Nr. 2725. "VII. 1891. Kirchliches Verordnungs-Blatt für die Lavanter Discese. Inhalt: I. Litterae pastorales Archiepiscoporum et Episcoporum Austriae ad Clerum. — II. Interrogationes ad eos, qui ex haeresi vel schismate ad catholicam fidem converti volunt. — III. Mittheilung, betreffend die 1892 in Wien stattfindcndc Ausstellung für Musik- und Theaterwesen. — IV. Mittheilung, betreffend die 1892 in Madrid anläßlid) der vierhundertjährigen Gedenkfeier der Entdeckung Amerikas stattfindcnde Ausstellung. — V. Beschlüsse des österreichisch-ungarischen Organisten- und Orgelbauertages zur Verbesserung der Orgelwerke. — VI. Anton Dvoräak’sche Stiftung für kranke und hilfsbedürftige Priester. — VII. Diöcesan - Nachrichten. I. Litterae pastorales Archiepiscoporum et Episcoporum Austriae ad Clerum. Infräscripti Archiepiscopi et Episcopi Austriae Dilecto et Venerabili Clero Suo Salutem in Domino! generabiles fratres ! In praeclarissima illa epistola, quam dedit ad nos Sanctissimus Dominus noster dic 3. mensis Martii anni currentis quamque vobiscum communicavimus, dicit se laetari, in Austria nostra „tam multa esse tamque egregia in omni recte factorum genere vel „studia vel opera.“ Quae quidem verba Sanctissimus Pater ad venerabilem quoque clerum laetus refert simulque ei monita quaedam addit, quae nos in sequentibus litteris aliquantulum volumus illustrare. I. Jure merito Sanctitas Sua ingemit super crescentem erga s. Ecclesiam hostilitatem. „Ncque „sine acerba fuit aegritudine conspexisse Ecclesiae hostes, pessimo foedere conjuratos, moliri ac tentare „omnia, ut admirabile istud aedificium, quod perfugio humani generis extulit Deus, convellerent atque „adeo, si fieri posset, exscinderent. — Quae nimirum longe latequc in Ecclesiam Christi ardet dimicatio, „etsi variis pro varietate locorum artibus armisque exercetur, hanc demum unam habet eandemque ratio-„nem belli praescriptam: a familiis, a scholis, a legibus, ab institutis vestigia religionis delere omnia, „Ecclesiam ipsam facultatibus suis et insigni qua pollet in commune bonum virtute spoliare, perniciosissimam „errorum pestem in omnes venas domesticae civilisque communitatis infundere. . . . Ex tantis catholico „nomini injuriis illatis multa in nationes ingentiaque mala profluxerunt et profluunt Neque alia „sane erant consecutura nam debilitato cove deterius, rejecto firmitatis praesidio, religione, nutant omnia „et labefactantur ipsius fundamenta civitatis.“ Nos igitur vosque, venerabiles fratres, Sanctissimus Pater advocat, ut simus ejus in propugnanda fide catholica tuendaque societatis lmmanae salute adjutores fideles. Quae tamen verba Vicarii Christi certissime non ad bellum nos evocare volunt : Jesu Christi enim servi non pugnant pugnandi libidine ; aeque nos potius pacem amemus, ac Jesus Christus amavit eam ; sed pacem veram, «piae de corde puro, de conscientia bona et de fide non ficta profluit, non falsam, quae fideles nobis creditos contra incursus in summa eorum bona aeternaque tactos traderet indefensos et inermes. Ne«pie aliud actiones nostras dirigat gubernetquc oportet nisi Dei amor, qui a nobis expostulat, ut animas semper in omnique rerum vicissitudine doceamus, in veritate conservemus et contra errores corruptelasquc temporum decursu orientes securas reddamus. Vobis, animarum pastores ! qui nobiscum vocati estis ad regium vexillum christianae fidei morumquc Christianorum sustentandum, vobis in hoc mundo, e quo sensum christianum delere conantur, perdifficile munus incumbit, cujus pondere oppressi facile animum demittere tentaremini effusumque delendi nominis Christiani aestum perniciosum suum cursum peragere sineretis. At sint licet maximae difficultates vobis superandae ; minentur licet frustratae spei deceptiones : zelus salvandi animas, quas Christus Dei Filius sanguine suo redemit, omnem pusillanimitatem superet fugetque nccesse est. Non licet subtrahere vos ncque desinere duces esse in pugna, qua certatur pro gravissimis sanctissimisque hominum bonis. Recogitate vero, dilectissimi fratres, eo validiores vos fore, coque feliciores eventu in hac pugna pro sanctissimis Dei Ecclesiaeque juribus committenda, quo magis hunc finem solum intueamini omniaque studia aliena c munere vestro exscindatis: quo magis vita vestra sublimi status vestri dignitati sit conformis ; quo magis in eis, quae tractatis concordes sitis inter vos unionemque illam re vera colere studeatis, quae vos cum praesulibus vestris conjungat oportet. Vos estis sal ad hoc destinatum, ut morum putredinem a populis arceatis ; nolite permittere, fratres dilectissimi, ut sal evanescat et putridum fiat saecularibus studiis inserviendo. Quo magis ejusmodi studia a christianae fidei principiis aliena sunt hominumque genus odio discordiisque scindunt, eo magis sacerdotibus incumbit, ut unionis per desum Christum sociandae vexillum extollant, ut animos contrariis studiis seperatos reconcilient, ut omnibus omnia esse, sicut ait Apostolus, studeant mundmnque convincant esse arctissimam omnium populorum unionem in Ecclesia catholica fundatam. litinam muneris vestri labores non frustretis sectando consilia ab Ecclesiae mente aliena ! litinam omnia vestra studia hunc in finem dirigatis: Christus in omnibus et Christus super omnia ! Ncque ullo modo hominum voluptatibus serviatis ncque cedatis, sed cura indefessa gregi vobis concredito adhibita vitaquo omni culpa pura ovibus vestris sal terrae sitis verique benedictionis fontes ! Vacate quotannis, si fieri potest, sacris exercitiis, quibus spiritum vocationis optime renovare debeatis. Nec minus illam tueamini auctoritatem, quae Christi Domini verbo »Sanctique Spiritus operatione in Ecclesia perseverans vestrae ipsorum auctoritatis radix est atipie origo ; ita ut unitate concordiaque nobiscum arctissimo conjuncti phalangi illi similes sitis, qua Gedeon prostravit Madianitas. 11. Inter remedia vero temporum nostrorum periculis adhibenda Summus Pontifex Leo XIII. in praeclarissimis litteris encyclicis dic 20. mensis Aprilis 1800 editis imprimis expostulat, „ut mores corrigantur et pietatis sensus augeatur.“ Veram equidem pietatem colere virtutes«pie fovere gravissimi momenti est radixque salutis humanae societatis. Quod vero munus prae omnibus clero incumbit. Quamobrcm, venerabiles fratres, omnem operam impendite, ut ad sacra publica fideles allidatis summa cum dignitate et decore ea celebrando, diligenter tempus pro cis peragendis statutum servando nimiamque prolixitatem evitando. Indesinenter edocete oves vestras quaecunque sunt, necessaria ad aeternam •salutem, sed in concionibus argumentis quoque solidis atipie sermonis ornatu mentes capere animos-que movere studete. Frequentiofem dignumque Sacramentorum usimi commendate, sed commodam quoque cis utendi occasionem praebete, ne ullo praetextu excusari possint monita vestra spernentes. Ut breviter dicamus, omnia officia erga fideles curae vestrae commissos vobis incumbentia adimplete secundum cor cxemplarque Jesu Christi, pastoris divini, qui docuit nos, ut in omnibus viis intorque omnes aerumnas sedulo quaeramus oves perditas. Gregibus vestris interdum singularem quoque renovandi et redintegrandi spiritum pietatis occasionem praebeatis, ad quem finem sacrae missiones praeprimis aptas esse compertum habetis. Militibus curae vestrae commissis magnam impendite sollicitudinem ; ubi vero curati militares funguntur, concordiam cum cis fovete auxiliumque eis pro viribus praebete. Gravissimum vero nobis esse videtur, ut religiosis juventutis indigentiis provideatis. „Nam ea“, ut inquit Sanctissimus Pater in suis litteris encyclicis Humanum genus d. d. 20. Aprilis 1884, „spes est societatis humanae“. In praesenti omne, quod in nobis est, studium adhibendum erit, ut animi parvulorum, quos Salvator Noster singulari complectitur amore, fide catholica ejusque praeceptis atque divinae gratiae conciliandae viis sedulo et accurate instituantur. Quae vero docetis parvulos, ca sint plana, enucleata, polita, ad ingenium eorum accommodata, cognitu perfacilia, iterum atque iterum pertractata, tali ardore et fervore proposita, ut mentes illuminent cordaque allidant. Quamobrem vobis commendamus magnopere, ut, ubi fieri potest, pro pueris puellisque in scholis congregatis singulis diebus festivis et Dominicis missae Sacrificium cum brevi homilia ab officio divino pro adultis parochianis separatum celebretis. Imprimis satagite, ut pueri puellae«,ue quam accuratissimo ad primam confessionem, qua nihil est gravius, praeparentur; a prima enim pendent fere omnes vitae ulterioris confessiones ; ncque omittatis ad alias quoque confessiones sedulam instructionem reiterare. In excipiendis autem confessionibus magna patientia et invicta caritate paterna vos armetis ne que nimia celeritate eas tractetis, sed potius alios confessarios in vestrum subsidium adhibeatis. Onus difficile, labor fructuosus 1 Nec minus commendatam volumus zelo vestro pastorali adultam juventutem, quae schola absoluta e domo patria ad alia transit ediscenda vel tractanda. Quorum parentes haud raro omnia se optime fecisse putant, si filios tiliasvc, cura salutis eorum omnino fere posthabita, in quolibet loco collocaverint. Attamen quis vestrum est, qui nesciat, aetatem juvenilem permultis et internis et externis tentationibus periculisque esse expositam, unde accidit, ut tot adolescentes a fide deficiant moresque corrumpant? Cui ovium parti eximiae maximam, hortamur, adhibeatis curam, ut juventus annis peractis periculosis conscientiam servet immaculatam. Quamobrem pueros puellas«pie in pias sodalitates congregate, et ut instructioni christianae adsint, quantum fieri potest, curate. Quae quidem supra vobis exposuimus, ad ordinariam curam pastoralem spectant, sed saepius evenit, ut pastores ovium extraordinario modo curam animarum exercere debeant, c. gr. pro famulis domesticis ancillisque instituenda missa prima summo mane diebus festivis et Dominicis, pro opificibus concionibus vespere illis diebus habendis etc. Huic labori nolite vos subtrahere, ut cum Apostolo jure dicere possitis: „Caritas Christi urget nos“ (II. Cor. 5, 14). III. Perpendite vero, fratres dilectissimi, tempore nostro plus a vobis requiri quam ut impleatis officia curae pastoralis stricto sensu nuncupata. Ncque enim hodie sufficit sacris functionibus incumbere intra templorum parietes. Sacerdos omnibus gregis concrediti necessitatibus consulere et servire debet maximeque ad se pertinere sciat de omnibus, quae ejus salutem fovere possint. Meminisse enim juvat, quod ait Apostolus: „Quis infirmatur, et ego non infirmor? quis scandalizatur, et ego non uror?“ (II. Cor. 11, 29). „Omnibus omnia factus sum, ut omnes facerem salvos“ (I. Cor. 9, 22). Itaque vestrum quoque est dirigere societates illas ecclesiasticas, quibus ut fideles populi nomen dent, hortanto Summo Pontifice per litteras pastorales monuimus. Hoc quoque munus religiosa industria exsequamini tamquam Dei et Ecclesiae negotia tractantes et memores monitionis, quam dedit S. Paulus discipulo suo dilecto Tito: „In omnibus te ipsum praebe exemplum bonorum operum“. (Tit. 2, 7) — et iterum Timotheo, cui praecepit: „Exemplum esto fidelium in verbo, in conversatione, in „caritate, in fide, in castitate“. (I. Tim. 4, 12.) Quas inter societates prae omnibus vobis commendamus praeclara illa sodalitia, quae a S. Vincendo, S. Elisabeth et B. Agnetc nuncupata aliaquc hujusmodi pro scopo habent juvandi pauperes. Hae consociationes antiquam illam pauperum curam continuata pietate vere exercent, «piae a primis jam l* temporibus viguerat in Ecclesia adeoquo nulla alia ratione compensari possunt ; ncque per nova illa nostri temporis beneficentiae colendae sodalitia, quae pliilantropiae splendidum nomen sibi arripiunt, ncque per novissima illa haereticorum studia, qui antiquam Ecclesiae curam pauperum restauraturos se esse gloriantur, ecclesiasticam autem calumniari non desinunt. Itaque sodalitatibus illis ecclesiasticis favete, quae non solum ut corporales spiritualesque miserias tollant propositum sibi habent, sed ipsos quoque sodales sanctificare satagunt. Porro societatem Christianarum matrum familias commemoramus, cujus summopere salutares cerni possunt fructus ; societates deinde juvenum virginumque, quae optime congregationum B. Mariae Virg. nomine et tutela nuncupatarum forma florent, sodalitia quoque opificum tum tironum, tum adjutorum, tum magistrorum, foedera mercatorum virorumquo catholicorum, nec minus foedera ad conficienda paramenta cultui divino inservientia, sodalitates denique operariorum tam virorum quam mulierum : quae omnia vobis ad parochiarum vestrarum circumstantias respectu habito, enixe commendata volumus. Equidem gaudemus, venerabiles fratres, quod inter vos haud pauci inveniantur presbyteri, qui magna industria hanc vineae Dominicae partem colunt et societates erigendo ct bene eas dirigendo. Scimus insuper, quantum novum onus hisce monitis humeris vestris imponere studeamus. Ast proh dolor ! numerus operariorum tam exiguus est ! Attamen laboribus istis se subducere non licet ; apostolicus autem zelus animarum numerum vestrum augebit laboresque atque aerumnas cumulatas reddet suaviores. Erga divinum pastorem amor, cujus ministri sumus, fervorem vobis infundet et ab erroribus vos praeservabit. Ncque enim nescimus, venerabiles fratres, in hac cura cum sodalitiorum Christianorum directione conjuncta haud pauca vobis parari pericula, quamobrem monitos vos volumus de quibusdam magni momenti rebus, quibus attendentes securi tntique esse possitis. Societates istae, de quibus sermo est, ecclesiasticae sunt ; ecclesiasticae igitur subsint directioni ; quae in singulis parochiis eriguntur, parocho proprio ejusque cooperatoribus subditae sint, ceterae vero alii viro ecclesiastico. Praeses vero consultorve spiritualis societatum ah Ordinario loci designetur necessc est. Cum vero animarum consensus vires multiplicet, in quibusdam sodalitatibus consonum est, ut consociationes instituantur totam dioccesim sive maj orem < ejus partem amplectentcs ; semper vero praesidi dioecesano aeque ab Ordinario loci nominando subsint. Omnes autem praesides seu consultores loci Ordinario rationem de gubernio societatum reddere tenentur. Scitis denique, fratres dilectissimi, non decere clericos per negotia saecularia a divino ministerio abduci, quae ipsa pericula haud exigua afferunt. Quare districtissime prohibemus, ne praesides consultoresve spirituales, si quae forsan pecuniae deponantur, earum curam suscipiant, quod praeceptum ad societates saeculares non spectat. Curate praeterea, ne oblectationum libido, pestis ista temporibus nostris longe lateque dominans, societates invadat. Permittentes vero aliquam subinde festivitatem videte, ne brevi temporis intervallo se excipiant, omnibus sedulo exclusis, quae offendiculo esse possint. Ipsi denique vigilate, ne periculis in directione societatum piarum vobis imminentibus succumbatis, vosque ubique et in omnibus ut Dei ministros exhibete. Tempora mutata novas inter homines indigentias invenerunt. Peculiariter vero nostris temporibus necesse est inopiae in dies crescenti grassantique paupertati remediis aptis mederi satagamus. Consociationes diversae jam ortae sunt, quae medicinam illam praebent. Agricolarum dicimus societates, consociationes quae pro scopo habent excipiendi pueros pucllasvc feriarum tempore in locis sanitati conducentibus, curandis reis e carceribus dimissis opem fere. Hac in quantum propositos habent fines, attamen catholicae fidei non adversantur nec fundamentis nituntur antichristianis, omnino non curare, fratres dilectissimi, non potestis. Ad tollendas autem quasdam novas temporum necessitates in Ecclesia ipsa orta sunt remedia et a religiosis praesertim familiis coluntur. Pertinent huc instituta puerulis custodiendis educandisque destinata, scholae porro ediscendi rei familiaris administrationein, nee non artium juvandarum acusque tractandae causa institutae. Quae instituta a religiosis familiis maxima dexteritate atque diligentia gubernata partem magnam ad solvendam socialem, quae dicitur quaestionem habent et apud inferioris mediaeque classis homines majorem in dies gratiam fiduciamquc sibi conciliant. Huc accedit, quod piae moderatrices sive directe sive indirecte alumnorum animos movere nituntur, ut excitent in eis solidum omnique tempore perduraturum pietatis sensum. Talia igitur instituta ut erigantur et promoveantur omni industria studeatis, eaque virorum ecclesiasticorum, parochorum praesertim cordibus vix satis enixe commendare possumus. Omnes vero ejusmodi labores, venerabiles fratres, non solum exigunt, ut apostolico zelo eos subeat, qui utiliter cumque salubri effectu ad eos incumbere vult, sed ut bene etiam eos intimainque eorum naturam perspectam habeat; quod nemo assequi potest, nisi qui sociales, quas vocamus, nostri temporis conditiones diligentissimo studio perscrutatus sit. Rogamus ergo vos, ut studia, quibus vacatis, in has quoque quaestiones convertatis, inquirendo causas aerumnarum, quae societatem lmmanam tantum in discrimen adduxerunt, remediaque, quibus auxilium ferri possit, sedule investigando. IV. Austriae catholicae, monente Summo Pontifice pernecessarium esse innuimus, ut omnium vires conferantur in libros, diaria similiaque arte typographica in vulgus edenda in sensu catholico neenon adjuvanda atque promovenda. Quod munus honorificum venerabili quoque clero incumbit, qui vocatus est, ut moveat dirigatque laicos homines, et publicas ephemerides doctrinae catholicae consonas inter oves sibi commissas propaget, malas vero amovere studeat. Sed aliud quoque munus implendum venerabili clero erga diaria incumbit, operis consortem se praebere, ut in votis est Sanctissimi Patris monentis, „ut clerus eisdem benigne faveat sacraeque afferat doctrinae praesidia“. Aliud denique emolumentum haud spernendum reputamus, si diariis catholicis vos operis consortes exhibeatis. Saluberrimum scilicet Summus Pontifex fore confidit : „si suae propriaeque ephemerides voluti pro aris et focis propugnantes unicuique sint regioni“, attamen idem addit : „eo modo institutae, ut nulla in re a judicio Episcopi abscedant, sed recte studioseque cum ejus concordent prudentia et voluntate“. Quis vero melius has mediatoris partes explere poterit venerabili clero ? Quis scriptores catholicos melius docebit, quae sit vera Ecclesiae utilitas quibusque mediis haec optime possit promoveri ? Quis melius prohibebit, ne falsus immoderatusve zelus scriptores etiam catholicos abripiat, ut in ipsam auctoritatem ecclesiasticam invehantur, suspiciones« >ue maximo catholicae plebis damno ingerant, injustis objurgationibus eandem prosequendo ? Optime ad haec omnia aptus est venerabilis clerus, qui arctis vinculis Episcopis conjunctus, eos tamquam duces a Deo sibi constitutos existimat, in eorum arcta unione suam ipsius auctoritatem, in eorum honore suum ipsius honorem conservat et tuetur. Attamen si quaedam spcciatim monenda sunt de propagandis catholicis scriptis, attendere vos volumus summam utilitatem, quam afferunt praesertim ephemerides catholicae pro diebus Dominicis editae ; ipsae enim imprimis hominibus, «pii diebus ferialibus multum occupantur laboribus, Dominicis festisque diebus jucundam praebent oblectationem, animum bonis cogitationibus nutriunt, imo veritates quoque salutares in sermone festivo auditas in mentem revocare et fovere possunt. Ncque silentio praeterire possumus, quam utiles sint bibliothecae pro parochianis institutae, per quas libri fidei moribusque perniciosi e fidelium domibus manibusque extrudi possunt. Venerabiles fratres ! Magna sunt officia, de quibus implendis vos monitos esse voluimus exemplo et auctoritate Sanctissimi Patris ; sed perpendite, de salute humani generis agi, si ea tractetis fideliter, «piae curae vestrae concredita sunt. Ncque sine causa vos „lux mundi et sal terrae“ a Domino vocati estis. Quod pondus a Domino ipso vobis impositum nos a humeris vestris adimere nequivimus, cum Dominus dicat : „Ego elegi vos et posui vos, ut eatis et fructum afferatis“. (Joan. 15, 16.) Non ignoramus, quam grave onus vobis impositum sit; sed expendite, commune esse ideoque facilius illud a nobis una vobiscum portatum iri, quo arctius per mutuam caritatem juncti manebimus. Memineritis quoque, Jesu Christi jugum nos portare ; quod ipse vocat suave et leve. Atque eo magis suavitatem inveniemus, quo fidelius et studiosius illud portaverimus. Sive autem multum sive parum profecerimus, gaudium nostrum nemo tollet a nobis, quo repletus Apostolus scripsit: „Cursum consummavi, fidem servavi. In reliquo reposita est mihi corona justitiae, quam reddet mihi Dominus in illa die justus judex“ (II. Tim. 4, 7 et 8), et in regeneratione cum sederit filius hominis in sede majestatis suae, etiam vos nobiscum Deo opitulante sedebitis judicantes tribus Israel. Benedicat vos omnipotens Deus Pater f et Filius f et Spiritus f Sanctus. Arnen. Datum Viennae, in festo 8. Elisabeth, die 19. Novembris 1891. Fridericus Cardinalis Fürstenberg, Princeps - Archicpiscopus Olomucem Franciscus de Paula Cardinalis Schönborn, Princeps-Archicpiscopus Prägen. Albinus Cardinalis Dunajewski, Princeps - Episcopus Cracovien. Antonius Josephus Cardinalis Gruscha, Princeps - Archicpiscopus Viennen. Fulgentius Carev, Episcopus Pharem Severinus Morawski, Princeps-Archicpiscopus Leopolien. Latinorum. Aloisius Mathias Zorn, Princeps-Archicpiscopus Goritien. et Gradi scan. Joannes Evang. Haller, Princeps - Archicpiscopus Salisburgen. Silvester Sembratowicz, Archicpiscopus Leopolien. lialicien. Kiovien. et Camecen. Ruthenorum. Isaac Nicolaus Isakowics, Archiepiscopus Leopolien. Armenorum. Joannes Bapt. Zwerger, Princeps-Episcopus Secovicn. Matthaeus Josephus Binder, Episcopus 8. Hippolyti. Josephus Joannes Evang. Hais, Episcopus Regino-Gradiceli. Antonius Josephus Fosco, Episcopus Sebenicen. Joannes Nepom. Glavina, Episcopus Tergcstin. et Justinopolitam Franciscus Ferretic, Episcopus Veglen. Georgius Kopp, Princeps-Episcopus Wratislavien. Lucas Solecki, Episcopus Premislien. Latinorum. Ignatius Lobos, Episcopus Tarnovien. Emanuel Joannes Schöbet, Episcopus Litomericen. Franciscus Sal. Bauer, Episcopus Brunnen. Matthaeus Vodopic, Episcopus Ragusin. Simon Aichner, Princeps-Episcopus Brixinen. Jacobus Missia, Princeps-Episcopus Labaccn. Joannes Bapt. Flapp, Episcopus Parentin. et Polen. Martinus Josephus Riha, Episcopus Budvicen. Eugenius Carolus Valussi, Princeps-Episcopus Tridentim Josephus Kahn, Princeps-Episcopus Gurcen. Franciscus Maria Doppelbauer, Episcopus Lincien. Michael Napotnik, Princeps - Episcopus Lavantin. Philippus Nakic, Episcopus Spalateli. Colomanus Belopotoczky, Episcopus tit. Tricalcm, Vie. Apost. exercitus Austriaci. Julianus Pelesz, Episcopus Premislien., Sanachien. et Samborien. Ruthenorum. Julianus Kuilowski, Episcopus Stanislaopolitan. Ruthenorum. Simeon Pulissich, Vicarius Capitularis sede vacante Jadren. II. Interrogationes ad eos, qui ex haeresi vel schismate ad catholicam fidem converti volunt. Qui ex haeresi vel schismate ad catholicam fidem converti vult, interrogari debet: 1. Cui haeresi vel sectae schismaticae sit usqueliac adscriptus? 2. Ex qua regione? — unde oriundus? 3. Quot annos natus? 4. Quomodo observarit, quae leges civiles de conversione statuunt? 5. Utrum sit instructus in doctrina catholica? 6. Qui sint parentes ejus? 7. Cuius confessionis pater? — mater? 8. An pater—vel mater fuerint quondam catholici? 9. An ex ejus familia alii jam redierint ad fidem? 10. Quae didicerit de sua religione : De Trinitate? De Christo? De Sacramentis? 11. Quid requiratur ad validitatem baptismatis? 12. Quid censeat ipse de validitate sui baptismi? 13. Quibus de causis censeat validum? 14. An viderit baptizantem Ministrum acatholicum eundem, qui et se baptizaverit ? et an recordetur, quomodo ille baptismum soleat conferre, qua materia, quibus verbis, conjungendo formam et materiam, simul pronuntiando et fundendo aquam? 15. Quid censeat parochus catholicus ejus regionis de validitate baptismatis in illa regione collati? 1.6. An soleant iterum baptizari, qui ibidem ab eadem haeresi vel schismate convertuntur? III. Schreiben delt. 12. November 1891 31. 2711 Sr. ErceUenz bes Herrn k. k. Statthalters in Steiermark lirtrrffniö bir I1ÜI2 in Ivic» llnttfiitbrnbr A us It v II uit a fiir Ululili uitb ìl|f«tmiirfcn. Das Comité für bic internationale Ausstellung für Musik und Theaterweseu in Wie» 1892 hat sich an den Herrn Minister für Cultus und Unterricht mit der Bitte gewendet, dem gedachten Ausstellnngs-nnteriiehmeu die thuulichste Unterstützung und Förderung zu Theil werden zu lassen. Die Ausstellung soll sich dem Programme zufolge in eine Fach - Ausstellung und eine gewerbliche Special-Ausstellung gliedern. Die ersten1 hätte die historische, künstlerische und technische Entwicklung der Musik und des Theaterwesens zur Anschauung zu bringen, während die gewerbliche Special - Ausstellung alle der Musikpflege und dem Theaterwesen dienenden Erzeugnisse der modernen Industrie umfassen soll. Der Herr Minister Hat, zumal mit Rücksicht auf die fachwissenschaftliche Abtheilung der Ausstellung keinen Anstand genommen dieselbe als ein beachleuswerthes und der Förderung würdiges Unternehmen an-zuerkenuen und mich sohin beauftragt, die in Betracht kommenden Kreise auf die geplante Ausstellung besonders aufmerksam zu machen und zu einer Beschickung derselben einzuladeu. Indem ich diesem Aufträge hiemit nachkomme, beehre ich mich zugleich ein Exemplar des oberwähnten Programmes, aus welchem auch die Gebiete zu ersehen sind, auf die sich die Ausstellung erstrecken soll, zur gefälligen Verfügung zu übermitteln. Hiebei möchte ich vorzugsweise aus den streng wissenschaftlichen Character der historischen Musik ausstellung (Abthg. 1$ des Programmes), welche ohne Heranziehung der zahlreichen werthvolle», im Besitze von Kirchen und geistlichen Corporatione» befindliche» ältesten und alten Musikwerke, Instrumente, Werke der einschlägigen Literatur und biographischen Denkwürdigkeiten wohl kaum ein vollständiges Bild der Entwicklung der Musikpflege in Oesterreich bieten könnte Hinweisen, und daher insbesondere das hochwürdige fürstbischösliche Ordinariat bitten, durch eine gütige Einflußnahme auf die thuulichst reichhaltige Beschickung der Ausstellung mit den zweifellos in Kirchen und Klöstern der Diöcese vorhandenen bedeutsamen Gegenständen der oberwähnten Art hinwirken zu wollen. Programm. Die Allsstellung findet in der Rotunde im f. k. Prater und den anstoßenden Garten-Anlagen in der Zeit vom 7. Mai bis 9. October 1892 statt. Dieselbe gliedert sich in eine Fach-Ausstellung, welche die historische, künstlerische und technische Entwicklung der Musik und des Theaterwesens zur Anschauung bringen soll, und in eine gewerbliche Sp e cial -A ns stel ln ng, welche alle der Mnsikpflege und dem Theaterwesen dienenden Erzeugnisse der modernen Industrie umfassen und hiedurch der Schaffenskraft und dem Absätze ans diesem Gebiete neue Anregung geben soll. Innerhalb dieses Rahmens hat die Ausstellung Gegenstände folgender Kategoričen zu enhalten: A. Miographische Jenkwurdiglioiten. Erinnerung an berühmte Musiker, dramatische Dichter, darstellende Künstler und Künstlerinnen der Vergangenheit und Gegenwart auf dem Gebiete der Oper, des Dramas und der Mimik; Bildnisse, (Gemälde, Stiche, Photographien rc.), Autographe», Medaillen; bemerkenswerthe Gegenstände aus deren Besitz. Einschlägige Special-Literatur. B. MlichU- I. Instrumente. Die Musik-Instrumente in ihrer historischen Entwicklung bis auf die Jetztzeit: a) Tasten-Jnstrnmente: Orgel, Clavier, Harmonium nebst älteren und Zwischengattnngen; b) Saiten-Jnstrnmente: 1. Harfen, Zithern, Guitarren, Mandolinen, Lauten rc. ; 2. Geigen, Violen, Violon-celle, Contrabässe rc. nebst den Hilfsmitteln zum Spiele derselben; e) Blas-Jnstrumente ans Holz und Blech; <1) Schlag-Instrumente, — letztere beide mit einer besonderen Abtheilung für Militär-Instrumente (inclusive Signalhörner, Trommeln rc.) e) Sonstige Instrumente: Harmoniken, Holz- und Stroh-Instrumente, Spieluhren, Orchestrions it. dgl. f) Hilfsmittel der Musik-Aufführung >vie z. B. Stimmgabeln, Metronome rc. II. Graphische Darstellung der Musik: a) Note» - Handschriften, älteste geschriebene Noten, Missale, Mensuralmnsik, Tabulaturen, Codices; nicht edirte Werke ans der Zeit nach Erfindung des Notendruckes, dazu passende bildliche Darstellungen ältester Musik-Uebung; b) Metteste und ältere Notendrücke in charakteristischen Mustern für jede Epoche; c) Neuere Notendrücke von den ersten Ausgaben B a ch's und H ä n d e l's bis auf die neueste Zeit. III. Musik-Literatur und Musik-Unterricht: a) Literatur der Vergangenheit und Gegenwart: Musikgeschichtliche Werke und Zeitschriften, Werke über Kirchenmusik, Mnsik-Lexica; Fachblätter, Verlagskataloge, Jahresberichte von Vereinen rc. ; Programme und Astiche»; Pläne und bildliche Darstellungen sowie Modelle von Concertsälen und Musik-Instituten. b) Unterricht: 1. Theoretische und praktische Werke, Lehrmittel und Sehrbehelfe für Gesang, Jnstrnmental-spiel und Theorie; 2. Organisations-Statute, Statistiken und Jahresberichte von Musikschulen und Conservatorie». C. Woator. Objecte aus der Vergangenheit und Gegenwart: I. Theaterbanten; Platte, Darstellungen und Modelle von Theatern; Maschinenwesen und Beleuchtungs-Apparate. II. Behelfe der theatralischen Aufführung: Decorationen, Theater-Requisiten, Modelle von Bühnen-Decorationen, Costüme nebst entsprechenden bildlichen Darstellungen, Figurinen, Theaterwaffen, Theaterschmuck rc. III. Bildliche Darstellungen theatralischer Aufführungen, künstlerischer Ausschmückung der Theater; Gemälde, Sculptnren, Zeichnungen und Jllnstrationen zu dramatischen Werken. IV/Dramatische Werke aller Gattungen inclusive Opernlibretti und Ballet-Sujets. V. Dramaturgie, Kritik intb Theaterliteratur: Einschlägige Fach-Literatur, Zeitschriften, Theaterzettel, Affichen, Programme rc. D. Htlinographisch interessante Gegenstände der vorstehend erwähnten Kategorieen. IV. Schreiben ddt. 12. November 1891 Zl. 3290, Sr. Ereellen) des Herrn k. h. Statthalter in Steiermark lictrcffruö die liüH in Madrid »»läkliil, der oirrl|uiibcrt|ili|rigcn Kedenkfeicr der (Bntüeikiing Amerikas Üiillkiideildt Auskeilung. „Anläßlich der vierhundertjährigen Gedenkfeier der Entdeckung Amerikas durch Christoph Columbus veranstaltet die königlich spanische Regierung im Jahre 1892 in Madrid eine Ausstellung jener ans Amerika sich beziehenden Objekte, welche geeignet sind, die Culturverhältuisse der neuen Welt vom Anbeginne bis zur ersten Hälfte des 17. Jahrhunderts zu illustrimi. Mit dieser verbindet sich eine zweite retrospektive Ausstellung von Kunst- und kunstgewerblichen Gegenständen, insbesondere von solchen kirchlich-liturgischen oder decorative» Charakters aus dem XV., XVI. und aus der ersten Hälfte des XVII. Jahrhunderts, welche den Zweck hat, den Culturzustand Europas zur Zeit der Entdeckung und Eroberung Amerikas zu veranschaulichen. Die beiden Ausstellungen, welche die osficiellen Titel „Exposition Histórica — Americana“ und Exposition I listórica — Europea“ führen, sollen am 1. September 1892 eröffnet und am 31. December desselben Jahres geschlossen werde». Die königlich spanische Regierung hat den Wunsch ausgesprochen, daß dieses Ausstellungs-Unternehmen auch in Oesterreich bekannt gemacht werde, um eine Betheiligung der interessierten Kreise zu ermöglichen. Der Herr Minister für Cultus und Unterricht hat keinen Anstand genommen, diesem Wunsche Rechnung zu tragen, zumal neben der allgemeinen culturhistorischeu Bedeutung dieser Ausstellung die manigfachen historischen und dynastischen Beziehungen der Völker Spaniens und Oesterreichs ein solches Unternehmen der thunlichsten Förderung würdig erscheinen lassen. lieber Auftrag des Herrn Ministers beehre ich mich daher auf diese Ausstellung in Absicht auf eine allfällige Beschickung derselben mit dem Beifügen aufmerksam zu machen, daß sich in Wien eine Ausstellungs-Commission unter dem Ehrenpräsidium des königlich spanischen Botschafters am k. und k. Hofe, Don Merry del Val, cvnstituirt hat, welche über die Details des Programmes, sowie über alle weiteren in Betracht kommenden Punkte Auskunft zu ertheilen in der Lage ist." Beide vorstehende Schreiben werden der hochwürdigen Diöcesan-'Geistlichkeit und den Kirchcn-vorstehungen zu dem Zwecke mitgetheilt, damit dieselben den in beiden Schreiben ausgedrückten, die Kirche und den Clerus betreffenden Intentionen nach Thunlichkeit entsprechen. V. Der am 27. August 1891 in Wien stattgefundene erste Organisten- und Orgelbauertag hat seine die Verbesserung der kirchlichen Orgelwerke bezweckenden Beschlüsse anher mitgetheilt, welche hiemit den hochwürdigen Seelsorgern und Kirchenvorstehungen zur Beachtung und Berücksichtigung mitgetheilt werden. Die Beschlüsse lauten: I. Das auf dem Mechelner allgemeinen Katholikentage am 1. September 18G4 aufgestellte und bei der dritten Generalversammlung der Cäcilien-Vereine zu Eichstätt am 5. September 1871 bestätigte Normalmaß wird zur allgemeinen Einführung in Oesterreich empfohlen. II. Neue Orgeln sind mit Rücksicht auf die hohe Ministerial - Verordnung vom 25. Juli 1890 nach dem Normal-^ 3 870 einfache Schwingungen in der Secunde zu stimmen, wobei die mittlere Tem- peratur jenes Raumes zu beachten ist, für den die Orgel bestimmt ist. Bei alten Orgelwerken ist die Einführung der Normalstimmnng nach Thnnlichkeit anzustreben; es bleibt jedoch Sache der Orgelbauer, zu bestimmen, wie dies am besten geschehen könne. III. Der Organisten- und Orgelbanertag spricht sich für die Annahme der Kegellade aus und aller jenen Constructione», welche ans dem Principe der Kegellade begründet sind. Unter den Schöpfwerken gebühre den doppelfaltigen Magazinbälgen, welchen im Bedarfsfälle Reservebälge für jedes Manual beigegeben sein sollen, der Vorzug. Schivellwerke (Jalousienschweller) sind zu empfehlen, dagegen die Ueberhänfnng einer Disposition mit zu vielen schwache» Stimmen auf Kosten des Plenums zu vermeiden. IV. Obwohl die außerordentlichen Vorzüge der electro-pneumatischen Orgeln anerkannt sind, so ist die Aufstellung derselben in Kirchen noch nicht zu empfehlen, weil die bisher bekannten ans die elektrische Function Bezug habenden Constrnctionen nicht vollkommen genug sind, um eine znverläßliche und anstandslose Thätigkeit des Apparates unter allen Umständen nnd Einflüssen zuzusichern. V. Die Bestellung von Orgelbau-Revisoren ist anzustreben, damit die bei Neubauten und größeren Reparaturen von Orgelwerken häufig vorkommenden Fehler in Bezug ans Disposition re. hintangehalten werden. VI. Stiftung des Herrn Pfarrers Äntan Irnuisali für kranke nnd hilfsbedürftige Priester. Titl. Herr Anton Dvoršak, F.-B. geistlicher Rath und gewest Pfarrer zu St. Veit bei Montpreis, hat den Betrag pr. 2000 fl. in Staatsschuldverschreibungen mit der Bestimmung gewidmet, die entfallenden Interessen zur Unterstützung kranker bedürftiger Priester aus der Lavanter Diöcese zu verwenden und die Namen der damit Betheilten im kirchlichen Berord. Blatte zu veröffentlichen. Aus dieser Stiftung haben erhalten an Unterstützung nachbenannte Priester: 1890 Herr Franz Lafontaine pr 30 fl. — „ Martin Godina „.........................70 „ — 1891 ,, Franz Lafontaine „ 41 „ — „ Peter Gostenčnik „ ... 50 „ — Zusammen . . 191 fl. - VII. Diöcefan-Nachrichten. Investiet wurden: Herr Josef Sinko auf die Pfarre St. Wolfgang bei Vii nnd Ternovez nnd Herr Andreas Pod-hostnik ans die Pfarre St. Magdalena in Trennenberg. Bestellt wurden: Herr Alois Arzenšek als Provisor in Fautsch nnd Herr Karl Trilrnik als Provisor in Tüchern. Aiigestellt wurde Herr Ignaz Rom, Provisor in Trenncnberg, als Stadpfarrkaplan in Windisch Feistriz. Uebersetzt wurden die Herren Kapläne: Andreas Fischer nach Wisell, Johann Munda nach Franz, Johann Sušnik nach Tüchern, Barthelmä Vurkelc nach St. Michael bei Schönstein, Franz Zdolšek jun. nach St. Anna am Kricchenberge, Markus Tomažič nach Gonobiz, Matthäus Štrakl nach St. ©gibt in W.-B., Johann Kansky nach Maxau und Rudolf Raktelj nach Praßberg. In de» zeitlichen Deficientenstand trat Herr Vincenz Baumann, Kaplan in St. Anna am Kriechenberge. Außer Dienst befindet sich krankheitshalber Herr Simon Pichler, Kaplan in Maxau. Gestorben sind: Herr Michael Rakoše, Pfarrer in Fautsch, am 13. November im 61., Herr Franz Zager, Doktor der Theologie, einer. Religionsprofessor am k. k. Staatsgymnasium zu Marburg, am 23. November int 66. und Titl. Herr Thomas Jeretin, Jubelpricster, f.-b. geistl. Rath, Ritter des Ordens vom hl. Grabe zu Jerusalem, Pfarrer in Tüchern, am 15. December im 80. Lebensjahre. Unbesetzt sind geblieben die Kaplaneien zu Prihova, Maria Schnee in Wölling und St. Anton in W. B. I. A. Lavanter Grdinariat in Marburg, am 28. December 1891. Fürstbischof. SI. 6t)viHu8-®uct)6ru(fem in Marburq. po božjem usmiljenju knez in škof Lavantinski vsem svojim ljubim vernikom mir, milost in vse dobro od Boga Očeta in Boga Sina v edinosti sv. Duha! Preljubljeni v Gospodu! apočil je zopet milosti polni postni čas — čas pobožnega premišljevanja in posvečevanja, čas pokore in poboljšan ja, čas resničnega spre-obrnenja. O tem posvečenem času velja apostolski opomin sv. Pavla: „Bratje! mi ve m o, da je ž e u r a, d a se iz s p a n ja zb u d i m o. Za k a j sedaj je naše v z v eli Čanje bliže, kakor takrat, ko smo verni postali. Noč je m in o la, dan pa seje približal. Vrzimo zato od sebe dela teme in oblecimo orožje svetlosti. Kakor po dnevu spodobil o li o d i m o, n e v požrešnosti in pijanosti, ne v nečistosti in nesramnosti, ne v prepiru in n e v o š 1 j i v o s ti — temveč obleci t e Gospoda Jezusa Kristusa in ne s t r e z i t e mesu v poželenju.“ (Rimlj. 13, 11 — 14). Ta za sveto pokoro in nebeško usmiljenje posebno primerni čas podaja mi vnovič prijetno priložnost, da Vam preljubi v Gospodu ! zopet pišem pastirski list, kateri Vam bodi v vzveličavni poduk in v duhovno spodbudo v tem milosti polnem času svetega štiridesetdnevnega posta. Pa kaj bi bilo za resnobni ta čas pokore bolj vredno pobožnega premišljevanja, kakor od božjega Vzveli-čarja živo priporočana resnica o potrebnosti in o koristi zatajevanja samega sebe, brez katerega nam je pač celò nemožno, vdeleževati se sadu odrešenja in stanovitno napredovati na potu krščanske popolnosti. Popolnoma dober in pravičen prišel je človek iz božjih rok. Stvar je bila v popolnem soglasju s svojim milim stvarnikom. V človeku bila so čuvstva 1 in nagnenja pokorna umu in prosti volji ; um in volja pa sta poslušna bila Bogu. Toda greh je močno skalil in skoro celo razrušil to blagodejno soglasje, tako da sedaj nižji nagoni neprenehljivo nasprotujejo umu in volji, um in volja pa se ustavljata Bogu. Po vsej pravici trdi modri pridigar stare zaveze : „Samo 1 e-t o s e m našel, da je Bog človeka vstvaril pravičnega, in da seje sam zapletel v neskončne zmešnjave.“ (Prid. 7, 30). Ino tem najnevarnejšem boju govori apostol narodov, sv. Pavel, ko piše Galačanom : „Rečem pa, živite po duhu in ne spolnjujte želj mesa. Zakaj meso poželi zoper duha, duh pa zoper meso. Ta dva si namreč nasprotujeta.“ (Gal. 5, 16. 17). In ta žalostni boj ima v mislih isti sv. Pavel, ako v listu do Rimljanov bridko toži : „Čutim drugo p ostavo v svojih udih, katera nasprotuje postavi mojega duha ter me deva v sužnost pod postavo greha, katera je v mojih udih. Jaz nesrečni človek! kdo me bode o tel telesa te smrti?“ (Rimlj. 7, 23. 24). Da bode to silno, neprestano bojevanje za nas srečno in vspešno, potreba nam je prav zdatnih pripomočkov, treba nam je jako zanesljivega orožja. Sila močno in, rekel bi, zmagovalno orožje v tej duhovni vojski je zlasti zatajevanje in krotenje samega sebe, ki človeka varuje greha, kakor dobra sol varuje meso trohnobe, in ga dela spretnega za vse, kar je resnično, dobro in sveto, kakor skrbna priprava pripomore borilcu k slavni zmagi. Da! naš Gospod in Yzveličar sam sc je posluževal tega vrlega sredstva, da dovrši svoje milosti polno delo sprave in odrešenja. Nastopil je trnjevo pot križa in je hodil po njej do vrha gore Kalvarske, kjer je popolnoma zmagal greh in satana, in si pridobil in priboril rod človeški. In zato „ j e rekel V86M: Ako hoče kdo za me-n oj iti, n a j z a t a j i samega sebe in n a j zadene sv oj k r i ž vsak dan, pa n a j hodi za menoj.“ (Luk. 9, 23). Vsled tega prijaznega vabila božjega učitelja do vseh ljudi je zatajevanje samega sebe, ki je neizogibna potreba k duševnemu napredku, je to zatajevanje, pravim, dvojno : vnanje in znotranje, kakor je človek iz telesa in duše in kakor se ima obnoviti dvojni red, razrušen po grehu : najpopred v človeku in zatem med človekom in ljubim stvarnikom. Vnanje zatajevanje oznanjajo besede : naj zadene svoj križ; znotranjega in mnogo važnejšega spominja nas klic: naj zataji samega sebe. In o tem dvojnem načinu krščanskega zatajevanja samega sebe govori naj moj letošnji pastirski list, ki bodi pisan k večni slavi in hvali križanega Odrešenika in ob enem k časni in večni sreči vseh Lavantincev, ki ljubijo Kristusa in njegov križ na Golgoti. I. ÜÜnnnja krotitev, katera pa znotranji pripravlja pot in vodi do nje, obstoja v tem, da se človek vstavlja nagnenju svojega mesa in da svoje čute in strasti spravlja pod oblast svojemu umu. V človeku mora gospodovati um, a ne meso. Kjer vlada ta od Boga določeni red, tam kraljuje prava sreča in blaženost; kjer pa zapovedujejo telesni čuti in posluša duša, tam je nesreča in vse gorje. In ta nesrečni stan je mesenemu človeku ena naj hujših kazni božjih, kakor spričuje to Gospod Bog o pohotnih Izraelovih otroki h : „In prepustil s e m jih željam j i h o v e g a srca in hodili s o po s v oj ih izmišlja-v ah. “ (Ps. 80, 13). In v knjigah Pridigarjevih grozi sv. Duh : „A ko s p olii j uj e š želje svoji duši, izdala te bode v zasmeh tv oj im s o v r a ž-kom.“ (Pridig. 18, 31 ). Omenjena krotitev vnanjih čutov pa je tolikanj potrebna zato, ker je naše meso v sl e d izvirnega greha sovražno dobremu in vedno nasprotuje duhu. Red božji zahteva, da služi telo duši in ne duša telesu. Bog nam je dal čute, da se jih poslužujemo, ne po svojem dopadjenju in po svoji volji, marveč* po njegovem večno - veljavnem zakonu. Zategadelj moramo poželjivost mesa in moramo neredna nagnenja, božji zapovedi nasprotna, krotiti brez prenehanja, kakor se nam to veleva v prvih knjigah Mozesovih : „Podvrzi svojo poželjivost in gospoduj črez njo.“ (Gen. 4, 7). Kdor misli, govori in dela tako, ta je zvest učenec in vesten naslednik Jezusa Kristusa, kakor uči sv. Pavel, ta največi učenec božjega učenika, rekoč : „Kateri so pa Kristusovi, so svoje meso križali z grehi in z željami vred.“ (Gal. 5, 24). Da mora človek vedno krotiti svoje nižje nagone, ali da je zatajevanje in premagovanje samega sebe zelo potrebno, to so spoznali že pač neverniki, ki so prelepi nauk modrega Epikteta : sustine et abstine — trpi in z d r-žuj se, spolnjevali po svojih natornih zmožnostih. Preznamenit je tudi izrek ostroumnega modrijana Aristotela : „Vsa težava dobrega in čednostnega živ- ljenja obstoji v kročenju in brzdanju naše poželjivost! in mržnje. “ Gotovo ! telo podvreči pameti, dozdevalo se je že paganom prav naravno, kakor to omenja resni Seneka, ko pravi: „Rojen sem za kaj višega, kakor da bi bil suženj svojemu telesu.“ Tembolj bi morali tako govoriti in delati kristjani, ki nezmotno vedó, da morajo po nauku Jezusovem čute podvreči duhu, duha pa neskončnemu Bogu, in da njim je s pomočjo božjo to doseči tudi lehko. Hoteti nasprotno, bilo bi zavsem napačno. „Kdor dà umu priti v robstvo telesa, je pošast, ki po glavi hodi“, opominja duhoviti škof Hiponski, sv. Avguštin. In tajiti riikdo ne more, da so se pridno zatajevali in ostro krotili vsi zares veliki duhovi. Jaz vsaj ne poznam svetnika, ki ne bi bil brez nehanja krotil mesenih svojih želj in grešnih strasti. Sicer so se pa svetniki kaj leliko podvrgli Onemu, kije nad njimi, ker so si poprej podvrgli to, kar je pod njimi. Da se pa premoremo vspešno zoperstavljati glavnim skušnjavam, potreba nam je pred vsem natančno vedeti, odkod da prihajajo. Skušnjave prihajajo od sveta. In kaj je svet? Prvak evangelistov, sv. Janez, izvrstno znači svet, da je lakomnost, poželjivost in slavehlepnost. Pako le namreč svari sv. evangelist vernike pred svetom: „Ne ljubite sveta, ne tega kar jev njem. Če kdo ljubi svet, ni ljubezni očetove v njem. Zakaj vse, kar je na svetu, je poželenje mesa, poželenje oči in življenja napuh, kar ni iz Očeta, marveč iz sveta je. In svet p rej d e in j e g o v o požele n j e. Kdor pa stori voljo bo ž j o, o stane vekom a j. “ (I. Jan. 2, 15 —17). Ker je po teh besedah Janezovih zlasti trojno glavno zlo, ki nas odvrača od Boga in pogubno veže na svet, mora vsa naša kroti te v meriti na to, da se zatira to trojno hudo. Krotiti moramo poželenje oči, poželenje mesa in hlepenje po časti. Kdo bi hotel dvomiti, da je natančnejše premišljevanje te resnice vredno vsega truda in vse pazljivosti? Nevarne pušice, ki nedolžno dušo naj pred in včasi smrtno ranijo, prodirajo skozi oči. „Moje oko vzelo mi je življenje“, vzdihuje prerok Jeremija v svojih pesmih žalostinkah. (Zal. 3, 51). Skozi oko prikradejo se v naše srce grešne želje. Pesar ne vidimo, tega ne poželimo. Kaj čuda potem, da nas zopernik, hudi duh, skuša pred vsem zapeljati, da naj prvo pogledamo, potem poželimo in naposled privolimo v to, kar je prepovedano, kako je bila premagana naša prva mati H e va, o kateri pripoveda sv. pismo: „In žena je videla, da je drevo dobro v jed in lepo očem in pr i j etno ga gledati. In zato je vzela od njegovega sad u in jedla; padala je tudi s v oj e m u možu in je jedel.“ (Gen. 3, 6). Nekaj temu podobnega je poskusil peklenski hudobnež pozneje, ali mu je izpodletelo, kakor popisuje to natančno sv. Matevž: „In zopet vzame hudi duh Jezusa seboj na sila visoko goro ter mu pokaže vsa kraljestva sveta in njih veličastvo ter mu reče: vse to ti bodem dal, a k o poklekneš in me moliš. Tedaj mu reče Jezus: Poberi se satan! zakaj pisano je, Gospoda svojega Boga moli in n j emu samemu služi. Tedaj ga je popustil hudi duh in glej! angeli so pristopili in mu stregli.“ (Mat. 4, 8 —11). Nedvomno ! kdor noče, da bi mu nasprotnik prodrl v mirno hišo, mora skrbno zapirati vrata. Zarad neprevidnosti oči padli so že junaki. Padla sta dva najslavnejša kralja Izraelska : David in Salomon. Nasproti pa so drugi v jednakem boju zmagali po modri previdnosti v pogledih, po molitvi in drugih spokornih delih, kakor, postavim, slavljeni trpin Job, ki je zavezo sklenil s svojimi očmi, da ne bode pogledal ničesar ničemurnega, Slovečega puščavnika Betlehemskega, sv. H ij er onima, je tudi bivajočega v samotni votlini poleg rojstnega mesta Jezusovega mučila razuzdana domišljija o tem, kar je videl v Rimu in po drugih mestih. Le po presilnem naporu premagal je strašne skušnjave in se popolnoma prepričal, kako resnične so zlate besede sv. pisma : „Kdor si zatisne oči, da hudega ne vidi, tisti bode prebival n a višavi, in skalnati gradovi bodo njegovo varstvo.“ (Iz. 33, 15. 16). Primerno pripazuj e razumen tolmač sv. pisma, češ, daje naš V zveličar večkrat povzdignil svoje oči: „in je oči obrnil v svoje učence“, pravi sv. Lukež. (Luk. 6, 20). In sv. Janez začenja dogodbo o čudežnem pomnožen ju kruha z opombo : „ k o je te d a j Jezus povzdignil oči. “ (Jan. 6, 5). In to so storili sveti pisatelji, misli ta razlagalec, da nam namignejo, da je Jezus navadno pobešal svoje oči. Resnica je, da sv. apostol Pavel povišuje in vernikom priporoča skromnost in pohlevnost Jezusovo. „Jaz, Pavel sam vas prosim pri krotko s ti in skromnosti Kristusovi.“ (II. Kor. 10, 1). Kdor je resnično moder, on pazi na svoje oči, na to ogledalo duše, ki molčč razodeva najtajnejše skrivnosti srca. Prosimo torej ljubega Boga s psalmistom, da nam podeli previdnost v pogledih in nas varuje radovednosti oči. „Odvrni moje oči, da ne gledajo nečimernosti.“ (Ps. 118, 37). Poželenje oči pa nadalje pomenja tudi lakomnost ali neredne želje po denarju in imetju, po Časnem blagu in bogastvu, katere mora kristjan krotiti z vso skrbjo, če hoče biti zvest naslednik tistega, ki je zelò priporočal vboštvo in je bil tudi sam vbog, kakor nikdo ne pred njim in nikdo ne za njim. On ni imel, kamor bi položil svojo do smrti vtrujeno glavo. Vzeli so mu še borno obleko in mu pustili le goli križ, kamor so ga pribili z žreb!ji. Z vsemi silami se mora krotiti nagnenje do lakomnosti; kajti če prevlada, tira človeka vedno dalje in dalje, dokler v nenasitljivem gladu po denarju ne žrtvuje najdražega, kar ima, svoje duše in svojega in mnogih drugih večnega vzveličanja. Semkaj spada, kar piše sv. Pavel svojemu ljubljencu Timoteju : „Velik dobiček je pobožnost z zadovoljnostjo. Nič namreč nismo prinesli na svet, zato je jasno, da tudi nič ne moremo odnesti. Če pa imamo hrano in obleko, bodimo s tem zadovoljni. Ki hote bogati biti, padejo v s k u s n j a v c in mreže hudičeve in v mnoga' požele n j a nespametna in škodljiva, ki spravi j a j o 1 j n d i v pogin in propast. Kajti vsega zla korenina je lakomnost; jej vdani s o nekateri zabredli od vere in se obložili ž obilnimi bolečinami. Ti pa o človek božji! se ogiblji tega, pa hodi za pravico, pobožnostjo, vero, ljubeznijo, stanovitnostjo in krotko s tj o.“ (I. Tim. 6, ti—11). V Gospodu ljubljeni Lavantinci! spolnjujte ta apostolski opomin in poskušajte se tudi glede na celo male reči, Vam lastne, da radi podarite, da si radovoljno kaj odrečete, radi vbogajme daste, kolikor premorete, bodisi še tako majhna stvar. In alto spoznate, da Vam to lehko hodi, je dobro znamenje ; alto pa je to Vašemu srcu težavno, trudite se na vso moč, da v prvi kali zadušite lakomnost. Drugi poglaviti nasprotnik, s katerim se nam je vedno bojevati za vzveličanje svojih duš, to je poželenje mesa ali pohlep po nasladnem vživanju. To glavno zlo krotimo z zatajevanjem v jedi in pijači, ga premagujemo z resnim postom, ki je hrana čednosti. Ni je menda naredbe toli davnodobne in častitljive, kaltor je post, kateri ima svoj začetek s stvarjenjem sveta; kajti že v raju, ko je še bil človek pravičen in nedolžen, bila je dana postna zapoved. In postili so sc neverniki in postili so se Izraelci. In postil se je ostro naš Gospod in Vzveličar, ko se je štirideset