KRALJEVINA JUGOSLAVIJA
UPRAVA ZA ZAŠTITU
KLASA 47 (8)
INDUSTR1SKE SVOJINE
IZDAN 1 DECEMBRA 1837.
PATENTNI SPIS BR. 15709
Eisenwerk Wulfel, Hannover — Wulfel, Nemačka.
Pogonski mehanizam za bezstepenasto regulisanje prenosnog odnosa dvaju vratila paralelnih ili sa jednakim osovinama.
Prijava od 28 januara 1937.	Važi od 1 juna 1937
Naznačeno pravo prvenstva od 25 februara 1986 (Nemačka).
Pronalzak se odnosi na pogonski mehanizam za bezstepenasto regulisanje prenosnog odnosa dvaju vratila paralelnih ili sa jednakim osovinama jsa prenosnim organima klinastog preseka, na primer remena sa klinovima, koji organi se sastoje iz četiri para kupastih koturova sa po jednim učvršćenim i jednim pokretnim ku-pastim koturom, koji se može akjsijalno pomerati, od kojih je po jedan par kupastih koturova raspoređen na pogonskom i na povratnom vratilu, a dva para na među-vratilu. Raspored je prema ovom pronalasku tako učinjen, da se oba pokretna kotura na pogonskom i na povratnom vratilu mogu prinudno upostavljati, dočim oba pokretna kotura na međuvratilu automatski, ili pak obrnuto, da jse naime ovi poslednji mogu prinudno pomerati, a pokretni na pogonskom i na povratnom vratilu automatski upostavljati. Sada navedenim rasporedom parova kupastih kotura na trima vratilima dobija se dvostepeni pogonski mehanizam vrlo jednojstavnog sklopa i sa udobnim rukovanjem, koji mehanizam se može bezstepenasto regulisati, a naročito ako su pokretni koturi koji treba da se prinudno upostavljaju i koji nisu raspoređeni ni na pogonskom ni na povratnom vratilu, niti pak na međuvratilu, zajedno vezani, tako da je za [svagdanje upostav-Ijanje prenosnog odnosa pogonskog mehanizma potrebno samo pomeranje jednog jedinog organa za spajanje.
Promenom prečnika putanje prenose-ćih organa, kao na primer remena sa kli-
novima, što se postizava pomeranjem pokretnih kupastih koturova prema učvršćenim koturovima, dobija se tim dvostepe-nim uređajem mogućrtojst regulisanja skoro sviju pogonskih odnosa.
Na crtežu su prikazani kao primeri za izvođenje pogonskog mehanizma prema pronalasku pogoni sa rememnom sa klinovima i to na slikama 1—3 u po jednom obliku izvođenja kao jednostavni dvostepeni pogonski mehanizam.
Kod oblika izvođenja pogonjskog mehanizma prema sl. 1—3 raspoređeno je pogonsko vratilo a i povratno vratilo b sa jednakim osovinama, dočim je međuvratilo c smešteno jsa ovima paralelno. Od četir para kupastih koturova učvršćeni su kod pogonskog mehanizma po [slici 1 iznutra ležeći koturovi f i g na vratilima a i b, dočim se sa spoljašnje strane ležeći koturovi f i g’ mogu na obema vratilima pomerati i vezani su jedan sa drugim obema šipka-ma k i k’, koje istovremeno određuju uzajamno aksijalno rastojanje ovih kotura. Prema koturskim parovima f i f’ i g—g’ na pogonskom i na povratnom vratilu leže na međuvratilu c kotur[ski parovi h—h’ i i—i’, od kojih se iznutra ležeći koturovi h’ i i mogu pomerati na međuvratilu c, a koturovi sa spoljašnje strane h i i’ su na istome učvršćeni. Prenos snage vrši se od vratila a preko koturova f—f’, remena m i koturova h—h’ na vrtilo c i od ovoga preko koturova i—i’, prema n i koturova g—g’ na vratilo b koje treba da se stavi u pogon.
Kod oblika izvođenja pogonskog me-
Din. 10,—
hanizma po s|. 2 raspored je sa odstupanjem od oblika izvođenja pogonšog mehanizma po sl. 1 tako podešen, da su na pogonskom i na povratnom vratilu a i b sa spoljašnje Istrane ležeći koturovi f i g’ i na meduvratilu c ležeći koturovi sa unutrašnje strane h’ i i učvršćeni, te se prema torne mogu pomerati unutrašnji koturovi f i g no pogonskom i na povratnom vratilu a i b i spoljašnji koturovi h i i’ na meduvratilu. Ovde su spoljašnji koturovi h i i’ na meduvratilu c zajedno vezani, a unutrašnji koturovi f i g pogonskog vratila i povratnog vratila podupiraju se uzajamno pomoću olučastog ležišta.
Kod oblika izvođenja po si. 3 oba pokretna kupafeta kotura h’ i i na meduvratilu c nisu vezani nepomično jedan sa drugim, nego su poduprti međusobno pomoću sredstva za gibanje, na primer opruge p. Cilj ovog rasporeda je da se izravnaju e-ventualne dužinske razlike između oba remena, jer se usljed dejstva opruge duži remen zateže.
Kod ]sada opisanih oblika izvođenja može se obustaviti pogonski mehanizam pomeranjem unutrašnjih ili spoljašnjh ko-turova na vratilima a i b ili na vratilu c. Pomeranjem jedno za drugo vezanih ili jedno drugo podupirajućih pokretnih ku-pastih koturova do odgovarajućih učvršćenih kupastih koturova menja se prinudno razmak između ovih i to tako, da se jedan razmak povećava, dočim se drugi u istoj meri smanjuje ili obrnuto, tako da se me-njaju na koturima i prečnici putanje remena m i n.
Radi povećanja područja reguliranja mogu se jedan za drugim i više takovih pogonskih mehanizama spojiti, ili se pak može u odgovarajućem smislu rasporediti veći red pari kupastih koturova.
Patentni zahtevi:
1.	Pogonski mehanizam za bezstepe-nasto regulisanje prenojsnog odnosa dvaju vratila paralelnih ili sa jednakim osovinama sa prenosnim organima klinastog preseka, koji se sastoje iz četir para kupastih koturova sa po jednim učvršćenim i jednim aksijalno se pomerajućim kupastim koturom, od kojih su po jedan par kupastih koturova jsmešteni na pogonskom i na povratnom vratilu, a dva para kupastih koturova na jednom meduvratilu, naznačen time, što se radi promene prenosnog odnosa uvek samo dva, i to ili oba pokretna kotura na pogonskom i na povratnom vratilu (a i b), ili na meduvratilu (c) prinudno pomeraju, dočim se oba druga pokretna kotura automatski upostavljaju.
2.	Pogonski mehanizam po zahtevu 1, naznačen time, što su oba pokretna kupa-Ista kotura na pogonskom i na povratnom vratilu ili na meduvratilu radi upostavljanja prenosnog odnosa pogonskog mehanizma pomoću jednog jedinog organa za spajanje jedan za drugi vezani.
3.	Pogonski mehanizam po zahtevima 1 i 2, naznačen time, što se oba kupasta kotura, koji se automatski upostavljaju, naslanjaju međujsobno pomoću jedne opruge ili tome slično.
Ađ pat. br. 137 09
/ /' k g g'
ti h