KRALJEVINA JUGOSLAVIJA
T ■
UPRAVA ZA ZAŠTITU
Klasa 77a (4)
PATENTNI SPIS BR. 7128
Francuska država (Ministarstvo Aeronautike), Pariš, Francuska.
Njihajući vizir, naročito određen za vazdušnu plovidbu.
Prijava od 11. februara 1929.	Važi od 1. decembra 1929.
Traženo pravo prvenstva od 19. oktobra 1928. (Francuska).
Predmet ovog pronalaska je njihajući vizir, naročito određen za vazdušnu plovidbu, koji ima vizirajuću ravan pokretnu oko jedne vertikale i koji se može kombinovati sa merilom za profile tako, da se mogu brzo odrediti i dovoljno tačno različiti faktori pula: brzina na zemlji, vektor vetra i odstupanje u različite pravce.
jedan barograf za registrovanje ili drugo, busola, brojač obrta elise i t.d. mogu u ostalom korisno upolrebili upute, koje daje vizir.
Opis sa nacrtom, koji je dat primera radi, objasniće, na koji se način može izvesti pronalazak.
SI. 1 predstavlja perspektivan izgled nji-hajućeg vizira, pre njegovog utvrđivanja na aeroplanu.
SI. 2 je šema slaganja vetrova, koja pokazuje skretanje puta, kojim ide aeroplan, kada se brzina vetra razlikuje od nule.
SI. 3 pokazuje šematički nišanjenje izvedeno sa napravom, koja je predmet pronalaska.
SI. 4 pokazuje primera radi određivanje, brzine na zemlji.
SI. 5 i 6 pokazuje dva sastavljena dela merila za profile: diagram skretanja brzine i kružnu sliku, na kojoj su obeleženi vetrovi.
Sl. 7 i sl. 8 predstavljaju primere kako se upotrebljava merilo za profile.
Njihajući vizir sastavljen je u glavnom (sl. 1 i 3) iz horizontalnog kruga a za skretanje, graduisanog u stepene ili u ma koju jedinicu za ugaone mere i iz jednog vertikalnog kružnog segmenta b, koji je isto tako graduisan i na kome se mogu pome-rati dva nišanska dela c1 i c2. Ova dva kruga su međusobno spojena jednim sistemom prečaga m obešenih po Cardan-o-vom načinu pomoću osovine x-x i y-y o nosioc s, koji se može utvrditi za aeroplan. Aparat ima osim toga jednu cev u-o’, koja je posle okačivanja uvek u vertikalnom položaju, i koja na jednom kraju ima vizir za nišanjenje o i na drugom kraju osovinu u’, koja ulazi u kružni segment b, koji se može isto tako obrtati oko vertikale v-vl. Ova .cev, predstavljena na si. 1, može se praktično izostaviti i vizir za nišanjevje za-meniti jednom poprečnicom od žica ili mreže postavljenom u kardanu.
Da bi se iz tačke A išlo u tačku B (si. 2) kada nema vetra, aeroplan ide desnom linijom A -B, njegova krma za upravljanje nalazi se u pravcu O0; ako pak postoji izvestan vetar brzine W, a krma je u pravcu O’, aeroplan ide skrenutim pravcem V1 i ugao D između pravaca V i V1 zove se odstupanje.
Da bi se odstupanje moglo meriti vizirom, dovoljno je, pošto je nosioc s prethodno utvrđen na aeroplanu tako, da prečnik kruga a, prolazeći preko podele O ili linije pravca, bude paralelan sa osovinom
Din. 20.
aeroplana, da se obrne oko v-v' kružni segment b, da bi se sa vizirom v i jednim nišanskim delom c1, c2 nišanio put aeroplana po zemlji i da bi na krugu a čitao ugao, oko koga se obrnuo krug b.
Poznavajući visinu h aeroplana, koju na pr. pokazuje barograf, može se odrediti rt-zullujuća brzina V1 na zemlji (sama brzi ia ili brzina V mirnog vremena poznata je pomoću brojača obrta elise ili drugim ko.im načinom). Ovo određivanje (si. 4) vrši se postavljanjem jednog nišanskog dela c1 ili e2 u ma koji položaj na kružnom segmentu b i mereči vreme, koje protiče između prolaza jedne tačke C na zemlji pomoću n -šanske linije Cc1 i pomoću vertikale v-v'. Ako je d razdaljina, koju je prešao aeroplan za vreme f, onda je:
d = h . tg«	i V1 =	. tg«
Poznavajući tri faktora puta V, V, i D’ može se odrediti brzina i pravac vetra, t.j' vektor W i najzad odstupanja, koja odgo-vkraju određenim pravcima.
U tom cilju uzima se merilo za profile, koje ima diagram za odstupanje brzina, predstavljeno na si. 5, i kružnu sliku vetrova, postavljenu na providnoj materiji i preko pomenutog diagrama, predstavljenu na si. 6.
Diagram za odstupanje brzine sastoji se iz kružnih lukova e1, e2, e3... sa središtem Q_, čiji su zraci proporcionalni brzinama aeroplana i linije izvučene crtama i tačkama n1, n-, n3..., koje se stiču u tačci Q_, raspoređene su oko obe tačke od 10 do 10° na primer i predstavljaju skrenute putanje, kojima ide aeroplan.
Kružna slika vetrova sastavljena je iz koncentričnih krugova /', f-, čiji su zraci proporcionalni brzinama vetra i iz jednog graduisanog kruga g, čije su podele spojene linijama l1, l2, od deset do deset stepeni u središtu P.
Ova dva diagrama su postavljena jedan na drugi radi primene i ispituju se iinije diagrama za skretanje brzine kroz providnu materiju, koju sastavlja kružna slika vetrova.
Primer 1: Gore navedenim operacijama pilot je našao, da njegov aeroplan ide u pravcu 0° sa istom brzinom od 33 metara u sekundi, i da je skretanje od 10° a desno. On stavlja liniju O'* diagrama za skretanje brzine preko linije 0’ kružne slike vetrova, i središte P ovog sa tačkom 0 , 33 m diagrama (si. 7), zatim obeležava na diagramu tačku preseka kruga 23 metara sa pravom odstupanja 10° i spajajući odgovarajuću tačku kružne slike vetrova sa tačkom 35 metara, dobija se na ovoj vektor vetra W u veličini pomoću koncentričnih krugova /*, /2 i u pravcu pomoću pravih l1, l2.
Primer 2: Poznavajući vektor vetra pilot može pomoću merila za profil odrediti odstupanje i stvarnu brzinu za makoji pravac. Na pr. treba odrediti pomenuta odstupanja i brzine za pravac 20° sa vektorom vetra W nađenim u primeru I (si. 8); izvo-dilac obrće diagram skretanja brzine tako, da se linija obeležena sa 0° ovog diagrama postavlja ispod podele 20'’ kružne slike vetrova; prava Q_—W, čitana ovog puta na diagramu skretanja brzine, daje mu odmah tražena objašnjenja.
Patentni zahtevi:
1.	Njihajući vizir, naročito za aeroplan-sku plovidbu, koji se sastoji iz nišanske ravni pokretne oko jedne verlikale, naznačen time, što ima horizontalan graduisan krug i vertikalan kružan luk, na kome se mogu pokretali viziri ili vizirske ploče, koji određuju sa utvrđenim vizirom linije nišanjenja, a sve je ovo utvrđeno na aeroplanu pomoću kardanovog vešanja.
2.	Njihajući vizir kombinovan sa merilom za profile, koje ima kružnu sliku vetrova i diagram skretanja brzine, r\aznačen time, što su kružna slika vetrova i diagram skretanja brzine izvedeni na dva koncentrična kruga I stavljeni jedan na drugi, od kojih je jedan, gornji krug, providan tako, da se na donjem krugu mogu videti oznake i da se može obrtati u odnosu na donji krug.
oc
i