ANTIQUA ET NOVA. AN ri QU J JAPYDICA, HYPERBOREA,.CELTICA, PANNONICA, NORICA, ISTRICA,CARNICA,ROMANA,VANDALICA, GOTTMICA, LANGOBARDICA, SLAViCA, AVARICA, FRANCICA. NOV J GERMANICA, SLAVICA, FRANCICA, BAVARlCA, AUSTRIACA. INCLYTI DUGATUS CARNIOLI^ NNALES SACRO-PROPHANI. Aborbecondito ad noftram ul^ue setatem Per Annorum feriem Chronographice digcfti IN DUOS TpMOS. Cum antiquorumLocorumy Drhmm, Mojitium^ Fluviorum^ ^opulorum c, deßgnatione ChorO'graj^hkayUiillußraniU-veteraH^orkorum monimntain Afparatam conječiat Ex probacis plus centum Autheribus & plunmis MSS. Cartoph7lacijs ACCHRATE GOLLECTL T O M US L A MUNDO CONDITO AD ANNUM CHRISTI MILLESIMUM« Authors - JOANNE LUDpyiCO SCHÖNLEBEN, Cumiolo Labaccnfi SS. Theologiae Doflorc, Protojiofario Apoftolico. Sr.. ; .•■■ -• - i. .1 K ■ - » • ■ ' * - .V • r) n i* . LABACI, Sumpt.& Typis Joann. ßAPTisTiE Mavr Tjpographi oc Bibliopol^e. Anno Chrifti .M, DC. LXXXL JEmou^ feu Labaci Conditx MM. DCCCC. IV. Z) ET>lCATO RIA CELSISSIMIS PRINCIPIBUS, Reverendifsimis, Excellentifsimis, Illuftnisiiiiis, PerilIuftribus,Generofis,Magnificis,Nobilibus, Strenuis,&c. DD. DD. INCLYTI DUCATUS CARNIOLI^ PROCERIBUS, DOMINIS DOMIN LS GRjifiOSISSIMIS. ^^Dumbrata tenui Penicillo Patria LUCCJTJ^^^^^^^ dum veßri prenfat Vmbram PatrocinijX^/- f^imiPrmcipesJllußr^^^ Pa- trih Patres. G ARN 10 LIÄ inquam ANTIQUA & NOVA, qu^ hadenus ä condito mundo pluri-marum gentium migrationibus , culturis , ruinis , per adverfos pariter ac profperos fortune cafus jadata, quafi in delituit, fere Orbiignota, quia nullius unquam ca-lamo illuftrata, nunc fub aufpiciou^rö,meo labore in Lucem prodire geftit, ut innotefcat, Nullam vero CeW ambitiofiüs anhelat, quam V^raJfl, cum Majorum V^rorUM vetuftatemfanguinis^proaris &fbcis certami-na ^ illuftria & heroica facinora educit in publicum. Extrema eft hxc Germanias pars ad meridiem, & parva quidem tonus partis, fed jam olimmagnis, & memorandis inclaruit itiutationibus , qux pluribus Tomis fuppeditarent materi-am , fi majoresnoftricalamosseque tradaflent, acferrum : id quod vel ex hoc ipfo fynoptico Annalium volumine velut exungueleonemagnofcent,quilegerint. Primus egofecu-iorum omnium tenebrisinvolutamevolvo,&quantum meis conceffumeft viribus, illuftratam exhibeo. Majorem a pa-trocinio vcflro IjdCeTn accipiet, li conceflTum illi fuerit fubU/^^r^ nominis U^n conquiefcere. Quiddico braPmdXh, fentit de gloria patrocinii l^^r/,qui aliquid in eo non lion irradiatum fplcndoribus meditatur. Nifi fprte VW* braf?2 faciat Aquila V^ra ^ colore cxlefti, & csefareo redi-niitaDiademate,dam alas cx^\\c^t,ScA\\2ccVJflbrä tam illu- ftriseft,utquirquisfubearefugiumquxfient,undiquefe vir- tiitum veflrarUVB^miis^ & infignis beneficienti^ clarita-te, fentiat circumfufom. Frimiim igitur hoc Volumen An-nalium, fub veßro patrocioio, V^ro impend fcriptumDu-caliu^ri^Aqiulispronusfubraitto, ut ejus favorelate per orbeni, fiquid in eo LjUCIS^ nancifcitur obfcura antiquitas, ceu radiisfolaribusdiffundatur. Arnica foli eft aquila;explo-rat genuinam prolemad ejus fplendores. Partus hie meus, aiipotius vefler? SanMaboremeus^juret^g/^^rjquiaglo- xv^^veßras^ & Majorum vßrorumQXi^Xic^t, experiment tum non refugit^quia veritatis alTertxconfcientia fecurus.U-nicumreftat^quod voveo, ut me una cumlaboremeo , fub vmbram illußr^i^am Aquil^ veftrx, ac gratiofifsi- mum patrocinium accurrentem,illiscompledamioi bene- volenti^ argumentis,qux in alios gloriseU^X/r^ftudiofos difpertiri confueviftis. Gloriose omnino profufum cenfebo fudoremmeuminhocopere, & operam magnifice colloca-tam,fiasternum hoc voluntatis mexaddidifsimx 3 & duratu-rumobfequiiaucloramentum, Uö^^gratum efle perfpexe- ro. Vivetisineo P^/r/^P^f^/r^"/, viventmajores vi vent; & feri nepotes, dumMajorum fuorum for titer gefta relcgent, & fecuturam pofteritatem ad xmulationem accen-dent. Ego vero quos adhucSupericoncefferint dies, itayi-vam,ut glorias Sc imrnortalitatiU^'j'/r/nominis, celebrandce fi nonparfacultate/empertamenfmcerifsimoaffedu devo« tusperfeverem. DabamLabaciCalendisMaij, Anno I68q. Gelfitudd & IlluftriH: DD. VV, Submißjjmuf Servus & Capellams Joannes tuädvicus Schönlcben;' _____________ _ 5 ^^ + ************ * * * ^ * J JL Uflus a Celfiffimo & Reverendiffimo Dömino Domino JOSEPHÖ, ex Comitibus de Rabatta, PrincipeEpifcopo La-bacenfe, Legi egoinfraferiptus Operis, cuiTitulus, Carniolia Antiqua Neva Jeu InclytiDucatus Carniolii« Annales Sacroprophani Tomum Primum duas Partes comple<5lentem ä Reverendiffimo Domino Joanne LudovicoSchönleben,CarnioloLabacenfe SS.Theologise Do6tore,Protonota-rio Apoftolico, cornpofitum, & perlegi, nullo orthodoxae fidei, vel bonorum morum ofFendiculo repecto, vt proinde prselo digniflimum cenfeam : & pr^-tereafpondereaufirnjAuthoremhuticnontantumPatriae debitum fuum, quod ortu contraxitjipfamingeniofolaboreantiqüitati, quae fejam humanae fubtraxe-■rat memoriae, reftituendo, folvifle ^ Verum etiam plurium adiacentium Regio-numIncolasdevin6losfibireddidi{re: cumin hoc vno opere, quod in plurimis Hiftoricis, & Antiquarijs vel ipfo quaeütu dilficillimum feit, lečlu jucundiffimum efFecit. ItaPatriae calamorenatae aggratulando,itä Compatriotae applaudendo cenfebam. Labaciin Conventu D. V. Aüumptae 13. Očlobris 1679. Ff. Antonius Lazari, Ord. Min. Reg. Obfer. SS. Theologije Lečlor Generalis,& Gonfiftor: Labacenfis. APPROBATIO. I Isä per Nos Libri infcripti i Carniolia Antiqua ^'Novajfeu hclyti Duca-' tiis Camiolia Annales Sacnprophani ^ de Mandate Celfiflimi & Reverendiflimi ' Principis EpifcopiLabacenfis, &c. Per Admodum Reverendum Patrem Fr. An-' toniumLazari, Ord. Min. Reg. Obferv. SS. Theologias Ledorem Generalem, cenfurä, vt hocAuthoris eruditiflimi öpus, ad fingulare Patriae noftrae dectis & ornamentum in publicum edatur; authoritate qua fungimur ordinariä, licentiamconcedimus, & föculta-tcm. In quorum fidem &:c. Labaci ex Palatio Epifcopali 13,0£tob. 16"76. tiancifcus Jofephüs Garzaroll a GariarolIshofFen, SS. Theol: Doftor. Vicarius Generalis Labacenfis, pro Gelfifllmo & Reverendiffimo Pria-«ipe prdinaiio Lab^ceiifi, INDEX 5- S. IV. v. VI. vil. VIII. «o^ »o? ^ "«»s ^ ^ Sfr s &0» &«» S^ index titulorum APPARATUS, SEU PARTIS I. Apparatus äd Amaks Säcro-Prophanos. CAPUT L E Camiolia Antiqua, ejus llominibus, incolis, limitibus, fitu &c. pag. 7. §. I. Celticae notio, limites, populi &c. ejus pars Gerinania , Germanise Camiolia. pag. i o. §. II. Limites & divifio Illyrici, ejus olimpars Carniolia. pag. 13. §. III» Pannonix etymon , diyifio, limites, pars ejus dim pars Carniolia. ..... . • . pag. 17- Taurifdae notio, limites, & än aliqiiando Carniolia portio ? pag. 20. Norici notio, limites, diviiio, ejus pars olim pars Carnioliae. pap. 2.2. Iftriae notio j limites ^ cujus pars hodie pars Carnioliae. pag. 27. Japidis notio, limites, divifio, ejus fitus in hodicrna Carniol^. pag. 30. Carnis antiquae.nomen, limites , divifio, ejus pars olim pars Japidise, Sc'nunc CarniolijB. pag^ ^^^ Dalmati^antique,StLiburiiis limites, &an parsDalmati« aliquandopars hodiernjB Carniolia i p^g^ ^^^ Brevis colledio prxcedentium. paff ai' CAPUT II. E Antiqua pariter & novjE Carniolije Metropoli ^mona ejufque vero fitu. iEmona Vindicata, five Labaco Metropoli Carnioliae vetus iEmonxnomen jurealTer- . . . Pag.4f. jEmonx prima origö ex antiquis fcriptoribus. pao-. a De nomine ^monac. pag 47* De vetuftis Audoribus, qui^mons & Nauportimeminerunt. pag! as', .Emonamvcterem eflehodiernam Labacum folidis argumentis oftenditur! Argumenta ex antiquis Geographis. pag. j] Argumenta ex antiquis Hiftöi-icis. pa"'! cg! Argumenta ex antiquis Itinerariis. pa'^ffc! Argumenta ex antiquis Infcriptionibus. g--' Argumenta ex fenfu Recentiorum fcriptorum. pa^.' Dubiis fecus fentientium obviatur. p®' Unde&quomodoEpifcopi Civitatis Novazin Iftria, & quo jure aflumpfel rint titulum Epifcoporum iEmonenfium, p^o-. yj QuaoccafioneiEmona älafone condita. " I v CAPUT III. ' ° E Antiquaj Carnioli^ Vrbibus, Oppidis, Colöniis, manfionibus, vicis &c pag 86" I. Antiqua Carnioliae vrbes, Colonic, mänfiones, vici, populi. A^-ans, Alaul m, Ambifonti), Ambidravi, Ambilici, Amantini. pag 86" Lit. A. B. Arupiüm, Avendo, Bilbilis, Burnum. pag g g' Lit. C. E. F. L Corrodunum,Coletiani, Corinnium, Edeats, Enona,FlanoI T • w LatovicorumPr^torium,Longaticamanfio. p. 00 Lit. M. Magniana. Magnus vicus, Metulum, Mon^etium p/g- oa Lit. N. O. Nauportum Golonia,adNonum,Novidunum. Ocra vrbs. pag. §. IX. S. X. D 5. S. 5. T. II. III. IV. V. VI. VII. VIII. IX. X. §. XI» D 5. II. III. IV. V. A A D D Index Titulorum, s. VI. Lit, P. Q^JL. Ad Pirum.PolTeni. ad Publicanos. Pudnum. Quadrata.Romula, pag, I or. S. VII. Lit, S. Saloca. Segefte. Senia. ad Silanos. pag. 104. $. VIII, Lit. T. V. Tarfatica, Tafinemetuin, Tergefte, Terpo, Torgium, furres, Yendum. pag. 107. C A P U T IV. NtiqujE Camiolix, Montes, Huvi) lacus &cc. 5.1. Lit. A. Alpes. • pag. no. §. 11. L. A.B. AlbiusmonSjAlpiusmonSjAurazlacus.Bolliaflumen. pag. iif. §. III. Lit. C.Carvancamons,Carufadiusmons,ColapisfluY.Corcorasfluv.p. 116". S. IV. Lit. F. L. Frigidus fluvius, Lugea {pecus. pag. i zi. 5. V. Lit. N. Nauportus fluvius. pag. 1^4. S- VI. Lit. O. P. Ocramons. Phlygadius mons. Picis mons, pag. 131. 5. VII. Lit. S. T. Savus fluvius, Sontius fluvius, Timavus fluvuius. Tedanium flu-men. Tullusmons, pag. 134. CAPUT V. Ntiquanominalocorum Carnioli^e vicinoruni. S' I. Lit. A. B. Aguntum. Albici populi. Alicanum.Anamatia. Anafliim, Aquama. Aquae. Arrabo flu. AzelliajBaffiana Vrbs. Bathanatium. Badacum', Beloia via.Bononia. Brcgctium. Boiorum deferta, pag. i 35. 5. II. Lit. C. D. R G. Candobiana,Capedunum, Carnuntum. Celeia. Claudia. Da-cia. Flavium. Flexum. Gavanodurum. GalliaCifalpina. Gefodunum. Ge-facesnions.Graviacum. pag. 142. S. ill. Lit. H. I.L.Heortesvrbs,Idunum, JuliumCarnicura, Juliobona. Labeates. Laciacum. Lentia ripa. Lentudum. Loncium. pag. 145. IV. Lit. M. Madronum vallis. Maktum. Marinana vel Marcena cafl:ra. Mcneiana caftra. Montana caftra. Muroela. ad Muros. Murfia, Muifella, Mutila. S- V. Lit. N. O. Nefadium. Noreia. Noricum. Olimacum. Ovilabis. pag i ff. §. VI. Lit. P. Q^R. Pccentinum. Peifo vel Pelfo lacus.Polybianum. Promona vrbs. Quadrata. Ragando. Regius mons. Rhilpia. pag 160. S. VII. Lit. S.Sabatinca.Sala. SanticUm vel Sianticum.Savaria.Savarius fluvius Scara-bantia. Scordifci. Segefta. Sirmium. Sifcia, Solvenfe. Soragra. pag. 170. 5. VIII. Lit. T. V.Taurunum. Teurnia. Vacorium.Variana cafl:ra. Virunum. Vindo-bona. Vinundria. Vifontium. pag. 177. C A P U T VI. E antiquae Carnioliae populiš inquilinis Sc eorum migrationc. pag. 181. I. Aborigines Carnioliae veteris inquilini. pag. 18Z. §. II. Secundi Carniolia: inquilini Japydes. pag. 182. §. III. TertiainquilinorumCarniol. veterisnomenclaturaHyperborei. pag. 183. S. IV. An Scythiaenomenaliquando in Carnioliamextenfum. pag. 184. 5-V. QiwutiCarniolix veteris inquilini Celts. pag. 18 f. S. VI. Quinti Carniolix veteris inquilini Pannones. pag. 186". J. VII. SextiCarniolia: veteris inquilini Taurifci 6c Norici. pag. 185. S. VIII. SeptimiCarniolije veteris inquilini Romani. P^ig. ISI. §, IX. OdaviCarniolicE veterisinquilini Vandali. pag. 153. 5.x. Noni inquilini CarnioliacveterisGothi. pag. 154. $. XI. DecimiCarnioliaeveteris inquilini Langobardi. pag. 157. S- XII. Vtrum Suevi aliquando incoluerintCarnioliam. pag. 158. S. XIII. Vndecimi Carnioliae veteris inquilini Slavi. pag. 200. S. XIV. VndeVindis enatumSlavorumnomen. pag. 204. $. XV. Quando Slavi Carnioliam incolerc cjeperint. pag. 208. §. XVI. Duodecimi Carniolix veteris inquilini Avares & Hunni, pag. 210. S. XVII. Decimi tertii Carniolije veteris inquilini Franci. pag. 213. CAPUT VII. EantiquisInfcriptionibusCarnioliiE. pag. 214. S- I. Antique Infcriptiones, qux extant Labaci in vrbe,. heUn Pannonia svp Nouiaäurüi APPARATUS Ad Annales CarnioUce Sacra-Prophanos. CAPUT I. CARNIOLIAANTIQJIÄ, EJVS NOMINIBUS jNCOLIS^LIMlTlBUS, SITU, &c. Arniolia hodie Ducatüs AuftiiaePrirtcipumHaeteditäriüs, latifli-mo ,quo nunc extc^nditur ambitu j ab Oriente Slavoniam, & Cfoa-tiam, ab Occidente Forum Julij, & partem Carinthise; a meridie Hiftriam (cujus Iiodie magnam partem in fe coinple6litür) & Fk-naticummarisfinum,acLiburniam3 aSeptentrione Styriam,& Carintliiae partem attingit. Latitudo ejus a Meridie adSepten-trionemfunttriginta fere milliariaGermanica, qugeltalisfaciunt centum circiter. Sc viginti t Longitudo ab Oriente in Occidentem funt viginti quätuor Germanica, feu nonaginta fex Italica, computando juxta Romanos, quorum potiffimum hifto-rijsnitimur,prounomilliariGermanicoquatuor millia paiTuum. Komenclatura ejus liodierna prifcis feculis ignota. Primus, quodlia6lenus deprehenderim, Car-nioliam nominavit Paulus Warnefridi Diaconus Aquileienfis Langobardus , & Paui. Diacg proximepofteumEginliardus,quorumhicfubLudovicoPio circa annum $20. ^rac Cliriftianx, ille vero anno Chrifti 7(3 o. fub Defiderio ultimo in Italia Lango-bardorum Rege floruit. A Carnia Carnioliam plerique fluxiffe cfedunt * id quo jurefaciantinfradicemus. llniverfaliffimajuxta, & antiquiffima nuncupationea Gr3Ecisdi6laefl:Hyperborearegio,utia cum coeteris omnibus adScptentrionem tendentibus Provinciis, fi fides Cluverio, imo Straboni, quem allegat: Veteres Grce- clnver-Ger; corum Scriptores univerfasgentes Septcntrionales Scytharmn ^ ^ Celt^cythamm appel- Hb""."^'"' latiom ajfecerunt, qui vero ante hos adhuc eas. divifenmt ,fupra Euxinum, Ißmm, Ä~ ^ ^^^ driatkmn man colentes, Hyperhoreos dixere, ^ Sarmatas, e^ Arimaj^os. Ita quidem veteres Grseci, quomodo autem ipfimet Septentrionales appellaverint fuas patrias, id liačlenus compertum non eft, defe6lu Scriptorum. Cseterum es hoc ipfo loco patet alterum nomen Septentrionalibus terris attributum Scythias, & Celtofcy-thiae, ac demum Cekicse, quse quia appellationes univerfales erant, & totum com-prehendebant Septentrionem, fucceffive ab Hiftoricis major adliibita eft cura pro-priasquarumvis Regionum nomcnclaturas inveftigandi, & fuo unamquamque nomine appellandi. Eft tarnen magna adliuc inter veteres confufio, dum alij ve-tuftiffimo/alij medise getatis, alij deniq: noviflimO utuntur nomine, ut mirum non fit recentiores frequenter labi ob nominumpromifcuam ufurpationem, quod vel ex 8 Carniolicje AnUqU(e Arrian in ^^ unico hoc cxemplo liqiieat. Arrianus, & ex eo Author fupplementi in Q. Cur-vit.Aiex.ap. tium, fcriptum reliquit • poftquam Alexander Magnus TriballosinPeucemlnfu. grat. gent km pcpuUt j quss ad Danubium erat, venifle eo Legates etiam Germanorum, & ftiperbo refponfo lufilTe faftum Alexandri. Hue lod'vemrunt Legati a cateris Dann-ciuH^ ^^'^ücco/wj Syrmo Trihallomm Rege ^ atq:^ GermäniSy qui Joniumßnum incolunt num.3. Qmhminfidem,^amicinamHceptis,eGermanisqüaßvit. Qmdmmejjet in humanis rehm, quodpra cateris extimeßerent ? ratm nominisjui magnitudinem adillos, multoque etiam interim penetraße: idq^ ejje, quodprc^ caterisßhißrmidoloßtmßiterentur. Uli vero qmdpromlab Alexandra agebant, quodloca acceßu dijjicillima incokhant^ ipßumq^ ad alia lella intmtum viddant, timers fe illud ante omnia dixerunt, ne forte in fefe aliquando ca. lum rueret. 'Nihilmovit Älexandrumfuperhum Legatorum rej^onßum: iiaq^ nihilominm in amicitiami focietatemreceptos do?numremifit\ id tarnen elocutus, Germana s arro. straboi.7. gantesejje. EandemlegationemattingensStrabo,nonGermanos vocat Legates, Geogr. fedCeltas. IraditPtolomieusLagif.eademexpeditioiu Celtas^ qmAdriaticummareac. colunt, amicitia, atqj hoß^itijjungeTidi caußi Alex an drum adiilje, quos Rex comiter exa. ptos y quum interpocula rogajfet,qmdnameßet, quodmaximemetuerent ^ exißimans du čluroSj ipfmn: reßondijje ^ nihilnß, nequando coelum in fefe rueret. Ita vertit Philippus Guarin. Ve- Cluvetius, fecus ac Guarinus Veronenfis, qui pro Celtis Gallos pofuit. Wolfgan- Strab. Laz. gus Lazius hanc Legationem Suevis tribuit, & ijs quiderti, quos putat tempore A-lup.cit, lexandri M. Carnioliam incoluiffe, & quorum reliquise fint hodierni Gottfcheen-fes,adducitveroprofejornandemteftem,quodolimSueyi has terras coluerint; fed proculäfcopo Lazius aberrat ^ quiaprimo Jornandes nuipiam tradit, Suevos incoluiffe ad mare Adriaticum, licet dicat: Dalmatiis Suavia vicina erat, nec a Van. mnik multum dißahat. Suaviamautem dicere voluit Pannoniam Saviam, & hxQ joiiand.de fuit vicina Dalmatiss. linde etiam Jemand es errat limitesaffignans Suaviae, qui fueruntlimitesSuevise. Aitenim : Regio illa Suamrumah Oriente Bajobaros hakt^ ah occidente Francos, a meridie Burgundiones, aßeptentrione ^huringos. Hoc de Sue-via verum fit, non autem de Suavia, five Savia : ergo non accoluerunt mare Adria-ticumSuevi. Deinde Jornandes loquitur de temporibus Theodemiri Gothorum Regis 5 & Glycerij Imperatoris, inter quem, 6c Alexandrum Magnum očlingenti fluxerunt anni, quo temporis fpatio plurimse fuerunt gentium migrationes in hac Europseparte,6c forte tunc aliqua Suevorum coloniain has terras dučla fuerat. Straboni libentius affentior, qui ufus vetuftiore nuncupatione gentis non difcrevit S^n fuerintne Galli, an Germani ^ Gallos fuiffe contendit Clu verius, ex eo, quia apud cap.io. Strabonem eftnomenCeltarum, quafihsecvoxadfolos /pečlaret Gallos, imme-ideni ]. I. J^or fui, quod eodem libro tradiderit. Celtarum nomine quinque olim comprehenfcis eap-f. ßiijße validijßmas mtionef, Illyrios^ Germanos, Gallos, Hißanos, atq^ Britannos. Qua-reigiturcredit,Strabonem intellexifle Gallos j & non Germanos fub Celtarum vocabulo ? 11. Arriano, qui centum, 6c paucis aliquot annis Strabone junior efl;, ere-dendum erat, qui Celtarum univerfali vocabulo prastermiflb , fjpeciem digito monftravit, & Germanos fuiffe afferuit: quia primitus Gallos, & Germanos u-namfuiffenationem meminerat, fub communi Celtarum vocabulo, uti acurate advertit JuliusLipfius, quem fruftraerrorisredarguere conatur Cluverius, ut per piifi in pa magni ruinam fibi gradum paret ad gloriam. Allegans enim Lipfius neg.Trajan. Ülum locum Plinij Germaniam quamplurimce gentes, acpropeinßnita vcßitas inter ja-ceiitisßoli,tumFyrencem,Alpesjimmenßque alii monies^nißt his comparentur^muniunt^ Li^fm No- , &c. Ad quae Lipfius: Itane Vyrmaem, inter Germania terminos c^ßsd, latf Catmolice Antiques ApparatM Cap. L ^ lattillimfumpta, ut Gallias etiam comprehendat. Nec id novum e.H: ^ficnt Celtas eos pr'tj'd Graci communiter vocamnt ^ ftc Latmi modo Galtos alternant. Plura exemflct junt 3 fed hoc ^mtca htic apertijjimum, conßlatione ad Helviam : Vyrmeem Germa^ norim tranjitm mn inhihuitj vbi de gentium migraiione agit. Ecce ante PJinium vetuftiorem teftem Senecam, quod veteres Galli, & Germani eadem natio fiierit, viam. ledCluverins, hsec fciens fcfibeiis, bilem efFunditin Arriäiiüm, & Authorem fupplementiCurti),qu6d fub Celtarum nomine Germanos inteliexerint,cum ipie Cekas veteres fateatur Galios,& fruftrainvitis alijs Hiftoricis fejungat Gallos Veteresa veteribusGermanis. Senecse estaterecens erat memoriaGallorum,a qtiibus nondum centum annis Roma quietem obtinuerat, & lios Pyrenaeum tranfifie conftabat 3 appellavit tamen eos Germanos SeneCa, & Liviüs Gallos,quia Galli, & Germani eadem natio cenfebantur atitiquitus: fed mittamus ifta. Ex hocfaltemlocoapertecolligitur esndem gencem modo Celtarum, modo Ger-•manorum,modo Suevorum appellatione nuncupatam. Et illud quoque cer-tumeftCarniolamolimantiquifTimis temporibus diftam Hyperboream, & vt •puto etiam ex parte Japidiam, partem dein fuilTe Celticge, mox divifam in Japi-^iam, Pannoniam, quin & TaurKciam, & Noricum, dcmum vocari coepit pars -Illyrici,qu3snuncupatio Illyridi antiquas propria, ssque forte vetufta fuit,aG •Celticae,adpluresfenfimextenfaProvincias. Nomen Celticae demum ad par--tem Gallige Trans-RKenanae reftriČLum eft. III. NamIlIyricum,primitdsMacednnas, LiburnosPaniionios exclu* -fit,moxinclufit,etiam prseterPannonias Noricum, vt infra dicam : tandem eo redučla eft vox I]lyrici,vt aliud nonfonet, quam Liburniam Croatian!, & Dal-matiam, vt tradit exačlus Illyricarum rerum fcrutator Joannes Lucius. Poft con^ c.^. fine, ditam^monamparsCarnioliaehodiernae,quam aliqui ficcam nominantjfpe* ciali appellatione dičla eft Iftria 3 hac vetuftior vox Japidia fub Romanorum Imperio evanuit, & cnm Carfo mutatum nomen ex parte eft, Iftrise adhuc manet. Subinde Carnioliafaltem, quse vltra Labacum ad Orientem, & Sep», tentrionem protenditur, pars fuit Pannoniae Superioris, vnde Emona, feu La«« bacumaPtolomaeoinfinePannoniaeSuperiorisreponitur : Inter Italiam'Oerofub Norico, Pannonia ittrum civitas 'Emona. Quam efle hodiernam Labacum ex mul--tis argumenti s infra oftendam, quidquid Lazius, & alij incontrarium fentiant. Partem etiam Carnioli^e olimTaurifciae adfcriptam, & Norico,apudGeographos in confelTo eft. Quae vt clarius percipiantur, operas pretium fuerit, paucis expo-nere veteres Limites Celticae, Illyrici,Iftriae, Japidi3e,Pannoni3e Tauri-fcias, &c. Haec fingula bre viter, & quantum fatis compendium fcripturo, perftringam. B I. CeU lo CarnioU(^ Antiqued Appatatus S. L Celticce notio, Umites,populi, ^c. ejus pars Germania^ Qermanice Carniolia. I. Eltarum nomen vn- diftingui, a quibus tres populi or- ' de ortum fit,varia eft tum ducant 5 vel ergo debuiffet Appia- j A.uthorum opinio, num arguere erroris, vel ejus autJiori- 'Berofus Chaldaeus tatemnonadducere, cumadverfetur ! (cui fides haberetur, intentioni. Conatur nihilominus infra I nifi ab Annio Viter- iterum Appianum in fuam partem tra- bienfi fabuiarumconfercinatore editus, here cum ait: Sedquia Cdta ejusdem li- iemyUmverßegen^ git} Comer m Gallus poj uit coloniasfuas in tis Celtic ce OriginentyConditoremqy manife- regno, quodpoH Italia dičlaeH, regione ßifftmo colligitur argummto. Nufpiam le- Juam afuo nomine cognominavit, (^c. Ju- go apud Appianum, quod Illyrius fue'. balcondiditCeltiberosi paulo po.H Sa- g rit filius Celtae, nec locus fupra addu- ■moethes(^qui i^Dis)Celtas coloniasfunda- čtus ita fonat,fedexprefse Celtus Illy- vit\ nequequisquam illacetate ißo fapien- rius, Gala fratres ex Polyphemo nati. /ppian. lib. tior fuit. Appianus Graecus Scriptor Lazius putat a Gomero filio Japhet, de iiJync. ^ g,}Polyphemum exGalatea con- quem Galium cum Berofo nominat, o- juge Celtam, lllyrium, ^ GaUmßlios riginem trahere Celtas, Beigas, & Cim- JitfiepijJe^eofqueabSiciliadigrejjos imperi- bros,qui non folüm intra Rhenum, 'ta[fepopuliš,quiindeCelta jjllyriique Hifpaniamque,fed etiam in Alpibus 'Gallißint appellati. Addit mox : Ätque Italiae proximis vfque in Noricum , hcec inter plurimafahularum, qua hoc loco & Pannonias rerum potiti fint: fed refirrifilent, tnihimaximeprobantur. Vi- dum ex Gallo Guallum, & per fynco- detur igitur cenfere haec femifabulofa. pem Galium p* mox etiam ex "Welfcha laz. expendens Cluverius, de Poly- Guelta,Guelga,Belga, Kelta, & Cel- 'phemo,& Galatea putat fabulam elTe^ ta format, diftorta promit, quae non '^dmittit tame ex hoc colligi, quod Gal-Cprobes. Iii, & Germani, qui nomine Celtarum 11. Subfcribit ei tam en Cluverius, cip.7/'''' hic intelliguntur, & vna Illyrij ab anti- quod putet vocem (^alft'H/antiquitüs quiffimis mortalibus pro vnius, ejus- idem fuifle cum ^olfen/quodeftprp-demq^ generis, feu gentis nationibus ficifciCeltico,feuGermanicoIdiomate. fuerinthabiti.ApplaudoCluveriodum Miror,čurCeltascumfateaturadfcpte-GalloSj&Germanos antiquitus fub vno trionem fitos, & acre pati frigqs non i-Celtarum nomine appellatos aflerit, & gnoravit, non potius deduxerit a voce quidem ab ipfo Appiano fic acceptum Germanica J^ftlte/frigus: vt qui primo Celtarum nomen 3 ac proinde quaeAp- Hyperborei, id eft fupra Boream habi-pianus de Celtis narrat,tam de Germa- tantes appellati funt,poftmodum dice-nis, quam Gallis intelligenda effe, cüm rentur btC^Kaften/a Graecis-STe/^oiaLati. fuerint idem populus adhuc indiftin- nisCeltae,quarationeintclligcreturlo-člus. Sed miror tame Cluverium,quöd cus Julij Caef. quiipjoi u lingua Celtic, no- jd.c^^r. u non advertat apud Appianum tres fra- ' ßrX}alliappellanturX)chQh^t fane apud ' Cd- Caput L % I Celtičce Uniites, 11 ' Celtäskaec vox aliquid olim fignifica-^ fuo tempore > cum alias vm gens > J:e,cumdicaturpertinete ädpfopriam '& natio primitus fuerint. Quando linguam : nihil verö mägis illi affine vero hi Celtae tam Germani, quam eft,quamiKölta/.Kfllt? quodaudien- Galli in plures alias nationes fe fe di- tesRomaniexpreflerunt&ciliorivoca- viferint, & pluta diftindla nominä bulo pro Kalta, vel Calta Gallus. Sed fortiti fint, non facile quisquam di- vndecunque ortum fit Celtarum no- vinabit, nifi de paucis, vt fuo loco men, illud certum haberi debet, fub dicemus. Manferunt tarnen hx na- Vno hoc" eodemqu6 vocabulo olim tiones eriam divifae longo tempore, comprehenfos tam Germanos, quam fub priori vniverfali nomine, vel Ger- Gallos, donee fucceflu temporis fa6la manorum , vel Gallorum], & ömnes feparatione non tarn terrarum, quam vfurparünt eandem vetuftam lin- commerciorum , qui trans Rhenum guam Germanicam , prout ad Ion- Jiabitabant Galli tantummodö, & qui gum oftendunt, Lazius, Irenicus, Qu- iren. lib^i^ eis Rhenum Germaniappellaricoepe- verius,&c. ve^iib.i. ' runt : reftričla tarnenadhuc inter ipfos IV. Hinc eiiAimo ego Senones Gallos ad cfertamgentemnomenclatu- g Gallos, qui Segniam. denominarunt, räCeltarum. circa litus Adriatici maris olim ha- straboi4. III; Sträbo clare cognatos facit bitärunt, vere Germanos lingua, 6c Germanis Gallos, de his quippe agens, natione fuifle , quin 6c eos, qui. Ro- inquit: Superioribm temporibus quales mam occupärunt, & cum Romanis, fuerint, ex Germänorum adhm duranti- faspMn Italia congreffi funt, non alios bus confuetudinibm intelligimus. Nam fuifle, quam Germanos, licet folum natura,(^vitcewßitutisgenteshaß- appellarentur a Graecis Celtx, a La- müesfunt ^ cognatx inter fe, confinem tinis GalH , quia tunc nondum no- hahitantes regionem ,Rhenoflumijte dhi- men Germänorum , fed paulo ante fam. Julius item Caefar vocat apud Julij Caefaris tempora exortum fuit^ Dionem Marcomannis fimiles Gal- linde Tacitus: Gtrmania vocabulum de los yfmilesy ^ ejmdem gentis populos. recens, ^ nuper anditum : quae vero Germ. Diohift i. Dio ipfe, & Diogenes Laertius Ger- Galli contra Romanos gelTerunt du- vocat Celtas , quin imö Stra- dum ante JuliumCaefaremcontigere, vitphiioc bo anüquam Celticarri ad totum fep- Ac proinde merito antiquae Celtic» straboLi. teritrionem extendit ! In toto autem^ tribuiturparsLiburniae, Japidia, Tau- init. O'rbisambitu,quod adfeptentrionesvfque 'rifcia , Noricum, & Pannonia. ciuvsr 11; Herod, in äd extrma eH, vel ad Scythiam , vel ad verius addit totum Illyricum , cujm vSrran. Celtic am per tinet. Accedit,qu6d He> antiquißmi fines ( inquit inter rodotus Danubium apud Celtas o- Ißrum Alpes ^ Adriaticumquepclagf/Jf inptoiom. riri afferit, cujus origo citra dubium ^ inter Rhenum \ ac Mafam, ihdh?ßQ irc^r™' in Germania eft. Similiter Eratoft- amplitudo Illyrici non convenit anti- lup'auf^^^^ vno vocabulo Germanos , & quiffimis illis temporibus , quibus cit/iiiondu^ Gallos appellabat Celtas. Idem tra- Celticas nomen adhuc in vfu erat: jEiuSyW. Recentioribus Volaterra- fed ampliatum eft Illyricum firmato nus, Marlianus, Irenicus, Lazius, &c. jam Romano Imperio , vt bene docet Appianus in libro, cujus principium Joannes Lucius , & nos infra trade-joan.tue.i. extat, & quem Celticum appella- mus. Neque obftat quöd Baftarnae, J^Jj'l^^- vit, difčrte vocat Bojos Celtarum Peucini , & Scordifci in Illyrico ha-strabo i. % nationem , & de Celtis loquitur, vt bitaverint, qui fuiiTe Germani perlii- diftinčla natione a Gallis, nimirum bentur a Strabone , Athenaeo, Plimo, cap"!*!;?' B 2 12 CarnioUcje Antiqu(^ Apparatus quia hi populi fuerunt reliquiae Gallo-^ nas terras adierunt,in Afiamipfam pro- rum , feu Germanorum, quos Brenno Tečli, & Galatae poftmodum nominati duce Delphos profečlos fuo loco dice- funt, fuifTe vnam eandemque proge, mus, & in lllyrico confederunt exole- niem Celticam Germani idiomatis, o- fcente jam fenfim Celtarum appella- riginem trahentes ab Afchenace Japhc- tione, occupando terrasalienas. Hinc ti ex Gomero filio nepote, prout ipfi eft, quod de illis agens Livius vocet Hebraei fcriptores videntur agnofcerc «Jit'^ Gallos, cum verum adhuc inter Gallos, tefteCluverio,qui allegat Jofephum: Joftph.i;i. & Germanos difcrimen paffim, veli- Jfcbem&es condidit Afchena?>as, qui nunc eiuv«,!,,. gnoraretur, vel recens effet Livij acta- Rhegines appellantur aGracis. Hos Rhe^ te, qui Julio Casfaricoaevusfuit. Ipfe gines ( inquit Cluverius ) oportet tarnen Julius Caefar inter Germanos, & elTe Germanos, cum alibi nufpiam co-Gallos diftinguebat 3 vtpote qui expe- rum faciat mentionem Jofephus, & ali-ditionibus in illos populos fufceptis, v- bi non reperiatur nomenRheginorum. trosq^nofcere potuit, non quod tunc Quidni reperitur ? In vetuftis tabulis pleneadKuc diftinčli eflent lingua, & pro Ratisbonalegitur Rlieglno,&RIie-commercijs, fed quia fenfim incipie- ginoburgum, cujus forte totus tračlus bant,& lingua,&moribus difcrepare.B.olim eodem nomin,e appellabatur, & Tac lib de UndeTacitus: Ireveri^(i^Nervijcirca fuerit forte primaria Germanorum fe-Cerin.' ajfcäatiomm Germanica originis ultra des tempore Jofephi,quifubVefpafia-amhitioßjmt, tanquamfer hancgloriant no Im p. vixit. Jam ergo cum conftet, faiiguinis afimilitudine, inertia Gallo- tam Germanos , quam Gallös veteres rumfeparentur. Meminerant nempe ejasdem fuilTe originis, linguae , mo-Hli populi, omnes fe elTe originis Celti- ru m fub vno Celtarum nomine anti-cae Germanse, & portionem folum v- quitus comprehenfos, quin & Hifpa-nam commercio aliorum populorum, nos, & Britannos, vt vult Cluverius, Graecorum,& Latinorum linguam im6&Illyrios,vtidemputat,quosta-mutare, & mores: idcirco ambiebant men Ariftoteks excludit, vt colligitur d/hift!am. confervare nomen Germanorum,& ita ex ejus verbis: In lllyrico, dr* Ihracia, feparariaGallislicetcognatis. inEpiroAfiniparvihabentur,inScy^ V. Hue ipečtat quod bene obfer- thia vero, ^ Celticaprorfus nulli: facilc luver.ii. vavit Cluverius, ipfos illos Gallos,quos C concluditur , qui fuerint limites anti-Gaefatas appellabant, & vt Mercena- quae Celticae. Adnoftruminftitutum rios conducebant Romani fuiffe Ger- fatis fit, eam ineludere intra fines Germanos , & fub Germanorum vocabulo maniae, vt de Gallia, Hifpania, Britaii-in tabula marmorea Triumphorum nia,& veterilllyrico aliis curamrelin-Romanorumnominatos. Habitabant quamus. Porro Germaniaefines,aclihi inter Rhodanum, & Alpes, vbi ve- mites apud Pomponium Melam ros Gallos a Germanis diftinčlos alij au- funt: Germania hinc rips Rheni ufq^ue i.iv.iib.ai. thoresagnofcunt. Livius tamen Semi- adAlpes ^ameridieipftsalpibus^ab orientc Germanosappellavit. Nec verißmileeß, Sarmaticarum confinio gentium, quaß-ea tunc ad Galliam, inquit ^patuiße itine- ptentrionem jj^eäat, Oceani littore obdučla ra y utiq; cum, qute ad Fenninum ferunt, eB. Ergo a Meridie, quidquid ab Al-ohßptagentibmSemigermanisfuiJfent,(i^c. pibus feptentrionem refpicit, id totum Maneat ergo Germanos, & primos il- Germania olim fuit: videlicet Japidia, los Gallos, qui ante conftitutum Ro- Taurifcia, Noricum, Pannonia, qaas manum Imperium vario Marte pu- verfus orientem ad Sarmaticas gcntes gnaruntcumRomaniSjVariasperegri- feextendit. Non rcquiro alios termi- AOS^ cap. 14. Caput L%>L Celtic ce limites. 13 nos, quos nonnulli aflignant, inclu-^ niae occupeturabHungaris, non ided dendo iplain etiam Sarmatiam , & 'tamcn Hungaros Germanis adfcribi quod abfurdius eft, Hungaros adfcri- debere: ynde moderni Geographi a bendaGermanis,quiex toto alio coe- Germania fecludunt, quidquid Hun« lo ad Moeotidis plaudern prodierunt. garico Regno attribuitur. Patet etiam, LimitibusaMeladefignatiscorrefpon- Carnioliam noftram primo Celticae det Recentiorum quorundam opinio, partem fuifle, idque adhuc ante Ale- Siuin^ä^ ^neae Sylvio, & Peutingero funt Ger- xandri Magni aetatem, deinde Germa- irenic.1.1.' manias limites ab priente Dada,quae niae,nunquaminterruptojure (vt ex nuncdiciturTranfylvania, a meridie decurfu liquebit) ejusqu6 adhuc ho- Italia,ab occidente hodierna Gallia, a die Imperij membrum efTe, feptentrione Sarmatia, feu Polonia. Ex nemo eft, qui igno- quibus patet, licet pars aliqua Panno- ret. II. Limites^ S divifio lUyrici^ ejus olimpars CJRNIOLIJ. I Nde nomen traxerit Illyris, ^ de Scythis refert 5 Scytharumnomea uf. Piin.Tib.4. , five Illyricum, quod primo 'quequajue tranfiitin SarmataSy atq^Ger» ____'in regnum excrevit, m ox mams: nec aliis prifca illa Auravit appella^ plura regna comprehendit, res eft, vti /io, quam qui extremi gentium h arum, i-de aliis quoq- regionibus plane incerta. gmtipropecieteris mortalihus degunt. Ex Berofo Chaldaso ante nomen Illyridis, quibus elicitur, terras illas, quas Plinij Iftria,& Moefiafuam fortitae funt no- tempore occupabant Sarmatae, & Ger^ menclaturam, fic cnim ait apud Nau- mani quondam appellatas fub uno no-Sdvoi ckmm: Jnmi^i.afaluteal> aquüjpri. mine Scythiam : Poftmodum quid-i.Gen.i(j. ma omnium gentiumy ^ civitatumfun- quidScythiae olim fuerat in Sarmatiam data eHBahylonica Urbs. Ab exordio hu^ & Germaniam divifum; cum ergo an-jmjanuspater,alias Noa, mißt in Euro- tiquitüs IlliCridis latiflime fumptae re-fam, ^ Regem Sarmatiafecit Tuifconem g giones ad Scythiam pettinuiflent, neq^ aTanai ad Rhenumßuvium. Junäique unquam omnes Germaniae accenfae ßint Uli omnesfilii Ißri, ^ Mcefa cum fr a- fufllent, confequens eft, Illyridem no-trihm fuis ah Adula monte uß^ue ad Me- men Sarmatiae confecutam,priufquam ßmhriam Fonticam. Ex quibus verbis Illyris vocaretur. Neque hic cenfen-colligi polTet, ante appellationem Cel- dus eft errare Plinius , qui ufurpat no-tarum fuilTe appellationem Tuifco- men Germaniae , cum loquitur de annum , qui funt Germani, eofqne a Ta- tiquiffimis temporibus,quibus de Ger-nai fluvio ufque ad Rhenum domina- maniae nuncupatione adhuc nihil con-tos ( quia mons Adula eft ad fontem ftabat. Id enim facit per anticiptione, Rheni) jun6Hs Moefijs, quae nunc fub uti frequentius alii Hiftorici, adhibcn-Turcarum jugo BoflhajSc Servia appel- tes vocem fuo tempore notiorem , vcl lantur: aut faltem regiones plerafque ideo, quod fciret, antiquitus diverfiffi-Illyrici, ante exortum nomen Illyridis mas fuifleGermanorum appellationes j Sarmatiae vocabulo fuifle comprehen- fed quidquid fit de nomine Sarmatia 5 fas, cultorestamenearumTuifconis, id eertum eft , latius olim patuifle, .Iftri,& Moefae pofteritatem. Cuifufpi- quam fubfecutis temooribus, quodq^ cioni adftipulari videtur, quod Piinius hodie prorfus extindtum eft, vel reftri- B 3 itum CarnioU{je Antiqucje Apparatus. a:ümadPolomam,&contiguasregio-. III. Nunc limitesIllyrici,quipüo scyk^Ca. nes. Iftrisfaltemj&Moeriasnomen- varietate temporum diverfiffimi fue-^^ claturam prius extitifle,quamIllyridis, runt, inquiramus, Scylax CarianJen-, ex allegato Berofiloco videturcolligi: fis qui vixit 35-2. annis ante natum, fi ab Iftro Iftri, a Müefa Moefij fuerunt Chriftum: irlitium Illyrici facit a C«-appellati, quorum regiones poftmo- raunijs montibus 5 adHyllos vfque,Sc dum in Illyride funt computatas. Bulinos, deinde ad Amantios, & circa II. Porro nomen Illyridis Appia- orammaritimam ad Chaoniam vfqüe nus ex antiquorum fcriptis ab lllyrio extendit: Iftriam verö,& Libnrniam Polyphemi filio Geld fratre defum- prorfusexcludit ab Illyride. Similiter ptunv exiftimat, & ab eo plures alias Scliimnus Chius, qui floruit ante Chri^ gentes prÖpagatas fcribit. Verba ejus ftumannis centum, & quinquaginta: Afer.ib! ex nova Stcphani Gradij verfione 1i3ec quin & Dionyfius Afer, qui ad Ghrifti i^int. Famatenet Uly riorum cognomen ah natalem pervenit, Iftriam , öcLibur-lllyrioCy dopis Polyphemi filio demijpm: niam fejungunt ab Illyride. Strabo strabo ub. quippe Polypbemum ex. Galatea conjuge qui fub Tyberio Auguilo fcripfit circa 7-Geogr. Celt um, Uly rium , Gakmßliosjufce- annum Chrifti decimum nonum. In-piße eofque ah Sidlia digreffos imperitaße ß^ter alia fic habet: Docuimm in Illyrid populiš^ j^ui inde Celta, Illyrijque, ^ Gal- or a maritima eß Ißros, contermims Itd-lijunt appellati, e^Y-. Ulyrm deinde filios lia^ Carnis ^ Principesque noßros hodk Enchekum^AMhari'Um, Dardanmn, Me- Italia fines ad Volam ufque Ißria urbem dum, ^aulantem, Verrhehumque fuijß tra- protdiße, Tot a or a Jfiriceßadiorum dunt: filiasquoquePartharn^Daortam, 1300. fequitur lapodum oraßadiorum Daßaram, alias que: a quihus Taulantij, mille. Siti funt lapodes fi^h Alhio monte, Perrhehi, Enchelei, Autharij, Dar dani, quifinis efl Alpium admodum alto ac par-Partheni, Dajßaretij, Darfiique prodiere. tim äd Pannonios, ^ Ißrumpertingunt, Auta-rioPanmnium ,five Paojiagenitum, partim ad Adriam r hellicoßagens , fed ah Pceona autem Scordifium, Trihallum, Augüßo Cafare pro?-fm defatigata , S^c." qmhmitem cogiiomines populos hahemus. Notis compunčla funt corpora in moreen dz.Migiat. Difcordant ab Appiano alij apud La- reliquorum Illyriorum. Et plura dein-' zium,quiputant Illyrium fuiffe Cad- ceps , ex quibus colligitur mentehx mi filium Thebarum conditoris, qui ex ^ Strabonis fuiffe, limitem Illyrici Orien-PhoeniciainBoeotiam,indeinagrosIl- talem montes Ceraunios , occidenta-lyricostranfieritjfuo nomine gent em, leni vero finum Adriaticum , feu Jo-®ionem fignans. Utriusque gefta niurri , includendo Iftriam ( vti etiam plena funt fabnlis^ &vereor,vt Poly- fentit Palladius Fufcus Patavinus) fe- pdkd.Fufc. phemumideo veteres parentem fece- ptentrionalem Germaniam , meridia- Inyrkf^ rintCelti,6c Illyrij, ad exprimendam num lateraliter idem mare Adriatr-Germanorum potiffimum propenfio- cum, ötMacedoniam. Atque adeo nem in potum, quo vitio Polyphemus tam Japidiam, quam Iftriam inclufanl laboralTe ferturjGigas di£lus, quiaPrin- Illyridi. Aliter de ejus mente opina-ceps gentis. Cadmum vero, qui Eu- tur Lucius, qui putat Iftriam fuiffe tcr- Smi." ropam quaerens Draconis dentes femi- minum extrinfecum occidentalem lina vit , ex quibus nati homines mutuis lyriciab eoque vna cum Liburnia ex-fe,fevulneribusconfecefunt,ide6, quia clufam : Carnos item Italiae jam fub pr:ofe6l6 a prima geriti's origine Germa- Augufto credit adnumeratos: cum ta-ni? in ufu fuit, vt ab exterorum impetu men vel cx co potuiflet clarc perfpiec-fecuri; in feinet arma conyertcrent, rc mcntcm Strabonis, quod dicat: Ve Hbeg de nomine. ^ lHy. ih. 3. Caput L IL lUyrici limites. if lllyrkts igitur dicemlifumamm imVi;«;;/,^ terminisagens,inquit: Deinde CeMU- qute Ißrofunt Alpihufque contigm: inter- 'nij montts \ ah ijsflexm in Adriam. Hoc qtie, Italiam ^ Germaniamjacentia. In- magnofecejfu litorum acceptum, ^ vaße choant autem a lacu Vindelicorum , ^ quidem in latitudinem patens, qua pene- Rhatorum,<^ Toeniorum. Quidquid. trattamenvaflius. Illyricis vjque Terge* ergo a feptentrionali parte ad meri- ßum ^ caetera Gallicis halisque gentihui diem Italiam. verfus Alpibus conti- cingitur. Addit deinde: lergeßum in* guum eft, id totum fpečlabat fub Ti- tirno in ßnu Adriif ßtumfinit lllyricmn, berio Caeüare ad Illyricum. Vindelicia, Ergo ex; mente Melae totum litus A- RhaEtia,quidniergo, & Carni partim driae a Macedonia vfque Tergeftum Inalpini, partim Tranfalpini, & Alpi- lllyrico attribui debet, ergo etiam I- bus contigm, & multo magis Iftri, feil ftria. De Japidibus nulläm facit men- vthodie loquimur Iftriani, cum non- tionem. Commentator ejus Vadianus dum Iftri fuerint pars Italiae, vt exfu- Kaec ibi anneftit: Adrige primam oram perioribus ejus verbis apparet , vbi Macedones populi inhabitant, reliquam comment, dicebat Tßros conterminos Italia , ^ Dalmata, lllyrij Liburniy Ißn,vßj[ue Carnis. Imo Lucius Strabonem ex ma- ^ergeßumi quosMda communi lllyrico-la verfione allegat. Guarinus Veronen- ^ rum nomine cenfet. Re6le, diftinguit ab fis fuperiora verba Strabonis aliter le- IllyriisDalmatas, Liburnos, & Iftros: git,ac interpungit, nimirum: Diximm & niliilominus omnes illos nomineII- primos Illyricilitoris IßroseJß,Italiit,Car lyriorum cenfet ad mentem MelcE, nifquevicinos. Ecce Iftri in ipfo lllyrico qui loco citato diferte anumerans po- litoreprimi^ergolllyriciiquidquidfit pulosIllyrici,ait: Parthini,(^Dajfa^ Melacit de Carnis an tunc fuerint adjedli Italige, retce prima ejm tenent,ßquentia paulatim de quibus poftea fpeciatim agemus. Enchelice,Phaaces*. deindeßuntquospro- ^x ejusdem Strabonis fenfu Japodes prielllyricosvocant: tum Pyrei, ^ Li- diferte pronuncianturlllyrici, quinSc burni,Iflri. Ex quibus colligituran- ipfi Pannonij vfque ad Iftrum flumen, tiquam Illyridem multo reftričliorem feuDanubium protenfi,cum fubnečlat fuiffc, quam poftmodum a Romanis poft fuperiora Strabo: Reliquamplagam occupatam, dum vicinae illi Provinciae Pannonii obtinent, ußque ad Segefiicam at, fenfim accederent. Similia fere habet ^^ queßrum^adSeptentrionematqueOrien-QVlinms , qui sevo Vefpafiani, Anno cap.W.' ' tem , quia fciebat Danubium a Septen- Chrifti So. floruit, trione cur vari in Orientem: includit to- V. Sequenti feculo, videlicet An- tum tračlum ab alpibus ( intra & extra no Chrifti 130. vixit, fub Trajano, & quas etiam Carni ) penes Danubium, poft fub Hadriano, cujus Magifter Epi- feu Iftrum vfque ad orientem, vt de Ii- ftolarum erat, Suetonius Tranquillus ^ mite occidentaliSc Septentrionalinihil hic paucis verbis limites Illyrici com- rij. amplius poffimus dubitare. Hos ergo plexus eft. Ait enim in Tiberio: P(?;[yf- limites lllyricum habuit fub Tiberio. verantiagrandepretium tulit, totolllyri- Verofimile multis annis ante in hanc co, quod inter Italiam ^ regnumqueNori- amplitudinem crevifTe , neque aliter cum ,i^'Jhraciam Macedoniam^in- quam ampliatä Romanorum pptentiä, ter que Danubiumflumen, <^ßnum maris Vti ex Chronologia liquebit. Adriaticipatet ,perdomito, ^ in deditio-Meiaiiba. IV. Pomponius Mela proximc Non laboro an Provinciae, ad Strabonis aetatem vixit temporibus quas hoc loco in lllyricum claudit Sue- Claudij Augufti poft natum Chriftum tonius, habuerint nomen Illyrici priuf- quinquagefimo fexto, Hic de Illyrici racii interfedißant, qua aUdriatica Cerium Lazius , & alii fupponunt ef- fmu in Pontumufqueperveniat, cujus par. fe Calenberg fupra Viemiam , quill- tes in Aquilonem fieBantes inter Iflrum cet fubinde interruptus longo tra^u r^iontefq-, conßunt. In Auflrum verdGr<^. in Styriam protenditur, mdeque ex- ciatellmy&c.inmedioautemPceonia,& currit in Camioliam per ambages, LcCefa tata,hujuslatereutroq^Jn'fbra. cujus fortaffc terminus eft prope La- ciamquidem Rhodopepropinquus&fuh- bacum eodem nomine mfigmtus , & iimisfanemomeHpoßlhmum: alteraex Calenberg diftus Germanis. E cu- tarteadfeptentrionemoralllyrica,&Au. jus regione ftatim prodeunt aliimon« garitarumregio.&Dardanica. Sedhic tes , qui in Carinthiam protenfi ab eft veterisPoeonise Titus,ex qua Panno- ß vna parte illam fccernunta Carniolia, nia poftea recentior colonias & nomen ab altera vero Carniam , & Forum Ju- accepit: Unde & ipfe Strabo de Poeo- lij, quos demum Alpibus contiguos nibus, äc Pannoniis velut diftinčlis po- ad Albium montem in veteri Japidia Appian.in puüsagit. CkrMn hanc rem Appia- continuari videmus : & hi vno vo- nus : Poeones natio funt ad Ißrum ingens, cabulo mons Carvancas appellati funt. in longum ilU quidem abjapidibmad Dar- Cujus nominis adhuc propc Salisbur- ^anos porreäa, a Romanis appellati Pa^- gum extare montem notat Megife- nonii, ^pars Illyrici crediti, eaq-^ de cau~ rus. Poft montem Carvancam eft fares lllyricasexequenti mihi nullo modo alius mons , Ocra , cujus traftus a pratermittendi. Magnagenticlaritudo oh Pannonibus ad Carnos protenfus , & Jgrianqs ah ea profiles , quorum opera forte vlterius , vt infra dicam ^ nifi multo prceßantijfma in hellufuity Philippo fit idem cum Carvanca. Porrö infe, Jlexamlro. Macedonihm navata, Peso, rior Pannonia fic ab eodem Ptolomaeo "?■ nesetenim Uli ex Inferiore Poeonia funt II- circumfcribitur : - ^erminatur ah occa- lyrior^mcolonia. PoßremaQorneliomalt fufuperiori Pannonia a divertigio Na» geflgminexpeditione adverfmhancgentem rahonisßuvii : a meridie parte lllyridis^ ingensjerrpr nniverfamltaliam incejjerat, C.qu(e a dičlo limite tifque ad ßexum. eB ^fegniores poßea diu Confulesad ducen^ Danuhii , juxt a quem divertitur Satis, dum contra Poeones ^ecit. ßuvim. Ä feptentrione autem , ah II. Cseterüm limites Pannoniss an- orimte terminatur eaparte Danuhii, qua tequamRoinanispäreret^nulluSjquod eH a divertigio Narahonisßuvii , ufque fciam, authorum clare defcripfit. No- ad Sai divertigium Fluvius Narabo tius ejus nomenfačlum eft cum jugum eft is,quem hodie Rabam appellant pe- Sif;!''"'^' Plinius adMeri- nesjaurinum, Saus vero, vel Savus no- . diem ei affignat limkemJlpiumjugaper bis notiffimus, cujus origo in Carniolia. medium lllyricum a feptentrione ad meri- III. Habemus ergo nunc limites diem verfa : ad orientem Maefiam , ad vtriufq- Pannoniae, quae tunc primum occidentem Noricum 5 vt patet legen- dici coeperunt Pannonia Orientalis, öc ti. Ptolomaeus feorfim fuperiorem Occidentalis, quandoRomanumIm,. & Inferiorem defcripfit 5 ait quippe: perium divifum eft,& novam Romam Con- cap.ay, Ptol. Hb 3. cap.i^ Caput I. III. Pannoni(e limtfes. Conftantinöpolim Caefares habltare^ tiam lufficiunt: Savia tlifU Saimniy ^ coep erunt. Sub Arcadia, & Honorio 'quo nömen am fit ^fita, ubi Liburnia Auguftis fačla eft divifio Illyrici in O- Corre&orem tiujm Mempo^ Tientale , & Occidentale , vt teftatur lis erat Sifcidnd.aU Vrovincic^ thefaurm Pa_ncir.c6. Paticirolus ! fed multo ante vidctur reponebatur^cmpraeratPreepryßmthefaü* imp.occid' ipfa Pannonia in fe divifa, in p rimam & roi^m Sifdanor'U Sahjix Mnc^patus. Hit fecundam, ac rurfum inValenam,& etiamProcuratorwdnetaS^ciäneefubCo-* Saviam, & Interamnenfem. Valeria mite largitkmm m'dmtSpet'tMNurabat, di6la eft pars inferioris Sty rise , quae Saviam,!^ VannöniamßtUnää^limitet iiunc Slavonia eft , 6c Ungariae p ars in- Romani Imperij, -unm Dux tarn plurihuš ter Dravum, & Danubium 3 alij pu- numeris tuebatur , dr" alius VanmniOniy tant fuifle illain partem, quae inter Dra- primam. Hasc quia notiti^ tlnperij (gü^ vum,& Savum fita eft,obid dičlaRipa- juscunq- tandem fit Authörig )Carnuntum,ipTo\)?^i^u lia, quiGalerium Caefarem creaverat, ter ex Carniä noftra, five dedu6lacolö- & Uxor Galerij. LacusPelfo, alij fcri- nia, five accepta denominatio, hodic bunt Peufo, eft, quem modo vocant creditur effein ruderibus pagus S.Pe- Neufidler See : ex quo iterum appa- tronillae prope Haimburgum, vel vt ret Valeriam Pannoniam fuiffe inter Cluverius vult, ipfum Haimburgum uz.Mi>iat. Danubium , & Dravum; Lazius vult Auftrix'. PalTaviumip-norantifllmepo- Moiet.c«nj. I.4.Pancirol. . i V, i i r ' t^ r - x ^ i • r^ ^ r- ^ men inl-tol. Not.imp p. in tračtibus Kackheripurgenfi , Peto- fuitMoletiusproCamunto./' exum,ipu- ciuver.in Vienfi,^Cilienfi, De Savia Panciro- täturnunL-efleOwarin UngariaCluve-^JpRo^^L iushaec habet, qitse fere äd ejus nbtt- rio', vel Ketshe Lzzio.Chertobalm, aliis "p C 2 Chero- 20 CarniöUce Antiqued Apparatus - Laz Rei Chcrokta, feu Gerulata, eft Cherlburg . varioram varise, paucas ex Ulis cert^j R^miT«. in minis non procul a RackendorfF, 'Dicemusdehisaliquid infra, vbi Car, qua inlnfulamSchuttam adDanubium niolix noftrx antiquas Colonias, & vr- icereft. Bregetium , Clnvcno eikStn- bes difquiremus. Videtur autem Pto, gonium, muki putant effe Jaurinum. lomaeus nonnifi praecipuas hoc loco Sala de qua divinandum. Patovmm, civitates enumerate, quia in Antonini adiiuc hodie hoc nomine fuperftes. Sa- Itinerario, & apud alios authores plu- varia,Rhipa, Vimndria, Bononia, Au- rium fit mentio, quaruni Ptolomaeus dantonium , Novidunum , Sacarbantia, oblitus eft, ut Caßra^ Variana, Meneja. MuroeU, Lmtudum, Carrodunum, na, Q^adrata, BiMis, &c. de quibus fda, Olimacum, Valina, Bokntium, Soro- fuo loco quantum ga, Sifopa, Vifontmm, Pra tor mm, Ma~ fatis. gnianay Emona. De quibus conječlurae S. IV. Taurifciije noti o, limit es, & an aliquando Carnio- Utv2ho t Circa Aquilej am maximi Cluvetij evertunt. Nam ipfe dicit om- Idem lib 4. ^^ "Taurijcis , qui Norici dicnntur, ^c. nes Alpini pöpuli fuerunt dim Taufi- Plinius vero J ]uxta Carnos, quondam fd.. Plinius econttä dicitSecüffes, Šu- 'Taurifd appellati, nunc Norici t his con^ bocrinos,Catilos, Maenocalenös fuilTö ierminiRhietii(^Vindelid. Quodfi ita populos Alpillos , non tamen Tauri^ eft, quod Taurifci & Norici funt ideüi fcos,fed alios quösdäm appellatos Tau- popülus, eadem nätio ex limitibus rilčos fuiffe, quiefant juxtaCarnös^ Norici patebuAt.limites Taurifcorum; IV, Taurifcos igitur illos folutrl fed video in hog terglvetfari nonnul- mihi ego fuiffe perfuadeo^ quiincipien- do a meridie poft Japodes morttem C ^ Cara.' 22 Carniölice Antiqu(^ Apparatus Caravancam^iecoIucrimt,perfuperio-^ temCaravancam ab vtroq^ latere vfq^ rem hodiernam Carniolam, partemq^ ad Alpes Rhasticas penes Carnos ingo- Carinthi«,Styriae, & Salisburgenfem kerunt, occupata Carinthix p.arte,& ditionem in montibus coaraati, quo- Styriafuperiori tota cum parte inferio- rum limites nemo exakte valeat defig- ris. Unde in Carnioli» Vecchnkk feu nare^-quia nomSTaurifcorum exolevif- Hyperlabacum, Pillichgraecium, Lo». fe ferecenfendum eft,priusquamGe- copolim,Cr3inburgum, Wochimam, ographica fcriberent ij auchores,qui ex- Rattmonftorffium, Neumaxldbtam, tant5 & ejus loco fuccefTitvocabulum quidquid Carinthiam attitigit Taurj^ Noricorum. Strabo Taurifcias quidem fcis ^ttributum fuifTe e;KiftimoVJ d$ meminit5 fed fmiul etiamNorici,quod Carinthia , & Styria curam aliis relin». iriillius locum fuccedebat. Hinc Nau- quam. Haec omnia ex fequenti parar portum (hodie nobis dicitur Vercbnik grapho clarius elucefccnt. De illis ve». lingua vulgari, feu Oberlaybach lingua rq Taurifcis, qui TKraciam colueruaf I3ermanica) vocat Coloniam Taurifco- c um ^cordifcis, idem erit fentiendumj .tr»b«iib7. rußi' PoßPromontorium ex Aquikjafoiu quod de Gallis, qui in Afia confedcit ' fcendentibm "Nauportumßadia funt 35^0. runt, & qui Galatae poftea di<$ti funt 5 fläquam rhedaperducuntur. Ea verd eH quod fcilicet fuerint. foloniaß q Tauri-.Saurifcorum colonia. Sed alibi Tauri. fcia dedute: non quod in l^hraciani fcos icit efle Noricos, aut Noricorum vfque protenfa fuerit aliquandQ Tfturi» partem, vt exfupra relatis conftat. Eo, fcia : quod vel ipfaStrabofii$ dem modo Plinius Noricos agnofcit, notant^permixt^^ funt ^hraeikm m^m qui p rius erant Taurifci. Populos cr^ Ißrum cokntihus Gailka gente^, Bofj, ^ goillos ccnfendum cftfiiifleTaurifcos, Scordißi, ^ ^aurifci j gent^s ^C p vero fupra plus aequo liberalis in limiti-Noricum magis fuerit amplia- bus Norico affignandis. Interimnolim tum circa annum Chrifti 700. Ita. pertinaciter obniti,qu.od non aliquan-quippe ille limites affignat : Norico-: do Noricum sequereftričlunl fuerit V-rum Provincia ,quam Bojariorum popu- • ti vult Cluverius, aut sequž amplum tu s inhäbitaf, habet ab Oriente P.vmo- ' vtivviltBertius,quiavt fjEpiusmonui, niam, ab occidente Sueviam, a-merfdk Ita- faepiu s limites populorum > aut Princi-liam, ah Aquilonis' vero parte Dandij ■ pum fortunä,vel arbitrio variabantur. Huenta. Auftriam fuperiorem feu fu- VII.• FacefTittarnennonnihilne-pra Anafum tunc forte coluerinf Bi- gotij nolirae limitum defignationi Pto-vari,cisOenum,&'Dahubium^fedan lom®us, qui inter populos Norici re-ab' occidente vfq^ in -Sueviam exten- cenfet.: Sevaces, Amhifontios, Jmbu ' D dravoff 26 Carniolii^ Antiquce Apparatus 'dravoSy AmbHicos. Quos licet Cluve- ftac, qui alt de Alarico RegC Gotho- rius fateatur fe nefcirc, qui illi, & vbi 'rum : Ad Stilkoüem quidam mntium liti fuerint 3 ego tarnen infra fuo lo- ftrtulit^AlarkumfdiÜisEpnSy (^utI" CO dicam Scvaces efle Savaces, five gußiiSyquaexPantiöniatj'aiifituyHadVe' Savi accoks, Ambifontios vtramque netosimpedimt fuperatis apud HerHomrn tipamSontij, Ambidravos, vtramque vrUtn confdiße, ^c. Hemond igkur ripam Dravi colentes, ^ pro Ambili- progrefpts Alarkus^yamfuperath Apmnu eis legendum Ambilifos a Lifera flu- nh montihus ad Norkum acceßit. Hi VioCarinthiae : quofuppofitovidetur monies extrsma Vannoniafinimt. Ex fequi, quodNoricum Ptolomsi seta- hisvidctur aperte colligi, quod Alari- te ad Lifontium , & confequenter ad cus ex Epiro per Liburniam,& Japy- "Comitatum Goritise extenfum fuerit. diam iter fecerit Hemonam , reličlo Accedit vis argamcnto , quia Ptolo- ad finiftram Carfo, & Alpibus Juliis, maeusCarnos valde rcftrinxit, & qua- quaeGoritiam,&ad Veiietos ducunt: fi intra Tilauemptum, & Natifonem Hemonavero progreflus fit ad Alpes folumiiiclufitjVtpatet ex ejus textU5^'Carnicas(quas male Apennines mon- videtur proinde coetera vfque ad Ja- tes Zofimus appellat) adeoqucper fu- pydes Norico attribuifle. Hoc fane perioremCarnioliaminCarinthiamiter i'avetBertio, Candido, & fequacibus, fukeperit, vt Noricum ingrederetur. qui Goritiam volunt efle antiquam Qua ratione videtur excludi Goritia 4 "Norejam , vel faltem, ei proximam, Norico, inter quam,& Noricum Alpes Norici partem. Nihilominus quia Carnicae intercedunt. idem Ptolomaeus ponit Julium Carni. VIII. Regnum vero fuilTe ali- cum inter haliam, Norkum: videtur quando Noricum, teftatur Suetonius aflignareab ea parte meridionalem li- in Tiberio : Illyrko , quod inter It»item Norici Julium Carnicum ,quod Italiam regvumque Noricum, ^ 'Jbra- Goritia fat procul diftat feptentrionem ciam, ^ Macedoniam, interque Danu- verfus^ vt proinde non omnes Sontij hium flumen, ^finum Maris Adriati- accolas, fedfoliim fuperiores circa ori- ci patet, perdomito , ^c. Et Julius JeiiSiu, ginemSontij,ncc omnes Savi accolas,^'Ca.{ar in Commentariis : Duisfue- fed tantum cos, qui aborigine ad vfque runt Ariovißi vxores, vna Sueva m- confluentesSauraE,& Savi habitabant, tione, quam domo fecum adduxeraty al- Norico videaturadfcribere. De Am- tera Norica y Regis Vocionis Soror, quam bi dravis nulla eft controverfia, quia ac- in Gallia duxerat, afratre mijjam. Et Sotniof. colas Dravi quafi medium Norici occu- Vellejus Paterculus : J Camunto , parunt;dequibusextat antiqvum ve- qui locus Norici regni proximus ^ (^c. . . ut, c ftigiwniinlapideVillacireperto, vteft Poftquam a Romanis fubačlum fuic fJof^Je*^ mcntReTp" ^pud Lazium,cum hacinfcriptionc. in duas dividebatur Provincias Illy- lib.„.CI. ENINA. F.UXOR. V.V. ricoOccidentaliconjunaumtalterum iUr F. AMBIDRABO.F. EQUITI Ripenfe,alterumMediterraneum,de AUXILIARIO. &c quibus meminerunt Sextus Rufus, Atque ex his liquet ,< quos dim Jemandes, Herodianus, Notitia Impe- limites, vt plurimum habuerit Nori- rij. Ripenredičlum,quodOeni,& Da- cum, qui an, & quando, & v^i, five nubij ripas attingebat, reliqvum Medi- magis extcnfi, five magis reftričli fuc- terraneum, & hoc habebat Praefidem ronra.iib.f. rint, niinis operofus, & forte fruftra- Perfcftiflimum,vtnotavi;Panzirolus, PanciroL neus forct labor, inquirere. Zofimi & colligitur ex vaufto lapidc Celejae, scinJ)™"?. Graecilocus hie nobis adducendus re- cruto. Cujushseccftinfciiptio. occ]d.c.iJ. MAR. CctputL%,VLIßri(jeUmites. 27 M A R TIA N II s V. P. P R .E s E s . Danubium extenderit, quo jure, ipfe PROVINCI^NORICIME- Viderit. Ptolomaeus intra Oenum, & DITERRANEI. DanubiumcoercetNoricum, vtfupra vidimus. Norimbergam a Norico no- Aventinus iterum fubdivifit Me- minatam non negem, fed in Norico ^iterraneum in fuperius ac inferius. eamfuiflenullusveterumafleruit : co- Norkum^mc^mt, Mediterraneumpri. loni^ forte e Norico illuc duaae fue- mum, five fuperim Boij trans Oenum, rint. Per Carionas verö afFečlata vocc &1yrolij pojfident. Norkum mediter- Aventinus intelligit Carinthos. raneum infirm atque fecundmi Styrios, Et haec de No- Carknasvocamm. Trans Oenum non rico. Germ'iES- agnovitvllum Noricum PtolomjEus, licet Irenicus illud in Narifcos vltra 1(0)1 S-VI. Iflric^:, notio:, Umites.^ cMjm pars hodie pars Qarnkliee. I. ^Striae, vel vt multi fcribunt,g m m mare Adriatkum (lefienäit \ mn ' Hiftriae nomen plerique au-- 'frocul a 'Jergeße i necfam conßat quo |thoresfluminitribuunt Iftro, ßufnine ^ vel ial- termiiium feptentrionalem Japidise vbi tern ex Peucetiis Liburnis advenas, de Alpes finiuntur, nempe in monte O^ quibusagit Pliriias: tračtus Adeliper^ piialibj. era & Caravanca, & quod ab his excur- genfis & Laafenfis,Gottfehevienfis, & rit penes Tautifcos , & deinceps Pan- tleinceps vfque ad confluentes Colapis iionios. CumigituriEmona(nuncLa'. & Savi. Caetera quae ab Hyperlabaco bacum)fuerit Pannoniae civitas, & feptentrioniobverfafuntmontailaTau-Nauportu s ( nunc Hyperlabacum) CO-^•rifci3e& Norico juxtafupradičla, plana Ionia Taurifcorum,vero{imile eft,quod vero Pannoniae ab iEmona feu Labaco Japides vltra ad feptentrionem fe non incipiendo adfcribo. extenderint,fcdinCarfo,& Vippacen- VI. Neque Lažij nomitium al^ j-a^^Mgrai. fi diftričlu m.anferint arčlati (imö Stra- lufio locum habet. Ut cnim demus Val- bonis astate excluü a litore A.driatici lemJunerifemjfeuJaunt^OlI / & maris ab Aquileja vfque Tergeften ( St penail) & quse fimilia funt a Japidibus folum in Orientem verfus per Albioš traxiffenomen, de quo tarnen non con- montes medij inter Pannonios & Li- ftat ex vlla authoritate , id eveuire po- burnos habitaverint. Firmaturhoc ex tuit, quod nonnullse familias per bdli aliis verbis ejusdem Straboüis. Siti injurias exjapidia profečlasillic confe- namquefunt Japides in Albio monte, qui fi^ derint, vel etiam ab Augufto , qui Ja- fiheH Alpium : admodum alto, atque iL pides debellaverat eo fine translatae line ad Pannonios Ißrum (intellige de fmt, vt a difperfis minus timeretur. Ea- inferioriPannonia) hinc ad Adriampor^ dem forte occafione pars ilia Japidiae riguntur : bellicofaeqaidem gens. Quafi. circa Timavum Carniae acceffit, & al-folum Albium montem per longum q tera pars circa Flanaticum finum, fi incolerent,&:nufpiamdilatarentur,ni- 'non tota, faltem maritima , & potior li per ejusdem montislatera, Eodem Liburniae attributa eft. HinCquiaplu- straboL4: fpečlant, quaealibi dixeratStrabo: Hi rimumdiminuta eft Japidia, Authores cum aliquandoßorerent, fuam hahita^ qui poft Auguftum fcripferunt, earn tionem ad vtrumque terminum extendiß-. vel Iftciae conjungunt , vel Panno- fent,&'c. Intellige terminos ab Adria- niae , cum Iftriam Panrfonias fupe- tico ad Pannonios & Iftrum. QuinSc rioris limitem allignant, etiamfime- Dion.4^ Dion.eosmari propinquosagnofcensi dia inferatur Japidia. Ptolomaeus J ^ Ccefar Japides ipß bello petiit, quorum eos, "Tenent autem Provinciam ^ qui Jflria cz^.17^ qui citra montes haudprocul a mari habi' harent JapidreS ( legendum eft Japy- cap""/?-. tabant,non oynnino dijßcuker injuampO" des ) Plinius ver6 de Pannonia agens: teßatemredegit X qni vero montium ver ti' Inde glandißra Pannonia : qua mite ces, vtraque Inter a incokbant, eos non fcentia Alpimnjuga per medium lllyricum E afepten* 34 CarnioUcje Antiques Apparate. aßptentrione ad mendkm 'Oerfa, molli in nare.Oppi(la,montes,& fluvios Japidise dextra ackm devexitate confidunU Qi^K Ä.Ycteris melius infra inveftigabimus. eft propria defcriptio fitÄsJapidiae. De VII. Sed cujus gentisautnationis oppidisantiquseJapidise eorumq^fitu, fueruntjapydes ?nomen Japydum an- Metulo,Arupio, Monaetio, Avendone, tiquitiis haefiffe regioni a Japhtti, vel Ja- Terpono &c. dicemus aliquid fuo loco, peti progenie verofimile eft, populo^ Ex hoc deniq^ etiam le6lor intelliget, autem diverfos invicem fucceffiffe, qui quomodonontiulliantiquilftrianiufq^ eodem nomine nuncuparentur, Hifto- adTimavum extenderint,& alij Japidi- rise produnt. Scylax Cariandenlis: Voß^ gcyiaxin am Übi terminari fcripferint: imo Strabo Tyrrhenos Cdtamm gms feqmtm-,pars e- Peiipio., vt ex füpra addučlis apparet,modo I- Dctrcitmanguflo terrarum traBu vjq-^ ad fl;risE,modoJapidi3eTimavum aflignat: Adf'utkmn mare: iflhk intimus eß receßks quia fcilicet Japidiam exiftimabat efle finus Adriatki. Cum vero Strabo inti- partemlftriXjficuti de fačlo Iftriae pars rnum fmum Adriatici locet ad Tima- eftparsCarnioliae: haec enim aPrincir vum,GoncluditLucius,Celtarumgente pum,qui dominantur^aütlloritate depe- illic coluiffejquae Japydum nomen ob- dent. Quodfi tamen locus i\\c Sttabonis tinuit,vnde aic: Celtasa Scylace relatosja- Ludus m. paulö ante addu6lus cuipiam videretur podesfuijß, eoß^^ cum c^eterk Celtkßve GaL e6tend€re,qu6djapides in (c^tcntno-^'Iis Jlpes tranjgreffos^(ifj' ipßarum extremis nem ad vfqjSavi originem fe dilatave- occupatispropemare in intimo receßufinus rint, cum dicat Strabo cirCa hos habitant Adriatici circaTlmavum ah antiquo con- /ocoj-jnempe circa Tulium & Phlygada, fediße cenfiri debet^xxix. hxc fententia Di- quorum alter Dravum, alter Savum ef- onyfij, & Stepliani: J^^o^/ej natio Celtica Dion.iib,i2, fundit: non multum repugnarej(quan- propelllyricam. Strabo vero de Japidibus tumvis Cluverius Noricis conterminos agens ait fuifle gentem partim Cdticam, fuifTe Japides neget)quia faltem vfq^ ad partim Illyricam. Quod ego fic intelligo, Savi Fontes vicinimontes cum Ocravel Japodes illos , qui Liburniam attinge- vnum funt, vel continui, & poffunt did bant Illyriis mixtos ^ c3eteros,qui ad Ti- Alpium pars liumillima,quam a Japidi- mavum, Sc Albium montem extende- bus infeflam fupra oftendimus. Sed hac bantur, Celtas fuifle, quanquam etiaui ratione Taurifciae nomen in illis locis SenienfesCekae erant^Senonesappella- fuiiTe per Japodes abolitum fateri opor- ti,vt alibi dico,Celtarum ergo progenie teret,ac Nauportum non amplius Tau^ noftros Japydes fuifle rečle concluferis, rifcorum,fed Japodum oppidum nomi- adeoq^ jam antiquitus Germanos. S. viii. Carnice antiqu(je nomen^ Limites, di'vißo, ejusparsolim parsjapidi^yi^nmc Carniolia. I. Nancvoit I ^^l^ofi vel Anni) Viterblcn- quam Cami. Scriptores prioris feculi generat.ii." H^^Sfis fabulis adijcefe animum,C.multum Berofo , vt recenter edito,& facile in eam cogitationem nondumfub examen vocato, fideitri- defcenderem, quod Cranus buunt,vtLaz.Megif.Nauc.lreni.Avent. Noemi poft diluvium filius, Tuifconis fed perfpicaces oculi plura invenerunt frater Carnis & originem dederit, & ilo- peccata in Annio, quam folia in Berofo; men, praefertim cum hodie vulgari lin- queAnnius evulgavit,originali fuppref- guäCarnioli dicantur potius Cram, fo. Miror,quodneminiiftorumautlio- rum Caput L §. FL Iftrice Umites. tiuli occurrerit Carna Dea Romano- montium & alpiam anguftiashabitan-ruirijde qua Ovid, ad Cal, Junij canebat. A.tibus vix čredi poteft,cum & hodie illo- ^^^^^^ o Vid. f.Faft. Wima dies tibi Carna datm\Dea car- rum veterum reliquiae Caraielli paucis nai.Bav. dinishaceB'^ vtantur carris,cliteilisareliorum conte- Numine claufa aprit jclaudit aperta ti. Aventinus Carinthos hodiernos Con^ fuo. ftanter Charionas Vocat, Plinium alle- Si enim Alpes clauftra funt, & portae gans tefl:em,apud quem ne nomen qui- Italiae, vtpafTimvocanturrvndeNice- demCharionumrepereris. Carentinos j.j^ phorus Calliftus de Eugenio Tyranno: lego in quarta Italiae regione, Carinos cap.is. NicepkCai- Maximum paravitexercitum. Italia invenioeodem authors in Germania: M.lib.i2.c. -n . T Al ^ • it- 1-1- " Wemhb4. portas ,quas Komam Jmas Alpes vocant, (^er manor urn genera c^mnq'^VmdiLi^quoru. cap.14. praocmpataspraßdio tenuity Sufpicari li- pars Burgundrones, Varrini,Carini,G^tto- cet Carniae nomen a Dea cardinumCar- quorum Carinos olim in confiriibus na, ita fancientibus five Romanis, five Marchise, & Poloniae liabitaiTe oftendit i • Ol vrl ipfis regionis inquilinis, comunicatum Cluverius.Nonrepugiiarem admittere ce'rm.c.jf. f aifle. Sed vereor vt nomen Carniae ve- ab his Carnos originem traxifle, dumo-tullius fit, quam Deae Carnse,quae vide- do ad conjefturam ex nomine accede-Macrob Sa ^ excogitatatunc, quando retauthoritas.Nullus enimjquodfciam, turn. Hb.i! LJuniusBrutus pulfoTarquinioRoma-®- ha6lenusveteresilloslnalpinosCamos nx libertatis affertor, i. confulfačlus/a- & ad Timavum protenCos a Cariniš ex-crum Carnae Deae in Caelio monte voti trcmi fere feptentrionis accolis deduxitt reus fecit,ac templum condidit.Et vt fit neq^oftenfumha6lenus adfinum maris antiquior Carna Dea, quam Carniic no» Adriatic! ab Oceano Getmanico,aut vimen, verofimile non eft accolis Adriati- cinis regionibus inquilinos migralTe, ci finus eam innotuiiTe,aut fi iiiotuit no- piiusquam VandaU;,Gothi,Longobaf di me dediffe portis & clauftris Italiae,cum erumpetent *. fed ante hos darum Car-jul.Cxfdc idtemporisGermaniquosillichabitafTe norum nomen. Herulos putat Laziiis Laz.Migr. bciL Gall. reor,Deorum numero(vt eft apud Cas- ifthic con{edi[fe,quos ex Scantia Infula, Jörn an. Lift. farem)folos duxerint, quos cernebant, GotliiSjEthelrugis, Graniis propinquos Solem &Vu] Canum,&:Lunam,reliquos jornandes refert: fedHerulorum nome nefamaquidemacceperint. NonputS ante inglinationem Romani Imperij etiam Carnos dittos ab Ocra monte ignotumfait,& eorumvicini Cranij di- quafi Ocranos , & fublata prima litera verfi non funt a Cariniš Plinij. Cranos, aut per Metathefim Carnos, li- II. Nihilominus ego CarnoS ve-ceteum montemadcoluerint,&apud ^ teres omninöGermanici generis fui{fe nonnullos veteres fcriptores reperian- 'exiftimo,'&,vtputo,etiam probo. Anti- tur nominati Uncrani, & Itcrani, vt fuo quifiimos litoris Adriatici & Alpium in- Hentic.Pal- dicam.A CranoThufcorum Rege quilinosCeltas fuiffeoftendifupra,eöfq5 IfjS'iibT ^^^^ deducere Henricus Palladius i ynam eademque nationem camGallis idfaciliusmihiperfuaderemj ficertum ac Germanispromifcue fub codemno- effet Cranum aliquando Thufcis impe- mine modo Germanos modo Gallos a raffe,vel in has partes duxiffe colonias. vetullis fcriptoribus appellari^ fepten- Fug.in fpec. Jo. Jacobus Fugger Carnos a Carris feu trionales fuilTe, non tamen ab extremo Honor.Au. (j^mbus, quorum apud hanc gentcm leptentrione , fed qui circa Danubium, frequensufuseft,nominatosexiftimatJ & Rhenum velut pofteri Alcheaazis veriim licet id de Carnis leu Carinthis primum confederant, deinde mülti.. &Carniolis hodiernis verum efTet, de plicata gente adalias digiefii regio- primis tamenillis Carnis Inalpinis intra nes, Duce Brenno Delphos fpoliarc E 2 aggreffi, Its. 36 Carnioüce Anüqu(^ Apparatu aggreffi , indeq^ rcpulß circa Adriatic leftam regnante Roms Tarquinio Pri-cumrmum,&inter Alpes Noricas do-Ä.fconarrat Livius his vejrbis : De tranjl^ yv-.iib.,. irticiiia fixerunt. Quo la^e illa infcri. tu in Italiam Gallomm h^c accepimus, ptio fragmenti Faftorum Triumpha-, Ambigatus CdtmmKex vlmu fortu-lium Romse effoffi. cumfm mmpublka prapollens, quoil De Ligurihus. Yocontieis. Salviaieis-qm m hnperio ejm Gallia adeo frugum homi- De Ligurihus. Stoeiiis. num^jfertilisfmt, vt abundans multitmlo de Galleu Karneis, vix regi videretur poße. Hk magno, natu Flor lib. iz. Et illud apud Epitomatorcm Livi] Flo- i^fe jam exonerare pragravante turha re- I. rum. Cn. Marcius C onfulSarniosgentem gnum cupims, Bellovefum, ac Sigovefumfo- Mpinam^expugnavit. Legendum putat rorisfiliosimpigros juvenes mijfurumß ef. CluYtnus Karmos geintem Jlpinam.Cum fe^ in qmis Dij dedijfent auguriisßdts , Orofius , & ex eo Frecnlphus fcribat: ßendit quantum ipß vellent nnmerum ho- Q^^MartiusGallorumgcntemfuhradice AI- minum excirent, ne quagens arcere adve^ piumfitam,klloaigrej]usS,&'Q.'bz^\iQZ nientespoßet. ^um Sigovefoßrtihus dati videtur geftum a Qointo Martio, qui Haninij/altus. BellovefohaudpauloUtio- Anno V. C. 5-85*. Conful in Macedo- rem in Italiam viam Dij dahant. Is quod tiiam exercitum traduxit, & forte per m ex populiš ahundahat, Bituriges, Ar-tranfitum Gailos ?>cnon.cs,^]'Apydes^'vernos,Sem7m,Heduos, Atnbarrosy Car- litoris Adriatici accolas aggreffus eft,hi nutes^ Aulercos excivit: proßäm ingen- quippe fub radice Alpium ad Ocram tibuspeditumequitumq'^copiisjin'^ricaflu montem conßdebant. Cn.Martius ve- msvenit. Alpes ind^ oppoßit<^ erant^quas ro Conful fuit anno V. C. 636". vtrumq; inexjuperahilesvifas ^haud equidem miroj-'y tarnen pro nobis facit, cum Carnos a nulla dum via (^quodquidem continensme- Celtis ( qui paffim a latinis fcriptoribus moriaßt niß de Herculeßabulis credere li- Galli dicuntur) Gctrmanici ieu Teuto- bet)fuperat4S. Ibicum vdutßcptos mon^ nici generis populiš originem habere tiumakitudo teneretGallos^ drmmßeda- demonftret. Qmn & illud ego hoc loci rentque quanamper jun^a cMojuga in Flor lib referrem,&deCarnisinteiligeremapud lium orbem terrarum tranßirent ^c. ipß 46- ' ' allegatum Florum CC. Marcellus Co^ßul per Tizurinos, faltujque Julia Alpis tran. Alpinos Gallos, C. Sulpitius Gallos Ligures ßcnderunt,ßußßque ade Tbußck baudprocul fubegit. Anno fcilicet vrbis conditx Tkinoßumine&'c, condiderevrbem^ Me-5^88. quod fane de Gallis ad mare Adriä- C.diolanum appellarunt. Alia Jubinde ma- ticum habitantibus, qui poftea peculia- nm Germamrum Eličiovio Duce, veßigiä ri nomine Carni di6li funt, intelligen- priorumßcuta, eodemßaltu favente Belk- dum videtur. Hi enim primo a Graecis veßo, cum tranßendifet Alpes vbi nunc Bri'. CeltsE, a Romanis Galli, mox Celtae xiaac Verona vrbesjuntjocospmmre&c. Vel Galli, dein Galli Carni, & tandem Tum Semnes recentifmi advenarum ab IL fimpliciter Carni appellati funt. Sed fenteßuminevfqueadAtheßmfinesbabue- quaratione id acciderit jnox aperiam. re. Uxc Livius, qux referre placuit Audis Celtarum populiš ali] cis,alij addifpiciendam meliusCarnorumoti- trans Rhenumfedes fixerunt, & ab vr- ginem. Namhinc colligere licet pri- bibusdiverfis,veletiamregionibus,di- mum Celtarum tranfitum in Italiam verfa inter fe nomina fortiti funt, & no. per Julias Alpes, qux funt Alpes noftrje minaa ahj Cimbri, Teutones,Chatti, interioris Carnioliae Sc .earum humilU- Suevi&c. alijSenones,Carnutes,Bel. ma parsOrra mons(ut infra clarius o- lovaci&c. Ex his omnibus ingentem ftendam ) Sc quod vero fimile eft pri- multitudinem in vnum exercitum col- mam forte Alpium inhabitatarum originem Suidas.vcr- Caput 7, §. VI IL Carnice Umltes ginem. Deindehos Celtas, quosLi'- cupatioper Gallas anno V, C. 364. & vius Gallos appellat fuiffe verc Germa- Gallos Senones,qui jam lit-noSjVti verba ipßusLivii infinuant^cürn tus Adriatici maris accoluerant,telle Li-enim dicat r aliafubinde manm Germano- vio» Ha;nc gentem ( nempe Senonum) ^it^ norum, videtur fupponere etiam priore Clufium, Romamqpie inde venijje comperio: fuifle Germanorum, vt pro eo tempore idparum certum eBJolanme^an ab omnihm idem fuerit nominare Galium , & no- Cifalpmorumpopuliš adjutam, Senones minare Germanum. Dernum aperte igitur A4natici maris accolae five hiqc conftat Carnuus^ Etnnoms mi- foli, five adjuti ab aliis Romam oc-grafle in Italiam, qui cum illic fede§ fi- cuparunt, centum & pluribus annis an-gjere decreviflent, alii alias oras petie- te DelphicamBrenni expsditionem. Et runt: & ex his dico Carnutes cpnfedifTe hps Senories Romas 4oniitores Scnia prope Aquileiam,vel faltemiritrafines quondam Japidum vrbs, dein Libar-Alpium vbi adhuc hodie manent Carni niae a4rcripta, nunc a noftra pendens vulgodi6li Carnielli: S.enpnesverö ad Carniolia fuos agnofcere debet Condi-alterum Ijttus AdriaticiMaris feu Flana- tores. Nifi forte & Senogallise ex optici finus progreffi de fuo nomine Seni- pofito noftraeSeniae cöllocatae id ex par amcondiderunt. De his ego accipio te etiam cenfeas tribuendum. Seno-illaS.uidae: Celtce Germani dicuntWy qui^'. numCommilitoneseodem tempore in bo ceitae. drca Rhenuwißuvimi hahitmt. Hi olim Italiam trapfgreffi Carnutes r^omen & o-inqurfaverant Älhanorum regionem , qui riginem dederurit Carms,\\QQt id obli-Semnes di^ifunt yCeltee igitur ^dverßß yionidederitfcriptorumfilentium.No-Romanos olim frocejjerunt.' Eri Celtse, men fane Carnutum affine eft Carnis, a Senones, Germani, vnanatip. quibus deincepsnominatiffimaillaRo-III. Qma vero uti fupra monui, manorum CplpniaCarnuntum(aliis di-quos Graeci Celtas, Latini Gallos nomi- ^^la Garnotum 6c Carnutum tefte Clu-narefolent, nihil mirum videri debet, verio)or!ginem fuam traxerit, quam; quod etiam Carni appellati fint Galli. non procul a Ripa Danubii inter Vien-Hanc Carnutenfium Gallorum in Ita- nam & Haimburgam Auftriae in ruinis liam,& ad Alpes migrationemreferunt S. Petronollas plerique collocant. Et ad annum circiter yrbis conditae 47 5". quia ex Livio modo ofteufum eft Car-quando aliae Gallorym copiae in Pan- ijutesantiquaeGermani2epopulos,vna noniam in Graeciam ad diripiendum^?cumSenonibus,&aliisejusdem natio-templum Delphicum profeftae, indeq- njs gentibus circaannum V.C. 140. vel repulfae inNoricisAlpibus confediffe fe- paulö poft regnante Tranqqinio Prifco runtur. Sic ]Lazius",& Megiferus : vct Romae, in Italiam migralTe per Julias rumhisobftatantiquiorumfcriptorum Alpes, ibique partem exercitus circa .^uthoritas. Polybius de Senonibus ad Httus Adriaticum conledifle, pronum Polyb.lib.2. mare Adriaticum. Inter Jppennimm & ,eft conječlare a Carnutibus Carnosde-Vadumprimo Jnanes, poß Boii^ inde Eu-, nominatos, ab iis nomen pariter & o-ganes^poflremo Senones, quijuxtaAdriati- riginem accepilTe : quamvis forte ob cum mare extremi omniumGalloruminco- Vicinorum iftrorum Venetorum luerunt Interfečlis temporihm cum potentiam intra Alpesfe continuerint, bellum adverßis populum Romanum gere- nec ad plana defcenderint, nifi poft-rent ,ßiperatospralio Romanos, ac turpiter quam au6li numero cum caeterisGal-infu^am converfos perfecuti, triduo poß Iis Gfilpinis Romanos adorti funt, & initampugnam, Roma,praeterCapitolium fenfini Jatius fe diffuderunt, vt dein^ potitijunt&c. Accidithaec Romas oc, ceps in Chronologia dicetur. Haec E 3 ^ de 3 8 CarnioUce Antiquce Apparatus, deCarnoruin nomine, nunc de limi- mioamnis: Camorum foitafTeab alte-tibus. A.ra parte etiam Timavus, cum Aquileia IV. Limites Carniae non facile eflet Romanorum coloniarvnde appa- definieris. Primo omnium folas Alpes ret hoc tempore Carnos fubAlpinos pa* straboiib.y. eos incoluiflc videtur Strabo aflerere ex rumvaldeterrarum occupafle, Alpini antiquorum fide. Om tram Vaäumfunt intereafui juris perftitere, vfque dum a Vemtiincolunty i^lßnadPolamvfq-^: fu- Claudio Marcello Confule anno V. C. fraVenetosfmtCarm:c[\i2iCi diceret:mon- 5*88. fubjugarentur. Circa hoc tem pus tana& Alpina jugaVenetis propinqua Japides contermini Carnis fuam ditio- cUiver 11 Primis fiquidem illis tem- nem ad Timavi Fontes protenderint, itai. c.'i'?.' poribusjut rečle obfervat Cluverius,Ve- Carnofque expulerint, poftea anno V. netorum fines vltraTimavum proten- C. 624. aC.Sempronio Tuditanode- fi erant, & reliqvum Iftris tribuebatur, bellati, & parte ilia litoris Adriatici, vti vt nullus alius populus inter Iftros & fupra dicebam, privati, quae Carnis de- Venetos medius elfet, donee pars ilia incepsmanfit. UndeStrabonis&Me- litoris Adriatici inter Tilavemptum & \x temporibus ad annum V. C. 770. & Formionem amnes, Romano rum con- Soo. diftin6lius aflignaripoflunt limi- cefTione, vel certeper arma Carnis ad testam Carnise, quam vicinorum po- plana defcendentibus attribueretur. pulorum! & multo magis aetate Ptolo- Hinc Carni vocatifunt Jlpini populi^ & maeij qui centumannis Strabone junior üh OioCioßilfradkeJlpiMmßti,quxiunt eft. Afferamus nonnulla ex his au- AlpesCarnicae.Quando autem hsecCar- thoribus, & demum ftatuamus limites, norum dilatatio fa6la fit non conftat: quos habuit Carnia florente Romano divinare licet. Anno V. C, Roma- Imperio. niadverfusIftrospugnantadlacumTi- V. Strabo'rergeftenCarniseat- mavi 5 apparetque id temporis Iftrise li- tribuit: J 'Tergefie vico Carnko tranfitin idem lib. mitem eodem loci fuifle, cum nulla fiat per Oer am eBad Lugeam paludem, quod L^ivinsiib. Carnorum mentio, 6c tamen caftra I- contradicerevideturpriusdičlis. Nam ftrorum proxime ad Timavum collocet Iftros,& Venetos contiguos afleruit ad Livius. Quia vero non multo poft an. nulla fa6laCarnorum men- V. C. vel fequenti refert idem Li- tione, nifi quod fint fupra Verietos,qua- vius de Caffio Confule, quod Carnos, fi conftringeret eos intra Alpes,& mon-Iftros,& Japidesinfeftisarmisaggrefrus^-tes,vnde probabileeft Carniam vfque fit, eamque ob caufam Legates ab his ad Formionem amnem extenfamtunc populiš Romam miflbs 3 fubit opinari, non fuiffe : nam & Mela ejusdem seta- quodCarni jam tunc habitaverint inpla- tis Illyricum vfque Tergeften, quae vU nitie , & ad littus maris circa Timavi tra Formionem fita eft, extendit, cui fontem, quando Iftri aRomanis debel- tunc Carnia non eratinferta : Hoc mare c.j. lati funt, & Iftria redačla in Provinciam magno feceffr Utorum acceptum, ^ vaflc illo memorato anno V. C. neque quidcm in latitudimmpateiis^ quapmetrat tamen diverfa fuerit illorum Provincia tarnen vaflim, lllyrkisvfqut Tergeßum^iC' fed pars Iftriae, & fub vn jus Regis im- ter a Gallkis, halkisquegentilm cmgkur. perio, quem Galiumfuiife di6lum Car- Per Gallicas gentes intelligit Carnos, melum,(aliilegmitCatimelum) refert quia reipfaoriginemab illis trahebant, Liviiis. Poftquam vero Iftria Roma- & vtnotat Cluverius linguaCeltica v- nis ceiTit vna cum fubalpina Carnia, t&hmtuilGallosejJeexifiirnaruntejmtem^ tunc forte etiam feparati ilint Carni ab fork Romani y quiMinguavtehanturCelti'- Iftris, Scaffignatusvirifque limesFor- ca*. AtPtolomEEUSAarnisinlittorema- rtoi.i.j.c' ris Caput I §. Fill risAdristiciaffignat: 'Tilaveniptifiumi- m oßium, Natijomfimnim oßia, & me- A diterraiiea eorundemponit: ForumJm- linm Coloniätn, Concordiam Colonimn. Si- StraboUb.f. miÜter Strabo Aquileiam ponit extra Venetiae fines : Jquileia, qua maxirm Jinm mtimo reajfui app-opinquat^ a Roma- nucmd.ita eBmunitionu loco, contrafupra incokntes harbaros^ Ad earn adverJoNatifone amne navigaiur anmriplurimum LX,ßa- diis.. Et mox : Sita eH Aquileia extra Ve- netorurn fines: difiinguuntur autemßu-vio ab Alpihm delaplb, qm adverfo navigatur M. CC. ßadiis a d Noremm vrbem. Pütat Cluverius hie legendam eße D. ftadiis, addentli;im fluvio lilavempto.. Pli- piin.i.j.cw j^-jjg jg Carnia brevitate fuä confufus 2 f. eft :iliud tarnen nobis conducit t Savm ex ÄlpibmCarnicis placidior : Item illud,^' Atergo Carnorum,<^ Japidum, quaßfert Ib. e. 14. magnksßtr^ Rhatk ]unguntur Norid. Ex his omnibus colliges äntiqüse Catniae terminos, quos habuit florente Romano Imperio circa annos Incarnati verbi Carnioe Umites 39 I5'0. fuifleiftos f Ab ortu foils Formio .amnis, & ex parte Japides, qua Iftros contingebant, a meridie märe Adriati-cum ^ ab occäfu Yenetos ad Tilavem-ptum flumen, afeptentrione Noricum.-Quibus tarnen limitibus non content! Carni progreflu tempofis ktiüs fe effu-derunt > & partem etiam Pannonii limi-tis, quin & Norici ad ortum & fepten-trionem occuparunt, eas nimitum terras, quae hodie fub nomenclatura Ca-rinthiae ^ & Carnioliae cenfentur. Utra-que enim ea. Provincia nomeri fuuma primis, illis Alpinis Carols defumpiit, lecus ac Megiferu's exiftimavit, a Carin- j. cf& 3, this tam Carnos, quam Carniolos no-men accepilTe fupponens. Atque haec de antiquaeCarniae nomine,Št limitibus nam de hodierna fequenti Tomo a6lu-rifumus, in qua nihil antiquae reperio, quod non antea fpečlaflet ad Japidiam: iTimavo fc ilicet ad Bbrmionem am; nem, circa littus Adriatic! maris. S. IX. Dalmati(jeantiqucje^ Liburni c^ Umites ^ S anpars Dalmatic ali quando pars hodierna Carniolia, Strab.Polyb. Appian. Stephan, Byz. Almatise nomen^ Dalminio vel Delminio vrbe paflim de» ducunt aučloresj de quo ill! ^ viderint,nos obiter limites in- c. i7.veVt. veftigemus. Et quidem florente Ro-dcremii. manolmpcrio fuit pars antiquae^C di- lafatae lllyridis, quam Ptolomaeus Li-burniaeconjunxit. EtVegetius difer-tis •^tx\:i\%\Liburnia namq^ Dalmatia pars e/?, lader tina fubjacens civitatis cujm exem-». plonavesbellicae fa.bricantur,<^ appellan-tur Liburnicce. Noninquiro hmites inter Dalmati^im& Lib urniam : ledfup-pofito, quod haec fuerit illius pars, fe-quitur, quodDalmatia a feptentrione habuerit Pannoniam & Japidiam,ab oc-cafu Iftriam, quidquid fit de limite or!- I. entali, & meridional!. Cum ergo Ja-C.pidia noftra difcreta fuerit a Liburnia, imo & Pannonia adhuc remotior aDal-matia: apparet, quod intra hos limites, etfi dilatatos, & Liburniam complexos, Dalmatia non fuerit pars feu veteris fea hodiernae Carnioliae. FacelTunttamen negotium authores Graec! ,qu! Dalma-tiammodoad Favumvfque, modo ad Dravum, imo ad ipfum quoque Danu* bium fubinde extendunt. Procopius : Japides infiiper Sirmiumllrbem, &Dal- üb. i. matia alias civitates majorem in partem pmeoccupantestembant. Et rurfum : rulipraterea alia Dalmatia loca Imperato-ris permiffii, circa Singidonem vrbem kabebant, vbi vel ad id te?nporis habitant, Prae- 40 CarnioUce Antiqu(^ Apparäm. Praeterea in oratione Cepldüm ad Im- ab vno feculo, vel paulo ampllus. peratorem : Pradoms ifli Sirmmm oppu A. H^ Qü^lis autem fuent Provin^ dum &catera Dalmatin ioca kili-Ooi^iš eiarum divifio ante coriftitutüm Ro- fonLufamPratendmt. Exhisäpparet, fnanum Imperium non potetat fdre quod Procopius Sirmiüfti 3t Singido. homo GraecüS, cüm id ipfos Romanos nem, quse alias erant Civitateä Panno- fugerit viciniores, & quidem dominos mx, attribuat Dalmätise ädeoq^ videa- Dalmaci0e,idem fentiendum eft de Pro- tur limites veteres Dalmatis ampliare, copio Grseco item fcriptore, quam vis etiam vItra SaVam. näm Singidonem ilie non dicat five Sirmium five Singi- Inter Savum,& DravuiiiftetifTe teftatut donem comprehendi in Dalmatia, fed siiflocatt. 1. Sijj^ocatta. Sed clariffime de amplio- čonjungit duo diftinaa,& intetpungi Ph'orphyn ribüs DalmätiÄ Ümitibus Porphyro- debent, (altem commate t ^/mi/z»^ cap.^/"^^ genitus loquitur t Jntiquitus Dalmatia pdum (nkäimm fubintellige in Pan- incipiebat aconfinibm Dyrrhachitjive An- öonia ) & c pofteris originem (uam vna cum caete- liamnt, in Afiam proßäi ßmt, leutonas ris Teutonicis ac Germanis populiš de- Germanosqm fr'zße, authores habett Dio*. beant, fcriptorum pene omnium con- rumSiculuntjAppiamm Alexandnmm,D^ fenfus eft. Vox tamen Celta Graecis po- Hieronymum, Qotofridum Ttterbimßem , tiflimum vfitata, p ro qua Latini fubfti- qucmadmodum e^ vernaculis apud msan^ tuunt Galium, forte etiam a Germanic mlibusprodimr^ &'c. Quae cum pluribus CO Jvaff, mitiore pronuntiatione, traxit aliis argumentis firmari poflint, nul-originem. Primi itaque Celtae ac Gal- lum amplius dubium elTe debet legen-liTeutonicus populus vnus moribus, tibus veteres Hiftoricos, aut etiam re-& lingua fuerunt, quod lateoftendunt C.centiores de veteribus Gallis,fub hoc lazMigrat. Lazius, Irenicus, Aventinus, Joannes nomine Celtas, id eft antiquilfimo$ ircnicus E- Stabius, & alij fupra allegati. Verba A^ G ermanos intelligi oportere. Cum ve-Sp^i!''"'' ventini, quia continent, quod fupra o- ro Germaniae antiquse limites fuerint Sr !z ■ ^^ J referre placet: In Annalibm ab Oriente Dacia, quae nunc eft Trafyl- Stab.'ceites ßn upud COSßcriptom, qui ante Romanos vania a Meridie Italia , ab Occidents ap.hunc. l^peratores vixerunt Germani baud ali^ Gallia hodierna, a feptentrione Sarma-ter, qnam Celtae Galli Galatave appel tia feu Polonia, confequitur libere, Car-lantur. Arißotelts Stagirita veritatis du nioliam noftram modernam, quam late Ugenti(ßmm interpreSy in lib. 2. MeteoroL patet, antiquae Celticae, adeoque Ger-Ccltis Hiß rum , qui Germanorum eH at- maniae portionem fuifTe , ipfumq; hoc tribmt.Diodorus Simlmlib.^.regionemin- nomen Celtica ( vt de Hyperboreo) ter Rhenum Danubium Scytbice con- Scythico, Sarmatico taceam ) velut an-terminamyvbi Hercynimn jugumeH^ tiquiflimum illi cum reliqua Germa-■Galatiam magnam , vbi Ptolomaus ma- nia commune extitiffe : donee aliis F ßC 42 CarnioUce Antiqued Apparam, & aliji fubinde nominibüs^ poll faftas ceffu t'emporis Iftriam,-Camiam> japir pluresterrarum & familiarum 'divifio- A.tiiam > Pannoniam , Noricum occupa-nes nuncuparetuf. rant ^ & hasc omnia vna cum aliis regio-II. Pod Celtics nomenclaturam nibus fub Illyrici nomine vniverfali Carniolia noftra hodierna pro fuarum comprehenderunt, mariehtibus iiite^ partium diveifitate, diverla etiamrio- rim cujusq^ regionis fpecialibus appeU mina fortita eft". Iftri^e nomen antiquif- lationibus^vnde tunc Japidia,Ifl:ria,PanT fimum eft, quod etiamnum pars ilia ad nonia&c.viiiverfalemnomenclaturam meridiem verfaretinet. Japidiadičla eft fimul fumptse habebant Illyrici, ficut altera pars Iftriae contermina: hodie vo- hodie Styria, Carinthia,Carniolia fub v? catur inferior & interior Carniolia. No- niverfali nömineGermanias comprehe-minis etymon a Japheto Magno Celta- duntur,non exclufo nomine fpeciali. rum avo defumptum exiftimo, donee IK. Et quiahae ipfae particulares re-alius aliud magiS'congruum promat. gionešprodiveirfitatetemporumdivei:^ Sane Japheto in terrarum divifione par- ' los dominos fortiebantur, nihil mirfl vitem Afiae cum Europa vfqüe ad Gade s deri debet, quod diverios etiam limites K ASiq.'c." obtigiffe prseterJofephum etiamHiefoa pro diverficate temporuriina6lae {int,& Mferon lib 3 Eufcbius, & ali) tcftantur ; 6t modo vna alteri^tnodo altera hiiic parte 5.jradit.Eu. p^er eju's nefJotem Afchenazem ( vel A- aliquäm fubtraxerit: imo longo tempc3-lib. I. Arias ■fchenaxem)propagatos Celtas & Ger- rum traftu vnaProvincia alterius diftd-Mmit""^' Hianos tradunt complures^ Arias Mon- čtum totum fibi appropriaverit^id quod Miian. An. tinus, Meruk, Salianus,Cluverius,&c. Japidiae contigit, quae olim ampiiflimk ckiver.iib. Unaigituraliquafamilia ex Afchenacis regio, fenfim in anguftias redafta, par-C.4."™' progeriieCarnioliamnoftraminfederit^ tem Mcridionalem Liburniae,partem quae a Magno fuo avo Japheto, quern vero feptentrionale Carniae, & demum. deinGi'seciJapetum dixerunt,voluit de- totam (uam ditionem vna cum nomine nominari^&incolas Jap ides quafijapfei ineandem Cariiiam tranftulit. Utta-tides,pafriamappellavitjapidiam,quod men limites fmgularum Proviriciarurri nomeii retinuitvfque adinclinationem veterum, ex quibus hodieriia Carriiolia Romani Imperij, tunc fenfim tranfire conflata eftaliquatenus affigrierrijfupra coepit in nomen Carniae ,& demum breviterdi6la,hicbTeviusitacoliigd. , Carnioliae. Tertia porro pars,quam mo- IV. Celticas limites erant antiquif do dicimus fuperiorem Carnioliam, C.tus ijde cum limitibus Germanise, quae quia montofa eft antiquitus Taurifciae, a meridie (vt dičlu ) ättirigebat Itäliam. mox Norici habuit liomen • qua vero Quia ergo Iftriä,& Carnia vetus prius-planioreftStyriae approximaturcir- quam Roniariorum Imperiafufciperet, ca Savum, diila fuit Pannonia fuperior. non accenfebäntur Italiae, manifeftum dein Saviä ^ quae nomina etiäm poft di- eft tam Iftriani quam Carniam Italiis vifum Romanum Imperium in Öfien- cöriterminas,& quae iftas ambas äd fep-tale & Occidentale, diu retinuit: donee tentfiohem & orientem prse'cedit Japi-tota vnius Carnioliae nomine ceiifere- diam intra limites Celticae (ubftitiffe,ni-tur. Illyrici vero lionienclaturavnivei:- fimavislftriamajapydia& Carnia, ec. falis fuit,nec ante illi attfibtita,quan[i ltd- jam p^fo iis tempofibus feparare &Illyri-manis fubijccreturquod poft riatuni diattribuefejjapydiam vero &Carniam C^riftum, vel paulö ante fub Augufto Cclticae.Pannonia etiani fuperior ab O-faduminfraoftendetur. NamRoniani fiente refpečlabat Daciam, quae hodie ^bjugata primum Illyride proprie^ di- fenfylv. eft, qu^ in Moefiam pars čta, a qua Iftria adhuc^ exclufafuit, fuc- protenditur: vnde cumiimitesCeltic^' Orien- Caput I X. CoUeäio pmcedmtiüm, 43 "Örientalis fuerit Däcia. nullum fuper- tium^qui pr'öpeViennäm incipit diftus eil dubiain , quin Cärniolra hodiernaÄ/Calenberg,öc adCiieäm,Styri3emferio- tota a parte Orientali fuerit intra limi- fis definere fcHbitur ä nonüullis ,iTiilii tes Germanise, feu Celticae. Denique fi verö ejus terminus elfe videtur ad Sa- Celtica a feptentri'onePoloniäm habuit, vum pröpe Labacum, vbi ejusdeni no- Vtiq; etiam indufit in fe CarnioliamJ nö minis mons eminet Calenberg ^ dein- quid addaM de parte öc'cidentäli quae depef flexum aliorum montium Cara- Galliaefuit. Vanfeani niontem , qui hodi'e dicitur V. Illyrici limitesantiquitüs erant fcaö / & protenditur in extraCarnioliae nbftrae fines: fed vbi aü- ftriäma m eridie habuit Albium mon-člaRomanorum potentia plüires fibi ad- tem, & Japidiäm, a feptentrione deni-jecit ProvinciaSjIllyricUm vlträ Dalmä- que Dänubium ä rnonte Cetio vf^ue ad tiam in Libutoiam, exinde inlfttiam j divertigium fluvij Arrabonis, ex quo Carniam,Noricum,&Panoniam vtram- c'onflat^monam feüLäbacum Panno-i queextendit. Cum ergo Carniolianoi niaEVrbemfuiffe. ftra hodierna fuerit antiquitüs pars I- Vll. Japidiä id temporis vel I- ftriaE,parsCarnišB,pai:s Notici,pats Pänb- ftriae attributa eft, vd Panttoniae: ctini niaEj&quae his omnibus intermedia erat enirn inter Pannoniara & Iftriam me-Japidia,totafuit inlllyrico poftftabili^^-dia fUerit, iiec Ptolomseiis fpecialesei tum Romanum Impetium,& talis per- afTignet terminos, & folum in Illyride ftititvfq;adejasihclinationeni.' Tune coliocet affefens Iftriae adhaetere , fi- ambigi poteft quale nomen ipfi attribua ghum eft ad vnam iftatum Provincia- tumfit,eoqUodintra vnum & alterum rumpertinuifTe,aut certe ejus tempö^ leculum,pluries variaverit dominia, re parteni illam , quae inter Iftriam & Gothorum,Vandalorum,Longobardoi Carniaiii ac Pannoniam intercedit, nort rum, aliorumq^populorum Vaftationi fuiffe Jäpidiae amplius attributam,' ("ne dicamliäbitationi)obnöxiäfuerit) quam tämen ex authoribus probis per donee primi Germanicilmperat.atifpi- totum Iftrise mediterraneum limiteni ciisCaroli Magnipriftinam confeque^ & ambitum. extemfäm prius fuiffe db- teturfortunam,RbmanbviiidicataIm- cüimus: vel deni^üe Ptblbniaeus fuf- j)erio, quamvis etiam fub Gothis, Vail- ficienteni Japidise notitiarn nbn habue- dalis, & LongobardisGermanicis natib- - fit. Qmdquid fit, ego Japidiam inter nibus, Germanis,at fub jugojobtempe^ Iftros, Carnos,Pannones,LibUrnos itie- taflet. diam locb, eique affigno terminbs ab VI. Pofitäergo vniverfalinonien- q occidente Tfimavi fontes Sccbntiguos elatutäIllyrici,provtaRomänistempb- 'fnodo Venetbs ^ modo Carnbs , pro te Augufti & Tib.extenfum fuit,cum v- temporüm varietate : a meridie Iftirianl ti dičtum,niliilominus remänferintIpe- äd Forriiionem arnnem, & Liburniam^ ciales appellationes Iftrias, CarniaE,Japi- itä vt Japidiatotam nikilomnüs Iftriam. diae,Pannoniae,Norici,exquibusornni- ^er circuitum clauferit vfque ad Ti-bus pars aliquafitumhodiernae Carnio. tium flumen j ab Oriente Segefticaril' liae occupabät ^ reftat iftatum fingula^ vbi Coläpis Savb coilfunditut, & reli-tum. regionuni limites affignare.Ordia- qvuiti fuperioris Pannoniae inter Gur-mut ab Oriente, Pannonia fuperior ab b- ckam & Cblapim i a feptentribne Part-irientehabuitinferibtem Pännoniam ad noniam fupetiorem äd jEmbnam , Ss" divertigium Närabonis fluvij, feU meli- Alpium fines in Taurifcis feu tis,vt alij fcribunt, Arrabonis; qui hodie KoriciSi 'Raba vbcatur: ab occidente montS C^- ^ F 2 VIIL 44 Carnioliije Antiqu^^ Apparatus. VIII. Iliri« limites hi fuerunt J a tmdx) jam occidentali Romano Impe-feptentrione Formic amnis Japidia A.riotranfgrefli Cami majorem Japidise, ( aliquando veto Timavus) ab.oriente (juin öcNorici magnam partem in fuum eadem Japidia,! meridie & occidente finus Adriaticu$. Ex quo.apparet parte illam, quae a Timavi foncibus vfque ad amnem Forxwionem intejcedit modo Iftriae, modo Japidiae attrib.utam fuiffe: tandem ytriq;.ademptam,CarniaE affig natam 5 nunc iterum Iltriae fe putant accenreriTergcftini, quo jure, merito dubites. Malim dickere cum Rempubli-^:am CQnf\tti;iantj propri,am Kaberc regi-VACulam>iQdulto Principum Auftriaco-rum, quibus obtemperant. i^Jorici limites fuerunt ab oc-cafi,i.Qenus fluvius, a feptentrione Da- nomen traxerunt, fačla etiam regionis diyifione in Carniam veterem ,Catnio-liam, &Carinthiam. Quas feyvato nomine regionis fucceflive diverßpOpuU incoluerunr, & videntur Carni feu Car-nielli efle pofteri veterum Venetorum, aut certe Galatarum, qui fenfim abolitp idiomate nativo^Italicum aflumpferunt, ^ pertemporum tračlum ade6 corru-perunt, vt nec Italico nec Germanica correfpondeat, Carinthi ver6,& Carnio-li puifis veteribus inquilinisfunt ex Slaviš pariter & Germanis permixti, aut melius dixeris tod Germani fub duplici Ptol.lib.2. cap.iö. nubij pars, quae eft ab Oen.o vCq^ ad Ce- idiomate; quia Slavos origine vereGer- ^ium montem ^ ab Ortu v.ero folis ipfe manos efTeprobabile eft, vtfuo loc.cap. mons Cecius,qui protenditur vfq^ Cele- VII. apparatus oftendam. De Dalmatia jam, & in de modico in occafum flexu quae pioxime diximus, non opus eft re- rurfus ,CQntinuatur cum monte Cara- petere. y^nca, quem hodie vocamus Cratng^' XI. Addendum hie efTet de Co- : a meridie deniq; idem mons Ca- mitatu Goritienfi, qui eft pars veteris i;avanca$ includ^ens Comitatum Goriti- Carni^, aliquando, vt nonnulli volunc enfem, ^ confqquenter antiquam Car- etiam fub Norico comprehenfus 3 fed niam totam. Cetium mojjtem Ptolo- hie aliorum fit labor. Ego foldm infi- ipaeus continuatvfq^ inmontes hodier- nuopopulum hujus Comitatus inquili- n.ae fuperioris Carnioli3e,quos efle Cara- num aeque ac in Carniolia,Carinthia, Sq yancam veterem exiftimo, dicit enini Styria, eonflatum efle ex Slavis & Ger, d e Savo fluvio agensrQ^z & Ipfe per Auas manis: Plerafque etiam N.obiles fami^ extenfus Vannonm Cetio monti jungitur, lias a Germanis habere ofigiftem^ prae- adfeptentrioneniypoflea ad occajum C.tereas,qu3ereeentibusfeculiscRegio- verjm. Ac proinde vt paulo ante monui, ne Veneta, vel aliis Italiae Provinciis imr Cetius mons, qui Germanis Calenberg, t^azio etiam Galenberg fcribitur, proxi-me ad Labacum feu vicinamSavi ripam protenfusfuiflet: alioqui Savus ei non jungeretur, vt vult Ptolom seus. X. Deniq- Carniae limites fuerunt, ^ntequam Romanis fubderetur,exigui, & prope inter Alpes conftričti: poftmo-dum vero in ariliores terminos redadla Japidia, ab Ortu folis Formio amnis, & ex parte Japides, qua Iftros continge-bant, a meridie mare Adriaticum,ab oc-cafuVeneti, feu Tilavemptus amnis,a feptentrione Noricum. Hos limites ex- migrarunt. Eodem enim tempore quo Slavi Dalmatiam , Croatiam, Csimio^i liam ,Carinthiam & partem Styriae og. cuparunt, etiam infufi funt Forojulio, vtiexannorumferiepatebit. Duces e-tiam ac Comites feu Re6lorcs Provinciis dati ab ImperatoribusRomanis poft debellatos Langobardos ei populo re-gendo,Germani fuerunt, ficut & in Car-niolia & inCarinthia t ex quo fačlum eft, vt plebs e Slavis & Germanis, nobilitas maxima ex parte Germanis in vnum )opulum coalefceret. Et hinc eft quod lodiedum plebi Slavicum idioma tami- liarc Caput IL I, Mrnon^^ Of igo. 47 Käre fi't,nöbili'rati vero jam Itälicis fa- II. Csefare per publicum diploiriä öbti- iniliisperinixt3e,Italicum jüxta,& Ger- ■ üuerit dedarari Goritienfes vere Ger^ manicurnvfurpelüt. Meifibtum certe manös efle,cüm reapfeaborigiüe & 'Goritiaeft Roiüanö - Germani Impe- initio cöalitiComitatüs tales rij, & nunc limes Getmaniae j Vt fruftra fuerint. nonnemo noftro fecülo a Ferdinande CAPUT II. DE Antiqu(jepar Her 3, & Novce Carniolice Metropoli ^mo^ na 5 ejufqUe ^roßtu. Riufquam caeterärum vrbiüm,oppidörum, vičorum ßcc» Catnio'-^ liae noftraeantiquanominatxpendam : prima &aritiquitate, & dignitate, &fefe Alphabetiordine öccüfritiEmona j de qua cum peculiari tračlatu prodromö diflerverim, nec fortš is ad om-niiim pervenit manus, quibus hi Annales oblati fuerint 3 Übet re-petere pleraque illicprodudla, & iEmonäm per aliquot leculä immäni efrorenominetenas ttanslatam in Ilifiam vel "Möhcurtt, denuö reftituerö uEmonae,ŽC ir) pröpriam federn revocare Labacum. iEMONA VINDICATA. five Lahaco Metropoli CarniöUcje t>etm ^monce nomen jme Aßertum. JEmona prmtä örigb ex antiquis ScHptorihui, Mona recentiof ibus Geogra- ferflumina ^ qua per Hldš partes lahaniuf phis, & jEIiftoricis nonnullis h-M Italörunipervenerunt fines: aiq:^ ibi hye^ lapis offenfionis , aut potius mantes Urbem condidermt namlnt MmO' pomum Eridis eft,quod cum nam, Sequentivero ^ate opera incolarum plures ambiantvrbeš/i dedefo pulcher- adjuti j Argo navim quadringehiA drdter rimse inter illas, non refugiam literäri- ßadia per ter ram machina quadam traSla, um bellum. Condita eft.juita fuppu- deduxeruntmAquilimfiuvmmiqm inE^ nl'To tätionem Saliani, quem in hoc fequorj rklanuni influit, Eridanus auttm in mart Anno Mundi M. M. DCCC. XXXL Mimm txit. Ejusdem aetatis auaot ante Chriftum M. CG. XXlI. ante Ro- Zofimüs cum de Alafici GothorumRe- iib. piam conditam CGCC. LXXII. Pri- gis ttailfitu in Italiam agit j haec habet J ' ' mus ejus conditor fnit Jafort cum Ar- JdStilkonem vero quidam numimn per^ Soromh-ft goii^^tis. Id quomodo acciderit nar- tulit ^ Alafkum reliäis Epiru ^ & angiU EcSiib'il rat Sozomenus Graecüs fcriptor ( qui ßiis ( qua e VanmnU tranfiturn ad Venetös claruit cifca annum Chrifti CCCCXL.) hnpediunt) fuperath, apud Hemonam cd-Inh.'s^QVtTh^iiArgonautaAEetendeclinan.'Q.ßrahcdJp, qr^aÜrbs inter Pannömamfu^ ies, non eundem in reditu mrfiini tenuerunt, ptrmmi e^ Noricmn fit a iH, At que hoc ßdtranßnißb mafi, quödßupsy Bcythdi eH, Iqco par dtrnimniepratmre, qua ad llrbeni J^ ^ han^s 46 Carnioiice Antiqu(^ Apparam. hancpertment.&qmmodotondidinmo ' II. Caufamvero &occaflonerfi, caperit Amnt Argmaumcum fo^^^/^A.füg^Jafonis,&cuteuinperrequeretur Apoi.schoi. ^r. irn . i. hrr 'n- . ..il... pv Annllnnio. Dio- fefiexiflimafe Ji adverßßumineßbvehe^ fania, Higyno, Valerio FlaccOj Jjiithtid ^ nntur.ac tant^r in eo remigm, &ßcHn^ no, Euftathie, Orpheoj & aliis antiquis, di ventiadjumento navigarent, donee adma. Fugge ordinem tradunt Plinium fecuti ^ repropmaccejjijfmt. Qwmigituridcofjfili- plerique,&exPontoEuxinöiiilftruiii vaier.Fiac. ftmfuijfmt exjeqvutiy ipsaßmäuraoppidi; five Danubium, e Danubio in Savum. juÄin. üb." in memoriam adventm fm m ißas oras reli- e Savo in Nauportum adverfo vbique S'Hom'oI äa,&Argomachmisimpofita^pcrq^ßadio. flumine navigaffe Jafonemaffirmant: rum CCCC.J^aimm vfque ad man pertra^ Cumquc vltra NauporturU vlterius na- hymn, s^ra- äa, ^heßalomm Ikoribus adpulermtt vigare non poflet, navem five humeris PiuUnThe. cuti P/fander Po'äa memoriaprodidit. He- five macliinis ( intellige diflblutam ^ mona igiturhacprogreßk Alaricm, Aciuili rurfum pofte^ campaginandatri ) per finmine traječio j jamqae fuperatis Appen- Alp e s tranftulifle narrant. De liac igi- ninis montibm ad Noricum accejßt. Hi tur iEmonaquaeftio eft inter Recentio- montes extremos Pannoniic limitesßmunt, res, vbinam locorum fita ,.& condita & ik, qui ad Noricorum gentem Yrapfire fuerit 3 quas licet apud do^los & exa6lps n)olunt, aräiffimam viam prabent: Cui antiquitatum Scrutatores citra dubium cußodiendapraßdiarijpaucifuffciunt d^c. agno fcatur jam profligata, oftendaturq; Non inquiro jam, in quibus accidenti- manifeftis argumentis nufpiam alibi bus hi aučlores aberraverint, fecuti veram^monam qu3eredamefle,quam hauddubiealios, quos legerantfatisad eoloci, vbiexvetuftis ejus ruinislurre^ propofitum eft, quod in fubftantia con- xit Carniolix MetropolisLabacum: ni- veniant,& tradant ^monam ä Jafone hilominus funt adhuc aliqui','ledučli conditam, cum fugeret ^Eetam Colcho-. vno vel altero authore non fatis diligen- rum Regem, & a Ponto Euxino ad o- ti veritatis indagatore, eoque novitio^ rasltalisecontenderetadverfisflumini- qui mordicus adhaerent falfae illi opi- bus. Et ne dubites, quod non alium lo- nioni J quod iEmona a Jafone condita cum adverfis fluminibus accefferit Ja- illicfuerit, vbi adQuietum flütiuniriä fon quam eum, in quo hodie Labacum medio Iftrise ex quibusdam non fatis ■ vifitur, ex Plinio fupple nomina fluvio- C.^otis vel nominatis ruderibus Civitatii-' rum, quibus adverfis navigavit. Ait la quasdam, circa tempora Caroli Ma- cnim ille ifabijjfe autem Iflro dzin Savo de- gni excitatä eft, ac diŽa hodieque Gr- in NauportQ, cui jiomen ex ea caufa eH^ in- vitas Nova. Quam opinionem per im- terMmonam Alpeßque exorienti. Certüm manem' errorem, vt loquitur Cluverius, ^i^q "ybl; cft,qu6d Ifter fit Danubius certüm eft, introdudtam, priufquam refelläm, prae- ^ ' quod Savüs hodieq; nomenfervans fit miflis nonnullis, quae velfupponi, vel fluvius Carnioliam interfluens prope praenotaridebent,oftendämclare,quod Labacum^certum etiam eft, quöd Nau* vera ^Emona non fuerit vnquam alibi, portus alius effe non poflit,quam nofter quam vbi hodie adliuc vifuntur ejus Labacus, qui in Savum influit paulö in- ruinae extra Urbem Labacenfem ad par- . fra Labacenfe vrbem, & habet originem tem Occidentalem, & illje quidem non inter eandem vrbem & Alpes, ac proin- integrae,quia partem illarum occupavic de hic habemus Jaibnis navigatione vf- - recentior Civitas Labacum, vti conftaC q^ ad Alpes defignatam, & nonalibi, omnibusLabacenfibusSc monftraripo- quam ad Labacum fluvium conditam teft etiamperegrinis ad oculum. ^rnonam. ^ jj^ 'Caput IL II M^monce Nomen. 47 s-Ii: De nomine Mmouc^. ■7 I, Ffinitas nominu'm äuget fae- ro illud Amone, fi quod tale efl( nani pe difficultatem quaeftio- A.ex incolis illius Patrise nullum tale pofr num: tria vero occurrurit no- sü refcifcere ) recentius eft credendum. mina, quae inhacqu^ftione Qua'mVis fi admittam iEmoniam ia praelenti ab inviceni fecerni, vel com- Norico, vBi forte Amorie eft, nihil offi- binari debent, vt melius ftatus quaeftio- ciat meo inftitutoj, quia non poffunt illi nis intelligatur. Nirhiruin ^Emoha, convenire , quae cohveniunt verae iE- .iEnona, & iEmonia. De ifehona,quae monae i Jafone sediHc'atae, vti ex dicen- etiamfcribitiirabfquediphtbngo Enor discoiiftabit. , na, &hodie Nona cujus iituin in Libur- III. Porro ^mona quam Plini- ^^ ^^ ptoi. lib. 2. nia cdllocat Ptolomasus, vbi ait: poßt us inPannonia collocat, & dp quaPto- ft^lii^.» cap. 17. Jlriam Italia, reliqua Lihurnia , qua. in lomaeus ait: intsr Italiam verofuh Nori» lily ride ei?, maritintk feqmf^r or a. Aim- co Vanmnia itemm Civitaš Emona. Va- na, Flavona -j e^c. Argyrunmm , Cori^ rie-, quo ad Örthographiani fcribitur ä mum,^mna, Jadtra Colonia. De ha'g variis, idque fere vitio Amanvenfium, inquam Liburnica Enona; five ut Pli^B.^ TypographBmm, eoriimque corre- nius in editibne Bafileenii recentiore i^orum, quifaepeliteranaUterse fubft habetiEnona : riam in vetuftiore anni luere nihilpenH habent. Hiiic videre 15-39. Enönä legitur-nulla hie eft quae- licet in ebdem Plinio imprelTö Bafileae ftio. De fdiä ^mona & JEmonia fu- anno i5'39.Emona fimpUci ^e) at ve- pereft diffieukas an fuerint duae vrbes^ ro in exemplar! iBidem impreffo aiiiio velvnaeademque. I5'49.jEmona per diphtbngum II. Nullus veterum praeter fo- inHerodiano; 'quo vfifuiitLaziuSjClu- lumPliniumdiftiDguitinter^mdnam verius,&alii,legiturHewo?ž<žCuniafpi- pj.^ - &7Emoniam. Hie ergo agens deNoricd ratione, fed in editione ejusdem Hero- C.24. {\c\n(^\t\RhatisjuvgunmrNorici. Op' diani,qtiämanno 1493.ArigelusPoli- an™.? pidaeorum Virunum,CdeU, Teurnia, Via^' taniis Flbrentise. edidit, legitur fimpli- na,jEmoniajClaudia,Flävium,Sohüfe. citer&truncatžInltinerariisan^' Divinat ČluveriuS,fapporieiis duas fuifi ^ tiquis,quoruni fuperiore febulo in variis fevrbes^haric^moniamNoricivrbem 'Bibliothecis exemplaria reperta funt, effehodiernum Amone oppidum cjuin- iiigens eciani deprchenditur inhoc no- quemillibus paffuum a 2uglio(quod mirievairi&. Cujus auth-oris fupriijt putat effe Juliuni Garnicum ) diftaiis, in ilia Itineraria paulb poft dicam. Anno finibusproindeCarniae,&Norici. Ab- 15-18. ItinemiuniAntoniniiiTiprefluni rahamus Orteliusverb pütat iEmonani ^erietiis vno iri loco habet Hennoma- Ptolomsei eandem effe cum ^Emonia cium,in alio verb iEmofiia. Idem id- id.Germ.i. Plmü.. Unde lapfum elfe (vtHn pluri- iierarium apud-Lazium , Cluvermm', de Norico, bus ) Plinium,quod bis eandem vrbcni Pyrckheimeriim, Peut ingerun^ habet nominaverit 5 femel iilfinibuš Norici,' modoHemona, mbdoEntona imb & _ ^ altera vice iub Norico in Pannonia, fa-- Haemona. Abrahamus Öfteliusid ob- teridum eft: praefertim cuni nullus a- fervans, att r Ivinim hakt Mnmmn lius vetuftus Scrip'tof diftinguat int^r npnia oppidum^, & Mnomjni in iEmonam,&iEmdniam.dppiduni ve- Nor/Vix, quodjulius Gapitolin^HMam vocat: 48 CarnioUce Antiquce Apparam. vocat, Ptoiomam Emonam vrhem flatuit lia, originem traxit Jafon, vrbem quam interltaliam& Noncum, quam eandem A.condid\t iniinePannoni3e,extermino efeputocum^momaPlmii. -Sic etiam le^ fuae aPonto navigationls, & aPatriafua gemlmi erit apud Antoninum ( quo loco nominarivoluerit Emonam, vel ad j e-Hennoma, Hemionia, & Bmonia male veiEmoniam,quafi coloniam ^mo- hahetur ) hancque Moktius Clemona dich niam. Quod vero in antiquis lapidibus vocari: atcnm Simlero potius credam Car- & monumentis plerumque inveniatur niolU Caput ejfe, quod hodk Layhach di- Emona fine diphtongo, id errore Lato- citur&c. SicOrtelius, qui addercpo- morumeveniffecrediderim. Hi quip, tuiflecUma, Hemonatium &c. Non eft pe multoties erraffe deprehenduntur: proinde cur ex diverfitate Orthogra- vnde obfervo in antique lapide phigB,& amanuenfium vitiis, arguamus quod alibi legitur Volturegis, & rurfum diverfitatem' locorum, fedhxc omnia viveColug. pro Viva Conjugi, quibus fi- nomina conveniunt , & referunt vnam milia pallim occurrunt. De voce Hen- candemq^ vrbem ^Emonam in cxtre- nomacium, five Hemonacium, ita fen. mitatePannoniae fub Norico fitam vi- tio, eamformatam ex Haemona, quafi cinam Italise, prout eam defcribit Pto- diminutivum: tunc fcilicet, quomodo lomseus, in cujus antiquiffima editione, apriftino fuo fplendore dcječla in par-'qu3eapudmeeft,proiEmonaetiamin-^-vum oppidum decreverat poft Attilas Venio Mona. Eft haec editio Nicolai vaftationem; idque colligo ex tempo- X)onis Vlmae fačla anno 14S2. re, quo confcripta funt Irineraria,nem- IV. Etymon hujus nominis M- pe declinante jam Romano Imperio, ut mona derivatur, vt exiftimo,ab ^mo- mox dicam: neque enim haftenüs ali- hiaregione,ficdičlaa vicinomonteiE- bi legi. Hennomacium, velHemona- mo, quem noftro Albio, 6c Bcbiis mon- cium,quam apud Antoninum, & folum tibus continuari non dubito ; ut ex ta- quidem in Veneto exemplari: cum alia bulalX. Europaea Ptolomaei obfervare emendatiora habeant Hemonam & E- licet. Et quia ex iEmonia, quse poft- monam, quae fcilicet defumpta fuerunt moduma Theffalo Rege, Jalonisfilio ex vetuftioribus Antonini exemplari- "( ut volunt nonnulli) diČla eft Thefla- bus. III. De vetußis Auäorilus ^ qui Nauporti memimrunt, I. jN ejufmodi quaeftionibus ma- C'locum habeat in Hiftoricis, vbi de anti-'gnas confiderationis eft änti- quiffimis, 6c jam quafi oblivione fepul-quitas authoritatis, 6c Scripto- tis agitur?apud me certe in Geographia 'rum: vnde recentioribusfaci- plus fidei habetPtolomasus, quam Le-lefides habendanon eft, nifi vetuftio anderplus Strabo, quamBlondus, 6c rum au£loritatibus fialciant fuaafferta, fimiles proximae aetatis. Quare, ut veri-čum de antiquis fcribunt. In dogmati- tatem, quam affumpfi probandam ex-bus Ecclefiafticis, apud omnes maior tra terminos difputationis conftituam, eft antiquiorum Patrum authoritas , aučlorum , ex quibus potiora depro-quamdo6lorumrecentium,6c hifuafere mam argumenta, aetatem ac tem pus, vel evidenti rationeprobare folent, vel quo fcripferunt Lečloribus ponam ob tcftimonio veterum. • Quidni hoc ipfum Dculos: funt autem hi Caput IL IlL Author es de Mmona, II. Po^^z/^gV^j-Tro^^j-,qui floruit pau- fapkntißmum. CIS ante CKriftum natum annis, dičlus a A.qaod limites ponat Norico, Pannoniae, Pliniofeveriffimusauthor- Hujus qui- lftri2e,aliisque Vicinis Regionibus, et- dem opera nondum prodierunut, fed jam Emonam, quo loco fteterit, often- extat eorum Epitome contraria a Jufti- dit. noelegantiftylo. Nbn meminit qui- Herodianus Gr^cus {cnptor circi uemdhn. ju{iin.iib. demJuftinusiEmonae, fed navigatio- annum. CKrifti ducentefimum quin- nemJafonisperDanubium,& Savum quagefimum Hemonas difertis verbis paucis perftringit, ex qua etiam The- meminit,nonnihiltamenaberrat,earn fim affumptam probabo. Praetereo plu- in ItaUae principio fitam fuiffe exifti- res alios vetuftiflimos fcriptores, qui e- mans, vtiplerumque verba ejus intelli- jusdemNavigationismerainerunt,fuis gi folent. Verum fi textus Herodiani locisallegandos. genuinus & Graecus infpiciatur ( hoc veiie.iib.?. Vellejm Faterculm, vixit circa an. quippe idiomate ille fuam hiftoriam c- "o. ■ num Chrifti vigeGmum, & Nauporti lcripfit)apparebitverfionesquae nune coloniae meminit in fine Pannoniae, vt circumfetunturnon efle fmceras. Nam - infra dicemus, cui magna fides haben- voiiproton non tantum primum, fed & da,cumfueritLegatusTiberijinPanno- propinqvum fignificat, vt alibi dice-' nia,vtipfemetdefenarrat,&haud du-^-mus: nifi forte putaverit Italiae limiti- bie Nauportuni tranfierit. bus contineri, quidquid fuo tempore strabolib.?. StrahoAmafenMSjf. .4. Uicvbi Sexmas Cylkrus haufit a- Undeetiamfi verum efiet, quodArgo quas. poft Alpes alicui flumini fuerit impofita Leda erat Caftoris,& Pollucis Mater, non conftaret tamen ex mente Plinii Cyllarus vero eqvus Pollucis, vt & Vir- cuinam flumini poft Alpium tranfcen- giliuscanebat: fuminnatairef^confequenternonpofle Swgl''''^" AmycUi domitm Pollucis hahenis dici, quod ille fluvius poft Alpes fuerit Cyllarm, Nauportus , tum quia, quod Naupor- Ad quem locum Phylargyrus tumex Savofubierit conftabat Plinio: commentator. Xanthum dicit Cylla- tum qnia dicit Plinius Nauportum fu- - rum equos^quos Neptunmjumni dedity ilia bijlTe id eft adverfo flumiue afcendiffe ^ Caßori Polluci, ut PoHce Graculifahu- tum quia Nauportus non eft poft Alpes lantur. Cum erg6Caftor& Pollux fue-^ fed ante Alpes. Septima Plinii propo-rint Jafonis in navigations Comites, fitioeft, quod diligentiores Scriptores praedicat Martialis Aquileiam felicem tradiderint Argonavim humeri s trave-qu6d per Timavum Argonavis defcen- ■ člam per Alpes. Id humanis viribus ^'nSTp'i. derit, fluvium propinqvum Aquileise. C. impoilibile judicavitLazius, quia fcili- - Alii per Hiftrum fluvium Argonavim cet verba Plinii nimis materialiter acce- - defcendiffe in Adriam alferuerunt de- pit, & ruftico, nt ita dicam fenfu. Non • quibus Strabo. Qmdam etiam honam L enim opus erat integram navim tranC ■ßripartem adverfoflumine fuhvečtumjafo' ferre, fed com^agibus folutam, & rur- nem cum fuis tradunt, nonnulli vfque in fum alio loco eadem arte, qua primum ■ Hadriam, ignorationefcilicet locorum dece- fačla fuerat compaginandam ^ cum in-pti. Alii etiam Hßrum quendimßuvium tereflet expedition! Argus primus ejus tx magno Hißro ortum in Adriam inßuere navis fabricator. Vel certe moralis tranf^ aiunt^i^c, Negant vero per aliquem latiointelligipoteft, quod navempri- juiiin. lib. fl^vium vltra Alpes inmare dedučlam mam ad Nauportum reliquerit, & ad Argonavim, Juftinus cujus verba funt: maris Adriaticilittus novam fabricave- qui Uta Ponte intravermtHßrumyalveOj - rit. Quid vero opus fabulas veter um Savißuminispenitminveäiveßigia Argo- novis fabulis augere, vt facit Lazius,qui nautarum inßquentes naves fuashumeris ■ ait: cum adfontem Lahaci, quieBadLa- perjugamontiumy vfque adlittusHackia^ hacum fuperius afcendijfet fuperato monte iz.k&. f. c. 6. Caput IL J II Authöres deMmona. ^^ ^ mmon Ißriam deßeädant cmnque in cus, ut navem mari Adriatico tranfmit-radice aliorumßuvkrumfontes, ut Formio. A tendo parem transferre pojGTit. Haec in-m acFrigidi confuleraßent, qui vfque ad cidenter. Et maiiet adhuc verum, quod mare ducerent, arte hac lahore improho ajebat Plinius non conftare, quo flumi-montemfubtm excavahant,atq^ itafubmon- ne Argonavis in mare defcendeHt: imo te tanquamperßecumprofunda ac lat^du^ non conftare an aliquo flumine. 06lava centem navem in Ißriam &c.perdUxerunt'. Plinii propofitio eft^ quae ordine narra^ Hoc peritis locorummulto minus pof- tionis naturali praemitti debuiflet. Su-fibile videtur, quam per möntes tranf- biit autem Iftro, dein Sao, dein Naupor-ferre navem.^ Sed inquit Lazius: fuprA to. Et tum demum fubdi debuiffetiH^z-fontentLaba:civbincmmincipit,qudinL meris traveäam Alpes. Ex hac tamea flriam ducit vnim magni milliaris jjiatio indicatur continuatio trium fluviorum, j^ecus eß infiopulo ampl/ßmm, qui ad me. retrorfum navigabilum vfque ad Alpi-iium milliare vfque hominem ad lucernam Um Juliarum radices. Et quia non eft dmit, &fuhinde amultis tentatus eH^ qui difficultas de Iftro feu Danubio, neque in Ißriam vfque fd terra pervenijßyit, fi de Sao, qui nomina adhuc retincnt ^ de pra Scaturigine rivorum, qui ißhic ex fie- Nauporto probatur, quod non fit alius cu in Ißriam deßuunt, potuiffent. Venetra- quam fluvius Labacus : quia hic conti^ reverbhancexcavationem anßr docuit mB,nuaturSavo,& inillumfeexonerat, & ßecuvhi indpiuntßaturigines, depofim, eft navigabilis vitro citroque , multo quinatando baud procul ab Ädelfpergo ca~ magis quam lfter& Savus. 2. Quianul-ßroinfolumlßriaegrejfuseß. Defpecu, lus alius fluvius oftendi poteft in Sa-quae narrat vera funt, & hodie videri vum prolabens,cujus fons propinquior poffunt: verum ad illius fpecusfcaturi- fit radicibus Alpium Juliarum y quam ginem a Labaci fluvij fönte five Nau- Labacus. 3. Qma Nauportus fluvius fuit portiorigine magnum fpatium interje- vicinusNauporto colonisepriusTaurifcJ dum eft, quomodo ergo ad illam fpe- poftea Pannonum, & patet ex. defcri-cum pcrvenit Argonavis ^ an ftatim a ptione iimitum, vt fuprä diftum, Hy-fonte Nauporti excavatio illa laboriofa perlabacumhodierßü, quod vetusefle incepit.'^ ubi illius vel modicum vefti- Nauportum aflerimus, fitum eft in fine gium admitto poft Nauportum ab al- veteris Pannoniaeigitut citra dubium tera montis parte fluvium Frigidum, fi, hodiernus fluvius Labacus , eft vetus ve Vipacum erumpere, quem ex fitu Nauportus 4. Quia Strabo diferte te-loci conječlamus ab eodem fönte cum ftatur illum Savo influere, licet errore Labaco feu Nauporto nafci, qui deinde amanuenfis modo Pamportum,modo perVipacenfemagrum decurrens tan- Naupontum nominet. Nona denique dem Sontio mifcetur, & in mare delabi- propofitio Plinii Nauportus oritur inter tur, & tunc navigabilis effe potuit, & ^monam> & Alpes ^ plane evincit Pli-deportare Argonavim in Adriaticum niumcollocareNanportumpropelimi-mare 5 interim manet difficultas quo- tem Pannoniae, & non procul inde^-modoafonteNauportipermontem fa- monam conftituere. Cum ergo nufpi-xis horridum navis translata fit. Fi di- am alibi in limitePannoniae oftendi pof-cas novam navim fabricatam poft mon- fit fluvius Savum illabens, vicinus Altem tranfcenfum,dicam ego credibilius pibus , & ortum- habens prope Alpes, effe • quod novam fibi navim Jafon fa- praeter vnum Labacum, dicendum eft bricaveritad littus maris. Neque enim hodiernum fluvium Labacum efle ve-ille fluvius Frigidus ftatim initio talis terem Nauportum,Scvicinamei^Emo^ eft, quales Danubius, Sayus, & Laba- nam efle Labacum,talem quippe fitum habet Ptol. Hb. 3. C. ly. y 6 ' CarnioUce Antiqucje Apparatus. habet fons Labaci fluvij, ciim fit inter amfuperiorem ScNoricumt quali fitu AlpeSj&Labacum vrbem. Quae omnia A.cerniturhodieLabacum. Ubi. obferva- Giuvcr ni, clarius ex fequentibus elucefcent. re licet lapfum Cluveri], qui ait: falfum J" V. Tertius antiqvus Geographus efle, quod ait Zofimus : Alaricum fu^ pro nobis fententiam ferens elt Ptolo- peratis anguftijs , quas tranfitum e maeus Pelufiota,dičlus Alexandrinus, Pannonia in Yenetiam arcent , tan- quia fcripfit & obfervationes fecit Ale- dem apud Hemonam confedifle, quip- xandrise. Hie licet Nauporti non me. pe haec primum erat tranfeunda ante- mineritjpropriumtameniEmonaeaffi- quam ad anguftias , id eft, Alpium gnat locum, vbi ait in fine Pannoniae Juliarum tranfitum pervenirctur. Ob- fuperioris poll enumeratas reliquas vr- fervare debuiffet Cluverius iter Alarici bes: \nUr hatliam verd juh Nor ko Panonice non immediate e Pannonia , fed ex E- ■iterumCivitasEmona. Quafi diceret in "piro fufceptum. Quare profe6lus ex limitibus Italiae, & Pannoniae fub Nori- Epiro tranfivit Macedoniam, Dalma- co, Pannoniae nihilominus civitas tiam , Liburniam , & Japydiam , re- mona: vel in limitibusTtaliae,Pannoniae, ličla ad laevam Iftria per montes Ca- Norici, quafi in angulo trium Provin- rufadium & Albium, vbi Japydes erant, darum fita& omnibus contermina.Un- iter fecit, qui ipfi montes cum Alpibus dcverfio Donni Nicolai fic refert prae-Juliis conjunäi anguftias efficiunt, & fata verba: In limite Italiafuh Norico ite- tranfitum ad Venetos impediunt: poft rum Pannoniae civitas Mona. Talis au- quos circuitu fadlo Hemonam venit i- tem eft; fitus Labaci. Quia fi Italiam re- bique confedit. Hemona progrelTus fpicias earn habet Labacum a Meridie acceffit adNoricumper AlpesCarnicas, fibivicinam,quiano6lisdimidi3snavi- quibus conjun6lae Alpes Noricae ^ in- gatione ad Alpes pervenitur Julias, aut grelfus eft Italiam novo circuitu , non faltem earum radices vbi Hyperlaba- per Julias Alpes, fed fupraperPontebam, cum feu Nauportum ficum eft: fummi- qua via etiam fubinde vtimur Labaco tas vero Alpium eft initium Italiae, ut proficifcentes in Forum Julium, nori fupra dičlum. Si Noricum refpicias tantu per Alpes Julias.Nihil ergo in hoc proximi ad Labacum montes occiden- erravit Zofimus defcribens iter Alarici tales, quos intra ho ram facile accefferis, femper ambigui, quo fe converteret. funt limes orientalis Norici, montes fci- VI. Et quia de fitu iEmonae fo-licet Carnici feu Carvanca. Si Panno- C. lum cum Iftris feu Iftrianis ( vt eos ho- niam refpicias haec a meridie adhuc die nominamus.)controverfia eft, qui paulo vltra Hyperlabacum Ptolomxi iEmonam volunt infua Iftria collocarc setate protendebatur, ad orientem vero ad ripam flnminis Quieti, qui fere me- mfraLabacum extenfa fuit in longum. diam fecat Iftriam, & propinquior eft Ergo idem fitus eft Labaci modo, qui Polae, quam Alpibus, vti obfervare licet olim fuitiEmonae. Firmathoc Zo~ ex omnibus mappis Geographicis, ex fimus, cum Alarici Regis tranfitum eodemPtolomaeoclare oftendo^Emo- ex Epiro in fines Pannoniae fuperioris, nam in Iftria nullam vnquam fuifTe, Et ScdeindeinNoricum defcribit. Reliäis primo quidem accipio mappas veteres Zofim.!.?. ]ßp2ris,&'angußiis,quaePannoniatran. ab ipfo vt exiftimatur Ptolomaeo for- fmm ad Venetos impediunt jfuperatis 5 apud matas, quae fere omnes ad amuffim fi- Hemonam Caflra locavit, quce vrbs inter bi correfpondent, quo ad defignatio- Vannoniam fuperiorem, ^ Noricum fita nem fiuviorumSc montium licet non- eH. Ecce poft anguftias (id eft Alpes nihil difcrepent in locorum difpofitio- Julias) fita eft Hemona, inter Pannoni- ne, quia nonnulla nomina a Recentio- ribus Cap, 11 IKJEmönmneJJiLabacum exGeograpk 5'7 ribils funt adjeäa, infpiciantur ergo liobonarrijquas ellViena Auftriaecaput, inappae & Tabula Europge V. apudPto. A.progreditur deinde ad alia loca, & po- tomaeum editionis Venetse audiore Jo- ftremö omnium nominatPf3Etorium,6c fefphoMoletio anno I5'64. cuicorre- Magnianam.Praetorium Latobicorum, fpondet appofita hoc loco tabella feu fi- circaLabacum fuiCfe oftcndunt tabulse guraN.i. Rurfum editionisColonienfis Antonini, & ipfePtolomaeus dicitalle- auth. Joan.Ant.Magino an. 15-97. item gato loco, l'enentmtem P/'ovmaa( id eft JofephiRofaeij editionis Venetse anno Panoniae Cuper.apartefeptentrionaliA?ia. I^-^^.PrsetereavetuftioresNicolaiDon- liJmerUie -verdLatohki fuh Norko. linde nis edit.lllmenfis an. 14S2. cui corre- ego ex diftantia locorum in Antonino fpondet appofita hoc loco tabella feu fi- praetorium Latobicorü colloco in Ratt- gura N. 2. item Petri Freulander manu- fchach Carnioliae inferioris. Poft praeto- fcripta circa an. 15-80. fimilis fere Nicol. rium & Magnianam nominatam ponit Donnis,quas ad manum habeo.In his o- Ptolomaeusifeer Italiam vero fuh Nonco mnibus obfervabitur,quod a feptentrio- Panonice lUrmn chitasEmona'.qa'a.Ci dice- ne in Meridiem, a Meridie in occafum ret inter Italiam, & Pannoniam vitima a defigneturtradlus continuus montium parte Meridionali Pannonias fuperioris quorum initio ponitur Juliabona, quae civitas Emona fub Norico, vti Latobici eftViennaprimoloco fuperioris Pafio-®* populi fub Norico Pononiae fuperioris niaenominataaPtoloniaEo : in fine an- inquilini, ergo ex mente Ptolomaei^- guli qua fe montes illi flečlunt ad occi- mona fita fuit in finibus Panoniae fupe- dente notatur fub radicibus Emonaipno^ rioris contermina Norico ab vnä parte, xima ad hanc verfus orientem cum mo- ab alia vero Alpibus Juliis, quas Japydes dica flexione ad Septentrione ponitur tunc infidebant:ergöiEmona vera non Petoviü, infra Jimonam ponitur mons fuitinlftria , ne quidem in ejus finibus. Carvancas, meridiei obverfus, & penes VII. Infpiciciämus vlterius apud eum mons Albanus itaut ex parteSepte- Ptolomae am defcriptione Iftriae, & vi- trionali horum montium fignetur M- debimus,quodPtolomasusnallrfibiag- mona.Deinde vltra illos montes adme- noverit MmorA In defcriptione Italiae cap. j. ridiem notatur peninfulafmusAdriatici ad qua eo tempore fpečlabatiftriahaec in qua vnicum nomen fcriptum legitur hdh&V.Hjftnafimiliterpoßßexu intimiHci' Po/^,vt colligatur illa penninfula Iftriam dnatkißmsl ergefluCohma,Formknkfiu^ reprefentare: & fub monte Albano ver- mim oßia,Parmmm,Pola,Nefaäum. Är^ ius orientem protenfo fcriptum legitur fia flmnenfinis ItalU. Haec maritima J{^/vy^/ex,Atq,•hoc^altemex Mappisha-^ Iflriaeora. Subjungit Ptolomaeus : Ci- betur, quod inter ^m onam & totam I- ' vitates autm funt mediterranere ^ Hißrice ftriam intercedant toti Carvancas & AI- (^iddem Pacinum,Piquemm, Alvum. Sup- bius mons & Japydes illorum inquilini. ple ex Plinio, quod Ptolomaeus omifit ErgOiEmona non fpečlat adlftriam,fed inter maritimaji gyda hodie Juftinopo- ad Pannoniam fuperiorem. Melius prae lim, quam ideö forte prseteriit, quiaha- aliis ^monae veteris fitum in fua tabula bitabatur tunc ä Romanis, non ab Iftris: expreffit Cluverius, ut videre licet in vnde Plinius : Oppida Jßri. poft Geographorum teftimoriia addu- tis miliibi^ explebat,&č. cujm imenpe muL cemus etiam hiftoricotum veterum,qui titudinispareniis acerHniis ac perkißmit '^monae merninerunt; ex quibu's ofte- ducibmfarspeteH kaliam dečre^efat, jufu demusiEmonam veterem nufpiam ali» 'čfamfibi Nauporti äcl&geßis tonfinioypars ti inquiri debete, quam in antiquis ruU in Mattdbniam efupefat. EčCe cönfiniä nis Labacenfis Vrbis.Et primus quidem Panfiöiliae & ltaliae,NatipOrtum & Tet-occurritVelleiusPacerculus, qüi fcripX.gefte;hocinfinibuS Italix,illud in fiiii- fit initio Imperij Tiberij Caefaris circä bus Pannöniae,iiitel? quae limes mddius an. Chrifti 20. Hie ergo agens de Tibe^ paul6 ante fuit defignatus fummä Al. rij Caefäris vivo adhuc Augufto expedi^ pium jüga, qüas fečle inter Nauportüm tione fufcepta in Marcomannos ^ iil pri- & Tergeften fere media fünf. ErgöVel- mis limitem interltaliam &Pannöniam lejus agnofcit Nauportum in Pannonia. defignat fummas Alpes - deindeNaü^ Et quia rion procül Naupdrto ^Emo- portum infiflibusPannonise collocat,üt üamfitämfuifle cöncedunt ipfi adver- ^^ coi^fextüapparet.Depromamus ej us farij,qui eam ttansferunt in Iftfiam, fe- Vcvhr.Necfecuramindrementifmpatieba- quitür manifefte iEmonam ficütiNaü- tur ejfe halia(netnph MaroboduusMaf- portuni fitum fuifTe iri Pannonia, nott comannornm D\x£)q[Uippe mm afummis vero iri Iftria. H ^ 11. AI- 6o . Carniolm Antiqued Apparam, II. Alter vetuftusrcl:iptöf,qüiN^u- . HI. Herodianus Mribens Itei:' portimeminit, eft Cornel, Tac. qui naf-A.Maximini e Pannonia in Italiam, iE. rat quomodointerlegiones PannoniCas monam 5 five, vt ipfefcribebat j Henio. auditamorteAugufti fedirio intercdje- nam proxime ad Alpium radices collo^ rit,vbi & meminit Legionis XV. quam cat .licet in eo fallatUf, quod earn Italiss iEmon^ feu Labaciftativahabuiffe coU adfcfibat, exiftimarls forte Italic inclu^ ligiturex anciquis lapidibus Labacire^ fastotas Alpes : Situm tarnen Hen\o- pertis. Ait ergo Tacitus: Bkrerurn vr. nas a parte Septentrional! Alpium ag- AMail''"''' banammßamerat.cumPanmnkaskgiQ-^ novit, vti ex ejus narratione conftare nesfedmo inceffit i nullk novü caufis, nifi poteft. Adducämus ipfa ejus verba : qmdmutatmPrmcepslkentiamturbarumy Maximinus confečlo innere jam Italiaefi^ ^ ex civili helloJ^em frcemiorum oflemU-* Ues attmgehat, acfacrißcato ad aras^ quce bat. Caflrk aflivu tres fmullegiones hahe-^ infinibm ipfis erečlce funt, pergehat iterfa- baniur,prafidenteJunioBUJo,qui fine AU' cere. Et initio fequentis libri. Maxi^ gißi,<^mitijs'Jiberijauditis^ohjußitiunt ^minus poflquam ad Italia fines pervenit^ ^fin*^'''^" aut gaudium intermiferat ßlita munia^ prdmijfis ßeculatöribm ^ qui explorarent ^ idem lib. 5. Eoprincipio lafciuire miles, dißcordars , an vila in Alpium tonvallibm atque denfif-Interea manipuli ante coeptcm ßditionemßmisfylvis infidia deliteßerent * ipße inpla- Nauportum miß, ob itinera pontes, num dedučiis militibm, jubet armatorum alios ißm pßquaM turbatum inCaflrisac^ ačies quadrate agmme incedere, in longum cepereyVexilla convellunti dinptisq-^ pro- porrečlaspotius,qUämconßrtas i vtabiis ^imisvicis jipfoq'^ Nauportp, quodmuni^ quam plu7'imum campi occuparetur, cun- (;ipij inflar erat, retinentes centuriones ir-^ čiisq^ in medium coačik impedimentis, ipße rißu ^ contumeliis ,poßremo utrberibus in-" cum fuisßipatoHbm i)eluti fubßdioßqueba- feäantür, Et poft noünulla t Qmn tur. Etpoft rtonnullai vbiautem totam ipßa interße legiones, oÜava eb^ qUintade- planitzemfirVatls rite ordinibus tranjmife- cimaferrum parabant \ cum centurionem runt, adprimam Italia 'Orbemperventuni cognomento Sirpicum , ilU morti depoßdtf eß,qua Hemona ab inCölis vacatur. Ea quintadecumanituentur, tu miles Nona^ ßita eH in extrenta planitie ad Alpium ra-^ ms., preceš ^ adverfum aßernantia mi^ dices. . Hk ßeculatom atqüe explorato^ nas interjecißet. Tres has legiones nun- Hs exe/dtus narfant Maximino, vacuant Smp. cupabanturočlava Auguftä, nona Hi- reliäam vderrt; aufugip omnes incolast DiSb.ff. ^P^^i^ii^iS, quintadecima Apollinaris, terHplorum etiam ac domorMm Januis in^ ■ ' ' vteft apudPancifoluminNotkiaImp e- Cendio, conßuynptis , atqüe omnibus j qua rij, quaefub AuguftoinPannoniäfupe- q Del in vrbi vel in agris fuei'ant exporta^ rioreftativäkbueruntjttanslataßpoft- ' 'tiš^&č.. Milites indigne tuleru7'it, qmd modum in alias Provincias, quarum ÖC ab initioßatim fame laborarent, Cumqus Dion meminit, 6t quintädeclffläm noäem exegijfent, partim intra patentts translatam tradit in Cappädo.däm, communefque ömnibmdomos,partim inpla- .quam quidem legionem XV, ^monae nitle ipfa ,flatimfole Oriente ad Alpes acceß feu Labaci ilativä tunc habuiffe vetüs ßerunt. Hi funt longifßmi quidam montes .Infcriptio infra adducendä declärat. In- Dice murorum tialia circümdati, adeo in .terim ex hoc contextu Taciti apparet altumediti,utetiamnubesfuperarevidean^ Nauportum fuiffe in Pannonia/confe^ tuyfitaqUein longumporreäi, vt vniver^ quenter etiam jEmönam Nauporto vi- ßam Italiam čomprehendant ^c. ßopulo- Cinam, m eadem Pannonia, prout a Pli- rum aßeritate -Vixpervij, nonnullis tarnen nio & PtolomSEO locatuf: ad claripradi- qUaßfemttis magno veterum Italorum labo^ grediamur, nmanufaäis. Qmpropter.ingens tranßi^ iurum Cap, IL §.. /^r :M??imam ejje_ Laiacum e^ Hißör, ■ 61 iurumillac exercitum fornmh ienelat me- dent, iiifimiät ante Alpes non effelta-tHentern ßmmaj^ga teneri jam ab hoße, A.Iiani, fi ergo ^monärnjocat ante Al- nullojque non obflmäos exitm ad fe prohi- pes, exclüdit eani hoc i|)fö ab It^lia.Cse- bmios. l^equehmetmdemhilöe^at jöco' terum vti Ptölomasu's HiftriaG adfcri- fum natural cqntemplantihm. Pqßea- pfit Tefgeftam, quod limites Hiftriae qkam vero fine -vilo impedimenio fuperatis ättingebat, ficHerodiaiius Heiöoiiani Alpibm in Caflra dejcenderant, Uii jcilicei quia fub radicibus Alpiürtt fitä erat,4u^ om7iesinßauratisahimii vituiahäntu'r^nu fuetüilt limes Italiae,adfci:ipfic ItalisEi hilc^ue nonfibi ex fententia ceßUmm Ma-- Sitüm nihilöniinüs ejus defigriävitan- ^ximims arbitrahatur ne löcoYum qnidem te Alpium trarlfituiti, & talis fituš eft dijjickliatifi^entibm Italis^ intra quos lati^ Labaci: a qüo fi per Sylvan! Labacen- tareipfi ^falutifua cokfulere^praiereäq^y feni terreftri itiriere pfoficifcähs illico infidiart hoßibm at locis[uperneimrninekti- 'accedes Carväncam montem j five 0- hm pugnam capeffere pomijfent. Ex haC Cram 3 qui eft Straboni humillima pars narratiorie colligitur, quod Heirödianus Alpiurrt. Porrö ker , quo Maximinus falsd. exiftimaverit Hemoiiatii effe Ita- Sirmio vbi niörabatur,Hempnam per- lias vrbem vel certe volueht fcribere Venit j rion fu'efitälilidi quam quod v- iion fimpliciter primäm Italiäm vrbeni^ furpätum Romanis Antoniiius defcri- fed primani Italiae cohterrninam vr- pfit iri fuö Itinefariö, & Übet hie äppo- bem, feu proximani j vt fiipra dixirnuäj iiere , vt clanuš conftet verairi ^mo-cumpofteiiilfinuet Italos tränS AlpCsg iiarnftetiffejVbiiiüncLabacam eft.De- habitaffe ^ & dicat nöii reftitiiTe in Alpi- ' fcribit ergo Antoninus iter ab Henionia bus cum poffent. Imö cum dicat,quod iSirmiuni ( quod vicCverfä Sirriiio He- Alpes inftäf mürörtini Italiaifl circum» iiioniäni felegere jpotei^is) hdc inodo Hemona Praetorio Latovičoruni „Noviodunö. Quadratuni Sifiia Varianis 1S/[enneianiSi tncerdi Pecentina. Lemono. Cirtißai Cibalis* Ulmoš. Sirmii vt egd mietpntor M. P. XXXIV. U P. XML mälj-peHXXVL M. P. XXVill M p. XXVI11 M. p. XXlll M. Ä xxvi. M p. XXVIIL M. P. XXV. M. P. xxvi. M. p. XV M XxiL M. P. XXXil M. P; XXVL Labacurri* infra RiidolpWwertuirij Gurkfeldumi )ia vel prop^ Siflcgkcertd. Varasdirium Lazip^fed falli- Schirms hodie ijiTurcia. in his falteni derturii eft Sifciani eo loci fuiffe, vbi modo SifTegkum, qüiä nomerifervat, Scfive fubducas ratiöne •itineriš Aquileiä Sifciatiij fivejEnionä Sifciam, depreherides vtrobiqud di-ßantiamquälis hodie eft inter Aquilei-amautLabäcüm ScSiflegkum. Ergö Maximinus proficifcendo Sirmio in I- «taiiatil äd nullam aliam -^irionarn ve-iiitj quam cujus rüdera moriftrari pot funt Labaci, & quse Sifcia diftät CXXL iiiillibus pafluurri. Quod fi vero aliud ker ilium ai'ripuiffe cöntendas € Särmä^ tiaperfuperiotem Parinonianj: ccce tibi defignationem aliäm cx eodem Aii-tonino defiimptarili 3 Anto- 6z CarnioUce Antiqu(^ ApparätM. Antoninus Cluverius. Carnmto Jul. Capit. in Maxim, ca 214 Ulmo Scarahantm Saharia Arrahone Alicano Vatovhm Ragandone Celeia Adrante Hemom AdNonum Longatko XL. XXXI. XVIII. XVIII. XXIV. XXV. IX. IX. bes, X. Caßra IX. AdFornolm XII. AdUndtcimum XII. Aquileia XI. Halmburg Auftrix» XIV. M. P. IlmitzGerm. milliar XXV. M. P. Schapring. milliar. XXXIII. M. P. Sarvar. milliar. XX. M. P. Eifenburg. mill. M. P. Rackelfpurg. mill. M. P. Pcttau. mill. M. P. Ragatez. mill. M. P. Celeia. mill. M. P. Dranberg. mill. M. P. Labacum. mill. M. P. Billichgratz. mill. M. P. Logatez. mill. M. P. Alben. mill. M. P. Gmünde. mill. M. P. Sanpaff. mill. M. P. Undecimo. mill. M. P. Aquileia mill. &quad. $. &quacl. 10. y. &tresqiiad. &med. (femedi 6. 6", &quad. & quad. 2. &quad. 2. &med. 2. & quad. 3- 3. 2. &tresquad» Dimenfionum liujus itineris peri-tilocorum facile aflequentur cum non niultum difFerat ab hodierna vulgari lupputatione. IV. Accedat quartus vetuftus lii-ftoricus Julius Capitolinus, quidefcrl-bensiter ejusdem jam memorati Ma-ximini ex Pannonia in Icaliam Aqui-leiam, licet inverfo ordine,narrat t Jcri^ or deniqM Itaiiam ingreßus eB: vhi cum comperijpt Maximum contrafe mißhm. ve-, hemmtmsjavkns quadratd agmine Hemo^ nam venit. Sed Frovincialium omnium hoc confiliumfuit, vtfuhlatis omnibus, qua viäum prahere pojjent ^ intra civitates fe rectpennt, vt Maximinus cum exercitufa^ me vrgeretur. Denique vbiprimum caßra in Campo pofuit, neque quidquam commea-t m inveniret, incenfm contra eum exercitm fum, quod fame in Italia labor aßet, in qua foß Alpes recreariß pojje credebat, murmu-rare primum capit, deinde etiam Ubere dice-ye, <^c.pleriquefane dicunt ipfam Hemo^ Tiam vacuum deßrtam inventam eße, MaximinoßultUatante, quod quaß civi^ tos tota ceffijßt. Paß hoc Aquileiam venit^ qua contra eum armatis circa muros dißofi. tis portas claußt, ^c. JPonte itaque e cup^ pisfačio Maxminus ßuvium tranßvit^ A.^ de proximo Aquileiam obfidere capita Vides turbatum narrationis ordinem, cum dicit: Itaiiam ingreflus eft, & fub-dit Quadrato agmine Hemonam venit, cüm hoc praemittere debuiflet 5 fed nihil novi apud Capitolinutn. Kam poftearurfumait: Aquileiam Venit, ac deinde fubdit: Fluvium tranfivit, in» intellige Sontium, qui XIV. milliapaC. fuum ab Aquileia diftabat(& prius tran-feunduserat, quam veniretur Aquileiam ) vti in eadem naffatione adftruit Herodianus, licet pro XIV. ponat XVI. tranfpofitis litteris, cum Itinerarium B. Antonini feu Tabula foliim XIV. M. P. numeret. Quid ergo mirum, quod M^ monam in Italia Videatur locare.'^ Quan-quamefto illamcollocaretinMia, di-cendus eft vel erraffe, velcerte id tem-porisiEmonamItaliae aučlae adnume-ratam, quin & inter mediam Japydiam qusejam|Romanum jugum plene ad-miferat. Firmo hanc opinionem ex eo, quia tempore, quo Capitolinus fcribe-bebat, erat Imperium Romanum im-mutatum: Japydia adfcribebaturltalige^ quod Plinius, Sc Ptolomaeus, videntur inß- Cap. IL K M.monameJJe Lahacum exHißor, 63 infinuare. Imo jam tunc Pannonia fub raffe exercitum, c^uU fame in Italm laho. Diocktianoaliterdivifa fuit , ncm^h'm A.raßet Jn quapoß Alpes recreari fe pojjecre^ Valeriam, & Saviam , quarum Valeria debat. Bis enim paffus eft exercitus fa- a Danubio ad Dravum, Savia a Dravo mem, ad Hemonam primum, ante Al- ad Savum protendebatur. Undc vide- pes, deinde iterum, poft Aipes ad Son- tur, id quod ä patre meridionali Savi tium. Propterea abfoluto primo fenfa erat circa iEmonam, attributum Itaiiae pergit narrare. Demque vbi primum Ca- abolito jam nomine Japydum3 dequr- flramCampopofuit^nequequidquamcom' bus nulla amplius memoria apud au- meatusinveniret^ intelligendum eft poft čloreshujusaetatis. Certe partem Pan- tranfitum Alpium, primum expreffit nonige fuperioris appellavit Valeriam Herodianus,quianteHemonam3poil:e- Diocletianus , vel ejus gener Galerius rius ipfe Capitolinus, qui ante Aquile- Maximianus, fub quo vixit Julius Ca- jam exercitum fame laboraffe notavit. pitolinus 3 vnde verofimile jam iEmo- Praeterea adverto Herodianum non fi- nam, vt proximam Juliis Alpibus, Ita- ne peculiari vocum emphaß poluifle: liae fuiffeadnumeratam. Haecpro be- fine -vllo impedimento Juperatis Alpihm in nigna Capitolini ab errore excufatione. Caßra defcendemnt. Ad quae Caftra.'^ho- Caeterum, ut ille erraverit Itaiiae adnu- ftium ,anfociorum? certe nec hoftes il- merando^monam ^ non erravitPto- lie erant, nec Maximini exercitus ibj lomaEus inter Italiam & Pannoniam Caftraadliuchabuit,quoprimödefcen-eamcollocando. Siveigiturejusaetateg dit. Senfusigiturgenuinus eft,quern Itaiiae,fivePannoniae Civitas fuerit,pro- ' Capitolinus non bene obfervavit, licet culadhuc abfuit ab Aquileia, procul ab phrafim antecedentium Hiftoricorunn Iftria, & ante Alpes fita, non poft Alpes. 5c forteHerodiani fecutus fit,quod fupe- Neque illaCapitolini verba dicunt eum ratis Alpibus defcenderit exercitus Ma- voluiffe Hemonam inter Alpes & Aqui- ximini ad locum vocatu Caßra.Sic enim leiam reponere, quod dicat, murmu- legiturinltinerarioHierofolymitano. Aquileia AdUndecimum M. P^ XI. AdFornulm. M. I^. XII. Caßra. M. P. XII. Ad Pirumfummas Alpes M. P. IX. Longatico. M. P. X. AdNonnm. M. P. IX. Emona. M. P. IX. Ego interpreter, Undecimo. SanpafT. Prart,velPodcrai. Alben. Logatez. Billichgratz. Labacum. Hemona igitur hac progrefTus Ma- p ximinus terreftri itinere, poft tranfitum ' Alpium defcenditad Caftra locum fic prius appellatum, & ibi iterum famem paffus, progreffufque očlo millibus pa£l fuum vltra Fornolus, quod fuerit circa Sanpaff. pervenit ad Sontium a quo A-quileiam vfque reftabant XIV. millia paffuum, vbi navalem Pontem ftravit, vti exHerodiano liquet, qui exprefle de his Caftris loquens, non dicit Caßra pofuity fed in Caßra deßenderunt jid eft ad locum, qui vocabatur Caftra, qui natura talis eftjutfuperatis Alpibus ad ilium defcendere oporteat, vti noverunt peri-ti locorum, & ego experientia didici. V. Quintusex antiquis Hiftori-cis noftro inftituto deferviens eft Socrates, cuifuppetias ferentalii. Vixit hie circa annum Chrifti 440. & recenfuit expeditionem Theodofij Imperatoris adverfus Eugenium Tyrannum, & Ar-bogaftum,'quos vicit miraculose ad flu- vium Frigidum,quem non alium fuifle, quam 64 Carniolice, Antiquce Apparatus. quam Vipacüm ( aut Cliobelum ) iti a- vexillum latrocinij civilis attolleret, drfu^ gro Vipacenfi, conftans e9:mth.ovnm A.peratis AlpihusCotijsJulia c^tioquedaußra iententia,&convincuntitinerariaanti- laxaret. Et poft pauca addit: Necpia socrat. in qua. Proferamus verba Socratis : Reli- Hemom cundantim vbi tc adfore nmtia, «P ergö ^heodoßus ambohm jilik in vrbe tum, impulßs ejfufaportis obviamprovola- Conßantinopoli, cumproßcifieretur contra vit. Gerte Theodofij iter ad Alpes Ju- ■Eugenium bdUturm, plurimi trans Hi- lias e Pannonia aut p er Pannoniam, a- ßrum barbari funtßqvuti, cum eopugna^ liud eile non potuit nifi per tritiflimam turi contra annum: parvoque tempore viam, quse Labacum, & inde ad Alpes cum manu maxima venit adGallias. lllic ducit, aut per ambagem, 6c circuitum mimparahat bellum, vbi jam muka millia Liburniaequae non eft via properantis habehat exercitm. Fit ergo congreßo circa hofti occurere, minime verö per Hiftri- ßuviumvocabuloFrigidumj &'c. Impera- am: ergo vbi modo Labacum eft, ibi torproßavitße ipßuminterram adjutorem funtruderaantiquae jEmonae. Qiwd invocans Deum ^ petitione frußram verö dicat Socrates Theodofium Con- mn eH. Bacurim Magifler militum ejm di- ftantinop oli veniffe in Gallias, vel error rupit acies, & in fugam mox vertit inimi- eft Aučloris vel interpres pofuit Gallias cos '^fitque denuo ea hör a miraculum. Ven- proCeltica. Antiquitüs enim circa mare tus enim vehementijßmm inß^irans B-Adriaticum^Sc bis in partibus Celtas ha- jacuk ah Eugenij partihm contra eos ma* bitaffe lupra oftendimus,imö Romaao- 'gnafortitudim deßerehat. Rantum valuit ; rumflorentelmperioGalliaCifalpinaet- Imperatoris oratio,^c, Eadem referunt, iamjapydiam compledebatur,vti cum fed paulö aliis verbis quinque alij teftes, Cluverio alibi oftendo, quo forte Socra- omfinsHb. Orofius,Freculphus, Paulus Diaconus, tes refpexit. Manet Iiodieque Grsecis ftecuiphus Sozomenus,NicepliorusCalliftus,alij. h^cconfuetudo Germanos omnes ap- Pa\il. Diac. 'Placet addere verba Freculphi: lloeodo^ pellandi Gallos feu recentiori appella- . Jtisozom.' conßitmus, & ex^ tione Francos. '^or/pore humißußus,cAo VI. UndecimusvetuftusScriptor c. 38.' ' ■ fixus orahat. Et Pauli Diaconi: Eugenim veritati aflertae Armande deferviens eft igitur atque Arhogaßes, qvum omni inflru^' iterüm. Sozomenus, vbi de condita iE- äaacieAlpiumtranßtmtenerent,&'fheo. monadifferit, cujus verba retuli cap. I. äoßus in jummis, Alpihus conßitmus ejßt, §, I. eique fe affociat ibidem allegatus &c. Ne verö credas hoc aliis in Alpi- C. duodecimus vetuftus fcriptor Zofimus, bus geftum elfe, quam in noftris Alpi- ' qui ambo iEmonam agnoverunt in fi-bus Juliis, quse funtportaß Italiae, fup." ne Pannonia fuperioris fub Norico & petias fert Sozomenus vbi ait Alpibus, ajafone conditam ad nL ■gemm equidem maximum paravif exerci. portum fluvium, qui alius effe non po. tum.&Italia Portas, quas Romani Julias teft quam Labacus in Savumfeexone- ■Mpes vacant praoccupataspr4idio tenmt. rans, & navigiorum vltrö citröque pa- ^id hoc ad iEmonam dices ? multnm tiens, vti experientia etiam hodie ie- Ar ' profeaus Theo- ftatur. Atque h^c fuflSciant pro fe- Pacatin Pa. ^^^^Ipes Julias per ipfam^mo- cunda probatione alTumptx Thefeos, ne,.Theod. Ham Iter fecit, teftePacatooratorc, qui quödvera ^monaa Jafone conditaSc Panegyricum dixit Theodofio, in quo celebrata antiquis fctiptoribus non fiC alibiqu^renda , qudminruderi-mmefaaum putem, vt quißub nomine pa. bus Labacenfis vrbis anti- eis ludere, ^ primi ßcelerk pcenas Imrari quiejcendo ptuiffet, ßcundum tertiumque quse. Cap. IL VL Mmonam ejje Lahacum exitinerarm, 6y VL Argumenta ex Ant iquk Itinerarijs. AgnoReipub.literariaebono A.racallse, qui anno CCXIV. imperavit. Tuperiore feculo ex vetuftisBi- Plura dicemusinfra cap. IV. §. 4. n. 6. bliothedserutafunt complu- Quando vero vel qualifcunque Ante-plura Icineraria antiqua fub ninus hacC confcripferit, magnum hi-jiomine Antonini, quae aliqu^do credi- ftoriae antiquJE lumen pofteritati acta funtfuifle Antonini Imperatoris Phi- cendit. Ego olim exemplar( quantum lofophi, fed juniorem arguunttam La- memini)Lugdunenfe cum notis cujut tinitas,qu4mnominavrbium,utfupra damrecentioris legi: dum haec fcribo infinuatum, crediturq- faltem vnjus eo- vnicum na6tus fum Venetum, f^d mire rum Author efle ^thicus Antoninus depravatum,& non tam forte Amaven-Hugotkvi. Hifter,telleHupone Flaviniacenfi, que fis quam Typographiincuria vitiatum. niac.inChro, . , ' r-i n- r^rM-^r^vT --rr T^^-r • J ad an. chri. circa annum Chrilti CCCCXL. vixiile Ex ceteris tragmenta repen apud pro-voffdekift. arbitror,alioquin^monaeper Attilam bosauthores, quas pariterbonafide vti Laz.iib.3. An.CCCCLII.vaftataevixmeminiffet, reperi allegabo. vti 8c Aquileiae,5c aliarum vrbiumjquse II. Primum ergo fit, quod licet tunc conciderunt. Q^asfidicas reftau- depravatum, Scmultis Typographies tatas, form am tamen Romani Imperij ^-fcatens mendis Venetijsimpreflumeft circaeatemporamutatam fateberis,vt AnnoM.D.XVIIl.inaedibus Aldi, & Itinerariis ejufm odi opus non effet.Hie- Andreas (oceri. In eo tamen fol. 143, ronymus Surita putat elTe Antonini Ca- ponitur: ITEM AB URBE. cap. I J, Meäiolam M. IndeAquileja M. Inde Sermio M. IndeKkomedia M. Inde Antiochia M. p. P-P-P-P- D.xxvm. CCL,X. CCGCI. D.CCCXV. DCLXXXII. &c. Quse fummarie pofita, deinceps fpc- gnando ab vrbe Aotiochiam vfq; diver-. dalibus titulis author profequitur, defi- fa itinera. Quod nobis conJucit cfihoc: Concordia civitas Aquileia civftas Frigido Longatico manfio Hennomacium Adrante manßo Caleia civitas Ragmdone Patavione civitas ■ Aqua viva Hodie M. P. XXXL FLUVIO M. P. XXXVL M. P. XXII. M. P. XVIIL M. P. XXV. M. P. XXIV. M. P. XVIII. M. P. xvin. Concordia. Aquileia. Vipacum, Logatez. Labacum. Dranberg. Celeia. RagateZ, Petovium.' M. P. XX. Hic nonnulla corrigenda funt pro- Mediolano viam fuhducens Sh-mmm vfque ut in alii s exemplaribus inveniuntur. perloca Foro Julij {vtreliqua Italia tran- Ante centum annos Wolfgangus La- /earn)Concordiam , Aquileiam ,ßuvium rSk!^ zius in fuo exemplari, quod forte manu frigidum , Longaticnm manjionem, He- id" s'sfcriptum,fic loca recenfet: Itimrarimn a monam, Adrantem, Cddam, Ragandonem I & Laz.Coiu nuent.Reip. 66 CarnioUi^ Anüquc^_ ApparaUiS. (^Vmvmem enumerat. Irrepfit crgo gundone lege Ragandone , & fi ad" menduminexei-nplariVenetovbiHeii-A.verterisad locorum diftantiam : om- nomacium ponitur pro Haemona, pro- ninö reperies locis illis, quae interpre- vt etiam adverterunt Abraliamus Orte- tor ex antiquis nominibus prout Ko.die ortei. in S7- Üus, & Carolus Stcpliaiius. Item FLU- nominantur ad amuffim convenire: at- FndirSft ^^^ frigido ponitur in aliis conjun- q,- adeo concludesHaemonam five člimin eadem linea, &ut dicemusin- monam non alibi ftetiffe , quam vbi frä, fignificat Vipacum fluvium, vel ei nunc Labacum. Quod verö in hoc loco vicinum Chobelum. Similiter pro Ca- exemplarVenetum medose habet Hen- leia legendum eft Celeia , pro Pata- nomacium, alibi melius nominat He- vione legendum Poetovione, pro Ra- moniam.Nam folio l^g.ßc ordinat iter. ITEM AB HEMONIA. Ter Sifciam Sirmivfque M. P. CCCXI. fic Fratorio Latovkomm M. P. XXXIV. Ratfchach. Novioduno M. P. XXXI. Gurkhfeldam Quadrata M. P. XXVIII. ...... Sißia M. P. XXVIIII. Siffegkh. Hic ab Hemonia numerantur mil- B. fchach, quia hoc diftat očlo milliari- iia pafTuum CXXlV.vfq^ Sifciam, quae bus Labaco, & Gurkfelda, quam puto omnium confenfu eft hodiernum SiC- efle Noviodunum , diftat inde circiter fegkh. Si ergo IV. M.P. computes pro fex milliaribus. Quidquid fit de ho- vno milliari Germanieo,erunt inter He- rum locorumjVera interpretatione,inte- moniam,& Sifciam milliaria Germanica rim habemus Antoninum correčlum trigmta, &vnum3 & totidem circiter ab AntoninOjquiquodfemelpofuitH^- hodie numeramus inter Labacum , & fecundö melius fcripfitHawo- Siflegkhum, tametfi nefciamus quam niam. hxc de primo Itinerario. viam Romani tenuerint , qui forte III. Tabulae apud Peutingerum iTiaioribus vfi funt ambagibus. E- & Cluverium diftinčlius, copiofioribus tenim Praetorium Latovicorum vbi locorfinominibus,iter Aquileia^Emo- fteterit nefcimus, ego divino circa Rat- nam & vltra adornant, & fic habent, Jquileia Aquileia. Ponte Sont^i M. P. XIV. Lifoiizo. fluviofrigido M. P. ..........Vipacus. In Alpe Julia M. P. XV. Alben. Longatico Ivl. P. V. Logatez. Nauporto M. P. VI. Oberlaybach. Emona M. P. XII. Labacum. Savofluvio . M. P. Vin. Sävusfl. Supple qui deeft , numerum ad vel Tabulae author inter Emonam, & fluvium frigidum M. P. XXII. & Savum V111. M. P. debet accipi traje-erünt in hoc itinere M. P. L X X X11, čtus diftans duobus milliaribus, qualis id eft milliaria Germanica 2 O. & toti- ille eft. Reliquorum locorum diftantiae dem hodie circiter numerabis Aqui- optime conveniunt. Nam a Lifontio leia proficifcendo ad Savi traječlum ad fluvium frigidum numeramus m il-prope Gortfchah vbi dicitur jTuiWcn liaria quinque cum dimidio : afluvio Un Sööfferejl, ad confluentes Sorae frigido feu Vipaco ( aut fi malis Cho-& Savi, quia cum ponat Antoninus belo, quimodice diftat) ad Alben feu vulgo Cap, IL Fl Mmonameß Lahacum ex Itinerarm, 6 7 vulgo Planinam funt tria milliaria cum cubielTet diftantia , nihil officeret no-dim^dio. UndeLongaticum{euLoga-A.ftro intento , cum de loco in locum tez diftat ab Alben paulö plus vno mil- poffint effe plures vi^ , & nefciamus liari idem vero Nauporto feu Hyper- quam illarum tenuerint olim Roma- labaco diftat vno & dimidio. Deinde ni. Ex quo iterüm habemus Mmo- Hyperlabaco Labacum omnes nume- nam effe Labacum. Cum hoc itme- ramus triamilliaria, & Labaco ad con- re in fupputatione per alia interme- fluentes Soras ( olim diftse Sai;ira ) & dia loca coincidit Itinerarium Hiero- Saviduomilliatia computantur. Cse- folymi-tanum , quod ita repraefentat terüm licet aliqua maior vel minor ali- Cluverius: Jquileia hodie AdUndedmum M. P. XI. Ad Fornolm M. P. XII. Caßra M. P. XII. Adfimmfummas Alpes M. P. IX. Longatko M. P. X. AdNomm M. P. IX. Emona. M. P. .IX. Aquieia Undecimo Sanpair Prat, five Podcrai Alben. Logatez. Billichgratz. Labacum. Hiciterumdimenfio itinerisopti-B.tisvifis vel auditisdubltabitiEmonam me concordat cum his locis , quae vero- antiquani effe quaerendam Labaci Me-fiimiliter interpretamur. Quis igitur tropoli Carniofiae ? Nihilommus adhuc fanse mentis tot evidentibus argumen- plura promamus» S. VIL Argumenta ex Antiquis Inferiptionihus. I. ■ On fum nefcius antiquos la-^ *pides repertosinaliquoloco, ' folum probare eolocialiquan-' do habitaffe aat moratos effe Romanos, quorum haec erat confuetu-do, lapides cum Infcriptionibus dura-turae apudpofteros memoriae relinque-re. Keque ex ipfis Infcriptionibus aut certorum expreffione nominum infal-libile eft argumentum, locum cujus no-men exprimitur ilium ipfum effe , in quo lapis ejufmodi reperitur. Nihilo-minus ubi aliunde conflat de loco , fi praeterea in lapide antiquo ejus repe. riatur memoria, maximam vim. habent ad firmandam veritatem antiquorum lapidum Infcriptiones. Tales vero lapides, & olim reperti funt, Scnuncre-periuntur Labaci, qui nomen iEmo- nae dare exprlmunt. Atque ut ordlar-■ ab eo, quem ego primus hačlenus ob-fervavi,licet omnium oculis fefqui fe-culo expofitus fuerit, & vtinam expo-fitusmelioreloco. Immuratus quip- peeftmajoriportaeTeutonicae ( vtvo- camus ) qua extra civitatem ad hortos & rudera veteris iEmonae exitur in fi-niftra parte aaterioris porfas , duobus 4 terra pedibus elevatus, vnde a tran-feuntium curruum rotis magna pars In-fcriptionisejus extrita jam eft, ut integre legi non poffit. Fortuna tamen ejus hxc fuit, quod haftenus integrum nomen ^Emonias fervaverit. Ex-fcribo quod adhuc legi poteft. I 2 VARIO 68 Cm-nioUce Antiqu(^ Apparam. v A R I o TI P. N A R B O N V E T. L E G. XV. ----- V E N I X P. E M O N I Inpenultimalinesdubito an bene Teutonicorum,Teutonicamdicimus) legam Venix, quia primae literae modi- cxftmčta eft. Unde miror quod Lazius ceapparent,&literal.formataeftinftar paucisannis poftea Labaci perquirens inverr3ßlit^reT.(x.) Vtfufpicer forte antiquitates , eum non obfervaverit, legendumAN. LX. Porro lapis hie quia jam tunc immuratusfuit. vel erutus e terra, vel ex ruderibus Ar- . II. Altera infcriptio extat defačlo mamentarij Archiducalis protračlus eft in pariete Ecclefiae B. V.. Ordinis Teu-Labacianno I5'25'. cum Arm amenta- tonici, quam ego ipfe legi, & defcripfi rium incendio abfumptum, & penitus correčlius quam Lazius, qui cam pro- com. disiečlum fuit , & eo loci nova vrbis mit in commentario Reipublicae Ro- ment.Reip. ' , V 1 . . „ . ^ Rom.lib.i2. porta (quam a domo vicinaEquitum manse. fea.y.c.s. M. TITIO. M. F. CL. TI. BARBIO. TITIANO. DE CURIONI. EMONE. T. LEG. II. ADJUTRIC. ITEM LEG. X. FRETENS. HA-STATO. IN. COM. LEG. II. TRAIAN. EXCORNICULAR. PR. PRO. LARCIA.VERA FILIO. PIISSIMO.L.D.D.D. Petrus Ap. Petrus Appianus, Bartholomssus tem habemus .^Emonae nomen in fe- Amantius, Janus Guiterus, Lazius, & cundo lapide: tfq jnfcrtp"; Lambecius habent cum III, Tertia infcriptio extabat olim jan.Grut.. diplitongo^mo^ž^efcdinlapidc fimpli- in praefata Commenda Teutonica La- Laz? Lam- citer eft E M o N E. Item apud illos eft baci ante centum aliquot annos, quam cSKIc. gemina vox EXCORNICULAR. defcripfitLazius. Recentibus annis pet «.foLfiSi. Sed in lapide vnacontinua. Item apud fordidamavaritiam illiteratorum, lapis iilos PR. PR. fed in lapide P R. PR O. ille in alium ufum abfumptus eft, vti Verum lapicidae etiam errant : & de in- mihi domeftici narrarunt cum inquire- terpretatione hie non fum folicitus, fal- rem de ilia. Apud Lazium ita legitur: ENNIO SECCONIS F. VIVUS F. CETETIUM RUSTICO F. 3. N. L. ET FIL. VALENTIONL AN. XXXV. EISECU SECCO. EMONS. Y. AN. LL EMON. Y. Coetera legi nequiverunt. Ecccitcrumbis ^monae nomen c.ptioj in qua nomen iEmonae five Emo-in eodem lapide • atque adeo triplex an- nae expreffum. Addi poffent etiam alias ,tc centum amios Labaci extabat infcri- infcriptinnes vicini Magni Vki, quem nunc Cap. IL FI I L j^monam ejje LaMcum ex Recent. 69 nunc cormptHggappellanius, fed has A.quod iEmona alibi quaeri non debeat infra fuo loco promentur. quamLabaci. In medio Ecclefiaefuprä IV. Sufšciatapponereinfcriptio* memorat^e Teutonia ordinis, colum-nem recentiorem quidem, fed quse te- nae appofitus eft lapis fepulchralis cujus ftetur Labacenfibus jam olim ante fe- Inferiptionis partem hic culum perfuafum, & certum faifle, promo. PAMPHILO FRUMENTINO LEONARDUM FILIUM. PRUS-SIENSIS MiLITIiE EQU1TEM INVISENDI GRATIA HUC PRO-FECTO, M0R1EQIIE HIC EMONE PRtEVENTO IDEM PIIS. FIL MONUM. F. C. AN. M. D. LXVIIII. Nihil dubito multos adhuc lapides erigitur, dum fodiuntur flindamenta, jacere fepuitos, qui aliquando eruentur extraliuntur lapides infcripti,fed iterum & forte nomen ^monae efferent, dum- abfumuntur, quia rudium verbum eft: modonancifcanturDominosantiquita-g Hfc cut bono ? Imo & mulcis literatis tipropitios : omnes enim horti a parte 'exigua cura ejufmodi antiquitatum , occidentaliLabacenfium fuburbiorum quia praefentibus intenti praeterita ne- pleni funt ruderibus veteris iEmonaE,& glig^nt, futura non prolpi-. ferequotiesaliquodnovu aedivificium ciunt. S- VIII. Argumenta ex fenßi Kecentiorum fcrlptorum. I. Equid praetermififfe videar, In Achmmfluere falsa crediderunt, Cuier' & in re qaatuor circiter feculis rori, ^ Pomponim Mela, ^ Nepos Padi ' quafi dubia, 6c quafi contro- accola auns adhihuit. Argonautamm cos verfa, folus pro compatriotis fahula decepit, quofper Ißrum ex mari Poju fententiam ferre, libet etiam alios Re- tico in Ißriam večlos memories proditum centiores, tot quot occurrunt adducere, e/?. Sedconßat eos ex Iflro in Savum adver^ qui ponderatis antiquorum teftimoniis fo flmnine navigajje ; dein Naupormnt, rečle fentiunt veram iEmonam a Jafo- quern Lahacum hodie appellariputaverim, ne conditam alibi non ftetiffe quam in tujuspaludem Lugeam Straho appellat. Ex •ruderibus antiquae vrbis Labaccnfis. Nauporto vero per monies humeris veSla Primus efto ^Eneas Sylvius, qui diflus navis in Adriaticum pervemt Ö'c. Non fubmde fuit Pius Papa II. peritiffimus meminit quidemiEmonae (edNauporti horumlocorum, quae faepius peragra- fluvij,qui^monamperiabitur,&Savi vit cum & Slavigräcenfem Parochum, qui ab ^m'ona fecundum Antoninum & Tergeftinum Epifcopum & Lega- diftatfolisVill.M.P. fedhocipfumfa-tum Friderici III. Rom. Imperatoris ad tis eft, quod Nauportum in Carniolia a-fedem Apoftolicam ageret. Hic tantus gnofcat, confequenter etiam ^Em onam Sop.c! Ts. vir de Nauportto fic fentit : Ißriam ab I- hic repofuiffet, fi de ea fuifTet interroga-ßro amne diäam fernnf, quem a Danubio tus. Errat tarnen in eo,quod putet Nau- I 3 portum yo CarnioUce Antiqu(^ Apparatus^ portum ä Strabone diftum paludem ioagimimfrogrdltur Clariusfeex- wcm.in Lseam quia hxc eft alia palus, licet A.plicuit in exmeplan Germanico, quod g™; etiamin Carnioliainteriori, de quaiüo poftLatinum vulgavit,ybiexprelseait Jq^q Haemonam efle Labacum. 'll. Alter pro nobis fide juffor eft Quintus fidejuffor eft Wolfgangus S/a Ceogr, AbraliamusOrtelius,quifuperiorefecu- Lazius, qui licet iEmonamIggi](quod lo fcripfitSynonyma Geographica,& fic duobus milliaribus Labaco diftat) non fentit de .Emona: .EMONIA. Hi- vero Labaci collocet, quia diftantiam ftrise maritimam vrhem , & hodie Citta- locorum ab Antonino defignatam nori nova vocatam Jcrihmt Leandex, Volater- obfervavit, ex eo tarnen huic opinion! ranmy & Mar im Niger. Ego vero quk fubfcriberecenfpndus eft, quod^Emo-veterum hujm jEmonice in Hißria regione nam non in Iftria, fed in extrema parte ad mare fitce memimrit, plane igmro. Pli. Pannoniae, & quidem prope Labacum ^^^ ^^^^^ nimhabet ^MO NJ M Vanmnice oppi^ inquirendrf judicaverit,Verba ejus funt Rdp'S"' dum, JI. MO NUMquoque in Noricis^ Hamonafttum nemo melim, quam VlinvM quod Julius CapitoBms HE M ON A M depingit. lih. 3. cap. 25-. cum dejafone, & vocat. Ftolomcsm EMONA M vrlem Argonamis loquitur \ qmniam Argonavis fiatuit inter Italiam, Noricum, quam ßumine in mare Adriaticum defcendit, 7^ec eandem ejfepnto cum JEMO Ml A Biwj. 'E.procul'tergeße, necjam conßat, quoflnmi- Sic etiam legendum erit apud Antoninum ne. Humeris traveäam Alpes dihgentiores ( quo loco Hennoma Hemionia , (f^ Heno. tradunt. Suhijffe autem Ißro, dein Sao^ Je-nia male habetur ) hancque Moletim Cle~ in Nauporto, cui nomen ex ea caufa eß, in- monamdicitvocari. At cum Simleropotim ter AEmonam-Alpejque exorienti. Porro credam Carnioliae caput eße, quod hodie Nauportum Lahacumfluvium ex proximo Layhach dicitur, vulgm Latinum L U- eH capite confirmatum. Hic vero quatuor BIA NA Mnominat. In ea enim vrhe ex- milliarium intervallo a.Lahaco civitate ori^ tat vetm Romana inßriptio, in qua ALmo- tur^ baudprocul ah eo oppidulo', quodhodee nee fit mentio. Hačlenus Ortelius, non fuperius Lahacum dicunt. In cujus medio folüm veritatem adftruens, fed etiam itinerh, ut deßcrihit nimirum Vlinim, inter fičlores refutans, vere enim dicit: Qms Lahacumßuvium, ^ Alpes Lugei lacus veterumhujus AEMONluEinIflriare~ vißturinnumerisRomanis Inßcriptionihus ginoeadmareßitcememinerit jplane ignoro. alijsque vetuflatis exemplis celeherrimus^. Et ignorant cum ipfo omnes do6li, & Q^quem IggiumincoUvacantjCujusßtusH^e- accurati Scrutatores antiquitatis : quod mon^e veteri ex Diametro quadrat. <^c. enim non eft, fcirinon poteft. Et quia Verum eft, quod origo Labaci fluvij fit adducit teftimoniü Simleri, nobis quo- etiam media inter Jggium, & Alpes, fi- que fit tertius fidejufTor Jofias Simlerus. cuti eft inter Labacum & Alpes, fed o- III. Quartus eft Joannes Aventi- portuiffet bene infpicere Antonini iti- nusBoicorum Annalium fcriptor,qui nerarium, & diftantias locorum obfer- pag. lix. agens de Maximini profečlione in Ita- vare, qu« non correfpondent Tggio,fed liam, haec habet: Maximus quceadhel- Labaco. Errat vero Lazius Lngeum la- lum J^eäahant comparavit, utparatus cum collocandolggij,quiaproculinde Maximino occurreret qui jam fines Italia eft, vel Cirknicenfis lacus, vel fubter- attigerat, ^ Hemonam Coloniam Panno- raneus fluvius in Lueg. ?2iceextremam Italia primam vacuam cul- IV. Sextus fide juflor eft Hiero- torihuspotentihmpartis intrarat.vhiadifi- nymus Megiferu s Hiftoriographus o-ciisincenßs Aquilcjam, quaindeßx^lim Carinthi®, qui hsec ipfaloca perlu- ■ ptuaginta millihmpajjmnn aherat^quadra- ftravit. Et licet vno in loco fubfcribat Lazio, Cap. IL VI IL M.monameJß Ldbacum ex Recent. 71 MeoifiAnaL L^zlo, alibi tamen difertcponit hunc ti- Gluverius, quo nullus hačlenus accu' tülum : QmmodoMaximinmTyrannusks^tm?,, exaflius, imö laboriofius fcru" uEmonam id eH Labacum Metropolim tatus eft antiquorum locörum fitiim, & Carmolia exujjerit (^c. Dein in contex- nomenclaturas. 1 s defe ipfo fcribit,quod tu narrationis ait: Cum Maximinusfen has Pro vincias eo fine luftraverit, ut ea- attigijfet Italiam, ^^ ad Imperialem vrbem 'rum ftatum veterem facilius explicaret, nunc Metropolis Carnio- fide proinde digniffimus in plerifque. tia Labacum eH)pervenijfet ^ reperit vr- Gerte quae de Labaco fcripfit, veriffima bem apertam, anullo hominum habitatam*. effe convincunt ejus probationes,. Ee- omnesprofugerant ^'c. Haecille, quae cerpam paucula. Indefcriptione limi- clara,& vera funt, quantum ad vrbs no- tum Italiae, cum Pannoniam ab Italia GaroLSteph. menclaturam. Septimus fit Carolus difcernit, allegat VelleiPaterculiverba Hift.Poet.]' Stephanus, qui in fuo Dičlionario Hi- de exercitu Pannonico: Pars petere Ita- ftorico-Poetico, ijsdcm fere veabis fuam liam decreverat, junäamßbi Nauporti ac mentem aperuit, quibus fupra Abraha- . lergeßis confinio. Addit hic Gluverius: inus Ortelius. Očlavus eft Petrus Pannonia oppidum erat Nauporms apud Bertius, qui in Commentariis de Ger- amnemcognominem, qui vulgo nunc dici- mania, ubiproducititinerarium Anto- turaccolisLaubach i Italia vero oppidum nini, & nominalocorumexplicat, po- "^-eratfergeße'. in medio horum erant Älpes nit Mmona Laybach, feu quod idem eft Pannonice, quarum fummajuga Italiam i Labacum. Nonus eft Gonradus Peu- Vanmniajubmovebant. Adducit deine- Tl?Antiq" tinger allegatus a Petro Bertio , cujus de idem Gluverius textum Herodiani verba funt: In Panmnia fuperiori conjpi- de tranfituMaximini e Pannonia in Ita- citur quoque vicinior Ißri^e Emona , liam,eumqueerrorisarguitj quod Hae- ßuvius Savo - ^ Petovio oppiduni. Vici- monam in Italia collocaverit, cum effet nam dicit Emonam Iftriae , & Laba- äfeptentrionali parte Alpium ad earum cum eft vicinum Iftrise, non tarnen in radices,. Nec ßtum, inquit hujus vrbis Iftria, fed in Pannonia. ignorare pojfumus, quandoitare» V. Decimi fidejufforis locum ferunt antiqua Itineraria Ro~ obtinetinftar decemaliorum Philippus mana. C. 2. Tabulse Jquileia Ponte Sonti Fl.frigido In Alpe Julia Longatico ISlauporto Emona Savo fluvio Ad public anos Jdrante Celeia M. P. XIV. M: P. M. P. XV. M. P. V. M. P. VI. M. P. XII. M. P. VIII. M. P. IX. M. P. VI. Antoninus. Aquileia. FL frigide XXXVI. Longatico XXII. Hemona XVIIL Adrante M. P. XXV. M. P: XXXVII. Geleia M. P. XXIV. Pergit porro Gluverius: Hocfcilicet illud erat vßtatißmum Romanis e Pannonia in Italiam iter, in quo Celetaoppidum vltra Savum amnem inCarniolia, etiam-num clari comitatus caput eH, In Italia vero Sontiusfiuvius hodiique vulgo dicitur /' I/ontioflume, in hunc deßuensfluvius Frigidus, vulgo nunc JVippaeh, circa cujus fontesjmt Alpes J dice, qua Pannonica dicebantur. Per has tranßtus erat via nn- litari 72 Carmolhv Antlqui^ Apparatsio. litari ex Italia in Vannoniam ^ cujus.ini, Fournier clär^ yeterem iEmonatn La-t'mm erat Valiis ßve campus, quem A.baci repönit in Synoptica fua Geogra- i fortm medium fee at amnk^ vulgo nuncac'. phia. Denique decimus quintus teftis 21. c. n' colis GermamLauhachj five alia dialeäo fitHenricus Palladius, qui nuper fcri- ' Laupach dicim. Äd hunc fuit oppidum beris Vtimi in Foro Julio, adeöque vici- ''''' ■ ejusdemmmimNauportumXhmlliapaf- nus Iftriie cdm varias de JEmona con, Juum a jummo Juliae Alpis traječlu , ^ ječluras format, necverbulo tarnen at« Xll. ah eo millia in eademplanitie Cohnia tingit eorum opinionem, qui earn in I- Hemonajaquainprafcriptoitinere VIII. ftria collocamnt. . Imo opinioniLazij, numerantur millia ad Zuvumamnem, Un- videturadhsererecümait : Cceterumde de patet Hemonam ejfe earn vrhem, quae in JEmona mir um , quod nufquam apparet. Hen,PaiL ripa dičii amnis vulgo nunc incolis vacatur ■ Nampofl banc calamitatem{[upponitMa^ Juf jfb.'^Jf communiamnisvocaho Lauhachjitalis Lu^ ximinitranßtu incendio confumptam)fu- foi. 11S4. hiana ,Carniolice Caput. Hucaccedit^ ijje reßitutam cultufioruijje inßgniex infcriptio vetus, quce heicreperta eHy He- poßerioris cetatis fcriptorihm. fatis conßat, monammen refer ens. Haffceniis Cluve- Ilms Wolfgangus La^^iuf fitum deßgnat . rius clariffime,& veriffime. Qui(J.verö prope Luhianam, quem nunc Iggium ap* fentiat de authoribus, qui ^monam in pellant: hancfuijfe jEmonam ex Romano- Iftria erronee reponunt infra dicam. rum monumentisfihiperfuadet. Monßran'^ VI. Undecimus fidejuflbr eft vif tur etiam antiqui oppidi veßigia in Sylva in omnibus fcientiis, prsefertim Tlieo- Geldrudis, quodproximius vero eß Mmo* logicis, & Hiftoricis verfatiffimus Mel- nam fuijfe ^c. Non omninö contradi- ApJaS chior InchofFer S. J. cujus verba appo- cit Lazio, fed male tarnen ipfe conječlu- T^foiT"' ^^tiofuerit de Mmonienfi rat deSylva GeldrudisPyrina,qu3e eft iri feu mavis ^monenfi Pannonia Savice Ec^. ipfis Alpibus, qui jfi Plinio fidem habuiC^ cleßa^ßve ea fit quam Vtolomxm Mmonam, fet poft Alpes originem Nauporti,. & JülimCapitolinus Htemonamy PlinimJ^ poft origine NauportiiEmonani quae- moniam vacant f Vilnius Vannonia op- fiviflet: deinde ex Itinerario Anton ini pidumjJuliminNoricis, Ptolomam.inter ( quod videtur non legiffe ) poterat ItaliamNoricumßatuunf, hodie re^ colligere , & digito quafi monftratam centioresMetropolimCarnioliceLubianam videre^monam Labaci. Nobis hoc ßuc Lahacum nuncupant: quanquam alij loco fatis eft, quod Pall adius non igna-fnaritimamJßria vrhemcenfenteSyCumVo-^'Xasm vicina Iftria Epifcopos Civitatis later rano aliifque recentiorihus alio abeant. No vx appellari jEmonienfes, noluerit fed nulla quod fciam ex veterihus authore. tamen conjefluram pro JEmona facere Itaprofečlonullus exantiquis authori- de Cittanova. Praetereo nunc Anto- bus proferripoteft,qui vel levi aliquo in- niumThyfium, Petrum Lambecium, ThyHinNot. dicio ^monam reponatin Iftria, cum Joannem Frifium, Joannem Paflerati- Lamb.Eibl, econtra, qui ejusmemineruntantiqui, um, Cornelium Schrevelium N. San- ^^^'^oniae vrbe nuncupent. Duodeci- fonium, qui anno 1541. mappamedi-foi'i 7V. ^^ nius teftis eft Martinas Zeillerus in Iti- dit fere fimilem mappae Cluverij, 6c M,- Caiep.s« Merian.To- ______________1__:_________vd.iS. pojraph. nsrario Germanofubfcribensfententiae monam eodem loci ponit, quo nosSc carnioL Cluverij. Decimus tertius Matthseus alij, qui vel exprefse in noftram con- Merian,quafiproblematice modo cum cedunt fententiam , vel tacite appro- Cluverio, modo cum Lazio fentit: cer- bant, cum extra Iftriam uEmonam re- te in hoc nobis fa vet, quod nullam in quirunt in Pannonia, vel Norico. Iftria iEmonam quasrat, fed potius La- VII. Deniq; ipfi adverfarij, qui baci, Decimus quartus vero Georgius iEmonam ijj Iftria coUocare volunt, pro Caput yilL Mmoname^e Lahachme^Recenu 75 pto nobis Vel invid fententiam feirunti & finceriolrem ejusdem authoris, quia Duorummeraineroj&fufficiet.Auber-A.anno i6l4.evulgatunl. Necmultum tusMyräeus edidit anno 161 g.Geogra- ab hoc difcordat Catalogüs EpiCcdpo^ pliiamEccleriafticam,&paul6anteNoi mm a Joanne Olmar anno I^i5 .ed.tus, ft d^El^J: titiam Epifcopatuum orbis Chriftiani. in quoAquilejenfi prseter alios fufFraga- In Geographia pronuntiat pro Iftrianis, Jleos tribuuntur, lergeßimSiComaclenßs^ quia in quit: Mmonia V. olim E. Iflria ad Juflinofolifanus^ Maranenfis, hk modo eB NaMportißumims ojlid fit a y cujus mina cMtatisnö^ce. Ec mox Gradenfis fuffra^ hodieq'^j^ečlantUr interJüflmopolim ^^Pa- ganei nominantur, Caßellanas, forcella- rentmm. Ex ejus reliquiis conßmäa eH cU nm,Efklanus,Caprulanus,Clugienfis^ehita* vitas Nova ^'c. At vero in Notitia Epi- tis Nov^Mic licet ^monienfls non no- fcopatuum enumerat fufFraganeos Pa^ minetur, nihil ominus translatio Mara^ triarchae Aquilejenfis, & Patriarchae nenfisadcivitatemnovaminfinuatur, feucoiprol Gradenfis provt olim cenfebantur,quia cüm Maranenfis ante translationefue^ ap"Gua°it" catalogum ilium ait effe antiquijßmum a ritfnb Aquilejenfi , translatus vero ad chron.T.i. quinq-^ßeculisJcriptUm,c^tmtY\dicatur etiam de Labaco. mentius ßeviens quadrato agmim Hemo. ■ 2. Praemifitfpeculatoresad Alpes, nam vrnit. Sed Provincialium omnium »qui circumfpicerent an intra Alpes infi- hoc conßliumfuit, vtfublatis omnibus,'qua diae delitefcerent, ex quo patet, quod vičlumpraberepojpnt intra civitates fere- tunc ipfe nondum attigerit Alpes. ciperent,vtMaximinüs cum exercitu fame Pofthoc. vrgeretur. Denique vbiprimum caßra in^ 3. Ipfe quadrate agmine Hemo- campopoßuit, mque quidquam commeatus nam venit, quae eft fita in extrema pi a- inveniret, incenfus contra eum exercitus nitie ad Alpium radices : a parte nimi- ßuus, quod fame in Italia labor aßet, inqua xum orientali, y el quafi feptentrionali. pß Alpes recrearißpojfe credebat, murmu- 4. Hie (id eft ante ingreffum He- rareprimumccepit^c. Ex hoc loco fic ■mon.'^)ßeculatoresatq-^exploratoresc'SiQT- arguunt Adverfari]: JuxtaCapitolinum citus, quos fcilicet ante praem iferat ad prius ir greffus eft Italiam Maximinus, Alpes, jam reduces, narr ant Maximino, quam Hemonam accefferit, ergo He- ^acuam reličlamvrbem: vnde fame tole- mona in Italia quaerenda eft, & non in rare debuit exercitus apud Hemonam. Pannonia. 2. narrationis contextus in- 5". Militesindigjihukrunt, quod ah nuit,qucid^mona fita fuerit poft vel initio fiatim fame laborarent. Nimirum trans Alpes proficifcenti Maximino e ad Hemonam. Sarmat.a • hoc autem non congruit La- 6. Cum no6lem cxegifTent (fcilicet no c. n. Caput IL IJC de 'veraMrnona duMa foluta. yy cet circa, vel intra vacuam Hemonam) liosfufque deque mifcult, & per meta-ßatimfole Oriente ad Jlpesaccefferunt. A.thefim quae praemittere debuiffet poft 7. Alpes vero, vt loquitur Hero- pofuit, quemadmodum fupra obfer- ■dhnmßintlongißtmi quidam monies vice vavi$. V. num. 4. Imo videtur narra- tnuroyum\ItalU cirmmdati^<^€.vt vm' tionem hujus itineris defumpfifle ab verfamltaliamcompnhendant.li'a.dLerms Herodiano, quem medio feculo fubfe- fueruntHemonse, & necdum tranfie- cutuseft, & confudifle, quss ille ordi- runt Alpes fed easaccedebant. natenarravit. Dicit enim quod caftra $. Quapropter ( pergit Herodia- in campo pofuerit ^ cum Herodianus nus narrare ) ingens tranfitumm illac e- folum dicat eum in caftra dercendille. xerckmtformido tenebat^ metuentem fum- Caflra vero fuit locus fic nominacus, vt ma juga tenenjam ah hoße : Nimirum patetex allegato {upra Itincrario. In fummajugaAlpiumputabant occupa- quem enim finem, vel ante Hemo- taab hofte. " Sed nam noya caftra poneret, vbi nullus 9. Tandem Maximinus fme vllo hoftis timendus, vel etiam fuperatis impedimentofaperatis Alpibusin caßra de- Alpibus,cum ad planitiem defcendit fcendit. Ergo tranfivit ab Haemona ad fet fecurus , & infuper acceleraret itec Alpes, & fuperatis tranfcenfuAlpibus, Aquilejam ? Non ergo ipfe caftra po-defcendit ad vallem infra Alpes meri-fuit, led ad locum dičlum Caßra de- 'dionalem,vbi locus fuit Caflra nuncu- fcendit ex Alpibus. Sozomeni porro patus, Quis hie non videat Herodia- authoritas nihil officit nobis, quia cir- num vel male afferuifleHaemonam Ita- ca Labacum poffunt dici Italorum fi- liae vrbem,velfibimetcontradixilfe?fi nes, feu Italiae Limites extrinfeci, li- enim Alpes funt muri Italise, qui earn cuti in fummitate Alpium , vbi inci- ciuver.iib. vniverfam comprehendunt vel ambi- piebatltaiia (vt probat Cluverius) i.italan- untjVtiipfe fatetur ^ confequitur,an- poterat dici limes Pannoniae, vel Ja- tequam Italiam attingeret Maximinus pydise pro aliquo tempore : neque venilTe Haemonam , 6c tunc Haemo- ex hoc inferre licet iEmonam in Ita- nam,qu3efita erat ante Alpium accef- lia qüaerendam effe. Denique fi de- {um, non fuiffevrbemltalias, fed folum cem alij Autliores afTeruilTent ^mo- propinquamltaliae, quia ad radices AI- nam Italiae vrbem , contra eos ta- pium. Sed quid his opus ? Infpiciatur men ftarent fupra a nobis recenfiti, Pli-textus GrsecusHerodiani, vbivox/?;-o- C.nius , Ptolomaeus, Juftinus, Vellejas, tos decepit interpretes, cum pro eapo- & alij, ac potiffimum itineraria, quae e- nerentprimam Italiae vrbem. Nam ea- videnter convincuntiEmonam ibifte- dem vox etiam fignificat priorem, & tiffe vbi nunc Labacum eft. Imo etiam- antecedentem, ut Joan. i. qui prior me fi ^monanunquam fuiffet Labaci,ex erat jinGx'^ZQ eft protos mu eiv. proinde addučlis nihilominus authoritatibu s ad etiam Herod'ani vtxh^proti Italiaspolei, ferentium uEmonam efle Italiae vrbem, redden da funt priorem Italia vrbem, feu nullatenus adhuc probarent Iftriani jE- ante Italiam fitam vrbem, quae Italiam monam fuiffe vbi funt rudera Cittano- antecedit. Et fic intellečlus Herodia- vae, vel Novetij, funt enim nonnulli re- nus fibi non contradicet. Nihil igitur centiores, quos inter P. M. B. ii^ MSS. patrocinatur Herodianus Iftrianis pro & Franc. Palladius, imo & Henr. Pal- commentitia ^Emona ad flumen Quie- ladius qui iifdem Herodiani, & Capito- tum. lini authoritatibu s fedučli, -^monam IV. De Julij Capitoliniauthorita- inquifiverunt trans Alpes circa Goriti- tenonlaboro, vtpotequilečla apuda- am,alter quidem in fylva Geltrudis feu K 2 Pyri- 76 CarnioU:^Antiques Apparam. Pyrina, alter in oppido ad radices meri- vel Albertius Dominicanus ejusdem se- dionales Alpiumnominatohodie Hai-A,vi,fcnbebatBononi3e Anno 15-1^. fed denfchafFt, vbi etiam multa funt anti- hieipfe doluit: quodpajfmfit fthi impni quitatis veftigia , fed vano labore , & ab Anmo Viterhienfi, & ako multa ex ejuf in caffum fudant. Ego in HaidenfchafFt nugis mfanierit jms^ commmtariis, tefte potiuscrederemftetilfeOcram vrbem, VofTio. His paulo antiquior Flavius quam Plinius intercidiffe fcribit, cum Blondus ( non tamen inter antiquos locus vicinus adliuc vocetur a Slaviš computandus ) Anno I4S'0. Remse Podcrai,quodadOcramalludit:iEmo- fcribebat ( neque hačlenus legi anti- nam vero nullus mihi alibi monftrabit, quiorem in hac opinione ) fcire forte & quam Labaci. indagare potuit locorum fitum, & veri- V. Recentiores Heinde allegan- tatem deprehendere, quia Forojulien- turauthorespro Iftrianis, neque enim Hs erat, nifi nimium remotus a patria ca- hadenusrepertus eft vllusantiqvus,qui lamum tra6laflet,aut obviis credidiffet. ante mille annos fcripfiffet iEmonam Nam vt de eo pronuntiat Joan. Gobelli- ^o^^ veterem ftetiffe in Iftria: adducuntur nus: Islonjatis diligenter qnceßripfit txa. ergo Raphael Volateranus , Flavius minavit^nonqmmvera Jtdquam multa Blondus , Leander Albertius , Petrus fcriberetcuraynhahmtx EtFloridus Sabi-Coppus, Nicolaus Manzolius, Philip-^'nus de eodem: Nondefunt.qmab eo pus Ferrarius omnes Itali, Sebaftianus ritatisfidemmultishi locis reqmrant. Pe- Munfterus ,Gerardus Mercator, & ad- trus Coppus his multo junior errorum dipolIentplureSjde quibus vniverfim arguiturin ipfa Iftriae defcriptione a pronuntiat Cluverius agens de ruderi- Magino , qui iple quoque innumeros AnJ^ibi hus civitatis Novx in Iftria, & fluvio commifit errores in locorum antiquo- cap.ai, Quicto! Jdhujus dextram ripam IV. dr- ruminterprctatione, vt legenti confta- dtsrM.P,Amanveßtgiaconf^kiunturan- repoteft. Philippum Ferrarium plures tiquioppidi, quod Italics fcriptores hoc no- lapfum oblervant Lambecius, Bollan- PerImmanem Errorem, dus & Socij. Quid multa ? caeteri interpretatifuntHemonamColomam apud magis Novitij , caeci caecos fecuti, er- Nauportum ammm, quem volunt hodie ejje rores erroribus cumularunt, vt rifum Qmetum,qvum extra Italics fines Haemo- vel commiferationem potius merean- nam nunc Labacum dki apudfiuvmm co- tur, quam fidem. Unus caeterorum o- gnominem in Savum deßuentem fuprapatu- mnium idea eft Nicolaus Doglioni, qui Sfnlogr- erit. Quis ita primus fcripferit, non re- Anno 1623. orbem defcripfit, & de perio. Perfuafum tamen id fuifle Iftria- ^ monahoc protulit: San Lorenzo di Dai.^ nis antequingentosabhincaanos vitro 'la, ^ doppQ Cittanmjafabricatavi dalle fateor ,fedperlMMANEMERROREM, rouine del antica Emoniafopra ad vn monte quem avidearripuerunt fcriptores Itali accantovna Picciola valle ddfiumeQmeto, provtinformabantur. Raphael Vol ate- quatromigliada Cittanova lontana, &'ß ranus fcripfit Anno 15'io.cum Julio Pa- chiamava Novetio, Et Ii edificatori dicono Flor Sabin, p^s ll.opus (uum dica verit: dc hoc Flo- ejjerflati Argonauti, che portarono la loro v^^r Sabinusita fenGt: Bona ermlitorum naveneljiumeQuieto, vißveggano anco fcript.Lat pars ei deßert mediocrem eruditione?n cum akunivefliggi. FuabbruggiataquefiaCit- nihilquam alicna, hinc inde injua immen- tanova, quando fu vinto Berengarioprima ßa Volumina tranßulerit, in Graecis verten- delli Vngheri, da cuißingendo ,fi aliquant djs velpueriliterßcepe lapßus. Hie Romas avanti vi e lafoce delfiume Labato, che bora IcrlpiitjSc forte nec Iftriam nec Laba- Quietoßdice, maNauportus fecomloPlinio cumvnquam vidit. Leander Albertus era da prima tenuto.Q^ßofcende da gli alti monti Caput IL X. Devera Mmonadubiafoluta. 77 wontiy&fcornndofraqueUidadQdicimi-A..'^Qti&'m Iftria, fedfolum Recentlores glia^ navigafe poidaove dicono t Oßeria PERIMMANEMERROREM ferftmalmare. Vreßo nelßume eLabato nullum vero antiqvum : ac proinde Caflelloche Nauporto e nominato nel hißo- nullam illis fidem habendam:tum quia rie del Cornelio ^acito, ma al pre feme e que~ plerique Rhapfodi erant, turn quia lo- ßoCaflelhaddimandato Lubiana dalla pa- corum ignari: turn quiaafferta nullus lude vkina. Ergo ne etiam Labacum eorum prebavit. Econtra ^monam jam in Iftriam translatum eft & ca- veram ftetifle, vbi nunc Labacum eft, ftrum Labacenfe, & flumen Labacus probant, Simlerus, Ortelius, Cluverius credo quod ipfofmet Iftrianos pigeat id & ex antiquiffimis 3 Cofmographis pa- audire,vel legere. Interim ex hisom- riter ac Hiftoricis a nobis eft abunde nibus patet evidenter,eflc quidem non- probatum, Reftat Achilles a'-gumento- nullos, qui fcripfcrint iEmonam olim rum partis adverfse, qui mox fternetur. X. Unde ^ quomodo Epifcopi Ci'vUatis Nov^e^ & quo jure aßimpferint titulum Epijcopormn jEmonienfmrn. I. |Ertum eft juxta hažlcniis di-^ ftriaeconftat,quodextiteritadhuctem- I dt-SiJEmonam veram, de qua eft ' pore Ptolomaei, licet Plinius ejus non ^uaeftiojftetiffe Labaci:certum meminerit: neque apud vllum fcripto- * eft etiam cam nunquam fuiffe remantiqvum poft Ptolomaeum hačle- inlftria: muko minus transferripotuif- nüs deprehendi ejus mentionem : v- fe Labaco Cittanovam : vnde ergo E- trum Attila illud oppidum everterit, pifcopis Cittanovae titulus ille ab iE- nonreperio,nifiapudBonfinium, qui mona defiimptus vel ^Emonia ? An amplificandae hiftoriae caufa multaad- forteab alia aliquaiEmona, velimo- ftruit, erronea etiam nomenclatura nia in Iftria fita ? Sed nullus antiqvus A L V U M indigetans ^Emoniam vbi author meminit talis ^monae, vel jE- ^ic: Ne Parentmm quidem cum Hamoma moniae in Iftria: & Cittanovaaedificata reličlmn efl, quando pari incendio abßim- eftexruderibus veteris Alvi^ vtnonfe- ptumeH: idoppidum a Romanis conditum^ meloftcnfum. Igitur cum civitas tranf- quoddeParentio diflumMegiferusal- Megiciib. ferri non potueritjtranslatus forte eft E- legans Bonfinium etiam fičlae jEmo. pifcopatus iEmonenfis, five reapfe, fi- ma feu Alvo attribuit. Sive autem fue- ve titulo tenus per errorem, quod nunc rit ab Attila deftručlum Alvum five in- oftendo, Etinprimisfuppono,quod taftum reličlum, fa1 tem circa annum fupra probavi, civitatem Novam con- Chrifti 5'00. adhuc ftetifle colligitur ex ftručlam effe ex ruinis A L V I. quam tabula Itineraria, in qua Cluverius SIL- vrbcm inter Iftriae mediteraneas rečen- VUM legit pro Alvum uti fupra dixi- fet Ptolomaeus longit. grad. 35. min. o. mus. Confcriptas vero tabulas, & Iti- latitud. grad. 45-. min. o. At vero M- neraria circa Annum Chrifti 400. & monam inPannonia idemPtolomaeus quodftipra excurritad 5'00. fupra mo- ponit longit grad. 36. min. 30. latitud. nuimus, declinante jam Remano Im- grad. 45-. min. 20. exquo ipfopoffent perio^ imo & occidentalilabante,quod Iftrianiagnofcere, fe fruftra in fua pa- vel ex latinis vocibus depravatls colli- triapraetendere veteris iEmonaefitum. gere licet, quia hoc tempore perGrae- Jam de A L V O civitate vel oppido I- cos, & alias nation-s latina lingua caepit K 5 cor. 7 8 CarnioUce Antiqu(^ Apparam. corrumpi. Ab eo vero tempore , quem quafi languide fluen- diu certe in ruderibus jacuilTe oportuit, A.tem fic nominarunt Germani, cümvetusnomenadeö in oblivionem II. Nunc quando Civitas Nova tradučlum fueritjut resedificata, non Epifcopatum confecuta fit divinan-F,anc.Paii. amplius Alvum fed Novetium appella- dum. Francifcus Palladius, quifcripfit ^iaayss'. retur, uti habet Doglioni: quando au- Utini in Foro Julio, fupponitMaranen- vghei. To. tern hoc fa£ium 3 non conftat. Vghel- fem Epifcopatum translatum ad civita- ci vit. Novae. lus ex Candido refert ab Hungaris Bsre- tem Nouam,cum ait: Varknmu diqudlo gario primo Italise Rege fuperato, de- di Maram mnß ha ultra notitia, che /' ef. letam, quod circa annum 903. accidif fer intervenuto ndfimdo ad effb loco. ]S!e fet. Verum longe antea Iiabuit nomen meno ft ß la cagione, fer che traslatata Cittanovae, ut ex Diplomatibus Caroli queßa jede fuße nel Ißria nella cita d' Emo. Magni licet obfervare. Proinde fufpi- na,horanomataCittanova. Celebrata Cand lib melius Alvum oppidum a Längo- eft Synodus a Severo Patriarcha Gra- hift. ' ' bardisvel SlavispenitusdeletumfuifTe denfianno5'SS. Marani, in qua etiam feculo fexto asrae Chriftianae, vel initio interfuit Epifcopus Maranenfis.. Fit au- Septimi: Paulus Diaconus ad annum tem adhuc Epifcopi Maranenfis men- ^S/. Rex Authari adHiflriam extrcitum tio anno 649. vbi Donatus Maranenfis in^MiS wftty miexercitui Evin D^ix ?r/Wm^i^-nominaturinConcilioLateranenfi.Poft oimar.ini. prafaity quipoßproidcis, ^ incendiafaÜa hunc annum nullum amplius invenio. pace in annum vnum^ magnam pzcumam Et quia Jonnes Olmar anno IS'O^'. edi- Regidetultrunt. Rurfumadannum^Ol. dit libellum dignitatum Ecclefis; Ca- ait: Inter hac Longohardi cum Avarilm tholicse ex antiquis MSS. vbi fuffiaga- Slavis Hißrormn fines ing}-ejß vniver. neos Patriarchae Aquileienfis, & Gra- fa ignihus&'rapims vaßaverunt. Et ad denfis fpeciatim enumerat, dicitque in- annum 604. iterum : Sclavi Hßnam ter alios fuffraganeos Aquileienfis efTe interfeäis militihm ( forte multis milli- Comaclenfimjtßimpolitanum, Maranen- bus ) lacrymahiliter depr quid fuerit^ varij in yar:äs abeünt Sig^S*' tatis LabacenfiS Verse iEtnö- conjeČluras, cum Veritas tub fabulis ab- pi^^^^s^J-f. nsE prima origine. jEetes Solis filius Co* fconditalateat^ Yolunt alij fuiffe Grij(a^ 7.Argon, rinthi regno neglečlo , Corinthiorunl riet& Gr3sciinterpretantur)Phryxigu^ hymr^' Coloniam Colchos detulit,vbi ex I dyia bernatoris pelleta au'to iriipletam,auc rifotufSl Oceani filiä Mcdeam füfcepit, Hxg tečlam^alij pUtantfüiifePhilöfophicila- nubiliseratcüm Jafon ex^olidumge^ pidis conficiendi arteni in aričtis pelle Salian.anno Here Pelix juffu ( quiNeptuni & Tyrr« deferiptam^ alij theiaurumPhryxi: noil- SuJS'.' hüs filius, cum oraculo didici/Tet ab v- nulli aureüm arietem Iii navigio Pi^ryxi, ^ no iEolidum fe perimendum, omnes e pro infigni pofitum: alij deniq; aurifo^ i. medio tollere conatus eft ) in Colchi- dinas,quib'olimCölchisnobilitabaturj dem expeditionem periculofifiimam credunt figmeüto de aüreö velkre ar» fiifcepit, ad auferendum aureum vellus, gunhentum feciffe. Haec fufius apudau* Apoiion. quod & fuftulit ope Medeae^quse vene* C. thores in fiiargine anotatos teperies. \U schoi iniib. ß^jg omnia avertit pericüla. Nam lud ad hiftoriam pertinet: e Colchideja- Argonaut cum Colchidem appuliflet, & ab ^eta fonMedeam fimul & aureum vellus Jo- I r ■ vellus aureum Peliae nomine, tanquam Icos avexit^cum vero ibi fecurus non td Diodoruc ßjfrept^^ repeteret, refponfum tulit, fet,adlftri fiveDanubij oftia,vbi in mare Efcom' tum demumconceffumiri aureum vel- provolvitur navigavit,eoq3 adverfoin menun^o' lus, cum Jafon Tauros ignem e naribus Savum, e Savo in Nauportüm progref- Ho'^ri.tj.ii. efflantesSt Ecripedesdomuiflet, cufto- us,tandemeolocivbinuncHyperlaba- %thn\n ^isvelleris Draconisdentesadamanti- cumGermanisOberlaybach,vu]goVer- pliÄ"''' ^^^^ leminaffet, nafcentesque chnick,navem velut in portu applicuit; hominesarmatos ex illis dentibus, occi- vnde teftePlinio deinceps loco nomen Ha^mThe. ^^ Medea iEetas filia Jafonis de- remanfitNauportus.Cum vero ultra na- Apoiiodo. ßderiocapta,illivnguentumdcdit,quo vigarenonpoffetjachyems ingrueret, Paufan.in incolumis ab igne Taurorum fervare- fecundo fluvio iterü defcendit cumfo- s°7omen. tur. All] dicunt, quod Medjöa nodu ciis,vbi forte jam aliquosfparfim habitä- lib.i.c.ö. L)i;aconc per pharmaca fopito aureum tes incolas adverterat^ibiq^ ubinuncLa- L z bacum CamioliceAntiquce Apparatiis, bacum eft hyetnavit, tefte Sozomeno, faäurosfe exiflimajfi ,fi adverfoßum'me collegitquelpaiiosincolas eosque cdo-Kjuhveherentury dctantij}erin to nmigiis^ cuitvtcivitateminchoärent,quam fccundi venti adjummto navigarent, monam vel ^moniam dixit ä patria donee ad mare propius accejjijfent, Qvum fua,quse po(lea ab ejus fiiio Theffalo ap- igitur id confilium fuijfent ex feqmti 3ellata eft Theflalia. Tranfa^Uvero que ad hum locum pervemßntjpsaßruäu. ^iyeme de itineribus ad mareAdriati- raoppidiinmemoriam adventmfuiin ißas cum ab indigenis edočlus,Argo navem oras relida, ^ Jrgo machinis impofita^ qu£E Hyperlabaci in porta conftiterat, perqmßadiorum CCCC.ßatium vfque ad permontcstranftulit,eaq; litora Iftrias marepertraäa^ Iheßalomm littorihus ap. circumveftus in Hefperiam navigavit. pulerunt,Haec omnia conveniunt SubfccutipereandemviamColchiTEe- cumaliorum Hiftoricorum narrationi- tae juffu,tandem eumad Corcyram fe- bus, nifi quod ambiguum relinquant, rc comprehenderunt. Scd isadAlci- quas fint ilia ThejGTalorum litora , fed noum Regem cum Medea profugit, per Theflalos intelligi Graecos, qui tun(? cjusquefeconlmiritjudicio(vtlocofuo erant Padi accolae mari Adriatico pro- narrabimus) Colchis fpe recipiendae pinqui,obfervatCluverius. Strabonis Medeae fruftratis. Hi poftea in reditu verba alibi damus. Pompeij Trogi ,& Iftriam iei]Luerunt,ac veriti ad iEeten^-ejus compendiatoris Juftini haec liint: revert! ^ Polam primo in Iftria, mox alia Exgente Tečlofagorum non mediocris popu- J^flinJib. oppidacondiderunt. Haec lubftantia Im pro:dx dulcedine Illyrimm repetivit^"^^' eft peregrinationis fufceptse a Jafone (närratdeGallisfeüCeltis,qui Brenno cüm Argonautis : hsecprima noftrae Dace Delphos expilaverant) ^j&o/w/^ ^MONj^ or igo. Condita igi- qmlflris in Panmniaconßdit. Ißrorum tur eft ( vt in Annalibus dicam ) Anno gentem fama eH originem a Colchis ducere Mundi MM, DCCC. XXXI. Ante mißs ah jEeta Rege, ad Argonaut as rapto. Chriftumnatum M. CCXXII. aH j ali- risque filia perfequendos: qui vhi aVmto quot annis anticipant) ali j paulö tardius imraverunt Ißrum, alveo Sahiflufninispe- id putant eveniffe 5 quia non omnes e- nitus invedi, veßigia Argonautarum in- andem feqvuntur Chronologiam. Ec fequentesynavesfuashumeris^perjugamon- neqüishaßc 6 Poeticis figmentis eruta t'mm vfquead littus Adriatici maris tran- fufpicetufjvnius&alterius vetufti fcri- ßulerunt ^ cognito quod Argonautce idem ptoris non fabularum fed hiftoriarum propter magnitudinem navis priores fecif- teftimonio fulcire libet.Sozomeni verba fent:^ qms ut avečlos Colchi non reperiunt^ hoccapiteII.$. i. retulimus, vti etiam ^ ßuemetu Regis Jive t^edio longa navigatio- Zofimi: fed hujus repetere libet. Agens 'ms, juxt a Jquilejam confedere 3 Ißrique ex ille de Alarico in Italiam tranfeunte, in- vocabulo amnis, quo a mari recejferant ap. Zofim lib. quit: AdStiliconemveroquidam nuntium pellati. Breviffime hsec attigit Plinius: Jlp";?"' impediunt .fuperatis, apud Hemonam ca~ xhefaljb.. Nullus enim ex Danuhio amnu firalocajje, qua vrhs inter Panmniamßu. in mare Adnatkum efunditur. Deceptos periorem,& Noricumßta eß, Atque hoc credoquoniam Argonavisßumine in mare loco par eH minimi ßlentio praterire, qua AdriaticumJe/cmdit, non procul tergefle, advrhem ham pertinent, ^ quomodo con- necjam conßat quoflumme. Humeris tra- di ab innio caperit, Jjunt Argonautas cum veÜam Alpes diligentiores tradunt. Sukiß- eos.Ecta perßqueretur ad Ißri appulifße o- ßeautmiHiflro,dein Savo, dein Nauporto, Jha.qmhusinFontumßfeeffmdtt.reäeq'^ cuinomenexea caußa eB, inter .Emonam AU Caput IL XL Occaßo Mmoykv conditce, §6 Al^eso^^ exorkntl Ex hifce tribus autliori- obftaculi? Iftri feu Danubij ? Alterum tatibus vetcrum,eertum habetur JafoneA.plusvidetur habere difficultatis , quoin has oras venilTe, jEmonam ab eo, & io- modo tam magnse na vis quinquaginta ciis dum hie hyemarent eonditam, de- remis inftruaae translatio fieri potuerit inde navfem five humeris five machi- pet horrida faxis, & rupibus loca, per a-nis ad mare Adriaticum translatam efle.» fperrimum montem Ocram, & Caru-Duo tamen in hacnarratione multis vi- fadium. Verum qui haec pntantimpof-dentur creditu difficilia. Primum, qua- fibilia. nimis Icrupulose verba Hiftori-ratione adverfis fluminibus navigare coruminteliigunt. Mirer neminiha-potuerit Jafon per tam longa fpatia a členus occurrifle, quod Argonavis fi-Ponto Euxino Labacum vfque ? De eutiexpluribuspartibusprimocompa-Nauporto feu Labaco, qui per fola qua- da fuit, ita etiam potuerit diflblvi, & tuormilliaria Germanica vitro citroque diffoluta tranfportari, ac rurfum com-navigabilis vno miliari infra ^monam paginari. Deinde cum adeffet navisin-feu LaSacum Savo infunditur, nulla eft ventor vel fabricator Typhis poterat in difficultas : de Savo, qui rapacioreft,B.pIuribuslocis novam ac recentem na-& deDafiubio potius dubitandum vi- vim conificere,& ficelTet translatio na-detur. Savus recentibus annis pervigin- vis folum moralis , quse mihi appareC fi miliaria adverfo flučlu tokrat naves, verofimilior. Si enim per integram nimiruiti Zagrabia Labacum: quid infra hyememjafon cum fociis morari potuit i^agrabiam impedimentorum fit, divi- ad ripam Labaci, & condere novam vr-narc non poffum 5 vti neque de Danu- bem iEmonam , potuit etiam tantifper bio pdft Taurunum, quia haec Turcae morari circaTergeftum diDrieenova na-jjoffident. Sedcum tradant Autho- visaptaAdriaticomarifabriCaretür. Aires, quod Argonautae etiam in Ly- que adeo nihil eft in tota narratiotte de biapropter Syrdum impedimenta na- Jafonis itinerč in has partes fofcfepto", vesduodecim dierumfpatio per defer- quod fidem excedat. Hačlenus ta Ly bias tranftulerint, quid vetat, idem de vera ^mo-afiferere faepius ab illis fačlum etiam in na. CAPUT IIL DE AntiqucjeCarniolice JJrhihtis Oppdis^ Colonicsmän- ßonlhus, Vkis, populiš i^'c. jNtiquamCarnioliam illam'voco , quae hodiernae Carniöliae fi-; nes, & tradlus terrae comple6lebatur, fub diverfis tameii nomi-'nibušpartibm,&fingulorumoppidorum, vicorum&c. quae ) nomina jam diuturnitate temporis exoleverunt, ut proinde le-gentibusveteresfcriptores neceffaria fit eorum explicatio, & cum hodiernis nominibus combinatio. Quia igitur de parti-bus antiquae Carnioliae earumque fitu , Sclimitibus Capite I. abunde, & Capite 11. devera^Emona principe Carnioliaevrbe, quantum fatis, di£lum eft: nunc de caeterorum antiquae Cai'nioliae locorum nominibus quaepi-amexaminandareftant,& fitus eorum, quantum in fumma obfcuritate licuerit, inveftigandus. Neque in hoc fiftemus, fed cum necelTario in decurfu Chronolo- L 3 g'^^ Laz.in Comment.Reip. Rom 1.12. Mcgil. Anna). Carin th lib.i. I'eiit. in.in tab. Bert.in Ger. defcript. Maginus. Molet. Rofa. Rnfcell, CoC Cluver. in Ital.antiq.& Moric. Anton. Itin. Feiiting.tab. 86 Carniolice Antiqu(^ j4pparaUiS. gix multa oportebit attingere de vicinis, & conterminis Provinciis, eamndem et-iam antiqualoca faltem podora, a quibus noftras Chronologiae notitia pendet, per conječluras rimabimur. Praeiverunt in hoc laboris genere, Lazius, quilicet IdnerariaAntonini legerit, diftandas tarnen ab eoaflignatasnon curavit, vnde fadum vt raro fcopum atdgerit; Megiferus, qui fere Lazio credidit; Peudnge-rus, &Berdus, quinonizulla quidem melius examinarunt, fed vix in partes noftras extenfo calamo 5 Cofmographige Ptolomaei Commentatores, Maginus, Moledus, Rofaccius^ Rufcellus plane infeliciter, quine quidem nomina recenda bene fcripferunt, & alia aliis fubftituerunt: opdme inter omnes Cluverius, fmgu-lari adhibito ftudio, cujus tam eh nonnulla examinabimus, alia emendabimus, & denique alia fupplebimus. Placet vero fervare ordinem Alpliabeti, cüm nobis de fingulorum locorum fitu non conftet, ac facilius digefta per Alphabetum abt que recurfu ad Indices Lečtores poterunt invenire. I. Antiquae Carnioliae llrbes. Colonise, manfiones^ Vici 5 populi. Liu A. Adrans 5 Alauni^ Ambifontij:, Amhidravi^ Ämhilki i Amantini. Dräns ex Antomni Caelaris^tse. Fuerit autem.Romanum munici-Itinerario, cui correipondent 'pium , vel faltem manfio. non procul Tabulae alias antiquae Roma- Celeia, vti ex difpofitioae Itine-nae a Conrado Celte, & Peü-tingero in vetuftis Bibliothecis inven« rariorum appa-ret. Tabulae Aquileja PofiteSontz XIV. Fl.frigido ....... In Alpe Julia XV. -Longatko V. Naupom VI. Emom XII. Savoßuvio VTII. Adpuhlicams XI. Adrante VI. Celeja XXXVII. Itinerk. Antonini. Aquileja. Fl. Frigide XXXVI. M. P. Ego Aquileja Lifonzo Vipacum Planina,feu Alben Logatez Longadco XXII. M. P. VerchnikjOberlaybach Labacum Hemona XVIII. M. P. Savusflu. Glogovitz vel circa Stain Dranberg Adrante XXV. M. P. Cilea Celeja XXIV. M. R Ex his habemus fitum Adrantisy fed diverfum, quia in vno Itinerario po- B. niturdiftare4Celeja XXXVII. mill, pair, id eft, fi ad milliaria Germanica re-ducas, erunt novem milliaria, & qua. drans: in altero ponitur diftare XXIV. M. P. hoc eft fex milliaria, quod ve-rius puto : nam & reliqvum iter con- gruit cum fupputadone noftrate. linde in Tabula mendum fuerit, vel error librariorum & faltem vnum X. f edun-dat. Facile proinde verum fitum A-drantis deprehendemus , fi attenderi-mus ad diftantias Antonini. Longatka manfio, ut fuo loco dicam eft hodie ca-ftcllum, Sc pagus intcnoris Carnioliae ^ Germa- Caput III /. Antiqua nomina A, 87 Germanis SoHtf'^iVulgari vero idioma- Romance veftigium habet.Melius allu-te Lvgate^,^hnc referens antiqvum Ro- A.dendo ad nomen, Adrantem in Francz, manumnomen: & in hoc aflentiantur oliniIIrantz(quod cum Adrans vtcun- ciuv. itai. 1. nobis Cluverius,Lazius, Buno, & alij: que correfpondec) quaefiviflet 3 ac po- ^ommSt." indevfq^Hemonam, quae eft citraom- tuiflet fufpicari modicum illud in U- fli feTy ne dubium Labacum noftrum, nume- rantzoppidulum ex minis Adrantis fid c.r.Buno' ranturXVIII. M. P. id eft quatuor fupracontiguummontem in valle fur- inComp. Germanica cum dimidio , & rexifle. Sed nonerat opus quasrereA- totidem nos hodie numeramus inter drantem alibi, quam inipfo Adraate, Longaticum Labacum. Labaco Ce- jiempe inmonte Dranberg, quem vul- lejambrevifTimo itinere nobis compu- gus corrupte Drajanberg coepit appdl- tantur novem tantum milliaria,tamet{i larethic & fama eft olim fuifle antiquam iterexPodpetrch inllraniczfeu Francz vrbem, aut manfionem, & extantve- fit fere duplo maius,quam exFranczCe. tuftae Infcriptiones, cpas vidi, lejam : vt proinde rečle iterum ponat II. Alauni, Awhifontij^ Ambidra-Antoninas inter Hemonam , & Cele-B.^wÄipopuliPtolomaeonominati jam XLIX. M. P. hoc eft duodecim in Norico, de quibus vide , quas infra milliaria Germania: Adrantm vero po- dicuntur, vbi de Sevacibus agimus. nit diftare H^mona XXV. M. P. hoc III. pop ulivocati funt olim eft fex milliaria: cum ergo Adram plane qui Savum inter & Dravum habirarunt, Pancirčirn medium itineris interHemonam & Ce- fiveSaviamPannonianij-ab inferiori par- SS^c k,. lejam,dequarumfitudubitarenonpof- tequamaliqui duobus his fluminibus fumus, occupaverit, rečle Adrantem inclulam exiftimant, alii ab vtraq; Savi J^^eg, rue. in monte, quem hodie vulgus appellat ripa extendunt. De his Jornandes: Amlt^ Trojanaherg collocavero: tum quia illic tinos ante^cfui inter SavumDrvvUq-^ flumi- hodieque multa extant antiquitatis mo- na mßdentj Rege eomm interemptojpfa vice numenta, lapides infcripti, nummi, & Romana fecit Provinciam: nempe Lucius fimilia 3 quae Romanam illic aliquam Praeror,qui& Gentium Rege Illyricide- coloniam aut faltem manfionem faifle bellaverat. Ante Jornande fextus Rufus sm. ^vr. produnt r tum quia iter Antonini id pla- Jmantinis inter Savum, ^ Dravkm pro. ne evincit, tum quia ipfum nomen A- flratis regio Savenßs, jtcundarum Pan- drantisadhuc videtur illimonti adhae- mniarumlocaohtentafnnt, Plinius vfq^ pnn nb.j. rere , & iiaud dubie ä primis ejus loci C-Simiium extendit Amantinos in Pan- poft Romanosaccolis five Gothis, five nonia inferiori, cum ait: Bacmtim in aliis Germanis, vocatusfuerit Dranberg Savum Sirmio oppido inßuit, vk civitas & poftea corrupte Drajanberg , & de- Sirmienßum , ^ Amantinorum. Ptolo- jnum hodie ex perfuafione Lazij Troja- maeus in defcriptione inferioris Panno- naberg, quafi mons, in quo infignis ali- niae : ^enent autem ipfam Provinciam in cujusvrbisexcidium, Scbuftumfuper- partihu^ quidem occidentalibus Amantini elTet. Verum & in hoc loco, & toto iti- magis feptentrionales. Hos itaq • vicinos nere Lazius aberravit,tametfi hafce Pro- Pannoniae fuperiori, imo Japydiae no- vincias fe perluftrafle glorietur. Hemo- ftrae fuilTe credo. Bato eorum Regulus Aam fiveAemonam pofuitinIggio,quo forte etiam parti Japydiae eft domina- jure,lupra vidimus; Adrantem quaere- tus.Circa Budam, A]bamRega]e,& Ve- bat in Dragem el Caftello recenti lllu- fprimium eos collocat Lazius: fed cam ^^^ ftriffimorum DD. Comitum BarboDo- Ptolomaeo fuerint inpartibus occiden- iib.4. fin"' minio, quod duobus parvismilliaribus talibus,dicendum eft extenfos fuifle vf- Labaco diftat, & nec vnum antiquitatis q^ inhodierna Vindorum marcam. U. Ptol. lib. 2: c. K. 88 Carniolics Antiques Apparatm. §. II. Antique Urbes, Colonise, Manfiones, Vici,popu- li&c. lit. A. B. Arupiuni:, A'vendo:^ Bilhilis-^ Burnum. hincadHaärlam porrigmturlellkofae-qmhngenSy fed ah AugußoCafareprorjm defatigata. Oppida eomm Metulum, ArU" pium, Monetium, Avendo, De fitu nunc Arupiiquseftioeft. Laziusprolibitufuo nominum aflSinitatem venatus, cum legiflet apud AntoninumSeniam, A-vendonem, Arupium, pro Senia refpe-xit Senofetzam in Carfo, inde pro A- Ž^roT nius CluVerio» etiam Ptolom^eus, qui vendone Adelfperg, pro Arupio Aur-' Ti, .1 • __ fperg eft interpretatus. Verum fiad- vertas ad locorum diftantiam,quam po-nit Antoninus, 6c ordinem quo hsec lo-ca dilponit/atebere Lazium procul abc-rare a fcopo. Melius opinatur Cluverius licet non poffit determinare vbi fteterit Arupium. Putat tarnen adripamTe-danii fluminis. Relegamus iter AntOr nini Aquileja Sifciam,quod lie difponic. Rupium, vt habet Anl.oninus ,n quibusdam Itinerariis, vel A Aurupium, vt in aliis legitur, vel Arypium ut in T^buiis Itinerariis, vel Arupinum vt eft apud Strabonem(ma}e autem AurupenumSc Auruponum apud Lazium ( oppidum fuit veteris Japydi^e, cujus mcminere Ap^anJn' Strabo Appianus,Antoninus/Sc fi credi-JdneJ pS mus Cluverio» etiam Ptolom^eus, qui iib.2, c. 17. Aruciam vrbe in Illyride nominat, led Cluver. Ital. _ « • 'j lib. 1. c. i^. non eft certum, quod pro Arupio id po-nat. Facile tarnen accidere potuit, ut Ptolomseus fcriberet krupion vel ampia, quodpofteaaliquis librarius male legit aruUne fubftituendo lit. (k) loco(p ) Strabo dejapidibus : fiti fmtjapodes in Jlhio monte, qui finis eBAlpimn, admodum B. (dtOy atque illinc ad Fannonios^^ Ißrum, Antoninus Cluverim jquileja Aquileja Fonte^imavi ^M. P. XVI. FonsTimavi. .4^€ßca M. P. XII. Senefetza Ad malum M. P. XVIII. Jablonitz Adtimlos M. P. XVIII. ---- M. P. XVIII. Terfatum Adlums M. P. XX. .... ■ Senia M. P. XX. Segnia Avendone M. P. XVIII. Starigrad. Arupium M. P. X. adTedaniumflum. Bißiii M. P. X. Romula M. P. X. Qmdrata M. P. XIV. Ad Fines M. P. XIV. Sijda M. P. XIV. alibihabetXXI. SifTek In hocitinerc de Aquileja, Terfa-^ intermediis divinandum, quod faüc tica, Senia, Sifcia dubitare non licet, 'difEcillimum eft, quia poft Seniamlo-quia omnia extant, Scnominafervant,- cafereomniaaTurcisoccupata, licet v-& Sifcia certo fupponitur efle SifTegkh . furpetur adhuc iter 1 erfatica Sifciam , inSlavonia,nonproculZagrabia. De fed vixufitatum Romanis. Mihi ad locorum Caput III. IL Antiqua nam. A, B. 89 corum jperitis hoc infinuatum eft, (Juod tarnen longius eft (juam Antonini» Segnia. Bmndl Miliaria Germanica III. Capella M. G. III. Modrufa M. G. II. Ugolinum M. G. II. Carloftadium M. G. V. Jaška M. G. II. Söffet M. G. III. Siffegldi M. G Vlir. Šumma XXVIII. Ex Antonino Senia Sifciam eliciun- faji inSplinhergo quaremm,accede7ite veteri tur fere miliaria Germanica XXIII. Alia B. nominu adßiratione harharorum S, litera, itaq^ viavfifintRomani. Illud faltem hergi[olitaTeutonkisterminationeloco- ex his conftat iter hoc Antonini nonfu- rum. Sic juxta Lazium capeflendum iffe per ea loca, quae Lazius divinabat ^ effet iter ex Adelfperg in Aurfperg, ex quiafuiffet a Septentrionc in meridiem Aurfperg in Forum Julium, ex Foro Jü-»" ab occidente in orientem, & rurfus ab lio in Slavoniam & Croatiam. Nugae Oriente in occidentem, vel partim fe- funtiftae. Qugerenda eftBilbilisaparte ptentrionem. Nam a fönte Tim avi orientaliGurkfeldi vel Rain, faltem in procedendo tranfiviffet Senofetzam illo diftri6lu,quiaabindereftant vfquc eundo Tarfaticam, & Trafaticarurfum Siffegkhum milliaria Germanica circi- veniffet Senofetzam, fi Senia Antoni- ter tredecim ex Antonini dimenfionc. ni fuiffetnoftra Senoletza. quodperitis Itaquevelin Marca vindorum, vel in locorum manifefte eft iter diftortum. Slavonia fuit Bilbilis, non in Foro Julio. Hue pertinetilla vetus Infcriptio apud IV. Burmm vel Burna oppidum MegifAn- Megiferum, inventainCarinthia, quas fuit antiquae Japidiae , cujus mentio- videtur Arupij meminiffe: nem faciunt: Ptolomaeus in Liburnia, ptoi. i. ».c. I. O. M. Plinius , Sc Procopius apud Lazium. V E n u s Tin u s Sum. Signum. L. C. ^^^ba Procopij funt : Aßnarm itaque inhift.coth, Arup. CuLTOB-ib. Cum. Bas e.D.D. vl^i Suaviam vmit, barbarorum cmtra» II. ^vm^/o, eandem difficultate xitexercitum \ UlegislamverdßlusmLi- hahet cum Arupio, non enim procul ab burniam Gothas dnčlabat. Qm vbi cum f^V^Tdem hoc quaeri debet. Lazius non abfque Romanis apud Scardonem ade coT^ixißet, in Comm. inconftantias nota Avcndonem quasrit vičlihello adBurnum vrhem fe receperunt. ^^^ ^ inAdelfpergo, ScVendonemfeuVen- SubnečlitadiftaLazius : Exqmhmli- dum, quodapud Strabonem idem eft quetnonfolum Burnum civitatem in fini- cumAvendone, modo in Windifch^ bus Lihuniia ^ Iflriaque Savia fuife, gratz , modo Viennae Auftriae fitum verum etiam Suevos tunc ( quod fuit fuh fhiffe contendit. Ego Avendonem Jußiniano ) ißbiccokiße, cujus rei &Jor. quaererem circa Capellam , & Aru- nandes meminiße videtur, cum Chunimun- pium circa Modrufam r caetera funt diSuevorum Regis ex Dalmatia,&'Libur- fabulae, nia ■procinčlum inVannoniam ßiperiorem ^^^^^ III. JB/VÄ eft memorato Lazio iHf/r/^;/. Affentior,qu6d Burnum fuerit Ii oppidulum eft di- 'dente Cafare ohfequium exuerant, immijjm ^*ai.cap.20. člumPianina. Cluverius dicit: ^//j/ä»? M. Elvius recepit, deječlimis quidem Juliarum tranfitus : in quo infignis Pirus authores fupplicio aßecit, reliquosjuh co. arhorpoßta, cognomen loco dedit ad Pi~ ronavendidit. Qui nam vero hi Pofleni rum. QuibuscumGermanicumpariter Japodes Tranfalpini fuerint, divinare & Slavicum vocabulum Sylvae illi va- nonpoffum. OccurruntBoflhenfes ,at ftae tributum correfpondeat žBurtl{>ail=' hi vltra Sifciam vbi Japidia terminaba- lUfrttJOlD I & Hrufchitza , non habeo tur fiti funt : occurrunt Poflegienfes^ quod opponam: tametfii Laziusa Bur* qui etiam remotiorem colunt regione. no deducat etymon Sylvae memo- ForteOrientalem Japydiaelimitem Ap- ratas. ' pianus vltra Segefticamlnfulamexten- II. Poceni. Populi e numero Ja- dit, & tunc forent Pofleni Boflhenles App.inUijr. podumAppiano recenfiti:fic enim Gra- vel. Poflegienfes. diusinfuaverfione. Metulo captain re. III. AdPuhlicanos.M}jimd^\um liquis Japodihus nulla mora fuit dedendi fe fuerit Romanum inter Emonam & Ce-Cafari J ac ^ranjalpini quidem Japodes ,Q\tnm. Äc enim iter dilponunt Tabu-tunc primum populi Romani ditioni additi lae antiquae. Tabulae Emona Antoninus. Hemona EgoLabacum Savoßu. VIII. M. P. Savusfl. AdPuhlicanos XI. M. P. Glogovitz. Adrante VI. M. P. Adrante. XXV. M. P. Dranberg. N 3 Cefe- 102 Carniolic^ Antiques Apparatus. Celeia. . XXXVII. M. P. . Celeia. XXIV. M. P. Cilia. TJblnam antiquitiis fuerit Savi tra- re Pucinum cumPicino velPifino. Vg. ječlus fateor me ignorare : Si tamen A.hellusPtolomasidefignationefeduftus Computern ab hodierno trajeilu Savi ad Vinnum ait ,feupotius Vminum, antiqua. S. Jacobnm,inde progredieiido via tritä fuit Ißrics civitai mediterranean nunc advi- in Podpetfch, & vlterius in Kraxen, feu vkum redačla, ejufque loco Vitinum novum Glogovitz, numero vfq^ in Podpetfch decimo hinc milliario extruöium^ cujus a. duo jufta milliaria, & ex Podpetfchin ger amcenrßimm, focundißlmm ^ fed iL Kraxen,&:Glogovitzdimidium,quod lud vetußim ego exißimofuijje Pucinmuy faneefficitvndecimmilliapafluum. Si quodVtolomcem in mediterraneis Jßrice fo- porro vlterius pergam ad fummitatem nit^ cujus vina fummopere laudat Plinius montis Trojani, prout liodie vocatur, Pucinum appellans ^ atcjue hie antiquitiis reperio admeum^^/r^;^^f;;^aPublicanis Epijcopalem fuiJJe fedem puto , qua nunc fequimilliare : quod exadle correfpon- Petina manet. Vnde hanc Petina de- detVI. M, P. Romanorum. Adrante fcriptionem na6lus fitUghellus egodi- Ceieiam feu ex fummo vertice montis vinare non polfum: de vero fiquidem . Trojani Celeiam vulgus computat fere B.Petinae fitu valde hallucinatur. Nullus . fex milliaria Germanica, fed quia inter quod hačlenus legerim Pucinum,& Pe- Podpetfch, & Francz valde magna funt tinam pro eodem accipit 5 licet vtrum- & expert! fatentur efle, quafi quinque, que aliquan do in Iftria fuerit, & Petina relpe6lu aliorum trium vfque Celeiam, quidem femper, Pucinum vero cum I- cx Francz,poflum us interAdrantem,& ftri ad Timavum vfque fuam regionem Celeiam fecure agnofcere feptem mil- protendebant. Et licet etiam circa Pe- liaria, pafluum XXVIII. M. qui tamen tinam nobilia crefcant vina, illic tamea nondum adaequant Tabulae numc- Pucinum laudato illo Liviae Auguftae rum XXXVII. fed error eft, Typogra- vino nobilitatum nemo haČtenus quge- phi,quipofuit XXXVlLcum debuif- fivit. Melius de hoc Plinius digito lo- fetponereXXIV. Sic enim habet alte- cum demonftrans : Jmnislimavus ca- rumltinerarium Antonim:SiC tunc re- flellumnobile vino Pucinum : ^ergeßinus čle computantur noftratia feptem mil- ßnus: colonia Tergeße: vltra quam Vi M. liariaexmonteDr^%^ergCeleiam,pr32- P. Formio amnis^ antiqvm mčla Italia fertimillis temporibus, quibus fortaffe terminus, nunc verb Iftria. Ita Plinius aliquo circuitu ad Saanam fluvium, vel defcribens Carnorum regionem inter circa Francz vtebantur Romani. Occur-Timavum & Tergeften Pucinum col- rit tamen dubitare, an loco illi quem di- locavit, non vltra Tergeften. Et alibi: ^^ ximusPodpetfch conveniat fitus ad puh- Julia Augußa $2. anjios vita Pucino vetU" cjp.6. licanos, quia haec via eft recens, & non li acceptor vino 5 non alio v fa. Gignitur in pridem aperta. Forte melius circa ßnu Adriatici maris non procul a Timavo Stain,, vbi per Mednicam vail em an- fonteßaxeo colle ^ maritimo afflatu paucas tiqua viaeft, quasripolTetlocuscoquenteamphoras, nec aliud aptius mtdi- canos. camentisputatur. Hoc effe crediderim,quod IV. Pucinum. Iftriae civitatem Grad celehrantes miris laudihus PyBanon Ptol.l. 3.C.I. .nominatPtolomsEus antePiguentum, appellaverunt ex Adriatico finu. Et rur- non vti habet Cluverius, Juper lergefle, Jum: Pucina vitis omnium nigerrima. De- idcmJib. 17. quiapaulo Mitore erat remotum. Sedcum niquealio loco : Pucina vina in[axoco- "P-^- fimpliciter nominat Iftriae meditera- qvuntur. Verum quia per totum illud neas civitates, & inter has primo loco montanum, & faxofum littus Adriatic! SU^'^' Pucinum: videtur Ptolom. confunde- maris Tergefto ad vfque Timavi fontes diverfa Caput III FL Antiq, mm. P. Q^R. 103 diverfa crefcunt vina adhuc dubium omnino congrueiitia defcriptioniPlinii. manet, quodnam ex iis tarn lalubre A.Qmre potius Pacini nomine Proffec- fueritjVtmedicamentis aptumputare- cium,& Contavellum, quae contigua Laz. Com Lazius de hoc agens:ß noflri tempo- funt, quam remotiorem aliquem inde Reip.i.ii.r. ris fitum munkipiaque f^ečles, ocurmnt locum inteilexero. At quidfi in ipfa I- " Möns Falcon, vhi eH nßmm (i^ partus Li^ ftria non procul Tergefto verum Puci- fontij ßuminis, Timavus fluvim cum fuis num liceret invenire , diverfum ä Pifi- fontibus, Duinum Projßkium : atque no, vel Petena, ciim forte Plinij & Pto- toto ißo littore vineta funt eleäißma, lomsei lEtate nullum adhuc extaret Pifi- vU Optimum Kifolium vinum, fraecipu^ num, autPetina. Nam haec videntuE Projfekij naßitur, quod iuhioprocul Puci- Conftantim M. temporibus,fi non con, num illui Plinij fuit. Adfervatur ißhic in dita , fakem primö nomen confecuta. f^ecu vinum mdtis annis, quodßneäutem Quod Plinius fubindc loca mifcuerit, & extraher^ creditw, id quod de Pičlam Gra^ in eorum (itu aflignando erraverit, pri- cifahulantur. Similia habet Candidus a dem obfervarunt viri do6li: vnde locus Manzolio allegatus , qui ait FridericoB. ejus non videtur curandus , vbi intet • Imperatori ejufmodi vinum centum Timavum,&Tergefte locat caftellum annorum propinatum fuiffe Duini. Pucinum, quia forte non fervavit ordi- Non placet haec Pucini defignatio Phi- nem fitus. Ptolomseo potiüs videtur lippo Cluverio, ex eo capite, quia Prot credendum, qui eaumerta,ns Iftriae me- fekhium eft vicinius Tergefto quam diterraneascivitatas, primo locoponit Timavifonti, & non dixit Plinius non Pucinum 5 quod fi vinorum praeftan- procul aTergefte, fed non procul a Ti- tiam confideres , referri poffet, ad ho- mavofojite. Quare advertit in illo di* diernumCzernicall, & ejus viciniam, ftričlu tria loca Proßcum, Contabellam vbi delicatiffimum vinum crefcit, lon- (Contaveldicuntvicini)^ßr&miZw?, ge nobilius , quam ProfTeccenfe , vel quorum Brzina tria millia paff, a Tima- quodcußque aliud in his partibus, quod ciuver.iiK J ^ Duino verö duo tantum abeft. Ex defoecatum & modice aromatibus con- i.ital-caob hocigitur intervallo, mc^ii ^fimulque ex ditum^ fcio alicubi pro Cretico vendi- viniargumenta Pucinum Caßellum, eund'e tum. Hoc defoecatum femper clarius futo eße locum,qui nuncvulgo Caßel Duino evadit, Prolfeccenfe femper manet tur- Italisvocatur. Quod per totam hanc o- bidum:illudetiamlongediutius,quani ram nobiliffima, & quae de primatu in- C.projfeccenfe confervari polTe creditur. terfeconcertant, vinaenafcantur nihil V. nomen pluribus dubium. ProfTeccenfe pertingit adDui- diftin6lis appofitum locis. Unam ha- laz. Gomm. numfere, quod Tergefto duobus mil- bentItinerariainSabaudiapropeTauri- feafj.č!^ liaribus abeft , & per totum hunc tra- num. Aliam in Auftria prope Pofo- člum obfervavi ego ipfe inter media fa- nium, & confinia Hungarias, vt Lazius xacrefcentesvites, itävtvixpro radice interpretatur, fub dubio tarnen fitne Ijiatium terrae appareat. Ex inde Dui- Pruggaad Ley tarn, vel Altenburgum no Monfalconem non eft videre tam non procul inde diffitum. Qmdratam faxofas vineas : fed neque tam guftui Carnioliae idem Lazius in Gurgfelda Suave vinum eft,quodBrzinam vocant, civitate hodierna locat: male profedo ficuti eft Profleccenfe. Et de Brzina mul- fi Antonini Itinerarium, & locorum di- tum crefcit, deProfleccenfi parüm: ha- ftantias attendas. Nam vltra Gurgfel- betque viciniffimum afflatum maris, dam quaeri debet Quadrata, quam ego quia ex ipfis ProfTeccij vineis ex alto fuperius divinando Zagrabiam deftina- fubjedum mare confpicitur: quae funt vi j non nefcius, quod Zagrabiae non- nulli 104 CarmoUce Antiqued Apparatus, nul!i montem Claudinm mveftigent, manicisvtiexfchemate itinerisabAn-quibus litem non in dico, licet avidus a- A.tonino defcripti colliges, quod Emona lienxfemcntiae. Putotamen Quadra- panter,&SeniadeducitSifciam, quam tam fniffe quafiin lineaparEllela Zagra- fuppono efreSiiregldium,& vtro-bi^, & infra Novio Junum feu Gurck- bique Quadratam per- fcldum circiter feptem miliaribus Ger- tranfit. Emona Ad Turres PrastoriumLatovicorum M. P. pxVUI. Noviodunum Quadrata Sifcia M. P. XXI7- ArupioM. P. X. BilbiliM. P.X. RomulaM.P.X. M. P. XXVIII. QuadrataM.P.XIV. Fines M. P. XIV. M. P. XXVni. SifciaM.P.XIV. Ex qua defignatione itineris appa- ris. Hanc Lazius Ratfchach interpre-ret Quadratam efle mediam inter No-B.tatur, fed fallitur, quia Ratfchachante-viodunum, & "^ilciam, ac vtrinque di- cedit Gurkfeldam, Romula debet fub- ftare feptem milliaribus Germanicis: fequi, vti apparet infuperioriSchema, quem fitum fere habet Zagrabia , vel te. Si proindeQuadratam Zagrabiae lo- aliuseivicinus locus. caveris, inter hanc & Gurkfeldam me- VI. Konmla perfpe6l,a etiam An- dio fitu inquire Romulam,non quidem tonino in Itinerario Pannoniae fuperio- re6la linea fed declinando ad meridiem % VII. Antiquae Carniolias Urbes, Colonise jManfiones, Vici, Populi, &c. Ut. S, SalocUj Segeßcy Senia^ SevaceSy adSilanoSt Aloca, cujus mentionem fa- ^ itinere Aquileia Virunum , vel Varu-cit Tabula Peutingeriana in "num, hoc modo. Aquileia AdSilanos Tafinemeti Saloca Varuno Cluverius interpretatur, M. P. XXXV. Idria M. P. VIII. M. P. XI. Selch Carniolfup. Völkhemarckht. Si verum elTet , quod Varunum Vel Virunum fit Vöjkhemarckht facile inveniremusSalocam ex diilantia, fed Virunum non elTe Volkhemarkhtam oilendam infra. QnidfiSaloca effet La-copoliSj qiix vulgo dicitur Loca.'^ fed nimium d.ftaret Viruno, deqaoinfra. Mihifciu p ouninoVirunumelfe vide-tur Friiaci, «.x iulpicor in Tabula pro Sa- loca debere legi Solva,& infuper nume-rum ad Varunum effe corruptum ac re-flituendum forte XXI. pro XI. quia inter Solium &Friiacum funt quin que milliaria, nifi me fallit mappa. Quan-quam, & de Solio dubitare licet an ibi fuerit aliquando Solva, vt dicemus infra. III. Segpße. Urbs quondam Car- norum. Caput t IL Anii^ua nonu J! iöf homm , cujus ruinas adhüc inqüiri- «luinquemiliiüili paffuumfj3ätiö aNö-mus, Plinio nominatä. In hoc fm m-A.reja conditam fuifle Segeftam , cujus terire^&c, Vemtis Ätina čb' Cdinä^ adhüc in Merna pagö feftigia fuper- Carnis Segefle, Ocra. Plures verö fint, & hon exigua deciduorum mce=- fuere Segeftae. Duae prope Genuam niorurti in mondculö Mernenü fra- diflae Segefta Orientalis , & Segefta gmentä. Sed hoc ex funpofidone, ciuver. itai. Occidentalls, AntomnöHlfta,nunc quod Goritiä fit vetus Nbreja, cüiiii iib.i.c.^. SeftriapudCluverium. AliaitemSe- hoc nonaffentior, juxtä difta de No- gefta, quÄ & Segeftica Straboni in reja. InterinlinMema potuiflet eile Lai.comm. P^unoniä inferiore. Laziüs Infulanl quondam Segefta , quanlvis proba- Sa "^' Segefticam locat pone Sifciam äd Sa^ tio nulla adfit. Conjeftücat: iile de "p.4. ' vi & Coläpis confluentes, Scgeftam Merna , ego Conječtliro de vico SJo- tarnen vrbem vkerius producit , vbi ännis ad Timavurh i non probat ille, Savo fluvij Biczkius & BofTnä mifcen- liec ego. Quodfiin Mernarecentior"ali- tur ad oppidum Atckium. Sed eoip- quaärxftetiflet, cujus ruderaadhucSeč. fo argumento , quo ipfe vtitur, con-B. HI. &;zi<2hominaturPlinio,Pio- piin.i. ? c. vinci poteft Segeftam in Segefticä in- lomaeo, Antoüino. Et quidem Ptolo- jJ^^lij/t;!^; fula quaerendam. Nam cum ex Ap- m«uS earn reponit inLiburnia., Eftho- piano doceat Segeftam fuifle ad Savi die vnicum feie ad litusAdriatici maris ripam, vbi |)lures fluvij confluunt, contr4Turcaspr3siidiuro,depeiidensa merito prope Sifciam etianl Segeftalo- Generalatu Garloftadiehfi.,& provideri catur, vbi certum eft nofl duos tan- folitum a Ducatu Catniolige. IcaIis dici^ tum, vtiad Arckium, fed omnino fe- tur Segriia, Gerftianis JetlJt^. Condi- ptem inter Zagrabiam , Safinam , & täm reoi! a Senonibüs Galils ante Se* ŠifTekum convenire , & vnum akeri nam Gallicam in akero latere mans influere. Hic etgo alicubi Seg^ftä Adriatici > ÖC ex hac in illam du.j^äs quaerenda foret, qüatn Julius Casfar efle coloniaä Galloruiti, quod tarnen D?odor'^ belhhorreum contraDacos habere vo- pro indubitato nollem äditrüere ! fiaU luit, cujus incolas antiqui fcriptores : tem vtramque originem trahereä GaU Stremos, emims pugnantes , pßijjimos Iis Senonibüs certum eft urpöte, qui hommmri, aternmos ömniUm ldlatorü?n Anno V. Condk. 14S. Italiäni ingret H.paibd. appellant. Tertia vel quarta detnUm fi duce Bellovefo , & pars eorum re-jüSrf"*^"" Segefta in Carnis fuit, quam Palladiüä ^'litanfitin Illyricö( cujus portio Libur* non procul Goritia feu Noreja (ficpu- rila eft) imo & in japydia, & Pannö»' tat ipfe olim vocatam Goritiam ) mo- nia , ut dicemus ad cum annum, do m Dobrado inter Carli juga ! modo Qi^odfi verum eft j vt notät Cluverius Giuver. itai. invicoS.Joannis adTimavUm, quem Gallos in Umbriam Hon migralTe olimarcem habuifle muniti{rimam,& ante Annum 5 V. C. 35-9. adeö^ tuderum circuitus,&fcriptorummonu^ que nee Senogalliam ante hoc tempus menta declarant, vuklocatam. Ego,qui conditam 3 credibile eft , dudum an- OcraminHaidufchinafuifleputo,Sege- teä Seniam Liburnicam ab iis asdi^ ftenlocarem ad S. Joannem, eo indu-^ ficatam , quin & Senofetzam iii dusargumento, quod ex Iftria in Ita- Japydia, quae ( vt rečic advertk La- liam vnirus ille fit adkus proximus, zius) dida eftquafi ©ettttOtlcrfti^:Nam cap.i^! qaem haud dubie sedificatum efle, Vt a primo Gallorum in has oras adveiitu M.Ts.inorat. ^^^^'^s^'^ccrentur, pareft credere,prae- fluxerant jam anni ducenti & vnde- extent adhuc ibi veftigia cim , priusquam Senogallia condere- ingencis asdißcij. P. M. B. putat tut. Et qüia notiien commune ha- O bet ic6 ■ CarnioüijeAnüqticu Apparatus. La., de ni- btt ScnaGalHca, cum Sena Ju- caejus orlginem ab vtraque ripa cole-gut,gem. diligenter advertendum eft apad A.bant vfqueCelejam, quem totum tra- audiores, de qua fit fermo, quod fere ftum Norico adfcripLUm fupra docui- ex circumftantiis colligi debet. Sena mus. His vero in Occidentem pro- Julia eft notiffima ilia Sena Thufciae, ximi funt Ambifontij, qui videlicet am- quse cum dičla fit Julia, vltra Julij Cse- has Sontij ripas colebant. Oritur enim faris tempora fuam aetatem extendere Sontiusamnis ( nunc di6lus Lifontius) non poteft. Sena Gallica vero eft Seno- ex ijsdem Alpibus Carnicis, ex quibus Gallia condita etiam a Gallis, appella- Savus,vtconftatinquilinislocorum,& turhodievulgo Senagaglia, & Smiga- preitis harum partium , & fluit ille in glia. Hanc a Gallis conditam eo tempo- meridiem, Savus in Orientem. Unde re, quo Brennus trecenta millia Gallo- confequenter Ambidravos ego intelli- rum in Italiam duxit infmuat Paulus go, eos qui vtramque ripam Dravi per ciuver.m Diaconus, vndecolligerelicetSeniam Carinthiam habitabant 5 hi quippe in Liburnicam, de qua agimus, effe anti- Norico Orientaliores. His certijitm aß quiorem. Brennus enim circa annum ßgmri mqueunt, inquit Cluverius de V. c. 3^4. ipfam Romam aggrefTus oc- fupra memoratis populiš. Nomina fi-cupavit: vtdicemusia An. ®tum produnt, quae tamen relinquo nalibus. perfpicaciori Judicio : mihihascvalde IV. Ztvam. Populi a Ptolo- funt probabilia. Quod vero Ambili- mso locantur in Norico. 'I'enent ^ in- cosadjonxeritPtolomaeus, ij non pot quit, Ocddentaliora Provwcia a fepten- funt efle accolse Lici fluvij in Vindeli^ triotnbus incipkntes SevageSj^?^ Alan- cia, quia eos nominat idem Ptolom aeus rJj qui ^ Jmhrfontij dicuntur , magis licatios, fed fulpicor efle accolas Lifa- ptoiiibi. Orient alia Norici, ^ Ambidravi, rse fluvij Carinthiae infra Spitalium, v- ' ^ Amhilia. Sebatum vel Sevatum, bife Dravo immifcet: vnde potius le- & confequenter ^evaces putat Lazius gendum videtur Ambilifos,quam Am- cfle Schwatz in Tyroli, 6c videtur qui- bilicos, quia Lifara in Norico eft, non dem fitus, quem Ptolomaeus defignat, vero Licus. con venire : quia tamen dicit a Septen- V. Ad Silanos. Locus ifte inte- trionibusincipereSevaces,&dein col- rioris Carnioliae, & antiquae Japidiae, liria^edt.' locat Ambifontios, fubit animum co- nunc Idria dičlus, vbi argentum vi- a.cap.i. gitatioSevacesfcriptum effe pro Sava- vum effoditur. Nominatur in Tabu-ciuver. m €es,ideft,quiad Savum fluvium cir» lispoftAquilejam,Virunum verfus. iib.i.c.20. Tabulae. Aquileja. Cluverio eft AdSilanos M. p. XXXV. Idria ^afinemeU Saloca M. p. Villi. Selch Varmo M. p, XI. Völkhemarkht. Suadet diftantia , & fitus, alibi C.legendum Cilanos vel Celeianos, cor- non fuiffe Silanos, quam circaIdriam, rupta voce prout alia multa corrupta quidquid ßt de aliis fubfequentibus lo- funt ab authore Ipnerarij, & tunc (licet eis. De Saloca di6lum fupia, de Tafi- per circuitum ) forte facilior effet di- nemeto öc Varuno mox dicetur. Nifi menfioad Varunum: fed credo potius diftantia inter Aquileiam,^Silanos tam Tabulae, & ex diftantia quaero Si- parva effet, nimirum očlo milliarium lanos cum Cluverio in Germanicorum, fiifpicarer pro Silanos Idria. Caput III VIII Antičiua mm. Z K 107 VIII. Antiquse Carniolise vrbes, Colonise^Manfiones, Vici, Populi, &c. Lit.T.V. Tarfatica, Tqßnementum, Tergeße, Terpo ? Torgium^ Iftrns yVenhm. 'rfatica. Olim Romana co- decim Uhrorum Itrgeßrum id vocat, vi-Ionia, dein Epifcopalis yrbs ^ A.mmqM agnoßit. At Dionyfius Afcr^ inperygefi.' nuncEcclefia Deiparae Vir- vrbemnominat: ginisdevotione, & miracu- Mrutkum Iis clara cum iubječto Francilcanorum ry^ Cosnobio , vbiolim Nazarethana do- . / a -i - r mus Angelorum minifterio ex GalU^a inßmnmumpmlejenfe : vk. deportataconfederat,moxiterumadPi- . . conditaeß ^ ^ ^ cenos vbi.,nunc perfeverat, migravit. Tergeßmomm inttmis Tnßmbm ^^^ Juxta fuperius dida Japidise. olim inclu^ marts. , Dionyf.in- fa erat Tarfatica, & reliqvus ille tradus Peftus Avienfis folo ejus recent'io- litoris Flanatici vfque ad Titium am^ re contentus nomine canit ex Dionys nem: cujus cum & nomen extet,& ßo: ^ fciantur rudera, nihil opus eft fitum in- .,.7 . . • ^ n- n. BicAqmleja decernceljis caput iTijsnt ajtra Veltiga^. , ^ergeßtifn^dehiwciirvamalis incuhat oraia. II. Locus Tabulis felis B. _ . r t- /i ' notus, necalterivetuftofcriptori anno, Scholiaftes vero D.onyfij Eu ta- ^^^^^^^ tatus: inter Silanos& Salocam queren- thius hsc habet : lergeßramntm Uly. co.:nm^ in , dus eft Ego putem circa Crainburgum, rkavrhs , id eß Tergeßum y ad tntmos vTadMe. -vel in ipfa adhuc valle Idrise fitum fuif- HadrMi Maris ßnes eB. Hcecetiam fe. Affine huic nonnihil eft vocabulum ^^rgeßum dkitur, a quodam lergeßo, vt ' Wizelmefceti, quod locum quendam in confcripttonegentiliumpgnificatur. A. circa Locopolim defignabat tempore pvid Appianum & Servium, in quu OttonisMJmperatoris. busdam editionibus l^itur Tergi- III. Hodiequefuono- ft um. Melius Mela : : ita Pomp.Mel. • mine aaudet. Plinius coloniam vocat, diaum , vt qaidam exiftimant, qua- &inJapidiaantiquacollocat, poftCar, fi Ter egeftum, five everfum : non 3. nos. Carnormn hcec regio, junäaque Ja. vero a nefcio quo Tergefto viro , vC ^ - pidum, amnis rimavas , caßdlum nobik vult Euftathius. Lazius de Aquileja vino Fucimm, Uergeßims ßms, colomaQ Gradibus , Pucino , & Tergefte agens tergeße. Strabo vicum Carnicum ap- 'inquiebat : H^c tametß lo,a extra Sa. pellavit. - J lergeße Vico Carnico traiß- via limitcs exißant, tarnen qmajub Atu tm per Oer am cH ad Lugeam paludem. ßriorum ditionc fint, & Savienß^hoc Ali& vero id appellavit Caftellum. eH Carniolano Prator^o fubječta , ^^ stephBy: Artemidorus citatus a Stephano By- his dkendmn. Hodie tarnen Tergefti- Zantic vicum etiam nominat, ipfe Ste- ni feparatam habent Rempublicam ex plianus oppidum Illyrici : Tergefla indulto Auftriacorum Principum, qui- ■ • neutrogenere, oppidum Illyrici circa Aqui- bus parent. Apud Appianum ex Can- Ap^an. i. . leiam. Artmidorm vero in Epitomavn- didi verfione lego Torgium Roman: O 2 Strab.17, Wem lib. ic8 CarniüUve Antique Apparatm. coloniam: quivltra AL nicirečloitincre pervenitur ad Kodier-pes imolmt ,natio firocijßma, ac A'nUni pagum M/^/edičlum ,in quofu- vtftru Us afe per atmos fere viginti Roma- pta aflferui Metukm inquirendum. Id Grada Jo riosrepulere. Jquilejam qmque excurre- vero mihiomnino ita efle perfuadet o- Luciiim in ye^orgium Rommiorum colmjam dc- cularislociinfpeftio. linolapidisja6lu prcechtifmt. Stephanus Gradius veto i civitate Laalenfi, vbi Ecclefia Paro- cx Manufcripto Bibliothecse Roma- chialisfitaeft, vifiturmons no'n vfque nse vertit: Faäoqw. in Jquilejam impetUy adeo altus, in cujus vertice nunc duae ac "Jergeßmacolonmdirepta excivere Cafa- conftruftae funt EcclefigE, vna D. Petro rem. Egoinexemplari GriEcoVenetae dicata, altera D. Martino , &-haec qüi- impreflionis lego Torgium 3 cui nam dem paulo humiliore montis parte, errorem vel veritatem adfcribam hae- quse fpeciem prjefefert quafi duorum reo,&relinquoinmedio,ritneTorgium collium inaequalis altitudinis invicem aliaaTergeftocolonia, veleadem. Vi- jun6lorum. Increvit jam totus mons de quas paulo poft dico num. 5-. Qua de fpinis& tribulis,percurri tarnen bonam caufa vero , & quando Tcrgeftum di- ejus partem , qua licuit 5 & obfervavi člumfueritMons Malianus, vt afferit muka murorum veftigia, quin & inco-Äfifcr^t, Manzolius, ex antiquis (vtait) Chro-B-lseextraditionenarrant illic aliquando nicisejusvrbis,cumde hoc fileant ve- nobilemftetiffevrbem , monftrantque teres, nihildecerno. Illud certius eft, inmontis medio locum, in quo figura duobus Italicis milliaribus extra Terge- ovalis reprsfentat lapidum acervos ve- ftum in pago Cornali, quotannis men- lut murorum rudera, ajuntque illic fte- fejunioad Feftum S. Joann. Baptiftse, tiffe templum vel fanum Ethnicum. Nucem arborem primos julos & folia Narrant prxterea fidedigni viri, quod cxplicare,tertiofcilicet menfc poft cae- ante annos circiter triginta Parochialis . teras nuces, cujUs tarnen fručlus cum sedituusnon procul a S. Petri Ecclefia cseterismaturantur, fed cortice nonni- dumlimacesconquirit, & rudera mo- hil tenuiore. Caufam inveftigent Na- dice difijcit, reperit partem gladij, & turaecuriofi. catenamauream,quam rubigine infe- IV. TerpovtWerpomm^th^vttt-' člam crediderit efte ex metallo quo- ris Japidiae Appiano in Illyricis nomi- piam velaurichalco, ac proinde pretio nata. Japodesnihilofecmsex infidiisfuhito vnius floreni vendiderit. Verum evi- emkuere,multosqMeafftcerevulner}bfu^(^c. dentiffimum vrbis alicujus veftigium Keliqui adfucisfe Syhas recepere^vrkm re. ^-illic funt duo vetufti lapides inEcclcfio- linquentes mi Terponomenfuit, earn inter- la S, Martini, quorum vnius infcriptio ceptamCafar confervandam ah incendioß. praeter pauculas literas tota extrita eft hiputavit 5 illospariter cejjuros arhitratus, pedibus ingredientiumEcclefiam,cum qmd&'fecere. Deinde adaliamproceßt vr. pro ejus limine ferviret. Nunc erutus hem Metulum incoU vocant. Ex qua de- fub turri jacet, & in vno latere exhibet fi- fcriptione,cum de Metuli veftigiis fa- gnumfeu labarnm TJomanum exfcul- tis conftetvti fupra dičlum, fitum Ter- ptum. Alter lapidi altaris fummi pro penis vel Terponinon procul a Metulo integranda menfa conjun6lus legibi- qugerendum effe apparet. Ego quan- lem habet infcriptionem , fed & illam tum locorum illorum notitia mihi fua- mutilam & imperfečlam , quam infra det Terponem in hodiernacivitate La- dabo. Ut proinde nihil dubitandum, as, quae fe Carnioliae antiquiffimam ex quin illic aliquando nobilis aliqua vrbs traditione gloriatur, reponerem, vtpo- fteterit. Non abludit fitus a defcriptio- te,a qua fpatio vnius milliaris Germa- neMetuliapud Appianum, nifi quod vallem Caput III §. FIIL Antiq, mm, Z F. 109 Vallem inter duos colles mediam ibi ßma^acpenejylveßris yhisafeperannos fe-rmW^.m obfervem, licet in m edio mons Kxtviginti Romams repulere. Aquileiam p.m r.chi. nonnihil deciivis fit vbi eft Ecclefia S. quoq-^ excume, & lorgium Romanorum Martini. Credo potiüs illic ftetifle Ter- coloniamdepradatifunt. Ita in exempla-Aug. ponum, quia ab eo loco ad Metulum ribusverfionisP.Candidi. SedStcpha- proximusfuit, & vicinus tranfitus vias nus Gradius ex Romano MS. exem* regi^, licet nonnihil difficilis ; pro Me- pkri vertitTergeftum Romanorum co- tulo adOblackh, & Topoli pugnat no- loniamrCluverius ex Graeco legit Tergi- men Metuli fuperftes, ita in Laas vide- ton P. M. B. in oratione Gaudentij Hila- tur adhuc aliquid nominis vetufti re- rini Torgium reponit, in vico S. Petri manfilfe.Nam Laas antiquiffima poft quatuor millium paffunm intervallo a Labacum civitas exiftimatur, & gaudet Noreia ( Salcanum putat ) diffito , & jure civitatis, nihilominus incolae earn Carnicum oppidum vocat, nullo argu- appellant oppidum vulgari idiomate mento nifi conječturae. Apud alium Terg, quod forte a veteribus dičlurn authorem veterem nullum lego hanc fuitTerp, & poftmodum a receAtiori-B.vocem^orgz^/»/. Si verum eft, quod businquilinisSlavisvniusliteraemuta- Tergeftum dičlum fit quia Ter egc- tionecaeptumeftnominariTergjideft ftum five everfum , vt aliqui volunt^ forum- Imo locus ipfe ad Parochiamfub quid fi prius appellatum fuiffet Tor- praedičlocolle d^QxtrnfiariTerg five ve- gium , poft ternam vero everfionem tusoppidum. Simile quidpiam obfer- Tergeftum, & Appianus vfusfit anti- vavi de Magno vico , qui dičlus eft a quiorenomine.'^ Romanisvicus, a Slavisfupervenienti- VI. Ai "Turres. locus recenfitus bus Vic,& demum Ic,Sc a Germnis Igg. ab Antonino interTarraticam,& Seniam, Appian. in V. Torgium Romanorum colo- diftans Tarfaticä quinque milli niam vocat Appianus, vbi inquit: Ja- aribus Germanicis. fides, qui vltraJlpes incolmt, fiatioferociß I" Tabulae Antonini Itinerar. Tarfatica Tarfatica Tarfatum MTwres XX. AdTurres XX. Torre Senia XX. Senia XX. Segnia Avendone XX. Avendone XVIII. ---- Juxtaea,qusefuperiusconjeflura- eademprorfuscum Avendone, vtfup. bam de Senia, & Avendone, acitinereC.didum. Neque enim Lazio hie fides, TarfaticaSifciam,licetobliquofednon quiVendummodoin Windifchgratz, inufitato Antonini Itinerariis,inter Tar- modo etiam Viennae Auftrise voluit lo- fatum, & Seniam medius locus ad Tur- care, cum exprefse Strabo nommet Ja- res inquirendus eft. Dicuntur quidem pidiaevrbem. Quod vero Vienna olim fuperefle medio illo itinere quaedam di^a fit ä Vendis feu Vindis Vendo- rudera disječla, quse appellentur Torre, bonna, & Vindo-bonna, vti idem La- fed an id verum fit, non habeo fuffici- zius opinatur nollem contradicere,licet Gauden ^^^ fundamcntum affirmandi. Gau- nullum ex Hiftoriis depreHendam ve- otat.ad Leo- dent. Hilarinus Turres Vipaci locavit, ftigium, quod ibi aliquando fedes fixe- adPaumkicherthurn, fedproculnimis rintVindi.IdanteLaziumarbitratuseft Terfato abeft Vipacum. Beatus Rhenanus,fed quo argumeto in- Rhen. VII. Vmdum antiquae Japidiae vrbs, dučlus, fateor mihi nondum conftare. 03 CA- no Carniolice Antiques Apparatus'. CAPUT IV. De antiqu^e Carniolise montibus, fluviis, lacu- bus&c. On minus ad cognitionem antiquae Carnioliae faciunt nomi-vetuftaMontium,fluviorum&c, quamllrbium, &popu- Nmf\ iorum. Et quia de his fatis egimus fuperiore capite hic per-S^g:equemurmontes,fluvios &c. vt exvtrorumquenotitiamelius ntelligantur Annales, in quibus fxpe occurrent huifmodino-g^^^goiina. Sit ergo I. Antiquse Carniolix Montes, Fluvij, Lacus&c. Lit. A. Alpes. I Rim 6 omnium ficuti Alpha- rodianm: Ai Alpespervemrunt.Hi longißt- Herod,i. 5. beti ordine , ita naturalta~ Jquadam neceffarise no.titiae lia cirmndati^ atqueaded in altum evečli.y occurrunt Alpes,quarum me- vt etiamfuperarenubes videantur: adto ve- moriapaflim inhiftoriis frequens fe of- rb in longum porreäi, vt vniverfam Ita^ fertjVtomnino judicem opera^ pretium liatn comprehend'ctnt : dextra ad Tyn-he^ de lis fpecialiter agere,3c has ab illis (plu- numpdagus, lava adjonium vfquepertin- jes enim lunt)quantumlicet fecernere. gmtes. De altitudine,quamipfi paffim Igitur nomen Alpium ab Albo deducit confpicimus, & ob affuetudinem mira- Feft.Pomp. Feftus Pompeius: Sahini Alpum dixere, ri definimus, breviffime canebat Silius, quodpoßeaLatini Album vnde Alpium no- dum Alpes nominayit: men. Hinc forte omnes aki montes ni- — daufas nivibm rapes,ßppoßaj^ coeld üb. i'. vibustečli, & ab iis albi,'nominantür Saxa------- deS'g^eS Alpes. Julianus de rebus Conftantii:^/- Longitudonondumaflignata eftfuffi- ccnftantii. ^^ autem eH Aqmleia ad radices Alpium. ciensa praedidtis-authoribus, cum Al-Monteshifuntvarii, ac longe latequediß pes adjonium mare folüm pertingere fuß', in quibüs abruptaquoedam rupesa- alTerant: fiquidem vltra etiam proce-. gre plaußro vni ac mularum higis ad aßen- C. d unt vfque in Thraciam., vt aiebat Me- Herod..L f. enitentibus viam prabent. Herodia- la: neque tarnen hic fiftunt, quia in me- • ^.nuspariter : Sunt autem. Alpes altißimi diterraneis Norici etiam Alpes reper .monteSi quaks in noflris hifce terris nullt riuntur , & ab ipfis incolis Germanis fl//; j- porrečii in muri formam, circumda- ^Ibctl vocantur, vt videre efi: circa Ju- ■.t.ique Italia. Verum non Italias folüm denburgum Styriae , nifi 6c has dicaš . muros praebent Alpes, & fed etiam aliis cum coeteris Italiam ambientibus con- regionibus. Unde Pomponius Mela tinuari. : de Liguria verba faciens : Alpes ipfa ab II. Plinius de his: Alpes in longi- Pün- s- . iii littorihs ( Ligurum fcilicet) longe la- tudinem X. M. P. patere it fupero mart ad , teque dißuja, primb ad feptentrionem ma- inferuni Coelim tradit^ limagenes XXIL . gm gradu excurrunt: deinde vbi Germa- M. P. deducit : in latitudinem autem C^r- niamattigemnt.verJoimpetuinOrientem 'nelius Nepos C. M. P. fitm Livius tria. akunt : diremptifq^epopulis.immanibus, M.ßadiorum , vterque diverfts in locis. vßp,e in Ihr ad am penetrant. RurfimHe- ' ^am centum 'millia excedunt aliquan- ■ ^ do 2ofim. 1. d. Caput IKAntiq^, mön.fluDlj &c. I.A. iii Jo : vli Germaniam ah Italia fuhmovent guns Capillati hačienm liberi incoh'crant y Tiec LXX. millia explmt, nliqua fui parte KM[ervimtem redaäa fmt. Et Vopifcus' f. vopifc, in graciks -velmi natura Providentia. Lati- Proculo Patria Jlbigauni fuere pofiti in AI- tudo Italia fuhter radices earum a Varo per pihus maritimis. Meminerunt earun- vadaSahatia,Taurims, Comum, Brixi- dem Alpium Ptolomaeus, Tacitus, Pli- am, Veronam, Vicetiam^ öpitergium Aqui^ nius, Notitia Imperij. Coitia Alpes a Ve- ieiam ^ Tergeße, Polam, Arfiam D. CC. llilo motite & Padi fontibus incipiunt, XLli milliapaßuum colligit. Reftequo & continuantur, ad v{q3montemvul- ad Italiam, fed eaedem Alpes vel earum go dičlum Cenife inter ortum, & occa- potius radices a Tergefte denuo alTur- fum aSegufio oppido ad oppidum vfq,* gunt, & longo tračlu in Thraciam pro- Galliae F-burodunum, vt ait Cluverius. tenduntur, de quibus tarnen agere hoc Nomen iis indiditRexCottius, de quo loco'opus non eft. Solas quippe illas Marcelliiius ? Alpes Cottias Rex Cottirn Ammia. Alpes, quarum anguftse valles, & ma- perdomitis Galliis ,folus in angaßiis latmr, '"' gno labore perruptae rupes aditum cae- inviaquelocorum ajje^-itate confism, ienito teris nationibus, praefertim Germanicis tandem timore in amicitiam Očlaviani re- in Italiam praebent, faepiufque apud ceptm Principis^molibus magnis exßruxit, varios Hiftoricos earum occurrit me- advicew memorabilismuneris^ compendia-moria, hoclocoabinvicemfuis nomu^-rias, viantihusopportunas^ mediasin- nibus, & limitibus diftinguere Übet. ter alias Alpes vetußas dr'c. In his Alpibm III. Alpium nomina per multa Cottiis, qnarum initium a Segußone oppido funt. Zofimus tria foldm recenfet, ac eH^pracelJurn erigiturjugum <^c. Memi- nominat. Alpes, quae Italiam a Gallis neruntharum Alpium Tacitus. Ptolo- fubmovent: Cottias,Poeninas,Mariti- maeus. Aurelius Vičlor. Cafliodorus. mas. Polybius apud Strabonem qua- Sozomenus. Itineraria&c. Grata Alpes tuor tantüm tranfitus in Italiam per AI- mediae funt inter Cottias & Poeninas, straboiib. P^^ affignat: Tranßtiones vero tantum de quibus Plinius : Salajjorum Augußa PHn, 'ib. quatuormminatwnamquidemperLigu- Pretoria juxta geminas Alpium fauces res Tyrrheno mariproximam : diam dein- Graias atque Poeninas: his Pcßnos, Graiis de per Taurinos, qua tranfmiftt Annihal: Herculem tranftße memorant. Et alibi: tertiam deinde per Salaßos. Qmrtam per Lepontios reliäos ex comitatu Herculis in- RhatoSj omnes praruptas atque pracipites. terpertatione Grad mminis credunt^ pra-Sed nullam viam peculiari earum kl-^-ußisintrafmusAlpiumnivememhris Ejuf- pium nomine compellat : quare ex di- dem Graios, fuijfe, poßtos in tranßtu, verfisauthoribns has potiflimum feie- Graiarum Alpium incolas, praßantefque ciuv.itai.1. git Alpium nomenclaturasCluverius: genere Euganeosjndetračio nomine. Non I.cap.«. Maritima,CottiayGraia,Pennina, Rha- difquiro an Herculis tranfitus per cas ticafeu Tridentina, 'Norica, Carnica,Ja- Alpes fabulofus fit, aut vnde hoc no- liafeu Pannonica, quibus addere pofTes menobtinuerint. Nomenfcire fufficit, Alpes Sufacenfes interDaciam,& Thra- & locum ad intelligendas hiftorias. Tra- Nic.eaiiift. ciam , vt habet Nicephorus , fed non člus harum Alpium eft a praedičlo 1.J.C.32. fpeilant ad tranfitus in Italiam. Singu- monte Cenefio termino Alpium Cot- las breviter expendamus. Maritima tiarum, vfq3 ad montem Divi Bernardi Alpes Midi's, funt, quae Liguftico immi- minorem. Pennina Alpes^ alii fcribunt nent mari, & a vadis Sabatiis five Ge- Poeninae, & veteres plerique a Poeno- nuä, vbi Appennino junguntur, ad Ve- rum tranfitu, vnde Ifidorus: Apenninus Paul. Diac fulumvfquemontem extenfae funt, de monsappellatus,quafi Alpes Poenina: quia fb.'^.Ti's. his Dio: Alpesetiam Maritima, quasLi- Arinihal veniens ad Italiam eafdem Alpes ape- I u Carnioüce Antiqui^ Apparatus. apcriiit. SimiliaPaulus DiaconuS^Sef- le ad vfque Fontem Natifonis protefl«. viasfcpraallegatus,pjmiusj6c alii. SedA.duntur, utpütätCluverius,{edmeiiih piiii.iib.ji. iiiscontradicitLivius : L. Cincm AlU terminanturfupraSavi originem^ imp wcntlm , qui captmn fe ah Annibak firh via Beloiä feu Canali perTarvifium mi«. bit, maximt authormoveretvne^ mficon- nüs, cum S'ävusdicaturfluefe exAlpi-funder et mmemm, 'Gdlis Liguribufque bus Carnicis apud Plinium, a cuius fon-addhis. Cum his fcribit Oäoginta millia te non procul incipit Canalis, qui ad feditum^ dtcemeqmtumadduäa in Italia-^ Fellge pontem ducit. Quanqam olim ex2pfomtem audijfefe Hannihale,poßqmm Alpes Carnicae, & Noricas promifcue Rbodamm tranfierit XXXVI. miilia ho- dicebantur, vt fatetur Cluverius, & noit minum ingentemquenumerurn equormn & eft facile illaS diftinguere. Alpes Qarnkcs diorumjumentorum amifiße in laurinis, ificipiunt fupra fontem Savi, & longo qu^ Gdlis proxima gens erat, in Italiam tlradu feruntur per fuperiorem Carnio-digrejfo, Idmminteromnesconßety eoma^ liamvfque ad Nauportum feu Vercl> gis miror amhigz, quanam Alpes tranfierit, nik oppidum, fton autem, Vti Cluve-^vulgd credi Pennim(atqMe zWe^o^e^zB.riusafferit vfq; adNauporti ßcFormio- etiam jugo Alpium inditnm ) tranfgrejßim. fiis fonteS, quia foütes Iii funt in ipfo AU (Zfzlius per Crmonispgum dicitträ^^ßffe. bio monro, & antequam ad eos fontes Quiamhofaltus eum nöninTaurims.ßd pervenias, Alpes Julias attigifti. Ergo ferjaltus montanos ad Lihms Gallas dedu- Julia Alpes illae funt, quae hodie per iil- xifent. Necverißmiie eB ea tum ad Gal. tedorem Cärnioliam a Kauporto feu liampatuiffi itinera : vtlque qvum, qucß Verchnik oppido in Forum Julium iter üdPennimmferunt.obfeptagentibusfemu oftendimt, öt vafto nemore confitge germanisfuiffint. Neqüehermle möfitibus funt, quod Pirinam Sylvam vulgö his(ßqmnfirteidmovit)abtranßtuVoe^ ^«rn^ßumcrttalt)dicimus. RufusFe- m^sM. mrum vllo Veragri, incoL jugi ejus norunt ftus : Suh Julio, Caßire Augußoper Alpes mmeninditum :fidaheo, quem'injummo Julias', iterfa^mn eß: quse Tic oportet facratum vertice, Venninum montani ap^ intelligas, quod tunc primum Romani pliant. Ex quibus liquet Penninas M per has Alpes in Pannoniam & Japi- pes a Pennino vel Penno Deö in vertice diam iter fufceperint ac bellicas expedi- corum montium culto appellatas, qua- tiones non quod via hxc Alpiüm tunc ruminitiummonsDiviBernardimaior, primcäperta fuerit, quia dudum ante finis vero monsDivi Gothardi, adfon- Galli in Italiam, & Japides Alpium tes Rhodani, 6t Rheni. inquilini Aquilelam vrq3 pro currerant, IV. Seqvuntur a Rhodani Rhe- utdicemus in Chronoloo-ia. Et quia Marc.i.a. nique fonribus Rhatica Alpes, quae 6c JuliusC^far ex Romanis prliiius Fuit, SSui" Tridentinae dičlae, quarum tragus vfq^ qui per has Alpes infefta figna tulit, & adNoricäs Alpes,fiveadDravifontem, mox Oaaviaous Japidcs prorfus attri^ iSecS;.' qui perCarinthiam & Styriam defluit vit, hinc 4 Julio fortitse funt nomen T«it.mGer. ^ Danubium. Tacitus vocat Alpes Alpes Julias. Meminerunt harum AI- RhjEticas. Rhenas Rhcsticarum Alpium pium plufes authores. Ammianus '^^<^ceJß,&pr^ctpitiverticeoritur. At Marcellinus.tacitus.Paterculus.Clau- SčJ.t. p Plinius Trideminas appelk.t. Accekn^ dianUs. Socrates. Nicephorus. Calliftus. Ltmer^'n tibusÄthcjiex rridentinis Alvibm'/o- Zofimus.PaulusDiaconus,& alii.Mar- gifonoex Vatavimrumagris. Hx AlpeS cellinus fic de femi, & Rhodopes ' cx Auftriac'.s Provinciis Mediolanum montibüs agens, inquit: S^b hac dti- tendf^ntibus ccmmunifTimum tranfi- tudineaggermn vtrobiqueßatiofa campO" tum praebent. Norica Alpes i Dravi fon, rUmplanities jacet: fujerior ad vfque lias Caput IF.Antiq, mmtfluvij L A 113 has Alpes extenta quae fim ul often- pariter faxese ac ipfae Alpiutn fauces 5 duntHaemum montem cum noftro Al- puto totum ilium tr^čtum Alpium Car-» bio& Alpibus'continuari,& inde forte -'^•nicarum aborigine Savi vfq^^dNaupor- Maemotiam dičlam vrbem ajafone con- turn appellari modo Alpes Julias,modo ditäm,qualiiEmonam veteresfcribunt. Carnicas. (Rantum tarnen ex Itinera- Idem Marccllinus de Juliano: Formida- rio Antoniui colligo, dum per Idri^m fjatenimneclauformnmilitum afuiJquU deducititer,non meminit Alpium,licet lejam adfultu ohferatis angußiis Ahlum Ju- montana Idriae continua fint & seq^ dif- l'mrum Prov'mcias^ ahmnkulaperderet, ficilis tranfitüs, ac fauces Juliarum Al- Nicephorus Calliftus de Eugenio pium, imo pars earum tranfeunda eft. TyranofubTheodoiioImperatorejqui V, CcEterum,vi; dealüs Alpibus ad Aquilejam oppreffus eft: Eugenius e~ fupra enumeratis nunc taeeam, noftrae ' quidem hacß)e inejcam ^maximum paravit Alpes Carnicae, & Alpes Juliae ita con- €xercitumj^ltalicepQrtas,quasRomamJu- tinuae funt äd invicem, vt fuperiores lias Alpes vocant praoccupatas prcefidio te- tranfitüs Carnicis, inferiores Julüs tribii- nuit^^ono esedem iftaeAlpes alia quoq^ ahtur. Neque his contentae nominibus nominafortiunturapud author es. Zofi- äliaquoque nomina adraittunt,&fpe- mus Apeninosmontesnominatperer- cialibus donantur vocabulis. . Incipia^ rorem cum eandem hiftoriam deEuge- mus ab extremo Alpis Juliae : primuin nio pertračlat: alibi tarnen fimplicite'r nomen occurrit Carufadius mons cujus Marcei.i.ji. Alpes vocat. Marcellinus iterum: meminit Pcolomseus in defcriptione I- ptoi,iib.j. Tacit hill radices Alpimn Juliarum, quas Venet as taliae limitis feptentrionalis: Afeptentrio-, lib.2. " appellahat antiqmtas.lL2^z\X.\x%Z'2i%6!k.'3i'^. nibmautemterminaturAlpiumjugis^qu^e idemhb.3. pg^lavit Pafionicas: Deinde PammaAlpes Rhati^eiminent:praterea Poenis&'Ocra, prcefidiis injejja nuntios retimbant^x. alibi: &Carufadio montibuSyqmfub Norico funt. Tetovione in hyba-naTerti^e decima legionis Ubi fecunda etiam Alpium pars nomi- convenerant: illicagitavere^place'retneoL natur Ocra. Tertiuranomenapud eun- ßruiPannoniceAlpadoneca tergo viresvni. dem Ptolomaeum eft Carvanca in de- «emannai. vcrfaconfurgerent. Necmirum proinde, fcriptionelimitisoccidentalisPannoniae quod idem Tacitus Nauportum adfcri- fuperioris: Vannoniafuperior terminatuf pferit Pannoniae, ad quem Alpes Juhse abOccafu monte Cetio,^proparteCar-van- incipiunt. Haec nomina generatim no- c^.Quartum nomen eftPhlygadia,quod ftrisAlpibus indita erant: fed quaeftio pertinetad Alpium Carhicarum extre- remanetfolufneilletračlus,&: viafaxo- mam partemV&initium Alpium Nori- fa, qua Nauporto in Forum Julium ten- carum,de quibus fingulis fpeciatim age- ditur Alpium Juliarum nomen obtinu- mus. Hic fufficit infmuaffe quod eaedS erit,an vero longius vel latius protenfae Alpes Carnicae & Juliae diverfanomina fuerint. Cluverius idrelinquitin dubio. & particularia pro partium diverfitatc Fateor,cüm non fiat mentio harum AI- habuerint.Nonenimadmitto quod op- pium, nifi cum traducendum exerci- pinatur Cluverius Carufadium & Car- tum aliquem narrant hiftorici, vix aliud vaneam imö & Ocram vnum eundem- jugum hoc nomine fuerit appellatum, que Alpium tra6lumefle,vt infra often- quamvis ad illud non fola per Naupor- dam. Addendum hic eflet de Alpio tum via deducat. Etenim & Rattman- monte,& de Albio monte, qui diftinčli ftorfho fuperioris Carniohae,& Locopo- funt äpraecedentibus 6c inter fe^ veruni Ii, per Idriam, & alio meatu ad easdem id longe melius praeftabo fi de fingulis Alpes venitur reličlo ad finiftram Nau- fmgulariter egero. Sed prius aliquid de porto. Quae cum fmt viae montanae, & itineribus per Camic.Sc Julias Alpes an- p notaa- 1idhtiqiice ^pparaiids. notandntn. Aimoinus cum expeditione ^ Virunum ideft Selch & Volkemarkt ad LudoviciPij Impcratoris contraLyndc- "Dravum pergetec, cum ad Savum pug- vitumPannoni-t Ducem recenfet, tres nandumcfretPtranfcundusexercitibus exercituspertresdiverlas Alpium vias duobuseratDravus a parte feptentrio- cx Italia in Pannoniam trafiffe narrathis nali ad meridionalem,non vero e contra Almoin rer. verbis 'jTranjačlabjc me tres exerdtus con- vti difcurrit CJuverius. Quare melius il- Franucjib. f jq^f^uicmi Witt Wit ur\ ojßoru'unus dc la triplicis. exercitus tradučlio explica- veiAcidm. [faliaper JlpesNorkas ^ulter per Carantu- tur hoc modo. Unus de Italia per Jlpes ano.sro.'" mrum ProvhdaWy tertim per Bojoaria & Norkas & hie erat dexter, qui Alpium Vanmniam jkpejntravlt. Et dm quuleniyid tranfitu prohibebatur: alter per Caran-^ ^ dexter fmißer t ar dim ingrejjifunt 3 eo tmorum Provindam, & hic erat m e dius, qmdvms Alpium tranfituhojiiu manu re^ debuitq3 tranfmittere Dravum: tertius ßßenteprohihehatur: alter ^ longitudim per Bojoariam & Pannoniam fuperiore, itineris,(ir'Dravoflumim^quod traijdendu & hic erat finifter fcriptori Aimoino,qui erat^impediehatur. Medius aute qui per Ca- in Gallia fcripflt. Siniftrum puto deflu- rantmosintrahat ^quanquam intrihuslo' xifle fecund o Danubio,in Pannoniam ds dreßßereturßlidorevjmfortuna ter ho- fuperiorem,& inde ad inferiorem perre-ßefuperatoJDravoetiamtranJmijJo^celerim-^ -yiiSc'^ quare hic Alpestranfirenonde- Mloca deßinata pcrvenit. Q^seripoteft, buit. De medio dubiumefle poteft,qui cum tres exercitusnominet Aimoinus, perCarantafjf^rum Provinciam ingrcf- & dicat vnum dextrum, alium fi niftru, fus eft Pannoniam, qua via ingreflus fit: tertium medium, quis ex his per Alpes non potuic enim per Carancanorum Noricas.quis Bojoariam intraverit. Clu- Provinciam intrarePanoniam jabsq^eö Jtairji'" yeTM2.dit:Extril)usißisexerdtihus.vnm quodAlptstranfiret. QuodfiperRhae- quem dextrum vocat per Julias fiveVammas tiam & Tyrolim proceflit, vel Alpes Jlpe^juxtafrigidum 'Nauportumq-^ flumi. tranfiit Rhaeticas,vel Nori^as, & circa Bemomm vrkm in Pannoniam te- has Dravum trajecit. Dexter vero exer- tt7idit: alter quern medium appellat,perval- citus huic noftro propofito feruit,qui di- lem Sontij amniSj&'hincperSalocam (^'Vi- citur per Alpes Noricas ingreffus Pano- jLunum oppida qua nunc vulgd Selch Völ~ niam fupcriorem. Quomodo rogo a de- hmarhdicuntur Carnids Alpihusin Carl- xtrisCarantani potuerunt efle AlpesNo- taniarnpervenit. Tertius autem exerdtus^ ricae, fi Carantanum ( vt tradit alibi Clu- quemßnißrumvocat,per Noricas Alpes pro- venus)rimul cumlimitibus Noricifini- fcäuseßitinere,quodita notatur Aquileja. ebatur 3 imo alicubi eos tranfcendebat.'' JdfricefmumJulioCarnico.Londo./^gun- C.Hacratione,quia{cihcet Alpium Nori- /0. Valdemirorhanc itinerum divifione carum nomenrecentionbus tantum hi- Cluverijalias accurari: cum videam il- ftoricis vfitatum fuit,& vfurpabatur pro lum non attendifle ad terminum defti. Alpibus tam Carnicis quam Julijs.Nam natumexercitibus^quemfiobfervaflet, vti dicebani in affignatione limitum alia dilpofuiflet itinera. Exercitus tres Norici, ipfum etiam ex parte hodier- Imp.Ludovici mittcbantur in Panno- num Forum Julium Norico videri ali- niam luper.&indein Pannoniam infer, quando adlcriptum 5 & hinc Noritiadi- contraLyndevitumPannoniaeDucem^ aaGoritia, quse per Alpes Julias Aqui- Qu are igitur tertius five dexter Aquileja lejam contendentibus fere neceflario per JuliumC-arnicum & Aguntum in fe- tranfeunda eft : ac proinde qui Aqui- ptentrionem contenderet cum deberet leja in Pannoniam iter volebant fufci- inorientem propcrarePquareetiam me- pere,(niri vellent perlftriam & Libur, dius per vallem Sontij amnisSalocam & mam vti magno circuitu ) tre& tantum habue- Caput IL Antiq, niont. &c. A, B, nj kabucruntvias proximas, vnam per Al- ^ liam, vt contra Lyndevitum ad Savum pes Julias, & Ocratn montem per Nau- 'in Pannonia inferiore pugnaturus,com-portum&Hemonam;fecundamper e- modiore itinere defcenderet, atq^adeo asdem Alpes & Idriam, Locopolim &c. pro Julijs Alpibus nominatas Noricas ab tertiam per Ponte Fellae, Tarvifium, & Aimoino. Habemus igitur in vnico e-fuperiore Carnioliam, & nufpiam in pri- xemplo trium viarum veftigia intra Al-mis duobus itineribus tranfmittendus pes noftras, quse fubinde Julise/ubinde erat Dravus.Cum ergo dicat Aimoinus Carnicae,& demum etjam Noricae funt primum exercitum ex Italia dedučlum appelJatae, licet non Gonflet certopcr-per Alpes Noricas, probabile eft viam quam viamille tertius exercitus tradu-breviffimam & expeditiffimam fufce- ä:usfit,dequo hie non curamus,quia ptam,per Ocrammontem,ScAlpemJu- devijsfoliciti,non deexercitibus. 11. Antiquse Carnioliae MonteSjFIuvijjLacuSj&c. Lit. A. B. Albmsmons^Aipius mons^Auracz Lacus^BolUa^flumen. Ll^^^smons Ocrse & Alpibus Liburnis ac Croatis, de qua Strabo alibi PtoiomU ^ffl® juliiscontiguus ille eft,que ajebat : etiamnum montem injapydihus Ptolomaeus Jlbanum vocat,B, fuhlimem ^Ocroe Alpibus continuum Al- & pro limite meridionali ■-bmmvocari,velmhucufqjporrečlisAlpihm. strab.lib.7. Pannoniaeaffignat: II. Alpiusmons,6^i.vti{\xs ^^noiQ \n<^\t^ terminaturahocctdmte Cvtiomon- cujus meminitStrabo: SupraCarms AL U^ '^qpadam ex parte Carvanca: abme^ pius mons eH, lacum hahens exeuntem in ridie Hißrj(e lllyriciqx^ parte juxta lineam Attaginamnem*. quern alius amnis Atheßs äqmdißantem^ab dičhßnc maxime occiduo recipiens^ in mare Adriaticmn effluit. Ex per Alhanum montem^ vfque ad montes Be- eodem lacu alius item amnis in Ißrum defer- bios , terminum Pannonia inferioris^ tur nomine Dravm. Etfitum ejus expri- Quod dicat ex parte Carvancä, innuit mensait: Alij autem Alpium vertices Uly- montem Carvancam ad Occidentem ricoJunt obverß, ^ Adriatico mari^ vt AI- inflečli, & a parte meridionali incipere pius monsantea dičius, Tullus ^ Phly- alium montem Albium feu Alha7ium di- gadia: de quibus infra dicemus. Quare strabo.lib.7. člum, quem fcilicet antiqui Japides ac- Alpius mons, vt ex bis patet ille cft, ex ciuver.dt. colueruntjVt fupra dičlum r & Strabo quoDravus oritur, & qui vulgohodie cap.22. ait! Siti funt Japides in Albio monte, quifi. dicitur Monte Cefe, cujus ideö mentione nis eH Alpium. Hic ergo protenditur ad C.facerehoc loco volui^nefi apudantiquos Bebios montes, & limitem inferioris legator Hiftoricos,cu noftroAlbio mon- Pannoniae, adebque meridionale Pan- te,aquo vnicalitera difFert,confundacur. noniae fuperiorislatus claudit. Plabi- III. ^/^r^cs/^zc^^j, cujus nufpiam tantnunc Albios montes, feu Albium reperio memoriam nifi apud Lazium, montem (licet enim plures vno tamen qui lacum fuperioris Carnioliae fub Hb!i2. in tra(5ta funt) Laafenfes, ReifFnicen- Caftro Veldes, five vt antiquitus fcribe- fes, Gottfclievienfes, Metlingenfcs & batur Fe/f hoc nomine appellari fcri- reliquivfque ad limitem orientalemfu- bit. Hodie nulla hujus nominis ex- psriori Pannonise affignatum : imo & tat memoria. Efl Aurac?: lacus pro- vlterius in Pannonia inferiori, vfque in pe Rattmanßorff & Laas ( puto legen- Theflaliam: fednoftropropofito folum dum Laak ^ft forte eo Aurupij veßigia illa pars Albij montis lervit, qu^ Car- transferenda forent , inquit Lazius. ■ niolis hodie habitatur& contermina eft Nunc vulgus communi nomine Lacüs P Z ii6 CarniüUveAntiqtice Apparatus. Jefcroappellat Slavica lingua,Germani ^germt, &c. Ciim vero idem Jornan-tJilfcr Sraucn 6cj; ^CiDC^. De alio 'des alibi dicat: Dalmatns Suavia vku Lacu Lazius id fcribere non potuit, quia na erat, nec a Vanmniis multum dißahat. nullus alius lacus in illo diftričtu reperi- Colligitur bene legi hoc loco ^uavorum tur, nifi modicus in Wocheim, fed re- 'R.eges, & Suavia ^ non autem Smvorum motiorRattmanftorffio. Nufpiam ve- & Smvia-^'^a falli eos, qui putant hos ro vllum veftigium pofTum deprehen- populos Suevos fuiffe: nulla enim Sue-dere,fivehunc fiye ilium lacum fuiffe via vicinaDalmatiae, fed Suavia, vel po-appellatum Auracz. Unde idhauferit tius Savia, eo tempore quafi contradi-tax. Comm. Lazius, me latec. ftinčla a Pannonia. Poft hsec digefta, fŠ!^?"' ^^^^^^ flumen, apud Jornan- incidi in vetus Inftrumentum DD. Godem in Pannonia, fed quo loco quae- mitum deBlagayfcriptum Ann. 1275?. rendum , fatis dubitari poffet. Inte- vbi certi limites quarundam pofTeffio-rim fubfcribo Lazio, qui id exiftimat eC num in Slavonia & Comitatu Zagrabi-fe amnem Carniolise Pohn, qui Loco- enfi defignantur ^ & habentur haec for-polim praeterfluit, videturque conte- malia: Aßnißnsvfqm aialiumrivukm xtus hiftoriae idipfum fuadere, vtpote diämnJVolyavecb, vli idem rivulus cadit cum recenfeat Jornandes duos exerci- inpradičiumrivdumChemernicha. Ex tus conveniffe, & alterum ex his Sua- Bollia vel Wollya, formatur diminuti-vorum ad amnem Bolliam caftra meta- vum Wolyavech, vnde cum hie rivu-tum. Nufpiam certe, quam infra Lo- B.lus fit in Pannonia Savia, quae eft vicina Kblcetä^^ copolim & Crainburgum tam patens Dalmati3e,de hoe forte intelligendus eft "P-H- inCarniolia campus ad duos exercitus allegatus locus Jornandis. Aliud flu- Marui.in recipiendos. Verba Jornandis appono: men in Moefia nominat M. Marulus, Suavorum Reges Hunimundus i^^Alaricus nempe Veli am, vbi ait: Tranfmiffo magno i j^^^gn-in Gothas arma mmjeruntfreti auxilio Sar- amne Velia in regione Singhahiorum. Dio-matarum^qui cumBeuga Babai regi- cleas de eodem faciens mentionem,ap-hus fuis auxiliariis eorum ^ipjafque Sciro- pellat amnem Wolgam. Et Joannes rumreliquias, quaß ad vltionem fuam a- Lucius advertit ab hoc amne Wolga Luc.inNot. criuspugmturasaccerfentes^cmnEdicat^ denominateseffeBulgaros : fedalijau-Hmulpho eorum primatihus , habuerunt thores Vulgam feu Volgam appellant, fimuljecum tam Gepidas, quam ex Gente a quo dičti Hu; gari. Vix putem praefa-Rugorum non parva folatia : caterifque tos Reges tam procul defcendiffe in hinc inde collečlis ingentem multitudinem Moefiam, vt ibi pugnarent, cum Jor-aggregantes, ad amnem Bolliam in Panno- nandes ad am nem Bolliam in Pannonia mis caßrametati funt. Gotthi Walomire pugnatum fcribat. Elige qui legis, defmčio ad fratrem ejus Iheodemir confu- quod vis. in. Antiquse Carniolise Montes, Fluvij, Lacus. Lit. C. Car vane a Möns Carufadius mons^ Colapisfluvius-, Corcoras ßuvius. ^^^^^r'yÄ^ic^ mons Alpium pars ^maeum efle pofitum Carufadium pro ciuver. itaL fpeciali nomine , quam 'Carvanca, cum ter nominet Carvan- ' " Carufadio monte eande cam, & Carufadium tantum femel,re- elTe exiftimat Cluverius, & fi- ferendo fe ad prius dičla, quae nufpiam bi perfuadet librarii errore apud Ptolo- apparent de Caruladio ,fed de Carvanca. Ptol.l^b.j. cap.I. Caput^ IK ^ntiq. montßuvij i IL C 117 ca. Verum infpiciamus ipfa verba Pto- ^ ad Albanum five Albium montemCar' lomaei. Italia urminatur ab feptentrionu "vancarn extenderit in defcriptione Pan" hm Alphus, qua fmtfub Rhcetia, & item noniae, qui tunc erat mons Japidiae inte"^ Voemim^atcpeOcral&Carufadiomonti- Iftriam , & Pannoniam medige , vnde bus, quifumßb Norico: quorumfttmante Japidiam^ vel Iftrise, Vel Pannönise ad- diäiJunt. Obfervat Cluverius: nufquam numeravit. Ad tabulam porro fextani. funtdiäimßinipßus RhatiaacNorici,<^ Europas h^c habetPtolonrseus de Ita- ^annmix fuperloris defcriptione. In pri- lia fcribens : Ab occafu Alpium montibus mis verba Pcolom3EiapudMaginum,& atqne Gallia^ afeptentriom Alpibm, quce Moletiam aliter fonant, & pro voce fi- fuh Rh^etia, Vindelicia funt, atque AU ms efl: pofita vox gradus. Deinde quo- pino rnonte, quifub Norico eH, vocaturque modo nufquam funt di6li gradus, vel Carvanca, ^partefinm Adriatici. Car» etiamfitus, fifateris, quöd di6li fint in vanca proinde Alpinus eft mons fub ptoiibu Khaetiae, & Norici defcriptione P In Noricoattingitpartem finus Adria- idemüb.2. Rhaetia dicit : qua verh ad Ocram funt ticiab vnaparte, ab alia vero montem "P- montemgradus habent^^. In Norico au- Cetium. Cum igiturex mente ejufdem temponit. Etquodinde eBfupra Ißriam PtolomiEi( vt infradiccmus)mons Ce-^0 monte, qui Carvancas appellatur cu]m ß.tius extenfus fuerit vfque in Carnioliam medium habet SedCarufadiusmons ad Savi ripam , vbi hodieque vocatut fupra non efl: nominatus: quid indeP vltimum ejusjugum Calenberg l vide- Ptolomaeus fcribebat intelligentibus, & tur confequenter afferendum Carvan- fcientibus, qucd Carufadius mons jun- cam incipere ibidem, ac per vallem fu- ftus effet Ocrae ad mare Adriaticum, perioris Carnioliae in occidentem ferri quareex affignatione graduum vnius vfque ad radicem Alpium Noricarum, jamintelligebantur gradus alteriusme- ibidemque rurfus adOrientem refledli que ideo Carufadius idem effe debet per eandem vallem , & penes Crain- cum Carvanca,quia fuperius illius men- burgum Labacum ad ripas fere Läbaci tiofačlanoneft : non enim eratnccef- fluvii in meridiem protendi vfque in farium nominarc Carufadium nifi in de- Verchnik feu Hyper-Labacum,vbi tuf- fcriptioneltaliae , cujus vna ex parte Ii- fus curvatus in Forum-Juliumperipfas meserat,nonautemRIi3Etiae,nonNo- Alpes fe perdit cum riomine, & inde rici, Carvanca igitur mons veteris Car- fortaffis a multiplici curvatione Cur- nioliae, quis & quo fitu fuerit facile ex vanca, mox Carvanca dičtus fuerit.Vbi ipfoj^et Ptolomaeo licet colligere. De- nam vero Cluverius apud Ptolomaßunl fcribens enim Pannoniam fuperiorem C.legerit,quod medium Carvancae fitfu- ait: Pannonia fuperior terminatur ab oc- per Formionis amnis ofl:ium, ego Ha- cafu monte Cetio, <^pro parte Carvanca \ členus deprehendere non potui, tam- ameridie parte Ißria. Ergo mons Car- etfi vtramq^, defcrtptionem Italic tam vanca limcs erat Pannoniae contiguus lib. 3. quam lib. S. & ipfas quoque tabu- cüm monte Cetio , & ibi incipit vbi las apud Maginum , Moletium, Ru- monsCetiusdefinebat,ac protendeba- fcellum,canfuluerim. Imo täbulasfe- tur deinde in meridiem vfque ad Iftri- re sequaliter Carvancam infle6lunt ab am. Rurfum vero addit: juxta lineam Oriente in occidentem fuprä Japidiam. parallelam, qua aprafatofine Occidentalio- Caeterum cum vlrra praefatum traftum riper Albanummontm exit, vfque ad Be- Carvancae paflim intercedant modicae bjosmontes,&'limitesinferiorisPanmnia. valles,vt Wochiniaejdrias&c. rurfum- ex quibus colligitur, quod non plane ad que ab alia parte ardui confurgant mon- Iftriam proprie di^am, fedfoiiim vfq^ tes, fere affererem Carvancam non effe P 3 eundera 118 Carniolice Antiquce Apparatus, eundemmonte cum AlpibusCarnicis, ipfbmet Ptolomaeo , cum dicit de I-kd{olumpropinquum,&m()dicaval-A.taliae meridionalilimite : Ameridieau- le ab iis diicretum, qua in re m ihi loco- tern litore Adriatki pelagi, a Tilavempto rum periticonfentient, licet Bilibaldus ßuvio,vfqueadlllyricammetam : hoc eft pirckin Ta. Pifckheimerus dixerit: Carvancct mon-. vfqueadinitiiim Liburniae, cum Iftria ap ueerUM. tisTiommehodieCarnorum^Croatimfium^ tunc ternporis Italiae accenfcretur. Ec ^Goritievftum Alpescontmenmr.,Ccxth cumrurfum dicat ItaliamterminariO-, fideCarnis, &Goritienribus concede- cra,&Carufadio, videtur vfque adLi- rem , de Croatienfibus fecure nega- burniam Carufadium protendere, atq^; rem. Quia nullae Alpes in Croatia. Ad- adeo Carufadium cum Carvanca fi non vertendum porrohic eft, quod profi- confundere,{altem continuare. Sicvi- cidentibus Labaco in Italiam triplex deturPtolomaeum intellexifleManzo- montium feries occurrat: media eft Al- lius, cum ait: Carfum antiquitm dke^ pium Juliarum, per quas (loritiam iter baturjapydia.incipiens adS.JoannemDuu eft: dextra eft Ocrae mentis,qua eodem ni, (^jlumen ^imavum : vndefemper ac. contenditur, iedita Alpibus conncx^yB crefcemprotemlitur.^dilatarnr, per ma- vt ipfa medietas Ocrae etiam Terge- gno^, S'faxofos monies, quos Ißriani vo. ftum protenfae, nomen habeat Alpium cant Yenam, (Ö'pertmgit vfque ad montem Juliarum:tertia feries, & finiftra eft Car- Maiorem, a Slaviš Vercham, quifinuiCar- vanca, quae rurfum fibi contiguum vel nario^Jeu Flanatico imminet. Hoc con- vnitum admittit Carufadium feu Car- venire Japidiae fupra oftendi : Carfum fum J qui TergeftumSc in Iftriam du- vero magis reftringo , & a Caravanca cit, & ab Oriente Albium. diftinguo. II. Carujadius mons , quem fru. III. Cetius mons , multis prgero- ftra Cluverius cum Carvanca confun- gativisilluftris luse defcribitur aLazio, Re-j,™;. ptol.l. J.C.I, deretentat,quantum exPtolomasi ver- qui etiam fufficienter probat, eumvfqj bis aflequi pofTum (cum alii de eo tace- in ^'cyriam inferiorem protcnfum, Clu- & nmc. c.f, ant ) eft mons ille, quem Carfum , & verius haec breviter colligit: Famigera- Carftum hodic dicimus : nec nomen tijjimus harum orarum mons, vulgarivo- vctus abludit. AJeptentrionihus autem cahuloKalenberg:quodimtiumeBjugt,hiC termin atur Italia Alphm ju^ aDanuhijripa in meridiem verfus adLeita gk,quce Rhietice imminent,praterea Poenis, fontes, ifsr'oppidum Pruk ait ^Cf ^WCtpro-^Ocra,<^Carufadio montihus, quijuh^-currentis : vbijam altijßmi ejus vertices "NoricoJiint. Rečle Cervat ordinem, & vulgo vocanturaccolis Kaunberg, ^ Go- quia Alpes Noricae Italiam non attin- lach : hinc porro ceu rečla linea in eundem gunt, Ocram & Carufadium fubNori- meridiem tendit ad Dravum amnem, qv^A CO fitum in Japidia, pro limite Italics af- oppidum ei adpoßtnm Draburg: atque hinc lignat. De Ocra dicemus infrarCarufa- denique adSavum infra oppidum Celeiam, dium exiftimo eile , uti dixi Carfom, Norici omnium ab hac parte novifßmum, conjun6lum partim Carvancae, partim Atq-^ hie verus eH germanufq-^ Cetius mons. Ocrae. Carfi latitudo in Iftriam fu- Addere debebat : penes Savum non pra Iftriam pr^tenditur, & mutato no- procul ab ejus ripa, cui ex oppofito vi- minePoigjVu'goPiukavocaturrquam fitur vetus caftrum Gallenberg, nobi, Opinor ambiri ä parte orientali monte liffimae adhuc fuperftiti familiae nati- Carvanca. Olim habuerit totus ille vum, protenditur iteriim mons Cetius tiačlus circa Iftriam vfque in Libur- Labacum verfus, licet aDanubio huc- niam nomen partim Carvancae , vlque partes ejus diverfa nomina for- pardm Carufadii , quod colligo ex tiantur. Terminus nufquam melior at fignari Ptolo.lib.i, C. 16. Caput IKAntiq, mont.flmij Sc. 111. C 119 fignari poteft, quam mons fere folita- ciatemplum Delphicum Apollinis in riusalto, calvaftro jugo, qui principio A.Pannonia confedifle , inquit: Jdqms Laz de m" Cetii fimilis, & cognominis eft Kaien- nmirum Paulus Apoflolm Epiflolasßrtpßty berg, fubter cujus radices Savus defluit. qua adhuc in Eccleßa ad Galatasleguntur. ItaegointelligoilludPcolom^i: Qmi Galatarum in Afiam navigationis memi-juxtadivertigium Saißmij eHy qui i^r' ip' nit ad longum T'itus Livius e^c. Porro ut ßper duas extenßm Pannonias Cetio monti in noßro limite mantamus ,fecus Ißmm vi-jungituf, prius ad feptentrionempßeaad delicetßtis Vrovinciis ^ vhi Gallogracos mox Qccafumverßm. Haecinflexio adlepten- pofl Aborigines Gr^co/que tcnuip ajßrvi-trionem prope Labacum eft vlque in mus. Superfunt adhm mm apud Hanga-Rain , vbi mox fluendo in Orientem ros inVannoniis^ tum apud ms Auß)iacos convertitur. Pcolomaeus in ^-gypto in Norico Ripenßi monies Galata, Ga-kribens fitum oppoiitum non curfum lenhergappellati^ quiveterum nohh incola-fiuvii confiderans Tcripfit ad occaßum rrmt ju^trmt memoriam. Haec Lazius verßuSy quod de fönte Savi verum eft: , abfque fundamento , cui Germanus hicquippe oceafui obvertitur. CertefiB.polfetdicereetnfaallcSfUf^DCUmng DC^ Savus Cetio monti jungitur,id nufpiani Quaero enim quo inam mon- ti illi prope 'Viennam, in quo olim S. Leopoldus faam Regiam habuit, no-men prius luerit, Ceti us, aa Kalenberg, vel pro vt ipfe vulc fcribere Calenberg Si Cetius anrei vocabatur, quam Gilen-berg, quomodonomeni Gaiatisobti-nuit, qui trecentisfere annls a-ACe CHri-ftum nacum Pannonias intederan:;, nondumnato Chrifto a Romanis Pan-noniam occupantibus expulfi ibnt, quos aliud riornenmonti thbuifle noti reperies, quam Cetii: fi verö nomea Galata, vel Galenbergprius fait, quarri Getius, cur Romani mutardnt:»cum sq-que facile potuiflent montemnomina- magis poteft verificari, quämproxime ad Labacumilib crepidine montis Calenberg , qui eft quafi terminus mon-tium Celeiabucufq^j'protenforum. Poft hunc montem vertit fe nonnihil ad fe-ptentrionem Celeiam verfus, quam tarnen non attingit, fed propius accedit ex oppofito fitam arcem Gallenberg. Porro de nominis Cetij etymo plura differit Lazius ^ & inter alia : funt qui iL htdy quod Calvaßer ibifit montis jugum Ka-lenhergum proptereanominatmn fmjße opi-nentur. Ego contra a Galatis id nomini& primum omnium acccpijß contendo, qms in Vannonia per Alpes Noricas traduxijß Brennum , Acichorium , Cerethriumy S" ^-re Galatam , quam Getium. Signum Bathamtium Reges, Paufamas in Phocide ergo eft nomen Kalenberg monti indi- ^ Athenaus lik 5*. Deipnofophiß, autho-resßunt. Sic enim alii in Norico medi^ terramo apud Carnos, & in Dada vhi ho-die Tranfylvani tenent, montes eandem, ab eadem nimirmn gente^nomenclaturamßrti-tijunt, Chalmberck. Aliter fcribit hanc vocem initio capitis, vbi alt: Cetium montem in Danubium vfq^ Promontorium demißße, quod hodie a Galatis veterihus in-. colü Gahnbergmn nominatur, in cujus ver-tice dßdatum c£ßrum cernitur Divi quondam Luipoldi Auflria; Marchionis regia ^ Et alibi in eandem rem, cum re-ccufuiffet Gallüs poft fpoliatum in Grae- tumnona Galatis, quorum nulla poft Stabilitum Romanum Irhperium memoria in Auftria j vel Paanonia, fed po-tius a Germanis itiquilinis , fcfui verti-cem reverä calvaftrum afpicientes cal-vum montem feu ^alcitbcr^ appella-runt. Idem eft de noftro in Carniolia Kalenberg, quem extra vrbem vel in arce Labacenfi a longe profpicimus, mm& hic calvafter eft, ejufdem cum Viennenfi altitudinis, & fereetiamfi-tus, ac figuras. Et haec de veteri mon-te Cetio, qui longo tračlu mutatis faepe per partes nominibus Kalenberg, Hac- khenthall. 12 O CarnioUce Anßquce Apparat tis, khenthall, '^{CUnciv'^alD / Khaun- vtLaziusinterpretatur, fe exoneret, 8c berg,Khaunei)k,Thaaberg,Franken-A.quod Noarum influac Colapis, ctiam fels , im öcfcf)cl;^ / im Der pr^iribf^ / verum non eft, quia potius Dobra in- ^o^cmibm/ m fcr^^Mgfd/ ©cf^iw fluk Colapim, & nomen perdit, ac de. bcvg / in Der prei)lt/ Semering, öitt^^ mum apud Sifiek Colapis Savo com. 6čr0 / S^ankvg / Platfchberg, Dran- milcetur. Verität! tamen illud conför- berg(corrupteTroianberg)& vkimo me eft, quod Colapis ex Albio monte iterdmKalenberg, qüafi catena Vien- fluat, &per Japides Danubium illaba- nam I abaco jungic, Auftriam Carnio- tur non immediate, fed cum Savo, que liae , fpatio inter medio quinquaginta priusauxit, Alibi Strabo Colapim Og- Germanicorum milliarium , & totam dolapim appellat: Voflhosvrhs Segeßka strsboiib. Pannoniam foperiorem a parte occi- in piano ßta.' JuxtaillcimRhems ipje pra- dentali ambitj cujus extremae vrbes re- /e;'/<2^;>?i!r(legendumSavus)/;^ Ißfumin- fpečlu Provinciae occidentals fuerunt ßueris. ürhs ipfa adverJksDacorUm bellum Vindobona, & Emona, nunc Vienna, opportuni fita eB. Ocra vero humillima LabaCum, illa feptentrionalior, hsec ^ prorßis Alpium pars eB, vbi Carnis meridionalior,vt ex Ptolomaeo conftat. gitur : qua ex Aquileia oner a plaußris ad IV. Colapisflmi0y,yu]gd nunc Pamportum(^ficenim appellant^devehun-Culpa dicitur: ejus origoin vetcrijapi- tur Ö'c. indeperßuvios ad Ißrum vfque ,dia, & hodierna Carnioha eft. Strabo veSantur, locaque huic vidna. Pampor-ejus non fem el mentionem facit. Nau- tus enim amnis ex Ulyriis navigahilü deßr-portoproximus fluvius eH Cor cor as, qui o- tur. Intrat autem Savum, ut facile in nercL excipit. liic fane Sahon intrat, Sahm- geßanam or am,(if)" Pannoniam, Tauri^ que in Drahon ingreditiir. Hie vera in Noa' ßcos ddahatur. Atvero in Savu irrumpitOg-ran penes Segeßam. Hinc Noarus augetur dolapis ad vrbem Segeßicam^aynho fanenavi» accepto Cola pi, qui ex Alhio monte fluem per gabiles ex Älpibusßuentes. Hocloc o errat Japides Dambium illabiturad Scordifeos. Strabo in nomine Pamporti, & Ogdo-PlurfS hie funt errores. Nanpontum lapis,fitamenerraredicendus, quifor-pofuitproNauporto, & alibi Pampor- te vulgi paflim corrumpentis nativa tum dixit ^ forte librarii error eft. Dein- vocabula, fecutus eft pronuntiandi forde fiquidem Naupontum folüni colo- mam ^ ideoque non abs re dixerit Pam-niam Taurifcorum intelligit per Corco- partum (ßc enim appellant) quafi diceret, r^mfluviumNauponto proximum vi-C.ficvulguscorruptMoquitur, Sceodem deturintelligere Nauportum fluvium, modoacciderepotuit,vt vulgus impQ-quiaifte onera excipit, & proximus eft rite vfurparet vocem Ogdolapis pro Cola-VerchnikiofeuNanportoColonise,ma- pis: Caetera melius exprimunt verita-leautem nomen vniusaflumit pro alte- tem fluxüs Colapis, quodfcilicet ad Sero, quiaCorcoras cft Gurca, vt ipfum gefticam infulam illabatur Sayo. Urbs nomen perfuadet, & infrä Nauportum verö Segeftica quam hic nominat, di-ex Albio etiam monte originatur, licet verfa videtur elTe ab vrbe penes quam remotius, & onera illico ad originem Ogdolapis in Savum irrampit. Nam non poteft excipere, mulro minus ad vtalibimonui ad confluentes Colapis, Nauportum. Tertiö errat, quia dicit, & Savi Sifcia eft, Segefta verö vel Sege-quod Savus Dravum ingrediatur, cum fticanon procul inde in infula cogno-Dravus prius nomen perdat in Danu- mine (nifi forte Strabo pro Sifcia pofue-bio, & poftlongum deinde {patium et- rit adječlive Segefticam vrbem ) quae-iam Savus Danubium influat. Quarto rendaeft. Nec tam procul, ut vult La-quod Dravus inNoaron id eft Dobram, zius vlträBoinam fila fueritSegefta vrbs fi Strabo cit. /up. I-az.cit.fup. Meriaii. Topograph, Caput IK Anfiel, monufluvij &c, IK KL. 121 fi Segeftiča infula non fuit remota a Co- nominis affinitate fufpicatur efle Gur-lapiscumSavoconfluente.HsecdeCo-A.kam, non eft fluvius Nauportoproxi- lapifeuCulpafluvio, qui originem Ja- mus,fed Nauportus ejusdem cumco- 'pidiaenoftrae debet, absque culpa. Ori- lonia nominis, qui ipfum Nauportum tur autem inter OJGTiuniz & Bucari. alluit. Corcoras veroplufquam duobus V. Corcoras fluvius vix alteri, inde milliaribusoritur,nec ftatim one- quamStraboninominatus;quieifitum rum patiens,adliucvülgoa SlavisCor- feretribuitalienum. Aitquppe : 'Nau- cadičlus, nobiliumcancrorum,&tru- "^ortoproximus tHfluvius Corcoras^ qui o- tarum ferax, Defluit vero per Marcam nera exdpit ^ hic fane Sahon tntrat. Vi- Vindorum, & infra Gurekfeldam - detur alterius nomen alteri fuppofuifie. fcfe in Savum exone- Corcoras enim, quem re6le Lazius ex rat. IV. Antiquse Carnioliae Montes5Fluvij, Lacus, &c. Lit. F. L. Frigidus fluvius, Luge a palus, Luge afpecus. Anton, in Itineiär. Paul.Diac. Mircell.1.13. Socrat.l.?- c.4r- Nice-phor cap. 39-Claud.Pa-neg. 3. de Honor. Confula» Gerar.Voff ]ib.?. de hi- fior.Latin- Simler. Pr®-fat ad Itii^' Mihid. Rigidus Fluvius J notus Anto-nino, Paulo Diacono, Socra-ti, Nicephoro Callifto , & Iiis : quem non efle alium a ' noftrate Vipaci flumine , vel ipfa docent Itineraria. Quomodo ante confti-tutum Romanum Imperium vocatus fit, non conftat: a Ronianis vocari coe-pit Frigidusßuvius : ä Germaiiis poll Romanos ifthic rerum poticis Wippach. nuncupatus. Unde cum vetuftior nul-lus hunc fluvium nominet Frigidum, necPlirius,necPtolom3eus ejus memi-nerunt ; videntur Itineraria illa , quae circumferuntur non efle Antonini Cae-faris Philofophi, vt nonnulli putave-runt, nec Antonini Caracallas, nec al-terius Csefaris, quorum plures Antoni- ^ ni nomenafliimpferunt, fed potius ali-cujus hoc nomine nuncupati amanu-enfis, vel colleftoris Itinerum per to-tum orbem. In fyllabo fcriptorum, qui fubijcitur Csefari Orlando de vrbe Se-nenfi notatur authorem libelli, qui in-fcribitur Itinerarmm Antonini vixifle Anno Chrifti CCCXXXVII. vt adver-tit Gerardus Jo. Voffius. Jofias Simle-rus putat iEthicum Iftrum cujus Cof-mographia extat, & putatur vixi/fea::-vo Theüdofij Imperatoris , authorem efl^e Itinerarij Antoniniani: qui forte vo-catusfuerit Antoninus iEthicus. Bar-thius vero exiftimat daos fuifle, quorumalter alterius opus complexus fit, ideoq^ambo fimul circumferuntur in-divifi,quodfaepiusaccidit. Cluverius ciuverius X j cum)... paulo accuratius rem expendens au- cap.j-.fin. thorem Itinerarij & Tabulae vel vnum eundemq^ exiftimat, vel duos costa-neos, nec ante Valentiniani Augufti te-pora vixifle: tum quia Chriftianum authorem fuifle conftet ex ijs quae de S.Pe-tro, deMofe, & filijs Ifraelrefert3 tum. quia primum iter de Pannoniis in Galli-as, & quide Treviros vbi Valentinianus refidebat in Itinerario defcribitur,tum quia author Conftantinopolim vrbem ■nominat,quae temporibus Antonino-rum hoc nomen nondum fortita fiiit. Veriim cui bono fuiflet tunc primum confcribere Itineraria, cum jam Roma-nae expeditiones definerent?credibilius eft fuilTe antiqvum authorem,ab aliis de. inceps defcriptum nonnihil au6lum ac variatum 3 quod hodieq3 multis au-thoribus evenit,quorum operaaRecen-tioribus augentur. Sed de hoc plurafup. difta cap.I.Revertamur ad Frigidumßu-vium^Q^ntm. celebrem reddiditTheodo-fij Imp, contra Eugenium Tyrannum expe. 12 2 Carnloliije Antiqu^e Apparatus. Paui.Diac. expcditio , dc qua Paulus Diaconus: člio apud Antoninum omne dubium Eugtnim igitur atq-^ Ärhogaßes^ qvum om^ ^ tolJet, In ea fiquidem cum iter Aquile- m mßruöla acie Alpium tranfitm tenerenty 'ja Emonam defcribitur, & vicina loca,Sc (^IheoiofiusinfummisAlpihtisconßitmus eorum diftantia evidenter oftendunt e£et(^c.Fit ergo cofignjßodrcaßmmmvo. fluviumFrigidum aliumnon efre,quam cahuloFrigidum. Nequis vero iftud de a- Vipacenfem. Correfpondent alia quo- liis Alpibus intelligat,quam Juliis, & de que itineraria : niminim Tabulae Peu-alio fluvio, quam Vipacenfi, qui ex eo- tingerianas, & Hierofolymitanum, dem monte cum Nauporto, licet op- quaefimulinfpicere pofito fluxu, originatur, itineris fubdu- Übet. Tabulae Antonini Itin. Hierofolymit. Aqnileja. Jquileja. Aquileja. I i Advndecimum. XI. FonicSontl XIV. 1 i i j AdFurnulos XII. FkvioFrigiAo. XXII. FluvioFngido XXXVI. Caßra XII. inde Alpes Julia. In Alpe Julia XV. i AdVirumfummas Alpes IX. Longatico. V. Longatico. XIII. Longatico. X. "Nauporto. VI. i AdNomm IX. Emona XII. Hemom XVIII. Emona, IX. Aquilejam omnes nofcimus: de vndiquemontibusinclufa,quatuorpa. Ponte Sontij non dubitamus : de AI- B.gisaccolitur. Eorum nomina Lipfe, pe Julia, quae adhuc a Germanis '^Ibctt Jefero, Ototfchetz, Martinfpach, quod vocatur certi fumus : de Longatico modicipercurruntrivuli, & in planitip adhuc nomen vulgus retinet Loga- inter arundineta forbentur. Agri il- tetz,' Nauporti & Emonae fitum ante lic fertilesarantur& coluntur, foenum probavimus, quomodo ergo fluvium copiofum fecatur, leporum venationi Frigidumalium credemus, quam Vi- seftate locus percommodus eft, de- pacenfem ,cüm alius non occurrat in- mum extreme autumnitempore ,fub- ter Pontem Sontij, & Alpem Juliam, indeetiamverisinitio(vtiAnno 1676^. praeter rivum Chobelum di6lum, fub finem Quadragefimae) quotannis qui proximus eft Vipacp Nomi- mirando naturae prodigio repente val- natior eft Vipacus,& digniorfluvijno- listotaerumpentibus per abditos mea- jnine. tus aquis , & ingentem pifcium vim , II. Lugea palm, fic di6la Strabo- praefertim Luciorum fecum advehea-nijfed melius Lugeus LacuSy vt placet C.tibus, invndatur : quae tarnen aquae recentioribus, A Tergeße vico Carnico vltra quintumdecimum diem nonoc^ strab.fiip; tranfitmper Ocram eH ad Lugeam palu^ cupant locum , fed fuos rurfum fpon- dem y ait Strabo. Lacum Circonicenßm te meatus fubterraneosrepetunt^ quod hieintelUginemohačlenus duhitavity {vh- accolae certis cognofcentes indiciis, cinvcr.iib.i, nc^lit Cluverius. Nos vocamus lacum vafis curribus inftručli aceurrunt, itaLcap.ii. (^jj-^j^jjj^^ejjfgj^ ^ Germani j^tli^tti^Ctd deftinatum quifque locum occupant, 0CC: quem fumme admirandum , a fpecus & foramina ita praecludunt, priilisicriptoribus filentiopraeteritum, vt illabentes aquas non prohibeanc fumme miror. Vallis eft Germanicum a fuo fluxu , fed pifces a reditu feremilliarelonga, dimidiumlata,quae quos magna copiä brevi temporis fpatio Caput IKAntiq. mont,fluvij IK F.L 123 fpat.io comprehenfos exenterant, fale^ rupta, quselongiusprogredivelutmu- Condiunt , lole aut fumo liccant, & Ion- 'rus oppofitus viatorem non finant • flu- gMatequedivendunt. Capiunturfaepe vio tamen coarčlata jam in anguftias Lucij duos, & vltra cubitos longi, libra- fpecu liberum adbuc efle fluxum, pei: tumquindecim,viginti&;amplius,non quemaliquandoexperimenti caula vi- vano argumento lacus fubterranei. Sin- va cum certo figno anas immifia, tande- gulare profečlo naturae miraculum, adVipacifontemegreffaeft. Quascum quovis anno eodeminlocoararijfemi- meritoadmiranda, antiquistamenfcri- nari,mctijVenationeminftitui|, pifcatio- ptoribus ignota fueriiit, lubit animum nem exerceri • imo haec duo tam diver- ea cogitatio , quod fortaffis aliquando fa fpatio vnius menfiSjlacum modo, fic- terraemotu concufsa terra illic duo mon- cum modo campum videre alternante tes qui fluvium ambiebant ad invtcem natura.Recentiores,quos hačlenus vidi, cönciderint,ac fortuitam ill am ac ftupe: Cofmographi pene omneshujusprodi- dam efFecerint concamerationem. Et gij mentionem faciunt,Mercator,Mun- fortaffis hie ille ipfe fluvius eft per quem fterus, Lazius,Cluverius,Merian,Bleau, Jaion navem fuam in mare Adriaticum MegiferuSjFournier &c. & alij apud hos promovit,fi illis habenda fides,qui navi allegati.Veteresomninötacent^ytpro.B_ in mare per fluvium defcendiffe nar- num fit fufpicari partem illam veteris rant^nonproculTergefte^vtaitPlinius: noftrae Japidiae montibus forte obru- Jrgonavhßumme/nmare Adriaikmide-- tam, quod alibi etiam noftra setate fa- Jce^idh,mnproc/4Tergefle,7jec jamconßat člum inaudimus, perpetuo miraculo qmfimiine. Sane cum poftea narret ve-' caufam dedifle ex cafu. Coeterum adve- lut certum : Suhajje auum lßro,dein Sao, nse multi vix fidem habent narrationi demNauporto,cuhMw^exeacauJacß,2p7ter huic nifi videant ^ videre autem non am Jlpeßi-^exo)-kntz,-pr^Emikntcij pofTunt, nifi adfmt in tempore : nos etiam: Humeris traveSlu Alpes diligentiores quae vidimus teftamur. tradw^t: Verofimillimum eft eo tempo- III. Lugcaß)em. Hujusmentioa re fluvium ilium fubterraneum cum nullo veterum liiftoricorum ( quod fci- fluvio Frigido continuum fuifre,ad que am) liabita,Iiocloco facienda erat,oblo- Nauportomodica eratintercapedo, vt cipariterSc miraculi cum lacu ejusdem proinde a fontibus Nauporti ad ilium' Hominis propinquitatem. Caftrum ex- fluvium,qui in Lugea fpecu decurrit fa- tat hodie Kfaobentzelianae famiiige Co- cile fuerit navim diffolutam humeris mitum, Lueg appellant Germani, l,uk- transferre,cumvnicusmons intercedat nam Slavi, quod apudilloscavam ipe- C.a fontibus Nauporti adFrigidifontes,dc cum fignificat, sedificatum intra mon- quo Frigido verius eft quam de Quieto, tis cavernas, a quibus defuper ex toto quod wo^z/jrom/Tw-fff^e ad mare Adriati- iambitur. Unde caftrum fmevllotečlo cum decurrat, dum Sontio Frigid as mi- eft^ mons ipfe concavus pro tečlo feruit. fceatur. Sed quidquidnunc fit deAr-Introrfumpoftcaftrum fpecus eft fub- gonavi*. fidivinarelicet,mirandahae® terranea,quamvbi fubieris illico mur- fupra fluvium navigabilem montium mur ingentis flwij inauditur. Narrant concameratio fačla per terraemotum a-domcfiici, & qui cum illis ingreffi af- liquem,& forte Anno Chrifti M. CCC. fumptis fecum facibus , fpecum illam LXVIII. quo multa in Carnioliafc protendi vltramilliareGerraanicum,& vicinis Provinciis conculTa , & everfa penes fluvium,qui navigabilis effet, la- funt: plurima tunc hominum & petam fatis patere viam, qua tandem cum corum corpora terreno quodam affla-flupore emensa perveniri ad faxa prse- tu in ftatuas falis vel falnitri converfa Q 2 fuerunt 124 Carniolice Antiques Apparatus, . fuerunt ( vt dicemus in,Annalibus ad &c.referant, eo fortaffe cafu e veris in prsedičlum Annum ) & haud dubie et- AJaxum ver (a: quod quidem incolis ejus jam montes ad invicem conciderint, temporisnotumnullus domefticorum Dicuntur autem in hac fpecu adhuc annotavit, vtfenfim inoblivionemtra-pendere moles faxeae, quae figuras per- - du6lum fit. Ab exteris relatum in fcri-iiarum,camiumfumigatarum, pifcium pta, dicemus ad|annum memoratum. V. Antiquse Carnioli^ Montes jFluvij j Lacus^&c. Lit. N. NauporUis Fluvius. I Auprtusjimm. Antiquis fcri- fon cum Argonautis, quam Labacus \ ' ptoribus celebratifTimus ab ergo Labacus nolfler eft verus veterum fArgo navi, quas ad ejus fere Nauportus. Secund6,Plinioantiquior Fontes portum tenuit, nomen Strabo ejusdem fluvij Naupord memi-fortitus, oppido vicino imo conriguo nit his verbis : Ocravero humillima pror-nomen dedit. Operae pretium eft licet JmAlpmmparseB, vhi Camis adjungitur: jam fupra Oapite II. multa ßnt di6la, qua ex AqHikjaoneraplaußris ad Pampor-Ipecialiter hoc loco contra Neotericos, turn (ßc enim appellant) devehunmr, ^c. quosdam oftendere Nauportum ßxi.^.IndeperßuviosadIßrum vfque večlantur, vium, per quem Jafon navigafTe fcrtur, locaque buk vicma: Pamportm enim am-hunc ipfum efl>,quem hodie Labacum . nis ex lllyrip navigabilzs deferiur, intrat dicimus,&nullumejufmodi fluvium, autem Savum^ Quod hie Strabo feuhujus nominis vnquam fuille in I- Pamportum fluvium intelligat Laba-ftria; ineptiffimeproinde, quosdam di- cum & veterem Nauportum, licet fcri-vinafle fluvium ilium Iftriae, quem ap- bat ( forte amanuenfiserrore)Pampor-pellantQ^?V/^w,efreantiqvumNaupor- tum, colligitur ex Ocra monte,qui eft turn , & illic navem Argo cum Jafone monsinteriorisCarnioliae,vt dicamin-defcendiflein mare Adriaticum. Sup- fra,ex connexione cum Savo, aquo cer-pcno autem navigationern Jafonis ve- tum eft excipi Labacum fluvium paulo ram efTejöc Argo navim aliqua via feu q infraEmonam/eu Labacenfemvrbem• fluvio/eu terra in mare Adriaticum effe denique ex alio loco Strabonis ejus-dedudtam. Imo fi darem parti adver- dem , vbi pro Pamporto vocem Naa- strab.iib.7. faö, quod tota navigatio Jafonis fabuloßi portum repofuit: Poß Promontorium ex fit, muko nervofius oftenderem Nau- Aquileja conßcendentibus Nauportumßa-portum Iftriae fabulofum eflfe. Igitur diajunt CCCL. ad quam rhedaperducun-quod Nauportus fit fluvius Labacus, id tur, Ea vero eH'Jaurifcorum colonia. Pro-primum oftendo ex Plinio, qui Savum montorium illud qucedam eH Alpium pars Danubio,Nauportum Savo conjungit hnmillima(^c. Hie quidem fluvij proper quos Argo navim adverfis flumini- ximi, & cognominis Nauporti mentio-bus dedučlam afierit: Subiijfe autem /- nem non facit, fed Corcoram paulo re-ßro, dein Savo, dein Nauporto, mi nomen motiorem nominat, fatis nihilominüs exea caufa eH hinter Mmonam Alpesque oftendit Nauportum, & Pamportum , txorienti, Nullus autem alius flu vius pro eodem fe accipere, adeoque Nau-navigabilis inter -limonam Alpesque portum five fluvium five coloniam in-exoritur, qui in Savum influat, vt eo fra Alpes Julias propc Ocram montem adverfo ex Savo potuilTet navigare Ja- quseri deberc. Taceo hoe loco Taciturn Caput IK Antiq. mont.flmij %,KN, uf tum,6cVellejumPaterculum,quiinfi- cos legi,deNaiiporto in Iftria, prorfo$ nibus Pannoniae Nauporti municipij A.tacent: ApudStrabonemNauportum, meminerunt. Taceo item Antonini L . & Naupontum, & Pamportum inve-tinerarium, & Anonymi Tabulas , & .nio,fed non in Iftria. , Recentioribus Hierofolymitanum, quae fupra retuli, abfque vetufto fide juflbre fidcmhabe-ex quibus etiam aperte convincitur re non poflum, nec alii Kabent. Anto-Nauportum coloniam vel municipium niusMaginns, qui excurrentefuperio-efle noftrum Oberlaybach feu Verch- re decimo fexto feculo vixit, Iftriam de-nik, &conlequenterfluvium agnomi- fcribensait : Vradpms,<^nohilesßuvhs nem, quijpraeterfluit,effe Nauportuni hahettres : Formionem, quern accola Rifa. Labacum. Tium vacant, quem Quktum II. Porro quod neque colonia, appellantArfiayn,quimfmumFlana-nequefluvius, qui vocaretur Naupor- ticumfluit, Internobilesfluvios recen-tu s vnquam fuerit in Iftria fic probo. Ad fet Quktum, de quo Clu verius 3 per Pa-afferendum aliquod nomen alicui loco ludestrahitur 3 fed antiqui authores illius convenire , vel debent proferri moni-B^ceuignobilis, non meminerunt. Nau-mentafcripturarum, & Authorum, vel porcum. ilium infuper vocat, fed noa debet efle fama, 6c traditio nunquam interrupta, vel debet a6lutale nomen loco convenire, Sctribui. Sed de Iftria conftat, quod nullus authorum in eju? defcriptione ( loquor de antiquis) vn. quam meminerit five colonise five flu-vij Nauporti^de fama, & traditione con-tinua nihil conftat 3 dcfa&o etiam nec colonia vlla, nec fluvius vllus fic nomi-natur, ergo Nauportum feu fluvium a-liquem fic nominatum antiquitds fuiflc in Iftria, fabulolum, & mere arbitrarie alicuiusSciolinon fatis verfatiinHifto-ricisinconfiderata devotione excogita-tum eft. Adducatur vel vnus vetuftus probat vilo monimento antiquitatis^' Ante ipfum Sebaftianus Munfterus i-dem alTeruit nulla etiam addita autho-ritate velprobatione. Idem alii poft i-ftos, ac kre noftra setate paffim in map-pis Geographicis videre eft Nauportum fluvium in Iftria fcribi pro Qaieto Cal-cogvaphorum ignorantia famulante Cofmographorum infcitiae. Sed imma-nis hk error eH, vt fupra dicebam ex Clu-verio, & merum flgmentum. Qui s e-nim id verum elTe credat, quod nullius vetufti fcriptoris authoritate flrmatur.'^ Traditionem vel famam continuam at fererevellefrivolum eft, nifi probetur fcriptor, qui Nauporti five fluvij, five C.per plura fecula. Quod autem defačlo colonias in Iftria meminit: nulluscerte haftenus a viris diligentiflimis, & hi-ftoriarumperitiflimis, quales erantLa-zius, Cluverius, Inchofer, & alijlupra citati, poterat teperiri, cumtamenve-teresNauportum, & fluvium, & coloniam fubAlpibus, vbi noftrumVerch-nikium eft, agnoverint. Plinius defcri-bens Iftriam, & ejus oppida enumerans ne verbum quidem de fluvio Nauporto in Iftria, licet Formionem, & Arfiam nominet. Ptolomaeus fimiliter nihil dicit in Iftriae cum Italia defcriptione de Nauporto. Alii quo s ego hadeniis five Cofmographos veteres, five Hiftori- nullus fluvius nulla colonia in tota Iftria Nauportus voeetur , luce meridianä clarius eft : ergo ačlum agit, qui illic quaerit Nauportum. III. Sed denudemus fi6lionis hujus fundamentum , & occafionem, quse eft Jafonis exColchide navigatio, & tranfitus in marc Adriaticum, quae cum a variis varie defcribatur , viden-dum, quid veritati magis confonet. In-primis fuerunt, qui putarent Jafonem perHiftrum flumen mare Adriaticum jngrelTum, exiftimantes Hiftrum , vel Danubium in Adriaticum mare effun-di. Secundo alii tradiderunt lafonem 126 CarnioUce Antiqu(je Apparatus. ex Ponto in Iftriim feu Danubium ad •verfo fluvio navigafle, ex Iftro Savum, Sc ex Savo Nauporcum fubiiffe. Tertio alii crediderunt alium quempiam flu-viumHiftri nomine appellatum fuiffe diverfuma Danubio, per quern Jafon inmare Adrlaticum defcenderit. Quarto alii tradunt per Aquilim, & Erida-num Argo navira in Adriaticum mare defluxiffe'. Quinto alii fcriplerunt per montes vfque ad mare machinis per-tradlam Argo navim. Primi generis Plin lib 3 authores refutat Plinius, & nominat c. 18. inter eos Cornelium Nepotem : P/ct/^; dixere falso ^ (^nepos Cornelius et i am Pa-Aiaccola. "Nullm enim ex Danuhio amnu in mare\Adriaticmn eßhnditur: Strabo fi-militer. Qmdamhonam Hiflripartemad-verß ßumine fuhveSlum Jafonem cum fuk tradunt, mnnulli vfque in Adriam^ igmra-tionefcilicetlocormi decepti Sccundi generis authores funtmelioris notas, vt ait Plinius: Hur/ieris travel am Jlpes(Ar-^o niLVim)dil7gentiores tradmt. Subiiße auttm Ißro, dein Sao, dein Nauporto. ni-minim vfque ad Alpes. Quomodo vero poft Alpes navis ad mare dedučla fit, Plinius tacet. Tertii generis authores Diod lib funt pluresantiqui apudDiodorum, & stra. cit fup. Strabonem: quorum ifte: Jlii etiam Hißrum quendam ßuviumf ex magno Hißro ortum in Adriam inßmre aiunt. Similia fere Diodorus: fed hoc ipfum Strabo er-roris arguit, cum Hipparchi opinionem de duplici oftio Danubii refert : Hisad-Ait, lllud Hipparchus, qnod Vontm quo-que cum Adria dehuijßt quihußdam locis conßuere ! quandoqmdem Hßer a Ponticis ons hifariam di-vifm, in vtrumque mare eß^at. At-veronequee Ponticis ork oritur Hißer ^fed contra e montihusfupraHadri-amßtisneque in vtrumque exit mare '^ßd in 'ßlüm Pontum , ad cuius oBia tantum ßnditur. Verum communis hie ei cum non-Kulllsatateejusprio/'iljuseBerror, qui crediderunt, ejje quendam amnem Hißro cog-nomimm, qui in Hadriam exeat, ah illo divuljm, ah eoque dmominatam eße gemem Ißrorum, per quos deßuit, (^Jaßnem item ,A.e Colchis in humßuhveSlum fuijß. Quarti generis authores funt. Sozomenus,Caf-fiodorus, Freculphus , & fiquis alius coecum ducem coece fubfecutus eft. Sozomenus de Argonautis agens: Per ßumina , qua perillas partes lahuntur ad Italorumperveneruntfines : atque ihi hie-mantes vrhem condideruut nomine JEmo-nam. Sequenti autem cßate opera incola-rum adjuti, Argo navim CCC. circiterßa-dia per terram machina quadam tračiam deduxerunt in Aquilimßuvium, qui inE-ridanuminßuit: Eridanus autemmmare Italicumexit. Nufpiam alias legitur dc ' B. fluvio Aquili. Forte Sozomenus, qui antiquiores (equebatur, in venerit nota-tum ^erßuvium Aquileia propinqvum^ & putaverit ab vrbe ipfa nominatum A-quilim, quod fane contingere potuit eo tempore , quo magna erat librorum penuria. Neque Eridanus ad mare A-driaticum locum habet,vt oftenditClu-verius. Ad quintum genus fpečlant Juftinu s Pom p eii Trogi br eviator, Zofi-mus, &fi bene divino etiam Plinius. Juftini verba font de Colchis : Qmvt k Ponto intraveruntHiflrum, alveo Savißu-minis penitus invecii, veßigia Argonaut a-rum infequentes, naves fuas humeris per juga montium vfque ad littus Adriatici maris tranßulerunt Haec clara funt, & ^•oftendunt Argonautas vltra Hemo-nam, & Nauportum feu Verchnikium nonampliusnavigalTe vllo fluvio, fed tranftulilTe navim vfq- ad littus Adriatici maris. Licet enim Juftinus Nauportum nonnominet,fatistamen eft ad id credendum, quod dicat alveo Savi flu-minis penitus invečlos, quia fi penitus inveitifunt, certead Hemonam vrbem &Nauportnm flavium, qui paulo infra Emonam Savo influit,pervenerunt. Clarius adhuc ifta expreflit Zofimus ex-peditionemStiliconis contra Alaricum defcribens: vbi cum dixiffet Alaricum apud Emonam caftra locaffe, fubdit: Atque hoc loco par cH minimefilentio praterire, qu(C So7. Ecclef; hift.l.i.c.(f. Caffiod. hiit. Trip.l,i,<-ap" S.Frec.Chro" T.i.l.j.c.1^" ap. Cluver. Juft.Iib. Zofim.lib-r-- Fiiafup. Caput IKAntiq. mont.ßuvij ßfr. K K uj qua advrhem haiKpertinenty (^quomodo montes & rupes. Quaero nunc ex ad-condi ah initio cveperit. Aiunt Argonautds, A.verfariis, qui Nauportum, & Jafonts in mm eos Jeeta perfequeretur ad Hißri Oßia mare ingreffum locant in Iftria ad Qme- adpuliße, quibm in Fontum fefe ejjundit'.re- turn flumen,quodperpaludes trahitur, deque fadfiros fefe exißimajfe.y fi adverfo quae nam opinio ex quinque yecenfitis ßuminefuhveherentur Ö'c. donee ad mare de navigationejafonis illis arrideat.Noti propius accejjiffent. Qvum igiturid conß^ prima, quia nihil Danubii in, mare A- liumfuijfent exeqvuti, jamque adhunclo. driaticum efFunditur: non fecunda,quia cum perveniffent ^ ipsa flručlura oppidi in ilia non defcribit Jafonis iter nifi vfque m^moriam adventusfni in ißas or as relida^ ad Alpes fupra Emonam, quam Laba- Jrgo machinis impoßta perqueßadio- cum efle probavimus fupra. Dicent rum CCCC.^atiumvßque ad mare pertra- forte Plinium pofle in iuum favorern čla^ ^bejjalorumlittorihm appulerunt iß^ explicari: fed de hoc mox videbimus. cuti Pißander Po'^ta memoriaprodidit. En Tertia opinio forte placebit,fe4eiadhuc iterum Argo navim poll Nauportum obftabunt nonnulla. Qu^rtani non cu-nulli fluvio impofitam , fed ad mareß.rabunt, quiafi Argo prope Aquileiam vfque pertračlam. defcendiffet in mare Adriaticun), Iftri- IV. Ex his quinque opinionibus am ncc attigiflet, cum eo tempore tarn prima eft falfa, Sc nec Adverlarii noftri, late non patuerit Iftria, multo tardius qui Nauportum inlftria collocant, earn ampliata. Qninta penitus evertit fun- admittent. Secunda eft vera, Scproba- damentumAdverfae partis,vtpqtequas tafecundum idquodnosfentimus ,fed nullumfluvium pro Argo naviinmare ab Adverfariis non bene intelligitur, devehenda requirit. De folis igituy fe- qui Nauportum in Iftriam traherc vo- cundaSc Tertia quaeri vlterius poteft, lunt, vt paulo poft luculentius often- cui velintinniti Adverfarii. Reijciamus dam. Terda poteft effe vera fi Hifter primo Terttam, dein fecundatia venti- fluvius diverfus ab Iftro Danubio intel- lemus. Non npgo pofTe intelligi per ligaturlfterfeu Hiftriaefluvius adječli. fluvium Iftrum , fluvium aliquefn I- ve, 6c tali ratipne tam Formio, quam ftriae diverfum a Danubio , fed primo Quietus & Arfia nominari poteft Ifter ex nullo antiquoauthoreid conftat: f?- quafi Iftrianus : quae fic explicata opi- cundofi accipiatur adječlive, non mi- niopolTetadhuc fubfervireadverfariis, nusintelligipotuerunt Arfia,&^ormip non tamen, vt Nauportum in Iftria lo- ^-ambq Iftriae fluvii, quam Quietus, cum carent. Quarta eft aperte falfa quantum nulluscertus determinetur ; vn4? ad- ad Aquilim fluvium,quia nullus talis hueTertioreftaret quaeftio dc authore extat,nifi forte fumatur pro fluvioAqui- antiquo, an aliquis ita fenferit, ciim al- leiae proximo , & tunc Adverfarii non legati folum putent in Iftria flumen ali. volenr fubfcribere huic opinioni. Quin- quod olim fuilTe fubnomine Iftri, quos ta fimiliter non favet parti adverfae, fed tamen alii aeque antiqui refellutjt.Qiar- potius nobis, nifi velint afferere, quod to admiffo tali flumine Iftro in Jftria, fi- ciim polfent breviore via Argonautae ve jam Iftrum fubftantive fumas, five pervenire Tergeftum ad littus maris, adjeftive,adhuc nonprobaturautQuie- longiorem fufcepcrint vltra medium I- tum fuilTe Iftrum, aut aliud flumen I- ftri® quaerendo littus: quod rationi dif ftriae ab Argo n^viappellatum effeNau- fonat. Neque enimfugientes, folent ^ortum. Etenim fit verum (do, non ambages quaerere, fed compendia, & concedo ) qnod Argo navis dedučla, tales praefertim, qui navem feu hume- ve] deportata fit in iftriam, & quidem ris feu machinis transferre debebantper ad fontes fluvii Qmeti: fit verum, quod per 128 Carniolw Antiqui^ Apparatus, ■^^xQuktummmare Adriaticum deflu-xerit: adhuc nihilominus cum lioc flare poteft: Nauportum fluvium.non elTe inlftria, quia exColchideperPontum & plures portus occurrerunt, & praefer-tim portus omnino neceffarius ad no-ftrum Oberlaybach feu Verchnik, vltra quod nulla datur navigatio, nifi montes tranfcendas. Fuiffet ergo verus Nau-portus in noflro fluvio Labaco, & nullo modo inlfl;ria,etiamfivereper aliquem IflrisE fluvium Argo navis defcendifTet in mare. Quinto videtur plane contra rationem in tali fluvio, & tali loco exco-gitareportum ad fontes, vbi non navi-gatur vitro citroque : portus quippedi-cimus ilia loca, ad quse naves appellunt & fecuram flationem poft pericula ob-tinent, fed ad fontes Qmeti vel etiam medium illius non poterat appellere navis Argo, cum per montes deberet transferrip-ergo non potuitfluvius Iflriae fiveQuiettus five quifcunq^ alius cum ratione nominari Nauportus ea de cau-fa, quod navis Argo illi impofita fem el defluxifTetinmare, Scnufpiam ftetifTet in anchoris. Quod fi ex mari, eo re-verfa probaretur,& appulifTe ad aliquam vrbem , cujus rudera dicuntur extare, non haberem difficultatem admittere talem locum vel fluvium appellari pof-fe Nauportum: fed ex eofolum, quod lignorum congeriem alicui flumini fe-melimmittas, quas mox alio deveha-tur, illic fane portum intelligere non pofTum. Atquehocdctertiaopinione* nunc ad fecundam, in qua videtur fun-dari adverfse partis imaginatio, nam & nomen Nauporti, & transladonem per montes,& ingrefTum in mare continet, qusE omnia videntur fa vere afferentibus Nauportum veterem efTe hodiernum Quie,tum fluvium. Repetamus verba Plinii Integra fideliter : Formh amnis ab Ravenna CLXXXIX. M. P. anticpm au-čla Italia Urmmm, nunc vero Jßria, quam cognommatam tradmt afiumme Ißro in A-drinme^uente^cDanuhioamne: eidemqm Jßro ex adverfo Padi fauces contrario eorum A.percußk mari i^tterje^o dulcefcente^fleriq^ dixerefalsa, Nepos Cornelius etiam Padi accola. "Nullm enim ex Danuhio amnis in mare Adriaticum eßunditur. Deceptos credo quoniam Argo navis flumine in mare Adriaticum defcendit, nonprocul'Tergefle: necjam conßat, quoflumine. Humeris tra-večlam Alpes diligentiores tradunt. Suhiiffc autemJflro, dein Sao, dein Nauporto, cm nomen ex ea cauja eB, inter j^monam Al-pefqne exorienti. In brevi Kac narrationc decem pun6la afferuntur. I. Iftriam ab Iflro flumine in Adri-am effluente dičlam, efl falfum. B. 2. Ifler ille eft ex adverfo Padifau-cium, etiam falfum. 3. Nepos Cornelius Padi accola in hoc erravit. 4. Nullus amnis ex Danubio in A-driaticummare fluit. 5". Argo navis flumine aliquo de-fcenditinmare. 6. Non tam en conftat quo flumine^ 7. Hameris per Alpes večla eft. 8. Subiit,Iftro,Sao,Nauporto. 9. Nauportus inter ^monam, & Alpes oritur. 10. Et hoc tradunt diligentiores. V. De primis quatuor punčlis non difceptabunt Adverfarij. Quintum egOGumAuthoribusopinionis Quintae C.fupra relatae poflem negare, fed tamen vitro concedo* quodnempe Argo navis per aliquod flumen immediate de-fcenderit in mare Adriaticum. Sextum pun6lum Adverfarii non volent admittere, quia putant & credunt, quod con-ftet de illorum flumine Quieto: fed non eft fads putare, & credere ex alicuius ignorantis affertione. Fundamentum folidumpeto,affigna. Septimum punctum admittent Adverfarij,quia debent, quacunque enim via Argo navis ad flu-vii Quieti ripam aliquam perveniret, necefTarium erat per montes eam tranf^ vehi, & fi ex noftra Carniolia, etiam per Alpiumdemifliorajuga. 0£lavum,& Nonum Caput IKAntiq, mont.flwvij K 129 Nonumpunflumdifficultatemvidetur fignant Qmetum : Siquidem narratio facere,6c pro Adverfariisfinonpronun-A.Plmij potius concluderet pro Formio-tiare,falteraexplicaripo0e. Dicent e- ne, qui multo vicinior ell: Alpibus & nim Plinium narrationis feriem inter- propinquior Tergefto. Quarto in ver-turbaffe, & licet recenfeat, qucd Argo bis Piinij nullus poteft effe turbatus or-navis Tubierit Iftro, Sao, Nauporto, non do, cum dicit liabiit lilro , dein Savo, tarnen fequitur, quod inter Savum & dein Nauporto, quia hunc ordinem in-Nauportum nihil mediaverit, fed poteft ter fe habent hi fluvij, cum vnus in ake-hic fenfus effe: Navis Argo fubiit Iftro, rum influat: ficut ergo vocula iila/^-dein Sao, dein humeris travedla eft Al- hut applicata Iftro fonat idem ac afcen-pesi dein Nauporto in mare defcendit. dit adverfo flumine ^ fic fonat appli-Dicentpraetereafitumoriginis feufon- cata Savo , & applicata Nauporto: er^ tis Quieti fibi fa vere , quia oritur inter go per nullum Nauportum potuitde-CivitatemNovam(puratamEmonam) fluere, leu defcendere in mare : ergo inter Alpes 3 licet enim non fit in li- nullus fluvius poteft affignari , qui nearečla,{ed quafiin triangulo, eftta- Nauportus appelletur , quo fecundo men fi Alpes cum civitare Nova com- navisdeducer^tur in mare, quod pras-parentur fens Quieti fluminis in medio tendunt, qui volunt Argo navim fe-earum figursetriangularis,vel quaü. Et®- cundo Nauporto defcendiffe in Adria-cum hoc diligcntiores tradant, alle- ticum mare, cum contrarium dicat Pli-rentinfuper majores fu is diligentiores amsjubnjp. Qaintdex antiquis autho-fuiffe, & poft omnium ejusmodian- ribus, & kinerariis probatum eftNau-tiquitatum oblivionem , ante annos portum fluvium effe fluvium Laba-quingentos , & fupra denuo revocaife cum , jjEmona.Ti coloniam vel oppi. nomen Epifcopatus ^Emonenfis pro- dum effe civitatem Labacum : mhd xime ad (^ietum fluvium, vbi & an- autem fimile prodaci poteft pro Ci-tiqux civitatis rud:.ra extabant , ex vitate Nova Iftrije, & eju,> fluvio Qtd-quibns tempore ( vel circa ) Impera- eto. Manifeftu n proinde ex his eva-toris Caroli Magni Civitas Nova ex- dit, quod vehementer allucinati fmt ftru6lafuit. Urn igitur Emona, ibi ilii, quiin IftriaNauportum flavium, Nauportus fluvius , ac proinde vbi & quod pariter ridiculum eft, Emo-nunc Civitas Nova, ibi prope oUmE- nam vrbem in eadem Iftria,& ejus a-inona , & vbi nunc fluvius Quietus, pud fluvium Quietum ruderibus fein-ibi dim Nauportus , quo Jafon cum veniffe credidcrunt. Nauportus quip-Argcmutis mare Adriaticum petiit. ^ pe & Emona illic reapfe quaerenda e-Haec in favorem Adverfariorum, mi- "rant, vbieisveteres probati fcinptores, hi vifa funt produci poffe : verum & Strabo,Plinius, Herodianus,Zofiraus, facile refelluntur. Nam inter Savum Sozomenus, Ptolomaeus,Tacitus,Pa-& Nauportum , qui velit Alpes inter- terculus, & alij locum velut digitode-prnere Thaumaturgus fit oportet, ac fignarunt, quod & nos eorum excm-alio trsnsfcrat cum fua origine Nau- plo praeftitimus, parati femper, fiquis portum flum en Deinde, qui Plinium nos alicujus erroris convincat, vel computet mifcujffe rcrum feriem narran- monefaciat , errata corrigere , alTerta darum • opo'-tet, vt priufquam ei ere- revocare, quod tamen vt fpera-damus probet quod afferit. Tertio efto mus neceflarium nunquam Plinius narrationis ordinem invcrtiffet, erit. non fequeretur Nauportum effe ilium eundem fluvium, q uem adverfarij de- I* ^ ^ R VLC^. 130 Anüqu(je CarnioUiV Apparatus, VI. Cstenim licet de Jafone fa- nunc CorfFu appellatur. Illic fugientes bulofa nonnulla ab antiquis tradita fine, A.affecuti funt Colchi cum Abfyrto Me- veritastarnen hiftorica ijs fubft^rnitur, -deae fratre : £0 cum applicmjfentymc\mt quse prudent! judicio facile a fidtione infequentesColchiillos fere compre- fecerni poteft , quod egregie praeftitit henderunt, quare ad Alcinoum cmfugere Natal, Com. Natalis Comcs. Cum enim omnia quse compellmtur. Colchis Medeam ab Alcinoo Mythoi.iib. apud antiques de JafonereperitcongeC repetentihusrejj^onfumeß,quod eo pačio ef. fiflet, & de Argonautica expeditione Jent recepturi jß Medea ejfet virgo : at fi plurium fententias retuliflet, fubnečlit: ejjetjamvxorjafonisjun pojje vxorem vi- Nos communiorem jmtentiam prohahilio^ rumjequi. Quae pariter enarrans Hy- HygiaMy. remq\fecmi'^itadeillorum reditu breviter ginus vetus Mythologus ait: Meta^ th0i.fab.2j, dkendumcenfemus. Quodpera6lis omnibus, vt refciit Medeam cum Jaßne profugiße^ fnperatifq^periculis in Cdchomm reghne nave comparata mißt Abjyrtumfilium cum prim in Ißrum^ deinde per ilium in Adriam. Satellitihus armatis ad eamperßquendam I mvigaruntj^ eoprajertim vbiSaturnium qui cum in Hadriatico mart in Hißria^am mcahant mtiquij vhi laceratas fitit Abjyr. perßcutus ejjet ad Alcinoum Regem, ^ veU ms&'c.Kxc\zi intclligeudafunt,qu6d let armis contendere , Alcinomfe inter eos per Iftram in Adriam navigaverit Jafon interpofuit m hellarent. Et poft pauca: mediantibus aliis etiam fluviis, qui co^^Poßero die cum ad judicium venißent, & ducebant, & dein vbi fluvi) defecerant Medea muliereßetinventa, conjugi eßtra- per montes, donee ad littus Adriae per- dita. Nihilominuscumprofečii ejßnt^ Ah. veniret, five prof^ečlus abfque navi, five fyytns timens patris pracepta , perfecutus navem tranftulerit. Utrumq; enimacci- eß eos in Infulam Minerva. Ibi cum far d -:re potuit,vt feil icet re] ifta Argo navi crßcaßlt Minerva Jafon, Abfyrtm in* in Naupoitotranfiret montes,&Alpein tervenißet^ ab Jafone eß interfeäus: cu» Juliam, novamq^ prope marenavim fa- corpmMedeafipulturadediti atquein- bricaret,quam Adriatico finui immitte- deprofiäifunt. Colchi qui cum Abfyrto ve. ret :velvt diffolutis compagibus ArgtJ neranttimentesjEetam'j illicremanßrunt, navis per partes five humeris, five p] au- oppidumq'^ condiderunt,quod ab Abfyrti no- ftris traniportaretur ad proximum flu- mme Abform appellarunt. Hac autem Infu- vium, quod non minus difficile erat, lapofitaeß in Iflria contra Polam^junčla quam noftra setate ligneam Ecclefiam hfuia Canta. Errat Hyginus fi putat Al- Oberburgi Styriae fabricari,& fecundo cinoum regnafle in Iftria, vei etiam in primüm Saana,dein SavoPetriniam per Infulis, quas poftea dičlae funt Abfyrti- triginta milliaria devehi diflblutam,6c des.FuitenimRexPh.aEacum,&Drepani rurfus illic compaginari, vti fačlum An. in InfulaCorcyra regnavit, quo vt per- I^oi.curanteThoma Epifcopo Laba- venirent tam Argonaut?e,quamColchi cenfi. Sed fi Jafon potuit morari ad littus C.necefre erat Hiftriam circumnavigare, Kauportifluvij,& vrbemEmonamcon- &fimul Liburnias ac Dalmatiae litora. dere,cur non etiam potuiflet ad littus A- Colchi vero reduces confederunt in ea drix novam fibi navem fabricate ? Puto Infula, quse nunc dicitur Cherfo ad fi- ergo verofimiliiis veterem longo iti- num Flanaticum, & condiderunt op- nere attritam navem reličlam Hyperla- pidum Abforum^ quod adhuc extat fub baci,& Argonautastranfifie ad littus A- nomnMc Ofero: & poftmodum traje£to drix ibiq^ prope Tcrgeftum nova navi illo finu condiderunt etiam Polam tefte fabricata Adr^aticum mare ingreffos cir- Plinio : Quare ex fcriptoribus antiquis cum navigaffe Oram Iftriae,^ ad Corey- nec hoc quidem oftendi poteft, quod ram Infulam Phaeacum applicuifle,qu3B Jafonaliquando in Iftriam pedem , in- tule- Caput IK Anfiel, montfluvij Be, VL 0. P. 131 tulerit. Curenimidfaceret,cumpofret folumNauportum/edipfumLabacum breviore via mare Adriaticum accede- Invenerunt aut reppfuerunt inlftna,vti re,ac inde circumnavigare in Epirum, fecit Joannes Nicolaus Doglioni Bellu- Dooiio; i -. <3!retam,iEginam, Theffaliam. Quod nenfisin defcriptione Iftriae. Haecpro fiS"'''" fiinlftriam ingreflus noneft, quomo- veritate fufius afFerenda,& repetenda do illic flumenQ^/W/^jnomenfortiti po- erant ne fibi blandiantur, de erroribus tuit Nauporti ä Jafonis nave in Adriam quidamNeoterici, 5c alienis nominibus immiifaP & fitamenfic accidiffet quo- glorientur. raodo nullus veterum authorum, qui VII. Jungamus vero Nauporto vel vera, vel fabulofa de Jafone fcripfe- vicinum flu viol umi licet veteribusnon runtjvfpiam meminitNauporti fluvij in nominatum ) qui Nauporto non plane Iftria,fed omnes qui ejus mention em fa- miliar! Italico diftat. Eum incolse ßan ciuntjfubNorico,fubalpiumradicibus, Malin,eiivem Molendinum zppcU in limite Panoniae locant? deniq,- fiquis lant,forte quod olim molam aliquam ro- contenderet omnia prorius, quae de Ja- taverit: nunc vero quinis aut quaternis fone fcripta reperiuntur fabulofa efle, diebus pleno defluit alveo, totidem ite- nec vnquamhifceinpartibus vllum Ja- rum intra vifcera terrae abditus inter-fonqm,vllam Argonavim comparuifle, g quiefcit, arente & ficco prorius alveo,vt adhuc tame ego poflemoftendereNau- " viatoribus liberum quaquaverfum ex- portum in Carniolia ex probatis autho- hibeat iter.Qi^od fi faxeum oftium e quo ribus,quosfupraallegavi,po{rem often- folet erumpere baculi percuffione in- dereEmonam vbimodo Labacumeft, quietaveris,videbis veluta fomno exci- quod adverlae partis fautores pro fuo tatumfpumantibus vndisprofilirCjple- KauportOjpro fuaiEmoniainIftriaprae- noq^ iterum alveo currere, donee poft ftare non poffunt. Magis proinde fabu- certi temporis intercapedinem fe rurfas lofum eft Quietum fiurnen Jftriae olim ad lolitam quietem recipiat. Narravit appellatum Nauportum, quam Jafone qui ante paucos annos per arentem al- condidifle Labacum,quam denominaC veumfereno acfudo caelo iter agens ob- fe Verchnikium Carniolias ä fua navi. vium ilium habuit pleno curfu ,Vt ad ri- Sed quid mirum Nauportum a quibus- pas declinare coačlus fit. Incolis res eft dam luperiorisastatisfcriptoribustranf. nimiscerta¬a : an vero hoc longo p ^ g. in latum in Iftriam, fi noftra aetate reperti temporum tračlu continuatum fit na- funt,quiCo{inographiasedideruntma- turae mirum ^ non poITum refcilcere: gno labore ac diligentia,vt praefantur e- nullus hadenus fcriptorum memi- laboratas,& fuerunt vicini non tantum nit rei merito memo- lftriaE,fcd&Carnioli3e,niliilominusnon randae. §. VI. Antiquse Carniolise Montes, Fluvij, Lacus, See. Lit. o. p. Oer a Mons^Phljgadius Möns .Pi eis Möns. Cra Mom, nominatur Ptolo- ^ do , recentiorum tamen rationes non maeo,& Straboni veteribus: "reijcio. StrabodeOcra,vbideAlpium strab.iib.4. ' Lazio,Cluverio,Bertio, Pyre- jugis agit, fic fatur: Alia fm^t Illyrico ob kliaimero • fed ejus tame ter- verfa.&^ Hadriatico mari: vt Alfius mons mini adhuc fub dubio. Ego in ejusmodi jam ante dičlus, ^ 'Jdlus ac Phlygadia controverfiisantiquorum verba expen- Noricis imminmtes\ ex quibus Dravus R 2 13 2 CarnioUce Antiqucv ApparatMs, ^avus diiqm complures impetuofi am- in Norici Tabula Ocram folum reponit nes in Ißmm injiuunt, Japydes quoque cir- A.inter Lugeam paludem, & Tergeftum. ca hachahkanthca * ^Ocra his conur- Bertius cum Pirckheimero : Oer a mons Bert.Ger.!; m'maeß. Hie folum aflferitur Ocra Japy- hodiefunt Alpes circa Juvavum ^ hoc eHSa- dibuscontermina, vel eerte contermi- lisburgum. Hoc plane fine fundamen- na Tullo & Phlygadiae montibus : v- to, cum Salisburgum fit in ipfo Norico, trumqueenimfenium hsec poffunt ad- & Ocra infra Norieum reponi debeat. S'rabo 1.7. mittere. Alibi quoque idem Strabo: Difficultatcm hanc facit Ptolomaeus, Ocra pars eß hmniilima Alpium ab Rhatia qui Ocram videtur affignare pro Rhae- ad Japy des vsqmporreäarum. Apudjapy- tise limite, quo adm iflfo, cum idem Pto- desrurjhmjefiattollmt monies ,vocantnr~ lomaeus Orientalem limitem Rhaetiae que Alhij. Similiter a lergeflo vico Car^ poiiat Oenum,vltra Camos in Tyrolirti nicotranßtm per Ocram eß ad Lugeam pa- protendideberet m onsOcra aparte me- ludem. Ex hoc loco colligitur tračlum ridionali, & non aparte feptentrionali ilium montanum inter Tergeftum & fupra Tilavempti , & Natifonis origi-Circknitium olim nominatum fuilTe B. nem. Puto igitur Ptolomaeum in defcri- Ocram, fed quam, late patuerit adhuc ptione Rhsetiae Ocram per accidens no- reftatqugerere. PtolomseusOcraemon- minafle, non quod conftituatlimitem tis meminit in Rhsetiae defcriptione, Rhaetias, fed quod continuetur Alpibus cujus meridionalem terminum affig- illis, quae funt limes Rliaetiae, cum e- nans ait: Meridionale vero Alpimn mon- nim ibi Alpes Graias, Poenafque confa- tibm hinc fupra Italiam extenfis, quorum' se nominaverit, Sc vt Cluverius aiferit, quiapudGrajasfmt,gradmhahrntXXX. erronee, fic potuit errare in Ocra , nifii Q^autemverfus Poenasfunt juxtaprin- explicetur, quod Alpibus in communi apiumLyci amnis^ qui in Dannbiumexit, continuetur mons Ocra. Appono ver- qui Kho'tiam a Vindelkia dividit gra- baCluverii: Vtolomitudine aut latitudine • fufficiens efto in mr dio. Quid de Phlygad la ? iubjun- loc loci obiter indicafle eam partem, gir: Partes igimr Ocra eminenriores fuere quae & Hiftoricis nominata, & ad Car- Alpim^^Jullus^<^Pblygad7.a,rnomi.s. Ho^ nioliamveterem{pe6lat. An vero idem rum autem fm^nli, q^/i hodiejint habendi, mons vltra Carnicas Alpes ad ipfum haudfacilequifquumdixerit, nec equidern Noricum fe extenderic, vidcri nt alii, & ego praßitcrim incorrupt a^ acfan a ejfe vo- fiprobaverintfidemmerebnntur. Pto- ' cabula Julius, Phljgadia. De Albio lomaeus eum reponit fub Norico vna di6lumeftfupra : de Tullo diceturin- cum Carvanca. Italia ah feptentrionibm fra:dc Phlygadia exiftimo efTe partem terminatur Alpibusy quafuntjub Rhatia: ' illam Noricarum Alpium, quae Carni- item Pccnis atqm Ocra ac Carvanca ci s j ii nguntur,liQdi eq ue i n va lie no m en montibm^quifuntjubNorico, Ocra fcili- ^affine rednec fluviolus cum fortalitio cet im mediate fub Norico, & eo medi-^I-diao FMli. Et Titus omninö conve- ante Carvanca, cui Ocra erat contiguus nit, cum non procul inde ex Carnicis vtifupradicebam de Carvanca. Atque AlpibusSavusprorumpat. Qupdergo ex hoc etiam loco Ptolomaei apparet O- Romani appellarunt Phlygadia ; hoc era non fuifle tam vicinum Rhxitiae, vt deinde Slavi, & Germani Plilytfch. Et eam contingeret. Facilius admitterem quid fi Clanes effet Glana Carinthias? Ocram fuiüe eundem montem cum quid fi Ifarus eflet Lifera ejufdem Car- Carvanca,5c inde manfilTe nominaCra- inthiae ? non ergo locus foediflim'e vi- inburgo, & vicino amni Cocra, quin & tiatus, vt putat Cluverius. montibus ipfis, quidicuntur grant^Cf^ HI. Picis nominatur foli, bl^r^, nifi hos potius Carvancae jam an- quod fciam, Jornandi, qui de Attila in- Jornand.dc teatribuiflem. quit : primaque aggreßone Aquileienfem II. PhlygadiavelPhlygadius mons obfedit civitatem j qua eH Metropolis Vene- nufpiam 1 egitur, nifi apud Strabonem 5 tiarum, in mucrone vel lingua Hadriatici loco, vt ait Cluverius, fcediffime vitiato pofttafinus, cujus ab Oriente muros Natiß 3 o- .4. Yerba Strabonis funt cum de Alpium fa arnnüßuensamontePicisdambit. Clu- R 3 verius 134 Carrdolice Antiquce Apparatus. ciuvenU. venusputatlcgendumNatiffo nonNa- diem , hie in feptentrionem fluat, & itai. t.io. quodNatiflae fonspaulo lupraA.mixtus Savo in Orientem.Forfan enim Aquileiamccrnaturvbinullifuntmon- antiquitus largo alveoVipacusdefluxit, tcs, fed paluftres campi: NatilTo vcro erofis dein fubterraneis meatibus fe pars ex Alpibus oritur, & praeterfluit Forum- ejus intra ipecum I.ugeam aliafque ca- Julii feu Cividal Auftriae, nomen reti- vernas , prsefertim Circknicenfes per- nensvfque dumTurro illabatur, Qma didit, vtnuncexiguiamnisipeciem re- vero Natiflb Aquileiam non elambit, ut fcrat. Cseterum Picis mons ille omni« jornan. fiip. Jomandes fcribir, nec attingit, vt Me- no vocatus fuerit, qui Natifonem fun- rHero'cu!"«. ncccircumfluit, vt Herodianusha- dit, aquo nonprocul etiam Sontiuso- S? AquuL' fufpicatur idem Cluverius cum riginem habet 5 vterque in Alpibus Car- Sabellico, Natifonem amnem olim alio nicis. Meminit Vkenfmm populorum alveo defluxiffe, vbi nempenunc Na- Ammianus Marcellinus poftAmienfes tifla^ ScNatiflam hodie ab ipfo Natiflb- in expeditione Conftantii Imperatoris neper fubterraneos meatus ortiim ha- contraSarmatas,& Quados,quiPanno-bere: quod mihi etiamprobabile vide- B nias, & Moefiam infeftabant. Sifortc tur. Nequeidinhifce partibus novum, Amicenfes iidem fuerunt, qui Aman- Videmusquippe etiam noftrumSavum tini, Picenfes iis fuperiores habitave- fatpenumero fibi alveum novum quae- tint in Pannonia fuperiori ad tračlum rere ^ adeo ut fpatio quinquaginta anno- Picis montis:forre propinqui hisTaifali, rü Traječlus inillo transferri aliquoties, quosHunnos vel Vngaros nonnullifu- ac mmari debuerint. Idem ego fufpicor fpi:antur, a Conftantio in auxilium deFrigido amne, qui ab eodem fonte vocati fuerunt, vt faciliushoftes oppri- cum Nauporto, & ex eodem monte o- merentur, qui deindc vi6lor Sirmium ritur, litet oppr)fitum curfum fortiatur, in Pannoniam inferiorem reverfus eft, cumille in occidentem, moxin meri- vt narrat Marcellinus. VIL Äntiquae Carniolise MonteSjFIuvij, Lacus, &:c. Lit. s. T. Saws Fluvim^ Sontimflumm ^ ^mavmfl, ^eda- murnß. Tulim mons. A;«/fluvius antiquum ad- funt, Nofträ estate etiam per adverfiim hue hodie nomen retinet. C.eius curfum eSlavoniaLabacumvfque Plinio dičtus Saus^ Straboni naves deducuntur, folo contorum, 6c. snabo.iup.' hodieoritur in remorumadminiculo. AlpibusCarnicisintralimiteshodiernse II. ^o^^r/^zf fluvius. hodie vulgi fuperioris Carnioliae in angufta valle voce Lifonzo ex iifdem Carnicis Alpi-. modicis primum fonticulis velut fta- bus erumpens infra Savum, iis origi- gnans, mox audtus aliis e vicinia tor- nemfuam debet, inde in Goritienfem renttbus poft tria vel quatuor milliaria agrumfluens fluvium frigidumfeu Vi- navigabilemfe pt'seberet nifi rupes ali- pacum abforbet, infra Goritiam, Tur- cubiobftdrent. Infra Crainburgumna- rum infra Gradifcam ^ & demum in A- vigabilis eft, folis tamcn traječlibus fer- driaticum linum fe exonerat. Mentio- vit, & vno milliari infra Labacum rates nem ejus faciunt Itineraria antiquajCaf- acnaves recipit, quibusinSlavoniam, fiodorus, Jomandes,alii. Mirumve- jornana.d- & Turciam vfque merces devehi pot rdPtolomseo, & Plinio ejus nomen ex- cidifle. Plifl Ptölo. Caput IK Antiq. monufluvij %,VILS.T, 135' cidiffe. Videtur tarnen Pliniofuifle no- Martianus Heracleenfis aiebat: Vene-u^rtn^-rAc, tus cum populos ejus accolas ( vt reor ) A.tü contermimfunt Ihracef, qui H^n vo- ' appellaverit inter Alpium inquilinos cantur. EtLiviusde Antenore : Ante-uv.u.ka, Sontiontios, quin & Abifontes, qui funt norem mm multitudine Henetum venifje in fortafle Ambifontij apud Ptolomaeum. intimummarisAdriaticifinum'^ Euganets^ III. 1imavus?Lmms, multis, & que^quiinter mare Alpefqueincolehantpul- Hiftoricis & Poetis celeb ratiffimus, fed Jis^ Henetos Trojamfque eas temijje terras, fama, vt aliqui credunt, minor. Om- gentemque Vniverfam VenetosappellatosSic nia in hoc mundo continuis mutationi- igitur ego Virgilium inteiligo, & Si- bus obnoxiafunt, ea prsefertim, quibus lium Italicum, qui canebat. naturalis aliqua violentia congenita eft. jUud leviorgenerisßma,ßcroqne "fimavo sil.ital, 1.1 Fontes & fluvii faepe fuos immutant Gloria^&EuganeisdileBummmeninoris. curlus, eunt redeuntque non qua pri- Si ehim oraeEugenese ante adven- mum fibi fecerunt viam, fed quam ter- tum Antenoris vfque in Iftriam pertin- ra Ipontecedens aperit. Quid ergo mi- gebant, TimavuminEuganeis orislo-rum ea, quae olim miranda, hodie mi- B. care, & tam en inter Aquileiam, & Ter- nus parere admirationis. Bis mihi vi- geftum ejuslitum oftendere non repu- dere Timavum contigit cumTergefto gnabat. Hinc lucem & aliis Poetis in- Monfalconem peterem nondum tunc telligendis cape. tucani folicitus de eo delcribcndo , quantum Antenorei dij^crgitur vndaTimavi, " tamen memini, fupra fidem eft, quod NecqmsEugane^im bibßns timavum sidoB.Car.,. de eo cecinit Virgilius. Colle Antenoveo videbat augur. stat.fyiv. i. Antenorpotuitn^eduselapß^Achivh EtStatius Livium nominavit ^i^ virg. Ub.i; lllykospenetmßnus,atque intima tutus aiumnum,\d elt orae Lugene2E,qU9e ^egna Libnrnarum^&JonteJuperare'i'imavi; poft advcntum HenetorumdičlaVene- Uudeperoramvevajio cummurmuremntis tia,in quacomprehenfus erat etiamfons It mareproruptum, &pelago premit arvajo. ^imaV^S. Non igitur errarunt antiqui nantj. _ .. , , . ^ o . _ ^ rntamenillevrbemTataviJedefqus locavit, Poet3E,ledpotiusrecentiores,&eorum p^^p ^^^ ^emrorum. Comentatores,vtPomponius Sabinus adEcdog.s. Multi hsEC non de Timavo illo in iiinuit : Qmdam intellexerum limavum Carnorum regione inter Aquileiam, & ejfeßuvium Patavimm, quem appellant Tergeftum fito, fed de fontibus Brentse Brentefiam , antiquiore vocabulo Medua-Patavio proximi volunt intelle^a, ni-^.c«^. Exeofcilicet,quiaPoet3BCum de mis rigida Poet« interpretatione. Non 1 imavo agunt, etiam Antenoris vel Pa- enim dicit Virgilius, quod in ipfo fonte tavii meminerunt, quafi Timavus ideo vel penitus juxta fontem Timavi An- proximus Patavio efle deberet. Nihil tenor confederit, & Patavium condide- ergo abfonum credendum eft, in citatis rit, fed narrat ejus iter per Illyricos fi- Poetarum veterum verfibus, fed neque nus, per regna Liburnorum, per fon- in his: rt"- . tem Timavi, quem lüperavit, id eft -^.Euganeikpus excipitora ^mavi. Mart, tranfivit. Haec enim tria diftinda funt, --Phryg^i nmranturßa^a Timavi, ciaud. Illyrici finus , regna Liburnorum , & ^JmycUi cultu ß>oliata Timavi. ^ ^^^^^^^ fons Timavi, qui nunquam ad Libur- Phrygius appellatur ab incolis,qui niam fpečlavit. In ea tamen regione vr- ^ Phrygia venerant Trojanis , Amy- bem Patavi locavit, id eft in regione claeus ab Helena Amyclxa face belli Venetiae, quia forte credebatVenetiani Trojani, non quod in Phrygia vel Grae- vfque ad Timavum protenfam, cum a- cia Timavus quaerendus fit, nam idem liqui antiqui eam Hiftris conjunxerint. Sabellicus alibi canit: —Oeba- 136 CarnioUije Antiquce ApparaUis, sabeiuc. —OehaltoquamCamkaregnal^imavo, locus datur^fatendum eft erraffe vetußos. Dalmatkosfines^&^Japydisora Umavi. A.Aut ft Uli verum tradidere, evamiße am- Quas fane locum l imavo defignant nemcredendum. Narrat deinde fe adole- non adPatavium velBrentse originem, fcentem Villaco profečlum Venetias, fed in Carnia ,& J ipidia non procul Ter- in reditu divertiffe ad videndum Tima. gefto. Eradantur proinde vt rfus illi ex vi Fontes prope Duinum, fed non repe- MufatiPoecse Patavini fepulcliro: rifTe quales credebat ex Fama, Eßqui- Candida Trojugenis poß diruta Tergama tellus kaud longe a Goritia, quam Nor ei am In marefirt Tatavai vnde ^imavm aquas. Strabo dicere videtur,vkus S. Joannis mmi- Haec recentioris Poetae funt, & er- ne, i^juxtaarx munitijßmafuper lima- ronea , quae non patiuntur benignam vumportum , quce vulgo li^ein vocatur. interpretationem licut fuperiora. Re- Ibi e rups non grandi font ales vndce multu čle obfervavit Joachimus V^dianus plidfcatuHgine, magna fane ^ mirand^ MeJa 1.ad Melam Timavi fitum : At in 07'i$ copia elahuntur , rivumque faciunt hand- Comment? f^oximaeHalergefle Concordia. Interßuit quaquam tmuem, qui inproximumfinum ^imavm novem capitibus exurgens , vno'Qjgreditur^ <Š^multtscapitihus furgens vm oßio emijjm. Ubi addit Vadianus : Pli- ^ioexit. IsfiTimavmeB longe fama na- musquoqueadCarnorum regionem amnem turamfuperat, quod fieri perftepevidemm t ßatmt1tmavum,&'lib.^. Strabo. Non ^c. Hasc apprime quadrant Timavi video ergo quomodo amnt, qui Vatavium noftri defcriptioni, que non alibi, quam praterlabitur ^ I'imavi nomen congruat, ad S. Joannis vicum id quod Blondus Forojulienßs in Marcbia^ incolae corrupte appellant ) quseri de« Tarvifana defcriptione contendit, ajgu- bere probant etiam Tabulae mentis noufane temere adduclk, quibusß Itinerariae, Tabulae Antonini Aqfi'deja Aquileja Fonte Timavi - ^ ^ Fonte Timavi. XII. ^ergeße XIV. Tergefte XII. Sed & Strabo poft memoratam A- fano diäus: apmlquem exmontis excelfi ra- Strabo I, f, quil eiam inquit: In ipfo intimo finus A- dicihus magna vis aquarum per complures driatici receffu Timavum eH^ Dmmedis tm. fontes magno cum flrepitu erumpit: moxq^ plum memorabik. Habet enim partum, cb^ ' cuniculo fubterraneo tot a conditur, /V4 vt elegantem lacum, fontesfeptem potabi. nufquamamplius appareat'^donecpoßXlV lis aquaprotinus in mare lato ^ alto exci- milliaria apudvicum, cui vulgaris appetla- dentis amne. Polybius tradiditvno dempto tioS. Giovanni di Cherfo a regione^ ^ S. reliquos fontes effe falfos ; ^ quidem acco- Giovanni di Duino a proximo hujus nomi- lasfontem ac matrem maris appellare lacum nn caflello, quod milkpaffus inde verfus a- hum. Poßdonius vero aitßumen Tirna- rientem dißat^ quceßta , iterum compluri- vum Imontibus delatum voragine terra ab- bus ingentibufque eru^eturfontibus, ea na- forberi \fub qua vbi CXXX. Stadia decur- tura praeditu, quam Timavi fontibus ad- reritrurfuminmareeffluere. Hsecille.'quo fcripjerunt veter es. De hoc ego nolim c^Töl''''"^' &Pliniusrefpexit: In Atinati campoßu- promittere, quod fciam montes Car- vius merfuspoß XX. M. P. exit, ^ in A- niae, & Carnioliae plenos fubterraneis a- queilenfiTlmavm. Ubi nam vero hic flu- quis, & fontibus, vc non facile ftatui S «'''20 condaturdivinatCluverius, cujus poffit vnde rurfus emergat, quodfemel a.cap.2o. tcrrsB illabitur. Magis illi applaudoin vulgo incolis S. CawM a Divi Cantiani defcriptione Timavi, quam exaccura- ta Caput K Antiq, Pkina L 157. talbčofum & fontium totius regionis ro : Enma [ivitas , Paußnus , fimnen infpečlionefecollegifleaiti Sic qmppe A.Tedanmm qukßrnmr Japidia. Ex qui- habet: Om eqmdem mgmtiajeu fontesy bus patet, quod fiipra dicebamus Japi^ quibus amnis herum ejjunditur ^pracipuos dise limites olim protenfos fuifle vfque ^ omnium maximos numeram ego ad di- ad Tedanium fluvium, & illam tota'Ti ^um D.Joamns vicum fex innumeris fin^ regionem occupafle, quas poitmodurti gulos ehullitiombusjcatentes : qiJiomm pri~ Liburniae eft attributa. Lucius putat Lvc.üb.i, mksfupra ipfum fanum erumpensvnum maritimam orarti manfiiTe Liburniae, ■ confidtalveum : proximimds tresaltcrtm moiltanamad Fontes Tedanij, &Titij alveumindeduo reliquitertimn. Omnes äjapidibuscultam. fed exhisaliifque treshi alvdmediofereßatio inter fomesac fupra relatis authoütatibus eiicitur , mare in vnumfiumen conßumit • ac vno quod Liburnia inceperit poft Teda- tändem oßiom mare emittuntur. Atque niumflumen,vfqueadflumeaTkium, fex equiderfi ißt font es ex faxei cöllis, imis & protenfa fuefit in Orientem vbi hö- üntfis veluti portis qmhmdam erümpunf. dierna Croatia fitä eft. Verum vt vt apertiore t Amen ore primus ilk feres ilia habeat,certum eft, quod Japi- plum. Proftptimofonte baud dnhic his ad- des non diu fruiti fint illa regione mari- numerarunt prifci mortales fcaiurigines y tirna, quae illis vel per vicinos, vel pec qu^poßremoloco verfus caßelkm Dmniim Romanos fublata fuerit, metuentlbus euntihus inpUnitie paltßri aquis tenuiori- vtrifque potcntiam bellicofas gefitis. hus orta in tertium dveum defluunt. Haec V. Julius mons propinqvus Phly- Cluverius enumerans feptemplicis era gadi^e, vbi vero quserendus, cum Phly" Timavi. Quid vero adhsec Mela, quid gadiam m Alpibus Carnicls collocave- Claudianus,'' qui canebat; rimus vbi nunc Phlitičh öppidum , Sc S^d'e"/^" '—i^q'-i'novemconfMrgensoraTimavus^ for calitium eft, cura fit alio rum. No- Honor. ' RefpondebitServiusVirgilij. Com- men faneä Tulimino, quod nonpro- «enfui. nientator: Multifeptemejfedkunt: quod cul Phlitfchio diftat non abludit , & lo^ ß incerta fides efl^finitus eß numerus pro ca montofa aliquid de veteri Tullo fer- inßnito. Temporibus etiam aliqua de- vare videntur. Lazius Tullum inter-beturrerummutatiojpraefertimin flu- ^ pretatur Teltz inTyroli: credefi pla- jninibus, quae vel maxime fluunt, & 'cec. Ita enim habet m defcriptione Ty- vbi minime putaveris elabuntur. At- rolis : Vallis a Vennonihus antiquis inco- Yzjftif;]' que haec de Timavo, antiquo jure Ho- lis denominata, hodie Da^ ftro. in qua Strahonis Nullum , Phlygadfa Ptoiom.lib. Tedaniumßumen^ Plinio & vxfuntur^quanoßra ^etas vocat mmencla- k'n r Ptolomaeo in lllyride nominantur, Pto- turis antiquis eorruptis t)ttÖ Sli^* »I. lomaeus i Poß Ißriam Italia, reliqua Li. Sed melius ad Tulminum reflexeris o- hurnia^ qua in lllyride eBmaritimafequi^ culos , fi Tullum montem quasfieris, tur or a j Alvona, Flavona, Tarfaticaße'. quia inter Phlytfch & Telz nimiuro eft wi flu. oßia, Velcera, Senia, Lopßca , Te- intervallum, quod Tullo & Phlyga- daniißu. Oßia,Ortopla Pliniusve^ diss non convenit. CA- s. Ik. Rcip. Rom.lib.ia. fedt.ö.c 6. Megilčr. lib. I.C.2, Lambec. Bibl.l.z.c.8. Antiquce Car molile Apparatu CAPUT V. De antiquis nominibus vicinorum Carniolise noftrae locorum. Umani commerdi neceffitiido requirit, vt nulla fit Provincia, quse non aliquä ope vel opera conterminse regionis indigeat, hoc per fe fatis mutuam fancit memoriam. Sed Hi-ftorico illud quoque obfervandum eft, terra-rum limitesvelFortun^ efle vel liberi arbitrii, quse cum varietati obnoxia fint, confundi quoque, & mu-tarilimitesregnorumacProvinciarumneceflariumeft: at-que adeo gefta vnjus defcribenti omnium vicinarum me-minifle oporteat: provtfcilicet amiciti2ejurafervata,aut violata fuerunt, retenti limites5aut propagati, &c. Quare cum fuperiore capite illorum locorum vetufta nomina ex-pofuerim , quse intra terminos fere hodiernse Carnioliae> certe antiquaejapidi^, &Pannoniae conftiteruntjhoc loco agerepropofui de nonnullis vicinarum, & contermina-rum Provinciarumlocis,eorumque vetuftis nominibus, quae omnia ad plenum Chronologiseprsefentis, & facilio-rem intellečlum conducent. I. Antiqua nomina locorum Carniolias vicinorum. Lit. A. B. Guntum. Lazio idem eft, quod Inneken, qui ex Itine-rario Antonini divinat Lon-efTe Luenz in confini- tmm bus Carinthiae, & Tyrolis poft hoc XXVII, m. p. Aguntum Praspofitura Inneken mukis antiquitaribus dives, & deinde Litamum hodie Lutach villa ignoöilis, fed cum veftigiis antiqui-tatis. Idem fentiunt Megiferus & Lam-c'uver.viE- becius. A t vero Cluverius ex eodem Antonini Itincrario ponit inter Lon-tiumh. Aguntum XVII.m,p. putatque Aguntum effeoppidumDoblach. E-go fere libentius hie Lazio accederem. II. ^Z^iapopuliJulioCaefarinomi- Laz.Migrat. C.nati, quosperperam putat Laziuseffe noftriAlbij montis inquilinos Japydes, cxf debel, allegans Caelarislocum: Acerrmevtrin- i-b""'' que pMgnatum eß,^fortißime: neq-^ multu Alhkimßns'uirtute cedebant. Sed ipfeCx-far eodem libro often dit,quinam fuerint illi Albici, dum fcribit: }JaJßlienfes portas, Ccejari clauferant: Albkos barbaros homi nes,qm in eorum fide antiquitm erant,mon' tefqi fupra Majßliam incokbant adfevoca-verunt. Quin & Albenos ex Procopio confundit Lazius cum Albiis , & Albii montis incolis,quod notatum volui, nc in authorum le(^ione ijde exiftimentnr. III. AH- Caput K Antiq. Vidna. L A. B. i35> Lar.Reip. III. Lazio cft Ljiii* Hiinet AnafTuiii. Verba PUnij funt: riin. lib. 3. Rom.hb.u. prope Petovium Scyri^. Cluve^ A.lavernptum,majfismmmqm Jnajfrm, qm autem fufpicatur effe Rakellpur- Varramus deßmt. ConcluditproindeLa-Noric. gum, eo quod Antoninus in vno Iti^ zius : Mihi eorumfinium loca veti4ßiora nerario ponat pro Alicanum, Heclita- confiderantioccurritpropeRudolphshertam, mm, qtiod forte legendum efTet Racli- oppidum ,feu villa potius cum cajlro, cjuod tan urn: fatetur tarnen nurnerum mil- incola aruderibus nimirum antiqui hurgi liarioruni, quern defignat Antoninus, Altenhurgum vacant: cmproxima duofunt Bert in If rion^convenire "Rakeli'purgo. Bertius cafira^advetusnomenvtrunq'^adludentiai ner.Ant. lib. de Alicano nihil voluit determinare. ;06ct:t)nDWtCt5?af|blfue|;.Mirorqu6d '•cem. Y^Wi videtur Cluverius putans re6le iftaLaziusvelit periiiadere hiftoriarum hodie fcribi Rackhelfpurgum , cum pentis,qi)ibus fcribit^ & non advertat fcribi deberet Ratgerfpurgum , quad Kaiffuni& Anaflumtotopene orbedi-lamhe.BibL R^fg^^^^^ ftarc. AnaflumaPliniodigitomonftra-c»i:iib.2. rio Styriae legitur apud Lambecium. ri'nregione VenetijB. Naiiramveroin Diflantia interPetovionem & Raclita- I'lyrico & pene TKeflalia, vti ex toto num apud Antoninum eftXXXI.m. p. Jornandis contextuapparet. Nam poft id eft fere o6lo milliaria Germanica, occupationemNatiflansevrbisoccupa-fed inter Petovium & RakheHpurgum vit etiam Heracliam & LarifTam civita-folum IV. milliaria reperiuntur, alibi tesThefiali3e,per Caftram Herculis & itaque erit Raclitanum, feu potius Ali- lllpianam tranfiens. Caftrum vero Hercanum. culis ipfe Lazius fatetur effe infra Bu- ^^^ ^^jpj taz.Reip. IV: Jnamatia Äe c^w^h^zius: J' dam,& Vlpianam vocat Procopianam k&z^c.?]^' namatia noßra atate MochaPjisitim, clade villamvicinamCupae,velScopisepoft Hungaromm , Regisque illorum Ludovici montanafuperiorisMoefise. Qjarene-mteritucognitißmum. Quibus pro nunc queAnaflum Plinij neq^ NaifTum Jor-quodaddam,velopponam nonhaheo. nandis(quodNeffumAntoninusvocat Non procul inde etiam Arfatianum col- in itineribus Moefiacis) in Carniolia lo-locat idem Lazius , quod hot^ie Ar- cum habet: neque in Naffenfues quod famdicivult. InquiratquivultinTur- rccentiuseft,quseridebet, cia. VI. apud Antoninum V. Anajjum. Hujus mentio faci- poft Petovionem locatur XX. m. p. cnda hie eft propter Lazium, qui duo d'ftans ^ hoc eft quinque Germanicis loca confundens vtrumque in ncftra miliiaril>us:eftqueadconflucntesMu-Carniolia ingenti errore ponit. Anaßt ^ rae & Dravi hodie Hungaris oppidum iaz.Reip. inquit in Savienfi agro Jor7iandes me.'^ ^i^mxi'^'ik.oTi. Hie credo Lazio m-ftT/t• Iheodemir autemfratcrfeniGr cum hil addo. fuis tranfit Savum amnem, Sarmatis mili^ VII. Aqua. Lazius putat hunc lo- idem. feS.?. tjhusque inttrminans helium ,fi aliquis ei cum effe ad confluentes Laufnicij & ohßaret,(^c. Videns Iheodey/iir vndi^ Veiftricij,vbinuncFürftenfeldaStyriae quefihi proj^ra provemre, Natijfum pri. fita eft. Alibi meminit etiam alterius lo- mam vrbem invadit lily rid, ^-"c. Et ci nominati viva, ex eodem An- idemfea 4. poftnonnulla: EgrediemNatiJfanamvr- tonino poft Petovionem XVIII. m. p. bempaucis ad cißodiam dereličlu, ipß Ihef. & putat effe Futzel ad Sotlam fluvium^ falonicampetiit. Haec putat Lazius in- cui quod nunc opponam non habeo, telligi debere de loco aliquo vicino I- nifi quod Aqua alias etiam fuerint in ftriae & Foro-Julio, eo quod Plinius et- Pannonia fuperiori 5c finibus Norici, ciuver.in jam in defcriptione Adriaticae orse no- nunc Baden Auftriae, vt habent Buno- S Z cum Laz. cit.CJu. in Viii.c.f. Ptol lib. i C. 17. Ort Syn. plin.l.9.c.2i. ALinz. in vi. S, Maxim. cum Cluverlo: cjui cumapud Antoni- noflraCaraiolia inferiore qu^ri. fiatn num videant diilantiam inter Vindo-A.egoexiftimonon aiiam efle, quam re. bonam , & Aqiias XXVIII. i\l P. di- gionem circa Celeiam, &tra(5lum reli- cunteffenumerum vitiatnm fed fi toi- qvum per Mednicam Vallem , quse ksvnum X. conveniet ad amuffim fi- tunc forte di6ta Medaria, vel forte et- tus Badense. iam tračlum Marcae Vmdorum infra VIII. Arraho fiuvius extra con- Celeiam vfque in Mottling feu Med-troverfiam efi: hodiernus Raba, qui Jaü- ling Tic appellamm locum a Med,quod riniim Gernianis di6lum Rab praeter- melfonat,acopiamellis, quaeinillodi-fluit, vtambonotant Lazius, & Cluve- ftri6lücolligitur. Et fane cum Lango-rius, ex Itinerario Antonini, in quo bardiPannoniascefTeruntHunnis&A-XXX. M. P. inter Bregetionem id eft varibus cum pafto, vt cederent iterum Strigonium , & Arrahonemflu. inter- patriam, fi ipfi ex Italia reverterentur, ponuntur. FuitautemibitrajeftusRa- credibile eft, quöd Tibi tranfitum Alpi-bsE inter Sabariam, 6c Alicanum, ne igi- um Juliarum,Sc partem Japydise ac No-tur fufpicerisid effe hodiernum Jauri-B.ricifervaverint, vt liberum reditum ha-num. berent. Videtur nomen hoc defum. IX. -((^/^rfvrbsantiquaejapidiae ptum a veteribus inquilinis, quosPto-'dein Llburniae , nominata Ptolomseo, lomasüs nominavit Azalos. Nam de pari, riiac. tles;eft.lor- t>öb.I.f.c.40. in quibufdam exemplaribus habetur A-fifia , vt notavit Ortelius. Inquilinos appellat Plinius Jjfefiates, & cum epi-t^cto Ajjefiates immunes. Situm ejusde-fignatNiger ad hodiernum Brebierpro-pe Flumen S. A^iti. Iii ea paiTum S. Maximum Epifcopum J^^nonrnfem re-fert Manzolius, f-d vrbf'm corrupte vo-cat Aßam pro Affefia, vel Afifia, X. A&ellia , fuit Slavorum "Regio medise astatis, ignotum nomen an-tiquioribus. Ejus meminit Diaconus, vbideGifulphi Ducis Foro Julienfisfi- fuperiori Pannonia agens, inqult; Te-nmt autem Vrovinciam aparteJeptentrio-nali A&ali, ameridie vero Latohicijkh No. rko. Cum igitur Latobicos circa Rat-fchach coliocaverimus, optimeconve-nit Celeienfi regioni fitus leptentriona-lis reipečlu Ratfcha' h, & cum Celeia adh'.ic intra Noricum fuerit recenfita, Vtriquetam Azali, quam Latabicifue, runt fub Norico, & dicla Azellia, quafi a Celeia parumper recrdens regio. XI. Bajßana vrbs inferioris Pan-nonigePtolomaeo nominata, quam Ba-liis agit: Hifm tempore Slavorum interpretatur Moletius, Lazius mm, qua Azellia appellatur, vjque ad lo^ vero Poffegam: neutri affentior donec «.c.?. C.4, Cfjn, qui Medaria dicifurpojjederunt. Oc-cifus eft Gifulphus abHunnis anno ChriftiDCXV. tunc igitur hoc nomen maxime notum. Addit Diaconus: üride vfque ad tempora Ratchis D.^ms iidem Slavi penßone ForojulianisDucibm perfoL verunt. Ifte vero Ducatu i praefu it vfq; ad anum DCCXLIV. & pofteaLango-b rdorum regno vfq; ad annü DCCL. Cum ergo ex Hiftoriis conftet? quod ab anno circiter Chrifli L'C. inCarniolia & Carinthia Slavi conlederint, tardiufque Iflriamoccupari'it, colligltur /Vzelliam regionem debere vel in Japidia, vel in certiora deprehendam. Erravit verö Lazius cum eam afleruit in fuperiori Pannonia fitam contra mentemPtolo-msei. XII. Bathanatium a Bathanatio quondam Gallorum Duce , qui Del-phos depopulatus fuerat appellatum eft ad confluentes Sarwitzae, & Danu-bii fuprä. oftium Dravi: incolae Batham appellant, & Monafterium proximum cathedra Epifcopali quondam infigne Bathafeck, &Bathmonftor, vnde &a-ger proximus Bathienfis comitatus. Meminit Bathanatii Athenseus , vbi ait: Lazcltfeft. 3.C.8. CaputKAntiq, vidna, L A.B. -141 ^it: Scorüifdßmtvocm^ cptireliqmceGa- Bamherg-^^uA Akzam flumen , quod latarmn extitermt ^ quhüm Brenno Dme ^.in Oenum defluit. Lazius (ufpicatur La.Rein ro. militaverant^ quando Ddphos diripmrunt. efle Obdach iuperioris Styriae. Moleäus DeindeGaiatarum Dux Batanatms, qm interpretatur Burckhaufen Bavariye, i- Sert.i i Ger. eosi7zreg!onem,qucednalfimmeBcollegk, demaireritBerdus,&Rofacius. EÜge ° fedefq'^tapsrejußtt. \bide(^viam,quaad quodvis. Ego Cluvcri© facilius aflea- Ißmm redierai^t Bathamtiüyn , ^ hodk tior, quia rationem habet locofum di- vocant. Forte hinc nomen hodierni ftantias ex Itinerariis, licet hse diverfe Comites Bathiani habent. notentur. Nam Tabulae Kabenc XIII. XIII. BedacumVz(Aom'S,otepo^ M, P. ab Oeni Ponte Antoninus vero Su.inVia • nitur inter oppidaNorici, Antoninus XVIII. M. P. fed forte inTabuliscor- cap- f- Bidaiumnominat, quod Cluverius ide ruptafmt fcriptura, vtV. legi non poC. efle putat cum Bedaco. tibi nam hodie fet. ejus Titus quserendus fit inter authores XTV". Bdoia via nominatur Aa- noa convenit. Cluverius putat efle toninoin itincreAquilcjaVirunum. Aqmleja Viam Beloio XXX. Lance XXIV. SantkoXXYll. Viruno XXX. Lazius viamBeloiam putat efle vi-^ tus Bonomam Strmimi mtroiit. Ex qui-amCarnicamin Forum Julium, quam 'bus videtur colügi , quod Bononniä ciuv.itaiJ. Claufen appellant, vbi amnis Velach fuerit in collimitio Pannoni^e fuperio-" non procul Villaco ortus in Forum Ju- ris, & Inferioris lium defluit. Atverö Cluverius dedu- XVI. Bregetmm Lazio efl Bon- , ^ £lionemhuiusitineris putat efle per val- tudapropc Tliatam Vngarise^ Pyn.k- 12 r 6.C. 1 lern Idriae, vnde illic quaerenda eflet via heimero autem eß-Jaurinmny & Cluve-Beloia, feu viam Beloio, quodait cor- no Str}gomum Bcmo Bregmfü. Ptolo-ciu.in.via. ruptefcriptum. Forte via Beloiae flu vü maeus id locat in Pannunia fuperiori. feuPolanae, quae Locopolim prater- Antoninus in ItinerarioponitBregetio-fluit : non enim procul inde vallis I- ne : Tabula verö habet couruptc Bri-driaEjfedcum SlaviappellentVillacum gantium inde Arrabo fl. XXX. M. P. Belack, quod ad Beloiam viam alludit, ergo non potefE efle JaurinumBregetio malim fubfcribere nunc Lazio, quam cum fluvius Arrabo feu Raba proximus Cluverio. fit Jaurino , nifi Antoninus intelligat XV. vrbsfuperioris Pan-^-Traječlum Arrabonis remotiorem, de lai.comm. noniaEPtolomasonominata,Laziuspu- quo fuprä dixi. Reipi.12.1: XVII. Boiorumdeferta.qii2emm stcaho.Lr. atqueadeo eflet in Pannonia inferiori: fuerint difceptatur inter Authores. Scra-nec videtur alibi pofle confl:itui, cum bo ohCcurcdens:Lacumßr2g/i7mmuR/:?ce^ etiam Matcellinus eam locet prope Sir- /i exigua expartc,maxmuHelvetv ac Vhu Annai Mar ''^'^"^" enim de ComiteLucil- delki attmgmit ^ ^ Boiorum dejerta ad lib.ji.hiii.' hano, ait: fed ille vt /^x(nempe Julia- Vannonm vfq-^. Q^AlI Bojorum dcferta nus ) vel mcenßis malleolus, volucriter ad etiatn attingeret lacumBrigantium, qui deßmataflßinaiis, cum vemjfetBomniam hodie diciturPodamicus^oDcnfcC. Un-a Sirmio ynilliario mm difparatam. Eta- de Welferus Bojorum deferta putavit Idem I.;I. j Gratiano: Permeato Danuhio dela- fuifl^e magiimn agri modum a Vindelicorum S 3 f nibusadPanmmainNoricilongitudinefo- Sabariam interpretatur LAzVä,. Ma-Jum. Sed ex Plinio melius inteiligitur, A.ginusveroG^-^aVf;?, & fimiliterMolel qu^ fuerint Bojornm deferta : Norkis dus. Sed fiSävaria Ptolomaei eadem jungunmr lacus Peiß, & deferta Bojornm, eft cum Sabaria Antonini, repugnant jam tarnen colomaDivi Claudn Sabaria fitus, & Pannones Sabariam Divi Mar- oppidoScarahantiaJuliahahkantur. Ex- tinipariamab antiquo fibi vendicant. traNoricum fuerunt ergoBojorumde- Quando vero praedičlam Pannoni^ ferta,&propinqua lacuiPeifoni, &ha- partem,&quinamBoijcoluerint,Stra- straboi,^. bitata coloniis Sabaria, & Scarabantia. boindicat,vbiait \Qmndamigitur GaU Sed lis adhuc eft de fitu Sabariae, & Sea- li Padum accoluerunt flurimi, quorum ma^ rabantias. De Scarabantia fere conve- xime gmtes Bolj, (^Infuhri, qui Ro, nitur, quod fit in itinereViennse pro- mamjuhitaimurfionecepermtSenonescum ximapoft Aquas,hodie Germanis Scha- Gajatis. Atquehosquidempoftmodumpror^ pring, Vngarisvero Chepregh. De Sa- Jm delevermt Romani: Boios autemfcdihm Rom^'^ r. bariamagisdubium. Laziu's, Clufius, ejacermt. Qm cum ad Ißrmn commigraß 3.C i.Giuf.' Bertiusjinterpretantur 4111 '^i^W'^Jhit^apudf'auriJcoshabitarunt^bellmnad- ger / led non placet id C'uverio, qui ex verjus Dacos gerentes, dome totagemfun^ ciu.inVind. ^ntoniiii itinerario fupputandoM. P. ditusfuit excifa, Jgrumverd ^ qui adllly^ exiftimat vltra (^ltt SingCt quse- ricumpertinebat, dejertum acpecoribmpa- rendam Sabariam in. cafteilo Sarvar, fcuu7n vicinis reliquerunt. Ex hoc loco quodGunfii,&Arrabonisconfluentes intelligitur traftum illam Pannoniae cingunt. Verum quantum ad Bojo- contiguum Norico,qui poftea didus eft rum deferta par eft ratio, cum Sarvar a Dejerta Bojornm, fuiffe occ upacum a Bo- ©tam am än^Cl* non multum difte:. iis ex Italia pulfis, quod fadum cenfet Rom^ifin Videtur Lazi. s de- Adeltzreiter annovrbis Conditse 7.c,7, " fcrjbereBojorumdeferta,vbiaiL: ßojo- egopau]ntardiusadannumV.C.570.' rum dejerta, quainmediterruH^ is ah Anijo ante Chriftum 1S2. Non igitur hi Boij ßuviovjq^ adCet'mm ymntem excurrebant, e Bojohaemo, fed ex Italiaadvenerant, (i^c. quia vltra Cctium montemad o- cum Taurifcis habitantes, poftmodum rientcm verfae^, &fitse Fa^^runr Sabaria, prorfusdeleti Duce Getarum Beroebi- h Scarabantia ^on minus, quam -ai us Ita,& Taurifcorum Cretafiro , utidem Pe^ifo,- h ab Anito ad Cetium moi^tem Strabo habet, fuäaetatc, id eft circa an-adhuc erat Noricum , exira quod tue- C.^um Chrifti trigefimum. Serviet hsec runt Bojorum deferta , quia vt aicbat obiervatio, ad difcernendum, quofun- Vl'mius Noricisjmgmtur, Tračluscrgd damento nonnulli tradantBojos fuifife ille, qui eft inter Viennam, & Petovio- principes expeditionis in Delphos,cum nem a parte Oriental! montis Cetii fue- eo tempore nulli adhuc in Panonia Boii rint Bojorum deferta pars Pannonise fu- habitaverint: vt dicemus ad annum M. , perioris. Bertius in Tabulis Ptolomaei 377'5". II. Antiqua nomina locorum Carniolise vicinorum. Lit. C. D. F. G. ^^^^AmUiana , qux ^ Candilaca Antonino collocetur poft Virunum itLrio ' ^^ Lazius, XX. M.P. ideftquinquemilliariaGer- ^ ° ^^^ Judenburgum manica. Supponit autem Lazius Viru- Styri^ iuperioris, eo quod ab num effe Friefachum, alii putant elTe Volke- Veil Paterc-, 2 C IC-p. CaputK Antiq. vicina, 11. CD. KG. 143 Volkemarcktam 5 ego de vtroque du- nominä cüm hiftoriis, cum itineribus, bitem,nee quid certi hocbco affirma.A.&aliasadverterecircumftantiäs.. verim, licet inclinemin opinionem La- III. Carnuntnm, multis celebra- strabo.L4. zü. Qedo tamenStrabonis Candobu- tumHiftoricis: VelleiusdeTiberiiCx- numefle idem cum Candobiana. An farisexpeditioneinMarcomannos: Ip- autem Cardoiianca, cu jus mentio eft in fe a Camunto, qui locus Norkiregmpyox^- Codice Praefefturarum Romanarum mus ahhac parte erat ,€xerdtum, qui in IL diverfa fuerit a Candobiana meritö hae- lyrico merebat, ducere in Marcomannos or- 1-ai.cit Lazius afferit diverfam effe, & fuseB. Aurelius Vidot etiamde Anto- 3. c.". ■' * ejus rudera quserit in finibus Auftriae, nino Caefare agens: ab vfq: vrbe Panonia & Styriae loco Friburg dičlo, vbißuvim cmCarnunto nomen e^. Amianus Mar- praterßuensvet fisnom nclaturavmbram cellinus de Valentiniano CaefarerC^w^^ MarcJib. 50. retinet ^ vtpote decurtatae \ Byncam ineoU exmde Car mntum Uly riorum oppidum in- mmimnt. Sit, qui ad amuflim Itinera- tr&ijfet, defer tum quidem nunc,<^fqualensl ria antiquaexaminet, & loca haec ipfe fed duäori exercitus perquam opportunum perluftret, infpiciat, vetuftas infcriptio-g^ ^&c. Et rurlum: Agens itaqueapudCar- ^^^^ ^^ nes colligat, erit qui de his melius divi- "nrntum Imperator per continms tres men- net. Jes xßivos armapärabaty ^ alimenta, fu iaz.l.ii.C3. Capedunum. Lazius fufpicatur t^u^ forsßcundafet, pervajurm opportme effeCapfenbergumStyriae, & adducit Quados. Quin & Paulus Diaconus vel strabo. 1.7. probationem ex Strabone, quam aptc quifquis alius, nam adhuc Tubjudice lis judicet leaor. Strabonis Verba funt: eft, Audor Mifcellae de M. Antonino Enim vero ij penes Ißrum habitarant, duos Caefare: Ingenti ergo labore, ^ modcratio- in partes diviß. Nam ^ al'ii magni Scor^ m cum apud Carnuntum jugi triennio per- difciappellatifunt.aliiverdparvi. Illiquid ßeVeraJßt, Marcomannicumbellum confe- dem duos inter fluvios habitabant Ißrum cit. DeniqueetiamPlinius Carnuntum illabentesy alter Noarm appellatur prater memorat, 6c quidem ad Danubium, Segefiicamfluem, alter Martus, vel(^ ut a- vbi de Sarmatis, & Scythis agit: ßupe» it j ) Bargus. Parvi autem vltra Ißrum ijt- riora am em inter Danubium, Hercynium colebarit Triballis, & Moeßsßnitimi: Eo ßaltum, vfque ad Pamonica Hyberna Car- auttm magnitudinis audi funt, vt vfque nunti, Qermanorumq; ibi confinium, cam- lllyricos, ^ Poeonicos ^ Thracios prove- pos , ^ plana Jaz,yges Sarmata, montes äißnt termims. Ipßt etiam vrbes habuere C.vero&'jaltuspulft ab his Daci^-'c. Pto- Heortem, eb^ Capedunum. Quid ifthic lomaeus Carnunti loco ponit Carnus in Styria fuperior extra omnem Panno- Pannoniafuperiori ftatim poftjuliobo- niam fita fibi vendicet, fi Scordifci tan- nam. Situm Carnunti defignat Lazius ^^.r^p. ro. tlim vfque ad terminosPannonix, & in pago S. Petronellae in finibus Au- i.".£3.c.i. Illyrici accefferunt ? Capedunum igi- ftriae, & Vngariae, qua iter eft Vienna tur non in Capfenbergo, fed ad Iftrum, Polonium. Cluverius id plan ein Haim- ad Noarum in Slavonia vel Croatia ho- burg civitatem Auftriae vkinam Pofo- diernaquaerendum erat. Neque enim nio protendit. Antonini Itinerariurn fatis eft , quod facit l.azius, allufiones Carnunti meminit, fed & Tabulae ita nominum venari, fed oportet conferre ponunt. Tabulae Jdßexum Antoninus Flexo. XX. Gerulatis XVI. Gerulata ---- Carnunto XIII. Carnunto XXX. jEquinoäio XIV. ^quino6tio & ala nova ia medio - - - - Villagai Villagai IV". j Vindobüna X. Vindobona, XXVlir. TorquentfevaldeauthoresinofH'^ extenfum fuifTe, quod fimul cumfub- nibus his nominibus, & in fola Vindo- 'vrbiis,6c vicinis aedificiis concedere non JJ,™" ^^ bona conveniunt, qiiod fit Vienna. FZ?- abnuerem. Paulus Diaconus nomine vindd." xum. eft Cluverio Owar. Gerulata eidem Carnudti vfus eft pro Carantano: Fugit gS.Lang/" & Lazio Cherulata Cherlburg. Carnun- ( ait de Warnefrido) adSlavommgentem tum,vt modo dixi,alter in S. Petronellas in Qarnuntum, quod corrupt vocitant Gz- pago vbi rudera cernuntur ingentisci- rantanum. fcdimproprie, vitacis , qaas ego ipfeante triginta an- IV. , Plinio, dičla eft Ce- nos infpexi, alcer verö in Haimburgo liaPtolomaeo^CiÜa, & Cileiarecentio- reponit, licetliaecduolocavkramillia- ribus, vna ex aatiquiffimisfive Norici reabinvicemnondiftent, ^^^iOTÄ«!^ five Pannoniae vrbibus adhuc hodie putat Cluverius efle Vifchamunde, fed fuam retinet nomenclaturam. Norici s Alam novum idem cum Wlagaicovm^to earn tribuunt Ptolomaeus, & Plinius, credit effe Eberftorf£ Verum diftantia Lazius earn vellet Pannonis adfcribere, locorumnon congruitplene huicfitui. ^-Habuitfuos ante duo, & tria fere fecula Sed iEqninoftio Vindobonam ponit" Dynaftas, Comites, & Principes, qui- tabula diftantiam XIV. M. P. quae funt bus extinilis regionis ejus pars Camio- tria cum dimi.dio Germanico ^ & hoc li^Ducatui, pars veroStynae attributa poteft effe Vifchamund, quia hue vfq^ eft, imperante Friderico III. Auftriaco. Vienna quatuormilliaria com p atantur. Vix vlla vrbium in hifce partibus , toc Et quia inter Carnuntum, & Vmdobo- confervavit ha6lenus antiquitatis mo- nam tarn Tabula, qn.am Aatoninus nu- numenta,quot Celeia, Fuit initio Chri- merat XXVIII. m. p. quae faciunt cir- ftianitatis fedesEpiicopaliSjVti & Emo- citer feptem Germani:.amilliaria, non na, & vtraque fubječla Patriarchs A- recufarem podus cum Lazio Carnun- quileienfi, hodie Parochiam folum ha- tum in S.Petronella,quo feptem circiter bet , cni fubinde Archidiaconatus an- milliaria computantur Vie nna, quam neftitur, & adhuc paret Patriarch?E : led in Haimburgo, quoo-^o numeramas C Emnnapoft primumEpifcopatum cx- reponere. Licet enim non adaequate tinaiim, recentius feculo decimoquinT conveniat fupputatio, Romani tarnen to ^r^e Chriftianae novum confecuta vfifunt longioribasf^peitineribus, & eft fub novo loci vocabuloEpifcopatum fprte Ala nova fuit extra hodiernam vi- Labacenfem. De Celeia fuse agit La- laz c.fed. am,qua progrediendoCarnuntum con- zius. Cluverius eam male Carnioli^ feaafuatXXVm . millia pafTuum, feu tribuit, eoindu6lus fortaffe argumento, noftratiafeptemmilliaria. HaecdeCar- quod Slavica lingua vtantur Celeiani, nunto, quodineptiffimeduoItali Ru. fedhacrationemagnamStyri^, &Ca- Slf ■ feu ejus em( nJatorRofaccius, rinthi^ partemdeberecCarniolisadfcri- Geogr:ptoi. & Moletius Paflavij quasrunt. Nomi- bere, Hunc fortaffe imitatusGeorgius nis etymon non indago an a Carnuti- Fournier ingenti plane allucinatione iib.ii.c.i/. bus Gallis, an a Carnis originetur : tan- fcripfit: Savm ex Alpihus Carnkk exorm tundem enim mihi eft: quiaaCarnuti- fuperkris Carinthlce moniesfecans fertur busGai]is(quamdiuerantGermani)& in ortum perCarnioUam, aivrhem^mo- Carnos& Carniolos derivari exiftimo. niam'vern, Lambach^c^uaipftinfidet, SScfin. Lambecius exiftimat Carnuncumapa- praterveäus CeleiamRomanamcoloniam, go S. Pctroncllae Haimburgum vfque Pr^idis olim hujus Provmd^fedem, nunc Comi^ CaputK Antiq. vidna. II C D, F. G. 145- Conntatum Cilley quietior lahitar^ Croa- ^ Daros Dravus,pro Glanes noti eflet le- tiamfejungens n Slavonia. &c. Inlineis 'gendumSavusvtilleait/edGlanaParn- non plane quatuor, magni quatuor er- bo in Noricp, cujus forte notitiam Clu-' . rores. NamSavus nufpiam fecat, imo verius nonhabuit. CaeterümClaudivi' necattingiciCarinthiam. 2. non fertur um fufpicaturAkhameru.s cffeEnrium, advrbem iEmonam feu Laubach, jfed fedhocappellabatur olimLaureacum : integro inde milliari diftat, 3. Haec Uli Villanovanus vult elTeClofterneuburg, rioninfidet. 4. non praetervehitur Sa- fed hic locus a Romanis non putatur VUsCelejam^nifivalde remote. Mirum faifle habitatus, & eft ad Danubij ri- quantum in fimilibus aberrent alieni- pam. PtoIomseusveroponitClaudium genae. fub Danubio, Atque ita adhuc Glau» c.J^i' V. Claudia. Dubium, an idem cum diam & Glaudivium divinationis mate- Ptolomaei C/^Ji^^i'i'yio in Norico. Plinius riaeft. inter Norici vrbesreponitC/W;^w,F/^- VI. D^c/ä. Romana olimProvin- Sd" viüm,Solveme. Putat Gluverius hujus ve- cia, vbi nunc eft Tranlylvania, m ale a ftigia effe in vico Claufen non procul ab quibusdam Neotericis cum Dania con- oppido Marquartflein & lacu Chiembße. funditur. Jornandes: Dacos autem jornRn^i. de kSlct' EconträLaziusputat Claudiam Roma- ^hacjamjuhhnperiofm'Trajanus^ Deccha- nam coloniamaGarnis , qui Romanis /0 eoz-um Rege devi'Slo terras vltra Danu^ fucceflerunt appellatam a traječlu üra- hmm, qua hahent decks centum mille paß vi propinquo Claudenfurtum, & poftca Juf^atia, in Provinciam redegit. Glarius corrupte Clagenfurtum. Haec funt con- paulo Sextus Ruius : 'Trajanus fkh Rege ječlurae,quibusnecderogofidem,nec Decehalo vicit, Dac'iam trans Danu- Breviar. ' attribuo , donec reperiam certiora. hlum in folo barbarico Provindam fecit Pyrckhcim. Pyrckheimerus pro Gladinio & Glau- quce in circuitu decies centena millia paß. Geraiib?!. ^^^ rcpofuit ClauHonum , & fufpicatur juumhabuit'. Sedfub Galliern Imperatore eflc Melck Auftris, quo vero funda- amifa eß, & per Aureliaitum translatis mento, mihi non liquet. Gerteproba- ex inde Romanis ,duaDacia in regionibus bilius8cicribereturGlaudivium,&qvi3e- Moefi.t ac Dardanice fačl^e funt. Unde reretur inter anguftias Alpium Norica- poftearecenfetinter Provincias Illyrici rum,noninMelck,imönecinGlofter- Daciarum duas. Meminerunt Dacige neuburg,vtihabctRofacius,&anteeum & Dacorum plures alij hiftorici, quos Moletius. Gaeterum Glagenfurtum re- cumGetiseosdempopulos fatetur Pli- piin.i.4.c.i2 centius eft , nec videtur Romanorum nius. Get(£ Daci Romanis dičii : Dania tempore ibialiqaidextitiflcjcumvnico G.vero &:Daniabhis remotiffimi ad ma- indemilliaricelebre fuerit Solvenfe mu- re Germanicum colunt, & nomen ob- nicipium,velpotius, vt alibi differo, Ti- tinent a Mercurio, vt traditGluverius: SmÜlL' ^^r;2/Ä.Derivatio ejus nominis magis vi- Alijdixere Mercurium Dan, vnds inhanc detur effe petenda a praeterlabente am- vfquediem Danivocantur populi. Quare neGlana, vcdidumvideaturquaTiGIä- Dani & Dania cumDacisSc Dacianon furt, id eft Glanas trajedtus, quam vo- debent confundi. Duplex fub Roma- cem poftea incolae depravatam flexe- norumImperioDaciafuitalia mediter- runt in Glagenfurtum, forte occafione ranea, alia Ripenfis. Mediterraaea erat fabulae de judicato reo poft fufpendium, vbi nunc Tranfylvania Saxonum & Zi- quamMegiferusrefellit. Quidfiapud kulorumextenditur: Ripenfisveröin- «tab.iib.4; Srabonem locus ille, vbi nominantur ter RipasDanubijjTibifci,Mari,Gufi- Daros ^ Glanes fluvij, non effet plane que excurrebat. Mediterraneam admi- corruptus,vt arbitratur Gluverius, & pro niftrabat Legatus Confularis,Ripenfera T Dux Panciroj. Duxlimiwneus&Pixfcs. De quo vi-^ad S. Andream loco Epifcopatu de. f!"'; fr- dciitur Noticia Imperij Guidonis Pan-* corato. A Flavia vallis Flaviana eß co^ l!.-.'Kup. ciroli, & L.azius, alijq^ apud Ortelium, gnominata^ quam incoU deletaprma litt. AntiquitüsintefDacos&Getas diftin- ra^vtfolentLavanam.&Lavandampro. jk.učtionem fuifie tradit Strabo. Fuit&a- wMegiferus quiFlaviumcum siraKiib.7. regionis divifio, ex antiquis permamns Solvenfi conjungit, repofuit illud in So- temforihus. Alios enim Dacos, alios Ge- lio prope Clagenfurtum, fed apud Pli- ^as appellant.Getas quidem,qmad Vontum nium lego Flavium, Sohenjemt^v^xan. in Orimtem vergant: Dacos autem qui in Čtum commate& fic legendum me- ^^^^^ oppoßtum verßis Germaniam ad Ißri liorisnotae authores cenfent. ^neas Fnd.iium^ fontes: quos olim Davosvocatos ejje reor: ex Sylvius , & poft cum Aventinas Fla- Avemin, quo apud Athenicnfis Davorum & Get(U vium crediderunt efle Viennam Au- uXm. rum nomina ftrvilia, ^c. ft rise, quos refutat Lambecius, qui po- cxfiib 2,s.' VII. Flavium. Inter oppida No- teft videri. LazReip.i, lici a PUnio recenfetur, vbi & a Codicc VIII. Flexum. nominatum Anto- 12 left. 6. Prsefečluraruni Roman: Lazius exifti- nino in itincre Bregetione Vindobo- mat ejus rudera effe in valle Lavantina nam: vbi ponit Quadratis Fiexo, XX. M. p. Gerulata. X. M. p. Caraunto. XX. M. p. iaz.cit.(eft: Putat I.azius Flexum effe infrä Po- g quod Jnvavise mentio apud antiques foniu/n, vbiDannbiusinduoquaficor- 'Geographosnonreperiatur. Stainhau-stainhau/; nu^'finditur, & flcčtitur , loco quern fer inChron.MSS.Salisburgenfimemi-incolae Ketkhee appellant. Atvero nitaquibusdamexiftimari (vt Aventi-ciuver No- Cluvftius ait Flexum efie Owar , feu no)Pedacum.Ptolom3ei congruereSa-ric.c.j, Altenburgum , quod quidem fi illud lisburgo,qui nihilominus fcribit Juvavi-ipfum inteliigit, quod Pofonium con- am a Julio Csefare conditam,aut faltem jendentibus in via occurrit, cum fubdu- Caftrum Juvavienfe.DePedaco vel Pae-člioiiC itineris congruere non poterit, dico etiam refert ex eodem Aventino, quia fiCarnuntum eftPagus S.Petronel- quod in antiquis fcripturis reperiatur lae, in de vlterius proc eden do XXX. m. Archiipifcopus,qui Pcedicenßs vel Pcedi-p.feumilliariaGermanica feptem cum nenfis. Refpexitforfanad diploma, vel dimidio numerari debent ad Flexum. CBullam Leonis Papae III. quod refert Alterum proinde Owar vltra Pofo- Hundius in Metropoli vbi de Arnone Hund Me. nium erit Flexum Antonini. Spiege- decimo Juvavienfium Epifcopo agit. tujdel'r. lio Flexum eft Vienna Auftriae , fed ineocpipipclegitur Jnhiepißopum, vi. no-Ei'i'ci^-inepte. • delicet Armnem Ecclefia Juvavienfium, ciuver. in GavamduTum vt Cluverius qux ^ Vetena nuncupatur , quae in ho-fcS ^ ^^^^ velGrfw vt Lazius in anti- nore B. Petri Prindpis Apoßolorum venera-C S Hoki^. quisexemplaribusPtolomaei: nam re- hilitereßconßecrata. Annus Diplomatis i4utkig.in centiora habent Camhodunum. Norici eft poft natum Chriftum 798. Sed cum utitcr.cit. J Lazio vide- ipfemet Hundius in margine anno-A^gikVlib Gammartingen in Rhe- tet: ItahahentexmplariaSalishurgenßa, ' tia vel Suevia, modo vero pro- qu<^ tarnen videntur corrupta , ^ male pe Salisburgum : Peutingero Frifm- congrua : nihil eft quod perfuadeat Juga: 2X.C\\iY^nQ\^iMm.Salishwgumi eo- vaviam Petenam pro eadem vrbc accc- l.C.2. Caput K Antici» 'Picina IL D, E G. 14 7 acceptam vel habitam, quia multum . x\in.t(\xhmdc Jovavum, vt Antoninus, valde tam vrbes , quam Epifcopatus 'Vivanum yt Eginhartus, Ad Jmenfe, diftant. Fortaffe Arno Epifcopus Sa- vtNotitiaImperij. Quod vero Ptolo- lisburgenfis eo feculo femibarbaro v- maeus hanc vrbem non nominaverit, tramquc adminiftravit Ecclefiam Pe- nihil mirum, quia de Norico videtur tenenfem 5c Salisburgenfem , tametfi parvam habuiffe notitiam , cum plu- jam tunc Petinenfis Epifcopatus pa- ra alia loca Itinerariis eelebrata praete- ruerit Aquilejenfi Metropolitae j vel reat. Coeterum Gavanodurum Bet- certeinexemplaribus pofitum erat Pe- tius putavit effe Braunau Bavariae , fi- tižc^,quod cum nomine notiore libra- militerMoletius&Kofaccius. Egoni- rius mutavit & fcripfit Petena. Unde Kil hie definio,quia merge fiint conje6lu- li Juvavia nominata fuiffet Pedicum, rae. Erravit autem Lazius qui/z/v^- i-az.i.i».c vel Pedica, alibiqusrendum eflet Ga- w/ajw/crediditeandem vrbem effe cum vanodurum. Ego autem exiftimoSa- Joviaco. SiiVntoniniltinerariarečle in-- lisburgum a prima fui conditione ap- lpexiffet,poteratibile- pellatuÄi Juvaviam, quod alij fcriplc- gere. Ovilahim, Joviacum, m. p. XXlt Jovavim,. m. p. XXVIII. Qux fupt tria loca diftinčla, & fatis vfqueporrtSlis incUdimr: Et rurfum po- ab invicem diffita. ftea: Akdiamfere fecat Fadus : vnde re-X. GalliaCifalpina. Quamprocul '^■gionis pars altera dicimr Cij^adana^ alte" extenlä fuerit olim GalliaCifalpina ope- ra Transpadana, Ciß>adana vocatür quid- rse pretium eft hie annotate , vt non- quid ad Apenninum, Liguriaw vjque nulla apud Hiftoricos dubia melius in- extenditur. Et pauld poft: Hanc hahent telligantur. DuplicemGalliamRoma- GalUÖ" Veneti. Accedit &Me]a: ä';^/- nis nominatam antc,5c poft conftitu- ßra parte Carni Veneti colmt loga-. tum Romanum Imperium, apud vete- tam Galliam. Igitur ex horum mente res authores in confeffo eft, nimirum Gallia Togata, & Cifpadana compre- Cifalpinam & Tranfalpinamjquae etiam hendit etiam. Venetos & Carnos. Ad- Cic.phij.7. Ciceroni dičlceCiterior& Ulterior :aliis dit Cluverius Hiftros : Sub cujus titu- ciaitaixi. a progreffu temporis Citerior To- lo non t ant urn Gallici populi^ fed Hi- cap-"- gatse, Ulterior Comatae nomen ohtu QßrijCarni, Veneti, Liguresalioe AU nuit. De Comata nobis hie nulla pincegentes comprehenfafuerunt. Cum quseftio: deTogata feu Cifalpina, ju- vero etiam Japydes fuerint Alpina vat fcire quam procul in Orientem, gens, media inter Hiftros & Carnes, & Septentrionem fe extenderit. Erat eos quoque Gallige Cifalpinse adnu- autem h^c vna Sc eadem cum Ita- meratos cenfendum eft , quo illud lia Subalpina , mutato nomine poft- Strabonis: teknzs: Japydes quoque per. straBoi. 4. quam Galli in ea confederunt, vnde mixta nunc Illyrijs ^ Cdtis gens, Nc- etiam di6la Circumpadana , & fubdi- que dubitem de parte Liburnias, qus vifa in Cifpadanam, & Tranfpadanam. olim Japydibus attributa fuit, cum Se- Cifpadana dicebatur ea pars , quse ad nia a Senonibus condita Gallis de- Appenninum & Liguriam porrigitur, beatur. Eodem jure pertinuerit ad »trato 1.7. vt notavit Strabo, ciim dixit r Cujus Galliam Cifalpinam pars Pannoniae fu- meridionale latus litore Venetorum, A- perioris attingens Japidiam, poftquam peminisjugis adAriminum, Anconam fcilicetaRomanisoccupacafuit 3 fiqui- T Z dem dem, infefla fuit ab lifdem Gallis, qui I- perdiderunt^ Bojos vero e fimhm ejecermt. ta'iam iiivndaverunt Duce Bellovefo, migrantes circumjacentes Ißro locos juftin.].24- vctcftaturjuftinus. Exhisportio inlta- mmTauriJdshabitamnt. Ad quemlo- l^aconfedit,<^portiom Illyrkosßms&c, cum ficcommentaturLazius : Ecceve- £32.1.12X7 perß}'ages Barbarorum penetravit, roquam pukhre omnia conveniunt. Bojos Pannoma confedit. Ex his intelliges lo- inquit ille, GeJat as a c Semnes ex Italia pro- cum illum Anthoris Mifcellae de Theo- fugos ad Taurifcos conceßße, ^ cum his dofio contra Eugenium in Alpibusju- circumjacentes Ißro locos coluijje ^ hoceHip. his pugnaturo : Cum manu maxima ve~ ßßimumtra^iumStyrenßm^c. Noneft nitadGallias^illicenimfraparahatbellum, quod fibi hie gratuletur Lazius, quod Certe proficifcens ex Oriente, & obvia- omnia pulchre conveniant, quia reve- turus hofti, qui jam Alpes Julias mu- ra vel non intellexit ipfe Strabonem, nierat,non debuitproficifci inGalliam vei credidit nos , qui ejus commenta- hodiernam five Tranfaipinam, multo rios inipečlari eramus, non intelleftu- miniis ad circumpadanam interiorem, ros. Ubi rogo dicit Strabo, quod Gefa- ^^^^ fed in Pannoniam fupedorem, & Japy- tse ad Iftrum,ad Taurifcos migraverint.'^ Bm i^rcic.' diam Alpibus Juliis contiguam, & ibi annon claratunt Strabonis verba : cum parare bellum. Hinc eft, quoddehac Gejatu Sennones : hos Romani fundi. etiamexpeditioneloquensPacatusOra-^'/^^j Si funditüs tor dixerit de noftra ^mona , illam delecifunt, & pcrditi, quomodo cum Theodoüoadventanti obviameffalä: Boiis ad Taurifos migrarunt Mole- Pac inPane. Pia Mmona, impulßseßufa portis obviam tius nihilo forte melius divinat Geßodu- provolavit. Hucvfque igitur Gallia Ci- effe Salisburgum: Bertius vcro & falpina fenfim protenfaiuit. Ex hac Rulcellus exiftimant effe Ipßium Au- obiervatione luccm accipient nonnulla ftriae, quc^d ambo a Pyrckheimero didi- apudHiftoricosobfcura, qudeindecur- cerant : ego nihil definio 3 nifi quod fu annalium attingemns. InMartyro- Pyrckhaimerum,& fequacesputemab- logio fubinde legitur Conftantiae in errare a (copo. Gallia, cum de nulla Conftantia in Gal- XII. Gefaces mons nominatur a-liis conftet, fed ad lacum Potamicum pud Trebellium Pollionem : Gallienus Treb.inGaL vna fita. Veri^mhoa probabilitcr de intereavixexcitatwpublicismalis ,Gothis Conftantia Japydicaintelligendum feu vagantihusper lllyricum occurrit, (^for-Galliae Cifalpinae , quae prius di6la No- tuitoplurimos interimit: (juo comperto Scy~ viodunum a Conftantio Imperatore ihafdäacarraginepermontemGeßacemßu-Conftantini filio dičla ixii'i^c zxt^xtm Qgereßntconati. Lazius legit Gefacum _ Conftantia. Similiter pafTi feruntur ali- addit hunc montem vocari hodievul qui fančli Novioduni in Gallia, quod go veteri voce corrupta Schekhel. Eft confiderate legendam,quia ambiguum mons ifte vicinus Graecio verum Lavtrum Novioduni in Gallia Tranfalpi- zius non probat illum eundem effe Gef. na, vel Cifalpina, ficuti oftendam clare facum , licet dicat quod T rebellius Go. J'i^.cjÜ. ad annum Chrifti 284. & alibi. thorumexDalmatia in Pannonias fugam XI. Gefodunum. nomm^tUT^Vto- enarret^quahaudequidemperaliamviamy lomaeo in Norico; hoc putat Lazius effe quam Styriam inßeriorem, ipßtmque de quo Styram in Auftria fupra Anafum vel loquimur montem Schekelß,eripotuit. Ne-Steyrgarften, a Gefatis Gallis de quibus que enim Trebellius ibi Dalmatise me-suabo.1.4. Strabo: Qm olim cum Gcfatk Sennones minit fed Illyrici, quod licet includeret Romanaperimfetum potitißwt vrhe ^ hos Dalmatiam, latius tarnen patuit, & po-Romanipoßeriorihus aimisfunditüs idetos terat hxc pugna committi in Moefia, in CaputK Antiq^, vidna, III. /Z Z Z. 149 in Pannonia inferiori. Et cur fugerent Tabula Juvavo, Virunum quaG medio in Pannonias, cum eas nondum poffi- A.itinere,de quo Cluverius: ex derent fub Gallieno, fed lolum hoftili- dučlu itineris ^ vocahulißmilimdineforte terinvaderent? Niß ergo Lazius aliter fmritoppidumGurck adfluvium cognomi- docear Gothos per montem Scheldiel nem. Sed five Virunum agnofcas Frifa- fugifle , non credimus Schekhel efle ci, fiveut Cluverius vult Gentifori, id antiqvum montem Geflacem, qui pro- eft Volckhemarkhtae, non invenies di- babilius fuit in Pannonia inferiori. ftantiam Antonini, quae ponit inter Schekhel autem nonfpečlatadPanno- Graviacum,& Virunum LV.m. p. id eft niam. Germanica miliaria fere quatuor- XIII. Graviacum nominatur in decim. III. Antiqua nomina locorum CarnioHae vicinorutn. Lit. H. 1. L. Lai.iib.i,. »P^ Eortes vrbs Straboni nomina- a Ptolomseo, fed adhuc quseritur ejus f^«-^ " ta, quam Lazius perperam fitus. Bertius,hauddubie lecutus JLa-lib.iz.fea. inStyria locat , vbi hodie zium interpretabatur Udinum per lite-Hardperga , fed & montem®' rarum tranfpofitionem, fed quomodo Heortem confingit nullo dato fidejuf- Utinum vel Udinum effet Idunum fi fore. Strabo Heortem vocat vrbem exträNoricumfemperfuit, five in Car-strab.iib,7. Scordifcorum , qui ad vfque lllirkos ^ nia ,five in Venetia regione j' filent de P(Xonicos,<^Thracicosproveč{j funt termi- Iduno Pyrckheimerus , Peütingerus, ms. Complures ighurjacentes m Ißro In- Cluverius, quia difficile eft indagarefi-fulas occupavere. Ipfi etiam vrhes hahuere milia, quae foli Ptolomseo nominata Heortem & Capedanum. Procul abeft funt. Siliceretper anagrammataargue-Hartperga a Danabio. Heordeam re- re, potius Idunum crederetur effe Dui-gionem ( quam cum Heorte eandem num,quod licet etiam extra limites No-credo) Plinius in Poeonia nominat, & rici fuiffe putem, proximetamenattin- -populos ab eadem Heordenfes ad A- gebat Noricum , vel etiam aliquando nium flumen. Qu are qui Heortis rude- illi attributum fuit, fi Goritiam conce-ravoletinquirere non in Styriam,fed in damus fuiffe vrbem Norici, a qua Dui-Pannoniaminferiorem,&vltra fe con-^-num quatuor vel quinque milliaribus feratneceffe eft. Fortaffis Heortem de- abeft. Sed melius alibi quaeretur. Ob-^^^ ^ ^ fignavit Jornandes fub nomine Herti, fervavit Lazij in hoc lapfum Henricus J^^MPai-iSetc. ^ agens de quodam Mundone : Hic 'P^H^dius^qm^it:SidemusUtifJuminNo- roSnf." Mundo Attilianis quondam originedefcen- ricomediterraneo effe^nempe etiam reliqui dens, Gepidarumgentem fugiens, vltra Da- Carni Veneti ad Noricum pertinehmt: > nuhimn in locis incultis Jme vllis terra ml- Qu are vno eontextu horum loc a dehuit com. \ torihusdehacchatur. Etplerisque ahaäo- plečliPtolomaus; quodcum nonfeceritjed rihus fcamarisque, & latronihus vndecun- Carnornm Venetorum oppida a Norico quecollečiis turrim, qua Hertum appella- penitusficreverit,vtique IdunumilludNo-turfupraDanukjripam pofitamoccupans, ricum nihil ad Vdinum Carnicum faciei, ihiqueagreßiritu pradajis vicims, Regem Undeego,fidivinare licet potius Idu-fefuisgrajfatorihusnuncupat. Exemplar Xium quaererem in Judenburgo, quod Gruteri ponit pro Hertum. forte inicio Germani appellaruntldun- II. In Norico reponitnr burg,pofteacorrupteJudenburg. Fa- T 3 vet vet fitus, qui eft in Norico, & vicinia dulum Carniae, vt Cluverlus, Simlerus Viruni, &Teumiae : nec curanda hie A.Lambecius. Denique & Moletius ab-eft traditio, quas faspe eft yulgi fabula iov^lOiolina Atßria^ duplici vel tripÜci quödJudaeiilJam civitatemprius inha- errore, quiaGolitia male fcriptum pro bitaverint, vel condiderint, nec vfur- Goritia. 2. Goritianon vocatur civitas patio Infignium, quae repraefentant Ju- Auftriae, fed alia di verfa Cividal. 3.quia daeum, fiquidem Infignium inventio ibi Julium Carnicum nemo aliorum eft recentium feculorum , poft muta- quaerit: nec Goritia fita eft inter Italiam tionem nomenclaturse. & Noricum. Optima divinatio efle polil. Julium Camicum.-ponkuv i teft ex Itinerario Antonini, quifubdu-Ptolomaeo inter Italiam ^ Noricum in cens iter A.c^\\€\zVeldidenam hoc cft WiL Pyrck.Bcrt. tabula tamen Nodci oppidum. Pleriq^ Tyrolis ad Oeni Vtiiq^ confluentes cirfiS idputantefleM^cävtPyrckheimerus, tribus milliaribus fupra Inlprugg feu c.iofimier." Bcrtius,Rufccllus. Alü2uglio oppi- Oenipontem,hocmodolocaenumerat. ap.Bert Mo. inTab.Ptol. . Lam Eibl. Antonmus eaef. Ub. cap.Si Aquileja Cluverius Aquileja. Ad Triceßmum XXX. Tricefimo Julio Carnico XXX. Zuglio Loncio XVI. Lientz Agunto XVII. Doblackvelinche. Litamo XXIII. Luttach. Sebato XXIII. Sunneberg Vipiteno XXXIII. Stertzingen Veldidena XXXVI, Wüten Quseloca, mihi fatcor ignota,me-g manam appellant. Errore aliquolibra- liüs forte ab aliquoinTyrolidiutius ver- 'riori^m pro Vindobona pofatum efle . fatopoflentexpendi. Videturinterim JuliobonainPtolomaeo cenfet Lazius, Lazinftäd Julium Carnicum potiüs effe Zuglio, cum nec apud Ptolomaeum Vindobo- quod partem nominis adhuc retinet, na, nec apud alios fcriptores Juliobona quam Villacum. Neque affentiorLa- reperiatur. Ego miror nec Vindobo- tai.nb. 11. zio, qui Julium Carnicum in Vellach nam, nec Vindomanam, nec Juliobo- feft.6.«.». oppidulo non procul ;ab Abbatia Mazo nam reperiri apud Plinium,aut aliquem dičla antiquis Memazone , collocat, vetuftiorem^ praeter Antonini Itinera- quamvisnonfit magnadifFerentia^quo- rium. Unde fubit animum illa fufpi- ad fitum. Sed libet hic aflentiri Palla- cio, quod forte Flavium Plinij, Fa- Henr.Paiia. > ^^^ Annium allegans inquit: 'Nunc viana vel Fabiana Pauli Diaconi idem rer^or.jui j^tUfty^t Cumicum /i/er^ Zftg-C.fuerint cum Vindobona , & hodiema Hum dicunt incoU, nullt dubio, ut Annio Vienna ^ quo forte refpexerit Sabellicus flacetßngua&prolatiom Thufca, aquibus pro Juliobona agnofbendo Flavianam, Carms pro^atos^ demonßravimus. Sic ut eft apud Rufeeilum. Petrus Lambe- Alpes Julias Zuglias^ corruptVZelias ap. cius magno nifu vult evertere Lazij & To.z,BibL ^ pellari idem aučior voluit. Nihil opus aliorum Recentium opinionem , qui recurrere adpronuntiationemThufcam Viennam aliquando Favianam vel Fa- cum hodie Veneti literas hafce commu- bianam didam exiftimant : putatque tent dicendo Zuanne pro Joanne &c. Fabianam feu Favianam eandem fuilTe, ptoi. 1. Ptolomaeo in Pan- quae Flavium Plinio eft vrbs Norici, ha- c. noma fuperiori prima vrbium reponi- bet argumenta fat plaufibilia, ied cum tur, quam alij Vindobonam, & Vindo- hoc Flavium trans Cetium montem re- ponat ponat non procul Vienna, miror quod qmdLaheatimngentis munhijßyna lo??gtcfi Eugippius in vita S. Severini nunquam A.^b^ dijjidlu aiUtn. Dm cingunt earnflu. meminerit Vindobonse, vt (iiipicer ni- mim > Claufala latere vrhts, quod in Orkn- Jiilominus temporibus S. Severini ternpatet ^ praflmm ^ Barhmta ab regiom Viennac nomen fuifle Favianis abolito OcddsntisexLakatids palude orkns. Ex jam nomine Vindobonse. hispatetficus Labeadum, & fiinul re- piin.lib.j. V. populi quomm me- felHtur quii^lam , qui a Labeatibus de- iW.iib. 44. minit Plinius in Liburnia circa Scardo- noroinatüra putat Labacum, quod ab namDalmatiae, de quaLiviuscümde illis aliquot dierum itinere fejunčluni Gentio Illyriorum Rege narrat. AdSco- eft, in Pannonla non in Liburnia. drant mde ventum eHy U quod helli caput VI. Laciacum. cuius memiait pier at non ebfolum, quodQentiuseamfihi Antoninus in Itinerariis & Tabulssin- ceperat, velut regni totius arcem ,fed etiam ter Juvavium, & Ov il abim. Clu.in Vin. &.Nor. Clu. Vind. 7-sap. 4. Ptol.lib.j. c. c»p. a. Tabulae Juvavo ^arnantone XITI. Laciacis XIV. Jergolape XVIII. Ovilia XIV. Bialorkiac9 XIV. Antoninus Jovavi Laciaco XXVIII. Ovilanis XXXII. Lauriaco XX. Cluverius. Salisburgum Wiffenftein Gmunda Traunae l^ambach. mifiurn Läureäcüm feu Eafium Ex quo conftat Laciacum efTe ho- g diernam Gmundam ad lacum Traunae leuTrunae in Auftriafuperiori, cümä lacu nomen trahat Laciacum, fitus correfpondeat. VII. Lmtidi vel Lemia repa. No-titiae Imperij, & Codici Praefečlurarum Romanarum Scoti nominata, eft ho-diernum Linciiim fupcrioris Auftriae in quo confentiunt Cluverius, & Lazius fuadetque ipfa nominis afiinitas. VIII. Lentudum. Piolomaei in Pannonia fuperiori cum Leonata Scoti Aquikja id eft Adrrkeßmum XXX. Julio Carnico XXX. Loncio XVI. jguntQ xvn. fortafis idem. Lazio eft hodierna Lue-tenberga inferioris Sty riss vino genero-lo nobilis, quam & Ludbreggam nomi-natam cenfet. Caetcri Geographi de Lcntudo nihil divinant. IX. Londum. Antoiiino in itinere ab Aquileia Tridentum nomina-tur, de quo Lazius, Lontij ruincevifun- LaT.i.ia.f. tur in LuentioJ vhi JbodiefuntTyrolis, anfup'dt' Carintbice confinia. Idem fentit Cluve- Lamb.sibi« rius, & exitinerftrio darum eft, quod * ficfubducit iter ? Aquileja Tricefimo Zuglio Luenz Innichen if-azl.ii. Antiqua nomina locorum Camioli3e vicinorum. Lit. M. Adronum vallis. Lazij con- Lazius ) qui a Milleßadio Frifacum dudt j ečlura cadem cum Magiflri^ ad Salc^ehurgum, ci Norids videlicet, nuji-^ ce Stephani Byzantij. No7t cupatur im ^Ortltg. In hisfinihus eb' Ma-parvus Carinthia ager (inquit ironum eHvallis amplapulgo in quon- M ■ I p Anüquce Car ni oil ce Apparatu. quondam '^fag^rice cormpte vt ofimr a rum ,vtpervicacem deftdm, malum o: Stefhammlihro devMus d0a. ApudA.pere,quodmamrandifpofiumeB,co^ßm. ort.v. Taur. Orcelium ponit Stephanus Magiftri- mato'.addehatquevtconfuknsin commune ceil Taurifcorum regionem juxta Al- quodfiparvoJuoMarcellianodeferreturfo. pes vicmam Germanis , quod non vi- teßasper Valeriam Duds , munimentum detur abfcederea Lazii opinione. ahfquevllacaujfationeconfurgeret. Utrum. If. Maletum a Paulo Diacono que mox eHimpetratum.&'c. Hie mcn- Laz i.i^-c nominatum in Athefinavalle apud La- tio fit Marcelliani non Martelliani, ca- afcap. i". ■ 2ium idem eft, quod caftrum ftri etiam fed non Martiani, nifi forte cujus nominis familia quondam nobilis Lazius caligantibus ex mufto oculis,an- Carnioliam etiam conianguinitate illu- tc ifta relata legiffet eodemin Authore: pauiDiac. ftravit. Diaconus quidem enumerat Ferque Cafarienßs Mauritania "dppida re^ de geft. Lan. quse Franci diruerant in territorio verfus Sitifim, Caßorem Martinianum TridentinOjVtipfeait: Tefana, Male- rapimrum flagitiorumque Romani partis tum, Sermifana, Appianum, Fagitana cipesadinteritum tortos incenditputans ef-Cimbra Sed quibus ea locis corre-B. fe Caflrum Martiannm Caflorem,&Mar^ fpondeant, alii divinent. timanmn. Meliori fide allegavit Jor- III. Marinanah-Marcenacaßra nandem idem Lazius, non tamen in- iaz.i.i2.f. tefte Lazio idem funt. Codex Praefe- concdLcž\cnt€m\Sauromatavero,quos Notit! Imp. člurarum Romanarum inter munici- Sarmatas diximus, Cenandri, ^ qui- SicTÄ piaValeriaeMarianam recenfet. Noti- damexHuimis JnparteslllyriciadCaflra tia Imperij hoc folum habet: Marcenafedesßbidatascduere. Inexem- cohortis Marinma. Suh dij^ofitione-viri plariGruteriano lego corre6liu3 ß^cÜahilis DudsProvincia Valeria Ripenßu. mat a vero ^ quos Sarmatas diximus ^ Pancirolus vero addit: Tribunus cohortis Cenandri, ^ quidam ex Hunnis in parte "Marmanx excuhahat, locus erat Valeria, Illy rid ad cißrum Martenumfedesfihi da- de quo IttnerATium, cohortis nomen deeß. tas coluere. Jam ex hifce authoritatibus Subjungit ad fuperiora Lazius , homo in Pert Lazius : Sane Margburga Styriae in conquirendis antiquitatibus felix , non folum nomine ad veterem hanc fed in confcribendis negligens, pares vocem alludit, verum etiam id teftatur fibi načlus Typographos : Quam civi- facrofančlae vetuftatis monumentis , tatem Ammianus Marcellinus caßraMar- qu^ inibi, & extant & quotidie eruuii-ciana appellat. Bh. ^o.ßcrihens de Ducatu ^'tur. Falleris omninö Lazi, fi putas Sar- Valeria, vhi & Martelliani Valeria Du- matas, Cenandros , Hunnos Marbur- ds meminijfe videtur. Ego pene verba- gi Styriae habitaffe eo tempore, quo Go- tim percurrens lib. 30. Marcellini nec thiPannonias tenuerunt,vt ibidem nar- j . Marcianacaftra nec Martelliani nomen ratjornandes. Falleris etiam.fi caftrum Ammian. r i-i i i n i Up-c-jf invenio. Cafu lib. antecedents 25^. le- illud anonymum , quod Maximinus go haßc verba: Valentinianm ftudio muni- Prgefečlus cum filio Marcelliano abfol- mdorum limitum transßumsn Ißrum vit velut munimentum contra Quados in ipfis Qmdorum terris adificari praßdia- Martenum caftrum. .putas, & ejus ru- ria caßra mandavit: quod accolaßerentes, dera in MarpurgoStyriae quaeris. Trans indigne ßuique cautiores 3 kgatione tenus fiumenIftrumaedificabatur,vtaitMar- interim ac Jufurris arcehant. Sed Maxi- cellinus , numquid poftmodum adri- minusin omne avidus nefas, genuinos pam Dravi tran slatum eft ? Quare Mar- mitigarenequzensflatus, quibus Praßeäu- cena vel Martena vel Martiana alibi ra accejjerat tumor^ increpabat Equitimn quaerendafunt. Si Notitia Imperij or- per lllyricumeo tempore Magßrum armo- dinem aliquem fervat in Prasfedura- rum Caput K Änüci. Pkina KO. rf5 ram locis, cum Marinam cokors po- ikMarfnam ^bfqiie fundamento tre* natur inter Alefcam, Tranfacincum A.diderit Marinanäm vel Marinianum id eft inter Almas, & Czepellive Rac- efTe in Valeria \ quia etiam alise cohof- zerimarkh Vngarise , facile quivis pa- "tes nominafortiebantur apatria, ex qua terit divinare longe ä. Marpurgo diftare Vetierant, non a patria in qua m oraban^ Marinanum, vel Mart ena Caftra fi i- tur/icuti legere eft in eadem Notitia fub Lai.Jib.i2. dem funt. Et cur non Lazius Martia- DuceRhaetisevtriufque : "inhunm co^ fta.2. cap.«id.c,si. mina. Et hx voces omnes eandcm g vrbem, hodiernam fcilicet Vieinnam ' Auftriae defignant. Lazius vero diftin- laz. comm. guit Vindominam a Vindobona , & ^"z.'&iib hanc quidem Viennam, illam vero pu-tat effe Windifchgraecium ad Dravi ri- suabo. i.^.. pam^'imo Vindominam 6c Vinundriam Illyr' La-.iib Ptolomaeiprp eadem vrbe habere vult. Bertius praeterea cum eodem Lazio Gontendit VendumStrabonis idem elTe cumVindobona fedfallitur quiaVendu eft vrbs Japidiae quam Appianus , & Antoninus Avendonem fcripferunt,de qua fupra. In eo tamen alTentiorLazio, Bertio, & Cluverio, quos fequkur Lam-beciuSjdum advertk apud Ptolomaeum ^•corrupte fcriptum effe Juliobona pro Vindobona , & primo forte librarij ali-cujus errore fuilTe fcriptum Viliobona mox Juliobona. De nominis Etymo quod Lazius cum Beato Rhenano apo-pulis Vindis feu Vendisvult derivare, non laboro, magis tamen placet Lazij, & Rhenani opinio , quam Lambecij, quiputata flu violo extra Viennam de-currente , di6lo Vindone traxiffe no-men Vindcbonam. Quis enim vete-rum mcminit hujus fiuvij fub hoc nomine.'' Debonnaideft Germanica voce ^a^Mt vel ^ann facile concedam, quod territorium aut viam figaificet, fedpriorem partem nominis Vindo, po-Y 3 tius tiüs čredam efle defumptam a Vindis fic effelegenda cenfet: & aliam inTi. Feb.ad.vit. feuVendis populiš, quam afluvio Via-civitate, &fuaÄclundrinacivita~ done, qui forte pofl; conditam Vindo- te. Sufpicatur verö idem Bollandus A- s-1. bonam, & jam corrupte appellatam dundrinas elTe Milleftadij, quodamil-"Wiennam, nomen obtinuit 6te ^tmit. le ftadiis Idolorum nomen habere cre-Nequetamenaflero per hoc, quod Ja- ditur , & forte defumptum nomen e podes Vendonenfes, five Avendonen- graeco Pros andriantas, id efl, adßatuas, fesViennam feu Vindobonam condi- cujufmodi locus etiam inPannoniare-derint: quanquam id forte fačlum, aut cenfetur ab Antonino. Et cum fermo faltem accjdere potuit. Hoc certc pro- fit de Chetimaro Duce, qui facerdotes a babiiefuerit, qaodVindi, qui & Ven- S. Virgilio impetraverat, putat forte di, & Venedi ad finum Godanum co- Chetimarum refedifle Milleftadij, eo lentes faepiüs in alias regiones colonias quod author dicat[uaAdundrina civitate. deduxerint,vtiin Annalibus oflendam: Pergit porro exaliorum mente refcrre, cur non potuiflent etiam in partem fu- quod nonnulli (id eft a quibus informa-perioris Pannonise tranfire, & vrbem B. tionem accepit) velint , Adundrinas vnam a fuo nomine appellare Vendo- fuiile VillaGum , vbi Chetimarus refe-bonam ? Imo credo ab iifdem Vindis derit: alij vero Clagenfnrtum, quia ad conditam Vindoniffam in Helvetia, vndas , ncmpe Glani & lacus vicini y quae Germanis hodieque dicitur (licet vnde etiam Hydrundinum didum in ruderibus) Et cur non fuifle aliquando Clagenfurtum five ab seque diceretur Vindobona ydor aqua , five ab hydra ferpentevel ^ Verum de nomine quaeftionem Dracone aquatico , quem pro infigni^ dimitto. Remtenemus 3 vndecunque bus habet. Verum quis author five ve-nomen natum fit. Vindobona, fwe et- terum fiveRecentiorum vfus fit hoc vo-iam Vendohona veterum , non alia eft cabulo Hydtuadinum pro Clagenfur-quam hodierna Vienna Außria nobiliffi- to, me fane latet ^ öc puto elfe foLdm Re-ma metropolis, de qua ad venasBelgae centioris alicujus ingeniofi commen-"V^eftphali, Saxones, Dani, Hollandi tum. Facilius credam Clagenfurto ( quorum aliquos ipfe audivi) experti ( fiquod tamen oppidum co loci ftetit ejus delitias, & humanitatem dicere fo- tempore S. Virgilij) Adundrinas fuifle lent Vienna non eBnifi Vienna. Addunt nomen, cum id rrferat Author vitse S. alij Außria non eH niß in Außria. quafi C-Virgilij, &pro hu}us conječlurse pro-Viennae & Auftrise nec vrbs alia, nec batione, locum paulo ante allcgatum Provinciaalia poflit comparari. aliter quam Bollandus lego, & nulla VII. Vinmdriacwms c[uzmVto. additä vel demptä voce reftituo : Qm lomaeus ponitin Pannoniafuperiori, eft venientes Karantanis deäcaverunt ihiEc-fi^a rS 4^^ ^^^^ fuprä,Lazio Slavigraecium, Ber- cleßam Virgink glorioja in ^ihmiia civi-c J.pyrichai. tio idem 3 Pirckhaimero Zagrabia. Neu- tate, &aliamJmAdundrina civitate, & defcript!^"" placet, quia nulla adeftprobatio. in alik qmmfp.rimk lock. Senfus erat fvkgT? vitss S. Virgilij facit mentionem turbatus vitio haud dubie amanuenfis, vnjus vrbis(fed in Norico)quam V0- quodfaepefit,cumpoft^/orio/^fubjun-cat Adundrinas, qusealluditadVinun- fe fueruntvocesquaerepo-dnam. Verba ejus funt : Qmvenientes nidebebant immediate ante Adundri-Karantank dedkaveruntibi Eccleßam Vir- nas. Ex quo iterum colligo, quod fu-ginisglorioße, & aliam in Liburnia civi- prä dicebam de Solvenfi, quod hodier-tateßua Adundrina civitate, & aliis quam num Solium B. V. non fuerit antiquorum Eoiiand.f. plurirnis locis. Qu^ Bollandus melius Solvenfe^YQmmliburnia 3 vbi a S. Virgilio Caput K Antiq. 'Pkim Fill flK gilio miffus Epi(copu€ S. Modeftus Ec- Savise: Moletius, 6c qui enm tete feqiii-clefiam'B.V. is coniecravit circa annum A.tur Rufcellus quaerunt id Capronczas Chrifl;i75'8. vt dicam in Annalibus,- ne- in eadem Slavpnia, fed quo fundanlen- que tarnen cenfendus eft primus Epi- to, id divinarenon poflum. Major ho- fcopusTiburniae, quia duobus antefe- mm & plurium Ipcorum notitia in his culis jam ibi fuiffe Epifcopos oftendi- partib.us haberi poflet, fiquis vir litera- mus fuo loco , fed barbari Idoloktfse tuspoftevolutosaliosauthores, quita- omnem Chrifti cultum extirpaverant. lia pertračlant, fingulas regiones, & re- Hsec de Adundrinis five idem, five di- gionum fmgula loca luftraret, in^ice- verfum quid fuerinta Vinundria. ret, diftantias obfervaret, & vifaac au- pto!cit|fup VIII. quodPtolomseus dita cum lečlis conferret. Qi^amdiu Laz.i.i2.f. ' nominatinPannoniafuperiore, Lazius nemo talem laborem fiifpicit, femper S'rS. reputatefle Wihitfch in Slavonia, Ko- in tencbris antiquitatunv adPtoiom. Turcarum jugo, in finibus quafi hserebimus. CAPUT VI. De antiquse Carnioliae populiš mqullinis^&eo- rum migrationc. ^^^^HiUmana omnia continuae rerum mutationi &viciffitudim obnoxiaeffe vniverfa natura loquitur. Natur quodvi- des return mutationihus pemperat, Nub 'do ferenafuccedunt\turhantur nmria:, cum quie-runt :flantinvicem 'venti : noU^mdiesJcqui-nur : pars cceü c on fur git ^ p ar s mergitur : contrarik rerum (jeternitas corißat. Quid mirum ergo tranßre r egna & Pro-vinciasde gentein gentem; anpotiusgentesmigrare inre-gna,&Provincias 5 has modo , modoillas : vtnullusfit mundi angulus, qui non fepius habitatores fuos variave-rit. Succedunt alijsalij, & quos modo fol oriens illuftra-bat, vefpertinus inumbrat : fovet meridies, quos nupeir feptentrio gelabat. Ubique hofpites fumus, & peregrini; & patrias nobis nontam fortimur ^ quam diligimus, nefcio an maiore noftrse inftabilitatis nota, an divine oeconorni^ mirando temperamento. Id in patria noftra pr^ multis a-liisregionibus obfervabimus : vixenim vfpiaminvenerislocum, quem tot & to ties diverfi populi &nationes feu tran-iitufuo,feufixo domicilio nobilitarint dicam, andevafta-rint ? Ordiamur ab vniverfali cataclyfmo. § I. Aborigines Carniolise veteris inquilini. > Ivifo temrum orbeinterfilios difFufos Citios appelktos , videturque I'icnepotesNoe, Japheto affi-A^manfifle parti vni noftras veteris Japi- ' gnatus eftSeptentrio ä Tauro diae, qua vidna eft märi Jonico nomen & Amano montibus Ciliciae, Citiorum. Nam aGColse montis Caru- & Syrise vfque ad glacialepelagus, & fadij feu Carfiaparte finiftra hodieque Europa vfque ad Gades, vt dicam infra fic nuncupantur , vulgo Tfchitij. Sunt adannumMandi I5?3i. Exfepterrija- tamen , qui ex raaiorum traditione phetifiiiis Javan cenietur Jonum Grae- Tfchitios arbitrantur eofdemefle cum corum author , a quo & mare Adriati- Valachis e Turcia in has partes transfu- cum dičlumeftJonicum, quiaditiones gas, cum aliquatenus eorum Idioma fuas ad illud vfque protendit. Elifa Ja- fervent. Caeterum pars ilia Carniolice vano natus poffedit Infulas Jonii maris, Montofa, quse ad mare Jonicum pro- Chetim vero Italiam,Epirum,Macedo- tenditur, vel ab ipfo Japheto Noe filio, niam , & vt verofmiile eft etiam pro- velabaliquo pronepote etiam appelia- pinquasjoniomari regiones, quaeho- toJaphet(vtfafpicor)nominataeftJa-die vocantur Carniolia, Styria AuftriaB.pidia,&incolse JapidesquafiJapetides, vfque ad Danubium, & aparte meri- Haecper conječluram , quibus ft alius dionahLiburniam, Dalmatiam,Mace- meliora depromferit lubens liibfcribam. doniam. CcrteItalia, quaemaricingi- Sentio itaque Aborigines , & primes tur Jonico, ab Hebraeis Cithim & chi- poft Diluvium inquilinos Carniolis tim appellatur. Ex quo fubit ©pinari Cetios fuifTe denominates a Cethim Ja- montem Cetium, qui a ripa Danubij in pheti nepote , quibus fenfim aliunde Carnioliam vfqueprotenditur, ab hoc advenientes populi permixti novas af- • Chitim& Cethim nom enclaturam ha- fumpferuntappellationes, vtdeinceps bere, ac fuifle primos harum regionum dicemus. inquilinos Japheti pofteros fenftm late § II, Secundi Carniolise inquilini Japydes. j Apidum,quos &Japodes &Ja. ^ tio defierit. Quare fimultaneequafi vi^ Jpydesalij nominät, vetuftifli- 'demurenata illanomina, diftiqucCe- Vmu efTenomen exiftimo,natu tij a Cethim, & Japydes a Japhet, hi cumipfisAboriginibus, quos conclufi intra Alp es ad mare Jonicum, licet Straboappellet natioiieCelticam; & longo Albij montis tradu illiadfe- prius tarn cn crcdo diilosjapy des,quam ptentrioncm hinc ad montem Cetium, Cekas, aiTumptonomine aprimo pro- illinc adMacedoniam & Epirum pro- genitnre Japheto , quem Graeci Jape- tenfi. Limites Japidiae fupra affigna- tum dixeruntaut certe aliquo nepotum vimus quantum licuit, gefta per ope- ejufdem nominis. Tranfmiffum gen- ris decarfum profequemur. Hoc inte- tis nomen in pcfteros mixtos ex Illy- rim ifthic fufFecerit jam inde ab initio riis, & Celtis vfque ad tempora ftabiliti habitatae Carnoliae partim Cetios, par- RomaniImperii, dcnec occupatisper tim Japydes appellatos populos ejus Romanos Provincijs vnoq^ Illyrici no- inquilinos, & Cetiorum nomen muko minenuncupatis, fcnfimhaecappclla- ante quam Japydum exolevifTe , nifi man- manferit i.n parte aliqua j vel non multo ^ dem placuiirenoftrisJapydibus,.niß cre- antefeculum denuo per Valachos ( vt "deremprimis fiatirn feculis fačlas elfe dičlum eft) transfugas revocatü. Quan- populorum migrationes de vaa regio- do vicini Illyrij(quod etiam nomen an- ne in aliam: & Celtas,de quibus mox di.» tiquiffimum eft ) fuam fortiti fmt no- cam, prsedominatos, fuam Celticam id» menclaturam,fupraaliquid inlimitum eft Germanicam vficatiorem cfFeciffe. defignatione notavi: caeterum ieriani ImöIllyrioscumCeltis& Germanis e- inveftigationem aliis relinquo. Qua lin- jusdem originis, morum, linguae, fuiffe guaporro vß lint primi ifti Carnloliae contenditCluverius, quod de media ae- ciuver inquilinijcum nemo fit qui prodat, fu- tate ante natum Chriftum poft plures ^J™ fpicarilicet eandemomnibusjavani po- populorum migrationes vitro admife- fteris fuifle vßtatam Graecam, adeoq^ & rim^non vero de primis illis feculis poft Japydibus. lUyricam quidem linguam diluvium, quibus recentes coloniae ne- vnam eCTe ex primigeniis contendunt potum ac pronepotum Noe diverfas or- Illyricij& pronum effet conječlare ean- bis partes pacific^ coluerunt. IIL Tertia inquilinomm Carniolix veterisnomenclatura Hyperborei. Uo nomine quaequeProvin-T^ loGUmCluverius,quodantic|ui{Iimircri. ciuver. . ^ > . b. • r c ^ Germ.lib.i. cia aut regio antiquitus ap- ptores vniverium beptentrione m tres „p.^. pellata fit, aliunde nobis con- gentes ac nationes diviCerint t Horum Ä- ftare non poteft,quam ex au- rimafj^os ail fauces CaJ^iipofuere marishis thoribus tam Grae eis, qua m Latinis, & poximos verfas occajum Sarmatas\ poß hos potius ex Graecis apud quos dudum an- ai Oceanum vfqUi Atlanticum, ^fretum tequam apud Latinos literae floruerunt. Gaiitanum Hyperkms: fuh quorum no. Horum igitur teftimonio Labemus om- mine comprehendehantur Illyrij, Germani, bo^ype"' nes populos Septentrioni obverfos an- Galli,Hifiani,populiq-^praterea in Britan-. tiquiflimis temporibus Hyperboreos mlnfulis.&c. Etliaecquidemappella- appellatos. Stephanus Byzantius alle- tio apudGraecos vfitata, an interipfos gans vetuftiorem authorem Protarchü, populos ctiam recepta füerit,meritö dü- inquit: Protarchus tradit, Alpes diäasßt. bites. Probabile eft fingulis regionibus ijfe monies Riphceos! omnes vero populosfu- jam tunc fingulas adhasfifle nomencla-pra Alpes incolentes Hyperhoreos appellatos. ^ turas,quas temporum vetuftasfepelivit. ff^Sam afferueruntApollonius, & apud 'Forteficuta Japhet Japides,itaaGomer, " eum ^fchylus,qui Iftrum feu Danubiu Gomeritas, vel Gomari, a quibus GriEca oririexHyperboreismontibuscenfent» vocc Kimerios feu Cimcrios & Kim- ofS""® Pindarus quoque ^fchyli xqualis Iftd brosfeu Cimbros fluxiffe nonnulli vo- di.7' fontem collocavitin Hyperboreis.Sub- lunt^ab Afclienaze,Afclien^e,vel Afche- ^^^^^^ ^^^ Stub lib jEthicus , Athenaeus , & alij. nazes, vtvult Jofephus Judaeus, vbi ait i°jSaic!' '' Sed Strabonis fententiam operas pretiu AfchenaUs condidit Afchenam, quinunc fit adducere 1 Veteres Grcecorumfcriptores Rhegines appellantnr d Grads. Hebrei te- vmver/asgentesJeptentrionalesScytharumy fteMerula Germanos adhuc appellare ^Celtofcytharum appellatione affecerunt*. folentAfchenažes. Et älij fimiliter po- qui vero ante hos adhuc eas diviferunt ^ fu- puli a fuis authoribus nominati fuerint, prA Euxinum,Ifirum,&' Adriaticum mare quae fcriptorum defečlu in ob-colentes Hyperloreos dixere, ^ Sarmatas, livionem tradu-Čr' Arimaßos.OhkrV^it adhuncStrabonis ^ta. z IV. An Scythi^ nomen aliquando in Carnioliam extenfum. Cythise nomen video ab au- qm^ in Aquilonem vcrgit, & ah ortu Vi. , thoribus non minus late {■^.h.JlHlcefluminisprimwenJaJ^atia vmit, Vi. I pe accipi acHyperboreorum, nidarmn mtio populofa co^ifedit^ In vt vix certi ejus limitesaffi- qua defcriptione videtur innucre Scy- gnadpolTevideantur. Prolatam aliquä- thiae vniverfali vocabulo comprehen- do & rurfumreftria:am,anguftioribufq; digenres circa Danubium, & Viftulam, arftatam terminis facile co}liget,qui medio quafi confiftere Dacos, ptoi lib « pluses authores confuluerlt.Ptolom^us quos hodie Tranfylvanos appellamus 5 cap.ii.& ly duplicem difl:inguitScythiam,vnam in- quam late vero fe vlterius extendat, non tra montem Imaum, quse ab occafu ter- latis liquet ex allatis propter ignota aliis minatur Sarmatiä Afiaticäi Septcntrio- authoribus nomina Tifiae & Taufis: Ii-'' ne terra incognita , ab Oriente Imao cct^ic^iahoßio Danuhij vfque adfontem. monte; ameridieSacarum regione & Quaratione procul in Germaniam ex- Sogdiana. Molttius putat hanc Scy- tenfam vellet Scythiani. Vereor au- thiam hodie efle regnum Cathay ma- tem, vt Jornandes nulla liabitä difcre-gni Cham Tartarorum. Scythia veröB. tione temporum ex aliis authoribus qui extra montem Imaum terminatur ab pridemfcriprerant,Scythiaslimitescol. occafuScythiäinteriori&Sacis,aSep. legerit. Namlicethi&lioreslimi- tentrione terra incognita, ab Oriente Se- tes Scythiae antiquiffimis temporibus ricä,ameridie parte Indi3e,quaK eft ex- fuerint, Plinius tamen , qui Jornande pim.iib4, tra Gangem. Quae fitus defcriptio, multo antiquior eft procul removit quantum a noftra Carniolia diftet, ne- Scythas, vbi ait: Scytbamm nomen vf- mo non videt. Verum alij geminas ite- queqmque tranßit in Sarmatas atque Ger^ rumagnofcunt Scythias Afiaticam al- manos : nec aliisprifca illa duravit appel- teram,dequamodo ex Ptolomaeo di- latioy quam qui extrmigentium harum člum,alteram Europaeam priori ad o- igmti proprie cateris mortalihm Aegunt. jömand.de rientem conterminam. Dehisjornan- Scrip fit Plinius circa Annum Chrifti rcb.gctc.f. ^gg j^gg^ habet: Scythia longe fe tendens 115-. at vero Jornandes anno 5'5'2. vt lateque aperiens habet ab Oriente^ Seres in notavit Voffius. Et fi Plinij aetate jam ipßfuiprincipio ad littus Caßijmaris com- ^ reftričlafuit Scythiae appellatio,quanto manentes : ah occidente Germams ^ flu- magis aetate Jornandis. Cae teriim Scy- menVßulce* ab Arčlooidefl feptentriona^ tharum vocabulum in fua latitudine licircumdatur Oceana: a meridie Perßde, comprehendit omnes illos populos,qui Albania, Hiberia, Ponto, atque extremo Hyperborei dičli fueruntjantiquius alijs alveoHiflri,quidiciturDanubius^aboßio particularibus populorum nominibus, ßioyvßqueadfontem. Additdeinde: In recentius tamen, quam Hyperboreorü, Scythia prima ab occidente gern [edit Gepi- quod ex Strabone difcimus: veteres (in-" , „ darum, quae magnis opinatisque ambitur quit ille ) Graecorumßcriptores vniverfas ßuminihus. "Nam lißaper Aquilonem ejus gentes Septentrionales Scytharum,<^ Cdto- Corumque dißurrit • ah Africa vero magnus ß:ytharum appellatione aßecerunt: qui vero ^-h!p ! l/ll/i'fjfh'j'fjt C • nk n^l/i'fjlie //1 _ ^<7/7+^ Irirve y^^lrt^jr* f^jiH-i^ti " ± L »/ k/' -'J ^ ! entaßurens devoluitur. Introrfus Uli Da- boreos dixere.Et^]ih\d\xcTSit:Deprifcorurd da eH ad corona f^ecim arduis Alpibus e- Grcecorumßententiahocdico^quodßcutnot^e muhita, jtdxta qmrpim fnißrum latus y verßus Aquilonem gentes vi^onoinine Scy tha vel Caput VIL De Antiq, inquilinis Cam, P. Celtce, 185- vel Nomades , vt Homero appellate fr^-^ vixit anteprimam Olympiadem annis rmHpoßea-vero cognitis etiam oaiduis 'cencum triginta,hoc eft ante Chrifturn regiomhus Celta atc^ue Iheri aut mixtis vo- annis nongentis & quinque. Ex qui- cdulis Celtiheri^S'Celto-Scythce did ca- bus licet colligere omnino etiam Car- permt^ ^'c. Ex quibus verbis duo erui- nioliam noftram antiquiffimis illis tem- inus: vnum, quod qui prius dičli funt poribus poftHyperboreae appcllatione, H^^perborei, poftea Scythae appellati IbrtitamnomenScythi^ ,proutfcilicec fint; alterum, quod evanefcente fen- aGrxcisapudquosfolostuncliterasflo- fim Scytharum nomenclatura apud fe- rebant, nuncupabatur. Inter fe vero hi ptentrionales, fuccefferit .nomen Cel- populi aliisfe fe compellaverint nomi- tarum,&fubindemixtumCeltofcytha- nibus,de quibus quod pro indubitato rum. Et hoc quidem Homeri 2etate,qui afFeram non habeo. V. ; . C^jarti Carniolias veteris inquilini Celtse. Xfupra addučlo loco Stra- intra finum Adriaticum, Oceanum bonis conftat Homeri aetate Germanicum, & BritannicUm , inter ffeptentrionales populos ad- quse ho die Germania vniverfa, G.aliiae- ' hue appellate s vniverfimScy. que&Belgicse Pro vinciae.Boem.ia item, thasSc Nomades & huic appellation! Silefia,Pru{ria,Dania, Sueciacseterasq; fucceffifTeCeltarum&Celtafcytharum, g regiones comprehenduntur , exclufis quod poftmodum longo tempore om- Hifpanis,Britannis,Sarmatis,&admeri- nibusfeptentrionalibus velut proprium diemIllyricisintraprimos Illyridister- manfit. llnde hoc nomen defumptum minoš. Licet enim in Hifpania Cekibe- Pomp.Me- fitjdixifupracap. i. quid alij fentiant, ros,&Celticum Promontorium legam, ' quid ego fufpicer: nimirum cum om- idä populiš eo comigrantibus enatum nes hae gentes incipiendo ab Illyrico ad effe facile intelligent Hiftoriarum periti: vltimum Septentrionem fenfim per deBritannis nihil eft quod fuadeatCeltas plura fecula invicem permixtae, & ex- aliquando appellatos nifi. velis Celtaru tiniftisfere Aboriginibus, corruptisquc vocabulum sequMatepatereac Hyper- prim itivis Unguis, Germanamlinguam boreoru : de Illyricis eft Ariftotelis fen- Ariit.iib.s. pariter & m ore s fulcepiffent, nati va fua tentia: In Illyrico, ^ Ibracia, ^ in Epi- J^l " lingua dlci caeperunt l^ic galten , quia roAfmiparvi hahenturj in Scythia vera frigidasad Septentrionem regionesco- (^Celticap?'or/usmlli. Contra, dii^mguit lebant. Qypdnomen Grseci fcriptores q IllyricumaCeltica,& Celticam a Scy- aliter exprimere non potuerunt quam thia: proinde non eft cur Celtas in Illy- Keltoi,YdKeltai. Comprehenditinitio ridemprimam extendamus. Imodu- Celtica in latiffimo fuo ambitu, vt pu- bitare liceat, an Celtae noftram Japydia Sirra!''' Cluverius Illyricum omne ( de quo anteGallorum vel Cekarum ingreiTum ego merito dubitem ) Galliam, Hifpa- in Italiam habitaverint, cum Strabo fuo niam,Germaniam,Britanniam. Reli- tempore fcribat eos fuiile pcrmixtos quas gentes poft Germanos vfque ad lllyriis,quafifupponensprimitus Japy- Afiam Graeci Celtofcythas dixerunt, des IllyriosfuilTe, poftea nova aliorum fenfim vero agnita melius Sarmatarum populorum acceffione mixtos 3 vnde gente, hanc a caeteris Germanias popu- ait de illis : pcrmixta ntinc lllyHis & Cel. strab.ia-.?. lisdiviferuntj&remanfitSarmatis diu- tis gens. Scylax tarnen Caryanden- tiffime Scytharum nomen, Germanis fis Strabone vetuftior, Japides fimpli-vero Cekarum. Ego Celtas coercerem citer Cekas effe afferuk, led fimul infi- 2 nuavic nu-.vit advcmfTe aliunde cum Gallo-^ per Alpes , illud faltem certum Iiaberi Sc 'bx in rum feu Celrarum in Italiam migran- "debet partem exercitus BellovefoDu- Sito!'' tiuni excrcitu : Poß Tyrrhenos Cdtarum ce in Japidia noftra , & intimo recelfa gcnsjequimr, pars exercitus angtiflo terra- Adriatici maris hsefiffe, & inquilinis re- rum traäu,vfqMe ad Adriatkummare,iß- gionis Celtarum nomen intulifie, quod hie intimmrccejpiseßßmsAdrtatici. Ad- fa6lum Annomundi3449.ante Chri- joanLiic. yertithoc loco Joannes Lucius ex Stra- ftum natum 604. infra docebimus in «p!?!^'"""'' bone,quodintimusreceflusfmusAdri- Annalibus. HorumdeindeCeltarum, aticifitadTimavum,vbi Japides habi- qaosRomani mitiore vocabuloGallos tafleteftaturVirgilius,dum c-mitjapi- appellaruntresgeftae vtiFaftos Roma- disaruaHmavi. Cum ergo non conftet nosimpleverunt, fic nobis vberem fup- in Japidia & Carniolia noftra prius ha- peditabunt materiam patrise noftrae ex bitafle Celtas , quam Galli iidemque advenis indigenarum gloriam Celtas e Germania ki Italiam tranfirent celebrandi. VI. Quinti Carniolix veteris inquiliiii Pannones. UosGraeciPoeanes, Romani geum : nifi forte Poeones Tliracibus Pannones dixerc : caufa no- mixtiinCelticammigraflent. Detem- ^^^^^ minis non fatis comperta. porequoPoeonesinCelticamlarectran- WoCafl: ' DioCaffius apud eos Prsefe- 'ftulerunt quaeftioeffepoteft. Laziusfu- Lsi.deMi- ' člurafun6lusli3Ecdeillisprodidit. Faß fpicatur id fa6lum MaGedonico bello fmt^' FliefeciM-am Africa atqv.A^almatioe, mi Romanorum quando contra Perfeum peraliqmd tempus paur etiam meus prce- A-lacedonum, & Gentium Illyriorum fuerat JuperiormihiFannoniadecermtur. Regem bellatum eft. Anno fcilicet Hmcigitm-exacIeedoSius de rel>us ipfirum mundi 3886. ante Chriftum natum ßfigulisgeßisßriho. Qm ex eo mcatijunt ^ 167. Nec prorfus vana videtur effe con- quoniamfagula manicata expallijs qmbus- jeftura, quia tefte Livio Perfeus non fi- dam, panmspatrio more qmdammodo in- dens fuis,circa eum annum ^Emathise cidentes&' mncupantesconßmnt. Itaque feu Poeoniae incolas expulit, & Thra- ßam hißivepropter hoc ,ßve etiam fuhßit a- ces fubftituit. Verba Livij appono: liacaußahujus jiominis y tarnen ita nomi- Jamprimmnomnemßere multitudinem ci~ nantur. EtfiquidarnGracorumaveroah- vium ex maritimh civitatihus mm fa- err antes y ignorantia duäi Veronas ipßos miliis fuis in ^mathiam^qucs nunc dicitury appellarint. Vetus quidem hac nominatio ^-quondam appellata Poßonia eßy traduxit'. eß : attamen non ihi ,ßd in Rhodope tum at- Ihracihusque aliis barharis vrhes tradi- que Mncedoniahahitarunt^ quae protendi- dit hahitandas. Fidiora hac genera ho- turnoßristemporihusadmarevßque. Qua- minum fore rat us in Romano hello. In- propter ego hos quidem Pomonas , illos vero gentem ea res fremitum in tot a Macedo- Pannonios eb^'c. appdlaoo. Sub dubio ita- nia fecit: reliiiquenteßquepenatesfuos cum que criginem nominis tradit, & tamen conjugihm ac lileris, pauci taciturn dolorem fatetur non efle rcgionis indigenas, fed contimhant: execrationefquein agminihus e Rhodope & Macedonia advenifle, proßcißcentium in Regem vincente odio ?ne- quodnon capio, cum Rhodope fit in tumy exaudiehantur. HcEC Livius, qui Thracia,Emathiaver6,qu3e prius dičla licet afferat Macedones in Poeoniam eftPoconiainmedioMacedoniae,quam colleftos ex maritmis vrbibus, & alios inter & Thraciani intercedit marejE- cxpuHbs, non tamen tradit Poeones in Cel- (Mp, VIL Antiq, InquUinis Cam. %yLPannünes. 18 7 Celticam migrafTe , & de fuo nomine ^wc^z lingua coarguit mn efje Germaiios. Pannoniam cognominafle. Facilius" Quomodoprias faemntGermanorum mihi perfuaderem hoc nomen Panno- tiatio, & nunc propter Idiomacis divcr- nise aliunde enatum non multo ante fitatem non forent Germani ? fenfum haectempora, quia paflim jamCeJtica ego hunc puto fubefie. Ofi Germana per partes diverfa nomina (ortiebatur. natio e Pannonia digrelTi in Germani- Nam& Scordifci, & Amantinij &Ba- am, quaeproprieTaciti 3evo Germania ftarnaeomnesCelticigencrisPannoniae dicebatur, lingiije dialečlofe produnt infetioris incolse a centum retro annis advcnas, & ex alianatione^licet etiam poft cxpedicionem Delphicam inno- Germanici^ut Celticigeneris, eocom- Appian. in tuerant. Forte hie aliquid Appiano tri- migralTe. Idem pofTes dicerehodiede iU}T.imt. buendum,qmexveterumfcriptis,qu3e Gottfchevienfibus, quie Franconia ia probabiliffima vifa funt fe aitfelegifTe, CarnioHam indu^li adhuc fervant nati- nempe ab IllyricoCyclopis Polyphemi vam linguam extra Franconiam, tam- filionatos Autharium,Dardanum,Me- ctfi depravatam, & dialečlo plane di- dum &c.a quo populorum nomina: du^ ' fcrcpantem a Franconlca. Nihil id mi- tario Pannoniufive Poeona genitum, Potone rum: nam etiam hodie lingua Saxoni- autem Scordifcum cb" Trihatlum, u ca, "Weftphalica, Suevica, Belgicalicet temccgnominespopuloshabemm. Vtiabula Gertnanae omnes fmt, dlalečlotamen Atheni 6 ^^^^^^P^typ^^^i^OjCumAthena?us,& alij itadifFerunt, vt vna natioaliamvixin- ^-y- ScordifcosCeltici generis efle affirmant telligat. Et apud Pa,nnonios quidem id faltem conjefturse vidcretur concedi alia etiam potuit fubelTe ratio, quia for- polTe, Autharium Cekam cumBrenno tegens.mixta fuit ex Macedonibus, & ad Delphicam prole6lam expeditione Cdtis, ex quorum vtraque lingua tertia indeq-reverfum perPanonium filium quaedam fpecies fuerit coagmentata, Paiioniae, per Scordifcum nepote Scor- quemadmodum etiam nunc in Carnii)- difcis nomen dedifie,quod poft annum lia noftra Slavicum Idioma multis Ger- Mardi ^///.anteChrift.z/ö.accidifle manicis,& Italicis vocibuspermifcetur, cen fen du m eft. Nam ante haec tempos- vcalii puriores Slavi, Croatae, Dalma- ra Pannonum nulla mentio apud aa- tse non facile poflint Carniolos intelii-thores, Quin adhuc anno ante Chriftum q gere. Ver dm nec linguae diverfitaspsir 170 Pannonia fuperior fublllyrici no- Te arguit diverfitatem nationis , vt fuo mine nuncupaturaLivio cum de Car- loco oftendam. Pannonum vivendi nunto vrbe a Romanis tentata agit: an rationem, & mores defcribit lupra alle- forte vfus eo nomine, quod fua setate gatus Dio Caffius in hasc verba : Pa7i~ ■jam pluribus Provinciis commune erat, nomjpropt Dalmatmm hahitant adipfurtt Lingua primorum Pannonum , quae IßmmaNoncoadMyßam vfque, fueritincertumeft, (jermanicamfuifle mEuropa. Atqucomniummortaliumcum ciiivdeGcr. contendic Cluverius , nonnihil tamen vham durißmarn agant{neque enim ter- abaliisGelds difcrepantem- Nec caret raneque aerefruuntur t:mperatii)mn opinio fundamento, cum dicat Tacitus: Lmi, mn vinum, excepto paucißmo, eoq' Utrum AravifdinParmoniamabOfisGer- addrjfmo ^ agrh illormn hiefl. Per hye~ manor um natione anOß ahAravißds inGer- mern aj^ert imam, vt phirimum vičlitan- maniam commigr aver int, cum eodem adhuc teshordeumfolum milium edunt ^fimili- Jermone, inßitutls, morihus vtantur, incer- ter & hihunt. Fortijßmi igitur oh hac om- tmn ed. Supponit Ofos Germanorum nia,qua:fcimus^ hakntur, iracundi ma- nationem, diverfum tamen habuiffe I- xime nec non truculmtißimifmtt, quippe dioma contendit. Et infra: Oßos Panm- nullo ßuavioris vita knocimo irret iti. Hctc Z 3 vero vero 71071 audita ßlum, nequeleäajedre. ^ termina Pannoniae jcredi polTet, exiis,' ipfaexpertus(^vtpote,qui&'mperaverifn quae poftmodum narrat Appianus, Appi«i.ia ipfisjcio. Haec pro illo tempore vera quod Auguflus Caefar fugatis, qui vi- fuerint, nune vero nec de terrsecultu- catim habitabant JapydibusSegeftam ranecde vini defečlu quereretur Dio. aggrelTus fit. /;2^/e(inquit ille)/?emx/> Nam & tota Germania illa setate Roma- in agrum Segeßanum , qui & ipje Poeo- nisvifaeft barbara, quamhodiemiran- numeHadSavumfluviumi^c.Ccßtcrnm tur cultiffimam. A fortitudine merito Pannonibus fuos Reges fuiffe liquet ex commendat Pannones , quod etiam Jornande, qui Regem Pannonumiub- praeftitit poft ipfum Appianus, qui ait: ačlum ait ä Lucio Anitio Praetore poft PoeomsnatioingenscircaIßrumperloTigum captum Gentium Illyriorum Regem: Je^foc««; incolem^abjapodum populiš fupra Darda- lllyriaraautem cum Gentionefuo Rege Ma- "p.f«. msprotenditur. HiPoeones a Gracis, a cedonihm auxiliantihus vicit Romamrum Romaviis Pannonij appellantur glorio- Lucius Prcetor, ^in Provinciam redegit: ß hi admodum ob Macedovum Agriams, primujque omnium Romanorum ad Danu- quipotijjimum Philippo, Alexandra in hium arnnem vfqueprofečlus , cunčla ejus bellkpraßiterunt, S^c. Caterum cum Cor- loca vaßavit. Pannonmn quoque Regem- mlim adverfus Poeones exercitum deducens in cert amine fuperans idem Lucius redegit turpiter reje^usejjet ^ ingens Poeonumfa- in Provinciam. Quod fa£lum fuilTe o- ma vniverjam formidine coiicujjit Italiam: portet circa annum Urbis conditae 5*86. ac deincepsperlongum tempus, qui confula- ante Cliriftum 166. nifi erronee ponat tum apud Romanos gerehant, haudqua- Jornandes a Lucio Praetore Pannonias quam Poeones hello aggrediauß funt. Haec in Provinciam redačtas. Rurfum au- Appianus. His fuccenturiati pofterio- tem fubTiberio Caefare meminit Vel- i^^jlc.uj' busfeculis Slavinoftri(quos nunc Cro- leius Paterculus Ducum Pannoniae , atos appellamus) maiorum gloriam a- quos alii Reges^vocant: Omnis Pahonia nimi magnitudinc , & fortibus faftis reliqmjsbelli inDalmatia manentibns pa- aemulantur, dočliframeishebetare fra- cem petiit. Feroccm illam tot milliumju- mcarum aciem Turcicarum , quibus ventutempauld ante fervitutem minatam nihil concelTerunt Carnioli noftri pro- halite, conferentem arma, quibus v fa erat xime elapfis duobus fecul is, vt in An- apudflumen nomine Bathinum, proßernen^ nalibus referemus. Propriis obtempe- q temqueß vniverfam genibus Imperatoris, rafle Regibus aliquando Pannones pri- Bathonemq'^,&' Pinetem excelßßtmosDuces ufquam Romanos fafces adorarent, cx captum alterum alterum deditum &'c. De m onimentis hiftoricorum elicimus, di- eifdem agens Sextus Rufus ait: Batho. cemufque fuo loco. Unde erraffe cen- ne Pannoniorum Rege ßubado in ditionem fendus Appianus vbi aiebat : Saltuoßi nojlram Pannoniee venerum. Quinetiam eH omnis Poeonum regio inter que Japodas ac Amantiiiis interSavum,& DravumPan- Dardanosin longumprotenßi: nulla in ea noniae Saviae inquilinis proprium Rege vrbes erant, fed vicatim aut dijherßs per fuifle afferit fupra memgratusjornädes: jornaacit. agros Domicilii s habit aba tur: nullum vni- Ammtinos autem, qui inter Savum Dra- verfagenti in commune regimen, nulli Ma- vumqueßumina inßdent Rege eorum inte- giflratus^ feparatifque per cognitiones atqj rempto ipßa vice Romanam ßecit Provin- familias conßliis agebant. Centena millia dam. Hoc poft captum Bathonem ac- ^tatemilitaricenfebantur,quc^tameninO' cidiffe innuit Sextus Rufus allegatus pia communis imperij yninimeinvnumcoi- immediate fupperioribus adijciens ? A- bant. Id forte de aliqua gentis parte vi- mantinis inter Savum, ^ Dravum pro- cinaDalmatia; vel forte ipfa Japidia con- ßratis regio Smvienßs, acßcmdorum loca Panm- Vmvionhrnm ohtmta funt. Plura cum ^ nis obtemperavit vfque ad inclinatio- Pannonibus bella, geflere Romani po- 'nemImperij, vtfuo locodicemus : ab ftremum fuit cum Rathone, & Pinete Anno fcilicet Cliriftianss iErae decimo Regibus , quibus debellatis Pannonia ad Annum ejufdem serae circiter qua- vmverfapraefidiiscommunita, Roma- dringentefimum. § VII. Scxü Carniolise veterisinquiliniTiiurifci & Norici. I Artem Carnioliae hodiernae o- mjus infronte Scordifci, in lergo Tanrifci. limfuiflepartem TaurirciaE,& Iterum vero Strabo : Contermini jam s«-abol.4. I Norici fupra affervi cap. 2. vbi intimo Adriatic}ßnus receßui locis ad etiam oftendi Taurifciae no- Aquikiam Noricorum quidam incolunt, men antiquius fuifle Norici nomine, Sc Carni, ISloricoi'UwßintctiaTnl^aurifci. gj^jj^^ hoc illi fubftitutum effe circa temporag Eodemlibro etiam haec habet: Aučior incipientisMonarchiaeRomanae.Nunc tH Polyhins fua atate circa Aqmlejam, inquirendum nobis efTet ipfum tem- maximeinfaurifci^, qui Norici dicuntur pus, quo Regio ilia, qua Noricum clau- folum mriferax inventum fuijfe. Ex qui- debatur, & Taurifciae, & Norici nomen bus colligitur Taurifcos & Noricos ean- adeptafit. Verum cumhicaltum fit a- dem fuifle gentem, & vetuftius illud pud authores, qui exftant, filentium; fuiifeTauriicorum nomen, quam Nori- neque fabulis, fidemhabere libeatcum corum. Qgod autem fuerint origins Lazio, id folum per con] e6luram affir- Celtae , & paulo ante afferuit Strabo strabo 1.7. mare conceflum eft: Taurifcos non ali- cum eos appellavit Gallicas gentes, & unde, quam a Cekis originem trahere, alibi etiam firmavit authoritate Pofido- 6c cum Celticain plures populorum nij,vbiait: Foßdoninstradit'.Bojosquon- nomenclaturas dividi coepit, tunc et- damUercyniumincoluiJfefaltumy ac Cim^ iam montanis hifce regionibus 6c Alpi- has cum ad ea locafe contulijfent, ab iis re- nis populiš Taurifcorum nomen adhae- fulfosad Ifirum&Scordifcos Qallos dfcen- fiffe, quo fenfim exolefcente demum dije, inde ad taurifcos itidem Gallas. Qua- ^^^ ^ ^ nonmulto ante Chrifti natalem Nori- re non eft audiendus Lazius , qui eos ciuv.inNor.' corum fucceffifie appellationem. Pli- C.Trojanae originis fuiflecontendit. Ciu- Hin.].5 c.zo nij (ie hoc fenfus eft : Juxtaque Carnos verius etiam tam Taurifcos quamScor- qmndam ^aurifciy nunc Norici. Strabo difcos Illyricis gentibus vult adnume- Nauportum noftrum appellavit ^auri- rare Appiani authoritate, fed quo tem- fcorum coloniam. Quidfi Strabonis seta- pore AppianusTcripfit non folum Pan- tesdhue invfufuifletnomenTaurifciae noniae quam inhabitabant Scordifci, & poftmodum tranfijffet in nomen quorummeminitAppianus, fed etiam Norici, quam vis etiam Noricorum me- Noricum attributum fuit Illyrico, vnde strab.dt.1.7. j^ineritStrabo. LibetafFcrreplufcula ex quod Illyricos exiftimaverit regionis eo: Per mixtcc funt ^hracihus intra Iflrum habuit ratioem, non originis populo- colentibusGallicagentes, Boij, ^ Scordi^ rum. Imo contradicit fibi Cluverius fci, dr^^r^a loquitur hie de Taurifcis dum ^H'.QuodGraci oh lingua morumque inter Savi Danubijque confluentes ha- fmilitudinem Gallicam gentem taurifcos bitantibus, quos ab Alpinis Taurifcis eo ejfe arhitratifunt. Reäius Appianus vtra- migraflefafpicor Unde & Ptolomaeus que gentem Taurijcos fmiul atque Scordi- "p.if.' Taurunum ab his dcnominatum eo lo- fcos inter Illyricas gentes connu'^ er at.Cum ci rcponit, Plinius refert: Mom Claudius, Appianus exprefse dicat Hac de populü Appmn. in (Scor- (^Scorilifcis, TrihallisÖ'c. quorum ante^ didpofluntcoloniae dedu^lse e Tauii-mentionem fecerat)^^i a Greeds lllyrij 'fcia in Pannoniam. Credibile circa id juikantnr. Si aGraecisjudicantur Uly- tempus enata efle plura nomina rij, quomodo dicit Cluv.erius ä (xraecis dem populi Celtarum, cumprius orn-cenferi Gallicam gentcm ? Nos Strabo- nes vno nomine Cekas, & Galli appel-nicredimus. Melius videtur diyinare latifuiflent. Ex quo haberemnstem-idem Cluverius de tempore, quo Tau- pus, quo vero fimiliter noftra fuperior rifci migrarunt in Pannoniam inferio- Carniolia Taurifcige nomen confecuta rem. Obfervat enim, quod Galli cum efl, nimirüm inter annum vrbiscondi-primo per Alpes penetrarunt initaliam tae 14S. quo Celtae penetraruntin Ita-Thufcos fedibus fuis pepulerint , qui liam, &anum ejufdemvrbis Condit^ poftea dace Rhaeto fedibus amiffis ad 474. feu ante Natalem Chrifti 27$. Alpesfecontuleruntj&indeTaurifcos quo ijdem Celtae Delphos petierunt. depulerunt: hi vero abire coa61;i ad Pan- Pluribus poll haec annis , & forte non nonias fe contulerunt. De Rhaetis te- mukisanteChriftum natum Noricino-p in lib ^^^^^Plinius: l^bufcorumprolem men fucceffit Taurifco, quod per con-c.i;io. '' arbitrantur y a Gallis pulfos , äme Rhato. ječlaramaffertu,fiquiscertioraprodu-DeTaurifcis autem expulfisper Rh^- xerit revocabo. Servarunt tamen Vetos non adeftantiquifcriptoris authori- tus nomen Täurifci inPannonia, quotas. Ego potiüs crediderim Cekas feu rum Plinius meminit, ciim caeteri AI-Gallos, quosdiximusprimoimmigräf- pini non amplius Täurifci fed Norici fe partim ItalisE,partim noftrae Japydise, appellarentur. De Taurifcis in Gallia, & lllyrico, etiam tunc fenfim occupaf- de Taurino in Sabaudia, & aliis ejufdem' fe Alpinos tragus vbi Taurifciae, & No- nomenclaturae locis non eil: hujus loci ricorum nomen pofterioribus tempori- diflerere. Lazius omnes illos putat a bus emerfit. Qui deinde cum cseteris noftratibus Taurifcis, & nomen & ori-Gallis audi numero in Graeciam profe- ginem accepiffe: Cluverius licet diver-ai ad diripicndum Delphicnm tem- fitatem populorum fupponat, nomen plum , & inde reduces manferint in tamen a folis montibus, qui Gerraanis Pannonia: quod de eorum vicinis Scor- Taurn paffim nuncupantur, commune Athen. I. r. ^i^cis diferte atteftatur Athefiaeus : Ga- fuiffe arbitratur, & locis & populiš di-D"pnofo. lata , qui Scordißa appellantur aurum in ^ verfis. Qua in re ego verofmiilius exi-regiontmfmm non inferunt &c. Hi au- 'ftimo dici debere, quod aliqui horum tern Scordiß^ fmt vocati, quia reliquiae populorum a locis nomen acceperint, Galatarum extitermt, qui cum Brenno alij aU aliis eventibus, & caufis de quibus duce tunc temporis militaverant, quando non liquet. De noftris Taurifcis non Delphos hripuerunt. Utrum Scordilci putem verum effe, quoda montibus, priufquam Delphos proficifcerentur quosmodopaffimThaurnappellamus hoc n^omen habuermt, dubitare poffis, nomen acceperint fed econtra montes quia forte a Scordo monte cujus memi- d ipfis Taurifcis. Täurifci ver6 ä Tau-nit Plmius inter Illyricum,Thraciam, & ris, quibus femper regio abundavit, & Moefiam fito vbi tandem fedes fixe- vfa eft ad agromm culturam. Propte-runt appelkti funt, poft reditum ab ex- rea etiam Styria, qu^ olim fuit Tauri-peditioneDe^phica. Täurifci ver6 eo- fcia Germaiicum nomen ab iifdem rum in expeditions focij, qui alteram Tauris defumpfit, cum quod Latinis partem montis Claud.) occuparuut,no. Taurum, hoc Germanis ^tiCV fonet; men quod prius habuerant in Alpibus, habuitque antiquitüs pro infi^ni Tau-quas mcokbant,fervarunt : atqueita rum , cujus loco deinde fubftituta eft irenicE.e, Pan. Cap. VIL De antiq. Inquilinm Carn. VIL l^aurifd, i^i Panthera flammivoma. Quaeftionem ^ ConradusCekes inlibello deNorimber- ceites de movetlrenicus an Noricifint Germani: 'ga locat earn in Hercynio faltu,quern ^ idem ait quseri pofTe de Vindelicis. longMat^ue extendit, Ptolomseus in AilegatveroOrofium,quoddicatNori- Germania magna includit,Norimber- cos a SeptentrioneGermaniam habere, gam/edNoricumvidetur excludere,vt acproinde a Germania exclufos. Ptolo- patetinfpicientiejuslimites. Perhoc i- mseumitem quimeminitNoricorUjVt giturnon folvit Irenicus quaeftionem. populorum a Germania alienorum: in Ferat igitur illifuppetias Cluverius, qui "" cujusfententiamvidenturirePiiniusSc benžadvertitPcolomseum in aflignan- cap.ii. ' ' Strabo. Ad quas argumenta fibi refpon- dis Germanise limitibus aberralTe: idem det,quodStraboNoricos collocet juxta die de Oroljio. Melius aliquantum Me- Meiaiib.?. Aquileiam,vnde olim Noricu non fuit, la eos attigit: Germania hinc ripu Rheni vbi nunc eft, vltra enim Danubium p o- vfque ad Alpes, a mmdie ipfis Alpihus, ah rigebatur,vbi adhuc veftigium nominis Oriente Sarmaticarum confinio gentium, eft NordtgeijjSc concludit: Vah Nuren- qua Septentrionem j^ečlat Oceani litore oL herga vmhilims Germania Noricorum ci- dnčla eß. Ex quo manifeftefequitur,No- vitasadhucduhitatur hi an Germani ricos , Vindelicos, Pannonios; atque /^z^r'Veijum hie fallitur Irenicus licet e-g adeo hodiernos Bavaros, Tyrolenfes, nim Norimberga a Norico nomen forte Auftriacos, Carinthos, Styros, Carnio- habeat,non tamen fuit in Norico, cujus los ad Germaniam non hodiernam fo- limites ad Septentrione Oenus fluvius lum, fed & veterem pertinere. Cum has & pars Danubij vfq,' ad Cetium monte, Provinciae Alpes habeant a vltra quos procul fita eft Norimberga. meridie. VIII. Septimi Carniolise veteris inquUini Romani. ff'i Uibus annis quas Provincias diisRomanis munita conftanti fide vfq* «leprog.AuI Romam obtinucrint recen- adinclinationem&peneextin6lionem S^Ä fent Rufus Feftus , Meffala Romani Occidentalis Imperij perfeve- focceffre. • Corvinus, Jomandes & alij. ravit Romana. Primum ante alios de- Perannos cgxliii. fub feptem Regibus bellatilftri an. Vrb. Cond.D.LXXVI. ad Pottumfolum&OftiaTyberina pro- ante Chriftum CLXXVI. quo etiam latum imperiumintraododecim milli- tempore Japydia & Carnia focietateni ariaconftitit. Sub Confulibus deinde & amicitiam iniit cum populo Roma-per annos ccccLxvii.Italia vfq^ trans Pa- G.no,nondum armis petita,cum tefte Li- iib.43. dum, Africa, Hifpania, Gallia, Britannia vio an. V.Cond.D.LXXXIII. nonnihil occupataJnde Illyrium,Iftria, Liburni, ä Caffio in Macedoniam traducente e- Dalmat3e,domiti. Macedonia, Achaja, xercitum violata, Legates Romam ml- Dardania,MGefia,Thracia, veljugüad- ferit,quiobinjuriasfociis illatas quaere- mifere,vel bello aiHiaae. Pontus,ArHie- rentur. Iftria fubinde jugum excufferat, nia,Arabia, Cilicia, Syria fenferuat Ro- quae iterum an. V. Cond. DC. XXIV. manes vires.Tandem fub Caefaribus re- vna cum parte Japydiae per Sempro- liqa^ acceflerunt Provincias. Noftra nium Tuditanum fubaäa eft. De- per partes(nunc enim ex partibus con- cimo poft Pannoniae pars inferior con- ftat)Carnioliaimpetita& occupata,fae- termina Japydiae , admifit impe- pius excuffo jugo, demum fubAugufto, rium , & Sifcia belli contra Dacos hor- & ejus privigno Claudio Tiberio praefi- jreum efFeda. Carrii deinde Anno V. A a Cond. Cond. DC. XXXV. cum latefuos fines puetünt, Vti per Ckonologiae decuf-extendifTentaibjugum miffi. Scordi-A.fum praeiemmad ann. v. Cond.DCC. fcos anno Vrb. Cond.DC XXXlX. Di- XLlll. ideft ante Chriftum naturti IX. dmsPr3EtDrfruftradomuic,quiaferodo. attingemus. Poftquam vero per Con- S.""res efFe(5li incurfamnt poftea Macedo- ftäntmum nova RomaConftantinopa- niam, biennio Livium Drufum Confu- Iis condita eft^ Romanum Imperium lern fatigarunt. Vfque ad Annum Vrb. dividicsepit, novis populiš aperta eft ja- Cond. DCCXVIll. videntur Japydes nuainCarnioliam. linde Vandali (de . adh^filTe Rom^nis, vt amici & loci], qüibus rnox agemus, dein Gothi, Lon- ilr/r'.'""cum anno ejusdem V. Cond. DCCX. gobardi & älij populi fenfim ingrejffi fe- prsefidiüDecimiBruti admifcrint Me- culis aliquot certarunt quisquidtolkret,^ tulienfes, & Antonio hofti Reipublicae vaftätam pridem patriam magis vafta- declaratoreftiterintrvt tarnen flagrante ret. Etquamvis Romanorum parerent civili Bello inter Romanos, libertatis Imperio tamProvinciae,quam inquilini priftinae memores non dubitaverint fi- Vandali ^ fieri tamen non potuit, quin nes eorum laceffere. Aquilcjam & Ter- B. frequentes colonorum mutatioiies rui- geftum: illud Carnis olim, hoc Japydi- nam fecum trakerent patriae vniverfae. bus,dein Carnis, quin & Iftris attributü, Nam Vandalis circa an. CCCCIV. five vtrumq; Romanorum coloniam tenta- fponte excedentibus,fivcGothorum in- re,qux in decurfu memorabimus. Id curfione pulfis: modoGothi,modoHü- caufafuitÄugufto,vtquodeatenusprse- ni Romanas lacerarunt Provincias, vt termiflum fuerat, etiam Japydes armis neutris ftabilis vel diuturna hic fedes fii- Romanis Tub jugum mitterentur. Tri- erit. Ab his vel csefaper vrbes,vel ejeda cnnij labore vix peregit cogitata Augu- Romana pr3Efidia,incertum efFecerunt, ftuSjMetuloexcisä, occupatisTerpo- cui per ea tempora paruerit Carniolia no,Arupio,Monetio,omnemJapydiam noftra. Refpiciebatilla quidemimperiü Romanis obtemperarecoegit Anno. V. occidentale , fed cum illud per ipfam Cond. DCCXX. ante natum Chriftum ceu clauftrum Italiae direptioniBarbäro- an. XXXII. Tardius nonnihil fuperior rü patuerit, prima femperfenfithoftiles Pannonia(vbi^monanoftra) recepit Qimpetustnec ab Imperatoribus vllum jugum,vna fcilicet cum Norico occupa- exfpečlare potuit auxilium, qui vndiq^ ta,vel non muko poftNoricum.Certum variorum hoftium infidiis impeteban- annum exantiquis authoribus eruere tur. Hinc etiam bellisinteftinisobnoxi- non poflumus. Id faltem in confeflb eft am, dum Suavi feu Suaviae Pannoniae fub Augufti Imperio, partim ejusdem, ex variis fere nationibus mixti Inquilini partim Claudij,Tiberij &aliGrumLega- contra Gothos, Gothi contra Rugos 6c torum aulpiciis inje6tos Norico,Carniae Herulos,Hunnofq^ certant,6c modo hi, & Pannoniae fuperiori compedes, eofa- modo illi fuperiores dominari conten- cilius,quo Norici tunc fecurius agebant, dunt,nullius aflequatur eogitatio,quä m qui in Alpibus habitantes credebant in miferabilis tunc fiierit ftatus patriae, aut rupes fuas, & nives bellum nonpofle a- cujus imperiis obtemperaverit. Verofi- Ruf.inBrev. fcendere. Sextus Rufus Feftus paucis mile igitur eft circa an. Chrifti ccccxLiir. haec infinuat: Suh Julio Očlaviano defecifle in Carniolia noftra Romanorü Cafarihm per Alpes Julias iter fačium eH, praefidia,quo fcilicet per Attila vniverfa Alpinisomnihm viäis Noricorum Proviit" vaftata,öc ab ejus interitu mox Gothorü, cice accejjerunt. Manfit tamen his popu- Gepidarü, Rugorü, Herulorüintcftinis Iis inätus libertatisamor, cujus impulfu bellis orcheftra efTe caepit,quae inAnali- non femel contra Romanos arnia corri- bus ipfis profequemur.Manfifle tamen in Cap. VIL de anttq, Inquii, Cam. FI11 Romanu vpy in aliquot Norici, & Pannoni^ limita-^ partibus fixis, qui pertseii tot divcrfa- neislocisRomanos vfq,- dum Odoacer 'ruragentiumincurfionibusjpatriosk- Itaiias regno potiretur, & anno prime res oblatä occafione repetere maluerint CCCCLXXXlV.abOnulphoDuceO- quam in continuis verfari periculis : Adeitzeit caedibuS & rapinis late Julias traduxit exercitum, adverfus O- graflati id fane indiciü eft jam hoc tem- doacremjVerofimileeft. Obtinuerepo- poreLangobardos inCarnioliam, pro- fteä longo tempore Carnioliam Gothi, tulilTe imperium: & forte non pridem & quidem partem ejus inferiorem et- etiam, Japydiam Grgecis eripuiffe : de iam poftquam I.angobardi Pannonias iis proinde nunc agen- fuperiori immigraverant, vt dicam in dum. XI. Decimi Camlolise veteris inquilitii Langobärdi. Aulus Diaconus Forojulien-^ quia fcilicet pridem ante Paulum Dia- fis cognomento Warnefridi 'conum apud veteresinvenitnr non fo- I natione Langobardus fcripfit lum mentioLangobardorum,fed etiam ' de geftis fuorum Longobar- fitus& patria eorum indicatur. Strabo straboi.7. dorum libros fex, in quorpm primo o- ds his: Maxima eHSm-vorumge.ns: qmp- riginemgentis e Scandii^avia inlula ad pe^ quaaRhemai Albim vjque pertingk. Oceanum Germanicum repetit, ctim Q^n & trans Alhimpars eorum mcolir, ut Paul. Diac. ait \Winilorum hoc eßLangohar dorum gens, Hcrmmduri, & Langohardi : atqu^e nunc qua poßea in Italia filiciter regnavit, a quidem hi.fugufačl.Umninoinvlteriorem Gemtanorumpopulk originem duccne, licet ripamfe conjecerunt, Coluiffe eos eis Al- ^ alia caufce egreßionis eorum adji veren- bim & fugatos trans Albim Anno Chri- tur, ah infula qua Scandinavia diuitur, ad- fti V. per Tiberium Augufti aufpiciis ventavit. Secutus eft hanc opinionem Valerio Meffala & Corn. Gnna ColT. Sigebertus,& alijmediaeaetatisfcripto- maukVütercnlm.cnmzk: FračiiLan- ci'n^Germ. ^cs , quos Cluverius erroris redarguit: gohardi.gms Gcrmamcaferitatefirocior'Je- nique mquequoinuTiquam anteaße concepmm,^ profecli Hunnis Pannoniam colendam nedum opere tentatum erat ad qmdrmgtn^ ceflerunt, eä lege, vt fi Langobardis re- tejimummiltarium, a Rbeno vfqueadfiu- verci neceffum foret , Hunni iteriim men Alhim^ quce Semmim, Hermunduro- priftinas fuasfedes repeterent evacuata rumque fines pr^eterfluit Romanus cum fi- Pannonia. Verum Langobardi ftabili- gnisproduäm exercims. Et Suetonius in to Italiae regno de reditu in Pannoniam Odtaviano : Germanofque vltra Alhim nunquam cegitarant. Alboinus vix fuhmovit. Veterem igitur Langobardo- ingreffus Forumjulium,nepotemfuum rum patriam tcnemus : an vero ante GifulphumForojulienfibus Ducem de- ^^ p^j,^^ Strabonis, & Paterculi getatem Lango- dit, qui fines fuos extendit etiam in Ja- hift-Forojiii. bardi in Scandinavia infulahabitaverint pydiamnoftramSc Norici partem, Ce- Paul Diac. quodforfaninnuere voluitPaulus Dia- leiam vlque, vt in decurfu Chronolo- iib.2.c.6. de. conns, nolimobniti. In eo tamen cen- gise oftendam. Ex quo confequentcr g£ft. Lang, aberrafTe Diaconus, quod circa opinari licet iEmonam noftram, 6c fu- tempora Theodofij Imperatoris egref- periorem Carnioliam cum parte infe- fos ex infula Scandinavia infinuet, fi- "rioris, & Celeianoagro, a Langobardis dem habiturus, fi aliquot feculis illam habitatam, reliqvum quod erat Panno- egreffionem anticipallet. Limites pri- nias, ab Hunnis: feu Avaribus, & dein- mae Langobardorum patriae defignat deSlavis,vtdicemus. Atvero durante CluveriusinterAlbim,&Viadrum,vbi adhuc Langobardorum in Japydiam nunc Marchia Brandeburgica media, & noftram, & Carnioliae partem imperio pars MagdebtrrgenfisEpifcopatus. An- Slaviadvenae pridem potiorem ejus di- no Chrifti CCCCLXXX.Rugis in Pan- ftričlum occuparunt , de quibus mox noniamtranfeuntibus, Langobardi Ru- differemus. Si proinde verum eft,quod giam occuparunt. Poftmodum rupto inSlavorumregione, quae Azelliadici- amicitiae foedere, quod cum vicinis Ge- tur, vt icripfit Paulus Diaconus domi- p^ui. Dijc; pidis ( in Tranfylvania hodierna Kabi- nati fmt & tributum exegerint Lango- tantibus)diufervarant,opprersaeorum bardi dicendum reftat Slaves dudum i.^.c.fi. potentia, Herulis quoque pene fundi- in habitalTe Carnioliam, fed tributaries tus deletis Langobardi Rege Audoino fuiffe Langobardis partim, partim Ba- Danubium trajecerunt, & Pannoniam varise Ducibus, donee Franci & Car-occuparunt,velfpontecedentibus,vel ^^ nioliam totam, & Forum julium occu- armorumviindeeječlis Gothisanno,vt 'parent, acpaulopoft RegnumLango- plerique notant, D. XXVL Quando bardorumextinguerent. Nominispor- veroCarnioliamnoftramjquaeparserat ro Langobardorum etymon optime Pannoniae occupaverint, id in incerto obfervavit Diaconus, quod didi fint a eft. Anno DXL. circiter eos etiam Ja- longis barbis cum Lang longam,& hard pydiae fuiffe dominos fupra dixi per barbam Germanis fignificet: proinde conje6luram. Manferunt auteminPan- non Longobardi,fed Langobardi fcribi nonia Langobardi vfq^ ad annum Chri. debent. Manfit in hodiernam die parti. ftiDLXVin. quo inltaliam Rcgc Al- Italiae ab iis occupatae corruptum no- boino aflumptis multis auxiliarijs copiis mcnLombardia,vt omnibus notum eft. §. xn. Utmm Suevi aliquando incoluerint Carnioliam. On quaero an populi aliqui ex Danubium vfqueinlongum, & ab Al- antiqua Suevia, quae glaciali bi ac Sala Chalufoque amnibus ad Vi- Oceano feu mari Suevico ad ftulamprotenfafuit, prout eam defcri- pfit Cap, V L de antiq. Inquil Cam. XIL an Sucvi, 15? p Tac.de Gen p^t Tacitus , quia in illo amplillimo ^ bk Jornandes,cum exereitu contendit terramm trä6lu comprehenfi fuerunt "adprsdas a^gendas inDälmatiam , & praeter alias nationes Gothi, Herulj, tuac fuit ejus Ditio extra omnem Vale- Langobardi, de quibus fupra egimus; riam & extra Carindrlam ac Carnioliam fed procedit quaeftio vtrum Suevi fub veterem: vel habitavit in Pannonia Sa- hac{peciali Suevorum äppellatione re- via,vti ego fulpicor & alibi per conje- fti'i6la incoluerint aliquando veterem čluram aflerui, & tunc dicendum efTet, Carnioliam. Occafionem qasefito de- Jemandem in eo lapfum quod confu- derunt aliqui fuperioris feculi (cripto- derit Sueviam cum Suavia five Savia rcs,Laziuspr2erertim& Megiferus^qui Pannonia , adeoque Chunimundum contendant non Carnioliam tantum non fuilTe Regem Suevorum fed Sua- fed Sc Carinthiam Suevis Regibus ob- vorum,feuPannonum noftrse Panno- temperaire,& ejusdem gentis populiš niae Saviae inquilinorum: qui fuerunt uSwf' habitatam. linde Lazius inter alia de eo tempore mixti ex Vaadalis,Gothis, Carnishunc habet titulum: Carmrmi Pannonibus ßtc. Videantur Annales Prindpes regio titnlo decomti, qiii ex annum 460. quo velitationem Chu- vorumgerne, dtemporib:^ Vdmtinlani Cce- n i m u ndi cum Go this f eferim us, & con- fanstračiuiinter Savum Dravurnqm ju- ftabit Megiferum etiam in Chronolo- , radederunt. Ponit vero inter hos Princi- gia aberraffe annis fere fexaginta.Quod- Marc hiÄ.i. pes primo loco (labinium aMarcellino li cuipiam mea conjeftura de Chuni- commemoratum , qui ä Valcntiniano mundo Saviae Pannoniae Rege nonar- C^fare Valeriae, Noricique mediterra- rideat(quam tamen probabit fi occu- nei agros fub rributo impetrarit. Ve- ratelegsrit cap, 5-^. Jornandis de rebus rum nec Gabinius Suevus fuit, nifi in Geticis)per me licet vltra Danubium Jomand.de latifTima Suevicinominis acceptione, in Quadorum Regione eum collocet, fed potius Quadorum trans Danubium fed fateatur fimul oportet Carinthiam, Rex, vthabetMarcellirius: ncque vlli- & Carnioliam a Suevis tunc non fuiffe' bi adftruit MarcelHnus Gabinium im- habicatam, cum tamen ex vno illo Jor- petraffe fub tributo Valerias, agros, quin nandis loco (forte per errorem inferto potius contrariu ex eo authore elicitur, hiftoriae Geticae ) Dalmatiis Sua-via vzcü qui tradit hoc tepore Valeriae Duce no- na erat, nec a Panmniis multum diflabat: minatumMarcellianum filium Maxi-arguerevelint hiauthores, quodSuevi miniPraefe6li, & Equ'tium fuiffeMa- Noricum Mediteraneum, & Valeriana giftrumarmoruminlllyrico. Secundo coluerint. Nec aliam ha6lenus proba. loco ponit Chunimundum ex Jornan- rionem vel authoritatem fcriptoris an- dis hiftoriaGetica. Confentiteihoclo- tiquireperi, quas Suevosquinto feeulo Weoifchro Megiferus , & vult perfuadere fub aeraeChriftianae in Valeriam& Noricum ^cap'^fi*'^' Honorio Caefare Suevos occupaffe mediterraneum introdu6los vt inqui- Rhastiamprimam, NoricumMediter- linos affereret. TentatquidemLazius raneum Valeriam quae intra Danu- alibi etiam inTyrolim Sue 70s intrudere bium & Dravum protendebatur, eo- idq^ ex AmmianO Marcellino, & Clau- rumqueRegemfuiffeChunimundum, dianoPoeta colligere, adtemporaHo- qui cum Gothis conflixit. Veriim hie norij Augufti refpiciens, fed nihil pro- quoque hallucinantur Lazius, & cum bat: multo minus igitur evinceteos ha-eo Megiferus. Vel enim Chunimun- bitaffe aliquando in Carinthia dus ex ilia Suevia cujus limitcs defcri- velCarniolia. Bb $ XIIL XIII. ilndednii Carniolise veteris inquilini Slavi, feu Vindi. De quibus nonnulla inquiruntur. I Aximum apud authores opi- ^ vtrorurn q,- meminit, initio libri de Ger- I nionum dilcrimen eft de Sk- 'mania Vamlalm,m fine Vtmdosnomm^X, _ vorum origine, natione,no- fedan diverfas duasgentes exiftimave. mine, loco nativo,vtnec veteresinter rit,nonfatisdifccrnipoteft,cumdiverfi- fe,necrecentiorescumveteribus idem tas modica nominis nonarguat diver- vbiq^ fentiant. Illudcertuhaberi debet, fam gcncem^prrefertimcumijdemVan- VindosfeuVeodos,eandeefie gentem daii ab aliis Vindeli, Vindili dičlifmt, cum Slavis, & Slavorarn nomcn multo vt fupravi.iimus, Neqne ex Plinio de. recentiuseffeVindorü nomine. An ve- cernipoteft vtrum Vmddos diverfosexi. ro Vindi & Vendi fuerint ijde cum Vin- ftimaverit ä Venedk, quia his quidem fi- delis,VmdilisfeuVandalis,dequibusfu- tum inter Codanum fmum 6c Yiftu- pra egimus,hic omniuprimo difcutien- lam^illis nullum affignat: & diverfoca- du eritjfiprius diverfas Vindoru appel- pite vtrofq; nominat.Tmo forte ne qui- lationes adduxerimus. Igitur I^Wz", dem nominat Vindelos.Vulgatsequip-quodnomehodieadliucvfitatueftjolimg peeditioneshabeat Vindelici quodClu^ dičlifuntetiaFem/zaTacito &Plinio,F^- ' verius legendum cenfet Vmdel},^!]] Van. mdakVtolom^zo, Vmeti^Wimda^pud deli', nec caufam affignantcurVindeli- Heimojd. ]om^\i6.c,Wmithi^'Wmulj 2.h Helmol- cos aGermanisfeciudant,nifl forte ided Windeii apud Nuffienfem, ac de- patent legendum Vindeli five Vandc- mum^/^wquod liujus gentis poftre- li, quia eorum partem ftatuit Plinius mum&inhancdiem conftans nomen Eurgundiones procul aVmdelicis dif- eft. Quaeriturnunc l. an Vindi & Van- jun6ios. Sedpotuit Plinius per errorem dali fint vna eademq^ gens, Helmoldus Vindelicos Burgundionibus conjunge. Slavusnationc ficfentit: Uhi Polomaß- re,& Vandalorum nullam facere men- nemfacit^-pervemtur ad ampliffimam Sla- tionem,ficuti plurium fpecialium po- vorum Vrovinciam,eorum qui antiquitus pulorum Germanorumnomenclacuras Wandali, nunc autem Winithi five Winuli praeteriit, quas Tacito Ptolomseo & aliis appellanmr. Horum primi funt Pomerani. memorantur. Ptolomseus Vandalos Hie ergofenfit Vandalos 6cVindoseffe nufpiamnominat: Venedos ad finum vnam eademque gentem. Non placet ^'ejusdem nominis repetitnon fern el hsEC cognatio Cluverio, fed neque Ban- quafi infinuat Venedos ac Vandalos e- gerto in Notis ad Plelmodum, nec Cro- andem fuiffe gentem, cum late exten- meroapudPeffinam,quiallegat veteres dat Venedos inquiens. Tenent auum Taciturn, Ptolomasum, Strabone,Pau- Sarmatiam maxime gentes Vtneda per to- lumDiaconum,Procopium,Jornandem turn Yentdicumfinum, qui eft finns Coda- nullius authoritate addu6la,qui Vanda- nus,& mare Suevicum nunc Balticum, losa Vindis diftingvufltnationefeuge- a quo non procul olim Wandali colue- te,licetagnofcanteandempatriam og- runtvtfupradiximus, vbietiamVene- cupatama Vindis, quam prius tenue- dos , feu Vindos collocant Tacitus, rantVandali. Nihilominus fi veteres Screcentiores, inter quos ipfequoque fcriptores confulanrur vix eft aliquain- Cluverius. Nullum prfeinde exaati- ^"J.ctr ter Vandalos & Vindos deftinftio: licet quis authoribus fundaraentum habe- enim authores antiqui tam Vandalos mus inter Vandalos & Vindos feu quam Venedos nominent,diverfum ta- Venedos diftinguendi. Sed arguit Clu- menillisfitumnon tribuunt. Tacitus verius Vindos feu Venedos Sarmatas fuilTe Cap. VI De Anii^, tnqüll. Carn. XIII, P/nli. Ici fuiffe teftaturPtolom2eus,& fubdubitat ^ antur Vandalos & Vindos pro eö'dem Tacitus^atvero Vandalos fuiße gentem "populo agn.ovi(re,vtipäulÖ ante adfeu^ Germanam iiiconfefTo efttdeindeVan- ximus ex Helmoldo & Cräntzio^quibus dalisfuit vifitataiingua Germanica, Ve^ confentirccenfendus eft Jemandes, qui nedisveroSlavicaprorfüs diverfa. De Winidarum hatibnem populofara ab primOjfuerintne VandaliGermani, & ortu Viftulse fluinirils iri Aquilonern Venedi Sarmatse inquiremus paul6 longediffufam pföfitetur. Prions feculi poft, & cum afferitur Vandalos, & Ven- -author Carniolus^qui in Saxonia fcripfiE dos fuiffe Vnam gentem, neceffe eft v- vbi Vendorum notitiam habere potuit^ trofq^ vel Germanos vel Sarmatäs fuif- fic kaüi^Quotqmthaäenushiflöfiaston- ÄdätriBohö. fe,& prius probändum effet fuiffe duos fcripjemnt, in dfgentium 6rigmsnij Horiiia.' populos diverfos, antequam ftatuatur -moresrimanjmt,or,mes into confeniimt^ Vtri fuerintGermani,vel Sarmatae.De fe- Hejjetos, Venetos, W/nclosJVamlalos,^" Sla- cundoconftat,qu6dVendi feuVindi de- vos eamlem ^ vniMs ejusdemqslc ejje ofigi- faftohabeänt idioma diverlum a Ger- nisgentem. Omnia hic Epitheta a^requen^ Jnanico/ed vtrum id habuerint antiqui- ter ^ [cepenmtatisjeilihus ilUs tonvtnimt, tusadfmumCodanum,id effet inqui- Sed pariim refert ad noftrum inftitu-rendumtdeindequodVandali vfurpa-ßtum feerintne Van dali & Vendi idem verintGermanumidioma & nonSlavi- popniusan diverfus f melius quiEritur cum,idetiam elTet probändum »quod f'ccundö, vtrum Vendi feu Venedi, aut Ciuveriusnonpra:ftat,& huiccontra- VindiquihodieSlaviappellantufiünu- grTtSrn. riüadducitLazius. AlbertusCrantzius, meroGermanoruftijautpotius vt con- & ipfefuä opinione Vandalus , idioma tenditCluverius, in numero Sarmata- Clt, Crantz, in ^./rantz. m ---x-------1----------' i r> • J r Slavicum attribuit VandaliSjCüm ait: rum locandifmt. Quam ire nondelunc CertiJJimum argumentu vnimgentis feqvu- authüres,quiSarmatäsipfosaGefmanis tij-inguam qua in Rujfts (magna vtiqjgen- originem habere cenfent,vt Irenicus aU te)Polonk,Bobemis, Dalmatls Hißris,& in legans^neamSylvium: quod verunl cap.+i. noßrii Wandalisvna eßjub quadam varie- äliqua ratione efle poteft, antiquiffimaS tate&'c. Etinfra in remnoftrain quod populorüm appellationes fi refpicias^ Vandali & Vendi fit appellatio modi- Nam vti fupra diffcruimuspoft Hyper^ ce diftinftaejusdem gentis, ait : Hodie boreorumnomenclaturamScythxfunt quafuerit olim gensWandalorUm in vni- q difti fere omnes populi Septentriona- njerfum igmraremus, nißi vernaculaSaxo- les, & poftmodum divifi in Germanos flu lingua hoc vocabulum conßrvaffet, vt & Sarmatas tefte Plmio,qui ait: Scytha» ' inter eosquiolim, Wandali,[vi fit) rum nomen vßquequaqüe in Sarmatas vocahulonmcWenden vocitentur. Cum Germanostranßit. Et hac ratione forent ergo & Crantzius & eo antiquior Hei- Gerinani & Sarmats; ejusdem antiquif- ^^^^^ ^ moldus lentiant Vandalos ac Vendos fimae originis. Imo fi fides effet Rerofo, feu Venedos Codani finus accoläs vna vtriquehi pöpuli ab vilo Tuifcone ot- fuiffe gentem,nullo jure Cluverius,& ä- tum haberent. Is enim de Tuifcone o- lij recentiores eos ab inviccm moliuntur mniumGermanorum patre agens, ait: fecernere,& afferere quodVendifeuVe- Sarmatas maximos ppulos fundavit. Et nediaut Vindi poft exccffum Vandalo- rurfum : Sarmatas legibus format apad rumingreflifmtVandaliam abcapoft-, Kbenum. Supponamus verö Sarmatas modü denominati Vandali. Hoc quip- & Germänos diverfse originis, & inqui- pe arbitrarie, & ex fok conječlufa afferi- ramus an Vindi potiüs Sarmatis quam tur,nec vlloantiquiäuthoris teftimonio Germanis tribuendifint. Non fum ne- roboratur: cumpotius vetuftiores vide- fciuspafTim id vulgo perfuafuffi,quod Bb 2 lingugß linguaediverfitaSjefficiatdiverfagente, fuerintquetefte Tacito Rugij,Heruli; cum tame antiquitds patriae & rcgionis A.Gothi, iEftij, Peucini, Vcnedi, Finni, p«tius habita lit ratio. Unde fi quacra- & hi quidcm multo magis Septentrio. Taaib d^ tur de gencre Vindorum omnino vi- nales, quam Venedi, accolse illius ma- demur ä Sarmatis habere originera, ris & fmus 5 confequens eft Venedos cum eorum idioma per vnivcrfam re- feu Vindos omnino adGermaniamper- llričliorem Sarmatiam vfurpetur mul- tinuifle. Id affirmat ipfe Tacitus cum tis feculis, Poloniam , Ruffiam, Mo- ait: Pt;ucmomm, VenedormnqueFen- fchoviam &c. quanquam & de idioma- norum natmnes Germanis an Sarmatis aL tepoteft dubitari, vtrum antiquis illis jcribam duhho: c^uancjuam Peheim ^qms Vinidis & Venedis ad fmum Venedi- quUamBaßumas vocant,fermone^cultii^ ■ cum&Codanum maris Suevici feuO- jedeacdomiciliisytit Germani agunt'. ceaniGermaniciaccolisfueritnativum, des omnium ac torpor^ cxterum conmhiu vel forte a vicinis Sarmatis defumptum, mixtis ^nonnihil in Sarmaturum hahitum fenfim obliterate nativo. Si vero quae- fcedantu?-. Venedimultum ex ynorihus tra-ratur deregione & patria, e qua primo B. xerunt. Nam quidquidinter PeudnosFen- certis teftimonijs conftat prodijffe Vin- nofque Sylvarum ac montium erigitur la- dos feu Venedos, lepofitis recentiorum trocinijs penrrant. Hi tamen inter Ger- conječluris, ctrtum eft illos Germanis manos potins refermtur, quia ^ domos accenferideberöp- & quidemlimitaneis figuntfcutagcßantpedum vfu ac admare Suevicum, & a parte Septen- pernicitategaudent : qu<£ omnia diverfa trionali Germaniae. Nam vt taceam mo- Sarmati': funt,inplaußro equoqus vivcnti^ demos Germanias vniverfae limites,qui -lus. Ex his verbis Taciti colligitur Ve- funtmulto ampliores,quam fuerintflo- nedos fuiffe a Peucinis & Fennis ein- rente Romanorum Imperio, antiquo- člos,& ab vnapartefinum,cuinomen rum Scriptorum fententia Venedos il- dabant adcoluifle, ab alia vero hie Peu- losveteresinclufit(}ermanis£-, vt plane cinisad meridiem, inde Fennis ad Se- mirer Cluverium , quod contra tanto- ptcntrionem fuilTe conttguos: fane ver- cSiž. virorum clara teilimonia pionun- ba ilia inter Peucinos Fennosqm denotant tio. tiare nonvereatur. Tacitumaudiamus C hos geminos populos collimitaneos cuiplurimum ipfetribuere folet. Ger~ fuifle, & Sylvisac montibus folum di- mania omnis a Gallijs, Rhatijsque & Pan- fcretos, Venedos autem ab alterutro la- nonijs Rheno ac Danuhiofiuminihrn, a Sar. tere ijsdem propinquos 3 non a latere 0- matis Dacifque mutuo metu am montihm rientali provt in tabula eos defignavit feparatur : ccetera Oceanm amhit latosß~ Cluverius, quia fmus Codanus ab iliis Infularumimmenfaßatia comple- velut remotis nulla de caufa nomen ob- , äem, nuper cognitis qMihusdamgentihm a tinuiffet, ergo a latere occidental!, adeo- Regihm.quos bellum aperuit. Ecce hie ab que ad ipfum vfque litus Suevici marls Oriente Sarmaras & Dacos, a Septen- Venedos coluilTe oportuit, cinaos ab trione vero Oceanum & Infulas inOcca- ^ftijs , Peucinis feu Baftarnis & Fen- no Septentrionali Germaniae attribuit, nis feu Finnis. Deinde verba i!la Taci, multo magis cenfTeri debet iattribuiffe ti: Hi tamen inter Germanos potiui refe- populos circa litorales ejusdem maris fi- runtur : de Venedis plape accipienda nus habitantes.Cum ergo Venedi fitum funt,quos immediate in pr^cedenti pe- habuerint ad partem meridionaleni riodo interPeucinosFmnofquelocavit. cumaliquainclinationead Orientale la- Si ergo Cluverius ^ftios, Peucinos feu tusmarisSuevici,& fmus Codanusab Baftarnos & Finnos Germanis attri- ipfis nomen acceperit fmus Venedici, buit, cur Venedos ab ilia fccernit ? prae- Cap. FL de antiq, InquiL Carn. XIII Prndi-, 205 prsefertim cum Baftarnas extendat in^te, vt divetfas fpecies populorüm irt- hodiernamRulTiam & Podoliäm,a qua Titiuen:, ipfe vcio putat Sarmatas effe fatproculabefl: finus Codanus & littus geilusadVenedosScyros,Hirrös. At- Venedicum,quodVenedifeuVindiad que ka plura funt j quae Venedös feu colueruntjVbinuncPrufTia & Livonia. Vindosnonfolüm patriä, fed & gerie- Ncmpeidioma,quodhodieq-Vindi re- regentisGermänos faciuHt,quart quae fiduiinMechelburgica,& Brandeburgi- Sarmatis admifceann : vt proiride jure ca ditione aliquatenus confervant , & dixerisomnes Vindos, & Sla vos origi- PolonicOjRufTicOjMofcoviticOjaliisque ne gentis Gerrnanos efTe : jam vefö per Slavorumidiomatisaffine eft,iiliperfua- plu.resfparfos Provincias, älibi Sarrriä^ det Vindos nonnifi Sarmatid generis tas,vcinPQioiiiaLiburnia,Mördiovia, ciuvGerm Dportebat alibi Gerrnanos ut in Styriaj Carinthia^ ijb.3.c.43. " advertere id multis efife communePro^ Carniolia,alibi lllyricos, vt iri Croatia y vinciis, provtipfeobfervat de moribus Dalmäcia, Slavonia, alibi etiam Italos inqmcns: Skquippehodkquecontermmas vt inHiftria, juxta patri'<£ quaincolunt diverft generis gentes , alteram ah altera diverfitatem appellari, & diverfas lorti- non7iihil diverji moris veluti contagione ri nuncupatlones, Adamus Bremeii- quadamcontraherevidemus^AiimXxhovc- fis, qui Anno M. LXX^norüit. Slavos rius eil: de commercio linguae, & idio- non folum Germanos , fed 6t eofdem matis , quod divcrforum populorum cum Vandalisagnofcit. Verba ejus ap- confiniaplerumq^ invicem (o-lent com- ^ono'.Slavonia amplißtwa Qermmm Pro- municare. Et fi ^Eftios Germ anis ad- v/mia a Vinulis incolitur, qm oUm dicTiJunt fcribit Tacitus : & id Cluverius omni Wamlali Francifcus Ireiiicus de ^^^^ ^^^^ conatu firmare nititur , licet iis fuerit Carnis itä fenfit: Carni antem ccr/i. l'mgua Britanka propior quam Suevo- /f/Gemcwi/^;?/. De Bohemis idem pro- rum, quidmirum& Venedis linguam nu; tiavitallegato iEnea Sylvio. Quin ftoiXj. fuilTediverfam a ceteris populisGerma- P0lonos,& Hunnos veteres, nonta- niaer^Quod verp Ptolomaeus Vcnedos men Hungaros inconfortium Gerrtiä- Sarmatis adnumeret, vbiinquit: Inco. norum admlfit, quod plane probare lunt^Sarmatiamgentesmaxim't jßa \ Vene- nonpoflüm i licet enim Pannöniaolim daapmlomnemVenetimmßmm,<^Jupra per diverfas populorum migrationes IiC.iO, Clu.cit. 1. C.44. Dadam Peudm ac Baßarna : nihil me q häbitata fit a Getmanis, nunquam tamo vet in contrarium,cum fateaturClu- 'men praeter fuperiorem attributa fuit verius hic Ptolomseum erraffe : Ptolo- Germaniae. Et quod Hunnos etiam maihkauthoritasnulla eH^ quandoisBa- Germanisadfcribat,perperamagit, ni- ßarnasquoque, i^horumpartes Peficinos, hil vnquam illis commune cum Ger- Carpos Burgkms item Burg^indknes, manis , nec quidem animus. Po- Hin lib ^ Guthones GermanicaS gentes pirperant loni tarnen eo jure, quo partem aliquä inier Sarmatas connumeravit. SedPlinii veteris Germaniae colunc, poffent dici fententiam ait hoc loco plus habere Germani, quia & mores Germanorum ponderis,cüm dicat: ISleceH minor opi~ affečlant,- quos Hung-ari fuorum tenä^ ^ nioneFinningia. Qmdam hachahitariad cilTimi, repudiant, neque diftinguunt Vißulam vßque Fluvium , a Sarmatis Vene- hi nationes per patrias, & regiones, fed dis,Scyris, Hirristradunt^ H^c quoq,- per generationes, vndequiRomae na- authoritas non eft tänta, quantam fufpi- fceretuf patre Vngaro, non Romanus catur Cluverius, quia l. Plinius id fcri- fed Hungarus apud illos audiret. Inta- bitexaliorummente.2. alij^^m^i/ijr^- Ii forte confideratione haüd gravate Mart.^ nedü. duas voces intcrpungunt comma- fubfcriberem Peffinae, qui( vti & Balbi- in Epit. ßb 3 iius) nus) fnultis ?a-gumentis conatur evin-^ verfosaGermanis. Milii hie par efträ^ cere Slavos nihil omnino cum Genua- 'tio Tros '^yriufve fmt. Reftat nunc in- nis habere connnune, fed origine Sar- quirere vnde Vindis nomen Siavorutrij matas elTe, lingua, moribus habim di- & quandoactribuicseptum. Unde Vindis enatum Slavorum nomerl. I^^I^Pud Abrahamum Ortelium gni,in quo praeter alia inruira,etiamhsec nrt^ynon. ^^^B lego Vandali, Venedi, Fenni X^gunlm'.NohiiigentiSdavorMm, ^ Sdavi ttße Melanchtone in mm lingp.ee gratiam , paceni falmem Tacimm Jmtvnjm gemisva- ^c. Audiamus Jornandem : Introrfas rice appellationes. Rurlum alibi air Dada eBad corona j^eciem arduis Älpihus vi qui noßra conjuetudine JVilJi ,fed Jua lin- emunita , juxta quarumßnißrum latus, gt^a IVelatahi dkuntm. Ä'c Eginhards in quod in Aquilonem vergit, ^ ab ortu Vißu- ■vita Caroli Magni. Item Rhegino, qui & Uflumiinsper immenfaJjiatia venit Wini-Sdavos quo/dam Vncrajjos-vocat.Wittichin-^' darum natio populoja conßdit, qmrumm~ dns eorum mmmllos Vehras, Hevellos, Lu- mina licet nunc per variasfamilias, loco, fioSy Luficavicos , IVlainos did tradit. i mutentur ^prijidpaliter tarnen Schlavini^ Plura nomina Vaadalorum, & Vindo- cb" Antes nominantur. Supponit prius rum fupra retulimus ex antiquioribus dičlos l^inidos,&nomina authoribus. Primus quantum hade- mutari ait id eft fno tempore. Et alibi nus licuic obfervare Slavos nominavit rurfum,deiifdemfeu"VenedisautVin- Jornandes, qui floruit anno Chrifti DL. dis loquens ait. Ah vnaflirpe exorti tria. poft eum vero Paulus Diaconus, feculo nuncnominareddidere,idtH Veneti^ Antes, vnoiunior, & alijrecentiores. Fallitur Sdavi. Coeterum vt de nominishujus meSe^g. Rattkaius cum Orbino, qui lega- occafione, vel caufaagamus,ipfmspri- &Banšiav, tos Scytharum ad Alexandrum Mag- mo Jornandis afferatur opinio. Ait er- num Slavos fuiffe fufpicantur, & no- go loco fupra allegato. Sdavini acivi- men recentius mul tis feculis anticipant, tate Nova , ^ Sdavino Rumunenß, & Unde divinandum erit ex Jornande, cir- loco, qui appellatur Mußanus, vßque ad ca quod tempus, & vbi hoc nomen ena- Danaßrum , dr in Boream Vißda tenus Cf^te. tum fit: de etymo quippe Jornandes commorantur. Qu^Gruterus exPalati. inNotisad ftatuere nihil potuit, quia linguae igna- ^nis Codicibus legit: Sdavini a Civitate rus.^ ^ Quia tamen Jornandes fuam de Now, eb" Vnenfe, lacu qui appellatur. Geticis rebus hiftoriam fertur ex Croni- Murfiano. Ex hoc colligitur Sclavinos, CO Gothorum Magni Aurelij Caffiodo- quorum Jornandes hie meminit habi- ri compendiose contraxifle, fi non de tafle in Pannonia inferiore, vbi Murfia fuo adjecit, quod de Slaviš producit, civitas,&abeafortediauslacus,&alia nomen Slavorum circa annum D.Chri- itemcivitas diaaNova, de qua Paulas fti,quoCaffiodorusvixit,velnonmul- Diaconus in Mifeella agcnsde tempo- p^^jMifc^ tum ante emerferit. Primis fane qua- ribusMauritij Imperatoris, & deniquc tuor feculis Vandali, Vmdili, Veaedi locus aliquis diftus Sclavii^um Unenfe notifuere,&prifcisauthoribusnomina- velRumunenfe, äquo Venedi Sdavi- ÄHre ^\nonver6Slavi,vtplanžmireris Rat- norum nomenadepci fiat: huncquip- ba^ iit.x. khaium, qui Franciicum Glavinich al- pe fenfum habere videntur Jornandis leg^at, & ex eo producit ncfcio quod verba. Ambiguum tamen eftanalocö comentitium Diploma AlexandriMa- nomen traxerint Sdavini,an locus vice- veria Cap, VL Deantlq, InquHinkGarn, XIKS/azi, acf Crantz. 'verfa a Sclavmis. Sed aliorum edam ^ 5'48. traječlo Danubio occupavcrint Tcap lenfum prom emus. Albertus Crantzius "nöflram Pannoniä Saviara tefte Proco- proc.de reb, fubfcribenSiEneae Sylvio Sclavos putat pit), quirefert eos in IllyricUm erupifle diclos a verbofitar.e: ait quippe : Scla. poilquamTotilas inltaliamtranfierat, V071QS [m lifigvci verhofas appdlari, quod ipfius Totil3e(vtru(picioerat)inr}:iga- rnulta loqmnativumfit genti. In idem done. Verba Procopij haec funt. Scla- BehT^ink' t^ndebat Joannes Dabravius. Sclavo- vim vero, qui antehasterras invaftrant, norumvocabulur^iex commcrcio-vrijm lin- gentis ejus alijJuhJecHtiHißro tranfmiß- guanamm: idenimSlouvoapudSarmatas, fo^cum[misflatimfejungunt,quijaynregio-, quodverhnmapudLatinos peifomt. Quo- mmpaulo ante licentius imurfarant, niam igitur ornnes Sarmatarum natioms noimullisexifliniantibusTotilamipfumhar- iatl ]am turn longeque per regna, Pro- baros hospecunia non parva corruptos, atq":^ vinciasj^arße,vmmtarneneundemquejer. adedperfuafos^ idcirco ineam Romamrum moneni, at que eadem propemodum verbafo- Provinciam immißjpy vt hnperatori adver-narent ,fevno etiamrognomine Slavonos CO. ^J'm Gothas, nulla de Catero foret, ex aquo gnominabant.llxc derivatio nominis vi- ' bellum adminißrandi facultas In his detur longe petita, praefertim cum Sla- verbis duo potiffimum infinuantur , vicae linguae muka defint verba,quas ab tempus fciÜcet, quo Vindi feu Venedi aliis neceflario mutua debet accipere. inPannoniam magno numeto irrupe- Verofimilius eft, quod fubijcit: Jbipfa rurit,& quod jam ante hoc tempus eiuC prateredgloria, qua apud illosSLmva ap- dem ^entis plures, id eft in Pannonia peHatur, Slauutnij dičli <^c. Primis qui- habiLaverint,qmbus ferecentes advense businnotuit hascgens temporibus, ni- quafi fociis ejufdem gentis junxerunt: hilillägloriofius : vnde Juftinianus II. hos vcrö priores alios fuiffe quam. Van- Imperat. Anno Chrifti 685". juxca com- dalos non credidero, quia de his conftaC Mircd.i.i,. putum Authoris Mifcellae tancum de exprobis authoribus, quodlongotem- virtuteSlavorum acceplt opinionis, vt pQrePvmoniastenuerint,quilicetmaiori ex fola hac gente ccnfcripferit exerci- exparteinGallias deinöc Hifpanniasiiä tumtrigintamillium, quem appellavit contulerint,muki tarnen eorum in Pan- POPULUM ACCEPTABlLEM.Fuit nonia mixtiGothis & Langobardis rc- ÄSm" etiam hujus opinionis Adamus Boho- manferint,& hi fine dubio ablnteram-rizh cum fcripfit: Slavorum Epithetonn q nenfi Pannonia quam colebant, nempe rebus preeclare geflis genti huic merito fuo Savia , Grsecis appellata Suavia , difti obtigit. NamSlauvanoßrishominibusglo- fuerint Sua vi (vt alibi arguebam) & de- riam ßgnificat : hinc S L A VI quaß lau- mum molliori pronuntione Slavi. Hinc dabiles, celebres ^clari dicuntur. Siqui- apud Jornandem & PaulumDiaconum dem etymonvocis imnquamquismelius di- modo Slavinia, modo Slavia legere li- vinaverit, quam ex cujußpte gentis propria cet. Quia verd gens ifta jam tunc lon- lingua. Q^od confirmat affumptä pa- gMat^ue difFafa, adipfum Codanum ritate de Germanis : qui di6li funt Ger- ieu Venedicum finum adhuc fe exten- manni,quafigavSy?ami, acAlemanni debat, nihil mirum , quod natum in 2(üe5y?4uucr. Mihi veröaliapotius o- Pannonia Savia nomen Slavia Sla- rigo videtur hujus nominis ^ quod fcili- ww^e coeteris quoque regionibus com- cet Venedi feu Vindi ab oceano Germa- municatum fuerit a cognata gente, 6c nico, & antiquisfuis fedibns fenfim ad poft hasc tempora commune evaferit Iftrum feu Danubium promoti, cum tam Vindis ad finum Codanum quam confediffent proximi inferiori Panno- Rufris,Polonis,Mofchis,Dalmatis&c. niae,tandemfubJuftinianoInip.I.annG Quae conječlura etiam inde roborari potcft, poteft, quod vti ex Plinio colligit, & h^^m^St:hiavo(^m^\t ille) apuä Italosfe}\ r.iuv. Ger- probat Cluvcrius Vandalorum nomen ^..-vumquoquefignificet, can/aindaganda eH, generale fuerir pluribus populiš Coda- Slavos, qui Dalmatiam occuparHntChro* num fmum accolentibus , licct ipfe batos Serblos diäosaGracis,qui Slave VandalosvelitdiftinguereaVindis. Ait dkunUir Hruatii^Serbli, cofißatj a Ro^ cnim: Videndum mmc^ qua mtmnes Van- manis vero advÜia Servitia condučii exß- ddidfuerintgeneris. Vilnius mminatfo- militudinevocum Serhlia Romano Gracis los Burgundiones, Varrinos, Carinas, Gut- fervi -vocati funt, & confequenter vox tones ^c. verum nihil mir um. Vlinius Schiavo apud Italos fucceffit voci fervi nullius generis populos omnes recenfetjfed apud Latinos vfurpatae : & patria Sla- vnosatque alterostantum,qu3s vijnmfuiti vorum, qui Serbli di6li, coepit voeari proinde ex C(Xtervi authoribus JuntJupplen- Ser via pro Serblia, quae olim dicebatur diy Vandalis igitur adijcio Lemovios, He- Moefia, Clirobatorum vero , qui pari- rulos, Rugios, Sidinos, Suardones &'c.Nui- ter Slavi & Serblis contermini fuerant, thones Ö' Langobardos. Ubi manifeftum poftquam Dalmatiaepartem maritima^ eft inter Vandalos populos, numerariB.& mediterraneam pulfis Avaribus oc- etiam Guttones, feu Gothos, & Lango- cupaffent, earn Sclavoniam , Schiavo- bardos, de quibus conftac ^ quod ante niam, & melius Slavoniam tarn autho- annum ^48. coluerintPannoniam, & res , quam ipfi inquilini nominarunt, licet inde exceÜerint maiori ex parte , prout liodieq;nomiiiatur. Ex hac igi- multos tarnen remanfifTecredibileeft, tur affinitate nominis Serbli & Servi, quiaPannoniaSavia dcnominati Savi, quod eft gentile, ortum eft, quod qui & Suavi,mox etiam Slavi, accedenti- fervirent Sclavi appellari coeperint, bus novisa feptentrione ejufdem gen- ciim Serbli gente Slavi eflent. llnde tis copiisau6li,vniverfim appellaricae- concluditLucius. Nilmirumergoßcuü peruntSlavi. Hasc fi tibi non arrideant Serbli lingua Romana aniiqua a Gracisßr- . per conječluram allata, deprome me- vivocatißuerint^itaCroat'iquoqueexvni- liora, Occurrit porro hie quxrere cur verßali nomine Sclavormn eakm lingua Ro- palTimapud authores prsefertim Italos mana corrupta Schiavipro fervis diäißnt, inveniatur vox haec Slavus interječla cumaDalmatis& Italisempti Croati pro ( C ) litera Sclavus, & vnde pro v eniat, ßervis habitißuerint: hincque vßu receptum quod paffim hodie Sclavus tantundem ßt, qmd olim lingua Latinaßrvum, id de-tuc-Dsim. ^^ mancipium. Quaeftionem re- C.^nde Italica Schiavumßgnißcaret, & ix fol vit Joannes Lucius, cum obfervat mminibusSlavorum^ fervor um conßu-. Slavos tempore Juftiniani Imperatoris ßs vniverfale Schiavorum rema7ßrit, no^ in Italia cum Graecis contra Gothos mi- menque Schiavipro ipßa natione Slava y& litafTe , vt conftat ex Procopio, Paulo pro fervis promißcueßumptumßerit, taleq; Diacono,&aliis. Cum vero Graeciimo ßgnißcatum hodie retineat. Ubi noto, & Latini voces cum SL. pronuntiandi quod ciim dicat Serblos, imo Croatos vfum non haberent, Slavos Graeca pari- pro fervis emptosa Dalmatis & Italis, ter & LatinapronuntiationeÄ/^voj di- nullum pro hoc authorem (vt alibi fo- xerut. Corrupta deinde puritate linguae let ) adducat, videturque fuos Dalma- Latins Itali(c/)mutaruntin C6z,vtCla- tas melioris conditionis velle facere, venaChiavenna, GlemonaGhiemona quam Croatos , cum tamen a Croatis &c.hinc txSdavoformarunt iidem Itali (ipfi Chrobatis) fateatur Dalmatiae po- Ä)67^wItaq,-vtegoreorexSuavusfor- tiorempartem occupatam, vt proinde matu eft Slavus, ex Slavus deinde Scla- etiam fateri debeat hodiernos Dalma- vus, & demum Schiavus. Sed cum ver- tas eile pofteros Croatorum. Magis de cauk cap.4. mit Cap. FL De Antiq. InquiL Carn. XIKSkvL 207 caufacur Sclavi diili fintSerbli a Grafe-^ in Graecia, et fi Venetos ab HenetisPa- cis iervi a Latinis placet id, quod no- 'phlagoniae Afiaticis ortos fcivifTet, noa tavitPorpliyrogenitus vbiinquit : dixiffet Germanis fimiles moribus, & hli Romana linguafcrvidkmfur Serba- cultu.Ethocfcirepoterathomo Graec. lavulgoßrvormi calaamenta. Serbli au- quinofietGalloGrscorumrermonein- tern cognominatifunt, quod Romano Impe^ ter qnos &Paphlagones.SufpicaturClu- ciu.ita], jib. ^and'li ^^^^^^'/^^''^^'-^^^-t^^citetiahucilludCrant- verius ex citato loco Polybij fuas verfio- cap. 6.'" zij deSIavis Septetitrionlibus:^o& adJu- nis pro fabula liabuiiTe Polybium, quod tnam indignhate apudnos tračium efl,nome Veneti ex Paphlagonia ortum habeant. quod cum nofirceregionis Wandalifmt hodit Verfio nihilominus Polybij apud Nico- gravijfimapreJJiaSaxonihusfervitutejervi- laum Perottu exprefse habet: Loca vero les homines, & vltimce for tis mancipia Sda- mariAduiatico vidna antiqvu ex Va-phla-. vos cum indignatione folent vocitare.Ita fci- gmiageuus coUt^hiYmeti appellati,neq-^ mo- licet non minus gloriofa nominafaepe ribusneq-^ornatu corporisjed tautummodo numero cotcmptus excipit, quam ipfas lingua a Gallisdiffers. Cuinunccredam r*. magnorum glorias ignominia fepeliat. ' Cluverio anPerottoCluvcrio potius,qul Qui tamen latine loqui volunt a voce Graecum textum adducit,& fuppouo fi- Sclavi fubftituenda wociServi abftineant dcliter, & in eo nullum de Paplagonia neceflfeeft, quiabarbara efthsec (ubfti- verbum. StraboinfuperfuaaetateinPa- straboi.12. tutio, necapud vllumprobumLatinae phlagonia nullum veftigiumHenetoru linguas authorem invcnitur. Deniq-& faiffeteftatur.Liviuspatriotis fuis velifi- lj^j.!^ illam attingam hoc loco quseftionem, cans, licet multa e Polybio defumpferit an Veneti qui hodie Foro Julienfes vo- omnino Venetos e Paphlagonia valto- cantur fuerintejuldem vel diverf3eori-. riundos&.CatonSadducittefte. Secuti ginis cumVenedis & Vindisde quibus LiviupofterioresPlinius,Trogus,Mar- Fiin i ' nunc agimus. Controverfu hoc fuit ad- tianus Heuocleata& alii. Contra hos t.a-, Trog, lib 2r. i.f. Strabonis aetate, qui ita differit '.De. men pronuntiat Herodotus, qui Vene- JJ^iS^Jeü'. Venem duplexfertur fententia: qmdit enim , tos appellavit Illyricä gentem. Et Dio. hos quoqjfaciunt GallorumQd eftCeltaru. Chryfoftomus tradit ante adventu An- orat. de nio. feu Germanorum (progenie eodem nomine tenor is in Italia & ante bellum Trojanü Oceanum adcolentium : alij e hello Trojano Venetos ea locatenuilTe pulfisEuganeis, Duce Antenore hue evafijjetradunt Hene-^ qugeetiamnutenent circa mare Adria- torum ex Paphlagonia quoplam. Alibi di- ticu,cum inquit: AntemrHenetoso~ xerat in defcriptione Galliae : Voß dičlas ptimam circa Adriatium finum regionemfui gentesBelgcefunt, Oceanum adcolentes. De juris fecit. Qmn etiam Servius Virgilij his Veneti navali pugna cum Ccefare con- commentator ad ilia Virgilij: grejfifunt. Hos ergo Venetos exiflimo Vene-, Antenorpotuit mediis elapfm Achivis torum ad Hadriaticum finum authores , lllyricospenetrarefinm,atq-^ intima tutus quandoreliquietiamfereGalli,quiItaliam Regna Lihurnorum^ incolmjt ex 'Jranfalpinis eo immigraverunt Sic defuper fuam promit opinione: An- regionibus.Propter no minis autemfimilitu- tenor non lllyricum, nori Liburniamjed Ve~ dimmVaphlagoneseosejfeaiunt'.verumta- jietiam tenuit. Fruftra hoc5 quia Virgi- menprocerto id ego non aßrmo. Poflet hie lius non afierit, quod lllyricum, quod Hb. iib.2 adduci etiam locus ex Polybio : AdHa- liburniam tenuerit, fed quod penetra- driatictmi mare alia gens longeantiquißma verit,quiä hoc neceflarium erat vt inVe- nomine Veneti fermone diverfo a Gallis vten- netiam perveniret. Hoc tamen ad pro- tes, cater a moribus ^ cultuparmn djjfcren- pofitum,quod dicatur tenuiffeVenetia- tes.Vi^ii Polybius anteChriftum natum ex quo colligitur jam ante ejus adven- C c turn c. ex 2 o 8 C ami Antio^ ucB Apparätus, tum fie diftam: at vndcdičlam? Idem ^ confediHe , tametfi de certo tempore ■Scr^äus: Idea Virgdim' dich lllyrko•[mm, fcriptorum delečlu non conftet.Q^od fi ojiod inde v mit qnidamyEttetus Rex qui Ve- faftum efl:,vt fieri potuit,forte etiamC^-mtiam temiit,a ct^jus nomine JEnttiam di- r/;7/(quos inter Vandalorum gentes nu-člampofltri Vmetiam mminavcrunt. Hoc merat Plinius ) vna cum Venedis in has abfq,- antiquioritefte aiTertu non mere- orasprogreffi, Camorum nomen Car-turfidem. Credibiliuspofletconjeftu- niae vicjn2e,ficuti Venedi Venetiaeintu-rari VenedosSeptentrionalesante Tro- leruntj-cerrevtrumq^nomenvetuftiffi-janum bellü redundätepopulimultitu- mum eft.Cseterdm quod PaulusDiaco- dcreb. Lan. dine e patria egreffos novas terras, quas nus Venetos derivet ab JEinos Graeeo, colerent inqui{iviffe,Sc demum circa fi- quod gloriam vel laudem fignificat, at-numAdriaticumpulfisEuganeis confe- que Venetos ^\z\ laud.ahiksforte in me-difre,quoddeillisSeptentrionalibuspo- tem reduxerit noftrisVindis,cdm inter pulis facile eft fufpicari, praefertim cum C jrascos verfarentur, vt poftmodum et-deplurimisejusmodimigrationibas A-g jam{xriXm^^SlavilAc^laudahiles^^O' quilonarium fidem faciant hiftoriae, & ' riofiappellari vellent, quse conječlura Gothi quoq- vicini Venedorum multis de vocis origine videri forfan polTet cae-anteChriftum feculis ferantur digrejG[i terispriusaddučlispar.finon veri-inoricntem_,Sc circa Pontum Euxinum finiilior. XV. ^ Qyiando Skvi Carnioliani incolere cseperint. Upra oftendi, quod Vandali tibus vfq^ ad an. decimumtertium Ar- I & Vindi fiierint vna gens,cö- cadij Imp. jam liquet quoprimum tem- 'tra Cluverium & nonnullos pore Vindi quos hodie Slavos dicimus recentiores,quinulloantiquo Carnioliafmtingreffi. Verumquiahis fidejuffore dato, affirmant Vandalos & fuccefTerunt Gothi occupatores Panno- Vindos eodsm fitu Viftularii flumen & ni3e,& mox Langobardi,licet ex Vanda- finam Codanum (dičtum etiam Vene- lis feu Vindis non modica pars reman- dicum)coluifre/edVindosfeuVcnedos fifle cenfenda fit, ex qua forte poftea Vandalis emigrantibus fucceflifre,& di- Chunimundus & Alaricus Suavorum verfas fuifTegentes. Et omnino reor hoc Reges, nihilominüs inveftigare oportet a Cluverio & fequacibus odio forte lin-^ quando recentes Vindi fub Slavorum gua?,quam non callebat excogItatü,vt 'nomine Carnioliam colendam ingreffi proeop.i?. in medio limitis feptentrionalis Vihdo- fint: quod ante an. d. xlviii. vix evcne- fncht'S'^ rum gente vndiq^ ipfiusmet confeffio- rit, cum eo primum anno Danubiura chroavng. necircumdatamGermanis, Sarmatica tranfgrefli ferantur. Unde non capio pronuntiaret. Nulla quippe Vandalorü quomodo Megilerus Slavos feuVindos j^ggj^ j;,, ^ migratio e patria oftendi poteft apud in Carinthia habitafte & Theodoni Du- c. i.Ävent! antiqvumauthore, ante quam non pof- ci Bavarige anno d. x. militafTe affirm et, ' ' fet ex antiquis oftendi Venedos feu Vin- ex Aventino, Paulo jEmilio, & alijs • dos finum Codanu adcoluiffe. Imo Ta- apud quos nihil fimile nifi apud vnum cit.Vpnedis certum locum admareSue- Aventinum, qui ait: '^rahit in focieta- viGum aflignat, nullum vero Vandalis , tern belli reclor Bojus Hmmrum reliquiae quosVandaliosnominat,quafiadjcčli- Abaras Jvaros , Jngilos, Venedo- ve Vandalicos, fupponens plures popu- r^m nationem Charinos adhucin certis fedi. los comprehendi fub hac nomcnclatu- busvagantes Sed quis hoc vetuftio- ra,vti ex Plinio fupra memoravimus.Cü rum authorumaflerueritnecMegiferus igiturVandalosconftetinhabitafleCar- oftendit,necAventiiius. Exploditigi- nioli'cm noftraman. cccxxxvi.Sc feque- tur ifta merito recens Bojorum Anna- liura Adelzreit, Procop.cit. Crante. Vand.lib. 1C.I6. & lib.j.c.!. f«e.Dalm. Jib.i.c.5.. Procop.lib. g.cit. Cap. VI De nntiq. Inquilink Cam, XK Slavi, 209 lium fcriptor & decernit : ISiihil eß cur ca lissc eadern tempora caspifle creden-. ^IjeodoiiiJinecaufa multos ajjingamus ^ri-A.dum eft,quibus & alia Hunnis cognata um^os, ex meru Armpekhij Avmtini gens Abarorum Vel Avaromm acceffic, cmimentatlomhus, hellisprorfus rnmiu vt dicemus in Annalibus,quo s Porphy-pertis. Et fi bella fabulofk, vtiq^ & auxilia rogenitus cum Slavis permifcet & ean-cxVenedisCliarinis,exquibusvultA- (lemgentemeflcexiftimat,fedfallimr, ^ ventinus formare Vindos Carintlios, quia Aban(apudEvagriu) ^c^^/Z^ic/^H^^- schoUib. Megiferus vero duplicem gentenijDlC maxohiorumgem,qtiicampos vltra Cauca-^BinDifc^Crt tJilD Uc M^äiWt: cum apud fum exißentesäepafcuntur a vkinis 'Jurcis Plinium Carini fine pars Vindilorurn. pulfi litora Euxini relinquenteSy ai Bofpho-Quod mihi hačlenus depreliendcre Ii- rumvenerunt^i^expugnatisoninibusBarm cuit An.Chrifti d.xlvui. vt fupputat Lu- haris ad Ißmmpemenere, ^c. Nimifum cius prima in Illyrium irruptio fa6la eft Tub Juftinianolmperatore , vt dicemus perSLAVos,quivtaitProcopius.C^»; fuoloco,ApudEginhartumidemfonat intrespartesSclavim partki copias effent, lTnni,Hunni,& Avares. Erant igitur A-diverfm vagatl^Europam malis wfanahili- B. vares idem populus cumHunnis fed di-husajfecere. Quam vero Illyrici partem verfus a Slavis,cum his tamenilliamici- tiam coluerunt vfq,- ad tempora Mauii-tijImp. vtnotavitLucius. ExDalmatia porr6{(!nfiminLiburniam,vicinamJa- ' ' pydiam.Panno.iiam.Noricum^ ideft in hodiernam Carnioliam & Carinthiam progreflbs Slavos hoc ipfo tempore co-vincent ea quasmoxreferemus.Nam i-terum Procopius ad an.decimum fepti-mumbelliGothici,qui eft Chrifti dlii. Slavini higenti multUmlme lllyrios invade^ tes malis in explkahilihus affecere. Sub llly-ricoru nominenon funt hicintelligen-di Dalmatae, quia Dalmatiss pr^efidia jam ante Slavi occupaverant, ergo vicing Illyrici regioncs. Plujus opinionis aut quas regiones aggreffi fmt non pof-fumpro certoftatuere. Lucius opinacur Dalmatiam tunc ab iis vaftatam,nondu ramen inhabitatam, Crantzius vero ait: Icßimonio colligitnr ommum Italomm Wa-dalos (quos illiSdavos appellant) p)-imd fuh IvJaurhio Imp. travfijfe in Croatiam, DaU niatiamque. Caepit aute imperare Mauritius an. DLXXXI. licet biennio tardius ponatCrantzius. Idemalij infinuant: Lucius vero nonnifi fub Heraclio Imp. poft an.Dcv.a Slavis occupatam Dalm a-tiam putat. Audiamus iterum Procopiu dean.decimotertio Gothici belli,qui eft annus Chrifti dxlviii. PeridtempmScla- vinommexercirusßumme Iftro trajcäo IL ^«fuit Velferus, qui afteruit Slavos inCa-lyriosomnes ad vfqj Epidamnum malis in- rantanum e Dalmatia venilTe ^ ac proin- Velfer.init. gentihm ajfecen,partimf^ßne vilo atatis di^ fcrimine in fervitutem quos lien it abigendo, eorum bonis direptk deßeviebant. Quas feqvunturbenenotanda : Adhacpra:fu dia Ulis in locis non pauca, ^ quidem pra~ valida occuparmt.Cnm ergo hoc tempore Dalmatia late extenfafuerit, & inclu-ferit forte ctiamEpidamnum fi rc6leLu. cius tabulam fuam tertiä formavit, nullum dubium amplius effe debet de tempore,quo Dalm atiam & forte vicinam Pafioniam ingrcfii fint Slavi, camq- in-habitare caspcrunt. Quia vero Plunis habit an dam Pannoniam cefferant Lango-bardijSlavosHunnis mixtos habitare cir- de fi ill Carantanum venerunt( vt mox dicam)ante ann. dxc. necefie eft illos in Dalmatia confedilfe circa an. dl. vt mo-do dicebamus.Conjefturae lucem alfcr-re poteft quod in Pfeudo SynodoMara-nenfi an.Chrifti DLxxxviii.celebrata,vel biennio tardius(vta]ij habet)queftifint Venetiarum Epifcopi, Tiburnienfi Ec-clefi^e(oLUBollanduscenfetcfTeVilla- Boiinnrl.in cenfem) datos Sacerdotes ab Epifcopis Galliarum,cum antea Patriarcha Aquilc-jenfis earum partium curam haberet. Videtur enim tunc Slavos qui Idolola-trae advenerant caepiffe converti,ide6q; Sacerdotes accepilTe ab EpifGalliarum, Cc 2 prxte- vita s Jion). 210 Carniolm Antiques Apparatus. prs;teritoPatnaL-cha,quifubLangobar- , GifulpLo Slavos fi non fubjcaos , fal, domm imperio erat. Gerte An. DXCV. "^'tem amicos Langobardorum fuiffe eos, poftquamThaffilo inauguratus füitRex qui Japydiam & partem Norici occupa. Bojarise expeditionem fukepit contra veranc ex alio loco Diaconi colligitur, vicinosSlavos, vt teftatur Sigebertus, vh\2:\t:Lafigobardicum AvarjbHS&Sla^ 4.cai).is, ' S?,?' cum ergo jam tunc metuendi effent, vis, Hißrom fines mgrejft,vmverfa igni-Vdftr. rer nullum dubium quill a plunbus annis hus &rapinisvaftavemnt. Id ego ad-an- Boic. lib. 3. jj^ Carinthia & Carniolia feds fixa fefc num DXCVIII. arbitrorpertinere.Cae- radicaverint. Unde & Anno DC. Bo- teri Slavi in fuperiore Carniolia , & in jos magna clade affecerunt, teftibus Norico feu Carantano Hunnis qui & A Paulo Diacono, Brunnero, Velfero. Fal- loquitur idem Diaconus)poft litur ergo Lucius, qui Slavorum in Dal- licsc tem pora fabjedi, graviffimam paC- matiam adventum differt ad tempora fi iunt fervitutera, donee e Francia 0- Heraclij Imperatoris , cum prius Dal- rientali feu Franconia veniret Samo, matiamquamNoricum occupaverint, quem fibi Anno DCXXIV. Ducem. vtexdičliselucefcit.Fuiffeveroillospri- conftituerunt,jugo Avarum feu Hun- mum amicos, dein fubječlos partim A- norum excuffo. Verba Aimoini hie li-' Aimom. varibus,partimLangobardisex Diaco-B betapponere: Annoquairagefimoprimi-liC'c.'". no paritercolligitur, qui ait: Bojarij vf- fams Clotharij(t{\: ipfe An.DCXXIV.) que ad duo millia virorum jupr a Slavos jr- , Homo quida m nomine Samo natione Fran-' runt: fuperveniente Cagano omnes interß- cuspago Senonico mukös negotiAtorum mer-ciuntur. Erat vero Caganus Rex Ava- candicaufainSclavorumpatriam,qmetiam Idem lib rum five Avarorum. Et Koc fačlum TVinidi dkuntur, ßcum adduxit. Sclavt' cap,4o. ' ' Anno DC. Rurfum idem Diaconus: jamdudumHunnis ,qui Avaresdicun-Is/lortUQ Gifulpho Forojulienft Dace ( An- tur, fubječli, dominationis tor um jugum' no vt ego. fupputo DCXiV.) Tafo detračtare tentahant, ^c. Ad quos Samo Cacofilij ejus Ducatum regendmn fufcepe- ' cumßciis adjumento Winidis juturus fort^ runt. Hifao tempore Slavorum regionem profečius ^, ßiSiaque congrejjione Winidi qua A?sellid appellatur, vfipue ad locum qui Hunnos fuptrant. Ea occafione Samo, Medariadiciturpoffederunt. Quid fit A-' de mgotiatore Rex conßitutm, vt ait ille: zelliadixi alibi, videritračlum agri Ce- fedl3ucistitulocontentum fuiffe veröle jenfis tadeoque partem inferioris Car-Qfimiliuseft. EademhabetFredegarius, predcg.iA nioliae Celejam vfque poffederint. Unde vt alibi referam. Vixit autem Samo in ( pergit ille ) vßfue ad tempora Ratichis Principatu vfque an Annum Chrifti Duci^s ijdem Sclavipenßonem Foro Julianis DCLXII. Ducihusperfolverunt. Sed& vivoadhuc ^ XVI. Duodecimi Carniolise veteris inquilini Avares & Hunni. Unnorum gentem e Scythia um non reor. Ex incubis Faunis & dae-^ egreffam, & per aliorum p o monibus natos dudum fcripferunt Jor-^ pulorum excidia graffatam in nandes & Sigebertus, quod fabuli.sat- f Panonia tandem noftra con- tribuunt fapientiores. Illud potius in-fediffe , omnium pene veterum fcripto- ftituto deferviat, fub quibus nomencla- Gembiac, rum teftimoniaoftendunt. Primam eo- turis eadem natio diverfis temporibus ^j^.^Jr rum originem inquirere oper^ preti- innotuerit. Scythaehauddubiefuerunt ciim Cap. V L De Antiq, InquiL Cam. XVI. Avares, 2 ii Jren.in Exe-gefi 1.1.c. 34. Crantz l.z.c, iS.Wand. luft.PHn. Herm.ap, Ortel.inSyn. Kic. Calyft. ap. eund. Auth.Mifc. 1.IÄ.C.1 Eg. in Tit Car. M. Incho.inAp. ad Annal. IW.l.ji. orig, f'l.Jornan. l-f.Blond. 1. > c. i.Sabel. l-3.Ennead. S.Ranz in Epit. rcr. Hung, cum a Maeotide palude Scythiae recef- ^ ferunt, mox appellati Hunni, non ab HunnoTuifconis filio, vti cxcorrupto Berofo nonnulli exiftimaru it, quos inter Francifcus Irenicus , & Albertus Crantzius^miiil enim Hunnis cumTui-fcone Germanorum patre commune: nonetiam ab Hunor filio Nemroth in facrisUteris memorati^ id quoppelon-gepctitum, & exfolanominis alluho-ne arbitrarie excogitatum, neq; certum Nemorotho filium aliquem diftum faiffeHunor, cumidfacrse literaetace-ant, fedfortuita forte aliqua occafione cujus caufam indagarc, melius intermi-feris, nifi malis aCTentiriiis, qui volunt fie appellatosabHunno Duceillorum, quos Moeeticapalusprimum in Euro-g_ pamceualium orbememifit. Id quan-do fačlum, fuolocodicemus. Appellati etiam funtThunni ab Eaftathia & ?linio,vttcfl:atur Hermolaus apudOr-telium. 1 tem Turci apud Simocattam, &Landulplium, qui ait Hmni qmppe, quos Turcos dkere conjmvimm. Saberi a-pud Nicolaum CalyPLum,& Authorem Mifcellae : Onogori apud Agathiam, Vnni& Avares apudEginliartu rn^quin etiam Vgr' & Magores apud jam me-moratumOitelium : Taitali quoque a-pud Mareellinum, licet Aarelius vi6lor Hunnos & Taifalos d iftin guat, forte v t ^ fpeciem fubalternara. Denique apud Jornandem audiunt etiam nonnulli Hunnorum Sacromontifij, & Foffati-fi], vtrefert in rebus Geticis, vbi mores illorumadamuflim defcribit, Non fum ncfcius, quibufdam videri diftinftos eC fepopulosHunnos& Avares, Hunnos & hodiernos Hangaros, vt bene adver-titeruditiflimus Inchofer, fednullara-, tio perfuadet diftinguendi eandč gen-tembisvel ter ex eodem orbisangulo erumpentem. Unde ille quaeritab eiuf-cemodi 2L\ith.onhus:vmle hahmt ex Luk-prando Tidnenfi, quern laudant, Hunnorum gentem poß AttiU fata defideratam eoncidijje, ^ penitus exolevjjje^ vt neque Hmgaros exfegignere, nequeßipßshi ac-"iejjerint , in vnum populum coalefcere po-tuijje credidermus ? Certe antiquioribus m tali argumento fubfcribendum eft, quales funt Ifidorus, Jornandes, qui Attilas pofterosHunnos remanfifle in Pan-nonia indicant: vel fugatos in Scy chiam, denuo revertilTe: Blondus, Sabellicus, Ranzanus&c. quorum poftremusalle-gat Elinium Francum , qui ante qua-dringentos annos fcripfit Hunnos , & Hungaros eandem effe gentem : fed, Hunnos ab Hunno Duce , Hungaros vero a loco Sarmatic^ regionis appella-tos, quiMofcho paret, vnde is hodie-que Duels Hungar titulum vfurpat. (^o ad appellationem vero Avarum feu Avarorum , & Avirorum teftis eft Paulus Piaconus, qui ait: J!l>om vero Paui. O'ar. cum Avaribm, quiprimum Hunni, poßea fi^nu^.i?.' de Regis proprij nomine Avares appellati funt^fceduspe^petuum iniit. Et Sigeber- chmn.Td tus Gemblacenfis: Chaianus Rex Ava- ^^^^ rorum, id e.HHunnorum,pacem cum Man-ritio Imperatore folvit. Neque piget ad-fcribereverbaJornandis, quieo tempo- rcb.cetc^ re {iripfit, quo Avarum nomen ena-tum eft. Ait itaque : Hunni quafi for-tilllmarum gentium fce-'cundiflimus celpes in bifariam populorum rabiem pullularunt : nam alii Avulziagri, alij Aviri (id eft Avares ) nuncupantur, qui ' tamen fedes habent divifas: juxta Clier-fonem Aulziagri, qui asftate campos pervagantur effufos,fedes liabentes pro-vt armentorum. invitaverint pabula, Jiyeme fupra mare Pontic um fe refe-rentes. Hunugariautemhinc funt no-ti, quia ab ipfis pellium murinarum venit commercium, quorum mani'io-nem primam efle in Scythise folo juxta paludem Moeof.idem ,fecund6 in M/^e-fia Thraciaque , & Dacia, tertio fupra marePonticum rurfus in Scycliia legi-mus habitaffe. Haecille. A4aleproinde AuthorMifcell^Avaresdiftinguens ab Auth.Mürc. Hunnis Gepidum effe pofteritate affe-ruit cum icribebat: EtGepides quidam, ex Cc 3 q^i- 212 Carniolice Antiquce Appäratus', qiiibuspoßmochm divift funt LmgoharAi, ^ cum ad habitandum, eumquein Moe^ ^ Avar es,villas, qusefunt circa Smgido- fia impecrarunt, latlus deinde progret nem<^ Sirmium hahitavtre^ Gepidae fi- fi Sirmio civitate inferioris PannonicS quidcm&Longobardi Germanicafue- potid funt circa annum 5-5'6. fequenti runt natio , penc omnium authörum mox anno inftigante Alboino Lango-confenfu^äquibusnaturaliquadam an- bardorumRege moveruntinCepidas, tipachiä abhorruerunt femper Avares qui DaciamjidefthodiernamTranfyl-five Hunni. Maneat ergo Hurinos, vaniamobtinebant, & oppreflb eorum Avares, & Hungaros eundem effe po- regno fimul cum Langobardis fe dilata-pulum, vnam eandemque nationem runt, donee excedentibus e Pannonia origine Scythicam 5 nunc an & quando Langobardis ipfi non tantum occupa-Carnioliam noftram occupaverint, vel runtPannoniam fuperiorem,fedetiam infederint difquirendam. Pannoniam Skvos, qui poftmodum fub finemfe-ingreflbsHunnos circa annum 40i.no- culi inNoricum vfque procefTeruntfub tavitBonfinius,quod de inferioreintel- jugummiffos opprefferunt, vti ex de-ligendum, quando fcilicet excedenti-^'curfu Chronologie conftabit. Anno bus Gothis Alarico in Italiam migrante, 616. vt habet Sigebertus Hunni Lan-& paulo poft Rhadagaifo cum ingenti- gobardos in Italia,debellarunt& Forum bus copiisfubfecutopene vacuse reli6lae Julii proditione csperunt, quosnon a-fuerunt Pannoniae. In partem veroil- lios fuille Hunoos quam Avares alij hi-lamfuperiorisPannonise^quas noftram ftorici tradunt, & quidem Slavis per-modo complečlitur Panoniam vix cre- mixtos. Anno Chrifti 7SS. jam eoprodam ingreffos, priufquam Attila fia- ceflerant potentise, vt cum Francorum gellumDeipetiturus Italiam, velut de- Regibus certarent. linde Regino ad Reginoin cumanus turbo hanc invndavit, exci- diftum Annum : Vugnatum inter Ava-fis vbique & folo asquatis vrbibus, quas res Francos, qui in Italia hahitaverunt inter etiam jEmona noftra in rudera (intellige Foro Julio ) ^ Deo largiente conje^a, longo poft tempore jacuit de- vičloriamokinuermt Franci. Hocquip-folata. Id ad annum Chrifti 491. refe- pe tempore excifo jam regno Lango-runt melioris notas authores. Credibile bardorum in Italia Carolus MagnusFo-eft tunc fanguinarij Regis dudu non rum Julium per fuos Duces regebat: folüm tranfiffe Carnioliam Hunnos fed q Hi ergo Avares five Hunni duodecimi partem eorum etiam remanfilfc mix- 'fueruntCarnioliaenoftrsepoflelTores^an tamprioribus inquilinis, adeoque per potiüs violenti infeftbres , faltem ejus totasPannonias extenfum Attilas jugü. partis , qu^ Styriae vicinior eft, cum Quo poft ejus mortem excuffo, Gothi reliquam tenerent Langobardi, vfque & Gepides iterüm obtinuerunt domini- dumCarolus M. tam Pannoniam quam ildioGetif ! oWervavit Jornandes, Hunnis Forum Julium, & Iftriam occuparct, partim m Scythiamfuamrepulfis, par- extenderunt tarnen etiam dominium uny per Pannonias difperfis. Anno de- in Carinthiam , vbi Slaves fenfim op-mde5'5'i. innotuitprimum nomen A- prefferunt^donecCarinthiSamoneDe-varum,vt ex Landulpho Milcellas con- ce eorum jugum excuterent, qu^ om-tmuatore colhgitur : Byzantium quip- nia fufius in Annalibus pro-pe ingreffi petierunt ab Imperatore lo- fequemur 5. XVII. Cap, V L de antiq. Inquil, Cam. XVIL Franci. 213 XVII. Dedmi tertii Carnioliseveterisinquilini Franci. ^Rancx)rum nomen vnde e-^memu&. Igiturpoft multaspatriae no- laz-Mi-r fit fereconvenit inter 'ftrae jačlationes. Circa annum Chrifti authores. Lazius, qui a Phry. DCCLX. Suafu Ducum Bavaria fe ie gibus eos derivare vult, refpi- Carantani, & qui his cohserebant Cra- citnihilominusvocem §m;m, quam nioliRegum Francorum tutelae com- aitpoftea depravatam in griait/ & ad- rniferunt, quo facilius Hunnorum in- SjTžS"' t^itaafpirationegmnrfm. Melius Clu- curfionibus refifterent. Servarunt ta- verius: Irivm-verfahodiequeGermamane- men adhuc fuos Duces, de quibus in mo tarn injans, nemo tarn ruflkus invmia. Annalium decurfu: nec conftat vtrum turhomo,(juitgnoret^Xamtidemfignifica- jam tunc aliquae Francis praefidia ad- care, qmd'^XCX), ideHlihernm. Manet in miffafint. Anno DCCLXXII. Thaffi- hanc vfque diem vnlgare apud Germams lo Bavarias Dux Regibus Francorum verbum t)ic SfCtjC graticfctt. Originem acque fubjeausacCarinthi & Carnioli, Lazius a Phrygia repetit, Paulus ^Emi- rupto foedere, five armis, five metu fo-lius ab Anteriore, vnde ait : Valentinia-^ lo Carinthiam, ScGarnioliam compel-num Imperatorem eos, qui prius vocati e. ' lit ad homogium fibipraeftandum : fed rantTroiani, deinde Antenoridae,poßedSi. cum Carinthi cernerent Carolum Ma- camhri, Frames Attica lingua appcllajfi, gnum contra Langobardos feliciter pu- qmdlingua Latinaßgnißcet feroces. Me. gnare,iterumBoicofefubduxeruntim- ritohocrepudiatCluverius, cujus con- perio anno mox fubfecuto. Capto au- ječlura de nominis, & geotis origine tem Defiderio Langobardorum Rege non difplicet, tametfi contra multos vi- vltimo in Italia, occupata eft tota ditio ros etiamdočlospronuntiet: quod fei- quakte patebat Langobardica , Vene- licet Chatti Aafivarij, Chamavi, Chau- tia fimul cum Carnia, Iftria, Liburnia, ci, Cherufci, Bru6leri &alij plurespo- inferiorque Pannonia, quae Rotgando puli, pofteaquamfcin libertatem ven- ForoJulienfiumDucifuntcommenda- dicaverant excuffo Romano jugo inter tae, vttraditPalladius,addens& prasfi- Jon. Luc. Ml I.e.;. Pallad. lib. -i. p. a, feappellarivoluerint Die Srečen vel an- dia variis locis impofita. Tunc ergo tiquioreilliusaetatisvocabulograncfett. primum Francorum non paucos im-Etquidem poftmodum feceffione aut migralTe Carnioliae credibile eft , pr^-diftinčlione fa6lä alij tranfrhenani feu^^ fertim nobiles, quibus curaincumberet occidenrales , qui nunc Galli, alii Cif- Slavicum vulgus in officio continendi. rhenani feu Orientales, qui nunc Fran- Et haec funt ilia tempora quibus poft-cones appellantur; Et de his Francis quam Rachis Langobardorum Rex an. Meg.i.ö.c.?. potiffimum orientalibus nunc agimus, DL, monafticen profeffus, Slavi a Lan- Si.mihi eofque Carnioliae veteris inquilinos af- gobardis defciverant, a tribuco dein-ferimus^ Nec difficilis erit dc tempore cepsliberi, fed ab Hunnis feu Avaribus lib. s.n.j. conjeftura. Anno Chrifti DXLlX.a vexati, tandem admiffis Francoruni Francis Venetiam occupatam adftruit praefidiis fecuriores degere , & fidem Lucius, fimul & partem Norici: vero- Chriftianam amplefti coeperunt, quae fimile , quod etiam tunc fuperiorem fufius in Annalibus profequemur. An. Carnioliam & Carniam Venetiae conti- fubinde DCCLXXXIX. Carolus Ma-guam 3 fed has regiones iterum recepit gnu s regni fui limites vfque ad mare A-Narfes Anno DLVII. pulfis ex inde driacicum protenfos munivit novis Francis. Certiora funt, quae jam pro- pracfidiis, DucesinfuperconftituitCa. rantanis rantanis Inguonefn nobilemFrancum, ^ prout fuit fere Tub Carolo Magno feculo Foro Julienfibus Ericum , quorum iil:i "oftaw inchoato , idem nunc eft cum etiam Japydia & Carniolia comendata fuit,vtiexa6liscolligitur, quae refere-mus ad annum dccxcv i. Hoc vero in D-biirnia interfečlo a Tarfatenfibus an. Dccx cix. domitisii.erum Avaribus o, £cennali belle, quo lim ices regniCaro-lini promoti funt in Pannoniam inferiorem & Dalmatiam, qui Duces Carnio-liam noftramCaroli aufpiciis rcxerint, Annales dabunt. Ab an. faltem Dccc. certum eft plurimos Francos ( feu po-tius Francgnes Germanos) ac praefer-tim nobilium familiarum traduces no-ftrx immigrafle Carnioliae a quibus multas adhuc propagines in liodier- plebs e Sla vis, nobilitas potior e Germa-nisFranconibus orta in vnum corpus coalefcat:nifi quod ta inter nobiles non-null as particulares familise fubinde ac. cedant e diverfis Provinciis , quam inter plebeios faepe numero fedem figant varii ex omni fere natione. Unde hodie dum hxc fcribimus in ipfa Labacenfi vrbe fupräviginti familias civiles nume-rarelicerec diftinilarü nationum. Sunt Iiic Sue vi, Ravari, Francones, Saxones, Pomerani.Rotiemi, Silel']lt3e,Dani,Hol-landi , Pruteni, Angli, Belgae, Galli, Veneti , Croatas, Dal matas, Liburni, Hun-gari, vt vicinoresTyrolenfes, Styros, num diemfupereffe oftendemuSjDeoß Carinthos , Auftriacos aliofque praete-annuente,inGenealogiisrioftris, quas ream, Erhaec de antiquis Car-colligimus, & augemus ex fcripturis nioliaenoftraeinqui- authenticis. Status Hie patriae noflrae linis. CAPUT VII. Deantiquk Infcriptionihus CarnioUce. ^Ertiffima vetuftads teftimonia funt Infcri-ptiones i^ntiquse in lapidibus & ruderibus, quse ipfis liiftoriis lucem aflEerunt. Sed proh dotorin eorum plerumque manus, & pote-ftatemincurruntj a quibus non seftimantur; quod vei ignorantise tribuendum eft, vel avaritiae; dum vix in lucem emtae denuo novis ^dificiis fepeliuntur. Non tam male de nobis meruit Lazius^, provt fu^picantur non-nulli, qui ante annos centum quantum potuit collegit, & licet fepenumero deprehendatur errafle, & arguatur familiarum quamndam nimiam, quarundam nullam fecifle mentionem : id tamen ipfi debemus omnes, &nißingrati vel antiquitatis oforesfimus^fatericogimur, quodplufima noftrse patrise antiquitatummonimentaintercidifTentpe-nitiis, nifi eaLazijfcriptura fervaffet. Nec dimidiumam-plius earumlnfcriptionum extat^quasLazius collegit; pe-ricruntperfordidseavariti^ leges, dum architedielabora-tos pridem lapides ex figura ajftimant, non ex kriptura,& pellun- Cap. Vil Ant-}qu{^lnfcrlptiones I '^Lahaci. .21 f pelllmdant veteres, ne novos emant. Quare quod olim Laziumimpulit,mequoqueftimulat, facrx antiqiiitatis honor & ^ftimatio , vt quod adhuc remanfit intadtum ab Harpyis ignorantibus, cefTurumhaud dubie vti coetera, vel avaritise, vel negligenticC ; fcripto confervem, & tranfmit-tam pofteritati. Id vero difcreto faciam ordine, vt prius ea depromam, qu^ hodie adhuc reperiuntur, fubinde vero adijciam, quse apud alios Author es no tata interim vel latent 3 vel perierunt. §. I Antiquse Infcriptiones, qux extant Labaci in vrbe & extra vrbem. Rima infcriptio in kpide qua. jus lapis vna cum ftručlura prima Ec- dro vel potiüs ejus fragmen- clefias ante ducentos & amplius annos toame obfervatain Porta vr-^-immurätuscernitur aparte occidentali bis Labacenfis Occidentali, adareamDomusTeutonicae obverfiis, quam vocant Teutonicam , exprimit Infcriptio hsec eft: nomen antiqvum civitatis J & quae ad* M. TITIO M. F. CL. T I. huclegipoffunt,ficliabent: : - BARBIO. TITIANo'. DE- VARIO TI CVRIONI. EMONE. T. P. NARBON. LEG. II. ADIVTRIC. ITEM VET. LEG. XV. LEG. X- FRETENS. HÄ- ::::::VENIX. STATO. IN. COH. LEG. II. P. EMONIAE. TRAIAN.EXCORNICVLAR. CumlapidemhuncobfervafTem, PR. PRO. LARCIA. VERA. omnemlapidemmovijVtimpetrarem FILIO. PIISSIMO. L. D. D. D.' ä civibus ilium ex porta fublatum alio r^ r • r i r . 1 -.r^A } o^vvv.«« Delcripiit hoc monumentum et- lecuriore loco repom: led vel neg-lip-en- . ^ ■ ^r i ■ ■ ■ i tiavelignorantiLndquitatishaacnüs «m Laz^us, fed correxitUpicidampo-reftititmeoconatui. Äiibit etiam hoc nendoÄo^^pro W Fidelmshio nobile fragmentom & aliquacdo defi-ßL^^PJ^^-di^^l^lt- oportet derabiturfnifi breyi reperiatur aUquis : ^ ptudensac hteratus facr le 1 . . P CI A- C r advertiteiulmodierrores. IdemLazius honorispatriseiuaeltudiolus,quitranl- ^ • i -j ^r r ■ ^ ^ r . u -u oofaitPR. PR. cum in lapide exprel- ferrrcuret, ne a tranfeur^ubus curr.bus P. pRO. quoLumGolt- pemtusatteratu^Aemonrahrcexprcf. j „m Prlfeao Procon. selcribiturnonjii.mona, vndelulpicor ^i. ^ in ri • • Plinium eaaden. vrbem duplici loco fuUs, velProconfulan : quamv.s t.am repoftiffe, & nommaffe JEmLiam in" "" Norico, aCuEmonaminPannonia lub ^^^ Norico, nec apud alium vetuftum au- IIL - Tertia eiufdem vrbis Laba- thorem reperies diverfas vrbes ^mo- cenfis infcriptio extat in pariete Domus niara & jEmonam. IlluftrilTimae familiae Aurfpergicas,qu3= II. Altera infcriptio extat in Ec- parte vna refpicit portam Teutonicam, clefia B. Virginis Ordinis Teutonici, cu- altera vero PalatiumProvincise: vbi ante D d ■ mukös mukös annos infertus eft lapis quadra-tus referens offigiem pečloralcm viri cum hac Epigraphe. D. M. AVR. A V. PI. e. LXX. IV". Quartus lapis ante feptem vel očlo annos erutus eft in horto Ex-cellentiffimi Domini Comit.D. Wolffl gangiEngelberti ab Aurfperg fupremi Capitanei Provinciae, & ibidem muro infertus cum hac Infcriptione DiIS MAN. L. PVBL. A. PRO LIB. ET. TABVL. REX. PVBL. AVG. GRATVITO VIVVS FEC. SIB Peribit& iftc lapis propedicm,quia cxpofitus fcopo jaculatorum. V. Quintus lapis cernitur in pa-riete Palatij Epifcopalis, obvcrfoplateae cujus fubtribushumanis capitibus haec eftiufcriptio: D. M. S. DVRRIVS AVITVS ^E PETRONIA MAXIMILLA VIVI FECERVNT. SIBL ^ FILIiE. MAXIMiE © jV. XVIL INFELICIS. SIME. PARENTES VI. Sextus lapis eft in eodem Palatio Epifcopali in ambitu medio, qua Ecclefia acceditur, parieti immu-ratus, cum hac infcriptione: Q^ANNAIVS. Q^L. TORRAVIVS M. FVLGINAS M. L PHILOGENES MAG. VICI. DI VIC S. PORTIC. F. COIR. VII. Septimus lapis rcpertus eft eirea annum 1635". cum ab jEdile civitatis st'diiicaretur publici^m hofpitium ^ in fubvrbio verfus S. Chriftophorum, 'quodhodieadhuc extatc regione Cse-nobij Patrum Difcalceatorum. Lapis muroiulertus ad publicam viam hanc cxhibet infcriptionem. SECVNDAE. EPPONIS F. , GVEDIVS RVFVS :::::;::::!■ FECIT ::::::::::! VXORI ET SABINO E IN FRONT. R XII. IN AGRO P. XVIII. Sub hoc lapide inventa fuit tum-g ba lapidea trium vel quatuor pedum 'longa : in ea pauca oflicula, & annuli duo brachiales aurei, cum parva catc-nula aurea. Pars fcripturae in hoc lapide fcalpro jamolim erafa eft: vidqn-tur tamen in quarta linea veftigia litc-rarum M .0, vtfulpicerfcriptum fuif-feEMON. VIII. Očlavus lapis cernitur in parieteEcclefise S. Bartholomaei extra civitatcm in villa dičlaSishka,cumhac infcriptione. D. M. M. OCTAVIUS SATULLVS VIUS F. SIBL ET a CONIUGI. DOMITIiE FORTUNATAS. IX. Nonus lapis erutus eft An-no 1674. horto D. Francifci de Zer-gollern, videtur fuiJGfe bafis vnius ftatuae cujus vnus fuperior angulus fra6lus eft. Infcriptio haec eft. L O. M. AUREL. SERENUS. VIR. E. EX. VOTO. P. X. Deeimus lapis efto Reccn-tior, hue tamen fpečlat, quia ex eo a-gnofci potcft fenfus maiorum noftro-rum, deveteri nomine vrbis Labacen-fis, qui fic habet: PAM- Cap. VIL Antiqua! Inpcriptio: IL LahacL 217 Pämphilo Ff-Umentino Viro ^Insionitum, Invisendi Gra- Integerrimo. Tulmini. Juris- "tia Hue Profecto, Morteque Dictionis.Legitimo.Consorti. Hic Emone Prevento,.Vbi Leonardum EiusFilium Prus- MinimeOptaveraTjIdem Piissi- siensis Militia Eqjiitem. Jam musFiliusBenemerito Parenti Jam Supremi In Hoc Ordine Hoc Monumentum Fieri. C. Obiit in Trium Provinciarum Gradu C h r i s t o. XII. Feb. M. D. LXVIIII. AcDignitate commendatoris II. Antiqua Infcriptiones, quseolImextabantLabaci nunc latent. jEfciremus hodie de his quid-' quam nifi Lazius ante cen-)tum anos defcriptas fuis com-mentariis de Repub. infervif-fet. Harum ergo prima fuit e regione Tempil D.Nicolai, in domo quadam privata D. M. S. 10. VIBI. F. V. POSVIT SIBI. ET CONIVGI. LASCIO ANTIK Q^SVBLOAN. I. F. ©. AN. XXXX. ET F. FIBIONI. 0. AN. VII. II. Altera ibidem extabat in a-lia domo, quam etiam ftudiofe quae-fitamnon ampliüs reperio. D. M. S. ENNIO SECCONIS F. VIVUS F. CETETIVM RUSTIC O F. © N. L. ' ET EIL. VALENTIONI © AN. XXXV. EISECV SECCO. EMONS. Y. ©.A N. LI. EMON. Y. Caetera legi non poterant Dolendum de tam nobili antlqüi-tatisfragmento, quod per fordidä ava-riciam ignorantiflimi hominis , quales ferefunt Praefečli doniiniorum, perie-rit. Bis exprimit nomen Emon^ , quod nulla Iftriae civitas oflenderepo-teftin fuis lapidibus. V. Quinta fuit eruta ex ruderi- * ^ . ^ bus antiquse Emonse extra portam /.txT^x ^ C.TeutonicLm horto mei parentis An- TTr SECVNDINAE. blico deftinabam. La- ^ III Tertia quam defcripfit La- altitudinis duorum pedum cdm dimidio,latus in qüadrum paulo ampliüs vnum pedem inftar bafis ali-cuius 5 infcriptio haec erat: nis , jam aliis vfibus infumptolapide. L. iELIO. AVRELIO. AUG. FIL. COMMODO COS. D. D. IV, Quarta extabat in eadem Teutonica domo , exprimens nomen antiquaevrbisiEmonse, inlapide, que NEPTUNO. AUG. SAC. HOSTILIU. SER. GIANO. EX VOTO. Me peregre abfente dono datus (vti refertur)noj(lra aetate quidam of- hic lapis viro alias intelligenti, äbfum-ficialis peffundedit, lapidemque ap* ptuseft^ olim forte iterum ex aliis ru-plicuit pro Epitaphio Equitis Teutonic! . dcribus proditurus, cum aedificii nc novum emerecogeretur. Infcriptio fundamenta dijsedla ha:c erat, provt eam Lazius refert: fuerint. Dd 2 5. III. tai.Com. lib.iz.feift 218 Carmoü^e AMiquce Apparatus, nr. Antique InfcriptionesNauporti feu Hyperlabaci. Rimalnfcriptio rekta aLazio ^ hxc eft in pariete Ecclefiae propeLugeum, vt ait: Q^ANNAIUS. Q^L. TORAVIUS M. FULGINAS. M. U PHI LOGENES MAG. VICI. DE. Via S. PORTIC. R CO IR. Haec poftrema fic fcripta funt di-Vifim, eum deberent conjungi, & coir. idem ibnat ac c u r a v i t. vt advertit Goltzius. An fortaffis haec infcriptio B. Labacumtranslatafit adPalatium Epi-fcopale, cum nulla talis amplius extet Hyperlabaci, relinquo alienge indagini, licetmultSB Infcriptiones innullo ab in-vicem difcrepantes in pluribus locis fae^ pereperiantuf. II. Altera Infcriptio ibidem liä« beturin hsec verba, apud eundemLa-zium, (^use hodie ibi non reperitur. P. PETRONIUS. P. L. AMPHIO FABIUS C. L. COR. BO. MAG. VICI. iEDEM ^QUOR. DEVI S. P. COIR. III. Tertia Infcriptio ibidem eo-dem Lazio tefte, adhuc hodie cernitur. S. Q, FULGINAS M. F. V. F. CANNUTIA TI. F. PAULLA FULGIN. Q^F. PROeiA. H. S. E. IV. Quartalnfcriptio nup er mihi communicata eft » non obfervata a Lazio, vel forte tunc nondum inyenta, quae fie fonat: D. M. FL CONSTA. MAXIMO y. 9.. ANN. §. IV. Antiquse Infcriptiones Magni Vicifeu hodiernilggij. Laz.dt.c.7. Eferam ordine, quas Lazius^ defcripfit, ante annos centum &plures. Nunc folum quin-que aut fex fuperfunt, quas dum haec fcribo ipfemeis oculisviderc volui. Acceflilocum, infpexi, omnes fere attritae jam & illegibiles. Prima i-gitur eft apud Lazium D. M. VENIX EM. PEONIS F. V. F. QUARTION. F. 0. AN.-XXX. E. ROMANUS ER. P. F. V. PROCURAVIT SECUNDAM. ISSONIS FILIA 0. L. AN. LXV. FIRMUS VOLTRECIS F. VIVE COLUG. QUI ECCONIS AN. XL. SEVN. Haec videtur fupereflfe in pariete facriftiae, fed vfque adeo extritae funt li-teras, vt vix aliquae dignofci poffint. II. Secunda eft aqud eundem Lazium, videturque in pariete Ecclefise Parochialis adhuc extarc abfumptis maiori ex parte Uteris. VOLTREX. LA. SON. ISE. P. VIVS. SIBI ET QUART. C. NS. NE. III. rem. Cap. FIl Antiqued lifcriptiö. iP^Iggij 219 111. Tertia in K«c verba legiturj^ VII. Septimäintempli& turris apud Lazium, cujus veftigia nulla de^ pariete fic Käbebat. prehcriderepotuijcüinläpidesinrpicc- TERTIUS OTTO HIS F. VIVS CES. SIBI ET ENNIANA XUMI. F. CONIVGI ET LASAIVN. FILIAE e. AN. XXV. F. FILIA. Hanc infcriptionem abfumptam SECÜNDnS VOLTUREGIS TAL. SI. F. V. K SIBI. ET VOLTIiE SEX. F. COL K. POSTERISQ^SUIS. IV. cffe cum nova Turris sedificaretur, pro-Quarta fuit in Saxo pi6lo & babile eft: quia pierumque Archite^i quadrato, fculpto, fed frado, cujus for- Antiqaitatum funt ofores. te adhuc veftigia funt ad portam cseme-terij, licet charačleres extriti. VOLTREIBUS C. TORIS FX B. ■ F. ENINNAE ET SU.E VIV. CO. VICTOR ET S. TRITO F. T. VIII. 06lava in alio fculpto k-pide, vt exhibetur a Lazio. VOLTREX EXPIiETORIS F. POX. VENIX. M. A. E. ILUNCONIS F. 0. UXORI SUAE SL Extat hie lapis in Caemcterio pa-rieti Ecclelise Oricntali immuratus, que ^r r^ • 11 • - T» ego melius lečlumcxhibco. V. Quinta m cella vmana Do- » musParochialisadhuc extat, bene legi- DI S. MANI. SAC, fed a Lazio male defcripta hoc bilis modo: AMATU F. VOLTA PRONIS FILIUS OPA OSTI FILIU. A. A. A. V. F. M. Egovcro fincerius defcrlptam,&^' meis oculis vifam exhibeo: AMATU. F. VOLTA RONIS FILIUS OPALO OSTIUS FILIV XL. P. iEMONA. V. F. M. VI. Sexta ibidem ita legebatur ©lim. D. M. VOL. TA NL OPPA ONISE 0. AN. LXX. ET ENNEPE RUF. F. VXO. AN. LX. FF. SURO VOL AN. 0. voltrex pia etoris. f. po venix. m. a. e. ilvnconis f. e. vxori su^ 's si. ix. Nona ita exprimitur apud Lazium, nunc reperirinonpotcft. plotlo. m. x. l m. f. ® . et quartae voltregis f. vive sabinus et gemnus ^ fronto filii. fecerunt et voltrici si. frontoni fl g. an. l. x. Decimaindextro latere tempu, nuncqusefita reperirinonpoteft. D, m. sextio o rustici f. oppe. coniugi vive et fil. parentibus dd 3 fece- 220 CarniölueAntiqtw Apparatus. FECERUNT AE. C. P. Q^AN. L. V. F. QUARTA CONIUNX e. AN. XL. XI .Vndecima in introim tem-plij&alio lapide ANTONIUS ODECO 'MÖNS F. ENN^ VOIAPUS F. VOLARENI B. FECERUNT. Optaffem hanc invenirc & infpi- .A. AN. II. VOLTREX AN. XXX. LIVNCO ©. EMONI. F. A. XXI. INTIONVS 0. Hanc infcriptionem de induftria quasfivij fed conditorium offiumvide-tureffe recens, acproindeantiqvumil-luddirutumfuerit, & hauddubie lapis alio applicatus. olim forte proditurus cum conditorium offium difijcietur novum aedificabitur. XIV. Dedmaquartätn Coeme- cere, reperiffem haud dubie veftigia ex- terio S. Vrfulx 3 fed modo reperire non tritss literae E in fecunda linea, vbi le- ,potui. gendum puto Emons. F. g XIL Duodecima in latere fini-ftro akaris, quando Lazius earn defcri^ bebat. BUIO BROCCL V. F. SIBI ET MAXIMAE EP PONIS F. CONIVGI SUAE ©.AN. LX. ET SEVERO ET O.BUCIORI. F. V. QUINTIO SEVERI F. ©. AN. XX. ET LASOK I. D. VOTA. JONL , -, . , ^ H^c infcriptio extat nunc foliim l^uclegipotcftexfcnbo: dimidia: lapis ab aliquo loci Parocho O. C. A MP ONI imperito translatus eft ab altari ad limen ^ portas primarise Eccle fige, quem rufti-ciingrefTu lue fenfim totum exterunt. Legi adhuc poffunt Buiö. sibi. Poni s &c. linearum initia: caetera malleis confračla ne lubricus foret ingrefTus templi, perdunt (acram antiquitatcm. XIII. Decima tertia fuit in cen-ditorio oflium templi teile Lazio: ENIGNVS P. L. M. CONIS P. V. SIBI ET ENN^ OPPALONIS F. VXORI SV^iE AN. LXX. ET REGAE FILIiE SVAE VEITRONL BVTTONl S. F. ET TETTAE AD NOMATI. F. Y. VXORIBYTTO PARENT1BY8 SVIS F. Decimaquintanon obfervata aLazio, eft defačlo in limine facriftise Ec-clefiae Parochialis, quae fenfim pedibus ingredientium exteritur. Id quod ad- VE. SIBI. X CON GL --TI^ SV OMNIBVS. V. Hse quondam fueruntinigglofeu, Magno vico Infcriptiones; nunc ab an-nis centum plerasque abfumptse, quia rüdes homines aeftimare non folent, quae dočlis funt inpretio. In alio pago prope Iggium, dičlo Lackhfeu Loca, dicuntur etiam extare aliquot fimiles infcriptiones, fed a nullo mihi commu-nicatae funt, necipfe ad omnia locapoffum excur-rerc. Cap, VIL AntiqJrfcriptio: KCrainh, % v/ Antiquse Infcriptiones CrainburgiRattmanflorffij & alio rum locorum. 221 Lit, comm. Reip.1.12. lea.f.c.4. Rima Infcriptio extat adKuc^ Crainburgi in pariete Domu s Eckianae in hxc verba, quae ipfelegi & defcripfi. TERTIA RUFFI F. AN. XXV. USE MAXIMU'S RU'STICI F. CONJUGI ET LASCON, CIM TERTII. F. SOCE-RM FACIukDUM CU-RAvit. Hanc Lazius in Mon{purgo locat j fed nilmirum lapides aliquandodc loco in locum transferri, vel duos fimilesB. Rip PAULINIA FA. VS. CEL. SV. C. SEPULT. V. Quinta in caftro Aurfperg, quam Lazius promit citato loco. D. M. AUR. SENECIONIS MIL. COH. V. PR. P. V. EX CECIL. QUI VIX. ANN. XXX. M. VIPIUS TITIUS COMMANIPUL. ET HER. CONTUBER. CAR, POS. VI. Sexta extabat cum Lazius in diverfis locis reperiri. Sic infcriptio, quam fupra I. n. dedi. D u R R i u s Carnioliam luftraret ante centum an- Jvitm &c. non folum Labaci reperitur, nos Sitticij quatuor milliaribus infra La- fed etiam Frifaci in Carinthia ijfdem bacum Monafterio Ciftercienfium , verbis. Aliam infcriptionem Crainbur- ^^^^^ hodie non amplius invenitur. gi hoc tempore obrervarenonpotui,li- ^ pABIUS TERCIUS SIBI laz. ibid. cetftudioseinquifiverim, II. Altera Infcriptio legltur a-pud Lazium in RattmanllorfF, nunc vero in pariete Ecclefiae B. Virg. fupra RattmariftorfFin Leeff mei Beneficij, in haec verba: M. O. AVITUS. D. C. E. ET OCIATA AVITA JUSIO FIKOBITO AN. XVL PARENTES INFE-LICISS. FECFRUNT SIBI ET SUIS. in. Tertia item Rattmanftorf-fijvel prope legebaturaLazio, quaefic habet: L, HELIO. QUINCTO lUN. MENS. XIH. L. HEL. VERE-CUNDUS DEC. ET COR-DIA SECUNDINA PAR. IV. Quarta prope Locopolim feu Bifchofflackinfračlolapide. ET SUIS. VETURIiE P. L. FAtlST^ UXORI VETURIAE SPURIAE HABENTI VETURI^ SPURIAE PE-REGRINAE P. ANNIO PHILADL C. VII. Septima,qu3setiamEmo-nae veteris nomen exprimit commu-nicatamihi eftex Monafterio Cartufia-norum duobus milliaribus fapra Lflba-. cum fito, & appellato Freydenthall fcu vallis Jocofa, fic habet. NEPTUNO AUG. SACR. l. SERVILIUS L F, L VEL. SABINUS AEDEM. EM. PORTICVM FECIT PECVNIA SVA. Hunclapidem verofimile cfl: Labaci 222 . Cnrniolm Antiqued Apparatus, baci erutuminsedibusjPP. Cartufiano- . jEDAGONIUS rum, qu^Efitsefunt fupra rudera Yete-SE-PULTUS HIC EST risJMnonXj&adMonafteriumFrey- NOR. XXV. MENS, denthallenfe aveftum. Qui primus ^ ^ banc infcriptionem mihi tranfniifitno- . ' qu^ feqvuntur propter tavitnonbenepofrelegi,anfitEm. vel Jt^^inenteni tabulam altaris maioris En. Alter vero Adrn. R. P. Georgius l^gmon poffunt, nrfi tabula magno la, VicariusFreydenthallenfisputatlegen- amoveretur Extat ibidem aliud dumET. Eft lapis ab eapLte exefus, fragmentum lapidis, m cujus vno late- quem ego nondum vidi. Idem etiam ^etus adeo corrupta, & ex- interpungit. V. E. L. VIII. Oaava mutila extat fu- g^o^^^P^ffit. T. I...... pra vicum Parochialis Ecclefiae Laa-fenfisin monte, vbi egoreor olim fte- tilTe Terponum vrbem Appiano no- inalterolatere,quodeminet,fcuIptum minatam. Infertum eft lapidis frag- • eft labarum Romanum. Videtureffe mentum altari maioriEcclefige S. Mar- fragmentum alicujus bafis ex aedificio tini ad cornu Epiftolae 5 initium infcri- magnifico, finon portas Triumphalis, ptionis a lapicida feu murario refečlum Jacet ante portam Ecclefise S. Martini eftjfolumquelegunturfequentia. fub Turri. 5. VI. Andquse Infcriptiones Gurckfeldi, &c vidno- rumlocorum. ' Efte Lazio ante centum an- IV. In prsedičlo pago WiheE . nos in valvis templi ( vt ipfe vno milliari extra Gurckfeldum ftat Py- I ait) feu potiüs in propylaeo ramis ere(5la cum hac infcriptione, ex- oftio extabat Gurckfeldi primentelicet non integrum, nomen li3ec infcriptio, quae jam non invenitur. Novkduni id eft Gurckfeldi: CONSTANTINO VALENTINO C. C- A. P. S. T. .ELL FRATRI ET LUN^ MATRI ADRIANI. ANTONINI. AUG. EIL CONSTAI^CmS MAX. F. C. COS. FIL. II. Ibidem adhuc extat, fed ma- ^ y ^^ ^M le a Lazio defcripta eft fequens infcri^ jj j ' ' ^ F n A T O Hafelpach vno qua- ^ ^ ^ cap drante extra Gurckfeldum, extat etiam PRACONIUS c«lumnacumhifc.indfisliteris: . EDEM ET ARAM GENIO.'LOCL AA. IBARCVS in. Hodie ibidem Gurckfeldi BE. COS. LXIIH. in sede [Parocliiali extat ex pago proxi- GEM. PRO. B. jno Wilier advedacolumnaconfrada, E. E. S. V. J. S. V. S. L. M. in qua adhuc leguntur fequentia: VI. Ibide penes GroiTdorff me- A. E. S. L. SEPT. dio miliari extra Gurckfeldum vifitur SEVERUS PERTINAX. columna cum hac Epigraphe. ^^^^ Cap. VIL Antici, Irjfcriptiones VIL Limit am 223 IMP. cjes. M. AUI^ELIUS. ANTONINUS. AUG. TRIB. POTEST. AUGUSTUS PIUS. IMP. CiES AR. AURELIUS VERUS AUG. TRIB. POTEST. COS. ITERUM D. Antonini Fjlii. D. Hadrian: Nepotes. D.Traiani Parthici PRONEPOTES. DIVI a NERViE. ABNEPOTES. ARAB. ADIAB. PART. MAX.;PONT. MAX. TRI. POTEST. V. JN[. L. M. P. COSMI. PROCOS. P. ET. IMP. CAE M. AVRE VS. ANTQNINIUS. P. AUG. FELIX. TRIB. P OTES. III. PROG CAES. VIAS. ET P. ES. VETUSIATE ,N. RUPTAS. RESTITUE RUNT CURANTE. F ABIC. CR. C. LEGA. AUG. PR. PI^. Haecindemihicomunicata funta VII. Ad pagnm Podlog tribus quadrantibus extra Gurckfel dum extat antiqvus lapis , cujus literae pene om-nes extritae iunt,& folum adhuc legitur .....DRIANUS B. VIIL Ibidem ad Gurckfeldum Clariffimo viroDočlore Cafparo Tun-recens An. 1676. erutus eft lapis cum ckhelfteiner loci Parocho, rerum anti-fcquentiinfcriptione: quarum curiofo, qui etiam fupra D C. IMP. C iE. SE numifmata veterum collegia habet, PTIMIUS. SEVER. ac longe plura in dies fe inventurum PIUS. PERTINAX fperat. §. Vit. Antiquae Infcriptiones in limitibus Carnioliae. N Adrante, feu monre Dran-bcrg(vulgo nuncTraianberg) ' in finibus Carnioliae , vbi a Styria dividitur , extabat La-zii tempore lapis cum hac infcriptione: VLPIA. FIRMIHA. ANNOR.TRIG. M. VLPIUS N. MNTA. FIRMINUS ET. CANNONIA. STATUTA. V. F. FECERUNT. SIBI. ET VLPIO FIRMIANO. AN. XIIL II. Ibidem in columnae frag-mento legebatur 1. o. M. ANTONIUS lULIANUS PROC. P. P. X. VS. L. M. in. Ibidem vel propc Saxenfel- dum D. M. S. IULI.E. DIL. LIB. QUINTA lULIUS. DIL. LIB. AMANT. PARENTES. V. Ec fl. c l. cel. o. ii. VIR id m. f. matelet t. ros. paulie v v. d. f. vn. IV. Ibidem prope Saxenfeldum^ fedapofteriorum temporum fidelibus olim extabat tefte Lazio ctiam hxß in- 'ceflante perfecutione HUIC ARCHJE INEST SE VERILLA FAMULA CHRL STI. QUM CUM VIRO SUO VIXIT NOVEM CONTINUIS ANNIS. CUIUS POST OBI-TUM MARCELLIANVS ^r T • n a 11 C D . • ^ HANC SEDEM VIDETUR V. ItemmCaftelloS Petnprope COLLOCASSE MARITUS. Celeiam, eodemLazio reterente comment. Reip. Rom. Illae veces videturcollocajp^mrmunt C. noni^ f: VRSI SACERDO. dubitaffeillos , qui addUemnt infcri-TIS CABESIS MONTIS ALBANI F'onemqm&amSeyerdlamar^lapi. CURIONIS. C. NONIUS JUSTI- ^ ^umappeUetur> NUS ALUMNO DULCISSIMO rTc^^Tr" VIX. AN. II. M. XI. D. XII. „ iT" r^ - p CHRISTI. B.niiaCaroliMagm inter Beatas numera- VI. In caftro Saanegk prope Ce- tur. IX. Inter Flumen S. viti & Ter-fatum Anno i575'.erutus eft lapis ve-tuftuscum fequenti infcriptione: C. LIVIO. C. F. SERG. CLEMENTI. MIL. COH. Vin. PR. T. C. MARCI VIL InruinisSifci^,qusemodo GEMELINL LIVIUS. OB-Siflegkdiciturfuitque olim limes Japy- SEQUE;NS LIB. disE, apudmemoratumLazium. V. F. leiam hanc quoque obfervavit olim La-zius. maximus antoni. lib. et vercilla v. f. sibl et nun. dinie. fil. an. v. et vrso. ann. xxx M. SEXTIO VETOMANO jEd. m. ml. cet. an. LXX. ET VINDiE MATRL ET VlNDiE. TERTI F. MEL. CON. IIIL PRiEF. AN. XX. STIP. III. ET avm MAXIMI F. CÖMVN. LXXX. M. S. SEXT. QU.^STOR iEL. CEF. N. L. E. POTITA C. RO. P. E. M. SS. MUC. VET. X. L. H. G. N. XLVII. SS. VIII. In ijfdem ruinis vetus haec fed Chriftiana infcriptio reperta eft,quae videtur corpusalicujus fan6lae contine-re, neque ftatimab ejus obitu pofita, X. Extant apud Lazium in Com-mentariis Reipublicae Romanae infcri-ptiones vrbis Tergeftinae novem: fed plures aliae modo illic inveniuntur, de-C.perditis plerifque prioribus, quas ne in-tercidant tanquam vicinas Carniolias, hoc loco producere libet. Prima eft in Bafi portse Turris ad Catliedralem Ec-clcfiam a parte fmiftra, quam Lazins adduxit. L. VARIO PAPIRIO PAPIRIANO II VIR. I.D. II VIR. ID. QQ. PR.ET. FABR. ROM^. ET Cap. VIL Antiq. Infcriptiones VIL Limit an. saf ET TERGESTE. C. VIBIUS. FLAM. HADR. PONT. AUGUR. VALENS. COLLEGIUM FABRUM VI VIR. AUG. T. FL. PATRONO MERENT. IX IIS XX. . , ^ y] XV. In lapide oblongo muri Ca. risa partefiniftralegiturquamLazius Ecdefi^ad livarnportaeBa- .ptifterij. IMP. CiES. FL. CONSTANTINO P- Palpellius. I. F. Maeg. Clodius^ MAXIM. P. F. AUG. Quirinalis. P. P. Leg. XX. Trie. R. P. TERG. Milit. Les. VIL D. N. P. F. XVI. In muro Domu s D. Joan- XII. In porta maiori Cathedralis j^jg Francifcii Bonhomi ad portam Ri- Ecclefi^ Tergeftinas tres lapides fejun- burgi extat lapis etiam a Lazio defcri- čli, qui olim invicem erant fuperimpo- p^-ys cum hac epigraphe: fiti, in quorum duobu s tria, in vno duo capita fculpta cernuntur. Infcriptio Q^PUBLICIO TERGEST. L. primi lisEc eft. FELICI. SEPTUMIA. SP. F. LTuSSS ™ ÄS^k patron. -.....FILIO XVII. Sub fcaeftra D. Padami Infcriptio fecundi cum tribus ca- gemini funtlapides muro inferti cum ptibus haec eft. Smili infcriptione ambo: L. BARBIO. BJRBLl L. L. L. BARBIO. LXRESPONSO L.F.FAJSro.PH-OSTJr^. L.L,.^IC ANTISTITVM flLlO.....SlBl SUIS FIERI. FILIO PROSPOLOIS. JUSSlt C. LVCANVS. SEVERVS. Infcriptio tertiicumduobuscapi- ra xt?^ utt tn tibustaliseft: L..LVCANO. FILIO. I^ULLIJE BOL. L. BARBIS. L. L. XVIII. In domo D. D. deli Ar- SEOIND^. OPM^ FILIPE. gento inveteri platea extat lapis cum XIII. In ipfa Ecclefia Cathedra- P Ii ibidem in Cappella S. Caroli ad Ige- C. HJS^ILIO. C. F. vamportae. FRUGIO 1. MJRCIUS SECUNDUS ^ IUI VIR. AUG. Ti/fTT^j r Tn r r MJRCU IL QUJRfj ^N^JprnoJb F. XIV. In eadem Ecclefia in qua- HOStlLlA. C. F. drato lapide ad Altare S. Joannis Bapti- PR 0 FINCIA.. ftae,&Baptifterium: V. F. E e z At. Atque hae flint vndecim , quse ipfum videri "poffunt. NiHil dubito nunc extant Tergefti Antiquae Infcri-, tarn in vicinia , quam ipfa noftraOlr- ptiones, prout j mihi [fignificat Reve- niolia fuperefle multa ejufmodi aAti- rendiflimus Domin.' Vincentius ScuC- qua monumenta, quas cum mihi com- fa Canonicus ibidem antiquitatis ftu- municata non fint , referre hoc loco diofus cultor , quarum duae folum a non pofTum. Inquifivi per alios, m- Lazio defcriptae funt , reliquae forfan gavi, nihil impetravi : abfolvor pro- laz comcn P®^ Lazium erutae & in lucem pro- inde a culpa , & hie Tomi primi An- Reip.i.w. 'trato. Praeter has defcripfit olim La- naliumCarnioliae Apparatuiterminura zius adhüc alias feptem , quasi apud figo. F I N I s A p p A R A T u s. IN- INSCRIPTIONLIM ADDI- TAMENTUM TARDIilS COM- MUNICATÜM. I. Labaci ift EcelefiaB. V. TeutonU Corum Equitum ad altare Capellse in cornuEvangelii 5 fuppedarleüm fcabel-lum > cui facerdos celebrans infiftitj eft lapis amiqvüs, eujus Infcriptionis potior pars extritä eft. Id quod legi adhuc poteft fideliter deferibo t G. JULIO. C. F. O.QUADRATO ETVIBUNN— AE. VS-.. DIV-.. vx...... VRI..... FIRMU.— V. II. Extra Labäcüiil ad caftrum vici-num Kaltenpruna repertus eft ad ri-pam Labaci fluminis lapis antiqvus an^ no\6%l. cumhac epigraphe quam ipfe" exfcripfi t LABURO EX VOT ,SACR. M.MARGELL EIL. ET M.VIBIVS MARCELLUS FF. III. Tergefti praeter fupra relata^ cft tumba lapidea in platea ad mare,qu» nunc equis adaquandis fervit , habet-que fequentem inferiptionem partim exefami TABURIiE RIOTIJ: D. M, TALIONIE^.- V. IbidemTefgeftiinEcclefiaSS. Rofarij menfa äkaris maioris eonfečta eft ex antiqüo lapide^ qui hanc habet Infcriptionem i M.SEPTiMIUS. M. F. RUFUS, TESTAMENTO FIERI. msSIT. SIBL ET 1. FIGILLO. T. F. STAIO. FRATRL SVO ET L. FIGILLO. T. F. VI. Ibidem Tergefti fupereft lapis in domo DD. Codoppi cum hac in-fcriptione. D. M. S. L. CLODIVS L. LIB. SERVATVS. V. F. SIBL ET S VIS CLODI^ VXORI L. CLODIO AMANDO. FIL. ANN. XXVIIL Ee 2 Mm' •^SfS«» •»§&<>» «ag«®^'«?«©^ ^S®» «»SSi^^&ft» «^gS«» -«SS«. «»sSi^ Mendaßc emenda,. p Ag. 14. col. x. c. montes Ceraunios, ftatuerc. pag. 35-. tkul. Iftriselimites, lege. Carnise limites. pag. 48. col. 1. bk quomodo. lege quando, pag. €<;. col. 2. Qiwndo verö, lege, quandocunque vero, pag. 73. col. a. b.Jefolano, lege. Ifolano. pag. col. I. b. quemocciderunt, lege, cui oculos emerunt. pag. 80. col. a. a. occiderant, lege, exoculaverant. pag. col. 2. c. procul inä Japydibus. äele. in pag. 212. col, I. a. Maneat ergo, aide, falcem ex aliquorum opinione probabili, cujus oppofitum infia ampledemvir. Minutiora quifque prudeos excufabit. INDEX Berum & Verhör um inApparatu. A. Drantis antiqui fitus p. 86". a. .^Imona vetcrum cftLabacum. p. 4f, &feqq. feqq. ' vndcnomentraxcnt.p.47.&feq. qui authores ejus meminerint. p. 48. ejus conditor Jafon cum Argonautisp.46'. earn adiit Alaiicus Gothorum Rex. p. f6". erronee a quibufdam ponitur iniftria p. 5-7. non ftetit inter Carfi jugi. p. fo. nee ftetit in fylva Pyrina. p. f o. nee ftetit in Carnia Glemon«. P- f r» appcllatur ä Pacato Pia p. 6'4. a. ante Alpes in Pannonia fita p. 7f. 61. c. ^neas Sylvius laudatus. p.^5. Aguntum, Albici popul, Alicanu, Anamatia, Albius mons liabitatus a Japydibus. p. 3 j. Albius mons, Alpius mons. p. 11 f. 6". AlexandroM. illudunt Legati Germanorum Japydiae noftra: inquilinorum. p. 8. Alpes CarnicarJuliaEjNoricae. p. 11 3. a, Alpium divei-fitas p." 110.6". Alv ti civitas Iftnae,nunc Cittanova p. f 8.6". c. Ambidravi, Ambilici, Ambifontiiquifuerint p. 87. AnafTum, Aquama, Aqua:, Arrabo, AlTifia, Azellia, quae loca & vbifita. p. i 35).& feq. Argonavis, Argonauts. p. 5-4. feq. a 6. Arupium, Avendo vbi. p. 88. Avares an Carnioliam incoluerint. p. aio. Auraczlacus quis. p. 11 f. c. B. BAfliana, Bathanatium, Bedacum, Bono-nia Baftarnae qui populi. p. 11. Beloiavia, Bregetium, Boiorum dcfer-ta vbi p. 140. Bilbilis fitus p. 88. Boiorum quondam patria. p. 22. Bolliaflumen. p. 116". a Burni fitus. p. jS. C. CAndobiana, Candilaca,Capedunum, Carnuntum, Celcia, Claudia, quae vbi p.t43. Carnioliae nomen quando primum auditum. P-7. Carniolia olim difta Hypcrborea. p. Carniolixantiquje vidna loca p. l^S.&lcqp. Carniae nomen, limites p. 34, 3 8.44. Garni antiqui Germani p. 3 f. & feqs Garni exclufia Norico p. 21. Carvancas mons^juis dicitur p. 24.116". c. Carroduni,Goletianoru,Corinniifitusp.50.b Caruladius mons. p. H 6". c. Celtae communc nomen ad Germanos, & Gallos p. 8. Celtica vetus ad totum feptentrionem exten-fa. p. ir. reftričliorpoftea p. 11. n. 4.42.15-8. Cetius mons quis fit. p. 18.23.I18. quamproculprosenfus. p. 18. 24. Cittanova Iftriasnunqua fuit JEmona. p. 7^, ejus epifcopatus&Epifcopi^ 78.&feqq. Colapis fluvius. p. 11c. 120. b, Corcorasfluvius., in.a« D D. Aciae antique fitus. Dalmatise nomen, limites. E. p. E Deatjc qui populi p. 31 -b. Enonae fitus. p.^r.c. ''EpifcopiIftri£e,qui quando p. 75. a. b. & feqq. F. F'tLanonajEines vbi p. 51. c, ' Flavium, Flexumubi p. 146". a. Formio amnis olim Iftriae terminus p. 25. Franci Carnioliae inquilini p. 213. Frigidus fluvius in Japidia. p. 121. b... G. GEfataeGalliquifuerint. p. 12. Gefbdunum , Gefaces mons, Gravia-cum p. 148. Galli 6c vetercs Germani cadem natio p.5.12. Galloruminltaliamtranfitus p. 36". Galli Senoncscirca Adriaticum mare p. 37. Gallic nomen ILibnide extenlum in Panno-niam p. 54. b. GaliiacCifalpinacexrcnfio. p. 147. b Gavanodurum vbi. p. 146'. c. Gcrmcinixnomen qunixlo natum. p. ir. Germanise Galli diftinguicffipti. p. 12'. Germanixlimites p. i 2. i 3. Go-iitia: Comitatiis pars vcteiis Carniae p.44. Goritienfcs ab anuquo Germani. p. 45". Ec 3 Gothi I N D E X. Gothi Camioliae olim inquilini p. 154. b. aiidiverfiaGetis ib.&feq. eorum gefta & migrationcs p. 155. H. HEortesvrbs vbi p. 145. b. Hunni an Carniöliam incoluerint p. zi I • Hyperbofei qui olim didi p. 18 3. I. IApides Germanica natio p. 30.34. vnde nomen traxerint p. i a. Japydes extra Noricum • p. 21. !apydia fubalpina & Inalpina- . p. 72.18 a. Japodumfitus, & regio p. J4. 3o.&feq. Jafon ^monae conditor. p. 45» ejusnavigatio p. ^4. 83.b. 130. a, IdunuJuliumCarnicilJuliobonavbip. i fo* Illyricilimites, nomen« p. 13.i4.&feq. 43. lUyricum audum duplex p. 16". 17. Infcriptiones antiquae de iEmona p. InfcriptioncsantiquaeCarnioliae p. 214. Iftria olim pars Japidia: P-S' Iftria excluia aliquando ab Illyrico p. 14. moxinclufa. P«if» Iftria vnde di£ta, ejus limites p. 27.44.5-3. Itinerarii Romani author quiis fuerit O L Abacus fluvius olim Nauportus p. f r. Labeates populi, Laciacum Lentia ripa. Lentudum,Loncium ybi p. ifi, Langobardi Carnioliae olim inquilini p. 157. eorum gefta & migrationes p. 15 8. LatovicijLatovicorumPrsEtorium vbi p.^zß". Longatica manfio vdi p. S 3 6". LugeapaluSjSc Ipecus. p. lai.b, M MAdronum vallis,Magiftrice,Maletum marcena caftra, Meneiana caftra, Montana caftra, Muroela, admu-ros, Murfia, Murfclla,Mutila, quas ioca p. If2. &feqq. Magniana,magnus vicus vbi p. 54. a. Maranenfis Epifcopatus an translatus Citta-novam. p. 80. c. Mauritius Iftriae Epifcopus cujus loci p. 75. & feq. 80. c. Maximinus adiEmonam cum excrcitup. So. Metulumprimariavrbsjapydiac c. Monoetium vrbs Japydiae antiq. Moefia vnde difta Nauportus fluvius p. ff. I24.b. NefaftiumjNoreia,Noricum vbi p. iff.c. ^ Ad Nonum locus vbi. p. a Norici & Taurifci ex parte idem populus p. 21. 185. Norici limites. p. 22. 44 Noricum fiiit aliquando regnum. p. 2Š Novidunum Pannoniae. p. b. O. Cra Promontorium vbi. p. f 2.131. c. Ocravrbs Japidias. p. 100. b. 01imacum,0vilabis vbi. p. i6"oa. P. P Annonias nomen,limites &c. p.17. Pannones Japydibus contermini. p. 18 ]?ecentinumjPelfodislacus,Polybianuni Promona vrbs. p. 16*0 Phlygadius mons Norici. p. 13.1. c. Picismons. P.153.C. Ad Pirum in Japidia. p. i o r. a. Polyphemus cur author Gerfnanorumputa-tus. p. 14 Ad PublicanosinPannonia. p. loi. c. Pucinum Iftri® quod p. 102. c. CL Uadrata Vrbs Patinonis.p. 10 3. c. 158. R. Q p. 57. b. p. 14. N. N AuportumTaurifcorum coloniap.22. - 5-2. 58. a. RAgando vbi. p. 1 Regius mpns vbi. p. iS^.c. Rhegihes qui populi, p. 12. Rhilpiavbi. p. iSß.c. Romani CarnioHas inquilini. p. is r. c. quando eamoccupaverint. p. 152. b.c. RomulavrbisPannoniae. p. io4.b. S. SAbatinca,Sala,Siandcumj Savaria vbi. p. 170. Saloca, Segefte vbi. p. 104. c. Savia Pannonia,qu2e. p. Savus fluvius quo adverfo Jafon navigavit. P.42.I34-C. Savarias flumen. p. 171. a. Scarabantia, Scordifci popuH, Segefta, Singi-• dunum,Sirmium,folvenfe. p. 173.&C: Scytharum appellatio &fitus. p. 13» Scythiae nomcn qua proculextenfum. p. 184 Segeftica infula vbi. p. 120. c. Seniapluresvrbes. p. lOf.b. ad Silanos locus in Norico, p. 106". b. Senones circa mare Adriaticum. p, 37 Seniam & Senogallium condunt. ib. Senones accolaeAdriatici vere Germani.p. 12, Scordifciquipopuli. p. ii. Sena- INDEX. Sevaces populi qui, p. lOf. Sontius fluvius p. 151. c, Soragra, adftatuasvbi. _ p. 176".a. Slavorum nomen, origo, migratio in Car-nioliam. p. 200. Z04 an iidem cumVindis & Vandalis. p. 201 quando Cainioliamcacperintincolerc. p. 208 Styriz nomcn vnde. p. 21 Suavia cadem^ quae Savia Paiinonia. p. 8.158 Suevian Carnioliam aliquando coluerint. p. 8. 158. c. T. fTT^Arfatica, Tafinemetum. p. 107. a. b. I Taurunum,Teurnia, Tiburnia. 177. TaurifcijE nomen,limites. p. 20 TaurifcieriaminThrada. P«23. Tedanium flumcn. P-137« c. tergeftum aliquando in Tftria. p. 25.170 donatum Epifcopis Tergeftinis. p. 2^ aliquando Carniae vicus. p. 3 S Tcrpo vrbs Japidiae. p. loS.c. Theodofius contra Eugenium pugnatin Car-nia. P- H Timavus olim Iftriae limes. p. 29 deinde Japidiae. p.3Z.p.l2f.a. Torgium quae vrbs. P-1 oc). b. Tullusmons. p. 137- Turres in Japidia. p. 103, b. V. VAcorium, Variana -caftra, Viranum , Vindobona. p. 179- & Valeria Pannonia,quae ynde dičtap.ffj Vandali Carnioliie olim inquilini. p. i S 5 • eorum gefta & migrationes.p. 153-Vcndum Japidiae. Vinundria. p. 105. c. p.I75.&feqq. FINIS.