KRALJEVINA SRBA, HRVATA T SLOVENACA
UPRIVA ZA ZAŠTITU
KLASA 15 (5)
INDUSTRIJSKE SVOJ I NE
IZDAN' 1. FKRRUABA 1924.
PATENTNI SPIS BR. 1689.
Firma Wanderer Werke vorm. Winkelhofer & Jaenicke A. G., Schönau kraj
Ghemnitz-a. Nemačka.
Naprava za pomeranje pisaće oblice na pisaćim mašinama, sa dvostrukim pomeranjem Prijava od 29. avgusta 1921.	Važi od 1. aprila 1923.
Pravo prvenstva od 5. marta 1920. (Nemaćka).
Predmet izuma je naprava za pomeranje oblice za artiiu na pisaćim mašinama sa višestrukim pomeranjem na pr. sa dvostrukim pomeranjem, kod kojih treba da se izdigne ili spusti pisaća oblica za podjednako odstojanje iz srednjega položaja, koji je istovremeno i položaj mirovanja i da se osigurava u njenom srednjem položaju
Već je poznato da se ovakva pomeranja izvode upotrebom kolenastih poluga, kolena-stih zglobova ili zaobljenih (kurbastim) kulisama. Ove naprave imaju više ili manje tu rdjavu stranu, da se pojedini delovi moraju izraditi potpuno tačno Ipak je neizbežno iz-vesno kljmatanje u zglobnim spojevima, le žištima itđ., što se naročito štetno opaža pri dužoj upotrebi i može se vrlo teško ili se ne može nikako > tkloniti. Onda nastaje u srednjem položaju kretanje pisaće oblice na više usled čega nastane neravan pisani redak-Da se ove mane sklone po mogućstvu običnim sredstvima, to je cilj ovog isuma Novom napravom za pomeranje postiže se to time, da je poluginski mehanizam u vezi sa delo-vima koji se pomeraju samo pri njenom podizanju i spuštanju dok pri postizanju srednjeg položaja, prijanja pisaća oblica na kočničke poluge, koje su nasilno dovedene u položaj kočenja i ovim se osigurava, bez obzira na prostor za klimatanje, koji može da postoji u ležištima i u spojevima poluginskog mehanizma. Prema tome, nije potrebno da se
upotrebi velika pažnja na tačno izradjivanje pojedinih delova, pošto same kočničke poluge osiguravaju srednji položaj pisaće oblice. Uga-onicima zu udešavanje moguće je podesno neko celishodno podizanje ili spuštanje srednjeg stanja pisaće oblice.
Kočničke poluge koje imaju kose useke, vode se nasilno prenošenjem kretanja udarac-kih poluga (tasta) za pomeranje i time nastaje sigurni i blagovremeno popuštenje kočenja okvira za pomeranje. Opruga nema osim opruga za povraćanje udaračkih poluga na pomeranje (tasta), što oslovljava pored povoljne srazmere udaračke poluge, lagan hod uredje-nja pri maloj upotrebi snage- Izradjivanje po-jedinih delova je obično, pošto se mogu ot-seči (štancovati), i ne upotrebljavaju se istru-gani delovi.
Predmet ovog izuma vidi se na vrtežu u nekom izvedenom primeru.
SI 2 je pogled odozgo, na ono sa sl. 1.
SI. 3 je delimični crtež iz si. 1.
SI. 4 je pogled sa spreda
SI. 5 je pogled sa strane pri podignutoj pisaćoj oblici.
SI. 6 je pogled sa strane pri spuštenoj pisaćoj oblici.
Na poznati način može se podizati ili spuštati pisaća oblica 2 položena na nekom okviru 1 i svi sa njom spojeni delovi, koji se mogu pomerati. tzvesna osovina 3 koja je pričvršćena sa okvirom 1 leži na nekom točku
Din. 6.
5 koji je postavljen na pomerački okvir 4. mašinskom postolju 6 (si 2 i si. 4) položen je izvestan paralelno vodilački okvir 7 na nekoj zavrtki 8 (si. 2) i nekom drugom zavrt kom 9 (si. 2, 3 i 4) spojen je na zglob sa pomeračkim okvirom 4.
Udaračke poluge za pomeranje 10, 11 (si. 1, 2, 5 i 6) položene su kod 12 na mašin* skom postolju i da mogu da se окг» ću i zadržavaju se po jednom oprugom 14 kod 13 na mašinskom postolju u gornjem (visokom) položaju. Udaračka poluga 19 za pomeranje ima na svom kratkom kraku 10 a na stražnjem kraju izdubinu za zahvatanje nekog čepa 16 izdu-binu(sl. 1,4 i 5) koji je pričvršćen na guračkoj poluzi 15. Guračka poluga 15 klizi svojim vodi-Ijačkim usekom 15 oko zavornia 17 koji je pričvršćen na postolju mašine tako, da ona (po luga) odgovarajući obliku useka može da se klati. Na zavrtki 18, koja je takodje pričvršćena na postolju mašine, pričvrćena je neka kočnička poluga 19 koja može da se klati, čiji donji krak ima vodilački usek 19 a u koji ulazi izvestan čep 20 koji je pričvrćen na gu-raćkoj poluzi 15 tako, da se kočničke poluga 19 može pokretati guračkom polugom 15. Gornji deo kočničke poluge 19 obrazovan je kao šapa 19 v koja zahvata, pri položaju kočenja, i izvestan ug; onik za udešavanje 21, koji je u vezi sa pomeračkim okvirom 4, nekom zavrtkom za udešavanje 22, i nekom za* vrtkom za pričvršćanje 23 (si. 1)
Pomeračka poluga 11 koja služi za spu-šjanje pisaće oblice, spojena je, svojim krajem izlazi preko središta obi tanja, sa izveznom polugom 25, koja je pričvršćena na postolju mašine kod 26 a da može da se okreće (si 1, si. 5 i si. 6). koja zahvata istodobno izvestan čep 16 neke poluge za vuću 27. U ova poluga 27 sa vuču, ima vodilački usek 2 7 n koji je ipak savijen u protivnom smeru od savijutka vodilačkog useka lr> a, ispod po-menute guračke poluge 15 Poluga 27 za vuču klizi svojim vodilačkim usekom 27 a, takodje na pričvršćenom zavornju 17 i zahvata čepom 20 u izvestan savijeni bodilač-ki usek 24, a neke druge kočničke poluge, čiji je gornji kraj obrazovan kao šapa 24 v, koji prilegne pri položaju mirovanja pisaće oblice (si. 1) odozdo uz ugaonik 21. i sprečava tako spuštanje pisače oblice.
Ležištna zavrtka 18 ovih kočničkih poluga 19 i 24 je pri tome tako udešena, da ona leži upravno ispod kraja ugaonika 21 koji drži (čvrsto) šape 19 v odnosno 24 v kočničkih poluga.
Dejstvo predstavljene naprave je sledeče:
Pritisne li se udaračka Poluga 10 za (pomeranje prema dole) (si. 5), onda se izmakne njen kratak krak 10 a prema gore i po-
digne guračku polugu 15; ova klizne radi oblika njenog vodilačkog useka 1б a i radi zaradi oblika njenog vodilačkog zavrtoja 17, u putanju pomeračkog okvira 4 i podvuče se pod ovaj, da ga podigne pri daljnjem pritiskanju tasta ?udarača) 10. Pri ovom izmicanju izmakne se donji kraj kočničke poluge 19 čepom 20 koji zahvata u njen vodlački usek 10 a, i koji je pričvršćen na guračkoj poluzi, u levo tako da kočnička šapa 19 v oslobodi ugaonik 21 za udešavanje, pomeračkog okvira 4, da se kreće uzgore i sad se može izvesti pomeranje okvira 4 sa pisaćom obbcom do iz'vesnog visinskog odbojca Skloni li se (prestane li) pritisak na udarač ku polugu tastu pomeračke poluge 10, onda dovede povlačivaška opruga 14 celo uredie-nje poluga opet u njegovo stanje iz početka, dokle se pomerački delovi dovedu u srednji položaj nekom oprugom, koja nije ovde nacrtana. Kočnička poluga 24 koja je u vezi sa udaračkom polugom zu pomeranje 11, nije promeuila svoj položaj kočenja u ispred navedenom dogadjaju i zadržava pomerački o-kvir pri njegovom povratku sigurno u njegov srednji položaj. Kad se ovaj položaj postigne, izmakne se kočnička poluga 19 opet u njen položaj kočenja, dok se guračka poluga 15 izmajne, iz putanje pomeračkog okvira, i iza-dje van veze sa ovom.
Da se dovede pisaća oblica 2, u njen spušten položaj, pritisne se pomerački udarač (tasta) 11 (sl. 1 i si 6) pri tome se povuče, posredstvom umetnute poluge 25, poluga 27 za vuču, prema dole, pri čemu se ona usled oblika njenog vodilačkog useka 27 a izmakne takodje u desno i pri tome zahvati istodobno svojim gornjim kukastim krajem u odredjenu rupu pomeračkog okvira 4, da pri daljnjem pritiskanju pomeračkog udarača (tasta) 11 povuče ovaj (okvir) na dole. Ovo izmicanje prenosi poluga 27 svojim čepom 20, pomoću useka 24 a na kočničku dolugu 24, čija se šapa 24 v izmakne u levo i izadje tako iz putanje ugaonika 21 za udešavanje, koji stoji na pomeračkom okviru. Pomerački okvir 4 može se sad spustiti sa pisaćom oblicom do dubinskoga odbojca, koji nije ovde nacrtan Otpustili se pomerački udarač 11, onda se podignu delovi, delom pod uticajem, opruge 14, koja navaljuje na polugu 11, delom pod uticajem opruge koja deluje na pomerački okvir, a koja nije ovde nacrtana, opet u srednji položaj, u koji se prihvaćaju šapom 19 v prve kočničke doluge 19, koja (šapa) nije promenila svoj položaj Kočničha poluga 24 ulazi onda svojom šapom 24 v opet pod ugaonik 21 za udešavanje i pisaća oblica je osigurana u nekom srednjem položaju.
Ova naprava je udežena na obim stranama
mašine i kretanje se prenosi sa jedne strane mažine, na drugu stranu, polugama 28, koje su pričvršćene na izvesnom šupljem vratilu 30, koje leži na osovini 29 koja prolazi skroz, i imaju useke 31 u koje zahvata po iedan čep 32 koji je pričvr ćen na udaračkim polugama za pomeranje 10, 11. (si. 2).
PATENTNI ZAHTEVI:
1.	Naprava za ponifranje pisaće oblice (oblice za artiju) na pisaćim mašinama sa dvostrukim pomeranjem naznačena time, da se pisaća oblica odnosno njen pomerački okvir, ukoče prema gore i prema dole u srednjem položaju koji sačinjava položaj mirovanja, dvama kočničkim polugama (19, wr), koje su pol žene čvrsto ali tako, da se mogu okretati, na okviru (postolju) mašine, od kojih se svaki put po jedna pri pomeranju (oblice) izmakne, odgovarajućom udaračkom polugom za pomeranje (tastom); da se omogući podizanje ili spuštanje pisaće oblice.
2.	Naprava za pomeranje po pat. zahtevu 1 naznačena time, da su udaračke poluge za pomeranje (10, 11) spojene po j idnom gu-račkom polugom odnosno polugom za vuču (15 odnosno 27 koje služe za podizanje ili spuštanje pomerački)g ukv.ra (i), pri pritiskali u odgovarajućeg porneračkug udarača (ta ste , dovedu nekim vodiljačkim usekom 15 a odnesno 27 a uz zahvatanje sa pomeraćkim okvirom i pri tome pr.ture istodobno izvosne kočničke poluge 19 odnosno 24), koje su položene na mašinsko postolje a da se mogu okretati nezavisno od pomeračkog mehanizma,
pomoću po jednog čepa (20) koji zahvataju u po jedan usek (19 a odnosno 24 a) ovih po luga tako, da se posle pritiska na jedan ili na drugi pomerački udarac (tastu), izmakne jedna ili druga kočnička poluga.
3.	Naprava za pomeranje po pat zahtevi-ma 1 i 2 naznačena time, da obe kočničke poluge (19, 24) zahvataju svojim šapama (19, v, 24 v) iznad i ispod nekog ugaonika 21 za udešavanje, koji se može pomeriti odnosno pričvrstiti na pomeračkom okviru (4), i svojim vodilačkim usecima (19 a, 24!a) postavljenim na donjem kraku poluge i po jednim čepom i 20) koji je namešten na guračkoj poluzi i odnosno na poluzi 27J za vuču, izmaknu prilično u njin položaj kočenja i iz njenog položaja kočenja.
4.	Naprava za pomeranje po pat. zahtevi-ma od 1 do 3, naznačena time, da se pri pritisku jednog pomeračkog udarača (tasta) utiče samo na poluginski mehanizam, koji je s ovim u vezi i podigne se ili spusti pomerački okvir sa pisaćom oblicom, dok poluginski mehanizam koji je spojen sa drugim po-meračkim udaračem ostaje u svom položaju mirovanja i prihvati sigurno pomerački okvir, kad stigne u srednji položaj.
5 Naprava za pomeranje po pat. zahtevira д od 1 do 4, naznačen time da u srednjem položaju pomeračkog okvira (4) nisu u vezi sa pomeračkim okvirom, guračka poluga i poluga za vuču (15, 27) dok kočne poluge (1Ö i 24) primaju na sebe pritisak i vuču pomeračkog okvira (4) upravno na sredini njine ležištne z.vrtke i,18).


i

*



■
'rf///ss7š.




I >■	'	. . f ,
• -v .	:V • .	• v
'i,'





j
>N'

-m'
«s-»
«z
I'
•cO_. •
O
en
*o
o

.


.




'C-
•' V :

.
'





■





:





Fig.4




<- i


,









uh
Ol
u«,
«2 -ч.
i.
.O

<0
'Ч.
СП
«vZ
O


.

Ol
jjL.



■

■



'
i



.r*'