magis ea clade, quam fratftam Aiterm Romanam virtutem, illud argumento eft, quod Duces,mi- litesque novis animis in hoftem coorti , Marcomannos J a* Marco- zygesque, per adftridtum gelu Danubium Pannoniam ag- greflos, repulerint, novoque pugnandi genere fuper indu- rata fluminis glacie frenis contisque implicitos, magna cla¬ de affecerint. (c) Multa prxterea cum bellicola hac gente fatfta praelia Scriptores meminere: quibus locis, Ducibusve, quove caeforum hoftium numero , non explicant. (d) Poft tot clades faeftum exiftimo id, quod Graecus Scriptor me- minit pervetuftus, ut pacis caufa cum decern aliis totidem populorum oratoribus legatione pro fuis Marcomannis Bal- lomarius Rex iple ad lElium Baftum , Pannonix Praefidem fungeretur. Ea jurejurando firmata, ab armis tantifper di£ ceftiim eft. (e) Fra&is hoc modo Marcomannis, Quadiadhuc reda- Prodighfa 274 bant,a M. Aurelio edomandi. In hos iile (A. C. CLXXIV.) . cum legionibusprofe dituros promitterent. Non tamen »> & commerciorum cum ceteris, ac »’ rqercatuum adeundorum poteftas „ eis fa£ta fuit, ne pariter & Mano¬ rs manm 1 & Jazyges, quos nec recep- 3> turos le, nec per agrum fuum, ut 11 lter > permiffuros jurave- » rant, eis le permifeerent. „ (c) Dio Caff. 1. 71. &gi4- „ non tantum illis ( jazmbus) „ tunc opem in bello, ceu focii tu- „ lerant: fed prius etiam Marcoman- „ nos , quum bellum adhuc gereretur, „ fuam in regionem confugientes-- „ fufeeperant: ac neque quidquam „ aliud eorum,quae legibus pacis con- „ tinebantur, prseftabant, neque cap- „ tivos omnes reddiderant; fed pau- „ cos tantum & illos quidem , qui- „ bus nec diftrahendis,nec ad operas „ aliquas ufus ullus effe poterat - - „ ejedo quoque Rege fuo Furtio , „ Ario^afum ipfi audoritate propria „ regem fibi conftituerant. „ Idem ibidem, p. 814* « Marcomannis deni- „ que - - dimidiam finitiirue ipfis re- „ gionis & agripartem concefiit,uti „ fcilicet ad trigefimum & odavum „ usque Radium ab Iftro fedes eorum, „ ac domicilia diftarent, turn loca ,, quaedam ac dies commerciorum ad- ,, fignavit. „ (d) Jul. Capitol, in M. Aurel. c.25. , Relido ergo Sarmatico, Marcoman- ,, nicoque bello,contra Gallium profe- „ dus eft.,» "Ea dt cau « fa recru- defcit fol¬ ium. ViBor M. Aur. An¬ toninus. 48 ANNALIUM AUSTRIA in feditionem egit,non jammuflantes,utfit,in circulis,fed a. c. palam ac libere frementes: hanc efle pacem, quam tanto impendio redemiflent? videre in folopatrio totRomanaca- ftella, tot arces , tot fpeculas fuum in exitium fabricatas: jam ceffifle feDanubio, jamfubiata commercia,forumque ac diem mercatui, nifi tefte tribuno, non permiftum: mi- rum , ni ferviles etiam opera genti libera imperentur: gre- gibus fuis, ac jumentis, quae tamen inopi turbae opes eflent unicae, nec jam pratum ad pafcua iuperefle: omnia caftris, omnia caftellis obtineri: praftare utique, honeftum inter Germanos exilium , quam foedam in patria fub Romano- rum jugo (ervitutem tolerare. Et viciflet ea indignationa- talis ioli amorem,nifi Romani fugamadSemnones fubodo- rati, vias ac itinera, obje&is faxorum ac arborum molibus, abrupiflent. (a) Verum cum neficquidem conquiefcerent, furorque popularis jam in bellum exarfiftet, quod pertradiis inarmorum focietatemMarcomannis,Hermunduris acSar- matis parabatur j res tanti momenti vifa eft M. Aurelio, in- terfe&o Avidio Caffio jam e Syria reverfb , ut ad bellum fibi una,acCommodofilio proficifcendum putaret. Ter- tiumin annum ea expeditio tenuit: Quintiliis duobus Car- 178 diano & Maximo, quanquam prudentia ufuque rerum ma- ximarum valerent plurimum, nequidquam belli extrema perlecutis. (b) Caefi tamen iterum atroci ac diuturno pralio perTarruniumPaternum,M. Aurelii legatum,& quod ad ferumdiei pugna nunquam remifliflet, tanta clade attriti iunt, ut vix nuncius infelicis pralii ad ceteros rediret. (c) Turn (a) Dio CaiT. 1 . 71. p. 81$. Qua- 3, di vero, & Marcomanni per legatos „ Marco fignificarunt: viginti mili- „ turn miliia, qu® in caftellis dege- „ rent, nec fecure pafcendi, nec agros „ colendi, nec alterius rei faciendae ,, copiam fibi facere - - unde fa&um ,, effet,ut Quadi caftellorum ftru&u- „ ras minime ferentes, ad Semnones 3> tota cum genre fua mutatis fedi- 3, bus migrare conati fuerint. Anto- 3, ninus aute.n prjEcognito ipforum 3, inftituto,itinera, quibus eis trans- 33 eundum erat , obftruxit, & hoc 3, modo eos impedivit. „ Ex quo ap- paret Quados itidem, ut Marcomannos , a Danubio fuiffe remotos, a cujus li- tore videlicet caftella Romanorum haud procul abeflent. Idem de Jazy- gibus fentiendum : de quibus Dio Caff. 1. 71. ^ g I4> Jazyges „ iisdem „ conditionibus,quibus Quadi ac Mar- „ co»7rf»K/,pa£ti funt,extra quam,quod „ partem eorum duplam ab Iftro re» „ moveri, velut in alias colonias , ,, volebat. „ (b) Ju 1 ; Capitol, in M. Aurel.c.27. ,3 Triennio bellum poftea cum Mar - ,, comannis , Hermunduris, Sarmatis „ Quadist tiamegit.,, Dio Caff, I.71! p. 819*. « Res Scythicte praffentiam „ ejus iterum poftulare vife funt.-- „ Quintilii , etfi uterque eorum vale- „ bat prudentia & fortitudine, ac ufu „ maximarum rerum; tamen id bel- „ lum conficere non poterant.Quam- „ obrem ipfi Imperatores neceffario „ profe&i funt. „ (c) Dio Caff. I.71.p. gig. ,3 pa¬ ri temo magnas copias dat, eumque „ ad praelium committendum mittit. „ Reftitere totam diem barbari: tan- „ dem vero omnes csefi funt. ,, LIBER PRIMUS. 49 A - c * Turn vero decimum jam falutari fe Imperatorem Marcus voluit: fuitque rei gerendae fpes tanta Romanis addita, ut Germaniam acSarmatiam in provincial fbrmam fc redadiu- ros crederent,fi vel anni unius moram mors intempefliva M.Aurelioconceffiflet.( a.)S edeademum Vidlorcm (A.C. v n '^J r l 180 C. LXXX.) Vindobonae in Auftria oppreffit. (b) tun Optabat moriturus Pater,ut fucceflbr filius vi&oriae curfum pari alacritate profequeretur: fed Cornodum, quan- quam in Quados Marcomannosque ducum opera profpere bellantem, conftantia defecit. (c) Nondum enim annus * abierat, cum Romanis illecebris invitatus, pacem hoftibus in eas conditiones dedit: arces & cafcella, quae pater trans Danubium pofuit,Romano praefidio nudarentur: hoftes con¬ tra captivos & transfugas reftituerent: Quadorum millia tredecim 5 pauciora aliquanto pro praefenti copia, Marco- Malco- mannorum Romana ftipendia mererent: frumenti adhaec man ” is . 1 . , ab Aur . certum numerum quotanms penderent: conventus ex mo- commodo re gentis, neque fopius per menfes fingulos, quam femelj data ‘ neque pluribus in locis, neque line tefte, Romano Centu- rione aliquo, celebrarent. ( d ) Atque hoc demum operae Pars I. G erat (a) Dio Caff. ibid. „ Marcus de- „ tinuo edicit. Illi itaque demanda- >, cimum Imperator appellatus eft. „ ta fibi munia obeuntes , haud ita ,, Qui (I vixiffet diutius, ea, quse in „ longo tempore multos armis bar- „ Scythia erant, omnia in fuam po- „ baros fubegerunt; quosdam autem „ teftatem redegiffet. „ Jul. Capi- „ ex iis magnis praemiis in amicitiam tol. in M. Aurel. c. 27. „ Triennio „ fibi adjunxerunt; - - Quod intel- „ bellum poftea cum Marcomannis , „ ligens Commodus , ut pecunia, qua „ Hermunduris , Sarmatis, Quadis ,, maxime abundabat,Iecuritatem re- 3, etiam egit, & fi anno uno fuper- „ dimeret,nihil videlicet petentibus „ fuiffet,provincias ex his feciffet.,, „ denegabat. „ (b) Dio Caff. 1. 71. p.820. „ De- (d) Dio Caff 1. 72. p. 8^. „ Is „ ceflit e vita XVII. Kalen. April. - „ vero (Commodus) quum eos ad in- 3, quum odo& quinquagintaannos, „ ternecionem delere nullo negotio „ menfesque decern, ac dies viginti „ poffet, homo fugienslaboris, quum „ & duos vixerit, - - ipfeque decern „ aliis conditionibus, quibus & pater ,, ac novem annos & dies undecim „ ejus padus fuerat, turn his praete- „ regnaverit, tamen asquabilisin om- „ rea pacem fecit: ut transfugas & „ ni vita,nec ulla unquam in re mu- „ captivos, quos ab illo tempore ac- „ tatus fuit. „ Aurel. Vid. de Cas- „ cepiffent, Commodo reftituerent: & far. c. 16. „ iEvi validior Vendobo- „ frumentumquoddam certum quot- „ interiic. „ Eutropius in Hilt. „ annis penderent , >quod eis poftea Mifcell. c. 17. „ Obiit in Pannonia „ remifit. Etiam ab iis arma qux-> ” a P U p ^PP idum Vindobanam .. „ Ni- „ dam exegit, & XIII. millia mili- ceph. allift. 1. ^i. Ad Ven- „ turn a Quadis; pauciovesaMarcoman- „ dobonam deceftit. „ Tertullian. ta- „ nis: pro quibus tamen permifit,uc men eundem Strmii extindum fcribit „ fingulis annis aliquos darent. Hoc Apologet. ,, etiam eis dedit in mandatis , utne- (c) Herodian. 1. 1. c. 15. Prae- ,, que fiepius, neque pluribus in locis »> P°fitis , quos vifum effet, tuendae „ regionis fuse congregarentur; fed „ lfiri ripae, &barbarorum infulti- „ femel duntaxat menfe quolibet, ac „ bus coercendis,profedionem con- „ unum in locum, centurione quo- „ dam ANNALIUM AUSTRIA Romani Norico Prafefti. erat pretium, quod ducentorum prope annorum dimicatio- a, ne,Romani exulteriori Au Aria retulerunt: in hoc tot bella, tot pericula fufcepta funt: in hoc tot legiones abfumptae, tan- tumque Romani languinis profufum; ut ubi veAigium dein- ceps figerent in Marcomannia Quadiaque, loli ne palmum quidem retinerent. Quod Commodiana, nefafta alias tempora, Noricis ac Pannoniis tolerabilia reddidit, ChriAiana pax erat,Mar- tiae concubinae in Religionem Audio procurata. (a) Neque nihil pradidii ad communem rem in earum provinciarum re6loribus erat, quorum laudes ac decora literata adhuc marmora, aliaque publici honoris monumenta eloquuntur. Pannonias poA fElium Verum,quemHadrianus AuguAus, Caelarem dixit, (b) Septimius Severus etiam Imperator mox futurus, Proconfuldatus erat. (c) Noricos quanquam minori imperio, non minori tamen gloria poA Petronium Urbicum, (d) Tib. Juiium Candidum, (e) acT. Prifer- nium, Paetum Mcmmium , (f) BaAseus Rufus nuper re- xerat, ob egregiam fubinde bello paceque operam ad Prae- torii prxfedfcuram evedius. (g) Sed eas Noricorum Praefi- „ dam Romano praefente. - - His er- „ golegibus,eispacemdedit,& om- „ nia cafte!!a,quae erant in regione ul- „ tra limites eis adempta, deferuic. „ PecrusPatric. de legation. T. i.Hift. Byz. C A ) Dio Caff. 1. 72. ex Xiphilino p* 825. 3> Occila fuit etiam Martid - - „ Commodi hsec pellex primo , poft „ Elefti uxor fuit. - - Hanc Chriftia- „ norum ftudiofam fuifle, & quod „ effet apud Commodum magnae autho- „ ritatis, multa in eos beneficia con- „ tuliffe , memoriae proditum eft. „ (b) Spartian. in Ailio Vero Cash c. 3. „ Adoptatus autem JElius Verus „ ab Hadriano - - praetor fa&us, & „ PannoniisDux acRe&or impofitus. „ (c) Spartian. in Severo. c. 4. „ Pan- „ nomas proconlulari imperio rexit. „ Herodian. 1. 2. c. 33. „ Praeerat au- „ tern Pannoniis univerfis(namunius „ regebantur Imperio ) Severus. „ (d) Tacit. Hilt. 1.1. c.70. „Cun- datus, num Raeticis jugis in Nori- 5 , cum flederet, adverfus Petronium „ urbis procuratorem. „ Freinshemius & Reines. legunt: Petronium urbicum: alii intelligunt procuratorem Norici, urbis Romanae nomine genti prafe- &um, dum Otho, ac Vitellius de Im¬ perio adhuc decertarent. dum (e) De hoc fidem faciunt lapides duo apud Gruter. quorum alter p. 154. N.5. T. Juiium Candidum : alter p.159. N. 2. T. Cl. Candidum , uterque Confu- lem appellate pofterior etiam „ No- ,, rica ducem. „ (f) De hoc gemina iterum lapidis inferiptio apud. Gruter. Prior, p.437. N. 7. „ Q. Patum Memmium Appolli- „ narem „ pofterior p. 1028. N. 6. ,, T. Prifernium P. F. Qui. Patum Mem- „ mium Apollinarem ,, appellat. lltra- que teftatur, eundem donis militaribus in expeditions Dacica ab Imp. Trajano donotum: utraque vocat : PROC. PROV. NORICAE. ( g ) De hoc lapis apud Gruter. p.37•> -' :u . co E«/«j Bajfaus prsefedus pree- „ torio, Vir bonus, fed propter ori- „ ginem ruiheam ignarus literarum. i> Euer emm m paupertate educatus fuerat. Hunc arbuftum aliquando „ frondanteminclamavit quidam,& „ quia non ftatim ad primum juflum „ defeenderat, increpito dixit: Hem „ vero prafecle dejeende. Quodquidera „ ille velutad luperbientem in humi- „ li conditione protulit: at fortuna „ poll ilia nomen hoc ei tribuit. „ (a) Sabinm forte JCtus,ac Vir Con- fularis, ad quern Ulpianus libros feripr- fit, ut refert Lamprid. in Heliogaba- lo. c. 16. „ Q. Aquilius Sabinus „ Cof. „ A. c. 214. & rurfus A. c. 216. (b) Dio Calf. 1 . 76. p. 874* ,, PoU „ lenio tamen Sebenno, qui mortis hu* „ jus caulam prtebuit,ultrix vindida „ tandem occurrit. Cum enim de- „ ditus ad fupplicium fuiflet Noricis „ a Sabino. quorum pradeduram,non. „ bene adminiftraflet, magno dede- „ core affedus eft. Nos quidem ip- „ fum abjedum ad terram, & fuppli- „ cem jacere vidimus: periifletque „ mifere , nifi veniam per Ajpacem, „ patruum fuum, impetraviffet. Hie „ mordaciflimus omnium hominum „ ac dicaciffimus fuit: folebatque „ omnes homines contemnere , gra- „ tificari amicis, ulcifci inimicos. „ (c) Spartian, in Severo c. s'* »De* „ hinc a Germanicis legionibus - - „ repugnans Imperatoreft appellatus ,, apud Carnitntum idibus Augufti. ,, vel,ut Baron. & Pagius oblervant; Idibus Aprils*’ ANNALIUM AUSTRIA dos,reliquosque vicimeGermanise populos amicitia fibi ad- a. «» jungerej ex iis belli auxilia, cuftodiam corporis , robur le- gionum, pulcherrimo quoque, valentiffimoque ejus gentis inter praetorianos adfcripto, legere folebat. Quo tempore tantum illi ftudium erat conciliandi fibi Germanam natio- nem totam, ut depofito fiepe Romano cultu,variegatis ar- gento fagulis indui, impofitaque capitiflava caefarie,totus in morem gentis transformari non dubitaret. (a) Sub Ma« crino & Elagabalo Marcomannis quiesfuit, quod ilium hel¬ ium Afiaticum jhunc infames deliciae occupatum tenerent. Agitabat quidem flagitiofiffimum principem repentinus fu¬ ror quidam,ut bellum Marcomannisinferret, obtredlandi verius, quam aemulandi M. Aurelii Audio, qui aeternam cum gente pacem lanxifle ferebatur. (b) Sed is etiam impetus Kes in brevi elanguit. Alexandrodeinde rerum potiente,a Ger- manis Rhenum Danubiumque transgreflis majus periculum noni* fab erat. Aberat in Syria procul Imperator cum exercitu : AUxan- ( A. C. CCXXXIIJ.) cum trepidos ab Illyrici procuratori- 233 ir0} bus nuncios accipit: GermanosRhenum ac Danubium trans- mififle: Romanis finibus infeAos, ripas infidere fluminum, vicosque ac oppida populabundo identidem agmine incur- lare. Jufto exercitu opus efie ad vim arcendam: Illyricum omne, atque ipfam adeo Italiam, nifi prsefens iple rebus con- fuleret, a lummo difcrimine haud longe abefle. (c) Incre- dibile „ parans, omiffo itinere in Dacia re- „ fedit. Circa Rhtetiam non paucos „ barbaros interemic - - cum Ger- „ manos Cubegiffet,Germanicum fe ap~ „ pellavit: vel joco, vel ferio, ut erat „ ftultus & demens. „ (b) Lamprid. in Heliogabalo c. 9. „ Cum Marcomannis bellum inferre „ vellet, cjuod Antoninus pulcherri- „ me proHigaverat, didum eft a qui- » busdam , per Chaldaeos & ma^os y> Antoninum Marcum id egifle, ut r> Marcomanni populo Romano fem- „ per devoti effent, atque amici, id- „ que fadis carminibus: & confecra- „ tionem cum queerer, quse ilia efc „ fee vel ubi diet, fuppreffum eft: ,, conftabat enim ilium ob hoc con- „ fecrationem quaere, ut earn difli- „ paret fpe belli concitandi. „ (c) Herodian. 1.6. c. 15. „Nuncii „ hteraeque ab Illyricis procuratori- ,, bus adfuerunt: qui cum vehemen- „ ter perturbarent - - quippe figni- j» ficabantGermanos Rhenum Danu- bium- (a) Herodian. 1. 4. c. 12. „ Italia „ decedens , ad ripas Danubii perve- „ nit, ac partes Imperii Romani fep- „ tentrioni fubjedas. Ibi aut corpus „ exercebat aurigando, csedendisque „ cominus omne genus belluis, aut „ jus dicebat ( rarius id tamen) fta- ,, timque fententiam ferens , ac re- „ fpondens, pauculis duntaxayaudi- r> Us. Cteterum Germanos illiefibi 5> omnes adjunxit, atque in amicitiam „ conciliavit, fic ut ex his focios bel- ,, lorum, &cuftodes corporis, vali- „ diffimum quemque & pulcherri- „ mum fibi adfeiverit. Sspe etiam „ Romano cultu depofito , veftem „ Germanicam induebat, atque in eo- „ rum fagulis argento variegatis con- „ fpiciebatur: etiam flavam capiti „ caelariem imponens, ad modum „ Germanic* tonfurte. Quibus laeti « barbari mirifice eum diligere &c. „ Spartianus tamen in Antonina Caracal- ia c - <>• qusedam his pugnantia refert. » Ad.Oricncem, inquit, profedionem LIBER PRIMUS. 53 • c - dibile di&u fit, quantum ea res terroris totis caftris attule- rit. Illyricae copiae, quae in Oriente merebant, morbis cae- lique aeftuofi impatientia alioquin aegrse, ferri res fuas, agi- que ab hoftibus Germanis, fe abfentibus, graviffime fere- bant: nec paulo majus periculum Italian ab hofte tam vici- no, quam a Parthis timebatur. Id caufae fetis vifum Ale¬ xandra , ut Romam quamprimum cum exercitu feftinaret. Ex Italia fequenti mox anno ( A. C. CCXXXI V.) ad Rhe- num caftra promota funt: miflique ad ceteros Germaniaa populos Iegati, qui pacem, quae ferro reftitui aegre poflet, aura mercarentur. (a) Haud probatum id confiiium Ma- ximino Thraci, qui Alexandra Principi optimo (A. G» 23$CCXXXV.)per infidias interempto,fuccefiora milite da- tus eft. Is enim , ut erat barbarus, barbaris potiffimum Maurorum, Gfrhoenorum, Armeniorum copiis, quas Ale- & M*- xander e beilo Parthico in Europam traduxit, Germanos aggrefll]s,tantam brevi in hoftico folitudinem fecit, ut re- fugientibusadfylvas,locaquepaIuftriahominibus,cum agris, cum fylvis,ac paludibus tantum fiifcepifie bellum videretur. (b) Haec una seftate a 6 ta: fub hyemem transmiftoDanubio Sirmium fe in Pannoniam recepit, bellum non jam hofti¬ bus, fed civibus moturus, quorum greges integros ex Ita¬ lia , Africaque vilibus vehiculis per Noricum , ac Panno¬ niam ad feperdud:os,morteautexiliomultabat. (c) Trien- G 3 nium „ biumque transgreffos, Romanos „ in fines hoftiliter intraffe, oppu- „ gnarique jam exercitus ripis infi- „ dentes, perque urbes & vicos ma- „ gnis copiis excurrere. Quaprop- „ ter haud leviter Illyricas nationes, „ conterminas, vicinasqueItalise pe- ,, riclitari; opus efle igitur ipfius pra> „ fentia , totoque, quantum fecum 55 exercitum haberet. „ (a) Herod, i. 6. c. 14. „ Alexan- „ der morbi, ccelique illius jeftuofi „ impatiens, laborante pariter omni 55 exercitu, maximeque Illyricianis , ■>■> qui humido hybernoque coelo in- „ lueti ,_largiusque cibum capientes, „ lethalicer asgrotabant, redireAntio- „ chiam conftituit. „ Idem ibid. c.i<>. „ HxcySt formidinem Alexandro & „ Illyncis militibus mteftitiam attu- ,, lerunt - - quod & ipfimale accep¬ ts ti in acie adverfus Perfas fuerant, ,, & fuos domi cxfbs a Germanis „ audiebant. - - Erant autem Ale- „ xander jam, atque amici etiam de „ ipfaltalia foliciti. Neque enim par „ periculum a Perils, atque a Germa- „ nis impendebat. „ Idem ibid. c. 16. „ Alexander pacem federaquepotius „ ab illis ( Germanis) emercarqquam „ periclitari beilo tendebat. „ (B) Jul. Capitolin. in Maximino Thrace, c. 12. „ Ingreffus igitur „ G'T>», gravifTime premebatur, rem Chriftianam remifit. Vale¬ riano paulo poft a Perfis capto , (c) redditaque Ecclefiae pace, ad proferendosReligionis fines toto pe<5tore incubuit fand/tus Praeliil j magnasque ibi locorum ad rem Chriftia¬ nam acceffiones fecit. Sed v (a) Vita S. Maximilian! M. apud H. Pezium T. i. 00 Dionyf. Alexandrin. epift. ad Hermam, quae eft apud Eufeb. Hift. Ec f 1 * 7. c. 9. „ Neque enim ul- ” ms fuperiorum principum, ne illi ” r U -A- ern . > qui palam Chrjliuni ,, ui e dicuntur , tanta humanitate « ac cnev olentianoftroscomplexus „ eft, quantam ille prae fe ferebat ini- „ tio prmcipatusfuf. Ma gifter au- „ tem, & Magorum, q u i ex yggypto „ erant , archifyn a g 0 g us Valeriano perfuant, ut ^hnftia^os defercret, it at que rejiceret.,, per Ma- gorum Ant. Pagius, & Valeiius Macria¬ num intelligunt, qui unus plurimum apud Valerianum poterat, ut conftat ex Trebell. Pollion. de 30. Tyr. (c) Vid. de Caefar. c. 32. Eutrop. 1 . 9. Auth. de mortib. Perfec. c. <>. de odava perfecut. „ Valerian ns il- „ lico,nefarii audor edidi,aSapore „ Perfarum Rege captus, Imperator „ populi Romani, ignominiofiffima ,, apud Perfas fervitute confenuit-- „ Et Gallienus quidem tam daro DEI „ judicio territus,tamque mnero col- legse permotus exemplo , pacern „ Ecclefiis trepida fatisfadione refti- tuit. Pannonha fuperioris fan Atta- lo Marco - man. f(e- gi a Gal- lieno data. 56 ANNALIUM AUSTRIA Sed is tarn felix religionis curfus, Gallieni focordia, a. e. ac impotenti libidine brevi interruptus eft. Nam cum fre- diffimos amores impuri Principis Romanum Imperium non expleretj thori fibi fociam adlegit Piparam Attali, Marco- mannorum Regis,filiam,Saloninae nomine,Romanis infa- ftis notiorem: (a) tranfcripta interim patri ejus Pannoniae fuperioris parte, quam is cum gente fua incolendam fufce- pit. Quae turn a barbaro adhuc Rege Sacrorum ftrages fit edita, quantum incommodi piis alioquin fandti Antiftitis molitionibus fit allatum, conjici facile poteft ex confequen- tium annorum calamitatibus, qua? Noricum acPannoniam involverunt. Sed nihil res Imperii, 6c quae ex Imperii tran- quillitate pendebat, Religionis vehementius concuffit, ac tri- ginta illi reguli, qui contempta Gallieni focordia tyrannidem occuparunt. Nec intacftum ab hoc turbine Illyricum, ubi Ingenuus, eoque adMurfiam, Pannoniae oppidum, gravi pugna devi£fco, (b) Regillianus, 6c Aureolus fummum im¬ perium invaferunt. (c) Bellorum inteftinorum hie fremitus barbaris pro claflico fuit, Romanum Imperium ab omni parte perrumpendi. Germani Rhaetiam ac Italiam; Ale- manni Galliam $ QuadiSarmataeque Pannonias: Gothi Grae- ciam, Macedoniam, Pontum & Afiamj Syriam Parthi,ac ^ Mefopotamiam inter fe partiti, tantum ftragis fanguinisque dederunt, (d) ut nifi Claudius Imperator labanti Roma¬ no orbi humeros fubjeciftet, tanti Imperii moles fuis ruinis opprimenda videretur. Is Gothos, quibus fe Heruli, Peu- cique junxerant, Illyricum ac Macedoniam continenti mul- torum annorum incurfu populari fblitos, tanta internecio- ne delevit, ut trecentis 6c amplius millibus ferro fameque a6 9 ene vicit, moxque f^gillianum , qui re- » ceptis militibus, quos Murfina la- „ bes reliquos fecerat,bellum dupli- „ caverat. „ (c) Treb. Poll, in Aureolo. „ Hie „ quoque Illyricianos exercitus re- „ gens, in contemptum Gallieni . - „ eoadus a militibus, fumpfit Impe- „ rium. „ (d) Aur el. Vid. de Caef. 1 . 7. Eu-, trop ; 1 . 9. „ Alemanni vaftatis GaR „ liisinltaliamirruperunt - - Grse- „ cia,Macedonia, Pontus,Afia vaftata „ per Gothos : Pannonia a Sarmatis , „ Quadisque populata eft: Parthi Me- „ fopotamia occupata , Syriam fibi ,, caeperunt vindicare. „ Eumenius „ in Paneg. Conftantii C. X. „ Sub „ Principe Gallieno - - amifta Rhae- tia, Noricum i Pannoniaque vaftatae. „ LIBER PRIMUS. 57 a. c. ene&is (a) re/pirare tandem iterum res Romana poflet. Sed Quadi fupererant, & Sarmatse, & Marcomanni, quo- Mmo- rum ifti in Italiam 5 in Noricum ilii & Pannoniam fefe infii- manvi in dere. Et Quados quidem ac Sarmatas ancipiti prselio vi- r wf/» 270 ctos, ultra Danubium Aurelianus rejecit. (b) At Marco- Panno- mannos dum ferocius,quamcautius aggreditur, haudpro- cul a fiimmo dilcrimine res Romana abfuit. Italiam illi Me¬ diolanum usque pervagati, omnia caedibus ac incendiis mi- fcuerunt: fufe femel iterumque Romanae acies: poftremo ad Placentiam repentina hoffium e fylvis eruptione, tanta 271 clade proftratae funt,ut jamUrbi Orbique timeretur.(c)]am Libri Sibyllini, tanquam ultima rerum praefidia , in confi- liumvocati: defofla certislocis fimulacra quaedam magica, quorum arcana vi holies barbari Romanis a finibus arce- rentur. (d) Sed ferrum, prseftigiis fortius, viarn ad interio- rem Italiam Marcomannis aperuit. jamque in Umbriam Marco- penetrarant j cum fortuna retro verfa Romanos refpicere ex poftliminio caepit: fra&i tribus continenter praeliis, ad Me- taurum Umbria? fluvium, ad Placentiam, ad Ticinum Mar¬ comanni , urbem Romam ac Italiam diuturno metu libera¬ ls runt. ( e ) Quies fubinde aliquanta fub Tacito fuit. At ^ ^ Probo fummae rerum impofito, e Gallia Germani, ex Illy- Pannonia rico Sarmatas, Quadique, quod foeda direptione exhaufe- Pars I. H rant, (a) Claudii Imp. ad Brocch. ep. apud Trebell. Pollionem. c.g. in Clau¬ dio. „ Delevimus trecenta viginti „ millia Gothorum. „ Jornand. de Regn. fuccefs. c. 84. „ Gothos jam „ per quindecim annos IllyricumMa- „ cedoniamque vaftantes bello ador- „ tus, incredibili ftrage delevit. „ (b) Zolim. 1 . 1. „ Pofteaquam „ barbari flumen transjeciflent, & in „ Pannonia praelio ancipiti dimicatum „ efiet, nox interveniens vi£toriam ,, utrisque dubiam reddidit. Eadem ,, node barbari transjecto flumine, ,, fimul ac illuxiffet, de pace legatis >, miffis agebant. „ Flav. Vopiic. in Aurelian. c. ig. „ Aurelianus contra ,, Suevos & Sarmatas iisdem tempo- ” a m vehementiflime dimicavit,ac „ Horcnttffimam victoriam retulit. „ \ c ' v '°pifc. in Aurelian. c. 18* ** Accepta eft p ane c ] ac j es A urt n a . ,, no a Marcomannis per errorem. Nam „ dum is a route non curat occurre- „ re fubito jerumpentibus , dumque , os a ^ ol ^° P er ^qui parat, omnia „ circa Mediolanum graviter evaftata „ funt. „ Idem c. 21. „ Cum au- „ tem Aurelianus vellet omnibus II- „ mul facia exercitus fui conftipatio- „ ne concurrere,tanta apud Placentiam „ clades accepta eft , ut Romanum „ pene folveretur Imperium. - Nam „ cum congredi aperto Marte non „ poffentjin fylvas denfiflimas fe con- „ tulerunt, atqueita noftros velpera*’ „ incumbente turbarunt. „ (d) Vopiic. ibid. c. 18^ ,, Libri „ Sibyllini, noti beneficiis publicis „ infpe&i funt, inventumque, ut in „ certis locis facrificia fierent, qux „ barbari tranlire non poflent. „ Idem c. 21. „Nifidivinaope - - monftris „ quibusdam , fpeciebusque divinis „ impliciti effent barbari, Romana „ viftoria non fuiffet. „ (e) Vopifc. c. 18. „ Fatta deni- „ quefunt ea, qute prtccepta fuerunt „ in diverfo canemoniarum genere: ,, atque ita barbari reftiterunt, quos „ omnes Aurelianus carptim vagantes occidit. „ Aur. Vitt- i n c fft c ' c ; 3S* „ Ifte in Italia tribus praliis \ lit or „ fuit apud placentiam , juxta amnem „ Metaurum , ac fanum Fortunae, po- „ ftremo picinenfibits in campis. „ 58 ANNALIUM AUSTRIA rant, font eje£ti. (a) Cladem,quam hoftes Pannonise intu- a. c. lerant,Probus beneficio penfavit, concefla Pannoniis, unde Sw»o»«j ortum iple habebat, vitium culture, quae in Almo monte, concejja. j lau( j procul Sirmio, primum confitae,ad Auftriam usque, Styriamque inferiorem font propagatae. (b) Probo per fummam militum vecordiam e vita ex- 282 turbato, Carus Imperium fufcepit, adfcitis in Caefarum nomen duobus filiis, Carino ac Numeriano. Sed dumii in Sarmatas bella gerunt, (c) Provinciarum Prefides im- mani interea facrorum ftrage in rem Chriftianam laevierunt. Euiafius in his haud alius ea tempeftate ferocior Eulafio, qui Nori- Sjr co praefidebat. Multa homini laevitia, cui per Norici op- 710s perfe- pida vicatim perluftrata multorum Chriftianorum languine qttlUtr ‘ litabatur. Verum cum non deeflent, qui in caufa tamlan- 6ta vitam profunderent '■> defuere, qui lacra eorum certa- mina,ad patriaedecus,&Ecclefiae ornamentum literis man- darent. Nec enim dubium, Carnunti, Vindobonae, Lau- reaci, Cetii, Ovilabi, quae turn coloniae erant, aut muni- cipia , civium frequentia, & militum ftativis cumprimis celebrata, multos in facrorum Heroum cenfum venturos, nifi aut idonei ScriptoresdefuifIent,aut facrorum faftorum ea monumenta, barbararum gentium incurfos, & longave- tuftas fobtraxiflek Forte Tub id tempus Celejam, urbem patriam, Maximilianus reviferat, Numinis haud dubium vocatu,fand:um Antiftitem ad digna laborum praemia glo- riofa morte deftinantis. Euiafius, qui imminente fuper Sarmaticum bello Perfico ( d ) propitiandum fibi Mar- tern jfacrificiis putabat, ingreflus fob no£tem Celejam ur¬ bem, publica preconis voce edici jubet, die ut poftera in *fanum Martis omnes convenirent, nulla xtatis ordinisque venia, nifi mandatis obtemperarent. Ut fparfus in Chri- ftianos terror , horaque appetiit impuris lacrificiis defiina- ta, (c) Flav. Vopifc. in Caro c.9. „ Ad- » eptus Imperium ( Caras j Sarmatas „ adeo morte Probi feroces, ut inva- „ furos fe non folum Illyricum, fed „ Thracias quoque Italiamque mina- „ rentur,ita inter bella patiendo con- 33 tudit, Ut pauciffimis diebus Banno¬ vs n * as fecui iwte donaverit,occifisSar- „ matarum XVI. millibus captis di> „ verfi fexus XX. millibus.,, (d) Eutrop. 1 .9. c . „ Dum bel- „ lum adverlus Sarmatas gerit , nun- „ ciato Perfarum tumultu ad orientem „ profe£tus, res contra Perfas nobiles » }) (a) Vopifc. in Probo c. 15. „ Cum „ jam in noftra ripa, immo per om- „ nes Gallias fecuri vagarentur ( Ger- „ mam ) coefis prope quadringentis „ millibus - - reliquias ultra Nicrum „ fluvium & Albam removit. „ Idem c. 16 . „ In lllyrico Sarmatas, cxteras- „ que gentes ita contudit, ut prope line bello cun&areciperet, qua: illi * ,, diripuerant. ,, (b) Aur. Via. inepit. c. 37. „ Vi- „ neas Gallos & Pannonios habere per- j) mifit, opera militari Almum mon- tem apud Sirmium - - vineis con- LIBER PRIMUS. 59 a. c. ta , labare multorum conftantia , tormentorum immani lpecie perculfa : atque ubi timor jam animos femel per- vaferat, delcilcere non pauci, & manu lacrilega fimula- cro vaniffimo thus adolere. Hie vero ingemuit Ian<5tus Prful,pacemqueSuperumfibi & urbi precatus,in lachry- mas &; gemitus totus abiit. Squalentem , ac pulvere for- didatum delapfa vox coelo erexit, quae ut pofito timore fe judici oflerret,& exultantem hominis audaciam comprime- ret, imperavit. Paruit invidfcus Prsefal, furentisque con- S Maxim fpedfcum nihil veritus, multa pro Chriftianorum caula, mul- miliani ta in ejus faevitiam, impiaque mandata dixit, hoc auditu moleftiora,quo veriora,ac minus exfpe&ata. (a) Eulafius, men . quo cum viro fibi res futura effet,facile pro videos: apage, ait, cum tuis illis de Chrifto fabulis, & aut thure lita, aut fan- guine: nofti graviflima Qefarummandata,nofti fuppliciain Majeftatis reos conftituta: quanquam quod moneo, quod exfpedfc), id fatis argumenti fit, quam non atrociter & in- clementer, ut tu calumniari audes, advertere in fceleftos fo- leam. Duci te pro contumacia tua ftatim oportuit,aclin- guam non in Cxfares minus, quam in Deos immortales im- piam radicitus evelli: led me, non tarn quid delirifenis im- portuna dicacitas mereatur, quam quid Romanos mores , quid Caefarum clementiam deceat, fpeeftare par eft. Qua- re aut Marti,bellorum aulpici, facrificandum tibi feito,aut fceleftum caput carnificis manu relecandum. Haec conten¬ ts voce e tribunali prolocutus , fandtum Pradfulem lidfcori- bus tradit, ad aedem Martis abducendum. Sed qui vultus illi ad Pnefidis minas, idem ad tortorum conlpeAum con- ftitit. Abreptus ad delubrum, cum facrilegum facinus li- If^pro bera voce detefiaretur , extra muros oppidi, teftimonium 0 ^.° fidei amputat'd cervice reddidit IV. ldus 0£lobris A. C. 2 §4 GCLXXXIV. (b) Hunc exitum habuitLaureacenfis,atque adeo Noricas ac Pannonicae Ecclefiae Antilles fandtilfimus, quamfeptem ac vigintiannosraro pietatis, religionis accha- ritatis exemplo rexerat. (c) Sacrum ejus corpus nodki a Chriftiatiis fublatum, humili quidem primo fepultura do- natum eft: led quam conlequentibus aetatibus tot caeleftia prodigia illuftrarunt, ut facrum hoc pignus, quod Oetin- gam fubinde a S. Ruperto, Boicae Apofiolo ; ac poftremo Pars L r H 2 Pafta- ^ VitaS. Maximilian! M. apud riumexGreveno&MolanoapudSol- H. I mum T. I. lerium ad xn. oaobris. (b) Vita S. Maximrliavi apud I-J. Pe- zium T. I. Martyrol. Ufuardi au&a- (c) Ab A. C. CCLVII. 6 o ANNALIUM AUSTRIA Paflavium ab Henrico II. Bavariae Duce translatum, aris a. e. templisque honorandum videretur. (a) Caro ac Numeriano diverfa morte lublatis, Diocle- tianus militari confenlii Imperator proclamatus eft, repu- gnante nequidquam Carino,Cari filiorum altero,ac brevi 28s poft ancipitem ad Murgum pugnam a fuis interfe&o. (b) Ut obfcuritatem generis aut tegeret, aut illuftraret, Jovii titulum adfcivit, Herculei nomine Maximiano adfcripto, quem collegam nuper Imperii ( A. C. CCLXXXV I.) di- 286 xerat. Sed ubi tumultus, & crebrae ab omni parte tyran- nides duorum jam Auguftorum vires tranlcendere videban- tur5 Chlorus etiam Conftantius , & Galerius in Caefarum nomen acpoteftatemadle&ifuntjpartito quadrifariam Im- Auflria perio, ex quo Gallia, ac Britannia Conftantio 5 Rhxtia, No- 292 toZfiZ ricum ac Pannonia Galerio funt attributa. (c) Quae turn Galerio miferis provinciis calamitas incubuerit ex tributis, ad alen- noZfarJ. ^ os tot Principes & exercitus imperatis, conjici hauddiffi- culter poteft. (d) Turn vero fedtas etiam in minores par¬ tes amplas alioquin provincias: turn Rhaetiam in primam & Norid fecundamj turn Noricum in Mediterraneum, & Ripenfe^ tum Pannoniam, quae adhuc gemina erat, fuperior ac infe- diterra- rior j in Saviam quoque, ac Valeriam efte divifam, autho- neum di- rum confentiens fere eft opinio, (e) De Valeria certe con- ftat, Pannoniae eum tra&ium, qui a lacu Neufldlenfi hinc ad Dravum, (a) DipIom.Caroloman.R.A. 878* y> Diocletianum Imperatorem creavit, datum apud Hund. T. III. ex addit. „ Dalmatia oriundum , Virum ob- Gewoldi, p. 42. „ Quasdam res pro- „ fcuriflime natum. - - Is - - Cari- „ prietatis noftraz in partibus Caren- ,, num omni odio & deteftatione vi- „ tania Sclavinfteque Regionis fitas, „ ventenyapud Murgum Ingenti prs- 3 > ad fanBum Maximilianum Confejfo- „ lio vicit , proditum ab exercitu rem Cbrifti , nec non & ad fanctam _ Felicitatem feptem Filiorum Marty- „ rum matrem, tradidimus, quorum „ corpora in novam noftrae aedifica- „ tionis bafilicam ad Otingas colloca- „ re in timore & amore DEI omni- ,, modis curavimus. „ Dipl. Ot- ton. III. Paftav. Antift. Piligrino da¬ tum eft. A. 985:. apud Hund. T. i. p. 241. „ In locis pertinentibus ad „ fandce Patavienfis Ecclefiae prad'ula- n tum, in honore bead Stephani pro- „ thomartyris Chrifti conftrudum „ & dedicatum, ubi fandus Valenti- „ nut , & Maximilianus , confeffores ” Chrifti, corpore requiefcunt. „ ( b ) Eutrop. 1 . 9.C.39. „D Q Perfi- r> de vida exercitus rediens, cum Ca- fuo. „ Aur. Vid. de Cxfar. c. 39 - „ Carinus - Murgum juxta, Diocletian „ no congreflus, dum vidos avide „ premeret, fuorum idu interiit. (c) Aurel. Vid. de Ctefar, c. 39! „ Partito Imperio cunda, qu® trans » alpes Gallic funt, Conjiantio comif- „ fa; Africa, Italiaque Herculio ; Illy- „ ricique ora ad usque Ponti fretum „ Galerio: cetera Valerius (Diocletianus) „ retentavit. „ J (d) Aurel. Vid. deCadar. c. 39. >> Invettum tributorum ingcns m&-’ „ lum quo exercitus atque Im- „ perator , qui femper aut maxima ” parte aderant, ali poffent, penfio- „ mbus induda lex nova. „ (e) Lucius Cecilius de Mort. Per- rum Auguftum fulmine, Numeric:- (ecut. c. y. Tres enim participes 5> num Gsfarem infidiis perdidiftet , ,, regni lui fecit ^ Diocletianus) in qua- tuor LIBER PRIMUS. 61 a. c, Dravum, illincad Danubium protenditur, excifis lylvis iro- Panmnia manibus, & lacu in Danubium averfo, a Valeria, Diocletia- ni filia,nomen accepille. (a) Hanc Galerius conjugem fibi unit di- defponderat,cum Theodora interim,Maximiani privigna, Conftantio Chloro in manus conveniilet. (b) Tam proli- xx Diocletiani erga fe voluntati ut refponderet gener,per- petuis fere belli periculis caput objecit. Primi, in quos fer- rum ftringeret,Carpi erant,Quadis contermini,acJuchun- gis: terrore verius, quam pugna fiibadbos Galerius Roma- num in fblum , Pannoniam forte Valeriam, recentem pro- 29 ? vinciam ( A. C. CCXCV.) traduxit. (c) Sed gravius mox bellum eundem Principem in Oriente excepit. Perfe in armis erant: Galerius adverfus Narfen , eorum Regem, a 296 Diocletiano miffus ( A. C. CCXCVI.) commiflo gemino pnriio dubiamprimo,moxetiam certam hofti vi£toriam re- liquit, totumque pene exercitum amifit. Nihil ferocius eo vidore, vi&o nihil humilius: dedecoris plenus in Sy- riam ad Diocletianum redit, acceptus a Tyranno indignis plane modis, milleque palfus ante ejus carpentum currere in purpura coadus, vix tandem obtinuit,ut ad colloquium 2 97 admitteretur. (d) Labem tamen in Mefopotamia contra- H 3 dam, „ tuor partes orbe divifo , & multi- „ plicatis exerciribus - - Adeo ma- ,, jor effe caeperat numerus accipien- „ tiumquam dantium, ut enormi- tate indidionum confumptis viri- bus colonorum defererentur agri, & culture verterentur in fylvam. Et ut omnia terrore complerentur, provincfe quoque in frufta conci- „ fe: multi Prefides, & plura officia „ lingulis regionibus,ac pene jam ci- „ vitatibus incubare ; item rationa- »> les multi, & Magiftri, & Vicarii „ Prefedorum. „ Chriftoph. Cellar. Geogr. antiqu. 1. 2. c. 7. & 3. (a) Aurel. Vid. de Csefar. c. 40. Galerius. „ Cumagrum fatisReipu- „ blicK commodantem, csefis imma- », nibus fylvis, atque emiffo in Danu- oj bium lacu Pelfone, apud Pannoniam ” fedffet - - provinciam uxoris no- „ /nine Valeriam appellavit. „ Am- mian.Marcellin.Lj9.,, Valeriam venit, ” paitem quondam Pannonia. fed ad ” v ' Uni *, Diocletiani filfe, „ & mfti utam , & j ta cognomina- „ tarn. „ (b) Aurel. Vid. de Csefar c a a » Juhum Lonfiantium , Galerium Ma- ,, ximianum, cui cognomen Armen • „ tario erat, creatos Cfefares, in affi- „ nitatem vocant ( Diocletianus <&• Ma- „ ximianus Herculius. ) Prior Herculii „ privignam, alter Diocletiano editam „ fortiuntur , diremptis prioribus „ conjugiis. „ (c) Idat. faiti confular. ad A.C.295. „ Tufco & Anulino. „ His Coff. Carporum gens univerla in Romania fe tradidit. „ Aurel. Vid. de Csefar. c, 39. „ Cseli „ Marcomanni , Carporumque natio „ translata omnis in noftrum folum. „ Cellar. Geog. antiqu. 1.2. c. (d) Eutrop. 1. 9 . C. ult. ,, Galerius ,, Maximianus primo adverfam prs- „ lium, exin fecundum habuit, inter „ Callinicum Carrasque congreffus , „ cum inconfulte magis,quam lgna- „ ve dimicaflet: admodum emm par- „ va manu cum copiofiffimo hofte ,, commifit. Pulfus igitur, & ad Dio- „ cletianum profedus ? cum ei in iti- nere 62 ANNALIUM AUSTRIA £tam, anno mox lequenti, egregia vi&oria delevit. Col- le&is ex Norico, Pannonia, Moelia copiis, adjun&o’que ve- teranoDiocletiani militeNarfem Armenise iminentem aggre- ditur, tanta Perfici exercitus clade, ut hoftem una, metutu¬ que ultrainviosParthixmontes fubmoveret,Nar fequeRe- ge in acie fauciato, captis ejus liberis, conjugibus, fororibus, fpoliis manubiisque amplimmis ex hoftico reportatis, trium- phum ageret poft hominum memoriam celeberrimum. (a) Res ad Imperii decus gloriofa, in perniciemChriftia- ni nominis vertit. Ea enim vidoria efferri animo tam in- folenter csepit homo,nuperbubulcus,utCjefaris etiam no¬ men jam vile duceret, matremque Romulam Marte gravi- dam,fe!eDiisoriundum mentiretur.(B)Captus eo belli fuc- ceflu, aut,quod alii tradunt,(c) metu fuba&us Diocletia- Perfecutio nus fenex, aurem deinceps Galerio genero,exfcindendi Chri- ftiaHos'~ nominis confilia identidem ingerenti,vel invitusprae- mota. buit. Annos non minus quindecim in Imperio exegerat, nihil veritus vel provinciis regendis praeficere, quos Chri- ftiana, ut iple & collega Herculius appellabant, fuperftitio- e^uscaufa ne conta ^ os fciret: (d) fenedlute morofum, & a faftu in fevi- ms < h . t j am p roc Ji vem ^ Galerius, homo imanis & barbarus; Gale- rium mater furiarum impotens, & a fuperftitiolb Montano- rum Deum cultuin rabiem verfa,ad fanguinaria haec confilia impulit. Ha?c cum molefte ferret, Chriftianos a dapibus, qui- bus „ nere occurriffet, tanta infolentia „ fertur a Diocletiano exceptus, ut per „ aliquot paffuum millia purpuratus „ tradatur ad vehiculum cucurriffe. „ (a) Aurel. Vidor de Ctefar. c. 39. Eutrop. 1 . 9. c. 39. „Mox tamen per „ /^r/caw,Moefiamquecontradis co- „ piis, rurfiis cum Narfeo , Ormisda , „ & Safaris avo, in Armenia majori „ pugnavit fucceffu ingenti - - Pul- „ To Narjeo , caftra ejus diripuit, uxo- „ res,forores,liberos cepit - - ipfum in „ ultimas regni folitudines coegit. „ (b) Luc. Cecil, de Mort. Perfecut. c. 9. „ Reverfus cum praida &ma- „ nubiis ingentibus fibi attulit fuper- ,, biam, Diocletiano timovem. In tan- tos namque faftus poll hanc vido- ■■ riam elevatus eft,ut jam detreda- „ ret Cafaris nomen : quod cum in „ litteris ad fe datis audiffet, truci „ vultu , ac voce terribili exclama- „ bat : QuousqueCefar f Exinde infolen- « tiffime agere csepit, ut ex Marte fe » procreatum &videri&dici vellet, r> tanquam alterum Romulnm ; ma- » ^tque^owa/flwmatremftupro in- „ famare, ut ipfe Diis oriundus vi- ,, deretur. „ (c) Ibid. „Socer quoqueeum me- „ tuebat. acerrime : cujus timoris „ hsec fuit caufa. Narfeus Rex Perla- „ rum &c. „ exequitur bellum Perfi- cum fupra relatum. (d) Eufeb. Hift. 1 . 8- c. 1. exGra> co ad verbum. „ Argumento effe „ poftit Imperatorum benignitas er- „ ga noftros, quibus regendas etiam „ provincias committebant, omni fa- 33 crificandi metu eos liberantes ob „ fingularem, qua in religionem no- „ ftram afFedi erant benevolentiam. „ Quid opus eft dicere de iis, q U i in „ Imperatorum Palatiis verfabantur ? „ Quid de Imperatoribus ipfis, qui „ domefticis fuis, eorumque uxori- „ bus,liberis ac fervis,ea,quie reli- » erant j tam verbis, quam ,, fadis libere exequendi coram fe- „ metipfis, poteftatem dederunt,ip- ,, fis ob hanc fidei fuae libertatem glo- „ nari, ac fe oftentare quodammodo j) permittentes. „ LIBER PRIMUS. 63 • c * bus ipfa facrificabat,abhorrere ? atrocem alioquin filii animum fubjedtis veluti fadbus inflamare non deftitit, dum fulb per omne late Imperium Chriftianofanguine, concepts dudum odia exfaturaret. (a) Primus Tyrannorum furor in milites incubuit, (A. C. CCXCVIII.) VeturioMagiftro militum crudelitatis impise adminiftro prxcipuo. (b) Sed quod bel- a 99 lum lequenti mox anno in Marcomannos gerendum curas avocaret alio j ( c ) fopitum tantifper ferale incendium eft, dum vi6ta ea gente novas in flammas rurfus erumpe- ret. Forte in Bithyniam concefterat Diodetianus: con- fecutus e veftigio fenem Galerius Caviar, arcanis fermoni- bus, relu6tantem nequidquam, eo tandem perpulit,ut hel¬ ium Chriftianae Religioni indiceretur. (d) Feralia igitur edi- 3°3 latim ex illo jam tempore Perseu¬ s’ adverfum nos incipiente. „ fc) Idat.FaftiConful.adA.C.299. » DmcleuanQ Yiy & Ma.xi m ian 0 VI. Vift 1S de° CaS? 1 Marcommni -» Aur - r * c * 39- „ Interea yy v-<3Cll Ad0-YCOvy?dyiYii^ (d) L. Cecil, de Mort. Perfecut. ,, c. 10. „Hactenus furor ejus ( Dio - j, defiant) & ira proceffit, nec amplius „ quicquam contra legem aut religio- (e) Idem c. 12. „ Terminalia de- „ liguntur, quae funt ad VII. Kalen- „ das Martias, ut quad terminus im- „ poneretur huic Religioni - - agen- „ tibusConfulatum fenibus ambobus „ o6tavum&VII. „ Hat. Fafti Con- Iul. ad A. C. 303. „Diocletiano VIII. „ &Maximiano VII. HisCoff.Per- ,, fecutio Chriftianorum. „ Eufeb.Hift* 1. 8- c. 2. „ Propofita funt ubique „ Imperialia edi&a, quibus Ecclefiae „ quidem ad folum usque dirui; fa- ,, cri vero codices flammis abffimi ju- ,, bebantur: utque Honorati quidem „ infamia notarentur , plebeji vero ,, libertate fpoliarentur , 11 in Chri- ,, ftianae fidei propofitp permaofif- 33 ffnt. ,, 64 ANNALIUM AUSTRIA omnes promifcue Chrifti cultores funt adje&a. (a) Gale- a. c. rius his edidtis non contentus, quo iram Diocletiani vehe- mentius accenderet,fubje6lis femel iterumque palatio igni- bus, Chriftianos in crimen vocabat. Ea re inflammatus immenfum Diocletiani furor ita vehementer exarfit, ut in- tegri Chriftianorum greges aut ignibus exufti, aut in mare demerfi, urbes pene ac oppida in folitudinem verterent 5 nul- lique jam facri fafti fufficerent ad eos, qui omnibus huma¬ ne patientiae exemplis excarnificati vitam pro Chrifto pro- Diorfe- fuderunt, in tabulas referendos. (b) Primus barbarae im- timi in fi- man itatis furor in Valeriam filiam, conjugemque Prilcam, jUgemqut quas impio facrificio pollui coegit, turn in ceterosPalatinos furor, cfflifus ejh ( c ) Chriftumne antehac profeftie , an pe- regrina tantum de religione fufpediae Diocletiano vifte fint conjux, filiaque, lis eft inter authores. (d) Gravem certe fuifle fufpicionem necefte eft, quod filiam Pater, quod enup- tam jamGalerio Csefari, quod vi ac terrore, quod cum eu- nuchis Chriftianis tantum, ad impia facrificia ada&am vel- let. Qualis tamen - cunque erat, ad Noricum ac Panno- niam pertinet maxime, quibus in Provinces Galerius, con¬ jux ejus, Imperium ac fedem obtinebat. Has in provincias Cx&rex litters vix perlatis funt, cum locorum ubique laniena ingens Chrifti cultoribus eft parata. Laureaci in Norico , exeunte jam Aprili men- fe, feralia edidla pendebant, nihil non agente Galerio, ut * rianus t &" CU 3 US importunitate extorta funt, ejus in provinciis quan- xl. focii tocyus urgerentur. Capitalium rerum Pradidem Aqui- MM.Ltw- |j nus apud Laureacum agebat, navus fcelerum admini- reaci. A ° fter. (a) L. Cecil. deMort. Perfec.c. 13. „ Poftridie propofitum eft edi&um, „ quo cavebatur, ut religionis illius „ homines carerent omni honore , „ ac dignitate; tormentis fubjech ,, eflent, ex quocunque ordine, aut „ gradu venirent. „ Eufeb. Hift. I. 8- c. 2. (b) L. Cecil, 'de Mort. Perfec.c. iq. „ Sed Csefar non contentus eft e&i- „ di legibus. Aliter DiocHiannm ag- „ gredi parat. Nam ut ilium ad pro- „ pofitum crudeliflima; perfecutionis impelleret, occultis miniftris pala- „ tio fubjecit incendium. Et cum „ pars qusedam conflagraflet cum in- „ genti invidia , fimul cum Palatio » Chriftianorum nomen ardebat - - jj DiocUtianus vero - - irainflamma- « tus excarnificari omnes luosproti- » nus praecepit n & cap. 16. „Ve- „ xabatur ergo univerfa terra,& prte- „ ter Gallias, ab oriente usque ad oc~ „ cafum,tres acerbiflimse beltiee fevie- „ bant.,, Eufeb.Hift. 1 . 8 . c.3. &fequ. (c) L. Cecil. deMort. Perfec. c. ic. „ Furcbat ergo Imperator jam non „ in domefticos tantum; fed in om- „ nes: & primam omnium filiam, Vn- „ leriam , conjugemque Prifcam facri- „ ficio pollui coegit. Potentiffimi „ quondam eunuchi necati - - com- „ prehenfi Presbyteri & miniftri,& „ fine ulla probatione ad confeflto- ,, neny damnati - - omnis lexus & ,, aetatis ad exuftionem rapti &c. „ 0 ?) Nicol. Nourry differt. in Luc. Cecil, lib. deMort. Perfecut.: C. IX. Artie. I. apud quern negat fuifle Chri- (hap as Valeriam , ac Prifcam Baluzius , ftoinardus affirmat. LIBER PRIMUS. 65 A - c fter. Quadraginta, quibus Chriffianum nomcn pro cri- mine erat, in vincula conje&i, fuftes, uncos ferreos, & quae plura id genus flint fupremi fupplicii praeludia, tolera- rant. (a) Erat in eorum collegio, qui Ducibus Pannoniae primae acNorici praefto efle folebant, Florianus officii prin- ceps, non magiftratus tantum honore,qui primum a duce locum,& inter reliquos officii adminiftros obtinebat^ ( b) fed fa&is adverfus hoftes ffipendiis apprime confpicuus, & quod primum Viri decus, Tub militari baltheo Chriffi cul- tor egregius. Hunc praeclara teftandae Fidei occafio Lau- reacum ab iElio Cetio usque excivit, fponte ad tortores properantem. Ad Anafi pontem delatus, ex obviis, quos ad veffigandos Chrifti cultores Aquilinus emiferat, com- militonibus fcifcitatur , ecquid fe omiflo in quaerendis aliis operam ponerent ? fe & Chriffianum effie , & pro confir- manda, quam fufcepiflet religione, adeo non refugere vin¬ cula & compedes, ut praeclarae necis caufa offerre fe fuppli- ciis ultro, per tot pafluum millia non dubitarit. (c) Ad- dudlus ad Aquilinum Praefidem, eadem ingenti vi fpiritus animique iterat. Sed is exemplum hominis illuftrisadmul- tos pertinere ratus, nihil non egit, quo obfirmatum in pro- pofito animum expugnaret. Verberibus primo a£tum, turn pe6tines ferrei admoti fcapulis, & uncis fulcata latera, fed fruftra: tandem ne lufa videretur opera, abjici in pro- fluentem juflus. Ita abreptus ad fupplicium, ubi in ponte Anafi jam conffitit Chriffi Martyr, impetrato a lidloribus Mors pro precandi (patio, in genua procumbit, fublatisque in altum “ ° ki ~ I mani- ,, ftianum fe profitetur. „ Dignitas ejus officii colligi poteft ex Notit. Di- gnit. Imperii apudLabbeum. Sed. 58. „ Sub difpofitione viri fpedabilis Du- „ cis Pannoniae primse & Norici Ri- „ penfis. Officium autem habetidem „ vir fpedabilis Dux hoc modo :Prin- „ cipem de eodem corpore, numera- „ rtum , commentarienfem, adjuto- „ rem, fubadjuvam, regerendarium, „ exceptores, fingulares & reliquos „ officiales. „ (c) Ada S. Floriani. apud Hen- fchen. „ Qui cum habitaret apud j, Cetiam civitatem , audiens famam ,, Sandorum , qui agonizabant pro „ Chrifto , dixit ad fuos: oportet me 55 Lauriacum ambulare ad Pnefidem 5 „ & ibi pro Chrifti nomine diverfa „ fupplicia fuftinere. Et valedicens „ fuis iter arripuit. „ rARS I. (a) Ada S. Floriani Mart, apud Henfchen. T. i. Maji. VitaS. Floria¬ ni M. apud Hieron. Pezium. T. I. ex M. S. Codice San-Emmeram. „ In „ diebus Diocletiani & Maximiani „ Imperatorum fada eft perfecutio „ Chriftianorum - - cum veniflet „ ergo facrilegorum Principum prse- ,, ceptio apud Noricum Ripenfem^ ad- „ mmiftrante Aquilino Prsefide , qui 3> veniens in caftrum Lavoriacenfem 3 > ( Lauriacenfe ) caepit vehementer ,, mquirere Chriftianos, comprehen- ,, li lunt ab eo Sandorum non mi- ,, nus quadraginta. Qui diutiffi- r> H}5 concertantes , & multis fuppli- „ ciis cruciati, miffi funt in carce- „ rem. „ (b) Ada S. Floriani M. apud Hen¬ fchen. iv. Maji N. 2 . „ Primus & „ Princeps noftri officii YlorianusQbxi- Sacri Cor¬ poris fe- puttura. 66 ANNALIUM AUSTRIA manibus, reddendum jamjam authoriDEO fpiritum com- a. c. mendat. Horam ipfam ea precatio tenuit, eo corporis oris- que habitu, quern tortores ipfi turbare vererentur. (a) Oc- cupavit tamen crudele iupplicii minifterium juvenis ceteris ferocior, appenfoque ad coilum faxo in aquas propulit, ac demerfit. ( b ) Sed flumen officiofius homine, tanquam confcium eftet, quantum pignus veheret, corpus facrum , quanquam immani mole degravatum, fenfim in eminentem petram expofuit. Nec defuit alterum divinae providentiaa oftentum, aquila, ales hislocispene incognita, quae expan¬ ds minaciter alis, facras has exuvias ab injuria defendebat. Multorum interea votum erat,pignus id facrum fepultura donandi: fed obftabat metus,lid:orum importunitate Chri- ftianis incuflus. Hoc etiam fuperiorem Valeriam, matro- nam, fandhis Chrifti Athleta praeftitit, eique per quietem oblatus fepulchri iple locum commonftravit. Colle&um ilia pretiofum depofitum, frondibusque, ne rei indicium ad Prasfidem emanaret, te&um, eo clam detulit, ubi fontis re- pente e terra erumpentis vena laflata jumenta , quae lacras reliquias ve&abant, recreavit. (c)Quo loco a Valeria facrum corpus humatum, infigne poftea Caenobium , Templum- que furrexit, D. Benedi6ti fodalibus, ut vetus eft opinio, attributum : (d) eo ab Hungaris in communi ilia Germa¬ nic (a) Vita S. Florian. San - Emme- ram. „ Praefes autem Aquilinus au~ „ diens de eo, vocavit eum ad fe, & „ juffit thus facrificare , quod cum , „ ut faceret, non poffet compellere „ eum ; juffit eum fuftibus csdi - - „ fcapulas ejus acutis ferreis confrin- „ gi: quod beatusFloriam cem mittunt ? precantes, ut illis ali- „ cujus e Fandis Martyribus ofla im- „ pertiatur, qui genti & U rbi contra „ Prunos } Tartaros, aliasque barba- „ ras gentes, pro muro & vallo eft „ fet. Mittuntur ergo per /Esidium „ MutinenFem facra ofla. „ Cromer. Hift. Polon. 1 . 6. plura deS. Floriano vide in adis SS. ad iv. Maji. apud HenFchen. &apud Hier.PeziumT. 1. Dlugoff. FeuLongin. Hift. Polon. 1 .6. ad A. C. 1184- » Lucius , ut vetera- „ norum etiam usque in tCmpora „ noftra derivata Fert relatio, Facra- „ rium , quod plura Martyrum cor- „ pora continebat, ingreiFus , quis „ lllic quieFcentium Sandorum Polo- „ niam migrare vellet,inquiFivit:ad „ quam vocem-ex tumba , in „ qua corpus Facrum B. Floriani con- „ ditum erat, manus protenFa, Fum- ,, mo Pontifici vocitanti, delignan- „ tis & indicantis Fe apparuit. „ AF- Fert, laudatque hunc Longini locum Baron. Annal. T.XII. ad A. C. 1184. Partem tamen Reiiquiarum S. Marty¬ ris hujus, Em. Card.Paffionei done, ad S. Floriani zEdem nuper relatam. audio. (c)Brunn. Boic. P.i. l.jv. j>Ig nl j- irri Furori in teda graflantium floriani nomen hodieque opponitui, mul- tisque documentis omni ievo 0- ftenFum eft, tutelary hanc aedibus contra flammas laluti fuiffe. „ 68 ANNALIUM AUSTRIA argumento eft ftata vetuftaque Ecclefiae Paflavienfis, ac a, Viennenfis pietas, uno eodemque die & Floriani 8c Socio¬ rum Martyrum triumphos divino officio celebrantis. Mi- lites fuifle, 8c fame 8c in carcere ene£los vetus opinio eft, (a) cujus rudera quaedam Anifiae hodiedum exhibentur. Norico tot Martyrum gloriofb certamine illuftrato, s. Qui- Pannoma quoque prima in partem gloriae venit, Quirino fZlfr £* Sifcienfis Ecclefiae Antiftite fandiffimo praeclarum fidei te- fifcopus , ftimonium fua morte reddente. Vir erat religione ac me- y r Mar ~ ritis in ea temporum procella fpedatiffimus. Fuere , qui Philippi Augufti filium,qui Laureacenfem Antiftitem,qui Ecclefiam illam ejus patrimonio audam, ad earn amplitu- dinem pervenifte affirmarent: (b) fed fabulae decantatae fi- dem fapientior aetas abrogavit. Vix feralium edidorum fama , rumore nuncio , ad Quirinum perlata eft , cum fa- pienti is confilio furori fe primo tantifper fubduceret, ut laboranti Ecclefiae in tempore opportunius adeftet: fed re- tradus e fuga, Maximo, qui per id tempus ad capitalium rerum cognitionem Sifciam miflus eft, in vincuiis fiftitur. (c)Is oblatoprimum Jovis facerdotio ampliftimo,ac,cum in eo fruftra eflet, imperata fuftuarii poena, nihil aliud ex- preflit, quam vocem Chriftiano Praefule digniffimam : ad majora paratum fe efle fupplicia, dum ad perfequenda fua in in panno- Coelum veftigia pluribus iter monftraret. (d) Retrufus in flthrJm carcerem , catenisque vindus, cum in preces fe effunde- vinEius ret, lux ingens Coelo delapfa, & carcerem Omul & Marcelli mthtur. cu ^ 0 dis animum replevit, ut difeuflis errorum tenebris ad Chri- - (a) Petrus deNatalibus 1 .4. Catal. cap. 125. apud Henfchen. ad iv. diem Maji. ■ (b) Biogr. S.Maximiliani'n. 6. Bern. Noricus in Appendice Chron. Laurea- eenfium &Patav.Pontif. ad A.C.308. Biograph. Ven. Wilbirgis cap. 1. Cu- fpiman. in Auftria.Aventin. Boic.l. 2. • (c) Ada S. Quirini apud Ruinart. & Papebrochium ad diem iv. Junii ex MS. Vatican. „ B. Quirinus Epifco- pus Sifcianus a Maximo prtefide juft ,, fus eft comprehend!. Quem cum „ Audio fe quxrerent, & beams id „ fenfiflct Epifcopus , egreffus eft a „ civitate, & fugiens comprehenfus „ eft, & dedudus. Cumque a Ma¬ to ximo Prsefide interrogaretur, quo >s Pugeret: Quirinus Epifcopus refpon- r> dit : Non fugiebam , fed juffum 5, Domini mei faciebam : fcriptum „ nobis eft : ft vos perfequentur in „ una civitate , fugite in aliam. „ (d) Ada eadem apud Papebroch. „ Tunc Maximus Prasfes juflit eum fu- „ ftibus caedi,cui & dixit: Refpice, „ &,agnofce potentes effe Deos, qui- „ bus Romanorum fervit Imperium. „ Propter quod confentiens, eris Sa- „ cerdos magno Deo Jovi. - Quiri- ,, nus Epifcopus refpondit: Veremo- ,, do Sacerdotio fungor, vere modo ,, Sacerdos effedus fum, fi meiplum ,, DEO vero facrificium obtulero. Et „ hoc,quod corpus meum csefum eft, n deledor,nullum fentiens dolorem: is ideoque olFero me majoribus fup- „ pliciis, ut me, quibus praepofitus „ fui in hac vita, fequantur ad illam » Kternam vitam, ad quam per hu- to jusmodi iter facile pervenitur. „ LIBER PRIMUS. A ( % c. Chriftum fe adjungeret. (a) Fruftratus fpe Ilia Maximus, Quirinum ad Amantium , Pannonke Superioris Praefidem abducit, lententiam capitis accepturum. (b) Carnunti is agebat,aut Vindobonae in Auftria, eademque die, qua cir- cumdu» du- „ xerunt: quem Praefes Amantius per „ officium fuu'm ofFerri fibi jurnt in ,, theatro. — Tunc inter ceteras , „ quas pertulit, pafliones, juflit fati- „ cto DEI facerdoti, vel famulo mo- „ lam ad collum ligari, & in fluvii „ Sibaris undas demergf. „ 70 ANNALIUM AUSTRIA miraculum multis precibus amolitus Martyr, trifle mini- a. a fterium ab amne vel invito extorqueret. ( a ) Quirinum s. viBo- pridie Nonas Junias coelo receptum, Vi&orinus Fetovii Zvlenfjs' EpifcopusadIV.Non. Novembris,morte pariter proChri- Epifcopus fli Fide obita,ad palmam conlecutus eft: quern quod non- & Mar- ^ um j nter s an d;Q S Styriae Indigetes adfcriptum legerim,prae- terire hoc loco non debui, dignum lacris faflis,dodrinaac religione Antiflitem, 8c Norici aeque acPannoniae,quo ab aliis aliisque Petovium refertur, ingens ornamentum. (b) Quot in aliis utriusque provincial oppidis laureate Religio- nis vidimae ceciderint, quis ediflerat? paucas non fuifle, 8c Praefidum immanitas, 8c Galerii,cujus in ditione hae erant provincial, atrocia imperia , 8c anni unius orbita tot Mar- tyrum languine cruentata, dubitare non finunt. Prius tamen tyrannos nocendi confilia, quam animi Chriftianos defecerunt. Vix biennium abierat, cum Au- 305 gufti duo, Jovius 8c Herculius abdicato imperio ad quietem receflerunt. (c)Sed Galerius lupererat, jam Auguftus, jam rerum Dominus, 8c ut cetera deeilent, unus omnium im- manifllmus, 8c a natura ad omnem crudelitatem eruditus. (d) Is ut res luas adverfus Chlorum Conflantium , mitis ingenii virum, 8c Chriflianis minime infenfum , firmaret melius, (a) Ada eadem. „ Cumquc de „ ponte pnEcipitatus fuilfet in flu- ,, vium, & diutiftime fupernataret,& „ cum fpeftantibus locutus effet, ne „ fuo terrerenturexemplo,vix m ans, „ ut mergeretur, obtinuit. „ Excac de S. Quirino Hymnus Prudentii pere- legans. Meminit ejusdem Eufeb. in Chron. fed ad A. C. ^lo.MartyroIo- gium Hieronym. Ufuardi, & Baronii. De anno Mortis controverfiaeft: earn ad A. 0.308. Bern. Noricus in Chron. Laureac. Pontif. ad Annum vero Chrifti 309. refert Theodoricus Rui- nart in Prolegom. Act. S. Quirini. Sed quod^exPrudentii Hymno 7. lib. 7Tt(i ?i<$OLVCOV. „ Hie fub Galerio Duce , Qui tunc Illyricos finus llrgebat ditionibus „ Id eft: Caftre tantum , feu ut afta ex Cod. Vaticano loquuntur ( Diocletiani ) in regno jparticipe paftusfit S. Quirinus j an¬ te A. C. 305". quo fe Diocletianus & Herculius Imperio abdicarunt, Marty- rium fubierit, necefte eft, ut fentit M. Hanfiz. Germ. Sacr. T. 1. p. 40. (b) Ufuardi Martyrol. ad IV. Non. Novemb. „ Natalis Bead ViBorini „ Pitabionenfis Epifcopi , qui port: „ multa documents,ut S. Hierony- ,, mus teftatur, perfecutione Diocle- „ tiani , martyrio coronatus eft. „ Petovii , in Styria, fuiffe Epifcopum , non PiBavii , ut voluit Baronius in Martyrol. poft Launojum Antonius Pagius ad A. C. 303. & Sollerius ad 2. Novemb. in Not. ad Ufuardum , aliique confentiunt. (c) Aurel. Vi£t. de Ccefar. c. 30. „ Celebrato regni vicedmo Anno „ ( Diocletianus ) valentior curam Rei- „ publ. abjecit; cum in fententiam „ Herculiurn aegerrime traduxiflet,cui „ anno minus potentia fuerat.,, 2 o* fim. 1. 2. Idat. in faft. Conful. ad A. C. 304* Rd Luc. Cecil, de Mort. Per- lec. & cum eo plerique recentiores referuntad Kal. Maji A. 305-abdica- tionem Diocletiani. (d) Luc. Cecil, de Mort. Perfec. c. 9. „ Altervero Maximianus ( Ga¬ it lerius ) quern fibi generum Diocle - „ tianus afeiverat, non his duobuS »> tantum, quos tempora noftra fen- ferunt, LIBER PRIMUS. 71 A - e, melius, Severum primo, & Maximinum; & fublato mox altero, Licinium in fummam poteftatem cooptaVit. (a) Id 308 Carnunti ( A. C. CCCVI1I. ) a&ium, quae urbs fpedtacu- lum vidit, haud quidem par pugnis Martyrum , fuapte ta- men amplitudine memorandum. Quatuor uno tempore Augufti intra uniusurbismaeniarecepti, Diocletianus, Ma- Tyrant- 3” Ximianus, Galerius, ac Licinius, Tyranni omnes, & fufo tot Chriftianorum fanguine ad poderos execrandi. (b) Tam foedam temporum caliginem brevi lux ferenior difcuffit. Diocletianus & Maximianus non jam Caelares, fed Cana- rum umbrae, in ordinem redabli: Galerius triennio poft,pu- trelcente lenlim corpore, Serdicae extinblus: (c) Licinius reddita primum, authore Conftantino, Chriftianis pace j mox fuborto inter utrumque bello, ad Cibalim ( A. C. 314 CCCXIV.) vi£lus, Noricum ac Pannoniam vi&ori ceffit, Chriftiano fub Principe , Chriftiana libertate donandam. (d) Et quanquam, redintegrato pod annos novem bello, mm Com turbarum dedilfet aliquid Licinius jfinem tamen perniciofo^J”^ diffidio, & longae in Chriftianos tyrannidi Conftantini fe- 32s licitas attulit, qui viblo (A. C. CCCXXV.) in Thracia aemu- „ ferunt, fed omnibus , qui fuerunt, „ malis pejor. Inerat huic beftise-na- ,, turalis barbaries, efferitas a Roma- „ no fanguine aliena. — Erat etiam „ corpus moribus congruens, llatu „ celfus, caro ingens, & in horren- „ dam magnitudinem diffufa , & in- „ data. Denique & verbis, & afti- „ bus, & afpedu terrori omnibus ac „ formidini fuit. „ (a) Zofim 1 . 2. „ Conjlantius & 3, Maximianus Gallerius CaHares ap- 3, pellavere Severum & Maxhninum > >> „ qui natus ell ex forore Gallerii. „ Eutrop. 1 . to. „ Per hoc tempus Li- 3, cinius a Galerio Imperator ell faftus, „ Dacia oriundus. „ C B ) Idat. in fall. Conful. ad A. C. 3°8- „ Levatus Licinius Carnunto III. Id. Nov. „ Zofim. 1. 2. „ Maxi- ,, mianus Herculius eas turbas , quae . ,, rem publicamvexarent,indigne fe- „ rens, ad Diocletiamtm , id temporis „ Carnunti ( oppidum hoc Celt!cum ell) ,, degentem venit. „ Luc. Cecil, de Mort. Per fee. c. 29. „ Profeclus ad „ hollem filii fui Maxtmianum ( Gale- „ rium Herculius ) - - Aderac ibi Dio- 33 c les , a genero nuper accitus, ut „ quod ante non fecerat, prafente „ illo, Imperium L/cinio daret fub Hi- „ tuto in Severi loco. „ (c) Luc. Cecil, de Mort. Pcrfec. c. 33.&3S;. „ Jam decimus & o&a- 3, vus annus agebatur, cum percuftic „ eum ( Galerium ) DEUS infanabili „ plaga - - - cum jam totius corpo- „ ris membra defiuerent,horrendata- 3, be confumptus ell. „ Idat. in Fall. Conful. ad A. C. 311. mortem ejus confignat. S^rdica extindlum Anony- mus Valefianus meminit apud Anto- nium Pagium ad hunc Annum. (d) Sozomen. 1. 1. c. 7. „ Poll „ praelium circa Cibales commiffum, „ Dardanii,Macedones,& quotquot „ circa Illrum accolunt, Hellas quo- ,, que, & tota Illyria ditioni Con/1 an- „ tini lubjugata eft. „ Eutrop. 1. X. Zofim. 1. 2. „ Poftridie paftis ir.du- „ ciis vifum eft inter, ambos effe de- „ berefocietatem,& foedus mutuum, „ ita quidem , ut Conjtantinus impera- „ ret Mynis , & nationibus ceteris, „ quotquot ulterius eftent porreftae j „ Licinius Thraciam, & Orientem & ,, ulteriores provincias haberet. „ 72 ANNALIUM AUSTRIA 3emulo,neque multo poftTheflaloniae extimfto $ unus jam a. rerum toto Imperio potiebatur. (a) Hoc Principe, Sc Augufto, magna in profanis aeque ac facris rebus converfio eft confecuta. Religioni non pax tantum Sc libertas, fed dignitas, Sc quaedam ab Augufto capite majeftas contigere. At Principis faluti ac fecuritati diverla paulum ratione confultum eft. Magna ad eum diem Prxfecftorum Praetorio erat authoritas, poteftas vero in Magiftratus inferiores omnes pene infinita: parebant eo- rum imperiis non palatini tantum ordines, fed provincia- rum duces, Sc quotquot usquam ad res gerendas vaftiffi- mo in Imperio adhibebantur. Nulla ab eorum fententia cuiquam provocatio : quin ut amplillimo per fe muneri fplendor quidam ac Majeftas adderetur, omnia honoris in- fignia, dempta folum purpura, inhosImperii fummos Ad- miniftros ac Vicarios funt collata. (b) Conftantinus, qui Sc fuo,& flliorum Imperio cautum volebat, Magiftratum hunc unoCsefare minorem,& Auguftis ipfis,fi magna ad milites eflet gratia, metuendum,tanquam magnum flumen quod- dam, plures in alveos fapienter difpefcuit, Sc ex uno, fum- mum duobus, quaternos deincepsPrxtorio pracfecit, additis peditum, equitumque xMagiftris, quos penes coercendi mi- litisjus eflet:ut Praetorio Praefecfti non jam,ut ante,omni¬ bus in bellis exercituum duces 5 fed fummi quidam Judices, Sc ftatus publici Adminiftri eftent: eorumque curriculum omne in foro magis, quam belli tumultibus verfaretur. (c) In (a) Eutrop. 1.10. „ Poftremo Li- „ emits navali & terreftri pradio vi~ „ dus ,apudNicomediam fededidit, „ & contra religionem facramenti „ Theffalonicas privatus occifus eft. „ Aurel. Vid. de Cxfar. c. 41. „ Se- ,, xennio poft rupta pace apud Thra- „ ces Licinius pulfus Ckalcedonct con- „ cefllt: ibi ad auxilium fui Martinia- „ no in Imperium cooptato, una op- n preflus eft. „ (e) Zofim 1. 2. „ Quum duo eft ,, lent PrafeSit Pratorio , qui hoc offi- „ cium communiter gerebant; non „ palatini tantum ordines eorum v cura poteftateque gubernabantur ; „ fed etiam ii, quibus urbis erat com- „ miffa cuftodia, & quotquot in om- „ nibus limitibus erant collocati ; Hie „ epim PrafcBorum Pretoria magiftra- „ tus, qui poft Imperatorem fecun- » dus exiftimabatur, & annonas ero- ” g a bat, & contra militarem difci- „ plinam admifla convenientibus poe- „ nis corrigebat. „ Herodian. 1. 5. Cafliodorus Variar. 1. VI. Form. 3. fufe tradat de poteftate Pr&f. Prat. Afconius Pedianus apud Dempfter. 1. VII. c. 33.Eunapius in Vit. Philo- fophorum de Anatolio: „ rov „ tTiaiyov avXr\c, riXaaeir fi Je „ yrt flucriXtict Wh) a 7 r 6 ^vqpq. Ad „ Praefedi Praetorio munus evedus „ eft: quae dignitas eft imperatoria, „ fine purpura. „ & ex Recentior. Pancirolus : ad Notit. Dignit. Impe¬ rii Occident, c. 1. 2. 3. apud Grarv. Theft Ital. T. VII. Nicol. Bergier de Viis militar. 1. 4. c. 16. Schel. Not* in Hyginum apud Gravium T. X. (c) Zofim. 1.. 2. „ Unum hunc » Magiftratum in quatuor imperia ,, difcerpfit ( Conjlcmtinus ) - - Hac ra- „ tione divifo Praefedorum impe- „ no, ftudiofte conatus eft aliis quo- „ que modis eorum poteftatem im- „ minue- LIBER PRIMUS. 73 In hos quatuor,centum duodeviginti Imperii Provincial dis¬ tribute funt, quorum primus,Praefe&us Prastorio Orientis, fub quinqueDicecefibus ( hoc enim nomine appellare pla- cuit Provinciarum hos (Sardines) Oriente nimirum, jEgyp- to, Alia, Ponto,Thracia, feptem 8c quadraginta Provincias ^ numerabat: alter, Praefedtus Pretorio Illyrici,Pannoniam > jus Fraf. Noricum, Dalmatiam, Daciam, Macedonian^ Achaiam ac ay Epirumj proximus huic Praetorio Italic Praefedtus, Italiam n ac Africam moderari jullus. (a) Verum port Theodofii M. tempora mutata horum eft ratio, 8c Praefedfcus Praetorio Illy- rici fub duabus Dicecefibus, Macedonia 8c Dacia, Orientalis Illyrici provinces undecim jusdicebat^Praefedlus veroPre- torio Italian,fub tribusDioecefibus, Italia, Illyrico, Africa, unde- triginta provincias regebat. Atque ad hujus praefedturam, cum port Theodofii M. obitum fub Dioscefi IllyriciOcciden- Pratt. lta- talis fex eflent Provincial: Pannonia nempe prima, fecunda, l ^* rtl ' Savia, Dalmatia, Noricum Mediterraneum, ac Ripenfe $ Au- ftria cis-Danubiana pertinere poftea coepit. (B)Poftremo ad Pars I. K Prae- „ minuei'e. Num cum prseflent ubique lo- ,, corum militibus non modo centuriones & 3, Ti'ibuni, verum etiam Duces-, ( fie enimap- ,, pellabantur, qui quolibet in loco Prat ovum vicem obtinebant) Magiftris militum infti- „ tntis, altero equitum, peditum altero, & in ,, hos translata poteftatc militum ordinando- „ ruin, & coercendi delinquentes, hac etiam „ in parte Prafeftorum authoritati detraxit. „ (a; Vide Pagium ad A. C. 365. N. XI. ex Zofimo. (b) Notitia Dignit. Imperii apud Lnbb. Sea. 11. III. & XXXV. „ Sub difpofitione viri illuftris Prsfe&i „ Prstorio Italia: „ Diccccfcs infraferipts „ Italia , Illyricum , Africa. „ & infra „ Illyrici Sex ( Prowncia) „ Pannonia; fecunda;,Saviae,Dalmatiarum, „ Pannonia; prims, Norici Mediterranei, No- „ rici Ripenfis. „ Sub Prafeclo Pratorio Italia prater aliarum Provinciarum Magiftratus erant: In Politics. Confularis Pannonia;. Prsfes Pannonis prims Viri perfe- Prsfes Norici Ripenfis ) cliffimi. Prsfidum uterque , ut conftat ex Sect. 67, Ojjicium habebathoc modo; „ Principem ex codcm officio : Cornicula- 5 , rium; Tabularios duos; Commentarienfem: 5, Adjutorem; Ab aftis: Subadjuvam ;Exccp- „ tores: (!ohortali no s, „ Quorum munia fu- pra expheata iunt. In Irfilittivibw:, Sub PrafeHo Pretoria Italia erant „ Magifter Peditum in prsfenti. „ Magifter Equitum in prsfenti. Dux Pannonia I. & Norici Ripenfis, Vir „ fpectabilis,, fcdMagiftro PeditumPrsfenta- lifubordinatus.ut conftat exNot.Imp.Seft.38. Sub Difpofitione Ducis Pannonia 7 , &■' No . rici Ripenfis erant ex Sect. 58. prater alios „ Equites Dalmats Ala nova. „ Equites Dalmats TEquinoftis. „ Tribunns gentis Marcomannornm. ,, Prsfeftus Legionis decims Vindomans. „ Prsfeftus Legionis quarts decims Ge- „ mins militum Liburnariortim Gohortis par- „ tis fupeiioris , Carnunto res Officii re ferret, „ Exceptores ,/e« Scribas: „ Singularcs ,& reliquos Officiales;,, feu Viatores &■' Apparitores. Plura de horum muniis Pancirolus Coihent. inNotit.Imp.npudGraviumAntiqu.Rom.T.VII. Aufiria fub Con- (iante Aify Ctzfo Conjlcmte 74 ANNALIUM AUSTRIA PrfedumPraetorioGalliarum Tub Dioecefibus tribus Hifpa- a. c. niae,Galiiae, Britannia, provinci 3 e,quae reftabant, undetriginta referebantur: (a) quibus II Romam veterem, novamque, quae a Conftantino ortum nomenque traxit, addimus, urbes, quarum jurisdid;io,ad centum paffiium millia ampliata, pro¬ vinces magnae/peciem referebat, provinciarum, quem fcrip- tores nonnulli affignant, numerum confequemur. (b) Prae- fedis Praetorio Gaefares filios Conftantinus adjunxit pater: quorum primo Gallias, Hilpanias ac Britannias 5 Conftantio Orientem^ Conftantinatu minimo,interjedam inter utrum- que fratrem, Conftantinum & Conftantium,Imperii portio- nem, Italiam, Africam, Illyricum, regendam jam turn com- mifit,ut maturam vix dum Imperio aetatem, maximarum rerum ufu, ad omnes regendi artes condocefaceret. (c) Exempto ( A. C. GCCXXXVII.) fubinde huma - 337 nis] rebus Conftantino M. Noricum quidem ac Pannonia cum Italia & Africa in ditione Conftantis manfit, Princi- pis, religionis ftudio magno patre nihilo minoris, fi vita, ac par felicitas contigiflet. (d) Laureaci in Auftria egifle ali- quamdiu Conftantem Auguffcum, argumento leges funt, quas interempto jam Conftantino fratre,de Tabulariis,ac Decurionibus tulit: (e) unde inGalliam profedus, Francos iis provinciis infulos,aut armis,aut padis ejecit. (f) Sed dum 34* deliciis fruitur fuis, dum magiftratus pretio vendit, dum irze nimius, morofum ac difficilem fe praebetj odium primo mi- litum, brevi &: exitium incurrit. Caefb, Magnentii fcelere, ^ Gon- (a) Notit. Dignit. Imperii, apud Labbeum. (b) Anton. Pagius ad A. C. 37. ex Notitia Dignit. utriusque Imperii. (c) Eufeb. de Vita Conftantini M. 1 . 4. c. 51. „ llniverlum Imperii „ Saturn tribus fuis filiis partitus eft, „ quod tanquam paternam hseredita- „ tem ejus Pater chariftimis liberis af- „ fignabat: cum avitam fbrtem ( Gal- ,, lias & Brit. ) grandiori natu filio „ ( Conftantino ) Orientis partes huic „ state, proximo ( Conjiantio ) quod „ vero inter hxc medium interjace- „ bat , tertio filio tribueret ( Con- „ Jianti ) „ (d) Zofim. 1 . 2 . „ Primum inter „ fe nationes partiebantur, & Con- „ jiantinus quidem natu maximus cum „ minimo natu Conftante omnia trans „ alpes fita , & Italiam, & Illyricum >, fortitus eft - praeterea Ponto Euxi- 5> no finitima , & Africae quidquid „ ad Carthaginem pertinet. lonjtun- „ tio datum eft, quidquid in Alia & „ Oriente & TEgypto. „ (e) Cod.Juftinian. 1. X. Tit.LXIX, L. I. de Tabular Hi. ,, Dat. VIII. Kal. „ Jul. Lauriaco , Marcellino & Probi- „ noCofs.,, A.C.341. Cod.Theo- „ dof. 1. XII. 1 it. I, De Decurionibus L. qr. adCatullinum.P. F. P. Dat. „ VIII. Kal. Jul. Lauriaco. Marcellino „ & Probino Goff. „ Gothofredus JCtus in Not. Chronolog. putat has leges datas Lauriaci in Ratavia , non in Norico. Sed is locus & minor, & 0 b- fcurior eft,quamut Auguftum ibife- dcm fixifle,legesque fcripfiffe credam. Nec parum verofimile eft , Conftan¬ tem Mediolano , ubi anno (uperiore erat, Laureacum in Noricum revertifle, tit. ® c °tnpofitis rebus cum exerci- tu in Francos iret. (?) ^ at * Faft. Conful. A. C. 342. „ Conftantio III. & Conftante II* „ Elis Cofl*. vi&i Franci a Conftante » Aug. feu pacati. „ LIBER PRIMUS. 75 • c * Conftante Imperatore, retro omnia verti caepta. (a) Accla- 350 matus confenfu militum Vetranio Imperator,Peditum nu- per in Pannonia Magifter, mox in ordinem redadfcus: (b) Magnentius ipfe magno prseiio ad Murfam, quod oppidum 351 hodie Efleckinum appellatur, a Conftantio fra&us: (c) Pan- nonia acNoricum in poteftatem Vicftoris venit,Conftanti- ad Con- niflliorum fecundi,fed degeneris, & a Valente MurfenfiEpi- fcopo Ariano jam in fraudem impulfi. Infignis hie vetera- trem> ve- tor fimulatione fan£titatis itain gratiam impiiPrincipis fefe mU infinuavit, ut quidquid poflea cladium,vela fceleftisCon- ftantii edidtis, vel anefaria Ariana haerefi Pannonia acNo- rico illatum eft,id omne a Valente & Urfacio, teterrimis dua- bus Chriftiani orbis facibus , acceptum videatur. (d) Sed enim turbata Conftantii fcelere Religione,turbatus quoque 357 Imperii flatus eft. Franci, Alemanni, Saxones Rhenum transgrelfi, captis, everfisque quadraginta Galliae oppidis, innumerabili hominum multitudine in fervitutem abftracfta, terrorem,quiaPerfico beilo Orienti incubuit,in Occiden- te geminarunt. Medii inter utrosque Quadi, Sarmataeque, incurfa late Pannonia, Maefiaque, non aeftate, non hyeme a vexatione ac direptione earum provinciarum ceflabant: cumq; Suevi, inRhzetiam infufi,metum afterrent novum, Conftantius feftinato itinere ex Italia per Tridentinas alpes in Noricum advolavit.( e) Comprefla ejus adventu Quado- rum, ac Sarmatarum tantifper quidem licentia eft : fed ea- dem poft paulo a natione quietis impatiente longe tumul- tuofius fufeitata, fic ut Conftantius ipfe Sirmio in Panno- niam Valeriam cum exercitu reve&us, ab exitio proxime 359 abeflet, per fpeciem colloquii a coortis undique barbaris , & contorto in tribunal calceamento inter infanas vocifera- Pars I. K 2 tiones (a) Aurel.Vidt. in epit. c.41. Zo- „ grafiari, Perfas Orienti moleftos iitn 1 . 2. Socrat. 1 . 2. c. 20. Sozom. „ effe non definere, - - admodum 1 . 4. c. 1. Idat. Faft. Conful. ad A. „ erat inops confilii,, 8t paulo poll C. 350. Conftantius m Psnnoniam Myfiamque 00 Aur. Vidt. in epit. c. 41. Eu- „ proficifcitur, & ibidem fedatis trop. 1. jo. Idat. Faft. Conful. „ Qruidorum Sarmatarumquemotibus (c) Eutrop. 1. 10. Idat. Faft. Con- „ verfus Orientem pergit. „ Amia- * u ' ad A- C. 351. nus Marcellin. 1 . 16. „ Afliduis nun- (d; Socrat. 1. 2. c. 29. Sozomen. „ ciis terrebatur, & eertis, indican- 1. 4. c. 18. tibus Suevos Rhsetias incurfare, r „ Quadosque Valeriam & Sarmatas, (e) Zolim. I. 3. Quum autem „ latrocinandi peritiftimum genus , 5> videret ( Co ”fl a ntius } - _ Francos „ fuperiorem Moefiam, & fecundam » & Alemannos & Saxones jam qua- „ populariPannomam,quibuspeici- „ dragintafitas ad Rhenum urbesce- „ tus tricefimo , poftquam mgreffus „ piffe, — Quados cum Sarmatis ma- „ eft die, IIII.Kal. Junias ab urbe pro- „ gna licentia &fecuritate per Panno- „ feftus, per Tridentum iter inlllyri- „ niam , perque Myfiam fuperiorem „ cum feftinavit. „ 76 ANNALIUM AUSTRIA tiones pene oppreflus. (a) Sedcum ex praslenti difcrimine a. c. nihilo melior evafjflet, deceptosque ambiguitate vocum , Latinorum Antiftitum multos in Arianam perfidiam per- traxiftet3 exutus brevi magna parte Imperii eft a Juliano Cae- fare, militari confenfu Parifiis ad Auguftos honores ( A.C. CCCLXI. ) eve6fc>. (b) Turn vero vidit Auftria noftra 361 juiimm monftrum hominis in perniciem Religionis natum: Julianus pfZri- enim is, quiejuratoChrifti nomine,execrabilem fuimemo- am Ki- riam lacris in faftis reliquit, arrepta tyrannide in Conftan- tium moturus,viginti fuorum millia terreftri itinere Sirmium praemifit, cum tribus ipfe armatorum millibus fecundoDa- nubio per Noricum fecuturus. (c) Urbes Danubio adjacentes fumma celeritate praeter- vedtum, eo confilio Ammianus tradit, ne comitatus infre- quentia Imperii Majeftas in contemptum adduceretur. (d) Mihi caeleftia etiam oftenta non parum valuifle eo videntur, ut latebras ac Iblitudines captaret, Imperii ac Religionis pro* ditor nefandusrvix enim in Illyricum pervenerat, cum im- preflae divinitus Cruces,in ejus ac militum veftibus appare- rent, ut quam ex animis deletum ibat Chriftianae Religio¬ nis notam praecipuam, in fago& purpura intueri cogeretur. (e) Conftantio inter haec & febri, & concepta in aemulum indignatione ad radices Tauri montis confumpto, ( A.C. CCCLXI.) resChriftiana amalo Principe ad deterrimum 361 rediit: tolerabili tamen pene conditione, quodimpia inChri- ftianos confilia, propere fecum ad orcum detulit Julianus, bello Perfico ( A. C. CCCLXIII.) ignota manu confoftus. 3 6 3 (a) Amian. Marcellin. 1.19. „Inter „ hxc ita ambiguum Conftantium Sir- „ mii etiam turn hyberna quiete cu- „ rantem , permovebant nuncii - - „ Limigantes Sarmatas - - regiones „ confines limitibus occupaffe. - „ Rem igitur emendaturus - - Vale - „ riam venit, partem quondam Pan- „ nonia - - Vallo prope Acunincum „ locato ,celfoque aggerein fpeciem „ tribunalis eredo - - quidam ex il- ,, lis ( Sarmatis) furore percitus tru- ,, cl, calceo fuo in tribunal contorto, 3 , marha^marha, quod eft fignum apud ,, eos bellicum, exclam avit: eumque „ fecuta incondita multitudo, vexil- „ lo elato repente barbaricp, ululans „ ferum , in ipfum Principem fere- )) batui . 55 (b) Amian.Marcell. 1.2o.Zofim.l.3. (c) Zofim. I. 3. „ Ad Rhastos ubi » venilfet, unde fluvius IJler ortus , j, Noricos , & uruverfam Pannoniam Refpi- „ permeat - - conftrudis navigiis „ fluvialibus ipfe f Julianus Apoftata ) „ cum tribus millibus Iftro fecundo „ devedus , viginti millia Sirmium „ itinere terreftri petere juflit. „ (d) Ammian.Marcell.L 21 . ,,Lem- „ bis afcenfis,quos opportune fors de- „ derat plurimos , per alveum ( Da- 55 nubn ) quantum fieii poterat fere" 4 „ batur occulte. „ Caufamfupra infi- nuaverat hanc: „Necontemptus,ut „ comitantibus paucis, multitudinem „ offenderet repugnantem. „ 00 Sozomen. 1 . c. 1. Fertur „ autem , cum primum fines Illyrid ■>■> mgrederetur , vites poll vinde- „ miam, circiter Vergiliarum occa- „ ftim, uvis acerbis, minimeque ma¬ il tuns onuftas vifas effe, roremque 3, turn in ejus, turn in comitum fuo- „ rum vefles ex aere delapfum, fin- 3, gulis guttis Signum Crucis in eas im- ?) preftifle. „ LIBER PRIMUS. 77 a. c. Refpirare Religio Tub Joviano Augufto poterat, nifi fpem praeproperam mors feftinata abrupiBet. AtValenti- nianus, qui Cibali Pannoniae oppido oriundusjovianum ex- cepit, jadturam viri optimi utcunque refarfit. (a) Primum ac praecipuum ejus operum Nicaenae Fidei confeflio erat, coado poll: Ulyrici Concilio egregie ftabilita. Ex Oriente in Italiam per Auftriam, ac Carnioliam profedus, varias uno & 364 tempore leges juraque fanxit. (A. C. CCCLXIV.) Are- c ^f Lm lape, quae Pechlariae oppido fere refpondet, de iis, quae pu- borr. in blicis horreis conduntur j Emonae, quam Labacum exifti- mant,de Auro Coronario legem fanxit 3 pluresAquilejae,quo ex Auftria celerrimo itinere evolavit. (b) Ulyrico, fub quo Noricum ac Pannonia, peridtempus Equitius praeerat co¬ mes, & utriusque militiae Magifter , quern magni nominis ducem,ac Imperii nuper,poft Juliani exceflum, Candida- tum fuifle accepimus, quanquam ob iniquiffimas tributo- rum exadiones provincialibus invifum. (c) Is ut Norico Quadorum infeflis excurfionibus temper expofito confute- Laum- ret, Laureaco urbi munitionem adjecit, a praefidiario loci c ^mtL milite, probante Leontio, Praetorio turn Praefedo , excita- 370 tam. Munimenti hujus rudera , feptimo ac decimo, poft annum Chriflo natalem, feculo, per belli Bohemici tumul- tus, in colle haud multum ab Anafi oftio remoto deteda funt, praegrandibus adhuc quadrati operis faxis, infcripto- queValentiniani, Valentis,ac Gratiani Auguftorum nomi¬ ne vifenda. (d) Sed opera ea, ac caftella , maxime in ad- K 3 ver- ( a ) Idat.FaftiConful. ad A.C. 361. fred. in Not. Chronolog. non Arete-* „ Tauro & Florentio. HisCoff.diem te. Altera Lex V. Kal. (forte. V. Id.} „ fundus Conflantius Aug. Mopfucre- Sept, ejus anni data Emon fcuris paucorum Fufurris nomen „ troivit Julian us Aug. Conftantino- ,, perftringebatur Equitii, fcholse pri- „ polim die III. Idus Decembres. „ ,, maz Scutariorum etiam tumTribu- Idem ad A. C. 363. „ Juliano Aug. „ IV. &Saluftio. His Coff occifus ,, eft Julianus Aug. in bello Perfico ,, die VI. Kal. Julias, - - - & leva- ,, tus eft Chriftianiflimus Jovian us 55 Aug. V. Kal. Julias. „ Idem ad A.C.364. „ Joviano Aug.&Varro- ,, mano. - Hi s Coff receflit Jovianus „ Aug. Dataftena die XI. Kal. Mart. ■>■> 71 t- US Vakntinianus Aug. „ apu Nicazam die V. Kal. Mart. „ t ^tt Cc S' l uftin i a n. 1 . X.Tit.XXVI. Lex II. De cond lt i s in publicis hor¬ reis. „ Dat.VIII. Kal.Sept. Arelape. jo- „ viano,& Varroniano Coff.,, Are- tepe legendum rede judicat Gotho- ni: qui cum potiorum authoritate difplicuiffet, ut afper , & fubagre- ftis- Valent ini an us nulla difcor- dante fententiaNuminis adfpiratio- ne cseleftis eledus eft. „ S. Hiero- „ nym. inChron. ad A. 373. „ Equi- ,, tins Comes Illyrici iniquiflimis tri- „ butorum exadionibus ante pro- „ vincias, quas regebat, quam a bar- „ baris vaftarentur , erafit. „ (d) Infcriptiolapidis apudLambec. Bibl. Cazf. Vindob. 1 .2. c. 8- exPighu Hercule Prodicio defcripta. ODD NNN. VALENTIN1ANI V.A- LENTIs! ET. GRATIANI. PERENNIVM. AVGVSTORVM. SALVBERRIMA. IVS- SIONE. HVNC. BVRGVM. A. FVNDA- MEN- 7 8 ANNALIUM AUSTRIA verfo Danubii litore pofita,novorum brevi motuum occa- a. c. fionem pnebuere. Quadi enim , cum frenum id libertati fux inje&umconcoquere nonpoflentj querelas ad Equitium deferunt, tantumque morae jaciendorum operum ab illo impetrant, dum ad Auguftum, haud procul Bafilea agen- ru^ealie tem, poftulatareferrentur. Atveroobftru&as Principis au- requerela res a Maximino,Praetorii Praefe£to,reperere:qui non mo- ■negietta , n jhii Qy ac }is concedendum putabat, fed ut Marcellia- nus etiam filius, Valerias Dux province,fufcepto adverfus barbaros operi praeficeretur, a Valentiniano obtinuit. (a) Pa- rum erat feroci juveni munimenta in Quadorum fblo ex- truxifte, nil] etiam gentis ejus Regem Gabinium , hofpita-373 les inter epulas, nefario confilio peremiflet. Hie enimve- ro Quadi nihil jam cundandum rati 3 fed adfeitis in focieta- tem armorum Sarmatis, Pannoniam , Sirmium , Moefiam incurfant, diftrado in Africam milite ad vim arcendam pe- ne imparatas. Quadis & tempus ipfum, matura ad meflem fegete, 6 c deducenda inGallias Gratiano fponfa, Conftan- tii Augufti filia, opportunum accidit: propiusque fadum eft nihil, quam ut ea inter prandendum in manus hoftium incideret 3 nifiMeftala, provincial redor,Carpento impofi- tam re P ente ftibduxiflet. Sirmii certe jam trepidatum a daimo Probo, Pmetorii prafe&ura nuper donate 3 & nifi vaftare dZrT' a § ros > ^ uam ur bes obfidere maluiflent Quadi, adumfuiC let de urbe nobiliffima, Probo jam fugam adornante. Quan- quam, vel falva urbe damni fatis acceptum fit, legionibus duabus, Pannonica, ac Moefia, in quas impetum fecere Sar- mata:, in Provincia Valeria deletis. (b) Hoc ftatu rerum Illyri- MENTIS. ORDINANTE. VIRO. CLARIS. SIMO. EQVITIO. COMITE. et. VTRI- VSQVE. MILITIAE. MAGISTRO. INSI- STENTE. ETIAM. LEONTIO. P.P. MI- LITES. AVXILIARES. LAVREACENSES. CVRAE. EIVS. COMMISSI. CONSVLA- TV. EORVNDEM. DOMINORVM. TER- TIO. ad. SVMMAM. MANVM. PERDV- XERVNT. PERFECTIONIS. (a) Amiap. Marcellin. 1.29. „Qua- „ dorum natio mota eft.-Et erat, „ ut barbaris, ratio juftaquerelarum. 3J Valentinianus enim ftudio munien- dorum limitum, gloriofo quidem , „ fed nimio, ab iplo principatus ini- „ tio flagrans trans flumen Hi/lrum , „ in ipfis Quadorum terris , quafi Ro- „ mano juri jam vindicatis, ^dificari j» praefidiaria caftra mandavit. Quod « accolae ferentes indigne,fuique cau- » tiores, legatione tenus interim, & „ fufurris arcebant. Sed Maximinus „ in omne avidus nefas, & genuinos „ mitigare nequiens flatus, quibus „ prafte&urte acceflerat tumor , in- „ crepabat Equitium , per Illyricum eo „ tempore Magiftrum armorum, ut ,, pervicacem , & defidem necdum „ opere, quod maturari dilpofitum „ eft, confiimmato : addebatque, ut „ confulens in comune, quod fi par- „ vo fuo Mauelliano deferretur pote- „ ftas per Valeriam ducis, munimen- ,, turn absque ulla caufationeconfur- „ geret. lltrumque mox eft impe- „ tratum. „ (b) Ammian. Marcell. I.29. „Pro- „ motus, profedusque ( Marcellianus) „ opuspaulo ante inchoatum aggre- „ ditur,admiflacopiarogandi fufpen- ?> fum. Denique Gabinium Regem > LIBER PRIMUS. 79 • G - Illyricum Valentinianus reperit, magnis itineribus ab Rhe- no Carnuntum in Pannoniam profedius. Hand inanem fuifle Equitii metum, locus ipfe oftendit, fqualens jam s & ab incclis delertus. Quis cafus, quove tempore florentiC ilmam nuper Coloniam afflixerit, haud fatis liquet: a Qua- dis in cineres reda&am , hoc vel fuperiore bello nemo du- bitat. Qualis - tamen - cunque , opportuna certe bello in Quados gerendo videbatur flatio,& V alentinianus non prius inde difceffit, quam adornata clafle Ulrica, matura jam om¬ nia bello elfent in hofticum transferendo. Tresmenfes in- tegri inter annonae, claffis, armorumque apparatus abiere: (a) quo tempore legem etiam condidit, quas duodecima de Acculationibus loco ell, ad Laodicium Sardinian Praefidem Carnunto. Prid. Id. Augulli datam. (b) Appetente jam autumno , conllratum ponte Danubium, prope Acincum, cum exercitu transmifit, nullo prseter redditam vaftitatem operas pretio. Redu61us fubinde in hyberna miles Sabariam, 375 ipfe Bregetione fubllitit: (c ) quo cum Quadorum legati pollea accellillent, pacem modeile, ferocius pradidia depre- cantes, iracundias fervore abreptus Imperator, rupta immo- dico clamore vena pedloris, exanimis conciditadXV. Kal. De- „ ne quid novaretur,modefte pofcen- „ ,, tern , ut affenfurus humanitate fi- „ „ mulata , cum aliis ad convivium „ „ conrogavit , quern digredientem „ poll epulas hofpitales, officii fan- „ fticate nefarie violata , trucidari „ fecurum effecit. Cujus rei tam „ atrocis diffeminatus rumor illico „ perdiverfa,& Quados y &. gentes cir- ,, cumfitas efferavit: Regisque flen- ,, tes interitum , in unum coacteE mi- ,, fere vaftatorias manus, quae Danu- ,, bium transgreffse, cum nihil exfpe- „ ftaretur hoftile, occupatam circa „ „ meffes agreftem adortae funt pie- „ „ bem , majoreque parte truncata, 3 , quidquid. fuperfuit, domum cum 3-> mulcitudine varii pecoris abduxe- 3i runt &c. &c. „ 0 V ) Ammian. Marcell. 1. 30 . „ Pu- „ b el centre jam vere, Valentinianus a ” 1 1 ™ S motus - - quumque exin- »> de , arnuntum , Illyriorum oppi- „ dum, introiff et} defertum quidem „ nunc,& fquallens; fed duclori exer- „ citus peiquam opp or tunum , ubi „ fors copiam deduct, aut ratio, e „ ftatione proxima reprimebat bar- „ baricos adpetitus.-Agens ita- „ que apud Carnuntum Imperator, per continuos tres menfes teftivos, ar- ma parabat, & alimenta 5 fiqua fors fecundaffet pervaffirus opportune £>Wof,tumultus atrocis auctores. „ _(b ) Codex Theodofian. lib. IX. Tit. I. de Accufation. Lex. XII. de Recriminatione. „ Dat. Prid. Id. Au- „ guft. Camunti Gratiano A. III. & „ Equitio V. C. Coif. ,, feupotius, ut videtur Gothofredo in Not. Chro- nol. „ P. C. Gratiani A. III. &c. „ (c) Ammian. Marcell. 1. 30 . ,, Va¬ lentinianus Acincum prope caftra commovit: navigiisque ad repen- tinum calum conjundlis-tranfiit in Quados - - jugulataque tetate pro- mifcua - - & te&is combuftis, re- diit cumincolumibus cun&is, quos duxerat fecum : itidemque apud ,. Acincum moratus , autumno prasci- „ piti - - commoda quarebat hyber- „ narnullaque fedeidonea potiri'po- „ terat, prarter Sabariam , quamvis eo „ invalidam tempore,affiduisque ma- „ lis afflidtam. Unde hoc etiamu „ magni intererat, paulilper deque- „ ftrato , impigre motus, peragrata „ fluminis npa , caftrisque pralidio ,, competenti munitis , atque Caftel- „ lis Bregetionem pervenit, ,, go ANNALIUM AUSTRIA Decembres. (a) Valentiniani mortem aliae ex aliis rerum a. c. converliones in Norico ac Pannonia exceperunt. Caefus apud Lugdunum Galiiae Andragathii manu, Maximi con- 383 filio, Gratianus, Princeps religioliffimus, qui pro fratre ad- huc praetextato, Norici quoque ac Pannonias curam gefte- rat: Valentinianus II. Gratiani Augufti frater, amijfTa non multo poft Italia, occupata Sifcia, ac Petovione, oblefla Emona, pene in fuo Norico a tyranno Maximo opprefllis. 387 Et fervatus quidem turn ab accurrente in auxilium Theo- dofio eft 3 fed quinto poft anno, nefario Arbogaftis fcelere , 392 Viennae in Gallia interemptus, Noricum ac Pannoniam Ma- gno Theodofio reliquit, tribus poft annis in imbellis Hono- riimantis,atque inde adbarbaros devolvendum. (b) Triftes 39 ^ EvMgeia ^ m P er ^ cafus illatae per id tempus Marcomanniae lux Evan- trans-Da- gelii folata eft. Fridigildis Regina adverfam Danubii ripam, quae nunc Auftria nobis ulterior, imperio premebat. Hxc txorta, cum ab advena Chriftiano multa devera Religione, multa 39 6 de Ambrofio, fandftifiimo Mediolanenfium Antiftite , in- audiretj capta ingentis viri laudibus,fidei, morumque leges ab eo petiit. Ambrofius tanta Ipe arre > cu rn fuis deliberans, fed qui Gothis vi£toriam tnbuunt : ?> luaiit luo labore quaere regna, cum Claudianus de bello Getico: & quam alienis per otium fubjacere: Prudentius adverfus Symachum 1 , II. „ 6c fumpto exercitu per Pannonias , eandem Romanis adlcribant. dtniqut Vanda- loritm. 82 ANNALIUM AUSTRIA turn complevit ducentis,aut, ut alii produnt, quadringen- a. c, tis millibus ampliorem. (a) Primi haud dubie, quos imma- nis ilia barbaries obtrivit, Norici fuerint, per quos trita in Italiam via:qua clade lacrorum religionumque, qua ftrage oppidorum , atque hominum, memorare nihil opus eft, quando lacrilego le voto obftrinxit barbarus, Romani quid- quid usquam diet languinis, Diis le fuis litaturum. (b) Sed ilium fpes fua egregie fefellit, conclufa inter montium Fe- fulanorum fauces, barbarorum innumerabili multitudine, & a Stilicone fame, armisque opprefta: quo in praelio, cum ad centum hominum millia uno die cecidiftent, captus in fuga Radagaifus eft, & ad ludibrium aliquamdiu fervatus, ad extremum occilus eft. (c) Radagaifum Vandali anno proximo fecuti, diverfo iti- nere in Galliamflexere: feptuaginta jam annos Pannoniam prefterant Ariana perfidia conta&i: metu,an confilio eas fedes reliquerint, Conftantini permiftu fibitraditas, incompertum. V afis conclamatis perNoricumRipenle,vel adverfumMarco- manniae litus, ad Rhenum properant, conjun£fcis,qoaqua iter erat vaiidiftimis barbarorum copiis,quas morum imanitas,& fpes prxdae fociarat. Transmiflo ad ultimum ejusanni diem Rheno flumine, in Galliam cum Alanis, Suevisque le infun- 4°5 dunt,unde poftea inHilpaniam & Africam trajecerunt. (d) Stiliconis id fraude adhum, fufpicio erat, cujus occultis etiam padio- (a) Zofim. 1.5. p.331. „ Dum , Alaricus in hoc intentus eflet , ut „ imperatis obtemperaret: Radagaifus „ ex trans - Iftrianis & trans-Rhena- „ nis , Celticis , Germanicisque na- „ tionibus, colledis hominum qua- „ dringentis millibus, ad tranfeun- „ dum in Italiam fe parat. „ Ilidor. Chron. „ Rex Gothorum Radagaifus, „ genere Scytha, cultui Idololatrke „ deditus, Barbaricaz immanitatis fe~ „ ritate faevifiimus, cum CC. arma- „ tis Sarmatarum millibus Italic par- „ tes vehementi vaftatione aggredi- ,, tur,fp o ndensin contemptum Chri- „ fti Romanorum fanguinem diis fuis „ litare, fi vinceret. Cujus exerci- M tus ab Stilicone, Duce Romano, in n montuofis Tufcix locis circumclu- „ Tus , fame potius , quam ferro con- „ fumptus. Ipfe poftremum Rex cap- „ tus, & interfedus eft. „ Fufe de hoc agit Orofius 1 . 7. c. 37. (b) Hift. Mifcell. 1 . 13. „ Radagaifus r> Rex Gothorum - - barbarus erat , „ Sc Scytha, qui omnem Romani ge- „ neris fanguinem diis fuis propinare „ devoverat. „ (c) Hift. Milcell. 1 . 33. „ Contri- „ tus namque divinitus Radagaifus in „ afpero Feliilani montis jugo, urgen- „ te undique timore, concluditur , „ agminaque, quibus angufta dudum „ yidebatur Italia , latendi fpe, in „ unum acparvum verticem trudun- „ tur : ubi cum fame & Fti confice- » ten tur , Rex Radagaifus folus fpem „ fugje fumens, captus a Romanis in „ vincula conjicitur, ac paulilper re- „ tentus, vita privatur. „ (d) Zofim. 1 . 6 . „ Arcadio VI. & ,, Probo Coif. ( A. C. 4.06.) Vandili ,, Suevis & Alanis permifti, fupera- ,, tis hilce locis ( Alpibus ) nationes ,, transalpinas vaftarunt. „ Profper m C hr on. ,, V andali & Alani Gallias, „ trajedo Rheno pridieKal. Januarii ,, mgrefli. „ Confirmat A. C. 406. Calliod. in Chronico , qui Vandalos in Hifpanias A. C. 409. ac deinde In Africam A. C. 427. migrafle fcribit. LIBER SECUNDUS. 83 A- c. pa£fcionibus Alaricus indu6lus efle fcribitur, ut Illyria to- tius limitem, inter Auguftos fratres, Arcadium ac Hono- rium alias divilum, Occidents Imperio vindicaret. (a) Id confilium quanquam exitu caruifiet,promiftum tamen ope¬ ras fuse pretium Alaricus ab Honorio flagitabat, librarum auri quatuor millia: cumque raptis fecum propere copiis iEmonam usque, atque inde in Noricum revolaflet, nihil non armatae preces impetrarunt. (b) At Stiliconem ea res perdidit. Criminidabatur homini Vandalo,ac Ariano, quod concitatis in Imperium barbaris, coilifis inter fe Auguftis fratribus, auro nunc etiam Gothis promiflo, redditoque, Eucherio filio purpuram quaereret: qua ut puerum unum indueret, orbis totius fanguinem fundere non vereretur, (c) 408 Et peremptus quidem ille eft cum filio , fed rebus Imperii ejus morte haud melius confultum. (d) Alaricus everfa hac barbarae, Romanaeque gentis co- Iumna,contemni caeptus, cum in fua , fuorumque manu, non in Stiliconis perfidia caufie fuse patrocinium fciret, ac- cito ePannonia Ataulpho,cognati fanguinis principe,cum Gothis, Hunnisque ejus Imperio faventibus in Italiam re- volat,Romamque, caput Orbis, obfidione cingit. (e) Nul¬ lum fame telum potentius : fuba 6 ti per fummam annonae Pars I. L 2 inopiam (a) Zofim. 1 . 5-. „ Quum Stelicbo ,, videreteos, qui Arcadianum Impe- „ rium adminiftrabant, animis erga fe ,, infeftis efle ; adjundo fibi Alarico ,, focio, cundas in Illyricis nationes „ Honorii regno cogitabat adjicere. „ S. Hieron. in epift. ad Ageruchiam Vi- duam. „ Scelere femibarbari accidit „ proditoris, qui noftris contra nos „ opibus armavit inimicos. ,, (b) Zofim. 1 . 5. „ E Norico legatos r, ad Stelichonem mittit, pecuniam ,, pofcens, turn ejus morte nomine, „ qua fe fuafu Stelichonis ajebat in ,, Epiro haefiflejtum hujus in Italiam s, & Noricum profedionis caufa.- quapropter omnibus aequa dicere *» .Stelichone, Senatui placuit, „ Alaricho, quatuor librarum millia r> P^y^omine folvi. „ (c) Orofes 1. c> ^ }) j nterea « Comes andalorum gene- „ re editus, parvi pendens, quod fub „ Imperatore imperabat, Eulrium fi- „ hum fuum - - in Imperio quoquo „ modo fubftituere nitebatur. Ouam „ obremHalaricum,cundamqueGo- „ thorum gentem - - ad terrendam, „ terendamque rempublicam refer- „ vavit. Praeterea gentes alias-qui- „ bus nunc Galliarum, Hifpaniarum- „ que provincial premuntur, hoc eft Halanorum , Suevorum, Wanda- „ lorum- - fufcitavit.---Itaque ubi „ Imperatori Honorio , exercituique „ Romano htec tantorum fcelerum „ fcena patefada eft, comoto juftifll- „ me exercitu occifuseft Stilico,qui „ ut unum puerum purpura indue- ,, ret, totius generis humani fangui- ,, nem dedit. „ (d) Marcell. Chron. ad A. C. 408. „ Stilicho Comes - - Alanorum, Sue- „ vorum, Vuandalorum gentes donis „ pecuniisque illedas contra regnum „ Honorii excitavit, Eucherium, fi- „ Hum fuum, paganum , & adverfam „ Chriftianos infidias molientem, cu- „ piens Caefarem ordinare, qui cum „ eodem Eucherio , dolo fuo detedo, „ occifus eft. „ (e) Zofim. 1 . 4. ,, Quum jam Ala- „ richus prope Romam eflet por- ,, tas univerfas undique circpmfedit, ,, & occupato Tiberi flumine , fub- ,, miniftrationem commeatus e por- ,, tu impediebat. „ Alaricus Gothus iyomam obfidet: 84 ANNALIUM AUSTRIA inopiam cives, illud in magni beneficii loco a Vi&oris cle- a. c. mentia impetrarunt, ut quinis auri, tricenis argenti librarum miilibus, mercari vitam, libertatem redimere liceret. ( a ) Soluta his conditionibus obfidione , Alaricus in Hetruriam receffit. Sed dum oblides fruftra exfpe£tat$ dum Ducis, aut militias Magiftri dignitatem 5 dum Venetiam,Noricurn, Dalmatian! provincias fibi fuisque poftulat, conficiendae pa- mga. cis negotium in vado hasfit. (b) Ea fpe deje£t;us animum ad modeftiora poftulata fiexit, Noricorum duabus provin- * ciis contentum fe fore profefius: quae cum continentibus alioquin barbarorum incurfibus eflent expofitae, Sc aerario Romano perparum inferreqt, cedi magno fine difpendio pofie videbantur: habiturum Casfarem fidum in fe armo- rum focium rpericuliquidquid ab ea parte Italiae immineat, id omne in fuum fe caput averfurum : quod fi abnuat Im- perator, Superum fe, hominumque fldem tefiari, Gothos, quidquid ingruerit, coadios ad vim defcendere j neque fibi dandum crimini, fi Romam, caput Orbis terrarum, asqua- tam folo afpicerent, Sc ex tanta nunc urbc, brevi nullam ha- berent. (c) Sed cum iftis nihil proficeret, a minis ad obfi- dendam (a) Zofim. 1. 5". „ Itaque rurfus „ ad eum ( Alaricum ) legatos mit- „ tunt, & utrinque plurirnis in me- „ dium prolatis, placuit ab Urbe fol- ,, vi quinque miliia pondo auri, ar- „ genti triginta miliia, tunicarum fe- „ ricarum quatuor miliia, vellerum „ coccineorum tria miliia,piperis tria „ librarum miliia. „ (b) Zofim. 1. 5. „ Quum Principi „ quoque videretur pacem hifcecon- „ dicionibus efle componendam, pe- „ cunia barbaris numerata fuit. Et „ Alarichus triduo forum permifit „ urbanis, exeundi licentia per quas- „ dam portas eis conceffa , quum „ etiam e portu fubvehendas annonce „ poteftatetn feciflet. - - Roma bar- „ bari difceflerunt, & caftra quibus- „ dam in locis circa Tufciam metati ,, {tint. ,, Idem. 1. p, ^So» ,, Cct- „ terum pace cumAlaricho nondum „ confirmata , quod Imperator nec „ obfides dediflet,necpoftulatisom- „ nibus fatis feciflet-Jovius Prae- ,, fedus Praetorio - - de fcedere pan- „ gendo tradat. Alarichi h^c poftu- „ lata erant, ut in annos fingulos au- „ ri certa fumma folveretur , & an- „ nonse menfura qutedam fuppedita- retur: ut item ipfe cum fuis omni- )> bus utramque Venetiam, & Noricos , 3, Sc Dalmatiam incoleret, „ (c) Zofim. 1. v. ,, Alarichus autem, „ quod eum fufcepts adverfus Ro- „ mam expeditionis poenituiflet,Epi- „ fcopos urbium ablsgat, qui - - au- „ dores Honorio eflent, ne fineret „ earn urbem - - vaftandam dedi. - - „ Nec enim opus efle fibi dignitate „ poteftatis , nec jam fe poftulatas „ prius provincias , ad conftituen- „ das in ea fedes petere. Sed ambos „ tantum Noricos , ad extremas Iftri „ partes fitos, & qui continuis incur- „ fionibus vexentur, tenueque fifco „ tributum inferant. Prater htec an- „ nonte tantum in annos fingulos ad- „ jiceret, quantum ipfePrinceps fa- „ tis efle putaret. Quin & auri fe po- „ ftulato difcedere; ac velle, ut ami- „ citia fit, bellique focietas inter fe & „ Romanos adverfus quemvis,qui ar- „ ma fumeret , & ad gerendum ad- „ verfus rempublicam bellum fecom- „ moveret. „ Idem. 1. 6. „ Alarichus „ eigo , quum .tarn $qua poftulata „ propofuiflet, indignum in modum „ ludibrio habitus ; univerfis cum co- „ piis. Romam ducit, conftanter in. „ urbis obfidione perftiturus. „ So- zomcn. 1. 9. c. 9. n Hinc igitur & „ metu fimul, & i ra percitus Alari- „ chus, eadem via revertitur, & Ro- „ mam obfidione cindam per prodi- j, tionem capit. „ LIBER SECUNDUS. 85 A - c -denchm urbem verfus,Romam demum fame,proditione- 409 que in poteRatem redegit. Hoc Rege, hoc populo ruit urbs ilia,Domina gentium, quae per annos milie, centum, ac fexaginta duos, tantum terra marique potuit, ut in earn omnium gentium fpolia , omnia honoris ornamenta con- fluxifle videantur. Captx urbi non diu fuperfuit Alaricus , paucis enim diebus ad legenda ibi fpolia exa&is, per Cam- paniam Rhegium difceflit, inde in Siciliam trajedfurus: fed prxvertit mors ejus confilia,regnumque cum GallaPlacidia, Arcadii, ac Honorii AuguRorum fbrore , nuper capta, in Ataulphum tranRulit. (a) Hxc in Italia dum geruntur ,Noricum acPannonia fuperior, Generidi Ducis induflria Honorio fervatur. Gen- f e s n ^' x te, non moribus erat barbarus,& fl par fuifiet religio, ma- Morion gnos inter Duces fuo merito numerandus: nam Sc collapfam «»/«’' prxfe6fcorumignaviamilitaremdifciplinam egregie reftituit, mU Sc annonam,ac flipendia militi cum fide repraefentavit: ni¬ hil veritus,vel de fuo adjicere,ficujus dignam prxmio vir- tutem cognoviflet. (b) Hoc, an fuccefforum aliquo, Duce incertum, munitus rurfum lllyrici limes eR, difpofitis per Danubii litus praefidiis. Laureaco certe per id tempus, Sc Legionis II. Sc Chills Romanse Prxfe&os impofitos efle ie« gimus : Vindobonx vero prxter Prxfe£tum Legionis X. Aufiri* Claffis etiam IRricx, Carnunto illuc translate, prxfe< 51 ura contigit. Ad geminam hanc ClaRem Arlapenfis quoque da Rom. in AuRria, Sc Maginenfis acceflit: pedeRrium copiarum t™f :diis non magnuserat numerus, reliquumper Noricum ,fi Au- - ftrmaUl ' fturenfem Sc Arrianam cohortem demas: equeRres alx plurimx, Comagenis, Arlape , Lacu Felicis, Lentix, ad Mauros, Abe novae, ./Equinodlix , qux fere ex Dalmatis, L 3 ac ( a ) Hift. Mifcell. 1 .13. „ Die ter- „ tia inftante Gothi fponte difcedunt „ ab urbe - - - inter luce Alaricus , j, dum deliberaret, quid ageret, apud ,, Cofentiam fubita morte dcfunctus « eft „ Marcellin. in Chron. ad A. 4.10. „ Alaricus trepidam Roraam ,, ln vafit,partemque ejus cremavit in- ” “ nt '!° ■> ftxtaque die, quam ingref- f ), Ier ^ t 5 depraedata urbe egref- ” ^ lS e ’ , '^ c idia Honorii Principis „ forore a dufta , quam poftea A- ,, taulro piopinquofuo tradidit uxo~ „ rem. „ ( B ) vGweridum quo- * 3 ^^ Dalmaticis militibus univerfis ,» prxfecit, eundemque caeterorum „ etiam , quicunque per Vannoniam „ fuperiorem , & Norlcos , & Rhsctos, „ & quidquid horum eft usque ad „ Alpes , in prsefidiis erant, ducem „ conftituit. Atque hie Gmeridus , „ erat ille quidem barbarus,fed indo- „ le ad quodvis genus virtutis pra> „ clara prteditus , & alieniflimus ab „ avaritia - - - continuis laboribus mi- „ lites exercet, & annonas eis fuppe- „ ditans, nemini permittit, ut de his „ aliquid more confueto detraherec. „ Quin & ipfe de iis, quse bfeus ei „ prseftabat, labores ceteris majores „ fuftinentibus convenientia prxmia „ largitur. Talem quum fegereret, „ Scformidini barbaris finitimis erat, „ & nationibus iis prafidio, quas tue- „ ri jufl'us fuerat. ^ . Attila, iter in Galliam , & Ita- licim. 86 ANNALIUM AUSTRIA! ac fagittariis conftabant. (a) Sed quo minus diuturna eC A - c let ea limitis reftitutio , ab Hunnis fa<5tum, violentius , ac unquam alias in Pannoniam, duce Rugila inve£tis. Hie 430 ilie eft Hunnorum Princeps, cujus fidei Aetius, qui nuper Juthungos, & Noricos, nefcio qua caufo in arma ados , 43 i compreflerat, poft Bonifacii Comitis mortem Placidias Au- 432 guftae metu profugus, le commifit, ignari, quern virum, quamque Hunnis exitiabilem hoipitio excepiflet. (b) Sed nempe Attilae fervabatur terror is, qui evaftataThracia, at- que Illyrico, obfeftis, everfisque feptuaginta magnis urbi- 444 bus ,Bleda fratre, & regni confbrte, nefarie interempto, ar¬ ma in Occidentem verterat. Auftriae tempeftas ea fiib primum ac quinquagefimum Seculi hujus annum incubuit,quo ipfo tempore in Galliam cum feptingentis barbarorum millibus transgreftlis, tantum terroris, cladiumque dedit, generis ut humani intereftet, Romanos, Gothosque in unius hominis caput armari. (c) 4? 1 Et affuit afflidis rebus praefens Numen, ut in Catalaunicis Gallic campis cum centum & amplius millium barbarorum ftrage ab Aetio funderetur. (d) Sed quam Gallia illi clau- ferat ad orbis Imperium viam, earn lequentimox anno Ita¬ lia aperuiflet, nifi Superum iras in Leone Pontifice timuik let. (a) Ex Notit. Dignit. Imperii Occi¬ dent. apud Labbeum Sed. 58. „ Equi- „ tes Dalmatte Ala: nova. Equites „ Dalmatte iEquinodia:. EquitesSa- „ gittarii Gerolatae. Tribunus gentis „ Marcomannorum. Praefedus legio- „ nis decimte Vindomanse. Prtefe- „ dus legionis quarts decim a: Gemi- „ nte militum Liburnariorum cohor- >, tis partis fuperioris Carnunto. Pne- ,, fedus Claflis Hiftricte Carnunto, ,, five Vindomansea Carnunto trans- „ lane. Tribunus Cohortis Arrianis. „ Equites promoti ad Mauros. Equi- ,, tes fagittarii Lentiae. Equites fa- ,, gittarii Lacu Felicis. Equites Dal- „ matae Arlape. Equites promotiCo- ,, magenis. Praftedus legionis Italica: „ partis inferioris Lentiae. Praefedus „ legionis fecundae Lauriaco. Praefe- „ dus legionis Liburnariorum pri- „ morum Noricorum Fafianae. Prae- „ fedus Claflis Arlapenfis & Magi- « nenfis. Praefedus ClafTTs Lauriacen- »> fis. Tribunus Cohortis Bojodoro. ’> Tribunus Cohortis Aufturis &c. „ (b) Profperi. Chron. ad A. 433. Marcellin. Chron. ad A. 432. Valerio & Aetio. CofT. Idat. Chron. Anno Valentiniani III. 71x10. „ Aetius Dux ,, utriusque militke Noros edomat re- „ bel!antes.„ Idem confirmatSidon. i. : Paneg. Aviti. „Nam poft Juthun- „ gos, & Norica bella. „ (c) Auth. Hift. Mifcell. 1 . XV. „ Interea rex Flunnorum Attila- - ad „ occidentale demoliendum animum „ intenditImperium, cujus exercitus „ feptingentorum millium numero „ ferebatur. „ Jornand. deReb.Get. L 3 5 * 55 Cujus exercitus quingento- ,, mm millium efle numerus fereba- „ tur. „ (d) Auth. Hift. Mifcell: 1 . XV. „ Vicere Romani fugato Attila, & „ Gothorum Rege interfedo. Hoc „ certamen - - de utrisque partibus ,, centum odoginta millia occiforum „ dedit. „ Jornand. de Reb. Gee. C. 40. LIBER SECUNDUS. 87 A *c. let. (a) Reverfum in Pannoniam (b) Caeleftis vindi£ta nontardo pede lecuta eftqnam cum peilicum greginovam uxorem induceret, ipfa geniali no enim, ejus filius, Romuli filiam e Pe- „ 1 aiione, Morici civitate, duxerat. Le- gati autem veniebant, ut Attilam lenirent, qui fibi Sylvanum , argen- tarixmenfie RomaePrxfedum,tra- di poftulabat, propterea, quod pa- teras aureas a Conftantio quodam acceperat. Hie Conftantius( alius a priore)--quo tempore Sirmium oppidum in Pxonia ( Pannonia ) fitum Scyths obfidebant, aurea va- fa ab Epifcopo acceperat,ut ex eo¬ rum pretio , fi fe fuperftite,urbem capi contigiffet,quod fatis eflet,pro fua libertate folveretur. &c. „ Ita Hadr. Valefius locum hunc corrigit in Notis ad Prifcum: qui Legationem hanc in A. 448. conjicit. Sirmium autem cum reliquo Illyrico captum haud dubie fuit. A. C. 441. quo tefte Marcellino in Chron. ,, Hunnorum „ Reges numerofis fuorumeum mil- „ libus in Illyricum irruerunt. Mai- „ fum , Singidunum , aliasque civitates „ oppidaque Illyrici plurima excide- ” ! l i nC "’’r5^ Um igitur Primutum , No- rici 1 lxfedum, eo tempore Valenti- manus III. ad Attilam miferit, clarum eft, Noricum non ad Qrientis, fed Oc- cidentis Imperium adhuc poft A. C. 441. pertinuiffe; quanquam Illyricum rehquum jam A^y.Theodofio Soce- ro tranferipferit. LIBER SECUNDUS. 89 quondam exercitus robore,devi£tis. (a) Caela Hunnorum triginta millia, cladis reliquiae ad Pontum Euxinum reje£be. (b) Hofte tam terribili funs in latebras retrufo, vacuas Pan- °J ir0 ; noniae fuperioris fedes, bona Marciani Augufti pace,Reges fuperiT- tres Oftrogothi inter le partiti funt, Walemirus, Theode- re Pan- mirus, Widemirus, quorum primus inter Scarnjungam, 8c Aquam nigram 5 alter adLacumNeufidlenfem j inter utrum- dent. que tertius confidebat. (c) At vero adverfam Danubii ripam, quae Norico, ac Pannoniae obje&a eft, Heruli, Rugi, Scyrique inva- lere. Germaniae hos fuifle populos , turn Regum nomi- na, turn corporum proceritas, quin 8c reli&a nonnulla no- minis ad mare Balthicum veftigia oftendunt. ( d ) Et He- rulos quidem , ft Jornandi credimus , corporum vifenda Ipecies, 8c animi elatio inlignes fecerant: (e) led mores, priusquam Chriftianis inftitutis paulatim manfuelcerent, efferos fuifte admodum, 8c pudendos , Procopius tradit. Deos,quos plurescolebant,humanis placare hoftiis religio- fum iis,piumque habebatur: eftufi cetera in Venerem, etiam nefariam 8c belluinam: liiopte ingenio perfidi 8c elati, nec Pars I. M ante Heruli , & Rugi in Au- Jiria Trans- Danu- biana. Herulo- rum mo¬ res bar- bari. (a ) Jornand. de Reb. Getic. c. 5. „ Inter fuccelfores Attila de regno or- ,, ta contentio eft , & dum inconful- „ te imperare cupiunt cundi, omnes ,, fimul imperium perdidere. - Nam ,, filii Attila , quorum per licentiam „ libidinis penepopulus fuit,gentes „ fibi dividi aequa forte pofcebant. „ --quod dumGepidarum Rexcom- „ pent Ardnicus - - contra filios At- „ tiU primus infurgit - - bellumque „ committitur in Pannonia juxta flu- „ men , cui nomen eft Nedat. --Poft multos,gravesque conflidus favit Gepidis inopinata vidoria. „ 00 Idem ibidem. „ Triginta fere millia tam Hunnorum, quam alia- rum gentium,quxHunnis ferebant auxihum, Arderici gladius, confpi- ratorumque peremit. In quo prse- no filius Attila major natu, nomi- ?> ne Ellac occiditur - - - reliqui ve- ,, ro germani ejus, eo occifo, fugan- tur juxta litus Pontici maris.,, ft) A° rnan , d - deReb ’ Getic. c. Multi per legatos fuos - - a Prin¬ cipe, tunc Marciano gratiflime fuf- cepu, diftnbutas fedes,quas inco- lerent,ac Cep ere.„Etc.52. „Nam Halemn inter Scarmungam & aquam nipram fluvios; Theodemir juxta la- cum Pelfodis , Widemir inter Utr OS- 33 33 33 33 3 * 5 ) „ que manebat. „ Ex his folum La - cus Pelfodis , leu Neufidlenfis notus eft: Scbvearzbacb enim fluvius propinquior paulo eft, quam ut pro Aqua nigra ha- beri poftit. Scarniunga denique no¬ men plane ignotum eft. Perill. Chri- ftoph. de Jordan Theodemiro Panno- niam primam , Walemiro SaviamfW i~ demiro Valeriam tribuit, in Appar. Hift. p. 172. ac proinde Aquam nig¬ ram pro Savo $ Scarniungam pro Dra- z/o habet. (d) De R^odulpbo Herulorum Rege agit Procop. 1 . 2. de Friderico Rugo- rum Rege Eugipp. in vita S. Severi- ni:de iidica & Vu'lfo Scirorum primori- bus jornand. de Reb. Getic. c. 54. 00 Jornand. de Reb. Getic. c. 3. „ Dani ex ipforum ftirpe progreffi, „ Erulos propriis fedibus expulerunt, „ qui inter omnes Scanzia nationes „ nomen fibi ob nimiam procerita- „ tern affedant pracipuum. „ Ec c. 23. „Praedidagens,Ablavio hifto- „ rico referente, juxta Maeotidas pa- „ ludes habitans in locis ftagnantibus, ,, quas Grtece Ele vocant, Eruli no- „ minati funt, quanto velox, eo am* ,, plius luperbiuima. Nulla fiquidem „ erat tunc gens, quas non levem ar- „ maturam inacie fua ex ipfis elege- „ rint. „ 9 o ANNALIUM AUSTRIA? ante quiefcere foliti, quamquotquotfinitimoshaberent po- pulos, in ditionem ac fervitutem redegiftent. Illud praeter cetera ftolidum ac inhumanum, quod lenes ac invalidos non fine officii quadam fpecie mori cogerent. Mos erat,ut fi- quis aetate, aut invaletudine longius proceffifiet, quam ut reffitui viribusjamfuispoftet,propinquos id officii rogaret, ex humanis fefe ut eximerent, 8c longa a morte vindicarent. Refpuere fupremas has preces , nefarium : quare congefto ingenti rogo, deffinatam hanc morti vidfcimam inter mul- tas honoris, 8c amoris fignificationesimponebant,abimmi£ lb mox percuflore pugione feriendam. Et quanquam fan« guine junblum caedere nefasj pietatis tamen erat, caefi ca¬ daver fubjedtis ignibus cremare , donee refidente fenfim flamma, colle&a ex rogo ofla Tub terra conderentur. Mor- tuo marito fuperefte conjugem , impium: quae nifi laqueo ad viri buftum fibi gulam frangeret, infamis perpetuo, 8c tanquam publici in fuos odii rea,inferias marito datura erat fuo /anguine, cognatorum manibus immolanda. (a) Herulorum genti individua focietate conjundti erant Rugi,bello magnampartem abHerulis,quorum mira erat in armis levibus velocitas, fubadti. Gothici hos fuifte ge¬ neris , (b) Procopius author eft: id cerdus, ab Rugra infu- la 8c mari Balthico, ubi Rogia fluvius, 8c Rugiwalda urbs nominis veftigia adhuc retinent, in has oras delatos. De Sciris (a) Procop. 1 . 2. c. 14. deHerulis. „ Trans Iftrum olim habitabant, cul- ,, tui dediti multorum numinum , qus humanis placarehoftiis fas ha- „ bebant. Inftitucis plurimum differ „ rebant a ceteris nationibus. Nam „ nee fenibus,nec aegrotis fas erat vi- „ tarn producere: & fi quern fenium „ occupaffet, vel morbus, rogare is „ cogebatur propinquos, darent ope- „ ram, ut quamprimum ex vivorum „ numero exturbaretur. Illi pyra „ conftruda ingenti,collocabant ho- „ minem in faftigio,& ad ipfum mit- ,, tebant Erulum aliquem, inftrudum ,, fica, non tamen ei conjundtum ge- „ nere: nefas enim ducebant a con- „ fanguineo csdem fieri. Reverfo , „ qui illorum propinquum interfece- rat, protinus ligna omnia facibus ” immo fubjedis rogo urebant. Poft- „ quam flamma refederat, legebant „ offa , ac ftatim terrse infodiebant. « Ubi vir quisquam Erulus fato con- r> celferat,ut virtutem probaret uxor, j) ac relinqueret fuperltitem fibi glo- „ riam; necefle habebat vitam paulo „ port ad mariti tumulum finire la- „ queo : ni faceret; in sternum de- „ decus & propinquorum mariti of- „ fenfionem incurrebat.-Proce- „ dente tempore, cum & numero & „ viribus fupra finitimos omnes bar- „ baros evafiffent, adorti fingulos „ pronam habebant vidoriam , & in „ eorum fortunas graffabantur. - - „ Nefandos fedantur coitus, etiam „ virorum ac pecudum. Improbiffi- „ mi funt mortalium omnium,& ma- „ li male perdendi. „ Paul. Diacon. l.i.c.20. deHerulis. „Erantfiquidem „ tunc Heruli bellorum ufibus exerci- „ tati,multorumque jam flragenotil- ,, fimi, qui,five ut expeditius bella ge- „ rerent,five ut illatum ab hofte vul- „ nus contemnerent , nudi pugna- „ bant, operientes folummodo cor- » pons verecunda. „ (b) Procop. Bell. Goth. 1. 3. c.2. „ Rugi autem,gens Gothica, fuis olim » vivebant legibus. „ LIBER SECUNCUS. 91 c. Sciris major controverfia: quos qui cum Styris noftratibus confundunt,abuti mihi nominum affinitate videntur. Ala- nis, ac Satagariis in Media inferiore Jornandes hos alias con- junxit, cum foluto jam Attilae Imperio, auxiliares ejus co- piae fibi alias ex aliis fedes delegiflent. (a) Quis gentes has cafus in Marcomanniae ac Quadias litus deduxerit, incer- turn eft: quanquam Attilana procella, quae feptentrionem omnem mifeuit, tarn facile condefe nova regna, quam ever- tere antiqua potuit. Nempe ut Gothis cedentibus, Hun- ni e Moeotide prodiere ; ita Gothis, Wandalis, Marcoman- nis, Quadis aut ferro abfumptis, aut migrationum aeftu quo- dam , ac impetu in Galliam, Hifpaniam & Africam abrep- tis, populorum alii fiiper alios, vel ex feptentrione, vel ex Ponto Euxino in vacuas fedes fucceflere. Hoc rerum ftatu S. Severinus, tanquam falutare quoddam fidus his terris illuxit 5 & preflam barbarorum in- bat is in curfu Pannoniam fuperiorem , ac Noricum fanditate, ac Au < ir ‘- miraculis illuftravit. (b) Quod genus Viro tanto,quae pa- TtnL. tria fuerit, cum ftudiofeid ipfe premeret, refeiri nunquam potuit. Illuftri domo natum, nemo dubitat, & Severini nomen, Romanis in faftis nobile, fidem facit. Afrum fuif- fe, Eugippii exempla quaedam innuunt 5 alia Latinum tan- tum affirmant: multis tamen , magnisque terra marique exhauftis periculis , ex Oriente in Noricum , vocatu fe Numinis delatum, fatebatur ipfe, ut laboranti inter Bar¬ baras religioni fuccurreret. ( c ) Quacunque iter erat, fama fan&imoniae, prodigiis confirmata praecurrebat $ nec ullum fere toto Norico erat oppidum , quod aut praefen- tia, aut ccelefti aliquo beneficio non illuftraflet. Favianae Pars I. M2 prae- (a) Jornand. deReb. Getie. c. 50. „ Sciri vero, & Satagarii , & ceteri Ala- ,, norum cum duce fuo nomine Can- „ ^xScythiam minorem,inferiorem- 5 > que Maefiam accepere. „ ■ ( B ) Eugipp. in vita S. Severini C. I* » Tempore , quo Attila Rex „ Hunnorum defun£tus,utraque Pan- nonia , caeteraque confinia Danu- bii rebus turbabantur ambiguis. „ Tunc itaque fanaiffimus DEI fa- mulus Severinus , de partibus Orien- v tis adveniens , in vicinis Norici Rtpenfis , & Pannoniorum partibus , ” quod Afluris dicitur, oppido mora- batur. „ » (c ) Eugipp. in Proleg. vitae S. Se^ verini. „ Loquela tamen ipfius (Afri- „ canum: hate vox dee/i apud Holland um) „ teftabatur hominem omnino Lati- „ num, quern conftat ad quandam in „ Oriente folitudinem fervore per- „ feftioris vitae fuiffe profeftum, at- „ que inde ad Norici Hjpenfis oppida, „ Pannonia, fuperiori vicina , qux ,, barbarorum crebris premebantur „ incurfibus, Divina compulfum re- „ velatione venifle. Sicut ipfe cau- „ fas perventionis fuse , tanquam de „ alio loqueretur , referre folitus „ erat, nonnullas Orientis urbesno- „ minans, & itineris imenfi pericula „ fe mirabiliter tranfiffe fignificans. „ Aufluri , ubi de- gebat. 92 ANNALIUM AUSTRIA praefertim , quae Vienna nobis eft hodie, ( a ) & Bojo- A - c - duri frequens illi ftatio: quanquam nec cetera Norici op- pida, Aufturim, Comagenas, Laureacum, quocunque tan¬ dem aut miferorum necdTitas,autfuus eum ardorvocabat, obire negligeret. Aufturi prima illi ftatio erat,Norici Ripenfis oppido, quo in loco per id tempus,Romano cum jure, Romana quo- que religio adhuc vigebat. Sed mores, libidine depravati, hebetiores ad coeleftia monita fenfiis reddidere. Fruftracon- tumaces animos ad pofcendam Superttm pacem exhortatus Severinus, minas lub iplum templi ingreftiim, iramque vin- dicis Numinis denunciavit, ni precibus, ac jejuniis DEUM fibi placatum redderent. Id vaticinium a facri profanique ordinis hominibus exceptum, neminem movit prater unum holpitem, Viri fan£ti receptatorem: quare reverfus a tem¬ pi© (a) Cufpinian. in Auftr. Lazius ultra millibus paffuum Paffavio diftan- Chron. Vienn. L. 2. c. 4. M. Velferus tern, claram Epifcopatus infulis, facel- in Notis ad vitam S.Severini. M. Han- lis D. Petro, Ruperto, Pancratio di- fizius Germ. Sacr.T.i.Tavianam a Vien~ catis nobilem,Ripenfi inNoricoLam- na non diftinguunt : cujus opinionis becius, & qui Lambecii armis pugnat non unam afFerunt rationem. Acpri- Ant. Pagius ad A. C. 454. & 824. at mo quidem Vienna Paffavio diftat fignabit ? At enim Pafchafius Diacon. centum & ultra paffuum millibus ; ut Rom. in epiftola ad Eugippium fcri- Taviana a Pat avis oppido apud Eugip- bit: „Beati Severini, finitimas Pan- pium. Secundo in literis Eugenii II. „ noniarum provincias incolentis , PP. \athfredus [unfit Favianenfts Ecclefia „ vitam , moresque verius explica- Epifcopus vacatur , qui honor, an alteri „ fti. „ Et Paul. Diac. de Geft. Lan- potius per Auftriam urbi conveeire gobard. notat. „ In his Noricorum poflit, ac Vienna;, haud fcio. Tertio ,, finibus beati tunc erat Severini Cje- B. Altmannus Paffavienfis Epifcopus „ nobium. „ Denique in Martyrol. in Donatione Gottwicenfi Coenobio Noricorum Apoftolus appellatur. Quibus fa&a, quam ex LaziiTra&atu MS. de ex teftimoniis Lambecius colligit: S. Civit.Bavar. in Biblioth. Vindobon. Severinum non Pannoniam 'ubi olim inter Hiftor. profan. N. CLXV. affer- Vindobona erat ; fed fmitimum Panno- vato affert M. Hanfizius nofter T. 1. niae Noricum , ubi Favianam, ceptus, diem, & horam imminen- »> tis excidii prodens,«fe contumaci,ait, 3, Oppido citius perituro fejiinus abfce- 3, do. Inde ad proximum , quod Co- » magenis appellabatur, oppidum de- ” cbnavit. „ Ajlurim plerique poft ^ mb r C * um . ,trans Danubium , in ad- a ver a Norico ripa, S/oc^fnit’zVcollo- Can , eo quod in vicinis Norici Ripenfis partibus >non i n Norico ab Eugippio fta- tuatur: & ahoqufc ex No£ j® Qc . cid. Sed. 58- conftet. Tribunum Mar - comannorumAufluri, q uod idemputant cum AJlur, Eugippu f uiffe co ^ ftitu . turn. Sed qms credit, caftella Ro- mana , tub Valentimano I. ultra Da- nubium extru&a, Seculo adhuc V, poft Hunnicos incurfus, a Romanis fuiffe habitata, qua: vivo etiamnum Valentiniano I. Quadorum tumultus excitarant eos, quibus Carnuntum ip- fum fuit everfum? Caftella, & parva id genus oppida trans Danubium Ro¬ mani defenderent eo tempore , quo Comagena ip fa in Norico fita, Barbaro- rum, ut Eugippius idem fcribit, C«/2o- dia fervabantur ? AdveriusRugos excu- barent Afturi Romani,quos auxiliares, imo defenfores fibi ipfi adfciverant? Ad hsec,tefte eodem Eugippio, „ Se- „ verinus de partibus Orientis Aftu- ,, rim „ venit: atqui fie homo Lati- nus,&Monachus iter ex Oriente , per meros Barbaros & Arianos, quod pa- rum credibile, inftituiftet. Nequeve- ro ex eo, quod in Vicinis Norici Bjpenfis, Pannoniorum partibus fita fuifte A/tu- ris fcribatur , neceffario trans Danu¬ bium qujerenda eft : potuit enim in Confnio Norici R.ipenfis y & Pannonia ? po¬ tuit in NoriciMediterranei extremo limi- te, qua Ripenfi jungitur, efle fita: un- del via ilium deduxitCow 2 ^p»«,prope Tullinam fluvium y a quo Qomianus mons, ut ex fupplemento Annal. Fuld. ad A. 884 . conftat, non proculabfuit. M. Hanfizio caftrum OJlerburg prope Mel- licium, ad vocabulum Aufiuri-, allude- re videtur: idem tamen fuifie,ftatuere non audet; quod verbaEugippii,ft^j. ftius accepta,tantam a.vicini

terita caftigabant gemitibus, & la- <^titem tertio, cum fa- crificiis vefpertinis folennitas im- pleretui, fa£to fubito terras motu, ita funt barbari intrinfecus habitan- tes exterriti, ut portas fibi Roma¬ nos cogerent aperire velociter. Ex- eu ^ tes igicur cundfi diffugerunt, - - auctoque terrore divinitus,& no- qis errore confufi , mutuis fe gla* diis conciderunt. „ • ■ ‘ LIBER SECUNDUS. 95 c. quae cum foluta ante tempus Oeni glacie , lecundo Danu- bio delaberentur, famemfimul,metumque moeftae urbiabs- terferunt. (a) Depulfa fame, hoftium adhuc incurfus crebri, & latrocinia reftabant. Forte per eos dies praedones barbari ex agro Favianenfi magnos hominum , pecorumque greges abegerant: ( b ) qua; res cum ad aures Severini perlata eflet, Mamertinum ille Tribunum, ingentis animi virum, ac virtutis opinione, ut quibusdam placet, (c) Favianen- les poftea Infulas meritum, accerfit, monetque, ut rapta fe- cum militari manu praedam barbarorum manibus excute- ret. Is militum primum caufatus paucitatem,operam ta¬ me n addixit fiiam , fi precibus Vir fan&us vires militi, ac animos infpiraret. Id abunde fa&um : deprehenfus lecun¬ do ab urbe milliari,ad rivum Dicuntiam barbarorum glo¬ bus , armisque ac praeda exutus, partim ftiga dilapfus, par- tim revindis port terga manibus ad Severinum addu&us* Is fblutos vinculis, ciboque ex itinere recreatos benigne do- mum remifit , id tantum monitos, ne aut ipfi, aut eorum locii praedae ftudio ejus urbis agrum deinceps incurrerentj fecus fi fiat, infeftos llbi Superos , & vindicis DEI iras im- pen- 77 (a) Eugipp. in vita S. Severini. c.3. „ Eodem tempore civitatem, nomine j, Favianis , fieva fames opprefferat, cu- „ jus habitatores unicum fibi reme- „ dium affore crediderunt, fi ex fii- „ pradido oppido, Comagenis, homi- „ nemDEI religiofis precibus invita- „ rent. Quos ille ad fe venire prse- „ nofcens, cum hafitaret, utrum per- „ geret cum eis, nec ne; a Domino, „ ut cum eis pergeret,commonetur. „ Quo cum veniffet, coepit civibus „ fuadere dicens, poteritis poeniten- tiae frudibus a tanta famis perni- « cie liberari. Quicum talibus, pro- „ ficerent inftitutis , beatiflimus Se- j, verinus , divina revelatione cogno- „ vit, quandam viduam, nomine Pro- 3, culam , fruges plurimas occultafle , a> quam produdam in medium arguit ” Ve .bementer. Cur inquit, nobilifli- »> P 115 nat alibus orta, cupiditatis prce- „ bcs te ancillam, 6c extas avaritise „ mancipmtn ?-Ecce j) om i no famuus fius miferieorditer confii- lente, tu quid de male partis facias, „ non habebis. - . Q J bus auditis „ magno mu her pavore perterrita, „ coepit fervata Ubenter erogare pau- „ peribus._ Igiturnon multo poft ra¬ tes plurimse de partibus Rhcetio- 77 77 77 77 „ rum,mercibus onuftsequam pluri- „ mis , infperate videntur in litore „ Danubii , quae multis diebus crafla „ Eni fluminis glacie fuerant conge- „ lata:: qua: DEI imperio mox folu- „ tx , ciborum copias fame laboran- tibus detulerunt. „ (b) Idem c.4. „ Peridem tempus in- opinata furreptione praedones bar¬ bari, quaecunque extra muros ho¬ minum , pecudumque repererant, duxere captiva. Sicque plures de civibus ad Virum DEI cum lachrjr- mis confluentes, illatae calamitatis exitium retulerunt. -- Ille vero Ma¬ mertinum percundatus, tunc Tribu¬ num , qui poft Epifcopus ordinatus eft , utrum aliquos lecum haberet armatos , cum quibus latrunculos fequeretur inftantius. Qui refpon- dit, - - quamvis auxilium nobis defit armorum, credimus, tua nos fieri oratione vidores. „ (c) Lazius in Chron. Vienn. L. 2. c. 4. nec improbat Hanfizius, Germ. Sacr. T. 1. p. 87* At M. Velferus in Scholiis ad vitam S. Severini. lapfum hie Eugippium fufpicatur, qui Mamer- tinum,cum■ Mamerto ejus tempons Epi- lcopo confuderit: fed id vero fimile non videtur. » Depuifa fames. Prtfdo- nes cap- tu Ad Tineas, precandi fiudio fe¬ es dit S. Severi¬ nus : Mona- (ierium propeFa- vianam condit, Burgum , precatio • nis caufa fe red - pit. 96 ANNALIUM AUSTRIA pendentes feirent. (a) His rebus Favianse geftis, in remo- a. c. tiorem ab urbano ftrepitu locum, cui Vinea nomen , Se¬ verinus fe recepit, extrudloque ibi parvotugurio, fibi, Deo- que vacaturus, continentibus lachrymis, ac precibus tern- pus omne exegit. (b) Sed exigui ea quies fuit temporis: fa- crum enim illud otium bono publico pofthabere a DEO jufliis, Favianam iterum rediit, ingensque illud Monafte- rium, ex quoviritot fan&i prodiere,qui Noricum &Pan- noniam, qui Galliam ac Italiam nova caeleftis vitae forma poftea illuftraruntjhaud procul aFavianaemoenibus excita- vit. (c) Plerique celeberrimi hujus, antiquiflimique tota Aurtria coenobii rudera eo loco ftatuunt, qui nunc quoque ab inquilinis tot viris fan£tis Heiligenftadium appellatur. Ere£ta ea fandfcitatis fchola , fad:isque magis, quam verbis adpraeclaram Religionis fpeciem informata, contineri tamen mens fandfca, & jugi rerum coeleftium meditatione abforpta non ita potuit, quin ad facrum illud otium , quod nudae mutaeque folitudines praebent,ubi ubi poterat, convolaret. Copiam fan£k> ardori Burgum praeftabat, locus ab homi- num frequentia fejun&us, & quinto fere lapide ab urbe re- motus. (d) Ea loci folitudine dele£fcatus, avelli non pote- (a) Eugipp. in vir. S. Severini.c.4. „ EtDEI famulus ait, « - tantumin „ nomine DEI perge velociter, perge „ fidenter, - - hoc unum fervaturus, „ ut ad me, quos ex barbaris ceperis, perducas incolumes. Exeuntes igi- „ tur in fecundo milliario fuper ri- „ vum , qui vocatur Dicuntia , pree- „ dittos latrones inveniunt, quibus „ in fugam repente converfis, arma „ omnium fuftulerunt: exteros ve- „ ro vindos ad DEI famulum, ut prse- „ ceperat,adduxerunt captivos.Quos ,, abfolutos vinculis , cibo , potuque „ refedos, paucis alloquiturrite, & ,, veftris denunciate complicibus, ne „ aviditate praedandi ultra hue au- „ deant proqinquare: nam ftatim coe- „ leftis vindidaz judicio punientur. „ (b) Idem ibid. „ Deinde beatus Se- „ verinus in locum remotiorem lece- „ dens, qui ad Tineas vocabatur, cel- „ lula parva contentus. „ Tineas La- zius Comment. 1. 12. Sed. 6. c. 9. in pago Si ferine collocat: Cufpinian. in Auftria fua haec habet: „ Cellulam ,, ftruxit ad Tineas haud longe a Tien. „ na - - cujus celluke veftigium ho- « die adhuc manet , quam quidem ■>■> villam nos hodie pollidemus, ob . r> amorem Divi Quinni ( forte : Seve- rat$ „ rini) mercati: licet & a S.Severino, „ patria lingua, Severin appellatur ; „ pulchra villa,& populofa,extruda „ vineis, & hortis excultiffima. „ Idem Aventin. Boic. 1. 2. confirmat. (c) Eugipp. c. 4. ,, Ad prsedidum „ oppidum ( Favianenfe ) remeare di- ,, vina revelatione compellitur, ita ,, ut, quamvis eum quies celluke de- „ ledaret, DEI tamen juflis obtem- ,, perans, Monafterium haud procul a ci- „ vitate conftrueret, ubi plurimos fan- „ do ccepit informare propofito, fa- „ dis magis,quam verbis animas in- „ ftruens auditorum. „ Lazius Com¬ ment. 1. 12. Sed. y. c. 9. in Heyli'ftat Monafterium id fuifle, nomenque lo¬ co inde fluxifle tradit: quern fequun- tur recentiores multi. NesatidI am bee. Coment. Biblioth. V?ndob 1 T Dubitat Hanfiz. T. 1. p. 72, Fugger 1. 2. c. 1. in Sifring collocat. (d) Eugip. c. 4. „I p f e vero ad ter „ cretum habitaculum, quod Purgum „ appellatur ab accolis , uno ( alia „ exempla vitae feribunt: quinque ) a ,, Favuinis diftans milliario, ftepius fe- ,, cedebat, uthominum declinata fre- „ quentia , qui ad eum venire con- » lueverant, oratione continuaDEQ ptopius inhsreret. „ LfBER SECUNDUS. A - c. rat ^ nifi aut divino imperio:,.aut hominum neceffitatibus provocatus, aliorum rationes potiores fuis duceret, & fua incommodo aliorumutilitatibus deferviret. 470 472 Idvero tarn perturbato rerum ftatu creberrime fas- <5him,oportuit. Alemanni, Suevique femper in armiserant, dirisque populationibus non Ripenfe modoy fed Mediterra- neum etiam Norieum infeftabant. Gothi, qui poft Panno- niae fedes, concefTii Marciani Augufti occupatas, jam Dab matiam quoque, & Norieum interius, pro libidine invafe- rant, onuftos praedaSuevos, ad lacum Pelfodem adorti,fu- gitivum hoftem, fpoliisque exutum ,irritarantpotius,quam> compreflerant. ( a ) Quare novum inde bellum inter has gentes conflatum, quod Norieum, ac vicinas circum regio- nes omnes,in fummum diferimen adduxit. Suevi,adfeitis in armorum focietatem Sarmatis, Scyris, Rugisque in Ga- thos invedli,accepta femel iterumque clade, viam OfirogOd- this aperuere, qua Theodemiro duce per Norieum in Sue- viam fe infunderent, gentemque earn omnem cum Ale- mannis, Suevorum fbciis, pene obtererent, acproculcarent. (b) Etcladesquidem ad Suevos tantum,terror etiam ad Ru- gos pertinuit. Rugis perid tempusElaccitheus Rex imperita- bat, homo,ut ea gens Cota, Ariana perfidia contadlus, ce¬ tera minimemalus: is cum Gothos vj&oriainfolentes haud fine caufa vereretur^ Severinum confulendum fibi putavit, armisne,an fugae, fuam fuorumque falutem mandaretrne* Pars I. N que (a) Jomand. de Reb. Getic. c. 53. j, Hunnimundo cum Suevis , vaftatis Dalmatiis, ad fua reyertente, 7ho- ,, <*wr,germanus Walemiris regis Go- „ thorum, - - fic vigilavit in eorum „ tranfitu, ut intempefta node dor- „ mientesinvaderet ad lacum Peljodis, »> confertoque inopinato prxlio , ita „ eos oppreflit, ut etiam ipfo Rege. „ Hunnimundo capto, omnem exerci- tum ejus , qui gladium eyafiffet, Gothorum fubderet fervituti. Et ” dum multum effet amator miferi- ” cordia:, fada ultione, veniam con- ’’ c . nav it,reconciliatusque curnSue- ” vi s , cund-em, quem ceperat, adop- „ tans ubi ftlium, remifit cum fuis in. „ bueviam. „ Mirum videtur,,S«et-(u per Dalmatian, ad Pe/M , inft; penorem usque Pannoniam progrd i fos. Sed emm y laiUis ex Kh 8 tia 8 Venetiam fuentj quam a , Ias £ ; ut ex Cafliodon L.XII. Varik con- ftat, dicipiendam fufcepere: fic enim CanonicarioVenetiarumfcribit:.,,^- 33 „ vorum incurfione vaftatis fifeum de- „ cima; quinta Indidionis ferenitas „ regalis indulfit. „ (b) Jornand. ibid. c.54. & 55. „Sue- „ VOtum reges Hunnimundus & Ala. „ ricus , - - in Gothos arma moverunt, „ freti auxilio Sarmatarum - - ipfas- ,, que Scirorum reliquias, quafi ad ul* „ tionem fuam acrius pugnaturas ac- „ cerfentes, cum. Edica & Wlfo , eo- „ rum primatibus ., habuerunt limul „ fecum tarn Gepidas , quam ex gen- „ te l{ugorum non parva folatia, cae- „ terisque hinc inde colledis - -ad „ amnem Bolliam in Pannoniis caftra „ metati funt, - - - confertoque prs- „ lio, fuperior pars invenitur Gotho- „ rum, Poft certum vero tempus „ inftanti hyemali;frigore, amneque „ Danubii folite congelato, - - 7 beo- „ demir Rex - - Gothorum dudavit ,, exercitum , & tarn Suevorum gen-' „ tem, quam etiam Ajemannorum, „ utrasque adinvicem feederatasde- „. vieit , vaftavit & pene fubegit. „ Flaeci- theum , Jfaga- rmn Re- gem, pe- riculi fe- curum prajl&l. Tavid- 7»a Urbs Rugorum Regis fi¬ de i a Ro¬ manis corners data. 98 ANNALIUM AUSTRIA que enim dubitari pofle,quin ii, a quibus tranfltum inlta- a, liam nequidquam petiiflet, infeftis in fe animis eflent,atque ad caedem, ut praceps vi£fcorum ira eft,fe defignaflent. Se¬ verinus placido , ut fblebat, vultu regem intuens : fi nos eadem, inquit, religio conjungeret, non de pauculis vitae mortalis annis, fed de immortalis animae fecuritate perpe- tua tibi confulendus eram : fed quando minor ad ifta tibi fenfus eft, & praefentium cura cogitationem aliam non ad- mittit 5 age, metum pone: vitam tibi non ferrum Gothicum, fed lex nature adimetrtutamenviribus ne fide tuis, fedpa- cetn bello praefer: cave infidias, non ftrue j & periculum eva- fifti. (a) Laetus ille turn quidem refponfo aSeverino difceC fit:fed cumnuncius mox adeflet,qui Rugos aliquot aGo- this latronibus interceptos referebat, confuli rurfusSan&um jubet, inftandumne praedonibus eflet barbaris , captivique in libertatem aflerendi: negavit Severinus id expedire, ne- cemcominatusFlaccitheo ex infidiis, tribus jam locis ab ho- ftepofitis ,amnem fi tranfiret. Fidem vaticinio captivi mox duo fuga elapfi fecere, qui infidiarum & locum ,& feriem,at- tonito ad miraculum Regi, ex ordine retulerunt. ( b ) Ceterum ex iis, quae de Gothis, Rugisque nunc alia- ta flint, conje&ura non levis eft, Romana , quae ad limitis hujuscuftodiameatenus excubabant,pnefidia jam tumNo- rico exceffifle, urbemque Favianam cum parte Pannoniae, Noricique Flaccithei Regis tutelar, fideique fuifle commen-. (a) Eugip. in vita S. Severini c. „ RUgorum- Rex nomine Tlaccitbeus , „ in lpfis regni fui coepit nutare pri- „ mordiis, habens Gothos ex infer lore „ Pannonia vehementer infenfos* Is „ ergo beatiflimum Severinum in fuls „ periculis tanquam coelefte confule- „ bat oraculum. Ad quern, dum vehe- „ mentiflime turbaretur, adveniens, „ deflebat fea Gothorum principibus „ ad Italiam tranfitum poftulafle, a „ quibus fe non dubitabat, quia hoc „ ei denegatum fuerat, occidendum » ,, Tunc ergo a Viro DEI hoc refpon- ,, fum prtedi&us accepit: fi nos unaCa- „ tholipa fides anne&eret, magis me „ de vitat perpetuitate debuifti con* „ fulererfed quiade prtefenti tantum n falute follicitUS,qme nobis eft com- ,, munis, interrogas, inftruendus au- fculta. Gothorum , nec multitu- ” dine , nec adverfitate turbaberis ; ” quia cito fecurus, eis difcedentibus, n tu defiderata profperitate,regnabis: » tantum ne humilitatis mea: moni- » ta pratermittas. Non te igitur pi- „ geat, pacem appetere etiam mfhi- „ morum, & nunquam propriis yir- „ tutibus innitaris. - - Diice igitur „ infidias cavere, non ponere:inle- „ £tulo quippe tuo pacifico fine tran- ,, fibis. ,, (b) Eugipp. in vitaS. Severini c. „ Cum tali admonitus oraculo lastus „ abfcederet( Tlaccitbeus, ) perlato fi- „ bi, quod turba latrocinantium, & „ barbari aliquos captivaffent ex Ru- „ gis, ad virum DEI mifit, protinus „ confulendum,qui fanftis eumman- „ datis,ne pratdonesfequerctur,Do- „ mino fibi revelante , prsmonuit „ dicens: fi eos iecutus fueris, occi- ,, deris: cave, ne amnem tranfeas,& ,, infidiis, qua: tibi tribus locis para* ,, tas funt, improvida mentefuccum- ,, bas: narn cito nuncius fidelis adve- ,, niet , qui te de his omnibus efficiet „ certiorem. Tunc captivorum duo ,, ab lpfis hodium fedibus fugientes, „ ea per ordinem retulerunt, qua: a » beatiflimo Viro, Chrifto fibi rcve- lante, erant prsedi&a. „ LIBER SECUNDUS. '99 a. c. datam. Nec mirum, nam cum ftipendiaprafidiarii militis, ob mutatos identidem Imperii Dominos,maligne procede- rent j Gothiqueprxtereaab Oriente; ab Occidente Aleman- niSuevique:a feptentrione Thuringi,acHeruIi,armis om¬ nia , ac latrociniis infefta redderent 5 miles Roman us ad earn paucitatem dcfluxit, ut nifi Rugis in amicitiam foedusque adjun&is, defendi a quotidianis barbarorum injuriis Impe¬ rii hi fines jam non poftent. Ea Romanis proinde caufa erat fub Olybrio, Glycerio, Julio Nepote, ruentis jam Imperii redoribus ultimis, Norici, Pannonixque partis ejus, quae a Gothis nondum occupata eflet, clientele quo- dammodo fiduciariae nomine, Rugorum Regibus relin- quendae. (a) At vero Flaccitheum Gothi brevi e Pannonia, quemadmodum Severinus praedixerat, (b) digreffi, longo metu liberarunt: Theodemirus enim, Walemiro fratrum natumaximo jam nuper in pugna adverfus Sciros extindo, 473 (c) in Orientem verfus, Illyrici partem earn, quae Panno- niam inter, Thraciamque ac Macedonian! interjacet,armis flibegit. (d) Widemirus diverfo itinere in Italiam flexit, nunquam in Pannoniam deinceps rediturus. (e) Widemiro haud paulo felicior Odoacer, Italiam, quo cum Herulorum, Turcilingorum,Scirorumque manu va- lida, Julii Nepotis, ut opinio eft, vocatu evolavit, multis 475 annis obtinuit. (f) Excitus is Severini fama, transmiftb ad Favianam Danubio, quanquam barbarus,ac Arianus, ad falutandum landum fenem acceffit. Nihil in illo regium praeter proceram corporis ftaturam:veftis villo/a,ac e pel- Pars I. * N 2 libus (a) Eugipp. c. 20 . „ Per id tem- „ pus, quo Romanum conftabat Im- » perium, mukorum milites oppido- » rum pro cuftodia limitis , publicis » ftipendiis alebantur. Qua confuetu- 51 dine delinente fimul militares tur- ,» mae funt delete. „ & colligitur ex cap. 31. ubilegitur: ,, Feletheus Rugo- „ rum Rex, qui 6t Fava , - - cogitans „ repente detentos adducere, & in oppidis fibi tributariis, aut vicinis „ ( exquibuiunumacceferat FAVIAHIS ) j> “ " collocare. „ ( B ) Eugipp. c . m Gothorum nec >> ™ u . 1Cudl . ne >nec adverfitate curba- « j rlS -? ^ Ula clto fecurus, eis difce- » ^ntibus ’ tu de fiderata profperitate J) (c) Jornand. de R e b. Getic c « In eo fiquidempraHo, ab HunnimunaoSuevoritmfogp concha- ti , adverfus G ethos fecerant) Rex eo- „ rum Walemir, dum equo infidens „ ad cohortandos fuos ante aciem „ curreret, perturbatus equus cor- „ ruit, feiloremque fuum dejecit: qui „ mox inimicorum lanceis conlol- „ fus, interemptus eft. „ (d) Idem ibid. c. 56. „ Theodemir „ autem frater fenior cum fuis tran- „ lit S/ium amnem - - Nrijfum primam „ urbem invadit Illyrici 6tc. „ (e) Idem ibid. c. 56. „ Et mox „ Wtdemir Italise terras intravit, 6c „ extremum fati munus reddens, ex- „ ceftit rebus humanis. „ (fJ Auth. Hill. Mifcell. ex MS. Ambrof. 1 . i quem Romani diminuto blande Vo- 3, cabulo, appellaverunt, Augu/lulum, „ propterea quod Imperium fufeepe- „ rat adolefcentulus. Id vero Orejles „ ipflus pater , fingulari prudentia „ vir, adminjftravit. Aliquanto ante „ Romani Scirros, Alanos, & alias „ quasdam gentes Gothicas in focie- „ tatem adfeiverant. - - tlorum cer- „ te impudentia eo crevit, ut poft 3> alia multa ab invitis exprefla , de- „ mum agros omnes Italia* dividere „ inter le voluerint; & cum tertiam „ eorum partem ab Orejle exigerent, „ abnuentem eum illico vita fpolia- » rint. Inter ipfos quidam erat, Odoa. 33 cer nomine, ProteBor Cafarianus , qui » tunc > li illorum opera principatum „ confequeretur , fe voti compotes „ fadurum recepit. Qua via arrep- ,, ta tyrannide, Imperatori nihil prae- „ tereamali intulit, vivere privatum „ linens ; tertiaque agrorum parte 9J concefla barbaris, eos fibi devinxit „ penitus, ac tyrannos per annos „ decern firmavit.,, Aliter rem nar- rat Author. Hift. Mifcell. 1 . 15. (c) MalchusRhetorinExcerpt.de Legation, narrat, Patricii Romani digni¬ tatem aZenonelmperatore,quafi in¬ vito , Odoacri efle collatam: fie enim Icribit. „ In literis regiis , quibus „ Odoacro earn dignitatem mittere re- „ nuit, eum Patricium nominavit. ,, Credebat enim, eum illi honorem a Julio Nepote collatum iri: ut colligi poteftexeodemMalchiloco. Eugipp. in vita S. Severini c. 32. „ Hisdem „ temporibus Rex fando Se- „ verino familiares litteras dirigens, „ dabat fuppliciter optionem (fi qua 33 Iperanda ducerct ) memor illius 33 prxfagii,quoeum exprefferat quon- „ dam regnaturum. Tantis itaque ,, Sandus alloquiis invitatus, Ambro- „ (turn C|uendam exulantem rogat ab- ,, folvi, cujus Odobagar gratulabundus 33 paruit mandatis. „ LIBER SECUNDUS. xoi conjux. a, c. Port Odoacri in Italiam adventum Flaccitheus Rex Fiacd- Rugorum non diu fuperfuit, tranquilla morte extindus: fuprema is voluntate regnum in Feletheum filium ( quem ktbeus , Fevam , aut Favam alii q Febanum Caffiodorus appellat ) !«*&**• tranftulit: adjedfcis ad Rugiorum provinciam nonnullisNo- ricioppidis,quae cum Faviana urbetributum ilii penderent. (a) Moribus patri haud ablimilis erat filius, magnaque im¬ primis obfervantia Severinum colebat: fed Gifa conjux a G/faR- clementibus confiliis plurimum abhorrebat. Hare ut erat ietbet Arianar impietati perdite addi&a, ita re$e fentientes , non oderat modo, fed ad fuam etiam perfidiam nolentes adige- bat$ luftrico etiam fonti fecundoadmotura,nifi earn maritus, maritum Severini reverentia ab impio confilio retraxiflet. (b) Quod unum tamen poterat, vinculis ac carceribus in obvios quosque Romani nominis cives dirifTime confulebat. Fuit,cum Severinus quorundam,quos infervitutem ilia ab- ftraxerat, caufam per legatos ageret: offenfa precibus mulier imporcuna, ad repulfam contumeliam adjecit: mitteret alie- nas ab inftituto fuo curas , celbeque fuae latebris inclufus, fibi viveret: fatigaret caelum precibus,quantum,quamdiu vellet$ in Regum jura, fa&aque ne inquireret: fibf fe vin- dicaret ipfe; fervorum caufas, feias ne face ret. Severinus refponli fuperbia nihil commotior, bene habet, inquiebat, ad majus me forum remittit Regina,ubi dementia fernper locus: falva res eft: vel Gifae ingratiis miferorum calamita- ti confuletur. Et en! quam preces emollire null* poterant, repentinus terror inflexit. Aurifices e barbaris aliquot, ad concinnanda regii cultus ornamenta,conclufosarda cufto- dia tenebat: horum in officinam cum Fridericus, Feiethei fi- liolus, temere irrepliftet,coorti in eum captivi barbari,ad- moto pedtori puerili ferro ,configendum in veftigio minan- tur, II quis manum, fi vim afferre niteretur: habere fe no- bilem libertatis fux obfidem, a quo vel fanguinem, vel li¬ berum adfuos reditum eflent extorturi. Excita clamore pue- riRegina, quanquam miferabilis fpedaculi horrore amens, N 3 poenam ilivim- tus cajli- gata* ( A ) Paul. Diacon. Longob. L. i. C ‘. appellat Feletheum & Fevam. Eu- gipp.^in vita S. Severini c. qi. &C. 42 . nominatetinciern Feletheum & Fav » V J) yy yy yy orationi fortius incubans , Roma¬ nos exemplis falutaribus multipli- citer hortabatur, praenuncians, ho- ftes quidem praefentis DEI auxilio fuperandos,fed poftvidoriam eos, qui contemnerent ejus monita, perituros. Igitur Romani omnes fandi viri prsedidione firmati, fpe promiffe vidorite,adverfus Alama- nos inftruxerunt aciem , non tarn materialibus armis,quam fandi Vi¬ ri orationibus prxmuniti. Qua congreflione vidis ac fugientibus Alamannis , Vir DEI ica vidores al- „ loquitur: Filii, ne veftris viribus „ palmam praefentis certaminis impu- „ tetis, fcientes, vos DEI nunc pra> „ fidio liberatos, ut hinc parvo inter- „ vallo temporis , quafi quibusdam „ conceflis induciis difeedatis me- „ cum. Itaque ad oppidum Lauria- „ cum congregati defeendite. Haec „ homo DEI plenus pietate commo- „ nuit. Sed Batavinis genitale folum „ relinquere dubitantibus fie adjecit: „ quamvis & illud oppidum , quo „ pergimus , ingruente barbaric fit „ quantocyus relinquendum ; hinc „ tamen nunc pariter difeedamus. „ Talia commonentem fequuti funt » plurimi; quidam reperti lunt con- „ tumaces: nec defuit contemptori- „ bus gkdius inimici. Quicunque „ enim ibidem contra hominis DEI „ interdidum manferunt , Thuringis „ irruentibus, in eadern hebdomada, „ alii quidem trucidati, alii in capti- „ vitatem dedudi,pcenas dedere con- „ temptus. „ 104 ANNALIUM AUSTRIA falleret,nihil ledeprecari, quin lapidum imbre civium ma-i a, c. nibus obrueretur. Ergo civibus ad excubias verfis, foeni accrvus ea no6te, concepta temere flamma, totam urbem excivit: concurlum ab omni parte, cum ingenti clamore, ac tumultu, tanquam urbe jam ab hofte capta: at enim la- lutem is terror attulit: perculfi clamore holies, qui intra lyl* varum latibula opportunitatem aggrediendas urbis praefto- labantur, proditosque le rati, intra fylvas fe fuas trepidi, paventesque continuant. Appetente deinde die,cum me* tu jam polito audacia rediilTet,ad diripiendum quidem ur- bi circumjedum agrum verfi funt j led quod annonx jam ante in urbem converse reperirent nihil, abado unius ho- minis, qui ad Severini monita obfurduerat, grege, feftino le curfu ex urbis conlpedu abflulerunt. Repertae tamen ab eorum dilcedu Icalae, quas ad urbis excidium apparatas, hefternae nodlistumultuterriti,abjecerant 5 nec civium erat quisquam, qui lalutem luam, urbisque incolumitatem, San- ,, cognitos quieverunt,ac mane fado ,, circumdantes civitatem ,&ubique „ difeurrentes, cum nihil vidualium „ reperiffent,diripueruntanimalium „ gregem cujusdam hominis , qui „ fervoDEl prxdicante contumax, „ fua tutare contempferat,&recefle- „ runt. Illis autem abeuntibus cives „ portas egrefti, haud procul a mu- „ ris fealas jacentes inveniunt, quas „ ad urbis excidium prseparantes bar- „ bari, vigilantium clamore turbati, ,, in node jadaverant. Quaprop- ,, ter memorati cives , - - rebus ,, praefentibus agnoverunt in fando „ V110 gratiam viguiffe propheti- ,, cam. Dignum efle nempe dice- „ bant , ut tunc plebs inobediens „ univerfa^ captivaretur, nifi earn li- „ beramViri DEI confueta confervaP „ fet oratio. „ LIBER SECUNDUS. 105 • eo nuntio cives Severinum fuppliciter adeunt,atque utani- mum Regis eo a confilio avocet, multis obteftantur. Nihil cun&atus ille,in viam fe dat, totaque node profe£fcus, ad vicefimum ab urbe lapidem Regi occurrit. Confpe&u Viri fan&i non parum commotus animo Feletheus, caufam tam molefti itineris benevole inquirit. At Severinus: Legatus, inquit, magni DEI advenio, miferis Laureaci civibus, pa- cem ac veniam oraturus: per ego te Patris optimi memo- riam, per quidquid opis, confiliique a me olim illi praeftitum, obteftor,ne turbam innoxiam, ac nuiiius admiflae in te cul¬ pas confciam, tam acerbo exilio miferiorem reddas. Atqui non iftud ago, ajebat Feletheus, ut fedibus illos fuis per in- juriam exturbem 5 fed utquotidianis periculis ereptos ab ho- ibbus Alemannis,ac Thuringis vindicem. Iftud fi fpe£tas, reponitSeverinus, animum laudare poflum j confiiium non pof!um:an enim armis illi tuis,ac non potius Divinopne- fidio tuti efle poflunt ? quid iis expediat, tu ne quaefieris: mihi hanc cedo tutelam , meae hos fidei committe: D E O curas fumus. Puduit Regem diutius obniti,redu6loque con- feftim exercitu, metu urbem,cura Severinum liberavit. Ne- que tamen non ufi oblata hac Regis gratia permulti civium funt,qui Laureaco in inferiorem Auftriam profe&i, incir- cumjedlisFavianas oppidis,bona Rugorum pace confedere. At Severinus Favianam fe recepit, quod reliquum erat vi¬ tae , facro in otio inter Monafterii fui parietes exadturus. (a) Pars I. O Supre* (a) Eugipp. in vit. c. 31. „ Fele- „ them Rugorum Rex , qui & Fava , „ audiens cun dor um reliquias oppi- „ dorum , qua: barbaricos evaferant „ gladios, Lauriucim fe per DEI fa- „ mulum contuliffe: affumpto venie- „ bat exercitu, cogitans repente de- „ tentos abducere, & in oppidis fibi ■„ tributariis atque Vicinis( ex quibus ,, unum acceperat Favianis ) quae a K«- „ gis tantummodo dirimebantur Du- „ nubia, collocare. Quamobrem gra- » viter univerfi turbati, fandum Se- „ vtrinum adiere fuppliciter, ut in oc- „ curfum Regis expediens ejus ani- „ mam mitigaret, cui tota node fe- » uinans,inviceftmo ab urbemillia- » no matutinus occurrit. Rex ergo „ adventum ejus protinus expavef- „ cens, teltabatur fe illius fatigatio- » ne plunmum prxgravatum. Cau- „ f as tgitur repenting* occurfionis in- „ quint. Cui fervus DEI: Pax, in- quit,tibiRex optime: Chrifti lega¬ tus advenio , fubditis milericor- diam precaturus. Recole gratiam, divina beneficia recordare, quibus pater tuus frequenter fe fenfit ad- jutum. —Et Rex: hunc,i n quit, populum, pro quo benevolus pre- cator accedis, non patiar Aleman- norum , aut Tburingorum iniquorum feva deprtedatione vaftari, vel gla- dio trucidari, aut in fervitio redi- gi, cum fint nobis oppida deaftel- la,in quibus debeant ordinari. Cui fervusChrifti conftanter ita refpon- dit: Nunquid arcu tuo, vel gladio homines ifti e prtedonum vaftatio- ne creberrima funt erepti, & non potius DEI munere, ut tibi paulis- per ad obfequia valeant refervari? Nunc ergo Rex optime, confiiium meum ne refpuas , fidei mese hos committe (ubjedos, ne tanti exer- citus compulfione vaftentur potius, quam migrentur. - - His auditis Rex modeftis allegationibus miti- » gatus, Fele- theum A Confilio abducen - di Liiu~ reacenfet in fia oppida avertit. S. Seve¬ rinus Fa¬ ll i an Atr/j feu Vien- nam fe rccipit. Supre- ma ejus ad Fele- tbeum , & G'u [am Re- gindm. 106 ANNALIUM AUSTRIA Supremam vitae fuaj diem biennio ante praeviderat,Lucillo- A - G * que, fuo in regendo Favianenfi Camobio fucceflbri, in man- datis dederat, ut quo diefandti Valentini anniverfariam me- 48° moriam adturus eflet, fibi quoque funebris officii pridiano pervigilio parentaret. (a) Nec fefellit oraculi fides: circuma&is duobus annis, cum repentino lateris dolore idtus, inftantem jam mortem perfentifceret, excitum ad le Regem Feietheum graviter admonuit, ut in adminiftrando regni fui ftatu , non impo- tentes animi libidines,feddefcriptas in mente cujusque, ju¬ ris re&ique leges in confilium adhiberet j rationem geffi Imperii fiipremo rerum Domino daturum fe fciret, cujus e judicio, nib integritate, ac continents fit fingu!ari,inno- xium exire neminem,pro certo haberet: jus ex aequo,bo- noque cuique tribuat: iram in poteftate 5 avaritiam procul habeat: fanguinem, praeterquam noxium, ne fundat: regni firmitatem in charitate civium, non in incuflo timore con- ffitutam noflet. Verfa dein ad Gifam , Felethei conju- gem , oratione : amas , inquit, Regina hoc pedfcus ? ( ma- nuque Regem defignat ) amas, inquam , plusquam au- rum? Gifa hoc telo id;a ,& quidni amem, reponebat, re- busque omnibus maritum longiffime anteferam ? atqui * excipit Severinus, peftori huicferrum admoves, quoties ad iram, ad fievitiam, ad rapinas, caedesque miferorum exacuis. Hoc igiturfilaivumcupiSjfalvifint ii,quos opprimis,quos fortunis, quos vita exuis. Quod regnaffis ad hunc diem profpere, id munus DEI fuit, quern propitiare vobis, quoad vitamihi fuperfuit ,meis precibus nunquam deffiti: qualem habituri fitis impofterum, vos videritis. Me mortalis cura, ad immortales brevi migraturum, diutius non tenebit, (b) Fa via. „ gatus, cum fuo remeavit exercitu. „ Igitur Romani, quos in EiamS. Se- „ verinus fidern fufceperat, de Lauria- „ co defcendentes, pacificis difpoficio- „ nibus in oppidis ordinati, benivo- „ la cum Rupis focietate vixerunt. ,, Ipfevero Favianis degens in antiquo „ fuo monafterio, nec admonerepo- ,, pulos, nec pradicere futura cefla- „ bat afferensuniverfos in Romani „ foli provinciam absque ullo liber- „ tatis migraturos incommodo. „ (a) Eugipp. c. 41. „ Diem etiam , ,, quo tranfiturus effet idem beatifli- „ mus Severinus e corpore, ante duos, &lius annos hac fignificatione oo monftravit. Epiphaniorum die, » cum fandus fe Lucillus Presbyter , ,, Abbatis fui S. Valentini Roetiorum „ quondam Epifcopi, diem depofitio* 00 flis in craftinum celebraturumfol- „ licitus intimaffet; idem famulus „ DEI ita refpondit: Si beatus Valen- oo tinm haec „ tibi celebranda folem- „ nia delegavit, ego quoque tibi in „ eodem die, vigiliarum mearum ftu- „ dia obfervanda, migraturus e cor- „ pore derelinquo &c. „ (b) Eugipp. c. 40. „ Cum fe bea- „ tus Severinus de hoc fkculo tran- „ fiturum, DEO revelante, fenfiflet, „ memoratum Rugorum Regem Fa¬ rt vam cum uxore ejus crudeliflima, 50 nomine Gifa , ad fe venire commo- o) nuit. Quern cum falutaribus ex- „ horta- LIBER SECUNDUS. 107 0 a. c, Favianam nuper Feletheus Friderico fratri tranlcripfe- rat,inquieto homini,&rapinis miferorum perdite inhianti. Is tamen, nequid officii eo tempore praetermitteret, Severinum in extremis jam agentem & ipfe adiit. Collegit fugientem jam Ipiritum virfan&us, & pauca de fuprema ea bora prsefatus, Fridericum obtedatur,nequid rerum,veffiumque,quas in pauperum ufus exaliena mifericordiacorrogarat, interverte- ret: vilem alioquin ex pauperum exuviis quaffium magno ftaturum minatus: vindicisqueNuminis manum,fi (ecus fa- xit,nec vivum,nec mortuum effugiturum. (a) Perculfus in- opinata cominatione Fridericus, prolixe turn quidem promi- lit omnia, fed promiflis haud diu ftetit. Rege conjuge fratre- que digrefTis, cum lateris dolor virum fanctum jam ad ex¬ trema deduceret, Tub nodlis medium, religiofos Coenobii fbdales omnes ad fe vocatos, fandtiflmiis monitis ad alen- dum in arrepto vitae propofito fandtum fervorem, ad cha- ritatem , ad fiii delj^fcientiam, ac virtutis genus omne co- hortatus , fingillatim ad ofculum admifit: fufcepto deinde Divino Viatico, totoque corpore crucis figno fiia manu 48a communito, VI. Id. Januarii ad beatam immortalitatem excefllt. (b) Pars I. O 2 Majo- Fratrem- que Fe- lethei Frideri- lum monita . Mon S. Seve* rini. „ hortatus eflet afFatibus, ut ita cum „ fibi fubjedis ageret, quo fe jugiter ,, cogitaret pro ftatu Regni fuiratio- „ nem Domino redditurum, aliisque „ verbis intrepide monuiflet, proten- „ ta manu regis pedus oftendens,re- „ ginam his interrogationibus argue- „ bat: Hanc, inquit,animam GiJ pet poteftatem: etenim manfuetu- „ dinem Regis tu fiepe convellis. - - „ Hue usque regnum veftrum audo- „ re Domino profperatum eft, jam jj ex hoc vos videritis. His monitis ” ? um conjuge fufficienter in- „ ftrudi , valedicentes ei profedi „ funt. „ . (a.) Eugipp, c> ^ Praeterea, cum » trtdmcus a fratre R ugorum Rege » Fav “\ eX P auci s,quae fuper ripam Da- „ vubn permanferant, oppidis unum ” a a CiP c r ’ Faz,la »is , juxta quod fan- „ dus Severinus , ut retuli, comma- „ nebat, & ad eum idem Fridoicbus, „ ex more lalutaturus,accederet,coe- 55 )) 55 55 55 55 55 55 55 55 55 55 55 55 55 55 55 55 55 55 55 55 55 55 55 >5 55 55 55 pit ei miles Chrifti iter fiuum eni- xius indicare , fub conteftatione ha?c proloquens : noveris me, in¬ quit , quantocyus ad Dominum profedurum, & idcirco commoni- tus prxeaveto , ne me difeedente aliquidhorum, quse mihi commif- fa funt , attaminare pertentes, & fubftantiam pauperum , captivo- rumque contingas, indignationem DEI, quod abfit, tali temeritate fenfurus. Sed Friderichus infperata commonitione perculfus : cur, in¬ quit , hac conteftatione confundi- mur , cum non optemus tantis or- bari prsefidiis, & fandte largitioni tuse,quaz omnibusnota eft, confer- re nos aliquid deceat, non aufferre, quatenus folita, ficut 8t pater no- fter, F Uccitheus , tua merear oratio- ne muniri. - - Et ille, qualibet, inquit, occafione meam cellulam volueris lsedere, & hie ftatim pro- babis , & in futuro folves, quam non opto, vindidam. „ (b) Eugipp. in vir. c. 31. „_NoniS itaque Januariis ccepit tenuiter la¬ teris dolore pulfari , quo durante per triduum,medio nodis tempore fratres adefTe pr^cepit, quos de „ cor- Sttnfti- tatis ejus family Vatici- nia. 108 ANNALIUM AUSTRIA Majorem Severino admirabilitate operum , Vatici- a. c, niorum numero, fide,claritate $ afperrima adhaec corporis tra&atione, profufa in omne genushominum beneficentia, ac charitate incolam Auftria nondum habuit: neque enim fan&itatis ejus fama inter unius Norici anguftias contineri potuitj fed ad Rugos, Herulos, Thuringos, Suevos ac Aie- mannos, imo ad Galliam etiam,ac ftaliam evolavit. Fu- turorura arcana, certaque cognitio non frequens modo, fed perpetua videri poterat: adeo malorum nihil vel ab hoffce, vel a fubita calamitate impendebat, quod mens ilia divini- tus collutfrata non praefenfiflet: Aufturis cladem, Laureaci periculum, Bojoduri calamitatem, Herulorum in facra ac facerdotes exitialem Juvavii impetum, turn per fe ipfe, turn per opportunos monitores praenunciavit. (a) Favianae cum ageret, aut in vicino Burgi feceflu, quanquam coeleftium contemplatione totus in DEO figeretur, aberrabat tamen perfaepe animus, & nunc captiva inter barbaros corpora, nunc allatas ex Italia Sandorum reliquias fufcepto,aut impe- rato itinere requirebat. (b) Odoacri non Italiae modo Re- gnurn , fed annos etiam imperii, quos cladis integer exadu- rus eflet, Oraculo minime ambiguo pradixit. (c) QuaeFe- letheum , Gifamque conjugem; quae Fridericum, Felethei fratrem, excepturx calamitates erant, parum quidem turn, cum praefagirentur, aut credit#, aut intelledae, exitum ta* men », corpore fuo commonens, & pater- ,, na informatione corroborans. &c. cap- 44. ,, Cun&os per ordinem ad „ ofculum fuum juflit accedere, & „ Sacramento Comunionis accepto , „ fieri fe penitus prohibet , totum- „ que corpus figno crucis extenta ma- „ nu confignans, ut pfallerent, impe- „ ravit. Quibus moeroris efFufione „ cun&antibus ,ipfe pfalmum protu- „ lit ad canendum: Laudate Dominion ,, in San&is ejus: — omnis fpiritus lau- „ det Dominum. Sexto itaque Id. Ja- „ nuar. nobis vix praj fletu refpon- „ dentibus, in hoc verficulo quievit „ in Domino. „ (a) Idem c. i. & paflim alibi: cap. vero 23. „ BeatumVirum cives oppi- „ di memorati fuppliciter adierunt,ut „ pergeret ad Favianum (al. Tebanum ) „ Kugorum principem, mercandi eis ” licentiam poftulare. Quibus ipfe : „ tempus,inquit, hujus oppidi appro- » pinquavit, ut defertum, ficut fupe- riora caftella cultore deftituta, re- •» maneat. Ad antiquum itaque & „ omnibus majusmonafleriumfuum, „ juxta muros oppidi Tavianis , quod ,, centum & ultra millibus aberat,Da- „ nubii navigatione defcendit. Mox „ igitur eo defcendente Chunimun- „ dus , paucis barbaris comitatus op- „ pidum , ut San&us praedixerat, Bit- „ unis invalit, ac pene cunftis man- „ foribus in meffe detentis, quadra- „ ginta viros oppidi, qui ad cufto- „ diam remanferunt, interemit. „ De clade Juvavienft , & Maximo Presbyte- ro ab Herulis csefo agit. c. 24. 00 Eugipp. c. 4. IO. & 23. (c) Eugipp. c. 32. „ Quodam „ etiam tempore, dum memoratum „ Regem ( Odoacrem ) multi nobiles ,, coram fancto viro humana, ut fo- „ let, adulatione laudarent, interro- >j g at 1 qpcm regem tantis prsconiis „ praetuliflent: refpondentibus Odo - ,, bagarum. Odobagar, inquit, integer in~ ,, ter tredecim dr* tjuatuordecim: annos „ videlicet integros, regni ejus figni- „ ficans: & his di&is adjecit , citius 5 ) lllos, quod ipfe prtedixerat, prp.ba- , } turos. „ LIBER SECUNDUS. 109 men nec incertum, ncc diffimilem habuere. (a) Nempe quo abftra6tus magis a mortalibus animus, hoc ampliore, e ccelo Iumine perfufus, in facra ilia Divinitatis caligine, longe etiam ablentia, velut ante le pofita intuebatur. Ne- que mirabilior tamen in hoc, quam in patrandis maximis, &: naturae vires omnes excedentibus operibus erat. Laurea- Pro f u ~ ci prater alia olei cadum ita auxit miraculo , ut nifi Pien- tii clamor, prodigium magna voce conteftantis, viri mode- ftiam violaflet, fuffed:urus omnium neceffitatibus credere- tur. (b) Quintanis Danubio metas fixit,(igno Crucis ^dis facra parieti infcripto, rapacique llumini inftar aggeris ob- jedfco: (c) Silvinum,loci ejusdem facerdotem,geminato mi¬ raculo , & vitae reddidit, & morti j quod earn fibi vita po- tiorem Silvinus ipfe exoptaret. ( D ) Cucullis locuftas ex agris dilpulit 5 ( e ) latorum rubiginem Laureaci. (f) Ce- reos & Juvavi, & Cucullis, fine ignis minifterio accendit. (g) Singulare &. ante earn aetatem inauditum illud, quod Severiniablentis imperio fylveftris urfus Maximo Noricen- fi , Favianam ex Norico interiore petenti, per duodecim palluum millia, inter invios nivium tumulos viam figna- rit, ftipem, ac veftes pauperibus erogandas deferenti. (h) O 3 Par (a) Eugipp. in vitaS. Severini apud M. Velferum. c. 45. ut infra refere- tur. (b) Eugipp. c. 28- ,, Prseterea Vir „ DEI, quadam die, cun&os paupe- „ resinuna ba(ilica(£ caftelli presbyter memorati( Quin- „ tarns) admodum venerabilis Silvi- „ kus nomine moreretur & cum in »» Ecciefiaferetro pofito,noa em pfal- „ lentes duxiffent, ex more pervigi- „ lem, - - homo DEI cum Presby- „ tero , & Diacono, janitoribusque „ duobus in oratione curvatus,poftu- ,, lavit fletu largiflimo,ut opus folitte ,, pietatis divina virtus oftenderet. „ Tunc oratione completa a Presby- „ tero, ita cadaver vir beatus alio- „ quitur : In nomine Domini noftri „ JESU Chrifti fantfte presbyter Sitvi- „ ne loquere cum fratribus tuis. Et „ fubito oculos defunftus aperuit. „ Vix vero prtefentibus homo DEI „ tacere prae gaudio perluafit: & de- „ nuo ad eum: vis inquit, rogemus „ Dominum, ut te adhuc fervis tuis „ in hac vita condonare dignetur ? „ At ille ait: Per Dominum te con- „ juro, ne diutius hie tenear, & frau- „ der quiete perpetua, in qua me efle „ jam cernebam. Statimque reddita „ oratione iquievit exanimis. „ (e) Eugipp. c. 12. (f) Idem c. 18. (g) Idem c. 11. & 15. (h) Idem c. 29. „ Maximus Nori- „ cenfis media hyeme, qua regioms „ illius itinera gelu torpente claudun- „ tur - ad beatum Szverinum ,, ~ - ve- ,, nire contendit, conduchs plunmis „ comitibus , qui collo fuo veftes „ capti- no ANNALIUM AUSTRIA Par in morbos, Sc malos daemones illi imperium: hos Sc A c * corporibus exigere^ Sc ubi divini obtequii ratio pofceret, in paenam reorum immittere non dubitabat. (a) Haec vero tam infignia coeleftium donorum genera haud parvo illi conftabant. Corporis duriter tradfcandi, nec finem, nec modum faciebat: triduana jejunia, quae ad ex- a fc~ polcendam Superum pacem, aliis identidem fuaterat, in mo* rem pene, ac ulum perpetuum apud te induxerat. Pro Vi¬ dius parfimonia,cultus quoque,ac veftitus alperrima erat ratio: nudis temper pedibus, homo Romanus, acerrima, & quae coeli his locis eft gravitas, longiffima etiam hyeme incedebat. (b) Celia interim ulus humili, Sc pauperrima $ cujus tamen inter anguftias coslum illi totum patebat. Pro ledo ftratum erat cilicinum , aut rude pavimentum: mu¬ tandis veftis nec ulus, nec confilium, dies nodesque eadem toga talari involuto. Nunquam ante lolis occalum,nifi fe- fti diei religio laetitiam poteeret, jejunium lolvebat: verni vero jejuniitempore,earn legem libidixerat,ut,nifi temel, tota hebdomade nihil cibi admitteret: jugibus interim per- fuliis lachrymis , alienas culpas perinde , ac fuas expiabat. (c) Sed quanquam omnibus cum virtutibus pulcherrimc illi „ captivis & pauperibus profuturas, (a) Idem c. 6. 26. 33. 34. 35. 36. „ quas Koricorum religiofa collatio 38. apud M. Velferum. „ congregaverat, bajularent. Itaque (b) Eugipp. in vita S.Severinic.4. „ profe&i ad fumma Alpium cacu- „ Inter cetera enim magnalia, quas „ mina pervenerunt, ubi per totam „ illi Salvator indulferat, prascipuum „ no&em nix tanta confiuxit, ut eos „ abftinentia: munus accipiens , car- „ - - velut ingens fovea demerfos „ nem fuam plurimis fubjugabat in- „ includeret, & cum _de vita fua pe- „ ediis. - -Calceamento nullo peni- j, nitus defperarent; vidit du&orco- ,, tus indutus,ita media hyeme,qua: „ mitum per foporem in effigie Vi- „ in illis regionibus fevioregelutor- „ rum DEI ftantem, ac dicentem fibi: „ peicit,nudis pedibus Temper ambu- „ Nolite timere, pergite quo coepi- „ lare contentus, fingulare patientise „ ftis. Hacverorevelationeprotinus „ dabat indicium „ & c. 17. „ cum „ animati,cum coepiffent etiam fide „ ipfe hebdomadarum continuatis je- „ magis, quam greffibus proficifci, „ juniis minime frangeretur, tamen „ fubito divino nutu ingentis forma: „ efurie miferorumfe credebat affli- „ urfus e latere veniens, viam mon- „ &um. - - Frigus quoque Vir DEI „ ftraturus apparuit, qui -- per duo- „ tantum in nuditate pauperum fen- 77 decim f Velf. & Bolland. ducenta') „ tiebat: fiquidem ipecialiter a DEO „ fere millia,non ad finiftram devians, „ perceperat, ut in frigidiffima regio- ,, non ad dextram, viam demonftra- „ ne mirabili abftinentia cafligatus „ vit optabilem. Tanta enim eos in- „ fortis, & alacer permaneret. „ tercapedine prscedebat, quanta re- (c) Idem c. 39. „ A difcipulorum „ gente veftigio lemitam prxpararet. „ fuorum quoque cellula fpiritualis „ Itaque progrediens beftia per ere- „ doftor non longius habitabat, in ,, mi vaftitatem , viros, qui egenis ,, orationibus,8c abftinentia jugiter )) deferebant folatia, non reliquit,led ,, perleverans,cum quibus tamen ma- usque ad habitacula hominum, qua „ tutinas orationes, & propriam no* ■>j potuit, humanitate , perduxit, & ,, veto temporibus, una per hebdo- » madem refedione contentus,aequa- » li vultus hilaritate fulgebat. Alie- „ na quad propria errata deflens, qui- » bus poterat,pr£E(Idiis temperabat. „ (a) Idem. c. 4. „ Talibus per DEI rt gratiam virtutibus fublimatus, in- „ timam humilitatem fatebatur di- „ cens: ne putetis mei meriti effe , „ quodcernicis, veftra: eft potius fa- „ lutis exemplum. Ceffetjam huma- „ na temeritas, elationis fupercilium „ comprimatur. - _ Orate imo pro ,, me , ut non ad condemnationis cu- „ mulum, fed ad juftificationis aug- „ mentum,Salvatoris mei dona pro- „ ficiant. Haec & his fimilia folebat „ proferre cum fletibus, miro eru- „ diens homines humilitatis exem- „ plo,cujus virtutis fundamento mu- „ nitus,tanta divini muneris clarita- „ te fulgebat: ut ipfi quoque hoftes „ haeretici, reverentiflimis eum offi- „ ciis honorarent. „ Idem apparec ex cap. 14. & iq. (b) Eugipp. in vita S.Severini c.45. ,, FriAnichus vero beati Sevei ini mor- „ te comperta, pauper & impius, bar- „ bara cupiditate Temper immanior, „ veftespauperibus deputatas, & alia „ nonnulla credidit auferenda. Cui „ fceleri facrilegium copulans, Cali- „ cem argenteum, cceteraque Altaris „ minifleria prsecepit auferenda.Qua: „ cum impofita effent facris altaribus, „ nec auderet diredus villicus ad ta- „ le facinus fuas manus extendere; „ quendam militem , Avicianum no- „ mine, compulit diripere memora- „ ta. - - Ffiderichus autem immemor ,, conteftationis , & pratfagii fandi „ Viri,abrafis omnibus monaftern re- „ bus , parietes tantum, quos Danu- „ bio non potuit transferre,dimifit. „ Odoacer Rttgot in Aaftria opprimit. Feletbe- itm eo - rum l{e- gem,cum Gija con- juge ca- Romanos omnes ex Norico in lta~ Ham tra- ducit. ANNALIUM AUSTRIA omen facri vatis implevit. (a) Sed ea cedes in totius fami¬ lies exitium vertit. Odoacer enim,ex Herulorum duce jam Rex ICalias,acceptaFridericiFavianenfis morte, turbatiNo- rici caufam , injuriam fuam interpretatus, in Feletheum, ftirpemque ejus totam vehementer exarfit. Nam cum No¬ ricum Imperii eatenus pars Fuiflet, cujus fummae regio no¬ mine ipfe praeeflet j iliud Italia? rurfum vindicare certus, cum exercitu in Rugos movit. Subdu&a jam Severini morte columna erat, cujus firmitate Feletheifortuna ad earn diem nitebatur: quare confe&o opinione celerius bello Rex ipfe, Gifaque conjux in captivitatem abftradi, redadum in po- teftatem Odoacri Noricum , limesque Imperii ab ea parte Italiae regno reftitutus eft. (b) Securus jam fiii videri pote- rat Odoacer3 fed Fridericus, Felethei ftlius, vidorum ma- nibus elapfus, fequenti mox anno, novostumultus excita- vit. Ea res & Noricum primo, & ipfum poftremoOdoa- crum in exitium impulit. Friderico enim, Felethei filio, Rugilandia,quas trans-Danubiana eft Auftria, rurfus potito, Odoacer eo acriusin Rugicae ftirpis Reguium incubuit,mi£ fbque Aonulpho fratrecum maximiscopiis,fugitivum ado- lefcentem paterno e Regno iterato ejecit. (c) Sed dum oc¬ culta fe fuga in Mcefiam penetrat, dum receptum apud Oftrogothos quasrit, Regemque eorundem Theodoricum fimulato obfequio fibi conciliat j Aonulphus, Odoacris man- dato, (a) Idem ibid. ,, Sed mox in eutn i, ultio denunciata pervenit, nam in- „ tra menfis fpatium a Fridericho fra- „ tris filio interfe&us, pradam pari- ter amifit,& vitam. , } : (b) Idem ibid. „ Quapropter Rex „ Otachar Rugis intulit bellum, quibus ,, etiam deviftis, & Fridericho f'ugato, ,, patre quoque Fava capto, eum ad „ Italiam cum noxia conjuge, fupra „ memorata, videlicet Gijfa , transmi- „ gravit.,, Paul.Diacon.Longobard. I i. c. i 9 . „ His temporibus inter „ Odoachar , qui in Italia per aliquot „ annos regnabat, & Feletheum, qui „ & Feva di&us eft , Rugorum Re- ,, gem, magnarum inimicitiarum fo- „ mes exarfit. - - Adunatis ergo Odoa- „ char gentibus , qute ejus ditioni pa- „ rcbant, id eft Turcilingis, & Herulis , j Rugorumqut parte, quos jam dudum „ polled erat , nec non etiam Italic „ populis, venit in R ugiland ( Auftriam >> videlicet tram-Danubianam ) pugna- » vitque cum Rugis, ultimaque eos » c ^ a de conficiens-, Feletheum lnfupcr „ eorumRegem extinxit, vaftataque „ omni provincia , Italiam repetens ,, copiolam lecum eaptivorum mul- „ titudinem abduxit. „ Cafliodor. „ Chron. ad A. 487. „ Boethius V. ,, C. Cos. Hoc. Cos. Odovacar Phaba , „ rege Rugorum vi£l:o,captoque po- „ titus eft. „ Anonym. Cufpiniani. ad A. 487. „ Pugna fa&a eft inter ,, Odoacrem regem, & Febanum regem „ Rugorum, & vicit Odoacer & addu- „ xit captivum Febanum Reo-em Tub „ XVII. Kal. Decembris. „ (c) Eugipp. in vita S.Severini 0.4c. „ Poll audiens idem Odachar Frideri . „ chum ad propria revertiffe, ftatim „ fratrem fuum mifit cum multisex- » ZYCitihus Aonulpbum , ante quern de- „ nuo rugiens Fridericus ad Theoderi - „ Regem, qui tunc apud Novam ,, civitatem provincial Mcefite mora- „ batur,proie£tus eft. Aonu/pbusve- » ro prscepto fratris admonitus,uni- >, verfos jullit ad Italiam migrareRo- „ manos. „ A. a 487 488 LIBER SECUNDUS. 113 A - c. dato, Noricum omne, Noricique viciniam in folitudinem dedit. Pierio, Domefticorum Comiti, negotium ejus rei datum: quo urgente , quidquid Romani per colonias No- rici Iparfum erat nominis, in Italiam fine cujusquam noxa eft deportatum. Iftud nempeerat, quod Severinus, & fie- pe, & dudum praemonuerat, cum peteret, ut fui quoque corporis exuvias lecum in Italiam afportarent. Tumulo s \ SfVt ' reclulo repertum facrum corpus eft,fed tabis immune,ne- f’Mj.abh que line pio divinarum laudum concentu in Montem Fele- «*/»* tern , Piceni fortafte, Umbriaeve oppidum, eft translatum. Cum Romanis provinciales etiam Noricos , Orthodox* tum . fidei cultores,in Italiam migrafle,Eugippius tradit. (a) At qux de indudta locis omnibus vaftitate,de captivorum multi- tudine in Italiam deportata Paulus Warnefridus memorat,ad Rugilandiam magis,quam Noricum pertinere videntur. (b) Interea Odoacrum etiam fua fata urgebant, vicino jam hofte, ac jugulis Italiae incumbente. Theodoricus is rheodo. erat, ex gente Amala Gothorum principe , Theodemiri filius: hunc cum Fridericus , ad eum nuper profugus , ad- rum ad- verfus Odoacrum concitaflet j Zeno etiam, Imperator Orien- tis,Patricii, Confulisquedignitate audfcum in Italiam mififi crum 489 Iet,ventum ad arma eft prope Sontium fluvium,haud procul moveL Aquileja. Vi „ cialibus idem iter agentibus, qui „ oppidis fuper ripam Danubii reli- „ , per diverlas Italic regiones „ varias fuae permigrationis fortiti „ funtfedes. San&i itaque corpufcu- „ lum ad caftellum , nomine Monum „ Yfletem , multis emenfis regionibus „ apportatum eft. „ ( b ) Paul.Diacon.Longob. 1 .1 .c. 19. „ Adunatisergo Odoachar gentibus -- „ venit in Rutland - - vaftata omni „ provincia, Italiam repetens, copio- „ fam fecum captivorum multitudi- „ nem adduxit. „ (c) Anonym. Valefianus p. 664. ad A. C. 489. „ Zenorecompenlans „ beneficiis Theodoricum , quern fecit ,, Patricium & Con / idem : donans ei „ multum , & mittens eum ad Ita- „ liam pa&uatus eft, ut fi vi&us fuif- „ fet Odoachar , pro merito laborum „ fuorum loco ejus, dum adveniret, „ tantum prEeregnaret. Ergo fuper- „ veniente Theodorico Patricio de ci- „ vitate 0 dotx- erum fe¬ me!, ite- yumque vicium , ac ft u - vennam profit- ym inter epulas perimit. 114 ANNALIUM AUSTRIA) contentione, ut in fpem Regni, certatum,nec minore utrius- A - a que exercitus clade:pugnasisexitus fuit,utOdoacer, amiC fa in acie, Athefisque fluvii trajedu, exercitus parte, viri- bus jam diffifus fuisRavennam profugeret, regnumque Ita¬ lian unius urbis pnefidio commendaret. ( A. C. CCCCXC.) 49 ° (a) Atque iftud erat, quod Severinus pod ejus in Itaiiam difcedum divinitus pradixeratOdoacrum Regem trede- cim non amplius annos pleno jure in Italia regnaturum. Quartus nunc ac decimus annus erat, ex quo falutato Vi- ro fan£to, Romanis fe turbis mifcuit, regnumque Italic, Oredis morte adeptus, integer viribus, & regni datu in- columi perduravit. Indequod confecutum edtempuspau- corum annorum longa , quam Ravennae perpedus ed, obfidione, & repetitis cladibus, & partito inter utrumque Italiae dominatu, integrum appellari non poted. (b) De- mum infida regni focietas Odoacri nece,inter epulas peremp- ti, fbluta ed: & Theodoricus, quanquam ingratiis Anada- fii Augudi, in Odoacri jura , regnaque fucceflit. ( A. C. CCCCXCIII.) (c) ‘ 493 Haec dum in Italia geruntur, miferrima erat Audriae facies,parte ea,quas ad feptentrionem fpe6lat,aLongobar- dis 3 , vitate Nova cum gente Gothica, „ mifliis ab Imperatore Zenone de „ partibus Orientis ad defendendam „ fibi Itaiiam. Cui occurrit venien- „ ti Odoachar ad fluvium Sontium , & „ ibi pugnans cum eodem, vidus fu- )■> git* At vero Odoacer abiit in Ve- „ ronam & fixit foffatum in campo „ minore Veronenfe. V. Kalendas „ Odobris. „ Confirmat id Cafliod. in Chron. Paul. Diacon. in Hift. Mi- fcell. 1. 15. ( a ) Anon. Valefian. p. 664. ad A. C. 489. „ Itaque perfecutus eft eum „ ( Qdoacrem ) theodoricus , & pugna „ fada ceciderunt populi ab utraque „ parte; tamen fuperatus Odoachar „ fugit Ravennam pridie Kal. Odo- „ bris. „ Cafliodor. in Chronico ad A. C. 489. „ Eodem anno, repetito „ conflidu Yeronje vincitur Odova- „ cer. * Et ad A. C. 490. „ Ad Ad- „ duam fluvium Odovacrem D.N. Theo- 3 , doricus Rex tertio certamine ftipe- „ ravit, qui Ravennam fugiens ob- „ fidetur inclulus. „ _ Aliter paulo „ rem narrat Hift. Mifcell. author. 1 . Theodoricus haudprocul aVe- „ ronenfi urbe confligens, nimia ejus ■>■> exercitum csede contrivit, - - qui „ dum fugte metu fe pracipites in „ Athefim fluvium mergunt, ex ma- „ gna parte rapidiflimis ejus gurgiti- „ bus implicati fuftocantur. - - odoa- „ cer autem cum his, qui evaferant, „ fugiens Romam contendit. Sed „ obferatis continuo portis exclufus „ eft. - - Inde quoque egrediens , „ Ravennam ingreffus eft. Ibique, „ quibus fe tueri adverfus hoftespof „ fet , munitionum , praeparare ob- „ ftacula ccepit. „ Conf. Anon. Va- „ lefian. hoc & Rquenti an. p. 665. (b) Eugipp. in vita S. Severini. c. 32. „ odobagar , inquit, integer „ inter tredecim & quatuordecim: „ annos videlicet integros, regni ejus „ lignificans. „ (c) Procopius Bell. Goth. 1.1. c. 1. „ Aliquamdiu quidem manlere pada: „ poftea vero 'Theodoricus , deteda, ut ” P er hibent , fraude, quam Odoacer „ lpfi ftruebat, eum dolole ad epulas ,, invitatum occidit. Exin barbaris „ hoftibus , quicunque fupererant , „ ad fe pelledis, in fua ditione Go- „ thos, atque Italos habuit. „ Chro¬ nograph. Cufpinian. ad A. 493. „ Hoc „ Confule ( Albino ) - fada eft pax •>■> inter Theodoricum Regem, & Qdoa- „ ere m* LIBER SECUNDUS. 115 c. dis occupata; (a) altera, quae in Auftrum vergit,a Fran* cis , Herulis, Alemannis lacerata. Sed quod cladem ejus temporis acerbiorem redderet, Conftantii mors erat Lau- reacenfis Antiftitis, qui ne Ecclefiae fuse bufta,& facrorum, reacenjh religionumque ftragem afpiceret, opportuna quidem rebus fuis morte; fed Norico, Pannoniseque peracerba, fub id ' tempus extin6tus eft. (b) Hujus Viri excellenti inDEUM pietati facrorum ni- tor ilie haud dubie debebatur, qui Severini setate tota pro- vincia emicabat: Sacerdotalis ordo, fi quo unquam tempo- re,turn florebatprsecipue &numero,& fandtitate:nullum Antijutt , prope oppidum , nullum municipium erat, cui non fua e£ forensm fent Sacerdotum Collegia : Sacrorum matutinis , vefperti- nisque horis cantuum officia Aufturis, Comagenis, Favia- nse, pietatis non fpeciem modo luculentam, fed fplendo- rem, & magnificentiam referebant. (c) Accedebant non pauca toto Norico Monafteria , Severini induftria , Con¬ ftantii aflenfu, approbationeque excitata. (d) Quos viros V!r} f a , ilia dederint,quam eminenti virtute inclytos , Italia poftea, ma vir- Galliaque oftendit. Lucilli non Severino modo, fed Va- lentino quoque fandkiflimo Rhsetiarum Epifcopo,probata Norl virtus erat. (e) Marciani, & Eugippii laudibus id unum Pars I. P 2 fuffi- cuw . „ crem , III. Kal. Martias, & ingre- „ fus eft Ravennam Theodericus , III. ,, Non. Martias, & occifus eft Odoa- „ cer Rex a Rege Theoderico in Palatio „ cum commilitonibus fuis. „ Ano- „ nymus Valefian. „ Atubi--oc- „ cidit Odoacrem , Gothi fibi confir- „ maverunt Tbeodericum Regem, non „ expe&antes juffionem noviPrinci- „ pis (Anaftafii Imp.) „ (a) Paul. Warnefridi. Longobard. 1. I. c. 19. „ Tunc ( Vajiata Engorum ,, provincia per Odoacrem ) Longobar- » di de fuis regionibus egrem, ve¬ il nerunt in H.ugilandyqux Latino elo- ■» 9 u i° Rjtgorum patria dicitur, atque y> i n ea i_ quia erat folo fertilis , ali- ” ft^antis commorati funt annis. „ „ Inter quas temporum procellas Con- „ fiantius Pontifex, nequid in mundo „ haberet fubfidii, terra hoftibus de- „ putata, humana lege liberatus eft. „ (c) Eugipp. in yitaS. Severini c. i. 2. 9. 11. 13. &c. (d) Idem. c. iy. „ Fat avis appella- „ tur oppidum, inter utraque flumi- „ na, Oenum videlicet , atque Danu- „ bium conftitutum ,ubi beatus S?ve~ „ rinus cellulam paucis ( alibi Mona(ie- ,, rium vocat Eugipp. c. more Ib- „ lito fundaverat. „ Idem colligitur clarius adhuc ex cap. 23. ubi Eugip- pius S. Severinum, „ ad antiquum - ,, & omnibus mains Monafterium fuum „ juxta muros oppidi Favianis „ de- r — r .-..— „ Icendifle refert: quibus verbis certe Wnnod. in vitaB.Antonii Mona- plura, prxter hcec, exftru&a fuiffe ab C a P u dSirmondumT. 1. eo coenobia, aperte innuit. „ Sed jam peccatorum confummatio ft' nno ? lts minabatur excidium. - - „ Per incurfus enim variarum gen- 33 tium, quotidiana gladiorum feges „ meffem nobihtatis abfciderat,& foe- 33 cundas humani generis terras ira „ popu ante defolabat. JamFranci, 33 Heruli,Saxones(«Tc^ w ,^ a j j^on^obardi „ nn„ uuw — r -- — „ erant) multiplies crudelitatum fpe- Presbyterum fuum eum appeilat, qua „ cies,belluarum more peragebant..- - notione nominis etiam (e) Eugippius in vita S. Severini. c. 3^* >1 San) Iupererant,eaqueipla,ne Lau- reaco quidem,acFaviana demptis,hoc turbine funt obtri- ta. (e) Nec facile di< 5 hi eft,Noricumne cum adjun&aPan- nonia in poteftate Theodorici, an barbarorum ex omni ( a ) Marcianum , & fcipfum Cceno- bio praefuiffe indicat cap. 37 . „ Mar- „ c'mnum Monachum, qui poftea Pres- „ byter ante nos monafterio praftiut, „ &c. „ De Eugippio vide Mabillonii Anale&a T. IV. p. 60. (e) Eugipp. c. 21 . „ Paulinus qui- „ dam ad lan&um Severinum , fama „ ejus latius percurrente pervenerat : „ hie in confortio beati Viri diebus „ aliquot remoratus ; cum redire „ veliec, audivit ab eo : Venerabilis ,, Presbyter feftina , quia cito dile- ,, dtionem tuam, populorum defide- „ riis,ut credimus,oblud:antem dr- ,? gnitas Epifcopatus ornabit. Mox „ remeante ad patriam , fermo in eo „ prsedicentis impletus eft. Nam ci- „ ves Tiburnm , qua; eft Metropolis 3 , Norici , coegerunt prkdiftum Vi- „ rum fumi Sacerdotii fufeipere prin- „ cipatum. „ (c) Ennod. Ticinenfi in vita Anto¬ nii Lirinenfis Monachi. „ Annorum » ferme ofto, genitoris tutela nuda- „ tus eft ( Antonins) mox tamen ad il- parte „ luftriffimumVirum Severinum igna- ; „ ra fuci xtas evolavit. Qui dum eum „ mulceret oleulis, futura in puero „ bona,quafitransa m „ qua Seniores Domini excubabant. „ - - Haec poftea per regentium ne- „ gleftum in Gepidarum jura con- „ ceflit. „ (c) Theodorici R. Epiftola: apud Caftiodor. Variar. 1.5. ep. 15. ,, Uni- ,, verfisPoflelf. in Suavia conftitutis. }> Item 1.4. ep. 49. „ Univerfis Provin- „ cialibus, & capillatis defenforibus „ & Curialibus Suavia. ,, Item 1. 3. epift. 50. „ Provincialibus Noricis qua datur poteftas permutandi boves Noricorum , cum Alemannicis grandio- ribus. Item 1. 3. epift. 24. „ Univer- „ fisBarbaris, & Romanis per Panno- „ niam conftitutis. „ Item Epift. 23- „ Coloffeo. V. I. Comiti. „ qua ei- dem Pannonia Sirmienfis prsefedura de- mandatur. (jd) Theodorici Epift. apud Cai- fiod. Variar. 1. I. ep. n- » Seivato „ Duci Retiarum. J- 3; e P* 2 3* „ Coloffeo V. I. Comm.,, item. 1. 5. ep. 24. „ Ep/phanio V. t). Coniulari Provincite Dalmatia. ,, » FriJeri- cus fele¬ thei R. fiiius a Tbeo- dorico Gotbo- rum fje- 2«j3 n8 ANNALIUM AUSTRIA! devorarat: fed cum adverfum Danubii litusaLongobardis; a.c, Noricum vero, ac Pannoniam a Theodorico occupatum alpiceret, alio repente vela ftexit, delertisque Theodorici partibus, ad ejus fe holies adjunxit: qua perfidia, cum res fuas penitus afflixillet 5 orta inter novi foederis locios dis- cordia,triumphum, quern Theodorico de fuisprimum ho- ftibus, ad extremum de feipfo praebuit. (a) Friderico nihilo feliciores Alemanni erant, quorum violentis incurfibus, ac rapinis, & Rhaetia nuper, & Ripen- fe fere omne Noricum in triftem lolitudinem eft reda&um. Gibuldum, gentis ejus Regem, Severinus, quoad fuperftes erat, ad mitiora laepe confilia flexit. Paflavii per id tem- pus agebat San&us: Gibuldus,qui ocuiismajorem, quam auribus habere fidem confueverat, jam in eo erat, utSeve- rinum liio inCaenobiocoram iple invileret,& pro ea,quam erga Virum landlilllmum gerebat oblervantia , familiariter lalutaret. At is, lapienter veritus, ne quid incommodi Re¬ gis barbari adventus Romanis afferret 5 obviam progreftus iple eft, tantaque animi firmitate Gibuldum de pace cum Romana gente , de arcendis ab urbe innoxia belli injuriis compellavit, ut non verba, led fulmina , percullus miracu- lo conftantiae Rex barbarus ,fibi audire videretur: negaret- que deinceps ad fuos reverfus, ullo le unquam, vel inter bellicos fragores terrore tanto percitum, quantum ex unius Viri inermis, ac lupplicis lermone hauliflet. Et fuit con- grellus ejus id operas pretium, ut non modo in praslens lep- tuaginta captivos ad Severinum remitteret j led greges po- ftea integros, ubi provinciam luftraturus elTet, foluturum fervitute cum fide fponderet. (b) Et ftetit quidem promiC (a) EnnodiusTicin. inPaneg.Theo- dorici. „ Fridericus , qui poftquam „ fidem lsefic , hoftes tuos interim „ comitatus eft ; contra illos arma „ concutiens, quibus fuerat errore „ fociatus: quando nata eft inter fce- ,, leratos de hoc, quod intelligant fe „ unum velle ,difcordia. - - Frideri- „ , poftquam tibi de adverfariis „ tuis peregit triumphum,de fe prx- „ buit. „. (b) Eugipp. in vita S. Severini c.19. „ Fat avis appellatur oppidum , -- ubi „ beams Severinus cellulam paucis fo- „ lito more fundaverat, eo quod ip- >, feilluc fepius rogatus a civibus ad- « veniret, maxime propter Aleman - 55 norum iucurfus afuduos, quorum „ Rex Gibuldus , furhaeum reveren- „ tia diligebat. Qui etiam quodam „ tempore ad eum videndum defide- „ ranter occurrit,cuiSan£tus obviam, „ ne adventu fuo earn civitatem pne- „ gravaret, egreffus eft , tantaque „ conftantia regem allocutus eft , ut „ tremere coram eo vehementius „ cceperit, fed & poftea fuis exerci- „ tibus indicavit, nunquam fe, nee ,, re bellica, nee aliqua formidine , ,, tanto tremore fuiffe concuffum. „ Cumque DEI famulo daret optio- ,, nem imperandi, quaz vellet, roga- „ vit doaor piiftimus, ut fibi potius „ praftaturus, gentem fuam aRoma- „ na vaftatione cohiberet, & capti- 5 > vos, quos jam tenuerat, gratanter ,, ablol- LIBER SECUNDUS. 119 A * c fis Gibuldus turn; fed ubi Severinus ad meliorem vitam ex- celfit, ad ingenium mox rediit, Noricosque omni bellicae cladis acerbitate oppreffit. Exultantem injuftis oppreflae Germanise Ipoliis, Clodovaeus Francus, Alemannic# poten¬ tial aemulus , fubruendum fibi putavit. CongrelFi ad Tol- biacum , oppidum Mofae, Mofelkque interje&um, ambo Reges,pendente diu viGloria,at demum inFrancum incli- nante: vidti ingenti praelio Alemanni jam pene vkftoresj fed vitfti prodigio, quo Clodovarus ad Chriftiana demum facra, cum tota Francorum gente tradudlus eft ( A. C. *96 CGCCXCVI.) (a) Ea clades , orbatis Rege fuo , qui in acie ceciderat, Alemannis neceffitatem attulit, aut precariam a Clodovseo vitam, aut tranquillas in Rhaetia fedes a Theodorico Italias Rege exorandi. Datum fupplicibus, quod orabant: pars- que eorum in Rhseticis , quae Italiam fpe r> „ abfolveret. Tunc Rex conftituit, „ ut ex fuis aliquem dirigeret, ad id ■» opus maturius exequendum. Sta- } > timque miflus Amantius Diaconus - - revexit fere feptuaginta captivos, infuper promiflionem Regis gratam deferens,qua fpoponderat fe, cum diligenter provinciam peragrave- rit, remiflurum,quantus in eadem repertus fuiflet numerus captivo- ,, rum. Pro qua repoftmodum fan- 5, £tus Lucillus Presbyter deftinatus , „ magnammiferorum copiam a cap- „ tivitate revocavit. „ (a) Gregor. Turon. Hift. Franc. *• 2 * c * 30. „ Regina vero ( Cblotil- y> dis ) non ceflabat praedicare , ut „ DEUM verumcognofceret,&ido- ” j* ne g^igeret: fed nullo modo ad ” cr edenda poterat commoveri, „ donee tandem aliquando bellum „ contra Alemannos commoveretur, ” ln T° c °rnpulfus eft confiteri ne- „ cellitate, quod prius vo ] untate ne _ ” ' Faftum eft autem, ut » confugente utroque exercitu,vehe- „ menter caederentur , atque exerci- »» tus ChMo ™ ! valde ad internecio- „ nem ruere coepit. Quod ille vi _ „ dens , elevatis ad ccelum oculi-s „ compundus corde , commptus in Aleman - tii a Clo - dov&o Franco- rum i^e- g e of - frejji. Theodo¬ rus Lau- riacenjts Archi- Epifco- fUS. 120 ANNALIUM AUSTRIA & Severini jam ctate, totus ille terrarum tra&us, qui Ly- A c * cum inter, Anafumque interjacet, Alemannis paruerit. fit Bojis, ejus agri incolis,Theodoricus jam, Clodovaei filius, leges fcripferit,nifi vidis utique, aut fua fponte jugum re- cipientibus non ferendas. (a) Ea fententia ne univerfim obtineat, in caufla Theodorici Regis potentia eft: cui, quoad vita fuperfuit, non Alemanni,non Franci,non Heruli,ac ne Gothorum quidem hoftes poftea acerrimi, Longobar- di, moleftiam faceflere audebant. (b) Nec abhorret a ce¬ tera potentiflimi Regis felicitate, ft, quemadmodumRhae- tias j ita & Noricum , Sc Pannonias, ejus authoritate, ac potentiaadverlus Alemannum, Francumque hoftes ftetifle integras ftatuamus. Sed ea res utcunque fe habeatj fatis tamen conftat, Religionem in Norico ac Pannonia, fub Theodoro Laureacenfium Antiftite revixifte. Is eft Theodorus, qui Archiepifcopi infigne, Pallium, a Symmacho fummo Chrifti in terris Vicario impetravit, adjecftis in eum finem ampliffimis literis, quibus Ecclefia Laureaceniis ab Apoftolis fundata , Sc Pannoniorum ledes primaria, ac Metropolitica perhibetur. (c) Primusne lacri honoris id decus fux Eccleiic intulerit Theodorus, a mul- tis quaefitum : quod ante eum diem Laureacenfis per No¬ ricum ac Pannonias Hierarchic nulla usquam extet men- tio. Sed Conftantii nuper vita defundli pontifkiae in Pan¬ nonias (a) Alemannos Bavaria? tra&um ad Oenum usque occupafle, conftat ex Eugippio in vita S. Severini. c. 26. & 27- leges vero Bajuvariis a filio Chlo- dovaei datas,conftat exPrologo legum apud Fridericum Lindenbrog. & Ba- luzium T. I. Capitul. p. 26. (B) Jornand. de reb. Geticisc.58. „ Nonfuit in parte occidua gens,qua? „ Thsodorico , dum viveret, aut ami- ,, citia, aut fubje&ione non defervi- j> ret. „ Idem ibidem enumerat affi- nitatum nexus inter Gothos, Fran- cos, V efegothos, Vandalos, additque: „ Sed npn adeo pacis ad concordiam „ profuit ifta conjun&io , quin ftepe 3 , numero propter Gallorum terras 3 , graviter inter fe decertati fint, & 3i nunquamGothusFrancis ceffit,dum viveret Theodoricus ,, Confirmantur ifta ex epiftolis Theodorici R. ad Re¬ gem Tkurinporum , Regem Erulorum , ad Provinciales & Curiales Suavia apud Caftiodorum in lib. Variar. Ad- dtt Procop. de Bell. Goth. 1 . 1. c. 1. Theodorieo. „ Provincias fuas ,, a vicinis barbaris inta&as cufto- ,, diit. _ (c) Epiftola Symmachi PP. qui pra?« fedit Rom. Ecclefia? ab A. 498* ad A. 514. „ Symmachus lan&a? Apo- „ ftolica? (edis, gratia DEI,Epifcopus, „ Reverendifflmo, & SanciUurno Fra- ,, tri Theodora , fandta? Lauriacenfis Ec- „ clefise Archiepifcopo. Diebus vitte „ tua? pallii ufum, quern ad facerdo- „ talis officii decorem, & ad often- „ dendam unanimitatem, quam cum „ beato Petro Apoftolo , univerfus „ grex Dominicarum ovium,qme ei „ commiffefunt, habere dubium non „ eft, ab Apoftolica fede, ficut decuit, >> popofcifti: quod utpote nh eisdem 35 ApoJloliS' fundata Ecclefia, majorum „ more, libenter indulfimus, ad often- „ dendum te Magiftrum , & Archi- » epifcopum, tuamque fanftam Lau - »> riacenfem Ecclefiam Provincial Pan¬ sy noniorum fedem fore Metropolita¬ ns nam. „ Extat apud Hundium in Metrop. Salisb. Ludwig. T. II.FIan- fiz.T. 1. item in Concil. LabbeiT. V. p. 440. LIBER SECUNDUS. 121 A - c. nonias cura, quas Ennodius Ticinenfis infinuare videtur , (a) pene perfuadent, non novam hanc Laureacenfis Eccle- fiaj fuiffe prarogativam j fed veterem tantum in Conftantii fucceflore confirmatam. Breve tamen id gaudium fuit: nam herbefcentem inftauratae ejus Ecclefiae fpem repenti- nus turbo afflixit. 5^6 Fato paucos poft annos ( A. C. DXXVI. ) conceft ferat Theodoricus Gothus, qui unus regendo tam amplo Imperio par erat: Athalaricum, quem fiicceflbrem optave- rat, fuum ex Amalafuntha filia nepotem , opportuniorem injuriae aetas fecerat,curamaxime Amalafunthae matris, vi- rilisanimifaeminae,tutelaque orbatum. (b) Id tempusGra¬ tis, Francisque opportunum inprimis vifum eft, ex laban- tis Imperii Gothici ruinis regnorum fuorum fines augendi. Juftinianus Orientis Imperium vix adierat, cum ad revo- candum fub vetera Auguftorum jura Occidentem curas convertit. Subruendi ante ceteros Gothi erant, ut Roma, ac Italia potiretur. His ut aemulos excitaret, Longobardis, AuJlria in adverla Danubii ripa ad id tempus agentibus, Noricum inferior ac Pannoniam tribuit. (c) Audoinus gentis Rex erat, qui ^ a 7 A. C. DXXVII. traje£to ftatimDanubio, ampliffimarum provinciarum pofleffionem adiit, quadraginta duobus annis continuandam. (d) Non vacat gentis in utroque Auftriae litore hofpitis origines, mores, fatorumque vices pluribus exequi: nomen a barbae promiffioris longitudine pleriquej (e) alii ab haftilium,longo latoque ferro prafixorum, gene- Pars I. Q_ re j (a) Ennod. Ticin. in vita bead An- tonii Monachi Lirinenfis. „ Sed jam „ peccatorum conliimmatio Panno- „ niis minabatur excidium. Nam „ fuccifa radice fubftantis , regionis „ illius flatus in produm deflexerat. ,, Per incurfus enim variarum gen- „ tium , quotidiana gladiorum leges „ meffem nobilitatis abfciderat, & „ fcecundas humani generis terras, « ira populante defolabat. - - - In- j> 5) 11 11 11 11 11 11 11 5» ter quas temporum procellas Cc fi anti us Pontifex,nequid in mun haberet fubfidii , terra hoftib deputata, humana lege liberat eft. 5, (b) Procop. Bell.Goth, l.l.c. 2. (c) Procop.Bell.Goth. 1. 3. c.'. Cum SMtem urbem Noricum , & P, worn# munitiones, aliaque loca, pecuniam infuper maximam Ju nianus Auguftus Longobardis c naffet, earn illi ob caufam pan „ fedibus relidtis, in adverfa Iftri flu- „ minis ripa confederant, haud pro- ,, cul a Gepsdibus. „ Paul. Diacon. Longobard. 1 . 1. c. 22. „ Audoin re- ,, gnum adeptus eft , qui non multo ,, poft tempore Longobardos in Panno- ,, niam adduxit. ,, (d) Sigebert. Chron. ad A. 527. ,, Audohin Longobardos in Pannoniam „ duxit, in qua habitaverunt annis „ XLII. „ (e) Paul. Diac. Longobard. 1.1. c.9. ,, Certum eft, Longobardos , ab intadtae „ ferro barbs longitudine, cum pri- ,, mitus Winili difti fuerint, ita poft- „ modum appellatos. Nam juxta il- „ lorum linguam Lang longam, Baert „ barbam fignificat. „ Laz. de Mk grat. gent. 1 . 12. Leibnit. T. 1. in Ex¬ cerpt. p. 13. ex fententia aliorum, a Borden-, qus vo xamplosagros fignificat, Longobardorum nomen derivat.Vid. W'achteri Goff. V. Langobardi. ANNALIUM AUSTRIA? re $ alii aliis ex caufis traxifle autumant: ex Scandinavia, an a. c quod vero propius,ex interiore Germania profe<5fcam, alias fubinde,ac alias Germaniae regiones exceperunt. (a) Gudeho- co duce, ut Paulo Diacono placet, ea natio in Rugilandiam, port Felethei cafum delata,Auftriae trans-danubianas folum, agri ejus bonitate ille&a,aliquot per annos preffit. (b) Sed Ta- to,Gudehoci nepos,incertum,quibus de caufis,in campos pa- tentioresgentem totam deduxit,acri mox bello,fed fclici, cum Herulis collidendam. (c) Tatonem regno, vitaque ex- pulit W acho, fratris filius, Suevorum pofiea gente debellata inter fuos clams: fed hujus in filio, cui Waltari nomen, ftirps regia defecit. (d) Mors WaltarisAudoino viam ad regnum ftravit, quod occupata, utdidlum, Pannonia, Gepidisque magno p radio vi£tis, au6tum gloria, opibusque Alboino po- ftea filio reliquit. (e) Longobardis Pannoniam, Noricumque ingreffis, Ba- fjfran. i°arii Gothorum viribus diffifi Francicam fortunam refpe- cis , xifle, atque Theodorici Auftrafiae Regis, a quo leges acce- pere, fidei fe permififle videntur. (f) IsThuringos Auftrias fuperioritotiesinfeftos 5 is Saxones armis fubegit. (g) Theo- (a) PauI.Diac.Longob.Li.c.7. &c. ( b ) Idem c. 19 . ,, Tunc ( Gudeoco , „ vel Gedeoco Rege) Longobardi de „ fuis regionibus egreffi , venerunt „ in I{ugiland , qua: latino eloquio „ gorum p atria dicitur , atque in ea , „ quia erat folo fertilis, aliquantis „ commorati funt annis. „ (c) Idem c. 20. ,, Defundo quo- „ que Cl affone Tato , ejus Filius , fepti- mus afcendit ad regnum. Egrefli „ quoque Longobardi, de {{upland , „ habitaverunt in campis patentibus, „ qui fermone barbarico feldQ al. Aj- „ felden) appellantur. „ Per Campospa- tentet Lazius L.XII. deMigr. Gent.A/o- raviam ; Biinau P. IV. L. 2. Hungarians fuperiorem; Jordanus deOrig. Sclav. N. 777 . Aujtritf trails - danubianaz tra- dum ( Marcbfeld didum ) intelligit : fed is \ugilandiam etiam vult effe R_upo- rum antiquas fedes inter Judges , unde Longobardos primum Tato in .4 ujlriam de- duxerit. Verum a Paulo Diacono dis- cedere non eft vifum. (d) Idem c. 21. & 22. (e) Paul.Diac.Longobard.l. i.c.22. TValtari ergo,cum per feptem annos „ regnum tenuiffet,ab hac luce fub- ,, tradus eft.Poft quern nonus ,Audoin, » regnum adeptus eft, qui non multo « poft tempore Longobardos in Panno- deber- „ niam adduxit.„&c.23.agit de vido- riaLongobardorumadverfusGepidas. C. demum 27. fubjungit. „ Mortuus „ itaque eft Audoin, ac deinde regnum „ jam decimus, Alboin , ad regendam „ patriam,cundorum votis acceflit. „ (f) Colligitur ex Prologo Legum Bajuvarior. apud Fridericum Linden- brogium, infra mox afferendo. Ec- cardus Rer. Wirceburg. T. I. L. V. p. 67. exiftimat, Koricum , & Vindeli- ciam una cum Alemannis , in finibus Ita¬ lia: , ac Tyrolis degentibus , Theode- berto, Regi Auftrafite, a Vitige Got- thorum Rege effe relida, quo tempo¬ re. „ Gothi C tejle Agatbia /. 1.) Fran- „ corum captantes gratiam - - turn „ alia loca deferuere, turn etiam Ala- „ mannis abftiterunt. „ Sed de Ale¬ mannis Italia: proximis, & locis Gal¬ lia:,Gotthis antea fubjedisffermonem effe Agathia:, ex Procopii L. III. col- ligi poteft: „ Gallias omnes,fui qua: „ erant Imperii, belli hujus initio, „ Germanis concefferant Gothi,quod „ duobus fe hoftibus ( Romanis , 8c „ Francis) pares non exiftimarent. ,, (g) Gregor. Turon. Hift. Franc. 1. 3. c. 7. item 1. 4. c. 14. ubitributi a Saxonibus pendi foliti fit mentio- Marcellini Chron. ad A. 553. „ Hlo- n tharius ipfe Saxones rebellantes ( rebeda- LIBER SECUNDUS. 123 A - c -debertus, Theodorici filius, Alemannorum etiam partem earn, qua? in Rhaetiae Alpes aTheodorico Italia: Regerecep- ta eft, ad Auftrafiae regnum adjunxit: ut adeo Francici re- & Auftria gni jura ad Analiim usque fluvium fint promota. (a) Is ^ mor - ftatus rerum in Auftria ad Juftiniani Augufti obitum per- manfit. Quo tempore Bojaria, & haud fcio, an non jam turn quoque ea pars Norici, quae nunc Auftria fuperior ap- pellatur, Ducem accepit Agilofingicae ftirpis, Garibaldum, led Francis, Auftrafiae Regibus, fubjedum. (b) At vero reliquum RipenleNoricum, cuinunc Auftriae inferiori no¬ men, eodem quoPannonia jure, Longobardis parebat. Uti- lem ii nuper in Italia operam Caefaris copiis adverlus Toti- lam, Gothorum Regem , navarant. (c) Sed ubi Juftinia- nus, qui erepta Vandalis Africa j Gothis Sicilia, Dalmatia, ac omni pene Italia, labafcentis Imperii ruinas non fuftinuit modo, fed ad priftinae dignitatis novam quandam fpeciem 5 65 revocavit, vita exceflerat; (A.C.DLXV.) Longobardi,qui- que exeorundem fortuna pendebant,Hunni,magnam Italian, Norico acPannoniae converfionem attulere. Longobardos, Pars I. degu- ,, ret>eUarant,prius utlque fubie&iercint ? ) ,, juxta Wijeram fluvium magna cxde „ domuit,& Tburingiam pervafam de- „ vaftavic. „ (a) AgathiasBell.Goth. I.i. „ Ale- „ marmi , fi Afinio Quadrato fides, vi- ,, ro Italo, & Germanicarum rerum „ exado fcriptori , convene funt, „ variis e nationibus colledi, idip- „ fum apud eos fignificante vocabulo. „ Hos quondam T^fWmcaiGothorum „ Rex, cum omnem Italiam teneret, „ in obfequiohabuerat fub tributile- ,, ge. Eo vita fundo , cum jam Ju- ,, ftinianum inter Imperatorem , & „ Gothos bellum exarfiflet maximum; „ Gothi Francorum captantes gra- „ tiam — turn alia loca deferuere, „ turn etiam Akmannh abfliterunt. -- ,, Huncinmodum a Gothis defertam ” § entern Alemannorum fibi fubdidit „ 1 heudebertus. „ (b) Gregor. Turon. I.4. c.9. „Sep- ” J: 1 ™ r ^g n i fui anno mortuus eft ” ru 1 e °, ov . a ldus ) regnumque ejus „ Chlothanus Rex accepit, copulans VuIJotradam , uxorem e jus , ftrato - Cu ?r S . edmcre PitusaSacerdotibus, „ reliquit earn dans ei Garivaldum ducem. „ Bojaria fuiffe ducem ex Paulo Diacono Longobard.l. 3. c.io. conftat. „ Evin quoque Dux TriJenti- „ norum - - accepit uxorem, filiam „ Garibaldi Eajoariorum regis. „ 5 > )» (c) Auth. Hift.Mifcell. 1.16. ,, Is „ Narjen , Eunuchum cubicularium ,, ftium ,Exarchum Icalise fecit - - Is „ ad Italiam veniens,cumLongobar- „ dis foedus iniic,& ad Alboin legatos „ dirigit,quatenus ei pugnaturo cum „ Gothis auxilium miniftraret. Tunc „ Alboin eleda e fuis manu direxit,qui „ Romanis adverfum Gothos fuffra- „ glum ferrent. Qui per maris Adria- „ tici fmum transvedi,fociati Roma- „ nis, magnum cum Gothis certamen „ iniere. Quibus ad internecionem „ pene confumptis, regem Totilam y qui „ ultra decern annos jamregnaverat, „ interfecit - - univerfamque Italiam „ ad Reipublicae jura reduxit., & Lon- „ gobardos, honoratos multis mune- „ ribus,ad propria remifit, omnique „ tempore, quo Longobardipoffede- ,, runt Fannonias , Romans Reipubli- „ cx adverfus xmulos adjutores fue- „ runt. „ MarcelliniChron. adA.552. ,, Vidor (Narfes^ Totilam occidit,Sc „ gentem Gothorum , auxiliantibus „ etiam Longobardis, Italia extermi- „ navit.,, Procop.Bell.Goth.l.4-c.26. „ Auduinus Longobardorum Rex bis „ mille ducentos bellatores egregios ,, auxilio miferat, hisque in famulatu „ addiderat amplius tria pugnatorum „ millia. „ Idem tamen 1. 4 .C. ^ . cru- delitatem & libidinem Longobardoru in bello Gothico acerbe perftringit. Longo- bardi ex Auflrici in ltd- It am mi¬ grant , 124 ANNALIUM AUSTRIA deguftatae nuper , bello Gothico, Italiae deliciae, & recens A - c * Narletis injuria ad audendum invitarunt. Ferunt ducem hunc, cujus potiffimum opera , port Belilarii ex Italia de- ceftum,adverfusTotilamImperatoreft ulus, mutato nunc Domino, invidorum calumniis patuifle. Criminationis ca¬ pita haecerant:averlam ab eo privatos in uiiis pecuniampu- blicam: ItaliamVe&igalium exadtione fupra modum oppreC lam: nec tarn Francos jam, Gothosque, & quotquot usquam client, barbaros, quam barbarorum domitorem Narlen Im- perio formidandum. Juftinus, qui Juftinianum in Orientis Imperio lequebatur,tot criminationibus pullatus, animum tandem ad fequiora flexit, & Narleti Longinum in Italia fucceflorem dedit. iFgrum alioquin ignominia ea ducem Sophia Imperatrix in furorem omnino egit. Ea irarum im- potens,ob quas nefcio fimultates,atroci contumelia tot pal- marumducem,ad gynazceum, columque redire juffit,fpa- donum gregi, quorum e numero eftet, iterum lociandum. Virulenta ea dicacitas, virum ad res lummas natum ita ul- fit, ut Augufhe renunciari continuo juberet: telam fe orlii- rum, quam longa vix aetas retexeret. Itaque ad Alboinum milll confeftim ab eo nuncii, qui Regem cum totaLongo- bardorum gente e Pannonia, Noricoque in Italiam invita- rent. (a) Nihil morae in Alboino,tranlcenfie Noricse, Ju- $68 lixque alpes, & tota Longobardorum natio A. C. DLNVIIL in Italiam infufa : (b) & quanquam Ticini agger quidam objedtus eft barbaris, eo tamen poll triennium perrupto, (c) tota (a) Paul. Diac. Longobard. 1. 2 . C. 5. „ Igitur deleta, ut didum eft, „ vel fuperata Narfes omni Gotho- „ rum gente,Hunnis quoque, de qui- „ bus diximus, pari mododevidis, „ dum multumauri, five argenti -- ,, adquififfet, magnain a Romanis, „ pro quibus multa contra eorum ho- „ ftes laboraverat, invidiam pertulit, „ qui contra eum Juftino Augufto, „ & ejus conjugi Sophia , in hxc ,, verba fuggeflerunt dicentes : quia „ expedierat Romanis, Gothis potius „ fervire, quam Greeds, ubi Narfes „ imperat eunuchus, & nos fervitio „ premit. - - - Tunc Auguftus in „ tantum adverftqs Narfetem commo- „ tus eft, ut ftatim in Italiam Lon- „ ginum mitteret Praefedum , qui „ Narfetis locum obtineret. Narfes » vero his cognitis valde pertimuit, » & in tantum , maxime ab eadem » Sophia Augufta territus eft, ut re- « S re di ultra Conftantinopolim non „ auderet. Cui ilia inter cetera,quia „ eunuchus erat, htecfertur mandaf- „ fe, ut eum puellis in Gynteceo la- „ narum faceret penfa dividere. Ad „ qua; verba, Narfes dicitur ham re- „ fponfa dediffe; talem fe eidem te- „ lam orditurum , qualem ipfa dum „ viveret, deponere non poffet. Ita- „ que odio, metuque exagitatus, in „ Neopolitanam Civitatem fecedens, ,, legatos mox ad Longobardorum gen- „ tem dirigit mandans, ut pauperri- „ ma Pannonia rura defererent, & ad ,, Italiam cundis refertam divitiis „ poffidendam venirent. Simulque „ multimoda pomorum genera, alia- ,, rumquererum fpecies,quarumlta- ,, lia feraxeft, mittit,quatinus eorum „ ad veniendum animos poffet illi- „ cere. „ Baronius tamen A. 567- commentLim id effe cenfet. (b) Idem ibid. c. 8* & 14. (c) Idem ibid. c. 26. Sc 27* LIBER SECUNDUS. 125 a. e.tota,( fi Ravenam, Romamque Urbes cum pauculfs,quae Graecorum Imperio fubExarchis reli< 5 ba erant, oppidis ex- cipias ) in poteftatem Longobardorum venit. (a) Sed Noricum ac Pannonia, infeliciflima permuta- tione, a violentis fane dominis, ad immaniflimos rediit. Avares erant, Hunnique, quos ea conditione in vacuas Longobardi fedes admifere , ut fi Italia potirentur ipfi, Pannonia Hunnis cederet; fin fato quodam, aut armo- **“”*“" rum violentia ex Italiarejecri,fpe exciderent iua,tutum m antiquas fedes receptum haberent, Hunnique ac Avares locis , quibus ante confederant, contenti eftent. Ma- tnqu gna voluntate in eas leges itum: fed cum Longobardis in Italia, ex fententia procederent omnia5 Avares, Hunnique pa&orum jam fecuri, ad Pannoniam, Noricum etiam Ri- penfe ad Anafum usque fluvium adjunxere. (b) Ea civi- lium rerum per Auftriam inclinatio in caufa fuit, cur Lau- reacenfis Ecclefiae Antiftites , quotidianis Hunnorum aut injuriis,aut terroribuslaceffiti, receptum fibiPaftavii quse- rerent, loco magnorum duorum fluminum confluente ab hoftium incurfibus defenfo: (c) quae res occafionem poftea praebuit novae ibidem fedis Antiftiti conflituendae. Religione Chriftiana per inferiorem Auftriam fic ex- tin£fca, verae tamen Fidei reliquiae in fliperiore permanfere: nam Sc Rege Auftrafiae Chriftiano, Sc Duce, Sc Antiftite fruebatur. Garibaldus, cui Sc conjux erat Chriftiana, Wul- detrada 5 (d) Sc filiaTheodelinda,aReligionis ftudio, M. po¬ ftea Gregorii orecomendata, (e) vigintiadhuc annis Bajoa- Qj riae, (a) Idem ibid, c. 32. „ Per hos „ odto effent evoluti. „ Notat hie ,, Longobardorum duces feptimo an- Eccardus rerum Wirceburg. T. I. „ no ab adventu Albuuin -- Italia ex L. VIII. p. 100. „ Ad Anaffum itaque ,, maxima parte capta, & a Longo- „ fluvium usque tunc feextenderunc ,, bardis fubjugata eft, „ „ Hunni, five Avares,qui eos dein- (b) Paul. Diac.Longobard. 1.2.c.7. „ ceps a Bajoariis feparavit.,, „ Tunc Alboin , fedes proprias, hoc (c) Auth. IncertiChron. Laureac. „ eft L\mnoniam , amicis fuis Hunnis &Patavienf. Antiftitum apudH. Pez. „ contribuit, eo fcilicet ordine, ut fi T. II. „ A. 516. Ercbinfridus Epilco- » quo tempore Longobardis neceffe ef- „ pus feditPatavite„ ScBernardiNo- >> ‘ ct r everti, fuarurfus arvarepete- rici Appendix Laureac. & Patav. ad „ rent. Igitur Longobardi , reli&a Pan- A. 598* Hund. inMetrop. Salisb. feri- „ noma ,cum uxoribus & natis,om- bit: Erchenfrielum fuifle Chorepifco- ” mc P ie mpelleftile Italiam prope- pum A. 570. EpifcopumveroPatavias „ rantpoffeffuri. Habitaverunt au- A. 598. p. 193. ” .T° nia annis quadraginta (d) Gregor. Turon. 1 . 4. c. 9. ut „ duobus ; de qua egreffifunt menfe fupra. & ” X“ ,’.P er a J™nem primam , (e) Extant ad Hheodelindam Regmam ” aitero me polt lanftum Pafcha, cu- S. Gregorii epiftol* quatuor, nempe » jus/eftivitas eo anno juxta calculi 1. 4. ep. 4. & 38- 1- 9- ep.43* M* „ rationem lpfis Calendis Aprilibus ep. 12. cui & Dialogor. libros qua- „ fuit, cum jam a Domini Incarna- tuor, tefte Paulo Diacono Longob. „ done , anni quingenti fexaginta L 4. c. inferipfit. Aujlria fuperior (ub Gari- buldo Bo jorum Duceo fub Taft- lone l. Leges Bo- jjariorutn. 126 ANNALIUM AUSTRIA ari^s, Sc quae pars erat Boici ducatus , fuperiori Auftriae A - c - praefuit: led annus ejus feculi nonagefimus Childeberti Regis iram in Garibaldum vertit. Sufpicionem af 5 e 6 tati regni 59° Theodelinda forte movit, Authari Longobardorum Regi nuptiali foedere defponfa: id caufae fatiserat, ut Garibaldo, feu in ordinem redadlo , feu ad generum in Itaiiam profu- go, Ducem fufficeret Taffilonem. (a) Hujus principatum fufcepta in Sclavos clari nominis expeditio nobilitavit. Gens ea, quae trans Iftrum alias in Sarmatia fedes habebat, Jufti- niano imperante , in Illyricum transgrefta , occupato jam Norico interiore, Italiae imminebat. (b) Taflilo, cujusma- xime intererat, ne , ut Hunnos ab Oriente, ita a meridie Sclavos hoftes haberet perpetuos, transmiffis opportune al- pibus,inbarbaros inve Chriftianorum : Sc quidquid 1 heo- , doricus Rex propter vetuftiflimam „ Paganorum confuetudinem emen- „ dare non potuit, poft hxc Childebcr- ,, tus Rex inchoavit, fed Chlotarius Rex „ perfecit. Hxc omnia Dagobertus „ Rex gloriofiflimus per viros illu- „ fires, Claudium, Chadum , Indo- „ magum, Sc Agilulphum, renova- „ vit, Sc omnia vetera legum in me- „ lius tranftulit, Sc unicuique genti „ fcripta tradidit, qux usque hodie „ perfeverant. Hoc decretum eft „ apud Regem, Sc Principes ejus, Sc „ apud cundum populum Chriftia- „ num , qui infra regnum Merwvin^ » rum confiftunt. ,, Leges lpfas vi¬ de apud Frideric. Lindenbrog. Co¬ dice LL. antiquar. Sc Baluz, T. j. pag. 95. 128 ANNALIUM AUSTRIA pido oriundus Belga , mercaturam apud Winidos facere a. c folitus,adeo confilium operamque his barbaris approbavit, ut fummarn rerum unoconfenfu ad eum deferrent. (a) Au- fpicatus imperium a Francorum negotiatorum caede, mul- ta deinde in Norico, multa in Germania bella geffit, annis amplius triginta: quibus rebus fa£tum,ut tota fere Sclavo- rum natio, quae feu in Illyrico, feu in Germania fedes ha- bebat 9 ad ejus fe partes adjungeret. Miflus ea de caufa a Dagoberto, Francorum Rege,Sicharius,qui illatam Fran- cico nomini injuriam exprobraret: fed is, dum iracundia longius prove&us, negaret Chriftianis Regibus pacem, ac amicitiam cum canibus efle poffe^ irritatus contumelia Sa- 6 3° mo: bene eft, inquit, vos fervi, nos canes magni DEI fu- mus: quid mirum, fi injurias, quas DEO ac Domino ve- ftro affidueinfertis,nos canes morfibus vindicemus ? fimul- que Sicharium,importunum oratorem,econcilio ejicit. Ac- cepta hac legati injuria, bellum jam non dubium inftabat: quod a Francis tribus exercitibus geftum,hinc Longobar- dis fub Rege Ariovaldo ex Italia, inde Alemannis Chrod- berto duce ex Rhaetia, Auftrafiis demum ex Bojaria in ho- ftem tendentibus. Sed Victoria, qua* fubLongobardis, & Alemannis a Francis ftetit, fub Auftrafiis in Samonem in- clinavit: profligati magna clade ad caftrum Vogaftinenfe Franci, nudum deinceps Jatus Windorum Sclavicorum ir- ruptionibus praebuere. (b) Hoc fucceftii armorum elati po- (a) Fredegar. Contin. Gregor. Tu- ron. 1. II. c. 48. ,, Samo natione ,, Francus, de pagoSenonagogo,p[u- „ res Fecum negotiantes adduxit ex- „ ercendum negotiuminSckvos,co- „ gnomento Winidos perrexit. Scla- ,, vi jam contra Hvaros, cognomento „ Hunnos , & regem eorum Gaganum „ cceperant rebellare. - - Cum cum „ exercitu Winidi contra Hunos fuif- „ lent progrefli , Samo - - cum ipfis » in exercitu perrexit, ibique tanta n ejus fuerat utilitas, ut de Hums ni- ir mia multitudo, gladio Winidorum 3 , trucidaretur. Winidi cernentes uti- „ litatem Samonis , eum fuper fe eli- „ gunt regem, ubi 35. annos regna- „ vit feliciter : plura praclia contra „ Hunnos fuo regimine Winidi gefle- „ runt: fuo confilio & utilitate Wi- „ nidi Temper fuperarunt. Samo 12. „ uxores ex genere Winidorum habe- j> bat, de quibus 22. filios, & 15. fi- » lias habuit. „ (b) Idem c. 67. „ Sclavi cogno- „ mento Winidi in regno Samonis ne- ,, gotiantes Francorum cum pluri- „ mam multitudinem interfeciuent, „ & rebus , fpoliaflent--dirigensque „ Dagobertus , Sicharium legatarium „ ad Samonem, petens, ut negotian- „ tes, quos fui interfecerant, & res „ quas illicite ufurpaverant, cum ju- „ ftitia faceret emendare. Samo no- „ lens Sicharium videre, fe ad eum ve~ „ nire non permittit. Sicharius veftem „ indutus Sclavorum , cum fuis ad con- „ fpe&um pervenit: fiiHson/univerfa, ,, qua; injunfta habebat,nunciavit. - - „ Nihil a Samone , qua; fui admiferant, ,, eft emendatum. - - Sicharius , ficut » ftult F s . i e gatus, verba improperii, „ qua; injun&a non habuerat, & mi- „ nas adverfus Samonem loquitur,eo » quod Samo , & populi regni fui Da- ,, goberto deberent fervitium. Samo n refpondens jam faucius dixit: & ter- » ram, quam habemus, Dagoberti eft» LIBER SECUNDUS. 129 c «puli Sclavici, & colonias in Norici Ripenfis fupra Anafum win fa agros, & gentiles fuos Virbios five Sorbos , qui trans Da- ™ 2 vo- nubiumfupraBohemiam agebant,in belli focietatem addu- 1 rum in xere, quorum frequentibus incurfionibus res Francica, in Thuringia praefertim, multum detrimenti accepit. (a) Colonic At vero Avares, Hunnique,qui crefcentem Sclavf norum potentiam jam dudum limis oculis intuebantur, Bul¬ garia diftenti bello, ferre interea quidlibet, quam gemino fe hoffi carpendos tradere malebant: fed patrata de Bulga- ris vi&ioria, qui alternos ex gente fua principes obtrudere Hunnis nitebantur, Samonisabhac parte progreffiones fui> fiaminari paulatim coepere. Iniquius cum Bulgaris a£fcum, 6 4 i quorum cum millia novem per infeftos Hunnorum gladios ad Francos fe recepiflent 5 fufcepti primum comiter, & a C- fignatis a Dagoberto fedibus in Bajoaria flint collocati: fed auram tarn benignam atrox plane, & unde minime debe« bat, exorta tempeftas excepit. Veritus tantam bellicofie gentis multitudinem RexFrancus, Bojariis clam in manda- tis dedit, Bulgarorum omnem earn progeniem una no£te interffcerent. Neque difficile erat exules tota provincia difperios de medio tollere j evafere tamen fupremum difcri- men feptingenta capita, exiguae magni quondam populi reliquiae, quae immanem gentis perfidiamdeteftataj, Alticeo duce, fuga fibi, fuisque conjugibus , ac liberis confuluere, & conffitutis in Marchia Vinidorum novis fedibus tutum deinceps exilium reperere. ( b ) Pars I. R Gari- „ & nos fui fumus, fi tamen nobis- ,, cum difpofuerit amicitias conferva- 5, re, Sicharius dicens: non eft pof- „ fibile, ut Chriftiani, ferviDEI, cum „ canibus amicitias colere poflent. „ Samo e contrario dixit: fi vos eftis „ DEI fervi, & nos fumus DEI canes; ,, dum vos affidue contra ipfum agi- „ tis , nos permiflum accipimus vos „ morfibus lacerare: ejedus zdSicha- 5 , rms de confpedtu Samonis. Cum hate „ Dagoieyto nunciaflet, Dagobertus lu- „ perbiter jubet, de univerfo regno » Au l ira fi°ri‘m contra Samonem , & Wi¬ lt mov ere exercitum- Ale- « ™ anno I l ™ exercitus,cum Chlodoberto » duce m parte quam ingreffus eft, „ vi&oriam obtinuit, Longobardi iti- „ demque vidonam obtinuerunt. -- „ Aujlrafii vero cum ad Caftrum Vo- „ cafiinf'; -gladio trucidantur - - „ tentoria & res, quas habuerunt,re- 5, linquentes, ad proprias fedesrever- „ tuntur. Multis poft hsec vicibus 5, Winidi in Thoringia , & reliquos va- „ ftando pagos,in Trancorum regnum „ irruunt. „ (a) Fredegar. c. 67. ,, Multis poft ,, hacc vicibus Winidi in Thuringia , & „ reliquos vaftando pagos inFranco- ,, rum regnum irruunt. Etiam & De- „ man us , dux gentis Vrbium, qui ex „ genere Sclavinorum erant, & ad „ regnum Francorum jam olim afpe- „ xerant, fe & regnum Samoni cum „ fuis tradidit. „ De colonis vero in Auflriam fuperiorem dudtis fidem fa- ciunt Diplomata T afiilonis, Caroli M. Ludovici Pii Cremifanenfibus data: de quibus infra. (b) Fredegar. c. 71. „UnusexH«- ,> bar is ( Avaribus) & alius exBulga- „ ris collefta multitudine mvicem „ pugnarunt. Tandem Habari Bul- „ garos fuperant: Bulgaris fuperatls , „ novem millia virorum cum uxori- „ bus S. Ime- rammus in Pan - noniam its par at. Cbarita - tis viBi- ma in Bavaria cadit. 130 ANNALIUM AUSTRIA Garibaldo interea, Bojariae duci, Theodo filius fuccefi a. c r fit, clari nominis Princeps, Sc religionis Audio, Sc lulcepto ad inAitutionem rudis adhuc in Fide populi S. Emmerammo, in 649 paucis memorandus. Virum huncfan&um Religionis pro¬ paganda ardor, Sc praeclarum vitx inter Avaresprofunden- daepericulum Pi&avis ex Gallia, unde oriundus, inBojariam pertraxit. Sed enim perpetua cum Hunnis bella,& vafce cir¬ ca Analutn folitudines, fylvis tantum , ferisque horrentes, una Sc aditum in Aufiriam inferiorem praecluferunt, Sc necefiltatem impofuerunt Theodonis conlilio acquiefcendi, qui eum ad repurgandam a pravis moribus, erroribusque Bojariam, fibi ad manum efie exoptabat. (a) Et placuifle Superis id confilium,illud argumento eA, quod poA trien- nii labores, quos in abolendis fuperAitionum reliquiis,fla- gitiisque exegerat, Martyrum coronam in Bojaria repere- rit, ad quam inter Avares Hunnosque conlequendam, fru- Ara alpiravit. Nam cum iilati Ducis Theodonis filiae Au- pri fufpicionem haerere fibi eatenus pafiiis ellet, dum Sige- baldum flagitii authorem neci fubduceret 5 intercepts a Landberto eA Theodonis filio, & refedtis auribus, naribus, quasque natura velat, partibus, barbare excarnificatus, cf- folHs ad extremum immaniter oculis,lingua evuHa,mani- bus pedibusque truncatis,fuo in languine reii&us, charita- tis vidfima cecidit, incertum ? famae,an vitae jacflura carius redemp- ■>■> bus & liberis de Pannonia expulft, „ ad Dagokrtum expetunt, petentes , „ uc eos in terra Francorum manen- „ dumreciperet. Dagokrtus Jubeteos „ hyemandum Bajoarios recipere,dum- „ modo percradaret cum Francis , „ quid exinde fieret. Cumque dis- „ perfiperdomus Bajoariorum adhye- „ mandum fuiffent cum confilioFran- „ corum, Dagokrtus Bajoarios jubet, „ ut Bulgaros illos cum uxoribus & j, liberis , unusquisque in domo fua „ in una node Bajoarii interficerent, „ quod protinus a Bajoariis eft imple- ,, turn, nec quisquam ex illis reman- ,, (it ex Bulgaris, nifi tantum Alticerts „ cumyeptingentisviris, uxoribus & „ liberis, qui in Marchia Pin: dor um fal- „ vatus eft. „ Confirmat rem to- tam Aimoinus I. 4. c. 24. & Regino in Chron. 1 . 1. (a) Meginfredus in vita S. Erame- rammi c. 6. „ Theodo dux provincial - - ?> comperto fandi Pontificis (Emme- >> ^»2W2i)introitu,adhibitoque con- ” f P e< ftu inter alia, qu& (it caufaexi- „ lii, percontatus eft. Quinommej, „ & natione expofita,incolatum na- „ tivi liminis propterea deferuifle fe „ perhibuit, ut Pannonia populos, qui „ gentili feritate adhuc efFremuerant, „ conditoriChrifto,reconciliaret. — „ Ad haec divino corifilio prseventus „ Dux infit , (e tarn pio ftudio nihil „ opponere - - nifi quod commeandi „ facultatem impoftibilitas qu^edam „ obftrueret, propter difcordiam fcR „ licet, & longam inter le, & Avares „ bellorum controverfiam , fines in „ utroquc limite defertos,ita ut circa „ ^e^fluvium, urbes & locaolim ,, cultiflima, tantis beftiarum imma- „ nitatibus horrerent, ne viantibus ,, .ullus tranfeundi aditus pateret : ,, monere autem potius, & (upplica- „ re, quatenusapudfefuosqueB. Pa- ,3 ter morari dignaretur , quos tarn „ rudes, & imperfedos in fide prae- „ teriri fas non eftet-gratulatus 3) ergo , fupernae difpofitioni fupp°~ ,, fuit animum, & gentis ftudio pr^- 3, buit confenfum. „ LIBER SECUNDUS. 131 A - c ' redemptae. ( a ) Theodonem ducem, ejus caedis innocen- 652 tem, Landbertus abfolvit, qui ad A vares, Hunnosque pro- fugus, vitam eo parricidio contaminatam inAuftria inferio- re miferrime finiit. (b) 680 Theodoni interim primo, vita fun&o, fecundus ejus nominis in Bojaria fuccefferat, haud pauio feiicior fufcepto in Provinciam fuam S. Ruperto hofpite, quam ille S. Em- merammo? Ingens virtutum viri fan< 5 ti fama Theodo¬ nem moverat, ut fuo Bojariaeque totius bono Rupertum 696 Ratisbonam invitaret: venientem non Dux modo ,fed mul- titudo omnis tanto gaudio excepit, ut effula in occurfum ejus tota civitas vix capere fe prae laetitia videretur. Mini¬ mus illi labor erat in fubigenda ad fementem Evangelicam terra tarn fertili, fummis afque infimisque & ad audiendam coeleftem ejus dodtrinam, & ad abluendas lacro lavacro ani- marum maculas certatim accurrentibus. (c) Sedenimar- dens religionis proferendae ftudium contineri una provin- cianon potuitrconlcenfo itaquenavigio longum iter fecun- Pars I. R 2 do S. K«• fertus in Bavaria venit. Evttnge - lii caufd in Au~ jlriam dejcen - dit. (a) Meginfred. in vita S. Emrae- rammi a cap. 8- usque ad cap. 13. „ Memorati Principis filia , nomine „ Ula , a cujusdamjudicis filio Sigibal- „ do compreffa - - ante patris tribu- ,, nal conftituta, de authore tam fo- „ lennis injuriae convenitur. Cum- ,, que diu fasmineo metu — lingua „ hasreret, arguentium impetu coar- „ data,in innocentisEpifcopiperfo- „ nam dedecus fuum conjecit. - - - „ Huic judicio Lam pert us , puellae ger- „ manus, interfuit, quem grandis „ pro confufione fororis invafit tri- „ ftitia: & quod juventuti familiare „ eft, pro falfa fide cepit eum teme- „ rarius furor - - fumpto itaque co- „ mitatu non pauco properat virum » DEI perfequi-focios nefan- }> dis inftigat vocibus, quatenus vin- ,» culatum deformiter traherent. — „ Itaque digitorum articulos vulne- „ ribus numerant--pedibus&mani- ” uus abfcifliSjluminibus eff’oftis, au- ” 11 ° us ani putatis, naribus truncatis, » ta udem pudicitia Martyris eft in- „ va.a, & fecreta pudoris deteftabili »» f uncacie re cifa. Inter quse omnia „ in laudem Creatoris vox, quamvis ” modica.Davidicum melos exercuit. » Q. uo x P fl “vulenteg linguam radi- „ citus evulfam refecaverunt. „ (b) Idem ibid. c. 15. „ Lampertus „ eorum dominus,confurgente con- „ tra eum nata ex fceleribus fuis oc- „ cafione, perpetuo damnatus exilio, „ procul a fuis digno defpedtu eva- „ nuit. „ Fugam ad Avares cepiffe Landkrtum recentiores confenfu tra- dunt Aventin. 1. 3. Brunner. P. 1.1.5. Adlzr. P. i.l. 6. (c) Vita S. Ruperti a difcipulo S. Eberhardi Salisburg. Archiepif. con- fcripta. „ Tempore igitur Hildeberti „ Regis Francorum, anno fcilicet re- „ gni ejus fecundo,honorabilis Con- „ feffor Chrifti, l{udkrtus , in Wor- „ macia civitate Epifcopus habebatur: - - cumquefama fandhe converfa- tionis illius longe lateque crebre- fceret, pervenit ad notitiam cujus- dam ducisBavariae regionis, nomine Tbeodo, qui fupra didtum ( Virum ) DEI enixis precibus, prout potuit, libentiflime rogare ftuduit per mif- fos fuos, ut Noricam provinciam vi- fitando facra illuminaret doddrina. Unde pnedicator veritatis divino compundfus amore affenfum prte- buit. - - Fixe audiens prtefatus Dux, „ magno perfufus eft gaudio,obviam- „ que illi cum fuis pergens, fandfum „ virum, Evangelicumque dodtorem „ cum omni honore & dignitate fuf- „ cepit in Eatispona civitate. Quem „ vir Domini - - non multo poll, „ & multos alios iftius gentis nobi- ,, les atque ignobiles viros ad veram „ Chrifti fidem convertit , facroque ,, Baptismate regeneravit, & in f an - „ dta corroboravit religione. „ J32 ANNALIUM AUSTRIA do Danubio emenfus , ad fines usque Pannoniae inferioris a. e. defcendit, iparfoque divini verbi per eas regiones femine, patratisque ingentibus prodigiis, multorum corpora, mul- torum animos ad ianitatem revocavit 5 Laureaci maxime, quo ex longa peregrinatione reverfus tantifper lubftitit,& veterem,quae in urbe femper floruit, pietatem inftauravit. (a) Quos Pannoniae inferioris fines, undeRupertus Lau- reacum te retulit, teriptor vitae intelligat, difficile didlu eft: neqtie enim Boicis navibus aut ad Savi, aut Arabonis etiam oftia, permcdiamHunnorum barbariem penetrafte, credi- biie videtur, qui fines Pannoniae inferioris apud veteres ha- bebantur : (b) neque infrequens pofterioribus his teculis fuit,Pannoniam Dravo,Savoque proximam,inferioris no¬ mine fignificare: (c) qua in provincia cum & ceteriSalis- burgenfes pofteaEpiteopi Apoftolicis laboribuspotiffimum infudarint, & Ecclefiaea,Metropolitica jam dignitateau£fe, novas aliquot Epifcoporum tedes erexerit j pene inclinat animus, ut Rupertum Laureaco in Pannoniam, non quae Hungaria,ted quae Styria, ac Carinthia hodie appellatur, flexifte exiftimem. Sed haec conjedrura eft: potuit enim Theodo ab Hunnorum natione viro ten&o aditum in Au- ftriam, uiterioremque Pannoniam impetrafle, & ubi Lam- berto nuper exuli perfugium erat, receptus etiam Ruperto efte: verbis certe fcriptoris vitae fi ftri&e inhaerendum, in Auftriam inferiorem, & ad Arabonis, aut Savi etiam Oftia deteenderit, necefle eft: unde terreftri deinde itinere Lau- reacum eft regrefliis. Reduci in Bojariam Princeps Theo¬ do (d) agri fylveftris partem haud procul a Walario lacu tribuit, (a) Biograph. S.Rudberti. „Tunc „ lupradi&us vir Domini, accepta H- „ centia , per alveum Danubii usque „ ad fines Pannonia inferioris, fpargen- „ dofemina vitae,navigando iter arri- „ puit. Sicque tandem revertens ad ,, Luureacenfem pervenit civitatem , „ multosque infirmos, variis languo- „ ribus oppreffos, orando per virtu- ,, tern Domini fanavit, & veras fidei „ plures inibi fociavit, „ (b) Ptol. Cosmogr. 1. 2. c. 16. de fitu Pannoniae luperioris & inferioris. „ Pannonia inferior terminatur ab oc- „ cafu fuperiori Pannonia a fciffione A- „ mbonis fluvii-a feptentrione, „ & ab oriente terminatur parte Da- nubij , qux eft a fciffione Arabonis r> fluvii usque ad Savum amnem. „ (c) Annal. Francici fub Ludovico Pio, apud Keuberum ad A. C. DCCG XVIII. Liurhvitum ducem Pannonia in¬ feriors appellant, quern conftat trans fluvium Dravum , in locis Dalmatise finitimis , principatum habuiffe , ut liq uet exiisdem annalibus adA.C.giQ. 820. 821. 822. 823. (d) Biograph.S. Ruperti. „ Deinde ,, anepto itinere pervenit ad quen- „ dam lacum, qui vocatur Walarium , „ ubi exit Vifcbaba de eodem lacu, „ ibique Ecclefiam in honore fan tentta, & virilis virtute, filiis orna- »’ tus “ “ provinciam ipfam ( Rajoa- „ rtam i) Obi & ftberis in quatuor par- V teS i d \r fit '”. Arnolfus Vohburg. J " d ^r! naC ^^ s S -Emmerammic. 1. „ Qui Dux filios habuit fucceffores , '» videlicet,atque Grimoal- „ dum poft quosDucatu prxfuithuic „ genti Rucbntiis. , v . (c) Colligitur ex Capitulari Gre- goriiII.PP. allato apudLabbeumCon- cil.T. VIII. p. 182. quod emendatius J-cfert M. Hanfizius ex God. MS. Bi- blioth. C*f. Vienn. T. I. C. XXL „ Cap. III. ut confideratis locorum „ fpatiis, juxta gehennationem (g«- „ bermtionem ) Uniuscujusque ducis „ Epifcopiadifponatis,& fubjacentia „ fingulis fedibus terminetis. Et ft „ tres aut quatuor vel majorisnume- „ ri vifse fuerint conftitutse fedes,re- „ fervato prtecipute fedis loco pro Ar- „ chiepifcopo refedendo , adhibito „ trium Epifcoporum conventu,jpro- „ babiles Fide, ac boniteftftnonii, & ,, eruditos fana do&rina viros ordi- „ netis Antiftites ex authoritate Bea- „ ti Petri Apoftoli. „ (d) Gregor. III. PP. epift. adS. Bo- nifacium apudLabbeumConc.T.VlII. p. 207. „ Igitur quia indicafti, per- „ rexifle te ad gzntzmBajoariorum 5C „ inveniffe eos extra ordinem Eccle- „ fiafticum viventes , dum Epilco- „ pum non habebant in provincia, „ nifiunum,nomine FfWo,quern nos „ ante tempus ordinavimus Sc quia 3, cum aftenfu Oatilo Ducis eorundem 3, Bajoariorum, feu optimatum pro- 3, vincias illius , tres alios ordinafles „ Epifcopos,& in quatuor partes pro- „ vinciam illam divififti - - Apofto- „ licam praeceptionem ex noftra vice „ implefti. „ 134 ANNALIUM AUSTRIA? Laurea- cenfisAn- tiJiesPaf- favium fe trcins- fert. fere, fuperftite Hucberto, Theodeberti filio , (a) cui am- a. C. plior quidem, at non multo diuturnior principatus conti- git. Utiloni fumma rerum in Bojaria paulo poft a Francis delegata. Hoc principe Laureacenfis Antiftes, Vivolus, quern Gregorius IK. Pontifex Maximus, fua ipfe manu Epifcopum confecrarat, Laureaco Paflavium translates eft, quod excifa per Hunnicas irruptiones ejus Ecclefiae Metropoli, nusquam nifi apud Utilonem Ducem rece- ptum jam haberet. ( b ) Atque hie demum annus eft DCCXXXVIL quo princeps Ecclefire per Noricum ac 737 Pannoniam dignitas ex Auftria eft abftra&a , nunquam deinceps ad plenam, ftabilemque authoritatem reditura. At vero Utilonem , magna brevi bellorum tempe- ftas excepit. CarolusMartellusexSuanihilde,Utilonisnepte, Griphonem (c) feiftulerat filium : defuncto nuper patre ( A. DCCXLL ) Carolomannus, ac Pippinus fiiii, jufto 74* thoro nati, hsereditatem Majoratus Francici ( hoc enim no¬ mine prima a Regni faftigio dignitas a Francis appellaba- tur) foli adiere. Pippino Neuftria ac Burgundia j Auftra- fia Carolomanno obtigit,Mofellana, Alemannica,ac Thu- ringica provinciis definita. (d) Bojariae quidem nulla hie mentio j fed ea, quemadmodum & Francia Orientalis, 6c Rheni tra&us omnis Tub Auftrafia continebatur. At Gri- pho, cum paterna haereditate exclufum fefe, 6c fratrum benevolentise relicftum cerneret, Suanihildae matris inftindtu bellum ambobus fratribus movit: fed quod impetu magis, quam confilio rem gereret, brevi a fratribus captus, in Arduennx arcis cuftodia aliquot annis habitus eft. (e) Suani- hildis, (a) Arnon.Libel.Donat.Salzb. c.4. (b) Diploma Arnulphi Imperatoris datum Wichingo Patavienfi Antiftiti A. 899. „ Patavienfem fedem Vivi- „ to, quondam fanftce Ecclefias Laurea¬ te cen fc Archiepifcopus, poft excidi- » um,& miferabilem barbarorum de- r> vaftationem ejusdem Laureacenfis „ Ecclefis,nufpiam alibi inventa fuse „ tuitionis fecuritate, primus Epifco- „ pavit, Otilone ftrenuo Bavarorum du- „ ce concedente, qui etiam Canoni- „ cos, & Monachos, quos DEI mife- „ ricordia hoftium fubtraxerat pras- „ dse, in Ecclefia, qua: eft conftruda „ in honore fanCti Stephani Proto- „ Martyris Chrifti, ubi etiam S. Va¬ ry lentinus corpore requieicic , reve- ’> re nter collocavit. „ (c) . Herman. Contr.A.748. „Gry. „ pho ex concubina Frater Pipini. „ (d) Fredegar.c.no. „Primogenito „ ftio Carolomanno nomine Auftriam „ & Sueviam, qua; nunc Alemannia „ dicitur, atque Thoringiam tradi- „ dit. Alterum vero fecundum fi- „ lium, Pipinum nomine, Burgundise „ & Neuftrafi* provincial praefecit. „ (e) Anna). Francor. apud Reuben- rum ad A. C.741. Hoc anno Ca¬ te rolus Major domusdiem obiit,tre$ ,, Filios haeredes reiinquens, Carolo - „ mannurn fcilicet, Pipinum , atque „ Griftmem ; quorum Grifo , qui caste- „ ris minor natu erat,matrem habuit ,, nomine Suanihildem , neptem 0M m j, lows Ducis Bajoariorum. Hsec il* „ lum adeo ad Ipem totius regni.con- „ citavit 5 LIBER SECUNDUS. 135 a. c. hildis, quo filium juvaret fuuin, nullum non Iapidem mo- vit, Germania praefertim in Francos concitata. Cumque Utilonem, Bojarias Ducem, ac patruum fuum,idoneumpras ceteris duceret, cujus opera , viribusque adverfus privignos uteretur, Hiltrudi eorum forori author efl,ut fpe&ataUti- lonis forma,dignitate, potentia,ejus nuptias ambiret. Nee abnuie Hiltrudis confilium, & Utilo ea honoris acceflione inflatus, Francicos Proreges brevi in arma egit. Natus ex eo connubio, anno mox fequenti Taffilo, magnum inter Ro¬ jos nomen, fed religione magis,quam pace,belloveBavari 3 S profperum. Confedto interea Aquitanico bello, Caroio- mannus ac Pippinus arma in Boicam transferunt: occurrit 743 ad Lycum Utiio j fed Franci, reperto fluminis vado, in Ro¬ jos repente inveifli, fugientem cum fuis Ducem ad zFnum usque fluvium rejiciunt. Vidtus ille, Sc modeflius fapere hac clade do<5fcus, regios tandem fpiritus pofiiit: accedenti- bus demum Hiltrudis pro conjuge, ac communi nato pre- 744 cibus,pax reflitutaefl, ( A. DCCXL1V. ) ( a ) Ea quies religiofo Utilonis confilio peropportuna exflitit, ut ja£ta per hosannosantiquiffimiper Auftriam Mannfeenfls Coe- Mmu nobii fundamenta paulatim aflurgerent, & facra D. Bene- ditfli familia obfeuratx per has temporum caligines Religio- exordia* ni novam lucem afferret. (b) Qiiam in rem faiutaris cum primis exflitit S. Pirminii opera , qui poft Monaftica infli- tuta,tota late Alemannia, Bojariaque vulgata, vigintiCoe- nobitas ex Caflinenfi Monafterio in has terras traduxit. An „ citavk, ut fine dilatione Lauhnum „ civitatem occuparet, acbellum fra- „ tribus indiceret. Qui celeriter ex- » ercitu colle&o Laudunum obliden- » tes , fratrem in deditionem acci- 5, piunt. - - Carolomannus Grifonem »» fumens, in novo caftello, quod jux- »» ta Arduennam fitum eft, cuftodiri ” fecit. „ yy Annal. Franc. Pithseani A.742. Carlmannus & Pipinus - - Ala- j» niannos duce jheobalrlo rebellare y> ernptantes, mira celeritate ” R n r r U ' U ‘ ” A. 743. „ Carlin; „ _ ipinus Odilonem Ducem I „ riorum rebellare conantem t „ fuperant a. 744 . „ C arlm: „ cum Odilone Duce Bojoarioru ’’ c ® m ,, C1 5 ‘»» Wetn narrant j Jes Fuldenf. nec diffentiunt At Franc. Reuber , & Reginon. 1. A- 743 - Annal. Nazariani. A. „ Bajuvari in Saxones. D.CC „ Franci in exercitu fuper Waii „ poftea in Bajuvarla usque de Lech - - „ * - DCCXLIV. Franci ijn Bajuvari , „ quando ille vallus fuit, & romanus „ egreffus eft de Alemannia. „ (b) Colligitur ex iibro Tradltlo- nura Manvjeenfts , feu Luvalacerifc Mo- nafterii, apud Bernard. Pezium Cod. Diplomatico Col. 10. „ In nomine „ Domini regnante Domno Hotiloni „ Inclyto Duci gentis noftnE Bauva- „ riorum imprimis donavimus ad lu- „ not. laco quatuor villas cum campis* „ pratis , filvis, cum omnibus has- ,, redibus fuis Nivzilinpa , Aldarefpach , „ Chalpaha , Operc^Ckalpaba. - - - An- „ ni Domini DCCXLVIIL,, Ex quo conftat coenobium jam ftetifle eo an¬ no , atque adeo haud dubie anms ali¬ quot ante, exaedificatum in honqrem S. Michael is, & S. Petri fuifle: primus Monafterii Abbas Opportune fuit 4 cujus frequens in Uteris Donation, mentio. . , , . Aides S. Hippoly¬ ti iti Au- ftria in¬ feriors . 136 ANNALIUM AUSTRIA An ad Mannfeenfis Monafterii principia pars beneficii ejus a. c» pertinuerit, pro certo hand affirmem : Opportunism, no- veJlae familiae datum Praelulem, documenta vetera conien- tiunt. Defcripti pofleffionum limites, & fubinde piorum iargitionibus non mediocriter au£H. (a) Sunt,qui in Au- ftriam quoque inferiorem ,quanquam Hunnico adhuc jugo preflam , religionis novam lucem , per id tempus, illatam ferant, Alberto & Otkario authoribus, illuftri fanguine, 6c in magnas opes, patre Burgundo, Bavara matre natis. Hi cum Romae Zacharias Pontifici, nefcio quo belli tumultu, operam commodaffent fuam, S. Quirini, Hippolyti, alio- rumqueCoelitum pretiofis exuviis donati, in Bavariam re- diere : ac S. Quirini quidem Martyris corpus facrum Te- gernleenfis Coenobii, quod Cuis ipli opibus largillime dota- rant, templo intulere; led D. Hippolyti facrasReliquias in Auftria inferiore, excitata adTreismam amnemejushono- ribus JE de lacra, depofuere. Manet adhuc loco nomen, qui fubinde in urbem elegantem novis indies acceflionibus excrevit. (b) Certiora longe, quae de Carolomanno, Pip- pi ni fratre jfcriptores veteres afferunt. Hie divino afflatus numine, nuncium repente rebus humanis remifit, monaffl- cam in Soradfce primum monte ( A.DCCXLVII.) mox, 747 quod (a) Gewoldus in Addition, ad Hu 11- dium T. II. p. 34^. feribit Fundatio- uem Mannfeenfis coenobii confirmatam a Tuffilone Duce A. 771. additis multis reditibus, prasdiis, curtibus, grangiis, pratis, & hominibus in Rpttal , Malin- goevv , & Atergoevv. Donatameidem Coenobio ab Arnone Salisburgenf. Ar- chiepifcopo Ecclefiam S. Martini in strjfawalcb , ab Ludovico Rege terri- torium in Abernfee , ab Henrico IV. Imp. & Harduico Ratisbon. Epifcopo Ecclefias Wifdburg , & Steinenkjrchen cum omnibus ad eas pertinentibus, & multis decimis: a Cunrado Epifcopo Ratisbon. Ecclefiam S.Martini in Wei- benmaringen ; foreftam Oberfech , & ter- ritoriumS. Wolfgangi in Abernfee ab eodem Cremifanenfibus reftitutum. Marcham feu limitesMonafterii Mann¬ feenfis vide apud Bern. Pezium Codicis Diplomat. P. 1. Col. 72. ubi & Mar- cam Steinenchircbenfn Ecclefias in Aujiria Mannfeenfibus collate leges. (b) Monument. Tegernfeenfia in Hiftoria Fundat. & Translat. S. Qui¬ rini apudBern. PeziumAnecdot.T.III. t»bi poll longam, de Alberto , & Otfyt- no fratribus narrationem Scriptor Fundat. Tegrinfeenf. c. 3. fubjiclt. „ Unde Reliquiis fandi Hippolyti Ec- „ clefia in partibus Aujiria, quae adhuc „ ejusdem Martyris nomine, titula- „ tur,honorificata eft. „ Arenpeckii Chron. Bojar. 1. 2. c. 29. „Erigentes „ quoque & ipfi pradibati Principes „ Adalberts & Otkarich , & confangui- „ neus eorum Otto ( alias Uto) alios „ titulos in proprio fundo eas Reli- „ quiis, nec non prxdiis fuis fufficien- „ ter dotaverunt.-San&um quo- „ que Hippolytum Martyrem, difeipu- „ lum B. Laurentii, in Auflriam , qua „ tunc Nor tea Ripenfis dicebatur , in „ quoddam , modo magnum oppi- „ dum , quod poftea incola: muro „ circumdantes, caftrum illud ex no- ,, mine fanfti appellaverunt, usque ,, ad pradentem diem ad S. Hippoly - „ turn, ubi fundatum eftMonafterium ,, Canonicorum Regularium S. Au- „ guftini. „ Confulantur ea de re obfervationes prxvite ad Hiftoriam Inyentionis SS. Reliquiarum duorum Anonymorum Samftorum ad Divi Hippolyti in Auftria apud Hieron. Pezium T. 1. Script. Auftriac. p-739* &e, LIBER SECUNDUS. ' 137 A - c * quod ignotus efle cuperet, Caffini profelTus: (a) quo tam infblito virtutis exemplo, cum omnes in admirationcm ra¬ pe ret 3 Gripho tamen,ut funt diverfa mortalium ftudia, in fuperbiam abufus eft. Elapfus enim fua e cuftodia, partem hxreditatis, pofteftbre jam vacu£,capturusad Saxones pro- fugit j receptus eft quidem hofpes novus 3 fed cumPippinus exercitum oftenderet,alienimetu belli exterriti, miflisora- toribus facile impetrarunt, ne res armis committeretur. (b) Hac fpe depulfus Gripho, ad nova confilia animum appu- lit, 8c contra&is faeftioforum hominum numerofis copiis, in Boicam irrumpit, Hiltrudemque fororem , ac Tallilo- nem, Utilone duce nuper jam defun&o , in poteftatem re- 74S digit A. DCCXLVIII. (c) Acceftere provincialium ftu- dia aut metu, aut ilmulato in tempus obfequio novo prin- cipi conciliata. At ubi Pippinus , qui feditiofum fratrenf quiefeere nusquam pafTus, Griphoni confidentiam exetif iiilet 3 Boji viribus haudquaquam pares, ad obfequium re- diere, Griphone haud invito, qui perfuaderi libi tandem paflus eft , ut tempori ferviret. (d) Pippinus, qui violen- tum hominis ingenium beneficio fibi obftringere cupiebat, in Franciam abdueftum ,Ducis honore, ac duodecim Neu- 749 ftriae Comitatibus auxit. Fruftra tamen haec fuere: animus enim quietis impatiens in Aquitaniam Griphonem mox ra- puit, ubi Waifario perduelli fe foedere conjunxit. (e) Sed Pars I. S quod (a) Annal. Franc. Reaber. ad A. 746. „ Carolomamva Remain profe- ,, ftus, dimifla fieculari gloria, habi- „ rum mutavit, & in monte Sora&e „ monafterium in honorem fandi „ Sylveflri sedificavit-ibique ali- ,, quamdiucomoratus, meliori con¬ s’ Elio hoc loco dimiflb,admonafte- ,, riuni S. Benedidi in Samnio pro¬ s’ Vln cia, juxta Cufinam arcem confti- ” tutum > DEO ferviturus venit, ibi- „ que monaflicum habitum Ibice¬ s’ P lt: ' >■> Annal. Franc. Pithcea. ad >’ • 747 . „ Carlmannus relida,quam „ tenebat, poteftate Romam vadit, ,, ibique mutaco habitu religiofe vi- „ Cturus, in Cafjinum ad fandum Ee- nejiSum leceait, & monachus effi- TJ^fnnV’o 1 rem exe quitur Regino 1. 2. Chron. ad A 746 (B) Annal. Franc. Pith*. ad A. 748 . m Gnpbo, fraterCarlmanni &Pipmi „ poteftatem quandam aftedaus ad „ Saxones (e contulit. J»ipino vero »> perThuringiam ingreffo Saxoniam „ - - Saxones occurrunt Grypkonem „ cum co pacificare cupientes. Gry~ „ phomtem necSaxonibus,necFran- „ cis fe credens, in Rajoariam fugit.,, Annal. Fuldenf. pariter ad A. 748. Sed Regino refert ad A. 747. (c) Regino ad A. 748. „ Gripho „ de Saxonia egrefius in Bajoariam „ pervenit , iplumque ducatum fibi „ lubjugavit. Giltrudsm (Hiltrudem „ al.) cum Thajfilone cepit, & fuse di- „ tioni fubjecit. „ ( d ) Fuldenf. ad A. 749. „ Epinm „ in Bajoariam pergens Taflilonem,nz- „ potern fuum ex Hiltrude forore lua, „ Ducem ibi conftituit, Gryphons & ,, Ltmdfredo inde edudis. „ Regino A- 748 . (e) Annal. Pithae. ad_A. 74 °- „ pinus Gryphoni in partibusNeuftrue, „ XII. Comitatus dedit. Sed file nee „ ibi fecurum fe elfe ratus, ad Wai- ,, farium ducem Aquitanias feceflit. „ fimiliter Fuld. A. 75°- Regino ad A. 748- TaJJilo 11. Bavaria D«5G Franco- rum ob- fiequium deSreiiat; 138 ANNALIUM AUSTRIA quod nec ibi ex lententia res cederent, in Italian! fugiens, a. c. inter alpium anguftias interfedtus eft. (a) Sublato hoc aemulo altiores jam Ipiritus fiiftulit Pip- pinus, & detrufo in Monafterium Rege Francorum Chil- derico III., Regium fibi nomen, poteftatemque confeniu populi lumpfit A. DCCLII. totius jam Franciae Dominus. 75 2 (b) Nondum ex ephebis excefteratTaffilo, Hiltrudis ma- tris curae reli&us ac tutelae, cum a Pippino Compendium cum Bojariae proceribus evocatur ? Iolenne jusjurandum no¬ vo Regi didlurus, a quo Bojariae principatum folenni Ma- 757 jorum more reciperet. (c) Et paruit turn quidem avuncu- lo Regi Taffilo, & folennis facramenti fponfionem lexen- jiio coluit: quo tempore Pippinum in Italiam adverfus Ai- ftulphum Longobardorum Regem lecutus eft. Sed cum adadlo in certas leges Aiftulpho , & Exarchatu Ravenna- tenfi Romano Pontifici reftituto, ad bellum Aquitanicum etiam a Pippino vocaretur j Taffilo moram belli, longam- que a patria pertaefus ablentiam, exculata valetudine, e ca- ftris le regiis fubduxit: (d) qua: res Pippinum avunculum 763 ita uffit, ut coadlo poft Wormatia; Regni conventu redi- turn eum, non tarn profedtionem , quam feceffionem ap- 7 64 pellaret: didlae a Francorum ordinibus inejus caput lenten- tiac, ipfa Regis ira atrociores j omniumque is fenfus erat, Taffilonem, per quern fteterit, quo minus exitiales belli re¬ liquiae delerentur, armis perlequendum. Sed periculum id Aquitanici tumultuslopita nondum fiamma tantilper diftu- lit, & confecuta poftpaulo mors Pippini ( A.DCCLXVM.) ? 6g pen i- (a) Annal. Fuld. ad A. „ Gry- „ pbo frater Pipini cum Italiam pete- „ re conaretur , in valle Maurienna a „ Comitibus fratris fui occifus eft. „ Regino ad A. 751. (b) Fuldenf. ad A. 752. ,, HylJri- „ cus Rex,qui ultimusMerovingorum „ Francis imperavit, depofitus, & in „ monafterium miffus eft. flpinusve- „ ro in civitate Sueflionum a fando „ Bonifacio Archiepifcopo in Regem „ undus, regni honore fublimatus „ eft. „ Ita & Annal. Pitha:. Herrn. contrad. ad A.752. Regino ad A. 750. (c) Regino ad A. 756. „ Rex Pi- s> pinus tenuit palatium fuum in Com - ,» pendio a ibique Tajfilo venit, duxBa- „ joariorum , & fuus efFeduseft per „ manus, facramentaque multa jura- „ vitPipino, & filiis ejus, fupracor- „ pus S. Dionyfii, Germani, & fandi „ Martini: limul & ejus homines na- „ tu majores fecerunt. „ Annal. Ber- tinian. & Annal. Francor. ad A. 747. apud Reuberum. (d) Annal. Francor. Reuber. ad ■A. y> Rex Pipinus Aquitaniam re- ,, petit - - de qua expeditione Tajfilo „ Bajoariae Dux, cegritudine per do- 55 lum limulata, in patriam reverfus ,, eft, firmatoquead defedionem ani- „ mo,adRegis confpedum fe ulterius ,, venturum abjuravit. „ Confirm 3 ^ id Annal. Pithae. Fuldenf. & Regva f > ad hunc annum. LIBER SECUNDUS. 139 A -c. penitus avertit. (a) Succeflere in regnum Franciae Caro¬ lus , ac Carolomannus filii: iili Neuftria cum Burgundia; huic Auftrafia cum Thuringia , Alemannia , ac Bojaria in partem ceflit: (b) donee fublato tribus port annis e vivis Carolomanno, fortuna utramque Franciae Coronam A. 771 DCCLXXI. ad Carolum detulit. (c) Adje6la in hunc modum regno (uo Bojaria, non item animum fibi Bojorum Ducis adjunxit Carolus: repu- diata enim Bertha ( d ) Defiderii Longobardorum Regis filia, cujus Ibror Luitpurga Talliioni nupferat , nihil pro- pius fa&um , quam ut animorum ea alienatio in bellum erumperet: 8c erupiftet etiam, nil! Caroli lenitas miffo op¬ portune Sturmione, Fuldenli Abbate, TalFilonem in om- 772 cio continuiflet. (e) Anno, qui proxime fecutus eft ( DCC LXXII.)Ta(Tiloni ex Luitpurga natus eft filius, Theodo, ingens turn quidem Boicae,fed breve gaudium. (f) At cum Defiderius, Longobardorum in Italia Rex ultimus,Ticinife- meftri obfidione preftus, in poteftatem Caroli veniret, 8c extindto ejus gentis regno, ex Italia Leodium deportaretur j 774 (g) renovatae funt veteres Luitpurgae irae, quze ulcifcendi a f ;u °£^ e . Patris avida , Talliioni marito faces identidem fubdebat, vacatur . quibus paulo poft Bojaria miferum in modum deflagravit. Pars I. S 2 Non (a) Annal. Francor. Reuber. ad A. 764. „ Rex Pipinus diftradto in di- „ verfa animo propter duo bella, A- „ quitanicum jam olim fufceptum,& f) Bajoaricum propter Taffilonis ducis „ defe&ionem fufeipiendum, populi ,, fui generalem conventum habuit 5> in Wormatia civitate : dilataque in « futurum expeditione, illo anno do- 55 mi fe continuit. „ &A.768. „Cum „ ad Parifios veniffet, VIII. Calend. ,, Odob. diem obiit. „ (b) ReginoadA.768. „ Dominus „ Carolus & Carolomannus elevati funt »’ in regnum; Carolus in Novioma ci- ” Y^^'Carolomamw in SueJfioneV II. ,, id. Uttob. „ Marianus Scotus ad A. 77 °', » Carolus partem patris ejus „ Piping, Carolomannus vero partem „ patrui ejus Carolomanni fufeepit. „ (c) Fuld. ad A. 771, Regino ad eun- dem annum. Annal. Franc. Reuber. ad A. 771. ,, Carolomannus frater „ ejus ( CWOprid. Non. Decemb. deceffit in villa Salmontiaco. Et Rex ad capiendum ex integro re- 97 97 „ gnum animum intendens, Carbo- „ nacum villam venit. „ Eginhard. de vita Caroli M. „ Carolus autem , „ Fratre defunfto, confenfu omnium „ Francorum rex conftituitur. „ (d) Eginhard. in vita Caroli M. „ Cum matris hortatu filiam Defule- „ rii regis Longobardorum duxiffet „ uxorem , incertum qua de caufa, „ poft annum repudiavit. „ (e) Abbas Eigil in vita S. Sturmio- nis cap. 13. „ Sufcepta legatione, in- „ ter Carolum Regem Francorum, & „ Tbafilonem , Noricte provinciae Du- „ cem , per plures annos amicitiam „ ftatuit. „ * (f) Bern. Noric. in Chron. Bavar. ad A. 772. „ Taffilo TheoAonem genuit „ de Leupurga , filia Defiderii Regis „ Longobardorum. „ (g) Eginhard. in vita Caroli M. An¬ nal. Fuld. Annal. Francor. Reuber. Regino ad A. 774. Carolus, a Roma reverfus , venit Papiarn, lpfamque „ civitatem armis cepit, infuper Defi- „ Aerium Regem cum uxore fua & fi- „ lia , omnem thefaurum Palatii. ,, i4o ANNALIUM AUSTRIA Non Aatim tamen erupit belli exitialis flamma, led dolofis A - c filb cineribus tantifper latuit. TaRilo, qui infigni alioquin pietate Princeps erat, nihil interea omifit,quo reflorefcen- tis eo tempore in Bojaria , ac AuAria fuperiore Religionis caufam promoveret. Paflavium urbem sedificiis auxit, fe- demque Epifcopi, jam Utilone patre Laureaco illuc trans- latam, amplis immunitatibus confirmavit: quin, quo erat s . in homines DEO ifacros Audio, MonaAerium tota AuAria risAu- fuperiore celeberrimum A. DCGLXXVII. ad Cremfam 777 jiriaMo- amn em condidit, & dedu&a eo Altachio Religiofa colonia, Cremif™ ampliffimis praediis, ac poflefEonibus anno fequenti dota- wnf? con- vit. (a) Tam fan£ti operis occafio mors Guntheri filii ex- 77 s titifle fertur. Venatum is conceflerat, florenti admodum aetate, & vix annos duodeviginti natus, & longius praedae Audio a comitatu divulfus, in eximiae magnitudinis aprum inciderat: in quern cum venabulum totis viribus intorquet, efferatus ea plaga, vi&orem hoAem fulmineo dente Aernit. FruAra inclamati famuli, comitesque longius abfentes: fru- Ara connifusin pedes affurgere Guntherus $ vix aliquot poA horis propter pifcinae lacum, qui hodiedum aGunthero no¬ men habet, belluae immortuus reperitur. Aberat forte Tafi filo, fed allato infauAi cafus nuncio accurrit illico, & lace- rum filii corpus ad fuprema officia colligitjparum dolorifa- tisfa&urum fe ratus, nifi charis filii manibus monument© etiam publico parentaret. Dum locum circumfpicit,& vefpe- rafcente jam coeIo,Iud:ui indulget fiio,adeA repenteevicino nemore praeclarae fpeciei cervus, accenfis inter ramofa cor¬ nua cereis confpicuus. OAentum mirabile diu, non fine fiu- pore, arbitratus Taffilo, ligneam primo sediculam eo loco Aatuit, (a) Liters fundat. Tajjllonts apud Simon. Rettenpacher in Annal. Cre- inifan. „ Ego Taffilo , vir illufter, Dux „ Waioariorum anno ducatus mei „ tricefimo , indidtione prima ( A. „ DCCLXXVIII. ) - - Monafterium „ conftruxi, juxta fluenta,nuncupa- „ ta Cbremifa , in honTire landti Salva- „ toris. „ Nulla in his tamen ( quod Meichelbeckius , aliique mirantur ) Guntheri , tam mifere _enedi, filii men- fio. Bernard. Noric. in Chron. Bavar. ad A. 777- ,, Taffilo Dux Babaris ,, Monafterium Chrembsmunjler con- ftruxit - - & Fater Abbas ibi prs- „ ficitur. „ Idem in Catalogo Abbat. Cremifanenf. apud eundem V. Cl. Hieronym. Pezium T. II. Script. Au- ^triac. „ Monachum pium ac Religio- „ fum cum quibusdam aliis fratribus, „ quibus eflet Abbas , nomine fuo „ Fater didtum, de Altahenfi Caenobio, „ quod Utilo pater ejus ante tricen- „ nium conftruxerat, advocavit, & „ ipfi illud Monafterium ad regen- „ dum Monachos commendavit. Ita- „ que, hujus Abbatis tempore, ipfe ,, FundatorMagnificus eidem Mona- „ fterio ifta dedit. Imprimis ipfum ,, territorium Tntng&u didtum,& illic „ homines habitantes. Item territo- ” na Sippach , Suhpach , Leubenpach , Ft- „ tenhach, cum lacu& filva. Item ter- ,, ritoria inter ripas Ipf, & Simickji, &■ ,, Tudich fita ad XL. cafetas, id eft j » Swaigas faciendas.Item Allenchoven* » & Eporejial . Item Ecclefias Alberch- 3j burg, Nor dp Is , & Sulzpacb &c.,, LIBER SECUNDUS. 141 A - c - ftatuit,tum Monafterium, templumque Salvatori facrum adjicit. (a) Hac florentifllmi per Auftriam Caenobii pri- mordia narrantur: quod Carolus fiibinde Magnus, ceteri- que in Imperio fucceflores magnis juribus ac immunitatibus locupletarunt. (b) Felix eo nomine videri Taflilo Dux poterat, quod ejus principatus tantis religionis incrementis infigniretur : (c) fed avitummagnorum Principum malum,ambitio,in- fignem pietatis laudem haud mediocriter obfcuravit. Non parum Regiae ex Hiltrude matre ftirpis recordatio Ducis ani- mum inflabat: ea quae fuifle caufa videtur, cur aut liberum jam principatum, aut parem regio culmini a Francico im¬ perio immunitatem fibi arrogaret. (d) Latere diu Carolum res ea non potuit, nec defuere,qui invidiofis criminationi- bus in majus omnia attollerent, regiasque aures identidem pulfarent: Taffilonem fpiritus altiores gerere 5 Luitpurgam conjugem jam diu pacati nihil agitarejquid animo deftina- ret princeps indomitus, id Aquitanico nuper bello , id Sa- xonico apparuifle : quaefiville TafTilonem interea res fuas non modo foederibus, fed armis etiam in Carentaniam, 8 c Iftriae fines promotis ftabilire: Hunnos,infefl:am alias Chri- ftiano nomini gentem, placatam illi, ac pene amicam vi- vere: adeo certe turbare nihil,utBoji nonfundos modo Sc pradia,* fed templa, quoque,ac caftella in Hunnia ac Ava- ria pofTiderent. (e) Aberat turn Romae Religionis caufa Ca¬ rolus 5 Sc Hadrianus Pontifex, ea de re edoSus ,fuarum ef- fe partium ducebat, ut mifTis ad TafTilonem Formofo, ac Damafo Epifcopis, officii, debitaequein Carolum fidei nu- S 3 tan- (A) Rettenpacher Annal.Cremifan. ]: T - c - 8. Ex antiquis Monaft. tabu- lis, & Narrationede Ecclef. Crembs- munfter P. Bernardi Norici, ha£te- nus medita,part. i. c. 6. Marc.Velfer. Boic. 1. ? Regis, fcilicec Richolfus Diaconus, Confirmat haec Regino ad eundem „ & Eberhartus munere Pxncernario , A. 781. „ ad comonendum,Sc conteftandum, (B)Fuld. ad A.781. TajjiloDuxBz- ,, ut reminifceretur facramentorum „ joariae apud Wormatiam facramento „ fuorum, & ut non aliter faceret,ni- „ & obfidibus fuse fubie&ionis fidern „ fi ut jure jurando jam dudum pro- facit, honorifice remiffus ad fua. „ » miferat, ad partem Domini Pipini (c) Regino ad A. 781. „ Sed non ,, Regis ,& Domini Caroli Regis ma- „ diu prsefatus TaJJilo promifTa confer- „ gni Francorum : & tunc confenfit „ vavit.„Sigebert.GembI. ad A.780. 3, Tajjilo , Dux Bajoariorum , ut fump- „ dux Bajoarise, contra Carolunt » tis obfidibus a Domino Kege Caro- ,, Regem rebellat,hortatu uxoris fust, « lo,& tunc ad ejus redirent prazfen- „ quse filia eratDefiderii Regis,& exi- »» tiam > quod & prsefatus Dominus „ hum patris fui per maritum fiium ” Rex non renuit, & conjungens ie „ vindicare tentabat. „ LIBER SECUNDUS. 143 A - c * frum TafHlonis confilium, non tam pacem,quam belli di- lationem poftulantis : & Hadrianus malam principis fidem execratus,diras adjecit in Ducem,ejusque iequaces,nififa- cramentum, quale Pippino, ejusque filiis jam olim dixiftent, CaroloRegi renovarent. (a) Haec Romae a&a. Wormatiae eodem adhuc anno Conventus Regni Ordinum celebratus, cujus decreto ablegati ad Taflilo- nem Ducem, qui officii ilium fui extremum commone- rent. Sed cum nihil is pro lano refponderet , decretum 787 limul bellum eft, ac ( A. D CCLXXXVII. ) tribus e partibus in Bojarise fines deportatum. Rex ad Lycum caftra pofuit j Francones , Thuringi, Saxones, ad Danu- bium : Pippinus, Caroli Regis filius, Tridenti fubftitit, copias Italicas Bauzano admoturus. ( b ) Deprehen- fus his velut caffibus Taffilo ad clementiam confugit: fup- (a) Fragment. Annal. Franc. Cani- fian. ad A. 787. „ Reverfus eft piifli- » musRexRomam,6ccelebravitPa- „ fcha, cum Domino Apoftolico ibi- s, dem. Ibique venientes miftl Tbajji- „ lonis ducis, fcilicec Arnus Epifcopus, J} & Hunrichus Abbas , ut ponerenc „ Apoftolicum, ut pacem terminaret „ inter Dominum Carolum Regem, & ,, TbaJJilonem Ducem; unde & Domi- „ nus Apoftolicus multum fe inter- „ ponens precando Dominum Re- „ gem, qui refpondit fe voluiffe, 6c „ per multa tempora qutefivifle , & „ minime invenire potuifle, &■ pro- „ ferebat ftatim ita fieri. Et voluit „ prtedidusDominusRex,in praefen- ,, tia Apoftolici, cum ipfis miffis pa- ,, cem firmare, 6c renuentibus fiipra- j, didis millis , quia non aufi fuifient « de eorum parte ullam firmitatem » * ac ere. Apoftolicus vero cum co- „ gnoviflet inftabilitatem mandati ” eorum, ftatim fupradidum Ducem • n • a » 11 M 11 11 11 11 11 11 11 11 11 ^ tvut*wivw iun ziuidiiiciu e yit, fi ipfa Sacramenta, quae p: miferatDomino Pipi no Regi,8cE x^ 1 nhr non adimplefl 6c obteftans fupradidos miffos . contttaramu- m r ahterfecife mr linomn ii uso dieis fuiffec D. c.„,„ R e gi ,& Ins, Reglbus Francorum, uc ne f te fanguims prof u f 10 venirec laefio illius. Et fspedidus Dux durato corde verbis fupradidiA „ ftolici obedire minime voluit.Tunc „ Dominus Carolus Rex, 6c fuus exer- „ citus, abfoluti fuerunt ab omni pe- „ riculo peccati, 6c quidquid in ipfo ,, fadum eveniebat, inincendiis, aut „ homicidiis,vel in qualicunque ma- ,, lo, ut hoc fuper TbaJJilonem , 6t fuos „ confentaneos veniret. „ Confor¬ mant h^c Annal. Franc. Reuber. 6c Regino ad A. 787. ( b ) Fragment. Canifian. Annal. Franc, ad A. 787. „ Oratione perada „ Franciam didus praecelfusRex( wi- „ rolus ) reverfus eft, 6c pcrvenit idem „ mitiflimus Rex ad conjugem fiiam „ dominam Fajiradam Reginam in ci- „ vitate Wormatia - - Synodum nam- ,, que congregatam fupradidus Rex „ apud eandem civitatem facerdoti- „ bus fuis, 6c aliis optimatibus nun- „ tiavit,qualiter omnia in itinere per- „ ada funt, 6c cum perveniffet ad lo- „ cum, quod omnia exploraflet de „ parte Thafljlonis, ficut adum erat, „ tunc perfpiciens idem Rex, ut mif- „ fos mitteret, 6c juflit TbaJJilonem,ut „ omnia adimpleret fecundum juflio- „ nem Apoftolici - - 6c veniret ad „ ejus praefentiam , quod renuit, 6c „ venire contempfit. Tunc Domi- „ nus Rex Carolus videns una cum „ Francis fuis juftitiam fuam, iter coe- „ pit peragere ad partes BaioarU cum „ exercitu fuo,6c per fcmetipfum ve- „ nit in locum, qui Lechfeld , lupra ci- „ vitatem Auguflam , Sc juflit alium „ exer- 144 ANNALIUM AUSTRIA obfequtfi fupplexque ac inermis in caftra Regis venit, & crimen con- fTrormtttt , (] aro ]i fe dementias permifit. Rex feu cognati fan- guinis reverentia, feu priftinae fortune recordatione fuppli- cembenigne recepit, imperatis tantum duodecim obfidibus, quibus tertiusac decimus Theodo filius adderetur. Omnia praefens neceffitas expreflit. (a) Sed vixdeportatoeBoicis finibus exercitu, cum refpirare res publica a funere potuifi fet,penitus convulfa eft: nam Luitpurga,aliasparentesRe¬ gno exa&os, & maritum Ducem Tub jugum quodammo- &recufat do mifllim quefta j Theodone nunc filio, inter obfides ab- ztenim : fl ra( q. 0? p ene j n f ur j as | v it, infanisque querelis TafRlonem usque eoimpulit,ut averfis a rebellionepopularibus,Hun- nos fibi in auxiiium accerfendos putarit. Tam Turbulenta confilia Carolus in tempore op- prefrit , qui inditfto Ingelheimium Ordinum conventu, ad quern Franci, Auftrafii, Boji, Thuringi frequentes ade- rant, TalFilonem evocavit. Datum fubinde militum praefedtis clam negotium, ut abfente Duce , Luitburgam ejus conjugem , liberos, thefauros , totam denique fami- liam , pro praefenti fortuna admodum numerofam, artfta fub cuftodia ad Regem deducerent. Id ubi fa 6 kim_j, Taftilo ademptis armis in concilio fiftitur. Hie cum_» eondem- a ceteris Regi fidelibus, & a Bojis ipfis de accerfitis in per- ***** niciem patriae hoftibus barbaris accufaretur, neque jam negari crimen, neque colore ullo dilui perjurium pofletj faflus, quod reserat, Taflilo, fefe & violate fidei reum, & optimatibus, aliud ut verbis , aliud mente jurantes con- ciperent, „ exercitum fieri,id eft,Francorum, „ Auftrafiorum , Thuringorum , & „ Saxonum, & conjunxit fuper Da- „ nubium fluviumin loco, quidicitur „ Taringa. Et tertium exercitum jufi 3 , fit fieri in partibus Italise, ut Domi- „ nus Pifinui Rex veniret usque Trien- ,, to cum exercitu fuo, &ipfe ibi ma- „ neret, & exercitum fuum pleniter „ mane mitteret, usque ad Ban^a- ,, num. „ Confirmant ifta ex eodem feriptore Regino ad A. 787. & Reu- beriani Annal. Francorum ad eundem annum. (a) Fragm. Canifian. ibid. „Tunc „ profpiciens fe 1 bajjilo ex omni parte „ effe circumdatum, & videns, quod omnes Bajoarii plus effent fideles 33 Domino Regi Carolo , quam fibi,& „ cognoviffentjam juftitiam di&iRe- „ gis, & magis effent inclinati pro „ juftitia, quam in contrarium face- „ re, undique conftri&us rbajfdo ve- „ nit per femetipfum, tradens fe in „ manus domim Regis Caroli in Va- „ fallum , & reddens Ducatum fibi „ commiffum a Domino Pipino Re- „ ge, & cognovit fe in omnibus pec- „ caffe , & male egiffe. Tunc de- „ nuo renovans facramenta, &dedit „ obfides eleftos duodecim, & deci- „ mum tertium filium fuum, Tbeodo- „ mm , receptis obfidibus, & praefti- „ tis facramentis, praefatus gloriolus „ Rex egreffus eft in Franciam, & „ celebravit Natalem Domini in vil- 3> la, quae dicitur lngelhaim , & fimi- 33 liter Pafcha, & immutavit fe 33 nus. „ Similiter narrant ifta Regi- 33 no, & rel. Annal. Franc, ad A. 787* LIBER SECUNDUS. 145 A> c ciperent, authorem fuifle agnofcebat: addidit deinde, mi- fifle fe ad Avares nuncios, alios ex fuis regiarum partium ftudiofbs a fide & obfequio deduxifle 5 in aiiorum vitam, qui Regi fidelius adhsererent, confilia habuifle: ad extre¬ mum palam profeflus eft, obfirmafle fe animum, libereque edixifle, vitam, filiosque , fi vel decern ha beret, amittere fe malle ad unum omnes , quam pacSfcis priftinis, conven- tisque flare. Haud pluribus opus erat: atrociflimis ftatim confoflus fententiis , & Majeftatis damnatus eft. (a) Sed Rex mifertus agnati, fupplicis,ac genibus afFufl Ducis, exuto Principatus infignibus vitae gratiam fecit, volentem- que cum Theodone filio, ceterisque liberis in Monafte- 788 rium A. DCGLXXXVill. detrufit. (b) Pars I. T LIBER (a) Fragmentum Canifian. Annal. Franc, ad A. 7gg. & ex hoc Regino ad eundem annum. „ Rex congre- „ gavitfynodum in praefata villa ( In¬ st gelhaim ) ibique venit Tajfslo. Ccepe- i, rune autem eum Bavari accufare, quod fidem promiffam violaftet, ,, fuadente uxore Luitpurga. Obje- ,, £fca vero Tajfi/o denegare non po- y , tuit , fed convi&us eft ad Avaros „ transrnififle , & in vitam fidelium ,, Regis confiliatum fuifle. Ad ulti- „ mum tamen confeflus eft fe dixifle, „ (i decern filios haberet, omnes mal- ,, let amittere, quam ita manere, fi- „ cut juraverat. Ex iis & aliis mul- „ tis dijudicatus eft ad mortem. Et » cum omnes capitalem fententiam j, proclamarent,rex mifericordia mo- tus , eo quod confanguineus ejus effet, obtinuit ab ipfis DEI & fuis j> fidelibus, ne moreretur. Interro-' r> gatus ergo a Rege, quid agere vel- ” \ ’ terr$ proftratus , licentiam in « Monafterium intrandi expetiit, ut » - 3 . 1 P^ccata fua deplorare potuiiTet. „ Similiter & filius ejus Tbeodo fecit. „ lgitur attonfi funt, & in Monafte- ” , ui i m ■>, Idem narrant An- nal. Reuber. Fuldenf.MonachusEgo- hsrnenf. in vitaCaroli M. Annal Ber¬ tram ad A. 788 . Cone. Francoford. Canon. III. apud Labb. Cone T IX ad A. 794 . His p e ra ais nC de » definitumeftCapitulum, qui « dudum Rawrite Duxfuerat, fobri- „ nus videlicet domini Caroli Regis „ In medio fan&iffimi adftitit conci- „ lii, veniam rogans pro commiftis „ culpis - - nec non omnem jufti- „ tiam & res proprietatis, quantum „ illi, aut filiis vel filiabus luis in du~ „ catu Bajoariorum legitime pertine- „ re debuerant, gurpivit, atque pro- ,, jecit - - & filios ac jilt as fuas in il~ lius mifericordia commendavit. Et „ idcirco Domnus nofter miferlcor- „ dia motus , praefato TaJJiloni gra- „ tuito animo & culpas perpetratas „ indulfit, & gratiam fuam pleniter „ conceilit, &. in fua eleemofyna eum „ in amore dile&ionis vifus eft fuf- „ cepifle &c. „ Quibus ex verbis fa- „ tis liquet, praeter Theodonem fuper- ftites fuiffe plures liberos. (b) Fragm. MS. Annal. ex Codice Nazariano apud Freher. in corpore Francicse Hift. veterisP. I. aliter pau- lo rem narrat. ,, DeJJilo - - Dux Be* „ juvariorum venit in Franciam ad „ Regem Francorum Carolum ad vil- „ lam, qua: appellatur, Ingolumheim, „ Port hcec ergo transmifit jam prae- „ fatus Rex legatos fuos in Bejuveriam ,, poft uxorem , ac liberos jam prae- fati ducis, qui ftudiofe , atque effi- „ caciter juflionem Regis implentes adduxerunt bare omnia cum the- „ fauris , ac familia eorum valde co- „ piofa ad jam di&um Regem. Cum- „ que haec ita agerentur, comprehen- „ fus eft jam prasfatusDux a Francis, ,, & ablatis armisduftus eft anteRe- „ gem. lgitur cum fimul fermoci- „ narentur , interrogavit eum de in „ fidiis y> )•> in Mo- najlerifi detrudi- tur* i 4 6 ANNALIUM AUSTRIA „ fidiis atque dolofis confiliis, quod „ cum multis gentibus jam olim ei „ praeparare conatus fuerat. Quod „ cum ille negare nequaquam prsc- „ yalere videbatur, invitus juflus eft ,, comam capitis fui deponere. Ille „ autem magnis precibus poftulabat ,, Regem , ut non ibidem in palatio „ tonderetur , propter confufionem „ videlicet, atque opprobrium, quod „ a Francis habere videbatur. Rex „ enim precibus ejus adquielcens ad „ S. Nazarium, qui juxta Rhenoflu- „ mine in corpore requiefcere cogno- „ fcitur, eum transmifit: & ibidem „ Clericuseffe&useft. Etexindeexi- „ liatus eft ad Ccenobium, quod ap- „ pellatur Gemedium. Duo quoque A. C- „ filii ejus his nominibus Theoto , & ,, Tbeotiertus, utrique tonlurati, atque ,, exiliati funt. Nam & uxor jam „ prtefati Ducis , nomine Luitpurgd ,, exiliata eflc comprobatur. „ Con- fentit quoad locum Chron. Mafcia* cenfe ad A. 788- ,, Tajfilo Dux ton- „ fus eft, retrulusque Gemetico Mona- 5, fterio. ,, Eginhartus contra in vi¬ ta Caroli M. exauthorationem Tafli- lonis memorat, Monachatum tacet. Otto Frifing.L.5. C. 29. Taffilonem Laurisbeimii Monafticam amplexum Fcribit : cujus fententiam confirmat Epitaphium ibidem a Frehero rela- tum: „ Conditur hac fovea , quern pie Chrifte bea, „ Taflilo Dux primum, poll Rex, Monachus fed ad imum, „ Idibus in ternis decefferat ille Decembris. „ LIBER TERTIUS. 147 LIBER TERTIUS. Edado in ordinemTaffiloneDuce,le* ra jam erant Hunnorum auxilia: feu tamen promilfi fides, feu vindidse ftu- dium barbaros in arma egit, bipartite) mox agmine fimul in Auftriam fupe- riorem, fimul in Forum Juliumimpe- tum fecere. Nihil non provilum erat Carolo, qui relegatis in exilium pro- ceribus aliquot, Taffiloni pertinacius addidis, Grahaman- no, ac Odoacro ducibus tuendze partes Bojariae,dum pro- vinciam przelens iple infpiceret, demandavit. Concurfum utrinqueeft infeftis fignis, caefique hoftes, & cum clade re- jedi. (a) Irritati tamen magis, quam fradi ea clade vide- bantur: quare colledo novo, multoque numerofiore exerci- tu , belli aleam lecundo tentarunt in Bojariae finibus $ led eventu Hunnorum rebus haud magis prolpero: nam cum Franci, fucceflu jam alacriores, in pugnam redirent, aut fer- ro,aut Danubio haufti Avares, decern 6c amplius fuorum Pars I. X 2 millia Hunni in Au- Jlriam , & Fo¬ rum Ju- lium ir~ rum - punt: utrobi- qus C(£- duntur. Nova Nunno- rum da¬ dos. G) Annal. Franci. Reuberi. A. 788- „ riunni vero, ficut Taffiloni promile- „ runt, duobus exercitibus compara- ” ’ Un 2 . arc -bam Foro - JulienJem. „ altero Bajoariam aggrefli font fru- „ ftratnamin utroque loco vi&ifu- gatique font. „ Et Annal. Fuld. ad A. 7o8- „ Avares in Marcba BajoarU , » atque Italia a regis exercitibus vi- „ eti & fugatl font. „ Sic & Fragm. Annal. Francic. apud Canifium: & Monach. Egolismenf. apud Schilte- rum. „ Tertia pugna commiffa eft in- „ ter Avaros , & Bajoarios in campo Hi- „ bafe ( Regino campum Ibora appel- „ lat) & Midi Domini Regis Caroli ,, Grahamannus & Audacrus cum pau- „ cis Francis fuerunt ex parte Bajoa- „ riorum, & Avari vi£ti font. „ Igno- tum Hibaffi nomen, forte pro Ibija, leu Ipfa fluvio , campoque Anafum inter Ip famine interje&o pofitum eft. quam interpretation^ Eccardo "Wirceburg. T. 1. p. 727. placuiffe etiam video. Carolus M- res in Eoja- ria ordi¬ nate Laurea - si forum provin¬ ciate con * fiituit: Helium in Jiunnos decernit. 148 ANNALIUM AUSTRIA? millia ami/erunt. (a) DefundFus eo tumultu Carolus Ra-A. c, tisbonam venit , curasque ad Bajoariam in Provincial for- mam redigendam convertit. (b) Defcripti imprimis regio- num limites, Comitesque fingulis, ac dicundo juri Praeto- res aftignati: Leges deinde novae veteribus additae, & Fran- cica privatis Bojorum juribus temperata. (c) Cum Bava¬ ria, ille quoque terrarumtra&:us,qui in Auftriae fuperioris nomen poftea tranfiit, Francis accelfit, non difiimili regi- minis forma gubernandus. Extant in Cisdanubiana regio- nis ejus parte Atergovienfis , & Trungovienfis Qomita- tuum veftigia: (d) nec dubium, quin, Carolo adhuc Re- ge forenfis judicii praetorium inter ipfa Laureaci rudera fit eredlum. Mos erat ejus temporis, ut fingulis in provin¬ ces urbes nominarentur aliquot, in quas M.iJJi Domimci ( id enim regiis caularum arbitris nomen) quoties res po£ ceret, convenirent. Tales cum in BojariaRatisbona, Fri- finga & Veringa eflent j in Auftria fuperiore, quae Marchae adhuc Bojoariae nomen ferebat,Laureacum fuit, ubi foren- fes ejus provinciae controverfiae dilceptarentur. (e) Haec cum naviter agerentur, 6c regiorum jurium ftu- dia ferverent maxime, gravis exorta eft Hunnos inter ,Fran- cosque de finibus contentio: mifli ea caufa ( A. DCCXC.) 79 0 a Carolo ad Hunnos, ab Hunnis ad comitia Wormatiam Oratoresrfed ubi pacatis conliliis nihil profedlum, adarma ventum eft, bellumque magno ftudio tota hyeme appara- tum, anno demum fequenti in Hunniam, ac Avariam eft illatum. (a) Annal. Franc. Reuber. ad A. 788- ■>■> Iternm Bajoariam ( Hunni ) ,, majoribus copiis petierunt. Sed in „ prima congreflione pulfi a Bajoariis t „ & innumera eorum multitudine „ ctefa, multi etiam ex eis, qui per „ fugam evadere conati, Danubium „ tranare voluerunt, gurgitibus. ab- „ forpti flint. „ Monach. Egolism. ,, Quarta fuit pugna cum Avaris & „ Bajoariis - - de Avaris occifi funt ad „ decern millia, & alii in Danubium „ fluvium fubmerfi funt , dum gla- „ dium fugiunt. ,, Conformant ifta Fragm. Canifian. Annal.Franc. &Re- gino ad hunc annum. (b) Monach. Egolismenf. Regino ad A. 788* r> Pofihsec Carolus Ratis- bonam venit, ibique marcas & fi- „ nes Bojoariorum difpofuit. „ (c) Confulide his poteftGewoldus inAddit. ad Hund. T. II. p.312. „ Ubi „ referuntur Capitula, qua: Dominus 3 , Carolus Sereniflimus addere juffit. „ (p) Hund. T. 1. pag. 29. ex An- notat. Arnonis Sahsburg. Epifcopi. „ Nec non & in pago ( ea vox hoc Io- ,, co Cantonem feu Comitatum fignifi- „ cat, tefte Reverendiflimo Godefri- „ do Abb. in ProdromoChron.Gott- ,, wicens ) Adragaoe tradidit fupradi- „ cum Warinarius. „ LIBER TERTIUS. 149 A> c * illatum. (a) Acuebant Caroli Regis curam bellicose gentis vires, confcriptoqueex Francis, Aquitanis, Ripuariis, Frifiis, 79 i Thuringis, Saxonibus, Alemannis, Bojisque exercitu, & ad Ratisbonam convenire juflo, aefiate jam inclinante in hoftes movit. Ratisbonae Ludovicus fllius folennibus ceremoniis bello authoratus eft, Patrem tamen haud ultra Comagenum montem fecuturus. (b) Danubii litus utrumqueper id tem- pus Hunni ad Marcham ufque Bojarix obtinebant: quare nequid hofti potenti ad fpem reliquum faceret Carolus, ex- caroli ercitum in tres partes dividit: Frifti, Saxones , Thuringi, adjedta egregia Francorum manu, ducibus Theodorico co- mite, & Meginfredo regii cubiculi prajfedlo , ad laevum Danubii latus terreftri itinere , in hofticum ire juffi : Boji deinde, ac Frifiorum pars altera, cum annona, ac necefla- rio belli inftrumento , navibus impofiti, & redto in hoftes curfu ad tutanda utrinque litora praemiftl^ cum Rex inte¬ rim cum maximis Francorum & Alemannorum copiis ad dextram Danubii ripam in Flunnos moveret. (c) Fraever- T 3 tit A. 791. „ Movit exercitum fuum, „ innumerab'ilem multitudinem,con- „ tra peflimam gentem Avarorum , di- ,, vifitque exercitum fuum in tres par- „ tes: & fic intravit per partes jam „ in fines Hunnorum , ex meridiana „ parte Danaum( Danubii') fed & de „ alia parte Danaum , alius exercitus „ Ripuariorum,&Frifonum,& Saxo- „ num cum Thuringiis - - in me- (a) Annal. Franc. Reuberian. ad A. 790. „ Wormatia refidens, lega- rt tos Hunnorum audivit, & fuos vi- „ ciffim ad eorum principes mifit. „ Agebatur de confiniis inter eos re- „ gnorum fuorum , quibus in locis „ effe deberent. Haec contentio, at- „ que altercacio belli , quod poftea „ cum Hunnis geftum eft , femina- „ rium & origo fuit. „ Ita Poeta Saxo ad hunc annum. Chronicon S. Arnulphi, quod refert Labbeus in Concil. Wormat. VI. A. 790. T. IX. „ Rex Carolus - - cum concilio opti- „ matum Regni difpofuit ire in Re- „ gnum Avarorum , propter intolera- „ bilem malitiam, quam in Galliarum ,, populos, & in EcclefiamDEI fece- rant. &c. „ ( B ) Auth. Vit. Ludov. Pii. „ Lu- ” ^ovicus, Aquitaniae Rex , cum eo „ Ratisbonam abiit, ibique enfe, jam ” d PP^ ens adolefcentiastempora,ac- ” ^ n ^us eft : ac deinde Patrem, in ” var es exercitum ducentem , us- ” f U ' C ac *Chuneberg comitatus, juf- ” r llS e rev erti, & ufque ad rever- „ Ronem paternam cum Faftrada ma- „ nere Regina. „ (o) Annal. Nazariani ad A. 791. » torohs Rex perrexit, cum tres exer- ” citus in devaftTvit^terram „ lllorum ex parte , & reverfus eft ”. a ^ SClu< : b ^ lo ‘ »» Annal. Bertinia- m. Annal. Fuld. & Pith*, ad h. an. Fragm. Canifian. Annal. Francic. ad „ dio autem erat exercitus navalis. „ Clarius Annal. Francic. Reuberian. „ Comparatisigitur ad hoc ex omni „ regno fuo quam validiflimis copiis „ & commeatibus, bipartito exerci-.- „ tu iter agere ccepit. Cujus partem Tbederico Comiti, & Meginfredo cu- biculario fuo committens, eos per Aquilonarem Danubii ripam iter agere juflit, ipfe cum parte , quam fecum retinuit, auftralem ejusdem fluminis ripam, Pannoniam petitu- 31 33 11 11 11 „ rus occupavit: Bajoariis (Pithse : „ annales Frifones adjungunt ) cum 11 11 commeatibus exercitus, qui navi¬ bus devehebantur, per Danubium „ fecunda aqua defcendere juflis : ac „ fic inchoato itinere, prima caftra ,, fupra Anefum pofita funt. Nam is fluvius inter Bajoariorum , atque Hunnorum terminos medius cur- rens, certus duorum regnorum li¬ mes habebatur. Ibi fppphcatio per triduum fa£ta , ut id bellum profperos, ac felices haberet even- tus. „ Pippini jilii tit Hunnis vittorid. Expert - tio in Hunnos Laureaci relipiofe incboata. 150 ANNALIUM AUSTRIA tit Carolum Regem,Pippinus filius,qui cum Itaiicis copiis a,c. per Forum Julium in Hunnos profebtus, ad X. Cal. Sep- tembres A. DCCXCI. bellum memorabili vibfcoria aufpi- catus eft,fuperatoque,quod barbari objecerant,vallo,inter- febta numerofa hoftium multitudine, fpoliis, captivisque ad centum ac quinquaginta abdublis, laetiftimum belli omen ad Patrem perferri continuo mandavit. (a) Caftris ille ad Laureacum pofitis, tantilper (iibftiterat, dum omnia, quae ad belli poft Saxonica maximi rationes pertinerent, expe- diiftet. Nihil nec humani, nec divini prasfidii omifliim, quo confilium,Chriftianae rei tam (alutare, optimis aufpiciis ordiretur. Ante omnia pacem fuperum, opemque tridua- no jejunio , ac (upplicatione exorare vilum: quo tempore & vino, & carne abftinere juft], nifi ftipe liberali earn cor¬ poris vexationem redemillent. Sacerdotibus prater divi- num Sacrificium , & quinquagenum pfalmorum cantum , id oneris injunbfcum, ut toto fupplicationis (biennis tempore nudis pedibus incederent, & poenitentium eo habitu divi- nam mifericordiam implorarent. (b) Expletis his coeleftium irarum velut piaculis trans Anafum, qui ftatus ad eum diem Bojos inter Hunnosque limes erat, promota caftra funt. Nusquam (e hoftis in (a) Liter* Caroli M. adFaftradam ftegin. conjugem apud Du Chefne T. II. Script. Francic. „ Mifliis qui- „ dem diledi filii noftri Pi pint - - re- ,, tulit nobis qualiter ill* fear*, quas ,, prius de Italia juflimus pergere Ava- „ ritz in ill. confinia reddendum, per- ,, rexerunt infra fines ipforum X.Kal. „ Septembris , & inierunt pugnam „ cum eis. Et dedit eis DEUS om- „ nipotens pro fua mifericordu vi- „ doriam, & multitudinem de ipfis „ Avaris interfecerunt, in tantum ut „ dicunt,quod in multis diebus ma- ,, jor ftrages de ipfis Avaris fada non „ fuit. Et exfpoliaveruntipfum val- ,, lum , & federunt ibidem ipfa no- 55 de ,vel in craftina, ufque hora diei „ tertia. Et acceptis fpoliis reverfi ,, funt in pace: & centum quinqua- ,, ginta de ipfis vivos comprehende- „ runt, quos refervaverunt, ut no- „ ftra fiat jufTTo, qualiter exinde age- „ re debeant. „ (b) Lit. Caroli M. ad Faftradam Conjugem. fupra laudat*. Nos au- „ tern, Domino adjuvante tribus die- „ bus litaniam fecimus, id eft : No- 55 nis Septembris, quod fuit Lunis die j> incipientes, &c Martis & Mercoris, con- „ DEI mifericordiam deprecantes, „ ut nobis pacem & fanitatem, atque ,, vidoriam, & profperum iter tri- „ buere dignetur. - - Et a vino & „ carne ordinaverunt facerdotes no- „ ftri, qui propter infirmitatem, aut „ fenedudinem , aut juventudinem „ abftinere potcrant,ut abftinuiflent: „ & qui redimere voluiflet, quod vi- „ num licentiam habuiflet bibendi ip. „ fis tribus diebus, ditiores & poten- „ tiores , in unaquaque die folidum „ unum dediffent: minus potentes „ juxta poflibilitatem ipforum: & „ qui amplius dare non poterat, & „ vinum bibere volebat, faltem vel „ unum denarium donaffet. Elee- „ mofynam vero unusquisque fecun- ,, dum propiiam atque bonam vo~ „ luntatem , vel juxta poflibilitatem ,, leaflet. EtSacerdos unusquisque „ Miffam fpecialem feciflet, nifi infir- „ mitas impediffet. Et Clerici, qui „ pfalmos feiebant,unusquisque quxn- „ quaginta cantaflet: Et interim,quod „ lpfas litanias faciebant, difcalceati „ ambulaflent. Sic confideraverunt 5, facerdotes noftri, & nos omnes ita 55 aptificavimus, & Domino adjuvan- j) te complevimus. „ LIBER TERTIUS. 151 * con(pe£him dabat, fed eflula ubique fuga, per avia ac in- via dilapfus, obvios quosque terrore ac formidine com* plebat. ( a ) Tam ktis belli aufpiciis iilinc ad Cam- Muni ~ bum fluvium ; ad Comagenos hinc montes perventum Hunno- efi. Adhefura his locis vidoria videbatur: nam & Cam - rum , ad f • 1 • a. . ■ <1 • • o Q & Wlbl&Yit bi litori imminebat barbara mumtio, & Comagenum mon- fi uv ; umi tem militare quoddam pradidium firmabat, loci ingen io, vallo, opereque probe communitum. ( b ) Sed quod panicus terror rationem Avaris,ac conlilium eripuiflet, de- e-verum- ferta pari levitate utraque Ratio eR,& a Francis,quibus ill tur * laxa, (udesque unum , perpetuumque bellum erat, foio aequata. (c) Ferrupto hoc geminoaggere, nihil jam erat, quod vidorem exercitum moraretur. Hofie nulquam confiRereaufo,in vicos&agros &vitum,excilaomnia bar- bane gentis veRigia, & ferro igneque via ad Rabam ufque fluvium patefada: hoc etiam transmiflo, ad ipfa ejus oRia cum exercitu progrefiiis eR : ubi, cum autumnus jam in exitu eflet, nihilque ulpiam ex numeroliffimo alias bofle appareret, dies aliquot militi ad curanda corpora conceffi Funt, finisque expeditioni bellies ejus anni impofitus eR j quae per duos ac quinquaginta dies continuata, Norici ma- gnam partem, Pannonixque Francico imperio, propemo- dum fine (anguine , adjecit. Remiffi per Bohaemiam Sa- Xones, Frill! , ac Thuringi 5 Carolus ip(e per Sabarienfem agrum in Bojariam rediit, relidis cum parte exercitus Ge- roido, ac Erico ducibus ad comprimendos, liquid move- rent (a) Fragm. Canifian. Annal. Fran¬ tic. „ Ec tertuit eos Dominus in j, confpectu ejus,ita ut nullus ei ( Ca- ,, rolo M. ) obfiftere aufus eflet, fed r> nbicunque aut foflas,aut aliquam j, firrnitatem,five montes, feu ad flu- 55 mina,vel fylvas confugcrcnt.Tamen „ ftatim ipfe, aut exercitus ejus adve- „ mt,eontinuo partim traditi,partim ” / P art irn fuga elapfi funt. ,, (b) EoetaSaxo 1.2. ad A. 791. de ftrammentis geminis. „ Ex quibus nnnm 77 1 „ Non opens parvicW*. nuit amnis „ Atque fuper naontem 1 A1 mun ^odia um „ Altera pnegrandi fuerat data vallo. (c) Anna!. Franc. Reiilx A. 79I» Pulfis igitur Hu ,, prafidiis , ac deftruftis 1 „ mhus, quarum una fuper Cambum ,, fluvium, altera juxta Comagenos ci- „ vitatem,in monte Cumeoberg^val- „ lo firmiflimo extrutia erat, ferro „ & igne cuntia vaftantur. „ Regi- no 1 . 2. ad A. 791. _ „ Ita pergentes „ pervenerunt, ubi jam difti Avar* „ habebant munitiones paratas , de „ Auftrali parre ad Cbunberg , de Aq[.ui- „ lonari vero ripa, in loco qui dici- „ tur Camp. Sic enim vocabatur Hie „ fluvius, qui ibi infiuit in Danubmm. Itaque Avari , cum ex utraque ripse „ parte vidiffent exercitum & claf- ,, fern, per medium fluvium venien- „ tem,tantus terror,DEO faciente, „ iilos invafit , ut diniilijs prajfidns ,, munitionum , fuga: latibula quae- ,, rerent, & lie Chrifto Duce uterque „ exercitus absque lafione Panno- „ mam introivit. Similia habet Eginbart. in vita Caroli M. Primi Confisiii Comites. 152 ANNALIUM AUSTRIA rent barbaros, (a) Sed Hunnis quiefcentibus, exortape- a. ftilitas annum foedavit,quas vixdecimamjumentorum par¬ tem , abreptis equorum aliquot miilibus, reliquam fecit, (b) Norico,Pannoniaque fuperiore hello captis,de regendis novse provinciae finibus confiliura fuit. Sunt, qui Ge- roldum, Hildegardis Reginae fratrem, belli ftudiis, religio- neque inclytum, ac Carolo M. imprimis charum, tuendo Orientis Limiti, qui per id tempus a Danubio ad Dravum ulque pertinebat, praefe< 5 fcum a Rege velint: (c) id enim ex ejus cum Hunnis congreffione , morteque colligere libi videntur. Verum militare id folum imperium fuif!e,pro- pius fidem eft: veteres enim Geroldum non Ducem Pan- nonici Limitis 5 fed Bajoarise duntaxat Comitem , ac Prae- fe6lum appellant, (d) Et vero vetuftiffimus Scriptor , qui de adjundfcis adChriftum Carentanis,Bojisquebrevem hu- jus aetatis hiftoriam contexuit, omiilo Geroldo , primum confirm Comitem Goteramnum a Carolo conftitutum feri- bit j cuialii feibinde ac alii, Werinharius nempe, Albericus, Gotefridus, Geroldus, ac poftremo Radbodus fuccefterint. (e) Sed quod confinii duntaxat Comites hos appellet} in incer- (a) Annal. Franc. Reub. ad A. 791. „ Cumque Rex cum eo , quem du- „ cebat, exerciru, ufque ad Arrabo- „ nit fluenta veniflet, transmilfo eo- „ dem fluvio, per ripam ejus ufque „ ad locum, quo is Danubio mifce- „ tur, accefiit, ibique ftativis per ali- „ quot dies habitis-peragrata „ ac devaftata magna parte Pannoni 5 Geroldus Bajoarite prtefe- „ dus. „ Monachus Egolifm. „ Ge- ,, roldus Comes , Bajoariae praefe- ,, dus. „ Ita Annal. Franc. Reu¬ ber. & Fuldenfes A. 799. Saxo Poe- ta &c. CO Anonym, de Converf. Caren- tan. d Bojor. apud Du Chelne T.III. p. 221. ,, June primus ab Impera- „ tore conftitutus eft ConfiniiComes ,, Gonteramus.il. Werinbarius. III. Al- r> &cricus. IV. Godefridus. V. Geroldus. Interim vero dum praedidi Comi- j) tesOrientalem procurabant plagam, „ aliqui LIBER TERTIUS. 153 A - c.incerto relinquit, qua parte Pannonici limitis, quo tempo¬ re , qua poteftate praefe&uram gefferint. Gotefridi tamen, Geroldi, ac Radbodi inter res Auftriae mentio fit non uno in loco: (a) quas res anfam viris do 6 lispraebuit,cum hos, turn ceteros, quibus eo in munere fuffe&i funt, inter Pan¬ nonici limitis Praefe&os recenfendi. (b) Reipublicae geren- dae formam eandem fuifle,quam in Bojaria, mihi quidem non dubium 5 quanquam ex veteribus monumentis haud perinde compertum: adjun£fcos nempe Comiti regios judi- ces, qui ad jus dicendum certis in locis fua prsetoria erige- rent, legesque in morem novae provincial inducerent. At- Colonia que ut eflent, quibus jus dicerent, in vacuas jam Hunno- S ^ ? 2_ rum fedes novae ex Bojis, Sclavisque colonial funt dedudlae: vorum (c) quanquam annis confequentibus ne ex ipfis quidem Hunnis defuerint, qui in veteres recepti fedes, tranquillam diSa. fub Francico imperio ftationem obtinerent. Sed quod non Carolm Regno magis, quam Ecclefiae falutarem fuam hoc bello ope- m. fun- ram Rex cuperet, ingens vid:oriae pretium ad Praefules fa- cros Antiflitesque rediit, quibus pars non exigua capti nu- dr Cxno- per hoftilis agri in fpolium ceflit. ( d ) Hunnici interea belli , quanquam pacata eflent omnia , curam non depofuit Carolus : earn in rem Pars I. U ( A. „ aliquiDuceshabitavere inillis par- Pezium T. I. Anecdot. Cod. Diplom. „ tibus,ad jam di&am fedem ( Salz- Ratisbon. Col.23. fills locis afferenda. ,» burg) pertinentibus, qui Comitibus (b) Lazius L. 7. de Migr. Schonsle- „ prafatis fubditi fuere ad fervitium ben in Carniol. Ant. ad A.goo. p. 393. „ Imperatoris,quorumnominafunt: M. Hanfiz. T. II. p. 128. & alibi. „ I'rinnihlauuga , Ceincias , Hroywar , Et- ( c ) Auth. de Converf. Carantan. „ gar. Poll illos veto duces Bojarii „ Terram porro,unde illi expulfi funt „ coeperunt pratdi&am terram, dato „ Hunni, ceperunt populi five Sclavi, „ Regum, habere in Comitatum He- „ vel Bajoarii inhabitare, & multipli- „ briuuinm , Albgarius, & l 1 alio ( redius „ cari. „ „ Pabo. ) His ita peradtis , Ratbodus (d) Monach. San - Gallenfis in vi- ,, fufcepit defenfionem termini. „ taCaroli M. „ Porro praedam in Pan- (a) Dipl. LudoviciPii Imp. datum ,, nonia repertam perEpifcopia,Mo- Reginhero Paflav. Epifcopo A. 823. „ nafteria, liberaliflima divifione di- apud Lazium 1. 7. de Migrat. Gent. „ ftribuit. „ Confirmat hoc Chron. 3’ autem Repinherus Epifcopusef- AltaichenfeGeorgiiAbbat.apudHun- „ jectus eft, devitans difcordiam, & dium T. II. Metrop. p. 1. quod poft- ” 1 T lt ^. 1 P > G .°%/r^*»«Marchionem, & quam Carolus Magnus terram Avaro- ” J. u lces illius provinciae in praTen- rum five Pannoniam,qute nunc Au- V, tl ^J 1 ?, fecit venire. „ De ftria eft, o&o annis perdomuiflet, ex- dlmm r df ac ^ unt Diploma Caro- pulfis Avaris totam interEcclefias, Ba- v *j: nrn m Ca Denfibus A. 812. apud varne Pontifices, Abbates, Comites, KZVn C A 0p \ T -.. I I- p. 7- Dipt. & Barones diviferit , & Monafterio u pr T ’ ot hariiapudlletten- Althaich magnam partem tradiderit. b pnbcr ?d Al iL nai - ® ert i n * & Extant ejusmodi Donationis liters, a Simfenm^Anin 6, De RMo de ' Carolo M. Altahenfibus faftx, apud nique prseter Anonymum de Converf. Hundium T. II. Metrop. p- 7- » Carentan. Anomodus inTradit.S.Em- „ deprecationem Gerojdi Comitis, fi. meram. L. I. c. 73-DiplomaLudovi. delisnoftri, concedimusatquecon- c. 7^.Diploma Ludovi- ci Regis Germ, ad A. 860. apud Bern. firma- 154 ANNALIUM AUSTRIA) Vontem ( A. DCCXCIf. ) pontem navalem,qui ad fubitos cafus A - a , diflolvique poffet facile, conftrui jubet, funibus, 79 2 ue ficadftrid;um,utlaxari compages operis,quo- Tet,vel conjungi poflet. (a) Majus paulo poft opus moliri placuit, ingens confilio, & regia mente dignum j fed caflum exitu, pofterisque Regibus, nequidquam fepe ten- tatum. Ingens operas pretium feu ad continendos in fide Bojarias populos, feu ad Hunnos Avaresque facilius edo- & e L)17u mandos exrtiturum putabatur , fi Rhenus, Danubiusque, ^to-immiflis Almonio,acRadantiaamnibus jungerentur. Exi- m cm- guum utriusque fluvii intervallum, dedu&a jam per duo 793 p a |p uum capaci folia , alvei fpeciem praebebat, per quern naves a Rheno flumine in Danubium deportarentur. Sed obflitit pertinax alvei limus,no6luque diurnos Iabores pefTumdedit. (b) Has inter maximarum rerum molitiones trifles afferuntur nuncii,irrupifle in Aquitaniam Saracenosj & Saxones, violato foedere, arma corripuifle. Fidem rumo- ri affirmabat improvifa copiarum clades, quas Theoderico bdUHim- ^ uce in ^ ri ^ am translatas, adorti Saxones, (c) fecuras fui, nici tur- hoftisque, per fummam perfidiam conciderunt, addito ad hmtur. perduellionem novo flagitio, quo Wilzam Obodritorum Regem , Carolo fidelem, interceptum ex itinere, pari per- fldia fuftulere. ( d ) Ea res fubigendae reliquae Pannoniae confilium in pnefens difcuffit. navalem Com pj n ai novi ope- * , ° ris par at: anchorisq ties res fer „ firmamus ad Monafterium S. Mau- „ ritii ,quod eft fitum in DucatuBa- „ joariorum, in loco nuncupante Al- „ taha - - locum quendam in Avaria „ ubi Bieloba fluvius Danubium in- „ greditur. Eft autem teftimatio il- „ lius loci, quafi XL. manforum. „ Dat. Aquisgrani VI. Kal. Decembr. A. 812. Quantum Paflavienfi Ecclefiae donaverit, conftat ex Diplom. Ludo- vici Piiad IV. Cal.Jul. Francofurti da- to A. 823. quod fic habet: „Dominus )> & Genitor noftenbeatae memoriae ,, piiflimus Imperator, ad eandem Ec- „ clefiam S. Stephani Protomartyris „ - - tradidit : hoc eft in provincia „ Avarorum quendam locum, qui vo- „ catur Lytaha , & in terra Hunnorum j, Zeilenmurum^ Trasmam , Wachoveam , ,, Pielagum , Hardinum , Boede^Afpacb , „ fVolfeswane , Erhpha, BierJUingum, Tul- „ Ima , 'Irebenfet , & in Artagrum bafi- „ licas duas, & in Saxina bafilicas duas « & totidem in Fabiana. „ Ita apud Lazium 1. 7. de MigraC. Gent. (a) Regino ad A. 792. „ Super „ naves ad flumina tranfeunda com- „ padtus eft pons anchoris , & funi- „ bus ita cohaerens , ut jungi & diE ,, folvi poffit. „ (b) Annal.Franci.Reuber. adA.793, „ Perfuafum tunc Regi erat, fi inter „ Badantiam , & Almonam ( Altmul & „ Rjdnitz) fofta navium capax ducere- „ tur,pofle comodum a Danubio in B_be- „ num navigari: quod alter Danubio , „ alter Mceno mifcetur. - - Du&a eft „ fofta inter praedi&os fluvios duum „ millium pafluum longitudine, la- „ titudine CCC. pedum, fed incaf- » film. Nam - - quantum interdiu „ terrae a fofloribus fuerat egeftnm, ,, tantum no&ibus, humo iterum in „ locum fuum relabente,fubfidebat.,, (c) Annal. Franc. Reuber. ad A. 793. PoetaSaxo ad hunc annum. (d) Annal.Franc.Reuber. adA.79^ item Annal. Bertiniani. „ Wiw>in, ,, AbodritorumRex,aSaxonibus occi- „ fus eft. n Poeta Saxo ad hunc annum. LIBER TERTIUS. 155 A - c> Quanquam vel fine armis fanaa Principis tantum 79^ potuit, ut Tudunus, gentis regulus, Legatos ad Carolum in Saxoniam ufque mitteret, promifloque obfequio fpem faceret, fe populumque luum ad Chriftiana Jfacra prope- diem adjungendi. (a) Forte per id tempus, domefticis fe- ditionibus gensHunnorum univerfa laborabat: partium ca¬ pita Caganus ac Jugurro Principes erant, ambo popularis furoris future brevi victim*. (b) Ea opportunitate in rem fuam ufus Dux Ericus, Fori Juiii, Hiftriaeque Pr*fe£Ius, magnum ad ceteras belli laudes cumulum adjecit. Pr*- erat per id tempus ScIavis,Dravi Savique accolis , Wono- mirus regulus, idem bello , idem fide in Regem inclytus: hoc in armorum focietatem pertracfto, in Hunnos itum. Tentata eft ipfa gentis Regia , omnis barbaric* opulenti* 796 copia referta, tantaque celeritate per obfeptos faxis trabibus- que aggeres in intima penetratum, ut non prius oppugna- ta , quam capta audiretur. Exportati hinc Hunnorum thefiauri, longa aetate ex vicinarum gentium fpoliis con- gefti; tantumque opum una hora captum, ut Franci fuam & priftinam egeftatem, & novam ex hac praeda opulentiam attoniti mirarentur. Ericus ut fidem Carolo approbaret fuam , opima h*c fpolia Aquisgranum mifit: at Rex , vi¬ ctoria magis, quam praeda deleClatus, magnam fpoliorum partem Roraam ad D. Petri Bafilicam deftinavit} praed* re- liquum in militem, duces copiarum, palatinos, ac dicatos DEO homines diftribuit. (c) Cumulavit lsetitiam Tuduni Pars I. U 2 Prin- r> i’) (a) Fuldenf. A. 795. „ Tudun, qui in gente Hunnorum magnse pote- ftatis erat, per legatos fuos fe, & terram cum populo, cui prserat, Regi daturum, & Chriftianum fu- „ turum effe promifit. „ (b) Regino ad A. 796. „ Caganus, ” St Juguro inteftina clade interempti font. „ ( c ) Annal. Pithoean. ad A. 796. Cagan & Jugurro principibus Hun- norumcivil!bello,& inteftina cla- c a ftus occifis, Campus eorum , quem vocant Hringum , primo per Eberrcum ducem Forojulienfem, de- !r Il,f>hlum filium Regis ab- diaus & captus eft, & omnes Hun¬ norum opes, ac thefauri fublati, & Caiolo mAqmsgrani palatio allati bant. „ Anna). Franc. Reuber. ad h. a. ,, Minus eft ad haec Engilber- „ bertus Abbas monafterii fandi Ri- „ charii, per quem etiarn rune ad fan- T> T> „ dum Petrum magnam partem the- „ fauri, quem Ericus dux Forojulien- „ fis, fpoiiata Hunnorum regia, qua: „ Ringus vocabatur, eodem anno de „ Pannonia Regi detulerat, mifit: reli- „ quum vero inter optimates & auli- „ cos,ceterosquein palatio fuo mili- „ tantes liberali manu diftribuit.„Mo- nach. Egolifin. „ Emricus autemDux „ Forojulienfis, miflo inPannoniam „ Wonomiro Sclavo, principe fuo - - „ Caganum & Jugurram fpoliare fecit, „ & thefaurorum multitudinem mul- „ ta prolixitate feculorum a regibus „ Avarorum colledum, domino Regi „ Carolo Aquis Palatio mifit. Quo „ thefauro accepto gratiarum adio- „ nes DEO largitori omnium bono- „ rum peregit,& inde magnam par- „ tem ad limina Apoftolorum mifit ,, per Angilbertum diledum luum „ Abbatem, & reliquam partem Op- „ timatibus fuis, Sc Clericis,&Mo- „ nachis Hunno¬ rum Re- gia ex- fugna- tur . TuJunus, Hunno- rum re- gulus> cum juis baptiza- tur. Tippinus Jiunnos ultra Ti- bifcum rejicit. 156 ANNALIUM AUSTRIA Principis Aquisgranum adventus,qui cum magna popula- a. c, rium manu lacri fontis alperlione Chrifto authoratus ell: feJix, fi qui ardor erat in ample&enda Religione, is ad finem ulque tenuiftet. Sed enim in bene coeptis conftantia ad extremum defuit. (a) Sufle£tus interim abHunnis induorum locum unus Cagan erat} led regio nomine,& collatain unius caput ge- minorum principum poteftate non luperbus modo, led re¬ bus Francicis metuendus: opportune tamen novoRegiPip- pinus , Garoli M. iilius, cum exercitu oppofitus eft, non- dum confirmatis ex cruenta leditione Hunnorum rebus: is ut erat Italicis Bojicisque copiis ad rem gerendam praclare inftrudius, traje<5fc> Danubio, confeftim in hoftem movit. Hunni & perpetuis fuorum cladibus attoniti, & a bellicis conliliis imparati, nec ofterre le in prselii dilcrimen audebant 5 led metu pavidi fugam tantum, ac latebras, patriae fuorum- que immemores, captabant. At Pippinus nulquam con- liftere hoftem paflus, a perlequendis barbaris ante non de- ftitit,quam rejedtis ultra TibilcumHunnis, vacuamRegiae eorum ledem, aftueto jam practise, militi diripiendam obje- ciftet. Abraliim, quidquid opum ulpiam erat reliquum, tantumque praedae inde abftradum , ut non unius gentis, led orbis terrarum Ipolia iegifte libi viderentur. (b) Prola- „ nachis largitus eft. „ Ann. Lam- bec. A. 795. „ Et in eoannoa par- „ te Avarorum venerunt theiauri - „ Domnus Rex - - diftribuit ipfum „ thefaurum inter Ecclefias, Epifco- „ pos, ieuAbbates, & Comites &c. „ (a) Annal.Franc.Reuber.adA.796. „ Ihudun etiam - - ibidem ad Regem „ venit, ibique cum omnibus, qui „ iecum venerant, baptizatus, ac re- „ muneratus , poft datum fidei fer- „ vandae facramentum domum rediit. „ Sed in promiiia fide diu manere no- „ luit, nec multo poft perfidiae fute pcenas dedit. „ Annal. Lambecia- ni ad A. 795. (b) Annal.Franc.Reuber. adA.796. „ Pipinum vero filium fuum cum Ita- „ licis ac Bojoaricis copiis inPanno- „ niam ire juflit. - - Pipinus autem „ Hunis trans Tizan fiuvium fugatis, ” eorumque regia , qua;, ut dictum „ eft , Bangui , a Longobardis autem ,, campus vocatur , ex toto deftructa, „ direptis pene omnibus JHunorum „ opibus, ad patrem Aquisgrani hy- j) berna habentem venit 3 ac ipolia re- „ gni, quae fecum detulit,eidem prae- „ fentavit. „ Monach. Egolifm. in vita Caroli M. „ Rex ( Carolus ) - - „ Pipinum filium ilium, Regem Ita- „ lice, inPannoniam mifit, qui Pipi- „ nus commiiTo bello cum Avarisvi- „ £tor exilitit, & diu refedit in B,in- „ go villa, & cum multis thefauris re- „ diit ad Dominum Regem Carolum „ Patrem fuuminAquis palatium. „ Annal. Bertiniani ad A. 796. „ Rex „ vero filium iuum Pipinum Regem „ in Pannonias cum exercitu mifit, „ cujus legationes ad Regem in ea- „ dem Saxonia venerunt , una quae „ dixit , occurriffe ei Cagan cum cae- „ teris optimatibus , quern fibi Ava- „ res poll interfe&ionem priorum ,, conftituerunt. Altera qua; dixit „ Pipinum cum exercitu in Hringo fe- „ dere. Dominus vero Carolus -- in „ Aquis palatio filium fuum Pipinum „ e Pannonia redeuntem, & partem „ theiauri,qua» remanferat,producen- » tem laetus aipexit.,, Annal.Lambe- viani A. 796. „ In ipia asftate trans- r> mifit Rex Carolus Pippinum filium „ iuum LIBER TERTIUS. 157 Prolatis huncin modum Imperii Chriftiani finibus, de Religionis etiam procuratione ad:um:Pannonia interim a Pelfenii lacu ad Dravum ufque Arnoni Salisburgenfium Antiftiti attributa, dum Carolus Rex ac Parens aliud ftatue- ret. (a) Initia haecerant haud obfcura diminutze, ac prope jam convulfie Laureacenfis Metropolises Ecclefis, quae pontificias curas a primis propemodum Chriftianae rei ex- ordiis, per Noricum,ac Pannoniam utramque difpenfarat. (b) Dudum id egifte Regem Carolum, facile mihi perfua- deo, ut facrorum quendam fummum Antiftitem ab Roma¬ no Pontifice impetraret, a quo ceteri per Bojariam,& no- Vos Imperii fines jura peterenc: nunc cum in aula fua habe- ret virum maximarum rerum ufu tantae dignitati parem Arnonem, Salisburgenfi nuper Ecclefiae Antiftitem datum $ nihil dubitabat, quin e re Chriftiana plane futurum efiet, fi Archiepifcopi fedes Salisburgi locaretur: favere tempori Arnonis fpe£fotam in rebus omnibus prudentiam, gravita- tem , modeftiam , Reiigionem : favere locum , Ruperti ac Virgilii, fan&ilTimorum nuper Antiftitum, Ratione conle- cratum, 6 c adverfus barbarorum incurfus perpetuo veluti naontium vallo , a natura communitum : Laureacenfis fa- ftigii memoriam inter urbisejus rudera confepultam: Wal- dericum Pailavienlem, qui Laureacenfis alias Antiftitis jura fuae fedi afiereret, 6 c fenedlute invalidum, 6 c multis calami- tatibus infradtum, jam dudum ejus honorem tituli delpe- ratione meliorum temporum abjecifle j nec gravate admo- U 3 dum „ fuum cum fuis , quos in Italia fe- ,, cum habebat,&Bajoarios cunaali- ,, qua parte Alamannis in finibus „ Avarorum, & coadunatus eft Pip- „ pinus cum omnibus , quos pater „ ejus ei transmifit in folatium, & „ tranfito Danovio , cum exercitu fuo » pervenit ad locum, ubi lieges Ava- „ rorum cum Principibus fuis federe ,, confueti erant, quam & in noftra „ lingua Hringe nominant, & inde „ tuUt thefauros multiplices,& trans- « patri fuo. „ (a) Author de Converf. Bajoar. Carentan. „ Eodem igitur anno mi- „ (itKarulusPippin um filium inHun- »> niam cum exercitu multo , quiper- venientes ufque ad celebrem eorum locum y qui dicitur [{ingb, ubi ite- „ rum omnes eorum Principes fe red- „ diderunt Pippino: qui i n de rever- „ tens, partem Pannonis, circa la- „ cum Pelijfe ( olim Peljodis , hodic „ Neufidel') inferioris, & eo ufque,ubi 5, Dravus fiuit in Danubium , prout „ poteftatem habuit, prsnominavic „ cum dodrina & Ecclefiaftico offi- „ cio procurare populum, qui reman- „ fit de Hunis & Sclavis in illis par- „ tibus, Arnoni Juvavenfium Epifco- „ po ufque ad prsfentiam genitoris „ fui ,Karuli Imperatoris. „ ( b ) Liters Agapiti II. PP. apud Hund. T. 1. p. 236. „ Elanc etiam „ ( Laureacenfem Ecclefiam) in ex- „ ordio nafcentis Ecclefis - - a Do- „ doribus iftius Sedis Catholics fidei „ novimus rudimenta percepiffe, & „ exinde a fuccedentibus prsdicato- „ ribus in fuperioris Pannonis pro- „ vincias ejusdem fidei emanaffe gra- „ tiam. Quibus etiam duabps pro- „ vinciis,illarumquePontificibus us- „ que ad tempora Hunnorum non „ alius, quam (ands Lauriacenf. prs- „ fuit Archiepifcopus. „ Panno- niA facra procura- tio Arno¬ ni Salis¬ burgenfi Antijliti interim deman¬ dat ur~ Eric2 , ac Geroldi ducum luRuofa. cades. 158 ANNALIUM AUSTRIA dum ejus jatfturam nominis Iaturum, fi capti ex hoftico agri a. c. portione affii£be ejus Ecclefiae inopiam fblaretur: quam enim fpem haberet pacatae diu provinciae PraTul optimus, tam vicinis a latere, a fronte hoftibus,quoties Francica armain Italiam, Hifpaniam, Daniam, Saxoniam avocarentur? ju¬ ris denique fiquid eflet, Romanum Pontificem, ad quem de re tota referretur, ex aequo bonoque fententiam Iaturum. His aut fimilibus de caufis Arno Epifcopus A. DCC 11 C. 798 Romam miftiis eft : quo agente Leo III. Pontifex Maxi¬ mus facile indulfit, ut quae nuper deDioecelium finibus fan- cita erant, vim, roburque obtinerent$ & Arno non modo Salisburgenfis Archiepifcopi inOgnibus , fed Vicarii etiam Apoftolici munere per Bojariam omnem , Noricum , ac Pannoniam ornaretur. (a) Roma reverfus Archiepifcopus novus, turn fiia, turn Caroli Regis voluntate, in Carenta- niam mox profechjs eft: & quod ampla ea regio fine facro- rum Antiftite relinquenda non videretur,Theodoricum ei- dem Epifcopum dedit, quem Arno ipfe, &Geroldus Co¬ mes in Carentaniam deduxit. (b) Tam betam Religionis fpem acerbi ex Iftria,& Panno- nia nuncii funeftarunt. Ericus,multarum palmarumDux,ac Forojulio praefedus,indigno belli genere,Terfaticorum ci- vium perfidia interemptus eft,vir manu,confi!io,fide,ReIigio- ne incly tus,& Caroli Magni teftimonio laudatus. (c) Cafum 799 viri (A) Chron. Reicherfperg. „ Ati- ,, no DCCXCII. Adrianus Papa de- „ dit Arnoni , primo Archiepifcopo „ Salisburgenfi, pallium „ & rur- fum: „ Anno DCCXCVIII. . Hoc „ anno datum eft iterum pallium a „ Leone Papa III. Arnoni. „ Auth. de Converf. Bajoar. & Carant. „ In- „ terim contigit, anno videlicet Ma- ,, tivitatis IOCCXCVIII. Arnonem ,, jam Archiepifcopum,a Leone Papa „ accepto pallio , remeando de Ro- „ ma veniffe. „ (b) Auth. de Converf. Bajoar. & Carant. ,, Poll expletam legationem „ Imperator pracepit Arnoni Archi- „ epifcopo, pergere in partes Sclavo- „ rum, & providere omnem illam re- „ gionem, & Ecclefiafticum officium „ more Epifcopali colere,populo_sque „ in fide & Chriftianitate praedican- „ do confortare.-Tunc juffulm- peratoris ordinatus eft Theodoricus 35 Epifcopus ab Arnone Archiepilco- 3, po Juvavenfium: quem ipfe Arnofx. „ GeroldusComes perducentes in Scla- „ viniam, dederunt in manus Prin- ,, cipum, commendantes illi Epifco- „ po regionem Carantanorum , 6c ,, confines eorum occidentali parte .j, Dravi fluminis , ufque dum Dravus „ fluit in amnemDaw«^/ 7 ,utpotefta~ „ tive populum regeret fua prcedica- „ tione, & Evangelica do&rina do- „ ceret fervire DEO, & ut Ecclefias „ conftrudtas dedicaffet, presbyteros „ ordinando conftituiflet, totumque „ Ecclefiafticum officium in illispar- ,, tibus , prout Canonicus ordo ex- „ pofcit, perficeret, Dominationem, „ & fiibjectionem habens Juvaven- „ fium Reftorum. „ (c) Aniial. Fuld. ad A. 799. ,, Eha- » ricus , Dux Forojulienfis, juxtaTW- „ faticam LiburnicE civitatem infidiis » oppidanorum occiffis eft. „ Lit. Caroli M. ad Faftradam Reginam con- jugem. „ IlleDux de Hiftria , utdi- 55 (Turn eft nobis , ibidem ( in pugn* „ contra Hunnos prima ) bene fecit cum jj fuis hominibus. „ LIBER TERTIUS. 159 A - e * viri tanti, Geroldi, Bojariae Proefe&i, mors acerbiorem red¬ didit. Fidem abruperant Hunni, fignisque infeftis Panno- niae fines incurlarant: Geroldus ut imminentem barbaro- rumprocellamdifcuteret,rapta fecum propere militari ma- nu confeftim in pugnam provolat: fed dum aciem Fuorum inftruit, animosque militiad fortiter audendum voce ma- nuqueaddit,conjed:o temerein/e telo, incertum,qua ma- nu, exanimis concidit, fatoque magnis heroibus exoptato, pro DEO ac Patria occubuit. (a) Dies gloriofe mortis, & quam Wettinus , rarae faruftitatis Monachus,cum Marty- gloria . rum pugnis coaequatam vidit,in KalendasSeptembris anni nonagefimi noni hujus feculi incidit. ( b ) Lactam cetera Ghriftiano militi earn pugnam evenifte,Scriptores quidam recentiores produnt, & adnitente potiffimum Arnone Ar-> "chiepilcopo , conjumftas Boicis Francorum copias , ita in hoftem inve&as, ut pertinax cxfto annorum bellum, quo Hunnorum nobilitas funditus extin&a, regioque omnis in folitudinem reda&a eft, cum internecinabarbarorum clade terminatum fit. (c) At vero ex Geroldi obitu ingens vul- nus (a) Annal. Bertiniani ad A. 799. j> Eodem anno gens Avarorum a fide, „ quam promiferat, defecit, & Heri- „ cus Dux Forojulienfis poft tot pro- „ fpere geftas res,juxta Tarfaticamll- „ burniae civitatem , infidiis oppida- „ norum oppreffus eft;& GeroldusCo- „ mes,Brt/orfrcrfPrasfe&us,comiflb con- „ tra Avares pradio cecidit. „ Egin- hart. in vita CaroliM. „Geroldus,Bajoa - „ rice Prafe&us, cum contra Hunos „ praeliaturus aciem inftrueret, incer- „ turn, a quo, cum duobus tantum, „ qui eum obequitantem , ac fingu- » los hortantem comitabantur,inter- 55 fe&useft. „ (b) Walafrid. Strabo de Vifion. Wettini. 99 99 99 99 99 99 J9 99 Quin etiam quondam Comit facer ille Gcroldum Angelus afleruit, requiem ra taffe beatam, Martyribusque parem, quo gl 11a fumma beatis ^tvibus xterna reddit dulce m , s hauftum. Et quando Zelum Domini, cc ceperat, inquit, Congrediens hujus fampfit d pendia vitse * r iEternis.. ideo meruit fol tropheis, b Munera perpetuae capiens gentia vitae. „ (c) Brunner. Boic. P. II. 1 .1. Adlz- reitt. P. 1. 1 . 8. & colligi videtur poffe ex Eginhardo in vita Caroli M. ubi bellum Hunnicum oftavo anno gloriole finitum feribit his verbis: ,, Maximum omnium, quaeab illo ge- „ fta flint bellorum , prseter Saxoni- „ cum, huic bello fucceflit, illud vi- „ delicet, quod contra Avares , five „ Hunnos fulceptum eft, quod ille & „ animofius , quam cetera , & Ion- „ ge majori apparatu adminiftravit. „ llnam tamen per fe in Pannoniam „ ( nam hanc provinciam ea gens „ turn colebat) expeditionem fecit: „ cameras filio fuo Pipino ac Prafe&is „ provinciarum,Comitibus etiam,at- „ queLegatis perficiendas commifit. „ Quod cum ab iis ftrenuiflime fuijP- „ fet adminiftratum , oftavo tan- „ dem anno ( is in Annum prafentem , ,, DCCXCVllll . nempe incidit') comple- „ turn eft. Quot pradiain eogefta, „ quantum fanguinis effufum fit, te- „ ftatur vacua omni habitatore Pan- „ noma , & locus, in quo regia Cagani „ erat, ita defertus , ut ne veftigium „ quidem humane habitationis appa- „ reat. Tota in hoc bello Hunnorum „ nobilitas periit, tota gloria decidit, „ omnis pecunia, & congefti ex Ion- „ go tempore thefauri direpti funt. - - „ Csterum incruentum pene Francis „ hoc Cetera Viri liiH- desp 160 ANNALIUM AUSTRIA nusacceptum efhneque enim in belio tantum infignis viri A> animus,virtusque enituit^ied inReligionis etiamcaufa pie- tatis ejus ftudium fingulariter eluxit. Extant non pauca profufae ejus in res facras liberalitatis monumenta : (a) ut proinde, religiofo hoc in bello occumbenti, non tam erep- ta vita,quam donata mors inre6E faftorum premium vi- deatur. Suevus ortu erat, iiluftri domo prognatus, frater Hildegardis Reginae, quae Caroli M. conjux , Ludovicum orbi dedit Imperatorem , Pii cognomento in faftis notum. Affinitatis fiiffragatione Bojariae praefe6luram confequu- tum, facile aflentior: quanquamea viri virtus erat,nullum ut honoris premium non digno contingeret. Multas in eum laudes veteres , recentesque Scriptores uno confenfii conferunt : ilia maxima , quod poft amplas opes piis largi- tionibus effufas, vitam poftremo pro Ecclefiae pace profu- derit. (b) Cadaver extin&i ducis Saxo miles Augiam de- portavit, quern locum, pia munificentia vivus prae ceteris fovit, auxitque. (c) Interea „ hocbellum fuit, & profperrimum „ exitum habuit, tametfi diutius fua „ magnitudine traheretur, „ Arnonem porro interfedi Comitis Geroldi par¬ tes in eo prselio fufcepifle, conjedura eft, fortaffe duda ex literis Alcuini ad Arnonem dads apudHanfiz.T.II.p.108. in Arnone Salisb. ubi hsec leguntur: ,, Fortitudo vero exercitus, qui te- „ cum vadit, ad cautelam, & defen- „ fionem veftri .direda eft. „ Sed hsec verba potius innuunt, Arnonem ipfum in Carentaniam a Geroldo non fine militari prxfidio , ob dubiam Scla- vorum fidem, dedudum. (a) Walafrid. Strabo, de Vifion. Wettini. apud Canif. „ Defuerat foboles, pariterque & defuit hares: „ His igitur verbis fefe compefce- re coepit: „ Denegat haredem Dominus ; manet ipfe fuperftes: „ Quod dedit , accipiat: Maria commendo beata. ,, Sic votum fadis fequitur.-magis omnibus ifti „ Profuit ille loco , cujus nitet Ausja donis. „ Author vita S. Meinwerci Epifc. Pa- derborn. apud Leibnit. T. I. p.. 545. „ Capellam quandam, Capella in ho- ■>, noremS. Maria a Geroldo Caroli M. j, confanguineo , & fignifero conti- „ guam , per Gracos operarios coa- „ ftruxit. „ M.Velferus. L. VI.Boi- cor. & Raderus Bavar. San da Vol. II. addit: eundem in Ccenobium fan- di Galli pariter beneficum extitifte. (b) Walafrid. Strabo, ibid. deGe- roldo. „ Hie vir in hac patria fumma bo- nitate nitebat, „ Moribus egregius, verax, man- luetus, honeftus: „ Cui Regina foror, Ludovici cha- ra Genetrix „ Hildegardis erat, parili bonitat© venufta. „ (c) Walafrid. Strab. vel fiquis alius author eftEpitaphii Geroldo Comiti in Augia pofiti apud Canifium. T. II. „ Mole fub hac magni fervantur membra Geroldi , „ Hujus jura loci cunctis qui viri- bus auxit. „ Pannoniis vera Ecclefia pro pa¬ ce peremptus, „ Oppetiit iavoSeptembribus enfe Kalendis, • „ Sideribusque animam dedit: ar- tus Saxo fidelis „ Abftulit, hue retulit, dignoque hie claufit honore. „ Herman, contract, ad A. 799. ,, Ge- „ ro/dus , Prafedus Bajoaria, fignifer „ & confiliarius Caroli , pius & reli- „ giofus contra Hunos pugnans oc- jj cubuit , Aupaque , quam muftis „ auxerat donis Sc ptadiis, fepultus )j eft. ,, LIBER TERTIUS. 161 IntereaCarolus, pro ingentibus fuis in rem Chriftia- nam, ac Romanam praefertim Ecclefiam mericis, Imperator, caroim & Auguftus A. DCCC. renunciatus eft. Id ipfa Nafcenti DEO lacra die, Divina inter ofticia Romae pera£him eft , &aI- acclamante omni populo Carolo Augufto vitam, ac Vi- &oriam 5 Leone interim Pontifice, Auguftum Diadema triumphali vertici imponente. (a) Au&us Imperii infiigni- bus ad pacandam imprimis Saxoniam, & Religionem in Norico ac Pannonia firmandam animum convertit. Id tertio poft anno magna Principis laetitia perfe&um eft. Bello Saxonico,quod annostriginta & ampiius duraverat, finis impofitus ea lege , ut ejuratis impiis luperftitionibus Chrifto manus dafent, parerent Judicibus Regiis: ceterum fiiis juribus uterentuiv (b) H-ec ad Saham in Franconia atfta i quibus confirmatis Carolus A. DCGCIII. in Boja- riam venit, res turn Civiles, turn quse inter Salisburgen- fiem acPaflavienlem Antiftites deDioecelium finibus fiuper- erant, controverfias compoliturus. (c) Lstiorem ejus adventum Hunnorum oratores reddidefe, qui fie, fiuaque Pars I. X omnia (a) Annal. Fuld. Bertiniani. Mo- nach. Egolifmenfis verbis pene iis- dem: Anna!. Franc. Reuber. ,, Cum ,, die facratiffimo Natalis Domini ad ,, Miftarum folennia Bafilicam beati ,, Petri Apoftoli fuiflet ingrefTus, & „ coram altari, ubi ad orationem fe }} inclinaverat, affifteret, Leo Papa co- „ ronam capiti ejus impofuit, cun- „ do Romanorum populo accla- ,, mante: Carolo Augufto a DEO corona- „ to , Magno & Pacifco Imperatori Bowa- „ norum vita & vi^oria. Poft quas „ lkudes a Pontifice more antiquo- „ rum Principum adoratus eft : ac „ deindeomiffo Patritii. nomine, bn- ,, perator & Auguftus appellatus. „ An¬ nal. Lambeciani hoc loco confulan- tur : uti & Annales Franc. apudMar- tene T. V. p. 907. & 908. 00 Pqeta Saxo ad A. 805. „ Nobilis hie annus longi certamina belli, ,, Tandem, Saxones inter, Francos- queperadi, ■>•> Firmo perpetuas conclude feedere pads. „ Auguftus plus ad Sedem, Salz no¬ mine didam „ Venerat: hue omni SaxoiiUmNo- bilitate : Colleda, fimul has pads leges inierunt, „ llttoto penitus cultu,rituque re¬ lido „ Gentili - - ------ poft htec fidei fe Fubdere velient. „ Catholicae, Chriftoque DEO fer- vire per dvum &c. „ (c) Annales Francici Reuber. ad A. 805. „ Imperator autem Bajoa- ,, fiam profedus, difpofitis Pannonia- „ rum caufis Decembri menfe Aquis- ,, grani reverfus eft. „ Auth. de con- verf. Bajoar. & Gafantah. „ Anno „ DCCCIII. liar ulus Imperator Ba- „ joariam intravit, & inmenfe Odo- „ bl-io Salzburch venit,_ & praefatam „ conceffionem filii ftii ( Ae Amonis ,, in Pannoniam jure facro ) iterans , po- „ teftative multis adftantibus fideli- „ bus fuis affirmavit,& injevumin- ,, convulfarh fiefl eoheeffit. „ Refer- ri hue forte poftent etiam Capitularia qusedam Garoli M. qute extant apud Hundium in Metrop. T. 1. p. 312* & Baluz.T. i.apag. 379. adp. 414. An- hal. Lambeciani ad A. 802. „ Impe- „ rator - - congregavit DueeSj Co- mitds, & reliquo Chriftiano popu¬ lo cum legislatoribus, & fecit om- ries leges in Regno fuo legi, & tra- di , unieuitjufe hominum legem fuam, & emendate, ubieunque ne¬ edle fuit. „ 5? 5 ) Pajfa- rjienfi Ecclefi cum,qui vocatur Lytaba, dduter- ,, ra Hunnorum Zeyfenmurum , Tras- ,, mam , Wachowam , V'telapum ; Nardi- ,, 71 um , foede, Afpach , Wolfesvanne, Er- „ lapha, BterfU'mgum , Tullana , Tr den fee, „ & in Artagrun bafilicas duas, & i* 1 ,, Saxina bafilicas duas , & totidem in „ Eabiana . „ (c) Ex Uteris Eugenii II. PP. ad IV. Epifcopos Laureacenfi Metropoli fub- jeftos infra producendis. Cetera eX Hanfizio T. i. Germ- Saer. peti p 0 ^ font. LIBER TERTIUS. 163 A - c.ignota efle poterat prseckra Urolphi opera,a quo lemel ac iterum Chriftiani gentis Hunnicae principes ledes in Auftria 8o S flagitarunt. Primus ad Carolum Aquisgranum venit Ca- 7 e 7 L}(i- ganus, Theodori nomine in faftis luftricis appellatus, qui cra chri ~ cum infeftos fibi Sclavos accolas quereretur, quietiores in- ter Sabariam , & Carnuntum ledes benignilfimo a Princi- cuntur. pe impetravit. (a) Sed cum redux a Carfare naturae debi- tum brevi lolviffet Theodorus, imitatus ejus veftigia Ca¬ ganus alter, qui Abrahami nomen ex facro fonte Fifchamun- dae in Auftria traxit, veterisquedignitatis locum,quern in¬ ter Hunnos ante tenuerat, pari felicitate a Magno Caelare confecutus eft. (b) Tranquillis ab hac parte rebus, bellum CaroloM. cum Bohemis fuit. Werinharius, quern inter Confinii restores lecundo nominatum loco, alias diximus, (c) cum Adulpho , Judiciorum Ratisbonenfium Praetore Regio , adverfus Sclavos Bohemannos miftiis, in partem ejus gloriae venit, quam Carolus, Augufti filius, de carlo Lechone , Sclavorum duce , & evaftata Bohemia reporta- vit. (d) Beilis Sckvicis felice Marte conclufis Carolus Impe- rator, quod unum reftabat in rebus momentum, ad par- Pars I. X 2 tien- 3 > 5) >5 )) (a; Monach. Egoliftn. „ Princeps Hunnorum Capcanus propter necefi fitatem populi fiii Imperatorem adiit, poftulans fibi locum dariad habitandum inter Sabariam & Car- nun turn , quia propter infeftatio- nem Sclavorum in priftinis fedibus effe non poterat. Quem Impera- tor benigne fufcepit ( erat enim Capcanus Chriftianus in Baptifmo nomine Theodor us) & precibus ejus annuens,muneribus donatum redi- re permilit. Qui rediens ad popu- >■> lum fuum , pauco tempore trans- „ ado diemobiit. „ Fuld. ad A. 8ov ( B ) Annal. Ratisbon. ad A. „ Abraham Caganus baptizatus Riper A >’ Annal. Franc. Reuber. ad .5* .7, Mifit Caganus unum de op- ” timatibus firis, petens fibi honorem „ antiquum , quem Caganus apud „ an ,jos habere folebat, cujus pre- ” v’ b p S Im P crat °r affenfum prtebuit, ” Sc fummam totius regni, juxta pri- „ fcum eorum ntum habere prsce- 5> P 1 ^" 5) apud MrS P?, CCV - j Lisbon, 0 u- s rL^rz ,, unarms praevidiffe. „ Q ua , vo;x idem figmficat ,tefte Reineccio inEle¬ ment. Jur. Germ. 1. I. tit. 5. §. 104. a cComitatui praejfe. Auth. de converf. Bajoar. & Carantan. „ Tunc primus „ ab Imperatore conftitutus eft con- ,, finii Comes Goteramnus , fecundus „ Werenharius. „ Goteramnum tamen Comitem inter teftes non apud Mei- chelbeckium modo T. 1. parte altera Inftrum. ng. ad A. DCCCII. fed ad Annum etiamDCCCVUI. apudBern. Pezium T. 1. Anecd. in Cod. Tradit. Sand-Emmeram. c. 8* reperio ; nulla tamen pneter Comitis titulum , ad- junda dignitatis, aut praTedune no- ta: ut adeo, quo anno Confinii Prae- feduram Goteramnus reliquerit, aut Warinarius adierit, definiri haud cer- to poflit. (d) Annal. Pith, ad A. 805. „ Car • „ lus junior in Boemanos Sclavos cum „ exercitu a Patre mifliis, depopula- „ ta provincia, regem eorum Lecho- „ mm occidit. „ Chron. Moifliac. ad A. 805- „ Karo lus Imperator mifit fi- „ Hum Rium Karolum Regem cum ex- „ ercitu magqo Riper Windones, & „ alium exercitum cum Adulpho oc „ Werinhario , id eft, cum Baguariis. „ Sic enim Boji aliter & aliter appel- lantur, nunc Bajoarii , nunc Baugoarii » ut fit in Chron. Mafciafc. 164 ANNALIUM AUSTRIA Carolus tiendum in iiiios Imperium curas convertit. Confe£bs a: c * A. D C C C VI. earn in rem fupremae voluntatis tabulae, a inter fi- Francici Imperii optimatibus, ac Leone inprimis Pontifice ^ l *° ( s J ar ’ confirmatae: (a) Pippino, Italias Regi,Bojaria, Noricum, Pannonia, cum Burgundia & Alemanniae parte attributa: Carolo, quern fucceflorem fibi deftinarat, Saxonia, Frifia, &quidquid fere fupra Danubium in Germania populorum erat, cum maxima Gailiarum parte tranfcriptajreli&a Lu¬ dovico natu minimo Aquitania, 8c Narbonenfi,ac Lugdu- nenfi Gallia. Cumque devexa jam aetas quietem Carolo Augufto , & tranquillius in pace otium fuafiftet, dimiilis in novae haereditatispoflelllonem filiis, Aquisgrani fereaeta* tis reliquum exegit. Hac ultimae voluntatis declaration Auftria in duas fcilla partes ell:, & inter Carolum ac Pip- pinum iiiios diftra&a: led confecutus poft paulo amborum haeredum praematurus obitus confilium intervertit. ( b ) Prior, Pippinus Italiae Rex cum ingentiaulae totius lu£tu ad VIII. Idus Julii A. DCCCX. Mediolani exftin&us eft: (g) 8*° quern altero mox anno confecutus Carolus, pridie Nonas Decembris ad meliorem vitam exceilit. (d) Nihil in vita 8* 1 adhuc gravius feliciftimo Patri accidere potuit,morte tarn prseftantium filiorumranimoftbi tamen conftitit,nec quid- (a) Annal. Fuld. ad A. 806. „Par- „ titio regni Francorum ab Impera- „ tore fada in villa Theodonis inter „ filios fuos,ut Iciret unusquisque eo- ,, rum, quam partem tueri, & rege- „ re debuiffet, fi pater eum fuperfti- tern relinqueret. De hacpartitio- „ ne teftamentum confcriptum, & ab „ optimatibus Francorum confirma- „ turn, & Leonis Apoftolici fubfcrip- „ tione roboratum eft.,, ExtatTe¬ ftamentum illud inter Scriptores coas- taneos XII. Annal. Francic. exBiblio- theca P. Pithoei I. C. in lucem editos : led fidei non ufquaque cert£. (e) Poeta Saxo ad A. 806. Divifio- nem provinciarum fie exequitur: ,, Poft aliquam litem, patrii divi- vifio regni, „ Certas iple dedit partes, ut cui- que volebat. ,, Italico Regi Bajoariam fimul oni- nem ,, Pippino addiderat: nee non Bur¬ gundia, quantum ,, Parte fub extrema celfas interja- cetalpes, „ Cum paucis Alemannorum quo- que finibus, illi quam „ Traditur. At Carolo reliquos donans Alemannos, „ Saxones, ac Frefones fubjecit eidem, „ Cui fimul ex magna fertur data Gallia parte, „ Oceani donee vaftis concluditur undis. „ Hunc in Francorum fibimetfuc- cedere regnum Difpofuit, fi non aliter Domino placuiflet. „ Subjicitur vero Sceptris Burgun- gundia pene „ Tota pii Regis Ludovici, jure tenentis „ Poft htcc Imperium, nee non Aquitania cun&a. „ Et poft pauca: ,, Iple dehinc Princeps in Sede ma* nebat Aquenfi, r> Nee poft militia Iblitos exercuic ttfus. „ (c) Annal. Fuld. A. 810. „Nuntii ,, ad eum ( Carolum M. ) perfevun- „ tur - - Prpinum Regem Italias VW* ,, Idus Jul. de corpore migrafte. ,, (o) Annal. Pithse. A.§n. ,, Caro- j, /»r,qui Imperatoris filius major na- n tu erat, II. Non. Decemb. obiit.,* LIBER TERTIUS. 165 * gem excipiens, coronam illi impo- Lambec. &c. alfignant Ghrifti 814. Ur c ?P larum > quee in Pannoniam „ mi k ruerant, ad prslentiam Prin- rLol?fit mifll v 7 enerunt * » Monach. Egolifin. „ Venerunt etiam Aquas de „ Pannoma duct principes A Jorum , ” Ur Un ’ ^ a ' u Canzauci & pri- „ mores Sclavorum circa Danubium „ habitantium cum muneribus. „ (c) Annal. Franc. Reuber. A sL i, Evocatum ad fe fiLm ,, luum Ludnvicum Aquitanise R.e- Hunno- rum , ac Sclavo¬ rum dij~ fidia compo- nuntur. Caroli 2 A. obi~ tus . 266 ANNALIUM AUSTRIA Ejus de Auflria merita. pads artibus, quibus Imperii Francid fines a Danis ad Ca- labros 5 ab Hifpanis ad ultimos pene Pannoniaj limites pro- tulit:Religionis tamen maxime infigni Audio,& quaeReli- gionem fere confequuntur, dementia , munificentia , mo¬ de Aia, eharitate, quibus rebus ConAantinum, ac Theodo- fium Magnos non aequavit modo, fed fuperavit. At ve- ro non alia facile provinda Carolo plus debet ac AuAria, quam ex tot provinciarum velut laciniis in unum corpus colle&am, ereptam Hunnis ac Avaris, legibus, moribus, incolis,religionibus,aris,templisque$artibus deinde, ac ci- vilibus inAitutis, ad earn,qua poAea Aoruit,dignitatis Ipe- ciem perduxit. QiweliiAe optimum Principem tot curis, impenfisque non Imperii amplitudinem, fed pacem ac Re- gnorum tranquilitatem 3 8c quod omnibus in bellis fpedta- bat maxime, Religionis incrementum , id fatis argumento eA,quod ampla provincial vedigaIia,non ad regium aerarium, fed ad facros fere AntiAites(id quod in Saxonia etiam fa- cliitaAe legimus) derivarit. ( a ) QuidSalisburgenfi, quid PaAavienli Ecclefise acceflerit, fupra relatum eA : ( b ) pa- rem extitiAe in D E O dicata Coenobia Caroli munificen- tiam, ex Altahenlium, 8c Cremifanenfium tabulario liquet, quorum alteris res 8c prxdia, a Taffilone Duce olim tradi- ta,benigneconfirmavit; alterisagrum amplillimumin Au- Aria inferiori,interBielacham 8c Danubium,ad precesGe- roldi Comitis conceffit. (c) Sunt, qui S. Petri Vienna, S. Petro- (a) Poeta Saxo ad A. 803. ,, At vero cenfum Fran corum Regi¬ bus ullum „ Solvere nec penitus deberent, at- que tributum, „ Cundorum pariter ftatuit fenten- tia concors , „ Sed tantum decimas divina lege ftatutas „ Off'errent , ac Prafulibus parere ftuderent, „ Ipforumque fimul clero, qui do¬ gmata lacra, „ Quique fidem Domino placitam,vi- tamque doceret. ,, ( b ) Pertinent hue qua; Alcuinus in Epiftola ad Armnem Salisburgenfem feribit. „ Tertiam vero partem dela- „ boribus tuis , per lingula loca leu „ Epifcopatus, feu Monaftcrii, con- ” C eflit tibi Rex in eleemofynam ” tuam tradere. „ Vid. Epift. totam apud Hanfiz. T. II. p. 108. Item qua: ex Dipl. Ludovici Reginario PalTavienli A. 823. dato alias relata funt. Con T firmat id Ludovmi Rex, Caroli Nepos, Diplom. Altahenfifats dato, quod extaC apud Hund. Metrop. T. II. pag. 12. „ Dominus Avus nofter Carolus licen- „ tiam tribuit Ibis fidelibus in aug- ,, mentatione rerum Ecclefiafticarum „ DEI in Bannonia carpere, & polli- ,, dere hsereditatem, quod per Keen- „ tiam iplius in muitis locis , & ad „ iftud etiam Monafterium fadum „ effe dinolcitur. „ . (c) Annal.Cremifan.Rettenpache- ri 1.1. p. 28. Gewoldus in Addit. ad Hund. Metrop. T. II. pag. 7. n Ad „ deprecationem Gsroldi Comitis fi- „ delis noftri concedimus, atque con- 75 fiimamus ad Monafterium S. Man - „ ritii , quod eft fitum in ducatu Ba- „ joariorum in loco nuncupante Alta* „ k,ubi Orulfus redor prceefle vide- „ tur, locum quendam in Avaria , ubi ,, Bkloha fluvius Danubium ingreditur. „ Eft autem teftimatio illius loci,qua- „ ft XL. manforum. „ Quod Dipl°" ma datum eft Aquisgrani VI. Kal. cemb. A. 812. Imperii CaroliM. due* decitno. LIBER TERTIUS. 167 Al c ‘ S. Petronillae Carnunti bafilicas ( a ) Carolo author! tri- buant: id ut in medio relinquam , conftat certe Ludovici filii teftimonio, multas ab optimo Principe aedes facras Wal- derico Paflavienfi tranfcriptas,quas nifi fumptu ille fao,aut imperio excitafiet, quis in tanta temporum barbarie medios inter Hunnos condere potuiflet. (b) Multa hoc loco, quae ad Pannonici limitis, fub quo Au« ftria,adminiftrationem pertinent, deliderari polTunt 3 fed quae longa vetuftas publicae notitiae fubtraxit. Id peculiare is limes habuit,ut cum viris nobilibus aliasComitatum non nifi unum remFra- comitteret Carolus, eumque finibus peranguftum 3 eundem f e ^° uni tamen,licet ampiitudine pluribus parem,uniusComitis ac Litton- Prsefe&ii fidei comendaret. (c) Ejusdifcriminis ratio in aper- tum H- toeft: nam cum adverfus numerofiilimam Hunnorum, ac mtem ° Sclavorum nationem , quae a fronte , ac lateribus Auftrias imminebat,excubandum eflet limitis Pnefe&o aflldue, res in fummum periculum perlaepe addudta eflet, nifi ex am- pla provincia , amplas etiam adverfus hoftem copias con- fcribere potuiflet. Quod fi moram belli difcrimen patere- tur, literis circumquaque miflis, locorum domini cum nu- merolo milite evocari ad certum diem folebant: imperata iis, praeterea in tres menlesannona,veflimenta,arma,cur- Hum fue- rus cum cetero belli apparatu , afciis , paiis , ligonibus, 8c quae id genus plura erant,noflrae aetati incognita: Equiti 8c fcutum, 8c geminus erat cuique gladius, longior unus, al¬ ter brevior, 6 c pugioni haud abfimilis 3 lancea adhaec , 8c cum arcu armata telis pharetra: omnia denique feu ad iter, feu ad praelium requifita, a dominis fic prxbenda, ut pra¬ ter aquam , lignaque, 6 c pro jumentis foenum, nihil a pa- cato quoquam extorqueri necefle eflet. (d) Haec belli ge- rendi (X) Laz. Coment. de Rep. Rc R. XII. Se&. 3. c. 1. de Carnunto, qi $. Petronillje oppidum appellari ( ” dit poft Caroli M. cetatem. „ ” cnin ) 1 ) intuit 5 cum ill Y(ibicma % c „ modo eft Vimna Aujiria , divo P „ acram aedem pofuiffet; proxin ” a e ^-> municipio bi ” 0 1 templum confei ^ templa, qus ( c ) Moftach. San-Gallenf ! T gclhs Caroli M. „ Providcmiffi, „ Karoius nulli Comitu m ,nifi his, » in confinio id termino Barbara „ confticuti erant , plusquam unum „ Comitatum aliquando conceftit. „ (d) Conftat id ex Epiftola cncycli- ca CaroliM. adFulradum (alias Orol- phum) Altahenfem Abbatem : apud Bern. Pezium Cod. Diplom. P. i. col. 73. ,, Ita vero prseparatus cum „ hominibus tuis, ad prsedidum lo- „ cum yenias, ut inde, in quamcun- „ que partem noftra fuerit juffio, & „ exercitaliter ire poftis, id eft, cum „ armis 8c utenfilibus, nec non _& ce- ,, tero inftrumento bellico, in vidtua- „ libus 8c veftimentis, ita ut unus- „ quisqueCaballariushabeat fcutum ,, 8c lanceam , & fpatham Sc femi- „ lpatham , arcum & pharetras cum „ fagit- Loctt yu&dam Aufiritz tar oli M. - A - a rum erat authoritas. Ceterum prseter provincias Marchio- neni, alios etiam in Auftria inferiore conftitutos fuifle Ju- dices, qui populo recens ex Bojis, Sclavisque in vaeuas maxime Hunnorum ledes colledio jus dicerent , quo- rumque a fententia ad Principemipfumappellatio eflet,iis- dem monumentis edocemur: quanquam quibus locis id forum celebratum fit, ignoremus. (a) Extabant quasdam adhuc Favianas rudera, quss longo pofi: tempore in urban Viennenlem adolevere: memorantur in eorum temporum monumentis Lytaha, Zeilenmura, Dralmura, Artagruna 5 & frequentia paulo pofi: Auftrias ordinum conventibus oppi- da Tullna, Sc Trebenfea: & ut ea praeteream, quae de S. Hip- polyti oppido ex Tegernleenfibus documentis afleruntur j Pielagi, Nardini, Rhoedae, Alpachi,Wolfeswannae, Erlaphae, Bierftlingi, Saxinae, (b) Kirchbachij (c) Carnunti, item > Sabariaeque (d) nonnulla fit mentio: led cui potifiimum ex his locis Judiciorum is honos debeatur, nondum depre- hendi. Carolo M. ad Superos translate, Ludovicus filius Imperium adiit, felix pietate , religionis fiudio , oblervan- tia in Pontifices; led liberis, quos ambitio, Sc in Novercam contumacia Patri infeftos reddidit,infelicilllmus. Regnum lapienter ab jufiitia aulpicatus, auditis in Aquisgranenfibus comitiis ordinum querelis, ablegatos fiatim in omnes Im¬ perii provincias dimifit,qui opprefTospraefedtorum injuria popu- „ fagittis : & in carris vcftris utenfi- „ lia diverfi generis, id eft, cuniada, „ & dolaturia, tarratres, aftias, fof- „ forios, palas ferreas, & castera uten- „ (ilia, quae in ho Item funt neceffaria. „ lltenfilia vero ciborum in carris de „ placito infuthrum per tresmenfes, „ arma & veftimenta in dimidium „ annum. Et hoe omnino preecipi- ,, mus, ut obfervare faciatis - - ut „ prater herbam, & ligna, & aquam „ nihil de cseteris rebus tangere pra- „ fumatis,&uniuscujusqueveftri ho- „ mines cum carris & cabalariis fuis vadant, & Temper cum eis fint us- que ad locum pradi&um, qualiter abfentia domini locum non det ho- ” minibus ejus mala faciendi. „ ( a ) Diplom. Ludovici Pii Tup. Laud. exLaz. I7.de Migrat. „Cum ,, autem \\eginherus Epifcopus elfedtus eft, devitans difeordiam & litem, j) Godefridmn, Marchionem, & Judi- „ ces illius provincirt , in pralentiam „ noftram fecit venire. „ (b) Ex eodem Diplom. Ludovici Pii. „ In provincia Avarorum quen- „ dam locum, qui vocatur Lytaha , & „ in terra Hunnorum, Zeifenmurum , „ Trasmam , Whcbotvam , tklagum , „ Nardinim , Rjboede , Afpach , Wolfes- „ ivanno , Erlapha , Bier/Uinguni , Tul- ,, lana, Trehnfee , & in Artagrun , ba- ,, filicas duas, & in Saxina balilicas „ duas, & totidem in Fahiana. „ (c) Ex Diplom. Ludovici Regis German, dato A. §q6. „ In provim ,, cia Avarorum, in loco , qui dici- „ tur Kirchpach. ,, (n) Annal. Pithce. & Lainbeciani, corruptius, diferte Annal. Reuberia- m ad 805. ,, Cacanus princepsHu- ,, norum - - Imperatorem adiit, p°' 5, ftulahs fibi locum dari ad habitan- „ dum inter Safariam , & Camun- 5, turn. „ LIBER TERTIUS. 169 a. c. populos, melius de fe fperare juberent. Bernardum deinde Itaiiae Regem, ac Pippini fratris filium, confirmato Longo- bardiae regno, cultum honoribus, muneribus donatum in fidem accepit: Lotharium denique , filiorum maximum, Bojariaj; Pippinum natu minorem Aquitaniae Regem re- Sl S nunciaviC A. DCCCXV. (a) Triennium vix Imperii abierat, cum Lothario publicis comitiis in conlortium Im¬ perii adle&o, Bojarire regnum inLudovicum, pueriles an- nos vix nuper egreffum, tranftulit. (b) Sed curas ea pro- k* 7 vinciarum partitione non imminutas, exorta biennio poll: in Italia feditio oftendit. Bernardus, Pippini fratris ex con- cubina filius , confirmato jam Itaiiae regno, ad Imperium etiam fuafu procerum quorundam afpirare aufiis, obfeffis Itaiiae clauftris, nequa conatibus ejus vis ab Germania in- terveniret, multas jam Itaiiae civitates fua in verba adegiffe ferebatur. (c) Rei magnitudo vigilantiam Ludovici Caefa- ris exacuit, qui tranfcenfis propere cum exercitu alpibus, fradios terrore conjuratorum animos facile ad fe traduxit. Bernardus a fuis deflitutus, Ludovici fe dementias permi- Et. (d) Sed reje&a in proxima comitia reorum caufa, atro- Pars I. Y cibus ( a ) Annal. Franc. Reuber. A. 814 * „ Baioariam mific. „ Annal. Franc. ,, Ludovicus filius - - Aquisgrani Reuber. adA. 817- „ Filium fuum fummoque omnium Fran- Lotba- rium fi¬ lium lie- gem Bo- jaria creat. „ venit „ corum confenfii ac favore Pacri fuc- ,, ceflic : - - habitoque Aquisgrani „ generali populi fui conventu , ad „ juftitiam faciendam, & opprefiio- „ nes populariumreievandos legatos „ in omnesregni fui fines mifit. Rem¬ it /»(i;-tew.regemItalia:,Nepotem fuum „ acl fe evocatum, muneribus dona- „ vit, &in regnum remifit.--Tunc „ duos ex filiis fuis, Lotharium in Ba¬ it joariam , Pipinum in Aquitaniam mi- > } fit. ,, Anonym. Script. Vit. Lu- dov. Pii addit. ,, Tcrtium vero Ludo- a vicum adhuc puerilibus confiften- ,, tem in annis fecum tenuit. ,, Lo¬ tharium porro, Bajoaria Regem fui fie C dA tUtUm P acec ex Annal. Lambec. ad A’ 815. „ Illuc venit filius ejus „ Hludharius Rex Eajoariorum &c. „ Ft multo magis ex Diplom. plurib. apud Meichelb. inHift.Frif.T.i. Part. Jnftrum.^N. 316. & f Anno » Impem g onofiHludovici, & anno ” Tndfi? vm arn Rcgis in India, ym. „ a. videi.gi* (b) Auth. Vita: Ludov. Pii pi. „ hum pnmogenitum Lotharium lm- „ peratorem appellari, & effe voluit „ & duorum filiorum fuorum Li pi M num in Aquitaniam , I.udovicum in » Bernar¬ dum j It ali A Regew*, oppri- miti ,, primogenitumio^rt^aw coronavit, „ & nominis atqueImperii fui focium ,, fibi conflituitcaeteros Reges ap~ „ pellatos , unum Aquitania , alterum ,, Bajoaria praefecit. „ (c) Thegan. de geft. Ludov. Pii. „ Bernardus filius Pipini , & ex COncu- ,, bina natus, per exhortationem ma- „ lorum hominum extollens fe adver- „ fus patruum fuum, voluit eum a „ regno expellere. „ Annal. Franc. Reub. A. 817. „ Renunciatum eft ,, diBernbartumNcpotem fuum,Italic „ Regem, quorundam pravorum ho- „ minum confilio tyrannidem medi- „ tatum , jam omnes aditus, quibus „ in Italiam intratur, impofitis fir- „ made prsefidiis, atque omnes civi¬ tates Italia; in ipfius verba juraffe: quod ex parte verum,ex parte fal- ,, fum erat. ,, (d) Aud. Anonym. Vit. Ludov. Pii. Thegan. de gelt. Ludov. Pii. An¬ nal. Franc. Reuber, A. 8i7« » Ad ,, quos motus comprimendos, cum „ ex tota Gallia atque Germania con- ,, gregato fumma celeritate magno ,, exercitu Imperator ad Italiam fe- ,, flinaffet: Bernhartus rebus fuis diffi- „ dens, maxime quod fe a fuis quo- „ tidie & oculis multat. 17o ANNALIUM AUSTRIA cibus omnes fententiis funt confoffi. Subtra&us quidem A - c * Cyfaris dementia capitali flippiicio Bernardus Rex eft 5 fed oculis tamen orbatus: ceteri, quos culpae aliqua contagio 818 afflavit, in exilium a, liarios hanc crudelltatem agere. „ (c) Brunner. Boic. P. II. 1 . I. du- bie; Aldzreit. Boic. P. 1. 1 . 9. aper- tius, &favere videtur Teftamentuni CaroliM.apudPith£eum,ubi hire infer- ta funt. ,, Quod fi talis filius cuili- „ bet iftorum trium fratrum natus „ fuerit, quern populus eligere velit, „ ut Patri fuo fuccedat in regni hx- „ reditate , volumus, ut hoc confen- „ tiant patrui ipfius pueri, & regna- „ re permittant filium fratris fui in „ portione regni, quam pater ejus, „ eorurn frater, habuit. „ Sed huic Teftamento Carolus poftea ipfe obro- gare vifus eft, ut patet ex Poeta Sa- xone A. gn. (d) I hegan. de Geft. Ludov. Imp* c. 22. Biograph . Anonym. Ludov. Pit. Annal. Fuld. Bertinian. Reuber. (e) Annal. Laurisheim. An. BJS* j> Irmingardis Regina, conjux ejus - ' „ V. Non. Odobr. deceflit. „ (fJ Thegan. c. 26. „ Sequenti ve- j, ro anno accepit filiam Welfi ducis, » quierat de nobiliffima ftirpe Bava- j, rorum } & nomen Virginia Judith, LIBER TERTIUS. 171 A - e - (a) in Ecclefiae Paflavienfis prasdia & pofieffiones a morte Caroli M. involarint. (b) Hatto Paflavienfium Antilles, tit in ceteris parum ftrenuus, ita in tuendis juribus minus for- tis, diifimulandam earn fibi injuriam putavit. At Regin- herus fimul ac Epifcopatum adiit, nihil antiquius habuit, quam ut Pontificiae ea dignitatis pnefidia veterem in ftatum revocaret. Id quo minus primo quoque tempore conleque- retur, in caufa bellum fuit, adverfus Liudewitum, Panno- niae Saviae, feu Sclavonic regulum , a Francis fufceptum. Eluferat is vi aut dolo Italicas copias, (c) quas Imperator nuper in eum milerat j cumque fuccefius improbi confilii animos Sclavi principis incredibiiem in modum inflaret, nec jam pacata ulla confilia , aut conditiones admitteret 5 820 mill! A. DCCCXX. tres fimul exercitus, qui contuma- cem, velut indagine conclufum, in cafies agerent. Primus per alpes Noricas, per Carentanos alter j tertius per Pan- nonise fuperioris fines in hoftem du&us. Territus,non fra« d:us tanta belli mole Liudewitus, munitiffimis interim le locis continet, dum manu aut confilio fibi viam aperiret. Deformata tamen ferro, flammaque omnis circum regio, & Carnioli, Savi accolae, ad oblequium revocati: quibus ad extremum Balderici, Praefedti Forojulienfis opera, Ca- rentanorum pars ilia acceilit, quae Sclavici ducis fortunam eatenus efHecuta. (d) Liudewitus rerum fuarum anxius, Pars I. Y 2 cum (a) Auth. de Convert. Bajoar. & Carant. „ Tunc primus ab Impera- „ tore conftitutus eft confinii Comes „ Goteramus--quartus Godefridus. „ (is)Diploma Ludov.Pii apudLaz.l.7. de Migrat. Gent, mox afferendum. (c) Annal.Franc. Reuber. A. 8ig. ■>■> Erant ibi ( Hariftallii ) & aliarum „ nationum legati - - fimul & Liu- ,, dewiti ducis Pannonia inferior is , qui » res novas moliens Cadalaum Comi- „ tem, & Marcae Forojulienfis Prx- „ rectum , crudelitatis & infolentias ” T CCU ^ a . rc conabatur. „ Item A. gig. ” xcrci tus de Italia in Pannoniam v> P ro P te rl?'«J f iv;^'(Fuld. annales Lui- „ ewicum appellant ) rebellionem ” m Y-*3ui rebus parum profpere „ geftis,mfe£to pene negotio regref- ius eft. - - Exercitu veto de P«- ” IT'CfT ° C “ dokk dux Foroju- ” ehk dereffit ” SSr l C 0 U1 cum Baldrichus „ effetfubrogatus,& ln Carantanornm r> tegionem, quie ad ipfius curam per- „ tmebat, fuiffet ingrcffus, obvi Um „ ibi habuit Liiidewiti exercitum,quem „ juxta Drctvum fluvium iter agen~ „ tem parva manu aggreffus , pluri- „ bus interfectis, & avertit, & de „ ilia provincia fugavit. „ ( d ) Annal. Reuber. A. 820. „ Transa&a hyeme, ut primum her- „ ba pabulum jumentis prabere po- „ tuit, tres illi exercitus contra Liude. „ witum mittuntur: quorum unus de „ Italia per alpes Noricas , akeipper Ca- ,, rantanorum provinciam, tertius, per „ B ajoariam & Pannoniam (upniorem „ intravit. Et duo quidem, id eft , „ dexter & finifter, tardius ingrefli „ funt, eo quod unus Alpium tranfi- „ tu, hoftium manu refiftente,prohi- „ bebatur: alter & longitudine itine- ,, ris,& DnJ&oflumine,quodtrajicien- „ dum erat, impediebatur : medius ,, ailtern, qui per Carantanos intrabat, ,, quanquam tribus in locis ei refifte- ,, retur , feliciore ufus fortuna , ter hofte liiperato, Dravo etiam trans. miffo, celerius ad deftinata loca per- vcnit. Contra htec Liudewitus ni¬ hil molitus, munitione tantum Ca- „ ilel- 3 ? Godefri- dus Con - finiitrai' feel us , jeu Alar- chi g. Bellum cttmLiu- deyvito Sclavo¬ nic re- 172 ANNALIUM AUSTRIA cum in omnes, ubi ubi effiigio locus eflet, partes fe verte- a. & ret, relitfta clam urbe Sifcia , lociingenio , fluminumque interjediu tutiflima, in Dalmatiam profugit: led qui dolo ad id tempus egit omnia , dolo ad extremum Liudemisli Dalmat* periit. (a) Caftareae interim copiae,perpetrato ut- cunque bello ,e Pannonia incolumes rediere , fi partem de- ^ mas earn exercitus, quae inDravi fluminis trajedtu,& aquae & coeli inlalubris gravitate, morbis conflicftari caepit,& alvi profluvio magnam fuorum partem amifit. (b) Pacatis Sclavorum in Pannonia rebus, ad provincialium lites com- ponendas verfa funt Caefaris ftudia. In Auftria Reginheri Paftavienfis Epifcopi caufa adLudovicum delata, aure tarn benevola accepta eft, ut literis Francofordiae ad IV. Kal. Julii datis,non modo reftitui injufte ablata a Marchionibus juberet j fed fines etiam limitesque, quos inter partium ju¬ ra confifterent , populi judicio, ex legis forma , Patrisque Caroli voluntate defcriberet. Terminorum tamen hodie tam obfcura eft notio , ut quid utram in partem fit tradi- tum, intelligi fatis vix poffit. (c) Dum „ ftelli, quod in arduo monte con- „ ftruxerat, fe fuosque continuit - - „ Exercitus vero, poftquam in unum „ convefierunt,totam pene regionem „ ferro & igne vaftantes, haud ullo „ gravi damno accepto, domum re- „ verfi funt. - - Quibus demumre- „ verfis, Camiolenfes , qui circa Savum „ fluvium habitant, & Forojulienfi- „ bus pene contigui (unt, Ba'ldericbo fe „ dediderunt. Idem & pars Caranta. ,, norum , quae ad / iudetviti partes a no- „ bis defecerat, facere curavit. „ (a) Annal. Fuld. A. 823. „ Liu- dnvicus - - relic! a Sifcia civitate- „ cum inDalmatas ad Emubslum (Ber- „ tin. Liudembuslum appellant) avnn- „ culum Born* ducis perveniflet, do- „ io ipfius interfedus eft. ,, (b) Annal. Fuld. A. 820. „ Ista- „ men ( exercitus ) qui per Pannoniam „ fuperiorem iter fccerat , in traniitu 5 , Dravi fiuminis, exlocorum & aqua- „ rum infalubritate , foluti ventris „ incommodo gtaviter affcdus eft, ,, & pars ejus non modica hoc mor- „ bo Confumpta eft. „ (c) Diplom. Ludov. Pii: datum Reginhero Paftav. Epifcopo A. 823. IV. Kal. Julii Francofurt. „ Sed poft- „ quam Pominus Genitor nofter pice „ memorise ibro/wlmperator defun- j, dus eft,A/a rchiones ejusdem provin- » cis eadem loca jure quodam alie- „ nare, & eorum poteftati fubdere „ conati funt. Cum autem Bfpinhe- ,, rus Epifcopus efFedus eft, devitans „ difcordiam , & litem, Godefridum „ Marchionem , & Judices illiusPro- „ vincicein prcefentiam noftram fecit ,, venire. Nos vero juxtalegem,& „ judicio totius populi, juxta tradi- ,, tionem praedidi Imperatoris loca ,, ftiperius nominata ita diftinximus ,, &c. Proinde ergo Imperiali noftra ,, authoritate jubemus, ac diftingui- ,, mus marcbam, ita ut a Iytoha juxta ,, fontem, qui voeatur Scbdmbrunno , „ cum omni intcgritate, ficut Tbeo- „ doricus habuit in fua poteftate , & „ Zeifenmurus cum tali marcha , ut Ge- ,, nitor nofter Coro/us decrevit, hoc „ eft, ab illocaftello in orientalipla- „ ga, qua: & Godefridus , & 'Ibeodoricul „ fibi vendicaverunt: ufque ad pen- „ dentem lapidcm in ora montis Co- „ mu pen i , & in Auftrali ad Kunipoheften „ ( Kunigofieten ) in occidentali autem ,, ufque ad acervos, fitos inter Tull a- „ mm, & ipfum caftellum ; & ultra „ ad Danubium ad Drebenfee, & inde „ ad A 4 ocbyn/es,lk ufque Czymburcb &(-'• „ Datum Anno DCCCXXIII. Indi- „ dione prim a IV. Kal. Jul. Fran- „ cofurt. Regnante Ludovico annos „ decern. „ Ita mutilum extatapud Laz. 1 . 7. de Migrat. & 1 . 12. Com¬ ment. Reip. Rom. Sed. y. c. 7- LIBER TERTIUS. 173 A. C. Dum Reginherus de prsediorum ac pofleffionum jure curnGodefrido Marchione licigat,Urolfus, PaEavien- lis quondam Ecclefix ele&us Epifcopus, majora animo ag- greflus, Romam proficifcitur,&LaureacenfisArchiepiIco- ^ 2 4 patus infignia ab Eugenio II. Pontifice Maximo fibi vindi- cat. Nihil non impetrarunt viri inlignis merita, qui am- pliando Chrifti regno cetera omnia fapienter pofthabebat: nec nihil momenti attulereEpifcoporum, Ducum, & Opti- matum per Moravian), ac Pannoniam liters,qui in decus tarn fandli 6c vigilantis Antiftitis mira confenfione confpi- rabant. (a) Extant ea de re Pontificix Eugenii II. literae Rathfredo Favianenfi , Methodio Speculunenfi, Alewino Nitravienh , Annoni Vetvarienfi Epifcopisj nec non Moi- maro,ac Tutundo Moravia;,ac Hunniae ducibusinfcriptae, quarum fumma hxc eratrut quoniam earum gentium Ec- ciefia, opitulante DEO , magnis increments quotidie au« geretur, neque Urolfi, fandhe Lau reace nils Ecclefiae Archi- epifcopi, cujus opera Chrifto adjundtae fint, ardor ac ftu- dium amplificandae Religionis ullis le laboribus frangi pa- tiatur j hunc tarn pium, tarn falutarem fins rebus Antiffi- tem, omni cultu,ac oblervantia profequanturreamin rem le pro ingentibus viri meritis, Uroifo praeter Archiepifco- pi infigne, Pallium, Vicarii etiam Apoftolici partes per Mo- raviam, ac Pannoniam conferre: darent igitur operam, ut quae ad veterem Laureacenfem Ecclefiam pertinebant Epi- fcoporum fedes tres rdiquae, aut inftaurentur iterum, aut alias in urbes, in quas Uroifo vifum eflet , transferantur. (b) Y (a) Ex literis Eugenii II. PP. infra adducendis. „ Propter.'veflras autem „ petitiones, fuper hac re flagitanti- » bus &c. „ O 8 ) Liters Eugenii II. PP. apud Hund. Metr. T. i. pag. 230. quarum hoc eft initium : „ Eugenim Epifcopus, „ lervus fervorum DEI. Rathfredo ” Favianenfts Ecclefiae, & Me- ” f °f° fencta Specu/i- Julienfn, qua & „ Songuturenfis nuncupatur,atque Alz- ,» nzno fandta; Nitravienfrs Ecclefia: , ,, parique modo Annoni fan£he Vetva- » rm f ,s E f clefi * Epifcopis. Simul ” etiam Tuttundo , nec non Moymnro ” Ducibus, & Opumatibus, exerciti- ” busque plebis HunnU, qux & Avcl , ” ria dicitur, & Moravia. Defiderio „ lalutis ammarum veftrarum &c fubjungit deinde: „ OptabiKs rumo” „ ns index fuit Reverendiffimus Trol- 5J pbuStkn&x laureacenfisEcdeUx Ar- 3 - » Quod chi epifcopus. - - Is itaque ad Apo- ftolorum limina orationis caufa ve- niens , novam Ecclefiam, noftris Apoftolicis benednftionibus infor- mandam , fubnixe commendaviq, quam Domino auxiliante Catholi- ce gubernandam in veftris partibus fufcepit. In quibus etiam quondam, Romanorum quoque, Gepidarum- queaetate, ut e lediionecertum eft, in /e/>/rwEpifcoporum Faro chins An- teceflores fui, jureMetropolitano, obtinuerant Dioecefim. - - Quem nos doftiffimum Divini Oraculi Miniftrum - - Re&oremtransmi- iimus, atque in prazfatis regionibus Bunnta , qua: & Avaria appcllarur, fed & Moravia, provinciarum quo- que 1‘anncnia , five Mefia , Apoftoll- cam vicem naftram, & Dicecefirn, atque jus Ecclefiafticum exercendi, & ufum, ac poteftatem Anteceffo- n rum Laurea - cenfis Archie- pifcopa- tus in- jiaura- tur air Ur alpha. Geroldus Pan non i- ci limitis Prafe- Bus, 174 ANNALIUM AUSTRI/E Quod ex literis his Pontificiis ad Auftriae notitiam pertinet, a, c. ell Rathfredi Favianenfis & Annonis Vetvarenlis Epifco- porum mentio, quae fedes ambae, cum ex menteplerorum- que Viennae , ac Altenburgi (a) eflentj argumento iunt, Vindobonam, feu quae vox tribus abhinc feculis in ufu e£ fe coepit,Favianam non ita defiifle,ut ejus urbis plusquam rudera, ac parietinse non ad nonum,aut duodecimum fortaF fe a Chrifto nato feculum perdurarent. Patet praeterea Laureacenfem in Auftria Eccieham/uppreffam magis tern* porum injuria, ad earn diem fuifle, quam penitus extindlam* Forte per id tempus Ludovicus , Pii filius , in Bojariam venit, & deflinati fibi dudum Regni pofieffio- nem cepit, ( b ) Pannoniae interim Geroldo Comite ad fimitis cuftodiam praefedlo, (c) Viro magnarum lau- dum, & rebus geftis turn Romas, turn in aula Caroli M. ac Ludovici fmperatorum fpeclato. (d) Initiis pacatis fta- tim fe turbae mifcuerunt. Ortomagus, Bulgarorum Rex, millls femel iterumque ad Caefarem legatis, limites , qui Panno- „ rum fuorum, videlicet fan£taZfir«~ „ reacenfis Ecclefia Archiepifcoporum, „ fibi,fuccefforibusque fuis Canonica ,, authoritate committimus , atque „ hujus conftitutionis noftra decre- „ turn fubfcriptionis privilegio robo- „ ramus. Pallium praterea , juxta ,, confuetudinem anti quam ,fan, roldus. „ Annal. Franc. Reuber. item Bertiniani A. 826. „ Batdricus „ veto, & Geroldus Comites, ac Pan- „ nomci limitis pratfeBi in eodem con- „ ventu affuerunt. „ (d) Annal. Franc. Reuber. &Ber- tiniani, ad A. 815. „ Is ( Bemhartus ,, Rex Italia ) cum Romam venift et > „ agritudine decubuit. Res tamen, ,, quas compererat, per Geroldum Co* „ mitem, qui ad hoe ei legatus fu e ' „ rat datus, Imperatori nunciavit. Idem Gerholdus inter Teftes ultimo voluntatis Caroli M. duodecimo loco ponitur , apud Eginhardum in Vita Caroli M. LIBER TERTIUS. 175 A - e, Pannonios a Bulgaris dirimerent, ex utriusque regni con- Mum fenfu finiendos poftulabat. Sufpe£tam earn Legationem ZZago] Abodriti, Daciae Ripenfis accolae reddidere , qui infeftari Bulgaro- / fuos fines a Bulgaris querebantur: accepti tamen, dimiffi- ru ^ e ^ que cum honore oratores funt$adrei fummam nihil inprae- fenti refponfum : additus etiam per fpeciem honoris Mag- helmus comes,qui vires gentis, ac confilia,tanquam aliud agendo exploraret. (a) Oftenfus ea re Ortomagus, lega- tum iteruim mittit, qui aut fines ex aequo dirimendos ob» tineret 5 aut fiquid hoftile incideret, Bulgaros a culpa ab- fblveret: fed cum ne turn quidem certi refponfi quid- 52 7 quam referretur, contemptum arbitratus barbarus, colie- ttis raptim copiis arma expedit, transmifloque Dravo flu- mine , in Pannoniam, Sclavosque Ludovico fubjedlos ir- ruit: quorum cum regionem omnem ferro flammaque mi- ferrime deformaftet, praefides iis locis fua ex gente impo- fuit. (b) Ea Calamitas Balderico , Carentaniae praefe6to , vitio data: nam cum ea in limitis praefe&ura, tanquam in fpecula, collocatum fe fciretj adeo tamen graviflfimo huic muneri indormire vifus eft, ut non modo ipfe fecurusage- reefed pari poftea fecuritatis fiducia & Caefarem ipfum, & colle&ios Ingelheimenfibus in comitiis Imperii proceres im- 528 pleret. (c) Motus idcirco dignitate (A. DCCCXXVIII ) Baldericus, quae in quatuor poftea Comites divifa eft. (d) Sunt,quiGeroldum quoque , AuftrizeMarchionem,culpas poenaeque focium Balderico adjungant: fed quod idem an¬ no adhuc fequenti, in magna apud Ludovicum Caefarem effet gratia, eodem condemnare crimine utmmque vix au- (a) Annal. Berdn. ad A.824. A.g2^. A. 826. item Reuberiani ibid. 00 Anonym, in Vita Ludov. Pii. ,, RegredientibusBulgariorum miffis, „ literasque Imperatoris deferenti- „ bus, rex eorum minus grate, qute „ lcnpta funt, tulit, eo quod petita ” n° nir npetravit. Cum quadam ergo „ itomachatione eundem nuncium „ remittens mandavit , ut aut com- „ mums fimum terminus ftatueretur, „ aut quacunque poterat virtute,tue- recur mites fuorum finium.„ Ad- dimt Fuld. A. 826. Q uemI ” . „ tor fufcepcum & auditum, fine li- „ tens remeare fecit. „Sed A. 827 ut Fuld. 6c Bertimani Annal. memorant. jj Biilpiirii Scluvos in Pannonia fedentes, „ miffo per Dravum navali exerci- „ tu, ferro & igni vaftaverunt: & „ expulfis eorum ducibus, Bulgaros „ fuper eos Re&ores conftituerunt. „ fc) Annal. Franc. Reuber. A. 826. „ AfFuerunt & in eodem conventu jj ( Ingdheimii ) Biilderichus, 6 c Gerholdus ,, Comites, ac Pannonici limitis frsfe- „ Bi j & adhuc de motu Bulgarorum „ adverfum nos nihil fe {entire poffe „ teftati funt. „ (d) Annal.BertinianiA. 828- „Bal- „ dricus Dux Forojulienfis, cum prop- „ ter ejus ignaviam Bulgarorum ex- ,, ercitus terminos Pannoni* juperioris „ impune vaftaflet, honoribus,quos ,, habebat, privatus, & Marca , quam „ folus tenebat, inter quatuor Co- ,, mites divifa eft. Ita 6c Annal. Reuber. & Biograph. Ludov. Pii. 176 ANNALIUM AUSTRIA fim. (a) Eundem enim fuifle Geroldum comitem, qui dudum a Carolo M. agri partem bene magnam ad Biela- ham Altahenfibus $ ( b ) 8 c Cremifanenfibus poftea ad Draifmam a Ludovico 8 c Lothario Auguftis impetravit* (c) dubitare vix licet. Mirum videri polTIt, tantas per Ludovio *6 tempus a piis Regibus, Auguftisque largitiones in facri Hi libera- ordinis homines efie fa&as: nam & Mannfeenfes, Auftrias Amalia fijperioris Coenobite, magnam fylvae, lacusque Aberni ex fundi; partem j (d) 8c Altahenlesejusdem inftituti in Bavaria fo- /ittftri#. dales, arnplum in Wachovia terras trad:um,ad Aquilona- rem in Auftria inferiore Danubii ripam, Ludovici liberali- tate (a) Laz. lib. 7. de Migrat. Gent, fed de Geroldi exauthoratione tacent Annal. Bertin. Keuber. 6c Biographus Ludov. Pii: qui tamen Balderici ca- fum non diflimulant. (if) Diplom. Caroli M. datum Al- tahenf. A. 812. quod extat apud Hun- dium Metrop. T. II. pag. 7. „ Nos 5} in eleemofyna noftra ad depreca- „ tionem Geroldi Comitis, fidelis no- „ ftri, concedimus, atque confirma- „ mus ad Monafterium S. Mauritii , „ quod eft fitum in ducatu Eajoctrio- „ rum-, in loco nuncupante A It aba - - „ locum quendam in Avaria , ubi „ Bio/aha fluvius Danubium ingredi- „ tur.-Adum Aquisgrani pala- „ tio regio , in DEI nomine felici- 3, ter. ,3 (c ) Diploma Ludovici Pii , 6c Lotharii Augg. XI. Kal. April. Anno XV. Imperii Domini Ludovi¬ ci , 6c Lotharii VI. Ind. XI. Aquisgra¬ ni datum Cremifanenfibus. „ Ad de- „ precationem diledi filii noftri Lu- 3 dovici Regis Wajoariorum , & Geroldi „ Comitis, concellimus cuidam Mo- „ nafterio noftro, cujus vocabulum „ eft Chremifa - - territorium, quod „ eft in pago Grunvwiti , juxta mon- „ tern Sumerberch - - quod territo- „ rium ita terminatur. Incipit enim 5> ex plaga Orientali a Sumerberch , fi- „ cut miffi Geroldi Comitis defigna- „ verunt,ufque in Draifma ad locum, „ qui vocatur Hohoga , PUttchin,&c in- 3, de furfum ufque ad territorium t) Epifcopatus PatavienfisEcclefite, 6c exinde ad plagam Auftralem ufque „ in Heribrunnum . Deinde ex parte „ occidentali ufque ad eum&locum, „ Ubi Tlimbach exit de fylva; a parte „ Aquilonis , ficut ipfa fylva pergit, j> ufque ad jamdidum montem,qui ?> vocatur Sumerfercb &c. „ Ita An¬ nal. Cremifanenf. apud Rettenpache- rum 1. 1. p. 30. Annus Indid. VI. 6c Ludovici Imperat. XV. pertinent ad Annum Chrifti 828. Annus vero VI. Lotharii incipit ab A. 823. quo ut habent. Fuld. ad A. 823. „ Hlodha- „ riu; Juvenis, rogante Pafchale Pa- ,, pa,Romamveniens,ab eodemco- „ ronatur, & a populo Romano Im- „ perator Auguftus appellatur. „ (d) Anomodus I. 1. Traditionum Sand-Emmerammenfium Cap.VII. ex Bern. PeziiT. 1. Anecdot. „ Lant* j, pertus Abbas Hludovicum Regem „ poftulavit, intercedentibus Ernofto „ & Adalperto , ut ad Monafterium fan- „ di Michaelis, quod eft conftitutum „ ad Manninfeo , in eleemofynam luam „ perdonaret quendam lacum nomi- „ ne Aparinejfeo, cum omni forefte cir- „ cumjacente ad utilitatem fervorum „ DEI, qui in eodem Monafterio Do - „ mino fervire ftudent. Ipfe vero ,, Rex ob mercedem animas fecit ita, „ & donavit ad S. Michaelem fupra- „ didum lacum, 6c foreftem. „ Ad- dit deinde donationis limites hoc mo- do. „ In Occidentea rivo nomina- „ to 2-in chin Pitch, ubi ipfe in Aparinejfeo „ decurrit, 6c ab oriente ab eo loco „ ubi Tinnilipacb in eundem lacum „ fluit,ufque ad eum locum, ubi U~ 3 , cula in Irunam cadit , ut absque ul- „ lius contradidione illuc conftaret, ,, 6c ex alia parte terminum haberet „ ufque ad Vuizinpach , ubi 6c ipf e „ Atarjeo vadit, 5c ad alium Vuiz'm- ,, pach ufque dum ipfe in Trunam d e ' „ currit ita videlicet, ut nemo aim- „ nus in hoc lacu pifcari auderet, ne- 33 quein fiipradidis locis venationem 33 exercere. - - Htec donatio fad^ 33 eft ad Rantesdorf Anno Dommi „ DCCCXXVIIII, „ LIBER TERTIUS. 177 Ai c - tate acceperunt. (a) Sed enim Caroli M. exemplum in oculis erat,coIlocatum optime rati, quod ex erepta nuper barbaris regione, ad dicatas DEO famiiias transferretur. Tanti Principis authoritas,eoetiam valuifle videtur,utSa- reac. Dice* lisburgenfis Ecclefise limites, ab Urolpho Laureacenfi im- ce ^ on minuti, ad veterem fere modum, quo a Pippino primum Rege, poftea a Carolo Imperatore ipfo conffituti funt, re* Vocarentur. Transabta Ratisbonas res eft ad XIV. Kal. Decembres A. DCGCXXIX. regiaque Ludovici volunta- te, Paflavienfium jura a Salisburgenfibus fic difcreta funt, ut regio, quse ultra Comagenos montes in Pannoniam ex- currit, ufque ad Spirazam amnem,qui cum altero ejusno¬ minis rivo, & Arrabone confluit, occidentem , ac fepten- trionem verfus, Pailavienfi Antiftiti pareret j reliqua, ad Au- ftrum, Orientemque fpe&antia , ad Salisburgenfis Archi- epifcopi facram procurationem pertinerent. (b) Pars I. Z Inter (a) Diplom. Ludovici Regis Ba- Joar. datum Altahenf.Ratisboncc An¬ no Imperii Luaov. Pii XVII. Indid. IX. Circ. A. 830. apudHund.Metrop. T. II. p. 9. „ Vir venerabilis Coz- ,, baldui iacri palatii noftri Itimmus „ Capellanus, & Abbas Monafterii, „ quod dicitur Altaba — adiens ex- „ cellentiam noftram innotuit cle- ,, mentis noftrae, qualiter, poftquam „ terra Avarorum ex parte ab avo no- „ ftro, Domino Carolo Imperatore, „ capta fuiffet, ipfius permiflu, atque „ confenlu, qusdam res in ipfa Mar - „ cha , ad jus regium pertinentes ei- „ dem Monafterio collars fuiffent, v quas etiam ufque nunc prsdidum »> pofledit Monafterium. Sed quia ,, audoritas traditionis exinde mini- ,, me apparebat, deprecatus eft idem » Gotsialdus Abbas, ut noftrs audo- ,, ntatis largitionem atque confirma- „ tionemeidem daremus Monafterio »» “ ' cu )‘us deprecationem - - liben- »» ter ^ n uimus, & ipfas res perpetuo „ P°ftidendas,folemnidatione eidem „ conceffimus Monafterio, id eft lo- „ cum , qui nuncupatur Wachavua , « qui terminatur a fonte rivuli, qui „ vocatur -Myftricit , ufque ad eum lo- „ cum ubi tpfe Danubium influit, ac „ deinde tendit furfum in ripam Da- „ nubu ufque in B 6 chbacb,& ultra Boeb- » bach manfum unum, & inde juxta „ Bochbacb furfum ufque in verticem 9> mentis, qui nuncupatur dhornica „ nec non & alium locum nuncupa- „ turn dccusbacb juxta ripam Danubii, „ cujus menfura eft in longitudine „ milliarium unum, & in latitudine „ fimiliter,nec non & campum unum, ,, qui continet manfum unum, quern ,, interjacet caufa Frifingenfis Eccle- „ fis &c. (b) Fragm. lit. Ludovici Regis Bajoar. Dat. Ratisbons A. 829. In¬ dia. VIII. XIIII. Kal. Decemb. apud Hanfiz. T. i.pag. „ Regio, qus „ ultra Comagenos montes eft , inter „ eos divideretur, fie ut Aquilonem, >, Occidentalemque oram , qua Spi- „ raza amnis exoritur, & cum altera „ Spiraza & Arabone confluit, Pata- „ vienfis haberet; reliqua Orientem, „ Auftrumquefpedantiaprocuraren- „ tur ab Salisburgenfi. .Adum Re- „ ganesburch anno Chrifto propitio „ DCGCXXIX. Anno XVII. Hlu- ,, dovico Imperatore, filio ejusHlu-* „ dovico regnante in Bojaria anno „ V. XIIII. Kal. Decemb. LunaXVI. „ Indid. VIII. ,, Quo porro loco Spiraza fuerit, colligi poteftexDocu- mento Alberti I. Habfpurgici, Auftrix Ducis , tempore confedo , de limiti- bus Dominii Ajpangenfis in Auftris fi- nibus verfus Hungarians & Styriam; quod extat in Tabulario Excell. & In* Comitis J.G. de Wurm brand Conlilu Imper. Aulici Viennae Prsfidis: ubi fic dicitur. „ Der Tauchen nach unz „ das er in die Binba tint, an daslln» gerifeh n 178 ANNALIUM AUSTRIA Inter has Antiftitum concertationes Pannonici limi- a. Sfia" t,s ad Rathbodum eft translata , (a) Geroido in firiaPra. Bojariam reverfo, ubi ad quinquagefimum fecundum fe- culi hujus annum fiiperfuifle videtur. (b) Novam Mar- arc chionis Auftriaci Prxfetfturam Priwinx calamitas infignem fecit. Moravorum trans Marcham fluvium regulus erat, Chriftianx rei peramicus, fedemque Nitrix, qux hodie Hun¬ garian fuperioris urbs eft, habebat. (c) Is orto inter genti- trMna, | es f uos diflidio , a Moymaro , Moravorum duce, in exi- f u °™r°- Hum a<5bus,ad.Rathbodum, Pannonici limitis prxfedhim, guius.in confugit. Receptus ab eo, ut par erat, perhumaniter, & pofuiZ a d Regem Ludovicum transmiffus: fed quod ad facraChri- ftiana jam dudum afpiraftet, arcanaque religionis brevi tempore didiciflet, Treifmx , Saiisburgenlis juris oppi- do, facro fonte refperfus in xde S. Martini eft. (d) Rath- bodus, qui ejus opera adverfum barbaros ufurum fe fpe- rabat, Priwinam aliquamdiu honefto apud fe loco habuit. Sed ubi privatx vitx txdium, aut Boicx gentis confuetudo, Sclavo principi parum jucunda, altius animum fubiit, ar- repto temere novo conlilio, cum filio Chozilone, fuisque omnibus in Wlgariam primumj xum ad Ratimarum du- cem, Dravi accolam, fe contulit, hoc eft, a fumo, ut ajunt, in mediam flammam fe conjecit. Decretum jam in Rati¬ marum helium erat, Bulgarorum forte clientem, quod a Rathbodo, Ludovici Regis juffu ita geftum eft, ut impar jam tantis viribus Ratimarus , cum paucis , quos ferrum reliquerat, in fugam fe daret. Incertus fuarum rerum Pri- wina, capto ex neceffitate conlilio, ad Salachonem comi- tem „ gerifch rechts gemerckh, der ge- „ merckh nach hin - umb unz in die „ Spraza , der| Sprazen nach auf, unz „ an den Ungerifchen furt an das ,, Sprazcc^. „ Teftaturque idem Ex¬ cellent. & Illuft. Comes, nomen Spra¬ za fiuvioli, & Spraz'cl^z adhuc in ufa effe accolis, effeque haud procul Sti- c^elberga caftro fuo. (a) Anonym, de Converf. Bajoar. & Carant. „ Elis ita peradtis Radwodus ,, fufcepit defenfionem termini. „ (V) Anomod. L. i. Tradit. Sandt- Emmeramm. cap. 69. „ Hoc fuit „ fadtum coran? Wilhelmo miffo Co- „ mitis Geroldi in ipfa Marca no- „ ftra. „ Item apud eundem c. 39. „ Ifti funt teftes per aures tradti: Ke- 33 ™it Comes, limit filius ejus &c. „ Adtum ad Rota inEcclefia anno Do- „ miniae IncarnationisDCCCL.il. „ ( c ) Anonym, de Converf. Ca¬ rant. „ Cui ( Pritvina ) quondam ,, AielrammuS' Archiepifcopus ultra „ Danubium in fua proprietate , lo- ,, co *vocato , Nitrava , confecravit „ Ecclefiam. „ (d) Idem Ibid. „ WWw fufcepit „ defenfionem termini, ad quem ,, yvina t quidam exul, a AloymaroT)ucC ,, Moravorum fupra Danubium pul" „ fus venit,abeo ftatim praefentatus 33 eft Domino Regi Ludwico , & ffo 33 juffu fide inftrudtus, baptizatus eft 3, in Ecclefia S. Martini loco Trnfm* „ vocato, curte videlicet pertinente ,, ad fedem Juvavenftm . „ LIBER TERTIUS. 179 A ‘ c> tem trans Savum ft recepit. (a) Profpere id confilium ce- cidit: ejus enim opera reconciliata inter Rathbodum,ac Priwinam priftina eft gratia 5 cumque & fide, 8 c integrita- te raorum probaretur omnibus, agrum Pannoniae fat am- plum , (b) quern Sana fluvius praeterlabitur,aRege impe- travit: ubi 8 c opibus, 8 c Principum gratia non parum au- dus, arcem opere validam, cum oppido condidit, Priwi- nae, & Mosburgi nomine ad pofteros venturam. (c) Rath- bodus,rebus fuperiorebello feliciter confe£tis,in Auftriam ft retulit. \ Multa per id tempus, Ludovici Regis munificentia, in facros Antiftites ex fundis Auftriae funt collata.. Batu- J r ci pia 831 rico is Ratisbonenfi Mannftenft inprimis Coenobium in Meraii- perpetuum tranfcripfit: (u) adjecit paulo poft Harlunge- burgenft ad Erlaffam caftrum , cum amplis fylvarum, Aujlride pafeuorum, ac piftatus proventibus : (e) demum 8 c Re- Pars I. Z 2 ginhe- (a) Idem ibid. „ Interim exorta eft s, inter illos antiqua diflenfio, quam n Privcma timens, fugam iniit in re- 3, gionem Wlgariam cum fuis, 6c Cbo. „ %il filius ejus cum eo: & non mul- „ to poft de Wlgariis Katimari Ducis „ adiit regionem. Iiloque tempore ,, Litdwtcus Rex mifit Ifatbodum cum „ exercitu multo ad exterminandum „ Hatimarum Ducem: qui diffifus fe ,, defendi pofle, in fugam converfus „ eft cum fuis, qui caedem evaferunt. „ Et prsedi&us 1 ‘rminhm fubfticit, & „ cum fuis pertranfivit fluvium Sau. „ jv’rt, ibique fufceptus a Salachone Co- 3, mite, pacificatuseft cum Hatbodo.,, (b) Idem ibid. „ Aliqua vero ite- „ rum occafione percepta, roganti- „ bus praedidti Regis fidelibus, prx- „ ftitit Rex Priwina aliquam inf morn „ Pannoni*. in beneficium partem cir- „ ca fluvium, qui dicitur Sana. „ (c) Anonym. deConverf. Bajoar. ^ c^ arant : » Tunccoepitibihabitare „ 6c munimen sedificare in quodam „ nemore, & p a | u Sellede fluminis, 6c V circurn quaque populos congrega- .. re. ac mult um ampliariin terra il- „ Mosburgu-.n a palude diftum T Hanfizius verifimiliter affirmat, ob Sanam, flu¬ vium propmquum. ’ (d; Dipiom Ludovici Regis Da- tum Batcmco Ratisbou. Epiftopo Ra- tisbona: XVII. Kal. Mart. A. 82 t I nd. XI. regni fui VII. „ Dedimus* „ atque tradidimus prafatum Mona- 33 fterium Maninfeo , ad S. Petrum „ re, 3, la. ,, Alosbi, & in „ Prlncipem Chrifti Apoftolum , Sc „ ad S. Emeramum Martyrem Chri- ,, fti, & - - decernimus , atque ju- „ bemus,ut ab hodierna die 6c dein- „ ceps memoratus Epifcopus - - 6c „ omnes Succeflores ejusdem - - fir- „ miter habeant , 6c fecure pofli- „ deant. „ Ita Codex Dipiom. Ra- tisbon. apud Bern. Pez. T. 1. anecdot. Col. 14. (e) Dipl, alterum Ludovici Regis Bajoar. datum Baturico Ratisb. No- nis O&ob. anno , locoque eodem apudBern.Pez.T.i. Anecdot. col. 15, ex Cod. Dipl. Ratisbonenfi. „ Quas- „ dam res proprietatis noftrse, quae „ funt in provincia Avarorum, ubi ,, locum, ubi antiquitus caftrum fuit, „ qui dicitur Harlungeburck cum reli- „ quis adjacentiis in circuitu, qua- „ rum terminia funt ab eo loco , ubi „ Erlafia in Danubium cadit, furfum „ per ripam ejusdem fluminis ufque „ ad locum , qui dicitur Erdgajltgi , 6c „ ab eodem flumine in orientali par- „ te ufque ad medium montem, qui „ apud Winades Cotm?zza vocatur, „ ubi in duabus arboribus evidentia „ figna monftrantur, 6c ab eo loco a „ parte Aquilonis, ufque in Danubium „ 6c ad meridiem, 6c occidentem per ,, verticem montis ficut evidentia ar- „ borum figna demonftrant, ufque 3, ad lupradidtum locum Erdgafiegi. 33 Has itaque res cum Sclavis ibidem „ commanentibus,cum domibus 6cc. „ - - prtedidae Ecclefiae perpetuo ad „ habendum conceflimus. , r * Luthvki Pit jilio- rum im - pium in Patrem btlintn. % igo ANNALIUM AUSTRIA ginhero Paffavienfi Epifcopo, agrum non modicum, cum A templo, vineis, pafcuis, fylvis, rivisque in provincia A va¬ rum attribuit. ( A. DCCCXXXVf .) Kirchbacho nomen Joco , agri modus centum 8c amplius jugerum, Cynnen- bergam inter, & Marcham Theoterii. Donationi tamen adje$a conditio, ut non ante Annocoris Epifcopi, 8c An- nonis, quem ex fratre nepotem Annocor habebat, mor¬ tem Pallavienfium juribus accederet. ( a ) Annocorem Rathfredo, Favianenfi Epifcopo, fuffe&um quidam exiffi- mant, quo fundamento, haud fcio: fi nominis ratio atten- denda, in earn potius inclinaret animus fententiam Anno¬ corem, ab Annone Vetvarenfi, cui Eugenii II. literae inter alios funt infcriptse, haud diftinguendum. Illud interim non abnuerim $ Rathfredi, & Annonis morte Favianenfem una, ac Vetvarenfem Epifcoporum fedes eife fublatas, to- tamque earn provinciam ad Paflavienfem rurfiis Antiflitem revocatam. Pie ante hoc tempus, religiofeque multa a Ludovico Rege adta: fed Caroli fratrum natu minimi, apud Ludo- vicum Patrem gratia , Judithx novercas odium, Pippini denique ac Lotharii fratrum violenta confilia regem adhuc juvenem in Ludovicum Patrem armarunt. ( b) Quae in eum impie, nefariequea filiis a6fo,pudet referre,nec hujus loci funt. Deportata in exilium Juditha conjux Augufla, erepta Patri Majeftatis infignia, ipfe Coenobii Suefiionenfis parietibus incluflis: omnia fic geffa a confederate filiis in parentem optimum , ut ne ab hoffe quidem graviora pa£ furus ( a ) Diplom. Ludov. R. Germ. Datum Reginario Patav. Epifcopo A. 836. apud Hund. Metrop. T. 1. pag. 231. „ Conceflimus Ecclefiae ,, Patavienfi - - quasdam res pro- ,, prietatis noftrae, quae funt in pro- „ vmcia Avarorum in loco, qui dici- ,, tur Kirchbacb , id eft,Ecclefiam unam „ conftru&am cum territorio ad man- „ fos centum faciendum, & plus, n quarum terminia funt, ab ipfo lo- „ copergensperunamfemitamufque ad locum, qui dicitur Tumus , &in- ’’ de per circuitum ufque ad praedi- „ dtum Kircbpach , & deinde ufque ad „ Marcbam Theoterii, & inde ufque fur- ,» lum Cynntnber?. Has itaque res ■>■> -- quemadmodum l\athodus Comes » dnnomcor Epifcopo - - configna- „ vit, itapraedi&aeEcclefije - - Hbe- „ ralitatis noftrte munere conferi- „ mus, ita videlicet, ut - - dum „ Annocor Epifcopus, atque Anno Ne- „ pos ejus advixerint, ipfas restene- „ re & ufare faciant, & nullus eis „ ipfas abftrahere praefumat, & poft „ illorum difcefliim cum integritate „ ad eandem Ecclefiam revertantur. ” n " R at ‘ XIV. Maji. Anno - - HI* „ Regm Domini Ludovici Regis in „ Oriental! Francia. India. XIV. le- ,, aum Ojirenhova , palatio Regio IP » DEI nomine felicxter, Amen. ,, 00 Nithard. Angilbert. dedifTenf* filiorum Ludov.Pill. 1.Theganusde geftis Ludovici Imper. Auth. Anon. Vitae Lud. Pii, Annal, Reuber, Fuld. Bertin. &c. LIBER TERTIUS. igi A ’ c ' furus videretur. (a) Sero quidem, refpexit fe tamen Lu- dovicus filius , fratremque Pippinum a Lotharii focietate abftraxit. Ucrique apud fenem mitiffimum facilis ad gra- tiam reditus fuit: nec Lothario his deftituto audacia fuper- erat, fuo unius nomine fcelerata arma in Patrem ftringen- di. (b) Reftitutus itaque in integrum Auguftus fenex, Ju- 8 34 ditha ex Italia revocata j nec multo poft Lotharius delidii venia donatus. (c) Sed enim rare, ut vetus verbum eft, vitium cum fide manfuefeit. Mortem nuper oppetierat Pippinus filius,quem Patris voluntate Carolus fratrum mi- 838 nimus in Aquitaniae regno excepit. Ludovicus Rex aeger animi, Sc ob detra&am fibi nuper Auftrafiae partem ma« gnam, Sc pradatum nunc fratrem Carolum, conciliatis fibi Francorum, Alemannorum, ac Thuringorum ftudiis,erep- tam fibi Regni portionem vi Sc armis vindicare nitebatur. (d) Z 3 Prae- 22 22 ( a ) Bertiniani Annales A. 833. Nunciatum eft illi ( Ludovico Pio ) quod iterum filii fui adunati pari- ter in ilium infurgere, & cum inul- „ ta copia hoftium vincere vellent, - - ,, id eft, Lotharius de Italia Gregorium „ Apoftolicum fecum adducens, Pip. „ pinus de Aquitania, & Ludovicus ue „ Bajoaria , cum plurima hominum „ multitudine. Quibus cumDomi- „ nus Imperatoroccumflec,nullate- „ nus eos ab eadem percinacia com- ,, pefeere potuic , fed pravis perfua- „ fionibus , & falfts promiffionibus - populum,qui cum Domino Impe- ratore verrerat, deceperunt, ita ut omnes ilium dimitterent - - abla- taque illi conjuge , & in Italiam „ apud civitatem Tortonam in exi- ,, Hum direda, Lotharius - patrem „ fuum fub cuftodia per Mettis ufque ,, ad SueJJtonis civitatem perducens, „ illiceum Monafterio fandi Medar- » di in eadem cuftodia reliquit, & fi- ” i\ Um e i us Carolum ei auferens ad »» Monafterium Promite, transmifit. „ y) Annal. Bertin. A. 833* ,, Lu- » “°? ict *s fratrem fuum Lothmum ob- »» mxe d ?precatus eft, ut Patri illo- ” 1 U! P r ?. ltl ° r fieret, nec tarn ftrida cuftodia iUu m teneret. „ Et mox fequenti A 8?4 . „ Cum Ludoicus „ comperilTct , quod nihil ejus peti- „ tio apud germanum praevaleret, ut „ minus apud Patrem eaiffet miftr » legates ad fratrem fuum Pippinum, „ eiquemnotmt omnia,quse ergaPa- trem gefta fuerant: deprecans il- lum, ut reminifeens paterni amo- )) „ ris, & reverential, una cum illo pa- „ trem de ilia tribulatione eriperet. „ Et poft pauca fubjicit. „ Deinde fi~ ,, Hi ejus Pippinus & Ludoicus cum ce- „ teris fidelibus ad eum venientes, „ paterno animo gaudenter fufeepti „ funt.„ Nithard. 1 .1. ,, Cernens „ Lotharius prsedietam animofitatem „ vires (uas excedere - - patrem ac „ Karolum dimittit. „ Cc) Annal. Fuld. A. 834. „ Pro- ,, xima - jeftate ip('e (Ludovicus Pius^) ,, relaxatus arma refumpfit, uxorem „ recepit. „ Bertiniani A. 834* de Lothario. „ Tunc Dominus Impe- „ rator folita dementia motus mifit „ ad ilium, ut pacifice ad fe veniret - „ - quem ( Lotharium ) pater ad fe „ cum fuis venientem fortiter jura™ „ mento conftrinxit, ne talia facere, „ aut alicui fentire _ in poftmodum „ tarn ipfe,quam fui deberent. „ (d) Annal. Fuld. A. 835 - » Op«- „ ma pars regni Francorum Carolo ju- „ vein data eft. „ Adjungit Nithard. 1 . 1. „ Quod quidem L.othatius & „ Lodhuvvicus audientes graviter fe- „ rebant: unde & colloquium indixe- „ runt. - - Pipinus quoque filius ejus, „ Rex Aquitaniorum,menfeNovem- „ bri ejusdem anni defundus eft. „ Annal. Bertinian. A. 838* 3) Ludoicus „ autem Patris pradentiae, lecundum „ quodjuflumfuerat,fefe offerrenon „ diftulit,habitaquefecus,quam opor- „ tuerat, conflidatione verborum, „ quidquid ultra, citraque Rhenum „ paterni juris ufurpaverat, recipien- te Patre amifit: Helilatiam videlicet* Sax 0- » Ludovici Mi mors. j Mova in¬ ter ejus fi¬ lm MU. 382 ANNALIUM AUSTRIA Praevertit juvenis audacia confilia fenex pater, & abdu^is, a- & Adalberti Comitis opera, Rheni Moenique accolis, Ludo- vicum filium in eas anguftias redegit,ut non fine vitae dis- crimine viam fibi in Bojariam per medios barbaros aperi- re cogeretur. Sed dum filium contumacem perfequitur Ludovicus Pater, in morbum incidit,ex quo adXII. Kal. Julii A. DCGCXL. haud procul Ingelheimio diem obiit. (a) Pera6to funeris honore,tanquam fublato belli figno, fratres in arma iterum, fed mutua ruere. Lotharius natu maximus,ut quod Imperium vivo adhuc Patre acceperat, Francorum confenfii fibi firmius fiabiliret 5 qua promiflls, qua minis id agebat, ut Galli, Germanique eadem,qua Patri, Avoque , obfequii fide fe obftringerent: id haud fe- rendum fibi rati fratres, mutuo fe foedere adverfus Lotha- rium munivere. (b) Non latuit Principem id confilium, 44l qui raptis fumma celeritate in Germaniam copiis, impara- tum adhuc Ludovicum opprefiurum fe fperabat: fed enim is, oppofitis ad Moguntiam caftris, vim Lotharii elufit. Quare alio vela vertit Lotharius, Sc in Galliam cum exer- citu movet,Garolum, minorem natu fratrem,felicius ever- furus. s , Saxoniam , Thringiam , Auflrhm (id ,, eft Auflrafiam ) atque Alamaniam. ,, Annal. Bertini. A. 839. „ Confiften- „ ti Maguntias Imperatori ipfe ( Lu- „ dovicus filius ) ex adverfo in caftel- ,, la ultra Rhenum pofita, pertina- ,, citer, atque hoftiliter immorans, „ tranfitu fluminis cohibebat. Im- „ perator - - B.heno tranfpofito, Sa- „ XOnes obvios fufcepit. Ludovicus „ vero comperto patris eatenus fibi „ inopinato tranfpofitu,deficientibus, „ quos ex Aufirafiis 3 Lburingiis atque 5 , Alemannis illexerat - - concitus au- „ fugit. „ Annal. Fuld. A. 839‘ ,, Imperator - - VII. id. Januarii cum „ exercitu navigio Rhenum tranfiit, „ obvios habens Saxones, partim mi- „ nis,partim fuafionibus Adalbert’ Co- mitis ( a Ludovici filii partibus) ab- „ dudos. Quo cognito H/udovicus „ nefas effe fciens , patri repugnare, „ cedendumquetemporiratus, in Bu¬ oy joanam lb recepit. (a) Annal. Fuld. A. 840. „ Hlu- „ dovvicus filius Imperatoris partem „ regni trans Rhenum, quafi jure fibi „ debitam afFedans,per Aleminniam a, fado itinerc, venit ad Francofurt , » multorum ad fe Orientalium Fran- „ corum animisprudenticonfiliocon- „ verfis. Quo comperto - - poft „ pafcha - Imperator colledo exer- „ citu , filium per Thuringiam ufque „ ad terminos barbarorum profequi- „ tur,exclufumque e finibus regni per „ Sclavorum terram cum magno labo- „ re Bajoariam redire compellit — - „ Imperator vero illis diebus morbo ,, correptus aegrotare coepit, & per ,, Mosnum fluvium navigio ad Franco - ,, no fm t^ unde poft diespaucos in in- „ fulam quandam Ffieni fluminis pro- „ pe Ingelbeim delatus,morbo invale- „ fcenteXII. Kal. Julii diem ultimum „ claufit. (b) Annal. Fuld. A. 840. „ Hlutha- „ Hum vero de Italia fero venientero „ Franci loco patris ejus fuper fe re- „ gnaturum fufceperunt. - - Quod „ fratres ejus non confentientes,con* „ tra eum xnfurgere parant, ac pri" ,, mum ei in fuburbanis Moguntiacis „ cum exercitu venienti frater fuus a, Hlridovvicus cum manu valida orien- ,, talium Francorum, partem regni „ ab oriente B,heni defenfurus occur* rit, initoque pado , & dilato i n » aliud tempus placito , Hlutharitfi » contra Car/um occidentem profici- „ IcitUr. yy LIBER TERTIUS. 183 A - c. furus. (a) Ludovicus Rex Germanic , qui facile provide- bat, obtrito Lotharii armis Carolo, nec fibi quietam Ger¬ manise hsereditatem a vi£tore fratre relinquendam ? prae= 842 grelli exercitus veftigia Iecutus,fuas cum Caroli Regis co- piis conjungit. Fit pugna femel ac iterum , vi6tusque ite- rata dade Lotharius in conditiones tandem pads cum fra- 843 tribus defcendit.(B)ConventumVirduni A.DCCCXLIIL eft, & Carolo Gallia, Ludovico Germania, quae cis Rhe- num eft, attributa. Lotharius ad Imperii titulum Italiam, & Transrhenanam Germaniam fub Auftrafise nomine ac- cepit. ( c ) Atque hsec prima erant ex magno Imperio Germanise ac Galliae Regnorum exordia, quae Arnulpho poftea Rege in perpetuum funt divulia. Sancita inter fratres pace, Ludovico tamen Ger- maniac Regi diu quieto efle non licuit. In armis erant Abo- nki m driti, gens Sclavica: fed tempeftiva Regis celeritas, occifo cumgen^ gentis rege,Gozzomuilone,perduellium conatus repreffit. a ' Gens hello domita,ager inprovincial!!reda6tus,regio om- 844 nis ad Germanise fceptrum adjuntfta. ( A.DCCCXLIV.) (d) Valuifte hunc terrorem ad comprimendos Bohemias populos, inde liquet:quod eorumducesquatuordecim ma- gna cum popularium manu adLudovicum tranfierint, fi- dem , ac facrorum etiam focietatem cum Francis profeffi. Accepti funt omni cum honoris fignificatione, & inter ado- 84$ rati a Magis Ghrifti DEI folennes ferias A. DCCCXLV, luftra- „ fcitui*. „ Nithard. 1. 2. „ All- 3, diens Lodharius patrem fuum obiif- « fe, confeftim nuntios ubique pra> „ femm per totam Franciammittit, 3, qui ie venturum in Imperium,quod „ olim fuerat illi datum, affirment: ,) promittens unicuique honores, a „ patre concefl’os (e concedere,& eos- ,, dem augere velle. - - Nolentibus „ vero capitale fupplicium, ut prce- 3 , diceretur, indixit. „ tilted' Rertin - A ‘84°- »Lo ‘ ,in utrumque fratrem r , Vlde 'ice C SCcr'lum ho ft literarmat„r >&nunch .. ilium pradlo ,mpe tic . fcd u ’ u „ minus profpere, fecundum fuar duntaxat infolentiam. uar it 00 Annal. Berlin. Annal. Fuld. ad Annum 841* & 842- Nithard. deDif- fenf. 1. 2. fufe. (c) BemnianiA.843. „ Carolus „ ad condi&um fratribus obvians, ,, penes Vhodunum con jungitur, ubi „ diftributis portionibus Hiudoicus ul- ,, tra Rhenum omnia;citra vero Ne- „ metum , Vangium, & Maguntiam civi- ,, tates,pagosque fortitus eft. Lotha - „ rim inter Rhenum & Scaldem in ma- „ re decurrentem, & rurfus, per Ca- ,, meracwfcm , Huivvaum , Loemfem t „ Cajiritium & eos comitatus, qui Mo- „ fie citra contigui habentur,ufque ad „ Ararem Rhodano inftuentem, & per „ deftexum Rodani in mare cum co- „ mitatibus fibi utrinque adhaerenti- ,, bus. Csetera ufque ad Hifpaniam „ Carolo ceflerunt. „ (d) Annal. Fuld. A. 844- »> ,, dovicus A bo dr it os defedKonem mo- ,, lientesbello perdomuit, occifo rege ,3 illorum Gozzomuil , terramque lllo- ,, rum,& populum fibi divinitus fub- „ jugatum, per Duces ordinavit. „ 184 ANNALIUM AUSTRIA luftralibtis undis expiati. (a) Felix tamen ilia ad Chriftiana la- A * c ' era acceffio, parum grata Bohemis univerfim extitit: pertra- dli in locietatem,ac foedus Moravi,dudum jamGermano no- mini infenfi,nihil pacati jam luadebant. Ludovicus,ad quem rumor novi foederis in tempore manarat, lub medium lexti- lem anni fequentis in Moraviam profe&us, nalcentem ledi- 846 tionis procellam lua prarlentia feliciter dilcullit. Oftentare arma latis fuit, ut damnata perdueliione ad officium redirent. Cum na- Radices,Moymari nepos, genti pnefedlus: exercitus per Bo- jiice,Mo- hemanos , quanquam infefto latis itinere, in Boicam redu- & us * (b) Sed Radices, fimulato in praelens oblequio,con¬ cept* de le Ipei mini me relpondit. Accepta in Bohemia clades erat, temulatione ducum, militesque hoftem temere aggrelli, in eas anguftias funt reda&i, ut libertatem ac pa- cem datis obfidibus redimere cogerentur. ( c ) Ea clade audentior Radices, qui conflrmatis utcunque gentis fuas viribus, jam dudum aliud nihil agitabat, leditionis diutur- nae fignuni ( A. DCCCXLIX. ) extulit. Petitus bello, 849 populationes provincial munitidimis ex locis, quo accelfus non erat militi, fecurus Ipedtavit. Sed cum Ludovicus in- fedfco negotio cum exercitu fe reciperet, Radices tentata fruftra in cadra irruptione , vim omnem, ac barbarae im- manitatis impetum in Audriam transdanubianam efFudit. Has (a) Fuld.A. 84S- „Hludovvicus, j, XIV. ex ducibus Baemannorum cum „ hominibus fuis Chriftianam reli- „ gionem defiderantes fufcepit,&in „ Oct avis Theophanise baptizari juf- v 35 (b) Fuld. A. 846. „ Circa medium „ men fern Augufti cum exercitu ad „ Sclavos Margenjes , defectionem mo- „ lientes profe&us eft ( Ludovicus Hex) „ ubi ordinatis,& juxta libitum fiium „ compofitis rebus, Ducem eis con- 3, ftituit Bqflicem , nepotem Moimari. ,, Inde per Boemannos cum magna dif- dcultate,&grandi damno exercitus „ fui reverfus eft. „ (c) Fuld. A. 849* }> Botmanni mo- „ re folito fidem mentientes, contra j, Francos rebellare moliuntur. Ad quorum perfidos motus compri- mendos Hernuflus Dux partium il- ” larum, & inter amicos Regis pri- „ mus, Comitesque non pauci, atque „ Abbates cum exercitu copiofo mit- j, tuntur. Barbari vero pro pace, & » Fecuritate fua obfides fe daturos, & 3J imperata Fa&uros per legatos ad ,» Tbctculfum dire&os promittunt,cui „ prac caeteris credebant, quad feien- „ ti leges, & confuetudines Sclavi- „ cx gentis. Erat quippe Dux Sora- ,> bid limitis - - - - cumque qui- ,» busdam ex primatibus per mi (Fos „ fuos legatorum verba nuntiaftet; ,, indignati funt aliqui eorumadver- „ fus eum, quad Cteteris preeferri cu- „ piens, fiimmam rerum gerendarum „ in fe vellet inclinare, & citato im* „ petu inconfultis ceteris, bellum ho- „ ftibus paci ftudentibus iritulerunt, ,, ftatimque experti funt, quid dne „ timore DEI propria difeordiurn „ poftlt virtus, & audacia: hoftes » enim effefti fuperiores, csedendo „ perfecuti funt eos ufque in caftt^ „ - - unde coadti obddes dabant - " ,, ut illaed ab hoftibus , ac via tantum „ publicapergentesinpatriam rever- 33 u potuiflent. „ Annal. Bertin- A. 849* j) H/uJoivicus Rex Gcrtna* „ norum tegrotans exercitum (d 11,11 „ in Sclavos dirigit. Quiturpite* „ profligatus, quid difpendii dbi ab-' ,, fentia Ducis mtulerit, cadendo „ giendoque expertus eft.. „ LIBER TERTIUS. IBS A * c * ( a ) Has inter clades nec cceleftium irarum figna deerant: emifla Coelo Odiobri menfe A. DCCCLV. ignitorumfpi- culorum dira fpecies, quae horrendo difcurfu ab ortu in gc« cafum tota node ferebantur. (b) Siquid portentis his di« vini inerat5 Hungaros forte defignabat,gentem fagittister- ribilem, & paulo poft in Europe pene totiusciadem e Scy¬ thia erupturam. (c) Dilata interim in Moravos ultio: &: quanquam anno poft tertiu CaroIomannus,natu maximus Ludovici Regis fiiius, inMoraviam irrumperet, nufquam ta- ment in praelii cafum defcenfum eft, quod diftradae in Gal- iiam, Abodritos, & Linones copiae juftam fiduciam cauto Duci non praeberent. ( d ) Forte a Praefedis etiam metus crat,quorum aliifuperalios fub hoc tempusexauthorati re- feruntur. RadbodumfanePannonici limitis praefedura per hos annos excidifte, certum eft, violate in Regem fidei er¬ go, gradu dejedum. (e) Viralioquin erat a rebus antea ge- ftis, & pia in facra DEO Ioca liberalitate non iilaudatus , (f) Pars I. A a quae 860 ( A ) Fuld.A.855. 5) quoque jj Hludovicus in Sclavos Margenfes con- » tra Rafticen ,ducem eorum, fibi re- jj bellantera , parum profpere dudo exercitu fine victoria rediit, malens w adverfarium firmiflimo, ut fertur, ,, vallo munitum ad tempusdimitte- „ re, quam militum ftiorum periculo- „ fe pugnando damna fuftinere. Ma- „ gnam tamen provincias partem prse- „ dis, & incendiis vaftavit exercitus, „ necparvam multitudinem hoftium, „ caftra Regis invadere cupientium, „ ufque ad internecionem delevit: „ fed nonimpune, quia poft reditum „ Regis, Raliices cum fuis infecutus, 3, plurima trans Danuvvium fmitimo- „ rum loca prasdando vaftavit. „ (b) Fuld..A. 855. „ Menie vero , } Odobri XVI. Kal. Novemb. per Indift. VII. qui eft Annus Ghrifti 860. apud Bern. Pezium. T. 1. Anecdot. Cod. DipI0m.Ratisb.C0l.23. „ Nos „ cuidam ex primatibus noftris no- v mine Rad potto medietatem unius fi- „ Ici, qui vocatur Tullina , fitus in re- „ gione Pannonia - - contulimus: e& „ ratione,fi fidemfuam erga nos in- „ violatam fervaflet. Sed quia ipfe a „ nobis totis viribus fe alienavit, denfiffi me ferebantur. GO Annah Bertin. A. 862. „ Ho- ” 1 es ar ) tea illis populis inexperti,qui ” popuTant* ^ e § num e ) us dem 858* „ Tunc etiam ” d 51 tKrcitui in diverfos „ regm Outtrmmos cffe tnittendos. „ unum quidem » &™ftniorem > i„Sd„ 0S/Ma » fa contra1 Mins: altcrum &c * . OO 1 id ex Diplom, lldovi- ciR. Germ. Sand. Emmeram. dato A Regni fui in Orient. Francia XXVII* (f) Anomodus Tradit. Sand. Em- meramm. l.i.c.73. apudBern.Pezium T. 1. Anecdot. „ Poftquam ergo in „ DEI n omine R^atpodus Comis ad fan- „ dum tradidit Emmerammum - - „ quidquid proprietatis ad Tullinam „ habere videbatur,in pr2cfentiam/ r «- „ dovici Regis Reganaburc venit, RejticU auxilio magnam fibi partem „ „ ufque ad Hin fluvium ( Oenum ) „ paterni Regni praefumit. „ (c) Annal. Fuld. A. g6i. „ Carl- „ mannus quoque filiorum Regis na- „ tu maximusres novas molituseft. „ Expulit enim duces, quibus cufto- „ dia commiffa erat, Pannonici limitis, „ SzCarantani, atque per luos Marcarrt „ ordinavit: quod Regis animumre- „ bellionem fiifpicantis non parum „ commovit. „ (d) Radbodo fuffe&os duos hos fra- tres apparet ex Annal.Fuld. ad A. 884* „ Duo fratres Willihalmus & Engdfchal- „ cus terminum regni Bajovvariorum „ in Oriente a Rege,id eft, feniore „ Htudovrico conceflum contra M< ,rA " „ vonos tenucrunc, multaque pro P a " ,, tna confli&ando fudafle feruntur.,» Item ex Diplom. Amulpht Regis dato Cremifanenfibus A. 893* apud Rettenbacher in Annal. Cremifo 11 : Wilhelmus & Engilfchalcus , german - 5 fratres, Co mites videlicet quondam ftrenui terminales. „ LIBER TERTIUS. 187 A - c - cum Ratisbonam profe&us ipfe,&obje proteftatus fit, Karlomannum filiuni „ fuum ab eo tempore & deinceps, „ donee ipfe viveret, & regnaret,fua „ voluntate, publicishonoribus nun- „ quam effe potiturum. Quo audi- „ to Karlomannus ab itinere, quo ad „ palatium ire cceperat, perterritus in Carinthiam fe recepit, ibi tutari >j apud fuos, quos fibi fideles arbitra- j, tus eft volens, donee patris iraqui- j, efeeret, & ipfe per internuncios ve» „ races fibi fallaciter obje&a purga- „ ret. „ Carolo¬ mannus a Gun. daccaro Comite froditus Ludovico Patri fe Iubmittit, 188 ANNALIUM AUSTRIA Carentaniae praefe&iura fuit3 fed nova brevi perfidia amit- A> c ’ tenda. (a) Interea anno mox fequenti arma in Rafticem funt 864 refumpta. Is cui ad repellendam vim tantam, nec virium fatis , nec animorum erat, in arce Dovvina, cujus rudera fortafle ea funt, quae ad dextram Marchae fluminis ripam Tevenia in arce hodiedum vifuntur,tantifper fe tenuit. Sed ubi traje&o jam Danubio adventare propinquas Regis co- pias profpexit, fradus animo, in pacis leges defcendit. Im- perati,datique in pignusrenovatefidei obfides,fedqui per- jurum Principis animum haud diu morabuntur. (b) Quies- centem paulifper , & ad opportuniora fe tempora fervan- Ludovici tern Ludovicus junior ad fpem novandarum rerum erexit. fm'imin ( c ) Dudumilie CarolomanniapudPatremRegem gratiam Patrem averfatus, collata in fratrem beneficia fibi erepta querebatur. eonfiiia. ^ ^crius j s exarfit dolor, ubi Carolomannum, qui nuper e palatio,ubi libera velut in cuftodia, Pacris Imperio tene- batur, ( A. DCCCLXlV.) clam fuga elapfus,ereptas fibi nuper a Rege provinces, Marchionibus haud invitis occu- pavit, non modo in gratiam receptum, fed reftitutum ho- noribus, & Carentano, Pannonicoque limiti cum poteftatc prae- (a) Fald. A. 863. „ Interim Rex „ collecto exercitu fpecie quidem, „ quafi Raft ken Margenfium Sclavorum „ Ducem - - domaturus, re autem „ vera ad Carentanos , filium expugna- „ turus acceftit j qui revera ad id tem- „ poris defenderet , nifi proditione „ Gundachari Comiris fui deciperetur „ incautus, qui totum pene robur ex- „ ercitus fecum habens,quafi yada flu- „ minis N. hoftibus prohibiturus, „ cum omnibus copiistranfivit adRe- „ gem , & pradatus eft Carentanis , fi- „ cut ei prius occulte promiflum eft, „ fi dominum fuum fraude decepifiet. „ Et hie quidem prsefe&urae dignita- ,, tem hoc modo promeruit. Carlo- ,, mannus veto per juramenta princi- „ pum vepit ad patrem,de obje&is Ubi „ criminibus fccurus, quia innocens „ erat, & teftimonio conlcientix fre- „ tus, ketum fe per omnia exhibebat, „ atque jucundum. ,, Aliterpaullo rem narrant Annal. Bertiniani A. 863. „ Alium Miffum fratris Tui Ludovici „ nomine Rlitgarium accipit (Carolus „ R. Franck)petentem, utCarolo- „ mannum filium ejus,a ReJUtio Wi- „ nido defertum,& a fe fugatum,fiad » ilium venerit, non recipiat. Quern „ nonlongopofttempore:deceptum „ atque defertum afuis,fubeonditio- „ ne facramenti pater fuus Ludoicus „ recepit, & fecum in libera cuftodia „ tenuit. „ (c) Fuld. A. 864. „HMovicus Rex „ in menfe Augufto ultra Danubiurrt „ cum manuvalida profeftus ,Rajlicn ,, in quadamcivitate,qua: lingua gen- „ tis illius Dovvina , id eft, Puella dici- „ tur, obfedit. At ille cum regiis co- „ piis congredi non auderet, atque „ loca fibi eftugiendi denegata cerne- „ ret, obfides, quales& quantosRe* „ prxeepit, neceflitate coa&us dedit, „ lnluper cum univerfis optimatibus „ fuis fidem fe cundtis diebus Regi „ fervaturum efle juramento firma- ,, vit, licet illud minime lervaverit. ,, Dottuinam civitatem alii pro Podovinoi alii pio Devivajsxct ad Morava: acD^' nubii confluentem habent, apud Peflt" nam Mart. Moray. 1. 2 .c. <3. (c) Annal. Fuld. & Bertin. A. 866* (d) Anna!. Fuld. A.86 6 . ^Hludovr )> cus Hludovvici Regis filius gravity „ ferens , quod Rex quajdam benefi' cia , illi fubtrahens, Carlmanno ft**' „ tri fuo reddidit, patri moleftus er- „ ficitur. „ LIBER TERTIUS. 189 A> c * praefe£him a Patre intellexit: (a) nec defuereex regni opti- matibusproceres,qui fceleffcafilii in parentem confilia con- 866 filiis,opibusque juvarent. Rex ut glifcentem parricidalis belli flarhamin fomite extingueret,reIi6fcaCarolomannoBojariae, Auftriaeque cuftodia,Francofurtum accurritj & utnondum confirmata erat impiacontumacis filii fadtio,ficad primum Regis adventum eft difcufla. (b) Carolomannus tamen, quanquam longe abfens, propior periculo fuit. Agebat in Pretoria ejus cohorteGumpoldus miles, qui addidtam pre- tio dexteram fuum in Dominum ftringere auderet: & re- perit, quod mirere, homo infanus, qui ejus figna fequeren- tur. Sed ubi ad manus ventum, profligate ad primam im- preftionem temerarii proditoris copix, caefbque manipula- rium grege, infequentium manibus vix ipfe fe fubduxit. (c) Pacatis domefticis turbis, & Ludovico,perduelli filio, Wormatiae in gratiam recepto (d) e Moravia iterum ac 869 Bohemia A. DCCCLXIX. novi motus erupere. Primi in Bojariam Bohemi impetum fecerunt, praedisque ex vicino agro non femel a<5tis» deletis incendio viilis,abftra£hs in fer- vitutem mulierum gregibus,inter laltus fe fiios receperunt. Datum interim limitum cuftodibus negotium tuendx pro¬ vincial, dum Rex ipfe contra£hs ex omni regno copiis vin- didtam maturaret. (e) Moravis aut materiam tumultus, aut animos Gundaccarus Gomes dedit, is qui nuper Ca- A a 3 rinthiae (a) Annal. Bertin. A. 864. „ Caro- ,, lomannus - - qui in libera cuftodia, „ cum patre fuo morabatur, fimulans „ fe venatum ire,a patre fuga labitur, „ & Marcas fibi a genitore ablatas „ cum confenlii Marchionum, qui „ eum tradidcrant, occupat. „ Et anno mox fequenti 865. „ Ludoicus „ Bajoariam pergens, Carolomanno fi- » Ho fibi familiariter reconciliato , j, Marcas,quas ab eo tulerat, reddi- ,, dit. ,, 00 Annal. FuW._A.866. „ Hludo- ,, mats, Hludowici filius, graviter fe- ” ’ 8 u °d Rexquscdam beneficia ” EjI- 1- ra ^ ens > Carlmunno fratri fuo Patri moleftus efficitur. „ reddidit ,, Nam nuntiis per univerfam Thu- ,, ringiam & Saxoniam midis , quos „ potuit,ad fe traxit,& contra Regem „ rebellare difpofuit. - - - Sed & Hfin- „ ricum , principem fuse militite,ad Rrf- ,, /lizen deftinavit,obnixe poftulans, „ ut ejusdem confpirationis fautor fieri non recufaret. Quo comperto Rex Carlmannum ad tuitionem Ba¬ ll joarU derelinquens, concitus yenit „ in Franciam, & afuis undiquecon- „ fluentibus honorifice apud franco - » fun fufceptus eft, & confpirationem „ exortam facile extinxit. Confor¬ mant ifta Annal. Bertiniani, addunt-o que: „ Sed Karolomanno , cui Pater ip- „ fam Marcham dederat, fatagente, „ Rj-Jiitius ( Raftizes )intra fua fe co- „ hibet. „ (c) Fuld. A. 866. „ Interea Gant - „ poldus quidam de fatellitibus C<\rl- „ manni contra Dominum fuum vo- „ lens dimicare, amiflo exercituvix „ vivus evafit. „ (d) Fuld. A.866. „ Hludotvicus vero „ - - menfe Novemb. apud Worma - „ tiam patri fuo reconciliatur. „ (e) Fuld. A.869. „Sclavi,quivo- „ cantur Bebemi, terminos Bajoariorum „ crebris incurfionibus infeftant, proficifcendum effet, segrotare coe- s> pit. Unde neceffitate compulfus, » earolum filiorum fuorum ultimum ,, cidem exercitni pradecit, Domino „ exitum rei commendans. Quidum ” ? ui y‘, c i x . erc i tu fibi commiflo in illam ” lne 1 l em Raftici munitionem , & » ° m T us antiquiffimis diflimilem „ veniliet, divino auxilio fretus, om- „ niamcenia regionis illius cremavit ” J?, ce . n 0 j ^ a bfcondita quaique in ” ^ ^ in agristepedcns „ cum (uis dinpuit, omnesque fibi „ congredientes fug ere compulit,vel „ mterfecit. Nee minus c.,t m ,„ us )> regnum Zwentibaldi nepotis Raftici „ igne & gladio depopulabatur, va- ,, ftataque omni regione Carlm & Carl- „ mannus fratres convenerunt, de vj- „ doriafibi ccelitusdatagratulantes. „ Interea Hludovicus frater illorum ,, cum Sorabis manum conferens, pri- „ mo quidem quibusdam occifis ho* ,, ftes terga vertere coegit; deinde » vero non modica ex eis multitudi- „ ne proftrata, & Bebemis , quia Sora- „ bis mercede condudi fuerant, par- „ tim occifis, partim turpiter ad fua „ redeuntibus,C£eteros in deditionem „ accepit, <- - - omnes autem Hlu- „ dowici Regis filii in diverfis locis,re- „ bus profpere geftis,fine damno mi- „ litum fuorum cum triumpho re- „ grefli funt. Bebemi dextras fibi a Carl - „ manna dari petunt, & accipiunt. Anna!. Bertinian. A. 869. omnia exte- nuant his verbis : „Ludovicus Rex Ger- „ manise ab expeditione hoftili de Wi- „ nedis, cum quibus prxfenti & prx- „ terito anno fepe cominus fui con- „ gredientes,autnihil,aut parum uti- „ litatisegerunt, fed maximum dam- „ num retulerunt. &c. „ (b) Fuld. A. 870* „Zwntibald, ne- n pos Raftici propriis utilitatibus con- „ fulens,fe Qarlmanno una cum regno, n quod Raftices dolo , quern Znenti* baldo ne- Slit, ipjc capitur . Wilbel- mi,i?En- geljchalci March, jluftrim inMora. •nos hel¬ ium. 192 ANNALIUM AUSTRIA nit:ibi Radices caufarh exvinculis juftusdicere,confentienti- A • c * bus Francorum, Bojorum, ac Sclavorum fententiis capite damnatus eft. Profuere tamen homini regii,quos geflerat, ti- tuli,ut im pet rata vita: gratia oculis tantum mul&aretur. (a) Sublata turbarum ea face, tranquiliiorem induere fa- ciem Moravia poterat, nifi Zwentibaldus, Rafticis veftigia prater fpem ingrefius novas turbas excitaflet. A$us per- fidiae reus apud Carolomannum , in cuftodiam datus eft. Moravi Principem fibi fuum periifte rati, Sclagamarum, ejus propinquum, ducem fibi conftituunt, metu mortis ad fu- menda gubernacula adadtum. Hoc belli aufpice , ac re¬ store in Wilhelmum & Engelfchalcum Auftriae Prafedtos A. DCCCLXXI. itum, qui regio interim nomine Mora- W l vise urbes ad Imperii oblequium revocare nitebantur : fed melior Auftriae miles, veteranis ducibus, & quod caputerat, fraterna plane charitateconjuncftifilmis,in hoftem dudfcus, Sclagamarum facile in fugam egit. (b) IntereaZwentibaldus, objedfca fibicrimina haud difticili inficiatione diluit, nemine adtoris partes aufo fufcipere: quare (c) abfblutus ncc cum honore „ quod tenebat,tradidit. Unde Ba- „ lliz, vehementer iratus, nepoti oc- „ culte ponit infidias, & eum in con- „ vivio, nihil mall fufpicantem jugu- „ lare difponit. Sed gratia DEI a pe- „ riculo mortislibcratuseft. Nam an- „ tequam illi,qui eum necaturi erant, ,, domuraintrarent, lurrexitde loco „ convivii,annuente libiquodam ejus- „ dem fraudis confcio;& quad cum „ falconibus ludum exercens, prcepa- „ ratas devitavit infidias. au- ,, tern videns denudatum confilium „ fuum,nepotem cum militibus, qua- „ fi comprebenfurus, infequitur: fed „ jufto judicio DEIcaptus eftlaqueo, „ quern tetendit. NamabeodemNe- ,, pote fuo comprehenditur, ligatur, ,, & Karlmdnm praffentatur: a quo Tub „ militibus ilium, ne ekberetur, ob- „ fervantibus, in Bajoariam miffus, us- „ que ad prEtfentiam Regis fervandus ,, in ergaftulum rctruditur. Carlnan- 5, nus vero regnum illius nullo refi- „ ftente ingreftus , cunftas civitates Sc caftella in deditionem accepit, ,, 8c ordinato regno, atque per fuos ’ difpofito, ditatusque gaza regia re- p , vertitur. „ ('A) Fuld. A. 87 °- R- ex Eudovicus „ -- circa Kal.Novemb. in Bajoariam „ profe&us eft, ibique - - - Rafliccn „ gravi catena ligatum fibi praefenta- r> juffit, eumque Francorum judicio, „ Sc Bajoariorum, nec non Sclavorum - - „ morte damnatum , luminibus tan- „ turn oculorum privari prxeepit. „ Ann. Bertin. addunt. „ Exccecari, St „ in Monafterium mitti prsecipit. ,, (b) Fuld. A. 871. ,, Zwentibald ne- „ pos Ba/iiciy 3 .pudCarlmam 2 um infideli- „ tatis crimine infimulatus, in cufto- „ diam miffus eft. Sclavi autem Ma- „ rahmfes Ducem fuum periifte putan- ,, tes,quendam presbyterum,ejus du- „ cis propinquum, nomine Sclagama- „ rum ,libi in principem conftituunt, „ ei minantes interitum,nifi ducatum „ fuper eos fufeiperet. Qui eisdem, „ neceftitate coadus , aflen/um pr*- „ bens; contra Engelfchalcum , Sc Willi- ,, helm urn , duces Karlmanni , pradia „ movere , & eos ex obleffis civitati- „ bus expellere nititur. Illi veto ad- „ verfus hoftem pari intentione di- „ micantes, & nonnullos de exerci- „ tu ejus profternentes, eum fugerc „ compulerunt. „ (c) Fuld. A. 871. Interea Zven- „ tibald , cum nullus crimina, qux 6* „ objeda fuerant, probare potuift" e f» ,, a Carolomarmo dimiffus, 8c muneri* ,, bus regiis honoratus, in regnum ,, fuum rediit, ducens fecum Carlmary ,, n 't exercitum, quafi Sclagamarum „ pugnaturus. Sic enim per dolum „ Carlmanno promilerat, fi ei ad p etl " „ tionem reditus concederetur* » LIBER TERTIUS. 193 ^ Q ' honore modo, ac muneribus, fed cum Auftriacis etiam co- piis in Moraviam remiffus eft,ut dejedtoSclagamaro prifti- nam fibi dignitatem vindicaret. Sed enim praefentior erat in- juriae, quam beneficii novi fenfus: vix reverfus ad fuos, cum regii milites fecuri fub pellibus agerent j urbem illeRafticis ingreflus (Wellehradum fuifteScriptores Moravi opinantur) cives in arma egit, colledoque Sclavorum undique con- fluentium ingenti exercitu , difperfas Carolordanni copias ex improvifb adortus eft: oppreffi Marchiones ambo, Wil- belmus & Engilfcalcus: multi ferro enedi: ceteri pene om- nes, praeter paucos admodum, qui dolum fubodorati fuga cladem praeverterant,in poteftatem vidoris vivi pervenere: 0 quos ut Carolomannus a fervitute eriperet, errore decu- mano obfides reddere,& cum captivis permutare non du- bitavit. Zwcntibaldus, Principis fimplicitate in rem fuam ^ mti ~ per fummam perfidiam abufus, ex tanto captivorum mero vix unum Radopotonem, nefcio quem, animam jam x gre trahentem, reftituit. (a) Sicamifla omnis Moravia, pradiis, tantoque fanguine nuper empta. (b) Annus , qui proxime fecutus, nihilo quietior rebus Auftriae fuit. Irritatus Zwentibaldi perfidia Ludovicus Rex,adis fub veris principiumForchemiiComitiis, bellum in Moravos fimul, Bohemosque magna Optimatum con- fenfione decreverat. Miili Majomenfe Thuringi ,& Saxo- nes adverfum Moravos, fed quod abfente Rege legatis non eadem reverentia,ducesque ipfi difcordibus animis rem com- munemaggrederentur: adeo infelicitergefta res eft, utqui- bus ferrum parceret, ii ab agrefti plebecula equis proturba- ti, atque ut ignominiai fenfus eflet acrior, ipfis a mulier- culis fuftibus muldati, plena dedecoris fuga fuam in Saxo- niam ac Thuringiam fint repulfi. (c) Carolomanno, qui Pars I. B b ad 37 37 77 77 77 7? 37 7 ? 37 77 37 37 33 37 33 33 (a) Fuld. A. S7I. ,» Zveentibald teris caftra metantibus , urbem tiquam V\a{U%i ingreflus eft, ftat que Sclavico more fidem menti - - Rajocirios nihil mali fufpicani & minus fe obfervantes,cum 1 gno exercitu in caftris aggreflus & multos ex eis vivos compreh die, ceteris pene omnibus occi exceptis his , qui prius fe prud ter de caftris fubduxerunt. - - Q bus auditis Carlmannus de exerci fui interim nimium confterna eft, & neceffitate compullus, c nes obfides, qui in fuo regno ers iuftlt colligi^oc Z -wentibaldO' red vixque unum virum, nomine I „ bodonem, inde feminecem recepit. „ (b) Annal. Bertin. A. 871. >, Ludo- „ vicus fcilicet ad Waiw 'nburg perrexit, „ quia maximum damnum aNepote „ Rnjiicii, qui principatum Winido- „ rum poll eum fufeeperat, habuit; ,, in tantum,ut Markhams cum pluri- „ ma turba fuorum perdiderit,& ter- „ ram, quam in prseteritis annis ob- „ tinuerat,perniciofe amiferit. „ (c) Fuld. A. 872. „ Rex vero me- ,, diante quadragefima apud villam ,, Foraheim generali conventu habi- „ to, filios fuos de regni partitione ,, inter fe diffidences pacificavit , & „ quamquisque partem poft obitum » fuum Clades a Ziventi- baldo ac¬ cept a^red' ditaquc. 194 ANNALIUM AUSTRIA ad ceteras fuas copias Francones quoque Bojosque adjun- A - G xerat, & in Bohemiam fimul, ac Moraviam impetum fe- cerat 5 initia belli contigere fatis profpera: ( a ) Evaftata omnis circum regio, Bohemici quinque reguli in fugam ver- fi: at Zwentibaldus, quanquam ancipiti bello preftus, cla- dem alibi acceptam ftrage multorum hominum in Auftria ultus eft. Stabant ad Danubium naves, quae Francones Bo¬ josque in Auftriam deportaranttrelibli ad cuftodiam claftls Boji,ut in regione ab hofte iatis remota, negligentius age- bant: advertit ea resZwentibaldum,immiflaque repentein earn Danubii oram equeftri fuorum procella , alios ferro, alios Danubii gurgitibus haufltrpauci cladem properata fu- ga evafere, quos inter tamen Embrico , Ratisbonenfis Ec- clefiae Antiftes, erat. (b) Hac victoria de Bojis parta ad con- ^ ciliandam cum Ludovico Rege pacem prudenter ufus eft Zwentibaldus,allegato ad Regem, Wileftadii turn agentem, Berthrammo,Suevo homine, quern e cuftodia dimiftum facramento adegerat, ut cum fide poftulata referret, (c) Et quanquam nihil tunc certi confici de pace potuit,ab armis tamen utrinque difceftum eft, magno Carolomanni folatio, ad fummam pene jam rerum deiperationem adadti. (d) Sed „ fuum tueri deberet,liquido defigna- „ vit. - - Menfe autem Majo mifit ,, Thuringos, & Saxories contra Scla- „ vos Marahenfis , qui quoniam regem „ fecum non habebant, & inter l'e „ Concordes effe nolebant, idcirco „ hoftibus terga verterunt,& plurimis „ fuorum amiflis, turpiter redierunt: „ ita ut quldam Comites in ilia expe- „ ditione fugientes,.a mulierculis illius „ regionisverberati,&deequis inter- „ ram fuftibus dejedi referantur. „ (a) Fuld. A. 872 : „ Iterum qui- „ dam de Francia mittuntur Cariman- „ 720 in auxilium contra Sclavos fu- „ pra didos, alii deftinantur contra „ Bohemos, qui DEI adjutorio freti ,, duces quinque - - cum maxima „ multitudine fibi rebellare nitentcs, „ in fugam verterunt; & alios qui- ,, dem occiderunt, alios vero in ftu- ,, vio Pludaha fubmerferunt. — Dein- „ dc parte non rnodica illius provin- „ cite depopulata, incolumes reverfi „ fimt. - - - Hi vero qui Carlmanno „ mifli funt in auxilium,id eft, Aran „ Epiicopus, & Sigchardus Abbas Ful- „ denfis monafterii, quamvis forti- „ ter hoftes premendo pugnaflenc, 5, plurimis tamen fuorum amiflis,cum „ magna difficultate rcgrefti funt. „ 00 Fuld. A. 872. „ Sed cum Carl- ,, munnu! caedes & incendia exercuif- „ fet, ZwtntibalA miflo clam exercitu „ copiofb , Bafoarios , qui ad tuendas „ naves in litore Hifiri fluminis reli- ,, di fuerant,occupavit, & alios oc- = „ cidit, alios necavit in flumine,alios ,, vero duxit captivos, nullusque in- „ de,nifi fi^m^Radasbons civitatis ,, Epifcopus, cum paucis evafit. ,, (c) Fuld. A. 873. Quidam etiam „ de Altrnavnia , nomine Bertbrammus , „ qui fuperiore anno a Marabenfibus „ Sclavis fuerat comprehenfus , a „ 'Z.rvmtibaldo dimiffus, venit ad Re- „ gem , & legationcm fibi ab eodero „ Duce injundam retulit, ficutprius „ juramento conftridus,fefaduruffl „ pollicitus eft. ,, (d) Annal. Bertiniani A. 873. „ H/*' „ dowcus Rex Germanic apud Mettis ,, civitatem placitum fuum teneredis - ,, ponens, nuncium accepit, quod nifi ,, citiflime filio luoGiro/cwtfwwoinMo- „ narchia ( forte Moravia) contra Wi“ nidos fubveniret, ilium ulterius non „ videret. — _ Ad Renhbmg autetn „ perveniens, per Miffos fuos, „ dos fub diverfis Principibus con ft 1 ' „ tutos,modo, qud'potuit, fibi r e * » conciliavit. „ LIBER TERTIUS. 195 Sed quibuse hello relpiraretantilperIicuit,potiri pa¬ ds commodis non licuit. Anni fuperioris aeftas, grandine, & fulminibus horrida,multos paffim mortales ftraverat 5 per lata deinde,& legetesdiu multumque bacchata, ar&iorem annonam fecerat: acceflere frugum inopia,& fames, & quod coeleftium irarum extremum eft , terras motus,quo collap- fa Moguntia in rudera,& informem acervum lapidum con- fedit. (a) Sed A. DCCCLXXIIL ad cumulum tot malo- rum, nova & infolens plaga acceftit. Locuftarum vis in¬ gens ex orientc effula Pannoniam, Noricum, Germaniam- que foeda depopulatione depafta eft. (b) Moles corporum pollicem virilem aequabat: ate illis quaternas, lenaeve, to- tidemque pedes , quibus diftentam late alvum trahebant: dentes quos geminos habebant lingulas, ferri acie nihilo mi- tiores, ut adeo cortices arborum corroderent, ac comminue- f ent: quacunque inciderent, arbores, prata, fegetes ad va- ftitatem redigebant: pridie,quam caftra moverent, paucae metatorum more praegreltejfpatia diurni paftusin diem po- fterum delignabant: orto dein foie integra cxamina miiita- ri velut ordine per turmas & legiones provoiabant, tarn denfo ipilfoque tepe agmine,ut ad paftlium quinque millia lolem oculis fubducerent. Alterum in menlem ea calami- tas tenuit: lie ut intra horae unius Ipatium, quidquid-per centum & amplius jugera latorum, frugumque ellet, in ven¬ tres demitterent, fpem omnem conlequentis anni imma- ni ingluvie devorarent. (c) Defperata humana ope ad di- Pars I. Bb 2 vina (a) Fuld. A. 872. „ Omne t „ pus aeftivum grandinibus,yarii; „ tempeftatibus pernoxium ext ,, Nam grando plurimis locis fr „ devaftavit; horrenda etiam toni J} & fulmina pene quotidie moi ■>■> bus interitum minabantur,quo « iftibus prsevalidis homines, & “ ™ e . nta in diverfis locis exanin c 1 , n s? c ' nerem redacta narrantu Bed & terra; motus III. Non. cun .hora prima Mopuntinam fumpbc civitatem. „ f A ‘ 873 * ” Eodcm J If If e J fam « valida per uni atque Germ aniam multi mediaconfumpti funt. 'i pore vero novarum frugum generis plaga & pri m ° in ’ Francorum vifa, Germanicm? pulum, peccaus exigentibus, medio enter afflixit. Nam ver quail Loeuftae, quatuor pennis ?> >> 5J „ lantes, & fex pedes habentes, ab „ oriente venerunt, & univerfam fu« „ perficiem terras inftar nivis operue- „ runt, cun&aquein agris &in pra- „ tis viridia devaftabant. „ (c) Fuld. A. 873- n Erant autem „ ore lato, & extenfo inteftino,duos- „ que habebant dentes lapide durio- „ res, quibus tenaciffimas arborum „ cortices corrodere valebant. Lon- „ gitudo & graflitudo illarum quad „ pollex viri: tantseque erant mul- „ titudinis , ut una hora centum ju- „ gera frugum prope urbem Mogun- „ tiam confumerent. Quando autem „ volabant,ita totum aerem per unius „ milliarii fpatium velabant,ut fplen- „ dor folis in terra pofitis vix appa- ,, reret. Quarum nonnulls in diver- „ fis locis occife, (picas integras cum „ granis &ariftisinfe habuiife reper- „ tae funt. Quibusdam vero ad occi- „ dentem profedHs , fupervenerunt „ alitg, Germa¬ nia cala - mitates a fame , terra motn t & Lock Jlis: 196 ANNALIUM AUSTRIA vina prxfidia verfie omnium curs funt: quibus fa$um, ut A * c> vento in mare Britannicum ejects, longo tandem terrore Germaniam liberarent. Sed mutata duntaxat poena erat, non fublata: reje&ae enim in vicina iitora aeftuantis Oceani flu&ibus, earn Germanise oram congeftis in magnam alti- tudinem putridorum cadaverum acervis repleverunt, quo¬ rum tabe ac foetore corruptus aer peftem corporibus affla- vitj qua adfamem accedence, tertia pars hominum extin- $a efle creditur. (a) Peftem confecuta hyems nive, gla- 874 bytmif 1 cie,ventisque aquilonibus fiipra modumfsva,ut conjuraf after it att. fa in Germanise perniciem omnia elementa viderentur. (b) Tot inter triftia iiiud fane lstum,quod Ludovicum Regem Zwentibaldi oratores Forchemii convenerint, de pace tracftaturi: Princeps legationis Joannes Sacerdos erat, Venetiis oriundus, per quern cum fidem Regi Zwentibal- dus, cenfumque annuum folenni facramento promitte- ret, in pacla facile conventual eft. ( c ) Percommode ea ZtiJovici res Ludovico Regi cecidit, ut Carolum fratrem exempto nicicum ( A. DCCCLXXV.) humanis rebus Ludovico II. Gaefare, 87 ? Carolo Italiam fibi vindicantem ab incepto averteret. Sed confi- ^ um cventu caruit. Gbjetftus primum Carolo fratri Ca¬ rolus fiiius, fed quod tantam belli molem adolefcenti prin- cipi „ alice, & per duorum menflum cur- „ ricula , pene quotidie fuo volatu „ horribile cernentibus praebuere fpe- „ dtaculum. „ Regino in Chron. A. 873 ’ r> Majores erant,quam cx- „ terse locuftae, habebantque fena ala- „ rum remigia., & mirum diftu, ut „ caftrorum acies diftindtis ordinibus „ per aera ferebantur. - Duces cum „ paucisexercitum itinere uniusdiei „ praibant, quafi loca apta multitu- „ dini provifuri. Circa horam no- „ nam,ubiduces pridie yenerant,in- „ fidebant,neca loco occupato mo- » vebantur,quoufque fol fuum reprae- „ fentaret ortum ; tunc per turmas „ bias proficifcebantur. - - Spatium „ diurni itineris quatuor aut quin- „ que milliaribus extendebatur. „ Confer.Sigeb.Gemblac-A.874.Herm. Contract. Albericum. (a) Regino A.873. Herman. Contr. A. 873 * Sigebert. Gemblac. A. 874. . llfque ad mare Britannicum perve- „ nientes,tandem flatu ventoruinin ” profundum maris demerfae funt,fed „ jeftu Oceani ad litus reje■> Hoc „ anno fame & peftilentia per uni- „ verfamGalliam ac Germaniam graP „ fantibus , pene tertia pars human! „ generis confumpta eft. „ (b) Annal.Bertin. A.874. »HiemS „ prolixa & fortis, & nix tanta fuic „ nimietate perfufa, quantam nemo „ fevidiflememinerit.,, Fuld.A.874* „ Unde accidit, ut non folum anima- „ lia, verum etiam homines plurim* „ frigore perirent. „ (c) Fuld.A.874. „ Legatos Zwenti- „ balto pacem petentes, & fidelitatem „ promittentes fufcepit. Cujus lega- ,, tionis piinceps erat Johannes pres* „ byter de Venetiis, qui etiam, utei „ Rex omni ambiguitate remota cre- ,, deret, quidquid verbis dicebat, &- ,, cramento firmabat, videlicet, uC ,, ZvaentihalJ Regi fidelis permaneret „ cundis diebus vit«efua:,& cenfu 111 „ a Rege conftitutum per annos fio- „ gulos folveret, fi ei tantummodo „ quiete , ac pacifice a Rege vivere „ concederetur. ,, LIBER TERTIUS. 197 A * c - dpi delegare, plenum periculi videretur $ Carolomannum natu maximum, darum jam bello, & magno Imperio pa- rem in Italiam cum exercitu mifit. Sed ut armis invi&us, ita fallacjbus promiffis in fraudem iile&us fpe componendi fraterni diffidii in Bojariam retra&us eft. (a) Sic Caroio, cui a caivitie nomen eft, Imperii diadema manfit. Ultus earn injuriam graviter ac fevere eft Ludovicus Rex fenior Germanise, Gallia diris populationibus mifere vaftata: Sed regni inlontis preces a Superis id demum impetrarunt, ut ira Ludovici manluefceret,armaque vidtricia in Germaniam , redirent, (b) Reverfum ex Gallia mors ad V. Kal. Septem- 876 bris A. DCCCLXXVI. Francofurti oppreffit. (c) Juftas Regis optimi laudes Regino,ejus temporisScriptor nobilis, lucuienter exequitur, quarum hxc fumma eft: fuifle Lu- dovicum belli pacisque artibus in paucis inclytum 5 juftitias cultorem rigidum 5 Religionis ftudio, Patre , Avoque ni« hilo inferiorem ; promptum non manu magis, quam con- Glio5 nec tarn folicitum, ut late, quam ut bene, jufteque imperitaret. Ea de caula nulli contigifte, ut auro vel mune- ribus ad dignitates obreperet; nulli, qui virtute, dodrrina- que eminebat,utin obfcuro lateret: aurum,gemmas, 8 c id genus-fortunae opulentioris illecebras pro nihilo > arma con¬ tra, equos, virosque bello ftrenuos in deliciis, ac divitiis ha- B b 3 buifle: (a) Fuld. A. 87^. „ Interea Hlu- dowicus Italise Imperator obiic — quod cum /faro/«f,Gallise tyrannus, comperiflet, illico regnum Italise invafit. „ Annal. Bertin. A. 875. Hludoxtkui Rex Germanise , frater ejus ( Caroli Calvi) filium fuum Ca- rolum in Italiam, ut fratri fuo ad- verfaretur, transmifit: quern Caro¬ lus Rex fugam accipere,& inde abs- cedere coegit. Hludovicus autem Rex Germanise alium filium fuum Carolomannum , cum quibus potuit, in adverfitatem Fratris fui, in Ita¬ liam direxit. Quodpraenofcens Ca. ro us Rex obviam ei cum validiori * lanu P er rexit. Et quia Caroloman- patruo fuo non lnp ei ^ er p’ P acem petens cum “,.'°“ tus , .& lacramentis ^ ^onfirmatis ad propriare- „ dirt. „ Ita Annal. Bertiniani: fed Fuldenf longe ahter ad A 87c Kn „rolus veto auditor ” p U l n r Ital ' am) P. ri . mo claufis Alpium „ fe defendere mtitur, fed nihil pro - „ hcit . Car Imam us enim loca acceffu >» dilficiliacum fuisprxoccupavit. Il_ )) „ le autem, dum neyotium ferro de- „ cernendum timuiitet, ( eft enim le- „ pore timidior) ad calliditatem fo- „ litam convertitur. Nam aurum, „ & argentum, gemmasque infinitse „ multitudinis Curlmanno obtulit,ut „ eum libi placare, &a paterna fide*- „ litate fegregare potuiflet, juravit- „ que fe de Italia cito exiturum, & Hludovici fratris fui judicio regnum ,, difponendum lervaturum , ii Carl- „ mannus inde difcederet. Quoindc „ difcedente, &promilfionibusillius „ credente , ille qusecumque pollici- „ tus eft, mentitur. „ (b) Annal. Bertin. A. 875. „ dovicus cum fuo exercitu idem Re- „ gnum ( Gallia) peffumdedit. „ Ful- denf. A. 876. „ Hluddmcus^Lex. mife- „ ricordia mofus,multorumquepre- „ cibus exoratus,ne Gallic regionem „ propter Caroli ftultitiam perderet, „ in regnum fuum menfe Januario „ rediit. „ (c) Fuld. A. 876. „ HlurloVVlCUS - - „ V. Kalend. Septemb. in palatio „ Tranconofurt , diem ultimum clau- „ fit. „ Mors ejusderHj laudes - ?«*• 198 . ANNALIUM AUSTRIA) buifie: quibus rebus fadrum , ut Lotharium , ac CarolumA.c. Calvum fratres, quibus uno Imperii nomine minor erat, rerum geftarum gloria , regnique felicitate longiffime an- teiret. (a) Germa- A morte Ludovici Regis Germania in tres partes tnspar- tributa eft: ex his Carolo, fratrum natu minimo, Aleman- tesdivi- n j a • Ludovico Franconia,Thuringia,Saxonia cum Frilia, ^ & parte Lotharingix 5 Carolomanno demum natu maxi- Caroio- mo ^ Bojaria , Carentania , Auftria , Pannonia , Bohemia ac EofarHL, Moravia obtigere , amp lx fatis ex magno Imperio Regno- Aujirkm, rum laciniae, ft pacatis efte liceret. ( b ) Primus hoftem, riami-c. ftabilita nondum provinciarum partitione, menle poft No- acdfit, vembri fa£ta, expertus eft Ludovicus, & Carolum quidem Caefarem patruum : qui cum inlatiabili cupiditate ad Gal- liae regnum, Italiam etiam, Burgundiam & Auftraliam ad- junxiflet; tertiam quoque, quae trans Rhenum, in Germa¬ nia erat, avid Imperii portionem appetebat: led enim in virum incidit, qui trajeifto celeriter Rheno, vitftum ad An- dernacum gravi pugna patruum in Gallium rejecit. (c) Ca- rolomannus interim , qui fratris Ludovici caufam fuam merito reputabat, non contentus una patrui infidi ciade, A. DCCCLXXV If. in Italiam cum exercitu movit, ut 877 (a) Regino I. 2. A. 876. „ Fuic „ autem ifte Princeps Chriftianifli- „ mus, fide Catholicus - - qua; reli- „ gionis flint, qtate pads, quae jufti- ,, tia;, ardentiffimus executor, inge- „ nio callicliffimus,con(ilio providen- ,, tiffimus, in dandis, five fubtrahen- „ dis publicis dignitatibns difcretio- „ nis moderamine temperatus , in „ prcclio vidoriofiffimus; armorum, „ quam conviviorum apparatibus ftu- „ diofior, cui maxima; opes Grant in- „ ftrumentabellica, plus diligens fer- „ ri rigorem, quam auri fulgorem - - „ quern nemo muneribus corrumpe- „ repotuit,apud qubm nullus perpe- „ cuniam Ecclefiafticam, five munda- ,, nam dignitatem obtinuit. See. ,, (e) Regino 1 . 2. A. 876. „ Poft „ haec convenerunt tres lupradidi „ fratres in loco, qui dicitur Saulifelt: (Salefelt) ibi divifi&runt parernum „ regnum. Carolomannus fortitus eft Bajoariam , Bannon'tam, & Carnutum , „ quod corrupts Carantanum dicitur, nec non & regna Sctavorum ; Bobei- „ mienfutm , & Marahenftum , Ludovicus „ Orienta!emFranciam,Thuringiam, „ Saxoniam, Frifiam & partem regni „ Lotharii: porro Carolus Aleman- prae- niam & aliquas civitates ex regno Lotharii. „ (c) Fuld. A. 876- „ Carolus vero Hludovici mortecomperta,regnum „ illius cupiditate dudus invalit, Sc „ fuae ditioni fubjugare ftuduit, ex*i- ,, ftimans fe ( ut fama vulgabat) non ,, folum partemRegniMa/idm,quam ,, Hludovvicus tenuit,& filiis fuisuten- „ dam dereliquit, per tyrannidem ,, pofle obtinere; verum etiam cun- ,, das civitates regni Hludovvici in „ Occidentalilittore Rheni fiuminis „ pofitas, fuo regno addere, id eft, ,, Maguntiam , Wormatiam , & Meme- „ turn , filiosque fratris per potential^ „ opprimere &c. &c. „ Hermann. A. 876. „ Quem cum Ludovicus ju- „ nior per legatos redire, pacemq uS „ fervare fruftra paftulaffet, eumq?® ,, fibi dolo infidias ftruere compe 1 "^ „ fet,tranfito Rheno VIII. Idus 0 &°“ „ bris in Ribuaria, hello inito vie*, „ multisque occifis & comprehc n ^ s, „ ilium pene nudum cum paucis tm- „ piter fugere compulit , & caftt a „ ejus cum innumeris fpoliis d ir |' puit. „ Fufius iftaFuldenfiBer c niani,Regino,& Sigeb. Gemblac. 6^ quuntur. LIBER TERTIUS. 199 Q - praereptam nuper Ludovico, Patri fuo, Longobardici Re- gni hirreditatem, vi ac armis iibi vindicaret. Acuebant bellicofum Principem nuperae Caroli fraudes , novaeque in fratrem injuria: animos dabat longus bellorum ufiis, & ex- ercitus Noricis jam etiam , Sclavicisque gentibus au&us, quarum tumultus nuper admodum compreflerat. At Ca¬ rolus Calvus, novorum hoffium adventu territus, dum pugnam fugit, mortem invenit, alvi profluvio extindtus; an veneno per Judaeum medicumpropinato,incertum. (a) Hinc Italorum verfa in Carolomannum ftudia, quorum fuffragiis certatim ad regnum Italiae petebatur: fed fpes tam amplas, & fummi Imperii coronam affedti pulmonis vitium, & peffilitas, quae cruentatuffi ejus exercitum ad fummam Paucitatem redegerat, intervertit. ( b ) Compolitis utcunque Italiae rebus,in BojariamCa- carolo - rolomannus rediit j fedenim gravior indies invaletudo vires Principis longa nervorum diflolutione ita proftraverat, ut hebefcente fenfuum officio linguae etiam, vocisque ufum ^ amitteret. Eo rerum ftatu cum vitae longioris fpes nulla affulgeret, Ludovicus Rexfrater inBojariam venit,de fuc- cefTione in id regnum cum proceribus adturus. (g) Caro- lomannus, qui inter vitae, mortisque haec confinia ferendum fibi 3 ) (a) Fuld. A. 877. „ Carolus Gallice tyrannus teftivo tempore cum exer- citu Italiam petiit, & Ticini red¬ dens, magoopere nifus eft,qualiter Carlmanno illuc adventanti aditum „ denegaretinillatn provinciam.Qr/- „ mannus vero cum manu valida N0- „ ricorum , diverforumque Sdavorum „ Italiam ingreditur, contra Carolum r, dimicare yolens. Quod cum Caro. „ lus comperiffet, illico juxta confue- „ tudinem fuam fugam iniit - - Sc „ eodem itinere dyfenterrx morbo „ correptus, cum magna periit trifti- ,, tia. „ Annal.Bertin. A. 876. „ Ca¬ rt rolomannus frater eorum nec ad eos » ( Ludovicum dr- Carolum ) nec ad pa- „ truum'fuum Carolum Imperatorem, ficut ei mandaverat, yenit, occu- patus in belligeratione contra Wi~ J5 nidos. ,, Regino ad A. 877. „ Eft „ autemfama,qu 0 d aquodamjudreo, „ qui vocabatur Sedecbias , poculum „ moms ei propinatum fit._ „ Obiitvero pridieNon. Odobris. „ Annal.Bertin. A. 877- b$ c adduntde Carolomanno, fed maligne, & falfo; „ Carolomannus vero mendaci nuncio „ audiens, quod Imperator & Papa „ Johannes fuper eum cum multitudi- „ ne maxima bellatorum venirenc, & „ ipfefugam arripuitperviam,quam „ yenerat. „ 00 Fuld. A. 877 * » Carlmannus op- „ timates Italise ad le venientes fuice- „ pit, & difpofita,prout voluit, regio- „ ne,reverfus eft'in Bajoariam. - - „ Pcftilentia quoque ingens fecuta eft „ exercitum Carlmanni de Italia re- „ deuntem, ita ut plurimi tuffiendo „ fpiritum exhalarent. „ Bertin. A. 877. ,, Carolomannus pene ufque „ ad mortem infirmatus , & ledica „ delatus ad propria, per annum ita „ jacuit, ut a multis fuerit defpera- „ tus. „ (c) Fuld. A. 879 : ,» Bludovvkus „ Rex - - in Bajoariam profedus eft „ invifere Carolomannum , qui gravi „ detinebatur infirmitate. Nam pa- „ ralyfi morbo correptus ufum lo- „ quendi amifit. Ibique optknates ,, ejusdem regionis ad fe venientes „ fufcepit,ea videlicet ratione,_ut poll „ obitum Carlmanni nullum alium fti- „ per fe Regem fufciperent, vel re- „ gnare confentirent. „ O 200 ANNALIUM AUSTRIA! Regnum fibi jam quidlibetputabat,commendato tantum Arnulpbo tofralri f&°>qu em furtivo concubitu ex Liutswinda, nobili foemi- reiin- na,progna£um (a) Carentaniae nuper Fraefebhira auxeratj ? ult ' cetera , quse Ludovicus frater ftatuiflet, rata habuit, (b) nec longo port tempore A. DCCCLXXX. mortalitatem explevit. (c) Regino, Scriptor locuples, nec infacundus, Morsejusy rnultus eft in hoc Principe dilaudando : praeter infignem enim corporis fp^ciem, viresque animi magnitudine nihiio minores, dodrinam , quanta in Principem cadere potuit, & parem tanto faftigio eioquentiam tribuit: fidem praeterea, religionem, morum honeftatem, ac fuavitatem tantam, du- bium lit eftet, hoftes civesque an armorum magis terrore, quarn comitate, ac lenitate iibi adjunxiflet. Bella cum pa- tre multa, plura fine patre in Sclavos maxime geffit,exitu femper profipero 5 flnesque regni Bojarici in Moravos ac Bohemos latiftime protulit: tarn civi interim blandus, quam hofti terribilis: fic ut natus pene ad regnandum videretur* (d) Hoc tamcharo fibi Principe orbatae provincial ludum fiolari fiuum utcunque poterant, fi Ludovico fratri, qui ad capeftenda novi regni gubernaculaRatisbonam inBojariam continuo advolavit, (e) ampla provinciarum hac acceffio- ne a. e* 88 © (a) Regino 1.2. A. 88 ) Car Im annus au- „ tern tandem Hludoivicum ad (e ac- „ cerfivit,& quoniam loquinonpo- „ terat, ei feipflim & uxorem & fi- „ Hum, univerfumque regnum fcrip- „ to commendavit, cui Rex Epifco- „ patus & Abbatias, & Comitatus ad ,, iervitium deiegavit. ,, (c) Fuld. A. 880. », Carlmannus „ frater Hludovici, & Caroli, XI. „ Cal. April, obiit. „ Idem dies mor- tualis ab Hennanno contr. affignatur: fed a Reginone,& Mett. An. manifefto errore VII. Non. April. Arnulphus dc- mum Rex filius in Diplom- a Mirxo Notit. Eccl. Belg. c. 2T. allato,Pattern fu 11m X. Calend. 0 < 3 oir. vitam finiifle fcri- bit. Sepultus eft Odinga. Regino ibid* (d) Regino 1. 2. A. 880. „ Fuit veto ifte pracellentiflimus Rex li- „ tetis eruditus, Chriftianxreligioni ,, deditus, juftus, pacificus,& omni „ morum honeftate decoratus: pul- ,, chritudo ejus corporis infignis,vi" „ res in homine quoque admirabileS „ fuere, nec inferior animi magnitu- „ dine. Permulta quippe bella cum „ patre, plurima fine patre in regnis „ Sclavorum gefiit,fempercpae vi£lo- „ rite triumphum reportavit, termi- „ nos imperii fui ampliando ferro di- latavit: ftmmitis, hoftibus terri- „ bilis apparuit: alloquio blandus, „ humilitate ornatus, in ordinandis „ regni negotiis fingulari folertia „ prasditus, fic ut prorfus ei nihil de- „ effe in regia: majeftatis competen- „ tia videretur. „ (e) Regino ,A. ggo. „ ludovicus „ comperto, quod frater obiifte c , „ joariam ingreffus, l\atisbomm venit, „ ubi omnesOptimates regni ad evm 1 ,, confluentes,ejus ditioni fe fubdidq „ runt. Concellit autem idem R e ^_ ,j Arnolpho Cura manum, quod eip al - e „ jam pridem eoncefferat. „ LIBER TERTIUS. 201 a. c. ne frut diutius licuiflet. Sed vix oftenfus magno Imperio, fatalis cometae admonitu , de Regni, vitaeque ftatione ad S8s XIII. Kal. Februarii Anni 06 tingentefimi,Od:ogefimiSe- cundi deceffit. (a) Ergo ad Carolum ex fratribus natu minimum, & jam Italiae regno, ac Imperii titulis au£tum, v'iduatae Ger- manici Regni provincial refpexere: (b) quae, ne In prar- ^ns ftatim, ut optabat, tranquilla redderet, Normanni in Faufafuere,quiSigefrido & Godefrido Regibus Rhenanam pene omnem Germanise oram, ferro ac igne ad extremam Vaftitatem redegerunt. In hos igitur ire placuit, Longo- ^ardis, Bojariis, Alemannis, Thuringis, Saxonibus, Friliis- ^ue adverfus barbarum, ac communem hoftem concitatis. Sed belli is exitus fuit, ut pax ac tranquillitas publica, auri Iflgenti pondere,additaque Frifbnum Provincia, redempta non male videretur. (c) Sed Auflriam longa calamitatum ftries excepit. Graflabatur per Bojariam , &: Noricum dira lues, quae tantam mortalium ftragem dedit, mortuis ut tumuli deeflent, (d) biniquefepe eodem fepulchro con- derentur: acceflere tumultus inteftini, qui demum in Mo- ravica, & Hungarica belia defiere. E vivis exceflerant Wilhelmus & Engelfchalcus fratres, Auftrise Marchiones, quibus raro germanitatis exemplo & fides, &: concordia in regenda tuendaque adverfus Moravos Provincia ad ex- Pars I. C c tremum (a) Supplem. Fuldens. ex Lambe- cio. „ Stella Comeces XV. Kal. Fe- „ bruarii prima hora nodbis apparuit „ rem infauftam, quae cito fecuta eft, „ fua apparitione praemonftrans.Nam „ Hludowicus invalefcente morbo „ XIII. Kal. ejusdem menfis, diem „ ultimum claufit. ,, ( B ) Suppl. Fuldenf. ex Lambec. A. 882.. „ Karolus Imperator audito „ fratris fui obitu de Italia pen-exit in „ Bajoariani) & Optimates,qui fuerant „ fratris fui,advenientesinfuumfus- „ cepit dominium. „ (c) Regino 1 . 2. A. 882. „ Carolus ,, Imperator - _ cum Longobardis, „ B^oariis ^ Alemannis , Thuringis, Sa- ,, xonibus , Frifonibus & omnibus „ regnis, fua; ditloni fubditis, Nor- „ mannos in fupra dido loco obfide- „ re exorfus eft: fed conatus ejus pa- „ rum effedum obtinuit.No- ,, viflime Rex Go^/'r/Vbu Nortmanno- ,, norum ea conditione Chriftianum „ fe fieri pollicetur, fi ei munereRe- „ gL irijia provincia concederetur - - „ qui ut optavit, adeptus, baptizatus „ eft. - - Sigefrido & reliquis Nort- „ mannis immenfum pondus auri Sc „ argenti expofitum eft, & tali teno- „ re fines regni excedunt. „ Sup¬ plem. Fuld. A. 882 . ex Pythaeo me* minit divifi in tres partes exercitus, quarum una Bojoariis, altera Francis, tertia ex Alemannis,Longobardis &c. conftabat. „ Bajoarii cum principe eo- „ rum zfr»o//>£o,Franci cum Henrico „ mifli rnanu valida ante Regem & „ _ exercitum &c. „ ad extremum am* pliter de padionibus cum Nordman- „ no hofte fadis diflerit. (d) Suppl.Fuld. exPythaeoA. 882* ,, Redeuntibus Bajoariis domum,ma- >, gna & immanis peftilentia in tota „ Norica excrevit, ut fepe duo cada- „ vera in unum tumulum fepelirej> „ tur. „ Ludovi- ci junio * ris mors. Carolus Crajfus J{exGer- manite. 202 ANNALIUM AUSTRIA tremum conftitit. (a) Sunt, qui anno jam abhinc duode¬ cimo, communi cum cetera turba clade, qiram 2wenti- baldus per furnmam perfictiam Carolomanni copiis ad an- tiquam urbem Rafticis attulerat , involutos exiftiment:(B) Neque vero facile ditftu eft, quo aut tempore, aut alio mor¬ tis genere ambo extindli fint,ftrenui cetera Przcfecfti, & cum laude in veterum monumentis celebrati. Arbo Au- Iis fucceftbr in Auftrias przefedtura Arbo datus eft, filiis feaJsjeu Wilhelmi&Engelfchalci,quorum firmior jam aetas erat,fpe Marcbio. avitx dignitatis dejed;is,ac in ordinem redafftis. (c) Ea res lit invidise habebat plurimum,ita nonMarchionum modo ft- iios, fed propinquos etiarn ,ac amicos incredibilem inmo- dum uffit: jamque jadari paffim minae audiebantur palani frementium:vitam fibi extorqueri pofle j paternos honores non pofle, Arbo, quanquam ciara & ipfe domo , & pa- triis dudum carminibus celebrata ortus j fuis tamen in tan- ta semulorum potentia diftifus viribus, oflerre fe unum tam ancipiti periculo non eft aufus: neque tamen caufe indor- miit fuxy fed quod proximum illi perfugium, cumZwen- Arbaafr tibaldo , Moravorum Duce , foedus & amicitiam, dato in ins wn - pjgous fidei obflde ftlio, conftituit. Metu Arbonis auda- Enget- S ' aores acmuli, colle&is raptim copiis, inimparatum incur- jchaiciex runt, 8c domefticis exutum pntfidiis in fugam conjiciunt. (d) Ejedo ex Auftria Marchione, Megingotus, Babo, 8c Werin- (a) Suppl. Fuld. ex Pythaeo A.884- Marchiones Auftria: alii nufquaiff „ Quumduo fratres Wilwelmtis & Eri- legantur, prater Wilbdmuto & Engil- „ gilfcbtilcus terminum regni Bajowa- fckalcum , quorum hoc tempore inter „ riorum in Oriente a Rege (id eft, fe- Diplom, Frifmgenf. & Ratisbon. fe" „ more Hludovico ^conceffum contra pius occuiTitmentio,cladeseaadhoS ,, Moravanos tenuerunt, mulcaque fratres pertin'ere videtur : nifi forte „ pro patria tuenda confiidfando fu- turn fcellocapti, aedemum patrfe prae- „ daffe feruntur. Tandem diem ul- fedurae fint reftituti. Ceterum am- „ timum hujus aeris in eadem voluri- plas iis fuiffe pofleftiones ex laudato „ rate finivere permanentes. „ Eo- Arnulphi R. Diplomats colligo, ubF rundem meminit Arnulphus Rex inDi- hsc leguntur: „ Quidquid Wilbel- plom. Cremifan. dato ad A. 893. apud „ mus & Engilfchalcus germani fratres, Rettenbacher his verbis. „ Jfithel- ,, Comites videlicet quondam ftrenui „ mus &c Engilfchalcus , germani fratres, „ terminal es - tam ad Eporefpurch ad „ Comites videlicet quondam ftrenui „ Cambe , live ad Pcrfiniacb/im , quaff*" „ terminals. „ „ que in aliis Waioaru fcilicet,atq ue . (b) Annal.Bertiniani A. 871. „ Lu- „ Sclavini*. locis vel terminis habue- „ dovicus fcilicetadRaiqisburg perre- „ runt. „ „ xit, quia maximum damnum a Ne- (c) Suppl.Fuld.Pyth.A.gSq- „ pote Rajlicis , qui principatum Wi- „ vero non effet honor illoruff* ,, nidorum poft cum fufceperat, ha- ,, redditus,/?^o in Comitatum domi" ,, buit: in tantum, ut ■haikjones cum ,, no Rege concedente fucceflit* „ „ plurima turba Riorum perdiderit, ( D ) Suppl. Fuld. ex Pyth. A. b’ 84 * „ & terrain,quam in prcetei itis annis ,, Cum vero non effet honor illoi uiff 1 „ obtinuerat, perniciofe amiferit. „ ,, filiis redditus Arbo in comitatft 1 ^ Cum igitur iater Epidwodum & Arbo- „ domno Rege concedente fucceffe 1 „ quod LIBER TERTIUS. 203 c * Werinharius ( nam ea Wilhelmi & Engilfchalci filiorum erant nomina) fecuri jam fui, ut eft juventus, negligentius agebant; & pro ingentibusparentum fuorum meritis,quae in recenti apud populares fuos eflent memoria, paternos honores jam titulo praeferebant. At enim Arboad 2 wen- ^ tibaldum elapfus, occafioni vindicancte injuriae nequaquam f H a g i t % m defuit;& Moravus Princeps ea difcordia in rem luam ufu- rus, partes exulis haud gravate fufcepit. Arma igitur, vi¬ res , confilia fociantur , bellumque , antequam rumor ad hoftes permanaret, in Auftriam Aquilonarem deportatur. Agebat in ea provincial parte Werinharius, Engilfchalci filius natu fecundus: in hunc effundere primum belli impe- tum 2\ventibaldo placuit: & quod exiguas ad manum ha- beret copias Werenharius,cum WeciloneComite,ac pro- riamtru- pinquo fecile in poteftatem vidtoris venit. (a) Dire in mi- deleter ml. feros confultum: praecifa crudelem in modum dextra, iin - clicitHU gua faucibus exfe&a, evirati amboj & nequid ad fummam immanitatem deeflet, obvii quique dextra laevaque mul- ^bati, cladis accepts ad fuos nuncii, & crudae barbariei te- ftes futuri. Inde in tedla, agrosque verfus furor eft, om- niaque Arbonis hoftium praedia continenti incendio dele- ta. Evaftata Boreali Auftria, in citeriorem quoque ar- moruni terror illatus: hie etiam, quidquid ferrum praeter- iit, igne abfumptum. In tanta calamitate illud miferrimum, Pars I. C c 2 quod „ quod prsdi&orum virorum pueru- „ h, illorumque propinqui in con- „ trarium accipientes, & vertentes „ dixerunt: alterutrum fieri, & Ar- „ bormn Comitem fi non recederec,. } > deComitatu parentorum fuorum & jj feipfos ante faciem gladii moritu- 5, ros. Hoc experimento Arbo con- v cufTus, amicitiam iniit cum Zwen- *» tlba ^o duce Moravorum gentis, fir- „ matoque inter illos foedere, filium ” pbfidem fieri non tardavit. „ Ncc minus ipfi praedidli pueri con- „ iu unt quosdam primores Bajowa- ” ac'SndTque co''| iSqUe P r0 P i . nt l ui! > p 1 15. co pws - - Comitem a pelfebant ,‘c'™ t ^ onorifi “ ufum urur’pave“u“ U ” qUe llUS “ (A) Suppl.Fuld.ibid. Igitur eo- „ dem anno,quo till pueri 4 dia „ Comitem Arbenem a Re g e eorfien- „ datorum exortem fieri honorum „ impetraverunt, Ztoentibalfas Dux j, Moravorum, plenum doli & a ftu- „ tise cerebrum,non imemor utrius- „ que, quanta ab Antecefforibus ifto- „ rum puerorum cum gente fua,us- „ que dum ad illos terminum Bajo- „ wariorum prartenderunt, paffus fit „ mala,infuper etiam amicitiasac ju- „ ramenti, qua: cum Arbone iniit, pe- „ pigitque , ad hoc vindicare profi- „ eifeitur, & perfecit. Nam de fe- „ ptentrionali parte Hijiri fluminis ap- „ prehenfo Werinkario de pueris En- „ gilfcalchi ,qui tres habuit, mediocri; „ Vezilovi quoque Comiti, qui illo- „ rum propinquus erat, dextram ma- „ num cum lingua & ( monftri fimi- „ le)verenda & genitalia-- abfeide- „ runt, homines vero illorum quos- „ dam fine dextra levaque reverfi „ funt. Exercitus fcilicet juffii ducis „ igne devaftat omnia , infuper ul- „ tra Dtinubium midis fpiculatoribus, „ ubicunque proprietas & fubftantia „ praediftorum fit puerorum , ig n * „ tradita fine mora eft. Hoc lean- „ dalum ante fafti pueruhs fpauo „ unius anni fentitur. „ 204 ANNALIDM AUSTRIA: quod neque, quo confugerent, fpes ulla prsefidii ufquam appareret. Fruftra ad Czelarem appellarent mileri, quem Arbone expulfo infenfum fibi reddidere: nullum apopula- ribus auxilium, quos in fa&ionesdiftra&os, & clades prae- teritae, & impendentium calamitatum metus a belli confi- liis avocabant. Zwmti- Ergo quod unum erat reliquum,ad Arnulphum, cui eonjUhu *Carentaniae Ducatum Pannoniaetutela nuperacceflerat, confugiunt. (a) Recepti benevole, relpirare ex fumma tre- pidatione nonnihil cceperant$ cum novam exorlus telam Zwentibaldus, rempublicam omnem in lummum difcri- men adduxic. Legati ab eo ad Arnulphum mill!, quorum poftulata hxc erant: Megingoto, ac Baboni, manifeftis re- gni fui hoftibus, neu receptum, neu auxilium praeberet: conceptis deinde verbis juraret, fe nec in vitam, nec in re- gnu m Zwentibaldi cum Bulgaris, Moravorum hoftibus, conlilia lociafle. Renuentem ifta, tanquam indigna tan- ^ Pannoma to fkftigio, bello aggreditur, transmifloque Danubio Pan- noniam immanipopulationepercurlat. (b) Sed nec irarum, nec praedae id fatis erat: exada vix hyeme bellum renova- tur. Erat in Zwentibaldi exercitu innumerabilis multitu- 884 do,fic utgradu,viaque militari incedentium agmen novifli- mutn lero vix vefpere eo pertingeret, unde primum orto foie difceffit. In Pannoniam ubi ventum, ita uri, exfcindi- que omnia coepere, ut redacla in lolitudinem florentiffima regio videretur. Dies non minus duodecim ea populatio tenuit: (c) & quanquam, cum tertio redirent Moravi? Megin- (a) Supplem. Fuld. ex Pythxo. A. 884* „ Hinc ec l u idem non con- „ fidentibus a regepueris aliquid bo- „ ni propter deli&um, quod in Arbo- „ ne commifere, receflerunt, ftatue- „ runtque fieri homines \Arnolfi, Carl- 3, manni Regis filii, qui tunc Panno - 3, mam tenuit. ,, (b) Suppl. Fuld. ibid. „ Quo au- „ dito Z-wentibaldus dux mbit nuncios ,, ad eum (Arnulphum ) & ait illi : ini- „ micos meos fuftentas, fi eos non „ dimiferis, nec me tecum pacifica- turn habebis. Alteram etiam oc- 3, cafionem adverfus eum protulit: tui homines in vitam meam, nec ” minus in regnum meum dolofe „ cum Bulgaris confiliaverunt, qui „ priore anno fuum regnum vafta- „ vere. Hoc volo mihi cum jura- j> men to, verum non efle, contefta- „ ri , quorum neutrum unquam le „ fa&urum Amolpbus renunciavit. „ Itaque dux non diu,colIe£tis ex om- „ ni parte Sclavanorum copiis, ma- „ gno cum exercitu invadit Panno- „ niam immaniter, ac cruenti more „ lupi ma&at, igne & ferro maxi- „ mam partem devaftat , deterit & „ confcindit - - fpatio unius anni „ Dux cum exercitu fuo non la^ 5 „ remeavit in fua. „ (c) Suppl. Fuld. ib. A. 884- „ terum vero inftantianno, quo „ computamus, iterum Dux coagu- „ lata multitudine, hoftiliter P«» m ' ,, niam hoftilem exercitum infett 3 3 , liquid antea remaneret,nunc qna- 3, fi -ore lupi per totum devqraflet- „ Tanta enim multitudine in ifto }) nere pollebat, ut in uno loco, A 33 ortu ufque ad velperum lucis, e ercitus LIBER TERTIUS. 205 • Megingotus t Baboque cum aliquanta Pannoniorum manu furentium le agmini objicerent j alio tamen non valuit in- confolta temeritas, quam ut in fugam conje&i ambo, reli-. inter captivosBertholdiComitis fratre, Arrabonis gur- gitibushaurirentur. (a) Excitatustot cladibus,exulumque lamentis Carolus Cxfar, quanquam fero, in Auftriam de- fcendit, promotisque ad Tullinam fluviumcaftris,Zwenti- baldum ad amicam compofitionem evocavit. Locus col- loquio in monte Comageno captus: Zwentibaldus, qui ad fimulationem a natura fa6tus, non modo obedienter, fed ofHciofe etiam cum magno procerum fuorum comitatu af~ fuit, renovato fidei lacramento, in gratiam facile receptus eft. (b) Quae caula Imperatorem ad pacem tarn indignam cum Sclavo principe impulerit, non facile dixerim : nec enim tarn levis erat injuria, nec accepta calamitas tam exi- gua, ut nudis verborumofficiis a Duceperfido fitisfad:um videretur. Obtrita & exinanita erat omnis prope ab Ar- rabone ad Savi Iftrique confluentem Pannonia: tantum no- bilis, plebejique languinis fuftim: tot edita, tamquebarba- rae immanitatis exempla, latis ut appareret, nihil nec hu- mani,nec divini juris commune fibi cum Germania Zwen- tibaldum voluiile. (c) Omnia tamen aut inconfulto a Mo- C c 3 ravis „ ercitus ejus prseterirc cemeretur. „ Cum tanta enim mulcitucline in re- „ gno Arnolphi per XII. dies exfpo- „ liando verfabatur: demum, prouc „ voluit, prolpere reverfus eft. „ Herman, contract. A. 883* » Zxcenti- 3 , bald Dux Marahenfium , Pannonius , ,> quibus Arnolphus Dux, filius Caro- 31 lomanni Regis , prjefuit, crudeliter » vaftat. „ Ex quo fatis conftat hel¬ ium hoc,quodFuld. fupplementum ad Annum 884. recenfecanno 882. coep- tum, fequentibus duobus continua- turn eile, ut innuere ipfum etiam fup¬ plementum videtur his verbis: ,, Pa- » ce ver o vitiata per fpatium tan- „ turn , i(to continuato tertio anno „ ^ lmi _ !o mftanti, Pannonia de Hraba „ umine ad orientem tota deleta 33 >3 33 3 ) 3 ) 3 ) 33 33 33 33 33 33 33 33 33 33 33 33 ouppi.ru ldi exPythseo A „ Poftea quoque miffa q Ua dai ” eratus parte fupra Dan ^ „ audientes fill! WiUthdmi & » fcalchi , qui majores natu eran „ ginger & Papo .quibusdam Pan „ rum fecum aflumptis, contn n incaute venerunt: fed tame gnam certaminis inire non utile, namad illos vidoria conceffit: ifti fugx pratfidium quaerentes Megingor 6 c Papo in flumine,qui dicitur Hrapa , vitam finivere. Frater vero Ber¬ th oldi Comitis cum aliis quam plu- rimis a Sclavanis tentus eft. „ (b) Suppl. idem ibid. _ „ Impera- tor per Baiowariam ad orientem pro- ficifcitur , veniensque prope flu- men Tullinam , monte Comiano col¬ loquium habuit: ibi inter alia ve- niens Zwntibaldus dux cum princi- palibus fuis,homo (ficut mos eft) per manus Imperatoris efficitur, conteftatus illi fidelitatem jura- mento, & ufque dum Carolus vixif- fet, nunquam in regnum fuum ho- ftili exercitu effet venturus. „ (c) Suppl. idem „Ifto continuato tertio anno dimidio inftanti Panno - nia de Hraba flumine ad Orientem tota deleta eft. Servi & ancill^ cum parvulis fuis confumpti funy, primoribus quibusdam tentis, qui- busdam occifis : & quod turpius erat, truncatis manu, lingua, geni- talibus, remifli funt. „ Zvoenti- baldiMo - ravi cum Cafare soUoquift in Au Jlria „ Carolus Crajfus Imp. ex- autbora- tur. fco6 ANNALIUM AUSTRIA fa vis & Normannis metui j aut occultae fortaftis cum Ar- a- c - nuJpho fimultati, a Cselare flint poftpofita. Ceterum com- pofitis in prxfens de Auftria Pannoniaque cum Zwentibal- do rebus, Brazlavonem Sclavonic hodiernas, qua Dravum inter Savumque patet, Ducem, fidem de more,militarifa- cramento poilicentem, benigne fufcepit: (a) & Arbone in priftini honoris gradum reftituto , (b) per Carentaniam in Italiam eft profe&us. (c) Arnulphus , cui premendus interim injuriae fenfus erat, fequenti mox anno,pacem &; 88? ipfe cum Zwentibaldo renovavit. (d) Hos motus gravior mox tempeftas in Imperio exce- pit. Carolus III. Imperator, qui amplitudine terrarum ejus Imperio fubjecftarum 5 non item animo, ac fortuna, Ma¬ gnum aequabat Proavum, in eum paulatim apud fuos con- temptum venerat, ut coa6to ad A. DCCCLXXXVil. 887 Francofurti conventu, abrogandum illi Imperium , & in Arnulphum, Carolomanni fratris filium , transferendum cenferent Germanise Optimates. (e) Multi multas infolen- tis fa£fci caulas afferunt : belli clades a Sclavis ac Norman¬ nis acceptas: conceftam eorum alteris Neuftriam: ejedtam ob violati thori fufpicionem Richardam conjugem, crimi- nis innocentem : Liuwartum , Vercellenfem Epifcopum, cujus in aula Cae laris, ac Imperio fumma potentia, eandem ob caulam ab republica amotum: corporis gravem invale- tudinem , quas demum in mentis ftuporem, ac lenfus in- opiam (a) Suppl. id. ibid. „ Pofteave- „ niente Brazla duce , qui in id tem- „ pus regnum inter Dravo fk Savo fiu- „ mina tenuit, fuique militias fubdi- „ tus adjungitur. „ Herman, con¬ tract. A. 884- ), Brazlavonem Ducem* „ qui inter Dravum & Savum fluvios „ Pannoniae pratfuit, nihilo minus fe ,, tradentem accepit: ipfe per Caren- ,, taniam in Italiam veniens, Nata- „ lem Domini Papite celebravit. „ ( B ) Suppl. Fuld. Pith®: A. 884- „ Hoc ergo faftum eft poft obitum Hludovici Regis , natorumque ejus Carlmanni & ffludovici ,quorum Suc- „ ceflor , frater illorum minimus in ,, regno extitit,qui mox, prout an- tea tenuit, Arboni pr®di£tum Co- 1 , mitatum reddidit. ,, (c) Suppl. id. ibid. „ Rex per Ca- n tentam in Italiam fferrexit. „ ("d) Suppl. id. A. 88?. ,, Pax in „ oriente inter Amolfum & Ziventi- „ baldum, praefentibus fcilicet Bajova- „ riorum principibus, jusjurando con- „ ftare firmatur. „ Herm. contr. A. 88?. „ Pax inter Arnolpbum, Ca- „ rentani & Pannoni® ducem , & „ Zwentibalrlum, Marahenfem ducem, „ confirmatur. „ ( e) Herman, contraft. A. 887- „ Carolus Imperator graviter infirma- ,, tus, mente etiam , ut videbatur > ,, minus valuit,omnesque regni prin— ,, cipes, averfo jam ab eo animo,cum „ apud Francofurt COnventum habuif* ,, let, unanimiter eum deferuere, & Arnolpbum , fratris ejus Carlomanni ,, filium , non ex legitima conjuge, » fed tamen nobili natum, Carentban * ,» fcilicet Ducem , fuper fe Regein „ conftituere. „ LIBER TERTIUS. 207 • opiam deflexit. (a) Seel ha sc utcunque fint: conftat fads, Liuwartum ex aula eje£tum , ad Arnulphum in Bajoariam conceffille, inje£taque jfpe regni, non invitum permovifle, ut coada Noricorum, Sclavorumque manu, agentem per id tempus TriburixCaelarem, ac Procerumad comitia ad- ventum opperientem opprimeret. (b) Satis id erat ad Sa- xones, Thuringos,Bajoarios,ac Alemannos a fide ac offi¬ cio deducendos: magna omnium voluntate in partes Ar- nulphi tranfitum, lie ut triduo non integro, omnes pene Sc aulae,& Regni Proceresab ejus latere dilcederent. (c) Sic defertum ac deilitutum cum fe videret,tempori ac necelli- tati parendum ratus, commendato Arnulphi fidei Bern- hardo filio,tantum ex magniImperii opibus fublidii poftu- lat, quantum tuendse vitae neceflarium videretur. Ar- nulphus modefta Principis poftulata facile conceffit , tran- feriptis in eos ufus Alemanniae quibusdam praediis, quorum ftudibus fugientem jam pene vitam utcunque folaretur. (d) Sed ejus beneficii ufus perbrevis Carolo contigit, Ja- (a) Suppl. FuldenH exPithseo: al- „ wariorum primoribus,& Aleman- terumexLambeciorRegino ad A.887- „ norum ammixtis. cogitaverunt de- Herman, cont. MarianusScotus. Sige- ,, ficere a fidelitate Imperatoris. ,, bert. Gembl. in Chron. Otto Frifing. (c) Regino A. 887- ■>> His ita ge- 1.6. c. 9. A. D. DCCCLXXXVII. „ ftis , Imperator corpore & animo „ Carolus Imper. cum corpore 8c ani- „ ccepit aegrotare. Menfe itaqueNo- „ mo sgrotare ccepiflet,PrincipesRe- „ Vembri circa tranfitum fandti Mar- „ gni apud Triburias circa tranfitum „ tiniTriburias venit,ibique conven- ,, S. Martini, Arnolpbum Caroloman- ,, turn Generalem convocat. Cer- „ ni filium ad Regnum trahunt. „ „ nentes Optimates regni non modo (b) Suppl. Fuld. ex Lambec.A.887. „ mi fenfus ab eo diffugere , Arnol- „ Luiwardus in .Bajoariam ad Amul - „ fkum filium Catoiomanni , ultro in „ phurri fe contulit, & cum eo ma- „ regnum attrahunt, & fubito fafta „ chinari ftuduit, qualiter Imp era- „ confpiratione ab Imperatore defi- „ torem regno privarec, quod & fa- „ ciences,ad praedi&um virum certa- » dturn eft. Nam cum idem Impe- „ tim tra'nfeunt; ira ut in triduo vix „ rator in villa Tribure confediffet, „ aliquis remaneret, _qui ei faltem ,, fuommque undique opperiens ad- ,, ofticia humanitatis impenderet. ,, „ ventum, Arno If us cum manu vali- Author Suppl. Fuldenf. Pythasani » da Noricorum & Sclaiorum fuperve- A. 887- ■» Igitur venienteCWoIm- ,, nit, & ei moleftus efficitur.,, Ali- ,, neratore Tranconofurt. ifti invitave- mmln _ . Z’ 77 r r i- nuario „ vires corporis, verum etiam am- ter paulo rem nTfrot' nn t-li f\v- a vuntArnolfum , filium Carlmanni Re¬ gis, ipfumque - - fine mora ftatue- runtad Regem extolli. Carolus ni- tens bellum contra Arnolfum Re¬ gem inftaurare, fed non proficit. „ (d) Suppl. Fuld. Pythaean. A. 887* Carolus dum fe undique a fuis de- lertum fentit - -, tandem mu- nera ad regem direxit, expolcens fua gratia, vel pauca loca in Ale- mannia fibi ad iftum ufquemftnem vitse fuse largiri, quod Rex lta fie- „ iua.gi« „ mannia 208 ANNALIUM AUSTRIA Moritur. nuario menfe A. DCCCLXXXV1IL aut fato fuo, aut a. c - quod incerto rumore fparfum, elifis per familiares fiios fau- 888 cibus, Indingae in Suevia extindto. (a) Indignam Caelaris calamitatem, mortemque multi deplorarunt: nec modicas laudes Principi Regino Prumienfis tribuit: quas inter ilia certifllma , maximaque,quod fupremum fortune, Regni- que cafum non lolum aequo, led magno,fortique animo pertulerit,gratiasque DEC),non in prolperis magis,quam adverbs rebus egerit. DemOrtui cadaver Augienle Monafterium ad lepulturam cum honore fulcepit. (b) „ ri coneeflit. „ Regino ad A. 887. „ Mittit ergo ad Arwlphum , ex Im- „ peratore effeftus egenus - - tan- 3, turn alimentorum copiam ad fub- „ fidium vitcE prEefentis lupplex ex- „ polcit: dirigit etiam Bernbardum fi- „ Hum, quern ex pellice fufceperat, „ cum xeniis, cumque ejus fidei com- „ mendat. - - Conceffit autem Ar- ,, »o//>/j«jRex nonnullosfifcos inAle- „ mannia , unde ei alimonia pixebe- „ retur. „ (a) Suppl. idem. „ Paucos dies ,, in locis a Rege fibi conceflis reli- „ giofe morabatur, poft Chrifti Na- „ tivitatem die Idus Januarii, ulti- „ mum diem feliciter claufit. „ Her- ,, man. contract. A. 888- „ Carolus „ Imperio jam privatus, DEO devo- „ te ferviens , in villa Alemannite „ lndinga infirmatus,& ut quidam per- „ hibent, a fuis ftrangulatus, Idibus >■> Januarii vita decellit. „ Regino, & Annalifta Saxo pridie Idus Ja- LIBER nuarii obilfle feribunt : quod etiam Anna!. Metenfis annotavit. (b) Regino ad A. 888- „ Carolus ,, Imperator, tertius hujus nominis, „ & dignitatis, obiit pridie Idus Ja- „ nuarii, fepultusque eft in Augea „ Monafterio. Fuit vero hie Chri- „ ftianiftimus Priiiceps, D EIIM ti- „ mens, & mandata ejus ex toto cor- „ de cuftodiens, eccleliafticis fandio- „ nibus devotiflime parens, in elee*- „ mofynis largus, orationi, & pfal" „ morum melodiisindefinenter dedi- „ tus, laudibus DEI infatigabiliter „ intentus , omnem fpem , & confi-; „ Hum fuum divinte difpenlatiqnl „ committens. - - Quod autem dt~ „ ca finem vita dignitatibus nudatus, ,, bonisque omnibus Ipoliatus eft j ,, tenpatio fuit, ut credimus, non f°' „ lum ad purgationem, led quod m a " ), jus eft,ad probationem: fiquidem „ hanc, ut ferunt, patientiflime 50- „ leravit; in adverbs, ficut in prolp e " « ris , gratiarum vota perfolvens. ?» LIBER QUARTUS. Ublato. Capite magnum illud Imperii corpus, quod fub Carolo Magno ex Italia, Gallia, Germania , Norico, ac Pannonia coaluerat, velut nexu foluto in partes abiit. Avulfa in perpetuum Gallia j Italia a Berengario opprefla j Burgundia, Belgica, Provincia totidem in Dominos diftradta: Arnulpho inte- Arnut- rim Rege Germanise, aut componendis tot turbis impari, aut nudis verborum officiis, quibus Odo Galliam, Rudol- phus Burgundiam,Berengarius Italiameblanditus eft,con- tento. (a) Hoc ipfo tempore exorti Germaniae, Auftriae. que imprimis noftrae holies, ut turn res erant, perinfefti mmg a . Hungari, Hunnorum fbirps indubitata, quos dudum Pri- Icus, & Jornandes inAvares,& Unuguros divifit. (b) Se- Pars I. D d des 33 35 J) 35 35 33 3) 35 35 35 3) 33 33 n (a) Fuldenf. A. 888*. » IUo dk morante multi reguli in Europa, & regno Karoli fui patruelis excreve- re. _ Nam/'crewgmaq filius Eberhar di , in Italia fe Regem facit. Baudot phus vero filius Cbuonradi, fuperio' remBurgundiam apud fe ftatuit re galiter retinere. Inde itaque Hlu tlovvicus , filius Buofoni , & Wito , fi lius Lambert }, Galliam Belgicam nee nonProv'mciam, proutReges habere propofuerunt. o do filiu Rodberti' ufquead Ligerim fluviun Sc AquitanicamProvinciam fibi ii ufum ufurpavit. Deinceps Amo ifu fe Regem haberi ftatuit. „ Herman contract. A. 888- » Odo Arnolphum „ Regem Franciam petentem, humi- „ liter adiens, & benigne fufceptus, „ permiflb ejus, invafum retinuit re- „ gnum. Itidem Rodolfus Ratisbo- „ nam ad eum veniens, favore ejus „ pervafam impetravit Burgundiam, „ Nihilominus cum Italiam vellet „ Rex Amolpbus petere, obviam ve- „ nienti Berengario — paucis excep- „ tis, totam conceffit Italiam. „ Idem fenfere auth. Suppl. Fuld. hoc loco: Otho Frifing. 1. 6- c. 9. (b) Regino 1. 2. A. 889*. . » Gens „ Hungarorum — a Seythicis regnis, „ & apaludibus, quas Tanais fua re- « fufio- 2io ANNALIUM AUSTRIA) des iJli fiias, quas pulfiaCarolo Magno majores fui in Pan - A - c nonia reliquerant, poftliminio repetitum ibant. Moram adhuc audaci confilio Sclavi, Rulgarique attulerant: fed cum novis identidem ab Euxino ac Propontide fupplemen- tisaugerentur,anno demum nono & o6logefimo inBulga- riam, Pannoniam, Moraviam,& Carentaniam fe infudere, & interceptis fummaequorum pernicitate multis hominum millibus,confequentium anorum calamitatibus pndufere.(A) 889 Hunga - Juvat hoc loco ejusgentis,quas non unam nofte hi- r phZ- fl° riae deinceps facieC paginam, inftituta, moresque ex an- rnm tiquorum Scriptorum fide, paucis defcribere: turn ne po¬ llen ignorent, quanta e barbaric florentiffima nunc Unga- rorum natio coeleflis dijfciplinoe praefidio fit tradu&a: turn ut conftet , quo ab hofte , quamque violento imperio , in- habirn tegro pene feculo Auftria lit oppreda. Ac primo quidem ZTJhm- ferunt,crudos illos, ac recens a Pezinatis expulfos Ungaros rum: facie fuifle torva , profundis oculis, humiii datura, lingua etiam ad terrorem alpera. (b) Eadem faeminis, quae viris ferocia, nifi quod horrore le luo, ut viri armis, adverfus hoftes obmunirent. (c) Ingenia genti tumida, femperque aut in externos, aut domedicos motus inquieta Regino Pru- mienfistribuitrnatura tamen taciti,atque ad agendum pro- niores, quatn loquendum habebantur. (d) Corporis cul- tus, ut in reliqua Scytharum gente, parcus, vilisque,&: „ fufione in imenfum porrigit, egref- ,, fa eft. ,, Ceterum Hunogurorum meminit I’rifcus Rhetor de legationib. Tom. i. Hift. Byzant. „ Circa id „ tempus legatos ad orientales Ro- „ manos miferunt Saraguri, llrogi, „ Bunoguri. Hie genres propriis fe- „ dibus eje&ce commifla pugna cum „ Sabiris,quos expulerant Abort , & „ ipfi quoque extorres fa£ti &c.„ Et poftPrifcum Jornand.lib. dereb. Geti- cis. c. 5. „ Hinc jam Burnt , quafi for- j, tiflimarum gentium fcecundiffimus ,, cefpesin bifariam populoru rabiem „ pullularunt. Nam alii Aulziagri, ,, alii Aviri nuncupantur, - - Bunopa- ,, ri autem hinc funt noti, quia ab ip- „ fis pellium murinarum venit cora- mercium, quos tantorum virorum „ formidavit audacia. „ Nec ignoti erant Agathice, qui lib. 3. haec habet: Onoporis vero hie locus ab antiquo ’’ id cognomenti fortitus eft. Hun- 3 , norum namque antea fuerat,qui & 3 > Onuguri dicebantur. ,, 00 Regino A. 889* » Gei } s memo- „ rata (Hungari) a finitimis fibipo- „ pulis, quiPez/«d*’vocantur,a pro' „ priis fedibus expulfa eft. - - Ho- „ rum itaque violentia eff'ugati, ad „ exquirendas, quas poflent incole- „ re terras, fedesque ftatuere. --Et „ primo quidem Pannoniorum ac Ava - „ rorum folitudinem pererrantes, ye- „ natu ac pifeationeviftum quotidian „ num quaeritant. Deinde Caranta- „ norum , Mdrahenfium , ac Bulgarorutn „ fines crebris incurfionum mfefta- „ tionibus irrumpunt , perpaucos „ gladio, multa millia fagittis interi- „ munt. „ (b) Otto Frifing. de Geft, Frider. I. 1 .1, c. 31. „ Sunt autem prsedi&i 33 Bngari facie tetri, profundis oculiSj „ ftatura humiles, moribus & lingu* „ barbari & feroces. „ (c) Regino ibid. „ Eandem/ero- „ citatem foeminis, quam viris ad" „ fignant. # ( D ) Regino ibid. „ Ingenia. d llS ,, tumida - - femper in externos,ati c „ in domefticos motus inquieti, „ tura taciti , ad faciendum , qua«* „ ad dicendum proniores. „ LIBER QUARTUS. 211 A ' c * fere ex pellibus confutus. (a) Lana’ linique ufus ante igno- tus, quam fupellex lintea (b) a Bojariis, ut eo benevolen- tix genere pauium manluefcerent, dono eflet data. Ca- pillum ad cutem ulque ferro csedere, morem reor cum gen- te natum. (c) Vicorum informiserat Ipecies: ferus lapi- dum, casmentique ufus, ligni etiam praeparcus, fic ut aeftas, & autumnus Tub pellibus 5 reliquum anni tempus in cafa, cannis paluftribus contexta exigeretur. (d) Otium, & ne- gotium bella erant: quibus vero a bellis vacatio , pifcatus & venatus. (e) Studium omne in equis, fagittisque tra&an- dis: h2ecunalervis,liberisque palaeftra. (f) Pugnae non ea- dem, quae noftris ratio: procurfu equorum velitari magis, quam pradiari norant: mox ubi telorum denfum imbrem effudiflent, Parthorum more refugi, hoftilem i&um decli- nabant. (g) Quodli tanta vis dimicationis, ac conftantia fuiflet, quantus primo erat impetus, a£tum erat de gene- re humano, aut jugum hoftile pronis cervicibus flibeundum. 00 Arnulphus, cui ad ceteras calamitates, peftem, famem, eluviones, novus ifte terror accederat, (1) diffimulandum Ears I. D d 2 in (a) Regino ibid. „ Lana his ufus, ,, ac veftium ignotus, & quanquam ,, continuis frigoribus afficiantur , „ pellibus tantum ferinis , ac muri- „ nis induuntur. „ ( b ) Epiftola Thcodemar. Salisb. Archiep. & aliorum Antiftitum ad Joannem IX. PP. apud Labb. Concil. T. XI. p. 695. & LudewigiumT.il. „ Quia enim Chriftianis noftris lon- „ ^ge a nobis pofitis Temper iminebant, „ & perfecutione nimia affligebant, „ donavimus illis nullius pretiofe pe- cuniam fubftantia:, led tantum no- „ ftra linea veftimenta, quatenus ali- „ quatenus eorum feritatem mollire- »> uius. ,, '(c) Colligi poteft exeademEpifto la Epifcop. ad Joannem PP. ubi has 1 0 leguntuv de Moravis morem Hunno rum imitatis. „ Ipfi ( Moravi ) Un „ garorum non modicam multitudi „ nemad fe fumpferunt, &moreeo rum capita iuorum pleudo - Chri ftianoruth penitus totonderunt. (d) OttoFrifing. de Geft. Frider. „ r ' I. -- ■y W/V V/tU — lignis, rariffirr ex lapidibus habeantur habitacul; toto teftatis vel autumni tempoi papiliones inhabitant. „ (e) Regino 1. 2. A. 889. „ Ve- „ natu , ac pifcatione quotidianum „ vi£tum quEeritant. „ (f) Regino ibid. ,, Super illos ire, „ meditari, conllftere, ac colloqui fo^ „ lent,liberos ac fervos fuos equita- „ re,ac fagittare magna induftriado- „ cent.,, Ac paulo Tuperius: „ Mul- „ ta millia fagittis interimunt, quas „ tanta arte ex corneis arcubus diri- y> 8 unt ■> ut earum i 212 ANNALIUM AUSTRIA in praelens, quidquid acceptum detrimentieflet,ratus, For- A - e * chemii comitiacelebravit,utZwentibaIdo & Ratoldo,quos unos ex Elinrathapellicehabebat,filiis fucceffionem inRc- gnum firmaret.A Bojariis facile impetrata res j fedFrancones, ceteriq; vix iero ad eamiententiamacceflere. (a) Quanquam eo dedecore Ludovicus filius,ex Uta conjuge deinde natus, brevi Germaniam ablblvit. (b) Una interim curaArnuIphum iollicitum habebat, nequid e Moravia turbarum exifteret. Obrepferat jam dudum in Arnulphi gratiam Zwen- tibaldus Dux, & iimulato obiequio tantam cum Principe familiaritatem contraxerat,ut Arnulphus Sponiorem luftri- Armiphi cum iacro in fbnte fuo filio adhiberet, eumque ex Sclavici zm™™ Ducis nomine Zwentopluchum, aut ut noftri peregrinam bahh vocem effcrunt, Zwentibaldum appellaret. Sacro huic amiutin v i ncu Io, aliud poftea ( A. D CCCXC. ) & nifi in peril- 90 dum collataeflet ea gratia, haud minus adfirmandam ami- citiam valiturum adjecit, Bohemiae Principatum. Ea res Bohemorum animos, Ducem fibi fua e gente deligere ad- huc folitorum, mirum quantum alienavit, & Zwentibaldum tanta virium acceffione au&um,penitus transverium egit. (c) Vix digreilus ab Arnulpho,quiOmunte{perg£ in Pan- nonia de praefenti rerum ftatu multa cum eo egerat, (d) ftatim nova belli confilia agitare coepit. Midi earn ob caufam legati, qui 8 c officii eum commonerent iui,& fan- 89 1 cita „ circumquaque regiones conquaf- „ (Zwentibaldo) Marahnftum Scla- ,, fantur, peftilentia fparfim ac fames „ vorum Regi, ducatum Bohemenfiuffli ,, inopinata ultra modum incubuit. „ qui haftenus principem fuse cogna- „ Grandine. verp contritis frugibus „ tionis,acgentisfuperfehabuerant, ,, mortales inopiam fmgum cum mi- ,, Francorumque regibus fidelitatam j, feria patiuntur. „ „ promiffam, inviolato fcedere con- (a) Suppl. Fuld. A. 889- j? Rex ,, fervaverant, eo quod illi,antequam „ apud villam, quse dicitur Forahhem, „ in regni faftigio fublimaretur, fa-‘ „ generale conventum habuit - - ut „ miliaritatis gratia fuerit connexus, „ eodem tenore primoresFrancorum, „ denique filium ejus, quern ex pel- „ prout Bajoarii juramento confirma- „ lice fufceperat, a facro fonte leva- „ rent, ne fe detraherent, a princi- „ vit, eumque ex nomiue fuo Zun- „ patu & dominatu filiorum ejus, „ depolcb appellari fecit. Quo;resnort „ Zyentibaldi quidem & Rjtoldi , qui „ modicum difcordiarum,& defe&i 0 ' 0 „ ei de concubinis erant nati, quod „ nis prsebuit incitamentum. Nan* „ quidam Francorum ad tempus re- „ & Bohemi a fidelitate diutius cu- „ nuentes, tandem regise fatisfacien- ,, ftodita recefferunt, h.Z.undepokb&- „ tes voluntati,dextram dare non re- „ adje&ione alterius regni vires n on „ cufabant, eo tamenmodo,ut fi de „ parvas fibi accefiifie fentiens,faft a „ legali uxore hseres ei non produ- „ fuperbise inflatus, contra Arnnl^ um „ ceretur. „ „ rebeliavit. „ (b) Herm. contr.A.893. „ Regi (p) Supplem.Fuld.A.890. » 2) ex litci Regina Ludovicus nlius na* diante vero quadragefima Rex „ fcitur. „ Idem habet Supplem. „ noniam proficifcens, generale cou- „ Fuldenf. ad hunc annum. „ ventum, cum Zwntibaldo duce,‘°' (c) Regino 1 . 2. A. 890. „ Ar - „ co, qui vulgo appellatur Orn« nte ' » nolfhus rex concept Zundebolcb „ fyercb , habuit. „ . LIBER QUARTUS. 213 A ‘ G - cita nuper foedera, data acceptaque fide, renovarent. Ni¬ hil non per fiimmam fimulationem a&um. (a) Sed cum irih ^ um s 92 Arnulphus ipfe ( A. DCCCXCII.) in Auftriam defcende- ret, fiuftraque Zwentibaldi officia, quanquam de adventu Regis in tempore moniti, expe&aretj rea perfidix mens indicium ipfa de fe fecit, (b) Quare Arnulphus, Hengftfel- dam fe confert, habitoquecum Brazlavone, Pannoniae Sa- vix Duce, deliberatione, fimul hoftem Reipublicx Zwen- tibaldum declarat, fimul triplici exercitu fub menfem Quin- tilem in hofticum immiflb,cum Franconibus, Suevis, Ba- joariis, 8c qui feu vocatu Arnulphi, feu fua fponte arma Hungaro conjunxerant,Ungaris, (c) menfem totum in deforman- da rapinis,ac incendiis Moravia confumpfit. Conftridtus tot hoftibus Zwentibaldus, cum poft vicos Sc oppida, ar- bores etiam frugumque feminaria exfcindi videretj pacem ab Arnulpho, dato tandem obfide filio, exoravit. ( d ) Et quiefcere tantifper arma poterant, nifi novarum ta, turbarum feminaEngelfchalci libido impotens jeciftet. Wil- helmi, aut Engelfchalci, gefia nuper laudatiflime provin- cia celebrium Auftrix Marchionum , is erat filius; fed de- gener, & ea, in qua natus eft , familia indignus. Deperi- re is, forma puellx captus, Arnulphi filiam coeperat, extra juftas thori leges Regi parenti natam: quam ut impio voto potiretur , in Moraviam fecum abftrahere non dubitavit. Graviter fane pro eo,ac merebatur,hoc facinus tulit Rex D d 3 Pater, rum au~ xiliit » Pax cum Zwenti- baldo re¬ din tegra- ( a ) Supplem. Fuld. A. 891 * „Rex „ legatosfuos pro renovanda pace ad „ Moravos transmifit. „ (b) Suppl. Fuld. A. 892. „ Rex „ de Francia - - oricntem proficifci- „ tur,fperans ibi Zmntibaldum Ducem ,, obvium habere. Sed ille, more (o- „ lito ad regem venire renuit, & om- » nia ante promifta mentitus eft. ,, (e) Suppl. Fuld. A. 89 2 * » fade » Rex irato animo in Hengjilfddono }» cum Brazlavone duce colloquium ,, habuit, ibi inter alia quaerenstem- „ pus & locum, quomodo poflit ter- ,, ram Moravorum intrare. Conful- j> turn eft enim, ut tribus exercitibus » armatis regnum illud invaderet. „ Rex equidem affumptis fecumFran- » cis , Bajoariis , Alamannis , menfe „ Julio Maravam V enit: ibi per IV. r> hebdomadas cum tanta multitudi- ne , Ungaris etiam ibidem ad fe cum ,, expeditione venientibus , omnem „ illam regionem incendio devaftan- „ dam verfabatur. „ Sigebert.Gembi. „ ad A. 893. „ Ad quern ( Zwnde- » baldum ) debellandum cum non fuf- „ ficeret ( Arnulphus Rex ) gentem ,, Hungarcrum regno immifit, eorum- „ que auxilio Zwndeba/dum devicit, „ & tributarium fecit. „ Hepidanus A. 893. „ Arnolf contra Moraven- „ fes pergebat, & Agarenos ( Ungaros ) „ ubi reclufi erant/dimifit. „ Luit- prand. 1 . i.c. 5. „ Arnulfus - - de- „ pulfis his (proh dolor) munitifti- „ mis interpofitionibus, quas vulgo „ clufas nominari prxdiximus, Hun- „ garorum gentem - - in auxilium „ convocat, ft tamen auxilium dici „ poteft , quod paulo poft,eo morien- „ te, turn genti lute, turn cseteris in „ meridie, occafuque degentibus na- ,, tionibus grave periculum, imo ex- n cidium fuit. „ ( d ) Regino 1 . i. ad A. 890. ,■> Ad „ ultimum ne cxterx fructiferaa ar- j, bores exciderentur , Zundebolch pa- „ cem pofcit , & dato filio obfide, „ hanc pacem fero promeruit. „ 214 ANNALIUM AUSTRIA) Pater, 8c raptorcm improbum, a Zwentibaldo receptum, a. c ulturus non ieviter erat, nifi pacata confilia armis tutiora exiftimaflet. Diilimulata igitur in prselens ira, promifta fce- 'dafcl] hnpunitate, Engellchalcum eMoravia elicit, & /pecie a ah - honoris Auftriae prxfeblura ornatum, tempeftivae vindidte firiaPra- deftinat. Necdefuit diu criminandi materia:nam cumfu- Marcfh p er be ageret omnia, ac palatinis aulae proceribus plerisque creautr: in rebus adverfaretur 5 Ratisbonam ( A. DCCCXC11I.) & oculis occultis artibus pellebfcus eft, ac Regis imperio oculis orba- orbatur. tus> Ab Engelfcalco ira in Wilhelmum patrui filium vertit,qui quod occultis nunciis cum Zwentibaldo egifle deprehenfus eflet, majeftatis acculatus, 8c capite damnatus eft. Ea res fratrem quoque ejus in Moraviam profugum perdidit: Zwentibaldus enim , cui a fugitivo juvene nihil lpeij nonnullus tamen ab Rege metus erat, receptum pri- mo benevole,mutato mox confilio,cum reliquis exilii fb- ciis demedio fuftulit. (b) Hie exitus fuit nobiliftlmorum juvenum, fed libidine aut ambitione fua fponte in exitium ruentium. Amplse iis, (c) utinregnatrice olimfamilia, opes 8c prcdia per Auftriam,Sclaviniam 8c Bavariam, qua in provincia Weftermanniorum etiam, & Tonogewenfium Comitum titulis ,ac prafedturis eorum majores gaudebant. ( d ) Omnia perduellione amifla, Regioque fifeo addidba, eodem (a) Supplem.FuldennA.893. „Ek- gilfcalchus juvenili audacia vir, qui „ poll rapta de concubina Regis filia „ ad tempus teMaravos exul contulit. „ Poll haec ad gratiam Regis non lon- 5, gum veniens , Marchenfis in Oriente „ effe&us eft. Ibi audafter contra „ primoresBajoariae in rebus fibi fum- „ mis agens, judicio eorum , urbe „ Radaspona incaute palatium Regis „ prolapfus, & Regi preefentatus, ob- ,, cascatus eft. „ ( b ) Supplem. Fuldenf. A. 893 * „ Hinc etiam & WiUihelmus filius pa- ,, truelis ejus, miffos fuos ad „ tibaldum ducem dirigens, reus raa- „ jeftatis habebatur, capite detrunca- „ tus eft , frater quoque ejus cum „ Moravis exul delitefcens , infidiofo „ confilio ducis cum aliis quam plu- „ rimis interfe&us eft. „ Herman. Contrad. ad A. 893- „ Engilfcalcus , „ Marchio Pannonise , judicio Nori- „ corum excsecatus, & patruelis ejus jj Wilhelmus decollatus eft. ,, (e) Conftat id ex diplomate Ar- nulphi Regis Cremifanenfi Ccenobio A. 893. XI. Kal. Novembr. dato,ubi hsec leguntur: „ Quidquid Wilkelntus, „ & Engilfckalcus , germani fratres, co- „ mites videlicet quondam ftrenui „ terminales, vel cohaeredes, filii ac „ pofteri eorum in terris, agris, Vi- 5, neis, Ecclefiis , decimis, curtibus, ,, aedificiis, familiis, mancipiis utrius- ,, que fexus, viniatoribus, agricolis, „ pratis, palcuis, fylvis, molendinis, „ pifeationibus - - tarn ad Eporefpurch, „ ad Combe . five ad Perfmiacbam , quam- „ que in aliis Waioaria fcilicet, atque „ Sclavinia locis, vel terminis habue- n r unt. „ (d) Anamodus 1 . 1. Tradit. Sand. Emmeram. apud Bernard. Peziurn Anecdot. T. 1. P. 3. c . 29. col. 28 1 * „ Piiftimi Regis Arnulphi donatione „ idem Anamodus in poffeifionem ac* „ cep it in pago We/lermannowarcha „ nuncupato juxta Promt a la in ^oco „ Keitinpuob , in Comitatu Em^ eomS „ Comitis &c. „ Codex Dipl on1 * Ratisbon. apud eundemPezium Anec¬ dot. 1 . 1. p. 3. col. 27. „ In pago,q u \ „ dicitur Tonogevve , in Comitatu E*‘ », gildeonis . „ Vid. Tom. Prodroto* LIBER QUARTUS. 215 a, c. eodem adhuc anno ad XL Kal. Novembres Cremifanenfi Coenobio ab Arnulpho donata funt. (a) ' Poft fublatos Auftriacos hos pads turbatores, Zwen- Novum tibaldumquoqueproditoremfuafataurgebant: nequeenim cum ifta ejus in dedititios crudelitas dadem a Moravia avertit. f TjTiei- Reum peragebant periculoia confilia,quae averfiim a Germa- lumz niae Rege ad Grsecos Imperatores applicabant. Bellum igitur 894 An. DCCCXCIV. in perjurum totiesPrincipem decretum, geftumque ab Arnulpho eo fucceflii, ut defperatis rebus arma Zwentibaldus & regia infignia abjiceret, occultaque in montem Sambrium fuga elapfus, tribus, ut ferunt, ( B ) ejus eremi cultoribus fodum ie adderet, vitamque ex eorum ^ norma pio confilio fufceptam inter fylvarum latibula con- duderet: felix, fi voluntaria ea vitae alperitate praeterito- rum fcelerum conicientiam expiavit. At enim Fuldenfium Annalium fide longe aliud docemur: oberrafle hominem perfidum vidnas regiones omnes, neque ambitionem, ne- que nocendi ftudia vel in morte pofuifle: fed cum faos ad perfequenda confilia leditioia diu multumque eflet cohor- tatus, acerbam ex priftinae fortunae memoria vitam confi- mili exitu conclulitfe. (c) Elapfo inter montes invios Zwentibaldo, Moravia, quae trans Marcham amnem, in fupe- „ caftra , fugit ad locum in latere „ montis Zobor fitum, ubi olim tres „ Hcremk* inter magnam,& inaccef- „ fibilem hominibus fylvam, ejus ope vita exitus . Chronici GottwicenC Reverendifti. mi Abbat. Godefridi L.IV. §. DXIV- verbo We/lermann. Porro Engilfchat- cum & EngiUeomm idem elie vocabu- Ium inter Scriptores latis conftat. (a) Dipl. Arnulphi R.Cremifanenf. dat. apud Rettenpacherum Annal. Cremifan. 1 . i. c. 9. p. 45. „ Nos „ quasdam res juris noftri, ob quo- „ rundaminfidelitatiscontra nosper- ,, petratse reatum, in noftram publice ,, ditionem reda&as, id eft, quidquid »> Wilbelmus &c. - - Ad fan&umDEI ’> Martyrem Agapitum tradimus &c.,, CoftnasPragenf. Chron. ]. 1. „ ZMtopluckjLQxMaravia ( ficut vulgo & auxilio xdificaverant Ecclefiam. » Quo ubi pervenit, ipfiusfylvse ab- „ dito in loco equum interficit, & „ gladium fuum humi condidit, &ut „ lucefcente die ad Heremitas acceE- „ fit, quis fit, illis ignorantibus, eft: „ tonfuratus, & heremitico habitu „ indutus , & quam diu vixit, omni- „ bus incognitus manfit; nifi cum jam „ mori cognoviffet, monachis femet- ipfum, quis fit, innotuit, & ftatim obiit. „ Plura de hocDubravius ' .. . / UUUXj ^ UUIL V ^ & i lltlc ver- „ fu AJnganam usque ad flumen Gran » fubjugarat, pcemtentia dudus, me- „ dl^nodisperopaca^neminefcien- „' te, afcendit equum, & tranfiens fua (c) Supplem. Fuldenf. ex Codice feculi XI. Bibl. Caefar. a Gentiloto ad Annal. Lambecian. adje&um apud Murator. T. II.P. II. p. 121. „ Zw»- „ tibaliut Dux Maravorum , & vagina „ totius perfidise, cum omnes regio- „ nes fibi affines dolo & aftutia per- ,, turbando,humanum fanguinem fi- „ tienscircumiret,ultimum hortando „ fuos ,nepacis amatores^ fed potius „ inimici domefticis perfifterent, „ diem ultimum claufic infeliciter. „ Re- 216 ANNALIUM AUSTRIA: fiiperiorem nunc Hungarian! Iatiffime porre 6 ta erat, rapi- a- nis, cafdibus, incendiis Hungarorum patuit. Autumno ta- men fero pax inter ArnulphumMcravosque coaluit. (a) Leopold Auftriacointerim limiti (A.DCCCXCV.)poftexau- 89J ^ r - thoratum captumqueEngelfchalcum Leopoidus cum impe- feBus, "feu rio prxfe&us eft: ( b ) in Moravia Zwentibaldo patri Moy- Marehio. rnarus, tk Zwentibaldusfilii fuftedti fiunt. (c) Cum ab ho- fte aliquanta quies effet, dira fupra modum fames, quae ob- Icoena primo, mox etiam hominum corpora in cibum vertit, Bajoariam omnem, Noricumque depafta eft. (d) Inter has clades inquieta per id tempus Moravorum natio fa£Honum, in quas fcifta erat, ftudiis agitata, veteres in Auftria turbas renovavit. Datusquidem anno DCCCXCVII. lenatus eft 897 Otingae Moravis petentibus, ne turbatores fuae reipublicae in exilium ejedios Arnulphus reciperet: cum interim Bohemi, acSorabi infeftas Moravorum incurfibus regiones fuasque- rerentur. Utrisque in praefens benigne refponfum: Bohe- mis etiam id folatii datum: ut Arnulphus Rex in eorundem confinio armatus ageret, &Danubium, ne quid a Moravis hoftilitatis exifteret, firmis pradidiis copiisque muniret. (e) At ReginoAn. B94. „ Circa htec etiam „ tempora Zundipolcb Rex Maruhen- „ [turn Sdavorum vir inter fuos pru- „ dentiftimus, & ingenio callidifli- „ mus,diem daufit extremum. „ (a) Suppl.Fuldenf exGentiloto. A. 894. „ Avari, qui dicuntur Ungari, in „ his temporibus ultra Danubium pera- „ grantes multa miferabilia perpetra- „ vere. - Pax tempore autumni inter „ Bajoarios tkMoravos compa&a eft. „ (b) Suppl. idem An. 895. „ Engil- „ dico ( Engilfchalcus ) Marchenfis „ Bajoariorum honoribus privauus „ eft: in cujus locum Luitpoldus ne- „ pos Regis fubrogatus eft. „ (c) Regino 1 .2. An. 893 - » "Z,un- „ dipolch - - diem claufit extremum: „ cujus regnum filii ejus pauco tem- „ pore infeliciter tenuerunt, Ungaris „ omnia usque ad folum depopulan- „ tibus. „ Cofmas Pragenf. Chron. i. I.p.1986. „ Cujus (Zwentibaldi, „ feu ut ille fcribic: ZuntoplnckJ Re- „ gnum filii ejus parvo tempore,fed minus feliciter tenuerunt, parcim ” Hungaris iUud diripientibus, par- „ tim Teutonicis Orientalibus. „ ( d 9 Suppl. Fuldenf. fupra laudat. An. S 9 f. „ Fames validaper univer- » fam Bajoariorum provinciam excre- vit, ita ut per piurima loca inedia » toorte confumerentur. „ (e) Fuldenf. Annales An. 897. „ Caefar vero cum curte regia Oting* „ natalem Domini celebravit, adve- „ nientibus ibidem Maravorum miftts, „ qui pro pace cuftodienda, ne exu- „ les eorum profugi reciperentur ab „ Imperatoreflagitant, quos Rex ut „ audivit abfolvit,& fine mora abire „ juflit. - - Quo pera&o ad curtem, „ quae dicitur Sal% pervenit, adve- ,, nientibus ibi ad eum cum muneri- „ bus Soraborum miflis, quos ut au- „ divit, abfolvit, & abire permifit. „ His ita expeditis contigit, ut gentis „ Behemitarum duces adlmperatorem ,, Arnulphum , qui tunctemporis civi- „ tate Badufpona moratus eft, adve- „ nerunt, ofFerentes ei regia munera, „ & fua fuorumque fuffragia contra „ eorum inimicos, Marat,abitas fcili- „ cet, poftulantes, a quibus fepe, ut „ ipfi teftificad funt, duriftime com* „ primebantur. Quos ergo duces ,, Rexlmperator -- lsetabundos do- >5 noque honoratos patriam in fuam ,, abire permifit, totumque illius an* „ ni tempus autumnale , finicitQS » in locis Aquilonaribus Danubn* ,, Ymbrisque fluminis fele fuften- » tavit. „ Supplem. a Gentdoto addudum videtur Bohemorum ad- ventum ad An. 89S- referre. (a) Suppl- 898 LIBER QUARTOS. 217 At illi, gemina femel fratrum , principum fa&ione collifi, revocari ad quietem nili armis non poterant. Gli- fcentem difcordiae flammam Arbo comes, ej usque fiiius Ifen- ricus nutrire omni ope fatagebat. Urebat hominem,prae- fe&ura Auftriae jam femel, iterumque cum aliis communi- cata, imminutae poteftatis dolor incredibilis, & feu ut aegre faceret Leopoldo asmulo, feu ut Moravorum armis in pri- ftinse authoritatis gradum reponeretur, Moymari & Zwen- tibaldi diflidia naviter fovebat. Moymaro fuorum ftudiis feroci, imparem fe Zwentibaldus facile providere poterat, flifi Arnulphi Caefaris auxilio adverfus aemuli fratris arma tutum fe pneftaret: hoc ad caufam fuam adjun£k>, Leo- poldum etiam Auftriae Marchionem ad delendas belli re- liquias adjutorem impetrat. Is colIe£to ex fuis exercitu A. DCCCXCV1II. Moravorum fines ingreditur, & re- je6to in fylvas & loca munitiora Moymaro, nusquam co- piam fui facere aufo, divitem fpoliis militem vix fera tan¬ dem hyeme in hyberna reducit. Arbonem Comitem Leo¬ poldo in ejus belli focietatem,aCadare adjundtum.Fulden- fes annales memorant: fed cum dete6lis per earn occafio- nem malisartibus, quibus diftuta fratrum concordia caufam bello dederat, perfidiae crimen amoliri a fe nullo pa<5fco po£ fet, reda&us in ordinem , & publicis tantilper honoribus exutus eft. (a) Reftabat fiiius Ifenricus, patre etiam no- centior, qui cum ad ceteras fraudes perduellionis etiam cri¬ men adjunxiftet, 8c Mauteram, Auftriae oppidum pervetu- ftum, Arnulphi ingratiis infedifTet, tyrannide in circumje- Pars I. (a) Suppl. Fuldenf. A. 898- « Fi- „ ter duos fratres gentis Marabevftum , „ Moymarum , videlicet ac Zventobol- „ c/E?a?«,eorumque populum diffcnfio, „ atque difcordia graviffima exorta „ eft, ita etiam ut fi uterque alterum „ fuis viribus infequi,atque compre- „ hendere valeret, capitalem fubiret ,, fententiam. Tunc vero Rex Im- ,, perator ita feiens Marchiones fuos ,, Luttboldum fcilicet, & Arbonem co- r, mitem, una’cum caeteris fidelibus „ fuis , parti qua; ac | f e fp em ac con- 5 , fugium habuit, auxilium ad eorum „ libcrationem, proteftionemqueBa- „ warios fuos primates transmit. ,, At illi in ore gladii igneque, prout 55 poterant, immicos fuos humilia- „ verunt, & devaftando necaverunt. j:rr— r., • Ee d:am „ rico') filio fuo inftigante inftru&or, ,, delatorque atque proditor effe con- „ vincitur, & ob hanc caufam prsefe- „ dura fua ad tempus caruit, quam „ non multo poft accepit. „ Ex hoc loco conjedura duci poteft: Arbonem neque Engetfcatco 11 . ad regendam Au~ ftriam admoto , neque Leopoldo fuc- ceffore Engelfcalci , a praffedura Au¬ stria; fuiffe remotum : Sed partito in. utrosque imperio, alterutri parti Au- ftrite praffuiffe , quemadmodum fub Wilhelmo & Engelfcalco fratribus fa- dum fuiffe videtur. Herman, con- trad. A. 898- Difcordia capitalis „ inter fratres Zwentibaldum , 6 cM°r- „ marum , Marahenles duces., fa&a. Luitpoldus Marchio cum aliis Nara- ' ‘ • rebelies vaftat. rebelles vauat „ - >—necaverunt. „ henfesin im ??c"™ Mara benfium hye ,, lftius ergo diffenfioms 6 c difruptse „ ItemBaioariifin - ” pads inter fupra nominates fratres ,, me vaftant. ;; Arbo Comes & Ibarico (forte if a „. Arhofo Ifenricus fiiius hel¬ ium Mo- ravicum renovant. Vincitn - tur Mo « ravi. Ar bonis fraudes detegun- tur. Ifenricus Mauteni occupat . 218 ANNALIUM AUSTRIA: dtam late viciniam extenta, hoftis reipublicas renunciatus A - c ' eft, vifumque Imperatori operae pretium, ut navaliipfe iti- nere in Auftriara defcenderet, perduellem ibi juvenemop* 8 ^9 prefturus. (a) Capitur , Refiftentiin urbe vis admota,extortaque armorum tumma- terrore Mauterse deditione, abreptus in cuftodiam, & Ra- nibui ela- tisbonam deportari juftus eft: elufit tamen cuftodum dili- bituf. gentiam Ifenricus & properata trans Danubium fuga ad Mo- ravos evafit. (b) At vero Erimberto fimilis perfidiae in Ca> farem reo, injeda a Leopoldo Auftrio vincula , caufaque firid, capitis coram Arnulpho, ad quam Rantesdorffium trans- Manh. milEjs 9 dicenda fuit. ( c ) Interim , nec hyeme , nec am pi- ^ftate, ab armis quies fuit , Leopoldo , aliisque optimati- puiatHr. bus Moravorum nnes ferro igneque depopulate: (d) cum- que Moymari fa&io, aucftis fubinde viribus, Zwentibaldo validius incumberet, eundemque cum exigua fuorum ma- nu intra unius oppidi moenia, velut carcerem, conclufum jam teneret} Leopoldus,quique cum eoerantBajoariorutn principes, fa6lo in urbem impetu, hoftilem cuftodiam dis- cufterunt, igneque te&is in jecfbo aflertum libertati principem in Auftriae tutiores agros deduxerunt. ( e ) Servatus ibi in fpem regni, dum fe nova aggrediendi hoftis opportunitas daret: fed earn Arnulphi Caefaris mors intempeftiva peni- e tus (A)Supplem.Fuld.A.898.aut 899-ut ex ferienarrationisapparet. „ Interim „ autem Ifauricus ( lege Ifanricus) ty- „ rannidem fuam line ceftatione con- „ tra Regem exercens : quod vehe- ,, m enter Rex accipiens decrevit na- ,, vigio, quia jam tunc infirmus cor- „ pore fatigaretur, civitatem Muta- „ renfem, in qua ipfe Ifauricus erat, „ aggredi: quod & fa£tum eft. ,, (b) Supplem. Fuld. A. 898- aut ve- rius 899. „ Illo vero refiftente, Re- „ gequoque & fuis fortiter viriliter- » que luperantibus, atque civitatem « oppugnantibus,demum ipfe Ifauri- » cus vi compulfus cum uxore & his ? ,, qute ad fe pertinebant, exivit, & ,, Imperatori fefe prtefentavit. Tunc „ Rex cuftodibus ilium cuftodien- „ dum commendavit, quatenus Ra. „ dasponam produceretur. At ille ti- „ mens,ne puniretur, fugaminiit, & „ Aiarcbenfes ufque fugit. ,, (c) Sup pi. Fuld. id. ibid. „ Dein- „ ceps autem quidam, qui erat quon- „ dam princeps cum ceteris primo- ribus gentis Bawariorum,nomine i> Erimbertus , qui poftea Regi fuisque „ rebellis extitit, a Priznolano quo- dam Sclavo duce, qui & ipfe Im¬ peratori fidus probatur , compre - henfus dinofcitur , & a LuitbM 0 ftrenuo comite aliisque, vincuhs illigatus Regi ad Rantesdorf eft pr*" fentatus. „ (d) Suppl. Fuld. id. ibid. ,, Ite- rum autem expeditione ordinata , „ tempore hyemali Rnvariorum prin- „ cipes cum fuis fines Marahabiiarurft „ fortiter atque hoftiliter invaferunt, „ & manu valida loca illorum defer" „ tantes, prtedamque colligentes, do- „ mumque revertentes &c. „ 00 Suppl. idem ibid. „ Deniq« e . „ non poft multum temporis Bav>^ r ^ „ terminos Marabornm confidenter „ iterato intrantes , & qu*cunq«® ,, poterant diripiendo populati funt, 55 & Zentobolchum puerum, filium 30 » tiqui ducis Zmntobolcbi , fuumque „ populum fe ergaftulo civitatis, ^ ,, quo inclufi morabantur , erip uC . „ runt , ipfanique civitatem „ fuccenderunt, atque in fines P a y/‘ >, fu£e pro mifericordia fecum ab >, xerunt. „ LIBER QUARTUS. 219 A,c - tus evertits quse cum in annum hujus Feculi poftremum incideret, oftium caiamitatibus aperuit, quae obtoginta & amplius annorum ferie Chriftianum orbem afflixere. Len- turn ex treneno malum quod Germanus ( Gramannum ap¬ pellant alii) parricidii author obtulit,Rodburga noxiisherbis temperavit, valetudinem Arnulphi jam dudum frabtam pc- a™uI$a nitus proftraveratj nervi artusque omnes dillolvi paulatim coepti-.tum vero,fiLuitprando fides,vis tanta minutorum vermium ex corrupts corporis compage ebullire, utadVI, idus Decembres ( A. DCCCIC.) jam funus eflet- (a) Juffis de more perlblutis, Ludovicum , feptennem Ludovi- puerum, fed ab Arnulpho patre, jam abhinc biennio, Regni C qJ“" hxredemdeflinatum, (b) Germanise proceres,coabHs For- nux, Rex, 9 oo chemii comitiis Regem falutarunt. (c) Formandse regise pueritise cura Adalberoni Auguftanse Ecclefise Antiftiti $ (d) Regni negotia Hattoni potiflimum Moguntino Archi- e pifcopo commendata. (e) At vero Leopoldo Auftriaci limitis Praefebto curarum prima fuit, ut affeblum jam bel- lum Moravicum, fed Ifenrici transfugio haud dubie redin- tegrandum conficeret. Adjunbti in belli focietatem Bohe- mi, prseclaram Bojis Auftriisque operam contulere. Re- preiTi ubique Moravi, & hofte e munitioribus locis nulquam prodire aufb,per ftrages, & populations,menfe non inte- Pars I. E e 2 gro, (a) Supplem. Fuld. ibid, „ Ipfa „ quoque tempore ejusdem magni& „ communis placid civitate regiaRex „ paralyfi folutus infirmacus eft. Se- „ cundum autem, uc regi nocivum „ quoddam a viris ac feminis daretur, j, ut inde paralyticus efficeretur,quo- „ rum unus vocabatur German , qui » reus Majeftatis convi&us, & ideo 5 , Otmga, decollatus eft : alter vero fu- » 8 a lapfus in Italia latuit. Et alia „ quoque foemina, nomine Rodpure, » q UK ejusdem fceleris auclrix depre- » j ien * a > certa examinatione invenie- ” batur, Epilinga in patibulo fufpenfa ” ” Luitprand. 1. i. c. 9. ” A r- f ; ] ma . valetudine expiravit. „ Muutis quipp e vermibus, quos pe- » i U " C £n,’ Unt > •> ausfpmtum Kddidi Herm contraa. „ Awfc Imperator „ trim *, ubl. fwquendus manebat, » obl,t : v;- idus Dccenibris , anno „ regni XII. „ Et conftat ex infcri- ptione monumentx fepukhralis, qua; fic habet: „ VI. Idus Decemb.Arnolt. Imp. obiit. 5) (b) Herman, contrad. A. 897. „ Arnolfus Imperator habito conven- „ tu, nulli fidens, facramentum fide- „ litatis demum iibi & fillo parvulo ,, Ludovico - - exigit. „ (c) Regino A. 900. „ Proceres & „ Optimates qui fub djtione Arnolfi „ fuerant, ad Foracbem in unum con- „ gregati , Ludovicum filium prasfati „ Principis, quern ex legitimo matri- „ monio fufceperat, regem fuper fe „ creant, & coronatum, regiisque „ indumentis indutum in faftigio re- „ gni fublimant. „ (d) Diplom. Ludovici Reg. apud Hundium T. i.pag. 234. „ Perquo- „ rundamprocerumnoftrorum,/?Ai/- „ beronis quoquereverendi Antiftitis, „ ac ftudiofiflimi nutritoris nojlri , „ interventum. „ (E)Witichind. collat. apud Leibmt. T. 1. pag. 213. „ HattbO' - ir „ magns prudenti® ft ul t . em P°F e „ Ludewici adolefcentis fuper lmpeno ,, Francorum acri cura vigilabat. „ 220 ANNALIDM AUSTRIA gro, tota pene Moravia in folitudinem data, (a) Brevem A>G ' ab re gefta laetitiam ingens terror excepit. Ungari , foluti jam Arnulphi metu, & contempta pueri Regis aetatula , a Hunga- vaftanda Pannonia hoftilitatis initium fecere. Brazlavoni nLmla- Sclavonic duci, Pannoniae tuendx provinciam , cum urbe Siam : Paludarum, nuper Arnulphus dederat: (b) is, quanquam fi- dus Regi, manuque ftrenuus, avertere tamen calamitatem, quantiscunqueviribus haudpoteratrmortales innumeri aut ferro interempti, aut in miferrimam fervitutem abftrabfci: facrorum templorumque ea palfim ftrages fadla, ut pau- cos intradiesReligionis nullum veftigium in amplaprovin- cia appareret. (c) Exhaufta cardibus ac rapinis Pannonia, initaiiam primo mox vere in Italiam verfi Ungari, eandem formo- fiffimis iis regionibus cladem , ac vaftitatem intulerunt: Cacla uno die Italorum viginti millia, vici, pagi, oppida, omnibus barbarae immanitatis exemplis evaftata. (d) Spo- liis graves cum in Pannoniam redirent, praemilere, qui per fpeciem firmandse pacis aditum in Bojariam explorarent: Reverft in ^ oc re P er * 0 nulla mora fuit, quin cum univerfis repente Aufiriam copiis , traje&o Analb fluvio, in patentem eum agrum fe sapnio- infunderent, & quidquid Danubium inter, iEnumque in- r fmdimu terjacet,per quinquaginta pafTuum millia, ferro flammaque ex/cinderent, prseda, quanta maxima in regione multorum annorum pace, procerumque opibus florentiffima cogi (a) Supplem. Fuld. A. 900. „ Ba- „ jotvari per Boemanniam , ipfis fecum )> affumptis , regnum Marahavorum „ cundis,pertres hebdomadas deva- „ ftantes irruperunt. Tandem cum „ omni profperitate reverfi funt. „ (b) Supplem. Fuldenft A. 896. ex Mfpto. Caefar. Biblioth. tefte Gentilo- to apudMurator.T.H. „ Imperator „ Pannoniam CUm urbe Paludarum tu- „ endam Brazlavoni , duci iuo, in id „ tempus commendavit. „ ( c ) Herman, contract. A. 900. „ Ungarii hoftes novi - - Pannonias „ depopulatas occupant. „ Luit- prand. 1 . 2. c. 1. „ Primo mortis » hujus ( Arnulphi ) natique ejus or- dinationis anno , permagno colle- „ fto exercitu Maravanorum gentem, M quam virtutis eorum adminiculo 9 , rex Arnulphus fubdiderat, fibi ven- dicant, Bajoariorum etiam fines oc- cupant, caftra diruunt, Ecclefias „ confumunt , populos jugulant. „ At vero Supplem. Fuldenfium etiam i-erum geftarum feriem ponit ad An- tium 900. fie enim habet. „ Interim poterat, „ vero Avari ( qui dicuntur Ungari) „ tota devaftata Italia, ita ut occi; „ fis Epifcopis quamplurimis, Italic! „ contra eos depellere molientes, in „ uno praelio, uno die ceciderint XX« „ millia. Ipfi namque eadem via,qua „ intraverunt, Pannoniam & maxima „ parte devaftantes regrefli funt. „ Regino denique hanc Ungarorum in Italiam irruptionem, omiflis Panno¬ nia cladibus in annum 901. conjicit. „ Anno Domini Incarn. DCCCCI- „ Gens f//? ( alias Ejchario ) Patavienfis fedis „ Epifcopo comitante , ultra Damt- „ bum eos infequendum fedifpofuit. „ Confertoque illico cum iis praftio „ nobiliter dimicatum eft, fed nobi- „ lius triumphatum. Nam in prima „ congrefflone belli tanta DEI gratia „ Chriftianis occurrit, ut mille CC. ,, gentilium inter occifos, & qui le „ in Danubio merferunt,perempti in^ „ veniantur. Vix tantum unum de „ Chriftianis occifum in apparatu „ belli inveniunt. „ (d) Supplem. hiatus Annal. Fuld. A. 900. exLeibnit.T. 1. p. 129. „ In „ eodem loco poll vidoriam illiscae- „ litus datam congrefli clamore ma- „ gno in ccelum inde DEO grates fe- „ rebant. - - Tandem laed poll tan- „ tam vidoriam ad focios, unde ve- „ nerant, regrefli funt, & ciuihme „ in id ipfum tempus pro tmtione „ illorum Regni validiffimam urbem „ in littore Anefi fluminis muro ob- „ poluerunt. ,> Purs eo- rundem in redi¬ tu caja a Leopoldo March. Auftritf. Moyma- ri crimi¬ nations ill Epi- fcopis no- Jiratibus Ytfiitata, 222 ANNALIUM AUSTRIA ret,paterna Zw'entibaldi veftigia lecutusaJoanneIX. Pon- A - tifice Maximo multis precibus contendit,fuumutgenti fuas Archiepilcopum, a quo lacra, facrorumque Antiftites pe- teret, intra Moraviam conftitueret. Earn ingreflus viam latis providebat homo vafer, impediment flbi fore Boja- rix ordines: quorum authoritatem ut fubrueret, nihil ve- rebatur, foediffimis criminationibus totam gentem defor- marerhos nimirum efte,qui quietos ad id tempus Ungaros in exitium Italic invitarint, qui nefario facramento, per canem lupumque, foedus cum iis lanxerint, qui pecunia Sc quibus rebus poftent, gentem caedibus afliietam juverint? & nobiliffimam earn orbis Chriftiani partem hominum im- maniflimis ad caedem &: vaftitatem objecerint: integrum fibi jam non efie, cum iis fuperftitionum adminiftris, ac Religionis praevaricatoribus, lacrorum communione jungi: petere proinde majorem in modum, ne le, ne gentem fuam ea adhuc Icelerum contagione puram, maculari impuro profanatae religionis commercio patiatur. (a) His fimula- tionum integumentis fidem calumniis haud difficulter re- perit veterator callidus: jamque in eo erat Pontifex, recen- ti adhuc Ungaricae procellae metu facile irritabilis,ut inMoy- mari poftulata concederet. Ea re ex minacibus Joannis Pontificis Maximi literis comperta, non quievere Bojaria?, Noricique Antiftites j led datis communi nomine ad Chrifti Vicarium litteris, inuftam genti, Ordinique inprimis fuo foediffimam maculam abfterlere. (b) Initium gravilllm# epiftolae a modefta querela eft , de Paftavienfi Epifcopatu contra morem majorum , & lacri juris prxfcripta in quin- que Dioeceles divilo: (c) turn ad eluendas impias crimi- natio- (A)Conftantifta exRefponforiaEpi- ftola Boicorum Epifcoporum ad Joan- nem IX. PP.data,quseextat apud Hun- dium T. i. pag. 30. apud Ludewi- gium T. II. apud Marcum Hanfizium T. I. pag. 176. . ( B ) Conftat ex initio literarum prae- didarum, quibus fua nomina prsefx- xerunt: ,, Ibeotmarus JuvavenfisEc- „ clcfia: Archiepifcopus ; Waldo Fri- „ fingenfis, Erchevpnldus Eyftatenfis, „ Zacharias Sebonenfis , lutto Rads- ponenfis, Richarius Patavienfis Ec- „ define Epifcopus, nec non & uni- 3> verlus Clerus, populusque Chri- 5> ftianus, per totam Noricam , qua: & 5) Bayvaria VOCatur. ,, (c) Epiftola eadem. „ Nunc ve- f o, q UOc i nobis grave videtur, & „ incredibile, in augmentuminjurEe „ jaditant fe magnitudine pecuniae „ id egifte, qualia de ilia Apoftolica „ Sede nunquam audivimus exifle, „ neque canonum decreta fanxilTe, „ ut tantum Schiima una pateretur „ Ecclefia. Eft enim unus Epifcopa- „ tus in quinque divifus. IntranteS „ enim pradidi Epifcopi ( Joannes „ Archiepijcopus , Benedi&us & Dan ie jl „ Epifcopi ) in nomine veftro, ut ip^ ,, dixerunt, ordinaverunt in uno e0 p „ demque Epifcopatu unum Arehp „ epifcopum, (i tamen in alterlus Ep*“ „ fcopatu Archiepifcopiu effe potdt, „ & tres fufFraganeos ejusEpiFcopoS> „ absque fcientia Archiepiicopi ■> r» confenfu Epifcopi,in cujus fuerun » dicecdi. Cum in concilio Afri ca ” » no cap. XX. decretumfit, ut Su. ,* e, LIBER QUARTOS. 223 A - e. nationes verfi, negabant pada a fe ulla adverfus rempubli- cam Chriftianam cum Ungaris inita : veftium lintearum aliquid pro domeftica lini copia a fe miflum, non ad conci- tandam, fed mitigandam eorum feritatem fatebantur. (a) Ceterum innoxios fe fufi,in barbara ilia Italic depopulatio- ne, fanguinis j nec tuendie adverfus hoftem tarn immanem nobiiiflimae regioni defuturos fuifle, fi pacem, quam ultro obtu!erint,impetrare a Moravis potuiflent. (b) Turn vero in querelas liberius effufi, impofitum falfo fibi crimen in criminationis authores retorquebant: Hos nempe efle, qui ut tedius fallerent, Ungaris permiffi in Pannonios ita fe- vierint, ut aliis ferro, aliis fame fitique enedis, innumeris certe, nullo vei nobilitatis, vel fexus difcrimine, aut exilio, aut quod ifto gravius, fervitute damnatis, domos, templa, 8c quidquid facri profanique ufquam zedificii,exfcinderenc ac delerent: id nec Epifcopis, qui Legatos Pontificis fe fer- rent, ignotum efie pofle, quorum iter omne in Moraviam aut caedis aut incendii recentibus veftigiis fuerit configna- tum: nullam jam tota Pannonia, quanta Provincia, quam- que late diffufa! aedem extare facram , quam non religiofl ifti, fi Superis placet, pietatis cultores incenderint, ac fune- ftarint. ( c) Ad extremum Pontificem obfecrabant, ne frau¬ ds in autkorem retort#. » (a) Epift. eadem. „ Quod nos „ praefati Schlavi criminabantur, cum „ Ungaris fidem Catnolicam violafle, „ & per canem feu lupum, aliasque ,, nefandiflimas, & ethnicas res, ia- „ cramenta & pacem egifle , atque „ ut in Italian! tranfirent, pecuniam „ dediffe, fi vobis coram pofito ratio „ inter nos agitaretur ante DEUM, „ qui cun&a novit - - eorum falfi- j> tas manifeftaretur, & noftra inno- centia probaretur. Quia enimChri- ■>■> ftianis noftris longe a nobis pofitis „ femper imminebant, & perfecutio- » mum affligebant, donavimus „ dlis nullius pretiofe pecuniam (ub- ,, ltantix, fed tantum noftra linea ve- „ itimenta, quatenus aliquatenus eo- „ rum feritatem molliremus,& ab co- „ rum pcrfecutione quiefceremus. „ (b; pi t. ead. „ Quando vero 33 7/gar os ta iarn intraffc comperi- ” m S S ’fwn C ,t n f umeisd ™ SchLi,, ” pEO,mulcu m defideravimus, „ promittentes eis , propter DEUM „ omrfipotentem , ad perfeaum in- „ dulgcre omnia mala , contra „ os „ noftrosquea 6 t ai & omnia reddere „ qute de fuis noftros conftaret habe¬ re , quatenus ex illis fecuros nos „ redderent, & tamdiu fpatium da- „ rent,quamdiuLongobardiam nobis „ intrare,& res fanftiPetri defendere, „ populumq;Chriftianum Divino ad- „ jutorio redimere liceret. Etnecip- „ fum ab eis obtinere potuimus. „ (c) Epift. eadem. „ Ipfi enim cri~ „ men, quod nobis falfo femel fa&um „ impofuerunt, multis annis perege- „ runt. Ipfi Ungarorum non modi- „ cam multitudinem ad fe furnpfe- „ runt, & more eorum capita fuo- „ rum pfeudo Chriftianorum penitus „ detonderunt, & fuper nos _ Chri- „ ftianos immiferunt, atque ipfi fu- „ pervenerunt, & alios captivos du- „ xerunt, alios occiderunt,alios fe- „ rina carcerumfame & fiti perdide- „ runt , innumeros vero exilio de- „ putaverunt, & nobiles viros ac ho- „ neftas mulieres in fervitium rede- „ gerunt, Ecclefias DEI incenderunt, „ & omnia aedificia deleverunt, ita „ ut in tota Pavnonia noftra maxima „ provincia,tantumunanon appare- „ ret Ecclefia , prout Epifcopi a vo- „ bis deftinati, fi fateri velmt, enar- „ rare poffunt, quantos dies tranfie- „ runt, & totam terram deiolatam „ viderunt. „ 224 ANNALIUM AUSTRIA fraudum his archite&is fides habeatur,neve caufa Sacerdo- A - tii, Regnique unius hominis fraudulentae perfidiae poftpo- natur. (a) His literis fuas quoque Hatho Moguntinus Ar- tini Ar- chiepifcopus adjecit, quibus egregie firmat ea, quae a cete- £&*.**’ ns Antiffitibus in hac caufa Romam funt perfcripta. Lau- clufali- dat praeterea Bojarias, NoriciqueEpifcoposab Religione , tera, pietate, & infigni populi fibi commendati cura: (b) turn in gentis univerfae laudes nihilo parcior, Bajoarios, quorum fub nomine vicinos etiam Auftriacos(nondumreceptoejusvo- cis ufu ) complexus efle videtur, (c) in tuenda Chriffiani officii ratione, nuilis mortalium inferiores praedicat: mina- tur poffcremo Moravis, fi pertinacius tenderent, fi amoliri fuis a cervicibus jugurn Regium niterentur j non defuturum vindicem Regi fuo gladium, quo & priffinam perfidiam, & novas adverfus Praefulum fuorum innocentiam crimina- tiones pro merito caffigaret. (d) Concitatos animorum motus gravior ab Ungaris metus compreffit, litemque an* ^ cipitem aut fufpendit, aut diremit. fnftaurftu ^ ^ cris ita B ue a d Regni curas verfi, muniendum an- Monajte- tiquum Bojariae limitem adverfus Ungaros fufcepere , ex- ■rios.fio- c itata earn ob caufam nova ad Anafi ripam urbe, quapar- rianicon- A * i r tribuitur . te (a) Epift. eadem. „ Idclrco fin- „ guli omnesque admonendo preca- „ mur, neullo modo,alicui fallo de „ nobis aliquam lufpicionem referen- ,, ti creduli fitis, antequam opportu- „ nitas exigat , ut hujus rei gratia „ Miffus de veltra celfitudine nobis, „ aut a noftra parvitate directus ap- „ pareat vobis. - - Ideo liquid fraus „ maligni Schlavorum calliditate ad- „ duxerat, juftitia yertat. „ (is) Epift. Hathonii Mogunt. Archi- epif. apud Hund. Metrop. T. i.p. 32. ,, Acculator autem Epilcoporum nul- n lus fit lervus, aut libertus, nulla- que perfona fufpe&a, autinfamis, „ repellantur inimici, & omnes lai- ci. Ifti Fratres,& Coepilcopi noftri „ Bavarienfes,veraces DEI cultores, „ & boni paftores pervigili cuftodia „ cuftodjuntgregem fibi comilfum, „ ne lupi rabies aliquam fancti gregis „ oviculam rapiat in pnedam luam, „ ftant pro muro Domus Ifrael &c. „ (c) Aujiria , & Aujlriorum nomen vix ante SeculiX. finens obtinere coe- pit , ut redte notat Hieron. Pezius Dilfert. II. quare nihil mirum eft, fi Icriptores Seculi IX. Auftrk populos Bavaros nominent, vel ob dedu&as ex Bavaria colonias, ut habet Ano¬ nym. de Converf. Bojorum & Caran- tan. vel ad difcrimen a Sclavis fedes alicubi in Auftriana&is; vel quod ad Bajoariat regnurrf extra Bavarians late diffuftim, quale fub Regibus erat, Ca- roli M. pofteris, velut nova acceftio pertineret. Neque noftra hac letate mluetum eft , ut Suevi, Saxonesque per Hungarians , Daciamque Iparli, quamquam prater Hungarian RegeS Dominum alium non agnofcant,Sue- vorum,Saxonumque nomine, a cete¬ ris Regni indigenis , lingute ac origi- nis caufa, diftinguantur. (d) Epift. Hathon. „ Q Uo d fi ve- „ ftra admonitio illos non correxe- „ rit, velint, nolint, Francorum Prin- „ cipibus colla fubmittent, & credi- „ mus absque effufione fanguinis, & „ mutua ciede ex utraque parte tun c „ poffebene contingere. Iterumic e '' „ rumque veftne dignitatis auribus „ replicamus , quod tam Ep ifcopj * ,, quam Laici Bavarienfes in Reiio 1 ? „ ne Chriftianitatis nulla gente inre- „ riores efle probentur : neque un~ „ quamFranci absque illorum auxi 5, lio, aut in Ecclefiaftieis rebus, vC . „ in bellicis negotiis nominating,' c fama dignum aliquid peregerunt, >, ficut neque illi absque iftis. ,» LIBER QUARTUS. 225 Ai e. te fere Laureaci veteris rudera vifebantur. ( a ) Precibus deinde Richarii Paflavienfis Antiftitis, ac Leopoldi Mar- chionis id ab Rege datum, ut ad farcienda nuperae depo- pulationis damna, quae ad Anafum maximefoeda ftragede- 901 fasviit, urbs ea ad ftEdem S. Floriani donaretur, confirma- ta etiam Iargitione Perharti, viri nobilis ac opuienti, qui quidquid ultra Danubium agrorum 1 mancipiorumque in Auftria habuit, ejus Divi honoribus dedicavit. (b) At HungaH Vero Ungari, fuperioris praedae dulcedine femel capti, aliam fibi, aliamque fpoliorum aream defignabant. Ac primo quidem Carentaniam diripiendam fufcepere 5 fed vidli cae- lique , ( c ) iras brevi, impetumque in Moravos vertere. Pericuium commune earn gentem ad pads confilia commo- dum inflexerat: mifli Ratisbonam oratores , nec recufa- ta conditio eft. Additi ad reduces Richarius Paflavien- fium Antiftes, & Udalricus Comes, qui Moymarunu ^ ^ Ducem , &; Optimates Moravian ad pacis facramen- Moravii turn admiferunt. (d) Abftradto ab turbulentis confiliis facto. Pars I. F f Moyma- (a) Supplem. Fuldenf. An. 900. j, Tandem lasti ad focios , unde ve- „ neranc , regrefli funt, St citiftime „ in id ipfiim tempuspro tuicioneil- „ lorum regni, validiffimam urbem „ in litore Anefi fluminis , muro op- } , pofueruntj quo perado unusquis- que redierunt in fua. „ (b ) Diplom. Ludovici R. Dat. XIV. Kal. Febr. A. 901. Indid. IV. Regni ejus I. Ratisbonaj apud Hund. in Metrop. T. I. pag. 234. . „ No- „ turn effe volumus , qualiter Vir „ Venerabilis, nomine Richarius, I J a- „ tavienfis fcilicet Prasful, per quo- „ rumdam procerum noftrorum, A- „ dalberonis quoqueReverendi Anti- „ ftitis, ac Audio fiffimi nutritoris no- „ ftri, & Waltonis FrifingenfisEpifco- ,, pi, nec non Luitwoldi Illuftris Co- ,, mitis, & diledi propinqui noftri » in ter vep turn, regalitatis noftrze e- »> minentiam, moerore confedusEpi- „ fcopus fui damnum lamentando m- ,, terpellans, eo quod fieviente, proh » dolor . paganorum impugnatione „ quaedam pars Dioecefis fuse, ub? S. i> Floriani Martyr n Mortaflerium cotl- » ftrudum effe dig no f c [ Cui . ex „ provifo devaftata eft; deprecans , ,, ut civitatem illam, quam fideles no- » ftli re g ni . - " noyrter in ripa Onafi „ fluminis in proprio jam didi Mar- „ tyris, partimque in terraPraefedu- „ rx terminalis ftatuentes conftru- „ xerunt, ad fupradidum facrofan- „ dum locum, in quo ejusdem bea- ,, tiffimi Martyris corpus venerabili- ,, ter humatum eft, traderemus, ju- „ rique ipfiusSaudi, atque poteftati „ largiendo firmaremus. At nos -> - „ decrevimus ita fieri, eandem chi- „ tatem - - Chriftiano Martyri Flo- „ riano - - contulimus atque tradi- „ dimus. Infuper etiam quidquid ,, fervus nofter quidam nomine Fer- „ hart in Aquilonari parte Dawcbii y „ proprii in terra & mancipiis in ipfa „ Marco, tenuit, eidem Sando DEI „ perpetim firmamus. „ (c) Suppl. Fuld. A. 901. „ Un- garii Auftralem partem regni illo- „ rum, Coruntonum devaftando , in- „ vaferunt. „ Herm. ^Contr. A. 901. „ Hungari Carentaniam invadunt & in „ Sabbato commifla pugna occidun- „ tur. „ Chron. S. Pantaleon. & Annalifta Saxo ad A. 902. „ Unga- „ rii Cbarentaniam invadunt, & com- „ milTo in Sabbato Pajcha pradio oc- „ ciduntur. „ (d) Suppl. Fuld. A. 901. apud Han- fiz. corredius T. 1. pag. igo. „ Anno „ DCCCCI. generate placitum Ra- ,, tisbona civitate habitum eft. Ibi j, inter alia mifti Moravorum pacem j, optantes pervenerunt, quod mox ,, ut petierunt, cpmplacuit, & jura- „ men- 0 * 226 ANNALIUM AUSTRIA Moymaro, non erat, quod paci communi diutius oblu£fe« retur Ifenricus: receptus & ipfe in gratiam Ludovici, & Arho & Auftriae reftitutus. ( a ) Arbonem, Ilenrici patrem, ad id lfcmicus tempus adhuc fuifle (uperftitem, regis Ludovici liters fob ejm fiiius annum hujus feculi tertium dats , credibile reddunt. (b) 7m 771 Sed enim Prsfe£tura , in quam Regis dementia nuper re- f fi ‘ ftitutus erat, (c) Ungaris tota jam Auftria lecunda late dominantibus, frui diu non Iicuit. Varia illi, quoad vixit, commutabilisque fortuns Temper ratio erat: natus ex fa- milia , veris non magis , quam fabulofis laudibus celebra- ta : (d) ad regendam Auftriam magna multorum invidia admotus: ejebtus ab xmuiis , rurfum a Cslare reftitutus: admittere lubinde in communionem provincial Engelfcal- cum 5 hoc de gradu deje&o, Leopoldum julfus: demum exutus dignitate ab Arnulpho , mox iterum ad priftinutf* honorem revocatus: ad extremum, occupata per Ungaros Au« „ mento firmatum eft. Inde ob hoc „ ipfum RJcbarius Epifcopus,& Udalri- ,, cm Comes Marabaha mifti flint, qui ,, eodem tenore , ut in B ajoaria fir- „ matum fuit, ipfum Ducem, & om- „ nes Primates ejus eandem pacem fe „ fervaturos juramento conftrinxe- „ runt. „ (a) Herman, contr. A. 901. „ Eo- „ dem anno Mormarus, Dux Marahen- „ fis , Ifanricus, Noricus Comes, qui „ ad ipfum transfugerat, cumLudo- „ vico Rege pacificati funt. „ (b) Diplom. Ludovici Reg. Dat. A. 903. India. VI. „ Noverit om- „ nium - - folertia qualiter quidam „ comes nomine Arbo &c. „ (c) Suppl. Fuldenf. A. 898- „ Ob „ hanc caufam prsefe&ura fua ad tem- „ pus caruit, quam non multo poft „ accepit. „ . (d) Albertus Stadenus in Chron. ad A. MCIV. de pofteris Arbonh hxc habet: „ Hi duo fratres, ErboCci- » licet, & Boto paterno de fanguine, „ Norica gentis , antiquiflimam no- ,, bilitatem tenebant, illius nimirum ,, famoli Erbonis pofteri, quern in ve- ,, natu a Wifonte beftia confoflum „ vulgares adhuc cantilena; refo- „ nant.- -Maternum vero illisftem- „ ma de Saxonia. - - friderum Erbo- „ nis , & Botonis mater - . poft mor- 5, tern Hartvcigi , ftatim viduitatis ve- „ lamine conlecratur , adhuc Erbone ,, parvulo , Botone impregnata poft- >5 humo : quorum uterque literis & » armis , atque rebus fads profecit. „ Attamen Boto , ficuti corpore pro- „ cerior Sc elegantior, ita rebus bel- „ licis praeftantior in tantum fuit, ut „ vere de gigantibus antiquis unuS „ fuifle in Pannonia crederetur. ,, FEcc Abbas Stadenfis, qui forte loqui¬ tur de fabulofo illo Erbone , feu Hare- de ( nam vocabula^o, Aribo , Erbo, Hares , ut inter Scriptores Boicos con- ftat, & patet ex Documentis Arbonit Epifcopi Frifingen. apud Meichelbec- kiurn T. I. P. II. Num. 40. & 41- & c ’ idem fonant.) de quo MonachusSan* Gallenf. L. 2. de geftis Caroli M. ag lC his verbis : „ Erat quidam vir d e „ Durgouue , juxta nomen fuum, m a " „ gna pars terribilis exercitus, voca- „ bulo eis Hare , tantae proceritatis> „ ut de Enacbim ftirpe exortus cred* „ potuiflet. - - Is itaque cum in co- „ mitatu Cadaris Bokemannos , Wifaoh „ & Avtiros in modum prati fecareC „ & in avicularum modum de hafti' „ li fufpenderet, domum viftor „ verius , & a torpentibus interr 0 ' „ gatus , qualiter ei in regione „ n'ldum complaceret: illos dedig na ' „ tus , bisque indignatus ajebat : „ .Quid mihi ranunculi illi? fep c ^ „ \el ofto, vel certe novem de „ hafta mea perforatos, & nefci° q ul ° „ murmurantes hue illucque porta- ,, re folebam : fruftra adverfum t „ les vermiculos Dominus Rex „ nos fatigati lumus. „ - jL * & inepte confida nemo non vio .* fed in vulgi fabellis quis verib tudincm requirat ? LIBER QUARTUS. 227 O Auftria, rein una ac nomen Marchionis amifit. De mor¬ tis vei genere, vel tempore nihil conftat, communi pro¬ vince clade privatos familiarum iu&us abforbente. Operas hie pretium foret, quo tempore , qua via, De modoque Auftria inferior ab Hungaris fit opprefla $ quis fta- jiri* tus deinde province, quae gubernandi forma , quae loca, qui Iocorum incol» tigit Hungaros Veronam , his igno- » rantibus, adveniffe, quorum duo „ reges Durfac & ftugat , amicifilml „ Berengario fuerant. „ (d) Regino 1 . 2. ad A. 897. }} Ea „ tempeftate inter Rudo/pbum , Epi- „ fcopum Wirtzburgenfem , & filioS „ Henrici Ducis, Adalhardum & Hein- „ ricum magna dffcordiarum lis , SC „ implacabilis odiorum controverfi* „ ex paucis , minimisque rebus ori- „ tur. - - Et dum de nobilitate car*f „ nis, de parentum numerofa mul- „ titudine terreme poteftatis ultra , „ quam decet, le extollunt: in mu- ,, tuis csdibus prorumpunc - * " „ giones illis fubjedte rapinis & in- „ cendiis folo tenus devaftantur. (e) Otto Frifing. 1. 6. c. » j „ hujus Alberti fanguine, Albertus q u „ poftmodum Marchiam Oriental **|» j, id eft, Pannoniam fuperioremXd „ ereptam, Romano Imperiq a J j, cit, originem duxiffe traditu • LIBER QUARTUS. 229 A * c "fuum funus deefiet,Eberhardus$ fatisque appareret, Adel- bertum fuperftitem praelio, non bello fuperatum. (a) * Tentata iterum alea , vidtores: Rudolfus Antiftes Wirzburgenfi Dioecefi exa&us , eje< 5 bi paternis caftris E- berhardi filii, cadus in acie Conradus Comes, Conradi po- ftea Germanise Regis pater j regio omnis rapinis ac incen- diis deformata. (b) Graviter pro eo ac debuit, molefte- Adaib tr - que tulit periculofas has dimicationes Ludovicus Rex, in- didtoque Triburias Optimatum conventu , ad dicendam in jus vo- caufam Adalbertum evocavit. Sed cum is judicium capi- , tis fubterfugeret, obfeftus in caftro fuo , incertum Bamber- forum rc- genfi, anTeraflenfi, eft 5 (c) unde autEginonis, quo po- tiffimum authore arma corripuerat, perfidia $ aut Hatto- ttTjua' F f 3 nis (a) Regino 1 . 2. ad A. 902. y>Adal- „ bertus cum fratribus Adalhardo , & „ He'mrico , collegia yalida manu, ad- „ verlus Eberhardum &c Gebelhardum Sc 3 , Rudolpbum fratres - - ex caftro, »» quod B^s^erc^diciturjprofiliens, j> ad pugnam proceflit.-In quo 9> certamine fleinricus interfeclus, & 3> Adiilbardui captus , & poftmodum » jullu Gebeihardi decollatus eft. Eber- 3 > hardus etiam multis vulneribus 3, confoffus in pradio cecidit, - - & „ paucis interpofitis diebus & ipfe ,, moritur. „ (b) Regino 1.2. ad A. 903. ,,Adal- n bertus Ejidolphum'E.yi&o'pxx delVirtz,- 9 , bunenft Ecclelia fugac , res & pof- „ felfiones praefatte Ecclefice crude- „ liffima depopulation, filios etiam „ Eberbardi fimul cum matre a pro- 3, priis Imeditatibus & honoribus , 9, regio munere conceflis, exire com- jj pellens, ultra SpeBesbart fecedere j> cogit. „ Et infra ad An. 905. j» Conradus fenior in Hajfia , - - fra- 3> trem vero ejus Gerhardum in Wede- 33 ravia , cum omnibus , quos fibi ad- ,, fociare poterat, ejusdem Adalberts »» prxftolabatur repentinam irruptio- „ nem : nec eos fefellit, per omnia Jt rerum eventus : fiquidem Adalbert ,, tus - - prim 0 q U idem fimulat, fe „ con ra Gerhardum copias transfer- „ re veile. - - Deinde quanta potuit „ edentate, aci em adverfus Conra- ” d r um dlrl S lt * Quod cum Conradus ’> fer .o cognoviffet - . mox in ipfo „ pnmo impetu multis vulneribus „ confoffus extmftus eft. Adalber¬ ts t^s victoria potitus - _ tribus ita- 3, que continuis diebus totam illam 3> regionem perluftrans, cxdibus ac „ rapinis cuntta demolitus eft. „ Haud pro certo affirmem , nullum his annis mendum in ChroniconRe- ginonis, plane alias fynchroni, irre- pfiffe: nam & accuratiflimum Necro- logium Fuldenfe apud Schannatum Hilt. Fuld. p. 471. mortem Cuonrat Comitis cum aliis ibidem necatis ad An. DCCCCVI. confignat: & LudhelmuSy Tullenfis Epifcopus , quern Regino eodem hoc Anno 905. obiifTe fcribit, Anno 906. Kal. Septembris vixiffe ad- huc legitur in Diplom. Ludovici R. Tulli A. DCCCCVI. Regni ejusVII. Kal. Septembr. dato apud Calmetum Annal. Lotharing. Tom. I. Append. P ; 33 2 - unde probabile videtur, Re- ginonem quoque,qui tefteMabillon. Annal. Bened. Tom. III. L. 41. p. 329, Chronicon fuum ad Annum nongen- tefimum oftavum deduxit, quorum duo poftremi non diftinguuntur, mor¬ tem Adalberti A. 906. pofuiffe, fed notam ejus anni intercidilfe. (c) Regino 1 .2. ad A. qo-j. vel 906. „ Eodem anno circa Julium menfem „ Ludovicus Rex conventum genera- „ Iem celebravit apud Triburias, vil- „ la regia, ubi adeffe mandavit faepe „ didum Adalbertum - - fed his falu- „ taribus monitis nequaquam affen- „ fum prtebuit. Cernens itaque Rex „ obduratum ejus animum - - eum „ in caftro y quod Terajfa dicitur, ob- „ fidione cinxit. „ Luitprandus & Otto Frifingen. pro Terajfa, caftrum Eauenburg , leu Babenberg ponupt, quo¬ rum lententiam Eccardus Wirzbui g. T. II. p. 811. ampledicur propterea quod caftrum Terajfa jam A. 903. oc- cupatum a Rege fit; nec receptum poftea ab Adalberto legatur. Hat toms fraude in cajira fte- gta flertra• hilar : 230 ANNALIUM AUSTRIA nis Moguntini malis artibus extra&us , diuturnam contu- A madam fuo fanguine expiavit. Regino Prumienfis , per- culfum repentina Eginonis defe&ione, apertis ultro portis in caftra (a) regia venifle fupplicem fcribit j at ft Luit- prando , Hermanno, Mariano Scoto , Ottoni Frifingenfi credimus, ad eum modum peradta res eft: Ludovicus len- tam pertsefus oblidionem, conficiendae rei negotiumHatto- ni dederat, animi confidentis viro, & aconiiliorum callidi- tate noto. Is re£ta ad Adalbertum tendit, propofitoque turn periculo, turn veniae ab Rege adolefcentulo impetran- dae fpe injetfta, fuadet Comiti, perfuadetque in caftra ut re¬ gia le conferret, pollicitus interim, interpofita Sacerdotii fide, le in arcem, lalvum ac incolumem brevi redu6tu- rum. Adalbertus, qua erat humanitate, Hattonem ad ho- lpitalem menlam comiter invitat: ille pari modeftia depre- catus officium, dedititium urget, properato obfequio Re¬ gis fibi gratiam conciJiaret. Paret monitis Adalbertus: led vix arce digreftis , Hatto left reprehendit, quod ob« lati prius epuli holpitalem gratiam inconliilto recularit: viaS reftare plufculum, Iblem non procul a meridie abefte. A- dalbertus nihil fraudis veritus, invitationem iterat, nec jam Hatto reculat. Reditur in arcem, difcumbitur, & lublata poft exemptam famem menft, in caftra properatur. ( b ) Sed (a) Regino ibid. „ Interea£|/»o, „ qui ejus individuus comes in om- „ ni pravitate extiterat, ab ejus fo- „ cietate defecit , & cum omnibus „ fuis ad regis caftra tranfiit. Pro- 3, tra&a igitur paulo prolixius obfi- 3, dione, fradus animo Adalbertus ad „ callida argumenta convertitur- „ Portis itaque apertis ,. a munitio- „ ne exiens cum perpaucis , ultro fe „ regi obtulit , fupplex veniam de „ commillis expofcit, emendationem ,, promittit. Sed cum fraus , qua: „ ftruebatur,fuis prodentibus, fuiflet ,, deteda, cuftodise mancipatur, &c ,, omnibus adjudicantibus , capita- „ lem fententiam fufcepit quinto Idus „ Septembris. „ (b) Otto Frifing. 1.6. c. 15. „ Cir- 3, ca idem tempus ( A. nempe 905.) „ Albertus nobiliflimus Francorum Comes, 0«o»uSaxonum Ducis ex fJlia nepOS, Comadum , qui a qui- ” busdam Ludovici Regis frater fuiffe }> creditur, occidit. Ob eaRex pra- * didum Heroem in caftro Bnben~ berg - - bello petiit, cumque vi- ribus fe proficere pofie non vide- „ ret, Hattonis Moguntini Archiepi- „ fcopi confilio ad dolum fe contulit. „ Itaque, ut non folum in Regum „ geftis invenitur, fed etiam in vul" „ gari traditione, in compitis & cu- ,, riis hadenus auditur , pr&fatus „ Hatto Albertum in caftro fuo Baben ' „ berg adiic , eumque DEI pietatlS „ obtentu de gratia Regis adipifcen- „ da convenit. Jlle devote monitis „ ejus obtemperans, humiliter con- „ dudum de perfonte proprise inco- „ lumitate petiit. Ac ne multis mo- „ rer, interpofita Sacerdotis praefati „ fide, iter carpunt. Vix caftro exie- „ rant, jam proximivico, qui Teur- „ flat dicitur , appropinquabant, & „ Epifcopus: grave, inquit, erit no- „ bis jejunium fuftinere: fi placet, „ antequam Regi praefentemur, ad „ prandium divertamus. Turn m e „ fimplices aures more antiq«° rUI ? „ primorum habens, dolumqu e ml " „ nime perfentiens , gratanter eui» 3, ad prandendum in caftro, unde m n grefti fuerant, reduxit. At p o1 ' » quam refedi funt, ad curiam ^ „ wunt. „ Luitprand. 1. LIBER QUARTOS. 231 A - c - Sed jam ea confufis undique vocibus perfonabant, Adal- bertum, facem difcordiae, Hafllae, ac Wetteraviae popula- torem ad (uppiicium depofcentium. Rex adventu ejus cognito, convocari in concilium proceres adfcutum jubet, turbisque, quas excitaflet Adalbertus, ac tumultibus bre- viter commemoratis, fententiam rogat: quam cum atro- cem in ejus caput dixillent plurimi, reus Majeftatis crimi- rie, ad fupplicium capitis condemnatur. Ille ubi a&um de fe videt,Hattonis fidem contenta voce implorat. Hat- to fimplicem bellatoris mentem ridens , promiffis fe fuis ftetifle teftatus, quo tempore ad prandium incolumetn.* fuam in arcem reduXiflet j (a) mittere querelas juffit, ca- putque tot fententiis confofliim ultori gladio fubmittere : lecuri igitur percuffus adV. IdusSeptembres, anno Seculi, incertum fexto, an o&avo : arxTherafla, ut quidam pro- didere, inCoenobium verfa,opes aut in publicum reda£he, aut inter proceres diftributae. ( b) Hatto tamen pofteri- tatis odium non effugit, fuaque infamia fupplicii pene in- fatniam Adalberto detraxit. (c) Hos » Adalberts - jusjurandum ab Hatto - Chron. Hildesheimenfe A. 907. Ma- 3> ne accepit, eumque ut fecum pran- 3> deret , protinus invitavit. Hatto s , veto — fe haudquaquam pranfu- „ rum omnimodis interdixit. „ (a) Regino 1 . 2. Otto Frifing. 1 . 6. c. 15. Herm. contr. A. 907. Marian. Scotus. A. 908. Sed Luitprand. fufe 1 . 2. c. 3. „ Cibus fumitur , atque rianus Scotus , fententite incertus, A. 905. & A. 908. Chronic. Wirz- burgenfe Baluzii,& EpitaphiumTeraf- fenfe A. 908. Sigebertus denique, more fuo ferius , An. 910. mortem Adalberti confignant. Quodfi cer- turn effet , Documentum illud Ful- .- . denfe, quod Schannatus ex Piftorio ” ab eisdem die eadem ufque ad Re- affertTrad. Fuld. p. 224. ad A. 907., „ gem properatur. Clamor in ca- pertinere ad Adalbertum Babenber- ” 1 . rls oritur > fa ^multus non mo. gicum, (Eckartus enim de Adalber- ” “ lcu . s » quandoqmdem Adelbertus to Argo vise Comite interpretatur ) « Kegi adveniffe nunciatur. Rex certum pariter foret, mortem Adal- „ praeterea hujus ob adventum non berti Babenbergici ad A. 908. diffe- ,, parum exhilaratus, proceres ad fe rendam. Regino interim L. 2.Chron. 3, venire , atque in Judicio refidere ad A. 90c. fic fcribit : „ Capitalem „ praecepit. -- Qui omnium decre- " • . » to , fecundum prifcorum inftituta „ Regum, Majeftatis reus judicatus, „ capite truncatur. Verumdum vin- „ cl us traheretur ad mortem, Hat- „ tonem intuitus: Perjurii, infit, reus „ eris, (I me necem incurrere finis. „ Cui Hatto fanum te , inquit, e ca- „ ft ro e du&urum, ita & redu&urum „ promifi: quod me tunc impleffe 3, mtellexi, quum te e caftello edu- ,, clum, fialvum & incolumem mox „ in caftellum reduxi. „ (b) Mire de anno mortis Adalberti diflentiunt veteres Scriptores. Re- gino , plane (ynchronus , An. 905. Hepidannus , & Annalifta Saxo An. 906. Hermannus Contractus , Lambertus Schaffnaburg. An. 907. „ fententiam fufcepit {Adalbertus) V. „ IdusSeptembr. Facilitates, & poC „ feffiones ejus in fifcum reda&x, & „ dona Regis inter nobiliores quos- „ que diftributa. „ Vide Hoffftian. Afial. Bamberg. L. i.N. IX. & Eccard. Wirzburg. T. II. L. 32. N. CXVII. (c) Otto Frif. 1 . 6. c. „ Ju- „ dicent de hoc Sacerdotis fafto alii, „ quodvelint, - - ego omnino nul- „ lius emolumenti gratia, non folutn „ quemlibet Chriftianum fraude cir- „ cum venire, led etiam in corde,& 3, ore in caufa capitali loqui non de- 33 buifle arbitror Epifcopum. „ Qu« porro fuerit ceterorum de hoc fado opinio,apud Nicolaum Serarium Rer. Mogunt. 1. 4. leges. Capite mul'Aa- tur> 232 ANNALIUM AUSTRIA Hos inter tumultus, qui aliquot jam annos Germa- A c ' Mum in niam milcebant, de bello in Ungaros gerendo deliberari coe- P Cum * Ludovicus Rex, quanquam pueritiam vix egrefi fus, ja&uram tamen Pannoniae, Auftriaeque ferendam fi- bi non putavitj & metus erat praterea, ne fi hoftem tam potentem crefcere porro fiiis damnis fineret , ex tanto quondam regno propediem provincia fieret. Id belli con* filium pronis omnium , prafertim Bojariae, ordinum vo- 9°? luntatibus eft acceptum. Data certatim non ab Opti- matibus modo , fed a facrorum etiam Prafulibus in belli focietatem nomina : fed fpem ingentem clades poft homi- num memoriam longe triftiffima peremit. (a) Ea poft XV. Cal. Julu contigit, quo die ad S. Floriani prope Ana- fum Ludovicu. Rex conftitit, & Burchardo , Paftavienfi Antiftiti, ad preces Dietmari Salisburgenfis Archiepifcopi, ac Leopoldi, &EifengreiniiComitum,Ottingam ad com- penfanda , quae ab Hungaris illata erant, damna tranfcri" pfit. (b) Non libet rei geftae feriem, quod Aventino pla- cuit, fine tefte exequi. Illud fatis conftat, caefos cum cues no- Dietmaro Salisburgenfi Archiepifcopo Utonem Frifingen- firatium. fem, Zachariam Brixinenfem , aliosque duos Epifcopos j & prater multos Bajoariae Optimates, vulgi innumerabi- lem multitudinem, partim in acie, partim in immani Au- ftrias fuperioris, Bavariaeque depopulatione concidifle. (c) Sed (a) Continuat. Reginon. A. 907. ,, Bavari cum Hungaris congrefti, „ multa csde proftrati funr , in qua „ congrellione Luitbaldus Dux occi- „ fus eft, cui filius fuus Amolphus in „ Ducatu fuccefllt. „ Hermann. „ Contrad. An. 907. - Bajoarii ab „ Hungaris interficiuntur. Eadem leribit ad hunc annum Marianus Sco- tus. NecpluraOttoFrifing. 1.6. c.15. (b) Hundius in Metropol. Sdisb. T. 3^ p. iqg. ex literis Ludovici Re¬ gis. „ Ludovicus Rex ob preces „ Dietmari Archiepifcopi, Luitpolt, „ Sc Ifingrini illuftrium Comitum „ Burckhardo Patavienfi , ob deva- „ ftationem Dicecefis a paganis fa- „ dam, confirmatOttingamEpifco- „ pi proprietatem XV. Cal. lulii, An. DCCCCVII. India. X. Regni ” Hludowici invidiflimi Regis VIII. ” Adum ad S. Florianum. „ ^c) Regin. Contin. Hermannus Contr. Marianus Scotus, pauio ante relati. Chronicon Salzburgen, An. DCCCXVII. ( leg. DCCCCVII. ) addit. „ Dietmarus Archiepifcopus, „ Otto, 8cZacharias Epifcopi inbel- „ lo Ungarico occifi funt. „ Chron. Admontenfe An. DCCCCVI. ( leg* DCCCCVII. ) „ Ditmarus Salz- „ burgenfis Egifcopus occiditur ab „ Ungaris cum Utone, Sc Zacharia, „ aliisque duobus Epifcopis. „ Ea¬ dem narrat , fed multis cum adjun- ftis Aventinus 1. 4. C. XXI. „ Lu- „ dovicus Rex - - ex omni Bojaria ,, perado deledu, Anafiburgum , no- ,, vamBojorumcoloniam fe confert. „ Adfunt Epifcopi, MonachorumAn- „ tiftites, Proceres Bojorum quint? „ decimo Calendas Julii anno Chri- „ ftianae Salutis noningentefimo Tu- „ per feptimum. - - Bellum Vgri® „ indicitur. - - Ludovicus cum „ Burchardo Bathavenfi EpHc?P° > „ Arabone Praefedo,Anafiburgiil u ' ,, ftitit. Belli deinde periti , omne „ copias in tria agmina partiuntur* „ Luitpoldus Auftriaci Limitis p® __ j) ripa Aquilonari; Meridionan . j, ro in parte Theodomarus Arc V „ mr LIBER QUARTUS. 233 LtOpoldi Aujiri/t Marchio * nis cades. c - Sed Leopoldi prae ceteris gravior ja&ura fuit : qui cum ruentem Bojarici regni fortunammanu adhuc, conlilioque utcunque fuftentaflet j armis tandem Hungarorum fiiccu- buit, caluque fuo nudum hoftibus latus praebuit ad regio- nem omnem , quae Anafum inter, Licumque interjacet, ferro & igne populandam. ( a ) Primus in facram Divo Floriano ifedem hoftium impetus incubuifle fertur , poft cujus ruinas nihil facri ufquam , profanique aedificii a belli injuriis inta£fcum fuit. (b) Cremifanenfe Coenobium ifto- ne, an fuperiore Hungarorum incurfu, in cineres fubfede- rit, incertum eft: certius illud, quinquaginta eo loci ho¬ mines hoftili ferro interemptos. (c) Leopoldo in Auftriae praefe&ura fucceftifte per id R#%- tempus Rudigerus Pechlarienlis creditur : hunc enim ad Seculi hujus annum fextum ac decimum Auftriae inferiori, an jam Marchionis nomine, praefuifte j eodemque anno, qui vi-^f ^ ta s illi fupremus fuerit, lucceflorem accepifle Rudigerum c bio. Pars I. G g fili- i) 17 17 17 17 17 17 17 17 « tnyfla Juvavienfis , Zacharias Sa- ,, bonenfis , Otto Fruxinenfis cum „ Monachorum Prteflilibus — Vra- „ tislaviam ufque procedunt, ibique caftra faciunt. Eodem in Danu- bio navibus copias Sighardus Se- nonum Princeps - - & Eyfengri- nus Dynaftre Bojorum producunt. Nec Ugri fegnitiei - fe dedunt - - a fronte , a tergo incurfant, no- ftros defatigant - fternunt, cs- duntV. Idus Augufti , no&uque clanculumDanubium tranant,Luit- „ poltum, Legatum Ludovici, Eifcn- „ grinum epularum magiftrum cum ,, omnibus copiis, cum XV. Dyna- „ ftis in caftris trucidant. Poftridie, „ id eft, HI. Idus Augufti eos , qui „ ad naves erant - - fimili ftrage ad- n ficiunt. Tres dies continenter ira- „ to cqelopugnatum. Maxima pars NobiUtatis Bojarite perit, vulgus promftcuum fine numero occi- .. ^ um ‘ v Omniane ita gefta fint, ut Avenunus narrat, prxftare nolim. Catalogi certeFrifingenres, tefte Mei- Ch.dbCCK.lO j WtOTlQyyi Fpifino-pnfpm pifcopum, quern Aventinus V. Idus Augufti caftum fcribit, 3o.Iunii in¬ ter defun&os notant : q U i ft ad Vra ~ tiUaviam , ut Aventinus fcribit ( pro Pofonio forte, feu Presiurgo ) ctefus ef- fet,vixreferri occifi corpus in ea fu- ga & trepidatione Friftngam potuiffet, 17 quod tamen candido inclufiim mar- mori A. M D C CI. ibi repertum eft. Omitto tranatum ab Hungaris toto cum exercitu nodu Danubium, & id genus alia , qute apud cordatum leftorem fidem Jtgre impetrabunt. (a) Aventin. 1. 4. c . 2i.n.23.&c. Negat tamen Meichelbeckius ad hunc annum, agrum Frifingenfem, quod Aventinus afleruit, ab Hungaris fuil- fe violatum. (b) Aventinus ibid, qui csefas ite- rum ex infidiis prope Anafliburgum recentes Regis Ludovici copias , & Regem ipfum Paflavium profugifle memorat; fed iEdem S. Floriani per- peram infra Anafum collocat. (c) Bernardus Noricus inCatalo- go Abbat. Cremifan. „ Ifto ( Snel- „ perang) Abbate decedente, proba- „ tur Abbatia vacaffe Chremsmunflren - „ fa plusquam C. annos: quia regno „ ad Italos translato - - & Hunis, „ ac llngaris Wawariam depopulan- „ tibus homines necando , Ecclefias „ deftruendo , penitus eft cleftrufta. a — Et dicunt noftri Seniores (e a „ fuis accepiife, quod L. perfonte hu- „ jus loci ab eisdem Llngaris lllo tem- „ pore fuerint interfedte. ,, 234 ANNA LIU M AUSTRIA filium , Ortilo ex Aloldo Peklarienfi tradit. (A ) Sed A ‘ enim haud facile did:u eft , quo pa£to inlefla , vel obtrita ab Hungaris inferiore Auftria, ftare Marchioni fua jura hoc tempore potuerint j maxime cum per annos amplius triginta, deftitutam auxilio, ac propemodum hoftibus reli&am , turn ex alto deinceps filerrtio , turn ex rerum alibi geftarum lerie aperte fatis colligamus. Quoties non tranfitum praebebat Hungaris, leu in Bavariam , Sc Ale- manniam, feu inFranconiam irrupturis? anarma ulquam armis in Auftria font oppolita ? an hoftile unquam in ea fa&um deinceps ullum legitur ? Dimicatum lernel , ite- rumque cum Bavaris 5 led in Trungovia, vel ad Oenum* non in Auftria inferiore, ut adeo pro deplorata jam habi- tavideretur. (b) Prodigii certe inftar futurumerat, fi circumfufis tot hoftibus , Sc quotannis fere Auftriam per-* rumpentibus , lalvam rem publicam , lalvam dignitatem retinere potuillet. Quidfi tributum Hungari, ft militare ftipendium exigere voluiftent ( voluille autem quis dubi- tet , qui Thuringos etiam, Sc Saxones, aPannonia tarn re- motos, ad annua tributa coegere ? ) negaflet Rudigerus? vim , arma , militem objecillet ? at nullum erat in Ludo¬ vico praefidium , belli fortunam toties, neque unquam fi¬ ne maxima Regni clade experto: nullum inConrado, Lu- dovici fuccedore , tot undique bellis, tot Principum de- fe&ionibus impedito , Sc in alia omnia avocato : quin neC in Henrico quiderri Rege iplo , qui Sc longius aberat , & inter Regni lui primordia in lucro numerabat, quod tri- buto annuo , quod fastis deinde in plures annos induciis? Hungaros a Thuringia lua , Sc Saxonia avertiflet. (c) Quodfi autem tributo tantum, fuga , latebris le , gentem-* que confervaflet fuam , laudari in Rudigero prudentia po- terat; belli ftudia , roburque armorum , quae Scriptores veteres in illo celebrant, laudari non poterant. (d) Aliud (a) Ortilonis Notuta ex Aloldo de Peklarn , ad A. 916. „ Interea „ Ofterrichiam Comes Rutgerus de ,, Pechlarn,temehujusftrenuus Cu- „ ftos gubernavit, & obiit anno no- t) ningentefimo. decinao fexto. Cui „ Rutgerus filius fuus fucceflit. „ Aventinus tamen, nelcio unde, fcri- bitl. 4. c. ai. n.ai. „ Aribo in „ demortui Luitpoldi locum fubfti- „ tuitur. „ Sed enim is feniffimus erat, & jam olim exauthoratus : ut adeo haud credibile fit, Auftria hoc tempore fuiffe iterum praftedum. Igl- (b) Id annoSeculi hujus 9.10.1 2 * vel 13. 15. 17. 24. 26. 33. 37. 43- ex continuatore Reginonis, Herman" no Contrado, aliisque fadum con- flat. De pugna cum Hungaris ad#" num, & adTrunam in fuperioteAu- ftria ad A. 912. & 943. infra ag etur * (c) De his infra fuis locis. (d) MetellusTigurinus apud Hen1 • Canif.T. III. „ Orientis,tf/f, re g^° „ mine nobilisErlafa, Inety^^^fL „ rii Comitis robore &c. „ M'Tli- fragmentum apud Lazium 1.7* A LIBER QUARTUS. 235 fl> c » igitur Viro tempus quaerendum videtur, quo rem publi- cam in Auftria capefleret: id, quod fiio loco indicabitur. Ceterum ha zc calamitatum, quae deinceps longa fe- Um 908 rie Germaniam exceperunt, pradudia tantum erant. A I- rum ite - tero mox anno in Saxoniam, ac Thuringiam iidem hoftes ^ irruperej (a) tertio Sueviam adorti ex opulenta alias Pro- Jam%- 909 vincia folitudinem fecerunt : (b) nam cum nemo adver- *•«/*«»«. fus hoftes multitudine innumerabiles auderet arma ftringe- re, extin&a quafi bellicofe nationis indole 5 omnis aetatis, fexusque homines miferrimam in Jfervitutem lunt abftra&L Perculfus tot acceptis continenter provinciarum fiiarum cladibus Rex Ludovicus, ne tota deinceps Germania uno tanquam incendio deflagraret, edi£ta> feveriffimo fanxit, 910 Ut cum decimo ejus Seculi anno Franconia minarentur Hun- gari, ad figna praefto eflent, nifi quibus aetas, viresque ne- ceflariam a bello vacationem concederent: fecus fa&uri, o/e com - ad reflim condemnati, infelici ex arbore penderent. (c) ? aratur - Hoc terrore coa6la quidem ingens eft armatorum multi- tudo 5 fed quae pallore ipfo fecuturi omen exitii in vulti- bus prae fe ferret. Caftris in extremis Sueviae finibus,qua parte Bavariae, Franconiaeque jungitur, pofitis hoftem op- periri placuit: qui cum die jam in vefperum prcecipiti, ca- pralium ftra caftris objeciflet, pugnas copiam in fequentem lucem & rfadjs diftulit. (d) Extradla multam inter & inutilem trepida- tionem notfte , adeo tamen lenti fuos in ordines convene- re noftri, ut emifla fagittarum procella, ftrages ante in ca¬ ftris fieret,quam certas in turmas militari imperio partiren- tur. Reftitere tamen fortiter ad horam diei feptimam, ani- Pars I. G g 2 mis- gfat. gentium. Aventinus 1 . 4. qui eundem vocat. „ Rogerium, armo- ,, rum, Martisque ftudiofiftimum,in- S} clytum fabulofisTeutonum carmi- „ mbus „ Ca). 9 ont i n -Regin.A.9o8. „Hun- » g au ueriarn terminos transgrefli, »» Saxoniam , & Thuringiam vafta- „ verunt. „ ° (b) Idem. An. 909. „ Hungari Al manniam ingrefli funt. „ Her- maI aftant" ” Alemanniam 9) 3) r> » c) Luitprand. 1. 2 . c . T> lovic “ s ^ ue R ^gentis del populationem , iUorumq ue Intel- hgens crudelitatem, fuorum om¬ nium animos hac formidine i n - flamma't, ut fi bello eodem queml quam, quod turn a&urus effet, de- „ effe contingeret, laqueo procul du- „ bio vitam finiret. „ (d) Idem ibid. „ Jamjam Rex „ Ludovicus colle£ta multitudine Au- guflam venerat, qua: eft in Suevo- „ rum, Bajoariorum, five Orienta- „ iium Francorum confinio civitas, „ quum infperata magis non autem „ optata, gentis hujus nunciatur vi- „ cinitas. Sequent! igitur die Z,e- ,, manni fecus fluminis campos, Mar- „ tio operi capacitate fua aptos,utrx- „ que acies convenere. „ Reginon. contin. adA.910. „ Franci incon- „ finio Bavaria:, & Francias Hunga- „ ris congrefll miferabiliter aut vi- „ £ti , aut fugati funt- ,> E x 9 uo colligi poteft,Franconiam, feu orien- talem Franciam ad Danubium ufque pertigiffe : locumque pugnae haud procul Augufla fuifle. 236 ANNALIUM AUSTRIA misque ipfo fucceflu confirmatis, tenere fibi jam manibus a* c - vidfcoriam videbantur. Cum verfi ad fuas artes Hungari fu- gam Simulant, 8c ruentem in fe incompofito agmine exer- citum in comparatas infidias precipitant. Hie vero nova exiftere pugnae facies , 8c coortis undique hoftibus tanta paflim cedes fieri , ut e vi&ore fe vi£tum Rex ipfe mira- retur. (a) Strati paflim cadaveribus agri, faltus, pafcuaj rivi adeo ipfi ceforum fanguinefoedati: cumque fuga, ftra- gesque aliorum fuper alios ruentium late obtineret omnia, 8c jam Bojaria , Suevia, Franconia , hoftilibus tota facibus coliuceret$ (b) fubeunda erat quevis conditio, ut hoftis pax amo tam immanis e Germanise vifeeribus extraheretur. Auro redempia. itaque mercandaquies fuit,poftquam in ferro nullum pre¬ sidium : atque ut ftabilis ea pax eflet, annuo etiarri tribu- Ludovkus to redimenda. (c) Turpiflime padtioni LudovicumRe- S em anno mox fequenti mors fubduxit, cum quo Caroli inGerma- Magni ftirps virilis in Germania eft extin&a. (d) nia fami - Opinione celerius in novi Regis ele fit. „ Eadem fere habet contrad. Marianus Scotus. Hepi d ad A. 911. LIBER QUARTUS. 23? A -c. lens non melius confulturos le fibi, quam fi Conradum Franconem, in quo fumma eflent omnia, nobilitas, aetas, rerum ufus, Sc quasid tempus polceret maxime, belli, pa- cisque artes, Ludovico lucceflorem darent. Valuit Otto- nis authoritas, omniumque luffragia in Conradum inclina- Cowai. 1 vit. (a) Verum hxc procerum in novum Regem ftudia, brevi ut fit, refrixere. Ludovici Regis aetas tenerior , vi« eligitur* resque abHungaris accilae PrincipibusGermanise jam dudum lpem dabant, provinciarum, quas gerebant, praefe&uras fuos ad pofteros transmittendi. Conradus, qua erat pru- dentia , facile, quo res evafura eflet, providebat: Sc nil! Ducum potentiam partitis in plures provinciis infirmaret, prater regium nomen, & quotidianas bellorum contention nes, nihil reliquum fibi fore perluadebat. Nihil tamen in prafens novari vilum, dum Otto fupereftet, cui Regni fa- ftigium debere le agnolceret. Arnulpho Leopoldi filio, cui a patris morte Ludovici Regis adhuc voluntate Bojariae prafe&ura acceflerat, (b) confirmatus honos eft : quem 912 ilie,deletis ad iEnum fluvium internecioneHungaris,quo- phlsDux rum vix triginta fuperftites, infelicis pralii nuncii ad fuos Bavari * evalere, egregie tuebatur. (c) Sed earn is laudem mul- foTwdit. G g3 tipli- (a) Wittichind. Annal. 1 . 1. „Re- ,, gi autem Lotboivico non erac filius, „ omnisque populus Francorum at- „ que Saxonum quaerebat Ottoni dia- 3, dema imponere regni. Iple vero „ quafi jamgravior, recufabatlmpe- ,3 riionus: ejus tamen confultuC«w- 3, radus quondamDux Francorum un- „ gitur in Regem. „ Eadem habet Abbas Urlperg. Annalifta Saxo. (b) Reginon. Contin. An.907. 3, Luitbaldui Dux occifus eft, cui fi- 5> lius fuus Arnolpbus in Ducatu fuc- r,-, ceffit. „ Annalifta Saxo ad A. 907. 3, Luitbaldui Dux Bawariae ab Unga- ,, ns eft in praftio occifus, & Bawa- „ rn multa cxde funt proftrati. Ar- „ nulphuiLuitbaldi filius in Ducatu fuc- 5> A il'i' v * r an * mo & corpore fpe- ctaDiiis, ^ rt ? an \«>ntr. A.912. „Un- ” f flnmpn°j arUS & Alemannis jux- „ ta Aumen Ine occiduntur. „ He- pvdan.adA.9x3. „ i n p ur ifi catio _ ” ne , S ‘ ^ aU!E » tran sa£ta feftivitate „ ad vefperum grande miraculum „ contigit, ut fleir* miro mo do uf- „ que ad mediam noftem inter fe „ volitarent. Eodem anno nix im- „ manis cadens Id. Apr. ebdomadam j, Pafchx perduravit. - - - Erchan- ,, ger & Pertholt frater ejus, & Uodal- ,, richus Comes auxiliante illis nepo- „ te eorum, Arnolfo optimo DuceBa- „ joariorum , totum exercitum eo- „ rum, juxta/we fluvium penitus oc- „ ciderunt nifi XXX. viros. „ Ubi notandum, Pafcha Anno tantum 912. incidifle in prldie Id. April, nam An. 913. incidit in 28. Martii, ut proin- de Hermannus videatur Hepidannum rede correxifle. Chronic. Rhytmi- cum antiquum ex Biblioth. Univerf. Vien. quod definit ad An. 1146. hxEC habet de Conrado I. R. & pugna ad iEnum fluv. pag. 104. „ Der Kunich befande fich drat „ Nach der Furften rat. „ Von Bejern, und von Swaben, „ Gott fi fich alle ergaben &c. „ Da was gevochtcn ein michel ftrlt. „ Manich Vnger vcrlos da den lip, „ Die Beier rachen chint und wip. „ Ir wart da fovil erflagen „ Das es niemen chan gefagen „ Und niemen erzelln mach „ Sie flugen fie nacht und tacb. „ Unz an der Lita ( Leytha) ftat, j, Dannoch waren fie nicht vechten fat. n Ex quo confequeretur,Hungaros ab Aino ufque ad Leytham fluvium,Au- ftriiE & Hungarian limitem, rejectos 1 quod fidem fuperat. 238 ANNALIUM AUSTRIA! tiplici brevi dedecore deformavit. Diem nuper obieratA. c Otto Dux Saxonias, qui unus Conradi Regis confilia ad« Hemicm hue morabatur. (a) Henricus filius , quo minus in om- Sa *° 3 nia parentis jura, titulosque fuccederet, a Rege prohibitus, detra&am fibi haereditatis partem aegerrime ferebat. (b) Indigna res vifa multis, 8 c iis maxime, qui 8 c ipfi tempo- rarias praefe&uras in dominatum vertere exoptabant: nec defuere intempeftivae vindi6fee authores, fociique, quos fuae quosque caufae ad partes Henrici adjunxere : quious no- & Arnoi- v iflime Arnulphus Bavarus, regii & iple nominis ambitio- ne tumidus arma fociavit. (c) Hinc inteflina annorum dumsjn- complurium bella, quibus Germania, alioquin plus nimio Iwgtmu jq ur ,g ar j c j s incurlionibus vexata, miferrime conflagra- bat. (d) Adverfum hos non ferro tantum, fed facris etiam armis pugnatum, ut ex Altheimenfis Synodi decretis vide- 91 6 ri poteft. (e) Rediere in Regis gratiam Optimatum alii? in alios,ut res 8 c caufa poftulabat, graviter confultum. (f) Erchangerus 8 c Bertholdus Suevi fratres, capite damna- ti: (a) Contin. Reginon. An. 912. „ Otto Dux Saxonum obiit. „ (b) Witichind. 1 . 1. „ Rex au- „ tem Cunradm , cum fiepe expertus „ eflet virtutem novi Ducis, veri- „ tus eft ei tradere omnem potefta- „ tem patris. Quo fadum eft , ut „ indignationem incurreret, totius „ exercitus Saxonici. ,, Ditmarus I . I. ,, Henricus in vacuum fucce- „ dens, hxreditatem jure, & maxi- „ mam beneficii partem gratuito Re- „ gis fufcepitex munere, & quod ei „ defuit,cum fuis omnibus segre tu- lit. ” (c) Witichind. 1 . I. „ Saxones „ vero - - fuadebant Duci fuo, ut ft „ honore paterno eum nollet fponte ,, honorare , rege invito , quae vel- „ let, obtinere poflet. „ Contin. Reginon. A. 9x7. 5J Arnolphus^ Dux „ Bavarorum Regi rebellat. „ Et Diploma Henrici VI. Imp. apudHun- dium Metropol. Salisburg. T. III. pag. 274. memorat Tegernfeenfe Mo- nafterium reditibus fpoliatum „ ab „ Arnoldo _(Arnolpbum intelligit ) „ Duce Noricorum, alFedante Rom. „ Imperium,& difcordante cumRe- „ geHeinrico. „ (d) Sigebert. A. 914. „ Contra J, Comadum Regem potentiores regni » Principes rebellionem meditati, „ fcilicet Amolpbut deBaioaria, Bur » „ chardus deSuevia, Everardus deFran- ,, cia, Gislebertus de Lotharingia, Sc „ horum omnium praecellentior,He«- „ ricus Dux de Saxonia , & Thurin- „ gia , &c. „ Herman. Contrad* A. 913. „ HungariAlemanniam de- „ populabantur. „ A. 916. „ Hun- „ gari to tarn Alemanniam igne & „ gladio vaftant. „ A. 917. „ Ba~ „ filea ab Hungaris deftruitur. „ R e ' ginon. Contin. A. 915. „ Hungaji „ totam Alemanniam igne & gladio „ vaftaverunt , fed Thuringiam &C „ Saxoniam pervaferunt , & ufque „ ad Fuldam monafterium pervene- „ runt DCCCCXVI. „ An. 917. „ Hungari per Alemanniam in Alfa- „ tiam, & ufque ad fines Lotharien- „ fis regni pervenerunt. „ (e) Labbeus in Colled. Concil- T. XI. Ant. Pagius ad A. 916. de Sy- nodo ipfahxc habet Herman. A.91?* „ Synodus coram Miftis ApoftolR 1 ’ „ apud Altbeim eft habita. „ (f) Luitprand. 1.2. c. 7. „ Secur !" „ do itaque regni hujus fufcep tl0 . nis » an oo , memorati principes huic» „ prxdertim Henricus , rebelles ext£ i> ter ant. Quos Conradus Rex ta „ fapientice vigore, quam fortitu » nis robore fuperavit, fuamq ue 5, fidelitatem perduxit. „ LIBER QUARTUS. 239 A * c * ti: (a) Arnulphus metu e Bavaria profugus, exilium in¬ ter Hungaros delegit. (b) Arnulpho interim Eberhardum Arm!- fratrem a Conrado Rege in Bojaria fuffedum , Aventi-/^ H* nus author eft, conjedura magis opinor, quam certa anti- quitatis fide : (e) eum tamen adeo parum benevolis Ba- varorum ftudiis fulceptum ferunt, ut Arnulphum poftea ab exilio reducem, fuis quodammodo humeris in patriam reportarent. Sunt, qui vivo adhuc Conrado Rege , per Salisburgeniem agrumin Bojariam irrupifte velint, 8c Ra- tisbonae receptum : quod cum ad Conradum fama pertu- liftet, affuifle illico cum exercitu, urbemque obfidione cin- Xifte; (d) Arnulphum , cum fuftinere vim tantam jam non poftet, clam ie urbe ejecifle , mediosque per hoftes Viam fibi ferro , neRege quidem ipfo a vulnere intado, ad fugam aperuifie. (e) Conrado interim, magnarum lau- dum principe , vita fundo in patriam reverfus , & regiis pene honoribus a fuis ornatus eft Arnulphus. (f) Henricus, qui Conradi judicio, Germanisque votis Bmrkm lero tandem morem gerens regios nuper titulos fufceperat, i.KexGer Aucupis nomine ad pofteros notus , obniti Arnulphi con- Bliis non admodum videbatur , modo omiflo regio nomi- nflitmt* ne , in fide , ac poteftate fe Regis futurum promitteret. /Egre id quidem a fuperbo principe impetrari poterat, jam- que ad dimicationem res fjoedabat j cum tandem prolixa Henrici benignitate vidus confenfit, ft citra prifcorum ju- rium imminutionem in gratiam recepto, poteftas praeterea fieret Bojariae Antiftites, in locum demortuorum, cooptan- di. Henricus Rex,qui in ea perturbatione temporum con- nivendumtantifper putabat,ratam habuit padionem: fed ea deinde poteftate Arnulphus tam intemperanter ufus eft, ut direptione {acrorum fundorum barbaros ipfbs abfolvifte vide- 5 > (a) Herm. A. 917. „ Erchr.m l)ux & Rsrtholdus , germani fra decollantur I2 . Kal. Febr. „ (b) Sigebert. A. 914. „ Solus noidus (Arnolfus) ad Hung; ” cum uxore & filiis fugiens , ul dem habet Lmc prand> y ” Chron. Salisb. A. gj* " * ^ (c) Aventin. Boic;’l 4 Co) C hron. Safebu^ftier. P T. 1. „ A. DCCCCXIV. Arnol „ Dux Regi rebellans in Ungar „ pelhtur. A. DCCCCXVI. An i, dus Dux a Juvavo egreffus, Hat na a Conrado Rege obfeffus el 3 > (e) Witichind. 1 . 1. „ Rex au- „ tem profe&us in Bajoariam dimi- „ cavit cum Arnulpho , & ibi ut qui- „ dam tradunt , vulneratus reverti- „ tur in patriam fuam. „ (f) Witichind. 1 . 1. „ Rex (Con- „ yachts') moritur, vir fortis, & po- „ tens, domi, militiseque optimus, „ largitate ferenus, & omnium vir- „ tutum infigniis clarus : „ Anna- liftaSaxo A. 9x9. „ Eodem tempq- „ re ab Ungaria cum uxore, ac n 11s „ rediens , (Arnolphus) non iolum „ honorifice a Bavvariis fufrcptus , „ fed etiam ut Rex fieret, elt vehe- „ menter exoratus. „ 240 ANNALIUM AUSTRIA videretur. (a) Hoc tamen Bojariac restore aliquanta ab A - 0 Hungaris quies, aut i 6 fc>, cum Arnulpho fcedere, aut an¬ nuo tributo confervata. Sed, quae res Bavariae faluti, ea- dem Alemanniae, Alfatiae, Lotharingiae, Franciae utrique ac Italiae faepe exitio fuit, quas aliis ex aliis irruptionibus, Hwyig(i~ partitis annorum vicibus , miferrime lacerarunt. (b) Sa- vorum in xoniae tamen Thuringiae,acWeftphaliae praeter morem fu-> periorum annorum perinfeffi erant, quod ids in provinces runtimes, fablato Conrado Rege, Regni caput efle comperiflent. (c) Et quanquam non eadem temper iis fortuna fuit j conftat tamen iatis, Henricum Regem, gravi pugna vidtum , vix ab ultimo diterimine abfuifte, nifi Bichinenlis urbis moeni- bus, quo te fuga abftulerat, hoftium impetum refregif fet. (d) And- (a; OttoFrifing. 1.6. e. 18. „ Cir- „ ca idem tempus Amolphus Bajoa- „ riorum Dux, morte Conradi Regis „ comperta, ex Ungaria in patriam „ revertitur,regnareque geftiens tan- „ dem a Rege, reli&is fibi terra: fuse „ Ecclefiis, in pacem vocatur. Hie ,, eft Amolphus , qui Ecclefias & Mo- „ nafteriaBajoarise crudeliter deftru- „ xit, ac poiTefliones earum militi- „ bus diftribuit „ Luitprand. 1. 2. c. 7. fufe rem narrat. „ Rex Hm- „ ricus quum obtemperare fuis om- „ nes juftionibus , Arnoldumque fo- „ lum refiftere cerneret, pervalido j, exercitu in Bojariam tendit. Quod 3 , Amolfus ut audivit, e}us non paft „ ius eft in Bajoaria prafttolari adven- „ turn : yerum colle&is, quibus va- „ luit , copiis huic obviam prope- „ rat. - - quumque in eo effent,ut „ bellum pariter inire deberent - - n Rex Henricus cogitans ex utraque ,, parte irrecuperabile pofle damnum „ accidere, Arm Ido , quatenus cum « folo folus loquatur, denunciat. - r, - quern fibi obviam properantem „ rex Htnricus tali eft fermone ag- „ greflus : Infana Domini juflis quid „ mente refiftis & c . - - Totius Bo- r> JaritE pontifices tuse fubjaceant di- „ tioni, tuxque fit poteftatis , uno ,, defunfto, alterum ordinare. Con- „ nivens igitur Amoldus huic optimo „ fuorum confilio, Henrici Regis mi- „ les efficitur, & ab eo , ut jam di- „ £tum eft, conceffis totius Bojari* ,, pontificibus honoratur. „ Wi- tichind. 1. 1. „ Rebus profpere ge- » ftis > C Henricus ) tranliit inde in „ Bajoariam , cui prsefidebat Arnul- „ phus Dux. Quo comperto in pras- ,, fidio urbis, quje dicitur Begimsburg^ „ obfedit eum. Videns autem Ar* „ nulphus , quia Regi non fufficeret, „ apertis portis egreffus eft ad Re- „ gem, tradito femetipfo cum omn! „ regno fuo. Qui honorifice ab eo „ fufceptus, amicus Regis appellatus „ eft. „ Annalifta Saxo A. 920. Sige- bert. A. 920. eadem confirmant. (b) Cont.Regin.A.924. „ Hun- ,, gari Orientalem Franconiam va- ,, ftaverunt. ,, Herman. An. 925* „ llngaris item Alemanniam vaita n " „ tibus , & ad Ccenobium S. Gall* ,, venientibus , Wiborada, Virgo in* ,, clufa - - Martyrio coronatur. •>* A. 926. „ Ungari, vaftata Alama- ,, nia, per totam Franciam, Alfatiam, „ atque Galliam igne & gladio de- „ faeviunt. ,, (c) Luitprand. 1. 2. c. 8. „ Dutn „ Conrtidi Regis interitum, atque Hen * „ rici in regno fucceflionem Hunga- ,, ri audirent, tali fe mutuo fermo - „ ne funt aggrefli: Rex forte novuS „ novis uti legibus cupit: copiis ig 1 ' „ tur colle&is non minimis afcenda- s, ferutemurque, debita utrum ricus rex yelit tributa perfolvc- - - non Bajoariorum , ^ ‘«m, ubi rex ipfe eft, pr im ° n “ occupemus. „ ^ Ditmar. 1. i. „ Rexautero ires fepe numero inlurgeni ulit, & cum in uno dierum »ari congreffu ltedere tenta ^ ca ! :us in urbem, qua: Bichin V° , fugit. „ LIBER QUARTUS. 241 A> c * AncipitiRegis fortune cafus fubinde momentum in- 92 4 gens adjecit. Captus erat HungarorumDux,nelcio quis, magnae apud gentem luam famae, gratiaeque. Nihil non Induct# a&um a propinquis, nulla litri conditio recufata, redire in patriam captivo tam nobili ut liceret. AlpernatusRex li- rum , tri mentionem, habituros line pretio captivum fpondet,fi pacem prxftare ftabilem, in animum inducerent. Ardua genti vifa conditio , annuis ad earn diem rapinis vivere at fuetae j accepta tamen eft, paxque in annos novem tota a gente confirmata. (a) Ea res Germaniam fervavit. Toto Pacis induciarum tempore in inftruendo, augendoque milite, in muniendis oppidis, in exercendis bello Sclavico, Danicoque paratus. copiis exa6to, (b) tantum virium, animorumque Germa¬ nise acceflit, ut frontem jam Hungaro hofti obvertere au- deret. Nonus vixdum annus in exitu erat, cum Hungari per Legatos munera rurfum, ac tributa exigerent. Sed re- Noz '* wa jedfci non fine contumelia, &: ferrum, non aurum exfpedare °^ nga . juft] Hint, (c) Ea injuria irritata gens , raptis confeftim , ris bel~ ingentibus copiis in Thuringiam advolavit. Iter per Scla- iuWi 933 Vos Dalemantios erat, veteres Hungarorum amicos 5 ab his auxilia in hoftem poftulant. Sclavi intempeftivum i*kti, caput ultro difcrimini ofterre, cognito praelertim Regii ex- ercitus robore, totiusque belli apparatu ante oculos pofito, copias audadler negant 5 atque ut abruptam porro fecum Pars I. Hh belli (A) Witichind J. i. „ Contigit „ quendara ex principibus Ungaro- „ rum capi, vin&umque ad Regem „ duci. llngari vero ipfum in tan- „ turn dilexere, ut pro redemptione 5, illius innumera auri & argenti pon- „ dera offerrent. Rex autem fper- nens aurum , expoftulat pacem, >, tandemque obtinuit, ut reddito ,, captivo cum aliis muneribus , ad r, novem annos pax confirmaretur. „ Eadem refert AnaliftaSaxo ad A. 924. & Sigebert. Gembl. (is) Sigebert. A. 922. „R ex Henri- ” “ ’ a U ° r S fi Unq - Ue fuves ’ auc latro - ” u lil!!! Uca r ios manu fortes, & » bellis aptos videbat, indulta eisve- ” nia 5 agr °® ’ f arna a dabat, & lcgio- ” k 6I k eX elS faciens »ad debellandos ,, barbaros expo neb at. „ Witichin- dusl. 1. „ Quanta prudentia vigi- „ laverit m mumenda patria - f u „ pranoftram eft virtutem edicere Annalifta Saxo. A. 926. „ Rex HeiZ j> ricm Nortmannos & Danps armis „ fecit obtemperantes fibi. „ Iterum A. 927. „ Heimicus pod paftum pa- ,5 cis abUngariis acceptaeinmunien- „ da patria contra barbaras nationes „ mira prudentia invigilans, ex agra- „ riis militibus nonutn quemque eli- ,, gens, in urbibus habitare fecit. - - „ Concilia, conventus , & convivia „ in urbibus voluit celebrari, quibus „ exftruendis die & node operam „ dabat. - - Tali lege ac difeiplina „ cives affuefaciens,irruit fuper Scla- ,, vos, pradiisque multis fatigans, „ hyeme afperrirna pofitis fuper gla- „ ciem caftris cepit Eranneburch , fa- „ me , ferro , frigore. „ Rurfum A. 928. „ Rex L’raoam Boemiorum „ cum exercitu adiit, urbem & Re- „ gem in deditionem accepit. „ Con- firmat id Regin. Cont. ad A. 928* (c) Witichind. 1 .1. „ ^ xc „ legati Ungarorum adierunt Regem „ pro folitis muneribus : fed ab eo „ ipreti, in terram fuam vacui lunt „ reverfi. Confirmat ilia Annal. Saxo. & Sigebert. ad A. 934. 242 ANNALIUM AUSTRIA) beIIiSocietatemomnemfcirent,muneris loco cancmviliffi - A ’ C mum, ac pinguedine, fcabieque pigrum ante pedes proji- ciunt. (a) Devorandum interea feftinantibus in hoftem, in rtu- quitjquid acerbitatis in atroci contumelia, erat. InThu- & Saxo- ringiam ubi ventum, partito bilariam agmine, baxomae una, nkmfe Thuringiaeque cladem, ac vaftitatem minantur. (b) Hen- ricus > quanquam incommoda ufus valetudine, praefens ta- men ipfe,ubi plurimum periculi, adefle voluit. (c) For¬ te nunciatum in regia caftra erat,hoftemhaudprocuIMer- feburgo abefle, grave mulierum, puerorumque captivorum agmen trahendum. Eo laetus nuntio Rex Henricus, fiios continue in hoftem ducit. Ibi invocato magnis vocibus DEO, exercituum Domino, ad manus ventum. Neque ea tarn pugna, quam caedes fuit, hofte quocunque aut error, aut impetus tulit, fugam moliente. (d) Maximum ad vi- < 5 loriam momentum Henricus Rex ipfe attulit, qui cum fuos opportune monuiflet, ut prote&i clypeis primam fa- gittarum procellam immoti exciperent, turn aequatis, cita- S«S«r, tisc l ue pauibus in hoftem irent j (e) integris Temper ordi- aid inter- nibus tanta internecione in Hungaros faevitum , ut caefis in netionew. ac j e triginta fex millibus, ceteri in fugam verfi, aut fame, (a) Witichind. 1. i. „ Hecc au~ „ dientes Avares, nihil morati cum ,, gravi hoftilique manu feftinant in-- ,, trare Saxoniam. Et iter agentes ,, per Dalamantiam,ab antiquis opem „ petunt amicis. Illi vero Icientes „ eos feftinare ad Saxoniam, Saxo- „ nesque ad pugnandum cum eis efle „ paratos, pinguiflimum pro mune- „ re eis projiciunt canem. Et cum „ non eflet injuriam vindicandi lo- „ cus, ad aliam pugnam feftinanti- „ bus, cum ridiculofa fatis vocifera- „ done longius profequuntur ami- j) cos. „ Cb) Witichindus 1. I. „ Igitur, ,, quam poterant, repentino impetu » intrant fines Thuringorum, illam „ totamterram ,hoftiliter pervagan- ,, tes : ibique divifis fociis , alii ad ,, occidentem pergebant, ab occiden- ,, te, & meridie Saxoniam qusrentes „ intrare. „ (c) Luitprand. 1. z. c. g. „ Rex Henricus graviflima valetudine de- ” tinetur, & Hungarorum ei adven- ” tus proxime nunciatur. „ (d) Luitprand. 1. 2. c. 9 . „ Voli- „ pes nuncius Hungaros in Meresbur- „ go , quod caftrum in confinio Saxo- n num,Thuringorum, & Sclavorum, aut ,, effe nunciabat. Adjecerat etiam, ,, eos non modicam parvulorum ac „ mulierum habere praedam , viro- „ rum vero imenfam fuiffe ftragem* „-Haud mora bellum incipitur? „ atque ex Chriflianorum parte, fan- „ £ta , mirabilisque vox : Kvpie: eX „ eorum( hoftium)turpis & diabo- „ lica: hui , hui frequenter auditur. „ Fitque divini muneris pietate, ut „ potius hos fugere, quam prceliari „ juvet. - - Verum ommpotens Deus, „ qui eis pugnandi audaciam abftule- „ rat, fugiendi etiam copiam omni- „ no negabat. „ (e) Luitprand. 1. 2 . c. 9 . „ Dede- „ rat autem Rex Henricus fuis ants „ belli inchoationem hujusmodi fa- „ piens, ac falutare confilium: quuiU „ ad Martis predudium coeperitis „ properare, nemo focium velociorb „ quanquam habeat, attentet equo „ praeire : verum clypeis altrinfe c . uS „ cooperti, primos luper feuta fag 1 'f „ tarum iftus recipite : deinde curia ,, rapido,impetuque vehementilhm „ luper eos irruite , quatenus no „ prius vobis fagittarum idus fecun' ,, do polfint emittere, quam ve „ rum fibi armorum fentiant „ nera pervenifle. „ LIBER QUARTOS. 243 4 c< autfrigore ,aut fluviorum vorticibus haufti, interirent. (a) Reftabat alterum adhuc agmen, quod in fpem amplae pre¬ cise , urbem interea Thuringiae quandam fumma vi oppu- gnarat j fedubi trepidis nunciis de fuorum clade, Regisque adventu edodtum eftj refixis per no6fcem caftris, ac fociis igne fumoque, ut genti mos erat, de periculo monitis, fu- ga & ipfum fibi confuluit. Nihil non a Rege a6tum, ut fugientes fifteret, atque ad pugnam revocaret. Sed pra- fentior fuorum clades erat, quam ut novum in difcrimen fe conjicerent. ( b ) Henricus interea non ignarus, earn vi- 6toriam coeli munus fuiffe, tributum, quod hoftibus pen- dendum erat, divino fblum cultui addi&um voluit, (c) dignus, qui vidtoriae hujus frudtu diutius frueretur. Sed eum ad-VI. Non. Julii Anno fupra nongentefimum, fexto Henrki 1 ac trigefimo, Germanise mors fubduxit, hoc tamen nomi- ne, vel in obitu felicem, quod filium, fe majorem, relin- queret Regni fuccefTorem. (d) Otto is erat I. rerum gefhrum gloria , & prolato fe- otto 1 in liciflime Imperio Magni poftea cognomento audfcus. Sed ^ no vix Majeftatis infignibus inauguratum novae turbaein Ger- ce 1 mania excepere. Vita per id tempus exceflerat Arnulphus Pars I. Hh 2 Dux (a) Frodoardus A. 933. „ Con- 3, tra quos ( Hungaros ) profeftus „ Henricus cum Bajoariis, & Saxoni- ,, bus , caeterisque quibusdam fibi ,, fubje&is, omnes ufque ad inter- „ necionemfternit, quorum triginta „ fex millia ctefa referuntur, prater „ eos, quos abforbuit fluvius, & qui „ vivi capti funt. „ Witichind. 1.1. „ SaXones cum Thuringis congrega- 3 > ti, inito cum eis certamine, caefis j» ducibus, cseteros illius exercitus 3, Occidentalisper totam illam regio- 3, nem errare fecerunt: quorum alii „ fame conlumpti, alii frigore diffo- „ luti, alii autem caefi, vel capti, ut 3> digni erant, miferabiliter perie- 33 runt. „ 33 J5 1 » (b) Witichind. 1. x. „ Qui au¬ tem in Oriente remanfit exercitus, f d ?for°re Regis, qua: nup! ferat Widom Thuringo - - quia viemam urbem inhab!taret,& mul- “ 5 eCU ” “ e - ffet auri & argenti, unde tanta vt urbem ex | n coeperant, ut nif, nox gnantibus imped,ret, urbem cape- rent. Ea veto nofte audientesd. cafu fociorum,Regisque fupereo' adventu cum valido exercitu 3, timore perculfi, reli&is caftris, ,, more fuo, igne fumoque ingenti „ agmina diffu/a collegerunt.Rex ve- „ ro pofteradieproducens exercitum ,, veritus eft, quemadmodum evenit, „ ut holies vifo milite armato fugse ,, ftatim indulfiffent, mifit legionem „ Thuringorum cum raro milite ar- „ mato, ut inermes profequerentur, „ & ufque ad exercitum pertraheren- „ tur. Aftumque eft ita, fed nihil- ,, ominus videntes exerciturn arma- „ turn fugerunt, ut peraclo milliario ,, vix pauci caederentur, vel caperen- „ tur. Caftra vero invafa, & omnis „ captivitas liberata eft. „ (c) Witichind. 1.1. „ Rex vero „ viftor reverfus modis omnibus gra- „ tiarum a&iones divino honori, ut „ dignum erat, folvebat - - tribu- „ turnque, quod hoftibus dare con- „ fuevit, divino cultui mancipavit, „ & largitionibus pauperum defervi- „ re conftituit. „ (d) Cont. Regin. A. 936. „ Hen- „ ricus Rex - - VI. Non. Julii diem ,, claufit extremum. „ Ditmar. 1. I- „ Henricus - - VI. Non. Julii in Ml- „ minlevemoritur. „ Herm.A. 936. „ Henricus ReX obiit ;- pro quo QttO, „ filius ejus, regnavit. „ Uungaro- rum no. i)A popu¬ lations. Laurta- cenfis Ar- chiepifco- fatus jura iterum confir- mantur. .244 ANNALIUM AUSTRIA Dux Bojaris, dubiae ad pofteros famae Princeps. (a) Au¬ dita ejus morte Hungari, quibus amicitia adhuc cum illo erat,tanquam foluto nexu foederis in arma ruunt $ perrup- taque Bavaria, Sueviam diripiunt, & Gallia ad Occeanum ufque evaftata, per Longobardos , ac Venetos in Panno- niam redeunt. ( b ) Is terror Bojos adegit, ut ad evertenda barbarae direptionis damna,Eberhardum, filiorum Arnul- phi natu maximum, non exfpe£fcatoOttonis Regisconlen- fii, vel legerent Principem, vel admitterent. ( c) Ea res non modo fratres Arnoldum, & Hermannum in partes di- ftraxit, fed Ottonem etiam Regem breviin arma egit. Va- luere tamen popularium pro Eberhardo ftudia,ut provin- ciam earn, in annum fequentem, Rege etiam invito, obti- neret. (d) Hoc Duce, Laureacenli in Auftria Ecclefis, fub Gerardo Antiftite, priftinus tandem Metropolises fe- dis honos reftitutus eft. Res cum Leone V1L Pontificc Maximo agi coepta, tarn pronas Vicarii Chrifti aures repe- rit,ut Gerardo non modo Archiepifcopi infigne,Pallium$ (e) Sed vicariam etiam Romani Pontificatus per Bavarian!, Alemanniam, Germaniam, Galliamque poteftatem, datis earn ob rem publicis literis impertiret. (f) Res tarn glo- riofa (a) Contin.Regin. A.937. „ TjudoU j, phus Rex Burgundiorum, & Arnol- „ phus, Dux Bavariorum obierunt. „ Herman. A. 937. „ Arnolphus, Dux „ Bajoariae, obiit. „ (b) Herman. Contr. „ Unparii per „ Bajoariam , Alamanniamque , & „ Orientalem Franciam pradis , gla- „ dio , igneque furendo vagantes, „ tranfito Wormaciae RJheno, Alfa- „ tiam, regnum Lotharii, & adjacen- „ tes ufque ad Oceanum Gallias va- „ Ranees, per Burgundiam Italiam, ,, tandem in Pannoniam redierunt. „ Notaj ex Aloldo: ad A. 937. „ Hunni jj Oflerrichiam irruptionibus & rapinis 5) Temper vexantes , anno fequenti ,5 £ poft mortem Henrici Aucupis ) ,, in Germaniam iterum irrumpere „ tentarunt. Sed RuJigerus junior de „ Pec^lam , Orientis Comes diligen- „ ter vigilavit. „ (c) Wltichind. 1. 2. „ Defundfus 33 eR Arnulphus Bajoariorum Dux, & filii ejus in fuperbiam elati, regis ” juflu contcmpferunt ire in Comi- „ t a turn. „ (d) Regin. Contin. A. 938. „ Fi- „ lii Ducis Arno/phi ambitione Duca- » tus, regi rebellarimt, quos. iple de- „ bellaturus in Bavariam ibat: fed „ non ut voluit,eos pacificare valens, „ revertitur. „ (e) Lit.Leonis VII.PP. apud Hund« Metrop. T. 1. pag. 245. Quarum ini- tium eR. „ Leo Epifcopus fervus fet- „ vorum DEI, reverendiflimo , & „ fandtiflimo confratri noRro Ger~ 5, hurdo fandta: Laureacenfis Ecclefiaa A r ‘ „ chiepifeopo, omnibus diebus vit® „ tantum tua:, exhinc ammodo. Si „ PaRores ovium &c. - - Pallium 3, autem fraternitati tux ad MifTarum „ folcnnia celebranda concedimus, „ quo tibi non aliter, Ecclcfia tu£& „ privileges in fuo Ratu manentibus, „ uti largimur &c. „ (f) Lit. alia; Leonis VII. apud L u " dewig. T. II. pag. 354. devarxis qu«" ftionibus a Gerardo Laureac. Archx- epifeopo , quo tempore Romam ve- nit, fibi propofitis. Earum initiu 111 hoc eR: „ Leo Epifcopus,fervus fer- „ vorum DEI Regibus, DucibuSjEp 1 " „ fcopis,Abbatibus, Comitibus»R a ' „ ri etiam modo Egilotpho Juvavenbs, „ lfinprimo Ratisbonenfis, Lantb % c „ Frifingenfis, wifundo Sebonenfis „ clefiat venerabilibus Epifcopis * „ csteris, per Galliam, German! 938 LIBER QUARTUS. 245 A * c * riofa Laureacenfi Ecclefias, non potuit non Egilolphi Salis- burgenfis luminibus officere j ferenda tamen in praefens erat,dum opportunior fe occafio recuperandi oiim jurisfiii, alio fub Pontifice offerret. Eberhardo Duci, cui tuendae voluntatis fuse in inftauranda Laureacenfi Ecclefia curam Leo Pontifex iisdem literis commendarat, (a) non eadem in tuenda dignitate fua,fortuna affuit. Otto enimMagnus, qui fiduciariam clientelam Regi debitam, ea Eberhardi ele- ftione everfam queftus erat, arma initio oftendere, fatis ha- buit: fed ubi nihil pro aequo impetrallet, Bavariam cum exercitu ingrefius, Eberhardum in exilium ejecit. (b) EratextorriBertholfus patruus, integra in Regem fi¬ de, & bellica laude clarus: huic Bojariam Otto , pofi: ge- ftam Tyrolenfis provincial praefe6luram, fiduciario tamen nomine , procurandam commifit. (c) Nec fefellit fpem Regis Bertholfus: nam cum quinto port anno Hungari ho- 943 ftilem irruptionem in fines Bojarise fiifciperent, contra&is propere copiis ad Traunam fluvium, tanta clade, terrore- que illos percuiit,ut unde fuga fe ejecerant, redire pluribus 'annis non auderent. (d) Sunt, qui hoc anno Rudigerum H h 3 Pech- » Bawariam , & Alemanniam com- „ morantibus. Si inftituta Ecclefia- „ ftica &c. „ Subjungit deinde. Fraternitatem veftram monemus dtus ad A. 938- fic hahec : „ Denuo „ Noricos cum exercitu invafit,_om- „ nesque, praeter Arnolfi Ducisfilium, ,, Arnolfum fubjugavit. „ (c) Herman. Contr. A. 937. ,, Ar- „ notfus , Dux Bajoaria: obiit, Duca- „ tumque ejus accepit Bertolfus. ,, per hancnoftram Apoftolicam juF „ fionem, ut huic Gerardo Archiepi- j, fcopo, cui vicem noftram in cun- „ 6tis finibus veftris commifimus in „ omnibus,quae ad Ecclefiafticum or- „ dinem pertinent, obedientes < 5 c ad- „ jutores fitis. „ (a) Eaedem pofteriores lit. Leon. Abb. Chron. pag. 204. „ Bertboldus VII. PP. ,, Prater haec Eberhardo, „ Bajoariorum Dux, Amoldi Ducis » Duci Bawariorum , noftra autho- „ frater Vir ftrenuus, toto conami- „ ritate injungimus, ut praefato Ge- „ ne favebat regis partibus. „ De j, m-do Archiepifcopo , in omnibus Bertboldi praefe&ura in Tyroli, conftat „ auxilium praeftet, ut fuae Ecclefia: ex Diplom. Henrici I. Regis A. 931. r> flatus, & re£titudo ac proprius vi- Frifing. Ecclefia: dato apud Hund. T. 1 Annalifta Saxo A. 938. „ Rex filios „ Amoldi debellaturus in Bawariam „ ibat-conceffo Ducatu fratri „ Amoldi Bertoldo. „ Urfpergenf. „ gor, ad integrum culmen, & pri- „ (cum decorem (uo iuvamine valeat „ pervenire. „ (b) Contin. Reginon. An. {938. „ ex ( o« 0 p in Bavariam revertens, ,, omnes 11 (ubdidit, & Eberhardum , » ■drnolfifQmm , plus aliis rebellem m exilium nufit. „ Marian. Scot! A. 938. r> Rerum Boarios invafit „ cum exercitu , ornnesque fibi fub- ” didit,mfitantum unum Amolvhi fihum., Eadem pene totidem ver¬ bis repetit Sigebert. ad A. 93 9 . Sed Herman, contr. recentiore manu au- pag. 90. Majes, Chortes, & Cha- „ mcs - - qua: fita eftc dinofcuntur „ inpago VenuftainComitatufierc&- „ toldi. „ Sunt autemea loca inTy- roli, ut notum eft. (d) Witichind. 1. 2 . „ Illis die- „ bus Bertboldus frater Arnulji, procu- „ rabat Bajoariam, pugnansque con- „ tra Ungaros, vi&orque cxiftens , „ triumpho celebri fa&us eft clarus. „ Chron. Salzburg, apud Hier. Pezium T. 1. A. 942. „ Ungari m Bawaria „ in Trungoeu, a Pertoldo , Duee OCC 1 - „ ft funt. Hepidan. ad A. 943, „ Qm- . Hungari in Au- flria fu- feriore , <&* in Ca- rintbia wfn 246 ANNALIUM AUSTRIA) Pechlarienfem obiifte 5 annoque mox fequenti Leopoldum , h - c ' ex Babenbergicis Marchionem primum, Auftri# pr#fe- 9^ cftum ab Ottone Magno velint: cujus indicio, monituque & hoftium confilia patefacfta, & arma armis in tempore fint oppofita. (a) Sed de hoc alias. Et vero Hungari clau- fo abea parte aditu, viam per Carinthiam ad folitas popu- lationes rimabantur. Id ut pronum fpei, ita funeftum exi- tu erat: fufi, caefique a Carinthiis, tantumque languinis in promifcua hoftium caede fuit, ut maximis , quas unquam acceperant, cladibus ea ftrages aequaretur. (b) Pace armis parta,vetera inter Laureacenfem,ac Salisbur- genfem Antiftites diifidia recruduere. Herolfus Egilolfo Ju- vavenfi in fede fuffedius,GerardoLaureacenfide pofteflione novae dignitatis litem movebat,contentione eo acriori,quo majoribus caufe praefidiis nitebatur. ProLaureaco,Laureaci tantum locus erat: provincia facrae procurationi Laureacen- fium obnoxia, maxima fui parte fub Hungarorum, graviffi- morum peridtempus fidei hoftium, dominatu gemebatrac- cedebant vetera Salisburgenftum jura,jam inde a Carolo Ma¬ gno , per Reges , ac Pontifices confirmata: nec nihil mo- menti in nobiliftima Schyrenfium Comitum familia erat, qua exgenteutoriginem,ita authoritatis quoddam pondus Herolfus trahebat. Agapitus per id tempus Roman#, ac Univerfali Ecclefi# pneerat, ejus nominis fecundus: ad # hunc caufa , tanquam fupremum litis arbitrum, defertur. Hadmaro Fuldenfium Abbate, partes Gerardi ad Pontifi- cem agente. (c) Caul# is exitus erat, ut divifa inter Ge- rardum, ac Herolfum facrae jurisdidrionis poteftate, Pan- noniam, quae ad Ortum eft, cum Avarum, ac Moravo- rum „ Omnis Agarenorum exercitus a „ Bajoariis occifus eft. „ Herman. A. 943. „ Hungari cum Bajoariis pu- „ gnant, &yincuntur. „ (a) Not. ex Alold. ad An. 943. » Kudigerus praedi&us obiit: & va- » cavit Marchia noftra. Tunc Otto „ Magnus earn Liupoldo Babenbergi- „ co contulic &c. „ Anno dein 944. v» Luipolaus itaque hoc anno in hanc „ terram adveniens , Hunnorum ir- „ ruptionern, & hoc, & quarto po- ftea anno impedivit, provide ora- „ nia Regi, & vicinis celeriter per „ nuntios prodens , quae ipfi molie- „ bantur: ut unusquisque ante fores „ fuas folicitus excubaret, & hoftis „ inhumanus introitum non reperi- *et t „ ( b ) Contin. Reginon. A. 944. „ Hungari a Carantanis tanta csde „ ma&antur , ut nunquam a noftra- „ tibus antea talker infirmarentur. js Chron. Salzburg. Pezian. An. 944* „ Hungari cum Bawaris, & Caran- „ tinis pugnantes vincuntur. „ (c) Ex Lit. Agapiti II. PP. Hund. Metrop. T. i.pag. 236. >> *5' „ nerabilis Fuldenfis Monafteri* „ bas Hademarus - - jurgia , „ ceptationes graviflimas inter t e 7 „ & Heroldum Archiepifcopn 1 * 1 P. 1 _ „ utrinque fufeepta in una P r 9 v ^ „ cia pallii authoritate exortas, rle „ liter nunciavit, „ De Herolfi f Schyrenfibus Comitibus cognati Scriptores Boici fere confentiun ’ LIBER QUARTOS. 247 c> rum provinciis Laureacenfis 5 earn vero quae Occidenti pro- Uum- pior, Salisburgenfis in has leges obtineret: primo Gerardi c ^ s jJ e fedes non alibi, quam Laureaci eflet: quod non novam ali -gmfn quam erigere Ecclefiae Metropolim, fed veterem inftaurare Dia:ce fc fibi mens eflet: Laureacenfis deinde in fedis ordine , pro- pter emeritam ejus Ecclefiae antiquitatem,Salisburgenfem praecederet: aequum enim efle, ut junior feniori aflurgeret. Demum quod fi Herolfus, his necdum contentus, ultra niteretur, etiam concefla per has literas dignitate excideret, jusque omne in utramque Fannoniam ad Laureacenfem Ar- chiepilcopum rediret: ceterum utrique Pallii jus , ufusque eflet, & aequata in fuos authoritas, nullis deinceps aetatibus convellenda. (a) Tam plena fapientiae, & aequitatisepiflo- la in Auftriam perlata Gerardum jam extin&um reperit, Virum (a) Epiftoh Agapiti II. PP. „ Mo- „ do autem mortalibus propitiante Chrifto, ab hoftibus landte Lauriet- s , cenfis Ecclefix quiete, & inhabitan- j» di fecuritate conceffa, non alibi, *> quam ibidem, fraternitatis tuae Ca- j> thedraoportec haberi. Quaprop- j, ter reintronizamus te eidem Ec- »> clefise, fan&orum patrum , videli- 9} cet prsedecefforum noftrorum, fed 9 , & beata: memoriae domini Leonis 3, Papa,a quo excellencia tua pallio, „ ac privilegiodonataeft,fan£tiones, ,, atque ftatuta exequentes, ac faepe „ dictam fanftam Laureacenfem Eccle- „ liam poteftate, & vice bead Petri , „ Apoftolorum Principis , abrolvi 1 * „ mus , & archiepifcopamus , & in „ culmen Metropolitanum fublima- „ mus, & privilegia nobis transmiffa, „ manu propria munimus, & corro- boramus, ac rata effe firmamus,de- „ nuoque tibi pallium cum praefenti 3, pr;ecepto , fecundum ufum prius ,, conceflum , fuccefforibusque tuis „ perpetim tenendum tradimus. His- 33 33 33 33 3) 33 >3 33 3) 33 33 33 33 33 33 que ex amufll ita ad juftitiam re- dintegratis, decrevimus rixas ve- llras > &_di{fenfiones , praffata ex cau a derivatas dirimere, atque in fraternum amoremvos ,-econdlia- 1 e, lie ut mrxque veftrorum, mo- do fufeeptus fervetur Pallii honor lltefus - - - ut divifis duabusNo- r/c* regiom s Provinciis, Hero Ido Archiepifcopo occidentalisPanno- mae cura commutator, &cuftodia: tibi autem , fuccefforibusque tuis propter emeritam fand* £, ureacen l fit Ecclefise antiquitatem , C ui jure juniorum reverentia affurgit, in „ benedi&ionis, & fedis ordine prae- „ latis, atque prsepofitis, providen- „ tiam Orientals PannOnia ,, regionem- „ que Avar or um^ atque Moraborum , „ fed & Scblavorum , qui modo Chri- „ ftianijvel adhueper baptifmaChri- „ fto lucrandi funt, circumquaque „ manentium credimus,nofframque ,, Apoftolicam viceminillis partibus >, prsedicandi, & pro arbitrio veftro, ,, ubi opus eft,Epilcopos conftituen- ,, di,omniaque difponere, atque or- „ dinare, tali authoritate, atque po- „ teftatedelegamus, ac fi ipfi preden- „ tes affuiffemus. Quodfi jam diftus „ Heroldus Archiepifcopus deinceps, » luorumve quispiam fucceflbrum, „ minime difhnito limite contentus, „ fed interdidam, atque a fua pote- „ ftate feparatam dicecefim repetere „ pertinaciter conatur. -- Ipfe etiam „ pie conceffa dignitatis munificen- „ tia penitus privetur , atque fecun- ,, dum jus priftinum , fuperior Pan~ „ noma continuetur inferiori, atque „ tuse, tuorumque fuccefforum am- „ bte perpetualiter fubjaceant ditio- „ ni. „ Divifionem Norica Regio- nisexplicatBernardusNoricus in Ap- „ pend. Laureac. & Patav. Pontif. apudHier. Pez.T. 1. „ Notandum, „ quod cum duse fint provincise No- „ rica regionis, Heroldo occidental^, „ .id eft, Pannoniai Gerbardo Orienta- „ lis, id eft, Babaria eft commiffa- ,, Sed vereor, ne mendum hie lateat s & Babaria pro Pannoniai & Pannonia t pro Babaria perperam fitjcriptum , quis enim nelcit, Pannoniam elle ad Orientem , fi cum Bavaria compare- tur? '248 ANNALIUM AUSTRIA Virum omni virtutis, do&rinxque laude clariffimum, (a) a eum quo recentis beneficii gratia confepulta videri potefi Adalbertum enim, quem fucceflbrem habuit, & turbulen- ta imprimis tempora, & Herolfi claritudo inter Germanic proceres maxime inclyta, a contentione pallii facile aver- terunt. Gerardum beata morte ad Superos translatum, in- tervallo haud magno autpraevertit,autfecutuseft Berthol- fus, Dux Bavarian, fide in Regem, ac Religionis Audio ex aequo nobilis. (b) Supererant Arnulphi Ducis filii, per aetatemjamagendis rebus pares:fedMathiIdis,Reginae ma- ottmi? 5 ’ £r * s 9 P reces Gttonem filium inflexere , ut Henricum, fra* Mfrater, trem fuum, quanquam perduellionis reum, Bojariae Ducem Dux Ba- renunciaret. (c) Principatus initia Dux novus recepta ab 9 varia ' hpftibus Aquileja, geminaque adverfus Hungaros vi&oria illuftravit. (d) Hungarorum irruptiones , jam femel ite- rumque expertus , quo patriae confuleret, inftandum fibi ratus, ut Anefpurgum, unicum adverfus Hungaros frenum, ac praefidium, ab Adalberto, Paffavienflum Epifcopo,per- mutatione reciperet, certius utique numerofo Ducis exer- citu, quam exiguis Epifcopi copiis adverfus quotidiana di- fcrimina tutandum: id ab Antiftite pio facile impetratum. (e) Sed fecurum ab hac parte Ducem alia brevi, nec mi¬ nus turbulentatempeftas excepit. Atrox in Ottonem Re- ^ gem excitata erat feditio , quae a Liudolpho filio exorta, brevi Conradum, Lotharingiae Ducem, Fridericum Mo* guntinum , & Herolfum Saiisburgenfem Archiepifcopos, Arnoldum denique Arnulphi, Boici quondam Ducis, fi¬ lium c. Lui (hi- fi bus in- furgit,in Ottonem M. fa¬ ir cm: (a) Chron. Laureac. & Patavienf. Antift. apud Hier. Pez. 1.1. col. 7. „ A. 931. Gerardus Archiepifcopusfe- ,, die Laureaci, & Pataviae An. 14.,, ex quo annus mortis erui verifimili- terpoteft. De hoc, & Adalberto fuc- ceffore conlulatur Hanfiz. T. 1. (b) Herman, contr. A. 947. ,, Ber- ,, tholfus , Bajoariotum Dux obiit. „ Contin. Reginon. A. 94^. „ Bertol- „ dus Dux Bavarienfis obiit. „ Cui confentit Annalifta Saxo ad A. 945. (c) Witichind. 1. 2. „ Monitu, & interceflione famfce matris ejus, ” recordatus eft multis laboribus fa- ” tigati fratris f i*»n'c;,)pra£fecitque }) eum regno Bajoariorum , - - - Erat ,, autem ipfeDommus Flemicusc opu- „ latus matrimonio fiii* Ducis Ar- » nulfi, „ ^d) Wltichind. 1. 2. „ DucatU „ igitur Bajoariorum accepto,nequa- „ quam defidia torpuit, fed abienS „ Atjuilejam cepit, Ungaros duabuS „ vicibus armis fuperavit: &c. >» Confirmat id Sigebertus ad A. 948* & innuere Aloldus ad A. 944. vid e ' tur. (e) Otton II. Imp. Diploma apu^ Hundium Metrop. T. 1. pag. 20?* „ Quoddam prsedium juris » Aneffiurc^nom inatum, quod ,, dam venerandse recordationis/^ a » bertus Patavienfis Ecclefi* Antiftes, j, ex mafia patrimonii S. Laureaccnf j, Ecclefis Henrico Duci pi A » vix patruoquq noftro, tradidi „ concambium in pago TroungM > ■» ripa Anuft fluminis. „ LIBER QUARTUS. 249 c * lium implicuit. (a) Quanquam non eaedem omnibus ira- rum caufae, Luidolfum novse Patris fui, Regis, cum Adel- haide nuptiae,metusquenafcituri inde haeredis aemulij (b) forte & injuriae quaedam Italico nuper in itinere ab Henrico patruo accept*, tam perverfa ad confilia impulerunt: (c) Conradum Ducem pupugit Berengarii fpes fruftrata, cui ^ 3 hft author ipfe extitit cum Ottone de Italiae Regno coram trans- t igendi. (d) Arnoldum & Herolfum , ereptum famili* fuae Boici principatus decus adverfus HenricumDucem, & Ottonis fratrem fociavit. Confilia tam turbulentaSalvel- diae cufa font, (e) moxque cum ingenti Germani* per- turbatione in apertum protradra. Expulfus Bavaria Hen- ricus Patruus , uxor, liberi j thefauri a Luidolpho capti: ( f ) obfeflus Maichingae fandtus Udalricus, Auguftanus Epilcopus j led a Theobaldo fratre, &; Adaiberto Martha- lenfi comite, vi< 5 tori* fuse immortuo, liberatus: (g) evo- cata in Germanise perniciem Hungarorum auxilia, tk Con- lium vo * rado dudore ad Galli* ufque fines, cum immenla homi - cmt; Pars L I i num (a) Fulcuinus apud Acherlum T. II. in Geft. Abbat. Lobienl. de miraculis S. Urfmari. c.25. ,,Erat in ea conjura- tione princeps, ipfius Regis filius 3 > j) Luidulphus , -- &cum eo quafi qui- dam ftimulus Cowo, Dux paulo an- „ te fortiflimus. „ Contin. Reginon. A. 952. „ Tunc Fridericus Archiepi- fcopus , 6c Chunradus Dux, amici fadi funt „ Herman. An. 953. Arnolfus filius Amolfi - - partibus fe Luidolji contra Regem jungens &c. „ de Herolfo infra dicetur. (b) Witichind.l. 3. „ Rex--in conjugium fibi earn fociavit ( Adel- » haidem ) - - quod cum vidiffet filius ” ejus Luidulfus,txiHis a Rege difceflit, ,, profedusque’in Saxoniam,aliquam- diu rnoratus eft in loco confdiis fu- ” Sa l a Veldum. „ Ditmar 1. 2. (cj Gontin. Regin. A. 9 de Bavaria per trien- ” A ^Hft. enim habec ” Annalifta Saxo) i egatos fuos ” mifit in Italiam, omniumque quo- „ rum potuit, mentes Italicorumab „ eo avertit. „ (o) Contin.Regm.A. 9 „. )iCW ,, rado Duce ad perfequendum Beren - „ garhtm r ell do , Berengarius , ejusdem 1, ducis confilio fponte fua in Saxo- n niam ad Regem venit, nihil tamen ,, de his , quse voluit, obtinuit; - - ,, Unde etiam Chunradus dux mulcum „ offenlus, a debita fidelitate Regis „ defecit. ,, (e) Witichind. 1. 3. ut fupra. (f) 'W'itichind. 1. 3. „ Bojaril „ comites fratris Regis, relido eo „ conjundi funt Liudolfo : qui per- „ gens cum eis cepit urbem regiam, „ cjuae dicitur fyineshurg,cum cseteris „ in earegionemunitiflimis,omnem- „ que pecuniam Ducis, fuis militibus „ divifit: conjugemcum filiis patrui, „ & amicis, non folum urbe, fed 6c „ regione excedere cogit. „ (g) Herman. A. 953- „ Arnolfus , „ filius Amolfi -partibus fe Lu- „ dolfi contra Regem jungens, Augu- „ ftenfem Urbem, Epifcopatumque „ depraedatur, & beatum Udalricum „ Epifcopum,Regifidum,in caftello „ Mandichinda capere , vel occidere „ nititur. Sed fuperveniente cum „ copiis militum Adalkrto de Marthalt „ Comite , 6c Tbeodfaldo , Epifcopi „ fratre, item Comite, pugnavidus „ turpiter repulfus eft. - - In ea con- „ greftione Adalbert us Comes P ar ^ n „ vulneratus moritur, & a fa net o „ Epifcopo Augufta honorifice fepeu- „ tur.,, Videri ea de re potelt Ge¬ rardus Presb. in Vic. S. Udalnci C. X, ap. Mabillon. S«ec. Bened. V. T. VII, P* 434* 250 ANNALIUM AUSTRIA num ftrage pertra6fca. ( a ) Interea Henricus in Bavariam a* c * reverfus, Herolfum Salisburgenfem Archiepifcopum Mull- dorffii comprehenfum, oculis orbavit. (b) Crimini daban- tur turn fociata cum perduellibus confilia , turn arma Hungarorum hoftium , in orbis Chriftiani exitium diftri- £ta: qua pofteriore tamen a labe multi immunem eutn credidere. Jamque Sc Conradum Ducem praeftitae Hun- garis operae poenitere cceperat j (c) &capto Herman- no , Arnoldoque ejus fratre ad Ratisbonam interfed:o, (d) Luidolphus unus fupererat, qui optatam Germanic pacem moraretur. Elapfus in Sueviam, qua ilium provin- cia Pater dudum donaverat, in eo jam erat, ut conferto cum Patre praelio nefas ultimumabfolveret,nifi Udalricus, & Hartwertus, ille Auguftae, hie Curiae Epifcopus, pugnse confilium difeuffiflent. Emollitis eorum hortatu ad con- corc ^ am animis, Luidolphus jam manfuetior, veniam i^ege re- paullo port , multis cum lachrymis ab Rege Patre impe- dennt» travit. ( E ) Difpulfahac feditionum nube, atrocior mox tempe- Hungari ft as ex Italia erupit. Hungari direptis tot provinciis, per Longobardiam reduces, in Bojariam feper Alpes Noricas 9# (itmu infudere. Hepidannus centum millibus hand pauciores nu- meratrFrodoardus immenfas fuifle illorum copiasjRegino tam inflatis fuifle animis tradit, ut nifi terra dehi/ceret, aut coelum (a) Fulcuin. de miracul. S. Urfma- ri. c. 25. „ Erat in ea conjuratio- „ ne princeps , ipfe Regis filius Liu- „ dulfus - - & cum eo quad quidam „ ftimulus Cono , Dux paulo ante for- „ tiffimus. - - Hi Hungaros , anti- „ quam peftem , follicitaverunt, ut ,, regnum in feiplum diviium inva- „ derent. „ Witichind. 1 . 3. „ Hli „ ( Ungari ) autem divertunt ab eo, « acceptisque ducibus a Luidulfo om- » nem Franciam pervagati funt. „ Sigebert. Gemblac. in vita S. Guiber- ti apud Mabillon. isecul. V. Benedict. ,, Gens Hungarorum tempore primi ,, Ottonis aggreffaLotharingiam,de- „ dufta eft a Duce Comado ufque ad „ fylvam Carbonariam. „ Not. ex Aloldo ad A. 953. „ Hoc demum anno ambitio quorundam Princi- ” pum Germania, in Regem confpi- „ rantium, Hunnos per Karinthiam al- „ lexit, & intromifit in Germaniam : qui fere per biefiium populati funt » miferas terras, ad quas pertige- » runt. (b) Contin. Reginon. An. 9^4* ,, Heroldus Archiepifcopus a fratr® „ Regis cfccatus. ,, (c) "Witichind. 1 . 3. „ Pontiff „ ( Fridericus Moguntinus) cum DuC’C ,, Cbunrado , cum adolefcentem non „ poflent inclinare, - - difeefferunt „ ab eo, DEO, Regique fe jungen- tes* (d) Witichind. 1. 3 . Acritf „ pugnatum eft ante portam urbt» „ ( Bjitisbona^ equo cadente a(cento 1 - „ Arvulfus armis exutus, illico teh s „ perfoflus occubuit. „ (e) Herman. A.9^3. „ Secuto tem- „ pore cum invalefcente difeordia Otr „ to Rex, & fili us ejus Uuiolf* ? ux ’ ,, colle&is contra fe exercitik u ? „ fluvium Hilar am - - confcdiiienG „ intercurrentibus fandis Epucop ,, Udalrico Auguftenfi, & Ha[p ert0 . g „ rienfi, DEO donante, P a y ific ^at „ confoederati funt. „ C °^ r jci. hocGerardus biographus S. uo C. 12 . LIBER QUARTUS. 251 caelum rueret, vinci fe pofle pernegarent. (a) Vifum eft tamen hoftibus exploratores prsemittere, qui fpecioio lega- torum nomine Ottoni vi6toriam gratularentur. (b) Sed Rex periculum ab Henrico fratre edo&us, contra&is, quan- tas potuit, copiis Auguftam, quam interim urbem , trepi- dantibus civibus fandlus Udalricus ip/e, equo fublimis, cultuque pontificaii ad majeftatem indutus , defendendam deli cam fufceperat, (c) magna feftinatione occurrit. Saxones per- o^fidmu pauci erant, quod bellum urgeret Sciavicum : Roji, quo¬ rum turn res agebatur maxime, Franconesque validis fuo- rum copiis , haud procul urbe Augufta, Suevicis, Regiis- que fe caftris adjungebant. (d) Animos omnibus, miram- que alacritatem addidit Conradi , quondam Lotharingias Ducis, nuperque admodum , data perduellionis venia, in Regis gratiam recepti, in caftra adventus. Erat in eo prin- cipe, fuper ingentis animi excelfitatem, confilii plenus ar¬ dor j & feu pedes, feu eques in hoftem iret, tanquam ful- men quoddam, terrorem, ftragemque inferebat. (e) Per¬ vigilium ea die fan&i Laurentii Martyris agebatur: id non Veteri magis inftituto, quam prona Regis, exercitusque Voluntate, cafto jejunio confecrare vifum. (f) Simul ut il- Pars I. I i 2 luxit, (a) Frodoard. A. 955. „ Hunga- ,, ri cum immenfis copiis - - Bajoa- ,, riam aggrediuntur. „ Contin. Re¬ gin. A. 955. „ Hungari cum cam „ ingenti multitudine exeuntes, ut „ non, nifi terra eos dehifceret, vel „ coelum eos obrueret,ab aliquo fe „ vinci pofle dicerent. „ Hepidan. ad A. 955. „ Erat numerus illorum » centum millia. „ Gerardus in vi¬ ta S. Udalrici. c. 12. „ Tantamul- „ titudo Ungarorum erupit, quan- „ tam tunc tetnporis viventium ho- „ minum nemo fe antea vidifle in „ ulla regione profitebatur. „ (c) witichind. A. 3. „ Ingref- „ lus - Saxoniam circa Kal. Jui. ab- „ vios habet legatos t7»g ta multitudo Unsarorum erupit: „ quantam &c. - Auguftam autem „ civitatem obfedit. - - Hora ve- „ ro belli Epifcopus ftiper caballum „ fuum fedens , ftola indutus , non „ clypeo, aut lorica, aut galea rau- „ nitus , jaculis & lapidibus, undi- „ que circa eum difeurrentibus inta- „ ctus, & illsefus fubfiftebat. „ (d) Witichind. 1. 3 . „ His au- „ ditisRex - - ccepit ire contra ho- „ ftes , fumptis fecum paucis admo- „ dum ex Saxonibus , eo quod bel- „ lum Sclavonicum urgeret. Caftris „ pofitis in confirms Auguflana urbis „ occurrit ei exercitus Francorum, „ Bajoariorumque. „ (e) Witich. ibid. „ Cum valido „ quo que equitatu venit in caftra ,, Cunradus Dux, cujus adventu ere- „ alios multos Conradus Dux bellico- » fus, & pius, gener regius, &c fan- r> di frater Epifcopi TheodMdus , fo- « ro l'* s e ) us filius Hegimva/dus Comes, ,, aviae mes Bertha patruus occubue- (c) W^itichind. 1.3. SJ Chunradus L P fervore, Folfque^aKe’/qd f atu °'«o l Hendco’dedit, . 4 ln 5, er Aiithores: Gobellinus ri e J,° na Vl - c. 48. Marcham nnthiacam mtelligit: fic enim fcribi« » Hen «cus filius ( Henrici Duca- » turn ) &; cum hocMarchiam Car* n ‘ ), thianorum fufcepit. „ Marcus ™ ^ --- 189' de eo die nimius erat, accenfus teftuat, „ vinclisque lories folutis, dum au- „ ram captat, vulnere fagittae adver- „ fo gutturis defixs cadit. „ (d j Sigebert. A. 957. „ Conrado » ab Hungaris ad eum ( Ottonem ib ) » peenitendo refugiente , & orante fizius T. 1, Germ. Sac. pag. LIBER QUARTUS. 255 e * aliquamdiu principatu ufus, donee fubortae poft annos ali¬ quot contentiones cum Ottone eum fecundo collifere. Parta Germanise quiete, Auftria non continuo fine metu fuit, Toxo , Hungarorum Principe, finitimam fibi Provinciam,caedibusac rapinis identidem divexante: quan- quam non dubitem , quin Otto Magnus, oppreflam jam dudumab hoftibus Auftriam inferiorem»vindicare rurfum Imperio fit aggreftus. (a) Neque parum verifimiie eft, Rudigerum Pechlarienfem, Auftria per id tempus praeeife jufTum: qui nifi hoc , aut undecimo abhinc anno regen- Mfirebt0 - dam Marchionis poteftate Auftriam fufceperit, locum vix alium inter Marchiones commode reperit. Ingens hujus Viri apud externos seque, ac noftrates Scriptores nomen eft : nec alius huic , in qua natus eft, patrix redfcor com- modior obtingere potuit. Jufta illi aetas, amplae quondam in familia opes , notitia rerum ac locorum, quantam pr x« fens haurire poterat 5 ufus adhaec armorum is, qui rudi etiam aetati illi materiem pnebuit, patriis carminibus ejus laudes celebrandi. (b) Deflint quidem clara, apertaque ejus rei documenta, conje&urae non defunt. Nullum dein- ceps cum Hungaris per annos viginti bellum fuit: & Mar¬ chionis titulus,aliquot poft annos in Burchardo renovatus. Burclar- (c) Parebat ejus ditioni longus Wachaviae tradlus, quod ^. o Mlrm nomen etiamnum in Boreali fupra Crembfium Auftria eft 1 receptum. Conftabant Ratisbonenfi Antiftiti fua ad Pech- lariam jura, prasdiaque, ut adeo propius fidem fit, Ottone Ma- Auflrlm limite interpretatur. Set nefcio,annon reftius de Marco Vero nenfi jk. Aquilejenfi ibi agatur: lie enin contin. Reginon. idem A. 952. prae rniferac : „ Marco, tantum Veronenft „ & djuilejenfis excipitur, 911$ Hen « rtco fratri Regis committitur. , verba repecit ad A. 952. An naliita Saxo : nec alio fenfu Ruotge rus in vita Brunon. Colonienf. Hen ncum ucem Ottonis I. fratrem ” l a ^ ari ,° rum Duce m, & Marchio ” vr„ ■>■> appellare vide tur. Neque alias caufa effet,cur no, & Arnolfus.Dux^ Marchio ive 1 cu Burcbardus , Ratisbonenfis Prsfeftus March/-comes appellaretur (a) Nora ex Aloldo ad An.a„ „ Sed tamen OJierrichi aw e is proxi „ mam nequaquam in pace effefine „ bant : doneeeorumDux,quem Ur ), zum appellabant, homoferox, £ » rapax inftar belluse, a quo nome „ habebat, luperefTet. „ Urzus pro Toxo vocatur, nomine fortaffe a Dachs, Theutonica voce, male detorto. (b ) Vide pag. 234. Lit. (d) (c) Hundius in Metrop.T.r.p.200. „ Otto lecundus Imperator, precibus „ dilecH Nepotis noftri Hemici , Du- „ cis Bajoariorum, confirmat S. Lon- „ nacenf. Ecclefia: VenerabiliPontifi- „ dPdigrino traditionem Ludovici Re- „ gis Vinearum in Wacbow , in comi- „ tatu Revereicdi Marchionis Bare!? „ hard i. ,, Arnolfus Vohburg 1 . i* de Mirac. S. Emmeram. c. 16. eun- dem Marcbi-comitem appellat. „ ingenuus Burcbardi Marcbi-comitis t „ & Praefefti Ratisbonenfis. Valais „ lus. „ Confirmat. Aventin. 1 . <3, mihi pag. 306. exDiplom. OttonllR Eberfpergse afleryato. ,, Barc^ardus i „ prsefe&us pagi Bojorum, qui OJhr° „ richa , hoc eft AuJIria vocatur. „ 256 ANNALIUM AUSTRIA fas. Magno adhuc luperftite , Auftriae fecundae magnam par- A. c< tem Germanum ad Dominum rediifle. ( a ) Id nifi po- imrea US ft rem * s Imperii ejus anniscontigiflet, non erat, curPiiigri- cenfis Ar~ nus , Laureacenfis Ecclefise fibi jura ad fandti Floriani, ad cbiepijco- fon&i Hippolyti, ad fan6fci Salvatoris Cremifani confirma- ri Tub id tempus petiiflet. (b) Adalberto is lucceflor datus 97° eft, Paflavienfi Antiftiti nuper e vivis erepto,eamqueCa- thedram primo ac feptuagdimo feculi hujus anno regendam lufcepic, magnus plane vir , & cum honore dicendus, in quo & virtus, &do6trina, & incenfum revocandae ad Chri- ftum Pannonise ftudium ex aequo concertabant. Et quan- quam Viri Apoftolici conatibus moram afferre Fridericus Salisburgenfis Archiepilcopus aliquantam vifus eft,qui Bene- di£fci VI. fummi Pontificis literis Vicarius Apoftolicus pec utriusque Norici, Pannoniaeque provinces nuper renun- ciatus eft j (c) non defuit tamen afflidbe per easorasEc¬ clefiae (A) Id colligitur ex Diplom. Ot- ton. II. A. 979. dato Ratisbonenfi Eccl. apud. Hund. Metrop.T.i.p.i68. ,, Innotuit aufitoritati noftrx, in ter- J} ra quondam Avaroritm juxta flu- „ violum, qui Erlajfa dicitur, locum „ quendam, qui Steinina Chirkba no- „ minatur, quern per multa annorum „ curricula defertum ipfe de Bavaria ,, miflis colonis incoli fecit, qui ut „ tutiores ibi ab infeftatione llnga- „ rorum manere poftent, petiit no- „ ft ram ferenitatem ( Wolffangus Epi- ,, {copus Ratisbon.) locum quendam „ inter majorem & minorem Erlaf- ,, fam fitum, ubi ipfi conveniunt, ca- „ ftellum ad conftruendum, qui vo- „ catur Zuifild. „ Tempus porro, quo Auftrix inferioris pars ea Germa¬ nia reftituta eft , videtur indicare Hroswitha,MonialisGandersheimen- fis in Panegyrico de geftis Oddonum apud Reuber. pag. 171. ubi agit de Henrico Ottonis I. fratre. ,> Hie quia prudentis funfitus va- letudine mentis, „ His hominum monftris bellis obftans iteratis, „ Ad nos pergendi calles reclufe- rat omnes ; „ Infuper & primus Chrifti bene nomine tutus „ Audenter cum fubjefitx plebis legione „ Ejusdem populi patriam petiit fceleroli &c. &c. Et fic proftratis rediic gaudens ini- micis. „ Id fafitumA.944.poft pugnam gravem, & vifitoriam deUngaris abHenrico re- latam, de qua Contin. Regin, & Her¬ man. Contrad:. meminere: aut certe poft Ottonis M. Vifitoriam A. 954. (b) Colligitur ex Diplom. Otto¬ nis II. Piligrino Epifcopo dato A.976* apud Elund. Metrop. T. 1. pag. 239* „ Piligrinus fanfitx Patavienfis Eccle- „ fix Epifcopus, obtulit nobis aufito- „ ritates immunitatum pix records^ „ tionis Imperatorum, Caroli, atqo® „ Ludovici , nec non Domini & Ce- „ nitoris noftri, Ottonis piiftimi I* 11 ' „ peratoris, in quibus continebatuf i n ' ,, fertum , qualiter ipfe prxdifitam ft" „ dem — cum pertinentibus Mona- „ fteriis , id eft , Celia fancli Florid „ Martyris, atque Treifma ad mona- „ fterium fancli Tpoliti , nec non Chri' „ mi fa, qux eft in honore fanfiti Sa|' „ vatoris fundata - - fub immuni' „ tatis fux defenfione confiftere ft' „ cerant &c. „ Item ex Epiftola Pi" ligrini Epifcopi ad Benedifitum VIE apud Hund. T. 1. Metrop. pag. 237* (c) Lit. Benedifit. VI. PP. Frid e " rico Salisbury. datx circa An. 97 J* apud Labb. Cone. T. XI. p. 9? 1 * * LudewigiumT.il. Col. 350. „ 5 °jj“ ,, cedimus itaque vicem Apo „ cam, Frielerico Salisburgenfis . ,, clefix Antiftiti, ejusque fuccelior „ bus in tota Norica province, « in tota Punnonia ,fuf>eriori Vide ^ » & inferiori, quomodo fui ante /j. r is „ fores eandem poteftatem a no „ habuere antecefforibus &c. »> LIBER QUARTOS. 257 define DEUS , & Wolfgangum,cujus inter fan&os Coeli- tes ingens nomen eft , ad obeundam Apoftolico in opere ^Zjlriam ampliffimam hancprovinciam,a fylva usque Hercinia eX- inferio- civit. (a) Nihil quidem feu laboris, feu induftriae a viro r J™ ten ' hoc fando pnstermiftum , quo incultum hunc agrum ad fpem priftinac fecunditatis revocaret: led gentis ferocia, affiduo armorum ufu indurata Ipem omnem , ac operam el u fit. (b) Piligrinus, feu jufto dolore, quod fterilibus in fulcis laborem fruftra expenderet 5 feu qua nelcio fufpicio- nis umbra, tanquam Monafticae difciplinx pertaefus, ea reli¬ giose induftriae fpecie diverticula qusereret, Wolfgangum ab opere Evangelico revocat. Sufpicionem facile delevit Viri confpeda virtus, quern cum dies aliquod benigne, hu- maniterque apud le tenuillet, earn concepit animo de exi- mia ejus landitate, meritisque opinionem, ut beatam pro- nunciaret Ecclefiam, quae illo olim Antiftite gauderet. (c) Comodum per id tempus Ratisbonae decefterat Michael Epi- fcopus,is, qui ultimo cum Hungarispraelioad Auguftam, amifla jam auris parte,landoEmeramo vindice,hoftium cru- delitatimirabiiiterereptuseft.(D) Earn occafionem fuis con- filiis opportunam ratusPiligrinusEpilcopus cum Burchardo, Ratisbonenfi limul Praefedo, fimul Auftriaci Limitis Comi- Pars I. K k te, (a) Arnolf. Vohburgic. deMemor. B. Emeram. 1. 2 . „ Erat quidam Vir genere ingenuus, yirtute ftrenuus, natione Alamanus, nomine quidem Wolfgangus. - - Is primum inter Ca- nonicos, five Clericos, laudabilem & caftam duxerat vitam, dein ar- ftioribus regulis implicari defide- rans,inSuevia apud coenobitas,qui „ folitarii vocantur, monachum pro- j, fefluseft. --Acriusintendens aciem mentis in fpeculum geminae dile- dtionis - - monafterium & mona¬ chum deferens,imo fecundumApo- ftolum rnajora aemulari charismata cupiens, pe r Alamanniam devenit exul lnXoricum. Ad cujus Orien- takm partem cum humili comitatu pei ten dens praedicandi gratia, Pan- nomajpt tut confinia. (b) Biograph. S. Wolfgangi c. 13. Ubicum veterum errorem frutices extirparet, - - a Patavienfi Epifcopo , ab mcoepto revocatus elt opere. ,, (c) Arnolf. Vohburg. l. 2 . de Mem> Emeram. „E qua ( Pannoma) per >, Piligrinum PatavienfemEpi{ CO pum 5, evocatus, piae, ut decuit, humanita- 01 tis ab eo fufcipitur, & fovetur offi- » » ll 11 B „ cio. Apud quem, & jam rogatus,& „ juffus manfit aliquot diebus: haec in- „ ter cetera prudenti fecum tra&ans „ mente, quare prohibitus fit ab ad- ,, ducenda ad Deum Pannoniorum gen¬ ii te: quo commorationis tempore „ idem Epifcopus optime ufus - - fatis „ probavit,hunc quem fufceperatPe- „ regrinum,non efle gyrovagum,fed ,, ftabilem verse fidei domefticum. „ Unde & quosdam de fuis familiari- „ ter pro eo alloquitur , dicens : O „ quam felixEcclefia,quae, Deo volen- „ te, ifto donabitur Sacerdote. „ (d) Arnolf.Vohburg. 1 . 1. deMl- racul. B. Emmerammi. „ Contigit „ me aliquando ( verba funt Michae- „ lis Epifcopi Ratisbon.) fecus Li cum „ flumen fub Ottone Saxonigena Im- „ peratore primo gravi interfuifle „ praelio, ubi cum - - a Chriftianis „ effet triumphatum, Ungari meam „ abfcidentes auriculam , gladxis ac „ fpiculis inter cseteros me ftraye- „ rant,ac adaequaverant glebis.Ibi in- ,, fperato raptus, ad falutem ienli be- „ neficiis adeffe patronum clemen- ,, tem, quem nunc timeo, ob teme- „ ritatem peccati mei irafcentem. ,, Loquitur de S. Emmerammo, 258 ANNALIUM AUSTRIA) 1{atis&o- mnfts Ec- clefiaEpi- fcopus n- rumtia- tur. Geifa Bungaris domina¬ te. te,diligenter egit,ut orbatae eiEcclefiaeWolfgangusEpifcopus praeficeretur. Res ex fententiacefTit.ErateaSurchardiapud Ottonem Magnum gratia, ut cum ad confiliorum,quae da- bat, pneftantiam par fides, induftriaque accederet, nihil ei negandum Caefar putaret,prafertim fi ad Religionis,cujus ftudiofus inprimis Otto erat, incrementum res celfura vi- deretur. (a) Ergo Ratisbonenfibus au£tus infulis, quam Hungariae, Auftriaeque lubtrahere coadfcus eft operam , in fuse Ecclefiae deinceps utilitates pari ftudio contulit. At Pannonite, quanquam adhuc fterili, nec Otto Auguftus, nec Piligrinus Antiftes defuere. Rerum inter Hungaros port Toxum patrem Geifa filius potiebatur, fe> verus Princeps, Sc crudeli propior in fuos: idem tamen Chriftianum nomen profeffis non aequus modo , fed beni- gnus etiam, ac peramicus. ( b ) Earn illi mentem Saroltha conjux, qux Ditmaro Merfeburgenfi AntifPiti Beleknegi* ni, feu pulchra domina appellatur, indidit, virilis animi fxmina, quxque non in gentem modo, fed ipfum adeo in principem dominarividebatur. (c) Ferunt earn dies totos virorum more in equo egiflej fed vini, ac irae nimiam,ma* nus ne a Virorum quidem caede abftinuiffe. Tam impe- riofa (a) Arnolf. Vohburg.1.2. „ Ne- ,, ceffarium valde videtur mihi, & „ utile , ut huic famulo DEI petam ,, regimen R.atisionenfis'EpUcoptt.- - - ,, Unde opera; pretium cenfeo , quo ,, mittam ad Marchicomitem , cujus „ confilio multa folet facere Impera- » tor , ut fuggerat ei, ne per ambi- ,, tionem, aut Simoniacam haerefim, „ quemquam Epifcopalem finat acci- „ pere dignitatem. - - Quid plura? „ per legationem. Epifcopi ac fugge- ,, ftionem confiliarii Caefar {ux & „ Ecclcfiaftica: utilitatis admonitus - - ,, le totum ad ele&ionem venerandi viri Wolfgang: convertit. „ (b) Not. ex Aloldo ad An. 972. 3, Ifrzo ( alias Toxo ) mortuo Ungari ,, elegerunt Geizzam,C\ uae quidem gen- 33 tis, fed natura rnitiorem, quam bar- r> ban P atrcs Eui fiierunt. Hunc gra- ,> tia DEI praevenit, ut prudens con- „ fideraret mala maxima , qute fua }J gens tot aliis regionibus intulit, & „ crudeles ftrages, quas ipfa viciffim „ pafla eft: & ideo in pace majorem „ fpem habuit. - - Et quia terram „ luam novit efle bonam , & ferti- „ lem, fuafit genti fu£E,ut arma de- 35 poneret, & merces fuas potius vi- ?> cinis diftraheret,quas fibiprovin* 77 n 77 „ cia fua copiofe germinaret &c „ Carthuitius in Vita S. Stephani apud Surium: »Gvfa feverus fane,&crude- „ lis homo in fuos: potenter eis imps*” „ rans: erga alios vero, prselertiiw „ Chriftianos,humanus,mifericors, 5 e „ liberalis. „ DitmarusMersburg.Epif E5. ha:c de Geifa , quern Dejux appell ar » refert; „ Hu jus ( Regis Pannonici ) P a " ,, ter erat Dejux nomine,admodu cru- „ delis, & multos ob lubitum furo- rem fuum occidens. Qui cum Chri- ftianus efficeretur, ad corroboran- dam hanc fidem contra relu&antes fubditos, fevum & antiquum ft* cinus , zelo Domini exasftuanSt abluit. Hie Domino Omnipoten' ti, variisque Deorum illufionibu 5 immolans , cum ab Antiftite f u ® ob hoc accularetur, divitem ad hare facienda fatis potentema*' firmavit. „ (c) Ditmar. 1 . 8. „ Uxor autem ejus Belec/tnepini , ( rebfius rorte» 07 ** • —riru % l iwv**- . „ Bele^nefni ) id eft, pulchra Domi „ Sclayonice dida , fupra m°du „ bibebat, & in equo more mi 1 » a S ens > quendam virum araC ^ n fin . „ mmio fervore occidit. „ P.a. m Dec. II. I. 1. earn Saroltbam die & GjuU filiam fuiffe feribit. LIBER QUARTOS. 259 c *riofa conjuge, eademque Chriftianis tam addi£h,non po- teratvir uxorius a noftris religionibus abhorrere. (a) Is igitur cum Bohemos jam, 8c Polonos, authoritate Ottonis Ofaris ad Chriftiana facra traduci indies audiret, luce etiam meliore jam ejusanimoaftulgente,pacem inprimis,acamici- tiam cum Imperatore conftituere exoptabat. Praevertit fortafleCaelar ejus vota,mifloque adGeilam (b) Brunone C Verdenli ut opinio eft )Epifcopo,ita fibi eum Principem devinxit, ut oratores fua 8c ipfe ex gente ad Ottonem Ma¬ gnum Quediinburgum mitteret, per quos fundamenta ea- rum rerum jadla funt, quae ad publicam pacem , & Chri- ftianae per Hungariam Religionis propagationem vim poftea maximam habuere. (c) Geife igitur vocatu excitus Pafta- Vio Piligrinus eft , ad Chriftianae Dodtrinae fementem to- ta late Pannonia faciendam. Miflae in agrum novellum ftrenuaeexMonachis,Canonicisque operae,quarum in fun- do alias fterili tanta meffis fuit, ut anno nondum exado, ad quinque capitum millia facri fontis afperlione, authora* ta Chrifto cenferentur. (d) Major ad eos frudtus pertir Pars I. Kk 2 nuit, (a) Au£t. Vita; S. AdalbertiM. c.7. ,, Miferat his diebus ad Ungarorum ,, (eniorem magnum, imo ad uxorem „ fuam , quae totum Regnum Viri „ manu tenuit, & quae erant viri ip- ,, la regebat, qua duce erat Chriftia- }> nitas coepta, fed intermifeetur cum „ paganifmo polluta Religio. „ (b) Lit. Ottonis Imp. ad Piligrin. Patav. Ep. apud Mabillon. Saecul. VI. Benedidin. p. 73. „ Otto DEI gra- „ tia Imperator Auguftus Piligtino, 5, Venerabili PatavienfisEcclefiaeEpi- ), fcopo falutem, &gratiam. Bruno* 3, wraEpifcopumveftrsemittimus,& 3 , committimus diledioni, ut quibus- „ cunque apud vos indiguerit uten* ,, filibus, abundantiffime adjuvetur: ,, & tam veftris hominibus, quam »> caballis, alii S q Ue in itinere re- 73 b us *} ece ffariis, quanto propius pot » fit, Ungarorum confinio, honorifi- » ce ac cautiflimle perducatur. No- „ bis emm illuc cr j c delegandus,quo „ rex eorundem noftro quam prope- „ re arbitno fit colli ganc | us . Vobis „ ergo magnopere fit fttftiiu*m, hanc „ cautiflime fieri leg a ti onem> Nam „ fi, ut apud nos fedet, profperabi- „ tur, vobis m h©c, veftrisque om- „ nibus confuletur. Valete. „ Con- fuli de hac epiftola meretur M.’ Han- fiziusT.I. p. 208. qui& Ottoni earn I. Sc Brunoni Verdenft legationem illam vendicat. Obiit Bruno Verdenfis te¬ lle Ditmaro L. III. & Annal. Saxone A. 975. VII. Idus Martii. (c} Lambert. Schaffhaburg. A.973. „ otto Imperator fenior cum juniore „ venit Quidlingburg , ibique celebra- „ vit fandumPafchaX. Kal. Aprilis. „ Illucque venerunt legati plurima- „ rum gentium, videlicet Romano- 37 rum,GrKcorum,Beneventanorum, „ Italorum, Ungarorum , Danorum , „ Sclavorum,Bu]garorum atque Rut „ corum cum magnis muneribus. }> Idem narrat AnnaliftaSaxo;& Chro¬ nic. Hildesheimenfe ad A. 973. _ (d) Litera; 1‘iiigrini Paflav. Epifco- pi adBenedidum VII. PP. apudHun- dium Metrop. T. 1. pag. 237 * 3>A ,, Neophyta l/jzgdrorawi gente hue ire „ prohibeor, apud quam foedere pa- „ do fub occafione pacis fiduciam „ fumpfimus, operam exercere prse- „ dicationis. - - A qua ergo prada- „ ta Ungarorum gente multis preci- „ bus ipfe invitabar venire, aut Mit „ fos meos in opus Evangelii illuc „ dirigere. Ad quos dum transmit- „ terem fatis idoneos viros ex Mo- „ nachis,Canonicosque Presbyteros, 3, atque de fingulis Ecclefiafticis gra- >, dibus clericos - - tantum divina „ gratia frudum Ratim mimftravit, 33 ut ex eisdem nobilioribus Ungaris 3j utrius- Mijfi in Hunga- rictm Cbrijlia- n<£ Legis Dolores, 260 ANNALIUM AUSTRIA nuit, qui vel fab Hungarico jugo gemebant Chriftiani po- a. c, puli, vel ex omni .orbe abftrad:i, milerrimam ibi fervitu- tem ferviebant. Nulla ad eum diem vel templorum, vel lacrorum iis copia , gentis terrore omnem Reiigionis fpe- ciem excludente: nuncabfterlb metu,certatim & fbbolem ad lavacri facrofan&ii fontes, & manus ad dicanda vero DEO facella,templaque conferebant. Cum Duce vila mitefcere tota natio, & ad accipiendum lan&ae legis jugum cervicem infle&ere. (a) Tam fauftis magnae rei initiis ktus Piligrinus, Pallium cum Archiepifcopi juribus a Beneditfto ejus nominis VII. Pontifice Maximo impetrafe legitur : inflauratis jam tertiumLaureacenfium Antiditum juribus, provinciis inter Piligrinum & Salisburgenfem Archiepifcopum ita divilis, ut Agapiti II. lan&ione jam antea conftitutum erat : ilia fblum adjedfca lege , ut deinceps conleffus ordo non ab antiquitate Ecclefae,quod Agapito vifam; fed ab Antifti- tum aetate inter EccleOarum faarum curas exa&a famere- tur. CO Verum hsecnonnifi biennio port tranfigi potuere. Otto interea Magnus Nonis Maji Anno fupra non- 973 gentefimum tertio ac feptuagefimo ad vitam meliorem ex¬ cellent, Princeps, qui & Romani Imperii coronam Ger- p maniae „ utriusque fexus Cathollca fide im- „ butos, atque (aero Lavacro ablutos „ circker quinque millia Chrifto lucra- 3, rentur. Chriftiani autem, quorum „ major pars populi eft, qui ex om- „ m parte mundi illuc tradi funtca- „ ptivi, quibus nunquam foboles fuas „ licuit, nifi furtive Domino confe- „ crare,modo certatim nullo obftante „ timore offerunt eos baptizare. „ (a) Lit. e*dem Pilig rini. ,, Gra- „ tulantur omnes tanquam de pere- „ grinatione fuain patriam redudi, „ quod Chriftiano' more Oratoria „ audent conftruere, & licentia per- „ cepta linguam ligatam in laudem „ Salvatoris praefumunt folvere. Ip- 3, ft enim mira omnipotentis DEI operante dementia, quorum licet „ adhuc gentilitate fint quidam de- ,, tend , nullum tamen ex illorum „ fubdin's vetant baptizari, nec fa- }} cerdotibus invident,quocunque li- bet,proficifci.-Fadum eft ergo, ut pene cunda Ungarorum natio fit ,, prona ad percipiendam fidem fan- „ dam, fed & alias Scklavorum pro- „ vincias ad credendum prompt*. „ (b) Lit. Benedith FILM, in caufa ea- dem apudLudewigium T.II.C0I.370. » Oportet juftis lupplicationum pe- ,3 titionibus nos temper faciles, & „ humiles exhibere - - quapropter di- „ gnum *ftimavimus, affenfum prae- „ bere congruis poftulationibus re- „ verendiflimi Archiepifcopi, quas „ per probabiles perfonas, nobis in- 3, timavit refponlalium ftiorum, duo- „ rum presbyterorum, quatenus fib* ,> pallium, & Metropolitanum hono- „ re'm Cathedrae (uae, fand* Lauria- „ cenfi Ecclefiae reftitueremus , confi- „ nio Ungarorum adjacenti. — Un- „ de ergo authoritate, & poteftate „ B. Petri, Principis Apoftolorum 33 - - eandem fandam Lauriacenfitft „ Ecclefiam , ejusque redores jam „ Archiepifcopos ammodo, perpetim „ ab omniSalzburgenfisEcclefi*,ejus- ,, quePraefulum fubjedione, ac ditio - „ ne abfolvimus,&honore Metropo - ,, litano fublimamus: 6c ficut moder- ,, nis temporibus land* memori* „ gapitus Papa terminos eorundem pa- 33 rochfarurn ab invicem diftioxit, fic >3 & ipfi diffinimus. -- Quibus utique 33 jam prceceptis infuper injungimus, „ ut juxta Bead Gregorii decretum An- „ glorumArchiepiTcopis directum,ai- » ter illoru, qui prior fit in ordinal - 3) nis tempore, ipfe etiam, quoa 3, vat, prioratu teneat & in ordme. „ LIBER QUARTUS. 261 a- c - manias affirmavit, & rebus pro Ecclefoe, ac Imperii bono geftis Magni cognomentum, quod acceperat, acfequavit. SucceflitOtto II. filius, haeres nominis & coronas, ad quam, otamiju. vivo adhuc parente, confenfu Germanic Principum eft cooptatus. ( a ) Sed Henricus Boicus, pertradUs in foedus films, Boleslao Bohemias, Miceslao Polonias, Haraldo Danorum TurUai Regibus, Henricis etiam duobus, altero Carinthiae Duce, f ™™ 9 Auguftanae Eccleftas Antiftite aitero,nulla juris,nulla pro- patruelc, pinqui fanguinis habita ratione, dubiam Regni pofleffio- nem Ottoni reddere auftis eft. (b) Otto ad extinguendum 974 in favilla incendium Comitia indixit, quibus cum Henri¬ cus, haudquaquam ad fuftinendam tanti belli molem adhuc comparatus,adeftet,feftino forte obfequio exitium redem- pturus, in cuftodiam datus eft, & Geiiheimium deporta- tus. ( c ) Comprefla videbatur feditio j fed ea , elapfb e cuftodia Duce, vehementius brevi exarfit. Accepta in Bo¬ hemia clades eft,Paftavium,ab Henrico captum,Bojoaria omnis novis tumultibus perturbata. (d) Ferunt Woifgan- s, Woif- gum, nondum exailo novas dignitatis triennio Ratisbona g Zj“riam ca caufa profugum ad Alpes fe Noricas recepifle, ut quie- fuperio- tem, quam inter homines amiferat, inter ferarum latibula^j"^*’ inveniret: hie in monte Falcone haud procul Aberno la- cu abditum, toto,ut quidam volunt,quinquennio latuifte, folis notum Coelitibus. Viget etiamnum, atque in venera- tione eft fandfi inquiiini gaemoria : fopereft locus, & piis advenis oftenditur, ubi e petra calcis fotu fontem elicuitj K k 3 ubi (a) Lamb. Schaffnab. An. 973. „ Otto Impcrator fenior obiit in M- », melieia Nonis Maji,cui filius ejus, »> fecundus Otto fucceflit. „ Anna- lifta Saxo Chron. Hildesheim. Her¬ man. ad h. an. (b) Lamb. Schaffnab. An. 974. „ Heimicus Dux Bajoariorum, 6c A- „ braham Epifcopus, cum Boifclaione , „ & Ah(ichone, inierunt contra Impe- »» ra ^ orem pravum confilium, - - ” eo emc l Ue anno perrexit Imperator „ contra Harolds • « ' K • De Henrico IfiroUuryi i n ScleOSwig. „ - - n. Duc ® parinthite , & Hen- rico Auguftano E pifcopo agitHerman . ad A. 977. (c) Ditmar. 1 . 3. „ Hlmkm Ba _ „ variorum Dux captus eft, a d G,il- „ heiw, deductus, caute cuftoditur Annal. Saxo , 6c Chron. Hildeshef! rnenfe pro Geilbeim , feribunt Engilin- Lambertus Schaffnab. ad A.974. » c Henricus ) fine dilatione, D E O „ doftante, dedit fe in poteftatem „ Imperatoris. „ (d) Ditt#ar. 1 . 3. Henricus Dux Ba* variorum honore, & communione privatus , Bojemiam fugit, quern Im¬ perator ibidem valido petens exerci- tu cum Duce Bolizlao manentem, nil ibi prorfus in neutpp horum profecir, fed magnam Bavariorum catervam, fibi ad auxilium hue venientem, 6c juxta Pilifini urbem caftra metatam , dolo cuj'usdam militis Bolizlai fic per- didit: Vefpere facto Bavarii fe lavan- tes nulla cuftodum fecuritate fruun* tur, 6c ecce hoftis lori6atus adveniens nudos eosdem in tentoriis, & in ' TU rentibus pratis, occurrentes proftra- vit, 6c cum omni praeda istus , & in- columis revertitur. Imperator au- tern audita tantorum ftrage virt^um^ & quod nulla fibi via redeundi patuit, tedto itinere adcivitatem fuam, qu$ Croppena dicitur, venit, 262 ANNALIUM AUSTRIA ubi ja<% fecurisomencepitfacra xdiculx exftruencbe,quae a* c * mira hominum frequentia hodiedum celebratur: vifuntur ctiamnum imprefta faxo orantis veftigia, quod ad tantum pietatis seftum inftar cera liquefcebat. Sacro hoc in otio dum Wolfgangus ageret, terroresque inferi hoftis, qui nunc obje&a montium inter fe coeuntium fpecie,nunc aliis pra- ftygiis exigere fuis latebris virum fan&um nitebatur, fecu- ruseluderet. (a) Henricus interim Paflavii obfeflus eft, & 977 quod opis nihil usquam appareret, ad Qefaris clementiam confugit. (c) Nihil quidem turn triftius in decliditium confultum,fed rejedlus ad anniproximi verna comitia,ubi caufam coram Imperii Principibus didfcurus eftet. EaMag- deburgi coa£ta funt, ubi cum prater ambitum juftae caufie nihil ad defenfionem aflerretur,fententiain ilium, fociosque lata eft, & feditionis capita exilio flint multata. Henrico Trajedrum deportato, Otto (c) Luidolphi fratris filius, ab Imperatore in Bavaria fuffe&us eft: (d) Piligrinus,qui in tanto rerum turbine, fide in Caefarem integerrima femper fteterat, (e) multa earn ob rem conftantiae fuae recepit pre¬ mia : confirmata inprimis jura, quibus Pafiavienfis Ecde. fia, cum fubjetftis fibi per id tempus in Auftria utraque coenobiis a Carolo, Ludovico, Ottone Auguftis, aliisque Regi- (a) Nihil quidem de fuga Wolf- gun gi ad lacum Abernum vel Ano¬ nym. in vita S. 'W'olfgangi ap. Ma- bil. Sxc. V. Benedid.T. VII. velAr- nolfus 1. 2. de memor. S.Emmeram. ubi res S. Wolfgangi exfequitur, me- minere. Sed Brunner. Boic. P. II. 1.3. & Adelzreit. P. I. 1.14. ex^patriis mo- numentis haufta prodider*. Vid. Ra¬ der. in Bavar. lanfta T. 1. & Carmen D. Medici Philippi Menzelii in lau- dem S. Wolfgangi, quodfetat apud Hund. Metrop. T. 1. p. 167. quorum fidei haec relinqu^ C E ) Lamb. Schaffn. A. 977. „ Hein- ,, r ‘ cus c um altero Heinrico invaferant „ Bozowam. ^ Quodlmperator ut au- ,, divit, feftinato exercitum illo mo- „ vit, urbemmie obfedit. „ Dit- mar. 1. 3. r> Proximo anno praefa- rum Ducem ad Pataviam confu- ” gientem fubegit. „ (c) Lamb. SchafFnab. An. 978. „ Ad Imperatorem Ottonem venit in *> V 8 Ccha.BolislatvO', qui honorifice fuf- » ceptus, magnisque muneribus ab »» Imperatore oneratnS , rediit do- »» murn * Aderat & Heinricus cun^ al- )> „ tero Heinrico , qui comprehend in „ fxilium mifli funt. „ Annal. Sa¬ xo An. 978* „ Heinricus quondam Dux cum Heinrico minore, & Eke lertus Comes apud Imperatorem ac- „ cufati, julfu Imperatoris Mngdn- „ lurch capti funt, & exilio longO „ deputati. „ (d) Lamb. SchafFnab. An. 976. „ Otto Imperator perrexit ad Bajoa- riam, atque Heinricum Ducem ex- pulit , Ottonique Duci Bajoariam „ commendavit. „ Herman. A. 978* „ Heinricus Dux Bajoarix & alius „ Dux, Auguftenlis quoque Epifco" „ pus^ Heinricus , rebellantes Impera- „ tori capti, & exilio mancipatifunt, „ Ducatumque Bajoaria: 0//o, DuX „ Suevorum, cepit. ,, (e) Diplom. Otton. II. dat. Pilig r i“ no A. 976. n Piligrinus landte Pf ca " „ vienfis Ecclefise Prjeful venerandus, „ partibus noftris favens pro viribus, » fide inconculfa, in perturbatione, „ atque vacillatione RegniBajoario- „ rum.'- - Cujusfidem,atquecon- „ ftantiam arnuum duximusremu „ rare &c. „ Apud Hund. m Me¬ trop. T. 1. pag. 239- 978 LIBER QUARTUS. ' 263 A - c - Regibus,ac Ducibus au&a eratj (a) adje&a ad Anefpur- genle, alia decem liiper Anafum minora pradia: Laurea- cenfis denique Archiepilcopi dignitas, bellorum ad id tem- pus tumultibus quodammodo lulpenla, Caelareis etiam lite- ris roborata. (b) Neque minor in Wolfgangum Ratisbo- nenlem Ottonis erat liberalitas. Bello is nuper ancipiti, cum Lothario Gallorum Rege coililus erat, qui Germa¬ nise perturbatione in rem fiiam ulurus, repente cum exer- citu in Lotharingiam ingrelTus, Aquisgranum ulque Regni ledem advolavit. (c) Otto ea irritatus injuria, hoftem acerrime perlecutus,Parifios usque omnia ferro flammaque milcuit. Non eadem fortuna redeunti fuit: ad Axonam fluvium jam perventum erat, led aquis cceleftibus in inlo- litam altitudinem eve6tum. Jamquenon paucos rapax un- da fubmerferat, partemque impedimentorum non exiguam vafto gurgite ablorplerat; cum Wolfgangus,quiGdarem, pro eorum temporum confuetudine , in id bellum lecutus erat, ad ripam fluminis acceffit: commotus tam pnefenti diferimine, oculos, manusque ad cerium tollit, fibique ac fuis bene precatus, flumen transmitti fine mora jubet. Sed enim major oblequio metus erat 5 & quanquama tergo in- ftaret hoftis, ferro potius, quam inlanis flu&ibus credituri Ipem (a) Diplom. Ottonis 11 . Imperat. datum Pilip-ino A. 976. fupra relatum. (b) Diplom. Otton. II. Imper. da¬ tum Piligrino A. 977. ut vult Hund. in Metrop. T. 1. pag. 201. qui frag- mentum ejus refert fuis verbis. „Iclem „ ille Otto conftituit Piligrinum hunc „ Archiepifcopum Laureacenf.Eccle- ,, fiae, deditque pro reparatione ci- » vitatis, quam ipfe Otto ab hoftibus » captam denuo devaftarat , quod- „ dam praedium juris ( inquit ipfe ) „ noftri Anefpurc\ nominatum, quod „ quondam venerandae recordationis „ AdMertus Patavicnfis.Ecclefise An- „ tiltes,ex mafTapatrimonii S. Lau- >» riacenfis Ecclefiae, Henrico Duci piae ” rair”* ’ P atru °q ue noftro, tra- item SchafF. refert , htec ad A. 978. „ ci 1 in concambium in pago Tro- uti & Sigebert. qui rem fufius enar- „ u np 1 nr 1 P a, Ana ft fl u rn inis, decem- rat. Annal.SaxoA. 977. „ Lotbarius ” ^ D bas . in . occ identali „ Rex Francorum Lotharingiam re- ” P - - 1 ouminis In ciperevolens, Ayuifgrani palatium*. „ & fedem Regiam praelumpfit inva- „ dere - - quern abeuntem Ottolm- „ perator celeriter infecutus , usque „ Parifius, nullo fibi obfiftente perye- ,, nit, devaftatis omnibus, atque in- ,, cendio confumptis. In redeundo 3 > » 3 > 5 ) » yy yy yy 35 folationem regni Bojarlorum, Ma¬ ter Ecclefia, & Epifcopalis fedes fuit, ita deinceps priftino honors ac dignitate , Canonica autcritate perfruatur, quam 6t prsefenti pra> cepto noftro renovamus, atque ro- boramus , 6c jam faepe didae Lau- reacenf. Ecclefia: venerabilem ft//- grinum reintronizamus Antiftitem, quatenus amodo tarn ipfe » quam omnes lui fucceffores Laureactnfes fiant, & nominentur Pontifices. Datum Non. Odob. Anno Domi¬ ni 977. Indid. VI. (c) Herman, contrad. An. 978. Otto Imperator contra LothariumJLe- gem Gallias invadit. „ Lamb. » parte prasdicti fluminis Anaft , in ” f ad rr‘ villa > nomine „ Loracb, cum omnibus, &pertinen- „ tus: ficut emm , ( mqui c o tt0 i n> . „ per.) pnfcis temporibus S.Laurea- „ cenfis Ecclefia , quae extra murum „ inhonoremS. Stephani, f an aique » Laurentli Martyiis conftruda Sc n autem circa Axonam fluvium par » dedicata eft, antediliidmm ,& de- „ tem impedimentorum amifit. „ Ottonem 11. in hel¬ ium Gal- licum af- fe^atur. Axonam fluvium primus transmit- tit. Steinen- htrcbium in Au- Jlria > ■& Zrvisl- burgum condun- tur 3 264 ANNALIUM AUSTRIA fpem fuam videbantur. Ergo cum fruftra eflet fan£H vox a. & Pnefulis,DEI,quod frequens illi in ore erat,nomine invo- cato, flumen primus ingreditur, vadumque fe fequentibus feliciter retegit:& emerfere miferi exercitus Mvx reliquiae, vocemque in DEI laudes uno confenfu contulere. ( a ) Ea res mirum quantum conceptam de W olfgangi fand;i- tate opinionem auxit, Ottoque Caefar in Germaniam re- verfus, referenda locum gratiae, quem fan&us Praeful ei- dem praebuit, libens arripuit. Deduxerat fan&us Praeful Bojorum coloniam in Auftriam inferiorem, locumque ad Erlafam fluvium multis jam annis cultu vacuum, &ab ac- colis Steininchirchen appellatum, habitandum illis tribuit: Sed cum ab Hungarorum excurfionibus nunquam non metus eflet, petiit ab Ottone Caefare Wolfgangus, ut ad tuendas fuae Ecclefiae per Auftriam poflefliones, caflellum Zwifilse, inter utramqueErlafam,extruendum fibipermit- teret. Id non modo prolixe a Caefare coneeflum, fed agro¬ rum etiam modus fat amplus, cum fylvis, pratisque Otto- nis liberalitate adje&us. ( b ) Haec Zwislburgenfis cartri 979 origo (a) Biograph. S. Wolfgang?apud Mabil. Saec. V. T. VII. cap. 32. & cla- rius apudSuriumad ^i.Odob. „Cum ,, Othn fecundus Impcrator ob illatam „ fibi injuriam, Franciam hoftili ani- „ mo , & manu ingreffus, Lutrtiam „ ufque perveniflet,in reditu ad flu- viurn quendam pervenere , cujus „ aqua: intumuerant, itaut multi il- „ lie fubmergerentur. Ubi vero bea- „ tus Antilles cum fuis eo pervenit, „ tarn prteienti periculo comrnotus, „ fufpexit in coelum , & turn fibi, „ turn fuis bene precatus, atque be- „ nedicens , juflit fuos incundanter „ tranfire flumen. Sed illis adhuc „ cundantibus, & Francis interim a ,, tergo acriter inftantibus , ille pri- musin nomineDomini, quodfem- „ per in ejus verfabatur ore, flumen 5 1 ingreffus, fuos animavit, nec quis- ,, quam eorum ullum expertus eft „ periculum. Turn vero omnes id „ admirantes , prte gaudio in DEI „ laudes eruperunt. _Sed vir humil- ,, limus, ne id in publicum efferrent, „ obnixe eos rogavit. „ ( b ) Diplom. Otton.U. datum fanBo Wolfgango Ratisbon. Epifcopo A. 979. apud Hund. Metrop. d. 1. pag. i68» Sc Bern. Pezium Anecdot. T. 1. ex Codice Ratisb. Col. 65. „ Vir ve- » nerabilis Wolfkangus Reganefpurgenfls »> Ecclefiae Epifcopus - - innotuit 55 55 55 55 55 55 55 55 55 55 55 55 55 55 55 55 55 55 55 55 55 55 55 55 5) 55 55 55 55 55 55 55 55 55 audoritati no fir a* in terra quon¬ dam Avarorum juxta fluviolum, qui Erlaffa dicitur, locum quendam, qui Steinina Chiricha nominatur , quem permulta annorum curricu¬ la defertum , ipfe de Bavaria miflls colonis incoli fecit. Qui ut tutio- res ibi ab infeftatione Ungarorum manere poflent, petiit noftram fe- renitatem locum quendam inter majorem & minorem Erlajfam fi- tum,ubi ipfi conveniunt, caftellum ad conftruendum, qui vocatur Zui- Jila. Cujus deprecationem — li- benter annuimus, & ipfum locum perpetuo poflidendum conceflimus Ecclefiae,ab eo loco videlicet,ubi praenominati fluvioli confluunt, ufque in lbifa , ubi ipf um flumen huic confiuvio Erlaprum proxi" mum eft , & furfum verfus per li" tus lbifa ufque in rivum, qui diet" tur Zucha , & per hunc ufque in montem , qui dicitur Sclavonics Ruznic. Ab Orientali autem p al ^ e litus majoris Erlafla ufque in ®° n " tana propter munitionem io.oruffi huic donationi terminum ftatui* mus. - - Et fi minus, quam Vi- regales manfi arabilis terrae, noitr^ juris infra terminospraeferiptos^' veniatur , ubi proximq juxta p didum caftelli locum habeamus, utraq; vipa. Eriajf# fuppleatui. *»» 98 * 983 LIBER QUARTUS. 265 A - c. origo eft, quod poftea Ratisbonenfibus colonis adverfus Hungaros munimentum erat, Mellicenli caftro, quod ab Hungaris adhucinfeflum,toti late viciniae imperitabat, op- pofitum. Otto interea Cselar,vix confeda nuper cum Gal- ^ 0 lis pace, (a) in Italiam movit,novo ibidem beilo Apuliam fibi, ac Calabriam (b) adverius Bafilium,& Conftantinum Orientis Imperatores aflerturus. Sed laeta belli initia exitus infeliciflimus excepit: vi&us pradioCadarOtto,amifIbex- ercitu,a naviculariis captus, libertatem Sclavo negotiator! debuit: (c) quam cum afperlam nomini fuo maculam dele« turns,novum exercitum conlcriberet j in morbum incidit ex quo Romse ad VII. Idus Decembres A. DCCCCLXXXIlh decelllt, (d) Ottonetamen filio,coa$is nuper Veronae co- mitiis fucceilore Imperii prius delignato. (e) Audita Otto- nis II. morte, Henricus Dux quondam, e Traje&enfi exi- ottoiih lio in Bavariam continuo advolavit: acceptus pronis om./ /iWt nium popularium fludiis,& haud dubius jam Bojoarias* Do- minus , regno etiam Germanic imminebat, nifi Francorum, Saxonumque pro Ottone III. ftudia ad quietiora eum con¬ cilia adegillent. (f) Reftituto igitur Matri, Germaniaeque Pars I. L 1 pro- „ allatas inhiantibus, Imperator a- „ fcenfo equo vixevafit. „ (d) Sigeb. A. 983. ,, Otto Impe- „ rator,taedio & angore animi defi- „ ciens,Romas moritur. ,, Necrol. Fuld. „ A. DCCCCLXXXIII. Otto „ Imperator Auguftus VII. Id. De- „ cembr. „ Eundem diem fignat Ditmar. 1 . 3. (e) Ditmar. 1 . 3. „ Imperator „ Verova placitum habuit, - - & fi~ Idem narrat Sigebert. (a) Chron.Wilhel.Nangii A.980. „ Z.ofWwRexFrancorum contra vo- „ luntatem principum regni fui Re- ,, mis pacificatus eft cum Ottone Im- „ peratore. A. 980. (b) Chron. Wilhel. Nangii A.980. „ Otto Imperator Italiam repetit evo- „ catus a Papa, ut Ecclefiae fuccurre- „ ret: ubi Apuliam & Calabriam Ita- „ liae provincias ad jus Imperii Grse- „ corum appendentes ad Imperium „ Rom. conatus transferre, maxime „ propter affinitatem, quam occafio- 5, ne uxoris fuse Theofania cum Grse- » corumjmperatore habebat. „ Si¬ gebert. iisdem pene verbis htec ad A. 981. refert. (c) Sigebert. A. 982. „ Grseci „ intend quod Imperator Otto pro- » J 11: ^ la s Graecorum invaderet, con¬ s’ du< -*° bbiSaracenorum auxilio.Im- y> P 5 raton . ln Calabria bello congre- „ diuntur,m quo bello omnes Roma- ” norum copi* ufque ad internecio- „ nem pene delete lunt.Imperatorna- ” tando mtens evadere,a nautis igno- ” rantibus eum capit Ur , & aquodam ” eorum , qui negotiator Sdavorum „ erat agnitus, nec proditus - - per „ Scltivum , & Epifcopum ( Dcotericum „ Metenfem ) liberatur: nautis quip- j, pe ad pecunias pro eo redimendo „ liuslmpetatorisab omnibusinDo- „ minum eligitur. „ (f) Ditmar. 1 .3. „ Solvitur a Tra- „ jedenfi cuftodia Dux Henricus , & „ ab eo Rex tenellus ad nutriendum^ „ five ad degradandum a Wurino Co- „ lonienfi Archiepifcopo, cujus fir- „ maefideiab Imperatoreprsedido is ,, cormffusfuit,affumitur.,, Wolf- herrus in vitaS. GodehardiEpifc. Hil- desheim. c. 1. ,, Henricus Bajoarite ,, Dux, pater Henrici Imperatoris - - „ in fpem regnandi arrogantise furo- „ re incaffum elatus, herilem {ilium, „ dignum DEI ordinatione Regni ,, haeredem opprimere , femetque in „ Monarchiam regni fuadente Sacer- „ dote,conatur erigere.. .Cujus ta- ,, men nugalis machinatio,a jprimo- „ ribus regni, DEUM fane timentl- „ bus, & maxime a fVt/legiJo, Metro* r» poll- 2 66 ANNALIUM AUSTRIA proceribus Ottone Rege puero, quern Warino Colonienfi a. c. Archiepiicopo, ejus Tutori defignato, quadrimum eripue- rat$ receptaque, quze poll: Ottonis Suevorum, acNorico- rum Ducis mortem, Ottonis adhucll. voluntate,Henrico Bertholdi filio collata erat, (a) Bavaria in mutuam ftabi- lemque pacem utrinque conceflum eft. (b) Has inter Ger¬ manise turbas Auftriae noftrae quietae efle non licuit: five enim civilis aliquis turbo Burchardum Marchionem praefe&ura ejeceritj five mors maturum jam xvi a Gubernaculo amo- Aufirk ver [t f (c) deftituta pnefidio jacebat Auftria, & qua parte ThZ- Pannoniae eft proxima, crebris Hungarorum populations garhevu- bus,prope in Iblitudinem reda£la. (d) Ea calamitas, cum omnespremeret,nulli tamen nocentiorextitit,acPiligrino, qui, quorum faluti ftuderet maxime , eorum armis unus praecipue petebatur. Nullum eratnifiinCariare, eoquead- huc puero, prsefidium 5 led principum, qui Ottonis pueri- tiam'regebant,eximium pro comuni re ftudium opem tarn praelentem rebus attulit, ut formidolola ilia tempeftas in ma- gnam, atque adeo perpetuam tranquillitatem verteret. LIBER 33 33 33 33 33 politano Moguntino , & Bernardo Duce Saxonico pacifice fedatur, ei- que poft multa apta,& inepta - - prifcus Ducatus redonatur. In pro¬ ximo autem Natalis Domini die „ Otto tertius puer,coronam regni a „ praenominato Metropolitano, ho- 5 , norifice percepit. „ (a) Anal. Saxo. A.gg 2 . „ Otto, Dux ,, egregius filius Liudolfi, fratruelis ()t- „ tonisll. nuper reverfus a pradio Sar- „ raceaorum, imatura morte obiit. „ Confirmat id Lamb. Schaffn. ad h. a. Anal. Saxo A.9B3. „ImperatorVero- „ nx placitum habuit, & Hemicus ju- „ nior, filius Bertholdi, exilio folutus, 5, DuxBawaricS conftitutus eft.,, (b) Ditmar. 1 .4. „ Mogunrin* tunc j, provifor Ecclefiat FVillegifus , cum „ Duce Conrado , Caefarisque optima- ,, tibus hue venit ( Wejenfiadium. ) „ Hos Dux,quibuscunque valuit mo- ,5 dis,fibi conjungere tentans. - - Coa- „ ftus eft futuri timore duelli cum „ juramentis affirmare , ut III. Cal. ,, Julii ad locum, qui Bara vocatur, 3) veniret, pucrumque Matri fute,il- lisque redderet, „ & poft alia inter- jefta. „ Regis gratiam Francofurti ,& Ducatum dedititius promeruit. „ 33 (c) De Bur char do Marchione Auftriae, nusquam poftea fit exprefla mentio: Ditm.l.3. & AnnaliftaSaxoad A. 981* inter caefosinacie, pugnailla fatali, qua Otto II. a Saracenis viftus eftjfischabet: „Ad fupplementum cxercitusfui „ Bawarios, & Alemannos vocavit ( Otto II.) „ - - - fed illi ( Saraceni ) ex improvifo col. » ledli nollros imanimiter incumint, eosque „ paululum refiftentes profternunt III. Id. j) Julii Richavium fignifernm, Vdonem Du- ,) cem, Comitesque Tbietmarum - Bezeli- j) num cum Burchardo & Dedone & Qonra- 1. do &c. „ Necrolog. Fuldenfe in exccrp- tis apud Leibnit. T. III. fisc habet: A. 98 1- ,, Bnrghart. comes. „ Ut adeo nefeiam an de lioftro, & quoto anno, fermo fit. Nam din- tins praefuifte Auftria?, Leopoldus ex Babenber- gicis primus, Auftria* fubinde prarfe&us, non finit: nifi dicatur , geminos fuiflfe , ut alias nonnunquam, uno tempore Marchiones, quod verifimile non ridetur. Licet Aventinus 1 . 5. ejus vitam ad Imperium Otton. III. proroget. (d) Conftat. ex Diplom, Ottonis 111 . data A. 985. Piligrino Paflavienfi Antiftiti apud Hund. Metrop. T. 1. pag. 240. PiUgvi- » nus , fanctae Patavienfis Ecclefia? venerabi- ,, I is Pracful, Epifcopatus fui pertinentiam in j. Oriental! plaga , Earbarornm limiti adja- » ce ntem, creberrima eorum devaftationein- „ feftari,uoftrae eonqueftus eft pietati; a qui- ” e t>am barbaris, moderno quoque nojlvi » reg™ tempore miferabili lamentatione adje- „ cit, tam irrecuperabili fe damno laefmn in ” intcifcftionc, & direptione Ecclefiae i aSC » praeter innumerabilia depraedatio- „ num, & incendiornm difpendia, ut absque jj babitatore terra Epifcopi folitudine fylvc- „ feat. „ Not. ex Aloldo A. 97 2 « » „ l ea tamen OJhrricbiam ( Getzz-a) a Majo* „ rib us fuis ex maxima parte occupatam, n° n ,, dimifit, fed conftanter retinuit, Nequ® d fi ,os ibi commorantcs prohibere valuit a „ excurfibus & praedis , ad quas in „ adhuc terrain Auftralcm fepe , d t,a " e * „ fidiis excurrerunt, „ LIBER QUINTUS. 267 LIBER QUINTUS. Archionum in Auftria dignitas, sevo jam Caroli Magni coepta , per diver- las fere, ignotasque nobis familias ad id tempus vagabatur. At quod dein- ceps nobis decurret aevum, unius Ba- benbergicse gentis Principes Auftrise l fn m r - Marchiones, Ducesque dabit. Pri.^'«'« mum, qui earn dignitatem fuse fami- u m ' lise intulerit, Leopoldum fuille, fatis conftat: (a) cujus conceflu Principis j id in controverfia pofitum. ( b ) PJeri- que olim Prsefedturse ejus primordia, ad Henricum Regem, cognomento Aucupem, qui Germanise ab undevicefimo ad fextum ac trigefimum feculi hujus annum imperavit, retulerunt: ( c ) veterem fecuti fabulam , quae Auftriam Quanto arcus venanti Regi in tempore oblati praemium facit. ( d ) ca ? er, '» ? * Pars I. LI 2 Sed ( a ) Chron. Zwetl. Anon; Leob. Bernardus Noricus in Chr Bavaria;. Hafelbach , Sundheim : Tab. Chuftro-Neob. Cufpinian fua Auftria. Laz. de Migr. Gent. B finius Dec. i.L. io. BrunnerusB' P. II. L. IV. ceterique. ( B ) ^ on f* V. Cl. Hieron. Pe: T. I- Differc. V. (c) Chron.Zwetl. Anon. Le Bernardus Noricus in Chronico var. Arenpeck ln Chron. Auflr. de Witzenberi Chronico Veter. Au ft rice Marc num apud Hier. Pez. T. x . Col , » Primus itaqueTerrce hujus noli „ qua; Auftria, Marchio fuit L. I. qui, quomodo terram hanc o nuerit, fie accepimus. Dum ad „ adolefcens die quadam in venatio- „ ne per avia fecutus fuiffet Impera- „ torem - - folum fcilicet folus , & „ ille feram percuffurus, arcum for- „ tius adtrahens comminuiffet; juve- „ nis arcum fuum,ut erat contentus, „ manui cundanus promptiffime in- „ feruit: ficque princeps percuffa fe- „ ra, fupra alacritate adolefcentis de- „ ledatus,fub authoritate Regia pro- „ mifit ei terram, quam fibi proxi- „ me vacare contingeret , ipfique ,, competeret: atque pro memorial „ confirmatione promiffi, quia nul- ,, lus interfuit, dedit ei arcum con- „ tritum. Non multopoft tempore „ mortuo Marchione Auftria , cum „ multi procerum , quisque pro fe „ inftarent Imperacori, prorumpens » in 268 ANNALIUM AUSTRIA) leopoldi 1 . Mar- chionis genus. o Sed enim huic opinioni, ut parum rebus, ac temporibus a congruenti, aetas haec noftra jam fidem abrogavit. Aiii haud paulo verofimilius Leopoldi Babenbergici in Auftriam adventum in Ottonis Primi, Magnique tem- pora conjiciunt: ( a ) nam & port illatam ab Henrico , ejus fratre, Hungaris cladem, caftra in hofticum promota funt: (b) & deletis ad Auguftam gentis totius viribus, pro- num Ottoni erat vi&oriam prolequi, hoftesque intraPan- noniae fuse limites cohibere. (c ) Sed quod anno adhuc CMLXXIII. Burchardus in Auftria Marchio; (n) &de- cennio pod: Leopoldus Tonagovienfis Comes fuiile, ( e ) Caefareis in litteris legatur: dubium efle poteft, num ante tertium, quartumve, & odtogefimum ieculi hujus annum ad regendam Leopoldus Auftriam fit translatus. Qui parentes iili, qui majores, non minor contro- verfia. Babenbergica ortum gente, unum fi Aventinum demas, (f) omnesfatentur: eaquefententia Ottonis,Fri- fin- „ in medium juvenis cum adtcftatio- „ ne Radi arcus, regalis promiffio- ,, nis petiit executionem. Cui Prin- ,, ceps nihil moratus , induftriam ,, fuam commemorans , audoritate „ regia Marchiam traditam confrrma- ,, vit. „ Quantum narrationi tribui huic poflitjinde conjicias: quod Leo¬ poldus anno, ut ifti volunt, CMV.-ex Adalberto Babenberg. natus, anno ad¬ huc 994. atque adeo pene nonagena- rius, tarn vegetus efle debuiflet, ut cx Auftria Wur%lurgum profedus earn, qua lethaliter vulneratus eft, nodem, ludendo cum militibus fuis exigere voluerit : filiosque poft fo reliquerit Popponem , & Adalbert um^ quorum alter ad A. 1047. alter ad annum ufque 1056. fuperftes fuerit. Abeffe praeter- ea a laudata Henrici Regis prudentia longius videtur, ut tamlevi de caufa, Leopoidum pene adolelcentem in Pro- vinciam omnium periculohffimam, adverfus Hungaros, toti Germania: formidatos , mitteret , & qua: plura font his fimilia, qua: fidem a cordato ledore vix impetrabunt. (a) Aloldus ad A. 943. Fuggerus inSpeculo Honoris Auftr. (b) De clade fob Bertholpbo Bavaria: Duce A. 944- Ungaris illata fcribit Hepidan. & Herman. Contradus. De Henrico vet o Ottonis 1 . fiatre Sigebet- tus ad A. 984- » Dux Bajoariee Hen - ,, ricus - - Hungaros bisfoperat. „ Et Hroswitha Gandersheim. in Pa- ne gyr. Oddonum. „ Infuper & pr-imus Chrifti bene nomine tutus, „ Ejusdem populi (Hungar.) pa- triam petiit fcelerofi. „ (cj Dehoc adum eft fopra ad An¬ num 95^. (d) Conftat ex literis Ottonis II. cjuas refert Hundius in Metrop. Sa- hsb. T. 1. p. 200. datasA. 974 qui- bus confirmatur donatio. „ Vinea- ,, rum in Wachov? (fupra Crembftum in „ Auftria ) in Comitatu Reverend* „ Marchionis Burchardi. ,, (e) Diploma Ottonis II. datum An. 983. apud Bern. Pezium T. 1. Anecdot. Cod. Ratisbon. Col. 61. „ Hac font loca , id eft: Alpurc , & „ Perc cum mancipiis in pago Tonah- „ gevvi in comitatu Luitpaldi. - - „ Non. Julii anno Incarnat. Domini- „ ca: DCCCCLXXXIII. Regni le* „ cundi Ottonis XXV. Imperii autem » XV. India. XI. Adum feliciter „ Verona: amen. „ OO Aventin. Boic. 1. 5. pag. 306. „ Luitpoldus filius Eberhardi , nepos Ar- ,, nulpbi Ducis, pronepos Luitpoldi ab „ Hgris occi(i,amitinus Hainria R e ~ „ guli Bojorum , Orientalem lirnitem „ adverfos Ugros adminiftrare jube- „ tur. Ita ego quidem apud.quos- ,, dam lego: verum quod ad imagi" „ nes majorum fpedat, diligentius ,, inquirendum cenfeo : qua: ego * „ cipio, tranferibo, non tamen 0 ,, nia certo feio. „ LIBER QUINTUS. c. fingenfisEpifcopi, quem ex eadem familia Scriptorem ha- bemus & nobililfimum, & do&iffimum , state jam obti- nuit. (a) Verum in aftignanda progenitorum ferie non eadem eft concordia. Inter plures pugnantesque authorum fententias dus maxime eminent. Harum prior unius Aloldi Pechlarienfts, qui Adalberto , Auftriae Marchioni ex Ba- benbergicis tertio, a lacris obfequiis fuiftele fcribit, tefti- monio nititur. Is igitur,qui multa,fi Ortiloni credimus, ex Adalberto, Principe fuo, audierit, videritque iple piu- rima , (b) Leopoldi I. origines fie tradit. Anno,inquit, CMVill. quo tempore Ludovicus III. Germanise impera- bat, Adalbertus Babenbergicus, Henrici Franconiae Ducis filius, poft diuturnas cumHaffiae Comite Conrado, fratri- busque dimicationes, csdesque ac rapinas fraude Hattonis Moguntini captus , Regis voiuntate capite mulcftatus eft. (c) Erat Adalberto filiolus,quinto abhinc anno ex Brun- hilde, Ottonis Saxonum Ducis filia, prognatus, qui pa¬ ttern nomine referebat. Mater in tanta calamitate inops confilii, in Saxoniam fe recepit, fuam, fiiiique orbitatem Henrici fratris, ac poft Germanise Regis, praelenti confilio, opeque folatura. Hie interim adolevit puer, bellicamque indolem a parente hauftam, Henrici avunculi exemplis ad miiitarem Icientiam erudivit. ( d ) Ea res illi vita ftetit, quam annos vixdum triginta natus , Merfeburgenfi cum Hungaris praelio A. CMXXXIII. vitftor amifit, magno avunculi Regis dolore,qui ftrenuae ea pugnaoperae lped:a« L 1 3 tor (a) Otto Frifing. 1. 6 . c. i^. „ Ex „ hujus Alberti (decollati) fanguine „ Albertus , qui poftmodum Marchiam „ Orientakm , id eft , Lannoniam [upe- „ riorem llngaris ereptam , Romano j) Imperio adjecit, originem duxiffe „ traditur. „ 00 Fr. Ortilo in Procemio. „ Ego „ vero me errare potuiffe non puto: ,, quia hasNotulas exfcripfi exlibro, ,, qui vocatur: Chronica lllujhis flirpis ,, Babenbergica in Oflerrichia dominant is: tus , Illuftris Comes’de Babenberg v Filius Haimici Fran cite Orientalis ducis, poftquam bellum ac prsdas {has multis annis continuavit, ne- que ab Imperatore fubigqpotuit; tandem per Hatonem , Epifcopum Moguntinum,fuis fraudulentis ver¬ bis indu&us eft ad Regem: ubi pro nece Chunradi Haffia? Comitis - - nobile caput fub enfem carnificis dare debuit. „ „ quam confcripfit Vir fapiens, & Re- ” 7 crendus Aloldus de hkjarn , Capel- „ lanus quondam Adalberts Marchio- „ ms lertu Babenbergici Auftralis. ” " “ ” £j e ,- dub j° h i c Scriptor ve- „ ms & fidelis eft_, qui ukima muI . » tisanms ipfe vidit, priora vero a ,, mo Principe didicit. (G)F.Ortilon.Not.exAloldoPekla- lienfi. „ Anno DCCCCVIII. I m - „ perabat Germanise Hludoveicus Ter- „ tius, fub quo eodem anno Adalber¬ ts) Not. esedem ad A. 90 S. „ Adal- „ bertus ejus Filius , quinquennalis „ puer cum Matre Brunhilde filia Ot - „ tonis Saxonis,quia omnia bonaPa- „ tris fui tracla fuerunt ad fifeum Re- „ gis, fugere debuit ad Hainricum , „ poftea Imperatorem, di&um Au- ,, ettpem, cujus ex forore Baba. Nepos „ fuit. Hie Patris lui generofum ,, fpiritum cum fanguine haufit, 6c „ eum pariter in filium (bum Liu]?ol* ,, dum transfundebat. „ Leopoldi l. Alar- ckionis Majores. s 7 o ANNALIUM AUSTRIA tor ipfe, & teftis affuit. Sed is lu&us curam Regis magnope- re acuit ad Leopoldum,quem decennem Adalbertus relique- rat,filium omni charitatefovendum. (a) Atq; is puer eft,qui Auftriae poftea datus Marchio, Babenbergicx gentis Princi- Juftrlam P es ea in P rov ^ nc * a propagavit. Nam cum A.CMXLVIII. advm. Rudigerus II. Auftrix Marchio deceffiflet, Otto Magnus, qui unus videbat maxi me, quanti referret ad Germanise jfalutem univerfse, cujus fidei Fannonici ejus limitis prxfe- 6tura traderetur j orbatse Marchione Auftriae confulendum mox putavit. Erat in omnium oculis Leopoldi Babenber* gici prxclara indoles, nec patris, avique memoria adhuc mcnte exciderat. Ergo ut 8c illuftrem familiam in prifti- nx dignitatis gradum reponeret, 8c patris merita in filio or- naret, Leopoldum Auftriae Marchionem renunciat: ( b ) quam ille Provinciam, anno mox fequenti adiit. ( c ) Hac- tenus Aloldus, leu verius, qui fua eum in adverlaria retu- litOrtilo. (d) Plana hxc omnia, 8c rem ex Scriptoris fide arbitran- ti, minime incerta. Sed quod Burchardo Marchioni nul- lus in Auftria locus fub Ottonis II. tempora relinquatur: (e) quod exclufis Ernefto, ac Adalberto filiis, Henricus fblum (a) Not. ex Aloldo ad An. 933. „ nuncios prodens, qus ipfi molie- „ Gloriofus Rex Hainricus - - Hun- „ bantur.-ut unusquisque ante fores „ nos innumerabili multitudine in „ fuas folicitus excubaret, & hoftis „ Germaniam irruentes, apud Merje- „ inhumanus introitum non reperi- 33 burg cruenta ftrage delevit. In hoc „ ret. „ „ praelio Albertus de Babevberg fortifli- (d) Fr. Ortilo in Procem. „ Ego „ mo enfe cum multo favore Regis „ itaque Ortilo , pauper, & minimus ,, depugnavit. Sed^ enfe hoftili ca- ,, Monachus in hac valle beats MA- „ dens, Regi & Patris vitamimmo- „ RIJ£ in Lilienveld -- quia fcriptor „ lavit. Quanto deinde magis Rex „ fum,habui cedulas plures demem- „ Nepotem fuum Albertum doluit, „ branis remanentes. Hsc fragmen- „ tanto magis Pro - Nepotem ex eo „ ta ne pereant, pufillum libellum 3 , Liupoldum , quern decennem reli- „ iftum coepi confcribere in remedi- „ querat, dilexit: fed & Otto Filius „ um brevis, & incertse hominum „ Regis. „ 33 vits, & labilis memoriae. - - Du- (b) Not. ex Aloldo ad An. 943. „ dum a me colledas Notulas hie 3) Kutgerus praedi&us (II.) obiit: & „ propono de Illuftribus, & primis „ vacavit Marchia nojtra. Tunc Otto „ Progenitoribus Babenbergicis, eo- „ Magnus earn Liupoldo Babenbergico rumque adventuinAuftria, & gl°' ,, contulit: ut fuam, & Patris virtu- „ riofis meritis in hac Patria. - - Eg 0 ,, tern, & fortitudinem, & merita di- ,, vero me errare potuiffe non puto s 33 gno praemio coronaret, & nobi- „ quia has Notulas exfcripfi ex libro, „ liffimam ftirpem in congruum fub- „ qui vocatur Chronica Muftris fiirfis ,, limitatis gradum reftitueret. „ „ Babenbergico in Oflerrichia dominantis * (c) Not. ex Aloldo ad An. 9 4 4* quam conferipfit vir lapiens, & Re- „ Lmpotdus itaque hoc anno in hanc „ verendus Aloldus de Pe{lam , CafdU- „ terram adveniens, Hunnorum ir- 5) ^quondam Adalberti Marchioni? 33 ruptionem, & hoc, & quarto po- „ tertii Babenbergici Auftralis. 3, ftea anno impedivit, provide om- ( E ) De Burchardo Marchione p3 u 33 nia Regi, & vicinis celeriter per ante di&um. a. a LIBER QUINTUS. 271 c - iolum, ac Poppo Leopoldo liberi ab Aloldo tribuantur : (a) quod confufa femel, iterumque conjugum nomina a fcriptore, ut ipfe fe vocat, domeftico,&; permixta fint$ (b) aflirmare nonaufim, nec ante confenfum literati or- bis Aloldo adverfiis Ditmarum, Wipponem, Ottonem Frifingenfem, ceteraque indubitatae antiquitatis monumcn- ta fubfcribere. Et fane arduum eft credere, Ottonem Magnum, id fapientias Principem , Pannonicum hunc limitem , om¬ nium per id tempus periculofiflimum, & quotidianis Hun- garorum incurfibus expofitum,viginti annorum juveni (tot enim«nonampliusnumerabatLeopoldus,A.DCCCCXXIIL natus) demandare voluifle. (c) Nequevero facile dicftu eft, qui nomen lllujlris , quod , tefte Aloldo, a rebus ge- ftis retulit, conficere fibi potuiflet j fi anno jam quarto ac quadragefimo in provinciam mifllis, vix obtogefimo ejus feculi, Provincial fuas fines ultra Meliicium protuliflet. (d) Erat eo ipfb, quo regendam Auftriam fufcepiffe fertur, tempore, magna rei gerendae opportunitas Hungaris hoc, & fuperiore anno , nunc ad Traunam fluvium, nunc in Carentania,magna clade fracftis: ( e) erat quarto poft an¬ no, quo tempore Henricus, Ottonis Magni frater, ca?de, fugaque perculfos hoftes,intra fuas adeoipforum Cedes con- fiftere quietos non eft paftus. (f) At vero poft internecinam illam in Vindelicia ciadem, quae univerfe gentis vires ita proftraverat, ut vallis ac fudibus Pannoniae fuse aditusmu* niendos fibi putarit: ( g ) Quid caufe erat Leopoldo, fi jam (a) De Emeffo & Aialkrto filiis ad A. 994. & A. 1018. fermo crit infra. (b) De Swanehilde recurret mentio A. 1 o 1 8* & I o 7 5. De Froiw ad A. 1041. quarum hac Adalbert!; ilia ErnejU conjux in literis apudPhiliber- tum Huberum, & Reverendiffimum Abbatem _ Gottwicenlem , fuo loco adducendis appellatur,contra ac Alol- dus, earum Capellanus , velit. v y ^°Ido paulo ante relato. _ GO * Aloldo paulo ante relato, & mox afFerendo ( E ) Chron. Salzburg, ad A. 942. » Un ° n C, n Bavaria .i 11 Iroungoett] a „ Pertoldo Duce occifi lunt. Hepi- dannus ad A. 943. „ 0mnis A * „ norum exercitus a Bajoariis occifus „ eft. „ Her man. Contract. . a d A.943. ,, Hangar i cum Bajoariis pugnant, 6c „ vincuntur. * Annalifta Saxo ad A. 944. „ Hangar i a Carentanis tanta „ cocde ma&antur, ut nunquam an- „ tea tantum a noftratibus infirma- „ rentur. „ (f) SigebertusGemblac.ad_A.94 8. „ Dux Bajoarice Hungaros bis fupe- rat. „ Et Hrofwitha Monial. Gan- dersheim. in Panegyr. Oddonum fie canit: „ Infuper & primus Chrifti bene nomine tutus „ Ejusdem populi ( Hungar. ) pa- triam petiit fcelerofi &c. „ Et lie proftratis rediit gaudens inimicis. „ ( g) De hac pugna fufe a£tum eft fupra ad A. 95c. Otto Frifing. L. V . c. 20. „ Tanta praedi&os barbaros „ virtute proftravit, ut exhinc gens „ omnium immaniffima non lolum „ Regnuminvadere non auderet; led „ & ANNALIUM AUSTRIA? jam turn Auftriaco prxfuit limiti, eur percullo adeo hofte, a. g nee mutire aulb, hsefillet tamen Ijpe&iator otiofus, nec ar- ma ad recuperandam,qu2e aPielahaferefluvio adLeytham & Arabonem veteri Pannoniae luperioris iimiti decerpta erat, (a) provinciam convertiflet? At num poft captam faltem, quanquam fero, Mellicenfem arcem, optatam tan¬ dem tranquillitatem, amotis procul hoftibus, Auftrias red¬ didit Leopoldus Marchio tam illuftris, & veteranus ? Ne hoc quidem. Conftat enim fatis, ad annum quartum us¬ que & o&ogefimum, Hungarorum incurfibus mediam fe¬ re Auftriam ita vexatam ac iaceratam, ut populoflis alias ager pene in lolitudinem abiret. ( b ) Haec lane conciliari cum Leopoldi Illuftris gloria, fi quarto ac quadragelimo leculi hujus anno jam prafe&ura Auftriaci limitis potitus eft, aegre poftunt. Altera, vulgata jam, & a viris do6fos recepta, Leo- poldo Babenbergico Adalbertum quoque parentem ftatuit, led Marthalenlem, a paterni juris caftro eo cognomine ap- peliatum, fpediatas virtutis virum, & bello, quod Otto Ma¬ gnus in perduelles geffit, fide,manuque inclytum. (c) Adalberto huic patrem Bertholdum 5 ifti Henricum, Adal- berd, quern fub A. DCCCGVL capite multatum Icripfi- mus, fratrem tribuit: in Henrico Francorum Duce, tan- quam comuni generis authore cum Aloldo congruit. (d) Rem omnem adjedia, quae ftirpis Babenbergicae le- riem delcribit, Tabula meliori in lumine collocabit. „ & fuum , defperatione correpta, „ vallibus (1. vallis) & fudibus in „ locis paluftribus contra noftros mu- „ nire cogitaret. „ Quin ipfe Alol- ilus ad hunc annum feribit: „ Qua „ contritione ita defecit Hunnorum „ temeritas, ut nunquam amplius in „ Germaniam auderent redire. „ Si- gebertus denique: „ Quo bello in j, tantum funt Hungari victi, & at- „ tenuati, ut ultra nec mutire fint ,, aufi. „ ( a) Id conjici fatis poteft ex fitu locorum: Nam cum Mellicenfe caftrum Hungari ad A. 979. ut feribit Aloldus, obtinuerint; aliter fieri vix potuit, quam ut Auftrise earn partem omnem, qute ad montern Cttium protenditur, fua fub poteftate habuerint: alioquin ttngari per annos 35. uno caftro con- clufi, aut fame confici, aut imminu- to lenfim praefidiario milite, ad extre¬ ma deduct dudum debuiflent. TABULA (b) De hoc mox infra ex Litteris Ottonis 111. Imp. ad Piligrinum PaffaV. Antiftitem A. 98 s'* datis apud Hun- diurn Metrop. Salisb. T. 1. pag. 240. (c) De Adalberto Marthalenfi , feu Amardelenft fupra a£tum eft ad A. 954. ex Biographo S. Udalrici, & Herm* Contrafto ad A. 953. (d) Schema hoc Genealogicum, quod illuftris memorise Jo. GeorP. Ecl$art in Origin. Fam. Saxon, fuper. concinnavit, his potiffimum funda- mentis nitituiv leopoldus /. Auftri* Marchio, tefte Ditmaro L. IV. p. 35 2 .* & AnnaliftaSaxone ad A. 994* Henri' cum Suinfurtenfem habuitNepotem: non ex filio , aut filia; fed ex fratre. „ Pradul ( Ber-wardus Wirziburgenhs, ,, feribit Ditmarus) Liupoldum Mar- „ chionem Orientalium, & »epotet» ,, ejus Henricum ad Miflam S. Chi ia » ni - - ad fe vocans &c. „ Pfff* igitur Leopoldi Marchionis Au ‘ Adalbertus Comes de Mertala, vei Amardela obiit A. 954. r~ . ■ :■ - .... ■ ■ ---—> Leopoldus I. Austria Bertholdus March 10 M a r c h 1 o obiit adverfus Bohemos A. 994. obiit A. 980. Uxor Richeza. ---——- . ■■■■ —. Henricus Marciho Swinfurtensis obiit A. 1017. Hanc ut ufu jam probatam, & cum rerum antea gefta- rum narrationeaptiuscohaerentem lequi interim viliimeft$ dum fuborta alicunde lux clarior veritatem aperiat, quam fequamur. Leopoldus Auftriam ingentis Ipei, quam gefta ut videtur, Sundergovienfis, ac Tonahgovienfis Comita- Pars I. Mm tuum erat Bertholdus Comes , Henrici Suin- furtcnfis pater: fic enim Ditmarus ite- rum, Merfeburgenfis Epifcopus, L. V. P* ?68* „ Henricus Comes, Bertholdi , „ amitatque meat filius - - diu , fir- „ miterque promijfum Bawarii regni »> ducatum dari poftulavit. ,, Pro- miffum, fcribit, non jure fanguinis fibi debitum Bavarii regni Ducatum: ne quis ex Boica ilium gente fuiffe fufpicetur, quemadmodum nec Hen- ricuS' Mojellanus fuit > n Uem Rex fan a- us per id tempus Bavariae praffecit. Tam cum Henricus Suinfurtenfis , prater Schweinfurtum Mertalaw quoque feu Amerddam & Crufinam & Cranamvof- federit, ut conftat ex Adelboldo in vi¬ ta S. Henrici c. 26. & Ditmaro L. V. p. 572. nihil convenientius dici’po- teft,acquodifta pater ipfius jure hse- fedicario acceperit ab Adalbert*) Mena- lenji patre fuo, qui proinde ut Berthol* dum , ita Leapoldum. Auftriae poftea Marehionem habuerit filium. De Adalberts porro parente Bertholdo con- ftat ex Hepidanno : fic enim ille ad A. 954. ,, Adalbert) , filius Pertoldi 9 „ & Arnolphus , filius. Arnolfi Ducis , „ occifi funt. „ Denique cum Otto , Frifing. L. VI. c. I „ in Comitatu Luitpaldi. „ (b) Conftat ex Diplom. Ottonis III. Imp. Piligrino Paflavienfi Antiftiti A. 985. dato apudHundium Metrop. Salisb. T. 1. pag. 240. quod fupra ad An. 983. relatum eft. „ A quibus „ etiam ( Ungaris ~) moderno noftri „ quoque Regni tempore ( hoc eft ab „ A. 9 s’ 3. ) miferabili lamentatione „ adjeci’t tam irrecuperabili fe damno „ lasfum - ut absque habitatore terra ,, Epifcopi folitudine lylvefcat. „ (c) Conradi de Witzenberg Bre¬ ve Chron.Vet. Auftrise Marchionum. Ipfe autem ( Leopoldus I. ) terrain ,, hanc cum multo comitatu adiens, „ caftrum munitiflimum in monte ,, noftro ( Mel/ic .) fitum , quod homo ,, potentiftimus , nomine G/z,o,tene- „ bat, magna vi cepit,atque deftru- „ xit. „ Confentiunt Arenpeckius inChron. Auftr. SundhemiusinTab. Clauftro-Neoburgenf. Cufpinian. in fuaAuftria, ceterique. At Brunne- rus Boic. P. II. L. IV. c. 2. pro Gyfo- 7 ic j Hemonem Stillam ponit caftri Melli- cenfis Dominum. Arcem Mellicenfem , Cftirum Ferreum olim didam, Ut vult hoc loco Arenpeckius , vereor, ut pro¬ bet. Caftrum certe Ferreum in Hunga- ria fuiffe, omnes norunt. Aloldus, qui Luipoldi in Auftriam adventum jam ad A. 944. confignat, Caftri AJelli- cenfts expugnationem parum verofimi- liter in An. 979. differt: fic enim ad eum annum narrat: „ Hoc itaque „ anno Liupoldus Marchio - - Medi- „ liktim , prscipuum barbarorum ni- „ dum, cum multis & fortibus mi- „ litibus aggreffus, graviter eum Io- „ cum impugnavit,actandem expu- „ gnavit feliciter, Ungaris expulfis, „ &Iongeaprovinciisrepulfis. Geiz- ,, za Ungarorum Dux, pacem amplius „ diligens, quam bella - - fubditos „ fuos mercatu diftrahens continuity „ ne in arma concurrentes novo fu- ,, rore Auftralem hanc terram incur- „ farent. Sic Marckia ifta Orientals „ deinceps abinhumanis pradonibus „ immunis fada, quiefcere ccepit. „ Quomodo autem Marcbia ijt a Orienta¬ ls deinceps ab iis hoftibus immunis fada yuiefcere coepijfet , fi tertio , vel quarto poll anno, hoc eft, Ottonis III . regni tempore tam mifere devaftata eft, ut idem Otto III. in laudato Diplom* fuo teftatur ad A. 985. (d) Conftat. id ex modo didis ex Aloldo StArenpeckio inChron. Auftr. ,, Hie ( Leopoldus I. ) forte oppidum „ Melicum , una cum caftro - - y* ce “ ,, pit, & potentiftlmum Dominum „ G^/ 3 »ewexeoexpulit,& totampro- ,, vinciam llbi ulurpavit. ,, PannO" nis tamen fuperioris partem ab \ Al¬ berto Marchione III. poftea Auftr 1 ® efle adjundam, ex Ottone Friimg' 1. 6. c. 15. infra oftendemus. A. LIBER QUINTUS. 275 c. * Erepto eo hoffium perfugio, totaque,quae ab Ana- fo adNorici fines usque porrigitur, regione Imperio reftitu- ta, animum continuo ad Mellicenfe caftrum in Religionis iacrarium convertendum adjecit Leopoldus. Itaque pro¬ ximo ftatim anno, diruta munitionum parte, templum, atque idoneum recipiendo Sacerdotum aliquot Collegia contubernium excitatum. Ea liberalitate non pacem mo- do Provinciae, led ftabilem fibi etiam, pofterisque in Au- ftria dominatum affirmafle videri poteft. (a) Sed dum Re¬ gia illic juraab hofte vindicat,in amicos etiam Praefulesin- currit. Late per omnem Auftriam facrorum Antiftitum, Praefulumque jura patebant j (b) Pafiavienfium inprimis Pontificum,quorumditio,fuperiorum conceflu Csefarum, per utrumque Danubii litus, fefe difFundebat. Verum cum ea,quaeCetiomonti proxima ejus Ecclefiae erant prae- dia, Hungarorum incurfu novifllmo miferandum in mo- dum evaftata, nuncvero belli quodam jure a Leopoldo re- cepta efient j Piligrinus Antilles fuse caufe non defuit, fed appellato Ottone III. vindicias ex aequo bonoque poftula- vit. Otto, feu qui ejus nomine Imperii res tra&abant Prin- cipes, indi&o Tulnam, nobile, vetuftumque Auftriae op- pidum , conventu optimatum , Henricos duos , Bajoarise unum ,-alterum Carentaniae Ducem, Bajoariae item Epi- jfcopos, fi Aventino credimus, caufo cognitores dedere, quorum e fententia Piligrinus portorii jus ad Eberfpergam, Treifmam, urbem fanbti Hippolyti, Cifomurum, aliaque cum pifcatu hufonum, quem Tulnenfes cives fin juris fe- cerant, adhibitis ejus rei quinque ex Boica nobilitate tefti- bus, Babone Schyrenfium Comite, Maenardo, Marinhar- do, Rogerio, ac Thiemone, fibi afleruit. ( c ) Pars I. Mm2 Se- ( a) Not* ex Aloldo ad An. 980. Ljupol/his, cui omnes vicini gratu- labantur, & inujiris cognomen tri- buebant, caftrum Medih deftru- ctis munimentis, mutavit in Col¬ legium & Templum, ubi larga ma- nu ua plures Canonicos inftituit. Hoc confiho, quod DEUS dedit & pio avit, R e iigi onem ^ p acem firmavit: fibi vero & po fl; C ris fuis Marcbux. hujus do m i naCum vit. „ (b) De his fparfim fupra fafta eft mentio. 33 3) (c) Aventin. 1. 5. Boic. ink- „ poldus Auftriacus Princeps, & Chri- „ ftiams ( Piligrinum dicere debuit ) 33 33 33 33 33 33 33 33 33 33 33 33 33 33 33 33 33 Bathavenfis pontifex jure difce- ptant. Luitpoldus fibi fervire vole- bat prcedia, qua: Bathavini Epifco- pi in Oriental t page poffiderent: qua:- dam etiam oppida Bathavienfium, ut fua occuparat. Epifcopus porto- rium in Eherfperg , Traifemam , urbem D.Hippolyti , Cifomurum , alia plera- que fui templi fuiffe, Sc effe quin¬ que teftibus comprobavit. Hifue- re Bojorum Dynaftae, Bubo Schiro- rum Princeps, prajfedus praetorto Bojari*, M&nardus , Maricbardus . 1 a - ter ejus, Rogprius & Tbimo: .uque rem ita fe habere jurisjurandi reh- gioneconfirmarunt. Prasdia quoq; Bathavenfium omnia immuraa fo- Cajlrum hoc in Col¬ legium Canonico- rum Secu- larium conver- tit. Conven- tus pub li- cus Tulna habitus* zjS ANNALIUM AUSTRIA Secundu haec ad reparanda cetera belli damna,con\?erla a. c. timds cura e ^ : * n P r * m i s ^ utar i confilio iis irfcomitiis fanci- coioniis in tum,ut novi undique coloni, in exhauftam nuper incolis pro- tfmT v ^ nc ^ am m itterentur. Earn in rem fublato tributorum onere, Ji S T en ' vacatio miiitiae novis colonis eft promifla: ad extremum fa* cris Praefulibus, ac Nobilibus, arces, caftella , oppida ad- verfus hoftes condendi, mimiendique poteftas fa&a. (a) deque o/>-Paruifte his comitiorum decretis Auftriae optimates, (b) jMsque *' tot arces > caftellaque antiqui operis, fuis adhuc ruderibus conden- vifenda, argumento funt. De colonis praeterea, quos Pili- dis » ac grinus in fundos fuis juribus fubjetftos per Auftriam indu- Ms. xerat, Ottonis III. conceflu ita ftatutum eft, ut quidquid 98 ? alias ve£tigalium ad serarium CacEiris ex iis rediret, id dein- ceps Piligrino cederet, & ab ejus obitu, ad fucceflores deft/paf- Epifcopos pertineret. (c) A juribus ceteris ad recuperan- fav. per das per Auftriam Ecclefise fux Decimas gradum fecit Pili- Aujinam. grinus. Quaeftio ea de re tribus in locis habita, Laureaci, Mau- „ re decretum eft. Plfcatio infii- „ per hufonum , quant cives Tullani ,, vendicarunt,facerdoti fententiare- „ gull Bojorum addicta eft. „ Cer~ turn eft tamen hoc loco Aventinum caufam L 3 Mgr ini cum caufa Chrijlittni ejus fucceftoris, de qua infra, confu- difle: nam Chriflianus A. 985* quo a da haec caufa eft,nondum eratEpifcopus, ted primo tucceflit Piligrino An. 991. defundo: quo tempore Heinricus Dux Carentanbe,non amplius in vivis fuit, A. 989. ut apparet ex Necrolog. Fuld. extindus. Babonem vocat Principem 5 Meginhardum , Mmardum , quos Rotu- lus Decimationum Patavienf. apud Ludewig. T. II. Comites appellat: in- nuit denique eum conventum ab Hen¬ rico Ducc Bojoark’ indidum, fenten- tiamque ab eodem latam: fed aliud apparet exDiplom. Ottonis III. mox fubjiciendo: ut proinde & hie folen- ne tuumtenere videatur, verisut fal- fa mifeeat. Confuli hoc loco mere- tur M. Hanfiz. T. 1. p. 226. & fequ. (a) Aventin. ibidem. „ In eo- „ dem concilio decretum, quando ea « regio Bojariaz , tazdio vicinorum Ugrorum ob horum crebras incur- ” tationes in folitudinem redigeba- ” tur &(utverbo Imperatoris Otto- ” nis utar) hIvefcebatt ut allicerentur ;; novi coloni indulgentia & largi, „ tionibus, qui nomina fua darent, « terramque excolerent: tributa,mi- ■» liciae vacationem , terram earn re- „ purgantibus, atque Incolentibus „ remittendam effe. Novos incolas „ omnium munium expertes fore, „ conftitutum. Dataque Bojorum „ Epifcopis, Monachis, Sacerdotibus, » Nobilitati,ibi caftella, oppida,ar- „ ces adverfus Pgr os conftruendi, mu- „ niendique poteftas. „ (b) Valentin.Prevenhueber infuo Cafiro Styrenfi exiftimat, Caftrum id fub A. 983. (re&ius forte 98^.) poft conventum Tulnenfem exsed idea turn. (c) Diplom. Ottonis III. dat. Pili¬ grino Paflav. Epifcopo A. 985. Baben- bergaz. „ His igitur moti querelis, ,, militumque interventionibus allu- „ be(centes , fufpiciendte reverend* „ Theophania dominaz Matris noftr*} „ femperAuguftae,amborumqueNe- „ potum noftrorum Heinricorum,Du- „ cum fcilicet Bavaria,acCarinthi* „ regionum, poftulata eo tenore con- „ ceffimus , ut liberi, cujuscunqus „ conditionis fint, qui deftinantur „ coloni in locis pertinentibus ad fan- s» Patavienf Ecclefia prafulaturn » “ " ~ fi c i s in Mdr^a hadtenus L»M „ waldi Comitis , a noftrorum minift e ' „ rialium deinceps fint diftti^-i^?. 6 j> abfoluti: & quidquid nofterpubli- ), cus Fifcus ab illis exigere, vel per- 5, cipere poterit, hoc totum - ~ ? ,, jam dibtam Pontificis , tucceu0- „ rumque fuorum utilitatem perpC” „ tim condonamus;&c, „ Vid- J woldi addit. adHund. Metrop. ^ pag. 240, Auflri& oppida. per id LIBER QUINTUS. 277 c. Mauterse, Miftelbachii. Decimarum jura ab Anafo fluvio ad Comagenum usque montem ex hac parte pertinebantj iis duntaxat locis eo onere exemptis, quae Principum mu- nificentia in alios Praefoles, ac Antiftites eflent diftributa: at vero in adverfo Danubii latere, ad Marcham fere, feu Marum amnem fefe porrigebant: vindicata omnia multis, magnisque, etiam Nobilium teftimoniis, & Paflavienfi Ec- clefiae reftituta. (a) His porro e rebus & illud planum fit, Auftriam trans Danubium jam Leopoldi I. aetate,iisdem fere,quibus nunc eft, limitibus fuifle claufam j quanquam citerior ultra umput Comagenum, Cetjumque montem non pateret. Multa nota ° hoc loco de Auftriae oppidis , vicis, urbibus, caftris, arci- busquej de Marchionum fede, jure ac poteftatej de forma regiminis, de nobilitate quaeri poflent: ted longa vetuftas, & Scriptorum inopia plerorumque nobis notitiam fubdu- xit. Superiori quidem Auftriae , quae Bavaria: adhuc pars erat, quod ab Hungaris, quanquani vexata, nunquam ta- men.penitus opprefta fit, fua conftabant utcunque oppida Anaffiburgum, Welfa, Eberfperga, Lincium, Puppinga, Halla , Ifchlium: iftud o6tavo, nono cetera , decimoque poft Chriftum natum feculo, ex antiquis literis, monu- V Mm3 men- (A)RotuIus atteftationum fuper de- „ fiaflicis ex Dominica perdnentia ad cimatione Ecclefise Laureacenh com- „ partem ulus ubiquecenfuit dari, & petente : apud Ludewig. Tom. II. „ earn tantum , quam ex antiquaRe Col. 377. „ Notum lit omnibus „ Chrifti fidelibus praefentibus fcili- „ cet, &futuris, qualiter tempore „ LHligrini Epilcopi Synodo aggrega- „ ta lemelin LauriactnfiEccld^Ora.- „ torio S. launntii Martyris Chrifti, ,> fecundo autem in bafilica S. Agapiti „ Martyris Muttarn Orientales Dice- „ cefanos fuos, praeftito jusjurationis „ facramento, quid fuse fan&aeEccle- ,, lias juris in decimatione continge- „ ret mterjacentis provincial inter Anafum fluvium & Comagenum mon- „ tem , fynodice percontans , con- „ coi dt relponfione in unam hanc con- „ iveie fcntentiam , penitus videli- » cet^ & continuatim omnem deci- ,, maaonem infra praefcriptos limi- „ tes, Anefi fluvii fcilicet, & Comaec „ ni montis, ante proximam barba- „ ricana fuas defolatfonis devaftatio _ ” & P ote ftatepraE- „ didte fanttae 1 atavienfis Ecclefia; „ fibiqueprsefidentiumEpifcoporum! „ Sc fume,6c adhuc jure effe debere „ hac tantum excepta decimatione* quam ab aliis poffeffionibus Eccle- gum munificentia conftat effe tra- ditam. Hate funt nomina facramen- talium. Meginhardt Comes, Cabo Comes See. Praeterea notum lit cun&is, qualiter ad Mi/iilpacb habi- to Ecclefiaftico placito , praefatus Epifcopus Piligrinus , populo facra- mento obligato, ex quibus locis decimatio ad baptilmales Ecclelias jure pertinere deberet,interrogans, fub jurisjuratione promulgatutn eft. In primis ad Simicb , hanc ex his locis refpicere decimationem: Garjlina , Sabankh , Strepunb , Rjitte, Suamor, Rauvefefwan^ Tunzendorff. Dehinc ad Schenbering decimam de Willbering , ad Hardin autem deci¬ mam de Ageji & de Buchnauwe , &. decimam Eccldix Wizmanni ad ba- ptiftnalemEcclefiam Chengeibnch per¬ tinere debere.Infuper vero Piritafcbi- rieba cum una dotali huba, nec non & praediu ad Neuvarn ad jam dictam Patavienfem Cathedram jure pertl* ,, nere debere affirmabant. Hujus „ teftimonii lacramentalium nomina » haeefunt: Wernber , Rypofiigii &,c. J} $78 ANNALIUM AUSTRIA? mentisque nota. (a) Non eadem Auftriae lecundae ratio, a. e. quam & Moravica,& Hungarica Bella, ne caput erigeret, ad finem pene prafentis feculi prohibuere. Quantum ta- men ex paucis publicorum documentorum reliquiis conji- ci poteft. Tulna, Mautera, Pechlaria, Zwilelburgum, Stei- nenkirchium, Forum lan&i Hippolyti, Zeislmaura, Artag- gera, Miftelbachium, (b) & quae Urbis nomen, fub Ot- tone III. jam geflerat, Crembfa, antiquitatis earn gloriam jure fibi vendicant. ( c ) Leopoldus, ceterique, qui eum ordine confecuti funt Auftriae Marchiones, ftabilemne, ac certam fibi iedem delegerintj an, ut cujusque ferebat ani¬ mus, hoc illove in oppido, aut caftro ftationem fixerint, Marllio- affirmare non aufim. Mellicii conledille poll: exa&um inde 7 ium Au~ Geilam conftans latis opinio eft: (d) led quod arcem earn de- ftrudtam, ac ne unquam deinceps inftaurari poftet,verlam in Sacerdotu collegium,quoruduodecim illic Leopoldus Mar- chio primus conftituerit, antiqua Mellicenfis Coenobii mo¬ nument;) referant j dubium movent, an eodem lub te&o, & Provinciae praeles, & Sacerdotum is caetus habitant, (f) Jam vero de Marchionum jure , ac poteftate, non minus implexa nalcitur controverfia : Unine Csc- lari, an Bojariae etiam Duci, quod Scriptores Boici vo- Z olZ- lunt, fuerint fubje&i. (f) Sed enim setates cum xtatibus %i a fwr h comparand haud paulo expeditior fiet ad AujirZ v * a * Ac Tub Caroli quidem magni Imper ea de re nulla poteft: quod Bavaria,fublatoTalfilone Du- ce, Comites tantum , ac Fraefe&os, eosque nec perpetuos haberet. (g) Sub Lothario , Ludovici Pii filio, Tub Lu¬ dovico item Lotharii fratre, &; Garolomanno Bojarix Re- §e, relpondendum io quaeftio fieri (a) Ex Lit. Donat. Manfeenf. Cre- mifan. Paflavienf. Frifing. Ratisbon. Ecclefiarum apud Bern. Pezium Cod. Oiplom. Rettenpacherum in Annal. Cremifan. Hundium & Meichelbe- ckium: nec non ex Codice MS. Lam- bacenfi. ( B ) Ex Diplom. Regum ha&enus allatis apud Hundium in Metrop. Sa- lisburg. (c) Ex Dipl. Ottonis III. dato Fri¬ fing. A. 995. Ind. VIII. „ In confi- „ nio proprietatis noftrse Orientalis ” urbh Cnmifa. „ apud Hund. T. 1. pag. 48. (d) Arenpeck. in Chron. Auftr. de Henrico , & Adelkrto Marchionibus : item de iisdem Suntheimius in Tab. Clauftro - Neob. (e) Conradi de Witzenberg: in Chron. brevi March. Auftrise ad Leo - /'o/^wDucem. „ Caftrum munitiF „ fimum in monte noftro,quod ho- „ mo potentiflimus, nomine G/zo te- „ nebat, magna vi cepit , atque de- „ ftruxit, ibique Canonicos XII. n© „ videlicet aliqua in eo munitio re~ „ ftaurari poffet, inftituit. „ Idem confirmat Anonym. Mellic. in Hm* Fundat. Monafterii Mellic. ( F ) Andr. Ratisbon. ad A. Bern. Nor. in Chron. Auftr. & alu. (c) Eginhard. in vita Caroli M. c. 11. „ Tajfilo tamen poftmodum „ ad Regem evocatus, neque redir ” P ern ™ us > na J“ e P ro J ( j? ci £ £»/- „ tenebat, ultenus prseelle „ tibut ad regendum commi a * »» LIBER QUINTUS. 279 c. ge,mutata paulum eft rei public* ratio , quod Reges ipfi, Regumque fiiii, parentum fuorum perfonam utcunque lu- ftinerent: eaque decaufa non dubium eft,quin utBavaria* ita & Auftria, 6c quaecunque Bojarici Regni nomine con- tinebantur, eorum imperia venerarentur. Quanquam dc Carolomanno ipfb nondum Rege, fatis conftat, eum, quod, ignaro Ludovico patre fuo , Marchiones gradu moviflet, gravem fibi invidiam ea caufa confcivifle. (a) At Ducum ceteris, qui Bavariam beneficio Regum, non jure haeredi- tario polfidebant, Auftriam inferiorem fuifle contributam, id vero ex vetuftis, fincerisque ejus aetatis monumentis ortendi non poteft. Nullum certe extat tota antiquitate documentum , Auftriae inferioris Marchionem ullum, aut creatum a Duce Bavaro, aut dignitate deje£fcum. Quo- ties deinde aut belli, aut pads tempore , turbarum aliquid in Auftria extitit, non Duces Boici, led Reges, Caefares- que pacandam earn provinciam fufcepere. (b) Moti non femel gradu Bavariae Duces , nihil in Marchionibus muta- tum: (c) condonata a Regibus multa Coenobiis 6c Epi- Icopis praedia, nulla Bavaria Ducum, nifi cum deprecato- tes agerent, mentione fa£ta: ( d ) omnia denique per Mar¬ chiones fic a£ta, tanquam Imperii, non Bavariae nomine gererentur. Neque veroidoneaullaoccurrit ratio,cur Orien- tis is limes Bavariae tribuatur, quem nec Taflilo,anteriorum Ducumultimus,fua fab ditione continebat. (e) Ereptaeft Hunnis Auftria,led armis Imperii, nonBavariae: (f) recupera- ta ex Hungarorum manibus a Leopoldo, 8c Adalberto, quos Bavaros,aut aDuceBavariae praefe&ura donatos,ne Boici qui- dem Scriptores ipfi, fi Aventinum demas, novitium Scripto- rem, dubiumque, vindicate fibi aufint. (g ) Ut proinde, quod de quatuor iis Bojariae limitibus, Auftria, Styria, Iftria, (a) Annal. Fuld. A. 861. „ Carl- (d) Exemplo funt liters Donatio- ,, mannus - - j- es n0 vas molitus eft, num a Regibus , & Imperatoribus fa- „ expulit enirn duces, quibus cufto- dtarum ex fundis Auftris apud Hun- „ dia cornmifla erat Lannonici limit is, dium , in Metrop. Meichelpeckium in „ &c Car enfant, atque per CuosMarcam „ ordmavit: quod Regis animum,re- »» belllonen } fafpicantis non p arum „ commovit. M r (B) Id fub Arione, Bngilfchaleo ,Z>o- foldo l. fupra viden poteft: & fub AMberto, & Leopoldo Lukbro infra pa- tebit. r (c) Prater Arnulphum, Eberhariurru expulfi, aut gradu motiOmt HenricZ RlXOlus, Conradus , Otto Bavaria Du¬ ces , ut fuis locis videbitur: nihil in Aujiria Marchionibus mutatum. Frifing. Hift. Bernardum Pezium in Codice Diplom. Ratisbonenfi, Te- gernfeenfi , Manfeenfi ; apud Lude- wigium in Reliqu. MS. &c. ( e) Fragm. Annal. Franc, apud Ca- nifium ad A. 791 . „ Nam is fluvius „ ( Anafus ) inter Eajoariorutn, atque Htmnorum terminos medius cur- certus duorum Regnorum limes habebatur. ,, » „ rens (f) Vide A. 79 1 ' (G) Vide An. 9S4- infra. & An, 1042. Hobilitas Aujtriaca ijus tern- ports* 20o ANNALIUM AUSTRIA Iftria , Chambia, poftea fic di&is, aliqui memorant,id de a. Bojariae Regno, Regibusque; non deDucibus Bavariae,in¬ ter Licum, Anafamque conclude jvel deAuftria fuperiore, quam reapfe, & nomine Marcbam Bojaria fuifle, Scripto- res confentiunt, intelligendum videatur. (a) Geftae igi- tur reipublicae ratio non Duci, fed Caefari reddenda erat: quae etiam caulafuit, cur in forenfibus judiciis,cum adver- lus jura facrorum Antiftitum a Marchione tentaretur ali- quid, querelas non ad Ducem Bavarian, fed ad Caefarem referrentur. (b) Regis itaque perfbnam, a quo nominari fblebat, (c) fua in Provincia Auftriae Marchio, perinde ac Duces in fuis, referebat j vicarioque ejus nomine , turn belli, turn pads res gerebat: unde non mirum , quod Marchiones noftri Principum titulo publicis interdum in literis ornarenturj (d) & vocati ad Imperii Comitia, pari cum Ducibus ju¬ re, inter fummae poteftatis candidatoslegerentur. (e) Ne- que defuifle jam turn provinciae familias ortu nobiles, ar¬ gument funt Comitum nomina,quaepublids tabulis con- fignata etiamnum extant. Meginhardum,ac Pabonem fu- pra retuli: (f) nec de Arnoldo, & Wilhelmo Welfenfi ac Lambacenfi Comitibus, (g) dubium relinquitur, ex (a) Chron. Auguft. ad An. ii? 2» Otto a S. Blafio c. 6. & Andreas Ratis- bon. ad An. 1156- Bern. Noricus in Chronico Auftr. ,, Invenitur nem- „ pe in Hiftoriis, quod Dux Bavaria „ non folum Principes ojlro - Gothia „ ( fic Aujlriam appellat ) led etiam 5) IJlrid , Styrid , & Chambia fubditos „ pollidebat: ad cujus nutum venie- „ bant, & ut Dominum honora- „ bant. „ Alii hoc de Auftrix Su¬ periors Marchionibus explicant: alii de fubordinatione in rebus bellicis Marchionum erga Duces, ad eurn fe¬ te modum exponunt, quo Epifcopi Archiepifcopis flint fiibje&i, non ut Dominis , fed ut infpeftoribus, & al- tioris gradus prxfe&ura a Pontifice, cui utrique parent,ornatis: mihiD«- Qdtum cum R,egna Bojarico , quale fub Ca- rolingicis Regibus fuit, confudiffe vi- dentur. (b) Videpaulo antedi&a adA.gS^. & qua? infra ad A. 1099. aflferentur. (c) Id de Padbodo , Wilhelmo, Engil- fchalco , Arbont, Luifoldo fupra often- fum eft, patebitque ex dicendis: cla- fiflime ex Leopoldo Adalberti filio, de quo Hermannus ad An.^ 1043. » Luitpoldns Adalberti Marchionis fi- „ Hus - - ab ipfo Rege Marchio pro- „ motus &c. „ (d) Conftat ex Lit. Innocentii II. PP. ubi fic habetur: „ Prsedi 6 ti Prin- „ cipes Luipoldus , & pater ejus Lui* ,, poldus. ,, (e) Vide infra dicendaadA. 1125* de eledfione Lotbarii Regis. (f) Vid. Rotul. atteftat. decimat. pag. prxced. (g) Bernard. Noric. in Appendice ChroniciLaureacenfium &Patavien- fium Pontificum, ad A. 971. „ Ifte „ ( Piligrinus Epifcopus) contulit Ec- „ defix Crembsmunjlrenfi prxdia,quas „ ad eum devoluta fuerunt per Co- „ mites de Welfa, & Lambacb , fcili- „ cet Arnoldum , & Wilhelmum , circa „ Trumm , & Haufruc{, & Ajcba, „ otachero Marchioni SCyrix, filio Oto- 33 c hari. „ Idem ibidem ad A. 99 2 ‘' Cbrijliano Epifcopo Pafiavienfi: ». „ ufurpavit cum Leopoldo Marchione, 33 & Comitibus Bemgero , & Engelbtr- „ to prxdiaEcclefix in chrembsm'mjteT ,, in Petenpach , fed tandem » „ qux de manu Amoldi prxdifti Co* „ mitis ante eripuit. „ y eru !jf inC prxdia primoA. 1099. refticuta bmc, ut infra videbitur. G LIBER QUINTUS. 281 A ’ c * Cremifanenfium Tabulario notis. At vero Meginhelmi per Auftriam illuftre plane & genus& nomen fiiifle, ex Te- gernfeenfibus monumentis liquet. Uluftrem Comitem, & fiimmae nobilitatis profapia oriundum Gozbertus Tegern- leenfium Praeful appeliat: ( a ) pares fuifle natalibus opes, parem opibus munificentiam, (b) iisdem ex literis doce- mur: nam& amplum ejus in ea Auftriae parte , quae Tul- nenli agro imminet, dominatum indicant 5 & tantam no- biliffimi viri liberalitatem exhibent, ut in eo, tanquam com- muni parente, omne fibi praefidium religiola ilia Tegern- 987 feenfium familia conftituifle videatur. Talem experta eft maxime, cum fames ingens per id tempus Auftriam acBa- variam depafta eflet: (c) nam Sefrumento, & pifcibus eorum inopiae confuluit $ & annua deinceps liberalitate, quibus rebus poterat, eorum in fe fidudam provocavit. (d) Hoc fplendore nobiiitatis, hac Marchionis in admi- niftrandis Provinciae fuae rebus vigilantia,aliam brevi faciem, oppidis virisque au&a paulatim Auftria induit. Quiefce- bant anniverfarii alias hoftes Hungari, & Geila Duce,Ste- Pars I. N n phano- (a) Epiftola Gozperti Abbat. Te- gernfeenfis apudBern. Pezium Codi¬ ce Diplom. Col. 124. Tub hoc tempus data,quas lie inicribitur: „ Famofifli- ,, mo Comiti Meginbelmo , fumae no- „ bilitatis proiapia progenito. „ Al¬ tera lie: „ Domno M. boni nominis ,, gloria ubique diffamato Gozpntus „ Abbas cum fuis confratribus falu- „ tem in Domino. „ (b) Epiftola Gozpnti Abbat. ad Mr- ginhelmum Comitem. col. 124. „Quod „ fingulis annis petendo vos follici- „ tarn us, compellit nos inftans ne- j, cellitas , St folita, atque annualis „ largitio benignitatis veftrse , quia „ vix potuimus fcire,quid effent pi- „ (ces, quos hufones nominant, ni- „ ft eleemolyna veftri. ,, (c) Herman. Contract. An. 987. „ Fames magna eft fa&a. „ Chron. Mell. item ad hunc annum. Sed Si- gebertus ad A. 9*39. „ Siccitas ma- ■>■> 8 na Y erna j« > unde 8c fatio primi- „ tiva xmpe ita, & fames ingens le- 5, cuta elt. Nix nimia decidit, im- r> ber poftea continuus } qui autumna- ,, lem iationem omni modo denega- jj ret. ,, . (d) Epiftola Gozbtni Abb. Tegernf. ad Meginhelmum Com. apud Bern. Pel zium Cod.Diplom. Col. 123. „ Quia „ confolationem yeftram Temper ha- buimus in omnibus rebus noftris, idcirco etiamnunc, quafiunico pa- tri, 8t proprio Domino, pietati veftr® querimoniam facimus de „ familia noftra, quam in Orknte ha- „ bemus,quae praepenuriagrani,pr£e- „ fenti anno fubjacet gravi periculo „ famis, cui de parte noftra non poft „ fumus fubvenire, ficut debuimus, „ quia in ifto anno Ceres non bene „ fructificavit nobis in locis noftris. „ Sed petimus, ut nobis aperiatis ma- „ num folk* largitionk veftr*, 8c jubeatis nobis dari aliquantulum frumenti ob eleemolynam veftri in viStum eorum in Regione Orientali i qua vos dominamini, ne fame pe- nitus eos, Sc inedia confumari, vel mori videamus. Valete. „ Etin alia Epiftola ejusdem Col. 142. Sc apud Mabil. in Analeft. Vet. p. 434. „ Confidentiam refumimus de con- „ fcientia totius bonitatis in vos. In „ regions Aujlrali , ficut fcitis, habitan- „ tes, more Monachorum, ut decet, „ a carnibus abftinentes, captura pi- „ fciumraro pafcimur; quia pifcoias „ aquas minime habemus. Sed ft DELIS anno praftenti fecundavit „ capturam hufonum, nqbifcum pe- ,, timus, ut jubeatis largiendo com- „ municari, ut memoriam veftri de- „ inceps coram DEO in orationibus „ noftris habeamus. Valete. „ 5 > )> / Viligrini Laureac. Ar chief, mors , 282 ANNALIUM AUSTRIA phanoque Principe filioad Chriftum jam adjunt^o mitiora a, c palam confilia in animum admittebant: furgebant paffim oppida, vici, caftella, & vaftam nuper regionem ad orna- tum fimul 8 c populi frequentiam coronabant. Non aflen- tior tamen iis, qui Berchtoldftorffium, Gundolsdorffium, 8 c Gumpoldskirchium, a Berchtoldo, Gundolpho , ac Gumpoldo Leopoldi fratribus, & ortum 8 c nomen acce- piflefcribunt: (a) nam ut illud pneteream, nullum neque Gundolphi, neque Gumboldi nomine Leopoldo fratrem fuifle 5 & Bertholdum Germanum Chambenfi 8 c iplurn li- miti praefe&um, forte nec pedem unquam in Auftria po- iuiile: (b) quis in Pannonia Hungaris etiamnum inieifa, Auftriis Comitibus, aut libuifle tantum exiftimet, aut li- cuifle , ut alieno in fob nova praedia, oppidaque conde- rentur. Hxc inter Piligrinus Laureacenfis, ac Paflavienfts 99 £ Antiftes de vitae ftatione deceilit, vir ingens meritis, 8 c Pannoniae,in qua fidem Chriftianam reftituit3 8 c Auftriar, in qua ex Rudigeri Marchionis familia natus efle proditur, grande columen , & ornamentum. ( c ) Succeflor ejus Chriftianus Epifcopus nihil prius, antiquiusque habuit, quam ut Ecclefiae tux praediis immunitatem a tributorum publicorum onere confirmaret, id ab Ottone Caelare facile 9 9 * impetratum, non fine nota Leopoldi Marchionis, qui fun- dos eos fibi vedtigaies reddere fatagebat. (d) Non eft tamen quod „ cus, fortltudinis & conftantiae, non „ minus in propaganda fide, quam in „ tuenda Ecclefise dignitate exemplar „ fingulare, fummis Pontificibus, 8 C „ orbis Principibus ob religionem, „ prudentiam,& do&rinamintegram „ apprime charus & venerandus. „ (d) Diplom..O«o». Hi. datum Qhr'r* flkno Paflav. Epifcop. Diafpurgi. VIII' Id. Febr. A. 993. Ind. VI. „ Notum „ fit &c. quomodo nos, divini amo- „ ris inftinftu, & fidelis noftri Chri- „ fiiani Patavienf. Ecclefix memora- ,, bilis Epilcopi rogatu, quse Iemp e1, ■n non parvam moleftiam perpefla eft» ,, debitam exigentibus lervitutem * „ eidem Ecclefia:, cui ipfe jam di& uS ,, Pontifex Chriftianus modo h 0 P? r ^“ 11 biliter pr$fidet,fiusque fucceliori- „ bus , hac noftra: authoritatis dona- ,, done concedimus,ut nullus dehm „ Dux, vel alia quadibet potensper „ Iona, de eadem Ecclefia, vel ° Q „ illuc pertinentibus , fteuram a q (a) Cufpinian._ in Auftria. (b) Eccardus in Geneal. Princip. Saxonke Fuperior. Prsefat. §, XXIII. (c) Necrolog. Fuldenfe: An. 991. „ Megrim Epifcopus. „ Chrono¬ graph. Saxo A. 99 I. » Triethericus , ,, & Biligrimus Epilcopi obierunt. „ Bernard. Noric. in appendice Chron. Laureacen. & Patavien. Pontificum. „ DCCCCXCI. Piligrinus Archiepi- « fcopus Patavienfis (edit annis XXI. u Ifte fuit vir magnificus , & Eccle- » fiam foam ftrenue rexit. Qua: Ba~ „ barii occupaverant,& deftruxerant, „ ingenio magno, & auxilio Impera- „ torum revocavit. „ Hund. in Me- trop. T. I. p. 20X. fcribit famam efle, piliqrinum fuifle natum ex familia Jigeri de Pechlarn . Idem lentit In- chofferus in Annal. Eccl. Hungar. ad A. 979. qui ad A. 991. quo mortem ejus confignat ad XI. Kal. Jun. hoc elogiumadjicit: „ Vixk infigne fui ■n feculi ornamentum, Andftitum de- LIBER QUINTUS. 283 a. c. quod Leopoldum eo nomine reprehendendum magnope- re cenfeamus: Regia ille jura, ut inprovincianuper ex ho- ftibus recepta, urgebat pro munere 5 neque legis veniam, nifi quam a Caefare fadtam intelligent, faciendam ulli pu- tabatj priftina facrorum Praefulum jura, aut interciderant, aut inter puiveres fquallebant: Regii adminiftri partes non dubitabat efle maxime, nequid serario, nequid juri Princi- pum per incertas immunitates damni importaretur. Alol- do fi credimus, jetas interea gravior Leopoldum ad quie- tem vocabat, non fegnem illam quidem , aut otio torpen- tem 5 fed fori ac militias laboribus fblutam , & pietatis ftu- diis praecipue intentam. Henricum igitur libi filium in ge- renda republica fuffecit,maturum jam aetatePrincipem,& manu , ac confilio promptum. Liberius exinde nadfcus otium pater, temporis plurimum in pietatis , ac religionis opera conferebat. (a) Quae cum illeageret ftrenue, mor- te inex/pedtata ad plures abiit. (b) Fefta inftabat fendti Kiliani dies, ea cum fplendore maximo Wirzburgi ageretur, invitatus eo Leopoldus a Berwarto Epifeopo , ex Auftria in Franconiam profedtus eft: laute honorificeque pro dignitate habitus , cum a ma- tutinis in Templo precibus , quae pro more ejus Ecclefiae, nodle diem VIII. Idus Julii praecedente, folenni ritu fiebant, ad hofpitium feium reverteretur, nodtisque reliquum cum equeftri nobilitate inter Iudendum exigeret, fegitta per fe- neftram intorta feuciatus eft graviter, & ad extrema de- dudfcus. Errore, non voluntate percufioris impofitum id vulnus Leopoldo,exeo liquet,quod ulcifei dolorem fuum ficarius cuperet, quem ex Everkeri militis, oculis nuper ab Henrico Schweinfordenfi Comite orbati, calamitate hau- ferat: quae res cum ad Leopoldum Marchionem nihil per- Pars I. N n 2 ^ ne " ,, modo exigat debitam, vel coa&am „ tollere praefumat, fedipfafub im- munitatis noftrae Regia defenfione a_b omni Ducum, aliarumve poten- tium perfonarum coa£to fervitio » pel petualiter immunis exiftat, ex- 95 cepto, quod Regio honori, vel Im- „ peratoriae dignitati praefens provi- 95 for prarfatse Ecclefi*, f u i que f UC cef- „ fores chantativa mente jufteq; im- , pendere debet &c. „ Extatapud Hund. in addit. GewoldiT. 1. n 2 ai (a) Not. ex Aloldo ad An. 991! Poftquam Illuftris Marchio Liupoi dus fords, prudens & bonus guber- naffet quadraginta o&o annos, fe- >5 55 „ neftute bona fe prsgravante, Mar- „ chiam hanc filio fuo regendam , ac „ defendendam manu ford & vege- „ ta commifit, ipfi confilium fuum „ promittens.. Vacabatpoftea ope- „ ribus pietatis fepe in Ecclefia fua ,, in Mtdelick^ dele&atus: donee pro „ corona DEtlS mortem innocen- „ tem fibi deftinavit. „ (b) Chron. Quedlinburg. A. 994 * AnnaliftaSaxo,Chronograph. Saxo ad eundem annum. >, Luitpolt y> awa- „ rici limitis Marchio clarus m civi- „ tate WirziburS. in hofpitio luo per „ feneftram cum fagitta improvife „ vulneratus obiit. n LeopoUz 1 . Mar- chi onis obitus. 2 84 ANNALIUM AUSTRIA tineret, facile apparet, telum illud ferale non Leopold! ju- a. c, gulo, fed Henrici fuifle deftinatum. Eo rerum articulo in fumma omnium trepidatione, fibi ipfe non defuit j fed ubi lethalem fibi eum i£tum fenfit, expiari iis myfteriis, qux fandtiflima habet Fides noftra ,& communiri ad certamen fupremum ipfe petiit: biduo inter dolores vulneris exa&o, 994 ad VI. tandem Idus Julias in caelum abiit, (a) Vir 8c com- memorabili morum probitate, 8c prudentia fingulari tota Win,- Germania celebratus. Defletus eft finceris omnium Ia- mum fe-' chrymis , corpusque exanime, Wirzburgenfi interim in feiitur. aede facra tumulo illatum 5 dum opportuna fe offerret 00 cafio illud in Mellicenfis dim Coenobii Sacrario recondendi. ( b ) Hunc igitur exitum habuit Vir de Auftria noftra imor- taliter meritus, quam 8c ab Hungarorum dominatu in liber- tatem afleruit, 8c legibus optimis temperavit, 8c numerofa filiorum, nepotumque ferie, ad fumae lpem fortune evexit. Ltopoidi Richardam, feu Richezam Leopoldo fuifle coniu- Bjcharda, § ern > Scriptores confentiunt 5 fed eo falfi , quod Henrici, cognomento Aucupis, Regis Germanise fororem, ex Ot- tone BrunswicenfiDuce natam fuifle tradant. (c) Erroris decumani fontemnemo non videt,altera ex fabulaproflu- xifle, quae Leopoldum ab Henrico Rege creatum Auftriae Marchionem ftatuit. In re incerta Rerum Trevirenfium Scriptori facile aflentior, qui earn patre Francorum Duce natam prodit: (d) quodfi is Conradus fuiflet,Ottonis I. (A)Ditmar.L.IV.p.3 $ 2 . „ Praedidus „ Prseful ( Berveardus 'Wirziburgenfis) „ pofthaecZa/^oAhwzMarchionem O- „ rientalium, & Nepotem ejus Hen- „ ricum , ad Miflam fandi Chiliani, „ qua: eft IIX. Id. Jfulii ad fe vocans „ cum magna charitate eosdem ha- „ buit, & Comes in facra node poft ,, matutinam cum fuis milieibus lu- j> dens, ex uno foramine ab exca:- » cati ( Everferi ) amico, fagitta val- »» lante vulneratus eft, & fad a con- ,, feffioneVI. Id. Julii exfpiravit, in- ,, nocens in fado prasdida: adionis „ & confilio. Hie in poftero die ibi „ fepultus, merito deftetur, quia fi- „ bi prudentiorem,& in cundis adi- bus meliorem nullum reliquit. „ Narrat rem eandem Annalifta Saxo ad A. 994. iisdem pene verbis : Nec diffentit Aloldus ad hunc annum: nifi quod pro Henrico Leopoldi Nepote t ut habent Ditmarus, & Annal. Saxo; Henricum filium lubftituat. gener, (b) Monumentum fepulchraleMel* licii apud Hier. Pezium T. I. p. 313* quanquam longe poft excitatum. Ta~ bul. Suntheim. Col. 1007. Aren- pekius in Chron. Auftr. Col. II go. Cufpinian. in Auftr. Vid. Diflert. V. Hieron. PeziiT. i.p.CVI. Aloldot a~ men alfentiri non poflum, quifieferi- bit ad A. 996. ,, Hainricus Marchio, jj ofla Liupoldi Illuflris, Patris lugen- „ ti terra; intulit, & in Ecclefia Me- „ dd>\ fepelivit. „ Alioquin Emu- Jlus filius Liupoldi , Dux Alemanni® A. 1015.mortuus,non petiiflet juxt* patrem fuum Leopoldum WirTcburgi fe- peliri: ut habent Ditmarus L. VII. & Annalifta Saxo ad A. ioiS* m ° x afferendi. (c) Eitzing. in MS. Cufpinian. ex Tab. Clauftro-Neoburg. Arenpeck in Chron. Auftr. & Hafelbachio. (d) Author Geftorum Treviren¬ fium , quern Golfcherum, Mon ,^: nue S. Mathis apud TKViros LIBER QUINTUS. 285 gener, qui vi&ori# ad Auguftam de Hungaris relatae an¬ no leculi hujus quinto, ac quinquagefimo immortuus eft, quemque Francorum alii, alii Wormatienlem Ducem ap¬ pellant : haberemus Richard# matrem Luitgardam, Otto- nis M. filiam, genusque Babenbergenfium in Auftria Mar- chionum, Ducumque, hac etiam ratione ex Ottonum lan- guine duceremus. (a) Sed hujus rei tenuis modo conje¬ cture eftj illud certius, Leopoldum fufceptis ex Richarda lexus melioris quatuor liberis, cum Chriftiana filia, Tre- fritter 1. viris poftea intra ar<5t# cuftodi# lolitudinem fandiorem vitam profella, (b) claram alioquin familiam, multo ii- luftriorem reddidifle. Ex his Henricus & Adalbertus filii parent! in re- genda Aultria lucceflere: ( c ) Ernedus, inter hos me- dius, militiam primum bello Italico profedus, quod Ard- L^n ui wicus Longobardiae Tyrannus excitarat $ mox Henrici Schweinfordienfis, patruelis liii, pravis confiliis abreptus, Akmm " arma Sc iple adverfus fandum Henricum Imperatorem tu- lit: led captus, Sc qu# landi Principis erat dementia, non modo libertati redditusj led Suevi# etiam Ducatu audus, N n 3 confi- exiftimant. c. 48. ubi aglt de Poppo- tie Trevirenfi Archlepifc. fic habet: „ Primum autem quibus parentibus, „ quibus etiam partibus exciterit o- „ riundus, quantum ad meam noti- „ tiam, feniorum relatione devenit, „ referre curabo. Patri ejus Luipoldi „ nomen erat, qui regionis Auflria „ Marchiam tenebat, Mater ejus Ej- „ chinza ( Richeza ) cujusdam Ducis ,, Germania Francis filia fuit. „ Ita ille apud Leibnit. T. 1. Acceffion. Hi- ftor.Sub nomine Ducis Germania Fran- ci Mater ejus RJchiza , cujusdam Du- „ CIS German#. Francia filia fuit. „ (a; witichindus 1. 1. pag. 640. »» R^tba genuit ei filium , nomine .j, Luiduljum , filiam quoque no- „ mine Luitgardam , q U£e nupferat Con- » rado Francorum D UC i. n Sermo eft de Editha Ottonis I. Coniuee m-inre Octo Frifing. I. 6. c, 20. £ e cidU „ in eo pradio Dux llluftris Warma- cienfis, & gener Regis Conradw. „ Sed enim quanquam tempora conve- niant; non conftat, an ex Luidgarda nata fit filia Conrado Duci: licet filium ex ea genueric, Ottonem Carinthia Du¬ cem , & Verona Comitem, ut ait Ditmar. 1 . V. pag. 370. (b) Necrolog. Trevirenfe ap. Bro- werum L.XI. ad A. 1047. „ III. Non. „ Novembr. obiit Chriftiana reclufa „ Treviris, foror Pop pond ibidem Ar- „ chipraefulis. „ (c) De Henrico clarum eft Diploma Otton. III. Frifingenfibus datum apud Meichelbeckium T. i.&Gewoldum inaddit. adMetropolim Hundii T. r. „ In Comitatu Hainrici Comitis, filii „ Luitpoldi Marchionis. „ De Adal¬ bert conftat ex Ottone Frifing. 1 . 6. c. 28. ubi agit de Gifela: „ Flaec pri- ,, mum Ermfto , Duci Suevorum ,/m- }) tri Alberti fuperioris Pannonix Mar- „ chionis nupta fuit, geminosque ex „ ea filios Emu/lum & Hermannum „ fufcepit. „ De hoc Ernufto, Liu- poldi ftlio mox agetur,de quo Annal. Einfidlenfes coaevi apud Mabil. Ana- led. Veter, p. 368* ad A. 1012. fic habent: „ &-»*/?, filius Liutpaldi Mar- „ chionis Dux conftituitur. „ Ft Wippo in Vit. Conradi II. p. 4 d 2 - Ub* fratrem Emft! Ducis PopponemTrevi, renfem Archiepifcopum nominat, Liupoldi Marchionis filium. 286 ANNALIUM AUSTRIA confirmIem pene cum Leopoldo patre finem vitas habuit. a. c. Vcnatum forte conceflerat cum Adalberone Comite, fed Mors via- cum feram is fagitta peteret, excufium arcu telum in Er- hnta , fed neftum incidit, altoque inflido vulnere necem attulit. Mo- fK okta ' rituro ea prima curarum fuit,ut expiato noxis animo cum DEO in gratiam rediret: at Sacerdos aberat,qui poteftate a DEO fibi tradita,a criminum vinculis poenitentem exfol- veret. Deftitutus hoc prsefidio Erneftus, fpem tamen mi- nime abjecit; fed converfb ad DEUM animo, quotquot venationis habuerat comites, adeffe jubet, plenusque do- lore fimul ac fiducia, omnes retro adas vitae noxas palam, ut exaudiri ab omnibus poffent, nec fine gemitu enunciat, obteftatus interea fingu!os,rationem utinirent fecum,qua admifibrum inprimis a D E O veniam j turn ab iis etiam, quos quoquo modo lasfiflet, obtineret: comendata deindc praefentibus, abfentibusque anima fua, Gifelam conjugem ulerL admoneri jubet, ut illuftris matrimonii memor vivat, Sc quod maxime id tempus poftulat,piis,quibus poflet,offi- ciis mariti recordetur: hsec prolocutus, magnaque in Divi- nam clementiam fiducia ad fpem asternorum bonorum eredus, oculos in mortem claufit, memorabile pofteris exemplum animi pcenitentis, & omnia faluti fempitern^ pofthabentis. Extindus prid Cal. Junii Wirzburgi juxta Leopoldum patrem , id quod ipfe petierat, fepultus eft. (a) Gifela conjux, Hermanni I. Alemanniae Ducisfilia, fecun- (a) Ditmar. L.V. p. 370. „ otto Ca- „ rentanorumDux, &Veronenfium „ Comes e:\xYa-ArnedoLitlpoldiMarcbio- „ nh filio, cum aliis paucis, ob fpem „ auxilii majoris ab Italis promiffi a „ Rege dirigitur. „ Et confirmat „ Annal. Saxo ad A. 1002. Herman. Contract. A. 1003. „ Ernufl com- 3 , prehenditur a Brtmone Regis Ira- 33 tre,& Heinricus vix fuga dilapfus. „ Idem ad A. 1012. ,, Hcrmanmts Dux ,j Alemannise obiit, cujus Ducatum 3 , Erni/l, fororis (use Gifela maritus, » accepit. „ Videatur Annal. Saxo ad A. 1003. & Dicmar.L. V. p.372. Ditmar. L. VII. p. 403. ,, Emejius „ inclytus Alemannise Dux, pueri „ lucceffor Hermanni , cum in fylva „ quadam illicice venaretur, ab uno ” militurn fuimec, plus ignorantia, „ quam voluntate fpontanea , cer- „ yum fagittare debuit,proh dolor! „ vulneratur. Hie quia mortem fi¬ ll bi imminere perfpexit, focios vo- 33 >y » y> )) 33 » 33 39 99 9> 99 r> 5) 9) 9> 99 99 9V 3) 33 39 33 cat, & ut reo parcerent, fupplicat:- & quia hie tunc presbyterum, cui fua confiteretur peccata, non ha¬ buit, unum ex militibus hujus vi¬ ce propius accedere juflit. Quem cum adeffe perfpiceret, omnes, in¬ quit, accedite, & comortalis ve- ftri peccatoris fada aure cordis percipite,& qualiter curentur, una- nimiter fuccurrite, abfentibusque cundis fidelibus peccatricem niei- met animam quaefo commendate, & uxorem meam, ut honorem fuum fervet, & mei non oblivifca- tur, admonete. Haze dicens , i 11 quoscunqueunquam fealiquid de- liquiffe, recordaripotuit, cundis praffentibus innotuit, & mox de luce hac, II. Cal. Junii difceflit, fepultus Wirzeburg juxta PatreM fuum Marchionem Luipoldum 3 ut ipf* rogavit. Hie juvenis ut fperore- licem habet animam , cui fie *P vivens teftatus all. „ LIBER QUARTUS. 287 c, fecundi fbror, in manus deinde Conradi Caelaris conve- nit: (a) relitfti ex primo conjugio Erneftus, &: Herman- nus filii, in Alemanniae Ducatu fefe ordineexceperuntrfed 1 Erneftum (ub Poppone patruo optime educatum ( b ) mota in Caefarem Conradum bella Ducatus honore 5 mox cum graflandi per infeftam viciniam finem faceret nullum, etiam vita expulere: (c) Hermannum & indolis optimas juvenem, & bello ftrenuum, morbus peftilens in Italia ex- tinxit V. Kal. Augufti A. MXXXVIII. ( d ) Diverfo itinere,fed feliciori curfu ad lummos inEc- clefia honores Poppo, natu tertius Leopoldi filius, perve- nit. Hie a puero iis litteris inftitutus, quibus fbrmari ea aetas folet, quae majoris fortunae capax (andaoribus fe dilci- plinis tradit: traduda Ratisbonae adolefcentia,Bambergen- fis Ecclefiae Canonicis adferiptus, mox & ceteris ejus Col- legii Sacerdotibus Praepofiti nomine praeefte juflus eft. Va- cante poft id tempus Megingaudi Archiepilcopi morfie, Trevirenfi lede, fandi Henrici Imperatoris voluntate, ad ejus antiquiffimae Ecclefiae infulas Poppo evedus eft, &. Calendis Januarii Anni fupra millefimum feptimi decimi, praefente Imperatore, ab Erchanbaldo Moguntino inaugu- ratus. (e) Romam inde profedus,a Benedido VIII. Pon- tifice ,, DuceAlemannise.,, Idem A.1027, „ Cuomadus Rex - - apud Ulmam ,, Erniftum Ducem, & Cuonradum fe „ illi dedentes, exilio deputavit. „ demum A. 1030. „ Ernijl Dux exi- „ lio relaxatus, iterumque Impera- „ tori rebellans, cum multis aliis oc- „ ciditur, XVI. Cal. Septemb. „ adjungit alia manus. „ Ernu/lC on- ,, ftantfte, Manegoldus vero Augia: „ fepulti funt. ,, Fufe de Erne, fto Duce agit Wippo in Vita Con¬ radi Salicilmp. apud PiftoriumT. Ill, a pag- 473 ; ufc l? e a( ? P a S- 477 * (d) Wippo in vita Chunradi Sa« lici ad A. 1038- >, Filius Imperatri- „ cis Hermanns, Dux Alamannorum, „ juvenis bonse indolis, & in rebus „ bellicis ftrenuus, eadem pefte gra- „ vatus, inter manus peritiffimorum „ medicorum V. Cal. Augufti, non „ fine magno Imperii detrimento „ obiit. „ .. (e) Gefta Treverorum apud Leib- nit. in Acceff. Hift. c. 45. & Marte- niana Colled. T. IV. Col. 162. „ W* 5 , itaque ( Leopoldus Marchio Rj. „ chef a) filium fuum Pppponem X Cate „ proficientem dilciplma litcrali eru- „ dien- Verba Annalifta Saxo, ab amanuenfi truncata, rede ad A. MXV. fie cor- rigit: „ Qui ficut ipfe vivens tefta- „ tus eft, maluit coram erubelcere, quam in confpedu DEI reus appa- rere. 7? ( a ") Annal. Einfidl. apud Mabil. Anal. Vet. p. 368. A. 1015. „ Er- ,, nifl Dux fagitta occifus eft , & fi¬ ll lius ejusparvulus fucceftit. „ Her¬ man. Contrad. A. 1015. „ Ernijl » Dux Alemannise in venatu ab Adal- 3 , kerone Comite, feram appetente, j» Fagitta vulneratus, interiit, & Du- » catum ejus filius sequivocus; (£r- »» nsflus') Viduam vero ejus Giftlam , » Cuonradus Henrici filius, Imperator » poltea futurus, accepit. „ ( b ) W"ippo i n vita Conradi II. .* » Trevirenfem quoque » Archiepifcopatum gubernavitPop- „ po, frater Ernefli Ducis, vir pius, & humills , m, eodcm t( J > fihum Stmts lui E rm ) um * cum Ducatu Alemannise fub tutela ha- buit. „ (c) Herman. A. 1025. Rebel- lio - contra Cuonradum Regem a Cuonrado ejus patruele, & Mmijio » »» M Poppo Leopoldi L filius. Prapofi- tml. Ba « benber~ genfisEc- clejia o Archie- fiJcopHs 2 revir* 288 ANNALIUM AUSTRIA tifice Maximo, eo in honore, ac pretio habitus eft, ut Sc a. Divinam pro novo Antiftite femel, iterumque litaret ho- ftiam, Sc convivam familiari eum menfie adhiberet. (a) Accepto Romae facro pallio in Germaniam reverfus, ad fJraEcd, vindicanda Ecclefiae fuse jura toto pe&ore incubuit. Oc- fua via - cupata jam dudum a fa&iofis nobilibus caftella quaedam, dkau ar cesque erant, unde in fubje&um agrum, populabundo identidem agmine procurrebant. Caput latrocinii arx erat, quae a fan£ta Cruce alias dkta, Alberto Sckivae (id enim nomen graffiitori tyranno fiiifle proditur) tumparebat. Id C $XruZ eaftellum nequitiae expugnandum fibi Sicko, homo vafer, oflu re. fed Popponi fidus fufcepit. Dolum mifcere viribus ex re Centura. v jp um . ea ma china in hunc modum comparata eft. Pro- greflus ex urbe Sicko, cum ad caftri fores folus confifte- ret, pro veteri amicitia tantillum vini, quantum explenda?, quae in praefens ureret, fiti, ellet fatis , ab Alberto petit, impetratque : gratiis eo nomine prolixe a6lis, memorem beneficii animum, reddito quamprimum officio, declara- turum fe recipit. (b) Dies interea unus, alterque fluxe- rat, „ diendum in fygemburc civitate vi- „ ris dodioribus tradiderunt, & poft „ in proceflu temporis fcientia lite- „ rarum fatis imbutum in virile jam „ robur adultum notitis fupradidi „ Regis (Henrici y/.)exhibuerunt. Cui „ in brevi tam diledus fadus, tam- „ que idoneus vifus eft , ut &c. - - „ MegingauAo Epifcopo Treberica Me- „ tropolis de medio fado, Rex ipfe „ Ireberim feftinato venerat. Erat „ enim in Con flue alia pofitus, & impe- „ trato tam Cleri,quam populicon- „ fenfu ipfum Pontificali Cathedra „ fublimavit. Proinde ab Epifcopis „ ( Ercbanbaldo Moguntino, Haimone ,, Virdunenfi , Theodorico Metenfi ) „ qui caufa Regis advenerunt, con- ,, fecratus eft, fub die Kal. Janua- » rii Anno Dominies Incarnationis MXVI.„ (utvultBrowerusL.XI. An. MXVII.) confirmat hsc Dit- mar. 1. 7. pag. 406. (a) Gefta Trever. c. 48. „ Dein ,, diebus non multis interpofitis, Ro- „ mam Orationis caufa profedus eft, , 3 ut quod fanda Romana Mater Ec- ,, clefia filfie fus , Treberenfi fcilicet „ Ecclefise, ex inftitutione fandorum „ Apoftolicorum honorum & gratis „ debuiftet impendere, &_ fieri fibi „ poftularet. Quern Dominus Bens- „ diiius Vlll. Sandiflims Apoftolics « Sedi prsfidens magno cum honore „ fufcepit, moramque ibi facienti „ omnem reverentiam & diledio- „ nem exhibuit, ita ut pro eo Mi£ „ fas faceret, & cumipfo faspius ci- „ bum caperet &c. „ fits) Anonym, in vitaMeinwerciEp. c.41. & GeftaTreveror. c.47. „ Aliud „ quoque eaftellum cujusdam tyran- „ ni Adalbert! > qui dicebatur Scivu „ ( Skipha) ad terram dejecit, qui „ videlicet Adelbertus eaftellum Tre~ „ beris quondam in honore fanda: „ Crucis conftrudum poflidebat, in- „ de frequenter cum multitudine mi- „ litum erumpens in curiam Epifco- „ pi, quidquidibi adejusobfequium „ parabatur, violenter aufferens ab- „ ducebat. Cujusreiignominiacon- „ fufus Epifcopus, confilium & auxi- „ Hum coepit inquirere. Erat in „ exercitu ejus vir potens divitiis & „ viribus fortis, nomine Si{o , qui pro- „ mifit fe tentaturum, fi quo modo ,, poflet hujus mali invenire medica- mentum: Epifcopo fibi fatis gratu- lante, egreditur ille cupiens, q^ 10 fpoponderat, adtentare : q^ odaI ? die pergit ad portam caftdh pu - fans fores, rogat fibi ab Adelberto ad refocillandum poeulum mittG quod cum celeriter allatum r ul . * & ebibiflet, pincernam nuncium alloquitur. Domino tuo, ai^ - LIBER QUINTUS. 289 A * c * rat, dum deftinatum animo confilium exequeretur. Vini igitur dolia triginta,fed armis virisque fceta,in arcem mit- tit, binis lingula robuftiffimis militibus, fed agreffi fub ve- fte latentibus geftata: Sicko ipfe paucis cum famulis prae- greflus, promiflam fe nuper beneficii gratiam nunc ex fob vere excubiisprxdicat:quid multa,ad tamaffiplicommea- tus confpedium referantur portae,doliaque intraarcem col- locantur. Sicko acceptus humaniter ab arcis Domino, poft breve verborum officium lignum dat fuis deftinata exequendi. Hie vero effiifi uno impetu fuis doliis milites armacorripiunt,nec fegniores bajuli enfes & ipfi ftringunt: caefus inter primum tumultum Adalbertus ipfe, oppreffi latrones ceteri, arx capta,ac folo aequata. (a) SicfuaTre- Virenfibusquies rediit. Adalberti cafu jam modeftior Adel- bero Luxenburgicus, turbarum fax altera, & ex urbis prae- fe£to , & ad fan&i Paulini Praepofito, hoftis reipublicae diuturnus, Popponi & fe, & capta per fummam injuriam caftella fubmifit. ( b ) Redintegrata ad eum modum pace, falva videban- tur omnia 5 fed maximum diferimen, unde timeri minime debuit, Poppo ipfe incurrit. Mos erat Trevirenfibus An- tiftitibus, ut quae ad facros ufus pertinerent veftimenta, ea dicatis DEO Virginibus, quae ad Aulam palatii ( id loco nomen ) habitabant, conficienda committerent. Fuit in Pars I. O o cafto „ mea parte magnas gratias nuncia- „ to,pariter &hasc verba narrare cu- „ rato,quod vita fofpite,hoc fibi pocu- „ lum grata voluntate citiflime repen- „ dere ftudebo; & his didisabiit. „ (a) Gefta Trever. c. 47. „ Captato ,, demum opportuno tempore XXX. » hamas prseparat, in quibus fingulis » fingulos milites eledos,loricatos,& »» galeatos,enfibusque praecindos coi- »> locat: -- deinde LX. viros nihil- i> ominus eledos, & plebeja vefte j) amidos, enfibus eorum in hamas ,, reconditis, geftatores conftituit. — 3 > Ipfe Si^o cum fuis & aliis paucis mi- ,, litibusvallatus adcaftellum tendit, „ fores pulfavit, fervo feifeitante, „ quis fit, & quid ve ii c ? die ait, do- ” r ^l n n.- tU °* ’ me vin um, magnas ,, diledionis gratia olim promiffum, » deferre , quomam i pfum non pi . » guit mihx fitienti poculum dirige- „ re:fervorenunciante Adalberts juf, » fit viros intromitti,qui bus in ' f _ „ fis, & hamas coram Adalberto fimul » ponentibus, poft eos Si{ 0 fubintrat; » jubet aufferri lintearum velamina’ „ rogat Adalbertum fufeipere diledio- „ nis munera: portitores, ficut erant „ dodi, uno momento omnia parker „ hamarum velamina dejecerunt,gla- „ dios fuos diripuerunt,infidiiE hamis „ exiliunt; gladios ftringunt,fortiter „ undique feriunt, ipfum Adalbertum „ obtruncant,c£eteros asdituos crude- „ liter madant,caftellum in folitudi- „ nem redigunt. Sify a Boppone pro vL „ doria beneficiis illuftratus eft. „ Eadem habet Anonym, vitas Scriptor Meinwerci Epifcopi Paterbrun. c. 41. quae ornate exequiturBrowerusL.XI. (b) Gefta Trever or. c. 46. „ Ob- „ eunte Megingaudo Heinricus Impe- „ rator Poponem in Regensburg^ educa- „ turn,ad offenfam Adalbnonh ,Prae- „ fulem conftituit ,ita dicens : Talent „ virum debeo dirigere , qui tu& vefani phiitro, nefcio quo, veftem facris nuiim ufibus aptatam refpergere non eft verita 5 Poppo ut pri- mum earn induit,tantam iilico inefte vim ad concitandam Mm nefariam cupiditatem fenfit, ut alienatis quodammodo ab honeftate fenfibus ,totus animo, totus corpore in praeftigia- tricis mulieris amorem exardefceret. ( a ) Rem, ut erat fubodoratus, detra&am fibi veftem earn uni, alteri, tertio induendam porrigit: omnes iisdem ftimulis confixi. Ad extremum in Praefe&o urbis experiri earn peftem placuit: is vero fubito velut furore oorreptus, malo fe carmine in- cantatum palam, ut omnes exaudirent, faflus, in maleficii authorem inquirit unice. Neque vero obfcurum ea res indicium veneficae manus pradbuit: exadla ceterarum con¬ tubernio mulier peftilens, & infamis, reliquae tanquam con- tagio quodam portentoiae libidinis afflatae, candidum, quern eatenus geftabant, veftis habitum, pullo mutare juffie: fed quod earn infamise notam ferre recurrent, migrare alio compulfie flint. ( b ) Ad earn Caftimoniae laudem Religio- nis infigne ftudium paremque in miferos, calamitofosque pail/h liberalitatem adjunxit. Loca Palaeftinae Servatoris noftri mmpe- veftigiis conlecrata, inter primos Germanise Principes ve- nerabundus adiit: triennium fere in hoc molefto, & peri- culi pleno itinere exa&um: fancitum deinde voti religione jeju- (A) Gefta Trever. C. 50. „ Eft in „ fuburbioTreverenfi oppidum quod- „ dam,quod vocatur aula palatii ,ubi „ - - - congregatio erat puellarum „ Canonicam vitam profitentium. „ Accidie itaque,ut Epifcopus uni ea- „ rum commiffuram pallii mitteret, „ ut ipfa ei exinde caligasquibus, » cum ad Miflarum folemnia proce* „ deret, indueretur , aptaret: quas >, ilia fufeipiens, & impudiciti* fuse »> parcicipem fieri concupifcens,arte » ^ ua > nefcio qua , venefica infecit, „ lutas remifit, quibus mox Epifco- „ po indutis, mirum didiu! non vi- „ fum eft ei ultra decern paffus vi*, „ folpite vita , procedere , nifi ad „ praefens haberet rem cum muliere. „ Attonitus de tarn fubita mentis mu* „ tatione,tamque inopinata carnis ti- „ tillatione, quippe qui difpofuerat „ carnalibus defiaeriis non confen* „ tire, cum feftinatione exuit, ac uni, » ut ita dicam, de principibus Sacer- »> dotum, qui forte illic aderat, in* „ dutum dedit, qui mox ut induit, „ & ipfe feftinanter exuit, fecum mi- „ rans, nihil dicens. „ (b) Gefta Trever. c. 50. „ No- „ viffime ventum eft ad urbis prafte- „ ftum , qui, ut ab Epifcopo juffuS „ induit,furore incredibiliinfremuit, „ & fe incantatum effe proclamat, „ fcifcitantique,quis iniquitatis hujus „ autor extiterit , Epifcopus aperuit. „ Tunc omnes in unum fententias „ luas proferentes dicebant. - - Ean» „ quidem, qua; hanc rem feciffet,ab „ ordine Sandtimonice projici dignan* „ effe5 csteras vero ibi manentium -/ ,, mutatis veftibus, ac pro albis> n1 ' „ gris indutis, ardtiori vit* opera. 1 ? „ dare debere; quodfi perpeti noluil- „ fent, melius effet, ut locus lfte ca- » reret inhabitatione - - & a ” „ dlum eft. Ilk ejedta eft, fed & cx- „ ter* nolentes nec habitum » ^ „ converfationem mutare, urn. 11 . „ funt ejedtae, & ali* - - ad ah ,j habitus migraverunt loca. »» LIBER QUINTUS. 291 a. c. jejunium, ad quod omnes lacrae ejus peregrinationis comi¬ tes ad VI.Non.Majasquotannis obfervandum fefe obftrin- xere. (a) Tempus fubinde incidit, quo frugum inopiatan- tam annonae gravitatem invexerat, nullum jam ut pecu¬ niae , fed cibariis tantum , pretium eflet. Forte Popponi in urbem iter erat, cum circumfufa egentium multitudo, milerabili ejulatu annonam, a nota ejus liberalitateflagitat: commotus inopispopuli, & fame, ac illuvie pene enedti lachrymis, ftipem primo liberalem difpertiri in omnes ju- bet: led cum annonae illi immenlum pretium caularentur, praelentique fami remedium equos pofcerent 5 fuum iple, cui infidebat, equum, turn quotquot a rr ix comitibus ex- orare poterat, importunis flagitatoribus ceflit, avidis fta- tim dentibus laniandos. (b) Tam conlpedta virtus amo- rem illi popu!i,& Regum,acPontificum gratiam nonvul- garem conciliavit. Henricus certe II. quo in Popponem eflet animo, & frequenti ejus opera , & magnis largitioni- bus inEcclefiamTrevirenlem fa6tis, luculenter demonftra- vit: iaec Conradus II. nec Henricus III. a lan&i Imperato- tis exemplo receflerunt. (g) Quantum vero Auftriae fuae Poppo tribuerit, infra liio loco oftendetur. Non alienum Pars I. Oo 2 noftro (a) Gefta Trever. c. 54. „ Pop- ,, fane Jerufalem profe&o, & per tres ,, fere annos demorato, Babyloniam „ enim ufque videndi, nominatifii- „ mse illius civitatis gratia procefle- „ rat,ubi & detentus aliquamdiu in „ captivitate laborabat. „ Brower. L. XI. ad A. io2g. in veteri Trevi- renfis Ecclefiae Diario ad VI. Non. Maji fignatum fuiffe refert fequentia verba: „ Hie eft jejunium, quod pro- >, miferunt Domino facere quotan- 3 > nis, qui fuerunt in Hierufalem cum » TR. Archiepifcopo Popp one. „ (b) Gefta Trever. c. j'j. ,, Fuit „ autem fames valida in omni terra », ifta, ita ut multi morerentur ine- » dia. - - Tunc Epifcopus multam » egentibus exhibebat humanitatem. ” r 1 ^iequodamin albisPa- » Fchaubus , cum ad unam Ecclefia- „ rum in civitate confiftentium, di- „ Vinum celebraturus officium, equo » nobih vectus incederet, obviam » habuit in campo pauperum multi- „ tudinem copiofam,quideprecaban- „ tur eum ,ut folita miferatione ali- „ quod ipfis impendent vits fubfi. „ dium. Qui accito mox cubicula- ,, rio filO juflit fibi exhiberi feftinato » thefauri non modicam quantita- „ tem, ad difpertiendam illis. - - - „ Interea cubicularius poftulatum „ obtulit cenfum, quem acceptum , „ ut coepic in pauperes expendere, „ una omnes coeperunt voce clama- ,, re, nummis fibi opus non effe,de „ nuramo enim, aut nihil aut parum „ quisque fibi valentis comparare „ poffe, quia ficut ipfe noffet, mo- „ dius unus frumenti appenderet foli- „ dis XXV.quibus ille relpondit,aliud ,, quid fibi pra: manibus non effe. - - „ Contra illi,fi,inquiunt, ad prafens „ aliud quid dare nobis non potes, da faltem de pinguibus equis tuis, ut vel ad modicum compefcatur ” efuries noftra edulio carnis. At il- „ le - - primum dedit fuum; deinde „ aliorum, non equidem omnium, „ fed eorum tantum, quos ad hoc „ pietatis opus fua potuit exhortatio- ,, ne inftigare, & laniati, atque devo- „ rati funt in momento coram eo.„ (c) Gefta. Trever. c. 56. „ D°' „ nativis pluribus, quibus ab Impe- „ ratoribus, videlicet Heinrico jl . oC „ ConraAo fimiliter II. itemquc Hesmt- „ co Rege quidem III. Imperatore au- ,, tem fecundo, ficut in prteceptlS li« „ lorum de Trevcri continetur , nO« „ noratus fuerat, magnifice ditat. „ Ejus in egentes liberals* tas. 292 ANNALIUM AUSTRIA Corporis noftro ab inflituto fuerit, corporis quoque fpeciem, quae a fpecies* Leopoldum parentem utique exprefferit, referre: earn Tre- verenfia documents fic delcribunt: corporc fuit amplo,6c membris aeque proceris ac congruentibusj alta exporre&a- que fronte, raro in vertice capilloj redo prominentique nafo: os illi exiguum, ac decorum, vultusoblongior,por- redaeqj manus. (a) Ad hanc plenam dignitatis formam cor¬ poris,cum animi ornaments accederent,quae a religione,pru- dentia,gravitate,munificentia & multa habuit,& iingularia j facile apparet, virum fuifle, inter xvi , patriaeque fuae ma- ximos cumprimis numerandum. Vitam inter Fontificias Mors, curas per annos admodum triginta exadam, ad fextum decimum Calendas Quintiles Anno MXLVIL tranquilla morte claufit,febri extindus,exlolis aeftu contrada,dum Bafilieam D. Petri novis acceflionibus auget, opusqueprae- fens iple urget contentius: nadus in aede iacra tumulum , quam B. Symeoni excitarat, ne, quern in vita habebat iti- neris comitem, ab ejus fe confortio vel a morte abjunge- ret. Cb) Hxc conferre hune in locum fimul libu#, ne Auftriorum Marchionum res geftas crebris digreffionibus turbaremusrpraeteriri vero nec Poppo,nec Erneftus frater debuere, quod & Auftriaci eflent Marchionis Iiberi, Sc ad taotam claritatem in Auftria vel nati, vel educati. Nunc ad Succeflores in Marchionatu filios revertamur. (a) BrowerusAnnal.Trevir. L.XI. ex domefticis documentis, cujus ver¬ ba funr, qua: hie afferuntur. (b) Gefta Treveror. c. 56. „ De* „ nique inerat ei- permaxima folicl- tudo, aut conftruendis Ecclefiis, „ aut reparandis dirutarum vetufta- „ te ruinis, quorum alteri evidens s> perhibet teftimonium Ecdefia lan- „ di Petri, qua: domus Epifcopalis >} dicitur: „ & poft multa: „ Huic etenim operi cum ftudiofius infi- 3> lleret - - die quadam cum lederet, » ubi opus fiebat, fol, ut folito erac ,, ferventior, refulfit in caput ejus. 3, Erat enim calvus, & incanduit ce~ ,> rebrum ejus, Sc ficut jfolet febre 3, correptus, de die in diem ingra- vefeente eadem valetudine, forti- ter segrotare coepit, nec multo poft ad ultima ductus fpiritum reddidit lub die XVI. Kal. Julii AnnoDo- ” minicse Incarnationis MXLVII, „ Cujus exequias Treverici digne ,» procurantes depofuerunt eum in « porta civitatis, gux cognomento >» Nigra vocabatur, in qua& ipfebea- Hen- 5, turn Symeossm - - terra; commen- „ daverat, ubi a Religiofis Clericis „ in eodem loco , ab ipfo ad hono- „ rem DEI, & beati illius viri man- „ cipatis,pro ejus requie,dieacno- „ de preces funduntur ad DEUM. - „ - Sedit autem in Epifcopatu an- „ nos XXX. Menfes V. Dies X. ,» ( redius Dies XV. ) De die mortis dubitare non Unit plumbea tabella ejuS pedori impofita, cujus eft inferiptio: „ Poppo Trevirorum ArchiepifeopuS „ obiit decimo fextoKalend. Julii. „ De anno mortis teftatur Epitaphiun* seri incifum apud Browerum lauda- tum L. XI. Num. 83. quiPopponis res geftas, & beati Symeonis , quem e£ Palxftina Treviros reduxerat, beato- rum deinde numero ad preces Popp 0 ‘ nis adferiptum, fufe, eleganterque P e V traftat. Corpus Venerab. Archiepi' fcopi Popponis A. 1517. integrum ad- hue repertum : Santli^ue titulum .J quibusdam illi attributum referunt Hagiographi noftri T. Prolegom. addiem 16. Junuw SS. inter praetermiflos. LIBER QUINTUS. m Henricus Iiberorum natu maximus, Patris haud du- Hsnricttt bium,voluntate, ad hujus provincial praefe&uram jam du- Mmhio dum erat deftinatus: neque aliud Ottoni III. Aug. viliim* Leopoldi Patris praeclara merita,dignamque majoribusHen- rici indolem, confirmato in ea familia Marchionatus hono- re, remunerari cupienti. Verum nondum quartusa feta- li Parentis cafu Henrico Marchioni menfis efnuxerat,cum mors fen&iffimi Antiftitis Wolfgangi & funus funere, & s. Wolf* ludfcum ludfcu cumulavit. Valetudine tentatus iter in Au- ftriam is fufceperat, coelefti, haud dubium, inftin&u, ut quibus locis praedaram feviflet meritorum fegetem, in iis- dem & glorix meifem moriturus colligerct. Sed cum fe- bris ingravefeeret, abrupto itinere deferri Puppingam vo- Pupping luit, Auftriae faperioris locum, (a) Hie cum ex adftanti-jjjV*"" bus quxreret,eccujus Sandfcorum in praefidio aedes ea fecra eflet, eamque S.Othmari nomine confecratam intelligeret: accipio, inquit, caelefte omen : hie viae terminus erit, hie vitae. Dudum eft, cum ex ipfo, cujus honoribus hie locus fecer eft, Viro fen&o didici, 8c magnae Ecclefise me fore Antiftitem, 8c vitam fuo in fecrario pofiturum. ( b ) Id nunc tempus eft,is locus,quo ad beatam ejus in coelo con- fortionem migraturum me confido. Nulla in me mora O o 3 . • ' eft: CA)Anonym. S. Wolfgang! familia- ris in ejus vita c. 38. apud Mabillon. Saec. Bened. V. T. VII. pag. 806. Arnolf. L.2.de S. Emmeram. „ Ve- ,, nerabilis prseful Wolfgangs cum Ra- „ tisbon* conftitutus, rerum nfecef- „ faria mutatione pofeente, in Orien- ,, takm hujus provincise regionem iter „ fuum pararct, febricitare ccepit. „ Quam corporis moleftiamvirDEI, i, non folum vigiliis, & orationibus « animae fux fecit effe proficuam, fed 5? etiam eleemolynis - - totum, quod »» habere potuit,per manus pauperum ■» in Gazophylacium Chrifti transmit i) fit; deque partes Orientis perrectu- » rus, ilh, qui nefeit occalum, vitse „ fuse fedulis precibus commendavit ■>■> excurfum. Cumque per Danubii » decurfum ventum effet in puppi ad „ locum, qui dicitur Puppinga ,ultra » iter tendere non valebat; quia tern- „ pus refolutioms inftabat: ibi enim }i fuperna fe vifitante gratia cogno- » Vic, cito fore complenda, qu * fib! „ per vifionem longe antea fuerant „ revelata. ,, (?) Biograph. S. Wolfgangi apud Surium ad 3 !• Odtob. ,, Cum enim » pro fua, aliorumque falute jugiter „ Dominum deprecaretur, precesque „ fuas fan&orum fuffragiis magno ftu- „ dio commendaret, B.ChriftiCon- „ fefforem Othmarum , cui fe fuaque „ creberrime comittebat,fibi in fom- „ nis adftare vidit: juffusque ab eo in „ ipfum refpicere, ita fibi dicentem „ audivit : Quandoquidem rogafti „ me, ut pro te intercederem, qua> „ dam tibi indicabo poft eventura oh „ preces meas. Pauper quidem 6c „ mops ex hoc migrabis loco; fed „ alibi, ubi pro Chrifto amore de- „ ges peregrinus, Epifcopatum mun- ,, di hujus opibus iatis affluentem, „ divina prsedeftinatione confeque- „ ris: in quo adminiftrando, ft fide- „ lem te prsebueris, poft annos vi- „ ginti duos ab hac vita temporaria „ feliciter proficifceris ad illam fem- „ piternam. Certus autem fis,te eo „ in loco animam Chrifto redditu- „ rum, ubi in Chrifti nomine a Chrx- „ ftianis mei memoria celebratur. „ Ego vero in ilia hora exitus tui fpe- j> ro me venturum ad locum ilium , „ cum aliis beats patris civibus,quos „ tunc habebis conlolatores. „ con- firmat ditftam vifionem Arnolfus 1 .3, de S. Emmeram. 294 ANNALIUM AUSTRIA eft: pareo magni DEI imperiis, & ad fupremum me iter a. g comparo: ferte hoc fragile pondus corporis in hanc aedem facram, unde fpiritus ad authorem DEUM redeat: in pro¬ ximo momentum eft,ad quod per omnem retro annorum feriem afpiravi. (a) Temploillatus cum divinis myfteriis ad fupremum ilium vitae articulum rite,fan£fceque fe com* paraftetj praelentes ad vitae perfection's ftudium ardenter cohortatus,Tagmonem, qui & propter mores fuaviffimos & virtutem aetate majorem, praecipuo illi in pretio & cha- fitate erat, propius accedere, osque ori imponere, ac fu- gientem quodammodo fpiritum excipere fuis labiis juflitj illud diferte vaticinatus, fore ut refrigefcentis ex juvenili ardore charitatis id fbmentum eflet,& fiquidemin praefens Ratisbonenfis fpe Epilcopatus excideret $ decennio poft, majoribus etiam infulis ornaretur. (b) Haec profatusi prona in terram facie ante aram facri Vatis fui deftitui vo- Iuit,ut ea,quamfupremam fibi norat,corporis abje&ione, quam fubmiilo, & divinorum judiciorum reverend eftet animo, erga DEUM teftaretur. Cum familiares, & loci aedituus turbam,quae ad pium fpe&aculum numerofa afflu- xerat, fubmovere niterentur, vetuit vir fan&us: decere profeftus Praefulem facrum, ut non vitae modo, fed mortis etiam exemp!o,pietatis germanae formam rudi populo im- primeret. Demum cum fe , ac commiflum fibi gregem DEOmuItis precibus comendaflet,cIaufis in mortem ocu- lis,animum ad beatiluminis afpe<5tum coelo transmifit pri- die Calendas Novembres. (c) Funus pro tenuitate prae- fen- (a) Arnolf. de S. Emmeram. „ Me- „ mor admonitionis ( Wolfgangus ) „ quam olim acceperat, per revela- „ tionem Chrifti ConfefToris ( 0/4« „ juflit in agone noviflimo, „ ut a fidelibus in oratorium porta- « retur, & ante altare Bead Othma- jj ri deponeretur. „ (b) Ditmar.l. 5. ,, Fuithic( Tag- „ mon ) egregii Clericus Wolfgangi , »» qui Ratisbonenfem pius paftor, ha- „ bitu & converfatione Monachus , rexerat Ecclefiam. Huic tarn cha- „ rus erat ifte, ut in vice filii a pue- J} ro nutriens, eundem jam adultum n bonis fuimet omnibus prxfeciflet: „ conilimmato tunc hujus exilii cur- „ fu, Wulpo, ( Wolfgangus ) in fan- „ ditate admirabili venerabilis An- „ tiftes, cum jam ufque ad mortem u scgrotare ccepiflet, accerfito ad fe „ diledo Tagmonet Pone, inquit, oS „ tuum iuper os meum, accipiens a „ Domino fufflationem fpiritus mei, „ utubicunque ardore juventutis in- „ calefcente, in genuina charitate fis „ frigidus, a fumma poteftate, mei- „ que benevolentia temperamentuffl „ accipias: & fi meis honoribus for- „ fitan privaberis, poll bis quino* „ folares annos - . majoribus pro „ certo tetaberis. „ Eledus eft mon in Archiepifcopum Magdeburgw fern A. 100 4. ut habet Annalifta Sa¬ xo, & obiit A. 1012. (c) Anon, in vit. S. Wolfgangi c. 38. Arnolf. 1. 2. de S. Emmeram. » Quod cum fadum effet,aliquantu- „ lum ex infirmitate convaleicens, „ refedit; & Orarium accipiens pe „ confeflionem primum fe ex;p*® * » Dein, qui aderant, pro nde, ^ * LIBER QUINTUS. 295 A > c - fentis loci a domefticis compofitum , fed ab Hartwico Sa- lisburgenfi Archiepifcopo pro dignitate curatum eft 5 die- que abhinc feptimo Ratisbonam,cujus illeEccIefiae curam annis duobusac viginti,magna pietatis acceffione geflerat, non fine pompa devedum. (a) Hartwici ad ventus San¬ ctum non latuit, qui ipfa, quae beatum ejus obitum pra- ceflerat, node, adornari conclavia magnis hofpitibus, Hart- wico Archiepifcopo, & Ariboni Comiti excipiendis juffit* atque ut coelefti eum luce colluftratum fciremus,illud non tacuit: faduros quidem naufragiumj fed amiflis duntaxat larcinis, falvos vedores omnes in litus evafuros. Stetic Vaticinio fides: affuere fero jam die naufragi, nec tam re¬ rum fiiarum jadura, quam cafii tanti viri perculfi, ad fu- neris exequias curam, & operam convertere. ( b ) Annus fcquens, (DCGCGXCV.) quanquam S. Henri - Henrici Bojariae Ducis morte funeftus iterum, (c ) falu- c “ f Dwc taristamen eo imprimis nomine ruit,quodrienricum,qui poftea & charitate fatls utiliter & locu- lenter commonefaciens, eos, ac omnes fibi comiffos, & nihilomi- nus obitum fuum cum intimis fu- fpiriis, DEO, & San6bis ejus com- mendavit, ficque Viatico fiimpto, humotenus fe humiliavit. Tunc Eeditui, five cubicularii ejicere ten- tabant univerfos de Ecclefia, ex- ceptis familiaribus , ibi ex more commanentibus. Quos Vir DEI prohibuit, dicens: R derate oftia, finite omnes, qui hie manere ve- lint,adeffe refolutioni noftrse. Non enim nos, qui fumus mortal es, eru- befeere debemus,nifi exmalisope- ribus, cum mortis debitum necef. fario exfolverimus. - - Afpiciat quisque in morte noftra,quod pa- veat^ & caveat in fua. DEus mi- fereri dignetur , & mihi mifero peccatori, mortem nunc patienti, & cuique earn timide ac humiliter afpicienti. Haec cum dixiffet, re- verenter expiravit. „ Annum Lam- ' a ® ial5 * indicat. „ A. 994* W oltgangus Ratisbonenfis Epifco- r wMf bUC ‘- ” Diem Biographus S -y oRgangt apttd Mabillon. Ssec. Be- ^ e( J* -X’ ^ * l 11 -' l' ponit. prid. Cal. Novembns hoc verlu- „ Si quseris tempus ledor , quo contigit iftnd. ^ „ Anteriore die f u i t i ng rediente Novembre. „ (in Ditmaro mendum eft,q u i eam ^ pridie Calmi. OftobresJlatuit. (a) Arnolf. ibid. „ Mox advenit „ Archiepifcopus bonse memorise „ Hartwicus , & Arbo Comes quidam „ ex numero fidelium fideliffimus „ „ Viroque DEI inter laicos chariflt- „ mus. — Corpus ejus comitatum „ ab Archiepifcopo, & a .populo fi- „ delium copiofb eft religiofe trans- „ latum, nec non die a tranfitu illius „ feptimo in civitatem Bathbonam „ allatum. ,, (b) Arnolf. ibid. „ Hos quoque ,, illo venturos node prseterita fpi- „ ritu praedodus Venerabilis Prseful } , Wolfgangus innotuit quibusdam , „ poll longa filentia & corporis rela- „ xata moleftia, adftantes terrens, „ Ac fic fubito inquiens: Mundate do- „ mum, purgate atria, hodie veniunt „ nobis boni hofpites. Et ut creda- „ tis mihi, quia verum dico ; hoe „ vobis erit lignum ex ore meo: Na- „ vis, in qua f'erebantur bona Domi- „ ni Hartwici Archipontificis, & Ar-. „ bonis optimi Comitis ,naufragium, „ atque jaduram in Danubio perpeR „ fa eft; fed per mifericordiam DEI, „ homines falvi fadi funt, & ipfi Do- „ mini , mox poft obitum meum, „ vobis erunt adventuri. „ (c) Herman. Contrad. apud Ca- nifium T. III. „ A. 995- Heinous ,, Dux Bajoaris obiit, & fihus ejus „ ex Gifela Conratli Regis Burgun IK „ filia , itidem Heinricus , Imperator ,, poftea futurus, Ducatutn interim ,, obtinuic. ,, 296 ANNALIUM AUSTRIA! poftea & Augufti San&i honoribus Chriftianae reipubli- A * c " cx univerfae venerabilis extitit, ad Bojariae, Auftriaeque fu- perioris gubernacula admotum viderit. Charum fuifle Ottoni III. Imperatori Ducem hunc fan£fcum ftatim appa* ruit, cum ejus coofilio fuafuque Gottfchalcus, Frifingenfis Cr«»jSawEpilcopus 9 pro exiguo quidem prxdio,quod adCremfam urbem,uteam Otto Cxfar appellat, in Auftria habebat, uimer- regios lex fundos ad Ulmerfeldam, a liberaliilimo Caelare f eIdat impetraret. (a) Tenue id videri beneficium potuitj fed 996 anno qui hunc proxime confecutus eft, magnum largitio- ni fiiae cumulum adjecit Otto, triginta non minus regali- bus praediis, ad Ipfam fluvium, Frifingenfi Ecclefiae attri- iVaiSo- butis. (b) Waidhofium, quod leu a colonis Boicis, feu a Marcha Bojariae, cui proxime adjacet, Bavarici nomen etiamnum retinet,ut ab altera ejus nominis urbe,quamad Tejam fluvium, a vicina Bohemia, Bohemicam appellamus, diftinguatur, fuifle nonnulli autumant, quod ilia Ottonis liberalitate, fub Nivanhovae nomine Frifingenfium juribus turn acceffit. (c) Utriusque in literis & Henrici Bojariae Ducis, & Henrici Auftriae Marchionis extat mentio , ut proinde dubium efte non poffit, Henricum in cujus pro- vincia (a) Diplom. Ottonis 111 . dat. Mag- 3, deburgi A. 995. apud Hund. in Me- „ trop. T. 1. p.93. & Meichelpeck. Frifing. T. 1. „ Gotefcalcus Frifingen- ,, fisEcclefisEpifcopus quoddam prae- „ diolum fux Ecclefiae, jacens in con- „ finio noftra proprietatis, Orientals „ 17 rbis Cremifdj cum omnibus uten- „ filibus ad idem pertinentibus , „ confiliante Dues Henrico in jus no- „ ftrs proprietatis, manu fua, fui- „ que advocati Anzonis perpetuo con- „ fiftendum tradidit. Nos autem e- „ contra in eadem Marcha , & in Comi¬ ty tatu Heinrici Comitis, noftrae proprie- » tads VI. regales hubas in loco,qui j» dicitur Zudamaresfeld , ju£ta flu- j, vium, qui dicitur Jpifa cum curti- „ feris , areis &c. - in manum prae-- „ feripti Epilcopi tradimus &c. Dat. „ XVII. Kal. Sept, anno Domin.In- „ earn. DCCCCXCV. Ind. VIII. „ anno Ottonis regnantis XII. adum „ Magdeburg feliciter. Amen, „ ( b ) Dipl. Otton. III. dat. Bruchfalis. Kal. Nov. A- 996. apud Meichelpeck. T. 1. p. 193. *, Petitionibus dile- diflinu Nepotis noftri Bajoariorum » Ducis Heinrici annuentes, quasdam „ noftri juris res in regione yulgari „ vocabulo oflarrichi in Marcha & in „ Comitatu Heinrici Comitis , ftlii Liut- „ poldi Marchionis in loco, Niuvanho- „ va dido, id eft, cum eadem curte, „ & in proximo confinio adjacentes „ triginta regales hobas, cum terris „ cultis, & incultis &c. - - fu- „ per gremium Frifingenfis Ecclefix ,, cui nunc fidelis noller KotaJcalhuS „ venerabilis praefidet Epifcopus, in „ proprium atque perpetuum ufum „ conceflimus&c.--Data Kal. Nov. „ An. Dom. Incarn. DCCCCXCVI* „ Ind. X. anno autem tertii Ottonis „ regnantis XIII. Imperii vero I* „ Adum Brouchfelle feliciter. „ (c) Meichelbeckius fubjungit- » Monendus hie eft ledor, nomine „ Niuvanhova intelligi a quibusdam „ urbem Waidhofen , Vulgo Bayrifch }> Jfaidhofen , fitam inter alpes info - j» rioris Auftria , verlus Styriap 1 > < l u ‘ e ,, urbs una cum territorio adjacente „ hodieque dominio Frifing en u s bc- „ define fubjacet. „ Alias Ulmerfd- da non procul diftat oppidum , ci^ Neuhoven etiamnum nomen an Frifingenfis etiam juris fit,au c rit, me latet. LIBER QUINTUS. ^97 A * c.vincia & Cremfa, & Ulmerfelda, & Nivanhova fitae efle nocantur , jam turn in parentis dignitatem fucceffifle. In Hungaria, cui ad feptimum, ac nonagefimum 997 ejus feculi annum Dux Geifa praefuit, ingens rerum in me¬ lius confecuta eft converlio, Stephano filio jam turn ad Turn- & mam rerum in ea gente evetfto. ( a ) Nomen inter Chri~ ftianos aliquot jam annis profefliis erat Geifa, ac Optima- /» #«»- tes quidam Hungari j fed Chriftianx forma difciplinae gana ' afperfi potius,quam imbuti. Geifa ipfe, quemadmodum Vero DEO, ita falforum Numinum ftmulacris, e veteri fu- perftitione libare non verebatur^ non deefle fibi caufatus opes,quibus pluriumDeorumreligionibus faceret fatis. (b) Dedo&ium hos errores, par eft credere, ft quae de beato ejus obitu memorantScriptores, ultro concedimus. ( c ) Geifa tamen fene,utme!ior,ita fapientior Stephanus filius, non contentus ea religionis umbra, ad verum Chriftiani *j* s J r0 Principis decus afpirabat. Moras nedebant alias ex aliis JudiT Hungarian quidam proceres, neque fuperba adhuc colla Chrifti jugo fubmittere audebant: ille contra inftare,urge- re, ad verborum vim amicam, exempli alteram, ac jufti im¬ perii adjungere: fed cum ingenii multorum contumaciam minis , promiffisque frangere non poflet, ortaab domefti- cis feditionead arma ventum eft, in qua collatis ad Vefpri- Pars I. P p mium (a) Carthuitlus in vita S. Stepha ni R. c. 1. „ Port ha:c ( Geyfa) pie „ nus dierum anno Dominicae Incai „ nationis nongentefimo, nonagef „ mo feptimo ieculi nequam serutr „ nas coelefti mutavit gaudio. „ I Adis Sandorum ad II. diemSepteml P* 564. (B)Biographus pofteriorS.Adalber „ Non tacendum,quod juxtapol » tis Ungaris nunc nuncios luos mifi j» nunc feipfum obtulit: quibus etiai » ab errore fuo parum mutatis un 5, bram Chriftianitatis imprellit. apud Canifium T. III. p. 61. & apt Holland. T. III. April, p. 192. De Gei vero Ditmarus Merfeburg. Epifcopi 1. 8* ■>■, Die Domino omnipotenti ” varnsque Deorum illufiombus in ” molans, cum ab Antiftite fuo a ” cufaretur, dmtem fe, & ad hceef „ cienda fatis potentem affidavit. (c) Carthuitlus m vita S. Steoh m R. c. 1. Geifa. „ Plenus diem „ - - lecuh nequam aerumnas coele » mutavit gaudio. „ Inchofer j A. 997. Bonfin. Decad. I. L. X. Ad *naru$ Monachus Egolifmenfis api Henr. Canif. T. III. p. 67. qui baptls- mum Geifa , & 5 . Stephanie non Adal¬ bert 0 , fed S. Brunnoni Osburgenfi Epi- fcopo tribuit, hsec de Geifa habet: „ Sandus autem Brurnus convertic „ ad fidem Ungriam provinciam - - „ Regem Ungria baptizavit, quivo- „ cabatur Geitz, & mutato nomine „ in baptifmo, Stepbanum vocavit „ „ quern Otto Imperator in Natali pro- ,, tomartyris Stepbani a baptiimate ex- „ cepit, & regnum ei liberrime ha- „ bere permifit,dans ei licentiam fer- „ re lanceam fandam ubique, ficut „ ipfi Imperatori mos eft, & reliquias „ ex Clavis Domini, & de lancea S. „ Mauricii ei conceflit in propria lan- „ cea. Rex quoque fupradidus fi- „ Hum fuum baptizare juflit, & fan- „ dus Brunno impoluit ipfi nomen fi- cut fibi, Stepbanum. ,, Non aflen- tior tamen Ademaro, fi per Brunonem Osburgenfem , Auguftanuny intelligit: is enim Bruno , Gift la Regina? frater, ante A. 1007. quo tempore jam du- dum baptizatus erat Stepbanu t , Au« guftenfis Epifcopus nondum fuit, ut conftat exChron. Auguft. ad A. 1007. Conjux ejus Gife- iaS. Hen- rid for or Corona. Hegia a Sylvejiro II. PP. mijja. 298 ANNALIUM AUSTRIA mium fignis, non fine coeleftium ope, bona tandem caufa a. c. triumphavit. (a) Vi&orix monumentum ingens etiam- num fupereft, fan&i Martini in monte Pannoniae Coeno- bium,quo deinde velut ad apertum afylum quoddam, ex omni orbe Chriftiano Sacerdotes, ac Monachi ad fpem mefils Evangelicae accurrebant. Tam prxclaros pro religione conatus & Otto,& Henri- cus Cxfares,& Sylvefter Il.Pontifex Maximus prolixo in Ste- phanum Audio adjuverunt. Defponfa jam erat novo Principi Henrici fbror Gifela (b) Ottone ill. approbante: quos cum . fuflragatores na&us efietStephanusj baud difficulter aSylve- ftro,Chrifti Vicario, 8c jus condendi Epifcopatus novos,& Regium Diadema impetravit. (c) Miflus ea caufa Anno Mil- 1000 lefimoRomam erat Aftricus legatus,qui Anaftafii deinceps nomine Colozenfis Ecclefiae infulis eft ornatus. Cefllt e fententia legatio: Corona Poloniae Duci deftinata, coelefti , monitu in Stephanum translata: additum ad regni infignia Apoftolici Regis nomen: quod ne inane eflet, geftanda quoque ante Regem Crucis, inufitata ad eum diem poteftas eft adje£fo. Meruifle earn prxrogativam Regem Stepha¬ num , turn Syivefter ipfe teftis eft, qui fiias ilii vices in or- dinandis Hungariae Ecclefiis delegavit j turn eredi cpm Strigonienfi Metropoli Epifcopatus decern, quos ad fan- dii confiiii fui perpetuitatem ampliffimis prxdiorum pre¬ venti¬ on) Conftat. ex Diplom. Privilegii „ filio ejus Stephana Otto Imperator lo- dati a S. Stephano Rege Proto-Abba- „ rorem Henrici , poftea Impcratorh > tiasS. Martini ad A. 1002. Indift. XV. „ in conjugio dedit. „ Ditmar.L.lV. „ Ingruente namque bellorum tem- pag. 360. „ Imperatoris autcm prae- ,, peftate , qua inter Teutonicos Sc „ difti ( Ottonis ill. ) gratia Sc horta- „ Hungaros ieditio magna excreve- „ tu, gener Henrici Ducis Bavario- „ rat,prcecipue quod cumcivilis bel- „ rum, Waic ( S. Stephanas fic appel- „ li ruina urgeret, volente comitatu „ latur ante baptifmum apud eundem ,, quodam, nomine Simegienft , pater- „ Ditmarum ) in Regno fuimet Epi' >, na me fede repellere"- - votum „ fcopales Cathedras faciens, coro- >, vovi S. Martino , quod fi de hofti- „ nam ac benediftionem accepit. j> »> bus interioribus aut exterioribus, Herm. contr. ad A. 995. Sigebert. ad ejus mentis victor exifterem See. „ A. 1010. Rem fufe enarrat Inchofferus ad An- _ (c) Carthuitius in vita S. Stepha- num 999. Quanquam in eadem cau- ni R. c. 2. „ Quarto poft obitum (a cum Giula avunculo anno poft quar- „ patris anno - - Afiricam Praslulem* to bellum recruduerit, ut refert An- „ qui alio nomine Anaflaftas di&q s nalifta Saxo ad A, 1005. „ Stephanas „ eft, ad limina SS. Apoftolorum mx- „ Rex Ungariat fuper avunculum „ fit See. „ Conftat id plenius ex j, fuum. - - /«/«*» cum exercitu ve- Bulla Sylveftri II. PP. apud Inchofer. „ nit, quern cum comprehendiffet in Annal. Eccl. Regni Hungarian alla- „ cum uxore , filiis duobus, re- ta ad A. 1000. cujus initiwni ,, Le- „ gnum ejus vi ad Chriftianitatem „ gati Nobilitatis tuat, imprimis » compulit. „ „ ro carillimus confrater nofter > (b) Ademarus Egolifinenf. ap. Ca- „ cus venerabilis Colocenfis P nif. T. UI. p. 67. „ Poftea vero ipfi „ pus See. „ LIBER QUINTUS. 299 A- c. ventibus conftabilivit. (a) Praccipuas in fan&i hujus ope- ris molitione Gifelae Reginas fuifle partes, Eugenii III. Pon- GifeUfy- tificis Maximi literae declarant, quae Henrico ejus fratri & fr%o»? futuro mox Caefari, adjun^lae ad Chrifti legem totiusHun- gariae decus,velut proprium attribuunt. (b) EtveroOt- 1002 £0 III. non ultra biennium fuperfuit, inter IX. & X. KaL Februarii A. M. II. in Italia extin&us, quo ipfo anno Hen- ricus Germanias imperare coepitj (c) & Henrico Auftrio, datis aliquot Cambum inter, &Marcham praediis, fuam benevolentiam affirmavit. (d) Turbulenta praeter modum ejus Imperii erant ini- s. Henri - tia, Signa flatimin Italia adverfus Regem novum,Hard- *** wicus, Eporediae Comes fuftulit , tyrannide per Longo- Jit. bardiam occupata. ( e ) Miffiis in hunc Otto Carinthius cum Ernefto , Leopoldi nuper Auftriac Marchionis filio: led res haud profpere latis ibi gefta, ambos celeriter ex Ita- lia retraxit, (f) Italiae bellum turbae in Germania non mi-«« *«r- Pars I. P p 2 nores u (a) Bulla Sylveftri II. PP. „ Quare, « gloriole Fili, cundta a nobis, 6c fe- >» de Apoftolica expoftulata, Diade- 5 > ma, nomenque Regium, Strigonien- i) fem Metropolim, 6c reliquos Epi- ,, fcopatus — prxmonente , atque ,, ita jubente eodem omnipotence „ DEO ,cum Apoftolica, 6t Noftra „ benediftione,iibenter conceftimus, „ concedimus , & impertimur. - - „ Singulari infuper Privilegio Excel- „ lentiam tuam, tuorumque merito- „ rum intuitu, Haeredes, ac Succef- „ fores tuos legitimos, qui ficut di- „ &um eft, eledti atque a fede Apo- „ ftolica approbati fuerint, nunc 6c 5, perpetuis futuris temporibus con- » decorare cupientes, ut poftquam » tu,&illi corona,quam mittimus, » rite juxta formulam legatis tuis tra- ditam, coronatus, vel coronati ex- » titeritis, Crucem ante te, Apofto- 5 , latus infigne, geftare facere poflis, » & valeas, atque illipoffint valeant- „ que:&fecundumquodDivinagra- »» te .’ ^.illos docuerit, Ecclefias »» tui P r *fentes, 6c futuras, » Noftra1, ac Succefforutn noftrorum » ™ ^ f P° r ner .^ atque ordinate A- » P°£ ollca fimihterauthoritatccon- cefltmus, volumus, &rogamus, gc. Daca Ro TO V , K / ApnL (b) Bulla Canonizat. S. Henrici Imp. per Eugenium III. PP.apudBa- ronium T. XII. ad Annum C. 1152. Sigebert. Gemblac.A. 1010. „ Gens „ Hungarorum , hactenus Idololatrix „ dedita, hoc tempore ad Chrifti fi- „ dem convertitur per Gislam , foro- „ rem Imperatoris, quae nupta Hun- „ garorum regi, ad hoc fua inftantia „ Regem adduxit, ut fe, & totam. „ Hungarorum gentem baptizari ex- ,, peteret, qui in baptilmo Stef banns „ eft vocatus. „ (c) Ditmar. L. IV. Necroh Hilde- fienfe: Audi, vita: Meinwerci Annal. Saxo adA.1002.IX.Kal.Febr. at Her¬ man. 6cTangmarus in vit. S. Berwar- di. adX.Kal.Febr. mortem Otton.III. confignant. Lamb. Schaffnab.A.1002. „ Otto III. Imperator obiic,cui Hein- ,, ricus Bajoarius fucceflit. „ (d) Diplom. S. Henrici Imp. Da¬ tum Kal.Nov. A. 1002. apud Lude- wig. Rel. MS. T. IV. 1 .6. 6c Reveren- dimmum Abb. Gottwic. 1 . 2. p. 227. (e) Annal. Saxo A. 1002. „ Lon- „ gobardi autem audito Imperatoris „ obitu, de futuris nihil folliciti, ,, Hortveigum , quendam Epilcopici- „ dam - -in Regem fibi elegerunt. „ (fJ Ditmar. 1 . „ Horum ne- „ ceffitati ad luccurcndum Otto Ca- „ rentanorum Dux, &Veronenfium „ Comes cum Heriberti Comitis film, ,, 6c Arnejlo , Luigoldi Marchionis filio , „ cum aliis paucis ob fpem auxilu „ maioris ab Italis promftn, a Rege ,, dirigitur. „ Subjungit dcinde de Teutonicorum acie. ,, 1 um yero ,, ex maxima parte mutilata creditur, „ & viaoriae honore privatur. „ goo ANNALIUM AUSTRIA) nores excepere. In armis Hermannus erat Dux Aleman- niae, Regnumque fibi, adver/us Henricum aemulum, depo- fcebat: ( a ) cumque & Henricus Marchio Schweinfur- tenfis, Bertholdi, qui frater Leopoldi Auftrii fuifie credi- tur, filius, Bavariae fibi Ducatum importune peteret, nec a Rege liberam Bojorum ele&ionem caufante impetraretj ( b) bellum conflatum eft, cujus in focietatem magna ve- nere nomina: Bruno Regis frater, Boleslai duo, Bohemias, ac Poloniae Duces, & quod mirere,redux nuperexltalicaex- Emeflus peditione Erneftus Auftrius j qui quanquam pro fufceptis intogem belloItalico laboribus, (c) magnis eflet ab Henrico Rege infurgit , ornatus donisj tamen vel juventutis ardore, vel cognati fan- guinis ftudio abreptus, Marchioni Henrico patrueli fuo fe adjunxit. (d) Nominum fimilitudo & propinqua fangui- nis cognatio Scriptores multos in errorem induxit, (e) ut Henricum Auftrium, cum Schweinfurtenfi confunde- ilTerim rent > cr ^ men 9 ue perduellionis in innoxium conferrent. Ste- fratre , tit Auftrius in Henrici Regis fide, quanquam Erneftutn Aujtria fratrem, Henricumque patruelem civilis turbo in partes abriperet: fed Kebeflis nomen, quod illi temporum infcitia ferihnu, affinxit, meliorum authorum confenfus jam deterfit. (f) Exitus (c) Adelbold. in vitaS. Henrici. Num. 22. „ 0«owe»2quoque,&£r- ,, nefiionem , tunc fibi obviam ab Ita- „ lico pralio venientes, pro vulne- „ rum fufceptione,pro neceftariafu- „ ga confufione, donis regiis ho- „ norat, 6c debita confolatione rele- „ vat. „ (d) Idem ibid. N. 24. „ Interea „ Emeflo eidem rebellioni adjungitur, ,, nulla lafione coadtus, fed vel ju- „ ventutis fervore, vel per eum com- „ moda fua amplificare quarentium „ fuggeftionem indu&us. „ Ditmar. 1. 5. p. 372. (e) Bernard. Noric. in Chron. Ba- var. An. 1003. Haslbach. in Chron- Auftr. Arenpeck. in Chronico Bava¬ ria.’, 6c Auftria.SunthemiusinTabul- Clauftro-Neoburg. Culpinian. in Au- ftria. Bonfin. Dec. I. 1. 10. prater Chron. Mellic. 6c Clauftro-Neoburg- ad A. 1003. ( F ) Patet id ex Ditmaro Merfeburg. 1 . 5. qui Henricum diferte Bertoldijs- I'mm appellat: caftellaque & oppiaa ab Rege capta nominat, /imnrde/am , Crufmam , Cranam , qua: non in fed in confiniis Franconia ^ C£ L r ^ cc l Verba Ditmari func 1. 5. » _ » fem uu peperit. »* (a) Ditmar. I. 5. „ Hermannus „ Alemannia, 6c Alfatia Dux, timo- „ ratus, 6c humilis homo, a multis, „ quibus lenitas ejus placuit, fedu- ,, dtus contra Henricum fe armavit. „ (b) Annal. Saxo A. 1002. „ Hein- ,, ricus Marchio Bertoldi filius, Regi „ hucufque fidelisadjutor in acqui- ,, rendo regni faftigio - per optimos „ ejus exercitus viros diu, firmiter- „ que promiftum Bavaria Ducatum „ fibi dari poftulavit. Quibus tale „ ferturRex dediffe refponfum: non- „ ne fcitis, hoc in hac expeditione „ non pofle fieri ? Bawarii ab initio ha- » bent liberam poteftatem eligendi fibi Ducem 6cc. Quod ubi Hein- r> ricus ab internunciis accepit, - - ,, paulatim fe a Regis familiaritate », fubtraxit. „ Qua ad verbum pe- ne ex Ditmari 1. 5. accepit author. Adelbold. in vita S. Henrici. N. 10. „ Hezelo , BertholAi filius,quem tempo- ,, re Ducatus fui ( Rex ) ultra omncs „ Comites Regni fui ditaverat - - uc „ Bavarienfem Ducatum fibi concede- „ ret, inconfulte rogavit 6cc. Hezelo „ accepto ejusmodi refponfo fomi- » tem rebellionis concepit, quem » poll annum monftrando in dolo- LIBER QUINTUS. 301 , Exitus porro inteftini belli hujus is erat, quem Ian£H Principis virtus, quem fa&ioforum inconfulta ambitio me. rebatur. Retrufus in Bohemias latebras Henricus Marchio, ( a ) Erneftus aregio milite intercepts: ( b ) Bruno fra- & ter, jam fibi reli&us, ad Gifelam fororem in Hungariam *** profugus j (c) Boleslai ambo &. bellodomiti, & Regi fub- jedfci, Germaniam brevi pacatam reddidere. (d ) Nec me- lior Hardwici conditio : Ticinum ipfa, qua coronam fer- ream accepit, die ab Henrico Caefare impetu captum: cir- cumlato deinde perurbes beilo, recepta Italia 5 & quae con- fenefcere paulatim apud Italos videbatur, Gelarum autho- ritas, Henrici felicitate confirmata. ( e ) Pacata Italia, Ger- maniaque, fa&iofi etiam Principes veterem brevi gratiae locum apud benignum Caefarem reperere. Bruno frater Auguftanis infulis ornatus: ( p ) Hermanno Alemanniao Duci, jam dudum in gratiam recepto, id etiam datum, ut Hermannus filius in parentis provinciam haeres fuccederet. P p 3 Bava- » Henricus Comes, Bertoldi amitaeque » mese filius - - Bavarii regni duca- ,, tum dari poftulavit &c. „ Clarius adhuc Adelboldus in vita S. Henrici a Num. 2.S' ad 27. „ Rex igitur - ,, intrante Augufto, in Franciam ex- 7 , ercitum fuper Hezelonem ( Henri- ,, cum diminutive} duxitjbona ejus „ devaftavit. - - In primo igitur im. ,, petu Mertula ( Mertala , vel Amerta- 7 , la ) diruitur. - - Tandem a Rege „ Crufina capitur, diruitur, incendi- „ tur See. „ Annal. Saxo ad A. 1003. Rex autem ad Cranam fugientem hoftem inlecutus, Ienivit in hoc „ animum fuum , quod in deftruen- da ilia,hoftem (eprseoccupafle co¬ gnovit,mifit igitur Heimicum Wir- ceburgenfem Epifcopum - - ut Suin- >* 'oorde caftellum incenderent, atque j> diruerent. Quos advenientes ma- » ter Heinrici Marchionis Eila , ut ta- „ les decebat perfonas, lufcipiens, Sc „ falutans,ubi prsecepta regalia intel- „ Jexit, perturbatur, concitoque cur- „ fuad tcclefiam properans, ibidem „ ignis concremationem fuftinere „ malle,quam exiret e ftatur.„ Qua: omma Henrico Marchioni ^ i\ n r°V } conveniunt. Subfcribunthis exrecentioribusBrun- nerusBqic. P.II. 1 . 3. HahniusT. II. m Henrico fando, Eccardus in Origi- mb. Prmcipum Saxon.Hieron.Pez. & T. 1. Diflert. V. (A) Ditm, 1 . 5. p. 373, ,, Henri- j» cus vero Comes - - ad Bohemia: 51 »> „ tunc invaforem Eolizlavum , cum. „ Domino Br«KHO»e,refiduisque fau- „ toribus conceflit. „ (b ) Ditmar. 1 . 5. p. 372. „ Hi „ autem - holies relictis ibidem om- „ nibus fuis, capto folum Erneflo ef- „ fugerunt. „ (c) Adelbold. in vita S. Henrici. Num. 31. „ Dominus Bruno - - ad „ lbroremfuamllngaricamReginam „ confugit, Sc etiam femetipfum re- „ cognofcens , intercellionem ejus „ imploravit. „ (d) Herman. Contrad. An. 1004. „ Henricus Rex - - poll paucos dies „ in Sclavos arma convertit ,_Boema- „ nisque ad priftinam fervitutem „ „ tributumque redadis , Bolizlaum „ etiam,Ducem Sclavorum Bolano- „ rum, cum tota gente fua fubjuga- ,, vit. „ (e) Herman. A. 1004. ,, Henricus „ Rex Italiam petens, fibi earn fub- „ jecit, 1 ‘apiam ipfa die, qua corona- „ tus eft, irrumpens, gladio Sc igne „ perdomuit. „ (f) Chronic. Auguftan. Ecclefias apud Piftorium T. III. C. XI. „ San- „ dus Hainricus — injunxit - fra- ,, tri fuo Brunoni , qui Sigefrrdoluc- „ cefferat in Epifcopatu Auguftenfx „ See. „ Chron. Auguftens. apud Freher. A. 1007- ,, Seifridus Augu«. „ Ha Epifcopus - - obiit. Bruno Epi» „ Icopus ordinatur. 302 ANNALIUM AUSTRIA Poppo Aitjlri. primus Bambcr- genfts Ec- cleftaPra- pofitus » (a) Bavariac vero, Henricus Lucemburgicus, Cunegun- a. g» dis Reginae frater, Dux impofitus. (b) Marchione Schwein- furtenfi non modo fpe exclufo, led in arcis etiam Gibich- fteiniae cuftodiam abdu&o. (c) Tranquillis jam Imperii rebus ad Babenbergenfem Epifcopatum , quem dudum jam animo agitaverat, con- dendum curas convertit Casfar. ( d ) Obftabant ejus vo- tis nonnulli Antiftites, quorum fines, facraeque jurisdidio- nis termini dotata ea Ecdefia carpebantur: fed vicit pietas Augufti, cujus fufie de genibus preces nutantes fententias 1007 in fuffragium inclinarunt. Erediae Joannis XVIII. Pontifi- cis Maximi aflenfu (e) Bambergenfis Ecclefiae fummo Gollegio primus poftea Praepofitus Poppo datus eft, Leo¬ pold! Marchionis Auftrii filius, qui per eum honoris adi- tum viam fibi deinde ad Trevirenfem Cathedram aperuit. (f) Per earn occafionem in Auftria quoque fa6la eft quae- dam praediorum permutatio : Trevina, quae Antiftitum Paflavienfium juris erat in Auftria transdanubiana, Henri¬ co Caefari reddita, qui Albernenfe, ac Ernsdorffenfe pne- dium in Auftria citerioreChriftiano Epifcopo tranfcripfit: (g) avulfas etiam quasdam ad Afcham Superioris Auftria oppidum pofteffiones, & a Paflavienfi ad Bambergenfem Ecclefiam translatas ferunt: quas tamen Princeps lan&us re- ftitutaPaftavienfis urbis parte per Arnoldum alias Bavarum erepta, compenfarit. ( h ) Tan- (a) Herman. Contrast. An. 1004. 5) Hermannus Dux obiit, pro quo fi- 3) lius ejus puer, Herimannus. „ (b) Adelbold. in vitaS. Henrici. Num. 32. „ Rex-in Bavariam ve- „ nit. Ibi Henrico , fratn Regina;, in „ feftivitate S. Benediai, Ducatum ,, Bavarienfem conceflit. „ (c) Ditmar. L.VI.p.376- » Hen- « ricus vero ( Marchio Franconia , leu Scbveeinfurtenfis ) - - more, & ha- „ bitu pcEnitentis Regi fe tradidit, » ejusque juflione ab Archipraefule j> praedido ( Tagmone Magdeburg. ) „ in caftellum Witganflein ( Gibichjlein „ plerique recentiores appellant) de- „ truditur. „ (d) Herman. Contrad. An. 1007. „ Epifcopium Babenbergenie ab Hen- rico Rege conftituitur. „ Conlii- li de hoc poffunt Hoffmanni Annal. Bambergenf. 1. I. c. 65. & feq. Gret- ferus in Divis Bambergenf. & vitaS. Henrici a Cap. VI, ufquead Cap. XX. (e) Bulla Joannis XVIII. PP. apud Gretfer. in Divis Bambergenf. vita S. Henrici Cap. XL (f) Ditmar. L. VII. p.406. ,, Pop- „ panem , Luipoldi Marchionis filium, „ & tunc Pabenbergenfis Ecclefiae „ Prcepofitum Treverenfi prtefecerac „ urbi. „ (g) Diplom. Henrici 11 . Datum Cbri- fiiano , Paffavienfi Epifcopo XV. Cal. Maji A. 1007. anno Henrici V.quod laudat non tamen affert Hundius in Metrop. T. 1. p. 202. (h) Refert, led in medio relinquR querelas Decani Patavienfis ( qui fe ‘ culoXV. vixit,fcripfitque)M* fiz. T. 1. Germ, lacrje p. 237 - in ftiano Paffavienfi Epifcopo: 5) » J) » Ham, cum aliis bonis vicing ftrada ab EcclefiaPatavienfiJ bergenfi efle largitum C &» ■ - - 1 » - LIBER QUINTUS. 303 :** G< Tantillam in Germania quietem novae rurfus turbae exceperunt. Author tumultus impii AdaJbero erat, Cunegundis Reginae frater , cui cum Trevirenfe Sacerdo- tium invadenti Theodoricus Metenfis Epifcopus, & Hen- ricus Lucemburgicus, Ducis nuper Bojoariae nomine infi- gnitus,arma junxiflent, regiam domum omnem foeda difi fenfio mifcuit: compulfi quidem ad officium , fed fero ce- l0 °8 teri 5 Henricus tamen ante alios adempta Bavaria in ordi- nem eftredadfcus. (a) Nec Auftria inter hxc fine metu erat, quanquam Marchio Henricus, quam Caefari fidem femel fpoponderat, firmam, integramque tot inter Princi- “ pum Provinciarumque defecftiones tenuiilet. Diflldebant Mpe8a. in Bohemia Principes fratres, Boleslaus, Jaromirus, Udal- ricus, & Barbarorum in morem in fe mutuo faeviebant. Boleslai atrox imprimis facinus erat,qui cum propter mo¬ res improbos in popularium omnium odio fefe efle adver- teret 5 Jaromirum caftrari, Udalricum balneorum fumo aeftuque fufFocari juflit, ne ancipitis populi ftudiis erepto fibi Principatu Fratrum alteruter potiretur. (b) Sed cum tutum fibi nihil in Bohemia putaret, fuga fibi confulen- dum duxit: at enim interceptus ab Henrico Auftrio, ob illa- tas fibi, nefcio quas,injurias irato,vix tandem bona hujus pace ad Boleslaum Polonum elapfus eft. (0) Hen- //. ) & ut eandem Ecclefiam vide- retur placafle, particulam civitatis, qua Patavienfis Ecclefia per Arnol- dum fpoliata fuerat, ab Henrico re- ftitutam. „ (a) Herman. Contr. An. ioog. Luitolfo , viro dodo Trevirenfi Ar- „ chiepifcopo defundo Megingaudus » pro eo Archiepifcopus promove- 33 tur: fed Addbtro Clericus Reginas „ Kunegundis Germanus, quibusdam 5, faventibus, ad Archipra:ftilatum, 5> quad ex regio promiflo fibi debi- ■» turn , adnifus Treverenft palatium j) pnefidiis occupat, etiam cum fra- 3, tribus fuis, Theodorico , Metenfi Epi- >, fcopo, & lieinrico Bajoariae Duce, ” contra Regem rebelIavit: qui ” °. mi F es * Rege poft aliquod tempo- ” ns . f P atl B UI ? f «badi funt, & Heinri- r ^. J oa .p K ducatu priyatur.,, Fufe de his turbis a gllnt XreV( .; renfia c. ^6- apud Da Achcrium T.II. & Leibnit. in acceff. Hiltor. Dicma- T 1 V V H' 3 S 4 - Chronogra- phus, & Annalifta Saxo ad A. 1008. (b) Addbold. in vita S. Henrici C a pud Leibnit. Tom. 1. ) Num. 44. „ Mortuo Bulizlao feniore, Boemien- „ fi fcilicet duce, & iftius Bulizlaitdt „ quo nunc agitur, avunculo, tres „ filii fuperftites ei remanferunt, „ Quorum primogenitus , Bulizlaus „ nomine, adepto poft patrem duca- „ tu, crudelius ccepit vivere, quam „ terra ilia pati vel vellet, vel poft „ fet. Indigenis igitur ilium proani- „ maz crudelitate execrantibus, time- „ re ccepit, ne a fratrum fuorum all- „ quo, Prdgenfibus ad id inftigantibus, „ extruderetur. - - Fratrum fuorum „ unum eunuchizavit , alterum in „ thermis fuffocare tentavit. At illi, „ unus Eunuchus, alter femivivus in „ Bavariam,a paterna hxreditate ex- „ clufi, fugerunt. „ (g) jDitmar. L. V» p. 370. „ Sed „ Bolislaus, quaz fola via fugaz patuitj „ ad Henricum Marchionem , q ul „ proximus ei tunc fuerat, conru- ,, giens, propter illatas fibi injurias t „ ab eo captuseft,poftmodum,quia „ hofpes eo advenerat, dimiiius ad ,, squivocum ftium , amit£eque fi- „ lium - - vitte duntaxat amore per- „ rexit. n Annal. SaxoadA, 1002. 304 ANNALIUM AUSTRIA? HenricusRex, cognitaBoleslaibarbara in fratres ima- a. c, nitate, Wlodewejum, potandi libidine ad pofteros infignem, exauthorato altero, genti Principem dedit. (a) Hoc e vivis anno ftatim altero erepto, Boieslaus exul a Polono, ejus- dem nominis Duce, reftitutus regno eft 5 fedoculis brevi, ubi Bohemorum sequiores in fe animos efte fenfit, ab eo- dem orbatus. Polonum hac via ad principatum Bohemias graflatum Henricus Caefar ferendum fibi non putavit. (b) Quare fufted:us Jaromirus eft, (c) inquieto & ipfe princi- patu ulus, multisque cafibus exercito :nam Udalricus, quem nuper morti jam deftinatum fuga fervarat, fratrem inno- xium regno expulit, ( d ) Sc Henricus Caefar nefcio qua irritatus accepts cladis culpa, in Traje£benfem cuftodiam conjecit. (e) Tam turbidis Bohemias rebus, metus etiam Auftriam tenebat, nequid hoftilis, ut fit, procellas in vici- nas Moravias, ac Bohemias provincias deferretur. Ea res fufpe&am Auftriacis totam Sclavicam gentem reddidit, fatisque jam caufae videbatur hoftilibus etiam odiis faevien- di, fiquis hofpes, aut advena , aut peregrino cultu corpo¬ ris , aut ignota Germanis auribus lingua uteretur. Forte plus advena,cum ad facra Palaeftinas Ioca,qui turn ardor erat hominum,ex Hibernia tenderet, A.MXII.Stocke- raviam delatus erat,oppidum nunc elegans,acquatuorfere mil- (a) Ditmar.!. 5. p. 370. „ Pon- „ dus illaci facinoris diutius ferre non „ valens ( populos Bohemia ) Wolo- 3, do-Wejum , qui poteens exercitus in- „ terprecatur, aPolenia clamvocans - in fedem Bafilifci illius, id eft, 3, Bolislai - - unanimiter eledtum col- 3, locavit. Dequoremunamincredi- „ bilem dico, fed non alicui Chriftia- „ no imitabilem, quod hie nunquam ,, fine potu unam horam perdurare j, valuerit. „ (b) Ditmar. L. V. p. 371. „ Mor- ,, tuo interea Duce Wlodcwcjo , fra- „ tres praedi&i, una cum matre ex- „ pulfi, a Bohaemenfibus poenitentia ,, du&isrevocantur. Quos Bolislaus „ Poleniorum Redor colledo undi- que exercitu petens, iterum expu- „ lit,tequivocumq; fiium exulem ( Bo- lislaum) priftinis honoribus praefe- cit. „ Adelbold. in vit.S.Heinr. Num. 45". „ (Polonus)-- „ invitat eum ( Boleslaum Bohemum ) „ ad convivia, & diverfa prsebet ci- » bprum genera, amara demum pro* ■>1 pinaturuspocula. Satiatum enim „ militibus iuis commifit, & ut re- „ dudus exc*caretur,oculorumnu- „ tibus ad fimilia edodis, innuit. - - „ Hoc ergo excaecato Bulizlaus- Pra- „ gam, & totam Boemiaminvadit. „ (c) Ditmar. L. VI. p. 379. „ Cun- „ dis mox dignitatibus a Rege ho- „ noratur Jaromirus paternis. „ (d) Ditmar. l.VI. p.393. „ j t , r o- „ mirus Dux quoque adfuit, quem „ frater fuimet Otbdrhm, & fatelles „ totius debiti immemor, in facro „ Sabbatho Dominic* refurredionis „ proxim*, regno Bohemorum eX- „ pulit. „ 00 Ditmar. 1 . Vl.m. 39 ^. „ In- „ terea. Jar emir us - - Regis gratiam „ fiippliciter petens, pro mifericordia „ &reftitutione exilium tk cuftodiam „ Etbdbodi Pradulis, Avsfridi „ foris Epifcopi (Trajedenfis) f uf ? e * r> pit, qui in immenfa csede Bavario- „ rum, ad Bolislavum fine Regis, ac „ fui licentia cum muneribus iter „ agentium, & trucidatione fibi com- » miflforum, & non aliqua R e f• „ fidelitate talem promeruit „ nem. „ \ LIBER QUINTUS. 305 c. milliaribus flipra Viennam, in Auftria Transdanubiana fi- turn. Hie, cum & veftis, & linguae peregrinitas locum fufpi- cioni daret,pro exploratore habitus, in carcerem mittitur, virgis prius atrocem in modum caeius. No£fce inter doiores exa£ta,ad judicem rapitur:(Wolckenftorflero homini no¬ men fuifle tradunt, juris, legumque ignaro, & parta non* nulla inter agrefiesauthoritate tumido)rogatus,quis eflet, quave cauia eo locorum accefiiflet, ingenue, modefteque relponditrColomanni fibi nomen j Pateflinam itineris con¬ cilium efle: id fi crimen fit, habere ipfos confeflum reum: de Sclavis Bohemisque nihil ex fe quaererent, quorum a tern’s ut Hibernia , ita rationes a rationibus eilent disjun- ftiflimse. (a) Sed enim altius jam in agreftium animis in- lederat concepta temere (ufpicio, quam ut ulla innocentis advenae inficiatione deleretur. Experiri igitur tormentis iibuit^ flagris dirum in modum concifo admoti igniti lapi- des, & forcipes candentes: lacerata ferris crura, ( b) 8 c quas alia infanientis plebecuke caeca rabies fuggeffit, crucia- tuum inftrumenta, ad extorquendam falfi criminis faflio* nem deprompta: cumque haec inter nullam ille vocem mit- Pars i- Q_q teret, (a) Not. ex Aloldo ad An. 1012. ,, Pius DEI famulus t 'holomanus ex ,, Hybernia peregrinus adveniens, uc „ iret in Hierofolymam Domini no- „ ftri Salvatoris fanguine rigatam, „ ignotus habitu, & lingua, ab im- „ prudenti plebe hujus provincis pro „ exploratore Hungarorum, autBo- „ hemorum fulpedus, apud Stockpro- „ we, poll multa tormenta cum duo- „ bus latronibus fufpenfus ell XVI. „ Kal. Augufti. „ Similia feribit Ditmarus L. VII. & Annal. Saxo ad A. 1017. wfra referendi. VitaS. Co- lomanni M. apud Hier. Pez.Tom. I. „ Accidit autem quendam, Chaloman- „ num nomine, Scoticte gentis ori- 5, undum, peregrinationis iter arri- ” pere, terreftrem, coeleftis amore, 5> Jerulalem cum aliis, quibus eadem ?) mens erat, expetens mvifere. Ve- »> mt itaque in Orientalem Norica rt- }> gionem , cui a plaga Orientali Pan- •> nonia , ab Aquilonari confinis adja- s> cet Boemia. Harum nationes re- n gionum populis Noricte telluris ad- ’> modum tunc temporis erant mo- » lefts, eo quod ab iUfc fepenume- „ ro lint turpiter humiliate , de- „ vidae , multisque modis miferabi- 5, liter afflidae. Inde contra virum » DEI orta ell fallk lulpicio, tanquam „ veniret milTus a prsediftis nationi- „ bus caufa explorationis , ac pro- ,, dendse regionis. Hac fulpicione fu- „ riofte plebis animi adeo incandue- „ runt adverfus Famulum DEI, ut „ fcopis atrociter caftigatum, trade- „ rent ad cullodiendum, pofteradie „ Judici prsfentandum. - - Ut au- „ tern ventum eft ante Judicem, mo- „ deftiam, quam in animo habuit, „ vultu & habitu demonftravit. In- „ terrogatus itineris fui caufam, ve- „ raciter expofuit : aliud quiddam „ con6teri,quam quod res erat,com- „ pelli ne unquam potuit. „ (b) VitaS. Colom. „ Tunc ju- „ dicis edido ( Arenpeckius in Chro- „ nico Auftrfte : Wolckpnjlorjferum „ nuncupat ) afperis horrendisque „ ctedebatur verberibus, ut fi explo- „ rator eflet, faltem confiteretur vi- „ dus poenarum doloribus; led for- „ tiflimus Athleta, Cholomannus , qui „ lolvi & effe cum Chrifto cupiebat, ,, acria tortorum flagra, lapides, ova- „ que fortiterignita,candentem q uo “ ,, que forcipem, qua quidam pe rV ^“ „ fusmalleator corpus ejus miiera 1- ,, liter vellendo cruciavit , lerram „ etiam, qua crura ejus lacerabantur, „ conftanter innixus prxfidio Chrifti „ nullificavit. „ S . Colo- tnannui 9 in Ah - Jiriam waits pro ex¬ plorato¬ re babe- *ttr % ' cructfc it*r 9 fufrm- 0 Mo neca - Mr* RrodigM tjus mor¬ tem con- fecHta* 306 ANNALIUM AUSTRIA teret, nifi quae pietatem ac innocentiam teftaretur, cum a. c. duobus latronibus in crucem a&is fuipendio eft ened:us. (a) * oia Triftis fupplicii infamia brevi ingloriam vertit:con« fecuta ea prodigia , quae 6c Colomanni innocentiam, & barbaram nefarii judicii immanitatem (juvat enim rei to- tius feriem, quanquam temporibus disjun&atn, unum flib confpedfcum dare j ciariffimo in lumine collocarunt. Ar¬ bor , ex qua pendebat Vir San£fcus, dudum arida, vitali nunc velut (ucco irrigua 5 quin 6c vimineum, quod illi pro refti erat, colli vinculum rurius fronde/cere 5 putrefa6lis coeli intemperie fupplicii fociis , aut avium morfa laniatis, per- ftare a tabo integrum San£ti corpus, 6c nulla fiii parte cor- rupturn3 barba,csdaries, ungues, perinde ac in vivente, crefcere $ cumque ad explorandam Viri fandlitatem defe&ra carnis particula aegris pedibus admoveretur , fa&a medici- na malo, nullum in release furae loco, vulneris veftigium apparere. (b) Aliquanto poft tempore, novo experimen- to confoftum venabulo ViriSan€H !atus,condnuo vimma* gnam calidi fanguinis profudit, (c) Maoare inde in vulgus farufti- ( a ) Vita S. Coleman. „ Carnl- „ flees vero cernentes invidam Viri „ DEI conftantiam, animam ejus tor- ,, mentis ficut aurum, quod in for- „ nace probatur, excodam tandem „ extorfere fufpendio, duobus latro- „ nibus fufpenfis cum eo. „ (b) Vita eadem. „ Horum(La- ,, tronum ) carnibus frequenti morfu „ avium , beftiarumque dilaniatis, „ ac putredine confumptis, fandi Vi- 9, ri corpulculum , unguibus, own „ barba , c&Iarieque crefcentibus, „ materiali corruptione procul remo- ■>, ta, floruit. Infuper torta, in qua „ pendebat, floruit. - - Contigit „ cujusdam HumalM filium morbo de- 9) bilitari podagrico. Patre vero fu- »> perhac regraviter anxio - - qua¬ si dam node fibi revelabatur in fom- „ nis, filium (uum priftinx fanitati 9, reftituendum, fi locus morbi obli- „ niretur carne ftrangulati videlicet 9, hominis. Igitur experredus - - n afferri me dicinam miffo feftinanter „ prsscepit nuntio, quam pradida fi- „ bi revelavit vifio: profedus ergo n nuntius - - infixa lancea fruftum „ carnis de fura pendentis, ut juffus „ erat, abftulit, mox mirum in mo- „ dum magna fequebatur copia tarn „ calidi cruoris, ac fi anima adhuc >» obfervaretur in hofpitio corporis. »» ” At puer, cuj us cauia h*C fiebant. „ allatje carnis medicamine tertio ob« n jinitus, furrexk incolumis. - His n ita geftis idem i (umaldus iter faciens ,, divertit ad patibulum , ubi fandi „ Viri corpus erat pendens. Intui- » tus autem diligentius tam ipfe , 9, quam omnes - & ille potifllmum, ,, qui caulk ablcindendx carnis miflus „ fuerat, - - admirabantur non folum ,, non fadum vulnus,fed nec cicatri- „ cem vulneris in corpore pendentis „ apparere. ,, Not. ex Aloldo zd A. toiz. „Sed latronibus putrelcen- „ tibus, & per corvos devoratis, fan- „ dus DEI famulus viventi fimilis* „ integer pependit, & ftipes,unde pe- „ pendit, fronduit. „ (c) Vita eadem Num. 6. „ Q u *‘ „ dam autem Venator, cujus prseepr- „ dia frigore obriguerunt perfidi* : „ fi verum eft, in quit, quod afleri- ,, tur, ut de ifto cadavere cruor de- „ currat calidus, hoc ego jam f urn „ comprobaturus. Ar rep to igitur ve* „ nabulo , venerabilis viri latus pei- foravit, unde confelbim profluens ipfum, & cui infidebat , jumentum, facris imbuic reliquiis. „ ^umaldus autem,& qui cum eo a - „ rant,vife reiformidinetrepidi,n „ parva multitudine cleri & P?Pj r - „ coadunata, decreverunt bea „ corpus fepeliendum deponi- ^ )9 LIBER QUINTUS. 307 A • c, fan&itatis fama, & concurfiis hominum fieri, indignantium palam, ac frementium, infelici ex arbore pendere tanti vi- ri corpus, quod tempiis ac aris eflet cum honore inferen- dum. Ita fuffe&a in crudelitatis locum pietas populi, fa- crum corpus anno jam integro ex arbore fufpenfum in vi- cinam Danubii infiilam, amoenicate inter easterns praecipuam tranftulit, Sc terras,pone facram aediculam, mandavit. (a) Aliud DEO vifiim, qui facrum id pignus eo loci abftru- Turn paflus non eft latere j fed novo prodigio locum fepul- mum in chri ejus inter medios reftagnantisDanubii flu&us, qui ad- jund:am facram aediculam jam media murorum parte in c t Z: aqua demerferant,inta 6 fcam fie reliquit,ut fufpenfi divini- tus fludtus tumulum in coronas modum circumfiftere vi- derentur. (b) Vulgata respifeatoris indicio,mox multorum ab omni parte confluentium oculis teftata, ad Henricum XeiiT Marchionem perlata eft. Is, qua erat in Coeiites pifitate, Hm ho- pretiofum facri corporis thefaurum , non fine religiofa Sa- nor 'fi ce cerdotum pompa Mellicium deportari juffit. (c) Depofi- XT' Pars I. Qjj 2 turn j> autem nolle velit, quantum tern- s, ppris fpatium pendendo iifcpleve- „ rit, integrum annum computet & „ dimidium. „ Notse ex Aloldo ad A. 1012. ,, Ablciffa vel confoffacar- ,, ne fiia recentem & calidum fangui- „ nem emifit, & mox, quod abfeiffum „ erat, iterum fuccrevit: carne ve- „ ro ablata infirmus fanabatur. Ita „ prodita per DEIIM viri fan&itate „ lapere & paenitere coeperunt fatui „ homines, corpus depofuerunt, & „ juxta Danubium fepelierunt cum „ laudibus in ere&o facello. „ Con- firmat S. Colomanni res & miracula poll mortem fada in arbore reflore- feente &c. Ditmarus Merleburg. E- pifeopus L. VII. in fine, qui ipfe tunc temp oris vivebat, cujus verba infra afferentur. (a) Vita eadem num. 7. „ Eft pro- s> pe Danubium , quazdam fpeciofa, & ** deledabilis augia , in qua noviter »> extruda fuit Baiilica,illuc prxdidus » DEI famulus, utriusque fexus tri- s> pudio, & plaulu, deferebatur hu- s> mandus. „ 3 ) 3 » J» 3 » ?> 3l n (b) Ibid. ,, Sequenti igitur ai Dmubiui- - quaeque loca fibi c tigua aelluantis diluvii copiis i briavit. Atrium autem Bafili juxta quam bead Cholomanni ci ver venerandum quievit,tanta luvies replevit, ut medietas Ec fia: prxvalentibus aquis vix aj „ reret. Sed omnipotentis DEI cle- „ mentia - - tumulus, quo claude- „ batur corpus ipfius, aquarum dilu- ,, vie non attingebatur penitus;flu- „ dibus etenim undique fievientibus „ locus fepulchri aprica viriditate „ fruebatur, quafi muri validi fuiffet „ munimine circumdatus. ,, (c) Ibid. num. §. &q. „ Quidam „ autem pifeator - aquarum violen- „ tia impulfus ad eundem pervenit ,, locum. Vidensque infohti mira- „ culi prodigium - - fine, aliarum- „ que villarum civibus ipfam rem ite- „ rum attonitus praedicavit. Illi au- „ tern arreptis navibus feftinabant vi- „ dere magnaliaDEI, & videntes ad- „ mirati funt. - - Hujus tarn prazcla- „ ri, ftupendique miraculi fama ad „ aures Heinrici Marchionis pervenit, „ rumoribus allata: quiftatim miflis „ Clericorum ordinibus, & quibus- „ dam militiaz fuse primatibus, praz- ,, cepit, ut in [mm civitatem honori- „ fice transferred miraculis glorifi- „ catum corpus. „ Ditmar. 1 . 7 * in fine. „ Haze Mar chio Hemicus ut com- „ perit, corpus ejusdem in Mt^lecun „ ( Me deli co ) fepelivit. „ & author vitse num. n. diferte appellac: ,, vitatem nomine Medlicbam , >» ex quo loco conjedura fit, Henricum Mar¬ chionem Alslicii ledem fixiffe. Not. ex Aloldo ad A. 1014* ?» Hie Martyr „ DEI, a 308 ANNALIUM AUSTRIA turn illic eft in sede Apoftolorum Principis, cum ad id a- c - tempus ( biennium, & eo amplius a fufpendii die jam exi- erat ) nullum tabis veftigium exifteret, quin miri etiam odo- ris fragantia, atque ex reledto furtim pedis pollice copia fanguinis, quanta fifti vix poterat miraculum geminaret. (a) Sacras gloriofi funeris ceremonias Megingaudus, qui commodum Mellicii turn aderat, Aichftettenfis Epifcopus peregifle legitur : fed id pro certo temere non affirmem. (b) Annum diemque gloriofe mortis fafti plerique facri ad III. Idus O&obres A. MXII. translati vero Mellicium facri corporis, a£ta Martyris ( nam hoc nomine, poft Ditmarum, Merfeburgenfem per id tempus Epifcopum, (c) Patro- num „ DEI,certe innocenter pro ejusamo- ,, re paflus, mulcis prodigiis amplius y , manifeftatus eft. Unde fama ter- ,, ram replence, deftinatus ab Haimi- „ coMarchione digniori fepulchro,& „ magna cum celebritate, ipfo comi- „ tante , translates eft in Ecclefiam „ MediliJ III. Idus Oftobr. „ (a) Vita S. Coloman. „ Prius- „ quam impreffo farcophagum tange- „ retur foflorio,tanta miri & infoliti „ odoris occurrit eis fragrantia, ut „ omnes, qui aderant, lachrymis ma- ,, duiflent effufisprse gaudio. Aper- „ to itaque farcophago , invenerunt „ facri viri corpulculum ab omnicor- „ ruptione penitus illaefum, ac ft ea- „ dem die effet humatum — nam „ a die illius fufpenfionis, ufque ad ,, diem translationis,rof«tf2 tritnnium ,, tranfiit temporis. Elevato igitur „ defiderabili thefauro — optatum „ iter primo arripuere diluculo. - - „ Inftante autem nodis jam crepuF- „ culo diverterunt ad Ecclefiam non ,, longe a via pofitam - - cumque „ omnes vigiliis preterits: nodis, ac „ lallitudine itineris vidos languor j, opprimeret foporis, quidam adven- » titius clericus, caeteris dormienti- » bus, leniter arripiens beati videli- »> cet bominis pedem, refedo pollice, „ mutilavit,unde vix fedandi fangui- ,, ms ubertas pavimenta irrigavit.,, (b) Thom. Halelbach. in Chron. Auftr. ad A. 1014. Chron. Mellic. Chron. Clauftro - Neoburg, ad eun- dem annum. ,, Beatus Cbolomannus „ a Meingaudo , Eychftettenfi Epifco- „ po in Medelicb fepultus eft. „ Hafel- bach. & Chron. Mellic. Heib/iatenfem Epifcopum ,Lazius in Coment.Reip. Rom. 1. 12. c. 7. Sed. 7. Hall>er(ladien- Jem appellat, fed perperam: nam eo tempore Amulpbus Halberftadienfem regebatEcclefiam.DifficultatemdeA/e- gmgaudo Aicbfiettenfi movet CataloguS Epifcoporum Aichftett. apud Gret- ferum T.X. ubi Megingaudus IV .Kal. Maji defundus elfe fcribitur A. 1014. cum in noftris monumentis transla- tioni S. Colamanni intcrfuifle adhuc lc- gatur III. Idus Odtobr. A. 1014. Fa- teor, magnam elfe Eychftettenfi illi Catalogo fidem, quod dies eledionis, mortisque fingulorum ante fe Epifco- porum a Gunda{ero ll. poft XI. feculi medium notati fuerint: verum,qu* de Starchando , & P\eginoldo Epp. qui Megingaudum prsecefferunt, ibi ane- runtur, indubitata non videntur: Star - chnndus enim III. Idus Februar. An¬ no DCCCGLXV. in Campo Lyci ab Ungaris occifus efle ibi legitur: cum ta- men eo anno nullum cum Hungaris ad Lycum bellum fuerit; fed Anno DCCCCLV. ad IV. Id. Augufti. fle- gmoldus deinde, qui hie A. DCCCC* LXXXIX. defundus efle fcribitur, diverfus forte non eft ab eo, qui in Necrologio Fuldenfi A.DCCCCXCI. obiiffe notaturiquaepofterior fenten- tia fi vera eflet; Megingaudus , cui Eych- ftettenfis Catalogus annos XXI v* Epifcopatus tribuit,non A. MXlV*» fed MXVI. mortuus eflet; atque ade° Translation! S. Coiomanni intereflep 0 " tuiflet. Sed hsec per conjeduram* fc) Ditmar.l.7.p. 4 i 9 . „ In Bavario- „ rum confinio, & Mararenfiuni qui- » )) nomine , quia {peculator eP Sc ad profeflionem on meruit, diris ca- ompellitur. Illecum - —omaue LIBER QUINTUS. 309 a. c. num hunc fuum colit Auftria) ad Non. Q&obris A. MXV. confignant: (a) ied Aloldus paftum XVI. Augufti^fepul- tum vero Mellicii III. IdusO&obrisA.MXIV.feribit. (b) Ex eo tempore clarum hujusSan6fci nomen tota Au¬ ftria fieri coepit: nec deerant frequentiaprodigia,quae popu- li piam fiduciam, & ingentia ejus apud DEUM merita af- firmarent. (c ) Ere&a ejus honoribus fubinde Templa font Styrae, Radendorffii, Eisgarnx, & adulta jam Vien¬ na , in eo fuburbio , quod portam Carinthiacam refpicit. (d) Extat & altera ejus nomini facra aedicula haud procul Manfea, fcaturientibus ad depellendos omnis generis mor- bos aquis falutaris, (E) s Sandus ipfe inter facros Auftrise indigetes divino officio tota Paflavienfi , Viennenfi, Salis- burgenfi Dioecefi coli coeptus. Colomannum in Auftriam haud diu poft fecutus eft Gothalmus,ex ampla,ut opinio eft , Colomanni familia domefticus. Is cum Dominum fuum ( Regiae enim ftirpis fuifte proditur) fummacura quas- fiiHet5 comperta ejus nece, fepulchrique loco, Mellicium tendebat:fed cum proxime jamabeftet,Maurenfiin pago, uno infra Mellicium miliiari in orientem remoto, morbo extincSfcus eft , non fine fama prodigiorum, quae celebre ignoto alioquin homini nomen peperere. (f) Quare cadaver Pars I. 3, arbore diu arida fufpenfus eft. Sed „ Dominus malignis, quid in eo coe- ,, perint, oftendit: Caro enim ejus ,, a quodam poftea paululum inciia, fanguinem fadit, ungues ac capil- li crefcebant. Ipfa quoque arbor » Q^q 3 tumu- „ anno , optimatum confilio pofue- „ runt eum ( S. Colomannum ) in Ec- „ clefia, honori Principis Apoftolo- „ rum dedicata, auftrali in abfide, „ ubi plurima periilum mirabilia ju- „ giter operatur DEI virtus. „ Sub¬ floruit , & hunc Cbrifli Martynm effe jungic deinde quasdam miracula, quse monftravic. Hiec Marchio Henri- videri poflunt apud Hieron. Pezium „ cus ut comperit,corpusejusdemin T. i. col. ioi. & fequ. „ Meulecun honorifice fepelivit. „ (d) Anfelm. Schramb. Chronici Eadem pene ad verbum habet Anna!. Mellic. Part. i. p. 33.Lazius coment. Saxo ad A. 1017. Reip. Rom. L. 12. Sed. 3.c.7,p. 950. (a) Quoad annum XII. pleraque (e) Anfelm. Schramb. Chron. Mel- Chronica Auftr. ut Mell. Salisburg. lie. pag. 33. Clauftro-Neoburg.Zwetlenfe conve- (f) Bernardi Dapiferi Narratio de niunt, de dietacent; fed Martyrolo- vita bead Gotkalmi Peregrini, apud gium Rom. Baronii; Benedido-Bu- Hieron. Pezium Tom. 1. pag. no. *anum, Greveni, Molani; addit: ad Ufuardi Martyrologium IILId.Octob. diem Paffionis S. Colomanni ftatuunt, a pud Hieron. Pezium in obferv.prsev. (b) Chron. Mellic. Clauftro-Neo- urg. Zwetlenfe atque inprimis Alol- dus , Hafe.bach : & incerti alicujus Auth.Chron. Auftr. item Chron Au- ftrale ap. Freherum S.Martyris corpus A. IOI^* Mode lien fepultum feribunr (c) . Author vita: S. Colomanni! „ Nonis Odobris Dominic* Incar- s> nationis millefimo quinto decimo Cum beatiflimus Chrifti Martyr , Cholomannus patriam - - relinque- , re difpofuiffet, & hoc non alteri, , nifi huic beato viro Gotbalmo re- , velaflet - - cumque undique qua:- , reret, Aujlriamque veniret, & P a *" , fum - - & in Aledlica fepultum au- , diret, tunc & ipfe ad fuum dftectum - Dominum tali modo advemt. Cum uua dierum fu^ peregrinatio- nis, ad villam didam Maur , a prx* dida civitate Medlica milliario di- » ftan- 1 templa. ejus ho - nori di - cata. Gotha l* mus, />e* regrinuti pins. 3 io ANNALIUM AUSTRIA tumulo marmoreo inclufumMcllicii depofitum eft,quod pro A> c * ampla de ejus fan£titate,meritisqj opinione publico diu cultu, beatique titulo eft ornatum, quem tamen sevum recentius in funebrena memoriam,pietateanniverfariacommutavit. (a) Triftius haud paulo funus pridie KaL Junii A. MXV. 101$ A Akm» latet. Id tantum fcio, quotannis in %■> ejus pervigilio, quod in VIII. Kal. n Augufti incidit, Vefperas Defun- „ dorum, & in lequente die Mi [[am „ de Requiem ad ejus tumulum a no- „ bis peragi folere. „ Plura de S. Co- lomanno ; qusdam etiam de Gotbalmo , confulto a me prastermifla funt: ut funt Genealogia S. Colomanni apud Anfelm. Schrambium p. 29. & feq! fa- cri corporis mira per Danubium trans¬ late, per indomitaanimalia ficcispe- dibus Danubium transgrefla: apud Anonymum Leobienf. ad A. MXVI. in Chronico. Monumentum lapidis, fuper quo laniata ferra B. Martyris crura funt, quique dono Rudolf hi IP. Ducis Auftriie , y Stephani Bafilicse Vienna datus , ibidem hodiedum o- ftenditur, adjunda hac infcriptione: „ Hie eft lapis, fuper quem effufus eft „ fanguis ex ferratione tibiarum S. „ Colomanni Martyris, quem huccol- „ locavit liluftris Dominus Rudolphus „ IV. DuxAuftrias.„DeSambucoar- bore, ex qua S. Martyr pependit, & qua; Stockeravia apud RR. PP. Fran- eifeanos fiib templi Ara majori vifi- tur: ac demum plura id genus alia de eodemSando, & de Gotbalmo , apud Anfelm. Schrambium in Chronico Mellic. p. 19. & fequ. legi poffunt. (b) Vid. didainNotispoftA.994. (c) Conftat id fatis ex Henrico & Adallerto March ionibus Auftriacis: e* Ermflo patre & filio Alemannise Du- cibus : ex Poppone Trevirenfi poftea Archiepifcopo: de Henrico ,Bertholdi filio, &horum patrueli teftatur Adel- boldus in vita S. Henrici num. *°* „ HeztloBertboldi filius,quem temp 0 ' „ re Ducatus fui ( y Henricus') fu.P er „ omnes Comites Regni hujus dita- „ verat. „ (d) Ditmar. L. VII. pag. 4 ° 3 ‘ * fupra. . ( E ) Herman. A. vita Conradi II. apud Piftorium 1 • ki* p.462. , 5 Treverenfem quoque r „ chiepilcopatum gubernavit k’/'/’® ’ „ frater Emefti Ducis,vir pius»g.®' » oodem ce - m P°c^n Du- „ fratns fui,ducem it .^ „ catuAlemannwefubcutela LIBER QUINTUS. 311 c. Auftrlas interea, ubi ad XIV. Calendas O&obris Greimhartftettenfis Ecclefia hoc anno confecrata eft, (a) non inanis e Bohemias turbis metus erat. Nam cum Udalricus Dux, pulfo Jaromiro fratre, bona Henrici Re¬ gis pace , genti praeeflet fux j ac Boleslaus Polonus, ad* jun&is fibi Siiefiis, ac Moravis, dubiam illi principatus pofteffionem redderet: femel iterumque infeftis armis in Auftriam incurrere hoftes, vicinumque Moravian, Bo- hemiaeque agrum multis maleficiis anecere. Henricus Marchio, qui & Caefaris res, & fiias toto illo bello, quod pro Udairico Bohemo jfufceptum erat, ftrenue gerebat,ar- ma haud fegniter corripit, cedentemque hoftem infecutus, o&ingentis non minus in pugna interemptis, praedam feli- citer recipit. (b) Is fucceftus Auftriis animos dedit,ut ex- peri ri armis iterata velitatione cum hofte Sclavico aude- rent: quae, quanquam finiftra iis primum, dolo Moravo- rum circumventis accidit j (c) non multo tamen poft re- petita, vi&oriae compotes fecit. Forte enim Moravos in Bohemiam praedae caufa ingreflos inaudieratMarchio: earn occalionem bene gerendae rei non omittendam ratus, cum deledta popularium manu palabundos hoftes infequitur. Sed enim illos, quod minime exfpedfcabat, jam reduces, & expugnatac nefcio cujus urbis fpoliis graves oflendit: tamen id quoque ad terrorem hoftium, famamque expeditionis pertinere putavit, fi excufla raptoribus praeda, captivos patriae reftitueret: fuos itaque redla in hoftem ducit, & ut inuitae adhuc injuriae irasmiliti, animosque acuerant, ita non tam pugna, quam ftrages fuit, Caefi ex Moravis mil- lenis plures j ceteri, ut quemque fuus timor agebat, in eflu- fam conjedi fugam j erepta injufta fpolia, captivorum gre* ges integri libertati, ac patriae redditij omnia fic a£la, ac patrata, non ut fibi, fed glorias vicifle videretur. (d) Non eadem . (a) Ex Cod. Lambacenfi MS. in ‘-'it.Hilarienfibus de Ecclefia inGreim- bartftetten, O«/go Grammatftetten) XlV.Kal.qa. A.MXV. (b) Annalifta Saxo A. 101$. Dit- ar * *^yF* P%4°5* » Henricus au- » tem Orientalium Marchio cum Ba- „ yarns, comperiens Bolizlavi militeS ” juxta fe prxdam feciffe, protinuS ” mfequxtur & ex his fortlter refi- »’ ftentibus odhngentos occidic pra> „ damque omnem refolvit. F P* 414. In- „ terea Mararenfes Bolizlavi milites ») magnam Bavariorum catervam do* „ lo circumvenientes incautam occi- „ dunt, damnum fibi ab eis illatum „ prius, ad partem haud exiguam , „ ulcifcentes. „ (d) Annal.SaioA. 1017. Ditmar. L. Vlt. p. 41$. „ Interim Mararen* „ Jes Bohemiam ingreffi, urbeiti auan- „ dam yxpugnant, & cUm pra:da in- «* genti incoiumes exibant. Quod „ cum Marchio Renritus , hos Pl c 5 f. e „ eum exercitU conatus,audiret, e 1- „ nus infequitur, & occifis ex eorum „ numero plusquam mille Viri$,rUgl- „ Cntibus caetens, captmtatem hatiG M omnem folutamdomum remillt. „ Renricai dujlridi Marchh Polonos falabun-* dos c#dit. Cladem a Moravii reddit- 312 ANNALIUM AUSTRIA) cadem fortuna Caefaris in caftris fuit: vi&iorem alias exer- a.c. citum iocorumignoratio in magnas difficultates implicuit j 1017 & quanquam ex iis le anguftiis pars major feliciter expe- divit, accepta tamen nonnulla clades eft,& tota pene ejus anni expeditio ad nihilum recidit. ( a ) H«c inter Henricus Caefar, Religionis curam nihi- Foppo lo remiffius gerebat. Megingaudus Trevirenfis Archiepi* tilfLfcopm mortalitatem nuper expleverat, diu multumque fisAnbi - cum Adalberone potenti 2 emuIoconflid:atus,quipium An- efjfcopus. continentibus pene injuriis fatigarat: inter multos ejus facrae Metropolis candidatos nemo fortius Adalberonis impiis conatibus reftitutus videbaturPoppone,Babenbergei> fis majorisCollegii Fnepofito,& Alemanix per id tempus pro Ernefto puero Adminiftratore. Hunc igitur redfce arbi- tratus Cae(ar,domitorem indomito le miflurum affirmabat. ( b ) Neque fecus fadum, ut in loco narravimus. In Au¬ stria vero, quod nequaquam per id tempus pro multitude ne locorum, aut Templorum fatis eflet, aut Sacerdotum^ Berngero (Bennonem alias appellamus) Paflavienfi Anti- ftiti locum conftruendae sedi iacrac Ducumburgi,regiosque fundos alios Crembfii, Sigmarfwmlae, Tulnae, atque Uc- cinlewae,quae Umlea forte eft,vicinus his locispagus,affi- gnat, templis, ac Sacerdotum, rem ibi lacram procuran- tium habitationi opportunos: fed cum Crembfii praedium# quod hos in ulus fcrviret, nullum per id tempus eflet,defi- gnatus in vicinia ager eft, quipiae Caftans voluntati relpon- . deret. ( e ) Deprecatorem ejus beneficii Henricum fuifie (a) Ditmar. L. VII.p.41^;. „Ca> 5 , far autem videns exercirum infir- 3, mitate depreflum in capienda urbe „ C Nemetzi feu Nimptfcb ho die ) in 3, vanum laborare , iter fuum nimis „ arduum ad Bohemiam direxit: - - „ laborem iftius itineris, & commu- „ ne detrimentum quis unquam va- ,» let explicare ? Inexluperabilis Bo- 3, hemke regionis introitus, fed mul- „ to deterior ejusdem fuit exitus. - „ - Bolizlavi fatellites inter Albirn , & ,, Mildcim - - plus quam mille mancipia „ in his partibus fumplerunt, pluri- „ maque incendio late confumentes, 3, profpero itinere revertuntur. „ (b) Ditmarus L. VII. pag. 406. „ In Vigilia natalis Domini Mein- „ gaudus Trevericae civitatis Arcbi- „ epifcopusobiit in urbefuaCophel- „ lenci difta, fedens IIX. annos, & „ VII. Menfes. „ Auth. Vita Mein- NverciEpifc. c. 41. „ Mtingvz Trevi- Mar- , renfis Archiepilcopus obiit; & A- , tbdbero Praepofitus Monafterii S. , PauliniTreveris-Epifcopalis , Cathedra; dignitatem affe&avit, , & ufurpavit. Imperator autem , Chriftianiflimus , pro multorutn , falute, fpreta illius affinitate - ' , Epifcopatum Topponi^ Viro vene- . , rabili, fecundum carnem nobili, contulit, Athelberonique dixit: , Talcm Virum dcbeo dnigere , qui t , vefania vuleat repfiere. ,, Ada Tre- virenfiaapud Acherium.T.II. & Leib- nit. in Acceff. Hiftor. cap. 46- ut * u ' pra poll A. 994 . in ejus Vita. Lambert. Schaffnaburg. A. 1017. „ ,, Trevirorum Epifcopus, cuiPopP 0 » fucceffit. „ Herm. Contr. A. 1015- j, M'ftingaudus , Trevirorum Arcrn „ pifcopus obiit, pro quo T°PP°- ’’ (c) Hund. in Metrop. Sahsb. i- * p. 203. ex libro Annalium Pata ^ Henrici Marchio• nis Au~ LIBER QUINTUS. 313 A * c - Marchioncm, Caefareae ea de re liters fatis innuunt: neque nulla conjedfcura eft, Henricum haud procul Ducumburgo ftationem non nunquam habuifle, quod ejus rei gratia Sa- cerdotis vicinia, eo potiffimum in loco, decreta videatur. (a) Sed ea Csfaris benevolentia Marchioni Henrico frui Soi B diutius haud licuit, quem anno ejus feculi duodevicefimo repentina mors opprellit, (b) nulla , ut videtur, reli&a ji r i*o%- fobole. (c) Suanhildam illi conjugem cum Auftriae Anna- les ceteri, tumMellicenfes, ac Clauftro-Neoburgenles tri- buunt, (d) incertum quam vere, aut qua ftirpe natam; iidemque Mellicii terras mandata utriusque conjugis corpo¬ ra teftantur. (e) Unoduntaxat anno Henrici AuftriiMar- chionis mortem mors Henrici Sueinfordenlis prsvertit, longo, difficilique morbo humanis rebus exempti, ( f) a quo infame Rcbellis nomen in patruelem Auftriacum per fummam injuriam efttransfufum. (g) At cum res ejus bel- pars 1. R r habet: „ Heinricm Rom. Imper. ei- »» dem Berinprio (Epifcopo Paffavien- »» fi) conceflit in Orientali Regno, a, in comicatu Heinrici Marchionh prte- » dium quoddam, in his locis Hertzo- j, genburg locum ad conftruendam Ec~ „ clefiam, quam ibi propter Marchio- ntm facere poffet, & unum rega- lem manfum: in Chremifa autem, & Sigemaresivert , 8c Tulna extra ci- vitatem , & Ucclnejfewe fimiliter in fingulis locis, fingufos regales man- los &c. Datum deeft in libro An- „ nalium. „ Haec ille: & Gewol- dus in addition, p. 242. lubjungit: „ In Crembfa autem, quia aratum prs- „ dium non habetur, ubicunque in „ proximo, de proprietate Regis in- 3> venitur , pro fupplemento afcrip- *» turn conceditur. ,, (a) Conje&urte locum prsebent hasc Verba ap. Hund. laud. „ Ad conftruen- 3> dam Ecclefiam,quam ibi propter Mar- chionem facere poffet „ quae tamen Gewoldus in additionibus omittit. (b) Ditmar. L. VIII. pag. 423. » Henri cut, qui Marcham inter Unga- *3 rios, & Bavarios politam tenuit VIII. si Cal. ( Julii) forth armatus obiit. „ Annal.Saxo,8t Chron.Hildesheimenfe .” H-inricbus Marchio 33 Bajoarta:, lubitaneamorte prteven- 3, tus obiit. „ Diem mortis Necro- Wia Mellic. & Clauftro-Neoburg. ad IX. Kal. Julias ftatuunt : quanquam Ditmarus L. VIII. p. 423. VIII. Cal. (menfe non addito) P a lll‘entecollen,Qxxoc eo anno in VIII. Kal. Jumi incidit t traniaftit tliebm fauch ebiifle feribat: Io Longius ab eo die recedit Aloldusad A. ioiB* &• HI. Non. Decembr. eum obiiife feribit: „ Marchio Heinricus „ bonus, & juftus, fubito obiit III. Non. Decemb. „ Sed a Ditmaro, & Necrologiis recedendum non videtur. (c) Arenpeckius in Chron. Auftr. Tabul. Clauftro-Neoburg. duos illi fi- lios tribuunt, Adalbertum, & Ernefiumt Halelbach unum Adalbertum , cui con- ftntiunt poll Conradum de Witzenberg Chronica pleraque: fed Adalbertum , & Ernejium fuiffe fratres, non filios, fupra oftenfum eft poft A. 994. (d) Tab. Clauftro-Neob. Lapis fepulcbral. Mellic. Arnpeck. Chron. Auftr. Hafelbach.in Chron. Auftr, Idem fentit Aloldus ad An« num 996. „ Cui ( Hainmo March.) hoc an. „ no ex conjuge Scbroenbild&Vms Adnlbertut „ feliciter natus eft. „ Verum de Adalbert to poftea. De Scb’tvenbild merito dubitari po» teft: quod unica tantum Scbveanthildis inter Monuments fepulchralia Mellicii nominetur; eaque manifefto Ert/ejii Marcbionis Qonjux in litteris ipfius Ernejii appelletur, ut fuo lo- eo oftendemus, ( e ) Tab. Clauftro *Neob. lapis fepulcbral. Mell, Arenpeck. in Chron. Auftr. aliique. (F) Ditmar. L. VII. p. 415. „ Marchio „ Henricus , amitse meimet filius, longa agio- „ tatione vexatus XIV. Cal. Oftob. Orient a- „ lium decus Francorum obiit, & in fepten. „ trionali parte Monafterii in Stieinfordi . ci~ „ vitate fua pofiti - - extra Ecelefiam,ut ipfc „ petiit, juxta januamfepultus eft.,, Annal. Saxo A. 1017. (G) Conftat aperte Henricum ilium Rebeuem fuiffe Bertholdi filium: fic enim appellat eum Adelboldus in Vita S, Henrici. „ HetHt Eer. „ tholdi filius - - fomitem rebelhoms con. „ cepit Stc. „ Patetque ex Ditmaro L, VI. & Annalifta Sax. ad A. 1002. Accedit Fr. Or. tdo in Not, cx Aloldo poft An. taig. 314 ANNALIUM AUSTRIA lo Bohemico, Polonicoque geffoe in omnium oculis verfen- a. e* tur, nihil sequius videtur,quam uCabolita veterum calum- nia Fidelem Caelari, aut For tern cum Ditmaro Merfebur- genfi Antidite, eorum temporum asquali appellemus 5 (a) ut quern nec fraternse Ernedi intemperiae, nec propinqua cum Henrico Sveinfordenfi fenguinis conjundtio a fide,at- que obfequio Caefaris abdraxerint. Obfervare hie pauca libet, quas ad publics rei per id tempus in Auftria cognitionem afferre luminis aliquid po£ status font. Ac primo quidem latis condat, Reges,Cadaresque, fuintn- fundi,pradiive edet conferendum aliis,tanquamde ricoMar- fuo contulidc,ut adeo Provincial Marchiones non Domini, chio»e cura tores,ac adminidri edent: (b) fecundo, ut praefe- £turam ii fuam pro dignitate fudinerent, fidemque ac ope- ram in bello praedarent, agros fundosquenonnunquam cer- tos, iisdem proprios ede contributos. Henricus certe II. vix adito Germanise Regno, Marchioni cognomini de fuisprae- diis unura, cum viliis agreftibus viginti, inter Marcham, Chambumque fluvios fitis, contulit. (c) Tertio,qusecun* que per id tempus converflones rerum in Ducatu Bajoarize fuere, Henrico Lucemburgico Duce nunc renunciato, nunc Iterum exauthorato, eas cum Marchionis Audrii rationibus nihil commune habuide > neque ea caufa quidquam in Au- dria mutatum. (d) Quarto,arma non ad defenfionem pa¬ triae modo 5 fed ad tuenda jura Caeferis, etiam per Bohemiam a Marchione circumlata. (e) Demum, inter cetera Mar¬ chionis decora, nec Religionis impenfom dudium defuide: id quod fatis ex pia ejus folicitudine pro deducendo reli- giofe pompa Colomanni Martyris facro corpore, proque tot Sacerdotiis pia Caeferis munificentia per Audriam indi- tutis liquet: (f) ut adeo dicere baud verear, Henricum inter laudatiffimos, qui Audriae unquam praefuerint, Mar¬ chiones reccnfendum. LIBER (a) Ditmar. L. VIII. „ Hefaricut, q uiMar. lib, 2, p.227. „ No turn fit omnibus nofti'i* 5, chnm inter Xlngarios, & Bavnvios pofitam „ fidelibuSjprafentibnsfcilicet&futuris, qua¬ si tennit, VIII. Cal. -forth nrmotus obiit, „ „ liter nos dedimus cuidam Marchioni Hk* 1 ’ (B) Patct exDiplotn. Otton III, dato Mag- „ rico taleprsEditunjqualefubregiapotefta- deburg. A.995.ScalteroejusdcmdatoBrouch- „ te vifi fumus poftiderc, inter Duvran, Lief' fella: A.996. apud Mekhelbcck. T.i.utfupra. ,, nicbitm,ik Crieznicham, & infupei' dedimus Simile cxemplum extatapudDnelliumMifcell. „ fibi XX. hobas inter Chambarn , & T.II. delieb, Sand-Andrean p.379. ubi Otto „ ho, data Kal.Noveinbrimenfe AnnoDomi- 777 . Imp. in Litem Roms A. 998. III. Kal. „ ni, Incarn.Mil.India.I. aftainHafelbach. Maji datis, licfcribit: „ Nos ob petitionem „ primo anno regnante iege Hainrico. „ „ fidelis noftri Hemki Duos, cuidam Engil- (d) P atet ex fupradiffis ad An. 1004* „ rico dedimus, quidqiud habuitnus inter ri- & ioog. „ vos DuHona , & Amizinesbnch - . utquid- ( e ) Conftat ex dials ad An. toif „ quid fibi libuerit,inde faciat, & Trnyfm* & 1017. .&ex j, claufuram habeat &c. „ (F) Ex vita S. Colomanni,ut fopr*- , (c) Conftat ex DiplomateS.HenviciH. apnd bbro Annalium relate ab Huudio yf RevevendiftimumAbbat.Gottwicenfem T„ 1. do, LIBER SEXTUS. LIBER SEXTUS. Xtindbo fine prole Henrico Adalber- Adalber* tus,Leopoldi filiorum natu minimus, a Gefere eft fufte&us. (a) Generis Marchio praeclari dignitas, magnisque jam turn ll1, rebus gerendis par prudentia germanis brevi fratribus hunc aequavit. Hen¬ rico Auftriae, Ernefto Alemanniae prae- pofito, Adalberto, nifi me nominum iimilitudo fallit, Donagovienfis Comitatus praefe&ura eft demandata. (b) Hanc cum & fide, & moderatione gere- Pars I. R r 2 ret (a) Aloldus quidem ad An. 1018. „ Leopaldus adolefcens, imaturamor- „ te omnium plandtu rapitur, & a ,, Patruo fuo Popione , Treverorum „ Archiepifcopo, in urbe Treveren- „ fi fepelitur. „ Si igitur teopaldo , Aclal&erti Marchionisfilio, Patruus fuic pos, cum eundem nunc Popponis Tre- Poppo Trevirenfis, Adalberti frater fue- virenfis,nunc£rKe/fi',AIemanniseDu- rit, neceffe eft: id quod ante me ob« cis, fratrem non uno in loco appellet, fervavitEccardus in Praefat. ad Origi- quosambos Marchionis Au- nesPrincipumSaxon. fuper§.XXXII. ftriae, Ruffe filios, fupra ad A. 994. quern confutes , licebit. Henricum oftenfum eft; unum eundemquecum porro Marchionem , quern Aloldus iis patrem habuerit, neceffe eft, pattern Adalberto tribuit, fine liberis poldum : atque adeo ex mente Otto- deceflifife, vetus MS. Biblioth. Ctefa- nis Frifingenfis, non filius fuic Hen- rese apud Marcum Hanfizium T. 1. r>ci Marchionis Adalberts , fed germa- Germ. Sac. p. 252. relatum, fcribit in ftus frater: fic enim fcribit Otto 1 . 6 . hsec verba: „ Henricus Leupoldi filius, c * 28. „ Ha:c ( Gifela) primum Er- ,, fecundus Marchio in Auftria, fine j) nufioDuci Suevorum, fratri Alber- ,, h&redibus obiit. „ 3) ti ; fuperiorte Pannonias Marchio- (b) Diplom. S. Henrici 11 . A.MXXr* 3) ms, nupta fuit. „. En Adalbertum Indidt. III. V. Non. Tul. Coloni* da- h-nujli fratrem: en etiam Popponis. Li- turnSanft. Emmeram. Cccnobio apud bro eodem c. 32. agens de Ltopoldo , Reverendiffimum Abb. Gqttwicenf. Adalbert! hujus nho fic habet: „ Illu- T t 1 2 n 228 „ Quandam noftri 3 ) ftriftimus Alberti Marchionis filius, J} ' juris curtem, Bitter hofi ,didtam, in „ Marchio Hainrkus - - filio, quem „ unum habuit, Adalberto Marchiam „ dimifit&c. „ Id quod etiam Chro¬ nica noftratia fere tradunt. Sed Ot¬ to Frifingenfis, Adalberti hujus abne- 3i6 ANNALIUM AUSTRIA ret maxima, ad regendam a morte fratris Auftriam eft ad- a. c motus. Neque vero aliud inter Marchiones hujus provin- ciae clarius nomen eft, quam Adalbert!', quem a felicibus ad- verliisHungaros prseliis, & prolatis a monte Cetio ad Ley- tham fluvium Auftriac finibus, amplificatorem, ac Panno- niac vindicem appellare poffumus. (a) Diuturnumillicon- tigit regimen , & variis beliorum cafibus exercitum j fed quos omnes ille manu, confilio, animique imprimis excel- fitate fuperavit. Felicitatis id fuit, quod primi, quos in regenda nobiliffima provincia exegerat, anni fine belfts fluxere. Crevere interea cum oppidis, vicisque facri im¬ primis ordinis vedligalia, temporum injuriis averla. Ac Tegernfeenfi quidem Bavariae Coenobio Leubenenfe in Au- ftria pracdium, fundosque regales quinque alios inter Pift- nicham &TriftnichamHenricus Caciar pia largitione con- tulit. Weichenftephanenfi vero partem inlulae Sachfen- gangiae donavit. (b) Cremifanenfis adhaccCoenobiivete- rem fan&itatis laudem , poft centum fere annorum trifles ruinas, feliciter reftituit Gotthardus, is, qui Altahenle? primum, mox crebefcente (an&imonize fama Hersfddenle, Tegernfeenle,Gremifanenle rexitCoenobia,poflremo adHil- deshrimenfis Ecclefiae infulas eve&us, numerum San&orum auxit, Nec Berngerus, Paflavienfis Antiftes, laboranti ino- piaCoenobio, dim diviti,fua cura defuit: (c) liberate etiam „ pzgo Tanetgouve t in Comitatu AdaL „ berti Marcbion'n fitam &C. „ Ser- monem effe de Adalberto noftro inde conje&ura eft, quod appellet eum Marchionem contra, ac in reliquis Di¬ plomat^, quorum multa afFert Reve- rendiflimus Abbas L. IV. VerboDo- nagaw , fieri folet, ubi Temper tantum additur in Comitatu e. g. Puodberti Comitis , Paponis Comitis, Cunikrti Comi¬ tis , Ottonh Comitis , nulla Marchionatut fadta mentione. Ex quo colligo, Adal¬ bert umDonagovientis Comitatus pot feflionem, unacum Auftria retinuifle. (a) Otto Frifing. L. VI. c. i<>. „ Albertus y quipoftmodum Marchiam sj Orientalenz , id eft, Pannoniam fupe - ji riorenjj Ungaris ereptam, Romano „ Imperio adjecit. „ (b) Chron.Monaft.Tegernfe.C.IV. „ Accepimus a gratia ejus ( s. Henrici ) 3> - - duos regales manfos in Leuben „ in Oriente,id eft, Aujtria juxta Da- „ nubiuwi inter duos lapides Battfcbeim 4 „ & Hofejhun &c. „ & rurfUm C. V. „ quinque regales manfos inter duos „ fluvios fitOS, Piflnicht , & Trifinieht „ in Marchia Adalberti primi Marchio- „ nis Orientalis , id eft : Auftria. j» Diplom. S. Henricilmp. datum Cce- nob. Weihenfteph. A. 1021. XVlfl* Kal. Decemb. affert Meichelbeck* Frifing. T. 1. pag. 212. quo dona c „ Partem inful* Sachfonaganc in pro~ „ vinci a fcilicet Orientali juxta DanU' „ bium, & in Marchia Adalbert! Comi¬ ss & btam - - a loco Zuntinesprucca -- 3 , ufque ad locum Orta di£tum, & uS ' „ que in fylvam , quam Hart vulg 3 ' ,, nter nuncupant &c. „ (C) Vita S. Godehardi Epifc. Hll 7 desheim. a Wolfhero fcripta apu d Mabxllon. Sxc. Vi. T. VIII. pag- 3^1 Num. II; „ Cum inibi , in H;rsve lt) 3 , inventis & aliunde acquifiti^ ft? ” tnbus in eodem Coenobio p er ie ' » ptem annos digne DEO, & hom1 ' » mbus laudabiliter miniftravit,corn- » mendata funt ei & alia duo mo- » nafteria, Tegeren/e, & >» qu* pari quoque diligentia m Gp n ftilerviminegubernavit. ,» ^ LIBER SEXTUS. 317 A -e. etiam in landii Hippoliti, quod in Auftria (ecunda erat, religiofum contubernium, quod templis duobus aud-um, prasdiis etiam , ac decimis dotavit. (a) Sed earn in di- cata DEO Coenobia munificentiam, novi Regis benigni- tas liberaliter remunerata eft. Henricus II. Csefarum Ian- s. Henri ci < 5 tiftimus, III. Idus quintiles ad Superos, quibus innocen-^- obim l02 4 tia, virtute ac fantfitate fimillimus erat, An. MXXIV. excefterat. (b) Suftedkis in magni Imperii curas Conra- dus II. cognomento Salicus, qui du£fca nuper Gifela con- juge, Ernefti Auftrii, Alemanniae Ducis vidua, privignos acceperat Erneftum, & Hermannum, Leopoldi Auftriaci nepotes, nihil antiquius habuit, quam ut facrorum Anti- R r 2 ftitum de Berengero adje&a funt, conjici pot funt ex iis, quse Bernardus Noncus in Cata!. Abb. Creraifan. de Sigmaro hujus teraporis Abbate fcribit : ubi recenfet librariam, facramque fupel- ledilem Coenobii ejus, Paffavienfium Anciftitum juri turn fubje&i. (a) Berengerum Parochias quasdam contuliffe ad S. Hippolytum, conftat ex literis I{ugeri Patav. Epifcopi datis An. 1248. apud Raym. Duellium Mi- fcell. L. I. „ Nocum etiam fit cun- ,, dis S.Matris Ecclefise filiis, quali- ,, ter nos omnes Parochias - - quas ,, bona; memorise Berengerus, Engel- ,, bertus - - noftri anteceftores Pata- ,, vienfis Ecclefise Epifcopi Ecclefise ,, S. Tpolitiy & fratribus ibidem DEO „ famulantibus tradiderunt - - Ec- „ clefiaftica confirmavimus authori- „ tate &c. - - Has funt ergo Paro- „ chiae, & decimse tradirse per ante- „ ceffores noftros Ecclefise Tpclitenfi: „ - - Pebamkjrkben cum Capellis fuis „ exemptis, &non exemptis - - £c- „ clefia S. Cbrijiopbori cum Capellis fuis >> exemptis, & non exemptis &c. „ Has porro Ecclefias a Berengero , & En- gelberto datas, Brufchio credimus, qui has donationes Berengero , & ejus lucceffori Engelberto tribuit. ( b ) Chronograph. Saxo. Lamb. SchnaiFnab, Conr. Urfperg. Herman. Contr. An. 1024. » Heinricus quo- que Imperator, tertio Idus Julii >> absque filiis diem obiens apud Ba- „ benbergenfem Epifcopatum - - in „ Bafilica S. Petri ffcpelirur. Deinde ,, habito conventu apud villam Earn- „ bam , Counradus fenior, filius Hein - »,rici ,Rex protnotus, ab Aribone Ar- „ chiepifcopo Moguntise undus eft „ VI. Id. Septembr. Nec multo poft ,, uxor ejus Gifela a Piligrino Archiepi- „ fcopo Colonise Regina benedicitur „ Cah Odob. „ Filiam Henrico Imperatori fuiffe Leibnitius oftendere voluit ex ejusdem Diplomate pro li- bertate, ac defenfione Ecclefise Hildes- heimenfis An. 1013. dato, quod afferc T. II. Script. Brunswic. p. 155. ubi hsec verba leguntur: „ Pro Conjugis „ prolisque regalis incolumitate. „ lau- dat probatque hoc argumentum Hah- nius in Notis ad Henricum fan&um , fa- bulamque appellat, quod Author vi¬ tae S. Henrici de intada S. Cunegundis Virginitate fcripfit. At fi Leibnitius, &Hahnius Chron. Quedlinburgen- fe, quod extat apud Menckenium T. III. Col. 197. curatius expendiffent, facile videre poterant, quae tandem S. Llenrici Imp. Proles regalis fuerit: fic enim ibi ad An. 1021. legitur: ,, Dehinc neptem fuam herilem Domi- „ nam Adelbeidam invifere - - quam „ familiariter inftituens, eandem Me- „ tropolimadeundopervenit. „ Col. vero 198. fubjungit. ,, Imperator „ Rom. eximius ( Henricus videlicet „ fanftus) contedali fua Imperatri- „ ce Cunigunda pignoreque regali , he- „ rili videlicet Domina Adelbeida , „ quse decus dignofcitur fandimonia- „ Hum, una cum forore fua Sophia , „ cundisque regni optimatibus, cum „ communi confenfu Cleri ac po- „ puli aftantibus - - hanc’ Iaudabi- „ lemBafilicam honorificeditavit. „ En , quse in Diplom. Hildesheim : Proles regalis , in Chron. Quedlinburg. Pignus regale dicitur Adelhetdis Neptis feu Propinqua, Ottonis nempe II. lm- peratoris, & patruelis fui hlia, de qua Ditmarus 1 . 4. P- 349 - (a) Hund„ 3r8 ANNALIUM AUSTRIA ftitum benevolentiam inter exortas aliorum Principum a. c. difcordias fibi conciiiaret. Is anno ftatim altero, ad Gifelas 1025 Eccitjid Reginse, & Aribonis Moguntini preces Berngero Paflavienli Jedma Epifcopo, ejusque fuccedoribus decimas omnes per inferio F er An. rem,exBorealiDanubii latere, Auftriam concefik. Ingens ftriam p er f e beneficium, eo etiam nomine cumulatius extitit, >K ^ er ’ quod ad loca, non modo ea, quae extabant, fed quae ullo unquam tempore extitura eflentj atque ad res omnes, quarum decimal alias pendi per leges (blent, pertinere vel- let. (a) AdalbertsMarchio, cujus res hie agi videbatur, cum obmoveret nihil, facile oftendit, quam conjundas Ecclefias rationes cum rebus Imperii efle reputaret. Sequens annus Popponem Treverenfem Archiepi- 1026 fcopum, & Adalberti Marchionis fratrem, adulto jam autumno in Audriam detulit. (b) Coniilium Pop- poni ( a) Hund. in Metrop. Salisburg. Chron. pag. 910. Deinde, poftquam T. 1. p. 202. hasc habet: ,, Conradus narraffet, B. Symeonem apud Richar- j, fecundus Rom. Rex, ad preces Gi- Hum S. Vitoni Abbatem, ex priori j, fela Reginse, conthoralis fuse , & itinerefibi cognitum , longo tempore ,, Aribonis Moguntiacenf. Archiepi- manfiffe, fubjungit Ebertvinus: §.XV. „ fcopi dono dedit huictfm'wgeroEpi- „ Interea Dominus Poppo, Archiepi- „ fcopo omnes decimas in Orisntali „ fcopus, Pandas TrevirenfisEcclefiae „ provincia fitas in feptentionali parte „ ftrenuus provifor - - gratia ora- „ fluminis Danubii in Comitatu A dal. „ tionis Hierofolymam ivic: hunc- „ berti Marchionis, in omnibus Iocis „ que famulum DEI (B. Symeonem') „ conftrudis, &conftruendis de re- „ eundo, & redeundo fecum comita- „ bus omnibus, de quibus decimae ,, torem, ac conviatorem habuic. „ „ de jure, & legaliter perfolvi de- Entempus, quo Poppo Archiep. Tre- „ bent, ut&ipfe, &fucceflbres ejus vir. in Palxftinam abiit, poll mor- „ liberam fuper his habeant difpo- tuum videlicet An. 1026. Rjchardum „ nendi &c. facultatem. Datum 2. Ducem, & confecratum a fe V. Id. „ Nonas Decembr. Ind. 7. Anno Do- Sept. Brunonem Tullenfem - Epifco- ,, min. Incarn. 1025. anno autem pum , de quo Wibertus in Vita S« „ domini Conradi II. Regni II. A- Leonis IX. 1. 1. p. 56. apud Mabill. „ ftum Triburite* „ Ssec. VI. Bened. T. IX. colligitur II. (b) Tempus facri hujus itineris ex morte B. Symeonis, qui poft re- colligitur primoexAdis S. Symeonis ditum ex Palteftina , Treveris VII» Treviris reclufi ab Eberwino , Trevi- tantum annis PuperFuit,& An. 103^ renPi ad S. Martinum Abbate, con- prtePente Eberwino , vita: ejusScripto- feriptis, &ipfi, de quo fermo eft, re, fande obiit. lit conftat ex eo- Popponi Archiep. Trevir. dedicatis ab dem §. XX. & Geftis Trevir. c. 5 r * authore S. Symeoni familiariflimo, & 54. colligitur III. ex Popponis hx- ut videre eft apud Bollandi Contin. chiep. Trevir. ad BenediBum IX. PP* ad diem I.Junii. Is igitur feribit §. literis: quas ex Geftis Trevir. cap* XIV. B. Symeonsm inGalliam veniffe, 52. afFerunt Browerus L. XI. P a §* & Richardum ll Ducem Normanniae, 519. Mabillonius Stec. VI. Bened. Feu ut ille vocat,Comitem Jam mor- T. VIII. p. 327. & Papebrochius ad tuum reperiffe. Mortuus eft autem I. Junii T. I. pag. ng. Superior® Rich Urdus 11 - Comes, feu Dux Nor- ,, anno ( legendum: tempore, u ( ® mannicE An. 1026. ut conftat ex Hu- ,, corri^it Browerus, Mabill° nluS gone Flaviniac. in Vita B. Kichardi „ Papebrochius laudato loco ) cum Abb. Num. 37. ex Wilhelmo Gem- „ annuentevenerandx memorise Vo* meticenfi 1. 5. Hift. Norman, c. 17. „ mino Johanne, in hac Fanda tea ex Radulfo de Diceto in Abbreviat. ,, ApoftolicaPrtedecefTore vei r °» Chron. pag. 468. ex Bromptono in »» m LIBER SEXTUS. 319 c * poni id injecerat vulgata ea tempeftate piorum homi- Fo PP° num con/uetudo , facra Paleftinae loca, & Chrifti Ser- Archie- vatoris vita morteque confecrata, certatim obeuntium: fifiop. facultatem praebebat Stephani Regis inexhaufta Iiberalitas, qux non commeatum modo liberum per Hungarian!, fed froficif- annonae etiam, & itineris fubfidia, tenuioris fortune pere- cituu grinis advenis effufillime concedebat. (a) Poppo, quem jam dudum fimilis pietatis ardor afflarat, & nonnuila etiam, de eje&is ex Aula Palatii, ut loco nomen eft, facris Virgi- nibus , veneficas unius infamia notatis, religio inceflerat $ luftrata tantifper Auftria per Hungariam, Graeciamque in Afiam transmifit. (b) Sed id coniilium, ut in loco dice- tur, Auftriae, Hungariasque pene in exitium vertit. Gli- fcebat jam inde a lancfti Henrici exceftu Germanos inter, Hungarosque fimultas quaedam : quae quibus nata princi- ™ina. piis, quibus alta, nutritaque caufis, haud latis in aperto eft. Bonfinius promifla leditiofis kalis adverfus Conradum larem auxilia aStephano Rege fcribit: led eamopinionem unde haulerit, non liquet, (c) Alii in Gifeiam Hungarian Re ginam, caulam conferunt, Emerico filio, quem inter Sandtosnunc colimus, lua inBavariam jura, quae defun&o nuper „ more vifioms Sepulchri Hominis „ DEI JESU Chrifti Jerufalem pere- ,, gre profedus fuiftem; in *regione „ noftra pravorum hominum crevit „ iniquicas &c. „ Jam cum Joannes XIX. Pontificatum A. 1024. adeptus fie; Poppo Archiepifcopus ante hunc annum in Palxftinam profedus non eft. Unde mirum eft, Aloldum feri- bere: L'opponem Trevirenfem Prttfulem Anno 1016. jam e Palceftina rediiftc. Nam prsterquam , quod eo anno nondum Trevirenfium Prazful crat Poppo ; nemo iili geminam in Palaefti- nam peregrinationem tribuit. Ad hxc cum Julio adhuc menfeA. 101^. m Germania efiet, quo tempore ad preces iliius S'. Henricus Imp. donatio- nem fecit Ecclefise Bambergenfi, cu- }us Poppo PrEepofims erat, ut in Co¬ dice Udalric. Babenberg. legitur c. 74. <5uis credat, Popponem. qui tefte'Wip- pone p. 462. „ Eodem tempore fi- „ Iium fratris fui ( Erne ft i pridieKal. 5 , Junii An. 1015. extindi ) cum „ Ducatu Alemanniae .fub tutela ha- „ buit. ,, Kelido pupillo, Casfare utique invito , in Pak-ftinam abire volume? (a) Rodulphus Glaber Hift. 1. 3. c. 1. „ Tunc temporis coepcrunt ,, pene univerfi, qui de Italia, & Gal~ „ liis ad lepulchrum Domini Hiero- „ folymis ire cupiebant, confuetum ,, iter, quod erat per fretum maris, „ omittere , atque per hujus regio- „ nis patriam ( Hungariam ) tranfi- „ turn habere. Illevero (Stephanus j, Rex ) tutiflimam omnibus conftu „ tuit viam : excipiebat ut fratres, ,, quoscunque videbat, dabatque il- „ lls immenfa munera. „ (b) GeftaTrever. c. 5o.poftquatn enarraflent mulieris veneficae faci- nus, & diflipatum Virginum contu- bernium, de quo fupra,fubjunguntt Cujus rei Epifcopus poftea fumma „ dudus poenitentia, veritus nehu- „ jus caufa injuria extrema Divini „ Judiciiultione damnaretur - - Je- „ rufalem ire difpofuit: unde rediens „ in loco fupradido ad laudes Dei ce- „ lebrandas Clericos religiofos man- „ cipavit. „ (c) Bonfin. Decad. II. 1 .1. ,> Q u * „ rebellantibus Italis auxilia magna „ promiferant, re deteda cognovit „ omnes. Ungaros & Sclavos po« „ tiores audivit, nec difficulter qui- „ dem hsec credere cogebatur ( Conra- „ clus Ufar ) — Hinc belli caufas pro- „ manaffe ferunt. „ Wernlte- rus Ar- gcntinen- fis Epifc. Legatus CPolim mittitur: 320 ANNALIUM AUSTRIA nuper Henrico San£to Caelare,ac fratre liio ad lororem trans- a, c. iiflent,ConradiCaelaris ingratiis tranlcribentem. (a) Wip- po, aequalis eorum temporum , Bojorum culpa enatas eas dilfenfionum caulas, Germano candore prodit. (b) Popu- larium ea culpa fuerit, an Adalberti Marchionis Auftrii, ampliandis provinciae fax finibus intend, 8c Stephani Re¬ gis, ut fit, pietate Ilia ad compendia abufi, haud magis conftat, quam cetera. Rebus tam incertis, eo inclinat animus, ut Auftriorum vi, atque injuria decerptos Pan- noniae vicinaB agros, & vexata praedia exiftimem. Conje- &;urae locum praebet Henricus puer, Gonradi Caelaris fi- lius, jam Regis titulo, 8c defundto liib idem tempus Hen- I0 a? rico Lucemburgico, Bavariae Ducatu (c) audfcus: qui fi, ut eft juris recuperandi avidum omne Regni principium, Pannoniam luperiorem, dudum Bojariae Regno a Carol* Magni temporibus contributam, armis repetitum ivitj cau- lam belli haud facile aliam requiremus. Oratorem interea Conradus Caelar Conftantinopolim deftinarat, Werenhe- rum Argentinenlem Epilcopum. Is re£to per Auftriam itinerein Hungariam tendebat: fed comitatus is erat,ut non legatio,led gentis totius numerate colonia migrarevi- deretur. Mirum, quam a leculi noftri moribus apparatus ejus itineris abhorreret: erat non hominum modo turba ingens, led equorum boumque, quin & minorum peco- rum greges integri, quos ad alendam familiam Orator no- bills poft le trahebat. Pannoniae limitem ubi contigit, ad- fun t ab Rege milites, qui Stephani nomine ponere vefti- gium (a) Aloldus ad An. 1050. „ Ba- „ wariae caufte hsereditandae Chun- J} radus Romanorum, &$tephanus, „ llngari* Rex diffidentes arma in „ alterutrum parabant. „ Aventi- nus Boic. 1 .5. „ Adfunt legati Ste- „ phani regis Vgrorum,& GifeUUxo- „ ris ejus , Haimico ( Emericum in- »» telligit) filio horum, regnum Bo- » ) ar i® 5 quod majores, atavus, proa- „ vus, avus,& avunculus tenuiffent, » jure haereditario a Conrado repetunt. }> Quod cum negatum forec, bellum „ Imperatori, & regi indicunt, do- mosque abeunt. „ (b) wippo de VkaC&aKMdjSalici, apud Piftorium T. III. p.476. „ Eo- , dem tempore multa^ difienfiones ” inter gentem Pannonicam, & Ba. „ joarios, culpa tamen Bajociriorum fa- „ da: funt: ita ut Stepbanus Rex Un- n garorum, multas incurliones & ,, prjedas in regno Noricorum , id eft» „ Bajoariorum faceret. ,, :c) Herman. Contr. An. 1026' Zonradus Rex, filium fuum, Henri- rum Regem fecit „ eadem habet nal. & Chronograph. Saxo ad hunc mm, addunt iidem Anno 1 o 2 7 -' Defundo in bona fenedute Heinp ~ico Duce Bawarise, filio fuo Heinr? m :o eundem Ducatum principum de- edu commendavit. „ Herman. ntr. A. 1028. „ Htinricui fih uS Imperatoris Aquisgrani Re* e,e " Sus a Piligrino , Colonienfi Ar- :hiepifcopo , in die fando P a ^ ch * undus eft. „ Quod confirman nal. &Chronograph.Saxo,necnon ippo de Vita Chunradi Sahci _a^ ic annum: qui eundem roa S n * ta . lii, & bona: indolis puerum* XI. annorum appellate LIBER SEXTUS. 321 A,c ’ gium in Hungaria prohiberent. (a) Ea vero repulfa gli- fcentem jam diu fub cineribus ignem in apertum protulit. Immiftae in Auftriam equeftres Hungarorum copiae, quae fulminis in morem, vicinam PannoniaeNorici partem,per multa paftuum miilia pervolabant: praedas ex pacato diu agro abdudsas die, nec paucas,nec femel, (b) illud argu- mento eft, quod Conradus Caeiar,ut Auftriae fuccurreret,to- tam late Germaniam in Hungaros concitaret. Hxc inter,ignarus turbarumPoppoT re virenfis exPalae- l02 S ftina in Hungarian* rediit: acceptus a fando Regent pium,6c magni nominis inEcclefia principem decebat: cumque inter mutuaverborum officia a PopponeRex peteret,utfacrum Colomanni Martyris corpus ab Adalberto fibi fratre impc- traretjneque jam integrum efletPopponi a promiffis,quae jurisjurandi religione fanxiilet, recederej fratrem Marchio- nem tamdiu precibus fatigavit, donee in Stephani Regis poftulata conlentiret. Milium proinde facrum ejus cor. pus in Pannoniam eft, & a fando Rege, magna omnium tatitia, AlbamRegalem deportatum. Sed enim cordi non Puifle bonis Superis violentam hanc lacrorum olllum mi- §rationem,brevi patuit. Tbrrere longa ficcitate caelum,pra- ta, agrosque eadem coeli intemperie aiRatos arelcere 5 homi- num adhaec,pecorumque mortalitatem toto paffim Regno lerpere ubi animadverlum eft 5 poenituit enimvero landum Regem ancipitis confi!ii,miffisque adAdalbertum oratoribus Pars I. S ( a) Wippo de Vita Chunradi Sa- lici. p. 475. „ Eodem tempore TVe- „ rinharius Argentina: Civitatis Epi- „ fcopus ablmperatore Iegatus Con- „ ftantinopolim mittitur. Quidum ,, caufa OrationisHierofolymam per- 33 gere fe fingeret;ut putavimus, ju- 3, dicio Domini, quern fallere nemo 3> valebit, mirabiiiterprohibitus eft. 3» Nam dum magnum comitatum 33 bominum, majorem quoque mu- 33 torum animalium,equorum, bourn, 33 ovium, porcorum, multasque de- 33 liexas feculares ultra modum fecum 33 educeret, perveniens in Ungariam, 33 a Reg sStepbano contradi&a eft fibi 33 via, quodeo tempore nulliOrato- 33 rum accidit. Inde reverfus per Ea- 33 joariam , cum omni comitatu fuo „ ~ rr _ „ _- 33 pdgensltaliarmntravitj&multum oftendere prius Aventinus debuiffet 3, circa hues Verova moratus, tandem Viennam , quaj.integro poft Eeculo no- ” a -° re P£ r Venetiam minari priino ccepit, aut turn jam ex- „ mare Adr ian cum mgreffus,navigio titiffe; aut fub poteftate Marchioms calamitofo Conftantinopolim per- Auftrfte fuifle, Ungaris alioqum tota 3, venit. Cumque ab Imperatore Grae- Pannonia ad montem ufque Gttium 3, corum honorifice fufeeptus effet, dominantibus. s _ con- „ fecumque fatis familiariter conver- „ faretur, defiderare coepit, ut Im- „ peratoris auxilio Hierc/folymam „ adiret: quo defiderio,femper aliquat „ re intercedente,nunquam potiri va- „ luit. Sequenti vero tempore obiit, & fepultus eft in eadem urbe. ,, (b) Wippo ibid. p. 476. „ Eo¬ dem tempore multa: diflenfiones inter gentem Vann eric am , Sc Bajoa » rios - fadte funt, ita ut Stepbanus Rex tlngarorum multas incurfio- nes, & prsedas, in regno Norico- „ rum, id eft,Bajoariorum faceret.,, Aventinus Boic. 1 . 5. lie loquitur: „ Eadem tempeftate Vgri (Ungari) „ repulfam pafli, Vietnam (Viennam, „ feu Favianam) Bojariie Orientals oppidum capiunt. Sed enim » Tranfitus illi per Hunga¬ rian2 we- gatur. Voppo ex PaUJiina redux Corpus S. Colo - manni impetrat in Hun - gariam depor- tandumx Sed brevt Mellici- um re¬ mittitur. Helium Conradi 11 . cum S. Stepha¬ na Rege 322 ANNALIUM AUSTRIA continuo flagifavit, ut quod invitis Superis,hominibusque A - Cf ad fe mififlet facri Corporis pignus ,illud digna in Auftriam pompa reportari juberet. ( a ) Id ut fieret quamprimum ab Adaiberto curatum. Interea tota Germania fervebat belli Pannonici apparatus:Conradus,qui legati Werenhe- ri caufam foam ducebat, confcripto maximo exercitu per Auftriam in Pannoniam progreflus, quidquid Cetium mon-103° temRabamque fluviuminterjacet, uno belli impetu emen- fos,in ipfa Regni vifeera penetraturus videbatur: ruentem tamen exercitum paluftre multis locis lolum, Sc crebri, qui in Rabam ac Danubium fe exonerant, Huviij feu quod propius fidem eft, indiiftae toto Regno fupplicationes, ac je- junia, quae propitiando Numini Rex fantftus promulgari juffit,ftc ftitere, ut exercitum Cxfar in Germaniam redu- ceret,belli reliquias opportuno magis tempore perfequi cer- tus. (b) Sed eae quoque minae inanes erant: nam cum Stc- (a) VitaS. Coloman.M.num. 13. ,, Treverorum Archiepifcopus Poppo % „ Marchionis frater ab Hierolblyma „ rediens venit in Regnum ejus ( [Pe- „ tri ,ut feribit perp^ram biographus: „ nam Petrus primo poft An. 1038* „ Ungarije regnum adiit, cum Poppo> „ A. 1028. vivente adhuc S. Stephana „ Rege TrevirosHierofoIymisredie- „ rit. ) Quod Rex ut audivit. - - Si- „ cut utrumque decuit, Regem vide- „ licet, & Archiepifcopum honorifi- „ ce eum fufcepit, magnifice habuit, „ gloriole tradavit. His,ut fiepefit „ inter bonos, Archiprasful viciflitu- „ dinem cupiens rependere, quidquid „ ab eo defideraret, magnaqolliceba- ,, tur, Sc bona fe voluntatefadurum. „ His auditis Rex fadus multum hi- „ laris,quod diuanimo volvebat,op- „ timo Prasfuli verbis exponebat. „ (fubjungit deinde Popponem promifli anxium Sacramento adadum, ad S. Martyris Corpus a fratre Marchione precibus extorquendum.) „ Veniens „ itaque ad fratrem magna afflidione ,, cordis aperuit,&lacrimis,quod vio- ,, lentia compulit Regis. Marchio au- » tem,ut femper fuit vir bonus, Sc ,, prudens, nequa macula optimum „ Ilium genus^ fufcaret,quamvis invi- 3> tus, decrevit tamen facere,utRex coegit ftiurn fratrem jurare. At „ poftquam delata funt olfaRegi, re- „ trolapfa eft res ejus: nam aeris fic- „ citas,terras fterilitas,fames Sc mor- ,» talitas Regnum ejus in tantum ur- „ gebant, ut penitus interire fe crc- „ derent. Miferunt tandem ad prae- „ didum Marchionem , poftulantes le- „ gatos mitti, qui digne fandi repor- „ tarent olfa viri. Miflis igitur Reli- „ giofis viris, videlicet Clericis, Sc „ Laicis facra olfa receperunt - - Sc „ in prasdidum locum Medlicham re- „ qortaverunt. „ Mirum eft tamen, nihil in ullis Chronicis, vel Auftriaz, vel llngarias de hac translatione, de poenis totiRegno inflidis extare: pras- terire tamen non libuit, quodErchan- fridus, ut opinio eft, Author vitas S. Colomanni, feculo XIII. ifta literis mandarit : & Aloldus ( quanquam perperam , ad An. 1016. Sc 1017*) id confirmet. (b) Wippo de vita Chunradi Salicf p. 476. „ Unde commotus Imperator ,, c huonradus cum grandi exercitu „ per Ungaros venit. Rex aute® ,, Stephanas minime fufficiens advef' „ fus hnperatorem, orationibus, & „ jejuniis in univerfo Regno fuo i n " „ didis, praelidium Domini tantum- „ modo flagitabat. Imperator tam „ munitum regnum fluviis & fy lvlS „ intrare non valens, multis tamert „ praedationibus, incendiis circa ter- » minosregni injuriam fuam fa tis ul * » eifeens, reverfus eft: volens tem- „ pore opportuniori ccepta fua peia » g er c- „ Herman. Contr. A. 1030. „ Conradus Imperator Stephanum, j, Pannoniae Regem cum exercitu p „ tit. „ Schaffnabur^. An. LIBER SEXTUS. 323 A * c. phanus, Rex fimdfcus, cui ad ceteras calamitates Brecislaus etiam Dux Bohemias, Hungaria fuperiore Strigonium us- que evaftata, magnam clademattulerat, (a) tantisimpar Uum viribus, pacem ab Henrico, Conradi filio, pueroquidem illo, fed jam Regiis honoribus, & totius Bojarias principa- tuau6to,per oratores peteret j annuit ille juftis precibus, vel ignaro patre,pacemque, quam fine Icelere negare non po- terat, fan&o Regi conceffit. (b) Praetereundum hoc loco non videtur,quod de confe&o pacis negotio,ad pofterorum memoriam fingulare,aCarthui- tio hie affertur. Scephanum ille Regem, magnae DEI Matri fupplicem fa6fcumrefert,ut impendentem hanc Regno pro- cellam,aut Iblita dementia diffiparet,aut in fuum unius caput averteret: valuifle caftas preces, & lequenti mox luce, velut figno dato,militem Germanum a fignis diffluxifie. Idubi ad Cadarem perlatumj indignanti multum,& violati imperii reos duces, militesque inculanti modefterefpQnfum efie, ejus juflu, ac vulgata per legiones prseconum voce, cafiris ex- cefium. Quo comperto, Principem minime malum, ad Divini confilii rationes dilcelllonem exercitus haud dubie . retulifie, nec voluifle jam arma in eum Regem gerere, quem Coelo,quern bonis Superis curx eile, mirabili hoc eventu cognovifiet. (g) Non fum is, qui fidem id genus narra- Pars I. S s 2 tioni- „ Conradas Imperator Hungariam cum „ exercitu intravic. ,, Confentit Chron. Abb. Urfperg. Chron. Mellic. Clauftro - Neob. Salisburg. Reicher- fpergenfe, cujus verba funt: „ An- ,, no MXXX. Imperator idem(Co«- „ ramus') perrexit in Vngariam, &fugit » ultra flumen ftaba. „ Et Aloldus ad A. 1030. „ Bavariae caufa haere- » ditandae Chunradus Romanorum, & s> Stepbanus Ungariae Rex diffidences » arma in alterutrum parabant: & s, Adalbert us Marchio ad bellum jam » expeditus erat,Iaborabat vero etiam pro pace, quaefubito intervenit. „ Sed Sigebert. Marian. Scotus, Annal. ** Chronograph. Saxo expeditionem Conradi ad A. 1029. referunt. (a) Annalifta Saxo A. 1030. „ Hoc j» anno Bracislaus y DuxBoemiae,Vn- „ garos magna caede proftravit, & » terram eorum u!q Ue ad urbem Stri- ,, goniam devaftavit. . O) Wippo de vita Chunradi Sali- Cip. 476. ,, Sed filius fuus , Rex » Heinricus, adhuc puerulus Eigdberto »> Frifingenfi Epifcopo creditus, lega- „ tione Stpphani Regis pacem rogati- „ tis accepta, unico confilio Princi- „ pum Regni, patre nefeiente, gra- „ tiam reconciliationis annuit: jufte „ & fapienter agens, qui Regem in- „ jufte injuriatum, ultro petentetn „ gratiam, recepit in amicitiam. „ Pacem earn a Conrado Imperatore A. fequente 1031. ratam efle habitam confirmant Herman. Contrad. Ma¬ rian. Scotus Urfperg. Chronograph. & Annalifta Saxo ad A. 1031. „Hoc „ anno Imperator, & filius ejus Hein - ,, ricus Dux Bavariae, & Stephanas Rex „ llngariorum cum juramento pa- „ cem invicem firmavere. „ _(c) Carthuitius in vita S. Stepha- ni Regis C. IV. & ex eo Surius verbis paululum mutatis. „ Epifcoporum, „ & Principum coado conventu, in „ patriae defenfionem, totius Hunga- ,, ria exercitumevocavit. At prms ,, tamen fecum perpendens fe nihil „ pofle, fine Chrifti adjutorio, ma- ,, nibus & corde ftirlum erecus,Do- „ mind, fud , perpetuae Virgini,& DEI „ Genitrici fuas injurias comendans. „ in S. Erne- riciHun- gariiZ trinciph obitus. Ermflus U. Dux Aleman, projcri- 324 ANNALIUM AUSTRIA tionibus, vel addere, vel demere facile fbleam: mirum ta- a. c * men eft, rem tam manifefti prodigii plenam, aut ignotam fuifle Germanis Scriptoribusjaut a Wipponecandidiffimo Viro, & Stepbano ea ipfa in caufa, muito quam Germa¬ nis aequiore, prxtermiflam. Merebatur quidem fandti Re¬ gis praecellens virtus, ut bellatores pro fc cceleftes Spiritus haberet, bello praelertim, non fua,led Bojorum culpa fuf- cepto : at tam clementer fuifle a<5fcum cum injufti belli au- thoribus, line exemplo res erat, dignaque, quae ab utrius- que gentis Scriptoribus in litteras mitteretur. Sed qui pa- cem reddidereRegi Stepbano boni SuperfEmericuni filium, incertum, majorine Regis, an Regni ludfcu, anno mox fc> quenti eripuererad beatas in Ccelum mentes, PrincepsVir- gineus, pridie Nonas Novembres abiit, Angelorum, quo¬ rum integritatem aemulatus erat, manibus, eo deportari vifus. (a) Exitumhaud paulofuneftiorem habuitErneftus Ale- mannicus, Auftrii Leopoldi nepos j anno hujus feculi tri- cefimo extindfus. Jam biennio ante perduellionem iple damnarat fuam, & Conrado Cadari, Vitrico fuo,fuppleX fadlusjin arcemGibichfteiniam,communemnobilium reo-. ■ rum cuftodiam, deportatus erat j fed cum ejus dementia libertati, ac Alemanniae redderetur fuse, Duds iterum ho- nore ornandus, fi Wernherum, ( Kyburgenfem, ut quidam volunt, Comitem ) ejurare fuftineret: principatu ille, quam feditionis adminiftro Comite careremaluit. (b) Itaque Aie- mannia 5, in ejusmodi prorupit voces ,fi pla-~ ,, cet tibi Domina.mundqtuae partem „ hceredkatis ab inimicis devaftari, „ & novellam Chriftianifmi planta- „ tionem difllpari, ne qusfo finasil- „ lud imputari diffidenti* me*, fed „ potius dilpofitioni voluntatis tu*. „ Siquid commeruit culpa paftoris, ,> ipfus Iuat: Ovesquako infontes ne •>, patiarisaffligi. Hisdi6tis,tanquam } > accepta confolatione ab ea, fiden- „ ter movet in hoftes. Altera die „ nuncius venit ad fingulos quosque „ Duces exercitus Germanorum,ab ,, Imperatore literas adferens,quibus „ jubebantur pedem retro referre. „ Narrationem hanc Bonfinius,aliique fic explicant, utper Angelos reditum Germano militi imperatum velint. (a) Carthuitius de vita S. Stepha- ni R. C. IV. mortem S. Emerici filii confignat ad A. MXXXI. narratque vifum Epifcopo rar* Sandimoni* S. Juvenem Angelicis manibus in Ces¬ ium deportatum. Author Annal. HiE desheim. primus, & S. Stephano chron. A. 1031. hsechabet: „ Hein' „ ricus , Step ban i Regis filius,Dux Rui' ,, zorum , in venatione ab apro dis- „ ciffus periit, flebiliter mortuus. »» Sed de violento hoc mortis genere confentientem, reor, habetneminern* (r)Wippo de vita Chunradi Salic 1 - p.474. & (eq. „ Ernejlus , privignus I IT1 " „ peratoris Cbuonradi , nuper ab eo be~ „ neficiis,& muneribus fublimatus,diE „ cedens iteru,inftigate diabolo rebel- „ lionem moliebatur,&confilm, c l u0 '' „ rundam militum fuorum Alfhtiana „ provinciam vaftavit See. - C A“ „ fe intellexiffet a fuis dimittj » « „ omni padionelmperatorHUjm > fe reddidit: quern C*f ar 111 \ » niam exulari fecit fuper quandam „ rupem, qu* Giticbliein dieitu , „ ibi caftigatus a rebellione ultetms LIBER SEXTUS. 325- 1 a. c. mannia Hermanno juniori ejus fratri commendata, exau- thoratus princeps ad Odonem Campania comitem, ma- terni generis, quod utrique commune erat, fiducia prcH fugit. ( a ) Sed cum auxiiii inde nulla adverfus Caelarem fpes fe darct, brevi in Germanism reverfus, proximos Sue® viae, ac Helvetia faltus cum fa&ioforum nobilium, mili- tumque globo infedit, praedas ex ereptafibi nuper Aleman- nia a&urus. Non tulit ferocis principis injurias Mangol- dus Comes, cujus pr.vdiis, caftellisque Erneftus maxime imminebatj led edudis in obftantestumultuariiscopiis,ad praelium lacdfivit. Erneftus, quanquam exigua admo- dum fpe virium , temere tamen omnia in cafum dedit. Praelium id erat ejusmodi, ut odiis magis, quam armis de- certari appareret: caefus inter confertos hoftes Erneftus, & caf»s & Werenherus comes,* ipfe etiamMangoldus vidoriaeim - ma(kl mortuus. Ernefto Duci tamen id honoris datum, ut ca¬ daver, PontiHciis diris, quibus obftridus erat, abfblutum, Gonftantiae, in Aide Matris Virginis conderetur. (b) Id Ss 3 fupre- >, defineret. - - - - Anno Domini MXXX.Imperator Cbuowadns apud ,, Ingslnbe'nn Pafcha celebravic. Ibi j) Erneftus - Dux Alemannias acufto- ,, dia folutus, Ducatum recepit eo „ tenore , Ut Wekilonem ( Wekilonem }J alii vocant, <$r Werenherum ) mili- „ tem fuum, qui multis fadionibus „ regnum turbaverat, quafi hoftem „ reipublicse cum omnibus fuis per- „ fequeretur, idque (e fa&urum, cum „ facramento conftrmaret. Quod „ cum rex (Dux) facere nollet, hoftis „ publicus Imperatoris dijudicatus „ eft, & penitus Ducatu amiffo, cum » paucis inde receftit. „ (a) Wippo ibid. p. 476. „ Im- „ perator vero ducatum Alemanniat ,1 Hermamo juniori fratri ejusdem F.r- )j nejii dedit,eumque lYarmanno, Con- 35 ftantienfi Epilcopo commendavit. » - - Erneftus Ducatus dignitate pri- » vatus , multa cogitans, multa mo- j) liens,qualiter Imperatori refifteret, 3 > magnos Iabores m vanum confum- 33 pfit. Qui affumpto Wehelone mili- 33 te fuo, cum aliis paucisperrexit in 33 Franciam Latinam ad Odonem Co- 3 , mitem, propinquum fuum. Nam „ mater Odoms ^ & mater GifeU Im- „ peratncis fuerant forores. A quo „ dum confilium & auxilium pete- 33 r et : nollet, five non auderet „ nihil folatii contra Imp eratorem fi- r> bi dedit. (b) Idem ibid. „ Dux vero Er- „ ns ft us reverlus, iterum in Aleman- „ niam venit, ibique in eremo,qu£e „ Nigra fylva dicitur, in locis tutifli- „ mis moratus, prteda milerabili per „ aliquod tempus vivebat. Ad ex- „ tremum - - egreffus.eft fylva, fe- „ cum deliberans, melius efle hone- „ fte mori, quam turpiter vivere. „ Cumque perveniffet in faltus fyl- „ varum ad illam regionem Aleman- „ niae, quae Bara dicitur - - perccpc- j, runt, fibiinfidias parari - Ala - „ negaldus Comes,& qui cum ilio fue- „ rant, hue & illuc progredientes, „ itinera Ducis diligenter obferva- „ bant. Hac occafione utrinque col- „ lata ita conjunct funt, ut fe invi- „ cem videre ,& affari poflent. Erant „ autem ex parte Mamgoldi multo „ plures milites,quam de parte Ducis. „ Nec mora congreftl pugnabant acriter omnes. „ - - Dux vero cum nemini pares- „ ret in hoc pradio, neminem fibi par- „ centem invenit, & aplurimis vul- „ neratus, poftremo interfeftus oc- „ cubuit. Ibi cecidit Wetilo Comes, „ miles Ducis, cujus caufa httc am- „ nia acciderant. - - Ex altera pat te „ ipfe Manegoldus Comes, author hu« ,, jus congreflionis cecidit, oC plures „ alii fecum. Corpus Ernefii Ducis m ha Ojlentum horribik. 326 ANNALICJM AUSTRIA lupremum ei officium, fed baud Icio, an profuturum, W ar- a. c. rqannus ejus urbis Epilcopus prseftitit, qui turn 8c regendae Idermanniadolelcentise, 8c tutandac Alemannias datus a Car¬ fare Conrado praefe< 5 fcus erat. In Auftria interim belium magis, quam belli metus Adalberto Marchioni deceflerat, fludkiantibus jam turn Hungariae rebus, 8c orbatinuper filio Stephani Regis mor¬ tem ,alterna lpe, metuque praeftolantibus. Miri res often- ti per id tempus fuit, quod Arnolfus Vohburgicus, Vir & natalium claritate, 8c pietatis inprimis ftudiis fua aetate ce- leberrimus conlpexifle le Icribit. Iter illi navale per Au« ftriam luperiorem erat, cum adPogicam charybdin (Da- nubii locus eft Greinae proximus, 8c a Belenboigo, unde nomen traxifle videtur, brevi intervallo in occidentem re- motus) ingens vitas periculum ve£fcore$ incurrere. Obri- gelcentibus metu nautis facrae Emmerammi Martyris re¬ liquiae, quas e collo fulpenlas geftabat Arnolfus, praefidia fuere: ( a ) eo defunbfcus periculo in Pannoniam curium direxit. Ibi cum ageret aliquanto tempore , Ipecies vilu horrenda in aere lele obtulit: monftrum immane, ingens, 8c quod per milliarii unius Ipatium coelum omne obtexe- rat, lupra caput apparuit* Draconem referebat capite,cri- ftis ad terrorem armato: venter erat virulento pallore livi- dus,horribile Iquammis tergum, latera ab omni parte ni¬ gra fuligine deformata, immenfi l^irarum orbes, motusque inconditi, ut ex inferis extitifle peftem talem mortalium nemo dubitaret. Stabant circum immetae nubes, velut pavore defixae, quibus tandem informe monftrum horribi- li le ftridore permilcuit. Id Ipedaculum, quod ab hora diei „ in Confhtntiam delatum , prius ac- „ cepta indulgentia a poteftate Epi- „ Icopali pro Excommunicatione, in « Ecclefia S. Marias fepultum eft. - - » Accidit hoc belium femper mitera- « bilemukumXV. Cal. Septembr.,, Confirmat ifta Herman. & Urlperg. A. 1030. fed ad XVI. Cal. Septembr. C A ) Arnolfi Comitis & Monachi S. Epmeram. Epiftola apud Henric. CanifiumT. III. p. 91. ?> Erat quae- „ dam neceffitas, pro qua in tanna- „ ntiim me direxerat meus Abbas. » Cumque periclitarer fepius in pro- „ fundis Danubii decurljbus, apud jj Pogicam Cbctrybtlim.) ubi videtur mor- », tis efle hofpitium, maximum ex- » periebar periculum. Ibienimnau- » tx majores arripientes remos, qua- )» 99 )) 99 )) )) 99 99 )) )) 99 99 99 99 99 99 99 99 99 fi viribus fuis navim eve&uri de abrupto fiuminis, in tantam vene- re defperationem,utmutuo fe in - tuentes, ac necmutire valentes pr* timore mortis penitus irriguilfent. Tunc ofculatus cruciculam, qua^ habui ex cervicibus pendentem, r eJ> liquias Martyris de cambota con- tinentem, cogitationes hujusmod* intra me volvere coepi. P utaS ” C late notus patronus hodie pr^ lute hie experiendus? M°x navis, ceu aliquo minitante tremetacxa > & interitus puteoeie&a renataba » nemine ducente, immo Dorn1 ^ regente. Turn curfu profperato tia die advehebar Pannoru* Qua me Anafiafius Archiepdc P cseteris fufeepic humanius. >» LIBER SEXTUS. 327 • did tertia, ad fextam ufque tenuit, in aeftatis prindpia in. ddit: quo tempore tantum gelu ingruit, ut homines, & jumentarepentino frigoreobtorpefcerent. Secuta moxtan- ta eft nubium collifio, ut tonitruis fulminibusque horren- do fragore excuffis nox iiia,diesque ? poftera,univerfi hanc machinam fblutura videretur. (a) Praeftigiaene hx fuerint, an coeieftium irarum portenta, non liquet. Dolorem fiium uitus videri poteft inferrti princeps, quern ex aflerta nuper Chrifto Pannonia, expuifaque antiquis fedibus fuperftitio- ne cepit. Sed ut in Pannonia Regis Apoftolici pia liberalitate novi in dies Epifcopatus furgebantj ita veteres in Germa¬ nia Caefaris munificentia novis identidem ve&igalibus au- gebantur. Henrico Imperatori fandro nihil ea in parte con¬ cedes videbatur Conradus II. Extant ejus multa Regiae be- nignitatis argumenta, in Frifingenfem prxfertim, ac Pafta- vienfem Eccleftam: ex Auftria certe, anno Imperii o&a- vo, (a) Arnolfus Vohburg.L. 2 . deS. Emmeram. „ Ante aliquos annos in s» Pannonia conftitutus, die quadam j, a tertia hora ufque ad fextam dia- „ bolum , vel Draconem in aere fu- „ fpenfum vidi. Erat autem magni- ,, tudo ejus incredibilis , longitudo „ tanta, ut quad unius milliarii fpa- „ tio videretur effe protenfus:cujus „ caput criftatum, Sc inftar mentis „ elevatum, nec non corpus--fquam- „ mis horribilibus compaftum, Sc „ ceu parmis,vel feutis ferro muni- „ tis, tedium; in lateribus, Sc in ter- „ go quadam fuliginofa fadabat ni- „ gredo, ventris quoque inverfione, » Sc pariter corporis, in qua folote- sj nus jacere folebat, pallor fubvene- j, tus decolorabat, ad fimilitudinem s> fulphurei laris. Tradtus vero , ac » incurvationes, atque extenfiones » ejusimmanes, poftremo totiuscor- m poris motus & particularis,& to- tus, atque utbreviter adidtempo- » ris adverfantia concludam, omnia » draconis molimina, erant mortali- ij bus ? in quantum DEUS permifit, jj noxia,tantoque noxiora , quanto » proximiora. Nam cum tempus effet ^ftivale, utpote fexta feria hebdo- j, mada: poftPentecoften fecunda^ex ,, gelu, quod draconi prae ceteris ani- „ mantibus magis eft naturale, adeo ,, immutatus eft aer, ut < 5 c febris mul- j» tos invaderet, ac jumentorum non j, minimam partem frigus confume- „ ret. Alas & crura, quos pidfcores „ fingere folent, penitus nec habuit, „ nec habere vifus eft , quippe cui „ fquammte , & coftaj fufheiunt pro „ deambulatione. Groflitudo pea:o- ,, ris erat parilis groflitudini capitis, „ poft hoc paulatim diminuebatur ,, ufque ad extrema caudas,cujus ex- „ tremitas pene adaequabat abietes „ magnas. Hunctam ingentem ho- „ ftem, aut diabolum, aut diabols „ amicum nolens Dominus diutius „ terrere populum fidelium , fubito „ fecit ab Aquilone moveri, & den- „ fitaci nubium cum grandi impetu „ intermifeeri. Quem curfu velo- „ ciffimo fuper nos, ut tranfeuntem „ vidimus, (ibiloque ejus pariter cum „ fiftularum ftridore non fine metu, „ audivimus: mox nubes, qua: a ma- „ ne ufque in illam horam quafi fta- „ bant immobiles, in tantum com- „ motte , Sc concitatae funt, ut tota „ ilia die pariter, & nodte non ceffa- „ rent tonitrua, feu corufcationes, „ immo perfeverarent, ufque ad ve- „ fperam fequentis diei. „ Draconis alterius meminit Chronicon S. Mc- dardi Sueffion. apud Acherium T. II. p. 786. ad A. 1000. „ M. IV. Kal. „ April, die Parafceve fa) ,, cum omnibus &c. „ (c) Bernard. Noricus in Appendi- ce Chronici Laureac. & Patavienf. Pontif. „ Ab hoc Epifcopo ( Pernge- „ ro') dedicata eft Ecclefiain Hag an¬ no Domini MXXXII. Hiftor. Fundat. Ccenob. Tegernfeenf. C. V". „ que partium jugera XXX. fupra- apud Bern. Pezium Anecd. T. HI* Ecclefia noftra in Orients , id eft: An- „ di&ae curti contigua, qua: Aribo de „ Enfinburc in beneficium habuit cum „ omnibus ejus appenditiis &c. - - - „ Infuper veroeidem Epifcopo (Egil- „ berto ) confirmavimus ibi cetera fui » » juris bona a termino oriental!, ubi Luitzmannsspacb influit Ibifam , & inde Phezniza, deindeque f {udnicham: „ itemque a termino occidental! a „ villa Chrellindorff , ufque in fluvium ,, Zuchaha , & ad Rudnicham , ficque „ ad montana Carinthiam ( hoc eft ,, styriam hodiernam ) refpicientia. „ Extat apud Meichlbeck. T. 1. p. 227. (B ) Diploma alterum Conradi 11 . datum eidem A. 1039. XIIII. Kal. Au- gufti Imilebae apud Meichelpeck. T. 1. p. 227. ,, Ob aftiduum , fideleque „ fervitium Egllberti Frifingenfis Ec- „ cl efise Venera bilis Epifcopi,qui prte „ ceteris multiplicato genere fervitu- „ tis & nobis pro viribus gratanter » fervivit, fuumque fervitium in hoc jiria juxta Chrevvspach , quae cella di- ,, citur, id eft Strenberg , a veneran- „ do Epifcopo Patavienfi Bennone etf „ ejus petitione dedicatur in honors „ beatte Virginis Maria , ftatuens „ idem Epifcopus hanc matricularena „ baptifmalem efie, & - - ab omnt „ fubjedtione adjacentium Ecclefi 3 ' „ rum plenarie exemptam. Hsecdum „ ada fuiffent decimo tertio Kalen- „ das Novembris &c. „ ( d ) Herm. Contract. Abb. Urfpetg* Annal. Saxo A. 1038. „ Slepkanus re- „ ligiofus Ungariorum Rex obiit^ 1 „ cum omnigentefua adfidemChn- „ fti converfus fuerat: hunc fanCtus „ Adalbertus Epifcopus & Ma rt y r ^ ,, ptizavit, & uxor ipfius Gislano „ mine, Hcinrici Imp era tor is Baben- „ bergenfis foror fuit. „ N ot£E c _ Aloldo ad A. 1038. ,, Sandus Ste „ phanus Ungarite Rex in Coeluin ,> ce P 6 LIBER SEXTUS. 329 e . ercpta fimul pax eft, & concordia nuper inita , crebris cruentisque bellorum offenfionibus dirempta. Petrus ampliffimi Regni haeres a fan£k> Stephano nuncupatus, fax ilia dilcordi* fuit, qua Auftria brevi, & Hungaria deftagravit. Ut ortu peregrinus, ita genti, ftiae ad eum diem nationis Principibus parere folitae, haud per. inde acceptus erat: fupererant etiam ex regia ftirpe non pauci, qui Pannonici fceptri haereditatem fibi quodam jure repofcerent: neque ita per id tempus fuba£ta adhuc Chri. ftianis legibusHungaria fuit, quin multi ad veteres identi- dem fuperftitiones, moresque tot feculis confirmatos, at- que a majoribus velut per manus traditos refpicerent. Sed quod caput rei, ii erant Petri mores, ea in gentem, nec fua iponte fibi fubditam, nec ad aflentationes fa&am, im- perandi feveritas, ut eruptura mox odia dillimulari jam non pollent. Monebat GifeJa Regina, gentis bellicofac animos ne temere irritaret: noflet Regni prarfidia non in praetorianis excubiis, fed in populi fide, charitateque fita: mores gentis fuis e moribus fingi ne cuperet j quin fi ftir- pem adventitiam, aeternam in Regno efle vellet, peregri- nae confuetudinis quam minimum retineret: quodfi care- re ad palatina aula? fuar munera externis nec vellet, nec pollet} sequa tamen in parte eflentHungari, & ad traddan. da Regni negotia adhiberentur. Afpernatus non modo bene monentem Reginam Rex Petrus, & fiiopte inge- nio, & nova Regni poteftate ferocior $ fed in earn primum, quae fortune illi Regiae author potiflima credebatur, furo- rem effudit fuum, rebusque ac ornamentis fpoliatam om¬ nibus, eo inopiae redegit, ut Paflavium ad facrarum ibi Virginum Sodalitium recipere fe cogeretur. (a) Sed ea res ut faluti Gifelae fuit, quae Cunegundis Auguftae exem- plo. loci Antiftitam diu cum egregia fandlitatis fama egit, ita Petro in exitium vertit. Timebat ille Conradum Imperatorem, nec imme- fito , juftum principem, & illatae Caefareo fanguini inju- Pars I. T t rise Petrus t{cx [ue~ cedit S. Stephano . Peregri- nit ate, ae moribut invijus: tniurrut in Gife . lam Rf« ginanti » ceptus eft, quo Fillum (bum Pme- ,, ricum , fan&um pariter juvenem, sj jam ante fe prtemifit : cum hoc »» vero Rege llngaria: pax & felici- j, tas fimul fepultse funt. (a) Melchior Inchoferus Anna!. Ecclefiaft. Regni Hungaria; ad An¬ num 1039. & in Appendice ad pag. 365. Herman, contr. A. io^g. m j pfe >, anno Stepbanus , Ungariorum Rex » - - Petrum lororis fua: filium de „ Venetia natum , pro fe Regem „ conftituens obiit. „ Notar ex Aloldo ad An. 1039. „ Petrus in „ llngaria Stephano fuccedit, ejus ex ,, forore Gi/e/n Ncpos, fed vitijsplu- „ rimis Icatens, fubditis brevi invi» „ fus evafit. „ Confuli etiam po- teftScriptor vita? S. Gerardi Mart. & Epifc. apud Surium 24. Sept. & Ma» bill. Sitcul. VI. Bened. Tom. VIII. pag. 552. jiuflria infejlus. Sie&us Rsgnoab *mulo. 330 ANNALIUM AUSTRIA tix vindicem extiturum : & quanquam mors Conradi c ' anno mox fequenti, pridie Nonas Junii confecuta, ( a ) W39 metu eundem liberarec j tamen, quod fucceflorem reli- quiflet Henricum filium, fpei, animique ingentis Princi- pem, non fine cura erat 5 eaque de caufa ad partes Bre- cislai Bohemi, qui hello Polonico iras Cxlaris in fe verte- rat, leadjunxit. (b) Nihil commerebat Auftria, quod Petrus ulcifceretur j earn tamen, ut Regno, ita cafamitati proximam; populationibus, incendiis, ac omni hoftilita- IC ^° tis genere divexabat. ( c ) Sed dum anna foris circum- fert, enata domi fedstio impotentem confilii principem Regno exturbavit. Aba, ieu ut nofiri Annales nominant, Ovo, qui du£ta in matrimonium fandli Stephani forore Regiam in familiam adfcriptus erat, militari tumultu pro- cerumque conienfu acclamatus Rex efi:, eo majoribus om¬ nium fiudiis votisque, quo jufiius odium videbatur inPe- trum exterum, ac pene tyrannum. (d) Ejed:us Regno, quo confugeret, non habebat, nifi ad Adalbertum Au - 104,1 ftrium, (a) Anna!. Saxo, tlrfperg. Her¬ mann. Contrail. Lamb.SchafFnaburg. An. 1039. „ Conradus Imperator „ obiit Trajeili, Feria II. in Pente- „ cofte, cui Heinricus Tercius, filius „ ejus fucceftit. „ (b) Annal. Saxo A. 1039. „ Dux „ Boemice Bracilaus - - congregatis „ Boemiis intrat terramPolonice de- „ folatam Principe, ac veluc ingens „ tempeftas, fic villas cxdibus, rapi- „ nis, incendiis devaftat, vi muni- „ tiones irrumpit,_ „ & fequenti anno 1040. fubjungit: „ Rex(He«- „ ricus 111 . ) expeditionem fuam in „ Regionem Boemias, pro vaftatio- „ ne Polonias deftinavit, & eo pro- „ perans exercitum in Afliimptione „ fanihe Marias Camba adunavit. - - » Interea nunciatum eft Duci Braci- j, lao t quod Pricos Comes, qui pras- jj fuic in urbe Belint , correptus pe- » cunia Saxonum, non ftetiflet ex „ adverfo munitionis in cuftodia - - „ hunc enim Dux prafecerat toti „ cohorti, quae fuic de Moravia , & „ tribus legionibus de Ungaria. Nam „ Petrus Rex Ungariae adverfus Re- ,, gem Heinricum > hsc Boemiis mife- „ rat auxilia. Dux ergo eundem „ Comitem, erutis oculis, manibus „ & pedibus prascifis, in flumen prx- „ cipitari juflit. „ Confirmac h»e Herm. Contr. ad An. 1040. (c) Herman. Contrail:. An. 1039. „ ZtomRexlIngariorum hyeme ter- »> minos Regnifui ( Henrici nimirunt „ III.) prasdis, incendiis, & capti- „ vitate depopulatur. „ Chron. Auguft. An. 1040. „ Ungari Bajoa- „ rite fines invadunt. „ Ex quo conjeitura duci poteft, Petrum Get'' manis initio principatus fui non it* favifle, ut plerique Annales Ungaria tradunt: fiquidem primam hoftilfta- tem in eosdem exercuerit. (d) Sigebert: Gemblac. An. 1042- „ Inter Hungaros bello inteftino mo* ,, to Petrus Rex ab eis depulfus R.6* „ gno auxilium Her/rid Imperatoris „ interpellat. „ Confentit Chron. Hildesheimenfe & Marian. Scotus && hunc annum: fed Herman, Contrail* hsec ad An. 1041. habet. „ Ipfo an- „ no llngarii - - Ovonem quendam „ Regem fibi conftituentes, Petrurti „ Regem fuum occidere moliuntur j „ qui vix fuga lapfus; primo ad „ Marchionem noftrum, Adelbertu^ „ fororis fuas maritum , profug 11 , 5 „ venit, indeque ad Regem Hdnn- „ cum veniens, pedibusque ejus pro* „ volutus, veniam, & grati.am mi" „ ploravit, & impetravit. „ Al °5 d ^! ad A. 1040. „ Idem ( Petr “ s l d ^ „ Ungari ab eo ad Ovonem, fuajmg „ Abam\ deficiunt, Regno P rlV ^j u j • „ Fugit vero ad Adalbertum , c > „ levir erat, five fracer uxoris. „ LIBER SEXTUS. 33l • c * ftrium, fororis fuxmaritum. (a) Adelheydem noftriScri- ptores appellant Adalbert! conjugem j (b) at nifi duas illi ex ordineuxores tribuamus,FrQizx nomen illi fuifte, necefle eft: quod earn Adalbertoconjugem fuis in literis Henricus III. fuifte teftetur. (c) Wilhelmi Burgundicifiliam, & Gey- fx Regis ex filia neptem viri dotfti exiftimant. Wilhelmum porro hunc ferunt Adalberti Italic Regis filium, quem Be- rengario II. Italias itemRege natum Otto Auguftus ejus no¬ minis primus in Graeciam expulit: unde in Hungarian! re- Verfus Adalbertus, Stephani Regis libi animum ita adjunxit, ut delponlaejus filioWilhelmo Sarola, leu, ut Aloldus vult, Gftela lorore fua, Petrum , qui ex eo conjugio natus eft, haeredem adoptarit. Wilhdmus defunda prima conju- ge in Burgundiam venit, dudaque Ermentrude uxore al¬ tera, & Burgundix principatu ad titulos adjedo, annis undecim ante Regem, fandurn Stephanum obiit. (d) Verebatur quidem Petrus Henrici Cxiaris opem im- plorare, quem recentis injurix ex fbcialibus cum Bred- slao arrnis memorem non dubitaret: fed eredus in Fpem ab Adalberto Marchione Auftrix, Henrico fe fupplicem fiftit $ nec difficulter ab optimo Principe Sc prxteritx cul- px veniam , & opem prx/entem impetravit. (e) Non Pars IL Tt 2 pa- (a) Herman. Contract, mox Iau- lcribatur, earn nurum potius Adalber- flatus Anno 1041. Oreo Frifing. //, quam conjugem fuifle. lib. 6 . cap. 32. agens de Heinrico III. ( d ) Eccardus in Origin. Principum Imp. luce habet. „ Petrum Regem Saxoniae fuper. Prtefat. §. XXXII. fufe „ eorum (llngarorum) abOoweRe- hsc ex Herman. Contr. ad An. 1041. „ gno fraudulenter pulfum , inter- Wippone pag. 442. Ottone Frifing. „ ceilione Alberti Marchionis, cujus 1 . 6. c. 32. Thwroczio cap. 34. Bon- „ levis erat, exuiem fufeepit. „ (b) Monum. fepulchrale Mellic.Ta- balse Clauftro-Neoburg. Hill. Fund. & Chr. Mellic. A. 1071. Chr. Clau¬ ftro-Neoburg. Arenpeck. Chr. Auftr. Cufpinianus in Auftr. & Aloldus ipfe. (c) Diploma Henrici III. Imperat. datum Ratisbona: Anno 1051. prid. Mus Novembr. apud Reverendifli- rnum Abb. Gottwicenf. in Prodro- rno - bb. II. pag. 262. ,, Noverint ” omnes - - qualiter nos - - ob finioDec.II. lib. 1. &Quercet. Hift. Burgund. lib. 4. c. 14. exequitur : cu¬ jus ex fententia hxc Adalberti Ge- nealogia, Uxoris'que ejus eft. Berengarius II. R. Ital. r ----______ —^ Adalbertus R. Ital. exul. ^ _ _ ___—_— ..^ Wilhelmus Geisa; Gener. _-—. N. Conjux Petrus Adalberti R. Hung. March. Auftr. —. -- (e) Otto Frifingenf. lib. 6. c. 32. 5> deyotum fervitium Adelberti Mar. & Herman, contractus A. 1041. fu- 55 chioms , eidem Marchioni Adelber- pra lit. (a) laudati. Sed paulo alicer ” to , Uxorique fua: Front manfos rem narrat Chron. Rhytm. ex Bibl- ’’ xFd UCa eundem Iocum Univerf. Vienn. MS. quod defime Ex quo eonfe- Anno 1146 5> fumendos &c. ,, quitur, auc duas fuiffe Adalberto con- juges. Adelbaidem, & Fronarn $ aut cum Adelhtiidis An. 1071*.- a Chron. Mellic. & Clauftro - Neob. defuncta primo „ Peter floch zum Marchgravcn ,, Albtrn , Die Ungern wolden dcs nicht enbern , 1* Si 5 > ad Hen- ricum III. U~ fa rem confli¬ ct* ?» Bellum adverfus Abam de- cretum. Aba in Auftriam irrumfit. 332 ANNALIUM AUSTRIA parum conferre hue vifa eft Abas fuperba ad Cxfarem Ie- A - c * gatio, quas cum pacis, bellique optionem Henrico relin- queret, tantam indignationem movit magnanimo Princi- pi, ut earn Majeftatis, utvidebaturCasfari, imminutionem non inuitam abituram, continuo dejeraret. (a) Refpon- fum Caefaris (b) Abas pro claflico fuit, jujfiitque rigente adhuc hyeme tota Hungaria ad arma conclamari. Ubi co- piarum jam fatis erat, bipartitoftadm agmine in Auftriam irrumpit, &utramque Danubii ripam, igne ferroquepo- pulatur : legato, decern legiones trahenti, Borealem Au¬ ftriam objicit $ cum citeriorem ipfe tradtum omni crude- litate lacerandum fibi fumeret. Neutra in parte fatis vi- 1 ° 4 2 rium erat Auftriis, ad hoftile jugum a cervicibus depei- lendum. Aduito jam Februario menfe improvifiis hoftis Tulnam ufque progreilus, cives, ( Saturnalium id tem- pus erat) vino fomnoque fepultos, intempefta nodie op- primit, urbem diripit, ac incendit. In ea provinciae con- „ Si herten im fin Marche , „ Das mute die Herren ftarchc, „ Die Unger nicht beliben, „ Unz fi fi bcide vertriben; ,, Darumb was in leide „ Si mufen entwichen beide, ,, Zem Kunige Heinrichs , „ Der empfie fie Gemedigliche, ,, Wol pflac er der Herren, „ Er brachte fi wider zuEren See. ,, Peter chlagte ta’glidie „ Dem Kunig Heinrichs, „ Sinen grozzen Ungemach ,, Ze H^ienne derKunic einemHof „ gefprach. „ Die hervart fie da fwuren „ Ze llngern fie do furen &c. „ Qute de Vienna hoc loco afferun- tur, fidem vix impetrabunt. Alol- dus ad An. 1041. ,, Adalberts Mar- „ chio pro Petro apud Hainricum ter- j, tium Romanorum Regem, ei pa- « riter affinem , interceded, ei au- „ xilium impetrat. „ (a) Bonfin. Dec. II. lib. 2. Brunner. Boic. P. II. 1 . 5. Adlzreit. P. 1 . 1 . 17. 00 Herman, contrail. An. 1042. „ Ovo, Ungariorum tyrannus, ob fuE „ ceptum a noftro Rege Petrum , di- „ vifit bifariam exercitum fuum j fi- „ nes Bajoarise ex utrague parte Da- „ nubii depraedans, & incendens de- „ populatur. Sed una pars exerci- „ tus ejus a feptentrionali parte Da- „ nubii ab Adalberto Marchione , & „ filio ejus Lmtpoldo , ad internecio- „ nem ccefa eft. „ Similia habent Chron. Hildeshemenfe, Abb. Urfper- genf. Marianus Scotus ad An. 1042. Annal. Saxo. & Chronograph. Saxo, ad An. 1045. Adjunda pugnas ex Brunnero Boic. P. II. 1 .5. petita funt, cauto Scriptorc, 6c quem Aventinus fine alio tefte non facile in fuam fien- tentiam perducat : teftes rei laudat Annales Altahenfes, utique diverfos ab iis, quos fub Steronis nomine vul- gatos habemus. Brunnerum fecu- tus eft Adelzreit.P. 1. 1 . 17. quorum ab lententia hoc loco abire non U- buit, tametfi veterum teftimoniis in re tarn glorioia deftituto. Chroni¬ ca noftra Mellic. Clauftro-Neoburg* Auftrale, Zwetlenf. Salisburg. Ad' montenf. Bernard, item Noricus Chron. Auftriaco , Cufpinianus i° Auftria meminere hujus vidoriae, de adjundis tacent. Thomas de HafeE bach, in Chron. Auftriaco irruptio- nem Ungarorum refert, de illorum clade nihil meminit: „ Aba, feribd, „ miftis legatis animum nititur pH' „ carelmperatoris. Quoddumffli- „ nime impetraflet, congregata £ot- „ ti manu, ex utraque parte invadic ,, Auftriam, & fupra Tulnam^ ulq u „ ad fluvium Trefmam colledis pt" » dis revertitur in llngariam ^Itei j, die poll quadragefimam, in s, hanc crudelitacem nifus eft P® l P „ trare. „ Ottonis Frifingem* cus infra adducetur. LIBER SEXTUS. 333 confternatione, Adalbertus Marchio filiusque Leopoldus, ut quidam prodidere , armant primum ex omni domefti- corum numero homines triginta , his trecentos alios ex provincialibus adjungunt, atque ea tarn exigua fuorum manu pro patriae falute fefe devovent, ultimo difcrimini caput vitamque objeduri. Hoftium tres turmae erant, nec locis, nec confiliis conjundae. Opportunas ea caufa Adalbertus ad csedem ratus, cum heroe filio ftngillatim invadit. Securi fua multitudine agebant Hungari, & in capta provincia nihil jam hoftile veriti, praedas per otium legebant. Adortus incompofitum agmen primum Adal¬ bertus Marchio, internecione delet: inde ad fecundum Verfus, cum ftragem renovaftet, caftis non pauds, reli- quos in fugam egiftet 3 ad captivos penetratum eft, quo¬ rum ingens erat numerus: his detradx ftatim compedes & direpta caeforum arma, ad jufhc vindidae ufum com- modata. Ferunt & feminas virorum fibi partes, ferocia plusquam muliebri popofcifle. Reftabat tertius hoftium globus 3 fed is fuperiorum jam cladium reliquiis audus, nec ad pugnam imparatus: Adalbertus tamen, & vido- ria, & hoftium confternatione utendum ratus, alacres fuc- ceftii milites tertiam in pugnam rapit: primo concurfii vi- doria tantifper haefit, quod & numerus fiius hoftem, & legati prxientia a fuga contineret: vicit tamen pertinax Auftriorum virtus, hoftemque animis ante, quam armis fradum trans Moravam flumen rejecit. Nec meliore belli fortuna uli funtHungari,qui Abas imperio Carinthbe earn partem , quae nunc Styria appel- latur, incurfarunt: caefi magnam partem, ac praeda exuti ad Petovium a GodefridoMarchione, (a) Caefaris tan- T t 3 turn (a) Lambert. SchafFnaburg. An- „ & in Hungariam redierunt: Goth- no 1041. „ Uhan, qui tTngariorum ,, Regnum invaferat , eruptionem » in fines Bajoariorum &c.Carentinorum » fecit, multamque praedam abegit. Sed Bajoarii coadunatis viribus in- ■>■> fecuti pradam excufferunt, mul- fridus autem Auftrbe Marchio cir- „ ca Betoviam infultum faciens fuper „ eos, eorum fpolia fertur abftuliC- fe. •» Confirmat hunc locum Aventinus Boicor. lib. 5. qui tamen Godefridum Charintiani limitis Prxfc- „ tisque occifis, reliquos in fugam &um appellat. Godefridus hie non ?> coegerunt. „ Hafelbach. in Chr. videtur alius ab eo, ac quern Biogra- Aufti-. „ Poft etiam mifit fuos {Aba) 3> ad depraedandam Carinthiatn. Chron. Hungarorum MS. Mag. Toh. deThurocz coepta Anno Domini 1467. feria V. proximo pofl fefium Mchadh Archa^di uthabet procemium.,, Mi- „ fit bellatores fortes in Carinlhiam. >» plurimos captivos acceperunt, phus beati Adalhtronis Wirzburg. Epifcopi defignat. „ Habebat filium „ (Regila) nomine Gotfridum - ° l ~ „ gnitate Marchionem virum Ric- „ nuum, & fortem - - cujus ditio- ,, ni cum reditibus circumjacentibus „ ferviebat Butina, urbs inclyta, Sc „ famofa, qua: quafi metropolis & Adalber¬ ts Mar- chionhy &■ Lett - foldi fi- lii eo hel¬ lo virtue feli- citas Hunga » rot ex Aujlrix dtp e Bit. Hungari in fini- hui Sty- rice aGo- dejrido Marchio- ne cajl. Henri- c us 111 . lmfer. Heimbur- gum ex - pugnat. Ptteem cum Hungu- ris com- ponit. 334 ANNALIUM AUSTRIA. turn vindidhm maturarunt. Is fub ipfa Saturnalia, dato A C - Bavaris Duce novo, Henrico Henrici Lucemburgici filio, non muito poft beiium in Hungaros decrevit. (a ) Mi 1a- tis magna parte inter armorum apparatus exa&a, ineunte jam autumno caftra in Pannoniam promota funt. Prona vicftori Gaefari erant omnia ad Heimburgum ufque, quae urbs prima ruentem exercitum ftitit. Fiduciam loco da- . bat turn populi frequentia, turn firmum pnefidium caftro, quod ex editiffimo monte Danubio imminet, impofitum: fed inanem earn fiduciam militum ardor ofteridit, qui cum per muri labem in urbem illapli eflent, facile & viam ad montis faftigium repererunt, Sc exadlo inde pnefidio, caftrutn ipfiim, urbemque, ira confilii impote, diruerunt. Heimburgo in adverfum Danubii litus aeportatum bellum eft, quod aquarum eluvionibus, &paludibus iter inPanno- niam eftet impeditum. Ibi quoqtie Presburgo vis adrnota, urbsque ea, clauftrum Hungarian, capta eft, ac everfa. (b) Perrupto femel aditu nulla mora fuit, quin ad Granam ufque amnem vidlor exercitus penetraret: ac¬ cept x in deditionem urbes cetera, & quod figna femel ac iterum conferrent Hungari, bis ad internecionem caefi. Fradti tot adverbs cafibus animi ad pacem jam in- clinabant j unus tantum metus erat, ne Caefar invifum Hungaris Petrum Regem reftituendum folio perurgeret. Hoc quoque gentis poftulato datum , ut detracftum Abas imperium in cognati fanguinis exulem , qui in Brecislai Bohe- „ mater civitatum verfus Pannoniam, &Annal. Saxo ad Annum 1044. reji- ,, ad Aujlralem plagam , ad arcendos ciunt. Ex his Chron. Hildeshemen- „ hofliles Pannoniorum incurfus & fe lie habet: „ Heinricus Rex Pan- ,, devaftationes antiquitus conftitu-’ „ noniam ingreffus, duas populofif* „ ta fuit. „ Erat ea urbs in finibus „ fimas civitates evertit, plures de- Styria, verfus Auflriam j temporaque „ ditione fubjecit. „ Lamber. ver o Godefridi , & Ovonh congruunt. Schaffnaburg. Anno 1042. „ ReX (a) Brunnerus Boicor. P. II. I. 5 * puma expeditione in Ungariaffl ex Annal. Altahenfibus. „ Fa&a, prxdiftum Uban fugavit, (b) Herman. Contr. Anno 1042. „ ufque ad fluvium I{aban pervenit, „ Heinricus quoque autumno Pan- „ tres urbes maximas cepit. „ Brun- „ nonias petens, Heimenburg & Ere. nerus Boic. Par. II. Jib. 5. nefcio qui- „ cesburg evertit : Septentrionalem bus ex documentis novem urbes de- ,, Danubii partem (quia flumina Au- ditione captas; duas Heimburgum nevn ~ „ ftralem & paludes munierant ) pe , & Presburgum flammis deletas, „ ufque ad Grana flumen vaftavit, feribit. Aloldus ad A. 1042. „ Main- „ feu in deditionem accepit: & pars „ ricus Rex cum exercitu per Ofler- „ exercitus bis numero Ungariam „ richiam intrat in Hungariam, & „ incurfantibus congrediens, ftrages „ comitem belli fecum accipit Adal- „ magnas effecit. „ Confentit quoad „ bertum. Cum patre vadit & fiuus Annum 1042. Lamb.Schaffnaburg. & „ Liupoldm. Vaftatur Regnum, # Chron. Auguft. fed Chron. Hildeshe- „ Ovo maximam cladem accipit: ubi menf. Abbas Urfperg. Marianus Sco- „ Adalberti , & Liupoldi fortitudo ma- tus hscadAn. 1043. Chronograph. „ xime enituit. LIBER SEXTUS 33S A * c ‘ Bohemi caftris erat, transferrent. O) Id libentibus, ut fpecies erat, animis ab Hungaris fiuftum: quanquamquod vetera in Abam ftudia nondum refrixiftent, res deinde intra verborum officia ftetit, cedere potentiori, folumque ac folium mutare coacfto Duce novo, Abac fadaone in Bobemiam repulfo. Goslarise interim hyemem, agebat Caefar j ibi I0 miffi ex Hungaria oratores eum conveniunt, pacem, 3 8c violate Liuper fidei veniam precaturi. Henricus, quo nec bello acriorem, nec pace mitiorem optare Germa¬ nia poterat, jam pene in poftulata legatorum concede- bat: cum Petrus Rex inclinantem in dementias partes ad belli confilia revocavit. ( b ) Itaque fecundo in Pan- noniam itum, bellumque oftenfum magis, quam con- fedum eft,fpondentibus certatimHungaris imperata fe fa- duros. Aigre tamen pax data ab Henrico eft : fed cum Pannonix ii partem, qua; a Cetio monte ad Leytham ufque flumen eft, armis Adalberti Marchionis alioquin Imperio jam adjundam, vidori cederent, muneraque ac oblides ofterrent, conditioni tandem Cadar acquievit. (c) Sed fides Abam, fi Aloldo credimus, eodem pene tem¬ pore , quo dederat, defecit. Cum enim Petrus, regno extorris, receptum apud Adalbertum Marchionem levirum haberet interim j Aba Auftriam hoftili cum agmine in- greflus, jam in eo erat, Regem ut aemulum eo velut afylo extraheret, fuseque, fi fortuna daret, viditnam ambi- tioni immoiaret. Sed enim Adalbertus, 8c qui nullum 1 ) (a) Chron. Hildeshem. An. 1045, Cum Pet rum Regem, quern fecum ducebat, provinciates recipere rtol- „ lent, alium quern petebant, Du- » cem els conftituit, quern Ovo poll 55 difceffum ejus in Boemiam reppu- y> lit. „ Herman. Contr. A. 1042. jj Cum Petrum recipere nollent, quen- » dam alium ex illis, item apuc ■>■> Boemanos exulantem, Ducem eis y> conftituit. „ Confentiunt his Annal. & Chronograph. Saxo, fee J d ad An. 1044. rejiciunt. Aloldu: a dAn. 1042. „ Pannonii coguntui » vel Petrum recipere, vel alium < » fuis Ducem fequi, quern Rex Hain »> r/c#j deputavic, depofito Ovone. , (b) Lamb. SehafFnaburg. A. 1042 „ Rex Incarnationem Domini Go ” slarite celebravit. - . i bi quo qu< legati Regis Ungariorum pacen „ fuppuciter orant, fed non imp© „ trant, qupniam Rex Petrus , quen » jam „ Uhan per vim Regno expulerat, „ prxfens erat, fuppliciterque Hen- „ rici Regis auxilium contra illius „ violentiam implorabat. „ (c) Iiermanus Contract A. 1045. „ Henricus Rex, iterum Pannonias „ petens ab Ovone, vix paftum im- „ petrante fufeepta fatisfa&ione, oh- „ fides , munera regnique ufque ad Litha „ fluvium , partem accipiens, & mune* „ ribus difeeftit. „ Aloldus ad An¬ num 1042. „ Sed quia Ungari ne- „ que Petrum, neque novum Ducem „ volebant : Ovo tandem fe valde „ humilians, impetravit ab Hainrico , „ ut fibi Regnum permitteret. Ad- ,, diderat ille precibus etiam dona: „ e quibus Adalbertus magnam falvi- ,, ficce Crucis particulam accepit , „ qiue olim fanifto Stephana Regi do- „ natafuit. Petrus cum Imperatore, „ & Marchione reverfus, manfit in „ terra Aujlrali. Bellum iterum rejumi - tur. Panno- Hi* fu- perxorit pan ad Leytham ufque fluvium ad Au- Jlriam adjun- gitur » Nuptl& Henrici 111 . In- gelhemii. Vbi Leo- foldus , Adalber- ti March, flius mo- ritur . 336 ANNALIUM AUSTRIA. jamrefugeretpericu!um,LeopoIdus filius, tanta conftantia cjus le furori objecerunt, ut reje&us cum clade Aba, iras, quas in aemulum non poflet, in flios verteret, clademquc jam facris ipfis, ac Chriftiano nomini minaretur. (a) Interim a belli, ad uxoriae curas rei Henricus Rex tranfiit, du&aque in matrimonium Agnete Pi&avorum Comitis filia, Iplendidiffimas Ingelheimii nuptias celebra- vit. (b) Adalbertus Marchio, cujus toto hoc bello glo¬ ria in omnium oculis erat, prxclarx operas premium Bri- belendorffenfe praedium ad Pielaham amnem tulit. (c) Sed privatam earn, publicamque alteram nuptiarum lasti- tiam Leopoldi filii mors immatura, quae V. Idus Decem- bris conlecuta eft, funeftavit. ( D ) Egregii juvenis deco¬ ra Scriptores omnes magnis laudibus prolequuntur, ftre- nuam praejfertim bello manum, animique ac corporis ro- bur invidum. (e) Prceclarum de eo judicium Csefar ipfe tulit, leu dum bello Bohemico, ob receptam ab ho- fte urbem, praefe> Id. Decembris , atque a Popp° nt ,, Archiepifcopo Trevirenfi cognate „ Treviris fepultus eft. „ (e) Herman. Contrad. MarianuS Scotus: Otto Frifing. Abbas Urlperg- Annalifta Saxo. „ ?. ( f ) Refert id Aventinus voi* 1. Brunnerus P. II. lib* 5* ^ reiter. P. I. ]. 17. LIBER SEXTUS. 337 c * ergo Marchionem renunciaffet: C A ) nec defunt Scripto- res veteres, qui ob partam nuper bello Pannooico vi&o- riam Hungarorum eum terrorem, clademque maximam appellarint. Praeclaram Leopoldi indolem, virtutem, pie- tatem Hermaonus, Scriptor nobilis, commendat: Otto denique exeadem familia, Frifingenfium Antilles longe do- ftiffimusac nobiliffimus, ereptam Hungaris Pannoniam, Abaeque exercitum innumerabilem, exigua fuorum manu deletum, fecundum Adalbertum patrem, Leopoldo po- tiOimum authori tribuere non veretur. (b) Sunt, qui defponfam eidem conjugemFroizam velint, & hujus mo- numentum fepulchrale Mellicii oftendunt. (c) Funeris curamPoppo Trevirenlium Antilles, & Leopoldi patruus, in fe fufcepit, qui deportato Trevirim defun&i cadaveri, Fuo omniumque plan&u parentavit. (d) Pars I. Uu Hye- (a) Herman. Contract. An. 1043. ,5 Luitpoldus > Adalberti Marchionis 55 filius, magnae virtutis, &pietatis 5> adolefcens, ab ipfo Rege Marcbio 55 promotus , & poll paucos dies 55 defun&us, Treviri a patruo fuo, 55 Poppone Archiepifcopo , fepultus, 5> obiit. ,, Chron. Rhytm. MS. fu- pra laudatum. Der Kunich Heinrich nicht ver- 55 5 > 5 ) 55 gaz . . Der Dinft , div 1m Alber het „ gethan, Liupolden er do nam. Der war Albern Sun. Wie mocht er baz wider in ,> getun, Siner Marche er felber pflach, llnz er chome an den Tach. Daz er in das duht wert. Er leh im die Lehen , und gab - „ im Swert. 5> Die Furften Iobten fin gute, 55 Er het einKunigliche Gemute. „ (b) Herman. Contraft. Anna]. Sa¬ xo : Abbas Urfperg. Anno 1044. >, Luitpoldus Marchio, Adelberti filius 55 maxima Vngarorum clades , im- 55 mature obiit. „ Herm. Contr. An - 1043. ,, Luitpoldus , Adalberti 55 Marchionis filius, magnae virtutis, 55 &pietatis adolefcens: „ alias: bo- 55 na indolis juvenh. Otto Frifingenf. • 6. c. 32. ,, Hie eft Leopaldus , qui 5> cum patre luo Alberto Marchiam „ Orientalem , Ungaris eripuit, ac in- 55 ter csetera virtutis fu$ opera, exer- „ citum Ovonis innumerahilem , , fines 5, fuos ex improvifo infeftantem, fu- 5, bito correptis armis (quod tamen in omni confli&u etiam fortibus „ incautum eft) pene funditus cum „ paucis delevit. „ (c) Thom. Ebendorff. de Hafel- bach in Chron. Auftr. Col. 696. „ Luopoldus , diet US Miles Fortis , pri- „ mogenitus Alberti Viftoriofi, Mar- „ chio Auftriae, floruit tempore Aba „ Regis Hungaris, Frowiza ejus uxor, „ non habuerunt proles. Ante Pa- >5 trem fubitanee obiit in nuptns „ Henrici III. Caefaris in oppido In- „ gethaim , & in Trevcri fepelitur, uxor ejus in Mellico. Confirmat id ipfum Arenpeck in Chr. Auftr. Col. 1182. &Tabul. Clauftro-Neoburg. (d) Herman. Contract. A. 1043. Otto Frifing. 1. 6.c. 32. „ Illuftrif- „ fimus Alberti Marchionis filius Leo, „ paldus adolefcens irnmatura mor- te omnium planftu rapitur, & a 55 „ Patruo fuo , Popione Treverorum „ Archiepifcopo, in urbe Trevirenji „ fepelitur. „ Otto, qui eum Ado- lefcentem appellat, dubium moverc poteft, an Leopoldus hie conjugern habuerit: & alioquin fupra jam infi- nuatum , Adalberti Marchionis Au - firiaci ( nam alius per id tempus ad An. 1051. non occurrit) fuiffe Trot - zam uxorem: ut proinde facile Adal¬ berts conjux per errorem Leopoldo fi- lio tribui potuerit. Aloldo fi credi- mus, Leopoldus hie An. 1022. natus eft : fic enim ille: ,, MXXII. Adal- „ berto primus filius nafeitur Liupol- „ dus, generofi fpiritus, & praema- „ turas virtutis. „ Ex quo. feque- retur, Leopoldum Anno Ktatis XXI. fuiffe mortuum. Ejus landes Helium tertio Hunga - ria, illa- tum. Relata de hofie in- fignis vi¬ ctoria, 338 ANNALIUM AUSTRIA Hyemem gelu prater modum afperarrt aeftas exce- A - c * pit peftilitate pecorum, & frugum inopia longe graviOl- ma : (a) cumulavit anxiam Caefaris ea de re curam Abac i°44 perfidia j infblentia vitiorum, nobilium profcriptione, ac immani crudelitate exaggerata. (b) Henricus, ad quern multi Hungarorum confugere, ut dcploratis rebus fuis opem & auxiiium impetrarent, tertio in Pannoniam mo- vet j fed copiis tarn exiguis, ut ad componendam pacem, non ad bellum gerendum defcendifle videretur. Earn illi fiduciam, mentemque divinitus injedam, Marianus Sco- tus author eft: remque affirmat belli exitus, pugnae felici¬ tate , hoftiumque metu ac confternatione memorabilis. Difficultas Caefari ea Iocorum erat, ut fi Abas mens non lasva fuiffet, defendi bellum vel paludibus, vel fluminum interjedu potuiffet: nunc dum inani virium confidentia in pugnae occafionem ipfe imminet, transgrefliis node Caefar Rabam, Rabnizamque, confidentiarn hofti ipfa audacia excufllt. (c) Explicata quidem ftabatHungaro¬ rum acies , & tantillas Caefaris copias fluminum caftro- rumque hoftilium circumjedu ciaufas, in caffes fe traxiffe geftiebat: fed nihil pro eo aut numero, aut robore copia- rum ab eo adum: inter ipfa pugnae praludia fisbdudo repente oculis foie, circumfufae hofti tenebra mentem, ac confilium eripuere: verfl in fe mutuo hoftes, dum caeci, paventesque mortem in momenta exlpedant, quie- tum diu fpedaculum, laetumque Caefareis, quorum caftris lux ferena fe infuderat, prabuere. Ferunt, & ventutn* & procellam, quae pulverem in hoftem jadaret, a Caefa- re ftetiffe $ dumque noftri foie, vento, procella, in auxi¬ iium verfis, reftitantium latera impunefoderent, brevi ter- ga verterunt hoftes 5 fed tanta fugientium ftrage, ut ad paf (a) Herm. Contr. Anno 1044. „ cum perpaucis copiis Pannoni?- 5 „ Maxima peftis pecudum, & hyems „ petiit: quern Ovo, qui maximum » fatis dura & nivofa, magnam vi- „ paraverac exercicum , in tantuiB nearum partem frigore perdidit, „ deipexit, ut eum, qua(i facile oc- » & frugum llerilitas famem non „ cidendum , feu capiendum, p 1-0 " „ modicam effeeit. „ Sigebert. „ vinciam ingredi (ineret. Sed H erl ‘ An. 1044. „ Fames valida Galliam „ ricus cum parte copiarum, Rabam » & Germanianyprofligat. „ „ fluvium feftine, in divino confif uS (b) Thwroz. in Chron. Hungar. „ auxilio transvadavit : pug nam MS. „ Itaque Rex Aba fecuritate „ cundis militibus paflim fefti nan ' „ accepta fa&us eftinfolens, & cce- „ tibus iniit, & in prima congrega- „ pit crudeliter faevire in Hunga- „ tione , innumerabilem Hungaro- » ros, &c. 3 , „ rum exercitum fugavit. u (c) Herman. Contrad. An, 1044. fate tradat Thuroczius in Chron. n Ovo Rex cum jusjurandum pa- Hungar. Bonfin. Dec. II. 1.2. I nCl10 ' >» dumque infregiffec, Henricus Rex fer. Annal. Eccl. Hung. An. i°43* LIBER SEXTUS. 339 a.c. paftuum lex millia equorum, horninumque cadaveribus ampla ilia planities fterneretur. Numerum caefbrum ho- ftium nemo prodidit: pugnatum eft ad III. Non. Julias. (a) Pulcherrimum vi&or lx fpecftaculum Caefar ipfe erat, •non conftlio magis, quam manu ftrenuus: lecundas in eo praelio partes Adalberto Marchioni noftro Scriptores Hun- gari, & Auftriaci tribuunt: nam & finiftro cornu pra- fuit, & ubi pugnx, fanguinisque erat plurimum, in con- fertos hoftium cuneos fe conjecit: id quod ViHorioJio tiam nomen ad pofteros illi peperit. (b) Patrata tarn nobili Vidoria, Aba,ejus conjuge, propinquisque in fugam ver- fis , certatim Hungari Henrico fe Caefari dedidere. Ille, cujus caufa hoc beilum geftum eft, Petrum in regnum re- Petrus ftituit, & Albae regalis priftino in folio collocavit. (c) Aba vero, ne quid in regno turbarum eftet, anno fequen- te captus, aut Petri imperio, aut popularium odio eft in- teremptus. (d) Interea Ratisbonam magna gloria rever- Pars I. Uu 2 fus (a) Chron. Hildeshemenfe An- no 1045. Heinricus Rex tertio j, Pannonias iratus ingrediens, DEI 3, favente dementia, & beato Uihl- 33 rico Epifcopo impetrante vidtor 33 fadtus, Ovonem cum uxore & fi- „ liis , cognatisque , quibus locus „ evadendi erat, •effugabat. Petrum „ in regnum reftituit , fubditoque „ fibi Ungariorum Regno fiimmo ,, cum honore revertitur. „ Eadem habent Anna!. & ChronographusSa¬ xo An. 1046. Urfpergenfis & Maria- nus Scotus ad An. 1045. Sed Lam¬ bert. Schaffnab. & Herman. Contra- ^ ftus ha;c ad An. 1044. conjiciunt; quorum pofterior rem fie narrat: 33 Innumerabilem Ungarorum exer- 33 citum fugavit, atque proftravit: 33 & pauciffimis Riorum amillis in 3 > femet fortiftime pugnans, glorio- 33 fidimam vidtoriam adeptus eft III. 33 Nonas Julias. „ Adjun&a pugnae €x Thwroczii Chron. Hung. Bonfin. |? ec * II. 1 . 2. Brunner. Boic. Par. II. ”b. 5;. qui Rudolphum Glabruml. 5. p 4. teftem rei laudat: nee non ex Inch0fieri Annal. Eccl. Hungar. An¬ no 104?. petita funt. tT 00 Bonfin. Decad. II.], 2. Thom. Hafclbach. col. 7 oo. De ViBorioft nomine Auftriaci Scriptores confen- tiunt: Hafelbach. col. 696. Tabula; Claultro-Neoburg. Arenpeck inChr. Auftr. Cufpinianus inAuftria. &c. (c) Herman. Contr. An. 1044. „ Ovone Rege vix fiigaelapfo, om- „ nes Hungari ad deditionem Hen - „ rico Regi catervatim concurrerunt, „ fubjeftionem , fervitiumque pro- ,, mittunt. Ipfe vero, ut erat per ,, omnia piiffimus, Petrum Regem re- „ gno fuo reftituit - llngarios pe- „ rentes lege Bajoarica donavit. ,, Plura de hoc refert Thom. Hafelbach, in Chron. Auftr. Col. 700. (d) Lamb. Schaffnaburg. A. 1045'. „ Petrus Ungariorum Rex Uban , te- „ mulum atque infidiatorem Regni 3, fui, captum decollavit. ,, Her¬ man. Contract. An. 1044. „ Nec „ multo poll idem Ovo a Petro Rege „ deprehenfus fcelerum fuorum pce- „ nas, capite plexus, perfolvit. „ Abam a fuis obtruncatum feribit Eon- fin. Dec. II. lib. 2. & Thuroczius in Chron. Notae ex Aloldo ad A. 1044. „ Ovonis perfidiam execratus Impe- „ rator Heinrkus , iterum cum exer- „ citu ultor venit, Duce prsecipuo, ,, Alberto Marchione, In Ungariam „ penetrans apud \\abam fluvium ,, apud J.wrenci ^ penitus debellavit „ Ovonem , quem fui plurimi in pra> „ lio deferuerunt, fuga elapfum pro- „ prii fubditi occiderunt. _ lunc/’e- „ trus iterum Rex in folium lmpo- ,, nitur, & Hainrico fidem juravit, „ & quod Regnum ejus_ beneficio ,, acceptum ad Imperatoris potefta- „ tem 340 ANNALIUM AUSTRIA Hemici fus Cae/ar triumphum egit, omnibus omnium Caefarum a.c. la \iTqut vicStoriis illuftriorem. Apparatus fiebant maximi ad eum trlumphi omni honoris fignificatione excipiendum : led iile negle- <5fca inani pompa, pofito paludamento regio, nudisque pe* dibus, omnia urbis Templa fupplicantis in morem obiit, eamque vidloriam uni exercituurn Domino adfcripfit. (a) Quietem Hungaria nuper compoOta polliceri vide- batur j led ut pod: magnas tempeftates, tremulus adhuc aer oblcuri aliquid murmuris relinquit j ita recens parta quies inter Hungaros non line motu erat. Mifll rurluni ad Caelarem iegati iiiud facile impetrant, ut lub aeflatis principium in Hungariam defcenfurum le reciperet. Ra- Henrid tisbona navi profedtus An. MXLV. in Auffxiam venit: ia E vusinAu- fed ad Greinam, urbem Danubii vorticibus propinquam, flnam ad- cum accederet navis, Bruno, Wirzburgenfis Epilcopus, Cae- vmm ; f drcm f^ cut u S) eminenti in rupe monftrum videt, aethio- pis Ipecie horrendum. Ferali offento exterritus Praeful, Crucis, quod repcntinis in terroribus in more piiseft, figno oflentum ^ mun * c * At fpe&rum id Tartareum voce horribili ex- Gn'Mind -amans : Audin, inquiebat, Epilcope, manus meas non Auftria. efFugies: abi modo, brevi me vifurus. Bruno, quan- quam diro perculfus omine, iter Befenboigum prolequi- tur, locum Ipfio, in adverla ripa oppolitura. Hie cum aRichlinde, Adalberti, Eberspergenfis Comitis, nuper defundli conjuge, una cum Henrico Caefare in arcem ho¬ noris caula dedudkis eflet, Welfoque, Dux Carinthiae poll: (b) renunciatus, Richlindae fratris filius, cupiditatis oculos ad Belenboigenlem Comitatum adjeciflet, quern Adalbertus Comes Eberspergenfi Goenobio translcripferat j Bru- „ tern redire deberet. Inter hac ,, Adalberts omnern Oflerrichiam^ fuarn „ ab tlngaris purgavit, & fibi affe- „ ruit, cum magna laude Imperato- » ris, & omnium vicinorum. „ Nec diffentic Sigebert. Gemblac. A. 1043. „ Henricus Imperator, iterum tlnga- „ riam ingreffus, cum paucis Abbo¬ tt ntm Regem de bello fugavit, & „ lanceam infignem Regis recepit. „ Petrum vero , quem Abbo expule- „ rat, Hungarorum Regno reftituit, „ & Hungariam fibi tributariam fe- )) Clt* )) (a) Bonfin. Dec. II. 1. 2 . Thwrocz. in Chron. Inchofer. Ann. Eccl. Hun- gar. An. 1043. aliud adjiciunt pieta- tis exemplum. ,, Caelar in caftra re- >, verfus, depofito paludamento Him' „ ptoque cilicio, nudis pedibus hu- „ mi procumbens, ac profulis co- „ ram univerfo exercitu Iacryniis „ ante facrofan&um, & falutare Cm- „ cis lignum Divinse benignitati gp a ' „ yarn, & gloriam retulit; nec l e ' „ gniores legiones, eadem religi° nC „ fui Imperatoris exemplo , in „ nua provoluta DEI laudibus , ^ c „ facris Hymnis beneficium teftat® „ funt. „ Qua Ratisbona pi e ligiofeque ab eodem Henrico act 3 Brunnerus Par. II. lib. <7. ex Annan Akahenfibus, nosque ejusfide rere- rimus. (b) Herman. Contra#- An. I0 ‘t 7 ’ „ Welffum Comitem Suevigena > „ Welffi dudum Comitis filium , „ rentani Ducem promovit. » LIBER SEXTUS. 341 A -c. Bruno Welfonis caufam agere apudCaefarem inftitit, Rich- linda hortatrice, nec Altmanno,qui coram aderat, Ebers- pergenfi prxfule refragante. Jamque inter hofpitales epu- ias Car far Welfoni dexteram, conceffi beneficii indicem, porrigebat j cum ecce, ccenaculo, in quo difcumbebant, repente coiiapfo, in fubje&um balneum convivae omnes efFunduntur. Contufi mifere faxorum, trabiumque pon- dere Bruno, Richlindis , Sc Altmannus, injufti confilii architedi, nec multo poft inter graviffimos animi, cor- porisque cruciatus, expiati tamen lupremis praefidiis, ex- fpirarunt. Caefarem, quanquam fumma brachii cute per- ftrida, immunem tamen gravioris noxiar, vel fua in capi¬ tal ilia fraude ignorantia, vel Superi praefhtes fervarunt. (a) In Hungarian! ubi ventum, AlbsRegalis a Petro Re- ge,Regnique ordinibus univerhs, magna in fpeciem lstitia, nec minori honoris apparatu exceptus eft. Petrus, ut, cu- jus beneficio Regnum recuperallet fuum, teftatum omni- busfaceret, coronam, haftamque auream, Regni infignia, Caefari in manus tradidit, adjeda auri vi magna j quod Henricus, ut acceperat, ita totum ftatim in fuos milites diftribuit: reddito deinde facro Diademate, Petroque in Regni folio confirmato, dies aliquot (fefti ii Pentecoftes erant) in Hungaria manfit, regie temper, magnificeque habitus : quod tamen infidias, nefcio quas, vereretur, nun- quam nifi loricatus vel ad epulas accubuifle fertur : tan¬ dem adadis facramento Hungaris , ut Petro fidem fibi- que promitterent, neque alium interea Regem in Stepha- U u 3 ni (a) Aventinus Boic. 1 . <3. Brun- nerus Boic. Par. II. 1 . 5. qui rei to- tius teftes laudar Annales Ebersper- genfes lib. 1. cap. 32. & cap. 33. Sequitur eosdem Adlzreit. Par. 1. lib. 17. quorum fide haec referuntur. Herman. Contrad. ad Annum 1045. haec tantum habet : „ In quo vi- 33 delicec icinere Rex quoddam ve- ■>■> tus folarium afeendens, cum mul- ” tis aliis aedificio cadente corruic, ” ipfoque DEO protegente, il!s- 3) lb. Bruno 'W'irciburgenfis Epi- 33 fcopus cum aliis collapfus , poll „ unam hebdomadam, id eft VII. ” Cal. Juntas obiit. „ Annalifta tamen Saxo An. 1045. diem morris ejus in VI. Cal. Junii rejicit. Hoff¬ mann. Annal Bamberg. ]. 2 . ad hunc aniim ha^c de Brunone feribit: Pro- i, ficifcentem ( Henricum Hi. } navi- „ gio fecutus eft Bruno , Epifcopus „ Wirceburgenfis, fed omine parum „ faufto. Nam Bofeburgnm in ca- „ ftrum ubi ventum , & ipfe apud „ Imperatorem ageret, per fradtam „ pergulam delapfus , & miferabili „ clade oppreffus, oftavo die poll „ vitam finivit. - - - Fuit autem „ Bruno Vir vitas fanftitate confpi- „ cuus, miraculis infignis, & inter „ Scholafticas Theologise Dodtores „ fui temporis, dodfcrinas magnitu- „ dine prascipuus. „ Alio in loco ad An. 1033. vocat eum Cunradi Ca- rinthiae Ducis , & Mechtildis Comit. Querfordienfis filium. Qux adferi- bere hue libuit, incegro rerum judi- cio ledlori relidto, Bambergenfium, an Eberfpergenfium Annalium fidem potiorem arbitretur. Cit far is diferi- mm Ee- fenboigi. Bes in TJungd- riagejla. Ager in¬ ter Fi- jchamfo Ley t ham Sigefrido Marchia- ni colla- tus. Petri Re¬ gis cala¬ mi t as , & mors in cujlo- dido 342 ANNALIUM AUSTRIA ni Regis fan&iffimi folium admitterent, in Germaniam ^ c - revertit. ( a ) Sed ejus tam multiplicis profe&ionis haud diutur- nus fotis fru6lus extitit. Et Henricus quidem Gsefar agrum, qui inter Fifcham, Leythamquelluvios interjacet, bello nuper ad Auftriae fines adjedum, Sigefrido Mar*, chioni, e Pleyenfium Comitum iilufiri familia, cum cen¬ tum ac quinquaginta fundis regalibus, areisque Danubio circumpoiitis j aliis interim praediis eodem loci in alios diftributis, adforipfit: ( b ) Sed Hungari, anno necdum i°4 6 circuma&o, ad ingenium reverfi, cum accin£fcum Italico itineri Caelarem audiiflent, atrociori, quam unquam, tu- multu in invifom fibi Petrum Regem inforrexere. Novis can (am odiis inveterata Petri vitia przebuifle ferebantur: plerosque etiam, qui averfo adhuc animo a Chriftianis facris erant, fpes tenebat improba, foblato hocRege, ad priftinas fuperftitiones redeundi. Concurfum igitur infe- fiis armis eft, neque a cxde ac fanguine focri etiam Ordi- nis temperatum. Trucidati primum quotquot honoribus auxerat, Germani proceres, prxtoriani ad unum omnes deleti: retradus e fuga Petrus, 8c oculis orbatus : 8c ne- quid Andrew, Ladislai Calvi (qui patrueliserat fandi Ste- phani ) filio jam ad Regnum evedo, obturbaret coecus, in cuftodiam datus: in qua brevi etiam ex/piravit. (c) An- ' (a) Herman. Contradft. An. 104^. „ Petrus Rex Henrjcum Regem in fe- „ ftivitate Pentecoftes, adleinvita- ,, turn , rnagno paratu fufcepit, & „ maximis muneribus clonavit, ei- „ que Regnum Pannoniarum , Prin- „ cipibus Hungarorum fidelitatem „ illi, & fucceftoribus ejus, juramen- „ to firmantibus , reddidit; quod „ tamen ab eo ipfe, dum viveret, „ poftidendum recepit. „ Reliqua ex Aventino Boic. 1 . 5. & Adelzrei- tero Par. I. lib. 17. adjecfta funt: pe¬ nes quos fides efto. . ( E ) Conftat ex DiplomateHenri- ci III. dato cuidarn Ri%imano , qui Cse- iaii ab obfequio erat, NiwenAurgi VI. Id. April. Anno 1044. India. XII. apud Bern. Pezium Codic. Diplom. Col. 223* 5> bit omnes nobis fide- „ liter , & ftudiofe fervientes ra- „ tam fpem noftra; retribucionis ha- „ beant - - noftro fcilicet fervienti „ Riuman dido de predio noftro V. „ manfos Regales juxta flurnenE/M- „ ha in Rachejtorjf litos - in pro- 5, prium conceffimus & tradidimus. „ Item ex altero Diplomate ejusdem dato cuidarn Reginoldo , in Perfvniob prid. Non. Junii Anno 104.5. * n ft u ° hsec habentur : „ Fideli noftro R s ~ „ ginoldo - dimidietatem Rifmperg & „ infuper tamen inter flumina Litha- „ ha & Fifchaha fcilicet deorfum juXta „ littus Fifchaha t donee decern Rega- „ les manfos habeat, de noftro jure „ & dominio in ejus dominions „ transfundimus - - cum omnibus „ fuis appendiciis, hoc eft, areis,sedi- „ ficiis, terris &c. litis in Comita- ,, tu Sigifridi Adarchionis. „ Ext aC Diplom. apud Gewoldum in addit. ad Hundii Metropolim T. I. p- 2 4 ^* Alia duo Diplomata ejusdem He* 111 " ci III. ad hunc annum laudat Han- nziub 1 um. 1. mum centum quinquaginta manioc Regales inter Phifchaha & Litbaba, alte- rum areas ad Danubium liras Sigefr> Marchioni tranferibit : de quibu vide Ludewigii Reliqu. MS. I orn * IV. lib. 6. . (c) Herman. Contra#. An. * ,, Subfecuto autumno Hungari- LIBER SEXTUS. 343 A - c * Annus (M.XLVII.)proxime confecutus Adalberto Mar- l0 47 chioni fratrcm, qui unus adhuc reftabat, eripuit Poppo- nem, ArchiepilcopumTrevirenlem. Nihil a vita reliqua mors abludebat, eo fan6tior , ac felicior, quod in Iand:o opere occupatum Superis adjunxerit, quorum honoribus vitam impendit. (a) Henricus interim Ofar ex Italia redierat, plenus adhuc minarum in Andream Hungarian Regem, cujus im- perio deje&um folio Petrum, orbatum ocuiis, vita de- nique expullum rumor erat, aut fulpicio. Sed Andreas, ut verfuto erat ingenio, ita nobilem Henrici animum ob- fequii fimulatione tarn callide verfavit , ut bellum, nifi poll: confirmatas jam Regni vires, aCxlare non haberet. Milli earn ob rem ad Henricum Gefarem Oratores lemel, ite- rum, ac tertio , qui Andream vi ad folium pertra&um, eundemque patratae in Petrum Regem crudelitatis inno- centem teftarentur: adjeda precibus promida nihilominus liberalia: fidesdeinde de conjuratorum fupplicio, quiPetro manus attulerant, Gefari fa<5fo, quos autipfe jam prome- rito, capitis poena aftecilfet, vel ad Cxfarem, ut de iis, pro aequitate ftatueret, remiffurus eflet. Ea res, & quod nova a Gotefrido, Lotharingiae Duce, feditio eruperat, Gelarem a vindidtee confiiio abduxit. (b) Sed „ dream quendam Regem fibi fta- ,, tuunt. Petrum Regem , multis „ advenarum, qui pro eo pugnave- „ rant, occifis variis cum conjuge „ fuainjuriisaffedtumpoftremoocu- „ lis privant, & in quendam locum ,, cum eadem conjuge fua alendum „ deportant, multis etiam per idem 3> tempus peregrinis inibi exfpolia- 3) tis, exulatis atque necatis. „ Lam- bertus Schaffnab. ad An. 1046. Ma¬ gnus Scot, llrfperg. ad An. 1047. Hafelbachius in Chron. Auftr. Col. 7 °o. enarrata prius fevitia Petri , populique ad priftinas fuperftitiones tedeundi defiderio fubjungit : „ Pe¬ ri trus vero hasc audiens, primo ver- 3 > fus Album, poft vero cum fuis ver- 3» fus Aujlriam fugam iniit; fed prx- 33 occupatus infidiis intercipitur, & 33 cum fuis in quandam curiam ar- 3, ctatus, triduo fortiftlme dimican- 33 do 1046. tandem fuis occifis, vi- „ vus ipfe capitur, & exoculatur, „ & pr* dolore m Albam regiam du- ” ? U 7 s r vl t. a eft, & o Hr „ Eiclefm in Bafihca, quam ipfe fun- „ daverat, fepultus eft. „ Aloldus ad An. 1045. ,, Petrus apud Unga- „ ros in priora vitia relabitur, & „ nova apud fubditos odia contra- „ hit. „ Anno vero fequenti. „ Con- ,, tra Petrum infurgunt Andreas , & „ Levenza propinqui fui, fibi fideles, „ etiam Praefules, & Clericos occi- ,, dunt, & ipfum quoque ad poenam „ quaerunt. Fugientem in O/lerri- „ chiam deprehendunt, & ocuiis pri- ,, vant. Andreas & Levenza ad ido- „ lolatriam proni, Regnum a fui ft- „ milibus fibi oblatum capiunt. „ Plura de his vide apud Anonymum in vita S. Gerardi Ep. & M. ex Su- rio XXIV. Sept. & apud Dlugoffum Hift. Polon. lib. 3. pag.234. (a) Herm. Contradt. Anno 1047. Gefta Trevirenf. c.56. Poppo „ Spi- „ ritum reddidit fub die XVI. Ka- ,, lendas Julii Anno Domini Incarn. „ M.XLVII. „ Aloldus An. 1047. ,, Poppo Clariflimus Trevirenliutn „ Prasful obiit. „ (b) Herm. Contradt. An. 1047. ,, Andreas , qui Regnum Petti obti= „ nuit, Poppo Aufiria Archiep. Trevir . moritur . Andreas 1 . Hunga¬ rian Hen¬ ricum 111 . Imp. perLega- tos recon- ciliare fi¬ bi niti- tur . 344 ANNALIUM AUSTRIA) Sed his Aloldus adverlari videtur : is enim ad An. a. e. MXLVII. non modo excufationem Andrew Regis rejecifle Henricum Caefarem j fed apparato etiam bello, anno mox fequenti in Auftriam defcendifle, & adfeito in armorum fb- cietatem Adalberto Marchione, Bresburgum obfedifle, fcri- bit: verum nullo openepretio, quod abfumptaannona, pa- buli inopia reducere exercitum, infedto negotio, coge- retur. (a) At enim Hungaricam hujus anni expeditio- nem res tot alias Caefaris, & fufcepta per Germaniam iti¬ nera vix admittunt: is enim exeunte anno M. XL VII. celebrato in Saxonia Natali Domini, perOrientalemFran- ciam anni fequentis principio in Alemanniam venit. ( b ) Profebtus fubinde in Bavariam, vernum ibi jejunium, Pa- Ichasque folemnes ferias Ratisbonae exegit. (c ) Ratis- bona pofl: VI. Idus Apriles in Alemanniam reverfus, (d) UlmamXI.j (e) Augiam VlII.CalendasMajitenuit: (f) unde in Helvetiam movens, IV. Idus Maji Turegi, XI. vero Calendas Junii Soloduri fubftitit: habitoque cum Burgundiae Ordinibus colloquio , per Franciam Orienta- lem in Saxoniam rediit. (g) Inde pod III. Cal.Obt. (h) fufce- „ nuit, jam crebro Iegatos fuppli- „ ces miferat, Regnum le ab Hun- ,, garis coadum lufcepifie, confir- „ mans* de Petri k injuriis excufans, „ quique adverfus eum conjurave- „ rant, partim a fe trucidatos, par- ,, tim Imperatori tradendos denun- „ cians, fuamque Imperatori fubje- „ dionem, annuum cenfum, & de- „ votam fervitutem, ft Regnum fe ,, habere permitteret, mandans: qui- „ bus ex caufis dilata expeditione „ ilia, cum Gotefridus quoque dux „ rebellionem fuam callidis legatio- „ nibus diftimularet. &c. „ (a) Aloldus ad An. 1047. „ Im- >, pcrator Haimicus , Petri injuriam i> vindicaturus, & etiam fuam, quia Regnum ad fe redire debuit, bel- „ lum parat, neque Andream audit, „ qui culpam in alios conferebat. ,, Deinde ad An. 1048. Icribit: „ Hain- „ ricus Imperator Brecesburgttm obfi- „ det, comite Adalberto Marchione. „ Sed pafcuis & frugibus deficienti- „ bus pro luo exercitu, reverti co- „ gitur. „ (b) Lambertus Schaffnab. Annal. Saxo, Herman.Contra^. An. 1048. tt Imperator Natalem Domini in Sa- „ xonia moratus, confeftim per Wur- „ ciburgum inAlemaniam venit,&c. „ (c) Hermann. Contrad. ad An- ,, num 1048. „ In Bajoariam veniens, „ Quadragefimale & Pafchale tern- „ pus exegit. „ (d) Conftat ex lit. Henrici Ill- Imp. Coenobio Altahenfi, VI. Idus April. An. 1048. B^itisbona datis apud Hundium Metrop. Tom. II. p. l8- (e) Conftat ex lit. Heinrici 111 * Imp. Adalberto Marchioni XI. Cal. Maji Ulma A. 1048. datis apud Reve- rendiftimum Abbatem Gottwicen- (em Tom. 1. pag. 263. (f) Herman. Contr. ad An. 104S' „ Imperator Ratispona - - digrei- „ fus, Alemanniam repetit, & Augi‘ irft „ noftram ingreflus VIII. Calendas „ Majas &c. „ (g) Idem ibidem, „ Afcenfionem „ Domini Turegi, Pentecoften au- ,, tern Solodori celebravit: habito » que ibi cum Burgundionibus co „ loquio, per Franciam Orientalem „ in Saxoniam remeavit. » . ( H ) Lambertus SchafFnab. ad f} num 1048. „ Feftum S. Michael ^ „ Imperator iterum Poletb& (* w „ mu') celebravit. „ LIBER SEXTUS. 345 A * c * fufcepto inLotharingiam itinere, adulto jam autumnoMe- tas venit, unde poft amicum cum Henrico Gallise Rege con- greftum, medio Novembri Spiram rediic: (a) Ulmam in- ciinante jam Decembri, ac poftremo Frifingam in Bavariam defatus, natalem Chrifti diem confueta ibi pietateegit: ( b ) 10 48 ut proinde quod anni tempus ad obfidendum Polonium Henrico Caefari fuerit reliquum, in tanto praefertim Seri- ptorum reliquorum blentio, (c) difpicere non poffim. Interea 8c Alemannia Ochonem , 8c Bojoaria Hen- ricum Duces morte amifit: ( D ) & in Alemannia quidem fuffedus a Carfare OthoSweinfurcenfis eft, (e) Adalbert© Marchioni noftro fanguine conjundiillmus, cui 8c ipfi Gelar novos triginta fundos lolita munifi- centia conceffit. (f) At Bojoarke ferius aliquanto, nec nifi Februario rnenle anni lequentis Ducem impofuit. Frilinga enim, ubi Natales ChriftiFerias exegerat, Ebers- pergam profedus Cselar, Nitkero Frifingenfi Epifcopo ad 10 49 Vn. fdus Januarias An. MXLIX. Artaggerac in Adftria praedium, agrique partem non exiguam donavit, unde Sacerdotes, qui rem divinam in &de lands; Margarethas Virgiois, Martyrisque curarent, deinceps alerentur. (g) Pars I. X x Ebers- (a) Hermann. Contr. An. 1048. „ Autumnali tempore Henricus Imp. „ 6c Henricus , Galliarum Rex, In „ Metenfi territorio convenientes , ,, pacem pa&umquC inter fe jura- 35 mento confirmant. Lit. Hen- rici III. Imp. pro Defertinenji Cceno- bio Spira XIII. Kal. Decembr. data; apud Mabil. Annal. Bened. T. IV. L. 59. Num. 36. (b) Herman. Contr. Anno 1048. ,, Imperator ipfis diebus Argentora. 33 tum , & inde prope Natalem Do- 33 mini Ulmam venit, deque in Bajoa- 33 riam proficifcitur. ,, (c) Praster Aloldum, rtuIIusScrip- torum de Henrici III. Imp. in Hun- gariam profe&ione meminit, quita- men aliis annis bellum Hungaricum diligenter notant. Hepidannus enim, 8 u i ad hunc annum MXLVIII. Henri- cum III. Regem Hungariam maxima parte devaftafl'e fcribit, corruptis fe- mel po^ft An. 973. numeris, errores Chtonicos ad finem uique fiiorum Annalium continuat , U t Hiftorici omnes norunt; & ex eo patet, quod retrum Ungaria; Regem, vixiffe ad- hue An. 1048. fcribat: qu are favere Aloldo hoc loco non poteft. (d) Herman. An. 1047. „ Inte- „ rea Otho , Suevorum Dux - - im- ,, maturo obitu diem claufit extre- „ mum. In ipfis quoque diebus „ Henricus Bajoarise Dux defundtus, „ Treviris fepelitur. „ (e) Herman. Contraft. An. 1048. „ Imperator Natalem Domini in Sa- „ xonia moratus, confeftim per „ Wurciburgum inAlemanniamve- „ nit, & Ulmte Colloquium habens, ,, Othomm de Sueinfurto Marchionem, „ Suevis Ducem conftituit. „ ( f ) Diplom. Henrici III. Imp. da¬ tum Ulmae XI. Kal. Maji, An. 1048. Ind. I. apud Reverendiflimum Abb. Gottwicenf. Tom. I. lib. 2. p. 263. „ Noverint omnes - - qualiter nos „ ob interventum noftra; dile&iffi- „ ma; confortis Agnetis Imperatricis „ Augufte Marchioni Adalberto , 6c „ Covjugi fua Froiza de noftro prtedio „ XXX. regales manfos 6cc. „ (g) Duellius Mifcell. 1 .1. p. 106. affert ejus rei Diploma ab Henrico HI. Nikero Frifingenfi Epifcopo, Ebers- pergae VII. Id Januar. Anno 1049. Ind. II. datum. ,, Noverint omnes >, fideles, qualiter nos — praedium, „ quale - - in Ardackpr , in Co i nk tatu Henrici 111 . Imp. pia largi- tiones ex fundis Auftrite, Be Hum cumHun- garis no¬ vum. 346 ANNALIUM AUSTRIAN Ebersperga Ratisbonam movit. ubi Conradum, (a) Lu- a.c. dolphi Comitis Palatini filium, Bavaria: Duccm conftituit, hand ita tamenpoft, fuo merito, in exilio moriturum. Tot inter regias largitiones nec Engelbertus, Paflavienfis Antilles, fine beneflcio eft prxteritus: collatum eidem venandi jus inter amnes Sabinichum, & Darbinichum in Auftria j literisque Caefareis cautum, nequis inter eos li- mites feram aut fterneret, aut caperet. (b) Hxc pie, clementerque abia turbae mox novae ex Hungaria excepere. Gebhardus Ratisbonenfium Anti¬ lles, incertum qua nova caufa, excubare ad Auftria: limi- tem cum parte copiarum juflus, praedas in Hungaria egit. Hungari, qui ad primum Qefareanorum impetum fc fu- 10 5° ga fubduxerant, reverfis in Auftriam Epilcopi copiis, vi- cem mox iris hoftilibus reddidere. Infufi enim Pannoniae ei parti, quae nuper ad Auftriam adjun 6 la eft, immani populatione agrum pulcherrimum evaftarunt: abftrafti in vihcula cives, agreftesque 5 villas, vici, oppida ferro, igneque deleta : ut Reipublicae interefle cenleret Henricus Caefar, indiblo publics bello , populationis ejus damna ulcilci. (c) Norimbergae, quo Germanise Principes con- vene- „ tatu Mtrcbioni; Adalbert} trans flu- „ vium Enjiim habuerunt, jure gen- „ tium noftrse poteftati dicatum tra- „ didimus cum omnibus fuis perti- „ nentiis - - ea videlicet ratione, „ ut prasFatusEpifcopus (Nifyrus) Sc „ fui fucceffores in prsedido loco „ Ardacfyr , Clericos feculares ad DEI ,, fervitium pafcant, St fuftentent, ,, regulari praebenda , in honorem „ S. Margaretba VirginisMartyris ibi- „ dem conftitutos, congregatos. „ (a) Herman. Contr. An. 1045. „ Imperator Natalem Domini Fri- „ fingite, & Purificationem fanShe „ Mariae Ratisbonse agens. Bajoa- „ riae Ducem Conradum conftituit. „ LeibnitiusTom. I. Script. Brunlwic. p* 3i6. inNotis adMonachumBrun- willerenrem c. 1. hsec de ComadoDu- cehabet: „ Ex noftro autoreBrau- „ willerenfi apparet, fuifle filium „ Ludolphi Comitis Palatini ex Ezonc, „ St Mathilda , Ottonis III. Augufti „ forore nati. „ Nam Brunnerus & Adelzreit. hunc alias Comitibus Schirenfibus adfcripferunt. (b) Diplom. Heurici III. Imp. da¬ tum Enoelberto Epilc. Paflav. Gemin- dae, XVI. Kal. Julii, An. 1049. a P ud Gewoldum in addit. ad Hund. T. I. p.244. „ Noverint omnes, quali- „ ter nos - praenominato Epifcopo „ tradidimus, atque conceffimus jus „ St poteftatem legitimi banni fuper „ venatione St forefto - - in Co- „ mitatu Adalbert! Marchionit , St in- „ ter geminas fluminum Sabinichi Sc ,, Darbinichi ripas fito , ea videlicet „ conditione, ut nemo See. „ (c) Herman. Contract. An. I o$ 0 - „ Ipfa hyeme cum Epifcopus Ratis- „ ponx, Gebehardus - - in Panno- „ niorum terminis moraretur, ce- „ dentibus Hungaris, fines eorutn „ ingrediens prsedas inde abduxit. „ Sed iplo dilcedente, plurimusHun- „ garorum exercitus fines noftt°, s „ mvadens, plurimam partem capti- „ vavit, incendit, atque vaftavit. ,» Aloldus contra ad Annum 1049. i c . rl " „ bit: Imperator^i^r/awMarchio- „ nem denuo arma in Ungariam ex- „ pedire mandat, St ipfe milit eS idb" „ milit : quibus tamen Andreas adi- » turn caute praeclufit, ac interim „ per Legatos iram Hainrici mitiga- » vit, fidem cum tributo pi' 0 ™ 1 ' » tens. „ Et Chron. Auftrale An¬ no 1049. „ Andreas Rex Ungai LIBER SEXTUS. 347 c. vcnerant, de modo gerendi in Hungaros belli ( A. M. L.) confultatum: una omnium erat fententia, Heimburgum, quod per iram Csefarei militis, annis ab hinc odo, ever- fum erat, ad refrenandos Hungarorum impetus reftituen- dum. Pnefedi negotio Gebhardus Epifcopus, Conra- dus Dux Bavarian, & Marchio Auftriae Adalbertus, quo- rum fuae quemque cau Cx ad maturandum operis confilium injiaHl impulere. Adaiberto Sc rerum geftarum gloria, & no- ratur. men ingens ex bellis Pannonicis ad eum diem partum pro ftimulo erat, ut urbem Pannonise, quam fuorum fangui- ne Auftris nuper adjecerat,loci ingenio firmiffimam, ope- re quoque, valloque, ac moenibus ad propulfandas ho- ftium injurias quam munitiflimam haberet. Conradum Sc nova dignitas, & probandae Csefari rei bellies ftudium, ad conferendam utiliffimo confilio induftriam invitabat. Major etiam Gebhardo curafuit, & contradae nupera popu¬ lation ignominis delends, & infigni aliquo ad memoriam opere Boies Auftrixque gentis, quam fufeepto nuper te- mere bello efFuderat, gratis emerends. Ccnfcriptae eum in finem copis, non tarn numero, quam prsfenti audacia florentes, operisque magno molimini initium datum. Hoc frenum populationum libidini objedum non potuit non Hungaros offendere : ergo ad X. Calend. Odobres impetum in caftra faciunt, quas novae urbi erant circumjeda j nodu tamen, ut furari vidoriam velle vi- derentur : excufla vis ingens fagittarum, fed quae certum idum per nodis tenebras inferre non poterant. Rifum inconfulta oppugnatio pro ira meruit: neque tamen de- fperabat hoftis, li inftaret porro , expugnari pertinacia noftros pofle. Quartum, intra dies feptem, repetita vis eft; fed ea propugnantium conftantia, ut jam non de o#«- tuendo caftrorum vallo $ fed de laceflendo hofte, Sc ulti- madimicatione ageretur. Neque fegnius fufeeptum a no- gam j~ e - ftris bellum eft, quam nuper defenfum : caefi, profliga- dque Hungari eo majori fuorum clade, quo plures cum e xiguis noftrorum copiis decertarent. ( a ) Eo praelio Pars I. fra- >, rum per Legatos Imperatori Hah i, rico fubjedionem, & annuum cen- ,> fum jurejurando promifit. „ S - N TT (a) Herman. Contrad. A'n” Tnm Baioarire , Heimenburgum rexdifi- cant , & magnam Hungarorum copiam Ce invadentem profter- nunt, & ufque ad innumerabilis exercirus eorum pradentiam refu- gientem petfequuntur , cundis- que agminibus Hungarorum devi- dis immiffo terrore, terga verten- *i cibus, 348 ANNALIUM AUSTRIA. frada tandem eftgentis contumacia, Sc Heimburgum, coliata jam vidorum opera, arce, fofta, moenibusque communitum. Impofitum novae urbi praelidium, Sc prae- fe< 5 fci militaris fidei eommendatum. Vix caftra inde in Auftriam reduda font, cum veteres irae, impatiences fre- ni Hungaros in novam munitionem armarunt. Concur- fum magna frequentia ad ejus excidium , omnique telo- rum genere , in urbem toto triduo faevitum , operas ta- men pretio tarn exiguo, ut ex denfo iilo fogittarum im- bre, non nifi unusfit enedus. Certior noftro militi manus ferrumque acudus, quo vis hoftium tanta periit, ut caefb- rum cadaveribus avehendis naves fex onerariae vix fuffice- rent. Non delunt, qui praelentibus prodigiis afluifle urbi opem Divinam arbitrentur: nam&injedas domibus faces, vento in contrariam partem flante a tedis averfas 5 Sc tur* turem inter flammarum , telorumque minas innoxio vo- latu ante oracivium circumvedum, laetum omen attulifte civibus memorant: quae nos in medio relinquimus. (a) Quo magis mirum, Scriptorem Hungarias alias nobilem, in Annales fuos retulifle , Andream Regem Sc Boemos, &Po!onos, Sc Auftrios intra triennii non amplius fpatium, ftipendiarios fecifte. (b) At ego Her- mannum , quern authorem fequor, Virum Sc abjedis honorum tituiis, Sc religiofas vitae profeffione infignemj sequalem praeterea horum temporum, Sc quod capuo eft, miri per omnia candoris Scriptorem, non ulquc adeo excidifte fibi reor, ut in tanta regnorum clade tace- re, ,, tibus , ad caftra DEO gratias red- qua; proinde eorum fide a me alla ta ,, dentes , revertuntur. „ . Adjun- funto : Brunneri maxime, quern aC ' cia cetera hujus expeditionis Aven- curatum ubique, nee facile credn- tini 1 . 5. & Brunneri P. II. L. 5. qui lum fine veterum teftimonio , d 6 ' Annales Altahenfes rei teftes Iaudat, prehendi. fide nituntur. Conradus Abb. tlr- fperg. An. 1050. „ Ungari iterutn (u) Bonfin. Dec. II. 1.2. pag.* 1 *' „ bellant, quibus Gekbanhts , Ratis- hi 227. „ Elinc igitur Andrea cu tri „ bonenfis Epifcopus , qui erat Im- „ Boemis , Polonis Auftralibusq uC „ peracoris. patruus , obviam ve- „ orta diflenfio: quas expedition eS „ mens, vice ipfius Imperatoris, in „ ita profpere geflit, (ut Vngf r0 ' „ fugam converfos , non minima „ rum Annales referunt) ut tribes „ eos cxde afflixit. Infuper urbem „ annis hos treis ( quos retulimus/ „ Heimenburg in Marchia pofitam tedi« „ potentatus , ftipendiarios „ ficus reftauravit, & militari cu- „ ceret. „ Sed miror Bonfimum „ ftodia muniri fecit. „ nullo ufquam vetbo meminifle,.q u0 (a) Nemo veterum Scriptorum aut tempore helium in Bohemiam, dehis meminit, fi Annales Altahen- aut Poloniam illatum fit; aut 51 u °- fes, quas Brunnerus Boic. P.II. I.5. pafto Auftriaci Bohemi ac Polo" Iaudat; fequiturque, demas. Aven- ilia fe iterum fervitute exemerjnt, tinus 1. 5. an ex iisdem, an aliunde fiquidem vera ifta credidit, qu® h incertum, eadem tamen confirmat, loco affert. A. C. LIBER SEXTUS. 349 Nova in Hunga¬ rian 2 ex- A c - re, aut triumphare mendacio cuperet. Non facet certe Hermannus, liquid improfpere a nobis geftum, aut fulce- l0 5i ptum eft. Taiis erat Henrici expeditio in Hungarian!^ anno fequenti fada. Legatos de pace ad eum miferat Rex Andreas, fed iis conditionibus, quas optare magis, 'fJuio. quam fperare pofiet. Caefar, qui xqui nihii, nifi armis, acterrore, irapetraturum fe praevideret, ineunte autum- no cum exercitu in Pannoniam properat: fed quod itine¬ ra, ut fit, crebris eluvionibus aut abrupta eftent, aut im- pedita j copias per Carentaniae earn partem, quae nunc Styria appellatur, in Hungariam traduxit: Gebhardo in¬ terim Ratisbonenfi Antiftite, Welfone Carinthiae, ac Rre- cislao Bohemias Ducibus in fuperiorem Hungariam ire juft . fis, uturendo, populandoque agro eo hoftium vires di- ftinerent. ( A ) Ibi quod hoftes pugnas copiam nulquam facerent, ad fpolia verfi, omnia paftim ferre , agereque, nihil intadum bello relinquere: nullo fuo incommodo, nifi quod ferrum in imbelli, ac fugitiva plebe hebetarent. Alia longe fortuna Csefareis in caftris erat : flag- twrcu nantes ubique aquae & annonae difficultatem maximam, tliS Sc moras belli alias ex aliis afferebant. Itaque non tarn cum hofte, quam cum paludibus, fluviisque ludandum fuit. Quod cum Hungaros non Iateret, fame & invio elemento debellatum rati, ripas tantum fluminum, & aquarum tranfitus obfidebant. Et trepidatum fane jam in caftris noftris eft, quod & autumnus fenefceret, & in vafta provincia nihil jam annonae fupereflet. Angebat Gelarem impeditus gemino hofte reditus j neque enim_» transmitti unoloco tantus exercitus, neque obfeffis tarn numerofo hofte litoribus , Iparli copiarum manipuli objici ad caedem poterant. Unus erat ad Jaurinuni_j tranfitus $ led is firmi operis caftro , & numerofo pradi- dio obleptus: nec alia Ipes fuperabat, nifi in invida mi- litum manu, quae obftantes hoftium cuneos, & caftri mu- nimenta ipfa perfringeret. Earn laudem , ut propriam aprtus, Xx 3 fUcB „ rat, fumptu ? longo propter flu- „ viorum illuviem circuitu, per Ca¬ rt rentani fines tranfiens , pervium- „ que regnum invader.s, hac & il- ,, lacHungarico exercitu latrocinan- tium more fugitante, & nufquam aequo matte conferre manum au- dente, omniacircumquaque, quo¬ ad fumptus militi fuppetebant, vafta reddit. „ rei in- commQ- da ab eluvio¬ nibus. Reditus ex Hun- garia vi (a) Herman. Contraft. A. 1051. „ Sequenti autumno , magno cum „ exercitu pactum Andrea. Regis, ut „ per legatos ofFerebatur, accipere „ contemnens, Pannonias petiit, & 5, devaftavit; Gebehardoque Ratifpo- „ nenfe epifcopo, & m/ ff „ laojue ducibus , ad feptentriona- „ lem Danubii partem depopulan- „ dam transmiflis, ipfe, devefto a „ navibus, quantum in equis pote- ?> 3$o ANNALIUM AUSTRIA fux gcnti facerent Burgundi, Saxones, ac Poloni, qui Csefarea turn ftipendia merchant, contento Audio, in ma- gno manipularium deled:u, evicere. Res e fententia ce£ lit: perruptum hoftile agmen , aggeres, foffieque, quo vidor jam evaferat, armata manu fuperatse 5 proHigati, quos audax fadfci coniilium in ftuporem, fugamque dede¬ rat , prseiidiarii 5 via denique per adjun&um caftro pon- tem exercitui patefabta, utpaucorum, qui noviffimo in agmine erant, militum interitu, tota caftra brevi in tuto -nil*?* fi nt coilocata. (a) Caefereo periculo defundlus, qua erat bumn. in res lacras Iiberalitate, Heimburgenfi Pnepolito in ufum f™ Ecc & CollegiiSacerdotum, cui praeerat, non modo pnediiunius Maher- frudtus annuos, fed tertiam quoque, qui ex nova urbe tumMar. exiAerent, proventuum partem, cum totius regionis,quae tllZJi- kella nuper Hungaris ereptaeA, decimis attribuit. (b) tau Adalberto Marchioni, cujus omnibus his bellis Ipecfo- ta opera fuit, agreftes fundi aliquot ad Grafenbergam-* ceilere. (c) (a) Herman. Contract. An. 1051. „ Sed cum laboranti jam penuria & „ fame exercitui ( Henrici III.) Hun- „ gari reditum pararenc interclude- „ re, oppofitisque per ripas fiumi- „ num prsemunitas, vadofasque pa- „ ludes copiis fuis, omnes fe vel ad „ deditionem cogere, vel inediami- „ nicarentur extinguere; militesin- „ territi hoftes per fluvios obfiften- „ tes , incundanter transvadantes „ fugant, quandamque munitionem ,, firmiftimam, ad poncem Rabiniza „ fluminis ftrudam, in qua maxi- „ mam hoftis fiduciam habebat, qui- „ dam ex Burgundionibus, Saxoni- „ bus, & Polonis milites , non fine „ fui periculo, fiumine tranfito, in „ brevi expugnatam capiunt, caefis- „ que palatisque Hungaris reliquo „ exercitui viam pandunt. Quaeper- „ tranfeuntibus penecundisincenfa, ,, aliquot de poftremis in maguo pe- „ riculo, hoftibus infequentibus in- „ terclufit. ,, ConfirmantiftaAbb. Ilrfperg. Anno 1051. & Annal. Saxo Anno io<)2. Not. ex Aloldo ad An¬ num 1051. „ Andreas in tributo „ deficiens Imperatorem denuo irri- ,, tat , & infuper Adalbertum Mar- „ chionem in fua terra Auflrali tur- „ bat, qui ei ftrenue refillic. „ Sed hac ad Annum 1050. pertinere vi- dentur. Remit _ (b) Extant Diplom. duo, fed mu- tila Henrici 111 . Imp. Data Heim- burgi VIII. Cal. Novembr. An. 1051. Indid.IV. apud M. Flanfizium Germ. Sac. Tom. I. pag. 2^1. & fequent. ,, Henricus Imperator Auguftus - - „ quoddam predium ad altare in lo- „ co Hainburcb , in honore S. DEI „ Genitricis Maria, Sandorumque „ Martyrum confecgatum cum om- „ nibus appendiciis in proprium tra- „ didit, ea conditione, ut Prapofi- „ tus Fratrum ibi DEO fcrvicntium „ liberam habeat poteftatem poffi- „ dendi &c. „ Alterius Diploina- tis Synoplis eft hac: „ Henricus Im- „ perator - - decimum manfum* „ redamque fruduum decimatin' „ nem totius regionis in finibustln- „ garorum gladio ab holle acquit „ in pago OJterricbe ad altare S. Ma- „ ria in Heinburcb & tertiam partem „ utilitatis ullo modo de eadem m- „ be provenientis tradidit, ea ratio- „ ne, ut Prafedus Fratrum i nlbl „ DEO fervientium liberam habeat „ poteftatem poffidendi &c. » no eodem ex Cod. MS. Lambac. (c) Diploma Henrici III I^P* r" Ratisponse prid. Id. Novembr. A n ' no 1051. Indid. V. apud Reveren- dillimum Abb. Gottwicenf. Form lib. 2. pag. 2 6 ? . „ Noverint om- „ nes - - qualiter nos - - " 0 LIBER SEXTUS. 351 A - c * Remiffis ad hyberna copiis, quanquam de pace cum Adalberto Marchione Rex Andreas per internuncios tradaret, (a) nihilo magis belli confilia refrixere. Pun- gebat Oefarem anni proxime lapli fruftrata opera, & ad urgendum in Hungaros bellum incitabat. Neque nul- lus Andrea: ex pertinaci Germanorum conftantia metus erat. Reputabat animo, quo cum hofte fibi res efiet, quem nec aggredi auderet ipfe , nec fuftinere vis ulla pof- fet: quod jugum Hungaria nuper non fubii/Iet, non ar- morum fuorumj fed eluvionum, quae annuae efie haud foleant, beneficium fuifte : Rabam iterum fi tranfiret Cae- far, jugum totis cervicibus recipiendum. Hos inter me¬ tus Ipei quidpiam Leonis IX. fumrni Pontificis in Germa- niam adventus oftendebat: hoc arbitro non dubitabat, fi non caufam meliorem j proniorem tamen in pacis leges Caefaris animum fe habiturum. Caefar, qui & honoris fui, Sc Imperii rationem ducebat maximam, contradis e Ger- 1052 mania copiis An. ML!l.aeftate jam praecipiti, in Hungariam tendebat. Paftavii menfe Quintili fuit, ubi Engelberto Kpi- Icopo non modo Ecclefiae ejus jura, poffeffionesque con- firmavit^ ledamplametiam adKirchbachumin Auftria, ubi radices Comageni montis font, terras partem dono dedit, adjedis ad centum in monte Comageno jugera, venatio- num, pifcatusque juribus. (b) Paflavio reda in Auftriam promota caftra funt: fed quod anni fuperioris expeditio fruftrata cautiorem jam Caelarem reddidiflet 5 mutata belli fedes, caftraque in adverfum Danubii litus funt translata. Bresburgum, quae urbs frontem Hungariae ab ea parte munit, fofta , aggereque cindum, Sc utperrupto eo aditu pronus ad cetera armorum curfus erat, ita fum- ma ope eft: oppugnatum. Sed pradidiarii militis egregia vir- 51 voturn fervitium Adalbert} Mar- 5> chionis , eidem Marchioni Adal- u berto , llxorique fzue Froiz# manfbs 55 Grafenberch , & circa eundem lo- si cum fumendos &c. „ (a) Herman. Contraft. An. 1051. 5i Redeunte Imperatore,illisque,quos si ultra Danubium transmiferat, re- „ bus profpere geftis, Jam dudum 5 , reverfis, Andreas Rex a noftro „ Marchione Adalberto pacem poftu- » at ? m e amque viciflim tri- ,, buit. „ Chron. Auftral. A. io dens munitiflimum caftrum Pefcha , „ (PoTonium) quod ad Danubii ri- „ pam fitum eft, habetque lubterra- „ neum meatum ad fluvium : filen- „ te node Tub aqua natans quidam „ ( Zothmunium Bonfinius Dec. II* „ 1 . 2. appellat) omnes CaeTaris na- „ ves perToravit, Tubmerfteque Tunt, „ &perit commeatus , & belli appa- „ ratus, multitudoque militum non ,, parva. Elaec jadura tantum debi- „ litavit CaeTarem, ut loIvere obfidio- „ nem , & in Germaniam redire „ coadus lit. „ Idem narrat Bon- ftnius & Inchoffer An. 1051. qui ta- men aliam caufam, S. Aniani videlicet coelefte praftidium, commemorat. S. 55 55 55 55 55 55 55 55 55 55 55 55 55 55 )) )) 55 » 55 » 55 55 55 55 (b) Wibertus Archidiac. in vita Leonis IX. PP. 1 . 2. c. 8*. „ Non modicus ei inerat Tervor in augen- da Republica. Idcirco Hungari A Principes a Romano nuper Imp e " rio dillidentes , multiplicibus l e ' gatis adierat, ne detredarent To- lita Tubjedione Imperatori pril’ca perfolvere tributa, quod & com TenTerant, li prteteritorum coni- milTorum eis concederetur indul- gentia. Quapropter landa coni- monente pietate, coadus eft tio antiquam patriam repetere, pro eorum mileratione, qui c ° n tra Imperium moverant bellutn* pcrTuaforiis precibus i>pP er lf- e ^ aures expetere. Sed quia Ta6tio- ne quorundam curialium, c l ul c Jl licibus landi Viri invidebant ac bus, Tunt Augufti aures obtura precibus Domini Apoftobci; 1 Romana Respublica Tubjedio Regni Hungariae perdidit, hue dolet finitima patriiE pr^ * & incendiis devaftari. 5 > / LIBER SEXTUS 353 • minis iras intentafte ferunt, ni pa de Apoftolica minicans, cumlm- >, peratore difceilit, & aliquantum 5, cum eo temporis manfit. „ Not. cx Aloldo ad An. 1052. „ Ipfelm- j, perator exercitum per O/ierricbiam » ducens cum Addberto Marchione » & Emefto filio eius invadit Unga- » riam, ac Brecesburgum obfidet. Sed » quia Andreas in Regno fuo religio- „ nem Chriftianam bene procuravit, j, Leo Papa IX, in exercitu praefens, „ & ab Andrea rogatus, fe interpo- „ fuit, & pacem conciliavit. Undelm- „ perator Andream Regem confirma- »> vit, & ejus filio Sdomoni vix nato fi- ,, liolam fuam Zo/> 4 /»fpopondit. (b) Herman. Contra**, aut jeju” Continuator An. 1053. „ Impera- „ tor Benricus magno apud Tribu- „ riam conventu habito, filium x- „ quivocum, Regem a cundlis eligi, „ eique poll: obitum fuum, fi reftor „ juftus futurus effet, fubje**ionem „ promitti fecit. - - - Ibi etiam le- ,, gati Andrea Regis Hungarorum, „ pro pace paftoque, cum fuffragan- „ te RatifponenfeEpifcopo, irnmen- „ fampecuniam, fuseque provincice „ partem, & ad expeditiones omnes, „ prseter Italicam , fuos ituros pro- „ mitterent, Imperator ea fe acce- „ pturum fide data fpondens, eos „ remifit. „ Thwrocz. Chr. Hung, part. 2. c. 43. aliter longe rem nar- rat, fed fine veterum teftimonio : Csefarem tot incommodis conftri- **um pacem ab Andrea petiiffe ; ob- tuliffe Sopbiam filiam fuam Sdomoni , Andrea filio , /ponfam ; execratum effe, fiquis fuccefforum CaTarum bel- lum in Ungaros moveret, his fubdit: „ Rex itaque Andreas - - - pacem „ cum Csefare compofuit. - - Tunc ,, Rex Andreas folita Regum Hunga- „ vix largitate utendo, mifit Cxfari ,, quinquaginta corpora immenfo- „ rum hufonum. „ & Trt- buria conclu - dilur . lurid nova a Conrddo) Dace Ba¬ varia n li¬ fer exau- thoratOy & An¬ drea l{ege Hungaria in fadus fertraUo, 354 ANNALIUM AUSTRIA Cxfer coa6lo quorundam Principum concilio, tanquam A - c * majeftatis reum, Bojariae Ducatu abdicavit. (a) Quae res Conradum penitus transverfum egit, Hungarisque haud fincere cum Henrico conciliatis adjunxit. Cadar, nafcentes inde turbas comprefTurus, e Carinthia, quam Conradus invaferat, eje&um, iis etiam, quas ibi habebat antea, poffeffionibus privavit. (b) SedDux ignominiam non ferens, ad Andream Hungariae Regem profugit: quern cum blandis fermonibus, & officiis, quoquo vellet, cir- cumageret 5 iliud brevi effecit, ut a juratis nuper pacis conditionibus rurfeim difcederet, & Carinthiae partem» cum Hengftburgo oppido vi capto, profugo Duci tranferi- beret. ( c ) Ad has turbas atrox brevi in Caefarem con- fpiratio acceffit, tumuitus authoribus, ut fama erat, mi- litaribus copiis, ex Italia cum Welfone Carinthiae Duce, & Gebhardo Ratisbonenfi nuper reverfis: Sed ejus rei to- fpicio Weifonem etiam, ac pne ceteris Gebhardum affla- vit. (d) Et quanquam omnes ifti perfidiae brevi poenas dedere, Welfone in Bore aetatis extindto j (e) Conrado ex Carinthia rurfum profugo, & (eu ulcere peftilenti, feu 1054 veneno e vita exturbato j (f) Gebhardo denique in cufto- (a) Herman. Contrad. aut ejus- dem Contin. An. 1052. „ Difcordia „ inter Gclhardum Ratisbonenfem „ Prseftdem, & Conradum Bajoarfie „ Ducem, mota,& agitata. „ Idem An. 1053. „ Imperatore in Saxo- „ nia apud Merfelurg comanente — ,, Conradum Bajoarue Ducem , cui „ jam prius infenfus erat, incufa- „ turn i quorundam Principum ju- „ dicio Ducatu privavit. „ (b) Herman. Contr. An. 1053. „ „ Imperator magno apud Triluriam „ conventu habito , filium tequivo- „ cum Regem a cundis eligi fecit. „ Ad quem conventum cum Conra- j, dus dudum Bajoarias Dux venire » noleps , cum expeditis militibus ,, Regi. rebellare moliens , Hungaris ,, fe adjungere tentaffet, & Carentani ,, fines invafiffet: quibusdam inibi, „ quK prius habueny:, poffeftioni- „ bus fuis,ab Imperatore privatus eft, „ eas quafi legaliter acquirente. „ (c) Idem An. 1053. „ Per idem „ tempus Conradus dudum Dux ab „ Andrea Rege Hungarorum gratan- „ ter fufceptus, ei, ne allegatum „ cum Imperatore foedus perficeret, » diffuafit, & auxilio ejus quandam Carentani partem,quorundam etiam primatum , qui earn poffidebant, machinatione , aliis expulfis pri- moribus invafam cepit. Impera¬ tor vero in Bajoariam veniensDu- catum ejusdem provincial filio fu° „ tequivoco tradidit. „ (d) Continuator Hermann! Con- tradi ( qui tefte eodem Continuato- re & Chron. Auguftenfi An. io 54 * mortuuseft) Anno 1055. ,, Gtfa* „ harduSy Ratifponenfis EpifcopuS> „ & Welfus Dux , licentiam repa- „ triandi ab Italia impetraverant > „ militesque eorum, illis ,ut ajunt, „ ignorantibus , contra Imperato- „ rem conjuraverunt. Quo tern- „ pore Welfus Dux fiuis, Scomni p°" pulo admodum flebili morte p r3e ~ ventus, apud Altdorfenle Ccen«" bium fepultus eft. „ (e) Chron. Hildesheim. lldp^' genf. Marianus Scotus. Anno „ Welfus Dux Carinthiorum ’’ (f) Chron. Hildesheimenfe: An¬ no 1054. „ Conradus DuX, ar * „ Noricus, ab Imperatore expul in Pannonia exul male inorl 5 V^ * Ma- » )) LIBER SEXTUS. A -c. cuftodiam dato, & aliens mifcricordiz relicfto,* (a) An- 10 ?5 d rex tamen perjurium diutius impune fuic, & quaefita in Hungariam jura nullo deinceps tempore revocata. Conrado in Hungariam expuifo fuffe&us in Boja- riaDux eft Henrici Augufti fiiius, quern Hermannus Hen- ricum , LambertusSchaffnaburgenftsConradum appellate nifi fratre fortafle ad Regnum vocato, Bojariae Ducis titu- los Conradus primo acceperit. (b) Sub id tempus Pa£ favienfibus Henrici Caefaris munificentia nova rurfum prae- dia in Auftria accefterunt, Gobatfprunenie, & Chruba- l0 5<5 tenfe : (c) qux anno MLVI, & vico & valle Paumgar- tenfitota, hinc Hungariae Iimitibus, inde Henrici Comi- tis praedio,&Richwini, majeftatis nuper damnati, fundis definita, liberaliter auda Funt. (d ) Pars I. Yy 2 Hsc Marian. Scot. An. 1054. „ Comadus „ Dux - - in Pannonia exul, vene- „ no fublatus eft. „ Urfperg. An¬ no 1055. Cun0 Lux antea Nori- „ corum ab Imperatore propter per- fidiae fuaj culpam expulfus, in Pan- nonia male exul obiit. „ Her- manni continuat. 1060. „ Cunradus , „ qui Carentanh folo nomine Ducis ,, prsefuit, moriens locum dedit : „ cujus Ducatum Bertboldus Suevi- „ gena accepit. „ Monachus Brun- vilarenfis apud Leibnit. T. I. p. 316. haec de illo habet. „ Cunonis inte- „ ritus hxc caufa extitit, quodcon- „ tempta Imperatoris Henrici filia, „ quam uxorem accipere debuerat, „ & ob hoc fui Ducatus honore de- „ pulfus, fed propere Ungaris ami- „ citia conjundus eft. Horum ete- „ nim auxilio moliebatur eum non ■>■> folum bello pulfare, fed & regno 5, privare, fi poflet. Quod tale tan- >, tumque facinus fruftra conatus i, eft : nam veneno , quod coquus 5, fuus per immiftlonem Imperatoris j, pro padione pecunise,prandio ejus „ immifeuerat, extindus eft. Cui „ Imperator non folum pecuniam „ non dedit, fed & pro magnomu- ,, nere, ne fe deinceps videre praAu- „ meret, conceffit. „ Sed huic narratiom CaTaris probitas fidem de- rogat. (a) Herm. Continuat. An. io clt * De state Adalberts conjedura du poteft ex morte Leopoldi 1 * P are " An. 994. extindi: „ Cetera ex « “ „ felbachio & Arenpeckio m Cn .* „ Auftris : & magis ex Ottone „ fingenfi 1. 6. mox referendo p v bun t* „ LIBER SEXTUS. 357 A,c - Sc Adelberti ahnepos, non alium ex Majoribus fuis di- gniorem putavit, ad quem generis fui originem referret, ac Albertum, Pannoniae fuper ioris vindicem, ac recupe- ratorem : (a) nec Scriptor recentior dubitat, quin Adal- berti primum meritis a Caefare datum fit, ut Babenbergicae gentis Principes continenti deinceps ferie rerum in Aufiria potirentur. (b) Sed iftud, unde acceperit, me latet. Sepultum efle Mellicii, quod ille pretiofo thefauro facro- fan£foe Crucis locupletarat, (c) & ad Majores fuos ad- jun&um, monumenta fepulchralia fidem faciunt. ( D ) Conjugii fru&us, ex nobiliffima conjuge Leopoldus Sc Ejus fin. Erneftus erant: ille fa&is ingentibus , Sc immaturo inter Henrici III. nuptias obitu clarus 5 ifte non impar parent! filius, Sc ab ejus exceffu , paternos in titulos mox fuc- ceflurus. (e) Formam regendae provinciae haud diverfam ab ea, quae fiib Leopoldo, & Henrico viguit, fuifie exiftimo: nam ad tuendam praefe&uras dignitatem , praedia , fundosque status certos a Caefare attributes habuit: neque pauca per Au- firiam Sc Conradus, & Henricus, uterque Imperatores, dalberto in Epifcopos, Sc alios utriusque ordinis Viros bene delm- Manho- perio meritos, funt elargiti. (f) Religionis cultus, fplen- dorque facrorum ere£tis Ardaggerae, Sc Heymburgi Sa- cerdotum Collegiis non mediocriter efi: audlus. (g) No- bilium, praeter Sigefridum Plejgenfem,& Henricum, in- certum qua ftirpe, Comites 5 Riclwinum, ac Rizimanum, Y y 3 nulla (a) Otto Frifing. 1 . 6 . c. I*). ,, Ex „ hujus Alberti fanguine Albertus , „ qui poftmodum Alarcbiam Orienta- ,, lem, id c^Pannoniam[uferiorem Un- garis ereptam Romano Imperio « adjecit, originem duxifte tradi- 55 tur. „ (b) Thom. Hafelbach. in Chron. Auftr. col. 699. Imperator con- 55 filio & armis prasdidti Alberti Mar- ,, chionis Auftriae, Auftriam recu- „ peratam, & i n ditionem Germa- ,, norumpeceptaj-n,eidem/i/^fr/o do- ’> no dedit, & iterato in Marchio- ’a t ?f m A :a i tU1C ’ 5> Arnpeck. in Chr. Auftr. Col. 1181. ,, Quam Provin- }) ciam ( Aujlrtum ) Imperator Hen- ” r 9 lcu / s . 111 - dl ?° Marchioni Alberto „ & fuis Cohaeredibus in feodum „ perpetuum donavit. „ i dem vi _ detur fentire Sunthemius in Tabul. ClauftrO'Neoburg. Col. 1008. (c) Conrad, de Wizenberg. Abb. Mellic. in Chron. brevL „ Hujus „ (Adalbert/ At.') induftria Dominica: ,, Crucis portio non minima, quae „ hadtenus hie habetur ,• & adora- „ tur ad locum iftum delata eft. „ Confirmant id ipfum Author Hift. Fundat. Mellic. Tabul. dauftro-Neo- burg. & Arenpeckius in Chr. Auftr. & Aloldus ad An. 1045. (d) Lapis fepulchralis Mellic. Tab. Clauftro - Neoburg, quse etiam me- morant, Mellicii fedem fuifle ftabi- lem Adalberti Marchionis : quod con- firmat Arenpeckius in Chron. Auftr. (e) Chron. Salisburg. An. 1056. „ Albertus Marchio Auftris obiit: „ Emeft filius ejus fucceftit. „ Alol¬ dus An. 1046. „ Succedit Ernefus „ fiilius pariter Fortis, & Probus. „ (f) De his fupra fuis locis. (g) De his fupra. Lamhac* Momifl. exordia. 358 ANNALIUM AUSTRIA) nulla quod fciam , ufquam mentio: fuifte tamen non a. c. paucos inde conjicio, quod fub Ernefto filio & fiicceflo- re magno jam numero inter teftes referantur. ( a ) Latent etiam, quae cum Pannonix fuperioris parte Auftrix adjun&a funt vicorum, ac oppidorum nomina : nec ilia, tam clari jam olim nominis, Vindobona, an cum ruinis fepulta, an aliqua fui parte vel inter rudera extite- rit, indicio fe ulio prodit. Lxtior aliquanto Auftrix fu¬ perioris facies, quag prxter mutatos identidem Dominos, Bojarix videlicet Duces , nihil toto hoc tempore incom- modi eft perpeffa. ( b ) Florebant in ea antiquiflima duo e Divi Benedi&ii inftituto Coenobia, Manfeenfe, & Cre- mifanenfe: fed hoc ipfb, in quo verfamur, anno, tertium acceffit, ejusdem fornix, acDifciplinxMonafteriumLam- bacenfe, Conditore, ac parente Adalberone , clarx fan- 6timonix Epifcopo Wirzburgenfi, qui, quod pater Ar- noldus Comes, Welfx, ac Lambachii Dominus, Colie- gio Sacerdotum duodecim defignavit, magnis fubindeve- dagalibus audfcum D. Benedidh familix tranfcripfit. (c) Nobilitatis prxcipux in ea nunc Auftrias, tunc Bo- jar ix parte, Welfenfes una ac Lambacenfes Comites erant, quorum ampla non modo ad Traunam fluvium? fed in Auftrias, Styrixque finibus, caftra , oppidaque? erant, qux fubinde ad Neuburgenfes, & Formbachenfes Comites tranfierunt. (d) Clariores etiam Welfenfibus, Sty- ( a ) Diplom. Ernefti March, infra referendum. (b) Plures fub Henrico II. Conra- do II. Henrico III. fuere exauthora- ti & fuffedi Duces Bavaria: , qui- bus ea regio, qua: poftea Auftria fu¬ perioris nomen reperit, peridtempus parebat: ut fuis locis fupra indicatum eft. Qua: tamen vicimtudines nihil in Aujiria inferiore mutationis attule- runt. Id quod conjeduram praebet: Marchiones Auftria: a Ducibus Bava¬ ria: minime dependifte. Et quan- quam ad inftaurandum Heymburgum Conradus Dux defcenderit cum Adal- berto Marchione, tamen non videtur plus juris in Auftria exercuifle, quam Gebhardus Ratisponenfis Epifcopus, qui primo loco inter authores ejus confilii numeratur. (c) Litera: Adalberonts Wirzbur- genf.Epifcopi date Ratispona:. An¬ no ML VI. Indid. IX. Epifcopatus autem Domini Adalbmnis XII. & re¬ late a Biographo ejus apud V. Cl* Hieron. Pezium Tom. II. Col. i 3 - quarum initium eft: „ Ego Adal- „ bero DEI gratia Wirzburgenfp „ Epifcopus notum effe volo onani- „ bus Chrifti fidelibus, qualitcrP a ' „ rentes mei, ob falutem animaruin „ fuarum, in loco Lambacb did°» „ congregationem inftituerunt CD' „ ricorum : & qualiter ego h*i'? s „ eorum fadus - - - Hsec onm ia ,, Ekfeberto venerabili Abbati coni' „ mill, eo quo ego hsec jure habui» „ Monafteriique curam poteftatp^ „ habere feci. - - - Adum eft~ „ tispona: Anno MLVI. IndidiO" ( d ) Biographus B. Adelbffont Wirzburg. Epifcopi : apud Hieron- Pezium.Tom. Il.p.y. „ ,, dam Comes Arnoldus noniine> 1 „ caftrum opinatiflimum in „ cenfi loco - - juxta fluvium, j „ vocabulum TrawHnhabitabat, LIBER SEXTUS. 359 A - c - Styrenfes Comites fuere, jam turn inCarinthiae Marchiam, cui de fuo nomen Styrise fecerunt, transgreffi. ( a ) Sed de his latis. Ernefto ob ingentia Adalbert! merita, paternae di¬ gnitatis jura a Caefare Henrico funt confirmata. Excepe- rat nuper Henricus Vidfcorem Ii. Rom. Pont. Goslariae ap- paratu maximo, led brevem ejus adventus tetitiam mors Caefaris ad III. Non. O&obris confecuta funeftavit. (b) EfFerri cum hoc Principe quies ipfa,ac felicitas Germania: videri poterat; ita ab ejus morteHenrici filii, quern quar- ti nomine lugendum Ecclefiae, ac Imperio illuxifle vide- bimus, temeritate retro Iapfa funt omnia. Vi6k>r Pon- tifex, in cujus pene manibus expirarat Henricus III, ut Caefari optime de republica merito referret gratiam, quin- quennem ejus filium, fuo & ipfe afienfu, paterno in Im¬ perio confirmavit. (c) Sed quod re£fc>r tanti Imperii puer, deftituendus hand videretur; Agnetis, matris Au- gufke, tutelas, quae Bojariae regendae interim admota eft, commendandum Principes putarunt. (d) Haec dum res provinciae fibi delegate curat ftrenue, adfunt ex Hungaria Oratores Andreae Regis, pacis firmi- tatem, fponfamque Salomoni fiiio Henrici IV. Sororem poftu- Styriae. „ Otachar Marchio Styren- „ fis, filius Ottachyr Marchionis, ge- „ nuit Ozi Marchionem, qui tem- „ poribus Henrici III. Imperatoris „ pollebat. „ Ozi Marchio ifte in¬ ter teftes primo loco fubfcripfit lite- ras Ernefti Marchionis Auftriae Melli- cenfibus datas his verbis: ,, Oezo „ Marchio de Styre, ,, ut videri poteft in Philib. Huberi Auftria ex Archiv. Mellic. illuftrata, pag. i. (b) Chron. tlrfperg. Abbat. Chr. S. Pantal. Chronic. Auguften. Annal. Saxo. „ III. Non. Odob. praefen- „ tem vitam in Domino finivit. „ (c) Paulus Bernriedenfis in vita Gregorii VII. c. 60. „ Tertio Hen- „ rico mortuo, quartus Hie Henricus „ Rex, permittente Romano Ponti- „ fice ViBore , qui tunc morientiprae- „ fens erat, haereditario jure fuc- „ ceflit. „ (d) Continuat. Herm. An. 1056. „ Cum adhuc decenter, utpote pue- ,, rulus quinquennis, gubernare non >, potuit, ipfum cum regni caula „ curandum, cundorum juffu Prin- „ cipum Mater ipfius Agnes Venera- ,> bilis Imperatrix accepit. n „ vedigalia & tributa , lecundum „ antiquam legem a transeuntibus „ folvebantur. - - - Hie ex ftegila , „ nobili uxore ex Francia orientali „ oriunda, plures fufeepifle filios „ fertur. - - - Habebat filium, no- „ mine Gotfridum , dignitate Mar- „ chionem, virum ftrenuum, & for- „ tem, virum rebus bellicis aptifli- „ mum, crebris praeliorum fucceffi- ,, bus fortunatum. - - - Cujus di- j, tioni cum reditibus circumjacenti- 3, bus ferviebat Putina , urbs inclyta, j) & famofa, quae - - ad arcendos 3 ) hoftiles Pannoniorum incurfus & 3 , devaftationes antiquitus conftitu- 3 > ta fuit. Magnae etiam nobilita- tis - - habebat filium , quae nup- 3> fit Ekfteberto Comiti, cujus caftrum „ Wvenburg (Neuburg) didum, in „ ora £w/numinis eft fitum. Huic 3 > poll felieem fratrum exceflum , in „ fortem dons urbs p utim cum om _ „ mbus ad fe pertinentibus cecidit. „ Beata igltur *egi 4 t-concepit, „ & pepent filium Adalberonem di- „ dum &c. „ (a) Chron. Voravienfe MS. apud Sigifm. Pufchium in Chronol. Sacr, Ernejlus Auftria Marchio IV. 360 ANNALIUM AUSTRIA Hewici poftulantes. Neque difficulter in poftulata defcenfum, A - G * laiomZi tum q u °d Agnes, mater Augufta, digno in matrimonio Hunga- collocatam cuperet filiam $ tum quod Henrici aetas tenera " nu P^ a ^ e0 adverfus vim omnem muniri egregie Jponfa. videbatur. (a) In pa&a igitur ubi conventum eft,exeun- te Septembri menfe, Agnes Augufta vidua, cum Henri¬ co filio, Iponfaque Sophia, in Auftriam defcendit. Qua occafione, ad VI. Non. Od:ob. Anno MLVIII. regios ali¬ quot fundos, Manswerds fupra Vifchaham ad Danubium fitos, forumque ejus oppidi, quod a S. Hippolyto nomen habet, ejus loci Coenobitis j (b) 8 c Froizae, reli<5tae Adal¬ bert Marchionis Vidus prsdia aliquot (c) tranfcripfifle Henricum reperio. Sed Istas Iponlalium regiorum Ipes ingens brevi turbo concuffit. Andreas utRegnumSalomoni filio firmaret fuo,fep- tennem vixdum puerum, facra corona lolenni ritu impo-1° 6 ° Beh in fita, Regem fiiccellbremque declararat. Id belli fignutn tetem™ inter iplum,acBelam fratremmox erupit. An¬ drea* dreas, qui quo loco res eflent, ex fluxa Fuorum fide fads f“ um in ~ providebat $ mature ad Henrici IV. Germanise Regis opem ^ tnjL confugit: filiumque Salomonem , bona Ernefti Aufirii pace, An. MLX. Mellicium fecuritatis caula transmifit. Nec dilata auxilia funt: miflus cum copiarum parte Ec- ber- (a) Continuat. Hermanni Con- tra£L A. io^g. ,, Andreas Pannonias „ Rex, cum prius pacempa&umque „ per legatos cum Henrico Regecon- „ firmaffet, etiam fororem ejus mi- „ norem filio fuo, adhuc puero, fpon- ,, lam obtinuit. „ Sopbiam appellat Aloldus, aliique fororem Henrici IV. &Salomonis fponfam: Greg.VII. PP. 1 . 2. epl. 44. Juditham nominat. (b) Lamb. SchafFnaburg. A. 10^9. „ Rex C Henricus IF. ) Nacalem Do- „ mini in Civkate Marouwa celebra- „ vie, in confinio fita Hungariorum , » ftruSo, & confecratoin loco,.q u i vocatur S. Hippolyti , & pro aniij 13 Ima noftrx pediffcquje , ante j^' nuam ejusdem Monafterii fepuky> ad pnebendam fratribus DEO, Ibis- „ que fanftis in eodem loco die, 00 ' „ unique fervientibus cum omnibus „ pertinentiis - - feu cum omni uft>> „ qui inde provenire poteft, & f 0 ' „ rum in S. Hippolyto in proprium be- „ dimus, atque tradidimus &c. G^' „ bardus Cancellarius vice Leopold' A 1 '' „ chi-Cancellarii recogn. „ Ludvig* MS. T. IV. L. 6. N. 1. 57 v ac j jljli cuiimuu uta ivi nrr* ^ ata»_># a. a v « A_<* 4 35 8 c Bulgariorum. „ Lit. Heinrici Re- (c) Liters Henrici IV. Frofat Ada berti March, vidua: datseA.io58* eXie > pertorio Tabularii Aulici Vienn. apV Excellentiffimum&Illuft.Com.Jf' _* gis data: Ccenobitis ad S. Hippoly- tum VI. Non. Oftob. A. 1058. The- f e s quarum apographum ex Codice MS. non admodum antiquo tale eft: „ Si loca divinis cultibus mancipa- „ ta &c. regales manfos in loco Ma~ ,, nefwerde y infra Schyvecbant, 6 c Vifcha- „ ha juxta Danubium, quoad maxime ,, fieri pofllt, in Marcbia Ojlerncbe „ in Comitatu Arnejli Marchionis fitos „ ad altare, in honore Domini noftri JESUChrifti, & S. Petri Apoftoli, fan&ique Hippolyti Martyris con- 3) a WurmbrandjConfilii Aulico-Imp ' rialis Prxfidem. De Privilege 0 .. v T e ir Henrici IV. quod Diirenpaclm \ • Non. Od. datum legitur, cui uS tium &c. „ Ex quo decet celficudi „ nem Imperialem &c. „ Yl .. rf ferv. prtevias Elieronymi P ex11 i* * Col. 1168. &HanthaleriFaft.Ca piiii. t. i. Eiog. iv. $. a Nun1, VIII. ad XII. LIBER SEXTUS. 361 A,c - bertus Citicenfis Epiicopus, Sc Wilhelmus Thuringiae i°6i Marchio, qui cum Bohemicis, Boicis, Sc Auftriacis co- piis inclinatas Andreae res interea fuftentarent. (a) Sed Wilhelmo Sc Ecberto tantum animorum erat, ut ne ex- pe&ato quidem auxiliarium copiarum adventu in Hunga- ros irruerent, Sc eorum ingentem multitudinem caelam, profligatamque in fugam averterent. At ubi pudor apud bellicofam gentem in timoris locum fubiit, exarfere enim- vero animi , ignominiae dolore faucii, totamque lat£* Hungariam, ad abolendum ejus fugx dedecus, in arma egerunt. Jamque Sc Wilhelmum Sc Ecbertum fuse audaciaa poenitere coepit, in loca tutiora paulatim fe recipere ex Hungaria meditantes, dum nova a Bohemorum Duce, Sc Ernello Marchione Auftriae auxilia advenirent. (b) Mo- ram Ernefto injecerant Andreae Regis conjux, ac filius, quern cum matre ac thelauro regio, non ignarus fummi dilcriminis, Rex Andreas Mellicenfe in caftrum deportan- dum curavit. (c) Sed dum viam evadendi rimantur Wilhelmus, Ecbertus, Sc Andreas, crebrisque Hungaro- r um impreffionibus carperentur, vi£tores quidem plerum- que, led vi&oriis ipfis ad fummam paucitatem redadti 5 Pars I. 2z ca- (a) Lamb. Schaffnaburg. A. 1061. „ AnAreas Rex Ungariorum, videns „ Belem, quendam propinquum fuum, „ Regnum affeftare, & Ungarios a „ fe paulatim ad eum deficere,uxo- ,, rem fuam, & filium Salomonem , cui „ Imperator filiam fuam,parvulo par- 3, vulam defponderat , cum multis „ opibus ad regem Henricum trans- „ milk, petens, ut & fibi miffo exer- jj citu fubveniret, & fuos, donee re- 33 bus tranquillitas redderetur, fer- 3 , varet. Rex Wilhelmum Marchio- nem Thuringorum , & Epponcm 3j {Ecbertum diminutive) Citicenfem 3, Epifcopum , cum duce Boemorum „ & exercitu Bajoarico illuc mifit. „ Note ex Aloldo ad A. 1058- MLVIII. 3, Andreas Rex Ungarite coronari fe- 3, cit filium Salomonem , qui vix erat „ annorum feptem. Sed huic Re- 3) gnum eripere mox meditatus eft „ Beta , Andre* Regfefrater. „ Idem A. 1060. j, Bela , Regis Andrea, frater „ Regnum contra legitimum htere- „ dem occupavit. Hie vero a Patre 35 fub favore Heinrici l J 7 . Regis pueri „ Romanorum ad Caftrum Medilic{ j, in terrain Auftralem transmiflus „ eft cum corona, & thefauro regio, „ tutus apudfrae/iaraMarchionem.,, (b) Lamb. SchafFnaburg. A. 1061. „ Sed Marchio ( Wilhelmus ) & Epi- „ fcopus ( Ecbertus ) priores Hnga- „ riam ingrefli, non expe&ato duce „ Bohemorum, cum Bele figna con- „ tulerunt, atque infinitam multi- „ tudinem Ungarorum peremerunt. „ Deinde, cum ex omni parte Unga- M ri ad ferendum fuis auxilium fre- „ quentes confluxiffent , videntes „ miffi Regis, tante multitudinis fe „ numero & viribusimpares effe, fi- „ nibus hoftium excedere volebant.,, (c) Hermanni Continuat.A. 1060. „ Andreas Rex Pannoniorum, cum a „ fratre fuo, regnum fibi circumqua- „ que vaftante, multas injuriasper- „ peflus fuiftet: tandemque febre pul- „ fatus, omnes thefauros fuos in ca- „ ftrum Medilhecl^a , nec non & filium „ fuum Henrico Regi per ihiedbaldum „ Comitem transmifit. „ Lambert. Schaffnaburg. An. 1061* Andreas „ Rex Ungariorum - - uxoremfuam, „ & filium Salomonem - - cum multis „ opibus ad Regem Henricum trans- „ mifit. „ Auxilia Andrea Regi ex Germa¬ nia mit- tuntur. Andreas RexCon- jugem, filium- que Mel- licium mittit: 362 ANNALIUM AUSTRIA captus eft Ecbertus Epifcopus, Wilhelm us fame potius, A,c * quam armis ad deditionem ada&us j Andreas Rex ipfe, cum adverfiis perduellem fratrem omnes & militis & du- ipfe equo cis partes explet, equo effufus, &, ut fama ferebaC, c xco pathoL ruentium in pugnam hoftium impetu, pedibus obtritus teritur. periit. ( a) Wilhelmi Marchionis, qui e tumulo, in quem evaferat, adverfus hoftes undique ingruentes diutif lime fe defenderat, ea bellies virtutis vel apud hoftes ip- fos opinio fuit, ut Geyfa, Reis filius, non libertate modo priftina, fed fororis etiam nuptiis dignandum putarit. Ac- cepta quidem conditio: fed dum in patriam maritus no- vus remeat, morbo extinfbus, ludtum tantum, ac fui io6z defiderium novae conjugi reliquit. (b) Hac rerum converfione Salomoni Andres, Hunga- riae Regis, fllio nulla, nifi in Henrico Csfare, reliqua jam ™am ^ )es erat * llec eum R uanc i uarn * n Auftria latitantem con- irrJmpit, hftere ufquamRela aemulus patiebatur : aufus idcircocum magnis copiis in Auftriam irrumpere, & fiqua fortuna fe daret, Mellicenfi ex arce Salomonem detrahere. Sed is quidem impetus caffus fuit, Ernefto Marchione duratum bello militem ejus conadbus objiciente. At quanquam repulfus turn Bela eft j metus tamen Auftrise prius non deceffit, quam Csfar opem prsfentem allaturum fe pro- mitteret. Sed earn quoque exortse in Germania turb# irritam turn fecere. (c) Jam (A)Lambert.Schaffhaburg.A.io6r. „ patremexoraret,non modo ut eum „ Verum illi ( Ungari) loca omnia, „ jure belliintadum fineret,fed etiarn „ per qute exitus effe poterat, occlu- „ ut affinitate jungeret, delponlatael „ ferant, turn nequid cibi aut potus „ filia fiia, forore Jojada. ,, De mor- ,, in via reperiretur, providerant. te ejusdem fubjungit idem A. 1062* „ Cumque infuper abeuntes crebra „ Wilhelmus Marchio,reverfusinThu- „ incurtione infeftarent, & illi fern- „ ringiam, dum redire in LIngariam „ per periculum virtute propulfan- „ & fponfam fuam cum magna opum „ tes,magnas hoftium ftrages darent, „ fuarum oftentatione adducere p a ' „ tandemdiuturnacsedeexhauftisvi- „ rarer,inter eundum,fecundaman- » ribus, Andreas equo forte excufliis, „ fione, morbo correptus obiit,(p° n ' ■>■> pugnantium pedibus eft conculca- „ fam ejus Udalricus , Marchio Cam#' „ tus , Epifcopus captus , Marchio „ tinorum , cognatus ejus accept „ fame magis, quam ferro expugna- Confirmat eadem Chronographus, „ tus fe dedidit. „ Nock ex Aloldo Annalifta Saxo A. 1062. quorum m e > ad A. 1061. „ Andreas Rex cum Bela, fponfam Wilhelmi , poftea odalrico^ 1 " „ fratre asmulo , non fads provide rentinorum Marchioni nuptam 5 S°" „ pu^nans, & equo decidens, un-. fhiam appellat. „ gulls conteritur. „ (c) Not. ex Aloldo ad A. i° 62 ' (b) Lambert. SchafFnab. A. 1061. „ Bela Regnurn Ungaria: ufurpans on „ Cujus ( Wilhelmi Marchionis) vir- „ armulum Salomonem irruit in Ojierrr „ tus tantre admirationi apud barba- „ chiam , ubi is manlit, cum „ rosfuit, utjm filius Belts, pro il- „ exercitu. Sed Erne/ius , virtute ^ „ lius turn gentis moribus haud de- „ tris non minor, generofe re 1 » „ fperatx indolis adolefcens , ultro „ & hoftem fugavic &c. „ a, a LIBER SEXTUS. 363 Jam dudum Germanise Principes segre ferebant, Henricum Regem tamdiu fub Matris imperio ac poteftate efle: cumque ad cetera, quae illi querebantur incommo- da, invidiofa Henrici Auguftani Antiftitis apud Impera- tricem gratia, ac potentia accederet? fremere jam palam, acconferrecapita inter fe Principes, acEpifcopi coepere. (a) Commodum Agnes, Mater Augufta, Traje6fcum fc con- tulerat, abdicata jam anno fuperiore C B ) Bavariae, quam annis quinque geflerat, gubernatione, ac in Ottonem Sa- xonem, (c) e Gottingenfium, aut Bummenburgenfium Comitum genere, Northemii dynaftam translata. Ibi cum Henricus quoque Rex cum Matre tranquil- lusageret, Anno, Colonienfis Archiepifcopus, rarae ea tempeftate fan£b'moniae laude inclytus, Henricum Regem, dum animi caufa Rheni infulas navigio oberrat, vi arnica interceptum Coloniam deportavit, audaci confilio, nec exitu fatis profpero; & nifi confpe&a Viri fan&itas, Au- guftae modeftia, Ottonis Bavariae Ducis confenfio fufpi- cionem animis exemiffet, haudfcio, an probando. (d) Pars I. Zz 2 Ex (a) Lamb. Schaffnab. An. 1062.x » Imperatrix nutriens adhuc filium ,, fuum , regni negotia per fe ipfam „ curabac, utebaturque plurimum „ confilio Henrici, Auguftenfis Epi- „ fcopi. - - Ea res Principes gravi- „ ter offendebat, yidentes fcilicet, „ quod propter unius privatum amo- „ rem fua, qure potiffimum in repu- „ blica valere debuerat , authoritas „ pene obliterata fuiffet. Itaquein- „ dignitatem rei non ferentes, cre- ,, bra conventicula facere, circa pu- « blicas funftiones remiftius agere, „ adverfus Imperatricem popularium )} animos follicitare, poftremo omni- „ bus modis niti, ut aMatrepuerum „ diftraherent, & Regni adminiftra- ,, tionem in fe transferrent. ,, (b) Idem ad A. 1061. „ Impera- ,, trix Ducatum Baioaria, quern poft ,, mortem Cumadi filii fuiufque ad id „ tempus per fe ipfiun adminiftrave- ,, rat, Ottoni dedit, videns eum vi- ,, rum lnduftnum, 6t }uvandis regni „ negotns fans opportunum. „ (c) Brunner. Boic. P.H. L.5. Adlz- reit. P. 1. \. 17. Gottingenfem Comitem appellant, fed Hahnius ex Chronico veteri Ducum Brunfwicenfium & L11- neburg. item ex Chronico Rhytmico Principum Brunfwic. apud Leibnit. T. III. oftendit Ottonem effe Nortbey- menfem ex progenie Comitis Sifridi Comitis de Bernehorch , feu ut alias ap- pellatur de Bummenborg , quem con- ful. T. III. pag. 57. (d) Contin. Hermanni. A. 1062. „ Henricus Rex apud TrcjeSum , Frifias „ urbem, diem Pafchs cum matrelm- „ peratrice egit. His di&us Hanno , „ Agrippina Colonia Archiepifco- „ pus, adnitentibus quibusdam regni „ principibus, Henricum Regem cum lancea & aliis Imperii infignibus a „ matre Imperatrice vi arripuit, fe- „ cumque Coloniam adduxit.,, Lam¬ bert. Schaffnab. A. 1062. „ Colo- „ nienfisEpifcopus comunicatis cum „ Bcberto Brunfwicenfi Comite, & „ cum o«owe,DuceBavariorumcon- „ filiis, navigio per Rhenum ad lo- „ cum, qui dicitur fan (if i Suitberti in- „ fula,venit. IbitumRex erat,qui „ dum quadam die poft folennesepu- „ las fa&xis fuiffet hilarior, hortari „ eum Epifcopus coepit, ut navim „ quandam fuam , quam adhocipfum „ miro opere inftruxerat, fpedfatum „ procederet. Facile hoc perfuafit „ fimplici, & nihil minus, quam infi- „ dias fufpicanti. Cumque navim „ ingreffus fuiffet, ftipantibus eum „ his, quos Epifcopus fa&ionis fua; „ fo- 7 urld itt Germa¬ nia ob Henrici IV. tute « lam ex- citatm. 3 64 ANNALIUM AUSTRIA Ex eo deinceps tempore, Regis, Regnique cura penes An- A - e nonem potiflimum, & Ottonem Bavarian Ducem fuit j (a) donee Moguntinus, cujus prima ab Rege in Germania authoritas, & Colonienfis, tertium fibi, Bremenfem Ar- chiepifcopum, Adalbertum in partem confilii adlegiftent, fed brevi fine compare regnaturum. Bellum fub hsec in Hungaros decretum, Annales Io6? noftri memorant: cumque obleptos undique ejus regni aditus, Bekprovido confilio reperifientj Hungarorum, qui in comitatu Salomonis erant, opera viam perfilveftres dumos parti exercitus patefaftam : admotis inde ad Mue- fenburgum copiis, quibus prsfuifie Erneftum Marchio- nem credibile eft, Leopoldo adolefcente filio comitatum j clauftrum illud regni Hungarian primo aftultu captum. gg/ a nt. Jamque in eo erant noftri, ut re fob ipfum pene pugnae articulum , aut fato fuo, aut i\fpium. fblarii minis oppreftum, nunciatur. Cognita Patris mor- te, Geyfa filius haud gravate Salomoni ceffit, pa6lus dun- taxat, ne id fraudi eftet filio, quod a patre in Salornonem a&um j neve honor, qui fuis natalibus deberetur, opes- que mediocres, quibus dignitatem tueretur fuam, detri¬ ment! aliquid acciperent. iEquam rem & vifus petere, & ut par erat, obtinuit: reftitutus in paternum folium Rex Salomon, Henricus magna gloria in Germaniam eft reverfus. ( b ) „ focios, ac miniftros paraverat, re- „ pente remiges infurgunt, remis in- „ cumbunc , navim dido citius in „ medium fluminis impellunt. Rex ,, nova rerum facie confufus, incer- „ tusqueanimi, necaliud, quam vim, „ & necem fibi paratam arbitratus, „ in flumen fe prscipirem dedit, ci- ,, tiusqueeum aqua violentior lufFo- „ caffec, nifi Ecbertus Comes , dato „ pod eum falcu periclitantem ipfe ,, quoque non minimum periclicatus, „ vix & lEgremorti eriperet, & navi 5 , reftitueret. Exin blanditiis, qui- ,, bus poterant, delinitum Colomam „ perducunt. ^ Caetera mulcitudo per „ terrain fubfequitur, criminantibus „ plurimis, quod Regia Majeftas vio- „ lata, fuique impos facta foret. „ Annal. Saxo. A. 1062. „ Rex puer „ machinatione quorundam_ Princi- „ cipum, Sigefridi Moguntini videli- jj cet Archiepifcopi, Ottonis, Ducis de „ Northeim, & Ecberti Comitis ds „ Brunfwic. - - a matre Imperatri- „ ce fubtrahitur , quorum num el .° „ Dominus Anno, Colonienfis Bp 1 ' „ (copus feimmifcuit,quipueruin irl „ loco , qui dicitur Werida , navi V&' „ ponens abduxit, quod iile, quay 1 .* „ tentione fecerit,vel qualiter Di vl " „ no judicio placuerit, difeernere non „ valemus; multa tamen incoming „ da ex tunc orta & deinceps au » „ certum tenemus. „ , (a) Lamb. SchafFnab. An. 1 . 3 „ Turn Rex confilio ufus Colon 1 ^’ „ fis Archiepifcopi, & Ottonis „ Bavariorum, quorum tunc arbi „ Respublica adminiftrabatur, »» (b) Bertholdus Conftanc. A. 1 3 * „ Heinricus Rex, exercitutn in „ noniam movens , Salornonem . ” Andrea Regis in Regnum „ reftituit. „ Chron. Sal )1 m A. 1063. „ Heinricus Rex ex r> in LIBER SEXTUS. 365 A>c * Paeata utcunque Hungaria, pius ardor multos An- tiftites, Virosque Germanise illuftres ad vilenda facra Pa- 1o6 4 laeftinse Ioca impulit, quos Auftria Anno MLXIV. nobi- les hofpites excepit. Principes facile facrse peregrinatio nis Sigefridus Moguntinus, Guntherus Bambergenfis, Ot¬ to Ratisbonenfis, & Wilhelmus Traje&enfis Epifcopifue- re : quibus le praeter Fridericum Dieflenfem % Eckardum Schyrenfem, & Ortulphum Hohenwartenfem Comites, Altmannus etiam, qui poftea AuftricC rebus perquam fa- lutaris extitit, cum ingenti omnium ordinum multitudi- neadjunxit. Iter ingreffi autumno, port evolutum fere anni unius curriculum, & exhaufta innumera viarum, la- borumque difcrimina, quibus oftentata opum amplitudo illos objecerat, imminuto admodum numero fub Augu- lo6 $ ftum menfem anni fequentis rediere. ( A ) Z z 3 Gun- » inUngariam movie, SalomonemRe- > 3 gem fecit, & magno honore re- 33 diit. „ Similia narrant Chron. Mellic. & Clauftro-Neoburg. ad hunc annum, fed Brunner. Boic.P.II. L. 5. ex Annal. Altahenf. csetera fufe re- fert : uti & Adlzreicer. P. 1. I. 17. & ante hos Aventin. Boic. 1 . 5. qusemi- ror ab Hermanni Contrafti continua- tore, Mariano Scoto, Sigeberto effe filentio proeterita: Lambert, quidem SchafFnaburg. ad A. 1063. rem narrat, nulla tamen fada hoftilitatis mentio- ne: „ Bell , qui regnum invaferat Unga- „ riorum, obiit. Joas (Geifa) filius „ ejus,mandavitRegi Heinrico , fi fibi „ apud Salomonem filium Andrea Re- 3, gis, natalibus & meritis fuis con- 33 dignus honor haberetur,fubditum 33 fe ei, fidelemque futurum, & mal- 33 lc beneficiis cum eo, quam armis; 33 fide, quam acie dimicare. Eadem 33 Ungarii omnes aflidua legatione 3, pollicebantur. Ita Rex Heinricus 33 Ungariam cum exercitu ingreffus „ Salomonem in folium patris refti- „ tuit, jundaei in conjugium foro- „ re fua. „ Aloldus ad An. 1062. „ Bela autem nova arma parans in Au- „ ftrales, dum ad finem anni placi- ,, turn teneret apud oppidum Temes , ,, ruente domo graviter contritus » obnt. „ Erne/li Auftrijg Marchio- nis operam eo m bellohaud effe defi- deratam, facile credo, de quo Lam- bertusSchaffnab. atqualis eorumtem- porum, ad A. 1075. „ Vi r i n regno „ Clariflimus, Scmultis faepe adver- „ fum Ungarios vidoriis infignis „ & Aloldus ad A. 1062. „ Erne/lus Mar- „ chio cognomen Strenui a vidoria „ reportavit.,, Deinde ad A. 1063. feribit idem : „ Hainricus Quartus „ Romanorura Rex, paulo plus quam „ duodenis puer in Ofterrichiam ve- „ niens, Salomoni Ungaro fponfam „ fuam Zophiam , ranquam frater „ ejus , adduxit, & nuptias fecit. „ Deinde cum exercitu in Panno- „ niam progreffus , filios defundi „ Belae obfequentes habuit, & line „ fanguine Salomonem in folium re- „ ftituit. Comites fuerunt Erneftus „ Marchio, in preliutn denuo para- „ tus , & filius Luipoldus puer. „ Ita Aloldus, qui hoc anno Chroni- con fuum finit. (a) Berthold. Conftant. A. 1064. Lambert. Schaffnab. Annal. Sc Chro- nogr. Saxo. Marianus Scotus ad hunc annum ; „ Multi divites Sc paupe- „ res cum Sigefrido Moguntino Ar- „ chiepifcopo, Trajedenfi Epifcopo, „ Babenbergenfi Epifcopo, ScRatis- „ ponenfi Epifcopo , poll tranfitum „ S. Martini Hierofalem,plus7000. „ perrexerunt: ubi vero Epifcopi fe- „ debant, dorfalia pallia pendebant, ,, lcutellas, Sc vafa aurea, & argentea habebant. „ Idem Marianus fufe pe- ricula eorum, & Guntheri Bambergen¬ fis fadum ftrenuum refertad A. 106*5:. concluditque. 33Sed duotantummil- ,, lia ex 7000. reverfi funt. „ Plura de his Brun. P. II. 1 . 5. Peregrin natio in PaUjli- nam a- liquot Grew* Epifco~ forum* jg. Alt¬ mannus Epifcop. Pajfav. 966 ANNALRJM AUSTRIA Guntherus Bambergenfis Sc formas dignitate, Sc A. virium robore prae ceteris infignisWifenburgi inPannonia ad X. Kal. Sextiles morbo extindtus: (a) Altmanno* cui Agnes Augufta Paffavienfes infulas ab Henrico Rege filio impetrarat, pedum, ac annulus, facrae dignitatis infignia, in Hungaria adhuc agenti confignata. (b) Paflavium ubi pervenit, mirum,quam infolita populi lastitia fit exceptus: effula omnium aetatum, Ordinumque ad compledtendum hunc Praefulem hominum multitudo, fic ut continent velut agmine in ejus urbis Bafiiicam fit dedudfcus. Tam praeclaram Viro opinionem, Sc Agnetis Auguftae, cui a la- cris obfequiis erat, gratia, Sc fama pietatis* Sc breviffimi temporis, quo cum Imperatrice Pafiavii nuper egerat, ufus conciliavit. Inauguratus fubinde a Gebhardo Salis- burgenfium Archiepilcopo eft, quicum omnia illi fami- liaritatis jura interceflerant. (c) Nempe is Gebhardus erat, quern ferunt Lutetiae Parifiorum, ubi ftudiorum caufa cum Altmanno Sc Adalberone agebat, Salisburgen- fem fibi Cathedram mirabili vaticinio pnelagiifle j cum Altmannus interim Paflavienfem, Wirzburgeniem Adal- bero fibi deftinaret, quarum Ecclefiarum infulas finguli fubinde fint adepti. (d) Tam (a) Lamb. Schaffnaburg. A. 1065:. „ Pofteaquam in tlngariam ventum „ eft, Guntherus Babenbergenfis £pi- „ fcbpus(heu ) immatura morte prse- „ ventus, profperae, ac betas reverfio- „ nis Iugubrem omnibus exitum fe- „ cit. DeceffitautemX. Calend. Au- „ gufti, aetate integra, - - vir prse- „ ter morum gloriam, & animse di- „ vitias, corporis quoque bonis ad- „ prime ornatus. „ Confirmat ifta Biograph. B. A Itmanni num. 5. locum- que obitus Wmnburc appellat. (b) Lamb. Schaffnaburg. A. 1065. „ Eiibertus Patavii Epifcopus obiit, 5 } cui Altman Capellanus Imperatri- ,, cis fucceflit, qui dutn ipfo tempore „ cum csteris principibus Hierofoly- „ mam abiffet, per mterventumlm- „ peratricis, abfens defignatus eft E- „ pifcopus. „ Confirmat ifta Bio- graphus B. Altmanni num. 5. (c) Biograph. B. Akmanni N. 5. „ Mox rriittuntur obviam viri ex ho- ,3 noratis in Pannoniam , qui virgam „ paftotalem & annulum fponfalem ,, eledo (Epifcopo Altmanno) defe- » rant, eumque decenti honore ad j> ledemfibiaDEOprasparatamdedu- )> 5) » ?> r> ?> » » » J) cant. Quo advenienteinfinita mul¬ titudo utriusque fexus obviam ivit, paftorem eledum cum magno tri- pudio excipit. Deinde ab Gebbardo Juvavenfi Venerabili Archiepifco- po confecratur , & benedidionc percepta ad Patavidm reverfus - ' inEpifc. Cathedra lnthronizatur. (d) Idem num. 7. „ Et quia fu' perius mentio fada eft Gebb/trdi E- pifcopi, non eft filentio praetereun- dum de eo , & fociis ejus, Iciii cet Altmanno Patavienfi , & Adalbert ns Wirziburgenfi Epifcopis praffa- gium. Cum adhuc fcholareseffeuf’ & quadam die ad cujusdam font** fluenta forte panem eomeffuri, non faturandi refediffent; ad invi- cem colludebant, & fe Epifc°P oS futuros pronunciabant. Gebebar « dus dixit, le in Salzburgenfi Eccle- fia Epifcopum futurum ; Adelbero Wirzburgenfis Ecclefiae fcdem adepturum, Altmannus vero 1 ata- vienfem Cathedram fe poffeiTurum, quod totum ita probavit eventus. - - Sed & hoc notandum, quisque eorum in loco, quern conftruxic, requiefcit. „ LIBER SEXTUS. 367 a.c. Tam laetis Altmanni aufpiciis cetera quoque refpon- debant. Biennium nondum exierat, cum Agnete Impe- i°67ratrice, apud quam eximio erat gratiae loco, deprecante, fundos aliquot, praediaque in Auftria, cum amplo agro¬ rum modo ab Henrico Rege accepit: (a) quibus ille non ita multo port pradenti pecunia acceffionem nonnul- lam addidit. Sigehardus, cujus in ditione vicus S.Petro- nillae erat, cum adje&o loci templo, & alia iEde lacra, quae in urbe Viennenfi fuperefle etiamnum creditur, ad Aquilejenfem Patriarchatum translatus erat: is, cum avi- Io6 B ta familiae bona, ut erat ex nobilifTimoPieigenftum Comi- tum genere, tanquam procul a fe pofita, divendere ftatuift fee; in Altmanni ditionem, quidquid lacri fibi, profani- que eo loci juris erat, tranftulit. (b) Rerum nunc ea feries pertexenda erit, quam nec leribere line gemitu, nec legere fine horrore quisquam poflit: Henricus IV. vel fuapte indole, vel prava Adal¬ bert Bremenfis inftitutione eo rem adduxerat, nihil ut mediocre, in tanta rerum perturbatione, expe&ari jam pofle videretur. Bertha, Regina conjux, quod alienis mariti Regis amoribus officeret, pene thalamo exa< 5 ta: Otto Bavarix Dux calumniis oppreftiis, & quod difcepta- re Ca) Diplom. Henrlci IV. dat. Ratis- ponae prid. Non. Martii A. 1067. In- did. I. cujus initium: „ Sandae DEI „ Ecclefiaz profedui. - - Quapropter „ - - notum efTe volumus, qualiter „ nos - - Patavienfi Ecclefia; - - ob „ interventum ac petitionem Matris „ noftra: Agnetis Imperatricis Augu- „ ftae, inftindu quoque Bertha Regi- „ nse - - nec non ob fidele meritum „ Altmanni prasfatae fedis Antiftitis, villam quandam Tyemfurt didam, & tranfitum ipfius fluminis, quod 5> dicitur Maracha , & infra htec loca ■» Paumgarten,Stupherich y Modzulla ,quod „ eft. prsdium Arnejii Marchionis, „ quinquaginta Regales manfos in r> pago Auftrise in Marchia Arnefli Marchionis litas cum omnibus ap- „ pendicus fuis - - omniqueutilita- „ te in proprium dedimus, confirma- „ vimus,jure perpetuo obtinendum „ conceffimus. ,, Extat apud Ge- wold. in addic. Elund. T. 1. p 244 (b) LaziusE7.de Migrat. Gentium pag. 321. & Comment, de Republ. Rom. 1 * 12. p- 1096. „ Hue perti- „ netPatriarcha alterEcclefiae Aqui- » lejenfis, nomine Sigefridus (redius „ Sigehardus) a quo beatus Altman- „ nus Epifcopus Patavienfis, author „ Coenobii in Auftria Gottwicenfu , ad „ ripam Danubii, S. PetronilU paro- „ chiam in Carnunto veteri emit, & „ aliquot prope Fabianam, hoc eft, „ Viennam agros. „ Idem in Trad, de Civitatibus Bavarian, qui MS. fer- yatur in Biblioth. Csefarea,referents Hanfizio T. 1. pag. 73. Diploma Alt¬ manni pro Fundat. Gottwicenfi lau- dat: in quo fundator inter alia loca Ccenobio attributa a fe enumerat: „ Tabianam villam cum tribus in ea ,, conditis facellis Divo Petro , D. i^a- „ perto , &D. Pancratio facris „ prse- terea Ecclefiam D. PeAo«e^,&aliam in Hamenburgo. Ughellus in Italia fa~ cra,T. V. Col. 56. in addit. hxc habet: „ Sigefridus , feu Sigbardus , ex Comi- „ tibus de Plejen ortus . — vendi- „ dit Altmanno, EpifcopoPaflavienfi, „ Parochiam S. PetronAU non procul „ Vienna in Auftria, &aliam Capel- „ lam in ipfa llrbe Viennenft Divo. Pe- „ tro facram,cumquibusdamagris.,, Qute etiam apud Bernardum de Ru~ beis in Monumentis Aquilej. cap. leguntur. Ecclefiam fuam multis in A.u- Jlria ac- cejfioni- bus an¬ gel. lurba- vumcau- fa , qua fub Hen¬ rico IV. Germa¬ nium mifeue- rc. Tloritt- nenfisCa- nvnico- rum Col- legit ini- tia. 36$ ANNALIUM AUSTRIA referro, cumEginone, nefcio quo, emptode lapide accu- fatore, infra dignitatem duceret fuam, Ducatu exutus: impofitus Bavaris Welfo princeps, e Suevia in alienum fo- i ° 6 9 lum, popularium ingratiis tradudkis: Rudolphus Dux Sueviae falfis criminationibus appetitus 5 irritati inaffueto dominatu Saxones: Regnum denique ac Sacerdotium, ob indignam facrorum nundinationem, graviUImo diffidio collifum. (a) Hag inter alta adhuc pace fruebatur Auftria, & Alt- manni fan&is confiiiis, ktiores indies inReligione progref fiones faciebat. Is, cujus in oculis erat Adalberonis, qui Lambacenfe nuper in Marcha Bojarica Goenobium ex- truxerat, exemplum j diverfa paulum via, non impari tamen greftu ejus veftigia eft confecutus. Supererant in ea regionis parte Florianenfis Coenobii, Tempiique qua> damrudera, quae ille, aut temporum vitio, aut Hun- garorum incurfibus labefada, revocare ad ftatum prifti- num, ac fplendorem nitebatur. Atque Aklis quidem fa- cne, & S. FlorianiM. memoria, & veteri pietate inclyta, celeberrima jam olim erat tota provincia religio : haec ad Ypham rivulum, Laureacenfi in agro, aliquot abhinc fe- cuiis condita, & in Romani Pontificis clientelam, annua nummi aurei penfione tradita, omnes barbarorum incur- fus diu feliciter fuperavit j fed Hunnica ilia procella, quae Laureacum ipfum evertit, & Vivilonem, ejus Ecclelias Pontificem , Paftavium expulit, a barbaris eft deftrudla* Non defuere quidem ex PaflavienObus Epifcopis, Richa- rius inprimis, Adalbertus, & Eilbertus, qui collapfam ejus loci dignitatem , omni cura opeque erigere niteren- tur : fed praeclaris eorum conatibus alia ex aliis impedi¬ menta fefe objecere. (b ) 1 Ergo (a) De Henrici moribus per- verfis agit Lambert. SchafFnaburg. ad An. 1066. & fequ. Annal. Saxo ad A. 1067. 1068. 1069. fufe uterque, qui confuli ea de re poflunt. (b) Diploma B. Altmanni PafTav. Epilcopi de Inftauratione Ecclefiaead S. Floriamm Can. Regul. S. Auguftini, in Auftria nunc Superiors A. MLXXI. Indid. XIIII* VI. Kal. Juliiregnante Henrico Imperatore IV. anno Regni ejus VII. Imperii V. apud Bern. Pe- zium Cod. Diplom. Col. 254. ubi ta¬ men certumeft, errorem effe turn in Indiclione, turn in AnnisRegni: An¬ no enim MLXXI. non "erat IndLL XIV. fed IX.; nec annus Regni ejus VII. fed XVI. multo minus Imperii V * cum multis primo poft annis Augni dignitatem adeptus fit: ut adeo au- tographum confulendum ea i n fit. Diploma porro ipfum fi? ft 1 " bet : „ Altmannui DEI Gratiai W- „ crofan&e Patavienfis Ecclefi^ P ~ „ Icopus , & Apojiolicte Sedis Le g tuS ~ v ' „ fait ex injunao nobis „ dignitatis officio Ecclefias, nbi „ celfarium effe viderimus, ad non „ rem DEI fundare, fic & q u ? 5 Lin f m „ cafalapfastenemurinChrifto^^ LIBER SEXTUS. 369 A - c - Ergo alta ilia ab Hungaris pace relarcire trifles iilas 1071 cevi reliquias Altmannus aggreditur: muros ab Hunnis deje&os erigit, te&oque, acquibus rebus opus, munit, ac inftruit. Aras deinde quinque ad faciendam rem divi- nam conlecratj Canonicos ad cert# regulas praelcriptum vid:uros colligit: Hartmannum probatae virtutis Virum iisdem preficit, amiflos temporum injuria proventus refti- tuit, adje&is novis quibusdam przediis, immunitatibus, acprivilegiis,quibus novo Sacerdotum Collegio caveretur. Ac primo quidem poteftas eidemfadta, Parocho- Ejus jura. rum jure nequidquam obftante, lepeliendi quoslibet, qui lepultur# eum honorem eo loci cuperent: eligendi deinde fibi Praelulem in defun£li locum, ne confulto quidem, fi ita vifum eflet, Dioecefis Antiftite: jus denigue integrum Collegii Praefidi conceflum, Patronum , ac jurium vindi- cem fuo fibi arbitratu cooptandi. Ha zc literis confignata, dirisque in violatores jurium de more communita funt ad Vi. Calendas Julias, anno ejus Seculi fupra feptuagefimum primo. (a) Haec initia erant celeberrimi per Auftriam Pars I. A a a Supe- sj poflumus/ad laudem ipflus refor- >> mare. Hinc eft, quod Ecclefiam „ B. Floriani Mart. Chrifti, quondam „ in pago Laureactnft ab antiquiflimis ,, terrte illius incolis juxta nvulum, „ qui Tpha dicitur, fundatam, & in „ defenfionem fanda: Romanae Eccle- „ fix ad annalem cenfum unius au- „ rei traditam, fed tandem in illo mi- „ ferabili fandte Laureacenfis Eccle- „ fiaeexcidio, tempore Wufilonis ,ip- „ fius Ecclefia: Pontificis, a barbaris » deftrudam, dum poftmodum an- „ nis multis, quafi defolata nullum „ vel a Sede Romana,vel ab alio quo- » quam reformationis inveniret au- j, xilium; Nos tandem fummi Ponti- ficis Alexandra interventu, fed prse- » cipuedivinteremunerationis intui- tu in noftram defenfionem fufci- » pientes , ipfam omni diligentia, « qua potuimus, reformare curavi- » mus. Pia etiam quorundam Prae- » decefforum noftrorum , RJcbarii » videlicet, Adalbtrti , Egilberti Epi- » fcoporum veftigi a fedantes, qui „ ipfius Ecclefiam defolationem mile- „ rati, ad ejus reformationem mul- „ to ftudio laboraverunt. Sed con- » rinua barbarorum invafione im- „ pediti , pium cordis eorum affe- „ dum, ad effedum plene perdu- „ cere , non potuerunt. „ Porro Alexander II. PP., de quo mentio fit in his literis, Romans Ecclefis prce- fuit ab A. 1061. ufque ad A. I073. utadeo valde credibile fit,Florianen- fis iEdis facrs inftaurationem tribus faltem ante datum Diploma annis jam fuifle fufceptam, fi, quod non nemo putavit, pro A. MLXXI. cui Indid. IX. haud conyenit, A. MLXXVI. In- did. XIV. legendum videretur pro- pterea, quod B. AltmannusLegatum jam ApoftolicseSedis fefeibi appellet, quo munere ante Annum MLXXVI. natus effe non legitur. (a) Diplom. B. Altmanni laudatum. „ Nos itaque - - bonum opus ab „ ipfis bene inchoatum DEO adju- „ vanteconfummavimus,murosque „ Monafterii quondam ab llngaris di- „ rutos cum tedo refarcientes, ipfum „ Monafterium cum quinque altari- „ bus confecravimus: Canonicos Re- „ gulares DEO ibi perpetuo fervitu- „ ros inftituentes, Hartmannum ,vi- ,, rum in fanda converlatione pro- „ batum, Prsepofitum ipfis pr^feci- „ mus, redditus diftrados, quos po- „ tuimus,revocavimus: - - quaedam, „ licet pauca, de Dominicalibus no- „ ftris in fubfidium prebend* Fra. „ trum eorundem contulimus: Cu. ,, riam Alt* mcinnus Collegium Canoni - corum adS.Ni- colaum propeVaf- favium mndit. 370 ANNALIUM AUSTRIA? Superiorem Canonicorum CoIIegii, quod hodiedum & A,G veteri religione, & nova, auguftaque aedificii fpecie, tota provincia eft Ipedatiflimum. Hac liberalitate tanta, adeo nihil deferbuit inexhau- ftus Altmanni Religionis ardor, ut confequentibus ftatim annis, & S. Nicolai prope Paflavium, & Gottwicenle in Auftria inferiore Cocnobium excitaret. Illud, quod fub Hartmanno itidem Pnrpofito ioftituta S. Auguftini com- plexum eft, Agnes Henrici IV. Augufta Mater multis ve- digalibus, quae ad Ibeifpergam, Sc Pefenbeugum in Au¬ ftria poffidebat, locupletavit: ( a ) Gottvricenle alterum e te- „ riam fcilicet in Enzingen, Curiam ad „ ftatem conferendi. Pratereaom- „ S. Stegbanum juxta Wdmngacb cum „ nem, quam prius de indulgentia omnibus ad earn pertinentibus, ad „ Romante Sedis habuerunt, liberta- „ Almifvelt villam totam cum omni- „ tern plene ipfis redonamus, libe- „ bus ad earn pertinentibus, tranfitu „ ram videlicet fepulturam ipfis in- „ fcilicet fluminis Trane Sc pifcatio- „ diligences - - adjicientes quoque » nibus, pratis. - - Ad Sunilburch „ hanc gratiam ipfis indulgemus, ut ,, manfum unum , & dimidium & „ fi quando Praelatum ipfius Mona- „ duas partes decimationis. Ad Ebil- „ fterii viam univerfe carnis ingre- „ fpericb manlos duos & dimidium. „ di contigerit, Fratres liberam ha- „ Ad Strummigen , augeam cum om- „ beant poteftatem eligendi alium, „ nibus ad earn pertinentibus. Prte- „ quern magis idoneum invenerint, „ dia vero, qua: quocunque modo „ Epifcopo etiam irrequifito. Vo- „ diftradta, & alienata, in ufus ip- „ lumus etiam - - ut nullus fuccefc „ fius Coenobii revocavimus, funt „ forum noftrorum, vel alter quis- „ hasc: Curia in Pbajfenbovin , cum „ piam-prafumat ordinare, nili „ omnibus ad earn pertinentibus. Cu- „ quem Praelatus ipfius Monafterii „ ria in Lilinhovin. Curia in Gerlon- ,, cum confilio fratrum fuorum fib 1 „ tingen, in Gemertchen duo manfi,& „ elegerit Advocatum &c. - - Ig 1 ' „ dimidius. Praterea, quod maxi- „ tur ut jam ditta Ecclefia - - fe cU ' „ mum eft,Parochiam, in quaCce- „ ra confiftat, nos ipfam DEI Om- „ nobium fundatum eft, & in om- „ nipotentispatrocinio fupponentes, „ nibus ipfius Parochia: terminis tarn „ au&oritate ipfius DEI, & Beato- ,, cultis, quam colendis, decimam „ rum Apoftolorum Petri & Paul!* „ totam ipfi Csenobio reftituimus. „ eorumque Vicarii Alexandri Pap®» „ Licet enim plurima beato Chrifti „ & poteftate, qua nos fungimur, „ Martyri Tloriano, in prima funda- „ praecipimus, & fub poena astern® „ tione ipfius fui Monafterii fuerint „ damnationis firmiter inhibemus» „ collata - - tantum haec pauciflima „ ut nullus vel fuccefforum noftto- „ invenimus remanfifle : Viliam, in „ rum, vel alia qualiscunque five E c ' „ qua ipfum Monafterium fundatum „ clefiaftica, five ftecularis perfona* » eft, cum omnibus ad earn perti- „ res ipfius Ecclefite, vel invadere - " „ nentibus, agris fcilicet &c. - - Ad „ prsefumat, vel conferre &c. „ Wackelingen manfum unum & dimi- ( a) Diplom. B. Altmanni »> dium: Ad Vrhnbutin manfum unum Epifcopi proFundat. Monafterii >?• „ & dimidium. Nos igitur omnes colai extra Pataviam datum Patavi® „ poffeffiones fiepe difti Monafterii A. 1076. India. XIIII.XII. Kal. J^ 11 „ in noftram protedionem fufcipien- apud Gewold in Addit. Hund. Me- „ tes,talemFratribusibidemfervien- trop. T. II. p.366. „ Adjuvante „ tibus indulgentiam facere decrevi- „ igitur nobisfeliciflima Impera» ice » „ mus,uti fi minifterialesnoftri,feu „ Domina Agnetc, in fuburbio Pata- „ quicunque homines Ecclefia: no- „ vienfis Civitatis in portu Oent „ ftrse praidia fua, - - conferre de- „ minis fundavimus Monaft erl ^r 0 , ,, creverint, liberam habeant pote- „ inhonore - - fendiftimi Con e LIBER SEXTUS. 37 i ft,c - e tenuibus primum initiis in earn majeftatem hodie adole- vit, ut religiofie difciplinas fan&itate, jedificii fj}lendore» librorum , atque omnium rerum, quae eruditum tenere poftunt animum, mirabili dele&u, aut primis per Genna- niam par fit, aut nulli fecundum. t0 72 Initia Annales quidam ad annum Seculi hujus fecun¬ dum ac feptuagefimum referunt; alii ad fequentem. (a) Agebat forte in Auftria turn Altmannus, & Mauterae, quod Paftavienfium juribus fubje&um jam turn erat op- pidum, in circumjedos urbi montes oculos intendebat, cum ex adftantibus de unius , qubfejundus a ceteris fando ejus confilio opportunior videbatur , fitu, altitu- dine, locique ingenio multa percontatur : accolarunij refponfa cupiditatem auxere , nec dubitavit fandus Prae- ful, per obftantes filveftres dumos, viam ipfe ad montis faftjgium rimari. Hie cum arbitratus locum. & fpatiofa fatis planitie, fcopportuno ad extruendum Coenobium fitu comperiflet, operis deftinati initium, a defignanda fiicra aedicuia fecit, quam fuccifa, quae montis faftigium occupabat, filva de- feribereftatim exorfus eft. Nondum ftabat certa Altman- no fententia, cujus honoribus facellum id dicaret: fed alia- ta commodum Imago Matris DEI, quam Graeco elabo- ratum opereBoemiae Duces ( Wratislaus opinor, Conra- dus, ac Otto fratres erant) honoris caufa miferant, dubi- tationem exemit. Hanc ille pie, reverenterque diftuavia- Pars I. A a a 2 tus, » ris & Pontificis Nicolai - - ea ta- j> men conditionis lege , ut ipfi Ca- » nonici communem & regularem vitam inibi ducentes,de bonis Ec- » clefiae datis, vel donandis ufui pro- » prio nihil vendicent, fed pari vi~ ’> &us& veftitus fuftentationefruen- » tes, pro collatis fibi beneficiis fem- jj per grates fummo referant largito- n. _ - Dedit autem prsefatalmpe- 51 j 3tr 3 x i n P rom °tionem ipfius fun- dationis aream, in qua fitum eft >5 Monafterium - - Item nonam par- tem omnium rerum fuarum , quas >j in L efenbeug & tbtlfperg ufu ptoprio ,5 poftidebat. ,, Enumerat deinde ea, qua: ipfe Altmannus donavit novo Coe- nobio, inter qua: recenfec „ i n Au- 55 Jlria in rure circa Ru/le & Eizendorff »> unam decimam. In Mauttam unam „ curiam cum duabus vineis - Ca- „ pellam fan&E MARINE in loco Lau- „ riacenfi cum omni utilitate Sc ju- „ re. „ Demum conftituit Advo- catum Ccenobii S. Nicolai , Mardio- mm AujiriiZ Leopoldum , Ernejli filium & fuccefforem fuper curias, preedia & decimas eorurn per Aujtriam. Sed de his infra. (a) Chron. MS. Clauftro-Neob. ad A. 1072. „ Altmannus Epifco- „ pus in monte Kotobig Ecclefiam S. „ Erindrudisi&c primum altare S. MA- „ RIAL confecravit. „ Idipfum >egi- tur in alio Chron. Auftriaco MS. ve- tuftiflimo Bibl. Ca:far. tefte Hanuzio T. i.p. 258. quifecunds fententia: authores laudat CarolumStengelium, ac Mabillonium. Gottwi- cenftsCot- nobii eo- ehmCon- ditore initia , Rotsnfts ad/Enum Cmnobii fundi per Aujlrium. Annus rntalis S. Leo- poldi. 372 ANNALIUM AUSTRIA tus, cum fua ipfe manu e quercu fulpendiftet, tituIumiEdi A - c * facrae, a S. MARIA, adjecit. (a) Interea Henricus Caefar Ratisbonae Nonis Septem- bribus An. MLXXIII. fa£fcam a Conone Palatino Rotenfi I 0 7 5 ad /Enum Coenobio donationem confirmavit: inter amplas pofteiliones, quae magno numero hie recenfentur, 8c ilia in Auftrialoca erant, quorum aliqua fuis fere nominibus ho* diedum appellantur, Breitenavia, Swarzaha, Luidprand- ftorffium, Snozendorffium, Hederifchwerda,Vifchagmun- da, Chrumbifnuzbaumium, & ad Rabam fluvium Chuni- berga,(B) utadeonon exiguas fuifteopesCononi in Auftria, neceflefit; quanquamquaexfamilia isextiterit,fitignotum. Eodem anno, menfeque III. videlicet Kalendas O£to- bris, qua; dies Angelorum Principi, Michaeli facra, in diem Dominicam inciderat, Ernefto Marchioni Nepos, Auftriae decus immortale, natus eft LEOPOLDUS is, quern hodie inter Coelites veneramur. Pater illi Leopoldus, Ernefti filius, rerum nondum in Auftria potens 5 Itha mater, incertum, qua ftirpe nata j natalis denique Mel- licium locus: ubi confummandae olim fan&iitati hone- ftate indolis, morum innocentia, ftudiisque pietatis jam a puero pndufit. ( c ) Se- (a) Biographus B.Altmanni. n. 29. CumPraeful - - Altmannus ,quo- „ dam die in Villa Mutar dida, refe- „ diffet, & ameenum montem eminus „ vidiflet, inquifivit ab illius loci „ incolis qualitatem hujus montis. „ Qui cum ei qusedam & pene incre- ,, dibilia narrarent ; mulam fuam „ Rerni juflit, & multa turba comi- „ tatus, flrido, & praprupto calle, „ laetus montem afeendit - - cernens „ locum fpatiofum, aptum ad con- „ Rruendum MonaRerium Ratim fi- „ xitibi tentorium : &fuccifa filva, „ qua tunc temporisibidenfa fuccre- j, verat, inchoayerat aedificare Ora- ,, torium. Gumquein ambiguo ef- „ fet,cujusSandihonori potidimum ,, attitulari debuiffet - - repente & >, inopinate yenit quidam nuncius a „ Ducibus Boemorum miflus, affe- rens Epilcopo tabulam egregia ca- „ latura pretiofam, in qua imago S. „ DEI Genitricis MARINE, Graco „ opere formabatur: qua adhuc in „ eadem Ecclefia pro reverentia fer- „ vatur. Hanc DEO amabilis Pon- „ tifex deofculans, quafi miflamDi- » vino oraculo, incipiens Tt DEUM „ hudmus locum protinus afligna- „ vit S. MARINE titulo : Tabulam „ vero in quercum, qua adhuc ants „ altare Rabat, fufpendit. „ (b) Diploma Henrici IV. dat.R 0 ' tenfibus Non. Sept. A. 1073. 9 U ° extat apud Meichelbeck. T. i.p.s 64 ' & Hund. in Metrop.T. III. p. 18^ Enumerantur porro in hoc Diplo* 11 ! 1 ' „ te loca in Auflria fequentia : n „ Marchia juxta Rabom fluvium Cbtff „ Merge cum terminis & appendices- „ In Oriente ( AuRria ) Breittenw ,, Suttrzahd, LiuprandeftorjJ, Snozindofjjt j, Hederifcbeswerde. Juxta Danube* „ verfus Ungariam Vifckphegarnupi e * „ Cbrunbinuzbuone , cum teneueS „ appendiciis fuis &c. „ )oldus Campilil- )n. Rikardi Canon. ,dCI.Han t halerufflJ- ol ; III. p. l 3 o 9 . Me lilc :XIH., n ilI. U Kal’ 0a ®Jfa .. & honeftate omni ejus anni. LIBER SEXTUS. 373 A * c - Sequens annus (M.LXXIV.) inteftinis Hungaro- l0 74 rum Principum diflidiis curam Ernefto Marchioni, & Hen¬ rico Caefari injecit. Salomonem Regem Geifa, Belae filius, Geifi * tribus continenter pradiis ita fregerat, ut nili externis au- xiliisad fpem fortune priftinae revocaretur, cedendum fibi Hunger. Regno facile provideret. Ea calamitas per legatos femel ^ bel ~ ac iterum Caefari nunciata, Henricum Salomoni affinitate jundrum, unaque Erneftum Auftrium in bellum traxit. Non eadem Germanise Principum omnium mens erat, jam turn, credo,difcdfionem abHenrici partibus meditantium: fed quod inftaret Gaefar, & promill* ab Rege Hungaromu- nitiffimae fex Regni urbes cupiditatem accenderent; bellum decretum eft menfe Quintili, fed tumultuario fere milite, neque juftis Germanic viribus gerendum j quod Imperii Principes inteftini belli metu, militiam detredarent. Henri- Cum his tamen tantillis copiis in Hungariam penetra- cus ur • turn: fedquodGeifa, confilii non ignarus, annonam, pabu- lumque , quo hoftis irrupturus timebatur, igne corrupif auxiih let $ receptisque intra Schiittam infulam copiis, Henrici v a ° c s a a f 0 [ naolitiones egregie fruftratus eflet, rei bene gerendx fpes mom. omnis intercidit. Ergo cum annona, ut in hoftico, labo- raret exercitus, & jam peftilitas quaedam infueta coelo, fo- loque Germanorum corpora fenfim carperet, difceflumex infelici bello eft, (a) &: Salomon, quern Gregorius VII. A a a 3 Pon- (a) Lamb. Schaflfhaburg. A. 1074. „ Exercitum ducere parabat in Vnga- „ riam , comperto , quod Salomon , „ Rex llngariorum a Joiade, Bell filio, bello impedicus, & tribus jam prs- „ His vidus, amilTo exercitu , vix 3, de Regno effugiffet. „ Poftea ve- ro fubjungit : „ Mediante Julio , » regreftum Regem de Lotharingia j> Wormatiam iterum adierunt le- gati regis llngariorum orantes ob- >> nixe, ut memor afiinitatis, memor j> adx fimul a puero setatis, matu- ” rius fubveniret expulfo. Et quia n preces tardius movebant, priva- ” tis occupationibus intentum, da- 3> tis XII. obfidibus fidem ei firma- ” bant, quod fi ejus beneficio in re- 3, gnum reftitueretur, deinceps ei tri- „ butarius , didoque obtemperans ,V foret , & fex ei munitiflimas Unga- „ «ae civitates in argumentum nun- >5 quam irrumpcndcC fidci tradcrcc* „ Hac mercede redemptus illico mifl „ fis circumquaque nunciis, Princi- „ pes in expeditionem folemni indi- „ 6tione evocavit: fed alii temporis „ angullias , alii rei familiaris in- „ opiam , plerique quod opes fuse „ bello Saxonico nimium attrita: ,, fuiflent, item alii aliud excufatio- „ nis genus obtendentes, omnes pa- „ riter militiam detredabant. Ipfe „ tamen, netantum reipublicse com- „ modum,cafii oblatum, fua ignavia „ corrumperetur gregario tantum ac „ privato milite contentus, infefto „ exercitu ingreflus eft Ungariam, „ 6c nonnullas ejus regiones hoftili- „ ter peragravit. Porro y operamque cum fuccefloribus praeftaret. ( b ) Crediderim Henricum Caefarem , ut deftinata in Saxones confilia exequeretur, defungi quamprimum tur- bis Hungaricis voluifle. Efierarant bellicofam gentem cum jura, legesque per Henricum abolitae, turn maxime ca- hoftibus inacceflibilem, fe contu- ,, lit. Exercitus Regis, qui ad tan- „ ti belli adminiftrationem nihil fum- „ ptuum praeparaverat,graviflima fta- „ dm laborabat inedia, adeo ut ho- „ mines plerosque , animalia pene „ omnia, brevi peftilentia & fames „ confumerent. Quaneceffitatecom- „ pulfus Rex, nullo inligni facinore „ perpetrato, Ungaria exceflit, & poll „ feftum S. Michaelis Wormatiam „ reverfus, ordinatis ibi pro tempo- „ re & copia regni negotiis, Ratis- ,, bonam rediit. „ Confirmat ifta Chron. Auftrale ad A. 1074. „ Hein- ,, ricus Rex in Vngariam adverfus ,, Toifconem , patruelem Salomonis , „ profedus, incaflum rediit, „ Un¬ de non eft audiendus author Chron. Auguft. qui ad hunc annum fcribit: „ Rex Ungariam ingreflus vaftat, „ & omnes feditiones moventes ex- 5 j pellit. „ C A ) Conftat ex Epiftola 13. 1 . 2. Epiftolarum Gregorii VII. ad Salomon vem Ungar. Regem: „ Sicut a ma- ,, joribus patriae tuae cognolcere po- „ tes, regnum Hungariae fandse Ro- „ manse Ecclefiseproprium eft,aRe- „ geStephano olim beato Petro cum „ omni jure & poteftate fua oblatum „ & devote traditum. Prseterea i*»- „ ricus pise memoriae Imperator ad „ honorem S. Petri regnum illud ex- pugnans: vido Rege, & fada vi- doria, ad corpus Bead Petri, Ian- » ceatn, coronamque transmilit, & pro gloria triumphi fui illuc regni direxit infignia, quo principatum dignitatis ejus attinere cognovit. Quae cum ita lint, tu tamen - jus & honorem S. Petri (quantumad te) imminuifti, & alienafti, dum ejus Regnum a Rege Teutonico- rum in beneficium ( ficut audivi- „ mus) fufcepifti. „ Extat tota epi¬ ftola apudHarduinumT. VI. Concil- P. 1. & apud Labb. Cone. T. XI I* pag. 311. (b) Diplom. Renrici IV. Dat. Er lenhnrdo Frifing. Epifc. A. MLXXlU* Indid. XIII. VI. Kal. DecembrisRa* tisponse: apud Meichelbeckium T. I* pag. 268. „ Ex prsedio, quod*/'’" „ mon Rex Ungarorum noftrse pote- „ ftati fubjugavit fandse DEI Geni- „ trici Virgini MARINE in Ecclefj a „ Frifingenu - - rogatu & ferviti° „ ejusdem fedis Epilcopi EBetskardt centum manfoshis locis fitos richesbrugge , Chuningesbrunen , • wendorff , Hafilowe , ficque de Litnhd ufque ad eum locum, qui termH luS eft inter Litaha & Vertowe cumo m ' nibus appendiciis - - exceptis ve- nationibus,& Wiltbanno inLita- haberge - - ea videlicet conditione, - - ut idem Frifingenfis Epif c0 PV E/lenbardus , fuique fiicceflqres quolibet caftello, fpeciaHter m Ms*' [enburc muniendo pro his centu regalibus manfis nobis ferviant:, . in aliis omnibus nobis fideles ftant. „ )) LIBER SEXTUS. 375 A c * caftella, quae multis locis, tanquam frena liberfcatis pofita, ferociftimum quemque ad excutiendum patriae opprefEe jugum incitabant. Sed cum ii noviftlme legatione pro- cerumad Henricum Goslariae turn agentem obita, & pa. tria fibi jura reftitui, & caftella everti modefte quidem pe- terent j led doioris acerbitate Iongius prove< 5 ti, Henrici etiam flagitia, & inceftos amores liberius perftringerent j (a) atftus in furorem Caefar, vindid:am,quae per tumultus Hun- gariae, terroresque a Wilhelmo Anglorum Rege inje&os, difterri tantilper debuit, fequenti mox anno maturavit. (b) Conventu Argentinae celebrato, decretum in Saxones, Thuringosque bellum eft: alle£li Ipe ampla Bojariae, Sue- viae, Lotharingiae, Bohemiae Principes, quibus partiendas hoftiles eas provincias fingillatim promiferat, ( c ) coa- €lusque is exercitus, quo majorem diu Germania non vidit. Jamque haud procul Unftruto fluvio Regia caftra aberant, cum ad VI. Idus Junias, (d) fuafore Rudolpho, turn flu-: Sue- vium. „ mus , cognomento , Boflar , Rex „ Anglorum - - cum magno exerci- „ tu adventaret, regni fedem Ayuis- „ gram occupare paratus. Territus „ Rex - - omiffa in Ungariam expe- „ ditione, ad Rhenum concitus re- „ meavit. „ (c) Lamb. Schaffnab. An. 1075". „ Rex Natalem Domini Argentorati „ celebravit. Cumqueadeffentquam „ pluvimi ex Principibus - - multa „ in prxfens largiebatur, plura in „ futurumpollicebatur - cum eapo- „ tiffimum pollicitatio omnes ad „ confentiendum inflederet, quod „ fub teftificatione jurisjurandi fin- „ gulis promitcebat, fi eorum auxi- „ lio Saxoniam , Tkitrmgiamqtte recu- „ peraftet, quod ipfis utramque pro- „ vinciam, pro arbitratu fuo inter „ fe partiendam & perpetuo jure „ pomdendam, traditurus effet. „ (d) Berthold. Conftant. A. 1075. „ Innumerabilis multitudo VI. Idus „ Junias juxta flumen nomine Ok- „ flntt , utrinque ceciderunt. „ Ma¬ rian. Scotus A. 1075. „ Hoc bellum „ confumatum V. Idus Junii. „ An- nal. Saxo A. 1075. „ Fadum eft hoc „ pradium Idus Junii feria III. „ Ne- crol. Mellic. & Clauftro - Neoburg, mortem Ernejli, quae poftridie contt- git ad V. Id. Junii confignant t qua- re pugna ad Unflrut fuiffec VI. Idus Junias : quse tamen non fcria III, fed II. erat, ut patet ex licera Dominica- li ejus anni. (a) Lamb. SchafFnaburg. A. 1073. pag. 3 S 7 * ji Igitur circiter Calendas Augufti adulta jam,fatisque robo- j> rata conjuratione legatos mittunc 9> ad Regem, turn temporis Goslarhe 9> conftitutum, poftulantes , ut ex- 99 peditio, quam inPolonos inftitue- „ rat, fibi remitteretur : - - ut ca- ,, ftella, qure ad everfionem Saxonia; ,, per fingulos montes, colliculosque ,, extruxerat, dirui juberet; ut prin- „ cipibus Saxonise, quibus fine legi- „ tima dificuffione bona fua ademe- „ rat, fecundum principum fuorum ,, jurisdidionem fatisfaceretl; utre- „ lida interdum Saxonia, in qua jam 9, a puero reddens, otio atqueigna- 9j via pene emarcuiflet, etiam alias 99 regni fui partes inviferet; ut vi- 9> liffimos homines, quorum confi- 99 lio (eque remque publicam praeci- 99 pitem dediflet, de palatio ejiceret, 99 & regni negotia regni Principibus, 99 quibus ea competerent, curanda at- 99 que adminiftranda permitteret; ut 99 abdicato grege concubinarum,qui- 99 bus contra fcita canonum , attrito 99 fronds pudore incubabat,Reginam 99 - - conjugali loco haberet, & dili- 99 geret;_ut cetera flagitiorum pro- 99 bra,quibus dignitatem regiam ado- „ lefcens infamaverat, nunc faltem „ maturato fenf'u & eetate abdicaret. „ (b) Lambert. Schaffnab. A. 1074’ „ Cumque Ratisponam veniffet, in- 99 fecuta eft eum legatio familiarium 99 ejus, nuntiantium, quod wilbel - Irnejlus Autlria Marchio fauciatus . 376 ANNALIUM AUSTRIA SueviaeDuce, inclinante jam die, in Saxonum caftra fit A,Ct impetus j qui, quanquam repentinus, adeo tamen gen- tem indomitam non terruit, ut vel inter pocula, arma fta- tim corriperent, ac ftipati in cuneum, ruentem in fe ho- ftem expedient. Lentum plerisque id pugnae genus vi- fum 5 quare non expedato pradii figno equos admotis cal- caribus concitant, curfii praecipiti in Suevos feruntur: nec jam refifti iis poterat, nifi Welfo, Dux Bavariae, fuis cum copiis efirenem ruentium impetum ftitiflet: haftis lanceis- que concurfii primo confumptis, ad gladios ventum eft: quo armorum genere, ut binis erant finguli, ternisque praecindi latera, tanta agilitate, ferociaque utebantur Sa- xones, ut admirationi eftent hoftibus, ac terrori. Suftinebat earn procellam tantifperErneftus Auftrius, vir,utLambertus,ejus temporis Scriptor nobilis, ac diier- tus teftatur, tota Germania clarifilmus, 8c multis adverfum Hungaros pradiis infignis : Sed cum de Suevis , Bojisque plurimi in acie cecidiftent, & Erneftus ipfe, gravi accepto vulnere, femivivus in caftra referretur, inclinare jam vi- doria in partes Saxonum videbatur j nifi Hermannus Glizbergenfis Comes cum Babenbergico milite, 8c Du- cem Bohemorum Wratislaum, 8c Gozelonem Lotharin- gum ad fulciendam labantem Henrici Caefaris aciem fuo exemplo permoviftet. Turn vero redintegrata pugna ter¬ ror in hoftem vertit: fit fuga, regiaeque legiones receptis ex terrore animis, tanto in palantes impetu invehuntur, ut nifi fpiflas jam coelo tenebrae, & Unftruti vortices vi- dorem retardaflent, ex numerofifiimo hofte vix ullus fupereflet. (A ) Periifle tamen eo pradio Saxonum mil* lia fere quindecim conftat: quanquam nec quinis paucio- (a) Lamb. SchafFnaburg. A. 107J. „ Rex etiam refrigerandi gratia fe in „ ledum reclinaverat , cum fubito » Dux Suevorum Rudolphus ingre- » diens, nunciat, Saxones, brevifti- ,, mp fpatio abefte, &incertum, ne- »> gbgentes, an ignaros advenientium „ hoihum, inter epulas & pocula in- „ eptis lafcivire lufibus - - placere „ fibi, cum adhuc major pars fuperfit „ diei, ut acies inftruatur, pradium „ committatur - - Saxones - - - „ inopinata re trepidi - - armara- „ piunt,portis prorumpunt. - - vix „ tandem ex ilia trepidatione refum- „ pto Ipiritu, cum in globum den- » fiflxmum tumultuaria fe ftatione fti- 55 55 » 55 55 55 55 55 ?> 5 ) 55 55 55 55 55 5) ra paffent, non expe&ato figno - equi s fubdunt calcaria, & fummo n» u praecipites feruntur in adverfar 10S * - - nec impetum fuftinere77 3 horam Suevi potuiffent, nifi l 00 ^ mods, jamque pedem retro. f er *7 tibus Dux Wclf cum exercitu ba- joarico concurriflet. Prima certa- minis procella haftas & lancea conlumpfit: reliquam ps diis, qua pugnandi arte excellit miles Saxonicus : prscindi finguli duobus gladiis, tantaque vi, tanta tero rate, tanta feriendi calliditateg fantur, ut hoftibus etiam non nus admirationi, quam terror fent. plurimutn vel tribus LIBER SEXTUS. V7 A,c - ra regiis in caftris defiderata fint. (a) Victoria; certe ejus gloriam regiorum praeiertim procerum cumulata fune- ra defbrmarunt. (b) Speblatiftimum illud erat, quoEr- neftus, Auftriae Marchio, poftridie ex vulnere extindfcus, lubtu publico elatus eft. ( c ) Corpus exanime in Au- ftriam deportatum eft, & Mellicii in Majorum fuorum monumentis conditum, quod ille Coenobium & S. Mau- ritii Lancea , & S. Udalrici cratere, locupletavit. (d) Swanhildem fuifle Ernefti conjugem, tametfi Mechtildem monumenta reliqua, ac Annales nominent, in confefto eft: (e) major de liberis controverfia: quod Annales recentiores plerique Leopoldo filio, ac fucceftori Alber- turn fratrem, ac Judicham fororem j led hanc , puellari in ajtate, prxcoce fato raptam, adjungunt; tametfi fabu- I*, quibus Alberti (quern Levem aut Lubricum appellant Scriptores noftri) res geftae afperguntur, fidem etiam ve- Pars I. Bbb ra j, lent. lbi Erne/} Marchio Bajoariorum , j> Vir in Regno clarijfimus , & multis 3> fiepe adver/um Ungarios vi&oriis infi¬ ll gnis , g raviter vulneratus ejl , & cum 3i in caftra femivivus relatus fuijfctpo¬ ll flero die expiravit. - - Ibiquamplu- 3i rimi nobiles ex Suevis; quamplu- 3i rimi ex Bajoariis corruerunt. - - is Cum repente ex uno latere Heri- 3 , mannus, ex alio latere Babenber- ,, genfes milites fignainferunt. Turn ,, Dux Boemorum, turn Gozclo Dux „ Lotharingorum - - fuas uterque ,, copias incitatis ad curfum equis im- „ mittit. Non ultra Saxones vim „ multitudinis fuftinere poterant - - „ tandem verbs frenis , omnes di- 3> verfas in partes aufugerunt.- 3i Csedi nox finem fecit. Et quod 3 i ultra fluvium pcrfequi fugientes 33 haud fatis tutum putaretur, con- si verb milites ad fpolia. „ Fr. Or- tilo in Not.pofter. ad A. 1075. „ Er- 33 nufius Marchio contra Saxones apud 31 Unffrutbam pro Imperatore Hainri- 33 co IV. ftrenue pugnavit, & ceci- >3 dit in praelio. „ (a.) Arnulphus Mediolan. 1 .4. c. 3. e 8 e ftis Mediolan. „ Adeo ut fa- 33 eta congreflione partis utriusque » plusquam viginti millia hominum 3i referrenturoccifa. „ CentiusCa- juerarius, poftea HonoriusIII. PP. in ub. Cenfuali. apud Hahnium T. III. c * P* 5 2 - 31 Sicut a prudentibus si dicebatur, quinque millia virorum 3i ex parte Regis in eo praelio ceci- » derunt. „ (b) Lamb. SchafFnaburg. A. ioy^. „ Hoc tamen conftante - - propter „ amiflionem Clariftimorum Viro- „ rum majus vidores , quam vidos „ tulifle difpendium. „ Annalifta .Saxq A. 1075. „ Ex parte Regis ja- ,, cuerunt VIII. primates, non minus „ ipfo Regs Nobiles. ,, (c) Necrol. Clauftro-Neoburg. & Mellic. „ V. Idus ( Junii ) Emufl „ Marchio obiit. „ SchafFnaburg. ut fupra. (d) Hift. Fundat. Mellic. „ Hie „ (Ernefius ) contulitloco noftro Med- „ licenfi lanceam S. Mauritii, in qua „ impreffa videtur portio quaedam „ DominiciligniS. Crucis,quam An- „ gelusDEI ei impreflit, & craterem „ S. Udalrici Epifcopi & Confefforis. „ Hafelbach. in Chron. Auftr. „ Eme- „ Jius Strenuus - - Mechtildis ejus „ Uxor, ejus genus nefeitur. Ambo „ in Mellico fepulti. „ Confirmant hoc Tabulae Clauftro-Neob. lapis fe- pulchralis Mellic. (e) Diploma Ernefti Marchionis Auftriae datum Mellicenf. apud Philib. Huber in fua Auftria ex Archiv.Mel. illuftrata, 1 .1. p. 1. „ Ego Ernefto Au- „ ftriae Marchio cum dilediflimatho- ,, ri noftri focia domina Sveaenebildi ,, Marchionifla &c. „ Contra vero M°cktildem appellant lapis fepulc ra . Mellic. Tabulae Clauftro - Neoburg. Hafelbachius in Chron. Auftr. Aren- peck. in Chron. Auftr. Alold. ad An. 1056. © Pojlridie ex vul¬ nere mo - ritur. Ernefti Conjux &• Li - beri. 378 ANNALIUM AUSTRIA ra narrantibus derogare potuiftent. ( a ) Ceterum, quae Lambertus Schaffnaburgenfis, qui cum florebat maxime, de Ernefti toto regno fumma claritudine, deque relatis ex hofte Hungaro vicftoriis memorat, (b) fatis confir- Emiau- mant ea, quae domeftici Scriptores, de egregia ejus virtu- ** u te, de communi patriae ludlu ex ejus obitu teftantur. (c) Nec alia caula fuit, cur Strermi cognomentum a grata po¬ tentate tulerit, C D ) quam res bello Hungarico praeclare geftae. Quanquam, quid fingillatim a&um, quo tempo¬ re, qua hoftium clade, qua finium acceffione, in obfcu- ro fit. (e) Bellicis Iaudibus piam in dicatos DEO homines mu- nificentiam adjunxit: extant ejus literae, quibus Wikken- dorffenle in Auftria praedium Mellicenfi Coenobio Iargitus eft : (f) nec dubitari debet, quin liberalitas ea a Majo ribus accepta in exemplum pofterorum ierit Principum, quorum perpetuis favoribus antiquiilimum illud, prin- cepsque Provincial, Coenobium nullo non tempore fuit com- ( (a) Hafelbach. in Chron. Auftria- co : „ ReIiquerunt(£rKe/j?«j & Mach. „ tildis) filiam nomine Juditbam, qux „ in virginitate deceflit, in Medico fe- „ pulta; & duos filios LeopoldumFor - „ mofum , & Albertum Lubricum. ,, Idem confirmat Arenpeck. in Chron. Auftriac. & Sunthemius in Tabulis Clauftro-Neoburg. Sed Hagenus in Chron. Auftr. omifla Juditha filia, duos tantum filios memorat, Leopol- dum & Albertum. Albntum filiorum alterum Erne/ii etiam Cufpinianus in Auftria : & Pefiina in Marte Moravi- co 1. 3. c. 2. agnofcunt, fed de hac controverfia legi mereturDiftert. VI. Cl. V. Hier. PeziiT. 1. Erneftus Mar- chio ipfe in Dipl. Mellic. unius fo- lum meminit, Luipoldi filii: ut infra videbitur. F. Ortilo in Not. pofter. A. 107^. , 3 Link us ejus ( Em eft i ) fi- j> lius, quern poll fe reliquit Luipol- ■» dus , appellatus Fulcher, hanc ter- ,, ram pro eo gubernavit. „ (b) Lamb. Schaffhaburg. A. I075 1 . „ £r«e£ Marchio Bajoariorum,Vir in „ Regno clariftimus, & multis ftepe „ adverfum Ungarios vidoriis in- „ fignis. „ (c) Hagen, in Chron. Auftr. apud Hieron. Pezium T. 1. Col. 1056. „ Erne ft y Ward MargrafF zu Oefter- „ reich. Er waz Mild, und Fraidig, j, und mit vil andern tugenden ge- „ zieret. Er rait gen Sachflen durch „ Ritterfchafft willen, do er in ai- „ nen ftreit ritterliech ward erfla- „ gen : Den in feinen Land paide „ Man, und Frawen , durch feiner „ groflenTugend Willen fere chlag- ,, ten. ,, (d) Sic eum appellant Tabul. Clau- ftro-Neoburg. Flalelbachius, Arenpe- ckius, Cufpinian. aliique. (e) Arenpeck. in Chron. Auftr. eX verbis Diplom. Henrici IV. quod Er- nefto infcribitur ad A. 1058. ifta refers „ Ter etiam eodem anno I J agM° s a „ fua terra depulit. „ (f) Diplom. Emefti Marchion. Au~ ftrise dat. Mellicenfib. apud Phihb* Huberum in Auftria ex Archiv. Me}' lie. Illuftr. 1 . 1. p. 1. „ Notum * lC „ omnibus &c. qualiter ego Er'ftd 9 „ Auftrias Marchio cum diledm 1111 ^ „ thori noftri focia Domina „ bildi Marchionifla, & filio n0 * tr ~. - - • * n —*-ntru OC » » r> J) j, - - delegamus &c. ,, Luipoldo ,pro remedio noiuai / omnium debitorum noftrorum nimarum,de redditibus diumquoddam IVikkendorjj L } lC infra limitum fuorumtermmo & fignatum titulo fand^ CrU . w r „ fandi Petri &S. CholotnanniMa^ tyris in Medlichenft Coen°bl°> }i ab antecefforibusnoftns ftindat eft, in ufum ibi DEO militant A. C, LIBER SEXTUS. 379 c commendatum. Muita praeterea ex vetuftiflimo hoc Ii« terarum monumento ad cognofcendum Provinciae hujus ftatum innotefcunt. Exiis primocertum fit, Auftriac Nobilitatem duas jam in claftes ea tempeftate fuifle divifam, quarum altera Marchiones, Comites, aliasque nobiliffimas familias com- plexa eft, Auftriae Marchionibus nulla per fe fubjedione obnoxias j quanquam cives, agreftesque, quos in fua di- tione habebant, a Marchionis Auftria? jurisdidione incau- fis forte capitalibus, ac forenfibus exempti non eftent: al¬ tera iis exNobilibus conftabat, qui quanquam genere,opi- busque nihilo prioribus inferiores eftent j nexu tamen quo- dam, & juris ordine a Marchionis imperio pendebant: qui- bus ea propter, quod in Palatii, aut Provinciae muneribus verfarentur, & Marchioni vel militaribus, vel provincia- libus oblequiis praefto eftent, (a) Minifteralium nomen jam turn impolitum erat. In his Azzo Gobazburgicus, magnarum poftea in Auftria gentium parens & conditor, Rorii deinde, Chadowii, & Zebingii numerabantur. At in priore Nobilium clafteOezo StirenfisMarchio,Comites deinde Formbachenfes, quorum ampla per Auftriam bona erant, & Tengelingenfes : turn vero Udalricus Goshei- mius, Rudolphus, ac Walchountis de Perge, Albertus de Kiilbe, Aribo de Treifma, Marquardus de Schleinz eminebant. £b) Patet deinde, cognomenta Nobilium, Pars I. Bbb 2 a ca- (a) De harum claffium di&indione univerfe agunt Jurisconfulti: Struvius in Syntagm. Jur. Publici c. 20. §. XLI. pag. 932. & c. 9. §.X. p. 451. Vitria- rius illuftrat: T. II. L. 1. Tit. XX. pag. 876. quanquam procedente tem¬ pore, Minifteriales in Auftria N obilibiis aliquando 0 fuerint praepofiti, ut con- ftat exLudewigiiReliqu. MS, T. IV. L. II. N. LXI. pag. 76. ubi quinque ha: claftes numerantur pro nume- ro cju'mcjuz loculorum Burfe Zvcetlenfis: Claff. I. Praftatorum II. Minifteria- 3) Hum. III. Nobilium Dominorum. ») IV. Mediocriter Nobilium,(fcili- » cetmilitum vel clientum) V.Ci- « vium. „ Unde Notandum ex Du Frefnein gloffario vcrbo: Minifierialis. Minifteriales alios efle imo: majores Aulas feuPalatii officiales, ut Cancel- larium , Camerarium , Dapiferum, Pincernam &c. Casfarum, Regum Principum, Marchionum, Comftum! 2do: alios ex Nobilium inferior! or¬ dine ; feu minores officiales Regum, Ducurn ,Comitum, qui Dominorum fubditis jus dicunt. 3tio: alios jure Germanico , qui dominorum mini- fteria exequuntur, atque adep obno- xia: conditionis funt, & liberis oppo- nuntur. Sed tribus his Minifteria- lium claffibus addenda quarta eft ex Struvio Syntagm. Jur. Publ. Cap. IX. §. X. p. 4. rum Antiftites libertati reddere, & a nefariis, quibus Im- & perii majeftatem pollueret, criminibus defiftere jubebatur^ adje&o minarum terrore ultimo , fore, ut nifi Eccleliae legibus tam gravi in caufa morem gereret, a facrorum communione arceretur. ( b ) Bbb 3 Ea (a) Chron. Salisburg, Admont. „ quod in Romans Synodo proxima Zwed. Mellic. Clauftro - Neoburg. „ eum excommunicaturus effet, nifi A. 107s- » Erne/lo Marchio Auftrise „ refipifceret. Quae legatio in O&a- „ occifus eft, cui fuccefllt filius ejus „ va Nativitatis Domini ad.Regem » LiupoUus. ,, „ pervenit. „ Brunno in Hift. Belli (B)Berthold.Conftantienf.A.io76. Saxonici apud Freher, T. t. p- » ^um autem Rex jam dudum fepe „ Mific ergo Regi literas , .quibus „ a Papa prjemonitus , f e corrigere „ eum de multis aliis criminibus ar- nollet, & acirnonendo nihil pro- guebat, & ut Epifcopos a capti- „ ficerec: ad ultimum mandavitei, „ vitate dimiffos Ecclefiis bonisque „ fuis G’fma- 71m Pr in¬ cites alii Gregorio m. 38a ANNALIUM AUSTRIA Ea Pontificis libertas fupra, quam credi poteft, Henrici animum lauciavit: quare confcripto raptim Tub Februarium menfem An. MLXXVI. procerum conventu, frequentes adefle Wormatiae jubet. (a) Hie, cum non deeflent, quibus atrocius id fulmen, quam aut Majeftas Imperii, aut ea ferrent tempora, videretur j Hugo cogno- mento Blancus, nuper e facro Cardinalium Senatu a Pon- tifice eje&us, Henrico author fuit, ut exauthorato, quern mercatu facrilego Romanum Pontificatum invafifle calu- mniatus erat, Gregorio, alium in vacuo Petri Solio col- locaret. ( b ) Placuit ea fententia Henrico , magno- que multorum aflen/u approbata, brevi eas turbas dedit, quse poftmodum in caput Henrici recidere. Miffi Ro¬ ma m continuo nuncii, qui quidquid Adaibero Wirzbur- genfis, &Hermannus Metenfis Epifcopi reclamarent, (c) voce, feriptoque contumeliae pleno, fidem ac obfequium Gregorio Pontifici renunciarent. (d) Temerarius is aufus Legatorum caufam Henrici pe- nitus afflixit. Repofuit enim vicem Pontifex, coadtaque fob vernum jejunium Romana Synodo , Henricum diris devo- „ fin's integre reftitutis remitteret, „ & pofthxc Concilium in eo loco, „ quo venire poffet Apoftolicus, „ congregaret, ubi Epifcopi, vel, fi „ digni effent , Epifcopalem perde- ,, rent dignitatem vel injuriarum , „ quas erant paffi, Canonicam repe- „ rirent fatisfa&ionem. Quodfi in „ his facris Canonibus noluiffet Rex „ obediens exiftere, & excommuni- ,, catos a fbcietate fua repellere, fe „ eum velut putre membrum Ana- „ thematis gladio, ab unitate San- „ dtee Matris Ecclefias minabacur ab- „ feindere. „ (a) Lambert. SchafFnab. A. 1076. „ Legatio Regem vehementer per- ,, movit, ftatimque, abjectis cum ,, gravi contumelia Iegatis, omnes, „ qui in regno fuo effent, Epifcopos „ & Abbates Wormatite Domini- „ ca Septuagefimae convenire praece- „ pit, tradfare cum eis volens, ad „ deponendum Romanum Pontifi- „ cem, fi qua fibi via, fi qua ratio „ pateret. „ (b) Lamb. Schaffnaburg. A. 1076. Rex ftatuta die venit Wormatiam: ” venerunt etiam Epifcopi & Abba- „ tes ampliflimo numero. Commo- ,, de quoque conficiendis tantis re- ,, bus intervenit quidam ex Cardina- „ libus Romanis , Hugo cognomento „ Blancus , quern ante paucos dies, „ propter ineptiam ejus & mores in- ,, conditos Papade ftationeluaamo- „ verat, deferens fecum de vita Sc ,, inftitutione Papaz lcenicis figmen- ,, tis confimilem tragoediam. - - ' „ Hujus authoritatem tan quam di- ,, vinitus fibi deftinatam, gratiffime „ amplexati, Sc promptiffime fecuti ,, fententiam promulgarunt , q u0 . „ Papa effe non poffit - - qui tantis „ vitam probris ac criminibus com' „ macularit. „ (c) Idem ibid. „ AMlero Wi^ 2 ' ,, burgenfis Epifcopus, & Heri „ nus Mettenfis Epiicopus aliquamd ia „ reftiterunt. „ » » •> (d) Idem ibid. „ Igitur ex nomi¬ ne omnium, qui convenerant, Ep 1 ' fcoporum & Abbatum plenae con- tumeliarum liters Romam delti" nantur, quibus denunciatur Roma¬ no Pontifici,ut pontificatu,q uel P contra Ecclefiafticas leges ufurpst- fet,fefe abdicet, fciatque poff diem, quidquid agat, jubeat, ae- cernat, irritum haberi. Legati, juffum fuerat - - verbo non*' nus contumeliofo , quam Rrip exequuntur. ,, A. C. LIBER SEPTIMUS. 383 A,c devotum, excidifle Imperii dignitate declaravit. (a) Res ea omnem Germaniam mifcuit. A Pontifice ftabant Sa- xones, quorum velut fignifer, Burchardus , Halberfta- dienfisEpilcopus, habebatur : (b) easdem partes fumma fide , ac conftantia Gebhardus Salisburgenfis Archiepi- fcopus, Altmannus Paffavienfis, Meginwartus Frifingen- fis, Adalbero Wirzburgenfis, Hermannus Metenfis, Adaibertus Wormatienlis Antiftites tuebantur. Cum his Rudolphus quoque Dux Sueviae, Welfo Bavariae, Ber- tholdus Carinthiae fentiebat. Nec abjungi ab his debent Ottocarus Styriae, & Leopoldus Auftriae Marchiones, quanquam pofterior, animum Pontificiae caufae addi£tum fimulationis quodam artificio aliquandiu obtegeret. (c) Pro Henrico turn Bohemias Dux Wratislaus, turn Conradus, Moraviae Marchio ejus frater, acerrime decer- tabat. (d) At vero Wilhelmus Trajedtenfis, Rupertus Babenbergenfis, Ottones duo Ratisbonenfis, 8 c Conftan- tienfis, aliique complures Germaniae Epifcopi ita Henrico fe dedidere, ut partium Audio, profanae Reipublicae prin- cipes antegrefli viderentur. (e) Hos Germanise Opti- matum pars magna, ac Italiae fequebatur. In tanta Impe¬ rii perturbatione illud triftiflimum , quod nec Sacerdota- lis quidem ordo fuis ubique cum Praelulibus,* nec provin- ciarum Optimates fuis cum Principibus confentirent. Wel¬ fo Bavariae, Bertholdus Carinthiae Duces j Ottocarus Sty¬ riae Marchio Pontifici adhaerebant: at Optimates Bojorum multi, Marquardus item 8 c Luitoldus ejus filius Carinthiae, Adalbero Styriae reguli in partibus Henrici erant. Quae (a') Idem ibid. „ Papa nihil per- „ motus atrocitate nuncii , poftera ,, die, cum Clerus & populus adSy- i, nodum frequens confluxiffet, in » auribus omnium literas recitari fe- j, cit, & fic cun&is, qui convene- » rant, Epifcopis id fieri decernenti- » bus, regem excommunicat, & cum »> eo Archiepifcopum Moguntinum » Sigefridum , Epifcopum Trajecten- « fern Wilbelmum , Epifcopum Baben- » bergenfem Bjubertum. „ (b) Lambert. SchafFnaburg. ibid. ” Omnium ut videbatur fanguinis 5> avidus erat, praecipue tamen Epi- )> fcopi Hiilker/ladienfis , quern tan- j, quarn totius Saxonies rebellionis ,, principem, & omnium, qus fc- „ cus acciderant, fomitem atque »» lncentivum inexorabili odio infe- „ ftabatur. „ vo- (c) Aguntdehis Lambert. Schaff- nab. Bertholdus Conftantienf. Annal. Saxo fufius: de aliis infra dicendi lo¬ cus erit. (d ) De his infra occurret mentio. (e) Lambert. Schaffnab. A. 1076. „ Porro Ottonem Katisponenfem Epi- ,, fcopum & Ottonem Conftantienfem ,, Epifcopum, & Burcbardum Lofan- „ nenfem Epifcopum, Eberhardum Co- „ mitem , Udalricum , & alios non- „ nullos - - jampridem(Pontifex) „ excommunicaverat. „ & infra: „ Colonienfem Epifcopum, Bafilien- „ fern Epifcopum, Spirenfcm Epifco- „ pum , Lofannenfem Epifcopum , „ Citienfem Epifcopum, Ofenbrug- ,, genfem Epifcopum , Udalricum de „ Cosbeim , Eberbardum , Hartwannum , „ ceterosque excommunicatos - - ,, omnes caftris egredi jubet. „ AlU Hen¬ rico IV. addict. 384 ANNALIUM AUSTRIA) voluntatum in Auffria eflet diffenfio, ex iis, quaepaulo A> poll: afferentur, patebit. Burchdr- Tot inter hoffes, praecipuo tamen odio Burchar- ier/fad!' dum Halberffadienfem Epifcopum perfequebatur Caefar. Epifcopui Hunc cum nupero jam bello captum Ruperto primum nt/lT Efombergenfi, fuarum partium Antifliti, in cuffodiam tra- captm .’ didiflet j mutata mox voluntate, Sophias ( Juditham alii appellant) Sorori Cux in Hungariam, ad Salomonem, maritum Regem profe&urae abducendum mandavit, ne- quo tempore ab exilio tarn longinquo fuam in patriam re- diret. ( a ) Secus res cecidit. Agebat in Palatio Udalri- cus equeffri vir dignitate, & Henrico Caefari inprimis cha- rusj fed una in re tamen aequitatis fideique amantior, quam Casfaris. Militari facramento obffridfus Halberffadienfi Epifcopo, multas tamen, amplasque per Bavariam polled fiones habebat. (b) Is ubi confilium deportandi in Pannoniam Epifcopi intellexit, motus tanti viri cafu, Burchardum clam accefi fit, edo£tumque , quo in loco res ejus effent, monuit, ut fi falvus efle cuperet, operam fuam fidemque ne re- fpueret: efle fibi in Bavaria cum prasdia alia, turn caff rum permunitum, idque, quod Danubio immineret, confilio opportunum : (c) ageret modo, videretque, ut per nau- tas (A) Lamb. Schaffnaburg. A. 1076. „ Hunc ( Burchardum Halberftadien- „ fern) Ruperto , Babenbergenfi Epi- „ fcopo, fervandum crediderat- „ veritus tamen, ne forte - aliquid „ in eo vis vel fraus hoftilis opera- „ retur, ad palatium eum evocavit, „ & ibi nunc inter Camerarios fuos, „ nunc inter cocos , & coquinarum „ fpurcitias indigniflimo loco habi- „ turn, fub omni diligentia cuftodiri „ fecit, donee tam feralibus odiis „ competens exilium excogitaret. „ Erat ipfo tempore apud Regem fo- » ror ejus , uxor Salomonis , Regis „ Ungariorum - - - Cumque poft „ multum jam tempus ad maritum, „ in finibus Ungariaz commorantem, „ redire pararet : Rex - - rogavit „ earn , ut Epifcopum Halberftaden- „ fern fecum abduceret,atque in lo- „ cum, ex quo nulla vi deinceps in „ regnum Teutonicum redeundico- „ pia fieret,deportari faceret. An- „ nuitilla petenti, & navi impofitum „ cum hominibus fuis prazmifit. „ Gregor. VII. PP. Juditham earn ap- pellat in epift. I. a. epl. 44. (b) Idem ibid. „ Habebat idem „ Epifcopus militem quendam , Udal- ,, ricum nomine , multis in Bajoaria „ poITeflTonibus prsedivitem, Reg 1 „ quoque apprime charum & accep- „ turn. „ Udalricum de Cosbeim hunc effe, cujus in Diplomate Erneftt Au- ftriaci Marchionis Mellicenfibus dato inter teftes fit mentio, pene conjecil- fem : nifi nota viri improbitas , & quern vulgus eapropter Godesha^feu Odium DEI , tefte Annal. Saxone 2“ An. 1075. appellare confuevit, cium fufpendiffet: nam & hujus erat fumma apud Henricum gratia, & ar ' cana Palatii onlnia pervidebat; & V ex ejus in caufa Auftriaca teftimon colligi poteft, bona in Auftria, vel vi- cina Bavaria habuiffe videtur. , (c) Idem ibid. „ Is ( Udaljj cUS * „ ubi advertit mala, quaz Epif c0 P^ „ parabantur; motus miferati° ne ' ‘ „ acceflit ad eum paulo ante , 9 U „ navigare inciperet, & q u * 111 „ Rex decreviffet, per ordinem „ pofuit - - edocet prazterea, P „ fefliones fuas, & caftellum mun LIBER SEPTIMUS. 385 A,c * tas liceret, exfcenfionem interdum in litus facere : fux ce¬ tera mandaret fidei j omnia provifum iri, ut ereptus pne- lenti difcrimini, libertati ac patrise redderetur. A&iis pro prasfenti copia gratiis difcefium. Non erat difficile, a ru« di nautarum plebe, 8c fuapte indole, 8c Pontificiaemajefla- tis reverentia impetrare, ut appulfo ad litus navigio in ter¬ rain exfcenderet. Fefta forte B. Joanni Baptiflx dies inciderat: Anti¬ lles Templum haud procul a litore confpicatus, ve£lores rogat, utfolennibus ejus San£ti honoribus id tribuerent, Scad rem divinam, proxima iniEde faciendam, fe in litus exponerent. Nihil morae a remigum turba fuit: itum in yEdem facram, resque divina ab Antiflite pontificio ap- paratu obire coepta. Haec cum maxime agerentur, cu- (lodesque Epifcopi Sacro intenti, metum difcriminis oni¬ ne m , fufpicionemque animis emovifientj adefl repente Udalricus armata manu, Templumque milite circumfe- ptum, diffimulato rei negotio, modefie ingreditur, 8c fa- cri officii finem praefiolatur. Quo expleto fuos a£lutum ad navim mittit, resque Epifcopi, ac impedimenta ex- portari confeftim jubet: turn vero fortiffimorum ftipatus agmine juvenum, procedentem e Templo Antiffitem om- nihonoris, amorisque fignificatione falutat, utque equum, eos in ufus magnifice inftratum confcenderet, monet. Miiites, ve< 5 toresque improvifo rei fpe£tacuIo atto- niti, nec quid agerent, nec quo ifla fpe&arent, fatis gnari, ad arma concurrunt. Prxvertit illorum impetus Udalrici moderata gravitas, intentoque in fuos digito : Hi, inquit, negotium expedient, fi vos in mora eritis: id tamen be- neficii a me habetote, fi monenti mo rem geritis, ut falvis 8c integris rebus veftris abire ad naves liceat: fi obniti animus $ vim, arma, aedem expe&ate. Non erat tan- tum animi, aut virium dedu&ori militi, tendere contra ut auderet: (a) quare Burchardus in caflrum Udalrici Pars I. C c c dedu- fimum haud procul a litoribus D dum ad ea locanavigans pervenifi- nal. Saxo An. 1076. mutatis tamen j> jet, rogaret ftepius eos, cum qui- pauculis adjun&is confirmant. s> bus navigaret, quatenus applica- (a) Lamb. Schaffnaburg. A. 1076. » rent, & fib i jpaululum interram „ Fecit ille,utedo<5tus f'uerat,atque 3, progrediendi facultatem facerent: „ ubi ad prcedidta loca propinquare „ fe memorem fidei, qua eiobnoxius „ coepit, fimulata mala valetudine - - ” lit, omnia, quae poffit,pro virili „ forte obtinuit apud nautas , qui „ portione faCturum, & fi quem ere- pontificalis nominis intuitu ma¬ il P tloms e l us viam DEUS odendac, „ g nam humanitatem ei prxftabant s „ Ut a/iu Cu.' Jlodum manibus trifitur . B. Alt- mannut ob pro- mulgata Bontifi- cia De- ereta o- diitm Cleri in¬ cur r it , 386 ANNALIUM AUSTRIA dedudius, omnique humanitate per dies aliquot ibidem habitus, mutata fubinde vefte in Saxoniam fe recepit. (a) A Burchardo in Altmannum Henrici Caeiaris ira vertit. Annus jam unus vel alter exierat, ex quo Gre¬ gorius V11. Chrifti Vicarius, celebrata Roma; Synodo, Decretum in Germaniam milerat, ne qui gradum aut of- ficium in Ecclefia mercati, ad facra minifteria admitte- rentur, neve aut juraEccleliae vendere, aut facrilega nun- dinatione empta retinere fas diet : (b) adjedum in Sa- cerdotes, qui jurats caftimonise immemores, facrilegis fe nuptiis contaminarent, fulmen alterum, facrisque fundio- nibus abftinere juffi : interdidum praeterea omnibus, ne- quis divinis in rebus eorum opera uteretur, qui Ecclefia „ omnibus fupra dictus Udalricus re- „ die per exploratorum diligentiam „ captata loci opportunitate, repen- „ te armata multitudine Eccldiam „ circumdedit, ingrefliisque mode- „ fte, interim difhmulato , propter ,, quod venerat, negotio, confum- mationem facri myfterii tacitus, tranquillusquepraeftolabatur,. Quo expleto, fuos quantocyusadnavim vel, ut vult Pagius, A. Toys'. eXtaC convolare, & omnia, qua: Epifco- apud Hugon. Flaviniacenfi inChron. pi funt,efferre jubet. Ipfe fortiffi- Virdun. ad A. 1074. ,, Si quis dein- morum juvenum agmine ftipatus, „ ceps Epifcopatum , vel Abbatiam de manu alicujuslaicce perfons fm* ceperit, nullatenus interEpifcpP 0 ^ »> 3 > » S) 3» 3 > }> „ longe aberat, conceflit, ibique pau- „ cis diebus commoratus - - tandem „ affumpto laico habitu, quo falle- „ ret occurfantes, in Saxoniam con- „ tendit. ,, (b) Decret.SynodiR.om. A. 1074* procedentem ab Ecclefia Epifco pum falutat, ofculum porrigit, equum , quern evedioni ejus opti- „ mum aptaverat, ocyus confcende- „ re jubet. Stupentibus, quiEpifco- ,, pum adduxerant, quid hoc rei ef- „ fet, & poft irritas ratiocinationes „ ad anna concurrentibus jubet, ut „ fi vita: fuce, ac faluti confultum „ velint, quieti maneant, arma po- „ nant, naves pacatis animis repe- J} tant: - - fi verbis inanibus, fi vel Abbates habeatur. - - Infup er etiam gratiam B. Petri, & introitum » Ecclefia interdicimus, quoad ufq u . c j, locum,quern fub crimine tam ambj* „ tionis,quam inobedientite, quod ell ,, feel us idololatris, cepit, deferue- ,> rit, fimiliter etiam de inferioribus » Ecclefiaflicis dignitatibus confti- » tuimus. Item fiquis Imperatorum, „ Ducum, Marchionum, Comitum, 5J *9 s> niotibus incompofitis IacefTere ner- " wi •••', „ gant, facile giadios procacitati mo- ” ^‘hbetfeculariumpoteftatum, » dum fa&uros. - - Uli cum nume- ” r UC P er ^ onaru na Inveftituram Epi- j> ro & virtuteimpareseflent, teme- ” c .°P a . tus .j vel alicujus Eccldhfticx » rarium arbitraci, rem certamini *’ 7^ n, J. at,s dare praefumpferit, ejus- >, committere, trifli, confedoque ” dum fcht™* VmCal ° k aC A, his ut quoties vellet, applicarent. - - „ animo ad naves redierunt. „ Agunt Forte B. Joannis Baptifta nativitas de Burchardo Flalberftadienfi per lldal- occurrerat, & mane, dum prater- ricum liberato Bruno in Hift. Belli, laberentur, confpicatus contiguam Saxonici. Annal. Saxo mutatis paulo litori Ecclefiam, rogavit, ut appul- rei geftae adjun&is. Mentionem etiam fa navi ad celebranda tam facratif- eius rei facit Author de Geftis Oddo- fimo dieMiffarum folemnia ad Ec- num & Henricorum apud Leibnit. „ clefiamprocederent. Affentienti- Tom. 1. p. 710. Sed (quod ibi quo- „ bus illis, ingreflus Ecclefiam falu- que annotatur)non confonant Anna- „ tarem DEO hoftiam ofFerre facer- les Halberftadienfes: necChronicon „ dotalibus, ut folenne eft, infulis Halberftadenfe apud Leibnit. T. III. indutus coepit. Cui rei intentis ubi agit de Burchardo Epifcopo, ver- bum de tota hac rei ferie facit. (a) Lamb. Schaffnaburg. A. 1076. Epifcopus incaftellum, quodhaud LIBER SEPTIMUS. 38 7 c * his fan&ionibus non parerent. (a) Id Decretum, cum Altmannus Praefiil, fefta D.Stephani, primi Martyris, lu¬ ce Paflavii promulgate, parum aberat, quin furentis Cleri manibus difcerperetur. Caput feditionisEgilbertus erat, fummi in ea Eccle- fia Collegii Prxpofitus, & Henricianae fadionis primipi- lus, quern proinde pius Antilles, diris execrationibus de- votum, aris, templisque exefle juffit. (b) Obtrito in pnefens nefariae conjurationis capite, non ita opprella erat adverfa Epifcopo fa6tioforum contumacia, quinpro- pagatis criminatione odiis, magis magisque corroborata, hoc demum anno fe palam efferret, Sc pertra£to in impiae caufa; patrocinium Henrico Caefare, Altmannum Pontifi- cali Sede, Solioque exturbaret. (c) Sed Vir fanbtus cum fiipremo hoc in difcrimine pene fui oblitus eflet, Canoni- corum tamen Collegii, quod ad S. Nicolai extra urbem £ nuper abfolverat, curam nequaquam depofuit. Extant AufirU piae voluntatis ejus teftes literae, ad XII. Kal. Junias PaC Mmkia favii exaratae, quibus Leopoldum, Auftriae Marchionem, tu ™otte- bonorum omnium, quae feu in Auftria, feu in reliquis ejus git ad S* ditioni fubje&is locis ad id Collegium pertinerent, Jdvo- catum> Tutoremque renunciat. (d) favium. Pars I. C c c 2 Mul- & Sede [tea de- pellitur, (a) Decretum alterum ejusdem Sy- nodi Romans A. 1074. vel 1075. ex- tat apud Rogerium HovedenumP.I. „ Si qui funt Presbyteri , Diaconi, „ Subdiaconi, qui jacent in crimine „ fornicationis, interdicimus eis ex „ parteomnipotentis DEI,&audo- „ ritate fanfti Petri, introitum Eccle- „ fise, ufquedum emendent, & poe- „ niteant, fiqui autem in peccatofuo « perfeverare maluerint, nullus ve- „ ftrum officium eorum aufcultare j, prxiumat: quia benedidio illorum j, vertitur inmaledi&ionem, & ora- 5> tio in peccatum. „ Confirmat hoc Marian. Scotus A. 1075. „ De- •» crevit Papa Synodica Legatione » etiam hoc anno , ut nullus Chri- i) ftianus audiret Miflam conjugati »> presbyteri. „ 00 Biograph. B. Altmanni N. II. s, Adveniente autem Fefto fandi Ste- j) phani, cum plurimi convenirenc 3> primates & populi - _ . _ CO i „ ram omni frequentia Cleri & po- „ puli afcendit in ambonem, & pu- » blice recitavit Apoftolics Epifto- 33 fee tenorem, gravi interminatio- „ nis audoritate interdicens Cano- ,, nicis & Presbyteris conjugia le- „ cundum Canonum, & Apoftolica „ inftituta. Qui omnes unanimiter „ furore repleti, jam turn in prsefen- „ tiarum DEI famulum furibundis „ manibus difcerpfiffent, nifi Divi- „ num auxilium, & Optimatum prs- „ fentium prsefidium furentibus ob- „ ftitiffet. „ (c) Idem Num. 13. r> Hunc ta- „ lem virum (Henricum IV.) abEc- „ clefia alienum Patavienfes Clerici, „ imo jam haeretici adeunt; horren- „ da crimina Epifcopo fuo impii> „ gunt, & totis viribus laborant,ut „ eum de honore Epifcopatus deji- „ ciant. Quorum querimonia Hen- ,, ricus flexus hoftiliter Pataviamin- „ greffus, cunda loca adulteriis poL „ luit, expulfos ab Epifcopo bonis „ fuis reftituit. „ (d) Literae Fundat. Collegii fan- di Nicolai extra Pataviam : data: a0 Altmanno Palfav. Epifcopo XII. Ca- lend. Junii. (Anno, ut videtur India. XIIII. apud Gewold. in Ad- dic. ad Hund. Metrop. T. II. p.366. 33 388 ANNALIUM AUSTRIA Multa ex iis literis patefcunt, quae ad rerum ejus temporis in Auftria notitiam praeclare faciunt: primum illud, quod, quern piiffimum Marchionem, & facr^ lar- gitionis hujus focium, ac confortem hie appellat Antilles fan£fcus, is nequaquam in eorum cenfum venire debeat, quos ob Henricianas fufeeptas partes Pontificium nuper fulmen feriebat: (a) alterum, liquid Auftriacis, ut pro- num erat in tanta perturbatione rerum, cum Bohemis & Bavaris, Henrici fedfcatoribus commune fuit in violandis Ecclefize ejus juribus 3 eas injurias non Leopoldi, fed pri- vatorum fuiile Procerum , qui, ut Boji a Welfone, ita & ipfi a Leopoldo diflidebant: (b) tertium Leopoldo, non Auftriam folum inferiorem, quibus nunc eft finibus} fed partem etiam ejus regionis, quae turn Marchae Bojo- rum, nunc Auftriae fuperioris nomen habet, paruifle : alio- quin quae caufa fuiftet, cur, Machlandia, Leopoldituteiae, inpr&- fidei, ac patrocinio commendaretur: (c) demum,cum utl/m- nu ll a a d eum diem de Procerum Auftriae confiiio, fuffragio, qw An. ac confenfu exprefla extet mentio, iisdem tamen in literis, liriam commiflum fuae fidei Coenobium , de maturo Procerum fiiorum confiiio , a ve&igalibus liberum ac immune pro- nun- „ Verum cum praedia ejusdem fun- „ dationis noftras - - in diverfis ter- „ rarum pofita lint diftridibus, ut „ eadem ab aliorum Advocatorum „ fervitio libera omnimodis exiftant; ,, Dominum Henricum de Vornbach) „ Comitem provincialem ex utraque „ parte Oeni fiuminis fuper omnia „ praedia di« 3 :i Monafterii quocum- „ que in loco in Bajoaria funt pofita, „ Advocatum perpetuum duximus „ ordinandum: - - Dominum vero ,, Leufoldum piijfimum Alarcbiommter- „ raAuftralis, fuper curiam mMautern, „ Sc fuper omnia praedia, Sc decimas „ eorum, videlicet in Bujl , in Eit - >, %endorf) in Bachonia ( forte Bacho- j> nia ) in Vreindorf\ in Blat : in Puech- „ ruch luper tres curias , videlicet ,, Purchwijen , Stregen , Penbacb , Sc de- „ cimas ad eas pertinentes, fuper Ec- „ clefiam Sc villam in Municbreutb. „ Item fuper praedia circum Tpfam t &c „ in Mucblantika., Sc fuper curiam in ,, Intheim , & generaliter fuper om- „ nia praedia eorum, quocunque lo- ,, co fuperius vel inferius in jui Mar- „ chionatuscWbiBu pofita,de bono Sc „ maturo confiiio perpetuum ftatui- n mus Advocatum. „ (a) Lit. eaedem. „ Dominum ve- „ ro Leufoldum, piiffimum Marchio- „ nem terras Auftralis -- perpetuum „ ftatuimus Advocatum. - - Ipfe „ vero Uluftriffimus Marchio tanquam ,, Pius Sc Devotus, oblatam fibi Advo- „ catiam oculo gratuito, in fax po- „ teftatis dominium lufeipiens ad in- „ crementum noftras nova: planta- „ tionis , ita ut did poffet, etiam „ elfe nofter Comflantator. „ (b) Epift .Gebhardi Salisb. Arch*' epifeopi ad Hermannum Metenf^ Epifcop. C. IV. apud Conrad. J anl il gum in Ad. SS. ad diem XVI.Jff „ Traditi fumus nos, Sc noftra f „ reptionemomnibus, quiincirf „ tu noftro funt. „ Et Biograp*! S. Gebhardi c. 3. „ Ecclefias iu f bona diripiebant, unusquisqf v cina fibi quafi ex permillione K- e a ,, vendicans. „ , ^ (c) Lit. Fundat. S. Nicol. If dat g „ Item fupra praedia circa » • in Macblant fita, Sc fuper curiam 1 Mbeim , Sc generaliter fuper om pr^dia eorum, f«f eriu . s pofita in fui MarGhionatu* dijlriMM r LIBER SEPTIMUS. 389 c * nunciafte perhibetur. (a) Ex quo de forma regendi ca- pi conjetftura poteft. Altmannus interim fede extorris fua, in Saxoniam primum, mox in Weftphaliam Patriam fuam, poftremo Romam eodem adhuc anno profe&us eft: (b) acceptus a Gregorio Pontifice perbenigne , & pro ingentibus ejus in Ecclefiam meritis, cum ampla Apoftolici per Germa- niam Legati poteftate eodem remiftiis. (c) Hie cum Triburiae, indi&o Conventu Principum, Antiftites plures, ac Optimates in communionem Ecclefiae reciperet j terri- tus defedfione tot Procerum Henricus, ut Pontiflcis, qui ad f’ebruarium meniemanni fequentis Auguftae Vindelicorum expe&abatur, Germaniseque de fe judicium eftugeret, (d) Ccc 3 an- (a) Lit. eaed. „ Ipfe vero Illu- „ ftriflimus Marchio --abfolvit,& „ exemic de mature confilio fuorum ,, nobilium Baron/m 3, eandem Eccle- „ (lain per omnern district urn fuiMar- „ chionatus in terris & in aquis, in „ foris, & civitatibus ab omni jure „ thelonei, fivemuts, ita ut quoli- 5 , bet tempore anni, vinum, anno- 55 nam, pifees, & alia qusque pro „ domo neceffaria in terris, & in „ aquis transducere debeant, vel fi ,, neceffefuerit, in Stain &c in Horn, „ ubi granum eorum tradtari (diet, „ nec non in aliis civitatibus, autfo- ,, risvendere, vel locare fine omni- „ bus exadtionibus ante feriptis &c. „ (jb) Biograph. B.Altmanni Num.14. „ Altmannus itaque DEO dignus, lie „ prsvalente iniquitate, de fede fua „ propter juftitiam deje&us, in Sa- „ xoniamfcilicet patriamluam (Wejl- „ phaliam ) revertitur. - - Poll hacc „ adiit Apoftolorum limina, expo- „ nens Paps Gregorio cun&a fuse tri- ■y> bulationis diferimina. „ (c) Item ibid. „ Apoftolicus ve- « ro, ejus condolens cafibus, reti- „ nuit eum fecum per aliquod tem- „ pus. Et cum quadam die in Ec- „ clefia pofitus, Altmannum reftituen- „ dum cum Cardinalibus difponeret, „ & ipfe humiliter onus Epifcopatus ,, renueret; fubito columba volitans „ per cundta loca Oratorii , quad „ errabunda venit fiiper caput Alt- ,, manni. Quod dum omnes mirati, „ divino nutu fadtum crederent, & „ eum dignum officio pontificali pro- „ clamarent : Papa nil cundtatus, „ mitram de capite fuo tollens, ca- „ pitl Altmanni impofuic, eumque „ Epifcopum, & Romans Sedis Le- „ gatum conftituit, & audlum be- „ nediddone, in propriam fedem cum „ gaudio remifit. ,, (d) Lamb. Schaffnaburg. A. 1076. „ Statuta die juxtacondi&um Prin- „ cipes Suevis, & Saxonis Tribu* „ riam convenerunt ampliflimo nu- ,, mero, obftinatis mentibus, ad fub- ,, movendum a negotiis Regni regein „ Hsinricum, & alium, in quern com- „ munis eledtio confenfiffet, crean- „ dum. Aderant una Legati Apo- „ ftolics Sedis Sigekardus Patriarcha „ Aquilejenfis,&/^/rw2d«w«r Patavien- „ fis Epifcopus, vir Apoftolics con- „ verfationis,& magnarum inChri- „ flo virtutum, cui Papa vices fuas „ in difpofitione Ecclefiafticarum „ caufarum delegaverat,& Laicinon- „ nulli - - milli a Romano Pontiffs „ ce. - - Hi nec Principi, nec pri- „ vatocuiquam,qui regi Henrico di- „ dto vel fadto aliquatenus poll ex- „ communicationem communicaflet, „ communicare volebant, donee pu- „ blice profeffus poenitentiam, per ,, Altmannum , Vicarium Romani „ Pontiflcis, anathemate abfolvere- „ tur. - - In hac tantarum expedta- „ done rerum - - Suevi & Saxones „ Legatos ad Regem miferunt, qui „ ei dicerent: tametfi - - crimina, „ qus ei objiciantur, omnibus con- „ ftent luce clariora, fe tamen rem „ integram Romani Pontiflcis cogni- tioni refervare, adluros fe cum eo, „ ut inPurificatione S. MARINE An- „ gujlam occurrat, ibique - - fuo „ judicio vel addicat, vel abfolvat accufatum. »» Henrtci IV. in Halt am profe- flio. Recon- ciliatio cum Ponti- fce pa- rum fir- ma. Rudol- pbus con¬ tra Hen- ricumlV. Rex ele- Bus. 390 ANNALIUM AUSTRIA anceps confilium cepit per Burgundiam in Italiam pene- A - c * trandi. (a) Iter per fe arduum, difficiiius domefticas co- pise effecerej quae cum fenlim deficerent, neque in prom- ptu eflet, invita Germania, unde miles ac comitatus ale- retur, defertus pene, ac inops in Itaiiam evafit. Itali, quibus in Henrico magna fpes erat, ad jugumi °77 Pontificis, ejus ope excutiendum, laute principio omnia, magnificeque fobminiftrabant: led ubi Canufinum in op- pidum tetendifle ilium, triduoque fupplicis habitu exaffco, rediifle in gratiam cum Pontifice cognoviffent 5 turn vero converfa repente omnium font ftudia 5 fic ut non modo honorem illi priftinum, fed obfequia etiam, & ftata regiae annonse fubfidia denegarent. (b) Ea res segrum alioquin Henrici animum penitus in praeceps dedit. Revocati illi- co, quos ejurarat, rerum adminiftri, reconciliata cum fa- ftiofis Italise Principibus gratia, claufi omnes Germanise aditus,nequaPontifex, uCcondi£tum erat,elaberetur. (c) Rerum earum fama in Germaniam perlata, Alt- mannum, aliosque movit, ut coa€tis ad III. Idus Martias An. MLXXVII. Forchemii Comitiis, abdicato Henrico IV. Rudolphum Suevias Ducem, Germanise Regem feluta- rent. (d) Sed ingentia ilia Procerum feudia, audito Hen¬ rici (a) Idem ibid. „ Rex,cujusom- ,, nis fpes,omnesque copias in ar&um „ coa&se fuerant, - - optimum fa- „ du fibi judicavit pro eo turn ftatu „ rerum fuarum , ut in Gallias pro- „ ficifcenti Romano Pontifici intra „ Italiam occurreret, & anathematis „ abfolutionem,quoquo poflet modo, „ impetrare conaretur. „ Defcribit deinde fufe iter permoleftum, & re- liquam rei geftse feriem perfequitur, in qua confentientes habet Paulum Bernried : in vita Gregor. VII. Arnul- pbum Mediolan. L. 4. c. 8- Donnizo- nem in vita Mathildis, & S. Gregorium VIl. Pontificem in EpiftolaXII. L.III. Epift. ad Germanos, de poenitentia Henrici ly. (b) Lamb. SchafFnaburg. A. 1077. j» Fremere omnes & (ievire verbis ac „ manibus.coeperunt - - cceteri dif- „ fimulata interim iracundia redeun- „ tern Regem pacifice exceperunt, „ fed neque confuetam ei reveren- „ tiam deferebant, neque tarn fum- „ ptuofa , ut prius, - - fervitia ei „ exhibebant, - nec in civitates eum ,, recipiebant, nec cum faculis, & « fauftis acelamationibus.utprioribus 5) Regibus confiieverant, obviam ei procedebant &c. „ ( c) Lamb. Schaffnab. „ Terri- tus Rex infolita rerum facie - " Udalricum de Cosheim , & caeteros, quos ille feveriflimo anathemate a contubernio ejus amoverat, in pti- ftinum gratias & familiaritatis fu® gradum revocavit. - - His paula- tim rebus Italorum indignatio mi' tigari, furor deflagrare,ftudia de' nique in eum incalefcere coeperunt* - - Papa certior jam fa&us de im- mutatione animi ejus - -mifit p r °.' tinus - - ut Principibus Teutons ci regni - - occurrerent, eosqud „ per ordinem,quas gefta erant, do* „ cerent. „ Queritur deinde Pon- tifex, fe „ Domini Henrici dilig entl „ ita circumventum, ita omnes ,_p er „ quas tranfitus effe potuiflet, itm e ' „ rum anguftias prseoccupatas, u „ nec tuto Romam regredi va ^ ea ^l ” (d) Berthold. Conftant. A- *° 77 j His ergo auditis, Principes Regn generali colloquio apud Torcbet III. Idus Marti! habito , _ egregium Rodolfum Ducem fibi in R e § fublimarunt. „ 1 >» » LIBER SEPTIMUS. 391 c - rici ex Italia reditu, baud par urn refrixere. Non igna- rus erat Henricus, quantam fa&;ionem in Carinthia, Sc Bavaria poft fe relinqueret ex earum gentium primo- ribus, qui illo Regni, Sacerdotiique diffidio ad fua com¬ pendia abutebantur 5 exeunte verno jejunio Aquilejam revertit. ( a ) Sighardus Patriarcha, qui nupero inConventu fen- tentiam primus adverfus Henricum dixerat, primus nunc erat, qui nova clientela ejus fibi gratiam eblandiretur: nec leve erat operas pretium, Iftria, Carniolaeque Marchia ejus juribus a favente jam Caefare tranfcripta. ( b ) Mar- quardum Sc filium ejus Luitpoldum, profcripto Bertholdo Zaringio, Carinthias Ducem, fuum jam ante fecerat Hen¬ ricus : (c) ut adeo vis omnis in Gebhardum, Saiisbur- genfem Antiftitem, verteretur. Munierat is quidem, pro- vido ad repentinos belli calus confilio, Salisburgenfe^W erf- fenfe, ac Frifacenfe caftrum : (d) fed cum hoftium plena eflent omnia, visque ab omni parte ingrueretj accepta ea damna font, qux farcin multorum annorum parfimonia vix poterant. Direpto Salisburgenfi agro, in Paffavienfis Antiftitis bona, praediaque graflari coeptum, furore tanto ma- (a) Sigebert. Gemblac. A. 1077. „ Imperator, alpium aditibus contra „ le munitis, ubique omnes eorum ,, infidias fruftratus , per Aquilejam „ venit Hatisponam. „ Burckhardus de cafibus Monafterii S. Galli cap. 7. apud Goldaftum in Script. Aleman. „ Rexvero Henricus , mox ut Ducem „ Bjuodolfum de k einfelden fuum Re- „ gnum fibi ufurpafle audivit, Pafcha „ Verona? moratus per Carinthiam , „ Domino Marquardo, & filio fuo Liutoldo j Duce, fibi ducatum prte- „ bentibus, ad Teutonicas partes » rediit. „ (b) Diplomataduo Henrici IV. ex- tant apudllghellum inltal. facr. T.V. Pag. S 7 * utrumque datum eft ad III. Idus JuniiA. 1077. In did. XV. No- nmberga?: in utroque inter teftes oc- currunt Wratislaus Dux Bohemia, & Liudolfus Dux Carinthia?. Prirnum fie ■habet: „ Experimento didicimus &c. » Quorum vero exemplo - - Comi- v> tatum IJlria tradimus , ac perpetua ,, proprietate dicamus. „ Alterum incipit: ,, Si Ecclefias DEI honora- » mus &c. - - Mctrcbiam Camiola de » noftra regali proprietate, & pote- „ Rate, in proprietatem atque po~ „ teftatem pr*fata? Aquilejenf. fee- „ clefi* , & - - - Patriarch* Sige* „ bardi , fuorumquefuccefforum tra- „ dimus, & perpetualiter concedi- „ mus &c. „ (c) Lamb. Schaffhaburg. A. 1073. ,, Rex - - Bertholdo , Duci Camolen~ „ fwm, Ducatum fine legitima difcuD „ fione, abfenti abftulit , & Marc* „ tvardo cuidam, propinquo fuo , tradi- „ dit. „ Urfperg. Abb. circa A. 1057. „ Rex Henricus - - poftmodum quo. „ rundam inftin&u eundem Duca- „ turn ( Carinthia j Liutolfo , conlan- „ quineo fuo dedit. „ (d) Biograph. S. Gebhardi. c. 3, „ Multa tunc perfonae, & ordini in- „ digna, a fautoribus Regis excepit, „ qui mox & Ecclefise fua? bona di- „ lipiebant, unusquisque vicina fi- „ bi, quafi ex permiftione Regis - > - „ hac etiam neceflitate , ob inuni- „ men Ecclefi* fuse impofterurn, „ caftella duo munitifllma Chrilti „ Archimandrita asdificavit, Icih- ,, cet in monte Salzburg oC Werfen } „ fed & unum caftellum apud f r /- „ facum, „ Henricus I V. Salts- butgen- fem Pajfav. Eccleftam infeftat . 392 ANNA LIU M AUSTRIA majore, quanto juftior in Romani Pontificis Vicarium lua Henricianis ira videbatur. ( a ) Rudolphi interim, Regis aemuli, belle adhuc latis res habebant: erat in potentate ejus S.uevia j & Saxonia partes ejus amplexa virium latis ad fuftinendam dignitatem Regiam promittebat. Sed Rhenani trains populi, Fran- conesque perpelli non poterant, ut a lacramento , quod Henrico quondam dixerant, quanquam mutatis nunc re¬ bus, lolvi fe paterentur. (b) Ea Rudolpho caula fuit, ut Wirzburgum, principem facile Franconiae urbem, ob- fidione premendam fibi cenleret: led cum adventu Hen- rid, Bohemos Bavarosque poll: fe trahentis, irritus Ipei a coepto deftitiflet, (c) & Gregorius media qusedam con- filia amplexus, mitius jam in ea caula lentire videretur j Ipei aliquid fubortum eft, trifles has difcordias fine bello, ac languine componendi. (d) Id fortalle in caula fuit, cur & Gebhardus, Salisburgenfium Archiepilcopus, & Mar- chio Auftriae Leopoldus Ratisbonam, ubi Henricus tunc (a) Bertholdus Conftant. MS. apud M. Hanfizium in Patav. T. 1. pag. 265. Facultates, opesque, qui adverfabantur , „ fed maxime Pa- „ tavienfis Epifcopi inter fuos divi- ,, fit , qui in Ecclefiarum bona in- j, humanifiime graffati funt. „ (b) Helmoldus in Chron. Slavo- rum. c. 2g. „ Quotquot ergo re- „ ceperunt verbum domini Papte,ele- j, gerunt R udolphum in Regem, addi- „ tique funt parti ejus Saxones & „ Suevi. CjEteri Principum , Civi- j, tatesque, quae funt circa Kherntm^ „ non receperunt eum , omnesque „ Francorum populi, eo, quod ju- „ raffent Henrico , & juramenta te- „ merare noluiifent. „ (c) Berthold. Conftant. A. 1077. „ Rex ( Rndolfus) - - ad obfiden- „ dum quoddam caftellum perrexit. „ Sed ecce ex improvifo aemulus ejus „ Henricus cum maxima multitudine „ Bohemorum , & Bojariorum ad- ,, venit,quos cum rebus Ecclefiarum ,, repente fibi comparare potuit. „ Quibus libentiffime Rex cum ip- „ fis paucis,_quos eo tempore ha- „ buit, obviaffet, fi non Principes „ ejus hoc in aliud tempus differen- „ dum cautius judicaffent. „ Sed Bruno de Bell. Saxon. Annal. item Saxo ad Annum 1077. aliter paulo rem narrant. „ Menfe Augufto Rex ,, Redo If us Wirzeburgenfes Heimico age- „ fidem fervantes, & tarn fe, quam „ Adalberoncm Epifcopum ftium con- » temnentes obfedit — Heinricus „ veto - - exercitu nec magno, nec „ ford congregato ( nam magna pars „ ejus ex mercatoribuserat) obviam „ Rodolfo ire parabat , & paulatim „ progrediens Bawaros, & Boemios „ auxilio venturos expedtabat, quo „ audito Idpdolfus obfidione dimifla* „ hofti occurrere feftinavit. „ (d) Conftat id ex Gregorii VII* PP. epiftolis duabus,quas afFertBru¬ no de bello Saxon, qui ifta prarmittrt* „ Interea Dominus Apoftolicus, A- „ poftolici vigoris oblitus, qua cau- „ fa nefeimus , multum eft a priors „ fententia mutatus. „ £t fatis ap- paret ex L. IV. epift. 3. ejusdem Gregorii VII. PP. apud Harduinun* in Concil. T. VI. P. 1. Col. i? 47 - Germanos magis infeftos fuifle Hep' rico IF. quam S. Pontificem: fic G J? irri ibi feribit: „ Monemus vos inD°' „ mino JESU, & rogamus ficut ca- „ riflimos, ut eum ( Henricum lV- ) „ benigne, fi extoto corde adDEurn „ converfus fuerit, fufeipiads- - „ Eftote quafo memores h un ? a ” „ conditions, & communis fragmta- „ tis: nec vos prsetereat pia, ot n0 " „ bilis memoria patris ejus, & ™ a ' „ tris , quibus non poffunt n P „ tetate ad Imperii gubernacula inv - „ niri xquales. „ A.C. LIBER SEPTIMUS. 393 A ‘ e - agebat, accederent: fed cum neuter rerum, quarum caufa leopoldm aderant, compotes fierent j Leopoldus in Auftriam, Geb- hardus in exilium receffit. (a) Gravius id vulnus erat, quam utHenricus inultum relinqueret: diflimulata tamen f*s>« co¬ in praefens adverfus Leopoldum vindicfta, fatis habuit, Ber- tholdum Mosburgenfem, in orbatam Gebhardi exilio Sa- lisburgenfis Ecclefiae Sedem intrudere: qui Henricianorum vota non aequafle modo, fed fuperafle, infatiabili rapaci- tate videtur. ( b ) Bellum interea novum ab Henrico in Saxones para- Henrki batur: fpem faciebant Bohemorum auxilia, quibus fretus bellum, exeunte adhuc Julio, in Saxoniam deportabat. Ne- Saxones que in Rudolpho Rege mora erat, aut Saxonibus. Caftra caftris ad Struvam amnem objebfca, pugnaeque copia pro- pe convitio extorta. Ventum ad manus VII. Idus Sextiles l0 78 An. MLXXVIII. fed aequo fere Marte , 8c dubia vidtoria dimicatum : (c) Henricus tamen, quanquam vi$o pro- pior, Obtobri menfe Ratisbonam reverfus, prasdicare de fe aufus eft, nunc tandem longo fe bello finem impofuifle, poftquam nupera clade hoftium, Saxoniam omnem in fo- litudinem redegiflet. (d) Neque tamen quietus hie diu lnAu- fubftitit, fed opportunum jam ratus vindibtae tempus, re- pente in Auftriam numerofo cum milite advolavit, ut Lfcendu Leopoldum, cujus nuperum Ratisbona difeeflum difeeffio- c*jar. nem ab Imperio appellabat, imparatum opprimeret. Pro- num id erat armato adverfus inermem, ac hoftile nihil Pars I. Ddd veri- (a) Biograph. 5 1 . Gebhardi Salisb. „ Sub publica tandem fide, etiam „ dato a Rege Ducatu, Ratisponam » veniens expurgare fe, in quibus a » Rege culpabatur, recufavit, nifi » prius omnia, qux ei ablata fuerant, » juxta ftatuta emendarentur. - Po- ftremo infe&a reutrinque, & in- » definita, exivit ab urbeRatispona - & ad partes fecum facientes fe- « ceffit. „ Bertholdus Conftantienf. )> MS.apudM. Hanfiz.T. I. pag.265. 5, Dum apud Ratisbonam Penteco- » ften celebraret ( Henricus IV. ) Mar- j> chio Liutpoldus inde, aliquantulum >» ab eo ofFenfus, regreditur. ,, 00 Biograph. B. Gebhardi Safisb. 3 * r> R e5 " Heinricus Bercbtoldum „ quendam, fui erroris confenta- „ neum, in cubile Salzburgenfis Ec- » clefix ingeflit, qui &c. „ Vocat eundem Biograph. S. Conradi Archi- epife. Bertholdum de Mosburch . (c) Conrad. Uffperg. An. 1078. „ Heinricus Rex properanti contra „ fe Rudolf 0 juxta Stronui ( Chrono- „ graphus Saxo vocat: Strowi. Chron. „ Mellic. & Clauftro-Neob. Strewm „ rivum) occurrit, initoque praelio, „ nonpauciexhis atque illis profter- „ nuntur , ac incerta fit vi&oria, „ utrisque certatim fugientibus ad „ propria. „ (d) Bruno de bello Saxon. „ ricus vero inO&obri proximo Re- „ ginesburg veniens principibus colle- „ &is narravit, quod jam longo la- „ bori finem feciflet - - Saxones in „ proximi praelii confli&u 6 c ene „ proftratos, ut nifi de gentibus ex- ,, teris agrorum cultores advemrent, ,, Saxonica tellusin lolitudinem ver- „ fa , beftiis fylveftribus habltanda ,, remanerec. ,, (a) Ber- 394 ANNALIUM AUSTRIA Lsopol. dumMar- chionem dd dedi¬ tionem adigit. Ttzda in Leopol- dumMar- chionem confi&a ealumnia. veritum : quo fadum, ut direpta, exhauftaque per mili- tarem licentiam provincia, deditionem facere Leopoldus cogeretur. Sed ea illi calamitas communis cum pluribus Bava¬ rian, Auftrian, Styrian, ac Carinthiae proceribus fuit, qui cum Pontifice adverfus Gsfarem fentiebant. (a) Nec levis conjedura eft, Octocarum quoque StyriaeMarchionem, & Eckbertum Neuburgi ad^Eni,Danubiique confluentes Co- mitem , Butinaeque in Auftria, ac Neukirchii haeredem , eadem fuifle procella involutes, quod pari in Pontificem animo, paribus pro Gebhardo, Altmannoque Antiftitibus ftudiis decertarint. (b) Eckbertum fane conftat, direptis ab Henrico caftris, praediisque fuga fibi ad Hungaros con- fuluifte : unde poftea reverfus, Gebhardum quoque, Sa- lisburgenfem Archiepilcopum, fuam infedem reduxit. (c) Ceterum indignam hanc Leopoldi Marchionis op- prelTionem foeda criminatione indigniorem reddunt qui- dam Annales noftri, fequiori quidem astate fcripti, fed quod mirum in fabulse commento, multis, clarisque Scri- ptoribus probati. Memorant ii, Leopoldo Auftrio, Hen- rici Imperatoris filiam, Roma; in manus convenifte: AI- bertum Leopoldi fratrem, qui federal Berneggii alias fixe- rit, Garfium, ubi Leopoldus agebat, ejus invitatu pro- fedum, fed excaecatum libidine ftuprum novae conjugL abfente fratre, obtulifte: vicem fubinde inceftofratri, fe- diore inceftu redditam , & caufam armis primo difcepta- tam 5 mox, ubi his profedum nihil, ad Henricum C#- farem ab Alberto delatam: damnatum hujus fententia Leo- poldum, quod facinus clam patratum, flagitio publico ul- tus eflet j jufTumque Provinciae fuse praefeduram , tan- quam fceleris atrocitate ad Albertum devolutam, a fratr e de genibus exorare, quae per vexilla tandem duodecimo conceftli Csefaris, fit reftituta. (d ) Sed quod nec fratres (a) Bertholdus Conftantienf. MS. „ genfibus Archiepifcopis Gedbar^t apud M. Hanfiz. T. i. p.266. „ Hen- Tymoni , nec non & Conrado jam r> riC u>™ in Orientalibus Pagoariae, „ nex viriliter afliftens , eos in P el „ &c Norici finus parcibus incolas „ fecutionibus fovebat. „ ,, lllas devaftando , & Liuppaldum C c ) Hanfizius loco eodena? e „ Marchionem, ad deditionem fibi BejjtholdoConftantienf. MS- h* cnar " „ cum aliis quibusdam coartando rat: cujus proinde fide eadem a m „ usque in Pentecoften ferme com- afFeruntur. „ moratum effe. „ (d) Hageni Chron. Auftnae r (b) Vetus Monumentum apud M. peck. Chron. Auft. Hafelbacnws Hanilzium T. II. pag. 182. „ Ota- Chron. Auftr. „ Celebratis nu ^ 3j j> chyr Marchio Styrienfis Salzbur- „ more regii generi, eum cu *f * LIBER SEPTIMUS. 395 A * c - Lcopoldo, nec conjux, Henrici Imperatoris filia, fororve uila fiierit, illibcralis commenti vanitas per fe patefcit. (a) Auftriae rebus cafu tam infefto inclinatis affulgere fpes ioSoaliqua vifa eft, cum Od:obri menfe anni fequentis Henri- pko^gi cus gravi pugna, ad Elftram fluvium , eft devious: fed quod eadem victoria Rudolphum xmulum perdidit, paulo tina* Pars I. Ddd 2 poft „ cum gloria , & gaudio remittic „ ad propria ( Henricus IV.') Quibus >j in pace reverfis, Leopoldus ad ca- j) ftrum & Burgum fuum Gars fra- 3 > trem fuum Albertum invicare cen- „ fuic. - - Et ut fuo more fplendi- « dius fratri provideret in epulis, propria in perfona paucis in Burg „ reli&is , venationi decrevit in. „ tendere. In qua dum follicitus „ ageret, venit Germanus ejusdem „ Albertus , & dum fpecie miram „ fuam fobrinam attendiflet , mox „ in illius illicitam exarfit concupi- ,, feentiam, & - incefti fcelus vio- } > Ientae oppreflionis non eft veritus admittere fua in affine. Quod opprobrium tanta mulier abomi- 5) nata eft, ut paene defperationi pa- 55 tuiflet, nifi maritus celerius fuam 55 fibi praefentiam exhibuiflet. Qui „ ex defolatione uxoris cognita ve- „ ritate - - blande folatur uxorem, ,, & diffimulato paulilper negotio „ tacitus cogitabat de talione. In- „ terea Albertus infra anni fpatium „ duxit in uxorem filiam Ducis Po- „ Ionise, cujus dum nuptias magno „ faftu ordireturinfers monte pro- „ pe caftrum Meilberg,&c Duces Bo- „ hernia; atque Bavarite cum fratre „ Leopoldo , & aliis multis invitaflet: „ Leopoldus ducentis clam condu&is 55 Imperatoris militibus de Longo- 55 bardia, & Rheno , pera&o pran- 55 dio fratre in folatiis abfente, ten- 55 torium intravit fobrinse , & fimi- 55 liter ei vim inferens, flore fuo per 55 incatftumfpoliavitpudicitiae. Pro- 55 pter quod extrema gaudii teter lu- 55 ftus occupat, & - - correptisar- 55 nais cruenta vi&oria ceflit Leopol- 55 do. — Hoc dum facinus per Al- 55 bertum deducitur ad Imperatorem praenominatum - *. fententia fer- „ tur arbitral^ in Leopolds , pro >> co quod articulatam violentiarn „ manifefta vindicavit injuria • pro- „ pter quod & juffus eff,ut fuaDo- „ minia de fratris manibus in feu- „ dum fufeiperet. Quod dum fa- „ faris ex Longobardia & Rheno con- duHis ; de Henrico IV. vim illatam aliense potius, quam fuas aut filiae, aut forori caftigantej de XII. Vexillis Ducatus , non Marchionatus infi- gnibus, poffent adverfus hanc fabu- lam , fi cum larvis lu&ari mihi ani- mss effet. ( a ) Annal. Hildeshemenf. A, 1080. Marianus Scotus. Bruno de bello Sa¬ xon. Sigeberr. Chronograph. Saxo. A. 1080. Bellum juxta Eljlrit cora- „ mittitur Idus Oaobris feria V. in „ quo Eudolpkus Rex, qui & Dux, „ occiditur. „ Berthold. Conftan- tienf. A. logo. „ Jam autem me- » diante Octobri Heinricus expedi- » tionem in Saxoniam icerum pa- „ vans , a militibus Eudolphi itinere „ unms diei fugatur: quamvis in ea ,, congreffione Eudolpbus Rex pise ,» memoriae occubueric : - - cum „ inter primos hofti inftaret - - po- „ flea uno die fuperftes , omnibus „ fuis rite ordinatis, ad Dominum „ migraffe non dubitatur. „ ( b ) Bruno de bello Saxon. „ Hen- „ ricus igitur in menfe Martio intra- „ vie Italiam. „ Urfperg A. 1081. ,» Rex Heinricus Italiam cum exerci- „ tu petiit. „ (c) Berthold. Conflant. A. io8r. „ Eodem tempore Principes Regni „ Teutonicorum - - conventu fa- „ Ho Hermannum nobilem Virum, „ fibi in Regem elegerunt: qui fta- „ tim eodem conventu aciem con- „ tra fautores Heinrici direxit: - - „ novo Rege ex improvifo irruente, ,, omnes penitus aut caede proftrati „ funt , aut irrevocabiliter fugati. „ - - Eledtus eft autem ante feftum ,, S. Lnurmtii , & in fequenti die „ poft feftum ejusdem fanfti de ini' „ micis triumphavit, in confinio „ Bajoari* in loco, qui dicitur Ho- „ Jiette. ,, (d) Chron. Auguft. An. 108 J * „ Rege abfente Dux We iff aliiq uS „ Regis adverlarii, Herimannum „ tharingise Comitem , Regem fib 1 „ fecerunt- Hermannus a Suevis „ Rex conftitutus , cum MarcH° ne •» Leopoldo , & aliis Augnjlam invaden- „ tes, per tres hebdomadas oblede- „ runt, fuburbanafuccendentes, lo- „ ca vicina vaftant, & invadunt, „ nilque proficientes cum patuone „ fraudulenta difeedunt. „ Chrom Reicherfpergenfe ad A. 1080. » W e ‘~ „ fo Dux Bavarian Auguftam mva 1 » „ atque incendit hoftiliter. „ LIBER SEPTIMUS, 397 A - c - Leopoldus, qui & partae nupervi&oriae, & Iaboriofie hu- jus obfidionis magna pars erat, in mosnia tentaret. Ea pertinacia civium Bohemis quoque ac Moravis animos fe¬ cit, arma in Auftriacos diftringendi. Henricum nuper Leopoldus Marchio, convocatis Tulnam Provincial Opti* matibus, palam ejuraverat, multatis exilio ejus caulae fau- . toribus; &Altmannum, aliosque, quotquot a Pontifice ftarent, omni ope, operaque defendendos lulceperat. (a) Ea res ad Henricum relata, tam vehementer commovit, ut ira praecipite omnem ftatim Auftriam, Leopoldo de- tradam, BohemoPrincipi tranfcripferit. (b) Wratislaus (id Duci nomen Henricianarum partium defeniori acerrimo) ampliandi resfuas opportunitatem na- dus, conjundis cum Conrado fratre, Moraviae Marchio- 1o 82 ne , copiis An. MLXXXII. in Auftriam irrumpit. Bo- hemos, Moravosque conlecuti funt Bavari, quos Otto Ratisbonenfium Antilles, & Henricianae fadionis ante- fignanus (c) in bellum rapuit. His copiis cum fines Au- ftrize, transmiflo Teya fiuvio, populatur hoftis, adeft Leopoldus Marchio, & ad Maurbergam caftra locat. (d) Auftriorum numerus major erat, quam deledus: quibus Wratislaus lex Bohemorum millia 5 duo R'atisbonenfis, plura aliquanto Otto , Conrad usque Moravus , cujus in finibus bellum geftum eft, objecit. Ce} Praslii initium Ddd 3 telo- (a) Biograph. B. Altmanni N. 2^. „ Marchio Luipaldus ,coadunatis prl- „ moribus fui regiminis, in villa, „ quae Tulna dicitur, Dominium Hein- „ rici tyranni jurejurando abnegat, „ Altwannum Praefulem magnis lau- » dibus praedicat, omnes fautores » Heinrici de fua poteflate expellit, j, omnes Apoftolicae fedi, & ejus le- « gato obedientes totis armis defen- »> dit. ,, (b) Idem ibid. „ Unde Heinricus ti ira fuccenfus Marchiam Liupaldi y> tradidit Duci Boemiorum, iaftl- » gans eum ad odium Chrifti bella- « torum. „ Fr. Ortilo ad A. iog2. 3» Liupotdus Tertius Marchio contra >3 Hainricum IV. Imp. fcedcratus pro 3> Ecclefia DEI, crudelem cladem ac- 3> cipit apud Adauerherch a Bohemis, ,, & eorum lociis, quos Hainricus im- „ mifir. „ (°) Lambert. Schaffnab. A. 10■76. „ Porro Ottonem liatisponenfem Epifco- » pum ~ - & alios nonnullos, qui- „ bus Rex potxflimum confiliariis „ utebatur, jam pridem ( Gregorius „ Vll. ) excommunicaverat. (d) Biograph. B. Altmanni N. 2-j. „ Dux vero animo crudelis, colic- „ ctis Sclavis, & Bawaris, fines Alt- ,, manni , 6c Liupoldi hoftiliter in- „ trat, cun da igne & ferro vaftat, „ cui Liupo 'ldus cum omni populo fuo „ in loco, qui Muorikrch dicitur, oc- „ currit, eum ultra progredi non „ finit. „ (e) Dubravius 1 . 8- p. 221. „ Ipfe „ ( Vrathlaus ) domi robur militum „ lex millium deligit, parique cor- „ porum, & animorum robore,duo „ milliaBavarorum Ratisponx, apud „ urbjs illius praefulem, Leopoldo in- „ fefiiiTimum contrahit, fibique Con- ,, rudum , & Otthonem in Auftria oC» „ currere jubet. „ Cofmas vero Pragenfis 1 . 2. ad An. 108 !• »> . At *, „ hxc Marchio ( Leopoldus ) eftiatut „ laetus, & a fubulco ufque ad bu-= „ bulcum armatos omnigena fpecic fer- Leopoldus Marchio Henri¬ cum IV. palam ejurat. Grave idcirco hello a. Bohemis dr* Mo¬ ravis ap- pelitur. S. Alt¬ manni a pi a in miferos libera- litas . 398 ANNALIUM AUSTRIA telorum imber erat, alterna partium clade effufus: mox a.c. ubi pugna incaluit, gladiis res gefta : diu aequatis viribus certatum, iisdem nunc vidtoribus, nunc vi&is. (a) Wratislaus cum immotam videret Auftriacorum flare aciem, Bojos in dextrum obverti cornu 5 in finiftrum Conradum , Ottonemque fuis cum Moravis ire jubet: medius ipfe cum Bohemis, qua confertiftimum erat ag- men, fefeinjicit, equitemque in pedes defilire jubet: is primus ad vitftoriam gradus fuit: coefi magno numero equites, peditesque, paucis fuga ad falutem fuit. (b) lilud in ea clade miferrimum, quod hofte fugientium veftigia premente, totus ilie, qui Tejam, acDanubium interjacet, ager in folitudinem reda£tus, & populi reliquiae, quibus ferrum pepercit, fame, ac inopia fint confumptae. ( c ) Egregium vero hie campum Altmanni virtus, ac charitas nadta eft in fublevanda miferorum egeftate , qui opem ac pradidium ab inexhaufta ejus liberalitateflagitabant. Mul- ta ille hominum millia Gottwicii, Furtae, ac Mauterae pa- vit per eos dies, eratque fandti Praefulis tarn prodiga cha¬ ritas, „ ferri, a fubula ufque ad ftimulum „ Marchione aufugit. „ Chron. „ omnes jubet -paratos effe ad bel- Auftral. A. iofti. „ Bavari &Boe- „ lum. VeneratDux Wratislaus cum „ mi cum Marchione LeupoUo ad „ Bohemis fimul, & Theutonicis, ,, Mauripergum dimicaverunt, & vi- „ qui erant prasfulis Ratisbonenfis. „ cerunc. „ Confentiunt quoad „ Aft alia de parte, Otto , & Coma- A. iogi. tlrfpergenf. Chronograph* „ Aus adjungunt fe cum fuis omni- & Annal. Saxo. Chron. Zwetlenfe: „ bus, qui hint in totaMoravia mi- fed Chron. Salisburg. Clauftro-Neo- litibus. „ hurg. Chronic, item Auguftenfe & 3 ) (a) BiographusB. Altmanni. „ Ibi „ inftrutta acie utrinque tubis clan- „ gentibus primitus cum telis , & „ pilis concurrunt, deinde gladios „ cominus ftringunt. Ingens ibi cer- „ tamen magnis viribus geritur, „ multus utrinque populus faucius „ fternitur, tandem occulto DEI „ judicio hoftis vi&oria potitur. „ (b) Coftnas Pragenf. An. io§r. j, Dux Wratislaus ut vidit hoftes non » cedere loco , juflit Theutonicos „ dextrum irrumpere cornu: Fra- „ tres vero fuos Conradum & Ot- n tonem ordinat pugnare in finiftra ala. Ipfeautem, ubi erat confer- tiftjma hoftium acies,in ipfa fron- te Martis jubet exercitum fuum 5 > Mellicenle pugnam conjiciunt m An. 1082. Optime diem & annum conciliar Mellicenfe : „ MLXXXH- » Hoc anno IV. Id. Maji, feria V* „ bellum ad Mauriberch eft aft urn, & „ cum maximo noftratum excidi o „ terminatum. „ Hoc enim anno IV. Idus Maji incidit in feriam ut conftat ex litera Dominicali e J uS anni. (c) Biograph. B. Altmanni. N* „ Noftratesvifti fugamineunt,q u °s „ adverfarii infequentes, palfitn „ campos ctedentes fternunt, aho s „ captivos cum prseda abducunt,to- „ tapi terram illam in folitudinem » redigunt. „ Peffina in Mart. 1. 3* C. 2 . inoprrnm unde, u defeendere, & pededr, congref- # rim i eo pndioerfos eo hoftes aggrediatur , munera 3, etiam promittens , ft, in bello fi- „ gnifer efficiatur - - ficque Azo , » more Marefchalli turmas ordinat j» - - & lie accepto vexillo hoftes ■), aggreditur. DEO autem auxi- 3, liante hoftes fugantur } trucidan- 3, tur, jugulantur, Auftrales una cum 3, Marchione vidoria potiuntur. 3, Marchio autem vidor exiftens - - 3> ei etiam hunc honorem impendit, 33 & eum Pincernam Auftria ordina- 33 vit. „ Cufpinian. in Auftria de Leopoldo Pulcbro agens haec de Azone mifeet. „ Anno M L X X X 111 , ut „ DEO gratias perfolveret percepti „ honoris ac beneficii, Templum in „ honorem Apoftolorum Philippi 6c „ Jacobi conftruxit ab Epifcopo Pa» „ tavienfi Altmanno confecratum in „ eo Auftrise loco, qui vulgo appel- ,, latur a fundatore , Azmanswifen: „ quad dicas Azonis ftratum : juxta ,, quod Templum Azonis neqotes, ,, poft aliquot annos, arcem miro o- „ pere extruxerunt, & nomine mu- „ tato , Chuenring , a magnanimitate , „ & fortitudine fundatoris appella- „ runt. „ Fr.Ortilo ad A.1083. 33 Id. „ Marchio ( Liuftoldus) adjuvanteDEO, „ & ope Azzonis fortiflimi Capitanel „ fui, de iisdem hoftibus (Bohemis) „ fimilem vindidam fumit. „ (c) Abb. Ebro, loco fuprarelate? 6c Cufpinian. itidem in Leoftoldo Puft chro narrant Azonem a Poftftone Trevi- renfi cum militari manu in Auftriam, fublidio fratri mi {Turn, & a Marchio¬ ne Pincernam ( Cufpinianus addit, Marefcalcum 6c Pincernam ) in Auftria creatum. Sed ut hoc verum fit, illud certe falfum eft , quod iidem feri- bunt, Azonem Leoftoldo Pulcbro in au- xilium miftum: nam 6c Poftfto Archi- epifeopus Trevirenfis An. 1047. jam obierat: 6c ^2,2,0 jam fubErnefto/>o- ftoldi Pulcbri parente cum 2. filiis, in¬ ter teftes in Diplom. Mellicenfibus dato fe fubferipferat. Cognatum Poftftoni Archiep. iidem memorant: fed in Diplom. Mellic. inter Mimfte* riales Auftria primo loco numeratur. 9> Et Minifteriales March ix , Azzo ac „ Gobatzffturch , & filii cjus AnshtthfS ,, 6 c Plizzo . 6cc. jj Azzo de Gobats- burg Bo* hemos ultra Te~ jam re- jicit . Cctufa h 11- jus belli a Scripto- ribus al~ lata: 400 ANNALIUM AUSTRIA hunc fuifle , ac parentem. (a) Illud certius, ex tribus ejusdem filiis, Anshalmo, Nizzone, ac Adalberone pri- mum fine liberis deceififie : alterum ex Adelhayde uxore Hadmarum de Kuopharn 5 tertium ex Gilela conjuge Al- beronem Chuenringium filios fuftulifle. (b) Quodfi igi- tur Azzonis manu confilioque liberatam ab hoftibus Au- ftriam tribuamus, grandem admodum natu induifle artna necefie efi: ut qui annis jam prope quadraginta in Auftria, in quam militari aetate fortibusque jam fa6lis inclytus a Poppone Archiepifcopo mifiiis efi, confediflet 5 fiiiosque virilem jam aetatem ingreflbs fubErneftoLeopoldi parente habuifiet. (c) Ceterum quam certa Auftriorum hxc clades fuit, tarn incertam ejus belli caufam , tarn obfcurum exitum, pugnantes Scriptorum fententiae fecerunt. Bavari, Moravi, Saxones, Bohemi coepti infelicis belli culpam in noflrates conferunt, qui contra fas, piumque, praedas faepe diuque ex innocua Moravorum gente impune egerint 5 nec a JLeopoldo, ad quem Conradi Moraviae Marchionis que- relae femel iterumquedelatae, pro merito cafiigatifint. (d) Ve- (a) Sunthemii Tabul. Clauftro- Neob. & Cufpinian. loc. memorato. „ Teftantur Annales, ex hoc Azzo- „ ne infignes familias Auftria: Baro- „ num defcendifte: Sumienberg, Star- ,, ckpnberg , Kranicbberg , Hackenberg , „ Velfperg , de Liecbtenjlein , de Otten- ,, jlein , de THirjlein , & Bottendorjfy „ de Krey , de Wittingau , de Weitra , „ de Capeln, qua: clara: in hoc Mar- ,, chionatu fuerunt &c. „ (b) Abb. Ebro in Originib. Chu- enring. „ Ifte enim Azo genuit tres „ filios, quorum unus Anskelmus vo- „ cabatur, vir devotus, ftrenuus, & „ bonus. Alter dicebatur Nizo , vir „ aeque devotus, Sc DEO deditus, 3> & ifte eft Pater Hadmari , primi Fundatoris Zwetlenjis Monafterii. Tertius dicebatur Albero , de cujus » ftirpe derivata eft Cbunringariorum ,, origo. „ Idem Abb. Ebro apud Linkium in Annal. Zwetl. Tom. i. pag. 54 ’ ^ 1 ‘ EC habet : „ Anfelmus, 3J patruus pradifti Hadmari , haere- „ des non habuit. „ Confuli ea de re poteft Schema Genealog. Chuen- ringiorum apud laud. Linckium. Tom. i. pag. <)6. ( c ) Abb. Ebro loc. memorato p. 43. „ Venit ei inmentem, me- moria fratris fui Domini Popponh „ Archiepifcopi Treverenfis, & mi- ,, fit ei literas, ut bellicofos viros, „ Sc ftrenuos ei in auxilium mitte- „ ret. Et advocans ad le CognatuM „ fuum chariflimum , Azonem - ~ „ fciensque eum virum nobilem ac „ ftrenuum, divitem Sc prteclarum, „ & militaribus armis fortiter exer- „ citatum - - eum in Auftriam de- „ ftmat. „ Diploma Ernejli March* Mellic. datum , in quo fublcribunt teftes. „ Oezo Marchio de Styre - ' 3, & AUnifleriales Marcbia , Azzo „ Gobatzpurch Sc {\\ii e]us, Ansbalwii „ & Rizzo. „ De Azzone Auftri® Marchionibus cognato fcribit Aloh dus ad A. 1043. „ Hie idem P rX ~ » fui ( Poppo Trevirenfis) ad p re ^ eS „ Liupoldi defunfti, Patri ejus Add" „ berto Marchioni ftrenuiflimum M 1 ' „ litem de Cognatione fua , Azzop[errt „ nomine , in OJlerricbiam fubmific : „ ubi propter multa merita magnus, „ ac potens, & dives efte las vaftantes ex utroque populo 3, praedam fibi faciebant. - - Cum 33 frequenter Conradus ad Marchio- „ nem hujusmodi de compefcenda „ mitteret feditione, & ille tumido „ faftu defpiceret ejus verba ; fup- „ plex adiit fratrem fuum Wratis- ,, laum , Ducem Boemorum, rogans 3, eum fibi in auxilium contra fiiper- „ biam Theutonicorum. Qui fuis, 33 quamvis non difEdens viribus,ta- 3, men Ratisbonenfis Epilcopi unam 5, fcaram ex dedis militibus pretio „ conduxit fibi in auxilium. Nec „ celat Dux adventum fuum , fed „ mittens unum de fatrapis , quafi 3, per antiphrafim loquens ei mandat, „ ut fibi paret grande convivium, „ feque ipfum pollicetur aleam Mar- „ tis cito venire lufum. „ Ex hoc fua videtur accepifie Annalifta Saxo. Dubravius 1 . 8. Pefiina 1 . 3. cap. 2 . Brunn.Boic. P.III. 1 .1. SedAdlzreit. P. 1. I. 1 g. mediam inter hos viam tenet, caufamque partim in Auftria- cos graffatores, partim in Henricia- nam fadionem conjicit: quod pro- babile alias videtur. ( a ) Conftat ex fupradidis Ottonem Epilcopum, & Wratislaum Henrico IV. pertinaciilime adhtefiffe. (e) Pefiina in Marte Moravico 1 . 3. c. 2. „ Quum fatis populatio- „ nibus, ultionique datum effet, & „ per agrum hoftilem ad Danubium „ usque fxvitum, Wratisiaut fignum „ receptui dedit - - ulteriores Au- „ ftriacorum conatus operiens. _Q UI „ tamen fradi hoc bello, cum infu- „ per Htnrietm IV. Imp- Wratislai „ caufie patrocinari haud oblcure vi- „ derent , potius ad pacem confilia ,, fua converterunt : quam etiam „ non multo po ft y ipfo Henrico lmpe~ „ ratore mediatore ufi , impetrarunt. „ Sed pa* rum crc - dibiles . Garjlen- fis Cotno- bii in fu- feriore Auftria exordia. 402 ANNALIUM AUSTRIA oblervarit: cui cum Welfone, Henrici hofte, non fami- A,c ‘ liaritatis modo jura omnia , led affinitatis quoque, ut multorum eft opinio, interceflerint: quem Bertholdus denique, aequalis fere eorum temporum, fideliffimum in DEI caula adverfus Henricum praedicarit. (a) Mih* lane, aut Azzonis praeftita bello opera j aut fi vana ejus rei fides eft, latiata praedis, caedibusque vindi£Ee cupidi- tas, qui fere unus eorum temporum belli finis erat, pa- cem revexifte videntur. Lacerata hac belli clade Auftria, adampliorem mox fortunam, Iplendoremque rediit, conditis perpetua fere leculi unius lerie diverfi inftituti Coenobiis, quae non pie- tatem modo, ac literas, led Iplendorem etiam, ac publici confilii firmitatem invexere. Inter iplas has inferiors Au- ftriae ftrages ac calamitates, in Auftria luperiori Cremifa- nenfis Coenobii Bafilica nuper inftaurata, folennibus ab Altmanno ceremoniis eft coniecrata : (b) & Garftenfi, Canonicorum primum Collegio, Monafticis poftea D. Be- nedi£ti legibus tranferipto, initium fa£fcum eft. (g) Otto- carus Marchio, qui praeter Styrenlem ac Traunenfem Au- ftriae fuperioris tradlum, magnam Carentaniae partem, cui a Styrae Comite, Styriae poftea nomen facftum, obtinebat 5 Sacerdotum Collegium inter Styne, AnaOque confiuen- tes condidit. (d) Deerat iEdes lacra 5 led earn Altman- nusAntiftes, recepta in vicem Behambergenli Paraecia, Ottocaro facile concellit. ( e ) v y Piam (a) De his infra dicendi locus eric ad A. 1096. (b) Bernard. Noricus in Appendi- ce Chron. Laureac. & Patav. Ponti- -ficum. „ Altmannus vero Epifcopa- „ tui divinitus reftitutus mulca bo- „ na in Dioecefi ordinavit. -- Chrembs- „ munfter fcilicet Monafterium , & „ Domum S. Floriani reformavit in „ Monaftica difciplina anno Domini MLXXXII. Item noftrum Mona- j, fterium confecravit. „ Rettenpa- cherus in Annal. Cremifan. 1.2. c. 9. „ Quae ( Bafilica ) A. MLXXXII. a „ memorato Altmanno honori Salva- „ toris mundi, B. Agapiti & Blafii „ folenni ritu dicata eft. „ (c) Biographus B. Bertholdi Ab- bat. c. 2. „ Clerici, per quos pri- „ mo in Gerftenft Monafterio Divi- „ num fervitium initiatum fuerat, „ Monachis fupervenientibus, re- 5 > cefferunt. „ (d) Biographus B. Bertholdi Gar- ftenfis Abb. „ Fundator memorati „ Coenobii Venerabilis Marchio Sty- „ renfis, Dominus Otacher extitic* ,, qui & ibi in Ecclefia S. Laurentii » in Chrifto requiefcit, Avus illiu* „ Otacher , qui noviflimus inUngatia ,, obiit, itinere, quod ad vifitandurn, „ & honorandum fandtum Domini „ fepulchrum, devotus arripuit.. » (e) Monumentum lapidi Bafili ca3 Garftenft incifum : „ Anno a p arC . u „ Virginis M. LXXXII. Illuftris „ Marchio Styriae Ottocarus, permu- „ tatione fadla a Reverendiflimo D. „ Altmanno Epifcopo Patavienfi P l '° „ Ecclefia in Bebamberg, facram Gar- „ JlenfemJE dem impetravit, Canoni- „ cisque dedicavit, qui tamen tan- „ turn XXVIII. annis earn mhabi- „ tarunt, „ refert hanc infcripuo- nem Prevenhuber, in Annal. St/" renfibus lib. 1. p. 15. & Sigifm* 1 a ~ fchius in Chr. facraStyrixT.i- P* 2 44* LIBER SEPTIMUS. 403 A * c. Piam Marchionis voluntatem pari liberalitate lemu- lata Wilburgis eft, Ottocari incertum avia, an mater, & filvam Tannenbergenlem dotis loco adjecit. (a) Sacris his praeftdiis ad Religionis feu incrementum, leu firmitatem Cremifani, acGarftenas collocatis, ultimam etiam manum Gottwicenfi Coenobio impofuit. Novem ipfos annos aedi- Gottm- l0 $3 ficii labor tenuit: fed anno demum tertio, &o&ogefimo perfe&o jam opere, Templum ab Altman no conditore, ac Cotnob. facris ritibus inauguratum eft. (b) Sacerdotibus ejus loci «>»/**•*. inquilinis Praefedius datus eft Otto, prudentia vir fingulari/ ar ' & commifli fibi muneris ftrenuus adminifter: cujus ta¬ rn en laudesConradus, quiOttonem excepiteoin munere, gravitate m or urn, miraque inprimis in promovendis facri ejus contubernii rebus induftria longiffime fuperavit. (c) Altmannus, nequid deeftet neceftariis eorum ufibus, Ra- doltftorffenfe etiam praedium ad cetera adjecit. Fiduciario id nomine procerum quidam, nobilis idem, ac opibus praepotens poffidebat: jamque, ut ea erant tempora, praeter ufum, fru&umque, jus etiam, ac domi- natum in commiflum fibi praedium exercebat. Altmannus, g. Ait- cum tentatis nequidquam ad revocandum ab injuria lenio - manni in ribus confiliis, irritam fuam operam, fruftratamque videret rfemTo'm Vibrato tandem lacro fulmine hominem a piorum com- Ecciefia/ti- munione fecrevit. Is terror contumacem demum animum et lu/ia f £ ‘ 7j ~ ~ infregit: nam cum optimus quisque, ac nobiliffimus ejus non modo aditum, fermonemque, fed conlpecftum etiam ac congreftum fugeretj cum occurrenti forte, omnes tan- quam peftifera lue afflato decederent, fuaque ilium domo, Pars I. E e e 2 ufa (a) Sigismund.PufchiusChronol. „ Altmanno PatavienfisEcclefiteEpi- facraStyriteTom. i. p. 244. WiUibur- „ fcopo, confecratur. „ Meminic gam Ottocari Romx fepulti Conjugem, tamen M.HanfiziusT.i.p. 274 - Chro- Marchioniffam vocat Diplomatarium nici MS. in Caviar. Bibliothec. quod Garftenfe N. XXX. apud Ludewi- confecradonemhujusTempli confert gium in Reliq, MS. T. IV. Donatio- in An. iogi- Sed Dipl. Fundat.Gott- wic. datum eft An. 10S3. V. Id. Sept. (o) Biographus B. Altmanni n. 29. „ His ita rite celebratis, undique reli- „ giofis fratribus congregatis, com- „ munem vitarn fub regula S. Augu- „ ftini inftituit, locum cuidam pru- „ denti viro Ottoni commific : qui „ ftrenue injun&um fibi officium im- veritas. nem eandem confirmat Marcus Han- fiz. in Altmanno Epifc. T. 1. p. 273. „ Addidit Marchio Sylvam Tanaber- ,, genfent , per manus Wilbur pit Marcbio- ,, niffa. „ Wilburgh Conjux erat Ottocari II. mater Ottocari III. qui for- tafle Garftenlem fundationem incho- avit, quam Qttocarus IV. qui Funda- toris nomen tulit, perfecerit: quale exemplurn habemus in Arnbalmo , & Brunonio ejus filio Coenobii Glunic. Fundat. (b) Chron. Clauftro - Neoburg. An. 1083. „ In monte Kottwigenfi ,, Monafterium S. Marite a Venerabili ,, plevit. Pofthuncfuscepit regimen ,, Cuonradus Prtepofitus. - - Vir rno- „ rum gravitate valde honorabilis oc ,, omni morum probitate laudabilis. „ Hujus & fapiencia locus asdificiis & „ divitiis crevit; prsediis , beneficiis, „ honeftis viris eximie profecit. „ 404 ANNALIUM AUSTRIA? ufu, convidluque arcerent, verecundia tandem hominem fubiit, Sc ut fefe, quanquam fero refpiceret, admonuit. Ergo Altmannum, ad S. Hippoiyti tunc agentem, fupplicis, ac poenitentis ritu, habituque convenit j Sc ante ejus pedes abje&us, veniam, pacemque exoravit. Antilles fan&us, ne contumacis hominis impunitatem alii in exemplum tra- herent, jacentem, nudisque, ut erat pedibus, profunda in nive trementem, ac palpitantem diu fruftratus, ad fuppli- ces tandem Optimatum preces, port: ejuratam iniquam prxdii poflefEonem, diris execrationibus ablolvit. (a) Ingens nempe Altmanni per id tempus nomen erat, turn Iongo difficilique pro caufa Pontificia certamine, turn effulis plena manu in pias largiones opibus partum: unde factum, ut qui nuper Garftenli CoenobioFurtenfes in Au- ftria decimas tranfcripfit, ab Ottocaro, Styrenfi Marchione, multa vicillim praedia reciperet, ab Ecclefias Pafiavienfis ditione, cujus beneficioaliis concefia erant, dudum alienata. Altmannus, quo erat in pios principes animo, ne fe vinci ejus munificentia pateretur, facramTuedickenfem./£dem, haud procul Styrenfi a Caftro remotam, novis ornatam juribus, ac immunitatibus, teftandi grad animi caufa, in jus ditionemque ejusdemMarchionistranslatam voiuit.(B) Haec (a) Biographus B. Altmanni v n. 24. „ Erat ibi quidam praedives nobilis ,, homo, qui defun&i fracris fui be- „ neficium, quod de Epifcopatu ha- ,, buic, quad haereditario jure obri- „ nere voluit; fed Epifcopus jure il- „ lius terra contradicente, ei prafta- ,, renoluit. Unde ipfe magnam in- ,, juriam fapeEpifcopointuTitiquam „ DEI fervus diu patienter tulit,fed „ juftitia exigente compulfus a fuis, „ eum demum mucrone anathema- „ tis perculit: cujus communionem „ cum quique religiofi declinarent, j, verecundia cogente in loco S. Hyp- politi Epifcopum adiit, ante cujus „ pedes diutiftime in profunda nive, „ nudis pedibus jacuit. Qui prius „ non meruit habere locum reconci- „ liationis, donee villam, quae Katol- „ Aisdorff dicitur, tradidit in jus Epi- „ fcopalis dominationis ; & fie tan- ,, dem multis nobilibus petentibus, „ vix Pra?ful exoratus, abfolvit eum „ a vinculo excommunicationis. Ac- „ cepta autem villa mox delegavit „ fuper Altare lantfce MARINE in » Kotwigenfi Ccenobio. ,} (B) Lit, Altmanni Paflav,Epifcop* dat. Laureaci XIV. Kal. Augufti An. MLXXXVIII. India.XI. apud Si- gism. PufchiumS. J. in Chronol. facra Styr. exTabulario Glunicenft. „ No- tum facimus See. quod nos - - com; mutationem fecimus cum illuftri Marchione Styrise Ota{{erio P r0 commodo fandtaePatavienfis Ecclc- fix. - - Ipfe quippe Marchio refpC' auChrifti fcilicet, &noftra fe dm 3 commonidone indudtus refigna vlC Ecclefiae per manum noftram pf u * rima beneficia fua, diu ab ipfe ab e * nata, fita autem ubi ubi circa mon" tern Hufruk ?, atque fupra Ke^jf r ~ waldc , item fparfim pofita circa ift° s rivos Trahtina , innen, atque Ab^i usque in Danubium; item fup ra Trunvcldc - - item refignavic jus pe- titionis, ac decimationisPar 0 ^* 3 ' rum PMele, Si Gundeskjrcb'”- omnia praediftusMarchio> at< l u , ter ejus Otafarius, qui Rpm* ° » dudum ante setatem noftram a 1 / grim Patavienfi Epifcop® in ben , e ' cium acceperat, & ea ab ArjwP magnifico Comite de fVei/a & LIBER SEPTIMUS. 405 A - c - Hasc dum Altmannus, quanquam pertinaci fiiorum odio fede adhuc exclufus fua , in Auftria gereret 5 Adalbero Wiirzburgenfis Antilles, non minoribus pietatis operibus fuum Lambaci exilium fclabatur. Florebant ea tempeftate magna Iaude Cluniacenfium in Gallia Monachorum inftituta , multisque incitamento erant, ut in pluribus Canonicorum Coliegiis reiigiofi e D. Benedi£ti familia fodales fufficerentur. Adaibero pari du- Ltmh 1- dus confilio, Lambacenfe Coenobium , quod Arnoldus parens pro duodecim Canonicis inftituit, Altmanno non fterium probante modo, fed hortante, adDivi Benedidti Inftituta con fi- traduxit, locumque, collata fimui opera cum eodem Paft favienfi Antiftite confecravit. (a) Adalberonis Wurz- burgenfis exemplum eo etiam valuit, ut Leopoldus quo- que Auftriae Marchio , in Mellicenfe Coenobium , quod ejusdem nominis proavus Canonicorum coetui confignarat, bium l0 §9 religioliftimam D. Benedidfci familiam An. MLXXXIX. induceret, e Sublacenfi, ut quorundam opinio eft, anti- t radi- quiifimo ejusOrdinisMonafterio, ex Italia 5 autquod pro- tm ' pius fidem eft, e Lambacenfi evocatam. (b) Novellam Eee 3 Colo- 5, bachha ip forum conlanguineo, ad „ eos devolura atque poffefla. Ica- ,, que nos devotioni praedifti Mar- „ chionis obviances, quandam Ca- „ pellam Tuedic{ nominatam, ex ju- „ re fundi ejus propriam , caftro „ Styra contiguam, ac pertinentem, „ libertateEcclefiaftici juris promo- „ vimus , fpeciales ei terminos in- „ ftituimus , jus akaris, ac noftrum „ Marchioni contulimus : ut ipfe „ poteftative poffideat.-Pne- „ di£tce itaque Capellse poteftatem „ conferimus, ac conftrmamus, in- „ tegra jura in decimatione, in di- „ vinorum plenaria adminiftratio- „ ne. Cui etiam concedimus , ut fi „ a Dicecefano fufpenfio divinorum „ exiftat, ipfa libera exiftat, atque „ ab eodem excommunicatos ad fe- ,j pulturam recipiat. „ ( a) Lit. B. Adalberonis Epifcopi ■Wurzburg. relatte ab ejus vitae fcri- ptore c. 10. „ Ego Adalbero DEI „ gratia Wurzburgenfis Epifcopus „ noturn elle volo omnibus Chrifti ,, fidelibus , qualiter parentes mei „ ob falutem aniniarum fuarum in „ loco Lambach ditto congregatio- ,, nem inftituerunt Clericorum : 8c „ qualiter ego haeres eorum faftus, „ licentia Domini Apoftolici Papae ,, Gregor it Q qui 8c Hildebrandus') pro „ hac in eodem loco congregatio- „ nem fubftitui Monachorum, con- „ fenfu , 8c confilio Parochiani E- „ pifcopi Patavienlis fcilicet Altman - „ ni - - cum autem hoc ipfum Mo- „ nafterium inftauratum a fupradi- „ fto Epifcopo Altmanno , & a me „ pariter dedicaretur, anno Domi- „ nicae Incarnationis MLXXXVIIII. „ Indift. XII. XVIII. Kal. Oftobris, „ anno ordinationis Domini Alt- „ manni XXV. meique XLV. ite- „ rum & tertio haec, qua prius fe- „ ci, renovavi. „ Ex quo tamen apparet, Benediftinos jam ante, fub Ekkebetto Abbate fuifie Clericis fub- ftitutos; nempe ad Annum 1056. ut conftat ex iisdem Uteris Ratisponas A. ML VI. Epifcopatus autem Do¬ mini Adalberonis XII. dads. (b) Conradus de Wizenberg Abb» Mellic. in breviChron. Auftria: Mar- chionum. „ Ipfo quoque favente ,, ( Leofoldo Pulcbro ) Ordo Mona- „ chorum inftitutus eft in Medilicbt „ fub Abbate 5 '/^o^>. remotls r ' r1 ' ,, delicet inde Canonicis, anno Do- ,, mini MLXXXIX. „ Codex MS.fed recentior relatus abAnfelmo Schram- Adalbe¬ rt), W'urz- burgenfis Epifcopus moritur: Ejus fa- milia il- luftris : 406 ANNALIUM AUSTRIA coloniam a Sigeboldo Abbate primo, in Auftriam dedu- a.c. $am fatis conftat j neque cafu dies, fed confilio deledia videtur, qua in pcfleffionem Goenobii miffi funt religiofi advenae: erat ea Martiimenfis prima &: vicefima, Magno Ordinis fui Patriarchs, Benedi&o facra, (a) ut quae fu- prema illi in terris fuit, eadem prima eflet filiis, coeieftem quandam vitam, mortali adhuc in corpore viduris. Haec inter religiofs per Auftriam pietatis incremen- ta, ingens patriae fuae decus ac prselidium An. MXC. ter - 1090 ris exceffit Adalbero, Wtirzburgenfis Antifles, comme- morabili Vir pietate, munificentia, & condantia in caufa Ecclefiae, quam vita ac morte approbavit. (b) Parens illi Arnoldus, Welfas ac Lambaci Comes in Aufixia fuperio- re, Bojarici turn adhuc juris regione. Regila mater, i!lu- dri & ipfa domo, fed e Franconia oriunda: fratrem Got- fridum habuit, drenuum virum fortemque, ScbeliisPatv* nonicis ea tempedate clarum : cujus in ditione, cum Bu- tinam, urbem olim indytam in extremo Auftriae fecundae, qua Styriam fpedlat, limite, cadrisque ac oppidis velut corona cindbam , Scriptor vetudus fuifle prodat; conje- dura ed, Marchionis eundem dignitatem, quam idem_» au- Schramb. Chron. Mellic. P. II. p. ^r. „ Leopolds nomine Eenignus , qui po- „ ftea eciam Sandus, Mellic um reple- „ tumMonachis Benedidinis exSub- „ lacenfi Mona/hrio petitis , reditibus „ ampliavit. „ Hieron. Pezius T. II. In Obfervat. prsevia ad Catalog. Abb. Lambac. videtur fentire, Benedidi- nos primos ex Lambacenftbus , non Sub. Iticenftbus efle exortos: eo quod in eo Catalogo Abbatum de Sigeboldo Ab¬ bate Lambac. tertio hcec habeantur : „ Sigiboldus Abbas eo de medio fa- „ do ( Becemanno nempe Abbate ) „ fucceftit, qui plures Abbatias re- >, xifle fertur, inter quas & Medel- 3, liccam tenuit. „ (a) Chron. Mellic. SalisburgenC Clauftro-Neoburg. Admont. Zwet- lenle A. 1089. Conftitutio Mo- „ nachorum in Medlico , fub Abbate „ Sigiboldo, infefto S.Benedidi.,, Fr. Ortilo ad A. 1089. „ Idem Mar- „ chio C ‘Liup old us ) ad cultum DEI „ magis promovendum in Medili\ ,, pro Canonicis Monachos S. Bene- 3 , didi inftituit. „ Unde rejicien- dus Anonym. Leobienfis, qui ad An¬ num 1077. haec habet: „ Eodem „ anno conftitutio Monachorum in „ loco Medlicenfi fub Abbate Slgboldo, „ in fefto S. Benedidi Abbatis fada ,, eft. ,, (b) Berthold. Conftant. A. 1090* „ Adalbero , reverendge memoriae „ "Wirceburgenfis Epilcopus, unus ,, de antiquioribus EpiIcopis,in cau- „ fa S. Petri ftrenuiftimus - - p 0 "" „ multa pericula, perlequutiones, & „ exilia , quae pro Chrifto libentiln- „ me paffus eft, in bona confeftiope „ diem claufit extremum, in prasdio ,, fuo,quod Lambac (Lambach ) v0 " „ catur. „ Annum diemque ro° r ' tis Annalifta & Chronographus Sa¬ xo aflignant ad A. MXC. „ Adel* „ hero vicefimus poll beatum ^ uY “ „ chardum facrofandse Wirzebur- „ genfis Ecclefiae Epilcopus , defu n " „ do Domino Erunone III. Kal* J u " „ lii conftitutus , vixit poft accep- „ turn Epifcopatum annos X L V • „ menfes III. dies VII. fubfty“ CIS „ duobus tamen Epilcopis, „ do juniore, & Eincbardo ol ? ut r \ ’ » Non. OBobr. in praedio patris iui, „ fepultus inMonafterio fui „ ubi in pace requiefcit. Hildesheim. An. 1090. obuueZ beronem Non. Oftob. memorat. LIBER SEPTIMUS. 407 A *c. author Gotfrido tribuit, in ea Pannoniae iliperioris parte, quae Auftriam, Styriamque ab Hungaria dividit, ge£ Me. (a) Sororis minor fortafle claritudo, non minor for- tunafuit: hare enim Eckberto, Neuburgenfi ad Amum viufa Comiti juftis nuptiis collocata, pofl; Gotfridi obitum, am- ries * pia ejus haereditate potita, Butinam urbem, quxque eo pertinebant oppida, caftellaque ac praedia, adfuam, ac mariti Comitis ditionem adjecit. ( b ) Hoc ortu puer, has inter opes natus , nihil fibi ta- men cum his fortunx, gloriarque illecebris commune efle Voiuit: cumque Gotfridus frater, venatu, ac ludis eque- ftribus, ut eft juventus nobilis, impenfe dele&aretur,* ills tumultum ftrepitumque averfatus, puerilis xtatis otium pietatis ftudiis oble&abat. (c) Id confpicatus pater, vir non civilis modo, bellicarque rei intelligens $ led Chriftia- nx etiam virtutis, ac fapientix cultor eximius, indolem pueri jam DEO plenam fovendam iis ftudiis putabat, ad qux Adalbero abineuntejam xtate alpirabat. ErgoWurz- w'urz- burgum in Franconiam, ubi familix, matrisque inprimis amplx res erant, a parente mifTus, DEOque jam turn, & tur: Fua, parentum voluntate dicatus, fub cura, ac magifte- rio facri ejus loci Antiftitis adoievit. (d) Vitae innocentis can- (a) Biographus B. Adalberonis apud Hieron. Pezium T. II. col. 7. „ Igitur , ficut veridica veterano- „ rum tradit affertio, erat quidam ,, Comes, Amoldus nomine, qui ca- „ ftrum opinatiflimum in lambmnft „ loco - - juxta fluvium, cui vo- „ cabulum Truna, inhabitabat. - - „ Hie ex Regila nobili uxore ex Fran- „ cia orientali oriunda plures fufee- „ pifle filios fertur. - - Habebat fi- » Hum nomine Gotfridum , dignitate „ Marchionem, virum ftrenuum , Sc „ fortem, virum rebus bellicis ap- „ tiftimum, crebris praeliorum fuc- „ ceflibus forcunatum: - - cujus di- „ tioni cum reditibus circumjacen- ,, tibus ferviebar Putina , urbs incly- „ ta & famofa , qua* quafi metropo- ,, lis, St mater civitatum verfus Pan- si noniam ad Auftralem plagam, ad „ arcendos hoftiles Pannoniorum „ incurfus, & devaftationes, anti- „ quitus conftituta fuft. (b) Idem Ibid. ,, Magme etiam „ utihtatis , St mgenuitatis , fecun- „ dum feculx dignitatem , habebat „ filiam, qu* nupfic E%eb er to Comi- „ ti, cujus caftrurn, Nivvenburc di- „ Stum, in ora Eni fluminis eft fi- „ turn. Huic poft felieem fratrum „ exceffum , in fortem dotis urbs „ Putina cum omnibus ad fe perti- „ nentibus cecidit. „ (c) Idem c. 2. „ Beata itaque ,, Regilit - - peperit filium Adalbero - „ nem di&um-Necdum tamert „ emenfis infantile annis , igne fancti „ Spiritus fpirans, anhelare non de- „ fut ad regnum vitae perpetis, om- „ nia regna mundi, & gloriam eo- „ rum parvipendens, fpurcitias dia- „ boli impolluto calle tranfiens, fa, „ cramenta militaria execrans, to- ,, turn fe arbitrio Domini, & volun- „ tati mancipans. „ De fratre au- tern Gotfrido hsec adjungit. ,, Qui, „ ut decuit juvenile decus, „ Gaudet equis, canibus, 8c apri- ci gramme campi. „ (d) Biograph. B. Adalberon. c. 2. j, Pater autem piusconfiderans piam „ St irrevocabilem in filio^ conitan- ,, tiam , veritusque DEI incurrere „ offenfam, ft cum a bono retrahe- » ret Parijios Jiuclio- tum cau - fa mitti- tur: Wurz i- burgenfi- bus Infu- lis orna- tur. JEgregia ejus vir- tUS j 408 ANNALIUM AUSTRIA candor, morum fuavitas, pietatis ac literarum dillociata A - a nunquam Audia tam tenera in state, de futura ejus clari- tudine jam turn pronuntiabant: quae caufa fuit Epifcopo, ut ad conficiendum graviorum dodirinarum curriculum Parifios eum deAinaret. (a) Nefcio, quae temporum illorum fuerit feiicitas, ut una ex urbe, una ex artium, dodfcrinarumque regia, con- tinenti duorum feculorum ferie totviriprodierint,qui cum humanis, divinisque literis aAatim inftrudfci redirent in pa - triam, coeieAium tamen rerum Audio ante ceteros emi- nerent. Erat eadem literarum caufa Lutetis Gebhardus, exilluAri, ut ferunt, HelAenAeiniorum Comitum gente, Salisburgenfis poAea Archiepifcopus: erat Altmannus, nobili & ipfe e WeAphalia domo: tertius his Adalbero adolefcentiam jam ingreflus accedebat. Morum, Audio- rumque fimilitudo, id quod fere ufuvenit, amicitiam con- ciliarat, qus a florente ilia state coepta, ad jferam inde ca- nitiem, mortemque ufque perduravit. (b) Parifiis Wiirz- burgum, abfoluto Audiorum curfu redeuntem, facts bre- vi ejus Ecclefis infuls excepere. Suffedtus Brunoni Epi¬ fcopo, munus graviflimum, fan&iffimumque ea cura, vigilantiaque geffit, ut in ejus Ecclefis PontiAcum cenfu vix aliud clarius, quam nomen Adalberonis eAulgeret. Integerrima vitae ratio, omnibus religionis, charitatis ac fandtimoniae exemplis illuArata : squabilis juAitis tenor j munificentia nullis avaritis fordibus afperfa; effufa in pau- peres beneficentia, amorem illi acvenerationem, fed difci* plins juAa feveritas, invidtaque in tuendis Ecclefis juribus con- „ ret propofito; communicato cum „ fuis lenioribus & fanioribus con- „ filio, filiumfuum primx aetatis flo- 5 , re nitentem Herbipolim ufque per- „ duxit, eumque, fecundum quod Canonum & Decretorum edocent „ fcita,DEO & fandis ibidem quie- „ fcentibus in aeternum militaturum »» : addito , quo in Franco- „ nia abundabat, patrimonio , fub r> Pontificis, qui tunc Cathedrae Her- „ bipolenfi prsfuit, fub Cleri , ple- „ bisque teftimonio. „ (a) Idem Ibid. „ A.d rudimenta „ litteralia difpofitus in brevi fpiritu „ fapientias & intelledus adeo aflfa- „ tim eft imbutus, ut omnes mira- „ rentur fuper dodrina & refponfis j> ejus. Ubi vero annos adolefcen- „ the intravit, cum confilio, con- „ niventia, audoritateque Pont#' „ cis fui , aflumptis aliquibus f<# a ' „ libus parijios pervenit, ubi tunc> „ ficut & nunc omnium floruit p e ' „ ritia artium, ibique dulcibus „ undanter Theorfte refedus f rU ~ „ dibus , fapientice plenus eft eg re ' „ fus. „ (b) Idem ibid. c. 5. & 4. ,» ^ raC „ ei comes, ac focius itineris „ bar Jus, vir venerandus, vir due- „ dus DEO & hominibus: q# P* „ videntia DEI eledus & ordinatu^ „ Salzburgenfis Archiepi#op uS ” „ Habuit prseterea alium comite > j, Altmannum. videlicet - ' fl 111 nU „ DEI Cathedra Pontificali Pat avion- „ {is Ecclefiae fublimatus, tam g „ riofam , quam religiolam vi „ duxit. „ LIBER SEPTIMUS. 409 • conftantia ac odium invidiam apud improbospepercre. (a) Feraiis ille turbo, qui Henrico IV. Caelare toti Germanise incubuit, Adalberonem quoque femel ac iterum fua abEc- clelia ejecit. ( b ) Pulfus in exilium, receptum in Auftria reperit: quanquam Eckberto, fororis fuaeconjuge, pari de caula in Hungariam profugo, perangufbe jam domi res ellent j quas ut cafui eriperet, jam dudum in conftruen. dum, augendumque Lambacenle Coenobium, maxima fui parte expendit. (c) Et quanquam lexto ejus feculi, & o&ogefimo anno, rejedlo cum infignifuorumcladeaburbe Henrico, Wurzburgum Ecclefiae fuae fedem recepifletj haud diuturnus tamen ex occupata urbe frudtus fuit, Mein- hardo aemulo, Henrici rurfum violentia, in ejus locum intru Co. (d) Pars I. F f f Ergo (a) Idem c. „ AHquibusvero „ elapfis diebus, vel annis ( Bruno ) „ Prxful Herbipolenfis vita ex hac „ decedens, migravit adDominum. » Ordinante itaque eo, cujus provi- „ dentia in fui difpofitione non fal- ,> litur - - Clerus & populus utri- « ufque fexus & xtatis, a minimo ,j ufque ad maximum, uno ore, un- „ animi confenfu, pari voto vocife- ,, rant, clamitant: Adalberonem Epi- „ fcopatu fore digniflimum. Quid ,, multa ? Canonice a cundtis eligi- ,, tur,eledtus — conlecratur , con- „ fecratus fads optime,fapienterque „ in Epifcopatu converfatur: curam „ eis inhis, qux funt ad DEUM, „ & homines , decentiflime admi- „ niftravit, vitam irreprehenfibilem „ duxit, pater orphanorum , fola- „ tor & recreator pauperum, judex „ viduarum, defenfor extitit pupil* ,, lorum. „ (b) Berthold. Conftant. A. 1090. ,, Adalbero - - poft multa pericula, „ perlecutiones & exilia, qua: pro „ Chrifto libentiflime pafliis eft, in 5> bona confeflione diem claufit ex* „ tremum. „ (c) Lit. Fundat. Lambac. apud Biograph. B. Adalberonis. „ Et quo- „ niam communis vita Monachorum. „ plusindiget,quam fecularium con- 5, ventus Cleucorum, ad fupplemen- ,, turn eorum ex noftro adauxi fifco „ quatuor videlicet (ylvas: quorum „ dure juxta Trunam in parte Aquilo- „ nari funt fitx; una mercato mis „ inferior, alia fuperior. - _ Exal- „ tera autem parte ejusdem fluminis „ Trtmat, contra meridiem dux fyl- „ vx, una ad Buchenlocb, - - - alte- „ ra ad Etterwald. - - Addidi infu- „ per, quantum mihi prxdii de pa- „ truo meo Arhone ad Zvifil contigit, „ & vicinum mercatum ad Wels% „ duo quoque mercata in Francia: „ unum ad Onoldejpach , ad Geroldu „ hoven alterum, cum omni utilita- „ te ad ipfa pertinence : & Parro- ,, chiam, qux dicitur Tutenfleten. Hxc „ omnia Elfaberto Venerabili Abbati ,, commifi , eo quo ego hxc jure „ habui, Monafteriique curam po- „ teftative habere feci. - - Adtum „ eft Ratisponx Anno MLVI. „ (d) Conrad. Urfpergenf. A. 1086. „ Wirctburg a Saxonibus & Aleman- „ nis oblidetur. Ad puam Iiberan- „ dam Imperator copiofum tarn pe- „ ditum, quam equitum congregat „ exercitum, pugnaque juxta Bleicb - „ felt commifla digreditur, absque „ vidoria. Mox urbe ab hoftibus „ capta,Epifcopus Adalbero introdu- „ citur, reli&oque cum eo militari „ prxfidio ad propria quisque profi- „ cifcitur. Sed paulo poft eadem „ urbs ab Imperatore recipitur, ex- „ pulfoque Adalherone cum fuis Me~ „ ginhardus reftituitur. „ Eadem ha- bet Annal. & Chronograph. Saxo ad hunc annum , quorum ifte, etiam vidtum, fugatumque tunc Cxfarem memorat. Berthold. Conftant. An¬ no 1086. qui prxfens ipfe prxlio m- terfuit , hxc habet. „ Interim „ Heinricus viginti pene millium pe« „ dites ah Hen¬ rico IV. graviter exagita = ta. Lamba- cenfe Cffi- nobium patrimo- nio fuo auget. Mortis vicina omen. Sepulchre honor. 410 ANNALIUM AUSTRIA Ergo extorris iterum, ac in patriam reverlus, haud A,c ' aegre fe paupere religioforum contubernio, quos iple lioi vivens hasredes delegaverat, conftringi paflus eft: (a.) quo ad annum deinde nonum ac odlogellmum facris ce- remoniis confecrato, patrimoniique jam rebus omnibus DEO tranfcriptis, nihil fupererat, quam ut alteram jam, fempiternamque, quae meritorum eft praemium, haeredi- tatem adiret. Neque vero longior ejus mora fuit: alte- ro enim anno, exfolutus mortali hoc exilio, ad beatam in coelo patriam evolavit. (b) Corpus eo loco, quern ado- lelcens, ut fama eft, defignarat j &nuper, cum aram in ejus Coenobii Templo fancfti Joannis Apoftoli honoribus confecraret, elapfa Pontiftcalis annuli gemma, quodam- modo confirmarat, terrae mandatum, & ad majores fuos, religiofis exequiis Lambaci adjundium. ( c ) Non vacat operofius exequi, quae DEUS ad oftendenda Viri fan<5b apud fe merita, bcneficia ad ejus tumulum mortalibus prae- ftitit, reftituta muds, coecis, claudis, linguae, oculorum, pedumque officia ; abfterfos repente morbos, inflicfta a DEO fcelerum (upplicia, deprecatore Adalberone, clemen- ter averfa j quae tabulis adhuc, ac gravium virorum tefti- moniis funt confignata. (d) Vita ipfa inter fancftos pro Ecclefia labores ada ,* mors pro DEI caufa in exilio obita iatis demonftrant, nec vivere ipfum famftius, nec mori felicius potuifte. Alt- „ dites & equites congregavit - ad „ civitatem liberandam, jam quin- „ que feptimanis obfeffam. Quo „ audito fideles S. Petri foluta obfi- „ dione - - congrefli incredibilem „ hoftium ftragem fecerunt, ita ut „ novem nimium alt£E congeries ca- „ daverum ibi viderentur , prseter „ illos, qui campos & fylvas fugi- „ tantes occubuerunt. Heinricus au- „ tern in primo impetu congreffio- » nis diilimulato habitu, primus in- ■» ter primos terga vertens, omnia „ vexdla fua noftris derelinquens, „ ufque ad Rhenum fads accelerato „ pervenit. - - Inter mortuos & 5) vulneratos non nifi triginta reper „ rire potuimus ex noftris.-Fa- „ d:um eft autem hoc pradium in- „ fequenti die poft feftum s. Lau- ,, rentii. „ (a) Biograph. B. Adalberon. c. 10. „ Fervente itaque perfecutionis fae- „ vitia - - reverfus eft in Bawariam, •» ad terram patrum fuorum - - fe- 3 > „ ipftim cum omni patrimonio ad „ Coenobium beata; Maria: tranftu- „ lit - - ubi ficut hodie cernitur» „ requiem (ibi in (eculum feculi el e ' JJ git. ,, (b) Conrad. Urfperg. An. I09°* „ Adelbero Wirciburgenfis de „ fua jam diu depulfus, in Bajoard moritur, ibique in monafterio f u0 Lambach fepelitur. „ (c) Biograph. B. Adalberon. c.i3* Altare vero , quod fecundum a „ principali locum obtinet, beatus >> Prasful Albero in honore S. JolAn- „ nis Evangeliftae - - confecrat. „ cum jam gerula , facra gerens oih- „ cula, loco confeflionis imp° neI> » da effet, gemma pontificate annu- li elapfa thecam incidit conre 10 ,> nis. Epifcopus vero -.g lto „ defignat locum: hxc , inquicns, „ requies mea in feculum fecuh. „ (d) Libellus Miraculorum B. Adai- beronis apud Hieron. Pezium ' Col. 17. \ LIBER SEPTIMUS. 411 A c. Altmannus, amico tam fingulari orbatus, fuperefle diu non potuit: Zeifelmaurae in Auftria gravi febre corre- ptus, ubi inftare fupremam fibi horam videret, facrofan- £fcis Ecclefk myfteriis procurari quam primum voluit: cumque Epifcopi munere per annos lex ac viginti fan£ti£ fime gefto, nihil jam fupereflet, in quod curas divideret$ rite, fan&eque precatus omnibus, ad VI. Idus Sextiles An- l0 9 i ni MXCI. grandem coelo animam transmifit. (a) Sacrum ejus corpus Gottwicum, Sacerdotum humeris deportatum, quod Thietmarus Salisburgenfis Archiepifcopus, nuper ab Altmanno inauguratus, & poft paulo purpuratis pro Re- ligione Heroibus adfcribendus, inter affufas tumulo la- chrymas, in facra ejus loci Bafilica terrae mandavit. (b) Extant ibidem, magnaque in veneratione funt Pedum ejus, & Infula, mirse, fan6beque fimplicitatis argumen- ta 5 quibus pontificals, ut quidem opinio eft, annu¬ lus , nuper e terra erutus, noviffime acceflit. Nulla fe- ftinatio Viri tanti memoriam praetereat, qui divino quo- dam munere Auftriae concefTus videtur , ut Religionis dilciplinam aut firmaret ibi, aut ad veteres fandtimoniae leges revocaret. Natale illi fblum Weftphalia, parentes claro gene- re , ftudiorum alumna, nutrixque pietatis Lutetia Parifio- rum fuit. Prima facrae militias ftipendia in Ecciefia Pader- bornenfi meruit, cujus Canonicis eft adfcriptus. Pader- borna,ubi inftituendis facra do6trinaSacerdotii candidatis moderator aliquamdiu praefuit, Aquisgranum tranfiit, fummo ejus Ecclefise Collegio Praepolitus datus. Confpe- dfo Viri virtus ac fapientia Henricum III. Imperatorem movit, ut ad facra iibi obfequia Altmannum accerferet: quo in munere poft ereptum jamvivis conjugem, Agneti Pars I. F f f 2 Augu- (a) Biograph. B. Altmann. N. 31. „ Trapsadis in Epifcopatu XXVI. „ annis , examinatur ut aurum in ,, camino tribulationis , in villa, „ quae Zeiftnmure dicitur, febre cor- ,, ripitur,a religiofis viris oleo con- fecrato perungitur, & fic Domi- i> mcis Sacramentis munitus, omnes » fibi fubditos benedicens, vinculis „ carnis laetus abfolvitur. „ Joh. Abb. addit. „ Anno millefimo nona- » gefimo primo,fexto IdusAugufti. „ (b) Idem Ibid. „ Accurrit ad ex- „ tindum Prxfulem pene tota'pa- „ tria , ludu & plandu replentur „ omnia. Vix tandem a mceftisChri- „ fti Sacerdotibus venerandum cor- „ pus tollifur, ac multa turba no- „ bilium , ac plebium comitante, „ cum magna gloria in montem Go- ,, tewicb defertur - - - reverend* „ memorise Archiepifcopus Thiemo t „ ab ipfo Altmanno confecratusf po- „ flea Jerofolymam petens, a paga- „ nis martyrio coronatus ) ad dile- „ di amici corpus venit anhelus, „ lacrimas uberrim cum omni Clera ,, & populo fudic , hoftiarn laudis „ pro anima ejus cum omni devo- „ done DEO obtulitj corpus vero „ cum debito honore in Ecciefia S. „ DEI Genitricis terra tradit. „ B. Alt- manni obituu Sepultu- ra. Ejus Viri OrtuSy & res ante E- pijcopa- tum„ fit Pajfa- vienfis E- pijcopus, &• Lega- tus Apo- flolicus. Cura , la • Moresque facri. Coinohia ad vste * rem fan- Bitatem revocata. AdS.Flo- rianum. 412 ANNALIUM AUSTRIA Auguftae fuam operam approbavit. (a) Luftratis deinde facris Palxftinae monumentis ex itinere Faflavium accitus, Ecclefix ejus gubernacula fafcepit. (b) Sed ea honoris fe- des, magnorum illi pro DEO laborum, nec minorum ca- lamitatum campus fuit. Revocandx ad prifcam ieverita- tem difciplime Ecclefiafficse ftudium, turbulenta Henrici IV. in Pontificem confiiia , Legati Apoftolici per Germa* niam dignitas tantum illi curarum, laborum ac difcrimi- num dedere, mirumuteflet, vitam tot rerumnis confe- <5fem ad tantam aetatem perduci potuifle. Sed animus offl* ni acerbitate cafiium major, fra&um labore corpus tanti£ per nempe fuftinuit, dum ingentia ilia pro religione moli* mina, perdudta ad exitum videret. Amplam paftorali ejus vigilant!^ materiam facro- rum quorundam DEO hominum per Auftriam congrega- tiones praebuerunt, quae quod temporum vitio paulatim ad mores, fuo ab inditutolongifiime alienos, deflexillent, vix revocari ad officium poterant. Erant ad S. Fioriani fupra AnafumSacerdotes eorum ex genere, qui nuiliscerti inftituti legibus adftri£ti, vitam tamen communem eodem fiib ted:o agere conliieverunt: hos ubi facrilegis irretitos nuptiis, & quaeftui tantum intentos reperit 5 fufiedtis in eorum locum Canonicis , qui ex S. Auguftini praefcripto fandiiorem vivendi formam profiterentur, exeile ex eo Coenobio juflit. Ita Sacrarium illud S. Martyris, quod a Monachis, ut quorundam fert opinio, Hungarorum irru- ptione olim pulfis, ad alios nulli ex Religiolis familiis ad- fcriptos transit j Canonicorum tandem, qui D. Auguflini (a) Idem Num. 2. „ In hac igi- „ tur Wejlfalia Altmannm Claris pa- „ rentibus editus, divinis & fecula- „ ribus litteris adprime eruditus , „ apud Paderbrunnm Canonicus fuit; „ in quo loco multis ajanis fcholas rexit; deinde Aquisgrani Canoni- j) cis prsepofitus fuit, quo tempore „ etiam in palatio Tertii Henrici Re- 3 > 8 1 ®, Capellanus claruit. - - Quo ,, defuncfo , AltmannusKeginx Agneti ,, fideli obfequio adhEefit : cumque „ Pataviam venit, quo tunc tempo- „ ris Egilbertus Epifcopatus infulam „ tenuit. „ ( b ) Biographus Num. 3. 4. & 4. ,, Eo tempore multi nobiles ibant „ Jerofolymam, invifere fepulchrum 33 Domini, - - quibus Altmannus ex „ latere Regime, cum multis viq? „ de palatio honoratis , faftus on „ comes itineris, & focius labors* „ - - Tandem per multas tribulati 0 ' „ nes Hierofolymam perveniuntpb 1 „ vota fua perfolventes , & hofti 30 * ,, laudis DEO perfolventes , a ,, patriam revertuntur gaudentes. „ Duna in Pannoniam perveniunt, „ & in Wiezenburc Itetos dies ducunt, „ - - Egilbertus Patavienfis Epn c0 " „ pus defungitur. - - Poll cujus m° r " „ tern Agnes Regina, Regniq lie J' „ timates confilium ineunt? o. 11 ! . „ Altmannum in loco defun*-* 1 P „ fcopi eligunt. - Mox mittun „ in obviam viri ex honoratis „ Pannoniam , qui virgam P al }°Lj „ lem, & annulum fponfalem eie«o „ deferant. „ LIBER SEPTIMUS. m c * inftituta fequuntur, ordini, penes quem hodfedum, ma- gna ejus loci, publicique boni utilitate eft, acceffit. (a) Reftabat in ea Norici parte Coenobium aliud, anti, quitate, & morum fanditate olim nobile ; fed tempo- rum pariter injuria, magna per id tempus infamia re/per- fum. Foedis fupra mod urn, fidemque coloribus Scriptor vitae B.AItmanni ejus loci incolas depingit, quos cum ventri ac luxui deditos, protervos, feditiofos, ac abjedto Monaftici inftituti jugo, nequioresquovis profano homine ftomachofius criminatur, eo poftremum audaciae erupifle refert, ut fubje£ti$ Coenobio facibus, libertatem neceffitate excularent. (b) Quibus in rebus ft facem ipfi, ut ille queritur, pnetulere, quibus regendi cura gregis erat 5 ar- duus Altmanno labor fuit, veteris diiciplinae lan&imo- niam , in contaminatum tanta exempli pravitate locum reducendi. Conftitit tamen inviclo ejus animo conftan- tix frudlus is, ut religiofae difciplinse landtitas perTheodo* ricum Abbatem inftaurata, per Adelramum deinde fucceC forem magnis incrementis au6hi, ad noftram ufque aeta- tem conftantiffime perleveret. ( c ) Fff 3 Re- (a) Biographus B. Altmanni N. g. „ Eft locus in Norico Ripenfi, di- ,, ctus ad domum S. Tloriani. In hoc „ loco erant Clerici , conjugiis 6c „ lucris f£cularibus intend , negli- „ gentes lervitium DEI. Hos pro- „ videntia Epifcopi inde eliminavit, „ 6c religiofas perfonas ad fervien- „ dum ibi DEO congregavit. Por- ,, ro ipfe locus fertur, quondam a „ Monachis inhabitatus, fed ab Un- „ garis deftru&us, denuo ab Egilkr- „ to Epifcopo reparatus, Clericis eft „ mancipatus. „ (b) Biographus idem : Num. io. „ Prxterea S. Agapiti Monafterium , ,, quod Cremmunfier dicitur, erat „ tunctemporis fads magna infamia „ refperfum. Nam Monachi illi, ju- j> g° regular abjedlo, ac Monaftico n ordine reli&o , longe prse ftecula- ,1 ribus feculariter viventes , pro- « prietatem habentes, per omnia „ vitiorum crimina erant infanien- „ tes : detraclores, murmuratores, „ rebelles, protervi, ventri 6c lu- „ xuriae tantum dedid, 6c ad omne „ opus bonum reprobi. Horuiji „ Pradari erant voluptatum amato- „ res , religioms fpretores , lucris „ inhiantes, fubditos in flagitiisfu- „ perantes. Hi viri peftiferi fub- „ ftantiam Monafterii luxuriole vi- „ vendo diftipaverunt, demum fan- „ duarium DEI igni incenderunt. „ Bernardus Noricus in Catalogo Abb. Cremifanenfium fatetur quidem ad A. MLXXII. Ordinem Monajlicum (uo in Monafterio tepuijfe: fed prtemittit paulo ante fequentia : „ Poll haec „ Pezzelinus creditur prscfuifle. Hie „ redemit locum Ecclefite in Talhaim „ cum dote fua pro Chatzbacb a quo- ,, dam fervo S. Agapiti fub Albina „ Advocato. Hujus tempore ignis „ Monafterium devaftavit. Item „ apud nos S. Wiftnto Presbyter, Sc „ Monachus, qui obiit IV. Non. „ Decembris. „ Ex quo colligi po- teft, ea, quas Biographus B. Altmanni habet, exaggeratius effe feripta. (c) Biograph. B. Altmanni N. io. „ Hos folertia Epifcopi cum magno „ labore.de loco ejecit,Sc venerabi- ,, lem virum Theodoricum Abbatem „ ibi prtefecit: qui Monaftici trami- „ tis fe&atores de Goizze (Bern. No- „ ricus feribit: de Giizz) adduxit, „ quos fub magifterio bead Benedi&i „ per normam regularis vitas verbis ,, 6c exemplis inftruxit; " led is „ locus poftmodum per Adelramum , Ad S. A. gapitum. AAS.Bip- folytum. ftemplo~ rum , ac Sacrorfi fplendo. rem rejli- tuit. 414 ANNALIUM AUSTRIA Repurgata vitiofis his moribus Marcha Bojarica, ad extirpanda etiam vitiorum femina in Auftria manus ad- movit. Fanum S. Hippolyti inciytum diu religione fte- terat: at qui turbo Germaniam per id tempos omnerru mifcuit, mores quoque facri ejus contubernii, exempli contagione afflavit. Nihil jam fincerum hie, nihil reli- gioni, fk:risque officiis reliquum, quarum rerum curam ventris, libidinisque ftudium, ebriofis loci fodalibus exe- mit. Ergo 8c hos arcere eo a facrario, locique pofieffio- ne vifum : aliosque ex praeferiptis a landiiffimo Hippo nenfium Antiffite legibus ad fandfciorem dilciplinam fbr- mandos fubffituere. Ea res extorres Pontificia feveritate inquilinos in rabiem egit, ut impetu in relidtam fedem fa In alio Coenobio, fcilicet S. Hip- y> P°tyf* 1 prant Clerici ebrietati, vo- „ racitati, libidini, Sc ufuris implicit j, ti,quos Altmannui Canonica Cen^ „ fura de loco expulit, &religiofos „ viros pro eisreftituit.-quibus pra> 3> fecit Engilbertum Praspofitum, vi- „ rum omni prudentia, & eloquen- „ tia prxditum. Porro Clerici ex- „ pulfi furiis comprehenfi, xgre fe- ,, rentes expulfionis fuse opprobrium, yy 5 > yy yy yy yy yy yy yy yy yy y* yy yy yy fumptis armis au cl after ingulf funt Monafterium, fugatis om n1 ' bus cellarium fregerunt, & vinuip in terram fuderunt. Quod fa cl " nus ftatim ultio divina lecutaeft*' nam omnes in amentiam verfi? avia petierunt deferti. „ (b) Idem Num. 17. „ Ante ejus ( B. Altmanni ) adventum omfl eS pene Ecclefice in illo Epifcopa tU erant lignese, Sc nullo ornatu de- coratae, imo ipfi Presbyteri, ut ya dicam, lignei erant: quia con)U* giis Sc terrenis negotiis dediti, yi- vinis officiis penitus ignari, M>J e “ rere mei DEUS, pro Cano° e * '• " tenAite , pro PaJJione legebant. JN <-* autem ex ejus induftria , omn pene Ecclefice in Epifcopaty lunt lapideae: libris, pifturis, & ~ od ornamentis decorate J & \ LIBER SEPTIMUS. x 415 Sed cum omnes virtutes viri in eminent! loco e£ lent, (a) nulla tamen confpe&ior ejus in adverfis rebus conftantia fuit: hanc ad tolerantiam injuriarum Palaeftino in itinere erudivit: hanc in exilio, in Rudolphi, ac Her- manni Regum funere 5 in Leopoldi Marchionis clade, ac calamitate demonftravit. Incubabat Paflavienfi Cathedra Hermannus Pfeudo - Epifcopus, Liutoldi, Carantanorum Ducis frater, omnemque fupra Anafum provinciam injuftas fub leges adigebat: perftitit Altrnannus in incepto, jura- que facra , qua ea reciperet, inferiori tamen Auftria dis- penfavit. Sed Hermanno frui temerario aufu diu haud licuit, biennio vix exa6lo, ufurpato per fummum nefas folio, vitaque exturbato. Et ille quidem morti vicinus, Divini, ad quod rapiendus propediem erat, Judicii, obje- < 5 ta menti horribili fpecie exterritus, humari fe intraTem- pli ambitum vetuit, lacraque in fe di< 5 ta fententiae revo- cationem ab Altmanno Antiflite poftulavit: fed mors pee- nitenti earn moram non concellit. (b) Hermanno interim novo facrilegio fuffe&us eftThiet- marus, e Wiirzburgenfis Ecclefia fummo Collegio hue translatus, homo eo honoris gradu, pra ceteris indignusj fed pecunia, qua apud Henricum IV. omnia potuit, ingref fum ,, maximum eft , caftis & eruditis „ viris bene munita?. Inftiper tota „ ilia patria crebris Coenobiis Mo- „ nachorum, & Canonicorum reful- „ get, in quibus no & jejunns caftig av i tj fpiritum fle- ,, tibus otprecibus humiliavit &c. „ (b) IdemNum.i s . & l6> p r£e _ „ fill Altrnannus lede fua privatuss „ HtrmannuSy t rater Ducis Luitoldi, ,, Pontificali intula fublimatur - - - „ H?rmannus autem vixit per bien- „ nium, & fic judicio DEI vitam cum „ Infula amifit: qui tamen dicitur in „ extremis pcenituifle , & induvias „ fuas Altmanno Epifcopo pro ab- „ folutione anathematis mififle. „ Berthold. Conftantienf. An. I087. „ Schismaticus, qui Patavienfem E- ,» pifeopatum , vivente adhuc legiti- „ mo paftore, jam dudum invafit, ,, de hacvita difeedens,certiflimum „ fuse damnationis exemplum reli- „ quisSchifmaticis dereliquit. Cum „ enim jam in extremis jaceret, fe- „ que ad teternam damnationem „ jamjam abiturum non dubitaret; „ apparuit ei ejusdem Ecclefiae Epi- „ fcopus, ut tanto evidentius cul- „ pam leiret, quam apud inferos lue- „ re deberet. Rogavit tamen eum, „ ut ei culpam indulgeret, ipfum- „ que ab excommunicatione folve- „ ret. Rogavit quoque circum- „ aftantes, ut eum de Epifcopatu „ eveherent, nec eum in Epifcopa- ,, tu fepelirent. Sed haec verba aftan- „ tibus quafi deliramenta videban- „ tur. Ipfe autem fanse mentis piq- „ teftatus, itidem rogare non celia- „ vit , fed incaflum: nam ante Ec. „ clefiafticam abfolutionem morte „ prseventus eft. ,, Animi Confian- tia in re¬ bus ad¬ verfis. Herman- ni Pfeu¬ do-Epifc. mors ju- fti timo- risplena. 416 ANNALIUM AUSTRIA . fum in hoc ovile paftori lupo facile praebuit. Opprefla A * c ejus tyrannide Auftria fuperior 5 inferior in fide Altmanni manfit: (a) nec dubitem Antiftitis hujus meritis fa£tum, ut altero ftatim ab exceflu ejus anno, negle&o Thietmaro, I 0 9 a Udalricus Paflavienfis Ecclefix infulis ornaretur. (b) Non pauca altioris humana virtutis opera Altmannus, vivus aeque ac mortuus patrafle fertur. Conftat fatis, aquam a miniftro ejus menfeillatam in optimi laporisvinum con- verfam: (c) dete&am coelefti indicio fimulatoris Diaconi Alt. nequitiam j (d) impura alterius flagitia, quanquam mor- Tnbacu- ta ^ um oculis incognita, & verbis caftigata, & coeleftis la. irae terroribus emendata. (e) Nusquam tamen manife- ftior (a) Biograph. B. Altmanni N. 16. „ Quo ( Hermnnno ) defundo, qui- „ dam Wirziburgenfis Canonicus ,, Tiemo nomine, indignus cidari, fe- ,, dem Altmanni pecunia invafit, & „ Epifcopatum tantum ulquead Ana- ,, /«?«fluviummagisoppreflit,quam „ rexit. Altmannus vero in Orien- ,, tali provincia clerum & popu- „ lum Canonice gubernavit. „ (b) Berthold. Conftant. A. 1092. „ In Bajoariam venit Salzburgenfis „ Epifcopus Dimo , qui Patavienfi „ Ecclefias jam dudum viduata?, or- „ dinavit Epifcopum, nomine Udal- „ ricum , fandse Auguftenfis Ecclefise „ Praspofitum, eumque in ipfo die „ Pentecoftes cum ipfo Conftantien- „ fi, &Wormatienfi lolenniter con- „ fecravit , hocque. magnam fidu- 5, ciam dedit Catholicis, ut in fide- „ litateS. Petriperfifterent, &Schis- „ maticorum velani«e indefeflius ob- „ fifterent. „ (c) Biograph. B. Altmanni N. 19. „ Quodam die prtecepit pincernse, „ ut fibi in menfapoculum aqua le- „ creto apponeret, & ne hoc fibi „ aflidentes fentirent, Ipuma cerevi- » fiae fuperfunderet. At ille fecit, ut j> fuerat imperatum, apponens Epi- ,, fcopo aquae poculum: led cum vir „ DEI on admoviflet aquse liquo- j» invenic optimi, led infoliti vim laporem. Qui putans pincer- „ nam fibi illufiffe, & vinum pro „ aqua fibi propinaffe, mandati fui transgrefforem duriter increpavit: „ Sed ipfe maximis juramentis fe „ aquam, ut fibi juffum fuerat, ap- „ pofuilfe afErmavit. - - Qui poft- „ modum in loco noftro fadus Mo- „ nachus, rem ex ordine retulit otn» „ nibus. ,, (d) Idem Num. 16. ,, In quo lo- ,, co ( Gottmcenft) dum quadam die ,, Miffarum folemnia celebraret, & ,, quidam Diaconus adventitius, fi" ,, niftrae famae, Evangelium ledurus ,, benedidionem ab eo peteretjEpi- ,, fcopus eum diutius intuens, fto- ,, lam decollo ejusabftulit, & alium „ legere praecepit. Unde patet, ve- „ nerando viro ahquid de eo reve- „ latum , quod aliis fuit celatum. „ Qui verecundia compullus, de „ monte ad Heinricum fugit , pefti- ,, mum crimen Epifcopo, & omni- „ bus fratribus impofuit, fed ab eo „ confutatus, pellimamorte periit.,» (e) Idem Num. 21. „ Quidam ,, Clericus, Daemone plenus , eft ad „ eum addudus: quern DEI homo ,, continua oratione expulfo Daem 0 ' „ ne curavit. - - Pro quo fratres „ petebant Epifcopum, ut eum pt°' ,, moveret ad Presbyteri gradutn* „ Sed venerandus Praeful eis pr*di- „ xit, quia ei ordinari non expedite ,, tandem vidus precibus fratrum* „ ordinavit eum Presbyterum, de' ,, nuntians ei terribileDEI judicium* ,, fi nolletvitare horribile peccatum. „ Qui per aliquot annos Miflas ceie- „ brans, & interim interdidum l ce ' „ lus devitans; deinde quafi oblitus „ Epifcopi admonitionem , ut „ reverfus ad vomitum, ad p r “ ' „ namredit confuetudinem ,} ecX " „ dem momento in fe, uC P rll l S ’ 11( T „ vum fenfit Dsmonem- A %. „ iterum fandus Vir imm undum „ ritum expulit, & penitus „ ofticio altaris fubmovic - - LIBER SEPTIMUS. 417 c * ftior virtus divinitus illi concefla, quam in exigences, diu- turna pofleffione corporum inquilinis, maiis geniis eluxit: extant ejus rei exempla non pauca, nec incerta. (a) Quan- quam nec in depellendis ejus merito morborum moleftiis, nec in fanandis vitiofis aliis corporum affe&ionibus ejus praefidia defiderentur : (b) ut adeo non vivens magis, quam mortuus receptrici tanti hofpitis Auftriae profuifle videatur. Diferti in ejus laudes funt Scriptores plerique Ingens it ejus temporis, virumque magnarum in Chrifto virtutum, v * r : Apoftolici moris Praefulem, Religiofie difciplinae inftaura- nio. ofu torem eximium, Pontificiae authoritatis invidfcum propu- gnatorem appellant, (c) Bertholdus Conftantienfis, bre- vi verbo complexus omnia, tantae continent^, religionis, fanditatis fuifie praedicat, ut venerationi eftet viris, quos turn Ecclefia habebat, fandiflimis Gregorio VII. Pontifici Maximo, & Lucenfium Epifcopo, Anfclmo’j neque a bonis omnibus amaretur magis, quam ab improbis time- retur. (d) LeopoldusMarchio, qui intima, quoad vixerat, fa- miliaritate cum Altmanno conjundus erat, non potuit tanti viri obitu, & jadura non graviter dolere : fed earn Pars I. Ggg pii „ do Epifcopo ad flultitiam fuam ,, rediit, quam dum fajpius iterat, „ Diabolus - eum intrat, crudeliter no£te ac die vexat, omnia turpia & nefaria ab eo gefta per os ejus propalat. Quid plura ? impurus homo - - duris vinculis ftringitur cuftodia hominum. - - Tandem in fefto S. MAR.LE, quadragefima- li tempore,precibus fratrum ama- ligno fpiritu eripitur, & poft tri- duum oleo undus, & corpore » Chrifti munitus defungitur. „ > (a) Idem num. 20. 21. 22. 32. & Biographus alter apud Gretfer. T. VI. & Hieron. Pezium T. I. ubi agit de Miraculis a cap. ig. O) Idem Num. 6. 33. 34. 35". (c) Lambert. Schaffnab.A. 1076. ,, Attmannus Patavienfis Epifcopus, „ & magnarum in Chrifto virtutum, » cui Papa vices fuas in difpofitione ,, Ecclefiaiticarum caufarum delega- « verat. » Biographus B. Adalbe- roms Wurzburgenf.c. 13. „ P rK - „ ful vero Alfaro, totus feftivus & ,, laetabundus occurrit ei, excipicns „ eum cum laudibus,hymnis, & can- „ txcis, ac ft Angelum DEI excepif. „ fet, itain adventu ejusjocunda- 9> tus eft. j, Et cap. 4, s> Habuit „ prxterea alium comitem, Altman- ,, num videlicet, Virum omni mo. „ rum honeftate dotatum , omni „ Iaude digniffimum, virtutibus &c „ fignis ditatum. - - Cujus fepul- ,, chrum frequentibus illuftratur fi~ „ gnis. „ Paulus Bernriedenfis in vitaS. Gregorii VII. apud Gretferum T. VI. pag. 162. „ Canonicaz vitas ,, renovator eximius, Altmannm E- „ pifcopus de Patavid. „ Urbani II. PP. ep. adSalisb. &Paflav.Epp. apud MarteneT. 1. p. 520. (d) Berthold. Conftant. A. 1091. Altmannus fandae recordationis Pa¬ tavienfis Epifcopus,in caufa S.Pe¬ tri, & in Ecclefiaftica religione ftu- diofiftimus, poft muka pericula, tribulationes, & exilia, qute pro Chrifto fuftinuit, in fenedute bo¬ na migravit adDominum Vl.Idus Augufti. - - - Hie fuit tantae fan- ditatis, continentite, & religio- „ nis, ut reverendiflimo Papae Grego- „ rio , fandoque Lucenfi Epifcopo , „ imo omnibus religiofis, reveren- „ dus eflet, & amabilis: Schilmaticis „ vero,& fceleratis odio/us & tornu- „ dabilis. llnde in obitu fuo onis „ magnum mcerorem,mails vero ma- „ gnam reliquit exulutionem. „ 4i8 ANNALIUM AUSTRIA Gottm- cenfe Cot- nobium Religiofa S. Bene¬ dict fa - mill a tradi- turn; e/uibus de caufis. pii Principis orbitatem praeclara Udalrici fuccefloris virtus utcunque folata eft. ./Etas jam grandior, virtus, nobilitas earn Udalricoauthoritatem pepererant, utThietmarus,fe- dis aemulus, facrilegae poteftatis jura extendere ultra Ana- fum, Leopoldo praelerdm adverfante, non auderet. Infe- fti olim fibi Caelaris terror jam fenOm in Auftria exoleve- rat: filiique Conradi a parente, Henrico IV, aperta defe- dio fecuritatem affirmarat: (a) ea in Religionis, publi- cique boni incrementum pneclare ufi Leopoldus, & Udalri- cus, multa in Coenobiis, multa in repubiica inftaurarunt. Primum Udalrici, quae memoratu digna in Aufiria geffit, operum, Gottvicenfe Coenobium erat ad D. Be- nedidi famiiiam translatum. Vigebat eo loci laudato^ morum difciplina , quamdiu Altmannus fuperftes erat: hoc ad Superos translato, fluere & ipfa cospit. Praeci- pitis ruinae principium ab advenis fuit, qui religionis ob- tentu , inopiam, Sc quibus infueverant, flagitia obtexe- re : ab his vulgata in alios morum contagio, ut pauco- rum infamia brevi in totum fcdalitium tranfiret. (b) Alt¬ mannus , quanquam coelo receptus, alumnorum tamen fuorum curam nec in morte pofuerat. Erat Gottwici Joannes quidam, Scotus gente, Monachus profeffione, quern Altmannus, dum viveret, Sc propter excellent^ vir- tutis opinionem magni fecerat, & propter Templi Bafili- cam exigua in cella collocarat. Huic oblata per quietem Antiftitis fpecies, qui repurgare locum fordibus, Sc fuum facro monti nitorem reftituere eum jubebat. Ille coele- ftium non ignarus, Gonradum Pnspofitum continue edo- cet, quid Altmannus, vitiorum infolentia ofienfus, fer- monis illo aenigmate, fibi vellet: evellenda nimirum no xiarum ftirpium capita, labefadam aliorum in bene ccep" tis confiantiam feverioribus deinde legum vinculis adftrin- gen- AiC< 1093 (a) Berthold. Conftanc. A. 1093. 5> Co nradui filius Heinrici Regis a pa- 5, tre difeeflit. „ Annal. Saxo An¬ no 1093. 5> Conradus Heinrici Impe- „ ratoris & Bertha Imperatricis filius „ Patri fuo rebellavic. ,, Confen- tit Chronograph. Saxo. Chron. S. Pantaleon. Chron. Urfperg. Dode- chinus ad hunc annum , qui etiam caufam affert neceffariae feceflionis a patre. „ (b) Biograph. B.Alcmanm N.38. „ Defun&o Epifcopo ( dltmmno) ve* „ nit inimicus homo, qui fuper bo- „ num tricicum ab Altmanno femin a " „ turn, feminavit zizania, & bonam ,, famam fugavit de monte infam* ,, infamia. Viri namque impudici „ de locis fuis, aut expulfi , aut fu¬ ry gitivi, in Goteivich propter rermn „ inopiam confluxerunt: 9 u i . „ obtentu religionis , quam . r P ecie „ tenus prtetulerunt, fufcepti funt. „ Horum infandis aftibus coepit Io : „ cus infamari, & a gloria P rlorl „ valde obfufeari. „ . (a) Id. LIBER SEPTIMUS. 4 i 9 A - c « gendam. (a) Nihil non ex lententia a&um. Eje<5Pi e ce- terorum contubernio nequitias authores: reliqui ad offi- cium revocati. Nondurn enim ita aures occalluerant, quin feveram denunciationem earn in animos admitterent: fed quod inudam nomini fuo maculam deleri jampofle delperarent $ pene in eo jam erant, ut de datione fibi omnino deferen- da cogitarent. Moram injecic inconfultse deliberation! Joannes idem, monuitque, ad eluendam earn maculam, remedium praelentius fore nullum, quam fi mutatis cum Vede moribus religiofamMonadici ordinis difciplinam am- ple&erentur. Placuit tempedivum hominis fapientis con- Jilium, magnaque confenfione in earn fententiam itum. Sed quod Pontificia ad hoc authoritate opus edet, Conra- dus loci Praepofitus, vir & fuapte fponte ad virtutem pro. penfus, & Altmanni falubri adhuc terrore perculfus, Ro¬ ma m dedinatur. Confedto ex animi lententia negotio, ' Udalricus Padavienfis Antilles de re tota edocetur. Ille, quo in omnem promovendac religionis occafionem erat h-imi ejus Audio, rata habuit pia confilia, petitumque e S. Blafii, quod %/^al in Sylva Hercynia ed, Monaderio Hartmannum Coeno- les exMo- l0 94 bii Antiditem primum condituit, qui cum novis e D. Be- nedidti praefcripto legibus, novos Gottwicum mores, no- e voeJi" Vum Audrise pradfidium, ac ornamentum importavit. Hartmanno porro ipfi, ut in vota Epifcopi confen- tiret, Altmannus author fuit, qui forma fupra mortalem auguda eidem fe per quietem obtulit, &tradito in manus, potedatis indgni, paftorali pedo, Gottwicum ejus fidei commendavit. (b) Non indignus hoc coeledi favoreHart- Pars f. Ggg 2 man- (a) Idem ibidem. „ Tempore » venerandi Praefulis Altmanni venic „ in monrem Gotewicb quidam pres¬ s' byter religiofus, natione Scottus, „ profeflione Monachus , nomine ,, Johannes , quern Epifcopus ob re- ,, ligionem vitae valde dilexit, 6c „ eum juxta Ecclefiam S. MARINE 5 , Inclufum fecic. Hie verbo 6c exem- „ plo mulcum loco profuit. „ Enar- ratis deinde, quae ab advenis perpe- ram acta bunt, fubjungit: „ Cum- „ que indies infamia longius, 6c la- 55 tius crebrelceret, & non modo 5) clauftralis reugio, fed ipfum vul- „ gus montem abhorreret; eidem 3 ) Johanni Inclufo Altmannus Epifco- „ pus in fomnis infulatus apparuit, „ ut locum de cceno purgaret, 6c ut „ foetorem ftercom de monte ex- „ traheret, admonuit. At ille vi- „ fionem intelligent, 6c Praepofito „ fratrum renyaperiens, jullitturpes „ de monte ejici: deceptos vero ab „ eis prsEcepit poenitentiae fubjici. „ (b) Biograph. B. Altmanni N. 38. „ Cum infamise notam non poffent „ effugere , cogitaverunt omnes lo- „ cum relinquere. Quo comperto „ Johannes dedit confilium ,utmuta- „ rent habitum , 6c ficevaderent tarn „ infamis fafti opprobrium. tic „ confenfus omnium, eligitur pio- ,, fellio Monachorurm Mox uon- „ varlus Prsepo ficus hujus rei gratia ,, mittitur Romam ■» ut abApoftoli- » co 420 ANNALIUM AUSTRIA mannus erat, quern & Auguftanae urbis Epifcopus ad re- A - c gendum S. Udairici j ad S. Lamberti Dux Carinthiae j ad Campidunenfe demum Coenobium Henricus Rex ipfe> cjus nominis V. poftulavit. Sed potiores Urbani II. Pontifi- cis Maximi partes erant, qui Gebhardo eum Conftantienfi Epifcopo, fuo per Germaniam Legato adjutorem dedit. (a) Sed haec poftea. Interea dum Hartmanni pr^claris exem- plis &. hortatibus, multi nobiies (e, & fua omnia Divino obiequio, Gottwicenfi in Monafterio, confecrarent j (b ) Tormh- Formbacenfe quoque, quod in Bavaria celebre eft ejusdem C yiajimi~ inftituti Coenobium, multis in Auftria bonis, fundisque itmaper locupletatum eft. Initium ei Coenobio Himiltrudis ma- trona nobilis, fecerat j fed Ecbertus Comes, Neuburgi ad yEnum Dominus,tot beneficiis cumulavit, ut parens ejusal¬ ter, ac conditor dici poiTlt. Acceftere huic Monafterio (6 Berngero credimus)ejus largitione ex dote conjugis, Neu- Idr- „ co impetrarent hujus permutatio- ,, nis licentiam. Qua impetrata cum ,, gaudio remeat, Udalrico borne me- „ moriaeEpifcopo, Altmanni fuccefl'o- „ ri, confenfum Romani Pontificis „ nunciat,confilium fuum fuperhoc „ negotio poftulat. Cujus confi- „ lio Hartmannus - - Abbas eligitur, „ cujus religionis , & eloquentite fa- „ ma,ubique divulgabatur: qui tunc „ temporis in Monafterio S. Blafti , „ Prioratus officio fungebatur. Huic „ Hartmanno , ut ipfe poft fratribus „ retulit,Epifcopus Altmannus in eo- ,, dem loco S. Blafii in fomnis appa- „ ruit, virgam paftoralem ei tradi- „ dit, locum Gotwicenfcm commen- „ davit. „ Bertholdus Conftantien- fis A. 1094. „ Otto venerabilis Ab- „ bas, ejusdem loci (S . Blafii in Ni- „ gra Sylva ) Priorem , Dominum „ Hartmannum, in Orientals regnum, „ in Marcham llngaris collimitaneam « cum aliis confratribus fuis direxit, » ad novam Abbatiam in Epifcopa- ,> tu Patavienfi , in loco , qui Cote- „ -wick dicitur, inftituendam. Erat „ aiitem in illo loco Coenobium Cle- „ rxcorum regulariter viventium , „ qui tamen hoc a Domino Papa, & „ per Papam a proprio eorum Epi- „ fcopo impetrarunt , ut depofito habitu Clericali fierent Monachi. ” Quapropter Dominus Abbas de S. „ B/afio ex pracepto Domini Papa:, „ & ex Epifcopi poftulatione, in ep- „ dem loco Abbatiam inftituere dif- J? „ pofuit, fratresque fuos illuc ad hoc » exequendum direxit. ,, 00 Biograph. B. Altmanni N. 39. & 40. ,, Igitur Hartmannus cunftis „ ftentibus de S. Blafio, cum religio- „ (is viris ad Gcttnvic proficifcitur : „ ibi ab omnibus favorabiliter exci- pitur , ab Udalrico Epifcopo Abbas prafficitur, fub quo omnes Mona- „ ehicum habitum fumunt,V. Benedict ,, Regulse colladevotifubmittunt.-- „ Hie honorem loci icdificiis, libris, „ picturis, palliis & religiofis viris „ ampliavit, & tempora fua hone- „ ftate & probitate perornavit. Erat „ enim fummo Religionis ftudio de- „ ditus , prudentia tam fteculari, „ quam fpirituali eximie pra:ditu s > „ copiofa difertus eloquentia, rn°' „ rum exuberans elegantia. Unde „ Principibus totius regni erat ac- „ ceptiflimus - - Rex tamen ( H e T „ ricus V . ) eum in regali Abbatia „ Campidonenfi prsefecit,&Epifcop uS „ Auguftenfis eum Abbatix S. Odfil' ,, rici praetulit; nec non & Duxl va » „ rinthite Abbatiam S. Lamperti ei „ commifit. Prxterea Papa Urban** „ eum- Gebelbardo Conftantiem* „ Venerabili Epifcopo, inApoft°. Ilca „ Legatione adjutorem conftJ tulC, ’» (b) Biograph. B. Altmanni N ; 4°* „ Hartmanni exhortatione „ biles, relifto fteculo, ad P EU ^ „ convertuntur, multa pr^diaoc oe- „ neficiaper eum Monafterio con ,, runtur. „ © LIBER SEPTIMUS. 421 c * kirchium,Werda& Glocknizium: (a) ut adeo multa, qu& Godefridus Putinenfis Gomes in eo Auftrise Styriseque confinio poffidebat, abejus forore, Ecberti conjuge, in ujfus facros, ac Divini honoris inftrumenta verterentur. Nempe Arnoldi patris religiola munificentia, & Adalhero- nis, Wurzburgenfis Antiffitis, acfratris fui exemplum in oculis erant, quod fbrorem piam, parisque in res divinas animi Ecbertum conjugem ad premenda eorum veftigia invitavit. ( b ) Leopoldo hsec inter per annos aliquot tranquillas res erant, quas ille ad firmandas serarii vires, ad ordinan- dam rem publicam, ad tuendam, cui a perpetuis illis Ger¬ manise turbis plurimum difcriminis erat, religionem utili- ter collocavit. Multum eo conferebat Welfonis, Boja- rix Ducis, praeclara opera, qui, ut iple jam pertsefiis bel- licorum tot tumultuum, ita pertra&is in foederis commu- nionem multis Germanise Principibus, pacem toto Danu- bii tradu ad ultimas Germanise in Orientem limites ftabi- livit. (c) Et quanquam Welfonem brevi ipfum conftan- tia defeciflet j (d) Leopoldus tamen ad ultimum ufque G g g 3 vitae (A) LiterSe Donation, a Kerengero Abbate fcript£E, apud Hundium Me- trop. T. II. pag. 220. „ Tradidit „ namque inprimis Domina Himil- „ trudis , venerabilis Matrona , ad „ eandem Ecclefiam Q Formbach') vil- ,, lam fcilicet Chemnaten , Winehartes- ,, heimin 8cc. - - Poftea Ecl^bertus „ Comes — effecit Abbatem Bern - „ gerum, — quem Epifcopus Pata- ,, vienfis A. Incarn. Domini, 1094. „ Indid. II. XVI. Cal. Januariicon- „ fecravit. - - Porro Eckbertus - - „ de fua & mulieris fuse ( Mecbtildis ) jf hsereditate tradidit - - in eodem 5) loco Formbach hortum 8c cortem „ unam ? 8c molendinum. - - Infu- r> per edam dedit eis in Orimtali pla- jj g a villam nomine Neukjrcham , 8c » Ecclefias Parochiales duas, unam „ iub caftello Futino , Parochiam Pu¬ tt tinenfem , 8c alteram in villa prse- „ dicta Neufyrcben , - - & id, quod „ m eajoci eft,mercatum, 8c villam, ,, nomine Wertk , & alium locum „ juxta nuviolum Gloctyiiza , ubi mo- „ do cella conftrudta eft 8cc. de hoc Ecberto Icnbit- Biograph. B. Adal- beron. c. 1. „ Habebat ( Arnolds ■>■> Lambacenus Conies) filiam, qute ,, nupfit Ekfaberto Comiti, cujus ca- „ ftrum Rivvenburg dictum in ora „ Eni fluminis eft fitum. Huic poll ,, felicem fratrum exceflum, in for- „ tern dotis, urbs Futina cum omni- „ bus ad fe pertinentibus cecidit. „ Sed confulendus eftHundius cit. loco. (A) De his fupra aftum eft. (c) BertholdusConftant. A. 1094. „ Welpko Dux Bajoariae, firmiflimam „ pacem cum Alemannico Duce Ber- „ tboldo , 8c reliquis Alemannise Prin- „ cipibus initiavit, ulque Bajoariam , „ imo ufque ad Ungariam propaga- „ vit. Francia quoqueTeutonica, 8c „ Allatia eandem pacem fuis parti- „ bus fe obfervaturas , juramento „ decreverunt. „ (d) Berthold. Conftant. A. 1095. „ tVelpho filius Welphonis ' Ducis Ba- „ joarise a conjugio Dominse Mathil- „ dh fe penitus fequeftravit. - - Un- „ de Pater ipfius in Longobardiam „ nimis irato animopervenit, 8c fru- „ ftra diu , multumque pro hujus- „ modi reconciliatione laboravit. „ Ipfum edam Heinricum (Quartum) „ fibi in adjutorium afcivir contra „ Dominam Matkildem, utipfam bo- „ na fua filio ejus dare compelleret. ,, Conrad. Urfpergenf. ad An. 1096. „ Welfibo Dux antea Noricus - in „ gratiam ejus ( Henrici IV. ) redllt, „ Ducatumque recepit, „ Leopold Pulcbri obitus. Ijus lau- des pojl- huma. Status re - rum in Auftria. 422 ANNALICJM AUSTRIA vitze anhclitumin fide manfit. Verum haec illi non diu A,Ct fuperfuit: nam cum Auftrize res Kenfim, Sc oppidis, Sc facris Religioforum contuberniis, Sc fplendore Nobilita- tis efflorefcerent, Marchio, cui fua incrementa magna ex parte provincia haec debet, ad IV. Idus Gdtobris An- 10 9 6 no MXCVI. de vita deceffit: ( a ) Princeps ( hoc enim nomine Pafchalis II. Pontifex Maximus Leopoldum hone- ftavit) non corporis modo dignitate, quae Pulchri cogno- mentum ei peperit, fed animi virtute, Sc invidta, proEc- clefiae caufa, conftantia fingulari. (b) Funus quod Mel- licii ad Majorum fuorum monumenta curatum eft ampli- ter, quantam improbis laetitiam, tantum bonis omnibus dolorem, ludUimque attulit. (c) Non alius graviorem procellam ab infefto Pontificiis partibus Gzefare fuftinuit: oppreftus armis, prolcriptus, Bohemis, Moravis, Bojisque in Ipolium datus. Sed ea calamitas viro forti principium ejus felicitatis fuit, qua Marchiones, Ducesque ejus pofteri longa deinceps annorum ferie funt gavifi. Indu6ta Principatus jufta fpecies, opes provincial in familia conlervatae, defenfi Ecclefiarum Antiftites, Religio per Auftriam Templis, Coenobiis, Sacerdotum Collegiis firmata Sc ftabilita, Nobilitas aut beneficiis alledfo, autnu- ptiarum fcederibus in Auftriam pertra&a : Provincial de- nique ea quies, ubertas ac felicitas comparata, ut Berthol- dusConftantienfis, Leopoldi laudator, non fidelilllmum mo- (a) Berthold. Conftantienf. Con. rad. llrfpergenf. Chronographus 6c Annal. Saxo. Chronic. S. Pantaleo- nis ad An. 1095’. „ Leopoldus Mar- ,, chio, 6c Heinricus Palatinus Comes „ obiit. „ Chron. vero Auftrale, Mellic. Salisburg. Clauftro-Neoburg. Zwetlenfe, Admontenfe ad A. 1096. „ Liupoldus Marchio obiit: cui Liu- „ poldus filius fuccefiit. „ Ut adeo difficile di&u fit, utri horum anno¬ rum mors Leopoldi alliganda fit. Diem mucus fignant Necrologia Clauftro- Ne ^ u i s ; &Mellicenfe: » IV. Id. ” ^robr.) Liupoldus Marchio , qui j> Monachicam vitam hie inftituit, ,, obiit. ,, Fr. Ortilo ad An. 1096. „ Idem Marchio Q Liupoldus ill, ) pie „ obiit. Cujus maxime gloria fuit „ Liupoldus IV- filius, cui Marchiam „ reliquit. „ Lewpoldus de New- burga apud Hier. Pezium in vita S. Leopoldi. „ Anno MXCVI. Lew- » poldus Marchio, defenfor Ecclefia; „ moritur. Lewpoldus Pius filius fuc- „ cedit anno setatis XXIV. „ (b) Lit. Pafchal. II. PP. data: Mel- licenf. An. MCX. Ind. III. ad XVI» Kalend. Maji, apud Philib. Huber, i' 1 Auftria Illuftrata. L. x.c. 1. ,, Sta- „ tuimus etiam, ut qutecunquepr^- „ dia - - pr&fati Principes Luipaldus* „ 6c Pater ejus Luipaldus , 6c caeter* „ parentes ejus - - ipfi Monafterio ,, contulerunt, 6cc. ,, De Pulcbrt cognomento confentiunt Scriptor eS Auftriaci : Arenpeckius in Chron* Auftr.Tabul. Clauftro-Neob. Cufp£ nianus in Auftria, quod ex Hageno oC Hafelbachio acceptum videtur, ft ul corporis ejus miram venuftatem1 dant fuis in Chron. Auftr. A ! ° ld * Not. An. 1056. Speciofum apP*;, (c) Hafelbach. Arnpeck. Tabute Clauftro-Neob. Monum. Sepulchial. Mellic. ex his Hafelbach. in Chr°n* „ Rebus exceflit humanis, fep u,tl j» in Mtllicenfi Cceij.’obio. ,, LIBER SEPTIMUS. 423 A, c. modo Pontificiae caufe defenforem, fed ditiffimum quo- que appellare non vereatur. (a) Non vacat operoflus inquirere, quae opulentiae ejus caufa aflerri poffit: illud verofimile, abdicato Henrico IV, cum Germanise Imperium aut nullis, aut ambiguis, & bre- villimi temporis Regibus teneretur, ve&igalem fibi Leopol- dum reddidifle Auftriam j aut liquid Ernefti Patris impetra- tcenuper liters valuere, (b) primum donationis ejus fru- dtum percepifle. Quanquam nihil mirum eftet,fi autRu- dolphus, autHermannus, Henrici aenjuli, utRegnum fibi in Germania firmarent, Leopoldo, fliarum partium ftudio- fiflimo, earn gratiam retuliflent j provinciaeque, cui praeerat, ufum omnem, fru&umque tranfcripfiftent: neque enim omnia, quae legitime concefia, publicis etiam tabulis robora- ta extare poll tot annorum intervallum necefte eft: aut ft iftud propterea, quod nullum extet ejus donationis indi¬ cium, non placet; DEUM certeMarchionipio, 0 opes acpo- tentiam, dignitatis praefidia, adjecifle, ex ampla fatis, & om¬ nium copia rerum abundance provincia dicere poftumus , ut liberalibus ejus obfequiis, qui nullam potiorem, quam Divinicultus rationem habuit, pari liberalitate refponderet. Fratrem Leopoldo Albertum, cognomento Leverriy complures, ut fupramemimmus, tribuerej fed perperam: eumque Landgravii Auftriae titulo contentum, Berneckii aetatem egifte j eumque e conjuge , Ducis Poloniae filia, nullos fuftulifletliberos, diem ibi extremum claufifle, 8c ad S. Crucis Coenobium, quod a fratris filio, fan&o Leo¬ poldo exftru6tum eft, feu humatum, feu translatum vo- luere. Nihil de hoc Annales antiquiores, vel monumen- ta patria meminere: ut adeo recentiorum fides magno- pere laboret. (g) Itham (a) Bertholdus Conftantienf. An¬ no 1095. „ Lutolfus ditiflimus Mar- 5, chio_ in Orientals regno in caufa S. „ Petri fideliflimus contra Schifma- „ tiegs, diem claufit extremum. De ,, cujus obitu, quantum Catholici „ doluerunt, tantum adverfarii S. « Ecclefia: gavifi funt. „ Lutolfum hunc, zffzLwpoldum Auftrium patet ex adjunchs verbis : Marchio in „ Oriental! Regno, quod idem eft, ac Aujlria. Lu.itolf um etiam Cofinas Prag. appellat Leopold um noftrum ad A.MLXXXI.cetera ex di£tis conftant. (b) Lit. Henrici IV. A. io<> 8.dat*, quarum mitium : „ Ex quo decet „ Celfitudinem Imperialem &c. „ (c) Arenpeck. in Chron. Auftr. „ Albertus dictus Fact Hi ( alias Levis) „ ftrenui Marchionis Ernefti fecun- „ dus filius, fuam partem Auftria; „ ccEpit regere An. 107^. & nuncu- „ patus fuit Albertus Landgravius Au- „ firu. Habitavit in Caiiro Perneg{ t „ non longe a Gars. Fords, &bel- „ licofus Princeps , frater Leopoldi „ Pulcbri , uxorem habuit filiam Du- „ cis Polonias, & nullum liberum. „ - - Sepultus in Coenobio S. Cru- „ cis in Capitulo. „ Hafelbachius in Chron. Auftriaco. ,» Albertus Lu. „ bricus diftus Marchio fine libeiis ,, debitum carnis exfolvit. „ ^qum Arenpeckio congruunt ea, quaeSunt- hei- Xlnde opes tan- tii, Leo¬ poldo. Leopoldi Pulcbri Conjux & libtri. Plifabetb Ottocaro Murchio- ni Styrit 7 iupta. 424 ANNALIUM AUSTRIA Itham Leopoldo fuiffe conjugem, fatis conftat: (a) a, qua veroex gente, domove, in Marchionis thalamumad- feita fit, nemo ad hunc diem fatis Jiquido oftendit. W el- fonis Bojariae Ducis fuiffe filiam quidam opinantur: fed ejus quoque opinionis fides intra conje&uram eft. (b) Nec exploratior multo de Leopoldi Iiberis ratio, filium fi demasLeopoldum fan&um. (c) Ex filiabus, quarum fex numerantur, honeftiffimis omnes, fed non perindefemper felicibuslocatae nuptiis. Prima Elifabetha eft , quae for¬ te fupra ceteras prQfpera Ottocaro Styrorum Marchioni cum ampladote in manus convenit, pio marito digna con¬ jux, materque Leopoldi, qui Fortis nomine Styriam, jam a Garinthia feparatam, poftea gubernavit. (d) Sepul- chris Garftenfibus illatam cum Ottocaro conjuge nemini dubium : ut quern locum Ottocarus magnis largitionibus ad omnem religiofas vitae commoditatem inftruxit, in eo quietem mortuus non ipfe modo, fed conjux quoque pie- tatis focia, & adjutrix reperiret. ( e ) Altc- heimius de Alberto Levi in Tab. Clau- ftro-Neoburg. refert. Alberti hujus meminere Hagenus in Chronic. Au- ftriac. Peflina in Marte Moravico 1 . 3. c. 2. Errorem detranslato adS.Cru- cem Alberti Levis cadavere enatum fu- fpicor, quod Alberti tumulum, qui S. Leopoldi erat filius , San - Crucenfes oftendant: quo cum Claujlro-Neobur- genfes pariter glorientur ; Arenpec- kius , & Sunthemius pofterioribus fuffragati, facile in earn opinionem venire poterant, Albertum , qui ad S. Crucem quiefceret, Albertum effe Le- vem , quern ex Hageni Chron. Au- ftriae didicere. (a) Prseter Auftriacos Scriptores Arnpeckium, Sunthemium, Cufpi- nianum &e. Otho Frifing. Itbat Ne- pos teftis eft, & omni exceptione major, lib. 7. cap. 7. „ Itba Mar- 55 chioniffa, Leopaldi Orientalis Mar- 55 chionis mater. ,, n .W V. Cl. Hieronym. Pezius T. 1. Diftert. VI. §. XVII. confuli de ea controverfia meretur. (c) Conftat ex verbis nunc rela- tis lit. (A) ex Ottone Frif. 1 . 7 . c . 7. & confenfu omnium Scriptorum Au- ftriacorum. (d) Biographus B. Bertholdi I. Abb. Garftenfis. „ Ipfe ( Ottocarus j, Marchio Styrke) Gotwic perrexit, „ & auxilio amici fui , Auftrienfls „ Marchionis Luipoldi (nempe Santti, „ qui erat filius Leopoldi Pulcbri') cu- „ jus fororem , videlicet Dominant „ Elijabeth , habuerat, fundationem „ fuam Abbati regendam fubjecic, „ & diligentiflime commendavit. » Confentit Hafelbach. in Chron. Au- ftriac. Col. 714. „ Hie Otatyir - *' „ accepit uxorem Elifabetb , fororen* „ Leopoldi Marchionis Auftria:, P a „ didi. „ Tab. Clauftro-Neoburg* Col. 1032. Arenpeck. in Chron. Au- ftriac. Chron. item Mellic. ad An* num 1107. Ennenckelius in Fiirft en ' buch. „ Der Marchgrave Leupo # „ von Oefterreich gab lein Tochtej-. „ dem Grave Otacberwvon Steyr, „ gab im darzu aigen, Swaz daz 11 „ in der gegent ze Wilhalmfpurcb unZ „ in die Pieftinch , darzu He^ 0 ' ,, genburcb , Cbelichdorf, Oshram , ^ ,, perch , Rapolenchircben, Gumpol^ c,,) ,, chen. ,, Pro Grufperch , forte Gr“ bercb leg. _ , (e) Biographus B. Bertholdi Ay®. G 55 5) 55 55 55 5) • „ Quadam itaq ? r elebrandum anniverfa- Dom - nic r S*repute qu* in Choro r de more Clerici c n^milis annis po A.e. LIBER SEPTIMUS. 425 Altera, quam Moravus ScriptorLuciam \ noftrates ltha Leu- Itham appellant, (a) Leopoldi Pulchri filia Leutoldo, ^f^Mo Znoymenfi Marchioni, Conradi Moravian, ac Bohemias ° poftea Principis, filiorum alteri nuplit: (b) infelici fane conjugi, ut quern Brecislaus, Dux Bohemia;, paterna hae. reditate una cum fratre Udalrico exuit; & Retzii in Au¬ stria, quo fe fuga receperat, continenti lex hebdomadum obfidione preflum, eas in anguftias redegit,ut amifloquo- tidianis dimicationibus milite, no&itantum, fugaequevi- tam deberet, ac libertatem. (c) Affli£tem ea viri cala- Pars I. Hhh mita- „ ftudiofe adefle confueverant) Ve- „ nerabilisMarchio deloco eminen- ,f ti itaeosperotium allocutus eft.,, Diem mortis fineannorum nota con- iignat Necrologium Admontenfe ad IV. Idus Odob. „ VI. Id. (Odob.) „ Gifelbertus Abbas. 1 Elifabetb Mar- „ cbionijfa. „ Necrol. Mellic. „ VII. „ Idus (Odob.) Elifabetb Marchio- ,, nifla de Stire , Soror Leopoldi III. „ (leg. IV.) MarchionisAuftr.obiit. „ Alioquin non elfet Leopoldi tulcbri filia, fed Ernejli : nam .S’. Leopoldus appella- tur in eoNecrologio Marchio IV. Ex- tindam tamen, neceffe eft, ante An¬ num 1107. vel An, 1108- quo anno jam Monachi Garftenfes in locum Clericorum fucceflerant , ut refert Chron. Mellic. & Admontenfe: vel certe ante An. mi. quern ad annum Chronic. Garftenfe Monachos intro- dudosin G’ar/?e?zmemorat: apudHie- ron. Pez. Tom. II. (a) Peflina Mart. Moray. lib. 3. cap. 3. pag. 282. „ His accedebat „ fnnultas gravis inter Suatoplucum , ,, & Leopoldnm ( Leotoldum alias) Mar- ,, chionem Znoymenfem, cujus con- 5, jux Lucia , erat Her bur pis uxoris ,, BorzivogH foror. ,, Necrologium apud Cl. V. Chryfoftomum Han- thalerum. „ XVIII. Cal. Maji. Idba „ Comitifla de Znoym, foror Funda- ,, toiis S. L. ,, C B ) Arenpeck. in Chron. Auftriac. y> Secunda filia nupta fuit Leopoldo , „ Marchioni Moravian, filio Conradi »> Duels Bohemias, qui ex ea genuit „ Conradum juniorem. „ Confentit Suntheimius in Tab. Clauftro -Neo- burgenf. & Hafelbachius in Chron. Col. 706. (c) Cofmas Pragenf. Chron. lib. 3. 3d An. ioqq. ,, Dux autem - - - „ caftra metatus eft juxta urbem „ Bruen. Erat enim valde iratus fi- „ liis patrui fui Conradi Oalrico , & Lui- „ toldo. Qui fugientes a facie ejus „ oppilaverunt fe munitis oppidis : „ &mittentes tradunt ei aeteras ci- ,, vitates, timentes, ne hoftiliter de- „ vaftaret terram. Interea DuxBre- „ chlaus , difpofitis praefidiis per civi- „ tates, quas libi tradiderant,’& eas „ fratri fuo Borivoy committens, re- „ verfus eft in Bohemiam. „ His fubjungit ad An. 1100. quae fequun- tur: ,, Hisdem diebus filius Conradi „ Lutoldus , per conceflum Gotfridi ,, ( Comitis Rezenfts feu Bagetzewfis in ,, Auftria ) admiflus in caftrum Ba- „ kouz multas Borivoy inferebat inju- „ rias , fingulis nodibus devaftans ,, ejus villas, & refugium habens in „ prtedidum caftrum. Unde Dux „ Brecislaus valde iratus iterum coa- „ dunato exercitu movit caftra in „ Moraviam , volens ulcifci fratris „ ( Borivoii ) injuriam. Sed prius „ mittit ad Gotfridum, obteftans eum „ per antiqua amicitiae foedera, quod „ libi Lutoldum aut vindum mittat „ fine mora, aut de caftello fuo ,, eum expellat eadem hora. Quod „ cum non lateret Lutoldum , caftel- „ lanis per fraudem foras exclufis, „ ipfe cum fuis militibus viobtinuit „ caftrum. Et Godfridus cum Iegatis, „ qui ad eum mifli fuerant, occurrit „ Duci juxta oppidum Wranou &co- „ ram omnibus clamat : Lutoldum „ perfidum effe, & Reipublicse ini- „ micum. Qaftrum vero ftib fide „ amicabiliter praeftitum, jamhofti- „ liter ad expugnandum poftuIatDu- „ cis auxiiium. Cujus petitioniDux „ non abnuens, admovit exercitum „ urbis per circuitum. Ubi per lex ,, hebdomadas, in fumma, nocte & » die coriferitur pugna, donee fa- n «ies, 426 ANNALIUM AUSTRIA mitate, vix fero tandem Conradus filius erexit, qui Ula- disiao Bohemia Duce vi£to, ejetftoque, avitum Moravian 'Herbhgii principatum recepit. (a) Tertia Herbirgis Borivojo, Ro- Bormojo, hemiae Ducijdefpon/a, acZnoymse fplendidiffimo nuptia- DucTnt rum apparatu excepta, (b) iisdem fere,quibus foror, ac pa. gravioribus etiam procellis ja&ata eft. Borivoyus tertium Bohemias principatu exutus, longo deinde fex annorum careere vexatus,exul tandem inHungariavitampofuit: (c) infelicis matrimonii frudius Jaromirus erat, quern ferunt Lothario Saxoni, quo tempore ad recipiendam Imperii Coronam Italiam petiit, cum trecentis equitibus comitern fe honoris caufa adjunxifte. (d) „ mes, quae firmas expugnat urbes, „ praevaluit in caftro. Ea vidtus Lu- „ toldus , & bello fradftus noftu clam „ elapfus vix folus aufugit, amiftis „ ibi fuis militibus. Qui facto ma- „ nefemetipfos & caftrum tradunc „ in manum Ducis. - - Reddita ur- ,, be Godfrido , Dux vidtor cum fuis „ remeat in Boemiam. „ (a) Suntheimius in Tab. Clauftro- Neob. Arenpeck. in Chronic. Auftr. „ Praedi&us Marchio Conradus expu- „ lit Ducem Bohemiae wladislaum , „ poftea Regem Secundum, quern „ Suevus Conradus Rex in Ducatum „ reftituit, & Conradus Marchio na- „ turn Moravia: retinuit. „ Agit de hocConrado juniore Moravo plu- ribus Chronicon. Bohem. apud Men- kenium. T. III. ad Cap. 63. (b) Cofrn. Pragenf. Anno 1100. „ Item ejusdem anni XV. Cal. No- „ vembris, Borivoy , fra ter Ducis lire- „ cislat , in urbe Znoyem faciens per- „ magnificum convivium, duxit u- „ xorem nomine Helluci { , ( Chron. „ Bohemic. Menkenianum vocat: „ Hewic{ ) Orientals Marchionis Lu- ,, foldi fororem. „ Confirmat ifta de tribus Leopoldi filiabus Hafelbach. in Chron. Auftr. „ Habuit idem ,, plus Princeps ( S. videlicet Leo- ,, poldus Leopoldi 1‘ulcbri filius) fimili- „ ter tres for ores : quarum unam j, Elifabetb accepit in thori confor- „ tern Otocbarus fenior Marchio Sty- „ rise, & fepeliuntur inMonafterio „ Gerjien, eorum fundatione: fecun- „ dam, quae genuit filium Comadum „ Ducem Bohemiae, &Marchionem ,, Moraviae, duxit Comes Leopoldus „ de Znoyma ; tertiam Hlldepurgem , „ five Holpurgem Dux Bohemiae Ber- Quar- „ fiphojus nomine. „ Necrol. fup.laui. fic habet : „ VI. Idus Junii. Heil- „ birg , Ducifla Bohemorum, foror „ Fundatoris S. „ Chronic. MS. Coll eg. Viennenf. affert ex libro Donation. Gottwicenf. d eHerbirg fe- quentia : „ Gcrwirgis five Genvich t ,, DudtrixBoemoruminterventuZ>o- ,, poldi Marchionis fratris fui, acce- „ pit praedium cujusdam nobilis Wal- „ do difti deRaina, &illud ipfumper „ manum Gebhardi Comitis de Pew „ gen delegavit fuper Altare B. Vir- „ ginis in monte Goitwico , qua: Du- „ cifla deinde fanftimoniae habitum „ induta, vixit ibidem fub obedien- „ tia Abbatis Gottwicenfis circa An- „ nos 1123. & 1125. „ (c) Fufe de hoc agit Cofmas Pra¬ genf. Chron. 1 . 3. Chron. item Bo¬ hemia: Menkenianum , a Cap. 5 r * ufque ad Cap. 60. Balbin. in Epitom* Boh. 1 . 3. c. 9. Rem compendio ftrin- git Cofmas Pragenf. 1 .3. ad A. 1X24* „ Dux Borivoy nonis bis binis men- fe Platonis „ Exful in Ungaria carnis com' page foluta „ Ad Chriftum migrat, pura qucm mente colebat &c. „ Hujus poft omnes vitae, m un ' dique labores „ Exful ter quinis, quos dege nS pertulit annis, „ E quibus eft pafliis fex ann0S careere claufus. ,. . „ Bis fublimatus folio, cur bis re- probatus, . , „ Non mihi ferutari f aS e *G ve talia fari. „ (d) Balbin. in Epic. Rer. Bohem* 1 . 3. c. 10, ex Jaroslai. MS. A* C» LIBER SEPTIMUS. 427 c. Quarta filiarumLeopoldi, Euphemia ConradoHir- Beliqu*. jfuto, cognomento magis, quam familia adpofteros noto, tres fi lia: inmatrimonium data, adjed:o in dotis locum Peilfteinenfi Euphemia, Comitatu. Matrimonium tamen iilud expers liberorum fuifle ferunt, amplamque earn Auftriae toparchiam fuos rurfum ad Principes devolutam. ( a ) Quintam nomine Sophiam,primumHenricusDuxCarinthiae$ quo extindio, Sophia , Sighardus, Burghufinus Comes, quem monumenta noftra Comitem deScharfach appellant, nuptiali fibi fcedere con- junxit. Huic dotis nomine Comitatus Scala adjedus a Leopoldo creditur, extindis tamen ejusfamilix pofterisad Auftrios brevi Principes rediturus. (b) Sextam demum Bjcharti j. adjungunt alii, Richardem a nonnullis appellatam. Hanc Pars I. Hhh 2 Dy- (a) Necrologium lupra Iauda- tum : „ X VI. Cal. Julii Eufemia „ Comitifla dePeilftein, fororFun- ,, datorls S. -f-. „ Arenpeckius in Chr.on, Auftriac. „ Leopoldus Pul- j) cher vocavic ex Bavaria in Auftriam » Comitem Conradum , di&um Pilo. sj fum , vulgariter den Lauchen , & N. 5i filiam fuam, & Comitatum Peyl- sj flain cum omnibus attinentiis ei pro dote dedit: qui obieruntfine „ hasredibus, & Comitatus idem e „ converfo provincise Auftria; cefi „ fit. ,, Tabula; Clauftro-Neobur- genfes confentiunt cum Arenpeckio: led quod Peiijleiniorum familia diuad- hucfloruerit, vix eft, ut fterili raa- trimonio, Comitatum eum ftatim ad Marchiones Auftriae rediifle exifti- mem: nifi in pactis fponfalibus cau- turn fit, ne, in defedu liberorum, ad cognatos transferatur. (e) Arenpeckius in Chron. Auftr. 33 Item aliam filiam, N. Sighardo Co- miti, dido Scbarfich, copulavit, 5 , & dedit ei Comitatum Schala , cum 3> omnibus attinentiis, &habuerunt 3, liberos nepotes , quibus defun- 3, Gris Comitatus Provincite adjici- „ tur. „ Sophia, nomen illi fuiffe ex Necrologio Campilil. & Melli- cenfi conftat ad VI. N 0 n. Maji. In priori fcribitur : „ Sofhia Comitifla 3» de Schalach , Soror Fundatoris 3> S. • ) } f . i) I u pofteriorivero: So- 33 phia Duciffa.de Scala. „ Quod in Chronico etiam Mellicenfi ad An¬ num 1154. repetitur his verbis: „ So - „ phia Duciffa Auftme de Scala, So- 3, ror noftra obiit. „ Sed enim Du - cijfa nomen non ex Auflria ; fed Ca. *inthia mutuata eft: nam ut ex Ghr. Gloggnicenft, quod beneficio Excellen- tiflimi, ac Illuftriflimi Comitis ].'W. a Wurmbrand, infpicere mihi licuit, aperte liquet: Sophia htec poll defun- aum maritum primum, Carinthio- rumDucem, Sighardo Comiti de Sca¬ la nupfit: quae caufa eft, cur Ducijfa alias, alias Comitijfa appelletur. Do- cumentum porro Gloggnicenfe, quod ex Tabulario Formbacenfi acceptum, fic habet : ,, Sirus, qui & Sigehardus ,, Comes de Scala , & ejus Confbrs ,, Domina Sophia , una cum filio luo „ Heinrico delegavic S. DEI Genitri- ,, ci, per manum nobilis viri Megin- „ hardi de Tden , inculti ruris, &ne- „ moris, in loco, qui Meryna dici- „ tur, quinquaginta manfus pro re- „ medio tarn animte fuse, quam etiam ,, prioris mar it i fut, Carinthiorum quon- „ dam Duels Henrici, qui hoc ei pro- „ prietatis jure dedit, &c. „ Teftes in literis ea de re datis, fub Dietrico Formbacenfi Abbate , qui intra an- nos 1152. & 1146. Monafterio prse- fuit, fubferipti lunt: ,, Gebehardm „ Comes de Bnrcpufen, frater ejus, „ Hi uric us filius ipfius Sigehardi Co- „ mitis, Diepoldus de Lechtmin , &c. „ Carinthiorum porro Duces Henrici duo erant per id tempus: prior ex Eppenfieinia ab Atl. 1090. ad A. 1127. pofterior ex gente Ortenburgica ad an¬ num 1130. ut conftat ex Biographo Conradi I. Salzburg. Archiep. apud Bern. Pezium Anecdot.Tom. H- tTtri horum nuptafuerit, me latetr mcll- nat tamen animus in priorem : qui licet Luitpardem prius habuerit conju- gem, ut patet ex Diplomat. LXXI. Cod. Diplom. Peziani col. 285. duce- re tamen poftea Sophiam potuit. G odefri¬ ctus Mur- cbio. 428 ANNALIUM AUSTRIA Dynaftae potenti juftis connubii legibus adfiri$am vo lunc, cui Ibfium, ac Pelenpeugum pro dote attuierit. (a) Quod viro genus, qua; pofteritas, in tanto Scriptorum noftrorum filentio, intra conjediuram manet. (b) Recenfita Leopoldi pofteritate, praeterire non debeo Godefridum Marchionem , quern Bohemi, Moravique Scriptores quidam Leopold! patruelem appellant. Nihil de hoc Annales noftri; led illi & Retzium, leu Rakezium Au- ftrite urbem eidem tribuunt 5 & Marchionem, aut etiam Auftria; Principem nominant. (c) Et negari quidem non poteft, Godefridum Retzii leu Rakeczii fuifie dominum* quam in urbem cum Liutoldus Znoymenfis, Leopoldi Pulchri Auftrias Marchionis gener, exa6fcus Moravia fc re- cepifietj Godefridus fuaurbe exclufus,Brecislai,Bohemi'<» Ducis, arrna imploravit \ ut expulfo violento hofpite fua libi jura redderentur : (d) neque de Marchionis titulo, quern illi vetufti latis Bohemias Annales tribuunt, ( E ) la- borandum videtur : quod id honoris vocabulum , & Pu- tinenfi nonunquam Gomiti, & Styrenfi conceflum lega- tur : (f) illud folum in controverfia pofitum, an Gode¬ fridus is Auftrke Principum families fit inlerendus. Sunt, qui Godefridum, Adalberonis Wiirzburgen* fis Epifcopi fratrem, atque adeo e Wellenfium ac Larn- bacenfium Comitum ftirpe fuifie cenfeant: (g) nec dee- runt, (a) Arenpeck. in Chron. Auftr. „ Item N. aliam filiam defponfavit ,, cuidam potentiDomino , & dona- ,, yit ipfi lbs , & Pofenpeugen , & cun- „ dta ad htec dominia pertinentia. „ Et congruit cum Tabulis Clauftro- Neoburg. ( b) Falckenft. Antiquit. Nordgav. Part. II. p. 369. laudata in earn rem HundiiStemmatogr. Bay. P.i.p.122. Richarda conjugem tribuit Henricum Comit. de Stephaning. cui confentit Commentarius MS. Coll. Vienn. de Fundat. Scotorum Viennenfium. La- zius contra de Migr. Gent. 1. $. pa- gin. 421. Albertum Com. de Bogen, mantum eidem ftatuit: quanquam in Genealogia Bogeniorum Comitum lib. 7* P* 3°8- nomen Alberti penitus omittat. (c) Chron. Bohem. ( apud Men- ckenium T. III.) c. 51. „ Et quia „ ex ceffione Gottfridi Marchionis An- „ firm , Lutholdus, filius quondam „ Conradi, fratris didK Wratislai, „ primi Regis, caftrum fyicbs , pro „ tunc habebat &c. „ Dubravius lib. 9. „ In Auftriam profugiunt, „ feque fidei Gotthofridi Auflria Pr’fi' „ cipis committunt. „ Balbin. Epft* 1. 3. c. 9. p. 216. Godefridum pa true ‘ lem Leopoldi Auflrid Brin cipis appeft at ' Peflina Mart. Moray. 1.3. c. 3. „ ^7 ,, tento a Godefrido Marchione „ qui erat Leopoldi IV. (id eft Eall j „ dli) patruus, oppido Bjtzio, q u ? c „ olim Kadislavia fuit. „ (d) Coftnas Pragenf. Chron. E 5' de quo fupra. j ( e ) Chron. Bohemic. c. 51* a P u Mencken. T. III. ut fupra. . , (f) Biograph. B. Alberon. d frido Marchione , cuius erat Putina _ Auftria ut fupra: & liters Erne Marchionis Auftr. Mellic. data:j*P“ Philib. Huberum in Auftr- 1.1. c. 1. ubi inter teftes fe f ubfcr » 0ezo Marchio de Styre. n (g) Mencken, in notis ad Cofn^m Pragenf Hie Godfridus , ni » » „ fuit filius Arnoldi, - - „ Lambacenfis, - - atque A.C. LIBER SEPTIMUS. 429 A *c.runt, credo, qui aut Leopoldi Pulchri fratrem, aut Al¬ berti fratris filium eundem arbitrentur. (a) At priorem harum opinionem, Godefridi PutinenGs aetas vix admit- tit, (b) poGeriorem Annalium noGrorum confenfus rejicit, qui aut Leopoldo Pulchro fratrem $ aut Alberto filium fuifle negant. (c) Quare non magis Godefrido Marchioni inter Babenbergicos virilis fexus poGeros locus eflTe poteG, quam Azzoni ( d ) quern alii ex nofiratibus Babenbergicae Girpi inferuerunt. Sed ut incerta hxc relinquantur j non defunt alia, Res faera qua: Leopoldi hujus in AuGria regimen, inOgne ad po Geros reddant. Primum inter hxc locum meretur mira fl r ia u- totius provincial cum EccleGa confenGo, quo tempore bilita ' Bohemia, Sc magnam partem Bavaria, ac Carinthia in partes Henricianas deflexit: (e) inGauratus deindeTem- plorum honos, Sc ReligioGs Ordinibus aditus in AuGriam H h h 3 pate- „ ronis Epifcopi Herbipolenfis, An- ciffe : ut author eft Thwrocz. & »> no 1090. defundi frater: de quo Aventin. 1 . 5. ut adeo vix credibile 3> in vita Adalberonis: - - Comes fiat eundem Gotfridum An. 1100. de- „ Arnoldus nomine - — habebat mum Retzii eas turbas cum Leutoldo „ filium nomine Gotfridum ■, dignita- Znoymenfi habuifle. „ te Marcbionem &c. „ (c) Harelbach. in Chron. Auftr. (a) Hujus opinionis videntur effe „ Albertus, lubricus didus, Marchio, Balbinus Epic. lib. 3. c. 9. & Peflina „ fine liberis debitum carnis exlol- 1 . 3. c. 3. paulo ante relati, qui Got- „ vit. „ Quern fequuntur Aren- frtdum S. Leopoldi patruum^ aut pa- peckius & Suntheimius. Leopoldo truelem exiftimant. porro Pulchro fratrem non fuifle V. (b) Ratio temporis defumi poteft Cl. Hieronym. Pezius Diflert. VI. ex B. Adalberonis Wirzburgenfis §. V. oftendit. Epifcopi state, qui cum jam An. (d) Liter. Henrici IV. data; An. 1045. creatus fit Epifcopus , foro- 1057. Azzoni , Dynaftse Auftriaco, rem habere non potuit, multo ju- qus referuntur a Richardo Streunio niorem, qua; Gotfridi Marchionis fo- in Apolog. & Abb. Linckio jn Annal. ror fuic, uxorque Ecfberti Neubur- Zwetlenf. T. 1. p. 49* ubi hsc ha- genfis, ad Anum Comicis, qui poft bentur: „ Ob petitionem noftro- mortem Adalberonis & Gotfridi fra- „ rum fidelium, videlicet Willibelmi trum ex dote Conjugis Putinam ac- „ Marchionis & Erm/ii , tres regales cepit. Prsterquam quod inter avi- „ manfos in villa, qua; dicitur He - ta Welf. & LambacenC dynaftarum „ cimanneswfe , & in Marchia , & in bona, in eadem Adalberonis vita re- „ Comitatu pradi&i Marchionis £r- cenflta, nulla fiat mentio Marchio- „ nufii fitos - - in proprium tradi¬ ng 118 Retzenfis, aut bonorum in ea „ dimus, & donavimus. „ Ubi ta- Auftna; parte pofleflorum. Neque men, fimilis cognationis his in lite- vero credibile eft, eidem Marchio- ris mentionem fieri non video, quam ni, Limites leu Marchas tarn inter alioquin Streinius non erat omiffu- le dilcretas (qualis Retzenfis erat ad- rus. verlus Bohemos & Moravos; & Pu- ( E ) Conftant ifta ex B. Altmcmni tinenfis in btyria; finibus adverfus Apoftolici Legati ac Vicarii in Auflria Hungaros) ab Imper. fuifle commif- ftabili ad extremum fede, & rebus fas. Conftat ad haec, Gotfridum ibi pro Religione geftis, & ex Ber- Marchionem jam A. 1041. inAbam, tholdi Conftantienfis teftimonio fu- Petri Ungaria; Regis smulum, arma pra de Leopolds Marchione allato. gelfifte, eumque in Ungariam reje- 430 • ANNALIUM AUSTRIA ?{for LeO- HS iS • patefadus. (a) Respublica, quanquam infefto femelA. c, iterumque turbine concufta, (b) ad extremum tamen ftabili multorum annorum pace 5 Ladislai S. Hungarias Regis amicitia, (c) familiari cum BB. Altmanno, ac Adaiberone confiuetudinej (d) Optimatum fide, Mar- chionis Styrise, & potentum quorundam e Bojaria Comi- tum foedere fic confirmataj (e) ut quas deinde Tub Leopoldi Pulchri hxredibus ac pofteris vires nada eft, earum fub illo fundamenta jada efte videantur. Nulla tamen re praeclarius de Auftria meritus eft, quam Leo- poldo filio, ac Succeftore, quern ad regendam provin- ciam, ad augendam Religionem , ad pacis, juftitkque leges fic inftituit, ut paternis. exemplis provocatus, curfu magis, quam itinere ad earn, quam in illo mira- mur, virtutis ablblutionem properaret. ( a ) Hac itidem ex Biographo B. Altmanni fupra recitato repetenda Cunt. Conftant praterea ex Mellic. & Gottxficenfi Monafterio fundaco, quo etiam referri ex parte poflunt, qux de Cremifanenfi , &c Lambacenji Ccenobio; deCollegiis Nicolai, Sc S, Ft or i an i, & multo magis de Colle- gio Canonicorum ad S. Hippolyti alla- ta funt fupra. ( b ) De Henrici IV. in Aujlriam fado impetu, & de bello Bohemico & Moravico ad Mauripergam eadem ex caufa faifto fupra attum eft. (c) S. Ladislaus R. Hungarian co- dem pene tempore Regnum fufcepit, ac finiit, quo Leopoldus Fulcher Au- ftrice principatum accepit, & pofuit* qui prater morem fuperiorum , & fequentium Regum Hungarige, pacem cum Auftriaco Marchione coluit in- violatam. (d) De B. Altmanni conjunflafll' ma cum Leopoldo mente teftes Fant Literae Fundat. S. Nicolai fupra rela¬ te- De Adaiberone WirzburgenU, ob communem Ecclefige, & commu¬ nis amici Altmanni caufam dubitarl non poteft. (e) Patent ifta ex nuptiis filiarum Leopoldi cum OttocaroSx.yc\x Marchio¬ ne , Sighardo , Conrado , aliisque y ° mitibus aut turn, aut poftea con- tradis. * LIBER OCTAVUS. Arentem igitur bonum fllius optimus s.ieo. excepit Leopoldus fan&us, (a) an- num aetatis quartum fupra vicefimum mIcUo jam ingrelTus. Exordia Principatus v L per Henrici IV. perpetuas cum Eccle- fia 8c Imperio diflenfiones, ardua illi, & plena difcriminis contigere. Pri- ' mus ftatim annus magnum theatrum l0 96aperuit, in quo 8c pia ejus in egentes charitas, 8c in pu- blica re curanda vigil prudentia fe exerceret. Celebratum nuper erat ad Clarum Montem in Gallia ab Urbano II. Concilium, decretaque in Palaeftinam expeditio facra, ad Expeditio terrain illam Chrifti vita, morteque confecratam, Barba- rorum e manibus eruendam. (b) Et erat is populi ardor, mm!' ut coeco quodam impetu, nulla nec domeflicas rei, nec viaticicura, in gloriofam hanc belli focietatem, Angli, Belgse, Galli, Italique, convenirent, brevique eum exer- citum conflarent, qui longo per Germaniam, Hunga¬ rian!, Serviamque itinere ad trecenta facile hominum mil- lia (a) Chron. Mellic. Salisburgenf. Admont. Zwetlenfe Clauftro-Neob. Anno_i096. „ Liupoldus Marchio 5) obiit: & filius ejus Liupoldus fuc- ,, ceffit. ,, Nec diffentit Ortilo ad An. 1096- Richard, de Newburga; 5, Anno MXCVI. Lewpoldus Mar- 35 chio , Defen for Ecclefiae moritur. 3, Lewpoldus Pius, filius luccedit, „ An. a;tatis XXIV. M (b) Berthold. Conftant. An. iog^. „ Dominus Papa - - in Gallias ma- „ rino itinere cepit divertere,- „ Synodumque ad Montem Clarum, „ in O&avam S. Martini, Apoftoli- „ ca authoritate condixit. „ Wil¬ helm. Tyr. lib. 1. cap. 1^;. poftquam orationem’, Pontificis ad Patres Gon- cilii de expeditione Palseftina retulif- fet, fubjungit. „ His didtis finem „ dicendi fecit : prsecipiens Hs , qu» „ aderant, Ecclefiarum Pr£elatis_,ut „ ad propria reverfi, cum omni in- ,, ftantia & debita folicitudine pie- „ bes fuas ad idem hortentur, & in- ,, yitent diligentius. „ Incoma- da inde nata. 432 ANNALIUM AUSTRIA? lia accrevit. (a) Germanorum initio perpauci in earn A C * expeditionem nomina dedere , Henricianis diffidiis impe- diti. (b) Auftriacos domefticum nuper funus, & recen- tia novi principatus exordia tam piis a confiliis arcuere. Prima itineris initia nec piefatis, n?c prolpere habuere: nam prater Judaeos innumeros, quacunque iter erat, in- confulta pietate trucidatos; (c) cum annona laborareC multitude incondita, rapinis ac populationibus ita barbare eft graftata,ut calamitatem non Barbaris, acSaracenis, Ted Chriftianis afFerre oppidis velle videretur. (d) Id cum in Hungaria fteret maxime, irritatus Rex gentis ejus Colomannus, cadis non paucis, reliquis in Ser- viam ac Bulgariam expulfis, fupplementa exercitus regni aditu prohibuit. (e) In Auftria tametfi mitius fortafte a£lum j fieri tamen vix potuit, quin prater impenfa pere- grinis vitae fubfidia, & commeatum liberaliter praeftitum, damni aliquid ab importunis hofpitibus acciperetur. Co- lomanni tamen afperum ingenium Auftriam etiam ejus oneris parte bene magna liberavit: nam & ruentium pri- mos impetus armis oppofitis fregit, &: praeclufo Regni fui aditu , fecuturos mox alios, aliosque in Styriam ac Ca- rinthiam avertit. (f) Evitari tamen non potuit, quin egen- (a) Annal. Saxo ad Annum 1096. „ Defignata funt ad prafens in Do- „ mini militiam circiter centum mil- „ lia virorum, - - qui omnes Cru- ,, cis fignaculum in veftibus fuis ob „ mortificationis comonitorium pra- „ ferebant. „ Ad An. vero 1097. „ Per duorutn fere menfium fpatium „ novicios indies Bizantium five „ Conftantinopolis fulcepit exerci- „ tus, e quibus tandem, absque vul- „ gi parvulorum ac mulierum incre- „ dibili multitudine, recenfita funt „ trecenta millia pugnatorum. „ (b) Annal. Saxo. Anno 1096. } > Orientalibus autem Francis & Sa- xonibus , Thuringis quoque Ba- ,, wariis, ac Alemannis hac bucci- ,, na minime infonuit propter illud „ Schifima , quod inter regnum & Sacerdotium Alexandri Papa,Teu- ,, tonicos Romanis,& RomanosTeu- n tonicis invifos,& infeftos fecerat. „ (c) Berthold. Conftant. An. 1096. , Hoc anno, in quibusdam civitati- ” bus Judai magna cade trucidati „ funt ab his , qui Hierofolymam „ petierunt. „ Confirmant ifta Annal. Saxo & Wilhelmus Tyrius lib. 1. cap. 29. (d) Berthold. Conftantienf. An¬ no 1096. „ Innumerabilis multity- „ do popularium iter illud arripuit, „ qui nullo modo fe ad tale pericu- „ lum prapararenoverumyvelpotue- ,, runt. Unde & eorum non parva „ pars occubuit, qua terrain ling 3 " „ rorum fatis imprudenter devaftars „ prafumpfit. „ Rem totam accu¬ rate feribit Guibertus Abbas in' Hie- rofol. Hiftor. apud Bongarfium, bert. Aquenf. & Will. Tyrius. , (e) Albertus Aquenfis Hift. H 10 ' rofolym. 1. 1. c. 24. & feq. fufe refert: Guibert. Abb. 1. 2. c. S'.XfT'- lerm. Tyr. lib. 1. c. 27. Annal. Saxo. Chronograph. Saxo ad An. l°9 6 ' Berth. Conftant. An. 1096. » Sub " „ fequentem multitudinem Rex U n " „ garia terram illam intrare non „ permifit, cujus etiam non parva „ pars ad introitum Ungari® occu- „ buit. „ (O Will, Tyrius lib; i« cap. 3°* „ Hungari vero meliori. fa&a con- „ ditione, videntes hoftium cuneo ter- # LIBER OCTAVUS. 433 A,c> egentes multi, ac omnium rerum inopes in Auftriam re¬ dirent : fed his Leopoldus, clara jam turn in pauperes beneficentia, de annona ac viatico fic profpexit, graves ut Auftrias diutius non eftent. (a) Quae ad alios querela, ad Godefridum Bullionium, Lotharingias Ducem, haud pertinuit, quern Colomannus Rex ultro, fama tanti Prin- cipis captus, inRegnum admifit. (b) Vidit Auftria animi ingentis virum, vidit Hungaria, fauftisque votis profecuta eft Chriftianae rei vindicem , ac Barbarorum domitorem, qui redadtis in pretium Principatus fui bonis, nihil in Eu- ropa fibi reliquum fecerat, ut novum Chrifto in Afia Re- gnu m conderet, &: ex arce Solymaea Saracenis ac Barbaris imperaret. H«c Religionis ftudia cum in Europa ac Afia fer- verent, Henricus IV. ex Italia reverfus, terrorem in Ger- l0 97mania renovavit. Conrado, filiorum altero, Pontificias partes amplexo, de Henrico ad Regnum evehendo confi- lia funt inita : ea cum placere Germanise Principibus non dubitaret, Aquisgrani ad VI. Idus Januarias Regem Hen- ricum filium renunciavit. (c) Ratisbonam deinde pro- Pars I. I i i fe- 5) terga dedifle, infequuntur,- ,, non folum formidinem , verum & 5, mortem irrogantes. Ex quibus „ Comes Emico cum maxima parte „ diffolutarum turmarum fugiens, in „ patriam fuam reverfus eft. Alii ,, vero nobiles, - - per Carinthiam „ declinantes in Italiam pervene- „ runt,-& eos de Principibus „ idem iter agentibus, qui Dura- „ chium navigare propofuerant, fe- „ cuti in Grseciam fe contulerunt. „ (a) Lewpoldi Campilil. Excerpta ex Rikardo Canon. Newburgenf. ad An. 1096. „ Hoc anno pars exer- „ citus fidelium in terram fandam „ tendens mukitudine Auftriam „ inundavit : & quia Cholomanus „ Rex Ungrorum noluit tranfitum „ concedere, fortiflimi gladio fibi 5, v i a ™ fecerunt, egentes plurimi ,, redire coadi, Auftria graves fue- „ runt. Sed phis Marchio pruden- „ ter expedivit eos largis cibariis, „ & eleemofipis. „ C B ) Annalift. Saxo Anno 1097. 5, Godefridus Dux Lotharingix , vir „ genere, arrrus & ingenio Clariffi- „ mus, qui priori anno cundis, qua; „ poflederat, in pretia redadis, mili- „ tibus copiofis, fideque non modica „ inftrudus , iter per Orientalem ,, Franciam fecerat, neque ab Unga- „ ria fugientibus territus, fed tam „ Imperatoris Heinrici , quam Colo- „ manni Regis permiflione , Panno- „ nias Bulgariamque permeavit, cum „ gente fua, & Alemannis, & Saxo- „ nibus, &Suevis. „ Albert.Aquen. lib. 2. affert ea de re Colomanni Regis Refponfum ad Godefridum Bullio¬ nium. „ Rex Kalomannus Duci Go- „ defrido , & omnibus Chriftianis „ falutem, & diledionem fine fimu- „ latione. Audivimus de te , quia „ vir potens, & princeps tua fis in „ terra, & fidelis inventus ab uni- „ verfis, qui te noverunt. Iccirco „ te femper diligens ex fola bona fa- „ ma, nuncte videre, &agnofcere „ optavi. Et exinde confilium ac- cepi j ut defcendas ad nos in ca- „ ftellum Cyperon , fine opinione ali- „ cujus periculi, & utraque ripa pa- „ ludis refidentes,totum colloquium „ teneamus de omnibus, qua;ano- „ bis pequiris, & quorum nos reos „ arbitraris. „ (c) Annal. Saxo Anno 109 7 * „ Heinricus Imperator cum principle bus colloquium de pace habuit „ circa Kal. Decemb. Conradus filius „ Im- Godefri- dus Bul- lionius per Au¬ flriam , &Hun- gariam inEala- fiinam movet. Pradia qu&dam Cremifa- nenf re- Jiituta . S. Leap ol¬ eins mili- tiam fa~ cram ar~ gento ju- vat» 434 ANNALIUM AUSTRIA fedbus, quanquam annus eflet peftilens urbi, agrisque, (a) a c * judicia Majorum more, fuprema authoricate exercebat. 1099 Hie cum Adelramus, Cremifanenfis Coenobii Praeful, alie- nata jam dudum a Chriftiano, Paftavienfi Epilcopo, prae- dia Pettinpachium , Cotprechtscellam, ac Geroidsdorf- fium quereretur j vocati in judicium Leopoldus Marchio, Comitesque Perngerus & Engelbertus, prrforum in prae- fenti pofteflbres, lataque lecundum adtorem lententia, Adelramus in veterum jurium poftefftonem miflus eft. (b) Neque tamen eft, quod Leopoldum leu parentem, feu fi* lium violati lacri juris poftulemus, quos non dubitem, Altmanni &UdaIrici, Paftavienfium Antiftitum conlenfu, quorum filentium in re tanta mihi pro confirmatione eft, eas vedtigalium praediorum reliquias tenuifle, quae impro- bam Tyemonis pfeudoepilcopi rapacitatem effiigiflent: neque enim iftorum, reor, partes erant, quae centum ab- hinc annis a Chriftiano Epifcopo alienata fuere prsedia? ea jure, an injuria fint abiata, in quaeftionem vocare. Ardebantinterim multorum per Auftriam Nobilium animi lacrae in Palaeftinam expeditionis ftudio, quam laeti ex Oriente nuncii identidem celebrabant. Primi in prce- claram armorum locietatem Adelramus de Perge, Had- marus de Cuopharn, & Udalricus Wolinfteinius prope- rabant. Leopoldum, quern non minor belli lacri ardor, quam religiola vifendi Palaeftinam pietas tenebat 5 refine- bat tamen Provincial cura, quae in tanto Germanise motu attentam Principis lollicitudinem requirebat. Ne tamen colligendi in Crucis oblequio meriti communione exci- deret, pecunia, quod unum in praelens poterat, lacrarn Chrifti militiam adjuvabat. Eaque erat pii fubfidii lurn- ma, „ Imperatoris Patri rebellat. Ideo- , y que minori filio Heinrico regnum „ injungit. „ Et ad Annum 1099. n Heimicus Imperator Natale Domi- y> ni Qolonitx, celebravit, Epiphaniam 5 > vero Aquisgrani , ubi filium fuum „ Heinricum juniorem Regem fecit. „ (a) Annal. Saxo A. 1099. „ Hein- „ ricus Imperator Pafcha patifpona celebravit, ibl fiibito mortalitas „ magna exorta - - - per civitates „ quoque, atque regiones non mo- „ dicam vulgi ftragem fecit. „ (b) Diploma Henrkj IV. apudRet- tenb. in Annal. Cremifan. 1 .2. datum Ratifpond. prid. Kal. Maji, An. 1099. Ind.V. (/fg.VII.) „ Ob venerabileiw „ petitionem Addrami Abbatis, pr*' „ dium Petinpacb appellatum, & in ali° „ loco alia duo prsedia CotprecbteJceS<** „ & Geroltsdorjf nuncupata in p a §° ,, Trungowe fita , ab Epifcopo q u0 " „ dam nomine Chriftiano, - - long 0 „ tempore injufte ab eodem ( Cren*~ ,, femunjier ) Monafterio abalienata, „ & aMarchione Liudpaldo, & a Co ~ „ mitibus Perngario & Engel^ rt0 A „ ilia injufte tenebant, Judicio « „ juftitia convidis, in manus noiti as jj & Tyemonis Patavienfis elecu re „ dita, memorato Monafterio Crew- „ femnnfter, nuncupato immutabm- „ ter reftituimus. „ LIBER OCTAVUS. 43s Ac - ma, ut milites facile trecenti annuo inde ftipendio ale- rentur. (a) Nondum ifti Palaeftinam attigerant, cum Godefri- dus Bullionius, occupata Hierofblymorum urbe facrum Palasftinae regnum inftauravit. (b) Ea res ut gloriofa Chriftiano nomini, ita plurimos nobilillimi etiam fangui- nis ad fociandos in tarn fplendida Religionis caula labores, ac pericula incitavit. In his Welfo Senior Dux Bojorum erat, & Thiemo feu Thietmarus Saiisburgenfis Archiepi- fcopus 5 quibus Itha, Leopoldi, Marchionis Auflriae nu- per defun£ti conjux, confilio, ut exitus oftendit, haud probabili fe adjunxit. (c) Filiarum quidem unam, alte¬ ram ac tertiam in matrimonio collocarat 5 ac Herbirgem J ioo quidem nuper admodum, ad XV. Cal. Novembres, Bori- Voyus Bohemias Princeps Znoymae fibi nuptiali foedere adftrinxerat: (d) fed reftabant alias 5 nec Leopoldi filii juventus, privatac pietatis Audio, deftituenda videba- tur. Verum conceptual femel mente facri itineris pro- pofitum, nihil fanioris confilii jam ad animum admitte- Pars I. Iii 2 bat. (a) Rikard. Newburg. apud V. Cl. Chryfoft. Hanthaler Fail. Camp. Tom. II. pag. 1039. deS. Leopoldo: „ Quia vero ipfe in obfequium Cru- „ cis ire non poterat, ut boni ope- „ ris meritum qujgreret, A. MXCIX. ,, per Nobiles terrx Adalramum de ,, Perge , Hadamarum de Cuopharn, & }) Udalricum de Wolinfleim , tantam „ pecuniam pro fublevanda penuria „ militum Chrifti in Orientem mi- „ fit, qua potuiffet trecentos mili- ,, tes illuc ducere, & alere. „ (b) Gefta Francorum expugnan- tium Hierufalem apud Bongarlium : P a g- 576 . „ „ Julius efFervens ter quina luce calebat, „ Idibus inque fuis iter ad me¬ dium faciebat. s> Annp Milleno , centeno, fed minus uno &c. „ Urbem cum Franci capiunt vir- tute potenti. „ Albert. Aquenf. 1. 6. „ jerufalem „ civitas DEI viventis, & mater no- „ ftra, film reftitu ta eft in viftoria „ magna, Jexta feria, in die folenni „ divifioms Apoftolorum, qua: eft 5} Idusjulii. ,, W^illerm. Tyr. 1 . 8. cap. 24. „ Capta eft igitur prsedi- „ , nomine Helluc^, Orientalis Mar- „ chionis Lupoldi fororem. „ EHJa- hetham Ottocaro Styrienfi delponlam prius, non dubitem, ut qua: ante An¬ num 1107. relifto filio Leopoldo , jam defun&a fit, ut di£tum eft fupra. Idem forte de Itha Liutoldi Znoyni. dici poteft: de qua etiam fupra. (a) Ri- Hierofo- lymis a Godefri- do Bui- lioniooc- cupatis. Jtha , S. Leopoldi Mater , in PaU- Jiinam projici- jcitur. ltineris fericula . 436 ANNALIUM AUSTRIA bat. Leopoldus filius, ne adverfari Matris fu x pietati vi- A,e * deretur, commendata tantorum Hofpitum charitati paren¬ tis cura, marcas argent! trecentas addidit, quas in lacri belli fubfidium Hierofolymam transmifit. (a) Iter per Hungariam, quanquam ad centum & fexaginta 1101 hominum millia confluxiflent,tranquillefatisdecurfiimj ad Bulgaria urbem Adrianopolim tantifper haefit. (b) Bulga- rorum Princeps Guzhus, irritatus advenarum injuriis,qui annonae inopiam rapinis jam levarant, pontis caput nume- rofa fagittariorum manu defendendum fufceperat, ne cui tranfitus fuis ingratiis earn in urbem pateret: earn cum vim vi repellere niterentur noftri, atrox prselium exarfitj fed fortuna tarn varia, ut caefis, captisque clari nominis non paucis, victoria jam ad Bulgaros inclinaret. Sed Guz¬ hus , Dux gentis, dum ante ordines longius provehitur, dum urget fuos, dum noftris inftat incautius, in manus Wilhelmi, Pidtavienfium Comitis, incidit, a quo captus, nee ante libertati redditus, quam liberum noftris tranfi- tum, & rerum venalium mercatum polliceretur. Id ab eo cum fide praeftitum, additusque Conftantinopolim u£ que liberrimus commeatus, ut proinde ea calamitas ma- ximarum deinde rerum opportunitatem peregrinantibus afierret. (c) Con- (a) Rikard. Newb. ad An. xioi. „ Poft duos annos Domina Ythtt „ Marchionifla, Lewpoldi Pii Mater, „ cum Guelfo Duce Bawarise , & ,, Thymone Archiepifc. Salzeburgenfi, „ & Udalrico Epifcopo Patavienfi, „ devote peregrinata eft in terratn „ fandtam : cui filius iterum dedit „ trecentas marcas argenti, offerri „ Jerofolymis pro bello facro. ,, (b) Albertus Aquenfis 1 . 8- c. 34. „ Wilhelmus Comes & Princeps Pi- „ davienfium de fanguine Henrici Ut. „ Imperatoris Romani, pacifice tran- „ fito Regno llngarorum cum Duce y> Bavariorum Welfone , & cum Co- ,, mitiffanobili, nomine Ida deMar- „ chia Oefierricb , in ingenti manu „ equitum & peditum , & fceminei » ^ e ? u . s l^P ra centum & fexaginta ,, millia, in apparatu copiofo terram „ Bulgarorum eft ingreffus. „ (c) Albert. Aquenf. Hift. Hierof. 1 . 8. c. 34. & feq. » Difcordia exor- „ ta, & Duce Bulgarorum , Guzh „ nomine, variis injuriis moleftato » ad urbem Adrianopolim , inexpu- >, gnatus invirtutc fuorum, defcen- » die. Sed eis pons, qui ducit in j, civitatem, a Duce prasoccupatus, ,, & interdi&us eft. Quapropter „ hinc Pincenariis , & CEeteris mill' » tibus Gomanitis de regno Impe- » ratoris, graviter pontem in arcu ■>■> &fagitta prohibentibus, Chrifti*' „ nis vero pontem tranfire non ml' „ nus contendentibus, adeo crude- „ le commiflum eftlprcelium, uttf«' „ dolfus - - cognatus ipfius Wi 0 e ^ „ mi Principis , illic fagitta percuf- „ fus interiret; Hardwigus deS.Me- „ dardo captus teneretur, & pluri- „ mi, quos fingillatim longum effec „ narrare. Illic fiquidem in eqdem „ prselio, dum hinc &hinc varia & „ ingenti contritione diverfus fierec „ eventus, contigit ipfum Duceni „ Bulgarorum in manus wM elnti '- „ fuorum incidere , & teneri capti- „ vum, donee ipf a die, hine& hin . c „ habitis confiliis in concordia uni- „ verfi redierunt. Captivis quocjue „ reftitutis Pincenarii & Comanitas », fedati funt. Poft hxc concordia. LIBER OCTAVUS. 437 c. Conftantinopoli, ubi Alexius Comnenus impera- bat, plusquam mentis Ipatium quieti datum. Accept! ab Imperatore in fpeciem perbenigne j donis etiam, ac ampla comparandae annonac poteftate au£fa, navali itine- re, men fe Julio, Nicomediam lolverunt. Urbs ea, clari dim nominis, ac Bithyniae caput, ktiffimo gaudet agro: cujus amcenitate capti Welfb, Wilhelmus, Ithaque, bi¬ duo fub tentoriis agebant: unde profedfci Stanconam leceft ferunt, fed malo fuo: Saraceni enim Turcique tantam multitudinem veriti, obftru&is raptimputeis fontibusquej fegete prxterea, frugibusque aut averfis, aut exuftis, tan¬ tam iis in locis vaftitatem fecerant, ut fame, fitique into- lerabili, Sc homines Sc jumenta conficerentur. (a) Wil¬ helmus, Welfoque, quibus nulla nili in armis fpes erat, ad vindi£tam verfi , proximas Barbarorum urbes aflultu capiunt, diruuntque ,* ferroque ac igne regionem late om- nempopulati, vaftitatem hofti Saraceno reddunt. (b) Vicina erat, Reclejum, civitas ad ripam fluminis pofita, ac proinde aquationi peropportuna. Sed Turcorum Princi- pes, haud ignari ejus, adverfam fluvii ripam armatorum innumerabili multitudine replebant, telisque, ac fagitta- rum imbre ab acceflu fluminis arcebant. Noftri, qui nec fitim, nec vim telorum perferre jam poterantj neque va- dum, quo in hoftes irent, profundos inter aquarum vor- I i i 3 tices „ placato Duce, & fuis in tantum „ proceftit, ut non folum dux Chri- „ ftianis peregrinis per pontem pa- „ cifice tranfitum concederet, licen- „ tiam emendi neceftaria non nega- „ ret; led etiam condu&um omni- „ bus,ufque ad Confiantimpolim attri- „ bueret, fine dolo, 6c aliquo im- ,, pedimento. „ (a) Idem ibid. „ In hac civitate ,, idem Princeps Willebtlmus , Wdfo ,, Dux , & Ida Comitifla quinque „ hebdomadarum curriculo commo- „ rantes, Domino Alexio Imperatori ,, innotuerunt cum omnivoto, quod „ devoverant in Jerufalem , 6c iccir- co ^ei Sacramento fibi aftridi, ,, plurima neceflariarum rerum do- « n . a ’ Jr . lcent ^ am emendi necefla- „ ria fulcipere meruerunt. Poll hasc ,» meffis tempore imminente, bra- „ chium mans S. Georgii, ex jut „ fione & fualione Imperatoris, na- ,» vigio fiuperantes, in terram civita- „ tis NicometlU defcenderunt; & iter „ fuum continuantes per amcena lo- „ ca, quibus hsec abundat regio, „ tentoria locaverunt , duobus ibi „ diebus moram facientes. Indeve- „ ro profedi Stanconam fe ceflerunt, „ ubiexlongo itinere neceflariis vi- „ tse confumptis, gravi inedia turn fi- „ ti intolerabiliaffedi, tarn homines, „ quam jumenta infirmati funt. Nec mirum, nam univerfas.fegetes, a „ facie hujus multitudinis Turci, „ via anticipata, combufferant, pu- „ teos, cifternas , fontes obftruxe- „ rant, ut fie ultima neceflitate fa- „ mis & fitis attenuati, facili bello „ fuperarentur. „ (b) Idem: cap. 38 . „ Videntes „ itaque Wittebelmus 6c Welfo, & fui „ confodales has Turcorum nequi- „ tias, 6c dolos, urbes, qua;: de eo- „ rum erant poteftate, fcihcet Pbmi- „ minum , 6c Salamiam aflilientes, „ plurimo conatu ftragis diruerunt; „ fed & omnia loca, circumquaque „ illis fubdita, vaftare minime pe- „ percerunt. „ 'jyajeBus inAfiam. Fames, ac fitis in ca~ ftris Cbri- ftianorfi. Clacles a lurch Mata. ItbaAu- fir idea aut ca~ pta y aut s&trita* 43B ANNALIUM AUSTRIA tices reperiebant, inrefta fagittarum grandine in fugam. aguntur. Ea res & militum plurimos, & ProcerunL* perdidit. Barbari enim per nota viarum compendia peregri- nos, & locorum ignaros infecuti, ingentem eorum mul- titudinem trucidarunt. Erant qui ab exercitu digreffi Tub foeni, quod in pratis erat reliquum, acervos fe abfeonde- rent 5 fed barbaros in caedem ac rapinam plus fatis ocula- tos non fefeilerunt: telis confixi ad trecentos 5 reliqui, quos fuga in montes non fubduxit, aut ferro concifi, aut fame ene< 5 ti periere. Welfc rebus exutus omnibus, abje- 6ba lorica in montes evafit: Itha Auftriaca, quam &fexus, & corporis imbecillitas retardabat, incertum an capta, an equorum ungulis obtrita, nusquam deinceps reperta eft: fama tamen poftea vulgatum eft, earn inter tot matro- narum miferabilem turbam, Corrozanam in regionem* aeterno exilio deportatam. (a) Is inconfultae pietatis in fe- mina principe erat exitus, quern triftibus aliorum exemplis perhorrefcere debuiflet. Erat in recenti memoria foeda calamitas facratae DEO Antiftitae, quaeannis abhinefeptem ac triginta cum B. Altmanno, aliisque clari nominis Prae- fulibus Hierofolymam profedla, captaque, infatiabilem Barbarorum libidinem ante non expleverat, quam fpiritum inter impuras eorundem manus, ac complexus exhalaf (a) Albert. Aquenf. lib. g. c. 38. „ Abhinc civitatem Heclei , ubi flu- „ vius torrens , diu & longo deli- „ derio optatus, cundis fufficeret, „ defcenderunt. Sed Solymanusy Do - ,, nimanusy Carati, Agunich , Principes „ Turcorum cum infinitis copiis & „ armis in occurfum ex improvifo „ peregrinis his incautis affuerunt „ altero ex littore, homines, equos, ,, & omnia jumenta adaquari in ar~ 5> cu, & fagittarum grandine pro- 3 > hibentes; dum a longe fatigati, & ?> be exhaufti Chriftiani ultra vim » hifferre^ non potuerunt. Unde „ unanimiter poll plurimam, fievifi „ fimamque contentionem, qua ex ,, littore utroque paluftri, & pro- „ fundo .fiebat, univerfi Chriftiani „ fugam arripientes, ftrage inaudita „ ab impiis perfecutoribus funt at- „ triti. Quidam autem aeftimantes „ tarn crudele martyrium evadere, „ divili a multitudine quoddam in », pratum concedentes, foeno latere, « & abfeondi quaerebant. Sed ne- „ quaquam vitae refervati, ad tre- „ centos ibidem lagittis confixi in- 1, terierunt. - - - Dux Welfo lorica „ & omnibus exutus, &permonta- „ na fugiens, vix ab hoftili manu „ ereptus eft. Plurima autem nail' „ lia A! emanorum, Franco rum, ,, fconum, qui procul erant a mon- „ tanis, illic extin da fuifle referun- „ tur. Comitifla vero Ida, utruin „ capta, & abduda, aut pedibustoc „ millium equorum membratim dd' „ cerpta fuerit, ufque in hodid' „ num diem ignoratur: nifi q uocl „ ajunt, earn inter totmillia ma tr0 ' ,, narum in terram Corrozan aeterno „ exilio deportatam. „ Or til o ^ An. 1101. „ ltba Liupoldi Terti* Marchionis vidua devota , P ere " grinata eft in terram fandam, Tbiemone Archiepifcopo Saltzebu - genfi, & magna fidelium multjto- 33 33 33 0 ...aeuuw* dine. - - Sed pia foernioa triftem vitcE exitum a Barbaris pafla, non amplius redivit. 33 (a) Bio* LIBER OCTAVUS. 439 A - c * let: (a) led enim capta nuper a Chriftianis Syria, ac Pak- ftina tantum animorum vel timido alioquin fexui dabat, ut omniaviarum difcrimina infra reiigionem ducerent, quo pio luo ardori liberius indulgerent. Ceterum non una eft omnium de illuftris hujus Vi- dux calamitate fententia: funt, qui profe&am funt, qui reverfam ex Pakftina , extincftam morbo in Grxcia opi- nentur. (b) Sunt, qui trucidatam a Barbaris in communi ilia ad Recleium clade tradant: (c) plerisque nefcio, qui- busfamx authoribus, teftibusque perfuafum eft, IthamSa- racenoPrincipi matrimonio conjuniftam, matrem extitifle Sanguini illius, qui poft annos quadraginta Palaeftinae Re- gnum tantis dadibus affecit. (d) Sed hoc, ut tempora con- (a) Biograph. B. Altmanni N. 4. „ Erat in eadem profedfione quse- „ dam nobilis Abbatifta , corpore „ Ipeciofa , mente religiofa , qux „ poftpofita cura commiifarum foro- „ rum , contra omnium fapientum „ confilium tantas peregrinationis „ fubiit periculum. Quas a paganis „ capta, in confpe&u omnium tarn- „ diu eft ab impudicis ftuprata, do- >, nec ad opprobrium omnium Chri- „ ftianorum ultimum efHaret fpiri- „ turn. „ (b) Suntheimii Tabul. Clauftro- Neob. Col. 1032. „ An der Wi- ,, derfart ftarb die bemelt Frau Itha „ in Kriechen , als man zalt nach „ Chrifti Gepurd MC. und I. Jahr, „ und ligt dafelbsbegraben. „ Idem fentit Culpinianus in Auftr. Hafelb. in Chron. Auftr. Col. 698. „ Quse „ ( Uta feu Itha ) ad expeditionem „ Hierofolymitanam tendens, mor- „ tem obiit. „ Et Col. 706. „ Hu- >, jus mater, Uta nomine, reli&a iter „ arripuit ad famftam civitatem Hie- „ rufalem , in quo fraude Gra:corum „ una cum comitibus Salisburgenfi, ,, & Ulrica Patavienfi, plurima per- ,, tulerunt incommoda, & tandem „ vita funfti f un t An. Dom. 1100. „ Hunc fecutus Urfinus Velius videtur in carmine, ubi de Itha fic canit: „ Bello tentandas Solymon Co¬ mes acris ad arces „ Dum graditur, mediis in milli- bus ecce ruentem, n ] u ^ a i n bella nimis mors heu crudelis ademic. „ (c) Author anonym, fed Synchro- nus apud Conradum Urfpergenfem in Chron. pag. 239. „ De noftrati- „ bus Archiepifcopum Saltzburg. L. „ captum , Mar chi ft am N. trucidatam , „ duos Brunones Canonicos, nobiles „ viros, inedia fitique defeciffe, re- „ ferebant. „ Eadem pene ad ver- bum recitat Annalifta Saxo ad An¬ num 1101. Rikard. Newburg. de Itha hsec tantum habet: „ Ipla ve- „ ro proch dolor, cum thefaurofuo, „ pneda fadta eft infidelibus. O quan- „ tus luftus filii, &popu!i noftri. ,, (d) Hiftoria Altorfenfi fiveWein- gartenfis Monachi de Guelfis Prin.ci- pibus apud Henric. Canif. Tom. III. „ Itam Comitiflam, matrem Leopold ,, Marchionis Orientalis , qute fimi~ „ liter in eodem comitatufuit, unus „ de Principibus Saracenorum ra- „ puit, & impuriffimo fibi matri- „ monio copulavit, ex eaque fan- „ guinera ilium fceleratiffimum vta- „ mut progenuit. ,, Hunc locum Leibnitius T. III. ad cap. 8. Hift. de Guelfis fic legendum. exiftimat: „ Ex ,, eaque Sanguinum ilium fceleratiffi- „ mum, utajunt, pyogenuit. „ Aren- peckius in Chronic. Auftr. & in Ex- cerptis de Guelfis apud Leibnitium, Tom. III. p. 661. de itha Auftriaca eadem habet: „ Quam unus de „ Principibus Saracenorum rapuit, „ & impuriffimo matrimonio fibi co- ,, pulavit, ex eaque Sanguinum Ice- ,, leratiffimum ilium progenuit. ,, At Sunthemius de Guelfis mendofif- fime fic fcribit apud Leibnitium T. I. pag. 803. „ itha ejus uxor, (forte „ filia) Divi Leopold* Marchionis Au- „ ftriae mater, a Saracenorum quo- „ dam Principe rapta ,Alexium fcele- lncerti de ilia, rumo- res . 7 hkt ma¬ rt* s Sti/ts- huvgenf. Archiep. Martino ajje&us. 440 ANNALIUM AUSTRIA congruant, haud facile crediderim : neque enim aut aetas AC * feminx principi tam Horens erat 5 aut forma tot coeli, iti- nerum, famis, fitisque injuriis imminuta, placere adeoBar« baro potuit, ut ifto fe conjugio irretiret: neque fabul^ id genus tam eft infrequens, ut non noftra, patrumque me- moria, duces inter Turcas complures, purpuratique clario- res, nati e Chriftianis captivis perhibeantur; quarum tamen rerum Hdem, praeter rude vulgus, nemo non negligit. Thiemonem Salisburgenlem Archiepilcopum, eadem in fuga captum, 6c in Corrozanam Perfidis regionem abdu- dura Scriptores omnes conlenfu tradunt, ubi prseclarum pro fide teftimonium fuo (anguine confignavit. (a) Welfo fuga ancipiti elapfus, Antiochiam primo, mox Reinoldo Burgundise Duce itineris comite, Hierololymam petiit: Unde adorato Chrifti DEI fepulchro in Cyprum naviga- vit. Sed iter iftud illi fupremum fuit, fello 6c lenio 6c aerumnis, morbique tandem vi ad extrema dedubto. (b) Paphi, quae urbs erat olim infulae Cypri caput, lepul- tum Conradus Urfpergenfis tradit: de reliqua multitude ne, vix mille fuperftites per varios errores Hierololymam pervenere. (c) Nondum forte in Germaniam perlatus funefti itine¬ ris rumor erat, cum Henricus IV. colleblo Moguntiae ad 1105 Natales Chrifti ferias magno Principum conventu, Hen¬ rico filio ad fummam rerum jam defignato, in Palaeftinam fe „ ratiffimum Grscorum Cslarem „ genuit, qui Chriftianis plura mala „ intulit. „ Denique AlbericusMo- nachus rrium fontium ad An. iioi. ifta ex Ottone Frifing. lib. 7. cap. 7. ex Guidone , & Baldrico Archiepifc. Dolenfi affert : „ Cum prsdidis „ Themo Juvavienfis Archiepifcopus, „ Welpho Noricorum Dux- ltd „ Marchionifla Leopoldi Marchionis „ Orientalis mater, - ~ cum multis » ex Italia, Aquitania, Germania, j> Hierofolymam per Hungariam 6c „ Graedam pergunt. - - Quos Ale- ,, xius , Imperator in ardis locis frau- „ dulenter expofitos , pene omnes „ crudehter extinxit , elegantiori- ,, bus ex 11s captis, ScMempheorum „ Regi, feu Admiraldo prsfentatis. „ Qutdo: ,, Imperator Alexius perTur- „ cas eis molitur infidias, a quibus „ plus quam quinquaginta millia pe~ „ reunt, ex peregrinis refidui Thar- „ fum Cilicice pervenerunt. „ Baldri¬ cs: „ - - - Mulieresibi multsgla- „ dio perierunt, 5c plures captiva? „ duds funt : viri multi trucidati „ funt, vel ferreis compedibus man- „ cipati. „ (a) Otto Frifingenf. lib. 7. cap. 7 ” „ Comprehenfus inter alios Vene- „ rabilis Prsful Thiemo -ac eX- „ quifitis fuppliciis, 5c tormentorutt* „ generibus affedus, gloriofo Marty" „ rio coronatus eft. Quod ob fidem „ Chrifti paffus lit, fidelilTIma tradi- „ tio habet. „ (b) Annal. Saxo A. nor. „ $ er ' „ n ardus Comes, 6c Heimicus Corn eS „ Ratisponenfls obierunt Jerofoty" „ ms, Dux vero Welphus revertendo „ moriens, Papho eft humatus. ,» (c) Conrad. Urfperg. ex Anony- moSynchrono ad An. iioi. »»^ n „ credimus mille viros remanliile, „ quos poftea vix offibus haerentes „ Rhodo , Papho, cxterisque pot- „ tubus , raros autem etiam JopP* „ vidimus. „ LIBER OCTAVUS. 441 A * c * fe iturum fimulat. Accepta res magnis multorum ftu- diis 5 fed brevi apparuit, pietatis hac fimulatione, verba tantum data Germanise Principibus, defungi moleftis, quae tot annis jam tenuere, diflidiis eo pa< 5 to cupientibus. (a) Leopoldus Marchio, qui Moguntino inConventu praefens aderat, & Henricum fuomet ex ingenio metiebatur, eo- dem belli facri confilio, militarem primo baltheum, belli omen, acvirtutis infigne, folenni eorum temporum more ab Udalrico Paffavienfi Epifcopo, ad III. Idus Novembres, 1104 Mellicii in Auftria, confequente mox anno fufcepit : (b) falluntur enim, qui id belli, cum Stephano II. Hungariae Rege fufcepti, caufa fadfcum arbitrantur, Colomanno ad- huc rerum apud Hungaros potiente. (c) Sed enim domeftica inter Henricum patrem, filium- que ejus nominis diffidia, belli facri confilium brevi difcuC fere. Henricus V. Rex jam nuper defignatus, Imperio, quidquid fecus fingeret, flagrantiffime inhiabat: faces ju- venili cupiditati fubjiciebant, turn prona Saxonum in fe ftudia, turn Dietpoldi inprimis Marchionis Vohburgici, 6c Berngeri Comitis hortatus quotidiani, monentium identi- dem, videret etiam atque etiam, ne fi Patri, Romano to- ties fulmine perufto, adhaereret diutius, 6c fe, 6cfpem Im¬ perii jugularet: sequum efle, ut, quando pium jam in Pa¬ trem efle non liceret, nifi in DEUM eflet impius, nexum fanguinis abrumpat, 6c obfequii jugum, quod Pontificiae Pars I. K k k leges (a) Otto Frifing. lib. 7. cap. 8. „ Annoab Incarnat. Domini MCIII. „ Imperator Henricus natale Domini „ Maguntia celebrans, ibique Henrico „ filio fuo poll fe defignato, fepul- „ chrum Domini fe vilurum publice „ denuncians , multos ex diverfis ,> partibusRegniadidem accendit. „ Annalifta Saxo ad An. 1103. „ Im- „ perator Heimicus Natale Domini ,, Magontia celebravit, ubi Principes „ convenerunt, & inEpiphania Do- „ mini _ - - inter ipfa Miffarum fo¬ il lemnia,Epifcopo ( Emehardo'Wirz- „ burgenfi) po pu l um monente Im- „ perator quafi corde compundtus, „ filio fuo Hemrico Regi rerum fum- „ mam diminurum, feque lepulcrum „ Domini vifitaturum, per Emehar- •>i dum Epilcopum, publice priedicari „ fecit, indequefavorem maximum „ tam vulgi, quam Principum & Cle- „ ricorum, regnique totius fallendo „ adquifivit. „ (b) Rikard. Newburgenf. ,, An- „ no MCIII. Levepoldus Pius fuit Ma- „ gun cite in curia, Heimici Imp. qui „ promifit fe ire in Jerofolymam,-quo „ Principes valde lcetati funt, & ha- „ bens Leyvpoldus animum comitari „ Imperatorem An. MCIV. III. Idus „ Nov. in Mdikh per Udalricum Epi- „ fcopum Patavienfem accindtus eft „ gladio, ut Militis honorem acci- „ peret. „ Chronic. Auftrale , & Chron. Clauftro-Neoburg. A. 1104. „ Liupoldus Marchio Auftriae, accin- „ ftus eft gladio. „ Anonym. Leo- bienf. iftud ad An. 1102. refert. (c) Chron. Admont. ad An. 1 x 1 „ Colomanus , Ungarite Rex fratrem ,, luurn Almum nomine, perfequi- i, tur. „ Et conftat ex Monumen- tis Jadrenfium MoniaUum in Dal¬ matia, de triumphali ejus in urbem Jadram ingreffu Anno MGV* cd&* brato. S. Leopol¬ dus Mar¬ chio mi¬ ll tar ibal- theo ac- cingitur . Henrici V. Regis it Patrc difceJftOo Res ah utroqtte ge/ia. 442 ANNALIUM AUSTRIA leges dudum abftuliflent, tandem excutiat. (a) Jufta am- A C bitiofo alioquin juveni haec confilia videbantur, jam du¬ dum & longum patris dominatum, & fraterni cafiis exem- plum, & ante omnia, ambiguam, liquid humanitus Pa- renti accideret, in Imperio fuccellionem verito. Inclinan- tem jam in earn partem , Bavarian, Sueviae, Franconias Optimates, defe&ionem a Parente uno confenlu polliciti impulere. Bellum in Theodoricum Saxonem apparabat Pater, jamque caftris Frideslariam promotis, moram aliquantam ea in urbe fecit 5 cum exorta inter eum, filiumque dillen- fione, alio repente belli confilia funt translata : Henricus enim junior clandeftina leceffione ex urbe dilapfus, in Ba- variam le contulit $ ibi cum prona omnium in le ftudia reperidet j accepta , redditaque Ecclefias pace, in Saxo- II0 * niam rediit, compofitisque ibi turbatis Ecclefias rebus, cum exercitu Moguntiam tetendit, ut Rothardum ejus urbis Archiepilcopum, e diuturno exilio luam in ledem reftitueret. Tentata incaflum ea urbe , Wiirzburgum, & Norinbergam expugnat * vidlorque Ratisbonam regre- ditur. Pater, ne mora hoftium vires convalelcerent, ra- pto propere exercitu, per Vohburgici Marchionis limitem eodem tendit: ejus adventu perterritus filius, ex urbe fc ejicit, transmilloque Regino fluvio, caftra munit. (b) Hxc (a) Otto Frifing. 1 . 7. c. §. „ An- „ no dehinc iterum fequente, Hen- ,, ricus filius ejus rebellionem contra „ Patrera in Noricis partibus, con- „ filio Tbeohaldi Marchionis, & Be- „ rengarii Comitis iub fpecie Religio- „ nis, eo quod Pater ejus a Roma- „ nis Pontificibus excommunicatus „ eflet, molitur: afcitisque fibi qui- „ busdam ex OrientaliFrancia, Ale- „ mannia, BajoariaPrincipibus, Sa- „ xoniam terram & gentem contra ,, Regem facile animandam ingredi- » tur. „ Annal. Saxo Anno 1104. 5, Circa feftum S. Andreas congrega- ” c?- cxerc ' tu 1 Rege etiam Heinrico r> filio fuo comitante, expeditionem „ adverfus eundem ( Comitem Saxo- 5, nem ) Theodoricum direxit. Sed „ cum in Trideslar Confediffet, orta „ eft diflenlio inter eum & filium. ,, Nam deteftabatur eum filius,quem- „ admodum cundi fideles, quia de- „ nunciabatur excommunicatus ab „ Apoftolicis Gregorio , Hrbano , Pa- 33 33 33 33 33 33 33 33 33 33 33 33 33 33 33 33 33 33 33 33 33 >3 33 33 fcbali. Et aflumens de Patris fa- miliaribus Herimannum , & alios quosdam, II. Idus Decemb. clam ablceflit, & in Bawariam diver; tit. Comperto igitur diffidio fm* a Patre, Thieppoldus Marchio - “ cum cundis Regionis illius p rl ' matibus obviam venit, & hono- rifice fufcepit. „ (b) Otto Frifing. 1. 7 . c. 8 . „ colledo milite Moguntiam, Al "' chiepifcopum reftituturus iter fie- dit (Henricus Rex filius: ) fed” a ' tre cum multis adventum ejus ai- mata manu, intra muros pram 0 ' lante, votum ad effedum proem- cere non potuit. Dehinc Herb*' polim petens, Erlon^o ejedo, &~ er “ turn eidem praefecit Ecclefi®* SL U pado dimiflis Saxonibus, cum warii® H7_ 0DUC* cingit plius nam 3 adiit. , lpfoque per duos, Quern Pater e veftig 10 ^ LIBER OCTAVUS. 443 C. Hsec dum Ratisbonae fiunt, elapfus ex urbe Gebhar- dus, eledkus jam dudum Ratisbonenfis Epifcopus, fed per- turbato id temporis rerum ftatu nondum folenniter inau- guratus, Pechlariam in Auftriam fecedit. Verum de fu- mo, ut ajunt, in flammam prolapfus, periculum non ef- fugit, fedmutavitj & incertum, cujus confilio, manu- ve, ibi occifus eft. (a) Sunt, qui per ficarios ab Henri¬ co IV. immiflos peremptum velint: (b) quorum opinio- nem, deftitutus veterum teftimonio, affirmare nonaufim. Henrico interea Cxfavi fuppetias laturus Leopoldus Auftrius, quique cumeo affinitate jun&us erat, Borivoyus Dux Bohemiae, fuas copias fociarant $ atque id exercitus Caefarei robur erat. Triduum inter mutuas velitationes ad;um,Regino amne,ne totis caftris congrederentur, tran- fitum prohibente. (c) Sed ea mora Henricum parentem perdidit. Filius arbitratus, quod res erat, Leopoldum non tarn voluntate, quam parendi neceflltate caftra Caefaris fe- cutum, totus in eo erat, ut tarn firmo adverse partis prae- fidio parentem exueret. Opportuna ad earn rem fpes con- jugii videbatur, quo Leopoldi libi animum devinciret. A- gnes fororerat, Friderici Stauffenfis, Sueviae Ducis vidua, auguftis natalibus, forma, foecunditate , morum gratia, Pars I. Kkk 2 om- ,, fequens, Roberto fugato, Erlongum „ reftituit. Inde progreffus, Ratis- ,, ponenfium auxilio, filio urbe fu- „ gato, ipfe Pontificem ibi Ulricum „ quendam conftituit, ac Tbeobaldi „ Marchiam per Boemos vaftavit. „ Fufe ifta Conrad. Urfperg. & Annal. Saxo ad An. iio<>. exequuntur. (a) Anonym, in Chron. Ratisbo- nenf. Epp. apud Eccardum Tom. II. Script. Germ. pag. 2254. „ Gebhar- ,> dus IV. An. Dom. MXCVIII. - - „ fedit annis quad VII. ab ele&ione „ fua, fed non fuit confecratus: hie „ anno VII. eleftionis fuse in Pechla- ,, ren occiditur. „ Idem confirmat ibidem p. 2248. in brevi Chron. Ra- tisbon. Epp. Conrad, de Monte Puel- larum, Re&or olim Scholae Viennen- fis fub Seculi XIV. medium , & po- ftea Canonicus Ratisbonenfis, vir doftus & pius , q u i tefte poflevino 0 economic^) grande^ & nobile opus Lupoldo, Bambergenfi Epifcopo di- cavit; vitam S. Erhard ,, & fragmen- tum de Error',bus Eegehardorum poft fe reliquit, quod extat i n Bibliotheca PP.T. XXV. pag. 3x0. Sed is cs- dem Gebhardi , in An. MCIX, differt. C b ) Adlzreiterus Boic. Annalium Part. I. lib. 19. (c) Otto Frifing. 1 .7. c. 9. „ Ig£_ „ tur. regno in fe ipfo miferabiliter „ divifo , ex omnibus ejus viribus „ coadunato milite, ferro, flamma- ,, que crudeliter vaftata terra, n ri- „ pa Regini fluminis uterque, fcilicet , v Pater & Filius confedit. Jam „ caftra difponuntur, jam acies or- 5 , dinantur, jam ad parricidale fee- „ lus Pater in Filium, Filius in Pa- „ trem a fuis inflammatur. Sed flu- „ minis alveo nepharii conatus im- „ pediebantur. „ Annal. Saxo htec adjungit, An. 1105. „ Jam caftris „ in contrarium pofitis, fpe&aculo „ horribili per triduum continuum ,, ex una paite fluminis Regsn Impe- „ ratoris , altera ex parte volitabant „ figna Filii: jam frequentia graffa- „ bantur in ipfo fluminis alveo duel- „ la , inter quae & Hartwigus Co- „ mes ex parte Imperatoris occu- ,, buit. Sigehardus Comes capitur, ,, non paucos ex utraque parte Mar- ,, tis fors anceps ab lump fit. ,, Ea- dem habet Conradus Urfpergenfis ad hunc annum. Gelbttr- dus Epif- in Pecb - larn oe« eifus. S. Leopol¬ dus Mar * chio Hen¬ ricum IV. RjJtisbo- vam af- ftttatus* Bmvajus Bohemus, <&• Leo- poldus Au/lriac. e ca/iris Cafareis fe fubdu- tunt. 444 ANNALiUM AUSTRIA omnium ore, (ermombusque commendata : (a) hancpa- (a) Otto Frifing. 1 . 7. c. 9. „ Igi- „ tur dum in ripa fluminis prsedi- „ di uterque confediflet exercitus, j, - - Henricus junior, omnes vires „ Patris in Duce Boemise Beroe , ac „ Marchione Leopuldo, cujus fororem „ prsfatus Dux habuit, fore confi- „ derans , ipfos multis modis pro- ,, miffa forore Ilia , quae tunc nuper ,, a Friderico Suevorum Ducc vidua- „ ta fuerat, in uxorem Marchioni, „ ambobus, ut Patrem relinquerent, „ perfualit. Quibus recedentibus „ Imperator cedere compellitur, & ,, ex hinc vires ejusimminui, junio- „ risque crefcere coeperunt. „ Dif- ficultatem movere padarum nuptia- rum caufa Chronographus Saxo po- teft, qui mortem Friderici Stauffen- fis primo ad Annum 1106. collocat: ,, An. Dom. MCVI. - - - Fridericus „ Dux Swavorum, cui nupferat filia „ Imperatoris Henrici , obiit. „ Un¬ de & de promiflis his nuptiis nec Urfperg. nec Godefridus Viterbien- fis, nec Annal. Saxo vel verbulum fa- ciunt. Sed Chronogr. Saxonem falli, certum eft, eo quod reliqua etiam, quae certo ad An. 1105. pertinent, ad A. 1106. conjiciat, ut conferenti rem, cum aliis Scriptoribus , patebit. (b) Conrad. Urfperg. Anno no). } > Die , quae generalem certiflime „ congrerflonem prscedebat, Princi- „ pes, qui capita, roburque utrius- ,, que exercitus videbantur, pacifi- „ cis lnvicem conceffis colloquiis - - „ populo utraque parte Chriftiano „ parcendum, imo parricidali pugna „ ceflandum pari voto judicabant. _ - - Vefperafcente itaque jam „ die, ceffereloco Regia phalanges, „ Imperatoris Majeftati fe reveren- „ tiam exhibere clamantes. Impe- » rator autem dum in caftris decra- ftino certior conflidu difponic; non pugnam, nec pugnandi vo- tum Principibus effe, per Boemis Ducem, Marchionemque Luitpol - dum contra fpem audivit. Qui mox animo confternatus, fuppJeX illorumadjutoriumpetit, nec im- „ petrat: inftrudus etiam fecretis „ filii nunciis, fuorum confpiratio- „ nem adverfus fe fadam, latenteL” „ e. caftris , cum paucis admodum „ viris fubtrahitur, ficquedivinadii- „ pofitione, uno falvo, multorum, „ qui fundendus credebatur fanguis, „ falvatur. „ Eadem de caufa fugs Csfaris fcribit Annal. Saxo ad hunc annum : nulla mentione vel pada- rum Leopoldo nuptiarum, vel clan- deftini difceffus : quibus conlentiunt Annales Hildesheimenf. ad A. iio^. Godefridus Viterb. Chron. P. XVII* hocmodo rem narrat: „ Eratauten* Patris maxima potentia in exerci- tu Bohemorum, & in Marchione Auftris Lupoldo. Quam rem cum filius confideraffet, tarn Ducem Bohemorum nomine Boroe z,, quart* Marchionem Lupoldum, Iargiftinrt 5 promiflionibus ab auxilio Pa« lS fui avertit: quibus abeuntibus* Pater debilitatus, acampo cedet® compulfus , confufus difceflrt- »* Rikard. Newburg. „ Altero An¬ no MCV. (Lewpoldus) curnNu- bilibus fuis proceflit Ratisbonam Heimico Imperatori in auxih UIT1 » contra filium Heinricum , qui f ie ~ „ gnum arripuerat: fed quia ab hoc „ Patris fallaciam didicit circa bei- „ lum facrum, e caftris Imper^ori recellit: & q U i a promiR 3 / ult el a filio Rege foror fua Agnes in uxo- „ rem, pie fe prsparavit ad nuptias, „ propter amorem prolis, & bonu „ Provincis. „ 11 11 11 )> 11 LIBER OGTAVUS. 445 A ’ c - praevalentis potentia inanem reddidit. Ergo vel invitus auguftalia infignia petenti tradit: & quanquam e cuftodia dilapfus, Colon iam primum,mox &Leodium concurfaret, bellumque redintegrare niteretur j repentina tamen morte anno fequente VII. Idus Aug. fublatus eft, longisque, ac peftiferis diflidiis, quae per annos amplius quadraginta Ita¬ lian! omnem ac Germaniam mifcuerant, finem attulit. (a) Imperio potitus filius, Leopoldo promiflam fidem integerrime exfolvit. Agnesque foror Leopoldo in ma- 1106 trimonium data. Nuptiae Calendis Maji, Anno MCVI. apparatu fummo, Iplendoreque Mellicii celebratae, a Hi- ftente Udalrico Paflavienfi Epilcopo j Ottocaro Marchio- ne Styriae, ac Sophia forore, cum ingenti turn Suevias, turn Auftriae nobilitate folennibus nuptiarum cerimoniis applaudente. Triginta admodum explerat annos Iponla, Friderici Hohenftauffii Ducis Vidua, ex quo geminam prolem, Conradum, poftea Imperatorena, & Fridericum, Friderici, itidem Imperatoris aliquanto poft futuri, pa- rentem enixa erat. Agnetem annis tribus fuperabat Leo- poldus, exa&a caftiffime juventute, quatuor jam ac tri¬ ginta natus annos, quorum decern pene a Patris morte in regenda Provincia coelebs exegerat. (b) Pera&is his fblenniis Mellicio in montem Cetium, ubi caftrum, ab aliquot jam annis condi coeptum afturrexerat, (c) ledem deinceps Marchioni ftabilem praebiturum, fe re- Kkk (a) Gottfrid.Viterbienf. laud.loc. ,, Petente patre generalis Curia Mo- „ guntite indicitur: ibique pater, & „ filius omnibus Principibus praefen- „ tantur. - - Interea generali Cu- ,, riaMoguntise congregata, praefen- „ tibus Apoftolicae Sedis Legatis, Im- „ perator coram omnibus excom- „ municatus pronunciatur. Unde „ etiam ipfe in caftro quodam cu- ,, Itodia: mancipatur: ubi dum au- „ dientiam petunt Principes, eum „ dolo circumveniunt, & quodam- ,, modo cogunt, ut filio fuo regalia ,, infignia non differat refignare. - - ■>■> Omnium Principum fuffragio de- » , Sc fa£tus egenus ; dum ,, per Rhenum flnvium Coloniam per- „ veniflet , ibi non ficut exul , fed 3) ut Imperatoi a civibus fuicipitur. » Indeque procedens Leodium , infi- „ nuavit omnibus, tam verbo quam „ literis, a Principib us f e fuiffe de- „ ceptum, & ad refignanda regalia „ filio coardatum. Tranfado pau- 3 cepit. „ co tempore pater apud lee ilium mo. ,, ritur. „ Similia feribit Otto Frifi lib. 7. c. 12. Dodechinus An. 1106. Sigebert. Gembl. & omnium fufifli- me Annal. Hildesheim. Chronogr. Saxo : „ Beimicus Imperator Leo- „ dio VII. Idus Auguft. moritur. „ (b) Rikard. Newburg. „ Poftea „ anno fequenti (MCVI.) Kalendis „ Maji cum Agnete , vidua Friderici de „ Hohenftufe , fecit nuptias. in Meli^ „ in praelentia Udalrici Epifcopi Pa- „ tavienfis, Qtachari MarchionisSty- „ rite, & Sophia for oris ejus, & No- „ bilium plurimorum de terra no- ,» lira, & de Suevia. „ Chron.Au- „ ftrale, Mellic. Clauftro - Neoburg. „ & Zwetlenfe ad A. 1106. „ Hain- „ ricus IV. Imp. obiit VII. IdusAu- „ gufti. Lupoid us Marchio Agnetem „ filiam ejus duxit uxorem. » (c) Rikard. Newburgenf. ad An¬ num iioi. „ Iple vero(Lewpol- „ dusPius) conftruxitlibl curiam in „ monte Ctcio, ,> Lienrici lV.mors. S.Leopol¬ ds cum Agnete Henrici lV.filia nuptia* Sedes S . Leopoldi in Ca[lro mantis Cetii . 446 ANNALIUM AUSTRIA: cepit. Hie cum ad captandam coeli purioris auram fermo- A - c nem pii conjuges, odlavo poft nuptias die, aperta feneftra flam- fcciarent, repentinus turbo flammeolum Agneti e vertice ZgnetT deripit, indeque in fubje&am vallem, mille & amplius ejus Con- paflibus delatum, e Sambuco arbore fufpendit. Rem ca- vLo * u i fi m ilern primus in omen traxit Leopoldus, locumque, abreptti) ubi repertum pod: annos aliquot fine noxa flammeolum eft, ad concinendas DEO laudes perpetuas ftruendum ibi pert urn. julfit. Id principium & origo celeberrimi eft Canonico- rum Collegii, quod Leopoldo poftea conditore, fubNeu- burgenfis Clauftri nomine furrexit. (a) Latebant adhuc divini confilii de hoc arcana, cum Garftenft Garftenfi, quod in Auftria fuperiore hodiedum florentif- riumEe- fimum eft, Ccenobio nova fub hoc tempusfacies eft indu- 1107 vedittinh (fta. Cationici ibi degebant, nec uno contubernio, nec tmiitum, , cert j s inffcituti legibus conftri£li: ea libertas brevi in licen- tiam vertit, a noftrae aetatis modeftia abhorrentem: corpo¬ ra propalam obvio amne mergere, natatu aeftum frangere inter ludicra eratj nec ejus rei ulla iis verecundia: fed cum unus, alter, tertius fluviorum vorticibus abrepti, haufti- que, materiam vulgi fermonibus prazberentj Ottocarus, Styriae Marchio, & Coenobii ejus conditor, finiftrum ru- morem averfatus, malo remedia feveriora adhibendaputa- vit. Forte dies inciderat, quo anniverfaria, defundtae con- jugis Elifabethae Auftriacae memoria, ritu funebri, magna- que omnium ordinum frequentia ageretur Garftii: hie ills praeconis voce e fuperiore loco graviter in mores alumno- rum invedlus, confilium explicuit fuum, de inducendis in eum locum Monachicae vitasprofefloribus, qui loci infti - tutique fandlitatem majori modeftia tuerentur. (b) Turn (a) Rikard. Newburg. adA.no6. „ Oftavo poft nuptias die, in timo- „ re DEI actas, cceleftis Favonius ve- ,, lum abftulit de capite Agnetis. „ Oratio Francifci Patavi JCti, & Con- fiftorialis habita in Confiftorio Ro¬ ms de S. Leopoldo Marchione Au- ftns, pro. ejus Canonizatione: apud Flier. Pezium Tom. I. Arenpeck. in Chron. Auftriac. „ Legitur namque „ de eo, quod cum ad honorem DEI, „ & animarum falutem Ecclefiam „ conftruere, & dotare decreviffet, „ & locum pro conftruenda Ecclefia „ DEO placitum feire ex aliquo Di- ,, vino indicio afFe&affet; ftatim fub quieto Sc tranquillo aere furgens „ ventus validus flammeolum capi* „ ti prsfats Agnetis avellens, in lop' „ ginquum fiio impetu deportavit* „ Deinde elapfis 9. annis Marchio „ prsdidtus, venationis actum exer- „ cens, flammeolum capiti Cux co n ~ „ jugis avulliim, - - - luper fruticS „ lambuci invenit integrum, 8 c ill*" „ fum. (^uod ut bonorum credulus „ pro divino indicio loci conftruen- ,, ds Ecclefls gratanter accepit> Jo- „ cumque pro aedificio E ccletix dxi- „ J3oni fecit. „ Eadem verba re- petit Summarium Canonizatioms b. Leopoldi Fundamento 5* . ... (b) Biograph. B. Bertholdi, Abb. Garftenfis I. c. 1. &2. » Fundator me- LIBER OCTAVUS. 447 c. Turn veroin Auftriam profe&us, Gottwicum fe Gottmco' contulit, & Garftenfc Coenobium Hartmanni Gottwicen- * vo . caiiu fis Abbatis fidei, commendavit. Nonnullam quoque Leo- poldi Marchionis Auftrii ea in re fuifle operam, Scriptor vitae, rerumque a B.Bertboldo, Garftenfi Abbate, geftarum fuis in commentariis meminit: (a) perftabat enim hunc inter, & Ottocarum animorum ea conjun&io, quae viva ejusdem conjuge acLeopoldi forore interceflerat, firmante hunc nexum virtutis, morumque fimilitudine, quae in utroque mirabiliter elucebat. Hartmannus, quanquam tenuibus adhuc Gottwici rebus, ne aut Leopoldo, aut Ottocaro dediet, parvam coloniam, Wirntone praefe&:o,Garftium deduxit. Wirn- Ottocarus to, ubi Garftiumpervenit, plus aliquanto cum Ottocaro, M*rchio quam cum Coenobii veteribus inquilinis negotii habuit. Obffinaverat Marchio pius ceteroquin, led moris Eccle- Momjti- cum in~ (litutum ample- dendum* iiaitici ignarus, animum, nequis eorum, qui ad jus luum ditionemque pertinerent, a Monafterio recederet, adve. ms », memorati Coenobii ( in Garflen ) j) venerabilis Marchio Stirenfis Do- » minus Ottacher extitit. - - - Qua; fundatio five inchoatio primo per » Clericos inftituta eft, ftib Praepo- „ fico nomine Eberhardo. Quo mor- ,, tuo , quadam die, dum Clerici in ,, flumine locum praemanance bal- „ nearentur, quidam eorum lubmer- „ fi funt, talique lua levitate , leu „ infortunio fundatoris voluntatem „ mutaVerunt. - - Quadam itaque „ die cum ad celebrandum anniver- „ farium diem Dominae Elifabetba „ MarchionilTae, quae in Choro fe- „ pulta elt, multi de more Clerici ,, convenient, nam fingulis annis s, ob eandem caufam rogatu Princi- ,, pis ftudiofe adeffe confueverant, ,, Venerabilis Marchio, de loco emi- „ nenti ita eos per alium allocutus „ eft:_ Nofle vos volo, qui ad hunc „ annivprfarium DEI, & noftri cau- „ faveniftis,q Uoc j j n hoc loco, quern „ in lervitium Domini, & fandte ■>■> Genitricis ejus, pro lalutemea,& „ diledae conjugis erigendum fufce- ,, pi, itatumReligionis, divina lar- „ giente gratia, in melius transmu- „ tare dilpolui: & p er Monachos, „ quorum beata opinio vitalem cir- „ cumquaque lpirat odorem , huic „ novelise plantationi defiderati pro- „ fedus providerefufFragium. Qua- „ propter admonitos vos efle volo, „ ad hunc anniverfarium diem ne. „ quaquam ultra congregari: debet „ enim, fi domino placuerit, dein- „ ceps alio modo celebrari. Pror- „ fus ergo ab hoc concurlu amodo „ defiftite : quia Monachis, qui hie ,, habitaturi lunt, talem novimus „ confiuetudinem non convenire. ,, Annum mutati hujus inftituti Chro¬ nica Mellic. Ofterhov. & Salisburg. ad An. 1107. referunt: „ Monachi „ in Gterfte conftituuntur. „ Du- bium tamen movet Gerhohus, qui Wirntonem jam An. 1108. Formbacen- libus Abbatem conftituit, & Berthol- dum in Garden fuccefforem: quern tamen Chronic. Garftenfe An. mi. primum eledum lcribit: „ MCXI. „ DomnusBertholdusAbbasGarften- „ fis eligitur. OrdoMonachorum. „ Sed is fort ePriori: primo; dein vero Anno 1111. Abbatis nomine Coenobio prsefuerit. (a) Biograph. B. Bertholdi c. 2. „ Ipfe Gotwic perrexit, & auxilio „ amici fui Auftrienfis Marchionis, „ Liupoldiy cujus fororem, videlicet „ Dominam Elifabetb , habuerat, fun- „ dationem fuam Abbati regendam „ fubjecit, & diligentiflime com- „ mendavit : Prioremque^ nomine „ Wirnt, cum aliis Monachis acquifi- „ turn, Ger/len adduxit. „ rlxc ad An. 1107. refert Chronic. Honorii Salisburg. item Ofterhov. &MeIl. S.Leopol- di pia li- btralitas. 448 A NNALIUM AUSTRIA nis ceteris liberrima potentate fa<5ta, ut quoquo liberet, fe A> reciperent. (a) Earn ob rem, cum verbis primumblan- diflimis, adrecipiendas novi inftituti leges, fruftra eos hor- tatus eflet 5 a verbis ad verbera defcendendum putavit: conlilio quidem ab Ecclefiae ufa, legibusque abhorrente, fed rudi eorum temporum infcitiae condonandoj nec pau- cis, id quod poftea compertum eft, falutari. Erant hos inter Udalrici duo, ambo deinde ad pe¬ dum, ac infulam,, alter in Lambertino, in Gleinckenfi al¬ ter Monafterio eve&i: ( b) fed unus omnium pertinacifi fime Eberhardus, B. Bertholdi poftmodum in rebus ge- rendis adminifter ftrenuus, 6 c adjutor, Marchionis poftu- lato repugnabat: hie cum negaret primo, integrum fibi efle, fine Numinis certo vocatu,rem tantam aggredi, mi £ foque humanis rebus nuncio, tarn arduis fe legibus ad- ftringere, ad quas nec animum, nec vires fibi efle perfen- tifeeret; deligatus ad columnam eft, & verberibus tamdiu concifus, dum dolor vocem exprimeret, mutatae volun¬ tatis indicem, teftemque confenfus fecuturi. (c) DEO cordi fuifle expreflam dira neceflltate voluntatem, res ipfa oftendit: nam 6 c Eberhardus, 6 c ceteri in virtutumdein¬ de Audio progreflus habuere ktiflimos, 6 c lenta religiofi curfus initia, inviefta ad metam vitae ufque conftantia co- ronarunt. LeopoldusMarchio interea, Agnesque conjux,quo aufpicatiora redderent novi conjugii primordia, piam cer- tatim (a) Biograph, id. ibid. „ Itaergo „ Clerici, per quos primo in Gerlienfi „ Monafterio divinum fervitiumini- „ tiatum fuerat, Monachis fuperve- „ nientibus , receflerunt. Quidam „ autem eorum ad Marchionem Jure „ proprietario pertinentes, dimifll „ non funt, fed remanere coadi. „ (b) Idem ibidem: „ Erant autem, n qui remanere cogebantur, domi- » nus Oudalricus, poftea apud S. Lam- ,, bertum Abbas, & alius sequivocus, „ Glunicenjis Abbas futurus, & do- ,, minus Eberhardus , B. Bertholdi „ poftmodum fidelis in domino col- „ laborator, ac devotus Capellanus, „ & alii quidam. „ (c) Idem ibid. „ Ergo cum do- „ minus Marchio fermonem cum iftis „ de abrenunciatione feculi, & fan- >, dse converlationis fufeeptione ha- » beret, renuunt omnes, prscipue 33 33 33 33 33 >3 33 33 33 33 33 33 33 3) 33 33 33 33 33 33 33 33 3> dominus Eberhardus, dicentes, non- dum fedifle eis animo tale propo- fitum: arduam rem efle, neminent ad hanc converfationem cogen- dum, folam hie DEI infpirationem expedandam. Ad hxc Marchio •' Mei, inquit, eftis, & mece volun- tatiin omnibus concordare, temperare debetis, - - - nolid s » velitis, Monachi eritis. Quid pl u " ra ? videntes fixum efle apud eunA vel converti eos, vel adverfis am" ci, conlenlerunt. Sed domm uS Eberhardus in fua manfit obftinati°" nis pertinacia immobilis. Jubetur itaquealligari, & verberibus com- pelli ad confentiendum. Tuncac- quievit & ifte beatus ; durum qui¬ dem , & quodammodo coadum habens converfionis initium , let* deinceps in promotu converfatio- nis , fuperna; illuftrationis indubi- tabile demonftrans judicium. » LIBER OCTAVUS. 449 A - c - tatim Iiberalitatem in reparandis facris aedibus, levandaque egencium inopia depromcbant. (a) Et conftitit fuus jam turn pix largitati fru&us, numerola inprimis fbboles, 8c claritatem, quam a parentibus acceperat, in audtores cum foenore refufura. Primus ftatim Agnetis partus Adalber- ll0 8 turn mundo dedit Idibus Febr. An. MCVII. (b) Quem circuma&o necdum anno, ipfis Januarii Calendis, lecutus eft Leopoldus, olim ad Marchionis Auftria: titulum, Du- cis etiam Bavarian jus & nomen adjebturus. (c) Geminatam hanclaetitiam turbarumaliquid in Hun- garia excepit, quod Henricum V. Germania; Regem in Auftriam excivit. Colomannum Hungariae Regem inter. & Almum fratrem, mitis ingenii Principem, 8c tertiae Regni partis Dominum, diftldia jam dudum glifcebant, fa- d:iofis Procerum quorundam ftudiis ventilata. Sulpetta Colomanno erat fratris ad populum gratia, caufaeque id latis videbatur, ut bello opprimendum decerneret. Al- mus, cum vires, quasRegi fratri opponeret, non habe- ret, ad Henricum Germanize Regem confugit, queftus- que de injuria, auxilium petit. Henricus, qui 8caequum putabat, Principi injuria circumvento fuccurrere, 8c Re¬ gni exordia infigni expeditione aufpicata reddere 5 bellum inHungaros, qui per occafionem occupatae nuper Dalma¬ tian, fines Imperii invafifle dicebantur, pronunciat, colle- £fcoque raptim exercitu in Auftriam defcendit. Sed belli, finiftro omine lulcepti, exitus nec honori Henrico Regi, nec Almo faluti fuit. Affinem fibi Regem Leopoldus in Auftria, quanto potuit, honore fufcepit. Tulna: per earn occafionenij acftum efte conventum, dubitare vix pofliim : ubi Henri¬ cus V. ad preces Udalrici Paftavienfis Epilcopi, Agnetis Ibroris, nec non Leopoldi Marchionis, acWelfi Ducis, Gottwicenli Caenobio Mutheimenlem infulam, confir- matis juribus aliis, ad VIII. Idus Septembris, attribuit. (d) Pars I. L 11 Afle- ' O) Rikard. Newburg. „ An- „ no MCVII. & fequentibus pii Con- » ) u g es benefici fuerunt in omnes ,, pauperes, & ruinofas ecclefias per ,, provmciam, ac egentes homines „ commum voluntate, & ftudio be- ,, nefaciendi. „ 00 Idem: ■» Adalberts nalcitur „ Id. Febr. An. MCVII. „ (c) Idem: ,, Lcwp/oldus natusKal. „ Jaijuar. An. MCVlII. „ (d) Diploma Henrici V. datum Gottwicenf. Tulna in Auftria VIII. Idus Septembris An. 1108. apud Re- verendifs. Abbat. Gottwicenf. T. I. lib. 2. pag. 307. „ Notum fit, &c. „ Qualiter ego Heinricus Rex Roma- „ norum, ob remedium animae no- „ ftraz, ac parentum noftrorum, & „ ob petitionem Lrincipum noltro- >, rum, videlicet Oudalrici Patavien- „ fis Epilcopi, ac fororis noftra: Agne- Adalbert tits y dr Leopol¬ ds filii. Henrici V. Regis expeditio in Hun¬ garians) & [acuta fax* Seittcn- Jiettenfis Cmnobii exordia. 450 ANNALIUM AUSTRIA Afle&atus fubinde Regem LeopoIdus,caftra in Hun¬ garian! moventem. Sed moram coeptis Ratim Danubii fluminis trajed:us attulit : ad Bresburgum vero , quod caftrum diu obfeflum, cogi ad deditionem nequiic, eian- gueicere totus belli impetus coepit. Elufa vi, ad pacata confllia reditum : quorum id demum operas pretium fuit, ut redintegrata concordia mutuam in gratiam fratres am- bo redirent, (a) Scio belli finiftrum exitum, non tarn locorum difficultatibus, quam contrariis adverfantium Rudiis a quibusdam attribui: (b) noRri tamen reRitutam inter aemulos pacem metu Imperatoris volunt, ( c ) Fervebant in AuRria, Tub religiofiRimo Principe, pietatis Rudia, ut cum maxime, praeclara virtutis opinione, quani Reiigiofi Coenobiorum incolse tota Provincia concita- bant, indies magis inflammata. Nono enim Seculi hujus anno SeittenRettenfi in AuRria Coenobio initium fa&um eft aRe- i) tis, &mariti ejus Lupoldi Marchio- 5, nis, & Dacis Welfonis, tradidimus „ ad altare S. MARLE in Chotiwige „ infulam, qua: vulgo dicitur Muthei- „ merwrth , rogante hoc etiam A dal. „ berto, cujus hxc crar beneficium&c. „ Adum eft autem Tulna VIII. Id. ,, Septemb. Anno Incarnationis Do- „ mini MCVIII. Ind. XV. Anno V. ,, Regni & III. feliciter in Chrifto. „ Amen. (a) Conrad. Urfperg. An. 1108* „ Eo tempore orta fimultate inter „ Colomannum IlegemPannonise, ger- „ manumque ejus vocabulo Almum , „ eo quod uterque fibi potius Re- „ giam competere dignitatem, jure „ gentis illius contenderet : fpolia- „ tus tarn rebus, quam ducatu , quo „ inter Hungaros clarus, & ut de- „ cuit fratrem Regis, a Rege fecun- „ dus claruit, Almus Regem Heinri- „ cum adiit, & in auribus totius Se- „ natus - - miferias fuas deplorans, „ Romani Imperii magnificentiam in ■>■> compaflionem, & defenfionem fui r> fle&ere curavit. His querelis mo- „ tus Rex Heinricus , infuper etiam, ,, quod idem. Colomannus fines regni „ noftri, fcilicet in locis maritimis ,, invaferit, Vngariam exercitu petit: „ fed pr£Eparatis multiformiter ad- „ verlariis, maximeque per obftru- „ da fluminis undique vada, poll „ morofam, & caflam obfidionem „ caftri Bresburz, peneinaderediit. „ Eadem habet Annalifta Saxo ad An¬ num 1108. Otto Frifing. I. 7. c, 13. „ Eo tempore Colomannus, Ungaro- „ rum Rex , fratrem fuum Almum ,, de confortio regni fufpedum ha- ,, bens, perlequitur. Qui profuguS „ ad Regem H-micum veniens, inju- „ riamquefuamdeplorans, auxilium „ ejusimpetrat. ItaquecondidaRex: „ expeditione, Ungaros bello petit: „ fed caftro, quod Pojonium dicitur, „ inconfulte feoccupans, parumpro- „ ficere potuit, licqueinfedo nego- „ tio ad propria rediit. „ Annalifta Hildesheim. An. 1108. ,, Rex de „ Ungaria contra Regem conlpirare „ coepit. Quod cum audiffetRe*> „ colledo exercitu circa feftivitatem „ S. Michael is bello eum petit. j» Albericus in Chr. An. 1109. „ Con- „ tra Vngaros Hcnricus Imperator va- „ diu, fed pado fado rediit. „ (b) Dodechinus A. 1108. ,> & ett “ „ ricus Rex Pannoniam ingreditufj ,, ubi ob infidelitatem quorund arrl „ Principum nihil memoria dig nUlT1 „ ab eo agitur. „ Idem fcribit Chro- nogr. Saxo. „ Earn infidelitatem a . „ Bohemos pertinere arbitror , fl ul „ ablente in caftris Henrici Regis Su“~ „ toplucbo Duce, miras in Bohemia „ turbas excitarunt, utvideri potelt „ apud Annal. Saxonem An. ” (c) Rikardus Newburg- » An ' „ no MCVIII. Heinricum V- R c S^ m „ comitatus eft Lewpoldus ad fines Un- „ grorum cum militibus fuis : l ec * „ non pugnatum: quia Cbolomannu „ Rex fratri fuo Almo, metu Imp 6 " „ ratoris, conciliatus eft- 3 » LIBER OCTAVUS. 45I A -c. a Regenberto de Hagenau, Sc Udalfcalco dc Stille ejus le- viro, dote ex Tulpingenfi, Stillehefftenfi, ac Grunenba- chenfi adUrlam praediis conftituta. Locus Canonicis pri- mum communis vitae fe6latoribus deftinatus j fed paucos poll: annos D. Benedi&i Religiofis Sodalibus tranfcriptus eft. Prima tamen operis fabrica ad S. Viti in Augia , quod loco hodiedum nomen eft, furrexifle fertur j cui ilia fiib- inde, quae Seittenftadii etiamnum vifitur, fed nuper ad- modum magnifice inftaurata, fucceftit. (a) Longe pulcherrimum novi Coenobii decus eft Udal- fcalcus ipfe, qui poft res, opesque fiias divino obfequio dedicatas, poftremo fc ipfum in Religiofa ejus Coenobii fa- milia DEO confecravit. Exempli tarn rari vis prima in Regenberto de Hagenau apparuit, qui cum Helenam Udal- fcalci fororem, Sc Lanzone marito poft breviflimi tempo- ris matrimonium ad S. Hippolyti interfedo orbatam, du- xiflet conjugem, miflo rebus humanis nuncio, in eandem D. Benedidi familiam, cum conjuge Sc filiaRicharda,eo- dem in loco, Sc ipfe fe abdidit. (b) Udalricus Paflavien- fis Antilles, eadem cum Udalfcalco matre , patre diverfb natus, qui Templum ejus Coenobii An. MCXVI. confe¬ cravit, ut in praeclari operis communionem veniret, Afpa- chenfem inprimis Paroeciam, turn Alhartfpergenfem, Pi- berbachenfem , Chrenftettenfem ./Edem facram amplis cum juribus, decimisque ex utraque Ypfae fluvii ripa, ad Pars I. Lll 2 Ca- (a) Schritovinus apud Hanfiz. T. I. p. 291. „ Anno MCIX. In- „ di£t. II. Bjgenbertus , & levir ejus „ Udajcbalc'i{ , nobilcs viri cellam „ quandam, ubi communis vitaCa- „ nonicorum inftituta eft , ad Sita- „ nefietten, cum proprietatibus fuis „ Tulpingen , StiUa - Heffte cxterisque ,, praediis, feu mancipiis ad earn per- „ tinentibus fuper altare S. Stephani „ Proto - Martyris, in Ecclefia Pata- „ vienfi tradiderunt, Udalrico ejus- „ dem Sedis Epifcopo praefente , & ,,. Udalrico Advocato id fufcipiente. „ Hiftoria Fundat. Monaft. Seittenftet- tenfis a^Gundacchero Abbate fcripta apud Hier. Pez. T. II. Col. 304. fic habct ** Pr^dia (ua circa Urlcim n fluvium, & apud Grunenbacb, & „ StiUa, & Efe/?e,poteftativa manu, „ omni jure Advocatorum fublato, „ Ecclefia noftra donavit ( Udalfcd- „ cut .) - - Nam cum primo in Augia „ apud S. Vitum, Coenobium Cano- „ nicorum regularium conftruxiffet, „ - - - - Monachos nigros, fcilicet „ S. Benedifti in religione florentes „ in hoc loco,ubi nunc femus, plan- „ tavit, & plantatos beneficiis mul- „ timodis irrigavit. „ (b) Hiftor. Fundat._ Seittenftet. ,, Hoc odoreadtra&us fuit - Udalfchal- „ cut , qui militiae cingulo depofito, „ cappahumili indutus DEO iervie- „ bat in paupertate voluntaria, obe- „ dientia prompta, & caftitate per- „ fe£ta. Hoc etiam odore traftus „ fuit dominus Reinbertus de Hageno- „ pe, vir illuftris, maritus Dominse „ Helena, fororis - Udalfcbalci noftri „ Fundatoris.. Qui Reinbertus, poft „ multa probitatum, & vi&oriarum „ de hoftibus fuis infignia, feculo ne- „ quam cum uxore fcilicet Helena, &C „ filia, Rjckarda, virgine renunciavit, „ & Monachatum apud Sytanjleten in- „ duens cum eis, quos prjgdiximus, „ religiofam deinceps inibi duxityi- „ tarn. ,, Prima ejus de¬ cora. Wirnto- nis Gar- ftenfis & Tormba - eenfts vi¬ tares 452 ANNALIUM AUSTRIA Carinthise ufque veteris, feu Styriae hodiernae limites col- c ligendis attribuit. ( a ) Acceflere fubinde alias ac alias piorum largitiones ab Helena Udalfcalci forore 5 a Reinberto Paffavienfium Epi- fcopo, ac Helenas fliio 5 a Wichmanno denique Magde- burgenfi Archiepifcopo, quorum liberalitate religiofillimi ejus Coenobii alumni hodiedum perfruuntur. (b) Novae familiae praefe&uram Leopoldus Abbas fufcepit, e Gottwi- cenfi Monafterio, quod rara felicitate, eodem tempore 8c Wirntonem Formbachenfibus, 8c Bertholdum Garftenfi- bus, mirae fan&imoniae ambos, Prasfules dederat, Seitten- ftadium evocatus. ( c ) Non poftum hoc loco, quando vix alius occurrit commodior, quin pauca de Wirntone commemorem: nam Bertholdi res geftas, virtutesque infra exequemur. Nobilem ortu, & in Auftria peregrinum fuifle Wirnto¬ nem , fatis conftat : nec dubitem, quin cum Hartmanno Gottwicenfium Abbate primo, ex Sylva Hercinia Gott- vricum fit delatus. Illuftris viri virtus adeo in omnium oculis erat, ut novae, quae Garftium deducebatur, colo- niae (A) Liters Udalrici Paflav. Epifco- pi data: Seittenftett. An. 1116. Ind. VIIII. apud Hier. Pezium T. II. in ob- fervat. prsviis ad Hift. Fundat.Seit- tenftet. „ Nos quoque de confenfu „ Fratrum de Choro, & Minifteria- „ Hum noftrorum Parrochiam4/^/Jo&, „ cum omnibus fuis titularibus Ec- „ clefiis Adalbartefperg , fcilicet Sc hi- berbacby St Crebefteten &c.-- „ Decimationes etiam novalium , „ qus vel in prsfenti, vel deinceps „ exculta fuerint, ex utraque parte „ fluminis Tbifa , & ad occidentem 5, ufque ad Karinthifcheide , eidem Ec- „ clefise contulimus. „ Hift. Fun- dat. Seittenftett. „ Anno igitur ab » Incarn. Dom.MCXVI. - - noftra 3) Ecclefia a Vener. Epilc. Ecclefis Pa¬ in tavienfis Ulrica, uterino fratre Fun- ,, datoris, in honore B. DEI Geni- ,, tricis MARIAS Virginis dedicata. „ De lite fuper his exorta vid. ad An¬ num 1265. (b) Hift. eadem. „ Poftmodum „ vero germanam memorati Funda- „ toris, fcilicet - Udalfchalci, dominam „ Helenam contigit viduari nobilivi- „ ro Lantzone ; habuerat autem earn „ XI. feptimanis, apud S. Hippolytum •» occifus, absque hsrede deceftit. »> Sedcamenprimitus prsdiumfuum „ apud Zelkinge , Sc Ldxtzemlorjf , ita „ conjugi fus, fcilicet Dominse Hde- ,, na tradiderat, ut poll mortem am- „ borum Sytnnfictenft Ccenobio pro- „ prietas cederet. - - Ke'mbertus ve- „ ro filius R,einberti , & domins He- „ lend - - faStus eft Prspofitus in „ SanBo - Tpolito , Sc deinde in Epi- „ fcopum PatavienC eft affumptus, „ - - Wolfsbacb cum fuis titularibus „ Ecclefiis , & in loco fcilicet Sytun- ,, fletenfi , & Ecclefiam S. Micbaeli$ y „ & decimationes in Sunelburch cum „ ipla curte Monafterio Syflan/letenft „ tradidit. „ Catalog. Abb. Seitten- ftettenf. ,, Wichmannus , Archiepi- „ fcopus Magdeburgenfis, prsdium „ in Tbfttz cum omnibus juribus, - - „ Sc totum homagium , quod per „ totamAuftriamhabuit, cum rega- „ lium infeodatione in ufus Ecclefia „ ( S. MARINE in ^eittenjietten ) con- „ vertit. „ fc) Catalog. Abb. Seittenftettenf. „ Venerabilis Ulricus Patavienfis Ec- „ lefiae Epifcopus una cum illuftra „ viro - - Udalfcalco , Leufoldum m „ Gottwicenfi Monafterio Mona- „ chum, -alfumpferunt, con- „ cedente Venerabili Abbate „ ne Ecclefiae Kotwicenfis » io Abba ,, tern. ,, LIBER OCTAVUS. 453 •c. nfepraefe - ■ - Pdoremque nomine Wirnt y ,, cum alus Monachis acquifitum » Gerften adduxit. - . Sed cum is- „ dem Wimt ad FormbacenfeMona- „ fterium effet in patrem aflymptus, „ turn dominus BertboUus aGarften- j, fibus , & ip lb Marchione Abbas „ eledus eft. „ Sed Ghron. Gat- ftenfe eledum primo in AbbatemBer- tholdum fcribit Anno MCXI. cum Gerhohus tamen Wirntonem jam An. MCVIII. a Formbacenfibus Ab¬ batem eledum prodat. Pergit dein- de Gerhohus de Wirntone cap. 2 f „ Nutu igitur DEI Wirnto unam* „ miter eligitur(in Abbatem Form- „ bacenfem ) - - - Poftquam audi „ funt honores, coepit augere labo- „ res, coepit aufterius carnem do- „ mare, vigilias prolongare, ora- „ tionum frequentiam frequentius „ & propenfius amare , locum fibi „ commiflum rebus & officiis am- „ plificare. „ • (c) Idem cap. 2. „ Dedit autem „ DEUS Wirntoni tantam gratiam. „ in.confpeduPrmcipum, utobfitn- „ ditatis ejus merita, - veftes „ ejus quad fanditatis reliquias con- „ tingere niterentur. - - - Plura „ etiam donaria ofFerebant, qua; „ omnia pauperibys erogabat, nee n tanta poterat diftribuere, quanta - - » illi . pyoJipiis non ab- fimiies. Puer a morte ca- JligatHS. 454 ANN ALIUM AUSTRIA Neque vero deerant divinae virtutis opera, quxpro- a.c. digiorum quandam fpeciem referebant. Fuit, cum paucos pifciculos in patina lie augeret, ut multis convivis judas epulas inftruerent: ( a ) fuit cum aquas feyphum in vini generofi fpeciem converteret : ( b) lingulariter tamen in malos daemones viri fantdi potedas elucebat, quos & cor- poribus miferorum exegit frequentius, 8c nequid in ani- mas poflent, prohibebat. Militem certe, quern fibi prat- dam convolantes undique datmones jamjam defponderant, fuo adventu tarn feliciter ad beatam mortem comparavit, ut inquilinus genius ex obfeflo alterius corpore, ereptara fibi militis animam a Wirntone fateretur. (c) Fidem prope fuperat, quod fubjungo, fed gravi tc- dimonio non caret. Mater altera jam prole orbata, cum recens filioli cadaver eodem cum fratre tumulo compofi- tura, terram edoderet, corpus pueri jam ante triennium eo loco fepulti, integrum reperit. Infolitae rei miraculo attonita, ad Wirntonem accurrit, ac quid idud tandem portenti fit, gemebunda quaerit. Wirnto, qui latere ar¬ cana: aliquid rei 8c ipfe ratus ed, feifeitatur ex matre, ecquid culpas aliquando puer admiferitj ilia, excufata filii astatula, id fe fcire unum refpondit, quod levitate puerili caput matris femel bacillo pulfaverit, fic ut levi infli&o vulnere aliquid inde fanguinis manaret. An vero, repo- nit Wirnto , puerilem culpam prasfenti poena cadigadi ? negabat ilia, quidquam poenae ede imprudente fumptum: „ illi ftudebant offerre. - * Siquan- „ do pecunia defeciffet, - - - con- „ vocans difpenfatorem fuum: exi, „ ait, in plateas, & vicos civitatis, „ & pauperes ac debiles, ccecos , viri adimpletur vaticinium, ruunt >, catervatim fingulorum Principum « legati, & munera infinica conge- » runt. Procedebat autem ipfe, fi- „ cut crebro folebat, minifter ejus „ onuftus copiis nummorum - - - „ anhelusfequitur, lellula fibi ad re- „ fidendum. ponitur , turba paupe- „ rum undique advolat, thefaurus „ illethefauro Chrifti diftribuitur. „ (a) Gerhohus cap.VI. fufe dehoc, ubi fubjungit: „ Nutu igitur DEI, „ in manibus fic aufti funt, &ut ita „ dixerim, creverunt pifees, ut ipfe », abundaret, & omnes convivas ex his copiofe donaret. „ ergo (b) Gerhohus cap.3. fufe, aefub- Jungit : ,, Id ipfum autem miniftri „ ejus, qui adhuc fuperfunt, crebro „ faftum efle, cum familiariter red- „ deret, affeverant. „ (c) Gerhohus cap. 9. 10. & pra:-. fertim 5. „ Erat alter quidam alia „ in provincia, quern fpiritus ne- „ quam exagitavit. Hie inter caz- „ tera - - indicavic, quia magifter „ fuus cum univerfis fatellitibus ini- „ quitatis ad lucrandam militis ani- „ mam conflueret, & ipfum adefFe „ oporteret. PVirnto itaque - -occul- „ to nuncio iter acceleravit, nioX „ ad adventum ejus omnis poteftas „ iniqua utfumus evanuit.- Dx ” „ mon autem poll agoniam, domum „ illam, quam a d tempos relique- „ rat, male revifens, - - caffo, inquiy, „ labore venimus: - - Wirnio „ dam, hEtreticus nequiffimus, no „ noftra violenter rapuit. ■» LIBER OCTAVUS. 455 a.c. ergo ve l nunc faltem, monet compofito ad leveritatem vultu, mortuum plebfce, cui vivo pepercifti: paruit ilia, quanquam xgre, inflidfcoque cadaveri puerili verbere, tri-c fte fupplicium abfolvit. Orabat interea Wirnto, puerum- que DEO precibus commendabat: cum eccc, integrum pueri corpufculum momento in cineres refolvitur. (a) Hxc referre de Wirntone vifum, quern ho/pitem Auftria plures in annos habuit, Gottwici potiffimum, ac Garftii agentem. Sub anni hujus finem, Nonis nempe Decembribus, Leopoldo & Agneti natus eft Otto filius, dotftrina, fandli- tate, geftisque Adorimundenfibus, & Frifingenfibus infu- lis futurus oiim clariffimus. (b) Interea dum Seitten- ftettenfe in Auftria Coenobium fummam manum expe- dfcat; MellicenfetotaProvincia celeberrimum a PalchaliH. nioPontifice Romano ad XVI. Calendas Maji anni MCX. ab Epifcoporum jurisdidlione eft exemptum. Depreca- tor ejus beneficii Leopoldus Marchio fuit, qui Princeps (hoc enimnomine Pontificiis literis ornatur) Caenobii ejus Jdvocatus cum fucceftoribus Auftriae hseredibus, perpe* tuis inde temporibus conftitutus eft. Voluit tamenPon- tifex Maximus, ut ejus beneficii memoriam Mellicenfts, aureo quotannis nummo, agnitie clientele tefte, Latera- nenfi palatio perfblvendo renovarent. (c) (a) Gerhohus in vita Wirntonis Abb. Formbac. cap. 4. & ex eo An¬ gel. Rumplerus Hift. Formbac. 1. 2. „ Mulier qujcdam ( ut idem Gerocbus „ fcribit. ) viro DEI fit obviam: ,, qua; cum voluiffet filium fuum hu- „ mare, ac fratri, qui ante trien- „ nium mortuus fuerat, conjunge- » re, repente invenit eum incorru- » ptum. - At mater ad San&i pedes „ provolvitur, lacrymans depreca- „ tur, utrogaretDominum, quate- „ nus revelaret, quid puer admifif- „ fet, pro quohumo dignus nonel- „ fet? Fugic iUe, ac earn Sandosde- „ precari monet. Inftat ilia, &po- „ pulus. Tum quazrit, an ilia filio, „ an films ei aliquando contume- jj liam intuliffet ? Negabat ilia, ac „ fibi nihil confciurn fatebatur. Tum 5, ille , recole , inquit, diligenter. ,, At ilia fe laTam ab eo ligno, quod „ manu geftabat, ad effufionem fan- „ guinis ufque afferebat .- fed illud „ quidem, & fimplicitati puerili ad- „ fcribebat, & levltati. Tum fan- „ dus interrogavit, an correptus ef- „ fet puer? Negavitilla: tumjufllt, „ ut virga, vel ferula verberaretur. „ Quod ubi fecit, tametfi invita, „ corpus in cineres folutum eft. ,, (b) Rikard. Newb. „ Otto natus „ An. MCIX. Non. Decembr. „ (c) Liters Pafchalis II. PP. data; Mellic. Coenobio , ad XVI. Calend. Maji, Ind. III. An. MCX. apud Phi- lib. Huberum in Auftria ex Archiv. Mellic. illuftrata. „ Religiofis defi- „ deriis dignum eft facilem pra;bere „ confenfum, ut fidelis devotio ce- „ lerem fortiatur effedum. Leupal- ,, dus fiquidem Marchio Bead Petri „ Ecclefiam, & Monafterium a Pa- „ rentibus fuis adificatum in loco „ Medlicty in Parochia Batavienfi, & „ fub Patronatus fui jure, poffemo- „ nem beato Petro, & fancte Ro- „ manae Ecclefite obtulit, tub ejus „ tuitione perpetuo contovendam. „ Quamobrem religiofis ejus defide- „ riis S. Leo¬ poldo Ot¬ to filius nafcitur. Mettictn- fe Cmo- biurn e- xemptfu 4*5 ANNALIUM AUSTRIA) Impetrata a Chrifti Vicario ea Mellicenfibus gratia, Udalrico etiam Paflavienfi Antiftiti fuafbr, adjutorque Canont- Leopoldus fuit, ut defignatum ab eo Canonicorum Colle- co%«^ gium quamprimum erigeretur. Infula eratDanubii flumi- in infula nis, non procul Hollenburgo, celebri olim provincial caftro, s. Gear- re mota, quae poll id tempus a S. Georgio nomen traxit. Ibi ja&a funt prima operis fundamenta, intraque biennium jam habitari coeptum. Sed quod exundantis Danubii aeftus pe- pojiea riculum non femel crearitReligiofis incolisj translata port: Ducum- centum, ac fexaginta annos ea Ratio Herzogenburgum tramia- : u bi veterem loci fan&imoniam egregia morum laude turn. etiamnum tuetur. (a) Leopoldus, qui fe Patronum ea- tenus „ riis annuentes, juxta poftulatio- „ fitum fundatum, & extru&um le- ,, nem confratris noftri Vdalrici Pata- „ gitur in honorem S. Georgii, anno „ vienfis Epifcopi, Monafterium ip- „ Chrifti 1112. ab Ulrica quodam „ fumfub tutela Apoftolicas Sedisfu- „ Comite ab Hejft in MeraniaeDuca- ,, fcipimus, Sc decreti praelentis au- „ tu habitante , quern aliqui dixe- >> ftoritate munimus. Statuimus ,, runt Comitem Tyrolenfem. Is ,, etiam, ut quxcunque prsedia, quas- „ Ecclefis Patavienf. Epifcopus erat, „ cunque poflefliones, five Ecclefias, „ qui legitur e vivis excefliffe VIII. „ cum decimarum oblationibus p'rae- „ Idus Augufti An. 1124. Inchoa- „ fati Principes Luipaldus, Sc pater „ vit vero Epifcopus, Sc Comes prse- „ ejus Luipaldus , & csteri Parentes „ di&us hoc ipfum Coenobium ini- „ ejus, feu alii fideles de Euo jure „ tio in infula quadam Danubiana, „ ipfi Monafterio contulerunt, See. „ infra, aut circa civitatem fuam „ illibata permaneant.-Advo- „ Trafmaurianam fita, qus hodie ad- „ catus autem ejusdem loci Luipaldus „ hue S. Georgii nomen tenet. Ubi „ Marchio maneat, vel ejus hares, „ cum locus ifte inundatione qua- „ quicunque impofterum Marchiam „ dam Danubiana pene periiflet, fa- 3, obtinuerit. - - - Ad indicium „ MCXI. & lequenti, domino Udal- „ chio filia Elifabttba Ottocaro IV. Sty - „ rico Epifcopo Patavienfi, adjutor „ ria Marchioni decrevit, led una „ fuit in erigendo Monafterio ad Tra- „ cum Styria ad Auftriacos Princi- „ famure. „ Brufchius in Chron. „ pes deinde regreflum. - - AdjaceC Monaft. „ Herpogburgum elegantif- ,j dli celebre, Sc pervetuftum Ca- „ fimum Canonicorum Regularium „ nonicorum Regularium Collegi- „ Coenobium , quod eft in Auftria „ um, illius loco fubftitutum, guod „ inferiore ad Frayfum amnera in „ ab Ulrica - - Epifcopo Paflavienfi, „ ejusdem nominis infigni oppidulo „ anno 1112. non procul Hollenbur- „ (quod Auftri -Marcam vocant) „ go in D. Georgii honorem funda- >» per unum milliare infra S. Hippo- „ turn, exundantis Danubii aftn sla " „ lyti civitatem, in peramcen© loco „ befadarat. „ A. C, LIBER OCTAVUS. 457 a.c. tenus religioforum conventuum geffic; Parcntemfe dein- Melliriwn ceps & Mellicenfis, & quae plura fubinde liirrexerunt, ™ v * iotz 1113 Coenobiorum haberi voluit. Anno Seculi hujus tertiode- ““ um ' cimo, quo Mellicenfis Bafilica ab Udalrico Paftavienfi E- pifcopo ad III. Idus 06 tobris con/ecrata eft, novam do- tem, eamque ampliftimam adjecit, Parsecias nempe fex: Medlingenlem , Draskirchenlem, W eikendorffenfem, Lauchfeenfem, W uidersdorftenfem, & Ravel/pachenlem. His novem, eaque opulenta praedia adjunxit: manifefto utique argumento, quanto majorem ille Ipem in Divino praefidio , religioforum hominum precibus exorando, quam humanis in opibus collocarit. ( a ) Sed enim tot largitionibus provocata, non fatigata Htwieut ejus liberalitas videtur: anno enim mox lequenti, quoad Leyofdi 11 HIV. Nonas AprilesHenricus iHi, primus olim Auftriae Dux najciturc futurus, quarto inter filios loco natus eft, (b) Neubur- genfi Ecclefiae exordium fecit. Flammeolum nempe A- gnetis conjugis, pridie Calendas Junii, inter venandum reperifie fcribitur, e Sambuci virgukis fufpenfum , & ca- num indicio, ac Iatratu dete&um. Id cum a corruptio- ne tot annis intadlum pro miraculo eflet adftantibus, fatis pio Principi fuit, ut, quod dudum moliebatur pietatis NeuZurg. monumentum, eo loco, velut divinitusdefignato, con- ^ cclt ^ a dendum lulciperet. Quarto itaque Idus Julii, primus la- pis in fundamenta miftus ab Ottone, minOris, quam ere- xerat, Ecclefiae Praepofito, quod eum honorem Leopold! modeftia recularet. ( c ) Pars I. Mmm Vix (a) Hift. Fundat. Monaft. Mellic. apud Hier. Pezium, T. I. col. 299. „ An. igiturVerbi caro faSti MCXIII. „ ordinatione prasfati piiflimi Mar- „ chionis Leopolds IV. Monafterium „ hoc Medlicenje dedicatum eft a Ve- „ nerabili Domino, Domino lldalricoy „ PatavienfiEpifcopo, III. Idus Oft. „ Indid. XIII.-Eademque die „ ab ipfo gloriofils. Principe Lcopol- ,, do prsememorato , nobili dote do- „ tatum eft, videlicet fex Ecclefiis „ plebejanis : fcilicet Medling , Draf- „ cbircben , Wytyendorfl , Lauchfee , „ Wuldersdorff ^ Ravelfpacb. - - Infu- », per magna animi benevolentia prse- ,, fatus Illuftriftimus Marchio, Leo- „ paldui l R prsdia fubfcripta huic „ Monafterio noftro tradidit: unum „ quod noftro^ Monafterio Mediicenfi „ adjacet, fcilicet Mek{ , aliud in „ Laxulfridfleten , tertium in Czedlmti - „ rlngen, quartum in biewnhojen^xxm- „ turn in Ror, fextum in Gmfendorff t „ feptimum in Raddendorjj, odavum „ in Blewinckgl , nonum in Weyden- „ dorjf , cum omnibus ppfleftionibus „ ad eadem prsedia pertinentibus. „ ( b ) Rikard. Newb. „ Uemicus „ nafcitur, poft duos infantes de- „ mortuos, IV. Nonas Aprilis, An- „ no MCXIV. „ (c) Rikard. Newburg. „ Anno ,, MCXIV. prid. Kalend. JuniiMar- „ chio Lewpoldui venatus in lylva „ infra montem Cerium , ope canum „ allatrantium reperit nono abhinc „ anno e capite Agnetis ablatum ve- ,, lum in omni tempeftate ill^fum, „ e Sambuco pendens, & credidit, hoc figno fibi de ccclo oitendi lo«* „ cum, quosedificare deberet Eccle- » fam, BeneficiiZ S. Floria¬ ni Canon, a S. Leo- Jiitum. Hun gar i Auflriee fines fio- pulantur. 458 ANNALIUM AUSTRIA? Vix coepto opere, Leopoldum Ifinbertus, Canoni- a-c. corum ad S. Floriani Praepofitus interpellavit, & ut annua quaedam, e Riedmarchenlibus Collegii ejus pracdiis, ve$i- galia benigne remitteret, fiipplex adiit. Superavit fpem & vota pia Principis muniflcentia, & non ea modo, quas in pradens eflent per Riedmarchiam praedia, fed quae infu- turum quoque, piorum liberalitate, accefliira eflent intra juris fui trans Danubium limites, eo onere, plenis pietate 1115 litteris, abfolvit. (a) Sub id tempus in vicina Hungaria Colomannus Rex diem obiit, Stephano fiiio, ejus nominis Secundo, in re- gnum fufle&o. (b) Hoc Rege, repentina Hungarorum incurfio pacem, fan&io fub Principe feliciter adhuc con- fervatam, perturbavit. Hungariae procuratio, per Regis aetatem, penes Regni Proceres erat: fed quae caufa gen- tem, jam diu nobis amicam, ad inferenda nunc arma im« pulerit, nemo prodidit: id conftat, efFufos ingenti multi- tudine Hungaros omnem, quae Leythae fluvio proxima, Auftriae regionem foediffime depopulatos. Primus belli i* 1 ? fragor An. MGXVII. infonuit: idemque anno fequenti, quo Conradus Leopoldi filius, Paflavienfis olim, ac fub- inde „ fiam , quam pridem voverat pro „ falute patriae , & haeredibus ha- „ bendis. Unde ftatim exfcidi fyl- „ vam , & jam parata pro aedificio „ advehi juflit, 6c IV. Id. Julii pri- „ mum lapidem, fe & uxore prEeien- „ te, poni curavit per Ottonem , par- „ vse collegiatae Ecclefix, quam ibi „ erexerat, PrEtpofitum. „ Miran- tur hie aliqui, nullarn mirabilis hu- jus eventus in litteris Fundat. Neu- burg. fieri mentionem: Fed ejus rei filentium referri commode ad S.Fun- datoris modeftiam poteft. De die pofiti primi in fundaments lapidis aliquantum difcordat Chron. Clau- ftro-Neoburg. fic enim habet ad An¬ num u 14. „ Hoc anno Dominican j> Incarnationis inccepta eft fundari ,, Nnvenburgenfu bafilica. Marchio „ Liupoldus, ejusdem loci Fundator, „ cum ab eo tanquam a Fundatore „ cun&is adftantibus exigeretur, ut ,, in fundamento Monafterii primum „ lapidem poneret, ipfe, ut eratvir „ piiflimus, omnino contradixit, & „ hoc a Clerico debere fieri, dignum „ 6c juftum conftanter affirmavit. 5, Itaque iplb jubente & prasftante » otto primus ejusdem loci Praq>ofi- » tus, hoc anno Incarnat, (1114.) „ II. Idus Junii primum lapidem im- „ polixit in honorc Domini noftri „ JESU Chrifti, 6c glorio fie Virginis ,, MARLE. Eadem die accidie fe- „ ftivitas fan&orum Martyrum Bafi- j, lidis , Cyrini , Naboris , & Nazar ii. Ortilo ad An. 1114. „ Pius Mar- „ chio Li up alius lV. primum lapi- „ dem pofuit apud Ecclefiam fuam „ in Nuvcenburg. „ (a) Lit. S. Leopoldi datce Prsepo- fito ad S. Florianum, V. Idus Junii, Anno 1115. apud Hier. Pezium in Flift. S. Leopoldi c. 25. „ Noverint „ omnes, -- qualiter ego Liupoldus, „ Orientalis Regionis Marchio, ab- „ folverim in honore S. DEI Geni- „ tricis MARLE, 6c S. Floriani Mar- „ tyris, rogatu lfinberti, ejusdem Eo ,, cleCix Prcepofiti, cunfta pr£tdia> „ fiquae funt a fidelibus illi Ecclefi® „ oblata, vel adhuc a quoquam fhe- „ rint offerenda , a redibitione, vei „ reditu mei juris in Biedmarchja,^ 1 „ in omnibus locis mei regimi nis » trans Danubium pofitis. » (b) Samuel Timon S.J. i nCt ?. ro ^ Reg. Hungar. contra Thwroczii, ex- Bonfinii manifeftum errorem, manni mortem ad Annum ferentium. LIBER OCTAVUS. 459 natus. A ' c. inde Salisburgenfis Ecclefiae Antiftes futurus , primam in comafa ms Auftria Jucem afpexit, (a) vehementius increbuit. quanquam femel, iterumque pulfi hoftes, & in Hunga- Leot>oldo riam reje&i fint $ nec metus tamen deceflerat, nec pro in- juriis, quas villis late direptis, velexuftis, pracdis etiam pecorum, hominumque abdu&is intolerant, /ati$fa£fcum. Quare Leopoldus, qui turbatam omnium vicinorum pa- cem pridem averlatus, armorum in tempore locietatem cum Bohemorum Duce inierat 5 providusque in omnes cafus, jam Cetii etiam montis caftrum, & quaecunquead vim arcendam opportuniora videbantur oppida, probe mu* 1 II 9nierat, copias, quantas potuit, anno tertio contraxit, & trajebfco Leytha fluvio, in Hungarian! deduxit. Hie cum nulquam in confpe&um fe daret hoffis, copias irarumple- nas, ad arcem ( Caftro Ferreo loco nomen) rapit, Icalis- que admotis captam diruit, ac luccendit. Exufto eo praefidio, circumlatus per oppida vicina terror, agerque regionis ktiffimus ferro, ac igne deformatus. (b) Vice injuriis reddita copias in Auftriam revocatas. In Auftria fuperiore, quas cxtin&o in Cypro infula 1130 Welfoneleniore, ejusdem nominis filio parebat ad annum ulque ejus leculi vicefimum, quo eidem defun&o Henri- cus frater fucceffit, (c) Gleinchenfi etiam Coenobio ini* Pars I. Mmm 2 tium Cajlrum Ferreum captum crema - tUTo Ca) Rikardus Newbury. „ Chun- „ radus natus Non. Junii , Anno „ MCXVIII. port: duos infantes ex- „ tinftos. „ (b) Chron. Auftral. Admontenfe. Zwetlenfe vetus, Clauftro-Neoburg. Anno 1118. „ Ungari juxta Lytam „ Teutonicos vaftaverunt. „ Otto Frifing. lib. 7. c. 15. „ Ea quoque » tempeftate Stephanas Ungarorum J, Rex, Colomanni filius, cum magna » multitudine fines Regni clanculum 5, invafit, ac vaftatis terminis, ma- « nubias abduxit. Quern Illuftris 5 , vir Leopaldus Marchio , adjun&o i, fibiDuce Bohemorum fubfecutus, » ufque ad clauftra terras progredi- „ tur: capto ac fuccenfo caftro, quod « Ferreum vocatur, & cundfa in cir- « cuitu ferro , igneque vaftata terra, s) fine damno ad propria reverti- » tur. „ AlbericusMonachustrium fontium hsc Ottonis Frifing. verba lrefert ad An. 1120. Chromcon ve¬ to Mellic. recentiori interpolatum tnanu, ad An. 1112. quo Stpbanus //. ftondum Rex erat. Res annis fuis reddit Lewpoldus Campililienfis exRi- kardo Newburg. „, An. MCXVII. „ & duobus fequentibus , Stephanas „ Ungarorum Rex omnium vicino- „ rum pacem turbans , Letrpoldum „ coegit ad arma jungenda cum Du- „ ce Bohemorum , ut graves terra; „ noftrte vaftationes, & prxdas ab- „ du&as ulcifceretur. Primo ergo, „ & fecundo Ungros gravi clade re- „ pulit: tertio ejus terras invafit, & „ cajlrum Ferreum (Lingar. Vafvar') de- „ ftruxit. Suam autem curiam in mon- „ teCecio,ceu caftrum munivit, fic „ &alialoca. Nec Ungri contriti aufi „ funtredire. „ Chron. Paltrami ad A. 1117* jj Ungari juxta LHtam „ Theutonicos vaftaverunt. „ Chr. Auth. incerti apud H. Pezium T. I. p.556. „ A. MCXVIII. Ungari jux- „ tafluviumL;ta&e nos vaftaverunt. „ (c) Chron. Admontenfe. Chron. Bavar. Bernardi Norici ad An. 7119* „ We/pho Dux Wawariae, qui Do- » mui Chrernfamunfirenfi prsdia in Hall „ dedic, moritur, & Henricus frater „ ejus fuccedit. 5 > Gluni- senfts I'ce- nobii in Aujlria fuper lo¬ re exor¬ dium. Henrici y. Imper. ad pucem rcditus. 460 ANNALIUM AUSTRIA tium fa&um eft. Primus praeclari operis author Arnhal- a- c * mus quidam fuifle memoratur, quod Ottocarus Styrias Marchio Cheferavenfi praedio dotavit $ Bruno vero, Ar- nalhmi Glunicenfis filius, ad faftigium perduxit. Sum- ma tamen manus eidem non nifi ab Ottone Bambergenfi Epifcopo, viro inexhauftae in Religiola Coenobia munifi- centiae, acceffit, qui non argenti modo vim magnam, fed praedia etiam, fundosqueadjecit,, & indu&is D. Benedict Sodalibus, Monafterium ad aeternitatem ftabilivit. (a) Haec inter Iaetis omnibus, pax & concordia Cal- Iiftum Pontificem inter, ac Henricum Caefarem coaluit, &nubem temporum illam, qua: tot procellis & Regnum, & Sacerdotium mifcuit, aliquando difcuffit. (b) Nulli tamen ea res jucundior efle poterat, ac Leopoldo, ftu* diolo aeque Pontificis, ac affini Caefari amico. Filiorum ejus jam aliqui adolelcentiam iis artibus excolebant, qui- bus ingenia ad magnam fortunam inftitui folent. Otto- nem certe, qui a puero pietatem ac bonas artes toto pe- 6fcore complexus erat, ad jtacrae militise ftipendia, fub id tempus, tradudtum efle, fatis conftat. Leopoldus enim, qui Ottonis filii animum, ex indole, literisque, ad quas na- (a) Bernard. NoriciChron. Auftr. fed interpolatum manu feculi XIV. „ Circa hcc tempora Monafterium „ Glunich eft conftrudum anno Do- „ mini MCXXIII. a Brunone nobili, „ & Otacherus Marchio dedit eidem „ prcdium Cbeferaw , quod a Babtn - „ burcb habuit. „ Author Topo¬ graphic Auftriacae R. P.Carolus Gra- nelli fie habet: „ Glunicenft Benedi- „ dinorum Ccenobium - inchoaffe „ dicitur Arnaldus five Arnbalmus Do- ,, minus de Glunic An. 1120. vita „ fundus, ejusque filius Brunorius „ abfolviffe. „ P. Sebaft. Infprug- ger ejusdem Societ. JESU in Auftria fuperiori fua, adjungit. „ Funda- •>, tionem Arnoldi filius - - - Bruno a parentis obitu An. 1124. abfol- ■>■> vit, caftro fuo GlunicI^ - - in Be- „ nedidinum Coenobium converfo, „ Divique Andrec Apoftoli honori- „ bus confecrato. Modica initia, & „ jufto Ccenobio nondum pares re- ditus ad Brunnonis preces prcfatus Marchio Ottocarus , ejusque filius ” Leopoldus copiofe auxerunt, &fpe- „ ciali diplomate An.ii2 g u ^ a or dinavit, licet Ecclefia non- „ dum perfe&a effet. Praepofitum „ eorum fecit Ottonem , filium fuum, ,, adolefcentem , p ro q UO prseFuic „ Vicarius ipfe ad Parrhifienfem „ fcholam dimiffus eft. „ Chronic. Clauftro-Neoburg. ad Annum 11x4. „ Otto , qui liberalibus ftudiis appo- „ fitus, ut in Icriptis fuis jam claret, „ & diu in pofterum clarebit, in „ egregium profecit Clericu. Quern, „ cum adhucfcholaris effet,mortuo „ Ottone , primo NiwenburgetxfisEc- „ clefiae Praepofito, Pater fuus fecit „ eidem Ecclefiaz Prazpofitum , fub- „ fiftens ei Vicarium, Opolium no- „ mine. Deinde ex propria camera, „ & ex redditibusEcclefiae, cuipraz- „ erat, datis ei ftipendiis, ftudii cau- „ fa, mifit eum Parifius. „ Eadem referunt Arnpeckius in Chr. Auitr. & Suntheimius in Tabul. Claultio- Neoburgenfibus. 00 Rikard. Newburg. „ Em- „ Rut Adolefcens nafcitur XVIII, Kal. Sept. An. MCXXIV. „ 462 ANNALIUM AUSTRIA Neuburgenfi Bafilicse inferri juffit, ac in Principe Templi a. c. ara religiofa cuftodia aflervari. Paucos dies ea Iaetitia te- nuit: Otto enim, falutatis fupremum Parentibus, in Gal- liam mox fe retulit, diffimulato prudenter confilio, quod mens DEO plena fortafle jam tunc agitabat. ( a ) Sub ^ tempus Henricus V. Imperator, vix de- rhmort. guftata triennio Imperii pace, ad X. Calend. Junii, An¬ no MCXXV. line liberis defundlus eft. (b) Orbitate ii»? i&a Germania inter multos Imperii Candidatos vix re- perit, quem Succeflorem daret. Imminebat huic fafti- gio flagrantifllme, Fridericus Dux Suevise, Agnetis, quae Leopoldo poftea Auftrio nupferat,ex priore Friderici Ho- henftauffii conjugio filius : (c) led quod Principibus pa- rum placerent tarn concitata Friderici ftudia, & Albertus Moguntinus, Henrici V., a quo captus,ac fame pene ene- ftuserat, ftirpem averlareturj (d) alii ad fummam re¬ rum (a) Chron. Clauftro-Neoburg, ad An. 1114. „ Unde dumpoft ali- „ quot annos rediret ( Otto , ) Eccle- „ fiam fuam, videlicet Niwenburgen. ,, fern veneratus, attulit ei Reliquias: „ quas feftiva populi Sc Cleri pro- „ ceftione Marchio, Pater ejus, fuf- „ cipiens, venerabiliter fuper aram „ S. MARINE, ut curatiflime ferva- „ rentur, deportari fecit, lit au- „ tem eidem Ecclefise perpetuo ma- „ nerent, nomen Reliquiarum, ut „ dicitur, prodere noluit. Paucis „ vero diebus domi demoratus, de- „ nuo ad Scholas rediit. „ (b) Conrad. Urfperg. An. 1125. ,, Heimicus Imperator > - - - diem „ claufit extremum X. Kal. Junii. „ Confentit Annal. Saxo. Chron. Mel- lic. Chr. Admont. A. 112^;. „ Hein - ricus Imperator V. - - - absque „ haerede defundus eft. „ (c) Author Synchron. de Eled. Lotharii Saxonis apud Hier. Pezium Tom. I. col. 570. „ Dux autem Fri- « dericus - - utpote qui animum jam „ in regnum intenderat, St quad fpe ,, certa prazoccupaverat, - - paratus „ in Ilegem eligi, fed non in Regem „ eligere, prius explorare volebat, „ quem ex omnibus Principum affen- „ fuspromovere pararet, - - Porro „ Dux Fridericus » ambitione cazcatus, „ fperans fibi confequenter referva- 3» turn, - - quod e duobus ( Lotha- i> rio Sc Leopolds )) vidit humiliterre- » futatum, jam fine condudu ur- „ bem - - ingreftus eft, St Princi- „ pum conventui fociatus, in Regem „ eligi paratus aftabat: lurgensvero ,, Moguntinus Archiepifeopus con- „ fulto requilivit a tribus prazfatis „ Principibus: utrum fine contradi- „ dione-- finguli quoque ter- „ tio communiter a Principibus ele- „ do vellent obedire ? Ad quK ver- „ ba Dux Lotbarius, ficut St pridie, „ ne ipfe ullatenus eligeretur, hu- „ militer expetiit, St eligendo cui- „ cunque fe, ut Domino Sclmpera- ,, tori Romano obedire promifit. ,, Idem de fe Marchio Lutpoldus pu- ,, blice profeflus, St Regni ambitio- ,, nem, Sc futuri Regis azmulationem, „ facramentoa fe removere volebat. „ Requifitus igitur Dux Fridericus, „ utrum ipfe quoque, ficut Sc caz- „ teri - - idem, quod cazteri fece- „ rant, facere vellet ? fine confilio „ fuorum in caftris relidorum fe re. „ fpondere necvelle, nec pofle afle- „ rit: - - videntes ergo Principes „ tantam Ducis ambitionem , tam- „ que violentam quafi debitaz fibi „ poteftatis exadionem, nequando „ fibi prazficeretur, unanimiter re- „ fellebant. „ (d) Conrad, llrfperg. Anno m 5 : „ Cazfar ( Henricus V. ) ab urbe fecel- „ fit, St poft paucos dies Adelbertum, „ quem jam per annos tres ardmi- „ ms mancipaverat cuftodiae, vix „ nimirum ofilbus hazrentem,utcoa- „ dus promiferat, cathedra fuse re- LIBER OCTAVUS. 463 & rum candidati proponebantur, Lotharius Dux Saxonum Leopoldus Auftrius, acCarolus Flandriae Comes, virtute s.Uopoh animi, opibus, rerum gerendarum prudentia praeftantes duslmpe- omnes. (a) Sed poftremi minor habita eft ratio, Proce- rumque fuffragia ad duos rediere. (b) Memorabile hoc loco modeftiae certamen exortum depress proditur, utroque oblatum fibi nomen Regium, pofitis humi genibus, profufisque lachrymis deprecante. Vicit onorem ' tamen ad extremum pia Leopoldi pertinacia, Regnique diadema in Lotharium tranftulit. (c) Salutato eo Rege Leopoldus, cujus ftudium omne in amplificando divino cultu, formandisque ad pietatem liberis verfabatur, adlis DEO gratiis ad Provincial, ac famili;e fiiae procurationem lcetus in Auftriam difceffit. Adalbertus, filiorum Leopoldi natu maximus, ado- Adalber- lefcentiam jam egreftiis, duodevicefimum agebat annum, [ZZTus patri per omnia fimilis, nec pietatis modo, a qua nomen S.Leopol- poftea meruit ; (d) fed armorum etiam ftudiis addi&us. di $ lius Vigebat ea tempeftate, religiofum admodum, piumque inftitutum, juventutem nobilem, ubi ad militarem aeta- tem perveniflet, folennibus, facrisque fere ceremoniis mi- „ mific. „ Chronicon Cafinenfe. Lib. 1. cap. 87- „ Archiepilcopus ,, autem ( Albertus Moguntinus ) fe- „ rali zelo adverfus cognationem „ Einrici Imperatoris defarviens, & ,, de Imperiali culmine Fridericum & „ Conradum , nepotes ejus propellere „ cupiens, ob illorum odium - £0- „ tbarium - - utilem atque idoneum „ ad Imperiale faftigium accipien- „ dum judicavit. „ Extat apud Mu- ), rator. Tom. IV. ( a ) Otto Frifing. lib. 7. cap. 17. „ Anno ab Incarnacione Domini „ MCXXV. defundo absque hsere- „ de Hemico quinto Principes Mo- ,, guntias (Annal. Saxo addit: in fe- „ fto S. Bartholomad,) conveniunt, „ ibique habito de fucceffore confi- „ lio, quatuor regni optimates, Lo - „ tbarius Dux Saxonum , Fridericus ,, Dux Suevorum, Leopaldus Marchio „ Orientals, Carols Comes Flandria; » adregnumdefignantur. Tandem j, Lotbarius natione Saxo , patre Ge- ,, iehardo, voto omnium, renitens „ valde, acreclamans, ad Regnum , } tradus. „ ( b ) ' Narrat. de Eledione Lotharii Auth. Synohrom. Caroli nec men- tionem facie, forte ex eo, quod te¬ lle Gilberto Brugenfi Notario in ejus vita, cap. x. apudBolIandumTom.I. Martii, ad diem fecundam ejus men¬ tis, adComitia noncomparuit. (c) Auth. Synchron. de Eledione Lotharii. „ Abfente autem Duce „ Friderico , reliqui duo ( Lotharius & „ Leopoldus ,) qui aderant^ oblatum „ fibiRegii nomen Imperii, profufis „ lachrimis, genibusque terras defi- „ xis humiliter renuebant. - - p ro . „ inde cum dimiflis jam pramomina- „ tis, Principes admonerentur, ut „ communicato confilio diligenti ra- „ done perfonam quanerent, quam „ - - - Regno praeficerent, fubito „ a laicis quampluribus : Lotbarius „ Rex fit, clamor exoritur, Lotharius „ rapitur, Lotharius humeris impo- „ nitur, & regiis laudibus, renitens, „ & reclamans extollitur. „ (d) Arenpeckius in Chron. Auftr. „ Albertus S. Leopoldi primogenitus, „ vir utique timoratus, DE 9 ’ ^ ^ c_ „ clefias devotus, religioms verus ,, amator. „ Suntheim. in Tabuhs Clauftro-Neuburg. „ Albrecht , ge* „ nant der Andecbtig, &C. „ Equeflri- busarmis dt mors accingi- tur. S.Leopol- di in Ca¬ nonic. ad S. Nico¬ la um li- kralitas. Otto fi- lius Mo- rimundi in Gallia Cijlercien «• fe injlitu- turn am- flsBitur. 464 ANNALIUM AUSTRIA litari baltheo prascingendi. Laudatum eum morem Leo- AC * poldus hoc anno, renova vit, &Alber turn filium, cum cen¬ tum ac viginti aliis ex Auftriaca nobilitate, equeftris ejus dignitatis infignibus Mellicii ornavit. (a) Caufam folennis pompas hoc anno celebratas in hel¬ ium cum Boritio, Belae Hungarias Regis aemulo, geftum quidam conferunt: fed iftud tempori parum congruit: Ste- phano II. adhucRege fuperftite, quo vivo,ambitiofaeapro Regno certamina fufcepta efle, nemo facile fibi perfuadebit. (b) Verofimilius videtur: Albertum,NobiIesque ceteros ad comitandum Leopoidum Patrem Moguntina in Comitia deftinatum j (c) vel regendae interim provinciae iis hono¬ ris infignibus authoratum. Reverfum e Comitiis Leopoidum Patrem, dum ad priftinamin pias caufas liberalitatem, novam addit, & Ca- nonicorum ad S. Nicolai Collegium, Paflavio propinquum, 1 126 Schwarzachenfi praedio, vineisque Ibfepurgenfibus donatj non multo poft inexpedati e Gallia nuncii certiorem red- didere, Ottonem filium, miflo rebus humanis nuncio, ill religiofam Ciftercienfium familiam fe abdidifle. Ingens ea tempeftate S. Bernardi, totiusque, cujus alter fere Pa¬ rens habebatur, Cifiercienfis Ordinis nomen erat, in Gal¬ lia praefertim, fanditate morum, voluntaria vitas afperi- tate, rerum humanarum delpicientia partum, ac con- firmatum. Ottoni, cujus inoculis tarn rara virtutis exempla erant, id fatis fuit, ut abdicatis, quos Pater, quos agnata Caefaribus familia, quos favor Principum fpondebat, honoribus, opi- busque, Morimundi, quo nutu Divino diverterat, facra ejus loci captus folitudine , fanditateque, fe includeret, religiofisque tironibus, cum quindecim, quos eodem de- duxerat, fummae fpei , nobilitatisque fodalibus, adfcribi poftularet. Non erat, quod expulfam metueret virtus tan- OO Chron. Auftral. Anno 1125. n Adalbertus filius Marchionis Leupol- n di cum centum viginti aliis accin- „ gitur gladio. „ Confentit Chr. Clauftro-Neoburg. ad hunc annum. Rikard. Newburg. „ Adalberts - - „ miles fadus eft in Meli{, Anno „ MCXXV. „ (b) Chron. Clauftro-Neob. Anno 1121. Stephanas Rex Hungarorum „ obiit. „ Ut & Chr. Auftr. & Ad- montenfe, & Salisbury confirmant. (c) Conjici fortaffe ex eo poteft, quod Author anonym, de Election® Lotharii Imperatoris Icribat : „ Sa- „ xonum - Principes ultra Renutn, „ difpofitis in ripa fluminis fine nu- „ mero caftris honorifice confede- „ runt, & fuper eos Luipoldus Mar- „ chio cum Duce Bawarico, cum „ magno militum collegio. » Mili- tum nomine plerumque hoc tempo¬ re Equeftris Nobilitas intelligebatur, ut conftat ex Diplomats. ^ LIBER OCTAVUS. A *c. tanta, praefertim iis do&rinae, generisque Iurninibus illu- ftrata. (a) At enim Parentes, quantumvis praftanti pietate claros, non dubitem, inopinato filii confilio nonnihil per- culfos : animum tamen in potentate habuere, filiique tarn longe pofiti defiderium ilia cogitatione Ienivere, quod DEO id cordi fuifle crederent 5 cujus obfequiis, quamvis diver- la paulum ratione, Ottonem jam dudum devoviflent. Et Retit ille in propofito immotus, religiolaeque virtutisea ipecimina dedit, ut circuma&o, qui periclitandis tironi- bus lolenni more praefinitur, anno, Parifios mox iterum adTheologica ftudia, quibus poftea inter paucos eminuit, fit miflus. (b) Sub id tempus continuatis prope funeribus & Ca- rinthia, & Styria Principes fuos extulit. Primus anno le- 1127 ptimoac vicefimohujus feculi Henricusex genteEppenftei- nia Dux Carinthiae ad plures abiit, ambiguae Princeps fa- mae, & defuo tam iiberalis, quam alieni cupidus. (c) Haud fcio, an huic, an ejusdem nominis ex Ortenburgicis Succefiori tribuenda fit Sophia Conjux , qux Sigehardo Comiti de Scala, lecundis poftea nuptiis, in manus con- Pars I. Nnn venit. Parifios adfludia remitti¬ tur. Mors Henrici Due. Ca. rinthi&t ( a ) Rikardus Newburg. „ Otto „ fitMonachus Grifeus inMorimun- „ do An. MCXXVI. „ Chronic. Clauftro-Neoburg. ad Annum 1114. „ Ibi propofito tempore ftudii trans- „ ado, dum ad propria redire pro- „ perat, in Coenobio Morimundenfi, „ ubi pernodaverat, fe Monachum ,, fecit cum aliis quindecim , qui fe- ,, cum venerant, elediflimis Cleri- „ cis. Qui etiam, ut ab uno illo- „ rum audivi, Friderico nomine, qui „ & ipfe in Abbatem Pomtyrtenperge, „ & deinde in Hungaria, in Epifco- „ pum eledus fuerat, omnes in di- ,, verfas dignitates promoti funt. Ortilo ad An. 1126. „ Hoc anno „ didus otto adolefcens, aliquando ,, e fcholis rediens, cum XV. nobi- ,, libus, & egregiis Clericis, hofpi- tium unius nodis, vocante DEO, 5> petnt, & obtinuit in Moritnundo^ ,, quod fuit unum de quatuor pri- „ mis Ciltertii filiabus. Ibi omnes „ compundi devotione loci, Novi- „ tii fadi Hint. , } j) e Donatione Colleg. Canonic, ad S. Nicolai do- cumentum affert Hundius Tom. II. pag. 396. „ Notum fit omnibus ,,-quod Marchio Leupoldus , & ,, Agnes uxor fua, cum confenfu , & „ manu filiorum fuorum, tradide- „ runt fratribus S. Nicolai Patavien- ,, fibus II. Vineas ll/fepurch, cum man- „ cipiis ad eas pertinentibus. Infu- „ per aliud prsdium, Schwarzacb, eis- „ dem fratribus tradidit, & jpfeprs- „ fens ibidem ejusdem praedii termi- „ num pofuit, &c. - annoablncar- „ natione Domini MCXXVI. ( b ) Ortilo ad An. 1127. „ Iidem „ focii omnes per Profeffionem hunt „ Monachi. Otto iterum Parifios mit- „ titur ad fcholas altiores ex Or- „ dine. „ Et confirmat Catalogus Abbatum Morimundenfium , apud Linckium ad An. 1129. „ In Mo- ,, nafterio Morimundi Ordinem pro- „ felfus, mox Parifios apud celebrem „ fcholam illam - - miffus eft. „ (c) Charta Donationis fads ad Coenobium S. Lamberti in Styria ad An. 1103. apud Bern. Pezium Cod. Diplom. §. LXXI. pag. 283. Et Biographus Conradi I. SalzburgenE Archiepifcop. apud eundemTom.II. Aneedot. Cap. XI. (A) Do- 466 ANNALIUM AUSTRIA? venit. Alterutri nuptam fuifte, fatis conftat, antequam a.c S igehardo jungeretur. (a) &Leopoi- Secutus, biennio poft, Henricum eft Leopoldus, Sty- II2 9 tyi‘J Ch ‘ rix Marchio, ex Elifabetha S. Leopoldi Auftriaci forore natus, (b) amplamque Affluentinae, ac Martiae vallishae- reditatem ab Henrico Eppenfteinio teftamento fibi reli- ftam, Ottocaro filio moriens tranfcripfit: clarus & reli- gione, & fbrtitudine Marchio, a qua nomen fibi ad pofte- ros infigne meruit. Is eft Leopoldus, qui &Conradum I. Salisburgenfem Archiepifcopum, poft diuturnum exilium, Ecciefiae caufa toleratum, fuis ipfe armis in Sedem Juva- venfem reduxit: (c) & Ciftercienlem familiam, vixdum in Germania cognitam, extru6lo ampliffimo ejus inftituti Coenobio, primus Runae in Styria collocavit. (d) Henricus Tertius, fedLeopoIdomultumdifllmilis, mortalita- U 3 ° £Igettn tem ex P^ ev ^ Henricus alter, qui Carinthiae Ducatum pri- t* Duns mus, poft extimftos Eppenfteinios, in Ortenburgicos tra- C z r j i ? t o h : duxit, aufpiciis tamen, nec piis fatis, nec Duci laetis: nam injejiC cum e facrorum Antiftitum praediis, rebusque acceffio- nem provincias adjungere pararet, inter ipfa penc belli pri- mordia extintftus eft. Henrici Principatum, unaque ho- ftilem in facros Praefules animumEngelbertus, ejus frater, fufce- (a) Documentum Formbacenfe ex Chronico Gloggnizenli fupra I.7. p. 427.relatum. (b) Chron. Admontenfe A. 1129. „ Liupoldus Fortis Marchio obiit. „ Sigismundus Pufchius S. J. in Chro- nolog. facra Styrite, diem obicus ex Voravienfibus, Cremifanenf. &Ru- nenfibus Tabulis adjecic: VII. nempe Calend. Novembris An. MCXXIX. fed Dodechinus mortem ejus cum Chronico Reicherlperg. & Zwetlenf. apud Abb. Linckium, & Chron. Au- ftraii ad A. 1128. conferunt: Dode¬ chinus, „ Lubaldus quoqueMarchio oi de Sceyre, (Steyre,) vir corpore n & animo praeftans, defungitur. „ Reicherfpergenfe vero: „ Luitpoldtts „ Marchio obiit. „ At Chronic. Auftrale Marchionem eum Carinthio- rum vocat : „ Leupoldus Marchio „ Carinthiorum obiif. „ Cujus no¬ minis rationem afFerunt Voravienfes Charta:: „ Fa&us eft hasres Leopol- „ dus Marchio ex teftamento, &mi- „ nifterialium voluntate Henrici Du- ,1 cis de Eppenflein. „ Heinricus is erat Dux Carinthise ex ftirpe Eppen. lleimnji Sc Avelanzenji , ConditorCcc- nobii ad S. Lambertum in Styria, Sc Anno 1127. mortuus. Quanquatn alioquin Styria olim Marchia Carenta- 73i a viteris fuerit. (c) Chron. Admont. de Chunrado Salisburgenli Archiepifc. agens fcribit ad An. 1106. „ A Liupoldo , Styrenfi „ Marchione, in rnanu forti requiii- „ tus, poft annos novem ad Sedem „ luam honorifice redu&us eft. „ Chron. vero Reicherlp. ad An. 1122. „ Chunradus Archiepifcopus ad Sedem „ fuam reverfus, poft feptem fere „ annos , quibus exulaverat, See. „ His feptem annis ft annum Sc XVI. hebdomadas alias , quibus in valle Admuntenft latebat, antequam in Sa- xoniam iret, novem anni colligeti- tur. (d) Lit. Leopoldi Fortis Marcliion. Styr. apud Pufchium Chronol. S. Sty¬ ria: pag. 303. Part. I. „ Huncenim „ locum (loquitur de Runa feu „ na) ipfi fan ft* Genitrici, femper- „ que Virgini MARINE pro mea, ,, meorumque falute a fundo con- LIBER OCTAVUS. 4 g 7 c. flufceplt. (a) Res illi cum Gurcenfi inprimis Epifcopo Hildeboldo erat, cujus caftrum Frifacenfe, vi ac armis fibi lubjicere laborabat. Hildeboldus, qui le caftro ipfe injecerat, acri pri- mum obfidione prefiiis, Engilfchalci tamen viri nobilis, ac Salisburgenfi Archiepifcopo fidelis opera, tam ftrenue fortiterque Engelberto reftitit, ut oppugnationem arcis, in lentam obfidionem vertere cogeretur. Ea ejusmodi fuit: caftra tria, quatuorve, tumultuario opere excitata, velut corona Frifacenlem arcem circumdabant, armis, mi- litibus, ac omni hcftili apparatu inftru&a: his Frifacum oppidum, quod ea tempeftate cis fluvium e regione caftri erat, trecentos quotidie cives, clypeis loricisque'inftru- s.ieopoi. <5tos adjungebat: quofa&um ut mutato belli genere, cum fame magis, quam cum hofte collu&andum ellet: nec fi- piasinCa- nisdiuturnae obfidionis apparebat, nifi condudtee a Leo- rinth . iam poldo Auftriacae copiae & caftra hoftilia diruiflent, & di£ Gurcenfi perfis in fugam Ducis Carinthii militibus, arftatum diu fyftopo: Epifcopum in libertatem afteruiflent. (b) Dum copiarum pars una Hildeboldo Gurcenfi fiib- item m fidio eflet in Carinthia 3 altera in Ba variam mifla eodem pene tempore Ratisbonenfi Epifcopo Henrico, fiippetias tulit. Epifcopo. Henricus caulam& foam, & communemWolfratshufise, ex qua ortus erat, gentis adverfusDucemBavarianHenricum, qui arcem Wolfratshufiam obfidione premebat, comple- xus, prater Fridericum C. de Bogen, fcOttonem, fratris Pars I. N n n 2 filium, (a) Biograph. Conradi I. Salisb. Archiepifcopi, cap. 12. apud. Bern. Pezium Anecdot. T. II. Parr. III. co- lum. 242. „ Henricus ( Dux Carinthia) s , feftina morte fublatus, Engelberto » fratri crudelitatem, quam contra ,, Ecclefiam excitaverat, profequen- „ dam cumDucatu dereliquit. Quern „ tamen prajfatus Epifcopus Gurzen- „ fis ( Hildeboldus ) parva miniftro- ,, rum fuorum, 6cmagna virtutedi- „ vina fortiter depreflit. „ (b ) Vita Conradi 1 . Salisburgenf. Archiepifc. c. 12. „ Unde cum ab » illo ( Engelberto Duce ) in caftro 5 , Frijacenfi claufus primum obfidione militum teneretur, & ulque ad „ extremam neceflltatem dedudus „ effet, adjuvante eum fideliter En~ yi gilfcalco , Miniftro Ecclefiae Salis- „ burgenfis, tanta vircute , tanta- „ que conftantia caftrum defendit, ” » ut holies illud capi ullo ingenio „ ,, vcl Iabore pofle defperantes, obfi- „ dionem folverent. Prius tamen „ conftrudis, ne liberam haberent „ exeundi, vel quoquam progre- „ diendi facultatem, tribus vel qua^ „ tuor caftris ; & militibus difpofitis, „ adjunda etiam villa Frifacenfi, qua: „ tunc non, ficut modo fub caftro, „ fed contra caftrum ex altera parte „ fluvii in medio decurrentis pofita „ erat, & quotidie trecentis fere lo- „ ricis 6c clypeis inftrudos cives ha- „ bebat. Coadus tandem tam diu- turna 6c crudeli afflidione, Mar- chionem de Auftria Liupoldum , Patrem Henrici, qui adhuc fuper- eft, 6c Ducis nomine P oIIe £’J cunia conduxit, fefeque ab his, quibus diu circumdatus erat, prel- furis auxilio illius liberavit, de« ftrudis caftris, quibus vallatus erat, &adverfariis omnibus'longe difperfis. » Henricus & Leo¬ poldus ji - Hi armis ttccin&i. 468 ANNALIUM AUSTRIA Eli um, Leopoldum etiam Auftriacum in armorum focie- tatcm pertraxerat. Jamque ad Ifaram fluvium caftra ca- ftris objedfo erant, cum Otto Wittelfpachius, Fridericum & Ottonem, recon ciliandas fpe gratiae, ad pacis confilia inflexit. Sed Dux deditione nihil placatior, 8 c ignes Wolf- ratshufio caftro fubdidit, 8 c Ottonem Comitem in cufto* diam dedit: Ratisbonenfi interim Antiftite, ut pacem re- dimeret, ad cedendam Duci,fiduciario nomine, quern ad iEnum habebat, Comitatus praefed:uram adacfto. ( a ) Copiasne gemino hoc bello Leopoldus ipfe duxerit, an filiis dudhndas commiferit, pro certo non adirmem. Meminit quidem Leopoldus junior, Sandli filius, Patrem fuum per Reicherfpergenfis juris agros exercitum dedu- xifte j an ad hanc tamen, vel ad fuperiorem, quam bello inter Henricum Quartum, Quintumque gedo fufceperat, expeditionem pertineat, non meminit. (b) lllud ex Ri- kardo Neuburgenfi condat, Henricum, quarto inter fra- tres loco natum, equedrem jam honorem, quanquam-* adolefcentem admodum, A. MCXXX.ede adeptum^ (c) dilato Leopoldo fratre, tertium jam ac vicefimum astatis annum agente, & anno primum fequente, armis folenni more Neuburgi induto: (d) id quod conjeduram pra> bet, Leopoldum hunc juniorem aut morbo, aut bello for- tafle ab equedris honoris communione, anno feculi triced* mo, fuifle impeditum. Otto- (A) Conradus llrfperg. edit. Bafil. pag. 290. „ Port hsc rediens in Ba- „ wariam, bella plurima peregit, vi- „ delicet contra Epilcopmn Ratispo- „ nenfem, Henricum nomine, unum „ de nobiliflimisBawarite, patruum „ Ottonis Comitis de Wolfratenbufen, „ & contra fupradi&um Fridericum „ Advocatum Ratisponenfem, & di- „ ftum Ottonem de Wolfratebufen. Hi « quoque in auxilium fuum habue- 3> runt Luipoldum Marchiomm Orienta¬ ls lem ; qui omnes, congregato co¬ s’ piofo exercitu, caftra juxta Ifaram ,, fluvium pofuerunt, ut attentarent „ Ducern ( Henricum ) de finibusillis 5J expellere. ^ - - Cumque pugnam „ inire debuiflent, Otto Palatinus de 5 , Witilinsbach , - - - Fridericum Ad- „ vocatum, Confobrinum fuum, & Ottonem Comitem, generum fuum, » ad hoc induxit, utin poteftatem n Ducis fe traderent, & caftrum « Wolfratebufen , quod milites Ducis w dudum obfederant. Dux itaque ,, ipfum Ottonem Comitem cuftodiai „ militum deputatum abduxit, & „ caftrum cum tedificiis incendif. „ Poftmodum quoque EpifcopusRa- „ tisponenfis in gratiam Ducis rediit, „ & 'Comitatum, quern habet Epi- „ fcopatus Ratisponenfis circa Enum „ fluvium, ei in beneficio conceflit. „ Annum creati Henrici Wolfratskufii , Ratisbon. Epifcopi confignatChron. breve Ratisbon. Epp. apud Eccardum Tom. II. Script. German. „ Anno „ Domini MCXXXI. Henricus , Ba- „ benberg. Canon. Ratisponas prsefi- „ citur Epifc. &c. „ Fufe de his Aventinus Boic. 1 . 6 , c. 3. n.12. & c - 00 Litt. Leopoldi Ducis in Chr. Reicherfperg. ad An. 1141. „ Dum „ exercitus, vel Patre meo Luitpoldo , >, vel me_ ipfo ducente, per terras „ eorum iret, ac rediret. „ (c) Rikard. Newburg. „ Henricus „ fa&us miles An. MCXXX. ,3 (d) Idem. „ Levrpoldus - fa» fubftitutoque in Regno Bela , Al- 3 > mi filio, a Colomanno quondam pa- ,, ricer cum Patre Almo luminibus „ orbato, Boricius , qui & ipfe Colo- r> mann 'i 1 fed ex alia, quam Stepha - ,, nut matre, Ruthenorum, leu Chios „ (Kiowenfis) Regis filia, natus effe „ dicebatur, Regnum paternumre- „ quirit. Deinde in Grseciam tran- „ liens, confanguineam fibi Impera- „ toris Calojoannis copulavit, acpoft „ Poloniam ingrediens, Ducem ter- 5 > ra: illius ad voluntatem fuam in- »> clinavit, ipfe cum exercitu adju- « torio illius ex vocatione quorum „ dam llngarorum Comitum, fyl- „ vam, quas Polinios, & Ungaros „ fejungit, tranfiens Pannoniam in- „ greditur. Verum Bela Rex, afci- „ to fibi Alberto , Leopaldi Marcbionit ,, filio, qui ejus fororemhabebat, ac „ quibusdam de Regno noftro No- „ bilibus, Boricio occurrunr. Illeve- „ ro audito ftrepitu, ac adhortan- ,, tium voce , ex linguae idiomate, „ Teutonicorum multitudinem in „ acie fore cognofcens, illorum po- ,,'tius, quam Ungarorum terrore „ perculfus , una cum Polonorum „ Duce, amiflis in fuga multis, terga „ vertit. At in ipfo primo llngaro- ,, rum & Polonorum congreffu, an- „ tequam Teutonici fupervenirent, „ ex utraque parte cajfis plurimis , „ quidam ex illis, qui ex parte Bela „ aderant, fed hoftibus fuos perfide „ tradiderant, jufto judicio fraudis „ fuaepcenas perfolventes, occubue- „ runt. „ Chronic. Admont. An¬ no 1135. „ Be/rt ccecus Rex Unga- „ rorum, de Bolaniis triumphavic, „ fed in dolo. „ LIBER OCTAVUS. 471 A - c - dam Ottonis in Monafterium feceflu, hunc quoque Pari- ad condifcenda do&rinarum ftudia transmifit. (a) Utque totus erat in religionis cultu promo vendo, 8c au- gendo j ita nova pietatis confilia animo agitabat. Difpli- cebat pio Principi Neuburgenfium, qui ad id tempos erant, Canonicorum parum diligens in Divinis ftudium, moresque fan6titati loci, officiique pares requirebat. Tales, cum in Canonicis, qui e S. Auguftini praefcripto vitam agerent, obfervaflet alias y ejus inftituti Sodales, de Regi- mari Paflavienfis Antiftitis confilio, mutatis prioribus loci inquilinis, Neuburgi fubftituit. Id ad An. MCXXX1II. fad:um referunt Annales celeberrimi ejus Collegii, qui 8c Conradum Salisburgenfem Archiepifcopum, 8c cum Re- gimaro Paflavienfi, Romanum, Gurcenfem Epifcopum, prxfentes ei celebritati affuifte teftantur. ( b ) Novello Canonicorum coetui, quos ex vicinis reli- giofae ejus familix Collegiis evocatos non dubitem , Hart- mannus, qui turn Chiemenfem agebat Praepofitum, Prse- ful datus eft, magnarum vir laudum, 8c quern beatorum Coelitum numero virtutis merito plerique accenfent. ( c ) Non parum erat certaminis Leopoldo, ut virum tantum, quern omnes certatim expetebant, a Conrado Archiepi- fcopo impetraret. Sed ingens pii Principis authoritas, tan. tique operis molitio difficultates quaslibet evincebat. Hart- (a) Rikard. Newburg. „ Chun- „ radus - - mitcicur Parrhifios An- „ no MCXXXIII. „ (b) Chron. Clauftro - Neoburg, ad A. 1114. „ Marchio pater ejus „ ( Ottonis) cum jam viderec locum „ filiivacare, & EcclefiamNiwenbur- „ genfem , prceter fe, proviforem „ non habere, ficut vir providus, „ 6c DEO devotus, mittens invita- „ vit in domum fuam, Venerabiles „ Viros Eberbardum ( imo Conradum ,, Primum ) Archiepilc. Saltzburgen- 3) fem , Regitnarum Epifcopum Pata- „ vienfem, Romanum Gurcenfem, & „ alias complures religiolas perfo- „ nas. Horum ordinatiftimum ad „ DEI voluntatem confilium fecu- „ tus , Canonicos f®culares, qui fibi „ videbantur divina negligenter, & „ nimis remifle agere, decentiflimc „ avertit, & Regularibus Beati Au- „ gujiini , viam regiam, 6c optimam „ formam vit® tenentibus, anno In- „ carnationis Domini MCXXXIII. }J eundem locum perpetuo tenen- „ dum poteftativa manu tradidit. „ man- Confentiunt his Chron. Ducum Au- ftri®. Zwetl. Chron. Auftriac. Pal- trami, 6c Chronicon Auftral. ad An¬ num 1133. folus Anonym. Leobien- fis refert earn mutationem ad An¬ num ii3i.Summarium Canoniz. S. Leopold! March. Auftri® Fundam. V. h®c de Clauftro-Neob. habet. Dum 33 ageret in humanis, folemne Mona- „ fterium Beat® MARINE Virginis „ fub ordine Canonicorum Regula- „ rium B. Auguftini _ ( conftituit ) „ quod ufque in hodierna tempora „ famofum atque gloriofum fuper cun* „ £h illius Patri® Monafteria in lau- „ dabili obfervantia perfeverat. „ (c) Chron. Clauftro-Neoburg, ad A. 1114. „ (Canonicis) Regulari- „ bus Beati Auguftini - - eundem „ locum perpetuo tenendum pote- „ ftativa manu tradidit:Pr®p<^ tum „ eis pr®ponens, eorundem Vene- „ rabilium Virorum confiho, i r®- „ pofitumChymenfem Hartmannum „ nomine, Virum fandiffim® Vit®, „ Virum DEO & hommibus acce- pcum. „ r> Clauftro* Neobur - gi Cano - nicis fe~ cularibus Rjcgulares S. Amu- o Jlini Jub- ftituun- tur . Hart- manno , frimo loci Pra- pofito de- ftgnato . 472 ANNALIUM AUSTRIA Clauftro- Neobur~ gum in Roman. Pontiftcis tutolam fujcegtu. Ottonis f/ii con - filio , Ci- (lercien- fesMori- munfto inAuJir. evocan - tur. mannus prxfe&urae admotus, nihil prius, antiquiusque habuit, quam ut certam quandam, ftabilemque formam, adtionum, temporumque ordine definitam, praefcriberet, ac in mores induceret: id adeo feliciter ceflit novo Prae- fuli, ut fexcentis his, quibus nobiliffimum id Collegium jam {Petit, floruitque annis, indudfoe ab eo religiofae con- fuetudines vim legum habuifle videantur. ( a ) Miftus deinde ad Innocentium II. Romanum Ponti- ficem, Pifis turn agentem, quo loco concilium ad III. Kal. Junii aliquanto poll: tempore coeptum eft, Orator nobilis Wolframus de Bubenkirchen, qui Leopoldi Marchionis nomine Neuburgenfe Canonicorum Collegium, fummo Chrifti in terris Vicario commendaret. Pontifex Leopoldi pietate, ac munificentia collaudata, novum Collegium-, jfuam in {idem, tutelamque fulcepit, praefentibus quinqua- ginta lex Epifcopis, rei teftibus, ac laudatoribus, qui earn Synodum conflarant. (b) Nondumfumma manus Neuburgenfi Canonicorum Collegio acceflerat, cum jam novi rurfus Coenobii confl- lia pius Princeps agitaret. Otto filius coeleftium rerum fuavitate captus, e Morimundenfi Coenobio literas ad Pa- rentem dederat, quibus facrum id inftitutum, quod ipfe amplexus diet, magnopere commendabat: nec diftimu- larat animi fui votum, ut annitente Patre, novus is ordo colonias in Auftriam cluceret, & vitali quodam fpiritu to- tam provinciam in DEI Iaudes animaret. Leopoldus, qui divinis rationibus humanas omnes pofthabebat$ & literis Ottonis filii, & Leopoldi forte, nuper Styriae Marchionis, exemplo motus, Morimundo ftatim ejus inftituti fed:ato- res aliquot accerfit. Affue- ( a ) Idem ibid. „ Hie eft ille Hart- „ mannus primus in hac domo regu- „ laris vitas Prapofitus. Hie eft ille, ■>■> qui confuetudinem noftram , Re- ■>■> ligioni omnino congruam feripfit, » /criptam nobis legendam , & ,, imitandam reliquit. Habec autem ,, hoc initium: Sub teftimonio Chrifti ,, Ecclefia <& c . „ Pertinent hue verba paulo ante adduda ex adis Canonizat. S. Leopoldi de Neobur- genfi Coenobio : „ quod ufque in „ hodierna tempora famofum atque „ gloriofum fuper cunda illius Pa- „ trite Monafteria in laudabili obfer- j) vantia perfeverat. „ . ( B ) De Anno Concilii Pifani diflen- Uun,t Scriptores: Baronius , & Lab- beus id A. 1134-Pagius, Chapeavil- leus ex anonymi Chronico Pifano, quod eft inter Anecdota llgheliana T.X. An. 1135. ponunt. Lit. S. Leo¬ poldi March, fundat. Canonia: Clau- ftro-Neob. datoeAnno MCXXXVI. III. Kal. Od. apud Bern. Pezium Cod. Dipl. Col. 316. „ Locum „ prasdidum cum poflefiionibus fuis ,, Sando Petro, & Beato innoccntio , „ Apoftolico , ipfe obtuleram per „ manum Volf rami, nobilis Viri de r, Pubtnkirchm. Quo legato in Pi- „ fenfem Synodum veniente, & to- „ ram Epifcopis quinquaginta fex de- „ legata delegante, Beatus Apofto' „ licus in liberam defenfionem p raf> „ didam Ecclefiam fufeepit. ,> LIBER OCTAVUS. 473 A - c * Affuere Tub autumni principium Gottfchalcus Ab- 1134 bas, aliique Morimundenfis Coenobii Sodales, locumque in Satteloach accepere. (a) Nulla adhuc iis pr*dia, pofi feffiones null*: fed vi&um pauperem, qualem frugalis eorum menfa admitteret, *rarium Principis miniftrabat. Moram deftinato operi domeftic* qu*dam cur* injicere vifae, & lites quaedam cum Salisburgenfi S. Petri Cceno- bio, turn etiam cum Reginmaro, Paflavienfi Antiftite com- ponendae. Sighardus Comes, is ipfe, qui Leopoldi foro- rem in matrimonio habebat, Salisburgenfi Monafierio duo pr*dia ad Alfam rivum, prope Dornbergam donarat: ea cum juris incerti viderentur, Leopoldus fibi vindicata, Sa- lisburgenfis tamen Archiepifcopi, ac Gurcenfis Antiftitis arbitrio, non modo reftituit $ fed montis etiam, ad quem fita erant, dimidia adjedfo parte auxit, Bavone Amaran- cio, ad aram S. Petri, folenni eorum temporum ritu, Leo¬ poldi nomine donationem confirmante. (b) Extant ea de re liter*, ab Adelberto, Sc Leopoldo filiis tefiibus approbate : Henrico fortafle, eorum fratre, Pars I. O o o qui (a) Lit. Fundat. Monafterii S. Cru¬ ets in Auftria a S. Leopoldo data? An- noii36. „ Inde eft, quod ego Leo- ,, foldus , DEI gratia Marchio Auflria, „ in praefenti pagina exprimendum „ curavi, quemadmodum ipfo, a quo „ omnebonum eft, infpirante, atque „ Ottone , diledo filio meo , qui fe „ apud Morimundum ordini fubjecit „ Ciftercienfi , adhortante , fratres ,, a pnefato Morimundenfi Ccenobio „ evocavimus, & in loco, quiade- „ nus Satdbach dicebatur, nunevero „ ob vidoriofiflimum noftrae falva- „ tionis lignum ad S. Crucem vocatur, „ collocavimus. „ Extant apud Ber¬ nard. Pezium Cod. Diplom. Part. I. col. 318* Ortilo ad Annum 1134. ,, Liupoldus Pius Marchio antea ro- „ gatus a filio Ottone in Morimundo , „ ut Ordinem Ciftercienfem in Pa- „ tria fua inducere vellet, elegit lo- „ cum Sattelbacb. Ad quem Otto hoc ,, anno ex Morimundo mifit Gotfchal- >, cum Abb atom, & WilhalmumVvio- „ rem cum XI. Monachis, quos Mar- j, chio aluit, & ftatim Monafterium „ conltruere ccepit. „ (b) Literae Monaft. S. Petri Salis- burgi. apud Bern. Pezium Cod. Di¬ plom. Col. 312. „ Notum fit &c. >} qualiter Sighardus Comes de pro- „ prietate fua ad Alfam fita duas Huvas » ?> Y) n r> r> ■» 5) » » >» » Y> r> » r> » » r> » » »i j> r> rt JJ Nobili Viro tradidit, ad altare S. Pe¬ tri ipfis Fratribus, qui ibi monafti- ce viverent, perpetuo jure tenen¬ dum. - - Contigit autem poll haze, ut eadem poflellio multis in- tervenientibus impedimentis, ma- xime propter remotionem loci, diftrada & imminuta effet, donee hujus rei veritas, Divino & hu- mano ventilata confilio, amatori- ius veritatis claruit, Cumrado vi- lelicetVen. Salzburg. Ecclefiae Ar- :hiepifcopo, Romano Curcenfi Epi- copo, & Marchioni Liupoldo y mul- isque aliis perfonis probabilibus. Vmmonitus itaque pnedidus Mar- :hio Divino inftindu , & fano con- ilio Archiep. Cuonradi % aliorum- jue DEUMtimentium,/* ck* miferi - ors, Status DEO devotui , non fo- um quae diftrada erant, - - ve- um etiam confentiente Religiofa ixore Ilia Agnete, & filiis fuis de >ropria hsereditate fua, montem cilicet, qui antiquse poffeflioni l. Petri adhareret, ab uno latere tfque ad aliud ex transverfo mon- :is per medium cacumen - - per nanum Ravonis de Amaranc a - are fepe jam <«aum(B. Petri Sa- isburgi ) delegavit - - HujUS rei eftes funt Adelkrm 3 & Leopolds filii ejus. » - Eorun- dem ft a- tio inSa- telbach f pojieaad S. Cut- cent di¬ tto* Contro- verfia cju&dam. cum Cffi- nobio S. Petri Sa¬ lisbury 474 ANNALIUM AUSTRIA A. C, qui cum Adalberto Bambergenfi Conventui menfe Martio aderat, (a) nondum in Auftriam reverfo. Major ali- quanto caufa fuit, quae cumReginmaro, Paflavienfi Anti- &&&«- Rite, pio Principi intercede. Decimas nonnulias peC-a Javkiff' utramque Auftriam, non tam jure, quam confuetudine, Epifeopo , fuas fecerat Leopold us: eas cum Reginmarus femel, iterum- compofita .^ue re ftitui fibi poftularet, fuafu, hortatuque Hartmanni Neuburgenfis Praepofiti, accedente etiam filiorum Adel- berti ac Leopoldi confenfu, Paflavienfi Ecclefiae magna voluntate reftituit. Reginmarus, utMarchionis sequitati * J 3S vicem redderet, Neuburgenfis Paroeciae decimas ejus loci Canonicis conceflit, quanquam viciffim praediorum ali- quid ad Calmunciam, cum Droflenfi vineto impetrarit. (b) Compofitishis, alia reftabat caufa, quae Henrico filio, fui jam juris fadto, cum Mellicenfibus intercedebat: isenim cum adminiftris rerum fuarum uteretur, navis quidem,fed Religioforum hominum juribus perquam infeftisj fabfcum eft, ut Erchenfridus, Mellicenfium Praeful, ad Innocen- tium II. Pontificem Maximum, 8c horum, 8c Reginmari, Paflavienfis Antiftitis, injuriasfuo Coenobio illatas defer¬ ret. His querelis irritatus Pontifex ad VII. Idus Februa- rias, ex Lateranenfi Palatio Iiteras expedit, quibus prazdia duo, quae Reginmarus fubtraxerat, 5c decimas, quarum in jura, (a) Colligitur ex Lotharii Imp. „ Mijlilpach , Valchinfleine 3 Liebe , Mu* Litteris Babenbergas XVI. Kal. April. „ bliche , Wiedervelt , Major Vulca, Ada* A. 1135. datis apud Hund. Metrop. „ lethe , quas tam ipfe,quam genero- Tom. II. pag. 3 19. ubi inter teftes " ‘ /v ' ^ n '— c ~~ Adalbertus Marchio, Hainricus Mar- Henrici filiiMini - Jleriales facris ju¬ ribus in- fefli. n ,, chio „ poll Dkpoldum Marchio- nem leguntur. Id quod Friderici Du- cis Suevias, ibi cum Lothario Imp. re- conciliati honoribus, cujus uterini fratres erant, datum videtur. (b) Lit. Commutat. Decimarum: datae Griffin/leina Anno 1135. Anno Regni Lotharii XI. apud Bern. Pe- zium Cod. Diplom. P. 1. Col. 314. » Chriftiana omnibus religionis ama- toribus&c. notificamus, quod Ve- ,, nerabilis Princeps Marchio Leopoldus , „ miquitatem de finibus luis volens „ expellere , invafiones, & injurias „ mitigare, lites & rixas fopire, & „ ante omnia Ecclefias DEI fumma „ cautela & tutela munire, aDomi- „ no Ejginmaro , fan&as Patavienfis „ Ecclefias Epifcopo , faspe paterae j, admonitus, devote inftru&us, hu- » militer rogatus, decimas parochia- 3> r «m Niwcnburch , Holarprunnen > j> Gars , Polan > Mcbindorjf , R,utf>ach , „ fi Antecefforesfuifasculariconfue- „ tudine, non Canonico jure poffe- r> derant, prasfentibus filiis fuis Adel* „ berto , & Luipaldo : devoto confen- „ lu confentientibus , & concordi „ voce faftum patris eorum appro- „ bantibus, in manu pra:fati Epifco- „ pi - - prasfatas Ecclefias remifit. 3) - - Prasfatus vero Pontifex - - „ precibus - & admonitionibus Prse- „ pofiti Hartmanni Viri Religiofi, „ cujus fane exhortatione, & do- „ dfcrina, & confilio fideli, Marchio „ decimas fanfltas Ecclefias remifit,/ „ rogatus & admonitus - - deci- „ mationem Parochias Nivvenburcb „ Coenobio S. MARINE - - perma- „ num Domini Adalberti Advocati, „ potenti manu delegavit. Pr^P 0 " „ fitus vero - - quatuor virorum „ beneficia, Chalmunche fita, & v i‘ „ neam ad Drofche fitam, pro Deci- „ matione fiiperius memorata, p£ r „ manum Marchionis & Advocan, „ in manu Epifcopi delegavit. » LIBER OCTAVUS. 475 a.c. jura, Henrici in regendis Comitatus fui finibus adminiftri involarant, reftitui quantocyus jubet: Udalricum vero Berenckirchium , qui Aklem facram, obnitente nequid- quam Mellicenfi Prsefiile, facris ceremoniis inaugurari vo- luit, in jus vocat, & ad fatisfaciendum compellit. (a) Ea res, quanquam haud fcio, an Henrici voluntate a&a, Leopoldi tamen animum, lacris DEO hominibus mire addidxim, haud leviter fauciarit. Nondum ex litene a Pontifice fignatas erant, cum Leopoldus, qui pietati fuas fatisfacere nunquarn poterat, 1 I 36 literas Sc ipfe ad IV. Non. Februarias confignat, quibus Ccenobio, cui Celia S. Mariae nomen eft, ab Henrico Sc Radbodo, Haidenrici, viri potentis, ac opulenti filiisdo- tato, Oratorium adjiciC, fibique ac pofteris Advocati no¬ men , dignitatemque aflerit. Dudum pios hos fratres de- fiderium inceflerat, opes fuas, facultatesque Matris DEI honoribus confecrandi, jamque aviti juris oppidum, Schwarzenburgum cum Templo Heidrichsdorffenfi, Sc multis praediis, fundisque, quos ad Pulckam, Diirrenba- chium, Albrechtsdorffium, Puigenam, Cambum, Pot- tenbrunnam, Perendorffium, Sc Willerndorffium habe- bant, liberaliter obtulerant: (b) fed cum de Oratorio, Pars I. O o o 2 eo (a) Lit. Innocent. II. PP. data: Monaft. Mellicenf. Laterani VII. Idus Februar. apud Philib. Huberum in Auftr. ex Archiv. Mell. illuftrata. L. 1. C. 1. „ Litteras & Nuncium „ veftrum debita benignitate fufce- „ pimus, & juxta petitionem ve- „ ftram fratri noftro,PatavienfiEpi- „ fcopo, praecipiendo mandavimus, „ ut villas duas cum fuis decimatio- ,, nibus, quas vobis abflulerat, red- „ dat, & decimationes, quas Otto „ de Mazaut , & Artuichus , mini fteria- ,, les Henrici Marchionis, limiliter vo- „ bisauferunt, reftitui faciat. Prae- „ terea quoniam nobis fignificaftis, ,, Ecclefiam , quam Vdalricus de Bern • „ chircb vobis aufert, vobis interdi- „ centibus , & Apoftolicam Sedem „ appellantibus, con Peer are prsefum- „ pfit, proxima Beati Luc* feftivi- „ tate lplum ad veftram prsefentiam „ evocavimus, de tanto contemptu „ refpondere, & fatisfacere para- »» turn. ,, (b) Diploma Fundationis Mona- fterii Cell* B. MARINE Virginis in Auftria Ordin. S. Benedidi datum a S. Leopoldo Marchione, IV. Non. Februar. A. 1136. in Nova Civitate apud Bern. Pezium Cod. Diplom. P. 1. Num. XCVII. Col. 52 1. „ Noverint univerfi &c. quod fcili- ,, cet Heinricus & Rapoto ejus germa- „ nus, filii cujusdam ingenuiviri, „ nomine Haderici , urbem propriam „ fuam , a parentibus fibi traditam, ,, Svarzenlurch vocatam , qu* pri— „ dem antiquitus, nomine alio Nez- „ tn vocatur, cum omnibus rediti- „ bus &c. libera poteftate tradide- „ runt DEO, & Beat* MARIAi - .. „ in Coenobio, quod dicitur Celia „ fanfta MARINE poll obitum ipfo. „ rum, vel fi ipli prius mutarent fe- „ culum, jure perenni cederent in. „ ulus Fratrum ibidem DEO, & San- „ dis ejus fervientium. - - Videli- „ cet du* villse apud f ulebauen , Dur. ,, renbacb , & Adelprebtesdorf , & ea » „ qu* apud hugen eorum juris funt. „ Item apud Chamle, quas Heinnci „ fuerunt cum Ecclefia Heiderichjlorf. „ Item, qu* apud Potenbrunnen^o^. „ dent. Item qu« apud Willindorf „ VII. manfus. Item quidquid pro- „ prie- Templum ad Celias Marianas inAufiria a Sancio Leopoldo conditur . Cmolium S. Crucis conditur, & clota- tHr. 476 ANNALIUM AUSTRIA eo loci exaedificando deliberatio eftet longior, praevertit a. pias molitiones Leopoldus, fuoque ex aerario operisftru&u- ram abfolvit. Ejus rei literae cum Neuburgi, cujus ille novas civitatis,ut iftisin literis appellatur, parens ac conditorcre- dipoteft, praefente Conrado Salisburgenfi Archiepifcopo, Reginmaro deinde Pailavienfi, ac Romano Gurzenfi An- tiftitibus, conjuge demum, liberisque, ac magna optima- tum frequentia fcriptas eftent, ac fubfcriptae 5 traditio ta- men, ut mos ejus temporis ferebat, iterum ac tertio fadta Tulnenfi in urbe eft, & ad S.Hippolyti promulgata, om- niumque confenfu Nobilium confirmata. (a) His beneficiis inD. Benedi(ftifamiIiamcoIlatis,adCi- ftercienfem, quam ad fan£be Crucis prope Sattelbach fiiis fumptibus alebat, munificentiam fuam Leopoldus vertit. Termini dotati liberaliter Coenobii, &ejus ordinis totaAu- ftria antiquiffimi, magna cura delcripti, & rivis fere, monti- busque claufi : (b) adjedlum a Reginmaro Paflavienfi de- cimarum jus ex iis fundis, quos eo locorum Monafterium ex- ,, prietatis apud Perendorf habent. „ Refert easdem Literas Leopoldi Mar- chionis Chronicon Clauftro-Neobur- genfe ad A. 1136. Ortilo ad A. 1136. „ Cellam quoque Sana* MARINE „ pro Benedi&inis extruxit. „ (a) Liter* Fundat. Coenob. Cel¬ ia: S. MARINE. „ Cum autem iidem „ fratres de Oratorii conftru&ione, „ jam dudum mente habita tra&a- „ rent, ego Leupoldus Marchio , Divi- „ n* mercedis intuitu, confilio cum „ meis habito, hafitantes praveni, „ idemque Oratorium in meo jure ,, fundavi, eo pafto, ut ego quoad „ viverem, loci ipfius, & omnium, „ quae ad eum pertinent, Advocatus „ exifterem , fine omni rerum ex- „ aftione, & perfonarum gravami- „ ne: poll me vero fiquis de Filiis, „ ac Nepotibus meis inpofterum j, Principatum obtineret. Hac tra- „ ditiqnis aftio celebrata eft in pra- „ fentia noftra in Nova Civitate in Fu¬ ji nncatione Panda MARINE lupra a i' atas pradidi loci Reliquias „ MCXXXVI. Dominic* Incarna- „ tionis anno. XIV. India. IV. Non. „ Februarii prafente Domino Chun- „ rado Salzburgenfi Archiepifcopo, , una cum Domino Romano , Suf- ” fraganeo Fuo & Coepifcopo, & Do* „ mino Reginmaro Patavienfi Epi. s> fcopo, & Domina Jgntte Marchio- „ nifla, & tribus filiis fuis, Leopoldo t „ Addbtrto , Erne ft 0 , magno optjma- „ turn circumftante frequentia. - - „ Hac eadem traditio nihilominus ,, fecundo & tertio apud Tulnum op- „ pidum, & item apud S. Tpolitunt „ promulgatur, & confirmatur, con- „ fenfu omnium Nobilium. Cujus „ rei funt teftes totius Provincial „ Principes. - - Anno ab Incarna- „ done Domini MCXXXVI. India. „ XIV. IV. Nonas Febr. „ ( b) Lit. Fundat. Monaft. S. Crucii Ord. Cifterc. data: a S. Leopoldo Mar- chione Auftria An. MCXXXVI. In¬ dia. XIV. anno Regni Domini Lo- tharii VIII. Imperii vero III. apud Bernard. Pezium Cod. Diplom.P. 1. Num.XCV. „ AaaPrincipum&c. „ Inde eft, quod ego Luipoldus DEI „ gratia Marchio Auftria in prafenti pa- „ gina exprimendum curavi, quern- „ admodum iplo, a quo omne bonum „ eft, infpirante, atque Ottone dile- „ ao filio meo, qui fe apud Mori- „ mundum ordini fubjecit Cift er ~ „ cienfi, adhortante, fratres a „ fato Morimundenft Coenobio evo- „ cavimus , & in loco, q™ aae ' »j nus Satelbach dicebatur, nunc v cl(J „ ob viaoriofiflimum noftr* lalva- „ tionis fignum ad fan^ m „ vocatur, collocavimus. Q uort ^^ „ congaudens religioni, & P r °. LIBER OCTAVUS1 477 c. excoleret, cujus in vicem beneficii fundorum illc aliquid ex Alethenfi & Murlingenfi agro a Lcopoldo Marchionc impetravit. (a) Nihil jam deerat, quam ut magno tandem open , quod Neuburgi inchoarat, fuprema manus imponeretur. Datum hoc florentiffimo Canonicorum huic Collegio, ut mortalium illi operum pene fupremum eflent literae, qui- bus & facias a fe in lan&um hunc finem largitiones, & lacrum D. Auguftini eo in loco inftitutum, III. Calendas O&obris Anni MCXXXVI. ftabilivit. ( b ) His enim pro DEI, ejusque fan&iffimse Matris gloria, pie munifi- O o o 3 ce- „ dens indigent ix , manu poteftati- ,, va, hoc idem annuente, & petente „ comparticipe thori noftri Agnete, „ & filiis noftris , Alberto , Heinrico , ,, Liupoldo , Erne/io, tradidi DEO , & „ B. MARLE Temper Virgini, & Fra- „ tribus, in jam dido loco congre- „ gatis, feu congregandis terram cir- „ cumjacentem, noftroque juri per- „ tinentem - - - cum ter minis, „ quos ei circumlimitavimus, - - - „ Tunt autem hii: ab eo loco, ubi ,, confluunt Satelbacb , & Swechant , ,, ufque Murlingen. Abinde ficut di- „ rigitur via, quse dicitur via molen. „ dini , ufque ad V riven! an , & per „ eandem viam, qua; girat Priventan , ,, ufque ad locum, qui dicitur Huf- „ rucb. Et abinde iterum per pra;- „ di&am viam ufque in Satelbacb. Et „• abhinc per dire&um ufque ad ver- „ ticem, qui vulgo dicitur Hocbeche: „ & ab hinc trans rivulum, qui voca- „ tur Dormbacb , contra medietatem „ montis, qui dicitur Keizerucbe . Et „ ab hinc per viam, qua vadit ad fil- „ vam attinentem, ad villam, qua; ,, dicitur Sichendorf. Abhinc ad lo- „ cum, ubi oritur rivulus, qui ap- „ pellatur Marcbpacb : Ab hinc per „ viam ducentem & jungentem fe „ vie, quse ducit ad Drafchirch : Et „ ab hinc ufque ad fontem, quiori- „ tur in loco, qui vocatur Muochors- „ dorf: Et ab hinc ad montem, cui ,, vocabulum Ebenberch. Abhinc per ,, viam defcendentem in Satelbacb , „ & per defcenfum ejusdem fluvioli „ ad locum, ubi conjungitur fluvio, „ qui appellatur Stvecbant. „ Ortilo ad An. 1136. ,, Loco Sattelbacb , qui „ erat in opere, fundationem lar- „ gam aflignayit. „ Ca) Lit. Reginmari PafTavienfis Epifc. dat. An. 1136. Ind. XIV. apud eundem. Num. XCVI. „ quia „ charitatis compafiio &c. notifico „ qualiter - - - oranem decimatio- „ nem culture, - - infuper omnium „ novalium - - transmutatione fa- „ £ta, fcilicet datis duobus manfis „ in concambio aprsedidoMarchio- „ ne in duobus pagis fitis Alcth, & „ Murlingen , & a me cum omni de- ,, votione acceptis, - - potentima- „ nu delegarim Ccenobio S. Crucis. „ (b) Liters Fundat. Clauflro - Neo¬ burg. data; a S. Leopoldo Marchione IIl/Kal. Odobr. Anni MCXXXVI. Ind. XV. apud Bern. Pezium Cod. Diplom. P. 1. Num. XCIV.&Aren- peck, in Chron. Auftriaco. „ In „ nomine fumme & Individue Tri- „ nitatis, Leupoldus Nobilis Marcbio „ Orientals , Fundator Ecclefise Neu- „ burgenfis. Quoniam negotiis fecu- „ laribus impediti DEO per nos ad „ fumma placere nequimus : eos , „ quos ipfi placitos, & maxirne mun- „ dialibus ftudiis exemptos proba- „ mus, diligere, congregare, confo- „ vere, ac modis omnibus eorum „ quieti providere debemus operam „ dare: hoc enim modo fit, ut & „ praefentis nobis vite incolumitas, „ temporum tranquillitas, pacis, ac „ omnimode falutis profperitas arri- „ deat nobis, & quse ipfis in futuro „ funt in coelis repofita, non ufque „ quaque privabimur bonis. IgRur ,, ego Liupoldus Marchio Orientahs, „ cum nobiliffima conjuge Agnett „ cum unanimi omnium nliorum, „ & filiarum mearum confenfione, omni quorumgue mortalium lo-^ „ pita contradidione, Sigefridum , Sg »> Clauflro* Neobur- gum ab - folvitur. 478 ANNALIUM AUSTRIA cequc a«5tis, tanquam jam nihil agendum fupereflet inter A - mortales religiofiffimo Principi, XVIf. Cal. Decembres, s. Leopoi. ad immortales in coelum abiit, clarum Germanic fidus, di mors. p r j nc jp Um forma, Auftriae decus fempiternum. (a) Hie ille eft Leopoldus, Peculiaris D. Petri filius, ut eum Ro¬ manos Pontifexj (b) Sacerdotalis ordinis Patronus, egen- tium pater, vir Chriftianiffimus, ut Otto, Magnus ejus- lngensde dem filius $ ( g ) Pius, Largus, Benignus, ( d ) ut eum vox ej us vir. p U bIica appellavit j 8c majoribus adhuc titulis digniffimus, quern DEUS multis a morte prodigiis gloriofum $ (e) In- no- „ Vrunricum , qui tunc prsefentes e- „ rant, cum omni familia & poflefi fionibus, quas yel ipfe, vel aliifi- deles tradiderant, cum Davidica devotione, in fimplicitate cordis mei letus univerfa DEO, & Eccle- Cise Niwenburgenft (quamiple in ho- norem fandaeDEl Genitricis, fem- „ perque Virginis MARINEfundavi,) obtuli, ut fratribus fub regula S. Auguflini Chrilto lervientibus in tute opi¬ nio. » •» » » » 55 „ perpetuum deferviant. In qua „ tradicione lemel, bis, terque om¬ nibus libera data facultas eft re- (b) Bulla Canonizat. S. Leopoldi. „ Pontifices tanta veneratione pro- „ fecutus fuit, ut ablnnocentio Se- „ cundo , Romanorum Pontifice, ,, Praedeceflore noftro, peculiaris fan- „ 3i Petri filius appellaretur. „ (c) Otto Frifingenfi lib. 7. c. 21* „ Leupaldus Orientalis Marchio, vir „ Cbri/lianijimus , ac Clericorum , 8C ,, Pauperum Pater. „ Lit. Coenob. S. Petri Salisb. fupra relate : „ Mi” „ fericors, totus DEO devotus. „ X(l La;) Wlt . j.^- ( D ) Chron. Mellic. & Auftriae. „ quirendi, liquid fui quisque juris * nc f r F* Authoris An.1136. ,, IIlu- .. recopnofoeret. in omnibus his.uuas ” ris, //a; ,& no Jills Marchio » 55 55 55 55 55 55 55 55 55 55 55 55 55 55 55 recognofceret, in omnibus his,quas ,, ,. , . , oblata funt: fed nec vir, nec mu- ” f aldus ' ” MuIta c * n hanc rem dp Her , qui quid contradiceret, in- ” jognomento A* S. Leopoldo attri- veniri potuerunt. - - - Huic rei ” buto aftert Summarium Canonizat. r - - • ejus fundam. IV. Ennenkelius im Fiirftenbuch. „ teftificantur Comites, & quique nobiliores Orientalis Bjgionis: Ottakp- rns Marchio Stirienfis , Dietericus de Grifanjlaine , Cbunradus de Piljleine , Gebebardus de Piugen , cum fratre Adalberts & filio Herimanno , Liu- toldus de Plegen , & filius ejus Lui- toldus , Eghebertus de Putenen , Sige- hardus , & Gebehardus de Purchufm Comites , ddelramus cum fratre Adal. berto de Pergen, Otto de Legenpacb &c. - Hanc Cartam proprio placuit )> Wan er der guet Leupold hiez, Den felben Namen er niman liez. „ Chronic. Admontenle Anno 1136. „ Luipoldus Marchio Largus obiit. „ Tabulae Clauftro-Neoburg. ,, Leupold „ der Milt , Herr Leupolds des Scho- „ nen MarggrafFen in Oefterreich, „ erft geborner Sun. „ Ex his Pit „ infigniri figillo, anno ab In earn a- cognomentum conftanter illi adha> j, done Domini noftri JESU Chrifti fit, ut author eft Hafelbachius, Ber- )> MCXXXVI. Indid. XV. III.Kal. nard. Noricus, &Arenpeck. in Chr. „ O&obres in Chrifto feliciter ada Auftriae. Cufpinianus in fua Auftria, » rl nt ‘ » Ortilo ad Annum 1136. donee Pontificio Oraculo jandus ap- „ Pius Marchio Luipoldus Ecclefiam pellaretur. Ortilo ad Annum 1136* mam inNuwen&urcb abfolutam con- ,, Poll haec vero prteclara opera, & fecrari fecit, & ibi CanonicosRe- — merita. finp landn nnievit. hoc r> » & gulares inftituit. „ ,, merita, fine fando quievit, hoc c ... . » eodem anno XVII. Kal. Decemb. (a) Chron. Clauftro-Neoburg. „ & in N'bwenburch Fepultus elt. Salisburg. Zv^etlcnfe, Admontenle, ,, DEUS fidelem lervum luum a Auftrale, Chronic. Auftriae. incerti J} tim fecit prodigiis clarum. r> Authoris, Chron. Mellic. An. 1136. (e) Lewpold. deNewb. » L e *l~ „ Inluftris, Pius, & Nobilis Marchio „ Piu ^ Marchio - fande obiit » Liupaldus XVII. Kal. Decemb. de „ An. MCXXXVI. XVII. Kal. De c * „ hac vita migravit. 5 ? in curia fua- LIBER OCTAVUS. m a.c. nocentius veroVIII. PontifexMaximus, Sandtorumhono- ribus aequatum voluit magnis iis Principibus, quos ob in- gentium virtutum merita, aris templisque colimus, 8c tan- quam publicos falutis Praeftitesinvocamus. (a) Quibus gradibus ad earn fan&itatem pius Princeps afcenderit, conjicere pronum eft. Patre natus antique probitatis viro, & multispro DEIcaufa calamitatibus exer- cito, Matre pietate infigni, 8c exitu meliore digna : edu¬ cates iis ftudiis, quae ornare Principem poftent, mores corrumpere non poftent. (b) Exempla in oculis erant domeftica, & cum illuftri gente nata, Leopoldus uterque, Henricus, Adalbertus, Erneftus, non bello magis, quam pietate infignes: neque parum incitamenti ad eximiam vir- tutem, Altmanni, & Hartmanni, quos fan&ijftlmos ha- buit id tempus Prsefules, confpedfca fan&itas contulifte vi- detur: quorum alteri & frequens erat in paterno caftro hofpitium, &: amicitia cum Leopoldo parente, multis, 8c artftiffimis neceflitudinibus implicata j huic vero tarn fa- miliaris, ac domefticus pene cum fan&ohoc Marchione ufus, utex ejus confiliofuaille omnia confilia metiretur. (c) Pueritia in parentum oculis caftiffime exadfca, ado- lefcentiam cognitione artium, divinique cultus, relidis aetatis ludicris, diligenter perpolivit: canum , equorum- que moderatum erat ftudium : nec dubitem, quam per omnem deinceps aetatem coluit, impenfam in miferos, egentesque beneficentiam, jam iis ex incunabilis extitifle. (d) Pa- (a) Bulla Canonization. S. Leopoldi Marchionis Auftrix edita ab Inno- centio VIII. PP. Roma apud S. Pe- trum, An. Incar. Dom. mcccclxxxiv. VIII. Id. Jan. apudHieron.Pez. T. I. Col. 673. „ Ad laudem igitur aterni „ DEI, & individual Trinitatis &c. „ - - de venerabilium fratrum no- ,, ftrorum confilio, ftatuimus, diffi- „ nimus & pronunciamus SanBum „ Leopoldum Aujlria Marcbionem , San- „ ftorum Catalogo adfcribendum, n & publica veneratione pro SanBo » obfervandum, ficut & nos ilium „ impr^fentiarum, manifefta voce „ SnnBorum Catalogo annedimus, ac minorum confeflbrum numero ad- >, jungimus, publice SanBttm. diffini- „ mus, profitemur,,& veneramur. „ (b) Summarium Canonizat. S. Leo¬ poldi Fundam. V. apudHier. Pezium Tom. I. j, Illi pater extitic Leopold n dm 11 . in quo fingulari atque ex- „ cellentiflima corporis majeftate, „ dignitas animi nulla ex parte infe- ,, rior vifa eft. Mater vero Itha no- „ mine-mulier utique & reli- „ gione & devotione plena: quae „ - - - Guelfone Noricorum Duce, „ & aliis compluribus Baronibus pro „ tutela Chriftianse Religionis Jero- „ folymam petitura, dum Gratis „ fines permeat, Alexii Conftantino- „ politani fraude intercepta , cum „ omni comitatu periit. „ (c) Conftare h»c ex fupra narra- tis poffuntin rebus geftis horum Mar- chionum & Antiftitum. _ ., (d) Summarium Canonizat. ibid. „ Etfi pueriles annos ageret, mentis , tamen fenedutem Temper gerere „ vifus eft. Primisque littens ex ,, more imbutus, adolelcens factus „ fuse pietatis, ac landimoniaj Iem« « per Ortus $. Leopoldi. Educatio. Marchio- natus pri- mordia. lUuflre Connu- bium. ' Conjugii fruilus. Lihero - rum fan- Ba (du¬ cat i o. 480 ANNALIUM AUSTRIA Patre humanis exempto, provinciam adiit plenam difcri- lninis ob dominantem late Henrici IV. terrorem j ulus tamen ea feu prudentia, feu felicitate eft Leopoldus, ut nec amicum nimis Csefarem, nec hoftem nimis infeftum perfentifceret. (a) Declinato ad extremum eo tot prin- cipum naufragiis infami fcopuloj praeterve&us etiam cum infigni moderationis laude, quod aetatis eft flagrantifll- mum, cafto fibi connubii foedere, Agnetem conjugem fociavit, Henrici Quarti fobolem, Quinti Sororemj fed Patri tarn diflimilem, quam germana morum innocen- tia Marito parem. (b) Conjugii fru&us is extitit, qui magnae parti Ger¬ manise faluti fuit: nati ex foecunda parente liberi undevi- ginti, quorum fex virilis ftirpis, quinquefequioris, ad seta- tem provedtiorem, & dignos fuo genere honores perve- nere j reliqui in infantia extindti eo praeceflerunt, quode- fideriis votisque Parentes optimi afpirabant. (c) Par foecunditati cura fuit in inftituendis ad omnem honefta- tem, pietatemque liberis: ut id unum fpe£tafle videantur Parentes nobiliflimi, quo vivi, mortuique utrique Rei- publicas prodeftent: nec facile ex uno conjugio tot Ec- clefiae, tot Imperio parta decora, quot ex horum difci- „ per publicum perhibuit teftimo- „ nium, carens vitiis, quibus ilia „ astas maculari confuevit. Verbum „ malum de ore ejus nunquam audi- „ turn eft; mentiri atque jurare lin- „ gua ejus prorfus ignoravit; ani- „ mum adverfus vitia ereftum nun- „ quamfuperbia extulit, avaritia in- „ flexit, aut ira in furorem prsecipi- „ tavit: fed in omni ejus opere & ,, lermone quieta mens & placida „ fervata eft , ita ut femper cogita- „ tionibus fuis DEI praefentia occur- » rifle videatur. Erga pauperes mj- j> fericors - - peregrinis adjutoria »> ^dminiftrans, miferabilibusque vi- » duis ac pupillis ftepe afliftens, nun- „ quam requifitus in adjutorium op- n preflorum fe retrahens, ita ut om- ,, nis populus illius bonitatem, vitse „ fanctimoniam , moresque caftifli- „ mos admiraretur. „ (a) Bulla Canonizat. S. Leopoldi. „ Quadraginta anis Principatum Au- „ ftriae regens, & quod majus eft, » illis prsecipue temporibus, quibus » propter Henrici Patris & fihi mu- „ tuas concertationes-in Ger^ ,, mania bellis, incendiis, & agro- ,, rum vaftationibus tumultuatum „ eftjfumma cum juftitia, humili- ,, tate, & tranquilitate cunfta ad- „ miniftravit, & aliis caede, 6c fan' „ guine madentibus, creditam fibi „ Auftrfie Provinciam in diuturna „ pace continuit. „ (b) Summarium Canoniz. S. Leo¬ poldi Fundam. V. „ Virilibus de- „ hinc annisfubfecutis, - admatri- „ monii lacramentum - - convola- „ vit, Agnetemcjue mulierem caftifti* „ mam, & nobiliflimam Henrici IV* „ Romanorum Imperatoris, filianr „ pramominatam, Divino nutu,fib* „ facro matrimonio copulavit. ,> (c) Summar. Canonizat. S. Leo¬ poldi Fundam. V. Duos de vi- „ ginti liberos fibi legitimos (Agnti ,, conjux ) edidit. E quibus ad ma¬ il turam ajtatem viri fex,quinqueve- „ ro fsemins fupervixerunt. „ Con- fentit author Narrat. Genealog. apua HieronymumPezium T. I- Col. 574* Sed Rikardus Newb. XIX. numer (a) Th. LIBER OCTAVUS. 4 g £ c. plina conjugum prodiere. Sed hxc alio deinceps loco oftendemus. (a) Leopoldum tamcn non minor Patria?, quam Iibero- inr>m< rum cura folicitum habebat. Cruda adhuc erant Auftria- ia F . r0m corum ingenia, & vel nuperis Tub Leopoldo patre cladi- mZTf e ~ bus, vel Regni, Sacerdotiique diffidiis cxafperata: fed ea licitas - ilie manfiietudine, modeftia, jequitate ac dementia ita fle- xit, ac mitigavit, ut obfequentiores nemo liberos, quam cives ille, nobiles, agreftesque haberet. Patrem fe credi maluit, quamPrincipemj fed cum unum id ageret, utrum- que impetravit. Amabant eum cives fui, quod fe inpre- tio, & charitate filiorum ab eo haberi non neicirent: com fueta provincialibus onera eo fubibant libentius, quo cer- tius conftabat, ea non ad luxum, & oftentationem $ fed in neceflitates Provincial, in publica religiofaque opera, in egentium fubfidia expendi. (b) Quid pax, quid tranquillitas haberet boni, fiib hoc B f^> P* m Principe experiendo didicere. Arma cum foris obftre- perent, in Auftria fere quiefcebant. (e) Neque tamen imbellis illi aetas omnis fluxit: fuit cum illatas ab Hun- garis injurias, ferro, armisque repellerec : (d) cum res Gurcenfis , ac Salisburgenfis Ecclefiae ad Frifacum in Ca- rinthia vindicaret. ( e ) Sed cum ad bella eflet impiger, in pacem tamen pronior videbatur : id ad Reginum am- Pars I. Ppp nem, (a') Thom.deHafelbach.inChron. Auftr. Col. 705. Sex filios & quin- „ que Alias a DEO pro dote meruit „ obtinere,quod de aliquo Chriftia- „ no Principe ufque ad hsec tempora „ me legifle, uno dempto, vix me- „ mini. „ De fingulis infra agetur. Ennenckel. im Furftenbuch. „ Und pracht fi alle zu eren: „ Er begunde li Tugend leren. „ (b) Bulla Canonizat. S. Leopoldi. „ Inter alia autem faluberrima ftndi- „ tatis exempla, Divina mifericordia „ fydus quoddam mundo fulgere ,, dedit, beatuna Leopoldum , Auftrite „ Principem, Pi um Marchionem co- „ gnomento appellatum, innocentiae, „ fapientia: , & juftltise veftimentis „ - - decorum; bonitate,manfuetu- ,, dine, atque dementiaconfpicuum, „ fimplicitate, continentia, acmu- w nificentia praeelarum, cujus inte- » gritas, vitcc fimdimonia, humili- tas, pietas, fides adeo apud Chrifti „ fidelesinvaluerunt,utuna omnium ,, Germanorum voce pro fanBo ha« „ denus celebratus fuerit. „ Sum- mar. Canonizat. addit Fundam. V. „ Qui ficut cum cundorum homi- „ num, in partibus illis converlan- „ tium , gratia, & benevolentia ad- „ mirabili Temper vixerat; ita mo- „ riens cundos mceftos non medio- „ eriter dereliquit. „ Hue pertinent, qua: fuperiore pagina allata funt. (c) Bulla Canonizat. S. Leopoldi. „ Quadraginta annis Principatum „ Auftria regens, & quod majus eft, „ illis prtecipue temporibus, quibus „ - - in Germania bellis , incendiis, „ & agrorum vaftationibus tumul- „ tuatum eft, fumma curn juftitia, „ humilitate, & tranquilHtate cun- „ da adminiftravit, & alns <^de& „ fanguine madentibtM, crectaun fib, ,, Ante provinciam m diutrna pa. ,, ce continuit. ,> (d) De hoc fupra didum eft. (e) Vide fupra dida. Juflitia , & de¬ mentia. Via muni¬ ficent ia. 482 ANNALIUM AUSTRIA nem, quo tempore Henricus Pater, ac filius caftris utrin- que in adverla ripa politis, hoftiliter diilidebant 5 (A) id ad Ilaram flumen apparebat, cum Henricus Wolfrats- hulius, Ratisbonae Epilcopus, bello cum Henrico, Duce Bavariae, collifus, Leopoidum Marchionem in auxilium vocaflet: utrobique enim, cum jam in acie Parent copiae, illata tantum parcendi humano languini mentione, ab ar- mis dilceffit. (b) Domi, ut a triftibus imperiis abhorrebat, ita quae jus, aequitasque poftularent, praelidia, nec cun&anter nec molliter expediebat: ubi culpa aberat, non clementem mo- do, fed faventem judicem agebat. Sed quoparcior in poe¬ ms , hoc liberalior erat in praemia 5 ut non libi, quas a DEO acceperat, opes, led aliis habere videretur. (c) Virtuti, fi ulquam in orbe locus, aut pretium, apud Leo¬ poidum erat: nulli adeo ut fumptui parceret, quo viros, aut rebus gerendis idoneos, aut fandtimonia Ipedfcatos in patriam evocaret. (d) Quantum facris DD. Auguftini, Benedidti, ac Ber- nardi familiis tribuerit, fupra oftenlum eft: capi vix uO pollit, unde tanta opum affluentia Provinciae non ma¬ xima Domino fuppeteret, quas in religiofas, aut egen- tes familias anniverlaria prope liberalitatedifpenlaret. Pau- perum quanta illi cura eflet, ex Ottone filio, ac Scriptore modeftiftimo difcimus, qui ut in ceteras ejus laudes par- cus, milerorum tamen & egentium Pattern (voce una-> complexus omnia, quae charitas, benignitas , ac mileri- cordia conferre in pauperes poteft ) praedicare non vere- tur. (e) Id non fua magis, quam omnium, qui Leo¬ poidum nollent, lententia fcriptum, authores habeoAnna- (a) Supra jam relata funt. 00 Conrad.tlrfpere.Chron. p.277. ut ftipra. (c) Bulla Canonizat. S. Leopoldi. „ Hie vir DEI - - principatus regi- „ mine impeditus, fedulo tamen pie- „ tads & mifericordias munera fub- „ ibat, laffos roborans, vacillantes „ confirmans, oppreffos fublevans, w inopes fovens, inter curas domus „ - - inter multiplices Principatus „ folicitudines, inter ftudia tot la. » borum, iramaculatum fefe ab hoc „ feculo cuftodivit& temporalis „ tradando sterna diipofuit. „ (d) De Comitibus, qui forores S. Leopoldi in matrimonio habebant, fupra didum eft : uti & de Hartmanno , Clauftro-Neoburgenfium Vrxpofa ° : de Ciftercienfibus ex Morimundenfl Coenobio in Auftriam dedu&is* (e) Otto Frifingenf. 1*7; c 'f r b „ Leopaldus Orientalis Marchio , V if „ Chriftianijjimus , ac Clericorum, » Pauperum Pater. » A.C. LIBER OCTAVUS. 4 g 3 c. les noftros, & quotquot res fan&’i hujus Principis Scripto- res attigere. ( a ) Animi modeftia, & rerum humanarum defpicien- tia, rarum in Principe decus, iatuiflet forfan, nifi cafiis Leopoldoipfi improvifus, earn quoque virtutem in con- fcientiam orbis terrarum extulifiet. Moguntinis in Comi- tiis inter quatuor Imperii candidates fuifle Leopoldum, jfu- pra memini, (b) Regiique faftigii majeftatem precibus ac lachrimis a fe amolitum : fed nihil in tarn illuftri fadto ad- mirabilius, ac quod earn dignitatem deprecari verbo non contentus, gravis etiam facramenti religione obftringere fe paratus eflet, obedire fe malle, cuicunque Imperium ju- ftis fuffragiis contigiflet, quam in fumma poteftate ceteris praeefle. (c) Magnum enimvero aliquid in Leopoldo vidifle Ele- stores necefle eft, qui Marchionem provincial non maxima?, qualis turn erat Auftria, Anafo, Leytha, Marchaque fluviis definita, potentiflimis ejus setatis Ducibus non aequare mo- do, fedanteferre viderentur: & nifi me fallunt omnia, non privati tantum hominis virtutes, fed magni etiam Prin¬ cipis dotes luculentas in eo deprehendifie, juftitiae cultum integerrimum, fummam in rebus prudentiam, induftriam, felicitatem j Religionis adhaec ingens fiudium, firmamcum Ecciefia?Principibus confenfionem, pacis communis, ac boni publici amorem non vulgarem $ partam denique ad fummos arque, infimosque eximiam quandam a nobilitate generis, affinitatum claritudine, ufu rerum, ac confilio- rum praftantia authoritatem: his enim rebus turn maxi- me opus erat Germania?, Henricorum violentis confiliis, Pars I. Ppp 2 armis- (a) Summarium Canonizat. S. Leo- poldi Fundam. V. „ Erga pauperes ,, mifericors - - peregrinis adjutoria „ adminiftrans, miferabilibus viduis, „ ac pupillis fxpe afliftens. „ Ha- felbach. in Chron. „ Pius Leopoldus „ Marchio migravit a feculo, & - - „ vivit in Chrifto, ex quo mifericor- ,, des mifericordiam confequi, tefta- ,, tur Dominus. „ Arenpeckius in Chronic. Aultrijg. Tab. Clauftro- Neoburgenf. (b) Author. Narrat. de Ele&ione Lotharii Ducis in Imperatorem apud Hier. Pezium. Tom. i. col. 570. „ Reliqui duo ( Lotharius & Leopol~ „ dus) oblatum fibi regii nomen Im- erii profufis Iacrimis, genibusque tvrx defixis, humiliter renuebant. locitaque magnum decus memo- ibile, nec prius auditum jam no- ro tempore Dominus fuae con¬ sult Ecclefise. „ :) Auth. anonym, de Eled.Lo- ii Imper. _ „ Dux Lotharius, fi¬ at & pridie , ne ipfe ullatenus igeretur, humiliter expetiit, & ligendo cuicunque fe ut Domino c Imperatori Romano obedire romifit. Idem de fe Marchio Lui ~. old us publice profeflus, & Regm mbitionem, & futun Regis amu. jtionem facramento a le remove- e yolebat. « Animi modejlia „ Orm - mentA virtu- turn ce¬ tera. Divini sultus im¬ peril um /indium, In DEum pietas. 484 ANNALIUM AUSTRIA) armisque per feculi dimidium, & amplius laceratze. Hac a.c. fama rerum, hac nominis celebritate non modo non da¬ tum, fed tanta contentione fummum honorem refugille, id vero commemorabiie modeftiae exempium eft, &: ante id tempus in Principe inauditum. Jam quo minus fibi tribuebat, eo impenfius ftudium in augendo Divino cultu reponebat. Id in Templis,Coe- nobiisque aut condendis, aut dotandis manifeftum fit: ne- que alia illi res Pii cognomentum, quod per tria & am¬ plius fecula, Ordinum omnium confenfu tulit, antequam auguftius alterum Sandti nomen illi adfcriptum eft, ad po- fteros peperitj quam ardens religio, & tenera in DEUM, Coditesque pietas, quas totam pene setatem illi exemit. (a) Conftat fatis, adeo privata ipfum fua pietate non acquie- vifte, ut pfallentium etiam choro Monachorum fiepe fe mifceret, & Divinas laudes concineret j quosque ex eo ardore pietatis ignes conceperat, luculento velut e foco in adftantes fpar^eret. ( b ) Gum locis DEO dicatis donaflet plurima j plus ta- men in donantis animo, quam donis ipfis*pietatis reluce- bat. Nemo literas Leopoldi legerit, quibus Neuburgen- fem Bafilicam, & fan&as Crucis Coenobium fupremum ftabilivit, (c) quin & miram animidemiffionem,&parem in DEUM fiduciam, & alacritatem fe ac fua omnia ad Divinum obfequium devovendi maxi mam deprehendat: adeo (a) Arenpeck. in Chron. Auftr. ,, Leopoldus Marchio Auftriat, Leopol- „ di Pulchri primogenitus - - pie- „ tate prteditus fuper omnes Princi- „ pes, ita ut Pius pro cognomento „ ab omnibus yocaretur. „ (b) Lewpold. Campilil. in excer- pto RikardiNewburg. ad A.MCVII. Le-wpoldus Marchio, fepe dum po- j> tuit, Melik!) vifitavit, & cum Mo- nachis pfkllebat, eorum devotio- „ ne gaudens, & ipfos devotiores „ reddens. „ (c) LiteraeFundat. Monafter. S.Cru¬ ets in Auftria.. „ Hanc autem no- „ {tram donationem, atque ejusdem „ Monafterii conftitutionem, non „ folum noftrse incolumitati, paci, „ & tranquillitati, fed etiam Paren- >, turn noftrorum in Chrifto dor- si mientium falutiproficere optamus „ & quieti, fperantes apud Divinam „ clementiam noftrte fragilitati ali- ,, quatenus profuturum; fi cum ipd ,, frudtum boni operis non facimus, „ eos faltem, qui vereDomino fru- „ dtificant, ut vitem ulmus de no- „ ftra facultate fuftentemus. „ Lit. Fundat. Clauftro - Neo&urg. „ Quq- „ mam negotiis fecularibus impedi- „ ti, DEO per nos ad fumma place- cere nequimus, eos quos ipli pte' citos, & maxime mundialibus ft u " diis exemptos probamus, diligere* congregare, confovere - - debemuS operam dare. - - - Et qux ip^ 3 in futuro Punt in coelis repofita, „ non ufquequaque privabimur bo¬ ss nis. Igitur ego Liupoldus - - „ Davidica. devotione, in limplici- „ tate cordis mei letus univena D tu & Ecclefise Nivvenburpenf* * " ob ' » tuli. » (a) H*e LIBER OGTAVUS. 4 s 5 • adeo illud aflecutus lancftus Princeps eft, quod in virtute fummum efle fblet, ut non libente modo animo, fed re¬ dundance in vultum gaudio , quae ad cultus Divini majus incrementum faciunt, exerceret. Hac mente in DEUM, hoc ardore pietatis non po- BjligioftS terat non maxima a DEO beneficia expe&are. Et reddi- difle Numen pio Principi gratiam , res eorum temporum fr&mict arbitranti, liquido apparet: nam ut ilia prateream, magni * & ipfa momenti, tranquillumProvinciae ftatum, vegetam aetatem, numerolam, praeclaramque fobolem j quis non videt, pro pauculis, quae in ufus Coenobiorum dicavit, pnediis, filiorum alteri Bavarian^ alteri, quae fupra Ana- fum eft, Auftriam; Nepoti Styriam 5 Abnepoti Carnio- liam 5 pofteris in Auftria fuccefloribus, quidquid Auftria- cx terrarum ufquam ditionis eft, multiplicato immenfum foenore divinitus contributa : pro negletfta Germaniae co¬ rona , Imperii poftea fummam per annos amplius trecentos in Auftria propagatam. (a) In ea lanblitate morum db Dignimi gnitati tamen fuae nufquam defuit Leopoldus: erant in ejus comitatu, quoties publicae rei quidquam ageret, multi Bus Leo - majorum minorumque gentium Nobiles : ( b ) quos in- t olduu ter aliquando Ottocarus, Styrorum Marchio, honoribus agnati libi Principis tantum tribuit, fuuro ut nomen inter teftes adfcriberet. (c) Erat Leopoldo fpecies plena dignitatis, nec animi modeftia, perfonse, quam gerebat, gravitatem minuebat. Nobilis Marchionis titulum haud facile aliis ufitatum, quan- quamraro, adhibuit aliquando tamen, frontique litera* P p p 3 rum (a) Hasc ex infra dicendis pate- bunt. ( b) Patet ex fubfcriptione Teftium in literis publicis S. Leopoldi: In Li¬ ter. Fundat. Coenob. Cello, B. M. V. in Auftria. „ Comes Cbumadus dePil- ,, ft e ine, Comes Leutoldusde Pleyen, >, Adelramus de Berge - - Otto de „ Machland - _ o«o de Lenginbach » " Wernharius de Ivelbach, Dietma- » tut de Engilfchalchisvelde, Cbun- ,, radus de Sunnelburch, Hademar de >, Chuofarne, IVa/therus de Traifme „ - - Udalricb de Valchenfteine&c. „ In Lit. Fund. Monafter. S. Crucis in Auftria, prater alios jam didos. „ fti- }) goto deNezta (alias Sv/art%>enburtb') „ - Ulricas de Sigenvelde, RuoJegerui - - de SigehendorfF, Ambalmus de ,, Sparwarspach- Hartungus de „ Ruhenecke, Lubort de Triwans- „ winch ele - - Otfridus de Murlin- » gen- „ » yy yy yy yy yy yy yy yy yy c) In Lit. Fundat. Claujlro-Neoburg. Huic rei teftificantur Comites, & quique Nobiliores Orientalis Re- gionis: Ottal{arus Marchio Stirienfis, Dietricus de Grifanfteine , Cbunra -- ius de Pilfteine, Gebehardus de Bui- gen - - Liutoldus dePle'gen, - - Egkbertus de Butenen .Sigehardus GMardu < de Purchufin Comites. Adelramus cum fratre Adalberto de Bergen « 00 Ut. 486 ANNALIUM AUSTRIA) bocPrin. auxit: Cetii montis caftrum, quam fedem habuifle fertur ftabilem, (b) Neuburgumque urbem Leopoldi fuifleu opera credible videtur : neque enim alteri, novae civita- tis vocabulum, quo fuis in literis primus utitur , conve- nire aptius poteftj (c) nifi Neuftadium hodiernum , ad Leytham fitum,refragante licet antiquorum fide, qui Leo- poldum, ejus Pronepotem, authorem praeclarae urbis fta- tuunt, (d) extitiffe jam tunc fateamur. Auftria certe per id tempus tarn lactam jam faciem induerat, ut Scrip- tor perantiquus, qui res Chunradi I. Salisburgenfium Ar- chiepifcopi in literas mifit, latis fe ad Styriae, quae caftris itidem, oppidisque per eos annos, ornata, ac munita fuit, commendationem dixifle putarit, quod ea Provincia ab Auftriae felici ftatu haud longe abeftet. (e) Sic cum omnia ad DEI cultum, ac Patriae commo- da referretLeopoldus, animusque coeleftibus intentus, nec in iram praeceps, nec ambitione tumidus, nec ulla volup- tatis illecebra capiendus, in pacataprovincia, tranquillitate frueretur fua j anno demum geftae cum fumma modera- tionis laude provinciae quadragefimo exacfto, mortem op- petiit, qualis vita erat, fan&am, & bonis omnibus exop- tandam. (f) Funeris hcnores, quod triduo ad accurren- lncre - rum praefixit: (a) opes, quas a parente Iuculentas acce- perat, non avaritia, aut parfimonia, fed prudenti rerum rei fub ufu, ac moderatiflima vitae ratione, multis acceftionibus (a) Lit. Fundat. Clauftro - Neo¬ burg. „ In nomine fumme & indi- ,, vidue Trinitatis, Leupoldus nobilis „ Marchio Orientalis, Fundator EC- 5, clefije Neuburgenfis • ,> (b) Suntheimii Tabula Clauftro- Neoburg. „ Der bemelt land Lew- 5> pold hielt feinFurftlichs gefefs auf » den Kalnperg. „ Culpinian. in fua Auftria. ( c ) H*c per conjeduram fcripta lunt : quod Neuburgenfis urbis nulla antes. Leopoldu m occurrat mentio: &c Vienna ortus Henrico ejus filio tri- buatur. De Caftro montis Cetii Ri- kard. Newburg. „ Ipfe vero (Lew- 3, poldus} conftruxic fibi curiam in 3, Monte Cecio. „ (d) Ennenckel. im Furftenbuch. 3, Der Herzog Leupolt paut di Neu- 33 flat. „ Cufpinian. in Auftria, de Leopoido Gloriole Duce Auftria, (e) Author vitas Chunradi I.Salis- burg. Archiep. c. 14. apud Bern. Pe- zium Anecdot. T. II. „ Sciendum „ quoque-non folum Epilcopi „ terram antiquo cultui redditam; ,, verumetiam jWarci&Mwz ( Styrorum) „ villis, caftris, & cultoribus itare- „ pletam, ficutin praftentiarum cerni- „ tur, ut melior longe modo effe „ credatur, quam antiquis tempori- ,, bus fuerit: cum fertihtate, & om- „ ni fpecie utilitatis non multum diV „ ftare videatur ab Auflria. „ (f) Arenpeckius in Chron. Au- ftriaco. Sunthem. in Tab. CIauftr°- Neoburg. Summarium Canonizat. S. Leopoldi. „ Perfeverantes enim 3, in eadem fide,& caftimoniaufque 3) ad extremum vitas exitum, & li- 3, cut in vita unus fpiritus, & una „ caro fuifle nofeuntur, ita ^c mo- 3, rientes alter ad latus alterius con- ’ lepe- 77 LIBER OCTAVUS. 4 g 7 ac. tis multitudinis fupremum fblatium differri debuit, a Re- ginmaro, PafTavienfi Antiftite Neuburgenfi Bafilicae illati, non publicus tantum omnium ordinumludus, fed creber- rima, quae ad facrum ejus tumulum jam turn confecuta funt, prodigia illuftrarunt. (a) Ducenta & amplius Romae difcufla Innocentii VI. Pauli II. & Sixti IV. Pontificum voluntate, Innocentium tandem ejus nominis VIII. permovere,ut ad multiplices Fri- dericilV. Imperatoris, Mattte Corvini Hungariae Regis, AuftriaequeOrdinum preces folenni Ecclefias inffituto Leo- poldum inter San&os referret, (b) Sacrum ejus corpus, quod „ lepeliri voluit, prius tamen folem- „ ni praemiffa pamitentia cum vera „ cordis contritione, oris confeflto- „ ne, & operis fatisfadione, 6c om- „ nibus fignis verse pcenitentise in „ illis ( Leopoldo 6c Agnete ) concur- „ rentibus, pedoris fcilicet contu- „ fione, lacrimarum emiflione , 6c „ Chrifti nominis aflidua invocatio- „ ne, extremam pariter facram un- „ dionem, & animas commendatio- „ nem falubriter, ac devote confe- , cuti, more non folum Chriftianif- fimi, atque fideliilimi fervi DEI, „ fed eciam cujusque utique fandifli- „ mi, atque beatiffimi. „ Bulla Ca- nonizat. ejusdemSandi. „ Quadra- „ ginta annis Principatum Auftrise „ regens - - cum juftitia, humilita- „ te, & tranquillitate cunda admi- „ niftravit. „ De genere mortis ne¬ mo , quodfciam, Scriptorum noftro- rum e veteribus quidquam prodidit: Annales quidem Bofovienfes ab An¬ no ii2> torumque Praslatorum, & Abba- turn, llluftriffimi Principis & Du- „ cis Juliacenfts , & Clevtnfis , multo- „ rumque Baronum, & nobilium „ Archiducatus Auftrias, comitanti- „ bus Casfarem Maximilianum : qui ,, babitu Archiducis , S. Leopoldurn in „ argentea fabrefadta capfa bene or- „ nata compofitis offibus fuis, fe- „ quebatur, omnes in ftetum aftantes „ commovens ob D. Leopoldi memo- ,, riam. Non enim ut Caslar coro- ,, natus ambulavit, fed in pallio Du- „ cali cum corona roftrata : quem „ quidem habitum dehinc monafte- „ rio novo S. Trinitatis in Nova Ci- „ v it ate obtulit. ( b) Summar. Canonizat. S. Leo¬ poldi Fund. V. „ In quorum (Leo* „ poldi & Agnetis ) cujushbet obitus „ die eorum fepulchra a circumvici- „ nis populis, fingulis annis, vifitar* „ confuevere, illisque per manus Ca- „ nonicorum Regularium ejus Mo- ,, naiterii Neuburgenfis , in quo fcpul- „ ti jacent, magnte, & laudaWes ,, elemolynas fingulis advenientibus „ diftribui hilariter confuevere, pa- „ nis utique atque vini, nec non oC „ carnium, fi dies ilia in diem-, q u0 „ carnibus vefeimur, incidic. LIBER OCTAVUS. 4 g 9 a.c. publico, folennique ritu, prascipuo cultus genere tota Au- ftria agitur. (a) Ac ne nomen quidem Leopoldi fine ho- nore eft: quippequod non frequens modo, fed aufpicati£ fimumquoque in AuftriaePrincipibushabetur: five idSan- di hujus patrocinio, five Ducum, ac Principum piae aemula- tioni, 8c lalutaribus pro patria ftudiis adfcribendum. Omen non Leopoldi modo nepos, ac pronepos, magna noftris in Annalibus nomina $ fed multo etiam magis Imperator ejus nominis Primus fadis ingentibus, 8c virtutum qua- dam fimilitudine approbavit. Agnetis Nobiliftimae Conjugis,Filiorumque ex mor- innoe.u. te Leopoldi ludum Innocentius II. Pontifex Maximus, li- teris ipfe pietatis, officiique plenis folatus eft, quibus do- duam^ii. lori inprimis'fibi fuifle Leopoldi obitum oftendit, viri B. Pe- tro, Apoftolorum Principi, totique Ecclefias tarn devoti, ° atur ‘ 8c quern ipfe paterna femper charitate viventem profecu- tus fit: relaxat deinde authoritate fibi divinitus tradita, fi quibus conftridus eflet, cenfurarum vincula, piamque in- ter Divina officia ejus memoriam pollicetur: monet dein¬ de , rogatque orbatam tanto vitae folatio viduam, ne viri tarn probi mortem immodico ludu profequatur : horta- tur poftremo, ut mutuam charitatem, ac concordiam ma¬ ter, liberique omnibus amoris, obfervantiaeque officiis alant, conferventque, quo coeleftibus, quas ipfe precaretur, gra- tiis, praefidiisque protedi, aetatem exigant, omnium cae- leftium munerum afHuentia beatam. (b) Hse literae, VI. Idus Januarii datae, fuperftites adhuc Aditlberti omnes reperere liberos, Adalberto, filiorum natu maxi- mo, menfe a Patris obitu duodecimo , ad VI. Idus No- Pars I. Q_qq vem- (a) De his vide Hier. Pezium in „ Hift. S. Leopoldi cap. 53. & Hanfi- zium Germ. Sac. T. 1. p. 728. C B ) Lit. Innocentii II. PP. in Summario Canonizat. S. Leopoldi Fund. V. w Innocentius Epifcopus &C. ,> Dile&ae in Chrifto filiae Agneti uxo- •» r * < ]’?. on ^. am Leopoldi Marchionis „ & filiis ejus Talutem &c. Audita ,, morte nobilis viri Leopoldi , mariti ,, tui, humanitatis ratione tanto am- ,, plius condoluimus, quanto ipfum „ utpote B. Petro nobisque devotum „ in vita fua affe&ione paterna dile- „ ximus. De cujus nimirum obitu certitudine habita , eidem autho¬ ritate Apoftolica abfolutionem fe- cimus, & pro animse fuse remedio in noftris orationibus Dominutn deprecamur. Proinde Nobilita- „ tem veftram Apoftolicis Iiteris vi- „ fitantes, rogando mandamus, ut ,, pro eo, quod turn de probo viro Di- „ vina providentia faftum eft,dolo- „ rem fuper dolorem, triftitiam Tu- „ per triftitiam non addatis; fed po- „ tius tarn mater erga films, quam „ filii erga matrem omnimodam di- „ Icaionem atque rwerenmm flu- 57 deant adhibere ? & in pace & Con* „ cordia vivere, &c. j, (A) Ku 490 ANNALIUM AUSTRIA? vembres extindto. (a) Virum Patri pietate fimillimum, a. c atque ob ardens religionis ftudium DEO devotum appel¬ lant Annales noftri, (b) Ccenobiorum per Auftriam tu- telam, Jdvocati nomine, a Patre fibi demandatam, ali- quanto jam tempore gefierat: nec dubium, quin fi vita, ac valetudo piis Leopoldi Parentis confiliis relpondiflet, Efcscon- hand alium ab Adaiberto habitura fuiUet Auftria in prin- } '“ x ' cipatu fucceflorem. (c) Praeter natalium enim praeroga- tivam, (d) & virtutem exceilentem, conjuxHatlwigis, Bel# Hungarias Regis Soror, famaque nupero adverliis Boricium bello parta, (e) nihil non profperum polliceri videbanturj led fradla ejus valetudo, & immaturus fine leopoldus prole obitus, Marchionis infignia in Leopoldum fratrem, *tate illi proximum, transmovere. (f) Abe- (a) Rikardus Newburg. in Geneal. LiberorumS. Leopoldi apud Hantha- lerum Faft. Campil. T. II. „ Adal- „ bertus nafcitur Id. Febr. A.MCVII. „ vir devotus , 6c fortis in bello, „ AdvocatusEcclefiarum: qui rexif- „ fee poll Patrem , nifi graviter in- „ firmus, quad per annum refpon- „ fum mortis habuiflet in fe, ufque „ dum obiit VI. Idus Novembr. An- „ no M. C. XXXVII. „ Ortilo „ M. C. XXXVII. Adalberts , Se- „ nior filius Lenpoldi PH obiit. „ Ne~ crologium Mellic. 6c Scotenfe eun- *dem ponitdiem obitus: fedClauftro- Neoburgenfe, 6c Epitaphium ad S. Crucem V. Id. Novembris. Hafel- bachius , Arenpeckius, Sunthemius obiiffe Adalbertum A. 1136. feribunt: quod fi verum eflet, Adaibertus ante Patrem obiiffet. De Adalberti lepul- tura lis eft inter Clauftro - Neobur- genfes, 6c San-Crucenfes. Infcriptio Fepulchralis Ntuburgi , led recentior, fie habet: „ Hie eft fepultus primo- » genitusS. Leopoldi, nomine Adal- « bertus , Dux Auftrise 6cc. „ San- Grucenfis vero, literis antiquioribus. ” yUi Nove mb. Albertus. „ ( B ) Patet ex mox allato Rikardi Newburgenfisloco, 6c confirmatHa- felbach in Chron. Auftr. „ Major „ natu filius , Albertus nomine, ti- „ moratus, devotus, religionis ama- „ tor , omnium Ecclefiarum Patro- „ nus, fepultus eft cum Patre Neu- >, burg*. - - Deceflit anno Domini ?> 1x36. „ (c) Patet itidem ex modo allatis Rikardi, 6c Flalelbachii locis: 6c con- firmat Chron. Clauftro - Neoburg. „ Primogenitus enim, Adaibertus no- ,, mine , Advocatus Nivvenburgenfis „ Ecclefi* fadus eft , 6c omnium „ Clauftrorum ad Advocatiam Mar- „ chionis pertinentium. „ (d) De hoc ex modo allatis con- ftat. (e) Rikard. Newburg. de Adal« berto. „ Uxorem habuit Hatwigem, „ filiam Almi Hungarorum Duds, „ Sororem Bela Caci Regis , quam „ duxit An. MCXXXII. AlteroAn- „ no focerum fuum Regem ftrenue, „ 6c vidoriofe juvit adverfus Bori- ,, chium. — Non habuit prolem. ,, Confentit Otto Frifing. L. 7. C. 21 • „ Bela Rex mox afeito fibi Alberto , ,, Leopaldi Marchionis filio, qui ejus „ Sororem habuerat 6cc. „ Hanc Fuggerus etiam L. 2. c. 2. Hedwmm appellat. (f) Chron. Clauftro-Neoburg. ad A. 1136. „ Liupoldus Marchio Au- „ ftria - - ex hoc mundo migravit " „ cui filius ejus Liupoldus fucceftit.,, Leopoldum Adaiberto state proxi¬ mum feribit Rikardus Newburg. „ Levepoldus natus Kal. Tanuarii An- „ no MC VIII. . . fuccelfic Patri „ An. MCXXXVII. „ Ceteri Sen- ptores noftri Leopoldum Henrico junio- rem fuifle volunt. In Literis Henricus Leopoldo nunc praeponitur, nunc poll- ponitur. Sic in Fund. S. Crucis hoc ordine recenfentur filii, ,> Albertus , Hen- LIBER OCTAVUS. m a.c. Aberat Morimundi in Gallia Otto, ex Abbate fu- omflius. turns brevi Epifcopus. (a) Henricus natu quartus, pri- vati Marchionis titulos, juraque jam tenebat. (b) Con- radus huic proximus Parifiis adhuc bonas inter artes ad Conrafar ejus, quameodem adhuc anno, in Coenobio S. Crucis ain- plexus erat, vitae fan&itatem adoleverat. (c) At Erne- Emejius . ftus, poftremo inter luperftites fratres loco natus, aetatis florentis annos, dum fe rerum majorumipes offerret ali- qua, inter venationes, & militias praeludia exigebat. Sed fpes ingentes mors intempeftiva, anno poft hunc fexto, X. Calendas Februarii tumulo intulit. ( d ) Reftabant, ex numerofo liberorum agmine , quin- que filiae: nam quod reliquum erat Sobolis, jam dudum mnZ Pars I. Qq q 2 Coe- ,, Heinricus, Liupoldus, Erneftus. „ Con¬ tra vero in Literis Regenmari Patav. Epifc. de decimis Coenobii S. Crucis itacollocantur: „ Alhrtm, Liupoldus, ,, Henricus , Erneftus. „ In Lit. Fund. Cell® S. MARLE , omiffo Henrico nominantur hoc ordine: ,, Leopolds* „ Adelbertus y Erneftus. „ Apud Bern. Pezium Cod. Dipl. P. I. (a) Rikard. Newb. „ Otto natus „ An. MCIX. Non. Decembr. - - Fit Monachus grifeus inMorimun- „ do An. MCXXVI. Abbas ibi „ An. MCXXXI. „ Et confirmat Ortilo ad An. MCXXXI. (b) Rikardus Newb. „ Henricus , nafcitur - - - IV. Non. April. „ An. MCXIV. „ Sed Chronic. Clauftro - Neoburg, non quartum, fed fecundum inter fratres locum illi tribuit. „ Secundus Heimicusy qui - „ & diutius omnibus yixit, &aPa- ,, tre minus diligebatur. „ Nec diF fentiunt Scriptores ceteri. Quod qua ratione faftum fit, Lewpoldus Campililienfis ex Rikardo Newbur- genfi indicat. „ Sed quia ibi filii „ ejus ponuntur (inquit) fecundum „ dignitatem , feculares primum, „ deinde Ecclefiaftici: hie ponuntur ,, fecundum Nativitatem. „ Jam de Marchionis titulo, vivente Patre, ab Henrico jam gefto , patet ex litte- ris Innoc. II. PP. Mell. Coenobio da- tis, VII. Idus Februarii, & fupra re- latis, ubi „ Otto, 5 c Artuicus Mi- „ nifteriales Henrici Marchionis „ no- mmantur. (c) Rikard. Newburg. „ Cbun- „ radus natus Non. Junii, Anno „ MCXVIII. - mittitur Parrhiftos „ Anno MCXXXIII. fit Monachus „ grifeus ad S. Crucem in Sattelbach „ An. MCXXXVII. „ Confirmac Ortilo ad An. 1137. ,, Qhunradus ,, junior frater in Sattelbatb induit ha- „ bitum monafticum. „ (d) Rikard. Newb. „ Emejius „ adolefcens nafcitur XVIII. Kal. „ Septembr. An.MCXXIV. obiit in „ flore, X. Kal. Febr. A.MCXLII. „ Confentit Epitaphium ad S. Crucem, Sc Necrolog. Mellicenf. ac Clauftro- Neoburg. „ X. Kal. (Febr .y Erne- „ Jlus, filius Marchionis Auftriaj Liu - „ foldi. „ Erneftus ' hie inter teftes fubferiptos legitur in literis Henrici Ratisbon. Epifc. Coenobio Scham- hauptenfi datis An. 1137* IV. Kal. Maji , apud Hundium in Metrop. Tom. III. p. 196. „ Erneftus , filius „ Marchionis Leopold!. „ Arenpec- kius in Chron. Auftr. „ Erneftus , „ di&us Adolefcens, — pulcher, & „ fpeciofus adolefcens 18. annorum, „ cujus fama ad Rhenum ufque vo- „ lavit, omni venatione delectaba- „ tur. In florida juventute mortem „ cum vita commutavit, fine uxo- „ re, & liberis, fepultus in Capituio „ S. Crucis, apud fratrem Leopoldum Ducern 'Re&ius apud Adalber¬ ts fratrem” cujus nomen ibi cum Emefli nomine eodem in I&pidc in--* fculptum legitur. (A) Li- 492 ANN A LIU M AUSTRIA Berth, Coelom fibi vindicarat. (a) Harum prima, cuiBerthae a. nomen, Henrico II. Ratisbonenfium Burggravio in ma- Agnes, nus convenit. (b) Altera, Agnes Wladisiao Siiefiae; (c) Gertru- Gertrudis tertia Wladislao, Bohemias Duci, qui ad Regiae As ' dignitatis faftigium poll eve 6 kis eft, conjuges datas. (d) Ejj^betha Hermannum Winzeburgicum, Thuringiae juiha. Landgravium, (e) Jutha demum Wilhelmum Montis Ferra- (a) Liberos univerfim XVIII. nu- merant Scriptores noftrates: fed Ri- kardus Newburgenfis recenfet plane XIX. Ex his bini intra annum mo. & 1114. totidem intra annum 1115. & iii 8> bini rurfus Anno 1120, & 1121.totidem denique An. 1128, & 1129. nati , mortuique notantur in Excerpto ejusdem de Pofteritate Lewpoldi Pii Marchionis. e fiho nepotem, Henricum It. mari- tum Bertha , S. Leopoldi filias, confti- tuamus; fili a fan£tl Marchionis, cum nepote Sororis ejus (quodfine legis venia fieri non potuit) conjungetur. Eadem tamen difficultas per le defi- neret, fi oftendipoffet, ottonem , Hen- rid II. patrem, ex alia, quam Ricbar- da , conjuge, priori ex matrimonio fuifle natum. ( c ) Rikardus Newburgenfis. n Agnes nata Anno MCXV. nupta )> Wlaslao Polono, Duci Zlnorum , „ Anno MCXXXIV. obiit Anno „ MCXXXIX. „ Hafelbachius mendofe eum Boleslaum , Ducem Po- lonise , nominat. Sed Wladislaum. Chronographus Saxo ad An. 1146. & Dlugoflus Hift. Polon. 1 . rede appellant. Diem mortis Agnetis Ne- crologium aflignat apud Cl. Hantha- lerum : „ VI. Calend. Odob. Agnes „ uxor Wlaslai, Ducis Zlezorum > fi- „ lia Fundatoris S. f. „ (d) Rikard. Newburg. „ Ger* ,, truiis nafcitur VII. Kal. Mart. An- „ no MCXIX. nupta Wladislao Du- „ ci Bohemias, deinde Regi, Anno ,, MCXL. „ Confentit Hafelba¬ chius : „ Tertia Gerthrudis Wia- „ dislao Bohemiae Duci jungitur, „ cui peperit tres filios, Fridericum „ Ducem Bohemias , Primislaum „ Regem Bohemia , & Albertum „ Archi-Epifcopum Salisburgenfem. „ Gertrudis , & ejus maritus fepulti „ funt in Bohemia , in Monafterio „ Syon dido, eorum fundatione. „ Aliter appellat Balbinus locum fe* pulturffi Gertrudis Dec. I. L. VII. in Not. ad Tab. V. Geneal. cap. 34. pag. 139. „ Gertrudis (S. Leopoldi „ Auftr.March.filia) Virgineum Coe- ,, nobium Doxana fundavit 3 ibidem- „ que eft fepulta An, 1151. V. Au- „ gufti, ut habet Mortuarium MS. „ Doxanenfe his verbis: Obiit pi& re* ,, cardationis Gertrudis Fundatrix no* ,, Jlra, qua primitias Qrdinis noflri (Prs- ,, monftratenfis ) inner ram hane in* „ troduxit. ,, Idem L. VII. cap. 26* Feplicenfem etiam Parthenonem Or* dinis S. Benedidi fundatum a Ger* trude fcribit. (e) Rikard. Newburg. »»*£*** » bet nata Kal. Sept. An. MCXXIII. „ nupta Hermanno de ffinzeburg,Thu* „ ringias Landgravio, An. MCXLII* „ in primo partu cum prole obiit. Landgravio Saxonise nuptam, dler- 0 man* LIBER OCTAVUS. 495 a.c. Ferrati Marchionem, Regingeri filium, juftis fibi nuptiis fociarunt. (a) Agnes vidua, quemadmodum conjugii feeder^ Leopoldo conjun&iflima j ita fide , charitate, morum- que, ac virtutum fimilitudine pene gemella, fero admo- dum, & o<5togenaria major, fancftum Conjugem ad vi- tam meliorem fecuta eft anno, ut externi Scriptores vo- lunt jMCXLIII. j (b) ut Rikardus Neuburgenfis, Q_qq 3 . An- manna conlentiunt Scriptores noftri: Author Narrat. Genealog. Chronic* Clauftro-Neoburg. Hafelbach, Aren- peckius Sundhemius; utri duorum, qui Tub id tempus vixerant, Herman- 91 or um, in incerto relinquunt. De B'rmamjo feniore Eccardus in Orig. Princ. Saxon. Sup. Col. 376. ex An- nal. Landgrav. Thuring. ope MS. au&is htec affert: „ Anno Domini „ MCXXX. Burckardus Comes Lu- „ chemenfis de Saxonia, dolo Do- „ mini fui Hermann :, princip alls Co- „ mitis Thuringia*, didus de Wint- „ 2 dnburgl^ , occiditur. Ob quod „ idem Hermannus reusMajeftatis ef- ,, fedus, Regis Lotharii gratia ca- ruit. - - Mox etiam Wintzinburg J} caftrum ab exercitu Regis obfide- „ tur, expugnatur, capitur. Anno „ Domini MCXXXI. Hermannus „ Comes de Wintzinburgk ^, Regi Lo- „ thario fe , fuaque omnia dedit, ,, captivus abducitur , & in caftro „ Blanckinbcrg^ cuftodise mancipatur. „ Wintzinburg\ vero ad folum ufque „ deftruitur. „ De juniore Her¬ manns) Wintzenburgico narrant Anna- les Bofovienfes ad An. 1152. „ Co- „ mes Hermannus de Wincenburz, cum y, Lukjrda conjugefua, IV.Febr. - - „ fuorum infidiis in propria domo in- „ terficitur. „ Memimt etiam Hel- moldus in Chron.Slav. lib. 1. c. 73. „ Occifus eft (inquic , An. 1152. ) ,, Hermannus Comes in Caftro Wint- „ ijtburgy vir potens, & magnarum „ pecuniarum. „ Juniori huic tri- buunt Elifabetham Auftriacam priorem conjugem HofFmannus, & Hanthale- rus, quibus affentiendum videtur. (a) Rjkard. Newburg. „ Jutbtt „ nata pridie Id. Jul. An. MCXXVI. „ nupta Wilhelmo Marchioni de Mon- „ teferat , Anno MCXLVI. „ F,c certum fit ex licteris Wilbelmi, & ejus Conjugis, apud UghellumTom. IV. in Vercellenf. Epp. pag. 781. , quas Antonii Socheri noftri indicio , cum M. Hanfizio An. 1729. in colligen- da Germania facra navaret operam, infpexi. Datas ete erant IV. Maji, Anno 1156. Ind. IV. & fic habent : „ Nos Guillelmus Marchio , filius q. „ Raynerii , item Marchionis, & Ju • „ lita jugales ,• filia q. Marchionis „ Lepoldi de Auflria , - - qui profeflt „ fumus ex natione noftra, ex lege „ vivere Salica , fed ego Julita ex na- „ tione mea vivere videor Aleman - „ norum , - - donationem facimus „ Monafterio conftrudto in caftro, „ quod vocatur Granarcim , &c. „ Ubi Julita pro Juditha , vel Jutha i mendofe , vel Italorum more fcrip- tum eft : nam & Wilhelmus Tyrius lib. 17. cap. 1. Wilhelmum de Monte Ferrato Sororium Conradi Regis appel- lat, qui frater erat uterinus Juth ex eadem matre Agnete natus; & Au¬ thor Tabul. Geneal. Tom. XVII. Hift. Byzant. pag. 154. infertte, Ju - tbam Wilhelmi Conjugem, &. S. Leo¬ polds filiam diferte nominat. Unde corrigas licet, Hafelbaphium, Aren- peckium, & Sunthemium, qui Ray~ nerium , feu Reginger um Socerum, Juthte pro marito tribuunt. Guillkl- mi porro filius erat Bonifacius^ Mon- tisferrati Marchio, ut conftat ex lit. Monafter. de Lucedio 26. Novembr. Anno 1183. datis apud Muratorium Antiq. Italite. Tom. I. Diflert. VI. pag. 340. , ubi Bonifacius Rainerum avum fuum , Guilliermum Genitorem fuum appellat. 00 Chronographus Saxo. » An- „ no MCXLIII. obiit Gertrudis Duc- „ trix, & Agnes Marchionifla , ma- „ ter Cunradi Regis* ■>■> Montis Sereni: An. MCXLIII. „ Agnes Marchioniffa, mater Conradi » Re- Agnes vi¬ dua San- Eli Leo¬ pold/. 494 ANNALIUM AUSTRIA An. MCLVII. VIII. Calendas O&obres: (a) poftquam Conradum III. ex priore matrimonio filium, & Frideri- cum I. nepotem luum, Germaniae Reges, Gelaresque j Leopoldum ex altero , & Henricum Duces j Ottonem, & Conradum Epilcopos, rebus geftis celeberrimos, filios luos, rara felicitate vidiflet. ( b ) Corpus defundx Neu- burgi, ne quos amor in vita lociarat, mors divelleret, ad latus Ian£ti Conjugis fui eft fepultum. Viget etiamnum pia ejus memoria, ac tanquam cdnlors merito- rum, honorem e landi Mariti gloria mutuatur. (c) „ Regis obiit. „ £t favere viden- ter litterae Heimiciy Duds filii, Cce- nobio S. Petri Salzeburgenfi data:, Anno 1150. apud Bern. Pez. Codic. Dipl. Num. 121. pag. 353. ubi fine ullo diferimine vitte, ac mortis, pa- tentum fuorum meminit, Leopoldo Patre dudum defundo : „ Anime, ” du I c iffime Conjugis no- » re 0 i °thee, & Parentum noftro- „ rum remeaium^ conquirentes, &c. „ Sed hitc referri ad ftili brevitatem poflunt. (a) Leopold, Campil. inExcerpto Rikardi Newburg. „ Domina Agnes, » Lewpoldi Pii pia Conjux, & foe- » cunda mater, beato fine vitam Ion- « gaevam claufit VIII. Kal. Qdobr. „ An. MCLVII. atatis LXXXI. „ Similiter Ortilo: „ MCLVII. Agnes „ piilfima Mater Hamrici novi Du- „ cis, Liupoldi Pii Marchionis reli- „ da, pio fine quievit, „ De die mortis confentiunt Necrologia Mel- lic. & Clauftro-Neoburg. „ VIII. „ Kal. Odobr. Agnes Marchionifla » „ Fundatrix hujus Ecclefise. }> (b) De his alias. (c) Arenpeckius in Chron. Autfr. „ Pius itaque Marchio, S. Leopolds* „ & ejus devotiflima uxor, poll eum ,, confepeliri fimul volebant. -7 ~ „ In quorum cujuslibet obitus di^» „ eorum lepulchra a circum vicinis „ populis, fingulis annis, vifitari „ confuevere. „ LIBER NONUS. Ubdudo tern's tam illuftri Auftriae fi- dere, nonnulJa defuccefturo inter plu- res filios Principe cura erat ; Carfare praefertim , cujus ab aftenfa pende- bantifta, longius in Italia abfente. (a) Adalberto fratrum natu maximo, 8c jam turn diuturno morbo, quo pau- cis poft menfibus extindus eft, for- tafte implicito, ambitio efte non poterat: Erneftum natu minimum aetas fua ,* Ottonem, 8c Conradum, qui Mona- fticam hoc ipfo anno vitam, Ottonis exemplo, ad S. Cru- cem amplexus eft, (b) /andiora confilia a principals ne- gotiis abftinebant. Duo igitur reftabant foli, inter quos Casfari de fucceftione deliberatio efte poterat, Leopoldus teopoi. 8c Henricus. Ex his priorem Carfar, 8c aetatis praeroga- Jus fi 1 ' 0 * tiva, 8c occulta fortafte Parentum defignatione, Marchio- c«»^f v nem Auftriae efte juflit: (c) quern cum ceteris fratribus, Aujlrtte, nequid jurium fuorum detrimenti acciperent, Innocentius ^ ht0 ipfe Pontifex, interpofita apud Caefarem authoritate fua, curae fibi efte voluit. (d) (a) Dodechinus ad Annum 1136. „ Imperator (Lotharius) fecundo re- „ vertiturinltaliamcum exercitu. „ Tempus confignat Chronic. Hildes- heim. ad An. n^S. „ circa Affum- „ tionem.S. Marias expeditio Impe- ,» racoris^ in Italiam faaa eft. „ (b) Rikard. Newburg. „ Chun - „ fit Monachus grifeus in Sat- telbach ad Sanftam Crucem Anno „ MCXXXVII. „ cetera ex di- „ £tis conftant. (c) Chronic. Auftr. & Clauftro- Keoburg. An. 1136. „ Eodem an- ,, no Leutpoldus Marchio Auftrias - . „ ex hoc mundo migravit. Cui fi- „ lius LeupolJus Marchio fucceflit. „ Ortilo ad An. 1136. „ Succeffit ei ,, ( S. Leopold) filius Leupolclus V. licet „ fratrum fuorum fenior non diet. „ (d) Lit. Innoc. II. PP. apudHier. Pez. in Hift. S. Leopold! c.43. datx, Agneti & filiis ejus Pills VI. Id. Janua- rii: quarum initium: „ Audita mor- „ te Nobilis Viri Leopold, - - J ux E a petitiones veftras charifftnium n- lium Imperatorem Lotbarium 1, cum ipfum nos videre contigerit , ut veftram vobis juftitiam conlervet* libenter & afFeduofe rogabimus. „ Atque in hoc, & in aliis vos exau- dire, 6c honorare parati fumus. „ 13 496 ANNALIUM AUSTRIA) Lothdrii Et principio quidem fufceptae provincial, tranquilly A - c * Leopoldo res erant, Lothario Augufto fuperftite: vcrum mors ejus Imperatoris ad III. Non. Dec. A. MCXXXVII. ii 37 confecuta , (a) totam brevi Germaniam novis turbis in- volvitj ne Auftria quidem , utut pacata, novi Principis caufa, fine anxia cura, ac (olicitudine reli&a. Is enim_* cum ex Italia redux, haud procul Tridento, mortalitatem exuifiet, Imperii infigniain manibusHenrici, Bavarian Du- cis, reliquit: (b) ea cum ille, tanquam arrham defponfi fibi Imperii, Germanise Principibus reddere cund&retur, indi&a primum adPentecofien anni fequentis Moguntiam 1138 funtComitia: fed quod in mora periculum videretur, mu- tato confilio, Tub verni jejunii medium Confluentiam Prin- cipes convenere, ele&oqueConradoRege, Henrici Bavari fpes ac fortunas evertere. (c) ConraiM Erat Conradus Agnetis, quae fanmVe,) fcriptK funt: „ Agneti Marchioniflk, „ qui tunc prctcipui tk nominis, & ■>■> & Illuftribus viris, & filiis, Leo- „ dignitatis in regno fuit, perpoten- „ poldo Marchioni - - ca;terisque fra- „ tiam prasvaleret, circa median! „ tribus. „ Chronica Regia S. Pan- „ quadragefimam confilio habito , taleonis. Annal. Saxo A. 1137. ,, Lo- „ in oppido Gallic Confluentia con- „ tharius Imperator Tridentinam ve- „ ventum celebrant; ibique Coma - „ niens - infirmari coepit, - - tan- „ dum Imperatoris Henrici Sororium „ dem apud Braduvam villam in fau- „ - - prasfente T heoduino Epifcopo „ cibus alpium conftitutam,-„ Cardinal!, ac fan&ae Romans Ec- ,, III. Non. Decembris a faeculo mi- „ clefis Legato, fummi Pontificis, ac „ gravit. „ Chron. Regia Icribunt. „ totiusRomani popuh,urbiumque jj II. Non. Decembr. „ Videatur „ Italic aflenfum promittente, - - „ Pagius de anno & die mortis Lo - „ Regem creant. Qui mox ad pala- j, tbnrii ad An. 1138. „ tiumdyuis veniens, a prsdi&o Car- (b) Chron. Hirfaugienfe Trithemii „ dinali (nam Colonienfts , qui id fa- An. 1137* » Hemicus Bavaria? Dux, ,, cere Jure debuerat, noviter intro- „ qui focero. morienti aftabat, infi- „ nifatus pallio carebat,) cooperan- „ gnia Imperials, hoc eft, coronam, „ tibus Colonimfi , & Treverenfi Archi- „ Iceptrum , gladium , & crucem, „ epifcopis, cum csteris Epifc°pi s in „ qua? Caroli Imperatoris Magni fuift „ Regem ungitur. „ „ fe traduntur , fibi cum Imperio (d) Otto Frifing. lib. 1. de Gefiis „ ufurpare nitebatur. _ Friderici I. cap. 9. 5J Sufcepitvero (c) Otto Frifing. lib. 7. cap. 22. ,, ( Tridericm Senior de Hohenjlauffen') » Oefundto in autumno fine filiis Im- „ ex nobiliflima compare fua Agnete LIBER NONUS. 497 a.c. novi Regis favorem expertus eft Otto, ex Morimunden- fis Coenobii Abbate Frifingenfis Epifcopus, anno quidem jam fuperiore eledtus 5 fed ifto demum, in quem viri in¬ gens modeftia confenfum extraxerat, ejus Ecclefiae guber- nacula aufpicatus. (a) Frifingenfium exemplum imitati Paflavienfes, Reginmaro Antiftiti defundto, Reinbertum Hagenavium , ortu item Auftriacum fuffecere. Genus maternum ex Helena Comitum de Stilla, Imperatrice Rjcbinza venientes, ul- « tro fe Cbunrado Regi fubdidere. ,, Heinricus Dux regalia iervans abe- „ rat, ad qua: reddenda in feftum „ Apoftolorum Petri & Pauli dies ei ,, Ratifpcna prasfigitur. Quo veniens, ,, regalia quidem multis llledtus pro- „ miftis reddidit: fed ad ea, qua: ul- „ terius inter eos tradanda erant, „ dies ei in brevi poft Augufta pra> „ fcribitur. Quo ex condido affump- „ tis fidelibus fuis, & milite non modico venit, ac fuper Licum ex » °ppofito civkatis, Rege civitatem „ tenente, caftrapofuit. Internun- „ cii autem, ac mediatores ad hanc „ caufam pranominati, per triduum „ hue ac illuc fepius transmeantes, „ nihil profecerunt : Rex enim non „ aliter compofitionem fieri voluit, „ nifiDux qutedam deiis, qua: a Lo. „ thario Imperatore fufeeperat, ac poft „ federat, refignaret. Quod cum „ Dux renuiffet; - - Colloquium in~ „ fedo pacis negotio diflolutum eft. „ Rex ergo metuens aliquid in ie „ machinari, dum perada ccena cu- „ bitum fe ire fimularet, addudis „ clam equitaturis, cum paucis civi- „ tatem - exivit, ac - - Herbipolim „ pervenit. Ubi Judicio quorun- „ dam Principum Dux proferibitur, „ acin proxima Nativitate Domini in „ palatio Goslarienfi ducatus ei abju- „ dicatur. - - Rex ducatum Saxonia „ Alberto Marchioni confobrino ejus- „ dem Ducis, Noricum ve ro, poft in „ Bavariam veniens, luipoldo filio Lui- „ foldi Marchionis, fratrifuo ex par- „ te Matris, tradidit. „ Eadem pe- ne Otto Frifing. 1 .7. c. 23. Godefri- dus Viterb. in Chron. aliique narrant. Rikard. Newburg. „ Levepoldus - - „ fit Bavaria: Dux An. MCXXXIX.„ (c) Frider. Hahnius in Conrado III. P. III. p ; 209. in Notis. Struvius in Corp.Hift.Germ. in Conrado III. pag.369.mN0t. num. (14.) Adlzreit- terus Boic. P. 1. lib. XX. cap. XXXII. (d) Dodechinus ad An. 1139. An- nal. Bofovienf. An. 1139- Chronic. Mellic. Anno 1139. Anonym. Leob. An. 1138. Chron. Zwetl. Vetuftius An. 1138. LIBER NONUS. 499 c. realienus, perftri&a !eviter Henrici Superbi ambitione ac contumacia, caufam ad Divini Judicii aequitatem refert arrogantibus temper intefti. (a) Neque tamen ncgave* rim alte Conradi animo intedifle, odiorum quasdam reli. quias, quae feu ob illata fibi bello fuperiore damna, (b) feu ob ftru&asFriderico fratri fuo per improbam amicitne fimulationem fraudes, (c) Suevicam nuper, Boicamquc gentem commiterant. Sed enim retenta tamdiu, invitis Regni Principibus Imperii infignia, alienati deinde, atque a fide ac obtequio Regis abftra&i per Henricum Germa¬ nic Proceres, ac, ut videri poterat, vispene, conclufo intra Auguftae maenia Regi, ni poftulatis decederet, ad- Pars I. Rrr 2 mo- (a) Otto Frifing. de Geft. Fride- rlci I. lib. 1. c. 22. ,, Henricus No- „ ricorum Dux, pro nota fuperbise, „ pene omnium , qui in expeditio- „ ne Italica cum Lothario Imperatore „ fuerant, odium contraxerat. „ Idem in Chron. lib. 7. c. 24. „ Hen- „ rico ( V.) Imperatore mortuo con- „ languinei ejus, qui tuncin Regno ,, prtecipui nominis, & quafi Regii ,, culminis per hocfecuri erant, non ,, folum ad regnum non eliguntur, „ fed & appofito fuper fe Rege plu- „ rimum affliguntur, & conculcan- „ tur. His ergo in fummatenuitate „ pofitis, cum Dux Henricus authori- „ tate foceri fui Imperatoris, pro- ,, priisque viribus in tantum excre- ,, viffet, ut omnes delpiciens, nulli „ pro Regno fupplicare dignaretur; „ Dominus , qui humilia refpicit, „ & alta a longe cognofcit; deponit „ potentes, & exaltat humiles; ilium „ humiliatum , & pene defperatum „ adfaftigium Regni provexit;hunc „ de alto in gloria & potentia fua ,, gloriantem dejecit. Quid hie aliud „ dicere polfumus , nifi quod prius „ Conradum magnum in oculis fuis „ humiliavit, humiliatum relpedu „ pietatis fua: exaltavit. „ (b) Conrad. Urfperg. in Chronic, p. 276. Henricus Dux Bavarian, „ ve- ,, nit ad Imperatorem Lotharium fo- „ cerum fuum, apud civitatem Nit- „ renherg , & ibi Ducatum Saxonhe, ,, - - fufeepit: & ibidem pollicetur „ eidem Imperatori auxilium contra ,, prarfatum Fridericum & Chumadum fratrem ejus.-fequenti veto „ aeftate Heinricus Dux cum exercitu „ copiofo fines FridericiDuds ingrefi- ,, fus a villa Tuogendorjf, qua: ell in „ ripa Danubii incipiens, & ultra „ Stouphen perveniens, omnia circum „ quaque m tranfitu, & in reditu in- » cendio & prteda devaftat. „ (c) Otto Frifingenf. de Geft. FrR dericil. lib. 1. cap. 19. „ Dux/fc»- ,, ricus Alemanniam ingreflus, — « >» midis - legatis ad Fridericum Du. „ cem Suevorum , eum amice, tan- ,, quam fororis fua: maritum monet, ,, ut ad gratiam redeat. - - Addit „ etiam, hujus negocii fe - - fidum „ fore mediatorem. Ubi ergo ut „ quadiefimul conveniant, - - Mo» „ nafterium quoddam Zuifalten di- „ dum conftituitur. Dux Fridericus nil perperam exfpedans ad prtedi- „ dum locum cum paucisvenit. Ille » vero non fimpliciter ambulans,quo » loco node cubare vellet, latenter „ exploravit. Itaque - cubiculum,in „ quoDux ( Fridericus ) jacebat,circum- „ datur. - -Dolum itaque cognolcens „ ad Divina: tantum gratis fe vertit „ adjutorium. Quo ppitulante, per „ abdita qusedam cubiculi penetralia, „ turn fibi primo quafi cslitus often- „ fa, Ecclefiam introivit, turrim, „ quaeEcclefia: contigua erat, afeen- „ dit. Holies cubiculum irrumpunt, „ & non invento Duce, Clauftra ,, etiam Monachorum ingrediuntur, „ cundas officinas ipforum ferro per- „ ferutantur. Phoebo ab inferis re» „ deunte, - - vicini quique fideles „ Ducis teterrimo cognito fado, ag- „ gregatim in adjutorium ejus ad- „ volant, » (a) Gott* 500 ANNALIUM AUSTRIA mota, conciliandas Ipem concordiae penitus abrupere. (a) Itaque Wurzburgi, Principum quorundam judicio , jam profcripto Duci, Goslariag Bavaria una, ac Saxonia adimi- tur, inter Brandeburgicum mox, & Auftriacum dividen- da. (b) Sed ea Conradi liberalitas Leopoldo Auftriae Marchioni, ac Bavarian jam Duci, caro ftetit, fuo ut loco oftendetur. Can obit Anni interim exeuntis finem nova Zwetlenfis Coe- tZ n °k^ aulpicia conlecrarunt. Hadmarus de Cuopharn, Azonis Gobatsburgici ex Nizone nepos, magnae vir per Auftriam nobiiitatis, ac potential, cum liberos ex Gertru¬ de conjuge haberet nullos, amplarum opum, ac faculta- tum haeredem DEUM, DEIque ParentemVirginem fcri- bere cogitabat. Haerebat adhuc animus, qua id via, mo- doque potiffimum exequeretur: led ingens Bernard! fama, & inftituti, cujus Princeps quodammodo, caputque erat, fandlitas, vix nuper ad S. Crucis delibari coepta, virum pium, exemplo Leopoldi nuper coelo recepti, tarn poten- ter (a) Gottfrid. Viterb. in Chronic. „ In gratiam & pacem Regis fuere „ omnes recepti, excepto folo Duce „ Bavarorum Henrico , apud quem „ etiam infignia regalia contumaciter „ detinebantur. Erat enim gener „ defuncti Imperatoris Lotharii ; & „ ex hoc tenens regalia ad Regnum, „ quantum poterat, afpirabat.,, Al- bericus in Chr. „ DuxBojariorum „ Henricus, quia filia Lotharii Regis ei „ nupferat, & jam liberos ex ea fufee- „ perat,Co^rrtda»zRegno fublimatum, „ & fe alienatum graviter ferebat, & „ quoscunque poterat,ab ejus amici- „ tia & fidelitate avertebat. „Urfper- „ genfis fupra laud. Avent, 1 . 6 . c. 3. „ Henricus cum amicis, atque magna „ Equitum yiven-it, caftra ante mce- nia urbis (Hugnlla) fecit. Ctefar » in urbe erat, fruftra ultro citro, ” conciliandsepacis gratia,amici com- ,3 mearunt. - - _ CtEfar pofteaquam „ coenavit, abire fe cubitum fimulat, „ at cum paucis, nemine falutato, „ noctu urbe egreditur , Winehur- ,, gium in Franciam fe confert, See. ,, ( B ) Otto Frifingenf. lib. 7. cap. 23. „ Solus ex Principibus Dux Henricus , „ regalia lervans, ( BaPenbergenfi a „ Conventu ) aberat, ad qua; red- „ denda in feftivitate Apoftolorum 3, Petri & Pauli, dies ei priefigirur Kwifpona. Quo veniens, regalia 3> quidem multis illedus promiflis „ reddidit, fed tamen ea minirne con- „ fecutus, infe&o pacis negotio, fine „ gratia ejus receffit. Cumque mul- „ tis modis homo prsepotens &ani- „ mofus, fed nutu DEI humiliatus „ mifericordiam peteret, tandem ju- „ dicio quorundam Principum apud „ Herbipolim proferibitur, ac proxi- ,, ma Nativitate Domini in palatio „ Goslarienfi ducatus ei abjudicatur. „ Et mirum didtu , Princeps ante „ potentiflimus, & cujus authoritas, ,, ut ipfe gloriabatur a mari ufque „ ad mare, id eft a Dank ufque in „ Siciliam extendebatur, in tantam ,, brevi humilitatem venit, ut pens „ omnibus fidelibus & amicis fuis in „ Bajoaria a fe deficientibus, clam in- „ de egreflus, quatuor tantum co- ,, mitatus fociis in Saxoniam veniret, „ - - - Conradus Rex Bajoariam in- „ greffus , ducatum Leopoldo junior i, „ Leopolds Marchionis.filio, fratri fuo „ ex parteMatristradidit, & ex hine „ provincia noftra multis malis fub- „ jacere ccep.it. „ De Saxonia Al¬ berto Urfo tradita, vide di&a pag. p* x ~ cedente lit. (b) ex Urfpergenfi. Agunt de ea re Annal. Saxo, & Chron. S. Pantaleon. &c. fufeMonach. Wein- gartenf. de Guelf. cap. 13 • Chronic. Rhytm. MS. Bibl. Univ. Vien. ufque ad An. 1146. „ Daz Land zc Beieren er im nam, „ Von der Fiirften rat daz quam. n A.C. LIBER NONUS. 50I A - c « ter rapiebat, ut continuo de jfuis hominem, ad ejusCoeno- bii Abbatem allegaret, qui Sc confilii rationem edoceret * Sc idoneum ejus Sodalium manipulura, ad ducendam in Auftriam ulteriorem coloniam flagitaret. Tam piae illu- ftrium Conjugum voluntati nihil negandum videbatur. Mi Hi igitur e familia non maxima, duodecim ejus Inftituti Monachi, iisque regendis Hermannus Abbas additus, ante natales Chrifli ferias Zwetlenle in caftrum pervenerunt. Accepti ab Hadmaro Religioft holpites paterno plusquam animo : fed quod Coenobium adhuc deerat, in aedibus in¬ terim, ut prsefens ferebat neceffitas, rudi e ligno adver- fus vim frigoris contabulatis, colled! funt, dum locum extruendo Ccenobio opportunum reperirent. Id pridie n 39 Kal. Januarii fadum, unde religiofiffimi Zwetlenfis Mo- nafterii exordia numerantur. (a) Rem miram fubjicit Ebro, clarus poftea ejus Coe- Locus eft'¬ ll obi i Abbas, Sc prodigio haud abfimilem. Ea ip/a node, nobio ^ dum anxiis de capiendo Coenobii loco curis indormifeeret ‘ lgmtuu Hadmarus, objedam Divine Matris fpeciem mortali au- guftiorem, locumque, in quo hodiedum fitumeft id Coe¬ nobium, indice digito demonftratum : ara etiam Principi delignatam ftationem, quo loco virentem arborem, Sc cru- cis in modum brachiis extentam conlpiceret. Eadem pla¬ ne jfpecies Hermanno Abbati poll lacras Vigilias coeleftium rerum meditationi intento, eft reprsdentata : ut proinde collata fomnii divini Ipecie non dubitarent, ipfis Januarii Calendis defignatum Coenobio, Temploque locum nives R r r 3 inter (a) Abbas Ebro in lib. Fundat. Zwetl. apud Reverendiftimum Do- minumBern.Linckium ejusdemMo- nafterii itidem Abbatem in Annal. Zwetlenf. ad An. 1138* „ Cum- „ propofitum fuum de fundanda Ab- „ batiaaliqualiter perduceretad effe- „ dum, ad petitionem fuam mill! „ funt ei 12. Monachi de S. Cruce , „ cum Abbate decimo tercio, nomi- „ ne Hermanno. Quod fa&um.eft „ ante Nativitatem Domini,videlicet „ Anno Domini MCXXXVIII. fed „ cum ligneum Monafteriolum, ficut „ in novellis plantationibus fieri fo- „ let, in loco, .qui dicitur Obernbof } „ conftruxiffet juxta praedium Zwtel, „ & pra;di£tos fratres in die S. Silve- , ftri, videlicet II. Kal. Januarii ibi- dem locaflet, &c. „ Abb. Ebro in ExpofitioneVerfuum antiqu, Coe¬ nobii Zwetlenk » dzo genuit tres „ filios , quorum unus dnfelmus vo- „ cabatur, - - alter dicebatur Nizo^ „ & ifte eft Pater Hadmnri , primi fun- „ datoris Zwetlenfis Monafterii. * - „ Hadmarus — ifte caftus, & conti- „ nens erat, & quia ex uxore bona „ & devota Gertrude prolem non ha- „ bebat; Chriftum, & B. V. Ma~ „ riam, quam valde diligebat, hx- „ redes fui patrimonii fecit. Con- „ ventum namque Monachorum Ci- „ ftercienfis Ordinis, ad locum Cia- „ rum , qui Zveettla dicitur, congre- „ gavit. „ Reliqua fufe exequitur Linck. laud. Ortilo ad annum n38. „ Zwetla , prima fiba de Clauftro Sattelbacb fundatur ab Hadmaro de ;; CueplaZ, cujus pofterinunc Qbun- ,,■ ring dicuntur. n (a) Ab- Leopoldus Aujirius Conra- dum Re¬ gem inSa- xoniam comita- tur. 502 ANNALKJM AUSTRIA inter inveftigare. Deprehenfa ibidem arbor, media hye- me fbliis veftita , expanfisque in crucis for mam ramis vi- rentibus fomnii fidem teftata. Communis tetitia celeri- tatem exacuit. Conve&a in novi operis fabricam mate- ries, omnia tanto ardore feftinata, ut forgentis aedificii fi- nem eodem adhuc anno laetus conditor videret. (a) Non- dum ja&us erat in fundamenta primus lapis, cum Januario adhuc menfe amplam dotem Hadmarus adjiceret, & agri modum amplilllmum in Nortica ipfe Silva defignaret. (b) His ad Zwetlam pie, fan<5teque conftitutis, Leopol¬ dus Marchio, idemqueDuxBavariae jam defignatus, Con- radum Regem fratremque in bellum Saxonicum eft fecu- tus. (c) Id exeunteQuintili menfe coeptum, interventu deinde Pontificum tantifper confbpicum, morte denique* HenriciSuperbi,Odlobri adhuc menfe reftin&umeft. (d) Leopoldus, cujus fbrorem Agnetem Wladislao, infelici Silefiorum Duci, nuptam, obiifle hoc anno Rikardus Neu- (A) Abbas Ebro, in lib. Fundat. Zwetl. „ Fertur, quod B.V. Ma- 5> ria eidem piiftimoHadmaro in fom- „ nis apparuit, locumque Monafterii, „ locum etiam ftimmi Alraris, ubi „ hodiecernitur, diligentiffime prse- „ oftendit certisque indiciis, quo- „ modo hxc agnofcerentur, edocuit. „ Expergefadus ergo locum diligen- „ ter inquirit, & in loco fummi „ Altaris arborem in modum crucis „ jarr\ florentem invenit. - - Beata „ autem Virgo Maria dicitur utris- „ que, tam Fundatori, quam Vene- „ rabili Abbati in fomnis apparuiffe, „ & locum Monafterii defignaffe. „ Rem fufe exequitur Abbas Linck in Annal. Zwetl. ad An. 1139* (b) Idem ibidem alFert verba Di- plom. Conradi III. confirmatorii Fundat. Zwetlenf. dati apud Salfam Anno 1139. Indid. III. Anno Regni c )*us Ii. Tradidimus prxdium » didum in Nortica Sylva fi- » tur ” CUm bis villis: Geizruch , Ra- }) cenjruta , Zembeceleins , GerateS , Gra- dcnze , RjtdmareS) SceleiaeSy &c. ,, Additque id datum: „ Duce Liupol- „ do confentiente, adjuvante, ro- ,, gante, „ qu* videripoff unt apud Abb. Linck in Annal. Zwetl. ad an¬ num 1139. fed Indid. III. An. 1140. redius convenit. (c) Conftat ex Diplom. Conradi Ift. quod aftert Feller us inter Monu» ment. varia inedita pag. 394. dato Volclgrodenfi Ccenobio in expeditione, quam, habuit Rex adverfus Saxones An. 1139. Indid. II. & anno Regni II. ubi inter teftes fubfcriptus primo lo¬ co eft „ Lupoldus Dux Bavarian, „ & confirmat Bern. Noric. in Chron. Auftr. & Hafelbachius: uterque ta- men annum expeditionis perperam 1142. ponit. (d) Annal. Saxo. Chronic. Reg. S.Pantaleon. Chronogr. Saxo ad an¬ num 1139. „ Appropinquante vero „ feftivitateAftumptionisfandseMa- „ ria:, idem Archiepiicopus ( Cuma- „ Jus Magdeburg.) cum Duce, & prae- „ didis Principibus apud Cruciburch „ „ contra Regem convenit. - - Ibi „ fada per internuncios conventio- „ ne pax firmata eft ufque ad condi- „ dum tempus, deinde fado collo- ,, quio in Quidilingeburcb , HeinricuS „ Nobiliflimus , atque probiflimus „ Dux Bawariorum atque Saxonum „ veneficio ibidem infedus, XIII* „ Kal. Novemb. vitam finivit. „ Al- bericus in Chron. An. 1139. n Hot- „ ricus Dux Bajoariorum adhuc con- „ trarius exiftens, Conrado R§gi " “ „ irremediabili morbo triftitxse per- „ venit ad extrema vita:. „ 0tto Frifing. lib. 7. c. 25. „ Henricus Dux „ dum - - jam in Bajoariam ire pro- „ pofuiflet, morbo correptus, diem ™ claulit extremum. „ (a) R*- LIBER NON US. 5 o 3 a.c. burgenfis memorat, (a) ut firmaret res /lias, data in ma- trimonium, Wladislao, BohemiasDuci,forore altera,Ger¬ trude, (bJ in Bavarian! tetendit. Sed eo novam provin- ciam vix ingreflo, turbari coepta funt omnia. Difceflerat inde nuper Henricus exul, Bavaris, ut videbatur, non ad- modum invitis, neque enim ex tanto clientum numero, prater quatuor itineris comites, inventus eft quisquam, qui in Saxoniam profugum fua e patria fequeretur. (c) Sed ubicapta Ratisbona, Provinciaque, folenni de torfo more, facramento infidem accepta, caftra adLicum pro- movet Leopoldus, bellum repente a tergo nafcitur , a fra- emu. tribus Phalejae, & Dachavii Dominis exortum. Otto & Conradus Comites erant, ambo ex Illuftri Schyrenflum familia oriundi, & Henrici Superbi, quoad in vivis erat, partes cum fide fecuti : hoc aut fato fuo, aut venenata potione extindfco, ad Guelphicas fe partes applicabant, ce¬ teris paffim nobilibus, feu amore, feu terrore ad Leopol- dum confluentibus. Supererat Henrico filiolus, aetate quidem tener, fed ea jam indole, quae magnarum fpem rerum in futurum promitteret. Haud deftituendum ra- tus puerum Welfo patruus, cujus tutelae ac fidei illuftris pupilli aetatula a Patre moriente erat commendata. Sta« bant ab ejus partibus aperte Saxones, ftudiumque ad tuen- dam Henrici Leonis (id enim puero nomen ) caufam fra- tres duo, Phaiejae Comites e Bavaria conferebant. Leopoldus Auftrius nondum gnarus , quot cum ho- Leopold ftibus fibi res eftet, Ottonem interim &Conradum fratres 114° Phalejae, quo fe cum jufto armatorum praefidio injecerant, IbfdltT obfidet, expugnata ea arce totam Bavariam obfequentem habiturus. Lenta erat obfidio, & turn loci ingenio, turn propugnatorum virtute impedita: Mangoido enim amne, qui caftrum praeterfluit, latus tutante, vallati Romani ru¬ de ra , quse arcem earn, Ahamfteinii nomine hodie notio- rem coronant, acceflus haud faciles armato militi redde- bant: copiae, ut in pacata eatenus provincia, nec magnae ad (a) RikardusNewb. „ Agnes - - „ utpene omnibus fidelibus &amicis „ obiitAn. MCXXXIX. „ Sed re- >, fuis in Bajoaria a fe deficientibus, fragari videntur Radevicus, &Chr. „ clam inde egreffus, quatuor tantum Luneb. Eckard. col. 1379. uc infra ,» comitatus fociis, in Saxoniam ve~ videbitur ad An. 1157. „ niret. „ Monachus Weingart. de (b) Rikard. Newburg. „ Gertru- Cuelfis c. 13. „ Dux ergo - - non ,, dis - - nupfit Wladislao , Duci Bohe- ,, multis comitatus in Saxoniam pro- „ mix, deindeRegi, An. MCXL. „ „ per at. „ Addit tamen plures fuiffe (c) Otto Frifing. lib. 7. cap. 23. „ f UO rum, „ qui de Bavaria &Sue- Princeps ante potentiflimus, - - - „ via euminiecuti lublpecie peregri- j, intantambrevihumilitatemvenit, „ nationis, terram intraverant. „ Sed ad- ventu Welfo. nis cum elude re- jicitur', 504 ANNALIUM AUSTRIA ad manum erant, & faciendo opere ut plurimum diftentac. Nihil non exploratum Welfbni, qui occafioni bene geren- dse rei jam dudum imminebat. Ergo raptis propere trans Licum copiis, Leopold! nihil tale opinantis caftra opprimit, fa&oque in obftinan- tes impetu, cruenti praelii fignum tollit. Coortae in pu- gnam utrinque acies, telis, gladiisque diu rem agebant, alterna in partibus ftrage : fed cum ex Auftrii Ducis exer- citu Albertus Comes Bogenius, & Heinricus Rainingius, quorum fpedbata erat eo praelio virtus, vitam in vulnere pofuiflent, multique Nobiles aut coefi, aut capti terrorem in caftris geminarent, cedendum virtuti ratus Dux Leo- poldus, ex acie fe cum copiis recepit. (a) Pugnatum eft Idibus Augufti: An. MCXL. cruentam fuifle Welionis vidoriam, nec Boici Scriptores diffitentur. (b) Atque ne diu fibi Welfo de ejus diei fortuna plau- deret, fua ilium temeritas, fi Fabro Ulmenfi fides, gemi- na brevi clade mul&avit. Prior ad Neresheimium a Fri- derico Duce, cum quo figna conferre aufus eft, infli< 5 ta: alteram a Conrado Rege, ad Elenhofium accepit priore gra- ,, tur, &c. „ Ottonem & Comadim Comites exSchyrorum, gente ortos Lazius feribit lib. 7. de Migrat. gen¬ tium, & confirmat Adlzreit. Boicor. P. I. lib. 21. ex quo cetera etiam ac- cepta funt, Aventinum 1 .6. fecuto. (b) Monachus Weingartenfis in Chron. ad An. 1140. „ Welfo Dux, „ Leopaldum Ducem Bavarice in Idi- „ bus Augufti pugna juxta caftrum „ Valejum aggreffus vicit. „ Idem de pugna loquens lie habet: „ Caefis „ ex utraque parte pluribus, multis „ captis Leofaldum ignominiofe fu- „ gere coegit. „ Nec diflentit Adl- zreiterus loco laud. Chron. Rhytm. MS. Yienn. faepe laud. „ Welfe vermaz fich taegliche „ Mit Worten wider das Riche, „ Das was dem Herzogen Ltupold Leit, „ Ze Faley er da mit her reit, „ Welfe damitim vaht, „ Leupolt ward da Schadhaft. „ Im wurden erflagen fin man, „ Vil chovme felbe eatran. „ Leupolt der gute „ Vil harte in das mute, „ Das Hunt unlange fider, „ Mit Rittern hup er fih dar- wider. „ (a) OttoFrifing. 1 .7. c. 2^. „ Leo - j, paldm Marchio fufeepto aRegeDu- „ catu Noricoy omnibus pene Baro. „ nibus ad eum pertinentibus, amo- „ reque feu terrore ultro ad eum „ confluentibus, primo metropolim, „ ac fedem ducatus Ejitijpomm ditio- „ ni fuae fubdidit: poll colle&o rni- „ lite copiofo totam Bajoariam per- „ tranfiens , in ipfo ejus termino, „ juxta Lkum fluvium contra urbem „ Auguflenfem negotia terra per tri- „ duum tradans, ftrenui Judicis of- „ ficium exercuit. - - Leopaldus veto „ ducatum ex hinc Noricum poten- „ ter fe habere confidens, dum in „ obfidione caftri Phaleja duorum fra- ,, trum, qui foli ex Noricis Baroni- *> bus in parte Ducis Hemici ftete- ” „> incaute moraretur , Guelfo ” 1 frater, ex improvifo » colic do milite fuperveniens, for- tifiime pugnando , csefis ex utra- „ que parte pluribus, multis capti- „ vatis Ducem cedere coegit. „ Ea- dem refert Albricus ad Annum 1140. Monachus Weingartenf. de Guelfis cap. 13. paucula mutat fic : „ Leopal- „ dus Marchio &c. colledo milite „ fuperiores partes Bavaria? ufque ad 33 Licum pertran liens, amiilis ali- 3> quot de fuis feftinanter reverti- A. C. LIBER NONUS e 5 0f a.c. graviorem. (a) Caftrum Elenhofio v$inum, Weinfper- gam,oppidumqueConradus Rex obfidione cinxerat: Wei- fo, quem nuperus ad Phalejam fuccellus audentiorem fe- cerat, caftra iterum obfidentium aggreditur, fed eventu tam improfpero, ut vidhis, fugatusque cum ingenti fuo- rum clade, Weinfpergam vi&oris mifericordiae relinquere cogeretur. Profuit civibus conjugalis uxorum pietas, qua?, quod nihil in rebus humanis charius maritis fuis haberent, elatos fuis humeris a communi exitio vindicarunt. Haec ad extremum anni menfem a£ta in Suevia. (b) Welfone tot cladibus attrito, pacatiorem na£fcus Provinciam Leopoldus, Ratisbonam fe retulit ad compo- 1141 nendum rerum civilium ftatum j forumque nobilium cau- fis de moreaperuit: verum ut in novo principatu aegriho- minum animi facile recrudefcunt, ita a fiimmo difcrimine parum abfuit. Tumultuum caufam nemo prodidit, tur- Pars I. Sss bas (a) Felix Faber Ulmenfis Hid. Sue- vorum 1.1. c. 11. „ Congrefli ergo „ ad pradiandum Fridericus Dux Sue- ,, vise ex parte Conrad? Imperatoris, ,, & Gw elf 0 ex parte Ducis Bavariae „ Henrict , congreffum fecerunt in „ campo juxta oppidum Nerusbeim. - - ,, Arrifit autem divina dementia Sue- „ vis audacibus, - - - Guelfus vero, „ ceteris interfedis, cum .paucis con- „ fufus in Bavariam rediit. „ Ac paulo port fubjungit: „ Gtvelfo Ba- „ varus paratus contra Suevos pro- „ cedit in pradium,in campum juxta ,, villam ElenbofenipYope Winfrerg: - - ,, Hora ergo ftatuta Gwelfi & Gibli- „ ni, ( feu Conradi Regis milites) con- „ grefli, iterum vicerunt Suevi, & ,, Ducem Bavarum Gwelfum interfe- „ cerunt, & multum populum cum „ eo. Ceteri fugse prtefidio falvati „ evaferunt. „ Sed Gwelfum tunc caefum manifeftus error eft. Verius Otto Frifing. 1. 7. c. 2%. „ His ela- „ tus fucceffibus ( Guelfus ) dumRe- „ gemquoque non multo poft in ob- „ fidione caftri Winfperg morantem „ pugna aggredi attentat,amiflis mul- ,, tis, cum paucis fugit e praelio. „ (b) Excerpta Chron. antiqui Co- lonienfis ad An. 1140. apud Joach. Fellerum, pag. 10. „ Rex urbem ,, Welphonis Ducis Bavariorum Win~ r> fP er R didam obfedit, &in deditio- v nem accepit, matronis & feminis ibi repertis hac regali liberalitate ” licentia conceffa, ut quasque hu- » merisvalerent,deportarentur.Quas „ tam fidei maritorum, quam fofpi- „ tati ceterorum confulentes, omifi- „ fa fupelledili defcendebant, hu- „ meris viros portantes. Duce vc~ ,, ro Friderico ne talia fierent, con- „ tradicente, Rex favens fubdolofi- „ tati mulierum dixit: Regiumver- „ bum non decere immutari. „ Mo- nach. W'eingart. de Guelfis cap. 15. „ Gwelfo privatum Ducatum jure has- „ reditatis ad fe fpedare perclamans, „ - - ad rebellionem fe parat. Ob „ hoc Rex circa idem tempus caflrum „ ejus Winfperg obfedit. Qucm Gw el- j, fo colledo milite,in proxima heb- „ domada Nativitatis Domini, dum „ incaute pugna aggredi tentat, amif- „ fis aliquot, multis captis, cum pau- „ cis fugit e pradio. „ Conradus llrfperg. Anno 1140. „ Welfo Dux „ Luipoldum Ducem Bavarite, inldi- „ bus Augufti pugna. juxta caftrutn „ aggreflus vicit. Ipfevero „ in eodem anno in fefto S. Thomas „ aRege Cbunrado apud tfinifyerg de- „ vidus eft. „ Confentiunt Chron. Reg. S.PantaL &Monach.Weingart. in Chron. ad A. 1140. Chr. Rhytm. MS. Vienn. „ DerKunich VPinfperch befaz. 79 77 jbefunde fin man, i tufent Ritter er gewan. iem Kunige er da vaht. nus er werden Schadhaft. xv/unden und mitManneu er entrinnen dannen. » W-1fonts adWein- Ipergam eludes.. Novum Leopoldi Auflrit Ratisbo- na peri~ culum. Vrbs ea armis ad eficium revocata. Leopoldi Au/lrii , Due is Bavaria morbus y c*J“ mors Altacbii confecu- ta , 506 ANNALIUM AUSTRIA bas tamen eas Ononis Witelfpachii Palatini Comitis im- portunitate conflatas, populumque in feditionem verfum Otto, Leopoldi frater, breviter pro more, modefteque indicat. In tanta furentis populi concurfatione, Caji Cae- faris, Alexandria obfefli, artibus utendum ratus Leopoldus, lparfis per urbem facibus, cum populum ad reftinguen- dum incendium avertiflet, fpatium evadendi na&us, cir- cumje&um urbi agrum dira populatione evaftavit. Mox ubi juftas contraxit copias, caftra iterum ad urbem admovet, civesque extrema omnia metuentes, ad deditionem cogit. Comprefla popularium feditione, au- rique fumma multatis civibus, iratum agmen ad Licum rapit, acceptum nuper ad Phalejam dedecus praefenti vin- di&a deleturus: vaftati omnes circum agri, caftella Guel- fico nomini addi&ia Iblo aequata, abftra&a pecora, homi- nes aut ferro ene&i, aut in vincula conje£ti: cumque earn populationem late per Bavariam circumferret, miles prae- dae intentus, &: ira excaecatus, Frifingenlis quoque Eccle- fiae fines , quanquam (ub ditione Ottonis Auftriaci eflent, nihilo mitius accepit. (a) Quod ne Leopoldi imperio fa- &um exiftimem, turn Ottonis filentio, turn Leopoldi ger- manitate indu&us, perfuafum habeo. Vindida hoc mo- do de perdueliibus fumpta, Ratisbonam rediit. Sed ma¬ lum , quod ex tanta bellorum contentione contraxerat, gravi morbo Ducem implicuit. Spes erat, patrii coeli be- nignitate, valetudinem propediem recuperandi $ jamque iter in Auftriam fua voluntate fufeeperat: fed enim mors intempeftiva florentis aetatis Principem , cum vix Alta* chium inferius attigiflet, ad XV, Calendas Novembres, Anno MGCXLI. extinxit. (b) nii . (a) Otto Frifing. lib. 7. cap. 2?. M Non multo poft, Duce Leopaldo in ,, urbe Ratispona civilia jura difpo- s> nente, ex Palatini Comitis Ottonis j> importunitate leditio oritur. Dux cum fuis , populo circumquaque ,, concurrente, arma arripuit, fuc- » cenfisque aliquibus urbis vicis, ci- „ vibus tam armorum, quam incen- „ dii metu difeurrentibus, pericu- lum evadens, urbe receffit, ac va- „ ftatis in circuitu agris, ad tempus „ indedivertens,colle dam eorum praedia vaftata , dum »> exercitus, vel patre meo Luitpoldo t r> ve * r qe ipfb ducente, per terras eo- v rum * rec > ac rediret. Unde com- „ mo nit us ex nunc impofterum „ tradididuo beneficiain villa, quae „ dicitur Laubes , cum o mn i utilitate „ ad ilia pertinentia, &c. „ (a) Rikard. Newburg. „ tvwpol- „ dus -non reliquit prolem. „ Hafelbach. in Chron. „ Maria , ejus »> ( Leopoldi Largi) uxor, filia Sohslai „ Ducis Bohemia, ex qua non ha- „ buit prolem. „ Cufpinian. in Au¬ ftria de Maria Leopoldi Largi conjuge. ,, Nupta eflr dehinc Hermanno Duel ,, Carinthiae. „ Et confirmat Me- gifer. 1. 8- c. 1. (b) OttoFrifing. 1 .7. c.25:. „ Ipfe „ vero ( Leopoldus Dux ) - - in Mo- „ nafterio San&a Cruris, quod a Pa- „ tre fuo fundatum ipfe plurimum „ ditaverat, humatur. „ Epitaphium adS. Crucem: „ XV. Kal. Nov. & ,, Liupoldus Dux Bavariae. ,, (c) Supplement. Anonym! ad CoC- mam Pragenf. apud Menken. T. Ill- „ An. Dorn. Incar. MCXXXVII- - - „ Leopoldus Dux pulfus eft de Mpra- ,, via. „ Id fi de Leopoldo Auftriaco intelligendum eft, Ducem non nifi per prolepfim nuncuparepotuit: cujus tl- tulum nonnifi Anno U 39 * Leopoldus accepit. (a) Li- LIBER NONUS. 509 A - c - mortem dedit, colligi videtur: (a) his enim prater Oo tocarum Styriae Marchionem , & Comitem Eckbertum, Luitoldus Comes deBleien, Otto de Machlant, Hading rus de Choufarn, Chadelhochus de Rore, Hartnidus de Orte, Richerus de Seebach, Walterus de Tobel, nota in provincialibus Auftriae monumentis nomina, recenfentur: his cognatum, Albertum de Berge adjungere licet. Cui moriensLeopoldus negotium dedit, Crumpenavienfeprse- dium Zwetlenfi Coenobio tranfcribendi. (b) Pratorum, Quaeftorum Provincial, ad quos judicio- rum ac ve&igalium cura pertinebat, & fylvae, quae Cam- bum, Crembfamque fluvios interjacebat, Procuratorum rude velut veftigium extat in iisdem, quas Reicheripergae dedit, literis: quanquam nomina, quorum ea fuerintin Provincia munera, non lint exprefla. (c) Religiofae res inAuftria, Neuburgi, unde Hartmannus Praepofltus ad S s s 3 Bri- (a) Liters LeopoldiQuds Bavarian, Anno 1141. Reicherfpergae dataj in Chronico. Reicherfpergenfi ad hunc annum, in quarum fine fic legitur: ,, Haec autem traditio adaltareS.Mi- ,, chaelis in Bjcberfperg, me praefence „ ( Leopoldo fcilicet Duce) ac peten- „ te fadta eft per manura Comitis „ Luitoldi deBleien, -Hu jus rei „ teftes per aurem attra&i funt hi, „ quorum nomina fubnotata legun- „ tur : otaker Marchio, Comes „ {ebertus, Otto de Machlant, Werinhart „ de Jugelbach, & filius ejus Werin- „ hart, Wolf here de Regernwag, Al~ „ buv'musdeVetra,Hademar deChuo- „ farn , Gebehart de Abbatesdorf, „ Chadelhohus longus de Rora, Eber- „ hart de Brundewa, & Udalricus fra- „ ter ejus, Hamit deOrte, B^ichere de „ Sebach, Walter deTobele, &c. ,, (b) Abbas Ebro in lib. Fundat. Zwetlenf. apud Linckium in Annal. Zwetlenf. ad An. 1142. & rurfus ad An. 1156. „ Anfelmus prEedi&um „ p medium Chrumpnawe ea caufa Du- „ ci Auftriae, ( Leopoldo Duci Bava- „ rias, & Auftriae Marchioni) con- „ tradidit, ut quandoque Abbatiam ,, ibi conftrueret, aut poft obitum „ fuum pro remedio utrorumque „ animarum alicui clauftro daret. ,, Quod & Dux devote complevit, „ delegavitque in manus Alberti co- , gnat: ejus de Berg, absque omni con- tradidione & conditione ad dele- gandum fuper Altare fandse MA- „ RLE Virginis in Z we tel. „ Earn traditionem & delegationem fadam effe a Duce Leopoldo. „ Cum eftet ,, in Bavaria, & in extremis fuis ja- „ cerec apud Clauftrum Altha. no- „ mine,,, ibidem teftatur Abbas id. (c) Lit. Leopoldi Ducis Reicherfp. dataz An. 1141. „ Decernimus, non „ fblum ad prsedida beneficia exco- „ lenda, verum & ad alias, quales- „ cunque utilitates fratrum B’cherp- „ perg. duobus plauftris, aut vehicu- „ culis eorum, amodo Temper in po- „ fterum patere fylvam, quaz vulgo „ dieitur Vorjl, fitam inter duos flu- „ vios Campam,6cChremefiim,ka\i~ „ delicet, ut nullus ejusdem fylva „ Procuratorum, ab eis exigat ullum „ precium, feu qudiscunque anga- „ rise gravamen lllis faciat. - - Ipfa „ quoque duo beneficia prasfignata, „ ita decernimus permanere libera in „ Fratrum propria poteftate , ficut „ erant in noftra : ne vel Camcrarii „ vel Marfcalci , feu alii fervitores „ noftri, ac pofterorum noftrorum, „ in ullo fint molefti cultoribus eo- ,, rum, vel de rebus curia* traducen- „ dis, vel de annona equorum per- „ folvenda, vel de aliis miniftris, „ (forte minifteriis ) hujusmodi exe- „ quendis. „ Sernaonem hie efle de penlione avenaz, feu Marchfutter , feu Fodro : & de iis, qu* ad coquinam Ducis pendi debebant, de quibus in literis Fundat* Scotor* Vicnncnfiui)^ mentio fit, mihi dubium non eft. Mania Proving. Res veil giofa. Henricus. Au/lria Marchio VIII, er* ultimas . Qua ha- Teditatis forth Henrico antehae fuerit af- fignata, 510 ANNALIUM AUSTRIA BrixinenfisEcclefiae pontificatum eft tradu£fcus$ (a) 2>e- a, tlae item, ac ad fan£fcim Crucem, firmis, hoc Principe, ^teris ab Romano Pontifice, Antiftite Paflavienfi, Rege Conrado, aut Leopoldo ipfb Marchione funt communi¬ ty. (b) Quo loco confederit Princeps, antequam Bava¬ ria potiretur, parum liquet r verolimile eft, fedem , quae Parenti in monte Cetio erat, Leopoldo quoque filio pla- cuiffe : plura, quae in rem prsefentem eflent, noftram no- titiam enugerunt. Leopoldo immatura morte e vivis erepto, Henricus frater in ejus locum fucceflit. (c) Marchionis nomen, vivente adhuc Leopoldo Patre, geffifle Henricum 5 ex Pontificiis quidem literis conftat: fed quibus finibus ditio- nis ejus jura circumfcripta fint, quove in loco fedem con- ftituerit fuam, haud fatis liquido apparet. (d) Conje<5fcu* ra eft, haud procul Vienna, & forte Medlingae, quae dein- ceps reliquorum Auftriae Principum natu minorum fedes fuit, conftitifte. Inde credibile eft, vexata fuifle ab admi- niftris bonorum ejus,Mellicenfium jura, quae adDraiskir- chium 8c Medlingam Coenobio illi concefla erant: (e) inde (a) Chron. Salisburg. An. 1140. ,, Reinbertus Brixin. Epifcopus obiir. „ Hartmannus fticcedit. „ Biogra- phus B. Hartmanni, c. 9. apud Hie- ron. Pezium T. I. (b) Innocentii II. PP. liter®, qui¬ bus confirmatCanoniam C/auJlro-Neo- burgenfem > ipiamqueCanoniam intu- telam Sedis Apoftolic® fufcipit, dat. pridie Kal. Decembr. An. 1137. In- did. I. incepta a Septembri pr®ce- denti: qu® extant apud Bern. Pezium Cod. Diplorn. Num. 98- Part. I. Lite- r® Reginberti EpifcopiPatavienfis,qui. bus privilegia, & juraCanoni® Clau~ firo - Neoburg, confirmat, dat® Anno n 3 9. apud eundem Pezium ibid. Num. 103. Innocentii II. lit. quibus confirmat, & privilegio novo auget tundationem, Zwetlenfem dat. Latera- nl j * Cal.Mart. An. 1139. Ind. III. Sed mendum eft in Indidione: nam Martio menfi, Anno 1139. convenit Indidio II. Harum initium afifert Abbas Linckiusin Annal. Zwetl. ad An. 1139. Similiter literarum Conra- di III. Regis initium, teftesq; fubfcrip- tos recitat idem eodern loco, quas itidem datas efte fcribit Indid. III. An. 1139. ex Ebrone Abbate. Lite- * as Coenobio S. Crucis a Leopoldo da. tas, nemo ambigit, cum Drummarett . fe , & Tatlernenfe pr®dium vineasquc illi tranfcripfit, ut conftat ex Necrolo- gio, ejus Ccenobii fupra laudato. Cc ) Otto Frifing. I. 7. c. 2*;. Leo - poldo „ inMarchia fucceflit frater fuus „ Henricus. „ Ortilo ad An. 1141. „ fuccedit ( Luifoldo Duci) Heinricus „ frater, Avus noftri Fundatoris. ,, Rikard. Newburg. „ Henricus - - ,, fucceflit fratri Lewpoldo in Marchia, ,, & Ducatu Bawari®. „ (d) Innocentii II. PP. liter® Mel- licenfibus VII. Id. Febr. Anno 1136. dat® apud Philib. Huberum in Au~ ftria exArchiv.Mellic. Illuftr. „ De- „ cimationes, quas Otto de Mazaut , ,, & Artwichus , Minifteriales Henrici ,, Marchionis, fimiliter vobis auferunt, ,, reftitui faciat. „ (e) Hiftor. Fundat. Monaft. Mellic. apud Hieron. Pezium, T.I. „ An- „ no igitur verbi caro fadi MCXIII. „ Ordinatione piiflimi Marchionis „ Leopoldi IV. Monafterium hoc Me- „ dlicenfe dedicatum eft. - - HE Id. „ Odobr. - - eodemque die ab ip- „ fo gloriofiflimo Principe Leopoldo „ pr®memorato, nobili dote dota- „ turn eft, videlicet fexEcclefiispie- „ bejanis: fcilicet Medling, Drafchir - ,, chat. LIBER NONUSL 5rr A - c, inde nafciturae propediem Vienna urbi locum captum: indc conftitutam poftea filio, fecundo poll Leopoldum loco nato, regiam, quae res deinceps in exemplum pofterorum tranfiit. Neque tamen lemper Marchionis titulo, quam- diu Leopoldus frater in viviserat, ufum efie exiftimo, pu- blicis praefertim in literis: nam quo tempore StraflVal- chenfi Nobilium conventui intererat, qui in caula Ad- montenfis Coenobii a Conrado I. Salisburgenfi Archiepi- fcopo coa&us eft, omiflb eo honoris vocabulo, primo poft Epifcopos loco, inter teftes fubfcriptus reperitur: Henri- cus Conradi Regis, ac Leopoldi Ducis frater. (a) Bavaria interim Duce orbata fuo, in incerta fpe eraC veteres ad Dominos redeundi. Ut enim Welfo tentaret omnia,* Conradus tamen Rex fiipererat, qui fe vivo, nun** quam pafturus erat, ut erepta nuper Gueificae genti pro- vincia, priftinum ad dominatum revocaretur. Quaerere tamen viam placuit, qua Henricum Auftrium, fratrem iti- Mb dem fiium, minore, quam Leopoldum nuper, invidia in Autlria fratris haereditatem mitteret. Ea nec anceps erat, nec dif- 22** IJ 42 ficilis. Superftes adhuc in Saxonia agebat Henrici Superbi Henric \ vidua, Lotharii quondam Augufti filia: earn Henrico 22, Auftrio defpondet Caefar, dotemque adjicit Bavariam. (V) ducit «- Gertrudis (id enim fponfae nomen) conjux melicr, xorem ° quam mater, Henrico Leoni filio facile perfuadet, uttran- quilla Saxoniae pofteflione contentus, Bavariam Vitrico permitteret: mutari tantum jura, non amitti: quaePatris quondam erant, fibi remitteret j fe, quae a Lothario Au- gufto fibi in Saxonia obtigiflent, poftidenda deinceps filio tran- „ cJe», &c. „ De decimis earum Paroeciarum controverfis caufam j)o- flea tra&avit Leopoldus Dux Auftria?, An. 1178* Calend. Julii, ut videre eft, in ejus literis apudPhilib. Hu- berum lib. i. cap. I. pag. io. Secun- do genitorum vero Auftrio dein¬ ceps Principum fedem fuiffe Medlinga infra fuis locis oftendetur. (a) Codex Diplomat. AdmontenC apud Bern. Pezium Tom. III. anec- dot. affert literas Conradi I. Archiep. Salisburg. quibus Admontenfium bo¬ na confirmat, augetque Num. XI. nbi inter alia hac habentur : „ Deci- „ mas in Longotve ) - - Ottonem No- „ bilem de Much/ant, qui eas injufte „ ufurpaverat, ipfas apud Strazzrval- 3J ben abdicare fecimus. Teftes ejus- dem abdication^ fuerunt Heinricus „ Ratisponenfis Fpifcopus, \eimltr* „ tus Patavienfis Epifcopus. Heinri- „ cus frater Conradi Regis , dr Luipoldi „ Ducis Bavaria , Heinricus Prcefedus „ Ratisponenfis. „ (b) OttoFrifing. lib. 7. cap. 26. „ Non multo poll Saxoniam ingrek „ fus , data in uxorem Vidua Ducts „ Henrici , Lotharii Imperatoris filia , 5> ftatri fuo Henrico Marchioni, pacern „ cum Saxonibus fecit, eidemque ,, Marchioni Noricum ducatum (Ba¬ il variant )quem confilio matris,Du- „ cis Henrici filius jam abdicaverac, ,, conceilit. „ Dodecfiin. An. 1142. „ Filius Heinrici Ducis Ducatum1 Sa- „ xonias fufeepit, cujusmatremRex fratri fuo Henrico Marchioni ibidem ,, ( franco furti ) copulavit , ac DiiCH* n turn Boaria tradldlt. „ $12 ANNALIUM AUSTRIA DuxBa. tranfcribere. Id cum ratum haberet piier, Henricus Au- nmci2' in Bavariae pofleffionem mittitur. un Id confilium, miro Principum confenfu approba- tum, eo potiffimum valuit, ut Saxoniae Ordines, qui a Re- giis eatenus partibus fc abruperant, in gratiam cum Con- rado Caefare, ac concordiam redirent. Delcdatus fuccefi fu Rex, nuptialem apparatum regia ipfe munificentia An¬ no MCXLII. inftruxit, Francofurti haud dubie , qua in urbe dies ipfos quatuordecim publica Jaetitia inter ludos * ac Ipe6tacula tenuit. (a) EUjafotba Haud fcio, an non eadem occafione contra&um fit ^HLand niatrimonium inter Hermannum deWinzeburg, Thurin- gravio gias Landgravium, & Elilabetham Henrici Auftrii ioro- rem: cam certehoc anno nuptialibus paftis elocatam, An- w™™' nales noftrates memorantj (b) breviffimoque ufam con- jugio, primo in partu extin&am : felicem tamen, quod mariti funefiiffimi cafus, qui aliquanto pod: tempore eum perdidit, nec particeps fuerit, nec focia. (c) AtWelfo, cum everfe lua confilia, amplamque Ba¬ variae haereditatem, quam fpe jam devorarat, ereptam fibi fuisque videret 5 majoribus,quam unquam,furiisinfiind:us, Nova in arma repetit, & Bavarian! adortus, inlpebtante prope Au- fmifo- fino,omni hoftiiitatis genere rapit, trahit,&exurit. Hen- »e turka, ricus, qui ex fumo, ac incendio villarum, quo cum bo¬ de fibi res futura efiet, fatis providebat, copias undique (A) Chron. Regium S. Pantaleon. apud Eccard. Tom. I. Script. Germ. „ An. Dom. MCXLII. Rex Pente- „ coften Frankgnefurt celebrat, coa- „ dunata Principum , tam Bavaria, „ quam Saxoniae, univerfitate. Ibi „ quorundam familiarium faorum ,, Principum fretus auxilio, domi- „ nam Ger/r#^,famofiflimam Saxoniae „ matronam, filiam videlicet Lotharii „ Imperatoris, & praedidti Heinrici s, Duels viduam , uni e fratribus fuis ,» conjunxit, fciens hac conjundio- » multos confoederari, quod & » factum eft. Nam Principes hadte- nus _ difcordantes , hac occafione „ Regi reconciliantur. Celebrantur „ ergo nuptiae regali apparatu per „ XIV. dies, quas ipfe Rex per fe „ amminiftravit. ,, Annales Bofo- vienfes apud Eccard. Tom. I. Script. Germ. „ An. 1142. VI. Idus Maji », ad Curiam in Frunfynfurt, Rex Sc 95 Saxones , qui hadtenus quorum- 9 , dam fa&ionibus, non minimum „ difcordaverunt, in concordiam re- C011- „ dierunt. „ ConfentitDodechinus ad Annum 1142. Rex - - Francen- „ fort venit in Dominica Mifericor- dia : (quae II. pod Pafcha, eo anno in V. Nonas Majas incidic,) Sc ibi cu- „ riamhabuit, ubi convenerunt om- ,, nes pene Principes Teutonici Re- „ gni, ubi Sc Saxones in gratiam re- „ dierunt. „ ( b ) Rikard. Newburg. „ Eli%a- „ fat, — nupta Hermanno de Wm- „ zeburg , Thuringiae Landgravio, „ An. MCXLII. in primo partu cum „ prole obiit. „ (c) De hoc fupra adtum in fine Lib. VIII. Breviter rem enarrat Chronic. Luneburg. apud Eccardum T. I. Script. Germ. col. 1382. „ In „ denTidenwardgeflagen GreveHw- „ man van Win%enbunh mit fineme „ Wive, dio mitKindewas, (Lad- garde videlicet, pofteriore ejus con- ,9 juge) van den dieneftmannen van „ Hildenfim eines nachtes uppe der- „ felven burch III. Kal. Se nemen „ oc finen fchat fes dufent punt. ?» LIBER NON US. ^ c. contrahit,maximoqueAuftriorum ac Bavarorum cum exer- citu mediam Provinciam irrumpit. Frifingenfis ager vi¬ cious erat, Ottoni fratri utroque jure fubje&us: conti- neri non poterat militis efFrenis ardor, quin perfequendx injuriae Audio injuriam afFerret. Cum enim civium nonnulli, Welfoni aequiores, hoftem tedtis recepifte dicerentur, verfain ipfam urbem vis eft,sequatafoIo urbismunitio, civesquenullo fontium, infon- tiumquediicrimine,omnimaleficiorum genere hoftiliter di- vexati. Welfonem ea clades non mediocriter urebat $ fed quod Regis Conradi copias magnis jam itineribus adven- tare fama eflet, metueretque, ne gemino conclufus hofte, 8c prxlio fimul, 8c bello vinceretur, offerre fe in pugnae cafum non audebat. Hofte remoto , arduum haud erat Henrico, qui fuas interim cum Regiis conjunxit copiis, totam provinciam ad obfequium revocare. Obftabat unum Dachavii caftrum, Conradi, de quo alias, Comitis rece- ptaculum : fed quod gemini exercitus vires eludere diu non poflet, fada deditione , flammis corruptum, 8c ad fblum detradum eft. ( a ) Haec in Bavaria. In Auftria, quanquam pacata, multarum tamen re¬ rum fada eft converfio. Theobaldus, Vohburgicus ut reor, Marchio, Petronellam, Auftriae vicum, veterisCar- nunti nomine, antiquis notiorem, in manus Conradi Re¬ gis Norinbergzeconfignarat: is cum amplo, qui Danubium inter Leythamque patet, agro Hugoni Granichbergico, qui beneficiario ad eum diem jure eum poflederat, con- cefTu Conradi Regis in perpetuum tranfcriptus eft. (b) Res facrae, ubi religiofae femel vitae amor incaluit, non uno Pars I. T11 Coe- (a) Otto Frifing. lib. 7. cap. 26. „ Guelfo - Princeps prsefatum Du- ,, catum fe jure hsreditario Conti- 5, giffe calumnians, armata manu in „ prsfentia Ducis Bajoariam ingre- „ ditur, parteque Provincial vaftata ,, regreditur. Ob ea Dux inflam- „ matusjimmenfo coadunato milite, „ fines noftros ingreditur : multis- „ que Ecclefiarum reditibus direptis, „ tandem etiam ipfius noftrte civi- ,, tatis munitiones , propter quoS- ,, dam ex ipla, qui fautores Guelfa- „ nh dicebantur , deftruxit. Cui „ dum Guelfo cum copiis occurrere „ parat, audito quod Rex fuperven- turus elfet, ceflit. Porro Dux fi- V mul cum Rege caftrum Comitis Conradi, qui ex parte Guelfmis erat, obfidione claufit, vaftatisque in circuitu univerfis, adjutorio Re¬ gis in deditionem accepit, acigne fuccendit. „ Eadem refert Mo- ch. Weingartenfis in Hiftor. de aelfis apud Leibnit. T. I. O) Liters Conradi III. Regis Hu. ii de Chranichberg , data: Norimber- '• An. 1142. Indid. V. apud Lu- wigium T. IV. Reliqu. Manufcr. b. Henrici , ejusdem terr® Marchio- „ nis, annale forum in praenominata ,, villa, cum omni juris, & Domi- „ nic® authoritatis noftr® poteftate „ ftatuimus.-Et qui pr®fentes „ aderant, Teftes infra notari feci- „ mus, quorum nomina h®c funt: „ Ludovicus , fand® Ruffin® Epifco- „ pus, Apoftolic® Sedis Legatus; „ Engelbertus , Bambergenfis Epifco- „ pus, £w^rico,Wirziburgenfis Epi- „ fcopus, Seito , Mauienfis Epifcopus, ,, Ladislaus , Dux Bohemias, Hay nr i- „ cus , Marchio Orientalis, &c. „ (a) Chron. Zwetlenfe recentius An. 1142. ,, Domus S. MARLE in „ Paumgartenberg, conftruitur. ,, Id haud dubie acceptum eft ex Codice Membran. perantiquo, cujus memi- nit Hieron. Pezius in obfervat. pr®- viis ad Chron. Zwetlenf. ubi lie le- gitur: „ Anno Domini MXCVIII. n XII. April, fundacum eft Cifter- cium. MCXXXV. III. Idus Sept. ,> Domus SanflaCrucis. MCXXXVIII. „ II. Kalend. Jan. Zwetely Monafte- „ num vero dedicatum eft MCLIX. „ MCXLII. Poungartenberge. ,, Or- „ tilo ad An. 1*142. ,, Fundari in- „ cipiunt Mons Pomerius in Auftria, „ fecunda filia clauftri in Sattelbach , „ & tertia filia Beata Maria de Zik#- „ dor in Ungaria. „ Author Topo¬ graph. Auftr. Prov. P.Sebaft. Infprug- ger in fua Auftria Mappis Geograph, rftuftrata. Marcus Hanfizius T. I. P a E* 306. (b) Liter® Fundat. Parthenonis Erlachenfis , Ord. S. Benedidi, datas ab Ottone , viro illuftri, Anno ut Bern. Pezius exiftimat, 1142. ex- tantque apud eundem Cod. Diplo¬ mat. Num. CV. Part. I. pag. 333 * „ Ego Otto, confenfu fratris mei, & „ confenfu confanguineorum meo- „ rum , Rodalfchalci , & Diaterici, Mo- ,, nafterium Herlahenfe in honorefan- „ Mari®,fandiPetri,&S. Joan- „ nis Baptift® conftruximus , foro- „ remque meam Giflam, inibi DEO „ militacuram fub ordine SanBi Be- „ nediBi , Abbatiflam ordinari ela- „ boravimus: ita quidem, quod & „ liberam eledionem Abbatifl® fitn- „ dimonialibus perpetualiter infti- „ tuimus, & mihi nobisque fucce- „ dentibus Advocatia dignitatem, fe- „ cundum petitionem Abbatifle, line „ aliquo prorfus fub - advocato, ad „ honoremDEI,& confervationem „ famili® cenfuimus, hujusmodi Ii- „ bertatis authoritatem legitime & „ religiofe inchoatam, liberaliter, „ & honefte oblervandam. - - In fun- „ dationem igitur ejusdem Ecclefiae, „ tradidimus famft®Mari®, & pr®- „ nominatis Sandis , pr®dia noftra „ fcilicet Herla , & omnes h®redita- „ rias poffeffiones circa hunc locum „ fitas, Stdne, Waldern , Grovbe , Hcnge- „ berge , Wcngtlbacb , Gottbinbofen , Bal- „ fenze , Ajfcbd , Tlinsbacb, Wernchers~ „ dorf , Scavervelt, Imeinesdorf y &C. „ Sed quod Otto eamfundationem.Ei'jvV' berto , Paffavienfi Epifcopo commen- det, quodque idem Eigilbertus Epifco¬ pus, pr®dium & Decimas ad Wolfes- bach , & in Ardacfyr attribuat, quiab An. 104$. ad An. 1065. Ecclefi*Paf¬ favienfi pr®fuit, Coenobii hujus fun- datio integro pene feculo pr®cefliffe debuit: nifi forte mendofe pro Reim- berto , qui hoc tempore Paflavienfis erat Epifcopus, Eigelbertus fit pofitus* Quod annotalfe hoc loco liimciat. LIBER NONUS. a,c. rea, aritiquiffimum fuperioris Auftriae Monafterium In- nocentius II. Pontifex Maximus, hoc etiam anno in tute- lam Pondficiam fufcepit, ejusque jura publicis literis con- fomavit ( a ) Haec inter laeta Religionis incrementa, fua etiam fb- nera Auftriae non defuere. Primus, qui naturae debitum Mortej folvit, Erneftus erat, filiorum S. Leopoldi natu minimus, iUuJim "• qui in ipfo flore setatis, duos tantum ac viginti annos na- tus, X. Cal. Febr. deceffit. (b) Secutus hunc proxime Ernejii eft ad XII. Calendas Maji, Sigehardus Comes de Scala, fl-s.ieo. Leopoldi Pulchri gener, cujus filiam, Sophiam, in matri- moniohabuit, vir utique pius, ac DEO devotus, ud quern fraternam in communionem Mellicenfes coopta- runt. (c) Hunc ad vitam beatiorem Gerbirgis Borivoji, SjW Bohemias Ducis, conjux , fororque Leopoldi fan&i, co- ^ ^ mitata eft. (d) CommemorabiliPrinceps pietate, accon- Gerbir- ftantia, ut quae inter fortunae variantis vices, pio, fed in- i isAtt fi r - felici conjugi, omnium confors calamitatum, duodevi- ginti deinde annos fuperftes fuit, (e) Quae illius fata fue- rint, poft maritum in Hungaria extin&um 5 ubi defun&a, ac fepulta fit, tacentibus noftris, ac Bohemias annalibus, Pars I. Ttt 2 haud (a) Lit. Innocentii II. PP. data* Manfeenji Coenobio VI. Id. Decemb. Indift. VI. An. 1142. apud Bern.Pe- zium Codic. Diplomat. Num. CVI. „ B. Michaelis Archangeli Monafte- ,, rium, in quo divino mancipati „ eftis obfequio, fub B. Petri & no- „ lira protedione fufcipimus: „ con- ftrmat deinde pofleftiiones ejus Coe- nobii, „ Ecclefiam Manfee: Ecclefiam ,, Steiner-Birchen , Ecclefiam Wifilburg , „ Ecclefiam Schdnau , Ecclefiam Straf- „ ivalchen : Ecclefiam Ab/lorjf, &c. ,, (b) Rikard. Newburg. „ Erneftus- obiit in flore X. Kalend. Febr. An¬ no MCXLII. „ Sepultus eft ad San- dam Crucem , ut fupra indicatum lib. VIII. in fine. (c) Chronic. Medic. An. 1142. „ Sigehardus Comes de Scala, frater „ nofter obiic. „ Necrol. Mellic. ,, XIII. Kal. (Maji) Sigehardus Co- „ mes. „ SophiamiWi conjugem fuif fe, Leopoldi Pulchri filiam, & Henrici Carinthiorum Ducis viduam , fupra Jib. VII. pag. 427. ex Necrol. Cam- pilil. & Chronicp Gloggnizenfi often- dimus. Aventinus lib. 6. Boic. c. 5. Num. 31. Sophiam , nuptam prius Henrico , Duci Chariniano , Sigehardo de Scala , Ratisbonse An. MCIV. inter- empto tribuit, errore manifefto s cum enitn toto fteculo XI. Henricits alius Dux Carinthke non fuerit, ni(i is, quern An. 1127. extindum Icripfi- mus 5 Sigehardus autein is jam Anno 1104. occifiis fit; fequeretur, Sophiam vivente maritopriore, Henrico Duce, nupfifle pofteriori, Sigehardo , XXIII. annis ante Henricum Ducem extindo: quod nemo admittet. Adde, quod Liters a Sigehardo , & Sophia data Formbacenfibus fint fub Abbate Die » trico , qui ut e Gloggniz. Chronic, conftat, XX. & aliquot annis poft mortem Sighardi An. 1104. interemp- ti, primo eledus eft. (d) Supplement. Anonymi ad Cof- mam Pragenf. An. 1142. „ Eodem „ anno, III. Idus Julii obiit, Kerbercky „ conjux Borovoy. ,, Sed Necrol. Campil. diem obitus notat VI. Idus Junii. (e) Anonymi Chron. Bohemicurn cap. eg. apud Menkenium I om. III. „ An. 1124. Borziwy in Ungammo- v ; rnr Res Boriwoy idem author a cap. 51. ad cap. 59. fufe perfequi- tur, & a me fupra compendio allata? lunt in Notis. pag. 426. TVladis- laus Bo¬ hemia Dux, & Gertru¬ dis Au- Jlriaca d fuis exa- gitati. A Conra - do Rege 1 \om. in frinci- patum rejlituti. 516 ANNALIUM AUSTRIA baud facile dixero : vitam tamen Gottwici in Auftria po- a.c, fuiflc, authorem habeo domefticum Annalium Auftriaco- rum conditorem, qui fc ex Gottwicenfibus id monumen- tis haufifle memorat: iftis fi credimus, a mariti obitu in Auftriam fe retulit, & Gottwici facras inter Virgines ad- fcripta, fub Abbatis obedientia reliquum aetatis egit: do¬ nee confimili piae vitae morte Anno demum MGXLIL ad fuperos migravit. ( a ) A Gerbirge Gertrudis D. Leopoldi fratris filia non longe abiit: nam quae Wladislaum hoc, aut fuperiore jam anno calamitas oppreflit, eadem Gertrudi quoque, reli- giofiffimaeDuci, prope funefta fuit. Sobeflao in Bohemia Wladiflaus Dux nuper fuffedus erat: quod cum zegre ferrent optimates quidam, ac Conradum Moravia: Mar- chionem, ad Principatum vocarent, infeftis armis tota Bohemia concurfum eft : & quanquam Wladislai potior caufa eflet, viribus tamen adverfa fadio fine dubio praefta- bat. Wladislaus igitur, cui jam exigua in populariuHL* armis fpes erat, ad Conradum Germanise Regem, ac affi- nem fuum trepidus advolat, opemquetempeftivam, inter- ventu Gertrudis conjugis, quae fbror Conradi erat, adver- fus aemulum exorat. (b) Nuiia inRegemora fuit,copiisque raptim contradisinBohemiam itum,ubi poft diram Tem- plorum ac Coenobiorum perMoravos ftragem, Praga ipfa, urbs Regni caput, a fummo diferimine haud longe aberat. Sed adventu Conradi Qcfaris periculum non modo difeufi fum eft 5 fed retrufus fuam in Moraviam hoftis,, Wladis- laus Principatui reftitutus, firmisque pacis Iegibus cognati Bohemiae, Moraviaeque Principes , ad ftabilem deinceps con- (a) Chron. MS.Authoris incerti, fed recentioris,quod inCollegio Aca- demico Viennenfi aflervatur, affert ex libro Donationum Gottmcenfmm de Dirhirge, feu Gerbirge fequentia. ,, Ger- » rpbgis , five Gerwich , Dudtrix Boe- ,, mqrum, interventu Leopoldi Mar- m chionis,^ fratris fui, accepit prae- r> dium cujusdam nobilis, Waldo di- ,, fti de Raina , & illud ipfum per }> rnanum Gebhardi, Comitis de Pew- „ gen , delegavit fuper altare B. Vir- „ ginis in Monte Gotrwko , quae du- „ ciffa deinde fan&imonias habitum „ induta, vixit ibidem fub obedien- „ tia Abbatis Gottwicenfis circa an- » nos 1123. & 1125. „ C B ) Anonym. Chron. Bohemic. cap. 63. „ Anno Domini 1141. in „ Bohemia fa&a eft magna diflenfio, „ ita quod nobiliores & potentiores „ Conradum Marchionem Moravia?, - „ exaltaverunt in Principem Regni „ Boem. parte alia cum Wladislao ma- „ nente. Unde faftum eft, quod - „ per Conradum , 6c fuos Wladislai „ fugatur exercitus, 6c potentiores „ utraque parte percunt. Videns „ autem Wladislaus invaleftere Con - ,, radum , 6c ejus potentiam, Prop am „ fe transfert, 6c - - urbi 6c caftro „ ad defenfionem difpofito, ad Re- „ gem Rom. Conradum , fubfidii cau- ia progreditur. Interea Conradus ,, Marchio Moray, praediftus, cum „ fuis civitatem Pragenfem obfedit,-- 5, Ecclefias 6c Monafteria deftruxit, „ 6c fregit, &c. „ LIBER NONUS. 5 * 7 a.c. concordiam funt revocati. (a) Has Bohemia; procelias Gerbirgis, iisdem farpe flu&ibus antejadtata, fecura jam fui, acvelutex portu afpexerit, nec diu poft oculos in mortem clauiit. Principem feminam, fed jam religiofis D. Benedidli legibus adftricftam,altero moxmenfe in coelum fecutus eft Bertholdus, Garftenfis Abbas primus, cujus mors beata in VI. Cal. Sextiles incidit. (b) Nota erat viri fandfcitas, & multis magnisque fupra naturae vires operibus divinitus nobilitata. Salutaris ejus opera, quanquam Coenobii unius parietibus inclufa, ad multos tamen Auftriae proceres, a vitiis ad bonam frugem revocandos, pertinebat. In pre- tio erat, non Auftriae duntaxat, Styriaeque Marchioni- bus j fed Conrado etiam Caefari, qui ad componendas con- fcientiae rationes Bertholdum nonnunquam arbitrum dele- T11 3 git. (a) Anonym. Chronic. Bohem. cap. 63. „ Conradui itaqueRex, di- „ di Principis uxoris, Sororis jua , » permotus rogatu, cum exercitu „ potenti Boemiam intrat, & abin- „ de Conrado Marchione Moraviae fu- », pradido depulfb, Wladislaum folio „ Principatus reftituit. „ Supple¬ ment. Anonym, ad Cofm. Pragenf. lie habet: „ Anno Dom. Incarnat. „ MCXLII. Nacerat Comes, & alii „ Primates Boemiae adverfus Wladis- „ /aunt conlpiraverunt, & uniti Mo- ,, ravenfibus Boemiam magna manu ,, hoftiliter intraverunt. Deindebel- „ lo congrefli, Boemis cedentibus, „ Pragam obfederunt, & Monafteria ,, S. Viti, Wenceflai , atque Adal- „ berti, Sandique Georgii incendio „ vaftaverunt. Tandem fuperve- ,, niente Rege Romanorum Conrado ,, depulfi, ab obfidione urbis recef- „ ferunt, & Moraviam redierunt, ,, & interventu Cardinalis Widonis, „ & Epifcoporum Ottonis , Heinrici , „ atqueAbbatum digna fatisfadione „ in pacis foedus convenerunt. „ otto Frifingenf. lib. 7. c. 26. „ Eo tem- „ pore CW^ajjMoravienfis Comes, ?> confpiratione fada cum Boemis, „ ducatum terra: illius affedans, de „ Moravia in Bohemiam exercitum ,, duxit. _Cui cum Dux Ladislaus „ cum copiis occurrere parat, afuis ,, proditus, fugx pr^fidio vix peri- „ culum mortis evafit; ficque pro- „ fugus ad Regem veniens, calum fuUm deplorat. Quern Rex mife- „ ricordia motus cum exercitu in „ Boemiam reduxlt, acPentecofte in „ urbe Praga, Provincise illius metro- „ poli, celebrata, Conrado fugato, in „ ducatum reftituit. Non multo „ poft Saxoniam ingreflus, data in ,, uxorem Vidua Dacis Henriciy - — „ ffatri fuo Henrico Marchioni , pacem „ cum Saxonibus fecit, &c. „ An¬ num controverfum redclunt Scripto- rum diflidia, quorum Otto Penteco- ften Praga: Author Chronic. Reg. S. Pantaleonis Francofurti celebratam, a Rege fcribit An. 1142. Cum idem feftum, tefte eodem An. 1141. Win- burgi egiffet. Prseterea Anonymi Chr. Bohem. fupra laudatum ha:c ad An¬ num 1141. Supplement, veto Cofmas Pragenfis ad An. 1142. refert. In hunc tamen An. 1142. videtur haec expeditio conjicienda, quod eodem anno India. V. Wladidaus, Dux Boe- mite, & Henricus , Marchio adhucAu- ftria:, Norimbgrgae inter teft$ com- paruerint literarum, quas ex Ludc- vvigii T. IV. L. 5. N. 2. Hugoni Chra- nicbbergio a Conrado Rege datas fupra attuli, quas Wladislao in Germanism profugo rede conveniunt. (b) Chron. Mellic. ad An. 1142- „ Pia: memorise Perchtoldus Abbas „ Garftenfis requievit in Domino. ,, Confentit Chron. Garftenfe, & Bio- graphus B. Bertholdi c. i7; fed Ad- munt. Chr. annum prarvertit. _ Dies Obitus , a Gardenfibus folenm ntu agitur ad VI. Cal. Augufti, quem etiam Necrol. Admontenfe affignat, fed Mellic. V- Cal. Augufti, Berthol- do fupremum ftatuit. B. Bar- tholdi Gar/1. Abbat. 1. obi « tits . Eius viri ortus. In Au. fir'tam ndven* tuu Carften . fn Ctzno- bii Pra. feftura. 518 ANNALIUM AUSTRIA git. (a) De viri ortu, ac natalibus Auftria, Sueviaque a certant, quarum ifta Wirtenbergenfium Comituin fami- lix j ilia Retzenfium, feu Rachezenflum in Auftria Comi- tum genti Bertholdum vindicat: illud minimc dubium, cognatum Bertholdo fuifle Retzii in Auftria, virum nobi- lem, ad quem multis fblicitatus precibus, tandem vir fan- d:us invifit. Sed enim ab ejus temporis confuetudine non abhorret, cum ipfiim Bertholdi propinquum, ut multos alios, mutato natali Suevise folo, novas in Auftria fedes quaefivifle : neque etiam, ft e nobilitate Auftriaca is fuerit, Comitem Rachezenfem fuifle necefte eft : id enim hono¬ ris vocabulum Scriptor vitae omiflurus non erat: praeter- quam quod credibile parum lit, Bertholdum , qui Goto wici & Garftenae annos amplius triginta exegerit, adolef centem admodum ex Auftria in Sylvam Herciniam, ubi religiofae vit« fundamenta jecit, parente Comite vel invi¬ to, vel etiam annuente abiifte. (b) Verum hxc utcunqueftnt: Auftriae certe brevi ex Coenobio S.Blafii, ubi D. Benedi£fci inftituta profeftus eft, vir tantus contigit. Coloniam inde Gottwicenle ad Mo» nafterium anno fuperioris fxcul i quarto, ac nonagelimo dedudam, fupra meminimusj earn prater Hartmannurrs ceteris prafeclum,’W r irnto maxime, eximiae virfandtimo- niae, ac Bertholdus, qui Wirntonis in locum, munusque fubinde fucceflerat, inflgnem effecere. (c) Wirntoncm Ottocarus, Styriae Marchio, & Garftenfis Coenobii Parens, Pro-Pratfecftum novae familiae a Gottwicenlibus impetra- rat: fed quod is Formbachium brevi ad regendam ejus Coenobii familiam translatus eflet j Bertholdus turn foda- lium precibus, turn Ottocari voluntate Garftenle Coeno- bium gubernandum fufcepit. (d) Quae regendi exempla reli- (a) Biograph- vitae B. Bertholdi pofterior. apud Hieron. Pezium T. II. c °h 131. „ In audiendis quidem » confetfionibus famae tam Celebris » extitit, ut etiam Cbunradus Roma- 55 norum Rex, inter : alios, qui de ,, longinquis partibus ad eum con- }) fluebant, peccata fua confitendo „ ipfius fe judicio fubmiferic. „ Id acceptum e Biographi antiquioris ca- pit. 39. „ Invitabatur a multis, „ adeo ut etiam Regis Romanorum „ Chunradi eflet fpecialis confeffor, » & carus amicus. „ O) Agit de hac controverfia fufe, V. Cl. Hieron. Pezius T. II. Script. Aullriac. in obfervat. prieviis ad vi- tam B. Bertholdi ex Martino Crufio, & Valentino Prevenhubero , quse videri apud eundem pofliint. (c) Bertholdus Conftantienf. ad An. 1094. fupra relatus. (d) Biographus B. Bertholdi c. 3. „ His itageftis, Gotwicenfes Domi- „ num Bertholdum de S. Blafio , ubi „ tunc armariipariter, StClauftralis „ Prioris fungebatur officio, Priorem „ fibi in locum Domini Wimt aqui. », fierunt, virum fan&i teftxmonii, - - » fed cum isdem Wimt ad For.nba- cenfe Monafterium eflet in Patrem 5, aflumptus, tunc Dominus Bertol- „ dus a Gdrjlenfibus , & ipfo Marchio- „ ne Abbas eleftus eft. LIBER NONUS. 519 c. reliquerit pofteris, vitae Scriptor antiquiffimus in pauca confcrt. Prima illi curarum erat, nequid per ignaviam, quod ad Divini obfequii, vel publicae utilitatis rationes pertine- ret, a fe negligeretur: illud deinde providebat maxime,ut quanquam in utriusque vitae commoda, difpertiendae fibi curae ellent, fuorum tamen in virtute progreflus, ceteris rebus omnibus longiflime anteferret: tertio cum probe Hegendi perfpiceret, quantum in religiofae vitae profeffione boni forma ° efletj neminem, qui ad earn cxkftis confuetudinis beati- tatem afpiraret, excludendum fibi tanta felicitate puta- bat. (a) In firmanda ordinis difciplna ferreum fe, ac nullo vel metu, vel gratia mobilem praeftabat: & quan¬ quam patris animum in fuos ubique gereretj fiquid tamen peccatum ab eorum quoquam eft, haud molliter caftigabat. (b) Erat in ejus CoenobioBertholdus, fratrisfilius, juvenis &fuopte ingenio inquietus, &propinquitatisquadam con- fidentia pronior ad libertatem : hunc cum faepe, multum- que, feci incaftum, monitis, precibus, minis, ac terrori- bus, ad modeftiam frugemque cohortatus eftet j Gottwi- cum tandem,ubi parentelae fpes nulla,fedfan£tadifciplinae feveritas vigebat maxime, fiio e confortio ablegavit. ( c} Cum omnia fedulo difpiceret, quae ad vitae perfe¬ ctions ftudium in Coenobio facerent 5 illud tamen provi¬ debat (c) Idem cap. 8 : „ Habebat Te¬ cum in Monafterio juvenem quen- dam, filium germani fratris, no¬ mine Bcrtholdum, inquietum, vo- lentem liberius exire de Monafte- fterio , & agere, quod libebat. (a) Biograph, idem ibid. _ „ Om- „ ni conamine divino fervitio , & „ utilitati intendebat Ecclefiae, - - - „ ita fubditorum faluti ac neceflitati „ invigilabat, quod & fe ipfum in nullo negligebat, & illorum cu- ram omnibus forinfecus occupa- tionibus Temper anteponebat. Au- gebatur fine ceflatione DEO fer- vientium multitudo : quia talis erat Viri DEI confuetudo, omnes admittere, qui Chrifti defiderio, farcinam mundi abjicere, & fuave converfionis jugum vellent jufte „ vi&uri fufcipere. „ (b) Biograph. B. Bertholdi cap. 3. Licet Patrem fe & verbo exhibe- ret, & opere, tamen certe magi- ftrum experiebatur, quisquis Patris dementia abutebatur. Omne in- conveniens, aut ordinicontrarium nulla ratione diffimulabat - - ut dulcis & pius ab omnibus amaba- tur ; & tamen in his, qua: funt contra Dominum,attentandis, vel ” appetendis,ut ignis formidabatur. „ Id amplius patebit ex dicendis. 77 77 77 Quern propterea vir Domini, fre- quentius, vehementiusque cseteris increpare,& caftigare ftudebat; fed cum diu multumque increpatus, & portatus, incorrigibilis appa¬ rent ; motus Pater , mifit eum Gotmcum , ubi & rigor difciplinje urgeret,& fpes propinquitatis nul¬ la arrideret,ita dicens: Eja frater, ite nunc: turbaftis me frequenter* „ plurimumque vexaftis: vos quo- que turbabimini, &nunquamad~ verfis carebitis. Ita factum eft. Nam eundem virum poftea multo „ tempore fuperftitem , nunquam „ adverfitatibus caruifte notiffimum „ eft. De Clauftro enim proprio „ exturbatur , ilbs ‘) ue c ™- greeatione circumiens vagus & „ profugus,noviftime in exiho finem „ vitae fecit, utinam & laborum. „ 77 77 520 ANNALIUM AUSTRIA debat maxime, ne vel fui multum in publico apparerent, vel exteris hominibus intra Coenobii clauftra aditus pate- ret. (a) Ceterum ut intenta in omnes cura erat, ita magna fiducia iis, quos facri minifterii vicarios cooptarat, commilli partem oneris demandabat: neque enim iibi tri- buebat tantum, ut continuo agi perperam exiftimaret ea, quae aliorum induftriae eflent delegata: neque unus omnia per fe agere ambiebat. Unde fa&um, ut ii, quibus procurationem muneris injungebat aliquam, fuis fibi con- filiis, fuis fibi viribus enitendum feirent, quo concitataa de fe expedlationi apud virum, operis exadlorem minime remiflum, fatisfasprent. (b) Ajfuha Sed ea fuorum diligentia non ad otium, aut quie- f tr°dmU tem 5 fed ad juvandos convenarum, facrisque myfteriis ofera, procurandos animos utebatur. Magna erat quotidie homi- num frequentia,quaelan< 5 lum virum fepe ad ferum ufquc meridiem, facro in opere retinebat: ejus vero in audien- dis reorum de fe confitentium noxis tanta alacritas, uL> piis eorum defideriis, & negotia fere publica, & privatae pietatis folatia pofthaberet. fc) Neque tamen vel poeni- tentium multitudo, vel temporis anguftiae, ejus pro facro tribunali exa&am diligentiam minuebant. Solebatnonper fumma capita, fed fingillatim, ac minutatim in eorum er¬ rata inquirere, rudemque plebeculam, fiquid captum agre- ftium hominum effugiflet, de Fidei fymbolo, de ceteris facrae do&rinae, morumque capitibus, operofe edocere; atque (a) Idem cap. 3. „ Jam locus „ Monachisabundabat,& tamen ra- ,, riflime aliquis eorum extra fepta „ Clauftri apparebat, exceptis dis- „ penfatoribus, quibus ea cura cre- „ dita erat. - - - In tali vero difpo- „ fitione locus erat, ut fratres qui- ,, dem de cellario neceflaria accipe- rent; hofpites vero in domo ho- fpitum, omnia parata invenirent. ,, Quod idcirco vir prudens ita con- „ ftituerat, ne propter frequentiam ,, ^dvementiumquiesClauftralistur- » baretur, fed Ibi omnia in promptu ,, cuent, & ad Clauftrum propter „ fingula venire, neccfTe non habe- 7, rent. „ (b) Idem cap. 7* » Monachi ftul- „ ta indignatione exalperati, caufa- „ bantur - - quod omnia quafi ne- s» gle&a jacerent, qu£ ad viri DEI 7> difpofitionem pertinerent. Sed ip- 77 fe hstc, quafi ignorata diflltnula- „ bat, - - cum feiret fuas necefia- ,, rias, & incontradicibiles occupa- „ tiones nullius damni, fed potius „ multorum bonorum effe caufam: ,, eo quod Prior fuus, aliique dis- ,, penlatores plenam totius admini- „ ftrationis, ipfo committente, ha- „ berent poteftatem. &c. „ (c) Biograph. B. Bertholdi c. 6. ,, Jam fama fan&itatis ejus Ionge, ,, lateque declamabatur, adeo ut „ etiam de remotis valde partibus „ multi venirent ad eum, confiten- „ tes peccata fua. - - Venientes ad „ Confeflionem, ubi adefle nuncia- „ bantur,confeftim dimiflis omnibus, „ ad audiendos eos feftinabat. - - » Talique occafione, vel neceflita- 5> te vir clementiflimus, multociens » ultra folitam horam , interdum » etiam fere ufque ad horam nonam, „ Miflie celebrationem differre com* „ pulfus eft. „ A. LIBER NONUS. 521 ,c atque is labor multas illi diei horas perfiepe eximebat. (a) Illud praeter hodiernum Ecclefiae morem,fand;iori tamen ut nihil dubium, fpiritus afflatu,virofoIenne erat,neminem ut ab le e lacro tribunali dimitteret, nifi plagis, ac verberi- bus emendatum. (b) Id ne leveritati ingenii tribuatur, mo¬ res ceteri manliietudine, ac charitate pleni prohibent: fi qua in verbis afperitas, ut in reprehenfione, afpergenda erat, earn multis officiis , fan&ique amoris fignificationi- bus leniebat: ut adeo mirum non fit, tantam a locis etiam remotiffimis poenitentium multitudinem affluxifie, pene utagere aliud, quam in arcano illo judicioferrefententiam, non liceret. ( c ) Aliolonge modo fecum agebat, averlatus omnes delicias, ciboque & parcifilmo, & viliffimo contentus: carnium ufus illi nullus, piicium perexiguus, turn fe laute vi&itare rato, cum iftiusmodi lautitias in segrotos, vel pauperes dilpertiillet. (d) Precationibus, quibus, fiquod otium a facris laboribus erat, diu, no&uque intentus fuit, fevera jejunia adjungebat, dormitare lolitus, quoties ad in- ftaurandas vi£fcu quotidiano vires ad menlam dilcumbe- ret. (e) Ad longam inediam frigoris patientia accede- bat: neque enim ullis adverfas infeftum gelu prsefidiis ute- batur: fed cum ferendojam frigori par non eflet,adignem Pars I. U u u qui- (a) Idem ibid. „ Habebat vir „ dinis,ob hanc caufam indefinentcr Beatiflimus in Confeflionum audi- tione conluetudinem, diligentiftl- ma indagatione cun£ta perfcrutari. - - Et quamvis magna eflet expe- dtantium mukitudo - - nullum tamen dimittebat , antequam di- ftriftiflima examinatione dirigere- tur ad profe&um: & ficubi in Do¬ minica oratione fimpliciores ( ut affolet) titubabant, tenebantur, donee pia inftantia apprehende- rent, quod ignorabant. „ (b) Idem c. 7. „ Sed ut redeam „ ad Confefliones C nam his maxi- mam partem temporis expende „ bat) morem habuit verberare om- ,, nes, absque perfonarum acceptio- „ ne, nullum omnino tranfire finens „ confluentis. „ (d) Idem c. 3, „ Ipfe vero raro „ aliquid fuo pani , praeter unum, „ qualemcunque cibum adjecit: bo- „ nos autem cibos, qui fibi appone- bantur, Temper vel difcumbenti- bus coram fefratribus, vel foras mittebat leprofis, vel pauperibus. Panem fingularem, five pulmen- tum fpeciale fibi fieri paffus non eft. „ Et cap. 4. „ Ipfe vero nec pifeibus - - utebatur, nec cibis cum aliqua diligentia paratis; fed uno vili , aut aliquando duobus eduliis, quibus etiam dientes ute- bantur. „ 11 11 (e) Idem cap. 4. „ Raro quie- feebat - - jejuniis & obfecrationi- „ implagatum. „ simile quid in vita ,, bus ferviens Domino die ac no do quietem imperabat, ita negli- »’ genter le&o accumbebat, ut nec » J a .^ ere eu m, nec ledere diceres, pe- » dibus dependentibus , & lemper „ cuculla veftitus. „ (c) Biograph. B. Bertholdi c. 4. „ In tantum attenuati erat corporis, „ quod, ut ita dicam,vix offibus hx- „ reret fqualida cuds. n (d) Idem ibid. „ Apud Pecblarn t » fedens ad menfam, de una fcutel- n la multis convivantibus pifces di- tus, „ vifit, & tamen divifione fa&a, in. „ nullo minui plenitudo ilia vi& ,, eft. ,, Alia duo ejus generis re¬ fer untur fufe cap. 11. Pertinet hue etiam id, quod cap. 33. narratur de tribus panibus divinitus fubmiflis. (e) Idem ibid. „ Igitur celebri „ edidfco, & irrefragabili conftituic „ caritate, nequid eorum, quaz ha- „ bere poffet, cuiquam negaretur; „ fed omnibus in fua neceflitate pro „ loci fubveniretur pofllbilitate. »» Et cap. 37. „ Rediens ergo ad Clau- „ ftrum , donaria, quibus ab invi- „ tantibus fuerat h on oratus, femper „ omnia in Capitulo Fratribus prx- „ fentavit. - - Porro pauperum in- >, ter hsec minime oblivifeebatur 7 „ fuam illis partem clementer exci- „ piens, fibi in futuro centupliciter" „ multiplicandam. „ A.C. LIBER NONUS. ^ •c. fcus, impetraret: Bertholdus rem edo&us pro imperio ho- minem monet, ftipem ut quantocyus indigenti exhiberet: negat ille fibi vel hilum fuperefle j & quidquid urgeretAb. bas, ac inftaret, extorqueri tamen aliud ab homine tenaci non poterat, ac quod exhaufli aerarii inopiam identidem in. cufaret. Ergo claves aflerri Bertholdus adtutum imperac, ciftasque ex ordine omncs , & armaria perveftigari. Hie cum labrum arneum nummis refertum deprehenderet j in- gemuit enimvero, & multis in prsefe&i avaritiam invedtus, abjici in profluentem Anafum , qua profundiffimus eflet, omnem earn pecuniam jullit. Non deerant, qui praecipiti huiefandti fenis confilio intercederent: fed Bertholdus in propofito perftitit, neque ante, quam contaminatos ava- ritiae fordibus nummos in flumen demergerent, acquie- vit. (a) Non diflimili, imo graviori etiam poena cura- torem rei familiaris alterum multavit. Julius ille panem mendico elargiri,negabat fibi quidquam in cella penuaria fuperefle: at cum triginta adhuc panes poftea reperti efi lent 5 iis iterum, non fine execrationis quadam fpecie in flumen abjedtis, tenere fe pii Abbatis fandtus fervor non potuit, quin avari promi condi rnendacium duris verbe- ribus caftigaret. (b) Tam puras in DEI obfequio manus, nihil mirum, quod inquilini corporum daemones formidarent. Nool. Pars I. U u u 2 pan- (a) Idem. cap. 5. „ Acceffic ad „ eum quidam pauper,miferiam fuam „ deplorans, & petens aliquid ab eo; ,, quem fecit expedtare ante Mona- „ fterium, donee ejus confolaretur „ defiderium. Nam ad manus nihil „ habebat: quia confuetudinis ejus „ nunquam fuit portare. denarios. „ Itaque camerario prsecepit dari pau- „ pen III. denarios. Ille fe non ha- ,, bere refpondit. Date , inquit, pauperi, quod dixi. Rurfum ille ,, afleruit, fe non habere: tunc fan- „ &us: audire,inquit,ifta nolo, nec „ feire , quod camera mea absque „ nummis fit. Sed cum camerarius „ perfeveraret in negatione,fecit fi- „ bi dari claves: miflisque fratribus „ juffit videre, quid elfet ibi. Qui ,, venientes invenerant labrum aene- „ um plenum denariis: quos ita, ut „ inventi funt, cum labro prsecepit „ in flumen Anefum , ubi maxima „ profunditas erat, prsecipitari. Fra- tres autem illi cceperunt, quantum falva reverentia potuerunt, refi- „ Here: -- vir autem Domini in fua „ perfiftens fententia , nulla potuit „ ab ea ( fententia) ratione defledi, „ aflerens immundam effe pecuniam „ illam , atque ideo nulli idoneam „ utilitati. - - Camerarium autem, „ ut dignus fuit, coram omnibus ve- „ hementer increpatum, ab eadem „ obedientia abfolvit, & alium fub- „ ftituit.,, (b) Biographus B. Bertholdi c. „ Item alia vice pauper eum adiit, „ ut eleemofynam acciperet. Mifit „ protinus ad fratrem,qui piftoribus „ prserat, jubens dare mendico. „ Negavit ille effe fibi panes. Tunc „ vir Domini mifit quendam Mona- „ chum nomine Ercbingerum, ut vi- „ deret, an ita eflet: & inventi funt „ ibi XXX. panes. Illico convocatis „ fratribus , inobedienriam propria „ manu, affumpto & aho adjutore, „ duris verberibus corripuit, & pa- „ nes omnes in flumen projicere fe- lnav/troi ptnus do - mejiici curatores feveritas. In dxwo- nes im~ ftrium,, lrrita apud mo- r ib un¬ ci um ope¬ ra. 524 ANNALIUM AUSTRIA pauca exempla extant ejus imperii, quo Sc vivus, Sc vita fungus, cedere infeftos hofpites aut ex aedibus, aut ex in- leffis corporibus compellebat. (a) Forte cognatum de fuis quendam, jnobilem in Auftria virum, de Rachez, qui multis id precibus diu folicitaverat, honoris caufa invilit. Hie, cum Tub no&em, capta tantifper quiete, pix preca- tioni fe iterum redderet j fpedlrum immane, Sc fetis, to- taque corporis deformitate porco non abfimile, ex fiimmo fe camini faftigio repente in conclave pnecipitat: herilis fxlius aetatis tenerrimas puer, qui non auribus modo ftre- pitum $ fed oculis etiam larvae ejus teterrimam fpeciem_» hauferat, repentino terrore perculfus, in lamenta, ac cla- mores miferabiles erupit, totamque domum incertae for- midinis implevit: Bertholdus, qui unus, quod res erat, noverat, inani terriculo nihil commotus, ftraminis tan- tum pauxillum in fafeem colligat, belluaeque informi, ve- teranus videlicet ea in palaeftra miles, ubiquefe objicit: quid multa? reftitantem aliquamdiu, ftramineo illo verbereper caminum exegit. (b) Alias quid de Bertholdi fandtitate fentiret daemon, luculento teftimonio demonftravit. Leopoldi, fan£ti Mar- chionis,rogatu ad Anshelmum Praepofitum,incertum cu- jus loci, inviferat, ut hominem, clarum divitiis, fed vitiis infamem, ad abdicandam, quam indignus gerebat, officii praefe6turam, atque ad obitum idoneis praefidiis compara- ret. Nihil a fandto Abbate praetermiflum officii eft, quo aut miferi faluti confuleret, aut piae Leopoldi folicitudini obfe- (a) Idem c. 12. » Erga Dxmo- „ niacos non mediocri prseditus erat „ liberationis affedu. - - Aliqui cu- „ rabantur, alii non valebant cura- „ ri. „ Exempla ejus rei habes c. 12. 25. 36. 39. 43. (b) Idem c. 14. „ Quodam tem- „ pore, quidam Nobilis de Racbe j, (alias Rachez} cognatus hujus fan- « £ti Patris, multis Eepe precibus, ” ut ad domum liiam venire digna- ,) retur, ftuBiole rogare folitus im- » P et . rav ^t_\ Habebat autem, quern „ unice diligebat, parvulum filium, „ nomine Oudalricum , a quo ea , quae „ fequuntur, tunc vifa, & po ftmo- „ dum narrata lunt. Cum enim vir „ Domini ad paufandum fe collocaP- ,, let, refedis paululum fomno ar- „ tubus, furrexit & Domino fervire „ coepit. Etecce, per fumarium, » id eft , caminum holds humani ,, generis,quail in modum fuis, deor- „ fum fe pra^cipitavit, nulli vifus , „ nil! foli beato viro, & juxta pa- „ tremjacenti parvulo. Coepit ergo ,, puer immodicis fletibus, clamo- „ ribusque inconfolabiliter perftre- „ pere , & omnibus fore caufa in- ,, quietudinis. Sed cum a nemine „ polfet fletus ille compefci; intel- „ ligens vir Domini Diabolum elfe „ tanti caulam ploratus, acceflit ad „ locum, in quo jacuerat, fumens- „ que modicum ftraminis quali pro „ verbere , fuem ilium diabolicum „ coepit velle ejicere. Cumque ali- „ quamdiu hue, illucque divertendo „ egreffum negare tentaret, tandem „ ea parte, qua intraverat, exire „ compulfus eft. Q U2e res tunc qui- „ dem puero illi horrendum exhi- „ buit Ipe&aculum , fed poftea ad- „ mirandae narrationis fuitmateria.,, A.C, LIBER NON US. 525 c - obfecundaret. Sed furdo canebat fabulam. Anshelmus nec mentionem abdicandi muneris, nec ullum pie confu- lends monitum in animum admittebat. No6le appetence cum ad quietem le Bertholdus luo in conclavi, in folario vero milites, qui in ejus comitatu erant, le componerentj catorum incredibilis numerus folarium totum replevic. Dum formam, coiorem, magnitudinem quadrupedum ho- rum lemurum ftupent militesj en cati de majoribus qua- tuor Duringum roilitem, hominem facetum alioquin, Sc imitatione ftultitise apud ceteros gratiofum, aggreffi, hue, illuc raptant, nec hilcere audentem, nec obniti. Repen- M les /?- tino terrore perculfo commodum in mentem venit: u(l> ch°a%l lingua laltem, quod manu non poftet, lignum Crucis ex- gw primeret: atque id fatis fuit, ut no&urni hi graflatores ho- minem in veftigio deftituerent. Aliter longe cum Bertholdo adum,quem non felis, led lerpentis Ipecie, malus daemon luo in cubiculo infefta- bat. Sed cum adrepere propius non auderet, oblcurotan- tum libilo minas jadare auditus eft, ni domo, quam ne* xu ac mancipio fuam elfe ajebat,ocyus feproriperet. Non eratis Bertholdus, qui iftis fe terroribus commoveri loco fineret j led invocato DEI nomine, quidquid ftygiorum tota domo eftet lemurum, a^tutum ut inde fe ejiceret, im- peravit. Fecit imperata daemon, illud tamen in receftli adjecit: cedere fe nunc quidern loco fuo, quod Divinas virtuti, Sc Bertholdi Fanditati refiftere non poftit: diem vero aftuturum brevi, quo Tub ejus difeeftum ad ledium fuarum pofteftionem veterem multo violentius rediturus Damsnes eftet. Mortem interea oppetiit Anlelmus, Sc fides men- daci alioquin daemoni conftare Vila: cum in ipla mortuali demor- tumba tantostumultus cieret,ut in eas larcophagi anguftias, omnes xdium earum lemures conftuxifte viderentur. (a) ba cient* Uuu 3 Me- (a) Biograph. B. Bertholdi c. 36. „ Erat Marchioni Orientali, LuigoU „ do, Praepofitus nomine Anshelmus, „ vir magnarum opum & amplce „ poffeffionis, fed tam plenus vitiis, „ quam divitiis. Hie cum Praspofi- „ turam multis adminiftraffet annis, „ percuffus paralyfi, una parte cor- ,, poristotusfa&useft invalidus: fed „ quamvis Jam alter idem ageret of- ,, ficium, ifte tamen ad refignandum ,, nulla potuitratione convinci. Ro- „ gatus eft ergo landtus Pater ab ip. „ fo Marchione, ut aegrum vilitaret >y & ei falutis dare confilium digna- „ retur. Perrexit; fed miferum ad „ reatus fui cognitionem, vel refi- „ gnationem culpabilis officii, nullo „ ingenio convertere potuit. Cum „ igitur node fuperveniente omnes „ fe quieti dediffent, viro DEI deor- „ fum in caminata, cum Monachis „ fuis Jacente: militibus vero , qui „ in ejus comitatu erant, furfum m ,, folario dormientibus : ec # ce cati „ diverfi coloris , & magmtudims „ ita idem replevere folarium, quod „ poffe fubfiftere non fperabatur, „ Quo- Virum nolilem ad fru- gem re- vocat. Concubi- 7iam fuis frecibus in vcjli- gio fiftit. 526 ANNALIUM AUSTRIA Meliore fucceflu Udalricum Perneckium, primae inter Auftriacos nobilitatis virum, Gottwicenfi ex itinere invifit. Obierat ejus conjux, fed qux hominis opibus po- tentis effrenata libido erat, in defundlas locum, duodecim explendx nefarix cupiditati mulierculas fubftituerat. Ber- tholdus, cui numerofa tot puellarum turba fufpicionem flagitii movit, aufus compellare virum, faflionem ejus dedecoris facile exprefllt. Hie enimvero vir fandtus mo. nere, dehortari, minas terroresque coeleftium irarum inge- rere, nifi confuetudinem infamem abrumperet, & fefe ad Chrifliani hominis officium revocaret. Ea vis fpiritus gemitus quidem alto ex pedfore expreffit, vim tamen diras in libidine confuetudinis non elifit. Eadem adhuc nodte, unam de more evocat, thori, ac flagitii fociam futuram: qux dum improbis heri imperiis morem gerere feftinat, occulta fe virtute defigi in vefiigio fentit. Nemini dubium erat, quin fandli id viri precibus divinitus datum eflet: nec ipfe Udalricus abnuere vifus, qui converfo ad meliora Au¬ dio, omnemillam infamium puellarum turbamex aedibus ftatim ejecit, aiterisque nuptiis cum fponfa nobili devin- dtus, caftum deinceps conjugem, ac fandlis monitis obfe- quentem fe prxflitit. ( a ) „ Quorum quatuor unum de militi- „ bus, vocabulo Durincb , aliquan- „ tulum jocundum , atque mirabi- „ lem, & poft fatietatem oblitum ,, fe fignare , invadentes , de loco „ fuo in alium traxerunt, nihil om- „ nino dicere , nec movere fe va- „ lentem : nifi quod tantummodo „ Crucem fibi lingua in palato for- „ mavit - - & ira dimilfus eft, vix „ fpirans prs timore,fudoreque per- „ fufus. Verum unus de omnibus, „ fpecie afpidis alfumpta , deorfum „ ad fanttum virum defeendit, & „ Lacinis verbis - - hujusmodi ad- i, verfus eum querela ufus eft: quid, » inquit, tu hie facis ? aut qus ti- »> bi cum meis rebus focietas? - - ” ^ ece dehinc, & ulterius quje no- „ iti ae pai-tis.funtj occupare caveto, » ne totis tibi viribus adverfemur. ” ” " " ~ ^ erat autem ibi quidam Monachus ? nomine Tridericus - - „ ifte vigilans illam Diaboli cum „ beato viro audivit altercationem, „ & poftea inde recedentibus narra- „ vit omnia per ordinem. Igitur „ vir DEI prxeepit immundo fpiri- Hxc » tui, illam quantocyus deferere „ habitationem. - - (Cui daemon) „ tibi, inquit, cedere, & de loco „ ifto modo recedere DEI tui nos „ fortitudo, tueeque magnitudo lan- „ ditatis compellit: led te difeeden- ,, te, nos hie potentes elfe conftabit. „ Illico difparuit ilia infernalium ca- ,, num infelix aggregatio. - - Poft „ non multum tempus Prajpofitum „ ilium praepofitura ilia deleruit , „ quamvis ipfe earn deferere noluif. „ fet. Et cum in vas eum pofuiflent „ ad fepulturam deducendum, tarn „ immenfos dedit illud vas crepitus, „ ac fimotibus introrfus jacentis ita „ crepare cogeretur. „ (a) Biograph. B. Bertholdi c. 34. „ Vir quidam nobilis & dives, no* „ mine Ulricas de Pernecfy , audiens „ hominem DEI elfe apud Gotewicurn, „ mifit ad eum, ut ad le venire di- „ gnaretur. - - Veniens ergo inve- „ nit in domo viri duodecim domi- ,, nas, muliebri ornatu ad placendum „ fsculo,& fuo temporali Domino „ fatis ambitiofe compofitas : .qua- „ rum lingulas, quia conjux obierat, LIBER NONUS. 5 2 7 Hxc nimirum erant falutationum officia, quze vir DEO plenus, certatim in caftra, arcesque Nobilium invi- tatus, fuis hofpitibus reddebat,* nunquam fine frudu, ra- ro fine prodigio externis in sedibus vifus. Wiltpergam in arcem conceflerat, rogatu Comitis viduse , ex praerepto nuper conjuge adhuc uterum ferentis. Erat in accefiii caftri fons muro contiguus, dulcium aquarum ubere fem- per vena profluens: inde menfam fibi inftrui Bertholdus poftulavit. Affertur aquae fcyphus, fitisque prima illo eX Aqudm fonte expletur. Vidua, ut id honoris fan&o convivae da - invinum ret, multa modeftia rogat, fibi quoque ut partem ejus po- vtrta ' culi delibandam concederet. Annuit ille: fed ubi Comes pia non jam aquam, fed vinum praeftantiflimum depre- hendit, diffimulato rei miraculo, guftandum & aliis per ordinem circumferri juflit. Mira res vifa omnibus,filentio tamen transmifla j dum loquacior aliquis in vocem erum- peret,vinique praeftantiam palam omnibus praedicaret. (a) A ce- „ fuo Ie&o ille vir pro Iibitu adefle „ Temper, pracipiebat. Quibus vir „ Domini vifis, auditoque ab ipfo ,, hofpite, quse effent , & qua de „ caufa fecum morarentur; quam- 5> vis eflet gloriofus, & magnas po- ,, tenti£e,accepic tamen in refponfo, „ qua: dignus fuit audire. Increpa- „ vit enim eum vir fandus vehe- „ menter fuper tanta incqntinentia, „ fpem falutis ei omnem amputans, „ li talem eum ultima inveniret fen- „ tentia. Porro illis fimiliter talem „ vitam certse perditionis fore cau- „ fam prxdixit, eisque ne ultra eum „ accederent, fub interminatione „ gravis ultionis interdixit. Sed vir „ ille, licet eandem intemperantiam „ erga beatum virum devotaflet, ta- „ men ipfa node unam illarum fibi „ adefle pr seep it. Qua: vadens, me- „ dia via (iibftitit, ulterius progre- „ di divina virtute prohibita, &fan- „ ditate , ut credimus , mundi ho- „ fpitis retenta. Interrogata ergo „ fequenti dieaviro, curficut juf- „ ferat, non veniflet : dixit, ita fe „ eundo fubito fixam hsefifle, ac fi ,, forti ligamine accepto reftringere- „ tur. Tunc intellexit,tantum mi- „ raculum ex bead viri proveniffe „ praefentia, quodque defideriorum „ fuorum confequi, ipfo prafente , „ non potuiflee effedum. Coepic „ igitur plus folito fandum virum „ venerari, & jam credere vera efle ,, de illo: de quibus antea dubitave- „ rat: repudiata ilia mulierum mul~ „ titudine, unam duxit legitimam , „ cum qua reliquum vita: fua: fine ,, dilcrimine claufic compendium. „ (a) Biograph. B. Bertholdi c. 3^. ,, Sub eodem tempore a Comitiffa ,, de Wilt perge invitatus eft , quia „ Comes obierat, ut animam ejus, „ & feipfam,quoniam prsegnans erat, „ fuis orationibus commendaret. „ Erat autem in acceflu caftri fons ,, muro contiguus magna: amplitude ,, nis, & amoenitatis , deledabilis- „ que ad bibendum: de quo vir Do- „ mini fibi ad menfam afferre roga- „ vit. Cum ergo Whiffet, & ante „ fe pofuiffet, Comitiffa dixit, ft „ cum gratia ipfius potuiflee fieri, „ cum eo de potu fuo biberet. Quod „ cum benigne annuiflet, bibit ilia, ,, non quam ille guftaverat, aquam, „ fed elegantiflimum vinum. Ta- „ cuit, & ante fervum Domini vas „ repofitum eft. Et cum iterato bi- ,, bere volens, inveniffet vinum, „ noluit ultra tangere , fed reddj- „ turn eft: ComitifTa:,& ilia mific cui- „ dam fecum difcumbenti, inter cx- „ teros praecipuo: cumque per ordl- „ nem bibiffent, & omnes ftudiofe „ tacerent; novftfirne cuidam ckco „ porredum eft, fed & ille tacens „ dudori fuo prasbuit. Tunc ab ft. » lo 528 ANNALIUM AUSTRIA Cognltio A ceteris DEI donis, quibus venerabilem ejus fan&i- c. ananorti. tatern divina bonitas reddidit, necfuturorum, nec longeab- fentium cognitio abfuit. Memorabile inprimis illud, quod Leonis,militis,fed ob latrocinia jam ad fufpendium damnati, adventum in Monafterium, morumque converfionem jam tunc prsedixerit, cum ad fupplicium adhuc a libfcoribus quxreretur. (a) Godefridum adhxc, Admontenfium Abbatem. gravi morbo ad extrema dedubtum nunciabant aliqui, ac Bertholdum, ut fupremis ejus funus exequiisco- honeftaret, invitabant: fed vir fancftus, miftbs ad fe nun¬ cios de reftituta Praefulis fui valetudine certiores fadlos, mo- nuit, rogavitque, ut idem morituro fibi officium Gode- fridus ipfe exhiberet. ( b ) Mors Nec multum temporis interceffit, cum reftituto al- fanUu. terQ ^ g ravem j n rnorbum implicaretur: quo proftra- tus, cum plures jam dies fine cibo transegifiet $ Eberhar- dus, cujus potiffimum opera ad res ceteras utebatur, fucci nefcio quid, aegrotantis ori inftillavit. Vix inftomachum id demifit, cum dubto ex imo peblore fufpirio, quid id rei eft Eberharde ? exclamaret: vitam, quae jejuno, ac pceni- tenti ad Calendas ufque Sextiles proroganda erat, intem- peftiva hac charitate tua ante diem extinxifti! Neque ve- ro aliter res habuit: node quae VI. Cal. Augufti antecedit, poft implorata Sandorum fuffragia, ad fempiternam lucem exceflit. (c) Beatae mortis, & excelientis in coelo gloriae fecu- „ lo exclamatum eft, hoc effe opti- ,» mum vinum, quod de terra un- „ quam virtus divina produxerit. „ Aquam fiepius in vinum converlam, maxime cum tegrotaret B. Berthol- dus, Biographus c. 16. memorat. (a) Biogr. B. Bertholdi cap. io. „ Quadam die denunciavit fratribus, „ quendam virum valde anxiatum „ in proximo affuturum,quem debe- ,, rent fufcipere. - - Altera die fe- ftinus advolat miles, Leo nomine, » qui praedis, & latrociniis, pluri- „ rrusque crudelitatis operibus vitam „ demeruerat, pofitusque in perfe- >> ^lonem, etiam fententia fufpen- „ dll damnatus erat. Et cum qu*- j, reretur ad pcenam, Monafterium „ concito curiu petiit. - . Imperac ,, celeriter tonderi virum,fafcipique „ incongregationem,utevadatpro- „ meritam damnationem. Profu- „ gus ergo ille - - ita converfus eft 3> ad Dominum, mutatoque habitu ,, apud liberatores fuos bona vita „ converlatus eft. „ (b) Idem cap. 17. „ Non Ionge „ ante obitum ejus , Admuntenfis „ Pater - Dominus Gotfridus valde „ tegrotabat, miflumque eft pro eo, ,, ut ejus exequiis adefle, imo ipfe „ eum terra: commcndare dignare- „ tur. Verum - - Pater fan&us ta- „ li eos refponfione confolatus eft, „ dicens : Revertimini, Dominus „ nofter melius habere coepit, & be- „ ne convalefcet. Sed rogate eum, „ ut ft ei nuncius meus venerit, mi- „ hi venire non pigritetur. Ita fa- „ £tum eft. Convaluit ille Pater, „ & poftmodum ifto invitante ve- „ nit, eumque fepelivit. „ (c; Idem ibid. „ Cum ingrave- „ fcente languore , quamplures ei ,, fine alimento tfanfiflent dies, jam- „ que poene defeciflet; accedens is- >, dem Eberbardus - - aliquid. ei in » os pro refocillatione immittere LIBER NONUS. 529 A c. fecuram fpem, cum inter mortales adhuc ageret, divino ut par eft credere, monitu accepit. (a) Mortuo Ange- lorum chorus, qui feretrum adeo ipfum geftare vifi lunt, coeieftes inter applaufus parentavit. (b) Non minora ab ejus obitu prodigia, quam in vita memorantur. (c) Per- ftat eo loci viri bead memoria, & annua religione, a Gar- ftenfi Coenobio celebratur. (d) Sed funerum in Auftria nondum fads, quorum duo ftatimingentis nominis annus fequens numeravit. (e) Pau- cos vix menfes novo in matrimonio Gertrudis egerat, Henrici Auftrii conjuxj cum reftitutam in Bavarian fuse pofteflionem mors intempeftiva vita expulit, ex partus Pars I. X x x diffi- ,, ccepit. Quo accepto, colle£tis in ,, htec verba viribus: O , inquit, „ quare fic feciftis? effemihi debuit „ pro pcenitentia manere ita absque „ cibo ufque ad feftum S. Petri ad „ vincula - - Nunc vero , quia ci- „ batus fum, cito migraturus con- „ ftitutum diem expe£tare non poP- „ fum. Nec mora , no&e , quaj „ B. Pantaleonis Ai. feftivum prajce- ,, dit diem, modicum ante nodtur- ,, nale officium , vocata congrega- „ tione, ipfe Litaniam incepit, & „ ad ufque animse redditionem cum „ aliis decantavit. Tunc levare ma- „ nus volens, fed non praevalens, „ quievit in Domino. „ (a) Biograph. B. Bertholdi. c. is* „ Habebat vir Domini quendam Fa- ,, mulum,qui dicebatur S/^o/o,quem ,, a puero ufque ad virilem setatem „ educaverat, bonis pollentem mo* „ ribus - - Hie cum enfe accingi „ deberet, miles futurus, monitis „ bead viri reliquit feculum, & con- „ verfionis fufeepit habitum. - - Et „ cum jam morti vicinus effet, ro- „ gavitad fefan&um venire Patrem. „ Commendata igitur ei anima fua, „ & exitus neceflitate: O quam fe- „ lices, inquit, funt, qui tibi vene- „ rande Pater obediunt. - - O quam „ decora eft fedes veftra, quam in- „ effabili ornatu veftrae expe&ationi ,, prazparata! quse verba venerabilis „ Pater (iibito interrupit - - dicens: „ Tacete frater. Nefcitis quid di- „ citis. _ Et ille: Ego, inquit, ta- „ ceo quidem, attamen fcio, quid „ loquor, & vera dico: pulcherri- „ ma eft fedes veftra. His diefcis „ beato fine quievit. „ Aliud ejus generis fubjungit Biograph, ibidem de Eimvico, ex latrone, pio deinceps Monacho,primo confimile : quod le- gi apud eundem poteft. (b) Idem cap. 17. „ Igitur cum „ portaretur ad Ecclefiam,honeftio- „ ribus perfonis , qute eranc in con- „ gregatione, feretrum fubeuntibus; „ apparuit eis magnum miraculum: „ quia idem feretrum, virtute divina „ fublatum, nequaquam eorum hu- „ meros tangebat: mirantibus pri- „ mo eis, & ante rei perceptionem, „ ab alterutro fieri putantibus, dum „ ifte ab illo feretrum altius levari „ crederet, &c ille ab ifto idipfum „ fieri exiftimaret. „ Cap. vero 23. fubjungitur. „ Frater quidam, no- „ mine Wolfkgrus , homo fimplex, „ & verax, cum quadam die ad ja- „ nuam Monafterii foris federet ob- „ firmatis undique diligenter oftiis; „ - - repente multitudo puerulorum „ de fepulchro lan&i viri ufque ad „ eum accurrens , plaufu manuum „ quafi ktitiam magnam celebra- „ bant. Quod cum aliquoties fecif. „ fent, intelligens homo aliquid effe „ Divini fecreti, fimul & horrore „ pervafus, furrexit & abiit. „ (c) De ejus miraculis in vita agit Biograph. Cap. 4. 9. 11. 13. 14. 33 * 34 - 35 - 3 6 - 38* 4 °- De miracu¬ lis poll mortem Cap. i§. i 9 , 20 . 21. 22. 24. 25. 26. 27. 28. 29. 30. 31. 41. 42. 43. 44. 45. 46. 47 . (d) De fella ejus obitus memo¬ ria agitur c. 44. 45, 46. (e) Chronograph. Saxo apud Leib-> nit. in AccelT. Hiftor* ac * An. 11 43 * Obiit - - Gertrudis Dudtrix „ De Gertrudis morte confentiunt Chron. Mellic. & Zwetl. vetuft. Elijafatam addit Rikardus Newburg. Gertru¬ dis Hen¬ rici Au- firii cok- 530 ANNALIUM AUSTRIA ' difficultate XIV. Calendas Maji An. MCXLIII. extin- a.g. d:am. (a) Lotharii ILCaefaris erat filia, Henrici primum 1143 Bavari, deinde Auftriaci conjux: utriusque connubii fru- &us haud lastos fane mefTuit, marito fuperftes alteri, fed exuli j alteri pramiortua, & fobolem fuo interitu extin&u- ra. De loco fepulturae, inter authores haud fatis conve- nit: nifi fors Neuburgi in Auftria terras primum manda- ta fit j Lutheram deinde ad majorum fuorum monumen- ta ab Henrico Leone filio translata. ( b ) Eadem partus difficultate, eodemque fere tempore extindla efi: foror Henrici Marchionis Elifabetha, Hermanno Winzeburgi- ror mo- co anno fuperiore nupta : quodque ludium cumulavit, rimtur. proles quoque cum matribus vitam amifere. (c) Ter- tium hoc anno funus, idemque maximum, Annales qui- dam Saxonici adjungunt, Agnetis videlicet, piae piiffimi quondam Leopoldi conjugis, matrisque Conradi Regis, & Henrici Ducis : (d ) quod notafle hoc loco fufficiat: Scriptores enim noftrates, Ortilo, ac Lewpoldus Campi- lilienfes, mortem Agnetis ad Annum MCLVII. differunt, quorum ex fide fuo loco referetur. Annum (a) Chron.Reg.S.Pantalcon. An¬ no 1143. „ Domina Ger/ratlprsedi- „ da Dudrix, Conjux Heinrici , fra- „ tris Regis , ob difficulcatem par- „ tus diem claufit extremum,&apud ,, Patrem ( Lotharium Imp. ) & ma- ,, trem, &priorem conjugem fuum, „ Hemicum (Superbum) cum moe- „ rore totius Saxonke fepelitur in „ Lutheran. „ Diem mortis confi- gnat Necrologium Clauftro-Neob. „ XIV. Kal. Maji. Gertrudis Ducif- „ fa,' Heinrici Ducis Auftria: llxor. „ Sed Necrolog. Mellic. ejus obitum ad XII. Cal. Maji rejicit. (b) Chron. S.Pantaleon. A. 1143. Apud patrem & matrem & prio- »> rem conjugem fuum Henricum, cum »> mcerore totius Saxoniae fepelitur r> m Lutheran. „ SedHelmoldusPres- byt. Bofovienf. In Chron. Slavorum: leu potius Arnoldus Lubecenfis in fupplemento Helmoldi Cap. 3. haec de fepultura Gertrudis habet. „ Pro- „ ceflit in regnum orientale ( Henri- „ cus Leo ) ad vitricum fuumnobi- ,, lem D ucem Henricum. Qui totus 51 feftinus occurric ei in caftro Nuen- s» hurgy cum maximo cleri, plebis- „ que tripudio, ubi mater ejus, Do- „ mina Gertrudisymemorahilem fortita „ eft fepulturam. „ Here ille ad An¬ num 1171. Sundheimius in Tabul. Clauftro-Neoburg. de loco fepulturse Gertrudis nihil fe reperiffe inChronicis feribit, Et vero etiam,fi Chron.Lunx- burgicoapudEccardumT. 1. p. 1378* fides eft: Gertrudis, antequam in Au- ftriam veniflet, mortua eft cum pro¬ le. Sic enim ibi. „ Darna quam de ,, Koning oc to Brunnefwic , dar „ ward he herrlike untfangen van „ der Hertoginne Gertrude , di ftarf „ darna fchere mit eneme Kinde up- „ peme Wege, dofi wolde varen ,, to Beieren. „ (c) Rikard. Newburg. „ Gertru- „ dis - - anno altero ( a nuptiis ) „ obiit in partu. „ Et rurfus „ Eli - „ zabet - - nupta Hermanno de Win- „ ztburg , Thuringia Landgravio „ An. MCXLII. in primo partu cum „ prole obiit. „ (d) Chron. Montis Sereni A.H43' „ Agnes Marchionifla, mater Conru- » di Regis obiit. „ Chronograph. Saxo An. 1143. „ Obiit - - Ger- » trudis Dudrix, & Agnes Marchio- 3, nifTa, mater Conradi Regis. „ (a) Ca- LIBER NONUS. 531 a. c, Annum fequentem Hildeburgis de Rebgau Co- II 44-mitis pia munificentia inftgnem fecit, condito, non pro- cuf a Cambo fluvio, infigni Coenobio, cui Altenburgo ho- diedum nomen eft, ab aviti haud dubie juris caftro, quod D. Benedidti familiae poft Gebhardi Comitis de Buige, ac mariti fui mortem, confenfu Hermanni filii, piaque vo- luntate tranfcripfit. (a) Ab armis tametfi quies erat, fe- mina tamen eile jadta ejus belli, quod multiplex, Auftriae- queinprimis ludtuofum, brevi confecutum eft, fufpicor. Id in Bavaria natum,in Auftriam brevi, Styriam, ac Hungariam propagatum eft, ut caufa , ita authore bel¬ li haud latis explorato. Henricus Auftrius, Wladislaum affinem fuum ac Bohemias Ducem in armorum focietatem pertraxerat, bellum Henrico Wolffratshufio, Ratisbo- nenfi Epifcopo, moturus: is viribus diffifus fins, Ottoca- rum , Styriae Marchionem, Auftriaco oppofuit, fangui- nis vinculo, quern ex Guelphica gente per Sophiam ma- trem haufit, Wolfratshufiis conjundtum. Auftrius, quo fe turbis his citius expediret, arcem belli, Ratisbonam anno 3I 4$ MCXLV. aggrefliis, conjundfcis cum Bohemo Duce ad Reginum caftris, opere, valloque urbem cingit. Multa per earn occafionem barbare , crudeliterque a Bohemis adta funt : profanata Templa, direpta, ferro, igneque violata; fic ut bellum non cum hoftibus, fed cum aedium facrarum parietibus geri videretur. ( b ) In Auftria inte¬ rim & Styria non mitius faevitum: coorti inter fe utrius- que Provincial nobiles, proceresque, Ottocaro Marchione Pars I. Xxx 2 Styriae (a) Catalog. Abbat. Altenburg. apud Hier. Pezium T. II. „ Anno „ MCXLIV. Hildeburgis de Bebigau , „ devotillima vidua, Domini Geb- „ hardi Comitis de Buige uxor, una „ cum filio fuo Domino Hermanns „ Comite de Buige inchoavit, & fun- „ davit hoc ipfum monafterium Al- „ tenburgenje, idque quibusdam bo- „ nis, prsediis, &_decimis donavit. - Begenbertus Epifcopus Paffavien- „ lis eodem anno approbavit & con- „ firmavit. „ Liters Paflavienfis Epifcopi, quarum fragmentum idem V. Cl. Hier. Pezius Obfervat. pra- viis inferuit , fic habent: Ego „ Begenbertus DEI gratia Patavienfis „ Epifcopus cunftis Ecclefise noftne „ fidelibus in perpetuum falutem a „ Domino. Quaecunque five a Prin- ?J cipibus &c. - - Aftum eft hoc 17 poft Incarnationem Domini An- „ no MCXLIV. Pub Imperio Regis „ Cbunradi, data VII. Kal. Augufti „ apud Cremfam. ,» (b) Otto Frifing. de Geft. Fride- rici 1.1. I. c. 29 . „ In Bajoarip in- „ ter Henricumy Leopaldi Marchionis „ filium, ejusdem terra Ducem, Sc „ item f/eKn'c«OTRatisponenPemEpi- „ Pcopum, _ gravillimum bellum ex- „ citatum indies augmentabatur. , r CauPam hujus belli tacet Otto, quam alii in Guelfonem , Ducis amulum, qui Sc Henricum EpiPcopum , & Otto- carum Styria Marchionem in partes traxerit, verofimili conjedura confe- runt. Chron. Reicherfperg. A. i I4 „ fix - „ Ibicum BoemorumDux ,, fupra nominatum Boritium fecum „ ducensadiit. Is flebili, ac milera- „ bili voce querimoniam fuam de pri- „ vatione paterni Regni depromens, „ quatenus auftoritate Imperiali, ad „ quam totius orbis fpeftat patroci- „ nium ,ei fubvcniat, depofcit,ejus- „ que fuper hoc promifliim, inter- „ ventu prsedidH Boemorum Ducis, „ ejusque confortis Gertruftis, Regis „ fororis, honefto intercedente pla- „ cito impetravit. „ (d) Otto Frifing. de Geft. Frider. I. jure hsreditario repetens, l.i.c. 30. „ Igitureotempore,quo „ ac ad hoc adipifcendum utrosque „ pradi&us f/ewv'cwjNoricorumDun „ Principes , Romanorum fcilicet, „ C utn prsenominato Henrico, Ratis- » ac Grsecorum frequenter folicitans, 5) ponenfium Epifcopo , civibusque „ ftds LIBER NONUS. , 533 a.c. burgi ja$ura, bello praefertim nec indidto, necaperto Mar- te gefto exafperatus, iram tamen inpoteftate habuit,* pra> miilisque cum parte copiarum Regni aliquot Comitibus* cujus imperio innoxiam Regni fui urbem eflent adorti, fcifcitatur. Illi nec Ducis Henrici, necCaefaris voluntate addudtos fe ad hoc eoniilium faffi, Boritio tantum, cui fidem obftrinxiflent, militarem hanc operam detulifle, re- fponderunt. Rex quanquam relponfo parum fidei tri- bueret, caftra tamen ad urbem admovet, bellique appa- ratum omnem ad terrorem objicit. Germanis, quibus nec in Henrico Duce, in Bavaria Ionge adhuc ablente, nec in Conrado Rege fpes erat, facile perluafum eft , ne vim ultimam exfpe£tarent. Padti igitur ter mille argenti libras, caftrum, urbemque Regi reftituerunt. (a) Recepta urbe, de ulcifcenda eainjuria deliberari cce. 1146 ptum. Apparandis Sororis fux nuptiis intentus erat Hen- ricus Auftrius : Jutham enim, anno turn vicefimo aetatis jam expIeto,WilheImus Regingeri,Monferratenlis Marchio- nis filius, fponlam fibi delegerat. (b) Geyfa vero, qui fa- Gs ^ a d:i temerarii authorem,Henricum Auftrium exiftimabat, fa- cilefuosinfententiam pertraxit, ut bellum totis viribus ap- pararent. ( c ) Contra£lis igitur, quantas maximas potuit, Aufriam X X X 3 copiis, transfert. „ fuis, ac Styrenfi Marchione oJoit. „ cro graviflimam guerram agitabat. „ Quidam milices de Orientali Mar- „ chia egrefli, Pannoniam latenter „ ingrediuntur, ac nodu caftrum „ Bofan , quod & Bresburg - - ex „ improvifo aggreffi capiunt, qui- „ busdam comprehenfis , nonnullis „ occifis, aliis per fugam elapfis. „ (a) Idem ibid. „ Quod audiens „ Rex Ungaris Gn%a , Beli Re^is fi- „ lius, prsmiflls quibusdam Comi- „ tibus fuis, qui quare, vel qualiter ,, hoc fadum fuerac, inquirerent: ,, ipfe eosdem fubfecucus ad libera- „ tionem caftri cum magnallngaro- „ rum properat multitudine. Comi- „ tes, qui prscefterant, ab oppidanis, „ cujus rei caufa.tam gravemRegi in- v tulerint injurkm, folerterpercun- „ dantur. Qui refponderunt : fe „ nec pro RomanorumPrincipe, nec „ pro Duce fuo hoc fecifle, fed pro „ Domino fuo Boritio. - - Igitur „ Rex Ungaris fuperveniens, caftra- „ queponens, oppidum cinxit, di- „ verfis inftrumends, tormentorum- que generibus adhibitis, ac iaglt- tariis oppido circumfufis. Teu- tonici, eo quod Dux in fuperio- ribusBajoaris partibus moraretur, Princeps vero in remotis Regni manerec locis; cum nullum Iibe- racionis fus folatium haberent, de facienda cum Ungaris pace, per- tradare incipiunt. Ita, ne multis morer, mutuo colloquentes, acce¬ pts a Rege fub jurejurando promift fo trium millium librarum in pon- dere, caftrum fibi reddunt, ipfique ad propria redeunc. „ Chron. dmont. An. 1145. „ Bor fa quidam patruelis Regis Ungaris, Cbunra- dum Regem pecunia flexit, ut re- gnum Ungaris, patri ejus abla- tum, fibi reftitueret: a quo etiam perfuafi quidam Comites, caftrum Presburc mvaferunt, quod tamen Goutjo Rex forti manu requifivit. „ (b) Rikard. Newburg. ,» Jutba ~ nupta Wilhdmo Marchioni de A/o»- teferat An. MCXLVL »» ■ ( C ) Otto Frifing. deGeft. Frider.I. 1. c. 30- » Rex a utem Ungaro* >»' rum $34 ANNALIUM AUSTRIA f copiis, exercitum conflavit feptuaginta facile pugnatorum millibus gravem. Caftra inter portam Moefiam ( Miifen- burgum reor) Leythamque fluvium, in campis Leerfel- denfibus, qui a Bojorum Defertis adhuc nomen retinent, collocata. - Henricus, quem armorum ingens hie appara¬ tus non latebat, colle&is & ipfe , quas ex Auftria, Bava- riaque poterat, copiis,caftra caftris intra Vifcham, Ley¬ thamque fluvios objicit: iniffi praeterea in caftra hoftium expioratores, fed qui vel infeitia, vel malo dolo, parum officio fatisfecerunt. Interea Geyfa Rex, ut aufpicato id bellum gereret, armisaccingi prius, veteri inftituto, facris a Praefuiibus voluit. Sacra ea ceremonia, fab lignea, qualis eo loco Ra¬ bat, aedicula ubi pera&a eft, lxtis omnium ominibus, ad ordinandam fuorum aciem in medium proceflit. Exer- citu bifariam partito, partem unam, quae duodecim equi- tum conftabat millibus, ad cuftodiam corporis fui retine- bat j alteram Belae avunculo, bellicarum artiumlaude prae- ftanti, commendabat. Frontem aciei fagittariorum alis geminis probe munierat, qui & hoftium vim arcerent eminus, & viam agmini tot millium gravi expeditam red- flZh R erer) t» Confilio fortuna refpondit: transmifto, qua ma- transmif- xime vadofus eft, Leytha fluvio, caftra prius hoftili in Jo * agro funt pofita, quam ullum hoftis tarn vicini indicium ab exploratoribus eflet fa&um. (a) Videbatur ea die mens, „ rum damnum Gbi a Teutonicis il- ,, latum graviter ferens, Ducem No- ,, ricum habens fufpe&um , hoftem „ denunciat , exerciturnque maxi- >, mum per totam Regni fui latitu- „ dinem colligit. „ (a) Otto Frifing. ibid. cap. 32. „ Igitur Rex ad portam Mefuim ( for- „ te Muefcnburg ) LXX. pugnatorum » millia, vel amplius habens erupit, i> in campoque inter portam prasfa- ” tarn, & fluvium Litabe, qui Teu- ” ton ica lingua Virvelt & Lervelt , ,, quod nos vacantem campum dicere „ poiTumus, caftra pofuit. Dux etiam r> cum luis non longe ex altera par- „ te ejusdem fluvii , qui Imperii Ro- „ mani, & Regni illius ex uno Da- „ nubii latere ( nam ex altero Mara- „ haft uvius) limes eft, fuos convo- „ cans, itidem caftra metatur,miflis „ exploratoribus , qui ftatum ho- s> ftium diligenterinquirendoedifce- rent. Altera die Rex in prseditto campo ad quamdam ligneamEccIe- fiam accedit, ibique ab Epifcopis ( nam eoufque inpuerilibus annis pofitus, nondum militem indue- rat,) accepta facerdotali benedi- ttione ad hoc inftituta, armis ac- cingitur. Poft htcc acies ordinat, militem inftaurat, poGtis in capite duabus alis , in quibus fagittarii, quatenus vim hoftium eminus re- pellerent, erant, & e regione una magna acie , cui avunculus fuus Bela Dux praierat, in propria le- gione ( ut ajunt) plusquam XII. millia capitum retinens. De hinc fluvium Litahe ex improvifo, ex¬ ploratoribus Ducis non bene, pro¬ pter quod mifli erant, obfervanti- bus, transvadando permeat, appo- Gto mox in vicinis igne: Dux itidem acies inftituerat , & jam quid fa&o opus eflet, confultabat, fruftra expioratores, qui aut dolo aut pigritia tardabant, expe&ans. „ LIBER NONUS. 535 c. mens, & ratio a noftris ad hoftes tranfiifie: adeo nihil, quod vel agerent, ,vel fugerent, Auftriacis in promptu erat. Pugnam alii, alii receptum tutiorem cis Vifcham fua- debant, dum hoftium confilia, viresque propius exploren- tur. Sed lentam & inutilem confiliorum concertationem denfa pulverum nubes, index adventus hoftium abrupit: quanquam nec turn deeflent, qui fumum ex fuccenfis ho¬ ftium caftris, fugseque indicium putarent. At Dux, quem periculum propius advertebat, pertaefus ignavas eo loco moras, vidtoriae momentum in celeritate ftatuebat* Quare correptis armis, ut erat manu promptus, fed ani- morumnimius, equum in hoftes concitat, totamque fe« cum aciem rapit. Is primus gradus ad praelii funeftum exitum fuit:^« „ petis curfus nimia velocitate, la- „ girtariorum impetum, qui in dua~ „ bus prscedentibus alis pofiti erant „ prsvenit: ac illas cum duobus Co* ,, mitibus, quieisdem prserant,fer- „ me funditus delevit. „ Thwroc- zii Chronicon MS. quo utor, base habet. „ Bijjeni vero pe/fimi , & „ Siculi viliftimi, omnes par iter fu- „ gerunt , ficut oves a lupis, qut „ more folito prsibant agminaHun- „ garorum. » 536 ANNALIUM AUSTRIA) Jamque terror late in ipfas Hungarorum legiones a. c. dimanarat, fugamque & ipfe refpe&abant, immoto ad- hue Regio milite, nec in praelii fe difcrimen adhuc ofte* rente. Ea res faluti Hungaris fuit :nam cum maxime ca- leret pugna, Germani, qui poftremo in agmine denfiilimi haerebant, confpe&a hoftium tanta multitudine, quae fi- jtTtum § num a ^huc pugnae quieta exfpe&iaret^ territi, fugam ’ praecipiti confilio ineunt, Ducemque inter primos in acie decertantem, media inter millia hoftium deftituunt. (a) Turn primum vi&oria, quae manibus jam teneri vifa eft, in hoftes inclinavit. RediereHungaris animi,ubi rarefce- re noftrorum aciem confpexere. Dux ignarus diu, quo loco res fuae eflent, vanefcente tandem luorum praefidio, ab hoftibus circumfufus , omnium telis, gladiisque pete- dr magna batur. Ergo & ipfe fugientium impetu abreptus , viam mfmtur. tamen P er medios hoftes fibi armis aperuit, & pulverum nube infequentium oculis fubducftus, Viennam celeriter fe retulit. Periifle eo praelio, praeter viros illuftri genere haud paucos, innumerabilem vulgi multitudinem, Otto, Henrici Ducis frater, author eft : majorem tamen fuifle caeforum hoftium numerum, fama erat, ex incerto utique rumore nata. (b) Scriptores Hungari tria fuorum, Au- ftria- „ pellitur, ac tam pugnacis dextra?, „ quam pulveris aerem obducentis „ beneficio,belli periculis exemptus, „ in vicinum oppidum Biennis , quod ,, olim a Romanis inhabitatum, Fa¬ it vianis dicebatur, declinavir. Un- „ gari ufque ad praediftum tantum „ fluvium Vifcbaha hoftes perfequen- ,, tes, ad propria redeunt. Cecidit ,, in hoc prselio virorum nobilium „ &illuftrium parsmagna, vulgi ve~ „ ro multitudo innumerabilis; major „ tamen , ut dicitur, ex Ungaris: „ cujus rei, & tam dedecoris faci- „ noris ultio nondum fa&a, DEO „ opitulante , a vi&rice praefentis „ Imperatoris dextra futura expe- „ ftatur. „ Res belli hoc ann©.ge- ftas Chron. Reicherfpergenfe A. 1146. paucis refert • Eodem anno Pres¬ it burg capta eft, & Heinricus DuX „ Bawarice, frater Regis Comadi , cum „ Ungaris pugnavit, & vidus eft. „ Chronicon vero Clauftro - Neobur- genfe ad A. 1146. hsec habet: „ Mi- „ nifteriales Ducis Heinrici caftrum „ Regis Ungariaz, quod dicitur Bo- a fonium , clanculo ceperunt; fed (a) Otto loco laudato, cap. 32. „ Poft hsec illas duas magnas acies , » Regis fcilicet, & avunculi fui Du- ,, cis impegit: ex Regis legione nul- >, lo egrediente, fed tanquam in mo- „ dum fylvje fixa immobiliter ma- ,, nente. Jamjam Ungari de fuga „ cogitabant, dorfaque vertere vo- >, lebant: & ecce Teutonici, qui in ,, pofterioribus alis Ducem (uum £e- „ quebantur, fugam ineunt , Duce „ ignorante, vel ea, qusr fiebant, „ ex pulveris multitudine, qui illis „ in partibus, ficcitatis tempore, ma- j) ximus efle folet, conlpicere non ’’ valente. „ Thwrocz in Chron. Biblioth. Collegii S. J. Vien. a Eunc etiam priusquam Hungari ” co . n u 1 gere coepMent, qusedam ag- ,, mina Hungarorum perterrita funt „ a rurore Teutonicorum. Praeva- „ luerunt Teutonici Hungaris initio „ bellici connidtus. „ (b) Otto Frifing.de Geft.Frider.l. c. 32. „ Barbari tunc primo vires „ fumunt, Ducique tanquam a fuis it deftituto circumfunduntur. Dux » tunc demum terga hofti dare com- LIBER NONUS. 537 c * ftriacorum feptem millia cecidifle eo praelio memorant : captum praeterea Rapoltum Comitem, & Ottonem, pri- tnx inter Auftrios nobilitatis virum : id, quod etiatn Aventinus affirmat. (a) Nefafta ejus pradii dies in III. Idus Septembres incidit. (b) Hoftis Vifcham amnem transgredi non aufus, fatis habuit, Auftriae partem earn, quae Marchae, Leythaeque, Regni finibus proxima, ferro & igne deformatam eum in datum redegifle, hoftile jam ut moliri nihil poflet. (c) Ceterum ex arrepta Viennam fuga , quam Fa via- v!e „ m nam, ante Romani Imperii ab ea parte occafum, appella- exFavia- tam confirmat Otto, non male Scriptores noftri conji- ciunt, urbem earn jam foffis, moenibusque adverfus vim fiawata. hoftium fuifle communitam : neque enim Dux Henri- cus, tam gravi perculfus clade , aperto in oppido rece- ptum fibi quaefiifiet. Sed quoniam novi hujus, ut Otto- nis verbo utar, oppidi prima hoc loco fit mentio, res ipfa exigere videtur, ut primas urbis, quae ad earn poftea atn- plitudinem, ac magnificentiam adolevit, origines inqui- ramus. Verum, quod aetas longa, & multa, quae urbem faepe depafta funt, incendia, pauca nobis reliquerint, quae lucem afferre ad rem propofitam podintj boni con¬ fident Ledlores, ficubi certa defunt, conje<5fcuras verifi- miles fequamur. Ac Vindobonam quidem, M. Aurelii Antonini aevo, ftetifle eo loco, Authores confentiunt: (d) quodnomen, quanquamHonorii, ac ValentinianiIII. Pars I. Yyy Au- ,, port pace fadta reddiderunt. Eo- „ dem anno Rex llngarise cum prsc- „ f'ato Duce Juxta flumen, quod di- ,, cicur Tytha, bellum contulit, & „ vi&or heu! extitit. „ Similia re- fert Chron. Auftrale A. 1146. (a) Thwroczin Chron. MS. „Et „ corruerunt in ore gladii plusquam „ feptem millia bellatorum , refidui „ vero fugerunt. - Ibi ufque adeo „ contritum eft robur Theutonico- „ rum, quod nec rufticis Hungaris ,, in connnio habitantibus aliquam „ injuriam, feu quodcunque grava- „ men inferrepraefumplerint. - - In „ eodem praftio Coines ifros cepic „ Comitem Rttpolt 1 heutonicum, qui „ Jam pridem no&urnis infidiis ca- ,, ftrum Bofon occupaverat, & Gabriel „ Ottonem. „ Bonfin. Dec. II. L. VI. ,, Cseforum numerum cx Aleman- „ uis ad feptem millia memorant, ex „ Ungaris tria millia defiderata. In ,, eo bello B^poltus Alemannus - - ab Uro Equite, & Otbo a Gabriele ca- ptus eft. „ Aventin. Boic. L» 6. „ Septem millia occifa referuntur. „ BatholAui & Otto proceres capti „ funt : reliqui cum Duce terga „ vertunt. (V) Chron. Zvml. vetuft.A.1147. „ Cedes fafta eft juxta Litham III, „ Idus Septembris. (c) Chron.Zwetl.vetuft.A.1147. „ Caftrum Bresburc a noftris in dolo ,, capitur, & pro pecunia redditur. „ llngari ea caula ex utraque parte ,, Danubii terram noftram devafta - „ verunt. (d) Aurel.Via. c. 1 6 . de Casfar. Itinerarium Antonini apud WeD felingium p. 233- & P* 2 49 * Ta~ bulse Peutingerianse apud M. Velfo* rum Cluverius , Lazius, Birckei- merus, LambeciuS &c, qua de re fu» pra L.1. 538 ANNALIDM AUSTRIA Auguftorum tempore adhuc in ufu fuerit, paulo tamen jam corruptius Vindomam , aut Vindomina pronun- tiabatur. (a) Poft Attilani vero procellam temporis defiifle peni- tus videtur, aut in Faviance vocabulum mutatum. (b) vtaad, Novi hujus nominis originem a Fabiana cobortis ft at tone % caftrisque rivandam plerique cenfent: (c) quorum fen- tentiam refellere non eft animus. Haud nulla tamen con- je&ura eft, a Fava , Rugorum Rege, cujus fidei com- mendatam a Romanis earn urbem conftat, Favtamm e£ fe appellatam. (d) Deleto Rugorum regno, in rudera & ip/a abiit. Latere tamen ruinae non ita poterant, quin loci amoenitate, iituque ad inftaurandum aliqua parte op- pidum vicinos accolas invitarent. Nono certe a Chrifto nato feculo caput nonnihil fuftulit, fedemque Rathfredo Epifcopo prasbuit, cui Eugenii II. Pontificis Maximi lite¬ rs funt inferiptae. (e) Verum id quidquid Ipei erat, brevi£ fimi temporis erat : bellis Moravicis, Hungaricisque, quae continenti fere feculorum duorum ferie Auftriae incubue- re, ( a ) Notit. Imperii Occidental, apud Labbe Sed. 58. „ Prsfedus „ claflls Hiftrics Carnunto , five Vin- „ domana , a Carnunto translata. „ Jornandes de Reb. Get. c. 50. de Pannonia leribit: „ Ornata patria „ Cmtatibus plurimis , quarum „ prima Sirmis , extrema Vindomi- ■»> na. ,, (b) Eugippius in vita S. Severini c. 3. „ Eodem tempore Civitatem, „ nomine Favianis , fseva fames op- „ preflerat. „ Hanc porro a yindo- bona non eflfe disjundam loco, quod vult Lambecius, & ex eo Antonius Pagius, fupra indicatum eft L. 2. 5 c convincitpene diftantia Bojoduria Fin- dobona, inTabul. Peutinger. 5 c An- tonini Itinerario aflignata, qua: te- fte M. Velfero eadem eft, cum di- antia Bojoduri a Favianis apud Eu. gippium expreffa. (c) Lazius in Chronico Viennen- fi L.I.C.4. oc Plur. R.P.Mathias Fuhr- mann Ordm. Eremit. S. Pauli in fua Veteri ac Nova Vienna Parte I. cap. 21. id ex veteribus Inlcriptionibus late- rum inDomoLaziana Vienna Sc Lan- zendorffii repertorum oftendere nitun- tur , qui confuli ea de re poflunt: Slariflima ilia elfet, quam afferc R.P. ^accia Ord. S. Francilci Commiff. Terrs Sands in lua Main Dolorofa Lanzendorffenft : „ FABIANA COHORS VINDOBON. MVN. „ (d) Severini Vita apud Eugippium cap. 30. „ Feletheus Rex, qui & Fe- „ va : ( Bolland. 5 c MS. Manfeenfc „ Fava ) audiens cundorum reli* „ quias oppidorum, qus barbaricos „ evaferant gladios, Lauriaco per fa- „ mulum DEI fe contulifie, aflumpto „ veniebat exercitu, cogitans repen- „ te detentos abducere, 6c in oppi- „ dis fibi tributariis atque vicinis ,, ( ex quibus unum erat Favianis , „ quod a Rugis tantummodo diri- „ mebatur Danubio ) collocare. „ Verum quidem eft, oppidum id ab Eugippio jam prius Favianis appella- tum , antequam in poteftatem Fele- thei , feu Fava , Flavithei filii, veni- ret: fed id per Prohpftn fieri poterat; aut Fava nomen commune fortaffe Flaccitheo una, 6c Fehtheo fuit. (e) Liters Eugenii II. PP. qui Pontificatum _ geflit a b Anno 824. apud Ludewig. Script. Germ. Vol. II. p. 369. „ EugeniusEpifcopusSer- » VUS Servorum DEI. Rathfredo fan- » ds Favianenfu Ecclefis - - parique » modo Annoni, fandae Vetuarienfa „ Ecclefis Epifcopis, 6cc. ,> LIBER NONUS. 539 c. re, everfum,quidquid oppidorum ab ea potiflimum parte fuit, triftibusque iterum ruinis confepultum. (a) Adalberto fubinde rerum in Auftria potiente, Pan- noniae fuperioris pars ea, quaeLeytham, montemque Ce- tium interjacet, Auftriae eft adjun&a: (b) a quo tempo* re credibile eft Favianae non minus, quam Carnunti ve- teris ruinas, inftauratis facrarum prae/ertim JEdium parieti* nis, ad Ipem oppidanae frequentiae paulatim revocatas : & ft Lazio fides, B. Altmanni, Paftavienfis Epifcopi, literas de Sacellis tribus DD. Petro, Ruperto, Pancratioque, Fa- vianenfi in villa, facrisj de Heymburgenfi item, acD.Pe- tronelk Templis proferenti, (c ) ad conjecfturas hujus firmitatem defiderari nihil poteft. Quis enim credat tot unoloco Sacella ita ftetifte folitaria, quin aut accolas fre- quentes, aut agreftia circum tuguria numerarent. Pilca- torum certe mapalia, aut venatorum cafes haud abfuifle loco, turn Faviana; litus, turn veteraquaedam monumen- ta pene perluadent. Nam & aedes quaedam, in quas le Principes venationum caufa recipere folebantj & arbo- ris truncus, ad memoriam fylveftris olim tumuli, ferro inclufus, hodiedum in urbe oftenduntur : (d) &Templo Pars I. Y y y 2 B. Vir- (a) De his fupra a&um L. 3. ad A. 88?. & L. 4. (b) Herman. Contrad. ad A. 1045. quo tempore Adalbert us erat Mar- chio : „ Henrieus Rex iterum Pan- ,, nonias petens, ab Ovone vix pa- „ ftum impetrante, fufcepta fatisfa- „ dione, obfides , munera, regni- „ que ufque ad Litba fluvium partem „ accipiens & muneribus difceflit. „ Otto Frifing. Chron. L. 6. cap. i<>. „ Albert us , qui poftmodum Mar- „ chiam Orientalem, id eft, Panno - „ niam [uperiorcm llngaris ereptam „ Romano Imperio adjecit. „ (c) Lazii Tradat. MS. de Civita- tibus Bavaria:, qui fervatur inBiblio- thee. Cadarea Vienn. interHiftoricos profanos Num. CLXV. apud Mar¬ cum Hanfizium T. I. cap. xiv. de S. Severino Noricorum Apoftolo p. 73. affert locum ex literis B. Altmanni Paffavienf. Epifcopi, ubi Gottwicenfi Coenobio a fe condito loca varia at- tribuit, inter quae enumerat Ceifin- murum cum fua Bafilica , Fabianant villam cum tribus in ea conditis Sa¬ cellis Divo Petro , D. Ruperto , &D. Pancratia facris: praeterea Ecclefiam D. PetronelU , & aliam in Hamenburpo Chron. Rhytmicum MS. ex Codice membr. perantiquo Bibl. Univerfit. Vienn. ufque ad An. 1146. perdu- dum, diferte meminit : Curiam ab Henrico III. Viennam circa A. 1042. convocatam fub Adalberto Marchio- ne: quod argumento effet, Viennam fuifle jam turn domibus frequentem. Ejus verba funt: „ Peter chlagte Txgliche „ Dem Kunic Heinriche „ Sinen grozzen Ungemach „ Ze Wienne der Kunic eirt Hof gefprach „ Die hervort fie da fwuren „ Ze Ungern fie do furen. „ (d) Thomas Hafelbach. in Chron. Auftr. Col. 697. „ Erat tunc Civi- „ tas Tulna famofii, antequam vtin. „ na capitalis effetereda, quasfuum „ fumpfiffe dicitur exordium a qua* ,, dam venationis curia in alto nunc „ foro fita, & Pergbofv ocitata,&c. Locus, vulgo Beym Stoc^am Eyfen di- dus, haud procul a Bafilica S. Stepha- ni, in urbe notiffimus eft pariter. 540 ANNALIUM AUSTRIA B. Virginis antiquiftimo, quod Paflavienfium juris eft, a a. c. gradibus Pifcatorum, jam olim nomen fuit. (a) Siquis igitur conjediurae locus, crediderim Henri- 7 iZ a>! cum Medlingae, quae deinceps etiam juniorum natu Principum ledes erat, (b) ftationem pofiiifle, atque ex il¬ ia velut fpecula, Favianae fitum , opportunitacem Da- nubii ftuminis, circumje£bae region is amoenitatem notaft (eoculis, & adjecSFis nonnullis aedificiis ftabilem jam turn fedem fibi deftinafle : ut ft poteftate inferior fratre eftet j Iplendore ac magnificentia luperior videretur : cum vero erepto e vivis Leopoldo fratre, fumrna rerum in Bojaria & Auftria ad le delata eftet, ac dudain matrimonium Gertrude, Caelaris Lotharii ftlia, Ipiritus jam altiores ge- reret j loci ufu, ac deliciis captum, frequentem jam alio- quin incolis vicum, in urbisquandam Ipeciem, folia, moe - nibusque circumdudis, redigere coepifle. (c) Qua ur. Quae novi forma oppidi , quae magnitudo fue- rit » P ro cert0 9 U ‘ S ft atuat ? Qui minimum faciunt ur- do! bis ambitum, hinc Danubii vicini litore j illinc urbis ho- dier- (a) Lazius quidem Comm. Reip.' Rom. L. XII. Sefr. 3. c. 7. Icribit: Templum hoc non muko poft,quam urbs condita effet ab Henrico I. Dli¬ ce; a PaffavienfiEpilcopis effe extru- Sum: „ Patavienfes Epifcopi - - - „ Diva Virginia qua; vocatur in Litto- „ re , hoc eft, fupra Danubium in „ colle, Bafilicam cum regia, non „ ica mulco port conftituerunt. „ Sed ut de Iplendore tedificii poftea adje&o id verifimile fit: vix dubi- tem tamen , quin jam prius Tem¬ plum aliquod , praeter difta facella ibi exftiterit: de cuj'us initiis docu- menta non habemus. (b) Conftabit ex dicendis de Hen¬ rico Medlingenfi Henrici 1 . Auftri* Ducis filio natu fecundo. (c) Nemo, quod fciam, veterum Scriptorum Hemicum Viennenfis pri- mum urbis conditorem appellat : Arenpeckius quidem in Chron. Auft. Ot bundnemius in Tabulis Clauftro- Neoburg. amplifica[fe eundem Civita- tem Favianam , qua: modo Wienna nuncupatur, & primum caftrum se- dificaffe in curia, in loco jubi nunc Monafterium B. MARINE Fratrum de Carmeli monte confiftit, & ibi¬ dem habitaffe, ceterasque Civitates, pppida, & caftra Aujlria auxiffe, & ln meliorem ftatum reduxiffe Icri¬ bit ; Condidiffe non fcribit: fed quod Vienna officii , ut appellat Otto Fri- fing. vel Civitatis , ut earn ipfe Hen- ricus appellat in litteris Ccenobio Salzburgenfi S. Petri A. 11^6. dads apud Bern. Pezium, Cod. Diplom. P. 1. Num. CXLII. nulla ant cILen- ricum Ducem fiat mentio, alium con¬ ditorem , feu inftauratorem dice- re non poffumus. Quodfi literx Udalrici Palfav. Epifcopi, quas Phili¬ bert. Huberus in fua Auftria ex Ar- chiv. Mellic. illuftrata affert L. I- cap. I. Datas Wtenna XIII. Kalend. O&ob. & quarum tefhis laudatur Vle- bttnus Wiennenfis, ad Udalricum I. per- tinerent; dicendum omnino foret, Viennam jam fub Leopoldo Pulcbro,\el certe SanBo floruiffe : fed quod eae ad Vdalricum 11. pertineant, qui A. 1216. Pontificatus fui fecundo eas Melli- cenfibus dedit, manifeftum eft ex Teftibus fubnotatis, qui. omnino ii- dem in literis etiam aliis poll An. 1200. fep e occurrunt, ut ante me obfervavit Marc. Hanfiz. T. 1. in V- dalrico II. pag. 362. Quare conficiex iis nihil ad hoc poteft. Alii putant, Viennam a S. Leopoldo in Litt. Fund. Celine S. Marine Novam Civitatem fuiffe appellatam : idfiita effet, non putem, Ottonem & Henricum filios nomen id tam facile fuiffe mutaturos. LIBER NONUS. 54 * • c. diernas eo tradhi finiunt, qui a Divi Stephani Bafilica per forum herbarium (a) vicique cJavarii flexum eo ex- currit, unde redfco tramite perFofFeprofundae, ut loco no¬ men eft, (b) declivitatem ad Aidem B.Virginis in litore (c) defcenfuseft: adverfum huic inOrientemlatusaprin- cipe item urbisTemplo pone forum linarium ad portam Flu- mentanam, qua; Salinariam inter (d) RubramqueTurrim media fere eft, recurvo nonnihii tramite deducunt: fic ut in¬ ter eas oppidi anguftias Fora tria : Altum, Herbarium, Auli- cumj Sacella praeterea S. Marine ad gradus Pifcatorum, S. Petri, S.Pancratii,S. Ruperti comple&antur. (e) Alii, quorum potior mihi fententia videtur, Templum prima- rium S. Stephano dicatum, intra urbem includunt, eique longum Civitatis tra&um , cui a frequenti ianificio (f) impofitum nomen eft, liberaliter adjungunt: (g) id enim ex Henrici Ducis literis, quibus Scotorum poftea Coe- nobium confirmaviC, confici pofte cenfent. (h) Quae opinio fi obtineat, ampiiores multo ad Ortum limites Y y y 3 urbs (a) Vulgo : Lurch den Graben^ und fua Vienna veteri ac nova P. i. L* Nagkrga[fen. (B) Vulgo : am tieffen Graben, (c) Llnfer Frauen Stiegen. (d) Vulgo : Harmarckf. Vulgo : ,SVf/te-T/?>0r,cujus veftigia tantum qu£- dam fuperfunt: & altera porta, qua: vulgo der Boothe Thurn appellatur. (e) Vulgo : der Hoche Mar ft, Gra¬ ben , Hoff. Sacella porro quatuor, etiam V. Pancratii intra urbem finite, ex literis fundat. MonafteriiScotenf dads An. 1158. conftat: „ Fun- „ dationem noftram magis ac magis „ promovere cupientes fanBe Marie 3 , in litore , fanBi Petri , fanBi Budber- „ ti , ac fanBi Pancratii infra muros „ oppidi Capellas - - - tradidimus. „ ubi Td , infra muros pro intra muros accipiendum eft; fecus nec S. Petri , nec S. j Rudberti Sacella urbis ambitu continerentur. Sed quoniam de fi- tu maxime facelli S. Pancratii contro- verfia eft ; prtetereundum mihi non eft, quod a viro do&o, & in rebus Viennenfibus diu cum laude verfato accepi: Sacellum nempe prsedidlum ftetifle eo loco, ubi nunc Apoftoli- ci Nuncii palatium extrema fui par¬ te ad vicum Naglergaffen recedit : qui iitus certo intra Viennenlis ur¬ bis ambitum jam turn continebatur: cum qua fententia minime pugnant ea, quseP.R.P.MathiasFuhrmann in II. cap. VI. ex monumentis publicis, vulgo : Nutz - und Gcwelrs - briefest objicit : nam in hac fententia do- mus , qute in platea ilia f Nag/ergaf- fen ) a dextris ad forum Carbonariunt porriguntur, vere <5c proprie appel- lari poflimt: die H'dufer hinter St. Pon- gratz. Et alioquin certum eft, Hen- ricum Ducem melius noviffe, qua; fuo tempore intra Civitatem ftete- rintfacella; quam ex aliis documen- tis fcire nos poflimus. (f) Vulgo : Wollzeil, olim Strata Lanarum di&a in literis Henrici Ducis ad A. 1158. Coenobio Scot, datis. (g) Flanfizius T. 1. Germ, facras pag. 309. (h) Lit. Fundat. Coenobii Scot. Vienna: ab Henrico Duce An. 1158. data:: „ Ex libera permiffione Her - bsrgeri Plebani , df totius Cleri Wien- nenfis obtinuimus, ut - - liceat - - ,' hofpitibus etiam & peregrinis in „ fepulturis, ac alias omnia , ficut in „ Parochiali Ecclefia, apud Fratres „ MonafteriiEcclefiaftica recipereSa- ,, cramenta. Verumtamen nequis-- „ piam Matrem Ecclefiam fuo jure „ reputare valeat defraudatam, pot ,, feffiones quasdam in Jlrata lana - „ rum , que vulgariter dicitur Wo/l- zeil tradere in recompenfauonem ” dujamus prsemiflorum eidem Pie. baao 55 542 ANNALIUM AUSTRIA urbs habtierit, needle eft 5 nec facile Cantorum plateam, unk m- (a) forte nec lorariorum (b) abjungas. Vienna nomen men ; e Favianae vocabulo antiquiori ortum reor, vuJgi imperi- Vnma ° v j t j 0 # quod truncare verborum initia, ac corrumpere fere folet : neque enim Vienna, torrentis alioquin igno- bilis, ulla ante urbem mentio j nifi & Favianum prius di¬ ctum velimus , unde Favianx nomen oppido adhxfit. (c) Verum de his fatis, quae alii uberius pertraeftarunt. Henricus funefto e prxlio in hanc urbem elapfos, pacatam brevi Auftriam,Hungarorum receftu, naeftus eft. Non parum eo contulifte credibile eft, recentem e Ger¬ mania metum, qux Conrado Rege eodemque Henrici Auftrii fratre, arma in barbaros Palaeftinae hoftes induen- Expeditio te, impune haud latura videbatur, liquid hoftile amplius jfiaml. * n Auftriam ab Hungaris tentaretur. Eugenius 111. Pon- wre/a. tifex Romanus Carnotenfi in Concilio, expeditionem in Saracenos verno hujus anni tempore decreverat, in quam non Ludovicus modo Rex Francix, led Conradus etiam Csefar, authore potiflimum Bernardo Claravallenfi Ab- bate faneftiffimo, nomina dedere. (d) Eafama, ubi Ger- maniam peragravit, incredibile didfcu eft, quanto numero . f , bano, ut patet in inftrumentis per „ nos fibi prsefMtis & confirmatis. „ ( a ) Vulgo : Singer- Strap. (b) Vulgo : Riemer-Gaffen. (c) iEneas Sylvius in Hiftor. Fri- der. III. apud Schilterum pag. 3. „ cum Tlavianum Theutonici flavien „ pronuncient, non eft ab re, lon- „ go cemporis traftu prima voca- „ buli fyllaba remota, ut plerumque „ fieri comperimus, Vien remanfifle, „ indeque didam Viennam. - - Ve- „ rum apud Viennam parvum flu- „ men eft, quod inter fuburbia fluit, j, nomine Vienna , ab eoque di&um j» oppidum putant. At five flumen >» a Civitate, five Civitas a flumine j> vocabulum mutuet, id mihi non » exploratum : vero tamen fi- » *? llus id videtrur; qua: digniora » » vilioribus dare nomina : „ quippe Vienna , de qua lermo eft, „ non tam nuvius eft , quam tor- „ rens, indignus, a quo nomen in- „ (ignis urbs aflumeret. „ Idem fentit Lazius in Chron. Viennenfi 1. 1. c. 4. & qui eundem in pleris- ftue fequitur P. R.P.Math. Fuhrmann in fua Vienna Nova, & Veteri. 1 . 2 * c * 7 * quos confulas, licebit. (d) OttoFrifing. deGeft.Frider.L L. 1. cap. 36. ,, Curia generalis „ apud Vercelacum Gallice oppidum „ indicitur. - - Ibi Ludovicus Fran- „ corum Rex, Crucem, a praetaxa.to „ Abbate (S. Bernardo) cum multa „ mentis alacritate fumens, militiam ,, transmarinam profeftus eft, cum ,, Theodorico Flandrenfij&FIenrico, „ Theobaldi Blefenfis filio, Comiti- „ bus, aliis de regno (uo Baronibus, ,, virisque nobilibus. „ Idem ibid, cap. 39. „ Igitur, innumerabilibus ,, in occidentali Gallia ad transma- „ rinam expeditionem excitatis , „ Bernardus prxdicationis nomine „ movendum orientale Francorum „ Regnum (Germaniam) aggredi „ difponit. - - Audiens hoc Prin- „ ceps ( Conradus Cadar ) genera- ,, lem curiam in Nativitate Domini ,, apud Spiram civitatem celebran- „ dam indixit. Quo veniens prsedi- ,, 6lus Abbas,Principi, cum Fride- „ rico fratris fuifilio, aliisque Prin» „ cipibus, & viris illuftribus Cru- „ cem accipere perfuafit, plurima n in publico, vel occulto faciendo >, miracula. „ Idem confirmat Otto de S. Blafio ad A. 1146. cap. 1. A. C, LIBER NONUS. 545 A.c.fummi quique, infimiquein facram hanc militiam exarfe. 1 I47 rint. Februariomenfe An. MCXLVII.celebrataineum finem Ratisbonae flint Comitia, quibus Principum, ac Antiftitum ingens numerus non modo interfuitj fed ar- reptis etiam Crucis infignibus, in facrae hujus militias fo- cietatem fe adjunxit. In his Henricus etiam Auftrias, ac Bavarias Prin- cr¬ eeps, Ottoque fraterejus,Frifingenfis Epifcopus, & Wei- pho, ex hofte interea commilito, nomina profefll funt: f,Z) quibus Fridericus Dux Suevix junior, Imperator poft *• turusj Wladislaus Dux Bohemias, Ottocarus Styriae Marchio, Bernardus, illurtris Comes Carinthiae 5 Regen .btUum bertus, & Henricus PafTavienfis & Ratisbonenfis Epifco- pi, cum innumerabili Comitum, Virorumque iiluftrium multitudine , quos inter Gumpoldus Polheimius ex Au- ftriaca nobilitate, fubinde acceflere. (a) Ea tarn mira animorum confenfio totam brevi Europam pacatam red¬ didit. (b) Conradus, nequid turbarum etiam deinceps exifteret, liquid ut in tarn longa, plenaque periculi expe- ditione humanitus fibi accideret; Henricum filium, pue- rum adhuc, fed Francofurtenfibus in Comitiis jam Re¬ gem elebtum, Aquisgrani folennibus Ceremoniis inaugu- randum voluit. Id Martio ftatim menfe , frequenti in Prin- (a) Otto Frifing. memorato loco cap. 40. „ PofthscPrinceps (Con- >, radus Csfar ) Bafoariam ingredi- ,, tur, ibique menfe Februario, ge- „ neralem Curiam celebravit. - - - „ Accepere eadem horaCrucem tres „ Epifcopi, videlicet Henricus Ratis- „ ponenfis, Otto Frifingenfis, Bjgin- „ bertus Patavienfis, & Dux Norico- » rum Henricus ( Auftriacus ) fra- „ ter Regis, de Ordineque Comi- „ turn , Nobilium Virorum IIIu- „ ftrium innumerabiles. - - Guel- „ fo quocjueHenrici (Superbi) prio- „ ris Ducis frater de nqbiliflimis Re- „ gni Optimatibus in ipfa Nativita- „ tis Dominica: node , in propria „ villa Bitengou eandem militiam „ cum multis profefliis fuerat. Sed „ & Dux Boemorum Ladislaus , & „ Styrenfis Marchio Odoacer , & Ca- „ rinthi* illuftris Comes Bernardus , „ non multo poll cum magno f U0 - „ rum comitatu Cruces accepere. „ Chron.Luneburg.Eccard.p. 13 80. ad- dit. „ de Hertoge van Lotheringen, „ de Greve van Vlandern. „ Con- firmat eadem Otto de S. Blafio c. II. ad A, 1147. Chron. item Reicher- fperg. Auftrale, Salisburg. Admon- tenfe, See. Albertus item Stadenfis & Annal. Bofov. ad An. 1147. De Gumpoldo Polheitnio in Palsftinam pro- fe&o fidem faciunt liters San-Pe- trenfes Salzburgi : quarum fragmen- tum in Codice MS. reperi. (b) Otto Frifing. loco indicato c. 42. „ Igitur non folum ex Roma- „ no Imperio, fed etiam ex vicinis „ Regnis, id eft, Occidentali Francia, „ Anglia, Pannonia, innumeris po- „ pulis, ac nationibus hac expedi- „ tionis fama ad fumendam Crucetn „ commotis, repente fic totus pene „ occidens filuit, ut non folum bel- „ la movere, fed & arma quempi ain „ in publico portare nefas habere- » tur. „ Ortilo ad Annum 1x47. „ Cbunradus Rex Heinricus Dux „ Bavaris , atque Marchio Auftris, „ Otto quoque Epifcopus Frifingen- „ fis cum innumerabili multitudine ”, armatorum - - proficifcuntur in „ Terram fanftam, &c. „ 5 44 ANNALIUM AUSTRIA Hemkus Principum conventu peracftum. (a) Earn occafionem a. Dtixisa- Henricus Leo, Henrici Superbi filius arripuit, veterem- < 3 ueBo i arix haereditatem, velut jure fibi debitam, repopo- fcit: at Conradus, tanti moment! expeditionem caufatus, acrem alioquin juvenem exquifita verborum comitate fic delinivit, ut ejus ex Palaeftina reditum haud gravate ex- pe<5laret. (b) Metu hoc fublato, cum armorum, longique itine- ris apparatu ferverent omnia, fufcepto Templi, Palatiique, quod in urbe nova moliri nuper cceperat, labore Henri¬ cus etiam Auftrius defungendum fibi putabat, ne autCon¬ radus Cae/ar, qui adulto jam vere Norimberga Ratisbo- nam profe&urus erat, prius in Auftriam veniret : aut fuo ipfe difceftu architedorum in manibus opus imperfe- Tempium dum relinquere cogeretur. Et Templum quidem, cui s.stepba- jarn turn a S.Stephano nomen fuit, (c) ita feliciter furre- ut exeunte Apriii An. MCXLVil. fumma jam ma- tw. nus operi accefieriC , facrisque ceremoniis a Reginberto, Paftavienfi Antiftite, confecrari potuerit. (d) De Pala- tio Principis, quod in foro, cui ab Aula hodiedum no¬ men eft, extrui ab Henrico coeptum eft, (e) haud per- inde conftat, quo aut anno inchoatum 9 aut perfedum fit: (a) OttoFrifing. deGeft.Frider.I. L.i. c.43.,, At Conradus Romano- „ rum Rex Principes convocans in oppido orientalis Francis Franco- „ nefurt - - generalem curiam cele- ,, brat, ibique filio fuo Henrico adhuc ,, puero, per eledionem Principum, „ Rege conftituto, in Palatio Aquis „ eum Dominica medians Quadra- „ gefimte Regem inungi ac coronari „ jubens, Regni Participem legit. „ (b) Idem ibid. „ Ad pnEdidam „ Curiam Henricus Henrici - - No- „ ricorumDucis filius, qui jam ado- » leverat, venit, Ducatum Norico- ■>■> rum, quern Patri fuo non jufte ab- j, jndicatum afferebaf, jure hxredi- „ tario repofcens. Quern Princeps j> ta prudentia 6c ingenio indu- jj dum,ufque ad reditum fiium fus- ,, pendens , quiete expedare per- „ fuafit. „ (c) Templum S. Stephani Vienna: fuifle a principio ftatim hoc nomi¬ ne appellatum, fecus ac Lazius, a- liique ex eo tradunt, qui Templum Omnium Santtorum didum fuiffe an- eiquitus volunt, operofe, redeque oftendit R.P. Anton.Steyererus S. J. in Comment, pro Hiftoria AlbertiII. Ducis Auftria:: inAddit. ad Cap. III. Col. 282. ex literis Gerbardi Plebani Viennenfis datis A. 1267. XV. Cal. Augufti, aliisque id genus monumen- tis, ac Chronicis antiquis. (d) Chron. Auftrale An. 1147* „ Reimpertus Epifcopus dedicavit Ec- „ clefiam Viennenfem. „ Aliud Chron. MS. apud Abb. Linck. in Not. ad A. 1147. fic habet: „ Reg«- „ bertus Epifcopus dedicavit Eccle- „ fiam Wyennenfem Tub Eberharh „ Plebano. „ Porro ,, Eberhardus „ de Wine „ occurrit inter teftes literarum Henrici Auftrii Ducis datis A. 1150. quibus Monafterio S. Petri Salzb. donat montem inter Dornbacb, 8c Zemperanprehtis , apud Bern. Pez. Cod. Diplom. P. X. Gol. 353. (e) Arenpeck. in Chron. Auftr. ,, Item ampliavit Civitatem Faviu- „ nam , quce modo Wienna nuncupa- „ tur, & primum caflrum sedificavic „ in curia, in loco, ubi nunc Mo- j) nafterium B. Marine fratrum de „ Carmeli monte ( eft illud nunc „ Domus ProfefT. Soc. JESU) con- „ fiftit, & ibidem habitavit. „ LIBER NONUSL w a.c, fit: quanquam in opere tam neceflario, Sc quod cundta- tionem haud facile reciperet, feftinatum haud dubiteni: quod id flimulo futurum civibus viderec Princeps, uc aut plures indies eo commigrarent, aut citius fplendidius- que coepta jam aedificia abfolverent. Haec dum Vienna aguntur, confcenfis Ratisbonas navibus, fecurtdo Danubio Gefar in Auftriam movit, caftraque fub ipfam, qua anniverfaria redeuntis in Cae¬ lum Servatoris Chrifti memoria celebratur, lucem, haud Conra ^ m procul Ardachera pofuit: ubi exercitum, navali terre -per An- firique icinere confecutum, triduo expe&avit. Lentum iter ob innumeram hominum turbam , &; impedimenta dejcendit. exercitus , jumentorum, aut navium inopia identidem re- tardata. Viennamne ingreflus Caefor fit, quod verofi- mile ob Henricum fratrem ac Ducem; an in cafiris, ut fere folebat, manferit, non liquet: id certum facrae Pen- tecoftes ferias ad Vifcham amnem, adhuc in Auftria efle exa&as. Inde Leytham transgreflus, Hungariam cum univerlo exercitu intravit. (a) Grave tot millium agmen, peragrata Hungaria, Iter per Servia , ac Bulgaria, in Thraciam inferiorem Septembri primum menfe venit. Sed omnes itineris labores, qui in in Thra - tantis viarum difficultatibus frequentes fane, gravesque ci perque Virginis Ortum, cum ma- ” § n .j i Ucu nditate celebraturi, ea die » ir ldem paufare difponimus. - - - n bateor, toto expeditionis tempo- 3, re, nunquamlaetiora habuimus ta- ,, bernacula, nunquam, quantum ad ,, fenfus judicium , majorem ambi- „ turn occupaverant tentorla. „ (b) Otto Frifing. de Geft. Fridcr. I. c.45. „ Etecce,circa vigiliam matuti- „ nam nubecula quaedam parva exor- ta, imbremmicemproduxit, quem „ fubito tantus pluviarum,ventorum- „ que impetuofus turbo fublecutus „ eft,utconcuflis&folutis,leuad ter- „ vi deiedis tabernaculis^raviflime, „ qui poftmatutinorumlaudesledis ,, nos receperamus excitaret. Clamor „ totum vicinum replens aerem, at- „ tollitur. Amniculus enim, an ex „ refiuxione proximi maris, imbri- „ umvemultitudine,an ex cataradis „ ruptis in coelo ex fupernce majefta- „ tis ultione, tantum intumuerat, „ extumoreque prtetermoreminun- „ daverat, ut totum cooperiret ex- „ ercitum. - - Ad equorum tamen „ robur convolamus, unusquisque, „ prout poterat, amnem tranfire ge- „ ftiens. Videres alios natantes , „ alios equis adhterentes , alios ut „ periculum effugerent, per funes „ milerabiliter trahi: alios influmen „ inordinate ruentesex eo quod „ aliis imprtemeditate implicarentur, „ demergi, populosque quod poG fe ? c . P^cergredi icftimantes , flu- „ minis idu abripi, cautibus oppri- „ mi, vique gurgitum abforptos ani- 33 mam reddere in flumine. Nonnul- 3) los natandi indodos, ubi natantes j, apprehendiflent, ut evaderent, te~ „ nere: ficque aftridos defatigari,do- „ nec LIBER NONUS.' 547 c. utriusque frater, equorum robore, per obfeantes aqua- rum gurgites in coliem evafere, quern Fridericus, Dux Sueviae, Barbaroflae poftea nomine inter Cxferes notus, ac Welfo pridie caftris ceperant. (a) Vulgi reliquum, tametfi ftrudlis objedlu plauftrorum extemporalibus re- pagulis, ab ultimo exitio magnam partem fe confervarit $ nudi tamen, rerumque omnium inopes, fociorum, ac for- tunarum feiarum interitum ipe&are cogebantur. Verbis exaequari non poteft, quis terror, lu&usque fuerit om¬ nium , in ultimo Europe angulo, ante conlpedlum Augu- ftas Urbis, mari nec tentato, nec hoftiumadhuc quoquam vife>, tantam cladem paflorum , quantam ne toto qui- dem bello accepturos fe crederent. (b) Trifte belli omen iter nihilo felicius excepit. Con- conflanti- ftantinopolim delati, in ea fuburbiorum parte, cui Perse »<>M nomen, ftationem tantilper figunt. Manuel Comnenus, Grsecorum Imperator, cui tanta hominum multitudo metum injecerat, nequid hoftile fuum in Imperium mo- lirentur j contra&is undique navigiis, fulpe&os Fibi adve- nas in Afiam trajecit. Sed qui palam, apertoque bello Iaceflere bellicofem gentem non audebat, fraudibus, infi- diisque carpere, atque in exitium pnecipitare nunquam deftitit. Chalcedone promotis caftris, per Rithyniam in Pars I. 2 z z 2 Lycao- „ nec refupini, ceflantibus brachio- „ rum remigiis, utrique fubmerfi „ fufFocarentur. „ Nicetas Chonia- tes in Manuele Comneno L. I. c. 5 . „ Port dies aliquot in Cberobachorum „ planiciem, perveniunt. - - Cam- ,, pos illosfluvius Me las perfluit, ne- „ que latus, neque profundus : - - „ Hyeme vero , aut rapidis imbri- „ bus ex parvo fitmaximus, &vor- ,, ticolus, ut mare potius, quam flu- „ men videatur. — Is igitur tor- „ rens turn imbribus audus, & no- „ du ex improvifo late ultra ripas „ efFufus - - ex caftris Alemanno- ,, rum non modo arma, phaleras e- ,, quorum, veftes, & fiquaalia aju- „ mentis vehebantur; led etiam e- „ quos, mulos, &viros armatos ab- „ ripuit, Ipedaculum lane miferabi- „ le, & lachrymofum. - - Ejus igi- „ tur nodis fomnus aliis interitum, „ aliis jaduram rerum omnium at- „ tulit. „ , (a) Otto Frifing. ibid. _Auqui „ ergo de nobis in tentoria Friderici Ducis, qua: fola ab hac perniciofa „ clade penitus illsefa manebant, nos „ tranllulimus , ibique lacra Mifia- „ rum lolemnia audientes, non cum „ gaudio - - - Gaudeamus , cecini» „ mus. ,, Dixerat paulo ante diver- fis Fe in caftris manfilFe „ folo cum „ Fuis DuceFriderico, avunculoque „ ejus Welfone - - . in latere cu- „ jusdammontis eregione juxta nos „ caftra metante. „ (b) Idem ibidem. „ Denique alii „ amnem cum magno timore,acla- „ bore cransmeabant, alii adunatis „ rhedis, aliisque,quas habere pote- „ rant, inftrumentis adhibitis con- „ tra impetum aqua, quafi deFpe- „ rati repagulum ponebant, tranfi- „ turn inundationis praftolantes. „ Quantum vero damnum tarn in „ perfonis , quam in rebus , & u- „ tenfilibus ad tarn longam viam ne- „ ceflariis, exercitus nofter ibi acce- „ perit, dicere non oportet. „ Ea- dem habet Nicetas Choniates in Ma¬ nuele Comneno, Annal. 1. i.c. 5 . Al¬ bert. Stadenf. ad A. 1147* 548 ANNALIUM AUSTRIA? Lycaoniam iter fufceptum eft. Claudebant peregrinum a.c. agmen Graecorum copiae, nequid detrimenti a milite ad Graco- rapinam verfd fubje^Ee Manueli provinciae acciperent : rum m- C um per montium fauces incompofitum fere agmen militiam duceretur incautius, eaedem per infidias difperfas Iaceflen- [acram. d 0 , ac carpendo pedeftre vulgus, non exiguis damnis to- tum exercitum affecere. Majorem longe ciadem annonae inopia importabat. Edixerat quidem Manuel Imperator, ut, quaqua itereftet, Cruce lignato militi, annonae mercatus praebe- retur : fed Graeci, ut ad pradia ignavi, ita ad fraudem natura comparati, forum Germanis aut negabantj aut claufis urbium portis, cum venalium rerum pretium de- mi Ills ex muro funibus attraxiilent, annonam pondere tarn maligno praebebant, ut emundfcus aere miles DEUM violatae juftitiae vindicem inclamaret. Majori adhuc fce- lere adfcum alibi : nam cum pretium annonae reciperent cives perfidi, annonam tamen famelicis emptoribus nega- bant. Quin & calcem farinae miftam, certam hominum, ac jumentorum peftem, Graeci, Latinique Scriptores per- hibent. Fontes etiam veneno inferos, Arnoldus Lube- cenfis authored:: nullum denique maleficii genus fuifle, Nicetas Choniates, Graecus homo, & Germanis perinfe- ftus, fatetur ipfe, quod in facram illam militiam Impera¬ tor perfidus non fufcepiftet. (a) Pla- (a) Nicetas Choniates Annal. Lib. r. cap. 5. Hiftor. Byzantine T. XII. „ Cum autem prope ur- „ bem imperatricem venifTet, exerci- „ turn ftatim trajicere coadus eft: „ quamvis dum in I J eraa, quse Pieri- „ dii appellatur, caftra haberet, prin- „ cipio renueret, ac penes fe elfe, u- „ trum trajicere vellet, nec ne, ftu- j> pide jadaret. Itaque nullum non navigii genus in transportandis A- ” lemannis fuit occupatum. - - Ita » Xege f Cowado ) - - in Orientem ,, transgreflo, paulo poft etiam Fran- » CIS commilitonibus inlequutis, Im- p^rator (Manuel) in priftinam pro- „ vinciarum luarum curam incubuit: „ neque illud neglexit, ut ifti in iti- ,, neribus commeatum venalem ha- „ berent. Cseterum in locis op- „ portunis & anguftis tramitibus in* » lidias collocandas cenfuit, quibus » non pauci ex iis exercitibus perie* „ runt. Quin & cives portis clau- „ fis forum Alemannis non preebe- „ bant : fed funibus de muris luf" „ penfis, pecuniam prius attrahebanc „ iisque rurfum, quantum vel panis ,, vel aliarum rerum libebat, demit- „ tebant. Quibus injuriis Aleman- „ ni exacerbati oculum infpedorem „ omnium rerum contra eos , qui „ injuftis ponderibus uterentur, nec „ advenarum, & eidem religioni ad- „ didorum miferti, adeo nihil de „ fuo conferrent, ut cibos etiam e „ faucibus eriperent, ultorem invo- „ cabant. Verumpeffimi incoke, & „ inhumanitate fingulari prsditi, nc „ minimum quidem demittebant : „ fed auroargentove attrado, at* „ que in finibus recondito, ex mce* „ nibus fe fubduccbant. Quidam ,, etiam calce farinas immifla, cibum 3, peftiferum reddebant. Id utrum „ julfu Inaperatoris fadum fuerit, LIBER NONU'S. 549 a, c. Plagam tamen omnium gravidimam duces itineris, Graeci, aut Manuelis imperio, aut fua improbitate, Chri- ftianae militias impofuere. Caput belli Noradinus erat, Sanguini, qui Edeflam nuper ipfa Natalis Chrifti facra no- < 5 fce, fuffoffis cuniculo moenibus occuparat, maximam- que Chriftianorum in urbe ftragem fecerat, (a) filius, 8 c Iconii tyrannus. Is cum patri fuo, domefticorum mani- bus interfe&o, Halapiae fuccederet j (b) Edeilam, pro- ditione civium Chriftianis iterum redditam, admoto da- tim exercitu, in fuam rurfus potedatem, non fine c«ede ac fanguine redegit. (c) In hunc igitur ire placuit: jamque earn ob caulam certos homines locorum peritos a Manuele petierat Con- radus, qui redfco itinere Iconium fe ducerent: led ii per- tra&um in vadas Cappadociae folitudines exercitum, ac per duodeviginti jam dies, fame, fiti, laffitudine confe- 2 z z 3 £him „ ut ferebatur, compertum non ha- „ beo. - -Breviter ut dicam, nul- „ lum mali genus fuic, quod Impe- „ rator (Manuel) nonvelipfeineos j> machinaretur, vel aliis machinandi „ author elfet. ,, Arnoldus Lube- cenfi L. 3. Chron. Sclavor. cap. io. „ Eft enim qucedam deteftabilis con- „ fuetudo Regis Grscorum , qui „ etiam propter nimium faftum di- „ vitiarum fuarum Imperatorem le „ nominat, quam tamen dignitatem ,, a Con/iantino , ejusdem Civitatis „ fundatore, traxerat, ut ofculum „ falutationis nulli offerat, fed qui- „ cunque fariem ejus videre mere- „ tur, incurvatus genua ejus ofcula- „ tur. Quod Conradus Rex ob ho- „ norem Romani Imperii omnino „ deteftabatur. CumqueRex Grat- „ corum in hoc confenliftet, ut ofeu- „ lum ei porrigeret, ipfo tamen fe- „ dente, nee hoc Conrado Regi pla- „ cuit. Tandem fapientiores ex u- „ traque parte hoc confilium dede- ,, runt, ut in equis fe viderent, & „ ita ex parilitate convenientes, fe- „ dendo, fe & ofculando falutarent. „ Quod & faftum eft. Propter hanc „ igitur caulam videlicet; quia vires „ Teutonicorum timebant omnes: ,, exercitum ilium peregrinum Gra> „ ci tradiderunt, mifeentes eis vene- „ num in fontibus, & traducentes ,, eos in horridilfimam illam folitu- „ dinem. Et mifero fine immanis n ilia expeditio foluta eft. „ (a) Otto Frifing. Chron. L. 7. C. 30. „ Sanguinus - - quidam Hala- „ penfis Syrian ac Mefopotamitc, ex» „ ceptaAntiochia, & Damafco, Prin- „ ceps, Perlarum vero, & Medorum „ Regis, leu Soldani fubditus, Edef- „ fam, qutenunc Robas dicitur — - „ cum infinita Sarracenorum multi- „ tudine circumdedit, ac in ipla - .. „ Nativitate Domini irrupit,cunftis „ ibidem cum Epifcopo urbis Chri- „ ftianis in ore gladii occifis, vel mi- „ ferabili captivitate in fervitutem „ redaftis, &c. - - Obhocmotaeft „ expeditio maxima - - a Conrado „ Rege Romanorum, & Ludovico „ Rege Francorum. „ 'Willerm.Ty- rius L. 16. Ci 5. (b) Willerm. Tyrius L. 16. c. 7. „ Sanguinui interea - - nofte una , „ vino teftuans, & pvas nimia crapula „ fupinus jacens ab eisdem domc- „ fticis fuis, gladiis confoditur. - - „ Cui defunfto fucceflerunt ejus fi« „ lii, alter apud Muffulam , intro r- „ fum in Oriente; alter apud Bala- ,, piam (Aleppo) natu pofterior no- „ mine Noradinus , vir providus & di- „ feretus. „ (c) Willerm.Tyr. L. 16. cap. 14. narrat Edejfam noftu per Jofcelinum Comitem receptam. Cap. vero i6» fubjungit, quo pafto urbs eadem No - radini militi, proditione civium, (it patefafta : quern , qui yolet, con« fulet. Perfdia ducum itineris* 55 ° ANNAL1UM AUSTRIA) Clades a Saracenis &um, medio in itinere deffcituere. (a) Nihil non eorum a.c, Noradino erat cognitum, qui copiis interea ex interiore Alia contra&is, cum innumerabili barbarorum multitu- dine, velut ad extinguendum commune totius Alia: in- cendium advolavit. (b) Noradini abfentis vices Paramu- mus Turcarum praefedius agebat, (c) qui circumfufo Conradi copiis lagittariorum expedito agmine , inftabat undique, telorumque imbre, ex dumis lilveftribus, ex collibus, fluminumque litoribus impetebat. Noftri & fame, fitique pene ene&i, & equorum , quos longa macies & pugnae, & fugse jam inutiles fecerat, praefidio deftituti, infultantem caliris hoftem, telisque im- belle agmen diu, no6luque laceflentem, cum arcere a cer- vicibus non poflent ? * cladem iis in locis tarn immanem palli funt, ut ex feptuaginta loricatorum millibus, & innumerabili peditum multitudine, vix decima parte in- columi, ceteri omnes, aut fame, aut telis hoftium con¬ fetti memorentur. (d) Turn 8c Bernardus, Carinthiae Comes, (a) 'Willerm. Tyr. L. 16. cap. 20. „ Tradiderat autem Conftantinopo- „ litanus difcedenti ab eo , & id „ ipfum petenti domino Imperatori, „ vix duces locorum peritos - - fed )} fidei modicas. - - Verum Grseci „ innata ufi malitia, & confueto in „ noiiros dudi odio, five de man- dato Domini fui, fivehoftiumcor- „ rupti pecunia, ftudiofe & ex indu- „ ftria per devia coeperunt trahere „ legiones : & in ea introducere lo- „ ca, quibus populum fimplicem ma- „ jor fierer hoftibus opprimendi & „ expugnandi copia.-Node er- „ go infequenti, caftris more loca- „ tis folico, ceteris pras labore quie- „ ti membra concedentibus, prcedi- „ di peftilentes viri intempeftivte „ nodis filenrio, clam ab exercitu » difFugiunt, relido fine ducepopu- lo , qui eorum fidei fuerat com- mendatus. „ Chronograph. Saxo adAn. 1147. ” 0 ^ O) XVillerm. Tyrius ibid. „ Ex }> utraque igitur Armenia, Cappado- j, cia, Ilauna, Cilicia, Media, Par- ,, thia, ad ejus ( Noradini) vocatio- „ nem convolat gentium infinitus „ numerus, & colligitur numerofi- „ tas inaudita : quorum omnium „ fretus auxilio fpem concipit, ut j, paribus poffet refiftere copiis im- » menfae,quam audierat advenire, » multitudini. „ (c) Idem ibid. cap. 22. Huic ta- „ men tanto negotio Soldanus Ico- nienfis non interfuit : fed quidam nobilis militias line primicerius, Turcarum magnus Satrapa, Fara- mum didus. „ (d) Willerm. Tyr. L. 16. cap. 21. & 22. „ Dumquefic locorum igna- „ ri , & pro alimentorum defedu ,> folliciti fluduarcnt ( defecerac „ enim penitus tarn equis & jumen- „ tis pabulum , quam hominibus „ quodlibet ciborum genus ) nun- „ ciatur - - Turcorum innumeram „ adeffe multitudinem. Erat autem „ in folitudine fterili, longe a culto „ folo conftitutus exercitus : - - nam „ declinantes adextra Lycaoniam -- „ in Cappadocia folitudines, longe „ ab Iconio deviare compulerunC „ exercitum. Dicebatur publice, „ nec a verifimili multum abhorre- ,, bat, quod de confcientia, & man- dato Imperatoris Grascorum , no- ftrorum provedibus invidentis conftruda fuerunt hate tarn peri- culofa molimina - - _ fic igitur dumifame & locorum ignorantia ; laboris quoque diuturnitate, diffi- cultate viarum , equorum defis- du, farcinarum pondere, domini r, Imperatoris laboraret exercitus, Turcorum Satrap* - - repente fu- „ pra n LIBER NONUS. S5l c Comes, & Regenbertus, Paflavienfis Antilles occubuiC fe creditur : Otto vero Frifingenlis, Conradi Regis, at- que Henrici Ducis frater, fuga abreptus, fame, gelu, lafi fitudine ita fradlus ac debilitatus eft, ut Graecis etiam mi- fericordiam moveret. (a) Haec menfe Novembri adla. Nicetas Choniates pugnae ad Mseandrum fluvium , & egregiae Conradi de Turcis vi&oriae meminit: quam, quod ceteri Scriptores filentio praetereant, in medio 8c ipfe reiinquo. (b) Illud ex Wilhelmo Tyrio certius, Conradum Caeferem, cum miferis attriti exercitus re- liquiis, continuato aliquot dierum itinere, Niceam fe re- tulifle. (c) Ibi cum ef!et,LudovicusVII. RexFranciae, qui Con- Conradi radi vefligia nuper fecutus, exercitum & ipfe ingentem ex & Europa in Afiam deportarat, edodtus de nupera Germa- norum clade per Fridericum Sueviae Ducem , in caftra congrefi* ad Conradum C^farem venit. Defun6li falutationum officiis Reges Europas maximi, de bello, itinereque con- jundlis animis, copiisque fufcipiendo confilia inierunt: fed cum multis jam animi, nummique ad profequendum fa- cri belli propofitum, poll labores aerumnasque tantas de- fice- „ pra eorum caftra hoftiliter irru- „ unt, & irruptione iubira nihil tale „ verentes conturbant legiones. - - „ Noftri loricis, ocreis, & clypeis „ onerati, habentes equos fame & „ itineris longitudine fatigatos, & „ ad luftinendos difcurfus infufficien- „ tes, licet viribus, & armorumufu „ prxminerent, longius tamen aca- „ ftris, nec holies infequi, nec cum }> eis committere volebant. - - Sic „ ergo- - omnisillatantorum Prin- ,, cipum yirtus , quse prius armis, „ viribus, animis & numero vide- „ batur incomparabilis, fubito con- „ trita, languido laceflita Marte cor- „ ruit. - - Namdefeptuagintamil- ,, libus Ioricatorum equitum, &de „ tanta pedeftrium turbarum manu, quarum infinitus erat numerus, }) vix ut aflerunt, qui prsefentes fue- runt, decima pars evafit, aliis fa- „ me, aliis gladio interemptis, non- „ nullis etiam vinculis hoftium man- >> cipatis. „ (a) Chron.Reicherfperg.An.ri47. Ubi & Bernard us Comes Carintbia , ’ occubuit. Multi etiam propter ,, multitudinem hoftium fugam in- „ ierant. Inter quos etiam frater „ Regis Romanorum Otto Frifmgenfts , „ non folum calceamentis, fed & pe- „ dibus attritis, fame quoqueacge- „ lu confedus, ad civitatem quan- „ dam venit, ibique miferatione ci- „ vium refotus eft, & mutuo ibi ali- „ quibus acceptis , per mare Hiero- „ folymam tetendit. „ de Regenberto conjedura eft, qui cum IV. Idus No- vembr. (ut habetNecrologiumMel- lic.) An. 1147. ut refert Chron. Au- ftrale ad hunc annum, mortuus fit; annus menfisque mortis ejus cum temporis ratione, quo hsec clades in Cappadocia contigit, menfe nempe Novembri, ut feribit Willerm.Tyr. L. 16. c.22. optime congruit. (b) Nicet. Choniat, de Manuelc Comneno. 1 , i.c.6. (c) Willerm. Tyr. L. 16. c. 22. „ Evafit tamen Dominus Imperator „ cum paucis ex Principibus fuis, & „ cum refiduo fuorum, licet cum dif- „ ficultate nimia,poft dies aliquot in „ partes Nice* fe contulit, „ 552 ANNALIUM AUSTRIA ficerent j Conftantinopolim non pauci, Germanorum maxime, funt reverfi. (a) conractus Conradus exercitu Smyrnam primo, ac poft Ephe- imp.con-^ um redudio, Byzantium poftremo &ipfe feretulit. Cau- mutati confilii Wilhelmus Tyrius innuit : feu quod dit. amifll exercitus verecundiam non ferret Caefar 5 feu quod faftus Gallic! pertaefas, majeftati Imperii inter Graecos me¬ lius, quam Francos confultum iri putaret. Conftantinopoli longe alio, quam nuper vultu a Manuele exceptus eft. Nem- pe ubi metus decefterat, gratiam facile cum artftus affini- tatis nexus, turn recens calcmitas conciliavit. Nihil ho¬ noris officiique a Manuele prsetermiftum, quo Sc commo- dis college Caefaris, Sc dignitati confuleret (b) Henricum Auftrium a Conradi latere nunquam difceflifte, facile mihi perfuadeo: Sc verofimile eft, nuptia- rum eafoedera, quae Henricum Auftrium inter, acTheo- doram Comnenam poftea conftituta funt, per earn occa- fionem, pronubo utroque Caelare , conciliata fuifle: (c) Hye- (a) WiHerm. Tyr. L. 16. c. 23. „ Rex (Francorum) ufque ad Impe- „ ratoris caftra, qua; in vicino idem „ locaverat, pervenit. Dato itaque, „ & accepto debit* falutationis affa- „ tu - - ordinanc propofito infifte- „ re, & fimul jundis agminibus pro- 3, ficifci. Multi tamen de utroque „ exercitu, fed maxime de caftris „ Theutonicorum amiflis viaticis - „ Conftantinopolim funt reverfi. „ (b) Willerm. Tyr. L. 16. cap. 23. „ Communicato igitur cum utrius- „ que exercitus primoribus confi- „ lio Smyrnam, & inde Ephefum- - „ pervenerunt. Hie demum Impera- „ tor, feu quia cum paucioribus erat, „ qui multo plures prius fecum ha- „ buerat,verecundiam fuftinens ; aut >, Francorum faftus non ferens, feu » aliis latentibus caufis, remiflis, qua; » fuperarent, per terram legionibus, » jple ab Ephefo ufus navigio, Con- ,5 ftantipopolim reverfus eft. Ubi a „ Domino Imperatore, multo quam „ primo adventu , fufeeptus hone- 33 ftius, moram apud eum, ufque ad „ yens lniuum fequentis, cum fuis „ habuit Pnncipibus : erat enim in- „ ter eos affinitatis vinculum : nam „ eorum uxores forores erant, fili* }> Berengarii fenioris, Comitis de Sul- 33 cepad. „ Confirmat eadem Cinna- L. 2. de reb. Geft. Joannis & Manuelis Comnen. (c) Cinnamus Hift. L. 5. cap. 16. ,, Henricus qui - - Tbeodoram, Impera- „ toris ex fratre neptim,uxorem du- „ xerat. „ Ita interpres Latinus. Sed vox Grteca a$iXq>i 8 n, qua uti- tur Cinnamus, neptem vel ex fra. tre , vel ex forore fignificare poteft. Otto a S. Blafio cap. 3. ad An, 1148. „ Henricus Noricorum Dux, filius „ Leopaldi - - frater Conradi Regis, „ filiam Imperatoris Conflantinopolitani y „ prius fibi in itinere delponfatam, „ in matrimonium accepit. „ Her¬ man. Altah. MS. Coll. Vienn. An. 1149. „ Heinricus Dux Bavaria; filius „ Luipoldi IlluftriflimiMarchionis,vir „ bonus , & militari virtute pr*ci- „ puus,de transmarinis partibus cum „ Cumado R. Rom. rediens , filiam cu- „ jusdam clariflimi Due is, fratris fei- „ licet Regis Gratcorum, nomine „ Tbeodoram in eodem itinere accepit „ uxorem. „ Arenppckius inChron. Auftr. Sundheimius in Tabul. Clau- ftro-Neoburg. Chron. Mellic. ad An. 1149. „ Dux Heimicus - - filiam cu- „ jusdam clariflimi Ducis, fratris Re- „ gis Gracorum, nomine Theodora , „ uxore accepta, fecum adduxit. „ quibus ex fententiis forte illud con- fequetur : iheodoram Manuelis fuifle ex fratre ifaacio natu majore, vel cer- te Alexio aut Andronico , qui ante Pa¬ ttern obiere , neptem, de quibus Nice- A.C, LIBER NONUS. 553 A-s Hyeme in urbe Regia exada, Conradum Cseiarem Hie- lndeHie• iHBrofblymam petentem, clafle magnificentiflime adornata, ro ^ o/> in portum Ftolemaidis Manuel transferri curat. Ptol & &!”*** maide reblo itinere ad Sandtam Urbem profedtum $ Bal- duinus Rex, & Fulcherius Patriarcha, magna populi, la- crique ordinis frequentia, inter hymnos , cantusque pios extra urbem excepere. (a) Adorato Chrifti fepulchro Ptolemaidem rediit, ubi expenfa in iegionum fupplementa argenti vi maxima, deliberari coeptum de urbe Damafco, Syrias totius prin- re¬ cipe, ad ditionem Chriftiani populi adjungenda. (b) Tri- fariam adoriri placuit pro copiarum numero , quas Bal- duinus, & Ludovicus Reges, Caelarque Conradus addu- cebat. Depulfi paflim fuis e ftationibus barbari, ad ri- pam amnis, qui Damafcum prseterfluit, conledere. Bal- duinus, ut hoftem profugum illo etiam a receptu detur- baretj femel, iterumque magna vi in hoftes invedlus, Temper fruftra fuit, Francis, qui proximi erant, fociorum Pars I. A a a a fru- Nicetas Choniates in Calo-Joanne c. 10. & rurfus in Manuele L.3. c.2. Item L.6. c.2. Aliud tamen Authori Chronici Luneburg. quod afferc Ec- cardus T.I. Corp.Hiftor. vifum eft: is enim Col. 1381. de Imperatore Grte- corum fic fcribit: „ He gaf oc sine ,, Sufter-dochter dem Marcgreven „ I-Ieinri {? van Ofterrik, Koning Con- 9 , rates Brodere. „ Ex cujus proin- 9, de mente non fratris , fed fororis „ (use filiam Manuel Imp. Henrico Du- ,, ci dediflet conjugem. (a) "Willerm. Tyr. L. 16. c. 28. ,, Imperator, transcurfa hyeme apud ,, urbem Regiam, ubi a Domino Im- „ peracore Conftantinopolitano hu- ,, maniratis legibus diligenter, prout „ tantum df cebat Principem, tra&a- ,, tus, & donisin deceflu Jargiftimis „ cumulatus, clafle,quam eidem Im- ,, perialis magnificentiadeputaverat, „ ve&us, cum quibusdam ex Prin- „ cipibus fuis, in Orientem perve- „ niens, portum attigit Acconen- }> fern. Inde Hierofolymam profici- ,, fcens, a Domino Rege Balduino i „ & Domino Fulcher0, bona: memo- ,, rite Patriarcha, occurrente ei extra „ Civitatem univerfoClero,&popu- ,, lo cum hymnis, & canticis, in fan- „ flam introduftus eft Civitatem. „ Confirmac Cinnamus L. 2. de Reb. Joann. & Manuel. Otto Frifing. de Geft. Friderici I. 1 . 1. c. 58. (b) Otto Frifing. loco nunc me- morato. c. 58* „ At Conradus Roma* „ norum Princeps, habens adhuc in „ comitatu fuo ex Principibus Ort - ,, liebum , Bafilienfem Epifcopum, - - „ Fridericum Ducem Suevorum, Hen- „ ricum Ducem Bajoariorum, Guel- „ /o?ze?«Ducem, ("Willerm.Tyr, 1 . 17 * cap. 1. addit: Ottonem Frifingen- fem, Stephanum Metenfem , Henricum Tullenfem Epifcopos; Bertholdum de Andechs , Wilhelmum de Monteferret* to y Sororium Conradi B,egis , & Her¬ mann um Veronenfem Marchionem ) aliosque Comites , virosque illu* ftres, & nobiles in ipfa Pafchali hebdomade Ptolemaidte applicans, ac poft paucos dies Hierofolymam veniens in magna Cleri, & popu¬ li jucunditate, cum ingenti hono« „ re fufeipitur. - - Rex per aliquot „ ibi dies in palatio Templariorum - - „ manens, & fan&aubique loca per- j» agrans per Samarium & GaliUartt „ Ptolemaidem rediit. Omnes ad- ,9 ventantes,quos poterat,milites pe« ,, cunia ad remanendum inducens. ,, Convenerat enim cum Rege illius „ terra, & Patriarcha, militibusque „ Templi circa proximum Julium in „ Syriam, ad expugnationem Damn* n /c», exercicum ducere. „ 554 ANNALIUM AUSTRIA comadi fr u ft rata opera nihil commotis. Conradus earn moram a.c. lmpcruto- pertae/iis, praeterve£tus otiofas Gallorum legiones, milita*. ibidem™ n> ut erat > 8 rac ^ u 1° harbaros irruit, equite in pedes defi- pera. °' lire juflo. Hie enim vero excufla barbaris confidentia eft, qui cum facile providerent, haud aequam fibi pugnam cum ftatario milite futuram, fuga fe fubduxere. Terrorem auxit memorabile Conradi facinus, qui laBumad cum obftanti fibi barbaro, quanquam lorica undique mu- memori- nito, caput, collum, humerum finiftrum, ac lateris par- £w. tem uno 3 corpore refecuiftet, virium miraculo non hoftes modo in fugam compulit j fed cives etiam, e Damafci moenibus inufitati fpetftaculi teftes, adeo perter* ruit, ut de tuenda adverfus dexteras tarn valentes urbe fua, Ipem pene omnem amitterent. (a) Sed fa&i ejus gloria, ut fit, invidiam brevi Germano nomini $ invidia r * t di/cordiam inter Regnorum trium proceres excitavit: wbhob. quibus rebus fadlum; ut foluta poft triduum obfidione, fidio. nullaque prsterea re ad memoriam gefta, & Balduinus Hierofblymam, Sc Conradus, a?ger animi, in Theflaliam fe referert. (b) Ibi (a) Willerm.Tyr. L. 17. „ Prx- „ hoftibus experiuntur, quorum im- n didi DEO amabiles Reges - - uF „ petus, qui prius fortiter reftite- „ que Paneadem , quae eft Cafarca Phi- „ rant, fuftinere non valentes, in » tipfh univerfos deduxerunt exer- „ fugam verfi, Alumina deferunt, in „ citus. - - Primus itaque cum fuis „ urbem cum fumma velocitate fe „ Hierofolymorum Rex, eo maxi- „ conferentes. In quo congreflu > „ me, quod locorum peritiam ejus „ Domini Imperatoris fa&um fecu- „ cohortes dicebantur habere , de „ lis memorabile dicitur accidifle: „ comuni Principumftatuto ire prte- „ nam uni de refiftentibus, viriliter » cipitur - - fecundum & medium „ & ftrenue dimicanti, quamvis lo- » locum Rex Francorum cum fuis „ ricato, uno i medias Regis Francorum acies uF Geft. Friderici I. 1 .1. c. <>8. haectan- „ que ad confh&u m eorum, qui turn fubjicit : „ Nondum tamen ex „ pro fluminecontendebant, cum „ tot, & tantis attritionibus faftus „ fuis Principibus celer . pervenit. „ inter eos regalis decodus conquie- „ Ubi tam ipfe, quam fui de equis „ verat. Unde, quern & proven- „ defeendentes, & fadi pedites (fi- „ turn & eventum haze quoque Da- ii cut mos eft Theutonicis - -) ob- }} ma f cena fortita fuerit expeditio, »» ieais clypeis, gladiis cominuicuzo a lj as & fortaflis ab aliis dicenda „ erunc. LIBER NONUS. 5^ A, e. Ibi falutato fupremum Manuelc Imperatore , qui Theodoram Henrico A uftrio nuper de/ponfam eo adduxe- rat, navali itinere in Iftriam profe&us, Poise ex/cenfionem fecit: unde Salisburgum fob feftos Divini Spiritus adven- 1149 tu dies An. MCIL. venit, Ratisbonam mox ad convo- comadi candum Imperii conventum digreflurus. (a) Solennes Henrici Auftrii cum Theodora nuptiae, quas ad hunc»w», re¬ annum memorat Rikardus Neuburgicus, in Theflalia fta tim, an in Auftria poftea celebratae fint, non liquet : (b) verifimile tamen eft, Manuelem, pro cetera Graecorum Imperatorum magnificentia, dedifte operam, ut cognata fibi Princeps jufto quamprimum, firmoque connubii fae- • dere jungeretur. Biennio, quo abfuerat, cum Henrico Duce, ac fratre fuo, nonnulla in Auftria contigere, qua: praeter- eunda non videntur. Ac Waldhufii quidem Anno ml % MCXLVII. novum Canonicorum Collegium, Otton QfamCano- Machlandiae Domino, & Walchuno ejus fratre, condito- w f e \ Co//e ' ribus farrexit. (c) At Manfeenfe fuperioris item Au- f” ftriae Coenobium , anno mox fequenti, acerbus inprimis Cafus perculit: nam cum jura Monafterii fui Abbas Chun- radus pro munere fuo vindicatum iret, coorti in eum agre- ftes coloni quidam, virum a do&rina , ac virtute lauda- tiflimum , ada6lo in corpus gladio peremerunt. (d) Pars I. A a a a 2 Tran- ,, erunt. „ Chron.Reicherfperg. ad An. 1147. „ Rex vero Chunradus - „ videns fecum fraudulenter agi, & „ ipfe, quod reliquum erat, abobfi- „ dione receffit. „ (a) Otto Frifing. de Geft.Frider.I. L. I. c. 59. „ Conradus Romanorum „ Princeps, naves apud Ftolemaidem „ ingreflus,ac per sequor navigans, ,, fratrem & amicum fuum Manuel , „ Regia: urbis Principem, in Achaja, „ feu Tbejfaliie finibus inveniens adiit: ,, cum eoque tanquam ex longa via „ fatigatus, laboribusque fradus, & „ non modica infirmitate correptus, „ per aliquot temporis fpatium quie- „ vit. - Transadis aliquot, qui- „ bus in Gracia quieverat, diebus, „ habens fecum Noricorum Ducem „ Henricum : - . per Illyricum Dal- „ maticumque remigans aquor, in „ propriis Imperii fui finibus, apud ,> ft/n*, Hiftri* civitatemapplicuit: „ ibique fonipede infidens, ac per „ Atjuileiam tranfiens,in Juvania (qua: „ nunc Safaburfp did* -) Penteco- „ flen celebravit, expletis ab eo , „ quo idem feftum inPannonke fini- „ bus egerat, duobus annis. Inde „ I{atis/>ona cum magna Principum „ frequentia curiam celebravit. „ Chron. Salzburg. An. 1149. „ Chun- „ radus Rex de Jerofolymorum ex- „ peditione rediens Salzburg venit. „ (b) Rikard. Newb. „ Henrici u- „ xor - fecunda Theodora , de familia „ Imperatorum Graccorum Anno „ MCXLIX. (c) Chron. Waldhuf. apudDuell. Mifcell. Lib. 1. „ Celia B. Joannis „ Evangelift* in Walth fundata eft. „ Eodem anno fada eft expeditio „ Chriftianorum verfus Jerufalem. (d) Epitaphium Chunradi Abbat. Mannfeenf. apud. Bern. Pezium Cod. Diplom. P. 1. N. CXV. „ - - „ Trevir erat natus, Sigebergenfis Monachatu, &c. „ Quern quia fervorum fraus con-. 3 fpirata malorutn „ Infontem ftravit gladio ,Chri- fto focuvit. }| 556 ANNALIUM AUSTRIA Tranquilliore mortis genere Hadmarus deCuopharn, Zw'etlenfis Coenobii conditor ad meliorem vitam excef fit j inligni vir pietate, quique cum liberos non haberet, haeredem bonorum DEUM fcripfit : defurxfti corpus tamen non Zwetlae, fed Gotwici fepultum : quod vel longius ablentem mors oppreflerit; vel in Templo Zwct- lenfi, quod ad eurn diem nondum confecratum erat, ido- neum fibi locum non reperiret. (a) Paftavii interea, quo extin&i lacro in itinere Anti- ftitis fui fama lerius pervenerat, in fuffragia itum, 8 c Regen- berto Auftriaco Auftriae Marchionis frater, Conradus, fiib anni M GXLV ill. finem fucceftor datus eft. (b) Leo- sJLeopol- poldi, qui nunc inter Santftos eft, filioriim erat natu di filiits , quintus, setatemque pene omnem in religiola Ciftercien- Tesxm- fi um Emilia ad S. Crucis in Auftria exegerat. (e) Ma- cisjitpaj- tura in juvene virtus, do&rina, pietas, ac prudentia Coe- n °bH primo ejus infulam, mox & Paflavienfem 8c Salz- burgenfem tandem tiaram ex ordine illi impofuit. Novi (a) Chron. Zwetl. recentius ad An. 1147. „ Mortuus eft Fundator „ nofter Hadmarus. „ Abb.Linck in Annal. Zwetl. mortem ejus refertad An. 1148. verum Abbas Ebro apud eundem in addit. hujus anni fic ha- bet: „ Obiit anno Domini 1149. vi~ „ delicet fexto Cal. Julii - - & in „ Chfotwieo , licet invitus , lepultus „ efle dinofcitur: ad quod tamen „ Monafterium plures villas ex alte- „ ra parte Danubii cum copiofa pe- „ cunia ordinavit. „ (b) Mire & hie variant Chroni¬ ca : nam Mellic. & Clauftro- Neo¬ burg. volunt Chunradum Paflavienfem Epifcopum efle eledum ad An. 1147. Zwetlenle Vetuft. & Waldhufanum ad An. 1148. Ortilo ad An. 1148-fic feribit : „ Chunradus in fine anni » MCXLVIII. ex AbbateClauftriin ■y> Sattelbach fadus eft Epifcopus Pa- s> tavienfis. „ Rikard. Newburg. „ Chunradus - - fit EpilcopuS PataV. r> An. MCXLVIII. „ Admontenfe deniqueadAn. 1149. cui adftipulatur Chron. Reicherfpergenfe, & Clau- ftro-Neoburgenfe MS. apud Hanfiz. T. 1. pag. 316. qui hunc primum Con~ rado fuifle Epifcopatus annum exfub- feriptione Diplomatum confirmat. (c) Natu minimum fuifle S. Leo- poldi filiorum Scriptores noftri feri- Hafelbachius , Arenpeckius, Suntheimius, Author Genealogis S. Leopold! apud Hieron. PeziumT. I. aliique. Sed Rikardus Newburg. quintum illi inter filios locum tri- buit. Fuifle Ciftercienlem, & ad S. Crucis Abbatem feribit Linckius in Annalib. Zwetlenf. ad An. 1148. Ac enim habet : „ Afliimitur autemt ,, ( Conradus ) in Epifcopum ex Abba- „ te S. Crucis, Monafterii Ordinis Ci- ,, ftercienfis, noftra in Chrifto Ma- „ tris, - - in quod mox poll Patris „ obitum fe transferens, religionis „ noftrse facrum habitum affum- „ fit. „ Idem fentit Marc. Hanfiz. in ejus vita. De Salisburgenfi Archi- epilcopatu poftea erit dicendi locus. Ortilo ad An. 1137. „ Chunradus) u- „ nior frater ( Ottonis Friflng.) iti „ Sattelbach induit habitum Monafti- „ cum. „ & rurfus ad An. 1141. ,, Chunradus ejus frater, ex Monacha „ fit Abbas in Sattelbach poft Dominmn ,, Gotfchalcnm. „ Unde vix credibile eft, quod Chronicon Luneburgicum de eo memorat apud Eccardum T. 1. Corp.Hift. p. 1378* Conradum fuiflb Prsepofitum Cathedralem Hildeshe - mii, & UltrajeBi , ac deinde Epifco¬ pum Paflavienfem , ut ante me rede notavit Eruditiflimus Hanthalerus in Elogio Hemici 1 . Ducis Auftrise. Ne« que enim Prsepofiti Cathedralis mu- nus, praslertim in Ecclefiis tam remo- tis, & inter fe disjundis conciliar! facile cum Abbatis dignitate poteft. LIBER NONUS. ^y A.C. Novi honoris curas vix ingrefTus, vigilantise ftatim, ac feveritatis fpecimen dedit. Gottwicenfi Monafterio Gerhohus prxerat, vir ut rninime malus, ita in tuen- P^es tjasi da ordinis difciplina parum ftrenuus : id caufae fatis vi- fum Epifcopo , quorundam criminatione ad fcveriora geftZ flexo, ut honoris eo gradu motum in ordinem redige- n^ 0 ret j (a) Sc Wernheruni setate quidem juvenem , fcd fcientia, ac morum honeftate infigni prseditum , ad re- gendam ejus Coenobii familiam promoveret. (b) Rem tamen cordi haud fuiile DEO, exitus oftendit : nam Wernherus cum lapiam nonnihil monafterii difciplinam revocare ad veterem fandbtaterti fummo ftudio nitere- turj Sc Waldhufinam S. Joannis /Edem loci Canonicis ereptam, nefcio, quo aut jure, aut nomine fibi vindi- caret, poft vigind non amplius menfium inquietam pofc fcffionem (c) malevolorum quorundam fcelere interfe- £tus eft. (d) Haud multo felicius altera Conrado Epifcopo caula ceffit, quas ilium cum Reicherfpergenfibus in Ba¬ varia Canonicis commilit: novam enim litem de Hage- navienfi praedio ingrefTus, in Gerhohum incurrit, Col- legii ejus Praepofitum, virum acrem, Sc mukis adverfus fiius depravatos Sacerdotum quorundam mores dimicationi- com P°- bus dudum inclytum. Is, qua erat in tuendis fuis juri- bus vigilantia, caufae arbitrium ad Eugenium III. Ponti- ficem Maximum continuo detulit : cujus fententia per- motus Epifcopus, litem bona Reicherfpergenfium pace ita compofuit, ut fervato fibi Hagenavienfi praedio, Ros- A a a a 3 bacen- (a) Biograph B.Altmanni cap. 44. „ Hie ( Conradus ) fecundo Ordina- ,, tionis lux anno, fuggeftione quo- ,, rundam fratrum, nomen & locum » Abbatis appetentium, mulcis eun- „ dem Abbatem injuriarum mole- „ ftiis afflixit, regimenque depone- ,, re coegit. Videos enim ipfe Ab- „ bas, Epifcopum fibi nimis infen- ,, fum & infeftum, quia erat vir ma- „ gnse humilitatis & manfuetudinis j „ majori ceflit, nomenque Abbatis, „ & curam Epifcopo refignavit. „ Paulo antede eodem feribit Abbate: „ Succeflit Gerhohus , vir nimi* man- „ fuetudinis & humilitatis, genere „ clarus, feientia prxditus, moribus » gratus. „ (b) Idem ibid. „ Epifcopus vero „ ex Minifterialibus Xatisponenfis „ Ecclefise Werherum conftituit Ab- „ batem, jetate juvenem, feientia cla- ,, rum, morum honeftate & probi- „ tate decoratum. „ (c ) Chron. Waldhufan. ad An. 1151. „ Wernherus Abbas de Koterei*. „ co - - locum B. Joktinnis invafit „ Fratresque illos ejecit, aceunden* „ locum , annum unum, & odo „ menfes occupavit. „ fe) Biograph. B. Altmanni c. 44. ,, Hie { Wernherus) quorundam ma. „ livolorum diabolicis confiliis oc« ,, cilus, quia immatura morte pra:- >, ventus, nihil dignum memoria fa. „ cere potuit, nifi quodregularis tra- „ mitis normam in aliquibus dila- pfam reformavit, quantum va« j> luit. 558 ANNALIUM AUSTRIA bacenfe aliud , eidem Canonicorum Collegio transfer!- a. beret, (a) Quid Conradum impulerit, ut Hartwici de Ha- genau fupremam voluntatem, uforpato fibi ejus praedio interverteret, me latetj juris aliquid in rem fuifle, ce- tera ejus in religiofas praefertim congregationes pietas dubitare non finit : nam & alias in Reicherlpergenfes ^ ene ^ cus f Uit : & Cremifanenfibus WeigantsdorfEum fratrhfiA tradidit : S. Petri denique Ccenobitis Salisburgenfibus, in Ccenob. Dornbachenfem, haud procul Vienna , facram asdicu- ta/. ra/l ' l am ^ Cum j u ribus, & Erlachenle facrarum Virginum in Audria Coenobium Pontificali authoritate confirma- vitj (b) nullamque folicitudinis partem fibi reliquam fe¬ cit , quam in facrarum rerum emolumenta dudiofe non converteret. Excitatus pio hoc antiftitis, fratris flii, ftu- dio Henricus Auftrius , iisdem Salisburgenfis Coenobii Sodalibus montem Dornpacho vicinum j (c) fan&aa Crucis vero in Auftria Monafterio, Conradi fratris con- fenfu , MunichcLorffium per id tempus poflidendum tradidit. (d) Haec (a) Chron.Reicher/perg.An.ll^o. 3, Dormnus Hartbwicus de Hagenovve , „ frater Reginberti Patavienfis Epifco- „ pi - - caftrum Hagenovve , cum „ prsediis adjacentibus dedit Eccle- „ fiae Reicberfpergenfi - - Quod cum „ Epifcopus Patavienfis, Ecclefix Cux „ patronus, per Epifcopalem poten- „ tiam obtinere voluiftet, Reicber- „ fpergenfis Praepofitus , Dominus „ Gerbobus , cum fratribus fuis ei „ contradicendo multum laboravic. „ Perlata tandem querimonia eft ad „ Romanum Pontificem. Eugenium, „ a quo commonicus Epifcopus jam „ didus per literas,ad ultimum ipfum „ caftrum, per concambium ab Ec- n clefia Reicherfpergenfi obtinuit, » pace bona compofita inter eum, & » Ptaepofitubi. „ Liters porro de permutatione prsedii Hagenovve , & villas data* fund An. ii2. (b) Liter® Conradi Epifcopi Paf- favienfis ea de re extant apud Bern. Pezium. Codice Diplom. P. i.Nura. CXXVI. De Reicherfpergenfi donatio¬ ns, uti & de San-Petrenfi vid. Han- ^ lz * T. i. pag. 312. & 313. De Cremi - / (d) Otto Frifing. I. cit. cap. 62! „ Volentibus vero familiaribus fuis* „ juxta ejus, (ut afferebant) peti- » tionem, eum ad Laurcacenfe mona- »» ner 111m deferre, ibique in proprio „ fundo juxta Patrem humare, Ba- „ benbergenfis Ecclefia hoc contume- „ liofum fibi fore judicans, non per- ,, mifit : quin immo convenientifti- „ mum , & honeftiftimum Ecclefix „ illi, & Irnperio decernens, juxta „ tumbam Imp. Henrici , ejus loci fun- „ datoris, - - Regio cuitueum fepe- » iivit. « ANNALIUM AUSTRIA Extin£fco Conrado Caelare, Auftriacorum quoque Principum potentia labefa£fcari coepta. Patruo enim in Im- perio fuffe&us Fridericus I. Dux Sue viae, Barbaroffa cogno- mento in Hiftoria notus, (a) nullum non lapidem movit, ut Henricum Leonem, Henrici Superbi, Bavariae quon¬ dam, ac Saxoniae Ducis filium, in paternarum Provin- ciarum pofleffionem reponeret. Erat id Principum Ger¬ manise multorum votum,qui moleftis semulorum Ducum concertationibus, quae annos jam duodecim fulpenlam in- certa bellorum fortuna Germaniam tenebant, defungi tan* dem exoptabant. Ea potiflimum caula erat, cur praete- *dfc7“j7. rit0 Conradi 111. filiolo Friderico, fuffragia in ejus patrue- lem conferrent. Quod enim is Friderico Hohenlkuffio patre natus, matrem haberet Welfbnis Aitdorffenfis fi- liam, ac proinde ar&o cognationis vinculo, & Auftriis per Agnetem aviam , Henrici Auftriaci matrem, &: Welficis per Juditham parentem colligatus efletj fpes erat, ut Principes eas Germanise familias Caelar cogna- tus in gratiam, ac concordiam ex longo diflidio revoca- ret. (b) Eie&us itaque Francofurti ad III. Non. Martias An. MCLI1. & Aquisgrani lolemnibus cerimoniis inaugura- tus (c) port compofitas Danorum controverfias, Regem* que (a) Otto Frifing. de Geft. Frid. I. 1.2. c. i. „ III. Non. Martii - - Fri- ,, dericus Suevorum Dux, Friderici „ Ducis filius - - in Regem fubli- „ matur. „ (b) Otto deGeft.Frider. 1 . 1.2. c.2. „ Hujus confultationis fumma, in il- „ lamque perfonam tarn unanimis aft ,, fenfus ratio, ut recolo, hare fiat: „ Dute in Romano orbe apud Gallia, „ Germaniteque fines famofe fami- s> lice hadtenus fuerer una Henrico - » rum de Gueibelinga , alia Guelforum ,> de Altdorffia , altera Imperatores, al- ,, tera magnos Duces producere foli- ,> ta, - - Nutu vero DEI,ut creditur, ,, pact populi fui j n pofterurn pro- 9, vidcntlS, fub Henrico quinto fa^xum „ eft, Ut Fridericus Dux pater hujus, „ qui de altera, id eft, de Regum fa- „ milia defeenderat, de altera Henrici „ fcilicet Noricorum Ducis, filiam „ in uxorem acciperet, ex eaque Fri- ,, derieum , qui in praefentiarum.eft, »» & regnac, generaret. Principes „ ergo non folum induftriatn , ac „ virtutem fepe didti Juvenis; fed „ etiam hoc, quod utriusque fangui- „ nis confers, tanquam angularis la- „ pis, utrorumque horum parietum „ diffidentiam unire poftet, conlide- „ rantes, caput regni eum conftitue- „ re adjudicaverunt: plurimumRei- „ pub. profuturum prarcogitantes, ft „ tarn gravis, & diuturna inter ma- „ ximos Imperii viros, ob privatum „ emolumentum fimultas, hac do „ mum occafione,DEO cooperante, „ fopiretur. Ita non Regis Com adit „ zelo, led univerfitatis, ut ditturri ,, eft, boni intuitu, hunc Tridericutn, „ ejus filiojitem Friderico adhuepar- „ vuio, prseponere maluerunt. „ (c) Idem ibid. c. 3. Dominica* „ qua Latare Hierujalem canitur, ab „ Epifcopis ePalatio (Aquisgranen/i) „ in Ecclefiam Beatte Marue femper „ Virginis dedudtus - - in fede Re- „ gni Francorum, quae in eadem Ec- „ clefia a Carolo Magno pofita eft, „ collocatur. A.C, LIBER NONIUS. ^ c. que Petrum genti impofitum, (a) Ratisbonam in Bava¬ rian* profe6fcus eft, & Coronam Regni fecundo, raro ea» tenus exemplo, inTemplo S. Emmerammi fufcepit. Id quorfum pertineret, brevi patuit: nam cum belli Hunga- rici confilia, quod moliebatur, (b) a Germanise Princi- pibus non probarenturj Conventum Imperii Wiirtzbur- gum, inproximum O&obrem menfem edixit, Henrico contro . turn Auftrio, turn Leone adefte jufto, ut fuo, Principum- que arbitrio annola de Bavaria? Ducatu controverfia fini- Bavarl# retur. (c) Auftrius, cui obfcurum non erat, non tarn ju- loca¬ te, quod certum inBavariam, ConradiCaefaris voluntate, ur ° turn ip/e, turn ante Ce Leopoldus frater acceperatj quam ftudio partium illic adlum iri, ad condidtam diem mini- me comparuit. Fridericus, nequid praecipiti confilio in re tanta e- Varii eu gifte videretur, diffimulata in prafens animi acgrimonia,al- cau J* lm - terum conventum in fequentis anni Pentecoften Worma-2^,°“” tiam indicit. (d) Re per Germaniam vulgata , feditiofi quidam in Bavaria animos fuftulerunt, agrumque Alno fluvio vicinum , ex Steinenfi caftro rapinis infeftarunt. Henricus Auftrius , infolentem hominum audaciam , liiam injuriam interpretatns, exeunte adhuc Decembri Pars I. Bb bb 2 men- (a) Idem ibid. cap. „ Erat illo „ tempore in Regno Danorum inter „ duos confanguineos Petrum fcili- ,, cet, qui & Snevus, & Guvotonem , de ,, Regno gravis controverfia - caufa ,, judicio, feu confilio primatum, fic „ decifa fuiffe dicitur. Guvoto , reli- „ dtis fibi quibusdam provinciis, re- „ gium nomen per porre&um gla- „ dium abdicaret - - Petrus vero ac- „ cepto ab ipfius manu Regno, fideli- S, tate & hominioei (Fricleric 0 Regi) ,, obligaretur. Ita corona Regi per „ manum Principis ( Friderici I .) fibi „ impofita,in diefan&oPentecoftes „ ipie coronatus gladium Regis Tub „ corona incedentis portavit. „ (b) Idem ibid. c. 6. „ Rex--Ba- „ joariam ingreditur , ac Ratisponse „ Norici Ducatus metropoli in fe- „ ftivitate Apoftolorumin Monafte- ,, rio fanifti Emmerammi C narT l major „ Ecclefia cum quibusdam civitatis „ vicis deflagraverat) coronatur. -- „ Ibi etiam Princeps, eo quod om- „ nibus in proprii Imperii finibus ad „ ejus voluntatem compofitis, vir- „ tutem animi, quam intus gerebat, „ extra fieri difponeret, llngaris bel- „ lum indicere, ipfosque ad Monar- „ chiae apicem reducere volebat. Sed „ cum aflenfum fuper hoc Princi- „ pum, quibusdam de caufis laten- „ tibus, habere non poflet, adeffe- „ ftum tunc perducere ea, quae vol- „ vebat mente, non valens, ad op- „ portuniora tempora diftulit. „ (c) Idem ibid. c. 7. „ Rex ergo „ praedi&am litem judicio, vel con- „ filio decifurus, utrique autumnal! „ tempore, menfe Oftobri, in civi- „ tate Herbipoli curiam praefigic: quo „ dum alter, id eft, Henrici Ducis „ ( Superbi) filius veniret, alter fe „ abfentaret, iterum & iterutn vo- „ catur. „ (d) Ottode Geft. Friderici I- 1.2. cap. 9. ,, Proximam dehinc Pente- „ coften Format}# ferians &c. — Ad » praedi&am Curiam pramominati „ Duces, ambo Henrici , pro Ducatu „ Norico, ut di&um eft, contenden- „ tes venerunt: fed altero, quod le« „ gitime vocatus nonfuerit,praeten- „ dente , debitum finem negotium „ ibi habere non potuit. „ S 64 ANNALIUM AUSTRIA menfe, incertum hoc, an fequenti anno, graviter ultus eft, caftrumque id, praedonum fpoliarium, in cineres dedit. (a) Anno Seculi fiipra quinquageGmum tertio, magna n ?3 per Germaniam expedlatio erat,quo tandem Boici Principa- tus caufa evafura eflet. Aderant Wormatiae Tub Penteco- ften frequentes Principes 5 aderat & Auftriacus: fed quod diem Gbi haud legitime didam caufaretur, confici in praefens nihil potuit. Ignorare non potuit Caefar, quam ob caufam conventum eum, tanquam dignitatis fiiae fcopulum, fugien- dum Gbi putaret 5 quare cognato Principi dandum ali- quid ratus, conventum tertium Ratisbonam in menfem Septembrem pronunciat. (b) Sed neque ibi, neque in SpirenG, quo res extrada eft, conventu, perferri lex poterat, quae fua Auftrium pofteffione emoveret. (g) Friderkus Fruftratus toties fpe fua Caefar, Goslariae tandem, coa< ^ a Anno MCLIV. Principum frequentia , Henri- /irium j u - cum Auftrium abfentem , tanquam deferto vadimonio, exc ‘difte Bavariae Ducatu pronunciat: id quod graviter excise Principum alii, molefteque ferebant. (d) Nihil tamen promtn- in eiat. (a) Chron. Reicherfperg. ad An. II^?. „ In fine ejusdem anni, XVII. „ Kal. Jan. caftrum, quod Steine dice- „ batur, in vicino Reicherfpergenfis „ Ecclefiae, in prasdio Munjiuer fitum, „ a Duce Bavaria,&Orientis Heinri- „ co, pro quibusdam rapinarum que- „ rimoniis, flammis traditum eft. „ Dubium deannomoverepoteftCon- ventus Spirenfis menfe item Decembri An. 1153. habitus, cui Henricus Au- ftrius interfuit. (b) OttoFrifing. 1 .2. c. u. „Cir- ,, ca idem tempus, menfe Septembri, „ Principes, majoresque Bajoarise a „ Rege f(atispona convocantur : fed » nihil ibi de bono pads in ilia pro- ,> vincia, propter duorum Ducum r> htem, terminari poterat. ,, ( c ) Idem ibid. „ Proximo dehinc » me nfe Decembri utrique Duces, 3> Henricus itidem , & Henricus in ci- „ Vltate Spira Principis affiftunt judi- cio 1 iterum altero de legitima „ vocatione fe excufante , res pro- „ telatur. ,, (d) Idem ibid. „ Itaque Trideri - „ cm , dum jam fere per biennium, „ ad dccidendam litem duorum Prin- » cipum, fibi ( ut di&um eft)ex pro- n pinquicate fanguinis tam affinium „ Iaboraffet: tandem alterius inftan- „ tia, qui in paternam hasreditatem, „ a qua diu propulfus fuerat, redirc „ cupiebat, flexus; imminente etiam „ flbi expeditionis labore, in qua „ eundem Juvenem miIitem,focium- „ que visE habere debuit, finem ne- „ gotio imponere cogebatur. Pro- „ inde in oppido Saxonite, Goslaria t ,, curiam celebrans, utrosque Duces „ latis ediftis evocavit. Ubi dum ,, altero veniente, alter fe abfenta- ,, ret; judicio Principum alteri, id „ eft, Henrico Saxoniae Duci, Bajoa- „ rise Ducatus adjudicatur, - - ex „ hinc obortum non parvum alio- rum Principum murmur. „ Ortilo- lonis Coenobitae Campililienf. No- tulae pofteriores apud R. P. Chryfo- ftomum Hanthaler ad Annum 1154. „ Friclerzcus Ainobarbus, qui Chunra - „ do Regi mortuo antea fucceflit, „ tollere cupiens acerba bella pro „ Bavaria inter Hainricum Marchio- „ nem Auftrix, & Hainricum Leonem^ „ Hainrici fuperbi filium , fententia „ regia huic Bawariam reftituit. „ Hainricus Marchio id cum magna „ laude, fuadente Ottone Frifingenfi, „ fratre, patientcr tulit, licet aliis „ Principibus parum placeret. „ LIBER NONUS. 565 a,c. in praefens mutatum, Friderico Caefare ad capeflendam Imperii Coronam in Italiam profetto. (a) Comitati Friderkus Cadarem , praeter Aquilejenfem Patriarcham, & Trevi- *■ ™ renfem , ac Colonienfem Archiepifcopos, Bafilienfis, mo ° Conflantienfis, Wormatienfis Antirtites : Ducesque Sa- xoniae & Carinthiae j Ottocarus item Styriae Marchio, & Otto Witelfpachius Comes Palatinus, cum multis utrius- que Reipublicae Proceribus 5 fed Henricus Auftrius, re* centi offenfa faucius, profedionem detre&avit. (b) Refidente interea curarum eo tumultu, confilium cepit cum Auflriae falutare, turn nomini fuo gloriofum. ^ Florebat per id tempus Ratisbonae in Bavaria Scotorum Jufirius e S. Benedi£ti inftituto religiofiffima congregatio vete- scom Be- remque ejus Ordinis fan&itatem , magna rerum huma- narum defpicientia , vitarque afperitate referebat. Hen- Viennam ricus, qui a Bavarian ja&ura curas omnes in amplifican- evocat ‘ dam, ornandamque Viennam , urbem fuam verterat, haud exiguum fore ornamentum ratus, Coenobium iis ad ipfa pene Vienna; urbis moenia moliri ccepit. (c) Ea dum maxime fervet opera, molesque jam pau- latim furgit, Imperator ex Italia rediit , quodque anno fuperiore Goslarize fanxerat, id Ratisbonenfibus tandem in Comitiis effe&um dedit. Idibus Odlobris Anno ^ eMrkus H55MCLV. frequenti in fenatu Principum, Henricus Leo, slvanT Bavarije Dux renunciatur : adadi ad facramentum no- ^ imp. vo Principi dicendum Bavaria; Proceres civesque : at- B b b b 3 que *r. (a) Dodechinus ad Annum 1154* „ Triderim Rex in Italiam profici- „ fcitur. „ (b) Conftat de his ex Privilegio Eberhardi Bambergenf. Epifcopi da- to Reicheripergenfibus XIII. Kal.De- cembris hujus anni Brixhe in expedi- tione Italica : ubi teftes occurrunt: „ Heinricus Dux Saxonias, Heinricus „ Dux Carentanus, Pertoldus Dux de „ Zaringe, Odoacer Marchio de Stira. - - Peregrinus Patriarcha Aquile- „ jenfis , Minus archiep. Trevirenfis, , Arnoldus Archiepifc. Colonienfis, ,, Qrtliebus Bafileenfis epilc°£ us j Her- „ mam us Conllantienfis epilcopus , „ Chumadus Wormatienfis epifco- „ pus - - Otto Comes Palatmus de „ Witelinespacb , & alii ex Principibus „ quam plurimi, „ (c) Lit. Fundat. Monafterii Scoto. rum Vienna: ab Henrico Duce data: An. 1158* „ Inter alias noftriPatro- „ cinatus Ecclefias Abbatiam in ho- „ norem DEI, & laudem fue Geni- „ tricis gloriofillimeVirginis Marie, „ dein commemorationem B. Gre- „ gorii in praedio .noftro fundavimus, „ m territorio fcilicet Tlavie , qute a „ modernis Wienna nuncupatur - - ,, ad eandem noltram fundationem ,, noyellam folos eligimus Hybemien- » f es i e ° quod relatione TLeligi°f°~ „ rum, & de certa fcientia novimus „ ip forum laudabilem fimplicitatem, „ &c. „ De Orationis, ac Mortifi- cationis Audio Ratisbonenfium Sco¬ torum teftatur epiftola BenediSi eo- rundem Abbatis ad Wenceslaum Bo¬ hemia Regem : apud Bern. Pezium Cod.Diplom. P. 1. N. lxxv. 5 66 ANNAL. AUSTR. LIBER NONUS. que ne fidei datae aliquando poeniteret,imperati his etiam obfides, abfente iterum Auftrio, nec ullis vel hortati- bus » vel terroribus ad abdicandum eum honoris titu- lum permovendo : ut adeo nova Imperatori ineunda client confilia , quibus exulceratum Henrici animum deliniret. (a) Id quo pad:o tandem conlecutus fit, Parte fequenti oftendemus. INDEX (a) Otto Frifing. de Geft. Frid. I. r. 2. C. 27. „ Princeps ( Fridericus I. ) « - - alloquitur in confinio Ratis- a ponenfium Patruum fuum Henri- » cum Ducem, ut ei de transa&ione „ facienda cum altero Henrico , qui jam ( ut didum eft ) Ducatum Ba- v joarite judicio Principum obtinue- „ rat , perfuaderet. Cui dum ille „ tunc non acquiefceret , iterum „ diem alium, quo eum fuper eo- „ dem negotio per internuncios „ conveniret , in Bajoaria verfus „ confinium Boemorum- - confti- 1, tuit. - - At cum multis modis ad « tranfigendum nos, qui mediato- » rum ibi vice fungebamur, operam „ daremus; infefto adhuc negotio 9 „ infalutati ab invicem feparatj ,, funt. „ Capite vero 28. fubjun- git. „ Poft hsec mediante Odobre „ ImperatorRatisbonam -- Curiam „ celebraturus ingreditur , habens ,, (ecum Henricum , Henrici Ducis ft-- „ lium - - Igitur fedente ibi in pub- „ lico confiftorio Imperatore - - „ Henricus Dux pofleftionem fuam, „ patrumque fuorum recipit fedem* „ Nam & proceres Bajoarise homi~ „ nio & (acramento fibi obligantur: ,, & cives non folum juramento; „ fed etiam ne ullam vacillandi po- „ teftatem haberent , vadibus obfir* „ mantur. „ A.C* INDEX 1 CHRONICO • GENEALOGICUS Marchionum Auftriae, Stirpis Babenbergig^e, una eorundem Conjuges, Liberosque complectens. MARCHIO I. L Eopoldus I. cognomento Illu- s tris. 267. Varis de ejus in Auftriam adventu opiniones. 246. 267. 268. Leopoldi genus ex Co- mitum Babenbergenfium illuftri gente. 269. Majorum ejus genealogica feries ex Aloldo Pechlarienfi : annus natalis, educatio, promotionis caufa ex eodem. 269. 270. Alia progenitorum feries ex Eckardo. 273. Leopoldus Hungaros Mellicenfi e Caftro ejicic, & ex reliquo Norieo usque ad montem Cerium remo¬ ver. 274. Caftrum Mellicenfe in Colle¬ gium Canonicorum Sscularium conver- tit. 27J. Cum Piligrino Paffavienfi An- tiftite, ob qusdam ejusdem Ecclefis jura collidicur, ex decreto Tulnenfis Conven- tus eidem Epifcopo poftea adjudicata. 275. Mellicii fedem habuifle creditur. 278. Tranquillam cetera ab Hungarorum in- curfione provinciam nadus. 282- An prster Berchtoldum, Gumpoldum etiam, ac Gundolphum fratres habueric. 282. Ante mortem Henrico filio regendam Au¬ ftriam tribuiffe Iegitur. 283. Wirzbur- gum ad Feftum S. Kiliani profedus., telo per feneftram injedo, nodu fauciatur. 284. Etj biduo poll 10. Julii, magno omnium cum dolore, ex vulnere moricur, Wirzburgi primum, turn Mellicii tumu- lum nadus. 284. n. b. CONJUX. Richard a, feu Richeza, vel Richinza, Ducis cujusdam Francis Germanics filia 284. 28s* n * d. Mellicii paricer fepulta. LIBERL Henri cus I. Auftris Marchio II. de quo mox infra. Ernestus I. Leopoldi I. filius, Dux Ale¬ mannis. 285. n. c. 256. n. a. adverfus Harduicum Italis tyrannum in Longobar- diam miflus: Henrici Sueinfurtenfis, pa- truelis fui, fadione abrcptus, in S. Hein- ricum, Regem, ac pofteaImperatoremin- furgit: captus, libertati redditus, Suevis etiam Ducatu augetur. 28?* In V enatio- nefortuito occiditur pridie Cal. Junii An. 1015. peccatafua, perSacerdotis abfenti- am, palam omnibus cum gemitu confeffus. 286. Sepultus Wirzburgi juxta Leopol- ubi confediife interdum creditur, de Sacerdote providet. 312. 313. Henrici ° n ^ s mors An * IOI 8* paucis diebus P?i" ^ ente coften ( ut fcribit Ditmarus Lib. 8- qui eum Fortem armatum honori- fice appellat) confecuta. 31^. CONJUX. SchwAnehildis, incertum qua ftirpe, Conjux illi tribuitur. 313. Sed de eaVid. Nota ( D ) 313. ... LIBERI. Liberos, utvidetur, reliquit nullos. 313. 3IS- MARCHIO III. Adalbertus I. Victoriosus, Leo¬ poldi I. filius, frater Ernefti I. Aleman- niaeDucis, & Popponis Trevirenfis. 285® n. c. 315. n. a. Donagovienfis, ut vide- tur, Comitatus prsefectura ornatus, ante- quam fratri in Auftria fuccederet. 31 S'* Auftria trans montem Cetium in Panno- niam propagata inclytus. 316. Ecclefia Paflavienfi benevolus. 313. Popponem fratrem in Auftria excipit. 319. Ad ejus preces S. Colomanni corpus in Hungarian! mlttit: fed paulo poft Mellicium reditu- rum. 321. Petrum Hungaria: Regem, cujus fororem habebat conjugem, quan- quam Auftria: prius infeftum, ad fe pro- fugum benigne recipit, 330. & Plenrico III. Caftari conciliat. 331. Hungaros ab Ovone, feu Aba Petri R. a:mulo, in Au- ftriam immiffos repetita pugna rejicit. 333. Pannonitefuperioris partem a mon¬ te Cetio ad Leytham fl. Auftria adjun- git,fada fubinde pace Imperio confirma- tam. 33S* Donatur a Cariare Henrico III* Bribefendorffenfi praedio. 336. Leopol- dus, natu major ejus filiorum, moritur. 336. Heimburgum adverfus Hungaros tucatur. 347. Grafenbergam dono aCse- fare Adelbertus, & Conjux ejus Froiza ac- cipiunt. 3S0. Cum Andrea Hungaria: Rege de pace agit. 351. Moritur 26. Maji, fit Mellicii fepelitur. 357. V/Boriofi no- men a bellisHungaricis, & vindicatalm- perio Pannonia meruit. 357, CONJUX. Adelheidis , Conjux a plerisque Adal- berto tribuitur. 331. n. b. qua: fi fuit, aut binominis, aut I. uxor fuit. ibid. Froiza, Conjux Adalberti Marchionis. 331. n. c. ut ab Henrico III. & Henrico IV. Rege, qui jam vidua: fundos dona- vit, in literis appellatur. 331. n. c. 34s* n. f. 360. n. e. LIBERI. LeopoldusII. cognomento Mites fartis* natus An. 1022. ut vult Aloldus. Cum patre Hungaros ejicit ex Auftria. 335 * Miles fortis , Maxima Hungarorum cla- des , bona: indolis ,.magna: virturis, & pietatis Adolefcens di&us. 336.0. d. 337 * n. Moritur Ingelheimii 9. Decembris An. 1043. &aPoppone patruo Treviris fepe¬ litur. 336. 337. Laudatus a bellica vir- pute, ob egregiam bello Bohemico ope- ram equo regaliter inftrato donatus ab Henrico III. Casfare, & virtutis ergo jam Marchio ab eodem renunciatus. 336.337* Conjugem illi noftrates Froizam, feu Fro- wizam INDEX I. vzizam tribuunt, quo nomine tamen tan- tum una in Monumentis fepulchralibus repericur, eaque Adalberti, patris ejus Conjux. 337. n. c. Ernestus III. AuftrLe Marchio IV. de quo mox infra. MARCHIO IV. Ernestus III. cognomento Strenuus, Adalberti Marchionis Auftrite filius natu minor, (natus ut vultAloldus An. 1027.) fuccedit Patri An. 1056. 35-7. 3^9. Sa- lomonem , Andrese Hungarian Regis fi- Hum, ad fe miffum,Mellicii una cum ejus matre benigne fulcipit. 360. 361. Be- lam, Andres R. smulum ea caufa in Au- ftriam irrumpentem rejicic. 362. Nepo- tem fibi jam natum videt, S. Leopoldum, poftea Marchionem. 372. Novo Salo- monis cum Geyfa bello implicatur, 373. annonce tamen inopia brevi fopito. ibid. Bello Saxonico, accepto in pugna ad Lln- ilrutam gravi vulnere moritur An. 1075;. 9. Junii. 377. n. c. & 377. Egregia Er- neiti Marchionis laus apud Lambertum Schaffnaburgenfem. 377. Mellicenfibus S. Mauritii lanceam, & S. lldalrici Cra- terem, cum prsdio WickendorfF donat. 377- & 378- Strenui cognomentum ex re bellica tulit. 378. Minifterialium Au- ftriaz prima Pub hoc Marchione fit men- tio. 379. CONJUX. Suanehildis, ut in Litteris Mellic. ap- pellatur. 378- n.f. utabaliis, Mecbtildis. 377. n. d. vel etiam Adelheidis. LIBERI. Leopoldus III. Pulcher, Auftris Marchio V. de quo mox infra. Cui ad- jungunt aliqui Albertum Levem , fed fa- bulis duntaxat notum. 3^8- n - a. & Judi- tbam i qua virgo decedent. ibid. MARCHIO V. Leopoldus III. cognomento Pulcher, Ernefto patri fuccedit. 381. Henrico IV. non ftatim aperte adverfatur. 383* Ad- vocatus Collegii Canonicorum ad S. Ni¬ colai prope Paffavium a B. Altmanno, non fine ampla Complantatoris laude con- ftituitur. 387*. 38S- n. a. Rarisbome Henricum IV. inConventu Imperii adit; fed offenfus obftinato ejus confilio, bre¬ vi difcedit. 393. Eum difcedum ultu- rus Elenricus IV. cum copiis in Auftriam defcendit, & Leopoldum ad renovandum obfequium adigit. 394, Foeda per earn occalionem calumnia in Leopoldum con- Paus I. fifta, & a credulis Scriptoribus propaga- ta. 395. PontificLe caufe novo foede- re per B. Altmannum adftringitur. 396. Cum Hermanno Lucemburgico, ele&o Germanic Rege Auguftam Vindel. quam- quam incaffum obfidet. 396. HenricilV. partes Tulns palam ejurat. 397. Prin- cipatus Leopoldi ab irato idcirco Ccefare Bohemo Duci addicitur. Gravi igitur bello a Wratislao, Bohemia:Duce, Con- rado Moravia: Marchione, & Ottone Ra- tisbonenfium Epifcopo appetitus, 397. Maurbergenfi in pradio magnam cladem patitur. 398. Alice belli hujus caufa: a Scriptoribus afferri lolitte, parum veri- fimiles. 400. Reje&is poftea Bohemis, 399. 402. tranquilla fatis ufus Provin- cia, 421. Auftris res mire promovet. 422. Moritur An. 1096. 12. Odtobris. Principis titulo a Pafchali II. PP. ornatur. 422. Pulchri cognomentum ab eximia corporis fpecie : conftantia: laus. 422. Tidelijfimus in caufa S. Petri , & ditijjim us Marchio , aBertholdo Conftantienfi; Pius t & Devotus , ac rurfum Piijfirmis Marchio a B. Altmanno appellatus. 423. n. a. 388* n. a. CONJUX. Itha, incertum qua ftirpe nata 424. in Palaftinam peregrinatur. 437. In pugna cum Saracenis capta, aut obtrita. 438. Rumores de ea parum certi. 440. LIBERI. S. leopoldus IV. AuftrLe Marchio VI. de quo mox infra. Elisabetha, Ottocaro Styr. Marchioni nupta. 424. n. d. e. Mater Leopoldi Fords Styriae Marchionis. ibid. Dos a Leopoldo patre addita. ibid. n. d. Mor- tua ante An. 1107. 10. O&obr. fepuka Garftens. 424. n. e. 446. m b. Itha, Leutoldo, Marchioni Znoymenfi nupta: mariti calamitate affli&a: mor- tua 14. Aprilis. 425. n. H erbirgis, aliis Heilbirgis, &Gerbirgis difta, Borivojo, Bohemia: Duci, Znoyms nupta,& mariti exilio mifera. 426. Jaro- mirus ejus filius. ibid. Gottwicenfi Coe- nobio prsdium donat, & fub ejus Abba- tis cura poll mortem mariti vivit : mo¬ ritur 8-Junii poll An. 1125. ibid. n. b. Eu phemia, Conrado Hirfuto nupta cum dotePeilfteinenfis Comitatusrmortua 16. Junii. incertum quo anno, 427. n. a. Sophia, Henrico primum Carinthia: Du¬ ci. 427. n. turn Sighardo de Scalah Comiti nupta. ibid. Formbacenfi Coe- nobio fundos ad Merynam donat: ex Sig¬ hardo Comite relinquit filium Henricum: moritur 2.Maji, poft An.1132. ibid. n.b. C c c c Ri- INDEX I. Rjcharda, ut quidam volunt, Henrico Comiti de Stephaning nupra, allatis in dotis loco Ibfio, & Befenpeugo. 428. n. b. MARCHIO VL S. Leopoldus IV. natus Leopoldo Pul- chro, & Itha parentibus 29. Septembr. An. 1075. 372. Succeffit patri An. 1096. Peregrinos in Palaeftinam convenas an- nona, & argento juvat. 433. Contro¬ vert qutedam jura Cremifanenfibus re- ftituit. 434. Cruce fignacis inPalteftinam moventibus cantum argenci tribuit, quan¬ tum annuo CCC. militum ftipendio fuffi- ceret. 435. Matri quoque Itha: mareas CCC. addit in fubfidium Terra; landte. 436. Militaribus armis accingitur : 441. auxiliares Henrico IV. copiasKatisbonam adducit: 443. led abftradus eo a con- filio, clam e caftris fe fubducit. 444. Agnetem, FridericiHohenft'aufEi viduarn, Cbi ab Henrico V. Rege, Agnetis fratre, promiffam ducitConjugem, nuptiis Mel- licii celebratis. 44-3. Caftrum fibi, le- demque in monte Cetio conftruit. 443. Garftenfis Coenobii reformationem pro- movec. 447. Multa in farta teda Tem- plorum, multa in pauperum fubfidium expendit. 449. Nafcuntur Leopoldo A- dalbertus, & Leopoldus filii. 449. Quos non ita poll fecutus eft Otto, Frifingen- fis olim Epifcopus futurus. 455. Favet Gottwicenfibus: ibid. Mellicenfis Coe¬ nobii exemptionem promovet. Cujus Advocatus ipfe, & SuccelTores Auftrite Principes conftituuntur. 433. Author, confuaforque fit defignati ad Danubium Coenobii, poftea Ducumburgum trans- lati. 436. Mellicium nova, ampliftima- que dote auget. 457. Nato fiibinde Hen¬ rico filio, poftea Duce Auftria; creando, fiammeolum Agnetis Conjugis, aliquot abhinc annis vento abreptum, fufpenfum ex arbore, ac illtefum reperic, novam- que eo loci Ecclefiam Neuburgenfem se- dificat. 437. Collegium S. Floriani ab onere vedigalium per Riedmar.chiam li- j 3 . erat ' 458- Nafcitur Conradus illi fi¬ lms, Paffavienfis olim, ac deinde Salis- burgenfis Antiftes futurus. ibid. Bellum in Hungaros Auftriam incurfantes gerit: Caftrum Ferreum exurit. 439. Ottonem filium, adolefcentem, Neuburgenfis Ec- clefiae Prtepofitum renunciatj eique Pari- fios adLitterarum ftudia miffo, Opoldum Vicarium fubftituit. 461. Nafcitur Er- neftus filius. 461. SS. Reliquias ab Ot- t°ne filio allatas Leopoldus magno cum honore NeoburgenfiEcclefite infert. 462. Inter primes Imperii Candidatos adle- dus,Regium honorem modefte a fe amo- litur. 463. Ejus in Collegium S. Nico¬ lai extra Paflavium pia liberalitas. 464. Auxiliares copias Gurcenfi Epifcopo in Carinthiam; & Ratisbonenfi in Bavariam mittit. 467. Clauftro-Neoburgum Ca- nonicis Regularibus S. Auguftini tradit. 471. Ciftercienfes primus in Auftriam, Morimundo ex Gallia evocat, locumque in Satelbach, quern a S. Cruce deinceps appellandum vult,iis aflignar. 473. Con- troverfias quasdam cum Ccenobio S. Pe¬ tri Salisburgi ; & cum Reginmaro, Paf- favienfi'Epifcopo componit. 474. Tern- plum Cellar S. Maria; in Auftria fundat. 476. Clauftrum Neoburgenfe abfolvit. 477. Moritur An. 1136. 13. Novembris. 478. Ingens de eo opinio : Peculiars S> Petri jiiius : Vir Chrijlianijjirnus , ac Clerico- rum , & Pauperum Pater : Marcbio Pius, Mifericors > totus DEO ctevatns jam turn ap- peilatus. 478. n. b. c. d. Vitae brevia- rium : ortus, educatio; 479. Marchio- nacus Principia: Matrimonium, Conju- gii frudus Liberi XIX. pia eorundem educado. 480. Mira in regendaProvin- cia felicitas, belli pacisque ftudia. 481* Clementia, juftitia, pia in egentes, & Religiofos munificentia. 482. Mode- ftia, virtutesque cetera;. 483. Pietas in DEtIM, Divinique cultus ftudium. 484. Reddita pice ejus munificentia: a DEO premia. 483. Dignitati fute non deeft. 483. Nec publicte rei, quae fub eo ma¬ xima incrementa cepit. 486. Sepultura, & funeris honores : miracula ftatim a morte. 487. Refertur folenni ritu inter Sandos : arte, Templaque fub ejus no¬ mine DEO dicata : Dies feftus per Au¬ ftriam. 488* Innocentii II. PP. & alio- rum de Leopoldi probitate teftimonium. 489. Liberi ejus. 489. 490. 491. 49 2, Agnes Conjux nobiliflima, ac piiftima* 493- CONJUX. Agnes; HenricilV. Imp.filia, Soror Hen- rid V. Mater Conradi III. Avia Friderici I. Proavia Flenrici VI. & Philippi Germ- Regis: nupta priusFriderico HohenftauR fio, SueviaeDuci, ex quo Conradum W* poftea Regem, & Fridericum Ducem Sue- vite filios habuit. 443. 443. A prioris mariti morte S. Leopoldo in matrimo¬ nium data padis ad Ratisbonam nuptiis, 444. & Mellicii poftea celebratis. 443* Agenti in monte Cetio Velum vento ab¬ reptum, pluresque in annos divinitus il- Itelum. 446. 437. Agnetis rnira foecuti- ditas. 449. &c. MortuoS. Conjuge Vi¬ duam Innocentius II. PP. litteris folat« r - 489. Virtus ejus eximia. 493. Sepuu 3 INDEX I. ad latus S. Mariti Neoburgi: & quodam- modo honorum ejus parciceps. 494. LIBERI. AdalbertusII. natusAn. 1107. i^.Febr. 449. Armis accingitur. 464. Hedwi- gem, Almi, Hungarian Principis filiam, Bel* Cxci Regis fororem ducit Conju- gem. 469. Belam Cancum bello adver- lus Boricium juvat, 470. Patri piecate fimillimus, & Coenobiorum per Auftriam Advocacus a Patre conftitutus, fradba jam dudum valetudine, moritur 8. Novernb. An. 1137. 490. n. Deceftit fine liberis: fepulcur, uc opinio eft, ad S. Crucem. 490. n. a. Leopold us V. Largus, Marchio Au- ftrian VII. Dux Bavaria, de quo mox in¬ fra. Otto, natus An. 1109. <3. Decembr. 45'5. Pranpofitus Neuburgenfis a Patre nomina- tus, ad profequenda ftudia Parifios mit- titur. 461. SS. Reliquias fecum inde re- fert inAuftriam. 461. Ciftercienfem Or- dinem Morimundi in Gallia, cum Sociis XV. ample&itur. 464. Parifios iterum ad Theologian ftudium remittitur. 46^. Abbas Morimundi eligitur. 469. S. Leo- poldo Patri author fit, Ciftercienfes in Auftriam e Gallia evocandi. 472. Fit Frifingenfis Epifcopus. 497. n. a. Dam- na Frifingenfi Ecclefia: bello Bavarico fub Leopoldo; 506. & Henrico fratribus, Bavaria Ducibus, illata. 513. Otto in Palanftinam proficifcitur. 543. ejus hoc in itinere, 547. & bello Saracenico pe- ricula. 551. A Conrado III. Rege, fra- treque ad res Trajeftenfis, & Colonien- fis Ecclefian componendas affumitur. 559. Cetera de eodem Vid. P. II. Ind. Ilf. Henricus II. Marchio Auftrian VIII. & Dux Bavarian, de quo infra. Conradus, natus <3. Junii Anno 1118. 459. n. Parifiis dat operam litteris 471. 491. Ciftercienfem Ordinem ad S. Cru¬ cem in Auftria ample&itur. 49^. Ex Abbate S. Crucis fit Epifcopus PafTavien- fis. 556. Res ejus cum Gottwicenfi Ab¬ bate, & Reicherfpergenfi Pranpofito. 577. Variis Coenobiis beneficum fe pranftat. 558. Cetera de eo Vid. P. II. Ind. III. Ernest us IV. natus 1^. Augufti An. 1124. 461. n. b. 491. n.d. moritur 23. Januarii An. 1142. 491. n. d. 515. n. fepultus ad S. Crucem. 515. n. b. Bertha, nata An. mo. nupta Henrico Burggravio Ratisbonenfi e Comitibus de Stephaning, & Riettenburg An. 1153. mortua creditur An. 1141. & fepultaRa- tisbonan apud Scotos. 492. n. Pars I. Agnes, nata An. 1115. nupta Wladislao Polono, SilefiorumDuciAn 1134. mor¬ tua legitur 26. Sept. An. H39. 492. n. 503. n. a. Gertrudis, nata 23. Febr. An. 1119. nupta Wladislao Bohemian primum Duci, poftea Regi An. 1140. 503. n. b. ex quo Fridericum Bohemian Ducum, Primislaum Boh. Regem, & Albertum Salisburgenf. Archi-Epifcopum fuftulit filios. 492.n.d. Fundavit Coenobia VirginumTeplicenfe, & Doxanenfe: mortua eft An. 1151. fe- pulta Doxanan 5. Augufti. 492. n. d. Elisabeth a, nata i.Septembr. An. 1123. nupta Hermanno Thuringian Landgra- vio, de Winzeburg. An. 1142. in pri- mo partu extin&a An. 1143. 492. n. e. 530. n. c. Jutha, nata 14. Julii Anno 1126. nupta Wilhelmo Marchioni de Monteferrato Anno 1146. 533. n. b. Mater Bonifacii Marchionis. 493. n. a. Libcri VIII. in infantia defun&i. 492. n. a. MARCHIO VII. Leopoldius V. Largus, natus i. Ja¬ nuarii An. 1108. 449. n. c. armis accin¬ gitur. An. 1131. 468- n. d. Subfcribit cum Patre litteris Ccenobii S. Petri Sa- lisburg. 473. & fundationi Cellan S. Ma¬ rian. 476. n. Succedit Patri in regenda Auftria. 490. 495. Conjugem ducit Ma¬ riam, Sobieslai, Bohemian Ducis, filiam, nuptiis Olomuzii celebratis Anno 1138. 497. Dux Bavarian a Conrado III. Rege, defignatur, 498. quern Leopoldus in bellum Saxonicum afle&atur. <302. Ba¬ varian pofleftlonem adic. 503. Turban ei- dem in Bavaria enatan. Phalejum caftrum obfidet,<303. adventu Welfonis rejeftus. 504. Novum Ratisbonan periculum in- currit. 505. Earn urbem armis ad offi. cium revocat. 506. Bavariam cum Fri- fingenfi agro evaftat: in morbum inci- dit: moritur Altachii 18. O&obr. Anno 1141. 506. Largi cognomentum a gra¬ ta pofteritate accipit. 507. Beneficia Coe¬ nobiis S. Crucis, Zwetlenfi, Reicher- fpergenfi, Neoburgenfi, & Gottwicenfi pranftita. 507. Sepelitur ad S. Crucem. 508. Decelfit fine liberis. 508- n. 3. CONJUX. Maria, Sobieslai Bohemia: Ducis filia. 497 * 5 ° 8 * Hermanno poftea Carinthise Duci nupta. ibidem, n. a. C c cc 2 MAR- INDEX I. MARCHIO VIII. et ULTIMUS. HeNRICUS II. JoCHSOMIRGOTT, M- tus 2. Aprilis An. 1114. S. LeopoJdo, & Agnete parentibus. 457. armis accingi- turAn. 1130. 468. Marchiam peculia- rein, vivo patre, obtinec : per Minifte- riales fuos cum Mellicenfi Coenobio col- Ilditur. 474. 491. Qua in parte fedem naftus verofimiliter : quo ufus titulo. 510. 511. Leopoldo fratri defun&o fuc- cedit, AuftriseMarchioVIII. 510. Ger- trudem, Lotharii II. filiam, Henrici Su- perbi, Bavarian olim Ducis, Viduam, Henrici Leonis matrem ducit uxorem, ac per earn Bavaria; Ducatum fufcipit. 5x1. 512. CumWelfone, Henrici Leonis Tutore, bello colliditur : Bavariam fibi adverlantem vaftat. 512. Frifingam mce- nibus nudat: Dachavium evertit. 513. Gertrudem Conjugem ex primo partu extin&am amittit. 529. Ratisbonam ob- Fidet. 5-31. Cum Styris, & Hungaris bello implicatur. 532. GeyfeHungari* Regi, cui ob captum nuper Pofonium fufpedus erac, 533. Auftriam invaden- ti occurrit ad Leytham fluvium. 535. Poll anceps praftium , fuorum fuga & ipfe abreptus, Viennam fe recipit, 536. inftaurari jam coeptam. 537. Conradum III.Regem, ac fratrem inPalaeftinam co- mitatur. 543. Periculorum particeps & focius. 346. Ex bello Saracenico redic Conllantinopolim cum eodem : Flierofo- lymis pie luflratis, Damafci obfidioni in- tereft. 552. 553. Cum Theodora Com¬ nena, in Graecia fibi defponfa, in Au-<. ftriam redic. <355. Beneficus in Cceno- bia, 558. Conradum Regem adverfus Welfonem pugnantem fequitur. 559. 560. Eo Rege defundo, Bavaria pof- lefiio in controverfiam vocatur. 563. E- vocatus a Friderico I. German. Rege ad, Imperii conventum femel ac iterum: ne- gat legitime fe vocatum. 563. 564. In graflatores feditiofos arma expedit. 563. Bavaria; jure excidiffe declaratur. 564. Scotos, Benedidinos, Ratisbona Vien¬ nam evocat, iisque Ccenobium condit. 56^. Impofito Bavaris novo Duce, Hen¬ rico Leone, 565. induci tamen necdum poteft, uc parto legidmo jure fe abdica- ret. 566. Cetera Vid. P. II. Ind. I. CONJUGES. Gertrudis, Conjux I. Lotharii II. filia, Vidua Henrici Superbi, Bavaria:, ac Sa- xonis Ducis. 511. Henrico Leoni fiho perfuadec, ut Bavariam cedat Henrico Auftrio, vitricofuo: 511. ex partu mo- ritur 18. April. An. 1143. fepultaLuterae. 530. n. a. b. Theodora Comnena, Conjux II. nu» pta An. 1149. 555. n. b. Cetera Vid. P. II. Ind. I. INDEX II. TOPOGRAPHICUS Urbium, Oppidorum, Coenobiorum, Caftrorum, Pa- g'orumj Montium, Fluviorum in Auftria, vicinisque Pro- vinciis, quorum mentio in hac Annalium Parte I. occurrit. A. A Bernfee , olim Abria , & Aparinfeo, lacus, qui Auftriam fuperiorem a Sa- lisburgenfi Provincia dirimit. 136. Abftorff, ad lacum Atterfee in Auftria IU- periore, juris Mannfeenfis. ^15. Accusbach, hodie Agfpach, in Auftr. infer. Boreali, fupra Cremfium. 177. n> Adalethe. 474. n. Adalhartefperg, hodie Allertsberg, in Auftr. jnf. prope Ibfam ft. 452. n. Adelmannesbrunn, pagus olim Auftr. inf. m Marchfeld, cujus prscer nome.n nihil reliquum. 38o . n . AdelprechtesdorfF, hodie AfpersdorlF, ad confinia Moravia;. 475. n. ASnus, hodie Oenus, Inn, olim Hinn, A* 407. n. . Aiquinodium olim, hodie Fifchamiind, Ichamend oppidum Auftr. inf. infra Vien* nam, ad Filcha; ft. oftium. 41. n. Affelden, feu Campi patentes olim, cis, ul- traque Marcham fluvium. 122. n. Ageft. 277. n. Ahornica mons, in Wachovia Auftr. inf. Borealis. 177. n. Ala nova olim , prope Mannswerd infra Viennam. 41. n. Alarun. 328. n* INDEX n. Alberen. 302. Tale occurrit in Auftria inf. inter Anafum & Ibfam fl. pene in finibus ad fup. Auftr. Alberchburg, juris Cremifan. 140. n. Aleth, 477. n. Alharsdorff. 380- n. Allenchoven, hodie Alkofen, in Auftr. fup. ad Danubium fupra Lincium. 140. n. Almisvelt. 370. n. Alfa fluviol. propeViennam, qui vicoHer- ren-Als nomen dedit. 473. n. Altenburgum Coenobium Ord. S.Benedi&i in Auftr. inf. Boreali, prope Cambum fl. non procul Horna urbe. 531. Vid. Ind. m. Altenburgum oppidum, Teutfch-Altenburg, in Auftr. inf. prope Heimburgum urbem, Thermis aliquando nobile. 24. n. Amizinespach, rivus, prope Tulnam fl. for¬ te Anzbach. 314. n. Anafus, Anefus , Anifus , Anfeus , hodie Onafus,Enns fl. limes fere inter fuperio- rem, &inferiorem Auftriam Meridianam. 66. 149. 221. 22 S. Crucis Coenobium Ord. Ciftercienf. in Auftria inferiori. 473. Videlnd.III. 490. 495. 501. 506. 508. 514. 556. 558- 0. Crumpenau. 509. juris Zwetlenfis olim nra?dium. Chrunbinuzbuone. 372. infra Fifchamiin- de olim verfus Hungarian!. Cufus fl. 32. hodie Vagus, Waag fl. in fuper. Hung. Cynnenberga. 180. idem ac Czumburch. 172. Czedlmaringen. 457. n. hodie Aigen, ad Zedlmarinfpach rivulum, juris Mellicen- fis. D. D Anubius fl. Germania? olim in meridiem limes. 1. Darbinich fl. 346. n. Deferta Bojorum 4. in Pannonia fuperiore, ubi hodie Auftria?, & Hungarhe confinia ad Lacum Neufidlerfee. Dicuntia fl. Favianae propitiquus. 95. forte Liefting, vel Piefting fl. a gemino cor¬ nu fluvii Dicuncia didus. Donahgove, Tonagouwe, 315. n. pagus, feu Comitatus. Dornfpach. 477. 544. 558. n. non procul Vienna. Dornberg. 473. mons Dornbacho proxi* mus ad Alfam fl. 558. Draifma. 176. n. Draskirchen, Dreskirchen. 457. 477. 510. Oppidum Auftria; infer, ad Schwocham fl. prope Badenas. Drofche, Drofs. 474. n. in Boreali Auftria infer, inter Cremfam, & Cambum fl. Drumaw. 507. hodie Trumau, in Auftria inf. adTriefting fl. non procul Badenis- __ Durrinbach. 475. n. Diirnpach, in Boreali Auftr. inf. non procul Meylfau. Durra fl. 314. n. E. E Benberch. 477. n. mons inter Draskirch & Satelbach inf. Auftria?. Eberfperg, olim Eporefpurch, Ebilfperich, vulgo Ebelfperg, ad Trunam fl. fuper. Auftria?. 202. 275. 370. EchindorfF. 474. n. hodie Eggendorff* in Boreali Auftria inf. Eitzendorff. 371. 388* hodiedum occurric in fuperiore Auftria Boreali, in Mach- land, fuper Greinam urbem, prope Da¬ nubium caftrum Eitzendorff. Elegium. 41. n. prope Erlah ad Danubium in Auftria? inferioris fronte. Enzingen. 370. n. juris S.Florian. Collegia in Auftria fup. Eporeftall. 140. n. Eberftal-Zell. ad Aitter-' bach fl. fup. Auftria?. ^ INDEX II. Erdgaftegi. 179. ad Danubium fupra odium Erlafe fl. in Auftria inf. forte Ergeden circa RuprechtshofFen. • Erla, Herla, & Erlah. 514. n. Coenobium olim Yirginurn Ord. S. Benedi&i. Vid. ^ Ind. III. Erlafa, ErlafFa. d. 154. 162. 179. 256. ma¬ jor, & minor. 264. n. qui ad Widburg in Audria inf confluunt, & ad Pechlarn in Danubium le exonerant. Ernolatia. 42. n. Spital am Pirn, in confi- nio Auftria: Super. & Styria:. ErnsdorfF. 302. Etterwald. 409. olim ad Trunam d. Sup. Audria:. F. F Aviana,aliisFabiana, 92. 99. 106. 115. 154. 167. 367. 536. 538. olim Vindo- bona, hodie Vienna. De hac Vid. Ind. III. Ferreum Cadrum, hodie Vafvar, in Hun- garia. 479. n. Filckaha, Vifchaha, hodie Fifcha d. 132. 163. 342. 360. 535. 545'. n. qui Danu- bio mifcetur ad Filchamiind infra Vien- nam. Fifchamunde, Vifchahegemunde, vulgo Fi- fchament,Oppidum infer. Auftriae adDa¬ nubium infra Viennam : olim iEquino- u L bec -. 58. 59- Euphemia, uxorConradiHirfuti, filiaLeo- poldl Pulchri March. V. Vide Ind. I. Expeditiones Cruqefignatorum in Paladti- nam 431. graves Provinciis, qua trans- eundum erat. 432. Alia fub Godefrido, Duce Bullionio. 433. fub Conrado III. Rege. 542. F. F Abiana; Cohortis mentio ex lapidis in- fcriptione. 538- n. Fames in Norico. 216. 338. Faviana, ante S. Severini atatem Vindobo- na, hodie Vienna. 92. n. fames ex vati- cinio S. Severini depulfa. 94. 95. abdu- £ta inde a praedonibus pecora, ejus ope recuperata. 95. Mamertinus ejus oppidi Tribunus, ac Favianas poftea, ut vidp- tur, Epifcopus. 95. Religionis ardor in ea urbe per id tempus. 94. 115. Favia¬ na Rugorum Regis fidei a Romanis tra- dita. 98. Ccenobium S. Severini, ma- jus ceteris, prope earn urbem, 96. vi- ris illuftribus, fanftisque, 6c morteS. Se¬ verini, Noricorum Apoftoli, ibidem obi- ta infigne. 105. 106. 107. 115. a Fride- rico Rugorum Regis fratre direptum III. 6c a barbaris poftea everfum. 116. Fa¬ viana a Romanis , in Italiam migrantibus deferitur. 113. a barbaris in folicudinem verfa. 116. n. e. Faviana Epifcopatus inftauratur. 178. Favianas veteris fa- cella. 367. urbs ipfa Sec. XII. inftaura- ta. 511. Feletheus, alias Fava, Feva, 6c Febanus fcribi folitus, Rex Rugorum, Flaccitheo patri fuccedit. ioi.- Laureacenfes abdu- cere parat in Auftriam inferiorem, obni- tente S. Severino. 104. San&i hujus ad Feletheum fuprema monita. 106. captus ab Odoacro R. abducitur. 112. Flaccitheus, Rex Rugorum in Transdanu- bianaAuftria, a Gothis fecurus efte ju- betur S. Severini oraculo. 97. infidise illi ftrudfte divinicus ab eodem dete&se. 98. mors tranquilla ex ejusdem fan&i vatici- nio. 101. Flavianus T. Ampius, PannoniaPrceles. z$- S. Florianus M. Laureaci, 64. Princeps of¬ ficii ab ./Elio Cetio ex Auftria inferior! Laureacum ulcro properat, ab Aquilino Prxfide pro fide Chrifti excruciatus, A- nafo fluv. mergitur. 63. juvenis , qui S. Martyrem de ponte dejecit, prasfens fup- plicium. 66. Corpus facrum a Valeria matron^ fepultum. 66. ubi poftea Celia S. Floriani. 67. Reliquiae Romam prius; poll Cracoviam in Poloniam, non fine oftento mirabili translate. 67. quarum portio nuper ex Polonia ad .Edem S. Flo¬ riani in Auftriam rediit. 67. n. Patro- nus adverfus incendia, cum fociis MM- colitur IV. Maji. 67. S. Flo- INDEX III. S. Floriani Celia, feu Ccenobium ab Hun- garis vaftatur. 233. inftauracur a B. Alt- manno, 368. 369. & amotis fecularibus Canonicis, Regularibus S. Auguftini tra- ditur. 412. Collegii hujus pradia per Riedmarchiam a veftigalium onere per S. Leopoldum eximuncur. 458. Formbacenfe Bavaria: Coenobium, fundis, prsdiisque in Auftria donatur. 420. Glocknizio imprimis, Werda, & New- kirchio. 421. S. Fortunatus Aquilejenf. an inter Norici Apoftolos. 33. Forum Provinciale Tulnse, ad S. Hippoly- tum, in NovaCivitate habitum. 467. Francorum ad fidem converfio. 119. Fridericus, Felethei Rugorum Regis frater, a S. Severino morience acriter commoni- tus, 107. Favianenfe tamen ejus fan&i Monafterium, contra datam fidem, fta- tim ab ejus morte diripit. hi. fed prse- fenti fupplicio a Friderico, fratris filio occiditur. 112. Fridericus, Felethei Regis filius, vita: pe- riculum fubit a captivis. 101. fervatur a S. Severino. 102. Fridericum patruum occidit. 112. fugit ad Theodoricum Go- thorum Regem. ibid, perfidia ejus ab eodem Theodorico, jam Italia Rege ca- ftigata. ng. Fridericus Hohenftauffius fenior, DuxSue- via:, maritus prior Agnetis, poftea S. Leopoldo nupts. 443. 444. n. Fridericus Hohenftauffius Junior, DuxSue- viae, Agnetis filius, Regnum Germania: ambit. 462. Fridericus I. poftea Imp. Friderici Hohen- ftauffii junioris filius, Agnetis Nepos, Conradum III. Regem, ac patruum in Pakeftinam comitatur. 543. ejus in ea expedicione cauta prudentia. 547. fitRex Germanise. 562. Bavaros, Auftriacos- quePrincipes conciliare nititur. 562. va- rios ea de caufa conventus indicit. 563. 564. Henricum Auftrium, quod ad con¬ ventus eos accedere non fine caula vere- retur, excidifle Bavaria: principatu de- clarat. ^ 6 ^. Romam ad capeflendam Im¬ perii coronam proficifcitur. ibid. Redux inde, Henricum Leonem, invito Au- ftriaco, Bavaria: Ducem renunciat. 56-3. Bellum in Hungaros meditatur: led id confilium a Germania: Principibus non probatur 563. Fridericus Salisburg. Archi-Ep. & Vicarius Apoftolicus. 256. n. Fritigildis, Marcomannorum Regina, in- ftrui in fide Chrifti aS. Ambrofio petit, go. Froiza, Adalberti Auftria: Marchionis III. Conjux. Vide Indie. I. Fufius Geminus Sifcia eje&us, Pannonios iterum domat. 6. Furius Vi&orinus a Marcomannis csefus. 43. n. Furtius Rex Quadis a M. Aur. Antonino Aug. datus, fed ab iis rejedus. 47 . G. G AbiniusJ, Quadorum Rex inter epulas csefus. 78. Galerius Maximianus, cuiNoricum &Pan- nonia in partitione Imperii, cum Vale¬ ria, Diocletiani filia obvenerat, 61. vi- Hus primum in Perfide, mox vidtor, perlecutionem inChriftianos excitat: 62. impulfus a Romula matre: ibid. Diocle- tianum variis artibus idem ad confilium fle&it, 63. omnium Tyrannorum imma- niffimus. 70. Fit Auguftus : Severum, & Maximinum ; mox etiam Licinium in Imperii confortium Carnunti in Auftria cooptat : 71. perit Serdica: horrenda morte. 71. Gallorum Veterum Druides, Equites, Plebs, Religiones. 16. Sacrificia, Nuptise, Fu- nera, Aidificia, Veftes. 17. Garibaldus I. Dux Bajoarise. 123. cujus fi¬ lia Theodelinda. 123. a ChildebertoAu- ftrafise Rege gradu dejicitur. 126. Garibaldus II. Dux Bajoarise. 126. Garftenle Ccenobium primo Clericis fecula¬ ribus. 402. poftea Benedidtinis ab Otto- caro Marchione Styr. traditum. 446. Gebhardus Salzburg. Archi - Epifc. in fide S. Gregorii VII. PP. firmus. 383. Werf- fenfe, ac Frifacenfe caftrum munit. 391. Henricum IV. Imp. adit Ratisbona:. 392. in exilium ejicitur. 393. Gebhardus III. Ratisbon. Epifc. Conradi II. Regis frater, adverfus Hungaros excu. bare juflus. 346. Heimburgum in Au¬ ftria munit. 347. Hungarian) populatur. 349. pacem inter Henricum III. & An- dream Hung. R. componit. 353. fufpe- Hus Cselari in cuftodiam datur. 335. n. Gebhardus IV. Ratisbon. Ep. (deCosheim) ad Pechlariam in Auftria occiditur. 445. incertum an Henrici IV. voluntate, qui Ulricum Ep. eidem fubftituit. 443. n. Gebhardus Com. de Buige. 531. Generidus, Rom. Dux, Noricum confer- vat, &prsefidiis firmat. 85. Gerardus, Paflav. Ep. Laureacenfem Metro- polim inftaurat. 244. ejus mors. 247. Gerhohus, Abbas Gottwic. quorundam criminatione, gradu motus. 557. Gerhohus, Reicherfperg. Pnepofitus, vir acer, & infignis. 557* Germanise in meridiem limes Danubius. 1. Danubii accola: Germania: gentes, 10. n. Germania a Carolo M. 164. deinde a Ludovico Germanico in filios divifa. 198- ,Ger- INDEX III. Germanorum veterum religiones. io. Au- guria, & fuperftitiones: II. candor mo- rum , holpitalitas: caftitas, adulterii poe¬ na. ii. cibus, potus, veftitus, habita- tio. 12. Inftituta politica, bellica; fup. plicia. 13. connubiorum, & funerum ratio: mercatura, & agricultura. 14. vi- tia quaedam pene in laude pofita: otium nempe, aleae ftudium, potandi libido. 14. IS* Geroldus fenior, Bajoariae Comes, & Prae- fedus. 1S2. Dux adverfus Hunnos cum Erico relidus, 151. TheodoricumEp.in Carentaniam deducit. 158. ante pugnam in Hunnos caefus eft. 159. ejus in Coelo gloria, laudes cetera, lepultura. 160. Geroldus junior, Pannonici limitis Praefe- dus. 152. n. e. 174. n. d. 176. n. c. in Bajoariam revocatur. 178. n. b. Gertrudis, Conjux Wladislai Bohem. Du¬ ds, S. Leopoldi filia. Vide Ind. I. Gertrudis, Henrici Marchionis Auftr. VIII. Conjux. Vide Ind. I. Geyfa, DuxHungarorum, pater S. Stepha- ni Regis, erga Chriftianos benevolus. 2anubianam deducit. 10. varios libi po- pulos fabjicit. 10. bello appetitur a Ro¬ manis. 20. 21. ejus vires, artesquebel- licae.21. pacem cum iis fancit. 22. Quin- tiliiVari caput, ab Arminio miftum, ac¬ cipit. 30. Cum Arminio collifus, fugit, oratque auxilia a Romanis; fed non im¬ petrat. 31. aCatualdaRegno pulfas, fu¬ git in Noricum : 31. Ravennam Tiberii Aug. voluntate tranfit, ibique confene- fcit. 32. Marquardus de Schleinz. Nob. Auftr. 375- Martia, M. Aur. Commodi pellex, Chri- ftianis arnica. 50. MaximianusHerculeusAug. 60. privignam faam Conftantio Chloro dat conjugem. 61. Carnuntum venit. 71. S.Maximilianus M. Celejte natus in Styria : 54. ab Oranio Presbytero inftitutus, in Laureacenfi Eulalia ad Pontificatum eve- hitur : a Sixto II. Rom. Pontifice ordi- natur. 54. Celejam in patriam profe- dus, pro fide Chrifti teftimonium dicit fuo fanguine, fub Eulafio Pradide capi- te truncatus. 59. Saudi Corpus Qetin. gam prius, poftea Paflavium translatum. 59- . Maximinus Thrax Aug. vindos Romr. cives per Noricum Sirmium mittit. 53. Maximus Noricenlis, S. Severini Difcipull urfb viae duce, iter facit. 109. Meginfredus, Caroli M. cubicularius, & dux adverfus Hunnos. 149. Megingaudus Trevir. Archi-Ep. 287. Megingaudus, Aichftet. Epifc.quiS.CoIo- mannumM. terrse mandafle legitur. 308. Megingotus, WilhelmiMarchionis, ut vi- detur, filius, in Arrabone perit. 20^. Meginhelmus, Comes in Auftria inferiori, erga Tegernfeenfe Coenobium admodum beneficus. 281. n. Meinhardus, Pfeudo- Epifcopus Wirzbur- gi intrufus. 409. Mellicium Hungaris ereptum. 274. c6n- verfam aliqua fui parte in Collegium Ca¬ nonic. ftecularlum. 2j^. fedes Marchio- num. 278. 307. n. Salomon, Andreas R. Hungar. filius, fecuritatis ergo Melli¬ cium cum Matre mittitur. 361. Erneftus Marchio IV. praedium Wickendorff Mel- licenfibus donat. 378. Mutatur in Cce- nobium Ordin. S. Benedidi. 405. 406. eximitur a jurisdidione Epilcopi. 45s- S. Leopoldus, a cujus Majoribus condi- tum eft, 380. ejusque in Auftria fuccef- fores Principes Advocati conftituuntur. 455. Bafilica ejus ab Udalrico I. Paflav. Ep. confecratur : Coenobium ipfum am- {Jliffima dote aS.Leopoldo augetur. 4S7* Ejus jura a minifterialibus Henrici Mar- chionis, filii S. Leopoldi; ab Ulrico Be- renkirchio, 6c Reginmaro Paflav. Epifc. impetuntur, & vindicantur. 474. Michael, Ratisbon. Ep. in prselio adverfus Hungaros mirabiliter fervatus. 257. Miriifterialium in Auftria primamentio 379' MiUi INDEX in. Mifll Dominici fub Carolo M. 184. Moravia vaftatur ab Hungaris. 213. olim protenfa per fuperiorem Hungariam. 216. a Bohemis, & Bojariis direpca. 220. n. Moravi, alias Marahenfes, a Leopoldo Co¬ rnice vidi. 217. Archi-Epifcopum Joan- nem, cum duobusEpp. Benedido Sc Da- niele a Rom. Pontifice impetrant. 222. eorum querela?, & criminationes in Ba- joarios, ab his refutantur, & in Mora- vos retorquentur. 223. Moravi pacem per Legatos orant. 225. Moymarus fenior, Dux Moravorum, Pri- vinam Moravia ejicit. 178. Moymarus junior, Zwentibaldi I. Ducis Morav. filius. 216. cum Zwentibaldo II. fratre difcors. 217. fratrem obfidet. 218. criminatur apud Rom. Pontificem Bajoa- rios: Archi-Epifcopum genci fuse poftu- lat. 222. ejus calumniis refpondent Hat- tho Mogunt. Sc Bajoarhe Epp. 223. Municipium Rom. quid, Sc qua re a Colo- nia differat : quibus legibus Sc magiftra- tibus (it ufum. 28. n. MiinchdoriF, Monchdorff, Coenobio S. Cru- cis donacum. 558- Mutheim, infula, Gottwicenfi Coenobio data. 449. n. J^Aiflum , hodie Nifla in Servia. 99. Narfes, a Sophia Aug. offenfus, Longobar- dos in Italiam vocat. 124. n. Neuburgenfis Canonicorum Collegii exor¬ dia. Ecclefia erigi eo loco a S. Leopol¬ do coepta, ubi repertum conjugis Agne- tis flammeolum, tamdiu illa?fum. 457. Prepofitus loco, Otto, S. Leopoldi fi¬ lius , cum ejus Vicario Opoldo. 461. Otto Reliquias SS. Parifiis affert, lociBa- jfilicae inferendas. ibid. Canonicis Sa?cu- laribus, Regulares S. Auguftini fubfti- tuuntur, Prepofito B. Hartmanno , Brixi- nenfi poftea Epifcopo. 471. Clauftro- Neoburgum in fidem Roman. Pontificis, ac tutelam fufcipitur. 472. abfoluto a?di- ficio, Fundationis literis a S. Leopoldo ad perpetuitatem firmatur. 477. & ejus S. Corpore , Conjugisque Agnetis ibi condito honoratur. 487* 494- S. Nicolai Collegium Canonicorum prope Paffavium aB. Altmanno abfolvitur. 387. conftituto prediorum ejus, & fundorum per Auftriam Patrono Leopoldo Pulchro Marchione: a S. Leopoldo, ejus filio, Schwarzacenfi predio, & vineis ad Ibfe- burg donatur. 465. n. Nobiles Sa?c. XI. cognomen a caftris fuis ad nomen adfcribere incipiunt. 379. Noradinus, Sanguini Soldani filius, EdeR fam capit proditione civium. 549. Con- radi III. R. exercitum, in infidias pertra- dum, magna clade afficic. 550. Norici populi Iftriam incurfant. 6. in po- teftatem Romanorum veniunt. 7. 8- n. Norici limes. 1. 2. n. 8. n. Noricum olim Regnum fub Vocione R. 2. a Romanis fubadum. 6. 7. 8* contra Romanos refiellaverit. 22. Noricum Imperat. ipfi per Procuratores, & Prefides regebant. 28- ejus regendi forma fub Romanis. 28. 29. Bello Vitelliano partes Salvii Otho- nis tenuit: inde ad Vefpafianum tranfit. 35. Norici Juventus Rom. militiae adjun- gitur. 36. Norici Procuratores & Pre¬ sides: Petronius llrbicus, Tib. Jul.Can- didus, T. Prifernius, Partus Memmius, Baffaeus Rufus, Polemius Sebennus. 50. 51. Eulafius. 58* Aquilinus. 64. No¬ ricum fub Diocletiano in Noricum Ripen- fe, & Mediterraneum dividitur. 38. 60. Noricum fub GalerioMaximianoSS. Mar- tyrum ferax. 64. fub Licinio, deinde fub Conftantino M. 71. Noricum fub Pre- fedo Pretorii primum Illyrici; poftea Italia?. 73. Sub quo Prefes Norici Ri- penfisOfficium habebat, quod conftabat Principe Officii, Corniculario, Com- mentarienfi, Tabulariis. 73. Noricum fub Conftante Aug. 74. fub Conftantio ejus fratre, qui Arianam peftem in Nori¬ cum invexit. 75. Noricum fub Theo- dofio M. 80. fub Honorio a Scythis Ra- dagaifo. Duce. 82. a Gothis Alarico Re- ge, qui fibi Noricum poftulabat, vexa- tum. 83- 84* Servatum a Generido Ro¬ mano Prefide. 85- Fub Valentiniano II. Sc III. Augg. ab Hunnis, Alemannisque incurfatur. 86. 97. Norici Ripenfis fta- tus fub tempora S. Severini. 116. an Theodorico Italia? Regi parUerit. 117. infefliim a Longobardis 121. Hunnis tra- ditum. 12*3. Hunnis a Carolo M. ere- ptum. 151. ab Hungaris iterum magna fui parte oppreflum. 234. iidem Norico exadi fub Leopoldo I. Auftria? Marchio¬ ne. 274. Noricum urbs, quid rei. 121. Normannorum in Germaniam irruptio. 201. o. O Ctavianus Ca?far Pannoniam primus aggreditur. <3. Metulum urbem ob- fidet: ejus periculum. 5. n. Odoacer, Herulorum Rex in Italiam tran¬ fit, falutato Favianae S. Severino. 99. a quo Regnum Italia? ill! predicitur. 100. Ejedo Auguftulo, Italiam fibi vendicat. loo. Rugos in Auftria opprimit: Fele- theum R. captivum abducit : Romanos ex Norico in Italiam traducit. 112. Theo- doricum Goth. Regem adverfarium na- INDEX III. dus, vincitur, St Veronze fe includic. 113. expletur S. Severini de eo oracu- lum, parcito Italise dominatu occidicur. 114. Odoacrus, feu Audacrus, Dux adverfus Hunnos. 147. Omuntefpergze in Pannoma conventus Ar- nulphi R. cum Zwentibaldo. 212. Opoldus, Ecclefize Neuburgenfis Vicarius pro Octone, S. Leopoldi filio, Przepofi- tus. 461. Oppius Sabinus a Decebalo czefus. 36. Opporcunus, Mannfeenfis Abbas I. 135. n. Oreftes, Protedor Czefareanus. 100. n. OrrhulphusCom. de Hochenwart in Palze-. ftinam peregrinatur. 365. Ortilo, quis fuerit. 270. n. Orcliebus, Bafilienfis Ep. 565'. Ortomagus, Bulgar. Dux in Pannoniam ir- ruit. 175. Oftentum Arnolfo Vohburgico in Pannonize adieu objedum. 326. Oftrogothi in Pannonia. 89* Noricum me- diterraneum invadunt. 97. Suevos ad lacumPelfodis czedunt: eorum terras po- pulantur. 97. ex Pannonia digrediuntur. 99- , S. Othmari Aides Puppingte. 293. Sandi hujus Vaticinium S.Wolfgango factum. ibid. Otkarius Com. Reliquias S. Hippolyti in Auftriam inferiorem deferr. 136. Otto M. fit Rex Germanize. 243. Eberhar- do ejedo, Bertholfum ejus patruum Ba- varis Ducem dat : 245. eo defundo, Henricum fratrem fuum. 248- Ottonis M. res cum Luidolpho filio, & ejus foe- deratis. 248- Hungaros ab its evocatos ad internecionem delet. 253. S.Wolf- gangum ad Ratisbon. Epifcopatum pro- movet. 258. moritur. 260. Otto II. Imp. 61. turbata Imperii ejus ini- tia: Henricum II. Bavar. Ducum in cu- ftodiam dat. 61.. elapfum, obfeftiimque Trajedum in exilium mittit. 262. Pili- grinum Laureac. Sc S. Wolfgangum Ra¬ tisbon. Ep. beneficiis auget. 263. Bel- lum in Gallia, 263. Sc in Apulia geftum. 265. vi&us aGrzecis, captusque elabitur. 26^. renunciato lucceffore filio Ottone III. Romze moritur. 26^. Otto III. puer admodum Imperator accla- matur. 265'. Warino Colon. Archi-Ep. Sc Tutori ab Flenrico II. Bavarian Duce eripitur. 266. moritur. 299. Otto, Dux Saxon. Henrici Aucupis pater, oblatum fibi Regnum recufat. 236. Otto, Luidolphi filius, nepos Ottonis M. Dux Suevize, Henrico II. Duci Bavarize exuli fufficitur. 262. Otto, Carinthiac Dux, cum Ernefto, Leopol¬ di Marchionis filio in Italiam miflus. 299. Otto Dux Alemannize. 345”. OttoNorthemius, DuxBavarize, 363. Tu¬ tor Henrici IV. R. 364. ab eo per ca- lumniam dignitate motus. 368. Otto, Ratisbon. Ep. in Palzeftinam movet. 365. in Leopoldum Pulchrum Auftrize MarchionemV. cumBohemis fccderatus. 397. Sc Henrici IV. partibus addidus. 4°i. Otto, Frifing.Ep. S. Leopoldi Auftr. filius. Vide Ind. I. Otto de Witelfpach, Com. Palatinus Ba¬ varian, Leopoldo Auftrio, Bavaria; Du¬ ci, turbas ciet Ratisbonze. 506. Advo- cati Ecclefiarum munere, dato obfide fi¬ lio , abdicare le cogitur. 560. Otto ScConradusComitesDachavii StPha- lejze Leopoldo Auftrio, Bavar. Duci, fe opponunt. 503. Otto, Przepofitus Gottwici. 405. Otto, minoris Ecclefize Neuburgi Przepofi¬ tus. 457. Otto de Machland, Fundator Paumbgarten- berg. Sc Erlahenfis Coenobii. 509. 514. Otto de Mazaut, Minifterialis Henrici Mar¬ chionis , filii S. Leopoldi. 475. Ottocarus III. Marchio Styr. initium quod- dam Garftenfi poftea Ccenobio dat. 402. Ottocarus IV. Marchio Styrenfis Fundator Garftenlis Ccenobii Elifabethze Auftr. fi- lize Leopoldi Pulchri maritus. 446. Cle- ricos exefle Garftena jubet, Sc Ordinem S. Benedidi ibidem introduc'd, Vafallis Clericis ad idem inftitutum adadis. 447. 448- P. P Annonize antiquze ftatus. 3. 19. urbes Pannonia ante adventum Romanorum. 20. in fuperiorem, Sc inferiorem divifa. 38. a Germanis vaftatur. 52. a Quadis, Sc Sarmatis. <36. Pannonize Przefedi Va¬ lerius Meffalinus. 29. AEliusVerus, Se- primius Severus poftea Imp. 50. Dio Caffius. 19. Amantius. 69. Vites in Pannonia excoli permiflze a Probo Imp. 58. Pannonia Savia, Sc Pannonia Vale¬ ria diftindze. 60. 61. Carpi in Panno¬ niam tradudi. 61. Pannoniarum vices fubHunnis, 87. 88* Gothis, 89- Lan- gobardis. 121. Hunni eo redeunt. 125V Pannonia fuperior a Carolo M. occupa- tur. 151. Hungarorum in earn adven- tus. 210. Pannonii qui, Sc unde didi. 19. diftindi a Poeonibus : eorum mores, indoles, vita ratio. 19. a Romanis fubadi. 6. 7. 22. Paflavienfis EcclefizeEpifcopi: Vivolus. 134. Baldericus. 157. 162. Urolphus, Hatr to. 162. Reginherus. 171. I7 2 * I ^°* Richa- INDEX in. RIcharius. 22 Burchardus. 232. Ger- hardus. 244. Adalbertus. 248. Piligri- nus. 256. 260. 262. n. 263. n. 276. 2$2. Chriftianus. 282. 302. Berngerus, feu Benno. 312. 316. 318* 328. Engel- bertus. 346. 355. B. Altmannus. 366. &c. Udalricus I. 418. 456. Regimarus. 471. 474. Reginbertus. 497. Paulinus, Noricus, Tiburnia Epifcopus ab- fens eledus. 1x6. Paumgartenbergenfe Coenobium ab Ottone de Machland eredum: Ciftercienlibus ex S. Cruce eo dedudis tradicur. 514. n. Pechlaria, olim Areiape, Lex a Valenti- niano I. fcripta. 77. Peregrinus, Aquilejenfis Patriarcha. 565. n. Perhardus ad S. Florianum fua legat. 22^. Perngerus Comes. 434. Petovium in Norico. 88* captum a Maxi¬ mo tyranno. 8°- Hungarorum clade no- tum, 333. n. Petronella, Auftria oppidum. 41. 514. 539. n. Petrus, Rex Hungaria. 329. ejus ortus. 331. invifus Hungaris, in Gifelain Regi- nam injurius. 329. Auftriam populatur. 330. fugit ad Adalbertum Marchionem Auftria, affinem fuum : a quo Henrico III. Regi Germ, commendatus, 331. fo¬ lio rellituitur, 339. 342. ad ingenium reyerfus oculis orbatur, Sc moritur. 342. Pientius turbat clamore luo vim mirificam S. Severini. 109. Pierius Comes Romanos ex Norico in Ita- liam traducit. 113. Piligrinus, Laureac. Archi - Epifc. jura fibi confirmari per Auftriam poftuht. 256. Fridericum Salisbury. Archi-Epifcopum nadus amulum. ibid, ad 5000. homi- num in Pannonia facro fonte per fuos tingit. 259. S.Wolfgangum, Apoftolici operis adjutorem, Calari commendat. 257. Pallium a Benedido VII. PP. obti- net. 260. n. Pipara Salonina, Attali Marcomannorum Regis filia, Gallieni Aug. conjux. 56. Pippinus RexTaffilonem fibi fufpedum ha- bet: moritur. 138. Pippinus, Caroli M. filius, copias ex Italia . adverfus Hunnos ducit, cumque iis pro- fpere pugnat. 149. Hunnos, capta illo- rum regia ultra Tibifcum removet. 136. in partitione Regnorum prater Italiam, Burgundiam & Alemanniam, Bajoaria, Noricum, Pannonia illi addicitur : ejus mors. 164. S. Pirminii opera in condendis Coenobiis. 135. Pluvia falutaris M. Aur. Antonino preci- bus Chriftianorum militum impetrata. 47. Polheimius Gumpoldus ex Optim. Auftr, in Palaftinam proficifcitur. 543. Pars I. Pollenii Seveni, Norico Prafedi, caftiga- ta fievitia. 51. Pompejanus Dux adverfus Marcomannos. 43 - Pons navalis in ufus belli Hunnici. 154. Poppo, Trevir. Archi-Epifc. S. Leopoldi fi¬ lius. Vide Ind. I. Portius Septimius Rhatia oppofitus. 36. Pofonium a Germanis, duce Rapoldo, ca¬ ptum. 532. pretio ab Hungaris redem- ptum. 533. Prafedus Pratorio, quid. 72. quatuor fub Conftantino M. 72. Prafedus Claflis Arlapenfis & Maginenfis* 73. Prafedus claflis Hiftrica Carnunti, ac poftea Vindomana. ibid. Prafedus claflis Lauriacenfis. 73. n. Prafedus Legionis X. Vindomana. Pra¬ fedus Legion. XIV. Gemina. Carnunti. Prafedus Legionis II. Lauriaci. Pra- fedus Leg. Italics partis inferioris Len¬ til. 73. n. Prafides Norici Pratorio jure ufi : eorutn comitatus & officium. 29. Praga ab Henrico Aucupe R. capta. 241. Primutus, Norici Comes. 88* Prifca, Conjux Diocletiani Aug. incertum an Chriftiana, idolis immolare jufla. 64. Privina,Moravus,Treifma baptizatus. 178. Profugus ad Ratimarum, &. Salachonem Com. ibid. Caftrum Mosburg condit. 179. Procula, Faviana dives vidua a S. Severi- no reprehenfa. 94. Procurator Provincia, idem acPrales. 29. Procuratores Silva in Auftria. 509. Publius Silius Pannonios domat. 6. Pugna Roman, cum Marcomannis in glacie Danubii. 4^. Pulfzi, Hungarorum regulus, Ratisbona fufpenfus. 253. n. Putina, urbs olim famofa adverfusHunga- ros. 407. Q- Q lladi in Moravia, & Auftria Transda- nubiana. 10. unde iis nomen. i6. 157. n. Robertus "Wirzburg. Ep. 442. ab Henrico IV. ejedus. 443. n. Rodburga, venefica e patibulo fulpenfa. 219. Romanorum primus in Pannoniam, &No- ricum adventus. 5. 7. 8- in Trans-da- nubiana Auftria ad terrorem locati. 47. in Norico ad fummam paucitatem reda- di. 99. ex Norico revocantur. 113. Romanus, Gurcenfis Ep. 471. Romulus Auguftulus ab Odoacro R. cedere Italia coactus. 100. Romulus Comes in Norico. 88- Rudigerus de Pechlarn, Auftria; Marchio, quo tempore. 233. 234. 2^5. laus ejus a virtute militari. 234. Rudolphus, Dux SuevLe, adverfus Elenri- cum IV. Rex eledus. 390. ‘ Wirzbur- gum incaffum obfidet, Alemannis, Sc Franconibus ei adverfantibus. 392. an- ceps cum Henrico IV. pradium ad Stru- vam fl. 393. felicius adElftratn,nifi quod ex vulnere extindus fit. 395. Rudolphus de Perge ex Optim. Auftr. 379. Rugi, qui Sc quales 90. unde in Auftriam delati, 91. Rugilandia, in Auftria ulteriori. 112.113. 117. 122. n. S.Rupertus in Bajoariam venit. 132. ad fi¬ nes Pannonia; inferioris defeendit. 132. n. Laureacum redit: ibid, ftruda ad la- cum Walarium S. Petri ffide, Salisburg. Epilcopatui initium dat. 133. c .. , S - OAbaria in Pannonia. 69. 79. Sacella S. Petri, Pancratii, Sc Ruperti Fa- viante. 539. n. Sacrificium fuperftitiofum ex Leonibus in Danubium midis. 44. Salomon Rex Hung. Sponfus Sophia?, Hen- rici III. Imp. filia?. 260. Mellicium pro- fugus. 360. a S. Gregorio VII. PP. re¬ prehends. 374. Salaffi Romanis tributarii Sc rebelles. 4. 5. a Val. Meffala v-idi. 6. Salisburgenfis Dicecefis limites in Pannonia. 157. 158- n. Salisburgenf. Epifcopatus exordium a S. Ru- perto. 133. fit Archi- Epifcopatus. 157. 158- Samo Rex Vinidorum 127. offenfus a Fran¬ cis: vidus, vidorque colonias Slavicas in Auftriam fuperiorem mittit. 128. ma- gnis incommodis Francos afficit. 129. Sanguinus, Soldanus, Ithae Auftriaca; per- peram tributus filius. 439. Edeffam ca- pic 1 INDEX III. pit cumimmani ftragecivium. <>49. mo- ritur. 549. Sarola, aliis Gifela, Geifa:Hung. Ducis ft- lia, Wilhdmo Burgundico nupta, & mater Petri Regis. 331. Saroltha, Geifa: Conjux, aliis Beleknegini, maritum ChriftiAnis conciliat: militari alias indole femina. 258. Saxones pacem accipiunt a Carolo’M. qui- bus conditionibus. 161. a Moravis turpi- ter cadi. 193. ab Henrico IV. offenfi. 374. ancipiti pugna vi&i. 375. a Con- rado III. reconciliati. 512. Sciri. 91, + Sclagamarus Presbyter a Moravis ad Prin- cipatum adactus. 192. Scordifci 4. Pannonias debellant pro Roma¬ nis. 7. ScotenfisCcenobii Vienna: exordium, Sco- tis S. BenedidH Sodalibus Ratisbona ex- citis. 565. Seittenftetenfis Ccenobii Origo ab Udifcal- co de Sciile, & Reginberto de Hagenau. 451. Locus primo'in augia S. Viti Cano- nicis Sxcularibus; poftea D. Benedi&i So¬ dalibus in Seittenfteten datus : ibid, do- natur Tulbingenfi , & Griinenpachenfi prcedio : Fundatores ipfi cum forore & filia DEO fe ibi confecrant: Templum confecracur ab Udalrico I. Paftav. Epifc. Ildifcalci fratre ucerino: addicur ad do- tem Parochia Alpachii, & Ecclefae in Allertsberg, Biberbach, Chrenftetten, cum decimis inutraquelbfe fl. ripa: do- tem auxerunt Wichmannus, Magdeburg. Archi-Ep. Reinbertus Paffav. Ep. & He¬ lena, Udifcalci foror. 452. Leopoldus, primus loci Abbas, Gottwico accitus. ibid. Septimius Severus, Carnunti in Auftria Im- perator acclamatur. 51. Servatus Dux Rhaetise. 117. g. Severinus, NoricorumApoftolus, in Au- ftriam venit. 91. Aufturi, Comagenis, Faviana:, Laureaci, Bojoduri degit. 92. Aufturis cladem prcedicit. 92. Comage- nas divinitus conlervat. 93. Favianam invitatus 94. Proculce vidua: avaritiam reprehendit, famem depellit. 95-. Bur- gum, & ad Vineas precandi caufa fece- dit. 96. Faviance Monalterium, majus ceteris, condit. 96. Flaccitheum, Re- gcm Rugorum, periculi fecurum a Go- this pradtat. 97. arcanas pradonum in- fidias detegit. 98. Odoacro Regnum Ita¬ lic, adjedo annorum certo numero, prtedicit. 100. Gifam, Favae, feu Fele- thei Regis conjugem, injedo divinitus terrore, corrigit. 101. Bojodurenfes in Alemannos pugnantes fervat. 102. Lau- reacum deducit: quam urbem ipfam fuis meritis indemnem prxftat. 103. Fele- Pars I. theumR. a confilio abducendiLaureacen- fes avocat: 105. Favianam fe ipfe reci- pit: diem fibi lupremum praedicit. 105. 106. Suprema ejus adFeletheum R. ejus- que Conjugem, & fratrem monita, ac Vaticinia. 106. 107. Sanda ejus mors. 107. Sanditatis fama. 108. Vaticinia log- ProdigiaLaureaci, Quintanis, Cu- cullis, Juvavi patraca : oleum divinitus auget: candelas fine igne accendit: Da- nubio metas figit : locuftas, & rubigi- nem a fatis arcec : Silvinum, Presbyte- rum, ad vitam revocat, & volenti mor¬ tem donat. 109. Silveftrem urfum ad viam Maximo Noricenfi monftrandam evocat. 109. Ejus in morbos, ac da:- mones imperium. no. Vitse afperitas, humilitas, & charitas. 111. Corpus fan- di, tabis expers, in Italiam deportatum. H3. Sextilius Felix. 36. Sicharius, Legatus Francorum adSamonem Slavum. 128* Sicko, Albertum Skivam, Trevirenfibus infeftum, aftu opprimit. 289. Sigefridus, Mogunt. Archi-Ep. in Palsefti- nam movet. 365. Sigefridus Marchio , ex ’Com. de Blejen, agrum inter Fifcham , Leythamque ab Henrico III. accipit. 342. Sighardus, Patriarcha Aquilejenfis, ex Com. de Blejen, fundos quosdam in Auftria B. Altmanno, Paffav. Ep. vendit. 367. Sighardus Com. de Scala, captus fub Hen¬ rico IV. & occifus. 515. Sighardus Com. de Scalah, maritus pofte- rior Sophia: Auftr. Leopoldi Pulchri fi- liae. 427. Coenobio S. Petri Salisburgi donationem facit ad Alfam fluviolum pro- pe Dornberg. 473. moritur. 515. Sigovefus, Celtarum & Bojorum Dux in Bojohtemiam. 2. Sirmium, prima Pannonke ab Ortu civitas. 20. n. Sifcia, ab Odaviano Cadare capta, Roma¬ nos arce expellit, & rurfum capitur. 6. S. Quirino loci Epifc. & M. gloriofa. 6g. capta a Maximo tyranno. 8°* Sobieslaus, Dux Bohemia:, focer Leopoldi Largi, S. Leopoldi filii. 497. Sontius fl. pugna inter Odoacrum,&Theo- doricum Reges clarus. 113. Sophia, Henrici III. Imp. filia, Salomonis, Hung. Regis Conjux. 360. Sophia, filia Leopoldi Pulchri March. Auftr. V. Vide Ind. I. Speculunenfis Epifcopatus Laureacenfi Me- tropoli fubjedus. 162. Steinenkirchium in Auftriam deduda a S. Wolfgango colonia. 264. S. Stephanus, Rex Hungar. I. 297. a quo baptizatus. ibid. n. c. pro fide Chrifti Gg gg 2 ftre- INDEX III. ftrenue certat. 298* Conjux ejus, foror S. Henrici Imp. 298- coronam Regiam a Silveftro II. PP. cum Apoftolici titulo, juribusque fingularibus accipit. 298. Epi- Icopatus X. cum Strigonienfi Metropoli erigit. ibid. Eximia ejus in peregrinos benignitas. 319. Wernherum camen, Argentin. Ep. Conradi II. Imp. Conftan- tinopolim Legatum, tranfitu Hungarias prohibet. 320. in Auftriam copias im- mittit, qua de caufa. 321. S. Colomanni Corpus pia importunitare obtinet, fed brevi in Auftriam remittit. ibid. Inten- tati a Conrado II. Imp. belli periculum repente difcuflum. 322. 323. S. Emeri- cum filium ante fe in coelum prtemittit. 324. moritur. 328. Stiliconis fraudes, mors. 83. * Sturmio Abbas Fuld. Caduceator CaroliM. ad Taftilonem Bav. Ducem. 139. Styria, a Comitibus de Styra nomen tra- hit. 359. Marchiones Styriae Ottocarus III. 402. Ottocarus IV. 440. Leopol- dus Fortis. 466. Ottocarus V. 565. n. Styri cum Auftriacis bello collifi. 531. Suanehildis, neptis lltilonis Bavarias Ducis. m- . Suanehildis, Conjux Ernefti Auftr. March. IV. Vide Ind. I. Suevi Sennones. 10. Suevi in Pannoniam penetrant, vincuntur a Gothis. 97. SS. Syrus, & Eventius, an Laureaci Le¬ gem Chrifti annunciarint. 33. T. T AgmonI, familiari fuo S. Wolfgangus Epifcopatum vattcinatur. 294. Tarrunius Paternus Quados, & Marcoman- nos caedit. 48. Taftllol. Dux Bavarian Slavos vincit. I26.n. Taflilo II. nafcitur. 135. fit Dux Bavaria. 138. Paffavium aedificiis auget. 140. a Francis averfus, ad offtcium revocatur femel iterumque. 139. 141. a Roman. Pontifice abfterritus. 142. Defedtionem tertio parat, iterum abfterretur. 143. fidem rurfus violat : accufatur ab ipfis etiam Bojis, & condemnatur. 144. ex- authpratus, miferatione propinqui fan- guinis, in Monafterium detruditur. 145. fepulcura. 14S. Liberi Theodo & Theo- debertus. 144. 146. n. Tato, Rex Longobardorum, eos in Cam¬ pos patentes (Aff'eldep) deducit. 122. Taurifci, ubi. 4. a Dacis deleti. 4. 5. alii tributa negantRomanis. 4. 5. gens eranc Celtica. 18. Tegernleenle Coenobium praediis in Auftria donatur. 316. Teraffa, arx Adalbert! Com. Babenberg. 229. m Ccenobium verfa. 231. n. Teflera militaris in praelio contra Hunga- ros: K vye. 242. Thaculfus, Dux Sorabici limitis. 184- n. Theobaldus, S. Udalrici frater, eum ab ob- fidione liberat. 249. cadit in pugna con¬ tra Hungaros. 24:4. Theobaldus Marchio, Henricum V. R. ab Henrico IV. patre abftrahere nititur. 442. Theodebertus, Rex Auftrafias, Alemannos in Rhastia fibi fubjicit. 123. Theodebertus, Theodonis II. Bavarias Du¬ cis filius. 133. Theodemirus, RexOftrogothorum in Pan- - f nonia. 89* in terras Suevorum irrumpit. 97. in Orientem migrat. 97. Theodo I. Dux Bavarian, S. Emmeramum invitat. 130. Theodo II. Dux Bavarite, S.Rupertum Ra- tisbonas fufcipit. 131. amplos eidem fun- dos in Salzburgenfi tracfu tribuit. 132. Bavariam cum filiis partitur : Romam peregrinatur: moritur. 133. Theodora, Conjux II. Henrici March. Au- ftrise VIII. Vide Ind. I. Theodoricus RexOftrogothorum in Italiam movet : 113. ejus cum Odoacro R. ad Sontium ft. & Veronam pugna. 113.1x4. dominatum Italias cum eo partitur: pau- lo poft eundem occidit. 114. Rex Ita¬ lic factus, Pannonias, Rhxtias, Dalma¬ tia Prasfides conftituit. 117. Fridericum, Felethei R. Rugorum filium opprimit. 118. moritur. 121. Theodoricus Rex Auftrafias, Thuringos, & Saxones fubigit. 122. Leges Bajoariis de- difle creditur. 122. Theodoricus, Dux in Hunnos. 149. ejus copias a Saxonibus casfas. 1^4. Theodoricus Saxo Com. ab Henrico IV» bello appetitur. 442. Theodoricus Ep. ab Arnone Salzburg, Archi - Ep. & Geroldo Com. in Carentaniam de- ducitur. 158- Theodorus, Laureacenfis. 117. Pallium a Rom. Pontifice accipit. 120. 121. Theodorus, Hunnorum Caganus, Chriftia- nus, fedem inter Carnuntum, & Saba- riam a Carolo M. impetrat. 163. Thietmarus, alias Thyemo, Salisburgenf. Archi-Epifc. in Palaeftinam proficifcitur. 435. in odium fidei a Saracenis occidi- tur. 440. Thietmarus, Pfeudo - Epifcopus Paflav. in inferiore Auftria non receptus. 416. Thuringi, Bojodurenlibus infefti, & Lau- reacenfibus. 103. 105. n. Tiberius Casfar, Rhastiam, acNoricum fub¬ igit. 7. Pannoniam Scordifcorum ope¬ ra in Provinciam redigit. 7. ejus res in Germania. 20. Judicium de Maroboduo. 20. 21. a Carnunto in Marcomannos mo- INDEX III. movere cogitat. 22. Arcus triumphalis port: bellumPannonicumTiberio eredus. 24. S. Titus, Pauli Apoftoli Difcipulus, in Dal¬ matia. 34. Tolbiacenfe cum Alemannis prxlium , & vidoria Clodoveo R. Franc, divinitus concefla. 119. Toxo, Hungarorum Dux, Auftriam popu- latur. 25-3. Trajanus Aug. Decebali vidor. 37. Tribunus cohortis Aufturis. 73. n. Tri- bunus cohortis Bojoduro: ibid. Tribu¬ nus gentis Marcomannorum. 73. n. Tudun, Hunnorum princeps baptizatur: & a Fide iterum deficit. 156. Tulnx Conventus Principum. 275. Hu- lonum, feu FTocum pifeatus prope Tul- nam. 27^. Tulnenfes ab Hungaris, ipfis Bacchanalibus opprefli. 332. Tyranni in Pannonia: Ingenuus, Regillia- nus, Aureolus. 56. V. V Alentinianus I. Aug. Leges in Auftria condit. 77. munitionibus in Auftria Trans-danubiana excitatis Quados con- citat. 78. Carnunti bellum in Quados apparac: moritur. 79. S. Valentinus, Rhxtiarum Ep. n^. Valeria Aug. Diocletiani Aug. filia, Con- jux Galerii Maximiani, Pannonix Vale- rite nomen dat. 61. incertum an Chri- ftiana, facrificio idolorum polluitur. 64. Valerianus, Rhxtix & Norico Prxfedus, ' Imperator, & Auguftus acclamatur. 54. n. Valerius Meflalinus, Prxfedus Pannonix fub Augufto. 29. Vandali per Gallias in Hifpaniam fe infun- dunt. 82. Vannius Rex Quadorum. 32. S.Udalricus, Auguft. Ep. oblidetur a fadio- lis. 249. Luidolphum Ottonis M. filium a bello in patrem abfterret. 250. Augu- ftam Vindel. adverfusplungaros defendit. 2 $1. Udalricus I. Paftav. Ep.- Gottwicum Bene- didinis tradit. 418. Collegium Cano- nicorum (Ducumburgum poftea trans- latum) in infula Danubii condit. 456. Udalricus Ratisbon. Epife. ab Henrico IV. promotus. 443. Udalricus, Boleslai Ducis Bohem. frater, t a quo fumo pene enedus erat. 303. e fuga redux, Jaromirum, fratrem etiam fuum, principatu dejicit. 304. Udalricus Com. cum Richario Paftav. Ep. ad Moravos mittitur. 226. Udalricus de Cosheim, anathemate percuf- fus. 383* 384- n * Udalricus de Wolinftein , in Palxftinam peregrinatur. 434. Udalricus de Berenkirchen in jus vocatur. 475- Udalricus de Perneck a B. Bertholdo cor- redus. 526. Udalricus Abbas ad S. Lambertum in Styria ex Garften aflumptus. 448. n. Udalricus Abbas Glunicenlis ex Garftenfi- bus aflumptus. 448. n. Udifcalcus de Stilla, Fundat. Ccenob. Seit- tenftet. in quod fe ipfe, abdicatis rebus omnibus, abdidit. 451. Vendi populi in Norico, unde Vendo no¬ men , Germanine, an Slavic! fuerint ge¬ neris. 40. Vendum oppidum, aVindobona diverfum. 40. n. Vibilius, DuxHermundurorum Catualdam regno pellit. 32. S. Vidtorinus, Petovionenfis in Styria Ep. & Martyr. 70. Vienna fub Henrico , Marchione Auftrix VIII. inftauratur. 511. 540. ejus prima mentio fub hoc nomine. 537. olim enim Vindobona ; fxcuio poftea V. Faviana dicebatur, unde nomen Vienna urbi fa- dum. 542. Quae urbis prima magnitu- tlo, quis murorum ambitus : qua: fora urbi inclufa. 541. Templum primarium, fub honore & nomine S. Stephani confe- cratur. 544. aliaSacella jam olim ibi ere- da. 539. Palatium Principum per id tempus exftrui coeptum, in foro, cui ab Aula hodiedum nomen eft. 544. Vienna fluviolus. 542. M.Vindex cxfus aMarcomannis cum2oooo. Romanorum. 45. Vindobona, alias Vindomina, & Vindo- mana, fub M. Aurel. Antonino Aug. con- dita, vel inftaurata. 39. fit Municipium Romanum: unde nomen Vindobonx 39. 40. n. a Vendo oppido diftinguenda. 40. n. ejus fplendor, & amplitudo : ftatio claflis Iftricx. 40. M. Aur. Antoninus Aug. Vindobonx moritur. 49. Faviana poftea, 94. 538. & tandem Vienna di- da. ibid. Vites in Pannonia, fub Probo Aug. plan- tari coeptx. 58. Vivolus, alias Vivilo, Paflav. Ep. a Gre¬ gorio III. PP. confecratus. 134. apud Utilonem Bav. *Ducem receptum habuic. ibid. Unuguri ex gente Hunnorum. 209. Vocio, Rex Norici, Ariovifto Regi con. jugem dat fororem fuam. 2. Julium Cx- farem bello civil! juvat. 3. Urolphus, Lauriacenfis. 162. fitArchi-Ep. & Vicarius Apoftolicus: & 4. Epifcopa- tus inftaurat. 173. Gg gg 3 Ur- INDEX III. llrfus, S. Severini merico, ejus Difcipulo viam fternit. 109. Uta, Regina Arnulphi Imp. Conjux. 212. Utilo, alias Odilo, Dux Bavarke, Hilde- trudem Caroli Martelli filiam ducit con- jugem, ex qua Taffilonem II. fuftulit fk lium: Mannfeenfe Coenobium condit: a Francis vincitur. 135. llto, Frifing. Epifc. bello Hungarico perit. 232. w. Aidhofium ad Ibfam fl. olim Nivanho- vse nomine acceptum, & Frifing. Ec- clefias abOctonelll. Imp. collatum: 296. unde Bavaricum appelletur. ibid. Waldericus, Paflav. Ep. a Carolo M. mul- tis beneficiis audus. 157. 162. Waldhufii Collegium Canon, ab Ottone, & Walchuno deMachland eredum. 555". a Wernhero, Gottwic. Abbate fibi ven- dicatum. 557. Walemirus, Rex Oftrogoth. in Pannonia 89. in pugna adverfus Sciros cadit. 99. Walterus de Tobel. 509. Warmannus, Conftantienfis Ep. Erneftum II. Alemannise Ducem fepelic : Herrnan- num ejus fratrem Tub tutela habet. 326. Wecilo, alias Wernherus Comes. 325. Weihenftephanenfe Coenobium partem in- fulse Sachfingahg in Auftria obtinet. 316. Weinfperga oppidum a Conrado III. R, ca- pitur : mulierum ejus loci in maritos fi- des. 50^. Welfo, Dux Bavarke, exSuevia eo trans- latus. 368- in Saxones ftrenue pugnat. 376. ab Henrici IV. partibus^ recedic. 381. pacis author per Germanism : cum Henrico IV. Carfare in gratiam redit: 421. in Palaeftinam tendit. 435. Sara- cenorum impetum fuga vix evadit. 438. Hierofolymis luftratis, in Cypro obit. 440. ^Velfo, patruus, & tutor Henrici Leonis, poftea Bavarke Ducis, Leopoldum Au- flrium, Ducem Bavarite, ab obfidione Phalejas rejicit: cladem viciflim a Fride- rico Hohenftauffio, & Conrado III. R. paflus. 504. 505. Bavariam iterum ho- ftiliter incurrit. 512. Henrico Auftrio, Bavariae Duci infeftus. 532. a Rogerio Siculo adverfus Conradum III. pretio emptus, ad Flobergam tamen pugna fra- dus, minari definit. 559. Welfo, Dux Carinthke, 340. Befenbeu- gum ambit, ibidem, adverfus Hungaros mittitur. 349. fufpedaj in Cafarem fidei, in flore atatis extinguitur. 354. W elfenles Com. Arnoldus, & Wilhelmus. 280. n. Werinharius Com. Lauriaci prjevidere juf- fus. 148. n. Pannonici limitis Prtefe- dus. 152. n. Copias in Bohemanos du¬ cit. 163. W'erinharius, Engelfcalci March, filius di¬ re excruciatus. 203. Wernherus, Argentin. Epifc. Conftantino- polim Legatus, Pannonke aditu prohi- betur. 320. perltaliam eo iter facit. 321. Wernherus, Gottwic. Abbas S. Joannis iEdem facram Waldhufii fibi vendicat: a malevolis occiditur. 55-7. Wetteravienfium Comitum cum Baben- berg. diflrdia, mutuaeque clades. 228* S. Wiborada, Reclula ad S. Galium, ab Plungaris interfeda. 240. n. Wichmannus, Magdeburg. Archi- Ep. in Coenobium Seittenftet. munificus. 452. W'idemirus Rex Oftrogoth. in Pannonia. 89. in Italiam migrat. 99. Wilhelmus, Trajed. Epifc. in Pakeftinam abit. 365. Wilhelmus, Burgundicus, Geyfas Ducis gener, pater Petri Hungar. Regis. 331. focer Adalberti Auftrise Marchionis III. ejus familice Majores. 331. n. ■Wilhelmus, Thuringke Marchio, adver¬ fus Hungaros miftus ftrenue rem geric. 361. fame ad deditionem adadus, Gey- fx Regis fororem fibi defpondet: & mo- ritur. 362. Wilhelmus, Pidav. Com.BuIgarorum Du¬ cem in itinere capit. 436. adverfus Sara- cenos pugnat. 437. Wilhelmus Montisferrati Marchio, maritus Juthce, S. Leopoldi filke. 492. 493. n. Wilhelmi, & Engelfcalci‘fratrum, &Mar- chionum filii in Arbonem Marchionem infurgunt. 202. crudeliter muldantur. 203. 20