i| <as
Vereniging Vrienden van Slovenie
Združenje Prijateljev Slovenije
Indien onbestelbaar retour aan: Teldersweg 185 3052 TG ROTTERDAM
(ISSN 0928-8376)
INHOUD
Van de voorzitter / Activiteiten 1999	1
Ontwikkelingen in Sloveniš - januari 1999	2
Slovenska izseljenska matica	4
Sloveense Emigrantenorganisatie	5
Pisma / Brieven	7
"Sloveniš zit niet te wachten op Nederlandse
orkesten die hun volksmuziek vertolken"	11
Een stukje Sloveniš in Winterswijk	13
Slovenske ljudske pesmi in šege (5)	15
Sloveense volksliederen en gebruiken (5)	17
Otroški kotiček	22
Het kinderhoekje	23
Uit de kranten	25
Kuhajmo z Bojanom / Koken met Bojan	26
Nogmaals de meester-kok aan het woord	27
Vereniging Vrienden van Sloveniš: Hat u moet weten!
De Vereniging Vrienden van Sloveniš is opgericht op 7 juli 1991. De Vereniging Vrienden van Sloveniš is een zelfstandige en onafhankelijke landelijke organisatie die zich ten doel stelt met name op cultureel, economisch en maatschappelijk gebied de samenwerking tussen Nederland en Sloveniš resp. Nederlanders en Slovenen te bevorderen. De Vereniging be-schouwt zichzelf als de gešigende plaats voor ontmoetingen tussen Nederlanders en Slovenen. De Vereniging wil voorts in het bijzonder een ontmoetingsplaats zijn voor de Slovenen in Nederland.
(uit artikel 2 van de Statuten)
Veleposlaništvo Republike Slovenije: Ambassade van de Republiek Sloveniš:
Louizalaan 179 1050 Brussel ®	0032 - 2 - 646 90 99
VAN DE VOORZITTER
Beste leden,
Terwiji in Nederland wat sneeuw is gevallen, en Sloveniš onder een dik pak ligt bedolven, is het bestuur druk in de weer met het organiseren van nieuwe activiteiten en de jaarvergadering. Het bestuur hoopt dit jaar nieuwe mensen aan het bestuur te kunnen toevoegen omdat nieuwe mensen nieuwe ideeen met zich brengen. Elders in deze LIPA treft u een oproep aan voor het nieuwe bestuur.
In januari heeft het bestuur een ontmoeting gehad met de Ambassa-deur voor de Benelux, de heer Zlobec. Hi j had een nieuwt je, name-lijk dat in den Haag binnenkort een Sloveense ambassade geopend zal worden. Te denken valt aan april of mei. Daarna zal ook een Nederlandse ambassade in Ljubljana worden geopend.
Prešeren dag was een gezellige bijeenkomst, met een redelijke opkomst voor een culturele dag. Een ieder aanvzezig lijkt zich goed te hebben vermaakt, met muziek, pošzie, video en de heer-lijke hapjes. Een dag waarbij dit jaar echt stilgestaan moest worden daar het dit jaar precies 150 jaar geleden is dat de grootste Sloveense dichter overleed.
Hopende u allen te begroeten op de jaarvergadering, en u veel leesplezier toewensend met deze nieuwe LIPA,
Lep pozdrav,
Stian Krook
	Activiteiten tot de zomer
April	Algemene ledenvergadering
25 juni	Picknick i.v.m. Sloveense
	onafhankelijkheid
Se boste selili? Sporočite nam.
Secretariaat "Vereniging Vrienden van Sloveniš" Teldersweg 185	3052 TG Rotterdam
ONTVVIKKELINGEN IN SLOVENIŠ - JANUARI 1999
door onze correspondent in Slovenie: Alexander Vink
Slovenie ratificeert het EU Verdrag
Het Sloveense Parlament heeft het EU Verdrag geratificeerd. Deze is sinds 1 februar! van kracht.
Buitenlands grondbezit in Slovenie
Het Sloveense Parlement heeft een Wetsvoorstel aangenomen waar-door buitenlanders in Slovenie grond mogen kopen indien men aan een aantal voorwaarden voldoet. Het kopen van een stuk grond kan alleen als het land waaruit de koper afkomstig is voor Slovenen ook geen beperkingen kent. Meer details hierover de volgende keer.
Gratis E-mailadressen voor leden van de Vereniging Vrienden van Slovenie
Sinds eind vorig jaar is er op het Internet een gratis E-mail-dienst voor iedereen, vooral voor leden van de Vereniging Vrienden van Slovenie. Het adres luidt:
uw naameiipa.zzn.com
Deze dienst is vergelijkbaar met Hotmail, alleen heeft deze dienst wat meer functies, zoals:
1.	Deze E-maildienst is er op dit moment in tien talen, w.o. Nederlands, en er komen nog zeker zes talen bij.
2.	Men kan een bericht krijgen op een al bestaand e-mailadres met datum, afzender, onderwerp, zodat men niet altijd hoeft in te loggen.
3.	Men kan deze ook integreren met ICQ.
4.	Ideaal als tweede adres te gebruiken.
5.	Deze E-maildienst kan men overal ter wereld gebruiken indien men daar aansluiting heeft op het Internet.
6.	Er komen in de toekomst nog meer functies bij.
U kunt deze dienst bezoeken en gebruiken op het volgend adres: URL: http://lipa.zzn.com Nogmaals, deze dienst is gratis.
De Homepage wordt nog aangepast.
Interessante Internetadressen
Ik ben van plan om in iedere uitgave van de "Lipa" een aantal interessante Sloveense Internetadressen te vermelden. Uw reacties en nieuwe adressen kunt u sturen naar: infoeiipa.zzn.com
Sloveense zoekmachine	:
(Vahooachtig)
Sloveense studieboekenuitgever: Het Sloveense telefoonboek	:
Sloveense Touristsite	:
(b.v. routekaart, hotels...)
Sloveense daabladen:
(Delo is op dit moment alleen
Dagblad DELO:
Dagblad DNEVNIK:
http://www.slowwwenia.com/
http://www.kn jigarna.com/
http://tis.telekom.si/
http://www.creativ.si/tourist/
in PDF formaat.)
http://www.delo.si htpp://www.dnevnik.si
Šport
In januari heeft de beste Sloveense skier Jure Košir twee keer de slalom gewonnen. Voor het eerst sinds vijf jaar is hij weer in vorm. Bij de Viereldbeker Slalom staat hij op de derde plaats. Bij de vrouwen heeft Urška Horvat ššn keer de derde plaats be-haald.
-■r TT DCTORS % / BALKAN %/ RESTAURANT
POSTOJNA
Grote Overstraat 30 - onder 74llJCDeventer Tel. 0570-619356 Fax 0575491005
Geopend van woensdag t/m zaterdag van 17.00 tot 23.00, op zon- en feestdagen van 16.00 tot 23.00.
Keuken geopend tot 22.00.
Maandag en dinsdag op afspraak geopend voor groepen vanaf + 20 personen.
Viktor Šolar
SLOVENSKA IZSELJENSKA MATICA
Irena Vreček
Tako kakor večina narodov, so se tudi Slovenci selili širom po svetu, bodisi iz ekonomskih, bodisi iz političnih razlogov. Novi svet (Amerika) je pred prvo svetovno vojno sprejel veliko slovenskih iskalcev sreče in bogastva. V Chicagu in v Clevelandu so obstajale cele slovenske četrti.
Po prvi svetovni vojni so Ameriko zamenjale Francija, Belgija in južna Nizozemska, kjer so si naši rojaki našli delo predvsem v rudnikih. Nekatere je vojna nevarnost konec tridesetih let prignala nazaj, drugi so ostali v tujini.
Po drugi svetovni vojni je veliko političnih izseljencev našlo svoj novi dom v Argentini. Ekonomski izseljenci so se naseljevali v Avstraliji, Kanadi, Zahodni Nemčiji in Švici.
Slovenci po svetu so poizkušali ohraniti svoje navade, jezik in običaje in seveda stik s staro domovino. Predvsem prva generacija je imela probleme s prilagajanjem novemu okolju in jeziku, otroci se hitro prilagodijo.
Slovenci po svetu imajo od 1. 1951 svojo matično organizacijo -Slovensko izseljensko matico, ki ima svoj sedež v podhodu pod nekdanjo veleblagovnico "Nama" v Ljubljani. Ta neprofitna in nevtralna organizacija vzpostavlja in ohranja stike z organizacijami Slovencev po svetu in skrbi, da se Slovenci in njihovi potomci ne bi povsem izgubili v tujini. Podpirajo gostovanja slovenskih društvenih skupin - od folklore do športa - po svetu in v Sloveniji. Visoko prioriteto imajo tudi tečaji slovenščine za izseljence v tujini in v Sloveniji. Poletna šola slovenskega jezika je nastala prav na pobudo "Slovenske izseljenske matice" .
"Slovenska izseljenska matica" ima svoj mesečnik "Rodna gruda" in letni zbornik "Slovenski izseljenski koledar". Publikaciji sta v slovenščini ("Rodna gruda" ima tudi angleške, nemške, francoske in španske strani, ki strnjeno obravnavajo aktualne dogodke v Sloveniji) in namenjeni slovensko govorečim izseljencem, ki tudi sami pošiljajo svoje prispevke.
Četrtletna revija "Slovenija" se razlikuje od "Rodne grude" že po uporabljenem jeziku (angleščina) in tudi po konceptu, saj so v njej objavljeni članki in čudovite fotografije prava reklama za Slovenijo.
Naročniki "Rodne grude" se večkrat oglasijo pri "Matici". Pisma prihajajo skoraj vsak dan, v zadnjem času tudi elektronska pošta. V poletnih mesecih se radi osebno oglasijo v prostorih "Matice" in prisotni delavci radi poklepetajo z njimi.
Ali bi se radi naročili na revijo "Slovenija" ali vzpostavili stike s "Slovensko izseljensko matico"? Pišite jim!
E-mail: sloveni ja.magazine@eunet.si simgsiol.net
Naslov: Slovenska izseljenska matica Cankarjeva 1 1000 Ljubljana Slovenija
SLOVEENSE EMIGRANTENORGANISATIE
door Irena Vreček
Zoals vele andere volkeren emigreerden er Slovenen om economi-sche of politieke redenen naar het buitenland. Voor de Eerste wereld oorlog trok de Nieuwe wereld (Amerika) vele Sloveense geld- en gelukzoekers. In Chicago en Cleveland ontstonden echte Sloveense wijken. Na de Eerste Wereldoorlog vertrokken Slovenen, op zoek naar werk, met name naar Frankrijk, Belgie en Zuid-Nederland. Ze werkten met name in de mijnen. Sommige zijn daar gebleven, enkele zijn eind jaren dertig, zich bewust van het gevaar van het nieuwe wereldconfllct, terug gekeerd naar Sloveniš. Na de Tweede Wereldoorlog vonden politieke vluchtelingen hun toevlucht in Argentinie. Economische vluchtelingen emigreerden naar Australiš, Canada, West-Duitsland en Zwitserland.
Sloveense emigranten, met name de eerste generatie, de kinderen zijn makkelijker, hadden aanpassingsproblemen. Met veel moeite probeerden zij hun gewoonten, taal en contact met het vaderland te behouden.
Sinds 1951 bestaat de "Sloveense Emigrantenorganisatie". Geves-tigd in Ljubljana (onder het handelshuis, dat ooit "Nama" heet-te) heeft deze non-profit en onafhankelijke organisatie de taak om contacten op te bouwen en onderhouden met Sloveense organisa-ties in buitenland. Ze geven subsidie aan Sloveense folklore- en sportverenigingen voor optredens in Sloveniš en daarbuiten. Het behouden van de Sloveense taal onder de emigranten heeft een bijzonder hoge prioriteit. "De Sloveense zomerschool" ontstond op hun initiatief.
Iedere maand verschijnt "Rodna gruda", het blad van de "Sloveense Emigrantenorganisatie". Zoals in haar "Sloveense kalender", zijn de meeste artikelen in het Sloveens ("Rodna gruda" heeft ook enkele pagina's in het Engels, Duits, Frans en Spaans, waar-in de actualiteiten uit Sloveniš kort worden behandeld). Ook
eigen bijdragen van Sloveense emigranten vinden vaak plaats in "Rodna gruda".
De kwartaal-publicatie van de "Sloveense Emigrantenorganisatie", "Slovenija", gebruikt het Engels als voertaal. Mooie foto's en interessante artikelen (Het land ooit en nu) zijn echt een reclame voor Sloveniš.
De abonnees van "Rodna gruda" onderhouden contacten met de "Sloveense Emigrantenorganisatie". Hun brieven (en e-mail, de laat-ste tijd) verschijnen regelmatig op het adres van de organisa-tie. 's Zomers komen de leden graag voor een praatje even langs. Ze kunnen rekenen op een hartelijke ontvangst.
Interesse voor het blad "Slovenija" of voor de "Sloveense Emi-grantenorganisatie"? Hier zijn E-mail en adres:
sloveni ja.magazine@eunet.si sim@siol.net
Slovenska izseljenska matica Cankarjeva 1 1000 Ljubljana Slovenija
PISMA / BRIEVEN

Schiedam, 5 januar! 1999 Beste redactie,
In Lipa numraer 6, december 1998, stond iets over partnersteden in Sloveniš van Nederlandse steden. Schiedam heeft zo'.n band met Velenje. Regelmatig zijn er contacten en uitwisselingen, vaak op sportief gebied. In 1995 ging er een tentoonstelling over - hoe kan het anders - jenever naar Velenje, waarover destijds een artikeltje verscheen in Lipa. In 1998 stond kunst weer een keer op het programma. Bij de plannen voor 1999 is in ieder geval het Schiedamse duo Dotje en Lotje, met vooral komische voorstellingen voor kinderen, uitgenodigd op de jaarlijkse "Pikin Dan", "Pippi Langkous dag", in Velenje.
Schiedam organiseerde in november 1998 de jaarlijkse conferentie voor de partnersteden. Dit keer werden ook kunstenaars uit de partnersteden uitgenodigd om een ontwerp te maken voor een kunst-werk, waarbij dan speciaal aan een windroos was gedacht waarin de richtingen naar en de afstanden tot de verschillende steden tot uitdrukking konden komen. Het was de bedoeling gezamenlijk in een workshop dit basisidee uit te werken. Hoe en waarmee er gewerkt zou worden was vrij. De workshop vond van 23 tot en met 28 november 1998 plaats in de Artoteek te Schiedam, met op 28 november een presentatie van de ontwerpen in de foyer van het theater. De beeldend kunstenaar Nataša Tajnik uit Velenje doet van deze week verslag.
Met vriendelijke groeten,
Julia Snikkers
Likovni ustvarjalci zavrteli kompas vrtnico
Od 23. do 29. novembra je v Schiedamu potekala likovna delavnica, na kateri je ustvarjalo šest likovnih ustvarjalcev iz pobratenih mest mesta gostitelja - Schiedama: Rosy Albrecht iz Essllngena -Nemčija, John Howes iz Castell Nedd ( = Neath) - Anglija, Silvia Collavino iz Udin - Italija, Christopher Carmellino iz Vienne -Francija, Yvon Koopman iz Schiedama (Nizozemska) in Nataša Tajnik iz Velenja - Slovenija. Iztočna tema delavnice je bila kompas vrtnica - smerokaz za pobratena mesta, ki naj bi simboliziral prijateljstvo in sodelovanje pobratenih mest. Ustvarjalcem je kreativno zatočišče nudila Schiedamska Artoteka, kjer smo v tednu ustvarili več osnutkov za likovno povezavo partnerskih mest. Poizkušali smo prenesti prinešena vzdušja domačih okolij, jih združiti v eno samo celoto in hkrati ostati zvesti vsak svojemu individualnemu umetniškemu izrazu. Izmed mnogih idej smo izbrali najzanimivejše in najbolj fleksibilne predloge, ki smo jih predstavili na razstavi v soboto 28. novembra v Schiedamski mestni hiši. V imenu vseh likovnih ustvarjalcev se še posebej zahvalju-
jem gospema Julii Snikkers in Karin Bakker, ki sta bili gonilni sili celotnega projekta in seveda mestni občini Schiedam, ki se je izkazala kot izjemna gostiteljica.
Nataša Tajnik
(absolventka slikarstva Akadenije za likovno uietnost v Ljubljani)
De beeldende kunstenaars let de burgeieester van Schiedan, dhr. R. Scheeres en de danes J. Snikkers en K. Bakker. De derde van links is Nataša Tajnik.
Beeldende kunstenaars draaiden de vvindroos
Van 23 tot november vond in Schiedam een vvorkshop plaats uaaraan zes beeldende kunstenaars, afkomstig uit de partnersteden van de gaststad Schiedam, deelnamen: Rosy Albrecht uit Esslingen, Duits-land; John Howes uit Castell Nedd ( = Neath), Engeland; Silvia Collavino uit Udine, Italie; Christopher Carmellino uit Vienne, Frankrijk; Yvon Koopman uit Schiedam en Nataša Tajnik uit Velenje, Sloveniš. Het thema van de vvorkshop was de windroos, een richtingaanvvijzer voor de partnersteden die als symbool van vriendschap en samenvverking van deze partnersteden zou fungeren. Wij, de kunstenaars, vonden ons 'creatieve' onderdak in de Arto-teek te Schiedam. Hier hebben we in een week meerdere ontwerpen voor de in beeld gebrachte band tussen onze partnersteden opge-steld. We probeerden de meegebrachte sfeer van de thuis-omgeving over te dragen en te verbinden tot šen geheel, maar tegelijk ieder trouw te blijven aan onze eigen individuele kunstuitdruk-king. Van de vele ideeen hebben we de meest interessante en meest flexibele voorstellen uitgekozen, en deze op zaterdag 28 november tijdens de expositie in het stadhuis van Schiedam tentoongesteld. Uit naam van de beeldende kunstenaars wil ik vooral Julia Snikkers en Karin Bakker bedanken. Zij waren de drijvende krachten van het hele project. Natuurlijk ook de gemeente Schiedam, die zich als een buitengevvoon goede gastgemeente heeft laten zien.
Nataša Tajnik
eindezauinandus schilderkunst aan de icadeiie van Beeldende Kunsten te Ljubljana
POLETNA ŠOLA NA MIRNI, AUGUST 1998
Letos sem bil v Poletni šoli na Dolenjskem. Bilo je zelo dobro. Bili so še drugi otroci iz celega sveta, to so moji novi prijatelji in prijateljice.
Učili smo se slovenščino, šli smo na izlete in se zabavali. Stanoval sem pri Saši in Andražu v Trebnjem.
O šoli so poročali tudi na televiziji in v časopisu.
Drugo leto grem spet, ker Poletna šola je FULL DOBER!!!
Pridi tudi ti, nasvidenje v POLETNI ŠOLI!!!
POLETNA ŠOLA IN MIRNA, AUGUSTUS 1998
In de zomervakantie ben ik twee weken op de zomerschool in Mirna na Dolenjskem geweest, om Sloveens te leren.
Ik vas daar met meer dan 20 andere kinderen uit verschillende landen:	Japan, Duitsland, Amerika, Peru, Italie, Hongarije,
Bosnie, Kroatie, Oostenrijk, Joegoslavie en Lucas en Anouschka uit Groningen, en het vas er heeel gezellig.
Ik logeerde daar tvee veken bij een familie in Trebnje, die hadden tvee kinderen, Saša en Andraž, vaarmee ik altijd speelde. Elke dag ging ik met een busje naar school. 's Morgens hadden ve altijd les tot 12.45 en 's middags gingen ve naar de familie of maakten ve een heel leuk uitstapje. We gingen bijvoorbeeld naar Novo mesto, het kasteel Bogenšperk, en de huisjes van Josip Jurčič. Kinderen die graag Sloveens villen leren en onder de 18 jaar zijn kunnen naar Poletna šola. Het is heel leuk en volgend jaar ga ik veer.
Joere Modelijk
30 januari 1999, een succesdag in Arnhem
Op 30 januari 1999 sloten in het gebouw van de Volksuniversiteit 15 cursisten met succes de cursus "Sloveense taal en cultuur" af. Lerares Draga Rinkema-Rapuš mocht namens het Sloveense Ministerie van Onderwijs en Šport aan alle deelnemers van de categorieen beginners, enigszins gevorderden en gevorderden het certificaat overhandigen. Wij sloten daarmee de op 3 oktober 1998 begonnen cursus af.
Onder leiding van Draga hebben we ons tijdens de 14 wekelijkse lessen intensief en met veel enthousiasme beziggehouden met de Sloveense taal en diverse aspecten van de Sloveense cultuur. In de cursus werd gebruik gemaakt van de methode "Slovenska beseda v živo” resp. "Učimo se slovenščino". Daarnaast was er elke les een presenta-tie door een van de cursisten over iets specifiek Sloveens. Zo werd er o.a. verteld over kinderboeken, de Sloveense bergwereld, post-zegels, eten en drinken, kleding, de geschiedenis van Sloveniš en over Ivan Cankar. Dit alles werd vaak verlucht of toegelicht met videobanden, boeken, voorwerpen en andere materialen. De gebruikte lesmethoden, de presentaties van de deelnemers en het door Draga aan-gereikte materiaal verrijkten elke week de woordenschat met woorden uit het dagelijkse leven. Het geheel was zo een goede stimulans voor ons om elke week weer present te zijn en het opgegeven huiswerk af te hebben.
Het Sloveens is en blijft voor de meeste Nederlanders toch een moeilijke taal, maar door de gezellige sfeer vloog de tijd om. De ge-zelligheid binnen de lessen en de bereidheid van iedereen om elkaar te helpen en te steunen maakten de wekelijkse bijeenkomsten tot een waar genoegen. Daarvoor hadden we de reis naar Arnhem graag over.
Op 6 maart a.s. begint het zomersemester. Wederom zullen de lessen plaatsvinden in de Volksuniversiteit, vlak bij het Arnhemse Centraal Station. Er is dan weer ruimte voor beginners, maar ook verder gevorderden zijn van harte welkom.
Als u belangstelling heeft gekregen om aan deze cursus deel te nemen, kunt u zich het best in verbinding stellen met:
Freddie Wolsink. Wisselt 75. 7021 EH Zelhem■tel:0314-623195■
Lepe pozdrave,
Marja, Elida, John, Annie, Mariet, Andrš, Gerrie, Magda, Evert, Rosalie, Tanja, Albert, Freek, Betsie, Freddie en natuurlijk onze učiteljica Draga
Zien we u ook op 6 maart aanstaande?
SLOVENIE ZIT NIET TE WACHTEN OP NEDERLANDSE ORKESTEN DIE HUN VOLKSMUZIEK VERTOLKEN"
door Fred Holsink
Aan het woord is Cor Verhaeg, zanger en PR-man van de Oberkrai-nergroep "NIZOZEMSKA" uit Aarle-Rixtel e.o.
Deze muziekgroep hanteert dezelfde naam als de enige echte Slovenska Folklorna skupina - NIZOZEMSKA uit Landgraaf e.o.
Om zijn stelling in de kop van dit artikel wat te relativeren heb ik een nader gesprek met deze enthousiaste muzikant en zoek be-wi jzen dat men in Nederland misschien wdl op deze volksmuziek zit te vzachten. Aarle-Rixtel heeft op het gebied van de blaasmuziek heel wat te bieden. De Klokkendorper Blaaskapel en de Zwarte Fanfare spelen respectievelijk de Egerlander- en Tsjechische blaasmuziek. Sinds 1989 vzorden deze muziekstijlen gecompleteerd met een muziekgroep die zich gericht heeft op het spelen van zgn. Oberkrainermuziek.
NIZOZEMSKA bestaat uit zeven personen, allen ras-Brabanders met een kloppend hart voor de Slo-veense volkmuziek.
Zij zien het als een uitdaging om de Slo-veense volksmuziek te promoten. Met name de Oberkrainermuziek, welke genre is ontstaan om-streeks 1950, heeft hun grote belang-stelling. In het restaurant van zijn ouders in Begunje speelde Slavko Avsenik de volksmuziek uit deze streek. In 1953 werd hi j als virtuoze accordeo-nist ontdekt. Door hem werd een bijzon-dere muziekstiji ontvzikkeld, die specifieke herkenningspunten bezat. De instrumen-tale bezetting van zijn inmiddels gevormde orkest "Die Orginal Oberkrainer Slavko Avsenik" verzekerde een originele klankkleur. De soms 'jankende' klarinet vormt een bijzonder koppel met de trompet in een tweestrijd van snelle nootjes, of een samensmel-ting van gevoelige harmonische tonen. De gitaar stuurt samen met de stuwende tuba het ritme en tempo naar de duidelijk herkenbare 'Avsenik'-sti ji. De accordeon is de muzikale duizendpoot en staat garant voor ritme, solo, intro, opvulling en slotakkoord.
Kortom, waarom zou een Nederlands orkest deze muziek spelen c.q. imiteren?
Ik denk, dat de Slovenen amper weten welke impact deze muziek over de gehele wereld heeft. Bijvoorbeeld in Oost- en Zuid-Neder-land bestaat een meer dan gemiddelde belangstelling voor deze muziekstijl. In Winterswijk zit al meer dan 30 jaar de "Original Oberkrainer Avsenik Club Nederland" die talloze leden heeft. Deze fanclub spant zich ook in voor de opvolgers van Slavko Avsenik, "Die Jungen Original Oberkrainer", Sloveense naam Gašperji. Deze laatste groep gaf op 19 december jongstleden een concert in Winterswijk voor een uitverkochte zaal met zo'n 800 liefhebbers van deze muziek. Kennelijk is er een grote groep mensen in Oost-en Zuid-Nederland die zich aangetrokken voelt tot deze muziek. NIZOZEMSKA probeert hier soms ook een eigen Nederlands gezicht aan te geven. In voorbereiding op hun CD hebben ze een eigen compositie gemaakt onder de titel "De Klompendans" in Oberkrai-ner-stijl. Tijdens optredens gaan ook echt de klompen aan. Verder proberen ze voor Sloveniš oude volksgebruiken als bijvoorbeeld 'hoedjes-ruil' bij het volkslied "Trzinka" in het programma op te nemen. Deze ideeen willen ze echter nog uitbreiden.
Via deze weg willen ze dan ook een beroep doen op lezers van LIPA, die het leuk vinden dat hun volksmuziek zoveel belangstelling in Nederland heeft en NIZOZEMSKA willen helpen bij het verder uitdragen van specifieke volksgebruiken in de Sloveense volksmuziek.
Voor dit doel kunt u contact opnemen met Cor Verhaea. telefoon 0492-381604
OPROEP NIEUW BESTUUR:
Hierbij wordt een ieder die de vereniging een warm hart toedraagt en bereid is om daarvoor af en toe zich in te zetten zich op te geven voor het nieuwe bestuur.
Voor meer informatie:
EEN STUKJE SLOVENIŠ IN VVINTERSVVIJK
door Marjeta Tomšič
Het jaar 1998 liep al tegen zijn eind toen in Winterswijk een Original Oberkrainer concert werd gegeven, uit Sloveniš afkomstige muziek van Slavko Avsenik. Op initiatief van de "Original Oberkrainer Avsenik Club Nederland", ter gelegenheid van hun 30-jarige jubileum, kwamen Slavko Avsenik, "Die Jungen Original Oberkrainer" (thuis in Sloveniš bekend onder de naam "Gašperji") en het "Ensemble Gregor Avsenik" (de zoon van Slavko) naar Nederland om dit heuglijke jubileum te vieren.
De zaal gaat een uur voor de aanvang van het concert open. Al ruim voor die tijd heeft zich voor de toegangsdeur een aardige hoeveelheid trouwe fans verzameld om de beste zit-plaatsen te bemachtigen. Boe bestaat het!
En zoals het eigenlijk helemaal niet hoort bij grote ster-ren begon het concert precies om 20.00 uur. De voorzitster van de Fanclub, Annie Slotboom, heette het aanwezige publiek van harte welkom, waarna de muziekavond kon beginnen. De zaal werd gevuld met de bekende Avsenik tunes. Het optreden van "Die Jungen Original Oberkrainer" met en zonder Slavko Avsenik werd afgewisseld door het optreden van het "Ensemble Gregor Avsenik". Dit laatste trad voor het eerst op in Nederland en ik moet zeggen - het was een prettige verrassing. De muziek van Gregor Avsenik is anders dan de "klassieke" Oberkrainer muziek, maar ik moet zeggen - hij klinkt heel goed. Het accent ligt bij Slavko Avsenik vaak op de klanken van accordeon, klarinet of trompet, in de muziek van Gregor Avsenik bij de gitaar. Ešn van de twee klassieke gitaren wordt bespeeld door
1	i
I

m.

Gregor zelf. En wat zij dan gemeenschappe 1 ijk hebben met de Original Oberkrainer zijn de walsen en de polka's.
Naast de vele bekende oude Avsenik-nummers passeerden ook een aantal nieuwe liedjes de revue. Allemaal werden ze even hartelijk ontvangen. Zelf heb ik meerdere Oberkrainer-optre-dens meegemaakt, maar de respons van het publiek in Winters-wijk was allesovertreffend.
Slavko Avsenik zelf is bijna 70. Een ti jd geleden is hi j gestopt met de optredens, maar als muzikant in hart en nieren kon hi j niet in alle rust van zijn pensioen genieten. Hi j bleef muziek schrijven en is uiteindelijk ook weer gaan optre-den met "Gašperji". Hij staat inmiddels 45 jaar op het muziek-podium en heeft al meer dan 1000 nummers geschreven, waaronder vele hits. Razend populair was en is de Avsenik-muziek in Duitsland en Oostenrijk en zo te zien hebben ze in Nederland ook een grote groep allertrouwste liefhebbers.
Het is hartverwarmend voor een Sloveense om dit in Nederland mee te maken. Daar hoef je echt geen grote Avsenik-fan voor te zijn. Er wordt wel meestal in het Duits gezongen, maar je voelt je toch weer een beetje thuis.
Er is een ding dat ik in Winterswijk wel gemist heb:	de
leden van onze vereniging. Voor wie een Avsenik-optreden toch wel graag mee wil maken een herkansing: op 16 mei 1999 geven Slavko Avsenik, "Gašperji" oftewel "Die Jungen Original Oberkrainer" en het "Ensemble Gregor Avsenik" een concert in Glane. Wees er snel bij, het concert in Winterswijk was 3 maanden van tevoren uitverkocht. Dus snel bellen voor de re-servering. U kunt daarvoor telefonisch contact opnemen met Anton en Annie Scheaaetman. telefoon 074-2430832. Zij kunnen u verder alle informatie verstrekken.
Euro fioMBe Nederland
Viktor V Solar
čuite/ikfiHtp 27 7214 BM tpse, Holloitd Tel. O5?5-494705 Fax 0575-491005 Autotel. 065511&079
import- en exporC bemiddeling
SLOVENSKE LJUDSKE PESMI IN ŠEGE (5)
Silva Hagen-Škoda
Februar je pustni mesec, Slovenci pa smo se za pusta še od nekdaj šemili. Pravih pustnih pesmi Slovenci nimamo, saj maškare načeloma ne govore in ne pojejo, sicer bi se jih lahko prepoznalo po glasu. Vendar pa so vesele druščine, ki so se zbirale po gostilnah ali pa pri sorodnikih na domu, v pustnem času zelo rade prepevale, in sicer šaljive in norčave pesmi. Dve izmed njih sta na straneh 20 in 21.
PUST
Pust je prehodni čas med zimo in pomladjo. Običaji v pustnem času so ostanki starih obredov, s katerimi naj bi našemljeni ljudje izprosili dobro letino. V davni preteklosti so maškare z šivalsko podobo predstavljale demone in duhove prednikov, ki naj bi umrlo naravo ponovno obudili. Prastare maske so bile iz gline, usnja, lubja in lesa. Nekdaj je veljalo, da bo letina tem boljša, čim več bo maškar. V srednjem veku je Cerkev skušala šemljenje prepovedati in je za kršitelje celo uvedla spokorne kazni; kljub temu ji šemi jenja ni uspelo zatreti. Prelomnica v evropskem maskiranju je reformacija; le ta je maskiranje na svojem območju izkoreninila.
Pustni čas so dnevi od četrtka pred pustno nedeljo pa do pepelnične srede; ta je vedno 40 dni pred veliko nočjo. Najpomembnejši je vsekakor pustni torek. Pepelnična sreda napove konec pusta in začetek posta. Nekdaj so se ljudje 40 dni pred veliko nočjo strogo postili. Ravno zaradi tega so se hoteli v času pred postom poveseliti in si privoščiti obilo hrane in pijače. Beseda PUST izvira iz besedne zveze pusti meso!. le da se je sčasoma beseda 'meso' izgubila. Tudi beseda KARNEVAL, ki izvira iz latinskega čarnem levare. pomeni v prevodu 'pustiti meso'.
V Sloveniji je ohranjenih okrog 150 tradicionalnih mask iz starega izročila. Določeni tipi pustnih mask šivi jo na Slovenskem še od nekdaj, nekateri pa so ponovno ošiveli po prekinitvi. Slovenci imamo kar nekaj izrazov za našemijence:	šeme,
maškare, mačkore, pusti, pustni norci, fašenki... Med najbolj znane sodijo ptujski KURENT (v zadnjih letih je postal nekakšna folklorna maskota Slovenije), cerkljanski LAUFARJI in drešniški pOstovi. Znana stara figura, ki se je pojavljala v predpustnem času, je prekmurski POZVAČIN. Predpustni čas je bil na Slovenskem čas porok in pozvačin je - v posebni opravi - vabil ljudi na svatbo.
Pozvačin-Prekmurje
Ponekod v Sloveniji pravijo pustu tudi Kurent. Ni znano, kakšen demon ali pa boštvo je sprva bil slovenski Kurent, dejstvo pa je, da to magično bitje na Slovenskem že od nekdaj preganja zimo in napoveduje pomlad. Po prekmurski legendi naj bi bil Kurent zelo lep fant, ki ga ženske nikjer in nikoli niso pustile pri miru. Zato naj bi se bil umaknil v puščavo, kjer je bog uslišal njegovo prošnjo ter mu skazil obraz. Zrasli so mu rogovi in ko se je vrnil med ljudi, je imel mir pred ženskami. Po neki drugi legendi pa naj bi Kurent nekoč smrt privezal z nitko na drevo in takrat v pustnem času nihče ni umrl. Kurent je vsekakor najbolj znamenita slovenska pustna maska. Doma je na Ptujskem polju, najslavnejši kurenti pa so iz vasi Markovec pri Ptuju. Korant (kot mu pravijo na Ptujskem polju) igra glavno vlogo na tradicionalnem Ptujskem karnevalu, ki je največji slovenski karneval. Kurenti so oblečeni v narobe oblečen ovčji kožuh, okoli pasu imajo verigo ali pa usnjen pas, na katerem visijo kravji zvonci in robci. Na glavi imajo kosmato masko. Obraz na njej je iz usnja, oči in usta so rdeče obrobljena, nos pa je podaljšan. Kurentu iz ust moli dolg rdeč jezik. Na kapi ima še dva goveja rogova (okrašena s pisanimi trakovi) in na vsaki strani še puranjo ali vranjo perut. Kurentova kapa velja za pravi družinski zaklad, ki se deduje iz roda v rod. Kurenti se družijo v skupine in niso nikdar pri miru. Ves čas skačejo, se vrtijo in obračajo na vse strani, tako da njihovi zvonci povzročajo strašen trušč. Hodijo od hiše do hiše, otroci in mlada dekleta pa se jih zelo bojijo. Dekletu se dejansko ne piše dobro, če sama sreča kurente. Le ti jo zgrabijo, si jo v krogu podajajo in nemalokrat jih dekle dobi po zadnji plati s kurentovo palico, ki je na eni strani ovita v narobe obrnjeno ježevo kožo.
Zelo znane slovenske šeme so tudi cerkljanski laufarji, ki nosijo iz lesa izrezljane pobarvane maske. Glavni laufar je Pust, čigar obleka je pošita z mahom. V povorki raznih laufar jev (njihove obleke so pošite z različnim materialom, npr. z bršljanom, perjem) nastopajo tudi drugi stalni liki, kot npr. ta star in ta stara, gospod in gospa, pa ta kožuhast (= kmet). Na pustni torek priredijo v Cerknem med tradicionalnim karnevalom pred cerkvijo sodni proces, na katerem naprtijo laufarju Pustu krivdo za vse, kar je bilo v preteklem letu narobe na Cerkijanskem.
Laufar - Cerkno
Tudi drežniški piistovi so maškare s staro tradicijo. Na glavi imajo pobarvane lesene maske, ki upodabljajo demone oz. živali. Drežniški pustovi se delijo na ta lepe in na ta grde. V sprevodih hodijo od hiše do hiše, v njihovi sredi pa se morajo zmeraj nahajati tudi smrt, tajfel (= hudič), cigan, ta debeli in pa ta star s ta staro.
Po drugi svetovni vojni so se začeli na Slovenskem organizirani plesi maškar po šolah, kulturnih domovih, plesnih dvoranah in nekaterih gostilnah. Našemljeni otroci so na pustni torek hodili (ponekod še zmeraj) od hiše do hiše ter dobili denar, sladkarije ali pa pustne dobrote. Pusta v Sloveniji si ni mogoče predstavljati brez pustnih krofov, flancatov in pa ocvrtih mišk. Pri odraslih maškarah pa je v navadi, da gredo pred plesom na kratek obisk k sorodnikom in prijateljem, v upanju, da jih le ti ne bodo prepoznali.
Pepelnična sreda naznani konec pusta in začetek posta. Ta dan je na Slovenskem med drugim povezan z običajem 'vlečenja ploha'. Dekleta, ki se v predpustnem času niso omožila, so v nekaterih slovenskih pokrajinah za kazen morale vleči ploh skozi vas (ta običaj je ponekod še ohranjen). Na pepelnico pa maškare tudi pokopljejo Pusta. Pustova nevesta med pogrebom neusmiljeno joka. Njenega slamnatega ženina Pusta ponavadi vržejo na ogenj.
Stare vremenske napovedi pa pravijo o Pustu tole:
Pust na soncu - velika noč na peči.
Pust zjutraj oblačen - kmet ajde jeseni bo lačen.
Če se pust na soncu greje, se letina za dobro šteje.
SLOVEENSE VOLKSLIEDEREN EN GEBRUIKEN (5)
door Silva Hagen Škoda
Februari is de maand van carnaval en wij Slovenen hebben ons al van oudsher voor carnaval vermomd. Echte carnavalsliederen hebben we niet, want gemaskerde personen praten en zingen in principe niet. Anders zou men ze immers kunnen herkennen aan hun stem. Toch mochten de vrolijke gezelschappen, die bij elkaar kwa-men in de kroeg of bij familie thuis, in de carnavalstijd graag zingen, en wel vooral grappige en gekke liederen. Daarvan kunt u er twee vinden op de bladzijden 20 en 21.
CARNAVAL
(Sloveens: Pust)
Carnaval is de overgangstijd tussen winter en lente. De ge-bruiken in de carnavalstijd zijn overblijfselen van oude ritu-elen waarmee gemaskerde mensen een goede oogst wilden afsmeken. In een ver verleden stelden de als dier vermomde mensen demonen voor of geesten van voorouders, die de gestorven natuur weer tot leven moesten wekken. De alleroudste maskers waren van klel, leer, schors en hout. Hoe meer gemaskerden, hoe beter de oogst, geloofde men vroeger. In de Middeleeuwen heeft de kerk geprobeerd het vermommen te verbieden. Voor de overtreders werd zelfs een straf ingevoerd, namelijk boetedoening. Desondanks kon de kerk het vermommen niet verdelgen. Een breuk in het Europese vermommen bracht de reformatie; slechts deze heeft het vermommen in haar gebied geheel uitgeroeid.
De carnavalstijd loopt van de donderdag voor Carnavalszondag tot Aswoensdag. Asvioensdag is altijd 40 dagen voor Pasen. As-voensdag kondigt het einde van carnaval aan en het begin van de vasten. Vroeger werd er door de mensen gedurende de 40 dagen voor Pasen streng gevast. Julst daarom wilden ze in de dagen die aan
de vasten voorafgingen plezier maken en zich tegoed doen aan veel eten en drinken. Het woord PUST heeft zijn oorsprong in de uit-drukking "pusti meso!" (= "laat het vlees staan!"), mar het woord 'meso' (vlees) is in de loop der tijd verdwenen. Ook het woord CARNAVAL, uit het Latijnse "čarnem levare". betekent "vlees laten staan."
In Sloveniš zijn rond 150 traditionele maskers uit de oude overlevering bewaard gebleven. Bepaalde typen carnavalsmaskers hebben in Sloveniš altijd bestaan, andere zijn na een onder-breking weer tot leven gekomen. Wij Slovenen hebben meerdere uit-drukkingen voor vermomde mensen: šeme, maškare, mačkore, pusti, pustni norci, fašenki... Tot de bekendste vermommingen behoren de KURENTI uit Ptuj (in de laatste jaren een soort folkloris-tische mascotte van Sloveniš geworden), de LAUFARJI uit Cerkljansko en de POSTOVI uit Drežnica. Een bekende oude figuur, die zich vertoonde in de tijd voor carnaval, is POZVAČIN uit Prekmurje. De tijd voor carnaval was in Sloveniš de tijd om te trou-wen en 'pozvačin', in een speciale uitdossing, nodigde de mensen uit voor de bruiloft.
In Sloveniš wordt carnaval hier en daar ook wel Kurent ge-noemd. Het is niet bekend wat voor demon of god de Sloveense Kurent oorspronkelijk was. Maar een feit is dat deze magische figuur in Sloveniš al van oudsher de winter verjaagt en de lente aankondigt. Volgens een legende uit Prekmurje was Kurent een heel mooie jongen, die door de vrouwen nooit en nergens met rust gela-ten werd. Daarom trok hij zich terug in de woestijn, waar god zijn bede verhoorde en zijn gezicht verminkte. Hij kreeg horens, en weer teruggekeerd onder de mensen werd hij door de vrouwen met rust gelaten. Volgens een andere legende bond Kurent eens de dood met een draadje aan een boom vast; toen stierf er in de carna-valstijd niemand.
Hoe dan ook, de kurent is de bekendste Sloveense carnavalsvermomming. Zijn thuis is Ptujsko polje, en de roemvolste kurenti komen uit het dorp Markovec bij Ptuj. De kurent, in Ptujsko polje vaak ook "korant" genoemd, speelt op het traditionele carnaval van Ptuj de hoofdrol. De carnavalsop-tocht in Ptuj is de grootste van Sloveniš.
De kurenti zijn gekleed in schapenhuiden, met de voorkant achter. Om het middel dra-gen ze een ketting of leren riem waaraan koeienbellen hangen, en zakdoeken. Op het hoofd dragen ze een behaard masker. Het gezicht op het masker is van leer, ogen en mond zijn rood omcirkeld, de neus is ver-lengd. Uit de mond van de kurent steekt een lange rode tong. Op zijn masker heeft hij nog twee koeienhorens (versierd met gekleurde linten) en aan beide kanten nog een kalkoen- of kraaienvleugel. Het hoofd-deksel van de kurent wordt beschouwd als een echte familieschat en gaat over van generatie op generatie. De kurenti lopen samen in groepjes en staan geen moment stil. Ze springen de hele tijd, ze tollen
Kurent - Ptujsko polje
en draaien naar alle kanten. Daardoor maken hun bellen een vrese-lijke herrie. Ze gaan van huis tot huis. De kinderen, en ook de meisjes, zijn erg bang van hen. Komt een meisje alleen de kurenti tegen, dan staat haar niets goeds te wachten. Ze pakken haar beet en duwen haar in de kring van de een naar de ander. Het gebeurt niet zelden dat het meisje nog een klap toe krijgt ook, op haar achterste, met de stok van een kurent. Deze stok is aan ešn kant omwikkeld met binnenstebuiten gekeerde egelhuid.
Heel bekende Sloveense vermommingen zijn ook de laufarji uit Cerkljansko. Ze dragen uit hout gesneden geverfde maskers. De Hoofd-laufar is "Pust", wiens kleren vernaaid zijn met mos. In de stoet van de verschillende laufarji (aan hun kleren is van alles en nog wat vastgenaaid, bijvoorbeeld klimop en veren) treden ook andere vaste figuren op, zoals de Oude Man met zijn Oude Vrouw, Mijnheer en Mevrouw, de Pelsdrager (= boer). Op Carnavalsdinsdag wordt in Cerkno tijdens de traditionele carna-valsviering v66r de kerk een rechtzitting gehouden. Daar krijgt de laufar "Pust" de schuld van alles dat in het afgelopen jaar fout ging in Cerkljansko.
Ook de pustovi uit Drežnica hebben een oude traditie. Op hun hoofd dragen ze geverfde houten maskers die demonen of dieren voorstellen. Deze pustovi van Drežnica kan men verde-len in de Mooie en de Lelijke.
In een stoet gaan ze van huis tot huis. Onder hen treft men altijd de Dood, de Duivel, de Zigeuner, de Dikke en de Oude Man en zijn Oude Vrouw.
Na de tweede wereldoorlog begon men in Sloveniš maskerades te organiseren op scholen, in wijkgebouwen en danszalen, en in som-mige restaurants. Gemaskerde kinderen liepen op de Carnavalsdinsdag (op sommige plaatsen nog steeds) van huis tot huis en kregen geld, snoep of carnavalslekkernijen. Carnaval in Sloveniš kan men zich niet voorstellen zonder krofi (een soort beignets), flancati (een soort koekjes) en ocvrte miške (gefrituurde muizen). De gemaskerde volwassenen hebben de gewoonte om vdtir het dansfeest een kort bezoek te brengen aan familie en vrienden, hopend niet herkend te worden.
Aswoensdag betekent het einde van de carnavalstijd en het begin van de vasten. Onder anderen is deze dag in Sloveniš ver-bonden met het gebruik van het "planksleuren". De meisjes die in de tijd voor het carnaval niet aan de man waren geraakt moesten in sommige Sloveense landstreken voor straf een plank door het dorp sleuren (dit gebruik is op sommige plaatsen nog bewaard). Op Aswoensdag wordt Pust door vermomde personen begraven. De bruid van Pust huilt ontroostbaar tijdens de begrafenis. Haar van stro gemaakte bruidegom wordt meestal in het vuur gegooid.
Oude weersvoorspellingen zeggen over Carnaval het volgende:
Carnaval in de zon, Pasen bij de kachel.
Carnaval 's morgens bewolkt - de boer zal in de herfst boekweit te kort komen en hongeren.
Als de zon het carnaval verwarmt kan men op een goede oogst rekenen.
J-So
ŠMENTANA MUHA
7. Vri.Hi SO) pri.ŠH šti-ri me. sjr.ji; ko.maj SO ku.mr.no mu.ho zvi.-u Ji.
1.	Prišli so, prišli štiri mesarji, komaj so kumrno muho zvezali.
Holadrija, hopsadrija, suha muha kumrna, holadrija, hopsadrija, hčladra.
2.	Prišli so, prišli štirje poland, komaj so zvlekli muho po klanci.
3.	Prišli so prišli štirje mesarji, komaj so kumrno muho zaklali.
4.	Prišu je, prišu padar iz Trsta, muho pogledati, čč še kaj brca.
5.	Prišu je, prišu farovški Miha, muho pogledati, če še kaj diha.
6.	Prišle so, prišle farovške dekle, komaj so vlekle pljuča in jetrc.
7.	Vsi so to muho tko spoštovali, da so jo tja za en plot pokopali.
kuirn = suh	padar = nešolan zdravnik
polanci = prebivalci ravninskih vasi	farovž = župnišče
ELLENDIGE VLIEG
1.	Er kvvamen, er kvvamen vier slagers.
Het lukte ze maar net de magere vlieg vastte binden. Hčladrija, hopsadrija, magere lengere vlieg, holadrija, hopsadrija, hOladrO.
2.	Er kvvamen, er kvvamen vier plattelanders.
Het lukte ze maar n6t de vlieg over de helling te trekken.
3.	Er kvvamen, er kvvamen vier slagers.
Het lukte ze maar nčt de magere vlieg te schlachten.
4.	Toen kvvam, toen kvvam een kvvakzalver uit Triest kijken of de vlieg zich nog bevvoog.
5.	Toen kvvam, toen kvvam Miha van de pastorie kijken of de vlieg ademde.
6.	Toen kvvamen, toen kvvamen de meiden van de pastorie. Het lukte ze maar nčt longen en lever te trekken.
7.	Deze vlieg vverd door allen zo gerespecteerd dat men haar achter de heg heeft gecremeerd.
STOJI, STOJI Ml LIPICA
dri ~ /a-lj,	H-p'-c* ep _ te _ no,
1.	Stoji, stoji mi Iipicd, lipica zelena,
didol mdjka dralald, lipica zelena.
2.	Oj Iipicd zelena nobenga pura nema.
3.	Pod njo stojijo stčli tri, nobeden noge nema.
4.	Na njih sedijo mojškre tri, nobčna riti nima.
5.	Take janke šivajo, kot s6 korčške vreče.
6.	Take švanke imajo, kot so koroške štange.
pero « list mojškra = šivilja janka = krilo
7. Take cvirne imajo, kot so koroške špagč.
štanga
cvirn
špaga
ER ST A AT, ER ST A AT EEN LINDEBOOM
1.	Er staat, er staat een lindeboom een groene lindeboom
dMel mAika dnflala een groene lindeboom.
2.	De groene lindeboom heeft geen bladeren.
3.	Eronder staan drie stoelen, geenččn heeft poten.
4.	Daarop zitten drie naaisters geen66n heeft een bips.
5.	Ze naaien rokken
als zakken uit Karinthie.
6.	Ze hebben naalden
als stangen uit Karinthie.
7.	Het garen dat ze hebben is als touvvuit Karinthie.
Vir/Bron: Ovsec,D.J., Velika knjiga o praznikih, Domus, Ljubljana, 1993 Pesmi in šege moje dežele, DZS, Ljubljana, 1987 Bojc, E., Pregovori in reki na Slovenskem, DZS, Ljubljana, 1980
= drog = sukanec = vrv
OTROŠKI KOTIČEK
/\f\* AAAAAAAAAAAAAAAAAAA A A A «VA A A <VA AAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAA A A A A A A AVVA>i>y-y-
$
$
$
to
to
to
to
to
to
to
to
to
to
to
to
Zdravo, otroci!
Ko prebirate tele vrstice, so februarske počitnice verjetno že za vami. In februarja je tudi pust. No, ste bili kaj v maškarah? Ali veste, da se v Sloveniji več ali manj vsi otroci za pusta našemijo, nato pa kar nekaj ur rajajo na maškaradah ter zganjajo prave pustne vragolije? Ja, za pusta je že luštno. Problem lahko nastane le, če ne veš, kako bi se našemil . To se je zgodilo nekemu Juretu, pa mu je na pomoč priskočila sestrica Tina. Kako, pa izveš iz naslednje pesmice.
to
to
to
to
to
to
to
to
to
to
to
to
to
to
. vv
Juretova maska
Le kako naj se letos našemim za pusta?
Naj si kot klovn oči namažem, nos in usta? Naj se oblečem kot ptičje strašilo?
Naj si kremplje nataknem na roke, da bi kot Marsovec strašil otroke?
Le kaj bi nase dal, da bi nihče me ne spoznal?!
"Veš kaj, Jure, napravi!" mu sestrica Tina pravi:
"Pošteno umij se od nog do glave, pa te še jaz ne bom več spoznala!"
To je dejala in - urno zbežala. . .
Nada Kranjc
Uganka
Po vasi zvonovi donijo, za kurenti šeme norijo, vesel in norčav, polnih ust pomlad bo priklical spet ___
)snd
Ivan Cimerman
HET KINDERHOEKJE
~ |\WWWW7vWa 5vWaV>AiVAvvTvavvWWWWWvv a a a a/s a a a a a a a a a a a a a a a a a a ava a a aY*a a a a a a a a a a A A A A A A A A AV^y-
8T
$
88
88
$
88
$
88
88
88
$
88
88
88
88
88.
fles/e kinderen,
Als jullie dit lezen is de voorjaarsvakantie waar-schijnlijk al voorbij. De voorjaarsvakantie is meestal in februari en in deze maand is ook het carnaval. Heb ji j je ook verkleed? Weet je dat in Sloveniš meestal alle kinderen zich verkleden voor het carnaval? Daarna hossen ze urenlang bij de maskerade en halen ze aller-lei soorten carnavalskattenkwaad uit. Ja, carnaval is zeker leuk. Je hebt alleen een probleem als je niet weet hoe je je moet verkleden. Dat gebeurde met Jure, maar zijn zusje Tina wist er raad mee. Hoe? Dat kom je te weten als je het volgende gedicht leest.
$
$
to
to
to
to
to
to
to
to
to
to
to
to
to
. uv
Het masker van Jure
Hoe moet ik mij nou dit jaar voor carnaval verkleden?
Moet ik mijn ogen, neus en mond schminken net als een clown? Of moet ik me vermommen als een vogelverschrikker?
Zal ik klauwen dragen op m'n handen
en zo als een marsmannet je de kinderen bang maken?
Wat moet ik toch aantrekken zodat niemand me herkent?
"VJeet je, Jure, wat je moet doen?", zegt zijn zusje Tina,
"Je moet je eens echt goed vzassen van top tot teen.
Dan herken zelfs ik je niet meer!"
Dat zel ze en - rende snel weg.
Nada Kranjc
Raadsel
De kerkklokken klinken in het dorp achter de kurent dollen de gemaskerden uitgelaten en vrolijk, met lachende mond de lente zal ons weer brengen ............
IBAEUJBO
Ivan Cimerman
Križanka / Kruisvvoordpuzzel
Reši križanko, pa izveš, kdaj bo izšla naslednja številka Lipe.
Los de kruiswoordpuzzel op en je komt te weten vanneer de volgende Lipa verschijnt.
Uganka / Raadsel
En pesnik je živel,	Eens leefde er een dichter,
iz Vrbe je bil,	uit Vrba kwam hi j,
je pesmice pisal	hi j scheef gedichten
in fige delil.	en deelde vijgen uit.
Miroslav Slana - Miros
Vir/Bron:Veselko.H.. Sivec,D., Lanpič.Z., Prvo berilo, Založba Mladinska knjiga, Ljubljana, 1995
Pogač,S., Klepač,M., Slovenščina skozi letne čase, Minstr. za šolstvo in šport, Ljubljana, 1997
IHaasaad aoimu nespeej gag uea Duissoldo / a)(Uebn AagiseS (Fiqo 'xiuzep 'sami 'utteged 'geibei) gmdV :xezzndpaooflSini!| ep uea buissofdo / e!(uejlj)( nagisej
UIT DE KRANTEN
Ljutomerski ementalec na Nizozemskem Emmentaler uit Ljutomer in Nederland
Onder deze titel verscheen in december een artikel in het Slo-veense dagblad "Dnevnik" met het bericht dat zo wel Sloveense emmentaler-kaas alsook Sloveense wijnen en de bekende pršut vanaf januari in Nederland te koop zullen zijn. Het bedrijf "Mleko-promet" uit Ljutomer heeft een contract getekend met EATC uit Leeuwarden en zal dit jaar 260 ton kaas naar Nederland exporte-ren. Aangezien de Nederlandse zuivelindustrie juist de ontwik-keldste van Europa is betekent de export van Sloveense kaas naar Nederland een enorm succes voor de Sloveense zuivelindustrie. Het exportcontract kwam tot stand als resultaat van een geslaagde promotie van Sloveense levensmiddelen in Leeuwarden.
"Sloveense wijn, klein maar fijn"
"Van de Slavische republieken is Sloveniš de rustigste en wel-varendste, terwijl er ook zeer goede wijnen worden geproduceerd. Mijn eerste bezoek aan dit land werd echter meer aan tafels dan in kelders doorbracht, want de Slovenen ruimen graag tijd in voor een uitgebreid maal." Met deze vzoorden opent Hubrecht Duijker, bekend culinair journalist en auteur van meerdere boeken over wijn (dus een echte wijnkenner), zijn artikel "Sloveense wijn, klein maar fijn" in het "Utrechts Nieuwsblad" van 2 januari. Duijker was in Sloveniš op een twee-daags bezoek bij Aleš Kristančič die, volgens Duijker, de man is die de Sloveense wijnbouw in bevzeging heeft gebracht. Toch verliep zijn bezoek iets anders dan hi j had gedacht. In plaats van in-en-uit lopen bij wijnkelders met reeksen proeverijen vzerden verschillende soorten wijn eerst geproefd tijdens een 'lichte' lunch (die de hele namiddag in beslag nam) in het kasteelrestaurant Zemono, en dan tijdens het tot diep in de nacht durende diner in het huis van Kristančič. Duijker proefde onder meer de volgende wijnen: Rebula, Zelen, Pinela, Teranton, Sivi Pinot, Merlot. Het gezel-schap (rond 30 mensen waaronder ook de minister van defensie) waarin Duijker zich bevond werd - naarmate de tijd verstreek en de glaasjes met verschillende soorten wijn leeg raakten - steeds vrolijker, en een aantal genodigden begon luidkeels te zingen. Het viel Duijker op dat Slovenen veel liederen over wijn hebben. Uit het refrein dat door de zaal schalde: "We verkopen onze wijn niet, vre drinken hem zelf" trekt Duijker de conclusie dat het eigenlijk geen wonder is, dat Sloveniš alleen een miniem deel van zijn wijnoogst exporteert. Duijker bešindigt zijn voor de Sloveense wijnen zeer lovende artikel met de vzoorden: "Ik heb de Sloveense vri jnen leren vraarderen."
KUHAJMO Z BOJANOM
Ocvrta / "pohana" kokošja bedrca
Za 4 osebe potrebujemo:
-	4 kokošja bedrca
-	moko
-	drobtine
-	2 jajci
Bedrca prerežemo na polovico in jih solimo, nato pa povaljamo v moki in jih pomočimo v raztepenih jajcih (jajcem dodajmo nekaj mleka). Nazadnje povaljamo bedrca še v drobtinah. Tako panirana bedrca ocvremo na olju, lahko pa tudi v fritezi (cvremo jih približno 12 do 15 minut). Pečena bedrca hranimo v topli pečici v nepokriti posodi. Zraven pa ponudimo pečen (po domače "restan") krompir: na maščobi pražimo na drobno narezano čebulo in ji dodamo na tanke lističe narezan kuhan krompir. Na nepremočnem ognju "restamo" / pečemo krompir in ga nekajkrat premešamo.
Nikakor ne pozabite na solato in kozarec dobrega belega vina. Dober tek!
KOKEN MET BOJAN
Gepaneerde kippenbouten
Voor 4 personen hebben we het volgende nodig:
-	4 hele kippenbouten
-	bloem
-	paneermeel
-	2 eieren
Eerst snijden we de bouten in twee helften. Vervolgens vventelen we de gezouten bouten door de bloem, door de met wat melk losge-klopte eieren, en tenslotte door de paneermeel. De zo gepaneerde bouten bakken we in de olie, maar nog makkelijker kunnen we ze "frituren" in de friteuse. De bouten zijn gaar in ongeveer 10 tot 15 minuten, vzanneer ze mooi donkerbruin van kleur zijn. We serve-ren er gebakken aardappeltjes bij op z 'n Sloveens: fijngesnipper-de ui fruiten in wat boter, daarna dungesneden gekookte aardappe-len toevoegen. Dit aardappelui-mengsel bakken we op een niet te hoog vuur. Wel enkele keren door elkaar roeren!
Een lekkere salade en een goed glas witte wijn horen hier bij. Eet smakelijk!
NOGMAALS DE MEESTER-KOK AAN HET VVOORD
Jaren geleden, toen ik net begonnen was met mijn eigen rubriek "Koken met Bojan", heb ik aan de geachte lezers van de Lipa ge-vraagd, mi j verzoeken om hun lievelingsrecepten te sturen. Natuurlijk verwachtte ik postzakken vol met dergelijke verzoeken maar ik had beter moeten weten. Ik als geboren Sloveen zou de Sloveense liefde voor het schrijven van de brieven beter moeten kennen.
Zo kwam het eerste verzoek voor een recept pas jaren later, maar dan ook van een familie die veel later lid van onze Vereniging werd. Onze dierbare mevrouw Holsink heeft me reeds maanden geleden gevraagd om haar een recept voor de koolsalade te doen toe komen. "Volgende keer neem ik het recept mee," was steevast mijn antwoord. En telkens weer vergat ik het en moest ik opnieuw mijn excuses aanbieden.
Nu heb ik dit bevmste recept wel meegenomen. Naar de Sloveense culturele dag in Delft (waar het overigens heel gezellig was). En wie was er niet? Hevrouw Wolsink natuurlijk! Dus heb ik onze Silva maar even heel lief aangekeken en ze plaatst bij uitzonde-ring nog een extra recept in de nu eerstkomende Lipa.
Enkele ingredienten worden bij de familie Wolsink persoonlijk be-zorgd.
Wij allemaal wensen onze mevrouw Wolsink veel succes bij het be-reiden van haar koolsalade en graag vernemen we van haar in de volgende Lipa of het gelukt is.
Bojan Gorički
Koolsalade
Voor de koolsalade hebben we het volgende nodig:
-	1 kg dun gesneden witte kool
-	peper
-	zout
-	komijnezaadjes
-	olie
-	azijn
Gesneden witte kool rijkelijk bestrooien met zout en goed door elkaar roeren (met handen gaat het beste). Gezouten kool onge-veer een uur laten staan. Vervolgens het vocht uit de kool knijpen.
Aan de uitgeknepen en losgeroerde kool voegen we olie en azijn toe, zo nodig nog wat zout (is niet echt nodig), peper en komi jnezaadjes. Alles goed door elkaar roeren en opdienen.
Eet smakelijk!
Leden1 van de Vereniging Vrienden van Slovenie kunnen met het vliegtuig
voor:
/ 450,--2
(ex. Luchthaven belasting)
Retour Amsterdam - Ljubljana Kinderen t/m 1 jaar 90% korting Kinderen van 2 t/m 11 30%
REISBURO "SLOVENIE
Voor informatie en reserveringen: Coebelweg 191, 2324 KZ Leiden tel/fax: 071 - 5313320 http://www. netconnect. nl/slovenie
Het betreft hoofdleden en kinderen, eeen gezinsleden van 18 jaar en ouder. hoevvel ieder gezinslid natuurlijk ook zelfstandig lid kan worden.
Deze prijs geldt tot 1 April, waama mogelijk een nieuw tarief gaal gelden.
BESTUUR: Contactpersonen
Voorzitter Stian Krook Doelengracht 4E 2311 VM Leiden D 071-5144939
Penningmeester
Siem Edink Otterlaan 13 2623 CV Delft n 015-2562010
Lid
Irena Vreček Teldersweg 185 3052 TG Rotterdam n 010-4613212
COLOFON LIPA
LIPA
Jaargang 8 nummer 1 februari 1999
Redactie
Silva Hagen-Škoda, hoofdredacteur Irena Vreček, redacteur Jan Bongenaar, redacteur
Foto's Stian Krook
Oplage
140 exemplaren
Vice-voorzitter Bojan Gorički Beethovenstraat 19 4536 AG Terneuzen e 0115-613722
Secretaris Walter Bril Teldersweg 185 3052 TG Rotterdam e 010-4613212
Lid
Silva Hagen-Škoda Leeuweriklaan 11 4005 ET Tiel o 0344-622414
Redactieadres Leeuweriklaan 11 4005 ET Tiel n 0344-622414
Vaste medeverkers Stian Krook, Alexander Vink, Bojan Gorički, Jos Aretz, Marjeta Tomšič
Drukwerk R & M, Tiel
Lipa is een tweemaandelijks verenigingsblad van de Vereniging Vrienden van Sloveniš.
Uit deze uitgave mag niets worden overgenomen, tenzij met bron-vermelding. Een exemplaar is te bestellen door f 5,- over te maken op giro 6318199 t.n.v. de Vereniging Vrienden van Sloveniš te Delft.
De bijdragen voor de volgende Lipa graag v66r 10 april as. in-leveren bij de redactie.
Meningen die in de Lipa worden geuit worden niet noodzakelijk gedeeld door het bestuur.
ADRIA AIRVVAVS
THE AIRLINE OF SLOVENIA
Tel: 020-316 42 20