Hirffeč šSefprdd). E>ott bet fo aenatmteo /pen Paftorius Prudiča n t, Scribianus,Mu- tahnus, pet) #emn Eutlpaner/fo mit Dec aeDrucften €rflarung unt> 3nni)alt DeS £utbertfd)en Jubiki p Dem $entt Paftor fommen. P Aftorius, ISBillfomm! SBitlFomm! 4?et;t Scribiane, «£)eCJ Mutaline ! 3$ ftl)e/Da|j ©ie bie (Sdbriffiicbe (Scfldrung unfecec 2lugfpurgifd)en Gonfeflion, unb pep* fen 3ubef»3ci{)r^ in $dnben / unb doc Slugen boben. 3)at$ ift rec&t/bač ift @d)i'ifft>mdfiig f $3ie bann Dorgeiten bp 2lu$ewdl)lfe Q3olcf7 ©£>ifeč @efdi| offentiicl) an ibtcn$iei>becnan* flebafffef/ doc Slugen jeberjeif fjeram gefcagen. ©jangelifd;! « 0 iein S 83 un[ci) red* fe/ogPmrc cecljn ©>angelifcl>(’; Sutbecanec bi« Im #ri)l*tDerr()en ©cbafc bcc Slugjpurgifcben Weffioo, 3 kem (špempri na$ jebecseit iti vanben/unb doc 2 lugen bd/^ten / bamit 0 ie gegemvdetifle gceubem e olle anbece 3 ubel# 21 3«(w 3af)t/ mit $roft t^cetf fin-teM Soleaniffini ' ceiebriCttCtl, Scribianas. Paftor J mann mir evlaubt ifi sim grog: Mutalinus. Unb mit cincn gmeiffel uni) ©trupel oorjubringen. Paftoriaš* ©tt grag ? cin gmeiffel ? cin ©crapel? Dtc 2iugfpurgifcf}e Coaftffi. n tvicD alle gragšfi grfinbllcb beatitmorfen/aflen @cru> pci rnib^meiffef benemmen/rceitbeiTer unb p fc^mitlDcr/ alŽ Alexander Deti Nodum Gordium etitjmepež. Scriblanus. tl/ $ttl Paftor! cbctl Utlfct'8 SlugfputgifcOe Confeffion.unb beto ©ffdtung peturfacbet mir grofTen Smeifiel Paftorius- ©nengrneiffel? bažifinid)f mog< licb; 5)ie 2lugfpurgifcbe Confeffion , unb bero (gtfkrrung gtunbet ftdf> nuf 3f£©UUl/uttb bcffcn U>ort. Ote ifi %\ke aue (BottlidKt ©cbnffc llav errutfen. SDie ©cbtijft ifi fiat 5 5i8až U ar / unb aul bcr (£Dcf;rijft ertmfen ifi/ baž fan fa fctnen gmeijfel mesten ? Scribianas, $CH Paftor ! tcf) befcmi UlCitl (gcf)maci)l)ctt. €bcn Unferc Siugfpurgifcfre Con- feflion macf/et mir grolTe gorcfit unb Smciffcf. Mutaiinus. tlnb mir/mann ic0žjoi|g$0arn/ macj/t ež nicfft nur gmetffel/ fonbenfllTOfbi# ©emijfenž* 2lngfi unb ©ctupel / oon melcP matin mit bet #tti Paftor nicbt abbilfft / |o >f* (epber trafjt/ maž neulicb in cincr ©itbolif®^ ifi gemelbet trotom: ^amrnev* u« 5 “£$3 *f* 3 »ollcs ^ubcUSefl Pet* 3tu0fptirgi* fd)en Confeffion ! Paitorius. *g)abcn ©ie jene ©cbmdcb>$cebtg angcboct ? Scribiaaus. sftein! mic baben eg njdjtange* Wcf. Matalinus, 28ir ^dbctl CČ U!1g UUC eCSejjlett laffcn. ' Paftoriiis. (St;! folcfj>e $rebigen/ unt) bič e$ i>ocen/(olle man aug Dec (ggangeltfcben^emein# De excommuniciecen/ unD pum §eufel jagen. S3a j?bet man/maž folcbe sjjapifhjcbe ^rebigm fut* $cucbf« bcingen/melcpe Den frommen ©ee* ten nutr goccpt einjagetu ©ie fepnb ab'ec ge? tcoflct/ meine dneven ! Ote 5iugfpucgifd>e Con¬ feffion micb aUen gmeijfd bcnemmen/afle ©mn pel perfreiben. ©ebett ©te / mag bie (gifla* curtg fuc etn fdionen $i£ul fiibcet: Bcbrtfft* magtge ižvtlavung Pec tmgcdnbevmt^tig* jpHCgtfd)Cft Confeffion. Scribi.mu^ (gbcn Difec prddjfige §ifu(: BcbetfT^magtgc tfzvtlavurig / fetC §ftul ttMCe fcetjficb Fuc£ Utlt) guf; roann ec nuc einen @ricb baliete. Mutalinus. SDBann ec nuc nicbt alfo (aufen (bife / roic ec in Dec ©aibolifcben ^JceDig ifi ge* $opfft ttocDen. Paftorius. SBie Da? tvie fc»H ec Dann (aufen? Mutalinus. i^cbvifft f t>erfdlfčbcrtbe / ©cbrifft/ mt0bt*rt»ft)enDc PotlicIImtg Dec offc* tmb r>ilmaf?l gednbertejt Sfugfpurgi* |H)cn Confcffion. Paftorius. O Dač ifl cin ^apifitfcbefScbmd* d)ecep ! fagen Die ^aptfien / med @ie molim/ Unfec §itul ljet§f unD bleibt: Q5i)vifft*tna$ige Httilatung bet' Ungcdn&ertctt 2 lugfpurgt* feben Confeffion ! fteb auf Die ©ortlicpe ©djcifft fieiffet unD gcimbef/Da$ ifi ja ©ebeifft* ntagig ? Unfec 2 !ugfpucgifd)e Confeffion unO bero (šcfidcuna/ fleiffet unD gcunDet fteb auf Die ©Sfflicbe@cf)rifff/mietn allenOSoifiellun* gen/ 2 lrticflen unb (Scfldcungen augenfcbcinlicf) ju feben : Ergo ifi unfec idrung ein @cbrifft* mafjige (ScFlacung/ unD alle $aptfiifd)e Calum- nianteti fepnD auf einmabl in Dem ^acf. Scribianiis. Š)a$ ifi balD gefagt: S 33 ann abec Difec unfec ©cunD ubec einen #auffen faDef/ miH fagett: 333 ann unfec ©ebeifft unD ^$ibel nic&t ©cunD*»efi/ fonDecn baufullig/ ja VoHig ubec ein $auffen gemoeffen ifi / fo (igef ja Dec ganlje ^ 3 lunDer / unfec ggn£«č ©ebdu/ unD £offnung S« 23 oDen? 21 3 Pafto* 6 -§43 *f Paftorias. SDač muj? t>er -£)er* nicbt fageti/ Dač muj? Pein (g»angelifcber £utberaner nict)t gcCcncfcn. Vericas Domini manec in arternum, t»ie unfer Do&or Kortin Sutber auš ©ottlcber ©cbrijft tn feinem €»angeli*5$ucb unD £>3ilD« nuč unč Deutlicb unD meidltdb t>ocf>a(rcf: Ve- ritas Domini maner in srernum : 5£)ie ©d)Ci|ft/ Dač S23ort 0£>tteč fan ntd>t feblen / fan nid)t fallen. SBann Die ©cbrijft/ Dač 2Bort @£>t* feč/roelcbeč unfer ©runD ifi/ nid)f feblen/ nic^t fallcn fan / fo ift fein ©efabr/Daj? unfer ©lau# benč#©ebdu/ unfer 2lugfpurgifcbe Confeffion finc?e/ nocb falle. Scnbianus. Jfrttl Paftor ! t»ann aber unfet £utbcnfd)e SBibet unD ©cbrijft/ ntd>f Dic rcabre ©ottlicbe / jonDern ein »erfdlfd>fe / ein oecfe^rt« ©cbrijft ift; item: 'SBann unfer 2lugfpurgifd)e ConfdTion utiD Dero <5ef(dcung/ Die ©cbrijft ojf* termalen ubef appliderf/fo fan ja unfer (grfld# rung Difen ^ttul: ©cbrtfft * mafiige x ung/ mit 2£abrl)eit nid;r fubren : ©oitDern folte »ilmebr ein@d)rijft>»erfdlfd)enDe/©d?rifft# mipbsaucbeilDe (grfldrung benambfef tuerDen? Paftorius. ®ač mocfct id) gern feben/ Dag utv fer©cbrijft/ unfer Sutberifcbe 55ibel/ ein »er# fdlfcbte/ ein »erfebrfe ^ibel fepn fotle. Dodoc Martin £utf)er bat unfer ganjte ©cbrift unD SSibel jldfjigijt »erDolimetfdjet / ©inn * unD ©tijfcrekb Darfifcergloffieret; 233te fan fie Dann ein »erfdlfcbte/ ein »erfebtte ©cbrifft unD 33i' bel fepn ? Scribia* -m + 7 Scribianns* Paftor \ jd) bittC ItltC r»ict>f ungfifig aofjunemmen/mann id) meinen groeif* fel ccblid) cnfDccff. 3d) fag (6 nuc per mo- rfum Dubii, unD fage Difeg/ mag man paffim »om Martin £utl)ec fagf: 5Bann $?actinhi* rl)«r Die@c!>cifft/unfec Q$ibc( ojftecmablg »cc* Fefjrct / gefiummlet/ »erfd!fcl)et bat ; Uem: SSann unfec 3 ugfpurgifd 5 eConfeflion ffcbSu* tbecifcb proficicCf / auf. Dtc Sufbccifdk ©cbcifff unt> 55ib«l referierf: @o mufi ja notbmenOig unfec ©cbrijft unb $3(bef cin toerfd/fdbtc m* febtte 5J5ibel jcpn/ unb folglid) bie (£tf(a'rung Dec 2lugfpurgij'd)en Confdlion Fein ©cbcifft* tnd&ige (Srflarung gencnnet tuccben ? Paftorius. Exempli gratia, jeigc man UUC Cin einige @tell/bie Suibcc folte »crfdlfd)cf babcn. Scribianus. O 4?en Paftor! man Fan ja fibcc 600 , ©teden trne in Dem $?euen Sefla* tbent aufroeifen/ bie £utb« »crfalfc^ef / Petfcb* tet ^at ? Paftorius, ©ag fagen bie ^3apijlcn : 500 ift abec bie $cob ? Scribianus. 5)ag fagcf U!lD bCJCUgCt Hicro- nymus Emferus. Paftorius. grešne #erren ! man fagt »il t ftann Dec $ag (ang ifl. SDie Q3rob rnujj man 5«igen : gcige man nuc cin cinigen $ejrt/ ben 5ufbcc bccfdlfd)cf. Scribianus. (gg $ ja 58eft* befannt/ baf? Sutbec jenen §ept Pauli ad Rom. 3 . mit bem SGoctlein Sflleut pecfdlfcbet bot ? £)ec §ejrt 31 4 Pauli 8 u,, š43 + ££1 M “ Pauli (ClUfCt alfo : Arbitramur, homincm juftifi. čari per fidem fine operibus Legis: 3Dct ČHcnfcl) r»erbe ger e&tfevtigct buccf) beri en ©e*: fdfs. ) ©ifen ^ept bat £utl>ec «ecfdlfd)t/ba ec in l>ec ©eutfcben Ubecfc&ung Dač SGBorf 2fUein bim lugeflicfet/unb gefcbrtben : ©ec SD?cnfcb roerbe gerecbtfectiget buccf) ben Flaubert Silletn. CCftit bifem Slllein ifi ja Dec gati^e Senfus unb OJecfiant) »crfe^ret ivorben ? Paftorius. ©a$ ifi etn alfe Sepec ber ^apijlen/ bife Slepec fcblagt man an bieSBanb/unb fagt: Gaoutum fariseft, frangite barbyton, Scribiaous. 333a$ fonnen voic abec fagen / roann uti^ bie <£atf>o!ifcbe bife unb becgleicben ©cbciffk^SerfdifciHmaen »ocroecffen ? Paftorius, ©ie be|ie 2lntroort rodce bife/roel* c&e Sufbec felbfi geoieben mit bifen torten: EPenn bein Papifi unmhvfS) unb bet fdjt vafovt ev$eigen t»olte tregen bem VOotP Uiti Solum^Uein/fofpridjtTitje alfo: Do&or tfiavtin Autbct; mills_ alfo fpaben J unb [pričat: Pupifž unb f£jel ift cin ©ing: Sic volo, fic jubeo, tir pro rarione Voiuntas,&c* JLutbev tville alfo babett/ unb fpricbt/ ec ec fep Dočlor ubcc ulic Do&or im ganjen Pgbfžumb / bn jollo Metben. Tom, y, Jen, Item in Ep, ad Amicum : jfcfr bittC bicfa/ant* tvčtt folcben titfilen nid)ta »on betn IPott 2Mcin / fonbern fug tmv : JLutbev tuilla alfo dfo baba t/:c. ©o ocfef ©Jartin &u t \>tt/ unD billid) ; SSSctf braut^f t$ »t( difpu- tiecen rocgen einem jmep * jtlbigett gBčctlein Man ? Mutalinus. 2lbet/ mCltlt bet $ett Paftor, Die ©ctcb fet;e mit btfet 5lnttvott aučgemacbt/unb Die ©cbtifft nicf;f »erfdlfcbt ? Paftorius, spofteti ! »erfdlfcbt! toab ligt ati eitiem SSBbttlein ? 28ann Sutbet aub #eili* get ^cbrifft gatt^e Sgucbec / ph|?e (gpiftlen aubgemujiert / rtoa^ ligi ati eirtettt SBoctleitt Solum ? Scribianus« Paftor ! ttsatltl SutljeC ptt* $e 533ucbec / gan|e (SpifMen aub ©dttlicbet ©cbtijft aučgemufferet / fo bat ja Sutbcc faft gati^e #ei!ige ©cbtijft petfdlfcbet / »er# febret? Paftorius. mad&t nicbtč jut ©acb: Pa- rum pro nihilo reputatur* SOBit l)abCtl bati# nocb ©cbrijft genug. SOBaS ligt un* ati bet Spiflel Pauli ad Hebr. 2(n bet (Sptflel Jacobi, toelc&e Sutfcet etn ©trob * (gpijiel genennet ? SBač ligt ati bet (gpijiel Jud* , ati bet «£)eitn* lic&en Offenbabcung joannis ? SBač ligt uti$ fitl beti ^Sucbettt Tebi*, Judith, Efther, Ma- chaba?orum, &c 4 ? toit babeti bannocb ©cbrifffc unb 55ibel genug ? SBatin n>it tiut bife fleif? 1*8 (efen/ aufbife tm$~ grunben/ an bife un$ unpeftutft balten. iaribianus. 5Da§@O^Ctbattt1 ! tt>a$ «n »it ba»n fwc ein ©#ti|ft/ »ann fo »i I/ utio 51 f gan$t io -£$3 *f Q3u č)tt auč utiferer ^ib?( fepb becatts geriffen/unb »ertufdbet tvorDcn ? 3$ l>ab oec* mepnt / unfec @cbrijft fet;e genugfam t>erf4b fc|>c£ tvocbcn/ ba £utbec Dir $Bort beč #«'* ligen 2lpofte!č Petri gefiummlet / uub wcfa(» ftbef. Paftorius. SBaČ fuC SOBoff Petri? Scribianu«. $£f£t: Quapropter Fratres niagls fatagite, at per bona opera cenam veftram vocationem , Sc eledionem faciatis, z, Pet, i. SDacum eucb (tebe Gruber / ba§ ibe curen Q5eruff unb 2lučectt>db(ung burcfi gttte VOevd aen?ig macbet, @o rebet unb febrei* bet bec bci»0* P«rus. Paftorius, 2Ba$ fagt bann £utbet ? Scribianus. (gg ttMCb bettl $e£M Paftor jCl bt* fannt fct>n / bag £utbec bife 2Boct Petri : Per bona opera, bttref; gute VDevct/ in bet: §eut> fdben Uberfe^ung fetnfaubec bertufcbt/diffimu. Iiect/unb Den^ejctalfo iiberfe($et: ^Davumlk* be Gruber /tfnit bcfžo mefyv %\ci%i euven Scrtiff unb itvivabhmg vefl $u mitičen? 93$ann baes nicbt bcifjt »erfalfcben/ fo umfi icb iiicbt/tvaS jieblen/njagbefriegen fetje. Paftoiiu , Q}ecfdlfcben ! bret) 583ort(ein : per bona opera ! batf ifi jaein Bagateli ? SBč* gen bifen btep aučgefaffenen 333ort(ein tvicb bet #:mme( nicbt einfaden / nocb bie @cbrifft |u ©runb geben. Unfec Sutberifcbe SBibe! ift obne bife bcen 933ikt!ein b$ben> fdbon 200 ,3abc beft geflanben/ unbbucd) @£>tttf @nabe it ©tiabe aufce^f erlmtfen mocbcit/ roitb auc5 inž ^unfftig fo ba!D nic&t jtntfen / n>te Dec $ 2 n (£*§)ciOmJ gefptocj)en : Et porta: infed dod pr*va!ebunt adverfus eam. Mattb.i£. ©ibet &er $en / Da flef>et Difer fevdne ©prucf) »on fSJort ju SSBort. -Scnbisuus. SSBie reimf ftdj abec Difer ©prucf) auf unfec SSibel/ auf unfec Slugfpucgifcjje Con- feffion V Paftoriu-. Sc fieijet in unfec SSifeel : fo mug er ftcf) ja auf unfec ©cbcijft unD £ 5 ibel ret* men ? Scrihiani.1% IKctitt bicf>/ oDec icb fri§ Dicb ! SSatin unfec ©cbsijff unD Sgibel »on Dem Su* tbec ntd>f nut’ an »ilen Octpen »ecfebct/ unD »erfdlfcbet/ fonbecn »dflig umgefebret/ »odig flbec cin #auffen ifi gemorjfen rnocDen / fo fan jtd) ja Dife »on €£>rifto »ecbetffene Q 3 ebarc!icb* feit auf unfec ©cbrifft/auf unfec Slugfpurgtfcjje Confeffion , auf unfece Stircb nicbf ceimen ? Paftorius. Unfec ©ebrifft unD Q 5 ibel »om £u* fl>« »dOig umgeFefrrt / bddig ubec ein -g>auffen Semorffen ? Scribiane Dač ifl »il geceDl/ Dač ftel>ct ju probiecen. R Scribianus #eH Paftor, CC tUtCD ja VDiflfcn / frač £ufi)er Tom. 3 Wittemb. in Pfal. f.l, 143, ffic ein Slučfprucb »on Dec ©cfjrifftgegeben/ foač ec fuc einšKegul furgefcbriben/Die ©cbrijft cecbt ju »erpeben ? S)ie £Boct £utbeti an be* Kater ©fed lautcn alfo : Dno foll bit eingef mc ^cgul unD (Sefatj fepn : tOann bte ©e^cifft iz + £&§■*• gebietbet i ba0 man ein gut tDcrcf t^mt foll/ foltbu ee alfo vetfte^eni fca0 0ic verbietljet/ brt0 bu folt Čem gut tDercf tfruit. ^)en paftor! mač folget au$ bifem 2lu$* fpcucb / au$ t>ifcr Ovcgul unb ©efalj Lntheri? mann man bie 0cbrifft nacb Sutbettf Dv^gul/ im roibrigen SSecfianb nemmcn unb t>ccfl€l>en fod/ fo folget ja/ baf? man bcr 0cbtifft jutri* bec f^un/ unO bcmblen foUe ? (5$ folget ja/ba§ mann bie 0cbciflft etn ©unD »erbietbet / fo joD man e$ alfo »erjfeben/ ba§ @ie gebietbe/ man fon bie ©unb begeben ? 33$a3 ifi ba$ emberft / aW bie ©cbrifft »Mig umbfebren/, »Mig uber einen £aufifen merjfen / »Mig »et* ni^ten ? Paftorius. Nego Gonfecjuentiam ! DočtorSU* fber 0ibf nur bife CKegul unb ©efafc/ rcann Die ©cbrifft bie gufe SOBercE gebiefbet/ aber nicf)t/ rnann ©ie bie ©unben »erbietbet: ©ute SSBercf/ imb ©unben fe»nb jmetterlet). Scribianus. ^ft redjt: ©ute SCBercE / unt) ©unben fe»nb jmetjerlet)/ unb jumiber : Ergo roann bie 0d)tifff nacb Sutberč 9tegul / bie gu* te SGercf »erbietbet / fo foigel ja / bafj ©ie Die ©unben gebietbet ? Contrariorum eadera eft ratio, bač tt>e$t bet* #ett Paftor trobi ex prin* cipiis Philofopbicis. Paftorius. .fpert Scribiane ! »On bifet ©aoct folte »er< anDecct / baunb Docf nerblumlet / obec/grob ju reben/ »crfalfc&et baben/ (pofito) fo folget Docb immediarč nicbt / bafj eben barum unfec ©cbrifft * mdfiige Srfldrung / cin (Scbrifft* »erfd(fcf)cnt>c t @cbcijft* mijibraucbenbe Sifld* cung fet>e; SGBaii man nicbt in Spede jeigenunD bercetfen fan/ ba{? @ie bie (Scbcijft rourcflicb »erfalfcbe / obet ubel unb untecbf applidcre. 2to$ rnirb man unč abec in (Sroigfeit nicbt bt» tueifen fčnnen. @0 bleibt bann bie <2tfldtung unferec2lugfpucgifcben Confeffioo cin @cbtifft* md^igc (Scfldcung; SBeilen fic ficb in allen 2l«iclcn auf bie ©cbrifft gcuribet/bie 0cbrifft iti aUen SlCiiClen citicrt. Quod erac demon- ftrandum, Scribianus. !85ann mcU1 abCC in Spede JCigCrt fan/ba{? bife (šcfldcung bie @cbrijft/roo nicbt »erfalfcbct/ menigift ubel unb ungereimt in »i* len 2lrticlen applidect. Paftorias. Ubel unb ungereimt ? ba mujjfen foic aucb barbep 28er2lugcn bat/ bet fan ja mit 2lugen feben/ roie ficb aBe Q3orfieU lungcn auč ©dttlicber @cbrifft/ auf allc 21 rti* cul unferet 2lugfpurgif4>en Confeflion gac roobl teimen unbfcbicfen? Mutalinus, SBit toollen eč feben/unb in par- ticuiari nut cin unb anbecn 2lrticul fambt bet 93ocjielIung bctca^ten. Verbi gratia : 3m hrbten 2lrticul toirb flelebtet: 3Dnfi wivX>ev* gebuttg *4 “44? *f gebuttg bev ©imbett/utib <&eieXC mcl>t cdangcn mogett butcb tmfe* rc Detbienfl/ tX>ertf jmb ©emigtbmung/ fonbern mis (Smtben um (C&Hffua mtUett burcf) bctt <0lmtbeti:c. 3m 5?upffec roirD furgejielit Dec buffenDe >}}ub!ican / tvelcbec / me C^)ci|lug feibfl bejeuget Lnc. i g. por Dem gleifc necifdien boffdrtigen ^barifaec/ getecbtfectiget ifl atlbeim gcingen : Defcendit hic juiticacus ia domum iuam ab illo,&c» SCBie Ceimt ftCb Djf< Q3ocjlellung auf Deti »iecbten 2lcticul unferec SlugfpucgifdienConfcffian ? Difec fagt unD leb* ret : ©ec $?enfcb mere« geced;tfectigct auč ©naDen um ©£)rifiuš rnillen Duccb Den ©lam ben: SBo rcitD in Dec Q3efebrung unD ©e* red)tfertigung Deč ^ublicanca/ ein $Bdrtleitt ' gemelDet *>on Dem ©lauben gn ©©cijlum? Č$rifiuč in (šrjebUing Difec ©efebiebi faget nuc Difeč : ©af? Difec ^ubltccm auš ©emutb »onmeitem gefianDen : a longe ftans: ang ©e< mutb feine 2iugen nicbt molien gen Jpimmel ec* bebetl ; Nolebat ncc oculos ad Ceri um levare: Sveumutbig on Die Q5iuft gef((>pffet : Percu- tiebat pe&us fuum : CKeUitlUtbig/ bll^feCtig Ulit Q}erscrbung gebetten : D Eli s propitius efto mihi peccacori l ©tfeg bejeuget ©©ciliud mit eigenen SBorten j Sibec fein £Bort »on Dem Dem ©lauben an ®^)ri(1um : ŠBie reimf fi$ Dann Dife 33orfMung auf Difen 2icticul? ©eiflf Da^ nicbt Die @cbcifft Abel appliaeren ? ubel mipbcaucben ? Scribia- $3 t Scribianus. Item : UrtjeC SiugfpUCgifdje Con« feffion reDet in untecfdnDlic&en/ fonDerbac itn funfoebenDen 2lcticul/ »ort uno miDec Dte Tra- ditiones , alg »on JTtenfcfjen gemadjte<£>v& mrngen* 3n Dec (gcfldfung rcict) bepgefuge{ Dec @prud) Paoli mit Difen SBocten: @o be* ftcbet mm in ber 5rcpf?eit / bamit mts Difec 2 lug# »fpCUCf) Pauli tt&iDeC Die ^IpofioUftte Traditiones? bei{jf Dag nidbt Die @ct)cijfc ubel appiiciecen/ »bel mipbraucben ? t Mutalinus, Item, in ebetl DifeC ©cfldctmg De<££ bes Unorbmmg/ (onbecn bee ^ribens/ rpie m «l!ett (Bemeinm bet &eiligen. Non enim eft Dilienfionis DEUS, led pacis : Sieut & in omnibus Ecclefiis Sančiormn doceo, i»Cor. 14, 33. SBie ceimt fteb Difec SJept s. Pauli toiDec t>ie2ipojio!ifcbe Traditiones? l)€tpt Dag nicbt bie ©cbcijft mifjbcaucben? Scribianus* JpecrPaftor! rnann Dec Pauius augbcucflicb lebetf/ unD tofilefot/ man m \6 -€42 + foUe Die Slpoffolifcfte Traditiones bebafien/unb fd< ben nacljf ommen/fo ifi ja unfec (šcfidtung/rcenin giff Dififallg/ fein@d[jcifft*mdj]ige/fonbecn sil* imbcein ©djcifft* »ecfdljcJ)enDe/ oDec roibec Die ©cbctfft lauffenDe (gcfldrung ? Paftorius. 2Bo U&Cet/ UtlD beftlc&t Difeg Pau- lus augDcucflicf) ? Scribianus. 3^ DeC 2. Theflal, c* J. v. 14, O&t tt)0 Paulus alfo fdjceibet : Itaque Fratres ftate: & renete Traditiones, quas didiciftis, five per Ser- monem, llve p&r Epiftolam noftram : ©eC01W gen liebe 3$cuDec »erbaccet/ unD bebaltet bie Tradniones, fo tf)C gelebcnet/munDlicb DuccJ) meiti 3veD unD ^ceDigert / oDoc fc^rifffticb Curc^) unfec, (Spiftel. 323ie funte Dec 2!pojlel Deuflicbec unD auODi'ucElicI)ei' Die Traditiones anbefeblen ? paftorius, ©epe Dikm / mic il)tn rcolle; un> fec (Scfldcung ifi Dannocb ©cbciftfcmdjjig! Mautalinus. ^CBte fan fte ©cbcifit* mdffig fepn / roann (te Die ©cfjcijfe in gani? aniw rem Q3ecfianD an&iebet/ a!0 Die @cbci|ft lau< ttt ? UnD Da^ gefcbicbt in unfecec (Srflacung nicbt nuc in bemelDten ©tellen / fonDecn in Pilen anDecen Slcticlen /. benanntiicb in Arci- culo xxi. allroo fie Die 21ncuffung unD Q3ore bitt Dec $eiligen »ectoicjft / untec Difem P«- tcxt : Sfftan mdge aug Dec ©cbcijfi nid)f bv »eifen / ? bag man bic &eilige mtruffen/ obet* bep 3bnen fiicjjm foU / & mit Q3ocgeben / Die oecjlocbene #eilige tvi> fen nicj?t$ umb unč / faut D«$ Sept I&* ! Abra* ‘•4^ 4* Sš#" if Abraham nefcivit nos* & Ifrael ignoravit nos:' Tu Domine Pater nofter,Redempcor noftcr.&c* Ifai x6y> v. 1 6 . Abraham tin& Ifrael ()Clben tltld (bco £cb^r3š«ten) nic|?t gefcnnet/ oic&td umb und getmifir. 3ft nur gar ju roabr j torten Abraham, Ifrael fdbOO Idnsft 5U00Č gejlOfbett/ *&e jene Hebrcer fei;nb gebobcen mocoert / bosi tMd)en ifaias rebet £86 rebet abec t>te ©cbn'jft alfb / roie bie vgcfhming borgibet: ftbrabmn ipeig poit tme titdjt urtb jjr ael teim tt tms nidtjt ? 3ft baes nicbt ganij ein an* beta : Ubr afatim tpeijs poit litja ntcbi * # * tmb Zbtabam bat poc Sittert Pon imd ni d)te 0iffen tniU/ ie bife©iell Hai* jtl S)eCflef>et1 / fb tViCb ec ed bet) Cornelio a Lapide bec Sange nad[> ftnben. Scribiatn ^»eCi Paftor ! Vok fante (H fadilft Die@cbCijft felbjt aufjbrticflicb bejeugte/ ba(l bie #eilige nacb ibcem §ebt fuc bi« Eebenbige bei> ©£>lt bitten * Paftor* SDad faieb man in bec @cj>tifft ti iti 8mbd ftnbert/nitgenbd jeigm fčnnen. Scribiani Paftor! ftf)ldg ec ttUČ flUf beti Itoopljeten Baruch; bepbifemtttirb ec ^3, v*** He l 323 oct beg fpcopbeten finben : Domine om- Hipotens, DEUSIfrael! audi franc Oraitortein Mcr- tborum ifrael': &c. Wmafyti#ev ttttb jljvgel l ctbott anjeso bge elebe/gleicbtt>ie @ie im Seben gebetten/alfo aucb nacb bem $obtfue ibre ^acbfommltnge bettcn : Audi nune ora- tionem Mortuorum Ifraei. 3fl &fl(5 ci(ff/ boji bie £etlige nacb ibrem £obf fur bie Sebenbige bitten ? Item, iib. Z. Machab. c. If. Ittitb Det 4pen Paftor finben/ bafj Judas Machabarus iti tii nem ©eficbt ben beiligen ^ropbctcn jeremiam gefeben/ unD bife beutlicbe S33ort gebdei: Hic eftFratrum Amacor, & populi Iirael: Hic eft,qui multum orat pro populo, & univerfa fančh Civi* tare > Jeremias Propheta DEI, ibid, v« 14 » ^Difct liebet bte Buubec / unb bns £>olcf 3frtfd ' 5Difčc ift/bert>il bittet uor buo £>oIcf/ unb bie gantje ^etlige ©tnbt/ ^etenriae bet Propfjet <5(D£tcs/:c. 2iutf bifen SK3otrten bet beiligen @cbtijft ecbellei ja/bafjDie£eilige nacb ibrem $obt gegen bieSebenbige Sieb unb @org ttagen/fuc ©ie bctfcn ? Mutal, SBann bie #eift'ge (laut bet ©ort# licben ©ebriffO nacb ibeem $obt an bie Se# benbige gebencFen/@ie lieben/fut @ie betten/ fo ifi ja Difer Slcticul / unb beflen (Scflarung toibec bie ©cbrifft / unD folglicb bife fein ©d>rifft*ma{jige / fonbecn ein ©cbtijfM>et# fdlfebenbe / oDec menigift ein ©cbrifft * n# btaucbenbe (ŠCfldtUng ? Quod crac demon* ftrandum. Paftor, T »9 Paftor. 5t)a negiett man bflg Sappoimim, baff Wfc Die 5$UCbet Machabarorum DtfjfaHtf/fllČ n>Af)* te Ganonifd;e 23iicbec paffieren iaflen. Scribian. Unb ttKJCUm »lidjt pafficten Iflf* fen? alg meilen bife ©dttlicbe ©cbrifft unfe# tet 2lugfpucgifcben Confeffion augbrucflid; roi* becfpcidjt. Muca!, item, tvic gef)et unfere ©cffdrung im iroanfsigiflen 21ctteul mit bem §ejtt beg beiltgm Pauli umb/ Da fie Die gute v>cc&tcn|liicf?e 5BercS beeroirfft/unb bifen ©cbluj? macbet: 0o bieibt es alfo bep bem 2(usfpt*ucb Pauli Ephei. z. 2ltts (Sttabert |čpb ilyt jeettg roetben but*4) bot (Blrtuben / unb baflelbe ttid>t aus eucfr/ fonbetn es ift (0tteg / ■ 2 CteaH to .4$$ 4. ereati in Chrifto JESU, in bonis operibus, baf tv it’ gute 3Belcbe gute $EGerc5 beflimmct bat/ bali trote *rt Dtfčti tvaublen / in Difen un4 uben foflen ? SDifetf / nnb nicbte anberč tvifl Dec ^eilige Paulus fagen/ State ef! Chryfoft, Syrus, Occuni. Ut)b anDece UU& lege«. Scnbian. SEBie fofget autf bifen SEBorten Pau* li, Dajj bie gute ubetnatuclicbe SEBeccf/ fo auit Dem ©lauben entfpringen/ feine Decbienfilid)« ?8Bertf fepnb ? tBann Paulus nuc benen turlicben/ pot bem ©lauben gefcbebcneti SOBer# efen ben ^ecbtenfl abfptic&t; SBir abec au$ benen SOBorten Pauli erpingen unb febiieffen tvollen/ Paulus babe aucb benen Sbernatudicben/ oug bem ©lauben entfpcungenenSOBercfen/ ab len Q3ecbienfi obgefptocben/ toer ftbet nicbt/bafš bife unfete Scfitftung bie @cbciff£/ ben $ejet s, Pauli perfalfcbet/ober menigift ubel mifjbrau* Gtet/ falfcb appiiciece£ 1 ba$ meine ic&/fan mati mitSlugen feben. Paftot, SBic gutbecaner mufien bife* nic&f fagen. Mural. SEBač fonnen toic obet fagen ju be* me/ wa$ unfete (gcfldtung in btep unb jtoam ligifien Slrficul »on bem beiligen Paulo attegb bef/ ul$ butte er / bifer 2lpoflel/ fein Sbe^eib mit (teb berumgefubret/ unb jtoar ein @cbnw ftee jum @b«*SB«b/ unb ben beiligen Paulu« i t Corinth. gjjo fprecbenb «infu^eet: ■443 f <&*•• ** beit wir nicbt aud) fflacbt cine veflet jum £Deth berum 3 » fubteti' n?« bie anbere 2(poffeI/ unb beo 23uubcr/unt> Ceptjma/ ober Peftmo? ec. «0 ja befannt/ Da&ber beilige Paulus in jener @teH nicbt fage/ er babe €D?adbt ein ©cbroefier jum SSeib becutn ju fubren; fonbern SD?acbt babe/ ein SGBeib/ ein ©d)tt>efier t>erum ju fubren / fo ibrne in §čSglicbet Sftabtung / in ©pefe unb $rancf / notbmenbigen S)ienfl leijie ? 55ie ?£Bort Pauli geben eg @onnen*f(ar an$ag : Nunquid non habemus poreftatem manducandi, & bibendi ? «£>aben mir bann nicbt 9)iacbt ober (grtaubnug/ ju effen / unb ju trinefen ? Unb gleieb barauf; Nunquid non habemus poreftatem Muliercm So- ferem circumducmdi ? ^Hlben mit bann nicbt S^acbt ein SBeib/ ein @efier/ (nicbt ein ©cbroefler jum 2Beiby) fonbern ein S33eib/ein ©cbmejler b«rum ju fubren/ (»erfiebe/fo ung bie notbmenbige sftabnmg bereite/) wie t$ aucb anbece Stpofiel pfiegen : Sicut & erteri Apoftoli, & Fratres Domini, & Cephas? &c« ft)ie bann bec Stpofiel »on feiner nofbroenbigen llnterbaib* unb *Kabrung nocb meitet rebef/ic* SOBannunfere (šrfiefrung bieSOBort beg beiltgti Pauli alfo umfebret / unb mit bifen uerPebrten berfalfcbten SOBotten/ ben beibgen Sipoftel nicbt nur ju einem ©)e*9ftann/ fonbern ju et'# nem 55lut# febanberifeben Q3$Pmicbt macbet/ nlg melcber ein (gebroefter jum fSGBeib mit ftc& betum gefSbrtf J f čnnen mir b«bfl»bteni. 535 3 m ta{? unfcreSrtldrungffin ©cbcifffcvcrfdlfcben* te/ fonbem cin @cbt:ifft*md{ 3 ige (gtfldrung fepe? 3c{) n>e$nicbt/ rcietvic unč in bifent Punčia veranfroorten fdnnen/unb foUen. Paftor. 5Cii' fdnnen ung nid;t beflec verant# tvorim / alg roann tvii' bifeg unferetn Mariin £utbet »erantroorten iajfcn : £utbec bat &ef: 2Bag £utbec vor uttg gefagt/ unb ge# fcbriben / Dag bdrffen unb fdnnen nnc ja ibme nacbfprecben/nacbbrucfen ? (ginfolglicb bleibt tmferegcfidrung einSOBeeg/ algben onDeccn/ ein ®d)cijf{» mdčige Srfidrung. Scribian, 933ann man abecfagt: ?irtb«bci$/ bie SEBort beg bdligen Pauli ©ottgldlierlicb / unvecantroortlicb pecfdlfcbet / tem b^ifigcn Slpofiel bie grofic Unbilb jugcfu« get : €infolglid) unfere ^ifldrung etn @ottg# Idfiecltcbe @cbrtjfi * verfdlfcbenbe (gcEldrung fepe: SEBie foHen unb fonncn n?ic ung »ecant# tporiten? Paftor» SOBic laffen eg bem £uiber ubec: £u» tbec muf? eg »erantroorfen. Pun<3um facis. Scribian, ^)CtJ Mutaline ! fifat ItJtffgtt WiC / tvie rotr ung in allen firrttigcn s $uncten veranfc tvorten mdjfcn. SEBann man ung vormirjft/ bie@ott(icbe @d>rifft rnerbe burcb unfere 33or# fleflungen / in bifem/ unb vilen anberen 2lrticu< (en ungercimt / unpecanfmortlicb / ubel appii- dert/unb raifsbraucbi/tc. fo muffen mir fagen: lut^c/ obet unfere .£>ecren Paftores, ober bee $upffet* t »j flupffec|i«&ec enbftc^ Dec Q5udjbrucfec mu|j alt/IepDeč! nuc gac ju w«j)c j Daf? unfec 2lugfpucgifd>e£ 2lube(»3abc/ cin 3ammec# unt> £epi> * »ollea 3ube!*geff fene! uni> »ann nicbfg anberč tvci* tt/ ausmelcbem bifeč Fdnfe probim unt> de- monftriectwecben; fo erfjeUet ja foIdN genuga fant autf @53tf(td>er ©d)rifft / n?eldt>e »om ?u« tbec fo ojftunbbilmablifigefiumnilef/berfebrt/ Wc[4lfc&t »otben / unb »on unferet Šrfidcung fo ubel appliciect / fo offt uni> fcbdnblid; mijj* braudbet micD ? Paftor. «f)ect Scribiane J bif«$ fepnD *J)flpifH* fdbe S25cocf en / roelc^e ftcb auf etnen Sutberifcben SDJagen gac nicbt fcbiefen. Scribian, UnD Dannocb foKen mit fofcfje £5ro* cfen »erbducn ? »rc mujfen »obl ©frauffen* SOiagen baben/mann untf folcbe f>arte Q5tocfeti nicbt auffioflim / nod) ab unfetrem ?utbec(bum etn ©cfcrdcfen / etn <2cfel »ecurfacben! Paftor. SEBie f>ciben etn gutefi ©Idublein i toatf rooHen wic mebr ? Scribian. Sin guted @3ldubleirt pro tempere, jum 3eitlid>en ŠBolleben / concedo : Sin gu* teo ©Idubletn pro steroitare, jum rt&igen ?eben/ “ego. SEBag bilfft un$ b»« flute ®!aub* letn pro tempore, mit SEBoIIebeti auf eine getf/ toanne* 6wt in Ote CmigFeit beijrt: SBet trn & 4 «$&* 84 f fcicbteti CbrifHicbett ®iaubennicbf baJ/bectritb ^erDamrtU tpCCDen : Qii.i non crediderit,CQndem- flabirar ? Paftor, SGGic glauben ja? roir baben ja beit tecbten trabcen Cbciflftcben ©lattben > treilen mir bi« ©cbtijft fur unč bat ft ? Scribian. 5£)te perfdffcbie ©cbfifft/ cancedo; £Die trnbre ©dttlicbe ©d)cifff/ nego, pattor, sBon bifem fid) bi« ni<^t treh fec (3iiputi Af $ ircs m* mic. Mutalin, #eri Paftor! (gic erlauben miw mit ttocb ein ein einige 3^9 unb »oi<» iu&nnaetb P?flor, $ČBač@u{č? Muul. SDer #en Paftor baf oben netrtitl* bet/Sutbet babe »ii (špiflleti bet betligen Sipo* fleln/ ril SBucpec auč @&tiicbee@cbrifft auč* geroufiert 3cb mčdjte trobi gern triflTen/ au$ mač Ucfacft Sudjet f
beffen untetfangett* <&$ »0 ja ein tricbdge ©acb/ v, g. edicbe <špw fieto beč beiligen Pauli annemmen/ anbete pijilcn eben bifeč 3Jpojielč wm>er(fen ? tp<$ llvfacf) ? Paftor, SDie Utfacb bifeč Unierfcbeibč fan man bife gehen / tt>elcf>e gemeibier 3lpcfiel Pa* felbfien an bie $anb gibet / ba er in bet (SpijUl ad TheiTal, flifo jčbteibef ’ Otnnia pro« I fcatc : quod bonum eft, renere, i,Thein f. wt|fe( 3IQeč / unb trač eneb fuc gut gebutM $W:M$ tau|l(c{;/mib ntffc iff/ bgč bebaj* 1 f <&3“* le#, ©ct rfi bet; potlige ?ejrt bed 2fpof?cfd. ©te fec Sipopoltfd^en &bc utiD (šcmabnung ifi 2u# ibec Dem 55uof>I / boben bie cm# gejogene 5Bori Ded Slpofleld bifett SSetfianb: SBctd eucb in meinen / unb anberer Slpofilett <3enb*@cbreiben / po# euere Sebe / pop euecett $cam tauglic^) unb gut ju fepn gebunefet / bad bebolief: ©ad cmbcce/ tpad eucb juroiber ifi/ bad pettperjfet. ©ad ifi cine neue Expiication, cin neue (gcfldrung bec ©ebeifft/ pon bec ic& jupoc nicbtd geboct/nicbtd gemufit. Paftor, ©te IKBeri fet/nb flac; Omnia pro*- bate, quod bonum e(l, tenete. Scribian. ©ob^ceicb tpobl/ bflf bec beiliB* SIpofiel Paulus laufbifecSBorten/feine/unbcm# becec ^«il?gen 2fpofi(en @enb#©cbceiben bem fttfbec ad Gcnfuram geben /bctfj ec Sufbec/ neteb feinem Q5elieben unb Gufto,aud betHgec ©cbtiffl becaud f!oube/unb ertvabie/metd tbme beliebet/ flnbeced nacb feinem ©ebuttefen audmufietce/unb Pectpecffe. ©ctd ifi ein ctnbecd $ocn. Muralin. metcf id> ecfi/tpacum Suibec fo Pil O^ucbec unb gpijilen etud ©ottlicbec ©d/rifff peetpoeffen bdi: Omahi probate, quod fefinam eft> t€netc, §5 f Paftor« -€43 t Paftor. 933ir |>abea t>odb porbenannte $88« cbtt unt> €pif}(en ntdjt tollig »ermorffen/ fotu feern nur in jo roeit/ »o fi< unfeccc Šefrc unD Slugfpurgifcben Confeffion roi&erfprecben, $Da$ 3enige/ «>a<5 in gemelbftn $8fici)ern unt) <8> pifllen mit unferec Siugfpurgifc&en Gonfeflion ubeceinfiimmet/ Da$ nemmett roirmillig an/ unb citiecen ti fomobl altf Dic ^apiften / atled ma0i0. Mata!. 3«/j a/-{MR Paftor! &ie @^tijf( mu{j ficf> balt nac5twa Sufbetd Jfopff/ nacb un< ftttt SUigfpucgifcfren Confeffion fd)icf«n/ unD njcbtunf«re Gonfeflion nad) Dec ©c&rifft: UhD &«$ ift @4)rifft; ni4§tg! Scribian. i(t Dač an&ettf/ate t>ie (S?cl)ti(fi »trfcilfcben/Die ©c&rifft mijjbrauc&en ? £t hoc etat detnonftrandum, Paftor, genu Siebfie! mit *>il *fl e$ »obl &ec Ubc? Pracdicantirt. ^O^mflcbig« ! ti &at eben 4 * Ub^ scf^tagen. c Paftor. @cbon 4 *Ui)c? 3b* ^trten/k!) biit umb OJergebung! icb mu{j jefct epltnM infotf Confiftorium $Ut Conferenz mtdb bcgcbtn ; mit baben nod) «t!ic&c^unct«n/unfec folennes 3^ bebgeft belangentv autfjutcagen. Mutalin. 353it: »oDen nicpte »tcbinbetm* Paftor. 35$anrt ti beliebig/ Bergen fidt) tw Ut Ut jubemuben/ miti) ti mit ein font>er« bategceub fepn/ t>en angefangemn Difcurs ju profecjuietfti. *|poffe unltcDeflen / ali« gebab« gmtiffel t g&j- *7 gtotifftt mecben buceb beuiigeUnfercebungab# jgelegt/ unD gcunblicb folvieree fepn. Mutalin, SDieinc Smeiffel unD ©cctipel bab icf> bcutnocb nicbmrbcingen/ nocb ju ©fcai# djen fommen fdnnert* Psrtor. 9?uc@cbult bij? §9?orgen! Saibian, Unb icb bab jefct mebc gmeiftel unb gorcbr / q($ id) »or nieraabl gebabf. Paftor. $)ec #ec3i roolle nuc bacuber fd)(af# fen ? im ©cblaft »ecben jkb aUe ©?ucfen »ec# liebcen, A dieu! id) mufi epleti. Mutalin, ©ebocfamec ©ienec J Scribian, Untert|)5nigeC Vafall ! Paftor. SBunjcbe bepDecfeitč gufen Appctit Jum^acbf^abU Mutalin. SBicgleicbfafltf. 2lbec/ba§ ®Otf t etbacm! t»ie foll man ein gufen Appctit ba# ben/ tvann man folc^e Q3cocfen »ecfcf>(ucfen foll? Scribian. Qg t»obl ! Ittt (f-^kblaff ttOOCbCtt ftd) aUe ©Jucfen »erliebcen. SDife SOiucfen boben mic fcbon mane^e 9žacbt allen @d>laff Mb 9iube benemmen. *£)«« Mutaiine , ba ge# m: Mutalin, 583iC Ceben in Camera Charitatis J SBic baben ein <Šinn unb ®eDani(en 21cticlen bi« ©cfcriffi f fo ubcl appliciect / fo nbltcfe migbcaudbef/ i ja fo gottlog oerfdlfcbf / mie au$ angejogi« | ( nem $eit bat ? SSann unfere QMbely unfer ganfc« li Fundarrenr, Cttl ©tUtlD* lofeč Fundament ifl/ fO f ifl jo nid>f mdgiicb \ bog unfer Sutberifclje tfirčjj bie 2Tniae fet)« / fo (£#riffuO auf ben gdfen f gebouet bot? e Scribian* SBann unfere Q3ibe( »om ?utb«t f® < off ti fo greulicb ifl »erfdifcbet »orbera / mie fdtv i nen mir unč in @(auben&©acben/ auf unfet { »erfdifcljte SSibei fleiffen ? 3ff unfer ©cbrifft i unb S&ibel oerfdifcbt / fo Fan ja unfer ©lauben unmdgiicb bec mabre C^rifilicbc ©lauben fetjn? I gebff ( i am ©lauben/ fo ifl ja 2!HeO/ unb & 1 min gefeblt ? Sef? meifj mit »ic&t ju ratben/ no<& I $u bvfffen. Mutalim, jQat ber $tn gemercFf / mi btf 1 Paftor gcfogt :• SKk$ (igt an einem SŠBdrfleiti ? ' wa$ (igf an bremen SEBdrflein? toaO (igt baron/ mami febon Sufber ein 5Cdrtiein: %llettt/ W* ju geffieft/ ober brej) SSBorflein ; per bona ope* ra, MCtufrgtt Sccibian« •442 f »9 Scribian* gceplicb bab idj ež gemeccfec/unb mid) Dacob nicbt roenig gedcgecet! Muralin, SKSann roic fo(d>e @d)cifft * Q3ec* fdlfcl)ungen lajfett paffiecen / tt>cmn wic jblcbš iSrocfen »erfcblucfen mogen / fo fepnD tt>ic ja lepbec I Die Sjenige / »on tuelct>en Apocal. n. gcfcbcibin : Conteftor omni audicnri ver- ba Propberiar libri hujus : Si quis appofuerit ad hsc , apponet DEUS luper illuin plagas fcripras in libro iHo, Et fi quis diminucrit de verbis libri Prophetia: hujus, auferer DEUS parcem ejus de libro vica:,&c, ? S)« %ill »ecficbet i$ fagen tuill? Scribian. <£& tg JU : %$$&t &8> fec ©Sttlidjen ©c&cifft etrcaž (jinju fe|eC/oDep ttmaž Dacoon tbut/ fibec Den roicD @Ott Die ongeDrobene @fcaffen »ecbdngen / Den roicD ©Ott auž Dem SBud) Dež Sebenž aužfdjlieifen. JepDec! Daž tfl ja aufunž&ifbecaftec gan^ Deu*# licb gecebf? Muralin. SSBonn niebc nuc Da unD boet etlicbe 933ot:l in ®5ttlicbec @cf)dfft binju* 8efe|t/ nidbt nuc Da unD Don etlicbe žBocf r»ac^ fetnem ^elieben anžgemujlect/ fonDecn ganfce 5Buc|>ec / unD eben Difež Q3ud> Apocalypfim, bollig »ecmorffen/ mas'fonnen unD follen mit unž »oc etn anDece šKec&nung macben/ a(ž Dag w mtf unfecem Sutbecifcben ©laubenž* ©ebdu fiefdbciicb flebe? Scribian. gepDec ! nuc gac ju gefdbclicb! ^«0 man/ mi man »»H/ tvann man Die @acf> bep 1® «€$3 t gfefc 6ep Dem Sied)t Dec Q3ernunfft befeben / unb b« I trad[>ten w>i!I/fo ift balt nut gar ju roabt / Dag • ttnfec oermeinted Sroetjtetf 3ubel»3al>c / cin ^ammev * unb Jtep& * »olleo jfubd * 5$ fepe/ unb bie fo genannfe ^sfrrifft«magige (Crf^umttgfolte alfo ftilifiect fepn : 0cbnfFt» vevfalfibenše/ @4>ctffts mi$btmid)ent>ei£zi j tlatimg/ic. SDie »ilmcibl »ecfalfcbte/i£)n'f«bt» 1 te/obet ubef appikiette@cbtifft gibt folcb^ge« nug an $ag. Mutalio. Unb icb bin Dec SDieinung/ man fob 1 l< an fiati ber Ungeanbevten 2fugfput*0tfcb^ CoofeflJon, fcbreiben unD btucfen : 3Dcr »ib mabl geanbcttert Thtgfputgifdftn Coofef- fion. 2Šic roollen abet »on oifem Šc^teccn $U?or* gen mit Dem #cnn Paftor roettec difcurrieten. 3cbboff«/ber4)mwecDe mit im motgigenDi* leurs ©efeUfcbafft ieiflen. Scribian. (SoroicD mit etri 0)t miDetfabretv roann icb me Dienen f an. Mutalin. SK3it roollen bcpDecfcit^ aufDie | teti Det t>tratbetun0tn bebacbt fepn. Scribian. S25cfVI>Je raidf) gebotfamifi. Mutalin, (gein ®ienet/:c. •443 t §&*•• ar X>Ott ber |o genatmten llnaeanbecten augfpurgtfcfjcit Confcflion. Paftorius, Mutalinus, Scribianus,Erhardus. Mutalmus Idutet t><$ ©lodlein: fcag ©etftbcfje $ocf)terletn Sibylla rufet bom genfler^>evab♦* 2Ber Idutet? M Utalinus, 3ft Dec #enQ}after/ bet #eri Paftor JU «£)<»&? Sib y iia. at eben abgefpeifct. Scribianus« ŠBir »olkn nicbte »erljtnbeten. Erbardus. SBir »oden ein anbecčmabl auj* toarten. Sibylla. Sfteinlnein! bie^errenroodennut t>ewuf fpajieren/ bet #er* >Qattec »irb gleicfr Audienz gebetl. Mutalinus. ,£)m Paftor ! »ir bitten »0$ umbšSergebung l Pideicbt fommen »ir ju un* fidegcnet 3eit Paftorius, ©an£ r«ci)f/meine ^ran! Scribianus, 5S3ir baben nicfjt ge»u§t/ baf Paftor fo fpatb jur $afel gcm|en. Paftor« 3 * f Paftor. l>at nic&fč ja bebeufett: 6ii f »iflen wof>l/ 9 u>iT« •©eccen geljen fpatfjcc jut ( <£afd. n Mucalin* (š$ ttdcb abet itftt ungdegen f<$n/ l tuut Audienz ju geben. t Paftor, unE> gac titd^f; ba$ ift metne < Ordinari Diverfion , iDdtin t$ mit fO liebetl $er< ( ten difciuT-etcn fan/ fonbeebat in gegenmacft f gern unferem 3ubd>3abc. Mimlin. SBit’ baben unč balt ber geficigert c gufigen €in(abung btbicnen/ unD unč SŠepD«m Paftor mocbte uocbcingen. I Paftor. ©atlfj recbt i (Sin Paftor tt1U§ 1 ti« ©cbaffiein tbetjDeri. <$elubt e$ Oje j ren! miercollen unč/ bamit mm olldn diftur* ti««n mogen/ in bal Mufeum btgeben / uni> pofti^ f n poftiecett. ©el)en ©te / Dač i|1 Dač tua&pe Contrafait UllfeCŠ ® 0 £tfee(jgen DoČtors Marii¬ ni Lutheri , unD Difeč Die SStlDnuč Deč iSBelt* berubtnten £!)eucen «p?annč Philippi Meianch- toais, Dec unfec UngeimDette Slugfpurgifcbe Confcflio!3 mit ()Dcij|tetu $(«$ jafammen. getca* gen. SDijen beeDen Sttangecn fepnD tvič Meč fcf;ulDi@ Mucalin. $eCi Paftor \ j)flb £$■ (gclaubmtČ/ eingcag oocjubcingcn? Pailor, aHmeg.. SCBad fcbajfen ©je/ #eci Mutaiine.? Mutaiin* jaaffen / fohbifcn bijfen/ #eci PaPor možje metne Sfigg beantftotten! Ofleingcag itf Dife: (žcftiicb/matjn Dami eigent* lidj unfecSutbecifclfe ©laub/unD folglicl? unfec SlugfpucgtfcbeCoufeiiion ibcen Slnfang ger-om* tncn ? 2 lnDec£enšy ob Datin unfec 2 iugfpucgt> fcbe ConfeflJon mujfe ein Ungeanbecce ConfeC. fion genennet merDen/unDob fte ein foI$e Wn» geanbccfc Confeflion fepe ? Paftor. ©ač ecjle : ©en ŠInfang unfepč ©laubenč / unD Slnfang Dec Slugfpurgifdbeti Confeffion belangetto / ifi befamtf au6 Dem its ben unfecč ©eel, Martin i'utl)ecč/ Dač unfec £u* il)ecifcf)e (£»angeli|d)e Keiigioo unD ®(aubenuc* fpcungticb Deti Stnfang Annč i r 17 Deu i.No* v embris in ©acjDfen $u SBittembetg genorr.mett feon Martino Lurhcro , ‘ij&efllur® ein e m $10 n d) auguf}»nec*£)rberfč; ‘SBte Dann alle Dtft limfe* P 4 nD 0eorg $?uller/ £utt)ecifcfee Pršica r, m «4 ^833 t g£š- CfaCC *jJtCbig/ bit intituliccf ittiCD: ExodusEvaR- f elica.&c. aufbod befic berpoc flccicbcf. Unfcc lugfpurgifcbc Confeflion aber ifi biče ju 2 iug* fpurg Anno i^o. auf demoffentlid^enfKeicb^# Šag bač tr|1c mabl an ben $ag fommen. ©o #il Dte erjle grog brtreffenb. Scribiao. £) Paftor ! WOnn »ir bai Mcnncn / ba£ unfcc £utbccifcbe Religioa un& ©loub erft Anno I rett Slnfang genotnmen/fo folget ja auč unfecer ei< genenŠSefanntnuč/baf? unfcc @loub/Der »ob' re Cbrtfilicbc @loub fepn fonne ? ©er »abce€bcifiit'cbe ©laub bat ja nid?t ccfi Anno i f 17. nacb C-bcifH ©ebuct angefongen/ fon* bern ijl 14S4. Sabr »or b«m Sutbeto ju geittn <£©rifii febon getvefen ? @.£)rif1ug bot jo t>cn rcabrcn Šbrijliicben ©lauben/ Dic tvabre (ŠbcifI* licbc greben bep £ebg*3eri jtbt ja Dic SBoct unb ^35uc!?fiaben / roelcfje unfec Dočtor Martin futbec in feincm $8ucb unč »orbaltetr Vcritas Domini manet in xternnm? Pfal, Iitf* ©ec roabre @čttlicbe@(auben fan niemabl ge* dnDeref mecbcn. SOBad einmabl cin roabcec ©ottlicber ©fauben ifl/ tnu§ aDjeir ein n>af># ret ©oftlicbec ©(auben fepn / unb »ecblciben. SJ3a^ einmat)! ein ©oUlid)e SOBabrbeit/ein2ic# }icu( be3 rcabcen §bnfiitd>en ©iaubentf ifi/ mufj flHjetr etn ©ottlicbe 2Cal>rbeit / allseif ein 2lt* ticul be$ roabcen <£bnfilid;en ©laubend fepn/ unb unpetdnbect bleiben, Set mabce (Sbrift* licbe- ©laub lafjt ftd) im gecingfien/ aucb in bem minbifien ^}uncfen unb Slcficul nic&t dn* beren : Veriras Domini manet in arcernum, ©emtiad) roeiien unfece 2lugfpurgife Confef¬ fion , unfec (Sbctjilidje ©lauben&35'efannfnud ifi/ fo mufj fte notbroenbig cin Ungennbecte Confeffion genennet »ecben / unb foicbe fepn: Vcritas Domini manet in a;ternum, £«t mic& bet #erj pecfianben? Mutalin, 3a / icb bnb 2Uled pecfiana ben: ©n roabce Sbcifilicbe ©laubertf* 35c« fctnntnud mufj alljeit ungeanbect uccbleibem ^Ibec bad fan id) nid)t faffen / mie unfec $ug« fbucgifcbe Confeffion ein Ungennberfe Confef¬ fion fepn / unb genennt fonne roerben / we!d)e H bat mujfen gcdnbecet mecDen/unb tcutcf# <£ 2 li«& 3 s t £&§■•* (id> offlermabl tfž gednDeret tvorben. SBann nad) dcj5 #ectn Paftoris rceifen Difcurs, tie re dfrcijtUdje ©laubenS/SSePanntnutJ itn ge/ ctngjien nicjtrt fan/nocb foU gednDecel rcecDen/ unfere Slugfpurgifcb« Cow£ffion abec fcbon tvurcftid) unD offtermabl ifl gednDecet roocDcn; ©o folget ja nofbtvenDig / Dag unfer 2tugfpuc/ gifcbe ConfeilioD Die roabre @britflid>e &iuu/ ben&SBefanntnuč nid?t fepe ? 3ft I>cme alfo/ fo bleibet lepDec< tt>a!)c/roao im geflttgen ®e/ jprdct) ifi gemelDet toorD-en / Da{j gegcnrodriigeč 3ubel*3abc cin jfamimr* unt> j£,ept>; poileo jfabel t$e1l fepe. ^)at mid) Dec ^perz Paftor pecftanDen ? Paftor. 3$ &in d ‘ftračfc, unD aufDač3 u ^' ge)! gebacbt gemefen. Mutal, sjiftein grag toare: Ob Dann Die Slug/ fpucgifc&e Confeffion ein UngeanDertc Con- fe.ffioa mufle genennef roecben/ unD ein folcbe fepe ? 3>e Šintrooct roace: 3a/fcep!id>/ obne aOen 3n> pfiege / Da§ Die 2Ju3fpurgifd?e Confcilion etn Ungednberfe Confeflion fepe/ unD »erbleiben nimfe 'l man n bač £ioci> gebacbte Miaifterium barauf fcbmobret/ fo mu(j ja maf)C fepn / bafj bie 2lugfpurgtfc&e Confeffion Ungcdnbert fepe/ unD »erbleibe? Muralin. 2Bač bilfft ba** @<|>»5&ten/twrm P^Dannodj bat muffen geanbert roerDen/ unD rourcffid) nid;t nuc einmabl ift gednbert mor* Den ? Paftor. SEBamt ! roann ? roie/ mo/ tuatm? too frebet Dač gefcbriben / Dafj fte einmabl fepc berdnberet tvocben 1 Dač fagen/unb liegen bal t bie ^apiflen. Mutaiin, 3^ein/>5)ecj Paflor! mit (Sdaubnuč! bač fagen unb bejeugen unfere ^ornebtnfU Cen Prardicanten tinb Paftores. Paftor, Exempli gratiž? Mutaiin. Exempli gratia : Andreas Schmide« linns, Mufculus.Melanchton felbfi/UOb anbCCC Jutberiftb? Theologi. <£. % Paftor, 3 8 ' f £®3“" Paftor. ©ie rcDcn »illeid)t ttUC allegorice, aut de futurocontingente, ODCF ineinen anD««tl 93ecfianb. Mutalin. Sftein ! nein ! jte reben nicf>f alle- gorice, fOTJbem apenis verbis, UtlD <£cutfd) nug. ©ec $ere Sctibiaous Fan bie Fotmalii cineren. Scribian. Philippus Melanchton , bet biC Slugfpurgtfc&e Confcffion »crfafTet / fctu-esbet S)0tt Difet L. i. Ep. z. alfo : E jusdem Artlcubs fubkde mutandos effe, atque M occafiones accornm- dmlos, Erhard. 21uf$euffd) : ©a§ bie 2lrticul bet 21ug|purgifcbenConfeffio» junoeilen muffen ge« onDert roecben/ ficb in bie geit fdbicfen / unb beti $!JJantel nad; bem S33tnb bangen rouiTen. Muralin. asad ftd) in bie 3eif unb ©efegene Ijeit fcfcicfen mutj/toadjugeiten mu§ pecanbert tperben/bad fan ja nidbt ungeanbect fei;n/unb Detbieiben? Temporamurantur, Paftor. SOBie laufcn bie SBoct bed Melanch- tons ? Scribian. Ejusdem Articulos fubinde mutandos effe> ■4tque ad occafiones accommodandos, Paftor. ©fld ifl nuc gcrebe per modurn con* /51ii, non per modum prarcepti: ©gj? ed fepn FUtP {e/ abec nicbt/ bafj ed jepn mtjflfe, 3d> tPiU abec bife SDBoct ad notam netnmen. šUSeitec ( fagt Schmidelinus * tpad Mufculus.» Scribian. Mufculus m bem Coiioquio fol.ji, bttfugt/ bof* bie 5lugfputgi> f ** fc(je Confeffion fc^on t>a$umaf>l dwč>lffmabl j tpt peiariSevet loorben. Mutalio. Sroolffmal)! ? a$ mac f>t Stil ti nic&tu. SBatf fagf Schmidelinus? Scribiao. Schmideltnus trt bet ^teDig gto(Ten 2lbenb*$labl/gebalten ju S33ittenberq/ be&auret Dtfe »tlfdlfige Slenberungen mit foU genDen SBorfcn: U^anns cin Jurift tfrate in EOeUltcben Snežen/ Jagre man/ c« n?a« c trt 23uben 5 $3rucf. 3n (0c ifilid)tn ©acbcn ob če nic£;t etn ©4>elmen * ©tucf bciffett foli/obec mas nnbcre/itf) ber EDelt $u tv* fenncn geb. Paftor. Potico, oon conceflb, &afj <{$ jcf j leti fet)C. Muulin, Melancbton gibt (S ju / Mufcului, Scbmidelinus bejCUgltl CtJ. Paftor, veneticte Deti Melancbton > Delt Mufculum, Deti Schmidelin mit ofletlVReipečl. ©efetjt/bairiicn&eMngen gefcbeben fetjen/fe fon man fagen/e^fepen gefdMen in rebus acdden- talibus > nicbt aber in Subthmial ^untten/in cben/ mo nicbt »il baron gelegcn. $?itbm ifi burcb bife DiftinčKon - 33ti£ aller ©tceitt unt> ©crupel beo.gelegf. SDife Accidental-@ac|en macbm nicbtf? jur febl gefcboffen. 2)t« Theologi im Dem 2ll{enburgi|cben Coilaquio tt* <£ 4 Deu 4o -m t Sr¬ beti ,canfc ahbecjl.ttotfbcc ©ben mit t>tfec Diftindlion cinen blatim S>unjl »or b!e Slugen maketi wo!tf/ r>Qbcn beut« l’ct? erroifen/baH bie 2imberung nid)t in blof* ferttDorten / ober mt in rfebeo ©ac^en/ jo ;bcrn in bcr Subftanz gefcbcbeu. 'C' item bic ^Btftenbcir^tfchen fdl» 443, Coli quii Altenbqrgenfi 5 ,er$Čf)(eH/ ba§ fid> 3 ?* nenftjiie Theologi gefunbcn / b*e gar nicf>t^ auf bte2iugrpur«i cfteCorfefTion gcbalren / e unb (te/ roeaen »>(en 5UrttKfungen/unt> Unbefldnbigfeit/ au$ ©dbirtipif urtb ^etacbturta/einen pofrlnt* fcbeti ©tiffd/ bei; alt bcjpbc gevecfrt iff/ ge&eiff n. Muta)« Item : fSBač fctgcti bi« ©ddjflfd)« Thislbgi megen »t!fq‘figen SUenberungen ber Olii)tefig€n Conftflfion ? Sc < ib'. 'SDre '3}s>rne'bmitc ©dcbftfcf)« Theolo* g? boben'in »SJeiflTdii juSiitenburg An, > 648 .»^ ber Ote ' 2 iugipurgtfd)e Confeffioo proteftierf/unO, in.bem , 24, U':focf)en »orgebcacf)t,! S&inini mar, bte SSitgfpurgifdje Conflffion nid)t fot) balten nlr ein a%m?tne Q3efanntnu3 bet) ©laubenč big audi' tinmitrbig fepe bes mene etnes (Blaubrrm^mboli, Mtuaiin. trem: &3ec $}arg»©taf »on$8ran* Dehburg ? ?. Scribian, 3 bb$Dlircl)(eucf)t Chriftian Wilhelm ? 0 ?arg;@iaf »on SSranbenbutg in Appcnd. A- poJ«c. 3. fpcicj/t alfo: U>t» ttagett mit &o«0 flC Ddt mit cffenbaret Umvatbeit (DieConfeffion bctrcffetib) p('tfpottetn.*ei&en,. Erhard. Srne* mocbt id) nicbt fagen. Mutalin. $)a$ [g at bifec SDlarg^raf/bifeč fagm &ornebme/©dcbftfcbe/^enenftfcbe Theo- logi, it Satiri fo »tl/fo »ornčf^tne $?ugen unt> Pndicanfen cmeifen / fc»§ Die 2Uigfpurgifd)e Goafcffion fo flltTtC^f CllKj} tn Subftantial ® ad)Ctt fepegednDmf/ uni) alfo (epe gednberei mosten/ ba§ fte umvflcDig fepe / oud) Deti ?f?amen elnetf ©laubcn^Symboli ju ftagen: SBie fan man Dari mif (grunt) D?t bdjaubien/ fie fepe etn UngeaniDerte Slugfpurgifdbe Confeflion ? Paftor* 5Cie bebaubten e$ ja tt>urc?itcb/un& fcjjftSbren barauf ? Mtitaiin, ŠBatM obet MelanclHon,Mufcu!tis, Schmidelinas, fo bil £lltf)Cttfd)e Theoiogi Dct^ SBibetfpill / Die pilfdltige ^lenDerusigen augen* fcbctnlicb bejeugen/ tceicben foll man bann glau* ben? mt it>£C f>Qt rcc&t? Partor. ©iefdnnen eč fagen: 5lbectt>t«/bag f)tefiqe Minifterium , fd)vD 0 ^t€n auft>i€ Ungcdn* bette Confcffien* ©cbn>%en unD jageu ifi 8«n| etn.anberč. Scribian, Hlc jubet Plaro quiefcere. Mutalin, 5£Btc rcdce ei? aber/ $en Paftor» toann Dic 2lugfpurgifc&e Gonfefllon folbfi bden* Ude/ Oap fie eingednDecte Confeffion fepe ? C S Paftor, 4* “S43 f Paftor, Utib tvarin aucfc bie 2lugfputgi$e Confeffion bifeč felbfi befennete/ fo muf? fte ban« nocb fin Ungeanbevte Confeffion fepn ; Denn m fcbmčbren Datauf. ©ie muf? cin Urt^eib fcette 2lugfpurgifd)e Confeffion fet;n; fon|i roj* re Oec ©pCUCf) nicjjt tvatjc : Verius Domini ona« ner in aiternum* Scrib. SDifcr @pcuc& ifi nur gac ju n>af>c: Ob aber OieSUsgjpUCnifcbe Confeffion, V eriras Domini , bie mab« (Sbriftficbe ©lauben&i£e* fanntnuč fepe/bad ifi ein anbere gcag. Paftor. @ie ifi obec bie mat)« Cf>t*ifliicf>e @lauben3# 5 .$efanntnuč: SOBic fcfetvdbcen ba* Muf/ unb celebrieren tvurcflicb baci Slnberte 3ubel»3d)2 ber Uitgeanbetten SlugfputDi' jcfeen Confeffion* Scribian. 3 $ Inf? ibt ©df>tt>6f>ttn gelten/ fo bil ečgeiten mag: 33ermepne abec/man fon* ne mit weit befferem gug fcbtvo^ren / ba^ fie bi< tvafjcc (Sbcifilicfre @laubentf*?8efanntnu$ nid?t fepe- Paftor. ^ein/ba« fan nicf)t fepn : Veritas Do¬ mini manet in .rternum. Sccibian. 3$CecbC Veritas Domini manet in atternum: Ergo, n>ann bie Slugfputgifcbe Con* feffion in if>rcc ©lauben&Sebc nid)t befianbia »crbfiben/ fonDcrn »ilmafjl in Subftantiai^unc* ten ifi »erdnbect mocben / fo fan man fa bil* lidf) batauf fcbtvdbcen/ baf? fte / Veritas Do¬ mini , Dte Ivance Cijcšfilicfee @lflub.e«fcSe&c ni$ fW? Paftor. 1 m - 43 Parter, 4ben Scrib.ane ! baČ ifl fluf ^čutf$ *: Circuias vitiofus: Grculus vitiofus nihilprobat: Ergo aprimoadultimum ifl utiD bie!bl bie2lug< fpucgifcbe Confeffion Ungeatlbttt in fiatu quo ; benn roic f<^>tt>5i>cen Daraaf/ Daji fte emUnge* (tnbevte Confeffion fepe: Unbroeiimtr Darauf fcMbcen/fo ifl un& bieibt fic ein Ungeanbev t( Confeffion. Scribian. Jg)Wl Pafior ! ifl bOd fein Circulus vitio/us? SIBammifi bie2lugfpurgifd)eConfef- iion etn Ungcanberte Confeffion ? raci! roit tat peiuf fd)n)oi)ren. UnD tucirum fct>n>5bcen tt>ic bacauf? tudi fte etn Uugeanbette Confeffion ifl ? SDart beijd ja in Dem (Sircu! \)ttum geben/ it»ie etn bfinbee ©aul ober (gfel in Dec SDlubi? $eri Pafior j teb proteftie«! id> mad> biec fein GMeicbriuč/fonbern fageed mir perExempel. _ Pafior, ^)af nicbtd auf ftef) : In £xemplis non requititur Veritas. 2lber grfinbfid) DOU beC @ad> ju reben / fo ifl Dod) gemif? / Dag mir ba# CQuf fd>n>6bren/unb muffen barauf fffircobren/ bife Obligation bdi b(l#b^flfit Minifterium; fQ* gen unb benefen 2lnbere tt>ač fte roollen. SGBie probiect abec ber JQm Mutalinus feinen obi# gen Slučftmtd) : SOBiemare ed/mann bie 21ug# fpurgifebe Confeffion felbfl befennete / baf? fle dn (Seanbcvte Confeffion fege? mo flebel ein SBoctiein bon fo(d;cr SSefuntilnud ? Dad mčd)* te icb feb«n. Mutaiin, ^>e»Paftnr! bg$ ifl meinetf®cac&* tcn$ letcbfju prokiecen. Pafior, 44 -€$3 t Pa flor. ttolltn ed bdim f m malin. 933tj£.fČ fed Iiqt &0C D« tftflfen. gtltlt \ Exempd : ©et je&enbe §eutjcbe SlcPcul in Dec Slugfpurgifcbfflt Confefficm pon Dem 2lbenD* ji ^Jfabllautct alfo: t)om 2 fbcnb*fHa^l Des t t»:cb gekf>rt/ba$ wat)vev lab unb 23!ue C^ri^t/ mat>r|)vtffttglj4) uitfcr t bet* (Seffdt bes 25robs unb VČ>ei?te / tm ( Sfbett b-iftahl gcgentoattig fep/unb ba a«?* i getbeilt tmb 0 encntme» rrirb/jc. w I bet aud) bi« georucfte (grfldrung. ‘SBie laufef i ■aber Det Sateinifct>e ©jrt / fo Anno 1 * 41 . ju , SBiftenbeca »on Georgio Rm ifi gebrueft tvor« ben? Jpdtet/tvk 6 et> unč Sutbčranern §ju:fc& I unb Satetnifcb fo fein uhccein ftimmen. 3 tu i S£eutfrih#n / t»te gefagt/ b?t|3t eč ■ 3D«0 utiM \ bee dkffolf 23robs unb rDetfts waf)tev l,eib unb 2 Mttc Č&tijti gegcmt>drftg fcvtl ic ©er £areimfcbe» crdifdbte ^ejtrt lautet bw Harf) alfo : De Cerna Domini docent , quod cmn PA- ne & Vmo vere exhtbe.mtnr Corpus & Sanguls < Jlt, vtfcemibus m Caena Domini, ©aČ tft : OlOttl $lbenD*\D?ohf <£©tifii (ebren @ie/ baf? fambt bem 23rob farnt bem n^em/bec reabreSeib unb t$lut Cepiti: benen aereicbt t»erbe/ bie ti genteffen/žc. 3ft nid>t bife* etn augenfebeinji' $« / f>anbgta!>tcn getb unb $lut g^ciftt empfangen? 2S3a$ mepnen 1 0iC *£>CCJ Pattor? C Paftor. SU3d^ id|) mcpnc ? De internis non ' judicat Prsetor, §eutf unb£atein fcpni) JttKP > untecfcbiblicbe ©pracben. > Mutaiin, 3$ biibe mic cin / Dač gemctne £u* ' (becifcbeQ3olcf roccben glauben/cč bletbe nocf> 1 bet) Denen $eutfcben SCoctcn / ftc empfangen * untcc bec ©efialt SBrot)^ unb SSSeintf/Jxt Seib | unb ©lut <£-6riflt: 2lbec nein / ftc empfangen ' Dač oorige £5tob/ Den »ocigen SOBein; cum pa- 1 #e , & vino. Psrtor. ligt cnbltdj bacan / ob ftc unfcc bet ©cftaft Q$rob$ unb 3Qcinč/ obec mit Sgcob unb 3Sctn/ bcn gcib unb S251ut (S-prifti cm* pfangen/mann ftc nuc re ipfa bcn Seib unb 35Iut €-£)rifii empfangen ? Mutaiin. SDač ligt bacan / ba§ re ipfa etn augenfd)emlicbe2lenberung/ cin banbgceifflicbe §Oerfd!fd)ung gefcbeben fcpc. Scribian. £)acs ligt batan / ba|j bife gutefni* fci)c 3)erdnberung bie ^Bort CE^pritlt »crfdfi d>et unb perfebret: <£Jptiftnč bat ta nicfct gefcigt: Ffcmmet |>m; HTir bife m 23roby mtf bi* fem VPeui/tffc mettt JSLetb/mem 23lut: fon* ^rn gefcigt: rfemmet l?tn/bas ift metn JIdb/ b«8 ift metni?IttP • Hoc eJtCorpusmeum,Huc(l Sm^his mtuf f Maiaitn, Mutalin, Slap ligt Daran/ Da§/ tvann roic i Q3rob unb SBein emplaben/ tvic cbcn Datum j ben ttabren Seib unD Q3lut Štifti nicbt em* pfab^n* fatl Transfubllantiacioo Obet Q3eC* tvanblung ifl/ Oa fan ja Det roabte Seib unD QMul J <£.£)rifli nicbt fepn? Paftot. #en Mufalinc l Dač ifl dirt&e , unfere £utl)etifcbe Siebte j wit fajfen Dtt Tran*« ' fubftanciatioo Uicbt JU, j Muraiin. UnD Dag ift eben etn Fiate ^rob/ ba§ unfere Slugfpurgifcbe Confeffion Di^faOč mercflid) fepe petdnbert tpotben. Slnfangg Aono 15-30. lautber$eutfd)en SBort/roare in t)et Confeffion Dte Transful/fiantiatieu, oDet Q|ei* »anblung im beiligen ©actament jugelafjen. «Sulb l)ernarib bom Sutber unb ben ©e&malcab beren abgefban : n>ag iti Dag anbecg / alg ein augenfcbeinlid)« 2lenbetung bet 2lugfpurgifcben ConfeflRon ? Scribran. SInfangg »ar« bit ltle0 in bet Confeffioa bocfKgeprpfen: 4?ernad} ifl @ie bem Sutbet/ nacbbem er ton feimm l!eJjr*fflWji«t/ bem r £eufel/etnen anberen Unfeeriebf.bef otumen/ ein ©teuel rcatben. 28ag ifl bag*anberg/ alg re ipfa befennen/ Dag fte/ ?ie Sfugfputgifdje Con* feflion , fepe aednbert roorben ? Mutalin. Sfnfaitgg bielte b<'e Confefljon Deti *}} bil nicbt fčr Oen $ntu®>rifi: bernacb abet mugte ec /&>afftetrieg @cf malcalbifcber? Slrtie cu!g / fut ben Sluti* Cbtpfi ,«eba!? ! n tverben. S32ag tft Da$ anteeft/aie reipb befenr.en/Dajš Die "•€ 4 ? + &$§•*“ 4 ? Ne 9!ugfpu?gifcbe Confeffion nicbt ein Unge* 'rnbevte / fonDecn ein oilmabi (Sonet bevte Con« ieflion (epe? Paftor. £)ec #en reDet fct nuc alfo Difcursus gracia ? Dann bifea tvdce nicbt ©aangelifcb / fon# Dem ^Japiji# geceDt. Mutalin, 3 $ rcDc / roie e$ bie @oc& »on jjcb felb|i mit ftcb bcingef/unb Dec fface Stugenfcbeirt flibef. SIBann Difetf ni$t anDecen / nidbt oec# falfc&en f)*$t/ fo mai|j icJ> nicbt/ man fcfotuarfc/oDer mei(j nennen foD? Paftor, 583o()l geceDt J toic tooflen obec jegt Decnemmen/ »cm Erhard fucgtoeijfel no- »ect l>abe/ Damitunfece Ungeanbette Confet (ion »or gan£ec SSSeit tciumpbiere/ unD Dač 3u# i>eb3abc Defto gtocreicber gebalten roecDe. Mutal. ©ieUngenn&CCtC Confeflion tcium# Pbiece ? £>lepbigeč3ubel*geft! Erhard, «£)eCt Paftor ! |)ab iC& €c!aubt1UČ/ (0 •>((>« $ejet unD @tellen guč Do futhcri nonect/ mekbe fdNinen/ unf cec 21ng* Ncgjfcben ConfeflGon e diametro JUtOiDeC JU SBann Sutbec felbfl in »ifen ©ocbeti «nfewp Slugfpucgifcben Confcffion nuDeu* fp*®t/ 48 fpridjt/ fo fdjeitiet ja/ Dafj unfere Slugfpurgi* fcfee Conteflion nid)t mir cine (Šeanbettel fon* Dern mom Sutfjec felbfi umbgeftoiTene Caofdlion fcpe/ Mistalin. $Da$ »ar? citic^/ »ann£ufl>er felbfl bte Šlugfpurgifcbe Confeffioo uber einen $auf* fen ftoffete! Scnbian. ©ai »dre fein / »ann £utf>ec felbfi Der SJugfpurgifdien Confeffion »ibecfrie* <$etc ! Paftor, ©ebuft ! »ic »ottentf »ernem* men. Erhard. 3n bem Pierjebettben 21rticu! fcbcel bie Coaf.ffion : ttJflifjt DCP Sjm &gnit ttičbt/ t>a§ hiffiecan Deti Magiftrat ju^rag alfo fl€fcf>ciben: 5D a% aud} bte VDeibev/ unfc ar, te* te gemeitte .Hrtpen d&evcalt babetv prieff t * licili 0 ert ©accumentm. 2 i;fb £u# ll)Ct bep P* Georgio icherer in D(tt 1 ?Ufl)ecifd}ttt SSettler^antel n. g. fol. 4 * 7 bejfjt ja bec21ugfpucgt!cl)«n Confcfljon getaD c diametro imt>erfpred)eti ? SDač beifit m Die £efjr Det Con. feflion niebi nut 4ni>etai / fonDern uber efnett »pciujfen roecffen ? Paftor. $jein ! nein ! te ifi fo bčfi nicf)f get metjnt * SDifec SIcticul/ unD Die &l)t Luiberi Inf* fen ftd) gat »nit einanber pereinigen/roantt tnan ben Slučfprud) Lurh«i mit bifec D ftinčHon twtfn$ ifi: S«' SGBie Doti oud> »origeg 3af)t utifer £er: SO?'t*Collega ^>et i Cbriflell ttHiPlicfc attgemerefet: Unb mas foll esbentt \tynlvoantt mJcbbieiPeibecim&jIl Dec tKotb.l eiueiti Cobt^rnncfen auf feitt finnl idpesilnbaltcnibit Abfolut on unbjtofi* fpce 4 )urt 0 mittbeilen ? Sfonmn fte in Det 0iOt() tauffen/ roarum nit aud>abfolviecen?tc. Muraiin. #en Paftor! Sut&erre&etaber nicbf eum Diftin&ione, im gnU &«F ^Otfi/fOtlDecn ab- fclatž, Dafi t>ic SEBeiber ©cmalt fiaben/ ^Jriefiec# 'Kbe Siembter |u »ercicbten: UnD DieSiugfpur* 8 tf$e Confeflion faat abiolute: »JftemanD fott SD c&n« f® «€§2 *f* ebne ocbentlicben ^Scruff in D« $ircb ^ceDigen \ ©accament raicben / jc. SDife bcpDc £et>cen gc!>en ja t diametro roiDec m einanDec. Scribian. .Jpett PaftorJtUCCabfolute fein-JJcie* flet ttf/ Dcr Fan ja roeberabfoline, nočnim Dec $?otb abiolviecen? UnDDa$met;ne icj>/ fep tfmblicb geroij}, paftor. 3)a$ bat niebftfjubeDeufen. S03a$ mebr ? Ethard ? Erhard. Secundo bab it f) a{5 ad notam gf* nomrnen/ fo Den jroolfften Slcticul befrtfff / n>eU d>ec lebm ron Det: 23uflfc/D£> sur SSuffe/ juc Q3eid)t Fommen ? Paftor, greolicb/oljne groeiffel/mec 93erge# bung feinec ©unDen eclangen mtU / Dec mufi fei< ne @finbe becfclicb beceuen* ©acum roicD Dec bflffetiDe Petrus ato etn (gjcempel tn Dem ©emdbi »ocgefleflfyn>e!cbec auf Da$ 2lnf4>auen 3<Š@U/ feine ©unDe beceuete/ becauei gieng/ uno bitter* Itcb roainete/jc. greplicb &uc Q3u(Te unD 33eicf)( tDicb becfclicbe 9veu ecforDeret. SSBte Dann Ja* cobus Heetbrandus SveplanD Praedicanc gac tt)Cit5* Itcb lebcet: 5>ag / n?o eittev fd)on tn 0unbet» bio ubet Die ten geffecft/ t»ann ec m»4> Dno jčbon (cin Jtebenlang getrtben ul f<> b<*lD ecDtefelbige etbennet/l)ettslict> beteuet/ 4* f * tiitb gloubf »On ^ertjen on (T&tf (funt J bof j£t:ft»: feine 0unbCn genug getbon bobe/ (b tpetben Ujm oUe @unben »on <0bn« gnmffel t>ie ift juc sSufle/unD ^trgebung Dec @urt# btn notbtven&igi Erhardi $03atin Deme alfo/ roattti bifec2lrft* tul alfo ju oecjlebett/ fo fibe id) abermab! nicbt/ mie bifec Slcttcul mit D ti £ucbec&£ebc ubeceirt fommet. Paftor* €c ntuf? ubecetn Fommetn Erhard. (gc f ombt abec nid>t ftbetetn; ?ufbe£ fagt gerab ba$ 92Biberfpill. fttfbec n>ill »on Dec 3teu unt) 8epb ntcbtO »iflen/ nicfjt^ boren. i'u# tbec 14. Artič. Affert. fpricbt : OajiČemeč bčnt ftrtejfer antmoccen (Olle / baf et fuc feinč ©ttitben Keu unb .iepb bobe / eo /oll o«4> bet Pctefter fbl4>ee ntdjc fragen. Qa / mt nocb mebc ifl / Sutbec sel>ler £>te Ovcu unb Eepb Untec t>ie qcofie ©finben/ unb fpcicbf alfo : Ote &eu/t»onn fte otn ftorefiffen ift/ fep nifatal alobierecf)te©unbe/bie uns »om ©loubeti flbtetffe / itnb in Vezstotifflung fufcjce* Mutalin. O bač ift gii|de laut J Paftor. 3Co fagt DifeO ?utbeC ? Erhard. 3« Dec 3«n«nftfcben #au§* sjšoftill ihseptec $cebigam ©onntag Quafi Modc^enm* Mutalin, OieHeu/ tvantt fie arn ffocefiffett *fi /|ep nicbtoolo bte recite ©imbe bte um »om (Sldttben obreifte / tmb tn t>ec$i»etffi S£5 z S 2 , Scribian« fEBann bem alfo / unb marin mir gut fttfbertfcb fet;n moden/ fo muljen mit ja fa* gen : 55 el)fit un$ »or 3 veu unb Šept>/ Die unl bom ©lauben abrei|Tet/unb in^erjmeiff* (ung floret? Mutalin* SEBer bat Dano redjt? £utfjec /Det bie 9ieu unb Eepo unter Die grofie ©unDen jel)* let / obet Die Slugfpurgifcbe Confcffion , fo Die 3fru unb EcpD/ al$ notbmenbig jur 3$u& w forbert? Paftor. 3 $ miH ouf eine 2lnfmort gebac&t fepn. Scribian. #Cti Erhard ! f)0ben ftt HC(f> Det* gteid)en notable ^uneten/ in melct)«n £utl)er fo fein mitutiferer Slugfpurgifdjen Confeffioo ubere ein flimmet? Erhard. bil DecgleicfKrJ. Excmpli gra* tia: SDieSlugfpurgifcbeGonfeflion inbemacble jebenDenSltficul/ iaffct ju einen frepen SEBiHetV aber nurbalbimbbaib/mit OJennelben: £><$ bet- Iftenfd) maffen einen frepe« VDillen ebvbav ju leben / nnb ju mnblen unter benen ©ingeo/ jo bie Eto* nunfft begreifft/ic. £utl)er aber unb MeUncb- toD fepnb bSIlig barmibec. Melaochton jmar/ ber fprid)t: 5?ie ©c^rifft lcf>ret / bujj alle 5Ding nor^t??enbtg gef4>cf?en/ unb niftte H>iUnjrlicf>. Sutbet Obet in Aflerr, Arr. ji. fagt: Omnia dc abfoluta occefliute cvcniiint: 2 llles/tt ?69 bn geffoiifrt/ b«9 0cfČ|?td>t alt* tmvevmefitntli&v Muuiut* Mutal ; :i .Jper; Paftor ! tt)i« bifetf JU* fammen? Piftor gutd? id) bm jeijst aufben Caf. f« bCC £afcl fan et> rttd>t fcfjaDett. $?t't gciaubriud! rojil gkid> 2in)laU mad>cn, Unt«coeffm nuc Mgcfabrcn. Scrifeian. dpm Pafidr! *s?ie troHen nic&t benigen. - ' - Erhard: ip«n Paftor ! f>fct fofgf eitl fef)P inru porranter ^lWCt »Onllffocl) D« @UHDet 1 /ttKr Ur|acl) Det \Sunben fep«! tso3 mevnet Da* <£)«« Paftor ? Paftofv Urfacb bec @uriDcn tfi Dec »etF&eie SEBiU/ tbirunfere^ugfjnirgrfdje Confeffioo itn ncun|el)cnD«n Siciicu! Dcutftdb lebcef. Erhard. Nflmjuid nid?t @ 0 >£ §! / fOtl&tCtt ter »erfebtte SQ3iB rourefet bie @unbe iti etilen 5S3fen ? Paftor 9?etn/ntc&f @0$$. nut/roic bte Srfldrung in ebenbifemSIcticufbon tifec SOJateri ©otrfcelig *IofiTiert: i£s iftVXie* manb gut/ bte folte benn ber allein gute <0attntt>ic alfo fp«d)en/ fofennb wic/Difec unD Me- 5D 3 lanchten f4 landiton teben ganlj anDecft/unt> P«f>c«n mif betu S83ibecfpiU btfcn Skticul untet unb uberftd;. Mutalin, 3Bo$fagt Nnn £utb«c? Erhard. £uti)Ct loc. tir. in Afterr. A rt. 36 , fng( OjuJbrucflicb/ bag ©0>€€ alk bofe CDercf jn ben (Sottlofeit jelbfi upurcfp: Mala opera in impiis DEUS operarur, Mutalin. Jg)kt$ bet #ert? Scribian. Unb fogt Melanchron ? Erhafd* 3^i( 5B0Ct Melanchtons (OUten ib9 i£b^23rtid)/ unb 3tiba X>evtatfyy r ty / fepnb fbtuobl tmb eigentlifa ©Otte? IDetcf/rtb^5t. Pauli Betoff unb Sefeb* tUttff* ©o tebet unb Melanchron, betllt n>tr unfm Slugfpur^ifcfre Confeflion bantfbfltt ltd> jufdjteiben. Paftor. 2GBo flcben bife/ unb bie »orige Sffiort Melanchtons * Erhard. In ptimis Editionibus locorum cona* piunium,&Annotar,inEpift ad Rom. Paftor. %b bJiB ftoffig nocbfcblogen: roatifl »#d flnbe/npobl dut! Scribian, SBobl guf! »orni 5ut^cr unb Me* lancbton alfo lebten/ fo ifi jia unfere^lugfpurg«« fc^e Confeffion nicbt aUein »eranbert / fonbecn »pmSufbecunb Melanchton felbflen »odig fibet auffen, j --§45 + £&3*~ ff Paftor. $)ad «>oUett mir nicbf Ijoffen. Erhard. ®ad miro fidE) obet jeigen. 3tti fecbdten 2frficuf »irD gelebrf /beg bet: (Bleub gute ^tudjte/ tmb gtrte XVcvct bttngen foll/ «nb beg man tttuflfe gute EUercf t\^nm aU lerfejvfo <0£# tee roiUen/ bed; ntdjt auf fold;e tX>ercf 3 « »ectreuen/K. Paftor. 2(a/ bad feijtib bte SEBort bed 5trti* CUld : 3Dod> nid)t anf felefte CDercf 3 « vet* tvauen / batburej) (Šttabe fut © beft | (Blaubett an <£&vifttnn/ :c. Erhard. ©er ©laub ttUlf? ja bd) gute Scucbfe/guteSGDercEhringen : SOlan muf? Dan# nod> gute SEBeccf tbun / aUeclep/ fo ©0$$ ge# botren bat? Paftor. 3a/bi§ febcet Difer 3fcticul/ bif? fagen t»ie Sutberanec aBe. Erhard, 0.fpen Paftor ! mannmir bifed fa# j gen / fo ifl abermabl Dec Eutbec roiDer und 2lHe. Šutbec »id auffec Dem ©fauben / meDec ©efa$/ I nacb gute SSBercf julaffen/unDgeflatten. Š)ec 1 «&en roirb ja gelefen baben/mad £uft>er Tom. 3. j ^ittenb. fagt: t>er o <8Ieubifleiiiftirt$Oitig/ geboten Četrte (Beffo uttb EDercf barju ? Miitalin. 3)eC «£)e« Paftor bat ja Den ?utbec 1 becflanben ? Der (Blatrb ifl cin furtj $?ing / ge^orer* terne (Befatj ttnb tDetcf barju: | Unfet Slrticul fagt; tnZZ gebotten bat: jutber fagt^ nein: 3Dcc (Slaub tfl cin Jut« 5>tn0/(Mj6ren Četrte (Siefatj tmb tOevd t>«» 3U. fcigt Deu 4?rn Paflar Darju? b«ijit Da$ nt€t>f Difem tMrttcul nnberfprecben ? Erhard, Šftocb ein& S33te n>dre c^/ n?ann tbet nicbf nur Petne gute^Oertf neben Dem @5lau< ten erfocDeete/fonOecn abfoime ! grčber! Ehard. @0 lebret Safbec Tom, Wttenb« Lat. fol, 572 (bet; P. Haidelberger, ) Fides, nifi ec (01 te$>P fevttget nid)t- Scnbian* $Qq& fctgf Det #en Paftor JU Di« fern 2lu3fprucb Luthcri , njelcber roie etn @tucfr $ugel Den fedjSren Slrticul uber einen £auffen tvirjff? Paftor. ©e&ult! Dte2ltlf»0tfunb Diftin&ion ifi fd)on »orbanDen. $0?an Dacff nur fagen : Sutber reDet aObicr in Senfu accommodo , unD nicbt in Senfu abfoluto. SDjitbin tfl allet @fr** S7 Erhird, 3on@uni)en buten folle/ obet nicbt? Paftor. 3>a ifi Eein groctffel : ©ie ©tinben fonb »erbotfen: fo mu|j man ftcb bcnn »on ^unbcn bfif«n abfolurč. Erhsrd, vgje« Paftor ! t»ie mdre e$/t»ann t»ip me nad; Luthcri Sel )t/ nicbt nuc in Scnfu ac- commodo , fonbern abfolute»on gulen SCercfen bulen mu&ten? Scribian. ©a$ t»dc bet §eufel! Er bard. ©et «£>er? Paftor bat {jefagf/ Dian mfllfe ficb »or ©unben abfolutt buten, 3efct bdiebe ju boren/ t»q$ Sutber »oh bencn guteo SBeccfen faget. Paftor, SCatfgutfbann? Erbard, ©afj man ficb »or gufen SBercfen mebr bnten tttuffč/al^ »or @finben, Paftor. ©er 4pen bar ficb get»t0 »erreb*: bet Sutber rnirb nid>t alfo reben. Erbard. 3a/b: JLa^t ttrco f>uten poc ©unben ; vtl* foebe abev voc gutenVVev cfen. Mutaiin. O bif? ifl etn fajfiiger ©prucb t *«0t une f;5fcrt por ©unbw 5 vilmtbt por gutcn IDercfen J SD f Erbard, f8 "143 Erhard. 5Dec ^)«c? Paftor |>at bcFcnnef/ moti mfifeficb abfolute poc ©unben f>^ten : fdgi/ man mufe ftdmc gu(en SOBercfen M meb* buten/alfl boe ©unben .* £rgo, mann man fteb boe ©unben abfolute buten muf? / fo muf man fidb >a abfolute bilmebc boe guten ^Š3ef efen buten ? Paftor. In Senfu accommodo, concedo : aliter nego. (5tf tfl ein grofe* Unterfcbib untec ©u«» ben/ unb guten SEBercfen; 5)ie ©unben berDte» men bie ©traf/ bie : Šibe* Die gute ICBeceE »erbienen nicpf$. Scribian. 3 $ b&f« bermennef/ manfonnte biflicbe* bife golge macben : SDie ©unben »en bienen bie ©tcaf in Dec £>čll : Ergo a comn- rio »eebienen bi« gufe SSJeccf einen Šobn inDun «£)itnmef, Paftor. SRein/bebtlt und @0$$! bai»a» direčte miter unfete ©laubeng^br! miber C«« jpiecbten Stcticul unferec 2lugfpurgifcben Confef- fion, SEBetcbe auf ben SSerbsenfi ber guten 2BW tfen bauen/ fepnb gleid) fenem prablenben b« u ^ lerifcben^barifceecmn Dem in (grfldrung w bierbten Steticulč gemeibet tbirb. ^23ef>ut uti| bom Q3erbienfi Dec guten SBercfm! Unb in bifem ^Becfianb/ mSeofu accommo^' fan Dec 2iu$fprucb Lutberi nocb »obl patSa® bafj man fteb boe guten SEBercfen / Dač iji/ »ecbknftitcbett guten SEBercfen/bilmeb* ¥f muf? / alč bor ©fi nben. SO^rum roirb in w fltag b«i fiben uni>4«M^igiflen5t«tcuW P melDei- •"£43 + §43"" f 9 melbef: ©o evlenmn t»ir wtjer3frinut§> im (Beift : uob entfagen aliem Pbanjaifčben (NB. vool)l gemercfr) nllem P£>atijai|c&ettr tPetcf* l)dligen ^eicbfbum. Mutalin. #eti Paftor J Dife Sebr unt> (Srflg* rung fibet tt>etf J>inau^; crf^rcefet ficb bič auf Simonem Magum, UHD Eunomium, $t»e» |d)Ol1 l«3ngfl »erbammte (£rj$<5?efcer, S 8 Bir n?oUen abcc beut »on bijem nicfct reben : Oftfleicbt rcirb e$ ©elegenbeit geben im nddjffen Difcurs. #eut ijte nur umb bijetfjufbun/ obunfere 2 !ugfpur# gifcbe Confcffion berte Cotifeflion , fp fati ftc nocb beč ^)enn Pa- ftorp obigct ^efonntnutf/ bie tvcibce C£f>tifHid[>e ©laubentfs^efanntnuč nid>t fepn. Paftor. ©ieifi obet bie Ungennberte Slug* fpucgifc&e Coofeffion : (ge? ij] ja alfo gebrucft? unb t»ic fcbročbren barouf. Setibian. (šd ifl obet oueb gebrucft/t»o$ Su# %t rniber unfere Slugfpurgifcbe Confeffion, unb bero fecb^ttn Slrticul auODtucflicb lebret, Paftor. SHSač ba? Scribian, 3m fecbtften Slcticul t»trb gelebtf/ bob bet (01 fiubgute Studtt/guteVOtvd brin* gen joU ?c. SutberbererngegenTopi. Wiuenb, bat.fol. 372 . fogt autfbrucflicb : Det <01mib/ »nonet ntd)t of>n nlle guteEPetef/fo nu^t er nic^ts / nnb recjtffernget nicf)t: f i<^s, nifi fic fola fine uilis opetibus, nihil eft, & non jufti- b?at s &c» 2 >i(er ©prucb »ibecfpticbt ia pem fec&fc 6 » *f* g£3~ fecfc(5t«R SicfiCtt! dire&e » unD Difec ®prucb ifi ja geDrucft/ fomoJ>l old unfere Slugfpurgifctjf Confeffion * i Mutalio. fcctnye$ ijl aucb gebrucft/ tVO* Me- ! lanchtrn , Mufculus , Schmideliaus, UtlD CinDete £ut^cifd) 5 1’tatdicanfcn fagen / Dofr-fie/ Die Slug* 1 fpur^ifd^e Confcflion, trurcflicb rilmabl / unD < ItVarin Snbftantialibus, (epe t)Cr4nD€C«t ITOtben. ‘ 3>ie bffcnttict>c ^ecdnCsecurmcri gfben ti ja ati I $ag ? item, marin £ufber felbft/ unD fo ojff / t DifecSfugfpuegifcbe Confeflion miDetfprtdbf/ fo t fitje icb mie fie etn Uiigeanberte Sttfb# < jc&e ^ugfpurgtfcbe Confcflion fonne genmmt i mccDcft. _ ■■': *■■■'■ ■ 1 Paftor, Hace oinnia nibil ad rem* SBlC tttOb J len unfetDfjfen fin ©djdldein Caffee ternefen/ i 'Ote ©eiflec aufiumuntetcn. 3bc *&ecren ! fie S filbnen bfltebftl m Samcatem ocr UfT$£* dnbertetfSlugfpurgtfcben ConfefTiori / |tini froe I unD gluiflidjen Sortgang Unferei ŠJnbemn 3 ubfW«* ! f Matalinus inbfc^riHc. U n fevd t unD £epD*P 08 en 3ubel»3efH f Scribian. S)ec Caffee ifl guf : 2lbercf^etli 0 en Reid)* t&um ? 3n trem bat Dec £en einen 3»eiffel ? 1 Sgfi* Scdbiaa. (Jrjllicb/roegen utipcerSitmmbim ©eifl. 3ro*9tend/Dati mtc Dte gufe ocrDien|i* lid)< 233ercf eirten ^>i>ai:tfccir4»€n SS&ecf* beifigen Dieicbtbunt nennen. Paftor. S£)ad lafete belangenD / $ ju triffcrt/ t5a^ mir Die gute StBercf erfennen unD jufajfen/ ati notbroenDig / abec nicbt ald »crDieniliicb : 2Bic taffcn feinen 33erDienfi ju/ mir erfennen feinen ^ŠerDienft beo ©£>£§. SDarum nen* ne« mir biUicb t>»e »jrbtenftlicbe SBcrcf / tv nm p^(uif«t|ČJ)cn CDetcf - fyei\igcn Rtičb* tbimi. UnD Dad i\i unfere (Zcangelifcbe £utbe* rifcbe Sebce- Scribian. ^)en Paftor ! fo fcpnb Dctnjt {CHC flute SBercf / roelcbe bst> einen&er# bicnfi / einen 2obn bojfcn/ baben unfe empfarr* gen/ lautec SKtocf ? Paftor, @ema|j unfercc €»ange!ifd)en ?eb* fe. Scribiao. ©o fepnb ban n/ unferer 21udfag ttacb/ iene guteSEBercf/ald gafien/ iSetten/ 2iH# mofen gcben / melebe C^rtffud in Dem <£»an* gelio audbrutflicb anrubmef/roelcben <££cillud N im ^)immei cine Q$e(obnung cec# fptidbt/ lautec ^banfcsifcl}« $Beccf ! Paftor. i'aut unferer Šoangeiifcben B f?rc. Scribian. @0 ifi Dann Dec eon £#ci|fo im rerfpcocbene 2obn/ ein ^bacifceifcbec beiligec žKeicbtbum ? @o bat Dann Httifiud bep Dem beibgen Matrb*o Di< sjJba# { 'faec feelifl gefpccc&en/ Da ec Die Senige fe«# H 6i lig gefprocfjeti / fe ftd) in guten SUfttcfcn (£ljei(i< lid) uben ? Mutalin, $at t>ann (££ci|lu$ »en lautet $f>atif<*ifcMn S33eccfen geceDt/Da ec »en «d)t ©aftungen Dec guten 933eccfen gepceDiget/ n?cU c&e man Die acbt @eeligfeiten nennet/ fuc rodeče gute 2Beccf (Š#ci|lu$ gcojfe (Seloljnung itn ^)immel »ecfpcodjen : Gaudete & exuitate } quo- niam merces veflta copiofa eft in Ccelis? Mauh.f. iCcfcetlet eucb/tmb fcoblocfeti J>nmt etiec Ao&tt ifl <8zc$ im &immd. Sctibian. SOBatf fagt Dec. Paftor? bat Dami £>g)ri(iutf (lauf unfecec <2»angel#en &bce/) alloa cin <}jbacif«ifd;e ^ceDig gebalten/ Da (Sc Dife gute SlBeccf alfo (obet / ju folcben Die ntf'@taiibige alfo ecmafonet / fuc folebe geoffen Šobn im |)immel »ecbeiffet ? eDec i(i Dec »en (£#cifio »ecfprod)ene $!ol>n im #im* tnel/ ein ^bdcifožifcbec 3E3ercf »beiiigec Sieicb* tl)um? oDec follen jene guteSBercf / feine »«' Dienfiltcbe SBetcf genennef roecDen / meiebe bet) ©0£<ž im #immel fe geofle Q5elobnung etti' pfangen roecDen 1 Mutalin. $eci Padar! 2Bo Dencfen t»iC Do# Mn ? t»ie roeit fommt ti enDlicb mit ut* jecec (S»angelifd)en £el>ce ? roollen t»ic Danit €£cifU*m ffa einen ^Ijacifmc aučrvtjfen/ ali teelebec »on ^baci|oetfd;en SLBeccf * beiligefl Sveid)t(>um unbOjelobnung pceDiget? ali wjf c&ec Denen sJEenfc&en ju ^bacifctifcben SBercfr Miligen ^eicMjjum unD žStlobnung / £uft uti? t <&£•* 63 grCUt)? Gaudete, & exulcate; quoniam rocrces veftra copiofa eft in Ccelis ? 3Š5em folte : bife unfece goangelifcbe &b*e fein ©crupel/ Hti ' 3^‘ffel mact?«n/ feingoccbf/ fein @ibcocfen i finjagen? ! Paftor, .£)eCi Scribiane / Mutaline ! DecCaf-* i fee toicD falf: @ie laffen iljneti Docb belieben! * SlufDifeč abec fucfcltcb ju antrcorten: SDiegut« i SBercf fepnD notbroenDig / abec nid>t oecDien|i* : lic&. SOBač <£#ci|htč fagt/Dač fcbicfet ficb nicbt |i(bec/ift niC^t adrem. £ Scribian. 3S3o fdbicft eč ftcb Dann biti ? \ Paftor. $SBicb!eiben bep unfecec Ungennfcm / ten 2iugfpucgifdt)en Confeffion , ouf unfecem t Principio: St>ie gute 533ctcf fepnD notbtvenDig/ e »bet nicbt »ecDienfilicb* i Scribiao. 5B(1tin CČ bet) Dtfettl Principio biti* i tol foll/mo bleibet batin Dač ©oangelium €#ci* t (it/ Die Sef>c Dec ^eitigen 2lpo|iien/Die gan§e b*i' * lige 0cbrijft/ toelcbe Difem Principio fo offt n>i* 9 tofprtcbt? * Paftor. &ie@cbcifft/fonDe bon fo »ilen i *lttiDecungen Siugfpucgifcbec Confeffion fo fla* / toaugenfdjeinlicbe/unlaugbace geugnuč geben ? * bleibet £utf>ec / roelcbec unfecec Slugfpucgte ) wen Confeffion in fo oilen ©tucfen n>iDeo »obUiben p«? Paftor, *4 -44o + Paftor. ©te fepnb unb blctben an einettt p fen Octl)/unb roecDen fammenrlicf) DaSanbcr« te 3 ubel# 3 abc mit bdd[)ften gceuDen ceiebnti ten/wie wic «S f)i«c S« Šiugfpurg geperlid; bv ge&en. Erhard, O bafj Cfbatm ! »er in ber anDcntt 2 Belt cciebrie«n/ »elcfcec (>ter aufigrben ničit mir aQcm bte gute SEBercf »emotffen/ fonbcrit jur #eiligfeit Die gtofle ©unDen ecibrbetcl |at! Scribian. 2S3i« ? £u(bec jur #et(igfetf bie gr fr fte ©ftnben erforbert ? bas »dr ja abemat)! bie Slugfpurgifcbe Confeffion »dliig uber einett #auffen gemorffen ? m malin. $)a$ »are gač auS bcc SSBeiSl Paftor, 5DaS »dre mir »aS SfieueS. Erbard. SCiffen fte bann nicbf / baf? £utl)Cf auSbrucfiid) iebret / »ec etn red!)ff 5 .£>etligcf fepn »olle/ bec miiffe etn gutec flarcfer ©uno« fepn? Paftor. 5H3o ifi baS ju ftnben ? Erhard, Io Tom, 4 , \7iccenb. fol. jof. j)W brucft Anno iffi. alhvo £utl)er alfo fprid;f: EDic fagrctt <*If& / ba0 bie recbte 6,eilt(J< C&tii It muffen gute ftarcfe ©unber ftynl imb folc^jc &eittge bletben / bie f?4> niti 1 fibdmett bae t^rfcrUnfer jubetten: V(b gib ons unfere Scbulb tc. Scribian, 30 «005« £l»tl)eCifd)e $t'M ( f eit ? paftor« a tl <š tu tr m 3 th m S« G, S d) Z 21i »( ur ne be $ va e«i St Mor. 3 miU ju golegener geif Difen £ejct (iuffu^en. ^CGofieI)€C €C ? Tom. 4. ^irr. * Erhard, 3a / Da ifi er ju finben; »ann man iljn nicfct bat »ecfuf^t/ur»D au$ Dem SSBeeg ge# raumbt/ gleicb»ie anDere »ilfdttige notable ©prucb Lutheri, »elcbe »ann jte unč Sutfjeca# necen funD gemacbt »urDen/ fo »dre ti nid)l moglicb / Daj? fie unč nidf)t anDere ©eoancfen maketi / unD Dač Sutbertbum oetletjben folten, j 3dt) miti aber »on Dergteicben ©runb,£ebren Lu- theri allbiet mebr nicbt metDen : 9?ureinečfe0 I) mir eclaubet/ pro claufura ilomachi, tlOCb betbep ll ju bcingen / »ač in cap. z, EpiiVolz ad n Galacas gefcbriben. Paftor. SBač Da ? Scribianus. @č »irb ja ein 2lpojlolifc&e* ©prucb fepn ? Erhard. <šč ifi cin fol^cc @ptucb;Durcb »el# t fon Dač ©eangelium &£)rffK umbgejtojfen / ja { €#tijluč felbfl »erlaugnet »irD. Mutaiin. Šač »dre ein ©tufcen ftic unfere 5lugfpurgijcbe Confeflion ! !t Erhard, 3)te grag unD Difput bep Dem Sutbec : toflte bife: Ob Der @eelig* madbenDe ©laub/ t unb Die #altung Det ©ebotten mfijfen unD fon# I *ien bepjdmmen fieben/ob man neben Dem @lau» t hn/aucb bie,©ebott balten mufle/gemdp jene« 1 53«fetd)Č ©^tifli: Si vis ad Vitam ingrcdi, fer- v amandata ? Matth. I?. EDilflpbUJUttlJllebm t {fage&en/fo fralte biedfcbott? ec. SlufDife Stag bat Sutber Dlfen Slučfptucb geben: SSSann cifff* migbraucbenDe (gefldcung, Paftor. š$ fommt-aucf) auf Die 3 ?unfi#rei# $e ©emdblD/ unD ^orflellungcn : ie mebr? Scribian. 21 $ Q 3 ocf UnD gebičt ! Muraiio. 3«/ ja/ 1 $ i|t bait wa^c/ Dajj utifece SlugfpucgifcbeConfeffion aufts tvenigift in Gon- «vo Luox etn Un^eanberte Confeftion fetje, ©efeijt fibet’/ fte |ct>e in Dec@acb f«!b|i etn Mn* ffean^evte Coofeffion , fo tttdce Dannocb nocb e£ fUC fte DtfeC @Otb» ! 4 e@l«Uben^©cbilD ; Veritas Domini manet ‘naternum. Unter Difem @cbi!D ifl fte ftcbe« toibec allen SeinDlicben Slnfalf, (£ 3 , Scribian, «8 -433 f §£*• Scribian. SBantl fte ecfl Anno iJ30. bflfl (j# flemabl anbcio $ag 4 !iecbf fommenijt/unD un» fec ©laub ecft Anno i f 17. ben Slnfang genom* men bat: @0 fepnb ja bepDe »il ju jung/unD ijt nicbf mčglid)/ Daf? unfec ©laub Dec toab« ©bciftlicbe @(aub/ unfec 2 lugfpucgifcbe Con. fefEon Die nmbce Sbciftlicfje ©taubenO*$e> fannfnutf fepn fčnnen? Matalin. «£)CCi Paftor ! icf) fcnge HUC DifeČ • ©epnb Die »ecbommfe ^e^ecepen unfec Difem ©čttlicben 0cbi!D aucb ftcbec ? 2Bonn artDece »ecbammfe £e£ecepen Difen ©čftlicben <2>cbilt>: Veritas Domini manet ia arternum , in lf>PCtt 5te|2* ctfcben gabiti fubcen/ fepnb jte Docutn Die toab' »e (SbriftlicjN ©lauben&SSefannfnuč ? 3cb fco* genuc? Paftor. 3cb jibe nicbf/ toobin bife gcgge bi^ ou$ toode. Mutalin. UnD ic{> ftbe toobl/ Die 3eff »ur* be unč beut ju fuc$ fepn / bife meine grog bejfec ju ecflacen. SOSattn fte uno eciauben/ »on Difecgcagein atiDecOniabl rnebcec ju con* feriecen / toollen toic unč mit nacbfien roiDec einfiellen. Paftor. 3cb bin beceif/ meinen gfinftigen »en alljeif ©ebik/unD 2infwot’f ju geben. lin* tec&ejfen fage fctmlDigen SOanet fuc Die &cufig< Vifita» pro dočfiftimis Argumcntis Erhard, UnD tOiC pro mirabilibus reiponfis. Scnbian. Unfec @laub ifi lepDec Pil JU jutig flufDieSSSeltfommen! Mutalin. -443 t g&fr* 6 f Mutalin* Unt> unfece Slugfpurgifcbe Confcf. fion ifi Jep&ec! aucb in ihtet ^ugeno / nuc gac $ugen>$ gefcbobcen/flefcbun&en/gean&ect moc# Den. Erhard* 5333ie fanftcb Dann unfere Slugfpuc# gifcbf^Confeffion mit gutem ©emijfen fuc eis Ungeaoberte Confeffion ebclicb aučgeben? Stribian. SBie fan Dann unfec ©laub be 0 folcbem jungen 311 tet/ Dec alte »afece <£bf# li^e ©laubm fepn ? Mutalin, UnD »ie fantf anbecfi fetjn/ ald £>ag unfec fojtbaceč/ mit fo »tl $upffec*@ticben/ ©emabloen / ©ptucben / aucb ©elberen »ratu genbeč Sfubelk^abc / ein Aey> Q? 5 W,tiV 76 ' "■€$§. f G“^"* ISSntteč sSefprdd). i £)om Stirtfafc m ^t$fi?urgtfc(jcn Confeflion. SBtfb i)Ot‘gc(fcflf Cornicula alienis plumis . fuperba, & deplumata: 5>ie mit frembben geberen pian&tnUl unb gecupfte Šmlje. Paftorius, Mjualinus, Seribianus, Erhardus> Famukis. S Cribianus. S)a$ ifi tt)Of)! žili abfd)eil(tC[K# / auč ader&anb 9vaub * OJoglen jufantmeti gefftcfreč ’2ibentbeuer. Mutalinus. 3>ife »»(fdcbtge/ mit fcembben ge&eren ptangenoe w>irt> unč t>ienlici) fet>n/ att t>en §ag jugeben/mač furein fcfKtip \id)($ $0iu|]ec unftt unfecee Slugfpurgifc&eB Confcffion oetborgen fepe. Erhardus. ISBiS ttbet’ bet' *f?en Paftor tW tein feben/tuann er feben wicO/»a^ bife fteitifc* beSeberenbebeate«? Mutalinus. 5£)a fcbaue et ju ! 3cf)tt>i!i$rrt fejjen/mač etunč Np bifem lepbigen 3atnni^ Poden $p$el<*ge(i fuceinendžcoji fpmben/uni* geben mrbe. . Scribian. + £©§■•* 7 1 Scribian. 2J3ann CC UtU? nUC f>Cllf Audienz (jibet; sftad;Dem n>ic ibme Die gtaffc 2Bab&» beit / jtoetjmabf jimblicb untec Die lafeti ge# riben. Muralin, 3cb bab meinen ©>ienec gefd;icft / rcegen Dec Audienz micb ju erfunDigen. ©a fombt ebcu mein Legat. SQ3ag fagt Dec #eti Paftor? bnben toic (gclaubnud/ bet> ibme mit Difec Raritet ju ecfcbeinen? Famulus. ©ec $en Paftor bcDaticFf ficb f)of* lit&ifl roegen Dec Sbr / Daj? mein ^)en ibme ein caceO 2Belf*2BunDec ju jeigen Die ©ufig# feit bat (Sc bat gcoffeO &ec!atigen/ foId;e$ ju feben. Muralin. ©ut! fo molku rnic Dann gef>eti/unt) ibme Difeč SGBunDec doc Die Slugen legen. Famulus. <£e micb feibjien fomrnen. Mutalio. ©c felbfi? DaOiftgacjuoil! Famulus. Sc bat ftcb mit Dec Parique, unD ^JreDig rTaiiar gleicb auf Den SOSeeg gemad;f. Sc micb ba(D Da fepn. Muraiio. @o Dann eplenbj?/ unb fibe/ Daj? DaO obece #eccen>3tmmec/ fuc fo mectbett ©ajt ju beneventiecen / beccit ftebe. ©ifen 93ogel fc^e auf Den ©feb: ©ec ©feb abec foll mit einem Set>ec# tdglicbcn ©ppicb gejieljcet fepn. Famulus. 2llled nadb Q3efeleb unD 53elieben. Mutalin. ©ač if! maO feltfameč/Da j? Dec #en ^ftor felbji fub b«f bemubet! e 4 Seri- 7 1 *f &&&“ Scribian ©C WicD abeC fcitl £llfl Ultb Curio- fit« balb gebuflTet ^aben/roatin ecbifeč@d)au* | ©(fen feben rotcb. Erhard, ©c tt>icb rounbecficb bacein feben i rnann ec btc »ecbetffe SKJabcbeit roicb feben ( mfifien. Mataiin, ©cbabt tiicbt^ ! ©c muf* e$ ban* itoeb b^cen * STO muffen aucb »on ibme »il t bočen /t»a$ bocb becSTOfabeif nicbtgem<5{jijf. ©cbabt nicbt$/t»ann ec »on un$ bie gcur.blic&e i SBabsbeit b^cen mu{?. 3n meinem ^auj? bdcf* fen roic i»a$ fecfec ceben/ aUI in feinem @eifl' ii^en Logement. I Scribian. Ma foy l je|tfOttlbt ec. Mucalin. SDBic rooHen ibm big jucSbfa etik gegea geben. #en Paftor f icb bifte mub 33er» i gebung! id) &<& micb niebt unfecjtonoen / @ie J fiebec ju becuffen. I Paftor. £)ieCuriofitet bot ttticb becgejogen. Mutalin. 3)fe ©bc ift gac ju ©cof? fuc micb/ ' ba§ ©ie in bocbtc ^ecfobn meinem #aujj bife ' ©nab ecmeifen t»ollen. I Paftor. @Oldben Raritccen ju lieb gebe i Ibeuc! Mutalia, f 73 Mutalin. $tn Paftor i belie 6 t ti (jinauf JU (pa|iccen ? paftor. 3 $ mt ’0 folgen- vi uaiin* @9 ! Da^ mirD in ©migfeit ni$t ge< icribian. £)ie ©eifilicjjfeit &oran! Paftor, ©o fe» eODann/ Diegeit ju gernim nen. Mutalio «&eci Paftor; nurba&inein: $fyut UftD^bocgebetojfen. Paftor. SDač ift ein beitlicfjed ©emacf)! Mntalm. ©onbecbar mann etn fo #oc&* K>ect^u ®afl: facetn fommet. Paftor. 3HDifeeDag tace335elfc$E3unDec* Mutalin. 3)ifeg ifl oec be» Denen Poctm iti benen gablen tefannte Q}ogel/ Cornicula, Die fttabe genannt/ein $ymbolumunfecec Slugfpuc# gif^>en Confeflion. Scribian. UnDmace rneineg (šcacgteng toutr* big / Dag man Difen ^ogel ju £>becft an Dem ©ema'bIDe/ in unfecem 3ubel*8e(i »ocfieUeii folte. Paftor, SBie Da? mag fagen Die Poceen»on bifem »ilfdcbigen 2 lbentl>eur? Mutalin. (gg mit‘D Dem *£Wtn Paftor t»0l)f befannt fepn/ mag man »onDifem 93ogef Dicb# tet, Cornicula, Die 3?edl>e/ an ftcb felbtf ein / wecbtec/»ec4cbtlid)er 33ogeI/abec »on unge# ■tieinen ^ocbmutb aufgeblafen / &at »on um tofc&iDlicben Q3og!en untecfcgiDUcbe »ilfdcbi# 8 « Sebecen gejmatfet ; W Difem fcembben € r geDet# 74 **€42 f g&3- Seb«*3tOtafb ftcf) pedcfjfi^ becaud gcfc^mucFef. S)a fte abec mit folcbem frembben geber*@e* fdjmucf (losjone/ baben fic& ali« anbere Q3Č» gel/aut? billicben Unmufb/ jufammen gerottcf/ bifec boffdrfigen ^cablecin bie fcembbe get^ ten alfo aučgecupffei/ bafi bie acme/ gccupff«' te/ pluffe/ bloflfe 3?rdbe/ »or bem ganjen Q3ogeb «g)ecc ju dnem ©eldcbter / unb offentlicb ju ©cbanben nrorben. SDač ifl ber Q3ericbt »on boe £rdbe. Scribian. Uttb bad ifl dtl lebenbiged Symbo- lam, etn ©intifQ5ilb unfeter Slugfpurgijcben Confeffion, unD gegenrodrtigen 3t*bel#gefl^* Paftor. (Sin @inn> <23(10 unfecer 2lugfpud gifcbenCoofeiTiod, unferd 3 u M*3abrč ? t»i« fan ba^ fepn ? bie Poecen bicbten/bač ifi etn« gabel. Erhard, 2lber bife gabel/ijl lepbet! in uttferec Slugfpurgifcben ConfeffioD,unb 3ubel*3abr ein roabre Hiftoria, fo febeinet e$. Mutalin. SESirroollen nuretlic&egeberenau& tupjfen; e$ t»irb ftdb gleicb bie n>abte Htftoria in ber ©adb felbjl erjeigen. 3«»»» abet: moc&ft teb nuc ein eintge grag »orbringen. Paftor. .£)ert Mutaline J fte fet)tlb Patron di Gala, Mutaiin. ©djulbiger ©tener ’ meine grnfl tft bife: 3enec@laub fan fa ber toab« €b c $' licbe @laub niebi fepn / roelcber aucb nur einett einigen falfcben Slrticul lebtd ? Nunguid Paftor? i ( ( ll p fi ir tt m 151 (i G e el lil Ul 01 Paftor, 1 7S Pafror. Sic eft : Bonum ex integracaufa 5 ma¬ tom-ex quolibet defečlu. ?S3ann bCC ©Iflllb ttUC ineinem @tucf f>inc Uti fo fan ec fein mabcec (£f>ciftlt$er ©lauben feptt. Mutaiin. S3$atui beme alfo/ fo fan ja jetiec ©foub unmoglicf) Dec roabce Cf>cifllicf>e ©lau* ben jepn/meicbec nidjt nuc einen/fonDecn bil fal<^ f4>e ^Iržčcul/ ml . jtefcerepen lebref ? Paftor.^ie goig iji racionabl , «nb milj* paf* fieren? * Mutaiin. SBann bte golg paffieref/fo fanun» fere Slugfpucgifcbe Confeflion tinmogltcb / un* mogli# fuc Die cec&fe (Sbriftiicbe ©lauben* IBefaontauS paffieren. »&en Scribianc ! jej$t toollen roic Den Q3ogeI rupfljen. Scribian. ^o§ ^aufenb! i# bcFommc auf ei* MengugpilSebecen miteinanbec. Mutaiin. 333ie louCen bife ? Scribian. 3nnf>alt untecfcJ)iblt#cc Slcflculen oom ©lauben : (Slrnib allem vifimn allein macfjt 0cdig/ ®bnc Dag bte gute 28ecc£ bep ©Ott Derbienfa Itd) fepn ? Paftor. $a/ba$ tfi unfece @cunb*Seljce. Mutaiin. Unb Q}ocmf>ttifie @#n)ing<3ebei 5 ttttfecec2lugfpucgifcbenCoDfeffion. SCBobec i$ "becibjfe ^ming^gebecgenommen ? Scribian« I 1 s «€$3 t &«£•" Scribian, 2lmt»orf: 93on bem uralten/in ganfcer SGelt »etfcbrepfen/ »erbammten et DatS gefcbtiben ? Scribian. £)er beilige Auguftinus, bcr bdli^C irensus bejeugen ed fcbcifftiid). Š)cr beilige Auguftinus $t»ar bc t6 eben genug/:c. S)cr beilige Irenams abet lib. i, adverfus Hx- refes cap* zo. bejeugef / bafi Simon Magus DifC ^efcerep gelebret: SDurd) ben ©lauben alleiti toerbe man ©edig/ nicbt per bonas ačtiones. nicbf buteb gute 3S3ercf/ic. Mutalin* £)g$ ifi ia unfece dgentlic&e rofliV ge £ebr? Paftor. Auguftinus Uttb Irensus rebett tlUC »on Eunomio , »Ort Simone Mago , nicbf abeC »on unferer 2lugfpurgifcben Confeffion* Augu¬ ftinus batgeiebt Anno 400. Irenams Anno itfo, unfere Slugfpurgifcbe Confeffion ijt ccfl Anno 1 s 30 * an §ag fommen. 2Ba$ baben bife beilige Satler unb Sebrer »on unferer Slug# fpurgifeben Confeffion geraupf/ober »iffen ffa' nen? Scribian. SOBann aber bife unfere ©lauben^ £eb» |eb»ft bajumabl tempore Auguftini , }tlf 2 si fc 1» re g m te Si tis 8 k k b( '« 5 ni S m 1 » in 6 ' >n 3 « ¥ 3 * in i/ tn &• f« in i> t t i* e j * "•€43 *f ^4^"' 7? $(it Irenaa, 6i(1 DecDammte Eunomii, (in DecDammte Simonis Magi geroefen/ fo ift fie ja nocf> beut ju §ag eben Dag 3enige/ »flg ftc doc fo Dil JpunDect/ja doc ^aufeao 3al>« ten gemefen? Paftor. $)ad folget gac nic&t/ gemdfj jene* @pi'Ud)g : Tempora mutantur. icribianus. 3)ag tfl Siti anDžC& 2U|0 fatt mit Dec geit ein DecDammte $e|ecep Dec ce ©lauben mecDen: Tempora mu« tantiir, Mutalin. S33aCC -S>CCJ Erhard fuc CUt $?bec Ijeraug gejupfft? Erhard. Sin fcbroatfce gebec/ Den anDmnSir* ficul DonDecSrb*@8nD betceffenD. Mutalin, S333ad fagt Dife geDer gutg pon Dec £cb.©unb? «>of?cc fc&ceibt 04) t>ifeS^Oec Don t>erSr,b'©unb? Erhard. ®ie fcbceibf flcb ijec»on Dem fcbroac* len 3faben/ DonDem alfen Decbammten tfefcec Produs. Proclus (Wie Det foeilige Epiphanius bejeuget Hasref. 6 4 *) i>at Dife $e£erep geleijcet/ M Dte Srb * ©unD nad; Dem §auff in Dem Sftenfcben tDurcflicb Decbleibe, Mutalin. #en Paftor j Dag itf ja aucb unfe« te gemeineSutbecifc^eSe^CDon Dec Srb*@unD: uie Scb*@unD roerDe Ducc&Denbeiligen^auff Jj^t abgercafcben/ nocb ^inmeg genommen: ©onDecn aUein Ducd) Den OMauben jugeDecff/ Unb geDammet/ bleibe abec rouccflicb unD ali* Wt in Dem Sfttenfcben big ju bejfen §oDt ? ŽDag mar i 78 ••'§33 &&$“• t»ar »or Die geraeine Sutbeeifcf)e Seljc »on Ut (gob* <3unD : 3$ glctub/ fte fe» <0 no# / fonji fot>r»D iw feine Sulberaner mc^r/ »ie unfece 93orfabeee geroefen. &£ač mepn( Dec $m Paftor? Faftor. ‘SBač icb »etmctme? Motali n. S83ann bife Scf>u Prodi »on bet (gcb*<0unD »oc fo »tl -fpunDecf 3nb«n cine 5?e£et’e» gemefen/ fo iiljte ja annocfr ein j?c|e* »et; in unfcrec gegenrodcrigen Slugfpuegifcben Confeilion ? (gin 5?efjere» bleibl ja alijeil cin £eijere»/fo (ang fte in i&rem 3M)um f>ct»tna% cfig unD »erfiocf f »eebarcel ? Paftor. $abč fcbon gefagt : 2Ba$ »oe lam gen Seifengerotfen/ unD t»a$ be» jegigcn 3«V len ijl/ Da ifi feine Paritet ju macben. 3^^igcn aifcn SDiann? (ginfolglicb ifi aucb fein Paritet jim fcben Det’ alien Sebi’ Prodi , unD unfecer je$f* gen 2lugfpucgifc&en <2»aageiifcf;en Sut^enfc&ert Se&rc. Mutaitn. 3fl mabc: @0 ifi ein gnoffec Unfef* fdbe»D/ unD jroac Difcc; SDač Die Sebe Prodi ein alte »ecDammte $e£e»e» gemefen/ unfece Slug* fpucgifcbe Sebe abec ein 3‘‘mgece/ auč Dem 211* lectbum tviDec erroecfte $e£eceb fe»e. gtoffec UnterfcbepD! Paftor. (gine £efjeceb! @o nntfi man M' fece ni$t ronmn. Mu talin- t 5 G D tl % ni fil ni i)< Ul ur C i>c £ 3 « OD Uo mi tet flit • 11 ») It 4 'I It !C tt t* !tl iti e V H V ifl I iti it it lo tl )' It tt v 7 ? Mutalin. 533ic mug man t>atin Dif?5?inD/Dife »ecn>ocffcne/ »cc&ammfe Sebe tauffen ? Paftor. §83ic baben fo mobl einen bkligen $ouff fucbi«5?inDec/alg Die ^apillen. Mutalin. SOBag f)UfftDec §auff/ mann Die €cb>@unD nacb Dem ^:auff nocb murcflicb in kmSDlenfeben fuc unD ffic pecbaccet? SOBagiff ti ^otb/Die $inDec ju tauffen/ mann Dag f>eifige §auff*SOBaffec Die (Srb*©finD nid>t abmafcbet? Scribianus. J&m Paftor ! «$ieC fallt mtC etn tieue gcag / ein neuec gmeiffel ein ? Paftor. (gtmag ^fteueg? SOBag ^?eu iff/Dag fifoet unD becet man flttn* Scribian, 3 $ fcage: 3 ff eg gebotten/ iff eg notbmenbig/ Dog Dec SOknfd) mfiffe gttaufft mt* kn/mann ec ein $inD Dec ©eeligfeit mecDen/ UnD fepn miU ? Paftor. $£Bec mili jmeifflen ob Difem ©ebott/ itnb SftotbmenDigfeit Deg^auffg? Dec.£>2tX3Š @£>ciffug bat eg augDcueflicb gefagt joan. 3, baffman o(>ne $auff unD SOBiDec*@ebučt in Dag >&inimelcaicb nid)t cingeben moge, Scribian. $ec 2 Paftor! @ie peejepben mic l 3e^t jmeiffle id) / ob Dec#ec: Paftor Sutbecifcb/ »DecCatbolifcb ffpe. Paftor. 3 d)(£atbolifcb? bebut micb ©£>$$ »oc Dem ^abfftbum l 3$ leb unD fficb fuc unD •uit Dem Sutber. Scribianus. SDag jeigt fteb abec niebf ; Sutbec Met unD lebcet gan^ anDecji con Dem $auff/ Ulg Dec #ert Paftor. Paftor« to f £&§-* Paftor. Sutbec cm&ecfl ? Da mocbf i$ mic&tKirbepfcpn. Scribian, $?eitt ! Det «£)etj Paftor iff nicfjt D(JC< ben* $)ec fast: ©ec ^Tciuff fep notbwen> Dig/fepc geboften: Šutbec fagt n cin; Sut^cc fagt fcet) unD fccF becauč: ©ie §auff fep 2IUcn fcep/ toie Die f>ctm(ic^e Q$eicbf/@accament/(gttan^ (mm/ ic. Vtiemant) folle ju folcben ©ingen ge« j»ungen/nocb »ecbunDen roecDen. 5S5iO Det £m Die 28ort Lutheri miflen/ fo fcblage ec auf Tom, 5 . Jen, fol. 1 j. in Dec SSefanntnue! Dec (SbttObcben Sebe Arr. 11 . Da micD ec Die 28oc( Lurheti finDen : Die keimlicbe Beicbt nt 4 >t folle et^tvungen tvevben mit (Sefmenl fo tvenigab Die fLaufT&iacramentitvffl* geliitm/ jonDetn fvep! fvep l Mircalin. «£)6ctČ Det «§)eCt ? 5^(JCb SuCtjCC^ dbcifilicbec/ oDec 2 ltUi« (£bcifificJ)ec Sebe / foll trna Šutbecanecen fcen fieben / Dem @t 5 qnge(io nacbjufcagen / oDec nicfjf : gcep fteber. / Die $inDec ju Dem beiligen §auff bcingen / o&cc niebi! Step ! fce.p! (gp ! Du ceine &>ctrtgeli' febe Sebe! Scribian, ^)CCJ Paflor ! jji Dife Sebe Lutheri recbt ? , 1 Paftor, 5?cm fetjn / Dafj Sutbec Dajumabl em i Eothufiasmum, oDec OJecjucfung gebflbf. Scribian. 3$ glflUb/ ec «t ni it* xi 'ol! lic Die set '\V eri lin tiD ¥ 81 Deteti/mekbe cm Dem 2 i.^rbculunfmc izrabe Dec 21 Confcffion benigen. Q3fup^cufel} tvie ftincfen bife »ecfaulte Šebecen! Mutaiin. &Oo fiammen ft« f)ec? Erhard, 33on »ilen fct)(i,mmen 3}5g!en / »ott alten »erbcmmiten izleten/ altf Da {epnD : Vi- gilantius, Fauftus, Manich^us, DtC Petrobufiaoer, Hemicianer, Pickarder , UtlD CMbete DtfgkiC^Cn St(Qtt./ roekbe »or »i! »i! -gnmoerf S^bctn ctlč jper fcpnD »crbammet tvocben / meiien f?e Die llncujfung Dec dpetligen »ecnjocjfen baben : n>i> bet t»e{$e $e§ec Dec ^eiitge Auguftinus; Hiero- nymus, Bernardas, anDeCt f>CtUgC Q}dttCC ftrtben / geffritten b«ben. ^a/ toiDet rcelcbe jo m .Surber fclbjlm 2lnfang* gefcbttben / %t* pceDsact/ fk fdi $e§et aučgecuffcn bctf/ ba§ (te Die^Šecebning / Die 2lnruffung/Den ©c&uij uno prbitt Dec Jpemgen/ $$er# ang »ertt>ot(fert babett, Mutaiin. Šu»ber fdbfletl ? Erhard. £tUbCC felbfkll in Declaro. populari bdečem Prarceptis.apud Pt Georg Scherer. Paftor. Sutbet muf? bajumabl bm tva^cen ©eifi ©Ofteč no$ nicbt gebflbr t>aben. Mutaiin. SBatiR mufi ec batin Den roabren i ®et(l @:Otfeč befommen baben ? Scribiao* ©faubltd? alčbcmn/ bo er jtc&bon ^tOJememfchajfrber ^)ei(tgen abgefdnbert/De* : Bert »ecbammten ^kfceren be»gefaUen/ Ote Q3ec* TOg/2totufftmg / unb Sflcbitt Dec #eiligettf %cifcb Mgefoc&tert. 0 Mutaiin# iz + $&• Mutalin, Dbec »iUeicbt/ Da ec beti $eufe( (at »ollen audtceiben ? Paftor. ©epe ečgefcbeben/ t»anne$ »iO/ ligt nicbtč Daran. 5Da$ ifi jimblicb gewi|j/ Dag ec Den rnabcen ©eifi ©£>tte$ nicbt alljeit gebabt bat Erhard, ge ifi nuc gac ju gernig I mein ^ect Paftor! t»eilen unfec gottfeelige Sutfjet/ feinec eigenen $8eFanntnu$ nacb / nuc gac ju gcoffe ©emeinfcbajft mit Dem bofen ©eifi p bab t. Scribian. fEBibecum etn faubece freniDDe ^ $ Dec! Mutalin. 5Bie ftbef (te auti? m ifl (te (er? in t»a$ fuc einem glfigel fiecfet fie? Scribian, ©ie ifi etn Dtcfe faigte SeDec / fit fiecff im 24 .fien 2icttcul / (te»ect»irfft Da$ 8» (len/ Den UntecfcbiD Dec©peifen/ Den Die C* tbolifcbe balten ; ©ie ifi entlebnet »on einem »ecDammten Ovaub* unD @tog#33ogel Aerius mit žameti. Aerius, unfeeligec unD »ecDamm' ter ©eD&btmitf/ Aerius, jenec Arianifčtje 5fe£ec/ (t»ie Auguftinus, Epiphanius, Damafce- dus bejeugen/) Aerius tuar jenec 9vaub#Q3og« f / Dec mit feinec $e&ec<>2ebc Die ^iccberngapen angefo4)ten/unD »ecfolget. Muralio, ^ect Paftor! lajfen t»ic Dann JU' Dag unfec SJcticulmiDecDie^iccbemSafien/eii 1 Arianif^e ODeC Aerianifcbe ^efceCCp fepe ? Paftor. 583a$ mollen t»ic niacben? 2agt M bern SBocf €#rifii: Wae junt HTimbe eingeljet/ bas venmvtinigct bett bfienfcf)en ntd)t: VOae 3 Utn ittimbe aus* getjet/ trne »etumreintget bett UTenfcfrem Matth. cap. ij*. v. io. n. $£)ie ^3opiflifct)C Safl * ^aac feynb nuc Tradidones, unb ©ien* jcl)en<@ejer betitge Chryfoiogus , fo ®oc 1300.3af)ten gelebt/ fagt/ bafj bie »erorbne* te ^iccben * gajlen nic&t cin (gt^nbung bec ©ienfcljen fepe / fonbern »on ©ottlicber 2ln* orbnung unb Authoritec f>err(U>^c ; Qubd tjn*. iraginta dtebus jejunamus, mn humana mventio, fed Authoritas Divina eft. Paftor. SDet beitigc ChryfologuS ift fcitt Martin Sutfjcr; SBit ftalten mit ©iartin £utber. Scribian. Unb Sut&er Ijaltet ed bijžfalld mit tern 5?e^er Aeno. Muraiin, ©iit »emljaffet bann tmfere 21. Confeffion tnbem 2 8.fien2icticul/aHwo jte ftd) toiber ben 3Wmifd)en <3f uel / »iber ben @tabt* Valter <£$cifii/ ben $flbft/ auf* Kinet? Erhard. $)iit »em ? 2ltif»orf : TO benctt Bonatifictl / NovatianeCCn / Pedliatieren / mif «lfm »erbgmmttn 3te|erem 3>ife alte »er* 8* bamm* 84 '"§43 *f* &&§"• fcatnmfe fiefttt/ J?ab«n nacb geugnua s.Augu- ftmi, s. Eufebii, ben 3v$mifcben @tuel/ i>en 9>abfi »etflucbt Mucalin* Nunquid ^gfi Paftor ! tttit Ethard SDife boben bq$ ^bjilidje 3ocb butcb ibten^ertfc&en Ungeborfam/unt> SBiberfpannigfetf »on ftcf) getoorffen. Scribian. @elt! ^)en Paftor J tOiC (111$ ? Muralin. SDtfe obet fepnb »ecbamntfe fle^er geroefen: »icaucb? Paftor. SDač folgei gor ntcfef * ©$ fepnb nidjf 2lHe gleicb / fo mit Dem ftdpfec rcutten. fSSf fucben £>ic 3c«bbeii be$ ©eroiflTend. Scribian. $e|et: boben ebcii bife beit gefucbi; b^ben abec mit bifet: ©etoiffeitf' grepbeii / bie gcepbeit bec ^inbet: &Otui bedobcen / unb fepnb ai$ Seibeigne be$ fete / in bie etoige Q3erbgmmnuč geroiben- SEBic aucb 1 Paftor. SEBic nicbf: ŠBBicfepnb unferef & 11 figfeit pergtt>$f/unb »erftcberef. Muralin. SEBic unferer (Šeeligfeit ttetgtoift? in unfetec 2i, Confeflion, tuelcbe mtt fo dJejJ oken/ langfl oecbammfen tfefcetepen angejiccn ijt ? SEBann raic in bifer 2i. Confeftion ein ligfeit boffen Fonnen / fo Fonnen ja alk &P! in ibcen 5?efcecei?en @eelig toerbcn ? Eajfen p baO ju/^)en Paftor ! Paftor. 3 n bifen Difputat Ia0 icb micb 0 ,(t nidbtetn. 3c&bleibin forma, unbbepunfed^ Principal - Punčfco ; SEBjt / rok fepnb (geeii^ Oll ne: no nii BI; cia pei Idr bej bei bet m f 8f ®ee(igfeif becgmifit. Unb bife getuifle ©icber# $eit foH ung aHcn Sufiunb ©Mb macben/un# fer glucffeeligeg 3ubel/3abe fteubigift ju be * geben* Scribian, SDafj ©C??: erbacme! Sufi unb 0?utl> macben / Dač ŠUmmec# unb £et>b*»oDc 3ube(*ge(i feeubigijt ju begebenl ^en Pa- ftor! fode ung bnnn bet)bifem3ubelf3ejl nicbt fcbroinblen/ foH ung unfer Decmebnteg 3ubeU 3al)c ntd>t billicb geofle gorebt unb ©cbrč# efen einjagen/roann wic bebenefen / bub unfece 21. Confefllon in fo »tlen $uncfen unb 2lcti# fulen/ mit benen febon Idngfi »erbammten $«# Žeren fo laut fiberetn jiinimet? Paftor* Negatur Suppofitum , quoad omnia meaibra, fo laut/ in fo bilen ^uneten/mit be# neti becDammten $efcecen: 3)a macbt man te ©eburt/ Sepberi/ unb Ucfidnb <££rifli mibecfpcocfcen / alg bie Ma. nichscr, Erhard. SJlnbere ben $inber*§aufT »erldug« tlet/ alg bie Pmcbufianer/HenricianeC/lC. Scribian. 5lnbete ©acramentierer / alg Vi- tleff, JC. * Mutalin, Slnbere bie $?enfc&beif Štifti »ec« ldugnet/ alg bie Eut^chianer. Erhard. ©e»nb bife nic&t aEe Idngtf »ec* fcammte £e§er? Paftor. Negatur Suppofitum, bafj tt)iC / t»t'C <2»angeHfcf)e £utl>etaner / in obgemelten $utv eten mit bifen ^fe^ecen ubecein ftimmen. Muralin. .gJeCC Paftor ! *fl eg bantt niC^t mig / ba§ mic / mir Sutberaner/ mit obgemel* ten debeten / aufg menigifi in etlicben »ec* bammten 3cdbumen unb Sicticulen ubecein fommen / benanntlicb im 2trticul »om @lau* f>en / unb guten 28ercfen / »on 2incuffunfl t»ec #eiligen/ »on bec gafien/ »on bec <£cb* ©finb : 33on bem 9t6mifcben *}3abli ; Q?oifl £rbeng * 0tanb / »on Orbeng* ©elflbben/ »om ©aerament beg Slltarg : 93on bec SBeic&t/ »om ^riefierlicben ©eroalt/ »on To* dicioaen ? IC, It. fe£ 0 e nu U, lid (id #i tei X tu S fc t« if S l< C I I t 1 Erhardv J, t 67 Erhard. #6« Paftor ! mami Unfet 2(. Con. feffion, wi< neulicf) ifi gefagt morben/ ein Un* geanberte Confeffio» macc/ marin f?f aber aucb mir ineinem einigen Slrticul eine$e$erep lefjte* k/ fo funte (le ja unmčglid) t>ie mabre €f)tifi# li$e @laubenfc$8efannfnu$ fepn ? Paftor. £>agififc&on »ectticlbef morDeti* Erhard. S33ie fan fie bann bie ma&reSbrijf* lit&e @lauben&Q$efanntnu$ fepn/ ba fte in fo rilen firittigen ^uncten/in fo oilen »erbamm* ten ^efcerepen / mit benen langfl berbammten tfefceren/ in ein #orn biafet? Paftor. Ncgatur Suppofitum , bflfj fte mit be# nen $e|eten in £e£erepen in ein 4? ocn biafet. £>ač mujfen mir nicbt julafien / niemaf)! befie# f>eny bafi unferee 2l.Confd2on mit benen $e* ^eren balte. Marali □. 5Bann etf abet unlaugbac am §ag i(i/unb sorSlugen ligt? Paftor. S)a muflfen mir aO^eit beftenb ba$ Suppofitum negieren. S83ir mflfien niemal)! jugeben / bafj unfere Confcffions-Slrticul ^e§e* tepen fepen. Sciibian. SSknnaber aOe beilige^Mtter ein# Mig bejeugen/bač eben bife unfere 2lrticul/al$ tfeijerepen/ in benen alten 5?efceren/ fepnb »er# bammet morben? Paftor. @0 mfiffen mir mtberum/abermaljl/ §tc unč nicmabl !af« j fen abfceiben / bič n>ic enblidj ba$ Ie^te §£Sort/ unb bač gelb erf>alfen. , ! Mutalin. ©0 fombteč enblid) babin/tbobto l jene* faubere Principium alle s 3$f5n>icbt fubtet; ■ Si fecifti, nega, | Scribian, Obet: wie ba* ©pcucfkSBott lau< 1 tet: Unus ftuitus plus poteft ncgarc, quam mil« I le dočbi probare, < Partor* 3bc #erren/ ba* biti icf> mic auč! | UnfeC Dočtor SDJflCtin Slrtbec/ Meianchton ,(Ws* i bere tsornebme Sutf>ecifcf>e Theologi, žc, fennb I feine tarčen gemefjt / tviemoi)! fte jicb oben s gemelte* Suppofid offt bebient/ unb gebcaucfjt < fcaben. j Mutalin. 2ibec/ $en Paftor ! bie SEBaljcbeit 1 cmfcicfjtig ju befennen / ifl e* mof)l becnunfftfg/ ifi e* bocbft gefdljrlicfvin @(auben**©a* 1 cjjen/in fb bilen »ecbammfen 2tctioilen unb J i&umen/ mit benen idngfl becbammten ^e^ecen « fcfltefhfccig fiberein flimmcn ? Scribian, £eci Paftor! ftett tbit Urt*W0l)( I bernunfftig einbilben/ bc$ t»ic/ mir {ufto* : nec / becen ©cfrcifft unb ^Stbci fo bilfdltta I secfdlfc&et fobrben / bero 21, Confeflion unb ; ©lauben* * Q5e?annfnu* fo offt ifl gednberet \ ttocbett / ja mit bil Scct^umb unb ^e^ecebett i angefullet roocben/ Fdnnen mir un* berniinft' j fig einbilben / ba§ mir auf bem cesten 2£ fcage nuc / meine ! ©e< H543 f ©etotfTen&Stagfi Dem #erw Paftor offenbecfctfl ju etiiDecfen. Erhard. $ec i Paftor * toeldjec iDecttfinfftige CSflenfcb fan ibme einbilDen/Dafj jene ecfcbrčtf# licbe / »ecDammte $ef Q3efi unB @dule Dec^Babcbdt genennet toicb ? 3 $ fca# ge/ unb ectoactbe oom £ecM Paftor eim auf# eicbtige Slmtooct. Paftor, 3bc *&eccen ! tcb biti nicbt fommen/ micj) auf Die fcptodbce $cag fubcen ju laflen. 3$ toace Dec^epnung/unb Deti SBeclangenč/ f. eine Raritet, unD 25$e(br2a3unDec jufeben. Mutalin. «£>ect Paftor J ©ie baben ja S93un# &ec unD 5lbentf>euec genug gefeben in Difec $cdbe/ in unfecec 51. Confeffion, toelebe mit ftembben geDecen/ oilec/ fdngfi oecbammteti £ej$ec«pen / al$ mit einem geflieften oilfatbigeti ^ettlecf9)?antel/umb unD umb gejiitfet/ unt> 9efcbmucfet toace / in Dec ©acb felbjien abec jjicbto/ al$ ein fcbanblicbeč §oDten»2la§/ ein le# Jenbige* ©inn^ifo unfectf 3 ammec#oollen Subebgefis ifi? § 5 Paftor, ?• -£$3 t S&3"- Paftor, 3f)t #emn! roann td> bifen ifjcen gunbbdttc»orgefeben/fo »utbe rnicb fefn^reu# fd Da^ec gebracbt boben. Mutalin. #er: Paftor ! roic biffen famment* tid)/®ie rooBen unč bal nicbt ungtifig aufnem* men/ n>oč »ic pur aflein auč Q$egiecb/bie $H$ar* f)eit ju erFennen / »orgenommen. SSann roic folten gefeblt boben/fo bitten tt>t'c fammentlicb/ bec unč/ alt feine ©cbdflein/ Feinen Unmiflen folfen ! Paftor. 9Jdn/ne»n/bač nidbf/ metne ^etren! mir gefaflt ibc grojfec Šifer. scribian. 55itten bt«mrt fammentlieb / bec •&eri Paftor rooBe unč mif unfere lezete gcag dne $cofiorr ertbeilen. Erhard, 2luf bafj unfere Socunb @crupel »ergebe. Mutalin. Unb wir ein SuflunbSOJutb ju uti* ferent Jubiko faffen mdgen. Paftor, Sin $rofi#reicbe 2lnfwoct oufM leteče grog? m malin, 2lufbi« grag : Ob mir unč M* nunfftig eine ^poffnung bee ©eeligfeit mcicM Fdnnen in unferec 21. Conftffion , roelcbetnit fo »i(en (dngfi »erbammten ^efcecepen angeftecff/ unb gef&flef tfl ? Scribian, Ob mir unč eernunfftig einbilbe« mčgeo/ »ir fepen ouf bem SOBeeg bec Sroia« 11 @ee* i i t f i ii <š o 0 h a b, » I I e t n 'o t/ h n •433 t n ©eeiigfeit/ ba »ir bocb fo »ilen »erbammten Ž?e£eren auf Dem gujj nacbfolgen? Erhard. ^)icc errocjcf^n »it eine ^rojtaefcbe 2 lntn>oct »en unferem *f?errn Paftor unD @eeW ©orger, Paftor, 35 c .£)erren! auf bife Srag ifi ein jmepfacbe 2 int»ort/eine aperte, Die anbere oc- culce» ©ie 2 lnt»ort/ fo »ir aperte , Ojfettf# iicb/unb inOgemein geben/ifi bife: SBirbaben nuc bie «£)o|Tnung ber ©eeligfeit / fonbern »ir mujfen glauben / ba§ »ir ber ©eeligfeif $>erg»ij?t fet>n. SDa« ifi bie $tofi. reicbe aUge* tneine 2 lnt»orf. S)ie anbere aber / bie man occulce , in ber ©tiUe/^nb ibme felbfi gibet / ifi bife: SOBirfeben »obl rba e« ba uno bortbin* tfet! aber »a« »oUen »ittbun? £Bit baben SBeib unb tfinber! <£« ifi ju tbun umb unfete Rcpuracion , umbunfer 2 lmbt/umb unfere Sftab' tungunb Vivrcs! 333 ann »ir anbere ©efcancf en fc{) 5 pffen unb jeigen »urben/ fo »aren »tr in @efabr/ 2 lfle«/ .£)auf? uno »jpof ju »erli-hren* in OJefabr / mit SBeib unb £inb ben 33 ettel* ©tab juergreiffen! jc. ba« lafjt fid? aber l>art/ ober gar nicbttbun/fonberbar/»annman ba« flufe £eben ge»obnet bat« 2 Ba« 9 vai b« ba nn ? Neceffitas frangit ferrum* ©a muf man balt nu« ber ^otb ein §ugenb macben/ folcbe @e* bancfen auofcbfogeti / unb ben aften Pafs forf« 8 *ben. SDa« ifi bie anbere 2 int»ort »cadtl ®ie £erren baben mic& ja »erfianben? Mu talin. 5* f S&fr* Mutalin* fteplicb / apertč , & occultc, 333nnn nur &iflenfc Stengften / unb ©crupulofe ^bantafepen / iff flucb etn beroabcted Eiffel / n>a$ unfec guttf«# gt SOJartin Sut^er dfffecč in Dergfeicben guf(ty fen gebcauc^t. Mutalin. 2Ba$ ba ? Paftor. ©n baib*mdfpg gut @(af? ^OBetrt: unbnmnn timi nid)t Plecft/jtucp/bcepac. mit foicbem Lujuido Die @en>i(ftnfr Šfengfien f>tna& gefcbmemmet. & frilffv aufč menigifi ad tem- pus, Probatumeft. Mutalin, Ad tempus J Wa$ f>t(fft ti abet na# ttC 3ti 3ub«fe3ubrd/«ttt>n$ jucebrn/ct: roolfefelblf g«' genrodrtig auftoartben/ roann er nic|>t SSJtitteB tn Der5tunjfe2lrbeit begriffen rodce. Paiftor. 3bc *£>emn ! <3 iji mir lepb/bad w ten cmgefangenen Difcurs ju untcrbrecben gena' tbigef bin 3cfj mup Dem £ecrn SBab'« Au ' dienz gebCll. Scribian. f S&t" 53 Scribiao« ^)ob fcf;on Dor»on geb&f/ečmer# De cin uberctuč fd^one^ ©emdbID/ unD ingeniofc SJocfiellungroerben. Paftor. 3bc #eccen ! mati e$ bc(icbt/ mit mic DenSlugenfcbein einjunemmen / (te fepnD Patron. Mutalin. SBann ung eclaubt ifi/ beti #eccn Paftor ju convoyeren/ micb eč unč ein fonbecba* te (Sl/c fet;n. Ethard. 93illeic|}t micb Dač ^unfi^emdbfb utt$Dienen/Die2iengfien unb©ccupel auč Dem ffopff ju »ecjagen, Paftor. & jepllb bi! ingeniofe @ebancF«tl/ Chronologica,Synibela, Lemmata , Hemiftychia, Verfc, infcriptiones , ic. Da unb Dott eingefpiefef/ fo mic/ utiD meineo ©leicben/ nicbt menig ŠDiube unD Spindifieten gefojlet. Mutalio. repen ifl gemelbet / unb probiecet toocben/ ntdbe fllfoaufnemmen/ate t»(mnt»ic/t»ic Sutbecanec/ it>ic goangelifcbe/ unfece 21. Confeflion einec/ ebec »tleč jfofcecepen befcbulbigen roolcen. Q5e» fjfit uno I t»ač t»ic au^ btn beiltgen Q$dttern »on alten^eijeren »ocgebcacbt/batf ijj nuc pcr modum obječtionis, per modum dubii »ocgebcacbt roocben. 2Bic fepnb bnnnocb im »£)ec£en gut £utbecifcb/unb lebenbec »ecftdjer* fen £)offnung/ bie ecfolgenbe 21ntt»octen £ecrn Paftoris , roecben alle bepgebcacbte groeiffel grunblicb mibeclegen. $®eb(it unč n>ic roollen feine tfefcec fepn/ feine ^eljec genennt roccDen. Paftor. 90Bolf d nucb feinem ^apiffen w tf>en/ bafj ec unfece 21. Confeffion cine .ftefjecet)/ obec un$ Sutbecanec 5?efcer fc&elten folte! bad l»dce gletcf) ein Gravamen Relieionis ! Unbt»anfl n»ic fcbon bie 2)opi|ten 2lbgčttecec/ tbce*}Japi' fiecet) etn 2lbgottecep nennen / b« bat e$ nic&tf ju bebeuten / ba ifi fein Paritet ju macben. 5DaP ©ie obcc unč 5?e(jec nennen / unfece % Confef¬ fion einec ^efcecep bejucbtigen follen/bctf fdnnefl unb muffen t»ic in (Sroigfeit nicbt gebulten/ni^t fulajfen. Erhard, 9?ein ! bdfoBnicbtgefcbebeH. . Paftor. SDifen ©cbanb»Slecf rauflen t»ir out uno nicbt ligen toffen. 3<&t fommen roic s«® #eccn ŠRabiec* @fep j 1 4 ( ■ 1 5 i t f t t c I' I 1 ^- fr Micttcš tkfprad;. Ven 0tmt*dcf)cn S8or|Mmt$en / 0e* ttia()lt)en / Infcriptionibus, un& 55ep»®cJ)cjfffen/ £ut^erifcl)cit 3ufcl*3a6r& Paftoriusj Apelles, Mutalinusj Scribianus, ' Erhardus. P Aftorius. Wit fiefe«? Apelles J. gel)« bie funfilic&e Slrbeit toof>l »on ilottcn ? Apelles. vfpen Paftor! je langer/ je fcf)led)teiM Paftorius* 933ie Da/$en tablet: ? Apelles. SBie ba ! So fel>U Da unb Do«. $Bit n&ecbcn cin fcbledtfeSbc Darmifaufoeben! 3d) tvolte w»flnf4)en/i0b4tte fein .£>anbanDtfe ■ Slrbeit angelegf/ Paftorius. ! laf? ftcf) Dec #e« bie $lulje ! itid>t teuen* So geraicbt ju cmigen db$m-un« feto 3ubeb3aDro / ju gcofferec Sbc unD ČHovp Dec becubmten ©tabt Slugfpucg / ju Deco gloc# I teicben $Jac&*šXul)m eben DlfeO Sutbecifc^e i 3ubel*8ejl /aco(r«n$beife/ftn 0 efeben ijl/ (ant ienec ©Inn* ceidbtn infeription : Auguji* uk AHguftanm Gonfetfionern Augufliot f Apeli, 9 & “443 *f Apeli. 3$ fdccbte/Dač liebe Shigfpucg mer* De bep Dec »erfidnDigen SEBelt/mo nicbf @pctt unD @cbanD/ menigiji fd[ftecbfe 6&r unD 2lnfe< ben/ mesen Difen ©emdblben unD 3ubebgefi/ Dacson tcagen. Paftor. <£\)l mi gebencft/ mod fagf Dec #erj ? Apeli. 4?en Paftor! Darjf ic& offcn^cc^t^ fa> gen/ mač mtc cin gutec SceunD ceDlicb unD «ufi» cicbtig gefagt? Paftor ‘iBač @3ufeč? Apeli, ^icbt »il ©uteč! aufč mertigifl iftd unč Eutberaneren cin fcfftecbte S&c unD Repu tation, mann mabc iji/mač mic Difec guteSreunD »ectceuitcD gela gf. Scribian. 3cf> gtaube / Dec .£>eri Apelies mol* le eben Difeč fagen/mač mtc fdbon dffterč ecrot* fen/unD bergli# beDaucen/Dač unfec »ermepn* leč 3ubel*3ahc in Dec @acb felbfi nicbfč ati' Dccč/ alč etn 3ocflelIun^cn / tn Difen ©trm»rcic^cn 53?^ ©cbcifften ? DifeO muf? Det ^ien ntcbt fagen: ŠDa greiifet man micb/.iinD meineč gletcbetl ^od^*r»ucDtge Marinec ari / au» bero fpunfi alte l)od)e ©eDancfen/ Verfe ,.Symbbfa"j Lfcmmat3,In(čriptionss»&c. geflOjTett fet)nD. Apeli. 3 $ t»a$ e$ aud) ntc&f. 3$ f>a8 ttiicb tori 3ugenD auf m'd>f auf Dač Studieren / fonDeen auf Den ^Jembfel unD 9ftabfcr>$unfjf teciegf/urib begeben. €«i gufcr ^reiirib aber/ cin gelebtfer £ut(jerariec / bat ttiicb gercabrnet/ t>a§ Da unD Doti »tl 35oc£ unD ge()(er nriDet bič latjničet UriD Pofesj: Icem, tt>aO touij? id) ! tt)t< t>ec Dte ©djrifft / t»ibec bie Propoftion, čomri Veritatcm,&c. etrigefcblicben fetjcrt. Erhard,- t»{Det Dte Latiriitet / u(|§ Poesi f , Apeli.- itnb jrogr frariDgreifflicDe Q36cf j Scribian* jŠčcf tOiDet Dte ©d)Cifft? Apeli; $UČ gač ju »ifl , Mural, 55ocf eotura Veritacem, auf^eutfcf) J tugen i Apeli, @o fagf man »on unferer % Con* reflion, itt bero etltcben Sfrftculeri/ nur Obenbrf 9?ted)ne(/ubeE Dte 40 . ^ocf/unb UmoabtbeV follen gejeblet merberi. Erhard. Der $funber! Dag t»dce fa tiriV I ntec 2}. čonfeflton , unD 3fubel*Srtfff foll tvibecum ein 5 £ocf roibet bie Gram- roatic fei;B. Erbard. (§itt Q$OCf tDibet bie Grammatica? bdg mare gor fetn! Scribian. 3a mabrlicb I ba ifi bet Q$ocP: ore confeffa . Erbard Unfete orme Sl.Confeffion mul? &al( in ibrec 35a(i bec $onig in SDdnnetnatcf bie 21 CWeli fon, oBec roenigifl bab Concordi Q5ucb / infei* netn fKeicbnicbt allein »erboffen/ fonbecn au<$ o gac (bile baben »erbcennen faflm. bef* fec/ t»ic fd)i»eigen »on benenSDdnnifcben Mik fonen/ unb Miffionariis, »on SSefehrung beb fteoben gac Hill $ t»ie fonnen bocb ftiit beC veob nicbf atiffommen / (o roenig/ ald t»ir mi* ^tcgeulert ju @tra;c()en fommen : t»e(d)č focb juc sScfebrting ber #epben eiflen grofje« ^oefebub geben tnuffen/ unb fid) alljeif erjeigež foben, Erbard. Unb toad fdgt mart »on imfereil ^acipreren/ benen i»ir bronen aufDog $aubt/ in bieo^anbe geben? Apeib @ & 16 * + S&i-* Apeli. SDa foden fo»i( $5ocf unt)$ef)(et fepfl/ f» »il (Sronen unD tyalm>$m\Q fepn. Paftor. $)ie 9ftartpret tragen ia £ronen auf Dem #cwbt/ unD ^almugroeig in Denen ^jdnDen? M*talin. $0?art t»itD Utttf fagen *. Diftingue** dum eft: ©ie beilige Oftartprer/ Die $Q?artt)tet (£.£)rifli/ »el#e t»egen$Sefannfnu$ be$ ten <£beiftli#en©lal)t : ©ife Vetfe bittCfen/ aftf ftsann i^nert ^)dnD unbgug/šKucfm unb Sen# Den ab^efcblagen radcen: Sibec fein 5$or/ baji trtic ben #dd)fle» ©O?:?: mitfolcben £5ocfen ju e&ten/un$ cufc* men bfaffen: DEUS a nobis ut fic honotetnr! Mutal, 3fi waf>£f>afffig fcbiec ein ©po ttt bag vete ung mit bergleic|en SFnflttel* Verfea pcogleil mogen / propter libemm Religioni# Esercicium, Paftor, ©ife fepnb Errows Calami, bife Ffltt man Jeicbi corrigieren/ obec paffieren Ia(fen» Scribian, 3tf mabc: SDife Q3oef fan mati «od> lei^t pecbejfmn ; SEDcmn ei nuc nic|>C auef) am ©lauben felbfi fcinefet/ unb $8dcf ab- Sibei. Apeli. 3a fcepličb/fofl ti aud) ba/injaft?« ti a Fidei Ijincfen/ unb Q5dcf abgeben« Erbard, ©a/ttt bifem Vers * Juftitia eft Fidei, qua firmi ftant Ltnherani, pein fecbč ! luthtmi iflmibep einšgocf l man fflflt JU Lutberus? Seri* 3©2 **# 3 >§ {£&§•"• Scribian. £) ! bifei' ?®OCf bebžUfet Wi$f$ ©utč 5 2)a mic Sutberanec furfc umb auf um fer žutl)eci|d[5en @erecj)tiflfeit sej} flebcn toob len ? Lutherus becentgegen (ang mag anberč nttf fcinec Sebs su fagen / utiD m befemsen fcbeinet! Mutaiin. Jufliua eft fidei, qua firmi ftantLu- tberani ! Luther m i(| f)alf «tn ^BOCf/tiiacf)e SttCi$ man rotil Erhard. ŠMfeti Vers gebuncfet midj / funt? Itian (fnDemt/unD fagen: Hac in Jufticia fidei, ribi nulla Luthere Špes eft, rtufia Salus* nec tua vera fides, iDifeč Diftichon gebet ja ? roač mepen @ie/ 4peEt Paftor? i-aftor. 3$ mestne / bife Verfe, buscb roelc&e bie (ianDbuffte 33ebarrlici)i?etf unferec 33c fennet/ Saxea ConfeflTorum Saxonum aliorifimque cop- llantia erfldcet roirb / lauffen etnen guten Pak ♦poren @ie/rote bife 3£eimen fcfjnellen! lit vim Saxum ferc cuoč|am : fic pertulit olim Confeflorum turba, Johannes,& Fridericus, Omnia rana Satana: probra, cjuam mundi m** ledicta, item 5 ba$ Sob be£ @eel Lmheri, fo in bifetu iemmate begrijfen: Lutherus non luteus. Lutherus VOdV nicl)t Jltim S’ LDott ifč 4>oni0^eim. mo in t>i"Cn Vetlen affirmative Si negative $tt* Nec "•^43 10 $ Nec luteus nofter Lutherus, nec iutulenrust Aft Adamanratus folliditate fuir. Lutherus tcav tein Jteun/nocf) &.etttnivoit betannt: 0£t wave^tfcn^avtab wie rin©Nmurof* SDačift iajieclicbgecebt? itembaO[ci)dn; i£cnbetnfl emJTtomt/bertncbc be 1 vevth, ! jeige ra«n mic in allcn bifen Verfeo o nicfct aug Sieb unfecec 21. Con. feffion unb 3ubeb3a()C/f menigifi au$ Ref P e& unb ^nfeben Dec lieben @taDC 2togfpurg$ Sbife fcincfenbe Ver* unb 3\eimen gecaicfcen ja einmabl Oec @tabt Slugfpucg nicfct ju fonbes © 4 «» l©4 t tet ©)*/ rcenigtji ni$t/ tuie t$ utif«; 3ufa(< Feftm loocgtbet r Augufta pb Auguftanam Confeffionem Auguftior! Faftor. j>a£ Doc^> einen f)etrlicf)?n ?Slaty Augulh ob Auguftanam Confcflionem Auguftior! bev <01 aubeifte’&et)ve hbtt^tbtnj Ban ^(ftgfpurgs* AH^m nOc£> mefyv tv §>eben. f:eutftfe unb Latem laufet tvof?!! itcm : SDBaSmacben mdtfbem ganjen $uft< fpurg fuc eitt Slnfeben bie ©inn*m'e cbrono. jogica/ -ate e'g. 3 gut! item^ente; a Deo faVftVM pLVs VLtra 4VgVftan® Con£ |tera feneč 3ube(# bode: Jo ! AVgVfta VioD* IVblLarVM rltd CeLebrat | ftem: gmeg bplbfeelige anmfifbige ju (gube; DeVs Ccrona aripVM henlgnltate, & I* & refpICe In tVos ^VgVftanosf P (0 bcme* grofica (Bute/ tomnr unb fci;ati aufbaa JLutbftV* ff fepn fonnen. Apeli. 28a$ fcagfe tcjj ettblidb nad? bifen @d}ceibec*©ebancfen/unD 55£>cfen; mann nuc fonfl feineanDece tjnD gcčbece$8čcf DocbatiDen icacen! Erhard, $ 10 $ flnDe«? Mutalio. 2RocJ> 0c5bec« ? Apeli. 3Ba$ funte fuc ein gcčbecec $8otf fepn/algmann gel?lec in Dec Proportion,in (Stel* lung/in93i?cfMungen Dec ^ecnebmjten 33ilD* nuflen fct?n folfen ? Paftor. Qn meldjen OSilbnuflen? Apeli, Der OSilDnu^ fcieel »gsScjti beg 9)?oi?feg/Deg£ut{?ecg. Paftor. 933ie Da ? SSife 5$ilbmiflTen fepnD 21He mol)! unD cec[?t poftiect: §u Oberft Dec £<£« £«jpcijlug/ auf Dec <3eifen SDiopfeg mit pet)! $aflen / auf Dec £incfen ®5l3i32l: un* tec Dem$iot?feg Dec ©eel, £utt>ec / untec ŠK321 Dec (?od>* eckucbte Sebcec Meiaocbtoo. SSBže fimten Dife ^ocfiellungen bejfec gefielU fepn ? Apeli, $iati Ijaf mic gefagt; ®a§ nid?t S9?ot?feg obec Dem £utbec/ fonDecn Sutl>ec fthec bem ^opfeg fiefjen folte / Damit Suti>ec Dec 0 f Sung* io6 «»S43 d* Sungfrau mari^ an £>ie @eifen/ unb $t»at an Die rccf>te ©eiten gefleUet murbe. item: |>at mangefagt/baf? inunferer čutberifcben ^orfleb lung nid)t beri£@ti<$$riftu$/(onbern Do&ot Čufber am erfien unb oberflen *J3la| folte pa* ftiert merben. Paftor. S03a$ Urfadbcn ? Apel). 2Bag maif} ic|> / road čutber »on unb tuiber ben $Io»fen/»on unb roiberSfftSlDS!^®}/ »on unb roiDcc £.£)rifhim/unb »on fid) felbflen/ follegefprocNn/geptebigef/gefcbriben boben! Paftor. Čutber roiber 53?oi>fcn / tuiber ?022k tuiber beti #sgqn(š^rifUitn ? S)a$ fepnb ^apijlifcbegablen/ unb calumoiefe Blas- phemfen ! Scribian, .fpen Paftor, pardone moy J bOf$ fepnb fctnc ^ablen ; tuann tuir anberfi beO ču< tberd@prud;e unb čebre fuc gablen unb Blas- phemien nid)t tuollen audgeben, SfBctnn id) micbbed čutbertf SBorren erinnere/fo muf} id) befennen/ baft bife feine flble Obrervation ge* mefen / fo man tuegen bifen Q3orfletlungen ge* macbf bot. Muraiin, 34) Mn c&cn bifer 5)?et)nung: 3)er bife Obfervarion gebobt/bife (gtinneeunggetbon/ bet mufi mabrbofftig unfer guter greunb fepn. SDife vSrmabnung ifieinflare3eugnu£/er bobe und »or ©cbonb unb ©dfjoben tuabmen mol* len. SBann ed nur nicbt ju fpotb Scribian. Part or J tuann er ftcb erinnetf/ mačČutbec »on unb teibtt DroSttobfengefcb«* r bm ■f *07 brni fo roicb ec fdbfl befennen mfiffen/bag nicjit $?opfeg obec Dem Šutbec / fonbecn £u£(?cr obec Dem foifc gegellt mecDen, Parter, 2Bag foU Dann £utbec eon unD mt> Dec Den SEftopfen gefd)ciben baben ? Scribiao, SCBaigt bec.£)en batin nid)t/ Dag €ufl)cc Den Sftlopfen mit Denen jam; $ajlen Deg ©dfflicbcn ©efa^mebc gebajfet/ unb eeij!ud)f/ ala Den fjJabft/unb Den $eufel ? Paftor, ŠBo Dann? 3d> fan mid; nieftf re* fle&iecen/foldM gelefen ju baben. Scribian, Spec .per* »icD ja gelefen baben beg Sufbecč Symbofia, ju gcancffuct gebrucff Arino xf67, ? alltVO ?Ud)t'C ful. i ip. »Ort UtiD toiDec Den $D?opfen alfo fpcicbf: rde ITicp* jen/ mit fčtnem gantjen (Sejatj/ drget balten jbllen/als Den Pabjr unD Den Ceufel. item, in ^t|cb*9vcDen ©glebtfdien Sprucf / fol. £>en iTJopjen J?alte t>etbdcbCi0/ ale Den drg* fieti 25»et3er/t>erbannten/petbammten iTien* feben/ber nod) dtgerfep/ Denn Det' Pabfl/ unb Det Ceufei jeiber; itt iil beo &J£vin £&rtft: Seinb/zc. SEBann SDiopfcg mit Dem @)6ttlid;en ©efa^/nad) £ufbecg 2lugfprud)/ein tocDaditigec/ perbannter/oerbammtec $)?enfcb/ Decdrgge^ec/etngetnD / drgec alg Dec'])abfl/unD ^eufel ift: ©o folte ja Dec Pro- portion nacb/ nicbt SD?opfets obec Deni Sutbec/ fonbecn Dec ©eel. Sutbec obec Dem oecbannten ^opfeg in unfecec ^ocjieltong poftiect/ unD logiept mecben? Partot, ie>8 *f» §&i M * Paftor, $0Jo$fe$ ifi abec alf ec alt £utb«e t S5ec2Je(tece gebettor. Apeli* 5Dec$eufe! iflaber rsocf) dftcr/af^ bet £utb«r : $olglicb foltcja £utbcr aucbbem$eu* fel nacbgeb««/ unb folgen ? bn$ »dre cin f$čne Propordon ! Paftor SSGit CCbcn itUC uon bet Propordon unferet Q3ocfidIungen / melcbe »obf unb recb* aučgebencft feon. Mutalin. & fcbeinef aber nicbt, SOBann Su* tbet red?t bat in feincn ^cebigen/ fo follen »it nicbt 597ot>fen/ fonbern bcn beiligen Šutbec/ ma, ri^ bet ©dttlicben Hutter an bie recite ©eiV ten fefjen. Paftor* £>a<$ fcf)tcPef ftd; nicbt» $?an »ur& eč unč gac fibel aučbeuten. Marftin. 5Bann Sutbec eben fo beilig ifi /ali bie bdlige $Dl2(Di3$y»ie fnn man unč folcbcč Abel aučbeuten ? Sufbec abec bn* )fl offentlicb gepcebiget/ buj? ec/ unb »ir Sutbecanec atte/ eben fo beifig fepen/ alt OT9v32( / unb alb anbere ^beilige ? Paftor* SDaa fag t man nut tom futbec 5 $Jan fan eč abec nicbf au&eigen. Mutalin. $Jan fan <0 obet aufjeigen Serm. de Nat!vir. Maria, in bet $iCCben^Ofiill Par- te 2 . aB»0 Sutbec alfo fpcicbt : £5o ferft »it batin gleicb (o beilig/ ab ffl2t202f / tm> anbere 4>eilige / trne 0 to 0 0ie |iyen i ttto toit alleint m Cfaifium glauben. Erhard* 10 ^ Erhard. SBann £utf>er »on unb i»ibcr Deri ©Jopfen alfo gefprocpen / l)ier aber »on fcinec grojfen $etligfeic atf» gepcebigef/ fo roace ja/ Dec Proportion nacf> / roeit bejTer gefcf>el)e n/ mam* »ic niepf SKopfen/fonbern an ftatf ?0?opft^/ Deti beiligen gut^ec mari^ an bi« ©etten geflelle* bdlten? Paftor, Fadium infe&um fieri oecjuit: gllge* febebenen @ac&en mujj man bač £5effeee rebeo. fan man Dač fefo^ne itupjfec nicbt mebe ttlnb&brctt« S&nigiji bat Die 4?aubt*(g>a<# ibce cecbte Poftur, unb Proponion * ba mir ben £>(2rin £#rifhim &u £>berfi am erflen unb J^cbften Ortf) geflctlel f>aben. Erhard. 2iucb Da febeinet / fepe ein grojfec UtlD ^)aupt«^b^b roibec t)ie Proporrion, Paftor« SS3ie ba? Det 4>@t* (tjprifluč muj* ja bač erjle/bač4P°$fte =Orft) babeti? Erhard* s&acb gufl>et^ 21učfag nicf;t. 335ami Suibeiv feiner 2lučfag nad)/ fo betlig : Cdjrijluč berentgegen (mieSutberfpricbt) ein ^an/ein ©0tr&2dfterer/ein Q3er$t»eijflenbec/ fermate* beprer/bergrč(ie@unber auf€cben/ja gareins $eufel iji/ic. SSJann beme aifo/ fo batte fteb ja beffet geteimef/ mann in unferem 3ubei<@e# mdfjlb/ nicbt <Š£t#uč/ fonbern Det tyeure ©Jami @£weč/ Martin £utber/Dač erfie/ ba* Obere £)rfb bef ommen b«t te ? Paftor, SEBaim beme alfo! t»b if! abet beme Olfo/ ba§ &itber»on&£>i#0 alfo gefprocben/ «lfo gefcbfiben ? Erhard,, no *f 2^3“* Erhard, 9CBb?3nTomo 3,Witt. fol. 36 ?,K. J tvicb man fiinDcn / Dač Fufber fiber jene 26oct : 1 DEUS ! DEUS meus ! 5cc. Mattb. 27. Jtleilt , (0 <£> C 1 bepten/ jut: 4?oD »erbammten ©čnbet: bat aufr . gecuffen. Scnbiao* S5a$ ifi ja etfc^rocf(td^! Erhard. Itcm : 2fU Tomo 2. Jencnf, Latin, ? Edit. Annoiff 7 . mirt) man ftnben/ Dajj&itbec C-pcijtum ben allecgroften ©fjnbec nennet mit Difen torten t Chtiftus eft maxiraus peccatot 1 in otbe terrarum, non tantutn obječbve, fed for- : maliter, 8>ec .pen »erjlebet ja £afein(jcf> ? g^)ci)lus iji bet grejte ©unbec auf ganbec * Erben/ ntcbf nuc Darum/ ba£ Ec ate unfec genemmen/ ? fenbern form ali ter, tn Dec ©aci) fdbec/ Ec ijt r an ft$ fdbec ber gc5fie ©unbec i Non tantdm | obječtive, fed formaliter, ; . Mutaiin. Funfe ©ceulicbered gefagt i roerben ? f Erhard. Item , unb tt)a$ ba£ ©CObfte ift/ §Q,t Sutbec €#ri|ium niebt nuc fuc ben grcjien ©unbec aučcujfen / ionbern fagen unb fcbcei# . ben bdrffen : E-prifruč feu b ber ©oj?n ® geceDt? Paftor. (goleče (Sprčcfr rnicD mati in unfe* trn SSud;eren ntdbt finDen. Erhatd* ©laubč tvoj)(/ Daj? man fold)e/unD t)o!cf ob foldjen grculid;en ®ottS « laTtedid}en @ptu» c^cn Lutheri (icj) nicfof drgete/ Dem ^u£i>er unD hitbertbumb Den Svucfen nic^t fd^ce. SJlan fan unD tuicD abec Difen (Sppcucb Lucheri fin* (en in Glofta in cap. z. Galar. apud Tannerum in Anat. unt) P. Pichler. Paftor. Si3ad Difen @prud) bctcifff / (afjt |kb Ijiec nid)t diipmieren. SBic bleiben unD jtunDen unč auf Die ©cjsriffc. @eben @ie/ l)c #ercen ! allc 2lrticu! / alte OjocjMungen babcn ibc Fundameot auč Dec @d>riftt/ alie Sicficul Dec 21. Confeffion fepnD mit ^orjfel* tongen autf ©ottlicpec @d)Cijft ecf!di)cet unD kctodbtef. ligt 21(leč »oc 21ugen / unD um ftt 3ubel#@ebdu fieftet unt>ecrutft auf il?rern Apel!, O pm Paftor ! cben Difed fott eif ^tau« Den gcojlen SSocfen/unDein Univerfal. «ocE fepn / Daf? roic Die Sltftcul 21. Confeffion N ©ottlit&ec aiif alle 5lrtieu( bec 51. Sonfeffioti, gac rooljl ceimen unb appiu ciecen lagf. Apelh Seilicet, ut retrb longam fert Rufti- tus haftam \ SEGle ein gaufi auf ein 5lug ! J&m Paftor l ici) bin jrnac f*ein Sateinec ; Sibec ba$ tticb mic jo cclflubf feunjujagen/matfinanmic gefagt bat ? paftor. ^jfn allmeg. ©ec fage trni/ mg ec geboct bat : Ut contraria juxta fe počita magis elocdcant. Apeli. 3cb bab geb^ct/. (bi« abec faumf$ fecf/baf? icbečfage!) Paftor. (Sp nuc feef becaug ! tg mocbte fonfi bem 4)eccn tablet am £al(? ein Appendix batp genbleiben. ^Bačtcijftešbannan? Apeli. S)ie@ct>cijfč trtjft eg an : bie gaiP I ge beiiige @cbrijft/ fagt man / proteftiere bac* tvibec/ baj? mic bie beiiige ©cbcijff fuc unfece 21. Confeftlon , fuc unfec 3ubel* gefi citiecen/ «nb applicieren. Paftor. S>ie ©cbrifft proteftiecefbactbibec? Apelb 3a/bte beiiige 0ebcifft/fagt man/atte ^eilige beti ‘2Reuen$effament$/profeft:ečen Dar* tviDec { Daf roic bie @d)rifft fuc uttfec 3ub«b geji dtiecen/ unb mipbcaucben / baproic bie beiiige in unferen Sfubel * ©emablb Borftedeii. S)ag fagt man; Unb &a$ tvace ja bec gcoP* š8od? .$Glibiaa* f ir? Scribian. ©flč rodce j a fceplicf) Cin Univor- lil-S»0Cf ? Muralin. 2lbCC lepbCC l tŠ fdjCinCt/bifeC Um- verfal-^OcE fepC Cin Real - Q30c£ / «0° ntcftf fine Fundameoco in re. SCBann roiC £utl)CC(ineC tie SKSort unb ©cfcrifften Dec beiligen Sipoffr len »ec f dlfcbcn / mijjbraucben / roie oben outf bem §cpl beč beiligen Peeri unb Pauli augen* fcbeinltcj) ifl ecroifen roocben / fo fdnnen unb roerben j« bic ^Jcilige im ^immel / fonbecbac bife beiiig« Slpoftel/ roibec unfec 3ubeUS e 0 P r °- tediecen ? p<*flor, 3 n moj>l proteftiercn! 2 llle * 5 ci(igc roecben unb muffen e$ 3 bncn fuc ein fonbeeba# re ( 5 l)r fcbd&en/ bafi mir il>re $ 8 ilbnuffen in un# fecen ©emdblben »orfielien/fibec nict>t/tx>ie bic ^apifien / anbetten. Erhard, SEBač roicb e$ unč nbec fuc cin <Šl>r fepn / roann bec bcilig« P«™, roibec un$/ Unb unfece 21 , Confeffion prorefticcct / bflft roiC feine SSilbnuč »orftellen/ bie Slnruffung abec unb Q 3 ocbitf bcc £eiligen perroerffen; boefc bifer beiltge 2 lpof«l aučbcucflidb gefogt / unb becfpcocben : @c rodile nq<$ feinem Šobt feinec lieben €bci|ien ingebencf/ unb befoeget fcpn: Dabo autem operam, & freguenrer habere vos poft obieum meum, ut herum memoriam facia- tis ? i. Petri i. Paftor. SSJiC fctUlb Proteftantcn : SEBiC fdfl* neti bann bic 2ipo|iel roibec un$ protefticccn f ■p Muraiin, 114 f Mutalin, $33ic fet>tlD Proteflanten/unDfage!d&c £utf>sr in feinec ubecfc^fen Sutf>ecifdben 5 ®ibel/ bep 1400. mab! folfe »ec* fe&ref / »etfdlfdDet babem 2Ufo bejcuget obbe* mdOtec Autbor Hieronyir,us Eniferus, ba j? £utbet bi« ©oftlicbe @djrifft nicbt nur 600. mabl/ mte oben gefagt/ fonbern 1400. mabl Mfdlfcbet/ tec?eb«t/ ubel auggelegt babe. Mataiin, SGSafi bifem alfo/fo ifi ja Fein $Btm# bec/ fonbern gar glaublicb / ja notbmenbig/ Dag bte gan^e beilige @cbritft miber ung/unb unfee QubeU3abr proteftiere? Scribiaa. ŠBann Seme alfo/roie eg bann jimb* licb augenfcbeinlicb unb banbgreifflicf) ju fepn fcbeinet/fo rodre ja nur gar ju mabc/ mag mir immer betbauren: $Da{? unfec»ermepnteg3ubeU Sabe/ ein 3ammer# unb 2epb» »oUeg 3ubebgefl ifetje ? 9 J?epnen @ie nicbt/ #en Paftor? mag funte fur cin grSjfeceg Sepbunb Sammer fepn/ «lg manti bie gan|e beilige miber ung folenniter proceftiecet? Paftor. 2luf bife meit augfebenbe fon man nicbt gleidi) ex ftapede Sintmort ge# f«n : 3 d) mili bie@acb ad referendum tiemmen. Unterbejfen laffe fid? bcc #«« Apciies in bem ^8efangenen^un|f*2Secd nicbt treen ; SEBaft ^ gute gceunb miber folte fommen / febiefe {c ‘bne ju mir/ mili ibm 3feb unb Slntmort «ebtn. $ ft Mnulia, U6 Mutalinu«. #en Paftor! Deu mern mufi icjj micfe 9tatl)$ befcagen / Dag ec mic meinen gmeiffel auflčfe / meinen grčfien ©ccupel be* nemme? Paftor. 3(>r #ercen! mic mfifien Dem @u* «n nicbt }u uil tfjun. SDec $ag geljet jum . 2lbenb : SŠBarm nad) meinen fo liquiDen Solu- tionen unD 2lnt«octen / nocb ein gmeiffel unD ©ccupel m folte anmelDen/ fo lefe unD beffe Dec «E)eei mibec Dk (gccupel unD gmeiffel Dm glucb^fatat / Damit auf folc&e SSBeife aUe (Sccupel unb gmeiffel aud Dem jfopff »er* jaget/ unD auf Da$ Oftoof? oecbanniftecet rcer» Den. Mutalin. SSSann id) meine (gccupel mit glu* d)en pectceiben folte/ fo mtSgfe icb unfece gati^c 21. Confeffion oecfiucben/ »ecmaleDepen. $Da$ gilt ja nid)t? Paftor. 5©o Dentf f Dec £*« bin ? 3d> lja& nuc gefagt: €c folle Den giucb^falm betten/ 1 nic&t abec unfece St. Confeffion oecflucben/cer* | maleDepen! Mutalin. ?H3ann mic abec unfece 21. Con* .i feflion, unD Deco <£cflacung »en gcflften 3»«| ■ fel unD 0ccupel macbet/ fo ntugte id) ja / naw beg #ecm Paftoris ŠKatbO / ubec unfece 21. C°°; I feffion Den glud)»^falm fpcecben ? ce Difetf anDecft / alO Die ganf$e 21. Confrffi 01 ’ perfludkn / uecmaleDepen ? SDa$ fan id) F ald ein Sutbecaner/ mit gutem ©eroiflen nw’ t&un ? Paftor. •"833 t §££•* ll 7 Paftor. ©ec #e« »ecfiebet mic& ni$t recftf: Ubec bie @crup«l/ unb nid)f ubec bie 21* Con- feffion foB man ben gluc&^falm betten. Mutalio. SBacurn nicbt aucb mibec bie 21* Confeffion, unb beco ©cfidcung/ fo mic felc&e ©ccupet unb Sroeiffel macbet / (aut ieneč Phi- lofophifcben Piincipii : Quod eft caufa cauix, etiam eft caula caufati? ©ie 21. Confcffion ,un& beco (Scfldcung / macbt mic ftbecauč gcbjfen ©ccupe!/21ngt?/unb 3ammec/ fonbecbac mit jenem Slugfprudb: 0o evlenntn nnc unfere 2 Ivmutb im <8eift. Paftor. ©ifec $co(i» teid)e ©cbcifftondtiige @pcud) foll bem £enn ein ©ctupel/ein 21ngf V etn 2(ammec »ecucfaeben ? ©iji fan ic& mic nidbt einbilben. Mutaiin. S83ann bec #en Paftor meine Ur# fadben »ernemmenmicb/ smeijfieicb gac nic&t/ es mecben bem^)enn Paftor felbfi nicbt gecfeige <0ccupel/ gorcbt/ unb Samrnec bacauč ent# fpcingen. Paftor* ©ačrooBen mic nicbt fjoften. SCic moHen abec bacubec fcblaffen / unb untf nicbttf SSofc^ tcaumen iaffen. Adiea ! Felix Nox! Mutaiin* Felix Nox j bep folcbec entfet# licbec 2lcmutb im ©eitfr n '$ n ii 8 -£42 + _ .. Hanjfteč Hefprdtb. Pon ber £ut&crtfc6cn Slrmutl) im @3et|i Paftorius, Mutalinus, Scribianus, ErharduSj Apelles. M Uralinus. ©ibet bec#en! fo foufett Uti# fere SEBorf in <šcf[fai[igen &«4> # tf>um / ix?ol}I anflenb /:c. 2 Bct$ mepnet Occ $eci &on oifcc unfecec 2 tcmutb im ©eifl? Scribianus. 3cb bin bet SOflepnung / ti fčn# ne auf Dec ganjen $83e(t feine armfeeligece 2ic# mufb fcpn / al$ unfece £utbecifcbe 2icmutb im ©eijl Erhardus. UtiD id) geffebe offetibecfcig / Da§ mic unfece Sutberifcbe 2lcmutb im ©etfi Die aU lecgcofle $orcbt/ 2lngfi unb Sammec einjagef. SOBat? funte ffic ein acmfeeligece2lcmufb fepn/ o(8 unfec Sutberifcbe Slcmutb im @ei|t / Durcb melcb? un$ aDe $?ittef juc ©eeligfeit abgefpco# cben/abgefpcmtief/unD gecuubet fepn ? Apelles, Apelles. ! roa$ fagt bec #en ! Un* iutbecaneren ade SOlittel jur sgeeligfeit abge# fpcoc^en / abgefpannf ? bač rodce ja auč bee aOeiO? Erhard. geige mit bcc $eri nuc cin einige# toabceč 50?ittel juc @eeligfeit / fo mit Sulbeta# wc in unfecet Šlugfpurgifcben Coafcffioo unb ©iauben baben. Scribian. geige mit D et ^pettnutein einigeS roabreč $iittd $ut @e<(ig?eit / fo und £utbet butcb feene Sebe nicfct endogen / unb aus Dem SOSeeg geraumef. Apeli« 3bc #cmn ! icb bin fein ©elcbttec / unfere .gjetrcn Paftores merben cč bejfer roijfen/a!$ id)$ fagen fan: llntccbeffen tmf< fen unb glauben mit ja/ ba§ mir £utb«rifd)e tmngeiifcbe bač roabre pure teine $Bott @Ct* teč/ bie 55ibe( unb beiiige^cbtijft/ ba$ roob« teine Evangelion (£|)rifii/ b«n »af)«n rcd>feit ©lauben/uno in bem n>ab«n rccbten ©lauben/ aHe$?itteI jur@ee!igfeit boben? Mutaiin, 3^ tVUnfdbte / ttKin <£)Cn Apelle«! ba§ mirfokbeč wi(Ta§ mir Jtitbecif^e (lepbcc!) mebet bie recite SSibel unb beiiige ©ebrifit / mehe« bog teine 333otf ©OttesJ / unb Evangclion S&rifii / mebet ben mafjten cesten ©briftli* •£) 4 4>en 120 t <&i« en ©fauben/meber ein roabreg ©acrammf/ meber ^iac&Iaflung ber ©unben/tc. Sinnma Sammarum , feiri einigeg 9D?ittel jur ©eeligfeit %abtn. Apel!* $Dag mdre fein! Scribian. SOBann mir Die SDBarbeit erfennen/ un& befennen moden / fo rnuflen mit befennen/ Dag in unferer £utbertfd>eri 5ftrdben 2ldeg/mag ©dftlicb/ mag jur ©eeligfeif noibmenbig ifi/ 2 ldeg/ 21 dt.’g abgemčrbiget/ 21 fieg/ 2 IHeg ung »om Šutber obgefd^niffen / 2 iQe 6 entjogen fet;e. Unb bifeg i(l unfer Strmučb im ©eiji/ ju bet mit uug nadf) uftferen dgenen ^Botfen befem r»en : @o eztemen voit unfeve livmutb im ©eiffc. Apdl. 69 ber QMunbec! mann beme alfo mate / fo folte einer ja (ieber cin jerlumpfet ©f«ig Q5rttler t alg ein im ©dft armer Sufbe* ranet fet>n ? Q5ebut ung bor folcbct Sicmutb im @dfl/mann mir fcin dnigeg 0 }?ifr tej jur ©eeligfdt baben folfen ! ©ag mdre ja cin S 3 ocf uber ade borige 556cf unferg gan|cti 3 ube(# 8 «fig ? 3 c& fan mir ab« folc&eg nid;t ciiibilbcn. Erhard. Unb 1$ ttOU^f^tC : 3$ futtfe ttltC feleben 3 ammir/ gorebf unb ©ebroefett au* meinem ©inn unb ©ebanefen bringen ! Apeli. S33et foQ ibm aber iraumen Inffen/ bafj unferc ©debete / unfere #erren Paftorcs, bife* ntcbt mifftn/ nkbt eefennen / ober ung ar' me Sudanec/ in fo micbtigm ©cfcbdffr beg emigen -•£43 + lzl emigen %tq\i/ alfo binbet bog Stecf>f ffibcett / unb betriegen folten? bog fon icb mtc nit etn* bilben. Scribian. Ob unfece ^erten Paftores fol$eg tt»i(fen / obet ntcbt miffen/ bog Iof? id) babin ge* fiellt fepn: SDofi mit obet / »it im ©eifi arme Šutberaner/ fein einigeg re$teg ficbereg kitici jut @eeligfeit f>aben / Dag ift mit fo gemijj/ fc gemt& mit Sutberanec fepn. Erhard. 50orum fepn unb bleiben mit obet Sutberoner / mann mir unferen armfeelige« ©tanb unb ©efabc gemifjmiflen/unb »or2iu* gen !>aben ? Scribian. 21$ J mein £e«! bo &at e< ein onbereg Nifi! Apeli. S)ie ©o$ if* mit ju bod) : bo gib id) roeinen '-Sertfonb gefongen/unbberuffe mi$ ouf ben #enn Paftor. ®o fomrnt ti eben mit bem 4?enn Mufurgo Qi micb jicb Smeiffeig obne mit ibme megen bet Mufic untecreben / meld)e in unferetn 3lubeU@emoblb $iecli$ ent* mocffen ifr. Paftor. Domine Mufurge ! bet*£)eri bat ft$ trefflid) moblgebalten; SDie Mufen, bife Cama- tricen fepnb mobl poftiert/ollemobl unb unter* f$iblicb occupierf. Mufurgus. S)ife feb logt/bife pfeifft/bife fingt/ bife geigt/ bife cegiect ben gonjen S bot / 2Wefi no$ bec Tabulacur Unb Mufic- Šftinfi. Paftor. SBobl unb re$t ju bem Sob* unb Subel;@efang J Bon jour Meffiicurs! miege* £ t faOt llž, f fant 3{>nen &»< Q3or|M!ung cifer gcauim Mu- Scantinen? Dife CohcordiaDifcors* Mutaiin. 3n Difer 33orfiel!ung ftnDe id) trei? ter feitten iSocf/n>t< in anDeten 03emd!)iDen. Scribiao. UltD Dt ftConcordiaDifcors gcDuncfct micb/fcf)icf e ficb gan trobi «uf un(ec 3ube(*3abr/ auf unfece ®lauben&£ebc / un& tSefanntnuč/ in roeld)ec trie Žutbetanet felbjt alfi) jufammen fef>en unD balten/ reie £mnb unD : cotmr- dia Difcors! Mufijrg, (gg ifl in Dec Mufic nicbfd £unfili* tbetč/ alg Concordia Difcors. ^fjicbttf ^OCtreff*’ \ifywgl0\g Dec Goutra-Punch Scribian. SIbec in @(ctuben^ ^ <^adt>cn iaufet bet Contra-Punč!: , Concordia Difcon gac nid)t trobi! Mutaiin. 5)ie OS^rfletlung ber Mufic faM trobi in bie 2iugen / id) fan nicbtd aučfefsen : Stber Dec Prejet Difec Mufic folte / meineč Šcacb' fentf / alfo laufen/ unD mit tcautigen Suipicmf in Gantu duro gefungen trerDen: ^ammev * »oiies jfnbeiOa&c ! X>oIler Sfengjien »diet,* (0’fafjr! Dietno brtnget/ unb auflabet/ 'Stitlid) fyiev/ Dort *£trig fd?abe£/ Unfer Oivmutb in Dem (Seift : Dte un» mio ben Snben rcifjc 3filee / tono jut* 0edigEeit »onnotijen tn Det: Beit! ■ ^animer* »oilcs ! Poiiec 7-Ungilm l rdter ffifatjv ! Mufurg. -•€$3 + S&3-" ia > Mufurg. $f?an bat mic gan% einen anDecen uttb fcoblicberen^ect jurMufic unD 3ubel*$efl »ocgefcfjriben. Paftor, Domine Mufurge ! »ic bletbe« bij) Dem altcn Sob# unD 3ubel»@efang. Mu - talioe! »te reimf ftcb Difec $cauec»§bon auf unfec Subebgefi? jfmniner# rollcs ^ubeV^afrv ! Koller litnaftm / »ollec ! SBann id) nicbtnniiite/ Dač Dec #eci cin gutec (Šcangelifcbec Sutberanec fcpe / fo funte id) bil* licb atg»obncn / Dec »5ce »uccfltdb etn 9>api(i. Mutalin. «fp gemigltd) Feitien fold;cn fcf)»dbcen ©tein auf meinem #cr|en trage« / Den mic unfec 2lcmutl> im ©eiji aufgebucDet. Paftor. Unfere @>angelifd)e 21cmutb im ' Skifi ? Mutalin. Unfer Mvtnutb tn Dem < 0 eif£/ Dic uns tfus Den &anDen retfjt ‘Mika/ wae $uv &celigUit vonnctljen in Det* 3dt ! Paftor. $£>ec 4 p«n »olle (id) nuc »od Deutli* d>ec eclatiecen/fo »ollen »ic Difen ©tein gefamb* Jtc^anD gletcbaud Dengfijfen raumen. Apeli, Paftor! id) bin t)er^(idf) frob/baf? @ie jugegen fepn ; (Sben Difec ©tein bot mic tocfj jiittoc cin mercflicben ©tof? gegeben : 3d> tob mteb abec auf De« Paftor becuffen ; metle« 124 »eden idj baftant, ntcf)t capabl wace/bifen ©tein alleinbintoeg ju cucfen. Paftor. 5Bad ifi esfuceiti ©tein? etn £tfe(< ®bee $ 0 ?atmoc*©fein ? Apeli* ©ec ©tem iff bifec : Unfece Sle* mutb trn ©eijl/ n>te Dife Jpcccen fagen / ift etn fo acmfeelige Slcmutb / Da§ fte and afle not^ roenbige SOftttel juc ©ecligfeit abfpanne / unb benemme. Paftor* Mutaiino! bad mfifFenroic Sutbecnnec nicbt fagen/nicbt geDencfeti! Mutalin. SBtJd bilfft *d/ 4*^2 Paftor! ttJfltttt roicedfcbonnicbt fagen/nicbt befennen : SBann ti fteb abec in bec ©acb felbfien alfo beftn&ct? 933ad baben roic in urtfecem Sutbectbumb fuc sjftittel/bie ©eeligfeit ju boffen/ ju eclangen? ©ec$en Paftor roirbund fein etniged »abrtd ftebeced $D?ittel jeigen fonnen* Paftor* Eiffel »ollctuf ! n>ad mid bet *£>en fuc eined ? Mutalin. ©te notbroenbige $0?ittel juc ©«' ligfeif/ nacb (54?ciffc Sebc/fet/nb bife: v, g. ©ec »ab« €brtfilid;e ©faub. Marc* t d* ©ie b^ ge ©ctccamenf/ benanntlidl) bie b«Uge ©tuff. joao. 3 . §uc bie graaobfene / unb ©finDer/ bad b*ili{?e ©nccamenf bec Q3uf?. Lac* i3< Matth* id. ©ad betJsge Slbenb*$Otabl* J°‘ a n. id* item, bte #altung bec ©ebotten ©DP ted* Matth* I 5 »*. Item, bie roabc« ©čttlifb* ©ebeifft/ bad SEBoct ©Otted. joan* z, ?c- SEGad l2 <5 SBag boben n>ic aug aUen Difen fuc eiti ein* |igeg jur ©eeiigfeit? Paftor. 30 Dag eine gcag! SEBic buben ja bife 2ille/unD nocb m
te beilige $auff. Mutalin. !$$ag mebc ? Paftor. SEBic boben Dag be9}Iabl/ Den n>abren £eib unD ^SIutS^ciOi/unD jtvac unlec bep&en ©eOalten. Mutalin. SEBann boben n>ic Difeg ©acca# mcnt / doc/ obet in Dec roficcflicben Sftieffung? in Denen #dnDen beg Pr*dicanten/oDec in Dem 9)?unb unD ©cblunD Deg Communicaoten ? Neutrum poteft: dici. Paftot. ®ag i0 nun rotber eine anbece grog/ unD ein <2>pcung extra Rhombum. SSBic n>ol# len in Forma uecbleiben/ unD »on Denen 9)littUn Dec ©eeligreiC ceDen. item. fo boben tt>ir au$ Die šBuffe/ roiercobl reic folije ing gemein tein <0accomene nennen. Mutalin. SBog tnebc? Paftor. SEBic bolleo Die Seut^e an *uc JpaU tung Dec ©ebetfen ©Otteg / fo bil a^ Evangelion £^)C»(]i/ fo gut t$ UtlfeC Do- čtor Sutber tiberfefeet/ unD unč ubergeben bat. 2Bač trollen trie mebc ? Mutalin. tttcljr ? Paftor. ^eben 21llen Cifen/ baben trie Cen ©latiben an (££riftum : SBann tvtc ffum/ unD Cen ©lauben an €*pri|ium baben/ fo baben trie 2lUeč/trač juc (geeltgfeit ettrunfcb* lict) / unD oonnofben tjl: %Jlit Difem (Flaubert fei;nD trie unfecec (gjeeligfett »ergtriiir / unD ficber. 'tlBač fonnen trie anDeeč trunfdjen/ unD rerlangen? Mutalin. J&ttt Paftor ! bitte id) UHČCC* tbdnig / §5ie molien jieb unbefdnrdbrt 21 (led Def* fen fuc^iicb ecinneren / trač in rorigen Didogis fibgeeeCt/unD gcbantflet teoeDen. Paftor. )U3ač folget / trann icb mid) 2Uleč Cejfen erinnere 'i Mutalin. @č folget let)Dec ! Cap trte £uibera* neefcineinfeigečSOiirtel &uc@eeligfeit baben! Paftor. ©a mufite ein $ube lad)en! teiefein Sflittel jut ©eeligfeit ? SEBic baben ja unfec 51. Confeflion, fo Die trabte ©jeiftiidje ©lau* 1 benfc^efanntnuč ifl? 'Mutalin. $ect Paftor! ge&entft Dec Sjvct nicbf mebe «n jen«# Fundamcnt unD ©runo# S3«fteDeč trabeen C^cifHicben OJlauben: veri- $M Domini nunat in atteraum f Paftor. *¥& t gfcfr- Paftor. UnD t»ag folget/ roatm Datan gc# bencfe? Erhard. SBann unfece 21, Confeffion foSung 0U( Die 2Be!t fommen ift. Mutalio. SCann unfece 3unge 21. Conftffion fo offf i|l gedntvecet rcftc&eis Scribian, 93$ann unfece fo3«n^/ fo ojftge* anDette 21 . Confeflion , in »ilen 93uncten mit De# nen alten ^eljecepen ubecein fiimmet: 2Bie in »ocigen ©efpcdcfcen augenfcijcinlic!)/ unlaugbac ifl ecroifen/ unD probiect roocben. Mutalio. @0 folget ja / Dafj unfece 21. Con« feffion Die mabrc SbcilHicf;« @iaubeng*$gefannt< ,nug nid)t fepn Fonne? Scribian. (gg folget ja banDgceifflidv Da|? un* |tte 21. Confeflion Fein 9)?ittn fflnne? Paftor. i?ein9J}ittelsuc@eelig?eif! SOGicba* beti Dag beilige @acrament/ Den 5?inDec'£auff ? »ag funte bejTec fepn juc 0eeligfeit/ alg Dec Sauff? Erhard. $en Paftor! Den §auff belangenD/ oabenmic ja oben aug Deg £ufl)erg SOBocten »ec# fianDen / Dap roeDec %auff / roeDec beimlicfje 'oeicbt/ toeDec 0accament/ mebec €oange(ium/ Pt Q3efdfcen folle ecjmungen roecDen / fonbecn N i fcep! fepn ? SBann eg fcep flel>cn foD / Dic Iverju tauffen/mag foaben Dann unfece arme ^inDeciein h«nung£utheranerenfurein sffiittel/ ••€§3 + S&3"* Muralfn. item: 2Ben f>abert »ir in utifec« £utbertfd)en Greben/ Dec unč »on ©unben ločfpcecben/ obet unč bač 2lbenD*93?ai)l €#ri* tfi rdicben mčge ? S83o Čein ^cteflec itf / Da fan ja feine Confecration, fein 2lbenb< €0?at)t €4?ritfi fepn? SOBo fain ^rieflec ifi/Dafan ja feine Abfolutioo, feine £o§fprecbung »on@un* Den fepn ? SEBir baben feine ^riefler / »ann »ir nicbt mit benen Pepucianeten / Quintiliaae« j ren/ unb anbecen »ecbammten ^e^ren $ulaf» ; fen/unb bebaubten »ollen/bafj bep unč £utb«' i raneren 2UIe / fo SDtannč* alč SEBeibč * orr or s «14? f g$Š“* 1 19 rtienben / Die Sofifpcecbung »on ©urt&en atu funocti ? Matalin. 2Bag »ag 2lnnttt»en / n>mtti rtian »te £o§fpcecbuttg »on @un»en nid;t Jan tt>urcfU4> mittbeileo? £Go fein ^ciejtec tfi / Da Jan fa abfoiutf feine Sotijpcecbung »on ©un> Deri fo»n? Eibard* Un& t»o fein $rief!ec ift/ »a fan (d abfokue fein roabrcg 2lwnD $Ia()t C-prijU fepn ? gg feblt ung ijalt allentbalben. Mutalitii gg feblt ung ja am 5Bort ©Otfeg/ an ©čttlicbcr ©cbrijfr un» 33ibe(/ alg roekbe »om Sutbec fo offt uno fdjanDlid) tfl »ecfdlfcbet , iporoen? Erhard. (gg fet)(t Urtg fd an JCtietH ttenDigifiert $fittfel »er ©eeligfeit / an #af* tung »ec ©ebotten ©Otteg / alg nHcbe t»ic ttad) £utberg £ebc nicbt balten rnČgen ? 3a t i boe roelcben ©ebotten Un» ©efa|?n roit un$ i mebr bu ? en muflen / alg »or ©un»en : UnD ben $fto»fen mit feinem ganjen ©efa|$ argec I balten follen/ alg »en sjJabft/ un» »en šeufeL I 28ie oben aug Denen StBocten Lutheh ift gejeii get roocDen. . Scribian. trem : (gg fel)lf ja UrtfeceC $t’C* ) cben / un» ganile ©enieinDe; alg f»e(c&g ttn £eib ift oljne ftdjibareg $aubt auf gr* t Den 1 j Piftor. 9Bag beauefjen f»ic eirt ficbtbareS t •Daubt ouf (groen ? unfer -Daubt tfi Dec S^ciflug, SSann t»ic (£#ci|lum babm / fo 3 fcaben »30 -£33 f S&3** baben t»ic 2We$/ unb bebdrjfen feiner cmberen ©?ittlen. Mu alin. SBann roic ben mabren <£bf$li* d?on@Iauben nicbtbaben/fo boben mic mcDec €£ci|]um/ rneber ©£>£$/ roebec Den £ei!i* geu ©eijl auf unferer ©eiten : sme Eide mpof- fibile efi plaiere DEO. Ht br, 11. £>bne Den@iOU> ben/ obne Den roabcen (Sbnfliicben ©lauben/ ifJ nicbt mčglicb / Dafj man ©0$$ gefaBe/ Čbcifiiicb lebe/ unb ©eclig roecbe: 2Jljo lebcet unb proteftiecef abermabl n>iDer unč Procertan- ten Dec beiiige 2ipofW. Paftor. 5Bic boben abec Den roabrcn ©lau< ben an (I^riftum : SDač fagen mic ja alljeif? Unb roann mir Denmabcen©iauben an (E4prb flum boben / fo fepnb roic Dec ©eeligfeil »er* gcroifjt. SDa boben wic / me jur ©ee» ligfeitnonnotben ifl/unD mebr/a(. nabec 33emanDtfcba{ft ift ? Piftor. 5}ač i(l miDCC antiquam crarabem re» coquere J ©ife mu§ man / tmt RefpeiS JU meU Den/aučfpepen/unb fagen ; a cibo bis cofto, a Medico incio$o, libera nos Domine! Mutaiin. Qcb molte gor gecn Dtfen olteti S$tocfen ousšimften / roann mir nuc Den mob* cen Sbcijtliij/en ©lauben botten/ unb in un* -S43 f §£*•“ *3i ferem £ufberifciflum unferen gr# Idfer / fo mujTen »ir ja ben roabren ©lau# ben / unD nicbt nur ein «g>offnung / fonbern Die geroifle Ojerficbecung ber @eel«gfcit f)a* ben ? Scribian. ?07cin #en Paftor ! boben bann bie alte »erbamrate £e|^r aucb €£cifhim / aucb ben roabren ©lauben / aucb ein $o|f# nung / ja ein geroifle OJerficberung Det: ©eelig# Fcit gebabt f Paftor. SEBač geben unč bie alfe £e£ec an? SEBir fepnb $!utbetanec / unb balten unč bet) bec retnen &bre bež ©?atfin £utberč. Scnbian. 2lcb ! Dafi ©0§£ erbarme ! »ann rotc unč bet) bifer veinen £ebre Lutberi balten muiTen/ fo fetjnb unč lepber! alle/ gac aUe Eiffel jur @eeligfeit abgefprocben I nnb »olltg Gbgefcbnttfen / aucb fo gar jene« le|te unb einige $Mtel / fo im §all Der 9?otb jur ©eeligfeit nocb Dienlicb unb nofbmenbig fepn funte: Q}et(tebe bie roabre »ollFommene Oleu unb £et>b uber bie v&unbe: SBelcbe 9?eu unb &t)b Jufber nicbt adein mifjratbet / fonbem ^ermirfff / »erbietbef / »erflucbt/ alč bie cecb# ie geofte @{jnbe / roelebe unč »om ©lauben obrest / unb in ‘Serjrceifflung / »ie ®ben gemeibef / ufib auč Eufber $ flWiflt *orben. 3 * Erhard, %$% f Eiha?d t ^Bonn unč šlutberaneten oucb Die IHeu unD £epD abgefprocben / unD t>erbotten 1)1 / fo boben mir ja in Der brb^t feto cinigeč SEftittel mebr / Die ^eeligfett &u bof* fen/ nocb ju erlangen? $£)ie Dleu unD (lepp i|l fonft Dač atlerlebte unD auffecffc SDiitte! jur @eeligfeit: SSBann aber Die £Keu unD SepD nad) £utbetč Siučfag/ Die recbfe @unbe i|i/ mann fte unč oom @.!auben abreift/ unD in OJerjmeifflung bringt/ fo fon (te j a fein ©lite tel jut’ ©eeligfeif fcpn l npenigifi bep unč £u* tberoneren ? M malin. UnD bife t(i unfere 2!rmutb itn @«ift ( SBoč funte Slrmfeeligereč fepti/ olč Di' fe Sirmutb im ©eifi/ju meleber mir £wbcrone$ unč befennen / unD (predan: erfennett i»ir unfere ?frmutf) im (Beifl! Seribian. Paltor ! marin mir Dife Sir« tnutb recbt erfennen mo%n / foOe unč Dife Sir« muti) im @ki(i nid)t bifltd) onDece ©eDoncfeii mocben?.3cb froge nur. Paftor UnD icb fuge nur bifeč : 5Bonn mir fogen : erfennen mir unfere SlrniMfiJ im<0ei(f/ fo uerfteben mir gonij moč onDe« reč / unD fefcen oB unfere $ojfnung / oll uti« fer OJermogen unD Q)ertrauen ouf (£JprifH3 J Scribian, SBir migen tVO^I / Da§ Wir Di* feč fagen / unD mit Difem ©agen/ jene bdli* ge berDienglidie gute SBercf/ mdeben <£•£)«* fiu$ Deti Q}erDienft/ Dtc Q3e(obnung im 4?im* mel fo efft / fo Deu(licJ> jugefagt / fur ^bu* rifaeifcben SEBercf * beiligen 9uid)fbum au&> ruffen : 3D?itbin (£$riflum fdbfi ju einem ^Jbarifceer madjen. 933ir mijfen mobl/ Dag mir Difeč fagen. SBann mir aber unfere 2lr* mufb in Difem Q3erganD nemtnen motlen/ Dag mir arine Sutberaner in unferer »ermeonten $irc&en feiti einigeč SfJlitfel jur ©eeligfeif bn* ben / fo mu§ ja ein SSlinDer feben / Dag feine armfeeligere Sirmutb in ganijer 5Be!t fet)e / a!S unfere £utbetifdbe Slrmutb »ut ©eifi ? SDač mepnen mir : 2Bad fagt Der $čn Paftor J Paftor. Putare eft errare, 2tuf £eutfcb: lepDigeO 3 u bel * 3abt’! bet) fo!* cber armfeeftger Šlrmutb im ©eift! Paftor. a dieu H)t #erren! mein SOBeeg ifl Der meitere. Mtuaiin, #en Paftor! nur nocb ein eini* geg SJBocž! mad muffen unD fdnnen mir ant* morten / mann man unč Sutberaneren »or* ftirfft: ©ag in unferer »ermepnten Religion nur fein einigeč 3MI jur ©edigfeii / 3 3 fon* 134 f fonbern fotelje gceuticbe erfcbrdcftidje £ebr< ^uncten gefunben tvecBcn/ ab roetcben dnem 3e&en/ Dec eč nuc obenbin bebencfet/ billicb Dte .jpaar foften geti Q$erg fleben ? Exempii gratia: SSSiefollunč uttib £>a^ «g)er^ fepn/mann man fagt : Šutbet Tom. 2,, Wittenb. Lat, lef>* ut; & O £ £ fetie etn Ucfac^cc atlet ©um ben / (šc ndtbige bie Seutb jum ©finbigen ? gotgticb / & O @ § fepe ein §t>rann / rcet* tj>ec bie Seutl) jutri ©unbigen ndtbige / unt> bannocb megen benen ©unben <šmig »ee< bamme ? Scribian, Item I 3Bač fot! unč bie tmc Sebe Luther! nic&t fut ©ebanefen raacben/ meleber/ tt>ie oben i|1 gejeigt morben/®.£)rifium/unfetn s&enlanD / fuc einen ^fjacren/ ŠSectnaieDeoten/ ©Oftč^afieret/jc. fuc ben grdjlen ©unbec aui Dec ganjen SCBelt/j« fuc feinen$eufd au& juffet ? E hard. item ; 5 S 3 ač folleti mir gebenefen/ mann mic bebenefen motlen / mač £ufb*c To* mo 7, wittenb. fol, 496. »on bec SSBincfet* S0Je§/unbQ)faften*$Cebbe lebret: šie beiiigM ©aerament fet;en unfrdfffig ju beitigen/ fepen t>em©atban ju »ecmatfen antterltaut/ mit DtV fen torten : JDet Ceufd tan bie ©aerg* mene motri trabm/tmb geben/tinb Itgr nic^ts baran ^ Ct>b bic £>etfofyn / bie bas ©gera' mrnt rrticbt/ gernepl^t obcc !»ngemcH?t/be* ruffen / ober tmbeniffett/ beu £eufel / obes fmtiftuttev k* Mutalin« »»€42 f Mutalio, Item : 3enf$/ ttmd £uff)£t Tom, *]. Wittenb, Lat, fol. zi% t faget j 2ibenb* 93?a()l fet;e pom bčfen @eiff eclcbrnet? ScribiaD. Item : 97J213?3^ bie SOJUfffC ©Ottftf/ fepe nicbt bcj?et/unb beiitgec/ bann n>if/ic, mie Sutbet fag«t ? Erhard, Item : ?6eC fin tfd)teC -g)ei(in molk/ becmčfle etn guter flaccfer ©un# Dcc ; 2Bie »ir autf €ull>ec oben gd>6rt ? Unb bergleic&en 2lučfprucb Lutheri oI)n< gabi/jc. Mutalin. £)ife/unt> bcrgleidjen ©prud) Lu- theti, fepnb ja fo greuficbe / fo erfcbtikFlidje ©Off^ddjledicbe Sebt^uncfen/tvelcbe einftn 3eben pfrnfinjftigen Šflenfcben/ biOid)etf *ftaef)<» bencfen macben/ bocbfie Sotcbt/ ©dmčcfen/ unb 3ammft einjagen follen? Scribian* £$ie muffen unb F5nncn »ic un$ ouf folcbe unb berg(eid;en £ef>r*©a§ Lutheri PecaMttmrlen ? Paftor. 3br #erren! ti braud)f Fein anbe# te 2lntn?oi’t / al$ ba& man ftd> in betgleicfjen Difpmat unb Difcuts m*c&t einiafle/fonbecn ffd> glcicb unb Fuc§ auf unfece gelefmie ©eifiiicb* Feit betuffe/unb referiece. ŠJ?itf)in roirb bad Filum bec Objetftion abgefdmitten / unb alfe pifficultet folvierf / obec roenigifl fufpendiecf mm, Unb bamit ic& 3bacn »pfo opere ein Stempel gebe: 3bt ^etten \ ©ie pardonieren Mt/ bafj id) je£t ni3^ T tiotbbcingenbe AfFaires »etbinbecett mi<^/ Ijiet langec ju »ertveplen. 34) bin gejnmngen / mid) auf cine 3ubeb $ceoig fur nnfere Solen- nitet »ecfafii ju marben. ifi mir ia;b/ bafi jcb Idngec ib« 2lnfpcaeb nic^f genieffen fant Q3ecboffe / bife @bc cin anberčmabl ju boben. fžBibecbolIe/ t»a£ oben gefagt: a dieu ’ mein SEBeeg ifi bec meiiece. Mutalin. ©n bobett t»it ultimatam Refpon* fionem : gftem SBeeg ifi bec meiiece * 3bc cen! tvobin roirb abec enblid) unfec toeitifte unO Ie|te 2Beeg bec (štoigfeii gcben/ tvarin mr in unfec acrofeeligen Slcmutb beg ©eifig alfo. fort* geben? Scribian. SBann unfece 21. Confeffion , bie ntebcifie 2lcticul betceffenb / »on alten Idngfi »erbammfcn 5?eperet)en ber enifpcungen ifi/fo tfi lepber! unfec 3ubel * 3abc / cin 3,amme^ »olleg 3 u ^el^ c 0/ynb foll ja billid) cin jebecSu* tbecaner ibnie ičccbtett/Dafi ibn nkbt bife 21. Con- feffion, in jeneg emige Q)ecbecben bcinge/ ju tvelcbero Sene fcpnb »ecbammei roocben / mil becen Srubumen unfece 21. Coafeffioo ubecein jlimmel ? Erhard. SBflttn UttfžCŽ 21. Confeffion t»egCII »ilfdlfigen ectvifenen 2!enb«cungen / bie toab« (tfbnfilicbe ©laubeng * šSefanninug nii feptt fan / t»ie fang anberfi fep / alg bati unfec Subel * 3 fl bc / ein artnfeeligeg / etn ©cf)C& cfen# Sammec* unb SepO> »olleg 3 ubeb§e(i [epe? Mutalin. v 13 14 @ie etfreuett ficp/Pa jte irren/nnp ubcl getban : UnP ftoi)# locFen/ Cft Ucn greuPen^eft on) in ublen 5)in# gen/me(d)e juibrem emigen Unbepl gecdieben; Exul ant io rebus peflimis ? Scribian, O le»Pigeg 3ubel*gefl! bepmel cbem mir bsllicb forditen muffen / ob nidtjt unfe? re 51. Confeffion , g|g ein »ermepnte/ abec fal* fcf)e @(nubengxSebr/ eben Porum eine Urfacb* tmferer emigen 33ecPammnug fep mecpe ? Muca!in t fogen mir fŠtcbten? Pomit Pte @od) ia mit #dnPen greiffen/ mit 5tugen f«I)en mnflen/ monn mir nicbt freomiliig biinP molkn Parein geben. Erbard. ^cb moifj mir nicpf ju rotben/ nocf> $u belffen ! unfere »ermepnte Religian , eie pe folfcbe ReJigion : fo fepnp mir ja in ©efoljr Peg emigen llntergongg ? S33er Pen mobren €l)rijlltd)en @ioub n nicbt b^t / Per Fon jo nicbt ©eeiig merPen 'i fS3og Srotbg/ ibr $er# ten j in Pijem unfercm Sammer * unP &»P* PPtlen ^ubeb^efi ? Scribian, 13 & Scribiao. polten toic mdbJ mit/ fo r»cs:t>«n tcir con' 2Ulen »ecfolgf tcecDe«! Mouiin. ^alfentcic abec mU/fo fepnb tete in (55efaJ>r/ Da|^ noir ntcfct bon@Q$$ tnctcocf* fm/ au$ Dem glflcffeeligen 3ube!«gefi Dec etui# gen ©eeligfed auUgefdMojfen / unD jum ercigert 3en uttb (groigen ifi Do$ etn unenDH^ec tte* ferfd>et>D! Motali«, $£ic tvoHenunčniif ettnin&er n> 0 i)f unD beDdd)t(td) unferceben/aud) Slnbece/Denen tete btifadč tcauen mogen/umb 3^aff> fragen/ Dem guten O^atb Dec 28csl)cj>ett fo!gen / Dami* t$ unč ju (gno oeč £ebenč nid?t ceue/ unD tcif nidjt <2tcig acmfeelig fepn mfijfen obne rdben analleičvangeltfdbe Un»- 1 verfitjeteil. R. P, Virus Pichkr, Soc, JESU, in Contro- verfiis: n ob 2fnbere, ' Sittcs ju ® rojTcrer 0£weč. i